Leaf pii (blank) missing Sbubecri rafis filij 3acbarie liber. . 
Z3erbaabubecri • 
Jtf boc meo libro regi cuius ui 
i tam prolonget deus aggregabo 
fummasjx aggregationes: z flo 
res doctrme medicinalis:* boc 
faciam compendiofe. ©icam quoq3 in eo 6 
conferuatione faniratum:* curatione egritu 
dtnnm:* ea que fine kermifilone fecunf ifla: 
necno ea ad que fcieda neceflitas perducit: 
z per que e pofllbile acutum habentibus in 
geniu5 z confiliu3 equipari medicis: ea uero 
que rarofolent accidere pcflpons3: z dimit 
ta3 ea in qbus efl nimia doctrme 
in arte, lbunc aut Ubru3 in dece3 diftmgua 
tractatus:-! in uno quoq3 tractatu ipfius po 
narn capitula: literis alphabeti fcom nume 
ri tpfa? ordinem fignata: ut qd queritur ci 
to iuemri poflit. Vlt boc aut decenter etple 
re ualeaimdiuinu imploro ducatu z aujciliu: 
ut ipfi prius:demde regi placea: eiqj mcef 
fanter adberere pollini. 
3ntentiones tractatuum buius libri ♦ 
tractatus primus de figura z forma mem 
brorum • 
tractatus fc6s de notificatione pplejcionu 
corpo?: z humo? dommantiu m ipfis:i 
figmficationu mala? particula? pbifono 
ime collecta? z pprebenfa? breuiter. 
tractatus tertius i utrtutibus cibo?: z me 
dicma? fimplictum. 
tractatus quart9de pferuatioue fanttatis. 
tractatus quintus de decoratione. 
tractatus fejctus de regimle iter agentiU3 ♦ 
tractatus feptimus de aggregationibus z 
fummis artis cbirurgie: z uulnerum:* a 
poftematum. 
E ractatus octauus de fanatione ueuenato? 
z de morfibus uenenofo? animalium. 
iCractatus nonus de curatione egritudmu3 
que accidunt a capite ufq? ad pedes. 
/Cractatus decimus de febribus: z de bis 
que fequut eas: e? tlf que ffl necefiaria ad 
Iciendu: ad pfectam curationem ipfaru3. 
Sractatus primus de figura z forma mem 
bro? quud.contmet capitula. 
i ©e aggregationibus z furnitus iuua 
menti membro? quas nos pmitteie 
03 m principio buius tractatus . 
z ©e forma ofiium capitis. 
3 ©e forma mufculo?. 
4 ©e forma neruo? • 
5 ©e forma uena? que procedunt ab 
epate z non funt pulfatiles. 
6 ©e forma artartarum • 
7 ©e forma cerebri. 
8 ©e forma oculi. 
9 ©e forma narium • 
10 ©e forma auris z bucini eius. 
11 ©e forma Imgue. 
12 ©e forma gule z oris • 
13 ©e forma pectoris z pulmonis« 
14 ©e forma cordis. 
41S ©e forma meri -z ftomacbu 
id ©e forma intefhnorum. 
17 ©e forma epatts. 
ig ©e forma fplenis. 
19 ©e forma cbiftis fellis. 
20 ©e forma renum. 
21 ©e forma uefice. 
22 ©e dicendis ftimmis z collectionib9 
utilitati inftrumento? nutricationis. 
25 ©e forma miracb. 
24 ©e forma tefttculo? z uirge * 
25 ©e forma mamillarum. 
26 ©e forma matricis • 
/Tractatus fc6s de cognitione pplejciono 
corpis qin.loii).continet capitula. 
1 ©e fummis colltgentib9 fciam cogno 
fcendi completiones. 
2 ©e fignis corporis cqualis. 
3 ©e fignis completionis calide • 
4 ©e fignis completionis frigide. 
5 ©e flgnis completionis bumide» 
6 ©e fignis completionis ficce ♦ 
7 ©e fignis completionis.c.x.s. 
g ©e fignis cornpletionis.f.-z.b. 
9 ©efignis pplejnonis cerebri Teius 
forma. 
10 ©e fignis completionis cordis • 
11 ©e fignis completionis epatis. 
12 ©e fignis pplejcionis pulmonis. 
15 ©e fignis completionis ftomacbi* 
14 ©e fignis completionis tefticulo 
rum. 15 Se nominadis fummis eximi js z ne 
cedaris qua? auxilio aliqs pplexto 
nes ccgnofcere potelf. 
16 Se nominatione figniftcattonu? par 
ticulariu5 que alias quaudoq3 iuuant 
fignificationes in cognofcendis com 
plexionibus • 
17 Se fignis debilitatis ncruorum« 
18 Se cognitione pplexionis mebroru3 
z bumorum. 
19 Se cognitione repletionis*. 
20 Se cognofcedo quis quatuor bumo 
rum fupei babundet • 
21 Se fignificatiombus colere rubee • 
22 Se fignificatiombus colere nigre* 
23 . Se fignificatiombus fuperbabunda 
tie flegmatis • 
24 Se fignificatiombus fo miriorum* 
25 Se cognitione entioms captiuo?* 
26 Se fignificatiombus capillorum* 
27 Se fignificatiombus coloris • 
28 Se fignificatiombus oculi. 
29 Se fignificatiombus fupercilij • 
30 Se fignificatiombus narium* 
31 Se fignificatiombus frontis. 
32 Se fignificatiombus oris z labioru3 
z dentium. 
33 Se figni ficationibus faciet t| forme 
34 Se fignificatiombus auris • 
35 Se fignificatiombus uocis. 
36 Se fignificatiombus carnium • 
57 Se fignificatiombus rifus. 
58 Se fignificatiombus motuum # 
39 Se fignificatiombus colli. 
40 Se fignificatiombus collarum • 
41 Se fignificatiombus dorfi * 
42 Se fignificatiombus fpatularum* 
43 Se fignificatiombus bracbij. 
44 Se fignificatiombus plantarum ma 
nuum. 
45 Se fignificatiombus pixidis z coxe 
z cruris z pedis • 
46 Se fignificatiombus palfuum. 
47 Se fignificatiombus audatie • 
48 Se fignificatiombus timoris • 
49 Se fignificatiombus bois uelocis in 
gemjjx fubtilis nature ♦ 
50 Se fignificatiombus corporis equa 
lis z bone nature* 
51 Se fignis bois pbilofopbt. 
52 Se fignis bois babentis bebetem 
naturam• 
S$ Se fignis inuerecundi * 
54 Se fignis iracundi. 
55 Sc fignis lujcunofi. 
56 Se molibus feminei # 
57 Se moribus eunucbi * 
58 ©e aggregatione quam necefle eH 
obieruare m ludicijs z fubtih inquift 
tione pbiibnomie • 
SCractatas terti’ .jcjcvmj. ptinens capFa * 
1 Stctio uniuerfalis p quam fit iuuame 
tuj ad uirtutl nutrientiu z medicina^ 
2 Se confiderantibus uirtutibus femi 
itum domefticorum et quibus folet fi 
en panis. 
3 ©e bis que fiunt et tritico z ordeo * 
4 Se uirtute aque. 
5 Seuirtuteumt. 
6 Se potibus non inebriantibus* 
7 Se uims falfis • 
8 Se robub. 
9 Se carnibus z ea? fpeciebus • 
10 Se carnibus uolatilium ♦ 
11 Se uirtutibus niembzo? animaliuj* 
12 Se uirtutib’ quas aquirunt, cibaria 
ex artificio. 
15 Se uirtutibus fifamorum * 
14 Se ouis • 
15 Se lacte x bis que ex eo fiunt* 
16 Se uirtutibus pifctum ♦ 
17 Se femibus z fpebus coqne necijs. 
18 Se oleribus z que adnuniftranf ex 
eis in decoctione • 
19 Se cauguami z magnadbix: z fiba 
guat.t.cibis fale conditis« 
20 Se fructibus z pomis ♦ 
21 Se redolentibus ♦ 
22 Se fpeciebus odoriferis# 
23 Se oleis. 
24 Se uedimentis # 
25 Se uentis z aere ♦ 
26 Se duitatibus. 
27 Se murababat. 
28 Se medicinis ufitatis # 
tractatus quartus.xxci.ptinens capto * 
I Se dicendis aggregationibus cofac 
uandi fanuatem z eius fummis # 2 ©e menfuratione motus:z difpofitio 
mbus ipfme z tempo:is eius. 
3 ©e menfuratione fomnt z bo:a? fua 
ium:z luuainti iplius z lefionis • 
4 ©e regimine comeftionis. 
5 ©e regimine bibitionis • 
6 ©c purgationibus coipis a fuperflu 
is bumo:ibus * 
7 ©e tempandis domib9 z bofpitijs. 
S ©e p:onoflicatione malo? accidenti 
U3 ante # p:eualeant z augeantur • 
9 ©e actionibus aialiu3 cogitatio»^. 
10 ©e cuftodiendis confuetudlmbus. 
11 ©e auferenda malicia cibozum meo 
uementium • 
12 ©e nocumento uini auferendo» 
13 ©e ahjs potib9 g ponunf loco uini ♦ 
14 ©e tuuameto flobotonue z eius nocu 
mento:z quo debeat fieri . 
15 ©e tuuameto purgationis: z eius no 
cumento z quomodo debeat fieri. 
16 ©e luuamento uomitus z eius nocu 
mento z quo debeat fieri. 
17 ©e muamto coitus z eius nocumto. 
is ©e tuuamento balnei z eius nocume 
to:z quomodo debeat fieri. 
19 ©e fo:ma co:po:is laudabili ♦ 
20 ©e iuuainto fricationis labio? cu coz 
ticibus nucu: z eius nocumentum z 
quomodo debeat fieri. 
21 ©e tonferuatione dentium, ©e pfer 
uatione oculi z eius clarificatione. 
22 ©e conferuatione auditus. 
23 ©e cautela egruudinum tranfeuntiu 
de uno ad aliud. 
24 ©e peftilentia z cautela eius ♦ 
2 S ©e regimine co:po:is f m tempo:a. 
26 ©e regimine p:egnantis:z conferua 
tione fetus ipfius. 
27 ©e facilitate partus z regimine par 
turientis. 
28 ©e regimine infantis. 
29 ©e eligenda nutrice:z regtmle ipfi9. 
30 ©e regimine omnium etatum. 
3 i ©e p:obatione medici. 
Sractatus contines capra. 
1 ©e furfuribus • 
z ©e cafu capillo:um. 
I ©e generatione capillo? in locis in 
quibus illud uohtur. 
4 ©e confuatione capillo? qui cadunt 
z de medicatione miti) caluij. 
5 ©e falTuris extremitatum capillo? • 
6 ©e crifpandis capillis ♦ 
7 ©e planandis capillis ♦ 
S ©e mgrificandis capillis. 
9 ©e regimine eius q uult ne canictes 
ad ipfum properet. 
10 ©e rulnficatione capillojum: z faci 
endis eius glaucis . 
11 ©e albificandis ca pillis ♦ 
12 ©e reb9 que capillos radicit9 radut. 
15 ©e iir que capillos deftruur femel. 
14 ©e ilfque deilruut pfilotri. 
15 ©e iir que aduftione pfilotri 
a co:pe z fanatice ei9 qd ia adbuflit. 
16 ©e fabafa. 
17 ©e albificanda facie z cute fubtilian 
da:z clarificanda. 
iS ©e rubificanda facie. 
19 ©e illis que colo:em citrinant . 
20 ©e illis que denigrant cclo:em. 
21 ©e illis que delent pannum. 
22 ©e medicadis lentiginibus magnis 
z paruis. 
25 ©e illis que auferunt cicatrie ulce?. 
24 ©e iir que auferunt rubo:ej in facie 
exiflentem. 
2$ ©e tir que aufert uiriditate ex pculfi 
one facta qn tn loco nj nocurirtu rema 
net:nj colo:: 113 pus: z efi: tiecelTe ut 
uiriditas illa refoluatur . 
26 ©e illis que auferunt alguaflen. 
27 ©e ilf que delet ueftigia uariolarum 
z ulcerum • 
2g ©e p:uritu z fcabie z magnis puftuf 
29 ©e fare. 
50 ©e albafas . 
51 ©e impetigine. 
32 ©e moriea alba . 
35 ©e mojfea nigra. 
34 ©e albaras. 
3$ ©e lepra. 
36 ©e ficubus uel celfis. 
37 ©e natiuitate palpeb:arum. 
38 ©epedicufm palpeb exiftentibus. 
39 ©e o:deolo. 
40 ©e gelfe exiflente in oculo . 
41 ©e eminentia oculorum . 
42 ©e feto:e narium . 
43 ©e feto;e 0:10. 44 Ebe illis que ocultant odonem umi:i 
fraguntejnpfo. 
45 Ebe illis que occultant odo:e$ allio? 
z ceparum z po«o:um. 
46 Ebe illis que pzoibent flujcum curre 
tem ab o:e apud fomnum. 
47 Ebe iir que abllergunt dentes z de 
flruut albafa. 
48 Ebe ilfque ,pibct co:rofione dentiu.^ 
49 Ebe ilf quepbibet denti motos cade?* 
50 Ebe fupfluitate aurium purganda * 
51 ©e ilf que aufert feto:e arcellarum • 
Sz Ebe ilfque p20ibent fud02e pedum. 
5? Ebe illis que fudo2em totius co:pis 
bene redolere faciunt. 
54 Ebe diminutione feto2is urino z ege 
flioms. 
55 ©e cuflodia co2po:is mo2tui ne fete 
at:x ne cito putrefiat • 
56 Ebe illis que p2oibent ne puerorum 
tefliculis z puella? mamilfpjoperet 
magnitudo. 
57 Ebe eis que accidunt in unguibus de 
fedirate. 
58 Ebe fcifliiris faciei z labiorum z ma 
nuum. 
59 E* tumo2C z pruritu q accidunt digi 
tis in autumno z byemc. 
60 Ebe bis que mcroflant coapus. 
61 Ebe bis que macru faciunt cozpus*. 
62 Ebe bis que augent fperma:x que ua 
lent ad erectionem uirge. 
63 Ebe illis que calefaciunt uuluam ♦ 
64 Ebe illis que addunt m defiderio. 
65 Ebe fanatione illius quim fine coit’ 
illico egerit. 
66 Ebe fanatione illius qui e* nimio coi 
tu debilitatur. 
67 Ebe illis que diminuunt fperma:t uir 
ge erectionem ♦ 
6g Ebe illis qtjc mcroflant uirgam. 
69 22* bis que conflringijnt uuluam* 
70 Ebe ilhs que auferunt biiiditatem in 
uulua. 
71 E>e bis que ualent ad Ip2egnandu3. 
72 Ebe bis que p?oibent imp2egnari:x 
que abo:fum faciunt. 
75 Ebe bis que multu faciunt bibere. 
74 Ebe bis que cito inetmant. 
75 Ebe bis que alleuiant eb2icratem: z 
ex quibus ipfa cito aufertur • 
16 Ebe curatione ebrietatis ♦ 
/Tractatus fertus.incontinens capto. 
1 Ebe cautela iteragentts a calo2e:x au 
feredo nocumto q6 accidit eiabipfo 
2 Ebe cautela die? canicularium z fuc 
curfu eo2um que ejc eis accidunt?. 
3 Ebo fedada ftti % etpulfione nocumen 
ti eius. 
4 2>e regimine eo? qui pgere uolunt: 
du magnum eft frigus. 
5 tbz fanatione congelati a frigo:e. 
6 E* fmcopi que fit ejc fame z eius fa 
natione. 
7 regimine ejtrcmitatu digito? pe 
du z manuu ne a frigo:e cojupaiif:x 
fuccurfu fi incepta fuerit coaruptioix 
fanatione eiu3 q6 fuerit comiptum ♦ 
g 22>e imobilitate oculi ejc niue • 
9 Ebe aduftione z doloje que accidunt 
oculo ejc frigo:e uel uento • 
10 25* fanatioe debilitat? z labor magni 
11 £>e p:eparatione coepis ad ambula 
du z regimine cibi in itineribus. 
12 Ebe ablatione nocumti xdiuerfitate 
aquarum. 
ij manfionibus ejcpedittonum. 
14 12* regimine mare intrantium. 
15 ©e ptbiuone generationis pedicu 
Io? z deflructione eorum q generati 
funt. 
16 eoe illis que p20ibcnt foob. 
17 E* illis que pzoibet fifluras que fi 
unt in calcaneis. 
ig Ebe etcojiatiombus que accidunt ejc 
equitatione uel calciamentis. 
19 25* cafu z percuflione que fiunt i ca 
pitetuel in alia parte cojpojis. 
/Tractatus feptimus.27.?tinens capto. 
1 25>e collectionibus z aggregatioibus 
doctnne cbirurgie. 
2 Ebe molhficatione duficici que rema 
fit m memb:is pofl cbirurgiam. 
5 25* collectionibus z aggregationib9 
fanatioms uulnerum z apolfematuj, 
4 22« medicinis generantibus carne. 
5 Zbc medicis minuentibus carnem fu 
perfluam. 6 Se bis que cofoltdat uulnera. 
7 Se bis que apiunt magna ap9ata % 
ne cu ferro apiantur ejccufant. 
8 Se fcrofuhs. 
9 Se cancro. 
10 Se carbunculis. 
11 Se apoffemate calido. 
12 Se apoffemate molli. 
13 Se apoffemate duro. 
14 Se glandulis magnis. 
15 Se nodis glandulofis 
16 Se formica. 
17 Se igne perfico. 
*S Se adbuffione ignis z aque z olei 
bulientis. 
19 Se panaritns* 
20 Se ejatu fangninis a uulnere. 
21 Seflobotomia. 
22 Se uentofis. 
25 Se fanguifugis. 
24 Se uena medeme. 
25 Se ejtractioe telonum z fpinaru3. 
26 Se plagis capit 10 z fractura cranei 
27 Se deceptoribus. 
tractatus octauus quinquaginta conti 
nens capitula • 
1 Se collectioib9 z aggregatioib9fana 
tioms ueneuo? z morfus uenenofo? 
animalium z cautela. 
2 Se morfibus tirie. 
5 ' Se morfibus fcorpionum. 
4 Se morfibus akataret. 
5 Se morfibus rutele z fibtb t aranei 
6 Semorfib9uefpa?z apum* formi 
rum udantium. 
7 Se morfib9lacerte z lacerte facetiue 
8 Se illis que fugat f petes z ueneno 
fa aialia z lupos z interficiunt ea. 
9 Se morfib9 canis fi rabiofi z lupi z 
10 Se mo:fib9canis rabiofi. bois 
11 Se bis g i potu accepeft napellos. 
12 Se bis g t potu fupfert cornua fpice 
13 Se bis g i potu fupfeft fel leopardi. 
14 Se bis g i potu accepeft fel tirie. 
15 Se bis g in potu fumpfeft fummitate 
caude ceruine. 
16 Se bis g i potu fumpferunt fudorej 
animalis. 
17 Se bis g '1 potu fumpfeft catartdes 
z ffafifagrfam montanam. 
18 Se bis g i potu fumpferfir opium * 
19 Se bie g i potu fumpfeft tufgamum. 
20 Se btfg i potu fumpfeft madragora 
2t ©e bis qui in potu fumpferunt nu 
ces metbe. 
22 ©e bis qui in potu fumpferunt fenis 
bengi. 
23 Se bi9 qui in potu fumpferunt fucu; 
coriandri uiridi8. 
24 Se bi9 g t potu fumpfeft pfilhum. 
2$ Se fungis z tuberibus perniciofis - 
26 Se coagulande lactis uel fangmnis 
in ftomacbOi 
27 Se affaturis que coopiunf ne fumus 
ab cis ejceat.’ 
28 Se pifctbus frigidis. 
29 ©e lacte putrefacto. 
30 ©e nucleis fructuu z oleis que funt 
racida z que funt eis fimiha. 
31 Se bis qui i potu fumpfef ranas flu 
uiales uel que morant m ff agnis. 
32 Coe bis g \ potu fumpferunt leporem 
marinum. 
33 ©e bis qui m potu fumpferunt malfi 
cafforeum. 
34 Se bis qui in potu fnmpferunr gum 
mam filueffris rute. 
35 Se bis qui m potu fumpferunt filue 
Ures anacardos. 
56 Se bis g i potu fumpfeft oleadrum. 
57 Se bis g ledut e* pmeffione fquille. 
38 Se bis quibus nocuit femen urtice. 
59 Se bis quibus aqua frigida nocuit. 
40 Se bis g i potu fumpfeft gipfum. 
41 Se bis g i potu fumpfeft litai gtru3. 
42 Se bis qui in potu fumpfeft argentfi 
uiuum uel m quorum aure fujcu fuit. 
uel qui fumpferunt ujifur. 
43 Se bis g i potu fumpfeft cerufam. 
44 Se bis qui i potu fumpfeft calcc3 z 
auripigmentu fimul z arfemcu3 fubli 
matu ueleurfuidequafit fapo ufui 
quoru ore mult9 fum’ arfenici itrautt 
45 Se bis quibus nocuit fquama fem 
uel qui ei9 limatura fumpferunt. 
46 Se bis g i potu fumpfeft flore eris. 
47 Se bis g i potu fumpfeft calcatbfi a 
alume z multu de eo i potu fumpfeft. 
48 Se bis qui i potu fumpfeft titimaluj 
multum foluti fuerunt. 49 12« bis q i potu fumpferut elebo? al 
bthnuce uomica codifi z artamtam. 
50 12>e bis qui m potu fumpferunt ele 
bo? nigrum. 
51 Ebe bis q i potu fumpferut dend. 
52 ©e bis q i potu fumpferut euforbiu. 
53 Ebe bis q i potu fumpferut mejereon. 
54 Ebe uittimbu3 medicina? laxatlua? 
z de rectificatione earum. 
55 12« excplo copofuionis medicinaru3 
lajcatiuarum. 
■pnapit pars nona nonagintaquinq* co 
rines capitula. 
1 12« cepbalea z emigranea. 
2 Ebe fcotbomia. 
3 12« frenefi. 
4 12« apoplexia. 
5 ©e graui dormitatione, 
6 Ebeftopidieqfpbntoculos aptos. 
7 Ebe parahfi graui. 
8 12« llupore z tremore. 
9 Ebe tortura oris. 
10 Ebe fpafmo. 
11 Ebe epilenfia. 
12 12« incubo. 
13 Ebe melancolia* 
14 12>ecatbarro. 
15 12« oculorum obtalmia. 
16 ©e uulnerib9 que fiunt in oculis. 
17 12« bis que ejctrifec9 cadut i oculis. 
18 *2« macula oculorum. 
19 12« fcabia z febel. 
20 Ebe pruritn q fit i ifiore agulo oculi. 
21 ©e ungula oculi. 
22 12« rubedine oculorum. 
25 12« lacrimis. 
24 ©e debilitate uifus. 
25 ©e tremore palpebrarum. 
26 Ebe pilis palpebra? qui curuati in 
grediuntur oculum. 
27 12« aqua defeendente in oculum. 
28 Ebe bis q p? occafu3 folis mbil uidet 
29 Ebe dilatatione pupille. 
50 12« fiffulis qne fiunt m interioribus 
anguf oculorum. 
51 ©e dolore auris. 
52 Ebe uulnere auris. 
35 Ebe fonitu ? tinnitu aurium. 
34 Ebe grauedine auditus* 
3$ 12« f mib9auriu F aialib9 itratib9aure 
56 12« bis que in aurem ejctrinfecus ca 
dunt uel que eam impediunt. 
37 12« fangume fluente ex naribus, 
38 12« uulneribus que fiunt m interiori 
bus partibus nanum. 
39 12« polipo nariu z emorroidib9ipa? 
40 ©e amiflione olfatus. 
41 ©e dolore dentium. 
42 S>e extractioe detiu z ipo? pfractioe 
43 12« flupore dentium. 
44 ©e dolore detis ejc tactu rei frigide. 
45 12« cola. 
46 12« fluxu fanguinis ex gingiuis. 
47 K>e cafu uuule. 
48 12« fanguifugis que bibuntur. 
49 ©e bis que intrant gulam. 
50 12« grauedine lingue. 
51 E>e magnitudine Ungue. 
52 ©e nodo qui fub lingua nafcitur z 
uocatur ranula. 
53 12« apoflematibus que fiut i llgua 
54 22«ftnantia. 
55 12« tulit. 
56 Ebe sfmate. 
57 ©e pleurefi. 
58 *2e peripleumonia. 
59 Ebe fputo fanguis cu tufii Tuomitu uF 
60 ©e ptifi. rafcatioe. 
61 Ebe pulfu cordis. 
62 Ebe colica paflione • 
63 12« confortantibus flomacbum. 
64 Ebe doloribus z nafcentiif flomacbi* 
65 ©e fmgulru. 
66 12« canino appetitu. 
67 12« dolore epatis. 
68 Ebe byctericia. 
69 12« ydropifi. 
70 ©e dolore fplenis. 
71 ©e colica. 
72 12« fluxu uemrts. 
73 ©e difficultate mingendi. 
74 Ebe lapide. 
75 Ebe nafcentiis renum uel uefice. 
76 Ebe ardore que fit in mictu • 
77 12« mictu fanguinis uel pus. 
78 12« bis q no pnt retinere urinam. 
79 ©e lumbricis z uermibus qumafcfi 
tur in uentre z ano. 
50 ©eemorroidibus z fifiuUs z raga 
diis que fiunt in ano. si ©e exitu matricis z ani. 
§2 ©e conftrictione menftruorum • 
85 ©e pr ou ocatione mendruorum • 
84 ©fc fifluris que fiunt tn matrice. 
gS ©e plag. z cancro que fiut i matrice, 
©e naicetiis que fiut i mrice Vuulua. 
57 ©e prefocatione matricis. 
58 ©0 mola. 
89 ©e ruptura inguinis. 
90 ©e podagra z fciatica. 
91 ©e gtbboiitate. 
92 ©e uaricibns. 
95 ©c elephantia. 
94 ©e uulneribus lumbo?. 
95 ©e doloribus exteno? membro?. 
tractatus .continens ca 
pitula de febribus. 
1 ©e prologo tractatus. 
2 ©efebreepbimera. 
3 ©e etbica. 
4 ©e terctana. 
5 ©e caufomde. 
6 ©e fmocbo. 
7 ©c quottidiana que uocaf ffatica. 
5 ©e quartana. 
9 ©e febribus continuis. 
10 ©e febrib’ comatis ut erraticis que 
accidut de quito in quinti die uel de 
fejcto m fextu uf p aplius fpatiu. 
n ©e febribus ejc quibus accidit calor 
z frigus fimul. 
12 ©e frigoribus febrientibus e* gbus 
non calefit patiens. 
9 ©e febre fincopali que fit 6 malitia 
bumorum z eorum acuitate. 
14 ©e febre fincopali que fit ex mlVitu 
dme bumorum z cruditate. 
15 ©e febrib9 que pmittanf ap’ata. 
16 ©c febrib’ que fumt ex peftiletia. 
17 ©e febribus compofitis* 
18 ©e uarioV z morbillo. 
19 ©e bis quo? fcietia efl neceflaria.ad 
regim patientiuegritudines acutas. 
20 ©e Tignis bonis. 
21 ©e figms malis. 
22 ©e cognofcendo more febris. 
23 ©e cognitione teporum febris. 
24 ©e cognitione digeftioms. 
25 ©e crifu . 
26 ©e fignificattoib9,pgnofttcatib9 crifij 
27 ©e cognitione fpeciei euacuatioms 
per quam fiet crifis. 
25 ©e lignificationib9,pgncfticatib9fco 
nitatc crifio nel malitia nrpfecuoncj 
tpl 19 uel dimmutionem. 
29 ©e diebus criticis. 
50 ©e urinis. 
51 ©e egeftionibus. 
32 ©e pulfibus. 
35 ©e generib9 pulfuu que funt decem* 
34 ©e rgimie patictiu egntudies acutaf 
35 ©e regimine conualefcentium. 
Sunt aut predicta capitula quatuo:cetu3 
z quinquaginta. 
'iRubrice lib:i diuifionum rafis. 
1 Opitulum de alopitia. 
2 ©e cafu capillorum. 
3 ©e dolore capitis. 
4 ©eemigranea. 
5 ©e uertigtne. 
6 ©e birfen.i.litargia z frenefi. 
7 ©e eptlenfia. 
8 ©e incubo. 
9 ©e cubub. 
10 ©e melancolia. 
11 ©e amore.. 
12 ©e apoplexia. 
13 ©e paralifi. 
14 ©e tortura. 
1$ ©e ftupo;e. 
16 ©e tremore. 
17 ©efpafmo. 
ig ©e corija. 
19 ©e obtalmia. 
20 ©e ulceribus in oculo. 
21 ©e albugine in oculo. 
22 ©e fcabie oculorum. 
23 ©e febel.i.rubore. 
24 ©e filac.i.rubore in palpeB 
25 ©e ungula. 
26 ©erefudatione. 
27 ©e cafu palpebrarum. 
2g ©e tarfati. 
29 ©e debilitate uifus. 
30 ©e pilis muerfis. 
31 ©e aqua defcendente in oculo. 
32 ©e panno. 33’ ©ealintifat. 
34 ©e gabar in oculo. 
35 ©e pediculis m oculo. 
36 ©e ozdeolo. 
37 ©e dolo:e inaure. 
38 ©e fomtu xtinmtu. 
39 ©e taras.i.furditate* 
40 ©e flujcu fangumis narium. 
41 ©e ulceribus m nafo. 
42 ©e fiffula polipi nafi. 
45 ©e alcafeni.i.amiffione odoratus. 
44 ©e fetoje in nafo. 
45 ©edolone indentibus. 
46 ©e c ocauattone x coirofioe gfgiue. 
47 ©e feto:e ojis. 
4S ®e alcola.i.botboi x paruis pultor 
tn ore. 
49 ©e cafu uue. 
50 ©e egritudimbus Ungue. 
51 ©efmancbia. 
52 ©etuffu 
53 ©e fputo x uomitu fanguinis. 
54 ©e pleurefi. 
55 ©e ptifi. 
56 ©e peripleumonia. 
57 ©e difuia. 
58 ©e egritudimbus cojdis. 
59 ©e egritudimbus ftomacbi. 
60 ©e coltrica paflione. 
61 ©e eructuatione. 
6z ©e fmgultu. 
63 ©e egritudimbus epatis. 
64 ©e ycte:icia. 
65 ©e ydropifi. 
66 ©e egritudimbus fplenis. 
67 ©e fluxu uentris. 
68 ©e ejccoaatione tenafmo x fimilibV 
69 ©e colica. 
70 ©e egritudimbus renum. 
71 ©e retentione urine. 
72 ©e flujcu urine muoluntario. 
73 ©e diff ilatione urine. 
74 ©e aduftione urine. 
75 ©e lapide in uefica. 
76 ©e fcabie uefice. 
77 22>e apoffemate uefice. 
78 ©e ulcerib’ '1 uefica x itra fglt renef 
79 ©e dimmutione coitus. 
80 ©enocumetoejcmultitudine coit’# 
8i. ©e erectione aflidua. 
82 ©e egritudimbus matricis. 
85 ©e fiuju meff rno:u m. 
84 ©e ulcerib9 matricis uirge uefice x 
tefficulo:um. 
85 ©e spoftemate matricis. 
86 ©e cancro matricis. 
87 ©e mola matricis. 
88 2&e prefocatione matricis. 
©e difficultate impugnationis. 
90 ©efterilitate. 
91 ©e bis que p:oibet impugnatione. 
92 ©e bis que facile partu efficiat eda 
cut fecundina x egredi faaut fetum • 
95 ©e e jutu m atricts ani x umbilici • 
94 ©e figms tmpiegnatioms* 
95 ©e fignis mafculi fetus x femine. 
96 ©e egritudimbus ani. 
97 ©e fittuhs m ano x m omnib7 locis 
que effundunt fanguinem. 
98 ©e eruptione uenarum in ano. 
99 ©e molificatione anf. 
joo ©e uermibus ani. 
101 ©eermaz rupturae apoffematib7 
que fiunt in tefficulis. 
102 ©e podagra x dolorib9 functura^. 
105 ©e fciatica x dolone lucture ancbe. 
104 ©e doloze do*fi. 
105 ©e gibbofitate z uentofitatibus. 
106 ©e uaricibus. 
107 ©e elefantia. 
108 ©e deco;atione co:po:is. 
109 ©e furfure in capite. 
ijo ©e paruis puffuhs in capite. 
111 ©e rectificatione colo:is. 
112 ©e panno faciei. 
113 ©e lentiginibus x barajc. 
114 Se ueffigiis uariolarum. 
115 ©e uefligijs perculTioms. 
116 ©e algofi. 
117 ©e impetigine. 
U8 ©e mo:pbea. 
119 ©ebaras. 
120 ©e lepra. 
121 ©e pruritu x fcabie. 
122 ©e fare. 
12} ©e afafi. 
124 ©e ueruca. 
125 ©e ragadtisi facie labiis pedibus 
z palmis. 
126 ©e apoffematibus calici is. 
127 ©e apoffematibus frigidis. 
128 ©e cancro. 129 ©efcropbults. 
130 ©e adememil. 
131 ©e exituris. 
132 ©e uefic formica miliari z igne pfico 
*53 ©e berpete eftiomeno. 
*54 ©e antrace. 
©e aduflione ignis. 
136 ©e panaritijs. 
137 ©e cura ulce? z uulne? recentiu pu 
trido? z antiquo?. 
i?8 ©e fluxu fanguis ex uub ere * 
*39 ®e cura algebre diflocatois z fracte 
14® ©eammalib9 pungentibus z mor 
dentibus z de uenems. 
141 ©e accidentib’ malis ex laxattuis z 
uomitibus z qd beant purgare z qui 
bus fit utendum • 
142 ©e aloe. 
143 ©e rurbic. 
144 ©e febribus effutieris. 
14$ ©e febre putrida. 
146 ©e ftgms propriis tertiane. 
147 ©e ftgms mfepabiltbus tertiane*. 
148 ©e finoco. 
149 ©e figms neceflitatis dandi in potu 
aquam frigidam. 
150 ©eftegmeticafebre periodica. 
151 ©efigmsfiegmatice continue. 
tS2 ©e quartana periodica. 
©e ftgnis quartane continue. 
154 ©e febnb7 que poxifmat i.S.x.d.die 
155 ©e febribus compofm3. 
156 ©e ompilctione fine febre. 
157 ©e febre ex peftilentia. 
tfs ©e uariolis z morbillis. 
jRubrice libri rafis de iuncturis. 
1 Capitulum de caufis z fignis doloru 
mneturamm. 
2 ©e cura doloris mnetura?. 
3 ©e cura umuerfali ifletura? 
4 ©e dieta ♦ 
5 ©e medicinis mundificantibus fan 
guinem z coieram. 
6 ©e medicinis que purgant flegma z 
crudos bumores. 
7 ©e medicis fedantibus dolorem. 
8 ©e bis que purgat ffa z colera fitnf. 
9 ©e medicinis que faciunt ceflare do 
lores (uncturarum • 
10 ©e clifleri js in ufu ancbe * 
11 ©e emplaftris z dtlToluenti 
bus z dolore fcdantibus * 
12 ©e madicis m fiam epoflemati opor 
tuius exifiete calore aliquaculu fo^ti» 
13 i2>e medicinis m decimatione apofie 
matis oportums . 
14 ©e duranone duri apoftcmatf z lapf 
deatione que fit in umctuns. 
15 ©e cara propria lapideitatis. 
16 ©e medicinis adurentibus. 
17 ©e dolone ancbe z ai tetice * 
13 ©e cura umuerfali ad dolone ancbe. 
19 ©e cura fciatice palTionts. 
20 ©e preferuetioe a dolore ancbe iuc 
ture % fcie. 
21 ©e medicinis a proprietate ualenti 
bus podagricis: 
22 ©e uetola que ponit fu per anebam. 
'iRubricc libri de egritudibus puero? • 
1 Capituf.de fapbati puerorum. 
2 ©e fauofitate puero? * 
3 ©e magnitudine capitis puero?. 
4 ©e inflatione uentris puero?. 
5 ©e fternutatione puero? • 
6 ©e uigilijs puerorum. 
7 ©e epilenfia puero? 
§ ©e egrimde que dicif maf puero?. 
9 ©e fame aurium puero? * 
10 ©e ueneno fluente ab aure * 
n ©e mote oculo? tn pueris. 
12 ©e morbis dentium. 
15 ©epufiuVqucaccidutiore puero?* 
14 ©e uomitu in pueris. 
1$ ©e fluxu uentns puero?. 
16 ©e pftipattone uentns puero?. 
17 ©e tufTi puero?. 
18 ©e pruritu z usficis puero? • 
19 ©e lumbricis puero?, 
20 ©e inflatione umblici puero? * 
21 ©e crepatura puero?. 
22 ©e lapide in ueiicis puero?* 
23 ©e relaxatione puero?. 
'iRubrice libri rafis de fecretj qui apbo 
rifmo? hber appellatur. 
Hiber primus de pronoflicis re? futura? * 
Hiber iecudus de exgiffuis z pfideuuis. Hiber tertius decafibusqut ipfi rafi acci 
derunt. 
Hiber quart96 dietis medicinis z cibariis. 
Hiber quintus de uerbis ypccratts. 
Hiber lectus de fcientus z intellectibus fi 
ne quibus rectus medicus efle no pot. 
/ ‘ . - r * ■ 
Jn boc uolumine p:eter fupwdicta bec quo 
que opulcula continentur. 
Operimenta J6alfeni cum libello de capfa 
eburnea Ibippocratis. 
glpborifmi iobanms damafceni* 
Hiber de bumana natura feu de elementis 
Ibippocratis. 
Hiber 6 aere aqua z regionib9 Ibippocratj 
Hibellus de pbarmacus Ibippocratis. 
Hiber de Tectionibus cauterus: et uentofis 
iRafis. 
Smonyma 'iRafis. 
ZCabuIa quedam parua quidem fed utiliflt 
ma continens medicinas ad quamcunqj 
difcrafiam cumQibet particule bumant 
co:po;ts. 
iQkafellus uenia beneucntanus ad lecto:e* 
IHe timeas aeger mc:bo quocuqj labo:es: 
URafie adcft medicus alter apollo tibi. 
nequeut reliqui auezrois: 
-itu 
rQfragne auicenna:ctra dat ttbi rafis ope * 
etiam medici:necnon uos pbarmaco 
polae. 
Gaudete: ucftra modo. £ra* 
miman. 
Capitulu primu primi tractatus dc ag 
gregationibus z famis tuuamenti mem 
bronim * 
enim fi per fe grandi membro conmngere 
tunuel nullo modo uel debiliter ipfum ner 
uu0 mouerct . l&uaniobrem neruus cute 
quam ad membrum peruematiquod per tp 
fum moneri debeat diuiditur: z fubtiles z 
minime partes carnis z ligamenti m ipfts 
diuifiombus conteguntur: z qd ejc toto pro 
uenit mulculus uocatur ♦ *£t efl buius cor 
pons magnitudo fecundum metifuram me 
bri q? per ipfum mouei i debet:? fitus eius 
eft in parte uerfus quam motus iptius me 
bri fuerit.qffeoftea uero et una duarum mu 
fculi extremitatum que Icilicet eft ueifus 
parte membri quod mouetur: queda nafctf 
fubftantia que cordauocaturupfa aut e cor 
pus compotitum ex neruo qui ad membru 
dirigitur:? ligamento quod ex ofte ortum 
fuit que eft feparata a carne que m mufcu 
lo ei uero protenditur quoufq? in 
feriori extremitati membri quod per ipfa$ 
debet moueri comungatur.i$x qua ditpoii 
tione cotmgtt ut ex parua retractione qua 
mufculusuetfus partem fue radicis trabi 
tuncorda fortiter trabatur:? membrum cu 
fua totahtate moueatur.i£ft enim inferiori 
extremitati eius continua. f terebrum 
quoq5 fecit deus ut fenfuum origo eflet: z 
motu3 uoluntari):? ab eo produxit neruos 
qui membris continuantur:? dant et tentu 
um:? motionis modos, iftos uero oftende 
mus unde oriantur nem ircum de eo;u tra 
ctabimus anatbomia.iSt quia partes cor 
pons inferiores z que a cerebro ualde re 
mote funt:? fenfu z motu mdigenttmotum 
autem ? fenfum abfqj nerms babere non 
po(Tunt:nemi quoq3 fi a cerebro recta pro 
cederentur uia:ex longitudine defcenfus 
debihtarenturrunde eorum protenfio nec 
firma foret nec fortisrfecu de9 fub cmngo 
foramen per quod partem cerebri produ 
Xitrque Qucba uocatur. iSue quia mollis 
erat: ad ipfius cuftodiam dorti fpondtles 
z fufenta otTa fecitrqueinadmodum ad ceie 
bri cuftodiam cranei condidit ofta: quam 
taliter munitam fecundum corporis longi 
tudmem prolongamttex qua etiam cum in 
alienius membri dirrecto eft quod ei app 
pinquat neruos produxit:qui perfpondili 
um foramina exeuntes: ipfi membro conti 
nuanturtfenfum ei dantes z motum. Cere 
bro igitur \i graue fupemenent accidens: 
lR/62ijO01R ommu de 
us offa condidit: ut per 
ea co.’p9 fuftentaretu? z 
rectificaretur. t&uia ue 
ro unam patte 
fine aha aliqnddo moue 
ri necclfe fuit: non imum tantum os m to 
to cc:po:e fecit: fed multa quib9 diuerfas 
tribuit figurastut ad id apta fo:ct qdper 
ea fieri eft neceile.iSiuoniam autem necefle 
fuit ut quedam eo? quandoq* conmnctim 
quandoqj ftngulatim monerentur ea cuida 
lubftatie copulauit qua ejc una unius olfis 
extremitate p:ocreauit z cum alterius ex 
tremitate olfis contmuauit. enim mfe 
rio:i extremitati continuare aute fubfta 
tia ligametum uocatur:qd efr coipus albu: 
durumtnon babens fenlum. Jn unius etia 
olfis extremitate additamentum rotundum 
fecit.5” alterius autem olfis extremitate 
concauitatem pjedicti additamenti capa 
cem condidit ut m ea collocaretur:? ex bu 
iulmodi difpone olfmm paouenerut umetu 
re ex quibus apta fuernnt membra moue 
ri quadoqj fimul: quddoq5 
um eui ligamenta non pjobibuerunt. quut 
meml :a m fimul ac fi unum tantum elfet 
membrum mouerentur ♦ iftam cum totam 
manum mouere uolumusteam cum lunctu 
ra bumeri ac fi i ea unum tantum effet os: 
motu uno mouebimusata q> i eo a conmn 
ctura cubiti non pjobibebimurmeq? rq[ce 
te.tnequc digttojum.tinam autem ipfius 
partem fi abfq$ alia aliquando mouere uo 
iuerimustcum mnetura illius partis p:o 
pjia illud faciemus. ©b boc igitur duos 
motionis modos animal babuit:particula 
rem uidehcet z umuerfalcm:fecundum unii 
qiieqj quo? ,put ei elfet neceffatiu mouere 
tur. t Sedqmaolfaexfuaellenttanomo 
uentiinfed per motorem z admodum pa 
tientui continue fuerut cis a pancipio fen 
fus z motus z ipfozum ojigme idefl ccre 
bzo cocamtates quedam que funt nerui. 
l%rui iicro ifii no per fe ut fimplices funt 
olfibus conmnguntur:mfi piius cum carne 
cartilagine z hgametis milceamur.18eru9 £rac. 
toti corpori fenfus auferetur z mot9. fflu 
cbe uero fi acciderit membris quibus ner 
ut ab illa parte nuebe procedentes coniu 
guntunz que fub eis funt: motus auferen 
tur z fenfus. /Serebru enim quafi fons feit 
fuum eft:z motus uolfitanj. iRacba uero 
ficut flimius magnu3 ab eo manas. IRerni 
autem qui ab ea prodeunt ficut riuult ex 
flumo exeuntes. uero cil aliquod ac 
ciderit impedimetum erit comune. (Suod 
ft riuulis euenerit nocumentum: erit pro 
prium locorum ad que ipfi diriguntur ri 
uuli. 'fldeoqj fcire unde quifq3 oriatur ner 
iws:z ad quod membrum dirigatur m ar 
te medicine eft pcrutile:quod z 
in libro de interiorum membrorum palfio 
mbus teftatur:fic inquies, f&uidam tn iti 
nere romano de mulo lapfus fuper lapide 
cecidit:a quo una et fpondihbu3 lefa fuit 
ex cuius leftone digitus aurtcularisz me 
dius duriter ad tempus mouebantur: qui 
b9 medici emplaftra z alia medicamina fu 
perponebant et quibus eger nullum fentie 
bat luuamen: quod galicnus cernens ea 
dem medicamina fpodilibus a quibus ner 
ui qui ad predictos digitos protenduntur 
z procedunt fuperpofnit:z fic breui eum 
reftttuit fanitati. 'iReruiquidem mprinci 
pio fui editus a cerebro uel nueba molles 
multum funt:z ipfi cerebro uel nuebe fimt 
leo. £ux autem magi3 elongari incipiunt 
indurantundonec perfectam neruoruj for 
mam fufctpiunt. igitur neruoru 
fumma eft:quod ipfi funt tnftrumenta z uie 
per que fenfus z motus omnibus tribuitur 
membris z tranlTunditur: unde fi et trauf 
uerfo incidantur: aut fenfus:aut motus me 
bri:aut utrunq3 deftruitur:ad quod ipfi di 
riguntur ♦ IRucba uero fi coftringatur aut 
ex trafuerfo incidatur:fenfus z motus om 
mum membrorum quorum nerut a locis 
prodeunt qni fnb illa funt incifione anferu 
turnn longitudine autem licet ipfn mada 
tnr:non multum tamen impediet. Simili 
quoq$ modo ncruornm mcifio in longitudi 
ne fi accidentmon magnam faciet Mione. 
f$X tranfnerfo autem fi euenertt:actio illa 
deftruetur fecundum menfnram qua tncifio 
penetrauit:z partem uerfus ad quam pene 
trautt. SCerebrum autem preter boc 
quod ipfum eft origo fenfus z motus uolu 
etiam fecundum galiem fentenna: 
imaginationis: cogitationis: z memorie 
fundametum. imaginatio quidem in duo 
bus uentricuhs anterioribus perficitur:, 
cogitatio uero m medio etpletunmgffiortj 
autem pofteriorem poflidet uentriculum. 1 
uero fecit deus ut elTet fons z ori 
go innati caloris:z ut ab eo totum corpus 
calefieret per arterias que ab lpfo ad om 
ma membra procedunt. Sinde fi aliquod 
membrum artarias amiferit que ad ipfum 
uemre confueuerant congelatur :z motu3 
% fenfus induratur prius:deinde deftrmm 
tm:z poftremo quali mortuum redditur. 
enim z nerut necnon ipfum ce 
rebrumtut tn fua conferuentur natura: z 
ut fu as perficiant actiones quadam inna 
ti caloris indigent menfura quamobrem 
arterie eis trafnuffe funt. c&t qd animal fu 
pra uegetabilia babet eft primum iuuame 
qd a corde cotrabit. i&uod autem a cere 
bro recipit eft fecundumrper quod eft per 
fectio: z ad quod tota actoris intentio z 
uoluntas prona fuit ♦ iSuod uero ab epa 
te fufcipit iuuamentum:eft ei cum uegeta 
bilibus comunetnon enim recipit ab eo ni 
fi nutrimentum z incrementum: fed quia 
cordi ut in fua conferuarctur naturataeris 
attractio eo fuperions necelfaria fuitri ae 
ris in fms concamtatibus nimis calefacti 
etpulfiotfacta funt et aerem attrahendi tn 
firumentatpcctus mdelicet z pulmo:z iter 
tpfa z cor concauitates z foramma pofua 
funt:per que aer attractus trattfire polTit: 
quemadmodum cum de buius dilpofmone 
tractabimus dicturi fumus, f iSpar au 
tem ad fangmnis generationem atqs tpft9 
factum eft:z ut uene ab ipfo 
manantes ad omnia membra dirigamur: 
z ad ipforum bnmectationcm:zfanguims 
diuifionem: prout cuiqx necelTarium eft. 
iShiamobrem nutrimentum z eorum ccn 
feruatio que ficut fuerant remanent prone 
nit:z eorum incrementum fit que crefcut. 
IRulla enij remanent ut fuerut: nili ex qui 
bns mbil dilfoluitur: ficut eft difpofmo m 
lapidibusriit iacintbo:auro: z nitro: uel 
quia quod dilfolutum eft m eis reftauraf: 
ficut aqua maris:que licet quotidie magna 
patiatur dilfolutionem:tamen ab introitu 
fluminum fingulis diebus reftauratiouem ©Iman# 
fufcipitmnde lemper eadem fere forma re 
manet bene culiodita:tanta quanta fuerat: 
Mum propter paruttatem fui fenfibile no e. 
igitur ammalium:quia ejceisqie 
diflbluuntut compofita fur.t:non fuit poflibi 
lc ut augumentariuel m fuo flatu permane 
re poffent:abfq5 nutrimenti beneficio: ied 
quia nutrientia cum difiblutts non funt fpe 
cici uniustmembru m corpore adelTe opor 
tuttrqd ipfa mdirtolutorum iimilitudine per 
mutaret. IRutrientia uero quia non totali 
ter conuertuntur:fed quedam eorum pars 
conuertitur z alfimilatur: pars autem alia 
remanet quofi bumor fupei fluus non fufci 
piens conueifionem neq3 affumlanone5 
rum que difioluta funt:que fi in corpore re 
maneret rgrautmn egntudmu5 materias ge 
neraret.unde preparata funt eius expullio 
ni inlirumenta apta z canales. £st quia 
nutrmoms operatio in tribus locis perfici 
tur tria fuperfluitatum funt genera. 'Sna 
quidem e prime digeliionis fupfiuitas que 
•f.in (iomaebo fit z ttdhms:z uocatur fler 
custliue egellio. ISha uero fecude digefio 
ms eli fupei fliutastque in epate perficitur 
quando fanguis gener atur:z tpfa quidc5 e 
colera mbra:z nigrari urina, iteee autem 
tria a fanguine feparata:propria a quibus 
fufcipmntur receptacula babettficut felcol 
Ieram rubram: rrelancolia fpku:? urinam 
renes fulci pium rquemadmodum dicturi fu 
mus m manifefriore tractatu:cum de boruj 
membrorum formis loquemur. I&tgeflio 
ms uei 0 tertie fupei fluitas que i omnibus 
fit membris cum illis aflimilatur fanguis 
cm unicuiqj illorum delegaturteli fudor et 
ldidiBes:z qmcquid ex fupcifluitatibusa 
membris exeuntibus cis aflimilatunut mu 
ciiogines z lippitudines z bis fimilia ♦ 
f' modi membrorumicorpore 
quatuor exilium.(Suorum tres funt pnnei 
palium que in uife coferuatione ualde funt 
necelTaria:quorum queda3 nutritionis funt 
infimmentatut ftomaebus:? eparrz eo? ca 
nales:x ucne:z uietque ad ipfa puenmnt: 
ut os:*z merm relique uie que ab eis cye 
unt :m fmelima. r£t mflrumenta caloris i 
nati:-z coferuationis ipli9:quo? prima fum 
anetietfecuda uero pjilmot-z pea9: 
ct quecuq5 aha ualct ad aciis attractione: 
queadmodu m fuo loco dicturi fum9, 5iha 
uero eo? funt inOrumeta fenfuotT mot9 et i 
tellectualui actionu: que funt ceiebrii z nu 
cbarz nemitz muihilijx coide: z que Umt 
fiinilia bistneceflaria z ualetia ad compleri 
dam actione z paflione. Jti uno quoq? aut 
modo iflo? inftrmnento?mnu e principale 
et operans. fcttia ut fe/uietia z ipfuj i luis 
actionibus admuatia. $nftnimento? uero 
nutrmoms principale ell epar. Sed mati 
calorts mflruniento? principale e cor. ttt 
inftromento? fenfus z motus z mtellectua 
lium actionu principale e ceishru. 'fcmum 
quodqs aut ilio? alijs dnobus connexum e 
et eis indiget, /£par enim mfi omnibus 
alijs mebris nutrimentu trafmttteret dilfol 
ueientur. quoqj nifi a corde calore 
baberettetus no coferuaretur fubfiatiatqua 
fua completur actio, Cei ebru etia li no ab 
ai fijs calefieretmec a uenis que ab epate 
procedunt nutriretuneius no coleruaretur 
natura qua fuas aptum di per fu ere actio 
nes. £H&ufculi quoq3 pectoris nili a cere 
bro moueretur: aerem attrabi foret impof 
fibile neque cordis coferuaref fubftatia qua 
calor innatus qui di m corde euent. tur: 
iSuarti uero mebro? modi prtcipalia fune 
iftrumeta gencratiomstque funt matrix :et 
uirgati tefhcuhrz uafa fper matis, bec aiit 
inlirumenta no funt necelfuria ut unum per 
duret lingulare: fed ut fpecies permaneat 
et conferaetur. (Suia enim deus qui fit be 
nedictus corpus bomints ex corponb9fe 
cit diflolubilibustnon durabilibus neq3 lia 
bilibustunde cu non lit polTilnle ut unu iin 
gulare femper maneretifecit generationis 
mfrrumentatper que faltuii fpecies durare 
poflet. 'pa autem que premilim9 fumme 
funt z aggregatiocs de membrorum difpo 
fitiombus z ipforum iuuameims.iSuoa to 
tum nos clanus dicemus: z fecundum plu 
res diuifioncs. Summas tamen colligere 
non dimittemustbuius enim libri intentio 
non fuit polirema omnia colligere. 
p£apitulum.2.de forma ofTiu capitis, 
c <&put qd e naturale: licet no ey toto 
tn rotundu e. quo multa funt fora 
mina:p que multi egrediunf nerui.-z uem- i 
trat z arterie. f pfum quoq3 anterius m 
pcrte.f.fmnustx polierius i ocapitio emi 
nes e. uero anrui parte ell latfs: 
foramimi aut 0*105 que in ipfo funt maius c Erae. 
turu Sunt igitur oes fpondiles que ab eri 
tu nucbe ufqj ad os quod fup renes locat 
uiginti quatuo:. J&uandoq$ tam additur 
una uel minuit qd praru c. boc ro loco 
os alayisdpondihbus continuat. (Sfcuod 
trib9 componit pnrtibustque funt fpodi 
libus fimiles. £m ab tferiori: os albcfo; 
continuat: qd ex tribus fimihtcr copofitu e 
partibus. Itea? aut tertia que c inferto: :e 
caudaque e cartilago ofliiofa. fSbunaqua 
q? aut dua? predicta? fpondiliu mneturati 
unaquaqj dua? parttu egredit neru9 q ad 
illa corporis parte protendit:* ipfa diutdi 
tur. &b extremitate uero caudeunustm 
progreditur neruus q i illis diindit locis. 
&>uo uero anca? olfa: quoril unu e t uno la 
tere:alte?In altero:ofli qd e alauis cetmua 
tur:unn fcilicet ab una parte: alteru ab aha 
in qbus funt ancaru pyxides: quas ofiiu ca 
pita que funt in coris ingrediunf: que z ip 
farti uocat uuebra.?rte aut funt forme ofliu 
* fpondiliu que funt in pofterionb9 ab ortu 
nucbe ufq3 ad cauda. fRuc uero alio? olfiu 
formas que funt fub collo noiarc tciptem9. 
H&e gb9 funt dua? furcula? olfa: z olfa fpa 
tularu:* pectoris olfa:z olfa manuu: z olfa 
femoris:* pedu olfa. “Surcule vo os evte 
n9 gibbofuj e. % Iteritus cdcauil:cutus uiul 
duo? capitft.bumero continuat capiti .f. of 
fis qd adiutonu uocatur. Slia aut extremi 
tas fumitati pectoris cdtinuat :ubi e pyxis 
gule. Spatula uero a parte qua dorfo fup 
ponit lata e:cu qua caput cartilaguiofii3 co 
tmuat. H pte uero qua furcule appropm 
quat e rotunda: I qua e pyxis qs caput ollis 
qd noiatur adiutoriu mgredit. Hfcectorts 
m olfa funt torattq ex fepte coponitur olTi 
busti quo? cuiufqj extremitate e cartilago 
f&uo? principiu e a pyxide guletfims to c 
inferius pa? fub mamillis: q locus e angu 
flior oibus locis que funt in uentre: que cu 
palpant mollia inueiuuntur olTa no bhtia. 
£olie uero m uno quoqj latere funt duode 
ciique curue funt. (Sua? oiu$ longior e me 
dia. (Sua? fepte:una dua? extremitatum 
que .f. efl pollerior: dorli fpondihbus con 
tinnatur.fSue uero anterior e:uni et offib9 
que i torace funt.cum capite cartilagmofo 
continuatur. f§xbisi?o:qmnque curtant 
ita quod toraci non continuantur: quarum 
extremitates cum premuntur, iterius flecti 
illud qd ell i occipitio p q3 nucba egredit 
pterea ex multis copofitum eft ortib9. 
quo? unu ali) cottnuaf. &ocus uero ubi 
comungimf:fe?rarti coiunctioni fimilis ap 
pellat* graneo aut lupio? cotwuatur tnl 
dibula m qua maxillc z dentes continetur 
fupio?es:que et ex multis coponit ortibus: 
quo? unualij ad ferre fimilitudme cotiuaf 
'feoft banc aut mandibula e inferio?: i qua 
inferiores exiftunt dentes, sjuius quidem 
orta no ad ferre fimilitudine ut predicta: fj 
folis continuant functuris. 'Jnferio? naqj 
madibula motu indiguit. (Sue quide fupi 
ori continuat mandibule: in 
arabice uocatur. Iteec aut dentibus ejccep 
tis:ex duobus coponit ofiib9.que ad ferre 
fimilitudinem in medio meto continuatur. 
£tft pterea fubcraneo in parte pofteriore 
quodda magnu os:qd inter tpm craneum z 
fupiorem mandibula pofitum e:a quo dimi 
mmoquetnofliumenit figuris completur 
qd alguateda uocat. (Sia igitur capitis of 
fa cu numerata fuerit uiginti z tria erat ex 
ceptis dentib9. (Suo? fex ipfius cranei p 
pria funttx unu qd uocatur algnatedi fup 
qd fex pdicta funt orta. f£t madibule fupio 
ris quatuordecto inferioris duo. 5n una 
quaqs aut mandibulafunt detes fexdecim: 
quo? duo funt incifores. z duo q iftos utri 
fecunt quadrupli noiant.poft quos utri 
q5 funt duo q uocant canumpoft quos funt 
quinqj molares dextri z qnq$ fimftri: qua 
doq3 tam de molaribus minuit unus: z no 
funt nifi quatuor. i£t&olariu aut fuperio? 
qutdatres bnt radices quadoq? quatuor • 
inferiores tfo molares:duas tantu bnt ra 
dices exceptis duobus molaribus ultimis 
qui bnt trestquo? unus eft t dextra:alius i 
finiftra.SUij to dentes una tantum radice 
funt cotentt. Sunt itaqj oia capitis orta: 
quiqnagita qnq5. Capiti aut iuxta magnu 
foramen p quod nucba egreditur: pria ex 
Ipondilib’ colli continuat:que qde funt fep 
te. Itee aut a duabus partibus funt pfora 
te:p quaru foramina nerut pgredtuntur: q 
ad dextra z fimftru dirigunt latus. Iffcofl 
bas aut fpondiles cofta? funt: que dece et 
fepte numero funt:qua? duodecim fpodiles 
pectoris dicunt: eo qd i ea? rectitudine in 
ferior pectoris terminus finiat. iSumqj 
uero que fecunt:funt fpondiles renfi z alea ffillman. 
reperumtur:que pofleriores noianf cofte. 
JSluod uero fub torace de uentre exifht: to 
tu molle efl u(q$ ad femori3 offa, fmuc 
Qutem manuu z pedfi cfla nominabimus, 
quide os primu illud e:q6 adiuto 
CULm uocatur:q6 efl os unu exterius gibbo 
fum:intenus concaumcuius caput fpatule 
ingredif: per quantitate que ia pi e 
parata e ei. Iteec e igitur una fu a? extremi 
tatu. Sltera uero extremitas in cubito efl 
m quo efl rotula inflrumeto hauriendi acg 
fimilis: qua fuperioris focilis ingredif ex 
tremitas. 2feuo? uero fociliu longitudo e 
a cubito ufq? ad tafaa. duorum unu qd 
e minus tfuperius uocaf focile. 0hud 
quod efl maiusunferiiis uocatur. f&uoi u 
unuquodqx m fuis fummitatibus que a pte 
rafcete funt:additamentum quodda habet 
per quod fit luctura que exiflit inter rafce 
tam z ipfa. f KRafceta aut ex octo componi 
tur o(fibus:quorum quatuor i duobus ordi 
nibus difpofms:aha quatuor eodem ordie 
difpofita t longitudine coniungunf: que cu 
multudura fmt medulla caret ♦ l5}uo:u$ fi 
gura efl curua. ex qua rafcete figura apta 
puenit. rafceta uero efl pecten q ex 
quatuor copomf oflibus: que oflib’rafcete 
qbufda ligamentis ualde firmis cormuanf 
uero ofTibus digito? cotinuatur 
offatque m uno quoq* eo? funt tria. fSuo 
ru unuqdqx talil c6nexionibus:confirmati9 
ligamctis continuaf. fStfa igitur man9 offa 
funt triginta. f®s .f. quod adiutonu no 
minaf :z olTa duo que focilia uocanf. 
cetequoqx offa que funt octo: z offa pectis 
que funt quatuor: z qndeci que funt digito 
ru quinqj, aut pollicis primumtfuperi 
oris focilis extremitati continuaf m loco 
iuncture ample z laxe. iStuod ideo 
e.qa magno indiguit motuiutjeliqs quatu 
or digitis comugi pof^. £o pe 
dis primu efl cote q6 e unutmexterius gib 
bofujtinterius latu. extremi 
taseflrotudaquecoxe uocaf ueitebnym. 
tteoc qderanche pyride ingreditur: a qbu9 
prima mnetura fit pedis, uero iferi 
Ov extremitas: puxide maioris duo? foali 
itHi cruris ingreditur. 2£uo? uero fociliu? 
termums:a genu ufq3 ad calcaneu protedi 
tur. Chiod aut ex his duobus maius e: in 
ferius uocaf fociletquod et alto longius e. 
Clitus uero: facile uoca? fupius. Corani 
aut duo? fociliu ftirninitates calcaneo conti 
nuantur.a qbus tercia pedis orit mnctuia 
Sancture aut que in genu c fupponitur os 
rotundu :cartilaginoium.q6 nominat 
oculus:z a qbufda nocatur mola, Calcaeo 
uero in anrionbus os q5 uocatnrnauicula 
contungitur. 5nfertus aut cuida coniungi 
tur ofli.qfc acbib uocatunqbue pedis rafce 
ta que ex tribus copomtur oltbus cctmua 
tur. dfr qbus que ad id qS bic c necelTai iu 
apta ,puemt forma. 'IRafcete aut pedis co 
tinuatur pecten q ejc qmnqs copomf oflib9 
qbus digito? cottnuanf olta que i uno quo 
q5 funt fria: excepto magno digito in quo 
duo tm funt olla. £*ia igitur pedis offa: ut 
gmti noue funt. Sncbe.f.uiuhcruris duo: 
z os calcanei:z os q6 uocaf acbib: i os na 
uicule z olla tria et qbus pedis cdponif rcf 
ceta: z alia qnq3 ex qbus pedis componit 
pecten:digito?quoq3 ofla quatuordecim z 
os genu. cum ou corporis olTa nume 
rata fuerint prout C>al.numerauit ducenta 
z quadragita octo et ut excepto clTe q6 e in 
epidoti:q6 laude grece litte os fmule non 
cupatur.cutusbec e figura. A ,os queq3 
q6 e in corde. qS a qbufda chirurgicis car 
tilago dicit: z olTa parua a qb9 uacuitates 
funt m tucturis replent z uocantur fifauia 
cbel ejccipiuntur. 
Capitulum de mufculis. 
m «fculi q tn toto repiuntur corpe C113 
fecundu numerati fuerit z diiuft 
quingett uiginti tioue inuenienttde quibus 
,put noflro competit tractatui loqucmnr. 
/Sfrufculu itaq3 ex carne z neruo z ligarne 
to:copoiu dicimus. 5pfi quoq$ uolutarto? 
motuu funt inftrumtatquo? figure fecundu? 
fuo? diuerfitate loco? prouteis necelle elt 
diuerfificantur. ex eis ita ut 
carne funt circuuolati: protenduntur ufque 
quo ad fuas inferiores pueniant ejctremita 
test &X quo? extremitatibus quodda ejto 
ritur corpus: quod uocatur. iSfcue 
quoufq? illius membri quod per ipfam mo 
uen debet inferiori coniungatur ejctremita 
ti porrigitur. /JJ&embrum uero per illam 
mouetur fic* Colligitur enim z ad fue radi 
ets partemretrahitur. &nde totum mein 
brum ad illum retrahitur partem ad quam 
colligitur mufculus. $1 autem membrum STrac. 
q6 monetur magnum fit: mufculus quoque 
ip5 mouens maguns erit x grolfus. & quo 
aut una grolTa aut plures onut corde: que 
membro q5 debet mouert continuat, 
ruq$ etia 111 unius mebri motu inulti mufcu 
li libi muicem ancilium prebent.^tfeufcul9 
aut qui paruum mouet mebrum:pajuus eft 
x fubtilis. /ft&ufculus naq5 qui e in coxa 
x totu mouet crujhualde e magnus. &&uf 
culi uero liipiores mouentes palpebras: 
multum parui funt x fubtiles a qbus corda 
non oritur. igitur mebrum quod uo 
luntario monet mounmufculum babet quo 
mouetur. iSuod fi ad partes moneret con 
trarias: in fitu contrario mufculos bet: ab 
uno quoqs quo? ad fuam trabitur parte qn 
taliter mouetur. ift&ufculus uero ei con 
trarius:afuatuncquiefcit actione. £um 
dt qfque mufculns in fitn contrario pofttus 
fuam fimul pfecent actionem :mcmbru tunc 
erectum ei it in neutru dua? decimans par 
tem. gratia. ififeaous cu a mufcu 
loqui eft m domefttca bracbij parte trabif 
interius curuatur:fi uero a mufculo qui po 
mtur in flueftri bracbij parte trabif :exteri 
us flectitur, £um uero ab utroq3 fimul tra 
bit: equafinter tllos duos manebit x erec 
ta. i£ifcotu& aut uoluntari) qui m corpore 
fuerit: bi funt. iSH&otus.s. qui eft in cyte 
frontis:z oculorum motus: x motus majil 
Larumtz fummitatis nariu motus:z labio?: 
z lmgue:z egtglotis motus:z motus madi 
bijle infer ioristz capitis motusrz colli: x 
motus bnmeruz mncture fpatule:z adimo 
ri) mot7: x motus ujnayre qui lt a fnmmi 
tate adiutonjz bracbij: x motus iuncture 
(oaiiumn rafccterx motus digito?: x um7 
fuaru iuncturarum: x motus mebro 
rum que funt m gutture: x ali) duo motus 
qui inferius labium mouent inferius: i£t 
fuperius mouent fuperius x motus pecto 
ris qui fit in attractione aeris: x mrge mo 
tus: x motus uefctce quando pro retmeda 
urina clauditurtz fummitatis rcctllllteftmi 
motus qui fu ut ftercus cjcu e prohibeatur 
x motus miracb uentrisn motus iuncture 
que fit ab ancba z cora: % motus genu: x. 
motus iuncture pedis cu crure: x motus di 
gitorum pedis. f£tucru5 uuufquifque muf 
culos babet figuras contractioni x ejctefio 
m aptas babentes: quibus motus perfici 
pofiint predtcti. t&Uios omnes fi inueftiga 
re z diftingncre uiceperimustaugmentabif 
Uber z pemeniemus ad id ex quo non rna 
gna proaemt utilitas. fBon efi enim pofti 
bile ut forma ita alio? menti 
bustnoftns infigat Termonibus: queadmo 
dum in neruis : i uenis: z arteri 
ts. bis enim mufculis frequeo neceflfa 
rius efi uifustteftificatiort ftudium multu. 
mufculorum qui m mebns funt: mi 
merum tatumodo coprebendemus. 2£>ice 
mus itaq3 q6 m facie funt mufculi quadra 
gmta qutnqjtejc quibus ad oculo? z fuaru 
palpebrarum motus:funt uiginti quatuor. 
Sld mandibule uero motus: duoded. 
faciei partibus que uoluntarie mouent no 
uem. fi&uo? un9 eft fub extremitate cutis 
frontis:cuius auxilio fit ut magna fiat ocu 
li apertio: z alit duo a qb9 nariu mouef ex 
tremitas: z alij duo qui fuperius labiu mo 
uent furfurn:* ali) duo qui labinm inferius 
deorfum mouent. K&reter bos tfo funt duo 
mufculi qui mouet maxillas. Mufculi ro 
a quibus caput mouef z collum: funt uigiti 
tres. Siuo? qdam folummodo caput mo 
uet ad partem in qua eft mufcul9. Sii) ro 
ctiaj cum capite mouent collum. *St funt 
ali) qui ipfum mouent furfnm: z qutdam eo 
rum mouent ipfum ameriustquida uero po 
fteriuetz ali) dextrorfum:z ali) finiftrorfuj. 
lingua uero mouentes nouem funt. iStui 
aut gulam z epiglotim mouent: funt trigita 
duo. cuiufqx autem fpatule motione in 
oi latere funt feptem qui omnes ipfius per 
fidunt motus, unaquaqj etiam parte 
funt quatuordecim qui adiutorium mouet. 
Sldiutorioquoq3 ab una quaque pane fup 
ponuntur quatuorrquorum duo qui funt m 
terius: bracbmm trabunt interius:* duo q 
in filueftri funt parte, ips extendunt. Sut 
etiam in uno quoqj bracbio decem z fepte 
quorum decem in parte filueftri:* feptem 
in parte locantur domefticata qbus manus 
intus z extra z ad pollicis:* ad par 
tem auricularis mouetur: z contrabunf di 
giti z.extenduntur. unaquaque uero 
manu ab unaquaque parte funt dece z octo 
a quibus digiti uerfus z uerfus au 
ncutarem mouenmr. Bd pectoris £o mo 
tioneni: centum z feptem mufculi funt con 
fiitutitquorum quidda dilatat: ali) fo ipfu* SUman. 
conftnngunt. iShn uero omnes do*f perfi 
cmnt motustquadragmta z octo funt. 
funt ali) octo qui fuper uentrem ab iferio*e 
parte to*acis locati ufqj ad femur protedii 
tur:quo*um in longitudine quida3 runttqui 
dam uero in obliquuj extenduntur. S qui 
bus omnes uentrts motus qui conftnngen 
do fiunt uel cop*imendo perficiutur. lteo? 
fetiam auxilio alii funt motus. 5n mafculo 
rum quoqj tefticulis quatuo* inueniuntur 
mulculuprer quos funt alij quatuo* mouen 
tes uirgam. *$ft z urnis qui uefice colluj 
conftringittne tnuoluntarie urina egrediaf 
?n longanone fimiliter funt quatuo* qui ip 
fms orificium tenent:ne ftercus wuolunta 
rie exeat. Jn natibus etiam funt uiginti 
fex:a quibus coxe monentur. £ojcis uero 
uiginti fuperponuntur qni crura mouet.SM 
pedis autem motionem z quo*udam fuo*u 
digito*um fuperpofiti funt cruribus uigin 
ti octo. 'St autem reliqui pedis digiti mo 
ueantur fup pedes uiginti duo funt locati. 
de neruis. q 
n o*tus aut a cereb*o eft aut a 
'f nueba. Ifiucba autem apoftetiori 
cereb*i parte egreditur.que panniculis in 
uolmtur cereb*i:quos cu de cereb*i tracta 
bimus anatbomia nominabimus. Spondi 
libus quoq3 cooperitur ufq$quo puemt ad 
00 quod ut diximu3 alobpfos uocatur. SJb 
bac autem nueba per unaquamq3 duarum 
fpondilium iuncturamninum neruo*U3 par 
exo*itur:quo*u unus dettro*fum: alter fini 
ftro*fum tendit. iSitiod ta diu fit quoufque 
peruemt ad finem alobofosta quo neruus 
pari carens egreditur: quaob*em mpar di 
citur. TRerui fimiliter a cereb*o egredieu 
tes pares inueniuntur: quo*um unus deje 
tro*fum:alius ut predictum eft finiflro*fum 
dirigitur, Tfbnmum uero bo*um fepte pa 
rium neruo*uj qui a cereb*o p*odeut:duos 
babet neruostqui ui anteriori cerebri par 
te exoriuntur:*! oculis directi fenfum uifus 
eis tribuunt. lSuo*um unufquifqj concau9 
efttqm cum a cereb*o o*ti aliquantula ab 
eo elongari fuerint coniunguittur:? eje ut*o 
rumque concauitatibus p*ouenit cocauitas 
Sute tfi qua egrediantur ex craneo fepara 
tur. !§hio*um unufquifqj a craneo exiens: 
oculo in parte fua exiftenti dirigitur. []ffcar 
autem fecundumtpoft primum oritur par i 
quod per fo*amma que in fmu oculi funt e 
jcit a craneoix per oculo*um mufculos Ipa* 
gitur dana eis fuos motus: Kertium uero 
par poft fecundi pans o*tum exoritur: ubi 
primus cerebri nenter ad fecundum pucnit 
uentrem. Ifcos autem uentres poftea dica 
fihiarto quoque pari quod e poft ipfum ad 
mifcetur:a quo poftea feparatuj in quatuo* 
dtuiditur partes. tStoarum una ad uentre 
fub di afragmcte defcendit. SUiarum uero 
quedam:per loca factent aurium:t nariu* 
fpazgitur. I&uedam autej pari quod fequt 
tur: boc par continuantur. quoque 
quartum poft terctuexontur par: z per pa 
latum fpargitur das fenfum ei proprium. 
iSmntum autem par e per cuius una parte 
audiendi fit fenfustt per aliam mouef muf 
culi qui factem mouent. Tfcar quoque fex 
tum eft cuius una pars gutturi tranfmittif 
z linguetalia uero mufculis qui in fpatulis 
funt:? in membris que funt circa ipfas di 
rigitur. Silia uero pars per collum defce 
dit que a fe multos emittit ramos:quo*um 
quidam ad mufculos g funt in epigloti ua 
dunt:qut cum ad pectus ueniunt diuidunf 
iterum quotum partes queda furfum reuer 
tuntur quoufqj mufculis qui funt in eptglo 
ti comungatur. Rlie uero per cotdis cafu 
lam fparguntur:t p pulmone: t meri:? per 
loca bis uicina. l&uod uero ex boc pari 
reliquum eft quod eft etia eius maiot pars 
quoufque penetret diafragma ptotenditur 
? eius maio* pars ©*i continuat ftomacbi 
Silia uero ei’ pars paniculo epatis ? fple 
nt coniungitur z alijs mfceribus:ubi etiam 
tereti paris partes quedam ei cotinuantuf' 
Septimum aute? par a pofteriori parte ce 
rebri a qua o:itur nucba:gene:atur quod p 
Imgue z epiglotis' diuiditur mufculos. 
M nueba uero triginta unum paria neruop 
exoriuntur:? unus neruus qui caret pari. 
l&uo*um feptem a colli fpondilibus oriun 
tur: duodecim iiero paria a do*fi fpondili 
bus ufquc ubi do*fo opponitur peaus ejeo 
riuntur. Quinque uero paria que funt p9 
tfta ex fpondilibus catbintq e inferio* do* 
fi locus ab infeno*um collarum fpondilib* 
nafcuntur. Sbofie autem alabauis tria a 
(ia o*iuntur:poft que alia tria ab ofle alobg 
fos exo*ta reperiuntur. &b alobofos ue 
ro fummuate neruus pari ca*ens exorirur /Crac. 
ex medio eius * finium autem illorum 
parium a nucba procedenrimma prie fpon 
dilis colli foramine editur: quod capud 
afcendens per ipfius fpargitur mufculos • 
Tftar autem fecundum a fo;amine:quod m 
ter primam * fecunda reperitur fpondilem 
exorturmcnti continuatur capitis: dans ei 
tactnm. £HSSufcults quoque colli coniungt 
tur z mapLltaru? dans eis motum* fit par 
tercium a foramine quod e inter fecundam 
fpondilem z terciam edonum in duas diui 
ditur partes. duarum una mufculis qui 
mouent mamillas tranfmittitur. filia uero 
per mufculos difpartif qui inter utrafqj lo 
canturfpatulas. Tffcur itidem quartum int 
terciam z quartam exoritur fpondilem q5 
in duo diuiditur. i&uorum unum poderi9 
per dorfi mufculos parttturtaliud uero ate 
rius protenfum per mufculos fegregaturrq 
in directo eius funt z fupra ipfum. iSuitu 
quoque par tnter quartam z quintaj egref 
fum fpondilem: in tres diuiditur partes. 
l&uarum una diafragmati dirigitur. Silia 
uero mufcufqui caput mouent z collu: por 
rigitur. Silia autem ad mufculos proten 
ditur fpatularum. fit fertum fimiliter par 
inter quintam z fextam nafcitur fpoiidilej. 
Septimum quoq5 inter fejcta z feptima fpo 
dilem oritur. £&ctauum uero iter feptimaj 
fpondilem z octauam nafatur:ubi colli fpo 
diles finiuntur.fK3eruo:u3 ueio ab bis om 
mbus partibus procedentium:qutdam per 
capitis z colli mufculos partiuntur: z qui 
dam per dorfi mufculos z diafragmatistejc 
ceptis bis qui ab octauo procedunt pari: 
quorum nullus ad diafragma peruemt:* q 
dam ad adiutonum z ad brachium uadut 
z manum. Sexti quoq$ paris partes que 
dam ad fpatularum diriguntur mufculos. 
filie adiutorium mouent. ftlie uero fupe 
rioribus adiutorij partibus fenfum prebet 
Septimi itidem paris partium quedd muf 
culis mandanf qui funt in adiutono. filie 
bracbium mouent: alie quoqj per adiutorij 
cutem difperguntur:fenfu5 ei dates. l&cta 
tti quoque paris partes quedamp bracbij 
cutem partiuntur dantes ei fenfum. filie 
uero ad bracbij tendunt mufculos: mamb9 
motum prellantes. pftonum iterum par in 
ter octauam z nonam egreditur fpondilem 
ibi dorfi fpondiles initium fumum. Suius 
quedam partes per mufculos qui funt i co 
His fepatitur. SUie uero p do:fi mufculos 
partiuntur. i&uedam uero ad manum de 
fcendentes peream fegregantunfenfum ei 
dantes z motum, decimum quoq3 par in 
ter nonam fpondilem editur z decimam: 
cuius una pars cuti trafmifa adiutorij: dat 
eifenfum. IReliqua uero pars diuiditur: 
cuius quedaj pars anterius progrefla per 
mufculos qui funt mter coftas:z per mufcii 
los qui uelhunttir fuper pectus difpartitur 
% alia eius pars per dorii z fpatula» muf 
culos diuiditur. fit ad bunc quide* modii 
progrediuntur z diuiduntur reliquoru; pa 
rium nerui ufque ad nonum decimuj. Hfcar 
autem uicefimum eft primum:cui9 nerui ab 
inferioribus dorfi fpondilibus e)ceunt:x in 
ter nonamdecimam z uicefimam egreditur 
fpondilem. fit ad bnne modum imer fpon 
diles: quinque oriuntur paria. iduorum 
nerui quidam uadunt ante: z per mufculos 
qui fupponuntur uentri diuiduntur. Sita 
autrj per mufculos partiuntur qui funt fup 
lumbos, tertia autem borum quinque pa 
ria fuperiora:neruis qui defeendunt a cere 
bro mifcentur. TReliqua uero duo paria 
que fub illis tribus ejillunt ramos ejt fe ma 
gnos mittunt:qui ad crura defeendentes • 
ufque ad pedum extremitates peruemunt. 
aute quinti paris nerui funt pri 
mi qui a primo trium ofllum alabauis egre 
diuntur. S fecundo autem olfe borum tri 
um parium fecundum ejdt: atque a tercio 
tercium procedit. Jfeec autem tria paria 
omnia neruis mifcentur:qui ab itiferiorib9 
dorfi egrediumur:quorum magna pars ad 
pedes defeendit. Sed tria paria fimul cuj 
neruo pari carente ab oflibus alobofos 
ejeeuntia: ad uirile membrum: z ad mufcii 
los am:z ad ueficam:z ad alia loca inferio 
ra bis protenduntur. 
jfSapitulum.de uems. y 
u fine oes a gibbofa epatis pte oriunf 
fipar ent interius cocauS e exterius 
gibbofum. Super gibbofam uero ipfius 
parteimqueda* magna oritur ueua. iSlue 
quidem cum parum elongata fuerit:! duas Elman• 
dmiditur partes. I&uaru3 una que maior 
dl:ad inferiores corporis partes deriuaf. 
ut omnia mebra ibi reperta:ipfa imbibat. 
fecunda uero ad fu penorum corporis me 
brorum imbibitione fuperius uadit. i&ue 
ufq? adeo furfum tendit. quoufqj diafrag 
mati continuetunubi ipfa in duas diuidif 
uenas. que per diafragma ut nutriant ip 
fum difgregantur. iShiepoftea perforant 
diafragina. cuius perforationem: 
uene fubtiles ab eis difgregate:panntculo 
qui pectus in duas diuidit partes: z cor 
dis cafule atq3 glandule que a medicis uo 
catur molum continuantur.z perpredicta 
fparguntur membra:quorum formas m fe 
quentibus uero qui 
dam magnus ab eis feparatur ramus: qui 
uni duarum cordis auricularum dextre S. 
continuatur: z in tres diuiditur partes ♦ 
iSuaruj una dextram cordis ingreditur c5 
cauitatemtque etia alia maior exiftit. Se 
eunda uero ea que exterius funt in cordis 
fuperficiercircuit z per ipfum totum parti 
tur. inertia autem inferioribus pectoris 
partibus coniungitur: z membra que ibi 
funt nutrit. iSue poflquam pertranfierit 
cor.m rectitudinem porrigitur:quoufq3 ad 
furculas pectoris pueniat. boc adt iti 
neretramufculi ab ea fubtiles in unaquam 
que duarum fegregantur partium dextror 
fum z fimflrorfumtque membra que in eo? 
locantur rectitudinem uel circa ipfos imbi 
bunt. 4£xtertus etiam a fe ramos emittit 
qui mufculos exterius in predictorum me 
broruj rectitudine que interius funt reper 
tos bumectant:que cum t rectitudine aflgl 
Je fuermramuo quidam magnus exterius 
ab ea egreditunqai ad manum queefl e% 
parte alfelle illius protenditur: qui baftli 
ca nuncupatur, tteee autem cu5 in rectitu 
dine fuerit medietatis que inter duas exi 
ftit furculas que lubg.uocantur.tn duas di 
uidit ptes. l&ua? una ad dextram parte3 
uha uero ad fuuftram tendit. Usarum aut 
unaqueq3 m duas iteru diuiditur partes. 
tSuarum una bumero fuppofita ad manuj 
u parte filuelfri tedit:-! uocatur cephalica. 
«Slia uero utnnq3 in duas diuidit partes, 
duarum una per interiores colli afeendit 
partes:quotifq5 crancaj ingreditur: et par 
t£0 membrorum cerebri z fuorum panica 
lorum ibidem repertas imbibit. iit \ tra 
ficu eius per collum ufqj quo ad cerebrum 
ingrediatur:rami ab ea fubtiles diuidunt. 
qui membra in collo occulta bumectaut. 
[fcec autem uenaiguidej occulta uocatur. 
Sila autej manifefta afcendu quoufqj p fa 
ciem:! caput:! oculos:! nares diuidatur: 
et membra bec omnia nutriattque etiagui 
dej manifefla uocatur. 51 uena ucro bume 
rali dum per cubitum tranfit:rami quidam 
fubtiles feparantur:a quibus ea que in ad 
iutorio exterius funt mantfefta imbibunf. 
Simili quoq; modo ab alTellata fegregang 
uena rami fubtiles.qui occultas admtortj 
carnes nutriant, cuj bumeralis uena 
z alTellata prope cubiti iuncturam ueniut, 
due ab eis feparantur partes.una .f.ab af 
fellata z alia ab bumerali:! comuncti3 de 
fcendunt una cy eis fiat uena:que 
purpurea uocatur. Silia uero bumeralis 
uene pars:protenditur per mamfeflas ad 
luteri) partes:*! fuper focile altum tranfitr 
et uocatur bec funis bracbii. Stfellare t?o 
pars altera que eft inferioris loci: per par 
tem bracbij que efi in profundo trafit: que 
ufq3 ad eo protenditur:quoufq5 ad caput i 
ferioris focihs perueniat:! fit ejc nno fuo 
rum ramorum nenatque eft inter medium 
et auriculare:que faluatela uocaf. 
autem que ad corporis inferiora defcedit: j 
fuper dorfifpondiles tranfit.qne dcfcende 
dounferius porrigitur:a qua rami cgrediu 
tur:qui ad renum fafcias z fuorum panni 
culorum z ad membra que bis circumpo 
nuntur tendunt:*! ea nutriunt. SJ qua po 
Ilea duo magni feparantur rami :qui rcnU5 
ingrediuntur concauitates :pofl quos duo 
alij reperiuntur:qui ad tefticulos uadunt: 
deinceps etiam ab eadem in directo cuinf 
quefpondilis:duo alij feparantur rami: 
qui ad utraque procedentes latera: mcm 
bra que circa ipfa funt : que uel occulta 
funt: ut matrit: uel uefica: uel manife 
fta ficut uenter et ilia buniectant. (Sue 
cum ad ultimam peruenertnt fpondilem: 
in duas feparanf partes:qua? una ad dejc 
trum pede:*! alia ad finiftru tedit :z ab bis j£rac. 
Icgzeganm: panes que coramm nut:iunr 
mufculos:qua:um quedam funt occulte: 
0 quibus occulti nutriuntur mufculi:queda 
mani'*efte: que manifeftos bumectant mu 
fculos. que iterum cum ad gemi peruene 
rtt:in tres diuiditur partes: quarum una 
per medium tranfiricuius rami omnes crn 
ris nutriunt mufculos:qui interius z exte 
nus reperiuntur. alia uero ad partem cru 
ris domefticam tendit :que ufq3 ad eo tali! 
incedit:donec fuper cauillaminterioje? ap 
parere incipiat:? tunc ex ea fit uena: que 
jqpbcna uocatur pars t?o tertia:ad parte 
cruris filueftrem tendittque fimiliter occul 
tatur:quoufq3 ad cauillam perueniat exte 
rio:em:que etiam uena dicif fctatica. Sb 
unaquaqj autem iftarum cunTad pedem p 
ueneririfeparantur partes que per pedem 
fegregamur:qua?illequein partibus di 
gito:um mmimi X? fecundi ab eo reperiu 
turtuene fciatice partes funt. i&ue uero t 
partibus reperiuntur pollicis uene fapbe 
ne funt partes. 
YCapitulum de artarijs* t 
a IRtarie omnes a co:de p:ocedentes 
ab eius fimftra oriuntur concauitate 
&b bac aut due exeunt artarie :qua? una 
que mino: eft.una tantum uelatur tunica ♦ 
que etiam aliarum artariaruj duabus tum 
cis gracilio: exiftit» fl$ec quoq; in uene 
eflentiam tranfiens: pulmonem ingreditur 
et per ipfum partitur. Sb alia uero que 
multo maio: eft: in fua prima egreflione 
duo feparantur rami:quo:um unus qui mi 
no: eft:ad dextram co:dis tendit concaui 
tatem. Salter uero ad ea que ctrcumquaqj 
in co:dis confiftunt fuperficie tranfnutrit. 
deinde ingreditur ipfum.? in ipfo fpargif. 
Itemus autem artarie pars que poft duo:u3 
ramo:um p:edicto:um fepar ationej ab ea 
remanfitrin duas feparatur partes:quaru3 
una quidem ad inferio:es co:po:is defcen 
dit partes. Slte:a uero fuperio:a petit 
co:po:ts. iteec autem pars iiiperio:a pe 
tens:in ramos difpartitur ad utraq3 tende 
tes latera:qui memb:is in ipfo:u5 ramo? 
rectitudine exiftentibus cotinuantur :ut ca 
lo:em eis tribuant naturalem, ttai aut ra 
mi tamdiu fic p:otendutur:donec i directo 
alTelle exiftant:ubi a p:edicta artaria unus 
peditur ramus:qm una cum uena alfella 
ta ad manum uadinz per tpfarn diuiditur: 
quemadmodum uena diuidi dif mus. &b 
boc autem ramo:feparamur ramttad occul 
tos z mamfeftos adiutoztj mufculos tende 
tes. tamen femper coopertus eflet 
occultus:ufq5 quo ad cubitu peruenmubi t 
multis co:ponbus ipfuis apparet pullus. 
'gpfequoq?tadm fub uena uadit affdlata 
ei coiunctus:donec fub cubito parum defce 
dit. 2S?ebmc uero interius penetrat ma 
gis z dilataftx feparanf ab eo rami admo 
dum capillo? fubtilestqm b:acbij cotmua 
tur mufculistquod tadm fit donec magna* 
pertrafeat bracbij parte. 'flfeoftbecueroi 
duas diuidif panes:qua? una fuperi9 tra 
fiens fociletad rafcetam uadittx bec eft ar 
taria qua medici tangunt. Sltera fimilil 
eius pars per focile tranfiens inferius ad 
rafceta tendit que e minoz anaria. -fee aut 
utreqj per nola partiunt: qua? pulfus in 
doilo manus qnq5 apparet. Iteec ire? arta 
na qua co:pons fupioza petere dijcim9 rcu 
adlocuqui dua? medi9 e furcula? uenent 
in duas feparatur partestquarum una que 
q*induas fimiliter diftribuitu: partes. 
l£lua? una guidej uicinatur occulte :z tam 
diu alcedittdonec craneu mg:ediat. 
boc aut fui itineris afcefutrami ab ea fepa 
ranftqui mebjis occultis ibi efflentibus 
cotinuanf:ficut in uena? dtrim9 tractatu. 
Sed cum craneum mgrefla fuerit:mirabili 
ter ibi diuidif :z fit ejc ea illud:q6 rete fup 
cereb:u ejcpafum uocaf. l&uode coipus 
multis fimile retibus:quo? unu alij fuppo 
tiitur. bui9 uero retis diuilionc :adu 
nanf z exeunt a pjedicto rete due artarie 
eque magne ut erant ante qua in 
diiudcrent rete: que tunc fubftantia mgre 
diuntur cereb:i:z p ipfum feparant. Silia 
aut dua? ifla? pars:que etiam mino: e: fu 
perius ad faciei z capitis fuperficiem ten 
ditrnbi per memb:a diuiditur mauifefta: 
ficut guidej manifefta. quidem 
pulfus aliquando pofl aurem apparet z in 
tempoze. "ftkulfus autem qui lufa gui 
de* apparet :non eft bmus artarie pulfus: 
fed efl maions panis cotinua 
tu: occulte. be due ana:ie:litb^^Yp 1 
uocantu:. *|£a:s autem aha:um duajum 
co:dis anananim: ad infe:io:es co:po 
Jis defcendes pa:tes:fupej do:fi fpodilea £Uman * 
pcfita:defccndit mfertusta qua iuxta una 
quamque fpondilem quidam feparantur 
ramitquo? qmda dextrorfum tendemes:et 
uli) fmiftrorfumrmembris que in eo? loca 
tur rectitudmetcotinuantur. ‘[primus aut 
ramus ab ea egrediens:efl ille qui ad pul 
mone uadit:pofl que funt ah) qui ad mufeu 
los inter coftas exiflcntes tendunt, 
tflos aut funt ali) rami addiafragma proce 
dentes. iSuos alij fequuntur: qui ad flo 
maebum z epar:*i fplene:*! omentu flue re 
ticulu:z mtcflmatz renes:! matrice:! tefli 
culos:*! uefica:i ad uirga dirigunf. 
rum et quidd ad eo proteduntur: donec ex 
tenoribus mufculis qui in ho? reperiutur 
loco? rectitudinetcotmuentur. t cujom 
nes illi rami ad ultima uenennt fpondile: 
in duas feparantur partes:ad pedes defee 
dentes:que eode modo quo z uene diuidu 
tur:*! nihil inter aliud:mfi qb arterie p me 
brorum profunditate uadut:qua? pulfus i 
inguinibus:*! fub cauilla interius z exteri 
us: *! in pedis dorfo prope magnam cor 
dam appatet. 
de figura cerebri. 7 
c Crebrum ro efl folidum fed quafdam 
habet cocauitates que ipfius dicunt 
UStQflllu funt fm i6ah.quatuor. 'fln 
ter quos et quidam repei luntur tranfltus: 
quibus ab uno in alium peruemri polfit: 
quorum duo in anteriori cerebri parte fla 
tuuntur:*! unus i medio, altus aut in 
occipitio flflitur: quo? hec e figura. 
dierum apud iflos ti anfitustqueda repeti 
untur partes:aptas habentes figuras: ad 
hoc ut aperiat eos aliqn.! aliquando clau 
dat. &>uo quoq$ habet additameta:a duo 
bus anterioribus uentriculis exorta: que 
mamillarum capitibusfimihatad os qb af 
fimilatur colatono tendunt: quibus fenfus 
qui dicitur odoratus perficitur. teoc uero 
os multis perforatum foramtnibus: non 
equahbus m loco cranei ubi nares figun 
tur pcfltum efl. «Serebrum quoqj preter 
fupradtcta duos habet panniculos: quo? 
unus grolTus efl:alter fubtilis. $ubtths 
nero cerebro multum uietnatur z in qrnbuf 
dam locis ei mifcetur. Grolfus autej cra 
neo adberet:qm etiam m quibufdam locis 
cerebro fit multum uteinus:! in duobus lo 
cis multis perforatus efl foraminibus : 
quorum unus eft tuxta foramen ubi nares 
craneo iunguntur: prope os quod colato, 
rium nominatur:*! almo eft iuxta os ‘peifo 
ratum qb ei! in palato ♦ ~facr phimum vo 
os qb fuperiori narium extremitati comun 
gitur :anterio? uctriculo? fupflmtates .ad 
nares defcendut. Tffcer £m aut os qb e in 
palato:medu uctriculi fuperfluitates z po 
fterioris ad os effluunt. 1tea?aute3 fuper 
fluitatum expulfione:cereb:u a multis ma 
lis egritudmtbus illefum conferuat. $>ub 
cerebro quoqj z fub eius panniculo groflb 
cfl textura reti fimilis que ex artarijs ca 
put afeendentibus generatur. S, qua due 
ut lam diximus \ tractatu arteria? arterte 
exeuut:que pamculu intrantes groflum ce 
rebro continuantur, ortu aut neruo? 
a cerebro procedentium fulficienter i ner 
uorum tractatu diximus. 
de figura oculi, g 
o kulus ex feptem tunicis z tribus co 
poni muemtur humoribus. Sutus 
quide copofttioms modu nuc dicturi fum9. 
namqjcocauus qui a cerebro prt 
mus egreditar:ad ftnu oculi tendens: cra 
neum egreditur. Ifeic aut in fuo exitu duo 
bus cerebri uelatur paniculistqui craneuj 
egrediens ad finu ocularis peruemt olfis: 
tbiq5 ab eo grolfus feparatur paniculus :q 
in ueftimentu z totius fuperficiei ocularis 
olfis tranat panniculum, Tteic autem pan 
niculus a chirurgicis tunica uocatur feliro 
jica. Subfequenterqnoqja predictoner 
uo panniculus feparatur fubtilis: qui fub 
fclirotica in aliud tranit ueflimentum qb 
fccundma uocatur: eo quod fecundine mu 
lierum fimilis eriftit. dilatatur preterea 
neruus ipfe:! fub predictis duobus fit ex 
eo panniculus quidam qui retina uocatur 
tumca. huius autem tunice medio. 
quoddam preterea molle generatur corp9 
bumidum:quod in colore uitro alftmilatu: 
uitreus appellatur humor, 3fn cuius ftnu' 
liter medio aliud procreatur corpus cum 
rotunditate quadam participans latitudi 
ne.quod quia in fua radiatione grandini fi 
mile efl: grandmeus uocatur humor. 
£uius medietas predicto uitreo dreunda 
tur humore: alia autem ipfius medietas: 
quadam circundatur tunica . que mul 
tum lununofa cum aranei tele fit litmlata £ra. 
qfanea nominat tela. bac aut quodda 
liquidu locatur corpus:q6 qa albuguu oui 
afllmilatur:albugineus dictus e bumgr:cui 
corpus fuperpoiutur fubtileuuterius uide 
licet a pai te humoris albuginei rugofum: 
exterius uero tenfum:auus quide color in 
corporibus diuerfificatur. Slliqn enim e 
mtiltu mger:qnq* tmnus:qnq* et elt uari9. 
5n huius aut medio.m loco.f.ubi gradtneo 
opponitur bumorued foramemqo qnq? di 
latatunqnq* coft ungit urtpzout grandmeo 
humori caufa luminis necelfarium fuerit: 
enim cu lumen c multum dila 
tatur cu e in obfcuro. Ifeoc aut forame: efl 
pupilla.. Tfbredictus uero panicul9: uuea 
nominatur tunica. Ifeutc uero tumce aliud 
quodda fuperpomt corpus eam cooperies: 
fpifiiim:duru:luminiq* peruium albi cornu 
frudrulo fimile:q6 cornea nominat tunica: 
que fecundu tumce fibi fuppofite colore :co 
loratur que uuea nominat: quemadmodu 
cum uitro in anulo inclufo aliquid fupponi 
tur a quo colore fufdpit.x fuper illud fic ue 
ditum: no tame fuper totu:fed ufq* ad nigre 
dmem oculi pertingens:ahud locat corp9 
ell duru* z albi coloris:* coiunctiua uo 
catur tunica:qne ell id q6 in oculo albu ap 
paret. /Suntca aut illa ex cute que exteri9 
fuperponitur craneo:nafcitur. Cornea ue 
ro a fclirotica oritur tunica. X3uea aut na 
fcitnr a fecundina. *St aranea tela, ex reti 
procreatur. 
pSapttulum de figura narium. 
n Sirium foramina afeendedo i duasle 
parantur partes, iSluo? unu iterius 
ad oris tendit extremitate aliud uero fupe 
riusufq* ad os q6 afllmilaf colatorto porri 
gitur. l&uod aut duo cerebri additameta 
mamilla? fimilia additamentis pofitu c: p 
hunc tranfitum fit odoratus. $ed per pri 
mum forame q6 oris coiungitur extremita 
ti folita aeris puenit attractio:non illa que 
qnojXolet fieri ore. 
Fhapitulu de forma bucini auris. 
a «Siris forame in ofle duro q6 uocatur 
pgrolimnnuemtur. Iteocaiitosual 
de tortuofuj e:* multas babet reuolutioes 
i6t taliter protendit ufq* ad neruu qulti pa 
ris quod a cerebro exoritur: per quem fit 
auditus. 
f Capitulum de figura Imgue. 4 
I aut e caro mollis z alba :quc 
multis panus rircundaf uems in qui 
bus exiftit fanguis. f&uamobre cius colo* 
in rubi u mutatur. ®ub parte uero cius m 
feriou: ueue funt z artei ie multe: z ncrui 
multnquo? ommu magnitudo liitgue fupe 
rat nienfura. et fub ca orificia duo a 
quibus egreditur faliua:que ufq$ ad carne 
gradulofam z molle prope Ungue ‘.radicem 
pofitd protenduntur. Ifcec aut cero faliua* 
generas nominat :z duo funiliter predicta 
onficiarfahuam emittentia uocdtur. ifber 
ipfa enim duo bumor naturalis i lingua et 
in ejs que funt circa ipfam remanet, 
r de formis guturis z oris. ' 
' o TRis extremitas ad duo tedit forami 
na. fifcuo? unii quide qd antcnus lo 
c at:tracbea e arteria:q<3 a chirurgicis pul 1 
monis dicit canalis. SUte? uero poderi9 
ad parte colli fuper eius uidelicet fpodiles 
pofitu:nm uocaf :p quod cibus trafit z po / 
, tus. ifbcr trachea uero arteria no tranfit' 
nifi aer qui attrahitur z emittitur p anheli 
tum. '4ui coopertorii) ipfi connexu factu* 
e q6 eam cu cib9 traijcu cooperit. iSfcuod 
ideo factum eftrne aliquid eorum que traij 
ciunttripfam ingrediatur. lftam cumip 
fam aliquid igreditunbomim cftuatio acci 
dit:-i nociua difpo fimilis difponi que acci 
dit alicui cu in naribus aliquid ponit: ufq* 
quo flernutatio uicipiat. *$ode quoq* mo 
do cftuat pulmo:-* fit i eo tuflls forti3 :quo 
ufq* illud qd m trachea e arteria:proiectu 
fuerita aut membro? difp5:ualde bene 
facta e. t qa p hoc forame ad pulmone* 
fit trafitus.cfiq* pulmo nutricationis idru 
mentnm no fit:led attrahendi aere.nec infe 
rius pforat’:unde fi \ ipfuj aliqd caderet: 
aeris attrcctio anguftaretur :necelTe fuit ut 
cudodiretur. fyit itaq* fatis cogrue pmu 
mtu:ne idud accidere poflct nifi raro. ®cf 
tue .s. accidit cu homo aut tuflit: aut da 
mat: aut loquitur: z traijcit cibum: z fi 
mul attrahit aerem. (Stood cum aeddit: 
nonquiefcit tulTieudo: donec totum illud 
expellatur, $n hoc quoq* loco: uocis in 
drumentum factum fuit._ 'dor enim ex ac 
re generaf attracto:qui e eius mafia. 
boc itaq* locouudrumeta ad uocis genera 
tione apta facta fuerunt: non ad nutus fo 
lum uocis generationem: fed ad omnes Slman. 
eius generandos modos. iStoomm unum 
ell inllrumentum qd gpifilotis uocatunque 
ex tribus taliter componiturcartilaginib9 
ut ad uocis generationem fit apta* jSlind 
uero ell co?pus quoddam qd lingue alTimt 
latur fiflule:qd omnibus alijs uocis inllru 
mentis nobilius exiflit. SUta autem funt 
mufculi multi ad generandos motus apti: 
qui in boc loco funt neceJTarij:p20 quo? di 
uerfitate figurarumtdiuerft uocis pzouent 
unt modi, Anuria autem membza bec:fct 
licet tracbea arteria:? canales pulmonis: 
et totus etta pulmo:pectus quoq3 totu cu$ 
omnibus fuis mufcults fuifq? paniculis :et 
4iafragma:p2opter aeris attractionem fa 
cta funt. pollea uero ab attractioe aeris 
per epiglotim:? cojpus lingue fillule alfi 
milatum:peruenit uox. poli bec aute3 to 
ni:? loquela auxilio lingue:? labiorum: et 
dentium:? omnium eo?um que funt in o:e 
perficiuntur. 
de figura pectoris ? pulmois. ■ 
c iSncamtas totius uentris que a fur 
culis ufqx ad duo ancarum ofla mue 
niturrin duas magnas feparatur partes: 
qua:um una que fuperio: elljpulmonem co 
tinet ? coz. JBltera uero que efl inferior: 
ftomaebum continet:? inteilina:? epar: et 
fplenem:? fel:? renes:? uefica:? matrice • 
fteas autem concauitates:quodda5 feparat 
-coipus qd diafragmci nuncupatur. 2&ia 
fragma quidem incipit a capite tozacistet 
ex tranuerfo tendit inferiustad utrunqj la 
tustdonec duodecime fpondili continuat 
do:fi:feparans ea que fup:a ipfum funt:ab 
bis que funt fub ipfo. Sfriperio* quoq3 co 
cauitas in duas iteru3 diflnbuitur pattes: 
quas alius panniculus diflmguit diaffag 
mati fimihf ttendens per medium eojum: 
quoufqj dotfi continuat fpondilibus. 1St 
fit barum trium concauitatu3 figura talis. 
Kota ro fupic* concauitas pect9 
uocatuncuius fuperio: terminus funt fur 
culerinfctio* uero diafragma uentrej tn la 
titudinem diutdens. £t bec qua dixtm9: 
ell pectoris figura. pulmonis autem 
canalis ab o:is ut diximus extremitate in 
cipit. (Sui cum ad locum qui ell fub furcu 
lis peruenitn duas diuidif partes. iSua 
rum una queq$ iterum in multas feparatur 
partesanter quas caro que ell in pulmone 
texitur ? folidatnr . «St et illis canalibus 
qui fic diuiduntur:? ex uems etiam que ad 
eas uemunt necnon ex carne que eas ctr 
cundat:co:pus generatur pulmonis. £u 
ius una medietas in concauitate pectoris 
dextrataltera uero in fimlira locat . Sii te 
ra aut tracbeatex cartilaginibus duas imp 
fecti circuli babetibus partes coponitur: 
qua? extremitates panicul’ mollis £3 recta 
incedens Imeam cotinuatmt in bac appa 
ret figura. illos tfo anulostmol 
les continuantur paniculi: ipfi uero anuli 
duri funt ? cartilaginofi. pars aute anu 
lo:um gibbofa exterius tn parte co:po:is 
mamfella poniturrque etiamanu tangi po 
teli, panniculus uero £m rectam lineam 
incedens :meri comungitur. iSfcuod fi tu 
imaginatus fueris duas cannulas parum 
iongas:ex una qua? tertiam fcindendo au 
feras partem:? pollea fctlfure I0CU3 perga 
meno claudas:cui in longitudine cannam 
aliam integram adijcias: perficietur uifio: 
qua tracbee arterie x meri coiuncti omnis 
fo:ma intelligi potell. SJota autem fupe 
rio: concauitas no ob aliud elfcmfi ut aer 
attrabatur. pectus enim cum dilatatur: 
dilatatur x pulmo. iSt cum pulmo dilata 
tur:exterio:em attrabit aere:? fit una dua 
ru$ parriu anbeluus:quee aeris attractio, 
pollea ueroconllringitur pectus cuj quo 
coflrmgitur x pulmo:? fit codrictione ei9 
aeris expulfto:que ell anhelitus pars lecu 
da. autem aeris attractio: et 
ipfius expulfio:ad co:dis euentatione fuit 
necelTaria. parsemm attracti aeris per 
foramina que uiter pulmone ? co: exillut: 
ad co: uadtt:qui cum calefactus fuerit: ne 
ceffe ell expelli ? mutari:ideoq3 pectus co 
ftringit ? pulmonem:qui conllriaus acre5 
expellit, dilatatur pectus: ? di 
latat pulmonemtqui dilatatus:ahum attra 
bit aerem: quemadmodum fit in follibus 
quibus euentatur ignis: qui cum dilatan 
tunaere implentur:? cum conflringuntur 
ab aere euacuantur. pectus in 
longitudine tn duas diuifum fuit concaui 
tates:? in una quaqj eazumtpulmoms me 
dtetas locata fuit:ut anbelitas duo babe 
ret tnflrumenta: quatenus fi uni aliquod 
malum contingeret accidens :cum alio ad 
idqd necelfe e teperari polfet: qd fimiliter £ra. 
in oculis factum fuit. Hctio enim bec fed 
anhelitus p fue mobilitatis bebemcntia:et 
uebemcntiam neceflltatis ipfms :ut uita p 
duretmt multum conferuaretur neceflariuj 
fuit, i&uod pro ceno benefactum fuit. 
'Iffcecton em? fepe accidit perculfto:ex qua 
una eius perforatur concamtas:fed cu alta 
ad anhelitum perficiendum:fecundum qd 
ei neceflarinm efl temperatur. Swo uero 
eius latera fi fuerint periorata:ammal no 
diutius uiuere poteru:quam illud qd fuflo 
catur. S5>ed quia tracbea aneria a par 
te oculta meri adiuncta fuit:qd efl forame 
per qd cibus tranfit z potusudeo pannicu 
ius mollis apte predicti meri pofitus fuit: 
ut cum meri eam propter nimiam coprefle 
rit replettioneimcedat ei:x no angufletur 
meri, t&x nifi uellemus buius libri menfu 
ram conieruaretin iflorum membroru3 for 
mis:x tn ipforum iuuamentistuerba ampli 
ficaremus. (Siuod deuitantes fumma com 
prebendendo:uerboru3 breuitati infiflim9 
mquanmm poflimus. 
pSapitulum de figura cordis* 1+ 
c f0r in figura fua pinee aflimilatur ♦ 
Onus quidem caput tornatile:quod 
quodammodo acutum efl: ad inferiora cor 
poris tendit, i£ius uero radix fuperius e. 
£or autem cafulam babet:que ex fpiflb co 
flat paniculo ipfum circundante. Ifcec aut 
non totalitenfed tantum prope fuam radi 
cem ei continuatur, fior autem tn medio 
pectoris pofitum efl. Onus caput 
tornatile:adfimflram parum declinat par 
te3. S qua magna tantu exoritur arteria, 
fcinde etiam pulfus in fuuflra magis appa 
ret pane. 25>uos preterea magnos et ba 
bet uentnculos:quo? unus in dextro efl la 
tere:alter in et mxta ori 
gine uel radice fua quidda$ qd camlagmi 
aflimilatur:qd quaft toti9 cordis efl bafis. 
?nter dextru aut uentriculum ac flmflrum: 
quedam reperiuntur foramina: Ifeo? aut 
uentriculorum dexter:duo babet orificia. 
(Suorum unum efl:p qd uene que oriuntur 
ab epate:ingrediuntur:x p qd fanguis ad 
dextrum cordis tranfit uetriculu. %iper 
quod et os:tres panniculi exiftunt: quoruj 
inceflus de fons mcipiensrinterius cople 
tur. (Suod ideo fuitnit reflectatur ad illud 
qd ingreditur. Xfltcrum uero os et efl os 
acnctque ab boc ucntriculo: pulmoni conti 
lmaturrque et cu fit uena x non arteria tue 
tamc tunice grofle funt z fpifle. i&uaobre 
ab anatbomicis uena uocatur artenata. 
Biteriaruin enim tunice grofiores funt 
et duriores z fpifllores tunicis uenarum. 
(Suodideoftc eliedebuit:quia arteriealfi 
due mouentnrtquadiu bomo uimtt ex quo 
motu fi contingeret eas rumpi:mai’ feque 
retur nocumentu qua ejc uenaru ruptura, 
$up boc aut os a quo predicta pcedit ue 
na:paniculi tres locantur: quo? icelTus ab 
interiori incipies:foris fruitur: ad boc ut 
redeat z reflectatur ad id qd a corde egre 
ditur, ©letriculus inde fmifler: duo bet 
onficia.i&uo? unum:efl os magne atterie 
a qua totius corporis oriunf arterie. 9>up 
boc os:tres paniculi reperiuufaquo 
rum tncelTus ab Iferioribus incipies: foris 
ftnitur:ad boc ut redeat -z reflectatur ad td 
qd a corde egreditur de fpiritu z langute. 
SUiud uero e os uene que ad pulmone ten 
dit:x in quo aeris e penetratio per quod a 
pulmone aer ad cor tranfnuttirifuper qd et 
duo reperiunf panniculi: quo? mceflus de 
foris mcipiesnterius copletur: ad boc fed 
ut apiantur z apti fiat ut aer p eos ad cor 
intrare poflit. X?uoq} preterea bet addita 
menta auriculis fimilta: quo? unue dextru 
aliud fimflru. Quinio quoq$ corecoope 
riens:probibes ne ofla pectoris anteriora 
ipfum tangant * 
pCapitulum.de figuris meri z floi. i $ 
i precedentib’ iam e oflenfu5 i oris 
extremitate duos ce meatus. iSuo 
ru unus ut aer ad pulmone trabaf factus c 
qui et tracbea e arteria, SUt uero ut come 
Ha x bibtta:p ipfum ad flcmacbu tranfeat: 
qui e meri, aut btc qm meri uo 
carifup colli fpodiles retro pofitus e, (Sui 
ifcrius defcendedo uadit donec pforat dia 
fragmarfempexiftes ligatus cu fpondilib9 
paniculis qmbufda ♦ (Sui poflquam perfo 
rauerit diafragma dilatatur: x generat: ejc 
eo membrum qd uocaf Homacbu8:qut etta 
pofl predicta pforationc3 diafragmatisun 
parte parump inclinatur ftmflram. 'Sinde 
os fiomacbi ad fimflram pattcm inclina 
tum repentur. $pfius vd fundus: ad dejc 
tram mdmatur panem. ©uod ft tutin 
magmatus fueris cucurbitam rotundam Slmaii« 
longi colli fupei ius: cni ab inferioribus 
aliud continuetur collum erit ficut uideres 
domaebi z meri figuraj. Suomacb9 prete 
rea a parte que eft i parte dorfi: efl aliqua 
tulum latus, unu caput quod efl fn 
penus :efl meri: alteruj uero qd efl inferi9 
pricipiuni efl intedinorum. efl ligatus 
cum fpondilibus z alqs uifceribus ligame 
tis firmistqne ea firmiter 
do autem ligationis ? fnflentationis omni 
um intertorumxd prout eorum ejepetu no 
bihtas:? eis necedarium fuit: z timor fup 
ea ad ultimu3 prout eoru mifertus ed de9, 
beatus autem domaebi qui ed iferius: 
portonariu* uocatur. i£ui podquam cib9 
in domaebo adunatus fuerit: coti abitur z 
clauditur in tantQ qa nibil ab eo etia aque 
egredi peteft:donec digedio compleatur 
uel cibus cormmpatundeide apetitnr do 
nec quod in domaebo e:ad itedma currat, 
locus quidem bic ut pzedictum ed. or 
tus itedmorum pricipium ed. Stomacbt 
quoq$ corpusxjc tribus componitur tuiti 
cistquarum una mllos fuos in longitudine 
babet tranfeuntes. Silia uero eos babet t 
latitudinem tendetes. tertia uero babet 
eos obliq3 W tranfuerfo tranfcuntes:quo? 
luuamentatlongu ed p fmgula narrare. 
i Capitulum de figura intedinorum. 16 
i llltefiinaej: duabus tunicis compo 
nt reperiuntur.Super interiorem ue 
ro tunicam: uifcofitas qnedam adberes re 
peritunficut nero om 
nia fer tantum funt. Sino? tria fuperiora 
funt gracilia:? alia tria que funt inferiora 
funt croda. bracilium autem primused in 
tedmu qd inferiori ori domaebi cotinuari 
mnenitnr:qd etiam duodenum nominatur: 
boc autem aliud fequitur intedinum:qd uo 
caruricumu. t&ue duo itedma erecta dat: 
z in longitudine ejetendutur corpons.iS&ri 
ficia tamen per que epati nebitur nutrime 
tum:plura in ido funt intedino .f. teiuno: 
quam in alijstque in epatis tractatu nomi 
nabuntur, uero intefttnu feqm' 
tur quoddam aliud:quod inuolutum uoca 
tnnqd multis inuolui inuolntioiubus inne 
nitar. Iteorum autem trium mtedmoru am 
plitudo portenarij amplitudini i magnitu 
dme repcrif equari. 'tffcod boc nero aliud 
fequitur inteduium:qd monoculu uocatur. 
fboc autem ed intedmum amplum unu tm 
babens foramen:ac fi edet faccus :uel mar 
fupium. Ifeabet quoq$ os unu5 per quod il 
lud qd bora una tgreditur talia egreditur 
bora:quod etiam tn dextro locatur later e. 
Tffcoft illud autemtcontinuo fequuur intefti 
num quod ffllon uocatur:cuius quidem pri 
cipium in dejctro lateretled ipfum p 
latitudine uentris ufqj ad latus fimftrum 
porrigif. Tffcofl boc auttjxnu fequitur ite 
frinuri quo di amplam beat concauitatetcol 
ligitur liercustqiiemadmodu in ueuca adu 
natur urina. Iteuius aut iteditii extremitas 
anus etfup que e mufcul9 ,pbibes ejcire fler 
custdonec defideriii adiit qd ipfum foluat. 
rSapitulum de figura epatis. «? 
e m dextro latere politum fub co 
Ilis fuperioiibus que funt pofrenus 
locatur. «Suiue quide figura e lunaristqd i 
teri9a parte llomacbi cocauu cernitur, ltea 
bet preterea additameta quedatque quado 
q? quatuor quadoq* quinqj inueniutur: qd 
etiam dejetru latus llomacbi coplectitur. SI 
parte aut diafragmatis muenitur eius gib 
bofitas:? efl ligatum ligamentis que conti 
nuant epar panniculo qui di fu per ipfum. 
i£)c bui9 aut edeauitate canalis queda nafci 
tnr que .por ta uocatur epatistcuius figura: 
uene tenet fimilitudine: fanguine nero non 
retinet, tteee aut canalis in multas feparaf 
paitesrquaru una queq$ iterum tamdiu in 
multas feparatur partestquoufq? diuifioes 
recipiat infinitas, i&uarum multe diuifio 
nes ad inferiora tendunt domaebi:? multe 
idarum ad duodenum .? diuifiones multe 
ad lemnum uadunt:? fic etiam ad aha pro 
tenduntur intedina:donec ad intefhmi per 
ueniunt rectum, tHa quidem funt orifi 
cia que nominauimns:per que nutrimentu 
epati attrabitunque in fuo tranfitn non cef 
fat ire donec eje ftrtcttori ad locum amplio 
remtdonec aggregetur i canali que efl epa 
tis porta. Tpuedictas ante canalis n ime 
rion epatis partenn partes ad modum ca 
pillorum fnbtiles dimditur: in quibus nu 
trimentnmqd fuit tractum ad epar difpar 
titur:? a carne epatis tamdiu coquitur :do 
nec fanguis fiat. SI gibbo nero epatis que 
dam magna emoritur ueuata qua omnes to 
ti9 corporis uene origine fumut: queadmo 
du i iienaru dijcim9 anatbomia.lteui9 quoqj ‘iC ra. 
ueue radice in partes admodum captlloru 
fubtiles fegregautur:que partibus a fora 
mine qd uocatur porta fegregatis coniun 
fic fit ut fanguis a diuifiombus 
porte afccdes ad partes uene que a gibbo 
ontur tranfeatrqui pcllquam in partibus 
a gibbo uenictibus fneritttamdiu de graci 
hori parte ad ampliorem trafeundo eleua 
tur:donec tot’ fanguis in uena que de gtb 
bo egreditur epatis congregetur. 
pSapituUi de figura fplems. *& 
f 'iffclcn fecundum fuam figuram long’ 
ciLiSiui in fintllra pofitns parte qui 
bufdam nectitur ligamentis :que pannteu 
lo qui efr fuper eum continuantur. ab 
una pte adberet llomacbotab altera uero 
collisdorfi continuatur. JSquo duo e*o 
riutur pori:quorum unus ad os llomacbi: 
alter ad epatis tendit concanitatem. 
de figura fellis. 
f 16I fuper epar locatum: duos fimtli 
ter babet pocos. duorum unus ad 
epatis uadit concauitate:alter uero in par 
tes feparatur que ad fuperiora tendut inte 
Ulna z ad fundum llomaci. 
f Capitulum de figura renum. 
r i£nes circa epar ab utraqj parte fpo 
dihum dorfi pofiti funt.i&uorum deje 
ter altiorem tenet aute 
eorum duo babet colla:qnorum unum a la 
tere in quo ell:ad magnam que ell in gib. 
bo epatis uenam tedit.SUterum uero uife 
rius defeendit: donec uefice mirabiliter 
continuetur. autem que ad ueficam 
defcendunt:pon urittdes funt:z uocantur 
emunctoria. 
gpitulum de figura uefice. 2-t 
i urine ell uasrzipfius iccepta 
culum que inter femur locata z anuj 
eje duabus componitur tunicis. $uper os 
uero eius:quidam funt mufculi qui ipfum 
conflringunt:z probibent ne urina a uefi 
ca inuoluntane egrediatur:donec uolutas 
e3m dimittat.Sld ueficam uero a renibus 
per duo colla profluit urina que OBUECtO 
xia nocari dipmus.fiiue cum ad ueficam p 
ueniunt unam perforant tunicarum: z po 
Ilea inter duas ipfius tranfeunt tunicas: 
donec ad collum perueniat uel ice: ubi alia 
perforatia tunicam: ad uefice defeendunt 
concauitatem. 
\ de dicedis fummis z collectio 
mbus utilitatis tllrumcto? nutricationis, 
o $ fu p?a fenfum tactus qui omnibus 
membris efl comunis: guftandi fen 
fum babuit ideo fuit: ut 
interea que fuaintatemz delectationem 
afferutrz ea que bornbilitatein difccrnat. 
TKes enim delectationem afferentes:plu3 
ahjs nutriunt z profiaut. |/Xmgua quo 
que preter magnum muamentum qd in lo 
quele formatione tenet :cibum cum malli 
catur in ore reuoluitrprout ell ueceffe do 
nec equaliter molatur quo molendina 
rum manus fimilitudme tenet:que ea que 
molitioni funt neceffana reuoluit. f Spe 
tes quoqj tripliciter enij qmda 
funt ad incidendum apti:de quibus qmda 
dicuntur duaksrz dicuntur luofores ahj 
uero facti funt ut ad aliqua 
coftruigenda apti eHent:? ipft funt canini. 
S[lij autem ut apti fierent ad molendum: 
z funt molares.i£ll preteream dentibus 
quiddam qd mirabili ell aferibenduj fapie 
tie deuf. qd mcifores z quadrupli fibi ad 
inuicem obuiando cum neceffe fuerit le tau 
gunu&uod tunc contigit cum aliquid fue 
rit mordendum uel molendum:quod nullo 
modo fieri pcffetmifi inferior mandibula 
tamdiu procederet antenus:donec demes 
inferiores fuperionbus obniare pofllnt ut 
in rectitudine autem cib9 
mallicandns uel molendus fuent: mandi 
bula inferior ad locum funm redit tx incifo 
res z quadrupli inferiores anterius trabu 
tur:z fuperionbus ut priustton occurrut. 
accidit cum boc ut molares fupenores 
fuper inferiores cadat cum neceffe fuerit. 
l&uod tunc accidit cuni maflicandum fue 
enim erat ut duales z qua 
druph fupenores fius occurrendo infeno 
ribus mngeretur :ita qd molares fibi limi 
cem obuiarent:qd ets accidit cum aliqmd 
frangttur.idtbolarium preterea radices: 
aliorum dentium radicibus plures funt: 
quia ipforum actio multa ell z loga. tSQo 
lares etiam qui funt fupertus: plures ba 
bent radtcesjquia pendent, litftaxmia 
quoqj adbibita ell cautela ne aliquid eo?: 
que comeduntur: traebeam ingrediatur 
artertannficut fuperius fuit offenfum. Jn 
bora emm tranfglutiendt: men defccudu KUman* 
inferius: z epiglotis eleuatur fuperius: t 
tunc trachee artarie fuum optime adbcret 
coopertorium:! taliter quod efi tranfglutie 
dum fuper predicti dorfum tranfit coptori) 
donec peruemt ad meri. Sed poftquaj 
ad fiomaebu defeendit q 6 comeditur:fioma 
chus ipfum circundat z portonarium clau 
ditur. (Siuod etiam fic manet :donec dige 
fiio compleatur. "?pfe etiam fiomachus a 
parte dejetra ab epate:x a finifii a a fplene 
anterius uero a girbo: z pofierius a carni 
bus dorfi circundat. i&ne omnia idcirco 
funt circumpofitamt calor retineatur: z ut 
ipfum fiomachu3 multum calefaciant. 
*$ibus aute in fiomaebo taliter moras tam 
diu digerit: donec fuco aflimiletur: qui per 
predicta orificia que ad epar tendunt: ad 
epar tranfire fit aptus. iSfcue ideo multa 
fuerunt:quia fi unum tantu efict:-! ad unum 
foliim iret locum:deficeret ei quod ey cibo 
defeendit a loco: z egrederetur percitum 
unde magnum fequeretur nocumentum* 
iShiamobrem predicta orificia multa fue 
runr:que maton concauitatum inteftmoru 
parti continuantur: ut q6 per unum de pre 
dictis orificqs preterierit: ab alio traha 
tur. inteftmis quoq? fuerunt multe 
reuolutiones: ut quod comeditur tadiu te 
neri pofl? donec tota fuccofitas que efi i ip 
fo abfirahatur: z cibus non cito elabatur, 
nero bec fcilicet attrahendi: i mtefii 
no proprie completur: q6 monoculu uocaf 
enim ab ifto egreditur intefiino: ni 
bil tn fe retinet quod ad nutriendu ualeat. 
putredo multum in eo pualet*. 
quia quod ad epar trabitunipfius carne ta 
diu coquitur donec in fangumem tranfit • 
t&X necefie fuit ut quod attrahitur tamdiu 
dlfpartiatur:donec parua eius quantitas a 
imilta epatis came circundetnr: quatinus 
eius conuerfio z facilisao canalis 
que porta uocaf epatis:cui quicquid trabi 
tur ad nutriendum admugitur: z in partes 
minutas tn epatis concauitate feparatur. 
Sluod fimiliter factum efi: ut q6 attrahitur 
in fanguinem uelociter z facile conuettaf. 
fit quia membra nutnri z augen abfq3 fan 
guinemundo*! conuementenon poftnnt: 
cum fanguuie autem fimul due generantur 
fuperfiuitates: quas non generari tmie im 
poflibile efi.eo quod tn cibus coctionibus 
% digefiionibue fic fieri conuemt: quarum 
una feci aflimilatunaltera fpume fimilis in 
uemtunnecefle fuit ut fanguis ab illis muri 
daretur. Staa propter factu fuit fel:habes 
collum:quod tadiu protenditur donec epa 
tis ingreditur concauitatcmrper quod cofa 
trahitur rubra: que fimul cum fangume ge 
ncratur. Splen quoqj creatus fuit:habes 
fimilitcr collum ad epar tendens: quo alia 
attrahitur fuperfluitas: c% qua cofa genera 
tur nigra. Remanet ergo fanguis tuc mu 
dus nihil in fe de cofa rubra uel nigra hns 
mfi quod efi neccffe: fubtilior tn efi: quam 
necefic fit. ® portet igitur ut aquofa fuper 
fluitas que in eo remanfmab ipfo expellat 
quod tadiu faciendum efttdonec grolTiciem 
beat qua ad carne? generandam apt9 fiat. 
I&uamobrcm facri fuerut renes ab unoquo 
que quorurmcollum longum protenfu? fue 
rtntendens ad uenam queeft in gibbo epa 
tis. «S quo loco aquofum q6 efi in fanguie 
ante quam fanguis eleuetur z ibibat mem 
bratper predictum trahitur collum. 
uero fanguis a tribus predictis purgatus 
fuerit fu per duitatibus: fua tunc completa 
ent mundificatto:x erit apt9 nutrire mebra 
% augmentare ea prout eis conueniesfue 
rit. *£t tu fcies magnitudinem iuuamenti 
quod habetur eje purgatione fanguuus ab 
lflis fupfluitatibus:cum accidentia que ifii 
us euenerut infirumentis confideraueris . 
JJel enim cum collera no trahit rubram:fed 
cum fanguie tadiu dimittit: donec ad mem 
b*a uadat tmtrienda:multe que e* cofa ru 
bra fiunt egritudines: accidunt: ficut bvte 
nam pullule rubre parue z for mica z ru 
bedo que accidit cum pruritu: z tumore z 
febres acute:? his fimilia. Splen quoqj 
cum colleram nigram no trahit: collcre nt 
gre egritudmes accidunt: ficut hxcteiicia 
nigran morphea nigra:-! letigies:-! lepra 
z melagcolia:-! his fimilia. Aquofa ue 
ro fupfluitas fi non tranfient ad renes:una 
duarum fpecierum afclites mde 
licet uel jyoikrca generabitur.‘tfiifi igitur 
tna predicta forent inllrumenta: predicte 
alTidue acciderent egritudines. fi&uod au 
tem collum fellis z collum fplenis ad epa 
tis concauitatem uenientia: que ejcpelleda 
eram ab eo trahunt: mirabiliter efi actum 
ac fapienter. Si renibus autem ad uena *Crac. 
que di m gibbo epatis defeendentem: duo 
diriguntur col!a:qus inde aquofam trabut 
fuperftmtatem, fStood e p:opterea q: fan 
gmni futr necdTarium ut ad bunc eleuareC 
locum in meatibus in fubtilitate capillomj 
minutisttunc opo:tuit ut bec aquofitas in 
ipfo relinqueretur quatinus fua fubUmitas 
fibi remaneret adiuuans ipfux fuper ueloci 
tatem afcenfioois fue tn iliis meatibus. 
tSluamobjem inlirumentum trabens ipfa3 
non illic continuatu futt.fed poftqua3 afeen 
dit z in ifiis fubtilibus uijs penetramt.x p 
uenit ad uiam amplam. exfecutus eli a fua 
indiguit croflfitudwe fua.x mn 
ctum eli ei illic. i£t qn afeendit ad ilias ue 
nasfanguis mundus per totum diuiditur 
coipus ut omia cozporis imbibat membra 
z fuam unicuique deleget particulam: que 
fecundum ipfius quantitate ipfum lufie co 
tingit: quemadmodum in uenap dixim9 di 
uifione. Sanguis aut qui mebzis fic diuiP 
eli tn unoquoq5 ipfo? in ipfme conuertitur 
fic nutrit z auget ipfum: fi co:p9 
adbuc indiget incremento. Spui autem ea 
que ab eo funt diflbluta reliaurat. fi non mi 
nuitur coipus. Si autem lam minui ind 
pit:minus eo rellauratur quod dilfolutu eli 
Slcrio autem q? modo diximus fmaf exilitt 
caufa:quare omnibus nutricationis infiru 
mentis indiguit animal. ne pzedicte 
fiipftuitatesaqurtPfanguis purgatur oio 
inutiles mderenf: fecit eas deus qui fit be 
nedictus:alijs magnis utiles muamenus. 
enim uno fuo collo fanguinem a collera 
rub:a purgat ut pzedictum di. Silio uero 
collo ipfam dirigit mteliinis:ubi tpfa colle 
ra acuitate z punctione fuadteliina ad lier 
coris expulfionem comoueri facit. t£t bec 
eli caufa qua cojpus a fterco:e purgatura 
fecuratur a lierco:is mduratione.t ipfi’ re 
ternione. Splen quoqj feculentam tra 
bit fupfluitatem: a qua fanguine purgas co 
uertit eam adbuc donec ipfa acetofitate fit 
adepta z ponticitate. Ipwliea uero ori fio 
maebi ex ea aliquid quotidie mldat: ut fua 
acredine z ponticitate appetitum i eo cjcci 
tet z comoueattque poliea fimul cu (iercor 
eijcitur • IRenes aute ut pjedictum eli 
aquofam trabunt fuperflmtatem fanguinis 
z ex parte que eis conuenit in ptedicta fu 
perfluitate reperta nutriuntur. TReliqua 
uero eme par3 p duo foiamina que nomfa 
umme ad ucfid tranfmitttf. 'clcfica ue 
ro ampla fuit ut non fit necefle anial conti 
nue ad mingendum furgere. Super cuius 
03 mafculu3 quidam pofitus fuit: q ipfam 
adeo confiringit. ut aliquid ab ea exeat: 
nifi prius plena fuerit z dluare incipiat p 
multitudine urine x e tus acuitate: z tiic uo 
lumarie foluatur z urina extra expellatur. 
ISmo? autem foraminum renum tranfitus 
mirabiliter z fapienter factus di. 'Sides 
enim quod cum uefica inflatur. uentus tam 
non ab ea egreditur: quauis in ea duo fint 
foramina per que radius ingreditunp que 
z. fanguinis aquofitas que e urina a remb’ 
ad ucficd dilabitur. tSluod ideo fit qa duo 
colla p:edtcta una uefice perfo:at tunicaj: 
z perfo:ando inter duas ipfius tunicas tra 
feunt donec collo adiungantur uefice: ubi 
etia aliam perforant tumcaudeoqj omnia 
uefice concauitate intrantia eius tnterio?e$ 
diliendunt tunicam z exteriori approxima 
re facium: unde etia quantomagts implet 
tantomagis eius tunice coiungunf. l&ua 
ob?em fozamen p:edictum ad eo coarctat 
ut nibil ex urina poflcp in uefica fuerit: re 
tro redire poffit. Srina quoqx facile emu! 
getur:z non celTat urina emulgendo ad ue 
ficam fluere: donec ab ea grauctur. l&ue 
poliq? eftuatione iflam p:efentit: laxat muf 
culus os uefice conflringens: z conflringit 
uefica z elabi? urina. S flerco:e autem 
fpilTo poftcp illud quo aliquid nutriri poteft 
abfiractum fuerit:quod relictu fuerit ad re 
ctu mittitur inteftinu: quod amplam bet co 
cauitatcmt quod ibi congregatur ex fterco 
recolligere z retinere pofllt: ne femp ad e 
gerendum furgere fit necelfc. (Suod poliqs 
ab eo quod ibi retentu efl agrauari uel pu 
gi incipit lentit eliuationex ifljni:* animal 
mufculu uoluntarie laxat qui tpfum claude 
bat z egreditur Hercus, *$t ad bunc modii 
nutzicationis p:ocedit regimen: ex quo ali 
quid nutriens ingreditur co*pus:donec ip 
fum co:pus ex eo quod ipfum nutrire de 
bet nutriatur z fuperfluitas ab eo diuifa ex 
pellanu*. 
p»e fozma miracb uentris. 
f Sb cute qua uenter exterius coope 
ritur:interius octo inuemuntur muf 
culi quos nommauimus. 'Jfcoft quos in ttv Blman. 
tenoribus eli panniculus quidam rugofus 
qui uocatur fipbac: poli quem eli girbus 
pcli girbum uero:funt imelima. VRuptura 
uero que in miracb accidit:eli quando rum 
pttur boc fipbac ♦ 
r forma teliiculorum x uirge. 
e X ofle femoris qnoddam corp9 liga 
mento fimile exoritur multa ampla 
babens foraminadub quo multe ample ejet 
Hunt artarie: fup*a id quod eius meref me 
fura x uenercorpus uero predictum uii ile 
eli membrum. IS fipbac preterea duo de 
frendunt canalestqui eis que a renibus ad 
gibbum epatis in fius protenduntur fora 
tmmbus m fui natura fimiles confpiciunf. 
quibus poliea dilatatis interiores fol 
iiculi teliiculorum tunice generantur: in q 
bus ipfi coutuientur teliiculi. qno 
que ad partes teliiculorum a partibus in 
fenorum uenarum rami quidam: qm multi 
pheiter circuuoluti: a carne glandofa x ai 
ba comprebendumunque quicquid fangui 
nis m eis eli adeo immutant:quod album 
fit: x fit tunc aliqua pars unctuolitatis fp 
matis. Tffeoliea uero ab bac carne ad telii 
culos tranfmittitur: ubi fua completur con 
uerfiotx in fuam tranfiens fpecie* perfectu 
fit fpma. 'Ilbique duo generamur foramta 
que ad uirgam uadunticuius erectio fit: cu 
ipfa que tn uirga funt foramina: grolTa re 
plentur uentofitate:x eius uene fangume fi 
militer replete fuerim. i$t non quiefeit e 
rectio fua quando extenditur x prepai atur 
uafa ex quibus eli fpma.x commouentur ad 
expellendum quod eli tn eis: propter mu! 
tituduiem x mordicationem fuam. (Sfcue 
quod in eis eft expelte appetunt: uel quia 
fpma quod eli in eis eli multum: uel quia e 
acutum. 'Sna autem ex caufis ex quibus 
boc contingit eli cum caput utrge aliquod 
corpus fibi obuium bebuent i ipfum fe con 
fricando uel fcalpendo. dSx boc enim fper 
matis uafa tenduntur x ut euomaitt quod m 
eis efijiituntur. 
j &e forma mamillarum, 
m JSmille ex artarijstuenis: x neruis: 
compont inuemunturtinter quas car 
nts glandofe x albe fpecies folidari x fpilfa 
n Inuemtur. quia eius natura lactis af 
f milatur nature:creauitf eam de9 qui fit be 
nedictus:ut ad lactis conueifionem x gene 
rationem apta foret. <!3cne autem ifteet 
artarie m mamillis fubtiliter diuiduntur. 
i$t ifte artarie x uene in mamilla m diuifio 
nes fubtiles diuiduntnnet reuoluuntur % i 
uoluuntur muolutiombns multis :z copre 
bendunt illam carnem lactis generatiuamt 
i connertit quicquid eli m concauitate fua 
de fangume per fuam aflimilationem cu na 
tura liiatquemadmodum caro epatis propf 
alTimilationem illius quod fecu a liomaebo 
trahitur z ab mtelimis: tamdiu conuertit 
donec fufanguis. , 
[ &e forma matricis. ; 
m SUri)c mter ueficam % rectam pofita 
eli mtelimnm. Nuperior eli tamen q? 
ucfica. t&ue tn uirgmibus z que nondum 
pepererunt parua e:in eis autem que ia* p 
gnantes fuerunt uel peperunt magna mue 
mtur. (Sue ligamentis quibufda* ligatur 
no ualde firictistx in fe ipla neruofa ejciliit 
ut extendi polfit cu necefle fuerit z dpliari: 
x colligi z conliringi: cum amplificatio ne 
celTaria non fuerit. Repter aliud etiam 
neruofa futt:ut in partu multipliciter ampli 
ftcari queat: cuius ligamenta non multum 
lincta led ampla fuerunt. i&ue duos bet 
uentriculos qui ad unum perueniunt orifi 
cium. 3S?uo preterca babet additamenta: 
que ipfius cornua uocantur. Iffcoli autem 
Ilia duo additamenta: mulieris locantur 
tefticuli:qui uiroru* teliiculis minores funt 
x lattoresra quibus muliebre fpma ad con 
cauitctem defeendit matricis. ift&atri 
cis preterea collum ad mulieris porrigitur 
uuluam:qnod in muliere eli ficut in uiro uir 
ga. tslulue antem orificium: m uirgine co 
linctum eli z rugofum. rugis autem ip 
fius colli uirgmalis fcilicet uene contejcun 
tur fubtiles: que quado corrumpitur uirgo 
abrumpuntunx predicte dilatantur ruge. 
£um autem mulier impregnatur: os matri 
cis intantum conliringitur: ut etiam acus 
ipfum ingredi nequeat, tumuero parien 
di bora euenerit:uel nocumentum aliquod 
fetui acciderit ex quo corrumpatur: predic 
tum os adeo dilataturut Infantis corpus 
per ipfum tranfire pofiit. Rufans autem 
fecundum fententiam . £§a.ex fpmate gene 
ratunfed crefcit z augetur e* fangume men 
liruo. Suius forma fi mafculus fuerit pri 
us completur qnam femine, etiam 2Trac. 
qnedam continuantur uene: que ad matri 
cemuenientes ipfum fetum tamdiu nutri 
unt donec compleatur . tShii poftquam co 
pletus fuerit ab eo quod ipfi dirigitur: fuf 
ficienter foueri non poteft. iQuamobrem 
duriter mouetur z fortiter % abrumpuntur 
retinacula quibus matrici alligatus erat x 
confequitur partus. 
fj tractatus fecundus de cognitione com 
corporis bumaiu. qui quinqua 
gmta octo continet capitula. Collectio ag 
gregationis de cognitione completionum, 
uerba abubecri • 
© HR Tp> l® ia$s 
completio.et colore z 
corporis habitudine. 
zej: tactu zep opera 
tionibus. z ab eteun 
tib9a corpore cogno 
fcitur. £olor namq* 
albus. z fufeus.z eje 
albedtne z glaucedine mijetus. z gipleus * 
z. plumbeus frigidam innuunt completio 
nem* jlRubeus uero z fubrubeustz rufus 
z mopos omnes illi completionis demon 
lirat calliditate. f$t fi claritas z fubtilitas 
colori coniungatur. humorum claritas de 
claratur, z fubtilitas .f®irbulencia uero 
fi ei amifeeatur z crolfities.bumorum figni 
ficatur crolfitudo. Hlb9 preterea color cui 
cum fubtilitate z claritate rubedo ammifee 
tur. completionis demonlfrat equalitatej* 
l&tiod fi rubedo fuperauerit. z claritas fue 
rit minor.fanguinis fignificabitur domini 
um. TKubedo autem fi adeo fuerit dimimi 
ta.ut colori approtimet ebons fanguinis 
innuit paucitatem. i&ue etiam fi adhuc 
magis diminuta fuerit, ita fcilicet ut et ea 
fere nihil appareat, proueniet color q gip 
feus a medicis appellari folet • iSfcui utriuf 
que collere ac fanguinis paucitatem z fle 
gmatis dominium in corpore portendit • 
teic autem fi albedini cui utriditas fit am 
tnitta approtimet.color profequitur qui a 
medicis plumbinus appellatur. tSSUri fan 
giiinis ac collere rubee diminutionem olle 
dit. z collere nigre ac flegmatis indicat do 
minium, fi rubedini uicinetur. uel 
ei ammifceatur.fanguine$ crofluin domina 
ri demonllrat. fecundum quantitatem qua 
ei approtimat.uel qua ei ammifcetur rube 
do. £olor autem pure fufais. qui uiridita 
ti appropinquat collere nigre offendit do 
minium. &o:po:a uero rufo colore colora 
ta.qui fcilicet albedim magis inuenitur ,p 
pinquus .frigidioris funt completionis. 
Viriditati autem uel glaucedim fi magis 
appropinquauerit. callidioris erunt com 
plejcionis.ad bunc modum. Purina uero 
alia funt que albedini propinqua fubtilua 
te participant. qui color in conualefcenti 
bus uel a quibus fanguinis multitudo pro 
flujcit inuenitur. £t fit bec citrini coloris 
fpecies; quia fanguis diminutus efl. non 
propter collere dominium . &t corpora 
ifta non funt citrma. nifi accidentaltter. 
Silia uero uere citrina funt. x parum clara 
que omni tempore talia perfeuerant: z illa 
funt corpora collerica. Sum preterea eo 
rum quedam que cum citrinitate uiriditati 
z fufco appropinquant colori, parua partt 
cipantiapulcntudine .quibus utraque do 
minatur collera. quorum completio, omni 
bus alus deterior comprobatur. *$par 
quoque z fplen buiufmodi habentium com 
pletionem.plerumqj funt egra. t boruj 
corporum farntas nec e(l firma nec perma 
nens. Sorpora uero colorem mopom 
babentta que citrtnitati magis funt pro 
pinqua.callidioris funt completionis z co! 
Iere rubee uicina. f&ue autem uinditatej 
babent ammirtam: minus funt callida z 
collere atttnent nigre. jtSjc formis quoque 
corporis.complexionum cognitio babetur 
firoflum namque z craflum. completionem 
fignificat bumidam. bracile z macrum fi 
fuerit cor pus.completio monlfratur ficca * 
Verumtamen quando crofTitudo efl et car 
ne folida dura, z efl rubedo z fauguinitas 
aparens in colore, completio fimul 013 bu 
miditate calliditatem obtinebit ad hunc 
modum. fSiuod fi croflitudo et pinguedie 
fuerit.x corpus fuerit molle z in fanguine 
diminutum completio frigida fimul erit z 
bumida. ta&embro? etiam equalttas 
z proportionum obferuantia in fuis men 
furts.quando unum alii comparatum fuerit 
fiiarum propinquitatem completionum SBlman. 
oflendit. ©uefi inboc diuerfificantur. in 
nuitur quod eorum completio nec una eft 
nec propinqua. largitas itidem fora 
minum que funtin membris ?fuorumca 
nalium ♦ calidam oflendit complexionem „ 
autem angufha ? paruttas.frigida 
completionem, flkj: tactu 
quoque dignofcitur completio. TRam cor 
pus quod femper tactu calidum inuenitur 
calidam uidetur babere completionem • 
®fcuod uero femper fentitur frigidum. com 
pletionem babet ftigidam ♦ Si antes cor 
pus cum tangitur lene fentiatur. completi 
onis erit bumide. afperam uero ficce. Si 
nutem calliditas tactus ipfius lenitati am 
mitta fuent. completionem callidam de 
monftrabit z bumidam. afperitati uero fi 
adiungatur. complexionem calidam f gnifi 
cat z ficcam.frigiditatis quoque tactus le 
nttati amimxta.frigida z bumida declarat 
completionem. iS&ue itidem cum afpitati 
ammifcetnr. frigidam z ficcam portendit 
completionem . pluribus tamen cor 
ponbus tactus frigiditas lenitati ammifce 
turtquam afperitaii. 'Sit enim corpus re 
periri poteft. quod frigide fit completio 
nis z afperum. Iratum autem z molle fi 
fuerit corpus. bumida monftratur comple 
tio. Solidum uero z durumdiccc perbibe 
tur efle completionis. j Operationes q uo 
que naturales ficut appetitus. digeftio. z 
augmentum.? pulfus cum fortes fuerint z 
ueloces. calidam fignificabunt completio 
nem. debiles uero z tarde fi fuerinttfrigt 
dam demonftrabunt completionem. i£t 
animales fimiliter opei ationes. ut mgenij 
acuitas. z loquendi uelocitas.? ueloji mo 
tus atque audatia. callidam ftgnificant co 
pletionem. Ifcus uero contraria, completi 
onem dcmonflrant frigidam. 
fiuitates quoqne que a corpore folent egre 
di. ut ftercus.? urina.? fodor. capillis a 
lia multa.completionum funt declaratiue. 
namque capillorum ortus.? fpi(Tltu 
do. ? nigredo.? crifpitudo ? crolTitudo at 
que afperitas. omnia bec completionem 
figmficant callidam. Contraria uero bis. 
frigidam innuunt completionem. Sudo 
ris etiam fetor.? malus in corpore odor • 
calliditatem declarant completionis. £u 
do:is quoque multitudo ♦ completionis fi 
gnificatbumiditatem. iStaeuero biscon 
traria funt. contrariam ollendunt comple 
jcionem ♦ £geftio quoque pauca z ftcca.-r 
urine tinctura ac ipfius feto:.complejcione 
figmficat calidam.bis uero contraria.fugi 
ditatem declarant. 
fj&e fignis co:po:ts equalis. 2_ 
c ®lo2 corpus babentis equale. cft 
albue cui rubeus cmmifcetur. /5ac 
tus uero eius non efl frigidus.nec in calo 
re fuperfluus.nec multum aparet lenis. le 
nitati tamen z calliditati. magis quam fri 
giditati z afperttati aproximare inuemt. 
INuius quoque corporis babttudo inter 
matiem z carnofttatem media ejcifht. T£a 
rum tamen plus carnofitati. quam matiei 
mcinatur. precipue fi regimen illius efl: 
tranquilitatis regimen z quietis. €uius 
capilli mter fubtile3 z crolTcs. atque mter 
nigros z rubeos. z inter lenes z afpeios 
medii 2lorpus prererea buiufmo 
di. neque mulrum pifofum. neque ualde a 
pilhs nudum.cernentibus apparet, t&pe 
rationes infuper eius omnes tam natura 
les q? animales .equahtate tenentur. adeo 
ut neque multus defiderii babeat. neqs fue 
cupiditates in tantnm debilitentur, ut qua 
fi mo:tue inueniantur.neqne multum fit ui 
gilans.neque multum dormiens neq$ mul 
tum z uelociter mobilis.neque multus quie 
tus. Superfluitates quoq5 ab ipfius eie'i 
tes corpore. iter predictas mediocres eri 
ftunt difpofitiones. /£t ad ultimum eius 
difpofitiomtercontrarias difpofitiones e 
qualitatem excedentes exiftit media, uene 
quoqj eius nec oculte funt z angufie. nec 
ample z manifefle.uox etiam cins.x ipfvus 
anbelitus.T eius motus . bec om 
nia inter paruum z magnum, z uelojc z tar 
dum mediocria funt. 
, p corporum cali 
do:um. 
b. t€c citiTilme crefcum. que z tangen 
tibus callida occurrunt. z macra e 
jciflunt * gracilia. fcieue quoque eorum /Crae. 
manifefle funt.x motns uelojc.x omnia que 
in eis confiderantur uelotia. ©bflmati p 
terea funt pauci fomm.multorum captlloru 
crifporum.x in nigredine tntenforum. 
rum coalor rufus • atque rubeus cum obfcu 
ritate quadam. 
j iS>e fignificationibus corpo? frigido? # 
b f£c tarde crefcunt. Capilli quoque 
tarde eis nafcuntur. bebetis ejciften 
tes ingenij.x tardarum operationum. pul 
fus eorum paruus.x anhelitus occultus.tl 
gentibus apparent frigida. &t buiufmoi 
babentes corpora.non funt in coitu poten 
tes .x funt parum generantes filios. debt 
lis defiderij x multi fomni • 
/Significationes corpo? bumido?* 
b Srum tactus mnltuj tnuenitur lenis 
quoqj caro moir. x membra 
lajca. functure eorum.x offa oculta. uirt9 
fimiliter pauca.x parum padentes laboris 
z cum laborant uelociter diflblunntur.x ue 
(ociter in eis apparet et labore diflblutio. 
Corpulenti preterea funt.x multum dormi 
entes.x debiles x paucos bntes ptllos* 
'\&c fignificationibus corpo? decorum ? 
b Cc corpora afpera funt x macra.x 
dura.x fortia. z multum rigida. z 
multi patientia laboris, i&uorum lucture 
x corde.manifeftetmultorum preterea funt 
capillorum xpilofi* 
r 3?e fignificationibus corporum callido 
rumxficcorum* 
b &c corpora in ultimo plurimis babu 
dant capillis nigris x fpiflis. iflftacitema 
quoque ultime reperiuntur. iStue x tange 
tibus calida occurrunt, cutis babentia fp( 
fitudinem.x afperitatem. x nernos fortes# 
&ue cordas quoque babent manlfeflto 
res x offa.et iuncturas et (unt paudoris 
fomni x pulfus in eis funt udodores.x mo 
tus fimiliter. x tactus.caltditas • z funt au 
danores.x obflmatiores. 
J &?e fignificationibus corporum frigido 
tum x bumidorum . 
b ultimo tangentibus mollia fentiu 
tur.x a pilis denudata z capillos ba 
bentia lenes.x uenarum angufham. z iun 
cturas occultas.x funt corpulentia.multaj 
babentia pinguedinem, d&lajca multum 
babentia fomnum.pigri.motus eorum tar 
dantes, Corporis autem frigidi z ficci 
% calidi z bumidi difpofmones.ec fimpliti 
um difpofitiombus mijete funt. ej quibus 
compofite fuerunt.quemadmodum fcilicet 
unt earum appropinquant. aut intereas 
medie eeiftunt* 
f &>e fignificattone copleeionis cerebn' 
z fue forme z primo de completione cali 
da cerebri. 
f ©rma cerebri formam fequitur cra 
nei. panium namque fi fuerit cra 
neumteerebrum quoque paruum erit. Ct 
fi eius figura corrumpitur.cerebri propte 
rea figura corrumpetur, f&ua propter ca 
put in paruitate fu perfluum. necelfario efl: 
malum. Ct cuius figura ejciflit feda. ficut 
que palmarum cifti fimilis .eftx ipfiusfi 
milis mala efl. Caput autem melius * efl 
quod in magnitudine moderatum efflit * 
JS>ecentem babens rotunditatem, que fcilt 
cet ante z retro paruj emineat z ab utrifq* 
auribus paruam babeat comprefllonem . 
Completionum autem cerebri que calida e 
capitis z fatiei tactum fuperflue calidu red 
dit. ?n oculis quoque rubor z uene in eis 
apparent manifefhores. z capilli eorum i 
capite cito nafcuntur.x funt fpifli z fortes . 
z nigri.x afperi.x fomnus eorum paruus z 
leuis. llsuiufmodi preterea babentes com 
plejrtonem.a calidis cito leduntnr odonb’ 
imorum capita cito grauantur z replentur* 
cogitationibus quoque ueloces funt z I 
flabiles. z multe mutationis. fuperflue 
etiam funt acuti, x ueloces in operationtb9 
animalibus, j frigtda autem completio 
bis omnibus contraria operatur. Cfl na 
que fomnolemus.x bebes. z tardi intellec 
tus.capilli quoque capitis eius lenes z pa 
rum mgri.uelociter catarrum patiens. ent 
detegere caput efl nocuum.eius etiam pal Blman. 
pebre.tarde mouentur z pigre. [ Sed dc 
cum cerebrum fi fuerit, capilli i capite cito 
nafcuntur.x cito calui fiunt.x mgillantes e 
runt.et naribus quoq5 nihil defluet mfi pa 
• U3.X capitis reumatlfmus non eis accidit 
neque corija. . Hsumidum autem. huic 
contrarium eft. i£ius namque capillifub 
tiles funt.x tarde nafcuntur. neque calui fi 
nnt. Hamnor quoque et naribus femper 
defluit.x reumatlfmus leditur. x eft fomjio 
lentus x eius fenfus non fum clari. | «Sa 
udam autem x ficcatn habens completio 
nem.capillos in capite habet in ultimo for 
titudims.x uelocis natimtatis. x ultime ni 
gredims.x crifpitudims.x calui cuiflime fi 
unt. x funt in ultimo gradu paucitatis fom 
ni x tn eo parum profundi. Slrumaliu quo 
que operationum uelocitatem habent.x ue 
loces cogitationes x; fenfuum claro?. 
perfluitates etiam pauce ab eisdefeendut. 
Rigidum autem x bumidum. huic difpofiti 
oni contrarium eft. iSft namq3 multum ha 
bens fomnum.piger.tardus.x hebes. £n i 
nullomodo accidit calmtmm. co*ija tamen 
x reumate ualdpmolcftatur. x frequeter ei 
accidunt, f Calida uero completio x hu 
mida.x frigida.x dcca fecundum hoc quod 
alicui et fuis fimplicibus appropinquant • 
fuas oftendunt dgnificationes. Si eni fim 
plices equales fuerint.figmficationes quo 
que erunt equales. 
®e fignis completionis cordis • 
c 10:dis completio fi calida fuerit. 
pulfus uelot erit x frequens. cura 
nbelit9 fimilis reperitur. i5t fuper pectus 
pilli multi funt x fpiflt.quod etiam tactu ca 
Udum fentitur.huiufmodi cordis completi 
onemhabens,audat eft. x obftinatus x mf 
te iracundie* habitudo preterea corporis 
in magnitudine x parmtate fua cofiderata 
completionem demonftrat cordis, 
enim fi magnum fuerit.cordis calliditatem 
x magnitudinem proprie mamfeftabit. 
iSuod adhuc mamfeftius erit. fi cum hoc 
caput paruum fuerit. aut etiam non fuerit 
magnuj.hoc enim fi ita fuerit.alia no opor 
tebit attendere figna. %mili quoque mo 
do fi pectus paruum fuerit, x caput magnu 
aut mediocre. proprie cordis pariatas x 
fue completionis frigiditas demonftrabif. 
l&uod fi pectoris magnitudo. capitis ma 
gmtudini.aut pectoris puitas. capitis par 
uitati proportionafetftiterit. alia attedere 
debes figna. [ Rigida autem cordis co 
plejcio.paruum facit pulfum. cui anhelitus 
fimilis muemtur. Iffcectus quoque paucos 
habebit pillos.x fubtiles. *$t pectus tati 
gentibus frigidum occurret. ISui buiufmo 
di cordis completione habuerit timidus z 
piger erit. I Completio autej ficca fi fue 
rit.pulfus erit durus.x totum corpus. ume 
metur mufculofum z fufeum pectus quoque 
paucam habebit carnem. fed uenas habe 
bit mamfeftas.x gilofum erit, z cutem crof 
famx duram, f Ifemmida autem lenem fa 
cit pulfum.x pectus a pillis nudum.cai ijp? 
quoque pectoris mollem ac fuaue. j £5 
pletio calida z ficca.pulfum reddit durum 
z uelocem.x frequentem z multos in pecto 
re pillos.x fortes.x fpiflos. z m femore fi 
militer. Anhelitus quoque et ea magnus 
prouenit z frequens. Xotuj preterea co* 
pus.tactu calidum fentltur. z mufculofum. 
atque manifcftas habens uenas. buiufmoi 
completionem cordis J^abens. irafcibilis 
erit z obftinatus. f frigida autem z ha 
nuda completio.his contraria operatur. 
2&cfigniscompletionisepatis• 
c iSmpletionis epatis calliditas. eje 
uenarum amplitudine x magnitudie 
z et ftercoris ficcitate fepius repta.cognof 
cif. tfcreterea appetitus e fortis. x in co * 
pore multa collera rubea generatur. &ri 
na quoque x egeftio tincte funt. x fitis muf 
ta. i6t calida cibaria ei noctua funt. 
pillorum inuemtur multi 
tudo. i Epatis uero frigiditas, et omni 
bus fighis que.predictisfunt contraria co 
gnofeuntur. Sed eius decitas ♦ et fan 
guinis paucitate. x et hoc quod corpus e 
macru3.x uenter gracilis x quod colo* paa 
ta participat pulchritudine. cognofcitur. 
Iteumiditas uero eius: et omnibus fignis 
que his predictis contraria etiflunt. per 
pendi poteft. &uod fi calliditas cum 
ficcitate ei dominatuncognofcitur eo quod 2Crac. 
figna calide complexionistfunt manifefta: 
z in ultimo cxiftunt fortia. f *Sius quoq3 
bumiditas cum frigiditate cognofcitur. ex 
boc:quod figmficationes frigide complexi 
onis fortes exiftunt z in ultimo funt mani 
fefte. y 
| S>e fignis complexionis pulmonis • 11 
c Vim pulmo calidus fuerit: uox erit 
crofla: z anbelitus magnus z pect7 
amplum z magnum. Cui minuitur nocum 
tum a frigidi aeris attractione: z magnift 
catur ipfius nocumentfl aeris callidi attrac 
tione. f '$i autem pulmonis complebo 
frigida fuerit:omma bis contraria euentet. 
Cum autem ficca fuerit: uox erit claratx p 
£9 pauce probitientur fuperfluitates. 
Itoumida autem fi fuerit: contraria bis eue 
nient. Significationes uero complexi 
onum compofitarumiexfimplitium coniti 
onibus baberi pofliint. 
®>e fignis complexionis ftomacbi * 
c ftomacbi complexio calida fue 
rittdigeftio fortior erit appetitu. z 
fnbtilia cibaria ut uolatilium caro z eduli 
na in ipfo corrumpentur. Crolfa uero ciba 
ria ut uacina cdro:x frumentum coctum.be 
ne in ipfo digeruntunx fitit multum: fame 
etiam tolerare non poteft. Sccidit enim 
bumfmodi habentibus ftomacbuj ex ea ca 
piris dolor:x uerrigo. Jrafcibilis quoque 
efl;z acutus, f frigida uero cum fuerit: 
bis ommbus cintraria euenient. appeti 
tus enim maior eft digeftione: cibaria quo 
que croflaan eo corrumpunf. tSuamobre 
apud ipforum corruptionem accida fequif 
emctuatio: quemadmodum apud ipforum 
corruptionem in ftomacbo callido.eft fumo 
fa. Ciborum preterea frigidorum, appeti 
tus erit. iCx quorum! multa commeftione 
lefio proueniet. f Cum autem ftomacbi 
complejcio bumida fuerit:fitis minuetur, z 
faliue multitudo ab ore profluet: naufeam 
quoque cito parietur.x uomitus cito proue 
niet. Sgcotomiam quoque x Stigmem cito 
patietur.*'Cum autem complexio eft ficca* 
olbus bis contraria operatur. S&itis nam 
que e multa:x egeftio eft ficca. jgteete 
rea cii cibaria fn ftomacbo moram fecerint 
x non cuo ab eo defcenderint.fed cum qua 
dam duntietx appetitus foetis non fuerit: 
nec purus:ftomacbus debilis erit. Cotra 
ria uero bis cum ftomacbo dominata fuerit 
ftomacbi fortitudo fignificabitur ♦ : 
multa quoque comeftione femel facta cum 
aliquis grauatus fuerit: non aute$ exrnul 
ta commeftione in diuerfis boiis facta ledi 
tunfed facile x bene digeritunfigmficatur 
quod illius ftomacbus eft fortis. licet par 
uus fit. 
4] &e fignis complexionis tefticulorum. 
t iSfticuli cum calidi fuerinttuide par 
tes multis z fpiffis ueftientur pilis s 
®irga quoque eorum fortiter erigetur . 
Sperma erit croflum. Coitum quoqj uelo 
citer ejcplebittx tempeftiuc.ante fcilicet pu 
bertatis tempora. 2Sd coitum ferues erit 
l uene preterea que funt in uirge fuperfitie. 
crofle funt z manifefte. Jpfius quoq3 cor 
de fortes reperiuntur z crofle. Cutis aut 
tpfam z tefticulos circundanstcrofla: z fpif 
fa:z afpera confpicitur. j frigida autem cu 
fuerit complexiotomnia bis cotraria appa 
rebunt* J (Sluando autem conplexio ficca 
erit.fperma in quantitate.paucum inuenie 
tur.x fpifliim.uirga uero non folu n erigcf. 
uerum etiam debilis autem con 
plejcio bumida fuerit, fpermatn quantitate 
multum z in qualitate fubtile ent.uirga ue 
ro non erigetur, dfft enim laxa z non for 
tis.corde etia eius.fimiles ei inuententur • 
uero cutis lenis eft .cuius locus a 
pillis nudus ejciftit . f i£t cum complexio 
calida fuerit z bumidd.multa erit uirge ere 
ctio.x fperma multum. z erit uenereus. z 
multum in uenerej potens, au 
te z ficca xu fuerit.oia bis accidet cotraria. 
f25>e iRominadis fummis eximijs z necef 
tjs. quarum auxilio aliquis complexio 
nes cognofcere poteft. 
t ®tius corporis complexio * mebro 
ruj princtpaliu.x .pprie cordis z epa 
tis. z cerebrt z tefticulo? coplexiombus.fi 
milis tnuenitur. Corpora quidem in qb7 
iftorum mebrorum complexiones dtuerfe i 
ueniunf alijs funt deteriora corporib’.feec 
namqj corpora.inceflanter infirmantur* fBlman ♦ 
quoque x regiones:non minima in 
coplexionibus operari utden£.£tas naque 
puerili9:ommbus etatibus bumidior inue 
nitur. Senilis autej omnibus e frigidior, 
feomo enim a natiuitate ufq3 ad femum de 
ftecari non ceflat donec nibil fiat. 'Sjeniu 
namq3 non cfl aliud.nifi magnu3 in corpo 
re ficcitatis dominium. Superfluitatum 
sutem multarum que a fenibus cum tufTi et 
emunctionibus profluunt caufa:eft q6 fora 
mina fuorum membrorum fuperfluitatibus 
et bumoribus crudistplena 
quoq3 uenarum x fuorum membrorum cor 
pus i ultimo ficcitatis exiflit. iSr ficcitas 
x fufeus color .x pulcritudinis: ac tenerita 
tis.x bumiditatis minoratio:! eis manife 
fra funt. jpujerorum uero caliditas tfecun 
dum quantitatem maior elhiuuenum aute3 
in qualitate fortior uel acutior. 
preterea complexio.refpectu eorum qui in 
lenio funt confhtuti:calida eft x bumida. 
5uuenu3 uero comparationerfrigida dicit 
x ficca. |J i£x regionibus uero que calt 
defunt.complexionem reddut ficciorem :x 
corporis adburendo mtendut. 
'Snteflina uero x membra interiora frigida 
efficiunt. fiRegiones autem que frigide 
funt:bumo:es in corpore conferuant. cor 
poris quoq5 fuperficiem:in lenitate x nudi 
tate corporum felauorum difponi frmilem 
reddunt. Sed inteihna x aha interiora 
membra fuperflue calida confhtuunt. &n 
de in nigris capillorum crifpitudo: x i ara 
bibiis color rubeus fufeum babens ammix 
tum:non abfolutefignificant. q6 eorum co 
plexio fu calida i lenitas quoque cutis 
partborumtx eius a pilis nuditas atq3 al 
bedo non fignificat eoru3 complexionis ffi 
giditatem:immo partborum interiora. ni 
grorum interioribus multum funt calltdio 
ra.atq3 omnia nigrorum corpora. partbo 
rum corporibus ualde funt ficciora. V 'Jn 
regionibus autem que inter calliditatem x 
frigiditatem temperate exiltat fignifica 
tio ex qua fuperficiei babetur notitia fuper 
ipfms interiora uera eft x firma * £©n 
fuetudo etiam in complexionibus diuerfa 
operatur. Comedendi enim x bibendi et 
dormiendi largitas complexione facit bu 
midam.bis uero contraria.liccam reddunt 
completionem. ®na propter cumbomt 
nem croflum x carnofum uidei imus cuius 
preterea ample fint uenerintelligere debe 
mus. Iteuius corporis magnitudinem no 
naturalem fed accidentalem fore. (Suam 
obrem inter carnofum corpus x pingue di 
uidere debemus. Sarms enim multitudo 
fanguinis multitudinem.'! calidam z bumi 
dam fequitur completionem, inulta au 
tem pmguedo:bumiditatis multitudinem, 
et frigidam z bumidam immittatur com 
pletionem. 
iV 2&e nominatione fignificatfonnm pani 
cularium que alias quandoqj iuuant figni 
ficationes m cognofcedis completionib7. 
u (St cro(Ta caliditatem defignat com 
plejcioms. bracilis uero copletio 
nis innuit frigiditatem. loquendi uelo 
citas:calida3 fignificat completione: uelo 
citas aperiendi z claudendi oculos, calidi 
tatem fignificat completionis, acu» 
tasM collum longuj z epiglotis foris pro 
minens.x uot acuta z pulcra copletionis 
demonflrat ficcitatem. i&cculoruj magni 
tudo foris prominentium:bumidam poztz 
dit copletionem. (8 culi in latitudine cor 
pons tendentes.partbo? oculis fimiles • 
corporis bumiditarem defignant. £api! 
I09 crifpitudo qut furfum eleuantur. cople 
tionis caliditate demoftrat. Unarium am 
plitudo z in matillis carnin multitudo. z \ 
genis pillo? paucitas.copletionis fignifi 
eant bunnditate. uero bumidi 
tate innuit corporis 
calidam demonflrat copletionem. 
citrinitati parumper propinquus :x facies 
paru tumidatx palpebre inferiores tumo 
re ordeoio fimile babentes.omma bec epa 
tis innuunt debilitatem. raritas: 
et eorum debilitas totius corporis tmbeci 
litatem:x uite breuttate fignificat. 
quoqj curtus:x 00 paruum x dentes curti: 
z crofTi bumidam declarant copletionem: 
et frigidam. f$ttremuatn lenitas: x eau 
tenuitas. atq? equalitas bumiditatem de 
monftrant completionis. xpe 
des cum pulcri fuerint x parui totius cor 
poris completionem efle debilcm.x ipfius STrac* 
caliditatem fore paucam demonflrant * 
(j Significationes debilitatis neruorum. 
p Suca laboris tollerantia. et cum 
fortis fit operatio tremor x debili 
tas in coitu .atque ex aque frigide potu.la 
jcatio. et iunctura? paruitas.ac cordaruj 
fubtilitas ji cutis et forme eius tenuitas, 
l&uod etiaj bumidas habentibus comple 
pones magis accidit. 
t) 28>e fignis complexionis membrorum 
bumidorum. 
c I0r omnibus corporis membris ca 
lidus efi. &b eo enim calorem ♦ to 
tum recipit corpus.unde ipfum quafi fons 
et innati caloris origo.uuiemtur. *$par 
uero pofi cor. in caliditate fecundum exi 
fiit. Rjoft epar uero.funt carnes, 5jdeps 
uero carne frigidior eft. terebri comple 
Xio.fngida eft et bumida. i&flis preterea 
complexio.finulif frigida eft x ficca. «$ar 
tilagmes nero x ligamenta .ac corde , et 
corpora uenarum.atque panniculi .omnia 
bec complexionem babent frigidam xfic 
cam.minus tamen quam os. Uutis com 
plexio teperata eft.proprie tam ea que in 
uolis manuum bomims temperati reperi 
tur , ifleruorum complexio diuerfifica 
tur. 'iRam qui a cerebro nafcuntur .bumi 
diores funt. (Sui uero a nueba oriuntur • 
in fua complexione cutis complexioni utei 
nantur* blandularum complexio.que lac 
et fperma .x faliuam generant frigida eft 
et bumida. farnis uero fubftantia . in 
membris diuerfa inuenitur . que in uno 
quoque membrorum propriam tenet com 
plexionem. Sarnis enim pulmonis com 
plexio.a complexione carnis renum diuer 
faeft. Sermo tamen bec diffiniens. ab 
buius libri intentione remouert inuenitur. 
®>e bumiditatibus autem x bumorib9 
fciendum eft quod collera rubea omnibus 
alijs humoribus eft callidior .x cum boc. 
flegmatis x fanguims comparatione eft fic 
cajflegma uero omnibus alijs humoribus 
frigidius inuenitur x bumidtus. , Collera 
quoq3 nigra. refpcctu fanguinis eft frigi 
da.aliorum uero humorum comparatione 
cft ficca • ]£reterea fanguis refpectu ftcg 
matis . x collere mgre.calidus utriufqj ue 
ro collere comparatione, bumidus confpi 
citur. £uiu6 quidem fpeties diuerfe funt 
ficut x flegmatis. quaru una frigidior alia 
babetur.fellis fimiliter fpecies uel collere 
quedam alijs eft acutior x ficcione qualita 
tis. Sanguinis itidem quiddam alio tem 
peratior ert.ita ut fit per comparationem 
ad fangutne bonu collericus. x flegmatic9 
x melancolicus. 
2S>e fignificatione repletionis# 
f 5 quod in uenarum foraminibus in 
uenitur tante fuerit magnitudinis ac 
multitudinis.quod uenas extendat x inflet 
proueniet difpofitio. qne a medicis reple 
tio fecundum foramina uel ex foramitub9. 
uocatur. qfi quod m eis e eius e* quo 
corpus nutriri debet menfuram adeo ex 
cedittquod natura aliquid ex eo ut in cor 
poris nutrimento non neceffarium dimit 
tit .quia conuertere illud nonpoteft. ne 
que ei dominari uallet. prouemt inde dif 
pofitio.que a medicis fecundum uirtutem 
repletio nominatur. Iteec autem utreque 
difpofitiones egritudmum funt generati 
ue. Repletionis autem illius que eft fe 
eundum foramina figmficatio eft coloris 
rubedo.et corporis caliditas cum eiufdem 
intenfione ♦ alicum quoque et ofitationum 
multitudo.x fomnus multus.x uenarum re 
pletio cum ipfarum tenfione fanguis fimi 
liter ex naribus x gingiuis gutatim fluens 
cum utreque parum tacte fuennt. et capi 
tis proprie atque oculorum x timporum 
grauitas ♦ et ingenij atque fenfus turbulen 
tia. et pulfus magnitudo.cuius etia3 difpo 
fitio fit fimilis fue difpofitioni cum lapfus 
eft.et quod ante multa commeftione et po 
tatione fuit ufus .x fomno fuperfluo.ac mul 
ta quiete. Repletionis autem que fe 
eundum uirtutem contingit.figniflcationes 
iflefunt. appetitus callis z ad motiones 
grauitas.x pigritia x diflolutio.T laxitas. 
®mm'a.n.bec fi fine coloris rubedine ♦ et 
membro? extenfione fuerit pprie predteta 
fignificant repletionem , pulfus quoque ©Iman* 
in bac repletionis fpecie noneft magnus* 
urma quoque non efl tincta neque cocta • 
&e cognofcendo quis quatuor bumorii 
dommetur. 
f Ossificationes omnes prime dua 
rum repletionis fpecierum. fangui 
nem dominari ollendunt. pruritus pre 
terea loci eje quo fanguis folet minui. et 
02is dulcedo preter iolitum.* parue i o:e 
uefice.* in corpore carbunculi.aturina 
rubea * fpiffa. * fi preter ifla etas fit uiue 
miis.* corpus fit bone habitudinis. mul 
tas babens carnes. * cibaria quibus im 
preccdeti tempore ufus fuit.fanguinis ge 
neratiua fuerunt.p:oculdubio fanguts ba 
bundare fignificatur. 
<*I &>e fignificatioe dominii collere rubee* 
c ®Io2is citrinitas.* oris amaritudo* 
atq3 multa tn oze ftccitas * fitis mul 
ta.ac appetitus debilitas.* naufia. atque 
uomitus citrinus.* uiridis.* amarus. et 
egellio mordicatiua.ac lingue ftccitas. et 
ipfius afperitas.* eorum que in albis ocu 
lorum apparent citrinttas.* urina tenuis 
ignea * clara.quecumque barum ftgnifica 
nonum apparuerit.fi cum boc tempus efli 
uum fuerit.* etas iunenilis.* cibarta qui 
bus ante ufus fuit pauca uf calida.* labo* 
preceffit multus.* fomnus paucus. atque 
corporis complecto calida inuenitur.tunc 
fidutia babenda eft de eius dominio. 
%nificatione collere nigre. 
a Vldoz flomaebi .multitudo canini ap 
petit’ * fufeus colo*.* fanguinis ni 
gredo ac fpiflltudo. * urina nigra uel ru 
bea fufeo participans colore.uel uiriditati 
appropinquans corpus preterea tale fit 
in quo nigra generari folet collera.in co* 
portbus enim albis * cralfis. * nudis a 
pilis.collera nigra uel raro uel nullomodo 
generatur, corporibus autem bruno 
colorati colore.* macris atque colorem 
habentibus eje rubeo * fufeo commictum • 
et mufculofis.* in corporibus rufis • * ru 
beis.quando multum laborant uel male 
reguntur,* fi cum boc cibaria quibus pri’ 
ufue fuit collae nigre gcneratiua fuerunt 
et ipfiUG regimen fimile, * corpori prete 
rea acciderint fcabies. * mo:pbea mgra. 
et pullule male.* fplenis augmentum, qua 
do illa aflfuerint.non ert amplius dubitidu 
colleram nigram dominari. 
figmficatione domini) flegmatts. 
m Altitudo uifcofe faliue.* fitis pauct 
tas.* urina alba.* pigritia. * ebetu 
do.* uictona fomm.atque corporis molli 
ttes.* digeftionis tarditas. * preterea fi 
cu3 boc coplejcto fuerit frigida.* tepus bie 
male. Iteomo quoq$ ante bec paruo fuerit 
ufus motu .* pauco exercitio.* multa com 
meflione.cibaria etiam quibus ufus fuit fe 
cudum maiorem partem flegmatis genera 
ttua fiierunt.atqj aque dulcis balneo ufus 
fuit.tunc fignificationes fortiores erunt et 
firmiores in flegmatis dnij fignificatione. 
&e fomniorum ftgnificationibus. 
f (®mn!o:u? preterea fignificationes 
p:edictis multotiens ammifeeri fo 
lent. «Sum enim aliquis in fomno pluuias 
multotiens uidet.* mare.* fluuios .multa 
in eius corpore bumiditas ad effe fignifi 
catur. gignes uero * fulgura.ac lites cum 
aliquis frequenter in fomnis afptcit .colle 
ra rubea in ipfo babundare monllratur. 
g$olores autem rubeos:* tinctos .ac nup 
tias * cibaria dulcia.* uentofas atque flu 
jcum fanguinis.* flobotomia.fi aliquis fom 
niauent.quodfanguinis multitudo fit de 
claratur.; Cumque multa fufeo colore tin 
cta.atque nigredinem.* timores ac pauo 
res.in fomno aliquis afpicit. collere nigre 
operatio fignificatur. cum aliquis in 
fomno uidet fe manere quafi in loco niuis. 
uel frigido a quo leditur • frigo iis fignifi 
catur uictoria. Ikjis autem contraria fi ui 
fa fuerint.contrarie erunt fignificationes. 
&X fi aliquis uidet fe quafi in balneo.uel \ 
fole.ufquafi canicularibus erpenai dieb’ 
uf in igne.eccelfus fignificatur caliditatis. 
& cu aliquis fotnniauent fe quafi uolare. JCrae, 
x inuadere ficut acciptter z inuadere et 
capere.ftccitatis demonftrabitur ejcceflus. 
atque bumo:um leuitas z fubtilitas. Si 
qui9 etiam fe quafi ab aliquo grauari fom 
pniat.repletione labo:are ofteditur * l&ui 
cumque etiam fe per loca quafi cenofa in 
cedere uidet. fetidum babentia odo:em . 
putridos in co:po:e demonftratur babere 
bumo:es* ltajs uero contraria .contraria? 
babent fignificationem. l&ui autem in 
fomnis uidet quod quafi incedat per oi 
tos bonum babentes odo:em.fuo:umfigni 
ficatur equalitas bumo:um: x quod a pu 
tredine ualde funt remoti. "Ijfeer loca ue 
ro quafi angufla z per fozamina fi quis fe 
ambulare confpicit inftrumenta anbelitns 
grauem pati egrttudinem demonftrantur. 
que ipfum tantam aeris quantitatem attra 
bere uetat.quanta ei eft neceflaria. 
comparatione ue! emptione cap 
tiuo:um. 
i primis captiui colo: cum fumma 
intueri diligentia opo:tet. £olo: 
enim cum in rubedine minuitur. epatis in 
firmitas uelfplenisuel ftomacbi ffgmfica 
tur.uel quod emo:oydas patiatur a quib’ 
fanguims effluit multitudo. 'flfeoft bec ue 
ro totius co:po:is fuperficies in loco cla 
ro .z luminofo cotifiderart debet* T8e mo: 
pbea fubttlis fi in ipfo fuerit uel in petigi 
nis initium occultari polfmt • tS&o:pbea 
enim in fuo tuitio ualde eft occulta. 5pfa 
namque non eft tunc*nifi albedo.uel nigre 
do fubtilis.que paulatim p:ocedendo cum 
fui additione completur. 'Spipetigo quo 
que non eft aliud in fui initio ♦ nifi crifpitn 
do que loco accidens cum additione fem 
perdedieindiemcrefcit. Tf&eterea fi in 
aliquo loco co:po:is nerut. uel cocture fi 
imlitudinem uel fignum aliquod babuerit * 
cum fummo ftudio confiderandum eft ne in 
boc loco.foriitam babuerit baras.p:opter 
quam cumbuftus fit. uel excoriatus. uel 
tuictus.ut occultari poflet. iStne cum fe 
nuerit uel longi fuerit temporis.tincturam 
quafi debilem amittet x amplificabitur al 
baras ultra locum cocture. et ejccoriatio 
«is. Cumque tierui dubitatio occuzrit *ip 
fetn balneo ponarur z cum aqua calida 
fortiter prius fricetur.? cii femine alufuen. 
et baurac atque aceto.deinde confideretur 
et fi in loco in quo coctura. uel ejccoriatio 
fieri non folet. fuerit coctus uel excoriatus 
fufpcctio: baberi debet.ideoque magis fri 
cari debet. Iffcreterea fummitas z ejetre 
mitas cocture cum magna inqtrifitione con 
fiderari debet, bis enim locis.euiden 
tius apparet. q&oflea uero queratur. 
quod querendum e(i: z quod dicitur fria 
tur. iSjpinde uero capitis pili atque toti 
us cutis confiderandi funt.an fit in ea fur 
fur.uel rubo*. Sfuditus quoque acuitas 
perquirenda ell.z uerba ipfius z fenfus at 
tendenda funt. TffeupiUe etiam attenden 
defunt .anfint in magnitudine equales , 
eiufque uifionis acuitas. z albedmis que 
in oculis eft claritas confiderande funt ♦ 
Cum enim in eis eft fufeus colo* turbidita 
te participans. lepram defignant ♦ 
quando in eis eft citrmitas. egritudo epa 
tis fignificatur. fSt quando uene rubee 
multe z manifefte funt tn eis patitur febel. 
T&alpebre quoque eius.confiderande funt 
fi multe fuit z cito mobiles. Crofle auteufi 
fi funt.plerunque funt fcabiofe .uel funt ad 
fcabiem preparate. l&ue uero grauiter 
mouentur z difficilerfant male. importet 
enim illnm cuius talis eft difpofitio ♦ fuas 
quando a fomno condtatur tamdiu frica 
re palpebras.dqnec aperiatur, '\acrima 
le quoque quod a parte naris eft ejeprimen 
dum eft.deouret enim forfitam bumor ab 
eo occafione fiftule fi ibi eft. Tfcih prete 
rea palpebrarum z ciliorum occuloruj per 
quirendi funt. Si enim fuerint rari .malu 
figmficabunt.z proprie fi cum boc raucus 
fuerit. z faciem babuerit rubeam * abem 
de 013 magna diligentia anbelitus per os 
et nares attendatur.ne malus fit ibi odor, 
iblariu quoque figura confideretur. a 
gne enim z forte ii fuerint.fiftulam in fe co 
tmebunt.ideoque infoleconfpici debent ♦ 
Stemque anbelitus attendendus eft. fi ftt 
facilis. $>einde preterea modus obfer 
uandus eft mdelicet fi funt recti.-z fortes. 
et mondi .z fi aliqui eorum mouentur. ue! 
corroduntur. Ventres emm fortes dui 
permano. Minuti uero uel debiles cito B\mn. 
tadunr.p*erer boc qt»oq$ totius co:po:is 
debilitate p:onofticant. Seinceps eius 
collum coniideretur fi eft equale.i comp:i 
matur. z uideatur fi eft ibi aliquis locus 
tumidus.uel cicatricem babens. 
fts enim glandule ibi erunt.e% quibus fc:o 
fule cito generabuntur ♦ Iftectus p:ete 
tea attendatur fi eft amplum z multas ba 
bens carnes. Tftpmum cmm fi fuerit et 
macrum. z fpatule fo:is p:ominuerint. 
ptifis fimficabitur. qpjpft bec uero. fupe 
riu9 iacens ftatuaturt-r totus eius uenter 
perquiratur. attendendo fi tumo: uel do 
lo: inuematur ibi cum comp:imitur: z pre 
cipue tu loco epatis. z fplenis z o:is fto 
maebi. deinceps p:ecipiatur ei ut ince 
dat.cuius grelfuu3 attendatur uirtus. 
inceps aliquid conftringere iubeatur. et 
fue conftrictioms fo:titudo confidererur 4 
debilis enim fi fuerit. omninm neruo:um 
debilitatem demonftrabit . Tfcoftea ue 
ro p:ecipiatur ut cu:rat. z attendatur 
an poft curfum afma ipfum inuadat uel 
tuflis . £tfeamis p:eterea ipfius z pe 
des ad inuicem comparando refpiciantur. 
enim fo:tafle altera maio: inuenie 
tur. quoque difpofitio con 
lideranda eft fi admotiones fcilicet p:epa 
rate funt. &emde crura funt infptcienda. 
an in eis nene magnes crofle. z ample in 
ueniantur. ££% bis enim uartees. z ele 
pbantia fepe accidunt, Sflia etiam omnia 
que tn completionum cognitione attenden 
dafo:e dmmus.adbas res adumant co 
gnofeendas. 
• Capitulum fignificationum capillo:um. 
c Bpilli lenes. timo:is funt fignifica 
ttui* £rifpi autem audatiam ftgnifi 
eant * fn uentre etiam pilo:nm multitu 
do repeita. luturiofum demonftrat. %j 
per do:fum uero fi multi fuerint pili, auda 
tia iudicabitur.&ed fi fuper fpatulas z coi 
lum multitudo fuerit pilo:um.dementia et 
obftmatto fignificabuntur. 'fn uentre quo 
que z pecto:e pillo:um multitudo reper 
ta /apientie innuit paucitatem. qfMli in 
capite uel in toto co:po:e ftantes reperti 
timo:em fignificant. 
Capitulum fignificationum colo:um« 
c i© Io: rufus uel nibeus /anguinis ct 
calo:is innuit multitudinem. £o 
Io: uero inter rubeum z album medius 
equalem fignificat completionem. fi cum 
boccutisapilisnuda fuerit. £uius au 
tem colo: efl uelud flamma igjris. inflabl 
lis efl z maniacus. «Suius enam colo: ru 
beus z clarus confpicitur.uerecundus efl. 
«Suilis p:eterea colo: uiridis apparet ue! 
mgtf* irafcibilis eft. 
, Capitulum fignificationum oculo:unw 
c £Iius oculi funt magni piger eft. 
ius quoque oculi in p:ofundo funt 
pofiti.calidus eft z decepto:. £uius ocu 
li fo:is p:ominent. imierecundus eft et lo 
quajc ac ftolidus. Quando autem oculi in 
co:po:is longitudine pofiti fuerint. calli 
dum et decepto:em demonftrabunt. 
ius uero pupille multa participant nigre 
dine.timidus eft. Suius oculi in collo:e 
cap:arum oculis fimiles ciifhmt ftolidus 
eft. «Cuius oculi cito mobiles funt z acute 
cernentes.decepto: eft z callidus. atque 
latro. «Suius oculi ad eo funt immobiles 
ut quafi lapides funt. callidus eft. guins 
uero intuitus mulieris intuitu affundatur . 
lujcunofus eft. et inuerecundus. i&uan 
do autem ita ac fi puereflet intuetur. atqj 
tota eius faties z oculi quafi ridere uiden 
tur. letus eft.-r diuturna potietur uita. 
£um oculi magni funt z tremili. bomo pi 
ger eft z fpatiofus .et amato: mulierum • 
Cuius oculi parui funt z tremili. ac uarij • 
ualde eft inuerecundus. z mulierum ama 
to:. Cum oculi in :ubo:e p:une aflimt 
lantur. bomo pefiimus eft z obftinatus. 
Impilia ft eft nigra. pigrum ponendit et 
ebetem. (©culi uarij /uo colo:t citrtnita 
tem babentes ammijctam.qui quafi croco 
tincti efle uidentur. peflimos fignificant 
mo:es * iflftacule multe circa pupillam 
in oculo apparentes. malum fignificant 
bominem. (Sfcuod fi cum oculis etiam fue 
rtt uarius. erit deterius. (©culi fi par 
ut fuerint. z fo:as p:ominentes ut oculi 
cancn ftultitiamfignificabunt z ftoliditate. 
ct fuas fequente cupiditates. C» oculi fue 
rint pui.x multu mobiles.palpeb:e quoqj ZTrac* 
frequenter palpitantes bominem fignifica 
bunt peflimum. pupille in quarum cir 
cuitu margattte apparet fimilitudo . bo 
minem demondrant inuidum . z uerbo 
fum z timidum. z peflimum. loculi qui 
funt uacarnm oculis fimiles.amentiaj po: 
tendunt. Sum pupilla nigra elidens ta 
lem babet citrinitatemtex qua quafi deau 
rata apparet.bominem malum. bomictda 
fangutnem fundentem declarat. i&culi 
fu:lum tendentes ftcut oculi bouum qui et 
cum boc rubei utdentur z maximi. bonune 
peflimum dolidum ♦ atque dultum z ebno 
fum fignificant . iS>cuti amem melio:es 
efle dicuntur.qui infer nigrum z uarium. 
medij funt.fi cum boc nec multum Unt ra 
diofi - neque rubedo uel citnmtas appa 
ret. enim idi.bonam demonfirant 
naturam, l&culi uartj cnm cttrinitate ra 
diates.aut ut colo: lapidis fifuret uitides 
bominem fignificant malum, qfcreterea 
bommes cum boc babentes in oculis ma 
culas rubeas ut fanguis aut albas.omnib9 
bomuubus funt deteriores. z magis de 
cepto:es. autem pupillam fons p:o 
minentem cum totius oculi futdantie lati 
tudtne babet.ed amens. Cum oculi pro 
fundi fuerint z parui. calidum z decento 
rem z inuidum tudicabunt. Ct quando 
pilh palpeb:arum curuantnr inferius, uel 
ad unam naturaliter partem to:quentur. 
mendacem fignificant z callidum z ftultu5 
bomo babeus oculos ualde tremulos. ma 
lus ed. Cum oculi fuerint parat. bomo 
erit malus .z dnltus. l&culus uero ft fue 
fU magnus.mmor erit malitia. z dultitia 
maio:. l&ui oculos babet uarios z utri 
des.malus ed z latro, quo:um pal 
pebre cum magna palpitant frequentia. 
bominem timorofum z declarat. 
de figmficatiombus fuper 
ciliorum. 
q ‘Si in fupercilijs pilo:um babet mul 
titudinem.multarum ed cogitationu 
et multe triditie.atque eius loquela. feda 
ed z crofla. Cums fuperciha longa funt • 
arrogans ed z tnuerecundus • Cuius fu 
perctlia inferius defeendunt a parte naris 
z lupertus eleuantur a parte tipo:is. inue 
recundus ed z bebes. 
Capitulum figmficationum nanum* 
c narium extremitas ed lubtilis 
bomo e diligens lites. Cuius nares 
magne funt z crofle.pauce fapiemie bomo 
efl, Cuius narium extremitas longa efl. 
et fubtilts fedmus efl z dultus atque le 
uis. Cuius nares late funt.lupjriofus efl. 
Cuius narium fo:amina ualde funt apta . 
irafcibihs efl. 
\ Capitulum fignificationis frontis. 
c frons plana efl rugas non ba 
bens.litigiofus efi.'z commouene ri 
jcas. Cuius frons ed rugofa ad medium 
fui declmans.irafcibilis efl. Clui paruam 
babetfrontemftolidusefl. duiuero ma 
gnambabet frontem.efl piger* Cuius 
frons nebementer efl rugofa. muerecim 
dus efl. 
(j£Capitulum fignificationis ons z labio 
rum et dentiufh, 
q Vn magnum babet os gnlofus efl et 
audaje. Curas magna funt labia dul 
tus intelligitur z bebes. Cuius labia no 
bene funt tmcta.egrotans efl. Cuius den 
tes debiles funt z rari z minutittotum ei9 
cozpused debile. Cuius canini logi funt 
et firmi.gulofus efl z malus. 
fignificationis faciei z fo?me. 
c 'fchus faaes bominis eb:iofi faciei 
alfimilatur ebriofus ed. iracundo 
uero cum alTimilatur.irafdbilis ed • Cum 
autem uerecundo muenirur fimilis .uerecu 
dus ed. Cuius faties carnofa ed. piger 
edxdultus. Cum mamillarum caro crof, 
fa ed.crolfe ed nature. £&}in fubtilenr babet 
faciem.multarum ed cogitationum. Cui9 
faties uebementer rotunda ed.dultus ejei 
dit. Cuius faties ed permamima. piger 
ed. Cuius facies ed ualde parua. malus 
ed z calidus, z adulato:. Cuius facies 
ed deformis. mo:es babere bonos no po 
ted .mfi raro. Cuius facies ed longa • 
tnuerecundus ed. &ui timpo:a babet 
inflata. z uenas arteriatas croflas. irafei 
bilis ed. 
Capitulum figmficationum aurium* 
c 'Slws aures magne funt. dolidus efl 
. et longe uite. - 
? Capitulum fignificationis uocis z anbc 
litus zloquele. gflman • 
c «ex cfl ualde aoffa z alta. au 
daxeft, Cuius loquela eft uetox • 
feftmus eft. z parui intellectus. Cuius 
kquela cum quadam feftinatione uelox eft 
•cflinuB eft .irafcibihs.x malo? mo?. Cu 
[us anbelitus logus eft.uihs e. (Qui uocc 
babet grauefui uentris feruiens e. Cuius 
nox eft afpera inuidus cfl.x malum tn co* 
de tenet occultatum, bonitas uocis.ftul 
titiam z paucam demonflrat fapientiam. 
h Capitulum fignificationum carnium, 
c Hrncs multe z dure. crolfum decla 
rantfenfumx intellectum, 
nero lenes bonam naturam fignificant. z 
tntelligcntiam. 
C Capitulum figmficationnm rifusf 
q Ui multum ridens eft ♦ benignus z 
omnibus eft conuemcns.n3 pro reb9 
aliquibus follicitus eft. Chnuero parum 
ridetrbuic contrarius eft. Snlplicet enim 
ei omnia bommu3 facta.iSui alta ridet uo 
ce. mucrecundus eft. (Qui autem cii ridet 
tiiffit.aut mfpirandi difficultatem patitur • 
tnuerecundus eft z ttrannus. 
f Capitulum fignificationum motuum, 
m (Qtus tardus.ftgmficat bebetudine: 
feflmus.leuitatedefignat • 
f Capitulum figmficationum colli, 
q collum babet curtum calidus eft 
et ingemofus. Cuius collum eft lon 
gnm z gracile.ftolidus eft et garulus atqj 
timidus. (Qui aolTum babet collum .du? 
ac fojte iracundus eft z feftinus. 
(j Capitulum fignificationum collarum. 
c (Qflarum fortitudo.x fuper ipfas car 
nium multitudo. ftoliditatem decla 
rat • Co2po2is fubtilitas.multam fignifi 
cat aftutiam. Pentris magnitudo. libi 
dints declarat nimietatem . Codarum 
gracilitas, ac earumdem fubti!itas.co:dis 
inuit debilitatem. 
fignificationum dorfi. 
d l&zfi amplitudo; fortitudinem decla 
rat x arrogantiam. atque tre uebe 
mentiam. ®orii nero curuitas. morum 
innuit malitiam. Qualitas dorfi.bonu 
eft fignum. 
([ Capitulum de fignificationibus fpatu 
larum . 
f patula fubtilis.fenfus oftendit pan 
’ citatem.. Spatula lata bonum indi 
cat intellectam » Capitis fpatule eleaa 
tio ualde elongata ftultitiam fignificat. 
Capitulum fignificationum bzacbioz: * 
c timbracbia adeo fuerint elongata. 
ut manus ad genua attingant fubtili 
tatem anime . x arrogantiam. ac regendi 
defignant cupiditatem . Cum bracbia 
multum curta funt.bominem tinudu3 z ma 
Iitie amatorem figiuficant. 
Capitulum figmficationum uolarum 
manuum. 
m Bnm leues z fubtiles. fapientiam 
multam.x bonum defignant tntellec 
tum. ift&anus ualde curte ftultitiam fi 
gnificant. /Bfkmus graciles z multum 
longe. tiramnidem declarant, atque ftul 
titiam . 
(p Capitulum figmficationum ancbaru3 co 
Xarum z pedum. 
p *6dcs in quibus carnis eft multitii 
do atque tpfius durities, mali intel 
lectus bomittem portendunt. T$edes par 
ut z pnlcri, bommem formeatorem z io 
eundum innuut. Cum calcaneum efi gra 
cile*tmio:em fignificat ♦ Croflum uero et 
forte cum fuerit ♦ fortitudinem indicabit « 
Cum cauille utruque atq3 aura crolfafue 
riQt.bebetem z inuerecundum demonftra 
bunt. Coxe cum exterius multas babent 
carnes, fortitudinis imbecilitatem atque 
laritatem declarant. (Quando coxarum 
offa foris prominuerint audatiam fignift 
cabunt. tHncbcmim quoque olfa cum eje 
tertus tenduntur, fortitudinis demonflrat 
multitudinem z uirilitatem. Sncbarum 
gracilitas.mulierum fignificat amatorem, 
et C02p02is debilitatem. atq3 timorem. 
45/ Capitulum figmficationis palfaum. 
c t&us palfus ampli funt z tardi. fpa 
tiofus eft. Cuius palfus ueloces 
funt z brcues.feftmus eft.et pro rebus qui 
buflibet ualde follicitus.quas tamen difpo 
nere igno2at. 
fr* Capitulum figmficationis audacie. 
a Maxell cuius capilli funt fortes et 
afpert.x (latura ipfius erecta. offa 
quoq5 fortia. et extrema.atque colle. nec 
non iuncture fortitudinem babentes. et 
magne. Umectus preterea magnum ♦ et 
uenter magnus , ac fpatule magne. STrac. 
«Sollum quoque fo?te ? groffum in quo car 
ms non fit multitudo. /£ll etiam to?ax la 
tus.? abfcondite:atq3 lacertus qui in 
pulpis cruris ab intenon inuemtur mfe 
rms defcendit . Cutis etiam eius x 
carnes.ficcitatis funt additions.frons quo 
que eius uenas babens ? rugis carens. 
nec efl fine pilis. 5>unt p:eterea audatie 
figna carnium equalitas ? flature erectio. 
ac luncturarum z digitonim fbnttudo. ? 
uentris gracilitas ? quod eius nates par 
ue uel omnino uidetur delete. ?quod utraf 
que fpatulas magnum diflinguit fpatium. 
? quod fuperciha funt erecta. ? frons non 
efl rugofa. 5pfe quoq5 efl ualde iracund9. 
z femper iram conferuans. <Sfl etiam m 
pecto?e pilofus ? fpatulis. 
SQ Capitulum fignificationis timidi, 
t 5midus efl.cui9 capilli funt plani .z 
flatura curua.? mufculi cruns Iterio 
res furfum afeendunt. «olo? citrinus z 
oculi debiles. z frequenter palpitantes • 
£&anus qnoq5 ? pedes fubtiles.? macri. 
Sntuitus uero eius.ituitu triflis fimilis e * 
(J Capitulum fignificationnm bominis bo 
ni intellectus x bone neture, 
b $3ius figna funt.quod carnes funt le 
nes.? molles.? pance.medms inter 
craflum exiflens x macrum.non multas ba 
bens m fatie carnes. x ipfius fpatule funt 
eleuate.cums do?fum carnes non babet.? 
eius colo? inter rubeum z album efl medi7 
x tener ? lucidus atq5 clarus. Cutis p?e 
terea efl fubtilis • Capilli etiam non funt 
multi.? duri.nec multum nigri. «Sui9 ocu 
li funt inter uarios ? nigros medij. funt 
etiam molles. 
*[ Capitulum fignificationis co?po?is ba 
bentis bonam naturam. 
b eluis figna funt.quod inter longum 
x curtum. cralTum atq3 macrum. me 
dium inuenitur.? efl album paucam babes 
amixtam rubedinem. $&anus quoq3 z 
pedes.inter magnos x paruos .atq3 inter 
multas babentes carnes x paucas. medij 
exifiunt. Caput p?eterea.co?po?is magni 
tudiniefl p?opo?tionale: 'Jn cuius collo, 
pauca extat crofuies. Capilli quoq3 eius 
inter lenes medij ? afperos. rubedmt pa 
rumper uicinantnr. eius rotunda 
x nares erecte x perpulere:? in magnitu 
dine equalcs ♦ ©culi etiam funt inter ni 
gros ? uarios medij. in quibus bumiditas 
exillit.? claritas. ' 
(£ Caplm fignificationis bois pbilofopbi* 
b tiius figna funt. quod eius flatura e 
erecta. farnis quoq3 tenet equalt 
tatem.? efl albus paruam babens rubedi 
nem amnuxta. papilli cius inter multos 
x paucos.? planos % crifpos funt medii z 
nigros x rubeos, farnis funt pia 
ne digitos babentes diuifos. 5rons etia* 
efl magna. z oculi inter uarios z nigros 
funt medtj.molles quoqj funt. f£t quod 
eius intuitus. ridenti uel gaudenti fimilis 
inucnuur. 
(YCapitulum fignificationis bominis qui 
efl crolTe nature. 
b figna funt uel quod efl multum 
alfcum.uel multuj b?unus.uel fufcus 
uenter quoq3 efl magnus.? digiti cui ti. x 
facies ualde rotunda.atq5 in maxillis car 
ms multitudo. S>c fms pjeterea figmfica 
tionibus efl.quod in collo ? pedibus.? m 
eo quod efl iter ea multa exillit carnolitas* 
lenter quoq3 cum rotunditate fo?is p?o 
minet, rftt quod cius fpatule fuifmn funt 
eleuate.? frons in rotunditate pile fimili 
tudine3.ac fi elfet gibbofa tenet.multas ba 
fcens carnes, /ft&andibule etiam eius ma 
gne ? crura longa. II longa fanes 
x collum croflum. 
{) Capitulum fignificationis bominis in 
uerecundi • 
i iBuerecundus efhcuius oculi multii 
funt apet ti.? fons p?ommentes . et 
acute intuentes.eius quoq3 palpebre crof 
fe. Statura autem eius non multum Ion 
ga. Cum uero incedit .pectus pammpcr 
anterius tendit • Cuius preterea fpatule 
eleuate funt.motus felimus. Colo? ucro 
rulfus multum babens fanguinem. facies 
rotunda.toaax parnmper gibbofus. i3£>c 
fms tnfuper fignificatiombus effcquod ocu 
Ii mnltU5 aperiuntur.? funt acute intuctes* 
JSll etiam multum loquax. 
([' Capitulum fignificationis bominis ma 
Io?um mo?um. 
b figna funt t facies feda .colo:e3 
cum quadam obfcuritate rubeum ba 
bes.cutis faciei ficca.toti9 co?pis macies* 
irugofa facies ac capillo? nigrdo ? lenitas* (Bimatu 
Capitulum ftgnificatiomV bomtnis 
cufurioxi. 
k figna funtralbedo coloris z ru 
bedmem babens ammijctam. capillo 
rum etia multitudo: x croflities: lenitas: at 
nigredo. qfhreterea q6 fuper timpora 
fultos babet capillos: x quod eius oculi 
funt crofli. 
tY Capitulum fignificattonis femine • 
* omnibus alaliu3 generibus forni 
ne magis mortuu bnt animum mtnuf 
funt patientestx citius conuerti poffunt 
citiufque irafcunf :x uelodus fedantur. ma 
iorifque funt calliditatis. Sunt preterea p 
cipitcs: x inuei ecunde. £aput etiam ba 
bent paruum: x faciem x collum fnbtilia• 
qnoqj x fpatnlas: babent magis 
anguffa:atq5 coflas minores. nero 
utrmq5 bnt croffas:x nates fimiliter • <&& 
rnm infup crura: gracilia funt. anus 
autem x pedes tenues. i£iue in oibus aia 
itum ut pdictum cft generibus mafculis: x 
timidiores x deterius inueniuntur morige 
rate. 
Capitulum fignificationis cunucbt. 
e mo?. iSftenim 
ffultus: z cupidus: z pfumptuofus. 
fSut aut caffratus non fuittfed fme teflicul* 
natus:uel paruiflimos bns: eunucb’ appa 
ret:cui uidelicet barba nunquam’ nafcitur: 
deterior cft. 
t) Capitulum de fumma coe que i confide, 
ratione fifonomie funt neceffaria. 
o "jfcortet ut cu5 iudicare uoluertstnon 
unam trii attendas intentionem: fed i 
quantu uales ad intendas aggregati 
onem. 4St Iiquandofignificationu accide 
rtt contranetasupfaram uirtutes x tefttmo 
nia metiaris. 2§>einde ad fortiores 
declinatx earum indica teffinomo:fx fimilii 
que plures funt. fcire debes. qd 
faciei ftgnificatto x precipue oculo?:oibus 
alus fignificatiombus in fortitudine x fir 
mitudme preiudicate. 
'i Copletus eff tractatus fecund9 auxilio 
dei cui gratie fmt infinite. ?ncipit tracta 
tus tertius.2S.contincns capitula. Sermo 
aggregatus cuius aujciho uirtutis ciboru z 
medicinarum babetur fcientia. 
Capitulum primum z eft dictio umuerfa 
I10 ad fctendum uirtutes nutrientium z me 
dicinarum. 
mos 
eft: licet uiolente non fit 
caUiduatiB. Cui’ callidi 
d tatis fortitudo n apparer 
nifi cu aliquis eo frequen 
ter uti ceperitmel cuj eo 
utens caliditati aptus fu 
ermficut febriens:x qui calidam bct cople 
jcione. <61 qui dulci ufus fuerit: multa colle 
ra rubea t eo generabit: % fanguinis multi 
tudo:x egritudiesie* utrifque factas: com 
mouet. l©pilattoesquoq3 generat:x apo 
ftema i epate:x fplene: z pcipue: fi bec me 
bjatadboc fuerit pparata, Pentris itide 
flnjcusre* eofequif t mollificat ftomacbu5* 
p>ectori tfo z pulmoni cofert: corpus nide 
tnpinguat:x augmtu* fpmatis tribuit, 
Sccidu frigidu efttlicet uebemtis n fit frigi 
dttatis:collera rubea z fanguine reprimit: 
atq3 uentre ftringuifi ftomacbus z intefria 
muda fuerint. Si aut flegmatis in eis fue 
rit multitudo:uetris efficit flujrikx corpus i 
frigidattuirtute quoq3 debilitat digeffiua5: 
in epate- iReruis ro % neruofis me 
bris nocumentu affert:atq3 corp9 deficcat. 
Virtutem aut appetitiua5 excitat * 'Qn 
ctuofu3 uero flomacbu mollificat:!: uentrem 
fluere facit. Hc facietate affert ante quam 
bo cibi quantitate fibi neceffaria affummat: 
% calefacit maicie tamen febricitantes: ue! 
babentes epar uel flomacbu calida corpus 
pterea bumectat atq3 lenit. uero 
auget:i cogitatione reddit :bebetem:x aug 
mentat fomnum. Stipticum aute5 cor 
pus infrigidat z deficcat: carnium quoque 
ac fanguinis minorationem facittfiquis eo 
multotiens utatur:ftomacbum quoque con 
fortat ac uentrem fecundum plurimum con 
ftringinx fanguinem generat melencoltcu3 
0marum calefacit z deficcat fortiter: fan 
guinemqne cito ad adbuftioncm: perducit 
% malitiam. «Coieram quoque rubeam: in 
fanguine aagmentat. Scutum multo 
plus calefacit q? amarum. 'Qnde z calore 
auget:x corpus uelociter inflammattac fan 
guinem adbuntnpfumq* prius in colleraj 
mutat rubea: pofiea in nigra, Jnfipidu 2hac. 
aliud efl quod magis nutrit: quod equ alita 
ti memum efl:almd uero: quod teperate ca 
lefacittx aliud efl quod teperate infrigidat 
cum qaofi multa fuent bnmiditas: bumec 
tabtt. Cum autem fuerit ficcutdeficcabtt. 
Cum autem pzedictouim un9 alicui 
rei adeo fuerit dnatustut alterius no poffit 
dominium peipuant fi fenutur: parum tam 
x occulte fentitur: erit tunc eius m cozpor 
operatio: fecundum quod diximus . S>uo 
aut fapooes fi equaliter dominati fuerint. 
operatio co:um compofita equaliter erit fe 
eundum boc. 
Capitulum de uirtutibus x femi 
nnm ufitato?u ex quibus folet fieri panis. 
t 'iRiticum temperamento efl uictnum 
licet calliditati parum attineat. 
®uod autem ponderofius inuentturxfoU 
diustmaioris efl nutrttneimiboibus quoqj 
omnibus alqs granis magis conuemes x 
magis p:op?ium inuenitur. Sanguis etia 
ex eo generatus: omni fangmnc q ex ali|9 
generatur grauisnemperatio: etiftit. 
!0:deu equalitati efl p:opmquu: licet frigt 
ditati attineat. Cuius nutrimentum: triti 
ci comparatione e pa?uum. /6fl enim ifla 
tmu:x i frigidatiuu. Solitos aute uentofi 
tatem ac egritudmes frigidas x colica pa 
ti impedit. Calefactis uero:x qui carnis 
uolunt adipifei minoratione: confert. Sa 
gumem uero collere nigze uicinu generat. 
'/Ri3i temperiei qne e mter caliditate? x fri 
giditatem uicmu exiftir.x uentrem flringit. 
Solitis autem colicam patunocet. i£luod 
licet multum nutriat: de uentre tamen non 
facile defcendit nifi coqnatur cu aliquo mul 
tam unctuofitatis babente. i&uod quado 
cum lacte coquif x cum 3Uccaro comeditur: 
plurimum nutrit atq3 fangume augmentats 
$abe temperameto peoxime exiftunt:licet 
frigiditati parumper attineant ♦ i&ue mul 
tum mflantesricotbomiam generat. Cap 
pjeterea grauant.coepufq5 totum diffolutu 
effitiunt* Cuittur uero lemunttquado ea:fi 
bibitur:x flne fale commeduntnr* 
Cum aceto autem fi commefle fuerint uen 
trem ftnngunt. Solius uero pati uentofi 
tatem ex colica uel ex ruptura: male funt « 
Virides autem fabe:bumo:es generat cm 
dos:x in ftomaebo ac in teflmts. augmtant 
flema:x in ipfls uentofltatem excitant . 
Cicer calidum efl:: inflat x urinam ac meit 
flrua p:ouocat: i auget fperma * Viride p 
tei ea cicer in flomacbi % inreflimstmultas 
generat fuperflmtates: fabe tamen z cicer 
fi affentunminoris funt uetofitatis. ‘Jle 
ticnle frigide funt z ficcetx fanguinej gene 
rant meiancolicutx co?pus deficcant. Sp 
ma quoque deftruunt: atque fanguiuem fe 
dant: cuius emungunt caliditatem. Jnfri 
gidant enim:atque oculorum tenetoofltate 
% melancolicas effitiunt egritudmes: cum 
aliquis m commeflione eis frequenter uti 
tur. i&ue autem ejc eis affantur: minus in 
flant rnagis deficcant. ifl&es frigidi 
funt z ficci. iQui fagis z lenticulis leuio 
restminus illis funt mfiatiui. 5pf°*u quo 
que nutrimentum fabarum ac lentium mi 
trunento minus inuenitur. Cupmi crof 
fi funt:x ad digerendum duri* Cum autem 
dulcorantur z commeduntur: non calefaci 
unt coipus: dum uero amari fuut: non ad 
nutriendum fed ad medicinam funt apti. 
dilToluunt enim fcrofulas: z abflergunt fos 
titenquando! admuufirantur: non multam 
dulcozati. irinam quoque ac menflrua ,p 
uocant. Sbo2fum pjeteiea faciunt: z Ium 
bucos atque uermes de uentre expellendo 
educunt. infuper o:a ape 
riunt. inflant: z impinguat co* 
pus. irinam quoque ac menflrua peouo 
eant. Ventrem etiam reddunt mollem:q5 
illi pzopue efficiunt qui rubei funt. Cc z 
pus calefaciunt: capitis efficiunt fcotbomi 
am:ac mala fomnia uidere faciunt. 1R0 
belie frigide funt x ftcce. Clue parum mi 
trientes: malum generant fangmnem ner 
uifque impedimentum p^eflant. 'pani 
cum atque miltu frigida funt x ficca. iShic 
licet parum nutriant uentrem carnem flrui 
gunt. S>02a:ficca efl: que x parum na 
trit:x uentrem fltingit. 
Capitulum de bijs que ex tritico z 
o:deo fiunt. 
p Snis qui ex tritico fit plu:ibns bo 
minum conuententio* efl. iQm eti 
am melio: redditur: quando multum falis 
babens x multum fermentitbene fermenta 
tur x coquitur tunde x citius digerttur: x 
magis tenuis acfubtilio: imicnmir. ©Imam 
Brimus autem panis: dure digeritur': tnr 
eque de ftomaebo defcendit. iSlui in uen 
1‘ f ddo:em efficiens: in epate opilatio 
!fmfque m renibus lapidem creat, 
pinula cf. qua fit darmaeba: z ipfa darma 
'catmaiozis funt nutrimenti: tarde tamen 
\ icendum. Comunis autem farina: ci 
tiU9 defcendit minus nutrit. Sanguis ne 
10 ea generatus:melacolie parumper at 
Unet* Tyanis p:eterea quim patella 
panis no bene coctus: 
muemtur durus:? uentrem 
c°xie facit, Cuius frequentem commelU 
5nem pati nequeunt:nili qm multo utuntur 
*abo:e z exercitio. Sn atq3 panis 
negitatqj cipule: z artocleoli:? cru 
oia bec: funt ut panis ajimus. 'kHe 
? utamen quocunque bo?um CU3 oleo uel lac 
cc confectum fuertt:fpongiofus erit: atque 
magis ultimum:maioiis tamen erit nutriin 
tu ©?deatius autem panis:trmcei pa. 
nts comparatione: frigidus repentur, 
teim parui efflens nutrimenti 
'c colicam atq* egritudmes facit frigidas 
uentremqs ftrmgit. Inanis nero natu 
ra qm alijs fit granis: elf ut grani natu 
: a eje quo ipfe fit. amilo autem uifco 
Uas qua mernbza plana fiunt: 
atque lenia:menitur:qnod epiglotu: ac pec 
tus lenit: cum pultes eje eo cum jucbaro z 
cieo amtgdalino fiunt. Sepe enim come 
fami: tn epate opilationem creat • &)c 
aqua etiam furfuris:fiunt quafi pultes:que 
quandam babentes: terfionem pulmonem 
mimdificant. iSqua uero ozdei: acute 
febricitantibus confert z lenit pectusiatqj 
littm fedat:? ardorem • Simila triticea 
? calorem z fitim ejtingutt: epar quoq3 ba 
I ctibus calidum confert: fi cum aqua pzi? 
bene ahluta:deinde C113 multa aqua calida 
ec tandem cum 5ucbaro mincta bibatur. 
l&rdeaceauerofimila magis infrigidat* 
'fcierantamen bec magis nutrit:? magis le 
mt:ac temperatio? cft. 
£ Capitulum dc uirtute aque. 
a qua naturales tn corpore couferuat 
bumores. (Que cibum fubtilians: 
penetrare facit. ?pfa quoque calorem re 
pJtmendo:calefactis calidamq5 balatibus 
complexionem: plus qs umum coueniens e 
Bqua mfuper que x pondere leuio: elt: ca 
lo:emq3 x frigiditatem uelotiue fufcipit fa 
porem retinens meliorem. que fciltcet ad 
dulcedinem parumper ui clinatur tmelior m 
dicatur. Slqua preterca malum babens: 
faporem aut odonem: mala eft nec efl: biben 
da. Quandoque tamen quidam caufa me 
dicme: bibunt aquam. /Curbtda autem a 
qua in epate opilationem: x in renibus la 
pidem generat. Salfa etiam aqua prius 
uentrem foluit. poftea uero conftrmgit: ft 
quis eam confuete biberit:corpufque defic 
cat:in quo fcabiem atq? ragadias generat 
Bqua uero flans z putrida fplenem augme 
tattac completionem corrumpit :z generat 
febres. aqua uero cum niue infrigidata. 
uel ejc fe ut bec frigida muemtur: ftcmacbu 
percutit fi a ieiunis bibatur: fed epar mu! 
tum infrigidat. iQuam nulli leiuni bibere 
prefumant:nifi calefacti. confert enim ei» 
boc modo. Super cibum autem accepta. 
ftomacbum corrobo:at:x appetitum auget 
et qua parua fufficit quantitas. glqua 
uero que et frigiditate fui non peruemt ad 
boc ut delectet:uentrem inflat: x fitim non 
minuit:fed appetitum deftruittx corpus dif 
foluit:x ad ultimum n efl congrua. 0qua 
preterea cocta quoufq3 mitior reddatur ei’ 
fubftantiatminus efl inflatiua: citiufque de 
fcendit. plumalis autem aquatbis qui d 
to incurrunt febres: eft mala x matime ft 
longi efl temporis, iQue tamen in fuis ali 
is diTpofitionibus efl bona. Squa etiam 
tepida naufeam facit. Slqua autem calida 
quam quidam ieiuni bibunt: ftomacbum a 
precedentis nutrimenti fupcrfluitatibus la 
uattque uentrem fortalfe foluit. ttoec aute 
fi frequenter bibatur ftomacbum corrtim 
pit x debilitat. Slquam etiam in qua bal 
tieantunnon efl bonum multum efle calida 
uel multum frigidam.fed conuenit ut inter 
bec duo temperiem teneat. Iteec enim tem 
peratis corporibus magis confert. Squa 
uero frigida corpora pinguia corroborat 
ac callidiora reddit quam prius erant: fe 
mbufque nocet: x corpora babentibus de 
bitia. Calida autem aqua: fatigationem 
remouettx dolores minuit:atque apoftema 
ta mollificat. Corponfque auget pulcbri 
tudmem:x ipfius carnes:atque urma5 pro &rac. 
fit facilia. iSt bec eft caufatquare fanicas 
z croflitudc4.! fostitudo perdurant: % feni 
um tardatur. Sinum p:cterea animum le 
tificat. Sed fi fuperflue in potu fumatur. 
epati t ccrebjo: ac neruis impedimentum 
facit. tremorem quoque atque fpafmum? 
nec non paralifimtx apoplexiam: ac moste 
generat fubitaneam. temperate autem 
fi bibatunmulte bonitatis caufa in cozpor 
cnflittz in fembus quam maxime, Sinuj 
itidem purum cui pauca aromifcetur aqua• 
bis qm croffam in uentre foliti fant uentofi 
tatem pati: z quo?um ftomacbus z epar • 
funt frigida confert. Sinum uero depura 
tum multam aque babens ammixtionem . 
bis qui ex uino dolonem patiuntur capitis 
uel ex eo mebziantunaimltum pjeftat: licj 
nentrem inflet. Sinum crolfum z dulce z 
babentibus oppiilatio 
nem:uel croflitiidinermnociuum eft. Cito 
autem uolenttbus impinguari: eft bonum# 
|£otus q«i de uuie paflis nude fit: utrtus 
eft ut uirtus umi nigri z croITt. licet minore 
eo babeat caliditatem. iQui autem mellis 
babet ammixtionem: crefTo uino efr calidi 
02.fecundum mellis multitudinem.uel eius 
paucitatem in ipfo exiftentis. quotus 
de meile factus.uebementer eft calidus. 
©ui z collere rubee eft generatiuus:! calf 
dambabentibus complexionem non eft co 
gruus: frigidas tamen patientibus egritit 
dmes confert. quotus qui fit de dacti 
Iis z ficubus eft crolfus.ideoq5 z ftomacbo 
malus eft :z fangiunem melancolicum: at 
queminterio2ibus opilationem generat* 
z p:op2ie fi nouus z dulcis fuerit ♦ Co* 
pus tamen impinguat:! in ipfo fanguinem 
augmentat. 
Capitulum de uirtutibus potuum non in 
ebriantium * 
c j6ruifia de ojdeo facta neruos im 
pedit.caput dolere facit. z inflat. 
irinam tamen p20uocat: ac calo2em ex e 
b2ietate rep2imit. fSue uero 6 rijo fit 
ceruifia:p2edicte in fuis actionibus eft uici 
naiminus tamen inflat. iShie autem de 
panefimilagcneo conficitur mentam z api 
um babens ammixtatomnibus melio: iudi 
catur. Seruratamen folis calefactis: % in 
uocat:co2pus tamen di(Toluit:ac fanguine* 
a quibus exire confueuit: cito fluere facit: 
mrtutem quoque deicit. ©e aquis p:e 
terea naturalit calidis que funt fulpburee 
z bituminofe:neruos calefaciedo: frigidis 
tiemo2um egritudimbus conferunt tquando 
eas ingrediuntur patientes. Scabiei quo 
que 'z puftulis pzoficiunt. uero 
foitif calefaciunt:! p:ecipue epar. Squa 
nero fale armoniaco falite:ac malum baben 
tes fapo2em:uemrem laxant cum bibuntur 
«el cum m eis fedenttaut cum 
Qque autem calide que fuper alumem cur 
runt:emoptoici3:atque mulieribus meftru 
ojum nimietatem patientibus: z emo:rop 
dibus- conferant. fybicQ tamen in calli 
dis generant co:po2ibus. Slque uero na 
turaliter calide que bulliunt z adburunt: 
colicam dilfoluunt. atque croffam uentofita 
tem membzie mfufamtx fpafmum expellut 
bumidum. Squa itidem que fuper terram 
cuant: ex qua extrahitur ferrum magnum 
babentibus fplenem confert. iQue uero 
fuper terram ex qua fit es trafit complexio 
nem babentibus co:ruptam:perutilis com 
pjobatur * 
Capitulum de mrtute uini < 
u Jnum multis modis diuerfificari z 
mutari inuemtur. fecundum fui fub 
ftantiam ac fuum tempus. Smu$ quoque 
omne quod ineb:iat:co2pus calefacit. 
Sinum autem album z clarum quod non 
multe tollerat aque commixtionem: mino 
ris eft calefactionis. fed urine eft magis 
p20uocatiuum. Jncolo2euero igneum! 
amarum:quod maiozem poteft ammixtione 
recipere:maio2is eft calefactionis. IFligjfj 
itidem z croffux atque dulce in quo eft pon 
natas: croflio2ts eft nature. 'Sinum p:e 
terea nouum fanguinem magis generat ac 
uenas uelotius implet, buic autem: uetus 
contrarium muenitur. Suiuj pzeterea ge 
neraliter ftomaebum z epar femper calefa 
cit.atque nutrimentum penetrare facit: fan 
guinem quoque ac carnes z innatum calo 
rem augmentat. 5pfam etiam naturam in 
fuis propzijs actionibus adiuuat. ideoque 
etiam digeftiuafit fostioz. 4$t per illud: 
fuperflmtatum expulfio z earum egzefio: ©Iman. 
dtfpofitiombns z temporibus calidis:non 
eu bona. ©jcimel cft frigidum, ©uod 
calorem reprimit z colleram rubea3 ac fan 
tfmneni:? fedat fitim:cum non multa parti 
cipat dulcedtne.fiegma quoque incidit: z 
Jubtiliat z abftergit.? opilationem aperit, 
irinam preterea prouocat. Guttur tam 
spectus ejcafperat.quod proprie opera 
tur cum multam bubeat acredinem. iPJer 
«°s autem babentibus debiles:uel in eius 
aliquid patientibus malt: atque abrafione 
laborantibus:? accide ructantibus: nocu 
nientum prebet. <6os etiam ledit: qui Ito 
tnaebum z epar frigida babent. Siru 
pus lulep: efl temperatus licet frigiditati 
attineat. iStfinguit enim fitim z guttur le 
mt:ac Itomacbo inhamato confert:? febrej 
acutam cum niue potatus reprimit. 
Sdromel fimplejc calidu efl: ? leuitiuum frt 
gidas patientibus egrimdines: remedium 
offert • 3n cuius autem confectione Ipeci 
es apponuntur:magis ultimum efl m illo: 
? calidius efl* ®nde ? calefactis nocet: 
et flomacbo confert ipfum a flegmate: mun 
dando ac calefacit • IReruis preterea 
calorem inducit: z colleram commouet 
rubeam. 
Capitulum de urnis falfts • 
i Sta que falfo ulna dicuntur de paf 
fts uel jucbaro uel meile facta: fi lo 
couiniprius quam bullant? reftdeantbi 
baiuur: mfiationem generant ? fitim: ac 
folridium ? uentris fluxum faciunt: fangui 
nem quoque commouent ac colleram rube 
am. ©uod uero fit de melle:cti3 bcnecoc 
tum efi:mmu3 inhat. 
Capitulum de robub< 
r ©b molarum frigidum efl. igpiglo 
ti quoque ? gutturi ac pectori cofert 
Stomacbo autem malum eft. Ventrem ue 
ro (oluit. KRob quod fit de aqua rofata 
in qua buliente recentes rofe multotiens 
pofite fuerunt: ? quaque uice fuerunt reno 
nate naufeam facit. 'Sentrem uero foluit. 
'iRob de citonijs acetofis fimpleje: uentre$ 
ftnngit:ac ftomaebum corroborat:? aufert 
fitim* 'iRob de malis granatis acetofis 
fimplectucmitum retinet ? uentrem ftrlgit 
atque crapulatis: z naufee: ac dolori capi 
tis ejc crapula uenientibus confert. 
‘iRob de malis acetofis fimplejc: pulfui cor 
dis:? ardori ftomacbuatque naufee reme 
dium affert. *lRob de fuco uuc acerbe 
coieram reprimit rubeam:? fangumem ue 
bementerrac ffomacbi ardorem z fitim que 
ejc calliditate procedit-.fedat. uentre} quo 
que atque uomitum confirmgit. *iRob 
de nbes.eft ficut rob de fuco uue acerbe, z 
parum plus operatur. IRob de fuco po 
mi citrmitoperatur ut predicta. 
tamen ut ipfa confirmgit:fed calonem forti 
us iflis reprimit z e^tingmt. ©mnia pre 
terearobubque dicta fimt:eiin cuius pec 
tore cft afperitaemocent. KRob de p:u 
nis fangtiinis:? collere rubee calorem ejctl 
guit:ac uentrem lajcat: gutturi etiam noti 
multum nocet. 
Capitulum de uii tute carnium z fuis 
fpeciebus. 
c 2lro omnibus nutrientibus uebeme 
tius nutrit. Corpus prererea inpin 
guat z corroborat. ©ui autem ea utitur. 
multa3 bct repletionem. |ioquc frequenti 
indiget fiobotomia: z precipue fi qs cu ea 
uinum bibit. Animalium uero decrepito# 
z impinguatorum caro z eorum que de ue 
tre animalium ante partum ejetrabuntur: 
mala efhnec efl in eius comefrione utilitas 
(Que autem inter illas duas media reperi 
tunmediocris ejciftit. ©ue cum fuerit ani 
malis multo magis quam aha iuucmsejci 
fientis:erit biiidior. <6t quando fnerit ani 
malis multum ui fenectute proueeriterit fic 
cior. 'Qniuerfaltter autemromnis caroca 
lefacit. ©ue febricitantibus ac repletio 
nem patientibusancpngrua iudicatur. 
Caro p:eterea rubea fine pinguedine: ma 
ioris efl nutrimentuqs que efl cum pingue 
dure, ©ue z pauciores generat fupei fini 
rates z ftomaebum pluo corroborat. Ca 
ro autem croffat multum laborantibus con 
ueniens efl. Subtilis autem:bis qui pre 
dictis funt contrarij conucmt. Haeduli 
na caro efl teniperata:nullam m fe babens £lt». 
rnahtie ammijctionem. ©ue licet tempera 
tum generet fanguinem ♦ 'laborantibus 
tamen non congruit. /£t no oportet ut fup 
eameligatuneis quoru3 difpofitio: butc dif 
pofmoni eft contraria. iRon eft en 15 adeo 
debilis: ut ex ea uirtus definiatur: neque 
ems nutrimentum adeo multus e z croffum 
titexeom corpore proueniat repletio :x 
croltus generetur fanguis. Sanguis quo 
que qm e* ea generatur: inter fubtilem z 
croffumtac inter calidum z frigidum ejciftit 
Sinetma autem caro: edulma carne crolTi 
or efttuirefque plus augumentat: z plures 
efficit fu perfluit ate3. ©ue in bonitate be 
dulinam fequitur carnem. Caprina ue 
ro carorarietia carne frigidioreft: paucas 
faciens fuperfimtates: atque uires minus 
acrefcere faciens:i minus nutriens, ©ue 
frigidam babentibus complexionem: atq$ 
bis quibus frigide accidunt egritudmes: 
mcongrua epfiittqmbus arietina plus coit 
fert. Calidam uero babetibus complexio 
nem: z bis quibus calide ex repletione 
folent accidere egritudmes: plus confert 
caprina. Caro uacma croiTa efhmultuj 
que nutrit: fanguinem quoque fpiflum ac 
croffum generatmeque congruit nifi bis 9 
multo utuntur exercitio; SI cuius comefiio 
ne abfiinere debet: quibus melancolice a c 
cidunt egritudmes. Caro ajeunna cali 
da eft x ci offa:fanguinem croffum generas. 
Cuius finis ad melancoliam ducit. 
Caro camelina ueberaenrer exiftens calida 
melancoliam generat, ifearum uero trium 
carnmmmulla efi commedendatmfi ab bis 
qui multum laborant. Jnter illas tamen, 
uacema melior exifiit. Caro gajel. iter 
liliieffres carnes: melior babetnr. San 
guis quoque ex ea generatus: paucas effi 
cit fuperfimtates. ©ui cum ficcus fit: me 
lancolie attinet. lbircorurn uero filue 
firium caro:crolfior efi ac melancolie propi 
quior. Ceruma fimtliter caro atq? ona 
grina eadem operantur. ©nagrina tarnc 
manifefiiustcalefacit. ©mnes aut carnes 
i!Te:fangmnegenerat melacolicu. lepori 
na uero caro:boc precipue operatur. 
fa enim plus alijs melancolie generatiua 
exffut. 
Capitulum de carnibus uolatilium. 
f /carne caro omni carne airium: letri 
o r innenuur:atque bis qm fubtili uo 
lunt cuftodiri regimine: conuementior. 
]f>cft iftam autem coturnicis caro fecunda: 
in bonitate ejcillit. paritam generas 
fuperfluitatem non multum calida indica 
tur. Caro itidem pullorum: poft ipfam 
ponitur. Coturnicis tamen caro:melioris 
eft geneiatiua fanguims:* fpermatis augu 
mentatiua. perdicis caro: tflie croiTi 
o: ejaftens uentrem ftringii: * multum mi 
trit. Caro alaude que pileata dicitur: 
uentrem firmgit. Cuius uentrem fluere fa 
cit. Caro paflaris calidilVima eftilujcuri 
amquecommouet. collumbini fi 
militer uebementis funt calliditatis. (Qui 
et fanguinem generant inflammatum et ct 
to febrire faciunt. tHnatis caro plures 
efficit fuperfluitates: ac plus faftidire fa 
cittx maioris eft calliditatis. TBon tamen 
plus nutrit quam caro galmacea. Ca 
ro gruis eft croflatque z tarde digeritur: z 
fanguinem generat melancolicu?. Stru 
ctioms caro:omnibus crofTior iudicatur. 
Caro fifonis:x aliarum auium filueftruim: 
quanto maiori participat rubedie z nigre 
dme:tanto calhdio:: atque fanguini melan 
colico propinquior uidetur. ©ue autem 
illarum malum babet odorem: fanguiuis 
generatiua deterioris. $deoque nullo mo 
comedi debet. Volatilium autem caro 
tn fluminibus uel lacubus morantium:mul 
tarum eft fuperfluitatum effectiua. iQue fi 
malum babet odorem deterior iudicatur. 
Capitulum de diuerfitate membroru 
animalium in nutrimento. 
c Bpnt c crolfum:q6 mftu nutriens ca 
lefacittnec eft comedendum: mfi in 
teportb’ frigidis. i£teo.n. febres multoti 
ens generanturtx colica. ift&nltum tame 
confortat tfanguinem quoque ac fperma au 
get. Cerebrum cum fit frigidum:naufeam 
facit:ac ftomaebo nocet. iQuod ab omni 
bus ipfum comedere uolentibus: ante om 
nem fumendum eft cibum: mfi catarricum 
fmtfumpturi. Calidam preterca comple 
jcionem habentibus: confert. l&uibus ue 
ro frigide accidere folent egritudines: non EUman. 
congruit, «ft&edulla ititer calliditatem 
z frigiditatem: temperamento utcuta ejet 
Validitati tam magis appropinquat 
z fperma augumetat: z ftomacbu mol 
Ifficct. Wxx eft frigidum z croffum. 
licet multum nutriat:tarde tamen di 
geritur. Stomachum uero z epar habenti 
bus calida:confert. /6par calidum eft 
'Z bumidum. z tarde digeritur: z 
graue epflit. iRenes tarde digeruntur 
nec bonum generant fangmnem: nec 
multum dant nutrimentum. Splen ma 
li epftens nutiimentt:tardedigeritur:ac ni 
grum generat fanguinem. Stomacho tam 
confert:fed cito Tatiat. lenter tarde di 
geritur. (Qui frigidus exiftens: parum nu 
trit:atq3fiegmaticum generat fanguinem. 
Vor calidum eft z dure fubftantie ♦ «Quod 
et tarde digeritur:-! non multum nutrit, 
'pulmo tarde digeritnr:parumq3 nutrit: * 
eft frigidus. iftfeufculi fiue lacerti: fan 
gumem multa babundartem bumiditate: 
multafq3 generantem fupeifluitates effici 
unt. Qui in fe uifcofitatem retinens:mino 
ris eft calliditatis. Caro fine pmguedi 
ne rubea nidelicet: fanguims Ticci eft gene 
ratiua: paucas faciens fuperfluitates: mai9 
tamen adipe nutrit, pinguedo fangui 
nem generat bnmidiffimum: multas facien 
tem fuperfluttates. iftfMnoris tamen eft 
nutrimenti. Caro uariata que fcilicet in 
ter pinguem z macram ejiftit: fanguinem 
genera temperatum.. Cauda eft calida, 
ftomaebo nocens: faftidinm facit: ac 
colleram generat rubeam. Cutis frigi 
dum generat fanguinem: ut quo multa tfi 
ftit uifcofitas: z opilationem farit. 
pedes fanguinem generant uifeofum • 
iQui frigidior ac leuior eo ejaftit: quem ca 
ro generat • Animalium anteriora le 
mora funt z callidtora:pofteriora uero:gra 
uiora funt z frigidiora • 
( Capitulum de uirtutibus quas aqutruc 
cibi eje artificio. 
c aro Tuper prunas affata: multum nu 
trit . Corpus namque corroborat 
atque uelociter nutrit. Ifeec etiam eis qui 
multi fangutms fluxum perpefi funt: cofer 
tarde tamen digeritur atq$ ufjt unquam to 
ta omnino digeritur. iQue neque pcft ali 
um Tumenda eft cibum: neqj cum ea alius 
fumi debet cibus. pcft cuius comeftionc 
potus Tumendus non eft mTi m parua quatt 
titatetmajcima tamen cogente necefiitate. 
«Caro autem cum pinguedine frijea: faftidi 
um Tacittatq? de ftomaebo tarde defccdtt: 
cuius nutrimentum ualidum eft. «drautor 
tamen eft eatque Tuper prunas affatur. 
(Que autem frigitur in oleo leuio: eft atqj 
digeftibilio:, Caro que in patellis poli 
ta in furno coquitur:mala eft: parum enim 
nutrit. accide tamen ructantibusrcofert. 
uero omnis mortariolorum 
ac patellarum Tpecies: parnum prebet nu 
trimentumtreTpectu cibariorum ius baben 
tmm. Ofoultoe tamen habentibus bumo 
res conferunt: ac corpora Tua deTiccare z 
fubtiliare uolentibusiauxilinm prebent: 
Caro quoq$ que i ueru aflat croffa eft z mu! 
tum dat nutrimentum, t&ue non digeritur 
mTi cumftomacbum inuemtur robuftum ac 
calidum. Ventrem uero ftrigit: z boc pro 
prie facitrcum ej ea illud quod eft pingue: 
non comeditnr. Ifiidebegi ante omnem 
cibum comedi debet cui res uentris Toluti 
ua fit ammqcta. t£y. ea 01113 colica Tepe ac 
cldit:proprie tamen quado cum multis co 
meditur berbis: poft cuius comeftionem a 
qua in potu fumitur. triticum coctum 
quoufq3 album fit z quafi puls omnibus ci 
bis plus nutrit: z maxime Ti cum lacte coc 
tum fuerit, i&uod bis qui uirium indiget 
augumento confert: z qui corporis defide 
rant groffitudmem: calidis quoqj natura: 
otqj macris:nec non qui multum laborant 
z ejtcitantunaurilium prebet. 2Sufpofitio 
nes uero bis habentibus contrarias: cito 
replet uenas: atq3 ad febres: z artcticum 
perducit dolorem. £»a pides quoque in eo 
rum renibus atque flegniones:x magna ge 
nerat apoftemata. Caro cocta cuj aqua 
cum poftea amifcentur acetum z crocus eft 
frigida. (&ue fangmnem z colleram repri 
mu rubeam: atque calidum habentibus e 
par:nec non bis qui m epate opilationem 
atque bicteritiamti febres patiuntur: con 
fert: flobotomatis quoque beneficium pre 
ftat. feis uero qui catarticum aujcerunt:uel £ra. 
qui in neruis lefionem patiuntur: Itue qui 
corpora babentes macra z debilia: necefle 
babent ea corroborare atque impinguare: 
nocumentum tnbuit: deficcat enim z fubti 
liat. Carum m uero z fanguinis habenti 
bus multitudinem atqj bis quibus fangui 
nis z collere rubee multitudo nocet: cogru 
it uemrem etiam ffrtngit; Caro cum a 
qua cocta z infrigidatateui uue acerbe ant 
mifcetur fucustfrtgida efl. iQne fangume? 
z colleram reprimit rubeam: ac uentrem 
ftringit. 'ederumtamen non fabriliat: neqj 
opilationem aperit:ut predicta caro cum a 
ceto facittcui tamen alfimilatur. Caro 
cocta cum ribesmel fumac: de nutrieimb9 
efttque in effate conferunt:quando cucurbi 
ta uel portulaca uel citroli:uel bis fimilia 
ei ammifcentur. ©mnta uero bec: atque 
caro fupwdtcta cum aceto preparata: pec 
toris habentibus afperitatem: nocent. 
Caro cura acetofo coctattemperate nutrit: 
lfomacboq3 ac epati confert. £fne carnis 
prcdicte cum aceto preparate bonitatem i 
te babens: nullum eius retmet nocumen 
tum. Caro cocta cum tritico: z lacte: 
crofla elf. (Que z multum nutrit: z calidis 
natura:atque maais congruit. luibus 
flegmatice e% more accidunt egritudmes: 
incongrua efl. Sed quibus febres acute: 
ac terdane confuete accidunt: benefidum 
prelfat. Caro cocta cum lacte acetofo: 
fimit* eft ei que cuj larte coquitur z tritico. 
Caro cocta cum aqua ordei: elf ficut illa cu 
qua fncus ponitur uue acerbe: bec tamen 1 
ftatiua elf. Caro cocta cum ouis z pipe 
re:femper calida eff: z ipfa eff cibus bye 
malis. (Qne z corpus corroborat: z plus 
omnibus cibis nutrit. ©iuerfificatur ta 
men fecundum quantitatem ammijtionis 
calidarum fpecierum fcilicet fecundum q5 
babet eas ammtjctasrael non. Ikec prete 
rea:fperma z fanguine augmentat: corpus 
etiam robulfum reddit:! bumectat: z pul 
ebrum atque forte z craffum efficit. Jn e 
If ate uero faffidium generat:! calefacit: ac 
lapidem creat. 
&c uirtutibus fifamorum uel de bijs 
que ej; meile conficiuntur. 
p fodudq; multum nutrit. $n ffoma 
cbo tamen diu moratur. *Si aut q tp 
fo utitunopilationem creat. Gutturi uero 
z pulmoni: necnon corpus habentibus de 
bile ac uacuum:confert. «Caubej pbelti 
de? leuius cnflit. iD&tnus tamen nutrit 
atque magis a generatione m epate optla 
tiomstefl longinquum. Snabadba efl 
ficut pbelude?: mfi quia tn eo ponitur fila 
mum:multum nutrit: z corpus ualdc robu 
fhim reddit:fanguinem quoque ac fperma 
augumentat. f Catabif elf crofle nature, 
©uod falfidmirt facit:! corpus impinguat 
jleojinegitfimile elf catabif:leuius tamen 
multo plus iudicatur. Sulenig calefa 
cit:ac fitim generat ructufque fumofos pro 
creat. 'Smuerfaliter autem omnia que de 
meile fiunt:fanguinera augumentat z fper 
ma:corpufque quoque 
ac fpleni que repletionibus z apolfemati 
bus apta funt nocumentum p:ebent. i6nt 
turi uero atq$ pulmoni conferunttmedullc 
quoq? z cerebro augumentura tribuunt. 
Que omnia li loco mellis guebaram babe 
ant: minus redduntur calida:qj CU3 ex mei 
le fiunt. preterea que eis 
ammifcetur plus conferens:oleu5 eff amig 
dalarum. *6a uero que de meile cum nuci 
bus uel fiffiristfiue nuce indica fiunt :funt 
fu perflue calida. 
1 &>eouis. 
o T3a plus alijs bomimbus conaeni 
eimatgallme funt z pdicis. 
qne oua anatis in bonitate ejciftunt tqaam 
uis malum efficiant nutrimentum. Silia 
uero ouarficut ea que funt paruarum auiu$ 
atque magnarum comedenda non funt nifii 
medicine caufa. Suo uero ouorum prius 
dicta generatgalline uidelicet atque per 
dicis: fperma ualde augumentant: atque 
ad coitum ffimulando incitant. Sfnferum 
autem oua: faftidium faciunt: grauem ba 
bentia odorem. Sed galltne z perdicis 
oua teperata funt z coueniemia. Vitellus 
quoq5 out m caliditate tepatus ejcilfes bn 
nutrit; SUbumen uero frigidum efl z uifco 
fum: dureque digeritur: fanguia etiam eje Elman* 
eo generatus: non eft bonus. ©ua cum 
clinantur z dura fiunt: plus nutriunt: ad 
Egerendum tamen funt duriora: tardiuf 
dc ftomacbo defcendum. dkolhaue 
J0 a<* «Mcendendum ueloaa bis a quibus 
•anguinis fluxit multitudo: ac uires fue 
runt dimininute conferunt ♦ tremula uc 
ro que neque dura funt neque mollia: in 
ter illa duo media ejciflunt. ©ua p:ete 
tea gutturis ac pulmonis: conferunt afpe 
rttati: ex quibus fanguis temperatus ac 
multarum uirium generatur . $pfa quo 
que aliquando uiceni carnis retinent: qui 
bus ualdc pingues uti non debent. 
( ®e lacte z bis que fiunt ejc eo. 
I Sic recenter mulctum temperamen 
to exiftit uicinum: licet frigiditati et 
bumiditati parumper approximet. ©uod 
corpus bumectat z impinguat. i£tbtcis 
infuper ac ptificia: nec non ficce tufli: at 
que ardori urine :z quibus iufquiamujuel 
cantarides dantur : auxilium prebct. 
Corporibus ficcis optimum tribuit nutri 
mentum: atque ad temperiem ducit: fan 
guinem quoque atque fperma augumen 
tat. *6uis tamen coniietfio eft uelojc. 
Quapropter acute febricitanbusmel qni 
bus capitis dolo* ejc mo:e accidit: colicis 
quoque ac quibus frigide ex confuetudtne 
accidunt egntudmes: nullomodo eft tri 
buendum. Quod multipliciter diuerfifi 
cari muenitur. uidelicet fecundum anima 
us ipeciem: ac fecundum eius etatem :fe 
eundum loca quoque iu quibus pafeit: ac 
fecundum propinquitatem fui temporis 
partui, f Naccinum enim lac: omni lac 
te cutufiibet alterius animalis crolTius iu 
dicatur: quod etiam omnibus fui corpo 
ris pinguedinem adipifei nolentibus con 
uementms' exiftit ♦ Sfininum autem 
omni lacte fubtilms eft: quod in pulmone 
patientibus: dandum eft. Caprinum 
«ero lac: inter bec duo temperiem tenet. 
Sedouinum : plures quam aliquod 
aliud procreat fupeifluitates. f Cameli 
nam preterea dolorem m epate patienti 
bus dandum eft: atque complexionem ba 
tentibus corruptam. ILac itidem ani 
malrom pinguium z iuuenum que difeuren 
do bonas pafcunt berbas zz partui adbuc 
uicinaextftunt: temperatum z melius m 
dicatur. Quod autem buic conti arium eft 
contraria operatur. 'iLac m utre moram 
ad mmus per octo faciens dies: unde et 
pingue efficitur : quod arabice uocatur 
feres: lacte recente frigidius eft. Quod 
calorem ettinguens: ante omnem comedi 
debet cibum: in die tamen laboris ac calo 
ns. 'iRaib uero feres multo eft frigidi 
us:quod ftomaebo calido atq* calidis natu 
ra conueittentms ejaftenstneruis ac frigi 
dis egritudinibus nocet. H ac aute qd 
poft butiri extractionem remanet: fluxum 
uentris ex acumine collcre rubee patienti 
busrcorpufq? babentibus macrum ac debi 
le confert:q6 ad boc melius erit:li ferrum 
ignitum totiens in eo poft butiri extractio 
nem extinguatunquoad infpifetunboc.n, 
modo preparatuimx fluxum uentris cx co! 
Iere rubee acumtne:ac in tnteftmis uulne 
ra patientibus utile exiftit. Serum cof 
Ieram expellit rubeam fcabiei quoq3 ac pu 
ftulis:necnon fabafati etid atqj 
ei cui fortis uini potus nocuit: auxiliu p:e 
bet. Sjubdrafperitati gutturis: ac im 
petiginem patientibustnecnon rubori faci 
ei cum cutis croffitudine: etq* puftults ftc 
cis z afperis quando fricantur cum eo :au 
Xiliatur faftidium tamen facit:atque fuperi 
us ad os ftomaebi defeendit. 35utirum 
coctum ftomaebum debilitattac dnra molli 
ficat apoftemata quado ex ea fit emplaftro 
morfibufqj uiperarum ac acutis uenenis : 
ac aomflirais confert. Qui autem eo in 
comefttone ufus fuerit tfiegmaticas patie* 
egritudmes. Nutribilius quoq5 ommb9 
unctuofis: atqj maioris exiftit uirtutis. 
[ Cafeus recens:frigidius eft -z croffus . 
©ui carnis augumentatiuus exiftens adii 
Ihonem reprimit ftomacbi:neq$ natura fri 
gidis bonus dicitur, feletus autem:fecun 
dum uetuftatis quantitatem diuerfificatur. 
Qui enim acuti eft faporis:calidus eft adu 
renstatque litim faciens:ac male nutries, 
tlerumtamen cum poft comefhonem par 
ua ex eo funutur quantitas : os ftoma 
cbi corroborat. Satietatem quoque ni 
miam atque faftidium que ex dulcibus ZCra. 
et unctuofistin ore ftomacbi proucmunt ci 
bis aufert, oportet, ut z re 
cens dimittatur xuet9. Hac fimiliter fpif 
fum omnino uttandum eft:generat enim la 
pidem tn renibus eo utentium. Hac 
coagulatum faftidtum facit: atq3 graueexi 
ftens tappctitum non irritat ut cafeus ne 
que ITttm facit, ©uod tn fapore lacte atq3 
cafeo:unctuofius fentitur. iftkafal m 
frigidat fortiter: atq3 fitim z colleram re 
pamit rubeam:neruis ac frigidis egritudi 
mbus malum eft. Serum lactis aceto 
fi neruis minus prebet impedimentum 
quam mafal. 
Be utitutibus pifcium. 
p Jfces recentes frigidi funt z bumi 
di. ©mnee uero pifces ad digeren 
dum funt duri:* in ftomacbo longam faci 
unt moram : fitim quoque creant. San 
gnis antem ex recentibus generatus fleg 
maticuseft. Iteij autem pifces corpus bu 
mectant:ac fperma augent ♦ ©ui colicis 
atq3 bis quibus frigide accidere folet egri 
tudines:mali exiftunt. Complexionem au 
tem babentibns calidam:atq3 bis quibus 
collera dominatur rubea conferunt: licet 
eorum nutrimentum omnino fit malum. 
Cum alijs preterea abis mixti: ad collere 
rubee extincrione funt meliores. Ifbifces 
enim femper in ftomacbo logam fatientes 
moram:fitimq5 generantes malas in cor 
pore adunant uifcofitates:ex quibus mul 
te prouemunt egritudines. ©mmbus au 
tem pifcibus:e3iex buui:funt meliores :et 
eis fimiles. quoque illi funt eli 
gendi pifces:quornm caro non eft uifcofa: 
neque multum craffa:neque grauem babes 
odorem, neque cito putrefiens. 3pfi infu 
per neque in lacubus neque in paludibus 
neq3 in locis fordes babentibus fmt capti 
«5 m luto malum babente odorem:neq3 tn 
aqua malasbabenteberbas fint nutriti: 
neque maximi fmt. Ifeumfmodi eni pifces 
omnibus funt meliores. ©m uero bis 
funt contrarijffunt deteriores • Saliti aut 
pifcesrnullo modo funt comedendi: nifi m 
die I quo aliquis fe medicari uoluerit • Si 
tamen eos aliquis appetit: parua ex eis 
fumatur quantitas. ©ui cum rebus un 
ctuofitatem babentibus z fatietatem facte 
tibus funt preparati. ?pfi quoque fi ita 
ut funt ufin aqua falita pofiti comedantur 
appetitum parumper corroborant. Cocti 
autem faliti pifces i infrigidari :deftructio 
nem duorum proficuorum predictorum in 
fe retment. iReque enij infrigidant:neq$ 
calidorum generant ejctmctionem :neqj et 
incifionem: neque fubtiliationem efficiunt, 
©ui m ftomacbo longam facientes moraj: 
fitim generant. 
Be feminib9 z fpectebus z alijs coqui 
ne neceffarijs que quando cum cibis mifce 
tur condimentum preftant. 
f 211 calidus eft z ficcus * ©ut cibis 
auferens faftidiendi nocumentum: 
fubtiliat atqj appetitum excitat *t acuit. 
igorum preterea fangumem: qui multa ex 
eo fumunt quantitatem adurit. Sifuj quo 
que debilitat atque fperma minuit:* pruri 
tum generat z fcabiem. «Hcetum frigi 
dum eft z ficcum. ©uod z matiem efficit: 
z uirtutem deftruit: fperma quoq3 minuit • 
Colleramque corroborat nigram. TRubea 
uero colleram ac fangumem debilitat: ci 
bofqj quibus ammifcef fubtiliat. 
ripfia totum quod fal operatur: licet for 
tior fit eo z fubtilior. ©uez uentremla 
Xat:x uilcofitatem incidit.cibofq3 fubtiliat 
croffosifitim quoq5 facit:atq3 ftomacbo et 
epar calefacit. 'Jffeiper cibu3 digerit ac 
uentofitatem diffoluit uebementer calidum 
exiens z ficcum. ©uodftomacbum cale 
facit atque epar. Cuius caliditas cum ut 
dictum eft fortis exiftat: corpora babenti 
bus calida z prccipue in effate nocumen 
tumprebet. / Coriandrum frigidum eft 
et ficcum: cuius natura nt quod nutrire 
debet in ftomacbo tamdiu morari factat, 
quoad eius compleatur digeftio. 'Jdco 
que oportet ne de eo tn cibis crofle natu 
re multum ponatur . {Ciminum cali 
dum eft et ficcum. ©uod digeftioni au 
Xiltum prebens: inflationem diffoluit :mi 
nus tn q*5 piper. Carui tn caliditate z fic 
citatetficut ciminum exiffitrbabilior tamen 
ftomacbo eft: atque conuenientior. 'gkn Blmap♦ 
freni quoque Aringtt ♦ fceiffim calidum 
cli i flccum. iQuod digefliuam adiuuans: 
uentofltatem inflationem. Stu 
tudem calida efl i£lue iflomaebo 
dlu morando anflationem non diflbliiit: lu 
Xuriam tamen commonet. ©aganuin 
calidum eflz flccum. iQuodualde ejciftes 
babileanultum a ftomaebo diligitur. /£jc 
citat enim appetitum: atque uentofitatem 
expellit. Cinnamomum calidum cfl et 
liccum. fStuod flomaebum z epar robojan 
do digefliuam adiuuat tatque uentofitate3 
expellit. /6alange calidum efl z liccnj 
quod uentofitatem difloluit :ac digefliuam 
odiuuat. Cmamum cinnamomo uici 
num epftit dicet eo fit debilius. ffl&a 
barot calida efl z ficca: que ftomacbu co? 
robo:at atq5 epar. 
Se oleribue z que miniftrantur eje eis 
in decoctione. 
I Sctuca frigida efl. l&ue calidi flo 
maebi ardorem reprimit atque fper 
ma minuit fomnumque facit. 
frigida ctiflens extinctione male gignit 
cahditatis. t£lue flomaebi ac epatis ardo 
i ibus confert topilationem quoque diflfol 
uit. / Ifbozrum calidum efl z flccum. 
&uod licet appetitui auxilium tribuat: ca 
put tamen dolere facit: fomniaq* mala de 
nronflrattatqj bis qui cepbaleam pati foli 
ti funt: z qui a calone ieduntur : malum 
e,cillit. Co:i?ndrum recens frigidum 
cfl: de quo non multa fumenda efl quanti 
tas : foaitan ent3 mojsejceo fequeretur. 
Cuius pania quantitas:eade3 qne z lactu 
ca opei atur. Xdcrumtamcn ipfum non bu 
mectar» calida efl: que inflati 
ua ebitens:capitis creat dolonem: tarde 
que digeritur: fed uirgam erigere facit. 
IBaflurtium calidum efl z flccum: appe 
titum adiuuat: licet inflationem z capitio 
efficiat dolo:em digefliuam pjeterea retar 
dat. fym$\ec\im calidum efl: z infla 
tionem non facit. Sludacoca dolonem 
facit capitis. (Que calida ejciflit z inflati 
SCarobon calida efl z crofla. tQ.ue 
inflat ac digefliuam tardat. f TRuta cali 
da efl z ficca:que z fubtiliat atq* uentofita 
tcm z inflationem diflbluit . $£difia 
calida eft. (Que fubtiliatiua exiflens; eo* 
di9 patientibus tremorem congrmt:atque 
inflationem faciens uirgam engit:defideri 
um p:eterea comedendi tribmtruomituquc 
aufert z ftngultum. tHlbetbarogi cali 
dum efl. (Quod z dolo:em efficit capitis, 
et male nutrit. Cuius comeflio urentis ut 
fum turbat:quando eo multum utitur: fper 
ma quoq5 ac lac deficat: ori tame floma 
cbi confert:co:robo:at enim ipfum :atque 
cojdi ipfum auxiliatur. Spium efl cali 
dum. opilationem aperiens inflat: 
luxuriam comouet atq5 malo o:is odo:i:re 
medium tribuit. iHeqj efl comedendum: 
ubi fcojpionum timetur punctura. Bpm 
romanum efl licut p:edictum licet fubtihus 
fitratque fornus operetur. SEllia cali 
da funt z ficcarbec fitim auferunt libidinej 
elficiunt:atq3 uentofitatem expellunt:: coj 
pus calefaciunt. '(Regionibus ucro ac te 
portbustnecnon cozponbus calidismocn 
mentum pjeflant : conuenientia in eius 
que illis funt contraria. Cepe calide 
funt et licce ♦ (Que fitim faciunt: atque 
appetitum adiuuant : libidinique augn 
mentum pzebent: do!o:em pzcterea capi 
tis faciunt fi crude comedantur in floma 
cbo quoque: bumozcs generant fuperflu 
os : atque flegma . Sroximel agrcfle 
domeflice: fimilis exiflit fubtilio: tamen 
efl: atque fortius operatur. tHrfef ca 
Itdum efl z ficcum: et flomacbo cong:uit. 
Caulis romanus : et caulis de firia 
qui imperialis dicitur :calidus efl z ficcus 
qui colleram generans nigram: fomuia 
mala uidere facit. guttur 
ac pectus lenit: uentrem quoque fluere fa 
cit: atque ebrietatem aufert, imperialis 
itidem eadem operatur: licet minoris fit 
calidttatis. SUu p:eterea inuenifimr cau 
lestqui mofali z amedeni uocati: frigidio 
res enftunt :quomm operationes 
opatiomb9 fimiles funt:fpma augum 
tant. lAfbelongia calida eft z multum 
ficca. (Que z colleram generat nigram: 
et fanguinem adurit. atque mo:e pufln 
las facit. Si quis ea ufus fuerit. Siue 
ro cum aceto coquatur in oze puflulas non 
facit . fed colleram fortiter reprimit ru i£ra« 
beam.cpatis acfplcnts aperit opilatioem 
cuius comeftioms modus deterior eft ; 
quando cruda comeditur : poft quem eft 
modus ipfam comedendi alfatam. 
buncueroeft ille modus quo tn patella 
coquitur ♦ IBapi calidi funt z bumidi. 
Clui inflattonem ac crudum generant fleg 
marfperma quoqne acuunt: atque guttu 
ris et pectoris lenitatem efficiunt. ‘iRe 
neo etiam z dor fu m calefaciunt • 26au 
tie calide funt x inflatiue. due et dure 
digeruntur: ac fpermati acuitatem tribu 
unt: urinam quoque expellunt • Slfpe 
ragt calidi funt x bumidi. dui fpermati 
augumentum tribuentes: renes calefaci 
nnt: ftomacbo tamen non funt congrui :im 
mo naufeam aliquando efficiunt. j£u 
bera frigida funt x crofla flegma quoque 
generat crudum. Clue autem ex eis ru 
borem babent: mala exiftunt. duorum 
multa comeftio: colicam generat. IRec 
etiam abfque calidis funt edenda condi 
mentis. 5UI1Sl tuberibus uaide funt 
deteriores. duorum quidam bonunem 
ftrangulant atque occidunt ♦ dui autem 
illis bom exiftunt: in corpore uifcofnm 
generant flegma. Slcorfof calida funt. 
due appetitiuam adiuuantia fpermati 
augumentum tribuunt: atque urtne prouo 
catma fme expulfiua extftunt :fudons quo 
que fetorem auferunt cum ex eis multa fu 
mitur quantitas : ac renes calefaciunt . 
/dofiefunt frigida x bumida. Clue 
tuberibus propinqua exiftentia : minus 
funt frigida: atque eis meliora, fyhcb 
eft frigidum x bumidum. duod gofie 
uicinu exiftit. Cautar calidfi e x iflatiuil. 
d6 fperma auges:dolore capitis x naufea 
facit • Sabar calidum eft x ficcum: fto 
maebum quoque ac epar deficat ♦ Cuf 
cutbe calidum temperate x ficcum exiftens 
ftomaebum atque epar robufta reddit • 
*Calea frigidum eft x ficcum • duod 
ftomaebum faciendo robuftum deficat: at 
que fanguinis ebuhtionem reprimit. Si 
cie calide funt. ftomacbo quoqne male exi 
flentes: uentrem fluere faciunt :atque fleg 
ma incidunt. 5lrfir frigidus exiftens: 
fitim aufert. portulaca frigida eft. 
due fitim x aduftionem extinguens uen 
trem ftringtt : ac dentium aufert congela 
tioncm: x collcre rubee fuperftuitatem ba 
bentibus: et bis qui er collera rubea flu 
Xum patiuntur uentris confemfperma quo 
que minuit, frigidi funt et 
bumidi. dui uentrem mollificames; be 
ne tribuut biaericis quoque atque cahdu 
habentibus epar: beneficium preftant • 
2Litri fiue bliti attriplicibus uicmait 
tur: calidiores tamen atque minus bumt 
di effiunt. tflkalua atriplicibus uici 
na crillit. fed eft eis leuior. Spinatia 
funt temperata. (Que gutturi atque pu! 
moni: necnon ftomacbo x epati congru 
entia: uentrem leniunt. duorum nutrt 
mentum bonum exiftit: z optimu. Coz 
rigiola calida eft. due ftomacbo mala 
ejaftens: uentris facit fluxum ac naufeam 
efficit z anguftiam. Slcetofa frigida eft 
% ficca. due z uentrem ftrmgit: z ftoma 
cbum exafperat: colleramque rubeam et 
fitim extmgutt. Cucnrbita frigida eft 
z bumida. iQue ftomacbo mala exiftens 
appetitum deflruit: fitim quoque fedat :et 
epatis ac ftomacbi ardore extmgmt: quan 
do in eis abundat calor. Slnetum ca 
lidum eft. duod ftomacbo inconuemens 
naufeam facit. iLac quoque augumentat 
atque uentrem lenit. URafanus cali 
duseftxcrofliis.. dui in ftomacbo lon 
gam faciens moram: flegma incidit atque 
cibum ad os eleuat ftomacbi tuomitum 
quoque commouet. Cuius folia cibum di 
gerunt :z appetitiuam adiuuant quando 
ex eis: parum fumitur. keneiuri: fln 
xum facit uentrts: epatis quoque ac fple 
nis opilationem aperit. £nula cali 
da eft z ficca • due ftomacbo multis re 
pleto bumonbus bona exiftens repatis ac 
iplems aperit opilationem. dui autem 
ex ea multam comedit quantitate3: fangui 
ms patietur corruptionexrac fpermatis in 
curret minorationem. 
Capitulum de uirtutibus que ex condi 
mento aufferunt fafttdium de cibarijs et 
falfamentis. 
$ Br9 caltd9 e z fice’ fitiqs facit. T3eru 
tn ftomaebii a ffate purgat: maloque ©Iman« 
o?is odori beneficium ♦ Sfanc 
t*i calidus etficcus. (Quifitim faciendo 
ftomacbum quali abradendo a croffo pur 
Sat flegmate. /60 autem utentts:fanguis 
Erumpitur: atque ex eius efu fcabies et 
eis fimiles gencranf egntudmes. j KRe 
bitbe edidi funt. (Qui appetitum com 
medendi facientes fttim procreant: ftoma 
quoque mundant: atque ad fperma 
tis emiflionem ftimulant. / Sumekit ca 
lidifunt. (Qui ftomacbi bumorem abra 
dentes fttim faefunt. I Capparis falmu 
**ia condita calida eft x ficca. (Que ftoma 
cbi mala exiftes fttim inducit: atque corp9 
maaefcere facit. Biude fale conditu: 
«ebementer eft calidum: doloremque facit 
capitis. Stomacbo quoque multis reple 
io humoribus: atque cuius digeftiua ual 
de exiftit diuerfa auxilium preftat. j $ne 
tum fale conditura calidum eft. Quod 
uomere uolenti congruit: et quando poft 
cibum comeditur obeft . 
uero omnium iftorum fale conditorum utr 
tus: eft ut eorum ex quibus fiunt nirtu 
te» exiftunt. (Que preterea ex fale x pii 
trefactione fecundam adipifcuntur natu 
ram.m qua fuperflue ftccitas : atque cali 
ditas x acuitas exiftunt . fQmnia uero 
que aceto condiuntur multa3 ex ipfo acqut 
rutu fubtilitatem. /6par quoque infrigi 
dant. \ Caparis que cum aceto condi 
tur tminns calida eft ea que in falmuna po 
nitur opilationi quoque epatis ac fplenis 
congruit. i Sepe aceto conditetneque 
calefaciunt :neque mfrigidant.neque fttim 
faciunt fed adiuuant appetiuam. eCi 
troli x cucumei es aceto condii mebemen 
ter infrigidant: atque cum boc fubtiles 
exiftunt. Omnia autem aceto uel falmu 
ria condita: in gutture afperitatem baben 
tibus nociua exiftunt. f Salmuria pre 
terea condita eis quibus fcabies x pruri 
tus atque fabafati accidunt: nociua in 
uentuntur . Stque quibus egntudmes 
predictis fimiles euenire folent : que ex 
fangumis aduftione : atque ipfius gene 
rantur corruptione. / Sinapi calidum 
fortiter exiftit x acutum. (Quodxflegma 
abradit. atque ftomacbum et epar calefa 
cu • $pfm preterea: fepe comedendum 
non eft * i6ius namque calo?: forits ea 
frit. neque debet comedi. mft crollis am 
mifceatur nutrientibus. 18 api cum ace 
to conditi jfrigidi exiftunt. Qui licet in 
flationem non faciant: colleram tamen ex 
lingunt rubeam. Oliuc de aqua cali 
de liint x ficce. (Que ft ante cibum come 
dantur: uentrem monent: x os ftomacbi 
robuftum reddunt. (Qliue autem de 
oleo calidiores funt. (Que x os ftomacbi 
minus corroborant :x uentrem minus flue 
re faciunt. ' Stirgar aceto condita cale 
facit ac digeftiuam adiuuat. 26rucult 
qui falitt non funt.parumque calefaciunt: 
et mflatiui cjaflentes: fperma augumen 
tant. Saliti uero plus calefatiunt: ac ft 
tim efficiunt. et funt mali nutrimenti. fan 
guinemquoque adurunt. (Salia que 
ejc aceto fit et carui cibum dtgcritix non 
multum calefacit. (Que uero ex allio fit 
uel fmapi m qua non ponitur acetum: cal 
lidiflima eft. uero m qua laais acce 
tofi ferum ponitur: eorum reprimit calo 
rem. l^bejipbeiejegi: calida efttbumo:, 
qucq$ qui ex ea fit malus eft. (Que x ner 
uos impedit atqx inflationem facit. 
Capitulum de uirtutibus fructuum et 
pomorum. 
d 0ctili caltdt funt x crofll multumq? 
dant nutrimentum. Qui fi in co 
mefttone multo accipiantur ufu fanguinej 
m interioribus generant croffum: dentef 
que corrumpunt : fangmnem quoque ac 
fiegma accrefcere facium. piRotab mt 
nus calidi funt $ dactili. (Qui lenitiui exi 
ftentes: ftomacbum rectificant. Xdue 
multum dulces calide funt. minoris ta 
men funt caliditatis quam dactili: neque 
opilationem ut ipfi faciunt. Jnflatiue ue 
ro funt x uentrem mouent: atque corpus 
uelociter impinguant . &irge quoque 
erectionem augumentant. (Que autem ex 
eis corticem babent fufctilem citius def 
cendunt: mitiufque inflant. Ibis autem 
contrarie contraria operantur. Sed ille! 
quibus exiftit acetofitas non calefaciunt: 
immo cum aqua frigida ablute : atque an £rac. 
tc cibnm comede : calorem quafi ettiit 
gut. IHcerbe uero uue frigide funt. Que 
ct uemrem dringunt. et colleram rubeaj 
reprimunt ac fangumem . e5ue autem 
pafie.m calore funt temperate. Que be 
ne nutrientes: opilationem ut dactili tton 
faciunt: licet ipfi fortius z plus nutriant. 
* 5icus calide funt. (Que cum funt re 
centes: uemrem indant.z leniunt bumo 
rem creantes non malum. Sicce uero 
multum nutriunt :z calefatiunt. duarum 
multus ufus .pruritum z pediculos creat. 
Sentrem quoq3 leniunt: quando ante ci 
bum comedutur. |ume5 calidi funt. 
dm domaebo mali endentes: naufeam fa 
ciunt: atque fubtilioris nature funt quam 
ficus citiufque defeendunt. $kuia ca 
hda ed. (Que cum domaebo fit mala:fadi 
dium facit: citoque in collera3 conuemtur 
rubeam: appetitum quoque aufert .atque 
uentrem lenit. z gutturis remouet afpert 
tatem. Canna mellis temperate edea 
Uda. Quez guttur lemt.-z urinam prouo 
cat ardorem preterea qui in mictu fentif. 
aufert ac tudi aimlium prebet. atba 
la granata dulcia, non infrigidant. fed in 
dammationem et fitim faciunt: atque gut 
tur leniunt. Slcetofa uero pectoris afperi 
tatem faciunt: domaebum z epar inffigi 
dant. /6par tamen proprie. due co! 
Iere ac fangiams calorem ejetinguentia: 
febrem reprimunt et uomifum. Cito 
ma dulcia t acet ofa: domaebum efficiunt 
robudum. licet acetofa ad bec fint fortio 
ra: appetitum infupe: ejccitant . (Quo 
rum proprietas ed uentrem dnngere. 
Ikec autem fi pod cibum comedantur < 
fiercus cito defeendere faciunt, atque a 
uentre expellunt. Bute cibum autem fi 
comedantur : totum idud probibent. $1 
la autem que acetofiora fentiuntur. in uen 
tris condrictione funt fortiora • q|bi 
ra que multum funt dulcia non infrigiddt. 
fQninia tamen uentrem dringunt: fi uero 
pod cibum comedantur. Sic enim com 
meda: dercus cito expellunt. pod cuius 
cvpulhoncm eorum ed finis uentrem drin 
gere. autem femi. licet mttio 
ris fint nutrimenti in uentris tamen con 
drictione fortiora elidunt: ac fitim fetent 
plus • Sorbe frigide funt • due et 
uentrem flringunt ♦* colleram reprimunt* 
rubeam ♦ • lRabacb frigide funt z ficce. 
iQue z uentre flrmgunt.z collera reprimat 
rubeam. iSlne nero e;c eis funt dulces . 
ad boc funt debiliora. que funt 
dulcia: in caliditate funt temperata: z m 
flomacbo faftidium faciunt. Slcetofa uero 
frigida funt. iQue z uentre commouent. 
et fanguinem fortiter reprimunt. \p<y 
ma frigidiora funt acetofiora et magis lin- 
gentia. Clue licet ori congruatur doma 
cbi ipfum tamen uifcolitatibus replent . 
frigida funt. Clue licet uen 
trem moueant. colleram tamen rubeam re 
primunt.atq5 appetitum auferut. / qf&er 
fica frigida funt z crolfa. Clue licet arden 
U conferant flomacbo: dure tamen defeen 
dunt: atque in fanguinem dure conuertun 
tur. iSUn autem eorum efu ufus fuerit: fe 
brium flcgmaticarum incurret generatio 
nem. J triformia frigida funt . Clue 
uentrem commouent. atque inflant: z co! 
Ieram reprimunt rubeam. Stomacbum 
preterea debilitant: eius ejtinguendo ca 
iorem. luibus qui frequenter ufus fue 
rtt: in confcquenti tempore febres patie 
tur. 'IRibes frigida ell. iQue et uen 
trem conftringit ♦ ac colleram rubeam et 
fanguinem ejtmguit. f telones duf 
ces: ueiociter in colleram uertuntur ru 
beam. SUi) uero fitim fedant: et bumec 
tant atque urinam prouocant . /£lkelo 
mbus autem flquis in commeflione mu! 
tum ufus fuerit: collericam patietur pallio 
nem. f Cucumeres * citroli frigidi funt. 
iQui et fitim auferunt z flomaebum tnfrigi 
dant: atque urinam prouocant. £Mait 
des frigide funt et ficce. iQue uentrem 
conflringunt: atque urinam. Caflanee 
melioris glandibus funt nutrimenti: mi 
nufque flringunt. iRuces calide funt. 
iQue in ore ueficas faciunt: et calefaciunt 
ac capitis generant dolorem. f &mig 
dale dulces: in calore funt temperate. 
Clue licet lenitatem gutturis faciant :gra 
ues tamen ejeiflunt dtuque in flomacbo mo 
rantur . 'Serum ipfe non folum opiia 
tionem non faciunt. uerum etiam opiia 
tionem aperiunt . atque urine fedant ar 
dorem : et cum jucbaro commefle fper 
ma augumentant. ffiftici callidiores gJlman ♦ 
etiftunt amigdalis. arque epatis aperiunt 
opilationem. Sncllane nucibus minus 
fmit calide: grauiorefque ipfis cjciftunt* 
~ue a fcorpione punctis beneficium pre 
tent. IRaragil calide funt. que z fper 
augumentant. * renes calefaciunt. et 
ea que funt in circuitu tpfarum. f £ba 
to ojtulana.calida eft. (Quod fpermatis 
tribuit augumentum :z renes calefacit: et 
iniptnguat eos .atque menftrua prouocat. 
grana calida funt. (Que et 
•penna angent iz corpus impinguant* 
l£>mi fructus multum calefacit cor 
pus. (Qui in aliquibus membris tremo 
rem patientibus. atque afmaticis. cofert 
fperma quoque auget, f kilkil calida funt 
(Que et fperma augeut.t dolorem fatiunt 
capitis. Corana $elem calida funt z fp 
ma augent. fanabis femen calidum 
eft. (Quod dolorem ac faftidium facit * 
Sifami femen calidum eft. (Quod i fa 
fttdium facit .z malum m ore generat odo 
rem. ftomaebum quoque moHiffcat ♦ ac 
uentrem lenit. albi femen 
frigidum eft. (Quod gutturi-z pectori bo 
rmm ejciftens fomnum auget. Robora 
frigida funt ** ficca. (Que et uentrem ftri 
gurn.z uomitum abftinent. in 
caliditate funt temperate.** funt bone gut 
turi z pectori fanguinis quoque acuitatq: 
parumper extiitgunt. Silique que tn 
terra nafcuntur ierofolimitana . tempera 
tum babent calorem. uentremque ftrin 
. (Que uero in alijs nafcuntur terris 
tn uentris conftricttone fortiores ejaftunt. 
neque eft m eis caliditas. 21utU3 com 
medendum frigidum eft. (Quod os ftoma 
cbi robuftum faciens: faftidium' quod poft 
commefttonem fit. aufert atque in ore bo 
num efficit odorem. (Qui antem ex eo ma 
Ximam leiunus comedit quantitatem. epa 
tis opilationem ♦ atque fue complexionis 
patietur corruptionem * 2Lutum lene 
calidum eft. (Quod in epate opilationem 
generat. atque fplenem incroffat: et de 
ftruit appetitum: et ferdidat ftomaebum ♦ 
calidi funt. (Qui guttur ** uen 
trem ac ueficam lenientes ea que in arcui 
tu renum funt calefnauut. ift&el cali 
dum eft: citoque in colleram uertitur rn 
beam : atque flegma quali labendo de 
finrit. (Quod fenibus frigidam babenti 
bus completionem confert. 3ne^ateau 
tem. ** qui calidam babent completione? 
malum epftit. Suebarum guttur z uen 
trem lenit. neque calefacit mfi parum ♦ 
Cera niabim calida eft: uetremq3 foluit 
otq3 guttur lenit* 
I Capitulum de berbis recetibus x bene 
redolentibus. 
f Crabram calidati attinet . (Que 
quando fuper ipfam aqua roratur ro 
fata : infrigidat et fornuum p:ouocat . 
£l&aiorana calida eft et fubtilis: omni 
bus frigidis palftombus que in cerebro 
fiunt p:ofitiens. feemen calidum eft: 
et fubtile. iRofa frigida eft: capmfque 
dolorem ex caliditate prouementem : re 
mouet. atque crapulam aufert. 'iR.euma 
rifmum tamen et fternutationem inducit • 
frigide funt ac fomnifere * (Que 
capitis dolorem a calore factum fedant. 
rft&trtus frigida eft z ficca. (Que de 
bilia menbra reddit robuftatquando fuper 
ea epubimatur • qpoma citi ina. corti 
ces babent calidos.atque fubtiles. (Quo 
rum caro licet fit temperata. ad digeren 
dum tamen eft crofla. Hcetum uero eoru$ 
frigidum eft z ficcum. colleramque repi t 
mit rubeam. Semina autem eorum omni 
bus uenenis utilia ejciftunr. 
gore poma frigida funt ♦ (Que quidem in 
capite grauedmem atque fubet efficiunt. 
Comefta uero naufeam ac uomitum mdu 
eunt. et fatiunt fubet.atque forfitam inter 
ficiunt. IRenufar frigidum eft. atque 
fommferum: dolonem quoque capitis fe 
dat. Ifeocboeneft calida grauedinem 
fatiens capitis:** facit fubet. Sea flos 
calidus eft z ficcus * 1Qui nares babent! 
bus opilatas remedium affert • f6euf 
finim calida eft * ficca.» (Que opilationi 
ac dolori capitis et frigiditate: uel crofla 
uentofitate accidentibus proficiens. cere 
brum robuftum efficit. ftfrim calida 
eft * ficca. (Que quidem callidam baben 
tibus completionem capitis uelociter af 
fert dolorem. 'iRarcifcus calidus eft 
etfubtilts cerebro quoque auxilium pre 
bet. calidum eft z fubtile 
trcrncwiqn*» rivHmpt fflouafa remedium /trac. 
predat. falce frigidus ed : at 
que cerebrum corroborat. fumumq* reprt 
mit calidum. keiri calidi funt. z fub 
tilestz citnni .pprie boc babent. ©m 
nes preterea berbe in quarum odore fenti 
tur acuitas z acritas z dunulatiout flos di 
cados arabici:? mentadrum calide funt • 
©uai nm uero delicatus ed odor ex quo 
amma fedaturtut nenufar.x dos falicis. at 
que rofa omnes frigide exidunt. 
4 Capitulum de fpeciebus bene redolenti 
bus z earum uirtutibus. 
m 'Sfcus calidus ed z ficcus. ©ut 
calidis natura capitis dolorem ue 
lociter inferens omnibus pafliombus que 
m capite ex frigiditate fiunt ualde cogruit 
naufieque bonus exidit :atque appetitu ca 
rentibus confert. VSmbra calida ed. 
cerebrum quoq3 atque cor robuda efficit • 
Capbora fr igida ed z bumida atq* fub 
tilis. ©ue dolori capitis: nec non omni 
bus eius calidis confert egritudwibus. 
©uod etiam in toto operatur corpore. 
Sed qui eius odore multum ufus fnerit.ut 
gillarum femiet detrimentum. 26ibentis 
eam preterea renes infrigidantur atq* te 
fhculi.eiufq* fperma congelatur. atq5 frigi 
de egritudmes. in idis procreabuntur lo 
cis. £iloaloes calidum ed z liccurmbu 
midoq* domacbo ac uifcofitate repleto co 
gruum exidit. Safaram calidum ed et 
ficcum. ©ucd domacbo incongruum exi 
flens naufiam capitifq* dolorem z graue 
dmem facit fomnumq* prouocat. San 
dali frigidi funt z ficct. ©ui acutis confe 
runt egritudimbus quando patientes eos 
odorantruel cum eis epitbimantur. T£o 
tum preterea corpus fi cum ets in balneo 
epitbimatu? fuerit: liberabitur a pruritu. 
25unc calidum ed z ficcu5 ♦ ©uod do 
macbo congruum exides mali fudoris odo 
rem atq3 pfilotri incidit z aufert, ittfbo 
baleb calidi fum.neruos croflltiem baben 
tes moUtficames. quorum egritudo diu 
turna fuit z cronica. <Hqua rofata frt 
gida ed z fubtilis. ©ue dolorem capitis 
ex caliditate remcuenetcrapula* atq3 nau 
fiam foluit.multum tamen ea utentem cito 
canefcere facit. calidi funt et 
ficci domacbum quoque atque cor .robuda 
faciunt • / Sigta calida ed .capitis gra 
mtatem fatiens ac dolonem* 26lacccbi 
3antie calide funt. ©ue in capite grauedi 
nem atque dolonem creant • Colluti ca 
Udus elidens z ficcus opilationem aperit 
et purgattcarnemque corrodit lupcrfluam. 
©ui reumatifmum et frigiditate patiente* 
fi nares cum eo fuflfunugentur adiuuat. 
Operi calidi elidentes z Hcci: malo 
oris odo», atque bumido domacbo z mfco 
fitaterepleto congruunt. Wnem cali 
da ed z ficca. ©ue purgat z aperit opila 
tionem.carnemque corrodit fuperfluam. 
Idnmeifaliter autem omnium idarum ber 
barum bonum babentium odorem quam 
plures calide funt.nifi ille ex quibus fenti 
tur illud quod diximus.ficut fentitur \ aqua 
rofata z campbo:a.atq3 fandaiis. 
Capitulum de nominandis liquoribus 
unctuofitatem babentibus. 
o H eum calidum ed. Jn quo autem 
maior morfus atque fortior odorfen 
tiuntur.calidus exidit. 'Jpium preterea 
neque fadidium ut alia unctuofitatem ba 
bentia facit.nec eorum babet croflltudi 
nem. f ©leum de nucibus uebementer 
calidum atque diflblutiuu exidit. © leij 
quod fit de neridem z aperis calidum exi 
dens calefacit renes. ©leu refim cali 
du3 ed.neruofq3 a mfcofite que eis adbere 
do muifcatur purgat. ©leum amigda 
Imum temperatu ed. ©uod pectori atq* 
pulmoni nccnon uefice z renibus, auxilia* 
predat.fadidiu tamen faci* tardeque defce 
dit. f ©leum ferittnum domacbum laxa* 
facit, ©uod fi multis diebus babitu* fue 
rit ragadtjs medelam prebebit.ac toci’ cor 
poris afperitati auxiliabitur. ©leum 
rapbamnum calidum ed z fubtilc. atq* dif 
folutiuum.dolori auris ex frigiditate: uef 
crofla uentofitate medela tribues, ©leu 
deben calidum ed:x molificatiuu. ©leu 
de lilio calidum ed z fubtile.neruos lenies 
dolorique matricis proficiens. © leu* 
de narcifcoied ficut illud quod fit de lilio. 
©leum uiolatum frigidum edz fonife 
rum. ©leum de nenufare fimile e buic 
fortius tamen operatur, ©leum de fe 
mine cucurbite.illis duobus fimile iudica 
tur. ©uod etiam calori atque uigihj© co 
grirnin exidit. - 36utirum omnibus unc 
luofitate habentibus plus nutrit croflmfq* Slman < 
epftit. ©Ieum rofatum frigidum e: do 
loji capitis ac reliquis eius cgritudimbus 
W calone euementibustremedium tribuit . 
. ® ulfinium uero: oia unctuofitatem babc 
lla:co:u ex quibus fiunt fimilitudinem reti 
nent • ®leu coftinum:calidu eft: neruofqj 
calefacmtremulofis ac parahticis aunliu 
P^ebens. i&uod ftomacbo frigido fi cum 
eoepitbimeftcofert: atqx fi emplaftris nux 
£j.um fuerit: auxihabit. ©Ieii nurtinum 
e: capiliofqj efficit robuftos. 
Elicum de keirt calidu5 eft z fubtile leniti 
«uj z refolutiuu: % p:opne q6 ex citrino co 
ftcitur. y 33&alfamum uebemcter exiftit ca 
“dum. ©uod z lapidem frangit z peffari 
jatum ad imp:egnandum ualet. ©leuj 
tiardinu caliduj eft:qd ftomacbo frigido cii 
cx co epitbimat congruit, j ©leu maftici 
num fimiliter emplaftro ammixtum: atque 
ftomacbo frigido fuppofitum: uel etiam m 
emplaft:is pofitum beneficium pjcftat. 
Capitulum de ueftimcntis. 
o /Q&ne ueftimentum lene z terfu3: mi 
nozem cozpon affert calozem. ©$ 
ad ueftiendum lii cftate:melius exiftit. Cui 
fimtle indicatur tueftimentum q5 cu texitur 
rai u remanet. ©uod autem pilofum eft: 
neq$ radiofum z fpiffum inuenitur: co:pus 
magis calefacu:quo m bieme eft utendum 
Imeu uero omnibus ueftimentis frigidius 
cozpoji exiftit :eiq3 minus adberetrunde z 
minus calefacere iudicatur. &eftimentn3 
aut de coto factu: lineo calidius eft: atque 
coipozi magis adberet. Sed ueftimentuj 
de feta factu: lineo calidius eft de coto vo 
facto frigidius exiftittcarne quoqj auget, 
©mne p:ctcrea ueftimentu afperitate bns: 
car ne macrcfcere ac duram fentiri facit. 
©uod aut buic contrariu exiftit: contraria 
opatur. itide de lana ucl piffac 
ta:callida funt z afpera cozpus debilitatio 
z pzopzie t eftate. ©ue aut de pilis came 
lo? uel capra? fiunt:callidiffima funt co:pi 
q3 multu adherentia ac uebemter calefacie 
lia. £>afdia itaqj tantu calefacit: quantuj 
«eftimeta de lana uel pilis texta: licet neq$ 
cxafperet:n3 carnibus noceat. quo 
<15 afiuceb:ommbus pellibus pilos bntib’ 
minus calida exiftit. Vulpina auttoibus e 
calidioz:que calida habentibus complexio 
nem:nulloniodo confert, 
pellis (n calliditate fc6a epfht.Tfbanec at 
kbabakim atq3 aguafiltteperate callefaciut 
leuefqj exiduntrcoopa remperataqj brlrib9 
confemt. Blie uero pelles atqj pili quo:u 
116 fecimus mentione: cu in quantitate fmt 
fupfluatnulf mfi coopeoa britibus crofla z af 
pera conferunt. 
Capitulum de uentis z acre . 
1 u Cntus a polo uenies fc ptentrionali * 
a pte uidelicet minoois urfc ac maio 
z\q : frigidus e z ficcu3. fSui coopooa effi 
ciens duratrcddit robuda: fenfus at 
q3 cap leuia facit, etiam oibus uetis 
melico exides putrefactione plus remonet 
tufiim tam facit. /6gntiidies quoq5 que tn 
pulmone ac gutture fiuttnec n i eumattfmu3 
fuie cooisa adducit. Ventre mfuper flrin 
gittfed urina poouocat. 7~Ientus aut a po 
Io ueniene meridiano:a parte tuhel: coopa 
dilfoluitrfcnfus turbat: atq* dclooe capitis 
z oculo? egruudine facit: epilepda? queqj 
ante confucta tepooa scelerare facmfebref 
itidc parit pp fuam putredine. Gutturi ta 
mcn z pectooi z pulmoni erafpcraticnem 
non attribuit. /£ft et plus oibus uentis e 
gritudmem inferre paratus: z quamajime 
fi m eftate fiauerit uel in fmeuens. j Z3en 
tus aut qui ab extremitate ootue ucrnalis 
ufq5 ad extremitate ootus byemalis pilat: 
atqj ille qui ab extremitate occofus nema 
lisiufqs ad extremitatem occafu&bvcmahs 
uenit m calliditate? frigiditate oio tempe 
rati cxiftunt. iSlui aut ab odiente ad nos te 
dit mclioo cfl. Sed qui ab occidente dete 
rioo z croffus magis exidit. Sler pterea 
oibus melio: clarus e xfubtilis: in quo 115 
multi exidut quietus neqj pre 
focatus inuenirifs uenti uementes ad eum 
comouent ipfe atq3 cuatrabitur: dei icat9 
fentitung uelociter pefl folis occafum tnfri 
gidatur. Ser uero oia que diximus bns 
contraria:oibus deterior iudicatur. ©m 
aut 02t domacbi atq? coodi quaft compoelli 
onem inferie fenritunatqj ex multa fua ca 
liditate z croflitie anbelitum fuum retinet 
Stq5 ille in quo multi feqaimtur uapooes 
crofli p uictnttate lacuna? z flagno? m qui 
bus aque inuenuintur liantes: uel in qmb9 
fetooes ex rebus putridis uel cadauei ibus 
exidunt:aut in quibus ell calco uebemeter 
ardensiucl qui conllrictus a uentis 110 mo ZCra# 
jciftit atqj infamem babct odore male fum 
ac putride. /Ccrra prefea paludeftris que 
cum aere ejafht calido: deterior eft. iSlue 
quando eft frigida:rainoreni babet malitia 
gld ultimum uero duitas calida: colorem 
atque corpus citrinitate afficit uel mgredi 
ne. l&ue carnium z fangumis minoratio 
nem faciens corpus debilitat atqj uiitutej 
diflbluit. frigida aut ejciilene cimtas:buic 
oio contraria ejciflit:bumiditati quoqs atti 
nens auitas:capilos longos: z corpus le 
ne ac pmgue:neruofq5 efficit latos. Sicca 
uero epileus duitas: buic redditur con 
traria. 
(J Capitulum de uirtutibus iSlforu ad 
comedendam fuauium que de fructibus z 
floribus fiunt z uocamur arabice mirati 
babat. 
3 tebarum rofatum ftomaebo bumo 
ribus repleto fi a ieiums fumatur %u 
bene mafticetunconfert quando poli ipluj 
aqua bibitur calida . l&uod bi qui calore 
patiuntur z ardoremtnullomoio comedere 
debentM mape fi cflas fuei it ♦ Calefacit 
enl z fitim affei t. t&uod fi ipfum propter 
illud qS dicimus comedere necelTe fuerit: 
cu firupo acetofo de $ucbaro facto:accipia 
tur. f Suebarum uiolatum guttur lemt:x 
tulTim mittigat:facilemq3 reddit fereatum: 
atq5 uentrem lenit. Stomachum tamedif 
foltiit z appetitum dellruit. j *$lactuariu 
de mirobaien s indis cum jucbaro: Horna 
cbum corroborat z preparat. M quo bu 
morum fuperflmtates ex cibo preterito re 
manentes exprimendo educit ♦ i&uo fi 
quis fepe utatur colorem acquint bonum: 
ac canicies: tardabitur, /Erifara tame mi 
nor: in illis actionibus fortior enHit: licet 
fperma minuat. Simibcr conditum cu 
mclletuebementer calidnm ell. i&uod flo 
macbnm arq$ epar calefaciendo: cibi adiu 
uat digellionem ini gam quoque erigere fa 
cit. f Sccacul conditum faflidium facies 
appetitum dcflruit: fperma tamen uebeme 
ter augumtat quando eo aliquis fepe ufus 
fuerit. nigrum conditum z lon 
gum‘5iii5iben codito utcmu3 e^iflit. &lia 
uero elactuaria: caufa delitiarum tantum 
modo comeduntur. 
uetur:omncs tfti generaliter peflilentiales 
exiftunt. Ser quidem prefocatus in locis 
que inter multas f.te fum fauces: inuenif: 
uel quem montes altilium z lacune circun 
dant ad quas multi non uemunt uenti • 
jj Capitulum de duitatibus ♦ 
f Ciendum eft qS maior mutatio in d 
uitatibus ell a parte fuaram latitudi 
num. Cuutates ent que funt feptentriona 
les:frigidiores exiftunt. iHfecridionales 
nero ejciftentes:calidiores funt: frigide aut 
ctuitates:famores funt. 'elude q i eis mo 
rantur:corpore maiores funt z fortiores: 
atqj melius digerentes:* colore pulebrio 
res:ac leuiora bnt corpora; Calide ante: 
bis oibus contrarie funt. Ciuitate3 itidej 
quas feptentnonales coopiunt motes :qua 
obrem feptentrtonales: uenti ad ea3 min7 
uemunt anilitates quas feptentrioales eis 
uenti erat prebituri amittunt. (SUa pp fi 
cu boc meridionales uenti ad eas tranieut: 
fit eo? complexio calida z buida: fed emi 
tatu feptentrionaliu coplexiotfi igida exillit 
x ficca:paucas febres atq5 paucas efficies 
puti efactiones. Cmitates meliores 
funt z teperatiores:que cu ab oriente lint 
difeooperte: ab occidente cooperte mueni 
untar. (luibus contrarie: deteriores mdi 
cantur. Ciuitates preterea que a parte 
feptentrionis babct mare: feptentnonales 
_ funt, i&ue uero a feptetrtonis parte babct 
montes:* a meridionali funt difcoopei te: 
meridionales dicuntur. Ctmtates itidem 
quas undiqj montes circudantrque fcilicet 
in prodictis exiftut faucibus: egritudinum 
oculo? ualde generatiue cttiGn • Ctuitatu 
aut tn alto fita? que a nuitis perflantur ue 
tis:aer bene redolens ac fubtilisexiflit ♦ 
?lle fimihter cinitates in quibus aquarum 
multitudo ac multe muenumtur arbores: 
buidiores funt:in quibus oculo? egritudt 
nes fepius generari folent. Ciuitates aut 
in plano fitetque quafi abrafe: uel a predic 
tis nude exifruntan quibus aqua? cfl pau 
cttastficce funt. felue fi fuperlapide fint fi 
te:ficciores indicantur. Ciuitates ftmilrt 
quarum lutu rubeum babet colorem: inter 
bumiditatem z ficcitate? mediocres exiflut 
l&tiarum autem lutum nigrum z cenolum e Kllman * 
I5>e uirtutibus quibns omni bo 
a multum eff utendum quod fecundum lit 
orarum arabicarum ordinem difpofttume 
ums enim fpecici nomen incipit ab.S. i 
opitulo de.S.inucnitur ffimiliter quoque 
n aff js fit litteris.capitulum de. S. 
a Sarum calidum eff xficcum. {Quod 
i opate opilatione babentib9 cofert: 
* urinam prouocat:atq5 ppofarcam patien 
tibus auxilium confert. Sqmnantum cali 
l1u.m *liccumtduro apoffemati ftornaebi 
«el epatis beneficium preftanstquando ex 
eo nt emplaffrum defuper. j Office paru 
exiffit calidum. {Quod uomitum abffmen 
do ftomaebum efficit rigidum. f&ntroci 
onium frigidu efl:z ftccu. Quod oculu effi 
ciens robuffumtipfius cuffodit famtatem. 
Suppofftu quoque meffrua confringit. 
*&bel calidum eff z ftccu menffrua uebente 
ter prouocattatque abortire facit. tSca 
tia e frigida z ffcca. Que fanguinis arcet 
fiuxum:atq3 longatione exeuntem reducit i 
terius. Ventrem quoq3 ftrmgit. Sar 
colla in ocnlis patientibus lippitudine cou 
fert:plagis et recentibus remediu prebet. 
iSpitbimum calidum exiffens: colleram ex 
pellit nigram ac timore minuit. erbe 
ris frigidum e. Q6 et uentre ftrmgit z fi 
ttm aufert: ftomaebo quoq5 ac epati ardo 
re patientibus remediu affert, f iSmblici 
b igidi iunt x ficct. Qui z ftomacbu faciut 
robuffum: z capillo? corroborant radices 
®5edaracb calida e z ficca. Iteec opilatio 
nibus que funt in capite cogrua exiffes: ca 
pillos plongat: fructus tn ei’ ualde exiffit 
~b0 nttiuus:qm et qnq3 pmciofus in 
mnl C3^a ffUe COCUndl ff 1 
muLns uoluntate: de pectore uifcofum ex 
pellit Aegina:ueittreq3 mouet. rCoagulu 
oe calidum e. {Q6 z uentrem uebementer 
conffrigit:atq3 fanguine Auere no pmittit. 
Squilla calida e z acuta. Ifeec aut epilepffe 
ac tumori fplemsmec no eius magnitudini 
atq5 uiperaru morfibus:x difuie netufte au 
Jdliu tribuit. Sbfintbiu calidum e z ftc 
cum.{Q$ ftomacbu reddens robnffii:epatis 
aperit opilatione:atq3 febribus longi tpnf 
auxiliaf. j Sticados calidus e: coleraqt 
nisra z ffegma expellit:epilepfie quoqj QC 
rnelancolie beneficiu prebet cu multociens 
bibitur ut uentris faciat purgationem. 
*Q£cIh!ctu calidu exiftens: dura apoftcma 
ta in artubus uel in interioribus nata:mol 
lificat. Suffii m calidu e. {Quod ucnto 
fitatis diflolutiuu exiftens: epatis apit opi 
latione:coeundi ptei ea uoluntate ftimulat . 
Smoniacu calidu elidens: dura mollificae 
apoftemataffcrofulafq3diffoluit. 
©e. 36. 
b tSlfami feme atc)5 lignu uiparum ac 
morfibus: necuo matricis dolori: 
congrua exiftut * Snacardi cahdifiimi 
funt:frigidis egritudimbus z obliuioni au 
jcilium ferctes. Sanguinis tn generant ad 
uftione: ac fortaflis ad amentia perducut. 
JSauracb calidus e z ficcus. Qm uomit9 
prouocatuius epftcns: uentre cu ftipponif 
molle reddit. Corallue frigidus cll. 
Qui bene trit7 ac potui datus: emoptoicis 
auxiliatur. Qculii preterea corroborat at 
q3 lacrimas ftrmgit. [ Redegit art calidi 
tati attmettac febribus longi teperis reme 
diu affert. f6bus calidus e. {Qui dura 
opoflemata mellificando refoluit:x fatiet fu 
ppofitustpannu eius aufert. Cuius uctuo 
iitasrcroflitudini in mbro pofl fui retificati 
one remanett confert:cordafq3 ficcas: mol 
les efficitmeruos preterea calefacit. Sto 
maebo tamen malus exiftens:naufea facit: 
atqjuentre laxat, calidus 
e z ficcus. {Qui cu tumori epatis ,pfmat: 
uirga tamen erigere non pmittit. Qes 
iufquiami fpes inebriant z ftupore faciunt: 
deterius aut olbus mgi u iudicatur: quia in 
terficit. 3ufquiamu aut tntuj: atqx apoffe 
matibus in qbus uebemes pulfus e fuppoii 
* tum deflruit fenfum. _ qfblilliu frigidu? e. 
{Quod fi cu tulep bibitu fuerit: febrem etd 
guit acuta: ardoreq3 fedat: pectus quoque 
lenit:atq3 in inteftinis uulnera botibus fan 
guinolentataffatu z bibitu auxiliatur. Si 
ent cu aceto mixtum moueaf donec coagule 
tur:atq3 artubus calida patientibus apoffe 
mata fuperponaftdolore fedat. ' {j®eem 
rubeum calidu eff: z coeundi incitat defide 
riu. Capillus ueneris calidus e ♦ {Qui 
fi adufrus fuerit: z loca capillis denudata 
ex eo fuerint inucta: capillos nafei facit: z 
fcrofulas diffoluit: pulmone quoq3 a croflls 
buoribus quibus eff imbibitus mundat. 
|36ulbus eff cepe quod comeditur. {Qui 
coeundi preterea ffimulat defiderium: atq5 fu a, 
fatiei fuper pofitusjems delet pannum < 
Satinou calidus eft. (Qui z fpcrmatis au 
gumentatiuus ejcUfitrx podagre confert. 
qfbollipodium calidu exifteuo: collegam cx 
pellit nigram:colicamq3 dilfolmt ♦ 26o 
rongi fiegma atqj afcarides expellit. 
2Selhhct in fua natura emblicozum uicinu 
tur nature. 
3£c Caln. 
c <3fto:eum calidum exiftens neruos 
calefacit: ac meftrua pjouocat tumo 
remqj dilToliut. /£>ilbeuce calidum eft. 
iQ.6 uebemeter uomere faciens: confert pa 
raliticis fi cu eo uomere cogatur. «Cuius ac 
tio operationi elft uicina exiftmde quo no 
eft dandu mfi pondus dragme uni’: fatafle 
eni ct multoiiomitu qui fit ex eo p:ouenit 
mozs. I8ax metbc facit ftupoze. iQm 
qnqj pernttiofa exiftens inebriat: x naufea 
ac uomitu infert, j Tftux mulcata calida e 
x ficca. iQue uentre ftringes: ftomacbo at 
q3 epati frigidis cofert. f Gentiana cali 
da exiftenatpucture fco:pionis:ac epati fri 
gido: fplenis quoqs qpilatiom atq* tirnoji 
congrua exiftit ♦ f ® poponajc calidifiimu 
eft. {Quod cu uebemeter uetofitaus fit dif 
folutiuu:bis qbus crofla accidit uentoiitas 
confert:dolonq5 matricis ex frigiditate au 
Xiliatur. Jadac calida e. \Quc licet capi 
tis generet dolo:e: febnb’ tu longi tcmpo 
rtsatq$pdropifitnecnon yctericte:atq3pu 
cture lco:pioms remedium affert. f £ip 
fum frigidum eft x ficcu, iQ5 fanguinem cu 
albumine oui mixtutatqj loco fuperpofttU3 
retinet, aut nullomodo bibendu eft 
2&ibitu enim fozfuan piutiem aitert. 
3£>alauftie frigide funt x ficce. tQue z uen 
trem firmgunt: ac fanguinem fluere non 
permittunt —- 
/f Capitulum de dei ♦ 
d Srfefabam calidum eft x ponticum. 
ueficis o:is fi cum eo fiat gar 
gahfmusiuel eius apojimate os abluatur: 
perutile eft:mmctus p:eterea difficultati: 
utq3 neruomm mollitiei p:oficit:feto:i quo 
q5 narium fi licinium in eius apojimate tuti 
ctum naribus immiffum fuerit auxiliatur • 
t x nuces frigida funt z licca. 
fQae trita x aceto mijcta: atq5 p emplaftro 
loco igne adufto fuperpofua remedium affe 
mnt. Cuius coatex cum aceto coctus dolo 
ri deiitui confert:ft eo os abluatur, 'Uii 
cus calidus eft x ficcu3. iQui uentofitateni 
difioluit atqj apoftemata. Saiem frigidus 
eihuentre quoq5 ftrmgit tplagafqj recetes 
comungit. calida elt: que 
croiTe conferens uentofitati dolo?i matri 
cis er frigiditate tremo*ique condio cum 
frigiditate ac puncture fcozpiouis: auxi 
lium pzebet. / iSleander calida efhfcabi 
ei atqj p:uruu confert: afmos x animalia 
ac bomines comefta interficiens. tSntiqs 
tamen dolonibus z uetudis genuum z renu 
remedium affert.fi ex ea fiat emplaftrum. 
S>eiudar uebementer eft calidum. l£!hiod 
frigidis egritudimbus cerebn z neruojum 
conferens: ftomacbo ac epati frigidis bo 
num eriftit. Cuius eft p:op*ietas applte 
atq5 paralifi remedium pjebere. f5e£ 
uuu calida ejciftes: dura diffoluit apofteraa 
ta. aceti non calefacit immoapo 
ftematum calonem fuper ipfa epitbimata 
repiimit. 
6 Capitulum de be. 
m Srobalanicttrim colleram rubea er 
cojpoje educunt, iNigri uero ftoma 
cbu p2epaiaiuip£o:obo:at emojroidifque 
conferunt, f yiboe calida eft z licca atqj 
fubtilis ftomacbo z epati auxilium pbcns. 
ypericon calida eft z fubtilis. iSue z opi4' 
lationis eft apitiua: z dolon codarum con 
fert, /ypoquiftidos que berba uocatur 
yrcma:frigida eft z pctica. iQ.ua utuntur 
u bi necefiariacft retetio z ftipticitas. 
( Capitulnm de gau . 
a Conis calidus eft z ficcus.lShn crof 
fe uetofitati: ac fplem duromec non 
grauedtm Ungue confert. f ca 
Uda eft:x pontica: cum qua capillorum fit 
tinctura^ 
d1 Capitulum de 5e. 
3 Jnjibe: calidum eft z bumidu. iS& 
z cibum digermx uentrem mouet: 
ftomacbo quoq3 atq3 epati frigidis cofcrt ♦ 
J&bfcuritati itidem oculorum er bumidita 
te in oculis politum uel comeftum aujciliafi 
I iQnrncB ariftologie fpecies calide funtropi 
lationem aperientes: z fcozpionis punctu 
re conferentes. iSlue z menftrua p:ouo 
cant:x abomre faciunt, f yfopus que ue 
getatur calida eft x ficca. fQue ut onganft 
ualenstpectus ac pulmonemipurgat. Blman $ 
mati preterea atq3 uetufte tulTi: z antique 
conrert. flegma itidem z uermes e corpo 
rAf6 jlt* pus ®ute bumida que z ce 
stes diciturrque ex lane fordibus fit:dura 
uaturat z mollificat apoftemata: zjppne 
que i ueftca fiunt z matrice . Surum 
r culida eft z ficca. iQue uentofitate5 dif 
«oiuensmenenoforum animalium morfibus 
ualde proficit:atq3 impinguat. iBrgen 
tum uiuu quando exttnguitur:ardens eft. 
fcabiet z pediculis auxilium affert. 
calidum exiftens z ficcum: fcabie ex 
kunuditate deficcat: atq3 fabafati ex bumi 
ditate factam:emendat:fanguinemq3 ex na 
nbus fluentem naribus infuflatu5:* langui 
nts fluxum ex perculf.onetfupofitu ftnngit. 
wrfenici oes fpecies calide lunt:* incende 
tes conferunt :fcabiei:x putredini:* fabafa 
ti bumide. feerpm preterea efttomeno at 
d3 pediculis remedium affert. Sfmati pre 
terea fi cu eo fuffumigatio uf epitbima fiat, 
confert. liacula mfuper que ex fangule 
mortuo accidit propter pcuflionem: remo 
uet. | Spuma maris plures babet fpes, 
oes calide exiftentes z fice: fcabiei z 
morfee atq5 alopme auxiliant. 1 'gfan p 
prtetas eft:lapidem qut ui uefica generat! 
trangere:furfures pterea aufert: fi cum eo 
caput lauetur. 5arnab calidum exiftes 
z ficcu:ftomacboatq3 epatt frigidis co.es t: 
uentreq3 ftnngit. 3miar calidu e z cor 
rodit carnem. 
opitulum de ba * 
a lO&omum calidum eft z ficcum. ISIS 
opilationi epatis ex frigiditate pro 
iicienstdolorem aufert matricis. IJn capi 
te tn grauedinem:* dolore atq3 fcotbomia 
gcl1crat; . i Sftcbanna: puftulis que funt i 
o?e z aduftiom ignis remedium affert. 
ZUtiu inter caliditatemx frigiditatem tem 
peratum exiftens:calidis oculo? apoftema 
tibus confert:fi cu eo epitbimetur. (Quod 
mollibus atq3 folutis apoftematib9 confert 
i pannum fatiei epitbimatu: nec non m gu 
ture trafglutiendi durme3 
fert:onfq3 puftulis auxiliatur* Iborf ca 
lidiffmtu exiftens:ftomacbum z epar calefa 
cu:uentremq3 mollificat: ac uermes e uen 
tre educit: coeiidi preterea ftimulat defide 
trnmxz pulmonem mundat. Sfmati queat 
% troiruieifpiemsprodeft aborfum itidem 
facit. Itealfe calida eft. l&ue i oculo po 
fita uel comefta:uifus debilitati confert: af 
matiq5 prodeft:atq3 uermes expellens: fa 
cit aborlum. JBd digerendu mluper cibum 
adiutonum p:ebet. / Ifearmel calidu ext 
ftensanebriat:-! dolorem capitis facit: uo 
imtumq? c6mouet:urma quoqj z menftrua 
prouocat. Ifeafecb fi igida efl * «Cuius 
ap05ima bibitu:lapidem fi angit: z fpcrma 
auget:atqj urine foluit conftrictionem. 
Ifeabeml fiegma expellit: morfee albe atqj 
albaras auxiliaf. Conturbationem tame z 
naufeam facit. Colloquiuda calida ext 
fiens z ficca:crolTum expellit flegma: ac ca 
put mundat: z neruo? dolon atqj fciatice 
pafllonunecnon podagre frigide: z elefan 
tie beneficium parat. $erri Iquama: jio 
macburn corroborat:* emorro;pdaru3 ftnn 
git fangumem. &qua uerom qua ferrum 
exttnguitur coeundi ftimulat defiderium: 
crolVoqj confert fplem. Sepuma frigida 
eft. i&ue calidis apoftemattbus ac aduftio 
ni ignis:-! oculorum egrimdim: epitbima 
ta congrua exillit. 
<T Capitulum de ta. 
t Smaricus frigida e z ficca: ex cuius 
foliis emplalbu fuper molle apofte 
hia pofitum:auxiliatur. t£ius at apo3ima 
in Oie tentu:doloiem dentiu fedat. ternum 
preterea m quo folia eius cocta fuerint bi 
bttum fplene fubtiliat. |Jdem queq3 facit 
uinu uel Iirupus acetofus cu paruo icipbo 
ex ei’radice facto fi diu bibaf. /Cubbab 
e frigida apoftematibus calidis cum ex ea 
emplaftrum defupcr ponitunconferens* 
JCaratbit frigida eft.* ficca. duc z uetre 
ftringit:* fangumem exire probibet. 
Spodium frigidu eft z ficcum. t&uod febri 
bus acuns:ac fui z nimio uentris fluxui: z 
uomitui confert : puftulis quoq3 que in ore 
z lingua nafcuntur:atq5 tremori cordis au 
jnliaf. Xerra figillata: z armena utre 
que fangumem fpuentibus atq3 emorroy 
das patientibusmec non omni loco ex quo 
fanguis fluit congruunt. 2llia uero terra 
que a quibufdam confuete comeditur: m e 
pate creat opilationem: z complexione* de 
ftruit:* precipue eorum qui adboc parati 
funt:os tamen ftomacbi rigidum reddit: fa 
ftidium ex cibis fafttdiofis factum: atque 
naufeam remonens. Salifa far calida e 2Cra. 
z ficca. (0ue ftuxum uentris:atq3 ulcera in 
teftinoru ?emo:roydas remouet. 
! Capitulum de ge. 
m Hndragora frigida e fatiens ftupore 
l£Uie fi in mno mittaturmalde inebri 
at. Medicinis aut amixta: dolore aufert 
de qua fi maxima bibatur quantitas per 
nitiem inducit. /Citimalli multe funt fpe 
cies:aue oes calide exiftentes: adurunt ac 
foluunt uentre z naufeam efficiunt *Cor pus 
quoq3 ulcerat. C*embut frigidum eft z 
iiccumt fluxum probibens uentris fucufque 
emsbibims:bictericie medetur. 
Capitulum de k. 
n de qua fit uinum folia uel ppu 
tia trita:? more emplaftri fu per cali 
da apoftemata pofita: atq3 dolenti capiti: 
beneficium prebet. pretereaipfo 
rum:fi bibatur uentrem ac uomitu ftringit. 
£?ummi aut eius lapidem frangit:? fcabte? 
remouet. f /£bus calidu exiftens z ficcu 
carne in uulheribus creat: uentrem quoque 
ac uomitum arcet:* intellectu acuit:de quo 
tamen fi multa fumatur quatitas:adurit fan 
guitiem: z efficit alguefegues: tremori iti 
dem cordis auxiliatur, f kamepitbeos ca 
Iidu3 elhconftructiom urine:atq3xcteritie. 
z fciatice paftiom: conferens. , Condifi 
calidumeft. i&dnebementer uomitumac 
uentris folutionem proaocattfternutatione 
quecomouet; karmeftcb frigidu e z fic 
cumtqnod et uentre retinet z fluentem fiftit 
fanguincm:dentibus preterea qui frangi I 
cipiunt atq3moueri:auxiltatur. [Carabe 
frigidu exiftens z ficcutmeftruo? fupftuitatt 
atq3 cmorroidis z emoptoicis nec no dtfin 
tericis :ac cordis tremori remedia cofert. 
kefile calidi funt z ficci. l&ui cum corpus 
nnptnguent:ftomacbo boni exiftunt. 
kefte calidum eft: corpufq3 impinguat: ac 
ftomacbo confert. KCubebe calidum eft 
opilationes apiens. iSluod? uritidespo 
ros mundat:? guttur mundificat: uentreq? 
ftringit. Snlpbur calidum eft. l&uod 
adnftionem facienstfcabiei confert: fi cum 
eo fiat inunctio:atq5 afmati fi bibatur aux* 
lium prebet. Camedreos calidus eft. 
cum opilationem aperiat:fplenis crof 
fitiem atq5 fcteritiam remouet. ©raga 
gantum guttur lenit atq3 pulmonem: tulfi 
quoq3 confert, f kebikegi calidu exiftens 
adurit ac fitim faattfcabicmqj remouet: fi 
ex eo inunctio fiat, kildaru calidum eft 
? expellit afcarides. 
Capitulum de lem. 
a /ftfeigdale amare calide fimt. iQue 
epatia aperientes opilationejtafma 
ti atq3 lapidi qui in renibus z uefica efhcd 
ferunt. 'flMantago frigida eft: congru a 
exiens apoftematibus calidis z aduftiom 
ignis t quando more emplaftri fuperponif: 
doloni quoq3 auris auxiliaturtfi ex calidita 
te fuerit, femen ulceribus confert t 
teftmorum. ©raguntea calida e. (&uc 
opilationem aperiens: defideriu ftimulat 
coeunditatqj antiquo afmati: beneficium p 
bet. f JLacca calida e: calori epatistatqj 
ydropicis proficiens. > lingua auis fp 
mati augumentum tribuit: ac cordis remo 
uet tremorem. 2&uglofa melancolicis 
efl bona: tremori cordis atqj ueficis oris 
conferens. &argbia calida e: atqj adii 
rens. l&ue ? uentrem foluit: z uomitum 
facit. 
Capitulum de mum. 
m calidum exiftens: urine congruit 
conftrictfonufi bibatftr uel fup femur 
more emplaftri ponatur. f cali 
dum exiftens ftomacbuj z epar corroborat 
ry&deliium iudaicum calidum exiftens. 
dura diffoluens apoftemata:emorro 
idis utile iudicatunbdelltum tn de mecba. 
frigidum eft z ficcummentremqj ftrmgit. 
Jft&umia emoptopcis bona exiftenstruptu 
ram uel fracturam uelociter reftaurat. ibo 
lorem preterea gutturis ac difiblimoms:? 
conculTioms:? plagarum fedat. JHi autem 
qui dixerunt quod perfecte emendat:mentt 
tifunttdoloritnfuperex frigiditate narib9 
cum oleo fambacino infufflata: auxiliatur. 
Jft&eijabara calida eft. uentrem fof 
uens:podagre:ac coxarum: z collarum do 
lori confert. j zft&irra calida eft. (&ue 
tufti antiq3 congrua exiftens: uocem efficit 
claram. Scotomiam tamen inducittdormt 
re preterea faciens menftrua prouocat :ac 
puucturis fcorpionum bibita beneficiu pre 
bet. /ft&cmitbe frigidum exiftens:apo 
ftematib’ calidis:more emplaftri fuperpoft 
tum:c6fert. funt 
uentremq5 foluunt atq5 uomitum .puocant 
uebementerrpodagre quoq3 conferunt. ©Iman $ 
O&arcafitba calida exiftens: oculum fadt 
rigidum :z abradit fortiter, fuligo fi 6 
n^epitbima:ignis aduftiom confert, 
calida eft z adurens. iQue z 
Pediculos interficit:ac fcabiem remouet:6 
qua parua acepta quantitas: uomitum pro 
wocat. 5pfam tamen dare timorofum eft: 
«ortaflis erum pernitiem inferret. Celi 
doma calida eft. t£toe albedmi oculorum 
congruit: uifumqj acuit. t£H5mgatb bo 
naexiftitfiexea emplaftrum fupdiflbluta 
fiat. j rft&ejerion calida eft. 
z bona eft z multuin acuta. *£t licet 
aquam citrinam uebementer expellat: epa 
tl tamen nocet. /O&erdafcngi frigidum 
eft z ftccum. (Quod excoriatiombus:atque 
fetori fudons confer t:carmq5 augumentug 
Jljbuft* Jnemplaftrispreterea ponitur. 
mnia fellis genera calida exiftunt: oculo 
rumqj auferum tenebrofitatem. 
catbramefir calidum exiftens: prouocat 
menftrua. 
j Capitulum de non. 
n 51 calidum exiftens z ponticu: defic 
cat apoftemata mollia. i Bmeos 
calidu eft i liccmmftomacbum calefaciens 
1 epar.lapidemqj frangit:atq3 urinam pro 
uocat. calitruni calidum efhabradens z 
mundans, j Calx calida exiftens: adurit 
atq3 fupet fluam corrodit carnermfluxu pre 
terea ftringit fanguims. t&ue cu lauatur * 
uduftioni ignis confert. fSalamomac7 
calidus eft. iQui uulue cadenti: ac dolori 
gutturis qui non permittit tranfglutire: z 
albedini prebet. 
remifeb calida e: ftomaebo z epati frigidis 
remedium tribuens. \ iBapbra calida e. 
(Sue afmati atque uentcfitatibua congrua 
exii iens: uermes paruos ano fuppofita ui 
terfidt. 
Capitulum defini. 
f Ifbica indica calida e. iQue ftomaebo 
ac epati frigidis auxiliatur unnaj et 
prouocat. Cipi calidi funt z ficci. iQm' 
ftomaebura acepar calefacientes: frangut 
lapidem:-! putrefacttomtac malo dolori: q 
m naubus atqj in ore funt: beneficium tri 
buunt. j Salegba calida exiftens z fteca 
acuit uifum z urinam prouocat. 
calidum eft:-i ur 11133 prouocat:tremori quo 
cordis atqj fetoruauxiliatur. f Sdda 
ros fanguinem uomentibus: atq3 emcrroi 
dis confert. Sei calidus eft dolori ner 
uorum ac uentofitati conferens, j Ctpref 
fi nuces z folia:calida exiftunt z pontica. 
(Sine rupture inguinis auxilium prebent:fi 
ex eis fiat emplaftrum. Sumacb frigi 
dum exiftens z ficcuiucntrem ftringit ac fto 
maebum preparat. f Sidre frigida efi z 
ficca:uentrem ftrmgens. / Cancri caro 
ptificie aujahaturtac fpma augumeritat. 
feermodactili podagre conferunt: fperma 
quoqj augent. $cedaura frigidus exi 
flens z liccus:mmet fanguine: ac capillos 
ne cadant confirmat. , Subedigi dentiu 
concauitates radendo abftergit. j Seca 
cur calidus elhcoeundi fttmulans defideriu 
quod eius renes proprie operantur. 
liquiritia guttun confert ac pulmoni: fu 
perflua meis ejcillentia expellendo. Si 
tim preterea atq3 unne ardorem aufert. 
Seuefte guttur z pectus lenit. Sileieos 
calidus exiftens: afmati z retentioni urie: 
atqj inflationi uentris confert: panumq3 
accelerare facit. Sekebmcgi calidum 
eft. I&uod crofle uentofitati ac colice nec 
non epileplie ac paralifi confer ens:oculo? 
tenebrofitatem aufert:x fcorpionum pdetu 
ris auxiliatur. J Saculufundurion calida 
eft fplemq3 croflfo: ac ftranguirie: z lapidi 
remedium affeit. Scamonea colleram 
rubeam uebemeter expellit: ftomaebo atq$ 
inteftims z epati nocumentum parans. 
f Capitulum de bam • 
b Srarc arbor cuius fructus calidus 
eiiftens prouocat unnam ac (torna 
cbo confert. 0!arai frigida eft: calidis 
apoftematibus:-! ardori ftomaebi benefici 
um tribuens:quando more emplaftn fu per 
ponitur. / lfeaclcbaltnibit: calidum exi 
ftens:fifluriS z plagis congruit • T£>ire 
trum calidum exiftens:dolori dentiu atque; 
puftuhs oris congruum exiftjt. ©tfur ca 
lidus exiftcns:mo:pbec z pdno auxtltaf. 
Solatru frigidum eft: ardenti epati remedt 
um tribuens. Curcuma calida eft. iSuc 
cum ftt abtadenstuifuj acuit: atqj albulam 
delet. { tn calore furit temperate 
taact guttur leniunt: z fanguinem licet 
parum clarificant graues tn funt z faftidui 
factentesttardeq* defeendunt. 
Capitulum defe. 2:ia. 
fcatram nebemeuter exiftit calidum, i&uod 
menftrua prouocat ac fetum cjcpellit.Squa 
uero tn oculum defcendere probibet. Sca 
biei preterea proficiens: fperma ita immu 
tat quod ex eo embrion generari non po 
teft. Centaurea crudum flegma e cor 
pore educens neruorum dolori ac colice co 
fert. frigidus eft uentrem quoq$ 
ftrmgit. {'Cambil calidum exiftens expel 
Ut afcarides. Fkerfe calidum eft: ftoma 
cbumqj calefacit’ z naufeam reprimit. 
ja&Utum folis calidum eft. l&uod z urina 
prouocat z lapidem frangit. j kana calt 
da exiftens prouocat menftrua: ac uentofi 
tatem diffoluitrcarnem pjetciea in uulnert 
bus creat: atqj fcrofulas dilToluit. £a 
tbmia argenti:fcabiei que in cojporc ortt: 
• ac pnftulis quefunt in oculis: congrua ejU 
ftit. fCatbima auri ea fubtilior e. iQue 
etiam albula que eft in oculo remouet. 
Calcautbum corrofiuum z calidum eft: poit 
‘ ticumq3 exiftens: pollipum a naribus remo 
uet. frigida cnftens: in medici 
nis ponitur oculorum: dcntmmqx mundifi 
cat concauitates. <fl£acule aquam repel 
leno:lac prouocat z urinam. Mq uftum 
capillos tmgit:uulnufq3 confolickt:? aqua 
ejpellit. 
Capitulum de re* 
b Sce lauri epftentes calide: punctu 
ris conferunt fcorpionum: quando 
cum umo bibuntur: ac naribus infufflate s 
torture conferunt 0210. f)Sumi pini calt 
dum exiftens: came tn uulneribus creat: 10 
q5 ponitur in emplaftris. calida 
eft:carnemq3 crefcere facite urina .puocat 
cuius feme fpmati ac lacti mcremtuj pbet. 
calidu eft. iQS fto acepati con 
fei ens:cafui atqj percuftioni bibitum reme 
dium tribuit. ; Cinis calidus e z ficais. 
1Qui z aduftionejn facit:? molita diftbluit a 
poftemata. | calidum eft:? urie 
p2ouocatiuum:ac antiquis conferens febri 
bus. i&ib cu recens elblac generat. Cuius 
fucus in oculo pofitus: acuit uifum • 
[Capitulum defin. 
f e calidum z difToluit apoftema 
ta. [^ertaragi: calidus eft z acu 
tus. ftfeorpbee quoque albe atque lepre 
cura aceto epitbimatus confert. [ Seu 
f Vi calida ejctftens:p:ouocat urinam* 
eft calidum z ficcum. J 
calidumeft dolori neruorum proficiens. 
5eftre calida eft. i£lue cum fit detergens z 
abradens: pannum z' lentigines magnas 
delet. briome fimilis eft: me 
ftrua z urinam prouocans:atq5 epilenfie p 
f iciens. Slrgentum frigidum eft:co:dif 
q? proficit tremori. cali 
daJunt:colice atq$ uent6litati congruetia. 
frigidum eft. tSiuod apoftematibus 
calidis epitbimatum bene facit. tufor 
bium uebementer eft calidu; i&uod z aqud 
expellit fortitenatq* paralifi: z fimilibus 
egritudimbus confert. oculis uero pofi 
tum initianti aque cataracta? auxiliatur. 
j^Hucabaragi:capillos facit rigidos. 
zft&arubumi calidum eft:difme proficiens: 
z difficultati aitbelitus: atqj bicteritie. 
#feentaftrum calidum eft z ficcum. t&S z 
ueteriafmatuatqj difficultati mmct9au]ctliu 
prebet. Reorna pueris epilepfiampa 
flentibus confert: fi fup eos appenfa fuerit 
uel e* ea fuffumigentur. j iKubea calida 
exiftensturmam atq3 menftrua prouocat. 
#&orpbee mdent albe atqj albaras: epi 
tbimata confen. 
defatb* , 
c i0clee marine adnfte: abradedo pur 
gant dentes. 116 aduftis uero r 
tritis:emplaftrum factum:*! aduftioi ignis 
fuperpofuum fanat eum. Sapo calidus 
ejciftit. i£lut ulcerans corpus: in ipfo forte 
efficit abfterfioitem. Slloes calidum e: 
colleram rubeam expetlens:x caput ac fto 
maebum purgans carnemq3 creat, f&i1 
mi arabicum frigidum epfteus uentremqj 
ftringensunteftinoruj e^conationi:c6fert. 
j Cordumem calidum eft. i&uod epilempfie 
atq5 afmati z paralifi conferens expellit af 
carides: atq3 fcorpioms puncture remedi 
um affert. 
/Capitulum de capb. 
c SUarous aromaticus calidus ejciftes 
ftomaebo atq$ epati modo emplaftri 
fuperpoiitus auxiliatur. ca 
luium eft. iSluod z uentrem foluit: z fper 
ma auget. Stomacbo tamen nocet. ©Iman* 
car eft calidus. Chii morpbee cum aceto 
cpttmmatu&atq? bictericie z crolTitudmi 
Pjcni8:bibitus confert. Scebram ca 
bda eft. tQue colleram rubeam z aquam 
iiegma uebemeter purgans tepati exi 
"ij nociua. Sepum omne. diffolutiuum 
eu atq5 mollificatiuum. Scordion ca|i 
«um exillenstcroffo fpleni confert. Se 
teiegt calidus eft:fcabiei atq3 pruritu ua 
Iens uentrifq3 efficit folutionem. j Sedi 
de frigida eli z ffiptica atq3 in pulueribus 
ponitur oculorum. Slumen uebemen 
ter exifht ftipttcum: dentes quoq3 motos 
confirmat. Sebenic calida efl. l&ue 
nuor i ab ore infantium decurrenti: atque 
epilempiie remedium affert. Sacabic 
calidus exillens tenebrofitatem uifus atq3 
oculorum albulam remouet. f Sucbaba 
calida exulens:aimquis confert febribus. 
/ Ssum5 calida eli z accuta: que flegma 
quafi lambendo deliruens: au fert reumatif 
tuum atq3 ueutofitatem expellit. 
/Capitulum de te. 
t $3deri eli calidum z augumetat fper 
ma ac puerorum lapidibus remediu 
affert. /Samarindi frigidi exiffentes: 
uentrem foluunt ac colleram rubeam z fan 
Sumem reprimunt. / Seramabim tem 
perata eli: uemreim# foluit. /7Sutbia 
utilis cxiliit ad oculi rigiditatem facienda: 
afcelarumq5 remouet fetorem. ftoregi 
calidum eli:atq5 apofteati congruu3 exiftit. 
i Surbttcaiiduexiftes expellit flegraa* 
Capitulum de cbe. 
* calida eft multum atque adu 
Itionem faciens. i£hie alopuia? pa 
lientibus: pilos renafei facit. Mollifica 
tioni preterea fi ex ea fricetur corpus: au 
Xilmm prebet. Sbil prouocat urinam 
z frangit lapidem. 
J Capitulum de cba. 
c feeruba calida exiftens: colice atqj 
parahfi confeit:durities quoq3 mol 
hficattiVex ea fiat emplaftrum. Sinapi 
calidum eft. i&uod in palato pofitumtfteg 
ma incidit. hermes preterea expellit: 
apofteata maturat. £tf&aluauife9 
i calore temperata eft. i&ue apoftcota mol 
ltficans:dolorem fedat. Cuius femen mor 
pbeam remonet: Ii cum eo z aceto in loie 
epitbima fiat:atq5 ardori minctus ancilia 
tur. i&leborus niger colleram expellit 
nigram. Sibus ueio uomitnm uebemeu 
ter prouocans: multum uomere facit. 
fnm tamen bibere non eft lecurnm. &af 
fia fiftula uentrej lolmt z apolieatibus’ ime 
norum confert, fermentum de farina 
trmcea:doloribus qui fmtt m piatis pedti 
fi ex eo fiat emplaftmm auxiliatur: z apo 
ftemata maturat. 
Capitulum de tbel. 
c Sntarufcs calide funt z aamflime. 
iQue licet fcabiei conferantrueficam 
tamen fi ex eis multa fumatur quantitas: 
uulnerant ac fangumem mmgeie faciunt 
et interficiunt.. *&x quibus puiua acepta 
quantitaemrtiiam ucbementer prouocat: 
atqj albaras albe cum aceto epitbimate: 
remedium afferunt. Cauda equma eli 
frigidaique uentris fluxum patientibus: z 
emoptoicistac calidis auxiliatur apofteati 
bus • Surum tremori cordis z melau 
cohe adiutorium prcbet. 
Capitulum de tatb. 
a 2ebaro lolutiom: % uelicis or ts: at 
que mteffmoeum:maximum auifei t 
remedium. 
Capitulum de gaim. 
g Sr apoltemari matricis conferttatqj 
puncture fcorpioms :i dolon neruo 
rum auxiliatur. i&uod totum femen z ole 
um operantur. “fiRaufecm tamen atque uo 
mitumfaaunt. (flutem de corijs anu 
quis:faciei pullulis que cum cutis duritie 
z rubore confi(lunt:confert atqj ramici mi 
cianti:? emoptoicis auxiliatur. Sgan 
cum calidum exiftens:epatis aperit opila 
tionem. Sfmatiquoqj atqj epilempiie: 
necnon uetufiis febribus:remedium affert. 
Jteumorcs prctcica croffos a capite expel 
Iit. epatts opilatione aperit :ac 
uetufiis febribus auxilium preber. 
cft tractatus tertius dei gra 
ria.2.36. continens fpecies.Jncipit trac 
tatus quartus.jz. continens capitula • £ra. 
% ‘iRememoratio conferuattoms fanitatis 
nue aggregationis * fuarum fummarum. 
c®n 
feruatur bonitate menfu 
ratiois motus * quietis. 
atq3 comeftionis * pot’ 
nccnon expulfionis fup 
fluitatum ac domorum:* 
ceterorum loco:u3 in quibus bommes ma 
neredebent:malorumq5 accidentium ante 
quam augumentum recipiant fuccurfus: at 
q5 animalium cogitationum fibi conuenien 
tium.* conliietudinum cuftodie. ISos an 
tem in unius cuiufqj iftoruj tractatu :quan 
tum noftro competit tractatui fi deus uolue 
rit loquemur. 
(J Capitulum de mefura motus * fuarum 
cftfpofitionum ac fuarum borarum. 
f Slmtatem conferuare uolenti: ante 
ccmeftionej moueri necefle eft.JiMbo 
tu autem quifq3 uti debet fibi confneto qd 
mres ipfius non excedat. Sit etiam mot’ 
deambulationis uel uectationis. ©uo ne 
mo tamdiu uti prefumat: donec fatigatio 
nem:* multam fentiat grauedinem. Sed 
cum utitur motu ex quo laffari fe fenfent: 
dimiflb motu ftatim ante quam aliquam m 
de confequatur lefionem quiefeat. &e na 
tura enim motus eft: quod ante comeftio 
nem fit calorem accrefcere facit innatum • 
©uamobrem * cibus 'calorem tnuenit ac 
cenfum: * corpus inde croflitudinem et 
tolerabilitatem * utres acquirit. Summo 
pere preterea obferuandum eft: ut qui for 
tibus * grauibus uti iiult motibus grada 
nm in eis procedat: neque de quiete ad 
grauem motum fubito tranfeat. jenter 
quoque eius fi grauis fuerit * magnus: la 
ta couftrtngendus eft fafeia. come 
ftionem uero:a forti motu ac longi tempo 
ristomnino eft cauendum. Sicut enim mo 
tus ante comeftionem factus fanitatis eft 
conferuatiuusata poft comeftionem egritu 
dinis muenitur generatiuus. 
de menfura fomni * fue borei 
atq3 fui luuamemi. 
o fibortet ut tamdiu poft comeftionem 
aliquis fc a fotnno abftineat donec c i 
bus ab ore ftomacbi defcendifle :atq5 infla 
tio * grauedo mimmatque inferius mergi 
fentiantur. ©uod fi tardetur non incon 
gruumeftut parua umetur deambulatione 
donec dcfcendat. etiam obferuancUmi 
ne de uno latere ad alium:fepe uoluatur. 
tardatur enim mde digeftio: atque uifla 
tio * rugitus fentitur. Oportet itidem ut 
puluinar fit altum :* preci pue fi cibus no 
dum ab ore ftomacbi defcenderit. Somni 
autem utilitas anime aufert laborem: eam 
que reddit fubtiliorem: atque cogitatione 
z rationem que ebetes erant z quafi fefle 
fubtiliat * acuit: corporilque fatigatione 
mitigat:* dtgeftiuam meliorem efficit: ac 
co?pu0 impinguat. fultum autem do* 
muecoipus deftccat ac tenerum efficit: 
flegmatis quoque multitudine in eo creat: 
tpfumqj infrigidat. ©uod in corporibus 
croffis * pinguibus precipue operatur. 
Tigille uero multe calorem intendat 
ac formam corrumpunt:corpufque deftcat 
atque colleram rubeam in ipfo augumen 
tanr. f&uod precipue operamur :cum coz 
pora funt macra. ©portet itaque ut ani 
ma uigilare non cogatur cum dtffoluta * 
ftupida fuerittneque ad dormiendum inci 
tetur :cum excitata atque fubtilie z acuta 
fuei itrmotufqj leues * fenfus fortes. 
(\ Capitulum de regimine cibi. 
c ©medere poftcg cibi prcteriti fex in 
ferius defcendcrit * pars uentns in 
ferior leais efficitur :m qua nulla remanfit 
tenfiorx motus preceifit conueniens:appe 
tttma quoq? preualet melius indicatur 1 
«ft preterea cauendum ne comeftio polbg 
appetitus afluertritardetur nift appetitus 
fuerit medofustfteut ebrijs:ac faftidms ac 
cidere folet. Sed poft tp bomo qui ebrius 
non eft appetere inceperit:* cibus qui pzc 
ceflit neqj multus neq3 croffus ftutnpfabo 
ra comedere debet ftne dilatione ahqua: 
boc naq3 melius eft. S>i .n.comeftio adeo 
tardetur quoad appetitiua deftruatur que 
prius intenfa eratdirupum iulep uel aceto 
fum uel aquam calidam fumere debet: aut 
comeftionem una bora tardare donec uo 
mat uel affellet: aut appetitiua excitetur 
* redeat. luibus rite pcractisjcoroeftio gfiman« 
fubfeqm debet. 'SIalde quoqj cauendu ce 
iemii3 ne cibo adeo impleatur bomomt flo 
macbus tendatnr nel multu grauemr: aut 
anbelitus anguftetur. iQuappfi boc aliqn 
acciderit:cibus fumptus ante qua defcedat 
cuoniidebet. tgtuodfienoniind poterit: 
°mrms z motus incrementum recipere de 
Vent:atq5 ea que uentrem foluant: fumeda 
funt. &ibus pjeterea quo uti confueucrat 
ln fequenti die minuendus erit. /$fl et fum 
m°pere obferuanriu: ut cibos fibi confue 
tos qmfqs accipiat:-! tociens edat quoties 
confueuit:mfi confuetudo peruerfa fuerit: a 
Q.ua omnino permutari gradatun debet. 
®ua tamen non repente fed ordinate pau 
uidelicet de illa ad bonam tranfemi 
do deferere debet. ®;do quoq* in come 
Ilione ifie obferuari debet:ut fani inter dic 
z n°ctem ad minus femehad maius autem 
ut ,ls tn die: z q6 temperatius efl inter 
duos dies ter refluantur. Semel aut l dic 
comedere:co:po:a babetibus macra 
ca:nocet. 3£>is uero in die refici:co2p02a 
babentes croHa z pinguia ledit ♦ inulto 
p:cterea utentes motutac multum labozan 
tes :maio:i z crcfllo2t indigent cibo. Iteis 
autem cotrarijs contrai ia tnueniunf. 
Propter cuiufqj hominis querenda efl con 
fuetudotquifqj ei cibus couemens fit inter 
rogandu. Sepe enim cotingit :ut cibaria 
aliqua que mala funt aliquibus couemetia 
rcperiantnna quibus ipfificut alii fibica 
uere no debent.tSt fcmaflis cibaria aliqua 
fidentia bonataliquibus mcogrua inueni 
miturta quibus penitus fibi cauei e debet, 
oi aut fmt aliqua cibaria aliquibus coueni 
entia que ipfi appetant: licet minus bona 
fmt: appetitui tn tribueda funt nifi olo pelTi 
ma fuerint, iKo tn malis femper ntendum 
efl, cibis. E&uare fi aliquis boc eget it:folu 
tiuis medicinis malos bumojes ey tali ci 
bo generatos mouere folitismti 
bo:a et qna talem comedit cibnm :aliqmd 
cum eo comedei e:uel pofl ipfum bibere de 
bet:q6 eu teperet z minus malu faciat: fi 
cut fi deus uoluerit dictun fumus. aut 
Tigellio fit malatx cozrupitur unde e quod 
cibi multi z diuerfi in una fumunf boza: et 
cibus crofliis ante fubtile comedit:-! q$ 
nmlta cibaria cu mre babete micas panis 
accipiunt;atqj qd rnter puncipiu prandij 
z finem multa fit mo:a. t® ponet p:ete 
rea ut in bieme fit cibus actualiter calidus 
in eftate actualiter frigidus. «Sfi etiaj ab 
ftinendu5 a cibis callidifliimstquales funt 
tunc cum ab igne remoueutur: z ab illis 
que funt uebementis frigo:is:fiait qui fup 
niuem refrigerantur:quibus nullus uti de 
bet. iSibo emm fuper muem infrigidato: 
nullo modo efl utendum:nifi m tepore ma 
gni calous:co2po:e qtiafi wftamato extfie 
te. iO&elio:es quoqj bo:e ad fumen 
dum cibum: bo*c funt frigide ♦ i&uod 
fi hoie fiigideelfe non poliunt tmanfiones 
faltim frigide fir.t. Sint itidem bo:e come 
fnonis. Tfbofi quas dormire x qmefcere 
pollint. R uctus etiam fi in p:audio fume 
di funt tante omnem edendi funt cibum nili 
fint de bis qui in fiomaebo multam faciut 
mo:am:atq5 quibus efi ponti 
citas z acetofitastut citonia z poma z ma 
la granata. Si autem de bis caufa medi 
cine fumere paru uoluerit: comedat, 
luis tamen m conferuanda fanitate iudica 
turtut omnes recentes fructus dimittatur 
uel parua eje eis fumatur quantitas. /£x 
quibus fi multum comederint ai medicinis 
folutims z motu eis fucauendum efi. 
etiam diligenter obfe2uandum:ne recenti 
bus litatur fructibustmfi tn die quo multo 
uft fuerint exercitio atq* i fiomaebo ardoo 
fentitur.. t&fi enim conueniens ut in bac 
difpdne fructus comedant recentes: ficut 
funt ficus:x une:x piratz mo:a: z crifomi 
ia:infrigidata in aqua, autem 
p:edictos comederint fructus: aliquo in 
terpofito fpatiotcibum quem debent fume 
re edant. 2* faftidio p:eterca fmnmo 
pere eft cauendum. quis faftidi 
um paflus fuerit :in eadem die mmojet ci 
bum:atque tn fequenti fimiliter allemet ct 
bam. Sed fi multis diebus z continuis 
faftiduus fuerit: medianam bibere debet 
non multum folutiuam qualis cft ea que 
ftercus expellere: ac ftomaebum et inte 
fima: et epatis foramina mundificare fo 
let: ficut trifera mwoz que pigram reci 
pit z turbitb: uel pille que fpecies reci 
piunt redolentes : uel pillule de maftice 
et aloe confecte uel diacitomtem foluti 
uum. “0el elaauarium laxatiuum de da 
ctilis: uel feberi ebejem et bis finnlia. Hira* 
Sunt etiam bomines in quib9 crofla bene 
digerunt cibaria:? corrumpuntur in eoruj 
flomacbis cibaria fubtilia. 5*118 ergo ea 
que no m Homacbo corrumpuf :tribuenda 
funt:? que digerunt. Itemc aut difpont ba 
bcmib’ cotrartam cotraria danda funt. 2£t 
expedit ut plus nutrimen illius in quo ali 
cm9 bumons generatio corruptibilis mul 
tiplicari folet libi inferens nccumentu: fit 
buic cctrarium bumori :ipfumq5 generari 
prohibeat. 
([Capitulum de regimine potus, 
i rtl potationis regimine obferuada e 
regula ne aqua ieiuni uel fuper men 
fam nifi poftq? comederint:? uemris fupto 
ra aleuiata fuermt:fumere pfumant. Si tn 
ea caufa reprimendi fitim uti uoluennttno 
ad fatictate. $ed pa? ex ea fumant, 
q? uero uemris fuperiora ut prius dictu e 
aiemata fuerint:cibulq5 ab eo defcederit: 
fanari ex ea uel uino debet. Sumo opere 
aut cauendu e:ne aqua niuis aliqui bibant 
ncq3 aqua in menfa accipianttnifi frigida, 
frigida enim cu fuerit:parua ex ea futficit 
quantitas. iSb aqua preterea niuis :ner 
uos babetes debiles: quo? ftomaebus et 
epar frigida funt:atq3 qui m digelltoe fua 
inuenit diuerfitate:? cuius anima* debilis 
ac quafi cofumpta cernit :ftbi cauere dnt. 
i&ui aute3 carnofus fuerit:? fangume mul 
tum atq5 colore rubeu habuerit: quorum ct 
appetitiua fortis exillit: mbil ab aqua ti 
mere debent. Imulius etiam leiunus a 
quam bibere debe t: nifi qui magnum bet 
ardoremtuel qui ell ebrius: debet tnfuper 
qmfq5 letunus uel poli balneu5 uel pofl coi 
tum:uel pofl fortem motum qui hominis 
anhelitum frequentem facittcauere ne mul 
tum aque frigide fubito bibat. Sed paru3 
ex ea paulatim fumere debet. fQuod eo uf 
que facere debet: donec illud remoueatur 
accidens:atq3 cius extinguatur tmprelfio. 
Slqua etiam noctu bibenda non ell: fi fitis 
mendofa fuerit. Signum ucro buius e:qS 
fmens ebrius efbuel qS iam bibit aquam 
fibi fufficientcni ante qua dormiret:ficut co 
fueuerat. fi contingat aliquem aquam 
multam bibere:? fitij augumentari a potu 
ipfius abftineredebet:atq5 fitim multum 
tolerare, £ito enim remouebitur fitis. 
Hsorno autem famelicus et uacuus: uinum 
bibere non debet* 'JEeqjpoil cibant acu 
tum:nec poft balneum. illeque poli fontem 
motum. ifleqs pofl cibo? latuntate: nifi 
poflquam defcendermt cibi. iReque poli 
crapulam neq3 uim tanta fumenda efi qua 
Mas ut ex ea grauetur flomacbus z tenda 
tunnifi aliquis poli eius potum libi medi 
cariuelit. iS?ebet etiaj quifque umumeli 
gere:quod fibi conuenientius eli fecunduj 
qd diximus. Suuerfificatur enim uinum i 
fms fpeciebus multipliciter . Sequenti 
quoqs ebrietate:nullo modo efl utendum • 
i2&alas enim generant egt itudines * 
autem ebrietas ueldue in menfc 
auxilium prebent fi non fuit continue.Sit 
q5 cuiufqj bominis inclinatio ad ipium uel 
ab ipfotlecundum quod libi conuenientius 
efl. S5nnt enim qui cibum fine mno dige 
rere nullomodo pofilmttz funt ali) qm a ut 
no grauantur :z in quibus cibus cum mno 
corrumpitur quibus calorem atqj repletio 
nem facit febremq3 cito inducit. 
Capitulum de mmidtficatione corporm 
a fupeiflmtatibus. 
u K corpus a fuperfluitatibus mundu5 
permaneat ualde fludere conuenit. 
tSuod uemris fcfone ac urine prouocatide 
necnou motu z exercitio fieri potefl. 
illorum aliquam fuperflmta 
tum fpeciemta corpore expellit, i&uapro 
ptcr fi egedionem comparatione ciborum 
alTumptorum paucam umenerimus: atque 
minorem qua3 efle confueuerat: uentrem 
cum aliqua re temperate boc faciente: fol 
uere debemus. Irinam quoque fi minua 
tur: fimihter temperate prouocare debe 
mus. l&uoduimim fubttlez firupus ace 
tofus atque melonum .z euroiorum femina 
necnon ipfum aptum: z feniculum: z cu 
cumerestz citrolitz melones z bis fimilia 
facient, Quando autem quod per fudore3 
expelli folet:minmtur: atque longum tam 
pretei ijt tempus: ex quo magno non ufi 
fuimus exercitio: neque aer circundans 
efl calidus: cum exercitio atque balneis 
fudorem prouocare debemus ♦ £$t f* 
contingat ut cibis collere rubcergenerati 
uis utatur: rem ipfam temperate expelle 
tem fumere debemus: ficut funt mu obala 
ni citrinttz pruna:z taniai indi: et ferum. 
z fucus granato? cum pulpa fua tritoru. ©Iman« 
fi caufa e:ro:io illud facere dimiferi 
mus:donec bumo:is maxima quatitas: in 
noftns adunetur co:po:ibus fo:tio:ib7 tuc 
utl °po*tebit medicimsiquas in parte de 
fandis egritudimbus in locis illa? nota 
tione digmo:ibus nommabim’; atqj tunc 
‘°’ti oportebit nos uti medicina: ficut qui 
egmudtneB medicatur : non ficut qui fani 
tate conferuat. Si aut cibus collera nigra 
generare folettmirobalanos indos atque 
Pehpodium necnon epitbimum fumere de 
bemus. fi flegma generare folet :trifa 
ra mino:e pigram z turbitb rccipicntemel 
electuarioex3in3ibere:x turbitb ac sucba 
fo facto:uti conucmt. Stomacbum quoq3 
,l uidenmus quafi ftupidum z fine leufmat 
appetitiuam deftructa.x bomo lam non 
oppetit ntfi acuta:altaq3 cibaria eu grauat 
£ dulcia z unctuofa uomitus tunc 
boc modo p:ouocandus erit, qj&rius come 
dat res falfas z fmapi aut fidam aut rafa 
nuimpoftea bibat firupu acetofumtuffdro 
mei aut medicinas que teperate purga:e 
folent quas nommauimus. «Sozpus autC3 
fi quando uiflamatu5 atq3 ad motiones gra 
ne colo:em quoqj rubemn z tactum calidu 
uiderimus:uenafq3 eleuatas ac plenas con 
fpejcerimus. Sanguinem minuere fefttna 
bimus atq3 cibojum menfuram minuemus 
carnem quoq5atq3 uinum necnon omnia 
dultia dimittere cogemus z utemur ad boc 
ut omnia cibaria ftnt ponttca uel acetofa« 
i&uodtamdiu fieri conuemt donec p:edi 
ctaceffent accidentia. TSiri preterca 
oc mulieres cum appetunt coire debent. 
fsiuociJquide* faciant nature non repugna 
tes. Sunt etiam quedam alia que fumma 
cum diligentia fieri debet: ut dentium et 
gingiuarumtac labio:um cum cozticibus 
radicum nucum fricatiotT gargarifmustat 
que fternutatio maliquibus bo:is. Super 
fluitatum quoque nulla eft retinenda. e£r 
retentione enim urme: mingendi accidit 
difficultas, quoque queue 
fice in fuis partibus folent accidere eueni 
unt. iSgeftio uero retenta:uentofitatem z 
tenafmon: atque malam colicam: necnon 
oppetitiue deftructionem ac faftidiumge 
uerant . 
fi Capitulum de manfionibus z domibus 
flue bofpicijs temperandis. 
o portet attendere tie tn bis locie ftc 
calo: talis:ex quo corpns in fudore 
refoluatur z bumectationem: neq5 frigus 
tantum fit ut ex eo co:pus contrahatur :et 
bo:ripiletur. Serra quoque non fu mol 
Iis neqj bumidatneqj multum ficcameque 
fit fo:dida:neque puluerulenta: fed fu in 
ter bas difpofmones mediocris. iSuod 
erit ii locus fo:didus z puluerulentus ita 
ro:etur aqua ut e]c ea recipiat temperante 
tum. ii fuent mollistfuper lectos uel 
in folario fedeatur. i£tfeanfiones ficut p:e 
dictum eli temperateteorpoabus quo:um 
faiutas eli perfecta: z natura temperata 
conferunt. Corporibus uero difpolitionej 
bis babentibus contrariam: que.f.macra 
funt z collenca manliones molles z bumi 
de congrue ejaftuntdi cum boc etiam frigi 
defuerint. !$icceautem z calide manlio 
nestque cum boc mollitiem non babeant 
corporibus difpofitionem iliis babenti 
bus contrariam auxiliantur. Quibus ille 
que ab iliis diuerfe inuemunturtnocumeii 
tum prebent. K>ecet preterea fummope 
re cauen ne malus in eis fentiatur odo:. 
Qui fi fo:te affuerit fuffunugationib9 erit 
emendandus; 
de fignificatione malorum 
accidentium ante quam pzeualeant et au 
geantur. 
c itlpitulum boc ex elementis coferuan 
di famtate nobile exiliu. effet fa 
tis couemens ut in ipfo multiplicaremus 
uerba:x ufqj ad unguem ea que i ipfo lunt 
cofideranda pferutaremur. Sed quia ifiius 
noliri lib:i intentione pzeterire nolumus i 
nullo fuo? mo:am faciemus capitulo? ag 
gregationesu fummas apponentes pau 
cas. »icamas igitur q6cu capitis dolo: 
fo:tis eli z manfiuusiuel emigranea ueren 
dum eli ne ad oculos aqua defeendat z di 
latetur pupilla. Quapropter fi capitis 
dolo: diu perfeuerando grauiter mfeiiaue 
ritineqj medicinis releuari poterit nfirma 
ti fuccurrendum erit cum extractione arta 
ria? que i tipozib9 pulfant. $alt’ faciei 
diu pmanes ii nrnlt’ fuerit z fortis oris to: 
tura adeo portedit mematut flati 'madere 
deat.Jfcoliq? igif iliud fentm cepit medicie 
uebemt folutiuetac uoit9 puocatie dari dnt. 
factes quoq3 cu forti aceto qd 5 umo factu £ra. 
fit \ quo metaftru fit decoctu fricari couemt 
et comeftio parua erit danda. umo pre 
terea omnino abfrinerc debet, 
euacuationibustac fricationibus: necnon 
garganlmis z demutationibus utendum 
erit. /£otius uero corporis faltus mul 
tus z diu permanens: fpafmum pronolit 
cat. Oportet igitur cum idud acciderit: 
fortiter euacuare z fricare corpus :z ipfi9 
regimen fubtiltare : medicine quoq? cali 
de quas in fuo nominabimus capitulo dan 
deerunt, j Stupor paralifimportendit. 
Quapropter cum accidit regimen fubtilia 
dum erit corpufqs cum medicinis acutis 
quas in paralifis capitulo nominabimus: 
euacuandum erit. j faciei z oculorum 
rubedo atq5 uenarum in ipfis mamfedatio 
z lacrimarum defcenfustx claritatem lumi 
nis patiendi impotentia. l©mma bec fi 
cum forti capitis dolore affuerint frendis 
pronoftica erunt . Succurendum igitur 
erit cum flobotomia ac uentris folutione. 
flkaput qnoc]5 oleo rofeo cum aceto mijcto : 
infundendum erititotumqj coipus mfrigi 
dandum. [ Jncubns z uertigo fi diu per 
feuerauerint:fortefq$ ejctitermt tepilempli 
am portendent. IHoneft igitur negligen 
dum:qm taliter laborantibus fuccurramus 
cum bis que in capitulo de epilempfia dic 
turi fumus. jtnftitia ablque mamfefta 
caufa diu permanens: z cordis maligni 
las atque difperatio melancoliam fignifi 
eant. Quapropter fuccurrendum eli: ut 
dicturi fumus. 2Sum aliquis ante ocn 
los quafi mufeas uolare: uel quafi pilos 
liare afpe]cerit:uel in circuitu eorum que af 
picit quafi fumum uel uaporem uiderittpri 
cipmm defcenfus aque innuitur. I&oc igi 
tur diligenter eli confiderandum ut in fuo 
dicturi fumus capitulo:-* ut medicetur pro 
perandum. f ‘iReumatifmus et cori3a fi 
frequenter euenerint ne ptilts:uel afma ul* 
pulmonis proueniant pafliones: timedum 
erit . 5de0q3 liatimerit fuccurrendum. 
{ Sudor multus z diu perfeuerans: cor 
pons fignificat repletionem. Subuemen 
dum igitur erit cum flobotomia ac cibi pau 
citate. / Si autej fudor male fuerit oles 
q5 febris fit iam uiema fignificat. (Sina 
propter ea que rubeam foluant colleram 
danda erunt* fordis tremo; fortis et 
frequens: mortem portendit fubitaneam. 
flobotomia z medicinis uen 
trem.leuiter foluentib’ fnccurrere oportet. 
‘fRcpletio fu perflua timorememoptoice 
palfionis future: atqj apopfte: z mortis fu 
bitanee affert. 'Snde ftatim cu flobotomia 
fubuentre oportet. Si fenfuuj turbatio 
ac motuum debilitatio cu repletione affue 
rmt:ne fuperueniat apopftammendu ent. 
Succurrendum igitur erit cum flobotomia 
% gargarifmo. / ferauitas fi i dextro fue 
rit latere apud collas polleriores punctu 
ra atq3 tefio:epatis fignificat lefione. Sub 
ueniendum igitur erit:prout in fuo dicem7 
capitulo. fiSgdlio plus folito tincta. 
Ifeictenciam fignificat. facies & ac pal 
pebre z extremitates fi inflate fuerinttpro 
nollicabant ydropifim. / *Sgeftioms fe 
tor:faftidium atqj grauedinem que exillit 
in ncmsannuit. ffetor qui ell m urma: 
putrefationem fignificat z qd febres eue 
mre debent, cu3 
deflructione appetitiuetfcbrem fignificat. 
i Slppetitiue autem dellructio z naufea 
innuut cohcam. Succurrendum ell igitur 
cum longo fomno z cibi abllinentia pollea 
cu medicinis quas ibi noiabimus. 
uitas z tenfio i infcnorib9nenms:x ylioa 
cu urine a difpofitione folira pmntatioerno 
cnmentu in remb9 inceptu demoflrat. |bq$ 
cito fuccurrendu erit. ardor diu 
pfeueransmeficaiuirga pullulis beredita 
bit. Subueniendu igitur erit: ficut in fuo 
dicemus capitulo. , i3&ollis egellio ani 
aduftione ac pueturd facies diffinteriam de 
monftrat futura.Subuemendum ell igitur. 
prurit’ ani futuras fignificat emorroi 
das:fi no caufa nermtu pamoz2 z multorn? 
tbi extllermu contingat. (multitudie 
adememil magne exiture aduent9 timetur. 
multis nodis magne collectiois fuf 
pitio exorif. ifKS>orpbea albatalbaras 
albe timore inducit. faciei ni 
bor cum obfufcatione z anbelitus anguflia 
z uocis raucedo. Itepram aduentare que 
ia incepit accedere timere faciunt. Si 
autem aliqua difpofitionum corporis fant 
preter fohtu3 pmutata fuerit:ut.f.appctitt 
ua fortior uel debilior exillat: uel exeun 
tia a corpore plura fmt uel pautiora : 
uel fomuus longior fit aut breuior: nel Blman ♦ 
agitatio uel etiam infomnietas adfit: uel 
ludo: preter folitu cr corpore decurrat uel 
que a corpe manare folita erat retinean 
tur ut emorroidarum * menflruoru fanguis 
fangumis uomitus qui llatutis dieb’ 
genite folitus erat:uel fanguis qui ex na 
Nbus fluere confueuit :uel fi totius co:po 
ri8 difITolutio fiat:uel ingemi pigritia :aut 
in ore exti ane’ fentiatur fapo::aut ea que 
non confueucmnt delectationem afferam: 
aut econtrario:aut coeundi defiderium ali 
Sul9 augumentari fentiatmel diminui :uel 
ln fcmno occurrat fomnium qd non confue 
uit euenire:uel corporis colo: conuertaf 
's mutetur: aut tactus preter folitum *ul 
tininm cnm aliquod non affuetum acciderit 
% permanfent: ac augumentari ceperit: 
cgritudtnem pronofhcabit futuram. (Quaj 
obrem cuiufUbet predictorum caufa :fubti 
liter e inuefhganda:* ad eius fanattone fe 
corpore quoq3 fi quando re 
plettonis fignificatio uifa fuerit m ipfus 
flobotomia elaborandum crittac comdtio 
minuenda. i£t fi quando alicui’ humoris 
domini) fignificatio apparuerit: fuccurren 
dum erit cum folbne cius:* cum medicinis 
quibus buiufmodi bumo: ex corpore duci 
confueuit. T&recerea fi infirmitas alieni 
cuni periodo nota fuperuenire confueuit: 
ante quam parojcifmi bora accedat IToma 
ri debet: uel quod aflellare faciat tribuen 
du3:omnia quoqj alia que poft egntudims 
aduentum fiunt ejcerceri debent: quemad 
modum m fuis fi deus uoluerit capitulis 
dicturi fumus. 
C Capitulum de cogitationibus anime. 
q taecunq$ ex illis animam gaudere at 
que letari facit:robur uiribus tnbuit 
* naturam excitat m in fais adiuuat actio 
uibus:omnibufq3 fanis confert: nili bis o 
carnis minoratione eo q6 liiperflua fit indi 
gent. (Qui tamen fani non exifmut ecotra 
no. £Que uero triftari facit:omnib’ fanis 
nocumentum infert: exceptis bi9 qui car 
«is indigent minoratione. 
( Capitulum de conferuatione confue 
tudinum. 
c ©nfuemdmes conferuare:* fecundo 
earum incedere fmt pef 
fime oportet. (Quando ergo funt fic ab eis 
paulatini ac ordinaliter efl recedendum. 
iQuapropter qmfqs cauerc debet: ne altcu 
iuQ rei fibi confuetudinem faciattquam ip 
fuj obferuare opo:teat:eic cuius obieruatio 
ne conftrictionem patiatur, fi quis uno 
cibo confuete femper utatur:uel aliquo po 
tutuel omnino ab eis abftmeat :uel dormi 
re uel mouentuel egere: uel coire confuef 
cat:i e;c aliquo ifio:u5 grauiter conftrmga 
tunmajcimum incurret nocumentum: fi ab 
eis abftmuerit.iQuapropterqutictf corpus 
fuum fic difponere debet: ut caloris * frt 
goris patiens elfc pofiit :* ad motiones et 
cibana fibi ncceflaria: aptum reddatur: et 
ut fomni z mgiliarum horas: atq3 manfio 
nes z domos fme tefione permutare polTir 
5ortaflis enim et neccflitate boc agere 
cogetur. 
( Capitulum de bis qui a cibis inconuem 
entibus nocumentum expellant. 
f mluue exifiit a ciborum malitia:qut 
non eis utitur. (Quod fi alique3 eis 
uti contingat:fibi fubuemre debet: katarti 
cum humorem et eis generatum expelles 
fumendo. d&ultotiens tamen aliquis eo 
rnm euadet nocumentum: fi ea temperaae 
rit. temperari autem poflimtfi ante ea 
uel poli ipfa aliquid quod eorum reprimat 
malitiam: ac digerendo ducat ad tempe 
nem edatur. fi quis dulcia diligat a 
quibus tamen ledatur: poli ipfa firupum 
ualde acetofum bibat:uel acetum cn3 aqua 
uel comedat poli ipfa mala granata aceto 
fa et ad fummum quelibet fumat acetofa:et 
fiobotomia uti incipiat:* catartico collere 
rubee foluttuo. Sed qui cibana diligit 
acetofa: ficut efl caro cnm aceto cocta: et 
olebaris:* almofos:* bis fimilia: ex quo 
rum efu contrahatur nocumentum: poli ip 
fa comedat mei: * umum uetus: et forte 
bibat. (Quibus uero nnctuofa nocent ci 
baria: poli ipfa pcntica* lliptica atqne 
amara* falfa:* aena comedere debent 
ficut funt lentes:et glandes * almuri :* ga 
rus:* cauguamicb: que fale condiuntur:* 
cepe * allia. (Quibus autem illa itociua 
ejeifrunt: ipforum refrenare malitiam de 
bent cum unctuefis et bumidis ac foluti 
ms. Sed quibus crolTa in congrua c]ci 
fturt cibaria ut triticum cum aqua fimpli 
cite: coctum: uel cum lacte: et bis fimi 
lia:et tamen ex eis cadunt ante ea uel Sra. 
poflipfa de almuri parum fumere iit potu 
debent ‘.motum quoq$ z exercitium augere 
conuemt:atq3 digciminum:z diatnton pi 
peron fumere conueniens efl. i&ui fi ex 
eis multum comederim :uentrem fo:ti me 
dicina flegma expellente:foluere debent. 
Si quis autem in epate grauedmem atque 
puncturas pzopter croflbmm cibozumco 
meftionem pati folitus efl: firupum aceto 
fum cum multis radicibus z feminibus fac 
tum aflidue bibat. Si quis pzeterea ex re 
centibus fluctibus multum comederit: firu 
pum acetofum pofl efum dulcium fumat :ut 
funt rotab z mufa z melones dulciflimiri fi 
cus pofl acetofozum uero z ftipticomm co 
meflione3 bibat ydromektufi tdeo comede 
rit ut libi medicaretur :pofl quos fi inflatio 
nem fecerint diacimmu3 fumere conuemt: 
z niirnm uetus z fo:te bibere z aqua3 femi 
num z bis fimilia. fructus autem fic 
cos z quojum tantum intertoza comeduii 
tur:que comedentes calefacere confueue 
runt:firupum ualde acetofum z ap03imata 
que fiunt ex fucis fructuum acetofozum ad 
fpiflltudinem decoctis bibere conueniens 
efl z ciba:ia edere acetofa. Tfcofl fructus 
autem qui inflare z appetitum anfezreac 
diflurbare confueuerunt miua fumenda e. 
aute comedat diacimmunnz diatri 
ton ptpcreon:z 3in3iber conditum. Bqua 
uero crofla que tarde defeendit nequaqua5 
abfq3 umo efl bibenda. S; quis p:etcrca 
aquam ntuis fepe in potu fumpfent: opoj 
tet ut adeo fepe intret balneum :quoad fu 
det:z incipiat fumere medicinas uentris 
folutmas:quas cum de neruomm tractobi 
mus egi itudimbus nominabimus. 
(5 Capitulum de illis que nocumentum a 
uino illatum auferunt. 
f 'ip uinum epatis ac totius corporis 
calefactummexiflanmulte aqueam 
mixtionem babens :bibendum efkpofl q6 
granata acetofa funt edenda: z acetofitas 
citri fmnenda:z bis fimilia. Jpfum qnoq3 
tunc erit bibendum quando cibaria come 
deruit acetofa:ficut ea que uue acerbe fuc 
cum babent ammixturmz eis fimilia. 
fi quis ex umo grauem capitis incurrit do 
lozem:umum non bibat nifi clarum .quod 
multe aque babeat ammixtionem. i£t dum 
ipfum bibere appetit citonia z bis fimilia 
fttpticitatem babentia edat. Semde ue 
ro pofl ipfius potum :cibariis utatur leai 
busm quibus (Iipticitas fit-z napcztsex 
tinctio:ficut font cibaria infrigidata: uue 
acerbe fucum babentiatz bis fimilia. Si 
quis uemris inflationem uel dolonem pa 
tiaturuinum purum bibat:aut parum am 
rmttumtcum quo ntbil aoffmem babens 
tf&tuedat: neque pofl eius aufluj comedat « 
. Capitulum de illis quo uice uini tn po 
tu fumuntur . 
u ftomacbum z epar calefacittm 
flationem quoqj diflclmt :cibumque 
digent atq? urinam p:ouocat zuentrem 
foluitrr poeter boc animam letificat: et 
gaudere facit. Ifeunc autem poflremum bo 
nuatis uiiu modii nondum muenimus ali 
quid:quod uicem uini compleat. Jn alijs 
autem modis quandoque repenri pcflbnt 
quedam umi uicem fuplentia :licet in bis 
operationibus umo debilioza efflant . 
C/Sirupus calefaticns flomacbuj: z epar 
i remouens inflationem: z cibi adtuuans 
digeflionem z nutrimentum penetrare fa 
cies.*&.mellis apti libra.i.aquc libras.6. 
Iteec mixta tamdiu coquantur z fpumentur 
donec lulcp teneant ftmilitudmem. 2g>ciii 
de in una libza buius pdromellis quod re 
tnanfittpuluis fubtiliflimus in panno lineo 
fubttli ligatus qui .3U131B1S piperis nt 
gi i z longi: cmamomi maflicis gariofilozu 
fpice ana.5 .i.manibus ejtprimaturtduj ad 
buc bene calet:z in tpfo manere dimittaf* 
z fic poflea bibatur: Sirupus uentris 
albas :qmbus aque de 
cuplum fupcr fundatunz tamdm coquant 
donec dilTolui incipiant :x per noctem una 
dimittantunpoflea uero colentunz in cola 
tura illa mei ad fue medietatis menfuram 
ponatur: z bulire dimittatur: donec ad ui 
iep reddeat fimilitudinem z reponatur. 
Sunt autem quidam qui unicuiqj hbre bu 
tus firupi.3 .2. laetifici) ficulnee admifeet 
ut uentris follutiuus magis exillat. 
d Capitulum de iuuamentis z nocumeit 
iis flobotomie z quomodo debeat fieri. 
e X frequenti fangutnis extractione 
complexiois malignitas: z 
fis ac fefhna fenectus:ac appetitiue deflrii 
etio. parmtas. z flomacbi ac 
epatts z cozdis debilitasjtremo* quoqj et Simati < 
paralifts: necno apopfia: z poftremo oium 
m™, tU?l« imbecillitas:fepiirime e 
0 c-nt< negllgentia aut extractio 
mpm iU9 CU a^ul9 ea indiget: accidunt de 
11,11: z apoftemata: z exiture: z febres 
Klufemc frenefis:! pleurefis:z uanole: 
morbillus:x pafllo emoptoica: z mors fu 
buanea:x peftilentia: atq3 apopfta fangui 
nea de qua faties uiridis apparet: uel ni 
$ra z fuiacbta:i lepra. prete 
£ea masna exiftit medicina:in famtate con 
•eruanda ualde proficiens: z ad egritudi 
JS1". datione cogruens: fi ut oportet fiat, 
uero flobotomiam plus aliis tolerare 
P°flunt:funt hi tn quoru3 corporibus uene 
manifefte cernuntur z ample, t&t quorum 
corpora pillofa z bruna: uel rubea uel rece 
tla z carnofa confpiciuntur: nifi piguia fue 
rmt. Sint et qui ftobotomanf: muenes uf 
«enes. Jnfantes eni uel decrepiti floboto 
mandi n funt:nifi magna iminente necelfua 
re. l£lui uero ea multu indigent: bi funtq 
bus puftulerz maxia apoftemata: atq3 a de 
memil accidut:z febres. feis quoq5 necef 
faria e ftobotomia: q multa carne z uino ac 
dulcibus uti confueuerunt. a flo 
botomia abftmere debentrqui ftomacbu* z 
epar bnt debilia: atq? quibus frigide acci 
dere folent egritudines. IRon eni ifti abfq5 
rnagna flobotomadi funt neceftitate. Hlia 
uero que de ftobotomia fcienda funt: 133 in 
mo dicemus capitulo. iSft et fummope tn 
ftobotomia cauendu: ne i tepore calidilfimo 
multa fanguinis fiat extraaio: neq3 in tem 
pore frigidi ITuno. 
„.„?„p'tulum de ll,1,amcnto purgationis x 
eius nocumento z quomodo debeat fieri. 
1 w iutione uemris uti prout oportet: 
fumma e medicina adfamtatis cofer 
uatione:magnu prebens adiutoriu.iSft eni 
polfibilerut buius opationis catcorpus ab 
bumore qui pp cibo? errore: ufex diete ne 
gligentiamel q ex copis inteperantia folet 
generari mundificet. t©b boc igitur elTe 
pot:ut corpus femp mundu exiftat:x n3 i eo 
ibpftuuates ad egritudmu generatione3 ap 
re remaneant, ©uapp medicina uetris fo 
lutiua quifq3 uti debet:que qui ei 
nocere folet: uel q in eo ex fui corporis dif 
politione generari confueuit: ut ca erroris 
Uu resmums expellere confueuit.© porter 
etiam ut a mediana que bumore predteto 
bumori contraruheducere folita e:fibi caue 
at. femus eni actionis nocumentu: majet 
mu ejciftit. Sed que bumore unaquaq5 fpe 
cies uentris folutiua educataaj m fuo capi 
tulo noiauimus. _ i&ut aut uentris foluti 
one plus indiget :e qui corpus bet magnu3 
z pwgue:z qui e gulofus: atq3 qui multos 
comedens cibos: z fructus: parum mouef 
z exercitatur. (Sui autem uentrem babet 
lemter folubilemiz cuius uenter fepe foluti 
onem mcurritjatqj cui dilTinfia cito accidit 
z precipue fi fortis fuerit: a uetris folutidc 
abftmere debet, la&edicmas quoqj uetris 
folutiuas fepe fumere corp9 debilitat: z ad 
etbicam atq3 ptifim adducit: precipue fi fn 
erit bns coipus ficcum. £*ft etiam lummo 
pere obferuandnm ne quis medicinam uen 
tris fumat folutiuam:mfi pziu s uentrej 013 
turibus moiiificaueritunctuofis: z balneu3 
per duos dies ante acceptionem ingrefliis 
fuerit :z corpus in balneo multa aqua tepi 
da infuderit:t in ipfa federit: % firupu3 ace 
tofum bibent. Tfeoc quoq3 eft intuendum: 
ne medicinas uentrem uebementer foluen 
tes in diebus calidilTimis: uel frigidifllmis 
fumat. H fomno quoq3 oio poftquam folui 
incepermt:eft abftmendum:ii5 cibo aliquo 
quadiu medicine eructuando faporem fenfe 
rint:utendum erit:z dum folutio non debili 
tatur neq* minuitur: donec eius compleat 
operatio, l&uodfi ut decet purgandus fo 
lutus fuerit: leui tafeada cibari debet: eje 
qua no auide f3 mediocriter fumere debet • 
tflemo enim in die qua foluitur:faturari de 
bet:fed mediocriter eft reficiendus. Si aut 
contingat aliquem fuperflue folui: cibaria 
cum fumacb: uel cu fuco malorum granato 
rum acetofo?: uel cum fuco uue acerbe fac 
ta fumere debet: per multum tamen temp9 
antequam comedat:puluerem de femmib’ 
factumun potu fumere debet, fi alicu 
tua corpus ex medicine bauftu fortiter cale 
factum fueritmel medicinam collere rubee 
purgatiuam fumpferit:ut eius potus fit 111 
lep neceflarium eftmifi uebementer fit pur 
gatus. ©ui fi fortiter faertt folutus:rob 
pomo:um:uel citoniorum uel malorum gra 
natorum:! firailium bibere debet. sSt eft 
necefle ut qui multum folutus eft: abftmeat 
a luleptx firupo acetofo:* ydromelle. Si £ra. 
uero accidat ut ex medicina corpus non ca 
lifcat:neq3 ex corpore aliud quicqua5 pre 
ter flegma uel colleram nigram educatu;: 
aqua uino temperataan potu e fumenda. 
l&uod fi fuerit impofiibile: CU3 meile erit te 
peranda. iSluod fi contingat medicinam 
folutiuam multum plus operari quam debe 
at:qm eam afiumpfit: in balneo ponendus 
erit. fSui ii boc modo ftnetus non fuerit: 
puluere de malis granatis facto uti debet. 
tSiui fi fulficerit:qmefcendu erit. Sin aute 
puluis bic dandus erit:qui.*fr.tortellarum 
de ftria.3.c.tburis: boli armeni: gumi ara 
bicitglaudium xilocaractarum de romania 
glrillo;um:feimnum granatorum: omnium 
ut tutbia trito;um.ana.3.x*femims uslquia 
mi albi.3.f. i&e boc uero puluere tantum 
fumere debet tribus nicibns: quantum pu 
gno teneri potent. iQuod fi iftnd non con 
tuleritttrocifcos de balauftijs:* bts fimilia 
que in capitulo de uentris folutione: nomi 
nabnntur:dabis. Si autem infirmum con 
tingat debilitari: z ad immobilitatem -* ftn 
copi? deuenire:ei fubuenicndum erit: ficut 
in capitulo de collerica paffione dicturi 
fumus. 
(T Capitulum de iuuamento uomitus z 
eius nocumento z quomodo debeat fieri. 
u imitus fi ut debet temperate fiat: 
ftomaebum purgat:* digeftiuam effi 
cit meliorem corpufq5 renouat z mundat: 
caput quoqj z fenfum aleuiat uifumqj acu 
it. i&m fi multus fucrincorpufqj deficca 
bit:* epati ac pectori: necnon oculis -* pf 
monimocebit. Plenas quoqj quandoque 
findtt:atq3 rumpit: ex quo etiam pallio ac 
cidit emoptoica. 5n cuius autem ftomaebo 
multumadunatur flegmatis: fanitas uomi 
tu conferuanda erit: cuius figna iam nomi 
nauimns. Cttiftis quidem necelfe e feme! 
m menfe uel bis:uomitu uti. i&uod etiam 
poft cibi faturitatem fieri oportet, 
re enim fine ftomaebi repletione: durum 
cftneq5abfqjmagno labore-* ftudiofieri 
poteft, domitus preterea non frequenter 
fteridebetjcorrumpiturenim ftomaebus: 
% ipuus deftruitur uirtus« ifjft eti93 obfer 
uandum ut cum uomere uoluerit: 
duos panniculos prms m rotunditate cir 
cumuoluat:* fuper oculos ponat:-* cum pa 
no alioioptime liget: neque inde auferat : 
donec uomitus (It expictus * Tfboft uomtt* 
autem perfectionem: facies rodoftomate e 
abluenda:* os ydromelle:4uel firnpo aceto 
fo eft colluendum; iQui uero collum babet 
longum:* epiglottiti foris prominentem: 
pectufq3ftrictum:t a carne nudu: a uomitu 
oio abftinere debent. 
Capitulum de iuuamento coitus * 
cilfe nocumento z quo debeat fieri. 
c imitus corpus repletum alleuiat: z 
animam .vllarem z letara etficit: eiuf 
q5 auget leuitateimiram quoq3 fedat: ac co 
gitationem remouet. fiSuod adeo quando 
q3 findonec meiancolia eius occafione qua 
doq3 fanetur. Siquis etiam amo:e mulie 
ris in tantunij coartatur ut quafi ad mortej 
deueiuat: coitu multouens utatur: licet ea 
quam diligit non potiatur: fedatur tamen 
eius furiofus amo;. Coitus preterea cap 
alleuiat atq$ fenfus. Sld ultimum nero fi 
quis multo ufus fuerit coitu: repletionis 
malum euacuando euadet. dSfl etiam ual 
de obferuandum:ne quis coitu fepe utatur: 
qui ex eo uelociter debilitatem incurrit: ac 
appetitiue confequuur deftructionem: ocu 
lo;um quoq5 babet concauitatem. 51 coitu 
etia corpora babentes liccautab inimico 
interficiente:fibi cauere debent." etia 
fi quis multU5 ufus fueritretbicam incurret 
Conualefcentes quoqj: z debiles atq5 tna 
crnnecnon quorum plia z uentresifubtilia 
funt z macra:-* quorum nerui funt debiles: 
coitum omnino uitare debent. Coitus eni3 
multus z frequens:neruis magnum infert 
nccumeiuum:oculofq3, fortiter ledit: z co; 
poris mres deftrutt:corpufq3 corrumpit ac 
debilitat:ad fenium quoc# cito adducit. 
*£t bec coitus nocumenta: corpora baben 
tibus robufta:* crofla: * fangumem multu: 
ac uenas amplas: z colorem rubeum mul 
tofq$ pilosrmmus accidunt. Corpora au 
tem babentibns predictis contraria :malii 
afferunt magnnm ac mamfeftum. Coitu iti 
dem nemo uti debet dum efi famelicus: ne 
qj cum multo cibo ac uino efi repletus: ne 
q3 cum de balneo egreditur: neq3 poftquaj 
uomuent:neq3 poft uentris folationem: ne 
q3 poft flobotomiam:uei laborem: Sfr uero 
aliquis multo fuerit ufus coitu: a labore z 
flobotomia abftinere debet:* debet canere 
ne in balneo fudet. Cibis etiam augumeu Sllman < 
tantibus fperma: uti debet uitmmq3 dulce 
ac eronum bitere. 'iRebus quoq* odo2ife 
ris raciem ac totum co2p9: fepe inficere de 
ettatqj fuffumigationibus aromaticis uri 
et augere fomnum. 
i Capitulum de iuuamento balnei z eius 
nocumento z quo debeat fieri ♦ 
c ©2pus balneo bumcctari z delTicca 
ri poflibile eft. J§luap2opter cozpo 
Jf macra babentes z ficca: balnei indiget 
Jdeoq* cauere debent: ne i 
balneo fudent: fed in loco eius temperato 
nianeant:? circa fe m pauimento multam a 
Jiuam calidam p2obitiant: ut uapo: multa* 
babens bumiditatem ibi eleuetur. &orpo 
ro autem fua:aqua calida fuauitatem affere 
tonnfundant:? in eam ingrediantur in qua 
tam dm mozari debent: donec coapus lene 
* parumper turgidum fiat. deinde cauef 
debent ne aquam calidam fuper fe p2obiti 
unt:fed aqua frigida femel p parua tri m02U 
infundi debente poftea inungi olco.Si qs 
UC20 ut co2pus ejficcet balneu ingreditur: 
multumfudare z confricari debet: z cum fa 
nna faba2um z ciceris:ac baurace:? nfnen 
fricari, quoq3 poli balneum: lo 
go t patio efl tardanda, t&t cu fudo* fluere 
uicepertt:fine unctione fricatione uti coue 
nit- Swnt etia* de iuuamentis balnei: cor 
pus bumectare:? renouare:po2rofq* aperi 
retae fo2des congregatas detergere: z re 
pletionem quoq* minuere: z uentofitate dif 
f.uT:z acl omnum ducere: ac bumo:es 
tu imiiare. balneu p:eterea:dolo2es repji 
ringit:atq* laflitudine reraouet 
c°2pufq3 cibis aptu efficit, uero no 
cumcnta funt:uires deflruere: z cozpus nf 
q? adeo calefacere: ut quandoq* ad fincopt 
pducat:naufeam quoq* comouet: malifque 
bumo:ibu9 occafione* cito defeendendi tri 
butt. 3Meoq* feb2icitantes: uel qui contu 
fione eft perpellus: uel apoftema: uel pla 
gamtuel babens: balneum 
tlmere debent. cuius quoq* introitu: of 
95 poft cibum fibi caueat: mfi qui c02po*is 
uult pinguedinem adtpifct. iQuod fi alios 
°bqua imminente neceflltate balneu* fatur 
ingredi cogatur: poftquam exterit aliquot 
aiebtts firupum bibat acetofum:? a cibia 
creflis abfhneat:fuumq3 fubtiliet regimen. 
£apitulu* de foama C02p02is laudabili. 
c l0JpUQ ualde craflum rton cfl laudan 
dum:neq3 quod macrum eft. £o2p9 
enim q6 ualde e craflumtmultis difpofirum 
cft egrttudimbus. Houiufmodi eni babens 
coipus fubitanea uelociter incmrit mo2te 
atqj uenarum fifluram:fputo quoq* babun 
dat multo:anbehtu9 etiam uelociter conftri 
gttur: dureq* mouetur: parum infuper ge 
nerare aptu9 eft. iMbacra autem co:po:a 
ad ptifim atque etbicam pzeparata funt: z 
ut cito cafum incurrant: z uire9 in egritudi 
mbu9 difloluantunatq* ut cito impcdimen 
tum patiantur a fuperfluitate caliduatis z 
frigiditatis. tCo?pu9 uero in cernofitate 
temperatum ctirteuatquod craflitiei paau* 
appropinquat: laudabile cfl. Bouiulmodi 
enim coipus:ab egrttudimbus remonetur 
neque ad earum receptione ut cito accidat 
aptum muemtur ♦ 
Cl Capitulum de iuuamento fricationis Ia 
biorum ac gmgiuamm fiue dentium con 
co:ticibu8 nucu3 z z eiu9 nocniiito. 
c ©nfricatio buiufmodi dentes abfti t 
git: rigidofque elficit fi temperate 
ftaugmgiuas qnoque co2robo?at et impin 
guat. Concauationee euam fieri non pez 
rmttittac bono 0210 odo2t:auj:ilm* pjebet. 
£aput quoque atque 09 liomaebi licet pa 
rum alleuiat. iShie cum co2ticibu9 ai bo 
rum ftipticitatem babentium :z amaritudi 
nem fieri conuenit. ignita autem fi bu 
lufmodi fiat confricatio: claritatem remo 
uebit dentium. l&uap2opter necefie eft: 
neTepe fiat. iSjc ea enim uelociter acci 
dit:multitudo fo2dium: dentefque mouen 
tur: et gingiue fubtiliantur: atque debi 
luantur. 
\) Capitulum de conferuatione dentium. 
f cauendum efttne res du 
re dentibug frangantur neque res 
ntfeofe ei9 fepe maflicentur: z diu ut funt 
ductali:? mei coctu* z bis fimilia. mul 
to p2eterea nomitu fibi cauere debent. Jp 
k namq$ eos corrumpit • i&poztet quoq3 £ra. 
fi in dentibus aliqua cibi pars remaferit: 
z precipue fi de lacte fuerit: m ipforum ab 
lutione z mundificatione follicitari. Sum 
firupo acetofo: uel pdromelle: ipfofqj cuni 
ai bo? corticibus ut predictum eft: z cum 
dentifriciis temperate fricare. & rebus 
quoq5 que flupidos faciunt dentes atqj co 
gelat:ficut nix:? ems aqua: z proprie pol] 
calidum abii:abftmere conueniens efl. 
dentiu fanitatem conferuans 
U*.cornu ceruim adulli: feminis tamarifei 
ciperi rofarum fpice:om?uutn ana.f.i.falts 
geme.quarta: bcc omnia puluerijata eri 
bellentur:? ex eis dentes fricentnr. ffooc 
enim multum ualet: ad dentium conferua 
tionem. 
Jjj Capitulum de oculorum conferuatione 
z eorum clarificatione. 
q oculo? uolunt fanitate aiflodire 
a fole effiuo:? puluere: atque fumo: 
ftbi cauere deluent ♦ i&e etiam colores al 
bo3 uel raciiofa lemper infpicianttualde cb 
feruare deber»t:ac ne unam rem ficut paue 
factus lemper intueatur: cauere debent, 
litteras quoq3 uel fubtiles fculpturas ne 
quaqua afpitiat. & multo pterea fletu:? a 
loga dormitatione p9 coeflione:oio efl ablli 
iiedu: neq3 diu e morandfum loco ubi frigi 
dus peiflat ucntiis. & cibis ualde fic 
cis:ficut funt lentes: z res falle:atque a fre 
queti coitu oto cauer dnt. 'glifus itide ipedi 
ut freques ebrietas:? utnu:ac cibaria crofli 
tiem bahentia: acuta quoq3 ficut cepe: ? fi 
napi:? eruca:atq5 allia: necnon ea que no 
cumentum faciunt: z capitis adducunt do 
lorem:ficut dactili:? porri:? fenugrecum: 
z andacoca:? 03imum:cuius e proprietas: 
uifuni obfufcare:fi inulta ex eo fumatur qua 
titas z frequens. Caules quoqj ac lentes 
? fomnus multus:atq3 multe uigilie ♦ 
autem umamentum tribuuiit:colliria 
lacrimas expellentia:? oculos in fua fanita 
te cofemantia: ? ne mali ad eos defccndat 
bumores probibentia:fi aliquibus bono i 
oculis ponantur i Sld boc quoqj auxiliatur 
litium aqua folutum aliquotiens in menfe i 
oculis ponere. H§oc eni3 malos .pbibet bii 
mores ad oculos defeendere. tSfl preterea 
de eorum numero que oculos acuunt: aqua 
intrare claram: atqj per magnum fpatium 
oculos in ea apertos tenere: boc enim eos 
claros facit ? rigidos» (9&ultcties quoq> 
corroborantur oculucum aliquis librum m 
cipit afpiccretcutus lutere 116 funt fu bules 
z intendere ceperit:quid in eo fu: ucl quid 
fit m picturis. iSbiod autem oculi coferuat 
fanitatem atqj abllergitttutbia ell cu$ fuco 
frnifuci confecta. Sunt etiam de bis que 0 
culos abflnngunttut recentis feniculi fac9: 
in oculis ponaturmcl collinum de mafgra 
natis. unum dulce: z 
aliud ualde acetofmmdeinde cerabat utri 
ufq$ fuccusfeparatim: atqs in duabus am 
pullis:orifitia babentibu3 oppillata: fub 
fole a prima die iunij: ufqj ad ultimam au 
gufli fufpendatur:? fingulis mcfibus quod 
* jubtilefuerit:femel cuacuetur: z quod crof 
fum probitiatur. ]$ofica uero de uno quo 
q3 partes fumantur equales:z mifceantur. 
fcst in nnaquaqs buius comijctioms libra: 
pulueris aloes:piperis nigri z longi: falis 
amoniaci.ana.5.1. ponatur fubtihlTune truo 
rum z reponatur. Iteoc enim collinus qua 
to fuerit iietufhus: tanto melius erit. 
quo flilus intingi debet: z fic m oculis po 
m. enim nut abile m oculorum abfler 
fione • «Solftum quod oculorum confer 
uat fanitetem:? tpfos ne cito fufcipiaut no 
cumenta:p:obibet.T>;.antimoni) multones 
aqua abintitz pofiea per ebdoraadam una 
aqua plumali lauetur: necnon tutbie: fi 
milis fiat ablutio. £mus aimmonij fit 
p2eparati.5.2o.tutbie: z catbmie: abluto 
rum ut dicimus ana.5.xi). marcaf.tbe laua 
te.3.8. margaritarum paruarum non perfo 
rataru3:coi alli.ana.j.a.foli) indi: croci on 
entalis.ana.3.i.cafoje.5.tertia pars: muf 
d.5, fexta pars lapides infimul per tres di 
es:cnm aqua pluuiali teramur: deinde om 
nia mifceantur: 1 recondantur: z iit palbe 
bris mane:? circa noctem ponantur. 
(F Capitulum de conferuatione fauita 
txs aurium. 
u K, fozdes que fiunt in auribus mun 
dificenturrfummo Audio iiififlendum 
eft ficut in capitulo de aurium fanationefdi 
cturi fumustatqj ne cibaria crofia edantur 
obferuaudum.lSluaq3 etiam ebdomada pa fHlman , 
mrn olei amigdalarum amararum aur ibus 
imiciendum. i&uod autem aures cufto 
ne doleant:eft fi igido uento:longo tem 
non opponi. i£(t etiam (ummopere 
fte,}^u3:ne aliquid eas ingrediatur:! ne 
Pu,|Ula m eis nafcatur acuta. iStood cufto 
r* poteritteum eius timetur aduentus: fi 
P°ftquam m fatie acutas pullulas nafei ui 
«ebis: aut in aure doloris principium fen 
ieris qm cum capitis ardore: ac pullulis a 
cutis m facie-i circa faciem fittfoluaspa 
rum fief memitbe in aceto: z m aurem po 
5®®r ®»odfi aure fana quaq3 ebdomada 
uunpfam probibet reumatifmu incurrere. 
fcflidio quoque ualde cullodiri debent:x 
IIC uomaebo pleno dormiant. 
* Capitulum de cautela egritudinu ab 
uno ad alium tranfeuntium. 
1 i£rra in qua z peftilentia fi 
unt fugienda efl: quam fi quis fuge 
te non potent: z fuerit manfio uel ederat’ 
in quibus illa fiunt: m loco altion morari 
debet: locumq? qui uento fuper ell mftimi 
eligere, uero que de uno tra 
feunt ad ahnm:funt lepra: z fcabies: z ptt 
febris pellileixiaiis. i&uetunc acci 
dnnt:cum aliqui in manfionibus augufhs • 
cum bomtiubus illa patientibus uel fub ue 
to fedent. etiam oculorum de 
uno ad alium: Ii eum intuitus fuerit; tran 
ut. quoqj male z multe: de uno 
quandoqj ad alium tranfeum. iSft mfup 
lummopere obferuandutmut ab omnibus e 
gi itudmibus malum habentibus odores fa 
m elongentuijjac fupra uentu fedam. 
C Sapitulumcicpeailcmia leius cau 
tcllil # 
p cillentia plerumqtin fine edatis 
z autumno accidere folet . (&ua 
Propter fi in eftate multe uenerint pluuie: 
nubes quoqj z plumarum multitudo nocte 
z <*ie permanfermt:ac meridionales uenti 
multi pei fiauerint: uel aer etiam ita qmet* 
ut ut non moueatur: z cum bec etiam meri 
cuonalis uentus turbidus ejcillana catne z 
umo z confectionibus de meile factis: z a 
fructibus recciibus:? dulcibus: atq$ o tal 
neo! lauacroaque calide: omnino eblli 
nendum erit. Jh onini autem comcfttone; 
aceto utendum erit:! omnia m quibus ace 
tum ponitur comedenda. (Kob qiioqs fru 
ctuum ualde acetoforum z ftipticorurmficut 
rob de fnco uue acerbe:! fuco ribes: z gra 
natorum acetoforum: z malorum ace tofo 
ru:atq3 de fuco fumacb:! acetofitas citrt fu 
menda erunt. Suupi prcterea acetofi: mf 
taquantitas:fepebibenda erit. i&uodfi 
majcima neceflitas carnem comedere cogat 
galltne:! ftarnetx perdices mafculim kyPi 
edus quoqj atq3 uitulus cum aceto z uue a 
cerbe luceo:-! fumacb:! bis fimilibus condi 
ti: necnon cbaris:! bulem:! mofos edi de 
bent. autem in corpore fanguims ait 
qua appareat motio: ftebotomia ablq3 mo 
ta tnfifiendum. rtffeanliones quoq3 ui qui 
bus eft (edendum: frigide e!fe 
pone z foramina a pane leptentriois fmt 
apeita. /£ll emm polTibile ut boc utentes 
tegimine: a peliifei i aens difpofmone: z 
uanolis atqj mojbillo: necnon amrace z 
malis apoflematibus:ac febre fmoebardeo 
aujciliante euadant. cum talis 
fuerit teporis difpofitio: ifantes z uwenes 
ac corpora babentes ci olfa: z colorem ru 
beumtplus alqs cuftodiendi erunt. iSuatt 
do autem in fine eftatis multus fuerit ca 
lor:autumnus quoq3 ualde ficcus z multuj 
puluerulentus ejet itent: ac frigus z pluma 
uenue tardauerintrmanliones tunc infrigi 
dande: z bumectande pannis croius aqua 
afpeifistatque appeniis z aqtie in pauime 
todomus:rorattone:erum. H labore quo 
que z coitu:abflinendum erit. Corpus pre 
terea aqua frigida lauandum z aqua nmis 
m potu fumenda. Sauicb etiam cotum m 
mane cum multa aqua: z pauco ~ucbaro bt 
bendum erit:x aqua in mue mfrigidata po 
tanda. iH cibis uero calefacientibus: z a 
uino:mfi multa frigida: temperatum fuerit 
aqua cauendum. i5?e cucumeribus autem 
z citrolis: atque cucurbita z portulaca: et 
bis fimilibus:multum erit edendum. $um 
mopere quoq5 cauendum erit: ne in fole fi 
at leHio:neque leiunet aliquis: neq5 come 
frio tardetunfuie etiam nullomodo eft tole 
randa. Si quis uero m meridie dor mire Zra* 
uoluerit: in locis quiefeat frigidis* Ciba 
ria quoq3 edant que diximus. jpufccs aut 
fi comedere uoluerit: fup carbones allatos 
edant, Suas quoq3 tn quibus adbuc ell a 
cetofitas:fumant. 5« tali uero tempore fin 
gulis diebus aquam bibere ordei: multum 
confert z precipue corpora calida babemi 
bus z ficca * Iteij enim boc regimine plus 
omnibus alijs indigent. *£t propter boc 
ell pofllbile: a febribus acutis peflimis z 
calidis in tali tempore euadere. iSuando 
aute3 in nocte multe aeris apparent apart' 
tiones corrufcatiombus fimiles: z aeris co 
lor bicteritie fimilis ell. 'Senti qnoq5 flat 
poli quo? aduentumtmulti bomines z ani 
malia egrotant: in nocte quoq5 in aere: ra 
dij indentur z fplendor: atq3 egrotantes ci 
to mortem incurrunt. Her etiam difftculf 
attrahitur:* egrotantium ora fetidu3 emit 
tnnt odorem:ipfi quoq3 infirmi multum an 
gu(liantur:ardoremq3 magnum babent: z 
Jitim patiuntur uebementej: ac ipforum in 
frigidantur extrema: z uomunt: z egerunt 
bu mores fedos * diuerfos: quando talia 
adfunt fructus z bolera: qne in tali nafcun 
tur tempore: funt dimittenda: z aqua qne 
in fuperfitie terre ell manifella:bibenda ell 
manfionibns quoq3 ell moradum: z aer 
calidus fugiendus • fornus preterea qua 
q5 die aqua z aceto nuxtisiell roranda. 
ict fi cum boc in aere odoris putridi ac fe 
tentis fimtlitudo fuerit: bomines cum fan 
dalis z canfora:funt fuffumigandi: atque a 
quarofatarorandi. 2&>omus autem cum 
collo z tbure z Horaee: z boncb: z fanda 
Us:x canfora-.fufftmugari debent. Cibaria 
uero fmt:acetum z lentes: z fumacb: z bu 
lem:x fucus uue acerbe. Bcctu m quoque 
cum aqua temperatum bibendum ellxui 
num dimittendum. ?n bac quoq3 difpofitf 
one fumere in potu omni die unum de troci 
fcis canforeiconfert. Cll etiam aqua cum 
mue bibenda: z aque frigide ablutione ute 
dum. Snus preterea antiquorum pbifico 
rum dixit: quod fi due partes aloes fuman 
tur:* croci orientalis: ac mirre uniufcuiuf 
q5 ana.pars una z detur ex eis i principio 
pdlilentie cuiq3 pondus .xi).alcbilat fingu 
hs diebus cum uncia uim temperati: maxi 
inurn affert remedium. &ixtt enim biefe 
«emutem uidifle banc medicinam in pnnci 
pio mortalitatis bibentem: qui non enafif 
let. quoq? dtjcit: quod bolusar 
menus cum aceto * aqua bibitus: buic dif 
pofitioni conuemens efl: atque tiriaca dia 
cignes eidem ualde congruit. Confert pre 
terea predicte difpofitioni: fi i tempore ae 
ris putrefacti fuffumigatio cum codottbure 
x floracerz filoaloes:* buncbiatqjtfandaf: 
x canfora:* mirrajfiat. Hccidit quoqj ut 
In aliquibus annis in uere:fquinantia fepe 
inultos inuadat:quemala x etiam permtio 
fa e>ciflat. f&portet itaq5 in boc tempore 
egritndmem preuenire cum flobotomia: z 
fanguims extractionementofis in cruribus 
pofitis:* uemris folutionerac gargarifmis 
qui fmgulis diebus ac uoctibus:cum aqua 
dilata fieri debent in qua fumacb madefac 
tura fuerit:* cum rob morarum z nucum. 
Contingit etiam ut in aliqua bieme multo 
tiens apoplexia: uel paralifis: z egritudi 
nes illis fi miles eueniant. igitur ne 
cefle ut cum talis fuerit annus: frequenter 
euacuetur corpus cum pillulis quas in ba 
rum egntudinum capitulis nominabimus: 
z. gargarifmistatque llernutationibus z un 
ctiombus totius corporis ex oleis que ibi 
nominabimus. Cibus quoqj erit mmuen 
dus:ac fubtiliandus. 
([ Capitulum de regimine corporis fe 
eundum tempora • 
o portet ut in uere flobotomia z uen 
tris folutione preuemendo fuccurra 
tur: ante quam calor irruetur: minus quo 
qj in ipfo: uinum ell bibendum: z caro co 
medenda* i&mniaq3 dulcia minus lumen 
da . <St precipue boc obferuare debent: 
quibus egritudines ex repletionibus acci 
dere confueuerunttdecet etiam ut cibis fub 
tilibus z infrigidantibus in eo cibentur: q 
busineflateuticonfueucrunt. Cum au 
tem uenerit eftas:motus minuatur z labor: 
foli quoq3 minus opponendum erit: z ciba 
ria calida z crolfa relinquenda. lenter e 
tiam non femel cibo replen debet: fed muf 
tis uicibus diuifus fumendus ent. t£t a 
qua frigida ell bibenda:* in ablutione utc 
da.Sauicb quoqj cum aqua coctum: cum ©Iman« 
jucbaro eft potandum * Jn Potu P*eterea 
n mane fumi debet:nix cum jucbaro: z firu 
~fusn iulep: * rob de fructibus a 
rer ~ r }^CG autem fngide: * cibi cum a 
10 z lumacb compofiti:* cbaris:* bulem 
CQ comedi debent. & dulcibus 
lltem * unctuofis atqj acutis * falfis: efl 
abfhnendum: fed acetofis * tnfipidis ad te 
Pariem conferuandam eft utendum. 'Si 
no quoque tanta efl admifeenda aqua: ut 
quafi aqua fentiatur: uetus uero * fone di 
nutatur. 5n autumno uero fructuum co 
•nemo minuenda eft quanto plue polTibile 
obferuandum ne in meridie foli aliqui 
«e opponant, nocte *ma 
ue a frigore cuftodire debent. £aueant e 
tiam ne aquam bibant frigidam: uel lauen 
tur cum ea: * a labore fimiliter * coitu:ab 
lt*<* debent. Sfqua uero tepida fe lauct 
z ne in locis dormiant in quibus 
orripilationem patiatur: neqj pofl 
cibi do:miant repletionem. fclqua etiam 
frigidanon lauenturteje qua corpus orripi 
letur. /£t non oportet ut uomitus p:cuo 
ceturtquia m eadem ora febrire facit, 
ueant preterea ne famem uel fitim patian 
turtuel cibo una bora repleantur: ufaqua. 
autem taliter temperatum bibant: 
ut animam delectari fatiat: ftomaebo uero 
neque tenfionem neque grauedmem aflfe 
, at • ?n ipfo quoq3 corpus fecundum plu 
res res fine mtermiffione cuftodtatur * re 
gatur:ficut in eftate gubernari confueuit uf 
q3 ad pluuiarum aduentum. Klue poftqua 
aduenennt: a multo malo nocumento fecu 
rnmrfmduilt‘ *«au,em contingat autum 
z eftiualem foje: cuftodia ma 
,n rZHb "“anda- 9n,em «mentio 
in cuftodia autumni :efle debet in bumoni? 
icpreflione * temperamento maior: quam 
m ipforum euacuatione cum uentns folutio 
ne ac flobotomia. i&uod fi in autumno ali 
qua contingat egritudo:cito ei cum medici 
na ante quam augumentetunfubueniendu* 
Itemus enim temporis egritudines: 
male funt * pelfime. $d ultimum autej 
jeta intentio fitrin corporis bumectatione 
In boc enim tempore: boc plus ejiftit ne 
celfarium:quam etiam in eftate. Iteoc naq? 
tempus pro fue completionis malignitate 
errorem non tollerat regiminis: neque lar 
gis permittit uti cibis neque dietam defpi 
cere. Ttefems autemrregimims errorej 
atq; ciborum largitatem tollerat ♦ t£t po 
firemo byemstconfcruat fanitatem:unde in 
ea egrttudinem non incurrunt: abfque ma 
gni erroris caufa. p qua a multa uentris 
folutione caueri debet. portet quoqj ut 
fi quando febres tn hyeme commoueantur 
cito eis cum medicina fubueiuatur: z pro 
prie cum euacuatione. lK}cc namq5 febres 
plerumqj eje repletione accidunt. Jdeoque 
z crefcunttx fortiores fiunt:fi non in prtncf 
pio euacuentur. iSlui autem frigide efteo 
plejcioms : calidis poterit nutriri cibis: fi 
cut funt alliata ceperz alia calida que cibif 
caufa condiendi z faporem tribuendi am 
tnifcentunur piper:ciminum:fmapi:eruca : 
z bis fimilia. qut iuuenis fuerit z ca 
lide complexionistconuementius efi: ut eje 
eis minus accipiattuel omnino ea dimittat 
pa enim fi in byeme egrotare eum non fe 
cerint: egritudinem acuta: m ueris pnnei 
pio uel m eius fine facient:mfi ei C115 flobo 
tomia aut uentris folutione fubueniatur. 
'pe preterea qui in tempore byemis mu! 
ta auide z fimul m ftomaebo reciptt:atque 
qui bonorum cibariorum multitudinem cuj 
umo fufcipit:fibi cito cum flobotomia fubue 
nire debet, tShii autem cibis croflis utitur 
z malis: uentris folutione fibi fuccurrere 
cogitur. 
(j Capitulum de regimine infantis z 
pregnantis • 
p 'iRegnans ab omnibus cibis in qui 
bus eft acuitas z amaritudo abftine 
re debetmt funt cappares: z lupini:atq3 0 
liue tmature z bis fimilia. i©ia etiam que 
urinam z menlfrua prouocanttuitare debet 
ficut funt cicera fafeoliiz precipue ruta ♦ 
& faltu quoq? atq3 percu(Tione:x cafu cullo 
diri debet:* precipue impreg;natioms pri 
cipiorx in fine : * a coitu omnino remoneri 
debet, fl3am boc totum: multotiens abor 
fus ca ejciftit. ifiutriri itidem debet cibis 
fubtilibusibumorum bonorum generatiuis 
ac naufee repreilimstx os ftomaebi corro 
borantibus:ficut eft caro galine: z pdicis: £ra. 
ac editde uino etiam boni odoris paruj bi 
bat:quod tempateftt aquatum.5eiuna quo 
que tn potu fumattrob de fruettb9 acetofis 
z flipticistcum quibus parum de trocifcis 
jciloaloes accipiattut naufeam atq3 alguaa 
reprimat motu z exercitio utatur teperato 
z caueat fibi ne in balneo nel m fole longa 
fatiat mora. Cantilenas uero z iocos: at 
que ea que delectationem afferunt: necnon 
fomnum augere debet: rebufa quoqj odori 
feris circa caput z faciem: ac fuffumigatio 
mbus uti debet. Cibu quoqj alleuiet atq5 
in die multoties comedat:neq3 cibo femel 
impleatur. Si aut appetitus multu deftru 
atur: de rebus acribus parum efl ei tribue 
du5:ut funt cepe z finapi z bis fimilia: que 
difgreg:ando appetitu commouent; i9&a 
fiice ena atq3 olibanum mallicare conuemt 
atq3 granata:necnon mala matia 
na:1: citra comedat M malis aut cibis:fibi 
caueat:* ne mala cibaria z dinerfa \ ftoma 
cbo mifceat:cuflodin debet. iSli enim pofTt 
bile ut cum boc regimine tn pregnatione e 
gritudmem euadat. iSluod fi ipfam infir 
mari contingat:oportet ut fme flobotomia 
feu nentris folutioe medicetur: uei maximo 
timore ac multa diligentia fiat: ad boc ut 
fetus remaneat:* partus fu facilis. 
f Capitulum de alternatione partus * re 
gimine parturientis * 
c bora partus appropinquauertt 
paritura tn balneo mitti debet:ac in 
tina Angulis diebus federe: * uentre3 atq3 
dorfum cum oleo inungere:cibarta quoque 
bonu3 babentia fapore ac lementta:ei funt 
trtbuenda:ficut iffidabegi * aluta factU3 de 
3Ucbaro:ac oleum de amigdalis recens. 
Cu autem partus aduenerit bora:dorfu3 in 
ungi debet cu oleo de keirn* oleo fambaci 
uoicalefactis. Cuietiam femur:* ylia atq3 
rpocondria inungi debent: * eje eis in nui 
ua erit mittendum. ?pfa quoq3 paulatim 
incedere debet:que pollquam pa? ambula 
nerit:fedeat:x pedes equaliter tendat:detn 
uero fnp utrofqj fe fimul eleuet. 22>olor aut 
partus li fortis fuerit:nares * os apprebe 
dendo fe premat .i&bftetri;: quoq3 dorfum 
eteuet:atq3 ylia: z miracb eius inferi 
U0 premat. (St fi diu taliter fe babucrit: if 
fidabegi unctuofum de pulliQ factum t quo 
adeps pinguis galme ac anatis ponatur: 
in potu fumat * uinum boni odoris bibat. 
iSiuod fi partus fuerit durus: z ne parturi 
ens moriatur timeatur: detur ei aque t qua 
fenugrecu * dactili cocta fuerunt libra una 
in qua ante quam detur: parum olet amig 
dalarum dulctum ponatur. &ue non una 
uice fed duabus uei tribus bibenda er it: ne 
euomatur. iffeoft banc aut aquam: trocifcos 
de mirra accipiat. iSt fi adbuc etiam mul 
tum confirmgatunfucum rutte fumat uei al 
ticb:geufir:galbani: omnium ana equaluer 
accipiatur: de quibus due dande funt.5. 
fi delicata fit mulier que barum me 
dteinarum odorem non multuj ferre ualcat 
pondus unius aurei de algalia in umobn 
redolente dilfoluendfi erit: z in potu ei dati 
dum. 5pfa quoq5 cum fuco carius ac bono 
uino efl corroboranda. Secudina ucro 
fi remanfertt.-flernutatio cum condifi nares 
apprebendendo:ell prouocanda. i&uod fi 
boc modo non ejcierit: fecudma ad medici 
nas quas nominabimus: erit reuenendum 
dando eas. Suffumigatio quoq3 cum mu* 
ra:“Z kinan geufirtx fulfure:facienda efr. 
illis autem cum felle uaccino nuetis: 
fiunt pillule quarum una poli aliam in igne 
mtttatunqui ignis fit in foculari: quod ma 
gna fcutella de terra foramen in medio ba 
bente cooperiatur. foramini autem buic 
uulua fuperponatur ut fumum recipiat. 
Iteoc.n.fuinigm fetum ejcpellit mortuu. 1&6 > 
tunc fieri debet:cnm fetus mortuus fuerit: 
z n mouetur uei no mouet fortif. C&6 fi p’ 
partum fanguis fluat multitudo unde uu es 
deffruantunfubueniendum eftei: cum bis 
que in capitulo de menllruorum retentione 
nominabimus * Corroborari quoq> debet 
cum aqua carnis: z uino bono: z atibu. 
Sanguis uero fi non fequatur partum ud 
parum fluat: fuffumiganda efl parturiens 
fumigijs fupraferiptis: de quibus etiam in 
uuluam mitti debet: z medicari debet cum 
medicinis quas in capitulo de menffruoru 
prouocatione dicti fumus. Hooc aut non efl 
dimittedu nec uilipedendu mfi macra fuerit 
et debilis. aSy boc enim generatur multo 
tiens egritudmes dure z male. ©Iman* 
Capitulum de regimine infantis* 
1 d antis aures ftarim poft partum 
premende funt. ©uod etia3 poftea 
muitotiens eft faciendum * Cft preterea 
®b>eruandum:ne lac aures ingrediatur cu 
betatur:? ut pallatum cum meile tangatur 
* nares cum aqua calida z oleo femper mu 
di?icentur:atq5 mucilagines emungantur. 
quoq3 p?ms femper fricandus poftea 
inungendus eft. Cjt membra fimiltter ei9 
'unt ut una quaq3 parte tendenda: z fafcia 
Sunt et rectificada eins mem 
bb:caput U3 z nares ac frons. Iteoc enim 
reSimine fi cuftodiatur:multas euadet egri 
ludmes. /Camillas quoq5 taliter fugat : 
ne ems uenter tendatunneq? multa ex eo 
e$rediatur uentofitas: z ut no accidant ei 
Wolutio z pigritia:neq3l'omnus longus: 
neq3 de latere ad lat9 reuoluatur:x no pb 
iet:neq3 uomat. ©uod fi ifta? fignificatio 
nn$ aliqua appareat:diutius folito a manui 
tarum fuctione:abftuiere cogatur: z tepus 
dormitionis augeat, poftea uero i aqua 
calida balneentur:? mamillarum fuctione 
niinus folito utatur demde uero ad fua red 
ducatur confuetudme:cui de medicinis fom 
niferis parum eft dandurmut diu dormiat. 
£una itidem eius equahtereft motienda. 
quidem fieri conuemt poft mamilla 
mm fuctionem. ©culi quoq3 eius in pri 
nns natiuitatis diebus:panno funt operie 
di. ££t eft fummopere canendum:ne m lo 
co fit multum lummofo z radiofo:ante eum 
tamen nitree margarite :x panni diuei fos 
habentes colores appendi debent. Canti 
lenis quoq5 que uocibus proferuntur ejcte 
fis:? quietis delectationem facientibus: 
ante eum eft utendum:no afperis neq? rau 
cis. uero loquendi bora appro 
pmquauerit: nutrii eius linguam frequeter 
fricet. Superiorem tamen lingue partem 
cum fal gemma z meile fncare debet. 
boc precipue eft faciendum: cum loquella 
tardatur. Snte ipfum quoq3 frequenter e 
loquendum z uerba facilia:? leuia eft doce 
dus. Cum autem natiuitatis dentium tem 
pus app:optquauerit:gingiuefmguli8 die 
b’ cum butiro z adipe galline: fepe funt fri 
cande:ac ordeum fuper eas trabendum. 
Guttur quoq3 x fpondiles colli:frequenter 
cum oleo inungi debenr. &uod fictusuc 
ter folutus fuerit ruentri fupponatur empla 
ftrum qd de cimmo z rofis cum modico ace 
li z aqua madefactis fiat:lacti quoq3 gumi 
arabicum z bolus armenus funt ammifcen 
da:z danda ei. lenter uero fi ftrmgatur 
fuppofito:iU3 de meile cocto :z bauracb ul’ 
de meile cocto zfterco:e muris confectu* 
ano eft fupponendum. adtem 
pus peruenerit in quo comedere incipiat, 
fiant de fimila z lacte ac ?ucbaro magda 
iiones glandibus fimiles :z infanti manu 
tenenda dentur: ut cum eis ludat ac eos fu 
gat: z gradatim difponatur ad aliquid cjt 
eis trabiciendum. Caro quoq3 que eft in 
pecto:e teneri pulli:uel perdicis:eft ei tri 
buenda. autem boc bene fape 
re ceperit:atq3 cjc eo comedere z appete 
re inceperit:fuctio mamillaru paulatim mi 
nui incipiat. "Jn nocte quoq3 eas fuggere 
non permittatur:demdeg:adatim perduca 
tur ad boc ut in die no lactet. iSft ct ualde* 
obfernandumtne t tepo:e calido ablactet / 
1 Capfm 6 electioe nutricis z ei9 regimie.* 
n oponet eflc iuuenem colone 
babente clarum, (&ue cum fit alba: 
rubedinem babeat ammijctam :neq5fit par 
tui p*opmqua:nec ab eo multum remota : 
neq3 leltonem babeat:neq3 infirmitati fit 
pjeparata. ift&amillas quoq3 babeat ma 
gnas:z pectus amplu3 ac pinguedinis co* 
po:is:mediocritatem teneat, p:ete 
rea neq5 falfa comedatmeq* acuta: 113 ace 
tofa:n3 ftipttca:neq5 tabeguil utatur in qut 
bus cft fottis caliditas:neq3 po*ris:neque 
cepis:allia quoqs atq3 eruca:z pcipue api 
um olo dimittat. Tfton eni3 conuenit nutri 
citut ei appropinquet oio. iRutrienda vo 
eft cibarijs de tritico z «31 factis: z carm 
bus iuuembus z bonis:z coctura bene co 
ditis. B coitu autem z menftruorum ,puo 
canone fibt caueat. eius mmua 
tur lac:pultes de farina fabarum uel ri3t: 
uel panis de fimula ficci: et lacte et 511 
cbaro facte ad forbendum tribuantur : 
quibus parum feminis feniculi fit ammijc 
tum. Bt fi lac eius ualde croftum fuerit: 
cibus ent fubtiliandus ♦ quoque pa 
rum laborare cogenda eft * Cui infuper fi 
rupus acetofus et uuium fubtile dari de *ua* 
bent * ift&ultum autem fubtile fi eius lac 
fuerit:cibaria fortia z crofla cum augumen 
to ei danda funt: fomnufque augumentan 
dus. ©uod fi infantis uenterfolutus fue 
rit: nutrici de bis que uentrem ftringant 
dandum erit. Cui neque dulcia :neque un 
ctuofa:funt tnbuenda ♦ fi in corpo 
re infantis botbor apparuerint nutrici 
aqua ordei detur: que neqj dulcia neque 
calida comedens:cum almejetennutriatur 
et flobotometur. J*tfans quoque fi lam 
quatuo? preterijt menfes uentofetur. £.ac 
autem quod melius iudicatur: eft cuius 
una gutta fuper unguem diftillata: neque 
multum fubtilis et currens: neque crofla 
confptcitur: z congelata: bonum babens 
odorem z faporem z dulce * Salfum aute 
lac:uel male olens: nullo modo nutrimeto 
infantis eft conuemens* 
Summa de regimine aliarum etatunn 
p <0eri cum flobotomia: uel forti uen 
tris folutione:nequaquam funt me 
dicandi • Cum uentofis autem z uentns 
eje aqua fructuum folutione :eis erit fubue 
mendum, i&mcjc neceflitate cuftodiendi 
funt:ne multum de confectionibus mellis: 
uel fructibus comedere permittantur: ne 
multas incurrant egritudines . U lacte 
quoque atque cafeo necnon cibis crollis: 
abftinendi funt:ne in eorum ueficis lapis 
generetur. iStoibus femina melonum eje 
corticata cum jucbaro funt tribuenda: ut 
urine inftrumenta mundificentur ne lapi 
dis ibi generatio fieri incipiat . "5pfis 
quoque cibis multum repleri :non eft per 
mittendum:neque cibos fumere permittan 
tur: donec primus cibus Ht digeftus: et 
eje ftomaebo exierit . i&uod ideo faci,en 
dum eft:ut a fcrofulisfmt fecuri .ISdo 
lefcentes autem z iuuenes: ab acutis in 
firmitatibus funt cuftodiendi: eos floboto 
mando:z tpforum uentres foluendo. iQui 
bus fortiter reprimentia ftatim ey quo acu 
tarum egritudinum m ipfis apparuerit 
figmficatio : danda erunt ante quam egri 
tudines: perficiantur: et augumentetur • 
Senes uero fic conferuandi funt: ut ad eo 
rum corporum euacuationem cum mediet 
iris magis intendatur quam cum floboto 
mia. i&uorum corpora ne ad malum de 
uemat:futit conferuanda tpforum minuen 
do laborem:ac coitum:ut fuorum co:poru5 
mres diu perdurent :z non balneentur fpa 
tio longo. iSlui autem funt m fenio:a labo 
re atque coitu: necnon flobotomia: mfi ma 
gna imminente neceITttate funt remouen 
di. cibis bonis fuauem habentibus 
faporem:ac facile digeftibilibus funt alen 
di. Sepe quoque balneis uti debent: ac 
multum dormire. IRebus etiam odonfe 
ris faciem z caput inficere: atque futfumi 
gationibus uti:x quiete conuenit: ea quo 
que ejcerceant: que multum delectari faci 
unt. t&num preterea temperate nature 
fubtile atque clarum bibant. iSuod et 
aquam mediocriter babeat ammijetam: ac 
temperate ab eis fumatur. Hoij autem fi 
boc regimine tali modo cuftodiantur: pof 
fibile eft ut ad decrepitam tempore longo 
deueniant atque ad ptifim:z ut eo? corpo 
ra:neq3 dentiamur: neq3 deflruantur. 
«Capitulum de probatione medici. 
u Side confiderari debet: in quibus 
uitam fuam expendit medicus :z ui 
quibiis illud quod de fuo pretei ijt tempo 
reejtercuit:atquede quibus Itando folus 
cogitat. Si enim fue uite fpatium medico 
rum ac libros perferutando 
p:eteri)t:ciufque fiudium eft quando folus 
ftat:eos diligenter intueri bona de eo ba 
beri potefl fufpitio. i&uod fi uite fue fpa 
cium in alijs quam tn bis quorum fecimus 
mentionem ftudendo preteriuit ac folus 
flando in cantilenis mflrumetis muficis 
delectatuninebriari quoque atqj bis fimi 
lia concupifcit: fufpitio mala de eo babei t 
potefl. 'jjftoftquam autem fcitum fuerit qo 
ipfe frequenter libros intueatur: co' fidera 
dum erit:qualis fit eius aftutia atq3 inge 
ninm z an cum loquacibus z oppolitonb9 
fit conucrfatus: z fi m eo f.t potentia per 
ferutandi z medicandi uel non. eft 
etiam perquirendum fi cum predictis bo 
minibus quod preditimus dm focietatem 
babuerit: z fi ab eis fit adeptus perfera 
tandi z medicandi uirtutem. iSbferuari Blman» 
JCra* 
etiam debet fi ea que legit intelligit uel 
non* autem eumlib:os lege 
,c ac Mtelligerenotum fuerit: an in infir 
jnotum cura labozauerit: et ets medica 
U9 fuerit atque fi boc in ciuitatibus farno 
118 medici atque infirmi multi funt ege 
i diligenter erit perquirendum aut no . 
autem bec duo babere inuentus fue 
cE: faRlens em:Z a^9 P**fe*ri debet. 
fi contingat alicui unum ifto:um de 
e"e conuementius eft ut operandi magide 
num ei defit: ita tamen quod non penitus 
eius expers elidat: fed operandi noue 
rit partem: quam ut eam que ui antiquo 
11,1m libris continetur fapientiam p:o:fus 
igno:et. i&ui emm quod in lib:is efl no 
mt: atque imaginatur cum pauca opera 
tiois notitia perueihet ad id :ad quod mul 
tt eo:um qm ea que in ltb:is continentur 
non nouerunt: neque imaginati funttnullo 
modo peraenire poterunt. dut etiam ni 
cbil fciunt mfi quod ab bis qui longam fo 
cietatem babentes: cum eis qui bec in ci 
uitatibus famofis ubi multi medici funt:ac 
multi infirmi: didicerunt :edocti fuerant. 
Si quis autem buius doctrme nomen fit 
adeptus qui litteras non nouit: uel fi lit 
teras nomt: uerba tamen non intelligit : 
nec etiam cum fapientibus mo:atus fuerit 
non cft confidendum in eo :neque fue fapie 
tie eft credendum. fciendum efl: 
cum nullomodo pofle p:oficere „ 
bile cft enim unum bominem: etiam fi Ion 
gotempo:e muat buius doctrine per fe 
maximam confequi partem :nifi fecundum 
p:eccdcimuiTi inceflerit regulam. femus 
emm docuine quantitas: uite bornmis 
menlui am multum excedit, i&uod non in 
bac tantum doctrina: ueram etiam in plu 
ribus inuemtur doctrinis. iSiui autem de 
bac doctrina ufque nunc aliquid funt confe 
cutunon pauci fuerunt:neque in b:eui bec 
confecntt fuerunt: fed fuerunt mille et in 
mille annis boc adepti fuerant ♦ f©uo*u$ 
lib:os fi quis frequenter perferutatus fue 
ftt: in b:eui omnes ui6e uidebitur: ac fi 
illis mille annis uixiffetrz illo:um 
•rolle annis pertuliflet. SSed fi eo:um ne 
Sugantur libri: bomo in uita fua quantum 
perferutan poterit: aut eius experimenta 
uel inuenta quam menfuram 'habebunt : 
etiam ii omnibus bomuubus fit ditio:: at 
queacutio:. !3&uap:opter fi quis hbaos 
non perfcrutatur ac egritudinum fo:mas 
non inteiligit: ante quam eas uideat : 
quamuts ipfas multctiens uideat :dimutit 
eas: quia eas non cognofcit: et abielutc 
pertranlit eas: nulloniodo aliquid ex eis 
intelligendo • 
Repletus efl tractatus quartus incipit 
tractatus quintus de deco:aiione.76 .con 
tmens capitula, 
& Capitulum de furfuribus. 
KR <6 S 
remouentur continue 
abradendo caput et 
f fingulis mugecio noc 
[ tibuorz polleam ma 
ne cum multa calida 
aqua abluendo m bal 
neo uel in domo ♦ £iue fi non fuffeccnnt: 
cum farina ciceristx femine altee: -z aceto 
tribus lauetur diebus. $>imtliter quoque 
cum aqua in qua ftcla cocta fuit cc baui acb 
pauco: caput eft abluendum. Sblutio 
fottis in ablutione furfurum.*^. farme ci 
ceris .3.100. farme fenugreci: furfuris trt 
ticeubauracb panis uitn albi z triti: fma 
pisromnium ana.3.iS.altbce.3 .io.inifcean 
tur omnia cum pauco aceto z aquari una 
quaque ebdomadatlauctur caput eje ea. 
©uod fi poft p:edicco:um adhibitionem 
furfures permanfermt:oleo rofeo CU3 pau 
co aceto mijeto: caput quaque nocte cft m 
fundendum, jenter quoq3 fuauiter e fem 
per foluendus. 
Capitulum de allopicia. 
c pilli capitis uel barbe cadunt: 
locus cum panno afpero eft fricati 
dus donec fiat rubeus. cum 
cepis fo:ttter fricetur: donec patiens m 
loco illo incenfionem ientiat et ardorem. 
iSui die illa ac nocte: fic manere permit 
tatur. ?n mane autem fimiliter regatur. 
fi in loco ampulle apparuerint : cum /£ia. 
adipe anatis ucl galine inungatur et frtea 
tio aliquot relinquatur diebus : donec 
quiefeat * £t fi tunc pilli nafei ceperint: 
locus multotiens abradatur: z cum pan 
no ftngulis frteetur diebus: z oleo in quo 
keifini z capillus ueneris:* camomilla fue 
rint cocta: inungatur. iShiod boc modo 
fiat, Cuinfque lilomm.f .1 .fumatur: z in 
aqua pofita: fuauiter ufque ad dtTTolutio 
nem coquantur, i&uibus difcoctis: aqua 
coletur: ex qua lifoa una cum una libza 
olei de beu mifceatur: que fuauiter ufque 
ad aque confumptioncm coquatur. l&uod 
autem remanet:ab igne deponatur: z ufui 
cum opus fuerit referuetu?. Si autem pii 
U ex buiufmodt medicinis non nafcantur: 
egrott regimen eft inquirendum: quo in 
pxcedemi ufns fuit tempo:e ac corporis 
difpoiitio qualis in ea bo:a fit: inuefiigan 
dum quemadmodum in capitulo de cogni 
tione bumoris in co:po:e dominantis: et 
m capitulo de uirtutibns ciborum contine 
tur. i£t fi cognitum fuerit ipfum: cibaria 
fiegmatis generatiua frequenter comedif 
fe. Colo: quoque cutis a qua pili cadunt 
albedim attinere uideatur:pillule ifiedan 
de funt quarum deferiptio. #. turbit albi 
pulueris ptgre:ana. 3.10. colloquintide. 
3.itj.et tertiam. cSjc bis tritis z cribellatis 
ac oleo inunctis : informentur pillule eje 
qinbus.3.2.uel trium pondus: ter in men 
fe uel quater tribuatur. patiens quoque 
nutriendus eft cum cibis bonorum bumo 
rum generatiuis. Tfcoftea uei 0 reuertetidu 
ft ad medicinas cum quibus idem locus 
medicari folet. fi patiens cibos co 
Iere rubee generatiuos edere confueuerat: 
et color atque etiam corporis dtfpofitio: 
boc idem figmficauerit:pillule: ille quas 
nominabimus multotiens erunt dande :ip 
fiufque regimen ad ea que bumorem gene 
rant frigidum reducendum erit. 
rum confectio.#, mirab eurinorum: rofa 
rum rubearum:ana.3.S. aloes fcotrenfis • 
j.i.fcamonee. 3. quarta pars: ex bisom 
mbus fiant piUulctet pro una potione den 
tur. fi patiens cibis colleram ge 
nerantibus nigram uti confueuerat: et co 
lor atque loci obfufeatio :et eius afperitas 
boc idem monftraucnut :locufquc uebemen 
ter ficcus extiteru:apouma de epttbimo : 
et epitbimum cum fero: et bis fimilia que 
colleram nigram expellere confueucruut 
ficut m capitulo de melancolia dicturi fu 
mu9:danda funt: patiens quoque boms 
utatur cibis:'! poftea ad medicandum eun 
dem locum recludendum erit. /6pitbi 
ma pilos in infirmitate alopitieS renatei fa 
ciens.Tfc.fpume maris »5.10. bauracb fur 
furis eufozbi j:ana.3.2.ftapbifagrie: canta 
rtda*um:ana .3.1 .omnia cum oleo ueteri 
mtfceantur :x poftquam locus cum cepis 
fricatus fuerit: epitbimetur. i£t fi tn 
loco apparuerint ampulle :per aliquot 
dies dimittantur: z cum anatis adipe :et 
unguento de cerufa curentur donec leden 
tur. poftea ucroboc tdem reiterandum 
erit fi nccelTe fuerit. 
d Capitulum de generatione pilo:um in 
locis denudatis • 
f 5 barbe uel cilio:um pili exiles ac 
molles fuerint: locus fricandus erit 
ex fpuma maris: z cinere keilbmcum oleo 
ueteri mixtis : fiogulifque noctibus ex 
eis inungendus, patiens quoque uinuj 
fozte bibat. Cuius regimen ad ea que 
temperate calefaciunt reducendum eft. 
Sd idem alia confectio que etiam foz 
tio: exiUit.U.olei deben. f .1. cantanda 
rum alas z capita abfeifa babentiu ♦ 3 aij. 
conficitur fic: cantarides trite m oleo nut 
tuntur: deinde oleum cum ipfis in olla 
paruapofitumfuperlentum ignem: cum 
ligno frequenter comnufccncio coquatur: 
donec ipfum infpifletur:pollea ab igne de 
pofitum reponatur: cui parum mulci: uel 
ambre: eft ammifcendum ut bene redo 
Ieat. quo fi locus fricatus fuerit do 
nec ueficas babeat apparebit citilfima pi 
lo:um natiuitas. 
(I Capitulum de conferuatione pillojum 
ne cadant: z ipfo:um elongatione z cura 
tione imci) caluicij. 
a H&Iutio facies capillos logos: folia 
a5edaragt fumanux capiU’ uenens 
uindis:-! mura:.-! mirabarebhci:'! ponanf SUman. 
m ablutione:-! cooperiatur caput ex ea: 
pcitquam aqua madefactum fuerit: in qua 
1 Uci fuerunt pofiti. Silia ablutio ca 
P;108 Sciens longos. c9qua in qua ficla 
C0cta fuerit fumatur: in qua parum fma * 
pm ponatur: et cum ea capilli lauentur: 
pofiea neroannnganrur oleo:* augumenta 
buntur. bis autem que capillos 
cadere p:obibent:oleum ell mininum cum 
frequenter capilli eo inungantur . i£os 
etiam confirmattfi laudanum m mno refo 
latum equali menfura cum oleo mirtino fit 
Qramixtum cum frequenter eo utnntunfcili 
cet ut capillorum radices eo in nocte fri 
eentur :z poli in mane balneum tngreffus 
, lll*i patitur: cum aqua calida eos lauet. 
Z' capillos cadentes retinens: 
c»nbhd:* folia mirti fumantur: z m aqua 
coquantur ufque quo aqua turbida fiat . 
buius aque libra.i.olei onfacini. 
bbra.i.accipiantur: z mixta ad aque con 
fumptionem coquantur. Iffcollea ueroei 
tjuod ex decoctione remanfit.f.i.laudani: 
tn umo refoluti addatur: z capillorum ra 
dices :cx boc oleo fricentur. ©leum 
capilloft faciens rigidos z etiam nigros: 
b eo inungantur/^-foliorum mirti: folio 
tum papaueris rufi: capilli ucneris fplce 
nardi:aperi:femini3 ficle: feminis apij: 
embIicorum:ana quantum una manu capi 
potefh feee autem omnia tn tribus libris 
aque donec ad unam reddeant libram co 
quendi funt: et pollea colauda:demde co 
latura bec cum una libra olei alkeiri ell mt 
fcenda:* ufque ad aque confumptionem co 
queiida. /£ui pollea admifeenda funt.2.5. 
acatbte:* tamundem cineris corticis pini 
ccmceps uero reponendum:* fmgulis die 
bus ex eo inunctio eft facienda. iUfec 
dicamen promben3 caluittum et curans 
quod ex eo iam incepit ue 
neris:foliorum mirti: corticum pini: tbu 
i is :an.a partes equales. i&ue affari de 
bent donec teri poffunt: pollea uero am 
tnifceatur eis: laudani * mirre ana quan 
tum de uno quoque fupradictorum ex qui 
bus cum uino ueteri * oleo de femine rafa 
m nrixtisjcaput in nocte epitbimetur :*m 
die lauetur. £t afliduetunboc emm calui 
tium fanat inceptum. 
(I Capitulum de fciffuris extremitatum 
capillorum. 
f 5 capillis boc ‘eueneru accidens : 
aqua z oleo concuffis donec bene cd 
mifceamurtfrequcnter erunt inungendi. 
g$um mucilagimbus quoque uifcofis: cos 
lauare oportebit:ficut ell ea que fit de femi 
ne linux pfillij: z foliorum fifami: z que 
illis fimilantur. iQuodfi illa non fuffece 
rinnquies:* comellio :z balnei ufus z po 
tus augumentart debent. %\ autem con 
tingat ut cum boc in corpore fit pinguedo 
et fit cius figura pulcra: z boc accidens 
paruum cjallat: a medicinis defillendum 
erit. Si autem magnum fiat: frequenti uc 
ms foluticne utendum erit: z fiobotomtn 
facienda: cibaria quoque ac utnum: funt 
minuenda. 
(fSpitulum de crifpatione capillorum . 
c Slpilli frequenter funt fricanditcum 
foliis fidre albetx gallis. ‘fRes 
fortis ad iflud:farina fenugrecit t mirra: 
et femina lufquiami albi tritarx fidre:* gal 
le:ac caljctz merdafengitfumantur z ejc om 
mbus capilli fricentur. 
(f Capitulum de bijs que efficiunt capil 
los planos. 
i 1R bac medicatione eis ell utendum 
quibus capillorum curantur fixure: 
et inunctio e* oleo fifammo tepido: ell fa 
cienda. Super capillos quoqs aqua cah 
da fepe ell fundenda. 
C Capitulum de nigrificatione capillo?. 
f Amatur tertia pars unius librc gal 
larum: z inungantur oleo: et frican 
tur donec nigre fiant z findantur: dem 
de accipiamur eris ulli: dragaganti.ana. 
5.S.falis gemme.5.ij.aluminis.5,i. terant 
omina in moduj colVi j:deinde aqua calida 
admodu maffe cofperfe :quatuor Inoris fer 
metari pmittanto caput z barba pnv ablu 
ta cu aqua calida z pollea exfuxata: mani 
bus pfricando limanf ex predicta medici a 
z folia defuper ponant:ne medicame deiic 
cet.l£hie pollqnaj per fex boras fic penna j£ia. 
ferint: cum aqua tepida lanari debent. 
/Cinctura alia • Sumantur merdafen 
gi z calcis non ejctincte: amborum par 
tes equales :luti quantum de predictis 
duobus :cernle quantum de omnibus. 
bis omnibus aqua confperfis: inun 
gantur capilli: z folijs defuper cooperi 
amur . poflquam per tres borastali 
ter manfermt: cum aliquibus Iauentur mu 
cilaguubus : proueniet enim ejc boc ni 
gredopulcra . linctura alia : merda 
fengi: et cale fumantur: et fu per ea fejetu 
pium aque fundatur: et in fole fic manere 
per tres dimmittantur dies frequenter 
commifcendo: deinde aqua bec coletur: 
et mittatur mea lana: que fi denigretur 
bona dl. Smautem fic non enemat: in 
bac aqua fejeta pars merdafengi: z calcis 
ut prius iterum ponatur: et manere per 
mittatur. &uod tamdin fieri comienmdo 
ucc latina itnilTa tingatur. uero al 
cbanna cum aqua predicta confperfa fer 
mentari permittatur: de qua tinctura fa 
cienda eft: denigrat enim perfecte: z ua 
let ad auuful: fi eje lana m bac aqua intitt 
cta pilorum radices fricentur. 
{[ 153pftulum dc regimine capillorum ne 
cani cito fiant. 
f i£pc aliquibus bominlbus cani ci 
to mtempefliui uidelicet innafei fo 
lent: ahjs autem tardari: fue completio 
nis caufa. ®e bis autem que canitiem 
tardare faciunt eft boc fcilicet ut de trifara 
minori in mane frequenter fumatur. fiSu 
tus defcrtptio. . mirabat nigri: kebuli 
bellirico?:emblicoru omnium ana partes 
equales terantur z oleo inungantur :z cuj 
meile conficiantur : de qua fingulis die 
bus in mane ad nucis magnitudinem fumi 
debet. glfoaioz autem pars eorum qui 
bus nutrimentum fit: fit kalagie z allatu 
re. Sbitmere autem conuentt a lacte: z 
a cibis habentibus micas panis ammijc 
tas :i a pultibus que funt multum fpifle. 
et a frumento cocto :et ab bis que mei 
le conficiuntur :et a potu aque niuis: et a 
multe aque potu. '§linum aute uetus z pu 
rum :modice bibendum efl:uel ydromel. 
quoque que falmuria condiuntur: et 
funt falfa: edenda funt 2 z panis tn almu 
rfnabatiteft intingendus :etde eo parum ; 
aieinnioeft potandum. Sida preterea 
cum finapi comedatur, iQuodfiboc utca 
regimine calore infeftetuncnm aceto et fi 
rupo acetofo ipfum reprimat . #£>ulms 
tt balnei ufus cum aqua ac coitu0 minui 
debent, feoc quoque fummopere eft caue 
dum :ne capilli aqua rofata infundantur: 
et p:ecipue fi campboram babuerit am 
mistam. /Et fi quando boc factum fuerit: 
Audendum eft ut deficcentur. Unguentia 
quoque utendum elhin quibus fpecies cali 
de et odorifere ac ftiptice ponuntur: ficut 
cfl oleum quod dicimus, ikuod fi quis ad 
boc multum anbelaucrit: ad elec 
tuarlum de anacardie accipiens tedat :qd 
in bieme incipiendum Crit. 
) • 
(1 Capitulum dc tinctura capilloruj rubea 
uel fubrubea. 
f Amantur lupinorum tritorum.3.10. 
mure.?.S.alojcanti fecis uini ficcate: 
et aflatemna.*. 3.deiiide cinis farmento? 
accipiatur:et aqua fupereum fundatur: 
et per noctem unam fic dimilfus coleturret 
ct bac aqua predicte confictantur medici 
ne * '{fboftea uero capilli ejc eis inuncti: 
per noctem unam dimittantur: ac deinde 
iauentur. i&uod iterum atque iterum fi 
militer faciendum elhx fient prius rufi po 
Aea uero rubet. 
0 Capitulum de albificandis capillis. 
f Amantur Aereus irrundinutmx enu 
la ficca:et mes:et femina radicum:? 
femina nefrim ficca:? fulfiir :z flos cappa 
ris ficcus:? ejc bis omnibus cum felle uac 
cino z aceto collectis inungantur capilli. 
poftquain cum fulfure fuerit fufliimigatt: et 
non lauentnr:fed dimittatur fic:? poft boc 
fuffumigentur cum fulfure. i&uod multis 
conuemt fieri uicibus. qfboftquam autem 
albificare ceperint:oleo fambacino freque 
ter funt inungendi. 
(T Capitulum de bis que auflferut capillos 
efc que fubtiliant z que euellunt z que eo? 
probibent ortum. 
c Sicis albe:et uebementer acute: et 
cineris coclearum maristpartes fu 
manturequales:arfenicicttrini tntiut al 
cobol octaua unius partis fupradictorum. Slman * 
bec omnia cum aqua in mortario trita: 
P^illua® l>oras fic manere dimittantur. 
jc quibus ftc peractis : pili funt inun 
aut Cjc fpmna marina: z gip :of 
v f ,lac3 fiat. Jfta quoque bona exiftunt. 
bis preteiea que capillos fubtiliant: e 
Clni9 mtiumtuel bauracb:in pfilotro mit 
tatur, &>e quo cimg fepe eft fricanda. 
poft pfilotri ablutionem cum ordei fa 
rina uel fabarum:uel melonum feminis eft 
fricanda. 
I Opitulum de bis que pemtus auflfe 
f^tpUos. 
c Hlx fortis fumatur: fuper quam feje 
. tuplum aque fundatur : z per tres 
0169 fic dimilTa coletur:poftea uero in bac 
aqua fexta pars calcis ponatur: et 
,lc per tres dies regatur. Ifeie geftis fex 
ta pars arfenici eurini triti m predicta 
Ua mittatur: z tamdiu fub fole dimitta 
tUi : donec penna immilfa depilletur cum 
eXrabitur* poftea autem corpus ex lana 
111 boc medicamine intincta fricetur. jfftud 
enim cito abradit pilo3. H&oft bec uero 
oleo rofeo locus inungendus erit. &>e bis 
autem que capillos boc modo deftruunt: 
eft ut eueiantur pili: z inungatur locu3 ex 
plftlio :z aceto :multis uicibus: atque ex 
tulquiamo z opio z aceto. Sut locus de 
puatus fanguine ranarum que in aqua mo 
fantur que non mouentur: inungatur uel 
•aiigume teftudims: uel inungatur locus 
depillatus oleo in quo ftellio coctus fuit: 
mque ad omnimodam dilfolntionem :aut 
oleo in quo eritius coctus fuit: aut inun 
gatur ex caftoreo et meile: multis uicibus 
pius quaque uice prius eyuulfie. &>e 
bis autem que pilos in femore z barba: 
atque afcelhs nafei non permittunt mft 
poft longum tempus: eft ut cbimolee z ce 
rufe fumantur paites equales aluminis 
unius partis medietas :z mifceamur cnm 
fucco iufquiami uiridis: uel cum aqua ace 
to mixta in qua iufquiami femen coctum 
fuit: z limantur ex eis loca. f&uod mul 
tis fieri debet uicibus. filorum enim or 
t«s: ex boc uebementer tardatur: ac fo* 
talTe eorum exitus omnino probtbetur. 
£ Capitulum de illis que odorem pfilotri 
reprimunt. 
I I0cu3 cum folijs perficit cum fero 
pbie croci ortulam: z cum alcbau 
na :z rofis :z ciperis z cum bime fiue fepa 
ratim fiue compofite fricari debet . 
<[ «Capitulum de bis que probibent ne pfi 
lotrum aduftiotiem neque puftula m corpo 
re faciat: z de curatione eius quod adu 
ftum eft * 
p Silotrum aduftionem facere probi 
betur: fi non multum cum eo frice 
tur corpus: z cito lauetur :z corpus ante 
quam e; eo liniatur: oleo rofeo fit inun 
ctum .. f&uod autem ipfum m corpore pu 
ftulas facere non permittmeft ut cu5 aqua 
calida lauetur ufque quo remoueatur: et 
poftea in aqua frigida diu moletur cor 
pus: et aqua frigidiflima fuper ipfum fun 
datur: et proprie fuper loca in quibus pu 
ftule nafei folent: et aduftio fieri. $i au 
rem aduftio fiat: lentes excorticate z ti i 
te mixte cum aceto z aqua rofea: et locis 
aduftis epitbtmate panno defuper poii 
toligentur. Sedfi quandoque anipulle 
nafcantur z caro aduratur: cum unguen 
to de cerufa :z unguentum quod fit ex mer 
dafengi: z oleo rofeo: z albumine oui cu 
retur. Iteoc quoque puftulas m corpore 
fieri probibet: fcilicet ut poft pfilotri re 
motionem cum aceto et oleo rofeo fortis 
fiat fricatio. ’ 
de fabafa: z funt ulcera cru 
ftas babentia: que in capite nafcuntur ucl 
faciem: que multotiens liccifiime exiftum 
rugofe z albe z quandoqj bumore babudii 
tes z uirus cy fe fundunt. 
b &z>c autem curantur uentofis tn no 
cra pofitis: et apertione alicuius 
uenarum que eft in cute capitis :uel poft 
aures. tSt que illarum maior fuerit ape 
natur. & rebus quoque acutis et falfts ac 
dulcibus abftineat. alatur cibis mft 
pidis z bonis: et fi patiens tolerare po 
terit: uenter cum ap03imate de mirabo 
lanis z aloe z fcamonea foluendus erit . 
poftea ueroepitbimattbus epitbimandus 
erit, ad fabafa cum recens 
eft z in corpore fit infamis . ZSene de 
curcuma : alcbana: anftologia imerdafen 
gitcortices granatoru3:fumantur z cy bis 
omnibus tntis z cu aceto z oleo rofeo nux 
tis epitbimetur locus. «S;umaute3 fabafa £ra. 
uetufta fuerint: fumantur fal z calcantum 
adufta:fulfur ? terra argenti uiui:galleue 
nedecurcuma:merdafengi:ariftologta:om 
ma bec trita cum aceto ? oleo rofeo commi 
fceantur:? epitbimentur. Sed cum fabafa 
ficca fuerit ? alba frequenter fricada erit 
cum oleo ? cera:? adipe anatis: ac aqua 
calida lauanda:? mucilagimbus. facies 
uero cibis bumectatiuis femper alendus 
erit, quoq3 per nares inii 
ci debet ex oleo de femine cucurbitaru3: ut* 
eje oleo de amigdalis dulcibus :uel uiolato 
? bis fimilibus. i&uod fi egritudo ad cu 
randumgrauis fuerit:locus fcalpellandus 
erit: ut fanguts effluat: cui medicaminis 
acuti puluis fuper fpargendus erit: donec 
radicitus euelatur. 'flMteauero cum un 
guento rubeo quod conficitur ex merdafen 
gi:? aceto:? oleo:? nenis de curcuma: me 
dicetur. $?e bis autem que fabafa molle3 
remouent penitus eft fricatio cum aceto:et 
fale:? ufnem uiridi multotiens facta: Iteec 
enim eam remouet ? penitus deftruir. 
Capitulum de bijs que faciem albificat 
et cutemfubtiliant? factem claram? luci 
dam efficiunt. 
f Amantur farina ciceris: ? fabarum 
z ordet ? anulum: ? dragg. ? femen 
rafani:? cum lacte confpergantur:? ex eis 
facies in nocte epitbimetur:? aqua calida 
in qua mole ftcce cocte fuerint ? furfur in 
mane lauetur. flsoc decem noctibus fieri 
debet. Cumera alia conueniens ? foz 
tis. Sumantur amigdale excorticate: et 
anulum: ? dragg.? commifceantur omnia 
cum aqua croci ortulam:? ex eis epitbime 
tur facies in nocte ? lauetur tn die cu aqua 
in qua uiole ficce: ? camomilla cocte fue 
rtnt. Slutfumantur amilum? dragg.et 
amigdale dulces excorticate: ? cum lacte 
confpergantur:? epitbimetur ex eis facies 
z cum ceperit ficcari renouetur epttbima • 
t&uod poftig per edomodam unam factum 
fuerittaqua calida locus eft abluendus. 
<T opitulum de bis que colorem efficiut 
rubeum. 
S colorem nebementem 
rubeum facit. albi: arfeni 
ci rubei partes equales. Iteec trita cum 
lacte confpergantur:? eje eis per ebdoma 
dam unam facies epitbimetur: z fit epitbi 
ma lene ? fubtite. /£umera alia.l^.cro 
ci orientali9:rubee cum qua tinctores tm 
gunt:tburis mire mafticis partes equales 
faci cepe que uocatur bulbus tamni ut eje 
eo poffint confici. e,t bac confectione 
facies in nocte limatum in die lauetur. 
S£>e bis uero que colorem faciei rubeum ef 
ficiumteft cicem ficus: z mala granata 
dulcia.? carnem comedere % uinum rubeuj 
et croffum potare:? eis que ex meile fiunt 
uti:? cum aqua calida dulci fepe lauari: z 
ouorum uitellos edere ? afam. £tft enim 
in altit colorem fatiendi rubeum proprie 
tas:quod etiam in alijs inuemtur limiiiter 
Medicamen colorem faciens rubeum 
»*&.ifopi ficce.j.io.croct orientalis.5.5.311 
cbari.3.i3.ec bis fiat puluis de quo fingu 
lis diebus due fumantur.3. 
«tapitulum de bijs que colore citrmat. 
e X bis que colorem efficiunt citriuu5 
funt i locis morari calidis:? aquas 
bibere que non mouentur: ? aceto in come 
ftione frequenti uti:faciemq3 cum ciinino li 
napifmare. &3arda5b quoque faciem red 
dit citrinam:? comeftio luti: ? uigilie nml 
te:? triftari: i cibo in quo de cimtno multu 
fit ammittum utuuel frequenter ipfu3 odo 
rare colorem efficiunt citrinum:? qui I do 
mo in qua multum eft ammurn iacet citri 
nitatem incurret faciei, 
fi Capitulum de bis que colorem de 
nigrant . 
o Tfbponi Ibit: z comedere ex cibis fal 
fis:? dimmittere balneatione3. /£t 
de bis que fuperfitiem nigredine afficiunt 
eft ut cum pfilotro ? merdafengi epitbime 
tur. 5oniter enim eius denigrabitur co 
lo::qui remoueri nifi duriter non poterit. 
l&uem ft remouere fuerit necefle: cum ace 
to in quo ufnem recens decoctum fuerit:Io 
cus lauetur atq5 lacte acetofo: ? cum citri 
acetofitate:? farina ciceris ? aceto:multis 
fricetur uicibus. humere quoq3 multis 
diebus funt factende:donec ad fuam rcuer 
tatur locus difpofitionem. /£orum prete 
rea que colorem denigrant: eft origanum 
frequenter comedere et mirabalanis uti 
conditis. 
Capuulnm de illis que delent pannu3*. 
q pannum remouet eft faciej cu 
femine rafani epitbimare: uel cum JSltnan * 
femine eruce:uel cum fece croci ortulani de 
cocta:donec tncrofletur:cofto z cmamomo 
tntis:x ex ea cofperfis epitbima faciendu 
uel fwapi fumatur z cum ficubus teratur:z 
exeis locus cum aqua calida epitbimetur 
aut pannus aqua calida mfufus fatiei fup 
Pluatur donec rubefcat:z poftea medicam 
*pfi adbibeatur. &t eft obferuandum: ne 
facies uulnereturtfed cum dolerc inceperit 
efl auferendum:z locus quiefce 
re pernuttcudusM poflea ad medicamen e 
Adeundum. Medicamen quod pannu 
lemouet. xSfeacbael z amigdale:z femina 
molonum fumantur:z excorticentur omnia 
* terra argenti uiuitequali mdura:z ex eis 
fiat epitbimatuel inacbael femina: z amig 
dale z bdelliu molle terantur cu$ aceto z fi 
Gt ex ets epitbia . iftfeedicamen aliud 
remouens paiinum.*&.lupino£:femims ra 
fani:femims cruce:ccfii: amlgdalaruj ama 
r bdellij: equalia po 
dei a:cofice fic: bdelliu i aqua acerdecb dif 
foluatxx quo alie medicine confperganf: 
ex quibus fiat epitbima. 
(| Capitulum de medicandis lentigini 
bus nigris z parms • 
e S£ eis que lentigines auferunt fiue 
fmt parue ftue magne cuj funt accide 
fes:funt flobotomarc:z coleraj nigra a cor 
pore frequenter expellere: feruqj cum epi 
tbimotz epubimi apojima bibere. l&uod 
umiliter fieri conuenit: cum panus epitbia 
tibus remoneri non pot:z poflea ad epitbi 
ma redeundu. Epitbima ad lentigines 
magnas z parnas: farina z amig 
dale amare excorticate:z bauracb:z femen 
ratam lumanf: z ex eis cu mucilaginc fenu 
gi eci confectis:facies fmapifmetur. i&ue 
tamen prius cum panno aqua calida iufufo 
madefiat:aut medicamine uti uoles de bal 
neo egrediatur, Sliud epitbima: faria 
lupinorum:! amigdale amare:z femen cau 
lis fumant:! ex bis omnibus cum lacte ftcF 
nee collectis epitbia fiat. Sut fiat empla 
Urum ex fapone:z cum pongere ceperit: la 
uetur locustz inungatur ex oleo amigdalio 
poflea uero itei u ut prius fapo apponatur: 
Uel ex amomaco dilfoluto epitbima fiat. * 
*&ut mabdacb: dilfoluatur cum mucilagine 
fenugreci z epitbimetur. ©mnc aute epi 
fbima quod ad neruos facittz ad lentigies 
magnas z paruas z ad panum poftquam 
patiens balneum exierit: aut locus cu pau 
no aqua calida mfufo multottens bumecta 
tus fuerit: donec rubeus fiat z fubtilis fa 
ciendum erit. 
Capitulum de illis que auferunt dea 
trices uulnerum. 
u cinerum cicatrices, eje merdafengi 
cum oleo rofeo albificato epitbtman 
de funt:atque anatis adipe p:o epitbimate 
m eis utendum ed. Super quas etiam em 
plaftrum diaquilomuel de fermento ponen 
dum cd. £is quoqj empladrum de pane: 
fimilagims cum dactilis mijto factum: fu 
perponi debet« 
f Capitulum de illis que aufeiut rubo 
rem in facie elidentem. 
b m egritudim confert balneumfe 
pe igredi:x aqua calida facie fua co 
tidie cooperire:1! in fronte flobotonriam fa 
cere:fangnifugafq3 locis fuperponcre: z lo 
ca p:ius fo:titer fricare cum panno donec 
fanguis ab eis fluat: poflea cum ialc z ace 
to:deinde cum unguento mbeo:quod m ca 
pitulo de fabapba nominauimus inungere. 
Iteuic quoq3 egritndmi confert: fi loca fapo 
ne epitbimata fic dinuttanfcdonec fapo luc 
tione fatiat:i poflea cu aqua cala lauentnr 
igluod multis uicibus fieri conueniens cfi. 
Capitulum de illis que auferunt uiridita 
tem eje percufiione facta5 quando i loco ne 
qj nocumentum remanet neq? calo: neque 
pus z ed necefle ut uiriditas illa refoluaf. 
c £!m in loco neq5 uulnus: neq3 calo: 
ullomodo pofl percuflionem remanfe 
rint*x fuerit neceflarium uiriditateni ibiejd 
dentem remoueretloco folia caulis: ucl ra 
fani:uel mentadri uiridis: fuperponantur: 
quod duobus alijs fo:tius edidit. i£em 
pladrum fo:te ad idem. Sumantur arfeni 
ci citrimrlapidi kilkil.cma partes equalcs 
tburis pars mediatec bis ommbu3 tritis: 
fiat epitbiraa multis uicibus. £t melius e 
ut cum fuco co:iandi i epubimctunboc eni 
ed epitbima ultimum, Slut fiat epitbima 
ey foio arfenico citrino: uel cum amoniaco 
(l Capitulum de illis que auferunt al 
guafen. *£ra. 
i cum meile anacardi epitbuna 
du8 efhdonec m loco fiat pullula. 
fiSue pollea curanda eft. ®ut fiat epitbia 
cjl unguento coerofiuo: quod m adurendo 
calidi ferri uicem tenettz eft fcriptum in ca 
pitulo de medicinis adurentibus. T&9 bec 
nutem:locus cumJ nitro z aqua calida laua 
dus efttz fricandus: deinde gummi debo 
ttm cum meile dilTolutum loco fuperponat: 
quod per tres fic manens dies no diflbluai! 
pollea nero eo remoto locus fale optime fri 
cet: ac deinde epitbimetur eje medicamine 
quod percuflionis figna ac cafus delere di 
pimus. 25>e boc aut epitbimate decies in 
die locus erit liniendus ita tamen quod ni 
bil de eo inde remoueatur fed una ei9 pars 
ahj fupei ponaf. t&6poftqua p tres dies 
.continuos factu fuerittlocus cum nitro erit 
lauandus. 'iRurlas uero ad id.m regime 
redeundum erit. I&oc enim citumo de 
ftruit. 
( Capitulum de illtsque delent ucfti 
gia nariolarum * 
f cj: uariolis figna remafertnt nigra 
z cu fatiei fuperficie fuerint equalia: 
in cnra bis erit utendum:quibn3 \ dea 
tricurn e* uulneribus curatione ufi fuimus 
cum finapifmatibus faaem albificantibus, 
gluod ii loca concaua apparuerint:coipus 
impmguare:ac renouare neceHe erit <L*€t 
fi nigra fuerint z concaua utraq? p:edicta 
necelfana erunt(Tl£>e bis peeterea que ua 
riolanjmdelent figna: eft balneo z fmapif 
matibns frequenter uti. ua 
Udum ad figna uariolarum z puflularuj de 
lenda.*&.merdafengi murabat radices aru 
cimum ftccas farina ciceris olla uetufta fari 
nam riji: femina melonum cpco:ticata: fe 
mitia: albent collumtbec omnia cum mucila 
giuibus fenugreci: z fenus lini: commifce 
antur z cx eis facies fmapifmetur. 
(Jf Capitulum de peuritu z fcabie z ma 
gnis pullulis. 
I Rabies z pullule bis ualde accidat t 
qui cibaria fanguinem co:rumpentia 
frequenter edunt fient funt falitatuel fulcita 
que fale codiuntur: z tagnebil calida t aut 
aliiatuel meltfiue uinnm netus bibunt 
cis quoqj accidunt qm fepe laborant z ut 
gilant z balneo non fepe utuntur, luibus 
confert prius uti flobotomiatz poft potitto 
kc mirobalano? citrmojum.5.fumantur.i$. 
mcmirenfin.5.2.epitbimi: fene: feminis fu 
initerre.ana.3.S.femi9fcariole:antbere:po 
lipodi):abfintbij.ana.3.uj. omnia in tribus 
libas aque donec ad unius libee, duas red 
deant partes: coquantur excepto epitbimo 
qS in fine decoctionis tm adimfcendu? erit 
bec omnia manibus fricata: colentur 
5n quo? colatura tereniabi.j.x. ponantur. 
Si autem terentabmnon babeatur:p:o eo 
3ucbarum rofatum uetus ponatur: que mul 
tis bibatur uidbus. ]f>iUule ad p:uri 
tum ualentes z fcabiem.*&.aloes mirabar* 
cunnorum, ana.3.1. fcamonce rofarum ru 
bearum ana.3. quarta patte. $iant ex ets 
pillaletquai u potio fit dofis una. iSlue mul 
tis fumende funt uicibus. aute 
coepus flobotomia ac uentris foluttoe eua 
cuatum fuerit:potio illa cotidie erit danda. 
p:una damafcena.iS.tamai idom a femi 
mbus mundatorum jucbari albi ana.3*x. 
Super illa due partes libre aque bullietis 
fundantur z p nocte una3 dimilfa friatur:? 
colent z in potu fumantur. 5ji aut coquan 
tnr fortius operabuntur. qud 
doq5 adduntur fene:z fumus terre:ex qbus 
cotidie.?.4.funt bibende. 
ad fcabiem z pruritum ualens .T>?. miroba 
lanorum citrmorum partem nnam:feiie: fu 
mi terre.ana partem media3: fuci abfimbij 
quantum ad eo? fufficit confperfione. Sili 
quotiens autem additur buic medicine: ab 
fintb.qnantnm qnai ta pars mirobalanoru 
z conficiuntur omnia CU5 meile: z fumif ex 
ca cotidie:quamu cfl auelane magnitudo. 
fiConfett preterea pruritui ftccoan aqua ca 
Uda balneari:? corpus in balneo ex aceto: 
z oleo rofeorz fuco apijtconfricare. Seru3 
quoq3 cu mirobalams ?3ucbaro in potu fu 
mere auxiliatur. Si autem ex frcquett cor 
poris euacuatione remedium non fubfequa 
tnr:egroto cotidie in mane z in fero poli fo 
Usoccafum: triticum fi actum coctumcum 
multa aqua z 3ucbaro albo in potu cfl trt 
buendum. ilac quoq5 uacinum acetofum 
potare debet. iQui autem fcabiem patitur 
z pmritum:ab omni re falfa:ac dulci: zacu 
ta:abflinere debet. Iteolera autem frigida 
z. res acetofas:? leues carnes edere debet 
uinurn quoq3 fi bibat:multa fit mixtu aqua. 
*£pitbia fcabie ficce banracb Blman * 
ccfli. fali3.condifi.ana.3.i.figie.3.7. aceti 
oiei rofei quod fuffictt ad boc ut coipus 
X co m balneo epitbimari poflit. i&uod 
Imitus fuerit maneat fic:! poftea 
3lelur ♦ *6pitbima ad fcabiem bumida 
«x.argentum muum extinctum: catbimiam 
j?rgenti:oIeandrum condifi:alcbali: merda 
‘cngi. bis cum aceto z oleo rofeo mix 
ttstfiat epitbimaM per tota noctem fic ma 
neant. Jn mane uero balneuj ingrediatur 
Patiens:! cum aceto z ultjc uiridi fricetur: 
Poftea anrem cum aqua lauetur calida. *£t 
V*is geffis: aqua frigida fuper fpfnm funda 
jur:x oleo inunctus rofeo:egrediatur. Sca 
blei quoq3 uetufte multum auxiliatur p una 
ftnamqj trium dierumrfumere aloes podus 
niu3 aurei. i©uod iterum tribus mtermif 
13 diebus: eft faciendum. iHuod fi ex boc 
euenerit:curanda erit:boc enim 
faciem deftmit z pruritum. 
nd fcabiem: quod bonum exiftens z ualidu: 
,Jeq> ampullas facit:neque aduftionem. 
nierdafengi: atramenti citrini: pondera e 
qualia:bec per ebdomadam unam ad folej 
frequenter cum aceto terantur: z poftea re 
ponantunex quibus cum nccefie fuerit fiat 
epitbtma. 7 
Capitulum de fare. 
ft 'Liando bcc accidit paftlo:fangutne5 
minue. (St fi uenter mollis fuerit da 
meum granatorum tnu$o?mn. Si autej fic 
eus fuerit ueter: da potiones que predicte 
unt:! mitte patientem cotidie in aquaj ca 
udam ter. i£t da ei cibaria que recipiunt 
acetum z oleum: z amigdalmum oleum ta 
feam quoqj cum oleo amigdahno:atq3 cba 
ns.! muros ei dabis z bis fimilia: buic 6 
tea egritudini cofert lac auxiliaf 
f rocifc} de ipodiouiel trocifcus de cafora cu 
fuco granatoru. l©5 fi bec pallio p maxia 
fuerit: folue uctre ex apo3imate mirobabci 
umorum:! fi cum boc fortem patiatur adu 
fiionem:teratur granatum cum cortice fuo: 
x exprimendo extrabatur fuccus in quo 31I 
cbarum album ponatur z ad bibendum tri 
Ruatur, ifeuic preterea egritudini: confert 
umiere ferum: z potare cum mlep: feminis 
peztulace: atq3 pfillij. ana.5.iij.! cibarijs 
utl W «im aceto: z fumacb fiunt:! fumere 
fiuanam:! lac acetofum. 
Opitulum de albafaf. 
d non egreditur: ntfi ex fudo 
ris multitudine. Cui m frigidis mo 
rari domibus:! aqua frigida z dulci lauari 
2Locaq5 in quibus defudatio ozirt folet: ex 
aqua frigida:! rofea:! oleo inunguremedi 
um afferunt. Iteuic preterea egritudini con 
fertrpollquam exorta fucrit:cuj croco ortu 
lano:t uenis celidonie z aceto:! oleo rofco 
epitbimari . Blcbanna quoq3 z fal fuma 
tur i cum aceto mifceantunejc quibus loca 
in balneo epitbimentunquod donec una p 
tranfeat borafic dimittatur: poftea vo laue 
tur:i fic cu furfure fricetur. 
£ Capitulum de impetigine. 
f §1 impetigo quafi incipiens fuerit:n$ 
m carnis profundo fuerit fixa:fanari 
poterit ft cum adipe gallineaiel anatis:uel 
cum cera:! oleo:aut dragg.ucl prunoru gu 
mi aut olleo de frumento: uel cum buttiro 
cocto uel crudo fricetur m cum boc etta dul 
cis aqua teptda fuper eam fundatur: atque 
a cibis qui colleram generant nigram abfti 
neat qui patitur, (©uod fi iam carnis pro 
funditatem occupamt: z m ea afperitas z 
cortex apparent. Corpus cum floboromia 
% apojimate de epitbimo:ac fero cu epitbi 
motnecnon ex bis omnibus que iam m fca 
biei capitulo diximus:x m melacolie capi 
tulo dicturi fumus:euacuari conuenit. SI 
guifuge p:ete:ea:loco funt fuperponende. 
iSui poli ipfarum fuctionemtaqua calida la 
uaitdus eft z premendus. Sanguifuge aut 
multis uicibus predicto modo funt adbibe 
de:quod eo ufqj fiat:donec qnicquid ibi c(l 
fuper fluitatis: fuggendo penitus remoneat 
poli bec epitbimata de fabapba locis 
imponantur, l&ue fi non fuffecermtdocus 
tadiu fortiter fricetur:donec fanguis ab eo 
fluat. *6t deinde acuti medicamis puluis 
defuper fpargatur. *©uod eo ufq5 fiat: do 
nec caro fana z rubea appareat • 'iffcoftea 
uero curetur cum unguento donec fanetur. 
jg>e bis autem que impetiginem auferunt: 
eft fricatio que fit cum citri acetofitate: z a 
moniaco z aceto:uel cum malbacunnia mix 
ta cum acetort epitbimata:aut cu$ mugad 
z aceto, l©leum autem de triticouncipieii 
ti ualct impetigini. i©uod boc modo fit: rt.ru • 
triticum mundum fumaf:* in pixide uitrea 
uiidiq? ex argilla muolluta ponatur. Cui9 
os cu pila ex filis ens facta:opiletur: que 
in predicto pixidis collo conllrigaf: ne fru 
mentum ex pixide exire permittat CU3 etus 
caput inferius uerfum fuerit, Ifkofteu fuma 
tur texta m qua ignem bomuies tenere co 
fueuerunt: m cuius medio fit foramen per 
quod pijcidis predicte caput inferius uer 
fum truniducatur; Ozi polfea circa iufu3 ac 
fupei ftercus uaccmu ficcum ponaturn quo 
ignis panlatim accendatur. Sub forami 
ne uero quod c in texta:aliquod uas mittaf 
m quo quod ex tritico fluit: recipiatur. £Sx 
quo impetigo epubimari conuenit. 
boc mirabile m ipfius curatione. 
Capitulum de morpbea alba * 
m ©rpbee albe confert:ex" fetaragt Idf 
* femine rafam:* rubea ac conaifi:* 
finaputritis:* cu forti mixtis ad fole 
fricari. Siut cepa que uocatur bulbus fu 
matur:* ad foletn lumtotiens cotidie ex ea 
fricetur. fi non futfecerint trifere mi 
noris due fumantur.5.atq3 tui bit:pulueris 
pigre.ana.3.i.colioquuutde pars quarta* 
5 j.bec fwgults mentibus:ter uel quater m 
potu efi Tumendum. Slqe autem diebus q 
bus non ntef boc medicamine:pondus tnu 
5.tnfere foltus continuo fumat: *&t eo uta 
tur regimine quod in capitulo eoy queea 
mticm tardant nommauimus. 
([ Capitulum de morpbea nigra. 
q 'Si morpbeam patif ntgraj: floboto 
mandns eft:eiufq3 uenter CU3 epitbi 
mo multociens foluendus. bec aute 
ex femine rafani:* condifi:* femine eruce r 
* aceto locus epubimetur. 5ple uero Qui 
patitur:balneum ingrediatur frequenter:* 
citis bumectatiuis utat: * cuflodiatur cum 
regimine melancoliam patientium. 
Capitulum de albaras • 
t Ifralbaras curatione eodem utendu 
regimine: quo * m morpbee albe cu 
ra utitur quis. Somitus pzeterca freque 
ter dandus eft :atq$ cibaria deficatia tnbue 
da:* eo cft utendu regimine qnod canitiem 
tardat. ordinstim prepai etur ad clcc 
tuarium de anacardis fumendum:* ifio uta 
tur epubimate.*&.feitaragi mdi: kebifecgt 
fiafifagrie:uentrium * ana ptes 
equales. SJmiiiabec cum aquam quam 
bea fit cocta mifceatur:* ex bis poftquaj Io 
CU8 cu bulbo fortiter fricatus fuerit: fiat fu 
per efi epitbima. Kpuic preterea egruudi 
nitconfei t epubimari ex nigri fer petis fan 
guine. £(1 enim nigri ferpentis ppnetas 
boc operari, iSiuod fi locus m quo bec ap 
paret egritndo paruus fuerit: igne erit co 
burendue. Idolica ta diu medtcandus:do 
nec aduftio remoueatur. Sut cu fucco ana 
cardi eo ulqj fricandus:quoad ibi uefica fi 
at:* caro ubi cft albaras corrodatundeide 
uero curandus erit locuetdonec fanef. Sci 
tingendus erit locus:cum bis que rubeum 
efficiunt colone aut nigrum. Xmctura 
que loeu albaras ad corpo:is reducit colo 
rem. Bloxatbustmit ratfejc umi: macra ru 
beatalumen fumantur:* ex iftis ta diu mul 
tis fucetur uictbus:donec patiens anguftt 
etur. Iteoc enim locum tingit:* eius tinctu 
ra uiginti pmaret diebus . iSluod fi bec e 
gntudo loca in quibus uentofe foiec mitti i 
ualenttfanguts prius ex eis cum uentofis 
erit extrahendus:* poli ipfa? lemotionem 
Hocus ex merdafengi albificato epitbima 
dus. <Hut ex rubea * aceto epitbimef. Sint 
poli fanguims extractionem uentofa amari 
ci babens fuccum:apponatur loco * diu ibi 
ftare permittatur: uel loco pcft uentofa 
rum ablattonem:epitbima ex rubea:* fcita 
ragi indi mixtis cum aqua in qua bwjil fu 
erit coctumtapponatur. $i aut bums egi i 
tudmis maxima quantitas locuj occupaue 
rit uentofarum uetofis poftpofitts freques 
facienda eft flobotomia* 
(T Capitulum de lepra. 
f <5 ulc egritudint ftatim fubueniatur 
ex quo mcipituit fanetur uel repriaf 
pofiibile efi. 2>ed poftqua membra uulne 
rauent:ac eorum corrumpit figuras:fortaf 
fe non fanabitur. Cum igitur oculorum al 
bedo obfufeari uifa fuertt:uoxq3 raucefcere 
tnceperit:fudor quoq3 fuerit feudilTimus:* 
factes ut uter inflata apparuerit cum forti iBIman * 
rufceame:! nodi quidam in ea fieri ceperit 
pwiquoqj fupercilioium fubtiliantur fuccur 
rcnuum ei erit, Cru igitur egro m p:mci 
‘:sbuemendu cum fanguims extractione 
ucna purpurea dextri b:acbij: poflea p 
Snquot dies qmefccre permittatur: atqj m 
bis quibus quiefcit diebus cu carne arietia 
edura nutriatur, Surum quoq$claru3 
z bene redolens ac multum teperatu bibat 
z ln balneo cotidie ponatur. bec au 
jem de fmtftro fiobotomet: z per a 
liquet dies qmefcei e dimittatur: z ut dixi 
mus nutriatur. deinceps uero apo$tma 
& epitbimo multociens ei tribuatur. 5nf 
quas licet una aliam feqnatur: qmefcendu? 
Jamen eR. patiens p:eterea cibis alatur 
bumectatiuis:atq5in balneo cotidie pena 
Jur. a laboie z uigilijs nccnon ab om 
uibus cibis a quibus melancolta patientes 
ubflinere pjecipinms cuflodiatur. Serum 
quoqj cum jucbaroifi equenter eR dandu • 
¥pfe etiam taliter eR regendus: ut ille qui 
lui co:po:is bumectatione3 adipifei defide 
rat. i&R etiam m balneo cu farina ciceris 
z fabarmn:atq3 cum bauracb z ufnen frica 
dusrz aqua tepida:frequenter mfundedus 
bec autem ex oleo de femine cucurbi 
ja?:-! niolato inungendus:*! fic egrediatur 
balneum. Cum autem bec egritudo alicui 
fo;titer adeferu:! in eo quafi fixa manfent 
cum mpcraium carne erit. 
uero co:pu3 qui bac utitur medicina 
mflatunatq? per aliquot dies abfque fenfu 
manet, eius poRea exco:iat co:p’ z 
egredi 16 fub loco exco:tato caro tenera: z 
lic ab infirmitate patiens curatur: ficut ex 
antiquorum uommus recitatione:qna uera 
ciie crcdimus:ac ficut etiam m boc noRro 
tempore non procul contingit. 'fRetulit.n. 
mibi quidam fe quandatn curafle mulierem 
cum iRts medicinis:quam Icp:a iam uebe 
menter inuaferat z fanata eR. Curatio 
lep:e cum uipei is. Pipere fumantur mon 
tane de locis m quibus neq3 palus eR: ne 
R3 lutum:! earum capita atq3 caude abfem 
dantur:*! quicquid \ uentnbus e ematur: z 
louentundewde m olla noua ponantur: in 
qua fahz anetu:*! galangetz piper: z aqua 
z parum olei mittenda funt. Clue tam diu 
junt coquendetdonec tota caro difibluatur. 
leis autem geRis:patiens ius illud bibat: 
% carnem comedat* (St fi fcotomis$ psfliis 
fuerit :z cectderit:iam luffictt ei * ®ucd fi 
non accideritndem iterum ei dandum erit 
quod tam diu faciendum cfhdcnec ifietur. 
Cum emm inflari cepcnt ac fcotomtam pa 
tinam tunc fufftcit ei. tS$o quoqj cdolef 
centi medicatus fuian cuius facie nodi ia$ 
fieri incipiebant. Cui fuccui ret e icept cu 
flobotomia:z uentns folutione e]c 
te epitbimi:z ej ptllulis que colleram c;c 
pellunt mgram:eum quoqj balneum atque 
tmam frequenter ingredi fecin cibaria bu 
mectationem facientia dedi, fellea uero 
quietem per aliquot dies ei adbibui nutrie 
do eum cibis bonum pjeftautibus nutrune 
tum. *|(boft quietem uero: ad uentrem folue 
dumredij. iQuod totiens feci:donec pluf 
quam quadragefies ui quinqj menfium: % 
paucorum dierum fpatio:uentrem folui. 
luibus peractis pili qui cecideram teiia 
fci ceperunttfacies z coloi meliorari :oculi 
q5 clarefcereu fuit integre famtati poopm 
quus. (S)i bmc autem quia a nobis recef 
fit regimen quo eum conferuabamus: p:et 
nullum fuit. T£>oft uero menfes: uiuent 
eum iam penitus fanum. l§hii mibi retulit 
fe eo ufum fuilTe regimine dum fozas erat 
quo a me regi confueueranboc excepto qd 
medicinam uentns folutiuam preter lerum 
non fumpfit. ? 
Capitulum de ficubus. 
u rSrruce remouentur fi e;: foliis mirti 
multotiens foniter fncentur. aut 
fi cum fohjs capparis uiridibus uel aceto 
fricate fuerint. 'Bd fi ct emplaftro q6 ejti 
turas aperit:ut i fuo dicemus capitulo: ept 
tbimetur:aut fcarificentui: i cum dcltregi 
uel calidi confricentunque quidem funt me 
dicamia acuta:fricatio quoqj * eje fale z ace 
to in die multociens facta:couicrt. 21ut fi 
at epubima cum carmcficb z aceto: aut fri 
centur multociens cum aceto. Jpfum emj 
eas radicitus euellit. '£lel fncentur ef. j;t 
locaractis recentibus de romania. ‘gfcrni 
ce autem multas babentes radicestfcanfa 
ri conuemt totas radices:z ea que circa ip 
fas funt locatz fuper fcarificatiois loca pul 
uerem acuti medicaminis fpargere: quod 
tam dw faciendum elfcdonec tota cttroda K\a. 
tur z denigretur, bec autem butiruj 
defuper ponafcdonec quod deitigratum eft 
auferatur. (Quibus ita peractis: ad idem 
multotiens cft reuertendumtuna uice pone 
do butirfiM aha medicamen acutum. l£>oft 
quam autem penitus cojrofa fuerint: locus 
cum bis que carne creant:erit medicandus 
Si aute uerrucarum multitudom cojpoje 
ccoua fuerit:paticntem frequenter (loboto 
ma: z eius uentre cum bis que in capitulo 
de melancolia notabimus:foiue. 5P!umcl5 
cum cibis z balneo interim dum illa agis: 
bumecta. r6tineius curatione utere eis 
qubus in lepje fanatione uti confuentfti. 
Capitulum de bijs que palpebjaruj 
generant pilos * 
c (Qllirium quod palpeb:arum gene 
rat pilos :i fpiflbs factt.*ft. olfiu3 mi 
robalano:u3 combufto:um.3.S. fumi tburis 
3*4‘ fpice mde: carpobalfami.ana.3.iij.la 
pidis a5uh.5.)C. bis omnibus fac colli 
riuin in quo radius immiflus: cotidie inter 
palpebjas trabatur. pterea 
quandoq5 accidit alopitia: que boc modo e 
curanda:radtus multotiens in die in fucco 
cepe intinctus per palbeb:as trabatur: z 
fubfequenter collinuj imittatur:! ex aliquo 
epitbimatum:que nommauimus ibi epubi 
ma fiat. 
Capitulum de pediculis t palpeb:is 
ejciftentibus. 
p Sllpebje in pjimis ab eis mundifi 
centur:deinde cum aqua z fale lauen 
tur. 'Iffcoftea uero alumen iameni teratur: 
ejc quo cum radio palpebjis immittatur. 
(Quod fi tn palpebjis pediculorum fuerit 
multitudo:facies fuper aquam calida fepe 
ponaturii palpebje a pediculis mundifice 
tur: atq3 ipfio de illis fief immittatur. 
terre argeti uiui:arfemci rubet: ftafifagrie. 
ana partes equales: gnmi quartam unius 
partis: fiant et eis fief. «£x quibus cu ne 
cefle fuer it in aqua aliquid refoluatuni qua 
radius madefactus per extremitatem pal 
pebjurum:! pilojum radices trabatur:ci)3 
fubtilitate z cautela maxima • iQuo facto 
palpcbje diu funt tenede: ne oculu tangat. 
Capitulum de ordeolo ♦ 
q blando in oculo fuerit o:deoIum*i. 
apoftema longum ojdeo fimile : 
uel panico: pjecipe patienti ut ui mane fre 
quenter balneetur:! ut abfhneat a cena :z 
ne dojmiat uentre repleto* iQue fi no fuife 
cennttfupcrpone ei parum de unguento qd 
uocatur diaquilon:q6 in capitulo de fcrofu 
lis nominabimus . Shit ceram folue: % ra 
dium in ipfa calida intinctum: fuper ipfum 
trabeiuel micas panis cum aqua mifce do 
nec fiat malTa:x defuper ponetuel cuj figia 
inunge, patiens quoq3 ut pjedictum eft: 
balneum frequenter ingrediatur: z fuper a 
quam calidam faciem teneat. 
C Capitulum de gefle cjaflente in oculo • 
o aliquem poli dojnutionem 
oculos aperire non ualcnte$: freque 
ter balneum ingredi:! aquam calidam CU3 
oleo fuper caput fundere:faciemq5 uapoji 
aque calide fuperponere: atq5 oculos cum 
panno aqua calida mfufo: embzocare. 
©uum pjeterea ac oleum rofeum tnijcta cu 
adipe galme refoluta:! colata fimul coquaf 
fenturtx palpebris in boja dojmtendi fup 
ponantunant fcartola contufa cum oleo uio 
lato defuper mittatur. 
iT Capitulum de oculis fo:as premi 
nentibus. 
f 5 ex uomitu pjecedenti aut er multo 
conamme:aut ex damo:e: uel ejc per 
cufftone:uel ex bis fmulibus oculi fojas p 
minuerint :ftattm in eade bo:a fiat floboto 
mia:! uenter foatiter foluatuj:atq5 oculi ejc 
aloetz litio:! acatia: z fucco tarataitb epi 
tbimentur ac rcpjimantur:! m loco repjef 
fionis rotula parua de colla ponat: z ftrm 
gatur defuper:! patiens fupmus iaceat: z 
a llrenutatione z a uomitu fibi caueat. $n 
o:e quoq3 teneat aliquid quod ftegmaeiti 
at: z gargarifmu faciat: ac cibaria minuat 
z uinum nullomodo bibat • 
£ Capitulum de feto:e narium » 
f 5 in naribus malus fuerit odoj ala 
minis mirre:calcantbi:gallie partes Blman t 
fumantur equales. Ifeec omnia terantur: 
quibus ita pactis: patiens uinum p nares 
•ugat multis uicibus odonfemm:ac deinde 
dc predicto medicamine innares infufflef: 
licinium in eo intinctum ponaf i nares 
uicdicame.*^.calami aromatici: femi 
nu uefrintfemtnis 
laru mirre.ana.3.S.mufci quantu3 poderat 
unum granum ordei:terantur oia z medice 
tor cum eis nares. iQ&edicame aliud * 
coqua 
Jur omnia in tribus libris uini bene oletis 
per nares fugatur: z eje eo gargarif 
nius fiar:licinmmq5 in eo pofitum:naribu9 
Amittatur. 
(1 Capitulum de fetore oris. 
f 5 in ore dens corruptus fuerit: aut 
ingtngiuis putrefactio a quibus ma 
Ius efhmat odor procedere ejetrabe dente ♦ 
aut corruptas:cura cum calidico 
•i.trocifco de ai fenico facto ac concauitatej 
z nos lam nominabimus. i&6 fi a palato 
in os bumor malum bns faporem defeende 
rir:ipfumq3 eger fenfu percepent:egru3 co 
tidie gargari3are facias firupum acetofum 
cum fmapi. uero tn eadem die fac 
prgarifmum eje uino in quo gariofili z gal 
tpica mda:z ciperi:cocti fuerint. Si 
autem cu fetore oristnullum fuerit predic 
torum que nominauimus:fac patientem uo 
niere:poflq; res falfas:z fmapi: z fidas co 
mederit:z bibere idromel. /6t da ei de pi 
gradoies multas:frequetes: z cuflodi eum 
o abts unctuofis z crcITis: z non comedat 
Z ea que m Patella coquuntur. 
\ nem quoq3 m almuri de romanta intin 
ctum edat:z eo ieiunus bibat • Sinte et 
quam rebite z fenetu eliquatu 
lum comedat. Z3inum etiam quo utitur ci 
pcrumtT fpicam:ac gariofif: parumper ba 
beat amijctos. 6 pillults illis fumat 
quarum defcriptio.*fr.gallie:gariofil* Cina 
nuaiucis mufcate:ciperi:fpice:corticum:ci 
ttbjciloalces.ana partes equales: mufcimi 
cefma unius partis. i£jc bts omnibus cum 
uino bene redente mistis: fiant pillule ad 
ciceris magnitudinem: e* quibus cotidie \ 
roanetti es fumantur .3. quae eger parump 
malltcet ac trabitiat fucum. Medicam 
probatum ad malum oris odoremualde co 
ferens:quod etiam omnibus ahjs melius c 
pftitteft apium frequenter comedere * «Sfit 
enim medicamen boc:ad boc foi ttfltmum. 
Slliud uindis mirti fumuas accipiatur z ft 
mul cum palfulis eiufdem quatitatis cuius 
ipfa ell a quibus femina fint eiecta teratur: 
quibus in nucis fimilitudine$ magdalto 
nes formentur :quo? unus in manetx alius 
in bora dormiendi fumatur. ©enttfriti 
um quod os bene reddolere fadt.*&. fpice 
cipert:rofe:folij:gallie:corticum citri: gari 
ofofcamonucorticum jciloaloes: mafticis fa 
lis combufli: mellis.ana partes equales: 
mifceanf z cji eis dentes fi icentur. 
♦ Capitulum de bijs que ocultant odo 
rem uini ac reprimunt. 
f 5 cipert poli uinnm mafltcentur: et9 
reprimunt odorem. r£t fi cubebe cu 
eis fuerint amijctetfortius operabuntur. 
Slliud medicame:ciperi:cubebe: 3edoarta: 
mafticentunx cum eis dentes fricentur. 
i2>e bis quoqj que uini reprimunt odonem 
eft poli eius auflum edere: z proprie res a 
cetofas:ut funt fmapi: z cepe aceto coditi: 
% acetum bibere: z maflicare conandi um. 
; Capitulum de bijs q ocultant fetore 
alliorum z cepa? z pono?. 
c JSfeus in parua fruflra incifus \ ole 
o frigatur onfacino: qui gariofili pf 
nerem babens afperfum poli fupradtctoruj 
efum comedatur. Sut coriandrum fiue re 
cens fit:fiue ficcum: poli ipfum fortiter ma 
Htcetur:ac de eius fucco:parum trabitiatur 
Sut fabe uel lentes alTate comedantur. 
Hut mallicetur ruta:z ejc ea parum edatur 
r6fl enim eius proprietas buiufmodi odo 
rem fortiter remouere. Bnt jedoaria malli 
cetur:x e% ea parum trabitiatur. Mut fumi 
tas alaulaicb mallicetur. cuius ma 
fltcationem parum uini odoriferi in potu fu 
matunaut menta mafticetur.fiue mentallru 
% poli ipfarum aceti fumatur. 
Capitulum de illis que prohibent f!u 
jcum faliue curentem ab ore apud femnu5 • tCia. 
q & boc infcllarurtfcariolam recente 
cu fale ieiunus: multis comedat die 
bus:a3uecb quoqj ac gargarifmum freque 
ter faciat. i£t triferam cotidie bi 
bat: frequentiq3 utatur uoraitu. Mc enim 
eo pemtu3 remouetur . lfeuic preterea 
egritudmi: aquam calidam in mane bibe 
re: z almuri de romania: z uinum coctum 
in potu fumere:x triticum fractu: z affatum 
fine liquore aliquo comedere confei ttcirca 
noctem quoq3 edere:tortellas cum almuri 
nabati confert. 
Capitulum de bis que abftergunt den 
tes z riefiruunt albafa uel concamtates. 
d Cntifricium quod dentes abflergit: 
z concauitatem i emonet. ®al gem 
ma:x fpuma maris terantur:! ex eis detes 
fricentur. Congruunt ent. Slliud cipi: 
abialitfalis g‘?me:fpume marine: partes fu 
manf equales:! ex eis tritis dentes fricen 
tur. iHliud teflar u utridiumuntri 
de jiria aikalt: partes acepte equales: opti 
me terantur z ex eis foli fricentur dentes: 
I5 gingiuaru caro ab eis bene cufiodiatur • 
2&e>?tes quoq5 cocauari probibenf :fi fingu 
lis diebus cu oleo inungantur. 
*7 
(V Capitulum de bis que probibet corrofid 
nem dentium fieri. 
I f®ca dentiu corrofa:maftice rcplean 
tur z alumme: uel demes q larn co? 
rodi incepunt: eode muniantur medicande 
atq3 cum pipere z ciperis tritis fricentur: 
uel galle tefletx fructus tamarici 
fumanftx terant;:! fiat ex eis dentifrmum. 
iSluod fi corrofio magna fuerit: multofq3 in 
uaferit dentes: uent a collera rubea multo 
tiens e purgandus:! cibaria que bumectat 
tribuenda:atq5 ab aci imonijs z faliis abdi 
nendum:ac eo eft utendum regimine: quo 
qui corporis uult adipifei croffitiem: uti 
confueuit. 
j 
Capitulum de illis que prohibent detes 
commotos cadere. 
b iBbnltic:alume:gallia:acatbia: ypo 
quillidos terrantur:z ex eis dentui5 
motorum radices fricentur. tflf^irobala 
no:um quoq3 citrinotum: gallarum: embli 
cozum: aluminis partes fumantur equales 
z trite cum aceto mifceantur: z fiant ex cis 
trocifcitx cum necelte fuerit: motozum den 
tium radices ex eis fricentur. iSd fi feni 
ter moueantur: moti cum fanis aurea cate 
nula ligentur • 
C Capitulum de fnperfluttate aurium 
purganda. 
c bo?a affuerit do:miendt: oleum 
tepidum auri infundatur: z tn mane 
qui pattftbalneum ingrediatur z fuper lat7 
in quo e auris mundanda taceat: z aure fo 
lio balnei p:opioqua faciat:eamq5 ibi tene 
at: donec ab ea egrediatur quicquid exire 
poterit: z poftea quod remanfit cum radio 
cotum inuolutum babente expellatur. 
Sliud acetU5 z bauracb auri initiantur: ibt 
q5 poftqua pa:um remanferint:expellantur 
i!Suod poftea m balneo multotiens fieri co 
uenit: atqj auris \ aliqua bo:a fuper aque 
calide uapo?em eft tenenda. Tjboft bec au 
ris cum radio inuoluto ex coto: interius ell 
abfrergenda. f$\\ etiam obferuandum: ut 
balneum fepe ingrediatur: z pjobibcatur 
ne iitud multum fiat. 
i Sapitulu dc illis que aufemut fetorem 
ance larum. 
I albificatum fumatur z cum 
aqua rofata \ qua fit capbo:a cofpar 
gaf:ex quibus trocifci facti fupius z infert9 
rofis tegatur:! ftc maneant donec deficenf 
poftea reponant: i ex eis CU5 neceffe fuerit 
medicamen fiat. &ut tutbia cu aqua z fale 
lauatateu aqua roSata z capboza confitiaf: 
x utat ea cum neceffe fuerit:aut rofarum ru 
lilva J.gallie:fpice:cipi:niirre alunn 
nis ana.? .i.fumanf z ex eis cu aqua rofata 
trocifci informetur: ex quibus cum neceffe 
fueriuepitbtma fiat. 
(f Capitulum de illis que prohibent fudo 
rem pedum. 
f pedes 013 aluminein aquarefolu 
to fricentur:aut cum folijs cipffi: ue! 
CU3 folijs tamarici:aut cum aqua mirti: ex 
Phelle remouebitur fudo z • 
(f CupVm de illis que fuoore totius corpis 
bene redolere faciunt. Blman# 
c Srcfo:mn capita comedantur z tunt 
peri femen cotidie in potu fumatur: 
ut calua lignea. Cozpus quoq3 cum tro 
?ci8 de rofis quos tn capitulo de afcella? 
ct0*e nominauimus atq3 cum buncb frice 
tur* etiam bibat aquatum ipfum 
enim bonum facit odonem • n£i de apio 
comedat. 
* £apitulu5 de diminutione fetoris urine 
z eseftionis. 
» bene redolens ell bibendum: 
z lumperi femen m bons frigidis 
comedendum ac cafiia lignea edenda. 
b’ quo utitur cmnamomuac galage 
in fe babeat. grecum uero: 
liC' afam fiue anmdem:x oua atqj erucam: 
necnon 31113:“! cepas:! pozos:! fmapi:ac 
lr0ar :nullo modo comedat:! caueat fibi 
° faliidio. 
1 monui 
Ue feteat z ne cito putrefiat • 
e X colloquintida z bauracb rubeo fi 
at fuppofitouum:! in ipfius ano po 
natur capite inferius ejadente: z fomter 
moneatur rpodea ipfum llatuant rectum ei9 
uentrem p*emant:dcnec fuppofitojiuj 
egrediatur, podea de eodem aliud iterum 
wppodtonum fiat, liUuod tamdm faciedu 
edrdonec totum dercus quod ell in uentre 
egrediatur, bis gedis:aloe8M mina: 
z acbatia:! ramicb:! campbo:a fumantur 
,2!O?mb“0ln oqua rosata refolutis 
factum P®1, anum immittat: 
13 caoto ln bac inuoluto mediria 
opilet :r:x podqua5 tn aceto z aqua rofota 
fuerint refoluta omnes eiusmneture inun 
gentunpoftqj paruj falis eis fuerit ammir 
tum. fBaribus quoq* eius argentu uitiu pu 
tum imtiaf. (St deinceps oia eius fo:ami 
na:cu boc q6 dijcimus conftringatur :x con 
diatur ipfum 015 aloe:mi:ra:x gallia:x alu 
minc:x fgfe equali menfura fufceptts. 
nis pjeterea monuus qui fnper fuaj iacet 
•aciem uentrem non babebit inflatum. f$t 
cum m eius naribus argentu ponetur umfi 
cerebrum ipfms no deftuet* 2Sie bis quoqj 
cadauer putrefieri non permittunt:ed 
ut cum alkitram liniatur. 
Capitulu de illis que p:obibent ne pue 
ro:um tediculis x puelarum mamillis ,ppe 
ret magnitudo* 
c 'jlnunu teratunx ejc eo aqua cofper 
fo emplaflrum fiat q6 defup cu pano 
lineo tn aceto x aqua tnfufo Ungatur: neqj 
ufqj ad dies tres diflbluatur. luibus tran 
factis cepe albi lihj terant: z e;c eis cu ace 
to z aqua mijctis:fiat empladrii defup :z li 
getur:x p tres fic manes dies no dilToluaf. 
i&S aliquib9 uicibus in mefe fieri couenit: 
duos pzeterea lapides demefen mfimul cu 
aqua z aceto fricari couenit :x ejc eo q£ ab 
eis refoluituntefliculi ac mamille epitbun 
tur:boc naqj eos coferuat. alume cum 
oleo rofeo teraf :x mamille ejc eo condic in 
unganf :durabit enl ea? paruitas diu : pp 
boc medicame. t&ut fumant bolugalla? ui 
ridiu trita?:ana partes equales :ejc qbv cu 
meile cofpfis epubima fiat, l&d podqua p 
dte unu fic mdferit:cu aqua lauef frigida. 
i£t illud in mele plui ibv fiat uicib’: pani i 
tas eni longo pdurabit tp:e.&>e bis et que 
tcfticulos coferuat:nj ctefcere pmutut: e ut 
fumanf cbimolee z cerufe partes equales: 
ejc qb’ cu fuco lufqami z oleo minio cofper 
fis:epitbima fiat. fteoc.n. neq$ telliculos 
crefceremec pilos \ femozc naici pmimt. 
{[Capitulum de illis que accidunt tn un 
guibus de feditate. 
u IBgues ft interius curuati fuerit per 
tres dies ej: adipe emplaflrum fu per 
fe babere debent:demde foluantur. i&tii fi 
pdlquam ab eis emplaflrum folutuj fuerit 
ac feparatunv.moHes inneniantunfricandi 
erunt donec fint equales. fi necelle fue 
rit:ad boc idem erit redeundu donec equa 
les fiant.lQuod fi in unguibus cu partibus 
que ut in tinea ejccomcatur gibbolitas fue 
nt cum aceto:*! afragi:x fale:x fece aceti: 
epitbima fiatmel fiat emplafiru ejc fqmlla: 
<1 oleo fifamtno. Angues aut qm findunt: 
et partes fcifas ejc fe emittunt babentiu ejc 
uetrib’ collera nigra e educeda:atq3 co?po 
ra bumectada:ungues et cu cera z oleo ac 
adipe z medulla mollificandi. 'pzo citrtnt 
tate ito que unguibus accidit epitbima ejc 
femine erucerx aceto multotiens ell facien 
dum. S* fi puncta alba m eis apparuerit 
cum pice liquida epitbtmandi multotiens icra. 
erunt. Anguee pterca qui ualde turpes 
fum:cum lumino Hudio z labore funt curan 
di cum bis que m cura cuiufque fuperioris 
egritudinis dicimus: donec mollefcant et 
cadant. i6t poftquam boc factum fuerit: 
quod nafci incipiet manu nullo modo tan 
gatur:ne aliqua ei accidat tortio. 
C Capitulum de fcilTuris faciei labio:u$ et 
manuum • 
f Amantur cera citrinatoleum rofeum 
jtfopus cerotes adeps anatis colat9: 
amilum dragg. mucilago feminis citonio 
rum :z ex eis boc modo unguentum confi 
tiatur:cera:oleum:adeps:dilToluantur: qui 
bus aha addantur: z in mouario tamdui 
moueantur: donec tn unum tranfeant coz 
pus, £t fiat ex eis fricatio poli quam frl 
cationem patiens balneum tngredtatur. 
poftquam locus filTus mollificatus fue 
rittdjagg .tritum in modum collirij lupcr 
eum fpargatur :z deinde lauetur. 
dicamen ad labiorum fifluras . Si filTure 
magnefuerint:teranturgalle cum meile: 
et fiat ex eis epubima :uel ex fecibus olei 
z terbentia z adipe anatis fimul commix 
tistepitbima fiat. &ut galle ut collinum 
trite terbentine tn oleo diffolute ammifeea 
tur:x flat ex eis epitbimatuffiat epubima 
ex terbentma:'! mafticen yiopo ceroto: et 
meile. Si autem filfuram babuerint labia 
que cum ab aliqua re tangitur lefionem 
alfert : panniculus oui interior ei an 
nectatur. 
i Capitulum de tumo:e et p:uritu que ac 
cidunt in diguis in autumno z m byeme. 
f digitos aqua falfa calefacta: 
fundenda eft. quoque in aqua 
in qua ficla cocta fuerit:mittendi funt: uel 
funt inungendi ex oleo deben :uel ex alijs 
oleis bis fimilibus. l£uodfuftud magnu 
fuerit:emplaftru ex fale:i ex ficubus tritis 
z oleo:uel eje cepis:uel ex uino fiat. 
Capitulum de bis que ingroflant co:p° 
uel impinguant. 
q 1A\ co?po2is creflitiem adtpifci defi 
derat cibis unctuofis ac dulcibus z 
qui multum nutriunt frequenter utatur: fi 
cut ed triticum coctum :x pultes forbilcs z 
dure z ab acetoiis :z falfis % acutis mfi p 
fapore cibi:? ut appetitus melioretur om 
nmo abftuieat ♦ dormitione quoqj z quie 
te m domibus frigidis z bunudts frequen 
ter utatur. Conuenit preterea poli cibum 
balneari :? oleo prius inungi: ac pofiea 
aquam tepidam fu per corpus probicere. 
£$lf etiam ei precipiendumtut ante cibum 
fubtili utendo deambulatione: diu mouea 
tur:atque a motu ueloci abllineat: lectus 
preterea eius fit mollis:? ioci:atq5 gaudia 
femper coram eo alfiftant. corpus etta 
ante cibum donec aliquantula incipiat ru 
bere:fricetur: ac in die bts comedat :z poft 
primam comedionem:balneum ingrediaf. 
felinum quoque quo utttur:rubeu3 fit z crof 
fum z nouum ac dulce. t£jc granis etiam 
que impinguantifunt triticum: z riji ac fa 
be. /triti cum etiam coctum cum lacte nu 
trtmentum generat multum z fpiffum. 'Jus 
preterea ejc micis panis fimilaginei Acci: 
et farina fabarum:? riji:? lac:? babatba: 
quando cum jucbaro comeditur: ? cafeus 
recens:? fructus quorum nuclei tantuj co 
medunturteum 5ucbares :ut amigdale: et 
auellane:? fifrtci:? lac:? uue recentes dul 
cesomiua bec corpus impinguant. de 
bis itidem que corpus crolfum faciut: funt 
caro ariena:? gallme:? oua alfata:? iudeb 
z meliebe:? fram: ? tapbea de paucis ta 
guebil:? uino femp uti ac locis z gaudiis 
femper allidere: z flobotomiam ac ueutris 
folutionem raro facere:? non frequeter bal 
nean:nec coire: laborare nec fub fole 
morari:nec uigilare. $qmem quoqj atque 
fmm parum pati tcorpus incrolTcre faemt. 
ifl&edicamen ad impinguandum bonu. 
Semina cucurbitarum excorticata:optime 
terantur:? cu lacte uacino cofpgant: z fiat 
ex eis trocilct fubtiles:ex quibus defleatis 
m mane una fumat untia:? trita cu! lacte ? 
3Ucbaro trabitiatur. &orbiuncule et ct fi 
mila z cicere:? fabis:? ri3i:? lacte:? butti 
ro:? ex tortellis fiant z bibantur. Se: 
biuncula que impinguant, farina ri$i: et 
fabarum: et ciceris:ac tortellann: z amig 
dale excorticate fumantur. /St quibus for 
biuncule cu lacte z jucbaro fiant z podqua Blman. 
CK fumpferit:balneum ingredia 
tm-a quo cmn ejcteriunutrimento alatur fi 
™ proprio. propius1*3119 congruum. 
Cjccorticate: z auellane: z albi 
papaucns femen:! grannm uiride: z buti 
r«m uacctmmi.! jucbarum fumantur. ©m 
nia uero bec butiro perunctatcum 3Ucbaro 
d«uto confpergantur ex quibus immane 
ot circa nocte3 aliquid edatur. Suppo 
'ftorium impmguatiuum. Caput arietinu 
PIn$ue ;x bene mundificatum fumatur: ac 
pNc teratuncui media libra caudea due 
bbre lactis:i tritici ac riji z ciceris uniuf 
cuiufq5:ana quarta pars:umus libre adda 
Al iquibus tantum aque amifeeatur: ut eje 
ca cooperiri poffit :x fic coquantur ad 
omnium diffolutionem:! poftea ex aqua co 
‘ata tres untie:! pinguedinis due untieiet 
olei rofati atq5 olei 6 nucib7 ana untia una 
fumantur ex quibus in nocte poft quam af 
fellauermfuppofitorium fiat:quod in uetre 
tota nocte tenendo dormiat:bocquoq3 per 
quinq3 noctes tn menfe fiat, ©uod etiam 
melius erit:fi plus fiat. S>e bis quoq3 que 
corpus impinguatteft res comedere bumi 
das. ©uod etiam fquama ferri operatur: 
et nos in fequentibus in capitulo de ftoma 
cbo nominabimus boc. 
t opitulum de bis que macrui efficiunt 
corpus. 
f 3 quis corpus macrum efficere uolu 
erit cibaria multum nutrientia dimit 
tat:carnem quoq; atq3 uinum !lac:necnon 
cla negllsat* autem 
rni!!p1 0leribus utatur: z ma 
jcime comedat falfatx acuta:! acetofa z lar 
ga uentris utatur folutione:urina3 quoque 
atq3 fudorem prouocet: z labore ac multo 
motu utatur! ueloci ante quam comedat. 
3n balneo etia diu moretur nec ftatim poli 
balneum comedat:fed aliquando diu ante 
comefttonem moretur:! etiam dormiat fic: 
et difponat fe ad comedendum femel in die 
Jpultumq3uigilet. quoq3 uetus et 
fubtile bibat. f£i ad ultimu regimine uta 
tui* contrario ei quod predpeimus. J&e bis 
quoque que corpus maaefcere faciunt :eft 
triferam minorem fepe fumere x elactuaria 
calida urine prouocatmatficut diatriton pi 
pereon:! diaciminumtatqj poft eorum re 
ceptionem tamdiu ante quam comedat mo 
rari donec appetitus qui irritatus fuerat 
reprimatur:! elinguatur. prete 
rea*atq5 fit ini patiti tn balneo fudare z me 
dtcinas matiem facientes fumere :z dormi 
re in lecto duro:! morari fub fole atque in 
manfiombue calidis* iteedicamen ma 
erum efficiens corpus.l&.ameos: feminis 
api) feminis feniculitrute:cimini omnium 
ana partes equalestfanfuci ficcitbauracb: 
ana quarta uniiis partis:lacte partes duas 
puluerijenturtde quorum puluere trabttiat 
cotidie eo utens:pondus aurei unius: boc 
enim medicamen uebementer dcficcat cor 
pus. S>e bis quoqpque fortiter dcficant: 
eft fumere calcantbum. (Quod tamen timo 
rofum eft. itofoedicamen corpus defic 
.pulueris pi 
gre: turbit ana.3.i.fumantur medicina bec 
quaq5 ebdomoda femel. 
(Y Capitulum de bijs que augent fperma z 
que ualent ad erectionem uirge. 
e JLactusrium de nucleis fructuiL 
amigdala? auellana? nuas indice: 
pinearum enucleatarum:g:ano:um kilkil: 
granorum 3etlem rgrani uiridis: omniAm 
partes equalee 3in?iberis piperis longi: 
feminis peonie:ana tertia partistpenitb: 
ex suebaro tantum eje quo temperari pof 
fint. Sumantur ex eo in mane cotidie:ad 
oui magnitudinem z in fero tantundem. 
rl&lactuariuj de feminibus quod auget 
fperma.*fr.femims baucie: feminis 
ceparumtac rafani:1! fpargitatque feminis 
alfafTafa:1! cruce feminis pinearum: medul 
le interioris :grano;um kilkil: granorum 
3eilem:tuderi lingue auis: fecacul: bebem 
albi:! rubei fatirion :[cofti dulcis: jtnjibe 
ris macro piperis :nafturtij omnium ana: 
terantur: % cum meile conficiantur • &X 
quo trium. ?. pondus.cum.^.i. lactis fta 
tim mulcti z penttb fumatur, ijbulmentu? 
quoque ex carne arietina cum cicere frac 
to ac cepis factum: babens fubtilem pul 
uerem cinnami:et galange comedat. ©ud 
doqueetpzedictuelactuariu cu uino nouo iC ia. 
z calido eft fumendum. Medicamen 
calefactis ac cojpoja habentibus ficca co 
fercns.T&.lactisuacimftattm mulcti liB. 
2.in quo..? .2. tejramabim granati ponan 
turri coquantur ufque ad mellis fpilfitudi 
nemratque cotidie ey eo in ieiunio.2o.3.fu 
mantur quafi fojbendorpoft cuius auftum 
pifces recentes m ueru uel fuper prunas 
allati comedantur. i&ui et calidi cum ce 
pis funt edendi:atq3 umurn crolfum z me 
diocruer aquatum:poft eos eft bibendum« 
Unguentum uirgam erigens. Suma 
tur oleum de lilio:* ponatur m eo eufojbij 
piperis finapis:nitii:omnium ana .3.1.11111 
fcufejcta pars.3.1. ey boc unguento te 
nes z do:fum:z fpondttesrz fumem: et fe 
murrae utrgarx omnia que funt tn circuitu 
ipfius inungantur. Koztey etiam pmee et 
ciperi:atque anctum tn utno coqueda funt: 
et pannus m eo mfufusun anum eft mute 
das. Medicamen eje quo uirga cito 
erigitur, 8$y afa cum meile r unius 
aurei pondus cu5.?.i.uini per emas bojas 
ante quam comedat edatur. 
Capitulum de bijs1 que calefaciunt 
uiiluam. 
f Amatur co:dumemrz ceterius abra 
fum teratur. &e puluere cuius: m 
oleo fambaetno tantum mittatur :ejc quo in 
fpilfari pofTtrx mittatur in uulua. &&e 
dicamen conferens ad frigiditatem' uulue 
z bumiditatemrcojdumemrz piper z cipe 
rirz bellilicirin uino coquantur tn quo pan 
nus 'madefactus uulue fubiuatur. 
Capitulum de illis que augent delecta 
tionem in coitu. 
q 'Oi boc alfequt defiderat cubebeie 
iunus mafticerraut piretrum raut cu 
afe.5.i.olei fambactm.3.10. commifceat et 
per aliquot diesfic manere permittat. <6t 
poftea ey boc unguento uirgam inungatret 
multeris crura uebementer eleuet tz fuper 
ipfem crura fua ftringat. Sic enim opera 
doiuteique ualde delectabitur. Slliud. 
&.piretri:3in3iberis: cinnamomi partes 
equalestbec tnta cnm aqua in qua parum 
gumi dilfolutum fuerit confperganturret ft 
ant ey eis trocifci paruitqm in 0je tenean 
tur:x poftquam refoluti fuerint cum faliua: 
coeundum efi cum muliere. 
(j£ Capital um de fanatione illius que in fi 
ne coitus illico egerit. 
o eos ante qua coeant egere 
re. i£a uero eis danda funtique ue 
trem conftrmgnnt. &catbie p:etciea at 
que aranucb:z tburie:ac balauftie :z gum 
mi arabicitomnium partes fumantur equa 
lestey quibus olfis dactili fimilitudo facta 
ano m boja coeundi fubittatur. |n alijs 
uero bajis:oleum de neridem fupponatur: 
et ey eo inungatur. 
0fcapitulum de illius fanatione qui ey ni 
mio coitu debilitatur. 
b 'II aqua frigida funtlauandt: et ey 
aqua carnis nutriendi parum etiam 
uini bene odojiferi z clari bibant:barbam 
pjeterea ac faciem:z totum caput: ey eis 
liniant: que beue redolent. ipannofque 
x totum cojpus: cum odojiferis fuifumi 
gent. i&uieicant: z in lecto laceant ual 
de molli. 
> > 
de illis que diminuunt fper 
ma z uirge erectionem, 
d /6 bis que fperma z uirge erectio 
nem minuunt eft acetofa: z Hipttca 
comedere:ut eft acetum z uue acerbe fucus 
et ribes z bis limiliatx bolera frigida: ut 
lactuca z pojtulaca: z bis fimilia. &e 
bi3 que erectionem minuunttfum ea 
que uentofitatis funt dilfolutiua ficut ruta: 
agnus caftnstmentafti u ciminu z ameos. 
/Medicamen uirge erectionem minu 
cns.Tfc.feminis agni calli .3.10. foliojum 
metaftri:rutc ficce:cimmi:cipcri balauftie: 
ana.3.2. %ybo?umpuluerein maneret 
circa noctem trabitiatur. iltecdicame 
aliud quando caliditas fuerit caufa Se 
minis lactuce feminis pojtulacetana.5.10. 
pfillirfemmis cojiandji ficci:ana.3.uj. ba 
lauftie:nenufare:ana .3.2. eiy bis omni 
bus fimul quanta .3.1. 
campbojerper aliquot dies fumantur :z ci 
bis utantur ftipticisrz acetofis. 
& de illis que ingrolfant uirga. 
v' m Mtotiens in die tamdiu fricanda 
dl:donec rubea fiat :ac pofrea aqua 
calida fuper eam fundenda :z ey mde cum 
cera in oleo uiolato refoluta epitbimanda. Bimam 
ut fricetur:? cum lacte ouino in die de 
Butepitbimeturexlumbrt 
tendlribus defleatis: ? cum oleo fam 
acij?° trnie:aut frullrum utris :m quo re 
uanfit pix calefiat: ? cum eo fricetur uir 
p:z inuifcetur ei: ? dum calidum fuerit: 
'dper ipfam teneatur. «Cum autem infri 
gidatum fuerit: remoneatur: boc in die 
multotiens efl faciendum ♦ iSliud medica 
men**& .fulpburis citrinupiperis ana par 
tcs equales bec trita cribellentur cum o;a 
eX eis cum meile puro commixtis fiat 
jrpitbinm quod poftquam per bo:am unam 
"J manferit: lauetur cum aqua calida. 
®mt fumantur feminis alcoti nuclei:? triti 
toconijentur: ? cum lacte ftatim mulcto 
commifceantur :ex quibus uirga ante quaj 
mulieri commifceatur: fricetur: augumen 
tatur enim. Si quis autem pjedicto regi 
mine frequenter ufus fuerit in naturalem 
ti anfibit magnitudinem atque fic rema 
nebit . 
Capitulum de bijs que conftringunt 
uuluam. 
$ Sllie^iij.gariofilis.3 j.mufci .3 • 
fexta parstiu ruantur: ? trita omnia 
munam quo pannus 
madefactus in uulua3 mittatur. &lmd 
quod corruptam quafi uirgme3 reddit. 
SuUarum aliiminisifquiuanti folio:um lilij 
Clperi :ana partes equales: bec omnia in 
uqua coquantur: de qua mulier in uuluam 
multotiens mittat. Cum autem uulua mul 
“lcta faerit ;atq«e uir ut coeat ad mn 
rn Ult:parua Par9 mteftmi fan 
gume columbe impleatur : ? imlue aiue 
quam uir ad eam accedat immittatur. 
Itocfrquam enim ad eam acceflerit: ? cum 
ea cone ceperit:fmdetur mteftmum: ? fan 
guis fluere incipiet. 
Capitulum de illis que sufferunt bumi 
ditatem in uulua. 
u TRtimonijtalumims iameni: partes 
fumantur equales:? trite 
mr:? fic fubitiantur. 2lut falgemma:? aiu 
men trita fubitiantur: et lauetur mulieris 
nulua cum aqua in qua galle et glandium 
tupule:? balauftie:cocte fuerint. Sut pi 
nearutn cortices:? alumen: z ciperi in ut 
no coquantur in quo pannus madefactus 
uulue immittatur:? ibi teneatur. 
Capitula de bijs que calefaciut uulua. 
c !©:dumcm excorticatum fumatur: t 
teratur:? p:obitiatur ex eo in cieo 
fambacino tamdiu:donec mfpifletur: ? fup 
ponatur • 
£ «Capitulum de bijs que ualent ad tmp:e 
gnandum. 
a boc ualet ut uir ? mulier non coe 
ant ntfi pofl longum tempus: ? ut 
non fint eb:ij:z ut uir cum muliere ludat td 
diu:donec eam uideat defiderare coitum: 
quod in oculis mulieris atque anhelitu co 
gnofci poteft. <St Iit coitus pofl menftruo 
rum purgationem. iSui poftquam cum ea 
coire ceperitupfius uebementer eleuet cru 
ra:? fit tunc mulieris caput inferius mer 
fum.atqj uir a fpermatis emiffione abfhne 
at:donec fciat mulierem fuum implclfe defi 
derium. i£t tunc tpfe femen fundat. u 
lier uero pofl diu iaceat:boc autem fiatim 
pofl balneum fieri conuemt ♦ ©ponet ta 
men ut ante quam boc fiat : mulier medi 
emas fibi fubitiat calidas. 
ad impugnandum callo 
reum galbanumtoppopanacum: carpobal 
famum:femen bemcoftum rfpicam mdam: 
bdellium. bis omnibus tritis :ct cum 
mno commictis: glandis fiat fimilitudo: 
que in uulua mifla:per multas noctes ante 
quam coeattquatuo* teneatur bojis. 
Capitulum de illis que p:obibent im 
piegnari. 
f Jmiliter poft coitum ftatlm 
lutram fibi fubitiat:aut cum uir coire 
uult uirge caput ex eo inungat: non fiet 
pjegnatio. ©uod ? rute fucus fimiliter 
operatur:aut piper:fi ex aliquo eo?um mu 
lier fibi fupponat:poftquam coierit. 
lier quoque fi pedes babens apertos poli 
coitum fortiter retro ialierittfperma q6 co 
tinetur in ea cadet, etia fi coitu p:iuf 
quam mulier expleuerit: non impjegnabt 
tur mulier. i&e bis autem que abortire fa 
cmnt:funt medicine quas in capitulo de *ua. 
partu facili nominabimus :* pelTarium: ejc 
alkitram:aut fuco rute: uel cjc pulpa collo 
qumtide: uel artbanitba: facere : aut fu 
cum rute bibere * 2be bis etiam que fetu* 
ucbementer expellunt:ell cotidie pregnan 
ti tribuere. 5 .iij. de femine fauine decem 
diebus continuis :mfi prius febrem palfa 
fuerit, i&ue fi acciderit dimittenda efl:. 
Sana uero boc frequenter fumat: donec in 
eius urina atque iudore: feminis bebel 
odor fentiatur. Ifeis preterea omnibus 
que m capitulo de menftruorum prouoca 
ticne: ac de facili partu dicimus utendum 
cft : aut elactuarium de afla ei detur . 
(€lactm quod m aborfum faciendo ualt 
dum exifht.*8r.femim3 bebel .3.100. men 
taflri ficci:foliorum rute:ana.5.2o .rubee: 
co:diimem:pulegij:ceruim: ana. 5.10. bec 
omnia pulueri*ata cum lacte ficuum:in mo 
dum electuarij conficiantur :ex quo in ma 
ne z circa noctem ad magnitudinem um9 
nabacbe fumatur. 
C Capitulum de illis que multum faciunt 
bibere. 
f quis in potu multo unit uti uino: 
oportet ut ea die non multo replea 
tur cibo:neque dulcia comedat. 
autem unctuofam Ibrbeat: * micas in iu re 
molles et unctuofas comedat: carnemque 
pinguedinem ammijctam babcntem tempe 
rate edat: neque ea die ante comeftioncjn 
laboret ♦ Sed ftatim poft quam experge 
factus fuerit :bibere incipiat :in ftomacbo 
ex precedentis diei cibo non graiiedinem 
babens. 22>e bis preterea que ad potan 
dum ualde adiuuant :efl caro cum caulib9: 
et cum canauit:et cum lentibus. Ifcpft ui 
num quoque citri acetofitatem :aut ribes: 
aut atoma: aut granata acetofa: uel res 
acetofas: aut falfas fumere: maxime auxi 
liatur. iD&edicamen quod ebrietatem 
detardat.lfr.caulium nabati femina: cimi 
num: amigdalas excorticatas: mentaflru 
falem: Gbfmtium : rutam ficcam: amcos 
ex bis omnibus fimul tritis .3.2. pondus 
cum aqua frigida a ieiunio fumatur: fi il 
le qui fumere debet calorem non babet • 
iBuifi calorem patiatur: dimittat. Bd 
boc preterea iuuamentum preflat :ut qui 
nuit bibere amigdalas f alitas: aut lentes 
(alitae: aut oKnas fale conditas aut capa 
res comedat. 
Capitulum de eis que cito inebrt 
antur . 
m Hndragore opij: fcmeris uifqutami 
mgrt:omnmm ana.j.fumatur: nuas 
.3 .tertia 
pars. /gjc bis ommbus tritis: trocifd in 
formentur . i&norum unus cum in unio 
dilTolutus fuerit: uebementcr inebriabit. 
bis quoque que inebrtantreft ut mfqui 
amum nigrum:z cortices mandragore iu 
aqua donec rubea fiat coquantur: que po 
ftea uino commifceri debet. dedica 
men aliud leuius prfmo. Bqm in qua fei 
lem coquitur fumatur: et cum uino mifcea 
tur: uel aqua m qua ufneetaut res mucila 
gtnem babens:madefacta fuit: detur: aut 
uinum in quo jciloaloes madefactum futt: 
tribuatur . O&edicamen aliud quod 
ualde efl forte .’&.mtrre:figie:opii.mfqni 
ami omnium anatfextam partem.j.i.galhe 
gariofoli ana tertiam.s.i.bec tnta cu umo 
mixta tribuantur. 
C Capitulu de bijs que cito allcmdt ebrie 
tatem z ex quibus cito aufertur. 
a ffeua et accetum multotiens dan 
da funt ei:aut aqua mijcta cum lac 
te multum acetofo :uel cum fero acetofo ti i 
buenda funt. IScetum quoque et oleum 
rofeum: fuper caput funt fundenda :atque 
campbora z aqua rofata: naribus appli 
cande funt :nt eas odoret. ftomacbo 
quoque fi aliqua pars utni remanferit: ut 
ipfaj euomat efl cogendus. /SH&anus prc 
terea eius atque pedes :in aquam frigida* 
funt mittendi: et cum fale fricandi: ac bu 
celle panis in fuco uue acerbe infufe funt 
tnbuendetcum lentibus coctis, ct 
cocti atque canauit:dandi funt. 
1 Capitulum de curatione ebrietatis. 
0 portet crapulatum diu dormire: 
ac poftquam euigilauerit : balne 
twi ingredi: ubi in loco fedeat temperato. 
*£t poftquam fuper ipfius caput aque te 
pide multitudo fufa fuerit: exeat: et pul 
lum cum fuco uue acerbe:necnomcbaris z 
bulem: atq3 bis fimilia comedat: deinde ©Iman. 
STra, 
m HUfCe 5nuat* fi capitis babue 
cToio^m caput c]t aceto cum oleo rofeo 
lnrundat. *£t fmt acetum z oleum 
cum ia per niuem infrigidata. luibus 
.la gcftis uterum dormiat. Si autem poft 
l)LX crapnle fanitas tardauertt parum umi 
CUETI multa aqua bibat . S>e bis quoque 
°lae crapulam remouent : funt multum lo 
qui.x longam fuauiter incedere uiamtet 
°leum utolatum:ac flores falicis tnecnon 
rofas:t campboram z aquam rofatam ol 
racere: atque aqua tepida caput infunde 
*e* Sliud fenus fcariole.-feuris caulis: 
oerberieimundati a fuis granis fumacb: 
‘entium excorticat arum: rofarum fpodij: 
ana.3.io.fumantur:ex qu1bus.3uij.cum fex 
ta.3u.de campbora z cum.? .uacetofitatis 
citri decocte ad fpilTitudinem:aut cum fuco 
Mi granati acetofuuel cum rtbes funt po 
tande. de femine coriandri ficci 
trito mixto cum 5ucbaro albo eiufdem qua 
titatis: cuius ipfum eft quantum poteft tri 
bus trabitiat uicibus. ikobub autem que 
ad crapule ualent remotionem funt rob de 
fuco uue acerbe z rob de acetofitate citri: 
et rob de ribes. Blmdaqua mqua fu 
tnacb:z tamarinditatque pruna fuerint m 
tufa: fumatur: z cum fuco acetofitatts citri 
eiufdem quantitatis mifceatur quibus tau 
tum 3Ucbari:quantum totum eft addatur, 
omnia ufque ad fptlfitudinem funt co 
quenda. £~x quibus poftea quali forbedo 
uliquid eft fumendum. 
9 
fe®5mpktu8 eft tractatus quintus cum 
nm!w1Wd,a‘ 5'icipit tractatus feje 
capitula.?^1"6 Ker aseutium: continens 
Capitulum de cautela iter agentis a 
calore z sufferendo nocumento quod acci 
diteiabipfo. 
qui in magne calidita 
tis tempore iter agit: 
cibo non fit repletus: 
neque fit ebrtustneq* 
ettameabora: mnum 
r . bibent. iBon tamen 
»t inamtus: neque a cibo uel uino omnino 
uacuus nifi faftidium patiatur ♦ iQucd fi 
paflus fuerit tomntno ab itinere abfnnere 
melius eft: atque qniefcere: z tamdm do: 
mire :donec faftidium remoueatur. (Qui fi 
non fuerit faftiditus: immo appetitus in 
tpfo aliquantulum uiguerit: mediocriter ci 
bo reficiatur: qui tamen paucitati attine 
at. «Cibaria uero quibus utitur: frigida 
fint: atque ejtmguentiatnecnon fiti5 rep:i 
mentia: ut funt alkaris: z albulem: z uue 
acerbe fucus :z acetum cum oleo: z bis fi 
milia . S>e bis que funt frigida. (Quod 
ft nullo modo comedere defiderauerit: ca 
lo:emque fuperfluumtatque litim fenferit: 
triticum fractum cum multa aqua coctum 
cum 3Ucbaro z aqua frigida bibat. Tfcoft 
cuius au(lu3:non flatim eat:fed parumper 
mo:etur: z p:ecipue fi multum aque bibe 
rit. Si enim flatim motus fuerit:cibus in 
ftomaebo ejciftens: de uno latere ad alte 
rum tranfiens ftomaebum inflat: ac male 
digeritur. Si autem ipfumire neceflitas 
coegerit:pa:umper bibat: z nunquam in 
aliqua bo:a fo:titer mcedat : omniaque 
memb:a fua a fole cuflodiat: et p:ecipue 
caput:? quam maxime fi diu ambulare de 
lideraucrit. &iu eium cum fo:tis fuerit 
calo: incedere : z ieiuuare : co:po:ibns 
macris plus: croflis uero minus nocet ♦ 
lEfriedatn tamen crofla reperiuntur co:po 
ra: quibus predicta conferunt . (Bos 
autem iam dijcimus in boc noftro lib:o noti 
efle intentionem noftram : orntua ifta di 
ftiuguere ac determinare. ®po:tet enim 
nos : banc p:ofundius tractare doctrt 
nam. quefepius accidere fo 
lent confideramus . &fus p:eterca m 
boctmagnam continet partem. «Co:po:a 
namque calo:em aut labo:em uel famem: 
fiue alia confueta fe:re aflueta: m bis 
fo:tio:a: atque magis tollerantia: tnuem 
untur: a quibus etiam minus leduntur: 
quam ea que is aflueta non funt. qp>cft 
quam autem is qui iter agere inceperit: 
fuum perfecerit iter: aliquantulum p:ius 
quiefeere:? deinde in aqua tepida ct dulci 
balneari debet: poflque fructus ac cibaria 
infrigidantia z bumectantia comedere z t 
loco uetis expofito do:mi:e utile ei ejciftit: 
coitum et p:etermittat. «Capitis aut dolo 
rem fi fenferit:cum aqua rofata z rodoleon icra# 
ac cccto curetur: atq3 balneo aquefepius 
utatur. Cibaria etiam omnia quibus uti 
tunfngiditati z bumiditati magirae attine 
ant. !0!enm paeterea uiolatum :aut de cn 
curbite feminibus: aut de flozibus falicis 
factum olfattat. Si autem nicbil mali fen 
ferittfuum peragat iter. (Muod fi egritudo 
ei acciderit:ab itinere taradiu fufpendatur 
donec quod accidit fublatum credatur. Si 
autem molari non poterit: paulatun ince 
dat fe quam maxime afole cuflodiendo. 
iHnte etiam quaj incedere incipiat:ea que 
uebementer ejctmgunt bibat:ficut ojdeum 
fractum z coctunumitfnm cum jnebaro et 
aqua rofata:ac muctlaginem plillij: aut ui 
lep cum aqua o;dei. Cum autem quieue 
nttciboz fructibus ifrigidantibus z lacte 
i nundum febris eum inuafit nutriatur. 
fi lefus fuerit:nec laaneqj butirum: 
neq3 aliquid ey lacte factum attingere p:e 
fumatnnfi multum acetofum fuerit. 2.ac 
erum acetofumtz feres fimpleje: z mafal: 
buic non nocent difpofitioni. tybne uero 
fi perdurauerit maion in ea indigebitur 
fcrmcne:quam ille quej in boc libzo ejcpli 
care uolmnus. enim in bis neceflari’ 
medicus in talibus ufitatus:qui eu5 regat, 
iftos quoq3 de febrium curis quantu buic 
ncftro pertinet hb:o:tn fuofi deus uolue 
rit dicemus loco. 
(TCapitulum de cautela dierum canicula 
rum et liiccu:fu eo:um que eje eis accidut. 
c m diebus canicularibus aliqs 
incedere cogitnr:mediocriter cibis 
refici ey re unctuofa debet :poft quozum ac 
cepticnem a potu multe aque abftinere de 
bet. Caput quoq3 ac faciem panno lineo 
fufctili cooperiat:quem patienter ferat , 
l&uod fi ipfum aliquo modo molefiauerit: 
faciem a folis obuiaticne uel nenti auertat 
atq5 in aliam declinet partem fi potuerit: 
aut quantum plus poterit eis fe occultet. 
i2}s quoq3 aqua femper abluat.quam non 
ti abitiat:nifi cum fuerit frigida. Calo* au 
tern iiei multum nocuerit:caput femp fub 
panis teneat. (£)!cumq3 de cucurbitis aut 
de dulcibus amigdalis femper odoret: et 
ey eo teabuiat. illectus quoq3 at 
que uentrem ante itineris inceptionem:ejC 
plilh) mucilagme : aut ey fuco ponuluce 
cum oleo 6 cucurbitis z albumine oui mijc 
tis epitbimet. “iRomos etiam pozmlacc fi 
femper fuderit remediabitunz quam majei 
me fi eis cum lacte ualde acetofo: i buu 
ro ccctisrante quam eat comederit, i&uod 
fi lac acetofum tnueniri non poterit: mala! 
cum butiro utatunbic enim cibus canicula 
nwmremouet nocumentum atque fitim. 
t fi quis ante quam iter tnctpiat de oleo 
cucurbitarum magnam fumpferit quantua 
tem:canicularium ab eo remouebitur nocu 
mentum, bis etiam que ipfomm in ul 
tiino nocumentum remouent:eft ut cepe in 
cife in lacte acetofo per diem unam uel plv 
iacere permittantur, ©e quibu3 ante qua 
incedat: comedat poli quarum etiam accep 
tionem de lacte illo bibat. iQui pollquam 
quteuerit:non ftatim aquam bibat: fed ey 
ea os femper colluat: z ey frigida parum 
per trabittat. Ifepft bec autem de bis que 
mfrigidanttquantum uoluerit coedat :poft 
quojum comeflionem aquam paulatun bi 
bat. fec emm regimine fi quis ufus fue 
rit a fui preferuabitur pernittofa fi deus 
uoluerit. 
Capitulum de fedanda fiti z cjcpulfione 
iiocumenti eius. 
o '|£o:tet quemlibet fitim in itinere 
timente:a cibi faturuate ante q; eat 
abflmere. i£y boleribus tamen infrigi 
dantibus ac frigidis z acetofts parum co 
medat. ®ut fauicb cum jucbaro i nuil 
ta aqua frigidilTima bibat. $ rei uero fal 
fe uel dulcis uel acris comeftione: afcfhne 
at et p2op2ie a pifctbus tam recentibus 
quam fallis: atq3 falmuria conditis:'! omni 
no ab omnibus bojum fpeciebus. *$Jpfi 
enim fitis funt effectiui. ii£t canguamicb: 
z genera lactis quefalita uel acetofa cou 
diuntur dimittat:'! capares pzopzi)1! oli 
uas:quoniam funt fitim facientes. sfepc 
uero in aceto milTe: z que eis alTimilantur 
fitim fedant. 5plum etia5 obferuare opoe 
tet:ne uelociter incedat fed fuauiter z cum 
mo*a tantum. tieloj; enim mcelfus: bo 
minem frequenter anbelare ac uebemeter 
facit, i&uod m fitis p^ouocatione: omni 
bus deterius ejtftit. M multa etiam loeu 
tione:abfimere debet, inulta enim loeu 
tio fitim «eat. Si autem ipfum loqui ne 
celTe fuent: fummifla uoce quanto plus 
poflibile eft loquatur. Clamo! enim calo:e ffillman * 
‘OJeimae fitim multa afferre confueuit. 
319 que fitim fedant: * diu re 
r-v/?t:funt *ac ualdeacetofum: * po:tula 
‘ac lactuca:x cucurbita * citroli: * melo 
‘ 8 n°n dulces:* pira ualde bumo:ofa: * 
P«tum ftipticamon multu dulcia:poma quo 
p ac mala granata:* que de fructibus ace 
10118 funt eis fimilia:* acetofitas citri: atq$ 
Uue ncerbe fucus:* ribes * p:una. Siquis 
onim ante quam eat comedenttnon fiti} pa 
netur, &e bis quoq3 que m o:e tenta: in 
, *a temperiej adducunt in fitis ab 
wtionejfunt pira ficca acetofa:cu unum pcft 
fumif:* tbamarindi:* granati aceto 
16fana: aut ey mafal aflidue parumper fu 
JJere:* in o:e donec difToluatur tenere. 3n 
£0c tamen non confert rekis: neq} fumacb 
bis fimilia. feuic aut licet parum: co 
*ert fruftrum crtftaUi i o:e tenere:* fadafia: 
«ut argetum merum terfum: labia pieterea 
■ititer ftringere: atq3 aerem nullomodo p 
atrabere confert: fi quam may\e potent 
boc agere ftuduerit. Siliquam quoq} de re 
cus frigidis odo:em reddetibus: una bo:a 
pofi: aliam bo:a odo:et: atq3 olea infrigida 
lia olfatiat. Pentri quoq}ex berbis frigi 
di3 emplaffrum fuperponat:'aut ipfum ex e 
Pttbimatibus que m caniculanbus nomina 
ia mnt:epitbimet. l&uod fi aque babuerit 
Paucitate} acetu ei commifceat. 
quantitas eius tunc fumpta: ueberaenter 
iitim fedabit. f£a quoq} que fiti emungunt 
ea que ipfam afferunt derelinquat. 
qui calori ejmngunt:* fiti fedam: 
rf„^urq5Jacutl8:l^,litl9: ln ultio confer ut 
«lSU8:eyuita aMe «« •* 
t ntf“ndl: aIlq“‘d ln0Je «•**. 
Jpji enim * fitim remouent:* ardo:em exti 
guut.T&.citi orcucurbite: feminu cxcoaica 
t0:u5 partes equales: (eminis lactuce femi 
ms ponulace:cuiufq3 ana partem mediam 
lucet liqmrtcte puri:quanam unius partis* 
terantur bec omnia:* cum fucco ponulace 
®ut pfilli j mucilagine conficiantunex qbus 
‘rocifci parui ad lupino? fimilitudinem ifoj 
toentur:ex quibus du incedit:unu3 pofl unu 
m o:e teneat quem no mafticetf fed finat do 
*lec Paulatim difToluatur.* qd ex eo difTolut 
trabitiat. Sinte uero quam eattuel cum 
v* C09 feb:em acutam fedare uoluentiipo 
n9-Mij.ex eis bibat cum rob ahcui’ fruc 
tus acetofi quos nonrinauimus» autem 
tn pecto:e aliqua fuerit afperitas: ipfos cii 
tulep uel firupo uiolato bibat * feij pterea 
trocifci ardo:i urine in ultimotconferunt. 
Cum autem aliquis in itinere fitim patitur 
uebementemtopojtet ne ftatim aqua fatief 
cum eam inuenerit: fed os ex ea longo coi 
luat fpatio:z ejc ea parum trabitiat: in qna 
etiam fuas mittat extremitates: faciemque 
fuam ex ea lauet: atq$ m eam fi uoluerit tn 
grediatur:neqj ex ea bibat nifi parum: de 
qua etiam mmus quam poterit paulati fo: 
bendo una utce poft alia fumat. l£oft bec 
autem ex cibis quos nommauim9 comedat 
x paulatim in potu cu augumento ex aqua 
fumat: de qua tamen non Patietur. /£t quan 
to plus fitim diminutam efle fenferittpotum 
fi uoluerit augumentet donec Patietur. Cu 
boc enim regiminera ftti pei niticfa: atque 
a malis accidentibus tpfam comittantibus 
p:eferuari poterit. 
Capitulum de regimine illoaum qui 
ucltmt iter ager dum magnum eft frigus. 
q ex longo itinere in 
tempore multi caloris: ficcttas coi 
po:is:z ptifis:ac dolo: capitis: necnon fe 
b:es z bis fimilia accidunt: ita ex itinere i 
tempo:e multe frigiditatis: alie eueniunt e 
gritudines. quibus funt congelatio: z 
fames:z fmcopisiatqs apoplexiatz (lupo: 
ac exfollutio :z elcujegi: z extremitate pu 
trefacrio:x bozum fimilia. !tee tame eg:itu 
dmee illis p:opere accidunttq ad eas natu 
raliter difpofiti funt: ficu t illis fo:fitan quo 
rum complexiones bis repugnant egritudt 
mbustatq* quo? co:po:a fngori nebemeti 
exponi confueta funt: buiufmodi no accidut 
egritudines mfi raro:x cu* caufaXfrigo:ts 
uebementiffima. quoq5 in illo dicem7 
fimileeius:quod in pzecedentibus dixim7 • 
i&icemue igitur quod fi que in uebementis 
frigo:» tempo:e incedere opo:tuerit:cibif 
p:ius repleri: atque uini magnam bibere 
quantitatem debet. quo:um accep 
tionem ab itinere aliquantifper abftineat 
donec cibus calefiattx motio que in co:po 
re facta futttfedetur. Cibaria aut quibus 
utitunactualiter ac potentialiter fimul cali 
da fmt. iSluod fi frigus foailTimum fuerit: &ia. 
atq> ipfum ftatun pofr comefhonem: iter in 
cipere neceffe fuerit:umum purum tepefac 
tum bibat:aut uinum cui tantum aque cate 
«mnuxtum eft ut ex ea tepefieri polfit. 
nom uero: fit foae:* fubtile ftipticitate ca 
reas z acetofitate. faciem et fubtili fomf 
cooperiat panno:* pcipue fi fue fatiei con 
trarius pflauerit uentus frigidus. $b bis 
aiitem ille precipne cuftodiendas e: qui in 
pectoze afpitatem fentitmcl tufiim patiaf: 
uel cuius pulmo aut pectus debile e. fete 
enim fi aerem atraxerit frigidum:ad tulTim 
uel ad fanguine fpuendu uelociter pueniet ♦ 
i6x eis uero que in tempo:e nebemetis fri 
goas ante mceffum fumunfrfunt cibaria cu 
nucibus * allijs facta:* cepis: * butiro. 
allijs qmde5 * nucibus: nebement pro 
ficiendi ad boc meli .ppuetas. /£otum na 
q5 calefaciunt coipus: calo2eq3 adeo augu 
mentaipf innatu:donec p totu3 diffundatur 
cojpus:* etiam multiplicetur m extremita 
tibus: nedum in co:pons medietate. tHfa 
quoq5 fimiiiter opatur:fi una.3-i.ex ea cum 
fonis mni libza.i. uel cu idrontellefumpta 
fuerit:pip itidem fi ex eo in cibo inultu5 po 
tiaturaiel cu idromelle bibatur:eiufdem ef! 
tuuamenti. Cepe p;ercrea crude atq5 po* 
ri:* tafea alba in qua multu ponitur de ta 
guebil :ad idem confert. Ikjic aut non fiat* 
poft itineris perfectione * dimiffionem ei9: 
ad igne fe calefacere nec balneum igredi: 
neq3 dormire debet, £>ed p bezam unam 
locum caltdu in quo fit ignis a loge circum 
eat:deinde uero igni fecondu5 gradus pail 
latim incipiat o?dme3 obfer 
nando, 'poft bec aut fi in itinere magnum 
tetigit eu frigus: balneum ingrediatur: in 
quo diu mo:ando fricetur. fi balneum 
inuenire non poteritan domo igne calefac 
ta tam diu friceturtdonec cojpuanpfius rn 
bere incipiat:deinde m molli lecto diu do* 
miat:poflibile efl enim ut qui boc ufus fue 
rit regimine: a febze perferuetur fi placue 
nt deo. 
( Capitulum de fanatione a frigore 
congelati. 
c congelatio ex frigore accidit de 
quo nundum fit defperandum prepa 
randus efl ei locus igne calefactus qui ue 
tis non fit expofitnsun quo cum fuent: foz 
titer * uelociter calidiffimis fricandus efl 
manibus. 1&& ideo fieri comienit:ut tctu 
cojpus fimul calefiat capite excepto: quod 
calefactis panms calefieri o ponet ♦ Cum 
autem totum cozpus fricatum fuerit, l&o 
mines corpa calida * leuia babentes: cum 
eo m lecto iacere debent. iQuo? co:po:a 
tpfius cojpus tangere:* quam maxime ue 
trem z dotfum atq5 pectus conuenit • Cui 
poli bec pa? afie:* mirre: atqj piperis cuj 
umo fonitncctio aqua carnis dari debet • 
autem eius anbelitus aliquanti! 
Iu reuerfus fuerit:ex tafea alba nutriatur: 
umum quoqj non in magna quantitate ei 
mbuafclectufq* mollis ei pzeparef: in quo 
multis cooperiat pannis:* ut diu donruat 
pcipiatur* ]fboftqua autem expergefactus 
fuerit:* conualefcere inceperit:balneum in 
grediatur calidum: in quo longam faciens 
mo:a:multu fricctur:* ex oleo liliaco Xnar 
cifcino uel cui collus * cafto*eu3 ac mufeus 
z eufo:bium amicta fuerint inungatur. 
Capitulum de flncopt que fit ex fame 
* eius fanatione • 
a 3f.i'quado iteragentibus in tempore 
uebemtis frigojis:fame3 accidit ua 
lida:deinde ro non mo:antur:ut fedetur fa 
mes illa: * fupuenit eis fmcopis * extafis 
uebemens. ®ui fonalTe moriuntur inde- 
Cu bec ergo fames incepit juelocii * fubito 
funt cibandi ex pane in umo foeti madefac 
to:ius quoq3 ataffearuj unctuofa? ut fozbe 
ant eis ell dandutuinoqj foeti calefacto: iit 
quo pa? fit pofitum pipis: funt potandi * 
i&ui fi curati non fuerinttnifi p:ms eos in 
uaferit ltncopis:aqua rofata funt rogandi: 
narefq3 ipfap ex mufeo * calamo aromatico 
funt infufflandedabia qnoqj atq3 griuones 
exalgallta inungi debent, i&spjeterea 
ftomaebi ac extremitates ta diu foetif funt 
fricanda:donec rubere icipiat: deinde ucro 
extrema ita ligaturis funt confingenda: ut 
doleant. Reliqua autem a p:edicta euafe 
rint fmcopi:ut pzediximus funt regendi * 
Si $0 non euqferint: uinum * aqua carnis 
per guttur funt initienda. l&ui manibus 
diu funt fricandi:* aqua rofata ro;andi: at 
qj uociferando uel manibus tangendo ex 
citandi. (Quod fi extafim pafll fuerint ex 
bocpzobibe illos ab eo quanto plus polti Slman * 
Jt e[ltf:*ta ut manus atque pedes ita li 
jj ut doleant z dat eis ad fo:bendum po 
o m o:a eo:um una uice poft aliam: z 
ren e-e09:<z u°cifera fup eos. 33inu pzete 
» ca PlPf calefactumteis ad bibendu? trt 
«endurn e. itidem de fag?euca 
3 °*c elactuario eje afa facto dandum eft * 
Puos preterbec tgni applicabistcozpoza 
95 f cum oleo de coftotaut oleo de eu 
f°ir ° ‘"unges y> 
de regimine extremitatu? 
”!0ttomm pedum z manuum ne a frigo:e 
z fuccurfn fi icepta fuerit coz 
ruPtio z fanatione eius quod corruptum e. 
P *£du digiti prtus manibus abfque 
. ullo liquo:e uebemenf funt fricandi 
uero ex oleo ueteri: tnungedo fri 
• ti° facienda e:poftqua pannis coopiendi 
ner tpios:ac fub ipfis z fup ipfos interpo 
pannos. &ub pectine etiam toto ac 
,UP ipfum lana mollis mittenda: deinde ro 
fubtilibus z mollibus calciandi. 
fi frigidis fimilanb9 fe calciauerit:fum 
tnopere cauere debet ne futulares madefi 
ant:aut ex aliqua re fibi accidente bumecte 
tur- &e bis quoq3 quibus extremitates fri 
ex frigore aduemes rcpcl 
mnt:funt oleo calida ficut fambacinum: z a 
£>!kl: z oleu debemz liliacu atq3 laurinfi * 
*?i*nti an nero uebemtius m boc operatur: 
% aliquod. non fo 
lum friSU3 extremitates corrupere n finit: 
Retiam ne id q6 cepit corttipi putrefiat: 
cfratoj pterea fibi cauere deb? 
jo utim pati nitaturraut frigus: er quo er 
boc „X,ef 
fn.TKl "Su,m3 aiit riswm eft: quod 
i tgti8 ce ei nocebat: iam alleutari fentif: 
licet eo?operimentunonfit mmatum nec 
ausumemani:neq5 ab aere frigua fit temo 
‘u:boc eni tunc non euenit nifi eje fenfus mi 
"oratione. tSc? oponet ut cum frigus no 
cere cepit :pedu operimentum ftatim mutef 
,nultac]3 m eis fiat fricatio; poftqua opena 
tu**:ac i inceftli raoueanf. l&ibil enim e de 
teriuo ad uelocif afterendum frigorts nocu 
ut pedes ftnt fufpenfi. !$i aute$ 
eos apoftemari:eorti3q3 fenfus 
inuu iHdbuc curari poterunt nifi uindes 
mSri fianttfi in aqua mittantur inqua 
mei paiea cocta fuerit:aut in qua napt ur 
caules bullierunt ♦ (But anetum aut camo 
mtlla: aut fticados arabicus: aut ftfiniB. 
aut fanfucu8:aut melilotum:fme lini femen 
aut fenugrecumtunumquodqj lepatim: aut 
omnia fimul. <6t fi cu aliquo ex oleis que 
nominauunus:! iuxta ignem:1! fcpe fricati 
fuerint* Virides autem uel nigri fi fiant: 
oportet ut flati? ad eos fcalpellandos fefli 
netur z uelociter funt fcalpellandi: z adeo 
pzofunde.ut ad carnem puemaf: z fanguis 
ab eis fluere permittatur donec per fe reftri 
gatur. Ipfiquoqsinterimin aqua ftetca 
lida:q5 ideo fit ne in o:e uena?: aut in uul 
neribus fanguis congeletur: z exire p:obi 
beatur, autem fanguis reftrict’ 
fuerit:z eius minuitur fluxus: epiibima ex 
bolo armenonn aqua z pauco aceto diffofa 
torfupponendum eft:! ibi per diem unam z 
noctem dimittendu: deinde ex uino tepefac 
totaut z aqua z aceto lauandum. bec 
quoq? fimtliter bis aut ter: epitbimandu? * 
ad ultimum p*edicto epitbimate ta diu 
utendum:dpnec loca denigrata uideas iam 
elfe facta dufa:z retenta. fi ante fcal 
pellationem ad boc peruentum fuenttut lo 
C02um foluatur durities: z malum reddat o 
do:e: atqj in putredine uerfa fuerit:fcalpel 
latio iam tunc nullomodo proficiet. Usjam 
necefle eft oia que funt m illis locis cadere 
auxilium ut cadant prebendu 
eft. uelocite: fieri conuenit: ne ufque 
ad fanam carnem illi loco uicmam: lefto p 
ueniat. inulti tamen medici minusaftu 
ti a p:edictis locis cutem rcmouct: z quod 
in eis putrefactum efhcum ferro auferunt: 
licet non ibi magna i operiatur concauttas: 
fed fit locus tenuis. multoci 
ens neruos z cojdas multum timorofos ta 
liter operando extrabunt:! diflendunt z in 
cidunt. 'Qnde faciunt malas generari egri 
tudmes. namq? putrida cum ferro a 
membro remouenda non eft: immo em pia 
ftrum ex foliis fide aut caulis coctis: z cali 
do butiro ammixtis z m modum panis con 
fectio fieri conuenit:! calidum fupei ponen 
duro eft. i&uod m die multociens erit mu 
taudum. 'Jfboftquam autem quod putridu? 
erat ab eo ceciderit:! nigredo uel mnditas 
nullomodo remanferit: confiderandum erit 
an putrefactio os ingrefla fit uel non. ©ue 
fi ipfu? tngrelfa no fuertt:ex bis que carne? 2aa. 
creant:locus erit medicandus. Sm autC5 
ipfa os mgrelfa fuerit: tunc erit necelfe aut 
ipfum radere:aut aliqua eius partem ferra 
do auferre:auttotu os a mnctura remouere 
Sermo autem de boc:e egrediens ab inten 
tione noftri tractatus: qm efl pertranfiens 
il!um:q6 ille facere pot: qui non efl bui9 ar 
tisandigens medicate fciente pio ♦ 
Capitulum de imobilitate oculi ejcmiie 
? p:e nimia niuis albedie uidere non pot. 
q Si banc egritudine fuis pertimefcit 
oculis accidere:nigris ueftiatur 'idu 
mentis: atq3 caput panno coopiat nigro o 
culifq$ fimiliter pannu fupponat nigrum. 
f£$ ideo fieri couenit:ut pannu oculus fem 
per intucaf. $ut m manu pannO teneat ni 
grum:que fepe alpictat. ©es qnoq5 circa 
ipfum mcedenresmigri lint coopti ueftimen 
tis. Zbe bis ptcrca que ad boc in ultio con 
ferant e fuper oculos ligare rem que parti 
tn fuis uti confueuerunt itineribus. due 
fcilicet et pillis tejcif nigris qui de caudis 
animalium euelluntur. 
a) Capitulum de aduflione ? dolo:e que ac 
cidunt in oculo ejc frigo:c uel nento. 
q m bac difpofitione oculo 
accidit’ardo: ? dolo: fotfistac moti 
onis palpeb:a? difficultas: ? ipfa:um crof 
fitudo. Snde oculus fo:talfis fit rubeus: 
? fo:ta!Te obtalmta fo:tis ? mala excitatur 
ejc ea. tSua pp lummopere. ab bis erit ca 
uendum. Sn oculus quantu5 plus poflibile 
fuerit:erit opiendus:? circa ipfum pannus 
fubtihe inuoluendus: ut ejc eo mcblit difco 
opertum:nili qd efl ualde ueceflartu. 
p:eterea ab uentis oppofitione quato plus 
poterit:remoueat. iQui et Ii fuper oculum 
aliquid ligauerit in quo ante fit fo 
rame:magnu fentiet remediu. Si aute adeo 
magmi fuerit ut totam circundat faciem: 
entmelius? maio:is utilitatis. Sinum 
bibere:boc remouet malu3 femper * 
Sapo:are autem oculos omni bo:a in bac 
dii pofitionemiagnus eli erro:. iSculus na 
e?5 cum ejc embjocatione calefit: impedime 
tum a frtgo:e magis ultimum erit, l&culo 
aiitem fi quandoq3 acciderit boc quod dijci 
mus:confert ut uapo:em aque in qua frum 
ti pallea bullierit i facie recipiat:aut facie$ 
fuper fanfuri cocti uapo:em:aut atteti: aut 
camomiUe:uniufcuiufq5 feparatim: aut om 
tuum fimul ponat, i&e bis quoqj que ad p 
dicta ualde ualent:eft ut lapides donec ru 
bei fiant igniantur:? in uinum uetus mitta 
tum nouum eft magis ultimum: Mut uiiiu 
fuper lapides ro:etur:fuper cuius uapo:e$ 
facies eru tenenda. Staenutatio etiaj ad 
boc remedium affert. autefi oculo 
accidenttproperandum e ut de uena cepba 
lica uelociter fanguis minuatur, bec 
autem in fequenti die: balneum ingrediar. 
Sui ad comedendu aliquid erit tribuenduj 
? umurn fo:te ? pu? ad potandum cadum. 
Ifcoft quo;: acceptionem: diu erit do:mien 
dum. fi aliquid remanfent: tunc iteret 
emb:ocationem plus ? magis ultime qua5 
fecit:? reliquo regimine plus et ejccepta fo 
la ftobotomta:ei it utendu. lenter quoque 
fomter erit foluendus. 
* ; Capitulum de fanattone debilitatis 
% labo:is magni. 
o iQ&im cui fo:tis labo: ac fatigatio 
acciderintrcum ad ociu peruenerit: 
il bo:am unam quiefcat:deinde balneum in 
gredraf. St aut balneum non inuenerit: a 
qua calida bora una ingrediatur. i&Uiod z 
faciat:donec caro lenis fiat ? rubea. 
totu co:pus poli bec lenit fricetu::? iunctii 
re cu pollice quafi comp:imcndo palpent. 
fi biems fuerit: ejc oleo \ quo ane 
tum coctum fuit:aut camomilla: mungedus 
erit:? p:ecipue ipfius iuncture. vo 
fi fuerit:cu oleo uiolato idej fiat: dein uero 
quiefcet ? do:miat diu: lectiqj augumentet 
molitiem:? plura fuper fe ponat optmeota 
Sum aut a fomno ejtpgefactus fuermad fui 
redeat fricationem:? ad balneandi ufu$:at* 
que ungendi deinde uero: ad fuum reuer ta 
tur ufum. 
\) Sapitulu3 de p:eparattone co:po:is ad 
ambulandum ? regimine cibi in mnerib7. 
q 'Si longum uult peragere iter: ante 
ipfius inceptionem flobotomari: ac 
medicinam uentris folutmam fumere debj. 
p:ecipue fi longum fuerit tepus ejc quo 
neutrum eo» peregit. fSut eni iter agere Simati < 
***** n uoluerit: uijc feb:es 
r ere P°fcrit. iQuod fi eas aliquando 
ern:qma emo co:pus diflblutum e atqj 
® rara;u euadet ejatura9:neq3 pullulas 
(13 alias apo{]ematu3 Ipecies: neq3 catar 
urn* quoq3 ftudeiidu efi ut confuetudi 
Rcm faa tn eam tranfmutet confuetudinem: 
ClUa m itinere eu uti opo:tct: m cibo: aut 
Jn lomno:aut in motu. Si enim in itinere 
‘plani uigilare nccelTe fuerit:x ante itineris 
inceptione ut uigilet niti debet, Similiter 
bo?am:ad boja m qua in ttine 
*£‘e pofle quiefeere fciuerittpmutare deb? . 
rPcrcitio quoq5 atq3 motu: plus felito uti 
P°acniL niti ut abfq5 balnei ufu elTe pof 
lt‘ aut ire mcepit:de medicis quibus 
ccnfueuerat:fecu deferre debet. 'Sfum 
eut cibi que m terra fua babuit:dimittat:ut 
eX cis qb’ uefei felitus erat: nullomodo co 
medat. iSfiii cibo multi nutrimen: z pauce 
quantitatis utatur. lBeq3 ante qua bofpi 
tct x quiefeat:comedat. Si aut comcfiione 
«nultfi mdigueritdicet pa? fumat:ii6 tamen 
totu cibum libi necelTariu:neq3 totum potu? 
tofi poftqua quieucrit:accipere pjefumat. 
tolera uero p:ccipue atq3 fruct’ nullomo 
occipiat, abfq5 magno re 
Plent nutrimro:? in cozpojebuojes crudof 
fienerant z malos. %i aut tn tepoje calido 
?8 lndiguent:comedat ct eis ficut iant co 
Rtuimus. Ii m nocte necefle fuerit ip 
,urn incedere:non erit ei cenandum: fed lue 
comefiionis integritate: nfq3 in tempus in 
quo fediu pofle quiefeere fciuent: mtermit 
qu°q5 atq3 motu:uetre ple 
na oio abfhnere debet. Ifeec naq3 apoftema 
ta generant z eduras. balneo quoq3 uti 
cu potent:conueniet. 4 
(F Capitulum de ablatione nocumenti et 
«iuerfttate aquarum • 
d bis que nocumentu5 eje aquarum 
diuerfitate remouent: e ut no fimpli 
ces bibant:fed ut cuiuflibet manfiois aqua 
j:u aqua pjecedentis tempetur mafionis ip 
l03 ei amifcedo. boc quoq3 ualet aquas 
muerfas uino aut aceto mistas que fecu de 
ne»? blbere* impedimentum p:eterea di 
eriitaug aqua? remouet:cepas:aut allia: 
1 laclucas cu aceto comedere. I^iatoji 
itidem ad boc confert". 2S,ntum fue terre fe 
cum deferre: de quo cum quieuerit paru ac 
cipiat:* cu aqua mifceac: qua ftc dimittat: 
donec lutu defcendat:* aqua clarificetur er 
qua poftea bibat. aut male t quibus 
mamfefte cognofcuntur qualitates: tepari 
debent ficut dicemus. crolTa * turbo 
lenta:clarificanda eft: ipfam multotiens de 
uno uafe in aliud mutando. fi fieri no 
poterit per colato:ul q6 ej farina tortellaj 
madefacta fit coopertu coletur. bis et 
que aqua colant:e ut bulliaf prius:* poftea 
mfngidef *colcf. bis et que ipfam co 
lant e ut in ipfam pa? a luminis iameni tri 
ti p:oi)tiariboc.n.eam cito clarificat:atq3 
colat, Sjjalfa aut fi fuerit aqua: cu aceto erit 
bibenda:* jcilocaracte nabatie in ipfa5 mit 
tende erunt:aut femen mirti:aut forbe: aut 
lutu cborafcent. &(ut qui ea uti uolum:cito 
nia comedant aqua falfa no 
cumentu remouet. fi aqua ualde fuerit 
infipida:* oportuerit matore ea uti ipfam i 
ollam munda uitreataiuel in uas lapideum 
ponat. %ius orificio ligna er traufuerfo 
fupponattfr que uellus lane aut lana carmt 
nata mundam mutat. Quibus ita pactis: 
igne fub olla accendat:* q6 \ illa lana colli 
git: colligat: * q5 ab ea manaue 
rit: bibat. quoq3 aque lalfe fapore re 
p:imit:atq5 urupus acetofus ad boc utilis 
ejciftit. ©qua uero fi fuerit ftans putrefac 
tionelfe bns rob de fructib9 
acetofis mtfceaf :ficut eft rob qui fit de fuco 
uue acerbe: * granatorum * maloru. 
autem aqua illaj in potu fumit:oes calidos 
cibos dimittat:umumq3 nullomodo bibat: 
mfi fuerit cauba. ftans :eft id 
q6 uelccius generare pot febres: res a 
lia aliqua. fi in aqua fuerit amaritudo 
ei du3 bibitur iulep admifteatur:aut 5ucba 
rum:* comedat dulcia, autem fi neu 
trem foluenriea que uentris funt conftncti 
ua comedat: * econuerfo. fi m aqua 
fuerint res minute:aut berbe m quibus eft 
acu itas * malitia:cibos unctuofos femper 
comedat:* ad ipfam collandam fit follictt9 
aquam quoq3 non bibat iiifi paralifen: * 
precipiie fi in ea fuerint fangutfuge. 
na nero fi eje aqua reftringatur: umum ba 
bens aquam admistam m qua femen feni 
culitaut api) coctum fuerit:erit bibendum,. iua. 
j&qua quoq5 fi faliidium fecerit: cu rob gra 
natorum erit bibenda ♦ ut omnia com 
prebenda confiderandum erit q6 ei accidat 
z ex eius contrario erit regendus. 
de manfionibas ctpeditionu 
uel eo? qui funt in caftris. 
i XJts qui funt in caflris fi eflas fuerit 
in altis locis atq* m collibus maner 
debent. 2£emptonoru3 quoq3 oflia ad uen 
tum feptentrionalem uertere oportet: atq3 
unu inter tentoriu z aliud: magnum eft iter 
mitteudu fpatium. 3&eftie quoq3 quanto 
plus polfibile e:elongande funt. bieme 
aut:fit ipforum regimen bmc contrartum.f. 
in locis maneant profundis:! ad montium 
ac collium radices tendant:tentorioram et 
bolba:ad meridiem z oriente uertant: z te 
torta ad iitmeem coniungaut. % uero aer 
aufhinus z bumiduo fuerit:dieta minuatur 
ac uinu penitus dimittatur: fed exercitium 
ad incrementum fi aer ficcus 
fuerit. Uouic contrarium fiat. Ii multi 
boies ibi egrotent:a caflris feparati longe 
maneant:ita ut non fuper uemu3 fed fub eo 
ftatuant. t£t fi in locis caftro? mala fuerit 
reptiliarquanto plus poflibiie fuerit: mde 
erunt eitienda: deinde uero medicamina e 
runt faciendatque ea a locis illis expellant 
z interficiant: que dicturi fumus. Ifoei be 
quoq3 aut arbores male fi ibi fuerit ex qui 
fcus odores acuti: aut nociui perueniant: 
comburi debent:aut a parte earum fup ueii 
tum erit fedendum. preterea aut ca 
pp quam multi in caflris egrotant: fummo 
pere efi confideranda: z que eis contraria 
die poliunt: adbibenda: aut ipfa penitus 
dimittenda. > 
ti gjapitulum de regimine mare intran 
tium. 
o l&crtet ut qui per mare uult incede 
..re:rob de fructibus: atq3 de medici 
nis quibus mi confneuit:fecum deferattaut 
anteqs mare ingrediatur: p aliquot dies co 
meffiones qua uti confueuit minuere debet 
quo tempore cibo utatur:qni fit ex bis quo 
ftomaebum confortant, quoq3 die qua 
primum mare ingreditur: aquam non intii 
eaturtfed ea odorare atqj comedere paula 
tim incipiat que naufeam fedaimque m fuo 
loco nominabimur. tShubus ita gdlis: U 
naufea acciderit:atq5 uomitus:ahqnoi:ens 
uomere permittendus erit. fl$pc naqj et no 
nocebit, aute illud multiplicatur: 6 rob 
fructuum quafi forbendo ac quafi labendo 
bibat:-! fumacb ac granato? grana : z bis 
fiiuilia ei tribuantur. fi fuperftuus cu? 
grauiter inuaferit uomitus: cum medicinis 
colerice palfioms curetur. 
{g Capitulum de proibitione generationis 
pediculorum z de deftructione eorum qui 
generati funt. 
a XMuando e]c mutatione aque: z ex 
multo labore:-! ex fudore: atque ex 
forditie:-! paucitate balneandi: z mutandi 
pannosicontingit corpus z panos pedicu 
lis repleri, quoqj funt res que uiatori 
neceflario accidunt. fi?e illis t?o que ilia p 
ibent:?ut fludeat in ufu balnei z iauacri:! 
ut pannos mutet quanto plus potizppzie 
ut pannus qui carni adberet:ftt lineus: tar 
de enim repletur pediculis. &*e illis aute* 
que eos qui funt generati interficiunt: eli 
argentum uiuurn evinctum qn oleo admif 
cetur:x ejc eo cingula ex filis lanneis inugi 
tur qd fuper fe aliquis appendit: aut quo 
cingitunaut folia a3edaract:uel oleandri: \ 
oleu mittantur.ex quo patiens inungatur: 
aut corpus fmguhs dece diebus: ex arfenf 
co rubeo:! liafifagria: atq3 condifi; z bau 
racb:cum aceto epitbimctur. l&6 poftqua* 
quafi per bora unam fic dimilTuni fuerit: cu 
aqua calida lauetur. preterea cum 
condifuaut lupinis:uei foliis sadaract: aut 
artamtbatfuffumigentur. patiens quoque 
ex oleo tn quo terra argenti niui pofita fue 
rittaut m quo condifi nullum fuerit: inunge 
dus erit. 
Capitulum de illis que proibent fo 
ob ideli mutationem que fit m facie afole 
uel uento. 
e X borum numero elitumbram facef 
z faciem ejc panno operire. l&nod 
fi fieri non poterittdragg.z amilura: atque 
arabicnm: z pfiUij mucilago: ac fe Blman $ 
,,nis cttoniorum roucilagorfumanfc-z cum 
tur^ine ou,:aut cu fuco portulace: mifcea 
nnr ‘aclcs 1,1 itinere epitbimetur. f$um 
efn quieuerit lauetur. iSt fi boc fiat aut 
<1U0CI3 perfe :aut ex omnibus fimuU 
boc ualebit, boc etiam confert tor 
tc«as in aqua infundere donec diflbluanf : 
c£ quibus facies epitbimetur: aut epitble 
“f1- e£ albumine oui z dragg. Sii autem fa 
tlei color mutatus fuerit:confert ei ut in no 
fteepitbimetur ex ceroto qd fit ex cera z o 
7° ad folem per omnes dies canicula 
,es dantur: -z cum adipe galme z farina 
Clceris. 2S6fi mutatio coloris faciei fue 
m nuilta: ex fimpafmatibus que m tracta 
tu de decoratione nominauimus: curanda 
erit. 
> 
1 Capitulum de illis que proibentfiflu 
199 calcanei. 
f Jfliire in calcaneo atqj i inferionb9 
pedis partibus fieri proibentur: fi 
pes in aqua uebemcter calida teneatur do 
nec moUefcat:-! poiiqua de aqua extractus 
fuertt:dragg. tritum ut alcobol defuper pul 
«erijeturtdeinde fortiter fricef. 
ltur enim : z proibebit calcaneu findi: z 
pice liquida epitbimetur: aut pannus o 
i mfiifue pedi fuperponatur z femper fit 
calciatustx a puluerc fibi caueat. etia? 
mulmm confert: ut fcpum caprinum lumaf: 
Uqucficit:cm parum gallarum tritarum ut 
alcobol defuper puluerijetur. polleo 
um Jdfjidum fuerit uel molle: in antiquis 
fnrarnpm110' fiflurisque 
" Pcn«rant: confert ut merdafen 
gi triti S. lumantur .3. que cum oiei.3.xx. 
rmtte m cocleari ferreo coquantur: -z tunc 
uequenter moueantur:donec fiat ut alkitra 
cui poftquam tale 6 gal 
bano quod uocat befart addaf: z coquatur 
donecfpilTum fiat, autem infrigida 
tam fuerit: fiet ut pix liquida de quo calido 
* liquido fuper fiflfuras cadendo diftilletur. 
*%tiq5 etiam fiflure ufque ad carnem pene 
tranti auxiliatur:ut fandaraeba z oleum de 
‘cmnubu3 lini fumantur: z mixta coquatur 
donec infpiflbntur: z guttatim defuper fun 
dantur. JSftit adeps pedum fumatur: cui pa 
rum galbani addatur:-! ddceps parumper 
coquatur donec incrofietur: poftea adnuni 
Uretur. Oportet etiam ut cntecp fiflure fa 
nari incipiant m aquam mittamur calidam 
donec mollelcant: z mundificentur: pofiea 
uero abftergantur z deficentur: z ftc cum 
medicis curantur: deinde pes poft medica 
ttonem calcietur. 
0$apitulum de excoriationibus que acci 
dunt ex equitatione uel caldamemis. 
c &m aliquis corporis locus ex uccta 
tione uel ex alia caufa excoriabitur: 
exigitur ut (latim poftquam quieuerit: ex 
multa frigida aqua tam diu roretur: donec 
eius calor fedetur. facto difcooperia 
tur locus z flabelletur. i&uod fi poflibile 
non fuerit, linei in aqua rofata tfri 
gidata mfufa defuper ponatur:atqj deinde 
cum locus tepere inceperit: iterum panni 
madefacti fuperponamur. au 
tem quod ex caliditate -z acuitate exiflit in 
eo quieuertttex litargiro trito cum aqua ro 
fata mixtotepitbima fiat. &tdor autem z 
dolor fi remanferinttcum unguento de ceru 
fa curentur. Refice uero que ex flrictura 
calctamenti fiunt:prius fumfcindede:*! po 
ftea in aqua rofea rorande. deinde ex l i 
cio z acatbia epitbimande: aut ex bolo ar 
meno: aut ex gallis cum aqua fricatis: aut 
balauftie bene trite defup ponanf. 
Opitulum de cafu z perculTione que 
fiunt in capite uel alia parte co 
f cafu de animalis dorfo aut ex 
alio cafu capiti : aut alii parti cor 
poris euenerit percufliotoptimumeftut pa 
tiens ex parte contraria (fatim flobotomc 
tur:z a carne abfUneat:-! precipue a utno. 
ocus quoqj epitbimetur: aut emplaflrum 
3 confortatibus ei fuperponatu:. &uod 
fi ex cafu i capite fuerit lefio: er uena que 
uocatur cepbalica ftobotometur. qfcofl flo 
botomiam uerotcapiti acetum mixtum cum 
oleo rofeo quod acetum fit triplum fuperpo 
natur: pannus quoque in aqua rofata infu 
fus defuper mittatur. Kfcptiens uero aqua 
ordei in mane z mxta noctem e potandus. iua • 
tEUman. 
per tres dies mbii aliud fumat: donec 
fit fecuritas : quod apofletna calidum in 
parte cerebri non oriatur’. Siignum aute$ 
quod loca iAa atqj cerebrum fint fana: eA 
quod intellectus non turbatur. iSfyi fi poA 
cafum turbatus fuerit:opo«et ut fanguints 
tunc maior fiat extractio: z caput ex aqua 
rofatarz oleo rofeo cum aceto uini mfunda 
tur. bec etiam fohjs mirti: z balau 
cortici granatorum m aqua z aceto 
ull)5 quo diifoluantur coctis: parum mafci: 
i galbe:? jaloaloes ac calamus aromatic9 
adnufceanturejc quibus ommbus cum ace 
io z aqua z uino ueteri ac ftipttco coniun 
ctis: quiddam quali emplaArum conficien 
do fiar.x capiti ut emplafirum fu per ponat. 
quoq5 ex fuco fructuum: aut leui e 
nemate foluatur. extrema fricent. 
bis preterea que moto cerebro ualde 
conferuntrell ut patiens gallinas U5 cerebe! 
I a edat. i55>c qu ibus pofl diem tei tiurn qua 
tum fuinere poterittei tribuatur. iHiste eni5 
fola ordci aqua m potu utatur: cui parum 
fuci granati 1TIU51 fu admixtum. 'Hpoc enim 
ad boc quod bic uolumus melius exiftit. 
autem que ex cafu acciditifi m pecto 
re z ui illis partibus fuerit: ex uena bafili 
ca fiobotomia facienda eritxiufqg regimen 
fubtthandum ♦ fi languis fputum: 
aut uomitus:ant mfctus: aut cius cum ege 
Ilione exitus:acciderit: ex medicinis quas 
modo nominabimus aliqua in potu detur. 
3ji autem iAa diu perfeuerauei it:eorum cu 
rationis perfectionem fume ex locis m qui 
bus bas nominabimus egritudines. 
gnum uero an fortis lefto ex cafu At in capi 
te:cft intellectus turbatio. |(tud enim erit 
mesifura foais lefionis in capite: aut debi 
iis. autem pectoris: aut uentris 
ex cafu:efl menfura anguAatiotiis atrabedt 
aerem: x exitus languis fignum ♦ lAfee 
dicarnc quod ad bibendum datur: cui cafus 
aut fortis accidit percuflio .*#♦ reubarbari 
feni par tem. i. rubee lacce mundate:,boli 
armemiaut terre ftgillate:ommum ana par 
sem mediam. £3*pfig buiys mediciue: At a 
duabus.5.ulq5 ad quatuor: cum aqua i qua 
cicer mfufum fuit. ifeuic aute ad comeden 
dum tribuantur: mes: z nji:x lentes z ci 
cer. Medicamen ad fortem cafum: z 
ad uebemens fanguinis fputum. iQ&umia 
z bolumarmenum: aut terra figiUata cum 
parua umi ftiptici quantitate: ad potan 
dum dentur. ad percufticne: 
z ad remotionem carnis de loco fuo.*ft. 
mugatb:mes exconicatomm: partes equa 
Icstboliarment partem mediam: acbatbie: 
aloes.ana quartam unius partis. £\ofper 
gantur omnia ex aqua mirti: ex quibus lo 
cu3 debilis: epitbunari conuemet. 
l&imd epitbima ad calum quando cumco 
febns:x apoftema calidum fuermt.*&.r6fa 
rum rubearumtlentium exconicatarum: bo 
liarmcm: ftef memube: Pandali: faufel: ex 
bis omnibus CU3 aqua rofata collectio: epi 
tbima fiat. quod ei da£ 
ad potandum:a quo fanguinis multitudo: 
ant ex percuflione:aut ex cafu fluit 
fcarabe: boharnient: balauflie: fanguinis 
draconis: lacce partes equalc3 . *&x bts 
autem collectis.3.lij. ad potandum tribua 
tur cum una untia aqne in qua fumacb fuu 
fufumn opij recentis fexta parte.3.1. 
enim illtco fiftit fangumem. patiens quo 
que fliptica comedar. ad 
leucm carnis motum z debilitatem: qo con 
fanat z dolonem fcdat:locus ex oleo rofco 
uumgatuncut defuper puluis mirtufparga 
tur:x mediocriter ligetur. Effigia ante3 
uiridia que perculTionem aut calum 
permanent: curentur ex medicinis: que 
funt m tractatu ubi dccojationem nomina 
umms. 
,(T Completus efl tractatus fextus gra 
tia det. tractatus feptimus z eft 
rememoratio aggregationu artis algebza 
ideft reftauratio uulnemm z eowm fumma 
rum: continens capitula .27. 
£ Capitulum de collectionibus z aggrega 
tiombus doctrtne cbirugie • £ra. 
t£t& 
nim qui hanc exercet 
artem et dicuntur re 
ftauratozes: non bene 
eam exercent: neque 
fapientenneq? fub cer 
ta radice ad quam red 
mno fiatrimmo maio: eo:um pars: calua 
Properatur: et ficut ab alio edocti fue 
runt * 'Haroque inuemes eo;um aliquem 
Tat buias artis lib:os legerit:aut qui eam 
« magiro qm nouit litteras didicerit . 
aPmoqm maxime eam exercent tfunt idio 
ietruftici z rtolidi. pzopter fue 
Aditatis caufam:egritudmes peflime in 
rumibus generantur . uero bu 
P® ®tis fummas atque aggregationes ta 
168 cum aliquis aftutu3 
peditatus fuerit:poterit fecunduj banc ar 
quicquid uoluerit optime operari. 
Phimis quoque de regimine diete: et 
M de cjctenfione: et rectificatione: ac li 
Saturis: z de fracturis rumpentibus in 
quibus tciuieo oliium partesiz accute: nec 
non diuifa frullula confpitumtur. po 
fremo de dillocatione tractabimus. Hqo 
ftohdi p?ecipumt:ut quicunque fra 
fnirain aut diflocationem aut camis cocuf 
«oiiem perpefius fuerit:cum alacbifat: nn 
friatur:? afabitb:et ex carne afata in uern 
aut in p:unis: z bibat uinum. tNicbil aute 
cit quod apoftcmatis calidi generationem 
Ue.ocius atferat:qua3 regimen boc. l§}po* 
jet autem ex quo infirmo fractura: aut dif 
locatiorout carnis contufio acciderit: regi 
men per aliquot dies fubtiliari. iuius et 
oemer fi ipie foetis fuerit terit foluendus: 
et ipfe fimiliter ftobotomandus quemadmo 
dumoicturifumus. iSfcuodideo fiericon 
uenittut fit lecurus quod materia ad locum 
nonfiiiat: que magna apoftemata atque 
putrefactionem generare polfit . 
quam autem dies aliquot pzetcrierint!? fe 
eurus fuerit quod apeftema calidum non 
uccidat: egjo p:eape ut ad regimen quo 
confueuerat uti reuertatur fi eius egritudo 
jocatio fuerit: aut carnis contufio. 
autem fracturam patitur: uifcofitas 
atque crolTities eius fanguini funt addende 
nt ,l3tura materiam babeat paratam: ex 
qua po:us fracturam ligans generetur. 
i§X bis autem que boc operantur eft fru 
mentum adeo coctumiut quafi puls uidea 
turiet tberitb. lippita quoque ac pedes 
animalium: necnon edorum:aguorum:z ui 
tulorum coria:et uaccarum uemres: atque 
ouaiz ri3i:ac pifces recentes: z borum nu 
trientium fimiliaiin quibus funt croflfitudo 
et uifcofitas. &e quibus mboc tempore 
comedere debet. eorum acceptio 
nem utnum bibere croflum. boc emm 
regimine fractura melius z uelotms liga 
ri poterit, 'Sp principio tamen bolera frt 
gida z mufaguarat tantum comedere deb5: 
et carnem autum: z edmam. bilium au 
tem nullomodo appropinquare prefumat. 
££um uero diflendereiac rectificarc necefle 
fueritioponebit ut ua in ultimo Icuitcr fi 
atiquatmus doloz quanto mmus poHibile 
elfcfentiatur. Micbil enim plus alfert apo 
fteraa quam dolor:borum autem ftohdoru$ 
plerique loca debilia didendum: z reetni 
eant: ubi etiam magnum nituntur facere 
Ibmtumtquatinusuulguseos bene opera 
ri putet, uero non oportet ut cum mn 
ctura tn qua non eft diflocatio dolet :prema 
tur ac diliendatur aliquo modo: immo em 
plaftrum quod dicturi fumusiei fupei ponc 
dum eft: atque ligatura adeo fuauis facie 
daiut ex ea nullus fentiatur dolor. 
preterea medicorum: plerique decipiunt 
in membro fuent do 
lo:: quod fractura aut diflocatio in eo fit: 
dicere prefumunt. fracture z difloca 
tioms adeo eft caufa mamfefta: quod oc 
cultari non: poteft. boc enim fequi 
tur: quod figura membri cum torquetur: 
et cutis ex una parte fit gibbofatz ab alia 
concaua. Quapropter ii quis diligenter 
confiderauerit: impoftibile eft ut occultet 
tpfi qui illud confideratmift in umetura ad 
uitoru cum bumeroiaut aucbe cum coxa 
fuerit diftocatio. namq3 adiutonj 
quando diflocatunconcauitatej que eft fub 
alcella ingreditur. «$aput mdem coxe 
carnem glandofam que eft m inguine a*pte 
anebe intrat. cnm multa ibi fit ca 
ro: contorfio non eft ibi ualde mamfefta. 
Sugnum tamen quod iunctuie bumeri <£ra. 
difbcatwncm: femper committatur: eit ro 
tunda eminentia: que fub afcella accidit: 
et cum tangitur digitis fentitur. &ifloca 
tionis fimihter que anebe accidit: fignum 
eft eminetia ejeterio:: z m ingumetx quod 
egro non p:eparatur ut ejepandat innem 
ram que eft inter crus z :ne dum iu 
cturam diflocatam. factura autem mfi 
minima fuertnt:cum eam, manu diligenter 
mueftigauens gibbofitas ab una paite et 
concauitas ab aha non occultabitur: erepi 
tannfque oflis fonum percipies cum iplum 
manu attractaueris. %m autem in loco 
non raanifefta conto:fto:neque gibbofitas: 
neque concauitas fueritmeque cum locus 
manu iueftigatur diis crepitatio percipie 
tur:non diflocatio neque olfis fratura que 
ejtenfione aut fo:ti indigeat comp:clTione 
ibi erit. i&on eft enim ibi nifi aut carnis 
contufio:aut fractura minima . l5$uap:op 
ter diftendendo nullomodo eft motio facie 
da. namque loco maiorem gene 
rat anguftiam:unde tn boc maio: contingit 
e:ro:. aliquis ftolido:u3 
tn bis locis ejctenfione aut compjcflione 
uti uoluerit:p?obibendus erit ab boc ♦ % 
pzecipiendum eft ut locus leniter palpati 
do ungantur z poft fuauitcrligemr:ne mde 
dolo: fequatur. iHicbil enim amplius boc 
eft faciendum. ucro unius iftonim 
decepto:nm ftoliduatem utdi q: qua uebe 
menter miratus fui. iSluidam naniqj fo: 
te fuper locum qui efl m medio adiutonj ce 
cidit:x dolcre cepittunde paruu3 ibi cepit 
o:iri apoftema. (Sfcuod cum p:edictus ui 
dilfet ftolidustipfms adiuto:ium cfle diflo 
catum dijeit. quo etiam boc tantillum 
fapientie non eratmt dillocationem teiret 
non poffe accidere nifi lunciureix non in of 
fis medietate. i§£uamob:em fe pzeparauit 
ad os cy utraqj parte fo:titer 
t&uod ipfum facere non permifuimmo loca 
ey oleo rofeo perunctum trito mijeto pulueri 
5am:atque poft boc fuauiter ligaui: z ey al 
teri9 partis braebio flobotomaui. Iftoftq* 
uero.dies aduenit tertiadigaturam remoui 
z quod no amplioji indigeret cura cogno 
ui. autem de boc quo unum q£ 
que co:po:is memb:um de ejetenfione z re 
ctificatione atqj Iigati6e:necnoec reliqua 
indiget curatione t donec eius compleatur 
fanitas:extra buius noQri libri menfurain; 
z ipfius intentionem repentur, 3n buuts 
namqj inquifitione illius noftri tractatus: 
multiplicibus multis mdigeremus:atq3 po 
Ilea elfet necelTariu ut quomodo opus fiat 
oculis inderetur. 'Iftos quoqj in boc nro 
libro no intendimus nift ea que cum bomi 
nes boni ingenii legerint:z in ipfis medi 
tati fuerintdicet medici non fint: boms tn 
medias equiperari potcrint. \igatura 
autem cum fit oportet ut locus fracture ti i 
bus aut quatuo? cingatur fafctjs. i&ua? 
prima ad partem tendat fupenorem: que 
fit forno? cinctura fuper locum infirmu cxx 
Heus:a quo cum feparan ceperit: fuauiter 
relaxari incipiat. i£s quantomagis ab m 
firmo elongatur locottatomagis lenta fiat, 
Iteec autem ligatura taliter protendenda e: 
donec fane partis maximam occupet quati 
tatem, boc aut alia fumatur fafcia 
que prius loco fuperponatur infirmo;z de 
inde defeendendo ad partem tendat inferi 
orem. %ius Unctura aut relapatio ut m 
prime fafcie obuolut lone diximus: fieri c<3 
uenit. 3fner bas uero ligaturas afiellc 
funt locande:quatinus membrum per eas 
rectificetur. JRe gibbofitas aut coneam 
tas in ipfo remaneat. 2S?einde uero totum 
illud aha tnuoluendu e fafcia:ipfu5 fuauiter 
cingente. Sutus inuolutiones ubiq3 equa 
les efle conuentt. $uper quam etia? aftel 
lefunt ponende: z cum alia fafciafunt li 
gande. Suius llrtctura :in omnibus locis 
aliarum equetur ITricturis: bec autem om 
nia defuper filis ligentur: ligature bic mo 
dus efie debet. deceptores aute ligatu 
re principium in fanis faciunt locis :ubt li 
gando uebementer conflringunt. deiiidc 
relaxando ad locum defeendunt infirmum. 
®tui ligature modus pelfimus e z omnibus 
deterior, namque aduabu3 cd 
prefliis partibusrad locos traiifmimtur m 
firmos:t quibus apoftemata z uulnera ge 
neranftunde berpes ehiomeiius z erifipi 
la atq3 putrefactio eis multotiens accidut. 
legationis autem mefura talis efle d3: 
que infirmo nullum inferat doloretnifi par 
uiltimumtnec etia3 adeo fit relaxata ut eger 
nullomodo ea fentiar. fi eje ligatura Elman* 
«poHeinatis initium: aut foriis acciderit 
t : lta at uiride fiat ejc ea quod ell ejc 
' «gaturamtatque fanguwe impleatur: 
co erit foluenda: x eius conftrictio mi 
ucnda*. j$t fi infirmus in loco ligature 
r°*tem fentiat p:uritum:atque nocibilem: 
toluatum locus ejc aqua infundatur: que 
lta cali<da fit:ut ex ea delectetur: quod fie 
ri conuenit donec pruritus fedetu:. qfcoll 
j3Uafa autem locus per unam fere boriim 
,lc permanferit cum fms ligetur fafcijstque 
aceto z aqua rofatatac oleo rofato fimul 
?1]ritis:z optime motis fint infufe. ® 
Poais uero ligature mefuratbec eft. ©po: 
etenim ut m principio fmgulis foluatur 
:zp:ecipuefiapoflema: aut dolo: 
i fuerit, i&uod li tflo:um neutrum ibi co 
at:non erit folutiofacienda:mfi duobus 
flat tribus intcrmtfiis diebus: excepto fi 
.res aliqua euenerit: pro qua folutio necef 
«ano fiat:utefl dolo: aut pjuritus. Si au 
Jcm aliquanti dies p:etcrierint in quibus 
ligatura non foluatunx non apparuerit ibi 
apoftcma: neque calo::neque ardo:: non 
foluatur nifi poli quatuo: aut quinq? dies. 
quanto plus tardius foluetur: tanto 
plus ad confolidandum aptio: erit. ® po: 
?ct ut cum prius accidit egritudo 
!gatura Ut relaxata:ncdolo:em faciat no 
cunientum inferentem. 't&oflquam autem 
aics quinque uel paulo plures p:eterierit 
** apoftemate locus fecurus fuerit: liga 
tura paulatim firictio: elfe incipiat. ISum 
«oro multi tranfierint dies:x fractura con 
turefiinfuer?nfucrlt"«*»“t carofrac 
rnnr'?iff5ita coaS«l«ur:opoaebit etia 
4 a paulatim relaxetur: x die 
ta augumentctur ficut diximus'. i&po: 
et autem ut aHelle fuper aliquod quod! mol 
bttem babeat ponantur:x ut earum extre 
jmtates nibil amngantmbi no fit res mol 
Ii9 tatque nt maio: ex cis x croflio: in par 
te locetur : ad quam os declinauerit * 
£um autem in fractura frulfra olTium 
carnem uulnerauerint: oporiet ut fafcia 
non fr ipfmn uulnus :fed iuxta ipft? 
09 ponatur:atq5 duris fafciis Inuoluatur: 
eutus inuolutio:afcendendo ad partem ten 
j t ruperio:em. quoque fafcia: iu* 
4 09 uulneris a parte inferio:i:ell ponen 
da:que defcendendo inferius tendat. /Se 
nero uulncrtstdifcoopertum dimittatur . 
Rigatura etiam totatmolhoz fit et parum 
plus relaxata, l&ue cottidie eft foluenda: 
aut duobus intermittis diebus. 2§ri au 
tem uulneris cotum fuperponatur donec 
cum uirus mmui incipiet: z locus ab apo 
ftematc fuerit fecurus : calo:que remotus 
fuerit : unguentum carnis gencratiuum 
quod dicturi fumustuulneri fuperponatur. 
fracture nero in quibus fnnt oflluin 
partes aftellis files que cute no fregerunt 
ntfi uebementer ftimulent : rectificande 
erunt et ftringende:quantomagis polTibile 
fuerit palpando eas et leniter ligando * 
Sfcuod fi Itimulauerinttatque uebementem 
intulerint dolo2cm:hgandc non erant . 
/istenerabunt enim apoflematarac putrefac 
tionem in toto olfe. tlerum locus tunc fcin 
dendns erittx fi aflelle ab olle feparate fue 
rint extrabede eriit. @ua:p fi fepatenfne 
rint extremitas acuta que llimulat:cum fer 
ra erit fecanda. i$t deinde cum medicinis 
fracturarum rumpentium erunt curande. 
&}po:tet etiam ut difiocationes cnm acci 
dcrmttillico ad locum reducantur 
ante quam apolfema ibi fieri incipiat . 
Si enim diflocatio tn pzmcipio fui dimilTa 
tamdiu fic permanferitrdonec apoftema ibi 
fieri incipiat:non erit ingeniandum ut in 
toto boc tcmpoze ad fuum reducatur locu. 
Igam fi dnm taliter fuerit extendatunegro 
to plerumque accidet fpafmus. c bis au 
tem intentionibus atque fumnus quas di 
Ximusrcum non congrue obferuantur: pef 
fimum accidit info:tunium:cui nemo fuccu 
rere potell ♦ fi chirurgicis 
qui tubil fciunt p:eceperis:ut ab omnibus 
Ulis fibi caueant:ab eo:um liberaberis ma 
lo:x cozum opera tibi erunt profutura. 
■i j Capitulum de mohficatione duriciei 
que remanfit in membns poft cirugia uel 
reftaurationem. 
p fterumque poli fracture rectificatio 
ne aut diilocationis ad fuu locu redn 
ctioe5 durities atqj collnctio t mbns rema 
ner cofueuefttque multotieo nocie exifiut ni 
b:imotu pibctes. Hspcqnoq3 «ppzie aeci 
dit cu pdicte reo iuxta ulctura fuerit: bas dt iua. 
oleum % aqua calida cum locus multotiens 
manibus fricatus fuerit: atque aqua calt 
da ab alto per ftftulam defluens loco fuper 
&jfa tiicrit z adipes ac medulle quando ejc 
eis fit emplafirum mollificant. etiam 
cum e% prediais medianis medicamen co 
pomtur:cums effectus fimphciu3 operatio 
ne fortior eiuffit. iff&edicamen tincturam 
% duritiem que efl ut corda:-! tenftonem le 
cimne:adipis anatis refolu 
u z coSan:ana.?.i.olci de lilio.?.6 .medul 
le naccini cruris.?.2. bis commictis 
fiat medicamen. medicamen foz 
tius membris que conflnctiot funt propm 
qua conferens. *$. fecis olei de Itito: fecis 
olei de feminibus hm:bdelli):ana. ?. i.fto 
raa9:gaibani:opponacis:amomaci: omni 
um ana/?S.adipis uifini. ?.2. fi 
adeps utfi non muematur loco eius adeps 
anatistaut galluie:ponatur. i£t etiam in 
bac intentione melius di: ut adeps porci 
loco fupradiaorum:adipum mutatui :dein 
de gumine m mortario cum pauco umo dif 
loluantur. I&u.bus ualde moUificstis:alia 
admisceantur :z in mortario donec unum 
fiant agitentur. bonum bafceus 
odorctrudelicatis congruens .*&.ccrc citri 
ne«?.i.olet de ben.?.d .mallicis nigri: flo 
raastana .?.S. 4* bis ccmmiptis fiat 
medicamen. 
j! r de collectionibus % aggre 
gauombus fanaticius uulnerum et apo 
flcmatum . 
d afcriptorum buic arti: pro 
pmqua ell difpofmoni rellauratoruj 
quam nommammus tn paucitate fcie radi 
cum z canonum: quibus curationis i ectifi 
catio competens redditur. lijuapp dc bis 
prfctpfis bic oportet nos dicere illud quo 
a magno errore qui ep eorum contingit cn 
ratione conferuatio fiat. feicimus igitqo 
cum uulnus paruu fuerit tpcffib ile c ut qn li 
gatura ipfam capittoccurrant fibi ad inutce 
partes:'i cotmucf eius concauitas tota • 
Jiqon.n.aUa indiget curatione:nifi ut dua? 
aflella? auditio fubftentet atq$ ligcf ligatu 
ra que a duob’ icipiat capitib9. Sger quo 
q3 a replectioeji umo oio cullodiat z ne pi 
lm aut unguetu mf labia illius cadat caue 
du e,fc$ec naq3 cofolidatione fieri n prmttut 
ifto? aut ftolido? plertq?:bis que diximus 
cotraria opanf. If&onut cni tn uulnere eleu 
carne z pultes cr offas z duras co 
medere egroto ap’a malu 
atqj nirns i uulnere acquuut:qd logo dura 
lut tp:e:ejL quo fortaffis membru ad putre 
factione deneniet:? pctpue in effate: licet 
uulnera que dixim9 fola ligatura fanari pol' 
fenttab uno die ufqj ad tres:nulla alia idi 
gens medicina, aut cu magnu elf 
atq3 profundutmdiget tuc ut cu medicinis 
quas nominabim9 que funt camis genera 
tiue fanetur:? uulnus ab apoffemate cufro 
diaturnta ut loco cui accidit pannus aceto 
z aqua infufus fuperponatar:? epitbtmati 
bus frigidis epitbimetur:? fmgulis boris 
infrigidetur: z precipue fi calor ac dolor 
ibi fuerint z fanguis paucus ex eo manauc 
nt. lHain in bac difpofmone oportet: u# 
infirmus ex parte contraria fioborornetur: 
totumqx corpusmecnon totum ipfius regi 
men infrigidanda erunt, i&uodfi uulnus 
profundum z non amplum fuerit icauendu 
erit ne unguentum quod tpfms continuet 
os fupponantur. fjgs namque «ulueris 
profunditate nondum confolidata fi conti 
nuetunmultum in eo adunabitur uirus. 
sfeuare ut ipfum ite? aperiaf oportebit: z 
membru fortaffe interim putrefiet: ac uul 
nus malum z pcfftmum ibi fiet. i&uapp tn 
buiufmodi uulneris ore: totum erit pone» 
dum. 3?i autem uulneris confolidationem 
properare uiderts: butiro aut oleo ipfum 
infunde. /$t ex bine quidem predicti erra 
uennt ffolidiiquando oleum in nulneribus 
quorum omnium incarnatio erat poflibilis: 
pofuerut. Importet preterca ut omnia me 
dicanuna que buiufmodi m mittis uulncri 
bus aut tentis adbcreant:aut panlis cu tui 
tiantur. z$um autem uulnus prcfundS fue 
rit:? ipfius os amplum:obferuandum erit 
ut fi uulneris os non uebementer coartat: 
ligatura fuaf tuc oportebit. cotmgit il 
lud plurimu cu uulnus in corporis tedit Ia 
titudinem. Rigature uero uebemetior tua 
lutionnm z retentio ftnt aput uulnus pfun 
dum:? earum lentor fit apud ipfius os. 
quoq3 tali e figurandu ftguramt 
uuln9 fit mferi9:quatin9 uirus ab ipfo ffue 
re poffit. iSuod fi illud impoffibife fuerit: Blm&n. 
portebit tunc ut uulnus in die fecudo aut 
quarto confideretur. «Cuius profunditas 
mutu1 inceperit:? neq? uirus neq3 putre 
multa ibi contineri inucniatur: curatio 
"0n ent mutanda. $i autem uirus ab in 
«criori ad fuperiorem ulceris parte$:ad ip 
•ms uidelicet os:cum imprefleris manare 
conuementius eft ut in inferio 
ri loco ibi ejciftcntc ipfum inferius perfo 
Jesjapucj finem profunditatis ulceris . 
‘Smod ideo ftt ut uirus iter unde poflit ma 
nm*e babeat. quoque regimen in 
prout in capitulo de algebra dicimus 
°’otnetur: atque fubtilietur: ? a principio 
cineris cum accidit:per aliquot dies ifri 
Stetur . $ipie quoque fi repletus fuerit 
?lt flobotomandus:? loluendus li longum 
Uerit tempus et quo non fuerit folutus :io 
Sf reddatur fecurusme apoftema accidat, 
uero ipfius regimen paulatim fecu 
dum dierum pzoceflum:erit incroflandum: 
ideo ut carms natiuitas augumentetur . 
oportet etiam ut cum exuure mature fue 
rint:? apertione indiguerint . perforetur 
in inferiori loco qui in lpfis muemetur :et 
in tenuiori z magis gibbofo:fi polTibile fue 
rit- tio tamen in corporis' longitudt 
nem:? non ipfius latitudinem:cum in mem 
ri8 extenfis que non curuantur ? dila 
antur:tendat. Jn bis uero locis que cur 
nantur ? extendimturancifio fecundum ip 
nus loci curuationem et extenfionem tende 
fe debet, importet etiam ut cum exitura i 
0co nenarum eft multitudo fuerit: aut 
circa lunetur asanefio propere fiat. $>i 
-nnmbumimod1 locismcifto cum tardi 
t nelocitcr fiat:osj quandoque ex 
terius eminebit:? iuncture ligamentum dif 
cooperietur. Ktarnofa autem loca bonum 
eft ut fic dimittatiir:donec bene fint matii 
ra: enim ante quam bene fint matura 
Ferfozentunmrus ab eis diu manabit: at 
W ulcus multa fordme ac putredine ba 
«undabit, quoque eius quandoqj 
atque ipfms profundumtdura fient apfum 
W uulnus pus z uirus continuo emittet. 
™u°d A exitura maxima fueruaotum eius 
uirus non fubito eft retrahendum ne egro 
uperueniat fmcopis:fed paulatim erit ex 
i,abendnm:?precipuefieger fuerit debf 
Vulneris autem faiutas tardatur: 
aut propter fanguime penuriam que eft iit 
corpore:aut pp eius malitia:aut quia itus 
uel 1'uper ipfius labiatcaro dura exiftit cui’ 
caufa caro non nafcitur:aut quia ibi eftca 
ro mala:aut quia os uel multa putredo eft 
intus:aut medicamen quo curatur: non eft 
ei conuemens:aut quia uulnus in feipfoe 
profundum:? faniofum ? malum. igi 
tur ulceris aut eorum que in ipfius circuitu 
confiftunt:rubor paruus fueritupfa quoqj 
ab apoftemate fecura atque ficca:? aliqua 
tulum dura fuerint corpus qiioque macru? 
ac pauci fanguinis:caufa quare ipfi’ tarde 
tur fanitas:non eft mft fanguime penuria. 
&0CU9 igitur cotidie multoties pano aqua 
calida madefacto eft infundendus donec 
rubeus fiat:* egrt regimen mcroflandum: 
ipfumque cum unguento nigro eft curandu 
ac in ipfius circuitu ex ipfo fricetur. fSoloz 
uero corporis fi malus fuerit:atque ei’ foz 
ma mala:caufa i boc fangumis eft malitia, 
flobotomia igitur atque uentris folutione: 
eft prius fubueniendum:delde ad uulneris 
curationem eft redeundum. labia 
quoque ulceris fi caro dura fuerit: fricatio 
ibi eft facienda:donec fanguie inde fluat. 
S?i autem crofla fuerit:prius eft incidenda 
z poftea curanda. Ii boc in ulceris fun 
do fuerit eius ore ficco z fufco:ahquid in 
ipfum eft mittendum: ? fricandum: donec 
fanguts ab eo manare incipiat:deinde erit 
curandum, &ut in fundo ulceris perfora 
cio fiat:poftea fricetur:-! cum butiro medi 
cetur: donec mala caro penitus corroda 
tur. deinde cum bis que ejc parte cura 
tioms remanfennt.curetur. liciis au 
tem fi prius claudatur et poftea aperiatur 
uirufque fufcttle ab co fluat:? longo tempo 
re lic difpofitum maneat:os corruptum eft: 
in eius fundo. Senta jgitur mtromifla te 
ptetur:? cum inuentum fuerit: perforetur 
ulcus donec ad os perue luatur • erit 
fricandum aut ferandu3 donec abfeindatur 
fecundum qd ex ipfius. corruptionis multi 
tudme uideris:poftq$ cum pulueris carnis 
generatiuis curetur. 1§16 i i ipfuj perforari 
fuerit impoflibile:cu medicamine corrofiuo 
z buttro fubueniendu etittdonec os dtfco 
openaf .poft bec cum bis que dicturi fum’ 
curetur. &lcus autem fi fuerit pfundu 
z ei’ caro mollis z mala:medicame corrofi /Da* 
uim defuper erit ponendum:donec caro il 
Ia deficcetur. Stcwcie in uulnere butirum 
mittatur:donec tota mundetur: atqj tadiu 
cum butiro medicetur:donec cfcara inuul 
nere exorta cadat: z peftea curef. fcft 
cen uero fi uartees fuperucnermt eger fio 
fcotornetur:ipfiufq5 uenter multottes folua 
tur ex a poemate epubimi: fuoqj nutriatur 
cibo:deinde ulcus curetur. /pedica 
men quoqj fi ulceri fuerit mconueniens:ga 
fortaliis ipfum plufquam deberet calefacit: 
cuius eft lignum quia ruborem etq? calore 
z apoftematis principium ei cum augume 
to adducit: tunc cum unguento frigido qd 
dicturi fumus erit curandus, fortaliis 
plus infrigidat quam deberet: cuius eft fi 
guum qd ulcus tunc eft uiride aut nigrum 
z durum z fngtdum:unde tunc cum ungue 
to nigro eft medicandum. 5jut fortaliis mi 
nus deficcat quam deberet:cuius eft lignu3 
ipiurn eft molle:z laxum multum babes 
mrusmnde tunc cum unguento uebemeter 
deficcatiuo c curandum:ut e illud qd cutem 
fuper mducat:qd fit ex balauftijs z gallis* 
fortaliis mmus mundat z abftergit qj 
dcberet:cuius eft fignum quod putredinis 
multitudo carnefq3 male z molles ei adbe 
ferunt ideoqs cum medicinis uebementer 
mundificantibus eft curandum:uteft ungue 
tum uiride. 5}ut quandoque mordicat: et 
ipfius confumit carnemtcuius eft fign«5 do 
lor:z calor:*! ardorrz apoftematis pnnei 
pium. z qd ulcus cotidie dilatatur ♦ $Jnde 
tunc ad unguentum qdeo ftt fuaums:_eft 
facienda permutatio. tKioc quoqj' pleruqt 
eaemt:quia curandi complexio :ad una de 
clinat extremitatum, iduare tunc rebus fi 
bi conuementibus curatio eft facicda. &ic 
cilfima namque corpora:exigunt ut ungue 
ta quibus medicantur cum caro in ipforum 
ulceribus eft generanda fpecies uebemeter 
deiiccatiuas babeant ammixtas. Bsumida 
uero corpora:unguentis indigent niolhb9 
z bmnidis. Vulneribus autem uentri 
accidentibus: atq3 ipfum difrumpentib’ me 
dicus lapiens ac fuauiter operans necefia 
rius e. tfi bums curationis collectio 
nes:x unde m ipfa timetur error dicemus» 
£$ut inteftma ac tbirbu per uuinus exierit: 
et inflata intromitti no poterit panus uino 
neten calefacto infufus defuper ponaf do 
nec ipforum remoueatur inflatiotqua remo 
ta intromittantur* iQuod fi locus aut tem 
pue frigidum fuerittcger in balneum intro 
ducatur:*! per manus z pedes ita fufpcdaf 
quatmus ipfius curuetur dorfum: z ucter 
arcuetur * £$x buiufmodt enim difpofitio 
ne:intefttna leuius intromittentur. %bir 
bum uero fi uelociter ante quam uiride fi 
at aut nigrum ei fuccurraturan uentrej eft 
reducendum, i&uodfiemon fubuertatur 
donec uiride fiattqutcquid ex eo uiride fac 
tum eft mcidaturtdemde omnes uene que 
funr in iplo cum fnbtili filo ligentur tpoftea 
intromittantur:i uenter fuatur* t$t fi ime 
fima propter panni madefacti infufionem 
imromitti non potermttfiflura amplificef: 
et fic intromittantur. iSuibus intromiifis 
uenter fuatur prius:pofl pnluis confoltda 
tiuus defuper ponatur:atq5 ut eger fupin9 
iaceat taliter ut dorfum aliquantulum gib 
bofum ejCiftat prectpiatur. imus regimen 
efi; fu bullandum neq3 cibus inflatmus ullo 
modo efl ei tribuendus. Vulnus preterea 
fi tuxta neruu ufi neruo fuerit ftrictuqj exti 
terittnou confolidetur donec aliquot prete 
rieunt diestx ab apoftemate fuerit fecuru 
immo medicamina apeitiua defuper pona 
tur:*z locus totus ex oleo inungatur tepi 
do. autem duos dies aut tres 
preteriermt ac dolor fedatus fuerit:x loc? 
ab apofiemate fecurus confoltdatiuis uten 
do tunc uuinus cura. autem fpafmus 
ex uulnere quod eft in neruo alicui accidat 
egro: cito ei fuccurre: z cordam que con 
trabi incipit in latitudine incide: fpondilef 
que egri ex oleo palpando z copnmendo 
inunge, l&leum autem fit mollificatiuum 
z tepidum. Si autem aliquando uideris 
ulcus quod perambulet membrum de uno 
ad aliud tranfiendo locum: z corrodat car 
nem: cito fuccurre incidendo: aut cumbn 
ren do m deftruendo carnem ibi exiftentem 
ante quam multum dilatetur:demde ipfum 
cura cum medicinis quibus reliqua confue 
uifti ulcera fanare. Itece fnnt fumme z inte 
tiones quas cum bommes non obferuant: 
egro uebemens inferunt nocumentum . 
Quando uero eas intente meditatur: z eis 
innituntur maximum prebent muamemcu 
deus annuit. y 
de medicinis generatib9 carne - ©Iman* 
m quod carnem generat:et 
recentla continuat uulnera mirabile 
*. 03 •^•olibani:aloes:farcocolle: fan 
draconis partes equales iterantur 
uuhieri fupponamuriz oefuper ligentur 
ualde mirabile. 
Sgentum m carnis generatione mirabile. 
Jfxditbargiri triti ut alcobol.1. cui aml 
‘dantur olei, ?.uj .coquantur agitado do 
p,ec refoluaturtpollea olibani: farcocolle: 
,angmnis draconis :galbani:colofonie:om 
raum ana.5.2.fumamur que piedicte decoc 
1,0111 ammixta coquantur donec incroflenf: 
J Edicemur ex eo ulcera cum fangmnole 
ta uon fuerint. Unguentum carnis ge 
in ellatex cumm uulnere 
T0* z ardo: fuertntiz tempus fuerit cali 
uulnei um curis efl utendum. % i 
jbargiri triti donec fit ut alcobol.3. S.funuf 
PJT clu°d cum aceto donec refoluatur z mol 
lclcat teratur:x deinde oleum rofeum defu 
P®* fundaturix teratur donec mcrolTetur. 
autem fic teriturifemel ejc aceto: et 
e,ha uicc ex oleo rofeo efl infundendum do 
«ec infletur :z ad magnitudinem deueniat 
et fiat unguentum- Sui poflea cerufe.j.S. 
'L c®mpbo:e parumper addere conuemt: 
tenicum eis:et eo in curatione uti . 
Unguentum nigrum quo utendum efl 
cum uuinus efl ficcum z fufcum icere olet 
liUci * picis: partes fumantur equales : 
et refoluantur:et quod ex eis fit :efl ungue 
jjronigrum. 
Jt?japituiu3 de medicaminibus que carne 
Rjinuunt fuperfluam x refoluunt. 
u teratur ualde :x fuper locum 
bl caro ppwfliw ril : puluerije 
tur. enim liquefacit. Sliud illo 
•Oitmsicbali teratur: z defuper puluerije 
tur, aut jiniar tritum defuper puluerijetur, 
4-efcriptio ungoenti uiridis co:roden 
tisix ulcera faniofa mudificatis.Tfc. 3miar 
Puriimeir bis fimul tritis medi 
camen fiat. $unt autem quidam qui buic 
*tnSuento:farcocolle:amoniaci:ana.f.S.ad 
duntttcrentes omnia bec cum aceto z mei 
Jj amifcentes. i$t tunc boc medicamen fi 
!tuli8;qUe funt jn auricula confert: omnia 
mundificat uulneraiz carne co z 
l°dit monuam. quod uo 
catur cahdicon : carne moatuaj cojrodens 
z fiftulis atqj putrefactio* que e i gtngtuis 
% in o:e ac m toto co*po*e confert.♦ ca! 
cis ume:partem unamiarfenici citrimtcba 
li:acatbie:arfenici rubeiiomnium ana par 
tem mediam • iSmnia bec cunr aqua que 
uocaturp:ima terantur. &qua autem p:i 
tna iic fit. falcis uiuecbali partes fumati 
tur equales. fiSbali piius teratur poftea 
illis fextuplum ponderis tpfoium ex aqua 
ammifceatur: z per tres rccddantur dies 
quotidie tribus uicibus agitadoipcllea co 
letur z utatur donec fiat ut elkalok tz in fo 
Ie dimittatur donec mcrolTetur tdeiude fiat 
ejc co trocifcux deficceturiz in loco ubi ab 
bumiditate tangi non pofl&nt recondantur- 
cum necefle fuerit unus ex eis teratur: 
et fiat ex eo medicamen. bcrigi 
medicamen acutumtr coirofiuum.T^. arfe 
nici cunni tritticbalitcalcisijimariomniux 
ana Ubiam mediam: argenti uiui: Ubiam 
unam falis ammomacitquartam partem ii 
bie unius: terantur omnia cum aqua pii 
ma donec argentum uiuum fit ejctmctum : 
poflea deliccentur z deiiccata iterum teran 
turtdemde in mflrumemo quod alkumam 
facientes uocant alutel ignem fub eo faci 
endo donec eleuentur:fublimentur:z quod 
ej: eis fublimatum fuerit: fumatur z in am 
pulla uitrea recondantur: ex quo emoiroi 
des exterius cum fupet fiua carne apparen 
tes :z fcrofule quarum defideratur deftruc 
tio poli quam fuerint ulcerate: puluerijen 
tur:r ad ultimum in omnibus quoium de 
Uructio z diflolutio dcfideratunco utenduj 
eft. <6ritemmut cauterium ignis ita ut 
deficet z denigret atq3 combuflionis uice; 
in multis tenet locis. 
I ifce bis que ulcera conlolidant z iu ulce 
ribus multam babentibus bumoiofitatem 
carnem generat z ipfoium remonet bunio 
rofitatem. 
I Jtbargirum pulucrijatum fumatur i 
et ex acetoiz aqua: z oleo fimul m 
moitario imbibatur:donec intumefcat:x ai 
bificetur. Aeinde calcucecaumenontantt 
moi) balauflia? curcume g ali af fati 
gumis draconisifencoialunnmsicatbume 
argcti:ommu ana quatu e fejcta pars totius 
ungneti fumatur, ijfcoflbec omnia illa puf 
uerijata defup mutanfjx i moitario donec Era. 
unita fint agitentur, deinde e)c boc ungue 
to in coto ponatunx uulnen i quo caro pu 
trida nata eft fuper ponatur:atq3 cum muo 
lutione panni fuauiter Itgetunboc aute un 
guento tamdiu tn uulneris curatione uten 
du? eft:donec carnis 111 eo tanta generetur 
quantitas:que ei futficiattx ipfum induret: 
et cutem perfecte inducat, teoc etiam un 
guento:omnia ulcera bumorem multum ba 
bentia:curanda funt. qui ulce 
ra confolidat.Tfc.aloes balauftiarum catbi 
nrie argenti trite:calcucecaumenon tntiet 
lauatupartes equales:x borum puluerefu 
per uulnus pulueri?etur. gRlms puluis 
foetis:aloes uenarum curcume: balauftia 
rum:nurre:gallarum paitCs fumatur equa 
les:ei quibus fiat puluistqui fuper uulnus 
pu!ueri?anrio fpargaturrbic enim puluens 
congruit ad boc:x fortis ejiftit. 
|[ Capitulum de bis que aperiunt magna 
apcftemataxne cum ferro aperiantur ejc 
cufant. 
m r$Uis anacardi picis liqnide omniu 
partes fumantur equales :que fn co 
cleari ferreo commqcte: calefiant donec mi 
fceantur. &X cum apoftema fine ferro ape 
rire uduerisdocurn m quo foramen uis fa 
cere confidera quem de predicto ungueto 
tnungens:per medium dimitte diem corro 
det enim illud* f 
(Ifiapitulum de fcrofults* 9 j 
f «Crofule m collo:x m inguini fepius 
nafci confueuerunt. l§iue plerumqj 
multe fimul exiftunc. cum m bac ba 
bitudine locum uideris apoftemofum :que? 
tangendo inuentes durum:nec incidere pof 
fibile fuerit ($ fuei It quafi glidule nt nuces 
fcias efle fcrofulas:que et digeftionts mali 
f ia atq? et faftidio accidunt :x multoticns 
crefcunt donec maxime fiant * juratio 
nis principium eft:ut egrum femper fame? 
pati: x cenam dimittere faciasmeq? multa 
aqua? bibere permittas:n©c)3 aolfa nutria 
tur dieta. tSluod fi m ipfius corpore fuper 
finitas fuerit eum flobotoma atque ipfius 
uentre? foluet? malagma et emplaftris ad 
boc nominatis ei adbibe. iSluibus ad boc 
melius epftittemplaftru quod uocatur dia 
quilomx folum ammimftretur. tSuod etia 
erit melius z magis conferttfi puluens et 
radicibus jreos ficcis:quantum polfibile e 
in diakilon rmttatur:x cum co emplaftrum 
fiat* Snakilon litbargin 
lunari m patella locaterolei ueteris2. 
et.f.fuper additianturtx agitentur: z leni9 
ignis fnb eis fiat:'! coquantur donec totu? 
foluatur litbargmijjdeinde mucilaginis fe 
nugrecitmucilagims feminis lini ana.£.2. 
mucilaginis maluamfci.f .i.fumantur: 1 p 
dictis adumgantunpoft bec totum agitati 
do donec incrofletur coquatur. 2uim ante? 
coctum fuerittab igne deponatur:agitatio 
tamen intermittatur, t&uod poftea te 
dendo fptflitudinem babe 
at:x uifcofitatemtdemde recondatur z ufui 
referuetur. iSUit ftercus caprinu airnquu 
fumatur:-! ejc meile z aceto fimf calefactis: 
donec commifceantur confpergatur * 
enim ad boc ualde ultimum. Sint femina 
rafani fumpta cum amigdalis amans tera 
tur:x fiat ejc eis emplaftrum. &ut ftercus 
uaccinum ficcum fumatur zej: mualagine 
maluauifct confperfumtdefuper ponatur. 
&ut fenugrecumtx femina caulis:ac femen 
Imi fumpta terantur:1! cribelletur: z ejc mu 
cilagme maluauifci: confperfa loco fuper 
ponantur. 
de cancro. * r 
c t&ncer eft egritudo in qua majcim a e 
fatigario:ac fere incurabilis edidit. 
£5ut fi illico ejc quo incipit fuccurratur.x ut 
debet regatur: forfitam flabit ut eft neqj au 
gumentabiturl Cum autem creuerit: fem 
per fic permanebit. t&ui deterior efttfi ul 
ceretur. Cancer namque durum eft a polie 
ma magnam in corpore babens radicem: 
quem uene uirides m quibus cfl cahditas 
imbibunt. tSlcus autem quod in cancro 
fitreft fedum labia babens crofla x uindia 
fo2is conuerfa. Usurius nero ortus pzinci 
pium:quandoq3 eft nt cicer :aut faba: qui 
poftea augumentatur donec fit ut magnus 
milon:x etiam maior. t$t fortafle oritur 
boc apoftema in locis anbelitus aut deglu 
liendi z tunc fortafle ad malu adducit diem 
egrumq? plerumqjrinterficit. ®ut autem 
boc apoftema ferro incidunt:no plus lucra 
tur:quam quod cancrum ulceratum faciunt 
rnfi in tali fit locotubi incidi :z penitus de 
ftrui atq? comburi polTittx eradicari. l&Uic 
uero cum inarpicconfert flobotomari et ue 
na media:x uentre et apojimate 6 epitblo Blman $ 
,«r uct e* *%er quoqj a cibis coi 
ut fm e ?cncr^tlbus nigra abfttncre debet: 
. ,r *cntcs:x caules impiales:atq3 caro 
_ ceruina z uinum mgru z croflum 
.Vjjj ”18 l]ue bumo:e generant ualde ma 
• ©po:tet p:etcrea ut dieta ipfiusfit: ca 
0 arietina:* ftarne:* mnurn fubtile: zaci 
18 fodiatur calidis q: tpfi fangmne3 de 
nSrar,t* uero creuerit: z ad fui p 
perfectionem: non eft necefle nili 
}tCi blandientia adbibeanfme in ipfo ulc9 
lat. boc e obferuandu ut fummoopere 
1:1 Odiatur:ne unqua calefiat: aut ex medi 
?ni8 aut ex aliis rebus: immo ex bolerib’ 
1< l5idis infrigidetur: ea terendo z defuper 
uero fi aliquando ulceratum 
fatis coferttquod .*&. 
equales: teraf 
1 cu oleo rofe©:* fuco po:tulace: aut fuco 
oiatritx mucilagine pfiihj:autfuco cucurbi 
te:aut citroli: cnquocumq3 iflo:um babae 
potens :z ponatur fup ipfum. fteoc namque 
unguentum cancr o in quo nondum factum 
frit ulcus:z tamen quod m eo fiat timetur 
confert. 
de carbunculis ♦ 
c Slrbunculi ex multo fanguine: z uec 
tatione:* labo:e pofl fatuntate3: o:i 
U!ltUr‘ ©m pcfiqua acciderit: non efl negli 
Sondum qui cis fuccurraf. eium 
tota eonim materia: in uno co:po:is loco 
coi!igetur:ex qua magna fiet exitura. 4* 
quee08 Serari non permittunt 
Prl,^CtT0nua z uentofe:* uentris folutio 
ex mu obalams citrinis: z fene:* fumo ter 
re:a uiiubarum: * tamarido:um 
lufimonem lePc potare:z dulcium comeftio 
«em mino:are:m uinum dulce z crolTum bi 
eef :atq5 cibaria acetofa z ftiptica z ea que 
fras duas qualitates agregat comederemt 
caro cu fuco uue acerbe:cocta z cum ribes: 
% c& pomis:* fuebabegt:* cbaris:* bulej* 
z mufos:* fimilia aut fuerit necelTe 
Patiens carbunculos bibat uinu: uinum 
Effecatum* clarificatum fumeredebet. 
Confert,n.ei.poflqua autem carbuncul9ac 
eft ncceffe mfi ut in ipfius matii 
ationeftudiu3 impendatur. 2fce bis quoqt 
que catbunculos cito maturant:eft ut ex ca 
rtcts mTcofietcontntis in quibus eft muhuj 
mellis fiat emplaftrum: aut er carne nue 
pafle cu bauracb panis mincta emplafhu fu 
perponaturtaut emplaflrum diaqmlomdefu 
per mittatunquia ad boc utiie exifht.©uod 
ft carbunculus ad maturandum dutusexi 
fiit:finapi cum ficubus pinguibus z pauco 
oleo liliaco conterat:'* defup ponatur* 
fi eius aptio pofl bec tardauei it:perfo:ef: 
z cbpzimatur: donec quicquid continetur i 
eo effiuat:atq3 in eius circuitu: unguentum 
ex cerufa:* fu per ipfum unguentfi ex meile 
ponatur. Unguentum ex meile. ‘iReci 
petfarcocolle: mellis partes equales:detn 
de farcocolla puluerijata cu meile rmfceat 
z recondatur. $unt tn qui folu mei coqutlr 
donec infpifletur: deinde farcocollam pul 
uerijatam defuper mittunt: z comm ifcent. 
Iteoc namq? unguentum omne uulnus farno 
fum mundificat:totumq5 remouet uirus. 
ium aut carbunculus mundificatus faem: 
ipfe per fe cito ccnfolidabitur. aut tpfi9 
confolidatio aliqn tardauerit: cum ungueto. 
carnis generatiuo curetur. 4t fi carbuncu 
lus ardens fuerit: atq* m eius circuitu rna 
guus fuerit rubo:: uelocitcr ex unguito 
fit ex cet ufa:caro erit generanda. i£t ipfu$ 
eft unguentum campbo:atum frigidu quod 
dicturi fumus. 
I j dapitulum de apoHemate calido. 
c ®m in aliqua co:pis parte calidum 
exo:if apoftcma: cuius tactus calidi 
fentlf teius curatio a flobotomia eft incipie 
da:ut fi in parte uidelicet fuei it dextra: in 
fmiftra de uena mediana fiat flobotomia:* 
econuerfofun finiftratm dextra flobotomia 
erit facienda, tn ex uena bafilt 
ca aut media:e facienda. ©6 fi bafilica m 
uenin non pot: tn uno ex t amis ipfius flo 
botomia e facienda, aut m eis que funt 
fup:a furculas o:tu fuerit: flobotomia fiat 
ex ccpbahca. S?emde ex epitbimatibus in 
frigidantibus epitbimetur: regimenqj fub 
tihet:z a came z umo: ac dulcib’ z unctuo 
fis:necnon acribus cuftodiatur:* cibis ace 
tofis alatur:* dum ipfum tactu calidum fen 
titur epitbimatibus infrigidetur. f$um boc 
enim regimine tueri poterit: ne \ eo fanies 
generetur. ©6 fi in boc apoftemate, in qui 
bufdam difpofitiombus fo:tis pulfus z ca Zra. 
lo: fuerint:p:oculdubio fames in ipfo colli 
gitur. i&uapp tunc non e utendum nifi pa? 
infrigidantibus. Si tn ex iftis calo:e5 atq3 
ardorem neq5fedari:n3 mmui uideris: ab 
iftis ad ea que faniem faciunt: te tranlfer. 
ideo fieri conuemriut ad collectionem 
uelocif peruentat. t&pftea nero exitura ut 
diximusterit fananda * £o que 
famem faciunnfunt ea que diximus carbun 
culo? apertione facere.s5nfrigidantes fo 
mediane que apertioni conferunt : funt be 
medicine quas dicemus: atq3 ba? quidem 
bec eft noiatio. iW&edicamen q8 erifipi 
le epitbima uocaf:q8 etia3 oibus membris 
tn quibus apoftema calidu eft: fi ex eo epi 
tbima rubet:fiefane 
mitbe:faufel:cerufe: boliarmem: partes e 
quales:coriicu mandrago;e:opij: amboznj 
quantii eft medietas unius fup*adicto:um. 
bis oibns CU3 aqua coleetis:fo:meaue 
lanis fimiles fiant: ex quibus cnm necefle 
fuerit: aliquid fumptu teratur: x ex eo cum 
aqua rofea: x pauco aceto madefacto: epi 
tbima fiattx defuper mittatuncui deide pa 
nus m aqua muis infufus: fujSerponatur. 
&ui poftqua tepefactus fuerit: remoucaf: 
z alius recenf infufus:loco eius fupponaf. 
Ifcoc eni bonum x maximum afferens luua 
mentn.ntexiftrt* y' * 
deapoftemate molli, 
a 'pjpftema molle q8 digito cu pmttur 
cedit:aliqui qnq5 comittaf egritudi 
nem:utfunt egritudines que cum cdplexio 
co:tupitur:aut ptifis adeft:accidunt. 
cu ita fuenrinon e tantum de ipfo curandu: 
onantu in illi’ egritndinis cura e ftudendu. 
aut p fe accidtt:aut feb:es longas cum 
fanant comitaturuta fanandu erit: pa? ace 
ti cu oleo rofeo:x aqua rofata: x aqua mirti 
z aqua ex qua fit fapo:mifceat:x pannus i 
ea madefactus defup ponaf: x ligetur n tn 
foaiter. Rigatura vo in medietate apofte, 
matis fornus conftrtngaf: que ad urramqj 
tendat parte, j&x bis quoq3 que ipfu5 dilp 
gunrte aqua cineristque fic fittfarmenta co 
burunf tz m eo? cinere aqna milfa p noctem 
una dimittitur:deide colaf:x acetu et comif 
cetur. Sl» qua poftqua panni infufi fuenni 
defup ponanf :unu alij cu ligatura comunge 
do. £}ut apoftema fi ualde molle fuerit: 
ex fale x oleo folia taarifci: aut^ 
nrirtnaut dulp.defup ponant: aut cx bolo 
armcno x aceto epitbima fiat:cger quoque 
fuu attenuet regtmtx a faftidio fe cuftodiat: 
x a multiplicatione aque. quod 
mollitiei ac relaxationi ubicuqj acciditicon 
ferr.*&. aloes mtrre:litij:acatbie:fief mcmi 
tbe:cipi croci o:ientalts:boliarmeni: otum 
partes equales. i£x bis oibus fimul cornix 
tis:fo:me auellanis fimiles fiant. qbus 
cu necefle fuerit: in pauco aceto z fuco cau 
hfitfimul mixtistaligd dilfoluaf. i€t fi egri 
tudo in facie aut i palpebris extiiit: l aqua 
rofata z fuco endiuie:x pauco aceto: ex eiQ 
fiat refolutio. y 
tfdapftufuni de apollemate duro. 
c 'fcim in aliquo cozporis loco du?o: 
tu fuerit apoftema: q$ ueqj tactu ca 
lidu fcntiat:neq5 fit cancer: eger ab cibus 
cibis quos in capitulo de cancro uitandos 
efle pcepimus:abftuieat. d?a autem quib’ 
ipfum erit curandutfunt oia que mollificam 
ut medulle oes z adipes:x bdelliu3 molle: 
atq3 amomacu:x fto:ax:ac galbanu: z bis 
fimilia. aut locus tn quo e uon fanat:fl« 
dendu erit ut materia ab eo trar.fponatur p 
fiobotomia: z uetris folimoncm ex bis que 
collem expellunt nigra: ne magnificetur x 
augumentet apoftema ♦ qd 
dura refoluit a 
momacugalbani: partes equales:que cum 
oleo mollificate in mo:tario terant- i£Heu 
tamen fit de lilio:aut deben. 2|>einde muci 
lago fenugreci:x feminis lini: que eiufdem 
ftnt quantitatis cuius fynt oia pjedicta: fu 
manftx oia fimul terantur donec uniantur: 
deide ex eis cum cancis pinguibus mixtis 
emplaftrum duritiebus ubicumqj fuerint in 
co:po:efuperponatur. 
(IT Capitulum de glandullis magnis^ 
c t3m in aliqua corporis parte aliqua 
apparuerit additio que cu tagitur x 
od latera tranfpomtur: cuti continuari non 
tnuemtur:neq3 duriter mouernfed talit exi 
ftenstac fi a co:po:e fepata fo*et:n5 radice 
n* pzmcipiu in eo bns:erit gladula. *$lan 
dule uero in magnitudine diuerfificantur:a 
cicere incipientes ufq3 ad nnlonis magni 
tudme peruenientes:unde ea? diuerftfican 
t«r fpes, *$o? tn curatio e uiia.f.enractio» ®lman# 
8ut glandula dimittatur quia parua eft: 
o eiU8 fligat cm araugumentaf. &n po 
,rea iplam extrabenddimedicus fuauif o 
pcrans e neceffanus. tn in quibus er 
ro* contingat dicemus. f$x boc e qr maior 
parsan panniculo continetur: qui gla 
faccus uocatur. {Sjtoapp faccus cum 
eie itaeft extrahendus.ue ex eo ibi aliquid 
010 remaneat. i$uia fi ex eo ibi aliquid re 
Jentfi fuerittquauis paruu fit: plerumqj re 
dtre cofueuerunt. tgif tn quo conti 
fcindendus e fummope cauedo ne coti 
nes eas f .ccus:fcindat: !ed fola caro eis fu 
Ppoiita, Maccus ro cu uncino elejietur: x 
Pfecte excorietur donec glandula xei’fac 
CUs integre extrabi polTtnt. Ikoc namque 1 
eius cura melius exilut ♦ l&uod fi faccu qn 
l“pi contingaricii uncinis efi: eleuadus. 
dcet fruftrap extrabaturtconttnue tame 
K lnueliigandus. uero extractus 
merit: ex reliqua cura qua m ulceribus no 
minauirnusierit curandus. Receptores tfi 
qmda inuemuntrqui fraude facere cupictes 
facco pa? dimittuntndeo.f.Dt in eius cu 
J® diutius morentur, l&ue autem faccu non 
habent: extrabende funt: x in nulnerum 
tm (ludium impendendum • 
v opitulum de nodis glandulofis. 
9 in aliquibus corpis locis 
crolTities in magnitudine auellane e 
qualis: uel parum plus uel minus: ap 
Paiettque glandulis aflinulata plerumqj tn 
dorio manustx m locis ubi uenarum e mul 
tnudo generatur, cu fortiter pffa aut 
ficata fueiitreiiacuabiftx (lati pentt9remo 
uebu. tn qnqj redibit i qn* nullon.o 
evtetur. locus comprtmendus x 
Jucandus erit: donec euacuetur x cqualis 
fiat, fruftulum plubi rotundu fuma 
tur:x loco fuperpofitu fortiter flringatur:x 
P tres dies fic manere permittat. Ifcoftea 
nero ex epitbimate de calce epitbtmatus li 
Setur. euacuatione ftrict9 fuerit 
tocustnon reuertet. S&j fi non fuerit ftrict’ 
Pteruq5 reuertt confueuit egrttudo • 
de formica. 
1 IR ahqbuo corporis locis 013 paruo 
apoilemate:parue pullule cum pruri 
«x ardoretx calore uebementiin tactutqii 
jR rieri confueuerunt que et cito ulcerant. 
Pollqua ulcerate fuerintmicma loca p 
ambulare incipiunt z dilatari, '©lenter igi 
tur ejc bis que collera expellunt rubea;:cii 
foluendustut funt mirobalam: z fcamonca 
cu aqua de fructibus, itocus quoq? qm ul 
ceratas e:ui circuitu epitbimare: quod i 
capitulo de calido apofteniate noiauimus e 
epitbimandus. tfo unguentu de ce 
rufa e fuperponendu. !$ed ft nondu ulcera 
tus fuerit locus:totus ejc boc epitbimate e 
rit epitbimandus.iS£5 ft cu boc apoftemate 
calo? fuperftu’ z rubo: affuerint: eius cura 
a flobotomia mctpe:deinde reliquum quod 
dijctmus regimen ejcbibe. Sotumqj eius 
cibum ad reliqua infi tgidantia reducas. 
de igne; pei fico, 
a K. iqbus membns pruritus z fczim 
tntollerabtlis quandoq* accidutrubi 
fuccedente rcpo:e atupulle aqua lubtiU ple 
ne generant. poztet igif ut cum i aliquo 
meb:o aliqd tale fentiftuelocii flobotom;a 
fubueiuaf :q6 fi no p:ius quam ampullc ibi 
fuit ejcozte fuccu:atur:x ampullc rumpende 
funtti totum uirus q6 in eis contincturtcft 
evpdlendu. deinde emplaftrum cj: ungue 
to de cerufa factu fupponaturtqo m capitio 
de ignis cobuftione nominabimus, &mpul 
le uero p:edicte non funt dinuttede donec 
aqua aliquo mo in eis adunet: fed m circui 
tu ipfarum ej: boloaameno: t aqua z aceto: 
oleo:epitbima eft faciendum: fi deus uo 
luent. 
fjflSapitulum de adufhone ignis z aque 
% olei# 
f 5,cum aliquod bo? acciderit illicoq 
curare dj p:efens fuerit: pannos m 
aqua frtgtda:swt in aqua rofea fuper niuej 
infrigidata madefaciat: z dcfuper ponat. 
fftbn poftqua deficcati fuei int.remouendi e 
runtrz alij fimiluer p:eparati fufponendi. 
iSluod fi boc magnu fuertt:ej latere contra 
rio flobotomia e facienda z regimen c fubti 
liandum z infrigidantibus utendum. IS10 
lo: aut fo:tifftmus fi ibi afluent: uitellt ouo 
rum cu oleo rofeo agitati cu coto defup funt 
ponendi. Sed fi uebemens non fuerit ibi 
dolo::lentes ejxo:ticate:x cerufa terantur 
z ftmul cu aceto mifceatur z defup ponant. 
Kjeinde pannus aqua rofata infulus fupcr 
hiuem infrigidata; fupermittatur. j£i ii ue £ra. 
fice ibi fiant:cu unguento de cerufa curent: 
qd boc modo fit:cera colata:x ipfi9 quadrit 
pium de oleo rofato fumant quibus refolu 
tis tm cerufe quantu poliunt capere aditiaf 
z in dreuitu moueatur. deinde podqua in 
frigidari ceperit:albumen oui p:edictis ad 
nnfceaf:donec infpiffe€:z boc facto quoufqj 
infpilTef :fme intermilTione agitetur:demde 
recondat. dftuidam etia pa? campbo?e:ibl 
admifcenf. $i aut ulcus ibt fiat quod fit 
magnum quidda:cum unguento de calce cu 
raudu erit: qS boc modo fit: calx alba z mu 
da fumat:tmqj aque ei fuperfundatur ut ex 
ea coopiatur: deinde per duas bo?as fic di 
mittat:? aqua coletur:? a calce feparetur: 
deinde alia aqua fuper calce fundat. i&5 
podqua quater factu fuerit: dimittat donec 
parump infrigidetur. Z3eideeu oleo rofeo: 
in uafe agitetur donec uniatur: z fiat cx eo 
epitbima. 
Capitulum de panariciis que circa 
ungUes fiunt. 
a 3Uqn in unguiu circuitu apodema ca 
lidutx rubeum:? mflamatum: z dolo 
rofum ac fo:tif pulfans:fieri contigit. *$x 
quo pleruq5 accidit feb?is: x pungit dolo? 
ufq3 ad loca que funt fub afcelhs z in igute 
rSger itaqj fi diu e ex quo non fuit fioboto 
mamsiftobotomandus e. IS>e bis quoque 
qfie ad boc ualde conferunt:e ut locus fepe 
ex aceto x opio liniat: donec fuper locum: 
crofium fu epitbima. I&emde pfilliu cu ace 
to:x aqua conqualfatu fupponatur. fup 
boc totu pannus aqua muis infulfus mttta 
tur. iStui bo?a una tranfacta remoueat: x a 
lius loco eius ibide locetur:boc multis faci 
endo mcibus. fi in boc locouebemens 
fuerit pulfustmedicamen idud uel ei fimile 
per die una ei adbibere curato • l&uo facto 
fi p:edicta non uideris fedari acentia: epi 
tbima loco:uel empladru ex aliquo eo? que 
in carbunculo? capitulo nommautmus fup 
pone. Sd maturitate naqj deueniet x apti 
one:atq3 q6 in eo e extra manabit. S>etde 
cu unguento quo uulnera fanari confueuefi 
loeu cura. Shigmi quoq3 unguis fi pzurit2 
acciderit:ungms cadet.i&uapp pod ipfius 
calum neqj cu eo erit ludendu: 03 ipfe ullo 
modo mouendus: ne unguis q renouatur: 
tortus egrediatur x afper. 
f de fluxu fangmms ex uulnerib’ • 
f $ ejcuulnere continuati fanguimsta 
ta fluxerit multitudo: ut tnde uirtutt* 
timeatur debilitas: meb:um furfum i erige 
dihx taliter locatidu:ne in eo dolo? fentiaf* 
Tjboft bec vo lepons pili cum albumine oui 
mixti:aloe:x tbure: ac farguine draconi® 
tritis tuolutimfnert f! imittedt. Sut filia ex 
lino fubtilia: minuttm incifa:x eis que diti 
mus iuoluta:funt filr 'muttenda. Stot uuln9 
ex aranei tela repleat. Sanguis pjeterea 
fi cu faltu fluxerit:demde reddit ueloater * 
iterat:cx arteria fanguis egreditur incifa * 
iSui fi uno egreditur mo:ejc uene e inafiae 
i&ue cu bis que dix?mu0: funt fanande x 1* 
gaude. *€t fi boc mo deterit fanguis: bene 
enu i&5 fi pp boc no fiditur fanguis: arfia 
lllataut uena e incidenda, £uiu8 incifio e: 
ut uena uel arfia cu uncino eleuata fi uideri 
potent tfufpendat z ejetrabaf: dei de mcida 
tunlocufqj ex eis que dicimus pod illud re 
pleat. ifi polTibile n fuertt:aut medide 
non contulerinttlocus coburatur. i©po:tet 
uero ut cauteriu quo fit combudio ualde fit 
ignitu:? uebementer rubeu: ubi fummope e 
cauendume fup neruum ponatur. &>e bis p 
terea que fanguine rednngunt: e ut uulnus 
calce repleatur aut a*egi z liget. 5&e 
dicamen fonetcalcis: colcotbanfanguini® 
dracoma:aloes:gipfinpoquidido3:trtto:u 
ut alcobohpartes fumant equales. ISjetde 
fila fcifa cu albumme oui mixta accipiant: 
z in p:edtcto medicamine inuoluanf: ex q 
bns fic pparatis uulnus repleat: atque ea 
que funt i ipfius circuitu: ejcpredicto p&c 
re puluerijent:z liget ad ultimum locus - 
pSopitulum de dobotomia • 
u que eje mo?e m dobotomia inci 
di folenttfunt cephalica: z matrix1}C 
na que dicit funis bracbij: z bafilica: z fa] 
ttaieLla:x fapbca:? uena qne edin popliti® 
curuatura fubtus:? fciatica:? frontis oena: 
z ille que funt in tiponbus utrinqj: z dise 
que dicunt alguidegi z funt tn gn!ar z uene 
que funt in angulis oculo? iuxta nafum: * 
ille que tn collo funt ntrinq5:atq5 uene qi# 
funt fubilujgua: z alie que funt in 
labijs.pCepbalica uero z matrix: z bafifi 
<a: tn cubiti curuatura ab ifemmbus repe 
riuntur. 36afilica namq? ed uena que t ip 
fius parte domedica confpicitur:que a loco £Hmati t 
* ea U' acnit ipfam.j «Sepba Ii 
tui**m Parte filueftrt: z et parte fpa 
pre Uenu ac* illam. ‘ iS&itrijc autem uena 
cephalice: z alio bufiliceco 
pXtis coponitur: que in illarum medio po 
lijwa e:uena autem que toacbii funis e:focili 
’ luperpomtur. SialuateUe 
up° locus tn dotfo manus epftmin loco q 
lnter auricularem digitum z medium. 
autem locus eft apud calcaneum 
ln Par*c domertica:ficut fciatice locus eft a 
Put calcaneu m parte filueftri.f frontis tfo 
Ucna eft que tn medio frontis confiftit. ij 
pnetimpo?funtdue ueneque fupertipo 
a iao!uuntur. &ue p:eterea uene que i an 
Salis oculov funt:pleruq$ funt mamfefte in 
c%ulis: z aliqn non apparet ntfi hominis 
Cuttur multum ftringat. fRafi autem uena 
•fiarufefta non eftifed fit eje ea fiobotomia: 
c^m locus qui palpatus fenutur fidus: lace 
°‘a uulneraf. denarum itidem locus que 
locantur gmdegi: eft in collo. &t earum 
pe dicuntur algebecich: e m labiis. 
eotomia quoqj m fanitatis conferuatioe ac 
e8Htudinum curatione: mapia operationis 
Medicine pars e,tiftit: fi qualis opoi tet fie 
.flat* 5fo:po:a pterea que fiobotomia pl9 
oiera:e pofiunt:funt que uenas mamfeftas 
amplag babentia:pilofa funt: % b*una:ar 
p et colo:e rubeo z fufeo mistis funt colo 
ata:i iuuenesn adolefcentes: z fenes no 
perepitu teneri uero z infirmi: minuendi 
i?n funt mfi majeima (ncubente neceflitate. 
« qiIccl-; cauere" quantu poffibile eft 
|l™tofil1 i tempo:e calidilTimo aut fri 
® HfrivIfV "5 blJ qu02um HomacbuS Z 
pa, infrigidate difteperata epftunt. 
o cum cepbahea in ftobotomia inciditur * 
*angms qui eft fuper furculas uelociter per 
eam egreditur. l&uapp cum egruudo 1 tlhe 
Stiterit locis:ftobotomia eje ea erit facien 
% cy baftlicc incifione: fanguis qm eft 
lnpcctojc ac toto uentre uelociter per ea$ 
lranfit. £u igitur loco? fanguis eft 
cuaruandus:uena bec m fiobotomia eft ici 
fi inuemri n pot: et ipfi9 ramis 
pqms eft flobotomanduC &pna uero mj 
jp£fiicut bis duab9 compomf uenis: ftc 
an8uinem ab iftis duobus locis fimultra 
lt’ % ipfa igitur fiobotomia e facienda: 
1111 egritiidmes iftis duobus accidut locis 
aut cum totum co:pus efl euacuandum: z 
alleuiandumtaut cum p:edicte duc uene m 
uefhgate inuemri non poflunt. 
uero inter flobotomiam ex cepbalica: z flo 
botomiam ex bafilica: maxima elhcuegriru 
do fueru m capiteiz econtrario. matrijc 
tn uena quauis fangumem qui efr m capite 
minus qua cepbalica trabatn qui eft m ue 
tre mmus qua bafilica:melius tamen efl ip 
fam flobotomare cum in uentre ejciftit egri 
tudo:qua cepbalicam. cum egi itu 
do eft in capite ipfam incidere melius cft: 
qua bafiltcam. Cum itaqj cepbalicaj fiobo 
tornando inctdere noluerit quis: z non iuc 
nerit:aliquem ex fms ramis fronte incidere 
meliu8 elhquam matricem uena. flqoe aut 
ramos ut multumun filueflri parte bzacbij 
reperies. cum bafilicam incidere uolue 
ris z non mueneris:alique ey fuis ramis i 
cidere melius elhquam purpuream. Hqos 
quoq3 ramos m parte b:acbij domefltca: 
pleruqj inuenies. fi illos umemre n 
poteris: ad ftobotomandum e y matrice red 
di. 'Sene tfo que m poplitis cuiuatura fub 
tus reperiuntunz uena que fapbena uocaf 
flobotomande funt: cum fanguis ad inferio 
rem co:po:is partem efl trabendus: z cum 
egritudmes buic accidentes parti funt cro 
mce:* in matrice ac renibus efl do!o::rz cu 
menflruojum defideratur prouocario. .sSjeta 
tica autem efl flobotomanda: cum dolo: ab 
aucba ufq3 ad pedem p:otenditur. %lua 
tella ueiotdettra quidem p:o epatis tfirmt 
tate:x fimftra p:o egritudme fplems: e flo 
botomanda. &ed due uene que dicunt gui 
degi funt flobotomande: cum anbelitus m 
lep:e p:incipio majeime anguflatur. £>e 
uems vo que funt fub lingua fit* flobotomia 
cum financbia adefl: cepbalica tamen p;i9 
flobotomata. 'Sena autem frontis floboto 
mando inciditur: p:o antiquis egritudim 
bus que m facie aut in oculis ejciftunt: ce 
pbalica p:ius flobotomata. 'fcleiie itidem 
que m labiis funt mcidunturrcum m aliquo 
multiplicamur alcola z ulcera m o:e z gin 
gims:cepbalica tamen p:ius flobotomata 
&ene nero m tipo:ibus exiftentes mcidun 
tur:caufa emigranee: ac uebementis dolo 
ris m capitetz p:o oculomm obtalmia que 
dui permanet. H$ee etiam quandoqj ejetra 
buntur z inciduntur, &ene autem quem /u*a. 
capite funt propter fabapba z mala ulcera 
que funt in capite inciduntur. /Magnus 
nero error qui plerumqj et barum uenaruj 
flobotomia accidtt:eft ficut narro tibi. 
cepbalica naniq3 cum non una tantum led 
pluribus uulneratur pcrcufliombus: z qua 
do foramen ejallit anguftum: poftea confolt 
datur: z flectitur aput folidationem: aut 
cum fortiter mouetunz manu aliquod per 
ficitur opus:aut laborem pati cogitur: apq 
fteina fieri confuetut. Que tamen fi una ta 
tum mcifione aperiatur: omnibus alijs ue 
nis m flobotomia fecurior erit. Qportet 
etiam ne percuftio cum flobotomo: in lacer 
ti fiat initio:fed locus inquiratur mollis: z 
ibi fiat percuftio. autem fub matrice 
uena ncruus e(riftat:fi lanceole extremitas 
ufque ad ipfum perueniat atq5 pungat:poft 
flobotomiam ftupor accidet: manliuus qui 
forfitastfemper manebit. Quapropterqf 
q> cauere debet:ut lanceole extremitas no 
ad eundem locum ubi neruus effe fentitur : 
fed ad partem ab eo remotam perducatur. 
Si autem tpfa inter duos exiftat neruos:ue 
na m longitudinem eft findenda. &tboc 
modo eft cauendum a ncruo qui uene uteia 
tur reum fenfui occurertt. Si autem forte co 
tingat neruum fubtiliffimum fub ea effe qui 
fenfui mamfeftari non poffit z mcidatur:de 
ftruetur ommno:fi lanceola cum fit floboto 
ima ad fundum peruenerit: z in bracbio fi 
et ftupor qui in longum perdurabit tepus . 
(Ron eft igitur in eius cuftodia melius: q? 
ut flobotomte uulnus ad fundum non pueni 
at. Si tamen aliquem paruum neruum 
qunndoq$ ex toto incidi contingat: no erit 
eius nocumentum:ut nermqui fenfu depre 
benditur. ergo quod uulgus z ftolidi 
dicunt:fcilicet quod manus ariditas ex boc 
fequatunmendatium eft. TRam fi quis etii 
uoluntarie totu? bunc incideret neruum:no 
tame plus qj illud quod diximus uide acci 
derct. Sub bafilica autem:magna loca 
tur artaria:ei exiftens uicina. Quapropter 
ftobctomiam in ipfa cum maxima fieri con 
ueiiit cautelatomnia obferuado: z precipue 
fi no crolfa z mamfefta z plena fuerit. i9 
autemcuftodia:eftficut dicemus. £unon 
mderis bafilicam z fuerit neceffe ut ex ca p 
tactum muenta minutio fiat: melius erit ut 
eam dimittas z ad aliam accedas. 
oponet ut aliquem e* ipfius ramis perqui 
ras ut eft gena afcellata: z que funt ei funi 
les. i&uod fi eje ipfa tantum minutionem 
facere uolueris:locus ante b:acbi) ligatio 
nem efl tangendus, poflquam loc7 pu! 
fus fuerit cognitusterit fignandus: deinde 
ligetur: z fumopere oferuetur quatenus a 
loco fignato quantomagis polfibile fuent: 
elongetur percuflio:z ad partem manus de 
fcendendo fiat. Brtaria namq3 quanto pl9 
ad partem manus defeendit: tato plus p*o 
fundatum a bafilica fepatunque feparatio 
in cubiti incipit curuatura. «iSum autem li 
gaueris braebium: fi locum note pulfus ele 
uari z inflari confpejceristne illam tangas 
uenam cauc. inflatio namq3 bec non e nili 
artarietz tumo* z tpfius repletio, fi 
uenam incideris z fangumem cum faltu cn 
re confpejceris qui fubtilis fit z rubeus: fci 
as ipfum ab artaria fluere, i&poaet igitur 
tunc ut licinium ex £Oto cito facias: z albu 
mine oui mfufum puluere eje aloe z tbure:* 
fangume draconisanuoluas: z defuper po 
ne. namq3 medicamen: uebementer 
flringit: pofl: bec locum liga: quem p tres 
dies non foluastfed fu per ipfum aquam alTt 
due rogando fundas ne locus calefiat: boc 
tamen totum’ nequaquam facias: nifi poli 
quam partem que fuper locum efl fonter li 
gaueris. t&uod ideo fieri conuenit ut fan 
guis reflringatur z refrenetur: quia pofl 
quam boc feceris: quod uolueris agere po 
teris. *£um autem dies affuerit tertia: lo 
cu fuauiter folue: z fi mderis medicamen ei 
adberere:non ab eo remoueas: fed in eius 
circuitu de medicamle pone z ad 
ligandum iterum redi, l&uod ftex medi 
camine aliquid feparatum uideris:digitum 
tuum loco licinii uelociter fuperpone: zq& 
feparatum efl fuauiter remoue: z deinde de 
medicamine fuperponen ut prius fecifli li 
ga. Stringetur enim fanguis artarieboc 
modo: z artaria a difruptione que ibi taltf 
folet accidere ut inberuiofis tuebitur: z fa 
nabitur tuflu dei. autem cj: bafihce flo 
botomia eminentia que tactu mollis fentia 
tur acciderit: z quando fuper eam premis 
defeendit: erit mala: z quia efl artarie emi 
nentia. taliter patiens timeat:'! ca 
neat ne aliquid quod ipfam difrumpat: tan 
gat. Sanguis enim continuo eje artaria Sllman * 
e* rebus lPtlcls emplaffrii 
d r‘‘JPerPonatur: q6 ideo fit:nt locus i 
1:1 'lc crn ei a ruptura fecuritas. "JNi 
‘ snjs uero que funt tn timponbus cu flo 
otomia fit non fequitur tumor:quia fi aftel 
e iuperpofite fuerint z ligate: reffringetur 
an0uis. %m autem de fapbena uena z ea 
Ue ln interiori poplitis curuatura floboto 
nandum eritdigatura cum corda in fuperi 
loco ut in bracbio:erit faciendatdemde 
Fs fuper fruffrum lacertuli aut fuper mor 
ariJ tnanicara:erit ponendus:x ftrmgedus 
*llc flobotomia erit facienda. $ln fciatica 
”fro quicquid ab aneba eff ufq3 ad partes 
/jUe calcaneum per fpattu latitudinis 
«mus manus ejaffuimligari debet. Sliter 
*aiTiq3 non mamfeffabitur. i&uod ff cu boc 
0n apparuerit an balneum mittatur eger: 
multum aque calide fuper pedem fundaf 
a°nec mamfeffetur. aute neq3 fic appa 
inerit;loco eius aliquem eje ramis qui per 
Pedis crate protenduntur: in parte lilueffri 
flobotoma. tamen melior e:qui inter 
nummum digitum z fecundum ab eo teperi 
l«r. $aluatdle aut flobotomia: fic eff facie 
J*a;«t manus I aqua teneatur calida: donec 
l°cuo flobotomandus infletur: z incrofletur 
£ «alde fiat mamfeffus: deinde flobotomef 
c m aquam calidam iterum mittatur donec 
nitetur. ne fanguis in ore uene flobo 
°mate coagulet: z ejare prohibeatur, 
nutem e* ea manauerit quod nolueris: pa? 
niei z falis defuper pone.ideo.f. ne uulnus 
uto confoiidetur. etiam in omni de 
®}"J? aiflo-bo£orTlla : £e facere o 
0™ ;!',*/“““'° fucr,t Scienda 
oportebit ut m fom emus: z iit debili tar 
dius fiat, i$t non oportet qn difficilis fit 
•anguinis ejntus tn fecundauone: ut copji 
•natur z flectatur uioiemer locustfed ut aut 
'lc dimittatur cum nullum eje boc fequatur 
malum: aut quod et fangume fuper pe uul 
«eno coagulatum fuerit: cu latere lanceole 
temoueatur. Ifeoc naq3 melius epffit: qj ip 
«um contorquendo: aut ungue feriendo mo 
nere:ut dolidi facere confneuerunt. 
quoq* percuffionis fi apoffematns fuerit flo 
otomia loco qui e fu perior eo fi fangui 
9 extractio neceffaria fuerit:fien conueni 
un.,n fl fuerit flobotomiam per 
m ain per duos dimittere dies: a flobo 
mia tnterim ceflandum erit: z pcftca flobo 
tomta utendiL l&bieruandum cft etiamtne 
pofl flobotomiam locus flucte ligetur: boc 
naq$ apoftema afferre confueuit. mul 
ti panni fupponantunneqj fuper eum locuj 
aliquid eo? limatur quibus ca redolendi q 
dam fe perungere collicuerant. 'iLocus quo 
q3 (i ignitus fuerit:nulla bora fic ligatur do 
nec alleuief e dimittendus:fed ut mfrtgide 
tur aqua rofata:aut aqua dulci fuper niuem 
mfrigidata e rorandus.dllunutus et nullo 
modo balneu ingredi d$: % precipuc fi loc’ 
fuerit ignitus: donec uuln9 confoiidetur: z 
calo: atq5 apoftema ipftus fedentur. 
et qui taliter fe babuermnullomodo bibere 
prefumat: neq3 membrum in quo e fioboto 
mia moueat:n3 aliquod opus eo perficiat. 
preterea neque in die fiobo 
tomie 05 tu die fecundo multo repleat cibo 
Imo lemoderans cibo leuucolcram rubea$ 
reprimente z ejtmguente nutriatur: ficut e 
fucbabegi fortis acetoiitatis: fi non i pecto 
re afperitatem babuerit:que boc fpbtbeat * 
iStoia fi patiatur:5ibrabegi carne agnina 
factum comedat:atq3 oua mollia, i£$t em 
©bleruandu ne ebrius aut faflidit’ fioboto 
metur:donec ifla ab eis oio fint remota:nifi 
cji flobotomie retardatione: magnus immi 
neat timor. %cut cu aeris attractio efl 
anguftifiimataut tremor cordis efl fortis z 
fpiffus qui cum faciei z oculorum rubedine 
accidit: aut apoplejcia in qua* facies rubef 
curant mgrefcit: aut fmancbia: aut fangui 
nis fluxus uebemens z repentinus. 
lia namq3 cum affuerint: flobotomia quali 
bet bora diei uel noctis efl facienda. /£um 
autem nulla incubuerit necefiitas ut i fupra 
dictisrbonum efl ut flobotomia fiat qoflqua 
due aut tres bore diei pretei ierint: atque 
poflquam digefliua fuam ejcpleuerit opera 
tionenuz fecuj fuperfluitas fuerit c.tpulfa. 
uero alicui cy. flobotomia confueuit lYn 
copis accidere oportet ut ante flobotomi 
am parum panis fuco granati mu5i: mfu 
fum comedat aut in fuco uue acerbe :aut m 
borum fmulibus madefactum. Sanguis 
quoque quem ipfum minuere oportet: non 
femel fed tribus uicibus aut quatuor 
batur. enini plurimum fit et fu 
perflua minutione \ bora qua egreditur et 
eo fanguis multus in tempore parao. Ttepc £ja. 
tnne cum e* fosti flofcotomia.i.cum poft flo 
botomiam paruo intermiflb fpatio multus 
qctrabitur fanguis:plerumq5 accidit. tSld 
fi illud fuerit:opostebit ut eius eptus psoi 
beatur bosa poft bo:am. iHos quoq3 nomi 
nabimus nunc:curationes fmcopis: que eje 
flobotomia accidit. f$t caueatur ne aliquis 
ullomodo flobotometur poft palfionem colle 
ricam:* uomitum:* uentris flujcum: * poft 
multum coitum * poft labosem * utgilias * 
poftremo poft omnia que cospus dilfoluunt 
aut fortiter calefaciunt, autem 
menfura qui eft extrahendus:opostet ut fit 
fecundum ufum: * fecundum difpofitionem 
cuius caufa flobotomia ejmetunatque fm 
uirtutem. i&ui autem calidu apoftema pa 
titur ut p?eurriim aut ei fimiles egritudie3 
cum ftoboromatur: mutationem colorts fan 
gumis a psopsia difpofinone attendere de 
bet. &poftemate autem carens cu floboto 
inaturtnon debet boc m fuo fangutne obfer 
uare:cum totus eius fanguis fit equahs. 
habentibus quoq5 apoftema calidum 
cum flobotomantur fi fanguims tardauei it 
mutatio: * tuno: deftructionis uiitutis aftii 
crmfanguis eft reftrmgendus: nec e ejepee 
tandum:donec fanguis mutetur. iSluod fi 
aliquis in die flobotomie bibat donec leb:t 
etur: ipfius b:acbium duabus cingatur li 
gaturisrcui mfuper utgtles qui ipfum cufto 
dtant adibeantur. plerifq3 enim eo:ii 
fanguis ad eo decurrit:donec quidam mori 
antur:* quidam mo:ti appriment. l£Stua 
p:opter cum buiufmodi aliquid acciderit: 
* poftremo cum fangmnis undecumq5 fluxe 
nt multitudo donec uirtutem p:ofternat: a 
qua carnis * uinum fubtile ac bene redo 
leiisrin quo fit fo:titudo:infirmo fubito tri 
buantur : et res bene redolentes ei tri 
buantur. i&uod fi ad bec iam peruentu fue 
rit ut iam mbil traicere poflit: dentes egri 
aperiantur:* aqua carnis cum pauca miua 
mulcata:* uino bene redolente: i ipfius os 
mittatur:totiq3 co:po:i res bonum redden 
tes odo:em:* p:ecipue pecto:i * uentri ad 
bibcantur. filares quoq3 interius ex alga 
ha inungantur. etiam bo:a poft bo 
ram lulfumigetur: co:am cuius facie pulli 
difeerpantur alTati: atqj ipfius naribus ci 
bi redolentestqui appetitum excitare con 
fueucrunttaphccnturtut funt tuceta z eis fi 
milia. i5t ftneopis quidem que fimFapud 
flobotomiam accidit cflentiam ea que 
mus fecundum plusimum psoibcnt. Sed 
fi cum flobotomia naufea euenerit: penna i 
03 infirmi ut uomat eft mittenda deinde a 
qua rofatataut aqua frigida fuper ipfum cfl 
rosanda atq3 fundendae in tpfam cfl mit 
tendustefl etiam clamose uocandus atque 
mouendus. i!&ui fi cum boc ad memoriam 
non fuent reductustmnfcus eiu3 naribus e 
infuflandus: z in ipfius os galia mittenda 
uinumqj cum pauca aqua temperatu5:fun 
dendum. ®3 quoqj ftomaebi fricandum:* 
reliquum cospus eius, i&emde ad penne t 
os immiflionemtatqj ad totum ipfms regi 
men redeundum* Smcopis uero cum qua n 
adeft naufea:mala ejciflit. tuc 
ut uomitus fequatur non eft ingeniandum: 
fcd in ipfms cura ualde eft ftudendum:atq5 
fummopere elabosandum: ut fuccus carnis 
z uinum fabito ei tribuantur: z atib ei adi 
beantur, ,$[pfequoq3 fortiter moueatur* 
clametur: * aqua fuper eum rosetur. *|fcle 
rumqj etiam qui fmcopim patitur: eje Ibno 
timpanosum : z fiftulis : atque eje litigiis 
necnon eje clamo:ibus ad memosiam red 
dit • 
Sapitulumde uentofis. 
u <6ntofe fanguinem non mfi ejepar 
uis oenis % in carne difperfis tra 
bunt. '5deoq5ficut flobotomia :u:r:ufem 
non debilitant: licet co:po:is minuant re 
pletionem ♦ A,oca uero in quibus uentofe 
folent pom:funt ifta fcilicct locus qm eft in 
ter duo cosnua occipitijupfiufque occipicii 
duo co:nua:* locus qui eft fub mento:* ali 
us locus qui inter duas inuenitur fpatulas 
z loca quem crurium pulpis interio:ibus 
inueniuntur, 'Sentofa autem que in loco 
qui eft iter psedicta cosnua ponitur: grnue 
dmt atqj uamtati que in capite ejaftum: co 
fert. fanguis q cu uetofis que m duob9 
ponunt cosmbus errabitur: faciem atque 
caput:necnon oculos alleuiat tgrauitatiq? 
que eft m capite:* doloribus qui in dentm 
radicibus fiunt:auxiliatur:*: fortafle p:edi 
ctas actiones quantu3 flobotomia adiuuat £Hman« 
m Cn a,uer° Que mento ponitur: par 
Pullulis que funt m ore:x dentibus no 
dentum prebent: remedium aiferttatq? 
Simarum corruptioni necnon bis fimili 
queeumque m ore fiunttremediatur . 
$ia autem que mter fpatulas locatur: tre 
m°*i cordis qui eli cum repletione z calo 
r<jualet. illa que tn cruris pulpa po 
miur:repletionem uebementer minuit: et 
jtotiquis doloribus qui m matrice aut reni 
bU8 aut uefica fiunt:confert: et prouocat 
Corpus tamen plerunque ma 
jWcere facittfntcopifque ex ea accidere co 
‘uemt. i&mbus autem pufrule z carbuncu 
11 Scidere folent auxilium prebent. 
tf fapiDihim de fangirifugis * 
i cum in locis ponunt u bi 
efl unpetigotaut fabafa: aut uulnus 
z antiquumreorpore prius floboto 
*nia inanito auxilium prebent". iffcoftqua? 
nero ceciderint. 'fircus adbuc fi ut ibi po 
namur fuerit poflibiletuentofis erit fugen 
d40:x multa aqua calida lauandus : z fri 
tsndus et copnmendus quando quod dixi 
polii bile fuerit. /5t melius eli ut poli 
nentofarum et politionem fecundum quod 
lauetur. i&uod fi poli rofarum ca 
•um languis refudare ceperit: panni linei 
8ceto mfufi fuperponendi erunt . *£t fi ta 
uter perfenerauerit:terra figulorutmaut te 
gule recentes trite ut alcobol: z balauliie 
z contrite defuper erunt ponede. 
etiam obfcruandumijt cum fanguifuge 
capiantur:per diem mediam fic dimittant: 
deinde tn membro poliqnam confricatum 
aut aqua cauda fuerit fuperfufum donec m 
bcuni i«at funt ponende * dHt fi adberere 
noluerint locus ex fanguine recenti linia 
tur. 41 fi nolueris ut a corpore cadant: 
tunc pulucri3a fuper locum in quo funt fof 
penfe falem aut cinerem. 
! Capitulum de uena medeme fme 
ciuiu. 
k £c egritudo corporibus calidis et 
fqualidts z membris m quibus eft 
bumiditas accidit. iSlue licet i cra 
rib°8 plerumque egrediatur: quandoq3 tn 
etiam in alijs apparet locis. Snte aero 
quam apparere incipiat membro accidit 
feruor:poli que aliquis eius locus ueficat 
a quo poli bec uena exire incipit* i&jc bis 
autem que banc prohibent egutudine acci 
dere eft corpus cum dieta z balneo bamec 
taretx ne olera z fructus in regionibus m 
quibus bec egritudo accidere confueuit co 
medantur proibere * Ikec enim quomodo 
nominauimus predictam generant egritu 
dinem. &ed cum locus ampulari incipit 
z uena ad exeundum fefimat: confert ut 
eger in die prima.3 .S.de aloe: z in fccuda 
locus etiam ex 
aloe epitbimetur:defiruet enim ipfam ojo. 
'Iftoliqjueroexiuermquodexea foris ap 
paret fu per arundinem paruam ex plumbo 
factam cuius pondus fit.3.umus eli inuol 
uendum: z cum predicta canna ligandum 
et ut pendeat dimittendum* i piius na 
que grauitateuncipiet defeendere z prolo 
gari z citius egredi* cum cy. ea aliqua 
pars ejcienttcirca plumbum inuoluatur et 
ligetur • £si autem quod lam egreflum eft 
longum fuerit: inudatur: z quod reman 
fit inuoluatur: ne tame radicitus auferatur 
eli obferaandum. iSluia fi lic factum fue 
rtt:contrabetur: z intrabit carnem et apo 
ffema putridum z ulcus malignum genera 
bit. i&napropter buic egritudini blandi 
endo di fubueniendum: et paulatim uena 
ell extrabenda: donec omnino egrediatur 
et nicbil ex ea in corpore remaneat. &i 
autem ipfam radicitus mcidi contmgatnn 
ipfius foramen ponatur radius: z m lon 
gum fundatur: z bene aperiatur: donec 
quicquid ex fu a materia continetur eua 
cuetur. &utirum quoque per aliquot di 
es fuperponatnrtdonec putrelcat: z eius 
confumatur materiardeiiide cu bis que car 
nem generant curetur* 
' 
4] gSapitulum de extractioe fagitta? z aflu 
larum z Ipinarum. 
c fagitta in profundum uebe 
menter penetrauerit non di fortif 
agitadatquta timet ne rumpat. Si at polii 
bile fuerit ut inftrumentum q6 fagitta? uo «Cra. 
catur forceps mtttaf in auln9 donec adaflu 
lam pueniatammittendu eft. % fi fuerit i 
poflibiie:uulnus prius dilatandu erit :deui 
de inftrumentu in illud mittendu z adeo im 
pnmendu donec aflulam mordeat :q6 poft 
q5 ita geflu fucritanflrumentu in fuis extre 
mitatibus que funt exten9:erit ftrmgenduj 
deinde aliquibus uicibus agitadu:ut p boc 
probef fixionis quatitas:poftea extrabaf: 
predictu nemqj inftrumentu:poftqi fagittd 
momorderit :uix ab ea feparabif:quia eius 
os eft ut lima. eje pauca coflrictio 
ne:m eius extremis facta:fortiter conftnn 
gitur fagitta. Sagitta quoq3 fi in lacei tuj 
penetrauerit adeo ut locus per que itrauit 
ad eius exitu fit durus:! lo 
cus ad ipfius extractione fit facilis: fmdaf 
alia pars:x mde extrahatur. Spme uero 
z artelle:-! : partes: z alia ab illis 
que corpus intrant:ex emplaftro de rebus 
relaxantibus facto fuper poftto funt extra 
bende. emra locus raollificatus fue 
ritnd quod corpus fuit ingreflum: ad eum 
egredtef. &nde ct quida funt qui bas me 
dicmas extractiuas uocant. &y bis autem 
que prcdicto modo operantur: eft amoma 
cum quando ex eo cum meile mixto empla 
fti um loco fuperpomtunaut ey cepis nai ci 
fd cum meile tritis fit emplaftrum aut cum 
radices arundinum cum meile true fuper 
ponuntunaut cum ex omnibus iftis limul 
comunctfsjftt emplafti um quia tunc eorum 
feratio ualidior erit. 
Capitutum de plagis capitis z fractura 
mei. 
c Trlm ex capitis percuflione os non 
fuerit fractum:puluis ex aloe:! mir 
ra ! fanguine draconis:z olibaho:! coral 
lis: defuper eft fpargendus. &y cm3 
uelociter fanabitur, fi os ita fractuj 
fuerit:ut inferius defeendat:! abfeindatur 
craneura:non eft boc negligendum. iQuia 
ex boc intellectus turbatio z fpafmus acci 
dumn poftea mors feftina confequitur . 
fite igitur illud uelociter eft extrahendum 
x ne panniculus qm eft fub olfe rumpatur 
obferuandum eft.Xid boc aut operandum: 
medicus fapiens:! fuauiflime operans eft 
neceflarius. t&uod autem de boc mentio 
«em in boc loco facimus: non ob aliud fa 
cimus:nifi ut oftendamus quam magnus 
ex bac egritudine fit timor:-! ut fubito in of 
fis ejttractione ftudmm impendatur: ante 
quam predicta contingat accidentia: que 
mala funt z uitan non poflimt. i$t medie9 
quidem caueat omnibus modis quibus po 
teft:ne panniculus qui eft fub olTe rumpat/ 
de deceptoribus* 
d inceptorum fraudes tot funt: quod 
btc noder liB totus eas compreben 
dere non poflet. i£orum quoqj audatiatac 
inuerecundta tnecnon conceltio qua cogno 
fcunt fe pro mcbilo affligere bommes: m 
ultimo finis pod quem alius non reperit: 
elidunt. Sunt namqj ex eis quidam qui 
epilempfiam fanare: fe profiteantur:-! ideo 
capitis imdu3 in poderioribus in modum 
crucis findunt:* quedam que in fuis tenet 
manibus cy uulnere extrabunt:bomimbas 
tamen fidem faciunttquod ex predicta inci 
fione ea extrahant. iSlij quoq5 funt qui fa 
ciunt ut credatur:quod eje naribus paruam 
extrahant lacertam:naribus infumi tentaj 
acutam aut ferrum immittentes acutum:cu 
quo radere incipiunt donec fanguis exeat: 
deinde agunt ut rem quam m manu tenent 
lacerte limilem a naribus extrahere nideaf 
quam ex uems epatis faciunt. Sunt etia 
alij qui faciunt ut credaturtquod albugine 
oculo auferant. iQui cum ferrum inoculu 
mifertnt:prtus cum ipfo fricare incipiunt: 
deinde in oculum fubtilem mittunt panni 
culum:quem cum ferro extrahentes :quod 
de oculo extraxermt dicunt. Sunt prete 
rea ali) qut dicut fe ahquaj ex aure fuggeu 
do extrabere:qui aquam in ore tenentes: 
unam arundinis extremitatem: in fuo ore: 
et aliam in aure infirmi ponunt z fuggunt: 
deinde per arnndinem aquam quam tene 
bant in ore expellunt :dicentes fe ex aure 
ejctraxide.&li) itidem funt:qui nermes i au 
res:! in dentium radices occulte mittant: 
et dicunt quod e* locis illis ejetrafout. £5ut 
et qda qui factut ut credaf:q6 ranula 6 fub 
tus lingua errabat. 5oqj ibi mcidedo fixu 
ta faciunt:in qua glandulam que adberet 
ponunttdemde extrahunt eam. Cur aute> 
noiem illos gnulnerib9 z ulcerib9 ofla mit 
tunt:x poflq3 p aliquot dies ibi flare pmifle 
rint:extrabunt:cu frequent boc faciat. Siit aiman « 
Ztau 
etm qda q cu de uefica qnq3 lapide ejetraxe 
rit-aliuadbuc ibiee lapide dicurnoq; faci 
unt ut credatur qS mde a?iu extrabunt lapi 
de. dfiq5 et tangut uefica :n pro certofcien 
tc3q6meafit lapis: incidut tn. i6t fi no 
diueniunt ibi lapide:immittut z extrabunt, 
aut attinet dicere de bis qui carne; 
api incidunt emorroydas in ipfo efie di 
eetes cu boc fepiflime faciat:! ad emorroj? 
das z uulnera pefiima que n prius aderat 
Perducant.£t funt nonulli qui flegma ui 
lreu ex coxa aut uirili membro: aut ex quo 
cumq; loco corporis uoluermt:fe extraber 
firment. |deoq; locum fcarificando fcin 
dunt:z cum embuba qua illi loco ff ponunt 
£ut fuper caput uirge multotiens fuggedo 
humore alique quem m ore abfeonditum te 
dent per embuba m cimimle fundut .Sunt 
etl0m quidam qui profitetur fe omnes egri 
fudines que funt m corpore in uno congre 
Saturos loco:! mde extracturos:bi autem 
tocum cum kekengi fricaie incipiunt: unde 
ibi pruritus z uebemens ardor fiunt, 
poftquam boc egerint :fe remunerari expe 
funt ut a predicto loco egrirudmem remo 
u-at. 'iRemunerati ucro: locum oleomun 
sunt:z fedatur prunus ems ♦ Sunt aute 
0b) qui bommem fufptcari faciunt qd aut 
Pdi aut uitrum ei data fuerint . i&uipen 
nam accipientes in os ipfius mittunt:! uo 
facmnttcum penna tamen illud i gut 
tur ems mittunt. ©emde extrabunt res 
multas buius generis quas ipfi faciunt. 
z bominibus maxima infertur nocii 
menta x fortaflis quandoque eos interfici 
unt. Ifeec autem omnia non ob aliud funt 
lapientibus occultamifi quia fe committut 
eis: non extfhmantes quod in eis fit ma 
iumtneque inde dubitantes. Sed quando 
eorum cordibus aliqua aderit fufpicatio: 
et eorum ceperint facta perfcrutariroculis 
initis idem fufpicantibus: eorum propala 
buntur mendatia. iQuopropter fapientes 
eorum rnambus fe committere non debent 
l1equc aliquid ex medicinis qnas ipfi dant 
f«mere:qma multos iam interfecerunt. 
Completus eft tractatus feptimus dei 
initate. Incipit octauus de uenenis et 
Ucnenoforum morfibus z eorum curatione 
et cautela.SS.commens capitula. 
ez ae 
gregationes mcdicadi ue 
f nena:z mojfus uenenofo 
ru aialiu:! cuftodiendi fe 
abeis. iShncibu autnii 
tries aliq6 lufpectu babti 
erit:optet ut tn quo e fupflua dulcedo aut fu 
per babundas acetofitas:! adultimu quic 
quid fapore bet fnp babundate z fortey.m 
quaqp comedat, . medicine 
nullo modo mifceri poflunt;mfi talib9 nutri 
entib9. Idalii quoq3 fi babuerit cib9 odo 
re dimitted9 erit. qs pterea timet ne ue 
ticmex tribuaf:aliqua ex medianis queue 
neno? operatione remouere aut debilitare 
colueuerut alTidue fumere d3:fi eas baurie 
do i potu uenenu puenire poterit :quas i fi 
ne bui9 tractatus nominabimus. fi 
qnq5 cotingat ipfum an ea? potu uenenum 
fumere oportet ut ea bora qua mutatione; 
et eftuatione fentire cepet tttaqba tepida z 
oleu fifaminu ei in potu tribuantur.i&c qni 
bus tantum fumat donec uenter repleatur: 
deinde ut uomat petfuadendum ♦ $$i aute 
uomitum tardari z pigritari confpexeris :i 
aqua quoque anetum cui in predicta aqua 
mei z bnuracb z falem ammifee. Cumque 
eum multotiens uomere feceris: attende 
an in inferioribus uentris eftuationem fen 
tiat. iSuod fi ita fnerit: collinum ano fup 
pone aut cum cliftcri nentrem folue. 'In 
ftomaebo autem fi predicta fenferit accidc 
tia: medicamen eft ei tribuendum: quod cu 
biberit foluatur. etiam melius ut utru 
que fimul perficias. fi poft bec eger 
ab omnibus que fentiebat quieuerit: utile 
erit . Si autem non confidera que acci 
dentia ipfum committantunuidelicet fi cft 
ftimulatio z mcifio: z m aliquo loco ueit 
tris corrofioiaut fi eft feruor z fudor et fa 
ciei rubor:-! uenarum tumor, atq; anguflia 
et fitis:! fetor oris:ac oculorum citnmtas 
aut congelatio:! eleujegi z ftupor: atq; fu 
bet:aut ft nullu predictorum in ipfo appa 
ret ipfe tamen detiorari incipit cui et lineo 
pis z fue uirtutis dilfolutio frequenter ac 
cidunt. Accidentia naq; que prius nolaui 
m9 z corrofiuorum funt • 
at que modo retulim9 funt accidc 
tia que cu tota fua fuba bommu co 
pfionib9 cotraria prima I tL ra. 
ucneris accidetiadac z buti?: z olen amfg 
dala? ad potandu egro tribue:quc et cofec 
tiocs ex 3ucbaro calidas z fubtiliatiuas cu 
oko anugdala? dulciu fumere facias: boc 
naq$ uenent acuitate frangit: z eius repri 
mit mordicatione. Seba aut cu intellege 
ris accidetia aqua cu mue:x famcb cu aqua 
z niue z 5Ucbaro:atq3 aqua rofata ad biben 
du tribue. /Srocifcos quoq? i> capbora eu 
fumete facias:olcuqj roleu mfrigidatu3 ut 
bibat fuade. Ifcreterea attede m quo loco 
corporis uebemetiore fentiat inflamatione 
cui ex leticula aque i mue ifrigidata empla 
firu fup ponc:qi$ tadm mutddo renouab: do 
nec locus ejc frigoris nimietate llupidus ft 
at:demde pfilm:atq3 lac uaccinu de quo bu 
ti? extractu fuent:necno frigido? ffuctuuj 
fuccu ei quo fi repletionis appa 
ruerit fignanpfum ftobotoma. Ventre quo 
q5 fi frrictus fuerit:cu medicina folue :dem 
de ciba cu extractione z ifrigidatione.jCeT 
tias aut fignificationes fi coi pexeris: allia 
et finapin ex medicamine de afa egro: trt 
bue:umuq3 uetus z forte ac pu?:eu potare 
facias, tn dormire no pmittas:fed 
fac eum fitire:corpufq? eius frica atque-ca 
put z pectus cu pano calefacto calefacias 
Significationes aut quaite cu apparuerit 
cito fuccurre. ueneno? figmfica 
tionesroibus funt deteriores ut pote nece3 
liclocius inferentes. Sjiriacacrgo deui 
peris :aut metridatu ei ftatim tnbuasmtnu 
q3 ei ad potandu da:z ex rebus odoriferis 
ei adbibitis: atq3 fucco carnis ipfum cofor 
ta. quoq3 m loco uentofo:ac frigido 
federe facias:qne fubtiliffimis camifijoi in 
aqua rofata fandalu babente rubeu mfufis: 
udlire debetdociiq? qui e i orej Homacbi ip 
fms fricare couenit. aliquibus 
boris llernutare z uomere facias * ro 
fi mnltu debif ejetiterit in ipfius 00 uentu 
fuffla aut flabellado intrare coge, fi fi c 
queter acciderit fmcopis que fortis 
et occultetur pupilla:pulfus quoq3 atq3 an 
belitus ad ultimu perueniant 
fuperuenerit fu dor paruus z frigidus :pro 
culdubio moritur, aut aialium 
piletur a z morfus:fi cuius fuit ignorat: illi 
co ex quo morlum lenierit pacics:ea pars 
que loco morfus fup e ligada e: locufq3 fug 
ged9. Uetofa quoq5 uebemter ignita aut 
uetofa cu fcarificatioe loco fup poneda e:at 
q$ ejc pullis i medio icifis calidis ejalletib7 
empto fup locu paciente e imponedu. I^9 
$ vc eger calo:e ia qeuiflemec ad co*po:if 
penetrado accedere pfenfei itaa bo 
ititatis fpes aderit. fi n boc md fuerit: 
empto eje fimo colubmo i metaftro aut eje 
fulfure z urma:aut et ifto empto fup ponat 
qd.Tfc.caftorei farapini alfe fulfuris fimi co 
lubwi:metaftri:pulegi) ceruiui: ciurn ptes 
equales picis:-! olei uetens quatu ad eo? 
comipione fufficcre polTitte; bis oibus in 
moaario eo ufqj coquaflatis donec uniant 
fiat empto. Jnfirm’ at fi cu p;i’ m mem 
bzo frigiditate pateref eje bmus empfi fup 
pone remediu fenfenttejc reb9 cato ipfum 
curare ftude:-! ecotrario. at ad boc pue 
tu fuermut mfirm9 i loco motos aliqS u 
nu de accidet ibus que noiauimus p:efenfe 
nt:x eje medicinis quas ibi retulimus fane 
tur. Joq5 op3 ut nemo cu aiali ludat quod 
tgno*at;n3 re cp nefeit i os fuu mittat: neq* 
cojp9 fuu eje ipfa fricari faciat.'Jp mafioni 
b9 quoq3 nbi buiufmoi aialiu timo: ejafiit 
feneftre claudant:-! fe ut poftea dicemus fi 
deo placueritrcuft odiat, me 
dicamiius de afa que ad frigida uenena fa 
cit.-z ad fcojpionu z rutele motostnccnon 
egritudmib9 fris cofei t.Tfc.folio? rute fice 
coftt mtaftri ficci:piretri:co2dumei:oiu5 par 
tes equalestafe quatu e 01U5 pars quarta 
melis qd lulficit:dofis ei9 que i potu linnif 
a magnitudie incipies auelane: ufq5 ad nu 
cis penditur magnitudinem, /n&edicame 
e* nucibus z ficubus quod omnes ueneno 
fo:u aialiu modos nocere «pbibet. l&.nuciu 
a duab9 comcib9ejcco:ticata? pte una falis 
gradmofitfoho? rute ambo?:ana fercta uni 
U0 ptis ficuu alba? tgtu ad pdicto? futficit 
qb9 cu mijeta fuerit nucis fi 
atfimilttudo:-! comedat. i§hiib9uti icipiat 
qcuq3 ne ueneno pimaf timet: z fumat e{ 
ea etiam ante cibum fuum:boc namque ell 
medicamemquod uenena expellit. Si 
naeba de te*ra figillata:que e ejepta. 18a 
fi ea aliquis potauerit q uenenu fumpfit 
uomere n celfabit donec totu uomat uenenu 
figillaterbaccarum lauri utriufq5 
ptes equales teranf :z cu buttro uaccmo in 
ungatur:-! cum meile conficiantur z recon 
datur medicamemde quo ante cibum 1' quo filman * 
roala babetur fufpttiotautpoft eu aliqd fu 
maturtaut et cu malu fuperuenerit accides. 
a5 ft ea utens uenenu fumpferit: illico eu 
«omere faciet. fi nenenu no acceperit: 
uomitu aduenire factet. l&uapp 
donec uomitus affuerit:ipfa in potu danda 
ent. beC Qut fignificatioes que appa 
rent funt attendende:* eje medicuus quas 
dicimus cura adbibenda • i£ffibetridatu 
eft medicamen nobile, l&uo fiquis af 
bdue utaturreuius poftea fpecies tribuatur 
Peniiciofa:non ei nocebit:cu boc quoq3 ci 
bi appetitu confortat:coitumq3 comouet:* 
florem reddit pulcrum: atq5 malas cogi 
itiones et collera nigra * cufabulatione 
Quime prouenientes remouet. quo 
difficultatem folmt:* antiquo uetris flu 
auxiliatur uifumq3 necno oes alios acu 
K croci orieiitalisragarici 
3ln?iB.annatnomi:ommum ana.5. x«tun05 
tnacistnardi nafturtijtlqmnanti: elfi. x*lo 
balfami fticados:fildeos:c©fti dulcis: gal 
banitterbemine:macro piperis: caftorei: 
Fpoqmftidostftoracis ltquide:opoponacis 
foli}:omniurn:ana.5.3.cafie lignee melano 
piperistleuco piperis melli: loci: poli) :fcor 
dvon:dauci:opobalfamt: carpobalfami me 
dtcaminis dcfufio:bdelli ludaici omnium : 
a3la*5.7.fpiceceltice:ammomaci:mafticis: 
S«mmi arabici:feminis feniculi: rofarum fi 
carum:olixatri:cordumeni: gentiane roma 
ncipuiegij cernini: omnium ana.* .S.anift: 
meu:acatbie:faufel:Fpericon: inguinis fii 
cttomnuira 0113.3.4.afari tfarapmi: ambo 
rum:ana.5.ii).opij.5.S. foliorum rute.j.ij. 
et.^.conficttur fictgumme umo funduntur 
ueteri et m mortario donec mollefcant cum 
piftilioagitentur:deinde cum meile difpu 
mato quod fufficit confiauntur. tep boc 
cutem medicamine quantum eft auellana 
cut parum plus aut parum minus eft dan 
dum. 4um autem aliquod fuperuenerit ac 
tidens:* fuerit necelfe banc medicinam lo 
co tiriace:fumei e bibatur ex ea quantum e 
nux una. Kmaebadefufio que in me 
tridato recipitur.*^.palarum mundataru # 
5-4.terbentine.3.24. mirretfquinanti :am 
ana.3.i2.cinamomi:bdelli blactebi 
5antice:fpiceceltice:xillocaftie:melli lod: 
C3peri: baccarum lauritomnium ana .3.U). 
calami orictalis: afpal 
ti:amborum ana.3.2.* S. Confiam fiet 
ea que mollificari poflimtn uino ueteri po 
fita refoluantur donec liquida fiant* Silia 
autem omnia trita * cribellata cum eis co 
iungantur:* cu meile difpumato cofecta z 
mixta reponantur. Iteec namqjefl fumma 
curationi» ueneno? quo? non babetur no 
tida. ityim autem que fint eje eoru* fignis 
que dicturi fumus fciri poteft:cum cura que 
cis eft_proprta fanentur, 
y Capitulum de morfibus uiperarum. 
' c £bn uipera alique momorderitdoc9 
qui eft fuper morfum uipere: fomfli 
me cfl ligandus, &uod fi morfus in mem 
bro fuerit paruo:fueritq5 morfus generis 
uipera? que peflime cite cognofcuntur: de 
quibus non fperatur ut ab eis morfi eunde 
re pofTint:menibru3 illico fub ligatura abfd 
datur. $1 aute uipera talis n fuerittpatie 
ti:illico detur tirtaca de uiperis facta. 186 
emm tifq* ad boc ncftrum tempus inuent 
mus q5 a uiperarum morfibus magis bae 
medicina liberare poflittproprie quereces 
eft. i&uod fi bec ttriaca no eft prefens tirr 
aca metridatis z troctfci de berbo denf. 
&recifco? uero de berbo bec e defcriptio. 
andacokeariftologie rotilde:piga 
nufarine berbi:omm ptes equales.e* iftis 
tritis z cu aceto comatis fiat trorifri:6 qui 
b° pod9 um’ aurei cu untia uini uef ts i po 
tu tribuaMteui9 naq3 medide uirt9 opatioj 
maioris tiriace i boc caplb uicia cpfht. 
ftut et det pacieti pod9 duo? aureo? 6 afa 
cu untia una uini. quoq3 uaccmu et 
mei mftocies:atq3 cibos unctuofos z allia 
multatx nuces comedam uinu uet9 \ potu 
fumat, et eje nucib9 z nllijs ei ppa 
ref:p9 cui9 comeilione uinu uet9 fortiffimu; 
bibit.lLoco pfea i quo e morfus uetofa cu* 
fcartficatioe fup poaf:empltn et q6t capio 
de ulcenb9: dqcirn9 adbtbeaf. t loco que 
funt i circuitu putrefactionis:ex bolo arme 
no: t letib9ejtcorticatis:'Z aceto uini epitbi 
mef .*6ger quoq3 ffomef tdein que ba? dua 
ru re? maiore ei 1 fer at timore confidera 113 
an accidetia que loco morfus accidut: aut 
ca que tota accidut corpi.TRa fi fincopis z 
cafus z fudor frius ei acciderit-.tuc tua folli 
citudo fit magis ad refiftendum lfriotq? eis 
que in loco morfus fiunt. l&uapp loens 
qui morfus eft :non eft curandus nifi cum iCta. 
eis lolum que trahunt, 'jjkoftquam uero ia 
dicta accidentia omnia qmeuermt :? remo 
ia fuerint:? egro nd timet nifi ex loco mo* 
fus:ne.f.in eo ulcera mala ? putrefactio fi 
ant tiriaca tunc egro nd approximet: neqj 
uinu:n* tnedictne calide funt ei tribuende: 
ue? ipfe eft minuendus:? ipfms regimeeft 
infrigidandu:? locus cu medicamine ulce? 
pefiimo? e fanandus:? e et coburendus:et 
oio abfandendus cu boc neccfie fuerit: uj 
fi mderis putrefactione cito de loco ad lo 
cum tranftie. bis aut que ad uiperl? 
morius pjoprie faciunt :eft ut cancri affati 
egro multoeiens dentur. i£tecce bictui 
aeba ultima pto qua magna fecta bonotuj 
pbilico? iam teftificata eft quod ad morius 
mperarum quantum tiriaca maio? ualet. 
'Cuius eft piperis 
•3.nj.anftologie rotunde:caftojei:ambo?: 
ana.3.ii.?.S.conficiantur CU3 careno. &e 
qua quantum eft nucis magnitudo in potu 
tribuatur, fifeui uero a rnpera morius eft: 
aut qui napellos in potu fumpferit: ne ea 
die dojmiatrpjoibendus eft. Stiriaca 
de uiperis:? ipfa eft tiriaca magna. Tfc.tio 
cifcojumuiperarumrpondus.xxiuj.aureo? 
trocifco? fquiliticc?:pddu9.45. aureomm 
trocifcoium andaraebaremaureos. xxnfi* 
melano piperis:matro piperis :ambo:um 
aureos.xxuU*opi) cinamomirrofaeum rube 
arum tritaru? feminis napi f luefiris: fcoz 
decmtxreos agarici fuci liqmricieibalfarai 
puruomnium ana pondus.xu .auree? mi? 
re aoci ojientaf.jinjiberis raned feni: ra 
dicum pentafilommentaftri motam :pjafij 
clifatrt: fticados a:abici:cofti:aman: Ieu 
co piperistpulegtj ceruini:olibam: fquina 
tidioeis tcrbenttne:xilocaflIe nigre: fpicis 
indice:polij.omniu ana pond.6 .aureojum 
ftoracis:ltquide:ferms api) fifeleos: naftur 
tij babilonici:ameos:camedreos :camepu 
tbeostppoquiftidosifpice celtice :foli) indi 
gentiane romane:feminis maratri teere fi 
giUate:colcotbar:amomi:naftmtij albi: a 
coji cajpobalfamiupericon fu.gummt ara 
bici:cojdumeni:anifi:acatbie:ferapini:otn 
tiium ana.4.aureos:dauci:galbani afpalti 
opoponaastcentaurec minoris:? ariftolo 
gie rotunde: caftojei:omnium ana .2. aure 
os.mellis difpumati libras.jc.uim bene re 
dolentis ? clari ac pun.lib.3. :et 
mura:? ipoquiftidos ? farapinura: ? fucc9 
liquiricie:? ftoeax liquida:? acatbia:? opo 
ponacam fumantur:? omnia bec in mo?ta 
no pofita cam paaco meile difpamato mo 
ueatur donec mollefcant. 2Ssemde ex uino 
infundantur:? per tres dies in uafe aitrea 
to manere permittantur. 'jlfcoftea fpica: 
et cinnamomam : ? : z calfia ii 
gnea:? nafturtmm:atque caftojeum: z foli 
um:? teera figillata: z cclcotbar:? afpal 
tanuac amomumtomma bec trita in moz 
tano commifceantur:? ex uino: afpergan 
tur donec uniantur :demde mei: z gammi 
arabicum :z tei bentma:? galbanuj: z bal 
famam fumantur: z in cajola pofita donec 
mixta fmt agitenturtque taliter pjeparata 
alijs medicinis que m monario fant adia 
gitur .? cu oninia fimul fuerint: terantur ? 
agitentundcnec bene fu mixta: deinde q5 
ex eis fit m ptfide argentea aut flagnea 
que medicamen boc m duabus partibus 
fui capere poflit:reponatur ♦ &as autem 
boc non fit plenam cuius os cum co:io op 
time ligetur cottidie tamen difcooperiaf: 
ac per unam bojam manere permittatur. 
bac quoque medicina non mfi poft lec 
menfcs aliquid fumetur. JSrocifci de ui 
peris:fumanturmpcrefemine quem boc 
difeernumur quod plures duobus babent 
demestmafculim uero fetus:duos tantum 
babent dentes, quibas eligantur ille 
tantum que i ufo manantur colori: z funt 
cito mobiles tcapnt frequenter agitantes: 
et que funt bone habitudinis: z pingues 
oculos babentes rubeos: z capita lata: 
quarum anus rnxta caudam tnaenitur . 
in tempore neris colligantur in eius 
•I .medio ♦ 5lle tamen que in littojibus 
maris mejantur: aut tn lacabus :uel in lo 
cis que aque false uictna exiftunc :nequaq5 
accipiantur. rfSum autem collecte fuerit: 
illico ex ea? capitibus z caudis :quantu e 
quatuoj digito? menfura abfeindai. &i fi 
poft abfcifionej moneant z agitent:fangui 
nifqj ab eis fluxerit multitudo: domeftice 
funt z congrue* ®uod fi buius contrariu? 
contingat:nullo modom medicamine po 
nende erunt:dcide ea? coria detrahant ei 
abtctanf :z q6 tn ea? uetribus e extractum 
at rcltquu e cu aqua dulci laue 
tur z mundetur z per fruftra mcifuj i calda 0!man • 
Hjir”?uncJa CUfn aqua t falc t aneto donec 
n, ° Uat?rt'?caro feparetur ab oflibus co 
ne tU?r: ei,1(^e Pliciantur offa z ius a car 
f.rf tUr# uero cum quo coquitur 
f rottis: qui de carbonibus illicis ufquer 
J"11119 ftat. quoque pjematur ut bu 
n°* qm efi \n ea egrediatur:deinde:de ea 
111 Pandere fumatuncm quantum eft eius 
quarta pars de to:tellis admifceatur: que 
Parum fermenti babentes:a$imo pani fmt 
>^lne nicbtlacetofitatis in fe babentes. 
y1 optime delicate terantur donec fmt ut 
®lcobol deinceps cum carne fimut terantur 
,5* parua quantitate iuris infundatur . 
quibus poftquam multoticns trite et 
jaorint commate trocifci informentur fub 
nos, mero eos conficittmanus z di 
Sitos balfamo inungat * i&uos in um 
deficet tfingulis boris reuoluendo. 
cum deficcantur in uafe ficco nibil bu 
nio:ofitatis babente:elTe debent. poflq3 
Qiitem bene deficcati fuei intun uafe uitreo 
/Srocifci fquillittci: cepe 
que fquilfe uocantur in tempore quo metif 
Viticum fumantur: que neque fint maxime 
neque paruiflimetz cji palla cooperte i fur 
no fuper laterem pofite affari pei mittanf. 
Qutem palla qua cooperte funt affata 
nerit :eptrabantur: z proijtiatur palla et 
qnod ei adbellt:'! quS mtus eft accipiatur 
quantum elleius medietas de farina 
pi bi trita:': cum fubtiliflimo panno cnbel 
ata admifceatur. i&ue poftquam fic fue 
ritlt terantur z mifceantur aliquotiens: et 
umo donec bene fmt mixta imbibantur: 
et infamemur tr0afci # autem eos 
unormat.ej: oleo rofeo inugat manus fnas 
t trocifcos m.ormando eos ficut dijeimus 
faciat :z m uafe nitreo recondat. 7Sxo 
.cifei anda:ocbo:on.*&.darfeIfaba3: calami 
eromatici:colli : xdobalfami: afari: polit 
a|tiomi:malhcis:floris cotile :albe: fu.om 
nium ana pondus fex anreoruimfloris fqm 
raned feni jci 
tocalfie: cinnamomi:ommum ana aureos 
Ulsinti fpice tndtce:folij amborutmana au 
reos,i6.mure anreos.24.crod orientalis 
aill eos.12.terantur omnia z cribellentur: 
?cum nmo redolente conficiantur :ex qui 
rl!8 ln^ trocifci z ficcentur in um 
probatio tiriace: pullo aut ca 
iri parnm de napef detur aut' utpera fuper 
eum incitetur que tpfum mordeat :in cuius 
Oie pa? de tinaca illico ponaftz obferuabi 
fur illefus fi deus uoluent. &iit fcamonea 
ad bibendu ei tribuaftari pcftq'3 uerri flucr 
cepermtiriaca tnbuaftad auellane magni 
tuduie.x reftringef uentenpatieti quoque 
uomitu multu z uebemente fimiliter facit - 
maioribus itidem eius utilitatibus eft 
q6 a morfibus uipa? z a uenenis pernicie 
inferentibus que quibufda dant illefos c5 
feruat:* q6 lepre confert. ®d multa prete 
rea alia remedium affert exceptis ifhs. 
de morfibus fcoipionum: 
r d & bis que fcorpionu coferiit pucturis 
e bibere pond9 um9-aurei cu aqua aut 
ulo ex radici b9 colloqutida? ficcis:aut uni9 
aurei pond9 e* medicamine de ala :cu una 
untia uimtaut locu q e fup puctura flnnger 
et ex oleo deben x aqua calida embrocare 
% cu fambacino i quo cafloreu z euforbium 
cofricata fuerit :mugere:atq5 cu eo locum 
fortifftme fricare. JCiriacba queualda 
fcorpionu pucturis ,pficit.*fr.radicu corticu 
cappay abfintbij:nabati:anllolegie longe 
getiane:ommu ptes equales. I&ofis bui9 
in potu.j.iij.fit e eni cogrua. Kiriacba 
diatefero:que pucturis fcorpionu z aho:u3 
reptilium z pmtio.10 uenenis confert:: ma 
gne tirtacbe 1 bonitate uicma exifht.*ft.gc 
tiane arillologtbacca? lauri mirre: ommu 
ptcs equales:bcc cu meile cofectam uafe 
reponanftx ex bac medicina cu ueceffe fue 
rittin potu ab uno aureo ufqj ad duos z di 
midiu CU3 untia una ueteris uini fumatur. 
itiriacba que fcorpionu pucturis uehc 
menter aujciliat. T*. gentianc ariflologie 
mirre cofti cafloreurute mentaffri ticci: pi 
retrt 3in3iberis piperistntgelle: omnium 
partes equales conficiantur cum meile de 
turejcea,ad nucis magnitudinem cum m 
no * fi de predictis medicinis nui 
lambabueris:utuumuetus:-: allia adeo 
medendu:tnbue atq5 ex eis loco emplaftru 
fup pone.2i.ocu quoq3 affidue cu igne cale 
facias:* cu medicis cafis quas bcre pote 
ris. «tiriaeba dedens:-: dolo: fedat9 
fuerit fi febris fuperueniat :fequeti die fum 
mo mane egru ffoma z aquam ordei :ac ci 
baria ultime bumiduatis ei tribue z i ipfi9 Era. 
cautela ne egrttudinem tncu:rat'acutam 
frude, ©mnes p:eterea abftmendos ab 
apij cc*meftione:qui in locis funt nbi fco: 
pionum multitudo: aut iararet babetur 
lubeo ♦ 
Capitulum de puncturis akatareti. 
h 5 funt fco:piones pa:ui ualde cau 
das poft fe trabentestz funt in te:ra 
cobjtcuius babitato:es tiriacam optimam 
inuencrunt:que exercitualiSjdicitur tirieba 
cutus bec eft defcrtptio. Sariacba exer 
citualis.*&.co:ticis radicum capparis ra 
dicum col!oquumde:abfintbi) romani: ari 
ftolog.rotunde: berbe que uocatur lingua 
caldeo:um filueftris ficce: 
ex bis omnibus bene puluerijatis .j.ij .tri 
buantur. ea quo medici utun 
tur in bulae egritudmistcura eft: quod ei 
qui punctus eft de troximel filueftn ficca: 
quantum ter manu una contineri potelbrri 
buuntrz quod poma acetofa dant ad come 
dendum:z quod de fauicb pomo:um cum 
aqua frigida do:iant:aut cum iulep. i£tu5 
fi multus ei fuperuencrit calo::aqua o:dei 
ad potan6 tribue, x&t fi uentris dolo:em 
cum inciftone fenfei it :da ei ad potandum 
oleum rofatum cum aqua o:dei:z citrolos 
ac cucurbitam z lac acetofum ei tribue . 
loco quoqj puncture uentofa ponatur: 
et illicofuggatnrdocus p:eterea cumburaf 
z medicine calidilTime defuper ponantur • 
t%gligentia itidem m barum punctura? 
curadicet dolo: qui meis fentitur fit debi 
lis:babenda non eft. $x ifti0 namque pu 
cturis in p:incipio fo:tis non accidit do 
lo:. unum autem aut duos diespef 
fima confequuntur accidentia: lingua nam 
que fit ut apoftematibus plena: accidunt 
etiam ei fanguims mictus et fmcopis: ac 
co:dis tremo:, autem uenter eius qui 
punctus eft fit ftrictusaniectio ex fuco fide 
et baurac:* oleo uiolato ei per cliftere fiat 
fyi fi fo:tem inuenerit' anguftiam: fuccus 
malozum acetofo:um z granato:um aceto 
fo:um:z oleum rofatum:atque aqua 0 :dei; 
et lac ftatim multum tribuantur. uero 
infirmum fangmnem mingere contingat: 
tpfum p:iusftobotoma:deinde de medids 
ad boc nominatis ei \ potn:ahqua tribue . 
ius quoque pinguium pullo:um eum pota 
re facias. quoque fi quafi apofle 
maribus plena fuerit uena que efl fub ea in 
cidatur: atque gurgarifmus de fucco endi 
uie z firupo acctofo ei fiat ♦ *Eremc: aute 
cojdis uebemens fi acciderit:fauicb de po 
mis C115 firupo de pomis:atq$ lac acetofu; 
cum trocifcis de campbo:a tpatienti dene 
tur. *5tfis enim medicinis % caram fimili 
bus utuntur medici:cum mojfus iararet cu 
rare uolunt. Sariacba tamen exercitualis 
non ob aliud bic ponitur: mfi propter fa 
mam que aput uulgus eflXquod fco:pionu 
pueturis proficiat, /&riacba quemo: 
fibus cogruit filueftris 
ficce:folio:um malo:um acerofo:um coda 
dri licci:omnium partes equale3 bibatur: 
ex ea quantu tribus ilicibus ore capi pot. 
f&acd fi co:i ofio m loco rao:fus acciderit: 
cum medicamine acuto curetur: 1 ea que 
funt m ipftus circuitu ex bolo armeno z for 
ti aceto epitbimentur z cum alijs medica 
mimbus que m cura pefiimo:um ulcerum 
et corrodentium nommauimus fanemur* 
de mozfibus rutele z fibt bz 
aranei. 
r nitela efl animal paruo araneo afU 
milatum qui uocatur pbibit m ifcas 
ucnari folttus. £$>ibtb uero magno arunco 
longos babenti pedes aflimilatur. 'tgm 
le autem multe funt fperies:qmbus egipti 
aca dete:io: mdicatur. aute$funt 
quedam que parum nocent. j&cmozfu at 
eius que efl rubea:fequuntur ifla fo:tis 115 
dolo* z egerendi duncics. mc:fu 
eius que efl uiridisraccidit pa uus doloz z 
p:uritus que uelociter fedautur. ex 
mo*fu eius que depicta apparet acoderia 
ifla fequuntur:fo:tis dolor z in cozpo:c frt 
giditas z tremo*. autem rutde 
mo*fu:pamus dolo* z p*uritus:atque uen 
trie fluxus accidunt. $ed ex mo*ui eius 
que fuper do*fum lucentes babet lineas:* 
uocatur flellatatparuus dolo; z p*uritus: 
at'q5 flupo*:* cozpods relaxatiotconfequu 
tur. d£x mo*fu quoq5 eius que efl citrina 
(r fe uillos babens:accidunt dolo: uebemc 
tiHtmust* tremo*:ac fudo*:* uentris infla 
tiorzfo:talfemo2sindefequitur. iSmniu 
uero curatio comunis efl1: ut patientes in 
aqua cala tadiu' flare pmittarurtdonec do 
I02 ab cis remoneatur. iRamcum m ea p 
bo*amunam federint: quiefeunt bo*a * SBlman« 
0utcm crierint de aqua:dolo: re&tf . 
7; ! lSm dolo:em poftq? de aqua exierint 
tn rT C0^Pe^l«: loeu ex aqua in qua mul 
•alis refolutu fuerit line. quoqj 
co? edefac eofq$ ea die balneu ingredi fac 
% e?9 fudare fac * dieb’ poftea aliquot: lo 
co et emplaftrumej: cinere q fit de ligno fi 
calce:* calttex aqua calida cofperfis: 
'uPpone: patienti quoq3 quantitaterdua?.* 
”lSelle tribue, et que3 fibtb momo:de 
i!:ca tali medicamine quate e illud curaf. 
j riacba alia ad mo:fue rutelemtir:* ,pba 
a,,6?*nigelle.3.)c. dauci cimini ambo:um. 
,na‘$.S. feminis babel:galla?cip:efti: am 
JpjMnaq.uj.fpice inde: baca? lauri: ari 
oiogie rotude carpobalfami:cmnamomi: 
Senctane feminis andacocbe:femtnis api): 
panium ana»5.1).conficiant cu meile detur 
ad nucis magnitudine cum umo uetu 
77 boc pterea confei t:aut medicine fco:pi 
rii*m dent, granea? uero qutddaj funt eje 
mo:fu adeo fceua confequunf acentia 
ut Extremitates infrigident: * cutis ompi 
ietur:atq3 uirga engaf:* tendaf: * uenf ue 
10 impleaf. *$ftis uero ruta ficca:* cipitcuj 
jiuio dari debent:* ut in balneo fudem da 
b°2andu:mnu3 quoq3 puru3 toto illo die li 
cet paulatim tn potu eft tribuendum. 
JjJC Capitulum de puncturis uefpa? fo: 
% apum uolaulium. 
a 25? boc confert locum ex aceto * luto 
niciflim linire: pannuq 3 aceto infufuj 
jJuper niue infi igidatum defuper ponere. 
quoq5 p;eftat: emplaftrum ex le 
cula deftagnis ex aceto imbibita fuperpo 
d^m.* & aftua niuis eo ufq3 defuper fun 
re<ldatur Cupidus multu 
jctltac. IfMt bec aut locus e% campboja 
>■ aquarofatalimafqinon femel fedmfto 
Jens fieri debet. quoq3 tn aqua ro 
lata tnfofi * mue:defup funt ponendi: atqs 
re glacie ano aliqd eft immittendu de aqua 
J* cum niue multa tm in potu fumat: donec 
atle*. poft bec cu foltjs bafiliconis: 
aut cum mufeis e fricandus. I&6 fi foztie i 
c°2po;e calo: acciderit: rob de fucco uue a 
pfillium in potu fumantur. i$ger 
multu ex citrolis:* endiuqs: ac la 
ucisiedat:* aqua z aceiuy. necnon ftrupu 
* hnfentl9 «cetofttatistcu fuco granato:u 
puUl° at. ILocus et mox multotiens 
fuggatur. £ui etiam confert ut citroli: aut 
po:tulaca :aut folatrfi: aut fempe:uiua: aut 
bis fmulia fuperponant. tBd boc itidem ua 
let ut coriandri ficci * puluenjati quantum 
ter manu capi petefteum 5ucbaro*aqua 
frigida ai bibendu tribuatur:* ut locus 015 
foltjs teributb fricetur. 
... J 
Capitulum de mo:fibus ftellionis * 
lacerte. 
c bec animalia aliquem morifent 
dentes in loco morius dimittunt 16 
qj colo: perdurat: donec dentes mdeeuel 
lantur. iSje bie uero que eos exire faciunt: 
eft ut locus cum oleo * cinere fricetur: do 
nec egrediantur. £&emde ex cinere cu oleo 
commijcto emplaftru loco fupei ponatur. 
libluod Ii dolo* perfeuerauerit : lot9 erit fug 
gendus:poftea infirmus in aquam calidam 
mittedus * de tuiaca ad ruteie morius fac 
ta:ent ei tribuendum. 
Capitulum de bis que fugant uenenofa 
aialia z lupos z interficiunt . 
c #tti * furonee: ac pauones: necnon 
grues * aquatita uolatilia: * bis fi 
milia quo? natura eft uenenofa capere ani 
malia:in curribus funt nutrienda * teneda. 
locis ualde timo:ofis: * putridis aledi 
funt cerui: * furoes: ac fmaragdus melio: 
que poteft baberi teneda eft. quo 
qj ualde luminofatlonge a lecto remota tbi 
eft ponenda: * iuxta quam fuit bomies qui 
utciffim do:mtant luper lectos tacentes. 
legant * loquantur uocibus tn medio 
critatem non egredientibustuenenofa nam 
q? animalia ad eos ibut. fte bis aute qne 
p:ecipue ferpentes expellunte: ut domus 
cu co:mbus cerui: aut ungulis cap:e:z fui 
pbure:* cum capilis bumams fuffumigetur 
bafletb quoqj fi in ferpentium fo:ammibus 
mitanf: * fi domus cu galbano fuffumigata 
fuerit ferpentes fugient, fornus etia fi et 
aqua in qua fal amoniacus fuerit dilTolutus 
ro2etur ferpens nullomodo ei app:opiqua 
fi de aqua bac in eo? fundat fo:amt 
bustmoriunf. $1 qs cr fate ammoniacu3 in 
ore tenuerit donec dilToluaf: * poftea in os 
fpuerlt ferpcntts:mo:iet. fornus pterea fi H£ra* 
eje pice aut bdellio fuffumigata fuerit: fuga 
bunt ferpentes. Similiter et fugiunt: fi e* 
farapino fiat fuffumigatio. *$X pannis quo 
q3 ex alkitran inunctis z in ipfo? fodamini 
bus imflisrexpellunf. iLocns itide fi ex ab 
rotano ftrictus fuerit:fugient ab eo ferpetef 
fi inorto ex eo multu fuerit fugient ab 
eo fumus quoq3 qui fit de lignis granato? 
expellit f petes: z nenenofo? antmalia plu 
rima. Sinapi itide tritum z i ipfo? forami 
nibus pofitu:fugat ferpentes. 2bicif etiam 
qd fi uipera bona intueatur fmaragdu: mox 
eius oculi eliquant: z fluunt a capite, at 
fcorpiones multi capianf:z ex eis dom’fuf 
furaigef:oes ali) fugient, fornus pterea fi 
cu fulpbure z ungula aflui z galbano fuerit 
fuffumigata fuerit:fugabmif. lS>lcu quoqj I 
ipfo? foraminibus fi fufum fuerittiion inde 
ulterius exibut imo fugient* pzete 
rea comedut fcozptones:z proprie eos qui 
uocanf geraret. quoq5 fi m aqua diflbl 
uaf:z ey ea locus rotetur: n ibi approxima 
bunt. *£t fi penne liniant ex alkitran: aut 
ex afa refoluta:z in ipfozum fozamia ex eis 
inungendo circundenf :non exibunt mde nl 
terius. Quando aut berba que uocaf cacar 
in lecto pcf.ta fuerit:flupefiunt pulices z ic 
b:mt:z ncq$ falire neq3 fe mouere polTui: 
immo facile capiunt: domus quoq3 fi ex a 
qua i qua abfmtbiu: z colloqmide z nigela 
cocta fueriimrozata fuentnnterfictentur. 
t§toida quoq3 dicunt qd fi in medio domus 
cauado fiat fouea in quam pa? fanguinis 
fundat oes in illa congi egabunf. fornus 
et fi ex aqua in qna fealfecb cota fuerit rore 
turtpuhces oio diftruent. ®lqua fumliter I 
qua ruta coqtur aut oleander: eo mo mter 
ficiet.&imtces tlo atq3 fcarabei ex fumo pa 
Ice z ex fumo ftercoris uacini: z $ maxime 
ex fumo acegi z nigelle fugant. «St fi facief 
ex pdictie fulfumiget licet poflea mordeat 
non multu tn inferunt nocumentu. Sapbea 
quoqj crea oleo mueta z iuxta lectu pofita 
«alet ad boc. iQuidam preterea dicunt fu 
niuex folijsdnlp fcarabeos fugare. 
cas quoqj aqua in qna niger coquitur elle 
botus interficit: x arfenici citrini oeo: ac 
fuffumigatio cu olibano eas ne eant. 
res aut interficiuntur fi ex merdafengi:? ex 
fquama ferri:x gallia metalina: x ex ellebo 
ro:quolib3 dloru acepto:x cum farina fimul 
confperfo t proiecto comederint: a finiet 
eos oio.Sed fi domus cu a3egi fuffumigata 
fuerit:fugiunt. iQuidaj et refferunt quod fi 
unus ex muribus caftrefcx dinuttaf:omnes 
alios interficiet mures: z finiet eos oio. 
iSt q6 fi unus ex muribus capiat": z fubtiU 
corda in medio domus ligeftali) ab eo fugi 
enttneqj de fuis egredientur foraminibus: 
dicunt et q6 fi quis unu ceperit mure z eius 
exconauerit facierx dimiferit eu oes alii fu 
gabunf itide fugantur ex alkitra: 
z ex falpbureji ex afa. *6t fi ex iftis in eo? 
foraminibus aliqd mitaturrmorienf. i£t fi 
ex eo circa foramen epitbima fiat: non ex* 
bunt. 2be beluis aflt dicunt: q5 leo ,ppter 
gallfi albu z propter mure fugitrz adib non 
approximat loco ubi e fquilla.2$>icut quoqj 
q6 leopardus terrei! pp arbore que uocatur 
leopardi arbor:z qd eo timet pp lignu3 
uocaf frndau. Cati aut filueftres z dalac eX 
fuco rute:z amigdala? amararum fugiunt. 
Cepe quoq3 que uocaf fqmlla z elleborus 
porcos z canes atq3 leone s: necnon ex bc 
luis plurimas interficiunt: berba que ettaj 
leopardum ftrangulas uocatur: leopardum 
cito interficit. > 
de morfibus canis non ra 
bldt z beluarum bominum z luporum* 
b I0rum morfus tunc e deterior: cum 
funt famelici, !&uo? morfibuscon 
fcmcepas z fale z mei p diem una z nocte 
tiipponere:deinde cu unguento nigro curen 
tur:q6 tit:ex cera nigra z fepo z pice:atqae 
galbanoiboc.n.unguentum plus omnibus 
aliis unguentis:morfibus z p foratiomfius 
que ex unguibus auifi fuerit confert atque 
oibus uulneribus cu qmbus accidit attricio 
aut fepatio magis auxiliaf. & etiax utile 
ut morfus cams z bominisa principiocft 
ifto curetur unguento, i&fisorfibus uero leo 
nis atq3 leopardm pbebet: i pricipio funt 
ea adbibenda que attrabant. Sbeinde lo 
ca cum aceto z fale lauanda*: z ad ultimum 
cum illo unguento medicanda fi deus uo 
luerit. 
Capitulum de morfu canis rabiofi. 
n ©cumentu3 q$ buius canis morfus 
fequitunuebementilTime magnu5 m 
dicatur: tdeoqs nos oportet in nomtandis filman * 
jnis quibus bic canis dlgnofci queat am 
; lcare ucrba quatenus ab eo fugiat: aut 
iftp ©icemus itaq? quod canis 
incurrit rabiem in diebus cani- 
«Uaribus:? quandoq5in bieme. i&ui poft 
ft? eam incurrerit:? a comeftione piobibef: 
a‘Ua3 quoqj ft uiderit ab ea fugit: atq5 qua 
QOc!3 mo;uur cu aqua intuitus fuerit. 
•Ruoqj juum aperlt: i linguam foias extra 
plt:ac ab eius oie fpuma fluit: z ex naribuf 
Ul9 bumiditas. iScfi pictcrea eius rubet 
ianguis caputq5 fuum ad terra inclinat: 
* caUdam relaxat:? mter coxas demittit, 
ut cimus uacillat motibus: x 
omnes uadit quos uidet:? eos uult moi 
!j?:e* dominos mfup fuos non agnofcit. 
JpU Uide canes ab eo fugiunt. $pfe quoq3 
0n mft pa?:x cu3 latrare icipit: uox 
lus rauca audit. CU3 in cane 
mia fuennt:aut aliqd ex eis mox interficit 
«us eft:x ab eo fugiendu. uero que ca 
1113 ifte moidet: non extimat in principio 
Jluod iplius moifus multu eu ledat. S5 ma 
la accidentia paiu poft ei euenmnt. *Sx a 
Wa naq3 teretur:neq5 eam bibttummo ea5 
uidens tremit z anxiatur z foztafe fpafmat 
ac molitur. Cx omni pieterea re bumida 
teretur:? fugit ab ea donec fiti 
mojitur. Jpfe itidem quandoq3 incurrit ra 
lem % ftnngendo tenet bomtnes z mordet 
009. CUIU8 m02fu accldit ide q6 ex cais 
abioft mo:fu euenire folet. Cum ergo ca 
«em qui boicj moinojdu cognouene: z qd 
u aIiq6 ifto? lignorum fit perceperis ci 
0 mccurretz uetolas mojfui fuppone:z diu 
illime ac multum fuggafcfcarifef quoq3 ac 
fanguims extrabaf multitudo, feeinde fup 
JOcu mOilus:medicamina que tpfum dilatet 
a oonfoudari pone: ut funt ficla: 
'loruca:atq3cepe:cubutiro confecte. 
pontum quoq3 q$ loeu ulcerat e adbiben 
q6 fit ex liquo:c:anacardi z piceificut: 
m fuo capitulo noiatU3. $i aut in pzinci 
quo mozfus fuerit loeu coburas mul 
*pConfert:uctofas tamen atq3 cobuftionem 
ad tres tm dies exercere debes, flfcoft 
nero tres tranfiermt diestegru: non fati 
"es • quia iam uenenu in coipus totu diftii 
n ***ted uulnns nullomo confoltdan pe 
butT mittQ9 lta ut omplaftru ex eruca x 
lrox ex aliquo eo? que diximus faper 
ponas * feefade redi ad curationem perfec 
tam ante$ ab aqua terreri incipiat: quia 
poftquam ab aqua terreri ceperitteuadere 
non poteuttbo? $o quida funt qui pofteb 
domada una ab aqua terrenf :z funt alij qu( 
poft duas ebdomadastalij aut qui poft.xl. 
dies freni quandoqj etiam reperiunf qui 
da qm non mfi poft fex menfes aut annum 
unu terreni. 4t ifti quide funt complejades 
babetes buratdiflimas. piincipio itaq* 
cure eo? uentre cuj pillulis z medicinis no 
minatis m capitulo melancolie: foluere ici 
pe. Cofq3 eode cibo? ac balnei regimine 
confua. 2,ac quoqj atq5 uinu cu? aqua mul 
tu temperatu eis ad bibendu tribue, e$t ftu 
de ut eo? co:pa in crafide augumentei p?o 
ut in capitulo de melancolia dicturi fumus 
©leta quoq5 ca carne z confectionibus eje 
meile z umo ampltficatets ifup pjectpe ut 
multu dojmiat z leteni:atq5 quiefcant:z ad 
ulttmu regimine melancolia babentiu: eos 
conferua: quoq3 galienieis 
ad bibendum tribue. 2%efcnptio medi 
caminis galienl. Cacros fluuiales fume:x i 
olla politos in furno donec terani cobure: 
z ne multfi terantur caue. ©e qbus pofttp 
tnfis.partes.jc.z ohbani parte.i.accipe:z 
coniuncta fimul tere deinde recondetz cum 
opus fuerit egro cotidie.j.ij.in manetz ali 
as duas circa nocte cum aqua frigida bis 
diebus qbus non das medicina uentrtsfo 
lutiua ad bibendu tribuerboc vo mulus die 
bus facere debes. ©alienus naqj reffert 
fe nuncp utdife alique a cane rabiofo mo:fu3 
ab aqua terrefactu: poft$ eje boc medicaie 
ahqd ei datu fuerit. aut eger ab a 
qua terrefactus fuerittuic unq$ liberabit. 
%n ipfo tn quidda fpei licet pa? babemus. 
fpfum itaqj in loco frigido ftatuetz igenia 
quaiif in os eius longa mittas ebuba: per 
cuius loeu occultu ne ea utdere poffit aqua* 
immutas, Capud et ipfins totu coipus ex 
oleo rofeo infunde. 38iein aqua Oidei z oleu 
rofefuacfucu pfillinz poitulace:x bis filius 
p cliftere imice :ideo U3 ut de eius fiti aligd 
mitigci. IQos quoq5 in bofpuah quendam 
que canis momordit rabiofus babuimus q 
in nocte latrabat. d$t utdt q$ ab aqua que 
ei dabaftno terebat mimo ea petebat:? e? 
foiti fititcoquerebaf. Cii autem aqua ei da 
remus:ipfa3 abbommabatur: z dicebat q$ t£ra. 
for des in ca erant. * cu quereremus que 
fordes in ipfa eflent dicebat inteftma canu 
x catto? in ea efletx rogabat nos ut aliam 
ei aquam daremus. i&imqj alia ei aflferere 
mus aqua:dicebat ut prius: x litigabat no 
bifcumjx irafcebaf: atqj rogabat x adiura 
bat nos per deu ut aquam munda x bonam 
ei daremus. quoqj unius fecte di 
Xerunt:q6 fi canis aliquej momorderit: x i 
gnorauerit utru fit rabiofus an no:accipiat 
unu fruftru panis: x intingat tn fanguine q 
exiuit ex morfutx ali) det cani: qui li come 
deuttfeiat cane qui eu5 momordit rabiofuj 
non fmffe. l£Lo fi non comederitrcanis pcul 
dubio rabiofus fuit. &ut ex nucibus cotric 
tis emplaftri?5 loco fuperpofuu per noctem 
una dimittat, i&einde gallo aut gallme mf 
tu famelico proijciaf ♦ IRam fi canis rabio 
fus fuitmon inde comedet:aut A comederit 
in mane morief. ergo figna cu appa 
ruerint :uulu‘;ilhco cu medicamine quod no 
mmammus erit ampliandum. 5?i autem 
non apparuerint: uuluus tantum clauden 
dum erit. 
|TCapmflum de bis qui in potu acce 
periint napellos. 
i $ cui impelli danf uertigine incurrit 
x epilepfiax: ac deinde fmcopis eum 
frequenf muadit. %ius lingua apofremaf: 
x oculi foras prominent, sfeultotiens igi 
tur bic uomere cogendus etpoflqua cotidie 
fumpferit aqua in qua femen napi coctu fue 
nt cu butiro uaccino ueteri. 'Iffcoftq? autem 
multis uomuerit utcibus: ex glandibus in 
mno coctistquattuor .?*. cu pondere medie 
j.elactuarij mufeati: cui fexta pars um9.j. 
de mufeo bono ff it:adnuxtS def.i&e bts fo 
que ad boc multum ualent:funt buti? uacci 
nu x lapis qut uocaf be3abar eurinus: uel 
rubeus purus:x probatus:x tiriaeba de ui 
peris:x metndatu. ©portet itaq3 ut fi una 
ex iftis .iiu. medicis babeaf cito fuccurraf 
aliqd in potu de es tribuendo • ©6 A ifta? 
nulla babeaf: boc q6 diximus miris fiat ui 
cibus. &ina prrterea antiqua? fecta dixit 
quod radix capparis taliter contra napel 
Ium operatm:ut liabar. ISapelli namq3 
uenenum forte eft: ideoqj ipfum pauci eua 
dere polTunt. ,r 
Captm de bis qui in potu fumpferunt 
cornua fpice • 
. i 5 chi' boc datu fuerit: fanguine mlgit 
atqj ipfiu3 lingua demgraf. pluria 
qj pleurefis accidentia eu committantur. 
Jfeic igitur tahf eft curandus: pondus uni9 
aurei capbore: cu.f.una aque rofate eft et 
tribuendu. fCpati quoq? emplaftrum ex ca 
pbora cu aqua rofata trita_ eft fuperponen 
du deide fauicb de ordeo cu multa aqua ni 
uisxiulep eidandu. autem eius 
granata acetofa multiplicanda funt. Xac 
etiam acetofumtatqj aqua ordei:necnon fo 
latri fucus in potu funt danda. 
(T Capitatum de illis qui fumpferunt ut 
potu fel.leopardi. 
i 5 cui leopardi fel datur colera uiride 
fubito uomit:atq3 tn fuo ore faporem 
aloes fentit. Si quis et oris eius flatu odo 
ratus fuerit: boc idem fenttetroculi itidem 
eius citrini fiunt. Houic ergo de boc me 
dicamiite dandu eft: q6 fic fit. KRecipe 
boltarmeni baca» lauri ambo? ana parte3 
una:coaguli rute 
mirre ambo? ana parte rnedtaj conficiant 
cu melle:x det de ea ad nucis magnitudine 
qua diu uomitus eu tenuerit: de boc me 
dicamine ei dei. ©ui i aqua ponat in qua 
berbe bn olentes cocte fuerit x fedeat i ca 
cu eft calida. ©ue fi per tres boras diei ui 
Xerit:poiTibile e euadere. Curandus tunc i 
gif ertt cu medicinis collerice paflionis. 
Capttulum de illis qui fumpferunt ut 
pdra fel uipere. 
t cui boc datu fuerit uijc euadere po 
terit nifi uirtus dimna ei auxiliata fu 
erit. Si tn eft aliqd q6 ad boc ualeat: ipfu? 
e tiriaca de uipistx methdatu:fi tam ei cite 
fuccurraf ♦ 3$e bis pterea que ad boc magif 
confert:eft bejabanfi iuemri por. Si uero 
tnuentus non fuent: buti? calefactu uictfii? 
ad bibendu def:aat eger:cum eo uomer co 
gai. t£t fi fmcopis ei frequenter accidci it 
tn tpfius os uinu x ius de carne pullo? pro 
tcianf:cu parua quatitate elactuarij mulca 
ti:x mufei ipfms. 
£ Capfm de bis qui fumplerunt t potu fu 
nutate caude ceruine. 
i £ cui caude ceruine fumitas data fu 
erit:multotiens uomere cu butiro uc 
teri multo: x meile tepefacto x aqua rofata 
eft cogendus. exercendum multott 
ens eft redeundu3:deinde audlane:x fiftict Slman * 
eje omnibus illis fimF 
Xtis ad auellane magnitudinem cotidie 
Wer in die donetur. 
pu^aPltulude illis qui fumpferunt tn potu 
e 9us cui et boc aligd in potu datum 
q, . fuerit:apoflemaf facies: z uiridis fit 
lnacbia quoqj ipfum inuadit atq5 eje eius 
fudo? multus fetidus decurrit, 
pagitur uomere fac cu aqua: z meile mul 
_°ciens. ac deinde rob de miifco:x oleum 
oleum fepe funttribuendateui etia anflof. 
PP“dus medie,?. a falis geme tantumdem 
u aqua tepida p?opmef :ac de tiriaeba ter 
te Sigillate detur. 
rl aPlfulu de illis qui fumpferunt i potu 
llafifagnam. 
c H3 cui illa i potu data fuerint femo 
. ri9 dolo?:x punctio:atq3 tncifio: nec 
0 urine ardo? inuadunt. quo 
cum uebementi dolo?e mingit:emfq3 uri 
ne editus quaodoq3 mtercludif:dein egredi 
tUr cu fangmne-.x mo?fm a:x ardo?e uebem 
Hirgaquoq5atq5 femur necnoeaque 
*unt in eo? circuitu apoflemanf. ©?is pte 
fea ac gutturis ardo?: z innamatio fo?tis 
feb?is:ei accidut: eiufq3 turbaf itellec 
cj8* ® poetet igif ut uomitus cu aqua calt 
z oleo fifamino: atq5 aqua in qua ficus 
cte fueft:multocies p?ouocef. ©>eide lac 
9 mrtitudo mVtie uicibufei ad bibendu tri 
uaf :x pftUij mucilabo cu iulep: aut fucus 
Po?tulace ei tribuaf. Sje butiro quoque re 
ti multu comedat: z chfterixef et aqua oe 
ei:x maluauifci: z albumine oui. Hirae 
q oq^imciafperfingi;oleumrofatueiq3i 
POtu def lus de pullis pingmbusjx oleum: 
nngdala?. *&t 1 tma fedeat:ac ficus come 
qat:x aqud in qua ficus cocte fuerit cu fini 
Po molato bibat. Sae quoq3 frequenter:bi 
Jgfcquadui puncturam fenferit:x incifione. 
P u°d fi m partibus femo?is majeimam fen 
nt grauedine:aut fi efl dtu ey quo floboto 
non fuit ey bafilica flobotomef uena 
r*5 uero dicimus uirge efle immittendum: 
0nP iniecto?iufed per infirumentu quod 
limitati parue rofe ubi femen ejciftit fimi 
fa?es ablati funt:x fit factum ey 
imm pennam perfo?atam interius babes e 
“mittendum. 
Opitulum de bis qui fumpferum in 
potu opium • 
b Hius duez q5 ultra eft fumpte: 
necem infert. JJpfi uero bibenti acci 
dunt alcufagttx fubettatqj tn eius co?po?e 
pleruq3 multus fentif pjuntus . pn ipftus 
o?e odo? fentif opi): ac a toto co?pe 
cu fricaf quandoqj opi) odo? percipitur. 
©culi et quandoq5 ,pfundanf xz lingua ren 
nef:unguiuq3 colo? fit fufcus z fudo? frigi 
dus ab eo emanat. Bd ulttmfi quoque cum 
app?ojamat mo?ti: fpafmaf:buui9 t?o eg?i 
tudims p?op?iu fignum.e fubet: ac odo? o 
pij a co?po?e pcedens. 5» eius igitur cura 
tione incipe uomitU3 cu idromelle p?ouoca 
re x aneto z fale indi:ficut dijcimus. Siem 
de cu chftcri in capitulo colice pellionis no 
minato differretur umuq3 uetus x purum i 
quo cinamomu fuerit pofitum: 
ad potandu ei frequenter tribuat: z ftreim 
tatio cu condifi z cafto?eo p?ouocetur: ac 
ipfius:caput cu embeocatione 
feq3 do?mire peoifceaf. Sui 6 bac ttrfaca 
ab euellane ulq3 ad nucis magnitudine: fm 
boc.f.qfc acentia fomo?a aut debilio?a fue 
rint tn die ter def. Siriaca ua!ens ei cui i 
potu opiu datum fuerit **fr.caflo?ei: afe pi 
peris tfeminis iumpi:ommu partes equa!*: 
conficianf cn3 melle:apu:aut detur ei fagje 
nea ad comedendu p?etea dabis nuces z a 
iia eje quibus pulmentu fiat cu butiro crudo 
conditu, 'ibnum et z fo?te z pu? m quo po 
fttufit cmamomurtribues. io? pus itidem 
eius totu ey. oleo collino z hliaco calefactif 
inunges ca(lo?eu quoq3 femp bibere dabis 
©6 li p?uritus magnus fuerit: eu5 in aqua 
calidam:mitte. Kd bec qnoq3 balde cdferr 
acetu acerrimu z calidifimum bibere. 
( iap$ de bis qui fumpferunt m potu iuf 
qiiiamum nigrum. 
c 'Hi boc datu fuerit: accidut uifus ob 
fufeatio z flragulatio:atq5 ejctremita 
tu:frigiditae:x alices. 'fs igif uomere co 
gendus efl. deinde ey bis que diximus cli 
fter^andus: poflea umu fo?te fingufbo?is 
eftei tribuendum e* tiriaeba quoq3 decar 
ne uiperarum facta: aut et tiriaeba que fit 
contra opuhmultociens efteidandu. Sui 
itidem pondu9.3.i. piperis: ui 
m datum confert. Cra. 
Capitiilu de illis qui fumpferunt in potu 
mandrago:am. 
c £Ji illud datu fueritun p:imis:et po 
tu eius accidet uertigo1: dem ineb:ia 
tio:x oculi eius rubei fient: poflremo fubet 
fo:tts ac uincens ipfuj et accidit. igit 
uomere cogendus e:x cliflerijandus eiufq5 
capiti oxirodinu fuperponendu: cui acetum 
acerrimu in quo aloes z abfintbiu pofita fu 
erunttl potu tribuant. ip>oll$ tfo faciei ac 
oculo? rubo: quieuerit: x fnbecb remaferit 
det ei: ad bibendu tiriacba contra opiu 013 
mno. <6a quoqj ©ia que i capfo de opio di 
jcimus ei adhibeant:? cu eis curetur. 
Capfmde illisqui fumpferunt; in potu 
nuces metbe. 
t S cui de illis nuci busta uf 
q3 ad unius.?. medietate datu fuerit: 
tmmodo fo:titer ineb:iabif;. Si aut multa 
eis data fuerit quantitas: mo:te inferet, 
igif eifde curandus eft medicinistqbus 
x iUe qui mandrago:a fumpfit. 
opo:tet ut buti? calefactu coctuj aut crudu 
trabiciat:eiufq3 extremitates i aqua calida 
funt mittende x ut uomat multociens: e eia 
bo:andu: deinde cum bis que diximus elt 
curandus. 
(FWpfin de illis qui fumpferunt in potu fe 
men bengi. 
c Wi iflud in potu datu fuerit fo:tis e 
b:ietas ac meb:o? relaxatio accidut 
fpuma quoq3 ab eius o:e defluit:oculiq3:rii 
bent:buic igif: CU5 uomitu ex idromelle x a 
qua in qua ficus z baurac cocta fuerint: in 
p:ineipio efl fuccurrendu deinde lac recenf 
mulctummltotiens e ei tribuendum. ££r fi 
hoc fuffecerit:quiefcendu. &i aut non fulfe 
cerit:ejc medicinis optj curandus erit. 
|£gSap5~de iliis qui fumpferunt in potu fu 
cnm co:iandri uiridis. 
c ex illo fm quantitate medie lib:e 
datu fuerit: aut ex ipfo recenti multu 
comederit:fo:tis &igo:ac intellectus turba 
tio z poflea fubet] accidunt. lf>:eterea i to 
to eius co:po:e:co:iandri odo: fentit: eiuf 
q3 uox fit p:imis ergo ut euomat 
eelabo:andu. Sbemde ouo? uitelli molles 
cu pipere x fale funt dadi ius et de gallinis 
pinguibus e tribuendo. cuius accep 
tionem uinu fo?te z clarum paulati in potu 
eft dandum». (Sl6 fi boc non fuffecerit uinii 
cu cinamomo: aut pipe ei donef. 
'i£ Capitulum de illis qui ui potu fumpfe 
runt pfillium. 
c pfilliu terit x ex eius fuco multu 
bibet: angullia: z mero: atq3 anbeli 
tus anguftia z uirtutis ac pnlfus cafustnec 
non fincopis accidunt ♦ quoqj g tpfum 
bibit:pleruq3 raorif. fteuic igif fuccurrendu 
eft:x ut euomat cu idromelle calido ac ane 
to x bauracb:x fale mdo:cfl elabojandum: 
deinde ouonim utteli molles cum falle x pi 
pere funt dandi. Wa quoqj efl tribuenda: 
xuinum purum ac fo:te paulatim in potu 
dandum ?; 
<T Capitulum de fungis x tuberibus p 
niciofis. 
b i®? queda fpecies male repiuntur: 
x p:ecipue fungo?". ab eis igit olo 
cauendu efhmfi m locis collecti fuerint no 
tis. ?pfi naq3 fere nicbil nocumenti infert 
jgt eis etiam fi fmt bonitnon multum efl co 
medendum ab illis aute in quibus efl nigre* 
do x uiriditas aut colo: pauonis aut a qui 
bus malus p:ocedit odo:: aut qui iujeta ue 
nenofo:um animalium fo:amina nafcuntur: 
x utrum boni fmt an mali igno:atur: aut 
arbo:es pelfimas qualitates babetes 
abltinere conuenit. dSp multo:um pterea 
fungo:um comelhone quauis fmt boni: a c 
ctdunt fmanebia x colica palfio. &x malis 
aut cum comedunt:accidunt anhelitus agu 
ftiatx fincopis: ac fudo: frigidus quadoq3 
et fubito interficiunt. Cum iftud igitur acci 
de:it:opo:tet ut pacienti almuri cum fale g 
in pane ponit aut fale indo: tllico in potu 
detur:ant fucus rafani cu bauracb:aut meii 
taflri fucus cu ftrupo acetofo: x bauracb trt 
buat. Sjut firupus acetofus eje meile factuf 
cum pauco bauracb donetj: aut lignum fici 
comburatunx in eius cinere aqua mittatur 
deinde colet ex qua detur:aliquid poflquaj 
uomitus cu idromelle ei p:ouocatus fuerit 
cm elactuarium diatriton pipereon: x diaci 
minum x bis fmulia danda funt. 'Sfcnuni 
quoque uetus x fo:te paulatim ell funien 
dum . 
d Capitulum de lacte x fanguine m flo 
maebo coagulatis. 
I % recenter multum cum bibitur mf 
totiens in ftomaebo coagulari folet: 
* ptecipue fi fpilTitudo x crcfikies in.eo : Blman $ 
«ifu* !^c-tluoc&coagulatumfueritnn flo 
flrr^;J nco^s * frigidus: x rigo* 
ctia interficit: nifi fuccur 
r„quoq? que ad bec ualent: e ut 
ccurraf: x dei de coagulo leporis podus 
Qurei:cufortilTimiaceti untiauna:aut 
ut «wctur ei ex afa ad fabe magnitudinem 
aut w def ei de lacte fici ficcato quantitas. 
3*unmg z cu pauco nallurcio x aqua calida 
fucus mentaflriei tribuatur: uel 
‘lruPus acetofns ex meile factus qui multu 
ccr fit ei donetur, lacuomitu 
er ,e3eftlonc cxpulfum fuerit:aut ex illo da 
mromcl cum aqua m qua apium coctum 
aent ad bibendu. &qua quoq5 calida mul 
otiens danda e. Jn iflis preterea acciden 
tm3 pierjjtl5 contingit: fangmne in Horna 
j--0 c°2gulari<]6 cum iflis curis medican 
uerit. % fi fangms in uefica coagulatus 
crit ex medicinis quibus lapis purgatur 
Safiguseri*. 
de affaturis que coopenutur 
116 fumus ab eis exeat. 
f affatur z mox CU3 remouetur ab 
tgnefuffocai x multis obuolutioibus 
antCttf per boram expiret uapore eius exi? 
Prohibentibus muoluatur: comeflu fuerit: 
P oueniet ex ipfms comeflione fiujcns uetrif 
m UoniltU3:necnon acentia colerice paffio 
8:x naufea confequent:x fortaffis pleruj 
quoq? quandoq3 p 
uni dicj aut duos inde deficit ♦ deinde 
a.c P fc remouetur:cui igitur: ex come 
z.ne datura? triflicia x uettigo acciderit 
m erro8aueris pro eo x q6 iflud acciderit 
nuiiw at“?CTft : fuccurr® cito x fac eum 
c ld u|cibus:uomere. pollq$ eu3 pur 
Hauens daei miua:x metfos: z uinuj bene 
ortfernm cu fuco citonio? z malo?. 
*! u°nntus aut multus uentris fluxus acci 
?crint: ex medicinis colerice palfionis io 
»um cura. ? F 
de comeflione pifcium fri 
c pifces affanf:x mfrigidati in Io 
co Steterint bnmorofo:x fequenti die 
Cfli fucrmt:fceua accidentia qurex ma 
ctd :Unso:uni comeflione folent euenire ac 
uom11*^3 l3lt*cul talia cneneiit: accedet ia 
fe pj?re:coSendus e. S>einde uinu cu? pipe 
ef dandu. dft ad ultimii ex medicami 
nibus eo? qui fundos pernmofos: fumpfe 
runt: curandus» 
Capitulum dc comeflione lactis cor 
rupfi • 
l X(c quandoqj in mala conuertifqua 
litatc:atq3 ab acetofitate m quamfe 
pius mutari fblct: ad putrefactionis ac ma 
lignitans difpofitione tranfmutaf * cui9 
quide comeftioe colerica fortis: accidit paf 
fio. 4i quem aut ex comeflione lactis malu 
babetis oderemaufea x uertigo: ac oris fio 
macbi coprelfio inuafermttcu idromelle uo 
nutus illico ei prouocef. Sfceinde utnu pu? 
cu diatnon pipeon tribuaf: ilomacbus quo 
qj cum oleo qe neride embrocef. 
h Capitulum de nucleis fructuum $f>u 
fatis z corruptis: z oleis infpifiatis z que 
funt rancidan que funt eis fimilia ♦ 
f 5vqnis ex iflis nucleis mufa corrup 
tus fuerit: oio malus erit: ut funt nu 
ces:x nux indica:x eis fimilia:ficut oleu3 6 
granis keruba:x 6 crifomilis: z perficis. 
l£?la bec.n.pemtus mala funttx qua maxie 
fiqs ex eis multu comedent, fi eis u 
tens curatione eguenttuomitus prouoceti 
one medicefidemde uue acerbe rob: z ma 
lo? maciano?:atq5 ribes:x boru fimilium 
l potu tribuanf: cibarijs quoq3 lenifc5ac ap 
petitu irritantibus nutriaf. 
deillis qui fumpferunti potura 
nas fiuuiales uel lacunales. 
f buiufmodt rane date fuerit 
corpis mollicies: z mollificatio atq5 
coloris tenebrofitastnecnon fpmatis cgref 
fioieis accidut. fSuod fi ingrofSef res: z dc 
tes atq3 pilli cadant: tunc patientes multo 
t;en3 uomere funt cogendi donec .f. mundi 
ficentur. uomitum aute z uentris fiu 
Xum:balneum ingrediantur: ui quo tamam 
faciant moram ut bene in fudorem corpus 
refolui polfit:demde electuai ia diacurcuma 
maius z dialacca:dentur. f&uod fi illud p 
ducit eos ad corruptionem complexionis : 
ex eis que in |uo capitulo fcnptafuntcu 
rentuL*— 
de illis qui fumpfcrunt lepus 
marinum m potu. 
c boc in potu datu fueritiTlomacbi 
grauis dolor ac uentris fblutto z urir 
conflrictio:x atibelitiis auguilia: atqj alma 
z fangumts fpimim:x fetens fudor: z mul £ra. 
tus uomitus:acciduut. l&uod nifi cito mo* 
te p:eocupatus fuerittincidet in ptift3 fi no 
copetenti medicamine ei fubuemaf: z fi no 
lac z umu aut mixta aut unumquodq3pfe 
multotiens data fuerint: ante tn iftud dari 
couemt.f.citrolo? iiiccu z maluauifci uiridif 
folio? fuccu in potu fumant die autem 
fcda poftqj acentia quieuerit: pille ex fcamo 
nee:? ellebori nigri :z agarici:fuci liqricie 
dragaganti eqnalibus partibus:confecte: 
demur p0ndere.3a.cu mlep. §1 aut illud 
pdujcerit ad tufiim:ac amfa fuperueneritiea 
zu cura eje fuo fumaf capitulo prius tamen 
flobotomef:? eje medicinis apoflema i pul 
mone patiemiu curetur. 
(Capitulum de illis qui fumpferunt malu 
cafloreum in potu. 
f 5 qui ex malo eaftoreo multu3 come 
derint:? eje peffimo rem mala fumpfe 
rint calide frenefis accidentia incurrent z 
fonafle cito monenf. igitur uomi 
tus eis puocat9 fuenttfuccu acetote berbe: 
aut acetu uuutaut lac uaccinu aut 
malo? acetofo? fuccum fu mere debet, 
naq3 acetoforum pomo? fucci proprietas: 
eis qbus caflo:eu3 datum fuerit conferedi: 
lac et afimnu ad idem prodeft. 
{jp Opitulum de bis qui tiimpferunt gumi 
rute filueflris. 
a Ccidit e; boc in gutture:? flomaebo 
ardo? itolerabihs:ocuii quoqj foras 
egrediunf: z facies rubet: atq3 fare in cor 
pore nafcunf. Ityc igif prius uomere coge 
dus e:deinde lac z buti? multotiens '1 potu 
funt tribueda. quoq3 ordei donec ac 
ridentia fedentunfumere conuemt. &?eide 
gargarifmus ex lacte z oleo rofeo fieri con 
uemens eft. 
(j Capitulum de bis qui fumpferut anacar 
dum montanum. 
e Xbui’ bibitione acute accidut egri 
tudines z fortaflis alguefugues acci 
dit et eo. 'Jn principio igif buti? coctum z 
crudutx oleu fifammum:donec fuctio z mo? 
dicatio fi eius aliquid m uentre fentitur 
ac gutture:fedenf funt dada. nero 
aqua ordei z lac uacanum acetofu3 in potu 
fumant:? oleum molaceu olfaciant. Sapiit 
quoq3 ex medicinis que i capitulo 6 algue 
fcguelinommanf:epitbimef. Sed? pfihl 
mucilago cu mlep ? fuco granatorum m po 
tu fumatur. £a quoqj quibus conternatur: 
femp infrigidanda:? bumectanda funt. t£< 
eis aut que cum p:op:ictate in eis 
contra anacardum udent: funt nuces que 
ad boc ualde funt utiles. 
j> 
egapfm de bis qui fumpterunt oleandru. 
b p:op:ietas e interficiendi a (i 
nos z domeftica aialia ? ex filueflri 
bustqua plurima z boies. iRocumento vo 
ipfius affert remediu ut poli uomitum dacti 
I09 z fenu greci ap03ima fumaf; Semen 
quoqjagm caftiejc proprietate z uirtute 
que eft in eo:fi t comeftione aut mpotutri 
buatur:remediu affert: non folum bominib9 
fed et animalibus. e enim remo 
uet nocumentum quod fit ab oleandro: ejc 
p?op?ietate:que inefl ei. comeftione at 
oleandritaccidunt uetris inflatio z tnflitia: 
z mflamatio. Si at illico p9 eius bauflu ao 
mitu prouocato: fucus berbarum mucilagi 
nofarum:ficut maluauifci: z fifami tribuatur 
remedium affert: qd etiam operatur rerum 
unctuofarum dofis:ut butiri crudi z cocti. 
&d boc fimiliter confert clifter 13011 prius 
cum idromelle z bauracb: z poflea cumu 
cilagimbus z oleis, quoq3 comedef 
z mei ac jucbarum z arob de mufto: z ola 
dulcia z unctuofa aqua uero 
in qua nafcitunomnino cauendu: neq3 ullo 
modo e bifcenda:nifi multitudo l ea 
coiigregeturrque tamen fi ex neceflitate im 
minente fumenda fit: rei dulci ut mlep z fi 
milibus admifcenda erit • 
♦l de illis qui ledunf ejcco 
meftione fquille. 
c &m quis maximam fquille quantita 
tem fumpferit: fiunt in inteftinis ac 
epatis ulcera. Cum igitur ex eius bauflu 
punctio z incifio acciderint: 0ponet ut lac 
cum fruflris ferri igniti coctum detur. Ifttfl 
ui8 quoqj de feminibus ad fozbendum tri 
buendus efl. ifauti icpdus autem efl cum 
uitelis ouo:um: z medicandus ex reliqui0 
medicinis que in capitulo de cura ulcerum 
imeftmorum npmmantur. 
(Pj5apttulum de bis quibus nocuit te 
tnen urtice • Slman» 
q O boc biberit femen.fo?ta(1e incur 
, ret accidens quod fqmllam bibenti 
u® accidit: curandus eft igitur cjc eo?um 
Ui,13 • fojtaffis tufiis ledens accidei 
e* boc. cura adbiberi conuenit ejc 
ptifana cum iulep:et et medicinis tulTim 
lenientibus. 
* opitulum de bis quibus nocuit potus 
frigide. 
c potu aque nimis frigide cum ejc ea 
pofl eg?eflionem de balneo :aut poft 
eXercitmm aut a ieiuuo fme p?ecedenti cra 
Pula fumitur accidet fo?fitam ibitus in epa 
le dolo? ex quo ad completionis maliciam 
otll3 idropifun puenitur.Sui boc igitur qb 
Jjonunauimus acciderit uinum fo?te bibere 
:x a frigidis:per aliquot dies abfti 
cibis:bibendo quoque diuerfa debet 
qina temptare. Super epar autem empla 
Urum calidu3 quod m luo nominabimus ca 
Pitulo eft ponendum. 
Capitulu de bis qui fumpferunt gipfu?: 
e potu gipfi fo?talTe:accidmit colli 
ca ualde fo?tie:x ftrangulatio guttu 
ris:x o?is ficcitas. facienti itaque aqua 
rnellie aC res mucilagmofe dande funt p?t 
Uti:deindepfillij.5.ii).fcamonee:tertia.5.i. 
Cum mlep tribuantur, 4t cum et boc pa 
Clens motus fuerit:attendendum eft an ac 
Cldentia que patiebatur fuit fedata :ent na 
9Ue Mtile. 5$in autem fedata non fuerint 
termn eft mouendus. i&uod fi difinteria 
ndeeto?ta fuerit et curis difmterie me 
dicetur. 
t: fiiapitulum de bis qui fumpferunt in po 
tu luargirum. 
e "&eo fequuntur urine x fterco?is re 
tentio:x lingue grauitas x co?po?ig 
QPoftema. 4(1 ergo dandum ap05ima dac 
tllo?um:x anetm nitri. 4? fi leuiter nomi 
tus p?ouocatus fueritaterum fiat, 
,l uomitus paruus fuerit:x fintbomata fiat 
to?tlo?a:fcamonea ficut p?edttimus mpo 
eft tribuenda. 4um ergo mouentis ope 
a ireteru de boc medicamine quod fumus 
qicfuri dari conuenit. confectio.*^. 
feminis apii abfintbijjeqnaleo partes: de 
tur et eo pondus.2.aurco?um cum.f.uini * 
et.?.apojimatis apij. iSt poftquam urma 
p?ouocata fuerit x uenter folutus reftttuta 
erit famtas. 
7 
de bis qui in potu fumpfe 
rurit argentum uiuum uel in quojum aure 
fluxum fuerit:uel qm fumpferunt U3ifur. 
n ®n quidem eftimo et argento ulno 
cum fanum bibitur taliquod magnuj 
fequi nocumentum mfim uentre xin ime 
fimis dolo? fo?tis. 4tuod poftquam egre 
diturtficut eft:x p?ecipue fi bomo qui fum 
pfit iplum fe moueat. 4s° quoq* fimie q$ 
b a beba ipfum tn potu dedi: nec uidi ipfam 
aliud incuzrere a ccidens: mi i q6 dijd quod 
quide percepi :et booquod to?quebatur:x 
uentre fepe o?e mozdebat :mambufq5 fuis 
trabebat. i&uidam tame antiquo? diterut 
qb et eo ide fequitur qb accidit et litbargi 
ro:x qb pacienset boc eifde curandus efl 
medicinis, flfu aut fundit i aure fceuum ge 
nerat nocumemu. intinctu ueio ac fubli 
matu ,pp?ie pmciofum e ac ualde malu. £o 
moucf enl ejc eo fo?tis in uentre dolo?: et 
punctio.ac fanguinolenta egeftio. dfuref 
ergo id?omel multotiens trfbuedo :x et eo 
cu bauracb clifterijado donec ueter aliquo 
tiens euacuetur. quoq3 difm 
terie conferentes in potu dentur :ftcut ftc9 
cocte:x femina leuia z muctlagmes: ac fe 
pum ircinum cliftere quoq3 e% bis z bo?U5 
fimilibus que in capitulo b difmteria nomi 
nabimus fiat . eo autem quod in au 
rem funditur dolo? accidit uebemeimflt 
mus:x intellectus perturbatior fpafmus: 
ac punctio: cum grauedme fo?tilTima par 
tis m qua fufum ell. &ebet igitur qui boc 
patitur ad pattem illam inclinare caput : 
ac multotiens alicui rei maifus fuper 
unum pedem lalire:fternutatio quoque cu? 
condifitei p:ouocanda eft: de quo aliquid 
in o?e tenere debet. &uti uero oleum ual 
de calidu quod tamen tollerare queat :ifun 
dendum erit. iSib cu fuerit tnfrigidatum: 
ciciendu3 enttx aliud loco eius imciendu. 
patiens uero:fuper ipfum latus lacere de 
bet: caput tamen non m puluinari :fed ul 
tra ipfum teneat • %it etiam quandoque £ra. 
radius de plumbo:qui cum in aurem mitti 
tur z monetur in eius circuitu ebtractus in 
uenitur cum argento uiuo quod libi adbe 
fit. poflquara abfterfus fuerit atque 
id quod de argento uiuo' fibi adbeferat ab 
eo fuerit feparatum iterum erit immitten 
dusrquod etiam multotiens fieri conuenir. 
eb argenti uiui mgreffu in aure 
non malum fequitur accidens:quomam illi 
co egreditur. Quandoque uero mo:atur 
intus:T peruemt eb eo aliquid ad bucinum 
auris z adberet ibi:z peffima eb ipfo P20 
ueniunt accidentia . Cuidam namque mi 
cbi retulit medicustfemdiffe quendam epi 
lempliam deinde apoplebiam ex eo incu: 
riffe. autem z tincjr acceptio 
ne accidunt ea que eb, argento umo ebtui 
cto:tincar tamen deterio: ebiftit . i&uam 
plures etiam dicunt:quod eb eo nemo eua 
ditemus tamen cura efttut argenti uiui at 
q3 arfemci. 
j) 
de illis qui in potu cerufam 
fumpferunt* 
q 'Si cerufam in potu fumit t lingua 
eius albefeit :cui z multus accidit 
fmgultus z tuflls. /&£emb:a quoque ip 
fius moflificantur tficuum ergo apojima: 
aut ldromel cum oleo ei tribuatur: uomituf 
que p:ouocetur:ad bibendum quoque fuci 
abfmtbij cum idromelle multotiens unius 
aurei pondus tribuatur. l&uod tamdiu fi 
at: donec urina p:ouocetur. Ifeoc tamen 
fieri coimenitjpoflquam de fcamonea quan 
tum efl quarta umus*3.fumptum cum idro 
meile fuerit. 'Jffcoffquam uero urina p:o 
uocata fuerit: fedabuntur accidentia. Si 
autem urma conftricta fuerit: urinam p:o 
uocantia funt danda:que in fuo nominada 
funt capitulo. 
(H Capitulum de bis qui in potu fumpferut 
calcem z auripigmentum fimul z arfentcuj 
fublimatum uel erufiam de qua fit fapo uel 
inquo:um o:e multus fumus arfenici in 
trauit • 
e X iftis punctio fo:tis z mala in inte 
ftitus ulcera accidunt. <£fl igitur 
aqua calida cum iulep multotiens danda: 
donec ab eis quamplurimura kuetundein 
de aqua «31 aut o:dei aut bis fimiha que t 
teffmo:um conferunt uulcertbus tribuanf. 
t&X quibus etiam clifterisari conueiut. 
Cum autem acciderit tuflis nociua: e/: reb7 
lembus erit medicanda. 
tfjfjCapituIum de illis quib7 nocuit fquama 
fe:ri:uel qui eius limaturam fumpferunt. 
a Ccidit in uentre fo:tis dolo::z i o;e 
ficcitas:x inflammatio:atque iit ca 
pite fo:tis dolo:, (luibus lac cum aliqui 
bus uebementer labantibus dari conuemt 
deinde butirum crudum et coctum ad bi 
bendum tribuatur donec fmtbomata feden 
tur. uero eje ojcirodtno cum rodoflo 
mate infundendum efl. Conferet emj eis 
fi deus uoluent. 
£ Capitulum de illis qui in potu fumpfe 
runt flo:em eris. 
i &tis accidunt fo:tis dolo:: z uomi 
tus:z in interimis ulcera z in o:e fic 
citas erconatio.ttei igitur medicadi funt 
ut qui arfenicum biberunt. 
J5 - / 
(L Capitulu5 de bis qui m potu fumpferut 
calcantum aut alumen z multum. 
e X bis duobus tuflis ficca adeo noci 
ua fequitur quod ducit ad ptifim. 
a,ac igitur cum jucbaro z butiro crudo pa 
cienttteft dandum:boc namq? omnibus me 
dicinis magis efl conuemens. 
de illis qui titimalu fumpferut. 
t efl omnis berbababes 
lac calidum quod co:pus ulcerat fi 
cut fcamonea: z feb:am z aofrorz legia z 
bisfimilia. i£x lAisenim fi multum biba 
tur necem afferet, fi ex eis modera 
te fumatur: fit mediana conferens. 
tum aut nocumentum comuniter remouenr. 
lac z butirum crudum z coctum bec enim 
eo:um fortitudinem debilitant z actionej. 
rcifs autem datis accidentia que ex eis eae 
tierunt:confequenterfunt curanda. %nt 
enim quedam eje eis ex quibus uebemens 
nentriQ fluxus et multus confeqmtur. *$t ©Iman* 
funt alia ex quibus fanguinis mictus 'pro 
uenittaut uomitus fanguinis. feorum mde 
Junatio ex eis fieri conuenit: que m capitu 
Ue de cnrationibns egritudinum Angulati* 
pofuimus. . ■ 
t Capitulum de illis qui in potu fumpfe 
mut elleborum album z nucem uomicam. 
c°ndifi z artbamtam. 
c $3m ex aliquo illorum multa fumi 
tur quantitastfortiter prouocat uo 
mitum z fortalfe ex multitudine bumorum 
ad ifofagum trabunttcum fubito egre 
* uolunt:fequitnr fuffbcatio :z fortalfe pro 
Uenit ex eis fmcopis fortis’. 4t CU3 uomi 
Jus non prouocatur: cadunt ex predicta 
•meropi uirtus t pulfus. Sincopis quoque 
*,equenter accidit z fudor frigidus exire in 
clPit: atque nifi cito fuccurratur fequitur 
Siliquando autem fortalfe fequetur 
eX eis fincopistx uomitus longi temporis 
et multe quantitatis, et corporis inanitio 
donec fpafmus proueniat. pri 
mum fintboma acciderimnfirmus ex collo 
quintide:bauracb:cli(leri3andus erit z qui 
dam bumores ad iuferiora inclinabuntur, 
puod fi uomitus gramter euenerit: z pau 
j?tim cum forti labore et nociuo aqua tepi 
da frequenter ell tribuendatx elaborandu* 
ut ea multum fumatundonec uomit7 fua 
mter p2ouocetur. autem uomuerit: 
ttemm danda erit quia tunc leuiter prouo 
cabitur uomttus:x fepe triflitia quoque le 
mor fiet z naufea. bec autem cura 
mtur ex medicinis collerice palfioms ♦ 
E«uodli fpafmus fuperuenerit butirum coc 
tum x lac fepe ad bibendum funt tribuen 
da. Collum quoque ac pectus z crura: et 
c$Xe:atque braebia fricanda funt :fet ex o 
feo tepido inungenda. preterea 
fultam aque babens admixtionem in po 
tu fnmendum. &uod fi inceperit fpafmus 
eScr in femicupinm aque calide] ponendus 
er,t: z ex oleo tepido quod non fit calide 
lilrtutis inungendus ♦ 4pt ungendo ac fri 
cando necnon mollificando dirigatur ope 
tatto ad neruos membri fpafmati et ad ip 
jum membrum quemadmodum in' capitulo 
qe fPBfmo nominabimus. 
4 Capitulum dej bis] qui fumpferunt ctlc 
borum nigrum. 
f 5 quis ex elleboro nigro multum in 
potu fumpferit: fortilfimum uentris 
incurret fluxum. Iteuius ergo uirtus debi 
litari conuenit ejc datione lactis z ex introi 
tu pacientis in aquam frigidam et e* ef 
fufione eius fuper caput egri per longum 
tempus. &a quoque que fiunt e; rob fru 
ctuum acetoforum ad uentris condrictione 
danda funt. 
(f Capitulum de bts‘ qui in potu fumpfe 
runr dend. 
e &boc prouenif fluxus uenfrie for 
ttlfimns. i&us autem actio: rep:i 
menda cfl ct donatione lactis . *6a quo 
que que uentrem flrmgunt: danda funt. 
Capitulum de bis qui in potu fumpfe 
runt euforbium. 
Ii > 
b fpecies ell acris: z mouet ue n 
trem cum inflammatione et efhiati 
one. Cuius uis cum butiro crudo z cocto 
debilitanda eft deinde oleum roieum dan 
dum . *$um autem fmtbomata leuioraft 
eri ceperint: triticum fractum cum multa 
aqua coctumtcum iulep: z cum aqua et ni 
ue in potu tribuendum ell. t$ger quoqj 
in aqua frigida fedeat z forbeat ex aqua 
rofata et frequenter bibat fucum malorum 
granatorum :z macianorum: que muju ba 
bentfaporem. 
4gtapituludebisquiinpom fumpferunt 
me5ereon z nimis* 
e fequitur uomttus z uentris 
flujcus fortiffimus. /£fl igitur bu 
ius nocumenti uirtus debilitanda ex buti 
ro et lacte recenter mulcto :z iulep in po 
tu ea frequenter dando ♦ Cuius quoque 
uirtus reprimitur ex aceto cum frequenter 
in potu datum fuerit. Tfboftquam aut die 
bus aliquot uomitus z uentris fluxus ccITa 
uerit firupus acetofus z endiuie fuccus da 
dierum* £ra. 
L Capitulum de utrtutibus medicinalia 
xatiuarum z de earum rectificatione • 
f Camonea colleram rubeam uebeme 
ter expellit, trinus aute3 quod ex 
ea daturreft Texta par9.3.i.plus uero quan 
titas duarum tertiarum.3.i. £$t cum eius 
timuerimus nocumentu5 x remouere uolue 
rimusttunc ipTam cum Tueo citomj acctofi: 
autmalimacianiautcum aqua roTata cui 
Tu admixtum fumacb tante quantitatis: ex 
qua poltit confici:miTcere debemus. 
qua ftc mixta x malaxata:fiant fruftra rotu 
da Tubtiliatx parua ad modum trocifcorum 
et Ticentur in * *$t Tciatur quanti 
ponderis fuenriante quam conficeretur :x 
detur ex ea a quarta parte.?. t .ufq3 ad me 
diam.?. j pulpa :uebeme 
ter expellit fiegma. l3iue fi alicui difmteri 
am pacientuaut qui eam cito Tolet incurre 
re danda fuerit admifcenda erit dragagan 
to eiufdem quantitatis cuius ipfa eft: x m 
mortario utraque mifcebimus:terendo do 
nec umta Tmt: x fiant ex ets trocifci Tubti 
les:x in umbra Ticcentur. *8x quibus de 
tur a quarta.?.i.ad mediam.5. (0mrbitb 
expellit bumiditates que Tunt in ore ftoma 
cbi x in inteftiius. non indiget emen 
datione aliamiTi excorietur z illud eligatur 
ex eo quod bonum eft z frangitur . j&X 
quo Tumendum eft ab una.3.ad duas. 1$$ 
Ti in decoctionibus fit mittendum fit a.5,tri 
bus ufque ad.iuj. cum queritur eius 
rectificatio:cum oleo amigdalarum dulciu? 
quod Tu bojjum in bora Tui ufus mifceri co 
uenit. • diuerfos expellit bu 
moresteje quo debet dari a duabus partib9 
.5.t.ufque ad duastnec eft necefie ipfum e 
mendaretnifi quod ex eo eligendum eft bo 
tium album.fcilicet x recens. Si qms ta 
men Tibi ab eo cauere uoluerit:ciim firupo 
acctofo ipfum confpergat. j Skloes colle 
ram rubeam x bumores expellit. «X ftuo 
ab uno aureo ufqfte ad duos eft fumendu3. 
Si quis autem m ano paciens nifi calide 
fuerint complexionis ipfum Tumere uolue 
rit cum bdellio mifceat ipfum. iStui fi ca 
lide fuerit complexionis dragagantum ad 
mifcebit ei • iSlui autem in ftomaebo aut 
epate egritudinem patitur cum maftice: et 
rofis mixtum aloem fumat, i/ ac 
tio colloqumttdarum: actioni atque quali 
titatitnecnon emendationi uicma e^iftit. 
Centaurea in fuo effectu et emendatio 
ne:bis fimilis muenitur £x ea tamen 
plus eft Tumendum* Sebram: x mejeri 
on calide Tunt: quaruiii acumen repiimit 
acetum: cum in eo infufe fuerint z ex eis 
roenfurate fumitur. dtft enim ex eis Tumen 
dum a media.j.ad.j.i. ($e titimallis quo 
que que eis fimilantur fimiliter fiat . 
22>e lacte febram non aliud dicemus 
nffi quod de fcamotiea diximus . 'Spfum 
enim et alij:titimali:aquam z colleram ru 
beam fortiter expellunt . i5puforbwm 
eft calidumtx expellit aquam et TpilTos ba 
mores ex quo Tumendum eft a Tecta .5.1.ad 
tpfius tertiam. Cuius reprimitur acuitas 
cum oleo amtgdalwo et dragaganto con 
fpargitur. flegma aduftunt eje 
pelluiquod cum fumitur trifticiam et nauTe 
am uebementer generat . $e quo a tri 
bus.3.ad unam Tumendum eft poftquamfu 
erit ejccotficatum • aquaj 
et colleram rubeam edpeunt :que titimalis 
ftmiles ejciftunt. /iSlmeijara de titimal 
lis eft unustqui tamen arttculoru3 confert 
doloni :x humoribus fpiftis ac frigidis . 
\ Slticados colleram nigram : leuiter 
educitrde qua a duabus .3 .ad. iii. Tumen 
dum eft:nec indiget emendatione. i&ue 
tamen Ti cum firupo acetoTo Tumpta fuerit 
meliorerit. 1 tSpitbimum colleram eua 
cuat nigram: ae quo. a. 1111.3. ad.6.fumere 
conueniens eft: z non indiget emendatio 
ne . Si quis tamen emendare uoluerit: 
cum oleo amigdalarum dnlcium mifceat * 
| z fumusteire: bumores expel 
lunt aduftos: fcabiet quoque atque pruri 
tui conferunt:de quibus .a.iiij .3 * ad. 7 • 
dari conuenit * citrim, 
colleram rubeam €t humores educunt: ex 
quibus quandoque datur a .jc .3. ad. XX * 
f $>eterramabin autem z calTia fiftula 
aiq3 uiolis ficcis:x prunis ficcistnon e no 
bis necefie loqui parum eni3 iquietattx oia 
collem rubea fiiauiter expellunt.6£a quoqj 
que i ftomaebo Tunt ad iteftwa defceder fa 
ciut.$ufficianteaque in ifto noiauim7ca 
pitulo.Jn boc enim libro notaturi Tum9 om 
mu Tolutiones tn quibus eorum indi 
guerimus nolatione. taliter faciemus Blman • 
m1103 in Cls aliquid rettouarc oporteat • 
. Capitulum de exemplo copofittonis me 
Acinarum lajcattuarum. 
e & una quaque fpecie de quibus me 
dicina componenda eft: tantum fu 
: quantum uni dofi femel ad exple 
tlanemfu!fia'at. i&oltea uero fi totum qS 
conficitur ex quatuor cdponaf berbis quar 
fumatur pars :z fi de quinque: quinta. 
u°d fi medicinam lajcatiua$ ejc fcamoijea 
* Qloe atque aganfcotx colloqmntideicom 
P°nereuolueMmus:fumcmu9 aloes .3 .tij. 
? caHoqmntidamm.5,inedia3:et Icamonee 
‘eXtam *3.i.et tertiam.3 .i*de 
lncjf cum necelTe fuerit: umetur ex boc com 
P°uto.5.i.et quarta unius * autem di 
cuigraueeft decoctionem in potu fumere 
Jumat ex pillulie et confectionibus que it 
“lfn bumorem quem uult expellere :educer 
confuemt illa decoctio. 
depletus cfl tractatus octauustdeo 
qiii nos adiuuit gtates fint infinite. Jnci 
Plt tractatus nonus de curationibus egri 
tudinum que accidunt in interioribus cor 
a capite ufq3 ad pedes:nonaginta et 
quinqj continens capitula. 
tii Capitulum de cepbalea z emigranea* 
bedo z tenfio et graue 
do in facie et oculis 
cum iftis affuerint: z 
tactus calid9 femitur 
et pulfiis fuerit magn9 
ex cepbalica facienda 
flobotomia in parte in qua eft dolor: ue! 
1,1 qua dolor magis mfcftat. deinde aqua 
r°fata et oleum rofatum: z acetum fuman 
tur z limul mixta agitentur donec tnfpiflTen 
cur: et fuper niucm infrigidata fuper ca 
fundantur. 4?ger uero a carne abfti 
,1eQt x a umo:z comedat adelfia3 citrinam 
taPfil: z bolera frigida ac fructus frigi 
nos. nter autem foluaturex mirobala 
"Cs citrinis z prunis ac tamanndis :z $u 
€ ?ai0 albiiTimo, iSJmod fi ifta non fulTece 
rtnttfenuna maluauifci in aceto pefita agi 
tentur quoufque ad fpilTitudinem peruem 
ant:ex quibus emplaArum capiti fuperpo 
natur ex pliUio auoque et aceto empiaftruj 
fieri utile eA. ®i autem cum illis fucnt 
in pulfu uelocitas :z in tactu fentitur cali 
ditas fed neque; in facie neque m oculis 
fuerit rubedo neque tenfio in principio fol 
uatur uenter . foeinde fiant ea que dixi 
mus. ftaribus autem inijciatur: oleum 
uior.aut oleum cucurbite dulcis: aut ucnu 
faris oleum aut oleum de flojibus lalias: 
quo;um quodlibet fuper niuem infrigida 
tum capiti fuper fundatur: et nutriatur ut 
pjediximus. uero odo;ct campbo 
ram:* aquam rofatam et fahces et molas: 
et bis fimilia. tQuod fi egritudo multum 
tnualefcat:fumatur opij:et campbo:e uni9 
cuiufquequantuj ponderant duo grana o; 
dei: que difloluta in oleo de falicibus: mit 
tantur m ares et aures ♦ (Sjuod li cum 
foda non fuerit aliquid co:um que diximus 
de rubedine in facie fueritque egritudo an 
tiqua un principio uenter cum pillulis co 
cbi)s foluatur: quas ego feci. tftillule 
pulueris pigre, 3.10. coiioquin 
tide.j.iii.* tertiam:fcamonee .5,11, Tfemi 
nis turbitb:llicados:ana.3,S .fiant pillule 
cx iAtsMfunt dofesio. uero 
uenter folutus fuerit:infundatur caput ex 
oleo fambacmo iz oleo deben: z mutatur 
m aures, /£ger quoque odo;ct algariam 
infuffletur mufcus in naribus. i&hiod 
A egritudo multum infellauerit : fumatur 
eufoabi) et caRozei: amborum ana fexta 
pars .34. <4t dtffolutatn pauco fambaci 
no mittantur in narem et aurem. Jn 
cepbalea uero calida: emplaArum boc fro 
ti et timporibus eA imponendum • £tm 
plailrum in cepbalea calida. . lemmis 
lactucarum fcief memitbe : fandalum z 
rubeum et album: faufel: rofas topium fi 
at ex eis emplaArum poftquam aceto et 
aqua rofata confperfa ruerint et fronti im 
ponatur: fuper quod mittatur pannus ace 
to et aqua rofata mfufus. cum tepe 
factus fuerit: iterum infundatur et deu 
per ponatur • linimentum uero ce 
pbalice frigide.Tfc.caAo;eum:eufo;bmm: 
piper :finap :fto:acem: rutam marubium: j£ra« 
que ficcatn x puluerljata x tricocinta mtf 
ceaturet confpergantur uino ueteri :et 
quibus fiant trocifci: et deficentur. Cum 
que necefle uno in uino ueteri: 
aut oleo coftino uel camomelino diffoluto 
frons multottens liniatnr. feoc enim lini 
mentum omni antique cepbalee confert 
non folum fuper pofttum:fed etiam auri m 
lectum que fequitur illud ttmpus poflquaj 
m aliquo de pzedictis oleis refolutum fue 
rit. Cgro uero uinum uetus et forte dan 
dum efl. Cum autem cepbaleaper eb 
domadam unam perfeuerauent :eger t bal 
neum mittendus eft atque fuper caput ip 
fius aqua m qua camomilla et fanfucus :et 
flicados arabicus:x nemem cocta fuerint 
fimul aut figtilatim tfnndenda efl. fg& 
fi cepbalee a cotidte ante comeflionem m 
uadat et poli comeilionem recedat fuccitt 
rendum efl infirmo ante bo;am: qua ueni' 
re confueuit: dando ei bucellae panis in 
fuco granati aut uue acerbe aut bo?um !i 
milium infuffas . autem cepbalea 
contingat pjopter multam in fole motam 
fufficienter eje oleo rofato et aceto infrigi 
datis curari poterit, l&ue tamen fi et boc 
non quieuermqc alijs infrigidantibus cu 
randaerit. autem adbuc foda perfeue 
raueritetfottiotfiatineque ullo modo re 
moueatur x timeatur ne eger uifum amit 
tat et aqua ad oculos defeendat timponim 
artarie funt incidende x ejetrabende. feoc 
tamen quod nunc loquimur e p;eter nofiri 
intentionem in boc hbto. 
Capitulum de fcotbomta. 
c ®m aliquis illud quod ante eum 
efl :rircnlanter moueri uiderint: et 
oculi tenebtefcunt et cadere noluerit xfa 
cies x oculi rubuerit in eadem bo:a uene 
quoque que funt pofl aures croffe apparue 
ipfius uents facteda efl flobotomia 
et uentofe m collo x tibijs funt ponende. 
iQuod fi pzedicte non apparuerint uene:x 
factes fuerit rubeatfanguis et bafilica ertt 
minuendus x uentofe m ttbi js erunt pone 
de. 5>n bac pzeterea fcotomie fpecie :x tfi 
ea quam ante dqcimustcaput eje oleo rofa 
to x aceto efl infundendum. Cger quoqs 
calida cibaria tutare debet, jenter ner® 
et apojimate mirebalano:um citrinowm 
quod in capitulo de cepbalea dtjcimud :fot 
uendus efl. /Cum autem neque m facie ru 
bedo neque febris cum fcotbomia fuerit at 
tendendum efl an fit ftomacbi fabuerfto: et 
nanfea. iSiue fi affuerint: prius uomere 
cogendus efl:deinde de pillulis coebus : 
dolim unam fumat:x a frigidis abflmeat ci 
bis. »i autem neque anime fubuerfto ne 
que naufea affuerint: caltdttatts/igna 
apparuerintrueter et pillulis cocbijs mul 
tenens foluatur • Cibaria quoque frigida 
omnino uitet:et gargarifmus fiat quo fleg 
ma deponatur. 5n naribus quoque poft 
illud ponatur aliquid de bis que nominaui 
mus quo caput calefiat • 
( Capitulum de frenefi. 
q blando aliquem febris conclufa co 
tinua inuaferit cum forti capitis et 
eculotum grauedmc:x in facie atque ocii 
lis uebemes fuerit rubedo x capitis dolo* 
et bo*ro* luminis affuerinttx tn pulfu uelo 
citas:x frequentie fuperfluitas ituienienf: 
figna frenefis certiflima iudtcabuntur . 
fi lingua nigra aut atri na fiat et 
permifeeatur intellectus :x multum fueiit 
alienatus x uigilauerit multum: iam frene 
fts perfecta eru. igitur ante qua 
pzedicta compleantur accidentia: efl fub 
uemendum e% fangumis detractione x uen 
tris folutione cum fucco fructuum. Jftutn 
mentum nero eius fit aqua o:dei femel aut 
bis in die fumpta fecundu confuetudmej q5 
in tempoae famtatis babuit • Caput aute 
©jirodino infundendum erit » &hiod fi 
multe affuerint uigilie fumatur uiolaruin 
ficcarum: corticum papaueris albi ozdei 
ejccozticati feminis laaucarum : radicum 
mandragoze: omnium: ana manipulum 
unum, f&ue omnia in cucuma plena aqua 
tamdlu coquantur :donec aqua rubea fiat* 
Deinde aqua illa dum efl tepida ab alto fu 
per capnt fundatur x fit caput fuper cimi 
nile in quo aqua colligatur :que in cucuma 
pofita iterum fuper caput fundatur • 1&oc 
out oi die multonens fieri couenit.' Caput 
P?eterea et oleo uiolato: muliebri lacti fitman# 
inungendum erit :quod etiam in 
coto pofitum eft fuperponendum. Cum at 
er ln Principio buius egritudmis m ui 
Iuni fortitudine permanere inuentus fue 
rit Aobotomandus erit:nifi fuper infirmum 
timueris, uero ems egritudo 
minui ceperit nequaquam flobotomentur: 
ftuod fi eiqs mm diflbluta eft mitustex alio 
regimine donec euadat. 
Capitulum de apoplexia. 
c I3m aliquis quafi dormiens iacef: 
et fme fomno ftertit:x cum pungitur 
n°n fentit: z tunc iam patitur appoplexi 
®rn* *6ft autem buius egritudmis :qua 
titasrfecundum quod fortiter aut debiliter 
teitit. litamen fpuma ab ore exierit: 
°n eft ei medicandum. Cum autem paru 
lCrtit 'egritudo eft leuior . Iteec quidem 
Palfio aut cito iter ficu: aut \ paralifim tran 
‘lt* Cum ergo ifta uifa fuerint attenden 
patientis facies multum ru 
«eretaut denigrandam uiridis* fieri uidea 
fut:quemadmodum contingit cum fanguis 
ijj. aliquo membro ex coartatione retinet. 
enim fanguis illico ex duabus guide 
Stextraendus efttautex duabus cepbali 
ls * Ciuod fi ita non fueriquninio cum 
attrabit.auditur in pectore oregmo 
cXbocclifterierit cliftenjandus. fStuod 
bocbor marime centan 
minoris artbanitbetellebori albi: om 
mm ana manipulum unum. Coquamur 
mnia in tribus libris aque donec ad una? 
*^>cln^c tollentur, d£t ex media 
ftbra buius fiat eneuia:quod fi 
to exierit:fiat iterum donec bumoru? mu! 
titndo fimul cum eo exeat . TRaribus 
9uoque condifni elleborus albus fuautter 
Suffietur. eft ingeniandum ut ana 
c9tdinum cum idromelle per os ad ftoma 
multotiens defceftdere cogatur: qua 
9Ue die femehex quo unius aurei pondus 
Jn Potu fumcndum eft. Cui9 defcriptio eft 
n capituiotde paralifi. Sartago preterea 
calefacienda eft:x capiti multoties 
«d eo uicinanda:ut patientis capilli adbii 
i^Uod fi boc modo non fanatur in 
odicando plus laborabimus :caput nam 
Edemus: z ex finapi trito et caftoreo 
et fortiffimo aceto Uniemus. 5n P-bua 
autem buius palfioms fpecte :poft floboto 
miam ftringemus fortiter adiutona ligan 
do fu per lu a parum fub coniunctione ipfo 
rum cum fpatulis :z ftringemus urbtas fi 
militer. quoque luper fundendum 
efl oleum rofeum z acetumtuim: z floboto 
mia facienda prius m pedibus:x poftea in 
nafi extremitate. 
, Capitulum degraui dormitatione. 
c 'Sm aliquis quafi dormiens iacet: 
et tamen fenttt:et mouetur: fed ocu 
los fecundum plurimum babet claufos s 
quos tamen dum uocatur: cum clamore : 
aperit: licet iterum ftatim claudat: ium 
patitur fubet qui cu? chflertbus acutis que 
paulo ante nommammus : curandas eft • 
u os quoque ipfius mittemus ydtomel: 
et laborabimus ut defcendat. eui 
nutrimentum exiftit eius. Caput preterea 
ufque ad diatritum primum exirodmo ui 
fundemus. 'tffeoft tertium uero diem fler 
nutationem prouocabimus ex bis que 
nominauimus : et rademus caput: et U 
niemus ex fiinapi : et cafloreoiet aceto. 
jVCiapitulu? de flupidis qui femper babet 
oculos apertos. 
c ©m aliquis quafi dormiens iacet: 
et non monetur: et licet; oculi fmt 
aperti palpebras tamen non mouet: con 
gelatus eft fiue rigidus. Curandus ue 
ro eft ex medianis fubet: boc tamen ad 
dito ut oleum fambadnum fuper caput fun 
datur in omni libra cuius fit uncia eufor 
bij . jpfum quoque caput ex caflo 
reo et euforbio : et oleo fambacmo lini 
atur.___^_ 
{ Capitulum de paralifi. 
c aliquis fe mouere non ualet: 
aut unum uel plura ex membris 
mouere non poteft: atque eorum femfum 
ammifcit: ipfum paralifin illius membri: 
aut membrorum incurrifie pronunciamus. 
Cuius curam incipiemus pillulas feti 
das quas ego compofui dando: que.*fr. 
puluens pigre .3. io colloqumtide imerio *£ ra. 
ns.3.s'.euforbn.5.2.t.f. cafloret piperis a 
fe farapinitopoponacis fetaragi idi ftnap. 
omniu}.7.ana.3.i.centauree: minoris elac 
cerij. amborum ana.t.S. gumme in fuco m 
te dilfoluantur:! alia ejc eis conficiantur z 
fiant pillulerx fiunt ejc eis dece? potiones. 
Quarum unam pollquam eger :fumpferit: 
per tres dies quiefcat z nutriatur tunc CU3 
aqua ciceris z oleo z finapi \z deide bibat 
aliam. (Quod pollquam ter fecerit per ali 
quot dies quiefcat. j£t nutriatur carne fra 
firatim inctfa z in fartagine frijca: z muta 
genat:m quibas fint fpecies calide ut pip 
z bis fimilia. $n potu uero fumat idromel. 
jJHkembra quoque eius ejc oleo collino m 
ungantur. Quod.lfc.colli.?.i.piperis pi 
retri enforbijtomntum trium ana tertiam * 
?.t.caftoreL?.S.dilfoluantur omnia m me 
dia libra olei de keiri: aut de narcifco: et 
utere co. uero quibus quiefcit: 
quaque die dande funt due.3. de anacardi 
uo:q6 piretri mgelletcofli me 
lio pipis macro pipis oggi:oiu5 ana.5.10. 
mirre rute ficeta fe anfiologie baccarum la 
uri cafloreufetaragi indi:finapis:gentiane 
omnium ana.3.S.mellis anacardi .3.5. un 
gantur ejc oleo nucum: z cum meile cocto 
conficiantur. B5oc enim medicamen ualde 
confert paralifi torture:! tremo 
n:albaras:morfbns fcorpiomen ommb9 
pafiiombus frigidis :z fpafmo bumido ♦ 
Cum autem fumuunillicotprouocat fudore 
et infert febrem. Quod fi fumptum non 
aflfert fanitatem eger ab omni medicamine 
per decem dies abftineat ejxepta dieta 
deinde ad ipfms curam redeundum ell. 
Quod fi paralifis ejc perculfione: aut 
cafu eiienerittz acciderit fubito :taliter per 
manebit • IBunquam enim fanabitur« 
Quod fi non repente ejc predictis fcd pan 
latim z molliter inuafertt loco perculfiotus 
emplaflrum boc apponendum erit qo. T*. 
farinam fenugreci :femen ben: femen maa 
lep :femen refin:bdellium amoniacum adi 
pen anatis:ceram:oleum dc lilio: ejc bis fi 
at emplaflrum z fuperponatur. 
Capitulum de flupore z tremore* 
c ‘ISm aliquis fentit aliquod fuorum 
mernbroru3 ficut ell difpofitio pedis 
cum fit fiupidus dicimus milio membro fia 
porem efle. Quapropter eius cura non ell 
differenda . Quando enim prolnngatur 
tempus buiue egritudmis perducit ad pa 
ralifim. Curatur autem bec palfio cjc ali 
qua parte medicinarum paralifist z cu die 
ta z unctione cjc oleo collino. Quod fi mue 
fauerit: palfio eger ejc pillulis fetidis pur 
gandus erittx completio equanaa cu> ana 
cardino z dieta. &remor autem ejc eif 
dem curatur: ejc quibus fanatur . 
$edfi ejc fuperftui umi potu euenertt : 
eger ab ipfo erit abftinendus ♦ Similiter 
fi aquam que ejc mue dilfoluitur bibendo 
banc incurrerit palfionem: ab ipfa abffine 
at:x balneum cahdilfimum ingrediatur: in 
quo tamdiu moram faciat donec ludent m 
fole alfidue moretur. 
Capitulum de tortura oriW 
c tSm bominis os contorquetur: z u 
num de oculis fuis claudere 
let:t fi precipitur ei ut fufflet: fiat9 ab una 
tantum parte ejcne uidetur lipfum tunc co 
torfionem pati dicimus. Cuius curam itt 
cipiemus cum foluuone uentris ejc pilluhs 
fetidis, I&utnmeiuii uero eius atque ipft9 
potumtponimus ut in capitulo de paralifi 
dicimus. £grum prcterea cotidie m ma 
ne ante quam comedat: finapi5 cum firupo 
acetofo faciemus. t$t mitte 
mus eum in domum obfcuram: z preci pie 
mus ut unam nucem mufcatam i parte oris 
que torta eft teneat. IRanbus quoqj mfuf 
flabimus condift ut (lernntario prouocet. 
Spondiles quoqj colli eius z faciem eius 
% ejc oleo collino inungere couenif- 
ell cotidie de anacardino unius aurei 
pondus fumendum. f$t fi palfio boc modo 
foluta non fuerit:ad uentris folutionemtet 
egri perfcruationem redeundum eff. l&e 
tortura uero que non repente fed paulati? 
accidit non loquimur. $pfa namq} non co 
tingit nifi in frenefi permciofa morte ia* 
imminente: eft ejc ficatate. . 
* Capitulum de fpafmo. 
c tSrn aliquod membrum alicuius co 
trabitur et ad fuam reddit originem Slmatt # 
'Wplcraqrcjtmembaefic diTpoironfipfa 
rnK.v913 e^e P,0nuntiamus. Spafmue aut 
r, t0aut Paulatim muadit. Sedfpafmo 
uo euementiteadem pzeparanda efl cu 
|J quam paralifi conferre dicimus: Jn eo 
con • catlone manuum * unctione ex oleo 
plus utimur. Spafmus uero qui 
u°u repente fed fuauiter accidit poft febze 
®ut umltam uentnsfolutionem: aut multu3 
uomitumtaut fauguinis fluxum:malus efl * 
curabilis. t&uicquid tamen accidat: ei 
ederi incipiemus. *%ro namq3 oidei a 
quam * iura unctuofa: * mollia admimffra 
«uiustx in aquam dulcem tepidum ipfum 
putemus * ungemus ex oleo uiolato tepi 
0: z oleo de feminibus cucurbite * p:eci 
bfiC uo?10 quibus.fpafmus eft radices 
tina quotgdiu mo:ef:x ex oleo uio 
t 0 lnungatur. n&e uino bibat parum qd 
>u muitum babeat aque admixtu3: * ex ct 
19 nutriatur bumidis. 
lj* 
* aliquis cadit i terram * tozque 
tur * commouetur: * intellectum am 
?uttt: dicimus ipfum epilemticum effe. 
r?6 Il fpurna exit p os: aut fecu3 mingit:aut 
jf'na peditur: aut egeflio: pallio tunc efl 
q aiji02 z uebementioj. Si aut eger ame 
celUone fentit quafi aliquid ex aliquo fuo 
m niemfoo? eleuari:* afeendendo caput 
Petere:* deinde fincopi3atur * cadit: tunc 
1(P^tet in bo:a qua fentit illud ante quam 
nd accidat:mebmm a quo pzocedit quod 
ediximus ligare p:obibefcit mqz: 
boc acccffione uemre. tepore uero qme 
s.cojpus multotieo erit fcuacuandu cu pii 
Us cocbqs: * loc9 a quo exozif paflio:er 
,lnapi:z pipe * eufo:bio ac meile anacardi 
erit epitbimadus:ubi epnbima dimittendu 
erit:donec locus ueficetur:* uefice rupanf: 
z aqua que in eis collecta e: effluat. Jpfe 
qnoqj non cjt0 funt confolidande:qutn imo 
ut quod in eis colligitur emanet 
Clnde confolidentur. Iteoc enim oio buiug 
Sntudmis certa falus nltitnu et 
entofe cum pauca fcarificatione: fuperpo 
utlle efl. «€g:i uero fi ante acceflio 
ni naufeam aut trifariam aut cozdis tre 
02c3 lentit:* deinde egrtudis acceflio feg 
turtcogendus efl multotiens uomere ex a!i 
quo uomiuitdemdc pigram in potu fepe ac 
cipere conuenit: ftomacbo quoque empla 
ftrum ex fpica:* rofis: * malhce: z conice 
tburis: cum umo odonfero: imponendum 
eft. ikutrimsntu pjeterea eius totum tali 
ter Aatuendum eft: ut paucarum fitfuper 
fluitatum ficut caro frixa m fartagme: z ca 
ro cocta in * cibus qui fit de aue 
quadam que babet in palato dentes: z uo 
catur l&guid: z caro de uolatilibus: z edi 
na. i&uodfi cum epilempfta fenfuum 
affuerit tenebrolitas z debilitas: neque ali 
qua de pzedictis figmficatiombus inuema 
tur: egro pillule cocbie multotiens funt tri 
buende z eius confetuatio fubtilianda:* ci 
barta quediximus danda. 
quoq3 fieri debet: z flemutatio ex bis que 
diximus p?ouocanda:ac naribus peonie pf 
uis fubtiltflimus qui fimiletur alcobolunluf 
flandus. Si quis autem cum epilemp 
fia in facie z oculis rubedinem habuerit: z 
uenarum crolTiciem: flobotomandus ex ue 
na fapbena erit. Sanguis etiam ex carno 
fitate tibiarum: cum uentofis erit e>trabe 
dus. «(Sapui pzeterea: oleum rofeum z ace 
tum fu perfundantur: z abllineat a umo: z 
a cepis:* alli)s:ac fmapi:* po:rts:x apio: 
* fabis:* canauit:* poilremo ab ommbus 
fumum caput afeendentem * replentem ge 
nerantibus. 
0$lacmtirium quod omni epilempfie fpe 
ciei remedium affert. 
‘#.piretn:fUeleos:lUcados: omnium ana. 
3.jc.agarici~3.$.co:dumem recentis * acu 
tuafle optime:ariftologie rotunde:omniuni 
ana.3.i.*.S.demde errabatur fucus exfql 
la * mijetus cum pari quantitate mellis co 
quatur * conficiantur eje eo fpecies: * fiat 
electuarium e? quo patiens cotidie fumat 
* caueat fibi a croffis cibis. 4lactuarium 
boc omnibus epilempfie fpeciebus: excep 
tauna fanguuiea quam galienus nomina 
uit:* nos:etiam eius fecimus mentionem: 
opitulatur: cui utdi conferre flobotomiam 
eje fapbena pzius:* poftea ex bafihca. K>e 
inde eius regimen fit ex bis que fangume3 
in co:po:e minuunt * ipfum infrigidant. 
gUarne pzeterea et umo abflineat * bibat 
rob acetofo:um fructuumtcapiti quoq3 fup 
ponantur ea que ipfum infrigidant. Zra. 
t i&e incubo • 
c quis m fomno quafi rem graue 
aliquid fuper fe cadere fenferit: inoi 
bum pati denuntiandus eft. Jn ipfius ita 
q3 cura non eft tardandum: ipfe enim epi 
lempfie preambulus eft: ipfam quoq3 pre 
cedit ♦ 4cger ergo fi in colore rubeus fue 
rit x uenas babuerit plenas eje fapbenae 
rit minuendus: x uentofe tn carnofttate ti 
btarum: ponende funt. fSger preterea a 
potu umi: x rerum dulcium comefttone ab 
ftmendus erit: x precipue ab omni re que 
multum generat fanguinem. iStood fi 
buic contrarium accident ueter eje pillulis 
cocbijs multotiens erit foluendus: x eius 
regimen fubtiliandum : exercitio quoque 
utendum erit:z membra inferiora erutu fri 
cauda. 
2S>e melancolta • 
c 'Sim alicui cogitationes male fine 
caufa manifefta acciderint: x timor 
x trifticia in eo pzeualuertnt melancolie 
principium in eo erit. autem res adi 
boc dcuenerit: ut et ea que cogitare cepit 
ore promat:uerbaque fua atque actus per 
mifceat:iam melancolia perfecta eft. 
ergo be male cogitationes x trifticia x tn' 
bulatio accidunt:ante quam preualere tnci 
piantriuccurnendum eft. l&uia fi preualue 
rint: cura erit difficilis. l&uod fi cum me 
lancolia fuerit dolor uentris x inflatio: x 
malus color:x digeflionis corruptio: x uo 
mitus acetofus :zexcreationum multitudo 
incipienda eft cura cum flobotomia e* bafi 
lica: aut faluatella fimftre manus. 1$t fi 
fanguis uifus fuerit niger: dimittatur egre 
di in quantitate multa. autem x 
rubeus fi fuerit:illud refiringendus ent. 
uero ex rebus lenictibus eft nutrien 
dus: ut funt ales fida legi que fiunt ex car 
ne bedina: x arietina: x mittendus eft in 
balneuj in quo non diu moretur. tftoft bec 
autem decoctionem de epitbimo quam ego 
compoftii udatur x bec eft decoctio de epi 
fticados.3.X* 
pallularum ermcleatarum.3.x.epitbimircre 
tenfis.j.X* ©mma excepto epitbimo in 
tribus libris aquc coquenda fnnt donec 
ad unam libram x mediam redeant. Cum 
que boc fartum fuerit: addatur epitbimuffl 
% illico ab igne remoueantur z dimittantur 
donec infrigidari ceperint. Cumque mfri 
gidata fuerint:mambus fricata colemur, 
nbemde fumantur agarici due tercie .3. uni 
us aloes .3.i.falis indi .5. nigri: 
quarta cum melleraut 
cum iulep -z fiant cjl eis pillule que p tres 
boras ante decoctionis acceptionem fume 
de erunt. qf&pftea fumat: decoctionem. 
deinde tribus diebus quiefeat. '|Jnbis 
autem diebus quibus quiefcittnutriatur ei 
bis que prediximus:x in potu fumat uinu? 
fubtile z clarum x bene odoriferum ♦ 
bec quoq3 iterum foluendus eft ut prius. 
Ifeoc uero ita ut pzedijcimus tertio iteran 
dum eft. Quarta quoq5 potio ei danda 
eft ♦ uero ab omnibus que coieram 
generant nigram: abftinendus eft: ut funt 
carnes filueftres omnestx caro uaccina: x 
porcina: z magnarum caprarum x fabe: 
x caro falita: x cafeus uetus: x proprie le 
tes: x omnia bolera nifi bumefacientia. 
pjeterea uinum croflum:x laborem: 
x utgilias: neque patiatur famem neque fi 
titmuino uero fubtili tn potu utatur: x pro 
cipiendum et ut dormiat: x ftudendum i« 
fplenis curattonetex bis que in fequeimb’ 
in capitulo de fplenis curatione qui augn 
mentatur dicturi (iimus. (Ste quoque fio 
macbi confortandum eft x proprie ex medi 
cinis quarum mentionem tn fequentibus 
facturi fumus 015 egritudines ftomaebi no 
minabimus. Sii autem cum melancolm 
ea que noimnauimus non fuerint: acciderit 
que poft frenefim: aut longam moram fub 
fole:aut percuflionem in capite:tn pricipio 
ex cepbalica flobotomia eft facienda: x ca 
pui liudtum adbibendum:x reliquo regimi 
ne quod dicimus proprie, &qua preterea 
tepida ab alto loco fuper caput fundenda 
elhdeinde oleum rojeym cum aceto uini ca 
pitt infundatur x lac ftiuliebre de fuper mul 
geatur. iNaribus etnyn oleum de femine 
cucurbite dulcis:x lac rfiuliebre lmjciantur 
'Jn balneum quoque fepe mittendus eft * * 
multum ex aqua tepida capiti eft fuperfuu 
dendum. etiam omnia odorifera qne Blman * 
frigida funt:odo:et. Si autem cum mc 
lancolia nibil fuerit eo:um que diximusan 
Principio matrix uena dextri b:acbij apien 
Jja erit * fangms erit coliderandus: x ut p 
diximus faciendum: * regendum ut dixi 
mus • r$t poftquam boc regimen infirmo 
adhibueris: pe: aliquot dies quiefcere di 
Mittendus eft: deinde ut p:ius i cura eius 
incipiendum: donec famtatis fiat reftitu 
!l°♦ Studium uero totum quod erga me 
lancohcos eft obferuandum: eft ut inpin 
dentur et carnofi fiant. «8x quo ent3 pm 
EUes * carnofi fuerint: illico fani erunt • 
*^lbi autem qui illis congruum funtearoa 
rietina:x bedina:x galmacea x panis de fi 
*nnla. ©pir’ aurem panis: nullo modo 
7 ei8 congruus. 'Sinum quoq3 fubtile: x 
clarum eis conueniens eft. Sinum uero 
: non eft eis bonum neq5 nigrum. _ 
7ac autem recenter ab uberibus extractu 
dum adbuc calet: eis confett: x pilees re 
Centes x ftfami de 3ucbaro facti x oleum a 
nugdalmum. T£:eterea audii e cantilenas 
x gaudere x babere ante fe res deliciofas 
% do:mire plurimum: confert eis. i£con 
jtario nero cogitare:* folus mo:ari: x uigi 
iare maxime nocet eis. 
C que colleram nigram expellunt 
** ftmbus datur bis qui decoctionem fume 
re nequeunt. 
cr etefis .3. x)c. pol ipodi): agari 
t ambo:um ana.3.x.ellebo:i nigri: falis 
ndi:ambo:um ana.?.S.fticados.3.7.pulue 
is yerepigre .3.1 S. bibat ex ei8.3.uj. Jn 
diebus uero quibus quiefeit eger debet fu 
mere x ex electuario quod uocaf fetificans 
1 q«od.*fr .mellifle: co:ticum citri: gariofilo 
Jam galie mufeate: mafticis: croci o:ienta 
i18 cmamomi nucis mufeate: cardamomi: 
albi: x rubei: 3edoarte: 
doronici:femls 03imi maio:is femis 0311111 
8ariofijati:omniUj anaptes equalestmufd 
pd e decia partis unius. &emde fumant 
jtebuli.xx.x embr.jcx.x terantur: x i tribus 
llb:i8 aque coquantur donec ad unam rede 
®nt J x colentur * ?n collatura uero mitta 
dt mellis lib:a una. j&emde bullant do 
«qua confumpta fit. ex boc meile 
conficiantur p:edicte fpectes: quod tamen 
in pondere fu triplum ad fpecies: de quo 
cum neceflfe fuerit ad magnitudinem auella 
ne fumendum eft. Ifeoc enim medicamen 
leticiam : x colo:is pulcntudinem z dige 
ftionis bonitatem operatur : x rctaraat 
canos. 
£>e catarro. U4. 
c caput alicuius in egreffione bal 
neidifcobopertum fuerit* Slutpoft 
ejcercicium: aut poft aliud: fueruqj aer fri 
gidus 1x uentus feptetrionalis z acciderit 
inde naribus: z palato p:uritus z commo 
tio: z fternutat 10: pannus tuc calefaciend9 
erit:* capiti fuperponedus : tn quo tamdiu 
moletur donec eger calo:em i capitis p:o 
funditatem peneti afle fentiat ♦ tSheinde ni 
gellam odo:are incipiat: z p:ouocetur fter 
nutatio:* caueat ne lupmns iaceat:x come 
dat parum. & uino quoq; omnino abftme 
at. i&uodfi palTioej appofuionepanni 
calidi aleuiata non fuerit: neque minuitur 
per ipfum fiat flobotomia cjt cepbalica: z 
ioluatur natura ex rebus que non ejafpe 
rantificut bec decoctio quam in potu fume 
re debet qui tulTim patitur: z m pecto:e af 
peritatem babet: z indiget uentrts folutio 
.jqqc. palTu 
larum enucleatarum.s.x.uiola? ficc .3,1111. 
radias liquiricie fricate .3.S.ficus eurinas 
jc.coquantur in tribus libris aque donec re 
deant ad unam z colentur % in colatura dif 
foluantur calTie fiftule .3.7. terrantabtn.5. 
iSuod ft neque flobotomia pzofuerit 
neque uentris folutto:* materia ad pectus 
delcenderit:z commoneatur tulfis z feb:is 
iHico fiat flobotonua.x paciens a carne ab 
ftineat z umo:x in potu fumat aquam o:dei 
z muraba uiolatum: quamdiu calo: fixus 
perfeuerauertt: z tuflis fuerit ficca z afpe 
ra. $ed poftquam calo: Jquieuerit x 
ruffis molltftcata fuerit:'! fereare inceperit 
Ifeec decoctio quaque dte cum muraba uio 
lata danda erit: donec pectus mundifice 
iur z tuflis ferietur:* uoje clara redatur:que 
'iRecipe ficus citrinas.S.iumbas.x. febefte 
albarum * enucleatarum.5. jc.li 
qutricie .3.5« coquantur ufque <£ra ♦ 
ad diflblutionem z collemur: z dentur ex 
boc omni die .f.iij. m potu cum muraba 
moieto.3.S. Si uero tulfis mueteraue 
ru ac dm permanferit: tunc oflendemus 
qualiter curanda fit cum de tuflis cura trac 
rabimus • i&uod fi curfus in nanbus 
diu peifeuerauertt z non fuerit calo:: flu 
jcus erit reflrtngendus fuffumigandonares 
per traiectonum. /6t fi quod per nares ef 
fluit fubtile: z acutum ac citnnum fuerit: 
fuffumigatio fiat ex fulpbure mfufo prius 
111 aceto z poflea ftccato: aut ex fabis: aut 
o:deo excorticatis: z in aceto prius mfu 
fie: z pofl ficcatis: aut ex sucbai 0 albo: z 
fandalo albo. l&uod fi neque calo: ne 
que rubedo m facie fuerint: fuffiimigatio 
fiat ex coflo: aut tbure. Ibec namque fuffu 
migatio fluxum reflrmgit. 
C obtalmia. Capitulum ♦ .tf» 
c 'Hm ea que in oculis alba funttin ru 
bedinem mutata fncrint: fluxerintq3 
lacrime: z m angulis oculo:um lacrimali 
bus : lippitudo collecta fuerit. dicemus 
tunc egrum pati quanto pius 
fmtbomatura uebementia:aut ipfo:um afue 
rit mtoo:atio tanto erit obtalmte foriitudo 
aut ems debilitas. ©cterio: autem obtal 
mia efl:cum alba oculo:um uidentur: tnfla 
ta z adeo eleuata ut oculo:um cooperiant 
nigredinem z palpeb:e inuerfentur. Jn 
principio uero curationis obtalmie: cepba 
iica efl flobotomada: ex manu uel b:acbio 
pariis contrarie in qua efl oculus infirm9 
mfi leuis fuerit obtalmia. quanto fo: 
tio: fuerit obtalmia:tanto plus efl minueu 
dum ex fangume. deinde uenter ex miro 
balanis citrinis:z terraniabim: z fuco f:uc 
tuum foluendus efl. eger a carne z ut 
no: z a rebus dulcibus abflinere debet: x 
cibum minuere. (£Suod fi ifla non futfece 
rint fief album in lacte puelam lactentis: 
fricandum z tn oculo diftiUandum. t£x ft 
lippitudinis multitudo tn oleo collecta fue 
rit:radins coto inuoluatur: z madefiat in a 
qua x cum eo ocul’ ab illa lippa mundef • 
Scinde puluis albus afpergav: x fuppone 
do oculis ahqd fuauiter fuflentef: z ligef:X 
eger in domum tenebtofam mittatur: x tn 
gemandum efl quantum poffibile efl ut fom 
nue p:ouocetur. Caueat tamen ne fuper 
oculum infu mum dozmiat z ne caput cie 
p2efiii3 fit: fed fuperius eleuatumtneque ue 
fhmento:um capitia fint flricta: neque in 
faciem fe diu p:otjciat. Si autem oculus 
leuio: fiatt-z dolo: fedetur ac lacrime mmu 
antunflobotomia tam facta z uentre foluto 
balneum multotiens z frequenter ingredia 
tur. boc enim pafltonis reliquie diflbl 
uentur. i&uod fi m oculo bumo:cfitas * 
grauedo remanferittpuluis citrtnus erit im 
nmtendus. bis autem que babenti 
obtalmiam multum conferunt: efl: ut frons 
z palpeb:e:ex boc limantur: epttbimate: 
quod. 'iRecipe fief memitbe: rofarum alo 
es licii: fandali rubeufaufel: croci onenta 
lisiomntum ana partes equales: fiant ex 
bis pille. Cumque necefle fuerit: refolua 
tur una ejc eis m fuco co:iandni aut in fuco 
endiuie aut cum aqna rofata: z liniatur cuj 
eo:fideus uolumt* 
Sief album ♦ 
IRecipe cerufe farcocolle crolfe 
*3.ii).dragagatis.5.i.opij.3.S. fiant ex bis 
fo:me lentufimiles. 
Tfculuis eurinus« 
fllRecipe farcocolle .3.x.aloe8.3.ij.crori.3* 
ij.mine.3.i.lictj.3.ij.e)c ets optime tritis l 
mittatur puluis cum opus fuerit. 
fitoluis albus * 
KRecipe farcocollam albam z ptngue3 que 
mittatur in lac mulieris: quod melius erit 
cum alicuius iuuencule fuerit z dimittatur 
in umb:a donec ficcetur: z teratur optime: 
z addantur de fief me 
mube .3.11. que iterum optime trita repo 
nantur: z cura opus fuerit m oculum nut 
tantur • 
&e ulceribus oculo:um < J6* 
c in oculo foriis dolo:: z punctio 
nociua ac pulfus fentiuntur: z lacri alman # 
3rurn fluit mu!titudo:cum palpeb:e t ele 
-an!!Jr x oculi aperiuntur. Hoca que funt 
n albis ipfo:um muemuntur rubea x fi to 
rJJ* t*™ ttibeum * z unus locus magis ru 
Dere uiuemtiir. gJut m nigredine locus ali 
Ruis albus apparet: puftula lam in oculo 
e*o«a eft. jHd banc uero curandam paflio 
?eni: neceflarius eft medicus m curis ocu 
°2um ualde inflructus. l&os tamen cura 
*0ni9 ipflU0 fmnmas z aggregatioes dice 
niU8. feicimus itaque quod ulcera que in 
j;0,uuncuUa nafcitur boc eft m albis oculo 
•jnnnon adeo funt timenda ut ea qne t coj 
J*3. boc eft in oculi nigredine fiunt. &>e 
ei*ius uero ulcerum:eft illud quod m nigre 
lnefub pnpilla ejciftit. Eminentia nam 
Jj,Ue 3d iftud eft uelocio*. Iteojum autem 
lcerum curam cum flobotomia incipere de 
eniusn fanguis ejctrabere multitudinem: 
ecimdum quod polTibile fuent . £0nfe 
jenter autem uenter foluendus: x eger fi 
cauere debet a carne z umo dulci: z elfe 
contentns berbis frigidis: z in potu fola 
3ciuauti. inoculo uero mitio fief album 
cunr lacte mulieris mittendum: x fi pulfus 
aleuiari: z fedari uidentur: fperanduj 
ftusd egritudo foluetur fuie faniet collec 
l0ne* fi pulfus poft fanguis ejttrac 
tonem z uentris folutionemrac lief albi im 
jjuuionem quiefcere non uidetur: parua fi 
J!*13 in boc quod dijcimus eft babenda. 
itaque tunc fief de olibano mittendum 
,n 0cwlum: z pila aliqua oculo fuperponen 
3: z cum ligatura ftrrngenda: ante uero 
f]uam boc euemat:oculus fuauiter eft ligan 
us:x fme luperpofitione pile x non celfes 
m oculum de fief de tbu:efepe diftillare: 
Onec fames in pila uideatur* 
boc uifum fueru: fief de plumbo uti necefle 
quo profunditas fiat plana:x to 
ta caro generetur. i£a tame que dicimus: 
tuilc funt facienda: cum puftula non eft ma 
Sna. Quoniam cum magna fuerit: fuerit 
c‘lle iujita pupillam: aut inferius ea: erit 
tllnc necelfe ut cum eliefcir medicetur: ne 
Oculus emineat. Bd pile quoque fuperpo 
: x ligaturam: erit redeundum. 
?3er femper fupmus tacere de 
a fom moju abfturere ♦ Cum autem 
01-0 in loco ulcerum perfecte generata fue 
rit ucl ulcus apoflcmatis came repletus 
fuertt:remanebit ibi in oculo albedo . i&6 
fi ulcus fuerit pjofutidum: albedo erit uof 
fa: z fi m fuperficie tantum cornee fueut: 
erit fubtilis. Iolcus quoque fi a pupilla fu 
erit remctum : z Reterit feparat-m per fe: 
ueftigium illud quod remaner.mbil mali fa 
ciet. Si autem inxta pupillam fuerit: qua 
doque poli ulceris curationem: uelhgium 
remanens p;obibebit uifionem . i&ua 
propter tunc etl utendum medicinis quib9 
ueftigium quod dicimus abftergi: z uexri 
poflit . 
Sief de tbure - 
'/Recipe armoniacitfarcocolle: amfcozum * 
ana .3.S.tburi9.3.xcroci.3. tj. confrtiantur 
ex mucilagme fenugreci: z fiant ex eis 
fief. 
Sief de plumbo. 
'/Recipe plumbi adulli:antimonij:tbutbie: 
ablute: caculcecaumenon: guinmi arabici' 
dragagamis: omnium. 
ramur z cum panno fericinoqui fitfubtilif 
fimus cribelletur z corilpergantur cx pluui 
qIi:z fiant ex eis fief. 
Sief ex quo caro in ulceribus oculorum ge 
neratur:! uuee egrefiio z ueftr 
giumfubtilietur. 
'/Recipe climie ablute:tbutbie:ablute:cem 
fe:antimom):tburis:ommum.ana.3.i). mir 
rc.5.1. farcocolle crofle .3.i.z.S. fanguints 
dracom«:aloes:opij:oninium ana.3a.f1at 
ex eis fief • 
quo e(l utendum continef ne ex ul 
cere uuee lequatur egrelfio • 
“iRecipe antimoni): ematbitis: amborum 
ana.3.x«ucbatbie.3.iij.aloe9.3.uterantui: 
<1 fiat ex eis fief:! adminiftrentur apud ne 
ceflitatem. 
&e bis que in oculis cadunt fiue fit pii9 
fiue palea fiue aliud. .17. Hira« 
f tinautr rcfiiia ideft gumma pini:x 
per oculum trabatur: x extrabit illud 
quod m oculo cecidit. 
albedine que fit in oculo. .15* 
a llbedo que tn oculo coiitingitteft ue 
ftigium poft ulcerum curationem re 
manens quando confolidantur. l&ue cum 
in oculis puerorum fit: leuior eft ad curan 
dum quam cum accidit annofis. Cum eni3 
in annofis fit: ad fanandum fortafle impof 
fi bilis exiftit:nifi fubtililfima fuerit. Tteec 
autem paflio ex bis medicaminibus curan 
da eft: poftquam eger balneum egreflus 
fuerit aut faciem fuper uaporem aque ca 
lide ufc]3quo rubea fit tenuerit. tamen 
ex boc medicamine m uenis oculi rubedo 
x dolor prouenermt perahquod dies: ab 
eo quiefeendum eft donec oculus quiefeat 
x poft ad id redeundum. 
fme> edicamen ualde utile ad albedine re 
mouendam x cuo eradicandam. 
e quoq5 non uidi quod eo melius 
aut equale eflet ad albedinem delen 
dam. ‘/Recipe mafacume: fpume maris 
ftercoris magni lacerti: bauracb: 5ucbari 
bigeri: omnium ana partes equales. fte 
inde fumantur acori: celidome feni ambo 
rum ana. 3. x. coquantur in libra una a 
que donec ad quartam redeat: x colentur: 
x ex bac aqua ibibantur fpecies quas pre 
diximusrita quod conficiantur ex ea: x fic 
centur m umbra: deinde mterim terantur x 
confpergantur ut prius x ficcentur. 
poftquam quater factum fuerit: ficcentur x 
terantunx in oculo mittantur • Iteoc enim 
medicatui* nulli ut prediximus compar exi 
ftit m remotione albedinis. ‘IRemouet eni 
boc medicamen croflam albedinem etia3 ex 
oculis animalium. 
3>e fcabien febef, a’9. 
c palpebra tnuerfatur x interius 
apparet rubea x afpa: fcabies adeft 
CU3 fup alba oculoru3 ac fuper mgredte 
indetur fimiUtudo panniculi ex uenis rube 
i9 x croflis texti:adeft paflio que uocatur fa 
bel. fee uero due pafliones: graues funt 
% cromce:x uijc curabiles: paciens tamen 
dum fanus eft:flobotomia ex bracbto x fron 
te x uemris folutione uti debet: x in come 
ftioneuitaredactilosx fifamosde mellei 
uitet ebrietatem ♦ f$t quando non eft ple 
nu9: fepe ingredi balneum eft ei utile: * 
frequenter immittere oculo fief rubeum: fi 
militer confert. 
f$ief rubeum . 
iRecipe matbicis: colcotar combufti: am 
borum ana.3a11.eri9 bufti.3.ii.mirre:croct 
amborum ana .5.i. piperis con 
fpergantur ex umo ueteri:x fiant ex eis fief 
Iteis preterea egritudimbus uiride confert 
fief cuius deferiptio in capitulo de ungula 
continetur, l&uod fi pafliones ifte uetafte 
fiant: fcabies fricatione indigebit:x febel: 
collectione, tantum tunfure buius li 
bri congruit ut de bis tractemus. 
j 
| iSe lacrimalibus cu3 pruriunt. .20« 
e l&dmia tenera fumatur x conterat x 
fiant ex ea magdaliones parm: x ct 
oleo uiolato tnungatur:x oculis fuperpona 
tur x m bora dormiendi ligentur: rofatuin 
tamen melius eft: x cicius confert. /$t fi 
boc non fuffecent: lentes abfq3 corticibus 
x fumacbtx rofe rubee:x granati carnofitaf 
fumaf: x cum trita ex careno confpergatur 
emplaftri fuperponantur. (i 
no fuffeccrit :ex cepbalica prius flobotomo 
tur patiens, deinde ex uena frontis:x ex 
uenis que funt in angulis lacrimalibus. 
Neuter quoq5 frequenter foluatur: x balne 
um multotiens ingrediatur • 
22>e ungula. .21« 
c tSm aliquid panniculo fimile: ex un 
gulo que eft a parte naris oriri ui 
detur: x album oculi cooperire x perueuit 
ufq3 ad nigredine generatur paflio que un 
gula dicitur. Cuius nocumentum: tunc fo 
lum eft peius: cum peruenit ad nigredinis Sim an $ 
L^ pupillam • fecc igi 
n f^Q t01^u,T1 Ebulis eft cum fief mridi: z 
cr cic calcatbo eft medicanda. Si autem 
netufta fiat z croffa cu ferro eft ejcpoltand^ 
uiride q6 confert febel;z fcabiei: z 
ttIISule:x albedmi. 
”^cipe 3intar.3.ift. colcotar bufti.3.6.arfe 
nici rubei: baur acb: fpume maris omnium 
®na*3a. falis armoniaci .3.S. armoniaci.3. 
l)* &rmoniacum in fuco rute diftoluatur: 
} ‘Peciee eje eo confpergantur z fiant eje eif 
,leleft enim mirabile. 
% 
Sief de calcantbo quod confert un 
gule. • 
Hecipe eris bufti:calcanti:amborum ana. 
armoniaci: bauraebtar 
toci fublimatitomnium ana.3.i.terantur: 
** per ebdomadam unam dimittatur j dem 
fiant: eje eis fief: z fricetur ungula cum 
«s. 
f &e macula rubea: eje percuffione uel 
*ll*re. .22. 
c «35 in oculo eje percuffione aut eje re 
r alia punctum rubeum fieri contingit 
Anguis qui ibi eftidiffoluendus e: poftqua3 
fmatio qmeuerit fumant igitur arfenici ru 
: ommu partes 
squales: z fiant eje eis fief . (S&ui mfuco 
coriandri frtcentunz tn oculum diftillentur 
amdiu quam dolor perfeuerattalbugo oui 
umenda eft z oleo rofeo mifcendarz cotum 
sjc eis mu elutum: oculo eft fuperponendu3 ♦ 
22>e lacrimis. Capitulum. ,2j# 
c lacrimales oculoru anguli fem 
per bumidi uidetur: patiens cotidie 
teiunus balneum ingrediatur: z in oculum 
slcoboliftud mittat. 
autem alcobol. 
Recipe tutbie.3.jc.coralli rubei: mirobala 
1 «trini fncatualoes ommum ana.34i.p1 
peris. 3. S • fiat e* bis pulms qui alTidue 
mittatur . 
J 2be debilitate uifus * * .24* 
f 5 cum debilitate uifus bumiditatis 
figna apparuerint mamfcfta: que m 
tempore famis ejcercicij parumper diffolua 
tur. TftiUute cocbie multotiens erunt alfi 
due tribuende . Intrimentum quoque pa 
cientisrdefficatwum elTe debete eger fepe 
uomere cOgendusieft pulueres etifl3 delica 
tmi oculis funt immitendi. H&uod fi cu 
predicta egruudme affuerit ficcitas: z cor 
pone obfufcatio nutrimentum erit augume 
tadum:x uinu in potu tribuendum:ac fuper 
caput ipfius aqua tepida fundenda: z tcur 
uatio fuper eam facienda . balneum pre 
terea tngrediaf: in qno tamen non multum 
fudet. iKaribus quoq3 oleum de amigda 
lis dulcibus atque auribus: eft immuten 
dum. Aculis uero lac mulieris adolefcen 
tis: quam qualibet die efl imicicndum. 
etiam frequenter fieri conuenit. 
quoque debilitatis uifus fpecies: for 
tior fit m tempore famis: z dum uenter ua 
cuus fuerit • 
alcobol q6 ualde acuit uifum 
qui caufa bumoris debilitatur. 
decipe tutbie ablute z ficcate.*.#. deide 
ejurabatur fucus fanfuci uiridis z per noc 
tem unam refidere dimittatur: z coletur eje 
quo tutbia confperfa dimittatur quoufque 
ficcetur:poftea terantur. Renide fumatur 
3in3iberis:piperis nigri: macro piperis:ce 
lidome:omnium ana.saj.falis armomaci. 
■*.i. cum tutbia fuerit.3.jcjc.poft bec omnia 
terantur z eje fuco teneri feniculi confperga 
tur:z ficcata iterum teramur :i reponant. 
& cum neceffe fuerit oculis immutatur, 
boc preterea ualde confert: fief de fel 
libus. » 
&>e tumo:e palpebrarum. ,2?, 
e 'teitbimentur eje epitbimate quod 
tn capitulo de obtalmia nommaui 
mas* Zra, 
conuerfus pillis qui nafcnntur \ pal 
pcbris magis interius qj debent z pungat 
oculum« .26, 
f ? pii9 fuerit unus aut duo: aliis pal 
pebra? pilis 013 mafttce: aut oleo fci 
ni funt annectendi:aut radicitus euellatur: 
z loca a quibus euulfi funt cum ferro acuto 
ut acus adurantur. Si autem multi fuerint 
necefle eft ut caro palpebre incidatur:loqui 
tam de boc noftri lib menfuram pretergre 
ditur. 
( £>e aqua defcendente in oculu .27* 
q 13andoq* alicui uidef q6 ante fe ba 
beat cimices: aut alia parua corpa 
fiibtilia x radiofa. && aliquando cum flo 
macbi: aliquando ex proprio nocumento 
tpfius oculi contingit. Jdeoqj differentia 
inter bec duo confideranda eft: neque pro 
paruo eft babendu cum boc accidens euene 
rit. eo namq3 qd cum taj ftomacbi acci 
dit: non eft multum timendum q6 oculo no 
cumentum inferat. eo uerorboc.n.aque 
principium exiftit: q6 ex proprio uitio ocfi 
contingit ualde eft: bec aut pallio 
dum recens eft ut in principio: cum medici 
nis curabilis eft. 3>ed cum 133 ad perfectio 
nem deuencrit fanari non poteft nifi cu in 
cifione:x fortaffe etiam mcifio prodcile non 
potent, (Sluappdifferentia mterbecduo 
predicta diligenter eft inueftigandum que 
eft prout dicemus, iduando ymaginqti 
ones que uidentur utriq3 apparet oculo ex 
timandu3 eft contingere boc ex uitio ftoma 
cbi:x econuerfo. iSt cum ymaginatioiies \ 
bora faftidij z in bora male digeftionis plu 
ra folito uidentnrun bora autem famis z la 
borie pautiora apparent: extimandum eft 
etia5 boc ex ftomaebo elTe. fit fi ex quo ifte 
ymaginationes acciderunt duo pterierunt 
menfes aut plures: z in pupilla non fuerit 
uifa conturbatio:extimandum eft et boc ede 
«X ftomaebo,. ffixi autem ifte extimationes 
tibi aggregate fuerint: pillulas cocbias in 
potu tribue: 1 fi palfio oio remouetur: iam 
eftimationes predirte certificate fuerunt. 
Si aut uiui tantu5 oculo apparuerint:! uno 
modo in omnibus bons permanferint: exti 
mandu3 eft uicium aque adede: precipue cu 
in pupilla non fuerit obfufeatio. iSbfiifca 
tio naq3 ft fuerint in pupilla dubitatio iam 
tunc erit fublata. Cum autem padio bec in 
oculo p:opz(a fuerit pjobtbendum frft tuffr 
mo ne cum uentofis minuat fangaiuem: ne 
qj ex btacbiomeqj comedat pifceswec cta 
que bumectare poliunt. Heter uero freque 
ter foluedus eft ex plttis coebi js: z eger eX 
calefattdkie z deficcatiuis nutriendus eft* 
JMromel p:eterea in potu ei tribuendum:* 
inpculio fief de fellibus mittendum. 
Sief de fellibus qd p:oficit aque a p?in 
cipio z dilatationi: pupille. f£t eis qui poft 
occafum folis non uident z teneb?ofitati ut 
fus que eft ex bumore • 
l&.fellis gruis fellis fabot fellis jrcinufel 
Iis acipitris:fellis aquile: fellis pdicis:om 
nium ficco? unu$ aut plura. Sumaf quoqj 
p:o oibus.j.x.ifto? ficco?: eufo:bij: collo 
quimide farapumommum ana.5.1.terra a£ 
gregentur ex fuco feniculi teneri: z mittau 
tur m oculo. / 
(fc 2&e uictolopis idefl q poft folis occafum 
non uident. 
a & boc utile exiftit epar cap:mu5 fin 
dere z ponere fup unam lectionem 
piper longum:* cooperire ipfaj ex aha fec 
tione pipe longo uimerhio exiftente. S>ein 
de ponere ipfum \ furno: * dimittere ibi do 
nec alfetur * non deficcetqr. i&uod pfecto 
piper longum q5 inmeAio erat fumatur: * 
bene terantur cum pauco nrnfco : deinde 
ex hquo:e qui ex epate alTato expzeflus fue 
nt confpcrgaf * ficcef:* in oculum mittaf* 
&ut fel capjinum cum meile mixtu in cutf 
ma fnper ignem mifceatur: deinde radi’ eo 
illmitus imutatur oculo • i&uod autem acf 
magis ualet: eft ut fief de fellibus in ocula 
mittatur. Si aut boc uon fuffecerit: uenter 
foluatur:* fanguis ex duabus cephalicis * 
ex fronte minuatur: * regimen fubtilief. 
22>e dilatione pupille • .25» 
c fem pupilla bocefotamenqSeftw 
nigredine oculi adeo dilatari uidetur 
ut undiqj pertingat ad albedmem: fuepitqj 
poft uebemente* cepbahce dolojemtparua 
babenda e fidutia m eius cura. Sed fi dila 
tatio parua fuerit: tunc aifidua folutione ue 
tris ex cocbijs multotiens: * fief de felhb9 
in oculo mittendum, i&uod fi pupillbj poft 
percufiionem dilatari contingat: non e inde 
timdu:q: remouebif. 5tat ltacJ5 empfafiruj 
ex farma faba? * camomilla * euifco cum 
utno * aqua • ©toian • 
• &c fiftuhs que in angulis Iacrimalib9 
nunt • .30. 
c angulus lacrimalis refudat: x 
comprimitur fanies xuirus ab eo 
peditur fiilulam pati intelligitur :que cu 
cauterio curatur. tbe boc tamen loqui pl’ 
:q«am buic noftro attinetur lib:o. Hoos 
Jamen iamei adiungimus medicamen qud 
adbibitum fuerit ipfam permultos men 
,e8 adeo tardare farit:ut eger fanus uidea 
*ur. ia&edicamen autem illud. . aloes 
tburis farcocolleifanguinis draconisrbala 
altie:amimomj: aluminis: omnium partes 
Quales 3tniar quantu efl quinta pars uni9 
jiant eje eis fief. Cumq3 necelfe fuerit:fillu 
la in tantnm p:ematur:ut quicquid famei i 
*3 cominetur:eg:ediamr. Exinde mfirm9 
inper lanis in quo non efl fiflula iaceat:de 
P*edtcto fief aliquid dilToluatur in aqua:de 
in angulo lacrimali tres gutte aut qua 
Jao* inquinati5entur:magno inter 
*nturio mter pjoiectionem unius gutte x al 
ferius, g&uo facto:eger per tres fic iaceat 
bojas. 'Jn mane quoq5 fequenti die: fimi 
bter fiflula bene p:ematur:x fiat eadem cu 
ra. f£tuod per obdomodam unam fieri con 
fienittx etiam tamdiu donec mbil a fiftula 
csrediatur comprimitur. i6x bac namq3 cu 
j"a‘locu9 multis menfibus ficcus permane 
Sjecnris ocnlo:um quantu3 buicloco 
neceffarium efle putauimusuam fatis dictu 
credimus. Sha uero quia funt de curis 
qne per fe:ro exercentur dimittamus :quia 
inultis indigent medicaminibus.Sunt tam 
quedam ex eis qui m locis in quibus de de 
coraticnc tractauimus x famtatis cuflodia 
continetur. 
teedoloze qui fit in aure. 
f 5 cum dolo:e qui fit m aure fuerit i 
facie inflammatio x pulfatiotfangtua 
cepbalica erit minendus:x oleum rofeu 
*nt oleum de floribus falicis tepidum cum 
Pauco aceto immittendumriac quoq3 ita ca 
«dum ut ex mamilla egjeditur multotiens 
Stilandum erit, jenter p:etereaexmi 
r°balanis citrmisix fcamen:x aloe uebem 
jcrfoUiatur. i&uod boc modo fiet miroba 
lano? citrino:um.3.xx*<umantur x pulueri 
5ati m duabus UB aque coquatur donec ad 
®uas unius lib tercias redeant x colentur. 
Ifboft bec fumaf aloca.j.i.fcame fcjcta pars 
*3.i.aggregetur cura robde citoni)a:x fiat 
ex cis pillule.que per duas bojas ante de 
coctione fumanf:deinde bibatur decoctio • 
(Quod fi dolo: no opi) i oleo 
rofeo refolun in aure mittatur :xfi pulfatio 
redierit x tribus diebus pfeuerauerit :oleu 
fifaminum in quo anatis aut galUne adeps 
fuerit refolutus m aurem fepe mittat. 5bi 
namqj eft pullula que maturatione idiget. 
Cum autem dolo: quieuerit putredo ta tuc 
collecta erit. Jdeoq3 pus fubito eje infupe 
rato de aure egredit ur. Cum aut dolo: 
tn aure fit poli fallidiofamfacietatem. Sut 
poli uentos frigidos oleum in quo ruta aut 
cepe cocte fuerit: in aure diUilletur. ®ut 
oleum de lilio fumantur:* cuiqj.j.ejceo mif 
ceatur:eufo:bij recentis. 3.1.X callo:ei.3a. 
Sed fi boc non fuffecerit:uenter ex pilf co 
cbijs foIuaf:paciens quoq3 balneu igredia 
tur in quo et quoq3 uetus x fo: 
te ei tribuatur • Si aut cu doloze auris 
fuerint fonitus x tinnitus atq3 uentefitas: 
panicum fiue miliu3 in fartagine to:refactu 
calidutmultotiens fuper ponatur.iSt auris 
quoq3 fuper uapore aque in qua fmt cocta 
mentalUuxfticadosarabicusx fanfuc9 te 
neat: de callo:eo p:eterea x eufo:bio in 
ofo fambacino dilTohmsjquo? unu quodqj 
quatuo: grana o:dei ponderet: m aurem 
mittatur. 
22« ulcere que fit in aure * .32. 
c pus ab aure egredi!: ydromef 
tepidu multotiee m una die m aure 
ediftillandu. i&einde boc medicame opti 
me faciens adboc e immittad.q6.*& .farco 
collam:aloem:xfanguine draconis tbus: 
fquama fem 3intar.*5X eo in aceto diflblua 
tur:x in aurem mittatunx licinium meile il 
linitum in pzedictis mtingaturix fic immit 
tatur: paciens itaque ex boc medicamine 
et ydromelle medicetur:donec fanus fit. 
22« fonitu x tinnitu i ,35. 
f (0:tafle quandoque contingunt ex 
fubtilitate fenfus auditus x eius cla 
ritate* Cuius fignura efr:q6 in tempo:e fa 
mis augetur:x in bo:a eb:ietatis x facieta 
lis minuitur • p:opria non indigent Sra. 
cura tnfi fuperfluitatem obtineant. 2Cunc 
enim de opio dilToluto in oleo amittendum 
cfttnaure:quantumduoo:dei grana pon 
derant. Si autem beccum grauedine 
capitis:-! auditus debilitate affuerint oleu 
de femine rafani: z oleum de amigdalis 
amaris zz oleum rofeum in quo caftoreum 
fuit refolutum:funt immittenda.Buris quo 
que fuper uapo:em aqua in qua fanfucus 
liicados arabicumtabfmtium mentaftrum: 
o:tganum cocta funt ponenda funt . 
nenter multociens ex pillulis cocbtj* eft 
folnendns: z cibaria minuenda: z utnum 
dimittendum. 
©e grauedine auditus. .54. 
c £?m in auditu contingit grauitas co 
fiderandum eft an fit ibi fo:diaes 
que uocatur cera que fit m aure que fi inue 
terauerit:mundetur: aut cum medicinis fe 
eundum quod diximus:aut cum cura man7. 
Si autem fo:des non affuerint: z euenerit 
boc poft factetatem faftidiofam qne eam 
p:eceftlt:aut egntudinem acntam:anrts po 
nenda eft fuper uapo:em aquetn qua ea 
que prediximus cocta afeendit . iStai 
hoc modo fieri conuenir. “iRes ifte tn cucu 
ma habente bos acutum coquitur. ©em 
de traiecto:ium 0:1 cutume luperponatur 
z ne uapo: egredi poftit :pannus obuolua 
turzz auris fuper os traiectori) ponatu: * 
|!ftud p:eterea lief m aurem mittatur. i£L& 
■|Recipecolloqutntide.3.i.bauracb:tertia5 
*3.i.cafto:ei ariftologie rotunde fuci abfin 
tbij:omntum ana.3.S.cofti quartam.5.1 .eu 
fo:bij:fextam.3. i. fellis uaccini quantum 
ufficit ad p:edtcta fufficienda ♦ 5l9nt 
eis fief. «Cumque necefTe fuerit unum tn 0 
leo de amigdalis amaris refolutum auri im 
mittatur. IK)oc enim ualde utile exifttt do 
lo:i flegmatico t uentofitati ac fomtut z tin 
nitmtqui ex croffo uento fuerit et fu:dita 
ti que eft ex croflis bumo:ibus. Si au 
tem debilitas auditus contingit poft ieiu 
mum aut uigtUae: fueritque facies exte 
nuata: z oculi concaui eger balneum fe 
pe ingrediatur:x largio:i cibo ac potu uta 
turri in fomno fiat p:ofundio: fuper caput 
quoque aquam tepidam cum oleo fundat 
donec fanetur, fShiodfipoft ftenefun cow 
twgat:ex medicinis prinus caretur.. 
©e nermibus auris z parate animalib7 
tpfam ingredientibus. .3S* 
c 'Sm in aure fuerit titillatio z pruri 
tus z dolo:. ©emde ceciderim uer 
mes ab aureammittatur auri fucus menta 
ftri. But de folijs perfico:um. Butoleuj 
de nucleis ipfo:um • iHut aloes in aqua 
diffoluatur: z immittatur. Ifeec enim uer 
mes auris parua animalium ingredienda 
ipfam:quando erunt in aure z in ulceribus 
nafcuntur mttrficiunt. 
©e eo quod in aure figitur abfteriori 
bus ingreifum. .36 . 
c 'Qm aliquid figitur in auretoleum te 
pidum eft immittendum: z paciens 
balneum ingrediens ibi mo:am faciat: do 
nec co:pus eius modificetur, ©einde na 
nbus infuffletur condifitx teneatur anbeli 
tus donec fternutatio lequatur. 
enim fic egredietur . Si autem fuerit 
difficile: z non exierit: erit necelfe ut cum 
fe:ro: auri immilTo extrahatur. iStnod 
etiam tn naribus eft faciendumtfi quid eas 
ingrelfum fuerit:quod extrahi non polfit . 
fi aqua intrauertt: captte ad par 
tem auris illius inclinato faliat eger zz fi fi 
exierit p:ouocctur demutatio ut diximus, 
©emde tepidum multotiens immittatur. 
Iftequeboc p:o pamo eft habendum:et 
p:ecipuefi res malam babens qualitatem 
wgrelfa fue:it. i6x ea namque grauis: fe 
queturdolo:. 
©e fanguine ex naribus fluente. •57' 
c bis que fanguims ex naribus flu 
Xum retinent: eft fucus albedaru 
£i cum campbo:a fqerit in eo diffoluta 
naribus immilfus f Confert enim ei qu* 
hanc palfionem incu:rere folitus eft ante 
eam intectus / But in bo:a egeftionis. 
Sut fumatur gipfum: cinis catte de paii 
no; galle: fangumis draconis cabe: 3>e 
gi 1 z naribus mfufflentur . 
83ut licinium in eis intinctum mittatur iff Slman 4 
«ares • afumcn puluert3a 
. 171 ut alcobol cum anulo eiufde quantita 
s naribus infuffletur f fi adbuc 
uebementer manauerit:iuperiores adiuto 
fium partes apud afcellas cum iftitita: et 
COce apud inguina ligentur: z tefticuli fi 
militer funt ligandi, $ Si uero pallio in 
Ualueru: flobotometur cepbalica eiufdem 
Partis de qua fluit fanguis v' St autem 
,lec boc modo ftrictus fuerit: magne uen 
t0‘e cum igne fuperponatur uentri ab ea 
Parte de qua fluit fanguis. 
v Medicamen quod uebementer nalet 
Wangmnem confti ingendum. Sumatur 
alba z leuis qua utuntur aurifices et 
•epe naribus infuffletur fme interpollatio 
Ilejz licinium albumine oui illimtum ea in 
fluatur z naribus immittatur. 
S>eulceribus narium. 438. 
c 'Um in naribus fuerint efcare: cera 
et oleum ac adep3 gallinaceus eis 
z aquam calidam naribus in 
niane multotiens per aliquod dies odo 
Cumque puftule egredi ceperint :li 
cutium aceto fo? ti infufum in quo fal po 
ltu : naribus immittatur: ac fuper eas 
unuliter ponatur. Siccabuntur enim eje 
x non prolungabitur eorum mora. 
fi nulcera ibi affuerint :ex unguento 
cerufa curentur. 
ribus emo:ro^13 flue nafcuntur in na 
.39. 
c intus in naribus caro fuperflua 
mollis z quafi diffoluta rubea aut 
alba exorta fuerittx nares mcroffari cepe 
ruit.ac ex carne p?edicta repleri :cepbali 
Ca prius erit flobotomanda: deinde Ucini 
JJ*uex unguento uiridi quod in capitulo 
p corrodentibus carnem nominauimus: 
finiendum z naribus erit immittendum. 
Siuero iftud non fuffecerit:medica 
men acutum quod ibi defcripfimus appo 
finturrdonec ex toto mundificetur . lbec 
paflio quandoque cum ferro cura 
ur radicitus omiuno incidendo. $kedi 
ci tamen quandoque in boc erranttnam ex 
eorum cura eger maximum incurrit nocu 
mentum. ?n boc namque locotcancer ple 
rumque exoritur • cancer quando 
in boc nafcitur loco:neque acutas tollerat 
medicinae neque inciflionem que fit cum 
foro. ?mmo indiget ut fuamter tractetur 
% medicaminibus lenientibus: z floboto 
mia i uentris folutione curetur . Cogno 
fatur autem ante illud accidens fic cancer 
qutaeft durus pertingens quandoque uf 
que ad palatum.Sed cu nares ficce fmt et 
dure:nec fit in eis bumiditas aliqua : fum 
mopere cauendum eft ne bec egntudotaut 
ei fimilis: ferro aut acuto medicamine 
tangatur . Sm autem quod in naribus 
exoritur caro mollis efl flujcermtque ex eis 
bumores :z cum nares ftrmguntur inueni 
untur molles:'! cum tangantur- tractus no 
fentitur folidus :non eft timendum qum ex 
medicaminibus acutis z ferro : mederi 
potTmt. 
&>e ammiftione odoratus. .40* 
c £Im fenfus quo odoranda precipiun 
tur ammiffus fuerit :in naribus caro 
fuperflua creuerittx aer ita leuiterut prius 
attrahitur:'! oculi ac fenfus naturaliter exi 
ftunt naribus erit mfufflandus puluis a 
deo fubtilis ut alcobol: qut fiat ex condifi 
et artbamtba: z fale armoniaco . i6gro 
quoque prectpiatur ut nares uapori ex ace 
to calido procedenti multotiens apponat. 
Si autem boc non fuffeceru: quod nomina 
bimus naribus infuffletur. Cuius deferip 
lio bec eft.lRecipe nigelle fellis gruis:col 
loqumtide ellebori albi omnium ana par 
tes eqnales. lp>ulueriptur z ponantur 
in urine cameli arabici quantitate tanta 
que ea cooperire poffit: z ponantur ad fo 
lem donec ficcentur. ©einde fiant ex eis 
fief. Cumq3necelfe fuermuiumiexeisle 
tis babens magnitudinem in oleo fanfucio 
intinctu naribus imrnittaf. 0ptunu eni ad 
boc epfttt. Si aut ex boc qS narib9 imitti 
tur fortis fequaf dolo*:oleu5 de femine cu 
cui bite eis i mittat z aqua calida fup caput 
fundatur: xforbeat calida ea que bumec 
tant: ut pttfana:et quod fit de aqua fur fu VZra. 
ris:z de farina z f.milia. j£t boc quidem 
eft medicamen et admilfionem odoratus 
probattffimum: quod fic conficitur nigella 
pu!ucn3erur:denec fiat ut pulms:z mifcea 
tui' cum oleo ueteri. ©einde eger imples 
os fuum aqua reclinet caput retro quanto 
plus potent z tunc ex predicto medicanti 
ne aliquante gutte naribus diftillentur. 
Cgro quoque precipiatur ut quantum ei 
polfibile eft aerem extrinfecum interius at 
trabere nittatur. iQuod m tribus diebus 
tribus uicibus fieri conuenit. Si autem 
mordicatio fuperuenerit: fiat boc quod no 
minauimus • 
©e dolore dentium. .41* 
f 3 gtngiua cum dolore dentium fu 
erit fangumolentatz apollemofa: et 
rubea fuentque apoftematio cum pulfatio 
ne extrahatur fanguis cum uer.tofis flobo 
tomia ex cepbahca prius facta . ZZteinde 
bora aliqua dm acetum z oleum rofeum te 
neat:quod poftquam eiecerit idem iterum 
faciat. boc oleum rofeum m bore 
tencattz (i ex boc non euaferit: fuentque 
pulfatio uebemens z cum inflammatione: 
campbora z piretrum terantur :z in radici 
bus dentium ponantur. «Cumque diflolu 
ta fuennt tterum mittantur . Cotum quo 
que oleo rofeo illinitum defuper ponatur. 
duod fi dolor aliquando augumenta 
tur z uebementior fiatropij fexta pars. 3. 
i.in oleo rofeo diflbluatur. Cx quo cotum 
illinitum radici dolentis dentis adbibea 
tur. Si autem necdum fedctur : locus 
fcalpellandus efl:z fanguifuge fuperponen 
de funt. /6ingiua uero fi non fuerit fan 
gumolenta neque apollemofa neque dolor 
efl curn pulfatione: neque in facie fuerit 
inflammatio aut dolor acciderit poft falli 
dium z facietatem et poft cenam: comedit 
que ex cibo frigido multum:uenter egri ex 
pillulis cocbi)s:foluendus erit: z dolenti 
um, dentium radices ex boc medicamine 
fricande:quodficfit. Sumatur piretrum 
fmap:fceiteragi indi: bauracb piper. $in 
3iber:et ex eis putueratis dentium fricen 
tur radices . Cotum quoque eis illinitum 
fuper dentium radices ponatur • 'J&oft 
quam egcr os ex aceto in quo piretrum et 
mentaftrum atque origanum cocta fuermt 
colluerit. iH foris pjetcrca panicum fme 
millium in fartagme torrefactam : fuper 
maxillam eft ponendum. Sutejc piperis 
puluere melli commixto: dens z eius ra 
dix fricentur. Ct fi ex boc non fuflfeccrit: 
indentium radicibus bec tiriacba po 
natur .que.IRecipe caftotei :alTe piperis: 
3in5ibcns ftoracis:opij: omnium : partes 
equales . Conficiatur z adm mftretur # 
i£ger preterea per aliquantulu3 temporis 
a comellione abflmeat mane atque famelt 
cus ingrediatur balneum: z utatur motu • 
Si autem nec fic qniefcat: ferrum ignitum 
radices dena multotiens apponatur: aut 
eradicetur: Si dens corrofns fuerit: 
repleatur :ejc medicaminibus que nomina 
bimus: et quia funt corrofiua: aut extra 
batur * 
22>e extrahentibus dentibus z confrin 
gentibus. .45* 
m Cdicamen quod in dente corrofo 
ponitur: ipfms fedat dolorem: ac 
ipfum confringit .Sumantur kebikegi: z 
piper: t ti ita ex alcatrano:confpergantur: 
z impleatur ex eo. 
$&edicamen quod dentes debiles ac 
dolentes qui funt extrahendi erradicat. 
Cortices radicum mori:z radicum cappa 
ris:z piretrum: z lac titimali: atque lac: 
ana bulle:z arfenicum rubeum :z radix 
loquintide fumantunz trita ex tanto aceto 
quod eis fulficiat confpergantur. iScetum 
quoque per ebdomadam unam femeli die 
ut prius addatur. qp»oftboc dentes in cir 
cuitu fcal pellentur z ex predictis decies in 
die epitbimentur: donec ad mouendum 
fmt faciles :z fic extrahantur. Slut fiat 
epitbima ex fece aceti acutilTimi per mul 
tos diesiz poflca extrahantur. tSut rane 
flumales tn oleo coquantur donec dilToi 
uantur. Cumque necdfe fuerit: dentium 
radices fcalpellentur :z ex oleo multoties 
inungantur: donec facile mouen poflint: 
poftea cum inftrumento extrahendi dentes 
euellantur. gllman* 
&e dentium congelatioe z ftupore .45* 
P ©:tulaca: z amigdale amare mafti 
centur. giut bis limilia. Slut fiat 
fricatio cum fale z mafticetur cera. 
dedentibus qui dolent cum are frigi 
«a tanguntur, .44. 
0 Ileum calefactum in panno defu per 
P eftponendnm. Slutuitellus oui af 
atug calidus multotiens mafticetur. t3ut 
jalidum panem multotiens mordeat. Slut 
, t fricatio ex balfamo. But ex oleo de li 
110 ftlueftru 
decola. ,4?> 
l 3 pullule fuerint rubee: fumantur * 
tHntere anulufpodiplencium ejccozti 
Cata? feminis portulace: coriandri ficci fe 
feue de mecba:omnium ana partes 
equales campboretparum. *6x bis pulue 
friatis fiat fricatio cum aceto mixta: z 0 
leorofeoxaqua rofata in ore teneantur: 
et fanguis minutio cum uentolis fiat 4 
®lbe ubi fi fuerint puftuletcu fale z mei 
:e fucentur:! firupus acetofus uioretenea 
lqr* Qutalmun. 
d>e gingiuis fanguiitolentis. »46. 
c £Im ex gingiuis fanguts fubtilis 
afiidue manauerit: z utriufqne arfe 
nci.f. rubei x citrmi:calcis:gallaruin.&lu 
minis omnium partes fumantur equales: 
ex quibus putueratis x cum aceto imx 
tisipaiui formentur trocifci. Cumque ne 
eefle fuerit : ex eis fumatur 
quantum eft fexta pars.j.i.x fricentur gin 
giue ex eo optime:-! permaneat fic paruj. 
deinde teneat oleum rofeum in ore. igft 
eiU|n boc mirabile ad banc egritudineni 
CUrandam et putredinem :z berpete* eftio 
qui eft in ore. 
d>e cafu uuule. 
c <3m eger fenferit aliquid radici lin 
* Sue fue infiflere. Slut gutturux cu$ 
ul:etllr aperire os et extrabere linguam 
uuula eius ia m efle fluxa z elogatatramecb 
et fal armoniacus fumantur :z bene pulue 
rijata cum mftrumento infufflandi fuper 
uuulaj mfufftcntur z ex eia in fumttate pre 
dicti mftmmenti aliquid ponatur :x radici 
uuule cum eo dirigatur : z ipfa cum inftru 
mento parum exterius extrabatur. aut 
granatum acetofum cum pulpa fua tera 
tur: et fiat ex eo gargarifmua. (Quod fi 
diu pei manferit taliter: x elongata fue 
rit. para fuperior fubtiliata et 
caput eiua rotundum fuerit: tunc radicit9 
erit incidenda . Cauendum tamen eft ne 
antequam ita ut diximua fit difpofita in 
cidatur . *£x boc enim fequitur quando 
que fanguinis fluxua qui conftringi non 
poteft . 
t&e fanguifugta que ingrediuntur gut 
tur, ,45* 
c aliquis in gutture fuo tttilatio 
nem fenferit :z fanguia fubtilia inde 
manauerit: extimandum eft tunc fangmfa 
gam tn ore elTetet precipue fi aquam loci 
in quo fanguifuge fuerint: biberit. i0s 
igitur egit eft aperiendum:-! lingua extra 
benda z inferius premenda et guttur in fo 
le eft mfpiciendum:x fi fanguifuga in loco 
propinquo pendere mia fuerit cum forfici 
bua quibus fagite educuntur excrabenda 
erit. iQuod boc modo fiet:caput a quo pe 
det eft ftringendum z fic extrabatur.lQuod 
fmon fuerit manifefta: eger multotiena 
gargarijet fmapim cum aceto: quia de lo 
co tn quo eft mouebitur . JBut fiat garga 
rifmue ex aceto z afataut ex aceto z fale . 
iRigella p:eterea z fmapia trita: mfufflen 
tur gutturi fiat et gargarifmua ex fuco ce 
pe. Si autem poft eiua cafum remanfe 
rit egro fanguinis refudatio :fiat gargarif 
mua ex apojimate in quo corticee granati 
x balauftie:x fumacb:cocta fuerint:x guttii 
ri infuffkntur puluis de balauftqs z tbure 
x fanguine draconis:-! anubo. Si aut 
fanguifuga ftomaebo anexa fuerit: medica 
mma qbus uermea expellunf fumat i potu. 
<6x bis & que fangmfuga exire faciunt :eft 
ut eger balneum ingrediatur z moretur in 
eo donec magnam patiatur fitira : z tunc jCra. 
aquam in niue incrigtdatam frtgidilfimam 
fcilicet m ore aliquamdiu teneat. Cumqj 
ceperit tepefieri: eam ejcpellattt aliam fu 
mat. Sanguifuga enim quandoqj uemt ad 
os frigiditatem querendo. 
22>e bis que guttur ingrediatur (iue fint 
fpmefuieos. *49* 
c Vim illud quod guttur ingreditur et 
infigitur in eo aut mert:fuertt bolus 
magnus aut eius fimile. 2be bis que non 
babent fruftra fcilfa contenta in eis aut a 
cuta:confert plerumque percutere egrum 
in collo • Tp>ofterws multotiens: et aqua 
fepe trabicere. enim defcendet 
inferius. £ger quoque balneum mgre 
diatur z oleum multotiens traijciat. (Quod 
poftquam factum fuerit : magnos deglu 
tiat bolos. {Quod fi non deicenderit m 
ftrumentum quo buic fimile inferius du 
ci confueuitnn os mittatur. <6ft autem m 
ftrumentum illud de plumbo :quod cum fit 
reti fimile^: eft longum gibbofitatem in 
fe babens. 
©e grauedine lingue. *So. 
c Vim lingua afq3 alifs membris gra 
uedinem pafla fuerit: z eger neque 
feb:em neque acutam incurrerit egritudi 
nem:fal ammomacus:* pipem jmjiber: 
z finapis alba ac piretrum z ftafifagria :z 
bauracb atque origanum:* fal inunm :z ni 
gella:z fanfucus ficcusrfumantur z m aqua 
coquantur :z fiat ejc eis gargarifmus. Ca 
ueat tamen paciens ne ejc eo aliquid traij 
ciat: aut eger ietunus multis diebus gar 
nabati. ©ut fiat gargarif 
mus ejc aceto z piretro. qjboftqg uero gar 
ceflauerit fumantur faf armomaci 
piretri: piperis: finapis: omnium partes 
equales: z ejc eis bene pulueri$atis: lin 
guadiucius frtcetur. (Quod fi cum lin 
gue grauedinetauditus ac reliquorum fen 
fuum grauitae fortis affuerit: fiat egri ca 
ratio fecundum doctrinam qua paralifis 
curatuf • Si autem loquella in aculis 
febribus aggrauata fuerit :z uideris ipfam 
cum grauitate in loquela extenuatam: el 
abbreuiatam z rpafmaramtaqaa calida ab 
alto fuper fpondilles colli :z auris princi 
pia fundatum cum oleo fricentur . *£ger 
quoque oleum tepidum in ore tenere debet 
et fi diu eft ejc quo loquella mmui non celfa 
uent uf etiam feraper confidcraudum eft au 
ligamentum quo inferius lingua connec 
titur: maius fit quam debeat • {Quod fi 
ita fuerit ejc eo parum eft incidendum vt & 
gi puluerijatum immittendum. 
2be liguaque adeotumefcit ut os egre 
diatur. *Si* 
c ?3ra contingit linguam adeo inflari 
ut pre magnitudine os egrediatur: 
fricanda eft ejc cepis: aut ejc citri acetoftta 
te. ©ut cum ribes: aut ejc granato aceto 
fo donec faliua multa ab ea profluat. Iteoc 
namque modo detumelcet:? ad primam re 
dibit menfuram. Si autem non fufficit: 
fiat fricatio ejc fale z aceto z fi necdum fuf 
ficu: fiat minutio ejc utrifque cephalicis 
prius: et poftea ejc uenis que funt fuh 
lingua • 
E»e glandula que fub lingua nodatur et 
uocatur ranula. ,52. 
c fub lingua glandula nociua fo 
erit in principio ejc fale armomaco 
et gallis fricanda eft . Si autem uetufto 
fiat : ejc medicamine gmgiue fanguino 
lente fricanda eft : quod eft medicamen 
acutum. £ger autem acetum z falem 10 
ore teneat. 
©e apoftematibus accidentibus io 
lingua. .Sj* 
i Sta eifdem funt curanda: ejc quibus 
cola quas fupra nominauimus: z fi 
nancia fanantur. 
S>efinantta. »54# 
c lim in gluttendo fentif anguftia ad 
e paflio que fmatia uocatur. Cuius 
grauitas uel leuitas fecundu anguftie quao 
titatem:dep;ebendi poteft • Cumque cum ©Iman« 
iiallc!cn?1 Qn3aftia fuerit in facte etocu 
z repletio : tn principio cura 
ms ccpbalica flobotometur z gargarif 
fuco granati mu3i cum carnofuate 
ua ■ lat. &ut C£ mori de feni: z poli 
°°c fiat garganfmus cum aqua rofata in 
Ua fumacb fuerit infufum. [Quod poli 
Uarn per tres dies fic factnm fuerit:x uen 
er ex fuco fructuum ficut prunorumitama 
ludt;caiTle fiMe:x terrantabin folutus fu 
: fiat gargarifmus ex ap05imate ficu 
. 1 irinarum: z paffularum. 2lut ex me 
p a cafiie fiftule :cum idromelle. [Quod 
in?a^10 wucterauerit: c% gargarifmis et 
Sufflatione fortium medicaminum que di 
luri fumus curanda erit • Si autem 
n facie non fuerit rubedo flujceritque ab 
*e multitudo et eger fuerit bumec 
70; in principio foluatur uenter ex co 
)l)3:x fiat enema ex clilleri acuto quod 
pr! capitulo de apoplexia nominauimus• 
tamen paltio inceperit: fiat gargarif 
Sus ex firupo acetofo :aut cum idromelle: 
et pipere: et oximelle z deinde ex almuri 
nabati. 5lnt et gargarilmus ex idromelle 
et Anapi. de bis preterea que male fi 
nancbie conferunt : efl ut ex uenis que 
unt fub lingua fiat minutio: et ut uentofe 
b que fcai ificatione tn collo ponantur et 
Pttbimetur collum ex meile anacardino 
anec uefice in co generentur:x fiat garga 
nimis cum finapi: z gutturi fiat inMa 
pla: eX boc medicamine q6 fic fit.Sinapis 
al ammomatns: piretrum: nitrum: afa pip 
jnentaftrum fumatum ex eis cum idromel 
«e fiat garganfmus. 
de tufci. ' 
e Zdm tufcis accident fueritque afpe 
ra z ficcatz cum rubedine z calore 
muroba uiolatum et ptifana tribuen 
ba erunt: fabas quoque excorticatas et 
JPinacbia cum oleo de amigdalis dulci 
in comeftione accipiat. 5n ore $0 fem 
Ponere debetpillulas blcbicbas.SqUe 
quam bibu firupus uiolatus eft ad 
. 
Confectio pillularum bicbicbarum. 
♦‘ft.fuctliquirfcie: juncti albi': amborum 
ana .j.io.anudi dragaganti tamigdalai 115 
dulcuim excorticatarumomnium ana.5 .S. 
ex eis cum mucilagtne feminis citonij: con 
fperf.s informentur pillule ♦ (Quod fi 
cum tuffi multum affuerit Iputumrquod cum 
ejcpuendo expelli non poteft : nocumeu 
tum infert :fed neque febris: neque uebe 
mens uentris folutio ipfam commutantur: 
ex bistrocifcis dandum eiu infirmo . 
iQui recipe feminis feniculi: feminis api): 
fuci liquiricie: capilliueneris : amigdala 
rum: omnium partes equales. *6x bis 
cum mucilagme feminis Imi confperfis 111 
formentur trocifci ejc quibus.?.ii) .tribuan 
tur . decoctionem autem quam in bac 
cgntudme utendum eil,:m capitulo de ca 
tarroiam defcripfimustcut tamen.j. S. ca 
piUiuenerisfunt addende . iQ.uod fi 
tuffis antiqua z nociua fuerit a<4eo npegi Q 
in nocte dormire non permittat . c \p>illu 
le ftoracine funt dande: que recipe mi2re 
ftoracis:opij:omnium partes equales: in 
formentur ex eis pillule ad lupinorum fi 
militudmem: ex quibus una: aut due pa 
cienti tribuantur. Ji\ potu uero fumat: 
firupum de papauere: et comedat femen 
albi papauens cum jucbaro .fiQui banc 
preterea patitur egritudinem uitet in co 
melhone acetofa:falfa:pontica acria atque 
tfTsuffumtgtum ad antiquam tuflim z fpu 
tum fetidum:quod. 
ari(lologie:mirre:ftoracis: galba 
ni olum partes equaf arfenici rubei ad pon 
dusomnmm . ex bu 
tiro uaccino oonfpergatur * /6x quibus 
magdaleoes ad pile parue fimilitudinem 
informentur : et cum neceffe fuerit ime 
tunio ex uno eorum per traiectonum fuffu 
migetur • 
deafmate# *S6, 
c Z3m aliquis affidue patitur tuflim: 
et aerem rattrabit quemadmodum 
fit poli curfum. iHut poli uebemente3 mo 
tum: cu lacet fupinus e(l ei detertus:fed 
cum fedet efl et melius, decoctio ei dada 
eil que.Tfc.ficuum citrinaru5.3.io.dacttlo^ &ra. 
maiorem bumtditatem babentfum:femm(s. 
api) :femims feniculi: capilfueneris liqui 
ricierjfopi :prcfl]j omnium ana.3.S .coqua 
tur in tribus libris aque dulcis donec rede 
ant ad imam z coletur. S>e bac uero de 
coctione tribus diebus egro m potu tribu 
atur:cum pondere duorum aureorum : bu 
nis confectionis que.Tfc.liici liquiricie :pio 
pi capillmeiteris : omnium ana. 3 .io.co? 
dumeni:piperis amigdalatum amararum 
ariliologie rotunde leminis urtice: omni 
um ana.z.S.mellis difpumati quod fufftcit. 
Ibec enim confectio fuperflmtates que funt 
m pectore mirabiliter ejcpellit: z eft opti 
ma.i2>anda eli itaque per ebdomada unu3 
continuo : deinde eger poftquam come 
derit fmapirn z meltuomere cogendus ell 
z uenter ejc bis pillulis foluendus que re 
cipiunt. Sgarici grana ordeuig .colloqui 
tide mterioris:grana ordei. 6. elacteri): 
grana.4.fuci ltquiricie.?.S .fiant ejc eis pii 
Iule: z fufficiunt ad dofim unam. qp>oft 
boc quoque iterum redeat ad bibendam co 
fectionem z decoctionem fumendam iz po 
ftremo ad uomitu mx uentris folutionem 
ut prius. Iteoc faciendum eli: donec eger 
fanitati reliituatur . tamen a 
cibis crolTis :x liipticis: x acetolis ablii 
neat . 
£>epleurefi. 47 • 
c Xf}m aliquis lub collis fuis dolorem 
fentit pungitmuz x proprie quando 
ficcara patitur tulnm :x febris:ejcpettt ut fi 
dolor fuper partem collarum x furculam 
tendit fiat minutio ejc bafilica eius partis 
in qua ell dolor :nifi totum corpus multo 
fanguine repletum fuerit. iCnnc enim ejc 
latere contrario fanguims detractio facien 
da ell . iSgritudo quoque fi iam per ali 
quot dies a fui principio infeflauent egru 
flobotomia fimiliter a parte dolente faci 
enda eft.ifl&elius tamen eff ut flobotomia 
fiat: deinde aqua ordei cum 3Ucbaro affi 
due tribuatur. fSt fi uideris tuffim eius 
uebementis ficcitatis:da ei in diluculo om 
ni die iulep: deinde da ei in potu aquam 
ordei. *6c fi eger fuerit debilis nutriatur 
cum pane x ejc 3ucbaro * Si autem fortis 
fuerit:aqua ordei ufque ad diem quartum 
fufficeret. Cumque fereare ceperit: decoc 
tionem quam in capitulo de reumatifmo 
nominamus cotidie fumat ante quam aqua 
ordei bibat:donec fanetur. Si autem fe 
bns x acuitas perfeuerentix eger in 
atione difficultatem paciatur :detur decoc 
tio quam in capitulo de aimate nommaui 
mus:quod fimiliter ell faciendum cum fani 
ei fit ejccreatio. iQuod U in principio paf 
Iionts quod excreatur nigerrimum aut ual 
de cunnum apparenx fic permanferit:x fe 
bns non qmeuerit neque ctflor ufque ad 
diem feptimum timorofum ell . cSt ficum 
boc toto aeris attractio non allemetur m 
majcillis rubedo z m oculis llupor morti 
eft propinqu9. Si autem ejcterlus in late 
re apparuerit rubedo:aut apoflematto: et 
cum premitur locus dolet:ponatur defuper 
uentofa aut emplaftrum ejc fmapi: et ficu 
bus z dimittatur ibi donec locus ulceret * 
g>e bis uero que e* errore ftolidorum ad 
augumentum nocumeti accidunt banc egri 
tudmem patientibus eff :quod cum dolor 1 
principio lentitur lub colus elimant crof 
fam fore uentofitatem ideoq3 elactuanum 
diamufcum aut ei fi milia egro tribubnfiu»* 
cumque omnino interficiunt. Ifrec pallio 
uocatur birfen cuius caufa ell apcfrema q3 
oritur interius m cofhs ypocundi iorum. 
i2?e peripleumonia. 4$ . 
c 'Qm bomim fuperaenerit febris et 
in anbelitn tantum patitur conftrtc 
tionem ut fe prefocari putet :z m majalis 
ita uebemens fu rubedo ut tincte mdeaiu: 
et anterior pectoris pars dolet: tuffis ad 
eff :z quod cum ejcreatione emittitur C)ci 
flit fpumoium z m pectore fentitur graui 
tas line punctione z fine calore :cui o/r.ma 
hec accidunt acutum m pulmone patitur 
Qpoftema:x uocatur bec paflio penp-euriio 
ma. Jn principio igitur curationis eius 
bafilica minuenda eli:demde eger ejc eis 
quibus medicatur pleurefis curandus ell* 
Ebe fanguims proiectioneconfputo line 
uomitu z line rafcatione. 4^» 
c fanguis cum rafcatione aut par 
no fomtu qui fit fine tuffi egreditur 
non ell egro mde timendum, lactent eru 
fanari gargarizando ea que in capitulo de 
fmancbia nommauimus:x regimen lubtiUa 
do. Cum uomitu quoque Ii exierit tau 
guisnon magnum affert timorem. Curaf Slman f 
flobotomando egrum: z fi come 
itiptica:ficut fumacb:x fucus nue acer 
tfiim • P°tu P*etcrea fumat ex boliarment 
b mmi arabici:balauftie:fanguis draconis 
uns omnium partibus equalibus dentur 
X rob fimplici de citomjs. iQui 
uidam autem folet accidere fanguims exi 
8 cum interpolatione :ex quo nullum fen 
f:Unt nocumentum immo remedium:ideoq3 
c eft dimittendum ♦ 1Q6 fi cum tuffi fuper 
fangumis egrelTio: eft timozofum. 
t tamen incipiendum in curatione egri 
flobotomia ex bafilica. Scinde ex tro 
cis iftig ln potu tribuendum que.Tfc.tbii 
8 fanguims draconis amborum ana .3. 
J.t terciam:karabe.5.S.ematbitis terre fi 
g ;ate:amboju ana*5.x.alummi8.3*ij.‘i.S. 
bi«aU^le ♦3*iU‘Opij*3.ij.ranut feni.5.1). ex 
8 omnibus fiat trocifct.x. de quibus co 
le unus: m potu fumat cum luco e3imi 
aio:i8 aut po:tulace* i£t fi egritudo uebe 
ena fueritialius circa nocte dandus eft. 
quoq3 ac coxaru3 partes fupe 
2*s funt ligande z extremitates friedde 
Jactus etiam p:ecipue fi i eo fiient locus 
predictis cum aceto z 
epitbimetur. iSius preterea cibaria 
cum uue acerbe z fumacb z eis fimilia ad 
* babeant:x paciens fupinus iacens: 
_tcrra ftgillata aliquid poft aliquid paula 
comedat. 
,60. 
c aliquis carniu diminutione3 pa 
np T f tl uldotur poft tufii3 eX cromea paflio 
br ngumi8 aut ,aniei Procedente 
nir, tTlln potu tr,buatl,r • ft tnue 
tes i no" capjinu cum pauco 3ucba 
dandueft . quo etiam panem fepe 
comedat:ipfumq5 quanto plus pot: loco a 
m potu fumat. Qinum to fubtile z tem 
tnbuendum. iftutri 
aute egrttfit ex carnibus auiumt-c 
edina. pzeterea ante comeftionem z 
balneum ingrediatur qd non fit calidu 
tepidum:! tn feini cupio mo:am factat, 
«mmopere uero cauendum eft: ne uenter 
luatur. Cui tamen fi folutus fuerit: c% bii 
8 pulueris bibuione fuccurrendum e:que 
arabici:fpodij:boliarmem: femi 
mirtint:ommum ana*3*i.fiat ex eis pul 
ul0 de quo tn die.j.uf. cum firupo de papa 
uere albo:aut rob mirtino dentur: bui9 quo 
q3 pulueris btbitio: ommbus uentris con 
Unctione indigentibus qui tufltm paciutur: 
remedium alfet t« Cui plerumqj addantur 
jcilocaracte de ftria: z bdellium de mecba • 
l&uod fi lac egro feb:em generauent: aufe 
rendum eft ei lac z tipfana quoufq3 febjis 
recedit danda* ©emde lac ei de nuo uibu 
endum. fi febris iterum redierit: temo 
to lacte: tipfana eft danda: 'jftoft cuius re 
cefiionem: ut pnus ad lac e redeundum. 
Iboc aut femper eft faciendum cu neceflitas 
urget z uenter lummopei e cuftodiendus ne 
foluatur • 
£>e tremoie co:dis * *6u 
f 5 cum co:dis tremo;e: fuerit pulfus 
uelocitas % febns: eger ex bafilica e 
minuendus :z trocifci cdpbozatius fucoma 
lotum acetofo?:m potu funt tribuenduque 
cucumeris: curoli endi 
uie. ilactuce:pottulace:rofarum: fandali: 
albr.ommu partes equales: z pto uno quo 
q3 pondere aurei unius ex eis fumatur: ca 
pbote trium grano? otdei pondus: eje qut 
bus cu fuco maciano? confectis fiant troaf 
cude qbus in potu cotidie unius aurei pon 
dus:quaqs die tribuatur. 1Q6 per duas eb 
domadas fieri conuenit. Si aute3 bec non 
fuffecerint lac de quo butirura fit extractu*: 
ud bibendu detur. |pfc uero nutriatur ex 
pullis cum acetor! fuco uue acerbe txcxa 
cetofo. Sirupu pterea acetofu3 de 3ucbaro 
factu:bibat. Si aut cu cotdis tremote n fue 
rit febris Srocilci mufeati in potu fumat q. 
'iRecipe mafticis:fpice:jciloaloes: cinnamo 
mi:gariofilo?:gaUie mulcate: nucis mufea 
te: cubebe:cardamoni maioris z ibelobe: 
cotticis citri: omniu ana pondus unius au 
reumufet fexta .5.1. ex bis omnibus cum ui 
no redolente confperlis:fiant trocifci. |&ij 
autem trocifci conferunt fmcopi: z tremori 
co:dis. 
d Jamufcum p:eciofum:quod ad finco 
pimrz trifticiarmx cozde tremojem: 
z cinnamomi: 
feminis ojimi maio:is; feminis 031011 gario Era • 
ftlatnfemims melifle:femims fifimbritfemi 
nis fanfuci.macro piperis: omniu3 partes 
equales:ex quibus omnibus pulueri3atis. 
3.jc-fumantur:margaritarum minutarum co 
ratos rubei: karabe:fete crude: been albi:! 
rubei:folt):omnium mufcitubatia 
corcomj puri.3.5. conficiantur cum meile 5 
mirobalanistkebulorum. feoc enim elactu 
arium ad frigiditatem ftomacbux digeftiue 
egritudmem:optimum exifttt. 
©c paflione collerica • .62. 
- c Zdm paruus dolor punctio z triftitia 
alicui fuperuenerit; affaerintq3 cu ea 
ucl poft tpfam uomitus z uemris folutlo: a 
qua calida multotiens continue in potu trt 
buatur:! fi adbuc pei feuerauerimtuomitus 
z uentris fluxus aqua calida iterum detur • 
Sedabitur enim pallio. Cum autem egri 
tudo quieuerit eger balneum ingrediatur: 
in quo p unius bore fpacium moref. i6gref 
fus autem de balneo: leui alatur nutnmeto 
deinde dormiat. Sed licet uomitus z uen 
tris fluxus uebementes fuerint: z fmtboma 
ta terre facientia fuperuenerintmon tamen 
eft timendum: immo cum medicaminibus 
que ego nominabo fuccurrendum. ?npri 
cipio itaq3 trocifci de olibano cum aqua z 
mue: z rob granatorum dentur femel: qui 
item etiam funt dandi fi uomitus non cef 
fauerit. i2>uoq3adiutoria z cope in fapmis 
partibus ligentur: z aqua in niue infrigi 
data fu per crura z pedes fundatur: z in ip 
fam etia mittantur. lenter quoqx ex fan 
dalis:rofi3 campbora: gallia: aqua rofata 
confperfis epitbimetur:! pannus aqua ro 
fata in niue infrigidata infufus defuper po 
natur:qui poftquam tepefactus fuerit: eft 
remouendus z alius ut prius defuper mit 
tendus. Bd potandum autem paulatim tri 
buatur uinum uetus temperatum cum rob 
granatorum z [quando uomuerit iterum tri 
buatur. inanem quoq3 in fuco granatoru3 
infufumtcogendus eft fumere CU3 uino z co 
inedcre. fi uomuerit: iterum dan 
dus eft donec quiefcat ♦ iSluod fi ftncopis 
fuperuenerit mufcus cu uino dare conuent 
ens eft: mde inferendo z fucus carnis edi 
ne ! pulline:cum pauco citoniorum fuco in 
uino mixtus:m potu eft tribuendus, 'Jfculli 
pretereafunt aflandi z ante nares tpfiu® 
difcerpendi: tbus etiam dandum eft ut tp 
fum mafticet:! paulatim trabiciat. (St p® 
ftremo bolum corafcenum cum campbora 
conditum tribuatur, i&utcqutd autem 5 bu 
tus paflioms cura nunc ufque 
S>onec uomitus fedetur: z ftomacbus cibu 
recipiat: fieri conueuit. uero 
ftomacbus ipfius recipere cibum poterit. 
iButriendus eft eger:! parum uini ueteri* 
bene redolentis in potu fumat: z dormii 
incipiat. 
iCrocifcus de olibano ad uomitu dicti# 
IRecipe boli corafcent: tburis: amboruffl 
ana.j.)c.cubebe:cardamomi:ambo:u5 ana*■ 
5.u.x*S.campbo:e:gallie:gariofir:omniu$ 
ana fertam.5.1.fiant trocifci pondere aurei 
unius . fei enim uomitui multum conferut * 
iRob de granatisifacus granatorum acete 
forum fumatur:! per noctem unam aut ani 
piius dimittaturidonec quod crolfum eft 
fundo refideat ♦ S>einde coquatur z diTp11 
ruetur donec lulep limilitudmem babeat:in 
quo ab igne depolito adbuc tamen calido * 
mente uiridis ftipjtes mittantur: z in 
manere dimittatur quoufq3 infrigidetur. 
Cumq5 infngidatum fuerit:extrabaf. 
cuuis fimilitudmem firupus de cttonijs ! fi 
rupus 6 malis mactanis fieri conuemt. & 
autem uomitus bora aliqua nimis inualu* 
nt z fuperfluerit magna uentofa ftomacbo 
fuperponatur. 
£>e bis que confortant ftomacbum: *c* 
borum perfitium digefrionem. M' 
c 'Qj ftomacbi debilitas cum pauca fi 
ti:! tarda cibi de ftomacbo 
net! accedo rutu fuerittfuerintqj omnia ae 
cidentia bec parua neque fueriut uctufta; 
ftomacbus CU3 trocifcis de rofis erit curat* 
dus. &e quibus eger cotidie in mane p°n 
dus aurei unius .!.S.cum .?.i. decoction*? 
de feminibus fumat, i&ecocuo autem 
minibus bec efttfumatur cimium nabatfr * 
ameos: z bulliam in miua donec aqua fiaf 
rubea de qua preterea cum trocifcis dcj° 
fis ut predictum eft in potu tribuatur. 
cifci uero de rofis funt:qui.*&. pulueris 
farumrubearum.3.it|.jciloaloes: fpice: 
• ftice:filocairie:fqmnanti:cinnamomi: ab™ Slman * 
tbu omnium ana.3.1. confpergantur ejc ut 
0 ueteri:! informentur trocifci. TRutriaf 
f Cr°i5C l0 9ue clt0 digeruntur z paucoru 
•unt buorum: ac paucarum fuperfluitatum: 
9Ue etiam ejc redolentibus z feminibus fint 
pudita ficut funt calagie z mutagenat. 5p 
,e quoqj ante comeftionem multo utaf ejeer 
clcl° x aquam minus (blito bibat: x poft co 
toeftionem multum dormiat. S>e uino quo 
95 ueteri:! puro: parum bibat totamq5 nu 
Jocationem minuat. iQuod fi bec acci 
deutia uetufta fuerint. <6lectuarium diaci 
electuarium diaolibani amborum ana 
Ul}iU8 aurei pondus:cum.f. una ueteris ui 
*u Puri in potu fumatur. ‘iRegtmen aut ei9 
lt ut predijeimus • 
Electuarium dtaciminum . 
Recipe cimini carmeni .3.C. 3in3tberis.3* 
rute bauracb:pams 
®mborum ana.5.jc. lteec omnia Cum meile 
Spumato confitiantur: z det de boc elec 
toario fi uenter ftrictus fuerit. i&uod fi fo 
‘«tus fuerit uenter. Alectuar 1115 diolibanu 
el* dandum. Cmus deferiptio m capitulo $ 
Pentris folutione continetur. autem n 
tt*fecerit:fquama ferri cuin' uino tribuatur. 
Scorta autem ferri bec eft • 
Recipe feminis apifrfemints feniculi: ani 
:ctmini:ameos:amude: origam keifim:ca 
*ji:lemmis conandrumelano piperis: ma 
0 piperisteinamomi tburisdpicis: gario 
orum nucis mufeate: ciperi.3in3iberis: 
mniU3 anatpondus aurei unius: fcorie:au 
eos.jc.ommbus uini addatur:! 
coquatur donec ad medietatem redeat:! co 
fctur deinde eger: de boc firupo poftquam 
flabitur pondus.3.^.cotidie bibat:! mi 
lricattonem alemet. l&uod per tres ebdo 
faciens:caueat fibi ab acetofis:! a 
ictibus recentibus:! ab aqua frigida: ui 
flum uero menfuraie bibat. 
h Emplaftrum ftomaebum confortans x 
Calefaciens. 
: abfintR.ca 
mum «romaticum:mafticem. &f. bis cuj 
mno uereri z fuco citontojuj confperfis em 
plaftrum fu per ftomacbu ponatur. (Bd boc 
preterea confert: ut ftomacbus frtcado in 
ungatur ejc oleo quod fit de fpica nardi: X 
ctpo:t ut lana carminata in predicto oleo: 
calefacto inuoluta fuper ftomacbum ponaf 
z cum panno ligetur. i£ger quoqj uimy ue 
tus bibattaut muiaimaut y dromel • 
#£Mua autem boc modo fiat • 
Sucus citoniorum meorum fumatur: 
z per diem z noctem ut refidere pofiit: di 
mutatur:1! coletur, ©einde eius quod cla 
rum eft partes due fumantur jucbari pars 
unaruiniueteris una:! incipiat coqui fuaui 
ter z difpnmari:donec in iulepifinnlitudine 
tranfeattpoftea pro una quaq3 libra ejc to 
to fumantur fpice: cinamomi: 
gariofifcommum ana.3.1. mafticis.j.ij.om 
ma bec m panno ligentur:! in 
tus du calidu eft mittant: z cum infrigidari 
ceperit pannus ejurabatur z ejcprimatunS 
inde ftrupus recondat. i&uod fi digeftiue 6 
bilitas fuerit cum multa fui:! paucorum ci 
borum appetitu z fetido ructu: firupus ace 
tofus de citonijs bibatur. 
Strupus acetofus de citonijs. 
•fySaci citoniorum acetoforutn: partem una 
3ucbari albi: partem nnam:'aceti clari quar 
tam partem unius: coquantur omnia fimul 
donec infpiflentur. Cft aute firupus ifle fto 
macbi cofortatiuus z ad fuas peragendas 
actiones iuuatiuus: z uebemtia iflamatiois 
z mcenfionis que in eo eft fedat. %ri ro 
nutricatiofitresin qua fimul congregatur 
acetofitas z ftipticitas ut eft caro cum fuco 
uue acerbe cocta:! cum malis macianis fi 
militer cocta:! cum ribes:! frigidaejt albu 
lem ! amofofi:! illis fimilia et cibis* 
ifto preterea detur puluere pluries: ut traf 
glutiat: rubearum.j.jc. fpo 
eius .3. 
duarum cum fuco granati tmi3i: z cum firu 
po acetofo de citomis. fei autem cum boc 
quod dicimus fuerit m corpore crtenuatio 
! inflammatio: egro lac z aqua ordei dada 
funt. quoque ejc berbis bumectanti 
bus eft nutriendus ut funt lactuce: malue: j£ra. 
cuairbite:citroli:carncs edorum:* agnoru 
lactantium z pifces recentes ♦ 26alneum 
preterea ante quam comedat: z podquam 
comederit:tmam cotidie ingrediatur: z m 
num clarum ualde temperatum bibat: z alfi 
due utatur quietem motum z exercicium ut 
tet: fuq5 totum eius regimen ut eius q cor 
pons croiucicm adipifei defiderat: z fi cum 
bac dtfpofitione inflammatio fuerit z incen 
fio uebemennflima:domacbus ex rebus fri 
gidio eris liniendns:*z aqua ordei danda« 
Sitq5 eius regimen ut etbica babentis. 
»2>e dolore z apodemate domaebi .64« 
f 5 cum dolore domaebi adfunt tribu 
latio z naufea:egro aqua tepida \ po 
tu c tnbueda:x ut uomat prectpiendum z fi 
boc n fuffecertt » lenter ex yera pigra fo! 
uatunque. Tfc.pulueris rofarum rubearum: 
fpice madicis: xilobalfami: carpobalfami: 
cinnamomi:xilocaflTe:afari.omnium ana.3* 
S. aloes clcotrenfis duplum omnium: quod 
bene tritum cum aliis mifccatur medicinis 
tritis z cum panno fericino fubtilifllmo cri 
bellatis:quarum trituracio cu aloe fecundo 
iteretur. Cuius dofis Iit a pondere duoru 
aureorum ufque ad.3.ij* fegro quoq3 coti 
die detur panis in uino z fuco mali granati 
infufus z in firupo acetofo de citomjs. 
©nod fi cum dolore fuerint ructuum multi 
tudo z extendo atq3 fingultus:egro electua 
num diaciminum:* de calamento:* alie co 
fectiones que uentofitate; difoluere confue 
uerunt: que m capitulo de colica nominabi 
mus danda ei unt. Cibaria uero eius fint 
calagie: z mutagenat: cum feminibus uini 
ueteris puri parum bibat :x utatur motu:* 
ingrediatur balneum. Stomachus quoq3 
ex oleo de neridem ut dixtmus in panno tn 
uoluto uaporetur • Si autem cum dolo 
te domaebi fuerit febris: z apodema mani 
fedum:x cu3 tangitur fentitur calidus: eger 
prius ex bafilica flobotometur: z loco dole 
ti duo fuperponantur fandali z rofe: z eam 
pbo?a cum aqua rofata: z fuco atoniotti?* 
iRutrimentum uero eiustnon fit nid fola oz 
dei aqua z cudodiatur a carne z uino: z co 
fectiombus que de meile fiunt: z bibat fu 
cum granatorum mujozum z rob de fracti 
bug frigidis. Curnqj caloris uebementia 
fedata fuerittegro cafTia fidula in fuco endi 
uie diiToluta z bulita ac difpumata:ad bibe 
dum detur. Cum autem egritudinis dies 
elongari fuerint z calo? omnino quieuerit 
fi remaferit apodema cum duritie, f&ji boc 
empladro epitbimetur locus: qS 'iReripc 
uiolarum ficcarum.3.t.rofamm rubearum* 
jA.fpice odorifere mafticis: amborum ana 
j.iij.cipcri fquinantitcalami aromatici: orn 
niurn fenugreci.3.xx«floruni 
camomilletfemims maluamfei albi: farina 
ordei: omnium confpergantur om 
nia ex mucilagine feminis lini, Bbeinde lo 
cus ex oleo de neridem tepefacto inunctus 
empladretur ex predictis: per quatuor bo 
ras antequam comedat: z poftquam cibus 
fuerit digedus: z domaebus fuerit euacua 
tus:ex oleo de neridem cum lana ut dixim9 
uaporetur. 
Confectio olei nardini fimphas. 
madicis: 
codi:ciperi:fquinanti:calami aromatici:om 
nium ana:octauam.f .unius: omnia bec p? 
uerijata in predicto oleo pofita ad foletn 
per ebdomadam miam uafia ore claufodi 
mittatur, &einde colentur: z exprim&ur 
feces z fcopbe que m manibus remanferif 
empladris admifceantur. ©ptime enim e 
runt. Cum autem apodema l domaebo 
inueterauerit. iCrocifci de fpica erunt dan 
dt:qui.*8r.florum fqumantitxilocaflie: rauf 
fenitcalami aromatici: fpicis omnium ana# 
*j.iij.croci mirretanifi codi: piperis omni 
um ana.3;i.bdellij 
amoniaci.j.i.infozmentur trocifct: quorum 
unufquifqx unum poderet aureum: ex qbus 
unus cotidie cum uino cocto detur.*6nipja 
druj quoq3 idud fiat quod. T&ecipe bdellii 
mollis ben:femi 
nis apii amborum ana.3*x* fpice: madicis 
nigri: amborum ana.3A.cere: olei de neri 
dem.3.tf.gummeinuino diflbluatur ♦ && 
inde omnia comungantur z fiat ex cis em 
pladrum. ®ld dolonem tamen domaebi z 
epatis curandum medicus ualde eruditus 
ed necelfarius qui ipforum diligenter atten 
dat difpofitiones. IRos tamen aggregatio 0lman# 
J?cs % futtunas ad boc conferentes fam dixi 
. U8 llcel lnquantu3 potuimus in boc abre 
mauerimus fermonem. 
C # .6U 
c fmgultus poli crofli cibi come 
,.. ftionem: aut uim ualde temperati bi 
itionem fuperuenerit: aqua calida in qua 
Jiminum z menta z mentaftrum: z parum 
bullierint:multotiens In potu erit fu 
menda:? egro ut dormiat eff precipiendu$ 
jenter uaporandus ? leiunandum ell ei * 
autem per multos dies: a comeflione 
®bmnuerit iubcndus eft balneum fepe in 
Sredi: deinde paucis cibis deficcantibus 
anien eft alendus:ficut funt calagie: z mu 
J9Senat cum feminibus: z uim puri parum 
? P°tl1 tribuendum. i£t fi bec non fuffece 
5 trocifci illi dandi funt: qui dicuntur tro 
Cl>ci de tbure:? IRecipe 
foliorum rute ficce:amboru 
Qna.j.it. feminis neme.3.iij.?.S. informet 
ff bis trocifci pondere unius aurei ex qui 
{jus unus in die cum apojimate ciminitri 
beatur. [Quod fi fingultus pofl febrem 
Reciderit:fueritque cum eo tribulatio: aut 
aufeajaot fitis:aut in ore ficcitas: aqua ca 
na egro multotiens danda erit non tam re 
fed paulatim: ? fi fedatus non fuerit 
,^Ua °*dei cum oleo de amigdalis dulcib9 
etur # spondiles quoq3 colli ? dorfi ex 
Co tepido inungantur: ? fricenf:? tnucila 
»0 Philij cum lulep: z fuco granatitin potu 
nouatur. Singultui preterea? fternuta 
ll0m conferunt:retinere anbelitum. 
©e canino apetitu. .e6. 
c aliquis famem: aftldue patitur: 
? cibus poft comellionem adeo gra 
Uat eum: ut aut uomere aut per inferio 
tem regionem ipfum eicere cogatur:ri$t da 
dum eft ei: quod dum coquitur ex liquore 
dbi fluit ab agno qui in furno alfatur: mpin 
Suatur * ? caudacx ftmilia ex omni cibo 
Ul nnctuofus eft z uinum uetus purum da 
bm eft: de quo quantum potent bibat. 
I Clnc*e precipiendum ei eft ut euomat: ? 
Cc tegimine conferuandus eft: donec fane 
cur * t&uod fi ncqj cibus crnn grauat neq$ 
ipfum euomit: neque per feceflbm expellit 
carnes uaccine funt dande: z frumentum 
coctum ut puls: z riji cum lacte: z aquam 
frigidam in potu fumat: z m aere frigido 
moretur. Ikac autem egritudme laborans 
nil acetofum z ftipticum neque acutum co 
medat: fed dulcibus: z unctuofis folum 
utatur . 
©e dolore epatis. .67* 
c quis male fuerit colonatus: z 
cum boc malam babuerit 
feabueritq 3 dolorem In dextro latere apud 
collas pofteriores: z fuerit eius malus co 
lor citrmus z fuerit cum boc i ore ficcitas: 
z fitis uebemenstaqua ordei: z fuci berba 
rum:ut endiuie z folatri:? cufcutbe: cum fi 
rupo acetofo ex jucbaro albo facto in potu 
tribuantur* i6mplafmim quoqjexduob’ 
fandalis:? rofis: z campbora z aqua rofa 
ta cum panno lineo loco fuperponatur. 
iQuod boc modo fiat:pannus in predutis 
inuolutus fuperponatur . Cumque tepere 
cepent:remoueatur: z alius loco ei9 appo 
natur. 511 Potu fumat granatoru 
fucum:? robubqui infrigidare confueuerut. 
Mc quoqj a umo z a confectionibus que 
de meile fiuntrfibi caueat: z a cibis calefa 
cientibus:? fumat: trocifco3 de berberis: 
berberis.j.x. feminis endiuie: 
citroli feimms:portulace feminis: omnium 
ana.5.uj.rofarum.3.ij.ranctJ feni. 3.1. fpice 
5.5. Juformentur trocifci pondere aurei 
unius: ex quibus detur unus cum firupo a 
cetofo de 3Ucbaro. $ut cum’ fuco granati. 
'Qenter quoq3 fi necelfe fuerit cum fuco fru 
ctuum foluatunut funt pruna z tamanndi: 
z jucbaro albo. l&uod malus «>lor 
qui ell cum doloze epatis fuerit albus me 
dius uidelicet:inter eum qui eft cum floxibi 
litate:? eum qui ell cum tumore fuerimque 
cum eo uentris folutio z atque 
extremitatum tumor:trocifci: deranct feni 
cum firupo acetofo de meile in potu dandi 
funttqui. iRecipe mafticis: fuci eupatorij: 
liici abfmtbi):feminis feniculi: anili: omni 
um ana.3.ij.ranet.5.x.info2mentur trocifci 
pondere aurei unius ex quibus unus in po 2£ra. 
tu omni die tribuatur. Sumatur ptcterea 
fpica: maftijc:ciperum fquinantum:calamus 
aromaticus: crocustmirra. 12>ein de mirra 
z maftijc: lii mno dilToluta cum alijs mifce 
antur z ey eis emplaftrum epati fuperpona 
tur. /6ger ua 0 a cibis croftis z frigidis 
abftiiieat. £1 autem bec non fulTecerint: 
trocifci de lacca cum apojimate de radicib9 
funt dandi, /crocifci autem de lacca funt: 
qui. 'iRecipe lacce:ranet fenitamboju ana. 
3 .uj.fptce: feminis api): ameos: mafticis 
fqumauti: feminis iumperi: amigdalarum 
amararum:cofti amari: rubee: fucci eupato 
rijrafaruai iftologie rotunde: genciane: om 
nmm ana.5.t.x.S. Jnftwmeiuur ey bis tro 
cilci pondei e unius aurei. 
Slposima radicibus ♦ 
• 'iRecipe conicis radicu apij:fertfculi am 
bo?um ana.3.jc.femmis apip.femims femcu 
h floris fquinanti:ameos omnium ana.$.$. 
rofarum rubearum: fpice odonfere: ambo 
rum ana.3*u).coquantur:in libza unataque 
donec ad tertiam redeat: z detur in potu 
cum p:edictis trocifcis. Si autem apofte 
mata in epate fiant eozum cu;a ent ut apo 
ftemarum que in ftomacbo generantur. 
tbe yctcrttia • 
f 5 cum yctcricia fuerit feb:ts: fucus 
endiuie: i folati 1: z aqua o:dei: egro 
in potu tribuatur [ Jlpfe quoq3 ey cucurbi 
ta z crifolocanna: z citrolis:x bis fimilib9 
berbis frigiditati attinentibus nutriendus 
eft: z firupum acetofum' ey fomflimo aceto 
in potu fumat, gjpatt p:eterea emplaftru 
ejc duobus fandaliseft fuperponendus: z 
uenter ey fuco pzunomm z 3Ucbaro foluen 
dusi i&ue fi non fuffecerint: trocifci de ca 
pboza cum fuco dandi funt. 
trocifci de campbo:a ♦ 
ucbari:fpodi):rofarnm rubearumromnf 
um ana. 3.iq. feminis endiuie:femints citro 
lozum cucurbite. ILactuce ponulace: femi 
num ey omnibus fandali rnbei: olum ana • 
.3.1. Jnfwmfcntur ey bis trocifci pondere 
j.ti.ejc quibus cotidie unus cuj fejcta.3.unt 
us de campbo:a detur. Si aute3 eger ue 
nas babuerit plenas fueritqj diu ejc quo mi 
nutus non fuit: flobotometur. i&uod fi 
yctericia fuerit fine feb:e:uenter ejc bis 
piUulis foluatur: 
nee quarta.j.i.agarici partes duas.j.um9 
fuci eupatonj tertia.3.1. ibiscum fuco 
endtme confectis: fiant pillule:fufftcient ad 
dolira unam, ©einde dentur trocifci de lac 
ca cum apojimate de radicibus. Si au 
tem yctericia m oculis remanferit eger fo: 
tilfunum acetum paulatim olfaciat:x balne 
um ingrediatur. <6ius quoqj oculis qui fc 
tericiam cum feb:e patitur: aqua rofata ini 
mittenda eft. pctericie pseterea ualde con 
fert: ut eger per tres ebdomadas: ferum 
bibat. 
<jj2>e?dropilu .69* 
c uenter poftepatisdolo:emxfe 
bzes augumentari ceperit: z quod e 
ab umbilico ufqs ad femur exterius p:omi 
nuerit z cutis que ibi eft fubtiltari: z albe 
re uifa fuerit: z cum uenter mouetur audif 
fonus quafi aque in uafe non pleno mote 
fi cum bis urina fuerit rubea parua ba 
beda eft fidutia z p:op:ie fi uirtutis no af 
fuerit fonitudo. Ubis tamen fi uirtus fuerit 
foms: z uenter uebementer ficcus pillule 
de ranet que recipiunt me5erion funt dade 
Tftilfe aut de ranet funt:que.*&. ranet feni: 
fuci eupatonjrfeminis endiuietommu ana.5 
iij.agarici.5.S.me3erion.3;}c. fiat ey bis pd 
Iule:quarum quibus 
quaq3 ebdomada dofis una 
fi uirtus debilis fuerit:trocifci de me3ei ioit 
funt dandi qm.lfc.feminis endiuie.3.jc«nie 
3erion.3.i.x duas tertiastagarici fuci eupa 
tom:fimiliter t a n tu mdem: r olar u m: fem i n n3 
citrolozum: ambo:um ana .3.U.X.S. 
bis omnibus fiant trocifci.jc.de quibus un9 
in die cum firupo acetofo de 3ucbarodan 
dus eft. autem uenter fuerit folutus: 
dentur trocifci de berberiscum firupo ace 
tofo, quoque nutriatur ejc cib:egi:* 
bibat firupum acetofum de citomis. & f* 
uentris folutio uebemens fuerit: citonio 
rum rob folum dandum eft. Si autem Slmaii t 
111 kac palfione non fuerit urina rubea 
eque calo?. ille dande funt: que 
Keape me3erion:ferapini ambo?um ana • 
5o.falis indi: fumi columbini: ainbo?u an 
,eXtam.3#i. enim ille aquam uebe 
lenter expellunt: z defcendere faciuntttro 
cifci p?eterea de lacca cum ap03imate 6 ra 
«tabus dandi funt. s, 
afcliti conueniens. 
farine o?dei: ciperis fterco?ts 
«tum ueteris:bauracb:boli armeni omnm? 
PQi tes equales. £x bis omnibus tritis fi 
1 epitbima fuper uentrem. femus namq3 
P<0p?iCtas ell:aque magnam partem exfic 
are. iQuod fi in palpebris -z extremi 
atibus fuerit apollema molle: z tcfticuh a 
P°ftemantur faciefq5 ac totum co?pus mol 
«cie quadam teneantur:ent tunc ydropifis 
‘Pecies que ypofarcba nominatur. <6gro 
llaque bac labo?anti:trocifci de lacca cum 
«Primate de radicibus funt tribuendi: z 
«enter quaq3 ebdomada ex pillulis de reu 
aro foluencJu8: z paciens in arena 
«Uda fepcliendus. i£i p?eterea ell p?eci 
timr m:ut e*eratl° utatur: z famem ac fi 
u lepe patiatur. Si uero uenter infla 
8 «c tenfus fuerit: z cum percutitur fo 
«ni reddit ut tympanum: ydropifis fped 
C1 ac^ ftgmficabitur: que timpanitee di 
rum\^lJam qni patitur a comellione ole 
«m abftinere debet: atque eo?um omnium 
SUe uentofitatis funt generatiua. lenter 
M oq3 omm die ex panico ell uapo?andus: 
fuper uentrem ponende: medica 
uuiia tnmo?em dilfoluentia danda funt:nc 
Ql«ciminum: elactuarinm de bacbis lauri 
m capitulo de yliaca nominabimus * 
p?eterea exercitio uti alfuefcat: z fa 
pati: z ex colltrijs que uentofitatem 
«ujpluunt quo?um faciemus mentionem fi 
1 «ubiciat. lenter quoque cum mandili 
«uec indpiat rubere:fncetur:t ex oleo ru 
tace° clifterijewr. 
doloje rplenis. ,70, 
f 5cum dolo*e rplenis fuerit calo?: z 
urine rubedo: z feb?is: eger ex bis 
troctfcte fumat ttrocifci de agno callo. TRe 
cipe feminis agni calli: tamarici feminis: 
ambozum ana feminis endiuie: femt 
nis po?tulace: ambozum ana. 5. v. <6jc 
bis fiant trocifci: de quibus cotidie detur 
urius cum firupo acetofo de 3Ucbaro: cuius 
pondus fit. 5. iii * igger uero fi repletus 
fuerit ex faluatella que dl m finiQra manu 
flobotometur. Splen quoque ex fruftro 
filtri aceto calido mfufi: emb?ocetu?: z ob 
feruetur a rebus dulcibus: z cibis croflis. 
iQuod fi cum p?edicta egritudine non 
fuerit calo?: egro trocifci de cappans:dan 
di funt: qui. iRecipe amicis radicuj cap 
paris feminis, agni calli: ambo?um ana.3. 
X.fcolopendrie.?.7. arillologie longe folio 
rum rute:femini8 nafturcij:aco?i: nigelle: 
omnium ana. 3.111. armoniaci.3.111. Br 
raomacum in aceto. ©iIToluatur: ex quo 
cetera conficiamur: z informentur ex eis 
trocifci ponderantes .3.ii. ex quibus unus 
cum firupo acetofo de meile: z ap03imate 
de radicibus in potu fumatur • St au 
tem fplen tenfus fuerit: z cum p?emttur au 
ditur fub eo rugitus: ex p?edictis crocifis 
cumap03imatede radicibus elldandum: 
z uinum uetus bibendum: z potus aque 
mmo?etur : quantum plus pofTibile fue 
nt. 
ad duriciem z uentofitatej 
que ell fub fplene. 
‘iRecipe folio?um rute.3.x.bauracb:mco 
tallri ficci: ambo?um ana.3.iii.armoniaci. 
3.8.armoniacu in ueteri umo dilToluatur ex 
quo cetera conficiantur: z fiat ex eis: em 
plallrum quod loco fuperponatur • 
22>e colica. .71. 
f 5 cum dolo:e uentris fuerit ipfius 
conllrictio z naufea: fed neq3 feb?is 
neque calo? affuerit: ea ergo danda funt 
que uentrem fine uomendi defiderio foluat Era. 
ut ed. j6lactuarmm de gallia:quod.*ft.ma 
dicis melano pipe 
ris: macro piperis: cmnaini nucis mulca 
te: gallie: omnium ana.3.x. fcamonee.3.x. 
podea exprimantur citoma acetofa x recen 
tia:x fucus eorum cum eiufdem quantita 
tis meile nufceatur x coquatur ufq3ac*fpif 
fitudinem paulatim: x conficiatur ex eo me 
dicamen: quod tamen eiufdem fit quantita 
tis cuius fpecies funt. Cuius dofisfita 
duabus.3.ufque ad duas x.S. iQuod fi nau 
fee uebementia non fuerit: neque eger me 
dicinas uomuerit ♦ 'pillule pliatice funt 
dande: que. 'iRecipe colloqumtide:ferapi 
ni: amborum ana.3.x.fcamonee.3.ut. x ter 
tiam. Jnformentur pillule: de quibus uni 
us aurei pondus: ed dandum ♦ Celoci 
ter enim paflionem dilfoluunt yliacam. 
Si autem paflio yliaca difficilis fuerit ne 
que medicamina uentris folutiua ei contu 
Ierit. Iboc fuppone colirium:quod. ‘lReci 
pe falis panis.3.x.colloquintide interioris 
fcamonee: amborum ex 
eis colliria longa x fuponamur. Ct fi non 
contulcrit:ex euemate leui cliderijetur: qb 
decipe ficus citrinas.v.furfuris quantum 
manu una capi poted: maluauifci manipu 
lum.i.bec in panno ligata: x ficle folia .x* 
in duabus libris aque coquamur donec ad 
unam redeant:deuide coletur: x ponatur: 
fuper eam bauracb pondus aurei unius: 
olei fifamini.} .i.x fiat elidere ex eo ♦ Si 
quis autem forcius x acutius facere uolue 
rit: pondus aurei unius de collirio quod 
prius diximus admifeeat. Clidere uebe 
menter foluens quo tunc utendum ed cum 
medicamina non conferunt: neque uenter 
foluitur. 'iRecipe colloquintide interioris. 
3.X.centauree.3.c.bocbor mariue: artbant 
ta: amborum ana^.ii.mentadri: rute:ori 
gani: omnium ana: manipulum unum om 
nia i tribus libris aque donec ad duas ter 
tias libre unius redeant: coquantur: x co 
lentur deinde dilfoluantur in ea alkitran: 
mellistamborum ana.3.M.cadorei: ferapi 
nitopoponacis: colliri) quod prediximus: 
omnium omnia:x dum 
tepidum ed:fiat ex eo euema: x fi fquikile 
cjcicrit: iteretur didere donec exu e utden 
tur. Iboc namque elidere admimdraride 
fcet:cum res fortiflima ed x peffimatx m co 
lica mala: x ed illa in qua fit naufea ualde 
uebemens x inferius mbil egreditur. 
Ibuic pterea egritudini quandoqj fetida fu 
peruenit eructuatio: x plerumque ftercua 
per os egreditur: quod cum boc accidit: 
Tepe pouendit montem, f&uod fi cum uen 
tris dolore non fuerit ipfius dnctura: fed 
inflatio: x rugitus ac tendo in uentre efi 
ftunt. Confectio de baebis lauri danda ed 
que. 'iRecipe foliorum rute ficcoium.j.X' 
ameoe: cimini: nigelle: keifm: origamf: 
carui alexandrini: feminis amigdalarum a 
mararum: melano piperis macro piperis 
tnentaflri:dauci:aco*i:bacbaru3lauri:cafto 
reuomnium ana.j.ii.farapini.j.iii). opopo 
nacis..3.111.conficiantur cum meile eiufde3 
ponderis:cuius dolis fit ut auellana una: 
aut nabacca multis uicib9 cu untia una uini 
calefacti:aut cum de radicibus* 
Ibuic enim confectioni in remouendam uen 
tofitatem x dilfoluendam:mbil equiperatur 
Iboc preterea fuppofitorium fubiciatur: 
quod ed uentofitatis diflblutiuum. “IRecipe 
cimini: foliorum rute uiridis: amborum 
ana manipulum unum boebor marine: ar 
tbanite: amborum ana .3.U. bauracb .j.w 
conficiantur ex meile x fupponatur cum 
fpongia uel lana ♦ Iboc emm difloluit uen 
tofitatem:x inferius expellit, lenter quo 
que aflidue ex panno calido uapozandus 
ed x eger in tinam mittendus. Si autem 
bec non fuffecermt uentofa cum igne impo 
nenda ed:x locus donec rubere tnctpiat fri 
candus. *}fboft bec unctio fieri conuemt ex 
oleo rutaceo x ex alijs oleis calidis: x ex 
eis cliderijandus ed eger. 'podquam eis 
admixta fuerit : cadorei euforbij: ambo 
rum ana .3.S. Ibanc ucro fohtus pati 
egritudmem: dum fanus ed caueat ne ut 
num aqua mixtum bibat: nec etiam fumat 
uinum mfi purum x forte neque aqua5 mnj 
ta bibat:x abdmeat ab bei bis x lacte:x 01 
busmflatiuis . 5Il°murn faciens ylio 
fis cum maximo cobartantur dolo:c: et ti 
metur ne fmcopis egro fuperueniat uento Stlman« 
faatem carminat fomnam prouocat * '»Re 
Jlpe piperis: ameos foliorum rute: men 
Saliri: caftorei baccarum: lauri: cimini: 
°mnimn opii: mandragore iufqui 
mi feminis omnium ana •}.5. confician 
lUr curn meile eiufdem quantitatis: detur 
eo pondus unius aurei. ikuic quoque 
additur plerumque fcamonee. £. ter 
lla: * fit tunc medicamen uentris foluti 
J*Uni* Si autem cum dolore etiam fe 
affuerit: caffia fiffula in fuco endiuie: 
et difpumato dilfoluta :egro eft dan 
*ja: et firupus uiolatus in potu e(l tribuen 
Us • et nutriendus eft: ex tafea cum oleo 
Y amigdalis dulcibus condita: et ex leni 
cufferi clifter^andus. Cum autem locus 
floris in uentre apparuerit croflus: et 
aPoftema baben3: eger in principio ffobo 
j°metur: deinde caffia fiffula cum fuco ber 
pfnm fepe danda :z fit dbus eius cuius 
blc dolor ex confuctudme accidere folet : 
Jafea unctuofa cum jucbaro: et cum oleo 
muniino: et abftineat a rebus ffipticis: et 
flcetcfis: et cibis crofffis: et uentrem ffnn 
Sentibus. (Quiautem cum boc dolore 
jtentofitatem pati folitus eff: cibetur cum 
fcalagtez mutagenat conditis cum femi 
nibus: et abffineat ab boleribus: et lacte 
j* ab omnibus que inflant. f£t bibat ui 
?lu,1] forte z non uiciatum. But ydromel: 
JUni fpeciebus que pro condimento ponun 
lur ut piper quas dicemus: pdromelf con 
octio * 'iRecipe mclf mundi lib. i. aque: 
lb.vi.mifceantur et coquamur: diu et fpu 
bene donec fiat ad fimilitudinem 
uiep. Cumque boc factum fuerit :in una 
quaque libra ejc eo mittantur .5 .ii.piperis 
Puluerijati in panno ligati donec appro 
pinquet finis decoctionis eius: et cum in 
frigidantur errabatur pannus et exprima 
tor ♦ et cum necefle fuerit propinetur * 
Confert etiam cui bec paflio ex uentofita 
Ject crofla fuperfluitate accidere folet :o 
frum de kerua recenti cum ap03imate de 
euiinibus fumptum * Spo$ima autem 
eftboc.TRecipe ameos cimi 
U:keifim:carui:origant: nigelle: omnium 
na Pugillum unum. Jftis admifceantur 
Ue lib. ii|, et coquantur donec redeant 
ad libram unam .*.f* ©e boc itaque apo 
31'mate fumantur .f. ii.quibus. 3 . iii . olei 
de kerua addantur: et multis diebus bi 
bantur * Sed fi cui dolo* ifte cum ca 
lore fuperuenerit: prnna. jqc.et ficus ci 
trine.v.et paflarum enucleatarum .3 . fu 
mantur: * coquantur:* colentur: deinde 
caflia ftflula in eo diflbluta coletur cui oleuj 
amigdalmum admifeeatur et fumatur* er 
apojimate quod in capitulo de reumatif 
mo dijeimus in potu tribuatur . lenter 
uero fi multum fuerit ficcus: predicto apo 
5imati addantur polltpodij turbit: ambo 
rum ana*5.ii. et coquantur cum eo: * de 
tur donec uenter foluatur. Cum autem 
folutus fuerit: remoueantur pollipodium 
et turbit. quod uentrem 
foluens inflationem refoluit et grauedmem 
URccipe turbitb albi fricati et 
♦ buius 
pulueris.j.ui.ad bibendum demur, qfrif 
iule de quibus cum quis uentrem foluere 
uoluerit: unam fumere debet. iSlue ape 
titum excitant et inflationem reprimunt et 
grauedtnem * cibum digerunt. iRecipe ma 
flicis 3in3iberis: cinnamomi :gariofiloru5 
tie beremifktmelano piperis: macro pipe 
ris:fcamonee:uiolarum':5ucbari: omnium 
ana .3.i.fiant eis pillule ad magnitudi 
nem ciceris:* fumatur una mouet enim fe 
mei aut bis. 
Capitulum de flujcu uentris. 
c £im ribus in flomaebo more folito 
non mo:atur: immo cicius egredi 
tur non mutatus mfi parum : fuerit cu boc 
mordicatio et dolo: in uentre* fitis cum 
quo etiam plerumque adeft uentris fluxus 
in quo ante comeflionem inuenitur puru 
lentum:deturegrorob de fuco uue acer 
be. aut de fuco ribes;aut de fuco grana 
torum: cum fpodij rofarum amborum ana 
.3.1. Srocifri quoq3 de fpodio conflrictiui 
iu6 tribuanfJ8utriatuHoc)C cdefia citri 
na:* pulfeum aceto coctis:* aflatis * in fu 
co uue acerbe pofitis. Jnpotu autem fu 
mat fumacb cum aqua rofata :et deinde Sra* 
nutriatur ex cibo cui admifeetur fumacb 
qui nocatur finnaebia • Kotumque eius 
regimen ad boc perducatur ut infrigida 
re poftit z conflringere. (Quod fi non fue 
rit cum eo mordicatio in uentre : neque 
quod egreditur pus babet admixtum: fed 
eft uifeofum: et adeft inflammationis pau 
citas: et pauca fms: et rutus accidus. 
i£gro ficla: et f.napis: z pifces faliti tri 
bnantur. ©emde cogatur ea uomere fu 
mendo falem z mei: et anctum coctum. 
(Que fi non fuffecerint .iftf2>edicamen quod 
expellit flegma tribuatur. (Quod. lReci 
pe aloes .3.i.colloqumtide: interioris.5. 
4.fafmdi .3 .i. i6x bis fi 
ant pillule: et fufticiunt a dofim unam . 
preterea fepe utatur: et cibaria 
quibus utitur m alnum perfo intingantur: 
et comedat fulcita que lale condiuntur et 
que acimomam babent que appetitU3 pro 
uocare confueuerunt. Si autem cum boc 
quod dijcimus mbil egreditur quod fi fu 
perfluum: neque quod expellitur aliquid 
purulentum uel flegmaticum babet ad 
mixtum egro umum purum et forte tnbuen 
dum eft: z diaohbanum dandum: quod • 
IRecipe oltbam .5.X.piperis: ameos : fpi 
ce:keifim:anifi: nigelle: omnium ana. 3. 
ii.balauftie ♦ 3. x»mellis difpumati quod 
fufticit adconficiendumtdetur ex boc in po 
tu: quia ftomaebum calefacit z uebemen 
terdeficcat . iSp03ima quoque de feni 
bns quod in capitulo colice pafiionis no 
mmammus detur et afuefeat m potu fume 
re umum purum. Si uero cibus non egre 
ditur fed res fubtilis z alba z aquofa :cum 
quafuntea que epatis fignificant debili 
tatem egro tribuantur id quod fit de fco 
ria: et diaolibanum: et trocifci calefacien 
tes epar quas nominauimus tz electuariu 
diacalamentura: quod. 'iRecipe foliorum 
rute: foliorum calamenti ficcorumtameos 
carui:ketfim.5in3iberis:cinnamomi:macro 
piperis: omnium partes equales: confi 
ciantur cum meile cocto : z dentur alia 
medicamina que nominanimus in capitii 
lo:epatis. ££x bisqueipfum calefaciunt 
et confortant . Si autem cum predicta 
egritudme non fuerit figmficatio debilita 
tis epatisummo quod egreditur cum flujcu 
fubtile eft et album et fiant in ftomaebo 
grauitas: puluis de granatis ad tranfglu 
ciendum dandus eft: qui ♦ «Recipe oflium 
granatorum acetoforum affatorum trito 
rum: ut alcobol. 3. c. carui: feminis co 
rtandri iamborum aceto acerrimo mfu 
forum: et poftea afatorum: ana. 3 ♦#. X1 
locaracte: fumacb: balauftie omnium ana 
•3*)c. Ip>ulueri3antur optime: z commif 
ceantur: et detur et eis puluis ad tranf 
glutiendum . iSSlectuarium quoque quod 
dicitur cara?i detur :quod. IRecipe arillo 
rum pallarum tritorum ut alcobol: libram 
unam mutiliorum ficcorum 
ut alcobolilibram mediam jjcilocaracte na 
bati:balauftie: feminis tamarici :ameos 
omnium ana . 3 ,x. conficiantur cum mei 
le de canamellis: aut cum meile apum op 
time difpumato :et ex electuario fumatur • 
Si autem quod egreditur eurinum fuerit : 
et anum mordicat et eger futm paciatur 
et febremitrocifci conftrtctiui de fpodto: 
et aqua lauicb ordei dentur ♦ ZCrorifc* 
conftrictiui de fpodio. 'iRecipe rofarum 
rubearum: fpodij tamborum ana.3. x. fe 
mmis acetote: fumacb: balauftie: guni 
mi arabici: omnium ana .3.V. 3nformen 
tur troafei pondere. 3. u. quorum unus 
cum .?. de rob atomorum: ftmplici fii 
matur: aqua uero fauicb ordei quam dix* 
mus ita fit: ordeum fractum m aqua ip 
fum cooperiente: bulliat donec aqua it* 
fpifletur ♦ deinde coletur: et bibantur eje 
ea.?.mi. cum tribus ♦ 3.fpodii: et gummi 
arabici eadem quantitate ♦ ©uod fi eX 
uentris euenerit excoristio puluis 
de bolo ad tranfglutiendum detur: qui • 
IRecipe pfili). 3 xx-femims plantaginis: 
5*x*summi arabici: boliarmem amborum 
ana.3mi.pfillium affetur et gummi: et bo 
Ium commifceantur z fuman 
tur in potu ex eo in mane .3. lii ♦ cum rob 
de citonijs z circa noctem tantumdem. Ci 
bns uero eius fit pulmentum factum cum 
grams granatorum z pallis cu aqua z ace 
to z cibus factus cum fuco uue acerbe z im 
naebia: z tafea admifeetur fucus fumacb * 
bis fimilia cibaria* Srocifci de balauftU3 Slman• 
3m continue conferunt diarie: dandi 
JJnt :cum fluxus fuerit fuperfluus: fiue ba 
eat fanguinem admixtum fiue non. 'iRe 
Jlpc gallarum filiquarum nabati: feminis 
tamarici: ohbani: balaudie: omnium par 
les equaleo: opij :gummi arabici: ambo 
ru,n ana partem mediam . informentur 
tr°cifci pondere .3.11. ex quibus unus cum 
111,10 fumatur • Si neque calor affuerit ne 
due febris ♦ Sed fi febris affuerit cum 
*"°b de citonijs acetofis fumatur: qui tunc 
Jfandi funt :cum uentris fluxus fuperfluus 
•uerit* ad tenafmon . iQuidan 
pfant cum caloris abfentia fuerit x z uen 
tolitas erit nociuan fomtus .IRecipe femi 
J113 uifquiami albi: feminis aneti :femims 
Teillctili: omnium. 3. S. ameos. 3. ii. z. 5. 
Pi)‘?.iii.femims.apii.5. x. fiant trocifci 
°c quibus pondus unius aurei in potu fu 
niatur. 
6 dorace. que atiquo uetris fluxui 
coferens ac tenafmontcum neq3 febris :ne 
q> calor affuerit: fed erit uentofitas nociua 
danda ed. IRecipe cafforei :opii.afari: do 
aris Uqui6: mirre: feminis iufquiami ni 
«riuburistomnium partes equales: melf 
quod fufficit ad fpecierum confectionem. 
filus dofis fit.3.ii.ufque ad tres. Si au 
jfifi podquam tenafmon decem tranfierit 
3 non mfa fuerint medicamina conferre 
1 eger fupra pectinem fentit dolorem: re 
ae«n6ed ad elidere. 
didere condrtctinum. IRecipe pani 
1 excorticari : lentium excorticatarum 
ofarum ticcarum tbalaudie: capullarum 
Sladium : omnium' ana : manipulum 
* i * omnia in tribus libris aque coquan 
tl,r: donec ad libram unam z mediam re 
deant :z colenturtdemdc fumantur cerufe: 
cifierts papin babilonicriaut cineris papi 
riiambo9 sua *3.i.boliarmem.3.S.uitellus 
?Ul unius affati durustolei rofei 
j?18 omnibus m predicto apo5imate frican 
diffolutis cltderi3etur eger: femel aut 
fi13 * fi tenafmon fuerit longi tem 
P°*i8 in quo non egreditur fanguts: fed 
rafura alba maalagini fimtlis *' iDkedica 
men putredinis quod in capitulo de cura 
gmgwarum putridarum nominauimus da 
dumed * i£x quo in eorum 
quod nominauimus fricato dilToluto: di 
Here femel aut bis fiat. <6t fi er uentris 
flujcus in uentre uebemens mordicatio fc 
cuta fuerit: elidere fiat ex oleo rofeo tepi 
do. Si autem nullo modo mordicat: clt 
fteri fiat ex illo medicamine multotiens 
addatur donec fanetur . *6pitbima de 
quo uenter cum fluxus fuperfluit z uirtus 
ed debilitata: liniendus ed. ‘iRecipe gal 
Ite acatbie:ciperi:mirre: gallarum cipref 
fi: tburistomnium partes equales * i6x 
bis omnibus uino ueten: aut fuco citonio 
rum confperfis liniatur uenter * Ifeuic 
quoque quandoque additur panis bifeoe 
tus de furia, Si autem cum bac egritudi 
ne fuerit calor: epitbima fieri conuemt 
ex duobus fandalis: % rofis: z boloarme 
no :z faufeln galfcx pane bifcocto: cum 
fuco matianorum z citonio2um z mirtino. 
fi eger uebementer paciatur tenaf 
mon: z fepe uadat ad feliam: z tamen ni 
cbil egrediatur : collinum idud fubicia 
tur ♦ i6d enim mirabile ad fedandum 
tenafmon: quod . 'iRecipe tburis: licii: 
croci: gummi arabici: omnium ana .3.1. 
opii. 5 ii • informentur colliria et fuper 
ponatur. 
(£ Capitulum de difficultate mingendi. 
c urina minuitur aut ex toto re 
tinetur: neque in femore apparet 
tumor: neque grauitas tneque dolor in re 
mbus fentttur: fuccurrendum ed ex medi 
camimbus urine prouocatiuis que nomi 
nabimus A dnum quorum edbocquod 
IRectpe feminis apii:nitri: rubee tincto 
rum:olixatri feminis tuniperi :femims afa 
ri: ameos: feminis feniculi: fpice: amig 
dalarum :femims melonis: omnium ana ♦ 
*.X« cantandarum quarum capita z ale ab 
fcifa fuerunt. t.i.armoniaci. 3 .iii. armo 
ntacurn in umo diflbluatur: et alie fpecies 
ex eo conficiantur, ig): quibus fiant for £ra» 
me auellanis fimiles de quibus fumantur 
ab una.3«ad,iii.? .boc enim medicamem: 
ualde corfert: corpori cum dilfolutionem 
patitur: et laxitatem: et ypofarcbe :x ad 
expellenda omnia accidentia caufa : quo 
rum corpus deficcari oportet . l&aod ft 
contingat mingendi difficultas ex cafu aut 
percufiione in femo?e: aut in ano: aut tn 
eorum circuitu. eger ex balilica minuatur, 
deinde aqua calida loco fepe fuperfunda 
tur :z ufque ad fpacium medii diei ex oleis 
fricetur. «6gro quoque precipiatur ut uri 
nam expellere nfttatur Si autem min 
gcndi difficultas contingat uefica exiftente 
plena et extenfa et fit boc poft fanguinis 
aut faniei mictumtmedicamina que trom 
bos fanguinis: aut pus quod in uefica ge 
neratur foluere confueuerunt: et liquare 
danda funt. i3&edicamen quod trombos 
fanguinis aut faniei que m uefica fit diflbl 
im. iRccipe cordumem mure rubee de qua 
tingitur: feminis iuniperi: armomacitalTe 
omnium partes equales ♦ ©rmomacum 
dilfoliiatur: et informentur pillule ex alijs 
fpectebus ex eo confectis: de quibus qua 
ter in die fumatur cum apojimate de femi 
mbus quod nomwauimus. Sirupus eria 
acetofus ex forti aceto factus: multotiens 
detur: per firingam preterea immittatur 
tn ucficam aqua tn qua diflolutus fuit fal: 
aut aqua cineris :z ifta eft confectio aque 
que fit de cinere •'iRectpe cinerem de ilice 
cinerem de uitibus:cali:calcem. Ibis om 
nibus admifeeatur tantum aque ut ex ea 
cooperiri poffmt: et dimittantur fic per 
tres dies tdemde colentur et per firingam 
in ueficam tmictatur. Iteerba quoque cro 
ci ortulam z efula cocta fuperponantur. 
2Cinam preterea afTidue ingrediatur : in 
qua fit aqua in qua cocta fint camomilla: 
fticados arabicus: fanfucus : fwfibrium: 
aut tn qua extremitates caulium z efula: 
et fimus columbinus cocte fuerunt • 
in decoctione earum fedeat: z ex 
berbis ifhs fic coctis fiat emplaftrum fu 
per femur z partes ei circum adiacentes z 
dum m tina moratur: fumat in potu que 
urine prouocatiua exiftunt. /£t fi bec om 
nia non profuerint ad inftrumentum cum 
quo urina prouocatur eft recurrendum * 
Sij autem mingendi difficultas pofl lapi 
dis figna affuerit: eger fupinus iaceat:et 
pedes eius diuerfts modis z fortiter qua 
ciendi funt. t$t fi unna non egrefla fue 
rit oportebit ut cum inftramento curetur 
per quod membro immilfum fit impulfio. 
Cauendum tamen eft ne utrge immittatur: 
ciim eft ibi apoftema.fBd difficultatem quo 
que ualde confert: fepe ingredi tinam: t 
ungere loca ex oleis z medicamina urinam 
prouocantia in potu fumere % abftinere 
a nutrientibus acetofis: et ponticis et 
croftis. 
Capitulum de lapide. 
c £lm eger uirgam fepe fricat et tna 
nu tractat :ipfa quoque quandoque 
erigitur :z arefcitM urina difficulter z cum 
dolore egreditur in qua egritudine fouaffe 
etiam longum quandoque exitdapis m ue 
fica efle figmficatur. Si autem eger fen 
tit cum difficultate mingendi uebementem 
dolorem in renibus: z in emunctoris: et 
naufeam z uentris conflricttonem: in reni 
bus lapis elTe monftratur . ILapidi ue 
ro qui eft in uefica confectio ifta utilis ep 
ftu :z eft optima ad frangendum lapidem 
cum uetuftus fuerit. iSgo quoque iam fre 
gitcum eo magnum lapidem in fpatio mi 
tioze quadraginta dierum. Cuius confec 
tio .'lRecipe carpobalfami feminis rafani: 
dauci olixatri feminis: corticis: radicum 
opoponacis conicis radicum capparis; 
amigdalarum ama:aruj dampnococti fqui 
nanti: ciperi: fpice mde.cafTie lignee: fo 
culo fundurion: barmel: gentiane: arifto 
logie rotunde tafarl :cordumeni: armonia 
ci : ferapini: bdelhj : piperis: acori om 
nium partes equales: gumme fufficienti 
balfamo diffolute malaxentur: et ex eio 
alie fpecies conficiantur. «6x quibus m 
formentur pillule: et fumatur ex eis in die 
•1.3.cum apo3imate de feminibus . fQuan 
doque etiam fexta» pars. 3. umus de cine 
ftere fcorpionu fimul cu eis daf :cinis vo $ 
fcorpiombus boc modo fit.Scorpiones fu 
niantur z m ollam nouam pofiti os baben Blman * 
em opi(atum:fuper lacertule in fumo mit 
ntur: m quo non fit uebemens cato:: 
lint ibi fex bo:arum: fpatio: deinde ex 
• acti pulueri^entur: et reponantur *£ger 
J!e, ° nutriatur ex aqua ciceris :x caligierx 
mutagenat* /6t abftineat a lacte: et cafeo 
5* ab aliig cibis crolTis ingrediatur tinam 
jn W fit aqua in qua cocta fint folia cau 
et efula et berengeftf: x mentaftrum: 
t* ‘imuscolumbinus :et medula feminis 
ortulani. femur etiam inungatur ex 
leo de fco:pionibus:x diftilleturexeo in 
rjJSam. 0leum de fco:piombus. URect 
ariftologie rotunde: gentiane: aperi: 
°2tici9 radicum caparum omnium ana.?. 
♦ feec omnia in lib:a una olei de amigda 
9 aniarig pofita ad folem per ebdomada^ 
ani dimittantur : ct collentur: x exp:i 
antur x p*o una quaque lib:a ex eo ad 
angantur ei fco:ptones decem x totum in 
ale cuius os optlatum fit miflum ad fo 
‘em per duas feptimanas mo:etur deinde 
coletur et reponatur. fSft enim optimum 
et niirabile: de quo cottidie in uirgam gut 
latim fundendus eft poftquam eger de tina 
peditur. fi lapis magnus fuerit: 
genitur :aliud remedium :nifi ut cum 
cilione extrabatur :de boc tam loqui no 
«ut- mo^um eXcedit . «Cum 
‘em in renibus fuerit lapis: eger fre 
quenter tinam ingrediatur x renes: etplia 
■M* inungantur x ex eis que locum 
uonim calefaciunt defuper cum panno 
| nantur :ut funt ea que nominauimus . 
potu quoque fumantur ea que lapidem 
u^f"'lnSl 9utemIaPls cecideritet m 
n naiu um fecent aftna calida ab 
to dlftillando ei fuperfundatur: donec ru 
ere uideatur: deinde oleum tepidum gut 
Jatlfn fuperiaceatur xfricetur xfi necefle 
njerittad exterio:a fugatur. <Sx boc enim 
flebitur lapistx exibit. Sed fi magnus 
aerit x difficilis: necelfe eft ut uirga inferi’ 
ncidatur:x extrabatur. 
Capitulum de nafcentijs rcnu x uefice» 
Q quod fit in renibus x in 
Que Ue^lca comittatur feb:is per mixta 
non eft uebementis calo:is: cum qua 
eft orfpitotio x rtgo2 :x frequens mictus: 
et dolo: in inferio:ibus do:fi x grauitas: 
et cum impellitur uidetur egro q6 aliqatd 
ibt fufpenfum fit. Cum bec itaque ligna 
uifa fuenntteger ex baftlica flobotometur: 
eius partis in qua dolozem fentit: x graue 
dtnem. t.oco quoque emplallra infrigt 
dantia fuperponantur z f£t fi egritudo fic 
difloluta fuerit:bonum erit * Si autem fe 
b:is:x do lo::x grauitas perfeuerauerint: 
et urma mimmmrz frequenter egreditur fi 
gmficatur pus ibi colligi. i6fl igitur tunc 
fuper do:fumemplaftrumex caraomiUa fe 
mine lini: furfure oleo fifamino confperfis 
ponendum: x egro ut m tina fedeat p:eci 
piendum . Si autem eger minxerit pus : 
femina que nominabimus in capitulo de ar 
do:e urine funt danda: donec pus minna 
tur: deinde dentur trocifci quos in capitu 
lo de minctu (anguinis: x faniei nominaui 
mus* Spoftemauero quod in uefica fit 
deberet comitari fcbns conclufa: et ditfi 
cultas mingendi tx diifuria : et femons x 
mrge dolo::x tunc eger ex baftlica: (lobo 
tornandus eft : et fiat egritudims cura : 
quemadmodum p:ediximus. /6ft autem 
quandoque renum apoftema’ quod non per 
nenit ad fanlemtimmo tranfit in durictem 
cnm grauitas m renibus fine feb:e perfeue 
rat . <6ft ergo clifterijandus exmucilagi 
ne fenugreci: et feminis lini: x apo3ima 
te camoimlle : et caulium: et meliloti: 
et maluauifct : ac furfuris: x uomat fre 
quenter. 'iRembus quoque fuperponatur 
emplaftrumexeisquenominauimus. 
fi urma minui uidetur: cum illo urinam 
p:ouo:antia dentur, feocquoque p:o par 
uo non eft babendu? quia ex eo peruemtur 
ad ydropifim ♦ 
Capitulum de ardo:e qui fit in minctu. 
c eger dum mingit fentit ardo 
rem x punctionem m uirga : et a 
falfts: et acetofis: et acutis abftmendus 
eft : et nutriendus eft extafeis lembus: 
et cib:ebegi: et fmnlibus. Ifeoc quo 
que medicamen ei dandum eft . iQuod. 
‘/Recipe feminis melonis excojiicati. 5. 
xxx • feminis citroli: feminis cucurbite : Zra, 
feminis po:tulace:fcminis albi papauens 
ommum ana.5.lij.feminis mfquiami albi. 
j.ii.jucban albidimi ad pondus omnium 5 
puluere bozum cotidie m potu. 5. iii. in 
mane:x alie.iii .3. circa noctem:cum .?. 
una firupi uiolatuaut iulep fumantur :bec 
quoque egritudo non eft paruipendenda: 
quia cum fit manfiua z perfeueranstpjoue 
niunt ex ea in uefica:x i mftrumetis urinali 
bus ulcera. 
Capitulum de minctu fanguinis z pus • 
c Z3m aliquis pzopter cafum aut per 
cuflionem fangmnem minxerit: ex 
balilica dobotometur :z trocifci qui diam 
tur trocifci de karabe m potu tribuantur. 
/trocifci de karabe. iRecipe karabe gum 
mi tremule arbo:is:ambo:um ana. 3.S. ba 
ana.3. ii.-r 
.S.olibam.3.ii.feminisapij:opi):ambo2U3 
ana.3.i.info:mentur trocifci apondere au 
rei unius, tfzjc quibus unus omni die cum 
aporimate fumacb tribuatur . Sld come 
dendum uero tribuatur: caro cocta cum fu 
macb z caro cocta cum fuco uue acerbe. 
Hbftmeat a cibis acutis:x falfis: loco ue 
ro percufliomsifuper ponatur emplaftrum 
ex boloarmeno: x acatbia :z aloe:x licio: 
confectis cum aceto x aqua . Si autem 
fanguinis minctus euenerit poft comeftto 
nem abo:um acutorum: aut potum mni 
acuti:dobotometureger:xtrocifcos de ka 
rabe in potu fummat:x eodem quod p:edi 
pmusgubernetur regimine. l£>ns uero 
fi minxit eger trocifci illi. dandi lunt: qui. 
'iRecipcfemiriis melonis citroli: cucurbi 
te:ommum abfque co:ticibus ana .?.xx*bo 
liarmeni:gummi arabici :tburis pinguis: 
fanguinis draconis: omnium ana.3.x-opij 
.3.iij.femims apif.3 di. info;mentur troci 
fci pondere,3.ii. ex quibus omni die unus 
cum firupi de in potu tribua 
tur. quoque ex illo collino immit 
tatur. Collirium de cerufa. ‘iRecipe ceru 
fe :farcocolle:olibani:gumnu arabicuopij. 
fanguinis draconis: omnium partes equa 
les. exeis collina :x per firmgam 
fiat p:ius imectio xdromellts: et mingat 
eger:x poft eius egrelfionem fiat iniectio 
ifttus collirtj dfflblutirin lacte afme» 
Capitulum de bis qui non podunt reti 
nere urinam. 
c elm eger multum urine emittit x in 
emiflione ardo:em non fentit: aut 
mingit m fomno neque patitur fitim.neque 
cozporis extenuationem inaurit. *6a que 
urinam conliriugunt danda funt. 0&edi 
camen retinens unnam.lRecipe glandium 
• feminis coriandri Cicci 
gummi arabici: boliarmemtomnium ana# 
ex is puluis:de quo in mane.j.uj# 
et circa noctem totidiem ad tranfglutieti 
dum demur. iQuod fi cum bac egritudine 
fitis fuerit ualidiflimarclamofa et aqua que 
bibitur cito egreditur: aqua o:dei cum 
pfillio detu::x nutriatur cum fuco uue acer 
be: x fumacb x finalibus bo:um nutrienti 
um: x cum cibo qui fit de fimila o:dci: et 
mafal: z raib acetofum da ei in potu et 
pzoibeatur laborare z cum muliere con 
cube . Jdi quoque trocifci in potu fuman 
tur: qui 'iRccipe fpodii.j.x .lactuce: fenU 
nis: pojtulace: feminis amborum ana .3* 
tt.coriandri ficciirofarum rubearum: boli 
armenuommum ana.j.5 .balauftie. 3. ii * 
in potu cum fuco 
granati acetofi. Iberbe etiam frigide te 
rantur: et fuper renes ponantur. /6t ca 
ueat fibi a cibis calidis z uino: z ab omni 
bus que urinam pjouocant. JUud autem 
quod ex magno iiolido*U3 e:ro:e pjouenit 
eft quia dant in bac padione egro: medi 
emas calidasmnde illico deducunt ipfnm 
ad ptifim. 
Capitulum de' lumbricis z uernnbus 0 
nafcuntur in ano z in uentre. 
q 'Oi boc nocumento folitus cft ledi: 
a cibis erodis et unctuofis fibi ca 
uere debet: et cottidie ante quam come 
dat: fumat bucellas aliquas cum finapi • 
Ikoc enim ipfos generari pzoibet. Si ro 
eos generari contingat: non couenit alun* 
nifi ut expellantur. iQPSedicameti afeari 
des expellens: burungi excorticari cum 
ualde fa.nelicus eft eger .3 . 7 * Slman« 
tuantur * /3Medicamen magnos ejcpel 
e,le lumbricos. URccipe burungi excom 
catuturbit: feminis nigelle omnium par 
tes equales:lupino:um:nalhirtij: canibil: 
0anuum ana: partem mediam : fumantur 
potu.j.6. tam bibat eger 
l£Jcmojc ut mulctum fuerit per tres dies: 
J* deinde quaque die quarta dietetfe :et 
pJedtcto medicamine in lacte adbuc ca 
ildo at multum eft difloluto z aceto duj ual 
de famelicus elfcbibat. 'Sermes ueromi 
J?utl qui m ano fiunt p:o quibus generatur 
baritus in eo:i ideo cum fricatur anus: 
cum cotum c% oleo abluto in 
U°latum immittitur :aut inuolutum oleo de 
crifomilis*aut fuco mentaftri * Slut inuol 
Jtatar cjc parua quatitate aloes: x felle uac 
clao:x fupponatur. 
Capitulum de z fiilulis z 
ra$adis que in ano fiunt. 
c fanguis recens fine dolozeper 
inferiorem fluit regionem interpola 
te tame:no eft conftringendus:nifi paciens 
j* eo debilitetur . & multis enim paffio 
«ibus cjc inde liberatur. Si autem debili 
etar: indiget conflrictione:trocifci de ka 
abe cum fuco fumacb dentur * Jn come 
°ae quoque fumat finnaebiam: z cibum 
r!l eam fuco uue acerbe fit: z fimilia bis 
e Uiis que nutrientia funt. Si uero mu! 
7 cum fuco carnis: 
rJJl P‘eramque ammifeentur fucus citonio 
am z uinum. quoque bibat ftip 
cum:x luper epar ponatur emplaflrum de 
p ca quod in capitulo de epate nomina 
us . <6t fitfta non fuffecerint: con.fec 
Jio de fcona fem detur:que. iRecipe miro 
«alani nigri:blerico:um :emblico:um: om 
Jijam ana .3.S.fpice fquinaim: ciperi.stnji 
bcris piperis ameos: olibani: omnium 
ana • 3.2* fcorie infufe in aceto per ebdo 
unam 'i poflea to:efacte .3 .i$. con 
letantur omnia cum meile difpumato quod 
Ult coctum cum ap03imate emblico:um fi 
ut in capitulo de melancolia nominauim’ 
z® Uo cotidie ad nucis magnitudinem fu 
atar. feoc namque emo:ropdarum fan 
5 «nem z menflruo:um conftringit: flujcui 
H oque uentris longi temporis jremedium 
affert * Si autem in ano oritur: aliquid 
p:ominens ejetra e? quo magnus p:ouene 
rtt dolo: nec fluit ab eo aliquid: fuccue ce 
pe :cum pauca lana :aut fel naccinum fup 
ponatur. Suppofitorium quoque longum 
de adaminefubijciatur :quod paciens per 
totam teneat noctem: z fVcontmgat egre 
di: remittatur :donec femdatunx egredla 
tur fanguis. Cum autem dolo: uebemen 
tiliimus fuerit z apoflema magnum in ano 
fiobotometur eger: z emplaflrum boc fu 
perponatur. Sedat enim emo:roydarum 
dolo:em cum adeft apoflema cum eis: q$ 
'iRecipe mellilotum; csmomillam que tam 
diu in aqua coquatur: donec dilfoluantur: 
deinde fumantur eje aqua decoctionis ea? 
quantum manu una teneri potefl: uirellus 
oui Jttati unus crocina, opij.j.u .feminis 
lini triti: fenugreci jmaluauifci: omnium 
ana manipulum. i. Conficiamur omnia 
eje rob m quo bdellij.jaii.diffolute fuerunt 
et folia fuperpofita poftquam eo:um fu per 
ficies ex oleo fifamino in quo adeps galli 
tiaceus fuit refolutus. iHut anatis mun 
ctafueritmo2eemplaftri fnper ponatur: 
dum adbuc tepida funt . Slia confectio 
dolo:em et apoflema fedans .Cepe album 
optime coctum teratur :z cum butiro uacci 
no mifceatur ut molle fiat: et tepefactum 
ano m quo eft apoflema fuper ponatur : 
boc enim dolo:em uebementem fedat * 
Cum uero m ano ragadias babuent paci 
ens que eum ledunt cum ipfius uemer fic 
cus efl. Villulis de bdellio fepe utatur: 
que ‘iRecipe mirobalanis nigris: kebulis 
ambo:um ana.34. feraptni .3.111. nafiurtij 
albi .3 .ii.bdellii mollis z pinguis .3. iS. 
difioluatur bdellium in fuco po:ro:um:et 
eje eo conficiantur alia: z mfo:mentur eje 
eis pillule :z fumantur eje eis frequenter 
ab una «5.ad. iit). locus uero fi adbuftio 
nem pariature* unguento de cerufa inun 
gantur . Si autem non fentitur in eo ad 
buflto ungatur e? unguento quod fit ej; adt 
pe qui tn gibbo camelli iuenuur z bdellio 
quodficfittuidelicet unguentum de fene. 
"ft.cere cimne:olei fifamini: adipis ana 
tis:meduUe cruris uacdni adipis qui eft 
in gibbo camelli bdellii: omnium partes 
equalesibdelhum p:ius in mucilagine: fe 
mmis lini dilfoluatur: deinde omnia mifce /Tra, 
antur:boc enim optimum extftit. Si aute 
eger ragadias in ano babuent profundas 
a quibus fetens uirus fluxerit medicamen 
acutum quod in capitulo de ulceribus de 
fcripfimuoteie fuperponatur quod eger p 
duos paciatur dies. Ct fi in eip aliquid 
remaneat qnod refudet:medicamen iterum 
apponatunquod eo ufque fiat donec locus 
ficcetur:z non ref«det:fi fuerit profundum. 
Cluod fi ea que ibi funt eminentia extra z 
pendentia fuerint iterum ut arefeant et ni 
grefeant: butirum tepidum multotiens fu 
per ponaturtdonec nigredo ab eo remoue 
atur • Si autem refudatio reuerfa fue 
rit:medicamen acutum iterum ibi appona 
tur. Ct fi non refudauent:ejc unguento de 
cerufa curetur. *6ft etiam quando eminen 
tes cmorroxdes extra curantur cauterijap 
do cu ferro:loqui tam de boc plus e quam 
buius nolln UB modus requirat . fyftulc 
uero generantur in ano uelociterrquoniam 
figura eius facit illud elTe necdfarmm:que 
autem penetrantes funtiaut non penetran 
tesutrmque. Cum autem perforate funt 
utnnque:ftercus egreditur ex eis z uento 
fitas. Si autem non egreditur neque fler 
cus neq3 nentofitasmon eft penetrans ab 
utraque parte:loqut uero de eius cura per 
fectetplus eft quam bic nofter lib expetat. 
Sed quia fere bomihes omnes femper ma 
Ximum incurrunt erro:e3 \ cura buius egri 
tudinis:unde maximum feqmtur: nocumen 
tum: nos excitabimus eos ad boc q6 buic 
egritudini congruum erit: z oftendemus 
qualiter a predicto errore fe cuftodiant et 
dicemus quod fiftula utrimque perforata 
cum ab arto remota fuerit:nullo modo fer 
ro eft tangenda* Cx inciftone enim ferri 
contingit ftercus inuoluntarie egredi. Cft 
etiam aliud quare fiftula ab utraque par 
te perforata:ferro tangi non debet. (Quia 
toto tempore uite eger fic permanere pote 
rit: non magnum faciens nocumentnm: 
nec proueniet ex ea illud mfi refudatio et 
fluxus . Si autem illud quod ab ea fluxe 
rit:fuerit acutum z mordicatiuum :z fettdu 
babuent odorem. Cuius etiam quantitas 
cotidie uugeatur:eru fiftula putrida z cum 
berpete eftiomeno cui ex medicamine 
acutorex eo quod complet omnia fuccurren 
dum efhante quam dilatetur: z magnifice 
tur. Cum autem non refudauertt nifi para 
neqne eius quantitas cotidie augetur: ne 
que malus odo: ibi augumentatus fuerit: 
non eft in ea aliquid quod fit timendum ni 
fi refudatio x fluxus. iStuc medicari potdl 
donec ficcetur:x detumefcatrx non refudet 
per longum tempus. Si autem refuda 
tio redierit: medicamen p:edictum adbibe 
aturtxbocmodo poterit blandiri per to 
tum tempus uite egri:x non nocebit.$£o 
dus adbibendi medicamen bule egritudi 
ni. *6jc collirio quod m capitulo de ftftula 
oculi nommauimus fumatur: x optime te 
raturtx fiftula p:ematur donec quicquid in 
ea continetur egrediatur. Hzt fi radius ea 
ingredi poteritnnuoluatur coto :dew de ci 
p:edicto medicamine poftquam mollifica 
tum fuerit inunctus: in fiftulam mittatur * 
Si uero minime ingredi m ea radius pote 
rtttdtfloluatur: medicamen in aqua:x fuble 
uetur coca egri fuppofito pluumari :x eo 
fuptno tacente: pzedictu* medicamen diftd 
lando fuper fiflulam fimdatur:x fiat boc in 
mane: et circa nocte3 per tres dies: et fe 
deat m aqua de curcuma:x lauetur eje ea# 
Capitulum de ecitu matricis x ani# 
c anus ejetra egrediturrapofleina 
te carens :x ita difponitur quod fi 
impellatur ing2editur:cerufe.balauftie:gat 
larumtalummis: antimonij: omnium par 
tes fumamur equales. i£t redigantur in 
pulueremtx fuper anum et oleo rofeo cale 
facto inunctum anus intro 
mittatur x ftringatur:quod tamen fieri con 
uemttpofiquam eger a fella reuerfus fuerit 
ne eum cito furgere ad feliam fit necelTe # 
Sumantur etiam galle:balauftie: cnpule: 
glandiurmfolia mirtitx coquantur in aqna 
donec rubea fiat: x fedeat tn ea x lauetur 
ejeea. fQuodfianus qui apoftemofus eu 
ingredi minime potelheger aquam calicis 
frequenter mgrediaf :x i ea fedeat x ungat 
anumej cerax oleo camomilhno. ut 
anetmo:donec ingrediatur . Cumque m 
tromilfus fuenrie* bis que nominauim9en 
retur. p:eterea fi cgrella fuerit :jl 
militer ent medicanda. t£it tamen neceiie 
ut fortiter ligetunx ut egra femper fupu# 
taceat x cojca fuperius eleuetur. Blman # 
Capitulum de conftrictione menftruo?. 
P 1R0 fuperiluis menftruis conftrmge 
dis: trocifci dc karabe per ebdoma 
ani unam funt dandi. fi non contule 
lnt infectio 6 fcoria detur: z fiat minutio 
c* bafilica. Qentofe quoq3 ad mamillas 
aPponantur: -z m comeftione ftipticis ntaf 
boc medicamen egra fibi lubiciat: q6 
le:alumims:ommu pai tes equales. 
?1.81)0? optime tritozu: cum pauca lana fu 
tciatur: femur uero z dozfum eje epitbima 
ous que in capitulo de fluxu uentris nomi 
animus: epttbuncnf: z fedeat in aqua de 
nrcuma. 1Q6 fi ifla non contulermt:ex alto 
PclTario acuto fiat immiflio: z maneat m 
•Wua. 
flruo aPltu^um prouocatione men 
c ex retentione menftruoru magna 
fequitur paflio:trocifci de mirra den 
lur* trocifci de mirra.*fr. mirre.3.111. lupi 
,l09 optime rute: mtaflri: 
j?ulegu cimmi:rubee:de qua tmgif: afle :fe 
[*apini:opoponae: ommu ana.341. 3nfo* 
enf trocifci ponderantes.3.1'i.ex quibus 
funus in die cu aqua in qua femen iuni 
1 coctu fuerit. Ikoc namq3 medicamen a 
co uebemens exiftitm pzouocandis men 
uis: z ut et fetum excuciat fi qua eo fepe 
atur«. quoq5 fub curuatura po 
P ltis funt ponende:z flobotomia ex fapbe 
fc» Jacic?da c<* • Ifcoftremo quocy uentofe 
UiOii:funt fuperponende • 
Capitulum de fifluris que fiunt in matri 
uel uulua. 
b & curande funt ex medicatione ra 
gadta? ani: pelTariu:quoq5 eX adipe 
quatis z yfopo ceroto z medulla cruris cer 
put: mixtis cum cera difloluta in oleo de li 
ol0:aut narcifmo fubuiaf: fi neq3 febzis ne 
3 acuitas affuerit, i&uod fi illud fuerit 
? culoze z acuitate:oleum rofeum adbibea 
fiar un8uent0 t1uoc15 <*e cerufa: fimilii 
tio ?e^arium* Si aut calo: fuerit uebeme 
: fumaf fucus poztulace: aut lactuce aut 
cllago pfliij; z fiat tabula de plumbo fi 
milis marmori tn quo teruntur co!o:es bna 
in circuitu labium paruum z ponatur in ea 
aliquis de p:edictis fucie: 'rcu pifhllo plu 
beo adeo liiper ipfam moueatur: donec de 
plumbo multum pzedicto liquozi mifceatur 
z mlpilletur fucustex quo fiat peflariu: poft 
quam oleum rofeu et admixtum fuerit:z fup 
ponatur. Ikoc.n.medtcamen cancro uulne 
rato qui eft tn matrice optimum exiflit: z 
altjs ei finulibus. 
Capitulum de plagis z cancro que fi unt 
in matrice uel uulua • 
f 3 cum apoftematibus iftie adeflca 
I02 z feb:is:flobotomia cx bafilica fi 
at:z patiene ex aqua ozdei nutriatur: z li 
mai reneetz femur z jflta z fume cx epitbi 
mate apoftematie calidi: z infrigidetur lo 
cue quantum polfibile eft. Si ro poftquaj 
feb:es z acuitas remanferint: z quieuerint 
ex apoftemate aliquidtex 'uectionibue liqui 
dte curetur: z mulier in buiusmodi liqui 
dis fedeat donec molefcat z maturetur. 
IJbefiartu mollificans dura apoftemata ma 
tricis:! conferens dolonibus m ea factis z 
paulatimeos quiefcere fatiens. jRecipe 
adipis anatis: medulle cruris ceruini uel 
uaccinitbdelli) mollistcroci: uitelli oui affa 
titfecis olei de feminibus lini: fecis olei de 
hlioromnium ana partes equalcstdtfloluaf 
in uiiio aut rob:x fiat ex bis pellar 1115. 
enim optimum ad fedandu3 dolozerz molli 
ficandam dunciem matricis. faciens 
terea fedeat in aqua tn qua cocta lint fenu 
grecumt! femen lini:! camomiliia :z melli 
lotum z caulium extremitates lingulati:aut 
omnia limul • 
Capitulum de nafcentijs que fiunt ima 
trice uel uulua. 
c £!m a uulua fluxerit fanies fpifla: 
< aut uirus tenue: fi ex pjopinqnoma 
liat loco:neqj fuerit ibi pzofunditas fetida 
neqj putrida:fu menda funt aloes: z mirra: 
z fanguis draconis:! farcocolla: atque oli 
banum:! loco fuperponenda:donec confoli 
detur. Si autem ex loco manauerit remo 
to: ex peflario quod nominammus in capi 
tulo de fanguinex fame fiat p:oclixma. Kra. 
Si autem quod fluxerit eft fettdum:odo:em 
babens malum: et pelfario fecundo acuto 
fiat miectio:poftquam locus mundificatug 
fuerit: eje aqua * meile intectis per inftru 
mentum ante eam. Si uero cum boc quod 
fluit affuerint punctio x dolor x apoftema 
durum quod tactu difcernitur fummopere 
canendum eft ne eje aliquo acuto medicaie 
tangatur. Sed fiat iniectio confricatio 
ne plumbi quam dijemros: aut et unguento 
de cerula:* fiobotometur et bafilica. i6t cu 
ftodiarur ab omnibus que coieram gignut 
nigraj:* feminibus * fpeciebus quep con 
dimento admifeentur cibis. 
Capitulum de prefocatione matricis. 
c £Im menftrua per longum teporis 
fpacium retenta fuerint: aut mulier 
a committione uiri diu abftinuerit: licj ual 
de atfectauerit:* euencrit grauitas * dolo? 
m iferiori d.in pectine parte fuminis:* fen 
ferit quafi aliquid fur fu m trabi a parte fumi 
nis. poft ifta fuperueniet eifin 
copis :* quafi mortua cadet.perpendi quo 
q5 uit potent quod ipfa attrabat aere: uel 
babeat pulfum * forfttan prefocabuur x 
morietur: * fortafie fanabitunlaboriofe ta 
men. Ifeec itaqj palfio illico ut euenent cu 
randa eft. Cuius curatio eft:ut pedes fo2 
titer fncentur * ligentur: * uentofa magna 
fumini fuperponatur. {©bftetrici quoque 
p:ecipiatur ut digitum oleo bene redolen 
te inungat:* in circuitu oris uulue dum eft 
intus bene commoueat. iBaribus prete 
rea condifi tnfuffletur: * circa aures ipfius 
uoces clamando proferantur: * mbil quod 
bene redolent olfactat: immo bene redolen 
na * algalia remoueantur. (£t pecten * 
eius fuperiora e;c eis epitbimentur: * nari 
bus mallum reddentia odorem applicetur 
ut ftercus * caftoreum xjfulpbur. Cum 
autem fanitati reftuuta fuerit: cy. bac medi 
catione curetur: ne egritudo redeat; I&5 
fi egritudo bec poft raenftruorum euenerit 
reftrictionem ea dentnr que menftrua pro 
uocant; Ct in pedibus fiat minutio: * ue 
to»e m eis apponantur. Si autem poft lon 
gam: uiri difuetudmem contingat: eje quo 
etiam fepius accidit: incipiat uiri confuetu 
dincm babere:aut obfletrix iteret illud fepe 
quod predijeimus tn omni pauco tempotf 
aut medicamina que minuunt fperma den 
tur que prediximu8. *St denf trocifct 6 mir 
ra quos tn capitulo de menftruts prouocan 
dis nominauimus. 
Capitulum de mola • 
m Zdheribus plerumqj acctdit palfio 
ejequa pregnantium difpofitionis 
fimilitudinem incurrunt . lenter namque 
crefcit:* difcolorate fiunt:* retinentur men 
ftrua. qui eft in bac egritudine • 
non eft ut motus tnfantisnmmo quandoqj 
de fuo mouetur loco cum duriter tangitur. 
jSd ultimum uero cum anguftia x dolote 
fruftrum carnis informe ac fi pareret: emit 
tunt. Tjblerumqj uero folummodo uentofi 
tas buniorum multitudo emittuntur:-! dein 
de minuitur uenter: z remouentur aedden 
tia * Ifboftquam ergo tempus prefierit iu 
quo fcitur puerum debere moueri fi adelfd 
trocifci de mirra dandi funt: z apojima de 
feminibus:* oleum de fceifim adbibendum* 
pelfaruim eje ruta: * mentaftro: * alia pelfc 
ria pjedicta in capitulo 6 alleutatione 
tus: funt tmmittenda. 2>ofes quoqj de prf 
Iulis fetidis ffequemer tribuende frnmcum 
bos enim cito euadent. 
Capitulum de ruptura inguinis. 
c aliquis in rairacb uentris ba 
buerit eminentiam: que curo fupiu’ 
tacuerit: * locus digitis compreflus fuerij 
remouetur: * cu federit redibit: palfio a» 
eft que ruptura dicitur. iQui boc 
patitur: fibt cauere debet:ne poft comeftie 
nem moueatur: neque comedat fabas * 
boc precipue: neque fafeolos: neque lea 
tes: neque bolera: neque aliquem cibum 
inflatiuum. Studere etiam debet: ut eum 
uenter femper mollis fit: boc namque reg* 
nune:poflibile eft tpfum euadere dolotem • 
TLoco preterea aliquod fuperponendum & 
obftaculum * ftringendum * proprie cum 
fe mouere uoluerit. Crofus quoqj fi fuer^ Slman« 
t uentrem babucrit grauem: non debet uti 
rootu mfi uenter pzius fub umbilico ampla 
cmgatur fafcia ♦ 
ad rupturam. 
‘Accipe gallarum cip?efli:partes.u.nrir 
re:ciperi fanfuci:gallarum:acatie:olibam: 
Summi arabici:omnium ana partem unam: 
Summe pnus m umo refoluantur: z aggre 
Sentur cuin el9 reliqua z fuper rupturam e 
Sr° lupino laceme ponantur: z linngatur 
°CU9: z non foluatur ufque ad aut fep 
enidies. qfboltea egro lupino lacentelol 
Jlau,r: z illo reiecto de eo emplaftro fuppo 
mtur, enim p:oibetur ampliari. 
ruptura autem telhculojum pellis au 
Sumentatur quod fit aut propter uentofita 
Ul1: aut p:opter aqua que ibi cogregatur 
uut quia tnteflina defcendunt ad locum il 
l,ui. Siueropzopterdefcenfum ioteftino 
contingat:ent grauis z doloiofus: z 
c,1tiet dolonem cum tangentur. Saliter 
lt«que paciens ficut pjedipmuo regendus 
: z emplaftrum pzedictum fuperponen 
duin:et locus cum ligatura afiidue eft firm 
Sindus ♦ llluptura enim cum non ftrmgi 
ar:dilatatur:et augumentatur femper. 
1 autem caufa aqua fiatdocus apparet lu 
ldus:et terfus z tenfus. Ibuic itaque con 
ert epitbtmari ex epitbimate quod in capt 
0 dc pdropift nominauimuo. Slqua quo 
HUe in bac egritudme plerumqj petit infe 
°*a,z fluit mde:un6 eger per aliquot tem 
Pus fanus elTicitur:fed p?eterca redit egri 
udo:po(lquam ergo aqua flujcerit:curadus 
t eger: ex cauterio: z medicamine. <£jc 
ocenim pzojfus curabitur: necegritudo 
• S>e boc tamen loqui plus eft qua 
”ic nofter exigat UB. Cum autem bec egri 
tudo: uentofitatts caufa contingit loc’ fri 
pandus eft: z ex oleo fambacmo tn quo ca 
flozeum z eufctbium diflbluta fueruntanun 
Sendus z ex eodem intus in uirgaj guttati? 
* 5 
Capitulum de podagra z fciatica. 
c in iuncturis fuerit dolo::x apo 
ftema: z locus cum tangitur fuerit 
tactus caltd9: z colo* rubeus: eger fi dolet 
in dextro pede: ejc dextra mamr.x fi m furi 
ftro ex finihra: eft flobotomadusjx locus ex 
boc medicamine liniendus. i£pttbima * 
'iRccipe rofarum rubearum: fandali faufel: 
fief memitetboliarmeni: opri: omnium par 
tes equales. *Sx iflis m aceto.: x aqua dii* 
folutis fiat epitbima. ]f>fillium quoqj ace 
to mfufum m cana milium fuper ponantur : 
% cum tepuerit mutetur: z loco eius aliud 
fuperponatur . lenter pretei ea ex apoji 
mate mirobalanorum:! bermodactilis: tol 
uatur. Spojima mirobalanorum cumber 
modactilis. 'iRecipe mirobalanorum citri 
no:um.3.xv. putueris turbit fricati: polipo 
diiamborum ana.j.lii.fcne: feminis ?fumif 
re: amborum ana.j.iiibbermodacnli albi: 
feminis endiuierfeminis apii rofarum: om 
nium ana.3.u.coquantur in tribus libas a 
que donec ad unam redeant: deinde mani 
bus fricentur:! colentur: z bibatur cum 511 
cbari tabarjet.j.x • Si quis ap05ima falli 
dient. Villulas illas fumat: que non uale 
tes incedere furgerc faciunt:! pedibus am 
bulare. qpullule que non ualentes incede 
refurgere faciunt* ‘iRecipe al0es.3a.fca 
monee quartam.3.unms rofarum rubearum 
truarum:fextam.3.u bermodactilis albis * 
5.S. informentur ex eis pillule: que erunt 
dofis una. f£ger nero nutriatur ex cibis 
frigidis: z ftipticis: z abftmcat a umo: x 
confectionibus que ex meile fiunt:! carne. 
Cum autem apofrematte calor quieueriu! 
eius inflammatio: ex bis que calidorum a 
poftematum reliquias refoluunt curetur. 
duorum unum. 'iRecipc ceram m oleo de 
libo refolutamicui admifceatur mualagO fe 
nugrcctu feminis Imi: deinde terrantur fi 
mul donec uniantur z fiat ex eis epitbima. 
in tempore autem fue incolumitatis:! pro 
prie circa tempuenn quo egritudo cum m 
uadere confueuit:! quam maxime in uere. 
SBfluefcat ftobotomiaj uti: z uentris foiutio 
ne: ex bis que colleram expellunt rubeam 
% a potu umt abftineat:! a comeftione eo 
rum que ex meile conficiuntur! a* carne: 
fmt eius cibaria acetofa:! fliptica:! bis fi 
milia ex bis que infrigidant. &&embra 
aute3 que banc cotifueuernnt incurrere paf 
fionem;minus (olito laborem pati afluclcac 2Tra. 
z p:ecipue cum tempus inuafionis timetur 
z cum co:pus fuerit plenum x uene plene: 
z fuit dm ex quo neq3 minutus: neq3 folut9 
fuerit. Cum autem cumdolo:e luncturap 
neqj calo: neq$ rubo: in co!o:e alfueritifue 
ntq5 eger frigide complexionis x locus tac 
tu fcntitur frigidus in principio curationis 
eifls '|f>illule maiores de bermodactilis: 
dande funt. maio:es de bermo 
irnela 
baratomnium ana.3.? yere pigre .j.x.collo 
quintide: centauree minoristambo? ana.3« 
v.eufo:bit.3.ii.turbit.3.x.feitaragi 
3iberis:finapis:piperis caflo:ei dum ana. 
5.1.5»fo:mentur ex eis pillnle: ex quibus 
a duabus.3.x .S.ad tres fumantur. Itee na 
q3 pillule ualde conferunt: quia non ualen 
tes furgere incedere faaunt. 
Cpitbima ad podagram frigidam. 
IRecipe florae ltqui5:caflo:ei: eufo:bij: 
mirre:alccs:acatie: oium partes equales. 
Cx bis omnibus uino ueten admixtis fiat 
epitbima. Cumque ille dolo: quieuerit fu 
curratur: patienti ex diflillatione multe a 
que calide ab alto x inunctio fiat ex oleo 5 
lilio: x emplaftrum ex bdellio molli: x flo 
rac: ac fenugreco x femine Imi: x armonia 
co fu perponatur :quod boc modo conficiaf: 
armoniac bdellium m uino ueteri refoluan 
tur x alia omnia eis admifeeantur: ex qui 
bus fiat emplaflrura x fuperponatur .bec 
namque egritudims fpecies elltque m lapi 
dis duritiem tranfittx reddit memb:a x iun 
cturas fungis fimilia. duap:opter banc 
babens paflionem a faflidio x ab aqna fr( 
gida:x a cibis croflis:x a frequenti eb:ieta 
te cuftodiatur ciq5 p:ecipiendum ut dum fa 
nus efl motu utatur: z a coitu abflmeat: x 
p:eapue cum fatur fue:it:neq5 balneum in 
gi ediatur neq; excitetur poft comeflionem 
X3mum pzeterea uetus z purum bibat eis 
quoq3 dum fanus efl utatur que unna3 p:o 
uocare confueuerunt. 
Solos ucro qui fciaticus uocatur efl 
qni ab aneba per coxam totum ufq3 ad ge 
nu in longitudine p:otenditur. duandoqj 
etiam in longitudinem ad uirge fimilitudi 
nem extenfus per crus ufque ad pedes dc 
fccndittx tunc ft in complexione fuerit calo 
ris dominium x urine tinctura ex bafilica 
manus eiufque partis p:ius mimitiofacie 
da elhdetnde ex fiatica. Si autem egri 
complexio frigida fuerit :x colo: fiifcus fepe 
p:ouocandus eft uomitus: ex apojimate ra 
fanicum fuupo acetofo. Coxa quoque ac 
pes x crustet oleo m quo caftoreum eufor 
fcium:x fto:ax: fint refoluta inungantur af 
fidue. Cluod fi dolo: tn coxa manfiuus ft 
at: eger ex almuri nabati: z bauracb clifto 
nuetur: z ex euemate acuto: quod in cap* 
tulo de apoplexia nominautmus • Colliri 
umquoqjex ciclaminex colloquintida fac 
tum fupponatur. Ciue eo ufque fieri conue 
nit donec eger exconationem incurrat. £f 
ea enim dum accidit:plerumq3 confequititf 
fanitas. Si autem palfio mueterauerft 
fmapis fumatunx cu fimo collumbmo eiuf 
dem quantitatis teratur: z ex apojimate ft 
cuum conficiantur ex quibus coxe empte 
ftrum fu perponatur. ©uod tamdiu dirflft 
tatur donec m loco uefice aque fiant: x fair 
danturtx effluat aqua que in eis eft:z uapo 
retur locus cum aqua calidatdemde eger p 
aliquot dies quiefcere dimittatur: z fi iturt 
dum famtati reftitutue fuerit: ad banc eafl 
dem curam redeundum. i&uod fi egrttudo 
ualde manfiua fiat z longi tempo:is z tifltf 
tur ne uei teb:um p:ofihat aut egreflum fue 
rit locus ex mflrumento quod rote afini aft 
milatur cautericandus efl: z intendatur cu 
coctura caput ancbe apud caput coxe. 
lus tamen rei fermocmatio iflius nolin ope 
ris metas tranfeendit. /Caliter pzetere? 
pacientcs m tempo:e fofpitatis uomere co 
fueuerunt: z foluei e uentrem : z regiro* 
fubriliare: z a cibis croflis frequenti eb:# 
tate abftmere • 
Capitulum de gibbofltare. 
Vim gibbcfltas fieri incipit.Tfbiltete 
c maio:es bsrmodactilo:um dande 
funt z oleum de ke.fim cum ap05 
le de feminibus: fepe fumendum . ILoc 
quoque ex oleo fambacino m quo flo:# 
liquida :x callo: eum: z eufo:bium rclolu Sftman» 
iafmt frequenter inungendus:* a cibis 
•rigidis et crolTis abftinendum ♦ aqua 
etlam calida in qua cocta fmt mentaftrum 
*i fanfucus:* fticados arabicus :ab alto fu 
locum diftilanda eft: deinde frequens 
iricatio z inunctio er oleis calidisfacien 
a eft * iQuod fi is qui banc patitur egri 
iudinem puer fuerit balneum folummodo 
et inunctiones er bis que p:edijamus fuffi 
Clu,]t. Si amem cum gibbofitas incipit 
Q|Tuerit febns: a p:edicto regimine omni 
no abftinendum:fed apojima eje berberis 
cum calTia fiftula in potu tnbuen 
*jUni: fiobotomia quoque eje bafilica facien 
03eft :x emplaftra uebementia loco fuper 
Ponenda. 
Capitulum dc uariribus. 
c £Im uene crofle z plene z diuerfo 
modo curuate z uirides in crure ap 
Paruerint:egntudo que uitis uocatur adef 
'e fignificatur:bec autem egritudo frequen 
accidit bis qui multum pedibus labo 
rare confueuerunt z qui cibaria colleram 
generantia frequenter fumunt. 
principio itaque curationis buius paf 
°nis: bafiltcam minuere conuemt* ueu 
j bis que colleram educunt nigram 
‘nere. iSluo:um mentionem fecimus in 
caPitulo de melancolia:bec autem fepe fa 
cienda funt. t£t ab omnibus a quibus me 
ancoliam pacientes cuftodiunturrin bac 
Sntudine:abftmenda funt . $>oftquam 
ero *>oc regimen diu adbibitum fuerit :ey 
ems quas in crure apparuifle dijrimus: 
nunutio fiat a quibus fanguis tamdiu fine 
e dimittatur : donec quicquid in eis eft 
cnacuetundeinde bumfmodi paciens colle 
ram nigram repellentibus utatur :x minua 
lUr eje bafilica.* caueat fibi ab omnib9 que 
colleram generant nigram. 
Capitulum de elephantia« 
k Cc pafiio poftquam manfiua fit: \n 
ff curabilis eft. Cum autem inciptt:fi 
1 tabucniatur :i ut debet medicata fuerit: 
ut fanatur.aut manet fic nibtl addens . 
Cum ergo pedis croflicics augeri uidetur: 
et colo: obfufeari: uene quoque que uites 
uocantur apparere ceperint :eger afTidue 
cogendus eft uomere: z cuflodiendus a 
deambulatione nimia: t ftatione et nenter 
uomitu p:ecedente eje pilluhs maio:ibus 
de bermodactilis foluendus:demde ad uo 
mitum redeun5 poli illud • Ikoc quoqiie 
multotiens fieri opo:tet. £ger pzeterea 
a cibis crolTis eft abftmendus z tibia a cat 
caneo incipiendo furfum ufque ad genu 
ftrmgenda :ante tamen conftricttonem:ept 
tbimanda eft: eje aloe % mi:ra:x acatia :et 
ypoquiftidostx alumine cum aceto forti: 
dilTolutus. <6jc bafilica quoq? manus coit 
trarie partisrminntio facienda eft. iReque 
erectus ftet nifi pes prius ftricte ligat’ fue 
rit neqj epttbima illo modo dimittat, 
mitu quoq5 frequenter utatur. fQ.6 fi paruu 
interceflit fpacium a p:ecedcnti uomitu :et 
appetit quiefeere uapo:a ipfuj cu feminib9 
cauliumjfticados arabico cinere de uitibus 
z lupinis z nitro:-! fterco:e caprino:* fari 
na fenugreci: z liniatur et eje aqua cineris 
per fpaciu unius diei:aut duo?.|fpfa enim 
buius egritudinis majuma refoluit partem 
aut leuio:em reddit. 
Capitulum de uulneribus lumbotum. 
c JMm aliquis longo t£po:e fu pin’ fup 
do:fu$ iacetrloca renu plerOqj rubet 
z mala ibi fiunt ulcera.Cti ergo loca ifta ru 
bere cu augumeto utfa fuerint: miltu fiue pa 
meum: aut folia falicis fub eo fterneda futit 
et ipfe tn die multotiens eft foluendusrioca 
quoqj que rubent aqua rofatafuper niue in 
frigidata roranda funt :z flabellanda funt 
ipfa. [Quod fi calo: perfeueraueritampona 
tur epitbima de albub:ati qd in capitulo 6 
apoftematibus nommauimus. *6t fi uefice 
z ulcera ibi ejco:ta fue nm :ej unguento de 
cerufa curentur. 
Capitulum de doloribus ejetertojum me 
bro:um. 
c Vim dolo: t manu aut pede fit teger 
ite:rogadus e fi eje pcuflioe boc et ac 
cidit. 2lut fi aliquid fup ipfuj mebruj cect 
dic. Bnt fi fuper ipfum diu iacuit : aut fi 
contingit eje caufa ejctrinfeca. Si autem 
ab ejeteriori caufa non contmgcrit :loc? do Cra. 
lens confiderandus eft. Sn fit magis ro 
beuerquam reliquum corpus: aut non. 
Siemin toto corpore rubicundior fuerit: 
ex calidi apoftematis medicamine cur an 
dus eru. i£t fi membrum neque fuerit ca 
hdum neque rubeunufed tam cotidie obfu 
fcatur et ficcatur: aqua calida, ab alto eft 
fuper ipfum diftillanda: z ex oleo et cera 
reioluta inungendum: et dtmittendum fic 
donec dolo: fedetur. iQuod fi locus quafi 
crolTio: uideatur: et tactu etiam frigidus 
fentiatur: frequenter erit fricandus: et 
aqua calida m qua fanfucus et camomilla: 
et fncados arabicus: cocta fuerint : ab al 
to ut diurnus fuper ipfum erit diftillanda 
et ex oleo de keiri citrmo inungendus . 
KRegimen quoque eius fubtiliandum erit • 
Jpfe uero multo utatur exercitio: z in ba! 
neo fudet. %\ autem ifta non fuflecerlnt 
uentcr ejc bis foluatur que bumiditatem e 
ducunt. /fi&embrum p:etet ea fi tactu fen 
titur frigidum fricetur p:ius: et deinde in 
ungatur z c% oleo coftmo z fambacmo et o 
leo de ben tepidis z ex bis fimilibus . 
fi ifta non futTecerint ex unguentis 
que m capitulo de paralifi nommauimus i 
ungendum erit donec fanetur • 
Capitulum primum tractatus decimi 
de feb:ibus. 
iSbricitantes z precipue 
acure:non folum necefle 
eft ut medicus fepe uide 
at: fed etiam ut eis fem 
perafliftat. iRos tamen 
tn bac parte ponemus 
fummas et aggregationes uice pctorum et 
extremitatum continentes : que utiles 
erunt p:udenti et uigilanti licet in bac do 
ctnna non ftuduerittnec fit fecundum eam 
operatus. |n pluribus enim medico:um 
confilio non indigebit: atque e:rantium 
per eas cognofcet e:ro:em: et perfectio 
nem :necnon diminuti diminutionem: bec 
tam paucis comprehendemus uerbis z di 
ftmcte ac compendiofe :quemadmodum in 
alijs partibus bui’ libri peregimus: z di 
mittemus ualde fubtilia et p:ofunda : bu 
lue doctune perfcrutari. Ifeoc enim mdt 
get:qui multa uult mueftigare . iHJ boc 
uero perficiendum; dtuino umabimur an 
Filio . 
Capitulum de feb:e epbimera* 
b e£c febris non babet peridoo: fed 
eft unius penodus tantum. Cuu# 
p:op:ia fignificatio eft quod neque cum rt 
gore neque orripilatione incipit: et quod 
antequam accedat precedat eam caufa di 
uerfa ab eo fecundum quod currit confuo 
tudo ficut fu perfluus labo:: aut ira : aut 
anguilla: aut follicitudo: aut utni puri uel 
multi potatio: aut quia diu fletit ad folem» 
aut fub aere frigido: aut in aqua frigidi 
fima: aut quia calidum apoftema quod ac 
cidir propter cafum uel percuflionem tfl 
corpore p:ece(fit:aut fit propter dolorem 
qui in aliquibus contingit membris: aut 
propter repletionem ciborum multi nutri 
menti: aut croflorum opilantium aut ue 
bementis caliditatis: aut propter forte 
f aftidiu m uel propter frequentem uentris 
flujcuj et uebementetaut propter multa mo 
ram in balneo: aut quia balneauit fe in a 
qua mconuementi: ut funt aque naturali 
ter calide : aut quia non balneauit fe ut 
confueuerat: aut quia medicinas calidab 
fumpfittuel quia multum comedit: aut p# 
pter conjam et reumatifmum : aut qu# 
diu a.comeftione abfiiftiuit 4 Z3rma qu° 
que in bac egritudme : neque in colo# * 
neque fecundum fubflantiam: neque fecujJ 
dum odorem multum mutatur ab boc quod 
confueuerat • Calo: etiam cum co:pl}fl 
egri tangitur: neque fuperfluus: neque 
mordicatiuus autem egrj 
tudommui incipit fudorts proucmt mu* 
titudo :aut fi non aliud cutis faltim bumec 
tatio: aut refudatio: deinde fedatur 
fecte . 5n bac preterea febre : nequ$ 
multus eft timor: neque eft mala. t&ua!t 
doque tamen in alias malas tranftt 
bres: cum et tpfius regimine et curat# 
ne :e:ror contingit. Cum ergo aliqu# 
banc febrem caufa laboris incurrit • Slman« 
°po:tet ut cum minui febris eius ceperit 
eger balneum ingrediatur: z in domo me 
la tedeat iujcta ponam per quam reddi 
Ur ad domum pnmamrque ante faciem tp 
j 8 aperienda di f&d ultimum quoque 
,c>cus fit talis in quo delectetur et ne ullo 
fT1cdo fudet fi poiftbile efl: neque inftam 
!netur x neque efluct neque cogatur 
Pubelarc uebementer. f Sit autem locus 
ipfumdiu morari fit poflibile 
'et femicupium tepidas continens aqud 
*n qua delectetur Corpori 
cer° ipfius aque tepide multitudo fuper 
Ul]datur:<z prematur molliter: deinde cor 
Pus ipfius abflergatur: z ejc oleo uiolato 
epefacto inungatur: z maxima follicitu 
0 adhibeatur precipue arca functuras et 
°ui Ipondiles et dorfi. autem 
_°c aliqmbus boris factum fuerit: iterum 
aaquam tepidam mittendus ell: e* ea fu 
P01* ipfum aliqua bora fundendum: dem 
Qe redeundum efl ad inungendum / JLon 
SUudo quoque fundendi aquam fuper eum 
J lUungendi ejc oleo et breuitas fmt fecun 
pUi laboris uebementiam ac ipftus debi 
*uatemboc uero egrediatur balne 
Um‘X nutriatur ep oleribus et fructibus re 
?entlbus z carne pullina et edma et pifci 
'us que uocantur este z tpfi funt bot\e: 
p neat a cibis calefacientibus • *St 
1 n°n confueuit uinum bibere fumat in po 
lulep factum de 3Ucbaro taberjet z aqua 
tflatogSi autem fohtus fuerit btbere ui 
unitfumat e* eo minus folito: quod tame 
P us folito fit mictum aqua{]JUctU8 quo 
eius mollior fit quam prius: z plus fo 
to dorm.atj] d fi pofi: aliquid de uefii 
Si]s laboris z laflitudinis fuperfuertt: ad 
alneum ut dicimus et totum regimen re 
fundum efl:donec fe babet nt Si 
autem bec febris canfa uigiliarnm ant mul 
te follicitudtnis contingat eger poftquam 
lP*a minui inceperit balneum ingrediatur 
** fit in loco balnei fcilicet qualem fupra di 
riuius nec cibetur ommnotfed aqua tepida 
P:oprie fuper dorfum ipfius fundatur: et 
friatur e* cibis fimilibus bis quos p:e 
Wmus et uinum fi bibet e confueuit :men 
pj.ate famat: x remoneatur ab buiulmodi 
lcltudme interpofitione uerborum et 
alicuius facunditatis: atque alicuius ludi 
eri. Iuleum quoque uiolatum olfaciat: et 
dormiat in locis fuauiter redolentibus et 
tn ftrato molli. iQuod fi ex multa triftt 
cia aut ex multa ira fiat bec febris balne 
um cum • minui ceperit ingrediatur:! intret 
femicupium aquam continens calidam tn 
qua delectetur:! aqua etia3 fuper ipfum in 
domo balnei exiftentem copiofe fundatur • 
5pfe preterea tn loco balnei moretur: ubi 
neque a uento:neque a frigore tangatur. 
Sfat moretur tn prima domo balnei tn qua 
tamdiu fit donec cutis molelcat et rubeat 
parum: deinde aquam frigidam fubito in 
grediatur:! ab ea citiflime egrediatur . 
Cumque egrefliis fuerit aqua rofata tpft 
us capiti fuperfundatur: et pectus ex fan 
dalis et aqua rofata et campbora limatur 
et in potu granati mu3i fucum fumat et ei 
fimiles potus:aut rob quod fit de nbes :et 
macianorum acetoforum et acetofitatis ci 
tri: et nutriatur ex oleribus frigidis et a 
ceto:x ex oleo confecto cum jucbaro et ex 
oleoamigdalino.pBmno autem omnino 
abftitieattmfi maximum inde confeqnatur 
nocumentum .fiQuodft mde confeqnatur 
cum fuco granati mifceatur! fuper muein 
infrigidetur :etex aqua frigida multum 
bibat: z cum biberit uinum: granata ace 
tofa in aqua frigida abluta comedat : 
deinde aqua rofata fuper ipfum roretur: 
et ingemetur qualiter eius ira inquantum 
cumque polfibile fuerit: fedetur. Cum 
autem bec febris ex multi uini potatio 
ne fuperuenerit: aut fortis et puri . 
Cgro aliqui de potibus quos nominaui 
musfimplices fcilicet abfque alterius rei 
commixtione dandi fum cum aqua frigidif 
fima mixti ex quibus non impetuofe fed 
paulatim bibat. Cumque febris fedata 
fuerit balneum ingrediatur in quo moram 
factatin domo temperata flando ficut ofte 
dimus: z multa aqua fuper ipfius caput 
fundatur ffet nutriatur ex tapfd adefia ci 
trina infrigidatis ! bis fmulibus ex rebus 
frigidis mixtis cum fuco granatorum:! fu 
co ribes:! uue acerbe fuco: z ex pifeibus 
qui uocantur ajie: coctis cum aceto z olfa 
ciat oleum uiolatum:! dormiat diu. Cum 
q3 expergefactus fuerit:balneum iterum in £ra. 
grediaturM ad predictum redeat :egimcn. 
21 umo autem omnino abftmeat: z tn potu 
1 ob de fructibus fumat. Si autem tn capi 
te fuerit gratatas:* tn oculis rubedo z ex 
tenfto: fangms extrahatur cum flobotomta 
z uentolis. /6uifq5 regimen totum fit ut 
diximus, jenter quoq5 ex fuco fructuum 
foluatur. Cum uero aliquis banc febre 
incurrit ex multo motu: aut deambulatioe 
mima fub fole :aque rofate pars una fuma 
tur :x olei rofet pars media:* aceti partis 
unius quarta z m ampullam uitream mitta 
tur:x concutiantur donec infptfientur: z ex 
eis in mue infrigidatis fu pe: ipfius fmci 
put paularim fundatur. pannus quoque 
eis mfufus tn uine infrigidetur: z a prmci 
pio acceftioms ufque ad quietem capiti fup 
ponatur, poftquam uero quteuerit febris 
eger balneum ingrediatur:* fit in loco tem 
perato ut dtximustubi aqua tepida fuper 
totum corpus ipfius:* precipue fuper ca 
put fundatur. $n potu autem fumat frume 
tum fractum coctum in aqua quod tamen 
prius fit multotiens ablutam cum aqua ca 
lida : cui poftquam coctum fuerit multa 
aqua i mue infrigidata admifceaf ex qua 
eger ufque ad facietatem fumar. Cumque 
febris celfauerit:ex cib quos predixim9 nu 
triarur. Cu aut aliquis banc patitur fe 
brcm eo q6 fub frigido aere longam fecit 
?no:a5:totii corpus eius a principio febris 
ufq5 quo fedetur fepe fricandus eft :no tam 
duriter. Cumq3 febris celTar:domu3 calida 
balnei ingrediaf in qua mord faciat donec 
fudor egrediatur. qfboftq} aute fudor egref 
fus fuerittcorpus ex oleo tepido cum frica 
tione iuungatur:donec fudoris multitudo 
egrediatundemde ex aqua calida locus ab 
flcrgatur:* indutus egrediatur:* eo ufque 
dormiat donec ite? fudct. qfboft bec i come 
ftione cibos fumat lubtiles ex quibus quod 
kue eft.i.pa? comedat:* cu mefura fumat, 
vo forte bibat:* fi ex febre * fractio 
ne aliquid redierit ad balneum * ad totum 
regime q$ prediximus redeundu eft. Si 
quis uero banc febre pp aquas naturaliter 
calidas patiatur:fi fuerint aque ille tales 
ex admixtione:a3egi:autfaF:aut ferri: aut 
alia? rerum que corporis lupcrficie exaf 
perare * contrabendo rugare confucuerut: 
eo6 eft regendus regimine quoisquibac 
inaurit ex frigore. ©portet tamen ut loc9 
balnei in quo bic in domo calida morat fit 
temperatusiante portam fuam x fit porta 
fe domus coram facie ipfias apta: z aqua 
calida fuper ipfum fundatur z in eam igre 
diatur:* inungatur cum oleo:* iteretur e( 
fufio aque calide z introitus ineam:* frice 
tur multu uicilTim donec pori aperiantur:* 
corpus tumefcat z febris fedef:* corp9 ru 
beum fiat. ©uod poftq, factum fuerit egre 
diatur:* indumentis fuis indutus dormiat 
deinde ex bis que preditimus nutriatur* 
Cum autem aliquis banc febrem icurrft 
ex comefttone calidorum cibo?: opo:tet ut 
poftqua febris quieuent:exaqua ordei mul 
tum bibat . Cuius nutricatio fit pcft 
bris fedationem cibus cum aceto conditus 
in quo non eft caro. uSt eft ingeniandu qua 
liter eius uenter folui polfit ex prunis z ta 
raanndisM 5Ucbaro tabarjet firupu quoqj 
acetofumfimplicemdejucbaro bibat xco 
medat granata muja z acetofa:* omia aliu 
poma bis fimilia. iBb omnib9 uero cib qui 
coipus calefaciunt abftmeat febris emin 
bec proprie:* illa que ex fortis uini potu 
tione accidit utreqj in putridam cito muta 
tur febre. Cnm uero aliquis bac febre 
laborat eo quod plus folito comedit: aut 
cibum multu5 nutrientemtaut croflions ntf 
trimenti lumpfittquia bec fpecies effumere 
pleruuq3 adeo per multos dies fit manfiu* 
ut fmocbus effe uideatur: non eft expectafl 
dum donec febris a corpe recedat: imfl*5 
uenter egri illico ex fucco fructuum ficut na 
minauimus eft foluendus: z ftrupus aceta 
fus eft fumendus:* ex ptifana tantummodo 
nutriendus:fed poftquam febris alleuiuri 
uidetur aliquantulum eger in balneum &} 
mittendustm quo non longam faciat ma# 
et fi m aqua tepida z ex ea fuper ipfum fu0 
datuncuius etiam corpus ex fulpbure dm 
fricari conuenit:demde ex aqua lotus eg# 
diatur:* fic ad fuum redeat regimen ad uc 
tris.ftilicet folutionem ex fucco fructuum * 
ad firupum acetofum in potu fumendumtff 
ad nutriendu3 ex aqua ordei:cumq5 
parum alleuiari ceperit balneum iterum 
grediaturan quo longiore quam prius n} 
ciat moram:* plus balneetur fecundum ap 
febris diminui uifa fuerit. $n 
tam: buius febrt3 abfque magna cautelis Slman * 
j ne^m minime ingredi debet, ©bferua» 
m eft enim ne in eo laborem patiatur * 
. e,C02PU8 calefiat. 1Q6 fi contingat ipfum 
balneo orripilationem pati: illico eft eje 
®bendus:q6 etiam in omnibus qbus poft 
ecrem eflfimeram m balneo buiufmodiac 
ldit ornptlatio eft obferuandu: boc namq$ 
cudens non ea5 effimeram pati: fed putri 
? P°*tendit. tzy. bis aut per que fmgula 
111 * abfq3 ulla ambiguitate febris cogno 
Cl pot effimera cum ahjs fignlficatiombus 
jjjf8 predijcim9: eft ut egro cu fe balneaue 
I*t:non fupuemat orripilatio. Cum.n. bec 
Peues effimere cognita fuetit: * uenter fo 
«tus:x nnna prouocata:* nutricatio fubti 
f]ata fuerit:* ordo intrandi balneum * bal 
t,^1 fc6$ febris dimmutionem obferua 
‘uerit adeo bene fanabif:quod in febre 
j/trcfactioms minime tranfibir. Si aute3 
regimine error acciderit in febre mutabi 
j Putnda:que erit acuta: * fmocba.f.con 
u*um. Si quis uero bac patitur febre 
Ula m comeftione una aliquid comedit eje 
SUo grauari ceperit: fi grauitas tn fupiori 
fentitur uentris:euomat ill6:aut fuppo 
natur collinum :fun inferioribus fentitur 
Srauanien. /Cuq5 palTio minui ccperitrbal 
n?*;? lomnus augumentetur: * nutricatio 
iie11 letur: P aliquod dies a labore ablli 
x e* aliquibus cibis qui uentre3 
uunt moueatur. £>e bis quos in boc no 
nauimus libro: ubi de famtatis cuftodia 
actauimus. £3ui aure banc incurrit fe 
cofr aP°^cmatl0: ln aliquibus fieri 
wngat membris ej parte cotrana minu 
oie eft * apeftema illud infrigidandum: 
HUemadmodu3 m capitulo de calido apofte 
ate oftendimus. balneum nullomodo i 
Srediatur:ncq3 bibat muum: donec apofte 
2* lltod fedetur * eius igneitas reprimat, 
jenter uerofoluav* calor elinguat ficut 
cibis infrigidantibus nutriat. 
um aut aliquis bac febre laborat ca dolo 
ri8 qui in quibufdam contingit membris: 
Iit caufa doloris confcderandum eft. * 
j l*n cft apoftema calidum aut croffa uetoft 
aQ:aut bumor mordicattuus: But qr mul 
cJlm c°medit: aut ficcitas magna que loco 
f °minatur:aut completio mala calida: aut 
caur^3 mP^e^:aut cum materia ad tpfam 
u,aru remouendam eftoio intendendum 
quemadmodum in capitulo de'caulis dole9 
* earum curis docuimus. 5eb*is*ii. iUico 
fedabitur cum caufa remota fuerit, /Cuque 
febris quteueritteger leuiter balneetur: z 
eje cibis quorum fecimus mentionem nutri 
Citur. (Qui uero banc incurrit febrem:quia 
balnei ufum ut confueuerat pretermifit: in 
balneum mittendus eft: donec febris repri 
matur:ubi multitudo dulcis aque tepide fu 
per eum fundenda e. Jlpfe quoqj eje furfur 
z femine melonu z pauco nitro diu eft frica 
d9: deinde egrediatur:* ex cibis ejetinguen 
tibue nutriatur:* uinum album * claru3 bi 
bat ualde temperatum. Jn mane quoque 
iterum ad balneum eat: deinde ab eo egre 
diatur * fic ad confueta redeat, lSui autem 
bac laborat febre:quia multam famem aut 
fitim paflus eft:fi cum fola dolorofttas * laf 
fitudo * fraaio eum muaferit antequam fe 
bris ineo Iit confirmata inueniatur: triticu 
fractum multa aqua ablutum * coctum * in 
niue mfrigidatum:dandum eft: * jucbarum 
tabarjet. Si autem non itiuenitur mfi poft 
quam febris m eo tnflammata fuerit: preci 
p?endum eft ei fepe eje aqua frigida paulatl 
bibere:donec febris reprimatur: deinde p 
aliquantum teporis: m aquam tepidam eft 
mittendus * aqua fuper eum fundenda fri 
giditate cuius non ledaf: poftea ptifanam 
bibat:* e* cibis bumectantibusmutriatur: 
z a labore abftineat donec famtati reftitua 
tur. /Cum tfo aliquis banc patiffebrej 
eje corija que ei accidit: ftobotomandus eft 
licet parutim a precedenti minutione inter 
ceferit fpacium: aut etiam fi flobotomiaj pa 
tt non poterit 013 uentofts fanguis ejetraba 
tur * a carne * uino abftineat:* aqua ordei 
bibat: * uenter eje bis que in capitulo 6 co 
rija nominauius foluatur. pectus quoque 
eius mellificet * tufTis ficut ibi docuimus 
fedetur.Cuq3 ad falute peruenerit:* reuma 
tifmus digeftue fuerit: * tulfis fedata: * fe 
bris quieueritrt balneu eft mittendus: * or 
dmatira ad confueta paulatim reducendus: 
buius aut febris cura non eft negligenda . 
£]i ea.n.plerfiq3 pueniturad plenrefi5uel 
ad periplemoniam. Sed qui bac tenet 
febre pp faftidium:be enim febres cu ruet9 
fuerit fumofi * fetidi inuadere folent: * uis 
dtciduntl cum acetofi fuennt fi uenf poftea 
folutus fuerit per fe alia non indiget cura: S“ra. 
mfi ut parum aque calide forbendo trabict 
at:z balneetur: z ex cibis infrigidantibus 
qui ncq$ cito corrtlpantur: 113 conuertantur 
nutriaftficut funt ea que ex fuco uue acerbe 
et fim:acb:x granis granati: z bis fimilib9 
pseparanf. |£otus quoq* bibat que bis in 
ucniunt fimiies. S labore aut et ftatioe ad 
fole:et coitu abftmeat; do fi uenter per fe 
non Iblutus fuerit: ex medicinis quas in ca 
pitulo de cuftodia faniratis noiauimus: fol 
nendus eft. St aut bec febris fupucne 
rit alicui in cuius ftomaebo aliquid contine 
atur:quod euomi poffit: cy. aqua calida for 
beatri cu ea ipfum euomat. Ct fi grauitas 
in inferioribus uentris partibus feutif: coi 
Unu aliquod fupponaf. Cuq3 uenter prout 
oportet mundificatus fuerit: z cum boc ne 
qs ructus fumofus neque grauitas neque 
mordicatio 1 uentre fentifmeqx naufea: bal 
neandus eft eger:z nutriendus: z rrgcnd9 
eo regimine qd prediximus. Js quoq3 cui 
bec febris accidit caufa frequenter aflellan 
di: ex bis que in fuo noiauimus capitulo: 
curandus erit. Cuq3 ipfius febris repreffa 
fuerit :tn balneu nutriendus erit: t. ex reb9 
quas i boc libro noimnauimus nutriedus. 
Sunt preterea exbomuubus quidam qui 
cu cibos multi nutrimenti frequenter come 
dunt:ut funt carnes graues croffe: z pultes 
ualde fpiffen frumentu coctu: z umum crof 
fumtbanc incurrunt febre. dua propf bij 
a crolio? cibo? affiduatione abftmere dnt: 
z ex carne bedma z pullina nutriendi: z fi 
rupum acctofum bibere debet :z de umo fu 
mere debent: q6 iam peruenerit ad fubuli 
tatemtx claritate:-! in profundum penetra 
re pot. Js quoq3 g a predictis leditur: ate 
comeftione uti exercicio dy z uentris foluti 
one z fiobotomia affiduare. Si.n.mbil ne 
gligens affuerit: egritudmes incurret acu 
tas z peflimas. Sunt et ex bomimbus 
alij:qui cu laborem aut uigilias patiuntur: 
aut ee? tardatur ccmcftio : aut ex cibis 
fubtilibus:aut ficcis nutriunt ad febrem de 
ueutunt. duapp buiufmodi bommum gen9 
ab bis rebus abftmendum eft. Cumque fe 
bns eos inuaferit fuccurrendum eft cito CU3 
eis que corpus bumectant. f£y boc enim 
fi neglectum fueiit:ad etbicam deuenient • 
Capitulum de febre etbica: 
c febris tribue diebus aut aplius 
pei inanfcrtt:neq3 fe mouerit:neq3 ca 
lor eius: neq3 inflamatio uebemen3 fuerit 
neqj accidetia que febres acutae comitari' 
confueueruut cum ea affuerunt ut eft pulfus 
magnitudo: z caliditatis: z inquietudinis 
uebementia: z anxietas: z lingue ficcitas: 
otq5 eiue mgredo:ipfa tn fic uno modo pet 
feuerauerit:neq3 pot in ea deprebedi dimi 
fto aliqua:neq3 poxifmnstpreter bec etiam 
ipfa muemtur quieta: z quafi tepida: tunc 
etbica adeffe creditur. *6ft itaqj ipfius ue 
ritae fic erpienda. Cgro ut in diuerfis cO 
medat bone: eft precipiendum i dd fi i*1 
uentue fuerit femper poft comeftionem a fe 
bre magis infeflaritetbica proculdubio ee 
pronuntiandu eft. d6 fi cum boc et facies 
eiue iam extenuata effe uideatur:? oculi co 
caui z caro immuta atq5 cutie deficcata fue 
rittetbica td non e m eo in principio: im® 
in ipfo confirmata c:z operata: z diu eft ej 
quo ipfum muafit:bec autem febris in p?»1 
cipio fui cum nondudcilicet ad artditate3 V 
uemt curabifcff-lp? tilie itaq3 figna cognoj 
cenda funt: ut du altquie 6 egri fanitate co 
fidittadea cura da properet. ©icemus 
q6 eius quide etbica m ptifun tranfit: tipo 
ra uebementer plana fiunt: z oculi conea 
nant:1* naree fubtihanf: z fiunt tornatiles 
faciee quoq5 fu tornatilis: z auree 
tui :z ea? corpus fubtiliaf: faciei quoq3 
frenue tenditur cutie: ac fi effet corium q9 
fuper offa faciei deficcatu foretM totum cor 
pue fimiliter a carne nudum epftit. Coito? 
preterea tenue fitri epiglotis fone pram* 
netXiiqj pectoris effa tactu aut uifu confi 
derata fuermnunu quodqj eorum cum fm* 
extremitatibus notari poterit: z poflrema 
corpus non uidet mfi conu3 z offa. 
uox exillie auditur z debilis: z uirtus cia 
dellructa uidetur:x pulfue debm 
z cum boc et durus. Corde quoq3 manife 
fte aparet q r caro diffoluta eft: z uene fffr:r 
cu boc a fangume uacue U5 ea? concauitas 
magna rei capax exiflit. Quierit udo qu° 
q3 atq3 claritas ab ipfms corpore omnius 
recefferunt: z cutis deficcata cfr: z cuti ep 
ftentis m femo fimilis facta eft. et 
ems attenuatur z dilatatundonec mcleatuj 
ac fi ccftibus adereat: z quod nibil m fe c$ 
tineat. preterea uentris in tanto ©Imati $ 
jubtiliatur: ut non uidcaf efle mftfolummo 
«o co:iu$:x pieter boc fpafmaf * deficcaf • 
quoqj rafcbete:* petinis manu plcru 
q5 apparent:* ungues curuantur. Cum i?o 
capilli cadunt alicui:* uenter folutf: moi9 
ei Propinqua e. Cumq3 coipus ad bunc di 
Nwuitiome z debilitatis deuenerit termurn 
fanari poterit:neq3 melioiaiu S? 
dum carnis z fangumis: pulcritudinis ac 
Ulrtuti8 reltquie tn eo inuemuntur: z quod 
er fignificatiombu3 apparuit: ne 
uebemeiis e:ueque confirmatum: fanari 
P°teft:x ad fuam redire difpofitionem: fi ei 
l't oportet fubueniaf .fCum aute non fuerit 
[Nulta debilitas neq3 multa macies: neque 
*°ngum interceflerit fpacium ejt quo pati ce 
Perit: nec etia eje figms etbice aliud appa 
Uut:nifi quia febiis lenta adefl que 103 per 
jjuquoe perleuerauerit cies % poftea paru3 
,lccttas x maciei inceperit: buiufmodi pati 
Clls leuiter z cito famtati reftituetur: fi de9 
Uoluerit Ifeac egri febie laboranti: In 
Phimis aqua oidei danda eft: z poftq3 tpfa 
de ftomaebo defeendent: c% pifcibus q 03 le 
Necantunfuper piunas alfatis aut tn ueru: 
Nutriendus elhx e* bolenb’ frigidis: z bu 
Nudis z poitulaca:* molaebia:* lactuca:* 
cucurbita:* cucumeres :* citroli bic quoq3 
cotidie ante quam comedat balneu ingredi 
uebet: ubi m loco moietur in quo a calcie 
tedi non polUt * in aquam tepidarmper ali 
Ruod fpacium finuliter mittendus e: deinde 
eX oleo uiolato inungendus: domus uero I 
Sua moiatur talis ft. Cuius aer frtgid’fit 
1 : ipfius que pauimentum eje re 
us uiridibus que frigide fint * bumtde fit 
'Iratum.“panni quoq$ aqua rofata infufi m 
Uiue infngidata m qua campboia * fandali 
dilfoluti finnpectoii fuperponani ♦ i&nod 
tamen fieri conuenit cum ftomaebus alicui 
affuerit: * cibus ab eo defcendertt:* etii 
autequa comedat. Cumq3 piedicti tepefac 
ti fuerinttpanni mutandi funt. t&6 tadiu 
Neri conuenit: donec frigiditatem fentiat e 
Ser iam ad multa fui coipoiis piofundita 
tern peruemfle {1&6 fi piopter buiufmodi 
curam fuperueniat:ei piius oirtpilatio: * 
Poftea accidat ei calliditas: tepefiant paijt 
P°Nea pectoii fuperponanturmeq? remo 
eantur:mfi cum deficcati fuerint: tantum 
Ul uiultum calefacti. i0leum pielea uio 
latum * oleum de feminibus cucurbitarum 
in potu danda funt:* lectus Iblito molto* fi 
at:* quantum plus potent: longo tempore 
dormiat. & uigihjs autem atq$ cogitaroe 
z a motu z coitu z a flatione in locis cali 
dis z ficcts:* fame abflineat. Si autem cu 
bac feb*e fuerit nocumentum: z acmtas at 
q$ calo*:trocifci de campboza cotidie \ ma 
tutmalibus bo*is in potu tribuantur. Cum 
autem fol o:tus fuerit: aqua o:dei bibat. 
©que vo quam i nocte bibitur9 eft: iulep cu 
mucilagme pfillij admifceaftnj ceflandu3 er 
immo iponune inftandu in pectoris infrigi 
datione. ® ex frigidis epitbimatibus: z 
ex boleribus inflant epitbimandu. Cibaria 
vo non femel funt tribuendatfed ad multas 
uicee parcieda: z pcipue fi eflas faerit. (St 
quibus eger non tm femper fumere dj quau 
tu efl ei necelTariu: z fibi caueat ne femel tm 
comedattquantu ell id quo eget. Cx aqua 
frigida paulati in potu fumat: neque 
famem aut fiti ullomodo patiat: z ab oibus 
que calefatiunt z deficcant olo feparetur. 
Cum aut etbica ia melio:ata fuerit:* obfuf 
catio ac carnis dlnutio mamfefte apparue 
t it:uetutn ad terminu fcoj quem ipfam dixi 
mus elTe infanabile nondu pei uenit ea labo 
rans eode indicet regimine quo z pdictus. 
l©po*ret tn ut faper eu fiat afliduatto:* per 
fcrutatio * frequentio * puematur cu eo ad 
ultimu:* mittaf in balneu * in tma bistaut 
ter in die: mfi in tali difponat manere loco 
in quo caliditas nullomd eum ledere pofiit: 
neq3 o?ripilatio muadere. iRos.n.nequa 
qua uoluimus ipfum intrare balneu: mfi cu 
femicupui muemre n pofumus neque aqua 
fup eum fondere:nifi o:ripilatio eu iuadat . 
Sudare aut * aere attrahere calidum: oi re 
ei defio* exiftit. feanc itaq3 paciens feb*e 
in balneu mittaf * femicupiu poflquam dua 
rum bo*a? fpactu pzeterient: ex quo aqua3 
o*dei in potu fumpfit:* cum de femicupio e 
grediatur ex oleo uiolato immgaf. Cumq5 
uenter ab aqua ordet:alleuiat9fuent:ueque 
in ructu fapo* ullus remanferit ite? ad bal 
neum ducat, ita tamen ut in eundo minime 
labo*et:dctnde mittatur in femicupiiim: * 
de aqua tepida tamdiu fuper eum fundatur 
donec tpfiuscoapus incrofletur: * parnmp 
rubere incipiat. lp>oftea uero in aquam fri 
gidam femel fubmergatur. tH cuius tamen 2fra. 
frigiditate non ledaf: deinde cx ipfius cor 
pus ex oleo uiolato z ei fimilibus oleis iun 
gatur. Idfus preterea regendi ipfum m bal 
neutmtrementu recipiat. Cuq? ab eo egi ef 
fus fuerit: ex eis que diximus z fc6j menfu 
ram qua diximus:cibet: z laceat m domib9 
tranquillis bumidis bene obatibus: m qui 
bus fit aens paucitas, glute ipfum xo pan 
m frigida ifuli aqua: z parafides magne ex 
ea plene ponanf aut lacu ne lint coram eo. 
5ciia quoc]3 uitis z faUcis:atq5 rofarum: z 
uiole?:x fufibiu z bis fimiliu coram eo lier 
nanf. $n tepore uero biemis:non fit i eius 
manfione ignis: n$ fumu3 fed fi igidu attra 
bat aere:bec.n.maio:ei9exifht cura, fer 
pp bec ita conferuaf: qd non oportet eu em 
plaflra z epitbimata frigida que pdiximus 
exterius ad cordis confortatione apponer. 
<Sx parmis quoq3 calidis z m pondere leui 
bus coepiatur corpus z pcipue caput ne co 
ri5a:aut catbariusei fupuemattx extremita 
tes leuiter comprimanruripaciens quoque 
oleum de cucurbitis cum oleo de nenufari 
no conditum: olfaciat z dormiat diu . 
£tuod fi magnum diei fupfuerit fpaciU3: uo 
ite? anteq? cenet tina: ingredi faci 
at:qr conferret ei. £t fi non comedat:x ate 
ccmcfhone non ingrediat balneu: z dormi 
at diu. Si aut iiccuas z macies ia uebeme 
ter eu occupauerunt: lac caprinu fup ipfius 
corpus mulgearix ex eo limat. iBtq3 aqua 
que cm femicupio ex ipfo aliquid: adnnfce 
af. /Cumq5 de femicupio egreflus fueritrex 
oleo uiolato:aut de cucui bua: aut de nenu 
fare mungat.Si t>o 113 calidiras:n5 acuttas 
fori fuerittutnu albu z fubtile:qd tam aque 
frigide babeat admixtum: ut fapor uim ab 
fcoudaf:bibat. S> fi acuitas fuerit mamfe 
ftcuulep de 3Ucbaro CU3 aqua frigida m po 
tu ei tribuatur: z ne uenter eius foluatur: 
fummopei e efl cauendu: ad cuius coftrictio 
nej ii folm ceperit :eft feftmandu. Ifeuic pre 
tei ea pleiuq5 fi calor fuerit fortis: confert 
lac uacca? luuemlis etatis de quo butUiii? 
uebementer extractu efl fi fuerit acetofum z 
aqua ordei m potu e tribuenda, £t fi ueter 
folutus fuentnpfam cu tortellis fumat. 
eli neceffe cum boc quod diximus :ut ad ifri 
gidationem z caloris cxtmctioiiem Hudium 
impendatur. Cum autem bums urma fue 
rit oleagina aut i eius fuperficie petala ap 
paruerint unctuofa t aut fruflra carnis filis 
fimiha aut aliquid iimile furfuri m ultimo \ 
buius regumneicfi tnfiflendum, Sed fi qs 
banc labo:3ns egritudme co:pus babuir 
uebementer ficcum z uebementer macrum: 
neque fotus calo: in eo fuerit: lac calidum 
ita ut ab uberibus extractum fuerit fi in po 
tu fumatur : aut cum eo micas panis come 
deritrconferret uero lactetad boc 
afimnum melius epfttt. i6t pofl: ipfumieft 
captmum. Jn lacte uero recente: duo funt 
obferuanda: ne fcihcet m cafeitate3 tranfe 
ati-i ne conuertatur. ‘iLac autem quod pre 
dicimus cum m ftomacbo fuerituion tranfit 
m cafeitatemtnifi raro. iSuod et nunquam 
in cafietatem mutabitur: fi parum 
ei mifceatur. Cum autem a lactis conuerli 
one quis egrum cuflodire uolucrit: eiusdif 
pofittonem in calidttate cotidie tangendo 
confiderem qualiter aerem attrabatiatteti 
dattemlque palfum mfpiciat: z urinam: at 
que fine ipfuis quantitate. Si enim inue 
nerit bec omnia maio:a quam p:ius elfent 
ante quam lac biberet: x uebementer augu 
mentata fo:e:a lacte p:edicto erit abfhneti 
dum:x lac acetofum abfqj batiro: aut aqua 
o:dei in potu erunt tribuenda: z trocifci de 
fpodto:x bis fimilia. lenter quoq5 fi flric 
tus fuerit cum apo$imate aqua p:uno:um 
z terramabim: erit foluendus eo uf 
que fieri conuemr.donec p:edicta remoue 
antur accidentia quo:um remotio 
nem: ad lac redire efl ei p?ecipiendum • 
bec eft eo:um fumma que etbicam pacicntt 
bus adbiberi conueniunt .{V Cum autem 
aliqui etbicam labo:ames ad boc deuene 
rit: ut olTa rafcete z pectinis manifella ap 
pareanm pulfus deficiam miracb uetris 
collis adbereattommaqu eorum olTa 
fia uideantur z fubtihatnon efl m cis labo 
randu ut ad faiutatej perueniant fed ut qu? 
quomodo lu(lententur(£l£luod fit e% nutri- 
tibus que ueloeiter penetrat: z ex bonis o 
do:ibus. £aro quoqj pullina fumend3 efl 
z in parua fruflra incidentia z fucus ab ea 
paucum falem babente:erirabendue:quem 
admodum ab alia carne fucus ejctrabi coti 
fueu ttaut fiat boc e% carne rubea que i coi 
lo bedi repenturl deinde buic fuco parti 
de fuco pomo:um:aut citonio:um:x parum 
uim admifceantur:aut to:tella bene trita ei Blman * 
adfmifceatunz fic bibaturtaut forbeatur. 
Camifias preterea tinctas induant que 
e* mndalts: aut mufco:fi non capitis dolo 
reiT1 fecermt:fint infecte: fumigiu quoq5 an 
cos fiat ex xiloaloe :z nete z ante eos:x in 
circuitu ponantur: odorifera z con 
fectioes odorifere:x aqua rofata fuper eos 
j*oretur:x olfaciant cibos odores babentes 
defiderabiles: ficut ell cibus qui fit de car 
jje cpatis z pulmonis mmutim incifa: z po 
‘ea in frixorio cum ouis z croco z aceto 
c®cta z inteilina ex carne frullratim incifa 
Plena z cufabegi:pulli qnoq3 aflandi funt: 
z coram ipforum facie fcmdendi:ex quorum 
fetore carnem maflicando fucum folu5 tra 
Jfciant: carne aut proliciant fi multum fuerit 
jfebiles. l&uod Ii quis ex bis aliquantulu 
jortio? fuerit:pulli cum aqua z fale coquan 
fur:quorum pectora poftea cotufa cum iure 
e*primamur:qno:um fucus cum coriandro 
** Pauco cinamomo: conditus z uinum atq? 
tortellas babens admixtaan potu tribuat, 
autem ex ueteribus medicis retulit: 
fe uidifle unum uirunr.x multos pueros:qut 
P&ftquam ad etbicam adbanc deuenerant 
difpofitionem:fanati fuerant, £gotamen 
inquam boc uidi: neq5 credo uerum fore 
* precipue poftquam puerilem tranfierit e 
fateni. icrocifci de campbora qui cum 
'lat cordis:epatis ac pectoris infrigidatio 
cum ardore conferunt.*fr.ro 
arum fpodij albi quod fit ma 
Snum fruftrum:feminis cucumeris: ambo? 
ana«5.v.femimslactucaruni.3.viiij.femims 
POrtulace feminis endiuie.j.ii. femi 
nis dulcis cucurbite.j.vi. teraniabim .3.X. 
campbore.3.s. b is omnibus cum mu 
cilagine pfillij confectis informentur trocif 
quifq5 duas pondcret.3. 
,l uenter folutus fuerit: ex illis alliis trocif 
cis de fpodio qui funt conftrictiui detur.*fr. 
Puluis rofarum rubearum fpodij:amborum 
arabici: ambo 
ana.3.ii.fuci berberis:fuci fnmacb:am 
b°rum ana balauftie.5.i.x.5.femmis 
J0riandri:femini9 acetofe excort1catu3.1i). 
faceto mfufi z poftea torefacti»3.u.fiant 
r°cifci: quorum quifque duas ponderet.?. 
quibus unus in manetx alius p9 folis oc 
a«um cum rob fimplici de citoniis: aut gra 
8ll8:aut deribes fumatur. 
Capitulum de febre que duobus die 
bus inuadit z unum intermittit z uocatur 
terctana. 
b t3ius febris prtcipium cum forti ac 
cidit rigore z pauco frigore licut ell 
difpolitio pedis cum obftupefcit:fed no pro 
longatur diu:ficut frigoris fpadum prolon 
gatur:fed corpus cito calefacit: adeo uebe 
menter:ut fi corpus egri tangatur: manus 
mordicationem fentiat caloris, accidit aute 
plerumqj ut eger in tempore iteberactie ca 
loris buius febris in eius fine: inaniter lo 
quatnr z precipue fi calide fuerit comple 
Xioms. etiam ex ea accidit nau 
fea:x eftuatio:x uomitus collere rubee. & 
ter quoq; quandoq? fbluitur: z egredif coi 
lera citima: pullus ueroin flatu buius fe 
bns muemtur magnus z uelojcn frequens 
fed tamen equalis. 3=lrina quoqj in colore 
eft ignea fed fecundum fubftantiam non ell 
fpilfa:babet tam fetorem z odorem malum 
ex putrefactione. Ifeec autem febris fepi9 
euenit complexionem habentibus calidam 
z ficcam: z qui multum pcrpeftt fuerunt la 
borem z uigdias z ieiumumtx ex cibis calt 
dis nutrimentum fumpferunt: z umuj forte 
z uetus biberuntrin regionibus z tempori 
bus in caliditate dtftempcratis. feec prete 
rea febris non infeftat egrum ultra boras. 
Xii.qul immo fepe i boris paucioribus illis 
ipfius remonetur paroxifmus iilq; ad octo 
uidelicet boras. Cuqj bora recelfioms ad 
uenerittcum fudore remoueturtz quando fe 
paratur a corpore: pulfus ab ea mundifica 
tur. Cfim igitur bec accidentia cum febre 
inueniuntur: aut ex eis plura fciendum ell 
febrem efle tercianam * fi cum predic 
tis accidentibus aut pluribus ex eis conti 
gattterciana i illa bora multis encmre abf 
que omni dubitatione fctendu eft ipfam efle 
tercianam:ac fi uidiflet eam una die infellaf 
fe z alia quieuifle. Cum igitur eger taliter 
difpofitus fortis inuenitur: fueritq3 diu ex 
quo non fuit folutus c-e mirobalams citri 
ms.3.Xdn aqua feruente die z nocte infun 
datur deinde manibus fricatum coletuncui 
j.xx.ex terraniabim mifceantur: z in mane 
tn potu tribuatur. Scamonee quoq5 recen 
tis ambiocbene z bone quarta .5. unius 1» 
tanta quatitate iulep:x aque que femel for /Tra. 
beri poffit didbluatur z ad bibenduj tribua 
tur:donec uebementer foluatur. Cum em'3 
boc factum fuerit aut febris nullomodo ac 
cedettaut parumper allemabitur deinde cj: 
toto regimine q5 narro:regendus ed. Si 
autem eger fuerit dehciofus aut debilis z 
tempus fuerit edas: circa unam quamque 
noctem pondus.j.jc.tamarindorum : z pru 
na ficca:* crofla.jcjc.!fumantur: z in duabus 
libris aque ufq$ quo fmt difloluta coquatur 
deinde manibus fricat a colentur z mifcean 
tur buic colaftre: 3ucbari z 
in potu antequam dormiat fumatur. Cuqj 
mane factum fuerit z fol eleuari ceperit ejc 
aqua ordei fecundum magnam quantitate 
bibat:* in loco bene quieto uf olente more 
tur:donec cibus digeraturtdeinde ejc boleri 
bus frigidis:* mufaguarat in qutbus non e 
amaritudo nutriatur. /6t a cibis inquib9 
ed caro abdmeat: z comedat medullam eu 
cumeris:* citroli: z de fuco cucurbite in te 
pore fuo bibat: z de fuco cucumeris farace 
ni:* fumat in potu aquam cum iulep z firu 
pu acetofum ej: 3Ucbaro aqua bene tempera 
tum. idkodus quoqj infrigidandi z ejctm 
guendi fecundum febris calorem:obferuef. 
lenter preterea fi per fe femel aut bis aut 
ter cotidie foluatur. Ep03ima prunorum 
non ed dandumtfed ejc alijs ed regendus. 
|n loco quoq3 apojimatis prunorum: fuc9 
granati mu3i cum mucilagiue pfillij: ed tri 
buendus. f£pati preterea m nocte in bo 
riefcilicet cum uenteracibo uacuused: 
pannus fandalis z aqua rofata infufus ed 
fuperponendus. Sitq3 inter comedionem: 
z lnuaHionis principiumdongum tempus: 
utdFnutriatur tribus borts uel duabus ate 
quam febris accedat aut podquam reccffe 
m. Ikic autem eger ab omnibus calidis e 
abftinendus:* in loco frigido fit femper ei9 
mora, f&uodfi febris cum magno ardore 
z calore efie uideatur:ejc fuco cucumeris fa 
racenicitaut cucurbite:aut citrolitx ejc muci 
lagine pfillij Cum malis granatis:aut iulep 
plus erit dandum: z de aqua ordei plus bi 
bendum. Si uero dies prolijcus fuerit:aut 
eius cibus non cito digeritur:non conuenti 
tibi ut ejc aqua ozdei iterum ei tribuas.pod 
fohs occafum . /Crocifci quoq3 de campbo 
ra cotidie cum firuppo acetofo de 3ucbaro 
in potu funt dandi in mane antequam aqua 
©rdei fumat per duas bojas: aut ad minus 
per unam bojam» GCumqj febjis egrum di 
miferit. tHd boc eodem regimen quo pzius 
poft febjem per tres dies erit regendus * 
luibus tranfaetts: pullina caro: aut bedi 
na eft danda. Jnterim tamen a balneo t 
fole z umo eft abftmendus:demde ad cofue 
ta reducendus. 
Capitulum de caufonide. 
b Cc febjis de genere eft terciane: ea 
tamen fojtioj e>cifttt:x maiojis calo 
ris. iQue quidem una die fit ualidioj • 
©lia uero minus calida. © cojpoje tamen 
non feparaturjneqj ojripilatio cu$ ea acci 
dic neque fudoj nifi cum recedit. ©lia au 
tem terciane accidentia funt cum ea uebe 
mentioja tamen z firmioja. 2Ungua pjete 
rea ac labia citrina fiunt: aut denigrantur: 
aut abfq5 dubio ejcafperantur fi febjis non 
ualde fuerit fojtis. fln buius uero febJio 
curatione: tali indigemus regimine quale 
in terciana pjedijcimus. <£ft tamen in ea 
plus ftudendu* :z diligctio j cura eft et adb 
benda:fecundum quod bec eft fojtioj illa t 
maiojis incendii» iggro igitur qua nocte 
eje apojimate pjunojum z tarnartndarum 
quod pjedijimus eft tribuendum: ufq3 quo 
uenter cotidie bis aut amplius foluatur:tro 
cifcl de campboja: aut fucus citrolo?:au£ 
cucumeris faracenicitaut ptifana femper in 
mane dentur ♦ 5n die uero omni boja af 
fidue:cucurbite:aut citrolojum fucus: ei tri 
buatur: z et mica panis abluta lacti a quo 
fcutiram fit fublatu cum 3ucbaro admijna: 
regatur. iQuod fi parum comederit: aquu 
ojdei iterum fumattficut oftendimus: aque 
autem que illi in potu imntftratur parum 
pfillij admifeeatur: z eje ipfius 
cum iulep:aut fuco granati: in potu fumat * 
Bfperitas uero lingue cum panno lineo fr* 
cetur:deinde pfillij mucilaginecu$5Ucbaro 
labendo bauriat • IBuclcus quoque p*uni 
parum adbuc carnofitatis retinens: in otf 
tenendus detur:z panni aqua rofata infufis 
epati ac cojdi in pluribus fuperponanf bo 
ris. fi eger in interiojibus apoftema 
non bafcuerit:neque ftomaebus neq3 epar 
debilia erant dum eflet incolumis: aqua 
frigida fuper niuem infrigidata multum u* SUman t 
fumat cum calo* ualde accenfns fuerit 
dv qua adeo ufque bibat:donec facies eius 
un *us fwt z tremat. Calo* enim febnlis 
ex 0c fifico ectinguetundemde fudabit: z 
aut fe*e liberatus erit. lenter au 
tem fi uebementer lbluatur:o*deum confrac 
tum z ablutum: z aqua coctum : cum troctf 
£[3 condrtctiuis de fpodio: dandum eft, 
Slrupu uero acctofumtz iulep: z 3ucbarum 
Uitre£* IRcb autem fimplejc de granatis ace 
tofis % malis:-?: citom js acetcfis: dandum 
efi: z ejc omnibus que tn capitulo de uetris 
Jtonrtrictione dicimus: eft regendus . ©6 
? a uigiliis z capitis dolo:e ledatur: ficut i 
egritudmum capitulis continetur: me 
fandus erit. tRos enim m boc noftro It 
p° non ponimus curas egritudinum: mfi 
anplicium. Idecqj cum egntudines com 
Polite fuerintrejc p:op?ijs capitulis funt ea 
toni curationes Tumende. Sit p*eteream 
f;)ac fcb:e z in omnibus continuis feb*ibus 
jjntriendi tempU3: tunc cum eger aliquam 
allemationcm: aut alleuiationem non 
fenturfit in bo:a qua fohtus erat:comedere 
du3 dTet fanas: aut in bo*a qua dies ittfri 
Sidatur z temperatur* Interpolatis ue*o 
°Po*tct ut fit bo*a comedendi: longe ante 
accelTionem quanto plue poffibile fu 
ei lt: aut pofl earum receflionem. iRos ta 
?nen oflendemus quomodo fue nutricatio 
1113 tegime obfuari djbeat cu 6 acutis trac 
tobimus egritudinibus fi deus uoluent. 
Capitulum de finocbo • 
k fcb*is incipit fine tremote ac o* 
ripilattone acciditammo cum ca!o*e 
incipit: z efi cum ea m facie: z m oculis z 
auribus:*! naribus rubedo:z tnfticia z ina 
ctudo t z infiamatio fo:tis z mfpiratio ma 
gna:z ftequens. Ikanc pteterea feb*e3:an 
to quam accedat. Ifeec figna p:ecedunt. 
*£gro namqj adefl in co:po:e grauttas z 
eXtenfio: z pigricia z difpofmo que lalTitu 
dlni fimilaturtz in fomno fuperfluitas: z a 
nientia:z in capite grauitas z precipue in 
Jtonte z timponbus. Xdenaru; quoqj qcu 
Statio:! guidcgi utdetunz p*uritus in na 
Jibus:z in locis ubi uentofas apponere co 
'aemt fentitur. Jteecquoq3 fefois accidit 
Sdolefcentibus co:po;a bone babitudinis 
babentibus z eis qui cjc carne: z confectio 
mbiie de meile multum comederetz multuj 
uinum bibere confueuerunt. Contingit aut 
fepius in bj*eme t uere. coipus 
banc egritudinem pucientis tangitur: fimi 
le corpori de balneo exeuntis femitur. 
But qui fuper corpus fuum multu cy aqua 
calida fudit, lfc>ulfus in bac feb:e magnus 
fentitur z frequcns:z urina rubea z crolTa. 
Cum ergo in bac febre figna ifia apparue 
rinttaut plura cy eis fefimadum eff ad egrt 
minutionem faciendam: in qua ej fanguine 
multum eft ejctrabendum. Cjc boc enim ejc 
unguetur bec febris. Si autem non prius 
fubueniatur quam lingua nigra fiatrz fuper 
uenerint accidentia cauion: fentmntur * 
Sepe tamen in caufon eger ut inqueea 
dicimus regatur . |n bac tamen febre 
ea que fangumem reprimant: magis fnnt 
danda:ficut rob quod fit de fuco uue aceri e 
z de acetofitate citri: z ribcs: z acctam:z 
malum granatum:p:eterea ad regimc egrt 
fubtiltandumeft diuertendum z ad multum 
ipfius comeflionem minuendam. Si quis 
etiam egrum in fue egritudmis principio I 
uenerit z flofcotomari fecerit bec que predi 
£inms cibis ipfius admifeeat. |n potu pre 
terea aqua frigida tribuatur: z trocilci 6 ca 
pbo:a. dzt fi necefle fuerit uentere;: ap05t 
matetprunorum z tamai iudoruj z jucbaro 
foluutur: aut cy fuco granatorum acetofou 
cum pulpa fua z jucbai o tritorum . qpoft 
quam uero febris recelTerit: a carne z con 
fectiombus que cy meile fiunt: abfiincat:z 
umo:donec ipfius famtas fit confirmata. 
Ifeec quoq$ febrie efl continua z non inter 
polotatneque uocatur terciana: neque cum 
ea eft aliquid cy igne z inflammatione z a 
cuitate que cum caufon mittatur: nifi in pri 
cipioelinguatur, ikec preterea tresbet 
fpecies una efl in qua a fui principio non 
ceflat augumentari malicia: nfqj uenmt eri 
fis:aut eger moriatur. tHlia uero efl que 
femper in una moratur difpohtionc ♦ TCcv 
cia quoq3 efl que cotidie a fui principio mi 
nuitur. |lla autem que femper augetur. 
plus indiget minutione quam alie'. 'ffooft 
quaj ea que unius efl tenoris: fecundo eget 
licet etiam tercia ea non fit prtuanda. |l 
le tamen due plus indigent z prccipueea 
que efl cum augumento femper * Era. 
Capitulum de feb:e cotidiana que uoca 
tur flegmatica. 
b <6e febris cum orripilattone:*: uero 
frigore in dorfo z extremitatibus in 
cipit:i tempus frigoris in corpore prolixu 
fit : z utx calefit: neque cito peruemt ad 
inflammationem z calorem ficut terciana« 
iQmn immo corporis calefactio in bac fe 
bre cnm prolixitate z labore accedit: z ple 
ruinqj calefit:x iterum infrigidatur: z poli 
et cale fit. ©6 poftquam multociens factum 
fuerit manifeftatur calor: z erit in toto cor 
pore equalistpoft laborem tamen. Cumqj 
calor incipit: per totum corpus fpargi z e 
quari non efl fortis: neqj purus neq$ t cor 
pore egri fentitur incendium:neq3 mordica 
tto ut tn terciana: z caufonide neqj fitm cfl 
cum ea:neque uebemens fi 
cum ea fuerit uomitus: aut uentris folutio: 
bumores albi z pure flegmatici egeruntur: 
aut cum pauca collcra rubea ♦ facies quo 
que m bac febre tumere aliquantulum uide 
atur: z corpus arefeit z utrtus appetitiua 
deprimitur, quoque in bac febre 
fecundum uelocitatej z fpilTitudinem: mul 
to minor inuemtur quam in terciana: z p 
ter bec efl dtuerfus. Accidet autem bec fe 
bris fepius pueris: z mulieribus z eunu 
cbis:x corpora babentibus bumida: z eis 
qui multum comedunt:x parum euacuanf: 
z parum exercitantur: z in temporibus: t 
in regionibus frigidis z bumidis. 
uero m bac febre:alba efl z fubtilid: aut ru 
bea z fpifla z turbida J &t fecundum mai9 
in principio efl tn prima difpofmone: fed 
poflea fuccedente tempore in aliam mutaf 
dtfpofmonemJ &mfqj interpolatio in plu 
nbuS in receflione diei contingit: z iuxta 
noctem:neqj cum fudere feparatunx preci 
pue ui primis diebus. Sudor z fi cu ea fue 
ritrcrit paucus z uifeofus. £fcne autem cu 
recedit fcbrtstnon omnino a diuerfitate pa 
rificantur: neqj corpus a neutralitate: im 
mo reliqme ex ea remanent que in corpore 
funt ufqjquo alia uemet accelfio:bec rurfus 
cotidie muadit in qua tempus paroxifmi ,p 
liXius muemtur: tempore interpolationis: 
% fit longa:x maniiua, i£iue plerumq3 inf 
ii8 moratur tnenftbus:p:eter bec quoqj eft 
mala x moztis fufpectionem fecum babena 
Cum igitur in fcb:c bec figna tnuemuntur 
ant plura cjc ei8 fciendum eft ipfam efle fleg 
mancam . f&uod fi in tempoje buius mu! 
ti banc pati febrem inueniamur: iaj cerri9 
credendum eft: eam efle Aegmaticam.1 je 
ftinandum eft igitur: z a prima acceflione 
buius febris :firupus acetofus de meile cu 
aqua tepida eft dandus ad bibendu?. ®ue 
ft poteft ojtandus eft uomeretnon tamen co 
gendus (Jj{decq5 cjc eo multum bibere de 
bet. S?e uornitu uerorita fit ut res fe babu 
erit. /£ger autem non eft fatigandus: ut 
boc modo omnino mundificetur: z ut p:o* 
fus inueftigetur J iSfr medicamine quod fit 
ejc turbit quaque nocte eft et dandum: quod 
Recipe turbit fricati z cribellati cum pano 
fertcmo qui uocatur 3105* 
beris: amborum quantum 
de omnibus. boc quaque nocte pon 
dus aurei uniustm potu deturrnifi uenter a 
natura bis aut amplius inter diem z nocte 
foiuutur. Cumq3 mane factum fuerit:?e!eu 
gebimdejucbaro.j.v.ei dande fant: z illi 
co poft bec firupi acetofi de meile collati* 
?*i.eft tribuenda, quoque comeftio 
ms ab boja acceftioms quanto plus poflibi 
!e fuerit:eft elonganda .FlRutnendus uero 
eft egenejc aceto z oleo abluto:x 5ucbaro x 
pauca menta:x ejc ollertbus timilibus, 
a cucumeris z citrohs: eft abftinendus* 
Salfisuerotn comefttone utatur queejca 
ceto z almuri fiunt: z regatur ejc radicibus 
fi cie z eius extremitatibus conditis ex ace 
to z oleo z a!muri:et linapi: et alijs bis ft 
milibus. '«Regatur quidemegerficpcreb 
domadam unam. iSt Ii febjis longitudo z 
eius accidentia minorari inueniantui bo 
ra fue inuafioms retardari componantur: 
ita erit regendus ♦ Si autem inueniatur 
augeri aut ftare. fSger et bac confectione 
faluatur: que. IRecipe turbit fani,?.li.fud 
ablintbi).3.unius quartam colloqmnnde.s* 
unius fertam agarici. 3 * S. vere pigre.?* 
i.maftic.3.umus cii firupo 
acetofo mellito z dcnf egrotdeide ad ipft; 
regime e redeundu.fll216 fi egri uirtus de 
bilitatafuerit:pulliafiati:x pparati in pa Blmani 
telfa dentur:* feparetur a iure * mlcis.Ct 
iniomacbo fupuenermt aliqua accidetia: 
auf naufeaepeis que i eo? captis 
quoq3 fi mala accide 
rit dipim9 fubueniaf. Si aut fe 
tais quarta trafierit ebdomada de trocifcis 
r£fa? copletis i potu ti ibuaf. Hlrocifci aut 
copleti de rofis funt rofa? 
rubearuj euparoru.j.vi.fuci abfin 
t,?Jt,5ai|tln floris fq 
nati:anifi:omniu ana.3.i.5nformef troctfci 
?U0? quifq5 f1t.3Jii.ejf quib9 unus cu .?.!♦ 
”ui9 apo5imatis det quod.Tfc.cortic radie 
0Ptj:* radie fenteuluambo? 
atro?q3:ameos cufcutbe:amfi:bede guart 
'Ucbaba:ornmu ana.3.1?. Coquant cu li 
b*u«i.donec ad medietate redeat:* mifceaf 
e* eo cu. J.i.flrupt acetofi: * det cu pdicto 
Cgro quoq3 inf oes duas noctes 
de turbitb fernel det:ut uenf mo 
aut febris adbuc fortis fuerit:cu3i 
dia cofectione foluaf. Carnes quoq3 cali 
$We * mutagenat dent:ne mrt9 dilToluaf * 
© micis vo * ab unctuofis * cofectiontbus 
que eje meile fiut:cuftodiai.f£t obferuadu e 
jte aqua frigida i mue tfrigidatarpaciens i 
j 3c febre bibat:n3 aliquid eo? que ei fimi 
ita funtreje reb9 fugidis, boc em? fi ne 
Sierit febris fiet longilfima. 
Capitulum de febre quartana • 
b *6c febris cu tremore adeo uebeme 
ti incipitjut dentes coftnngere faci 
at:* cocutei e. functure quoq3 atq5 ofla do 
let ac ft aliqd fup ea foret appefum quod ea 
grauaret * pcuteret.dl que difpolitio tre 
tnoris bui9 febris futficies ad ipfam figmfi 
candd.Wcni taf tremor m aliis febribus 
Pulfus aut in inccptioe bui’ febris: eje par 
ttttate ac debilitate: raritate quoq* * tardi 
lQte:ad mirabile peruemt difpofitionem. 
ft quis recordatus fuerit:pulfus mfirmi 
qual1 erat du fanus eflettnon indigebit alto 
•tgno in cognofcendo quod febris que ince 
Ptt fu qnartanamifi illud quod eje tactu iie 
neet manifeftabitur:defuperflmtate parui 
tatis:* tarditatis :* debilitatis ac minora 
nonis % quod ualde Ht contrarium tempori 
pullus febris fiegmattee. ibec quoq3 eu ea 
lefit z acenditurmalde calidior e;ailit qui 
fiegmatica. tamen ad calonem perue 
nit terciane:neq3 tanta fuis: neq3 tanta itt 
flammatio:neq3 tanta eftuatio: neqj tanta 
mquietudo:neq3 tantus dolo* capitis neqj 
tantU3 alienationis inuemtur tn bac fetae 
quantum m terctana. Iteec aut poli logas 
fetaes quarum circuitus planeti fuerunt: . 
fepius contingere cofueuit:* in autumpno: 
*infmeeftaus:x completiones babetib’ 
uero m bac fetae alba appa 
ret z lubtifcaut appropinquat rubedini: ec 
plerumq$ eft clara ualde:* cruda * croffa : 
* nigra aut rubea, qpreterea fi in boc tem 
pore multe fetaes quai tane multis acctdutr 
fecure credendum eft febrem efle quarta 
nam. Cumque urina in bac fetae rubea z 
fpilfa utfa fuerit: z corpus rubeum z uene 
pleneteger et bafilica minuatur: deinde 
totum regimen: quod conuenit: ei adbi 
beatur. Si autem boc non fuent uifum : 
alique medicine que colleram etpellunt m' 
gram et bis que m capitulo de melancolia 
nonunautmus dentur, ifl&edicuia quoqj 
mouens in fequeim die poli febris labore: 
danda eft. Cumque accelfio inceperit: fira 
pnsacetofus cum multa aqua tepida eft 
tribuendus :z eger ut ipfum euomat: bor 
tanduseft. i&uod fi uomere non poterit 
ficla:* linapi:* falfa et eis fimilia: danda 
iunt. iQuibus fumptiotuimim multa aqua 
mittum bibat defuper:demde fuupuni ace 
tofum m quo rafanus fuit infufus m pota 
fumat, jnahjsqnoque diebus uomatx 
regimen et amplificetur: et de carnibus 
pullorum et bedorum * agnorum annua 
liummenfurateedat. Bnte tamen come 
dat bolera cum alnum * oleo condita: et 
aquam calida fuper fe fundat * m ea fedeat 
antequam comedat. balneum quoque 
mittendus eft. 5n quo tsmen non fodet• 
laborem preterea atq3 utgilias:minus fo 
lito paciatur.Somni uero * quietis: auga 
mento afiiiefcat:* uinum fubtile * ualde te 
peratum bibat. Solutio quoq3 uentris alTi 
due per unum diem ante quam acceflio i^ra. 
uemat:ei adbibenda cfl. Sed uomitus in 
die accefiionisieft dandus. tBlijs uero die 
bus qualiter nutriatur x corpus ipfius bu 
mecteturreli penfandus. t£teft confidera 
dum aut febris x in fms accidctibusrx fue 
accelfionis longitudine minuaturtx que cur 
runt in ea:quia boc bonum erit. Si aute3 
non multum inuematur:mino:ari :eger ue 
bementer cft euacuandus. iQuod fi in ultio 
factu fuerit:non permanebit febris. fi 
4iltra.xl.dies perlongata fuerit: egro cum 
reliquis iftius medicationis que dixim9 ad 
magnitudinem nucisrde diatnton piperco 
cotidie in mane cft tribuendumtx ex medi 
camine quod fit ex afa, (Bd auelane magni 
tudinem ru 
te ficce:piperis:omnium equalitenmelfqd 
futficittad conficiendum. Sumat ex boc 
medicamine quantum eft aucllana in bora 
dormienditx eger poli ipfuj dormiat. 26al 
neum preterea ingrediatur x fudet in eo: 
non temen in die accelfionis. 'fdmum quo 
que uetus x purum bibat: x fi fuerit tepus 
eftatis x corpus macrum x calidum meli9 
erit ne aliqua ex calidis medianis detur. 
Sed ferum cum jucbsro tabarjet ei fepe 
tribuatur. Slpoxima quoqj deepitbimo x 
nurobalanis indis interdum detur: x ex cr 
bis nutriatur bumectatiuis. domitus et 
ui principio accelfionis in die qua eum ife 
liat feb:is:cum firupo acetofo x aqua, tepi 
da prouocetur. 
Capitulum de febribus continuis. 
t f£rciana quartcna:x cotidiana: ple 
runq3 fortalfe non remonentur:fcd p 
manent femper.Jn bora tamen accelfionis 
fiunt fortiores:po(iea reprimuntur. ildon 
tamen feparantur ita ut corpus ab eis om 
nino fit Ubci'um:deinde iterum ut prius in 
bora accelfionis inualefcunt. Sccidentia 
uero barum feb:ium:eadem funt que x pre 
dictarum excepto quod cum tremore non \ 
cipiuntineque fudor in toto corpore eft cu 
iliis:mfi cu recedunt, iftfbateria enim illa 
rumriftorum etiam di materia. Sed eft in 
quantitetemaior:x in qualitate deterior: 
x plus timorofa. i6adem igitur cura :iftis 
fubueruendum eft x illis, in&edicus tame 
in barum curatione magis ftudiofus :x fre 
qucntius debet elfe foliatus quam in pr* 
dictis. 
Capitulum de febribus commictis que 
accidunt de quinto in quintum diem uel de 
fe>to in fejctum uel amplius. 
b Js febribus laborantesrin fingulte 
accelftonibus:per unam diem ante 
funt fo!uendi:x in die accelfionis ut euomat 
laborandum: i preter ifta regimen quod in 
capitulo de febre fiegmatica nominatum e 
circa eos obferuandii eftrfi eger fuerit crof 
fus:x comedendi auidus: x gulofus. Si 
autem fuerit ficcus :x macer: ex eis que 
colleram purgant nfgramreft foluendus. 
«6t preter boc regimen: quod in quartana 
dictum eft: circa eum obfcruanduj. lAfei} 
te uero que certos no obferuat parojcifmos 
fiunt aut propter apoftema quod m aliqui 
bus membrorum fit:x precipue in renibus 
aut quia in quartanam tranfitura eft. Enf 
ferentia tamen inter eas:eft quod cum pri 
ma eft dolor m aliquo ex membris:aut mfe 
rius fub dorfo. 2lut in fuis operationibus 
cft lefio.Cum alia uero:nibil borum inueni 
tur. qp>rime qui6 curatio:eft membru m m 
firmum fanare:q6 fiet abferuado ea que de 
clarauimus i locis ubi 6 bis tractauimus * 
Sc6a aut curabif femel euacuado: x alia ui 
ce calore ideo fieri couenit 
ne bumores omnino integre adurantur. 
Capitulum de febribus ex quibus acci 
dit frigus x calor fimul. 
f $ cu febre caufon in lingua fuerit ni 
gredo:x ifpiratio magna:x fuis mul 
titudotx eftuatiotfueritqs corporis fuperfi 
cies frigidarent ftgnificatio mala. Sim» 
liter quoque fi extremitates x corporis fu 
perficies fuerint frigtdifiime :x febris fas 
rit propter apoftema quod cft in Iteriorib9* 
*6go tame no tn boc fermone de bac tm fp* 
loqui uolonmo de oi febre in quacunq3 cor 
poris fnpficies fuerit frigida. Cuque 
fatigationem x fractionem x febrem x au 
ces x oficationes fentit:x pulfus cfl ueloX 
infpiratio fimilitcnx calor cotinuus: feu 
tif intenus:nec interpolat’ex regimine fc 
bris flegmarice erit regendus. {Quod 
ft in fuperficie corporis fuerit calor ut ca Slman • 
lor febrtentistin pulfu tamen non fit uelo 
citas neque infpiratio fit fpilfa nec magna 
ncque eger ej: calore febrili aliquid ma 
Suum fenferit interius: immo totum calo 
*ern * et incendium:* fractionem in corpo 
118 Superficie fenferit. 5ueritcllIC oc cum 
jnterpolatione:firupus acetofus:* gelenia 
®ju de 3«cbaro egro dentur: z ey aceto et 
oleo amigdalino nutriatur: balneum quo 
Jjuecottidie ingrediatur in quo parum fu 
et: 'C multum ey aqua calida fuper eum 
Rudatur ♦ fi fulfecermttbene erit . 
H non fuenter: ey apojimate mirobal* 
rit foluendus :z ad regimen erit redeun 
fi eger orripilationem cum in 
uainmatione mijcta3 fenferit:* mfpirat pre 
ter boc infpirationem calidam * pafus fue 
lt alices:* fenferit calorem prius: et illi 
poli frtgus:aut prius frigus: * poli da 
ttm calorem: ey apojimate mirobalanoru 
cttrinorum: * indorum:* turbitb: * 5ucba 
ell foluendus . JCrocifci quoque diaro 
don parui: * trocifci de fpodio cottidie po 
dere duorum aureorum cum firupo acetofo 
de 3ucbaro: * fuco granatorum :dandi funt 
deferiptio autem trocifcorum de rofis qui 
ptui dicuntur ifla ell. lRecipe pulueris ro 
rubearum. 3. y. fpie nardi fuci liqui 
Jte amborum citrolorum: 
jemini3 endiuietamborum ana.5 .ii . i£y 
j?1® cum iuleptconfectis informentur troct 
Cl:x fumanf I potu, ©eferiptio trocifco’ 
ruJJt de fpodio. “iRecipe fpodij.3.)c.rofaru3 
cubearu5.3.iii.feminis citrolisrfemnus lac 
tucetfemims cucurbtteromnium ana.3.S.fu 
ci Iiquiric: terantabm amborum ana.3. v. 
eje mucilagine pfillit confpergantur * fiant 
w eis trocifci:* bibantur. 
Q Capitulum de frigoribus ey quibus no 
calefit pacicns. 
c '®m confuete alicui tremor cum Iter 
polatione fuperuenerit :neq3 calefit 
*mmo corpus ad primam redibit difpofitio 
dem poli aliquot tepus:ab inchoatione fua 
ad difpofitionem fuam preter q6 no fequafi 
lPfum febris eger ey eis que predijeimus i 
capitulo de febre flegmatica ell euacuadus 
** ipfius regimen fubtilian6:x oia que fleg 
viatis funt generatiua funt probibenda. 
pc preterea eger pa? dormiat * i bora tp 
1118 tremoris deabulatione fi egri 
tudo diu pfeuerauerit ejc medicamine 6 ala 
ad auellane magnitudine ante bo:a tremo 
ne dandum e:deinde panis cooptend’ et 
pzecipiend9 e ei ut uebemeter mo:etur co* 
pu8:n3fepeuolua(«tSdideo fieri couenit 
ut fudet * tremo: remoueaf.(£c oleo quoqj 
de collo e inungendum* aqua calida in po 
tu multotiens e ei tribueda. %er quoque 
cobopt9 do:fum x caput eje aliquo croflo pa 
no facie fup aqua calida ponat:cui9 uapo:e 
in facie recipiat:ut fudo: puocef:* tremo* 
remoueaf iti6 fo:te x puru cu pipere 
tn potu tribuatur:* tremo: remonebitur. 
Capitulum de feb:e fmcopali que fit eje 
nialicia bumo:um * eo:um acuitate. 
c feb:is alicui fupuenit que fm 
maio:e parte i die ftia parojimu fac 
cu qua facies egri cito fit to:natiT:z co:p9 
macrefcit. Isbrrus quoq3 que i pulfu attedtf 
cadit pofl una aut duas accefliones.lSJd fi 
accelTio ampli’ aduenerit tpducef eger ad 
fmcopi3 poli ipfaj:* fo:tafie mo:ief ej illa 
fmcopt: bec uero feb:iB I co:po:ib9 femp 
generat que funt coplejrtonis \ ultimo cali 
de:* ficce.iSjk# boc uifum fuerit: egro fuc 
cu:rendu e aqua o:dei i potu tnbuedo cum 
Saliqd granati mu5i e mifcendu * dadfi. 
t quoq31 loco do:miat uetofo * camifta 
at:que aqua rofata * fandarilt infufa. 
et * latera:ej fanda?* aqua rofata li 
manf:* alTidueparuii fumat nutrimetum e% 
mica panis fimulaginei tn fuco granati mu 
31 infufa:* fructuu ei pullis quo 
q3 cu fuco uue acerbe coditis:* cucumerib9 
xcitrolis ac cucurbitis* frnctib9 frigidis 
l niue infrigidatis nutriaf aqua et frigida3 
uero qua accelfionis fit p:mci 
piutfucu gjanato? in quo panis 6 fimula fit 
ifufus i potu fumat:aut aqua o:dei. 
fi cu circuitus incepit:anteq? aliquid detur 
fupuenerit fmcopis. ©s egri m illa bo:a 
erit aperiendum:* elabo:andum ut aquam 
in qua puluis to:tella:um fit infufus. Mut 
ptifanam traiiciat. Si autem fincopis fue 
rit fo:tilfima infiftendum ell ut parum eje 
to:telli9pulueri3atiscum uino fubtili ba 
bente aquam frigidam fue quantitatis ad 
imjta* traiiciat.Cnflodiendus e(l p:eterea 
ab aere calido:* balneo:* labo:e: * ufgili 
is * ab oibus que euacuare pnt. r&fc aqua 
$0 frigida ell lauddus:* oi teop:e nurried9: Era. 
etiam li acceflicnis bora affuerit. Si uero 
febris caliditas cum inceperit :uebementif 
fima fuerit cum ficcitate. Hac de quo bii 
tirum fit extractum cum trociicis de cam 
paora in potu fumat. 
Capitulu? de febre fmcopali que ej: mul 
titudme z cruditate bumorum fit. 
f Cpe febris aliquem inuadit :que fe 
eundum maius paroj:ifniu3 ut flegma 
tica facit. Jn qna corpus mollificatur: et 
facies tumere incipit .1 fSt fi corpus non 
fuerit nutritum fed euacuatum:fuperuentet 
egro inde fmcopis. i£t fi nutrimentum ad 
bibeatunmolhcies confequetur:z febris 
fiet uallidiorix in longum protrahetur tem 
pus.j Iteuius itaque febris curationis prin 
cipium:eft ut crura egri a genubus ufq3 ad 
pedes cum pannis qui inter lenitatem z af 
peritatem fint medi) fricentur donec ruber 
uideantundeinde ad cojcas tendendum eft 
in quibus finuliter fricatio fieri conuemt in 
cipiendo fuperius:x defeendendo ufque ad 
genuatdonec parum rubere incipiant z fit 
fricatio tn uebemetia equahsrpeft bec quo 
que manus eorum ab afcellis ufque ad uo 
lam ad predictorum fimilitudinem funt fri 
cande:deinde pectus z dorfum. Tfcoft que 
omnia ad pedum ac aliorum membrorum 
fricationem ficut predqrimus eft redeundu. 
Cumque buiufmodi paciens fiti3 palfus fue 
rittoximel in potu fumere conuemt. 
quoque cum babuermaquam ordei z pane 
atque pdromel mutum CU3 3Ucbaro fumat. 
Cauendum quoque eft ne aqua frigida de 
tur. Zempus autem inter fricationem et 
fomnUm partiendum eft ita ut mediu5 depu 
tetur fricationi:-! medium fomnox quieti • 
feuic uero egro fi cum folam ptifanam fu 
mit non debilitatur. JBliud non eft dan 
dum nifi ipfa: x panis cum ydromelle. 
Si autem debilitatus fuerit cu? cibis quos 
m febre predijeimus flegmatica erit nutne 
dus: x fi uenter conftringatur colhrium e% 
fuco ficle x nitro fupponendum eft. i&gro 
quoque omni mane preter fupradicta pon 
dus duorum aureorum feminis api) cum fi 
rupoacetcfo eft dandum. i£hiod boc mo 
do ufque quo fanetur regendus er jt. 
Capitulum de febribus que' concomitta 
tur apoftemata. 
f iSbris que fequitur apoftema quod 
accidit eje percuflione: aut cafu: aut 
borum fimihbustde genere eft effimere. 
iBon eft putrida neque babet in fe nocume 
tum neque maliciam« iQuod uero comit 
fatur apoftema quod alicui membrum inci 
piendo innafcitur:mala eft. iCimoris enij 
magnitudo aut paruitas qui poli de ea ba 
bendus elbejciftit fecundum illud membru. 
febris quoque que ipfum fequitur eft fecun 
dum apoftematis magnitudinem: x tpfius 
quantitatem. febris ucro que cocomitta 
tur apoftema quod fit tn panniculis cere 
b:i eft mala. 5pfa namque eft febris fre 
nefis . Cuius figmficationem x curam • 
iam predijumus . Jftlius uero que acci 
dit propter apoftema quod tn gutture et 
fuis partibus oritur: x uocatur fmanebia 
iam etiam nommaiumustfebrem uero que 
fit eje apoftemate in mllrumentis anhelitus 
aut quod fit in carne que eft inter collas * 
in panniculis qui ibi funt: x in diaflagma 
te: z c% pleurefi z quod oritur in pannicu 
lo qui pectus in longitudinem diuidittx eje 
peripleumomauam in predictis demoftra 
uimus. i6jc eo tamen quod principaliter 
generatur in pulmone tprouemt anhelitus 
maior: z fpilfio:: z uenarum rubedo. 
Euflis quoque cum eo accidit:qua cum e? 
creatio fputi fpumofi adeft:quam etiam iaj 
nominauimus. Cum febre uero que fit p*o 
pter apoftema quod generatur tn meri: eft 
dolor cum fcapularum grauedine qui in bo 
ra tranfglutiendi grauior fentitur. £ji te 
bre quoqj que propter ftomaebi apoftema 
accidit:p:ouemt dolor z inftamatio in ante 
rionbus partibus uentris z in inferioris 
toracis. <0bt plerunque dolor z apoftema 
cum eft magnum fentiuntur. Sed fi non 
eft magnum dolor in loco illo uentris fent* 
tnr cum premitur. ©dfunt etiam cum boc 
apoftemate :fitis z appetitus cafus . Si 
militer quoque fi in aliquo modo inteftina 
rum fuerit apoftematlocus uentris in quo 
eftttactu fentietur calliditTimus . Cum quo 
fepe uentre conftringi contingit. Cum an 
tem contingit apoftema in epate genera 
ri: feqnitur febris fortiflima z fenfuum tur 
batio:x urine coftrictio.fn matrice quoque Blman * 
CJrn calidum fuit apoftema:febris commtt 
tatur acutilfuna falicet caufon x fenfuum p 
tui batio.Qmnes aut febres que pp apofte 
11131a grauantur: remouende fnnt ex cura 
apoflernatisjquod fit aut minutae uf 
inunctione autemplaftri fuperpofitione„ 
Poeter boc ex curationequa tn proprijs 
Jcfipfimus capfts. febris enim fequitnr i( 
(ud apodematdum efl calidum x ardens. 
Remonetur uero febris:aut cum calor ip 
nusfedatur. iHut cum fames adunatur. 
Capitulum de febribus que cy pcflilen 
tla accidunt. 
f *Sbrib9 que ex acris corruptione ge 
iteratum 6 uidetur in principio mu! 
ta tneflfe accuitas neqj calidit-s cum tangi 
tur eger. Sunt tamen in occultis corporis 
Partibus x in ipfius profumlotmagni nocu 
mentux funt deceptorie: x uebemetis ope 
rationis:x funt febres lente x tepide: fed 
conclufe. Cum quibus anbeluus x qmcqd 
a corporeegrcditur:ualde fetida fentmnf. 
feis uero fcbrib’ laborante3:tribulatione 
Magnam x fttim uebementej paciuntur :eo 
ttrntqj anhelitus augumetv tur x fit fpiiTus. 
quorum corporibus cum uomitu x ege 
nione res feda egreditur x tnfohta: dcide 
incipit eis fuperuenue fmcopis:x moriunf 
3n bac igitur febie directe incedendum e 
0quam frigidam dandotx rob cy fructibus 
«ectofis x (It pticis: ut eft rob quod fit ey 
Sranatis:x ey fuco uue acerbe:? cx ptns: 
z macianistx curi acetofitate. Quod fi 
nullum illorum habeatur acet«3 cum aqua 
egris dandum cfl:x lac acetofum cum fari 
tia ordei: atque lac ualde acetofum ey quo 
nutriantur. ifeac preterea laborantes paf 
ftonetahquid comedere funt cogendi, phj 
*C6 enim ex eis: nibil fumere uolnnt. 
nutte eos m domos frigidas :x regendi 
funt ey omnibus que in capitulo de etbica 
%imus:excepto quod balneum non funt 
jngrelfun: neque aquam calidam :neque 
»uc tecens tn potu funt lumpturi: domus 
autem tn quibus moraturi funt: cum boc 
9uod frigtdefuni :fmt etiam uentofe: x ey 
x aceto rorentur: pactcntes nero • 
herbas frigidas x bene redolentes olfa 
Clani* Srocifci quoque de campbora cum 
rob de citris cotrfdie denturtx pectoribus 
eorum emplaftrum ejc fandaltsx campbo 
ra:x aqua rofata fuperponatur. Stntque 
eorum manfiones ejc foliis fa licis: i uitis: 
et malorum :x omnium aliarum rerum tn 
quibus eft frigiditas :x ftipticitas: pleue • 
ey fandalis x campbora fulTumigentur: 
et ex aqua rofata multotieus m die to 
rentur. 
Capitulum de febribus compofitis * 
p 'iLcrumque fuperuentunt egro due 
aut tres febres:que quandoque funt 
unius generis ut terciana: quandoque di 
uer forum ut cum egro fupcruenu quartana 
cum terciana:aut ficgmatica cum etbica. 
Sepe etiam una ex eis efl continua :x alia 
interpolata: z fepe accelTionum pricipta 
manantur: ut in una fmt bora z fepe elon 
gantur. Quapropter o:de> periodorum ip 
farum corrumpitur: z accidentia ita corti 
mifcentur: ut cognofci minime queant: ni 
fiabeo qui ccgnofcendi fpecies fimpl.ci 
um:peiicia adeptus efl . JMeoque genus 
febris non foium ex interpolatione fua Ici 
rt debet:fede£ accidentibus ipfum comit 
tantibus que funt eius propria . Contui 
git enim duas babenti tercianas: cottidie 
interpolationem pati. £Jndc fi bec non 
cognefeentur nifi ey interpolatione: mdi 
cabitur efie flegmatica. Cui fi fecundum 
boc regimen adbibitum fuerit eger tuterfi 
cietur. Quapropter fpecies ex acciden 
tibus que funt et propria cognofcenda cli: 
et non ex circuitu eius. Sitque cura que 
buiufmodi adbibetur febri: fecundum acci 
dentium fortitudinem z debilitatem: z eo 
rnm fimplicitatemtac permotionem. iRe 
que attendatur interpolationis ordo: cum 
accidentium teftimomum ab interpolatio 
ne diuerfum fuerit:licet enim cum aliquis 
duabus mfefiaturttercianis cotidie curatio 
ne ei fubueniendum efl: fed terciane ♦ ad 
buc etiam preter fupradicta omnino niten 
dum ell: x in cara eius ftudioie elaboran 
dum. Si autem febris una die accedat et 
alia non: accidentia tamen que terciane 
funt propr;a:non fmt fortia neque pura im 
mo debilia: z commota: non el) medican SCr a* 
da cum fala terciane cura: immo ipfius cu 
ratio temperanda elhfccundum accidentiu 
dedtnationem.ianiuerfalitcr aute dicimus 
febzium copofitay curationem compofitam 
debere eHhejc curis fimpliaum z q6 dua? 
curationum commi,rtio:iecundu duarum fe 
b:ium commixtionem fieri debettplerunqj 
tamen oponet nos ftudererut ad unam fe 
b:em curandam intendamus:cum ipfa fue 
rit magis timenda, Cuius ejcemplum ell: 
quod fi aliquts feb:e pateretur quartanam 
et fuperucniret et alia febris propter apo 
ftema in epate:aut ftomaebo :aut aliquo eje 
membris in inftrumeims anhelitus: dico 
quod in boc loco cum boc accideret: ftndio 
feeflet tendendum ad feb:em curanda que 
taliter accideret pjopter timojem ipf’ ma 
gnumdicet in medicinis aliquid contmeref 
quod aliam febrem faceret ualidio; efl. 
«6t fi contingeret febrem una die mfeftare 
% alta non: fed accidentia buius terciane 
non appareret pnra n3 fcmia :neq3 tremo* 
eius efiet pungitiuus: neq? calo? cito poft 
ipfum acenfus fo:ct neqj fitis multa:neque 
cffuatio:neque calo* febris: neque dolo? 
capitis:neque inanis locutio: neque fudo* 
fed fojent omnia bec debilia cum compara 
retur eis que m pura terciana uideri folet. 
i6t pojcifmus etiam quod p:eter bec feb:is 
ifta p*o!ungaretur:donec ad.jcim .bo:as p 
tmgeret:d(ceremus quod bec febjis non 
elTet curanda:pure tertiane medicatione: 
fed buius curatio :cj flegmatice febris cu 
ra commifcenda fozetiz deberemus dirige 
re intentionem noftram ad id quod flegma 
atque colleram ab egro educere polTet. 
«giufque nutricatio ac totum regimen :(ccu 
dum boc effent ordinanda • quidem 
omnes compofitas fetoes nominare non 
polTumns: neque cuiuflibet illarum p:op?t 
amfubijcere curam* (0po;tet autem ut 
buius difcipline mfpecto* fimplicium fe 
b*mm fo:mas z earum curas: optime co 
gnofeat et poli compofitarum cognitionem 
bene nienfnrare: et earum curam e* 
fimplicium curis temperare fciat ♦ 
Capitulum de uariohs z mozbitlo * 
c X3m febris acuta z conclufa pueris 
p;ccipue. £lut iuuembus euemre 
cepcrit * 5uerltclue cum e® do:fi dolo: ce 
narium p:uritus :z in fomno timo: ac ca 
pitis grauitas:x oculo:um rubedo z in co: 
po:e fentitur punctio: fctendum efl quod 
egro aut uariole: aut mo:billus citiflime 
fuperuenient. lQuap:opter fi antequam 
apparere incipiant : medicus egrum in 
ueniat minuere eum faciat aut cum uento 
fis fanguis extrahatur. Minuatur equi 
dem fangmnts multitudo. Confequenter 
uero trocifci de fpodio cum fuco granati 
acetofi in potu tribuantur. i6ger quoque 
non nutrietur nifi ejc ptifanati boc in mane 
et p:ope noctem fiat. i&uod fi ipfe largi 
o:em appetierit nutricationem: fueritque 
ipfiuB uirtus debilis :alia non dentur nifi 
lentes abfque co:ticibus cum pauco aceto 
condite . 3ut fo:bitiones que fiunt ex 
amilo z jucbaro z oleo amigdalmo tz epu 
Ium quod ex oleribus frigidis que baberi 
polfunt p:eparatur. IRob quoque quod 
fit ex fructibus acetofis aut Ihpticis ad 
bibendum detu: * lenter autem fi Ifnc 
tus fuerit: infiifiones cottidie in potu fu 
mantur . gzy. boc enim aut omnino p:obi 
bebitur puftularu3 egrelfio aut fi quid eg:ef 
fum fuerit paruum erit. Si uero eger 
a medico non prius fuerit tnuentus quam 
paflio egredi incipiat: non erit tunc minu 
endn3 neque trocifci de fpodio erunt dan 
di :fed co:pus ipfius erit bene coboperten 
dum: ut fudo: pzouocetur. boc enim 
leuis fiet materia: ad exeundum . Si au 
tem uideatur pallio dura elfe ad egredien 
dum: et eger uideatur clle uebenieutis na 
ufee: et cum multa eftuatione z accidit ei 
leuitas in aliquibus bo:is :ap03ima de fi 
cubus z uuis palfis lentibus abfque co:tici 
bus z femine feniculi et fufttbus de lacca: 
in potu fumat :quod boc modo fit . Cuiuf 
que p:edicto:um pugillus unus fumatur: 
deinde omnia in aqua coquantur: r colent 
quo:um apojima mulrotiens in die fumu 
tur. Bqua p:eterea rofata in qna fumacb 
mfufum fuerit. iHut fucus qm carnofitate 
granati exprimitur : oculus inquinatae 
tur. iHqua etiam frigida cum pauco ace 
to mixta: in potu tribuatur : et gargarif 
mus fimiliter eje ea fiat. iBuod ideo fieri 
conuemt ne in oculis : aut naribus: aut 
gutture ex ea aliquid egrediatur. fBntimo 0lman« 
mum quoq; cum fuco co:iandri fricetur :et 
111 oculis multotiens in die mittatur . Cii 
JB tota palTio egrefifa fuerit x matura eger 
Jyper folia falicis ponendus efl ad do:mie 
Qum: aut lectus eius et rofs tritis efi pul 
Uei'i5andu3. St quid autem e* p:edicta 
Aritudine no cito ficcatur quod fit magnu: 
et cum multo bumo:e:ejc aqua fala cum co 
t0 imbibatur. Ct fi fuerit yemis tepus li 
tamarici ante egrum funt combureda. 
uero cflatis tempus fanda? ex 
rofarunr.x mirti: fulfumigatio facien 
quoqj omnia cum aqua coque 
funttm qua eger fi ficcitas p:edictarum 
t9rdata fuerit:mittendus efl. Cumq3 illud 
bene ficcatum fuerit x re 
manfet it defuper co:tex fedus z babens 
Picarastcx oleo tepido cum coto multoties 
13 die inungatur. Cumqj omnes conices 
Ccciderint:x eger ex toto fanus fuerit tfj fi 
SUa que remafertt i emoueda fuerint ex eis 
in capitulo de remotione figno? p:edt 
ttttius limantur fepe. 36alneo quoqj z re 
Semine qd ad buius curam ualet: utatur ♦ 
fi uariole z mo:billus egrediaf:non 
fangmnetfucus duo? granato? 015 
trocifcis de fpodio def :z ey omnt regimine 
pot infrigidare regaf.pullos pterea n 
jomedat mfi p9qj oes co:tices qui lunt fup 
loca uariola? remoti fuermt:x febas a co: 
poje:atq3 ois calo: feparat9 fuerit. lflo 
ta folutione uetris ,pbibitd p9 uariola? et 
JpOibiUi apparatione. Summo ope e caue 
dutn:nc aliqd cfi uentrc foluat egro poflq? 
mriole aut mo:biUus apparere cepeiittri 
maf. ©5 ft uenter multum folutus fuerit: 
ptifana eu fpodio x gummi arabico:x bolo 
srmenotatqj rofis ficut in capitulo 6 fluxu 
«jetris p:editim9:t!i potu tribuaf .i0mmb’ 
vo uario?:iUe qua? colojes funt uiolacenx 
funt parue x dure:x no maturant :dete 
ri$:es exiflunt. #fro:billus quoqj cuius 
colo: efl ut uiole colo: fimilitcr efl malus. 
aut uariola z mo:billus duriter egredi 
j? maturari utdeanf :neq3 feb:is «3 efluatio 
Ledanf:neque alleuianturx fuperuenermt 
Pter bec fmcopis z co:dis tremo:: eger p 
jmldubio mo:iturus e.d6 fi uariola? egref 
10 Uelox fuerit x maturitas uelox: febris 
atq3 calo: fedanf :no erit egro timen 
qu mbil mali inde patietur. 
/Capftulu de bis que neceflfario fata funt 
ad regimen acutarum egritudtnum, 
q @uuq5 acutas egritudmes cogrue 
regere uoluerittprius cognofcere 
an fint falutifere an pniciofe z fi fmt breuef 
aut loge:* fi finis ea? em cfi crifi.taut no: 
z m qua die fiet crifiet r cuius fpecici erit* 
iQuo modo et eger ante criflm * in tepore 
cnfie * poft crifimtx ufq3 ad fine buius et 
que ipfam fequunf:regedus ftt:prefcue d5* 
1009 quoq5 m boc noflro libro de bis trac 
tafcimus: ut confueuimus aggregationes 
borum * fummas ponendo, 
Capfm de fignis bonitate fignificatib9. 
p 'tHcritudo coloris egri * motus fui 
leuitas z qd facile egritudme tolerat 
z pullus fortitudo:-! anbeht9 bonitas * in 
tellectus flabiftas: z uirt9 appetmua liVr 
manes:-!fomnusut bene dormietis:* it» 
lecto decenter lacere.lbec oia figna bona 
funt * laudabilia, ifl&aturitas quoq3 mani 
fella z perfecta anuntians egri bonitatem 
perfectam-ifalutem. 
Capitulum de fignis malis, 
f $gna multa lunt. duo? ordines fm 
boc q6 fignificant diuerfifkanf.dua 
PP cu figno cuiufqj illo? ponem9 uerbu q& 
quatitate fortitudis figno? demoliret, 
cabim9.n.fignuq6edebilt9:figmln bonu. 
(JQ& e ut fortius eo:e fignu malu. /£t qS eft 
fortilftmu fignu mortale. 2wt multu morta 
le. Ikoc.n.modo pgnodicu ex eo aflumptu 
uerius erit * firmus, ©iueifitas calonis in 
corpore febricitatis reptatut. f .unu ex me 
b:is fit calidu-i precipue fi fuerit m parte 
uetrts:* alia mebra fmt frigida: fignu ell 
i;5 bonum, facies que multuj remoue 
turadifpofitione quam babebatin lanua 
te * fit macra * mala: * tornatiFi ficca: 
fignum ell malum . Sed fi eger prius 
multas palfus fnent uigilias * diu. Slut 
labo:aucrit:autuentris conductionem. 
0ut uebementeuentrisfoluttonem palTus 
fuerit . 0ut alium euacuationis modum 
tplius malitia ed mino:. Ct fi egri facies 
repletioni appropinquare uifa fueritmeqj 
imercelTerit fpacium mfi paruum: ex quo 
eger graui fuerit opprelfus crapula. £fut 
multis fuerit repletus cibis: malicia funi 
liter erit minor. duod fi facies in co 
lorem extraneum uerfa fuerit: fueritqne Zra. 
boc propter aerem qui eft talis ad que peu 
latim mutata fuenttxquia prius folitus 
eiat comedere cibos bumons generatiuos 
qui bumfmodi dl colone fignu3 minus ma 
lum erit. Qrina preterea nigra: atque 
fputum mgrum x ftercus quod inferi’ egre 
ditur fmuluer mgrurmbmufmodi ex figms 
exiftunt mortalibus. Si autem CU5 pre 
dictis febris magni fuerit mcendij: ligna 
ualde funt mortalia. anbelitus z 
ons in acutis egritudimbus: fignum exi 
ftit mortale. 5requene in lecto reuolu 
tio.x et aliqua figura m alian diuerfaj mu 
tatio:x alia accidentia ex quibus bcmines 
ucrccundari confueuerunt: ut cum aliquis 
uerecimdctur ut difeooperitur. £lut cum 
uentolitas inferius cum fono egreditur: fi 
gmficatto eft non bona. Significant enij 
egri inquietudinem :x mcr.tis eius peitur 
bationem. Cum facies egri fiet extenu 
ata x oculi uidebuntur concaut x timpora 
dilatabuntur x aures fuerint frigide: x in 
citrinitatem mutatetquarum etiam extremi 
tas que inferius pendet fuerit contracta et 
cutis facie tenfa apparebit x preter boc co 
lor apparuit eurinus x uiridis. Slot niger 
neque eger mnltsm prius fuerit eua» u tio 
nem palfeorania bec ligna funt mortalia* 
Oucd Ii cum predutis eger: neq3 audiat: 
exftgms affuerit 
que m mortis demonfiratione fum uebeme 
tiora mors iam imminere figmficantur . 
ftjbaruitas unius oculorum:aut oris con 
tortio aut alborum que uidenturin oculis 
cu clauduntur mamfcftauo preter folitum: 
ct dormire quod ita os non claudatur: om 
ma bec figna funt ualde pmciofa. Stri 
dere dentibus preter folitum :malum eft fi 
gnum:fi CU3 acutis accidat egritudimbus. 
«6ger quoq5 cum acutas patitur egritii 
dmes:x faciem alumine remouerit: x ad te 
nebras fugerit z oculi muoluntarie lacri 
mati fuerim 03 bic fiux’ fanguis ex narib9 
confecutus fueritrbec duo figna funt no bo 
119 • 'iRubcdo in albis oculorum z uene 
rubee: aut nigre i eis apparetes: funt duo 
figna mala. Oculi congelati qui non mo 
uentur:x tremuli qui non quiefcunttfed fe 
re ex multo tremore circuire uidentur. ©0 
fignis exiftunt mortis. Oculorum egref 
fio ad exteriora. Slut ipforum profunditas 
in acutis cgritudiml us z lippitudo in eia 
ejcifiene figna funt non bona. duando 
eget fu per aliquid ex letei ibus non quieue 
rittfed lupinus lacetefemper appetierinet 
poeter boc ad pai tem pedum defcenderit: 
boc lignum eft mortale. Slpcflema magntf 
in uentre z calidum cum febre uebementt 
et acutatfignum eft malum: z fi uirtus fu* 
nt debthtaratcalore apoftematis z febiis 
adbuc perfeuerante: fignum eft ualde per 
mciofum. Cum m acutis egritudimbus 
extremitatum ad frigiditasrfignum efl non 
bonum. duodfi earum frigiditas augunr 
tatur z fiat fo:tior:ell malum z fi cum boc 
magnus calo* fuerit m uentre z fitis e mor 
tale:x fi boc fuperfluertt multum: fueritqae 
anbelitus fpilfus z pulfus fimiliter cum de 
bilitate z paruitate: mors efl propinqua * 
Cum extremitas z ungues:m fufcu3 mu 
tantur colorem. iHut manus z pedes: 
teto illius fuerint coloris uirtus tamen nu 
dum ceciderit nmrno cum boc augumentaf 
z fuerit boc tn die criticotboc non eft fignu 
malum nmrno bonumtquta egri fignificat 
euefienem. i&uod ft loca illa ulceratur it 
corrumpuurtac putrefiant: medicamina ca 
fortantia non funt fupei ponenda . 
enim Ii factum fuerit egritudo interius ad 
egrum redibit:! eum interficiet. Simi 
liter quoque fi de radice auris conqueritur 
ai t rubedo ipfi appcruainti.fuentqj bod 
pcfltone que frenefis uocatunaut oculi m 
fmancbia rubere fuerim uiftraut aliquis lo 
cus pectoris m pleurefi aut apdfema fue 
rit fub afcelUs:aut m mamilRnon erit lod 
incngidandus:neque que ipfum confortent 
erunt apponenda:fed emptallrum erit fup 
ponendumrx aqua calida ab alto fuper ip 
Ium erit dillillanda:! uentofe fuperponen 
de fi materia a J digeflionem admodum Hn 
pidi uifa fuerit peruenire. Cum boc enim 
liberabitur eger. Melliculorum z uirgc 
conti actio tn acutis egritudimbus :ell ma 
lum. Signa que cum crifi nenire conftm 
lierunt fi ante digeflionem z in die non crj 
tico apparuerit:neq3 ci ifis fecuta fuerit * 
mali funt figmficatiua . Cum eger noc 
te uigilut z m die dormit Jaboriofe tamen 
z noti continue.lignum efl non bonum. 
fi quando a fomtio excitatur: tpfius debui 
tas ac fue difpofitionis malicia augentur J alman * 
cum in 
?e,ittone uirtutis egritudinis: fignificat p 
watem. Cu3 cafu uero eius: eft pernicio 
n k* calide x fortes in fe 
ibus*** in complexiones babentibns frigi 
<jas x j regionibus ac temporibus frigidis 
fnnt: qjque in borum contra 
118 • Sinancbta cu febre fortis caloris 
Perniciofiflima eft. C113 caufon patienti 
'«peruenerit tremor femel atq3 iterum: ne 
93 Uidanertt: x egritudo non fuerit alleuia 
Qifed debilitas x difpofirionis malitia au 
dentata fuerinttfignum eft perniciofum. 
labia contorquentunaut nares: aut 
PQlpebre: aut fupercilta in acutis egritudi 
clbus poft multam debilitatem: x poftquajt 
Ser fenfum admifit:iam mors imminere fi 
Snificatur. Eremor cordis afliduus in 
juta egritudine: fignum eft malum: de fin 
«ultu quoqj fimiliter dicemus. i6t pterea 
. cum boc anbelitus fuerit conftrictus x ca 
febrilis augumentatus: fignu3 eft perni 
E>olor fortis cum febre acutifli 
eft fignnm:x precipue Ii fu 
®rit in capite:aut auretant uentre. CU3 
jj1 c<>rpore egri fuerit ulcustx fiet citrinum 
ut rubeum:aut nigrum: fignu3eft pernicio 
Oculorum congelatio quoru3 pal 
bre non palpitanttaccidens eft mortale, 
in bornine femper fano qui fere 
unquam egrotat:timorofa eft. Cum te 
te h 7 uirga in acutis egritudinibus pro 
nduntur:x inteftiuum prolapfum fuerit: fi 
perniciofum. Sanguine5 e na 
efPUs psularim debiliter fluere x guttatim 
Sreditnon eft bonum. Ct fi 013 boc fuerit 
gerteft deterius. Ct fi in die critico con 
Satteft perniciofum. Cum in aliquo 
'uembro oritur apoftema aut dolor: x fe 
unitur poft ipfum eftuatio: x inflammatio 
1 fitis x inquietudo eft malum. <61 fi 
[U|n eo contingit tremor cordis: eft morta 
!* * domitus coloris fide x fluxus uen 
ri8 fimtlis: eft malus. faciei feditas 
t,1!!pulm9 in ca apparens: in acutis egri 
UninibuQjftgtium eft malu3. Mortuo 
p!fm nomina proferre: fignum eft malum. 
uomituQ aut uen! m acuta febre mu! 
fu crit 1 fignum eft malum. i6t fmgultus 
lukCcutU9: erit perniciofum. Cum ocu 
,u°ito fit citrinus:aut niger:x eger fubi 
to prefocatur «a q5 falmam traijcef no pot 
fignum eft permctofum. Sitis ncbemes 
cura fudore frigido:fignum eft pcrmciofum 
JBtibehtud frigidus in acuta febre cum cafu 
utrtutis:egnim morti fignificat propinquu. 
Cum in lingua apparuerint puftule ciceri 
bus magnitudine equales: fueritqj febris 
fortis x acuta: eger in principio fequentis 
diei: molietur. Cu3 fudo: fluxerit ut fer 
pens: eft mortale. Quando apoftematur 
uuula frenetici:tunc ia prope mortem eft. 
Cumfpafmus febri acute fuperuenerit 
poftquam aliquot dies a principio preterie 
rintdignum erit perniciofum. Cum eger 
rem 3tniar fimilem uomuerittfignum malum 
erit. *6t deteriores febres incendentes: 
funt quas ifla comitiantur accidentia. 
fremor in principio abfq3 fudore qui ip 
fum fequatur malum eft. paucus fudor 
x precipue in capite: x fronte: x uebemen 
tia uigiliarumtx eftnatio:x naufea:x timor: 
x fenibu3 perturbatio: x extremitatum frigi 
ditas: x precipue fi fricate no fuerint cale 
facte: x fuperficiei corporis frigiditas cu3 
magno incendio in imerionbus:x anbclit’ 
fpilfus: x exrremitatum rubedo: x urina ni 
gra x pauca x uiridis z fpifla quafimfxft 
fitis abfq5 caloris febrilis quiete deftruif 
x apoftema in epate x tn ftomacbo ortum: 
x urine conftrictio tuendis fluxus niger x 
uiridis:x diftiUatio fanguinis nigri ex nari 
bus fluentis x egri reuolutio ab uno latere 
ad aiiudtx fi ipfius fitus dtuei fis confiftat 
difpofitionibus x uentris tnflatto: x in fto 
niacbo apoftematis generatio x fi eger om 
mbus que inuenit inbereat x fufpendat fe. 
!©mnia enim bectmalum portendunt. 
Cum res nigra x acetofa ex qua terra ebul 
Ut in quam cadit de uentre egreditur: per 
niciofa eft:x fi cum bec uirtute fuerit debili 
mors iam eft propinqua. Cum ex nari 
bus egri collera ftillauerit citrina autuiri 
distfignum malum ertt. Cum eger pap 
fudauerit aut ipfius corpus quare bumefac 
tum fiierit:x precipue caput x ceruis: poft 
anbelitum frigidum: mors propinqua cfle 
fignificatur. Sudor in fronte poft laboris 
uebementia: x pulfus ac motus cafum: fi 
gnumeft mortale: x fi cafus pulfus uebe 
mens elhmors iam eft propinqua. Cu} 
eger pedes ufq3 ad pectus furfum eleuaue Em* 
rit:* deinde eos retro proiecericfignu erit 
ualdc perniciofurn . Cum febris fuerit 
adburens fortiter que deinde fubito fe alie 
uiauerit:* calor quieuerit fine euacuatione 
precedente:neq5 eis premittas que calo 
rem extingunt:neq5 permutationem in fri 
gido aere pulfufq3 uelociter quieuerit * mo 
tus fuerint debilitati:* difpofitio quiei fimf 
fupcrueneritrfignum eft quod cito morief. 
Cum os in frenefi contorquetur:neque 
eger mde lenior fit:neq3 eius fenfus ad eu 
redit:fignum eft mortale. (St fi cum boc 
lenior fiat:* ad fuum redeat fenfum: eft bo 
num. Cum egro fuperuenerit yctericia 
ex qua ipfms egritudo non fuerit alleuiata 
fcd potius augetur malicia: fignum eft mor 
tale, ©ranis fudor qui non totum tenet 
corpus:eft non bonus. Similiter qui non 
in die fit criticomeq* eft talis ex quo eger 
alleuietuneft non bonus. Si autem \ die 
fiat critico * fuerit calidus:eft bon’. S3 
fi fuerit frigidus * paucus * fuerit in capi 
te tantum:cft mortal*. Sudor frigidus 
cum febre acutaipmciofilTimus eft. Cu 
polt fudore tremor feqmturtfignum eft ma 
Ium. Signorum uii tutes inter fe confe 
rende funt une uldefcum alijs. cJnum na 
que fignum bonum cum fuerit forte: multis 
preponderat figiue. plerumque etiam fi 
gnis boms:multa non bona figna coniun 
guntur. Tfteflima uero figna:fere nunqua 
figiiis ualde bonis commifcenmr. Cum 
ergo uirtus pulfura faciens fana fuerit: et 
corporis motus faciles:* appetitus come 
dendi * bibendi fortis fuerint neq5 deftrui 
tur: non eft pauendum propter accidentia 
muitum terrefacientia ♦ ©uod ft cum boc 
materiei digeftio iam preceflit nullo modo 
ex eis eft timendum. Sed confidenter eft 
tenendumtquod ipfa erunt caufa crifis:* p 
cipue fi in die apparuerint que diem erui 
cum precedit. 
Capitulum de ccgnofcedo more febris • 
e Aritudinis breuitas ex fortitudine 
fui nocumenti: * fui impedimenti qd 
efficit cognofci poteft. jlmpoflibtle eft eni 
quaflibet egntudines que uebementer no 
cent:* impediHnitdiu permanere • Sed 
aut cito perniciem afferent. &ut a natura 
cum crifi expellentur, tfeec autem eft inte 
tio cui eft mnfttendum:fcilicct quia egritu 
do magni nocumenti durare non poteft . 
«Sft etiam egritudo plerumqj que licet par 
ue fit lefioms * paruum inferat nocumen 
tum. Cum boc tamen non eft durabihs:ut 
effimera. (Hd moram autem egritudmia 
breuiandamuuuant tempus calidum :* re 
gio calida:* cibationis paucitas: * ut cor 
pus mollem babeat carnem * paucam * cu 
tis fit laxa * non plena:* poftremo omnia 
que coipus calefaciunt. iSd prolonga 
dam uero ipfam moram: borum contraria 
nuuant. £t uebementia incendii febris 
* accidentium ipftus fortitndo: * eius con 
clufio:tempus breue fignificant. Sed pau 
citas caloris eius * accidentium leuitas: 
tpfius fignificant prolixitatem cum abfqus 
mamfefta euenerint digeftione:neq5 fuerit 
cum febre effimera. Cum autem contigit 
ut cum digeftione acccfllones currendo ad 
multum tendant:augumentu5 egritudo b:e 
uis fore figmftcatur ♦ lBam fi accefltonea 
multum fuperent primam in caloris ue 
bementia * accidentium fortitudine : egri 
tndmis portenditur brenitas. (Quod fifa 
pei atio fuerit parua aut fuerit accelfto quaf 
prima egritudinis demoniiratur proliX* 
tas. Species quoq3 febris: fui temporis 
fpacium figiuficat. Effimera enim ab una 
die ufq3 in quatnor definit. jCcrciana qua 
q3 pura:qua:tudccimu non tranfit diem et 
fm maius in feptem remonetur dieb9. iBui 
parum plus aut parum minus:* eft fecura. 
iHota uero cuiu3 accidentia flegmatice 
accidentibus mifcentur:adeo fit matifiua * 
ut plerumq5 per quarta3 anni. But ampli* 
perduret:* eft febris mala * non fecura. 
«Cum ea eni3 eft acuitas: * dtgefttonts tar 
ditas * uif'ceru3 corruptio. 10 mnes pre 
terea febres que funt continue: breuiores 
funt in.-rpolatis: excepta ctbica quia lon 
ga eft: ,qn enim calor in etbica uebemens 
fuerit :erit prolixior * econuerfo. Conclu 
fe uero febres uebementis caloris:* fortis 
exiftentes incendii ut terciaua continua: * 
fangumea quas medici continuas egritudt 
nes * febres acutas uocant.xii«*non tran 
feunt dies, tamen fit cum non in ul 
timo caloris * incendtj extiterint. Cum.m 
ad ultimum eius deuenerit finem:in tcrcis 
* quarto die delebuntur. Sed fi in medis ©Iman« 
f ?u-?1 fuermt:in optimo. 5» Ms quoque 
ebjibus: timoj eft ma(timus. 
ero x qnartana pjolqce funt. iQuartana 
«nten eft multum iecura. Sed fiegmatica 
10n fecuratfebjes ct peftilentiales funt bae 
e9:tibi plef nerorfunt paolijce. 
febj aPltu*um cognitione tempo:um 
e Aritudinis pjincipium coputandum 
. eft ab boaa m qua eger mutationem 
Stationem i luo fentit coapoae:x cognof 
fuam a fanitate mamfefte di 
Ua5« boc namq3 tempoae ufqj quo ali 
jjJHd digeftionis fignu appareatjlicet ualde 
0cultum tepus pamcipi) epftit. quo 
digeftionis lignum apparere incipit 
',lCc digeftio compleatur : tempus eft au 
b menti finis aut rempoais augumenti eft: 
Sntudinis bo? uero omniuj 
tempus lequif declinationis. 
7:° aut ad egritudmu accuta? curationerx 
r* Iciendu ad quid egri difpofitio fituentu 
ra:plus eft necdfaruireft egritudims ftatum 
eft.n.terroj nifi ufq? ad 
p* tepus neqj nutricatio menluratur: nifi 
iSger et imllomd mojitur p9 fta 
puili alia cifupueniat egritudo poftftatu 
quod necefie inferat, paonofticum 
r gnofeendi ad quid egri dilpolitio fit uctu 
Iu:ablq5 dubio x ejcquilitetcfj ftaru egritudi 
eft. Aegritudinis aut ftatus. 
NpUcietjcu apparitione coplete digeftiois. 
j. !SUa aut interpolatarum pleruqj 
abenf etiaj c% faio accdTionibus.Bccelfio 
* ‘lecimda cum antictpauent aut plus 
i!lITla pmanferit: z eius accidentia fuerint 
2cioja:febjis augumentu foje denuntiat, 
uius aut contrariu: febjis diminutionem 
5 decimatione figmficat. m boc tam 
uon futficit boja? acceftionu augumentum: 
a poftpofitio fola. 
parojctfmi ex fuo genere lemp 
anticipant. £t funt alte quo? acceftio 
p9 eX genere fuo contrariu illtus bnt. 
u jn iftie et cu anticipationis quatitate aut 
P°Rpofitionts cognouerit aliquis:fed ad (g 
tendit o:do: z deinde pcepit in ojdme 
augumentu plus folito babudare 
egritudo ad augumentu tende? 
j5c |ufeb:equoq3 accelfiones 
e cum ret^rdauone:fmnlio e difpofitio. 
Kbjolijdtas aQt tepojis acceflionts z fuozu; 
accidentiu difpofitio: due ejciftunt fignifica 
tiones que uebemenf ualent ad cogitatione 
tepo? feb:is:x paecipue accidentiu difpoli 
tio. qp>oftqua .n. boja pjincipij acceflionis 
retardata fuerit z ipfi9 moja faertt bjeuis: 
i cu bec eius accidentia fuerint fojtioja z 
uebementioja firma erit figmftcatibtx uera 
que egritudo adbuc tendit ad augumentu. 
Sed pollquaj oia bec coniuncta fuerim du 
bietas id no erit remota* iggritudmis p:e 
terea accelTiones cu fuerint equales: egritu 
do erit tn ftatu. iSgritudmis quoq? longe: 
tepo:a funt longa • /6t bzeuis egrttudints 
tepoja bjema funt. $n quartana namqj z 
ftegmatica:pleruq? multe inueniumur accef 
fiones equales. Jn uera aut tercianarpleru 
qj augumenti figna m una apparent accef 
fione z diminutionis figna m parojttfmog 
tpfam fcquiturtmdentur manifella:febjium 
autem conclufarum tempoja z ejc accidenti 
um augumento: x eojutti dimmutione: co 
gnofcenda funt. Signis tamen digeftionis 
plus eft credendum. &ed in cognitione te 
poamt febjtum plus efl Rudendum x elabo 
randum cu$ fuerint acutiojes x bjemojes. 
emm tempoja tmnojantunx abjeui 
antur fecundum tpfias acuitatem febjee ue 
ro fecure m quatuoj rcmpojibus funt equa 
lestpernmofeaut quandoq3 inferum necej 
m augumenti et in accelfione. 
©e conditione digeftioms. 
c 33m febjis abfq3 apoftcmate fuerit 
dtgeftiononeR attendenda mfifola 
ujla :bec tri i lingulari capitlb notaturi fum9 
£um aut febJis pp apoftema moleftauerit 
cum urine wfpectione necefiariu eft et fuper 
ftuitates que de meb:o:ubi e egritudo egre 
diunf attendere. Conftderabimus ergo in 
egritudie pectens x pulmdis materia q? e* 
puit eger:du.n.eger nfe^pueru: 113 febais 
ullomo alleuiata fuerit nutta digeRio adbuc 
ibi erit. Cum aut eger modicu quid x fubti 
le er puere incepit:q6 cum laboae eger licj 
pa? digeRio tfi ia incepit:cu fo aliquid crof 
fum xmultux facile ejccreare ceperit dige 
Rio ia eft copleta. #cx fpeciebtts am ejtfrea 
tibus malis que n fcdm digeftiois ml tccdu 
eR ftcut fputum emittere pure rubjuj quod 
eR deterius q6 eR pure citnnum. Nigrum 
uero omnibus alqs eft malignus: boc cins £Ya. 
licet cito appareat nibil rame p:eter malu3 
poriendunttfignificat.n.bumorem de gene 
re rerum que ad maturitate3 deueniunt non 
exifleretlj ex illis que putrefcendo malitiaj 
inferunt :que urine nigre fimiliaexiftunt:* 
urine que felli afllmilanf': fputum uero q8 
ad mamcante uenturum fperat ell album: 
aut eft illud in quo tm rubedinis aut citrini 
tas contmettex quo fputum 03 fepari neqj 
undiq3 cobopcriri poflitjfputum quoq3 q8 e 
perfecte maturum albu exiftif: aut illud in 
quomaio: pars alba cernifurtcum de fubtt' 
litate in fpiflfitudinem mutatur z de laborio 
fo exitu in facilem mutatur egreflionem. 
©ecrifi. 
f iSnari aut mo:i multis contingit mo 
disieft.n.quado egri difpofitio paula 
tira tendit ad mo:tem donec ipfe mo:iatur: 
z ell cu paulatim tendit ad melius donec fa 
netunell et cum eger difpofitio acciderit fa 
bito que ipfum ad interitum ducit: z ell CU3 
fubito accidit ei euacuatio que fanitatem z 
perfectionem bonitatis m eo perficit. 
quoq3 quando cfleuacuatione fubito accidit 
ei difpofitio que ad fanitatis perfectione ip 
fu3 perducit. £t efl quando cu euacuatione 
accidit ei alia difpofitio que ipfu3 ad melio 
ratione perducit. 161 ellqn cum euacuattoe 
fubito accidit ei alia difpofitio que ipfuj dit 
cit ad mone. iSufpofitiones uero ex quibus 
egro fubito euacuatio t magna fupuenerit 
mutatio nominamus crifim. Snfpofitionem 
tamen que egtu ad perfectionem perducit 
fanitatis uocamus crifim bona z muatiuam 
% 8 natura bui’ mutationis que fubito conti 
git ell ut in acutis eueniat egritudimbus z 
quanto egritudo plus fit acatio: tanto ma 
gis buius mutationes t ea plus fiunt z fo: 
tio:es. ©ifpofitiones aut que in p:olixis 
attendunt egritudibus paulati5 tamu ducut 
ad fanitatem aut ad rao:tem • 
.tj 22>efigms indicantibus crifim . 
c ‘iRifim ante qua3 fiat p:ecedit foriis 
inoetudo z frequens refolutio z alie 
difpofitiones uebementer terrefacientes: 
unde uulgns z medici diminuti terrenf tuc 
z de tfgro diffidunt z fi fueritjfe.de eis que 
faciunt parojcifrauj ante acceflionis bo:sm 
in qua uenire confueuerattaut in qua graui 
us mfeftauerat p:euenit z accidentia aut e 
cnfim fiant deteriora z fo:tto:a: de (igni® 
aut que crifi3 pcedunt z ea indicam ell iutel 
lectus perturbatio z fcotorafa z uertigo * 
egri inquietudo z conuerfio eius in figuri® 
z m locis z anhelitus conlirictio z capitia 
dolo*:? colli foriis:* militia z naufea z ni 
bedo faciei afliint z imagines ante oculo® 
apparet z lacrie inuolutarie fluut z labiorum 
curtatio z i ilomacbo dolo: z in inferiorib’ 
uentris z do:fi rigo: z urine ac egellioni® 
duritia z fttis uebementiflima z timo: z co 
fractio pelfppocondriowm ad f«perio:a • 
bec.n.omnia crifij p:ecedunt:q6 fi CU3 ifti® 
accidetibus terrefacientibus z extranei® | 
gritudo fuerit acuta z aliquod ejc fignis q® 
ia apparuerit uifum fuerit z pulfus cuj boc 
in foriitudine augumentaf digeilione iam Pt 
cedete abfq3 oi dubitande z fecure iudicart 
' pdt q6 euocatio fit cofecutura aut cfi fangui 
nis fluxu ex naribus aut uentris fluxu: a*f 
uonutu: aut bis fifcbus z q6 egrl 
mutabit aut ad bonitatem aut ad melio:atf 
onej z pzecipuc fi bec agitatio fiat in die z 
nocte que diei critico continuafjfi uero bcc 
figo ate digeflione apparuerit z pulfus c® 
ea cecident: fciendu ell qd difpofitio ad de 
terio:em mutabitur * 
thc cognofcendis fpeciebue euacuatioi® 
per quam fiet crifis. 
c iRifis erit ante permutationem 
qua urina de uno ad ali6 rautaf me ni 
b:um ficut editura qne injcta auris gener** 
radicem cu cereb:u3 q6 in eo continetur ad 
illam expellit partem z illud quod fit in 
lo cu fmancbta foluitur z ficut apoflema 
i manu aut pede generatur aut nigredo ibJ 
o:ta in aliqua acuta? egritadlura cu m**1* 
ad illa expellitur locataut fit per euacuatio 
nem mamfellaj aut fluxu fanguini® ex330,1 
buetaut fluxu uentris aut fudo:e: z urine' ? 
uocatione per exituras quoq3 fepe fit crin* 
feb:ium que non ualde funt acute plarirn» 
z cotigtt crifis egritudinu que l cereb:o 
neramurper apofiemata que iuxta auri® 
p:incipium oriuntur cum non multi fuerin 
calo:is:neq3 multe acuitatis feb:iu5 quoqj Clman * 
ftifis que interio: apoftema fit p apoftema 
ta mala z timo:ofa 013 quibus lingua fit ni 
$ra z meb:um cu uirtus nature illius n fue 
fit perfecta immo pa? debilis:aut cu dolo: 
85 tuum egro antea accidere confuenit: CU3 
aut manifefta pjoucnit crifis fe 
peracuta?: z multe caliditatis z pre 
Clpuc cu natura fuerit m illis ualida z fo: 
tl?* fi Species quoq3 euacuationis pluri 
contingit fm feb:is materia. *6rit quo 
l,Kenfiua? febnum confumauo plurimu 
fodo:e z feb:iu ex fanguine confumatio 
ilt fluxu fanguis et naribus: frenefis £0 eri 
quandoq3 fit fluxu fangumis ex naribus 
tltiandoq3 fit cum fudo:e multo in capite 
c°ncomitatur fit quandoq3 fluxu fangumis 
c,ifis quoque feb:is que epatis apoftema 
dextra nare: qnq3 fluxu urine aut fluxu 
Sjntri8:aut multo fudo:e loci illius. 
JSCf*ciane aut feb:is crifis plurimu fit cum 
‘udo:e plu:imfi uero contingit cum uomitu 
c°Uerico:aut fluxu uentris fimilif collerico* 
Quartane quoq? crifis plurinukft fit fluxu 
nigro z fluru urine nigre. 1Rota:u$ 
Qut feb:iU3 crifis fit cu fudo:e z uentris flu 
*u collerico aut flegmatteo: ex bis aut que 
confident nos credere faciunt crtfi5 perexi 
juramtm aliquibns aitubus futura eft ut fe 
b2ls non fit ualde acuta: z ut egri aliquos 
? 8|tubus p:ms doleat z ut urina fit fubti 
!!8 confirmatio quoqx quod crifis fu futura 
|%u fangumis ex naribus eft:faciei z ocu 
l°2um rubedo z uenarum que funt m collo 
x uocantur guidc3 exuberatio z radu ante 
apparentes lacrime fluentes z ocu 
teneb:ofitas z narium p:untus z ea 
ru5 rubedo z cutis que eft fub 
ad fuperio:a contractio 1 anbelitus coftric 
*lo. Certitudo quoq3 erilis future cuuomi 
eft naufea z ftomaebi fubuerfio z labij i 
fertong curtatio z faluia? fluxus ab 0:e. 
Confirmatio quoq3 q6 crifis cum fudo:e fit 
Jutura e ut urina retmeaf poftqua figna cri 
88 apparuerint z unde conftrwgaf z pulfua 
Jft leuig z plenus z co:p'; tactu fenciatur ca 
bdum z bumo:ofum punctione tn acumine 
jn eo exiftente confirmatio quoq3 crifis cnj 
■*Utu uentris future eftjut poft becTigna fmt 
‘n luferio:ibus uentris fub umbilico gra 
8«as, 
‘foz fignts p:onofticantibus bonam 
criTirn uel malam uel perfectionem eius uf 
diminutionem eius. 
c VRifis bona eft quando poft digeftio 
nis fit coplementum: que aut contin 
git ante perfectam digeftionem bonitatis 
babet mwo:ationem £m boc: fed que fit an 
quam aliquod eji fignis digeftionc procede 
tibus appareat eft crifis mala. ©ibus 
aut melio* ejciftit Crifis que poft digeftione 
apparet: x in aliquo eje diebus bone crifis 
x cum qua bumo* qui intulit egritudme eua 
cuatur cuius etiam euacuatio fit per parte 
pacientem x non eft in fua quantitate dimi 
nuta:? poftquam eger leuitatem x multam 
feutit quietem:? omnia que piius fentiebat 
quiefeunt adeo ut mbil eteepta fola debili 
tate remanet, ©eterioi uero crifis eft que 
buic contraria omnino eft:ipfa euij fiue bo 
na fiue mala fit crifis tamen erit diminuta1. 
diebus criticis. 
e quas nominauimus fi 
accidunt mfi in egruudimbus acutis 
x accidit egritudim mutatio magna tn alig 
bus egritudims diebus fepius. '|oq5 dies 
bi critici uocatur: dies uero que mi egritu 
dims dies pnmus efflit non eft criticus : 
neqne fecundus :tercius vo eft ci ittcusfunt 
enim plurefq5 confumuntur feb:e3 que i eo 
peracute:quartus ite$ dies eft criticusapfe 
enim pionofticat quid m die feptimo: aut 
fejtto fit uennmmu: fi cni3 in eo bonu appa 
ruerit fignum ut digeftio in urina: aut eua 
cuatio licet diminuta pioueniet CU3 eo leui 
tas x complebit bonitas illa m die feptio. 
fei aut m eo iufum fuerit malum fignum:dif 
pofitio egri aliquo modo detertojabif que 
deterioiatio in die. vu.maiufcftc complebi 
tur. £©umtus quoq$ dies eft criticus t 
frequenter enim fit in eo bona crifis:fextus 
aut dies quarto aut quinto non eft mino*: 
fedcrifimrque fepe in eo contigit crifis tam 
bona fere nunqs m eo fit q6 fi quandocon 
tingat euacuationem tneo fieri que eg*o 
conferat: tmpoflibile eft qum poft fequatur 
fotfisegri labo: x magnus timo* neque e 
ger eft fecurus qum aliquid et materia egri 
tudinis remanferu e;c quoegritudo faciet re 
cvdiuam.tfij.uero dies omnibus criticis die £ra. 
bns in fua malitia z bonitate fuperio: ejciftit 
qut fere dici.ri.eft cornu nis : crifis .n. que 
fu tn eo lems eft z pauci timoris cum qua 
tota egi itudims materia euacuatur ut mbil 
et ea remaneat per quod fiat egritudinis 
recidiuatio.Jn octauo fo die fere niiqua fit 
crifis z in quo fi euemat ranflime tamen c5 
tingit z eft mala, iBonus autem eft criticus 
i quo fepe fit crifis: que 363 tn tercio z quin 
to.cr ifis quoq5 que fit in eo bona efl:': ipfe 
portendit quid 1n.7ri.fit futurum. 5n.7c.aut 
crifis uentre non potrque etiam fi in eo con 
ungat erit malatfed dies.jci.eft cruicus z e 
ut tei cius z quartus z quintus z nonus qui 
etiam figmficat quid ct in.jciii j.die fit futuas 
5n.7ci1.aut non contingit cnfis qui etla5 eft 
talis qualis octauus:tercius aut decimus i 
ter illos qui funt critici z qui non funt critt 
ci medius epftmfit enim in eo crtfis qnque 
fcd no fepe: quartufdecimus aut dies eft cri 
ticua z cft a,vij.fs.fc63 quod crtfis l eo fre 
quenter fit que bona eriftit: quideclmua at 
cft ficut terciufdecimus uzy i fc*todectmo:fi 
cuenit crifis qui eft eiufdera generis cuius 
eft.jcii.&ccimusfeptimus: quare itera dies 
criticus eft qui eft eiufdem genens cum no 
no ejciftens quid in uigefimo die futuru3 fit 
portendit. i decimo octauo crifis minus pa 
rum quam que ena fi fiat mala tnue 
nitur. Jn decimonono nero die fere nun<g 
contingit cnfts que etiam fi euenerit no efl 
niala./iRmfus.jcjc.dies eft criticus q feques 
cft.cuii.in multitudine crifis que in ipfo fe 
pe contingit z bonitate fua* 5n die quoqj 
;qci.qnq3 fit crifis: I3 multo mmus quam m 
uigefimo mgefimuo aut quartus: dies e crt 
ticus: fit enim in eo multotieno crifis quia 
etia3 confequens eft uigefimu3 in bonitate* 
poft bos autem dies. uigcfimusfeptimus: 
jcncf*x*nqriut* z jqcprii*z quadragefim’ cri 
tici muemuntur. lln alijs uero dieb’ques 
non noiauimus fere nunq$ contingit cnfis: 
poft.7d.uero dies nunqua3 fit cnfis cum ue 
bementi ejcpulfione z raamfefta: 03 egritu 
do confumitur nifi cum occulta refolutionc: 
cnfis qnoq3 dies funt fortiores ufque ad: 
jciiu: z ante ipfom z ufq5 ad dies.7c7c.dies 
•n.vii.eft ut feptimum z.7riui.z.7C7C.z.ltii.fic 
quartus z feptimus: x midecimus:z quart9 
decimusix decimusfeptimus: x uigefimus 
x illi qui inter tftos numerando reperiun 
turtut tercius z nonus z undecimus:* dect 
rausfeptimus: fortifiimt funt :dies tamen 
feptimi proprie quartis fortiores effiunt: 
q6 fi eger uigefimum tranfient diem figna 
dierum cadentium in medio debilitabuntur 
unde fere in eis nunqua fiet crifis: mrtutea 
uero quartorum minuuntur: neq5 remanet 
fortitudo ut m feptenis qui funt.jcjcvii.t tri 
gefimusquartustx.jd.quani uero:ut.#uii' 
quadragefimus debiles funt 
pcftquam uero eger.jcl.tranfit diem uirtus 
ejcpuifma olo debilitatur: neq3 fit crifis nif* 
per ejuturas: aut cft refolutione cum figna 
crifis in die aut in nocte qui critico die con 
tinnantur apparuerit confidenter eft tenen 
dum z ad boc declinandum q6 figna illa fi 
prouenei int er egritudinis malitia: fed pp 
cnfim z confidendi) ei crifim eade3 die fore 
futuram: z prccipue fi dies mdicatiuus ia3 
boc fignauermfi aut in die aut nocte qui cri 
ticodien coruinuaf apparuerant predicta 
figna minus e confidendum quod crifis fi* 
futura:x plus eft corde tenendu figna illa n 
apparuifle nifi pp egritudinis malitiam: * 
precipue fi digeflionis fignum ibi nundum 
fuerit uel apparuerit. Cum aute3 febris ad 
malignitatis x fortitudinis ultimu peruenif 
fe uidetur x ligna mortis cum boc apparete 
eger ante tertium diem aut m ipfo morid 
quodfipramtas mino; predicta mdeatur 
erit caufa fignificas falutem z prouemet cri 
fis ante quartum diem aut in ipfo qua fi ad 
buc minor bac fuerit fiet aifis in 
preapne fi in die.iiii.fignnm: bone 
nis aut alicuius alleuiatioms uifum fuerit l 
die quoq3:fejcta aut m nocte feptima: fi cuc 
nerit buius acuitas x figna crifis iam mani 
fefta apparent confiderandum eft crifim l *P 
fo futuram fo:e:z eft fciendum quod fidutia 
precogmtioms bone cnfis x fiilutifere pjc 
rumq3 «fi firmior x magis certa quam mafe 
cnfis. Similiter quoq3 CU5 egritudo fuent 
mmoris acuitatis cnfis eft fperanda. «« 
preterea attendendum quid m diebus indi 
catiuis euemat x eft timendum quod res m 
die critico proficiatur qui eni3 propinquior 
inuemtur fi febris fuerit acuta:fi aute unus 
fuent boc timendum eft quod m diebus # 
feptem proficitur eoru3 enim uirtus eft in* 
jcima* Cllman« 
©e urina * 
« iRine attenduntur colo: fubftantia 
odo:: z illud q6 tn fundo refidet aut 
in medio pendet: aut quod in fuperficie 
Apparet. Colo: enim albus eft fubtilifub 
•tantia qui aque aflimilatur colo:t fepi9 ap 
Patet in diabete que eft egritudo pp quam 
Paciens multam potat aquam: neq? tamen 
fedatur fitis quia ilico cura urina egre 
ergo urina cum buius colo:e 
P°ft nmltam comeftionemx multam aque 
Piationem antequam digeratur cuj ifto ca 
l° Cum autem buius colo: in egritudi 
nibus apparet diabete non ibi efflente n$ 
cutn multa potatione cu largo cibo p:ecede 
te ponendit cruditatem z digeftio 
uis p:iuationem 1 epatis frigiditatem. Co 
l0* autem fecundus eft in quo parum comi 
I,ctur glaucedmis ficut i aqua apparet que 
jum palea cocta eft que digeftioms leuita 
uel paucitatem fignificat z debilitate • 
Cercius quoq3 eft colo: citrinus calo:is te 
Periem in epate demonftrat:n3 mato: eft q$ 
mino:. Colo: aute quartus: 
ligneus z ligat calo:em augumentatum 
x inftamatum. ( quoqj colo: eft 
tolo; croci qui non plus demoftrat calo:ts 
fluam igneus: fignificat tamen co:pus fan 
Suine multum babundare: z ey eo aliquid 
UMne fo:e admijctum* Sestus uero colo: e 
non ualde clarus qui colleram 
fignificat z fanguinemtquod fi in fn 
jWiae urine babentis buius colo:em fpn 
ma fuerit eurina fignificat Sep 
l,um8 quoq3 colo: eft niger:1! fi urina bui9 
c°lo:em babeat:z poft flannm z rubcu5 ap 
Paruerit ultimam fignificat inflationem z I 
c«n(ionem:que etiam in feb:ibus acutis oi 
Urina deteno: epiftit z precipue fi ualde fu 
erit croflatpauci quoqj inuemuntur qui cu$ 
lalem faciunt urinam euadant. ‘Lirina qoo 
flJUigraquandoqj apparet poft menftruo 
ftujcunuaut poft eo«im retentione: ant 
ln fine egritudtnum que ey collera generan 
Jur nigra fient eft quartana z fplenis magni 
x mfia z bo:um ftmilia neque tunc 
JUalum po:tendit. |mmo qnq* figmficat 
Co,1lmi quod fcilicet contingit cum in fine e 
Rudinum que Cy collera generatur nigra 
!>2?aret: unna q«andoq3 apparet 
albam urinam z uiridej z tunc ultimaj 
epatis frigiditatem z caloris innati ejctin 
ctionej fignificatmeque eft i malitia mino* 
prima:fed eft cum eius fonitudine. 'Lirina 
quoque quandoq3 tingitur p:opter alcbane 
linimentum z fit ualde rubea: quandoq; ejc 
potu caflif: z aloes zuzey multis rebus 
quibus eft tmctn:a * Viriditas autem 
quandoqj apparet in ea ey comeftione bo 
leruj. <£t nigredo quandoqj apparet ejc co 
meftione alrouri % ey potu uini nigri quem 
a6j dijumus. pmerea parua acci 
dit tinctura p:opter multam aque potatio 
nem z quia parum ante quam urina egredi 
tur comedit * bibit:prius ergo bec omnia 
attendenda funt:x fic poftea ludicandum . 
fingitur etiam urmaqiij propter dolonem 
uebementem licet eo:uj materia quandoq? 
fit bumo: frus quemabj in colica z demis 
dolo:e z auris contingit: teftifica ergo per 
ea tn alijs fuis figmficatioibus ficut cu iftis 
fignificatiombus. lirina etiam fetens z 
permutata apparet quandoque p:opter ul 
cus quod in mftrumetis om urinalibus :ue 
rum tam cum fuo feto:e permutatur z ems 
fubftantia permijcta cum fame z uirtus: ne 
que ezit tunc cum ea febas acuta z inccnli 
ua:ardo: tamen in urine egreflione cum ea 
fentitur. 5deoq$ eius feto* non aflimilatur 
feto:i que in urina fentitur cura putrefactio 
eft in uems. Subftantia autem fitbtilie ca 
lus fubtilttas aflimilatur aqufltfubtilitati di 
gelliue innuit debihtatera:fpifla quoq3 cum 
fpiflitudofpiflitudmi rob aflimilaf:aut croflt 
ciei liquo:is qui continetur in felle fuperflu 
itatem innuit digefliue: z confumptioej bu 
miditatis in co:po:e babundare:i ipfmsp 
funditatem figmficat z p:ecipue fi cum boc 
fuerit pauca. ?nter bec uero medio 
ens efflens bonitatem figmficat digeftiue 
z quod epatis difpofitio z bumo:um qui m 
uems continentur efl temperata, turbata 
quoque bumo:um qui funt m uenis crudita 
tem z indigeflionem cum caliditate que m 
eis operatur perturbationem ftgnificatturi 
na turbida cu cito diuiditur z crolficies que 
eft in ea ad fundum defeendent magis p:o 
piqua ad maturitatis fignificatione ejcifttt: 
fecundum tamen fue defcenfionis uelocita 
tem. ©do: aute qui ab urina p:ocedit 
fimilis ei qui a re acuta z ftcciflima dtflblui 
tur maturitati indicat fuperfluitatem: qui Kra. 
quffdoq3 in febribus fentitur z in apoftema 
xeaportedit futura z quadoqj 
contingit cum ulceribus in inftrumentts urt 
ncltbus ficut prediximns: nos tamen 103 di 
mfimus inter illa z bauc difpcfmoneimuria 
aut que omnino caret odore i ultimo exiftit 
auditatis z dunftcne digefiionis: que uero 
tn medio ftat digefiionis figtnficat equalita 
ccm. i6a uero que inferius defeendunt z 
que fuperius eleuamur z que in medio pen 
dent funt medi ex quibus fumuntur figni 
ficationes digefiionis que fit in uents z ad 
illos intendunt i cognitione maturitatis fe 
brium z boc eft illud cui inuimur. feoc 
autem m fubftantia fua diftilanoni que fit i 
aqua ro. affundatur eis quoq5 que inferius 
defeendunt melius uidicatur id quod eft a! 
bum z lene z tn fundo uafis refidens cuius 
quoq3 difpofitio permanet talis in diebus 
egruudinis contmuis:bec autC3 laudabilis 
cum meliori ex coloribus qui eft 
citumis z meliori ex fubftantijs que inter 
fubtilitatem z mediocris exiftit 
apparet z cum laudabiliori ex odoribus 9 
neq3 in fetoribus eft fuperftuus neque odor 
omnino prinaturrbec igitur urina omnibus 
alijs urinis laudabilior uidicatur: cuius er 
fignificatio perfecta efhfigmftcat eni3 dige 
ft tonis perfectionem z a malma egritudls 
t ipfius nequiaa nos fecnros reddit .f Jlla 
cutej ypoftafim in bonitate fequitur eneort 
ma cum £83 buc repentur modu5: poft bec 
autem nefilis confiftit:bec aut duo cadetia 
non funt immo in eisrcu in acutis apparet 
egritudimbus magna inuemtur fignificatio 
que fignificatiom perfecte maturitatis z fe 
curitatis a malitia egritudmis propinqua 
exiftit: z cum eneorima apparuerit z egro 
malum n fuperuenerit accidens:poft paruu 
tempus delcendit inferius: nefilis quoque 
cum ita fe babuerit confequenter ad locum 
defeendet eneonmatis:poftea ad ypoftafij. 
Color autem qui i xpoftafi attenditur me 
lior exiftit albus cum longitudine forme in 
eoexiftens poftquam eft rubeus figmficat 
emm rubeus falute3 cu egruudinis prolixi 
tate.p£Maucum uero fedimen qnanto maio 
ri participat citrimtate tanto eft deterius : 
quod aut pure citnnum eft eis penes eft.ui 
ride quoq3 eft tfto detertns:poftea nigrum: 
boc nmnqs fedimen fignfficat quod materia 
cgritudmte a maturitatis meta egreditur 
qnado ad putrefactionis i corruptionis io 
mitam tendere incipit. ©ifpofttio quoque 
fediminis nigri fecundum locum difpofitidt 
albi fediminis contrana mucmtur. Sedimt 
rns .11. nigri mahcia cum eft in loco nefili® 
minor eft quam cum eft eneorima z dciiot 
eft cum eft ppoftafis quemadraodu aut (edi 
men nigrum eft deterius: z album melius? 
fic liuidum eft medium iter bonitatem % me 
litiamrcuius quoqj difpofitio mutatur fcSrti 
quod uni ex eis appropinquat. Sedimen 
quoqj crinoydus eft maluj quod fi cumfe* 
fuerit acuta iignificat mortem: boc aute fe 
dimen magnis tritici fracti frufluhs affirnt 
latur aut qua cognofcifme 
turitas quadoqj babetur ex urina fubtili t 
alba:quadoq$ ex ignea quandoqj ex crocea 
quandoq3 etrubicunda: quandoqj ejcfpiffa 
z turbida, iduando uero maturitatis figui 
ficatio babetur ex alba z fubtili prius glan 
cedmem acquirittpoftea croriltiem: deinde 
paulatim incipit fic augeri donec color fit ci 
trinus z fubftantia equalis. 5n bac autem 
urina bonum apparet fedimen ft in uenio 
multa eft fuperfluitas aut egntudo eft ex re 
pletionetaut corpus egn eft cralfod Si 
boc non fuerit erit illud idc ad perfecte me 
tuntatis figmficattone fufficiens. Colo 
res aut qui funt ettra teperamentum paule 
tim denudant a fubftantia i qua funt que pe 
ulatim tendit ad fubtilitatem donec colo? 
fit eurinus z fubfiatia fit mediocris. & 
aut unna in febre a maturitate diminuta n* 
abreuiata fueritraut ea tranfiermfed poftefl 
cotidie ad ea reuertitur febris e falutifere • 
z bumor n eft difficilis digefttois nj frende 
lente putrefactionis. ©6 fi eius difpoe 
tio prima femp eadem manferit contrarium 
et’ q8 diximus fignificabit: z erit egritudo 
terrefaciens z fi tn cum boc uirtus fuerit ce 
dens morte figmficabit.Sed fi uirtus foeti* 
fortis egritudmis dernonftrabit prolixi 
borum primu3 in febribus apparet fiegme 
ticis z que ex collera que fuent nigra:f5 ?J 
tn febribus muenitur acutis que funt multo 
maluie z iniquitatis. Si aut fignupuemedi 
ad maturitate fumif ab urina turbida z Ipu 
fa cotidie augef ei’ claritatis z eiJ ypoftafis Sllman t 
finuhter cum m bonitate angumetat donec 
Fpollafis ei9 fiat laudabifiicut dtxim9 fi de 
uoluerttjtuc igif uirtutio quatitas cofide 
ada e.Cu.n.adbuc permanes fuerit uirtus 
denio«eegrinoetimend:x ficutbec uria 
«to fiet clara fanttasjcito perueniet: quod 
11 uirtus debilis fuerit egro timendum eft 
ne moriatur. g i6t fi cu boc urina tarde 
Peruenerit ad claritatem z permanet diu 
lta quod nibil claritatis i ea uidetur aut op 
Paret m ea ex claritate aliqd fed eu modie 
m°*tem figmficat. Si autem in buius uri 
feni? apparet maturitas:fed poli iteruj 
Ijirbidata fuerit crudttatis figna po:ten 
z accidit boc multoc z uideaftfe.pmifce 
11: fcien6 e tnateria fe.ex multis collare ba 
itaqj tuc confideno q6 egri 
anitap fit futura fm ipfius tamen fomtudi 
fee ergo funt fumme: z aggregatio 
,le3 cius qo ell ncceflario fciend de reb9 ad 
jjrina pertinentibus $ m fe s adbuc tn de ip 
'll,9 figmficationibus alia dicemus:non tn 
ojdme 115 £3 continuatione, tina for 
que efl pa?um pulcra: z cuius colo? e 
c*lo? mulli aut aque ciceris cum multu co 
qmtur ell habentia apoftemata antiqua zn 
ac«ta in fero aut albe 
ftgnificat fame in ea epHere: z 
in aliquo ex fo:amimb9 ulc babenurt 
?? aSue que a carne recete fluit: cfi lauatur 
l‘i8 inuemf pay fanguis urie admixtu fore 
*Snificat:epatis queq* debilitate qnq5 por 
c^lt‘ Cu eger mixerit fanguine figmfi 
q6 ex aliqua ex uenis que funt i remb7 
1 fixa.Ctl in urina fuerit arena apparuerit 
Ue cu boc turbida:fi buiufmodi facieti uri 
«apri9 euenerituiremb9dolo: lapi6i re 
ligt.Si aut in urina pn9 apparuerit 
jrena.'! pollea ea remota urina ualde uifa 
merit claradap in uefica ia generatus ell. 
C turbida que urine afim aflimilaf 
doloje capitis z mtellect9 figmficat pturba 
poH febris remotione urme rema 
‘e,it tinctura epati erit ignitu apollema.nri 
,la colo:e aut odo?e aut fubllantia fedaj 
feqmf poli calida iterio? apollemata 
jjude z eger ex ea allcuiat z ipfi9 inclinat 
?l‘Po z fue falutis caufa exiUit. Oria fub 
tantia oleo fimilis:aut i cui9 fupfitie appa 
et piguedo ut oleu erit cu etbica;Brina in 
Ul fapfitie pinguis mftitudo oleo fifis ap 
paret figt q6 renS adeps Itquaf. Si urina 
tenuis x alba i fe. acuta apparet: x in tali 
difpone multis pfeueraueru dieb’ ametiam 
egi o fupuentura ligbit: que fi cum defipien 
tia talis diu apparuerit mone dniitiabit fu 
turaibec pterea uria qnqj i fe .apparet acu 
ta cu in aliquo meb:o calidu fuerit apoflea* 
Cu urina coualefcetis no cito ad difponem 
qj bebat cu edet fanus' redibit:timeS efl rie 
egritudo reuertaf.uria lacti aut fpmati fifis 
fi pauca fuerit paralifira z apoplexia demo 
ftrat futura.Si aut i bis egritudimb9 multa 
apparuerit ipfa? ponedit folutione.Tdrma 
in qua fangumis coagulati fruftra apparet 
m feb:e acuta uifa efl lacti ace 
tofo fimilis in feb:e apparet acuta aut ue 
locem ponendit mo:tc q6 efl cu calo: fe. n 
quiefcit x leuis fit aut qii fit leuio: egrum 
ad erbicam peruentu? fignificabit/ wma 
cuius calo:fpermatis apparet nj mutatur 
in febribus fignificat urme 
rebus autem que in urma multoc mueniun 
tur e;c fediminibus z eo:um fimilibus nna 
efl ypoftafis in qua claritas z radiofitas 
acpulcritudoapparettcuius fimilitudo efl 
ut euis quod in ampulf aqua ro .natat.qua 
doq3 radiofitas ipfius tame efl maio: ado 
U3ut er fruflris glatiei:cum unum alii con 
iungitur compacta uideantur| $n buius 
autej ypoftafis colo:e qualitercumque fue 
rit uidentur radiofitas. z paruitas z 'rari 
tas z claritas que in alia non muenmntur: 
cumque mouetur tota cum urma mifcetar : 
a qua tamen urina non turbatur: z in ipfa 
uelociter non defcendit inferius pulfum et 
non defcendit z efl fu per fluitas digeflionis 
etiflentis m uenis quam ante nominatum9 
fecunda ueroell bumo: turbidus etiam fi 
colo: eius efl albus m quo neqj raritasme 
que radiofitas muemtur z efl fepo liquefac 
to fimilis tertia efl quoque fames que qua 
doq3 efl diuulfa er qua cum mouetur urina 
turbaturtquia furfum eleuantur ffuffula: z 
deinde defcendit inferius cum qua in ejci 
tu urme ardo: fentiturtx efl cum ea qnqne 
cdoi malus z fetidus:quarta quoqj efl are 
nofa cuius funt due i pectes una lima 
ture auri aflimtlaturtlicet fit minutio: que 
ejc renibus egredif:alia quoqj e in qua nui 
la oio muemtur glaucedo:fed eius colo: e 
ut te::e:x quandoque etiam efl ut colo: la ZXQ. 
ti.que a ucfica egredtf .Slia uero pif altimi 
laf z ipfa cft ey genere eos que pitno pure 
alB fimilia funt cuius longitudo ufq$ ad pa! 
mi menfuraaugumetari inuentf:que cu are 
mbus egrcdif nnllu altu portendit malum: 
mfi bumores crudos in corpore babundaf 
cui medicamina conferunt diuretica. vi.eq 
dem e inqua fruflulo? carnis fimiles appa 
rent que ey renibus egrediunf :fi cu boc do 
lor t renibus fuerit:fed fi cum fe.fuerit adu 
rente figmficat: fe. corpori magnum pre 
flare nocumentu. Si uero cumetbica fue 
rittfolidorum fignificat liquefactione z do 
lorem ad membro? carne tam peruemfle • 
Septima quoqj efl que lentiu eccorticata? 
fruflufaflimilaf z caloris fuperfiuitatem in 
epate figmficans • ©ctaua aut furfuri aiH 
imlaturquefepiuspp uefice egrttudineco 
tingittcu bac aut fimile fuerit fentietf ardor 
diu perfeuerans: n$ apparebit» in ea color 
extraneus:nj ualde efl remota a maturita 
tetqnqj uero contingit ppuenas quecu fic 
fuerit erit cum fe.adurente fortius cuius et 
calor a maturitaterualde remotus z morte 
porteuditficut monflrauimus. 
S?e fignis egeftionis. 
e £>eflio aut melior alijs e que i molf 
z cctmua uidef cuius tinctura a citri 
nitate fu non tam multa z que in ora egre 
ditur folita.egeftto aut ualde tincta: z que 
mordicat z esurit anum fignificat co.ru.do 
quoqj pauca fignificat bumt 
ditatem z multum calorem:que aut no inue 
nitnr equalis digefliuam non perfecte cibo 
fuiffe dominata figmficatjflercus quoqj qd 
multum fetet digeftam debite fniffe porten 
du:uiride aut flercus putrefactione i corpo 
re ligmficanflercus quoq3 cum quo multa 
egreditur unctuofitas: caloris z bumoris 
inuit eminentiajjflercus aut q6 efl ficut Jejc 
malu efl z mortal’:flercu9 quoqj priuatufi 
gnificat ey poro felfnibil ad inteflma traf 
mitti, ait flercus unctuofum membro? fi 
gnificat liquefactione z etbicamrqd autem 
quantitatem afiiimpto? ercedit corpus de 
bilitarl z macrefcere fignificat. Stercus at 
qB efl in quantitate multum z diuerfos reti 
net in fe colores malos in corpore fignifi 
cat bumores.qo autem z uifco 
fum malum efl utrumqy.unum namqj efl pp 
nictoriam calorisjx aliud ey liquefactione 
corporis.ffl&ulta uentofitas inferius egre 
diens cum cibus non fuerit inflatiuus debi 
litatem innuit dige q$ fi ullo modo egredif 
uetofitas caloris paucitate z ffitatis fupcr 
fluitate figmficat.fi vo cu boc affuerit fitis 
aut ftccitas bumorem ad interiora corpis 
penetraffe demoftrat .Cu ea que comedunt 
ut prius fuerant no mutata egrediunt frigi 
ditatis fuperfluitas portenditur, facilitas 
ejpulftonis uentofitatts z paucitas 
fionis eiusi cu ipedimeto uel debilitate tftrif 
meto? nutricationis uel ipedimetu oftedit» 
©epulfu. 
o T&ortet ut qui in pulfuu feta tnflruct9 
efle defiderat z uult eius figmficatio 
nes cognofcere fepe dum aligs fanus e ar 
tariam tangatiz firmiter cum fummofludio 
infpiciat tpfum ideo.f.ut ipfius forma ani 
me firmiter imprimatur quatenus cum fue 
nt neceflarmm inter eas proportione inue 
mre fciat:pbtfici quoqj unu qfiqj mo5 pul 
fus primo appellant noie eius que caufas 
cflendunt z fignificationes. j%o aute cy 
boc quod butus mei libri intentioni ftmila 
timenitur z conueniens oftendffm fi de’ no 
luerit, &um pulfus in braebtj longitudine 
tactui mamfefhor occurrit quam m tepore 
famtatis a pfhficis Longus uocatur putius i 
cum fecundum latitudinem maiore di$\toT? 
tangentis quantitatem comprehendit te? 
ab eis nominatur cum autem digiti tdgeri? 
carnem impulerit z f m magna quantitati 
in ipfum penetrauerit dicitur ab eis aituaj, 
fed quando fecundu? boc minor apparet 4$ 
confuetum uocatur depreflus.Cum uero i#, 
longitudine z in latitudine augumentatur 
magis quam confueuit uocatur magnus , 
cum m bis omnibus fuerit minoratus dfr* 
turparuus: Cumqjfparium temporis#' 
inter duas attenditur motiones unius folt 
to inuenitur uelcjc dicitur. /$t cum digitjj 
uebementer z uirtuofa impulfione percude 
rtt z cum flringttur eius motus nondeffrui 
tur fortis uocatur. Cum uero huic fuerit 
contrarius debilis dicituriquod cum fuer» 
illud quod ey corpore artarie tangendo di 
gito currit fimile ei qdeje boc genere anj 
me eft impreffumtneqj plenum fuent fj & 
trarium z non e^tenfum: non uocatur p& Slman 4 
Rurs fed uacuus z dicitur Pm qd fo?ma i eo 
ufta fuerit. Cum aut illud qd digito eje ipfo 
Percutiendo occumt fimile fuerit filo z cor 
j?e ejctenfe cum ipfum percutit uocaf $urus 
•ed cu illud q6 occumt eje iftis no ualde 
Rlt tenfum uocatur ab eis lacus. Cumque 
nnaquaqj ba? pcuffionu lue compari i ma 
Sjntudine z fortitudine z udocitate: z in 
Quis que funt pzeter ifta fimilis muemtur 
ctjualis z cum ita non fuerit uocaf 
WuerfuQjbec uero diuerfitas qfiq3 in una i 
Uenitur percuftione qd eft mter 
percuftionis z cius fmem diftmulitu 
cl° percipitur unius digiti tactu aut duozuj 
Gut pluriutmedici quoque bui9 diuerfitatis 
notant fpecies nominibus: que in 
UIG dicemus locis.Cum enim Pm uotu eue 
«erit circulum neq3 fe ab eo remouerit tfbi 
Statia ut percuftioes una di 
Re,fa muemtur aut inter ocs.&uod aut in 
ter oes aut cu inter quaftibet equales due 
betantur percuftiones diuerfe que deinde 
joculariter fm boc exemplum inuenif pul 
j!1® nominatur o?dmatus:fi uero diuerfitas 
fecundum uotum non tnuenitur circulum m 
J^inat’uocafui rartarie quoq3 motio que 
’u ab interioribus cordis ad exteriora uo 
dicftolestir.otus aut boc que3 omnes 
°nnnes tactu fentiunt artarte motus z ei9 
que percutit manum exiftit. 
UlCi rame m boc confueti aliquis plus ifto 
Percipiunt:x motio artarie que fit ab 
Gilbus ad interiora uocatar fiftoles: de 
ac wero motione inter medicos diuerfi 
repentur. Sunt enim quidam qui eam 
c,itiri dicunt: z funt alii qm non . TRobis 
de boc loqm in boc loco non conue 
Si quis igitur difcipulus m bac arte 
Qc* ultimum finem buius imentionis licet 
Peruenif non cupiat fcire tamen debet q6 
'lftoles non fentitur z quod pulfus babet 
fernpug motionis qdeft zjl quo motio arta 
rie fenfui apparct:donec quiefeat z occulte 
llir:t 9$ pulfus babet tempus quietis qd 
e)c quo iUa motio occultatur donec iteru 
fe unu aut iftoiu? 
tempo? z aliud inuenuur ,ppomo 
in una quaq? etate. n. 
duo? in etate puerili non fimilatur co 
eo? reperte in etate adolefcentie 
Iecl5 iuuentutis neq3 fenectutis neqj fenis 
bec aut copolmo pondus uocaf: quapp cuj 
pulfus tn aliqua ctate p?op*ia copofitionej 
ipftus etatis feruauerit dicetur pullus bns 
pondus z dicetur boni z iufti poderis z no 
mimbus bo? fiimlibus appellabitur :cuq$ 
boc non feruauezit fed ad pondus alterius 
etatis p:og:eftus fuerit :fed efl in eta 
te puerili ad pondus qS muetutis eft ,ppnu 
mutatus fuent dicetur pulfus diuerfi pode 
ris:q6 fi ad pondus fenectutis aut fenii mu 
tatus fuent dicetur pulfus mali poderis et 
uocabif no ponderatu:! nominibus bo*um 
finalibus nominat:! quta co:po:is locus i 
quo eft artaria qnqj fenfu pcipuur calidio* 
aliis lotisitdeoqj quida medici p fniam te 
nuei ut q6 bec una fit eje fpeciebus pulfus • 
| t£>e fpeciebus pulfuum que funt .jc. 
a iBtiqui genera pulfus copofita noi 
b9 4?p:iis notauerut:ejc qb’ e pulfus 
gajelasa.capnn9:! ipfe qm6 e pulfus qui 
fentif cu artaria femel atqj iterum percutit 
digitu ita tn qd no fentif inferius uf inf ius 
redifte 115 fiftole fecifte n3 quieuifte in quo et 
fa percuftio p:ima maio* muemf.j&is puf 
fans t?o pulfus e cu artarie pcimedo occur 
rit digito no fentif quies que fiftoles dici de 
beat:fed fenfu percipitur alia percuftio que 
p:ima ejciftu debilior pulfus quoqj dmer 
fc percuftiones iudicantur cuj draftoles p:i 
cipiuj debiliter inuenitur:! eft fmis fo:tis 
aut econtrario qd eft ut eius p:inciptu fuo 
fme maius z uelocius. quoque 
qui talis eft eft diuerftis in una tali pcuftio 
ne fonts dicitur.pulfus quoqj qm cauda uo 
catur fo:icina dua? ejciftit fpecierum qua? 
eft ut una percuftio aliquantnlum fit maio* 
z alia que illam fequitur mino? z alia ueru 
mmo? z p:ocedat o?do fic donec ad unam 
eje tribus perueniatur rebus.f. quod tn ali 
qua ftet percuftione z non; tendat ad mino 
re ea aut no quiefcat qn minuatur donec oc 
cultetur: z nullo modo fenfu percipiatur 
autj cum ad aliquam paruitatis peruenit 
menfuram redire incipiat z augeri . 
q5 augeri ! redire cepit aut ad fui ptima re 
dibit mefui a aut ad nunoje ea pzim9 aut mo 
d9 uocaf cauda pmanes: z fecnd9 cauda mi 
nuens :!' tertius cauda rediens ♦illequoqj *Cra. 
qui ad p:tmam fui redibit menfuram cauda 
teuerfionis complete uocatur: x fecundus 
cauda reditionis diminute. <Sft er alia fpe 
ctcscuduninutionis multitudine i artarie 
longitudine p:ius reperiri contingit ejc 
qua \ uno loco fubito aliqua fentuur magni 
tudo que alia que ipfam fequitur parum mi 
no: inuenitur cuius tactus non fubito abfcj 
ditur :fed tamen non quiefcit quin fecundu 
p:opo:tionem paulati? minuatur donec oc 
cultetur:boc autem quandoqj contingit a 
duobus lateribus x uocatur tunc pulfus cur 
juus x quandoq3 fu ab una parte x uocaf 
ad unam partem inclinatus qui etiam pul 
fus m una percuffione diuerfus dicitur, 
micans uero ell pulfus cum in tempo:e qS 
inter duas exiftu perculfiones taffm rarita 
tem inuenif diuerfuas ut aliquis ut x mter 
eas perculfiones interuenilfe cum non tam 
mterueneritihuic tamen augumentas con 
trarius inuenitur:pcrmancs aut pulfus fub 
tifeft x durus qui i una femper perfeuera3 
difpofitione fere nunqua remouctur ab ea. 
(v_ fjlndofus uero ed qui fecundum lautu 
dinem magnum digiti occupat locum cum 
lenitate x rep!ctione:cum eo tamen non eft 
magna cleuatto neq? fubita fed uidef quod 
deuationum eius una poft aliam contingit 
donec fit ut undis quarum una 
aliam fequitur. \ his p:eterea e uer ■ 
miculollis cuius fo:ma eft ut fo:ma undofi 
in eleuatione que fecundum diaftolem eade 
inuenitur non tamen efl latus neque plen’ 
cuius inundatio ejaflit debilis qui uermi 
bus perfo:amen artarie difcu:rentibus afli 
milatur :fp:micans uero pulfus adeo tnue 
mtur m ultimo paruitatis x fpilfitudinis co 
fiftenut pulfu pueri nati alfimiletur :pulfus 
aut qui fe:re alfimllatur x ferarihs dicitur 
durus ell tn cuius dep:edione x eleuatione 
inuenitur diuerfitas ejc qua quafi percutit 
aliquem ex digitis cum ab alijs defeendit. 
fSiemulus aut pulfus dicitur cum in ar 
taria tumo:is fimilitudo fentitur. fi&on 
tonus uero dicitur cum artaria fentitur ut 
linea que conto:queri x muolui inceperit: 
p:eterea dicemus quod pulfus uiroruj plu 
rimum inuenitur maio: x fo:tio: x tardio: 
et rario: pulfu mulierum:fnperfluitas tame 
magnitudinis et fomtudmts maxima ed 
ipiius x multum mamfeda. 2Sarditatis 
aOt fuperfiuitas parua e. mancae aute 
multa fuperfiuitas repentur. 'Jnfantiu 
aut qui lac fugunt pulfus in ultimo fpiflitu 
dmis x uelocitatis x paruitatis inuenitur. 
qffcuero? io x adolefcentiu pulfus maio: 
cftlpullu infantiu. "fuuen io pullus eo fot 
tio: x et omnium etatum pulfu inuenitur p 
cipue eo? pullus qui in fine elidunt rnueii 
tutis. Senum aut pulfus e tardio: pul 
fu luuenu x debilio: x pa:um mino:. 
rum aut qui funt i fenio conftituti pulfus i 
ultimo raritatis ac debilitatis x paruitatis 
x tarditatis ejciftunt. pulfus quoqj ca 
lidam habentibus completione maio: x ue 
lotio: x durio: ed. pulfus habentium 
completione frigida in-fonitudine io fot 
fam iuperfluit ei x fo:fam ab eo minuitur# 
'pulfus p:etera crofium co:pus babetin 
macro? pulfu mino: etiftiuSt fi croflities 
fuerit et carnofitate pulfus ent uelocio: x 
fo:tio:. &i uero et adipe fuerit erit illa 
mino:. tffeulfus fm copletiones bntiuj 
buidas e leuio: x magis latustpulfus quo 
qj qui in medietate ueris etidit maio:ell * 
forno: q? in omnibus alijs tepo:ib’. 
medietate uero edatis ed uelotio: x fpiflior 
qj in omnibus alijs tepo:ibus x preter boc 
et cd paruus x debil*. autuno aut mi 
nuitur eius uelocitas x fpiflltudo ab eo qo 
erat in edate x non augumentatur eius fo* 
titudo. >iyeme uero etillit pulfus i ulti 
mo paruitatis x tarditatis x raritatis non 
tamen ed debilis fed in tempo:e ettremim 
tibuo inuenitur compofitus et eis que in 
ter duo funt tempo:a . 1fc:egnantis itt 
dem pulfus mino: x fpiltio: ed quam eiuf 
dem cum non ed p:egnans. 2&e fomno 
io f m gentiu pulfus illtco cu furgut rnagn* 
e x fo:tis x fpilfus ac tremui’ q tn cito poli 
boc ad fua reddit difponej . /dtftotio p 
fca et qua aliqs n lavaf magnitudine x ue 
locitate ac fpifitudme i pulfu augumetat f m 
uelocuate fui x fo:titudme que fi pui fit tep® 
ris q6 et ea accidit artarie cito qefcit. 
uero fuerit longi tempo:is tarde quiefcit # 
'i£t motione aut per quam aliqs adulti 
mum latitudinis peruemt x laboas fit paj 
uus pulfus x debilis x fpilfus fccundu ipfi* 
quantitatem.2kalneum quoqj magnitudini 
pulfus atqj ei’ lenitati x uelocitati x fptflt 
tudini augumemu pzebet i quo ft qs mo;a5 ©Iman f 
fecerit fiet paruiis z debiftetus tamen nelo 
Cltas emanet* Cibus itidej ex quo ali 
pid fumitur quod nullum affert nocumen 
lUai neque eftuationem pulfus fortitudine? 
ncbementem auget z ipfius fpiffitudinem 
Qc magnitudinem quod tamen poft longum 
contingit tempus:non eni illico quod fum 
Ptus fuerit operatur uero ex quo 
Qd nocumentum perucmtur z eftuationem 
Propter multitudinem fuam pulfum facit dt 
Wum. &inum fimiliter pulfui in forti 
mdine z debilitate z uelocitate z fpiftitudi 
nngumentum prebet bec tamen augura 
pio cicius prouentt f m tempus q$ ea que 
cibum z cicius ab eo etia? remouef. 
p* nutrietibus pterea z medicis que cale 
ariunt aut infrigidat Imutatur pulfus que 
em ex eis calida exiftunt f m fue caliditatis 
quantitatem pulfum in uelocitate fui ac fpif 
Rudine atq? magnitudine augumentu pre 
i* z econtrario. quoq? pulfum efficit 
eleuatu z forte z uefoce z fpifium. £f&ul 
Jus autem timor pulfum facit diuerfu? z ue 
‘°cem z tremulum. i&r trifticia pulfum 
debilem z tardum z raru? reddit. I&ait 
dtum uero pulfum reddit tardum z raru$ cu 
feagmtudine z lenitate z plenitudie. t%>i 
Jemus etiam quod pulfus longus augume 
um caloris aut carnis fequitur z latus co 
omittatur bumiditatis augumentuieleuat9 
quoqj caloris z fortitudinis fequitur augu 
pentum. /£t pulfus magis uelox z fpif 
j caloris augumentu? fequitur. fi b’ 
aferis caufa fuerit aliquid q6 accidat ut 
Jptus z balneum z ira z boru$ fimilia pul 
8 cito ad fuam redibit difponem. fi 
1 caufa fuerit manfma z fixa permanebit 
num caufa pfeoer auerit. 'ftkaruitas aut 
z tarditas z raritas res fequent infrigida 
tes. pulfus pterea fortis uirtutis boni 
fetis fequitur augumentihaut a re, nociua 
'Metem z debtfmuemtur cu uirtus diffol 
Ultnr aut cu magnum in corpore babef no 
pmentum. j&iuerfus quoq? erit cu na 
fera rem expugnat nociua z erit diuerfitas 
JJfelta aut pauca f m nocumenti quantitate. 
JpB natura re nociua fortior fuerit nume 
p* percuftlonum fortium z magnarii erit 
ai°r f m boc z econtrario. pulfus 
ninen diuerfus ordinatus mX lor eft non or 
?1 ptedpue fi numerus percuftionuj 
fortium z maenarum Pm boc fuerit maior* 
£2$>ulfus aut plenus fangumis z uaporis 
bumidibabundantid in corporefigmficau 
Vacuus vo bui9 innuit cotrariu. &>ur’ 
quoq? coepis ftccttate z ariditate pcrtedit * 
£>ed molfuTlenie buius denumerat con 
trariu. J quoqs qui pond9 
inuenif mutatione que cotingit fm etatu na 
tura in quibus illud pondus proprie inue 
nif ad q6 fuit facta mutatio Hf 
pulfus mutatus fuerit ad pondus cui7eta» 
eft longinqua ab eo magna demdftrat muta 
tione z econtrario: qm fi mutatio facta fuit 
ad pondus q6 e uicinu parua fignificat mo 
tationem. 'fln artaria cu tangif fi calo* 
fupfluus z mamfellus maior qs m aliis fen 
titur locis que eis uicmaf cordis ccplcjao 
nem iam calefactam efle fignificat:qued in 
babennbus betica aut ptifim cotingit z fo* 
taflis ponedit fmcopim. aute? 
qui dicit bis pulfans inuenif cu febrilis 
calo: eft fuperbabundas z cu multa necefft 
tas incumbit pulfuix in aeris attractioex 
hoc e cu caput innatus in ultimo inflamaf z 
uirt9 cu boc elf fana z precipue fi fa pcufllo 
maior queq3 i quo dyaftofe 
a filiole diuerfa reperif fu pp pugnam natu 
re z finis dtafloles fi fuerit tomo: qs eius 
pzincipiu z maior erit melius z ecotrano. 
!&5 fi finis diafloles fuerit uelotior fu perfla 
um putrefactionis figmficabit calorem. 
pjjSwlfus autem qui continue minuitnr z 
debilitatur que z cauda? uocamus foricia? 
fit cum uirt9 incipit debilitari z cadit ideo 
que eius malitia erit fm debilitatem z par 
uitateimqui fi ad fortitudinem reuerfus fue 
rit z magnitudinem uirtutem iam redifle fi 
gnificabit .' fi fecundum unam reman 
ferit menfuram z mde neque ad magnuu 
dinern pulfationis redierit neque ab eo in 
quo lleterit aliquo modo fuerit diminutus 
quodammodoeriteo melior qui minuitur 
ufque quo ccoltetur z non appareat fenfui 
ifle emm naturam fuperatam fore z fubcu 
buifledemonftrat. pulfus autem cur 
uus z in unam partem declinatus in ba 
bentibus etbicara z ptifim muenitur * 
formicans uirtutis figniftcat caftim: 
imde cura neceflitatts ueberaentia multa 
aeris indiget attractione * SJddens quo 
que fortitudinem cu neceflitaris uebemena Kra. 
fignificat x teitius inuenitur poflquam eti 
ca x ptilis tofirmata e . j aut 
inuenitur cum aliquis balnbtur aut bibit 
uinum aut contingit ejc omnibus que cor 
pus bumectant paucis quoque uicibus feti 
titur in ydropifi x fubet x pleurefi x peri 
pleumonia x afmate x paralifi x apoplexia 
m febribus aute fignificat fudore. 
nuculofus uero pulfus fit cum fortitudo fu 
cumbit fed non omnino, j Sfced formicans \ 
uenuur cum uirtps omnino cadit x mors e 
propinqua, J/T£>ulfus quoqj qui fereaf 
fimilatur x feratilis dicitur e qui fir CU3 ma 
gnum apoftema eft in corpore x precipue 
Hin membro fuerit nobili x neruofo ficut 
cum difpofitto que fit tn latere x 
diafragmate. I tremulus item ultimam 
fignificat caltditatem x quod uirtus bumo 
nbus fu bonerata aut quod apoftema fit 
ibi aut opilatio que probibeat. 
tutius aute inuenitur pulfus apud pugna 
uirtutis x fue fanitatis aduerfu3 egruudme 
m ultimo magnitudinis que cordi x fuis 
partibus uicina exiftu. 
| i&e regimine acutarum egritudinum ♦ 
. c t9m in principio barum egritudinfi 
repletio mamfefta x fortis apparue 
rit fuerintq3 bumores peftlmi quod ex acci 
dentium fortitudine cognofcetur fuccurren 
dum erit ante quam uirtus cadat egru eua 
cuando cum flobotomia: aut uen: folutio 
uerdeinde eius nutricatio fm ftatus uicini 
tatem aut longitudinem ent menfuranda x 
fm egri fortitudinem aut fm quod in tem 
pore fue falutis famis patiens erat aut 
non. ftatus enim fi fuerit uicinus x eger 
fortis ex aqua ordei erit nutriendus. $ed 
fi ft atus fuerit remotus x eger debilior ad 
modicum erit f m boc nutrimento addendu. 
iflutriendt quoq3 bora que fit conuemens 
eft eligenda fm egri alleuiatione x ufu3 que 
m tempore fue famtalis babebat x fc6m 
tebas accelfionem x interpolationem. Si 
«ero mterpollata no eft bora diei frigidior 
x magis temperata eligenda eft. Cumqj 
crifis figna uifa fuerint x ftatus appro 
pinquauerit eger a nutricatione eft abftme 
dus x dieta ad ultimum tenuitatis eft duce 
da ufque quo fiat crifis: aut poftquam fac 
ta fuerit.pofiqj nero perfecta fuerit ejr regi 
nue conualefcentis erit gubernandum.*# 
fi non predicto efr infiftendum regimini do 
nec famtas compleatur fi uoluent dene. 
22>e regimine conualefcentium. 
q ec morbis confnrgit acutis co 
ftodicnd9 eft ne ad nutrientia redeat 
quibus fani reguntur fed ex eis quibus re 
gebatur in egritudme moderetur aut po 
rum fomonbu3 deinde uero ordinatim * 
paulatim ad cibos perducatur fanorum • 
?nterim tamen a balneo cuftodiatur x 
bore x uigihjs x coytu x uino x caueat ne 
famem z fmm patiatur: x ne animalibus 
follicttetur curis x ne fub fole incedat x in 
locis laceat calefactis x precipue fi ex egri 
tudimbus acutis confurgens abfque crift 
euafittab omnibus prcterea feparetur que 
corpus calefaciunt. ?lle uero in quo uefti 
gia que egritudinis fignificat reliquias re 
manere : ut eft calo* fuperfiuus qui in tuc 
tu fentitur aut anbelit7 fpiflitudo x fitis 
aat capitis dolo* aut tinctura in nrina aut 
confractio que corpori accidmx in ore fa 
por extraneus x m fomno permixtio x alie 
nauo x borum fimiba precipue ad egroruj 
regimen redeundus eft donec omnia ligna 
bec confamantur x corpus ipfius omnino 
fanitati teftituatur. Conualefcens fibi quo 
que cauere debet ne fitim aut famem patio 
tur x ne femel cibo repleaturjquoniam unS 
iftorum ipfuj diliempcrat x calefat x aliud 
eius corrumpit complexionem. Comedat 
autem multodens parum tamen x paulstb 
i£x aqua quoq5 frigida paulatim fnmat nj 
bibat ec ea femel i multa quantitate x p# 
cipue tn tempore ea etia que 
non eft frigida nullo modo bibat. Si oute 
ipfius appetitiua fortis fuerit x digdliu3 
debil*x fatigata non attendat in comefti# 
quantum appetitiue fed quantum 
attinet quod etiam cuftodiat donec dige»* 
ua melioretur x tunc quantu uoluerit come 
dat. poti boc quoq3 ad motiones x alio 
opera quibus dum erat fanus uti confueue 
rat ordinatim reducatur. i&uod fi ex mn 
lis accidetib9 aliqd remafent uder tpfi9 fo* 
uaf aut minuat aut extinguctia ei tribuaf * 
qnibus oibus illud ei it eligendu q6 me Silman * 
dtco indetur mehus z egri difpofitioni ma 
Sis apparens couemenerbic quoq5 non eft 
permittendum ad ea quibus utebatur dum 
r*t fanus reuerti quamdiu bec accidentia 
ln eo perfeuerant. Cum alicuius conualef 
centis appetitiua oppofita inuemt fciendii 
egritudims in corpore rcman 
j! quas expellere necefle eft z precipue (i 
*aPor oris fuerit corrupt’ aut fitis fit i cor 
P°*e multa. Si autem comedendi auidum 
•uerit -i e?c comeftione corpus non refumat 
UlreQ fed uenter folutum fiat e* quantitate 
Nutricationis z ef. bibitione aque poft ipfa? 
el* minuendu :z fir’ acetofus qui fit 6 fu 
j:0 Itoniorum e(l dandus z epi emplafiroj 
‘Uperponendum ej quo fortius fiat z cofor 
n r* onu9le^cen6 feparandu* 
a comeflione nutnentiu erode nature et 
Jjure digedibilium ufqj quo ipfms copleaf 
Nfrtus. 3nterim uero nutriatur ec eis que 
Clt0 digeruntur, i6t fi eius nutricatio abf 
umo digeri non poteft utnu5 al.aut cla 
Reatum ei tribuatunx a forti fibi caueat. 
acetofus 6 fuco citcnioy.T&.fuc cito 
Nioruj acetofo? partem.i.jticbari tabarjet 
Pattem.i.aceti quartam partis umustdeitt 
bec omnia coquantur z diligenter difpu 
t bibant ec boc conualefcentes 
quibus multa duratur caliditas z indigent 
l8 que Qomacbum confortant. ]}lle uero 
ouo parum muenif caliditatis dominiuj 
1 bic idiguerit uno quoqj librate* 
lumaf mafiic. gcnofufp1c.ana.5a.que 
Jtta x in panno ligata i firupo du5 corquif 
Ponantur. *St poftquam omnes partes x 
conuementer c*pofuimus que in 
libri pricipio nommauimus totu igi 
Jfir perfecim9 quapropter deo cuius bene 
:lcto bec ad fme5 perducimus gratie fint in 
*llttte.0men. 
Cractatue decimi finis» *7Li. 
2>iu u 
Hiber dtmfionum rafis* 
abubecri filij 5acbarie arafif # 
fuit in prefentia cuiuf 
dam probi uiri rememoratio di 
uifionis egritudinum : z cura 
tionis earumdem: quare uifum 
eft mibitut componerem Ub:u3 
ac bac intentione cuius utilitas effet cornu 
j?18 z multiplicaretur ejccufatio omniu3 con 
uderattonum in ipfo z utentium eo. iSt $ 
Werea qr utdi in ipfo tuuamen maximum z 
c°moditate: deinde itaq3 pofco 
Qd recttficattonem fermonis z operis z au 
ttiiuni fecundum qtiod furi placet ei appro 
cum ipfefit noftri gubernator. i6t 
°8 quidem fcripfimus illud fc6m capitnla 
lSnata litteris:flcut fecimus in Slmanfore 
<lUe funt.cltiij.capitula ufq3 in fine lib. 
.jf Z&c alopitia* 
p ‘iRimiim ex eis itaq3 eft capitulu de 
alopina que e cafus capillo? z tinea 
‘St fit propf flegma falfu5 aduflu. figna 
fum : m ftt babens eam albi coloris: 
plicati corpis cutis nude: moli*:z funt ex 
1118 qui ia multum funt ufi frigidis z bnmfr 
18 z ntue cu eis.i&r aut comuntcat ei albe 
J? coloris cutis cum cafu capillo? ab ea. 
cius curatio eft ut foluatur babens eam 
cum xeramftni: aut xerapigra cuius dofis 
fumatur colloqutntide 'itertorts 
la$.i.? aloes ?turbitambo?.3.t.bdelltj* 
5 biberis mafticis:anna.vj.3.i.fiat folutio 
Urn eo altquoriens:? euomaf poft repletio 
e,p cibi cu firupo acetofo z aqua calidajp9 
coquitur i ea rafanus: z finapie:? ftcla 
I. aUetum:aut fumaf aneti manipulus.i.bul 
lat i tribus Ub aque: donec diflbluatur ane 
mni z rubeat aqua:? colef aqua ex eo z po 
*Jatur m oi lib.f .i.melfcum eft calida ? mo 
Ueatur donec dilfoluaf: ? bibat ex ea cfi eft 
lda lib.S. Si ergo uomuerit cx ea:bonu3 
u tion bibat iterum aliam lib.S. fi nec 
Jcjfumaf condift: tburis ana.5.i.banrac.3. 
oia in lib.S.buius aque cum 
l,arta*5«i.falis nitri:? bibatur. ft fit 
lam ex fangmne in quo multiplicata e coi 
j/a figna eius funt citrinitas co 
ri8:extenuatio corporis z quia infirmus 
eft aflidue ufus cibis calidis* igt cura cius 
e(l comedere cibos frigidos ? balneatio af 
fidua cu aqua dulci tepida abfq3 longitudie 
fefTionis in ea:? potare aquam cafer 013 fca 
me autfcamonee quarta.5.1. m fex fext ari js 
z quarta lactis acetofi. t£t fit ejc colera 
nigra z figna eius funt nigredo corporis z 
attenuatio eiustficcitas ipfius: z qd babes 
eam ufus eft eorum que generant melanco 
liamtficut lenttbus:carne falitajfale: z quf 
plurimo ufus eft labore „ i6t cura eius c 
ut fumat in potu decoctionem epitbimi al( 
quotiens:? 5 bijs pillulis.*fr .epitbinri: po 
lipodtj ana.j.jc. agarici.j.v. fteriorts collo 
quintide.3.t.?.S.falis naptici.3.1. gartofif. 
3.1.?. formt pilluletquay dofiej.ij.zS.St 
gnificattones per colote uero cutis in bijs 
duabus fpeciebus precedit xctericia:? oes 
quidem fpecies allopitie indigent poft pur 
gationem equationem corporis cibo cotra 
rio bumort generanti egritudinem eis qui 
bus locus curetur unctiones z loci qde cura 
tio eft duarum fpecierum qua? unaebabe 
tium leuia corpora:ficut ifantes z eunuebi 
z mulieres z illi quo? cutes funt albe: nu 
de. «Curetur ergo fricatione facta cupi 
110 afpero donec rubeat cutis:poftqua3 pili 
abrafi fuerint:? fi rubet fricatione parua: 
tunc eft facifcurauonis:? fi non mfi poft fri 
cationem plurimam tunc eft difficilis fana 
ttonis:?conftdera medicamen quod ponis 
Iu per caput eme:? fi uideris ipf«3 caleface 
re plufquamopoiteatiftrmge acuitate eius 
z permuta ipfum cum aliquo. ([ /£t cura 
tio buius egritudinis que eft incipiens:? fa 
cifeft cum medicamine debili. <6t que antt 
qua eft cum medicale foeti deinde fricef crl 
cepa que comedit: aut cu cepa narcifci: z li 
niatur defup medicamie bui9 defcnpto .Ifc. 
cinere corticu auellana? amaras z uftas cu 
co:ticibus fuis fritenf m fartagine donec a 
duranf z teranf: deinde aggregenf cu oleo 
z limatur cu eis. /£t alia eft babentiu3 cor 
pora nigra afpere cutis fortium ad 
que curanda mifceaf cum iftis ftcut quarta 
eorum fulpburis ?.vi.ipfo:um gumi rute z 
utrifq3 fpeciebus quando ulceratunaut pro 
jcime fuerit:ut ulceretur fiat defuper unctio 
cum unguento de ccrufa:donec fedetur: de 
inde iteretur. 
t&ecafu capillorum. ~- •Li. 
e 23 cafus eom? fit ex diminutione nu 
trimenti:aut ex comptide bumozum 
aut ex dilatatione poro?. *6t figna ei9 funt 
qm coap’ eft ficcum:extenuatum. *6t cu 
ra ems e dilatatio in cibo:x additio t fomno 
z balneo:x potio uini rubei fit ex 
fpiflitudme cutis. i6t figna ei9 funt: quoma 
funt pilo? radices cu tenduntur fojtes z n 
egredientes uelociter: z funt pili uebemtis 
croffitudinis z nigredinis decimantes ad 
crifpitudine. iQt curatio eius e balneum 
flfliduu z inunctio cu oleo camomtf: z linia 
ri z epubimatibus alopitie: ficut amigdaf 
amara? z ficla aduftis cu fpuma maris ag 
gregent cum oleo z limaf ex eo caput. 
fit ex mollitie cutis capitis. £t fig etua 
funt pmta3 capillo? z fnbtilitas eo? z uelo 
citas cafus. /£t curatio ci? eft oleu mirttnu 
z oleu arboris raaftie cu laudano quo radie 
pilo? lmianf:x eft Ieue:x fiat iftud poftqua 
pili abradunt z fornus ifto eft: ut diffoluaf 
pondus.3.ui.acatte.5.ui.laudani.3.mJ me 
dia.f .umi puri:x fundat defuper olei mirtt 
cooperiat cum eo caput. t£t qnq3 
confert cu oleum mirtinum cu laudano ei q 
fit ex diminutione nutrimenti. 
£ ©e doloje capitis. 
f 51 calida ficut terriana: cau 
ion fme apoftemate in cereb:o. /&t fi 
gna ei9 funt:qm comouetur cum e caliditas 
feb:is z qmefeiteum ipfa declinat. (L & 
cura eius e cura caufarfebris.Q/St fit ex a 
poftemate in cerebro z panteuf eius, fi 
gna eius funt affiduatio dolonis capitis a 
principio egritudinis ufq3 ad eius determi 
natione uel diminutione z q6 excitatur ante 
uebementia febais: z uebementia rubedls 
oculo? z exuberatio uena? z alienatio z co 
mixtio rationis /i$t cura ems eft cura fre 
nefis calide ex bijs que ego dica5.fl i£t fit 
in fme febrium cum eft crifis. et figna ems 
funt qm commonet pollq? febris ptranfit. 
itij.dies z fiunt cu ea naufea z fubuerfio ani 
me z uertigo. (£ i6t cura eius e adiutoriu 
ad uelocitate uomitus: fi fuerit naufea uin 
cens cum aqua calida z firupo acetofo: aut 
fuppone colliri) euematis leuis: fi uenl fue 
rit liccus: aut fuerit cu eo commotio in mi 
raocaput uero ipfuni non curet cu aliquo 1 
bac egritudine.(T fit a caliditate neruo 
rum. f cura eius eft ut effundatur fuper 
caput oleu ro.rccestaut oleum de oliuis re 
centibus tn maturis: z non effundat fuper 
caput qrn locus eft frigidus: z et co eft o:i 
go nucbe ut fi perueniat ex effufione olei no 
cumentum z fit oleu quod effunditur fup fi» 
ciput infrigidatu fuper niuem: aut in curfu 
aque frigide: aut conquaffef cum quatitate 
ipfius acetffuper infantium at et etia mulis 
rus capite infundat oleu camomiiltnu 41<6t 
fit et frigiditate aeris 4L *6t cura ei9c elfu 
fio olei calidi fup fincip ficut olei rutacei auf 
ofi laurinituf coftini z ex alio oleotej: oleis 
calidis Pzi fit iterum a ficcitate fine ma/ 
teria:fed eft debilis. feumiditas aute> non 
facit dolo:e capitis omnino:mfi multiplicet 
eius quantitasttunc ent5 facit accidere gra 
uttate in capite cura eius eft cum de 
ficcattone z cu pillulis ftomatlcis z pera.g» 
z oleis deficcatiuis:? cura eius eft q eft et 
ficcitate:balneu z inunctio cum aliquo oleo 
z bumectatio cibi. fi* abfq5 feb:e:fi/ 
cut per potu umi puri z foriisn figna eius 
funt:ut cu moueatur poft ipfumtut fit caput 
cu eo graue.d *6t cura eius eft fonrnus pM 
Xius:deinde ttroitus balnei z acceptio cibi 
pauci facti ex caulibus aut lentib’ aut pul» 
p2eparatis cu aqua agrefte z odozamentu? 
capboae z rofa? z fricatio pedu:deinde rej 
tratio balnei poft longu fomnutmqS fi remn 
ferit t capite reliqe cu paucitate fomni 
tur ex uino comixto pluiie acceptio equaf. 
fit ex cafu aut pcuffione accidente i capi 
te.<T i£t cura eius e flobotomia 
deinde effufio aqne frigide fup caput fac® 
re emplaftru poft iftud ex folijs mirti cu pa 
uco ramee z acatie z aqua citonio? z olfat9 
odo:ifero? frigido? z cibari poft ifto ex 
reb:is galma? z cereb:is arietu z cdulo*0' 
z euitet 0C3 ctbu3 calidum cuius e facere oa 
po:e afeendente ad caput.x leniat natura e 
ius cu fuppofitojio facto ex faponc: aut c» 
ftere facto ex aqua ficle: et alumini et oleo 
uiof.(T>St fit ex uentofitate fetida replet®/ 
caput. d /6t cura eius eft olfatus redolen 
tiu? frigtdo?:ficut capbo*e:aque uiolH ro* 
fandalo? z nenufaris:et odo:a:e olea eo?» 
l6tfitetp:opter olfatu uentofitans uapo/ 
ris calidi replentis caput: ficut gallic: am 
b:e:mufci:aut fumliu z bene redolentib9 ra 
lidis4l£t cura eius flobotomia e: ct ettu 
fio aque frigide fuper caput et olfatus bene £>un. 
reuolentiD frigido? ex bis que diximus et 
niultotieos odorare oiea eo?. £1 fit ex 
dominio colere in fanguine:et fig eius funt 
eXliccatio corporis et extenuatio eius: et 
uelocitas pullus z fitis z Ikcitas fupiorum 
Partiu nanu et uigilie 4. *6t cura eius eft: 
lenificatio uetris cu aqua pruno? et firupo 
ro*deinde eflufio aque frigide fup caput: et 
1.1 Politio aceti de umo z aqua ro;X ofo ro. 
coqua(Tati fup ipfumM inunctio eius cu oleo 
l*tol:x oleo de cucurbitis z de amigdafdul 
cibusix Ikrnutatio cu eis z alTidue uti cibif 
frigidis ut cucui bitatportuf.agrefta: lactu 
ca x que fmnt ex eis:x acceptio mufcillagi 
pfilli) z aqua granatorum acetofo?. 
fit cx dornimo fanguis:x eius figna funt 
rubedo faciei x oculo? grauitas capitis x 
rotius corporie:x multitudo fomni. (J t£i 
cura eius e flobotonua capbalice:dcinde re 
dicta de collera cimna:x cofert butc 
dolori cibarucu taflcl z aliud 
ribariu cnm nfu z agrefta: z in fc6a mcnfa 
uti mmbts.<]>€t fit ex uapore crolTo i capi 
le:x fig etus funt tenfio 111 radtcib9oculoru 
'tuebemeua doloris capitisfine grauedie 
* uebemtia pulfationis cura 
eius e lenificatio nate cum fupfluitate pau 
Ca cu eis que funt:ficut mfufio aloes:x piUu 
liQ de xerap. deinde inclinatio capitis fup 
Uapore camomille z fanfuci x calamenti ali 
quotiens :demde mtroitns fit 
frigidis croflis melancolicis 
aut flegrnaticis coibusrx proprie i capite: 
? 'lSna eius funt uelaemtia doloris capitis 
me caliditate in capite x facie apud tactuj 
nec e rubedo in colore: n3 exuberatio in 
uenis:x qo efl cronicu jQ ait cura eius e fo 
utio cu pillnlis cbocbijstx yerarufini: z in 
capitis fup decoctione calamenti z 
,anfuci:x odorare ruta z caftoreux fifimbri 
uui:x flernutatio cu pipe: z condift x callo 
rco:x gargarifm9 cu lirupo acetofo x fmapi. 
dolor qmde capitis alfiduus copreben 
jfeus totu caput noiatus babens galea3 efl 
3 rUius *6t fit ab buoribus maf 
1.1 Parte capitis:aut tn toto capite: x figna 
lU3 funt q6eger intueri lumen non ualet 
p «Cee audire pot.ftiSt cura emo e in alia 
lcut qn ex buore frigido in cerebro:euaoi 
cu eis que mudtftcant cap x llomacbu. 
■ coiera m bore flomacbi fine febre 
et fig eius funt naufearx q5 fedaf pof! uomt 
tu. /6t cura eius e ut bibat fir.ace.x aqua 
calida multa z euomat aliquoties donec mu 
dificct ftemaebus z fedef! naufea dein come 
dat ex malis citonijs z cibaria facta cum a 
quaagiefte. i£t fit p9 coitu. /6t curaci9 
e ablutio cu aqua frigidari fomnus poft: z 
odorate oleu uiof.x comeftio pullo» z uitel 
le? oui z admimftratio enematis qo impiu 
guat renes ex eis que ctr in cura coitus. 
i£t fit eje ftricfa ori3 ftomaebi z raultitudie 
fenfus ems:x fig etus funt:qd comouetar m 
bons matutis z 015 e fames: i fedaf cuj bd 
comedit qualibj comefnone| iSt cura eive 
ut bibat tn mane fauic et sueba?: aut iiunat 
ahqd de fructib’ ftipticisrlicut pomis llipti 
cis z citomis z gnatis z rnuc: aut comedat 
bucella pams mfuft in aqua agrcfie: aut m 
aqua granato? acetofo?:et confert omiub9 
fpebus doloris capitis lenificatio uentris 
fempenx alienatio omms rei cuius uapor: 
uelociter eleuaf ad caput. 
(£iS>e cmtgranea. 
q ftt eje caliditatetx fig eius 
lunt pullatio tipo?: z caliditas tact9 
ptistx fedatio ex rebus frigidisj( cura 
ei9e fiobotomia cefalue: z lenificatio nafe 
cu dictis in calido dolor capitis: i alfiduato 
acceptiois cortadri z jucbari z pfillij tn ma 
tutis4 /6t fit ejeuapoae bumo? frigido»! 
et fig eius funt ledi ex rebus frigidisix pa 
uatio culoris m parte cu tangit z q6 eft Ion 
gtorts albiduatiois z pfts. ([>s£t cura eius e 
tofo cu yeraruf.x cu cocbijs z cu cibus que 
dicent- in cura apopfterant fumaf.f .i.oiei 6 
lilio z derupanf m eo caftoret.j.tj.euforbtj 
5.1. fucet cu eo pars z difhllet m aure que e 
ab illa pte:x qil pfeuerar emigranea z jpno 
niat oculo tenebrofitas ex ea: 03 ut cito fuc 
curraf fubleuado arteria z cauteriando ea 
% fi n faciet ipjttncurtere aluifar x defiruc 
tione utfus:x emigranea frigida ut pfimuni 
fit m parte f;mftra:x calida in parte dextra 
z confert qde calide emigranee: ut dilTolua 
tur fexta pars.3.t.capbo*e tn guttis lacus 
mulieris xdtfUlleturm aurem. 
(pSeuertiguie. r~ 
q fit ex multitudie fanguis: 
z fi figna eius funt rubedo faciei z 0 
culo? in illa bora etubatio uena? z a!gu6i 
z pulfatio timpo? x uena? que funt pcfl au •JLu 
res * tubet facies * caput. £t cura cius 
efl ffoia bafilicc * medie aut cepbalice:* ue 
tofatio cruriu z cibatio ex cib fubtilibus ex 
tinguctibus fangume: ftc lentibus * aque 3 
grefie * akaris * admtflratio pfiUij cum 311 
cbaro. £t fit ex cofa: * figtiu eius efl qd 
moiief an ipfa3 naufea. £t cura cius e ut 
womat cu fir.ace.* aqua catti:* bibat decoc 
none mirob.citri.aut aqua cafei: * utatur a 
qua gnato? acetofo?: * aqua agrefle: * oi 
in quo e acetofitas * ftipticitas. £t fit ejc 
liate:* fig eius funt pturbatio fenfuu * albe 
do colozis * mftitudo fomni * fputi. 
cnra eius e id q6 dix'ms in dolor capitis ex 
ffe. *6t fit ex colera.ni. t£t cnra eius e 
id q6 diximus in doloze capitis ex ml‘ia. 
bufen.i.litargia * fienefi. 
e iC e apoilcma uebems in cefbzoaut 
cafm aut frm: illud qde q6 csVj e acci 
dtt an ex colera:aut ex fanguie:* frm aut ex 
biioub9 fiegmati6:aut meldcolic:* figna bir 
fen calidi ex fanguie funt feb ptmua cu rube 
die faciei * ocfo? z magnitudo pulf9 * rpfo 
ucna?:* fit in crafib plurimi fauguia 
* qd alfidue ufus fuit carne * uio x bis qae 
ex meile fiunt. £t cura eius c flobotomta 
dein pofito aceti * aque ro.* oki ro.pqualfa 
to? fup caput:* lenificatio cu enemate leui 
* pot9 aque o:5i:* abftinere ab oi cibo crof 
fo * potare aqua lentiu excomcata? * aqua 
agrefie * mfufione iuiuba? * p:uno? * Itfcu 
fit ex colera eurina:* fig eius funt: q6 e 
feb ptmua uebemtiojis cafttatis: * funt cu$ 
ea laltus * alienatio uebems * leuitas i ca 
pite * e rubedo in facie * ocul9 mino?: * fit 
i cozpe extenuatio cut iam accidit cibari ex 
reb9 caFis:fi£ allio: pipe: finapi: meile: pif 
cib9 puls falttis * fiFibus: * accipe medici 
nas cattis fic mei * litta. £x cura eius eft 
potare aq? pzuno? decoctiois: oi die 
o:dei:uFp bo:a una: * poli acp ozdei * aqg; 
cucurbtte * aqua citroli in ea die * mufcila 
ginc pfillij cu uefpe funt:* fi pofTibtle e ut ci 
bef cu aliquo tc cu fauic * jucbaro: * pane 
to:refacto * jucbaro * n p:oibeanf oio ab 
aqua frigida illi: n3 illi g bnt birfen fangui 
neu. birfen at frigidu q6 noiaf litbargia 
* fit ex flegmatico apofiemate aante i occi 
pitio : * figna funt fubet cu febze ptmua no 
foJtis catttatts * albedo lingue * difficftas 
apiendi palpeb?as:* qn apparuerit i difpo 
fitione redeut uelocit z claudunt. £t cura 
eius e.ut fumant collogmide infiojis % eat 
tarai abo? pugillus.i.pteraf z feniis urtice 
pugiU9.i.calamti mampfus.i.x cojtic radie 
capparis pugill9.t.x coquant cfi tribus 1$ 
aque ufqs quo remaneat, lib.i. zS. z colet 
z fiat enema cu Ub.S.buius aque 
rinabati z quarta.?.i.olei z ponatur m p:j 
cipio rei a p:io die ufq$ ad fciu5 die fup caji 
ipo? acetu z oleu ro.x aqua ro. z p9 quartu 
ponatur cu eis aliqd cafto:ei:deinde ponat 
fup capita eo? fifimbnux calanitU3 ptrita \ 
fufa in uino z pjouocet ei Gcrnutano cu p\ 
pe z caflo;eo. i6t fit eje colera m. z fignfi 
eius e qd remanent oculi apti non palpan 
testfic oculi intuctes in unii loeu fine motu* 
ffzi cura eius e ut fumat epitbimi rubei pu 
gillus.i.x collogntide miiozis z pollipodif 
an. pugillus, i. x calamti manipulus.udeco 
quant z fiat elidere cu aqua eo? poft decoc 
tione cu oleo camomillio z effundat fup cap 
oleu narcilTinu z oleu 5 lilio tepido z fiat cu 
pupurgiu cu abobus: fumat i potu aq? meli* 
loco aque o:5i:x fimilit i illo qd e eje f fate • 
S>e epilenfia. 7 
f Jt c% ffeterx figna eius funt: mollii 
e3 cojpis albedo coloris pplejcio fr\ 
gida multitudo ufus frigido? cibo? z multi 
tudo fputi z mufcillagtsipturbatio fenfuun* 
z multitudo fpume cu fit epifia: z fit 
h plurimfi m augumeto iune z pplemento 
lumis eius:-! fit et cu diminuitur luna. 0 
cura eius e purgatio cu yeraruf. z pillufe0 
cbijs z pilluf.g.t gargarifmus cu 
finapitx fternutatio cu3 pipe z pdifi z cado 
reo:x affiduatio olfat9 rute z minoratio cib* 
z additio in labo:e: z fint fummi cibi em9 
aqua ciceristx frijea z cajoze. iSt fit eje nu 
titudme collere ni.in co:po?e: z figna et 
funt tenebzofitas cuj ejetenuatione: et muj 
titudo comeffois:pulfus co:dis z tremo: et 
z acetofuas uetofuatis fpume: z acetoftta9 
eructuationis et nigredo fpume. cur3 
eius e:ut foluatur aliquotiens cu decoctio* 
epitBirauc pilf.g.deinde cibet ctb boui cbf 
mi:ut funt pulli:arietes:x uitella ouo:um • 
uinu multe comillionis cu aquarx pfonct ca 
put olfatu niufci et gal lie:x multitudine ba* 
neatidis:pi qd fudet tneomultu. *6t>tf 
e;c uentofitate fra eleuata eje aliquo mcb:o; 
et fignii eius e qd infirmus fentit illa eleua 2>uri. 
fl er mami aut crurc:pede:cora * puenit uf 
95 ad caput:et facit epiftam: * ca eius e ab 
humor malo ualde ia facto uenenu retento i 
aliquo: er quo eleuaf uentofitas ad 
£ereb?. £t cura ei9 e ut ligef fup illud me 
fr? in bora qua incip uetofitaf eleuai i ab eo 
* pod illud liniat loc9 cum meile anacardid 
* oto * fuiapi aut pipe donec ueficet loc9 * 
[flceret * currat q6 m eo e * ponant fup ip 
% uentofe cii incifione. f6t fit qnqj er mul 
lltudiue fanguis:* fig eius funt:q6 iplentur 
*%mdcgi * facies rubetrdeinde fit epifta: 
% 9% .pcedit fanguis er naribus eius. 
cura ei9ed dobotomia fapbene: * uetofatio 
* minoratio cibi. 
©e incubo. 
c bule n fuccurret qn a!Ttda’fit * mF 
.. tiplicaffpduc ad epiFiaj* fit ab aflidu 
0tioe multitudis fanguis i corpe: * dgei9 ft 
rubedo oculo? * dimmutio fomni. <6t cura 
cius e uentofatio cruris adidua pod doboto 
fapbene:* minoratio cibi * dimidio ui 
ni* /61 fit er dnio fTatis: * figna eius funi 
diditas fenfun * multitudo fputt * mufcila 
Sines:pigritia corpis * mollificatio eius ♦ 
cura eius ed cura epifte degmatice • 
E>e cubub. 
e St triu modo? primus quo? fit er a 
dufiione fanguis g e m capite: * fig 
funt oculo?: * tebrofitas cu 
*lS:* q6 multa mora fecerit tn fole:x accep 
medida? calida? multa? * uim puri. 
cura eius e eflfulioia mftitudo aque tepi 
** fup cap* pota? uinu pluvie aque:* faccr 
Caputpm gifi cu oleis frigidis * logitudo fo 
n^:* dilatatio in cib bonis buis: * ponef fu 
Per caput uiolas buidas * cortices citroli 
rafuras cucurbite * medulas eius * cauer 
a fole. *6t fit mod9 fc6s er adudiue fangui 
Jis * fupfluitate ei9: ita ut redeat * fiat ma 
fia mfie * dnet mafia mde fup corp9 totuj: 
x fig eius funt q6 corp9totfie mgru * erte 
finatu cui ia accident erercitiu * labor plu 
Jius * adiduatio cibo? generantiu mFiaficut 
centiu:Cauliu *: fifioj. <6tcura eiuseflobo 
lamia medie:* foto cu decoctione epitbimi 
Una uice pod alia uice * dilatari fup ea: p9 
i1! cibo bono fic carnibus pullo? * arietu:* 
•‘famis factis cu jucbaro * oleo amigda F:x 
0lQre mnu albihfubtile cla? cu aqua pluri 
ma« fitmod%ius preuemes er fplcne 
z mefaraica:* fig ei9 funt multitudo appeti 
tU8 cibi x paucitas digeftioi3 * mftatio ue 
tris z lenitae eme cu multitudie uetofitatis 
in uetre -z Fpocoirijs. <6t cura eiua e ut fu 
mat t potu.$.uj.epitimt cotriti cfi.f.i.firup! 
acetofi:mebdomadafemel:dein denf medi 
cine que ejcficcant fpleuc c% bie quae dice 
m9:* electuaria tepatatfie electuartu de 
aloes:* pfectio nolata letifrcas * efm 6 ma 
lie * efm de fcoria.fem cu mno * alternae9, 
i&e melancolia. 
e St fpes una que fit er aduftione fan 
guis:x fig eius funt uebemtia fubmif 
fioie faciet:* tridicia adidua * taciturnitas 
* aleuiatio i nocte. /6t cura ei9e cura mfie 
que e eje dnio mfie in toto cojpc * mftitudo 
admidratiois ofi * balneu * medicle tonu fa 
cietes er eisque effunduf fup cap dc decoc 
tio fanis lactuce * cortic paparis * uioffic 
earu? * emulgere lac fup caput:* cibi facti 
eje lactuca * cucurbita cu oleo amigdalmo • 
©e amore. 
c ei’ e alTiduatio coit9:* ieiumu z 
6abulatio * ebrietas pluria alTtdue. 
©e apoplejcia. 
c 3C fit Cjt fanguie * fig funt rubedo ma 
pila? * faciei ita ut fit quafi futfocat9 
z ejcubatio alguidegt * uena?. *6t cura eiuf 
e fFomia aba? cepbalica? fimul i bo:a mia 
* clfiduatio uerofa? pofita? fup eruet* nuo 
ratio cibi * dimiflio uim * lactis * adiduatd 
balnei, <6t fit er bumonb9 crudis flegma 
ne:* fig funt mollificatio corpis: albedo co 
lozis * multitudo mufcillagis * fputi:quem 
admodu dirius. *St cura ei9 e >*era. diacoi 
logntidos:* cocbie:* pei aruf.* enemata: 
calida * acuta ct olfat9 planta? cahda:u et 
odorifera? * mufet et gallie: odorare rata* 
* caftoreu * gargarifm9 cu? fuiapi * ftrupo 
acetofo:* yerap. * demutatio cu pipe * ca 
floreo et conditi * fimilibus • 
©e paralifi. 
e St dua? fpe? qua? una fit er cnio 
flegmatie fup caput:* fig eius funt fil 
gna apopleriefiegmatice. £t cura eius e: 
fie cura illi9, fpcs eius fc6a fit fucceSTio 
tie pcudiois aut cafus * figna eius funt q6 
mollificaf totu corpus:aut aliqua membra 
eius p9 illud: cu ergo remanet mollificatio 
f? fua difpcfitione * nj mmuif: tunc fi eft ei 
cura oio:* qn minuit * n remanet £$ difpoit i'Lu 
tione fua:tc curatio eius c ut emplafti ef fup 
locu ubi fuit pculio cu empFis caFis: z mun 
gaf pprintdo cu oleis calidis fic ol&u de oli 
uis m quo.f .i.fit dilToluti caftorei z eufor 
bi).5.ii.fic boc olei 5 
lilio z de nardino mirre z oppo 
eu for B pondus 
.3.11.aggregent oia z fiat emplaftru ex eis 
in latere altero • 
©e tortura. 
f Jt ex duab9rebus ex fpafmo quide in 
una dua? partiu trabete lat9 aliu3 ad 
fe:x fig funt ftricfa cutis frotis m uno late: 
z tefio ei9 m late alto: z paucitas faliue z 
fputi z q6 eger fenfuu ptnrbatione non bet. 
itzt cura ems e ut uaporef cu aceto in quo 
bu llitu e calamtu z ungat ppnmdo CU3 oleo 
iiarcilfmotaut B lilio tepidis z tendat cutis 
frotis ad iferioran liget cu mfiita. fic 
«X mollificatioe:x fig funt mollificatio ptis 
z debilitas motus eius z paucitas tefionis 
cutis z attractio palpebre ad intiora. igt 
cura eius e fic cura palifis cu gargarifmo z 
mafiicatioe tburis z admimfiiatione nucis 
niufcate:x retetio eius iu bore fuo m bac c 
gritudme e magis conuemens. 
©e fiupore. 
f qmdem ex repletione fanguimsjz 
fig funt uebeius rubedo coloris que 
trabit ad nigredine. £t cura ems e fFomia 
z minoratio cibi. (St fit ex buore crudo z 
frigido:x figna funt mollities corpis toti9: 
albedo colons:x grauitas fenfuu. *6t eius 
fic cura paralifis que e ex frigore. 
i&e tremore. 
f quide pp cafum uirtutis pofr egri 
tudine. cura ei9 e additio i cibo z 
fomno z \ reb9 odoriferis. £t fu ex alfrdna 
tione uini. i6t cura ei9 e abolere utnu:z alTi 
ductio fudons i balneo. (] fit ex dnio 
fFatis z debilitate neruo? ♦ (St cura eius e 
cura palifis que efi ex fngore. 
(1 Se fpafmo. 
t 5f ficcitate: z figna ei’ q5 accidit 
P9 uomitu z folbne z labore fupfluum: 
z febre uebemtis caloris, cura eius eft 
difriciFuie?tfi difpofitione:curaf cu introi 
tu tepida alfiduex tunctione pplTiua 
fpondihu z lunctura? cu oleo tepido: z qn5 
fit ut fedeat mfirm’ in oleo tepido z bibat 
lac dulce z daf in potu uinu cu aqua mfta. 
& fit ex bUitate crolfa;x figna ei9 qd acci5 
paulati z cu repFone corpis z apporinoe fi 
gno? repFoms ex fFate. <6t cura ei9 e cura 
palliis ex fFate: z cofert tfhs .ppne fricatio 
eo? corpo? aflidue: z ut fepelliaf m arena 
caFa uf3 ad gulas eo?:aut i cinere caFo:aut 
m furno m quo eft aliquamulu caliditatis: 
aut m domo m qua eft aliqua calefactio. 
Se co:i3a. 
f $t fritate adueniete capiti: z cura 
ei’e ut uaporef cu milio calefacto:auf 
pano calefacto m itroit’ balnei in quo non 
madefiat cap fuu cu aquatz proictat fup cor 
pus fuu z pedes aq$ cFo3 pFim z ugat pedes 
fuos cu fambacmo:x dmulTio uim z 
curfus ejc naxo p fuflfumigatione cu cartis $ 
pdno:aut cu pano aut cn tbure aut cu 
loes. tSt fit ex calefactioe adueniete cap* 
ti ex fole:aut aere anfttio: z figna eius funt 
pruru9 z mordicatio z rubedo i ocuF. & 
cura eius e balneatio t aqua tepida munda 
dulcitx fncco olei uif: cu narib9 z olfatus ca 
pbor z aque ro.z ablcifio curfus q fit ex na 
fo cu fulpbur ifufo i aceto ex quo fiat fuffum* 
gutto z iulTumigef cucapbora.fi boc mo pa 
naf uas uitreu fup prunas z pulueri3ef eam 
pborafup uitreatu z pcipiaf m furno ut at 
trabat fumofitate uemenre ad nares ut n dei 
cedat ad pect9 aut ad pulmone aut ad 
cu emuctione:qr i boc e expulfio nocumti 
tarruab iftis mbris:z uaporet caput cum a 
qua caFa:z attrabat p nares uapore eiu 
multiplicet emuettone z n dormiat fup ceru* 
cex dimittat uti logo fomno. aut cum 
febre:aut abfq3 febre. (St cura eius e qde$ 
cu febre fFomia: dem fumere \ potu aq$ 
cu uioFpdmsz oleo amigdaF. (St cura ei9£ 
e fin febre e cu decoctide yfopi nrioi is:t alm 
natioe ab eis que fut falita z potica z falfa • 
Se obtalmia. v 
f 5t ex multttudie fanguis: z ligna e\ 
funt uebemtia rubedts ocFo? z ma$nl 
tudo inflatiots z multitudo tenliois. & ca 
ra eius e flbmia cepbaF. ex manu oppoflta 
ocFo infirmi :z colFim albu: x diftiUauo i& 
cu lacte z fi fuerit multitudo lippitudls: tnc 
pulms alb9. (St fit ex coFa z figna ei9 fnnt 
q6 funt apoftea:inflatio;tenfio: z 
z curfus lacrima? i mora z aduftio i ocu *0 
z punctura fic puetio acus z fpme. 
ems e foFo uentris cu aqua fructuu z cu de 
cocrione rairobaF.z affiduatione emuUionia 
lactis i eo z effufidis eius i eu z difuilet i & E>iu!. 
mufcillago pfillijM mufcilago femls citonio 
ju:z collina capbo:atu z opiatu: z fi dolo; 
Jlt foitisjx pp:imant pedes ei9 z fricenf z 
manus ei9 z pedes cu ligatura fo;ti. 
5*e? flate:z fig eius funt magnitudo m 
Jlatiois cu pancitate rubedis z multitudine 
bppitudis z lacrima?. i€t cura et9e:fumer 
1 potu j*era diacolloqutidos: z ut ftilletur i 
0cu& mufcillago fenugreci ablutitz pulueri 
3ef puluer cui io p9 duos dies aut tres z It 
fup palpebras aloes z nnrre: z acatie 
z ce:ptes equaf. t£t fit eje mfiarz figna ei9 
mntjntgredo colobis coepis z ei9 ejetenuato 
% illatio pua i oclb z paucitas rubedis z lip 
Paucas. cura ei9 e potare medicina fo| 
Uente mtecjtz introitus balnei z inclinatio 
faPttis fup uapo:e aque calide, fit a fo 
Ie fumo z puluere. «6t cura ei9 e tranqilli 
tes % quieS ut ii mdeat lumen: z oibus q 
eni fpeciebus obtalmie confert balneu5 in 
•luibus ipfa? z ut ri mtueanf lumen • 
S>euulceribus m oculo. 
a Ccidut e,t obtalmia multoties: z fig 
ei9 funt q6 z pulfatio funt uebe 
ualde:z uidet m albedie oculi puetu 
r«befl z augumtu fup ruboae ocft aut i nigre 
eius punctu albu. r6t cura ei9e ftenua 
z loto ueti is cu aqua fructuumtz jucbari z 
collinu altu q5 diflillef i eo cu lacte mulfo 
ad tres dies:fi aute5 colo? non fedetur 
ad tres diestdiflillef i eo mufcillago fe 
nugreci z mufcillago fe.lim:q6 ii dolo; fede 
tl*r z fuerit fup pupilla fames: difhllef i eo 
c°Uiriu alubatucu ergo repleanf curenf cu 
penetratio alefiriz p9 
r,e z pfohdationc eo? fiat curatio 013 
ots que eradicat albugmc:z e% ulcerib9octe' 
e noiaf grado z accidit i palpebris. r6t 
tura eius e:ut decoquanf folia fici: aut fic9 
l’pfe z iraf z fiat cu eis emplaflrum: feluef 
euim fi deus uolue;it. 
S>e albugme in oculo. 
a ]tlia e fubtif incipies z in co;po;ib9 
tenere carnis. r£t cura eins e alafu: 
z * ut pulueri3et farcocolla t octe z 3ucba? 
lurba5et z fpuma maris. i6t alia e crofla z 
I*1 co;pis duris. f£t cura eius e ut igrediaf 
balneu z iclinet cap fup uapoze aque cafe:5 
:de Pullent fpue maris z baurac trito? % 
'Sfcocolle z 3ucbari tbaset z fterco;is mur 
Bes equaFz cu afliduatioe alafu z balnei # 
fcabic ocu!o:um, 
q Z3cda e meipies fubtiY: z iig ei? fant 
q6 e intrifcca ps palpeb;e in ipfa va 
bea z afpitatis pue.z accidit p9 obtalmia z 
ulcera* £t cura eius e collinu rubeihlene -r 
uinde lene t ftemia z uctofario z fote nate 
z ofliduatio balnei» r6t eft fcabies cronica 
crofla:z fig ei9 funt q6 muo;: ps palpebre 
cfi muerfafe ftfis ficui que fciifa e z palpe 
b;a e croffa ualde. t£i cura eius e p9 ftemia 
fricatio cu jucbaro tabarjet: z cu inftrurato 
qd noiaf rofa:z e tTom9 bns cap:qS e ficut 6 
naturis cu quo fncef donec remoneat illa 
afpitas z currat ejc ea fanguis pfim9: deide 
abluat cu aqua que mqcta fit cu aceto pauco 
z difUllef cimmu i eo mafticatu in pano z in 
mane puluerijet puluere cimnordcn curet 
collirio rubeo leni z utridi fi remanfmt e% 
ea rehqe:z utaf fricatioeraut curet cu colfio 
uiridi z rubeo acutis z frtcef fcabies cum 
jucbarotx fi multiplicent cu fale armoiaco 
inbfemeai cimino z amigdaF 
amartstz i effate cu uitello oui z oleo uioF. 
22>e fcbel. 
e St queda qjl ea que e fubtiTn cronica 
z fig ei9 funt q6 ri jubet uifuj pluri 
mu z uides ea cu apiat ocul9 pprebendete? 
pupilla quafi telaa;anea cuuenis rubeis 
puis. i6t cura ei9e collini) rubeil z uiride z 
paflilicu z rofeu z oe alcbol acutu: z ftemia 
z fote uetris z alfiduatio balnei cu uacuitas 
adell z dimilfio uini. rSt e ej: ea queda cro 
m'ca z crotfa:x fig eius funttqo uides illas 
uenas maio:is q?titatis z pibet mfu$ pi 
bitioe maioris qst itatis. t£: cura cir; e coi 
lectio,f. fufpendat cu filis z tu uncino z ici 
dat cu inciflbnordc n curetcu aqua cimim z 
cu puluere citrmo h qodi;:iu3:z fiii colliga 
turreunef colhrio rubeo z uiridi acutis: 
£>e filacb. i.rubedte i palpeb. 
q tdeda e incipies lems:z lignu eius e 
prurit9m pdpeb:is z i lacriir.alib9. 
i£tcura eius e ur pponat m nocte defuper 
albugo oui:z oleu ro.cn acetotaut amigdaF 
amare ptrite cu lacte: z ingrediat m mane 
balneu aut inclinet cap fup aqua calidam z 
fiat caputpurgiu cu ote amigdaftaut empte 
5et cu portulaca z endiuia cu oleo ro. i£t 
eft queda cronica grofTa: z fig et9 funt rube 
do palpeb:a? z inflatio ea? cum pjuritu. 
& cura etus efl flobotonua: uentofano in •ili. 
crure z lemficatio nature cum decoctoc mi 
reb.z pone? fup letes ejcomcatas z adipe 
granati pttitu cu rob z alTiduatio balnei. 
S?e ungula. 
q <[3eda e lenis fufcttFno plurtmu p:oi 
bes Uifuj. (St cura eius e ut curet cu 
colFiO uiridi z bc filico. (St queda que eft 
crolTa z .pbibes uifu$.?6t cura eius e cu 6nu 
datioe.f.fufpendedo cu uncinis z tncidedo * 
Ere refudatione. 
e St mltitudo curfus laci ia?: z fit aut 
PP mcificne ungule. (St cura eius efl 
puluis citnn9:aut fit abfqj incifioe et curfu 
mafiei que effudit ad oribs: aut ep cerebro 
aut e% uems que apparet in tipozibus. Cu 
ra eius e cu medicis ejcficcantibus que pfoi 
tantcereb:uqbusemplalliu fiat ejtiusp9 
euacuatione z lifr cpkftref uene apparetis 
m tipo?ibus:aut eje curiu mafiei etfufe ad o 
culos ep uems z artarijs z neruis: aut eje 
uno eo? ejetra crar.eu capitis. (St cura ei9 
e eleuatio uene aut ai fie z mcifio e z fectio 
fepans ea. (St fi fuerit efFufio ei7 itra erane 
um capitis.n e curatio ei:x pa? fanat: ueru 
tn curat £3 difpofitione defojis. (St cura ei9 
e ut fumat tutbie.j.jc. z fucatio 
ms mirob.citrtni.3.uj.piperis longi.3.ii.fi 
at cum eis alcbocl. 
©e cafu palpeb:s?. 
f Jt aut cu rubedie z co:i ofioe. £t cu 
ra ei9 e cura filacb. $ut fit fin rutedie z fiu 
pruritu. (St cura ei9e ut recipiat nuclei dac 
tilo? adufti ps uatfumi tbur quarta ps uni9 
fpice romae:lapi$ an tcia ptis uni9 z 
fiat eje eis alcbool:* traieat fup palpebras* 
S>e tarfati. 
f 5r Cjc pculfioe adueniente i ocuFrema 
nente talbedie illo? in ueftigio rube 
dis. (St cura eius e in principio flobotomia 
tn cepbafcx lenificatio nate cu ptlF.6 yera: 
aut cu clifteri bono ad folbne: z e melioj qjj 
maf ie:aut cu medicinam caFatfic e decoctio 
fructum* fcamouee z iulep: z ne puemens 
ye ra i bac bo:a:nec pilfe in qbus funt gum 
me z fpea calidetdem diflillet m eo femper 
lac mullam fanguis pulli colubimcude 
colat z fi ergo ift5 fufficit tn: z fi n diflillet i 
eo ai fenicu citrinu fricatu cu aqua co:iadn: 
Z 03 ut fit at fenicu fublimatu ablutum. 
22>e debilitate uifus. 
f Jt quide eje buitate:* fig eius funt q5 
addit p9 comefttone x fomnn x fattctate nau 
featiua .ppne. ffzt cura ei9 e cii pilf. de yc 
rap.x diftillet i ocufaqua feni, x aqua albe 
daroguaut fel caprinn aut collinu d fellib9 
x arfemu acutu x bafilicu:aut fiat ei colliru* 
de farapmo aut cu acoro.aut cu celidonia d 
feru. i£t fit e;cficcirate:x fig ei9 funt qdfa 
fortis cu fames adeft x t meridie x alleuiaf 
cu fomni bora x comeftiois. (S1 cura eius c 
cu unctioe capitis x caputpurgio x fuctone 
olei alicui9 narib9 factari potet uinu cum a 
qua pluria x afliduatio balnei fm fudor:x ef 
fundat m octb ey oleo amigdaf dulcium: * 
mulgeaf i ipfo lac ey mamilla in mane x m 
grediaf i aqua clara x apiat oculos fuos ii* 
ea magna bora. St fit cy lefioe ftomaebi 
abfqj egritudie in ocforx fig eius funt qd u 
efl femp imo fit fortis cu eft fauetas naufea 
tma x deftruif oio m tepore famts.j6t cura 
eius e fludiu adbibitu ftomaebo tribuenda 
tnpotuyerim:deinde tnferam minorem* 
3ucbarum ro.cum maflice. 
&>e pilis muerfis • 
f 5f iftd qd curatio fit ii c pii9 un9: aut 
pili duo ut ictdat x cauf i$et loc9 eoi a 
cu cauf io fubtiluaut acu ignita: aut muifcet 
cu ahjs pifcu fputo aut maftice: x fi fuerint 
pfes curent cu mafione palpebre aut fucN 
one ei9 x cautijcf locus cu acu ignu a U M 
ingrediat acus m aqua fafarmomact. 
©e aqua defeendente in oculo 
q tleda e icipiens: x fignu inceptid# 
ei9eq6paciens uidetf.fia cimicib* 
paruis x pulvi paruo x mafeis cora ocfo cu 
alpicit x fit fife illi a ftoraacbo:ue? ftc eft »*• 
oculo uno alleuiat femp ii efl a ftomaebo* ft 
aut e in utrifqs ocuffimul: alleuiatur tepo*c 
aliquo x agguat alio % difpofitione} fto^3 
cbmn allematioe fua x guediee a ftomaebo 
x fi pupilla e pturbata:quafi ftt in ea fnmuo 
aut nubes:tunc n e e>c ftomaebo. cura\ 
ceptionis aque e potare cocbias x dimidcr 
oes cibos croflTos x umu x uentofa x Pl^cf? 
,pprie:x facere alcobol cu collirio 6 felbb 
aut cu fdle cap:e:aut aqua rute cu ferapJO' 
(fit fit ex egritudie m octbqd ftmilee aque 
defeendeti m oailo:x df alemmari: x e pu* 
natu m tunicis oculi croflum. i6tcuraei 5 
ut infirm9 fedeat fup fede fefiione recta x C0 
moueat caput fuu commotione forti: donec 
mamfefte mdeatur pus ad iuferiora defcefl ©I ut* 
diffra quide int bacegritudine z a 
qua defcedente i oculu e q6 cu aqua defcedit 
cu iuftfo eleuaf ufqj quo defcedit ad iferio 
ra multottes:z pus no eleuaf oio pp crofli 
tudmem fua. t queda e que e confirma 
ftgna ei7 funt qd p;obibj uifu3 z ui det 
Pupilla cii afptcif opilata:x bet fpes ples 
fila que ex ea curat cu inftro e que cu ad 
'Picif uidef clara:z cum p;emtsea pollice 
tUo dilataf :&n redit z aggregat nigra aut 
7 illa quen mouet z que incidit cu pmiftx n 
e facit aggregatio ei7 no cnraf cum inftro. 
ebe panno. 
f $tex bmditate crofla coturbate ocu 
lu.z purgatio cu j*erap:e eius cura:z 
Sargarifm7 z fternutatiotdem fiat alcobol 
cu coitio de fellibus z cu aliquo eo? que di 
frm’ in capto defcefionis aque.*6t cofert ei 
P*sp;ie lon.pipis melt: an fi 
at cu eio alcoboltaut fiat alcobol cu# eo q6 
cu;rit ex epate xremo affato. s 
©ealumfar. 
i Ifttenfto almtifar e difpfio lumis pp 
dilatatione pupilletx fit aut ex bumt 
<3ttate:aut eje ficcitatetz illa que e e% ficcita 
ietfit paulati.i£t que e ex buitate fit i uelo 
c*o;i tpe cp illa. £t fit ex pcuflione fupue 
\ ocnlo:z tu ii timeas ea:qm redit:z fi 
gnuei7e dilatatiopupille.fStcura ci7eut 
lurnant fabe cu aqua folio? falicis z terant 
* fiat ex eis emptm. *6t fit pp dolo;e ca 
PUis uebemete:z lignti ei‘?e q6 pupilla ut 
dilatata ultra quatuate q$ babebat z m 
curatione ei7 opt qd fuccunaf cu eleuatioe 
artarie lacrimat: z fi no cbplet alcifarix cu 
impletur non eft ei cura. 
iS>e gabar in oculo, i.fiftula accidente t 
lacrimali. 
f e* buitate cu;rete ex lacrimali. 
*6t cura ei7 e ut exprimat zdiftillefi 
ca de coitio algurad dicto in almanfo:e z i 
0ntidotano:x dixi ipfum in lib;o que medi 
cos iicop;ebedit tres gutte in lacrimali: z 
Ppnaf inter una diftillatione x alia tps bo 
yo x do;mtat fitr tribus bo;isdein abluat 
*acrimale m mane:x iteret fup ipfum cura 
Per ebdomadam unam ufque quo fiat ita 
ot eCp;imatur x non egrediatur ex ea aliqd 
feinanet.n.ficca p mefes aliquos :x fi fuffi 
eft bn eft ft non curetur cum cauterio. 
&>epedtcutin oculo. 
c t3ra eo?um cfl folutio cum eocbits 
a: gargartfrmf cu fi. ace. z fmapt z mu 
dificatio palpebra? p7 illud e;: eis z ablu 
tio poft illud cu aqua falfataut cuaqua alu 
minis confectio epitbimatis ad pediculos 
*&.llafifagrie terantu: z conficiant cu mei 
le z Uniat ex eo z eft fanum, 
tbe o;deolo. 
e St apoftema longum’ egrediens 
mpalpeb2i9. curatio eius eft 
ut limatur in pnncipio fui cum aloe z licio 
dein uapo:cf fupponendo poft illud cu cera 
calida z alba. 
S>edolo;ctn aure. 
f CX repletide % multitudine fangui 
nis z Cigna eius funt rubedo faciei z 
gran/tas capuis z frontis cu p;otcttfefu 
p facie fua:z uebeifitia pulfationi9.t6t cura 
ei7 eft ftobotomia cephalice :z fumatur p7 
illud.j.olei rofatux acett.j. S>z bulliat do 
nec minuatur acetum z diftilletur ex eo te 
pidum in auzem aliquotiens z minuat ex 
cibo:z dimittat uinum z liniatur natura cu 
aqua fructuu. *St fit ab etfufione materiei 
mo;dicantts ab interiori parte auris: aut 
exterius :aut ex aqua intrante in eam: ex 
aqua balnearum quarum utrtus eft uirtus 
medicinarum. <6t cura eius eft diftilletio 
olei tamdiu donec impleat eam : z dbugi 
nis oui z lactis mulieristomnia ifta funt ui 
uatma cum fumuntur tepida. i6t fit ex 
botbo;: aut apoftemate egrediente finnli 
furculo in concauitatez eft uebementio* 
dolo; auris z maioris timosis: z eft cum 
eo feb;is:zfigna eius funt uebementia pnl 
fationie z inflammatio faciei. /6t cura 
eius ftobotomia cepbahce z multitudo er 
tractiois fanguinis-.x ut effundatur in ea ii 
lud q6f dicimus ufque ad tres dies. I0mod 
fi dolo* fo;no: fiat z peruemat eger ad ali 
enationem opponet ut diffoluatur kerat 
opii in lacte mulfo z diftilletur in ea cum 
aliquofoleo tepido k quandoque confert 
ei et reliquis dolonbus auris z mulgea 
tur m ea lac z effundatur in ea uiabus plu 
nbus z poft tercium diem diftilletur m ea 
mufcillago fenugreci z; mufcillago feminis 
lini z mufcillago.fe.almam que lam funt m 
fufe iii lacte donec /edetur dolo; z cu;rat *'Ll 
fames. t£t fit eje frigoze z uctofroadue 
mete ei9 cura e balneu z uapo:atio 
cum miliis aut cu pano calefacto:* ut diflil 
letur in ea ofm m quo bullita funt ruta :aut 
cepa : aut aliqd oleo? cafo?:fic ofm amig 
dafama? *ofm nardmu:anetinu: camomil 
linfuaut ariftologia:aut elfus niger:* eb:o 
ce calide. Ct fu ex uetofitate crolfa:* fig 
eius funt uebemetia tefioms * mlhtudo fo 
nit9 cu leuitatc cura ei9 e ut di 
ftiHet in ea oleu i quo decocta fuit ruta a.£« 
i.olei dirupanf in ea caftof.3.u.eufozbtl.3* 
i.* diflillef i ea oleu teptdu aliquoties:* mi 
noref cib9* mioref naufeatiua fatietas * ca 
ro.*6t fit ex paruis aialib9igredietib9 i ea * 
fignu ei9 e qd fentit tfirm9deabulatione que 
qn5cdmouec:qnq3fedaf./6tcura eius e ut 
diilillef m ea aqua \ qua dilfoluta fit aloes 
* fucus folio? capparis aut fuc9 abfmtbij 
aut acetu fo:te * fit totu calefactu. Cum er 
go fedaf dolo: * remanet grauitas:fac eum 
ilei nutare cucodifi* retine ambas nares 
* iam infufum fit ante illud ofm tepidu. tSt 
fimifr e cura uermis i aure:* fignfi uermis 
e qdfentif ambulatio lems fimifpmotioni. 
t fit ex cafu grauuaut lapidis m aure. 
*St cura ei9 e ut fumat teta* inuoluaf fup 
ea lana aut cotu * inuoluaf gnma litij.i.ter 
bcuna:aut uifco * imittaf tn aure * extraba 
turres que cectdittcuqjn egredif fiat lier 
nutatio cu condifi * teneanf ambe nares z 
os. &t fit ex aqua cata intrante in ea: * 
fignu ei9 e qd comouef p9 itroitu balnei.*6t 
cura et9 e ut Iffundaf \ ea lac.i£t fit ex aqua 
intrante in ea:* fignu ei9 e qd comouef p9 
natatione a itroitu balnei duob9 uf trib9 die 
bus:* cura ei9 e ut effundat tn ea aqua do 
nec ipleaf deinde couertaf uelocif ad latus 
altud fiat illud multoties:dein diflillenf in 
ea olei ro.cafi due gutte aut tres:* ft fedef 
doloz bene:* fi r,o fumaf canula de aneto * 
inuoluaf fup ipfam cotu:* acedaf i ea ignis 
* ponatur inferio: ps canule in aure * im 
pleaf circuit9eius coto uebemen? :* fiat tl 
lud in ea toties donec fenttat infirrn9 qd no 
remafit i ea aliqd qd egrediaf:dem diflille 
tur in ea aliqd ofm tepidu * cofert i pftbus 
dolo:ib9 auris in pftbus difpdnib9 ut fuma 
tur flos uiolTiccus cotritus z camomilla et 
farina o:dei:altea * coficiaf cu aqua * oleo 
fifamino * emplaflref cu eo ps dolous tota 
faciei x capitis z fit caftn:? pmutef qn infri 
gidaf. g£t confert ei oiotut diftilletur in 
ea adeps gallme aliquoties tepefact’ x mt 
noref cib’ z dimittat uinu. j£t fit a pcuf 
fione aut cafu q fu cu obuiatione x egredif 
er aure fanguis«i£t cura ei’ e ut fumanf re 
nes tauri z aliqd er adipe eo? z faliantur 
z affenf aliquatulthz diflillet id qS egredif 
ejc aqua dn e tepidu in auretaut teraf opiu$ 
z ferueat cu oleo ro.z diflillet in ea t q6 fi 
dolo: ejcfius fuerit a pcuffione diffoluatur 
minutu tbus cu lacte p’ cotrictione fua z di 
ftillef m aure. *6t fit er uulnerib’ in au? 
z cofeit ei cu no e cronicu ut fubtiltef aliqd 
er ungueto albo cu oleo ro.t mittatur in ea 
fup tenta . Cu cut e cronicurfumaf aloes x 
mure z farcocolle z fanguinis draconis z 
olibant ptes cquales z imittaf licimu i me! 
le z inuoluaf m boc medicamine z mittatur 
tn aure q6 fi fuerit logmquu j>fundu3:difTol 
uatu: boc'medicame cu aqua mellis z elfun 
datur in ea.Si at antiquu fuerit ualde fco 
ria fe:ri tfundatur t aceto uno mefe aut pl* 
z e meli’ z diltilletur in aure er ea de qua 
cu:rit bumo: antiqu’ multu.*6t qriq? fit er 
bumcctatioe in aure abfqj pns.iSt cura ei* 
e ut difhllef m ea acetu in quo bullita fint 
folia mi:ti :aut decoctio abfuubij tepida • 
*€t quandoqj egreduu: fanguis er aure 
abfque percuflione z ulcere p:opter quod 
natura erpellit ipfumtz quandoq3 congela 
tur z opilat locum auditus. cura eia* 
ell ut dtfhlletur in ea fucus po:ri permtf 
tus cum acetoraut fucus granati eliiati cuj 
acetofi fuerit longinquus p:ofundu*: 
diffoluantur buius medicine in aqua melli* 
in quo funt mei z farcocolle z fundatur t e* 
z fi fuerit antiquum ualde:fume fco:ia? 
ri: z infunde eam in aceto menfe uno aut 
plus :quomam erit melius: zt fit acetum 
aput te :z effundatur er eo i aurem er qufl 
egreditur bumiditastz qnq3 feruet fcoria 
ferri tn aceto z admimfiratur. 
J5?e fomtu z tinnitu, 
f 5* eX repletione capitis : z ffgn? 
eius funt quod accidit poli facietate 
naufeatiua z multitudine uini z fomnu pon 
cura ei’e potus yerep diacolloqu 
tidos t balneum m teuimo z ut diftilletur 
in aurem quedaj que dirimus m dolo:e au 
ris frigido:z fumantur calamentu z fanfue7 £>iui. 
2 camonnlla x fida fingulariter aut coiucti 
? bulliat in curcuma x ponaf auris fup eaj 
*ta ut ingrediatur uapo* eius in ea. f£t 
fit ex debilitate auditus. cura eius e 
ut difltlletur in auiem acetu3 m quo bullitu 
ofl abfmtbiu. <6t fit ex leuitate capitis x 
■ubtihtate fenfus audit9:x fignu c q6 fit fo* 
fis fni uacuitate x fame. /61 cura ei9 e ut di 
fiOlet mea olm ro.decoctu fotti umo x fi fuf 
fictt bn e fi no diflillef t ea tufucb opijtxfunt 
T90 grana.x.S.epii aut tertia pars.3.aque 
fiOqutaim.afolei. 
&e taras.i.furditate. 
9 Zdado cu ea nafcif n e ei cura :x fit 
p9 birfen x illa que ex ea alleutatur 
Ppulati curaf.i£t cura eius e ut foluaf eger 
cu cocbtts x ycrap:x diflillef in aurem ofm 
ama? x oftn coflinutaut ofm i quo 
mfruptu e caflo2cu:x fiat eius cu 
Uapoje calameri x reliqua? re? quas dixi 
Millia aut que n alleuiaf ex quo accidit cu 
fatione no bet. fSt fit ex. carne addita na 
la i aure. t£t cura ei9 e:ut fumaf fex utni 
't cabe cofecta cu aqua cinens x ita ut fiat 
ficut mei x liniat ex ea lana x tntromittaf 
Jpeaculana. i6tfitautex ap9ate frigi 
fo:de:aut netofitate crofla ffa aut fu 
PRuitate ffa crofla z cpt ut afptctat m fole. 
dem extrabaf fo:des aut cu mflro: aut teta 
9ut effundaf oVm tepid in nocte x ingrediaf 
Jn mane balneu x ponat aurefua tn mane 
,UP fartagine cafam donec cu:rat fojdes cu 
cofert ei ut effundaf 'i ea acetu umi 
baurac x dimittat i mane bora unardetn 
Effundaf x ifetur multottes:6in effundaf in 
oleu calefactu x dozmiat fup ipfum 
dnataut bozts duab9:deifi ponaf aquacalt 
da in aqua amilt x ponaf au*is fup fiftulaj 
aque amifuta ut ad ipfa$ ingrediaf uapoj 
* cu:rat fo:des. t fit ataras ex frigor 
aduentete aurt. <6t cura ei9 e ofa calefac 
ta cu bis que dixim9. t£t fit ex ficcitate i 
«iirejqf opt ut diffillef in ea ofm tepidu ali 
duoties dein ingrediaf balneu x ffernutet 
condifi x teneat nafum:egrediemr enim 
,l#us uoluerit. 
fluxu fanguinis narium, 
f 'Jt pp crifim z figna ei9 funt q5 fit p’ 
aliqj feb:iu acuta?:x n opt ut reffrin 
?a* nffi fupfluat.&(cura ei9 e cu fupflutt po 
ltl° «etofa? fug uentre cu fuctione uebeme 
ti fine incifione fup fatue dejctru fi fluxus i 
ex dextro:aut fup ftniflmffi fiux9 fangumis 
e ex fimflrotx effufio aque frigide ualde fup 
cap:x pflrictio utroruqj ad iterio? x ambo 
ru tefliculo? x ingumu ambo?:x fumere in 
potu aqua ualde infrigidatd. /6t fit fine 
febreppacuitatefanguis q egredifcx cie 
x figna ei’ I'unt:q6 aduenit paulati x e uebe 
mettsfubtilitaus.KJccuiaei9 effata ex la 
tere ex quo egredif fanguis ex narib9:x fi h 
aliud aliquid apponat uetofe fine 
icifione fub xpocodrus lateris ex quo egre 
dif faguis ex nai ib9:x fi futuat bene x fi no 
flringat extrema:x utanf potu aque fre cu$ 
mue:x lactis acetofi mfrigidati x diflillef 
tn nafo altqd capbe diffolute 111 aqua albe 
darogitaut itifufflef t eo galle x puluw mo 
lendimtx ohbanu x aloes x fanguis draco* 
x alume coiunctim aut finglbx infundatur 
liciniu in albumine ouitx muoluaf i boc me 
dicamine x intromittat i nafujtx fumat t po 
tu aqua o:dei x mufcillagine pfillu x aquaj 
cotiadri btmridiipa? tn ex ea.f.quatitatem 
oia que cogelat fanguine fi lupftuit x I 
frigidat eu:x cofert ei introit9 tn aqua fram 
x multoties fit bm9moi fluxus fang.p9 uart 
olas. i6t fit pp multitudine fanguis t coi 
potetqr rupunf uene x artarie que fub cere 
bao funt:x e difftcif fotfitan tn quo n ualjcii 
ra:x figna ei9funt:qd fit p9dobie capitis 
uebemete rubedo i facte x ocufdnans: x p 
cipue q multu utif uino:x miotat extraaio 
ne fanguis xuenit cu ipetu ucbenmtx qn5 p 
fert t eo ut diflillef i nafo aqua muis:x qnj 
fit cappurgtu cu aceto i quo diffclut9 e flos 
erisrx abfcmdif p9q?deeo egredif pfimx 
fupuenitfincopis infirmo: an illud ro:z 
extimo q6 ille i quo bec cura ujeex ruptu 
ra uena? non artariarum. 
S>e ulceribus in nafo. 
p )i nrimu q6 i nafo accidit ex ulcerib’ 
funt comcestx pfert eis mugere bo 
tboz x afliduario ore cu oleo ro.aut olei ro. 
tm aut oft amigdafccu cera xadipis gallina 
ru:x ut odotaret uapo:e aque:q6 fi 1II6 n ua 
leat adbibeaf unguentum de cerufa. 
£>e fiflula x polippo in nafo. 
q Idandoquci nafeitur in nafo caro 
mala oppilans locum anbehtus et 
implens canna nafi ita ut uideatur m tpfo 
croOrnes exteri9 cura eius e ut intromif *‘L\. 
tatur licinium tnuolutum in unguento ui 
ridt facto cum flore eris tadiu donec confu 
mat ea:aut euellaf cu filo:fi fuerit res eius * 
crofiatx e ut fumat filii de pilis: x fiat fuper 
ipfum nodi duo aut tres x intromittat i na 
fo cu radio de plnbo pparato adidx extra 
batur ex palato dein moueaf motu ferre ti 
diu donec euacuef illa caro tota:dein cu un 
gueio uiridi curet tadiu donec dilatet anbe 
Ut9 x cofumat illa caro.deiii curet cu ungue 
to de cerufa x eis que cofer fiftuf: c ut.*#. 
mi:re rubee x alumis ana.34. corticis coi 
loqntide tertia.5. baurac rubei. fexta;5.x in 
fundat cotu in aceto fo:ti x iuoluat m medi 
camine x intromittat i nafu3:aut fumat mir 
re x ufnen fullonii an x pparent f m artem 
primam. 
©e alcafem * 
f pp opilatione in meatib’ nafi: z 
ei9 fignu e anbelit9 x 1U6 fit 
aut pp carne natam: aut pp uetofitate crof 
fam:x nos qde ia dixim9 cura carnis nate. 
Signa vo uetofitatis croflfe e qn nares ape 
riunt x egredit uetofitas ex eis unpetuofe 
x uebemeter c* latere uno. 161 cura eius 
e fofo uetris cu cocbijs x yera diacollognti 
dos:x iclinatio capis fup uapore camomil 
k x fanfuci x fceba.x fternutatio cum cafto 
reo x pipe x codifi x afliduatio odoradi fan 
fucu x fiftmbnu x calametu. £t fit ex opi 
latione colato:ij:x fignu ei9e q6 meat9 funt 
opilati x no egrediunt ex narib9 fupfluita 
tes. /6t cura ei9 e ut terat nigella donec 
fiat ficut pfins x diflbluat i oleo antiquo x 
fternutet cu eo infirm9 cii diftillattonib9 fac 
tis: c:e ei9 pleno aqua:x peipiaf ut attra 
bat anbelit9 ualde cu reclinat caput iuu ad 
po(ierio:a quato plus poterit faciat id tri 
bus dieb9 x fi fenferit adnftione fugat nari 
bus:p9 illud oleu ro ,x cofert poft illud ut 
narib9 fugat pulpa collogntt$:aut elfln:aut 
fiat ei caputpurgiii cii uria cameli fmgfiter 
x coiunctij. i6t fit pp alfatione copfonts 
fre x male i meatib9 cereb:i g uemut ad na 
fum:x e alcafen uera x alcafen cromca x 02 
ta cu ea curatione no bettz figna antiquita 
tio funt q6 oculus cu ea e ptu:bat9: x qnq$ 
olfacit de odo:ib9 quofda abfqj alijs. funt 
et quida eojf q fentiunt fetoze x ii fentiut bo 
nu odo:e:x funt qda qui ecouerfo. fili9 aut 
que no e o:ta cu eo:03 antiqua cura e foip 
tio cu fonttndie x afliduatio odo:adi ruta % 
fimilia: z fiat caputpurgiu ei qui «5 fentit 
fetore cu ipfa ruta:x cu cafto:eo ei q n feu 
tit odo:e bonum z cu ferapuio z fimilibus. 
£>e feto:e in nafo. 
f 5t ejc pufiulis aut ulcenb9: z ia dix» 
mus cura eiu9. i6t fit, qnqj ex ua 
po:e putrido in fupremo;palato. cura 
eiue eft ut narib9 fugat umu odoriferu z fuf 
fletur in nafo calamus aromatic9x rofa ne» 
rin z ciperi z fpica nardi fmgularif:aut co 
iunctim z ex eis que conferunt ad illud mi 
rabifr eft ut fumat ex trocifcis andaracbita 
qui ponunt in tyriacba x diflbluat ex eia 
alqd cu uitio boni odo:is:x dtftillef in nafo 
multotiestqm fanattx opt ut p:ecedat exfic 
catio capitis z cofoaatio eius poftqj eua 
cuatur co:pus totum x caput, 
&>e dolore in denttbus • 
f 5r aut cu apoflemate gingme :aut f» 
ne ap9ate gmgiueix ille qui fit cum 
up9ate gtngtue fit pp acuitates fangutnis 
x dolo:e ei9 cui coicant dentes: x figna ei1 
fuut rubedo xiflatiox reges ab aqua fra* 
*£t cura ei9 e ffcia cepbaftx uetafatio z & 
fio alictcnebc x retctio aque fre i o:e z ace 
ti uno die z aque ro.una die x qn illud per 
trafit duob9 dieb9 aut trib9opt q6 teneat n* 
o:e ofm ro.in oi.f.cu ia difloluta e. 3. i.ma 
lhc:x fi e fin ap9ate tuc ipfe fit ex fritate aut 
ex buonb9 fris ei9 cura e ut tene 
atur i radice 6.uij.fpeb9:aut pip co 
fectu cu alcbitra x teneat in ore fuo acetu i 
quo decocta e pulpa collognti6:a decoquat 
folio? mirti manipfe un9 x co;tic ligni p» 
ni manipul9.i.x fanguis dra.x fumac x tria 
gna ah) x bullat i aceto x teneant i ore du 
e ca lidutaut buliat l aceto co:tex radie cap 
pansta fpoliu f pctis:q6 fi dolo: fortia fi 
at fuflfumigcf des traiectorio cu fcmie luft3 
mi nigri x ftorace:6 gb9facte fint fimihtudi 
nes auellana? fimiles cicerirx teneat i e# 
©lea calefactu i quo decocte fint radices af 
tee x camoillara cofiriaf codifi cotritu cu uj 
% no x ponatnr fuper dentemrquoniam eft uj 
timum tn remouendo dolore cu eft a fr 
x uapo:etur de fo:is cum aqua calefacta» 
qua decocta eft camomilla: z ftrmgat der» 
. te rem calidam roultotiens donec caler» 
at x rubeat caro x emplaftretur madibuie 
ct diftilletur in aurem illius lateris oleum J&iui* 
fanibacimi3:aut keiri. 
°kt olm decimis: aut ofm i quo decocta etl 
£cpa:aut oFm i quo diruptu e cadof :aut eu 
°<oraut opi£ di uebemetia e doloris z e ti 
ergo fedat bii fi no didillet in 
* que ei nullo late quatitas Ictis opii:z 
dua? lentus cador .Si at no fedat igniat fer 
ru lubtile z intromittat in dece m cocauita 
te fiduie enee q6 fi des fuerit corrofus tm 
m eo codifuaut pip cofectu cu alkitra 
aJ?r boc medicame qm e .cador * 
aiamfetida:fiorace:opul:pip:3Ucba?.fe.iuf 
duictm % mura terant z coficianf cu meile 
aat alkitra cedri z aimmdref ita ut fricetur 
,cu co radix dentis z impleat corrofus:z me 
cura e corrofi eradicatio e aut fumantur 
pipis pres tresreuforb .ps unaz impleat 
gets:aut impleat cu afa fetida z pipe pti 
9:z detes nigri curant cueis cu$ 
7? carat corrofus. ifl&edicamen eradi 
detes cofringes:fumaf farina frumenti 
COiiciaf cu lacte lacticinifzinutfcef ei:z po 
naf m circuitu eius folia uolubilistcofrigit 
*1J‘ipm. £IEbedicame eradicas detee.>>. 
c°2tices mori:piretru:cortic radicis cappa 
ri3:cortices afebram:arfemcu citrinutteraf 
aceto ultime fortitudinis trib9dieb9 oi 
r? bora una p refiduu diei dimittat ifufa i 
dem madot i circuitu detis z liniat cu 
r° *n die aliquoties donec inuemaf mollifi 
at’ dein eradicct.*6t ex ets que dar faciut 
02roiionc: dcuu e: ut ipleatur galla z madi 
dringetes 
aufhe ro:galle:cipi:fumac ana parte una3* 
ps.S.z limat fup gingma ut adbe 
_at. adi inges 
pmlsfpuniamaris :teda citrino? 
ali z e alumetz alafanoia ptrita aggreget 
fricent cu eis dentcs:z caueat a carne z 
naafeatiua facietatem. Sbe congelande 
Radicet portulaca:z amigdal* fcorticate: a 
cera:z cofert deti q dolet cu aduemt ei res 
fra ut dringat fup pane cafm:aut fup uiteliu 
°ui elixati cafi multoties donec lacrimetur 
ex uebemetia cafitatis ei9:aut teneat 
1,1 ere oleum calefactum, 
concauationc z corrofione gingiue. 
* ?t ex fapfluitate putrefacta defceden 
r . ex capite z corrup gmgiuas. §Con 
ctl° nsedicamis ualetis ad illud .fy .arfe 
Cl tu»'? curi.galla? calcis:alumis iameni 
an teratur cu aceto mni p aliquot dies z m 
forment troctlci z cu necc fuerit terat un9 z 
fumat de eo fejta.3.1.? fricef cu gmgtuatT 
dimtttaf una bo:a:z teneat p9 iHad m 0ze 
otm ro.fiat ilfu tadiu donec remoueaf putre 
do:z pulucri3 ef defup illud td q6 facit nafci 
carne z indurat ea: z illud id q6 e ut«*S».o!| 
bam :aloes farcocolle z fangutnis dra.ana 
terantur z pulueri3etur in eis* 
©e fetoze bons. 
p 'ilurimu fit ey caFitate ftomacbi: z fi 
gnu ei9 e q6 allemaf cu fumitur ab9. 
£t cura eius eft uqbibat mfuflionem 
crifomilo? ficco? i matuttnisraut comedat 
ejc umstaut ejc plicis z bibat fauic cu 3ucba 
ro aut comedat citrolos aut cucumeres i ie 
mniox fefhnet fucowrer cu ftt 
ejc fFe corrupto i ftomaebo: z fignu ei9 e q6 e 
fp z n fedat cu comeflioe mfi pa?. St cura 
ei9 e potare yera multoties z uoitustdem ac 
ceptio 3W3iB.?diti z afilduatiotrifere mino 
ris. St fu a dete i ore z fit ejc putrefac 
tioe m cute oris z meri z ptib9 ei9 z coferut 
ei pilFe ifte.*6e* cortic cttrt.fpice nardi: ga 
riof.gallietjciloaloestcrudi an.5.t.mufci:ke 
rabe.uformtur pilFe cu aqua malo? zurao 
aromatico z teneatur i ozc.uSft 1H6 elecfm 
ualde «3 fetori oris qeey fFe z buorib9 pu 
tndis.lfc.ejctremitatu muti buidc ptes.iiu 
embli co?:z cipi fpice:cortic citmfqwm ma 
fttcrgallie muf.gariof.an pte.i.cofiaatur cu 
palfis enucleatis z fiat ey eis pilfe fimiics 
auellane aut nucibus. 
(J £>e alcola.t.botbo* z puls pnfluF i orc. 
f & calidttate z rubedine m ore:x 
cofert ei fFomia z uentofatio fub meto 
z curatur boc medicamme.T&.fpodmm ro. 
coriandru ficcum: fumac lentes ejccortica 
tas fe.portuF.fene de metbaralcannam eoa 
teratur z teneatur cum pauca capbora in 
ore z colluatur poli id cum aqua ro. z ace 
to. #] istejeflegmate putrefacto fu:x et9 
fignu e albedo in ore z cofert ei ut frteetur 
cu melleti attramcro:aut_fncetur cu sueba 
ro tabarset z colluatur cu ittlep z teneatur 
i ore mcmite z mirob.citn: z piretru.fi St 
fit ejc putredtne z corruptione:-! confert ei 
boc medicame. iRecipe arfenicucaleis :alu 
nrints:galla?:ftoris eris an terantur ergo 
cura aceto forti ebdomada una: z fiant ejc 
eis trocifci z cum necellitas fuerit fucetur .2Lu 
locus putridus cu fexta.3.1.1 dimitta! bora 
una magna:deinde inungatur cu oleo ro. 
£>e cafa uue. 
f rubedinisrzca 
liduatis z cofert ei ffomia z gargifm9 
cu aceto z aqua ro.i ut palato apponat ro 
fe ifanda.i balauft.z caplie pa? z ap.pjcle£ 
uue cu cocleari z copairna! fup ca copflione 
fubtili z icime! ad fupioza oris. £t aliqn n 
e cu ea rubo::i e decimis ad albedme con 
fert ei gargarifm9 cu mitti z fir.ace. 1 fwa 
pui cofert ei lal armoniac9 z fricef cu gal 
ia z fale armeniaco z fale z alumine: z qn 
fubtiliatur radix eius z non ert uebemetia 
rubedinis mcidatuni gargari3et poli tnci 
fione3 eius cu aceto z aqua ro .aut cu aqua 
m qua decocta funt folia rofe. 
©e egritudimbus lingne. 
f Snt aut ap9a accides ei.fpafm’ a fif 
fura:d ulcera a guitas:aut ranula aut 
abreuiatto ligamtuaut magnitudo ligue aut 
rubedo z iflatio.ap9ati qde cafo cofert ffota 
cepbaF:dein uetofutto fub meto z 
tio cu aqua z acetotdeinde oia que cofer al 
cola z fmaebie que e cu caltditate f m q6 di 
cem9.S3 illi que e fine caliduate cu mftmi 
dme curfus faiiue cofei iit que dijam9 i aleo 
la cu qua no e rubo: z cantas z que dicem9 
i fmacbia flatica. fifluras aut cofert 
pfilliu cu 3Ucbaroti potare aqua o:dei z ci 
bari pedib9 coctis z fricare ipfa5 cu fpuma 
que egredi! ex maluis cu icidunf z fricatur 
ad iutce z tenere o:e. ulce? 
cura filis e curationi alcola. Spafmt at 
q e i radice ei9 ftgnu e q5 ab:euiaf ligua z t 
croflaf. Cura e gargarl3atio cd olb 6 ane 
to z oleo camomillinoti linire ceruice cum 
aqua caranunger cap cu oleo g 
uitas q6 ligue e cy. eis que accidut p9birfen 
z fi fuerit antiqua no fana! z no antique co 
fert ut ff ice! fubt9 cu falgema z fale armoia 
co z oia que faciut cu:rere faliua ejc ea:i fi 
fuerit incipies fieri cromca z fuerit fenfus 
comrbati z mot9 graues cuea cofe:t et cura 
palifis fre. fit pp ab:euiatione ligani 
ti z opt ut icida! illud ligamtu z pona! fup 
ipra attrametu tritu:z ftgnuei9 e q6 e adbe 
res cu extremitate ligue equafr. • itzl fit pp 
ranula lubca:qf opt ut fmda! z extraba! fi 
fuerit magna z fuerit pua frice! cu medica 
mie aufto q6 e ad ginguia fanguinoleta.ma 
gnitudo aut ligue ut no capfa! ligua tn o:c* 
5it ex multitudine buitatu que ibibut ea: 
z tigna ei9 funt «prectio ei’ extra z retentio 
fputi i ea.0pt ut fricef cu cepe:aut cu ace 
tofitatecuri:autftfib9 ambo? adeo donec 
cu:rat faliua ex ea qm ipfa flectet .Si erga 
futfiat bene:-! Ii no frtce! cu fale armoniaco 
z.£xqde dixit q6 magnitudo ligue fit ex ac 
tofitate uapofa implete ipfa3 % inflate. 
cura ei9 e euacuano cu medicina folutiua fij 
funt pilfe cocbie z potio re? refi igidantu* 
fuper ipfam lingua z gargarijado cu aqum 
infrigidantibus et z dilferetia inter apoftea 
molle tTaticu z mter inflatione a uetofttate 
uapofate q6 inflatio non flectitur cu p:etifl 
tur fup ipfam digitis z flegmaticu flecti!. 
4 tbe fmancbia. 
f Jt ejc multitudine fanguinis fine mali 
tia in ipfo z ftgna ei9funt rubo? faciei 
z oculo? z tcfio co:pia toti9 z anceflio ciba 
ru generatiu fangumer-z multa repfo eo?'i! 
cut funt lac:dactili:uinu caro.i cura ei9 efl 
ffomia cepbafcdein gargarizatio cu aceto * 
equa z fif.aceto.de jucbaro z i ob pome? 
acetofo?:rob de moris z aqua granatorum 
acetofo:um Z tnfufione fumaebz folutio 
ture cu aqua ffuauurn ut p:uno;ii3 z tama 
rmdi:z caflie. f.teraniabim-z garganfmim 
CU3 rob de nucibus z aqua coriandri bumi 
di uli]3 ad tres dies:? p9 tres dtes gargari 
3et cum lacte dulci m quo diflbluta funt ntf 
dulla calT.f. z fi tuuatur p boc bene :z fi n° 
ponatur in omni Ub.aque ftcuuni decocta? 
.?.i.bauracb z mirte.3.u'. diflclute cum de 
coctione:fenugrect:x dacttlo:um z emp&* 
guttu: exterius: ficut e eius Circuit9 cu reb9 
trabetib9 ut attrabatur medicina. ad efi°. 
raiafliduefidqm dilatat guttum fi 
oi fit res coftringatur gnttur ualde tuc uifm 
fletur in guttnr ejc boc 
alcbaF mel.fe.rapbant:a(Te fettde:bauracb; 
armem:mi:re falis a:monicci ana 
ruer:fi uts aut coniuncttm z tere ftcut aico 
bolrz fuffla m guttum ft locus deglnficndi 
flringttur tpone fuper cerutcem uentofam 
majcimamtquoniam deglimet z aperiemr 
dum permanebit nentofa fuper ipfum et 
da ei ad potandum aquam ozdei: dem 
de reitera uentofam: z fi due uene cinc 
funt fub lingua fuerint plene: flobotoma 
bis eas poli, flobctomiam cepbalice :A .©tui. 
o appareat apoftema i gutture interi’ fcal 
ipfu3 p9 rfonria. r£t fit ex cofa ni, 
bgnu ei9 e q6 no e cu eade uebemetia pfo 
z incedio z caloze q e confanguinea 
*■ «unt fit is z iflatio z dolo* fo*tio*. Cu 
eiUQ e p’ flbmia gargarizatio cu eis que 
ai^im9:z lumes i potu aqua o*dei cu mufcil 
Jagine pfilhi z aqua melonis indii-z alTidua 
10 £ t£t ex ffe fit:z fig eius 
Unt faliue z paucitas do 
oziq cq coftrictione loci deglutiedin pauci 
0s rubedinis faciei. x£t cura eius e fi 
nnrm’(uerit ftrictus:ut cito fuccurras folue 
8lPm cu coebus z chfterijado ipfu5 clifte 
. C0fiB dictis i apoplexia:z fac eu garga 
l3are cu teipit egritudo cufirupo ace .md 
j ,I0:aut cu murt nabaton:aut cu aqua melf 
CUI’ hb.pofita e.£.i.finapis:aut cu firupo 
r.ce:x aqua rafaiu exp:efli:z cu decoctione 
cuu z baurac z fufflef tn guttur z bauracb 
0ua fetida z fal armoniac9 »(Y Ct qfiq3 
poft pcuRtone in collo.ftj cura eius 
e'‘Otnia:x reliqua que dixim9 i fmaebia fan 
6’0inea:qd fi copdmanf fpddiles colli z co 
fJri0Sat guttur uebemctentuc cura ei9e ut 
■,a* ei mftrumetu fife Ungue fient itromitta 
gnttunz fubleuef cu eo loc9 coartatus: 
accidit bec coartatio in initio: 
c^ea apoftema attrabit fpodiles:z non 
0 ert tuc bec curarz cofert ad conftrictione 
SUtfis x finacbia cu ,pp:ictate:(lerc9 y rudi 
18 terit cu fale armomacotz fifr flercus 
®ni8 dbu q comedit olTa:cfi exficcaf z tert 
Ur i cofiaf tu meile z limcf cu eo guttur. 
2>e tulfu 
f ?t pp aliqd q6 e i pulmone z e necef 
feutegiediaf fan 
Suis aut bumoz crdTus:aut pp re fubtilem 
acuta dcfcedente ex capite fp comouente ca 
tpfi9 pulmonis: aut pp bumiditate fui ip 
fu,Qtaut pp ei9 ficcitateraut pp caliditateei’ 
*lmilr:Qut ppulcusraut pp apoftema iipfo: 
apt apoflca langumcu:aut apoRema coleri 
cu calidutam fficu frigidu:aut; aut pp 
frigidu aduemente cane pulmonis. 
lla que fit pp re in pulmone qua necefle eft 
*flre.z e aut lanies cui9 fignu e q6 fit poli 
f leiJtefim:x dica cura ei9 i capfo fuo: aut e 
crolTuB:cui9 fignu e qb fit p9 cori3a. 
di •lra ei? cG decoctlone l que 
ftm9;x oportet ut fumas decoctione yfopi 
fi uenter e ficcus ita qS nufceas cfi ca caflT. 
f.z fi fuerit lenia no mifceas cu ea omnino, 
fSt eius que fit ex re defcedete ex capite 
z comouere pu I mone: fignu e : tulTis ftcca fi 
iie fputo z fit foztis ,ppzie i nocte z p9 fom 
nu. Cura ei9 e ut def i potu firap9 papa 
uens:xgargarizetatefomnu aquam qua 
decocta lint folia ro.ficca? z balauftietxilo 
caracte defcemitaut nabatie z teneat i ore 
fuo bae pilf.*fr.amili:dragg.amigb.dulciu 
cxcozticata? z fe.papa 
uens z cozttc ei9: gumi ar.z boharme.an, 
coficiaf cu mufcillagme pfillij z mufcillagie 
gno? citonio?:z fiat ex eis quefint ficut iu 
pini z teneant \ oje.Si ergo fufficit bn z ft 
nd.*&.tburis maf.ps.i.mure:opij.ee\ana 
tertia partis.i.fuci liquiricie.ps.i.fiant pif 
Iule podere fumat ex eas l nocte 
a trib9 pillulis ufq? ad.iiii.z fricef caput i 
balneo poftq3 abradif cu pano uebemcter 
afpo tadiu donec rubeat:z «puocef fternuta 
tio ot die. Si ergo fufficit bene: fi no radat 
caput z lunat cu fmapi cofecta cu decoctio 
ne ficuum z dimittat tadiu donec ueficef lo 
cus z aperiant uefice z cofolidenf fpatio lo 
go i cauterijef loc9 comilfura? z ppzie fup 
tlla que e i medio capitis z n cdfolidef tpre 
logo z n negligaf bec tuflis:qm ipfa multo 
ties pducit ad bec qde cura cofert 
ol ex cui9 capite defcedtt ad pect9 ei9 catar 
r’ fp aut ad ftomacbut-z fit ca ad folbnetaut 
ad oculos ei9 z fit ca dolosis aut ulce? in 
eis. i lt e£ buitate pronis ipfi9 in fla 
ticis z femb91 fig ei9 funt mftitudo fputi z 
bndantia ei9 pp:ie z poli fomnu z uifcofttaf 
ffatis \ gutture z comotio bois cu eo i pfib’ 
difp6mb9ei9. t£t cura eius e ut \ potu fu 
mat decoctione yfopitz fi futfic bn:-z fi fi uo 
maf z foluaf cu xeranif.z que dixim9ex il 
lis que fcripta funt cu ea:z def poft id \ po 
tu 6 boc medicamine.*^.femis fenicft. fe. 
apii radie Iiliitjfopi face :eapillufueneris: 
fe. rafam.ana.j.i.ficuum ficcarum.x.nume 
ro z dacttUojum rantundem decoquant cu 
duab9.f.aque quoufqj remaneat una lib:a 
z detur \ potu ex ea omni die hb.S.tuc fi (uf 
ficit bn z fi no fumat i potu 6 bac cofectioe 
‘Bf-fuci ficce .capiVueneris 
fe. urtice: yreo8:co:dumeni.pipis ariflof. 
ro: amigdaf. amararum nafturtu .ana.3.\?. 
conficitur cum meile difpumato z detur de M. 
ea ficiit num:x bec quidem medicina educit 
famem em pectore x ejc ftomaebo x omnes 
bumores croffos:x teneat em eis pilf.i ore 
'frriuci liquiric.3.v.piperis :mirre: cordu 
meuKamigdafamaf ana.3.u. affe fetide.3. 
1.conficiatur cum melle:x fiat inde pillule 
x teneantur in ore. iQuod fi tuffis i nocte 
proibeat fomnurn x faciat uomere:cnref 
cum eis que educunt bumiditate em pulmo 
ne:x fumat poft td de iftis pillulis: x tene 
at eas in ore fuo in nocte.*fc. mirre ftorac 
iiquide:tburismaf.ana:opii quarta pars 
.i.x fiant pillule tn una quaq3 quarum fit 
pondus ferte.3.i.x fumatur ficut dimimus. 
.Ct fit em ficcitate pulmonis: x figna ei9 
funttquod e fine fputo x alleuiatur cu forbi 
iione amili x apud tntroitU3 balnei x apud 
fomnum x comeftionem x potum uini pluri 
me commimtionis x fit fortis CU5 eft fames 
x fttis proprie cum labor adeft: x cum ea 
femper aliquid conftnctionis anbelitus pa 
rum aut plurimum.x id fecundum quantita 
tem ficcitatis pulmonis :x emtenuationem 
corporis x frequentiam in pulfu z cu par 
«state x uelocitate. Ct cura eius eft ut 
tn potu cietur aqua ordei: fi res tam perae 
nit in eo ad boc ut febriat bis in die m ma 
ne:uel.$.x poft.itj.boras x intromittatur i 
tina fecundum.vi.boras diei: deinde ctba€ 
poft illud em ftifcij x cucnrbite x fimfem bo 
ienbus cum oleo amigdafcx detur ei m po 
tu m tepore fomm mucilago pfillij x aqua 
citroh m tempore fuo x aqua cucurbite x 
alteretur ei aqua cum lulep x teneat tn ore 
em bis pillV&.fuci liquinc. 3. m. femen cu 
cui bite dulcis femen citroh: femen por 
tulace ana.3.v.conficiantur cum mucilagi 
ne plihj x albumine oui. Ct fi non eft 
feb.cnra eft fumere in potu lac x comedere 
panem cum eo x potare ipfum cum eft fitis 
x fit lac caprarum pafcentium bumidum or 
deum x fimilia em herbis . Ct fit 
em calore pulmonis : cuius figna funt ue 
bcmentia fitts x magnitudo anbelitus et 
pulfus x rubedo faciei cum anbelitu afeen 
dentium una uice poft aliam. Ct cura 
eius eft aqua ordei x muctllago pfilli x fa 
cere emplaftrum pectori cu cera x oleo uio 
lato imbibito mufcillagine piillij: aut aqua 
portulace : aut aqua lactuce : aut aqua 
citrofcx fimihatx tenere in ore pili quas di 
jctm’:x cibari pcdib’ z pullis cu cucurbita 
z alkifektx oleum amigdalinmmx bibat fa 
uic de tritico cum 3Ucbaro z aquaj uere fri 
gidam z affiduet empore pectus cum bi0 
que infrigidant. Ct fit ejc apoftemate I 
pulmonetx fi eft calidu eius figna funt fe& 
z conftrictio anbelitus fuperflua: z freque 
tla pulfus magna:x uebementia rubedinis 
mamillarum. Ct cura eius cft floboto 
miaideinde relliqua cura quam dijcimus m 
tu(Ti em caliditate z ficcitate pulmonis * 
Si eft apollema fFicum frigidum:molle: 
z figna eius funt uebementia conftrictioi0 
anbelitus abfq3 plurima cahditate:x neq$ 
eft rubedo in facie z multitudo faliue z fpu 
ti‘ Ct cura eius in principio eft cura 
apoftematis calidi dum cum eo feB perma 
nettcumque protenduntur dies z fedatur 
feb z caliditas tunc • Cura eius eft ue 
nutus z folutio uentris z productio fpufi 
cum eis que dimimus in capitulo tuflte anti 
que em bumiditate pulmonis. Ct fit pp 
apoftema durum in pulmone: z figna eiu0 
funt conftrictio anbelitus fecundum dies : 
z tuffie ficca fine fputo z neque eft caliditas 
I pectore fi tangatur:x eft difficultas attra 
bendi ucnturmx quod infirmus fentit con 
ftrictionem anbelitus : deinde debilitatur 
paulatim fecundum dierum tranfitum :z r<3 
eft ei faturas: quandoque alleuiatur pa? 
z protenduntur dies cum babeme eam fi 
fumat tn potu aquam mellis fubtilem z & 
neat in ore fuo femper oleujamigdaftt tra 
iuiat ipfnm paulatim z bibat lac recenter 
mulctum z fiat em ipfo forbitto cum farina 
cicertstt inungatur femper pectus cum ct 
ra z oleo imbibito mufcillagine fenugreci: 
z mufctllagine feminis Imi: z confert ei 
adeps gallme: z adeps anatis cum come 
dit eum. <6t fit em pulmonis ulcere :ctf 
ius figntim eft egreflio fangninis aut faniei 
aut cortices egredientes cum tnfli: aut fi* 
poft fputum fanguims :aut poft 
poft catarrum calidum a capite z eptenuat 
in ea corpus z concomittatur eam febri0 
etbica. Ct cura eius eft fi non eft anti 
qua z nlcus eft recens adbuc z fangm0 
egreditur cura tuffi ut fumat in potu aqua 
ordei cum cancris fluuiahbus z firupo de 
papauerecum lacte dum non conftringi 
tur anbelitus eius:x dentur ifti trccifci pt ©iuf. 
cnm grauftate z oppilatione ita quali fit fuf 
Penium tn eis aliquid. £t cura lapidis 
ln renibus in bo*a comeUtonis dolozis eft 
Ul ingrediatur egei tinam z inungat do:fu3 
z cum oleo alkeirt temperata inunctio 
z comoueat slkatim z equitet animal n 
mamter incedens aut faliat fuper pedem 
Uiium z defcendat de gradu m gradum do 
nec defcendat lapis in urinam:1! Ii non fulTi 
b?c fumat t potu medietas fragetes lapi 
1 fnib’:x fdeat ad rcgim i re fua z e ahd 
ab ift0 z p[r,(]ref c£jnnl z yhQ CQ urtectica 
? caitamo z femine caul\ co*ttcibus radici 
capparis decoctis:x dabis eis poft ea 
picinas frangentes lapidesm renibus 
ante eas ettara oleum amigdrl: z aquam 
p*ectpias et ut faliat poft illd 
?ut defcendat de gradu in gradum: z da ei 
5! Potu medullam calf.f.cum oleo amigdal*. 
l‘Ud enim lub*tctim facit lapidem. Cum 
rSO egreditur lapis tn urinam z n fequiC 
Pium mictus fanguinis:tunc eft icoluroe: z 
Pluf imum illius fit cum lapis eft lenis par 
quandoq3 fcquitur tpfum mictus fan 
Suinie. Cuius cura eft ut detur infirmo 
qe medicamine conferente cxco*tut:ombus 
z ftobotometur bafilica 
J1 quo fanetur.x quadoq; peruemt lapis 
£ meatu rnrge: z illud fit quando eft ei ma 
Smtudo z accidit ut egrediatur in latitudie 
tunc ponatur uirga t aqua calida:aut 
mb*ccetur cum aqua z oleo calidis z ifim 
qutur m meatu oleum uiotcum mufctllagte 
®ltee z fricetur locus tn quo continef lapis 
ad tmerio*a uice una poft alia 
c,,ec eggrediatur: quod Ii dolo* fo*tio* fi 
1: z locus opoftemetur z non egrediatur 
kac curatione: tunc inferius femdaf utrga z 
eXtrabatur. Cuftodia uero a lapide ante 
Benerationem in renibus eft pjopter dimtf 
,lonem ciborum uifcofo*um ficut cafei p*o 
Pbe z panis dulcium g*oflbmmx 
heluationem feminum ipundiftcanrium re 
Jjes x ftmpi acetofi plurimu feminum x me 
Acinarum que frangunt lapidem x lentfica 
bone ex eis que dicemus:x abftinentia a 16 
So foinno fuper collum x longitudine ftrictu 
cinguli x multitudine equitationis xla 
do*ft x utatur uomitu cum e repletio. 
autem in renibus fecuntur tn p*i 
CIpio fui feb*cs permixte non babentes pa 
roxfmam cu50**ipilatione: x fcntit infirm’ 
cu tacet quafi grautrate3 fufpenfam tn catiut 
fuo. cura eius eft fi caliuttas fe5 que 
eft cuj eo fuerit uebementis fostitudiuis qd 
fo*tafie non fit nili raro:fiobotomia bafihce 
z da*e in potu aquam o:dei z medicamen 
de feminibus frigidis z fumere in potu aqj 
citrolo*um z aquam melonum mdo*um • 
Cu ergo feceris illud ebdomada una z leni 
tur feb*is z non fanatur infirmus:tunc tnct 
pe aliam curam. illa eft que fit quan 
do cum eo non cftfebiis caliditas pluria: 
z da ei in potu femina mafatiua ex eis que 
dicemus: licut fe.altee: femen lini z fimtlia 
z fac emplaftrum acatim cum fenugreco z 
altea z emplaftrts maturatiuis ejc eis que 
dicemus. Cumq3 fedatur dolo* totus z re 
manet gramtas: tunc ptecipe infirmo ut fa 
liat z ut defcendat a gradibus cum ueloci 
tate z commoueat cantu fuum z percute ip 
fum fi n incipit mingere famem * Si uero 
mingit ejulaberis ab bcc. Cum ergo min 
git famem tunc incube fuper ipfum cumfe 
mimbuQ mundificantibns uice una z confo 
lidatiuts ulcerum renum uice altera donec 
fanetur* Spoftema uero m renibus ?ue* 
titur ad unum trium modojum: aut enim er 
fucatur z fanatur egenaut collectione3 fac 
faniei -t mingit eam: aut fit apollema duruj 
quod eft deterins eo*um: z figna eius funt 
quod remanet gramtas cum altquantodolo 
re m catini -z nunojatur quantitas urine z 
incipit uenter inflari z fit yd\ Opicus fecuu 
da die. *6t cura eius difficilis cft: cu 
ratur tamen fecundum difpofttionem cu afii 
duatione emplaftrojum refolutiuo*um fup 
politorum acatim z do*fo z fumat in potu 
femina lenientia ex ets que dicemus. 
Jllius autem qui fit ex cahditatcrenum z e 
diarria urine figna funt fitis fo*tis aflidua 
z non bumectatur bos cum ea bo*a aliqua 
z mingit femper poft potum aque: z ut tua 
eft alba fubttlis quafi Iit aqua:x extenuatur 
co*pus -z mmo:atur caro eius: z fi non fuc 
curratur conuertitur cito adetbicam. 
Cura eft in p:mcipio fue inceptionis ut 
fu in loco frigido bumidi ceris z dozmtat 
fuppinus fuper terram z fuper lectos frigi 
dos z ingrediatur ter m die m aquam frigi 
dam z emplaftrentur inferio:a dc*fi cum 
pfillio:aqua conquaflata 015 aceto z fanda? .JLu 
equa ro.? fumat in potu de trorifets diaber 
bone ? aqua granato:u ccetofoum:? fmt ci 
fci eius ex tomac:agi tfta z ftf. z fumat i po 
tu aquam o:dei cum oleo amigdaV. z dimit 
tat omne quod urinam p:ouocat z fobeat 
fo:bmoue3 factam ex amilo z oleo amigdaf 
z 3ucbaro: z ter.eat tn o:e pillulas fttim fe 
dantes: aut fruftrum pillule perfecte ex lac 
te camellino cum farina o:dei z farina ace 
tofe mafal aut aliquid acetofum ut fedetur 
fitis eius. ift&atiei autem renum ftgna 
funt dolo: in do:fo non fotis cum extenua 
tione co:po:is z paruitas deftderi) coitus 
z multitudo unne z albedo. i6t cura ci9 
eft regime impinguantis co:pus z dialata 
tio tn cibo? enemata unctuofa? comeftto 
medularum CU3 3Ucbaro ? omnes cibi ? me 
dicine que addunt in fpermate ex eis que 
dicemus, debilitas autem renum eft: 
cuius ftgna funt quod mingit ficut loturam 
carnis cum dolo:e m do:fo:paucitas appe 
litus coitus. Cura eius eft flobotomia ba 
filice in latere in quo fentitur dolo:. Si vo 
dolo: magnus fentitur tunc fiat in late dex 
tro:? dentur m potu mcdiciue conferentes 
mictui fanguims ? emplaftrctur alcatbin 
cum medicinis infrigidantibus ? confota 
tibus renes ficut rofts ? fandahs ? acatbia 
? ramte ? muto: ? ee:um inunctio fit cum 
oleo ro.? ftiamtno. Sanguinis aut erup 
tionisex renibus ftgnum eft quod mingit 
fubito infirmus fanguinem plurimu3 exube 
rante:aut p9 pe:cuffione3 fuper locum renii 
aut p:opinquum ei: aut poft comeftione? ci 
U acuti. £t cura eius eft flobotomia ex 
baiilica:deinde medicina conferes mictui 
fanguinis. 
I&eretentione urine* 
b ©c fit pp egritudinem i emulctorijs 
aut pp egritudinem uirge: ? egntu 
do aut eft lapis in meatu uirge:aut caro na 
ta:aut oppilatio fanguinis aut famei. Si 
gna itaq3 eius quod fit ex emulcto:ijs funt 
gramtas m do:ib ? repletio uefice ex uria: 
cuius cura eft fumere i potu medicinas que 
frangunt lapide3:? ftgna eius que fit ex op 
pilatione meatus uirge funt repletio uefice 
? inflatio eius: tenfio ut co:da ? grauitas 
qusdam in pectine ? anca cum dolo:e uebe 
mentt ? tenfione fu perflua ? f£t fit aut 
p:opter lapidem ofMjm:aut pp apcftema: 
aut pp carnem natani:aut pp opp lationem 
fanguinis z faniei: z iam dicimus ftgna 
pidis z curam eius. Car me aute3 o:te 
figiium efhquod fit fecundam plunmuj poff 
ulcera acctdentia in boc meatu z non p:cb* 
bet totam urtnam:fed modicum eiue: z qua 
doq* eft inceptio exitura fimilie ueruce in 
boc meatu: quod ergo ex ea eft in emulcto 
ri)s curationem non babet: z non medtcaf 
mfi cum tina? ex pillulie lenificanubue eX 
eie que diximus iw apoftemate duro z ut Ii 
niatur meatue z dilatetur: quare egreditur 
urina cum facilitate z difficilis fu exitus u 
rine in bac dtfpofitione quando fpiffatur z \ 
duratur fecundu3 q6 eft in meatu uirge: quj* 
doq3 egreditur cum eis que mingere faciuf 
I0pilatio aute3 fanguinis x famei poft 
minctum fanguims z famei. i£t cura et* 
eft fi fuerit m duobus emulctoajs ut 
tn potu medicinas que frangunt lapidem:* 
fi fuerit in meatu z moneat cum facientibus 
mingere. Sipoftematis autem in uefice 
ftgna funt feb:is ualde fotis caliditatis a 
duftma z uebemeniia dofois? punctura * 
uefica. Cuius cura eft flobotomia: abi 
babet baftlice z cepbalice z potus aque ot 
dei z embrocatio uefice cum aqua tepida * 
inunctio cum oleo uicf.i tepido. *6f 
doq3 fit difficultas urine ex lapide cadent 
in o:e meatus: non m meatu: z ftgnum dl 
quod paoicit infirmus fu per doafurn fuu c^c 
uauerit pedes ad fuperio:a z uebementer 
eum commouens z egreditur urina t 
fine ceffatione fiat:egreditur lapis:aut frflfl 
ge cum medicinis que frangunt lapidem * 
<£t quandoq5 fit difficultas urine ex molmj 
catione lacei ti nefice:cuius fignu3 eft qu^J 
babens eam mingit cum facilitate:quancS 
fuper ueficam fit comp:eflio:? eius cura e.t 
inunctio eius cum oleo nardino z collino * 
cafto:eo. Ct quandoq5 fit difficultas urj 
ne poft uebementem retentionem urine * 
gnu3 eft quod fi fiat compaeffo fuper uem 
z egreditur urina . *6t confert quidem 
pluribus modis difficultatis urine introitu 
m aquam calidam in qua decocta funt foli 
caultu bumida:? cartamum: fenugrecum: 
rubea tincture: z emplaftra pecten z dev 
tm cum eis: z conferunt quidem mediem0 ©iui. 
prouocantes cum uefica e uacna:x nocet ue 
kementer cum eft plena • 
22>e fluxu urme tnaoluntario. 
f autem ex multitudine bumiditatis 
cu caliditate aut ff igiditate: x curfus 
«n'ne cu caliditate: cura boc medicamen eft 
co:iandri affati infufi i aceto umi dte 
** nocte partem una:emblici:fticados: boli 
glandium ficcastkarabe: lentis exco:ti 
Catarum partes equales cum co:iandro fu 
puluere ex ea mane x fero pondere .3. 
*lj» £t curetur curfus urine cu frigo:e boc 
glandium ficca?.3. l.tbuns 
mucbaleb. aco:i. 
puluis ex eo mane x 
??*Mi).cu rob x mugaf! pecte cu olb 6 ben 
a oleo i quo decocta e ruta i quo diruptu 
cafto:eum x eufo:biu. Jn diarria vo 
ttrMie que eft diabetes iam diximus cura in 
nntidotario x almanfo:e. 
fee diftillatione urine. 
a Kcidit exit9 urine inuoluntarius pau 
* lati:x e cu adufttoe 
9 fine aduftice: x e a ex bumiditate coplexi 
°nis:aut ex debilitate uefice:x confert illi q 
cu fine aduftione retentioi urine cahdiras x 
comedere ficus x imas paflas x facccena ? 
«octa in trifera fit que in dofi 
lrtfere x medie .3* facocene x admimfttetur 
Jjlud ufq3 quo fanetur x dimittat cibos frigi 
x bumidos poft euacuationem co:pis 
* dogmate. 9 aute3 que eft cum adu 
mone confer t retentioni urme frigidas ppo 
utas appofitio cu eo q6 glutinatione fac p9 
ouacuatione3 co:po:is ex coleraru.x dimu 
*®t cibos calidos x ficcos. f filius autem 
ftUe fit ex debilitate uefice: Cura e ccmeder 
Actuaria aromatica calefacta x inungere 
Pecten cum oleo nardmo x oleo de cofto:x 
omplaflrare femur cum emplaftro facto ex 
faca x cinamomo x gallta cum cera dtffolu 
cum oleo. 
22>e aduftione urine • 
Tdandoq* cflt urina nc difhllatioe 
■ x non egreditur fine uoluntate: I5 uo 
*untarle cum aduftione uebementi:x e 
■Pecierum aut cum fanie aut fine fanie. 31 
luis que eft cum farne x eft a renibus: z 
partibus eo:um iam diximus cura. 3^lu0 
autem que eft a aefica dicemus in uulnerib9 
uefice. Sfduftioni autem urine facte lift 
fanie conferut illa que funt fi milia auelanis 
facta ejc feminibus x lulebrx fif. uiofcx muf 
cillago pfiHtj: x rob % aqua alkifc : x ca 
uere a falfo:acetofo z acuto % coitu z labor: 
z afltduet introitu in aqua tepida:x fo:beat 
oua fo:bilia leuia z oleum aniigdaf. z come 
dat ms gallme piguis cu kifcb z cucurbita* 
delapidem uefica. 
I Spis in uefica fit infantibus plu 
rimu z confidentibus in renibus: z fi 
gna lapidis in uefica funt albedo une z fub 
tilitas eius z fex arenofa poft conturbatio 
nem eius z erectio uirge: z quod* puer plu 
rimum fcalpit ipfam z laborat cum ea: z re 
tentio urine z difficultas exitus cius cu do 
lo:e uebementi z exitus ani: z butufmodi 
funt fpecies diuerfe fube: z alius eft qui 
frangi! cu medicinis z alius eft qui n fragif 
quap:optet o? ut experiaris ipfum cu medi 
cinis longo tpe ante fiflionem: z ex eis que 
frangunt eu:efl omnis cibus incifiuus ficut 
oliue immature z capparis bumida z ficus 
z cicer mgru z alco:fif. z ex medicinis funt 
cofhis:caiTia lmgJpica:piper:aperi:coai£ 
radie capparis: amigdal*amar :cims fco:pi 
onum aduftoytoleum de fco:piombu3: fan 
guis xrcmus:uitrum aduftu: cancri adufri: 
z medicine frangentes lapide ex eis que di 
cemus:x boc medicamen frangens lapidej 
fua ppjietate mirabili-U'. cineris fco:pio 
num adufto?:lapidis iudaici: lapidis fpon 
gie ana pattem nnam:aggregemur cribella 
ta:fitq5 dofts.5Xkal cum umo albo fubtilt 
eut cum aqua melf.x tunc bec cura eft fo:ti 
0: cum dat bec medicina z fit cibus eius ejc 
eis que diximus: x diftilietur in fo:amen 
mrge oleum de fco:pionibus x inungitur. 
Bi ergo medicatus fuerit bac cura per me 
fem x non uideris urinam p:ouocari:x infir 
mus non inuemt alleuiationem: aut n ,pgre 
ditur arena in urina: tunc fcias quod lapis 
efl durus planus non obediens ad frcngen 
dum:x dolo: buius cum mingit eft mino:: 
tunc ergo curetur cura ferro: z non oponet 
ut dimittatur cum eo poft menfem: quomsj •Lu 
femen: femen apptf z capdliueneris * & 
bere aquam caaf;? aquam ctcens cum ofo 
amigdaf:? emplaftretur locus apofiematis 
fi apparet ? ft non emplaflretur tomifTura * 
uefica z pecten cum empladris que 
in cura renum:? cum emplaflro q6 refolutt 
apoflema durum in uefica: ? Ime tpfum cuj 
oleo calido z inunge ipj femp: z fac ip5 afl* 
duare tinam t qua decocta funt radices cap 
paris z camomiUa z radices uiofcaltee. 
£>e ulceribus in uefica z intra uirgati* 
z renes ♦ 
c 13 m ulcera funt in uefica egreditur 
ante urinajfantestx inuenit eger do 
lo:em cum mingit in loco ulceris: cum aute 
funt apud ueficam egreditur fanies pmiXra 
urine z meli ei feto*. «Cura ambo*u3 firnul 
ed fumere trocifcos alkekegi z aquam ntfl 
lis uice alia: z medicamen confolidatiuufl* 
ulcerum m uefica uice alia:? ut iniciatur m 
uefica collirium album cum lacte 013 dolo* 
efl uebemens:aut cum aqua melf? ficuuflj 
cum ell fo:dities plurima:? confert ei quod 
efl in meatu p*op*ie id quod inijcitur in ipJ 
plufquam id quod bibitur. j£t confert g 
dem unguentum confohdatiuum ei cuius ui 
cus puenit ad wterto*a:boc namq3 unguen 
tum confert cum defo:is cum in eo linitur 
ulceribus concauitatis uentris. 
autem renum fignum ell dolo* in do*fo:ud* 
ce uero m pectme ? difficultas dl urine t * 
quod egreditur ex ulceribus in renibus ejj 
fruftrum carnis paruum:? ejc ulceribus ueft 
ce co*tices ? dolo* in ea eft uebcmetio* do 
lo*e in renibus ? fentitur i ambobus later* 
bus fimile grauitati:? bec ell differentia in 
ter ulcns renum ? uefice:? qnq3 eft ulcus W 
meatu qui ell mter renes ? ueficam. &ca 
ra bo*um ulcerum ell cura una « 
2£>e diminutione coitus • 
f Jt p*opter defidenj debilitatem: aut 
p*opter mollificationem inflrnment* 
££t defidenj quide debilitas fit:aut ppoW 
litatemmco*po*e? paucitatem ruitrimrt* 
eius aut abfq3 debilitate: ? cum efl fine de 
bilitate co*po*is z 013 fufftcterma cibi e aur 
p*opter paruitatem fpermatis ? p*ofund* 
tatem ems:aut ,ppter quietem eius ? ip»1 
p*oducit eum ad ctbicam orni aHiduatione 
dolo*is:? qnq3 uulnerat ueficam cum boc: 
tunc ergo incipe ad ejctraendum ipfum ? 05 
quando commouetur dolo* ut admmifiretur 
introitus cum aqua calida: ? emplaftra uefi 
cam ? inunge ipfam cum eis que dijdmus i 
lapide renu3 ut alleuief dolo* ? n p*ouocet 
egrum ad etbicam♦ 
©e fcabie uefice • 
e fignum dl aduftio urine cum re 
bus finnhbus furfuri in ea cum epte 
nuatlone in co*po*e. £st cura eius e aqua 
0*dei ? balneum leue poli aqua? o*dei ? p’ 
cibum leuem ? iura pinguia ? potus olet a 
migdaf.? fac enema uefice eft mufcillagme 
granato? citonio*um: aut cum lacte mulie 
ris ? oleo ro. ? omnia que dicimus in cura 
adufttonis ui ie que ell fine fame ? fangule . 
2>e apoflemate uefice * 
p ILurimum eius eft calidunufigfunt 
dolo* uebemens cfi punctura m uefi 
ca z retentio urine cu feb*e calida adurete: 
alienatio ? nigredo lingue. Cura eius 
eft fiobctomia ? ols cura birfen: ? liniatur 
uefica femper cum cieo uiof: ufque ad tres 
dies:deinde cum oleo camomillino ? n em 
pMretur cu rebus frigidis: n3 cum rebus 
flipticisummo emplallretur CU3 fifamo fco* 
ticato ? lacte dulci ? pane fimulagineo CU3 
lacte cum ergo fedatur dolo*: ? p*cfit una 
ebdomada emplallretur cum leuibusrefol 
uentibus ex eis que dicemus ficut camomil 
la:feiruiie lini:farina fabarum confecta cum 
rob: ? res i ipfo poli illud conuertitur ad fa 
mtatem aut ad laniem: aut ad apoflema da 
rum. Si ad fanie cura eius ell q3 diximus 
tn cura renu:? dicemus in ulceribus uefi 
ce ? fi conuertitur ad apoflema du? tunc cu 
ra eius ell illud q$ diximus ? dicemus nuc 
tn apoflematibus duris in uefica:? fig eius 
funt que fit poli apoflema calidum ? poft p 
cuffsonem? cafum ? apparet tactui apud co 
mitfuram que cd mter tediculos ? anum eft 
cd magnum ? difficilis ed exitus derco*is 
? ut tne. t6t cura eius e fumere tn potu me 
dullam cafitef.? oleum amigdaf: fuper aquai 
lonunum p*ouocamuim urina; ficut melon • J&Ulf* 
coagu!atione:aut pp ficcitatem inftrumenti 
aut pp frigus: aut pp longitudine abllinen 
lle 0 coitu:aut pp accidens aiale: fic eft pa 
jiida follicitudommoiJtriftitia: anguftiarca 
Huas. ££t tfta mollificatio fit aut pp caufa5 
funale ficut extimatione z timore:-! probi 
bet lUfi erigi:aut pp longitudinem abftmen 
lle 8 couu:membru3.n.coiUrabitur: tunc 6 
tumefcit:aut propter paruitatem fanguinis 
aut propter paruitatem uentofitatis: aut 
PP aliquid qd eft de genere paralifis in ner 
?ls q ueniunt ad uirgaj z cu eft debilitas 6 
•tderij coitus cu attritione corporis extenua 
ttone z debilitate eius z citrinitate coloris 
* Paucitate cibi. /cunc cura eius eft pfor 
*are corpus c»i regimine conualefcennu? z 
additione cibi z potus z rebus odoriferis 
fomno z dimiffione coit7: z ft laborat quo 
Ubet labore dimittat: quoufq3 corpus rede 
ad fua difpofitione3 cnm gaudio z exerci 
tl® equalt tardo z fimtlia* Si aut corpus 
boc fuerit forte z babundamis carius z 
erit:autpp paucitate 
pp qmcte5 fpmatts z paruita 
tem mordicationis eius. /61 parmtas fper 
eft aut pp liccitatej tn mftrumento fp 
Jiatis z extenuatione in ipfo: aut pp frig7 • 
J$na eius funt que eft ex ficcitate: eft pau 
Cltas exitus fpermatis apud coitu5 z parui 
188 eius. tSt cura eius eft iuuamentum 
2® fit cum balneo z introitus in aqua3 cali 
dam z fatiari cibis bumidis fic berb lacte z 
aino plurime pmixtionis: deinde dilatari! 
cibo peipue bumectante ficut pifces recen 
tes cu comednnf affati: z comeditur 013 eis 
cepe crudihx pulli z gdhna: z pulli colum 
bini pingues:uinu plurime comixtiouis: z 
c®medere dactilos tnfufos in lacte z bibat 
tunu dulce z forbeat uitella 01109 forbiliu z 
de terraniabin qd addit in fper 
n*ate etiam qn eft pp frigus tunc fignum eft 
fperma eft plurimum apud coitum -z fub 
tife z difficilis exitus, *6t cura eius eft cum 
eo quod calefacite alfiduatio 5in3i5. con 
dltitx macro piperis conditui confectio ca 
tlda que addit m coitu 1 fpermate. t£t 
fit pp aggregatione ambarum m 
|*nticmu.f.fngiditatis z ficcitatisefig eius 
‘«nt pauclt90 fpermatis: 1 difficultas exit7 
«■* x paucitas carnis 1 fanguinis. fUt 
?Ura eius funt omnes cibi cum quibus funt 
croflitudo x calefactio x inflatio flent cicer z 
caro pinguis cum cepis z triticum coctum 
quoufqjfit quafi puls z cerebella cu funt cu 
3W31B: x pipere codita x proprie cerebella 
parua? auium Z diafpermaton qn afliduat 
x fec&cal x baucte z cicere mfufuj in aqua z 
fabe cu comeduntur cum carne fallita z altu 
.i.afa dulcis. (Quietus uero fpmatis z 
congelationis eius z paucitas mordicatio 
nis ipfi’:x ftgna eius funt quod efl cum cafli 
defidert) z egredit cum fit coit9 fperma plu 
nraum congelatum croflum ♦ <6t cura ei9 
efl oe quod di)dmus eje eis que calefaciunt 
fpermatficut medicamen calidum addens i 
fperraate: ‘zcliftere fpinguatiuum z calefac 
ttuum z inunctiones calide z fuppofitona 
calida, fj *£ius autej que fit eji eflimatio 
netfollicitudine z anguftia z timore z confi 
lio ammaluficut cafluas aut elongatioes af 
fiduatioms z dimilfioms coitus. Cura e 
efl expulfione illius confilij ab aia. (flftol 
lificatioms aut mflrumenti que efl cuj ejete 
nuatione corporis totius z debilitate eius 
Cura efl cura umificans cg dijeimus cuj illo 
inftrumento z unctio ems cu rebus calidis 
quas dijeimus. i6t illius que efl pp par 
uitatem inflationis in inferioribus uetris. 
Signum efl paruitas erectionis cu priuati 
one inflationis z uirtute corporis • Cura 
eius efl oe quod uiflat ficut uua x fabe cum 
comedunf cum fale z altit z lac recens qn 
bibitur cu cinamomo z repleri eje cibo z me 
dicamme coitus non calide e* illis que dicc 
mus. . JUius uero que efl pp frigus in 
neruis uirgerfignu efl q$ fperma bndanf efl 
fubtifx facile egrediens z defiderium pflas 
Sed erectio in feipfa efl debif. Ct cura 
funt clifleria calefacientia uirgam z fuppofi 
coria calefacientia ipfaj ey eis que dicem9 . 
nocumento quod fit defiderij coi 
tus z fpermatis. 
f Jt illud pp multitudinem fanguinisJ: 
cuius figna funt uirtus corporis z ru 
bedo coloris z paucitas debilitatis fuper 
multitudinem coitus % pollutionis. i6t 
cura eius efl flobotomia z folutio uentris z 
minoratio cibi z facere ipfum decimare ad 
acetcfitatem z bibere aquam lumbarum z 
uti lentibus xagreftax granatis acetofis JL*. 
* comedere cibu congelatum z lacttrcas z i 
tinctio in acetotz potus lirupi acct-fi z ad 
minidraiio medicaminis fiigtdi m;no2atis 
fpeimazcmplafiratiodojfi cum eis quit’ 
infrigidetur z do:miat fup ea. Ct fit ex 
acuuate fpermctisu fignum eius eft: quod 
ipfum debilitat bomui cum ipfum egtedif 
z egredi t cum udocitate z mo:drcatione z 
nocumento z aduenit cii eo adullio m ur ia * 
i6t cura eius eft res bumectantes z infrigt 
dantes ficut cucurbita:po:tulaca: lactuca: 
blitulac acetofum. *6t adimniftratio butus 
medicamenti frigidi q6 dicimus: z introit’ 
in aquam z potare lac acetofum -z 
lac de quo extractu eft butiram et. i6t fit 
ex multitudine bumiditatum p:eparata:um 
ut fiat fpma. *6t figna funt exuberantia fp 
matis z fubtihtas eius z albedo colo:is z 
multitudo inflationis. cSt cura eius e me 
dicamencalidummo2ans ipermaz cibief 
fugantes uentofitatem ficut o:iganum: ruta 
calamentum:electuariu diacimmu z fif. 
©e erectione affidua • 
e 5C ducit ad fpafmum zegritudines af 
fiduas. Cur a ems eft fi eft caliditas 
flobotomia z que diximus ex illis que mino 
rant fpeima quod eft cum caliditate: z fi a 
deft albedo colozis z paucitas fanguinis 
adhibeatur medicamen calidum mmozans 
fperma. 
Aegritudinibus matrids« 
d <6 eis funt retentio menftruojom 
turfus eo?:apoftema:ulcera:diflficuI 
tas partus difficultas ip2egnationis: mola 
pzefocatio uentofitas crofla in ea: fiflura:di 
ruptio:cancer. ‘iRereiitio pp paucitatej fan 
guinis in co2po:e:aut croflities eius:aut ex 
multitudine p20.uocatioms lactis: aut ppe 
gritudmem in matrice ficut apoftema. Si 
ex paucitate fanguinis figna funt extenua 
tio z citrmitas colo2is:x qui fit poft egritu 
dinem z trillitiam z ieiuniu3 z uigilias z la 
bo:em:x babitationem in locis calidis • 
Cura eft dilatatio i cibo z potibus frigidis 
z addentibus in mcnftruis: z fomnus z bal 
neum. crcffltie fanguinis % frigo:e 
eius. Signa funt mollities co?po?ie z mul 
titudo pinguedinis ♦ <£t cura e met ;cime 
fubtiliansz cibari aqua ciceris nigri z albi 
cum aneto:ctmmo:oleo: z dimittere cibos 
z medicinas fiipticos z acetofos z mcrofla 
tiuos z uti medicinis p2ouecantibus men 
firuafcilicet leuioje p:tus: deinde media? 
deinde fo:tLo:e z uentofis cruris ante bo:0 
egritudinis duobus diebus: z flobotomia 
faflfene eft ex eis que pzouocant menllrua: 
fed flobotomia manus abfidit ea: z quando 
q3 p:ouocat menllrua politio uentofarum fu 
per lumen z fuppofitozia p2cuocantia men 
ftrua ejc eis que dicem’ z fuflfumtgationes. 
A fluxuj menflruo:um. 
f Jt ex multitudine fanguinis in co:pa 
re z acuuate eius z fubtilitatet-z fit er 
poli dilficultatem partus: z p:opter emo: 
rotdas exiftentes m matrice z ex ragadijs 
z ulceribus malis antiquis: -z p:opter per 
cuflionem z ex dominio unius bumo:is tn 
co2po:e z apparet id tn exitu eius ex colo 
re z fubftantia cius zqualitate ipfuis. 
*6t cura p:ima ell 015 eo qo extrabu cbimfl 
dominantemtdeinde potum medicinai uj re 
frigidantium fluxum -z puementium comple 
jciom z etati t ficcantium co2pus abfq5 cali' 
ditate mamfefla. Jllius qui fit ex multi 
tudine fanguinis. Signa lunt quod co2pus 
cum eo eft fo:te neque debilitatur z colo: e 
cum fua difpofitione neq? af: -z non 03 
ut reflringatur du alteratur colo: z n nocet? 
q5 fi nocettftobotometur bafihcatx ftrwgtf 
radices mamilla? cum inftita -z ponant fup 
pectus uentofe cum tgne z fupponantur coi 
liria retinentia menllrua z medicine qua0 
dicemus ejc illis que retinent menllrua z fe 
deat m aqua frigidatz ftt cibus ejc 
z acetcfiS z potus fit aqua ueri frigoris t 
ablltneat a utno. Subtilitatis z acuite* 
tis funt figna fanguinis debilitas co:po:is 
z alteratio colo:is z tenuitas eius qbtffo 
de fanguine. Cu:a regimen quod eft fi»1 
boc:p:eter quod non fiat flobctomia:z con 
fert admmiflratio cibo:um z potuum aceto 
forum lliptico2um z infrigidantium z icrof 
fantium fangumem ficut granata acetofade 
tes:berbeus z fumliajrtbcs flos falicis de ©itri. 
tozrentetx agrefta: citonia x fumacb x op 
Pnatiua facientia glutinationem ficut alfe 
ludegi facti CU3 amilo x 3Ucbaro x triplices 
*H<auabegi:x fmnere in potu reftringentia 
toenftrua cum infrigidatione fo:ti z dare \ 
Potu quedam rob que diximus. Jlli qui 
'ltpoft difficultatem partus conferunt ola 
Ue meroffant fanguine3 cy bis que dijcim9 
% fmnere in potu trocifcoe de karabe: x t:o 
Cl*cos nalentes ad ulcera x ragadias in ma 
tnce z reliquum regimen quod diximus. 
emo:roidas m matrice figna funt 
ftuod uentt cum periodis alijs aperiodos 
nionftruo2um:x cum repletum eft co*pus. 
cura eius eft ftobotomia bafiltcetx fume 
re l!l potu trocifcos de karabe z cliftcri3are 
Matricem cum conferentibus emozroidiui 
ea * t£y ulceribus malis figna funt fetor 
llU3 quod currit magnus: z quod eft ut 
fubtile non confirmatum. Cura eft 
ftobotomia bafilice: deinde clifteri3are ma 
tricem cum aqua meifuice una: z CU5 confe 
intibus ulceribus matricis uice alia. Si 
<;rgo ulcus e recens x quod currit ex eo eft 
Sailsms cum doloze pectinis: tunc medice 
tUr medicamie incarnatiuotx fi quod curnt 
Jjft fetidum uims z ulcus aimquum:tunc cli 
fterijetur medicamine calido. Si p*opf 
Pefcuflionem:cura eft ftobotomia bafilice x 
tonieae m potu trocifcos de karabe:x clifte 
[ l3are cum medicamine mcarnatiuo ulcezu 
bunudojum. 
ulceribus matricis uirge uefice: 
t tefticuli. 
c funt p:opinqni tempo:is x n eft 
in eis buitae tunc aloes cu*pul 
%af i eis fanat ea x tutbia cxficcat ea uebe 
‘nter. Cu5 aut e in eis buitas: pfert co*tex 
pini mafcule x ematites:q6 fi in eis eft pjo 
fanditas:tunc imfceatur eis tbus minutum 
* ft fuerit bumida uebementts buitattsttuc 
confert eis medicamen ficcum factum de 
Cancris combuftis z cucurbita adufta x alu 
adufto x quado funt m matrice x uefi 
Ca-*x confert eis tbus aloes x medicamen 5 
combuftis qn teruntur fimul: x fingu 
Jenter x mifcetur cuj fuco arnogloffe: z fimi 
la clifteri3etur cum illis. ‘iRagadijs aute 
confert que x ragadtjs ani: x fifr 
emo:roidibus accidentibus tn matrice con 
fert que emozrotdibus ani cx epitbimatib9. 
x uentofitati crofle m matrice: que z uento 
fitati crolTe m colica cy. fuppofitorijs z alijs 
difruptiom tn matrice que z difruptioni in 
inteftmts z mirae z tefticulis. piius qd 
eft cy apoftemate cura dicemus poft • 
E>e apoftemate in matrice . 
a Cadit eje retentibe mcnflruo? a diffi 
cultate partus :apercufiione iupma 
tricemtaut tenfione m ea. Signa apoftema 
tis calidi oio Cigna funt feb acuta: ficut feb 
birfen:mgredo \ linguatdolo* capitis z tbu 
ne z canti z yliop difficultas urtnex ege 
fttomsjfrequentia pulfus z anbelitus. £zt 
cura eo? Pinulis eft ftobotomia bafilice. 
difficultate partus z percuffione pnnei 
pium medicationis eo? elt unum. £t fignu 
apoftematis acuti totius eft febns acuta du 
non uidet mulier plurunu fanguinem. i€t 
cura ei9 e ftobotomia: z clifkrijetur matrix 
cu mufcillagme pfillinaut oleo ro.cum aqua 
arnoglofferz regatur egra regimine patien 
tis birfen dando in potu aqua3 ozdei z fimi 
ha:x fi dolo* ualde fo*tio* fit z renetur ege 
fho z urina rfedeat egra in decoctione camo 
nulle:fe.lint z fenugrect: z n tranfeat aqua 
umbtlicum:neq3 egra dimittaf potare aqua 
z inungatur locus cum oleo camomillino x 
oleo alkerti citrtnorx fi n fuerit id tunc non 
factat id uft]3 ad ebdomada unam:x conuer 
tif apoflema acutu tn matrice aut ad fanita 
tem cum refoluttone:aut ad aggregandam 
faniem: aut ad apoftema durum. Signa 
collectionis funt quies pullationis: ledano 
feb:x dimiffio ompilationis in dtfpofitioni 
bus quibufdl * €t Cigna apoftematis duri 
funt fedatio caliditatis feb cum refiduo gra 
uitatis x magnitudinis in pectine x tbimia 
ita quod qnqj apparet tactui: ft fuerat mag 
difficultasegeftiomsx urine* 
collectionis eft ut emplaftretur locus matri 
cis poft diem .vi), a p:tncipio apoftematis 
acuti cum rebus lemficanttbus z fedatibus 
dolo*em:ficut camomila: altea fe. hm fenu 
greci:x fundatur in matrice ex mufcillagtni 
bus eo? affiduet CelTionem tn aqua calida: 
x unctionem cum oleo tepido tamdiu donec 
appareant figna collectionis faniei:demde .ili. 
mouectur ita ut cefcendat a gradu cum faci 
htate:aut faliattaut fiat ppreflio fuper locu 
apoftematis tadiu donec egrediatur fames 
z qn procedit commouetur orripilatio: x fe 
datur grauitas x egra mingit famem: quar 
tn potu fumat femina prouocantia urinam z 
mundificatia matricem tot diebus quoufq? 
minoretur fames:demde medicet medicate 
incarnatiuo per cliftere x dentur t potu tro 
cifci de Irarabe icarnatiui x ponaf unguen 
tum mcarnatiuum cuius uii tus profundat 
fuper locu dolorofnm. Slpoftematis duri 
figna funt qui ejc caloris feb x acuitas eius 
cum reliquus gramtans x magnitudo i pec 
tine x fumie ita ut qriqj apparet tactui fi fue 
nt plurima x difficultatis egeftioms x urie 
quare 03 fuccurraf cum lemficantibus x re 
foluentibus uelociter x non negligat cu3.n. 
antiquatur x n lenitur: no eft poftibile eius 
refolutio x fit cancer. i£t cura eius eft 
affidue fuperponere emplaftrum loco de 
bdellio x ftorace x armomaco x rehqs que 
dicemus e* medicinis x emplaftris que re 
foluunt apoftema duru$ x cum clifterifcus x 
mufcillagie fenugreci x mufciilagme fe.hni 
x cum oleo anetino z camomtllino: x oleo 6 
lilio x narcifco x ftorace liquida x reliquis 
que dicemus eje illis quibus c!ifteti3etma 
trqc pp apoftema fi pertranfit fpatiuj 
menlis x non fedatur dolor omnino x rema 
net grauitas x magnitudo: tunc iam tncur 
rit duritiem que non refoluitur: quate opor 
tet ut medicetur egra cum tinis x inunctio 
ne cum oleis lenibus • Si autem eft CU5 
bac magnitudine antiqua dolor tunc ipfum 
iam factum eft cancer. 
k. ' . 
J2>e cancro matricis« 
c Sm induratur apoftema factum in 
matrice x n refoluitur x remanet in 
ipfo cum duritie caliditas pauca x dolor z 
pulfatio non fortis: tunc apoftema dutu fac 
tum eft cancer. Cura eius eft ftmilis cure 
apoftematis duri tantum tn principio: nam 
cum antiquatur non fanatur • dierum non 
tollerat cancrum emplaftrum x cliftena z 
fuppofitoria in quibus fu de caliditate tan 
tum quantumeft tllisquibus medicatura 
poftema durum cum quo dolo? pectinis r.0 
eft quopp oportet ut curetur cum oleo de 
keiri:x oleo camomillmo x adipe gallwe * 
anatis in qmbufdam difporitiombus ita ut 
cum augumentatur pulfatio: curetur cum o 
leo ro.x mufcillagioe pftlij z cu emplaftri® 
infrigidantibus tamdiu donec fedatur pulfa 
tio paulatimtdemie reddi ad calefacientia 
cu facilitate z lenificantia: na fi tio feceris 
iU5 ulcerabit z cacer ulcerat9e deterior $ 
ee pot. *6t fignum ulcerationis eius eft q* 
currit e* matrice uirus fetidum mgru: tunc 
ergo medicare ipfam egrotam faciendo ip 
fam federe in tina z differta ipfam cum lac 
te mulieris cum colltrio albo z aliquantulo 
opi) z croci ut fedetur dolo?: z da m potu 
medullam caftief: z oleu ami gdaf fuper & 
coctionem ficuum z pallularum z luiubaruj 
z febeften . 
2>e mola matricfs. 
i Matur uenter z magnificatur ficut e 
difpofitio m pregnante x retinentur 
menftrua ita ut non dubitetur quin fit fp** 
gnatio: z prolongatur tempus z differetis 
iftms ad impugnationem eft uebementts 
magnitudinis uentris z mollitia majallaru? 
z quod pertranfit boram in qua mouetur 
embrion z non inuenitur in ea omnino : m? 
mo quandoqj permutatur a loco fuo perc0 
preflionem uebementem: deinde parit pol} 
laborem uebementem ff uftra carnis cui no 
eft forma: x quandoque egreditur ejc ea ue 
tofitas crofla x bumiditates plurime ta« 
tum:x detumefcit uenter: x deftruuntur acci 
dentiatx accidit mulieri buic dolor rete 
tione fpermatis cum mulier eft plurimum 
fpermatis per naturam x eft confueta uiro? 
deinde abfiditur ab ea: x illud fubuo ftcm 
dijcit m retentione menftruoru? * 
t£t cura eius eft ut in potu tribuas a 
quam radicum cum oleo de kerua x ycrs 
pigra: x medicinas fortes I prouocatione 
menftruorum x diamarte x diacurcums 
magnum x tiriacam diatefereon: x Iit d 
bus aqua ciceris x alfidabegt x frica z & 22> uri. 
funt in patelfc-i da ei in potu ex pilf fe 
tidis folutiuis dofes continuas: z fuppone 
in matrice collina fortia in prouocatione 
menftruorum:z bibat aquam rute z decoc 
nonem fenugreci z dactilorum f m qd dixi 
Wus m prouocatione menftruorum z eua 
potet uentrem cum panno cahdo z inungat 
cum oleo in quo decocta eft ruta z da m po 
lu P’ illS medidas que expellut embrione. 
£>e prefocatione matricis* 
k £tc egritudo accidit mulieri proprie 
fimilis epiVie.Sed differetia ifti’ ad 
Jjlam eft quod mulieri m bac egritudine no 
ratio fuameqj currit ex bore ei’ fpu 
f*1® z fentu quiddam eleuari ex parte pecti 
*|isufquequo peruematad osftomacbi. 
cadit z fuperuenit ei fmcopis z ca 
dit quaft mortua:-! tunc non fentitur ei pul 
fas iieque anhelitus: z quandoq? prefocaf 
x motuum quandoq3 fanatur poft laborej 
z difpermonem:quate oportet ut fricentur 
Pedes eius uebementer z ligetur extrema 
jf Ponatur fuper fumen eius uentofa magna 
"lie mcifione z abftergat obftetnx ei’fuos 
lSitos ex cocol z fricet cum eis os matri 
elsu fufftetur in nafum ems condifi z uoci 
•eretur in aure eius:z non facias ipfaj odo 
r«re res odoriferas immo Une cum fumen 
odoriferis eius. i6tfitaut propter rete 
tioneni menftruotumtaut propter retentio 
Hem fpermatis. Cum ergo menftrua funt 
currentia z mulier eft in nupta. JCunc cura 
eius eft ut nubat.2> i aute illud no prepara 
tur medicinas fumat in potu minorantes 
fperma ex eis que diximus z inungat obfte 
triX digitos fuos ex qmbufdam oleis odori 
feris z mittat eos in matrice z fricet eam 
x fupponat fifimbrium cum oleo fambacmo 
*St ft mulier leditur:tunc cura eius eft inun 
«10 cum oleo fambacmo z approximetur 
iribus eius pannus aduftus fulpbure z 
uentoie ponantur fuper inguina z fricentur 
Pedes z compnmantur.|n bora autem di 
miflionis paroxiimi detur medicine que mi 
n°rent fperma:-! confequitnr ex deftruc 
tl0ne anhelitus z pullus in bac egritudine 
(n bora paroxifmi quidam per quod efhm* 
rur quod egra iam fit mortua z qftqj rema 
net die z nocte z duobus diebus fm illud: 
tunc ergo oportet ut afllducf fricatio 0210 
matricis z odoret res fetidas: z ponantur 
res odorifere fuper matricem z ueficam z 
fumemdoitec conualefcat:cum autem illud 
eji retentione menftruorum fuerit: oportet 
ut flobotometur uena faflfena:-! uenroientur 
crura z ponantur uetofe fuper inferiora ue 
tris z dentur in potu ea que prouocant me 
ftrua ex eis que dijcimus.Jn difpofttioe au 
tem parojaimi cura ea6 eft ut predicta. 
©e difficultate imp:egnatioms • 
f |t propter adipis:aut 
propter paruitatem uirgetaut qr liga 
metum capitis uirge abbreuiatuj eft z fpaf 
matum:quare non impellit fperma ad mte 
rio:a:aut quia mulier furgu uelociter poft 
coitum z ambulat z mouetur: quare cadit 
fperma:aut propter uentofttatem crolTam 
tn matricetaut quia matrix eft frigida: aut 
lubrica t qua bumiditates plurime funt fup 
flue commixtionis in frigidate z bumidita 
te:aut propter malitiam complexionis in 
multitudine caliditatis z ftccitatisraut eft 
complexio fpermatis mala. *6t fit propter 
emorroidas etiam z ulcera mala exiftentia 
tn ipfa:aut propter conuenientiam comple 
Xtoms uiri complexioni mulieris m malitia 
aut opilationem meatus z illud fit aut ,pp 
ter adipem:aut carnem ortam. Illius 
ueroqui fit ex multitudine adipis ftgna 
funt manifeftatatuero quandoque non eft 
fuper pectus mulieris z fpatulas eius z ad 
tutoria ipfius z coxas eius plurimum car 
nis z adipis fed in reticulum eft plurimi 
adipis:-! fignum illius eft defcenfto uentris 
ultra menfuram:-! frequentia anhelitus co 
mouetur z leditur qualibet uentofitate aut 
ftercore aut uentofitates aggregate in uen 
tre z conftrictio recipientis, i£t cura eius 
eft illud quod extenu at Tdeftruit adipe ex 
eis que diximus in capitulo extenuationis 
pinguedims:dein fuppofitoria adiuuantia 
ad imp?eguationem:z filV fulfumigationes •jit. 
adiuu antes ad iftad. Cum aute3 efl opi 
latio propter carnem que efl ficut ueflea m 
meatu aut collum flnctumeiusttunc cura e 
timorofarquomam indiget medicinis con 
fumemibus illam carnem: x non fit fecuri 
tas quin commoneatur poft eas ulcera tna 
la in matrice que erut dilficilis fanationis. 
Jllius autem que efl propter paruitate 
uirge cura efl eligere ex mulieribus paruis 
imam x erigere caput eius cum coitus fit 
ad inferiora x eleuare ancas ad fuperiora 
quantum poflibile efl x uebementia conti 
nuationis x ut uon moueat fe apud euacua 
tionem. Jllius autem que fit ex abreuia 
tione ligamenti capitis uirge:fignum efl q5 
caput uirge efl arcuatum curuatum ad par 
tem inferiorem tefliculorum. /61 cura efl: 
ut incidatur ligamentum illud paulatim x 
ponatur fuper aliquod equale x extendatur 
fuper illud x ligetur aut leniatur cum aliq 
bus lenificantibus x ligetur defuper: dem 
de extendatur equatur x ligetur. Jlla au 
tem que fit propter uelocuatem erectionis 
mulieris x uelocitatem motus pofl coitum: 
quare cadit ex ea fperma :oporter ut dor 
miatpofl coitum ancis eleuatisx capite 
eleuato apud coitum x poft ipfum per bo 
ram unam:x non p2eparetur fu bito ad fur 
genS:z ponantur fuper matricem uentofe 
que funt cum igne:x emplaftretur cum em 
plaftris calefacientibus x clifterijetur cum 
eis que calefaciunt matricem ex eis que di 
cemus. Cum aute matrix efl frigida:tunc 
figna eius funt fubtilitas meftro? x parui 
tas rubedinis fangumistx paucitas pilo? 
in pcctine:x paucitas menflruorum x elon 
gatio temporis eoru*. Ct cura eius funi 
calefacientia peflaria:x fuffumigationes x 
epitbimata que calefaciunt matricermadui 
uant ad partum ex eis que dicemus: x de 
clmatio cibi ad ea que calefaciunt x accep 
uo elecfo? calidorum. Jllius uero que 
fu ex lubricitate matricis x debilitate ipfi9 
figna funt embrionis aborfum fit ante qua* 
magmficetur:x currunt ex matrice alfidue 
bumiditates plurimetquare oportet ut ad 
miniflretur uomitus cn eis que educunt fleg 
ma:demde fupponatur collinum ex interio 
ribus colloqumtide x farcocolle m recipie 
te:deinde clifterijetur cum aliquibus odori 
feris (Tipticis ex illis que confortant matri 
cem de illis que dicemus: x ponatur fupcr 
ipfam ex illis etianux fmt cibi eius frip * 
in patellis preparati x admimftretur regi 
men ejcficcatiuutn. Jllius uero que fit ,pp 
ter crolTam uentofitatem in matrice figna 
funt inflatio fuminis femper x noceri a ci& 
mflatiuis x aborfus ante quam magnificef 
embrion. t£t cura eius efl aqua radicuj * 
oleum de kerua in bora in qua non efl p& 
gnatiotx omnia que exflccant uentofitatem 
x illa quibus matrices frigide curantur e)C 
fuflfumigatiombus x alijs. Jllius uer0 
qui fit propter fuperflmtatem caliditatis: 
ei9 figna ft extenuatio muttis: multido pila 
rum tn fumme x paucitas menflruorum et 
croflitudo eorum x nigratio eorum. cii 
ra eius efl regimen impinguantium quod 
equat complexionem eius cu* cibis tnfrigi 
dantibus uel temperatis ufque quo irnpm 
guetur corpus x minoretur ipfms inflama 
tio. Jllius autem que fit ex ficcitate ma 
tricis figna funt extenuatio muheris:paucl 
tas menflruorum x ficcitas uulue alTidua * 
f£t cura eius efl dilatatio in cibo x affidua 
tio balnei x umum plurime commixtionis 
x sfliduatio coitus x admimftratio oleo?* 
x adipum x pelfaria lenientia. JlUis au 
tem que fit ex emorroidibus x ulcerib9 ma 
lis nafcentibus in matiice.Cura e id q6 di 
jcim’ an:na impmguatio non fit mfi ex fani 
tate i matrice. Jllius aut que fit pp mali 
tu coptbnis fpmatis ita ut fit uebernetis ca 
liditatis aut uebemtis fritatis figna funt cd 
plbms corpis catt x corpis fri x citrimtas 
fpmatis x paucitas ei’x fetor flercoris odo 
ris e ligmficatio exitus ab equalitate ad ca 
lorem:x exuberatio eius x fufctilitas ipfws 
efl fignificatio exitus eius ab equalitate ad 
frigiditatem:x non peruenit malitia copia 
Xtoms fpermatis ex ftccitatex bumiditate 
ad boc ut probibeat generationem mfi ccfl 
tingat ut mueniat pare x couemente:% flat 
fortis tuc.i£t cura iflorum e cum decimatio 
ne copftoms cete ad fratem x fr igide ad ca 
liditate cu cib x medicinis x regimine fubti 
!iante:x nt opponantur utri cafe copF.onis 
mulieribus frigide coplexionis x ecouerfo* 
i6t .pbibet ad impreguatione et ut fit coplo 
turi puenies coplo ni mttis cu funt abo flfia £>iuu 
toale complejctonis. (£t conferunt imp:e 
Stationi cnm opponuntur omni completio 
111 Cum eo quod ipfi eft contrarium :ei uero 
qui eft equalis completionis conuenit cum 
ea que eft tnequalis completionis z inulti 
Plicatur eojum generatio cum aggregatioe 
lpfojuni:plure6 namq3 uiroy non generant 
CX muliere z permutant eam pjo alia cui’ 
c°mpletio contraria eft completioni illius 
x Senerant.-ilimiliter fe babent res in mu 
Ueribustconfideref ergo id pjius m cogni 
tl°ue completionum z fiat f m fuu effe:z ad 
Jjupjegnationem luuat femen baucie quan 
potatur z radit eius qn comeditur. i6t 
j* rebus que fupponuntur eft ameos cu? te 
itiir z milcetur cum medulla olfis ceruiaut 
utulux fupponitur cum lana ante bo:a coi 
z fimiiiter coagfm lepojis quando per 
ducetur cu butiro cocto:aut ftercus uulpis 
Cl,m oleo ro.cum fupponitur cum lana. i6t 
CX ets que faciunt illud cu ,ppjietate fui eft 
j11 mulieri fupponatur fucus albulbub cum 
Jaiiarz et eis que faciunt illud z fimiiiter cu 
femine albulbub mafculi:fuppomtur p’con 
Ceptionem partt multer mafculum:* qn fup 
femen femine parit feminam. 
©e fterilitate. 
f ?t fterilitas aut in utris aut in multe 
ribus abfqj aliqua caufa? quas diti 
per pjopjietate? que eft in fper 
'fime:ficut eft difpofitio arbojis no fructifi 
pjiim qmde dtterunt ad cogno 
ren6 illud capitula plurima que nos no di 
cemus amantes bjeuitatem. 
©e bis que pjoibent tmpjcgiiatione. 
p 'iRoifcet illud erectio mulieris poft 
coitU3 uelociter faltus eius ad pofte 
rio:a z ad parte ylto:u3 z faltus freques z 
a gradibus cum uelocitate z fup 
Ponere alkitram z aquam rute ante coitum 
x Poft ipfum fuffumigatio in traiectojio et 
fiuce cip:e(Ti z farapiito z mura:* comeftio 
*X ruta z cepa z oleribus acutis: z ut fup 
Ponatur fel uaccinum z fruftru? fafgemme 
x eJeuatio pedum fuper parietes boja una 
Ul bibat radices narcifci:* quod eft lupe 
riU3 %arab z folia eiusu quod eft ftiperi’ 
tritfs cum bibuntur fimuhaut finguIaritertT 
fi bibit tfta ante bojam pa» tus luuabunt ad 
partum . 
ebz bis que facilem partu cfficiut educOt 
finam % egredi faciunt fetum * 
f Sicilis fit partus ut afliduet mulier I 
troitum m tinam z balneu? in die ait 
quotiens ante boja partus per menfem: z 
non pjolonget feflione in ea:z inungat do z 
fum cum oleo de narcifco z de ben de Itho 
z filY quod eft inferius totum uentris: z co 
medere et turibus pinguibus:* cu pjefens 
eft boja partus no multiplicet permutatio 
nem de latere ad latuehmmo extendat pe 
des fuosidemde erigatur fuper eos fubito 
aliquoties z bumefiat os matricis cuoleo 
fifamino aliquotiens aut oleo de ben: aut 
de narcifco aut de liliotaut fundat m tpfum 
mufcillaginem fe.lmi aut mufcillagmem a! 
tee fi fuerit uebementis ftccitatis z nouide 
ris bnmiditatej omnino.£t difficilis fuerit 
fcifftonis fecundtna findat eam oblletrit un 
gulbus fuis aut cultello paruo: z fi difficif 
fit partus:fumat in potu trocifcos de mura 
z decoctionem fenugreci z dactilojum cum 
ruta z confojretur cum aqua carnis z folua 
tur de gallia quantitas .partis in 
umo:* fumat et eo m potu una mce poft ali 
mura* oppopona 
co aut caftojeo z bejcrab per traiectojium 
z eicit fetum z fecundinam z frernutatio 
cum condifi:* detur in potu mura cu? aqua 
rute:de qua detur aur.i.cum.f ♦ S.eque rii 
te. Si autem partus difficilis fiat z mojia 
tur fetus:tunc da ei in potu trocifcos de gn 
mis que funt in antidotario : ipfi enim eict 
unt partum ftatim: z fuffumigetur multer 
etiam cum eis:* fedeat mulier in aqua in 
qua decoctum eft calamentum campeftre z 
eis que facile efficiunt partum cum p:opa' 
etate que eft m ipfis eft radit botboj z ma 
rien ficca quando ligantur fuper cofani 
mulieris. 
2>e ejeitu matricis ani z umbilici. 
e 2C confert eis feffio in aquis ftipticts 
ficut aqua cucumere quam dicturi fu •2.u 
mus: z irangatur cum o!eo refato: z pul 
ucri,etur defuper medicamen ftipticum z 
infrigidentur poft illud fedeant m aqua de 
curcuma z abluantur.aim eateu* autem ma 
tux lam egrella efl:tunc necclfai tum eft cum 
boc ut ponantur uentofe: aut ollula iuper 
pectinem coram dnobus inguinibus': ut 
frequentetur cura ♦ Confectio medicami 
ms ftrmgentis umbilicum cum egreditur 
poft partum fumatur tenta * inuoluatur fup 
ipfam pannus z accipiatur minutu* tbus z 
conficiatur cum albugine oui:x limatur cu 
eo fuper umbilicum z impleatur ipfo.ifl&e 
dicaminis autem fttptici confectio.*&.kara 
be tbusrbalauftias gallas antimentu* :aca 
tiarn z alumen cribellata z wngantur z pul 
«errentur fuper anum z umbilicum z qnq* 
additur m ipio cerufa fecundum menitiram 
unius illorum. 
S>e fignis pregnationis. 
d £ fignis pregnationis eft quod uu! 
ua poft coitum eft ficca in qua bumi 
ditas non eft: z q6 mulieri accidit pigritia 
z tarditas z decimatio ad fomnu* z coarta 
tur os matricis poft illud a6o:ut in ipfa n 
egrediaf ftilus. |fta ergo funt figna que 
no faciunt errare cu ergo prereriermt dies 
retinentur menftrua z pupilla mamiUe de 
nigratur z comouctur mala defideria z nau 
fea z apparet malitia coloris z pannus. 
Signa mafculi fetus z femine. 
b ©nitas coloris mulieris z paruitas 
appetitus coitus x panni paucitas 
funt figmficationes quod eft mafculus. £t 
multitudo panni z malitia colori z multitu 
do malorum defidenorum cu* fuperfluitate 
figmficant pregnationem femine. Jnflatio 
pupille mamille dextre z nigredo eius figni 
ficant mafculum z finiftre feminam. £t eue 
tus fanguinis ad foramen nans dextre pri 
us flgmficat mafculum:x econnerfo femini 
£t leuttas motuum fignificat mafculu. £t 
fimuiter grauitas motuum fignificat fe. £t 
fimiliter grauitas i latere dextro z rnbedo 
maxillaiumngnificantmaf.x earum nigre 
do (igmficat fe. 
£>c cgritudinibue rni. 
d £ egritudimbus anni funt emorroi 
desx fiftule z inflatio ucnaru* x 
Iificatio anni z ragsdie z uei mcs parui * * 
exitus ani cum fit egcftio. 3£>e emorroidi 
bue alie funt ennnentee: alie profunde ♦ 
de emmentibue quedam' funt ueruce dure 
z quedam funt mollee : crudum emittentes 
bumorem z nominantur morales : z que 
dam funt bumide fangumee. *€tcura qui 
dem earum que eft de moralibus bumide 
funtteft ut capiantur cum mftrumentoemo* 
roidarum z incidatur radicitus: z fi fuerint 
plures numero non incidantnr omnes una 
uice: z proutiatur fuper eas poft incifie 
nem alumen: acatia z balauflie z puluis 
molendini: poli qua* currerit res ex fangui 
ne magna nifi retineatur fanguisex feipfe 
obediens. Si autem accidant apoflema 
ta inde z dolo* difficilis.quod quidc* pluri 
mum fit cum de eis inciditur plurimum z fi 
mturx elaboratur fubtiliter in finiendo: et 
non defcendit fanguis qui currit poft inci 
fionennquoniam accidit m illa dilpofltione 
ut apoftematur anus adeo: ut retineantur 
urina z flercus: z dolo* fiat tunc oportet 
nt fiat fclfio propter acn egritudinem in 
aqua calida m qua decocta funt folia aitee: 
z in qua proiecta funt feminis Imi z folia 
cauhu. St uero fanguis qui ex eis currit 
non fuerit plurimus: tunc flobotometur ba 
filica etiam z emplaflretur emplaftro de ce 
pe z emplaflro uuelli oui quod dicemus • 
et fiat minoratio cibi z potus: ne multipl* 
cetur urina z egeflio tnbus diebus donec 
fedetur apoflema :z quandoque curatur ii 
le qui mcifionem cum ferro abborret ita ut 
ligentur cum pilis aut filo forti fubtilt * 
£t opportetfi ex ligatione dolor commoue 
atur: aut apoflema ut admimftrentur ea 
que diximus. £t curentur cum medicam* 
ne acuto ita ut puluen$etur defuper una ui 
ce pofl aliam uicem donec denigrentur: de 
inde emplaflretur cum caulibus elixatis• 
z butiro donec cadant z ferru* quidem con 
uementius eft eoi magis incolume: me 
dicamen enim acutum non fortafle faluatur 
ex dolore uebementi :aut apoftemate. 
melius quidem cum uis incidere emor 
roidas aut ligare et medicare eas cum ©iui. 
acuto ut premittas ante illud 
•tobotomia bafilice :z quidam futfumigant 
ejnorroidas cum anacardis z afliduaf illud 
uicl3 quo denigrentur z extenuent z cadat. 
Confectio medicaminis eradicatis emor 
1 sidas mirabiliter.*8Mufquiami ficci nigri 
iufquiami albi aurei.iui.alumi 
1,18 iamenitcalcandis ari aurei.ii.ifms aur. 
,%Cei‘ufe tantundem terantur z mifceantur 
pUni cera difloluta cum oleo ro. z liniatur 
■uper pannum z ponatur defuper. iQuod 
Ji fuerint eniorroide interius tunc admmi 
«tretur boc collirium:quonia3 eradicat eas 
fortitudine cuius confectio .*& .arfeni 
*l citrnalummis lameni: z alkali par 
terantur z conficiamur cum 
Qquagranatorum:x liniantur cum eo loca 
fntnentia z liniatur in circuitu earurn cum 
era preparata cum ofo ro. z fedeat eger 
teuatis coxis fuis z expectet bora media 
emorrois detumefcit z cadite eradi 
catur radicitus. oportet ut curatio fiat 
b°c medicamine in fole aut iuxta ignem. 
Confectio medicaminis quod ponitur fu 
anum poft utcifioncm emonoidarum ♦ 
decipe acatie rubee pure: fcorie plumbi 
amborum ana aurei.iiii.coriandri ficci aur 
'U.terantur z mifceantur cribellata z confi 
antur cum aqua z liniantur fnper pannu 
j. Ponatur fuper anum z ex eis quibus cu 
antur morum z emorois z afcindum ea 
* faciunt ipfa cadere cum facilitate in tem 
P°*e logo eft ut fuffumigetur cu folus mirti 
em per z fedeat eger in decoctione earum. 
Xtenuantur enim z denigrantur. iSt fimi 
merluftumigatio cum corticibus capparis 
radicibus eius z pulpa colloqmntide et 
mirra x nuce ciprefli:'! ifta nalet emorroi 
Qibus paruis. Sd emorroidas uero 
Magnas fortes plenas confirmatas non 
®alet:nifi incifio:aut medicamen acutum • 
uero eis que profunde funt z funt fangui 
J|ce:non eft curatio nifi medicamen acutum 
quo fuper eas puluematur :donec deni 
Sfentur: deinde emplaftrentur cum cauli 
bU3 z butiro z iteretur iftud donec finiatur 
j;aro mala totatdeinde curetur cum pulue 
re Seneratiuo carnis donec extenuentur z 
jjOufolidentur. Sanguinee autem fi non 
unt plene in quibufdam barum difpofiuo 
num z inflantur z dolonem faciunt uebeme 
tem: dimiffio accedendi ad eas eft rectio:. 
Si autem inflate funt z replentur z dolore 
faciunttoportet ut limantur cum fuco cepe 
aut felle tauri:aut unguento uiridi acuto: 
z toleretur id donec currat ex eis fanguis. 
quia fic fedatur dolo: :z pjemittatur ante 
id flobotomia bafilice : ipfa enim confert 
omnibus fpeciebus emorroidarum: z cum 
emorrois eft profunda fangumea z caput 
eius efl intra annu:opo:tet ut ponas ucnto 
fam circa anum z errabatur: deinde cure 
tur. (6t confert emorroidibus abftinentia 
ciborum qui generant fangmnem crofium 
ficut lentes caro uaccina .ahnnafud . caro 
falita:fabe:cafeus cibi z medicine acuti ca 
fidi qui adurunt fangmnem z denigrant eu 
namj emorroides non generantur mfi ejc 
aduflionc z acuitate in fanguine. Sicut 
piper tallia cepe:t condimenta calida:na$ 
in illo in cuius fanguuie natura eft acuitas 
emorroides neceflario generamur. Jn ba 
bentibus uero fangmnem dulcem z carnes 
teneras bumidas non fortafte generatur 
emo:roida:quare oportet ut ille in quo in 
cipit emorroidis profunda: aut fanguinea 
flobotometur ex bafilica z folutione educat 
multotiens z dimittat cibos 
croffos z acutos z uinum nigrum crolfum z 
omnia que infpiflant fangmnem. 
(J &c fiftulis i ano z in omnibus locis que 
effundunt fangmnem. 
d fiftulis quedam funt penetrantes 
quorum fignum eft quod ex eis egre 
ditur uentofitas z fterc9:fi de eis funt non 
penetrantes ex quibus non egreditur uen 
tofitas:neque aliud:x penetrantes quidc 
non factantur nifi cum ligatione z extractio 
ne cum falce.i.cu inftrumento fimili falci* 
deinde curantur cum medicamine incarna 
tiuo z ipfum quandoqj conficitur in ungue 
to bafilicon z quadoq* generatur ex ligatu 
ra fuper bominej quod egreditur fex abfqj 
uoluntatequoad uixerupoft illud:quare 
oportet caueatur ligatura quod eft fecundu 
bunc modum z boc quidem fit in eo i quo 
caput fiftule longinquum eft ab ano ualde 
in illa autemi que ano propinquat non eft •2Li# 
timo:: non penetrantes aut opojtet curen 
tur cum medicamine acuto quod dipmus 
pjecipue in capitulo fillule que ell mlacri 
mali z medicamine quod intromittitur i ea 
deinde infundatur in ea butirum recens:de 
inde infundatur m ea medicamen wcarna 
tiuum quod fubtiliatum fitficut aqua melf* 
S i ragadias autem fi ell feb z ell apolle 
ma antiquum in quibufdam difpofitiombus 
confert fiobotomia z unguentum de cerufa. 
Si uero non ell apollema:neq3 ccuitas co 
fert empfin de uitellis ouo? z inunctio cum 
oleo de nucleis ci ifomilo? in quo qui6 po 
nitur bdellium, fifr conferunt ragadijs 
pectinis z matricis z utrge ea que couferut 
ragadi js ani fulfumigatio cum bdellio cui 
fuperiacif adeps z confert eis quado funt 
ueteres ut fricentur donec cujrat eji eis fan 
guis plurimu3:deinde curetur cum balilico 
<6t conferunt ragadijs z fpecieb9 emojtoi 
darum pillule de bdellio z fulfumigatio fpo 
hj lerpentis z cojtices radicum capparis z 
bdellium z confert etiam ra 
gadijs adeps galline z adeps anatis qnte 
ritur cum dfagg.z fedeat eger in aqua cali 
da:deinde emplcllretur cum cofert 
eis unguentum factum de litargtro z oleo z 
gumi gumojum alkadi a cum eje eo tnungun 
tur.jilU uero qui leditureoquod cujrit et 
ragadijs cofert leflto m aqua curcurne z ad 
beiet ano torum netus antiquum imbibitU3 
in aqua aneti ficcatum p9 illud z puluis mo 
lendmitz puluis urceolo? abrafo? ut illi m 
quibus clt oleum. 
(\ ©e eruptione uenarum in ano. 
d quidem uenarum ell quado 
cuji it fanguis eje ano cum difhllatioe 
aut impulfioue continua :z non opojtet ut 
abfciudatur ille fanguis:dum non debilitat 
z dum permanet nigri colojis .Si aut egi e 
ditur cum impulfu etiam z difpofmone ali 
qua z faat tncujrere tremojem cojdis z de 
bilitatcm amboju3 geniculo? z non retine 
tunopojtet ut in potu dentur in illa boja 
trocifd de karabe cum aqua fumac: z filo 
n um qu od ego dicam CU3 aqua fumac:z co 
medat cibum conditum 013 aqua fumactaut 
cum agreftatz alTiduet ante pojdm fioboto 
imaj bafilice z dimilfionem ciboju3 qui acu 
unt fanguinem z multiplicant ipfum z fiinf 
Ita fecundum quod dijcimus: quia multtpl* 
eant curfum fangmnis :z fi cujrit cum pe 
riodis in bojis z non debilitatur cojpi# 
per ipfum non oponet ut afeindatur curfum 
namque eius a pftbus fit euafio egritudini 
bus. Cum autem in fummo babundat tunc 
openet ut non fit neghgentia m ipfo :facit 
enim mcujrereydropifim. 
&e mo llificat ione anu 
c X ea quidem fit ejettus fecis fine «o 
lunu tc.Si autem fuerit tllud poli W 
gationem fillularumtaut cum cafu fuper do* 
fum:z mellificantur CU3 ea pedes:z accidit 
ei fubito iHudttunc non ell ei curatio. Cum 
autem accidit illud eje perculTione aut cafu 
pairfattm: tunc confert ei ut emplaflrentur 
z inungantur fpondiles inferiojes que funt 
eje fpondilibus dojfi cum eis que diurnus 
m cui a paralifis :z fedeateger in aqua 
curcume m qua decocta funt 013 commatis 
nuje cip:efli:coflu8:fpica nardumura rofa * 
mulus z capita grauatoju % imulia. Cgref 
fione uero ani ia urjc.muo in cjcitu mauiciS' 
Ceueinubus ani» 
q elidam funt magni z quidam parui' 
Signa eojum iunt pjntitus z com 
motio in ano:z quandoque funt fimilee ner 
mifcus ca;ei: quo:um cura cfl fupponere 0 
leurn de oliuis albis z oleum ablutum qu® 
ufque fu t cll um quod ponitur in alijs 
aut oleum de nucleis crifemillcjum : Mi 
oleum de keruataut equa3 rute:aut aliquid 
de alcestaut fel ucccmum :aut aquam a\9 
es:aut calanientt: aut aquam lupmojum • 
aut pulpam colloquintide z falem: z funt 
quidam eojum longi z lati ♦ curantor 
potu medicine educentis eos fecundum 
najrabo :z oportet tn pjimts ut non ciber 
m matutinis:z toleret id donec labojef Ia 
boje conuenienti fuper famem: deinde fo* 
beat aliquid lactis ita ut cujn fuerit ill6 die 
bus aliquibus dilfoluat medicamen tn lacte 
et addat in illa die in laboje z fame: dent 
de bibat ipfum poli id z cum ejcpulfi fue 
rint uermes abojreat poli id cibum unctui 
fum z uet£ z frumetu uifcofu? pane a^imu:^ &iut. 
53ieum bumtdunitx cibetur tempo:e famis 
ucella panis 013 muri x finapi :aut fumat 
ex clittts amaris x immaturis: aut 
jrlnicb eappa:is:p:obibet cui redire eos. 
ligna uermis in uentre funt citrimtas 
c°ioas x udocitas commonois famis: par 
Jjttas tolerantie eius x uebcmentia mor 
Rationis rfincopis dolo:in uentre tempof 
TQniis fenfibilitas eleuationis ipforum x in 
Elutionis eo:um in illa bo:a:? aqua cui 
fens b02e z egreflio eius :aut ex mfeno 
1 re$ione:aut cjc fuperio:i cum labo: adell 
ut feb acuta.Cum ergo accidit dolo? in ue 
re«ebemens facit mcu?rere rem fimilem 
Pue x fincopi x fpafmo p:opter uebtmen 
lam luam.Si ergo uideris id m bomme ex 
||Uo uermes egrediunturttunc fcias quod e 
j? uermibus. |ncipe ergo x line uentrem 
pulpacolloqumtidez aqua rute? felle 
fi dolo: fuerit uebemcs ual 
jj® z eger lam incu:nt epiftd p:opter uebe 
eius:tunc incipe x daei in potu 
*acitautcumfedaturdolo: paulatim line 
Uetre ei9 ex eis que diximus fi ergo cecide 
rit tunc lam fufficit tibi x fi non cadunt: da 
ei *n potu medicamen extrabens eos:? no 
fligas tunctquomaj accidunt eis accide 
lla mala ualde. 
eruptura x apoftemattbus 
fiunt ui telliculis. 
f ?t pzopter egritudinem in miracb t 
. cft ruptm a ano:botum fm nututem 
tus ligna funtrquod quando refuppinarur 
Ser fu per dorfum fuum x ponit manum fua 
'Uper eam redit ad locum cui d qut 
qem eius medici p:etermifei unt:? no funt 
ea ufuquoma efl tn ea timor:? additur x cu 
ratur x medicatur ut non addaf bac curatio 
Ue:opo:tet enim ne ille qui ruptura babet 
poft cibu oio x p:op:ie p9 potu ui 
aut aque:? demtet cibum omnem inflati 
Jjum ? ad fumu repleri ex cibo ? potu ? me 
bullas ? olera x fructus bumidos ? perfict 
attotuquodfibineceflauue ante corneflio 
deinde pofl comeflione adbereat refup 
Piationi :fl fueritTedestfit nnracb eius ftnc 
x non feftmet ad fu:gendu citodmo p9 
,,am flrinxerit ipfam ? pofuerit manu fua5 
uPet' % c6p:eflerit ipfam ad interio:a;x 
non oponer ut ponat fuper e3 z 0113 prtrtn 
jcerit pilam quoniam ipfa dilatat eajummo 
inuolutionem quadratam refrenantem eam 
x emplaftretur etiam cum emplaftro ruptu 
re ex eis que dicemus:* afliduet flricturam 
nam quandoqj fanatur ommno cu; iftie em 
plaftris Hi ictura quando ruptura eft parua 
aut eft in co:po:e bumido:affiduet ergo me 
dicinas que refoluut inflationem ex eis que 
diximus in colica: * non comedat ntfi cum 
ftrictus eft ultra conftrictionem:* uenter le 
uis ultime:* caueat feflionem in aqua cali 
da * longitudme5 effufionismque calide fu 
per eam * luctum * faltus * deambulatio 
nc laboziofam fu per ea * defcenfum ex gra 
dibus cum uelocitate:* bonus graue * uo 
cifcratione enim dilatat 
rupturam immo faciunt ipfam etiam accide 
re quandcq5.4X.i6t fit m tefticulo:* quado 
q3 fit abfque ruptura.fcilicet ex dilatattone 
meatus qui eft m nerbitun * magnificatur 
ciftis tefticu!o:um * illud ad ultimum: aur 
eft ruptura aut eft dilatatio buius meatus 
quare ad ipfum defcendit * cadit m ipfum 
aut 3irbum aut inteftinataut uentofjtas aut 
aquataut apofiejpata que eueniunt incipi 
entia m tefticulis * cifti eo:um Signum 
itaque rupture eft quod quando tu pzoiece 
ris egrum fuper collum fuum* eleuauena 
pedes eme:* compzeffms dozfum eius :z 
pofueris manum tuam fuper locum: * pref 
feris ipfum redibit deozfum aut totum: aut 
pars eius * cum rugitu * fine rugitu: aut 
cum facilitate aut cum difftcu Itate(JJilud 
ergo quod redit cum rugitu plurimo eft uen 
tolitae:* id quod i edit cum rugitu minore 
illo eft ex intcftinisCj6t illud quod reddit 
fine rugitu plurimo * cum difficultate e 3ir 
bum :z 511 bum qui6 * mteftma redeunt cu 
uemofitasfme difficultate. 
iSt cura eo:um fimul eft ut reducantur cum 
facilitate <B5i autem non redeat cum com 
pzeflione :tunc fedeat eger in aqua calida 
per bo:amunam poft uacuitatem uentris 
z pzematu: defuper poft illud tunc fi redie 
nt bene erit * fi non redierit addatur m 
aqua calida donec redeat ergo re 
dierit emplaftrabis cum emplaflro mptu 
re adberente et uentofitatem effugante * 
affiduet ftricturam * non diffoluaturin mi 
no:e fpatio decem dierum: et admimfti a •2U* 
de cibo z regimine ea que diximus* C113 
autem magnitudo ciftis tefticulo:um eft ex 
co quod funditur in ipfaitunc fignaei9 funt 
giamtasx quod eft apoftema fplendidum 
cum paucitate urine z magnificatur ualde. 
«6t cura eius eft integra cum qua nunqua5 
rodit eft ut cauterietur z perfo:etur poft 
pei fo:attonem euacuetur quod m ea cft z 
perfo:etur a duabus partibus commiflure 
duo:um ouo:um cum capite flobotomi: z 
cu:ret ex ea aqua ftcut cu:rit fanguis ex flo 
botomia. f&uod fi fuerit plurima z magna 
ualdettunc non opo:tet ut euacuetur in die 
una 4] Sed in duobus diebus poft quam 
egro datum fuerit aliquid quod confo:tef • 
fo:tafie enim faciet accidere fmcopimtdum 
ante3 non cauteriatur redit poft dies z me 
fes z indiget perfo:atione poft menfes. 
iSiue autem butus generis mino: eft curaf 
fine perfo:atione:fed 013 medicinis queex 
ficcant aquam ex eis quas diximus in pdro 
pifi* i i6t fit apoftema calidum iu tefticu 
lis ex cahditate:cmus figna funt rubedo co 
10:10-1 caliditas tactus uebementia pulfa 
eius eft fiobotomia bafilice 
ex latere apoftematis.* fi ambo fint apofte 
mofutunc ex latere dextro:* ponantur ber 
be defuper infrigidantes z fedeat in aqua 
frigida:* inuoluatur fuper tpfurn pannus 
tmbibitus aceto z aqua ro.* liniantur cum 
quibufdam epitbimatibus que conueniunt 
apoftemati acuto ita ut quando fedatur pu! 
fano incipias in refolutione apoftematis cu 
lenientibus refoluentibus m p:imis: ficut 
cum farina fabarum z ciceris albi x camo 
nulla confectis cum mufcillagine pfillij z 
mufcillagme lini z cum careno tdemde cu 
eis que funt fo:tis refolutiots z lenificatio 
rns fi indiget iliisjficut bdellium: armonia 
cum z mura z adeps fubtilis z reliqua que 
dicemus in cura apoftematis duri:-! empta 
ftra que refcluuiit apoftemata crolfa tefticu 
lo:um. uSt funt ex eis frigida crolfa z 
iam diximus curam eo:um in cu:a apofte 
matis frigidi, apoftema autem uirge 
fit etiam ex uemofitate uaporofa in qua eft 
caliditas parua replente ipfam z inflante 
z tendente ipfam ut co:da z addente in lo 
gitudine z latitudine ipfius. i6t etiam ex 
apoftemate molluuerum differentia iftiu» 
ad p:edictum eft quod inflatio ex uentofua 
te non cedit tactui oimrngftur. £5 apo 
ftema molle cedit cum t ngitu* ♦ *6t cura 
apoftematis moli* fu boc tnedicamie. 
lia uitis rcccntia.W-nmnerojtburiB aurei 
.1) cere aur veterantur z emplaftretar cum 
eis utrga. «Cura inflationis ex uentofitato 
uapo*ofa que plurimum accidit adolefcenti 
bus eft flobotomiatx ut liniatur uirga z te 
fticuli cum ceroto patte 
ri.olei ro.partes tres:di(Toluatur cera cum 
oleo z ponatur in mo*tario z pzoutiatur de 
fuper ex aqua frigida: z moueatur femp# 
donec non recipiat aquam z detur m potu 
ex aqua nenufaris aut femine eius. Si au 
tem non fuent calidiras mamfefta :tunc da 
ei in potu femen agni caftiiaut rutam quoni 
am eft fanitas eius. 'iRamici autem m 
fantium cuius colo* eft albus confert ut di 
falletur in fo*amen uirge fambacinum olea 
z emplaftretur cum bdellio dilfoluto cum ui 
no z ingemetur ut paruus fit fletus pueri * 
ftringatur ramex z mwo*etur ex lacte: z fi 
fuerit ruptura emplaflretur cum emplaftro 
faciente adberere:quotuam multoties ope 
ratur m ea. 
t 
&c podagra z doloribus functurarum* 
p jlurimum fiunt ex bumo*e crudo cui 
permistum eft aliquid colere z fccuu 
dum minus ejc fanguine indtgefto:-* quado 
que eft cum eis caliditas uebemens:-* nofl 
noiatur podagra:nifi qui eft m luncturis Pc 
d um:quibus p*oprium eft quod apoftema 
eo*u3 non fit famofum z non facit collectio 
nem faniei:ftcut reliqua apoftemata. 
aut refoluitur aut incroffatur. z fit lapi0 
z rumpuntur ex eo digiti:'* egrediuntur e£ 
ets res diuerfe ejc ficco z fignfl 
doloris mneturarum ejc caliditate fu”1 rU 
bedo colo*is loci z caliditas tactus. 
eius eft flobotomia ejc finiftra manu fi 
dejetro z econuerfo. i6t fi eft in pede »nl 
flro ex manu dextra:-* fi in dextro ex manu 
fimftra:x non opo*tet ut dimittatur floboto 
mia in bac egritudme p*opter p*opwftU* 
tatera tempo*is flobotomie. Sed oporief 
ut fiat flobotomia cum incipit apoftema 1 
dolo* -* pulfatio CU3 caliditate in iuncturi0 
fecundum queddijeimus: ** p*eclpue fi 
apoftema quatitatis magne z rubei colori0 22>iui. 
papa£e,*&.fe.papa$i9 albt:medulle femfs 
cucurbiterfe. citroli ah.j.x.amili.dragagan 
tl0;gumi ara. fuci hquiricie: an.j.v.tbuns 
fanguims dra. carabe an.3.11. 
rojrrcrcmnamomiiopu.an.j.i. fiat trocifci: 
x fumant in potu cum firupo de papauere: 
aut cu rob mtrtt. &t fi fuerit antiqua z cur 
rit lanies cu$ fonitu z conlirmgif anbehtus 
Raando retinetur: tunc detur m potu decoc 
yiopi z que diximus er ilfque educunt 
banc famem donec dilatetur ex buius reb9 
x quando conflringitur anbehtus cum iftis 
rebus dentur m potu ea que educunt fame: 
cu3 ergo dilataturtredeatur ad ifla: z admt 
Aretur dum conllrmgitur anbehtus: z ad 
jwniftref aliquod regimen eius que efl pp 
Jjccitatem plbmstex tina z cibatione: z fi 
'Nent putrefactio z fuerit id quod uenit c? 
f° fetidum cumerpuitur z fuerit plurimum 
Abundans z tn pectore z tn gutture oreg 
jflon.opoztebit ut cum eo quod educit fame 
tembat eger omni ebdomada femel.j.t.mir 
te rubee cum tribus.j.melf. z fuffumigetur 
Suttur fuum in traiecto:io cum ilhs pillulis 
ftojac: tburistah arfe 
jjfa rubei quantum omnia aggregentur cuj 
°utiro uaccino z fiant mde piilule ut auella 
x fuflfumigetur cum eis pondere aureiu 
,llUa y bec quide} fuffumigatio confert tulTt 
Plurime bumiduatis fine ulcere. 16t fit 
P cu® ficcum:x fignum eius efl quod fit poli 
'putum fanguime z famei: deinde alliditur 
»putu3 z remanet tufis licca fine fputo z coi 
Pus liquefit cum ea. i6t cura eius efl fu 
in potu lac z omnia que diximus i cu 
ra ficcitatis pulmonis. i£t fit tuflis fic 
Ca ex frigiditate aeris:? fignuj eius e quod 
Scitatur cum uiolentia frigoris eius z foj 
titudo in bpeme: z efl dura z ficca. <6t 
cura eius efl calida ?p*obibitio ab 
aeris frigidi z itroitus balnei. 
tbz fputo z uomitu fanguims. 
f anguinis exitus ab o:e aut fit cum 
uomitu z efl exitus eius a ftomacbo z 
Partibus eius cum fonitu rafcauoni fiipili: 
Qut cum tufli z eius exitus ell a pulmoe aut 
Q pcctoje z fiiubus eiustaut cum rafcatioe 
x pendit ex capite z ex uuula ex palato 
* finibus eo;um. £t m curatione qiude 
eius qui egreditur cnm rafcatione x fornm 
fibi fimili facili x paruo fi eft parue quanti 
tatis fulficit gargarifmus ex rebus ftipricis 
ficut qui fit ex aqua ro.in qua infufum eft fu 
mac aut rob agrefle:aut aqua citonioaum x 
fmulibus. Si eft plurime quantitatis: tnc 
oportet utflobotometur cepbaf.demde gar 
gari3etur cum iftts rebus. Si autem t loco 
o:is fuerit ulcus recens: inutfcentur fuper 
iplum tbus x fanguis draconis x teneat in 
oie aquam ro.in qua bullierint cupulegla 
diu:aut camerficb quod eft femen tamartfei. 
i6t fi fuerit ulcus malu3 putridum: curetur 
cutatione colere putridetx conftderetur fan 
guis qui egreditur in uomitu :x fi fuerit plu 
rimustaut afliduer pluribus diebus:floboto 
tuetur bafilica: deinde comedat res ftipti 
cas x glutinationes facientes paulatl una 
uice poft aliam:x p:op:ie fi eger inuenerit 
doloiem inter utrafq3 fcapulas : tunc opo* 
tet ut trautiat aquam citonioium 
in qua diftolutum fit aliquid tburis uicibus 
pl ribus: x comedat ex glandibus x jctloca 
ractis x paflis cum fuis tnterionbus x agre 
fta x fumac:x bibat de boc 
boliarmem gurai arabici balauftie: fanguis 
draconis tburis an.detur in potu CU5 aqua 
citomoiumraut cum maloium x ponatur ci 
bus agrefta x finuliaejc eis que ftipticitate 
faciunt :x deuitet omne calidum x acutum . 
$St fit quidem egrelfio fanguints ex pector 
% pulmone cum tufti: x ille qui eft eje prone 
eft multotiens cum tufti parua. ille qui 
eft ex pectoie eft parum cum tufti plurima* 
Sit ergo plurimu ftudij tui in bac tufti: e.n. 
timoiofa perducens m pluribus difpofitio 
mbus ad ptifim. ?ncipe ergo a floboto 
mia bafilicetdeinde da in potu boc medica 
fanguinis dra.en partem.t. 
endiuie carabe an partem.S.ematitisuerre 
figilf.ana partem.i.x.S.aluminis balauftie 
duas tercias partis.t.dentur eje eo i potu, 
j.iij.cum pondere ke:ate uni9 opittx kerate 
feminis iufquiamitx cinnamomi tercia 3,1. 
aut fptee aut cofti aut mtrretx cu 
aceto: et aqua ro. in matutinis x uefpe 
ris:x melius eft ut des eje eis in potu boc 
medicamen cum aqua albedarogi: aut cum 
aqua poaulace fi frient cum eo caliditasrx 
fi mueneris in pectore dolonem cum fputo 
fanguimsttunc Ime locum dolozis hoc me • /L*mX • 
dicamine cuius narratio pzecefllt: x da ei 
ejc ipfo in potu poftquam confeceris ipfum 
cum umo. 
©e pleurefi • 
f |ft W fanguine:cuius figna funt rube 
do colo;is:replctio pulfus x uebeme 
tia pftrictioms anhelitus poft multa reple 
Uonemuini:? fifputu iam inceperit erttru 
bedo in eo plus. r6t cura cius eft flobo 
tomia bafihce ex late oppoflto: deide itera 
tio flobotomie ejc latere dolo;i3 in die tcia: 
x da m potu aqua o:dei.x uiof conditas: x 
fi natura fuerit fti icta: bumectef cum aqua 
fructuum ficut aqua p;uno?: uiofificcarum 
x cafT.f.tetraniabm. *6t fi fuerit dolo;: x 
punctura uebemens: fiat emplaftrum cum 
uiclis ficcis: x caraomilla x farina o;dei x 
altee:de uno quoq5 fumatur pugillus 
unus x pficiatur cum aqua x oleo fifammo 
x empfaftref cum eo locus dum eft tepidu3: 
x fi talus fuerit ficca x difficultas fpuedi ue 
bemeter ualde: tunc da ei in potu 01 die an 
aquam o;dei bo:a una banc decoctionem • 
Ifr.ficus albe.jcjc.numero: 
ctcrux.j.x.radicis liqmricie pulueii5ate.3, 
tonde: bulliat 
tn tribus lib aque quoufq3 redeat ad liB.i. 
x.5.coletur x detur de ea m potu lib.S.cum 
5.v.u!ol‘.conditarum.3.iij.olet amigdar dul 
ciu. Si autem mundificatur infirmus x fa 
natur bn: x fi remanerit ex ea rehquie iam 
diximus curam eius. fit pleurefis 
ex celera:? figna funt eius: punctura x do 
lo; in latere x caliditas forno; quam eius 
que fit ex fanguie: x pulfus mino; x durio; 
x feb;is acutio;. *6t cura eius eft flobo 
tomia: fed ex latere dolo;is de bafilica: x 
emplaftref locus uel pectus cum eis que di 
Ximus : x leniatur natura cum eis que dixi 
mus:mfi fuerit folutio uentris:? fimilif fiat 
ut reliqua cura: p;eter q6 tn bac fpecie ne 
ceffarium eft ut ejctmguaf inflamatio colere 
fu perflua extmctione cum frigidis que funt 
ficut mufcillago pftllij x aqua cttroh x aqua 
cucurbite x aqua mellonis mdi: quecumqj; 
eft p:efens x per dictionem CU5 aqua o;dei 
x fit cibus ex fcifck: x cucutbita x fpmacbia 
x q6 fit ex maluis cum oleo amigdef. <6t 
fit ex fangume adufto nigro: x figna eius 
funt uebementia puncture cux ftccitate o;is 
x fo;titudme feb.x afpe;itas Ungue;? poft 
pofitio fputi x tarditas eius x difficultas 
ipfi9 x nigredo colo;is ipfms x plurimum e 
mortale. «6t cura eius eft flobotomia er 
omnia que dmmus: uerutamen oportet ut 
potetur egerin bac egritudme ejc ejctinguc 
tibusrem plurima: i trabitiat femp iulep:* 
potet aquam o;dei tribus rncibus xingre 
diaf ter m die tmamtx prolonget fefiionem 
in ea: x locus dolo;is emb;ocef cum aqua 
calida x afliduetur defup emplaftrum ( & 
fitpleurefisexfanguinem quo dominatur 
fiegma x eft magis quieta x leuio;: 
b;i3 non bet magnum dominium: x non efl 
punctura in latere: x eft fputum in bac egri 
tudine albius:? ui ipfo eft rubedo parua. 
*6t cura eius e flobotomia etiamtdeinde de 
coctio yfopi:? uiorcondite x reliqua que di 
jcimus:uerumtamen ejctutctio x bnmectatW 
opo;tet ut fwt mmo;es. 
S>e ptifi ♦ 
p 2Cifts fit aut poft pleurefim:aut poft 
fputum fanguinis:aut poft co;i5am x 
catarrum pleurelim ex capite: aut p9 tufliui 
longam:? nos quidem lam dicimus figna x 
curam ipfius in cura tulTis. 
©e peripleoma * 
p eft flegmatica fecundum 
pluiimuM quandoqj eft fangumea x 
etiam colerica:fed raro: x accidit ab apofte 
mate qd eft in pjbne:? iam dijcimus curam 
x figna in curatuflis* 
S>e difnia, 
d |Jfnia plurimu3 fit er flegmate crofa 
iplente cannam pulmonis: x funt cU 
ea o;egmon magnus tn pccto;e x pftricti® 
anbehtus:? td qd faciunt canes 'i anbeld11 
qri currunt x p:op;ie aput motum. 
cura ei9 eft id qd educit illos buraozescrcl 
fos ex pecto:e:? iam dijcimus tdm tuHi bu 
nuda. t£i fit quandoq? ejc ftccitate PUJ 
moms:? figna ei9 funt litis x fubtilus9 aoc 
£t cura eius eft fumere lac in potu ♦ 
2be egritudinibus condis* 
c co;dis quas curari poflbj 
leefunt a Iteratio pplerioms an qua 
pfirmef:? tremo; co;dis:? f icopis x dolo* 
qui n confirmat:: z debilitas apoftema ro * 
diruptio aut co;uptio pplejcioms confirma 
te n funt faciles ad curandum x ligna 
mo;te lferrentui3 funt cafus pulfus p9 
memia diuerfttatis x magnitudis x citrmi 2Muf. 
tas colons fubttotpoft uebementiarubedis 
eius * fincopis difficiftarde euafionis x fu 
or frigidus. (Q6 autem cx eis curatur eft 
caliditas cordis n confirmata: cuius figna 
uebementia caliditatis pectons: z ma 
Sfttudo pulfus z uelocitas ipfius z freque 
lla tpfiug z febns mfepabif. &t cura 
cius e fumere in potu lac acetofum extracto 
butiro:? robtacetofitas citri tz rob malo;u 
rob acetofo:x aqua citroli: z trocifcos de 
cupbo;a z emplaftref pectus cu fandalis z 
aqua ro.z capbo;a infrigidatis fup muem 
et alteret cmplaftru cum fit tepidurx detur i 
Patu aqua frigida z bitet in locis frigidis. 
eft cum frigo;e pplejtionis cum non eft 
c°ufirmata:x figna eius fant raritas pulfus 
z uubelitus z pigritia z deftructio letitie fa 
ctei. <£t cura eius e dare tn potu uinum 
odonfe? pu? pauce qualitatis: z odo 
odonfera calida z inungere pectus cu 
°lco nardino z e piali rare ipfumcum fpica 
** collo z fauia z ciperis z cmamomi z ga 
riofitx folijs mirtijftat emplaftru cu uuto z 
a3«a citomo? z aqua malo? z emplaftref 
cu eo co;:x comedat pullos columba? z ui 
tcMa ouo? de paruis ambue x frigis baben 
tib’ piuree fpecies qbus condiunt cibaria. 
e e; pple.tione ficca fi nondu cdfirmata 
C:* eius funt q6 co;pus ia extenuatu 
eU*fed n totu:x pulfus dui9 paruus freques 
cura ems eft aqua o;dei fi e febris qui 
Ktatem babens: z fi non potus lactis x in 
Jtoitus tme:x balneatio cu aqua dulci ficut 
diximns m tufii liccax pofitio cere x olei fu 
pectus:x inter fcapulas x potare oleuj 
anugdaPTcmper uinu3 puucu boc modo me 
dia.f.olci amigdaf: fundatur fuper.?. v.ut 
ni x bibatur in matutinis: deinde bibat fo; 
bitione factaj e;: aqua o;dci z oleo amigda 
iio: x 3ncbaro:deinde egrediatur tina: poli 
egrediatur x cmplaftretur pectus cum eis 
que dipmustx uitet laborem. <6t bumt 
ditate n fiunt fo;talTe in co;de egritudtnes: 
fi dominatur in dilpofitione co;po;is 
udeo donec necefle fit ut co;di dominetur i 
terftcit ueloctter x non expectat curatione: 
fi fuent apoplexia x paralifis propter ac 
!!?uem donum} bumiditatis fuper co;. 
debilitas autem co;dis figna funt tremo; 
c°idis fme cahditate:x non efl uelocitas m 
pullu x pflrictio anbelitus:x difpofitio fimiF 
fincopi adeo donec fu pernent at ei fortafle 
fmcopisafta accidunt infirmo et cum como 
uetur x cura eius eft diamufcum quod repo 
nitur x metridatum: x confert et boc medt 
camen.lfc.mafhe: cinamomi: piperis lon. 
fifimbrinfellemtenus.bedarogitmelixe folii 
indircoriandri ficcitfptce nardi 
li carabe margaritarum paruarum: fpodij: 
j.S.mufci fexta.j.uconficiatur cum mdle ex 
tracto a miroboF.kebul*. conditis :aut fumat 
emblicorum miroboF nigrorum x kebuF:ai? 
pugillus unus x bulliat t aqua bene x etTun 
datur de illa aqua partes.iiij. fu per duas 
partes melf difpumati x coquat donec me 
dietur aquatdemde conficiatur cum eo x in 
ungatur pectus cum eis que ditius de odo 
riferis calidis x cum gallia x utatur fufumi 
gatiombus x uino odorifero: x cibi ei9 funt 
pulli x edi x uitella ouo:u3 forbilium: x uta 
tur ludis x augumento in fomno x indume 
tis mufeatis femper x dormiat in eis x 6ut 
tet coitum x labore$. tSt tremor co:dis 
fecundum plurimum fit cum calore. <St 
cura eius eft flobotomia cepbaF.cx latere fi 
mftro:z dare in potu lac acctofum x trocif 
cos de campbora fecundum q6 diximus. 
iSt fit fi tremo: cordis raro tamen ex multi 
tudine melancolie m fanguine: bec fpecies 
tremo:is co:dis eft nocibilio: fpecieiu tre 
moris cordis: x figua eius funt corruptio 
cogitationis x timor x filueftritas x difpofi 
tio propma melancolie que eft exdnioco 
lerem.ifanguine5? Sterna eius eft id 
quod diximus in melancolia que efr ex do 
rmnio colere m .in fanguinej. eit fit fm 
copis q6 propter difpofitionem que accidit 
cordi CU5 comitarur cerebri. /£1 cura ei» 
e m ora poxtfmi roratio aque frigide x infu 
fio ipfius x mfufflatio mufei in nafuj x frica 
tio extremitatum x pedum ppreflio x odora 
re uinum x odorifera x odorare odores ci 
barij odoriferitz fumere diamufcum cum a 
qua malo? x tortellas tritas cum uino odo 
nfero. $n difpofitione aut que eft preter 
paroxifmum confideretunan eft ex debilita 
te cordis:aut ex frigiditate: aut ex calidita 
te x curetur cum fua cura. 
E>e egritudinibus ftomaebi. 
t Aritudines flomacbi funt debilitas 
digeftionis x malitia iftimbre parui 
tas appetitus x fupei fluitas eius: x dolor qui commouetur in cofine comdhonetx do 
lor qui cdmouctur poft ccmeflione5 x uomi 
tus eius quod comeditur x apeftema x ulce 
ra. (St debilitas quidem digeftionis fit 
ex frigore ftc macbi: z figna e;us funt erup 
tuatio acctofa x lenitas uentris z eius illa 
tio x multitudo uentofttatistx longitudo mi 
noris cibi in ftomacbo. (St cura eius e 
3tn3iber conditum x dtaptpereon x alcan 
didtcon xdiacalamentu x conferunt ei femi 
na calida ficut funt ameos:ctmin.carut.gi a 
na mgra:o:iganum. alanamaden x fimilia 
fingulariter aut piuncti5. (St fit ex bunrt 
ditate ftomacbi:x figna eius funt multitudo 
fputi x aftiduatio naufee x pancitas fms x 
ueloc tas defcenfionis cibi ablq3 plurima 
alterartone in eo. (it cura eius eft uomi 
tusrdemde trifera minor x fcona ferrirdeui 
medicine que exficcanr: fient tbus x ciminu 
x embhei codtti x balauftie ciperi x fimilia. 
(it fit ex bumiditate ftomacbi x frigiditate 
eius x eft illud quod eft plurimu: x ligna ei9 
funt eructuatio acetofaanflamatio uentris x 
pascitas litis: x uelocuas defcenfioms ci 
bi. i6t cura eius funt efta compofitaex 
medicinis calidis x ftipttcis; fient illud dia 
ohbanu3 x illud de agno callo x bomorufie 
x trifera mino: componitur tn ea piper x 31 
3iber:x diacitomtam non foIutiuum:x admi 
niftretur quodcumq5 fuerit prefens p9 uomi 
tu5 x fit cibus frixa plurima bntia femina x 
fpedes quibus cibaua condiuntur:x uinum 
fit forte antiquu3. (Si fu propter calidi 
tate ftomacbi cum bumiditate:x figna eius 
funt paucitas appetitus: multitudo faliue: 
naufea. (St cura ei9 eft uomitus: x fume 
re m potu yerap. deinde electuaria deficca 
tiua fme multa calefactione ficut mirob. ni 
gri:i kebuli x emblici: quandoq3 pftciutur 
cum pallulis tritis cum fuis intcriortbus x 
le3eiadm de 3ucbaro: quandoq3 conficiunt 
cum eo rofe contrite x fpodium. (St fit 
debilitas digeftiois ex ficcitate ftomacbi :z 
figna eius funt extenuatio corporis x difpo 
fitio fimtlis etbice x nebemtia fuis. (St 
cura eius eft balneatio CU3 aqua tepida dul 
ci abfq5 mora tn tina x fumere 111 potu lac 
x aquam ordei ficut diximus in capitulo fic 
citatis pulmonis. eSt debilitas digeftio 
ms fit ex debilitate ftomacbi: x figna eius 
funt quod fit poft uomuu plurimu x digerit 
paucum cibum x grcuiat illum qui eft fuper 
lpftrj. i£t cura eius eft trifera magna:* 
fama z inunctio cum oleo nardino: aut em 
plafttef 013 fptca z aperis z fqumanto:nia 
fUce z tbure z aqua atomorum z utnp ftip 
tico:x def clectuarmm de xiloaloes z diae» 
tomtumnonfolutumx multiplicet maftica 
tionem maftic.x acceptionem eius cu rofi® 
z ciperis z tbure z fumat puluere eo? qaa 
rum un .ufcuiufq? equaliter fim.£.u.x bibat 
umum ftipticu: z comedat ex cibis z fracti 
bus ftiptias. (St fit ex malitia digeftiei® 
aut ex caliditate coplejcionis ftomacbi: aut 
ex colera m ipfo:aut ejc melancolia: z figna 
eius que er caliditate fin materia funt fiti® 
z eruptuatio fetida cum ficcitate bons. . 
Ut cura eius funt cibi acetofi crofti ficut ifli 
qui ifrigidati funt z acetofitati cum uacina 
carne: z illi qm fiunt cum agrefta z cum fu 
mac z potu aque ueri fngous: z emplaftra 
no eius cum bei bis frigidis ♦ tQi fit cu 
materia qne e ex colcra rubea in pcamtate 
eius z figna eius funt naufea z uomitus co 
Iere z eructu atio fetida poft comeftionem * 
corruptio ciborum leu;u m ipfo ficut carni 
um auium z bonitas digeftioms cibo? croi 
fornmmt carnium uacmarum ♦ (St cura 
eius cft uomitus cum firupo acetofo: z fofo 
cum cibi quos diximus anrs 
bac. (it fit ejc melancolia: z fig ei’ funt 
incendium ante comeftione3 q6 fedat come 
ftio:aut de quo ccmeftio admmuit magum* 
do fplems: z uomitus acetofus faciens coii 
gelationem m dentibus: z dolo: ftomacbi 
p:op:ie ante comeftionem. (St cura eu# 
eft lolutio cum decoctione epitbimi mult^1 
ens:x flobotomia bafihcetx cibi fugidi cuj 
3ncbaro z oleo amigdafcx uinum dulce. , 
i6t fit iterum debilitas appetitus pp calidi 
tatem ftomacbux multitucdem colere tn ea: 
z tam dixius figna ems z curam eius: 
pjopterea quod coipus non Pollicitatur $ 
cibo:x figna eius funt repletio x longitudo 
quietis. (it cura eius eft minoratio cibi 
z motus z exercmu$. (St fit etta* debili 
tas appetitus:quoniam non refoluit ex co: 
po:e aligdrx figna eius funt durities cun3 
corporis longitudo tollerantie famis. 
(St cura cius eft balneumtx fricatio z excr 
cmm x fricatio i balneo cum baurac x fari** 
ciceris % fudare plur imum x alTiduatto bu! ©tui. 
l1ei* £t fit quoniam epar non attrabit 
a ftomaebo rem plurimam: x fignum eius e 
quod egeftio eft alba x uiridis. *6t cura 
eius funt cmnia que faciunt penetrare cibu 
% nutrimentum: licut umum uetus amarum 
b:te:de quo modicum detur m potu m lem 
nio x balneum ante cibum x exercicium z 
°mnia que calefaciunt eparx aperiuntop 
Pflationem eius ficut diacalamentU5: x dia 
Pipereonxelectuaria calida fubtilia. 
*£t fit pp retentionem eius quod diftillat 6 
jnelancolia in bos flomacbi: z figna eius 
*unt ut non patiatur famem:q6 fi comedat 1 
qtnbufdam bo:is comeftionem uua3 z dige 
ritur bene:tunc e fames p:iuatax digeftio 
temperata. (St cura eius eft afllduatioci 
k°*um acetofo:um aggregantium acetofita 
bm x ftipticitatem ficut acetofa x agrefla z 
funiaex nbes:x cibi mfrigidati x alkeel x 1 
n !Stdata cum eis facta x adnstftratto alkaul 
kQl%amtc x oleo:um z condimento? in qui 
nus eft caliditas ficut cepe:allia:po::i:pip 
3ltit x finapmm x fimilia de illis que exci 
tant appetitum cum mo:dicanone pauca p 
lenientia in boc. (St fit p:opter egi itu 
dme in neruo ueniente ad os ftoi: x ligna 
ftos funt ut n ueiuat p iftas medicinas x ci 
acutos fenfu3 a pl‘3 fenfu3z «5 accidat 
ei naufea. (St cura eius eft difficilis: at 
tamen curatur fecundum difpofltionem cum 
'°:titudine cereb:i x cu3 emplaflris calefac 
tlui8 de illis que ponuntur fuper os ftoma 
cbi. gzt flt ejoioz m ftomaebo aut ante 
C3meflionem:aut pofl comeftionemrxdolo: 
qm fit 'm ftomaebo ante comeftionem: aut 
fit p:opter apoflema: aut p:optcr ulcera: 
3ut p:opter ucntofttatem croffam extenden 
tem ipfumtx ille qui fit pofl comeftionem a 
uus eft cum uomitu z alius fine uomitutx fi 
gna do!o:is qui fit ex apoflemate calido m 
ftomaebo funt feb:is z apparitio apoflema 
tis m flomacbo:x cafus appetitus omnino 
uomitus:x fitis. (St cura eius eft flobo 
t°nua:demde uomitus: z trocifci de fpodio 
cum rob agrefle x rob de citonijs z fimilia: 
z debet effe contentus p:o cibo aqua o:dei 
Jum granatis:faciat illud ufq3 quo allemef 
'eb:ig x caliditastx pofl iHud fumat i potu 
0qua3 endiuie in qua diffoluta funt medulla 
JQiftf.x trocifci roiati:x quando antiquatur 
’uniat m pom trocifcos de bdellio x empla 
(lietur in principio rei cumfanMx rofax 
campbo:a: x fi fedatur caliditas z fo:uo: 
fit re9:emplallretur cum cera x oleo nardio 
in quo iam p:oiecti funt p:o omni . eius 
duo aurei aloes z duo aurea roaftie x duo 
aurei fquinanti z duo aurei ciperi: x aurei 
tres bdellii dilfoluti cum mno: z boc apofte 
ma qui accidit in ftomacbo:plurimu accidit 
in o:e eius:x permutatur ad apoflema du? 
aut collectionej faniei z fit dubellatitx ego 
dicam figna z curam eius in ulceribus ito 
macbu r£t fit p;opter apoltcma flegnva 
ticum z o qua* parum accidit m eo:x figna 
eius funt feb:is leuis z multitudo fputi cuj 
cafu appetitus z inflatio flomacbi abfq3 du 
rute in tactu. (St cura eius eft ut detur 
ui potu mfufio de aloes z alleuietur cibus 
z abbozreat uomitum: z emplaflretur cum 
cinere arbozis mtis z aperis z fqmnanto 
z fpica confectis cum aceto. £t fit apo 
(terna du:um in (tomacbo z parum accide i 
ci piens z non accidit tuft polt apoflema ca 
lidunr.x nos diximus curam eius. Si aute 
induretur m difpofttione fua ualde empla 
fttetur cum fomter diffoluentibus ficut boc 
cauf. amigdafamar. 
exco:ticata:um:ftorec liquide bdellii mirre 
fpicetmafticiciperi: fquinanti: refoluantur 
gumme cum uino:x aggregentur cu? eis re 
liqua z fiat emplaflruj. iSt fit dolo: pp 
ulcera in ftomccbo:x figna eius funt qS fo: 
no: fit dolo::cum comedit res acetofas x a 
cutas z apparet m uomitu aut m egeftione 
fangumis aut lanies cum dob:e: aut imer 
utrafq3 fcapulas aut fub collo aut fuper um 
bilico. (St cura eius eft ut detur 1 potu 
aqua o:dei fi fuerit caliditas deinde polt 
duas boras detur in potu boc medicamen 
•ft.tburis fangumis draconis, anna.j.v.ro 
farumrbalauftie karabe 
j.tij. dentur in potu cum aliquibus robub 
ftipttcts. (St fu dubelbti 
in ftomacb z fignum dubellati in ftomaebo 
quando fedatur feb:is z dolo* propter 
apoflema calidum magnum fenfu percipit 
uclociter. Si ergo remanferit inflatio : 
fcias quod apoflema tam collectionem fecit 
faniei z indiget eo quod difrumpat ipfum: 
detur ergo m potu lac dulce x aqua calida 
una uice polt aliam: x p2ematur defuper x 
moueatur. Si ergo commonetur tremo: /m. 
% egento fanguinis z faniei z dctumefcit a 
poftema fcias quod lam dilruptum eft: z fi 
diud non ualetttunc ciba infu mum finapi: 
z da ei in pota aquam mellina: donec dtli u 
petnr: qd fi difi umpatur tunc da ei in potu 
aqua3 roelfuice una z boc medicamen uice 
una donec mundificet tpfum aqua metfc z p> 
foiidet ipfum boc medicamen . <61 fit do 
Lr ejc uctofitate tendente ipluj z figna funi 
quod comouetur poft digefttone cibi in lafe 
fimfiro fup fplenem:z rugit cum premitur $ 
fu per, i£t cura eius eftftare rectus zdea 
bulattoa aduocaieeructuattone cum mafii 
catione tburis z cimim z deuitare bei bas 
z cibos infletiuoe. t£t fit dolor qm com 
monetur pofi comeftionem plurimam z cor 
rumpitur cum eo dtgefiio z n commouetur 
pofi comefiionem paruam z non corrupitur 
digeftio. £t cnra eius eft ut comedat in 
die multctiens z pe?. £t f.t dolo: qui n 
pmouctar pofi comeiUonej: nec fedatur mfi 
uomitu z eft uebementior dolor ftomacbi. 
*£t cura eius eft potare infufionem doce: 
dein trocifcos ftelle z trocifcos jreos z dif 
pai tire cibu3 in pluribus mcibus z premit 
ici e ante cibum lamb;tione3 melf z confert 
ei ut fumat uitella ts tum ouorum affatos um 
z.5.i.co:iandnficci triti conficiatur cu mei 
le difpamato z comedat ante cibum ei die z 
confert et ut cauterietur caput fup commif 
furam media cauterio longo. i£tfirait 
gumeutum appetitus aut pp uebementiam 
laboris aduemetis bomim in ambulatione 
fua aut pp multitudinem eius quod elfundif 
de coler a ni.ad os ftomacbi: aut pp frigus 
ftomacbi:aut pp uebementia parustatis cor 
pons, St autem eft pp multitudinem elfu 
fionis ccfe m.figna funt quod eft cum multi 
tudine comeftionis:multitudo egeftionis z 
in ifirmo fi non comedatur excitatur mordi 
catto uebemens in ftomacbo z non tolfat 
quin comedat, £t cura eius eft cibus pi 
guts z uiuum dulce:z flobotomia baftlice z 
decoctio epttbimi:z cauterium z uentofefu 
per fplenera, i6t fit cj: frigore ftomacbi: 
'i ftgnum eius eft multitudo comeftioms cu 
multitudine fmgultus fine mordicatione. 
tSt cura eius eft illud quod dtpmus m frigi 
do ftomacbo:at uero oportet ut confortetur 
z cffiduet curationem, i£t fit ejc raritate 
corporis ? fignum eft ut non fit cum eo ege 
dio fecundum quantitatem comefttonfe * 
*6t cura eius eft fello m aqua frigida z l 
cis frigidis z infigere co*pus cum oleo mir 
tino z cerarr cibi crofli bumidi tarde pene 
tratiois ficut lumac z agreftax carnes uac 
eme z arietine z cibi uifcoft z opilattui fi* 
pbeludegi z cafeus recens z panis ajim7 • 
«6t fit aliud quod accidit e% uebementia la 
bo:is: deambulationis: z fignum eius eft 
quod mouetur pofl famem uebementem fin 
copis. cura eius eft ut in potu fumat 
umum z aquam carnis cum fpeciebus con 
dientibus: z pzoibeatur a fomno: deinde 
ingi ediatur balneuj. f£x fit eje defiderus 
malis m accidit aut mulieri p?egnanti: aut 
qui tn ftomaebo fuo babet bumo:es malos: 
cura eius eft ut detur pzegnanti electua 
num de jciloaloes:* diacuomtem non lajcn 
tiuu3 z comedat de carnibus galline z cere 
be.feduli z arietis allatis z euomat in qui 
fcufdam boas uomitu leni z comedat rem 
modicam de cepa z allio z finapi: illi autej 
qui defideiant res malas ut carbones z In 
tumteuomant deinde fumant tn potu infufi 
one aloes:x detur eis p’ ill6 trifera facta $ 
fco?ia ferri: z Pedetur appetitus eius cu eje 
citatur cum co:rofione olTium pullorum co 
lumborum affatomm z carne lallita ficca p 
parata facta cu ameos z fpodto z nuce muf 
cata: z albebiUcardamomo:bec.n.fedant 
ea que dijumus . 
©e colerica paftione. 
c ©lertca pallio fit eje connerfione ci 
bi in ftoroaebo z mteftis: z fig ews 
funt anteceflio facietatis naufeatiue: z muf 
tstudonentofitatistnuentre anteeam 
dies aliquad z quod incipit cum dolozc um 
bilici z punctura eius:demde uenit folntm 
plurima fine uomitutaut cu uomitu pauco • 
Cura cius eft ut btbat bo:a qua fentit pnn 
ctui am z coziofionem aquam calida mej#* 
bullitum fuerit cimmum multotiens z rqn* 
rat fomnu z ab afellatione qn» 
tum poiTitile eft:x infundat tonellas i uino 
ueteri z comedet eas. Si aut fentit grani 
tate tn capite fuo dormiat z cum euigillatur 
tngrediaf balnefi z prolonget famem: deifl 
redeat ad confuetudmem fui paulatim • 
j£t fit eje efufione colere rubee ad ftomacbu ©lui. 
* urteftina cufupcrflmtate z e deterto: ea? 
z peioz! magiQ deteri es: z cu ea e naufea 
Uebemes ualde z fitis aflidua ! bibat aqua 
frigidam z ledat naufea eius donec calefiat 
ln ftomacbo:de:fi euomat eam . (St 
eli cum ea uentris folutio. z qfiq? fuperfluit 
adeo donec facit fupuemre infirmo lineo 
Puu z cadit pullus. (St cura ei9 eft ut lii 
tozt m p:mcipio aque calide plurimum: ut 
Cu?mat cu facilitate z egrediaf ab eo pluri 
toti illius colere: cu ergo peruenit uomuus 
®d boc q6 cadat uu tus z fupfluit: tunc lige 
tu**utraq5 adiuto:ia! ifrigidef ftomaebus 
lU8 cu mue ponendo ea5 fup ipfum:! etfun 
daf fuper ejetrema eius aqua frigida: z da 
ej to potu rob granato? purum una uice p9 
«bamu qfi euomu ipfum reitera ipfu? z da 
*l 1,1 potu fpodiu z lutum alefibm ni z rofas 
becas z diltolue ea m aqua malo:um!da 
ei w potu de aqua frigida z qfi euomit ea: 
reitera donec uideat uomitu alleuiart paru 
\tuncfaceufo:bere aquam carnisaflump 
l« e* pullis ptritis:-! funde fuper eam pa? 
«que citomo? z pa? umi t defup 
Stellas tritas:! ft euomit eastreitera 1U6 
fop ipfum donec recipiat tUud ! da ei m po 
fu aqua agrefte: m qua mfufi funt ! pulli z 
cubugui pulli columbini affati comti z cuj 
recipu cibu:tunc da m potu umu z cooperi 
cum ut dormiat: nam uomitus fedatur cum 
,0nino ommno • 
©e eructuatione• 
e IRuctuatioft multiplicef 
co32umpit:! qfi mmoictur: mftat fto 
Uiacbum:-! qn mmo2atur:confert ei maftica 
tio tburis z cimini: z qn multiplicatur utaf 
Uomitu ante cibum z electuaziu diapipeon: 
! 5111315 condito z balneo. 
i&efingultu. 
f aut PP croflam uentofitatem: aut 
pp rem mo:dicante3 os ftomaebi z ey 
indente ipfum: aut pp apofrema in epate: 
«ut pp folutionej ! euacuationem fupfluam 
ligna eius qu6 accidit a mozdicatide oas 
bomaebi q fit poft comeftionej rei calide: 
«ut uomitus colere rubee: aut uiridis: aut 
mSre. *6t cura eius eft traicere aquam 
c«bdam aliquotiens: deinde fumat oleum 
«uugdalarum: aut fumat de butiro recenti 
Puulatim: z fi fedatur bene: z fi non ad 
biiniftra uomituj:dando in potu firupfi ace. 
z aquam calidam % euomat eu multotiens: 
deinde da ei oleum z fo*bmones ieues fac 
tas ejc anulo z oleo amigdar z jucbaro ♦ 
igt qn eft eji uentofitate crofia: Ijgnu eft q5 
fu poft fatietate naufeatiuam z accidit i fati 
tibus plurimum p9 multitudinem factioni* 
mamille:! conferunt ei ameos. 5in$rt> cala 
mentum ! mafti* fingularii z ppoUtetx con 
fert ei fumere in folium fifimb:i) fic 
ci triti:aut folia rute aut folia calamett aut 
femen eo?: de uttoquoqt quo;u fumatur pu! 
uis poncere.j.ii.cura uino puro: aut decoc 
tione citmni z calamenti z difoluaf in aqua 
parum tburis z detur m potu z uapomur 
locus z ingrediatur balneum calidu* z trai 
tiam aqua calidam z fi fu perflue, dpi ei9 
qui fit e,c apoftemate epatis calido fig liwt 
febiis acuta z naufea. (St eius cura e flo 
botomia bafilice z fumere in potu aqua 0* 
dei z aquam granato? z emplaflretur epar 
fandaf 1 aqua ro.! aceto z campboza: z fu 
mere tn potu aqua folatri z endtuie bulitaj 
z colata cum firupo ace. *6t fit finguitus 
accidens poli diamaj z debilitatem z folu 
tionem uentris z reliquas euacuanones: x 
plurimu eius curationem n babet z e fignu 
maf, z curatur £m difpofitionej fumendo in 
potu lac lemp 1 fcttbitionee leues z uirmm 
plurime pmijctionis z aquam carnis* 
2&e egriradisibus epatis • 
t Aritudines epatis aut apoftema ca 
lidum:aut du? z non' fozfitan fu fleg 
maticfltaut oppilatio:aut maluia ppletiois 
frigide aut calide:aut debilitas eius tama? 
aut uentofitas crofla fub eo z fctericia z y 
dropifis. *6t figna apoftematis calidi fanf 
feb:is infeparabilis z uebementia fitist 
uomitus colere:! qnqj fit cum eo finguitu» 
z yctencia z tulTis ficca m qua fi eft fputum 
omnino z cafus appetitus: i£t cara eius 
eft ut cum eft incipiens z ufq$ ad ebdomadd 
unam flcbotomia repbaf.m latere dejctro 
z emplaftref epar fandafc z campboja z a 
qua ro.! infrtgidetur fempeni fit contctus 
pjo cibo aqua o:dei z detur in potu aqua 
granato? ace.! aqua endmic z aqua folctri 
cum firupo ace.de jucbaro puro. Cum er 
go alleuiatur feB:fmr cibi e% berb z agrefta 
cum pair,! dimittat uinum cloufqsquo ue 
nficetur ei famtas. ©poftema aut cafm M. 
eonuertitur tripTiatcrtcsit cmm r deluitur: 
aut collectionem facit famet: aut induraf :z 
fequitur refolutionem eius fanitas: z collec 
ticne tpfius fequitur uomit’ laniet z fangui 
me z egeftio utimlqs: z pmittatur duritiem 
euis pdiopifts:'! ftgnfi refolutioms eius efl 
qncd cllematur infrmus: poft fedationem 
feB z qutefcunt ontma accidentia z fedatur 
z redit corpus ad difptfutonem fuam m co 
lo:e z appetitu:-! tftud fit pp naturam cum 
efl fortis:fufficit.n.poft flobotcmiam -r cura 
tionem quam dicimus confortatio eius tan 
tum. Curatiouerociuseftut poli qme 
tem uebementie feB detur m potu aqua en 
diuie cu medulla calT.f. z emplaftref epar: 
cu cera z oleo alkeiri: z camomille: z bdel 
lio z femine cauf z fpica z mii ra z ciperis 
z rofts z cu umo aquaq5 z mu tis 
fecunduj quantitatem z diminutione calidi 
tatis. Collectionis autfaniei fignum e 
in apoftemateqB fedatur febnsz ccciBtrc 
mor z fanguis -z ego utriufq3 
z qes a grauitate q$ mueniebat eger: quafi 
rei appenfe m latere dextro z furcula ipfi9 • 
&t cura ei7 e ut m potu fumat aqjj oroi a aqjj 
ordei 3ucbart aut firupo ace. £3 quantitate 
reftdut cclloris:deindc poft duas boras de 
tur ei m potu de bac medicma.*&. mafticis 
aureu.i.tburis fangmms mtaru$ 
fpcdij an am ei.ii.fe.endiuietfe.apij terre fi 
gtlfcn aurcu.i.fumatur m potu de ea.3.tij. 
cu firupo acetofo aut aqua mdf.aut tulep % 
q6 diximus z emplafiretur epar exterius cu 
gallta z ramica z ciperis-ztbure z fpica z 
maftic:x calamo aro. cum aqua malorum z 
aqua mirtirx aqua citomo? z cibetur infir 
mus in bac bora cu eiftque addut in fortitu 
dine eius: ficu t pullis: z edis z uitelfouoru 
z pa? uim albi fubtif. Slpoftematis at 
duri fignum eft quod apparet tactui ies du 
ra fub coftis z corrumpitur color z minora 
tur appetitus. *6t cura cius eft ut m po 
tu fumat diacurcumam z atbanafiam z tro 
cifcos de bdellio quorum confectio eft bec. 
tritarum.5.x« fpice nor.3.ii.ee. 
5.i;lacce.;.i.'i.54mirre.3.i.colli.3.t.'Z.S.ma 
amaf.3.ii.bdellij.3.ii).re 
foluatur bdellium cum umo z conficiantur 
cum co medicine:'! fiant inde trocifci: z fu 
mantur de eis in potu.3.11).cum aqua endi 
me fi fuerit caliditas:x fi non cu aqua meli*. 
aur cu aqua z uino:aut cu aqua feirJs api)« 
z femiius feni, z emplaftref cum eplaftris 
que diximus. oppilationis autem iignu 
efl grauitas quam inuenit infirmus m dex 
tro latere fme dolore ! non eft feB: z parui 
(00 digeftionis z lenitas uentris. <61 cu 
ra eius eft fi cum ea fuerit caliditas firupus 
ace.cum aqua endiuie:? fi fuerit cu ea frig* 
ditas diacurcuma maior cu aqua radicum t 
z dimittat cibos croflos uifeofos fic pultes 
z pbeludegi z panis a5imus z pedes z cafe 
us z omnia dulcia que babent crolficiem: * 
comedat res cum quibus fit abfterfio: ficut 
kific ordet z fabas z deuuet ri3t z proprie 
cum lacte z multiplicetur fal z fermentum t 
pane fuo. Palmam autem pplejcidis 
mepate que calida eft fecuntur feB: z fitis 
z ficcitas uentris multa z paruitas appeti 
tus z afperitas lingue abfq3 grauitate: z u 
eft dolor fub coftis dextris z rubet aqua ual 
de. *6t cura eius eft aqua ordet -! aqua 
citrof:<r aqua cucurbiten fir.ace.purus: Z 
aqua endmie z aqua folatri proprie: z alfi 
duatio emplaftrationis epatis cunrfandaf 
z ro.x campboratx non fit abariu3 mfi ace 
tofum:be3ibe cum fucubegupifces z infligi 
datatex edis z lactentibus uitulis z berbe 
ns:egrefta z aqua tfi frigor -z dimiflio umt 
omnino. Malitia sute3 pplexionis fri 
gide eft cu folutione uctris z mollitie corpo 
ns z corruptione coloris z tumore faciei z 
paruitate appetitus tdigeftiois grauitate 
a dolore fub latere dejtro. £tcuraei7 
eft omne qd calefacit epar ex medicinis'* 
cibis ficut piper z calamentum: 3in3iB codi 
tum z uuium uems purum z frixa habentia 
femina z emplaftrstio extrinfecus cum cipe 
ris z fpica z fqumanto z mirra z cofto z ui 
no odorifero fiiptico ueteri. S>ebilitarm 
uero eius fignum eft tantum egeftto fimili® 
aque recentis carnis cum abluitur cum pM 
citate appetitus -z extenuatione corporis • 
t£t curatio cius eft emplaftratio cum rebus 
calidis ftipticisex eis que iam diximus: fic 
funt ciperi z maftic:fpice:tburis nuci 
fi:gallia muf.uinum uetus purum: z almuu 
fus:* de medicis fumat illam que aggregat 
ftipticitatem:-! aliquantulum caloris fic boc 
medicamen. 'iRecipe. mafttc aureu.i. fpice 
Qureu .S.femtnis apij: amecs ana aureum j&tui* 
*u, uris 8ur.it. aperi fuperioris fqmnantt 
Gn aur,i. bibat de eo .?.111cu uino ueteri 
aut cum aqua radtcu z fiat cibi eius ex gra 
11,18 granato? % palMcum fuis mtenorib9 
Ue bene mallicentur ipfe enim confortant 
epar z impinguant ipfumn aqua m qua de 
c°cta funt aminum z condimenta: z piper 
funi!ia:x ex eis que coferunt omni egrmi 
dwi que accidit m epate ex malitia cople 
loni9 aut alus cum proprietate in eis mi 
rabih efi: ut fumat epar adib exficcatus z 
Aratur optime z bibat ex eo coclear .1 ,z e 
aur*ii.cu nino dulcm fi wfirm9beat febre? 
cuni aqua endiuie:aut cu aqua fugida folu 
c©ntcit etii muamentu maxime ei qm i epa 
*e fuo babet egntudinet-z nos iam experti 
glutus futficienter z comedat paflulas cum 
'Uls interioribus poftcp bene mafticauent 
Gas li uult ut impinguet z confortet epar . 
aut que efl fub ipfo figna funt 
tenfio que efl fub latere dextro que ccmoue 
lur cu digerit cibus z fedatio per copreftio 
fiem uebcmente fup ipfum: z extimat flulti 
Medici q& efl opilatio uel apoflea :z cofert 
ei pu? uinurn forte cu bibetur ex eo res mo 
dica z minorat aqua z mifcef cu ea utnu? z 
tibi pauce inflationis z dimifiio mflatiuo? 
,lcut ole? z compreflio fuper iplum z adbe 
rentia panni calefacti z uaporatio ems cn 
z balneum ante cibum. 
©e xctericia. 
y Ctericia quidc fit aut pp caliditate? 
epatismulta infeipfum natatautqm 
epar calefactu e ex cibis aut medicinis cali 
dis aut apoflemate aut opilatioe aut pp mf 
titudme colere rubee aut ,ppterea qr natu 
« a expellit ea ad exfiora co?pis:aut ex mor 
fioe rmiti a aialiu uenenolo? catb?:a pp de 
bilitate felf ab attractione colere ru.aut pp 
opilatione meafquo attrabif colera ab epa 
aut pp opilatione meat9 quo expellit co 
fcra ad inteflma z illo? quide quo? epata 
natura funt calida: colores funt citrmi 
'P* t albugine oculo? eo? fp e citrimtas z 
nP accidit eis inde maximu nocumentu.mfi 
ca fllud fupflmt in eis.i6t cura eo? e oe qS 
Jnfi igidet epar ficut granata ecetofa z mftt 
Pacatio potus aque ordei in mane z potus 
9 z jucbari ,pprie m diebus eftatis:x 
alleuiatio cibo? cabo? z fimitr medicina? 
z potuu calido? z fi potant pFim comifceaf 
cum aqua z ftnt cibi eo? acetofi ec eis que 
diximus» Calefactionis aut epatis que e 
ex ap9ate calido, fignu eft qS apoftemaf ex 
cibis calidis aut medicinis calidis aut po 
tu uim puri fortis z fif. cura eius eft 
id q& infrigidat epar ex medicinis cibis z 
emplaftris que diximus. ineratiois at 
multitudinis colere.Signum efl quod egre 
ditur cum uomttn z folutione z yctericia £$ 
fuam difpofitionem. £t cura cius eft cu 
decoctioe mirobofca cu aqua cafef z cu lac 
te aceto. in quo dilToluta fuerit fcamen de 
mde reditio ad cibos extmguentes. yc 
tericia aut facta ex opilationetaut cft ex op 
pilatione i epate ipforcuius fignu eft quod 
cum petenda eft gramias tn latere dextro 
«£t cura eius eft cura opilatiotus que fit in 
meatu quo amabitur colera ad fel. Bue 
eft ex opilattone meatus ex quo expellitur 
ad mteftma colera cuius fignum eft: quod 
accidit yctertcia forne uelociter cum graut 
tateparuam epate z albedme egeftionis 
z amaritudine m ore z gutture z uotmtii 
celere. C &cura ela0 eft fi faerit cum ca 
Uditatetaqua endiuie m qua difl&ura e me 
dulla caff.f.! oleum amtgdabdulciu :z fi ro 
fuerit caliditas:tunc aqua appti:aut fenioi 
li:aut aqua pom eft conucniennor:in boc 
locorquomaro opilatio in bis duobuu mea 
tibustfcilicet quo attrahitur colera: z quo 
expellitur:non forfitam accidit mfi ex apo 
ftemate:quare indiget eo quod refoluatip 
fum:dtlfoluatur ergo medulla caft.f. in fuco 
caufi decoctione ems:i diftilletur defuper 
oleum amigdafamara?edetur m potu. 
£t fel quidem tria babet orificia: orift 
cium adbeiens epati:* orificium ad imefli 
na:o:ifidum ad ftomacbuniM opilatio ac 
ctdit in tribus dictis meatibus. $!n illa que 
accidit orificio adberete epati:urma z ege 
ftio funt citrine ad albedmem decimes ,pp 
ter paucitatem elfufionis colere ad intefti 
nan non eft cum ea uomitus cokre neque 
amaritudo propter paucitate? effufioms co 
Iere ad ftomaebum:! in illa que eft m onfi 
cio adherente inteftis urina z egeftio funt 
albe pp paucitatem elfufionis colere ad in 
tefttna. i&t in illa que eft in orificio adbe 
rente fto urina z egeftio funt crofie rubee fi •jfLu 
cut bolum pp multitudinem eSTafionts ccTe 
ui intellma.jfr illa autem que fit ab opila 
tione meatus quo expeliif cillis fcir colera 
ad intellma: proprium ftgr.u efl albedo ege 
llionis z paruitas tincture eius t ditficul 
tas editus fecis eius ex ueutre cum fortitu 
dme ycteriaetx non efl illa de uomitu cofe 
id quod efi m ca que efl ex opilatione mea 
tas quo attrahitur colera. ait cura eius 
efl cura illa eadem z conferunt ei proprie 
chfleria ui quibus efl acuitas poftqg i potu 
fumpta funi ea que dtxim’. tcia aut 
que fit propterea quod expellit eam natura 
ad exteriora corporis cum fortitudine fit 
poli febrem z in die critico % oportet ut m 
uetur natura ad expellendum ipium per m 
trottum m aquam calida? z fir.ace. JHi’ 
autem que efi ex moriu uenenofbrum aialin 
calidorumicui a efl fumere m potu femp lac 
aut oleam amigdaf:deinde aqua granate? 
z mufciliagmem pfiilu z aquam atarala 
con z poma acetofa. ©ebilitatis autem 
feltfab attractione:fignum eft quod cu yctc 
ricia naufea z uomitus coiere fine grauita 
te m epate. ait cura eius efl cura confor 
tas epar:fd cutem confortatur per comita 
tem quam babet cum epate. ait cum om 
nes modi yctericte curemur intrmfecus cu 
eis quibus rodigetituc curetur :quod i ema 
net tn exterioribus corporis ex eis cu? bal 
neo z fuctione per nares aceti forus z fa 
ciendo alcohol cum aqua io. 
£>e fdropifi* 
y Sropifis ro tres babet modos aut 
enim aggregatur aqua m uentre tan 
tumtz efl afclites:aut mollificatur totu cor 
pus z efl j*pofarca:aut aggregatur tn ume 
aque parum z uentofitatis pfm z efl timpa 
nites.Uit ypofarca quidem efl m qua molli 
ficatur totu? corpus z fit ex frigore epatts 
z efl leuior ea? z propinquioris curatiois 
z iauaticmstcuius figna fiutt albedo colo 
ns urine z folutio nature: z inflatio palpe 
brarum. j£t cura eius efl illud quod cale 
facit epar ex bis que diximus tn frigore 
epatis z quod prouocat urinam cum forti 
tudine z confert ei fepellm tn arena calida 
z linit e totum corpus ex luto z flare z fuda 
re ut fole poft calefactionem epatis. (£t efi 
q5 efl bcc j*dropifi9 fuccefltonc potus aqne 
frigide plui ime poft cOitum:aut editum de 
balneo x poft motum pHm. Cum ergo acci 
dit tn bac egritudine dolo? iub coftts ejc po 
tu aque fngide:opo:tet ut tunc in potu def 
umurn purum x «aporetar cpar CU3 eis que 
ipfum calefacumt. Cum autem ydroptiis 
perfeuer at z prolongatur tunc curetnr cum 
eis que dijcimusM eft facilior fanat io. & 
quandoqj accidit bcc xdropifis poft feluno 
nem uentris lougamraut curfura fanguinis 
ex z menftrutstx quando eft 
itattunc cura eius eft iU5 q5 diximus de cd 
fortatione epatis z calefactione eius * 
gradatione ad addendu f cibo x odonfcris 
x fomno. *6t utendum umo ut redeat fait 
guis x cofortetur corpus x redeat ad difpo 
fmonem fuara.i6t qnqj accidit poft magni 
tudinem fplenis fecundum qS dicemus. 
cura eius eft ftudium m fplene fcdm qd di 
cernas. «61 qnq3 accidit etiam propter fri 
gus epatis et membris uictnis ei cum ifri 
gidantur lient ftomacbus x inteftinum ieu» 
numx pulmo x diaflagma x renes. /6tac 
cidit etiam a multitudine ejcitus fanguinis 
ex menftruie x ex retentione eius. fQi cura 
eius eft illud quod diximus de calefactione 
epatis x confortatione eius exterius x inte 
rus x quod prouocat urinam f m quod dtfi 
mus. Sfclites x accidit cum apoftemate 
calido in epate x febre x rubedine aque x 
eft deterior earum.tSt cnra eius eft compa 
fita ex cura apoftematis calidi in epate cu? 
cura ydropifis. Curentur ergo tfh aqua en 
diuie x fir.aceto.quandoq3:x cum eo quod 
euacuat aqnamtpreter quod calefiat pftni: 
ficut cum aqua cardamomt x infufione mi 
rob x trocifcis de berberis.r6t quandoque 
fit ex apoftemate duro x non eft cum febre 
«3 rubedine aque.iSt cara eius eft illud q$ 
ex medicinis diximus aperientibus eppd* 
tiouem x reloluentibus apoftemata eiueift 
cut diacurcuma x dialaccatx confectio 6 co 
fto dentur ifta poftquam folutio facta fuerit 
cum foliis me3erion x bcre adufto x eufor 
fcio x fico cucumeris afmim x mirob cur it 
yrcos x faraptno: admtmftrenf ifta fj qua 
titate fedattoms cafttatis x comor tome ei* 
dein ita prouocatia uruia qnq3 x ifta qn3:X 
fi uis da ei t potu ex kekelengi i oi ebdoma 
da dofi3 una;i in eo qd eft inter illud id ex ©iui. 
magna cu decoctione fe.apij.x 
afjt icroiTet res ictde fub um 
buico. /umpanitas fit ex aggregatione 
0que paucetque defcedit in uctre z uetof ta 
118 plurime z poli caliditate m epate z eft 
aqua rubea cu ea f m pfcm z antecedit ea in 
"atio affidua tn uentterz e difficirrefolbnts 
fm difpolttione folutio 
11J uentris leni cu facilitate ex eis que non 
Pum calefaciunt uice una z cu aqua grana 
t0¥ z infrigidatione epatis mce alia:x CU3 
que eructare factunttficut efl mafiicatio 
jburis x cimmi x inunctio cum aceto fquil 
•Ktco x que extrahunt uentofitate inferius 
ncut boc medicame.U’.cmnnum tbaurac fo 
rnte conficiantur cum melletx fupponaf 
cu coto i die mVtoties x friccf ueter x empfe 
no comedat inflantia omnino. 
©eegritudinibns fplcnis. 
e goritudinesfplems aut funt debili 
tas ei9ab atractioe mefie:aut magni 
‘Udo ipfi'-,:'i magnitudo ei’ aut fit p’febres 
eut cu febreraut fme febre:e aut ex ap9ate 
uebememaut fine illo: aut efl inflatio 
jrlus folatdebilitatis aut ab atractioe mefte 
%na funt corruptio coloris x couerflo eius 
?d nigredinem x coturbatio albuginis ©cu 
cum cafu *6t cura ei9 e 
uentofarum fuper fplenem fme kifto 
?e mce una x empretur 015 medicamine co 
fplenem altera x fricatio eius x co 
tni°tio ems:x motio ipfius cum manu x eq 
Qtio z exercitium. lOkagnitudo aut eius 
«cta cum febribus apparet tactui in latere 
niflro. & cura eius efl trocifci de rofis 
\l»r.ace.x ut uaporetur cum aceto forti f j 
q& narrabo, ifl&agmtudinis aut que fit 
jucceuione febris. Cura eius efl troctfct 
agno caflo:x fir.ace.pftm x femi 
j}um x uaporatio cum aceto in quo bullita 
«unt ruta x calamentfi. *€tfit magnitudo 
eius fine febre:x efl aut antiqua dura uebe 
infra boc.illi autem que no efl du 
ra neque antiqua fufficiunt trocifci 6 agno 
caflo f m qS narrauimus:x fimiliter napora 
tl° quam diximustantique uero magne du 
re apparitio fenfui mamfefla efl. £t cura 
cius efl trocifci de capparis x aqua radicuj 
,lr»ace.acetofitati pertinens: pltm feminu 
Xlunum amarum forte x purum x dimiflio 
eque omntnoraut bibere ex ea minus quaj 
poflibile eft:x emplaflrnre ipfum cu empto 
de armomacotaut emptb 6 calce:aut empto 
de fnlpbure:x dimittere dulcia x cibos qui 
faciunt bitere aquam:x comeflio capparis 
cum aceto.fed eius camakac non:x confert 
omnibus dolonibus eius mfi illis qui funt 
e% inflauone.flobotomia bafilice m finiflro 
latere z faluatelle . Jnflationis autem 
fignum efl tenlio fub latere finiflro cuj apo 
flemate non duro quod fit planum quando 
fuper ipfum fit uebemes compreflio preter 
quod doleat:x quandoque prouenu eje eo 
cum uebementer premitur defuper eructua 
cio aut rugitus ♦ Ctcura eius efl fume 
re pulucrem nafturtii z uinum uetusx di 
mittere omnia que inflanttx ponere fuper 
ipfum uentofas cum igne. 
£>e flutu uentris. 
f Jt aut cum fanguine z fametaut fine 
eis:x ille qui efl Ime (anguine: fit aut 
propter debilitatem epatis ab attractione 
aut propter debilitatem fuam a digeftioner 
aut qr currit ex eo colera acuta:ad tteflma: 
aut pp uelocitate defcenfioms cibi a floma 
cbo z mteflimsrz illud fit aut pp multitudi 
nem ficgmatis m eisraut propter repletio 
liem eorum z mollificationem tporum: aut 
propter lubzicitatem accidente5 in eistaut 
pzopter botbor i fuperficte corurmCt qua 
doq3 fit fluxus uentris etiam a multitudine 
ctfufioms colere nigre ad os ftomaebi z a 
reelfufa ex capite ad flomaebum :aut prop 
ter multitudinem cibi:aut quia folutiuus e 
in natura fuuaut propter errorem ordinis 
eius:aut propter motum poft ipfumtaut pp 
multitudinem potus aque fuper ipfumtaut 
pzopter paruitatem refolutionis a corpo 
re.Jlle autem qui fit cum langmne z fanie 
fit aut propter dubellatim que rumpitur: 
aut p:opter aenam fcilTamtaut propter de 
biluatem epatis: aut propter exconatio 
nem accidentem:excoriatio aut fit m inte 
fimis fuperi02ibus aut inferioribus aut in 
ano. iBccidens aut ex debilitate epatis 
ab attractione fit abfqj fangmne z Signum 
eius efl fluxus albus z mridis z quod mol 
lefcit corpus cum eo :z minoratur fangius 
inuemsdusx citrmatur color z olbifica *JLu 
tur. St cura eius funt electui aperitiuum 
fient diatriou pipercon :diacalamentu x ut 
num purum forte parue quantitatis x em 
plaflra confortantia epar x politio uentofa 
rum fuper ipfum uice una: x illa emplaflra 
aha:x cibi qui funt uelocis penetrationis1* 
glutus autem facti a multitudine colere 
acute que currit ab epate figna funt quod 
fit pofl febres adurentes:aut pofl acceptio 
nem medicinarum acutarum aut umi puri. 
x omniu que calefaciunt epar x mordicant 
ipfum x faciunt fequi cum prolongantur eje 
ceriationem. St cura eius efl fumere 1 
potu aquaj fauic ordei:aut fauic de granis 
granatorumtaut trocifco3 de acetofa:x lac 
acetofum decoctum cum lapidtmbus % fer 
ro igmto:x quando prolongatur bec egi itu 
do x cadit mrtus x uidetur quod in ea non 
ualeat boc medicamenttunc cura efl cibare 
egrum e* medicinis leuibus pinguibus in 
die multotienstdando omni uice cocleariu 
unum. Velocitas defcenfionis cibi a 
flomacbo x in inteflims:fit aut pp motu? Ia 
boriofum p9cibu. Cura eius ell fomnus 
x quies pofl cibum:aut quia cibus in fe ip 
fo facit illud necelTarium quoniam efl lubri 
cofus yifcofus fubulis:aut pinguis:aut plu 
rime quantitatis:aut in ipfo efl uirtus folu 
tiua. St cura omnis fpeciei bmus eft ut 
opponatur ei cum contrario. Sut uelo 
citas defcenfionis cibi propter flomacbum 
fit:x inteflma:x boc fit propter multitudi 
nem flegmatis in eistcuius fignum ell flu 
pis albus x mftitudo fputi x paucitas nau 
fee x fitis x uomitus flegmatis x eius ett 
tus cum cibo x commati egeflione cum eis 
x egellio in qua non efl plurima alteiatio. 
St cura eius efl uomitus x potus yzre: 
deinde electuaria aggregantia flipticitate 
x caliditatem er eis que dijeimus i cura flo 
rnaebi. St fimilii cibi aut propter mol 
lictem in flomacbo x repletionem eius: cu 
ius figna funt bec preter quod cum eo non 
efl uomitus flegmatis:neque egefiio. St 
cura eius ell x electa que dijcim9 
preter uomitum x folutionem. Sut pp 
botbor m eis:cuius figna funt quod ejccita 
tur poli cibum dolor in flomacbo x inteflis 
x m loco in quo non tueniebatur ante cibii 
cumq$ cibus defeendit ab illo loco fedatur 
ille dolor:x commonetur in loco alio iferio 
rc ab illo loco:detn fedaf z fi ceflat pmutari 
fm boc z q6 e in egeflione uirus fubtile: x 
cibi et cu fu a difpofitione z no alterati olo: 
aut no alterati plurima alteratione. & 
cura ei9 e cibi acetofi flipticuftcut ribes z 
granata acetofa z citonia proprie z fumac 
z trocifci de acetofa:x puluis manu fumpt9 
de granis granato?: z puluis lubricttatis 
inteftmo? de feminibus fimiliter fumptus • 
tBut propter lubricitatem accidentem t fo 
perficie flomacbi:x inteftino? :cuius fign& 
efl editus cibo?:no aIterato?:aut parue at 
terationisM illud quoniaj funt uelocis efl 
tus x defcenfionis z proprie fi mouetur in* 
firmus: Si autem infirmus non mouetur 
funt tardioris editus x fentitur grauitas ci 
bi delcendentis fubito p:ecipitatt ad infe 
riora ficut lapis cadens. Cura eius e 
ejficcatio cum electuario de filiquistx elec 
tuario de tbure:x electuario de gallis:x di 
miflio aque calide:x admimflratio aque ue 
ri frigons:x fumere puluerem manibus a 
fauicb bone fixionis x proprie a fauic de 
granis granatorum x alcuberex fimilia* 
a multitudine elfufionis colere ni • 
ad 03 flomacbi iignu eft q$ commouef i eo 
appetitus x inuemf cum boc mordicatio i 
ore ftomacbirx acetofitas in ore:x fedatio 
eius apud comeflione aut apud potu puuni 
olei x fi fedaf cu cib ii unctuofis ea fedatide 
qj bct cu unctuofis,^Ct cura ei9 e flbmia’ 
balilice x folb cu decoctioe epttbimi: x poli' 
tio uetofa? cu igne fup fplene :x fimitr fequi 
ipm cu medicinis cofortatib9 ipm x alTidua 
tio pulueris de epitbimo:x in mane fumef 
aligd forbttionis unctuofe * uero 
e? catarro capitisifignu efl q5 fit pofl font 
num x diuerfitate egeflionisrdeinde retinet 
ucter du pfeuerat bomo uigilas* St cura 
eius efl abrafio capitis fricatio eius cuj pa 
no laneo afpero:x linire ipfum cum eis quo 
ueficant ipfum ficut dijcimus in cura tulfis: 
x que dicemus in antidotario buius libris 
fternutatio x gargarifmus x dimittere foui 
num fuper ceruicem pofl repletione cibi X 
uomitus pofl afpergefactione cu aqua cata* 
Jlle aut qui fit pp multitudine? cibi no fit 
mfi quia uirtus appetitiua fortior efl reteti 
iia:cuius fignum efl uebementia appetitus 
abfque mordicatione in bore flomacbi: cu 
q3 comedit f? appetitu grauat eu: qr folutf Sniii* 
natura. Ct cura eius efl ut comenfuref co 
nieftio cu quantitate qua no foluaf natura: 
V1 fedif pp uebementia* appetit’ accipiat 
cu comedit ex luto amfi butiro rem modica 
Qut ex cibo dulci unctuofo bucella ex carne 
PNigui proprie. Jlle aut qui fit pp erro 
rem m ordine qr precedut cibu res uelocis 
e^itus: quare propter illud fcftmat exitus 
Clbi. Cura alteratio illius ordinis 
l”ius qui fu pp multitudine potus aque fu 
Psr cibu. Cura eft minorare aqua z cito 
CH*rere ad fomnu z bibere umu pmixtum ut 
Ce|fet fitio. Jllius qui fit pp paucitatem 
Solutionis corpons:fignue multitudo car 
ni8 ? puitas appetitus longitudo quietis 
* motus. f£t cnra eius eft exerci 
ftum ? fricatio z f udatio in balneo. 
excoriat ione tenafmon? fimihbus. 
f K.UXUS autem qui eft cu fame z fan 
gume aut fu ex dubellati que erumpi 
S:? illud fit ex pcuftione z puenit fubito r 
Ql*t plurimu ei’:aut paulatita pp uena rapta 
Qut pp debilitate epatis a digeftioe:aut pp 
jrXcoriationem:? excoriatio fit m inteftims 
m perior ibus: aut inferioribus: aut in ano 
‘mus aut qui fitppter dubellati que rupta e 
,lSnu e q6 ancelfer febres:dolor z grauttas 
* opoftema in gbufda mebris uaemtatis ue 
lri8:dcinde fedat’ fuit dolor ? pulfatio: z 
fumant grauitas:deifi accidit ei tremor fu 
blt0 z alleuiata e illa grauuas et. i6t cura 
fi fuerit res pftmaque currit debilitans 
‘mirmu ut def in omm bora de aqua carmu 
? Pa? uini z tortelle cotrue z adbrbeat ei 
bon? odor ut no cadat uirtus eius:ita ut cu 
imnoraf eius egeftiotdef in potu aqua melf 
Uice una z medicante incarnatum ulceru in 
teftino? uice alta donec cofelidef. pe 
«ero qui uenit paulatim fit et p’ exituras i 
membris que non bnt amplos meat’equa 
ks ftcut pectus z fimilia illi de bis que no 
Peruemut ad ftomacbu z inteftma in meatu 
amplo: x figna fnnt ifta eade pdicta :z opor 
tet ut confolidetur ad quod latus expellat 
natura illam fame z adiuuef fi fuerit ad par 
tem inteftino? cum folutiuis lenibus ftcut 
eciua mellis z aqua jucbari fi fuerit cu eo 
Cauditas:x fi fuerit ad parte urine cu femie 
•Pu z feniculi:? dauco ? fimilia 5 illis que 
prouocant urma cu lenitate illa ita ut eu mi 
roratur quantitas eius detur m pota incar 
natoria uice una z aqua mellis uice alia £$ 
qd dicimus. fluxus autej ex debilitate 
epatis ad digeftionej fignu efr quod egeftio 
eft fimilia aque canus recentis cum abluiC 
z lanuiixmms curam z figna m debilitate 
epatis. aha eft mala putri 
da antiqua:? alia cu qua non e putrefactio 
z alia que fit a colera:?' aha que fit a fieg 
mate falfo:? alia que fit a cofa ni. z 6 iftis 
alia eft m inteftims faperioribus z alia m i 
ferioribus:? ligna eius que eft facta a cofa 
fine putrefactione m inteftims fupionbus 
funt punctura in uette:? egeftioin qua funt 
uifcolitas ? mufallago z dolor fup umbilicn 
z q& delcedit fex poft dolore z p 
unam boram:? cu illa m qua eft de mufcilla 
gme z fame z fangume quod eft uebemetis 
prmxtioms cum fece delcedit cclet a :z funt 
cum ea triftitta z fitie. t£t cura eius eft 
femina lenientia % puluis qui manu fumig 
de bolo z aqua fauic ordei cum gumi ur. z 
lac acetofum coctum cum ferro % cibi fccien 
tes glutinationem z ftipttci licut uitellaouo 
rum % rixi impinguatum cum adipe renum 
edorum:? fumac agrefta z fauic algobedar 
anabac:? omnia que diximus in cura cole 
rice egeftionis. Jlli’ autem que fit in i 
teftints inferioribus :figna funt quod dolor 
eft m inferioribus umbilici z fequuur exi 
tus fecis ponctura z eft non uebementis 
commixtionis CU3 mufcillagine z fangume. 
Cura eius eft quod diximus de chfterib’ 
fedantibus facientibus glutinationem. 
iSXCoriationis autem facte ex flegmate 
falfo figna funt quod fit poft cordam z ca 
tarrum z non cfi cum ea m egefnone fani 
es plurimameque colerameque rubedo ne 
qj uiriditas immo flegma z utfeofitates 115 
acuitas ineft que pungat ea z uentolitas 
cum eft plurima. & cura eius eft femi 
na acuta z nafturtium decoctum cum aqua 
z oleo z curetur caput cum eis que dmm’ 
in cura prohibitionis catam:? fi fuerit tn 
inteftims inferioribus ponantur tn chfteii 
res calefactionis pauce de illis quas dice 
mus:? nominatur cliftere fedatiuum q6 m 
infrigidat. melencd ae 
mala cronica:? ligna eius funt puetura alit 
dua et egeftio ntgra: ex qua terra ebullit •2Lt. 
% odo:atur ejc ea odo::aceti: z becejccorta 
tio fi antiquatur non fanatur. Si uero non 
antiqua fuerit tunc cura eius eft fumere i po 
tu femina leuia z calidae deuitentur i bac 
egrttudine res acetofe:! dentur res facien 
tes glutinationem ficut uitella ouo? z riji: 
cum adipe capta?:! cum amigdaf frtjas z 
cu papauere.i6t omnes ejccotiattones que 
funt m inreftims inferiotibus non indigent 
medicinis fumptis defup: fed chftertbus: il 
lis aut que funt tn fupionbus pa? cofer cli 
Aeria. Jila aut ejccortatio que c cromca pu 
trida tme fit flegmatica fiue colcrica fiue 
mlica indiget clifrerib9 acutis eje eis que 
dicemus z medicinis que abftergant uice 
una z et eis que confttpant alia. £pco 
nationis aut que fit in ano z eft tenafmon: 
figna funt frequentia afellationis pauce Ii 
cut fpntumnerbi gratia cu dolote ledente 
pzope anum z illud cum quo egreditur ego 
non eft permijctum cum fece z iuuantur bri 
tes eam fuppofttione collini plufquam rcli 
quis curationibus : z ego dicam collina 
tenafmon. 
©e colica. 
e f&lica palTio fit aut eje retentione fe 
cisiatit eje retentione uentofitatis :z 
rercsitio quidem fecis fit eje ficcitate:! ficct 
tas ftt aut pp ficcitate cibo? ipfo? :aut par 
nitatem quantitatis eorum: aut multitudi 
nem ejtitus urme:aut uebementiam rorita 
tis co:po2ts:aut multitudinem labons aut 
tiebememia3 calotis aens :aut p:opter ue 
bementiam caliditatis uentrts :z quadoqj 
retentio fecis cft p:optcr paruitarem eflfn 
fionis colere ad inteftma aut quoniam fup 
ea eft flegma uifcofum plu:imum mueftitu 
fuper ea:! boc eft illud q6 pftm fitraut ,ppt 
ficcitatem ipfomm mtefUnomm: aut p:op 
ter apoftema eo*um:aut propter deftructio 
nc fenfus eo?. Uentofitatis aut fit reten 
no aut pp multitudine quatitatis eius:! fit 
multitudo uetofitatts aut pp cibos iflatiuos 
que? quantas e multa:aut pp fupfluitate ci 
bi mmimautpp debilitate cafitatis uetris 
aut pp coartatione uetofitatis inter duas tu 
tueas uitefttno?:aut pp adherentia ffatis 
ptinu ! lapidatione eius X alicui9 ptis poft 
a lia: aut pp coPam m.eflfufaj ad uentre: qf 
inflat ipfum. i£t t etetio fecis pp ftccitate 
cibo? accidit p*comcfttone gladiu x 
alcofab z fiF. /6t cura ei9 e ut fumat m p$ 
tu fif .uto.ant iuleb aut decoctione ftcuu aut 
rob dulce aut ofm fifammu i quo diffblutfi e 
de 3Ucbaro rubeo quatu ipfu* e fup igne aut 
pemdia?:x fuppenaf coll\u et falgema: x 
cibifmt uctuoft dulces z mollificatiui.Jlb* 
aut qui fit et multitudine etuberatie urine: 
figna funt qo fit p9 multitudine urine. 
cura ei9 e comedere carnee paffula? z arie 
tts z dactilos z fifamios factos cu anulo:* 
buti? coctu z buti? crudu z pemdiaetx 
duare acceptione medulle caffief.x fif .uioi 
z pzuna infufa in iuleb:x fifiade illis 
mouet uentre cu opilatione meatuu. 
cafratis uetris fi§ 
funt uebemtiatfitis x ficcitas fecis uetris 
fp.«6t cura ei9 e acceptio fructuu lubricati 
infrigtdatiu ante cibu ficut funt pjuna fi<? 
buraide:x uue:x crifomila x fifta de illie g 
infrigidant x bumectat uentre. Jlh’- q fit 
pp uebemenna caliditatis aeris :aut pp ne 
bemetiam labo:is aut p*optet multitudine 
fudo2is m balneo aut alia ligna funt q6 re 
unetur fet:x etficcatur pcft cibos ficut p’ 
iftos./6t cura eius eftfumere cibos lubrica 
tiuos unctuofos multe quantitatis x fruct’ 
bumidos x alterare aere x dimittere laba 
rc x mungei e co*p9 cu cera x oleo x itraie 
aquam frigidam. JHlius uero quifit pp 
raritatem co:po:is figna funt paruitas fc 
cis in omnibus diebus famtatis x ficcitas 
eius femper plunma x multitudo famis z 
uebementta appetitus. i£t cura eius eft 
alfumptio cibo2um crolfojum unctuofttfum 
x inungere manifeftum co2po:is cum cera 
x oleo ro.x introitus tn aquam frigidam * 
JIlius uero qui fit pzopter ficcitatem mte 
fimi figna funt ejctenuatio mirae uentris z 
fubtilitas eius:x ut non tnuemaf ftccitatis 
fecis caufa x difficultas ejcitus fecis x en 
cum ea litis.i6t cura eius eft potus olei an 
cibum x introitus in aquam calidam z am 
miniflratio umi dulcis x nnctuotoum. 
lius qui eft et flegmate croffb aggregato m 
inreftmis x ftomaebo x e illa que pftm ftr »J 
gna funt q6 fit pTattetate naufeatum pfima 
x retinetur fiet x uentofitas ommno z muj 
tipltcatur x fetet eructuatio defuper x nu» 
tiplicatur naufea x fojtis fit dolor et nj 
dai fudore frigido. £t cura eius eft 22>iuu 
1 bora cui8 parojcffmt faccurramr cum di 
Junone leni. £u ergo fulficit bene: 
Jf no cum foLtmo medio z fi fulficit bene: 
‘i non cu3 acuto folutuio:x detur elecf:de 
aettf: eleet diacitonitem folutmum: z pii 
margarlnsix pillule albe :ipfe eni3 
Pdlule ueloces funt m foluendo uentrem. 
sm dfc autem qua non funt paroxifmucaue 
1 nbi a fauetate naufeatiua; z efliduet co 
Jydiionem.x elerf:diacimint:x utaf in cibo 
!*0 alburi anabatttx dmnttat fructus bumi 
z euomar cum aqua z mlfe cum replet 
fit eius fecunda menfa eje ficubus fic 
18 nucibus z filiicis z pemdijs z nuce m 
a:<l mnum eius fit uetus purum amarum: 
decoctio eius Iit ex caulibus z aqua lalfa 
licia z omnibus que foluunt uentrem: et 
nuttat fumac z lentes z granata cum gra 
8 Ims z agrelia z fimilia illis: z deu.tet 
mtitudmem potus aque frigide proprie 
ninmu acetolum z nouum z afliduet iiifu 
°nem aloes cum oleo de kerua:x aqua ra 
lcUm f m quod narrabo ut fecurus fiat ad 
Edictionem Ii deus noluerit. Jlh’ qm fit 
PEpter paucitatem eliifionis colere ad ite 
i lna x accidit e* ea difficultas exitus fecis 
Sna funt albedo egefnois cum difficultate 
Mtus eius x inflatio uentris. £t cura 
ns eli quod diximus in yttericia ex opila 
, ne meatus inferioris :z ut ponatur 111 ci 
d n n uri z inaPls z ficu9 immature :aut 
nilontur m eo fici liiile alique: x fumat 
* te Clbum oliuas aque x fidas cum finapi 
medullamcarcami cum ficubus 
er‘Smdeamecltum* Jllaque di 
tecahtTlClnin}c(imi9 
m:z eiU9 funt fl“8 z fe 
m x uomitus co!lere:x mflatio maxima i 
uentris % pnUatio in uentre * 
fit fortior:euomit infirmus fecem x fit 
«nbeluus ems fetidus:x quandoq? eft eru 
«natio ems fetida x totU5 co* pus fimilicer 
x eft colenca que nominatur yleos cuius 
efipofmo efl domine mifercf: x 0 qua par 
eli eius cura li confu metur in initio aut 
oportet ut flobotometur bafilica: deide 
detur aqua endiuie x aqua 
no*uni aneti:cufcute bumide x altee folio 
dnfi 3^ue z maJue in ua Soluta di me 
Ua calfle fiftulerx fundatur defuper oleu* 
mt$dalmum dulciiux limatur locus cum 
oleo anetino x camomellino z fobeat ejeia 
ribus berbarum lenium z ex decoctione ci 
ceris t aneti z confortetur cum odoriferis 
z aqua pullorum z cum aqua 
ordei z altee z robii fi fortior liccitas cli 
fleretur cum aqua ordei z rob. cStfi for 
tior Iit ficcitas differretur cum aqua ordei 
z rob:z fi fortior lit iniTatio cltfterijetur cu 
$qua ordei z albumine om z mufcillagme 
pfillii z clilieri infrigidante quod narrabo: 
x fumat m potu mufcillaginej aqu5 
citroli z fimilia de bis que ejctingunt doec 
fedetur inftammatiordemde redeat ad leni 
endum apoliema cum lenttluis: licut funt 
mufcillago fenugreci :z feminis hm z rob 
z altea z oleum lifammum z oleum amigda 
Imum. <£t fit etiam ab bumoribus ma 
lis adherentibus z fit cum ea uomuus fi e 
quens z non quiefeit quod di m concauita 
te nentris z muentuntur punctura z dolo* 
z aqua m fuperioribus uentris eius z com 
mouetur poli comcfrionem z non ledatur ni 
fi cum ucnututx funt cuj ea triftia z frigus 
extremitatum quandoq3. i£t cura eius 
efl cura yleos z trocifc 1 Helle fm quod 
mus m cura Ilomacbi. t£t fit etiam ex 
tortione intelimorum fupertormu et cxfic 
canone ftcrcoris in eis. tUtcura eius e 
fir. uiof.cum fcamonearz oleum amigdaF. 
Colica autem uentofa di licut lUa que ac 
cidit ex cibis inflatims cuius figna funt qd 
di rugitus in uentre:aut augumcntu5 quod 
non fanatur mfi cum defuper uebemeoter 
comprimitur z dolo* difficif ledens m um 
fcilico x eructuatio difficilis plurime qudtt 
taus z retentio uentobtatis: z fi egerunt 
eje ea aliquid non egreditur cum quantitate 
que fedet dolorem uebementem z quando 
que eli cum boc lemtas:cum ergo iuencris 
uentrem lenem aut equalem z dolo:cm ue 
bementem:tunc colica erit uentofa fortis. 
Si ergo fuei it poli multu ufu5 fructuu z ber 
bayttunc cura eius erinut m potu detur $ 
electio diaciminfncmn aqua tn qua bullita 
funt cinunum z c arui. Si ergo fufficit be 
nerfi non tunc detur ei confectio de granis 
laurnx fi fortior fit dolo: in difpofitione: 
tunc def ei pbilomum z detur ei in potu ut 
num purum uetus dum di leumus z fit ca 
lefactum z calefiat mirae eius z ligetur fu 
per ipfum pannus z prolonget fomnum z •au. 
non comedat aliquid tribus diebu3fi poi 
illud tellerare:z fi non poteft tollerare co 
medat bucellam pannis infufi in uino uete 
ri z non bibat aquam frigidam:dolo: nam 
que commonetur poft potum eius: z fi tam 
fedata fueritttanc ingrediatur tinam quan 
do commonetur dolo: z exeat quando debi 
Itatur z inungatur uenter cum oleo quod 
effugit uentoiitatem eje eis que diximus:z 
fufpcndatur fuper euj ollula parua cu igne 
z chfteri5etur cum chfteri quod effugit uen 
tofitatem z fuperponatur fuppofito:ium qd 
effugit uentofitatej ex eis que dicemus ita 
ut cum fedatur dolo: totus redeat ad cibum 
paulatim comedat ex mre aliladebegi z de 
uitet aquam frigidam diebus multis z po 
nat ut uino luo galliam z fit purum uinum 
fuum :z caueat ab berbis z fruaibus bumt 
dis z granis inflatiuis z p:ecipuea piris 
z mo:is rubi z cucurbitis z cirrolis: z gri 
fomtftzftmir.zcaueat plurimam comeftio 
nem uim colati z adufti z fimthter. Cura 
eius que eje multitudine cibi eft. pia 
uero que fit ex coartatione uentofitatis m 
ter duas tunicas imeftmo:um. Signa funt 
uebementia dolo:is z quod r.on egreditur 
uentoiitas ex ea omnino z quod non rugii 
per comp:eliionem factam defuper z con 
fert buic cura tota z pcipue abftmetia a ci 
bo z appenfio uentofarum z uapo:atio fup 
locum doleris z uinum purum. piius 
qui fit ex flegmate quod paulatim relolmf 
z inflat ligna funt quod fedatur dolo: quan 
doque z commouetur poft duas bo:as aul 
tres:z quandoque commouet eam uapo:a 
liojcum ergo uides dolo:em uebememem 
poft uapo:ationenrtunc dimitte uaporatto 
nem z p:ecipe infirmo ut p:olonget iom 
num z calefaciat mirae z dimittat cibu die 
una:demde uapo:etur z fufpendatur ollula 
cum igne. Si ergo fedatur dolo: tunc illud 
eft conueniens z fi commouetur admimfire 
tur fomnus z mino:etur citus ut z digerat 
id fiegma totum z exficcetur z refoluaf pan 
latim z non redeat. piius uero qui fit 
ez melancolia que effunditur ad uentrem z 
inftatipfum figna funt acetofitas eructua 
tionis z inflatio uentris liibito cum dolo:e 
uebementLigt curaeins e in bo:a poxbq$ 
decoquantur cum fo:ti aceto calamentum 
% cipcruruta:o:iganuni:granamgra z fiat 
napo:atio cum cfs z trauttat aquam cali 
dam m qua decocta funt ciminum z carui 
z clifterijetur cum clifteribus ejcficcatwis 
uentofitotis:in bo:a aut tn qua non eft Pa 
rojcifmus fac eum efliduare potum decocti® 
tus epitbimi z ommu5 que educunt mefon 
coliam. i6t quandoque fit a multitadi 
ne ferpentium z uermium in uentre z tra» 
uerfantur m eo z muoluumr in 'fterco;e * 
generantur a continuatione fatietatis nati 
featiue z ccmeflione ciborum putrefacto? 
z funt trium fpecierum:longi qui funt m i*1 
teftmis lupionb9 gracihb’:? lati q fonti in 
tefnnis ci offis inferio:ibus -z nominatur fo 
mina cucurbtte:z uermes parui q funt pfo 
rimi in mteftuio recto quod fequitur anus: 
z figmficatio eo:um eft multiplicatio cibi* 
% quando non comedit :mo:dicant: z acci 
dunt a multitudine eo:um tn uentre accide 
tia mala timorofa* <6t cura illo:um eft 
cductio ipfo:um cuj eis que interficiunt ip 
fos e* medicinis amaris:longos uero inter 
ficu abfmtbium: latos uero interficiunt 
fceba z lupini amari z narcifcus z alebren 
gi z decoctio eius cum bibitur. $Wl uer0 
qui funt tn ano curantur cu maoluitur lena 
ut felle taurino z fuppomtur. 
©e egritudmibus renum, 
e Aritudines renum funt apoftemata: 
lapis caliditas maties debilitas • 
eruptio fonguimsidiffioiltas urine fa taei 
eis. Hapidis uero m reibue fignum eft 
quod dolo: eius eft fimilis dolo:i colice: * 
tllud quoniam natura cum eo conilringU * 
commouetur naufeatx inuenit dolo:em n* 
ylua:z oppo:tet ut diftmguatur mter ipn? 
z colicam per urinam cum enim eft in ea » 
cut arenaraut de confuetudine eft egri: u| 
mingat poft buiufmodt dolo:em lapidem • 
aut lam minuerit ante illud per aliquot me 
fes urinam nigram cum qua fuit dolo: i & 
tim tunc eft lapis z fi non fuerit aliquid b® 
rum figno:um:tunc dolo: poft facietatem 
naufeatiuam eft fignum coliceu naufea cu 
colica plus eft:z locus doloris in uentre i 
colica e amplio: z ad anterio:a decliui®*' 
Jn lapide autem qui eft m rembus loc’ m* 
no: ad pofteriora decliuio:. 5tem d®l°: 
colice permutaturtdolo: uero renum non 
permutatur :z iterum figmficatio lapidis 
renu eft dolo: m catij z yliis % emulcto:us fo mi. 
n°n ed magne quantitatis: neq$ uebe 
mentis caliditatis. Sed ed cum boc calidi 
jas: uecellaria efl flobotomia: uerum extra 
baturfanguiQ nwms: z Iu contentus pofl 
lHud eo quod educit coieram ex eis que p20 
P’ia funt dolozibus luncturarum calidis ex 
z pillulis quas dicemus con 
dolo2t calido:? pod id 
uniaf cum epubimatibus que dicemus: z 6 
luetur in apodcmate magne quantitatis 
! ul-ei cclozis ad ce epubima in quo funt fri 
z dipucitas que dicemus pnemetia 
fangumeis z tuncturis: z 
l, 1 apo(tcmatibus quo$ caliditas" efl magis 
®uSuincntata qj ipfo2um rubedo z magmtu 
1 l°:ueceiTariU3 ed decimare ad illa que infrt 
Sidant p:eter q6 ftipticitate faemnt: aut fi 
ac. ftipticitate plurima ex eis que medici 
Uoiant epitbima ap’atu! 1 x ap?atU3 
cvtco^: z funditer fiat tn cibo z allimilctur 
cu funt apodema fangumea figna funt 
ea que dixunuo.f. magnitudo quantitatis a 
Poematis z uebemetia rubedinis coi©2is 
caliditatc tactus. etiam cali 
duag efl magna augumentata: 13 quantitas 
z eos teniio mmo:: z non ed eis 
Multitudo rubedinis:? b> plunmu3 funt illa 
QPofiema calida pnnxta ex coiera ? fangut 
*le:x funt figna pmtxta: quare 03 ut fit cura 
Sit cibus itaq5 tn apodemanbus 
Anguineis etiam acetolus: dipticus fic gra 
,lata: agrefia ? nbes ? iumac:? curatio f m 
dlud i collerico omne quod increlTat fangui 
ern bcut id q6 congelatur ? almos ? atrail 
f Slcbiel:? ad fummn decimatio ad id quod 
bumcctat cu infrigidatione licut cucurbita: 
citrolts:cucumeres : bolera frigida ? melo 
*ies mdi:famc cum 3ucbaro:? aqua ozdeu? 
cu dobotomaueris ? folutionem feceris m 
upoftemate calido z empladra uerts cu eis 
Rue diximus: ? declmauerit dolo? ? apode 
apedemata fangumea indigebunt 
q;titatis:refcluti6e. Jnctpies ergo 
cu medicis leuis refolutiois:fie e mufcillago 
PfUli) mufcillago femis luu:camoUla:altca 
adepv3 gallme: anatis: demde cum eto que 
,Unt comiementioza z fo2tio?a: ficut ea in q 
b,Js funt bdellium z armomacu:do?ax: mir 
r®}z adipes fubtiles ex cis que dicemus: z 
et*minidraB illud pod fi indigueris illa ea 
'lue fundant ueftcas uelocif ? extrahat illd 
quod eft in ete ey illis que dicemus. 
©pcftcma uero pauce tenfionis collericum 
non indiget poft decimationem refolutiuis 
x fi indiget eis: indiget que funt pa 
uce refolutionis. Sanguineum aut tndiget 
illis fecundum quantitatem magnitudis fue 
capacitatis x paruitatem fue celiditatie:in 
ceptionem ad teueb?olitetem z ad duritie * 
Significat ergo tua operatio fcSm illud ut 
remaneat durities in eo ey qua difrumpanC 
iuncture: z accidit et difruptio ntultotiens 
ey fup:emo ftudio i infrigidando apoftema 
calida:x non 05 quidem ut majeimu (ludium 
adbibeatur ad boc z p?op?ie tn eo quod eje 
eft magni fpatijx pauce caliditatis. Sed 
dimitte m frationem eius cum uides ipfum 
iam erigi z flare z non additur. Coi leri 
cum uero infrigida quantum potes:non.n* 
ey eo times diiruptionem. a$t quandoqj ac 
cidit diruptio etiam ey eo q6 infirmus ulti 
me Undet m acceptionem medicinarnj que 
fedant dolo:es mneturarum fic bermodacti 
li z lentes: z offa pbufta z ea que dicemus 
ey iftie. Significat ergo adminiftratio tua 
iftoxi apoftematum magne quantitatis que 
non funt uebementis caliditatie minus fc6j 
quantitatem qua fedanf quidam dolones z 
pofl euacuationem. jn apoftematibns 
uero colericis utere eis poft euacuationem 
colere $5 quantitatem multitudinis mafiei' 
z paucitatem eius z uebementiam dclons 
fc03 quantitatem magnitudinis cius z tefio 
rus eius abfqj timo:e fc6m quantitate qua 
fedatur dclozs integre. Ebolozis autem 
iuncturarum facti eje bumo?e crudo frigido 
figna funt dolo? z apoflema abfqj rubedine 
ui colo:e z fine caliditate m tactu: z eft ma 
gnitudo quantitatis eius: z teftoms ipfius 
z lecundum quantitatem mnltitudmis mati 
ei z paucitas ipfms z uebemcntta doloris 
eius fecundum quantitate magnitudinis ei9 
z tenfionis ipfius. Cura eius eft ut intetio 
tua fit m pnncipio uonntus ca eis que edu 
eunt ftegma crolTum: x Iolutio que fit cu pii 
Iulis de bermodactif z pilluVde apfiatx fto 
niaticon z ad fummii cum eis m qbus cadut 
pulpa colloqumtio x centaurea x fucus cu 
cumeris afimni x femen urtice x furnlia ey 
eis que dicemus. Cum ergo euacuauens e 
pfa ipfu3 cu eis que fuot lenis calefactionis 
iic uitella x rob x medulla panis de fi •iU. 
mila z fimilia cu croco z lacre dulct z fimifia 
ejc bis que dicemus* St aut fu erit uebemen 
tis frigoris m tactuttunc cura ipfum cuj fto 
race z fanbaco z euforbio z caftoreo: z cu$ 
peruemt ad flatu z incipit declinare: tunc i 
cipe m refolunone z ftude tn ea ualde ut no 
fiat lapis z tio omnimode una uice ftudeas 
refolucre fubito. Sed refolue ipfum dum 
n tnucneris ipfum addere duritie. Cum aut 
uideris ipfum ia indurari:tunc celfa arefolu 
tione:x admiftra lenientia: donec uideas ip 
fum ia lenificatuj: deinde redi ad refoluen 
du: illo namqj mo polfibile eft ut n remane 
at ex eo aliqd q6 fiat lapis: z caue ne admf 
ftres in boc mo medicinas que nominanf fe 
dantes dolore:mfi forte poli euacuationem 
forte cu3 folutione z uomitu: z fut tilia ei ci 
bu totu z caue tn eo potu aque frigide. 5« 
apoftemattb9 aut calidis n. f6x eis que no 
centboibus bnubue dolore iunctura? funt 
labor propinquus pox.calciamenta ftricta: 
ebnetas:repletio ptranfiens ci 
bi z utnu an cibu3 eft nociuu neruis z coit9 
et nocet neruis z e magis adiuuans ad boc 
ut fiat podagra: z digo qn n ppletur f m q6 
o? z coitus z balnemz: caueat a balneo tujc 
ta bora confert eis boibus 
tempatu poft egrttudine z flobotomiam z fo 
lutione z euacuationej z uomitu. Caute 
!a aut a doloribus iunctura? fit abftinedo a 
repletione naufeatiua z dilatatione t come 
ftione z potu z aftiduando fioboromia -z folu 
tione an boraj pojd.x minorando cibu: z di 
mittendo umu in iftis bons:x alleuiando la 
bcre illa? iunctura? z dimittendo coitum z 
fricando mncturas cu medicinis pluriefub 
tiliationis ex eis quas dicemus p9. n£t qua 
doq5 eradicant dolores iunctura?? poda 
gre eradicatione aliqua medicine fortes m 
prouocatione urine uebeiims fubtiliationis 
ex eis que dicemus poft:ue?tri 03 ut admini 
firef ex bis qbus acadit boc ex bumore cru 
do:aut ex bumore cuius plurimu eft cruduj 
z dimittanf in illis quibus accidunt cum eo 
apoftemata calida inflamata: z ille cui acci 
dunt dolores iunctura?: dem recedut ab eo 
aut ptranfeunt terminu potf. preter quod ei 
euemat malitia difpofitionis m parmtate ci 
bi: aut fupflmtate laboris aut fimilibus ex 
eis quibus alieuiaf corp9: euacuef m bora 
pop.e* bumore qui confuetus e. Si fuerit 
apoftema calidu cum flobctomta: aut cuj ea 
q6 educit colei a. £t fi fuet it frigidutcuj ea 
q6 educit bumo?e frigidum ex eis que dtXj 
mus:? n obliuifcarie: qm qriqj perducit ad 
morte fubita5 aut afma: z fignu illius eftnr 
incipit tremo? co?dis: aut ftrictura anhela 
tiit qnq$ facit icurrere paralifim aut 
jtia: z fignu illius efl q6 incipit tremo? co? 
dis z aliqd ex perturbatione fenfuu: z 
aduenit id fubito:quapp non dtmittaf qulf1 
euacuef cum fentit paroxifmus . 
2$e fciatica z dolo?e mncture ancbe • 
b i£c eft fpes una dolo?is iuncturaru* 
Sed q? eft in tunctura p;ofunda W 
q3 efl plurima caro fup q? non apparet fi0nlJ 
apoftematis mamfefte: dmerfificatur cura 
eius in quibufda bo?is a reliquo? dolo?uu* 
tunctura? cura, ergo e dolo? in anca 
z n mouetur donec ejctendaf ad coxam tunc 
eft dolo? ancbe purus. &t qti extendituru' 
qj ad coxa z lacertum cruris z pedem: nwjj* 
eft fciatican qnqj eft in utroqj latere 
aut accidit m finillra eft uebemctio? qua ij 
dextra. 'Jn dolo?e aut ancbe 05 confideret 
illud q6 piccelfit de regimine egri: z 
bumo?is neceflaria fit aggregatio ex ciba z 
potu z motu eius z ftgnificatur ex ets b&: 
. z li demonftraf cum boc in ancba fentitur a 
liquamus calo? aut frigusumic uertficcitur 
lignificatio fup qualitate fupei fluitatis.p* 
eft frigus curetur cum uomitu fo?ti ultu110 
multotiensideiude clifteribus que educunt 
mfcofitatem z faciunt exco?iationem ex cl? 
que dicemus:z cum fuppofito?ijs illi®*! 
milibus: z cum fuppofito?us que calefac* 
unt cux fupponuntur :z emplaftretur ancba 
cum fedantibus dolo:es: ficut cmpladruu1 
de camomilla z altea z femine Imi zcf 
que na?rabo ut fedetur dolo? ancbe in 
cipio ret fuetdemde emplaftra rubificanj1” 
facientia uefcas: fi illa necelTaria ftut 
quandoqs fedantur dolo?es ancbe 
cnm uomitu z clifteribus educentibus uuc 
f tates: z inunctione cnm oleo de eufo?b‘ 
z cafto:eo quod dicemus f m fimilttudiW 
illo?um z ex pillulis calidis: quod fi dun* 
Us fiat m difpofitione fanttatis eius neceu 
na eft iteratio cure:* facere bominen pat 
famem ut mino?entur bumo?es eius: z em 
plaftra rubificantia que funt licut boc 
fmapis quod teratur z admtfceatur ei quafl S?tm. 
tum ipfam e de fimo colubino z conficianf 
cu3 decoctione ftcuii z dtmittaf: ut ueftcetur 
x currat td qd eft in ueficts ex aquatdemde 
U9Ps:a ipfuj cum aqua calida:? St n sedatur 
rettera illud J Si ue:o netus fiat:? timeaf 
cit> diflocet caput luncture anebe. fi 
S?u eft q6 afliduus e dolo::? rowtur ulcus: 
nc15 exficcatur:qnq3 cauterietur:? opo:tet 
u* cauterijatio fiat cum cauterio minuto fup 
iit circulus anuli quantitatis dolons? 
cu> quantitate que captat caput grauati an 
cbe: ut fiat In una uice circulus magnus in 
CUl’medio fmt duo circuluboc.n.eft quod e 
Ucri'u8 ? n dimittatur pfohdart ufq$ m tem 
longo cuj eo qd defuper ponitur de ce 
f*e confecto cu butiro ut currat totum qd eft 
ll! iunctura ? redeat iunctura ad difpofmo 
jje Suam. fT5n dio aut qui eft ex cahditate 
n°uotometbafilica ex latere illi9: ? fi fuerit 
131 utroq$ latere flobotomenf utreq3 baftlice 
x u fedef bene: ? fi no fiobotpmef fciatica 
geniculi ex tpfo latere ? no dtnut 
ta8 umetura m illa difpofitione anebe cum 
frigidis: fed pone defuper t bac 
dflpofittone et ea que funt leuis calefacitote 
} funt fedantia dolo:es de bis que diximus 
Ucut camomtlla ? fe.lini: ? fi bnti illud funt 
efsio?rcide8 fluentes fangutne3 fuppone eis 
eX colUnie que exco:iauonem faciunt fuie 
Cislefactione: ? flobotoma poflidde ueria 
Ue eft m curuatura poplitis ? uentofa cru 
a z coxas z anebam ipfam uentofattone cu 
ncifione p:ofunda ut currat ex ea fanguis 
P-ui imus:? CU5 eger utitur m dolo:e anebe 
ttiedicmiQ calidis an euacuatione3 putrefeit 
lupeinuitas 1 fit egruudo difficirfanationis 
Ualde: qm materia iiifpiiTatur ? fit ftcut res 
que fup ignem cocta incrofTaf ? induratur: 
cuius cura eft ut ponaf fuper aneba uentofa 
qua maxima: demde admimftrctur cliftcna 
«cuta. Scutica uero ftt cum caliditate 
frigiditate: pfideretur ergoregime ? dl 
•pofuio pedum: ? curetur frigida cura eis 
°.ue diurnus d curatione anebe ex uomitu: 
qbo :foUmee:chftertbus: calefactione:exfic 
c?tione co:po:ts: ? ex unctione pedis toti’ 
cu oleo m quo fmt contrita cafto:eii:cufo:b. 
x °leo de cofto ? oleo cucumeris aftmnuolb 
purino cu quecuq3 poflibile eft z 
Uftboc emplaftro cuius confectio.flCfari 
amarorum que decoquatur cu 
aceto x mello z admintftref. “Jn calida uero 
fiobotometur balilica m prinus: deinde fuc 
cedat ei flobotomia fciatice. Sji er go ledaC 
bene: z Ii non iteretur flobotomia balilice: 
z admimftrentur cibi minorantes (anguine 
z fubulwntes ipfura, 
©e dolore dorfi * 
f 5r fecundum plurimu ejc frigore z bu 
more crudo: cuius fig funt alTiduatio 
eius q6 fit paulatim:-! fedatio ipfius cfi bo 
abulat z mouef parump. i£t pfert ei uomi 
tus z folutto cu pilf fetid z piir6 bermodac 
tif z pilfde tapfia: z inunctio cum oleo qd 
diximus m quo dirupta funt caflor. z eu for 
btmxfif. *St fit qnqj ex labore. Cuius 
cura e tranquillitas z balneii z inunctio dor 
fi cu oleo de fceiri: z uiol*permitis z potus 
uim pmixtionis bone z iirailif etiaj cnm eft 
ex multitudine coitus. i6t qnq3 ejc debi 
litate renu efttaut ex egritudinibus m ets: 
aut apoftematibus z alqstx ligna eius iunt 
q6 eft i catm: z q6 debilitatur cu eo coitus 
Cuius cura eft id q6 dicimus in cura tenu. 
i6t fit fed raro ejc repletione uene magne 
polite fuper dorfum cum extenditur: cuius 
fignum efl dolor m toto dorfo cum pullatio 
ne z caliditate tn ipfo cum reliquis figms 
multitudinis fangmme t corpore. cura 
cius e flobotomia balilice: z pot9 aque gra 
natorum:-! introitus in aqua frigida: z dor 
mire fu per locum madidum. 
©e gibofitate z uentofitatibus. 
c complef z confirmatur n curaf. 
Sed CU3 incipit curat-:z fit aut pp os 
exiens exterius cum quo egrediuntur fpon 
rides dorfuaut propter uentofitate? croflaj 
(£t figna ' facte exiture funt dolores prece 
dentes iri dorfo cum febribus acutis: ficut 
febres spoftemata z magnitudo pullus z 
uebementia caliditatis z continuitas z ad 
berentia deinde poli Sedationem febris per 
fpatium aliqucd:remauet doler z gramtas 
m dorfo:-! incipit gtbbolitas. cura ild9 
eft pofitio rcru3 fortis lemficrttoms cx eis 
que fimiles funt illis quibus durum curatur 
apoftema:-! linire cum oleo calido:-! clifleii 
$etur eger cum oleo m quo decocte lant ra .1L\. 
dices altee:* fe.ltm:* fumat in potu medul 
las calf.f.cum oleo amigdaF. * flobotomef 
bafdica ante curatione. ey uento 
fitate figna funt qo accidit poli dolo;em dor 
fi line feb;e. t£i cura cli potare pillulas de 
bermodactiFx oleum de kerua cu aqua femi 
itura fugantiu uentofitatej z emplaflretur lo 
cus cu eis que funt fo;tis caliduatis: ficut 
catoeu: * emplafitum q6 dicimus ad uen 
tofitatem equina: poli quam emb:ocatur cu 
aqua in qua decocta funt fifimb;ium: fanfu 
cus:fcbea:ap;otanu:aIcbuel:xfufpendatur 
uemofe fuper locum qui uult egredi ejetra 
cum igne * limatur cum medicinis rubifi 
cantibus • 
£?c uaiicibus. 
1 Ste funt uene aofle inuolute ufrides 
apparentes fup cruf. * accidunt pluri 
mum poetantibus m dojfo onera * uiatoei 
bus * curfoeibus: qua? cura eft fiobotomia 
bafilice * incifio ipfa? aut inunctio ea? q5 
fi detumefeant oes per flobotcrmam loci uni 
us * inunctiones fuper eas olo eft bene: * 
ft n fiobotemef ey duobus aut trib’ aut plu 
ribus illis:* qn eleuantur fubtiliter * e illud 
magis rectn poftqj ligatur q6 eft fuper eas 
fuerit uena magna ualde:* afiiduetur poli il 
lud fiobotomia bellice * eductione cum fo 
iutione melencolie: z dimilTio multitudinis 
cibi * ciboeum crolforum * uim * p:ecipue 
nigri crolTi * dactilo? p;op?ie:x laboeis pe 
dum * ambulationis. 
Zbe elefancia. 
t Srud accidit in pede * crure ita quod 
qn confirmatur ualde 
t fiunt ibi eminentie n babet curationem: I 
peincipio uero fui cu incipit crus * pes ma 
gnifican * incuVrunt apoliema q6 e difficil* 
refolutionis * cromcu: tunc aute3 ey fangul 
ne crolfo nigro fm plurimu : aut ey flegma 
te crolfo uebementis croffitiei. Signa quod 
eft ey fanguine crolfo funt quod eft cu eo ca 
liditas in tactu * teneb;ofitas m coloze ali 
quid ey eminentiis. Jncipe ergo cum flobo 
tomia bafllice later oppofiti deinde cum ue 
tofatione cruris * fiobotomia cunlature po 
pluis z folutione cu sis que educunt bumo 
rem nigrum una uice poli alia: z deuttet ci 
bos multi nutrimenti z guationis mfeificaj 
funt carnes uacine: z que uenando capium 
confectiones de meile lentes caules melo0 
gene:almefcud: ti uicu coctum cum aqua fjc 
puls:pams a3imus:mnu crolfum dulcet »lt 
contentus cibis fubtilibus pauci nutrime0 
ti q generant fangmnem fubtilem ficut eat 
nes pullc?:edo?: pullo? columbo? bolerj» 
fubtilia z uitella ouo? iosbilium: umum fuP 
tile album:panis fermentatus bn confectu0 
z limantur pedes z crus eje eis que dijcitf, 
in podagra eje rebus nutrientibus z infri#1 
dantibus z caueat deabulationem. &lUd. 
uero que eft ey flegmate uebemtis croflit^1 
Signa funt crolfitudo pedts z cruris fine ru 
bedme colozis z fine calo:e tactus: iffl0!? 
qnqj eft frigidus z n babet eminentias. & 
cura eius eft uomitus z paucitas cibi polJ 
id ut mino;ef flegma: z afliduet uomitmP 
id omni ebdomada femel z pzopue fuper & 
pletione: z utatur trifera minore 
ey ea pondus.3.ij.x 3111316. 
tumde z mifccatur totum z bibatur:* lm*at 
pedem cum aloe:mirra: z accatia * utno pu 
ro ftiptico * aqua folio? cip;efli: aut nuci0 
eius * ligentur cum panno * ftnngaf '*1,11 
uoretur labo; eius. 
©e cognitione * 
funt in mamfefto co;po;is • 
p ‘jR.tmu3 eo? eft de decoctione capl| 
lo? * ipforum ornamentum:* fun* aUt 
denigratio ipfc? aut eo? albiftcatio:aut rtj 
bificatio eo:um * facere eos fubalbido0 * 
aut ipfo? cnfpatio:aut eo;u3 aplanatioiuu 
abrafio eo?:aut eo? euulfio uel extractio u 
renafcanf .aut facere eos fo;tes: aut 
bitio cafus eo;um:aut fcilfioms eprenui* , 
eo;um:aut canitiei. i6t illum qui uult ne 
uelocuer adueniat canities oportet dimlt 
re abos bumectantes: * fit cotentus frtf 
* eis que in patelFp:eparantur:x efTatur 
* aqua ciceris * alftduet uomitU5 cum rep 
tur * alTiduet acceptionem trifere mino* 
que eft cu mirob.mgris: * emblicis * l* 
ricis * medicine tardantis canitiem: z W 
ret uinum:quomam eli ey eis que faciut * 
nitiem feilmare * alteret aquam cum mei 
<St ad fummum ey eis que tardant canitia &(uf« 
tnrna que faciunt decimare fangulne ad co 
ram z tafpiflam ipfuj z uincunt fiegma ex 
jjtedicinis z cibis:z caueat effuffione3 aque 
''•plurimam fuper capillos:! fimiliter eam 
:z multitudine fuffumigationis z lun 
|?tur cu oleis expellentibus canitiem, 
uero eo? fit cum linimentis z 
*ei8 denigrantibus ex eis que dicemus tn 
r 03 etiam ut utatur uel muetur 
Sdmne q6 diximus: z caueat aquam ro. 
Ptariman ablutionem plurimam cum aqua 
*}fcl z capbo:azpzeaptte cum aqua ro. 
e‘ oleo fambacmo: z odo:amentU3 anefrin 
«dberere z odo:c fulpburis z fumi eius z 
‘tentci z argenti uiui: z habitationem t re 
a anibus frigidis ualde z bnidis: ifta enim 
nik ‘e^lnare faciunt canitie3 z adiuuant ad 
capillo?. SUbificattonem $0 
ani diximus eo? totam: z medicine quas 
ad albificando» capillos funt t 
ar»tidotario. IRubificationis aut eozum 
‘‘tedtemas narrabo z fimiliter que eos crif 
Pantxqueeos abradunt-z que auferunt n 
eos renafei z reliqua que dixi 
€0? uero aplanatio z p:obibmo 
fti cum inunctione alTidua z 
nltitudme elMonis aque: z aflidua mune 
°ne c6 oleo z aqua pqaaflatte z multitodi 
e aolutionis in balneo: z tonfione eo:u3 z 
lone eo? z ligatione £63 equalitatem af 
ane, *So2U3 aut cafus qui fit ex egntu 
_ ineficut alopttia! uria:qua? curatio eft 
la: z °P02tet ut euacuef ccspus z caput I 
psimistdeinde curetur exterius au eis que 
conuenmnt ♦ . 
furfure in ca pite • 
a eftdnans plurimus aut antiqu’* 
aut eft luxta tllum: z fuflficit quidem i 
curando illu quin eft fuperfluus abrafioca 
Pitis fm afiiduationem: z ut tangatur omni 
n°cte cu oleo tepido:! abluatur in mane cQ 
®qua calida z fncef in balneo cu dragagan 
tl«taut cQ mufcillagine pfillij z mufcillagie 
temints citonio? ! altee albe. f; gile aute 
qni dfians eft antiquus plurimus indiget fo 
itione cu aliquibus pillulis: quas diximus 
e ftlis i quibus ponunf aloes:! pulpa coi 
°qninti6 • deinde poft id afliduet radere ca 
Pnt:! inungere:! balneum:! abluere ipfuj 
cum medicinis que babent fortem abfterfio 
nem femel: ? cum eis que baLent uifcofita 
tem iterum: ficut medicamen forte in remo 
nendo furfures ex eis que dicemus: z medi 
cine lenes narrate ad furfures ex eis que 
dicemus z caueat ab omnibus quibus ineil 
napo* z afcenfio que uapore5 faciunt z ele 
nationem ad caput:? proprie cepis: alleis 
% porris:? fimilibus ex eis:? cr illis que 1$ 
diximus in egritudimbus capitis: z multi 
plicet commixtionem umi: z potatione olei 
alicuius fuper expzefionem uue • 
e te ex genere apoftematum i quibus 
eft pamum foramen z ualde fubtile 
plenum bumorofuate fubtili z bumidltate 
uifcofa pauca* £?t eius apparitio fimilis eft 
apparitioni egritudims que didtur fauus: 
% accidit in cute capitis: z eius quidej fora 
men eft latius z maius foramine fabafati: 
z in foramine eius eft bnmiditas fimif melli 
faui:? ifte aut funt recentes aut antique: z 
unaqueq3 eo? aut eft buroida aut ficca eft. 
tym iunt ficce:cura eo? eft fimiTcure furfu 
ris.felerumrn oportet ut confortetur? adda 
tur inunctione cum cera ? oleo ? mufcillagi 
nibus adipibus fricatione cum fmapi ? ra 
fione ante cum n eft anti 
qua:fufficit fricatio:cu uero eft antiqua tunc 
eget ut fricetur z abradat donec recedat ab 
ea afperitas:? currat ex ea fanguis:deinde 
fricetur cum oleis ? adipibus z mufcillagi 
nibus z embrocetur cum aqua calida: ? ua 
poretur donec rubeat locus eius: deinde It 
matur cum oleis z adipibus z mufcillagini 
bus ? cera z adipe gallme ? anatis t dra 
gagantis. (f Ifcumide uero que non eft att 
tiqua:fufficlt unguentum rubeum fine frica 
none ? oleum ro.cum corticibus granato? 
% merdafengt cum aceto* (j Bntiqua uero 
indiget ut fiat flobotomia cepbalice:ant ex 
uenis que apparent in capite: ? ut fricetur 
% radatur fecundum quantitatem fue necelTi 
latif donec refoluatur caro mala cocta:? cur 
rat ex ca fanguis plurimus: ? ponantur fup 
tpfam fanguilTuge poft fricationem: demde 
Imiaturcuj epttbime fabafati fortis exftea 
tioni0<j£t confert etiam ei alfidue linire 
cum pbilotro abradente pilos ufq3 quo ex Xi. 
ficcentur decenter: deinde liniatur cuj eis 
que diximus m fabafati ficca. 
©e rectificatione coloris • 
c (Bzruptio coloris aut fit egritudine: 
aut fucceifione egntudinis ut m ycte 
ricia citrina z nigra z i conuallefcentia. /6t 
cura eius eft curatio ili a? egritudinu3: aut 
fit pp cortuptionem pplexionis z cura illi9 
totius fit cu curatione illa:um egritudinu3. 
filius aut que fit m conualefcentia cura eft 
confortatio z cibatio. Jnfanis fit pallo; 
ex fole:uento:frigo;e: z qnq$ rubet facies 
ualde:x incipit bre eminetias: z quandoqj 
eft citrimtas abfq3 egritudine. Cura pallo 
ris eft afliduatio introitus balnei: z inclina 
tio fuper uapori aque dulcis calide: z fi tuc 
fufficit illud bene eft: z fi non admimftra gu 
mera dicemus. 'iRubedims aute que 
fuper faciem dnatur z eminentia?: 03 ne cu 
ra tardetur: qm eft mala:? confert et nento 
fatio cruris z flobotomia utrmfq3 cepbalice 
z dilatatio eo? quibus ftrictura fit m capilf 
uel in cute:? dimidio nociferationis z dimif 
fio omnium que p:ouocant fangumem in fa 
cie ex lectione alicuius rei? retentione an 
belttus:x longitudine iacendi fuper facie3. 
Cura qmde cuius eft flobotomia fortis poft 
flobotomia cepbaf.x extremitatis nafi: z ut 
Uniatur cu fapone:x dimittatur donec ipfu* 
fugattdemde abluatur cfl aqua calida multo 
tiens:x apponant: fanguifiuge poft id fuper 
locum eminentiam babentem: x deuitet ola 
que multiplicant fangume ut uinu5 tcarnes: 
x confectiones de meile p:opne: x utatur 
balneo aflidue z inclinatione lup uaporem a 
que calide:cum n eft p:efeus balnefl aliquo 
tiens: x limatur cum epubimate afabafati 
foatt cum bumectatur ex ea aliquid: z ablu 
at faciem fuam poft balneum x inclinatione 
fuper aquam calidam bo?a una 013 aqua fri 
gida:x caneat ne obuiet frtgon x uento ue 
bementt 013 facie fua:x cum illud accident 
eijfuccurrat ei eundo ad balneum. Citri 
mtan aute3 line egritudine confert ut come 
dat omni die gallinam aflatara pinguem: z 
bibat uinum dulce x comedat ficus x grana 
ta dulcia:x fozbeat uitella ouozum fo;biliu3 
x comedat cicer album x fumat altitb tn qui 
bufdam bons z et cibario in quo funt allia 
z conferunt ei fcoria ferri cofccta: z affidua 
tio balnei z fricatio faciei z gumera cura r*> 
bificantibus que dicam. 
faciei . 
e St autem antiquus z non antiquus • 
niger z minus niger:cui quidem con 
fert flobotomia cepbafx decoctio epitbim® 
ttsiT dimiflio oiam que in facie fanguineifl 
p*eftant ex eis que lam dicimus: deide epi 
tbimare cu femine rafani z amigdaf efcot 
ticati9:x farina faba?: z femine melonis:* 
emb?ocetur cum aqua croci ortulani z cum 
aqua melF4j antiquus uero niger indiget 
medicinis fortibus cu boc:fic femine eruce» 
tertaargenti uiui:pipere:bauracb: z qfi$ 
non ualet in eo nifi epitbima cum arfenic® 
citrino: z q«3 neceffarium eft in ipfo ferae*1 
almejerion z ponere fanguiffugas fuper »P 
fum: z ftaftfagria delet pannum z ueftig*a 
que fimilantur. 
d &e lentiginibus z baraje* 
q funt nigre: z quedam rubee 
z omnes funt difficilis curationis'1 
p*op:ie nigre, cura eo:um eft ficut cura 
tto panni, oportet ut forttf* 
fiat:? multiplicetur folutio uentris cum eis 
que educunt melancoliamtxfuppenatur g® 
mera loas puntorum tm:cum medicinis 
tibus medicinis panni • 
i &e ueftigijs uariolarum. 
u iSfligta uariolarum idigent cie op* 
impinguat co:pus z balneo 
donec deleatur carum ptofiindatto: cuj 
equantur limanf cu litargiro albificato 
oleojro.x radicibus canne ficcis: * 
melonis :x faripa rtji z oflibus antiqui0"* 
aqua .ftftt fi ueftigia decliuia ftieri*® 
ad mgredineimadmimftrabis epitbima P 
balneum:aut poft uapo;ationem cum aqu® 
cahdarx addes in eis medianis fo:tes: 
femen eruce: femen rafani z grana deben* 
z coftum. fei uero funt fimiles granis lup 
norumttunc fac eis adberere lemcntiailitii 
medicamen de dactilis quod eft boc: cont 
rantur dactili carnes cum medulla panis ©uri. 
fi;,t ut adereant defuper: z con 
hn t°tUr lcu 3 P*urimi mellis cum femine 
u:? mufcillagmc eius cum qoo conficiat 
1 lna flnule:z emplaflret cum eis z emb:o 
'Jtur cum aqua calida plurimum: z mun 
Scitur cum cera % oleo 6 keiri: z adipe gal 
Ule z anatis. 
(i percuffionis. 
. c funt rubea conferunt eis oia epi 
nnata lenia remouentia pannum: z cum 
m nigra aut uiolacea:confert epitbima 6 
* enico cunno cum aqua cohandri bumidi 
jPa,iendo epitbimatfup epitbima mollitioes 
uniantur cum lapide piperis: z femine e 
ce poft inclinationem fuper a<£ calidam. 
(L&lgofim. 
e ’lRadicant algonm oia que u Icerant 
cutem uelociter fic unguentum 6 ana 
z fimilia:limatur defuper 
«onec ulceretundemde curentur ulcera z e 
radtcentur cum lenitate tempo:e longoraut 
fluatur cum aqua z fale:demde diffoluatur 
Stoten albotm cum pice bumida: deinde It 
1atur defuper z dimittatur tribus diebus: 
einde fricetur z fcalpelletur cum fapone: 
Uniatur donec nideatur quod iam deletuj 
curetur cum unguento pfolidatiuo* 
C Jmpetigo. 
C rJs/lrni^lsFabafatificce: coi con 
tert attiduatio inunctionis: z ut fricet 
uebementer:demde liniatur cum ©leo z om 
tubus lenificantibusjx confert etiam ut fri 
cetur cum acetolitate curi: % Uniatur cum a 
Catla z aceto z armomaco aut cum mugatb 
* uceto:z confert ei oleam de tritico z oleu 
corticibus nucum uiridium. autem 
antiquatur z fit fabapbat indiget fangmflij 
Sis z fucatione z omni cura afabafatian 
tlque, 
{j #&o*pbea. 
a 4ia efl alba:alia nigra alba cum efl 
m nntiquatdeterio: eft nigra. <£t cura 
*°2pbec dum non efl antiqua: eft uomitus 
z Minere a cibis bumectatims: fuda:c in 
balneo:* afliduatio trifere nnnosis z jucba 
ri ro .confecti cum maflice z tburc: z folutio 
cum mediante qmbufdam in quibus efl tur 
bit z colloqumtide pulpa: z fricare donec 
rubeat. §i ergo fufficit bene: z fi non lini 
atur cum cepe aut tapfia:aut cum rubea tui 
ture cum aceto foni. (J Jn antiqua autem 
oportet ut incipiatur cum flobotomiaz afii 
duetur inunctio cum medicinis quae narra 
bo ad banc egritudmcm z ad albaras. t£t 
fimihter epitbimata. Q, iRigre confert flo 
botomia z folutio uentris cum eis queedu 
eunt melancoliam: deinde Uniatur cum om 
mbus epitbimattbus fortibus panni t£t 
pioibet ipfam ualde: aut deftrmtur per id 
fi tmpiguatio coipo:ie fiat: z aiTiduatio ba! 
nei z uinum album fubtile • 
d36aras. 
a Xia efl afpera z efl facilio:is fanatio 
me:leni0 autem z antiqua p:ofunda 
in carne ualde z efl illa que non rubet pp 
fricationem z de qua non egreditur fanguif 
cu acu9 figitur i ea immo egreditur ex ea hu 
miditag aquofa:mfi ulrimatio fiat in figedo 
fuper fuperficiej cojports efl difficilis fana 
tionig. cura efl cura mozpbee albe. 
cum fortioribus epitbimatibus 
z medicime bibitis quas dicaj z tingitur z 
alteratur cum colo:e tmture:z fit fimif colo 
n cutis z dicam eam • 
£ep:a. 
q 'Soniam efl incipiens: aut ia irnmfit 
ex cozpoze aliquid: aut 135 peruenit 
ad ultimum finium eo?um. Signa incipien 
tis funt raucedo uocis :z Anctura anbehtus 
z conturbatio albedims oculo:u3 z rubedo 
faciei z tubozofitas eius: z paucitas pilo? 
z fubtilitas eo? z cafus eortim. i6t tn bui’ 
bo?a 03 ut curetur flobotomia omni menfe 
pjeter q6 ultimatio fiat tn extractione fan 
gumis: z folutione uentris m 01 cbdomada 
cum eis que educunt coieram m. p:ete: qd 
illud fortiter fiat:z peruematur m alqs die 
bus ad balneum z caputpurgium cum oleo 
u 10F. z de cucurbita z de nenufare z mune 
tione cum eo z ad cibos leues z bumidos 
z dulces uelocis penetrationis qui teneruj 
faciunt co?pus z impinguant ipfum: z ad .Iu 
potandfi lac quod eft ex animalibus iuneni 
bus fams:x for beat forbitioes factas ex co 
z sucbaro albo z oleo amigdaf. z ad umum 
fubtile albn cum pnnjrtione aque que eft ad 
multitudinem que eft maior z ad tranquilli 
tatcxfomnuufqj quo piis fit bora Roboro 
mie:x medicamine fccundo.Sanatur.n.bac 
cura. Csueat oes cibos incroffantes fangui 
nc x calefacientes ipfuj de bis que diximus 
in cura mclancolie:x fumat eia que multipli 
caut prouocatione urine. ergo bec 
egruudo inuadit corpus x fortior fit rauce 
do:x facies tuborofatx curuanf digiti: x de 
turpat' formatx fpafmanf mncture x tuboro 
fe fiunt mncture:tunc bec cura q$ diximus p 
uemt ei x n additur. i£t antiqui quidej 
iam coueneiut q6 carnes uiperex tiriacba 
facta cu ea fanat:no5 autem n eft experietia 
in ea. Sed eft auditum x creditum: x dixe 
runt et q6 confectio noiata alburacbil fanat 
ex ea. i£t ego quide narrabo qualiter ppa 
retur uipei a ad banc egntudtne: x que ppa 
ratio fit ei9 m ture cu decoctione x que ppa 
ratio fu eius m umo x que ppsratio fu ei* 
in medicina cofecta preparaa ad bac egri 
tudinc pjoprie:qn autem ulceratur corpus 
x curru uirus:x fetet corpusttuc cura eius 
eft ut mncture cauterii ut indurentur loca 
ea? : ut non cadant mebra tm x aiTiduaf flo 
botontta bafilice x dua? guidcgi ut non pre 
focctur x cu tma ut limatur pectus eius x i 
fpiifef anhelitus x cu caputpurgio x bumee 
tarionc qua diximus: ut prolongetur tepus 
eius x mioretur corruptio ulce? eius x pu 
ti efactio x corrofio eorum:x ut permittetur 
ad regionem aeus bumidi ualde:ncn fuper 
flui fi igons neque caloris: x affidue utatur 
potu lactis ornum: qui prolongat permanen 
tiam eius. 
pruritus x fcabics • 
a lia eft bumida:alia eft ficca: x ficca 
quide fit ex multitudine ufus falis: z 
alcaugamic x reliquo? que adurunt fangut 
nem ex cibis x medicinis ficut alha:cepe uf 
num pu?:amarum:calidum mei: x fimiha:x 
ex paucitate balneo?: x mutationis panno 
rum:x ablutionis corporis aflidue. Cum er 
go aqua eft citnna x alba x reliqua fig ficut 
dtfponis in fanitcte funt in difponc fanirari® 
corporis: fufficiunt in cui a eiue balucum t 
fricatio corporis cu furfure x farina ciceit* 
cu bourac:x qn eft crcflior x abluatur cum a 
qua dulci z confi icef cum eceto t oleo i o.ctf 
aqua apij exprefli:aut aqua camomillc: & 
inde abluatur ite? cum aqua dulci calida * 
oleo ro.ungatunftat id diebue aliquot. 
aut eft res crofiio? ifta indiget epitbimatf 
fcaluei ficceiquod ficut ea urina non ell citri 
nataut minus quam citi ma. Sed eft m e* 
caliditae:x apparent I ea figna donum) co 
Iere rubee mcenfe:necelfaMum eft quod fiat 
fiobotomia in p:imis:deinde purgetur cum 
decoctione mirob.x epitbuni fene z fumiter 
re ejt eis que dicemus deinde utatur balneo 
z omnibus que diximus: z uitet omnes ci 
bos falfos z acutos z dulces: z comedat m 
fipidos z acetofos. feumida ucro indiget 
flobctomia z folutione uentris fecundu crof 
f tudtnem rei eius:x indiget fortitudine epi 
tbimatum fecundum bumiditatem fuam : * 
quanto eft bumidior: tanto forno? mcdicfa 
indiget in deftccatione. iReliquum autem 
regimen eius m cibis z medicinis z uinu;» 
Sara* 
f Jt cjc calido uapc:e plurimo acciJcn 
te in corpore fubito: cuius cura eft fio 
botcmia z lemficatio uentris cu; aqua p:o 
norum: z fumat m potu aquam agrefte z a 
quam granatorum acetoforum z nbcs z lac 
acetorum z cibetur cum talfil:x cibis conge 
latiuis z ftipticis z frigidis z aqua agrefte 
z lacte acetofo: z confert ei infufio grifomil 
lorum acetoforum: z eft neceffarium: ut m 
boja commotionis euisn euentus anguftie 
z triftitie: ut ingrediatur eger in aquam eo 
lidaimqnomam alleuiatur ab ea z tumefeit 
corpus ems:na$ aer frigidus commouet d 
cumei affociatur* 
32>e afapbt. 
n (0n commouetur nili in (uncturis tl 
multitudine fudojis z negltgentia 
ablutionis eius: cum ergo multiplicatur 
fudoj: oportet ut abluat tpfum ille cui affi 
dua fit alafafi m die ad minus femel cum a S>iui. 
qua frigida:* cu addif eft rectius * abluat 
*?camquib9ealTuetaaIafafi:* p9 illud 03 
M limatur ea cum aqua rofata * altquantu 
lo campbo:e * aceto id namq3 pzoibet tp 
fam generart:cu3 eigo egreditur curetur cu 
r«afabafati. 
©eruce. 
c ©m multiplicantur in bomiiie necef 
farium eft extrabere fangutnem * fol 
nete uentrem cum eis que educunt meleco 
hatn:* adbibere regime quod generat fieg 
recens * bumectet co:pus z impinguet 
*lcut eft dilatari in cibis laudabilis bumo 
ris * pauce crcflitiei:* afliduatio balnet ca 
temperati:* multitudo otiofitatis * ui 
ttum fubtile plurime commixtionis. Cum 
0utem funt pauce tunc non curant ipfemet 
nifi cum eis que tpfas incidunt ex eis qui 
bus delentur eft ut fricetur cum folus cap 
paris bumtde aut cum xilocaractis nabati 
oumtdis:eft enini foae experimentum: aut 
fafccntur * limantur cum unguento anacar 
cfinotaut cum faponeraut cum medicamine 
®cuto:quomam facit eas cadere:* delentur 
* aut ligentur radices earum cum capi! 
fis donec cadant:aut comburantur radices 
earum cum mrgis muti bumtde. 
'iRagadte in facie labiis pedibus et 
palmis. 
c non funt foites antique curati 
tur cum eis que liniuntur * tnun 
guntur fuper eastquando uero funt foztes 
antique eft neccftanum ut infumo detur in 
potu oleum diebus aliquot * impinguetur 
cibus ems * multiplicetur commixtio in ut 
no * admimftretur aqua calida * detur in 
potu de oleo fuper exp:elTionem uue * fu 
per decoctionem pallularum: de quo fuma 
llu omni die quantitas.?. ii.cum.f.S. olei 
fifamt exco:ticati * friceiur palma cum uua 
0lba fricatione bona:* fimiliter pedes: et 
jonfert ut ponatur mcmbmm in aqua ca 
fida donec mtumefcat :deinde fricetur cum 
neganto contrito :*fi fuppuratio fiaun 
carne donec cmrat e% ea fanguis: tunc cu 
retur cum unguento quod nominatur ana 
cardinum mut unguento fquilhrico: con 
fert ad ragadtas pzoprie m labio: ut imm 
gatur labium: et fiat ut adbereat ei pellio 
cui * canne fuper labiam : * quandoque 
curantur cum adipe galline cum gallis con 
tritis ficut alcobol:* draggagantum: qui 
bus inungatur inunctione bona z muolua 
tur fuper eas pellis our.aut inungatur cum 
cera auris* 
JBpoftemata calida. 
a Hia funt fanguinea: alta colerica: 
et comunicat eis caliditas loci. 
©erum tamen rubedo z extenfio funt in 
fangumeo plus. <6t curationi eotum m 
cft terminus: neceflariumenim cft ut in in 
ceptionequod ptoibeat eomm generatio 
nemtaut faciat ea mino:a quam fmt. (Ut 
illud quidem fit in fangumeo cum ftoboto 
mia ex latere contrario . Sed in colletico 
cum folutione colere e;c eis que non pluri 
mam faciunt calefactionem ficut firupus de 
p?ums:* firupus rofatus ptedtetus z ftru 
pus uiolatus:* lac acetofum: z aqua cafei 
cum fcamen :detnde cum epubtmatibus fu 
per locum: fed in fangumeo cum illis que 
infrigidant z ftipticitatem factant: ficut 
funt fandali rofe: fief memite: campboza: 
equa rofata:acetum. |n cclenco cum eis 
in quibus cft infrigidatio z bumectatio 
ficut pfillium conquaffatum cum aqua citro 
lo?: z fic rafura cucurbue z cui oh z po:tu 
laca contrita % fimilia z berbis: ita ut cum 
ftat apoftema z non additur: fmt neceflaria 
illa que refoluunt cum facilitate de quibus 
aliquidmifceaturcum medicinis phimis: 
ita ut cum quieuerit pulfatto tota z dolo? 
fmgnlariter apponantur refolutiua. Sed 
colerica paium indigent refolutiuis: quo 
niam refoluuntur per feipfa poft ftatum ip 
fojum* Sanguinea indigent ut adiuuemur 
cum eis que refoluunt fecundum debilitate* 
tpm ipforn:* peruemunt fanguinea ad ui a 
trium rerum aut fanantur cuj refolutione cu 
tus fignum eft quod mino:atur apoftema i» 
dimimmone pullationis z doloais.Sut coi .ti* 
lectionem faciunt fanfei: cuius fignum efl 
quod affiduatio efl pulfationis * nullam ey 
coctionem facit tnfrigidatio: deinde fedaf 
pulfatto :* lenitur apoflema. iSut fit apo 
flem a durum :cuius fignum ell quod fedaf 
dolo: :* minoratur apoflema: * addicitur 
eius durities. jlndigent itaque p:imu eis 
que adiuuant matenam ad refolutionem fe 
eundum quantitatem cahditatis fue * fui 
tpis :z lecundo indigent eis que iuuant ma 
tenam ut maturetur uelodter * fanies coti 
gregetur.? aperiatur tercium indiget ut flu 
dioie confideretur :quomam ipfum quando 
que fit apoflema durum quod non fanatur: 
cuius cura ell lemficatio eius quod refoluit 
aut quadoqj * refolutio iphus quandoque 
* non fiat operatio tn ipfo cum medicinis 
que refoluunt* non remanet ex eo aliquid 
quod in lapidem conuertatur. Sed cnm ui 
des indurari a refolutione dimitte refolut! 
ua * cura ipfum lemtiuis donec lmiatur:de 
inde reitera refclutiua donec refoluatnr a 
poflremo fuo:bec ergo cfl cura apoflematis 
calidi . Bpcflema autem frigidum efl 
apoflema molle:flegmattcum z durum: fero 
fule:* nodi * admemil * cancer: * ignis al 
ferifiati * fo:mica * ueftigta ulcerum * uul 
nerurn* percuflioms* calus lerifipila* 
reftauratio * exiture * fumme eo:um * cau 
fe difficultatis incarnationis ulcerum * re 
liqua que neceffaria funt m regimine utato 
rum * cura uenenozum * animalium uene 
nofo:um non diuiduntur addendo fuper il 
lud quod efl in almanfo:e tungantur ergo 
cum boc hb:o. 
Spoftemata frigida. 
b ©c ell quatuo: generum ex flegma 
te fubtili aut ex flegmate croffo: aut 
cx colera nt.aut ex uentofitate: ftgna eius 
quod fit ex uentofitate funt q6 efl lene mol 
le leue fient uter inflatus quod cum ponunf 
fu pe: ipfum digiti comprimitur * non re 
manent ueftigia. *6t cura eius efl uapo:a 
tio cum farina o:dei calefacta:aut cum fari 
na milij:aut cum cinere:* melio: efl anis 
quercus tdeinde inungatur cum aliquibus 
oleis calidis:ficut fambacmo * deben fi er 
go fufficit bene :* fi non fufficit cum empla 
flns que funt de cinere quercus ? cfnere !f 
gni utris confectio cum aqua mniperi * ci 
p:effi z tamarifei z ligetur: z caueatur re 
pletio ex uino z cibo z aquati olera z gra 
na:* fac eum pati famem * fitim . 
flegmate fubtili fignum efl quod cfl molle* 
Sed efl cum eo aliquantulum fpilTttudinis 
z efl ei grauitas z communicat illis tribus 
albedo colo:is:* omnibus illis quatuo: ge 
neribus bo:um apollematuj communicat 
frigus in tactu. t£t cura eius ell fimilis 
cure apolleniatis uentofi • i6t confert ei 
quando frteatur oleo z fale: deinde imbibi 
tur pannus aqua cineris querc7 uel uitis * 
ponitur fuper ipfum:* ligatur cum panno* 
<6t confert ei liniri ex omnibus emplalfris 
que adminillrantur apollematibus calidis 
in fine eo:um:* confert ei epitbima de fati 
fel quod dicemus. <6x flegmate erodo 
ell albi colo:is frigidi tactus. Sed ell cu$ 
eo durities fi ergo ell magnum neceffariuj 
ell ut eger euomat z foluatur deinde cure 
tur fecundum quod dicimus m podagra fri 
gida. t£y collera ntg:a ell frigidi tact9* 
Sed efl cum eo multa durities:* fecundunt 
quantitatem duricieitpfiu3 ell difficilis fa 
nationis:* ell ex ipfo quod cum induratur 
non fanatur:* in colone eius efl teneb:ofi 
tas:rficutbec fuper ipfum apparent uene 
rubee: x ell ui ipfo puifario:* aliquantulum 
cahditatis tunc efl cancer:z non fanator:* 
oppoztet ut ei fuccu:ratur blandiendo s 
ne ulceretur:? quandoque ellimat ftolidus 
quod fit nodus z perfozat ipfum z fluit fati 
guis • *6t differentia inter nodum * can 
erum elbquia cancer pulfat nodus uero no* 
i6t eius cura purgatio ell co:po:is cum ca 
tartico z fubtiltatio cibt cum eis que dijet 
mus ui fme apolfematis calidi cy lenifica 
none quandoque z refolutione alia uice: cO 
lenientibus* refolutiuis que dicemus in 
antidotario :* iam diurnus de eis aliquid 
in cnra podagre. 
Cancer* 
i Stud efl apoftema:* qriq3 accidit ki 
piedo * qnqj poli alia ap9ata calida 
que indurantur quando efl incipiens cu cu 
ra fuccujritur ei qn3 flat * fanatur. *6t figna 
eius funt quod incipit apoflema fimile auel 22>fot. 
anc z tninus deinde augumetatur fm dies 
Ium duritie uebementi z tenetoofitate \ co 
z rotunditate m figura: z aliquantulo 
auditatis intactu:! qfi incipit magnifica 
Papparent m eo ueneuirides z furit ei ra 
? z Penetratio in cojpoze. £t cura eius 
I cura quam diximus m capitulo melenco 
le z fura lep.-i fbbetomia z afliduatide eo 
um que educunt mdencolia: z permutatio 
ue fangmniQ totius co:po:is cum fangume 
"°uo fubtili aquofo temperato per cibos 
laudabilis bumoiis z boni: 
. autem non eft fpes in refoluttonc 
eiU8.^Crum cum non eft m eo caliditas nj 
Puliatio:tunc non oponet nift ut curef coz 
pu® eiuQmt non augeatur tui. Si autem cu 
f? 'unt caliditas z pulfatiottunc opojtetut 
landiendo luccu:ratur ne ulceretur ira ut 
z non permittatur egrum do? 
Ilnre fuper ipfumrnj calefaciat ipliim. i6t 
confert ad id ut limatur ex mufcillagine pfi 
ui z cerufa plurima:aut aceto z luto.Si aut 
Ulceratur:tunc ulcus eft turpe malum ualde 
habens labia rubea z uutdta! inuerfa ex 
Jiuo cuzrit fames mala fetida: % fi fuent in 
joco pjeparato eius abfcifiom omnimode 
lcut mamillis z pedibus z extremitatibus 
°pojtebit m mcidaf z i ultimo auferatur:! 
Jautcri3etur poft illud cauterio profundo:6 
lndc confohdetur.iSt fi non eft m loco fjpa 
rat0 m. quo radicitus auferatur: tunc curef 
CUni unguento leniente ficut dicemus ad ca 
crum uulneratum. 
Scropbule. 
f T.lnt in collo fecundum plurimum : z 
quandoque Ibnt in inguinibus z i om 
Ulbus locis in quibus funt glandes: z ea 
rum figuum eft apoftema durum rotundum 
®lbi colo:is:quod mouetur cum moues ip 
[um:x quandoqj funt tres aut quatuo* fimi 
‘C3 nuci in cifti. Cum ergo comp:ebendis 
eas a p:incipio:fac egrum pati fame z fac 
®um cauere a cena z facietate naufeatiua:x 
‘ac Ipfum uomere z folue cum eis que eda 
cunt ftegma croflum ex cie que diximus:et 
Cniplaftra locum cum refolutiuis ficut de 
z mura : quando foluitur cum ut 
n° • z conficitur in ipfo farina fabarum z 
ami amar: z bdellium cum aggrega 
cur cum aceto utni antiqufcaut cum mufcilla 
gine fenugrecitx ftercus antiquuj quod fu 
ex ftercoze antiquo capjino rubeo: com ag 
gregatur cum aqua caulis aut cum ierapt 
no:aut cum opmeUe: omnia ifta refolsunt 
fcrofulas. Si autem lam incroflantur aut 
ulcerantur :cfl necefte ut extrahantur:! non 
remaneat ex eis aliquid: nam (i ? emaneat 
aliquid redit: z non eft ei cura : deui 
de curetur locus donec fanetur z confoli 
detur. *St fottafle magnificantur fcrofule 
donec fiant ficut melon aut maio?es z capi 
uut caput z collum* 
«odi. 
i funt plurimi modorum quibus 
omnibus comumcat quod feparan 
tur a carne co?po;is z mouentur cum mo 
ues eos ficut res in cifti z tolerat ut fuper 
eos fiat conftrictio: z curamur cum extrac 
tione: opo:tet ergo ut fuper eos findatur 
cum facilitate z fubtilitatetnec in feipfis fm 
daturammo findatur cutis ab eis: deinde 
exco?iemur ua ut egrediantur cum cifh fua 
fi autem aliquando findantur cum diligen 
tiflime perquiritur extractio eius quod in 
ipfis eft redeunt z fi remanet ex eis aliquid 
redeunt. <£t de iftis nodis eft qui eft ficut 
glans apparens m mamfefto palme z pe 
dis inter focilem'! rafcbetamrz fuper caput 
dura cum p?emis eam compreftione uebe 
mentiti fit plana: cuius cura eft ut pzema 
tur aut conteratur cum ligno donec plano 
fiattx ponatur fuper ipfum fruftrum perga 
mene cum aloe luio z z acatia z glu 
tine pifcisti ftrlngatur fuper ipfum ualde 
cum fruftro fue magnitudinis de ligno aut 
de plumbo. 
BdemeU 
a Sememil eft genus apoftemattsca 
lidi: quod multiplicatur meo qui 
multum utitur cibis generantibus fangut 
nem plurimum : minozet ergo cibum 
p:op:ie carnem:et confectiones de rnel 
le: et lac z umum: z declinet cibum fuum 
ad acetcfuatem fojtafle enim faciunt fa 
niei collectionem : et fit ex eis mali 
cia maxima ledens : aut interficiens. •ILi. 
Cui ergo accidunt poft adememil plurima: 
aut p9 editura tremo: i co:de:aut naufea: a 
fudor frigidusmme illudfignum eft maluj* 
z cura ademeiml eft ut tn initio fue inceptio 
nis regatur cum eia quibus regitur apofte 
ma calidum, Si autem pertranfeant tres 
diesn non extenuentur fed permaneat eo? 
pulfatio z febris ipfo? tunc neceflarium eft 
ut faniei collectionem faciant quare muef 
ut uelox fiat eo? maturatio z aptio: ex eis 
que diximus m illis que aggregant famem 
de quibus funt femen almaru:aut lac aut ft 
cus carnofe contrite cum meile : aut mada 
■tritici cum aliquanto baurac: z afliduet re 
gimenapfius:demde extrabatur quod m ip 
fiseft z confolidetur locus. 
<6Xit«ra. 
c agregatur materia ad loeu unu 
fit ex ea exitura magna naldetx mul 
totiens accidit m fubafcellis z i iguimbus 
z illa que accidit m fubafcellis eftficca le 
dens.*6t illa que eft in inguinibus eft mag 
quieta parupenx qn3 non facit collectione* 
faniei/Jlla aut que eft i fubafcellis fortafle 
non euacuatur a coUecttone.i6t confert ei i 
principio rei flobotomia. Jlli uero que eft 
in inguinibus confert flobotomia in bafili 
ca ex manu oppofita. 5lli uero que eft i fub 
afcelhs m fafena pedis oppofitt: aut bafili 
ca manus altertus:aut amba? fi fuerit res 
fuperftua:deinde peruentatur ad illam que 
eft itr inguinibus inungendo cu oleo tepido 
refoluetur.n.x delebitur fm plurimu. 5lla 
que eft in fubafcellis fi non fedatur eius ru 
bor z pulfatio ipfius poft flobotomiam :tuc 
Icias q6 collectionem faciet ponat ergo fu 
per ipfam illud quod faniei collectionem fa 
cit:demde perforetur cum maturatur z cu 
retur z non 03 ut approximet babens exitu 
ram in fubafcellis umo omnino:qift timetur 
fuper ipfum ex eo accidentia mala# 
defice formice miliare ignis perficus • 
a Hbalkiati quidem eft ulcus cum bo 
tbor z ct uftts z curfu uirus z eft fimt 
lis fabafati male: cui’ cura eft fabafati ma 
le fecundum quod diximus ex fiobotomia et 
fricattone:donec tota lUa mala caro ulceret 
x appofittone fanguifugarnm deinde et me 
dicims pzedictis x ad labafatu (6t confert 
ei pzopzie lutum x acetum x Uniuntur fup 
tpfam alTidue x excorticatur quando exftcca 
tur z fncatur donec fangutnem emittattdet 
de iteratur fuper tpfamtipfa enim non cef 
fat ejcficcare unum corticem pofl alium do 
nec perueniat ad carnem fanam :quare fub 
tiliatur coztextunc:x fequitur eum famtas* 
in cozpoze uefice mter quas efl 
aqua fubtilis fimilte eis que accidunt eX 
adufhone tgnisiquaruj cura efl flobotomia 
fi cozpus efl plenum: z detur egro afiidue 
aqua pzunozum x aqua granatozum aceto 
f©*U3X taxihx omnia que extingunt fangui 
nem:x rumpantnr uefice x cuzrat ex eis to 
tu5 quod efl in eis:x Uniatur cum cerufa pto 
bi litbargiro:mirto cu$ aqua ro.x aqua mir 
ti bumide. 1 exeunt m cozpoze botboz 
parue:una aHt plures numero :x apoflema 
tur locus apoftemate paruo: x quandoque 
finditur x incipit uulnerari x uadit de loco 
ad locum. Cuius cura efl cum eisqueedu 
cum coieram x Unire ipfam cum luto arme 
no difloluto cum aceto aut cum epitbitnate 
erifipile cum aceto. Cgrediutur botbo: 
parue fimiles milio cum quibus efl mozdi 
catto uebemens x apoflema x curfus mrus 
x coloz botbor efl albus x quod efl fuper 
eas x m circuitu earum de carne efl rubeo* 
Cui quidem confert flobotomia x folutio 
uentns cum aqua fructuum xeis que edu 
eunt coieram cum bumiditatibus :fioir funt 
mtrobalani citrini. x fcamo.deinde Uniatur 
locus cum gallis x coztice granatozum et 
carmeficbix fandalis: x luto armeno foto 
to cum aceto x aqua rofatatx aqua clara fe 
eundum menfuram qua non mozdicet ace 
tum :x conferunt ei trocifci ediaron x me 
fion x fimilta ex illis que funt foztis fliptt 
citatis • duandoque m cozpoze egre 
diuntur botboz x incipiunt uelociter perne 
nire ad boc ut fiant crufle nigre aut uiri 
des: aut fiat illud quod efl tn circuitu eo 
rum rubeumtaut coloris pauonis: tunc td 
noiatur erifipila x ignis perfteus cum quo 
efl inflammatio uebemens ualde x opoz 
tet quidem ut extrabatur fanguis efl ffomia 
ex loco oppofito eductione plurima :donec 
accidat fincoptstuerbi gratia: x peruenia 
tur ad infirmum cum eis que fubtiltam fan £>iuf. 
abfq3 acuttateiimmo bumectant tp 
lum:x addunt tn aquofitate eius ficut aqua 
z aqua melonis mdi z aqua cucui bi 
te aflatetx mufcillago pfilli j:-! non dentur 
m bac egritudme ea que mcrolTant fangui 
nem penitus. Sanguis namq3 cum eo eft 
trofliis tn feipfo:-! ponantur fuper locum ul 
ceris medicine fortis ftipticitatis cum ait 
quantulo acuitatis:ficutfunt trocifci anefa 
l0n cum ponitur tn eis calcadis: aut flos 
Cri8 aut bcc medicamen: quoniam eft pro 
ad bac egi itudinem cuius confectio 
immaturas que terantur cu ace 
t° aut liniatur ex albumine cum aceto : aut 
luniatur alumen z quantum eft decima eius 
floris ens z limatur cum eo:cum ulcus eft 
tflalum -1 mcuetur z ambulat paulanm .Si 
autem incipit perambulare:tunc oportet ut 
fuper ipfum medicamen acutum 
aut cauterijetur. 
Sbc berpete eftiomeno. 
b tSrpes eftiomenus cum accidit ab 
ulcere malo:aut botbor nigra: aut 
Wrtdiaut ea que babet colorem pauoms i 
upiens ambulari z dilatari tielociterrtunc 
oportet ut feftmetur ad cauteriandum ip 
'Um:Qut proiciaturfuper ipfum medicamen 
Acutum z limatur in circuitu eius cum luto 
* Qceto. Cum ergo denigratur z mollefcit 
*%edo:tunc ponatur fuper ipfum fulpbur 
c°ntntum in allio:caulus ehxatus contrit9 
confectum cum butiro una uice poft aliam 
donec cadat nigredo:! iteretur illud donec 
cadat caro corrofa mala tota :demde ablua 
tur cum aceto z aqua z curetur cum medica 
mine generatiuo carnis:! non fit negltgen 
tia tn ipfo: quia occupabit ex corpore loeu 
plurimum. 
£>e antrace. 
b ©c aliud eft rubeum z aliud uiride 
z aliud nigrum z unum quodq5 eft 
molum: z figna eius funt botbor z apofte 
Jfla cum quibus egreditur inflammatio ue 
iniens ledens ualde pertranfiens menfu 
m boc:x fit quod eft tn circuitu eius ue 
nigrum aut uiride:! accidit cum eo 
0ltutus z pulfus cordis z fincopis z fi fup 
fluunt tfte intentiones cum eo eft mojtifn? 
cit6 fecundum plurimum:-! non oportet ut 
ftobctomia fiat cum bac egntudme.Sed fe 
Ametur z dentur infirmo omnia que ccnfor 
tant cor cum iniiigidatione ejc eis que dijti 
mus in capitulo calefactionis cordis z con 
ferunt ad 1U6 granata acetofa z acetofitas 
citrt:x odoramentum redolentium 
Si autem m aere fuent peflilentia :tuc erit 
malum:! conferunt ei illud quod fumitur ex 
cibis CU3 lentibus excorticatis z aceto z « 
bis congelatis z omne quod tcrolTat fangui 
nem z confortat cor z ejcunguit fuperfiutta 
tem caliduatis:! confeiunt ei ut aggregef 
tn circuitu eius m* plurima:-! boc quidem 
plurimum accidit m autumno z m fine efla 
tis.Jntende ergo in curatione eius CU3 me 
dicinis confortantibus cor C113 infrigidatio 
nedocum autem fcalpella z ablue (anguine 
eius cum aqua calida ne congeletur z non 
currat z fugatur fuctione leni:ut egrediatur 
paulatimtx non liniatur epubimate frigido 
immo cum uides quod 103 accidit ab epitbi 
mate z aqua frigida pulfus cordis additus 
tunc incipe z embroca ipfum cum aqua ca 
lida:x calefac ipfum:-! pone fuper I0CU3 cu 
infirmus efl fedcns in dono! tn circuitu 
eius mx quod proibeat frigus peruenire 
ad corpus:z fubleua plurimum intentionis 
tue ad conferuandum uii tutem z infrigidan 
dum cor.loci uei 0 ipfius curatio no eft pof 
fibifcmfi poft illud. C113 ergo alleuiatur pul 
fus cordis z deletur:-! uirtus eft fortis: tuc 
confideran fi eft perambulans: cura ipfum 
cum eis que diximus:! fi iam demgratum e 
tunc cum eis que diximus etia z fi indiget 
ut cauterietur cum eft incipiens malu: cau 
tcrtja tpfumtdemde confolida. 
©e aduftione ignis. 
c ©nfert aduftiont ignis unguentum 
de calce z ungucntu5 cerufe z magis 
ultimum quod experti fumus ad boc eft uti 
guentum album:! cum eft res magna z plu 
rima indiget fiobotomia ex latere ductio: 
aut oppofito deinde curetur cum unguento 
albotuolo quod mtelligatur per 
album:illud quod eft factu de cerufa z oleo 
ro.i cera z non de pluribus. 
£>e panantiis. Xi. 
c ©nfert buic ut ungatur oleotne adu 
ratur taliter:* imprimatur in ipfo. 
Si ergo fedatur pulfatio:* fanatur :tunc il 
lud fufficit:* fi non: tunc ponatur fuper ip 
fum quod faniei faciat collectionem. Cum 
ergo colligitur fanies * maturatur perfore 
tur foramine paruo * exprimatur: dem cu 
retur tllud:ut non capiat radice3 unguis to 
tms:* curetur cum medicamine generatino 
carnis:* qnj confert ei in principio ut linia 
tur cum rugme ferri * aceto:* ponaf i niue 
nfq$ quo obftupelcat. 
Cura u!ccruni:uulnerura recentium * pu 
tridorum * antiquorum. 
i 18 curatione quidem uulneris recen 
tis cum non eft magne quantitatis * 
profunditatis fulficit ut coiungantur extre 
mitates eius decenter * ligentur :* caueaf 
ne oleum contingat tpfuj aut cadat inter la 
bia eius pilus:qm ill6 prcibet incarnatio 
nem. Si aut profundum fuerit, tunc necef 
farium erit tibi.ut fuper ipfu3 ponas ungue 
tum cai ms generaturum:* fuffcrcs* liges 
* fi decimat labium uulnerts unu * elonga 
tur ab altero ad aliquam partiuj tunc ligcf 
ab illa parte:* declinetur ad partem oppo 
fitaj:* (i declinat labia et’ ad duas partes 
fiwul * elongatur unum Iabiu3 uulneris ab 
aliouunc ligentur utrunqj:* fi ex magmtu 
dtne uulnerts confequatur ut non coiungat 
ipfum ligatura cnm ipfum decenter conftrl 
gimus.tunc 03 nt fumatur in uno loco aut i 
duobus aut in tribus fm quantitatem que 
non permittat labia uulnerts difmngt :* ft 
fuerit in eo uirus probibens ipfum conglu 
tuiari erit neceflarium medicamen exficcati 
uum * abfterfiuu5 uirus * probibens curre 
re ad ipfum uirus alium.Cum ergo perfore 
tur bubo uel uulnus uel exitura 05 perforet 
ipfum inferiore loco eius ut non retineatur 
in eo aliquid de fame fed effundatur totum 
quod eft m bis:* conftnnge ipfum in fupio 
ri parte eius fornus quam mferiori:ita ut 
effundatur fanies cnm facilitate * minora 
cibum uulnerati in primis diebus proprie 
fi no cgrcdif ex eo fanguis plurimus :* fac 
ipfum inclinare ad acetofitatem: * fi rubet 
quod eft m circuitu uulneris * incipit apo 
ftemari:tuncflobotoma ipfum ex latere di 
ucrfo ita ut poftquam trantierint tres dies: 
aut feptimana una ei.* fecuritas fuerit aps 
ftematis: fac dilatationem fuper ipfum in 
cibo paulatim in principio uero non * pro 
prie: Ii non cucurrerit ex uulnere fanguis 
plurimus:* quando uulnus eft in latere in 
lunctura aut m loco uenofo propinquo olfi: 
aut corde:tunc incipe perforare ipfum ne 
fanies corrumpat membrum aut os aut cor 
dam:* quando efl In loco carnofo: tunc di 
mitte ipfum donec confirmetur eius matu 
ratio: z quando fuper uulnus ponitur un 
guentum z calefacit ipfum z rubeum facit: 
tunc incipe z permuta ipfum cum frigidior 
eo:* quando detumefcere ipfum facit:* fa 
cit ipfum albumttunc cura ipfum CU5 ungue 
to calidiore eo paulatim:* fiat incifto fem 
per fecundum longitudinem corporis noni 
latitudine in omnibus locis equaliter que 
eminentiam non babentun locis autej que 
funt flexibilia procedat cum flexibilitate ac 
cidente m illo cum utderis fup uf 
cus pus aut albedmem tunc adde in acuita 
tem unguenti:* qn uides q6 currit ex eo ui 
rus * dolonem cum mordicatione: tunc fe 
da ex acmtate eius aliquid:* probibe fubtt 
litate m ulcerib9 quide difficilis fa 
nationis * mahs:idiget babes ea ffomia z 
folutione uetris:dem curatioe cu unguento: 
* in illis que funt putride carnis eft neceffa 
rium ut curatio fiat cum unguento umdt: z 
quando funt uebementions putrefactionis 
cnm medicamine acuto:detnde cum butiro 
ufque quo cadat cortex.demde curetur ufqj 
quo fanetur. 
22>e fluxu fangutms ex uulnere. 
o portet ut preparemr locus ad fupe 
riora * ftnngatur * infrigidetur cn5 
niue:* fumatur fanguis dra.* aloes * farco 
colla*tbusmtaficut puluis * fumantur 
pili leporis aut gajel: aut tela aranee: 
* fiant inde tente que madefiant m albu 
mine oui :* muoluantur in medicamine * 
impleat inde uulnus:* pulueri5etur defup 
boc medicamen:* ligamine conftnngatur. 
quandoq3 confert ei boc medicame cui’ 
attramentum * fangmne dra. 
* aloe * calcem non extinctam * albumen 
oui quod admimflretur cum pilis leporis: 22>iut. 
j!ut gajel:aut tela aranee ♦ £St fi fanguis 
nuat ex nena mcifa tunc figna eius funt exu 
oerantia ipfius:* multitudo eius: * tunc 
fiuidem eft necdTarium aperire uulnus pau 
Jatim cum fubnlitate:ita ut confequatur o:i 
nciu3 uene:* firmgaturcu filo lini fubtili fir 
Ul0:dein curef ita ut firlgaf qd eft fupia uul 
JJUs cum ligatura donec abfcidaf fanguis 
deinde puluericetur fuper uulnus ex medi 
canune:poftquam conglutmantnr labia et9 
* fuuntur * ponantur defuper etiam ex me 
dicamine * albugine oui:* no foluatur die 
Pus tribus. iQuodfi fluxus fanguinis eft 
p artaria eft magis difficile coftringere tp 
Ium:* ftgnum eft etus:quod fanguis ei9 im 
Pctuofe egreditur una utce: * afcfciditur 
uiiaituric ergo eft necelTarium ut fti ingatur 
J cauterietur fi eft magna: aut adbibeatur 
'e*rum quo incidatur: * incidatur: deinde 
curetur locus .fluxu3 uero fanguinis qui eft 
uenis labio:um:abfcidit retentio nims i 
Pe*e. Sed fluxus fanguinis qm eftexfan 
ginfugis abfciduur cum fuper ipfum inuifca 
lur fabe medietas:* abfcidit ipfum etia ut 
Puluerietur defuper puluis molcadim:aut 
infrigidetur cum niue* 
£ura algeb:e * difiocatiois * fracture * 
ro Siio: e:ro: cum accidunt perculfio * 
cafus * diftocatio * fractura* coto: 
l°Jeft ut addatur dolo: loci per comp:eflio 
nem factam defuper:aut per ligaturam ftne 
Cum ergo accidit cafus aut perculfio 
* non aduenit cum ea diftocatio: tunc non 
tndiga comp:effione:neque extenfione om 
ungatur fufctihter fi non eft frac 
tura: * emplaftretur emplaftro algeb:efe 
dante dolo:em * ftrmgatur leuiter ligando 
* caueatur ne fatigetur memb:um illud in 
labo:ando.£t fi eft fractura tunc opo:tet. 
nt ungatur * tendatur * p:ematur f m qui 
lltatem qua eget ut redeat os ad locum fu 
uni cum maioze facilitate que poflibifeft ei 
* lignum qmde buius fracture eft quod ap 
Paret eminentia olfis:* expulfatio eius fif 
«ura uero % contritiom longitudine* la 
tltudine in ofle non indiget etia unctione : 
?JCc15 equauone . diflocationi 
"f cellarium eft ut extendatur donec fit pof 
lt)fte ut redeat ad locum fuum. iterum ta 
men opo:tet ut fiat in fummo cum facilita 
te * fubtiiitatc z cum ?mno:e quantitate 
dolone que nobis pelfibifeft: z minoretur 
cibue egri in pzimie diebus ufque ad fepti 
manam:donec fecuritas fit ab apoftemate 
m loco. Cumque fecuritas fit ab apoftema 
te:tunc abfoluatur ei cibue paulatim. Si 
autem tardatur incarnatio fracture: z co: 
pus eft extenuatum cibetur tunc frumento 
cocto ufque quo fit quafi pule z pultibus z 
cibis croflis z capitibus:* quando commo 
uetur ex ftrictura ligamenti dolo::mollifica 
ipfum paulati *no dimittas 115 toleres dolo 
re eius q: facit lcu:rere ap9a z putrefactio 
re z corruptione meb:i:* qn pmouef fub li 
gatura p:urit9 folue:* ebroca cu aqua cafa 
z dimitte bo:a una donec erfugetur:* reite 
ra:* qn no fuccurrif diflocatiom donec apo 
fiernef tuc nocxtendabqm no fonafle falua 
bt€ a fpafrno:* 03 ut cirurgici affidue caueat 
ne cadat fup loeu nifi planum fiat dolo: fo: 
tts:* cop:imaf ad latus aliud:nifi ad illud 
ad qt> 03 ut cdp:imaf :* fi fuerit uuln’ cu ea 
dimitte orificiu uulncris difeooptumtut cu: 
rat ex eo uirus na fi illud no fit m ea ap9af* 
<6t fi i fractura fuerit fruftru olfis pungens 
cui’ fignu e q6 mdebis ipm cadere m carne 
ficut fpma alta eminente: z qn ptrafierit ma 
n’ tua defup fo:tio: fit dolo: z pulfatiottuc 
opo:tebit ut opiaf z extrabaf fruftru fi fue 
rit feparatihaut feparet fi fuerit adbei es: 5 
inde curef cu ligatura z non ligetur ante il 
ludtquoniam commouetur mde putrefactio 
meb:i totius:* leni duritias que remanent 
exalgeb:acucera* adipibus* medullis 
z reliquis lenificatiuis ex eis que dicemus 
j£t confert cafui * perculfioni * fedat dolo 
remtft refoluatur mumia m oleo * bibatur 
polita fuper umum pauce quantitatis: aut 
fuper aquam cicer is. confert ei cui acci 
dir fputum fanguims ut fumat tu potu bolu 
armenum* trocifcos de karabe * floboto 
metur ex latere dinerfot* confert ei q cadit 
fuper uentrem ut fumat \ potu karabe * bo 
li ar.* fanguims dra.ommu ana.3.i.* opii, 
kerate.i.cum babet fluxu fanguims autuo 
mitum:retmetemm ipfum fubito poft fio 
botomiam* 
K>e animalibus pungentibus * mo:den 
ttbus * de uenenis. c ©nfert n qui m potu lumit uenenu? 
uniuerfaliter: ut dentur ei tn potu 
aqua calida z olca3 z euomat una uice poft 
diam cum utrtfque deinde bibat lac z oleti 
amigdalmum z burtrum proprie illud tibi 
fedat de malitia uel acuitate uenem z con 
fideretur poft illud que accidentia euemut 
m corporerqma fi accidunt febris z rube 
do faciei z malus odo* boris z fetor eiue 
z cttruutas colona z oculorurmdentur 'i po 
tu res infrigidantes z extmguentes z fi ap 
parent pigritia z fomnus z congelatio et 
ftupor:dentur in potu res calide ftcut medi 
camen de afa z ei fimiha . i6t confert ei 
qui timet quod in p«tu fumat uenenum: af 
liduatio comededi ficus z nuces :aut fumat 
omni mane de tiriaca 6 terra figillatatquo 
mam proprietas eius eft facere illud pro 
prietas namque buius medicine eft ut cou 
tingit uenenum efle in cibo educat ipfu? uo 
mttu:x quando accidunt ex potu ueneni fin 
copis cui fubueniri potefttx debilitas z dif 
folutio uirtuus tunc ipfum efl ex eis uene 
ius malis contrarijs compulfioiu condis to 
rafubftantta:xqusmparum confert in eo 
cura nili fumatur bebabar refillens ci:x ego 
quidem lam uidi quod refillit napdlo qui 
efl ex uenems que funt deteriorari quando 
que confert ei diamufcum recens: z tiriaca 
diacmos:licet non uiderim ei m expulfioue 
napelli magnum iuuamentum :m punctura 
uero uipere efl mirabif ualde: cum autem 
morfus fine punctura animalium ignorat9 
cuius fitrtunc ftrtngatur quod efl fupra pun 
cturamti ponantur defuper uentofe i fuga 
turrfcindatur pulli cahdi z ponantur defu 
pertdetnde ponantur defuper uentofe i fu 
gatur i uaporetur cum ets:i ponantur can 
cri contriti. f£iuod z fi locus incipit perue 
mre ad corruptionem abfctndatur locus fi 
fuerit m loco preparato mcifioni aut caute 
rijetur. Jncipiens enim peruentre ad cor 
ruptionem z putrefactionem ell fignificatio 
quod eft punctura animalis permciofi.i&u 
autem non incipit tendere ad corruptione? 
i putrefactionemtquamuis fit uebementis 
doloristcum nondum fit ei uelox perambu 
latio tn corpore non efl malum egro ex eo: 
z tunc efl deterius omnia cadit punctura 
mxta cor. Sut ubi eft artaria magna. P 
lud uero quod confert puncture uipere eft 
tiriaca magnatx quandoq? confert ei metri 
datum magnum z medicamen de alTa z bu 
tirum uetus z medicamen de erbo z come 
fno alliorum z potus uini puri. ifl&or 
dicationi aut fcorpionum conferunt uapo 
ratio z alfa z allia z medicamen de alTa: z 
tiriaca diatelarontepitbima cum euforb. z 
oleum antiquum. iEdgerarat autpuetu 
ram confei t tiriaca alcifarui.i. exercmiali® 
z poma acetofa z folia eorurmx taralfacum 
a.trocifmel agrefte z abfeintbium nabatm 
z fcalpellatio tn loco mordicationis z fuc 
tio. 'jRutele autem mordicationi cofert 
balneum calidum ualde z tina z fepellirt in 
arena z cinere calido z accipere puluerem 
de nigella:? femine apij: z medicamen de 
alfa. autem z api» puncture 
confert epitbima de boloarme.z aceto etm 
z campbora z fupponere fructu? grandini® 
tn anno z emplaftrare cum maluis z portu 
laca aut lolatio. ift&ordentia autem li 
demes luos dimittat in loco morluretopor 
tet ut tricetur cum oleo aliquo: deinde cine 
re lenudemde emplaftretur cum eo donec 
egrediamur. Canis aurem rabiofi mor 
fus eft maximum nocumentum:? eius ligna 
funt rubedo oculorum: ? proiectio Ungue 
extra z mtromilfio caude inter crura:? fpu 
ma currens ex ore z raucedo uocis: z ab 
borrere fotios z notos :? inuadere omnem 
cui obuiat:? fugiunt canes ab eo :z dicitur 
quod fi limatur ex fangulne currete ex mor 
fu eius panis: non comedunt eum reliqui 
canes:? quod fi emplaftretur uulnus cum 
roaffa z proijciatur gallme :non comedit ip 
famtxfuperuemt egro timor aque aminus 
a xl.diebus ufq? ad.iiij.menfes: cum ergo 
fentit infirmus quod canis qui eum momor 
du eft rabiofus:tunc oportet ut ponantur 
fuper locum morfus uentofe z fugatur:? po 
natur defuper eruca elixata confecta C113 bu 
tiro uaccino: z fumat in potu medicamen 
de cancris: z rege ipfum regimine melen 
colicoru? ex bumectatione corporis z educ 
tione melencolierde medicinis que interft 
ciunt. JJlle autem qui cantarides in po 
tu fumittiuuatur potu lactis z olei amigdaf 
z fignum eius eft quod mingit fanguinem 
z dolet uefica ems:deinde curetur cura ul 
ceris uefice:? confert ad potum medicam* 
de aflia:? tiriaca diatefaron. £t confert ©tui. 
qut bibit iufqmamum sibum lac p*op:ie p9 
fomitum fi fu currit ei uelociter. i6t pfert 
mng?8 x tuberibus pmnofts uomims z me 
de afa:x medicamen diaptpereon 
z ,q,]ierc in potu pip cum uino ueteri: z ut 
UOmat cum nitro falfo z bauracb • JUi 
®utem qui bibit lac z aduentunt ei poft ip 
molhficatio z naufea z fudo* frigidus: 
bibat acetum fone deinde fumat e,t ala.aut 
CX ealameto: ftrupo acetofo.j.i.una uice p9 
aliam uicem. «61 ille cui pfilliuj facit ac 
Cldere fimile butc: euomat z fumat in potu 
medicamen de afa: z tiriacam diatefa 
f®11 •. *£t fimihter fiat fi accidant bomtni 
bjuufmodi accidentia a comeftione conadri 
Pmrtmi bumidi:cuws fignum eft q6 odojaf 
uPer coipus eius odoi conandri: z confe 
runteuHa que dicimus conferre ei g bibit 
Pmlium. <6t qn accidit ey comeftione af 
,Q t ure que Iuoluif cum errabitur ey furno l 
°bqua re:x non pmittitur euapo:are paru 
Pcaucrtigo fimilis epiFeteuomai ergotdem 
Ce fumat in potu rob fructuum acetofo:um: 
detur in potu rob fructuum ftiptico 
rum z nuuam deinde 3ucbaru ro. cum jciloa 
|?e8 mdotx maftice z querat Ibmnu z ingre 
aiatur balnea. f6t pifces frigidi cum fu 
Pluenti eis unus dies aut duo z funt cflati 
Qciiint fimile illitx cum dimittuntur in loco 
°usTio:ofo frigido z funt fubfocati: accidit 
5nirn eX eis illud quod accidit ey comeftioe 
Ungo:um pernitiofo:um fubfocantmm : z 
tura eius elfcut euomat: z fumat in potu ui 
«mni purum cum pipere: z curetur cura futr 
pmm. i£t taliter nuces z auellane cu 
«ueriut rancide z comedunturiquandoqj.n. 
accidunt ey eis accidentia mala: quibus co 
fert rob atomo? z rob pomozuj. i£t lac 
babens odozem lini putrefacti:eft maluj et 
tare oponet ut curetur cum uomitu: 'z def 
Peft illud diacimmum z diaptpereon z def 
ln potu uinum purum z fometef ftomaebus 
c«m oleo nardino * 
. ©ue accidentia mala qnq$ aeddut ey 
fatuus z uomitibus z q6 habeant purga 
re * quibus fitutenduj. 
9 accidunt ey potu medicia 
rum felimuarum z uomerc facientifi 
ficut me3ereon z deride z fabrem 
Spec ies lacticinorum aliorum: z medicine 
ptures igiiote:ficut elfe gilbneeb i co 
difi z limilia accidentia mala ualde: quapp 
03 ut fint contenti et folutiuis eia que iunt 
faci!iora:ftcut mirob:z uioftz pruna: z fira 
pus ro.dictus z firupus mol\ z que funt fi 
milia illis. fint contenti turbit:z aloe:z 
epitbimotz polipodio: z pulpa colloqmnti 
de z agarico z fene z fumo terre calf.f.z ter 
raniabm: z tamarmdis z fcamen antiocbe 
na bona:z deuitef corafcena: z quadoq3 eft 
pernmofatx euomant omnia que necelfe eft 
uomereizfmt contenti euomitiuis: lirupo a 
cetofojz rafano z femine anett z eruca z al 
katat:z medicamine babente ualde parum 
condifi:cum necelfariue eft: uomitus foetis 
z nuce uomica z granis alracba alia meuia 
que funt ut exftlo nux uomica z ftfibus ejc iir 
que experti fuerunt z tractauerunt de qbus 
tam diximus m boc libro. deuuent 
uomitum z folutionem uentris cum medici 
na ignotan quando accidit luperfluitas io 
lutionis uentris da in potu medicinas in g 
bus ponitur aliqmd opip.x lufquiami: z fac 
egrum ingredi balneum z da ei ad potandu 
fauicb de nabac: z fauic de algobera: z pul 
ms de granis granatorum: z non des t po 
tu medicinas m quibus eft lufquiamum z 0 
piumtmfi cum ifte non operantur: z ubi ui 
des folutionem infeftareuebementem: z ti 
metur quod cadat uirtus:cum ergo indiges 
eis incipe z da eas in potu. £t cura eius i 
quo fuperbabundat uomitus efi cura coieri 
ce palTionis: z non des in potu catarticum 
bis m die una: z non foluas tn uebementia 
calo:is:neque in uebementia frigoris: qm 
non fit fecuritas qum lolutto fortiter fuper 
fluat i parte frigoris z caloris: neqj foluas 
m febribus fortis caliditatis z cu debilitas 
utrtutis adeft. <6t illos quibus ex confactu 
dme ulcera in mteftims folent fieri : % 
quibus uelociter aduenit excoriatio:z illum 
cuius nature facilitatem ignoras z «iifftcul 
tatem fecundum medicinam folutmam fi foi 
uas. ergo ab ipfol quantum ex medi 
cimsfoluttuis potare confuemt z quantum 
ex ea foluere folttus dhz quot afTdlationes 
babere: ut mde figniftcetur menfura quam 
necelfe fit te in potn ei tribuere: z fi tibi ne 
cefle eft: ut illi cui in potu medicinam foluti 
uara incipiendo tribuas fcilicet qui nunqud *lLl. 
antea medicinam (iimpf t:in primis da ei le 
ne.i.leuiorc medicinarum: x que ey medici 
ms leuior finaut ey forti: quantitate mmo 
remtdemde poft illud adde in illa donec co 
gnofeas menfura5 ei equalem. &t Ictas qd 
multi bominii queruj nctui e felutiue ueloci 
ter obediunt medicine: funt macilenti; pm 
gues uero diuerfi funt ad boc • 
©e aloe. 
a Hoe folutione educit coieram xettd 
bumiditates x eft de fublimibus me 
dicinis folutiuis congrufi (lomaebotfed apit 
bonficia ergo emorroidas 
patinx eius eget acceptione:ipfum cu bdel 
lio x dragg.fumat: fi ipfu? fumei e ei neceffa 
nu fuerit:x p’ ipfius acceptione m aqua cu 
cume fedeat:fitq5 dofis ey aloe ab auieo.u 
ufcj5 ad.u.aure. eius autem folutio e tarda: 
quapp 03 ut confideret x non fiat poli ipfuj 
«d comedendum preparatio. 
©e turbit 4 
t fSrbit eft mcdicla fublimis paruc ma 
Ime:at uero q6 album eft recens: ga 
nofum non plurima indiget rectificatione: 
xipfus quidem folutione educit buitatesx 
fiegma q6 non eft plurie uentofitatis:cuius 
dolis eft a.5.itj.ufq5 ad itij.cu decoquitur:! 
ft fumif modum fuum:eft ad au 
re A. jp>ulpa colloqumtiS educit fieg 
ma x eytrabu ipfum ey profundo corporis 
x ille qui confuetus e pati eyconationem:o5 
ut mifceat eam cum dragg.aut bdellio: cui’ 
dofts e a quarta.$.unius ufq* ad.5.5. 
sBgartcum autem educu melancoliam x 
fiegma croflum. cuius dofis eft. 5.tii .x eft 
tarde folutionis. Scani foluit ccleram 
x bumiditates forti uirtute: x cum ey ea po 
mtur cu aloe x mirabo? rectificaf ey eis:x fi 
militer rectiftcat ipfa* rob citonio? x aqua 
ipfa atomorum: x quando citoma tpfa cum 
ea ponuntur tn confectionibustficut dectua 
rium de citenijs x fimilibus eft uelocions 0 
peratioms x minoris malitic: cutus dofis 
fit a.vu.granis zS. ufque ad quartam.3.1. 
uero educit melancoliam x 
fiegma falfum: x fanat fciifuras fortiter que 
fiunt in mambus:x ponitur in dccoctiomb9 
cum epitbimo: culus dofis fita duabus*?* 
ufqjad.uj.y. £:pitbinu uero dofis fit p 
5.ut).ufq$ ad.vij.5.x no indiget rectificanbe 
x foluit melancoliam • iflfbirobof.cttri' 
foluunt coieram: x nigri mdi foluunt meian 
coliamtntgri uero in quibus eft ponticitas 
non lunt conuementes ad folutionem facien 
dam: immo ad ftomacbi preparationem * 
non opo:tet ut de miroB bibatur ad folueri 
dum. Sed aqua eorum cum 5ucbaro: x ter 
raniabm:quo:u5 dofis fit a.j.y. ufqj ad.tf • 
Sene autem x fumus terre conferunt pruri 
tui x botbor x educunt coieram cum facili 
tate:fitq3 dofis 3.5.1111* ufque ad.vu5.1n & 
coctione cum accidit x limiluer uiole. 
©qua uero cafei coieram cum facilitate edi 
cit:de qua necelTe ell calefactos x qui medi 
emas non tolerat calidas diebus multis ip 
potu fumei e. l£iuc quidem pruritui confert 
ficco x malis ulceribus ftccis ficut fabafafi 
x impetigini x melancolie x lepre x egrittf 
duubus que illis funt fimiles: tpfa namque 
coieram educit x adufram fimul • 
E>e febribus effimeris. 
f febrtuj prime tres funt: alie 
enim funt que fiunt in fpitibus: ficut 
febris effimeraix alie funt que fiunt i mem 
bns radicahbus ficut febris etbica: x fciu 
fit tn humoribus ficut febris putrida. 
febre autem eifimera figna funt quod ipfo 
femper accidit ab alteratione euemente: Ac 
uigilijs x labore fuperfluosaut fame: aut fi 
ti uebementitaut acceptione medicine: aut 
acceptione ciborum calidorum:aut ey ira fu 
perflua:aut cogitatione uebementi:aut caU 
ditate aeris:aut propter ftationem in (oU • 
aut propter frigus aeris m itinere: aut na 
talionem in aqua frigida: aut tn aqua alu 
minofa:aut cafu:aut percufiione: aut prop 
potum umi puri plurimi fortis:aut propter 
fatietatem naufeatiuam ey multitudine c* 
meftionis:aut propter famem nebementem 
aut propter catarrum aut corruam: aut 8* 
yum uentrts:aut longitudine* more m aere 
balneux non mutatur ey ea color urine : flj 
tmgttnr ey ea plurimu*:neque pulfus fit M 
loy:neque frequens uebementer: neque cor 
pons tactus tn ea eft adurens mordicans * 
neque anbelitu» eftuebcroenf confecutum^ £uui. 
fceque lingua eft ucbementts afperitatis x 
“Ccjtutie : x non fit qmdem in mitto ipftus 
c*npilatio:x poft eius declinationem fudor 
cut bumorofitas proculdubio. 3n eo igitur 
qm bac febricitat febre bou eft necefianum 
ut confidererur eius decimatio: detnde 
*nittatur m balneum:? fuper ipfum aqua te 
Pfda fundatur x ipfius corpus teperate frt 
cctur tbalneum uero non fit fuperiiue calidu 
n(ft dlts qui frigore febnut fuperfluo quod 
Cl3 aduenit iu uia. 3n iMo autem cui ad 
uenit ex labore x lafiitudme x fatigatione 
plurima:multiplica inunctionem 
cum oleo aliquo x fuper ipfum aquam elfun 
** tepidam in loco balnei non calido: delde 
eum de balneo:x ciba ipfum cibo faci 
11 buniido x pota ipfum umo pnnxto mixtio 
1,0 iiibtili x prolonget Ibmnum . tfo 
cui bec febris ex contritione accidit: aut 
x apoflematur locus apoftemate 
cabdo:balneum non ingrediatur: fed fiobo 
lo*&a ipfam:z locum apoftematis infrigida 
% ud locum apoftematis fmgulaiuer tntede 
% cura ipfum donec fedetur. 3Num uero 
cui bec febris ex potu uuu puri plurimi ac 
balneum ingredi non facias. Sed m 
P°tu aquam granatorum acetofo? ei tribue 
1 aqua agrefte x fimilta illis ex rebus infrt 
Udantibus donec fedctur m eo febris mte 
firerdeinde fac eum ingredi balneum cuj fa 
lutate x lenitate. Jllleuei o qui ex logi 
iudine ftatioms in fole febnt.m aqua dulci 
Jecente balneetur:x fuper caput ipfius ace 
tum de umo x aquam ro. pone x m potu fa 
*Ucb de ordeo ei tribue 013 3Ucbaro:x aqua 
Umis. 3Hum aut qui ex aquis termaru3 
febrtttin balneum iemel mitte:x ipfum cum 
oleo bene monge:x fnper ipfum tepidam a 
quam infunde: donec corpus ipfum crefcat 
x mfietur x rubeat. 3Ni «ero qui ppter 
Clbi fuperflmtate febrit: precipe ut lomnum 
P2©longet:x flobotoma ipfum fi coloris ei9 
rubedo uebemens fit:neq3 tnbuas ei aliqd 
duobus diebus mfi lauicb. 3n uero 
q«t ex fame febrit:non confideres febris de 
cllnationem: fed in potu fautcb de ordeo ei 
5um 5ucbaro:x aqua nims tnbue:x tpfu5 ci 
!?3 infrigidantibus x bumectantibus ctba. 
autem qui ex fluxu uentris febrit qni 
*l luPeruenit balneum mgredi fac: demde 
P‘Un* ciba frigidis uentie retinentibus. 
Jlltim afit qui e? catarro uel co*ri$a febnt. 
flobetoma deinde uiof conditas z aq?o:dei 
ei in pom tribue* Si pp longam mozam 
m balneo febzitan domo uenti doimire fac 
aut m loco frigido z da ei in potu aquaj cu 
mue:-! fuper ipfius cojpus fandali z aquaj 
ro.z campbozam cum rofis contritis pone. 
f£t plurime quidem ba? febrium finiuntur 
diex nocte z funt de bis que ufqj ad.ui.aut 
liij.ejctenduntur diestcum aut tres pertran 
feunt dies: tunc iam egrediuntur a genere 
feb.elfi.buius quoqj febzts plurimum non 
fit nifi ejc repletione z ejc opilatione poro? 
z rubent cum ea facies z oculi: z cofert ei 
floboromia:x caliditas buius febzis effime 
re quantitatem non pertranfii. £u$ ergo fe 
b:em etfimeram m pzirao die uides: dcmuj 
tn fecunda die eam muenis acutam: z urina 
iam twgif: z pullus fit uelojc z anbelitus z 
rubent facies z oculi:tunc ellima quod eft 
de genere buius febris. |ncipe ergo fucur 
rere fiobotomando egrumx foluendo cum 
oqua de fructibus: z fi febasin die tercto 
addet caliduate z pulfus z anbelitus ueloci 
tate z frequentia:tunc n dubites qui I't bec 
febzis. Jncipe ergo cu flobotomia z folutio 
ne cu aqua de fructibus: z Ii eft rubedo ma 
mfefta z pullus plenus z cozpus carnofum 
z m tactu cum caliditate bumorofttas. Jn 
cipe cu flobotomia z fi m coloze non e rube 
do plurima :z co:pus eft ejctenuatudene ac 
lacei tofum:x pulfus frequens eft z uelojc z 
latus z caliditas mozdicatiua z cutis obfcu 
ra ficca cfi tangit co:pue:tunc cum equa 6 
fructibus facienda eft folutio:demde firupu 
acetofuni pu? ei in potu tribuetx ipfum \ ea 
tji aqua o:c»ei ciba cu aqua duo? granato? 
Cum ergo al!euiaf:fac ipfum ingredi balne 
um.pterqdfit calidum z in ipfo cu furfure 
tritia frica ipfum: z eius fricationes multi 
plica z ablutionem cu aqua tepida: deinde 
ipfu3 ejctrabe -z fac eu dozmire m denudato 
no ut fudet:tunc.n.cum boc regimine e«3 a 
feb;e ptmua euadere facies • 
©e feb:e putrida» 
f 'Ont feparabilis % continua: de qbus 
funt terciana;quartana:flegmatica. 
Sinocba: caufcti: p polita z febzis ap9ema 
tumtputrida? autem febrium figria funt:q$ M. 
incipiunt fine efferatione corpori extrinfe 
cus adueniete eje caulis cxtrmfecis quas di 
jumus ineffimera. S5 eueniunt incipiendo: 
z eft cum eis cibus ori ipilatio aut tremor: 
mfi co fmccba que e eje eis:z qmbufda febri 
bus apoftematutz caliditas ca? omniU3 eft 
fortior caliditate febas effimere z pullus z 
anbdttus z urina funt uebemtioas altatio 
ms:unde unicuiq; funt ea?: figna propria* 
Signa terciane propria • 
f que incipiunt cu orriptlatione fif 
mili pficture acus z n prolongaf fpati 
um orripilanonts:ii5 pcutiunf m ea dente» 
z non eff in ea frigus ad calefactionem uel 
ad cahditatem decimans: z fefttnat ems m 
fiamatio: quare magnificetur pulfus z an 
belitus:z frequens fit ualde: z uebemen» 
fit inquietudo:calidttas:lm9 z anguflia: x 
qn5 accidunt alienatio z uomitus colere z e 
gdiio ems:z fit in pplejiombus: etetibus 
z corporibus calidis z qui plurimu utuntur 
labore:z plurimi) babundant humoribus z 
cibis calidis generantibus cola-03 z fuerit 
cum ifits figms aut qutbufd33 eo?:z iam fe 
bncitauerunt piares boies febri terciana: 
tunc ludica qn eff feb terciana. Cuius qui 
dem cura e foluno uenti is cu aqua frucruum 
ficut fif.de priimsdir.ro.puio.aut decoctio 
ne leui z fac illud m dic n piodi:z da ei poft 
illud aqua ordeirz aqg citroh:z ciba ipfu3 fa 
mc z aceto z oleo amigdafz aqua etus: itd 
aqua berba? frigida? z cmnium que ejtfin 
gunt calore:z infrigidant:? Ut ffudiu tuum 
ad fecundum quantitate; uebe 
memie caliditatis z tepiditatis eius. Si 
autem ejcficcaf natura:tuncp:emitte aqnaj 
pruno? antequa cibes per duas boras:z fi 
foluif tunc aqua gtanato? mu30? contrito? 
cum granis fuis z fua pulpa. Si ergo non 
erraueris boc regimine: tunc refoluetur fcB 
ufq3 ad.iiij.pericdum aut mmus: z bec qui 
dem febris plurimu ffat in penodo quarto: 
z qnj feprratur in tpfo: z plurimum q6 ejte 
ditur ufq3 ad peiiob.eif. autem ptran 
lit.vij.piodos n eff terciana pura fimplej fj 
eff ccmpofita: m qua eff pmtjttio flegmatis 
Z loquemur m ea • 
f 5gna terciane infeparab lia funt fi§ 
febris terciane preter orriptlatione; 
z fudo:em:non.n.ell cum ea:ntTi cum eft cn 
fis z caliditas febris z alienatio in ea funt 
nebcmeutioresiz funt cum ea cfperitaslui 
gue z amnitas aut nigredo ipfius:x cum li 
gua eff nigra eff malignior: z quado e alba 
eft melior z leutor: z qn eft citrma eft inter 
illas m malitia:z differentia quidem inter 
febrem tercianam z continuam que fit ej 
fangume eft:qm bec fit fortior in tercio:z « 
funt m ea rubedo fuperfiua z ejctenfio m cor 
pore z difpofuio limif afmati z conftrictio 
anbelitustqm cum febre fangumea funt iffa 
accidentia. |ntende ergo in curatione eius 
ita ut des m potu infirmo ftrupu de prams 
in mane z aquam ordei cum eleuatione fof 
z aquam curoli aut aquam cucurbite: aut a 
quam melonis mdi m meridie: z mufciliagl 
nem plilhj apud fcmnuj: q5 fi natura fuetit 
obediens z afllllauerit oi die plus duabus 
tncibustreduc diuerfuate: da ergo ei loco a 
que pruno? aquam granato? musorum e3 
ti ito? tum luis interioribus: z intende t ejc 
unguendo quantum potes: z non attendas 
neque abfcultes illud q6 df a fluitis meciiC 
q6 multitudo ejctmctionis tardat triiim: cu 
lus.n.tam expertus Ium ambas uias: z trt 
nem banc uiam incolumiorem z fecurio ?effl 
z minoris timoris: z qui monui funt e* ba 
beutibus banc febre cum boc tegimine prj 
n o oio dimutei e emunctione z fubtiliationt 
regiminis ut upp?opmquet cnfis e dimitte 
re egi uj ad morte proculdubio: mfi ieparef 
ei lupflmtas bumiditatis m co2pe: aut ot c 
diat medico z bibat aqua.f.plurunam: snf 
comedat cibu quadeliderat plurimu: z fi no 
plurimum eoi u cerebrum affatu z ftomacb’ 
tta ut fpafmefrquare diflbluunturocul9 z ro* 
dibula: z accidit eis tortura ab alfattone cc 
rebntz fpafmantur nerui.z non prohibetur 
in bac febre quin in potu fumat eger aqu-5 
.f.cum uult:z quod appetit de .ructibus fr* 
gidis bumidis • 
i&eftnocbo 
f TRcfpti calida fine tremore: z rubent 
cum ea facies z oculi ualde et pftttn 
gitur anhelitus: z tactus eius ficut tactu* 
balneatnet fuit regimen cum eis que pceM 
runt:regimen multiplicatiuam fanguiiu*:‘* 
eft ante pmotionem eius gratatas in corp^ ©tut# 
re z additio in fomno et pulfus efl cu ea ma 
gnus et plenus et urina efl: rubea et fpiffa 
cura eius e ut fuccurras et in principio 
rei:* antequa utrtus cadat ualde cum flobo 
*omta:z dimitte fanguwe currere: donec e 
gro fupueniat ficopis:? fi fuerit debifcciba 
medulla pams cu aqua granati mu5t 
* agrefle:demdc dimitte eu: z ad ulti 
non dimittas quin procedat egrefiio fati 
Smitis ufq5 ad fincopijiT pofl illud da ei m 
P°{u aqud granati mu3i:? aba ipfum aqua 
rege ipfum regimine bntiU3 caufon 
Sed fit cu extiuctione minori:? fi tar 
flobotomia in difpofitione fua: (lude ad 
dandum illi in potu aquam frigidam pluri 
zd a ei m potu ex illa quo fatietor 
«ut infrigidet z terminat. Si ergo declrat 
fajficit ubi:? ft reddit: z tu itera tifq3 quo 
declinet:'?: fiat febris leuts adberena: z tuc 
fluide rege ipfum regimine febris flegmati 
Ce*boc.n.regimen confert in bac febre: z 
e£o id expertus fum z probam z libe 
r«ta efl per ipfum gens plurima que erat 
l«Xta morte a timore magno: no fis ergo pi 
Ser in dando in potu aqud.f* cum uebemes 
necdfitas:n5 dimittas ea.5 c.n bec febris 
‘dioeba efl ex apoflemate 111 ftomaebo aut i 
ePate:aut matrice:aut renibus: aut uelica: 
f* diafragmate z pfone: z proprie in dia 
d igmate z pfone z pectore. 
Signa nccelfttati3 dandi in potu aqua 
d%idam. 
1 flomaeboucrozepateefl timori 
dimifitone tribuendi in potu aqud.f* 
fum ipfa uebementer efl ncceflaria magis 
fludjit umor m eo q8 generatur eje malitia 
lua u ergo dimittas iplani rribuere tn potu: 
cum uebementer efl necelTaria. eSt figna ue 
bcmentie necefiitatis eius funt uebementia 
dtfldmationis febris: z q5 pulfat cor z tre 
«ut pofl affidoattone febris fecundum illam 
difpofitione difficiles duobus diebus aut trt 
fcusn i? exttngunt eam extinguentia z non 
u«let in ea:cum ergo pulfat cor cu bocttunc 
ism bullit fanguts ebullitione z non liberat 
ipfum tunctnili m potu ei det aqua frigida: 
} detur ex ea in potu fubito tm quod fatief. 
fortes tunc n perucniunt ad 
ld q8 efl necelTanumma fi non potant illi a 
flu«m.f.fuperuemt eis pofl paululum z fin 
dantur uene 111 uentribus eo;p: qf emittunt 
fanguinem p nares : z large expellitur fani 
gms : z moriunf: z ideo qifi aitarie ,pprte 
funt* polite z fortes 
qr non acctdit eis boc accidens. £>5 pftrui 
guntur ec£ anbdttus z profocanf fnbito qr 
05 ut fiat:quatenus mncat q6 accidit ex ma 
litia fnmdi in potu aqnam.f.babet 
magnihfortafle.n.non accidit ejcea nift 8bi 
litas febris z prolongaut fpatui eius z ad 
uentus apoftematis duri m mfceribus z il 
lud efl ex eis quibus expellit morfura: z qn 
q5 efl poflibiF: et ut fuccurrat cura bmiis fe 
bris cu ea. CU3 ergo admimftraueris Robo 
tomiam z dederis m potu aquam.f.tunc re 
ge febre poft illud £5 quantitatem quam ut 
deris relidue caliditatis eius cum aqua gra 
natorumtaut cum aqua jucbariro.aut aqua 
ordei:aut firupo acetofo: aut trccifci 6 rofis 
z fimilibus • 
foe flegmattca febre periodica. 
t Ifcfa incipit cu ompilatione ueri frt 
gonsx tardat i calefaciedone erripi 
latio longi fpatqtx facit poxifmum el die:z 
fortaffe fi calefit:? n efl uebemcntis inRam 
matioms:? eft cum ea uomitus fiegmatis: 
z bOitas in ore z debilitas appetit9:1 pau 
citas (itis:? plurimu accidit mulieribus t 
flegmaticis % pueris z eunucbis z in eis q 
afliduat cibos z regimina bumectantia:? q 
multum utit fructibus bumidis z molefc cu 
ea corpus:? inflant palpebre inferiores z 
slbefcit facies z citrinaf.Cuius cura efl uo 
tmtus cu lir.ace.? aqua calida m oris oripi 
lationis z uaporatio cu aqua ca. z cum ui6 
ris q5 flegma e crolTius qd fcies ex croflitic 
eius q$ egreditur cum uomitu z difficultate 
eius: z ex pigritia febris z longitudine fui 
temporis z fm poxt.? difficultate calefactio 
nis ipfiusttunc ciba eum illis que incidunt 
flegma ante uomitu: zda ei tn matutinis 311 
cba? ro.? fir .ace.dum permanet tn eo calt 
duas fupflua tunc da et trocifcos de en paro 
rio z medicinas fortes ex prouocantibus u 
rina ficut antft.ameos:? femen apii:? admt 
nlflra balneum:? euactia corpus cum catar 
tico forti z non dimittas m boc toto quin p 
fortes flomaebum proprie cum maflice z 0 
libano z cipms z fimilibus proiciendo ea 
cum illis quibus curatio fit.Cum bac enim •2Lu 
febze debilitatur ftomacbus „ 
fiegmatice continue figna. 
q I3e mnt tu flegmatica pzeter q6 c:r< 
pilctiO fi e tu ea:imo limilitudo ompi 
lationis it? x caliditas eius eft addita 
z fudoi in ea etiam n foztafle eft nifi cum to 
taliter fepatur: immo plurimu eft fepatio.i. 
recefiio buius febas z fiegmatice piodice: 
z uti tus q? quartane z duj febzin? pzohja 
ruj abfqj cuft: imtno cu refolutione 
alicuius lei poli a tam re. Si autem e m dif 
politione aliqn tunc cum uomitu z fohmone 
tienms: z cura eius eft fic cura fiegmatice 
piodice. o?ut fit intentio tua in bac 
£5 ea que calefaciunt tu cantela plus z p:o 
pjie cu caput eft debile:* eger eft ejt iliis m 
quibus confuete fiunt egi itudmes: multort 
ens.n.fit m eleuatione buius feb bulen fri 
gidu: z peruem ad confoztandu ftomacbum 
cu ro.x trocif.de rof.z fitb9 * fi cap 
fuei tt debile * feb fuerit tarda tepida:tc aa 
et m potu fonia mpuocando urind * euacu 
anco ftegma cu eis que fum: ut ti ccifci 6 ea 
patozio x pitfcin quibus e pulpa colloqnttd 
z aqua feminum z radicu z aquam melUs z 
cumni x diapipereomx n dimittas uomitiij 
cu cis que uiciduntrnen.n.prolongatur plti 
rimum cu boc legtmme:* muUotiens qutde 
perucmt bec feb:is ab ydropili: x p:opzie 
ab ypofarca:cft ergo uiderts inceptione cox 
ruptionis pplepionisttunc incipe fuccurref 
et tu eis que dicimus in capitulo pdtopilts 
x elige ep illis medicinis conuenientio:es 
earum f m cultditate> feb x tarditates cius* 
©e quartana periodica < 
0 'iRripilatio difficilis uebemes confe 
quens difficultate olTuum: x debibtaf 
pulfus m ptfcipto eius uaIde: ita quod fi m 
afliduas illum q banc febzem bet: non mdi 
ges ch eo fignificatione ali a: licet, n. pulfus 
nunozetur inceptione omnium febatt 
non tamen mmoxatur ficut m bac: x pluri 
mu m quod accidit boc poft febzes cu$ pmif 
centur eo?u3 potf. JJn iceptione uero 0 qua 
parum accidit:* plurimum quide accidit m 
autumno x in byeme:x m eo tn quo dnatur 
celera nux babentibus iplenes crollos: x 9 
multum utitur cibis melancolicis: z calidi 
tas eius cum caleft eft infra caiiditate$ ter 
ciane % nfontdis uere caliditat(s:ftcce uaf 
de mordicans palma3. caliditas fangut 
nee continue e acuta. Sed eft cum bamoi o 
fitate:ftcut difpofitio uaporta cum aqua ca 
hda. i£t caliditas flegmatice diuerla eft 
dtfpofmo caliditatis puententis ad manum 
perforatam. rSt quarta caliditas eft mira 
calid.tatem terciane. Sed n eft m ftcatate 
z afperitate infra illam . eit cura bams fe 
bnsefempcrfiaqua cueaefl rubea x crof 
fa:T qfi accidit poti febres caliditas: CU3 flo 
botomia bafilice ec latere fimftro: deide fol 
uere uentrem egri multis uicibus ptmuts • 
Sed non eft caliditas febris uebemctis for 
tttudmis cum decoctione epitbimi lecunufl 
modum fuu:x fi eft fortis caliditatis: tunc ii 
rupo ace.x epitbimo x aqua cafei m qua in 
fufum eft epitbm z cu3 decoctione mirobof» 
mgro?:x infufione eorum: z fi fuerit calidi 
tas eius ficut fortior caLditas que eft febri 
um quartanarum:tunc aquam caiei iotanrt 
fi fuerit poft febres fiegmaticas aut comif 
tas: tunc admimftra uomitum poft mciiiua 
ful tdiatiua cumqbus nonefl plui ima cale 
faitio:ficut ficla cu parua qultitate imapis 
z ur.ace.x rafanus i fac ipium uomere: t 
da ei m potu qn antiquetur z alleuiaf ori i 
pilatio U16 qb fudare facit ficut cardamotnu 
z medicina de afa eft melius ea z uelocius 
ipfo z pone coram eo:x poft ipfu3 duo na Ia 
tn quibus Ut aqua bullita cum camomula t 
fcebatt cabmentfl z cooperi eum cfi pauiiis 
in bora pojii z orripilatioms ut Iu e 
ius caleractioix preuocet ludor z mitte eu* 
tn bmufmodi bora in balneum tuter omnes 
duos dies:aut omni die: non in die parojcif 
mi. Si autem febris fuerit tepida: nonfub 
tilies icgimcn eiustled da ei cibos leues 5 
ficut caro arietu z aflidua lenificatione eius 
natu:e:ita ut des ei fp aquam fide: z aqua 
cauf.x ficus mfufas m aqua meli*, z ius gal 
h uetufli decocti 013 aqua z fale in quo pro 
iectum fuit aliquantulum polipodij: de quo 
forbeat parum ante cibum fuuin: x itera fo 
lutionem x ftobctomiam: fi non uniens ei 
plurimam diminutionemnpfa enim non pro 
longabitur f m boc regimen. 
Signaquaitane continue, 
q lodice ueru3tamen non 
eft orripilatio: x fit fortis ist quarto 
z tepefcit m alija diebus: x 0 quam parum j&utf* 
tfl eius enent’:* ei quidem confert floboto 
nna bafihce proprie:detnde flobotomia Ja 
pbene: deinde prouocatio urme fi fuerit 
pigre caliditatis: * fuerit cum ea leuitas * 
bumiditas plurima * folutio melancohe cu 
non fuerit iftudz accidit pofi febrem acu 
tam. J 
febres que faciunt parojcifmum tn.c. 
diebus.vi.z plus. 
o t£hiam parum euenit parojcifmusp 
tranfiens quartam: uerumtamen ego 
«idi paroxifmos tranfeuntes multotiens: * 
tofit ifte febres omnino ex buoribus croflis 
% cura ficut cura quartane. 
5eB.compofita * 
f Ifbecies febrium compofitarum funt 
plures ualde:* in omni compofitione 
*a;p faciunt accidere periodos fimiles peri 
odis febris Amplias: quaobrem non opor 
tot ut confidas m cognofcenda febre ex pe 
ttodis eius:immo f; accidentia eius .ppna 
quandcqs.n.euemtex compofitione dnaiu 
rercianarum omm die. Sed cu 
dides parojcifmum omm die cum accidenti 
bus terciane:fcias quod funt due terciane: 
Anius quarum parojcifmus accidit cum rece 
dit aha terciana: * plures febres compofi 
te accidentes funt ille que fiunt et collera * 
negmate:* ille febres prolixe funt * male: 
quarum figna funt permista ex fignis tercta 
ne * faciente paroxifmu ornnt die: quare lii 
una die erit calida propter uebementia; in 
flaroationis:* m alia die pigra * fepulta de 
bilis caliditatis proltxe eleuatidis que for 
fitan non calefacit mfi cum labore: * iteraf 
in eo orripilatio: poli calefactionem femel 
out bis aut inflatur cum bac febre facies:* 
irrumpuntur uifcera * debilitantur * infri 
Sedantur ftomaebus * epar. Cura eius feB 
efl:ut adminiliretur m ea purgatio cum me 
dicinis fecundum paucitate caliditatis eius 
\ multitudinis ipfius z intendas in ca: fecu 
dum cum firupo acetofo puro * illo qui eli 
cum feminibus : * femen cum ;ucbaro. 
dies pertranfierint:tunc da eis trocif. 
de rof.* jucbaro ro.* maflie * aqua fenicu 
*l:x trocif. de eupatorio * fimilibus eje eis 
que dipmu0. 
horripilatione fine feB . 
q £3ando accidit bec orripilatio poft 
quam non calefit corpus:tunc mcipc 
mundificare egru e* flegmate * da ei medi 
cinas foetes ad prouocandum urina; z ini 
nora cibum z potum eius z fac eum fudare 
tn balneo z precipe ut raoueatur z laboret. 
©e feb:e ejc peliilentia. 
e St quiete caliditatis cum tangitur: 
Zderumtamen anbehtus cum ea feti 
dus z freques z adberent ei tnQttia z fitis 
z uomitu9:cum ergo uideris naufea freque 
tem cum febre tepida:tunc fcias quod ipfa 
di febris peliilentialis z proprie quando 
comunicat z multiplicatur z lunc peliilentie 
mamfelie in aere circundante eos z ex eis 
que dicemus: ftude ergo iota intentione in 
confortando cor iftorum z temperando ae 
rem continentem eos:* adbibe eis bene re 
dolentia:* intromitte eos m domos odori 
feras mundas:* fterne eas plantis bene re 
dolentibus * afpectu uindibus * fuffumiga 
eas cum fandalis * campbora * afpge eas 
aqua ro.z aceto:* afperge ex eis luper fru 
ftrum luti anuqut:aut fuper late3 domorum 
ii funt antiqui ueteres : * pone tempera a 
quam ro.* campboramu fandafcum pano 
mundo m eis infufo:* fac eos odorare res 
odoriferas femper:* da ei m potu aquaj.f. 
ueri frigoris nalde * rob granati acetoli * 
rob agrefie:* acetofitatem citri: * lac aceto 
fum: * aquam mistam cum aceto quando n 
prelio eli aliud: * ciba eos pullis alTatis * 
uitello ouorum:* da eis m potu umu$ afbu 
boni odoris odoriferum cui admistum fu 
quantum eli quincuplum eius aque dulc. 
E?e' uariolis * morbillis. 
f ?gna generationis uariolarum funt 
feb acute caliditatis conclula:* nebe 
mentia doloris dorfi * prurit’ nafi * ttmor 
in fomno. Si autem febris eli uebemetmo 
ris caliditatis * anguftia eli maior:tunc por 
tenditur morbillus. *6t cura uariolaium cfi 
incipiant fignateft flobotemia: fed pollea n M. 
fed attende z fi fuerit eger bonus in parui 
pendenda egritudine z non babuerit angn 
fltam uebeirentcm:-! uariole tam inceperitt 
ejire:tunc rege eum eis que feftmare feciut 
ejatum ucriolcrumt i r on des et in potu ali 
quid frigidum cum frigiditate plurima: ut 
non fiet editus uai tolarum z fupei uemat ei 
tarditas z difficultas. Si autem uideris ua 
riclas pigri editus: tunc da et decoctionem 
ficuum cura lurgis lacte z aliquantulum cro 
ciut feflinai e faciet ejeitus illaium. Cum 
ergo cjciertt omnesttunc adiuua eas ad ma 
turandum cum regimine z uaporatione cu$ 
uapore aque: fi non ceperint peruenire ad 
maniranonem:regeeos regimine habenti 
um apofiemata calida: tribuendo m potu a 
quam z aha fecundum quantitatej ue 
bertientie non muku intendas 
ad foluendum naturam: z preapue in mo* 
billo z m fine i ei fue. Jam non fo:fitan fal 
uabirur habens ipiuma uentrem fmerei 
fue: z quando tu facis uapozem z maturas 
tunc adiuua ad enecandum eas cum luffii 
migationc foliolum imrti z foUo:um ro. z 
fumo tamarifci z decoque ifla z ablue eas 
cum aquis ft tardatur eorum epficca 
tio. Cum ergo ejcficcamur: fi remanet \ eis 
aliquid difficilis ejcficcatioms: degutta defu 
per aquam z falem:z confirmatur earum e* 
hccatio:? completur: tunc degutta defuper 
oleum tepidum muhotiens: donec cadant 
crufte cmnes: z incipe quando apparet ua 
ride z ligna eius:x difnlla in oculos aquaj; 
ro.m qua mfufum Iit aliquid fumac: feu rubi 
z quando in albedine oculi accidit locus ru 
fceus z pjuntusiaut albus tn nigredine et9 
z ii non accidit tfiud: z uideris uariolas pa 
ucasttunc indigebis boc. in liente 
rijs pauritus qui cft tn oculo non fedari pot 
per illudammo redit foztio* quam fuit: tuc 
diftilla in eum cc elmurt z fale z uapo:a ip3 
uapo;c aque calide. £l&c?billus aute$ 
efl maioris timoris quaj uariole mfi in ocu 
lo. Jntendit ergo in illo cum eis que edu 
eunt coieram cum facilitate abfque calefac 
tione:ficut aqua pruno:um z granati ptriti 
cum luis interioribus: cum 3ucbaro z aqua 
o:dei z aqua melonis indi z citroli: z cucur 
bite z muScillogtne pftllij. St autem mue 
nens infirmo poft banc medicina aduemre 
tnfiitsam * angfcftiam * fo:tafle comperte* 
eum fmcopie: tunc fac eum fo:bere aquam 
frigidam:* fac eum federe in ea parum * fri 
ca coz eiu9 * cooperi euj: donec fedetur q$ 
in ipfo eft:* egrediatur mojbiUus ad exteri 
©?a co2pons:deiude redi cum epterit ad c)c 
tinguendum * ferua naturam in fine rei: ttf 
non fit caufa ad folutionem nequiflimam : t 
fi inuenerts iti infirmo refudationem fangui 
me ep locis mo?bilh:fac eu3 federe in aqua 
frigida * fcias quod eft mo:bilius malus * 
rubeae * uiolaceus b9 egruudims eft mal9 
* pernmefus:* uarioie cunne dure pupim 
qj muolute multe * rubee uebementie rube 
dmis * utolacee * ille que ambulant ut foi 
mica:* que faciunt fuperficie3 compone fie 
fpafmatiua omnes male funt * moaales: t 
oportet etiam ut cum fenfcrm uariolas: ut 
p:ecipias egro gargari5are cum aquaro* 
ctia3 ut imno:etur quod egreditur in gutto 
:e fuo:* etfunde m aurem eum ftef memitbe 
cum aceto * aqua ut mtno:etur quod egre 
dttur tn aure: * fac tpfum naribus luggere 
oleum mirtinum: ut minoretur quod egredi 
tur tn nafo:nam cum boc quiefcit ejc lelione 
magna. i6t fi conqueritur de puncturo m 
plantis pedum * manuum aluduet pofitio 
nem coaum m aqua calida:* non cibeg eu$ 
in bi9 duabus egritudintbus pullis: donec 
cadant cojtices * recedat fttta * malitia an 
beluus: pcft quam ergo ceciderint conices 
tunc afliduatio balnei * regimen impinguo 
ttuum coapojis implebunt fozamina earum 
* medicine que eradicant pannu3 delent ue 
fttgia earum. 
Oerba abubecri filii 3acbarie aropi * 
d 5P w boc meo lib:o medicinas qua 
rum neceflitas eft mfcparabilis:* po 
fui illas que cjc eis funt pjeclarc * electe: * 
p:oiect totum in quo erat fuperfluitas * di 
iatatto * fui contentus eo tantum quod me 
dico efl neceflarium * dedaraui illd * abre 
uiauiifta capitula. 
/unctura capillo? furfures 
&llopitia Sabafati foiui, 
Scabies buta z fic * $aciedo bonu colore 
$&ojpba alba z baras ](Meurefis 
$&02pbea mgra z fputum 
IMn9 z Icttgmes Chieipiguat cojp9 
limpetigo Ciue extenuat coi p9 
mojtu9 e?. Sigait9 z pfius cojd 
cau z alus 
delet ueftig ia ulce? IPIaufea 
Cohe a paflio z uorait9 
tolera mgra z timoz Smcopis 
faciunt fubetb Medicine epatis 
capis calid9! fff ydropifis 
jjSmigranea $&edicme fplenis 
Colica 
glutus uentris 
z egritudies fre /Cenaimon 
Cori3a i6jccojiatio 
ffaticum 
lumbrico? 'iRuptura 
iPfealiua pplepois 
defice Bpofiema durum 
l&dufho ignis /Celhculi.Capis 
delet ulcera z fa Buo lapides 
cifit nalci cajnem Cmiojoys q t 
Medicine oculo? £jatus ani 
pedicine auris i£g? itudies matricif 
dentiu due calefaciut matrice 
pedicine ojis Clue muat ad ipgnadu 
pedicine nafi fy Hac Spma 4- 
afma z fanies cafa 
z ap9a frax fciatica 
fici Egritudies ificfa? 
euomit cibfi algebja 
&&o:bill9 uaride 
Z3erba abubecri. 
t <Bm quide3 peruenimus ad expofirto 
nem refolutioms egritudinfi que funt 
a fumuate capitis ufq3 ad pedes x reliqua 
rum egritudmum x earum quibus indiget 
Medicus m libro noftro magno i arte medi 
ctne qui imei p2etatur alaugut: x m hbjo 
lJoftro qui efl mtnoj tfio libjo: x fui conten 
lus m eo fm tercium qui c(l almanfoji que 
rompofui.jc.tractatus x feci ipfum regi al 
nianfoji dno cojafceni: a cuius nomine no 
m*nam hbruimx m Itbjo noftro edito 5 uir 
itibus que5 feci ad bdy:z m libjo atybal 
quem feci ad bely dnm trabellem 
x ln Ubjo poiojum qui e liber maioj quem 
€S0 compofui pjopter amplam e^pofiuone 
q? ego ejcplanaui in arte medicine x adiuua 
meto natura? x que didici de fciems pbye 
ejccepns bis que dicem’ ejc libas noftris: 
cfi ipfi eatgilet mquifitojc ad locu utilitatis 
quams mtetio non fit copjebenfa:qm defec 
tus pjoibet a ?p2ebenfione:inde ig<t m fo 
libro illo diminuis q6 m ipfo imedim9 6 cib9 
medicinis qua? rememejatione pjemifim9 
m eis que pjeceflerut de noiatione capillo 
ru x imetide re?:quecuq5 medicina? n diri 
inbcc libjonro queraf inanndotaiio oy 
naim fila yfabac x illic muemetur. 
Sanctura capillorum. 
c infectio ticture Snigratis capillos 
rofarum rubearum, l.x tnun 
gantur oleo z frigant m frijtosio donec fcm 
dantur z calcecaumenon:aluminis:dragati 
.conterant ficut 
alcobohconftcianf m aqua cafa:x bumecte 
tur tribus bojis z tingamur cu eis z dumt 
tatur tribus bojis ligati:-! iiiuolutis foliis 
ficleidem lauemur mane. Salias litargi 
rr.calcis non ejmncte ana pars.i.crete par 
tes.u.conficiantur cum aqua z tingamur cu 
eis:x dimittantur.uu.bojis. Confectio 
tincture dealbantis capillos: ftercus >'rudi 
me:enuia ficca: mef :fem rafam: nefnn:fu( 
pburtcoJtic radicis capparis aggregentur 
cum felle uaccmo z aceto umi z ungatur cu 
eis poftquam fuffunugatio fu cum fulpbure 
m ueretur illud multotiens. Si albificentur 
alfiduetur eojum inunctio CU3 oleo fambaci 
no. Bd faciendum capillos flauos. 'iRe 
cipe lupmojum mirte:ana.5.)c. ftafifagjie: 
fecis umi albi:ana.5.ui.0ggrega cum aqua 
inquainfufuseft emis ligni ums z ime 
cum eis in nocte x fient fiaui . &d crif 
pandum capiilos:farma fenugreci: fe. iuf 
quiami contritum:gaUe:fidra:cal)c: litargi 
rum z limatur cum eis. /Medicamen 
faciens nafci pilos ubi nolueris. iRecipe 
emens apjotam.?.j:.uemns catandis. 3. 
u.laudam.j.m.aueUane combuftc .3. ii. te 
rantur cum oleo utrert z cuj 
aliquatub gclltetx fucet loc’ z infigant cu$ 
eis oi nocte:x abluaf cfi emgUat:x qn incip 
neficarudimutaf uno die: deinde iteref do 
nec uafcantur. Confectio medicaminis 
comimpcntis capillos z fubtiliaims eos: .&i. 
opiutlimaf poli depilatione cu aceto fubli 
mato ! alTtduetunqm fubtiliat eos adeo ui 
non nafcamur. Confectio medicamis p 
tbentis capillos cadere: z protbentis mi 
tmm calume:galhe:mirob nigri folia mirtf 
decoquantur i umotdoncc dilToluanftpofleff 
tn una libra olet onfacint prouciaf.?.i -latf 
dani !.f .i.mallicis z decoquaf illud mnu$ 
poftq$ colatum eft donec mfptfietur paulatij 
deinde prouciatur fuper oleu aque pondus 
fui z decoquatur donec confumaf aqua z tn 
ci oiTetur deinde Uniat cu eo tn nocte:! laue 
tur in die cum decoctione mirti. CIfbe 
dicamen ad callum in non fuo tempo:e:lau 
dam.?.i.eurorbij:gummerute agreflis:ana 
.S.Uo:ac.liqde quarta. 
J.t.! quantum eft totu bis ceroti conecti cu 
oleo de keiri:! Urnaf cu eo:! abluaf tn dte. 
Confectio medicaminis ad capillos ca 
demes confortatis eos z proibeutts a cafu 
fuo nurte: mafiic: 
tburis ana.3.t.cordumem.3.u.dinbluamur 
cu oleo ro.! Umanf cu eis 1 adices 
eft enim mirabiliter conftrirges z retines. 
©e allopitia. 
f ip>ume fui 
pburts:gume rute agrellte: euforbu: 
*na.|.u.Uapbifagrie:cantarides ana.3. i. 
terantur oia:demde fucet caput cum cepe 
donec rubeat:! qn mordicat tnungatur cu$ 
adipe urfi:z limatur cum oleo antiquo:! Ii 
matur cum boc medicamine duabus uicib9 
aur tnbus cum umo ueteri poli fricationem 
cu cepe donec rubeat z qn mordicat tnunga 
tur cum adipe urfudemde iteretur • 
furfures.' 
c infectio medicaminis ad furfures 
fortis: farme ciceri0.3.S .fartne fenu 
greci:baurac:panis z furfuris eius nitri co 
triti:rinapiscna.3.xv.altee.3.x.conquaflen 
tur cum aceto uini pauco:! aqua z fncetur 
cu eis caput bene z lauef omnt ebdomada 
femel z efilduet inunctione cu oleis ! abra 
ftonem ! balneum. 
Sabafati. 
e TfMtbiraa ad fabafati recente z 1 cor 
portbus teneris alcanna:enftof:litar 
gi?:co:tcx granati:terantur ! cribrentur z 
limantur cum aceto ntnt z oleo rofato . 
Confectio epitbimi ad labafati antiqushfal 
! attramentu adufta:fulpbur terta argenti 
uiuirgalle ue. litargtrum ariflefcteraf totuj 
% adminiftratur ficut primum. 
Scabies bumida • 
e Tpntbima ad fcabie bumidl argentS 
uiuu extinctu:chmia argenri:fulpbur 
albutfoha oleandri:condifi calidi: litargi? 
mifceanf cu argento uiuo z pauca aqua z o 
leo to.plurimo z dormiat fuper ipfum z in 
grediatur balneu z lauetur cu ufnem uiridi: 
aemde inungatur cum oleo ro.poftquam ef 
funditur fuper ipfum aqua calida deinde fri 
gida plurima. 
Scabies ficca. 
c 0nfectio epitbimi boni ad fcabiem 
ficcam:floris eis attrameti ana teri 
tur z cribellentum terantur cum aceto be 
ne:-z ponantur m urceolo uitrecto z dimif 
tetur m fteicore. xl*diebus:extrabatur z te 
ratur bene ! adnumftretur ex eo quantitas 
$.u.! limatur cum aceto forti commeto. 
Confectio epitbimatis ad fcabiem ficd 
z pjurituSibaurac.uenarunKfalVnmre: co 
fli dulcis:condifi ana.3.u,ftoraci9 liquide# 
$.1.limatur exeo cum oleo ro.corpus totuj 
! dimittatu: tribus boris deinde abluaf. 
Confectio pilfad fcabiem que fumantur 
omni ebdomada fcmel aut bis: rmrcbof ci 
confectionis alkefmes ad fcabie 
! ad fabafati:! efl trifera:mfroboFcitri .5 * 
jr.fene fumi terre .kefifnes quan 
tum aggieget ea! bibatur ec ea omni die 
quantum eft nux mane z fero. 
#&orpbea alba. 
e Tpntbima ad morpbeam albam tafo 
! rubea fe.rafani cddifafinapueranf 
cum aceto forti z liniatur In fole. 
36aras. 
c infectio epitbimatis ad barae :taf 
fie:blitis flafifagrie: uentris cantari 
darum an liniatur cu$ decoctione rubee fac 
ta ex acero uini. 
tH&orpbea nigra ad pannum z lenti 
gtnes . 
e ifHtba farte lupino?.3.x.fe.rafani fe* 
ernee cofh atmgdaf amaf faf armoiaci ©iut. 
tUi armomacu cu adipe z coiungaf cueo z 
fiant eje et3 forme auellena? z dilToluaf cu 
nectlib eft: z limat cum aqua a3edaracb m 
nocte bene epitbimando z abluaf tn mane 
cu aqua fe.melonis z furfurts: z uiola? fic 
carutmz uaporetur locus anteqj epitbimef 
cum aqua calida:* inclinetur fup ea donec 
r«beat z fit poft balneum, 
pannus z lentigines, 
c ©nfectio epitbimatis alteri9 ad pa 
num «ppriu cum faico 
colla dilToluta cum aqua aut felle uaccmo. 
Jmpettgo. 
c ©nfectio epttbimatis ad impetigine 
ficca in ultimo ficcitatistoleu de cr ifo 
rotf-3.ii.tn quo dilToluaf bdeihu z picisran. 
3-ut.moueaf cu aqua in mortario donec fit 
ncut unguentum z bumectatur loco. 
Sanguis mortuus e% peufiione et aliis. 
a 'iRfentci rubeulapidts alkabal ana 
tburis quarta partis eiusifiant uide 
colliriatz limantur cum aqua coriandri. 
©ue delent neftigia uarioIaru5 z ulce?, 
I Jtargtrum conditum: radices canne 
ficce: farina c iceris :dfa uerufta :feria 
ri3t maturugt ana alben:coftns aggregent 
z terantur z liniant cu eis in nocte:* ablua 
tur cum eis in die in balneo. 
£ld clarificandum faciem, 
c ©nfectio gumere clarificantis faciS 
amigdafdulcis dragg fanna ciceris 
z faba? conficiat cu aqua ordei z hmaf m 
nocte z abluatur in mane cu aqua furfuris, 
£5uma clarificans factem z rubificas ea 
experta:croc9:rubea:tbus:mirra: mellis: 
ana aggregentur cum aqua d ulc? z limanf: 
z fiant collina:* liniantur cum aqua: z di 
roittatur tribus bons:demde lauentur cum 
oqua calida z multum utatur in mane cicer 
* aqua cicerisetiam:* fumant 
puluens yfopi z tercia.5.1.6 croco aliquot 
Confectio gumer rnbificantis fa 
clem.S5map albam:* atlemf ruB.conteran 
tur fimul cum lacte z fiat faciei guma cum 
#&elencoha. 
e ©nfectio pitfualentiu ad lepra z me 
lencoha z egritndines ntftcas ejpta. 
*&.epitbimi.3.x.pulpc collo quinrtde .5. v* 
ycrepigreiagarici fandaii iditana. 
bon mgri.5.ui.fticad©8.5.vu.pollipodu.5. 
j.dolis cwQ.J.uu. _ Confectio pilf:educe 
ttum mfiani coferentiu egntudinibus mfte 
z ellebori ni. 3, 
v .magneti8.3.ui.fandaF mdi.5.? .fUcados. 
3.wi,dofis.3.UL 22>ecoctio epubiuu edti 
cenus ntfia3 bona melencolie:x impetigmt 
fcabiei z morpbee nigre. *fr.mirob.mgio? 
.3.X.polhpodu.3.c.iene.3.vu.turbit.3.mu 
palfula? enucleatarum.3.vu.berbe eupato 
tur omnia poeter epitbimutmdoncc dtfSoiua 
tur:deinde proliciatur fuper ea epubimum 
z compleatur decoctio eiue z coletur z fu 
matur eje ea tn potu:? poft pilfcqua? reme 
moratio p:eceflit:aut cum aganco z aloe z 
fale uido z eilebo:o nigro. 
$d epilenfiam. 
c © nfectio medicaminis ad lUu cui ad 
uenu eptfta z commotio cereba.*&. 
3.111 
cu fcelmes z come 
dat tm quantu iunt due nuces aut tres. 
lH0e!encoiia z timor. 
m $robol*.$.wc * armel immaturi: fcefa 
bra marm albi ana.3.v.epitbimi.3.v. 
riof.3.ii.njelifle.3.iii.feletmicb .3.V. come 
citri Ungue bouwe: ana tantundem: nucis 
muf.gaUie:ana.3.i.aggregentur poft conti 
nu ationem cum keiines z meile. /fl&o 
dus confectionis letificantis ad timorem z 
militiam z impinguat z facit colore3 bonu 
z odoriferum boas z fudoas odorem :z co 
fert pulfm cordis:* fi afliduef letificat ani 
mam ita ut ejetrabat eam ad egntudinem 11 
milem baronati e* multitudine nfus z fco 
mtatis anime cuius commixtio. 'iReupe ro 
farum rubearum .3-vi.cipert .3. v 4 gariof. 
mafticisrfpice: afari:ana.3*m.cmnamomi: 
croci:ana.5*ii j macis cardan omi: be;l nu 
cis mufeate: ana .5. i. terantur z optime 
mifceamur et decoquatur libra embheo 
rum cum libris.vii .aque donec remaneat 
tercia:demde coletur z proiiaatur fuper .Hi* 
ipfam libra meltiz decoquatur donec infptf 
ferur z pulueri3etur defuper commotio z 
moueatur cum ligno falicis :aut ligno citri 
lato donec permifceatur z fum.tur ficut fu 
mitur trifera z ponatur in ipfa fejcta .3u.de 
mufco: quoniam eft magnum conaemens: 
quidam uero bommes ponnnt m ea beu 
genae z melilfe z margaritarum z folu indi 
ana.5.ii.x m defcnptione illa mae gariof. 
nucis muf.ana.3.11. x non fumatur nifi in 
hyeme, 
facientia fubet z fomnam. 
f Eminis aneti.3.it.croci mirre: ana 
tertia.3.i.iufquiami vi.3 .unius man 
dragoretkerata.t.opu grana.ii. x.S.aggre 
gentur cum mufcillagme fenugreci. Co 
fectiofomnifera.Tfc.fe.lactuce: conicis pa 
pauens: fabarum ejccorticata^rfe. portula 
ce:kekeiigi:ana.3.ti.opu grana duo. x S. 
aggregentur cum mufcillagme pfillt: x ell 
dofis una. 
c Oriectio yere magne in loco pillula 
rum cocbiarum conferentis ad dolo 
rem capitis x epilenfuim x ueitiginc5 capi 
tis ejc replet de x tencb roi itate uifus ex ba 
nuditate x mitium aquetcuias commixtio. 
*&.pcrep.5.jc.pulpe colloqumtide .5.111. z 
terna fcam.5.ii.x.S.tur biufticados ana.3.0 
x eft dofis.f. 
c 10nfectto embroce ad dolorem capi 
tis cafcx utgilijs x bnfen mioflicce: 
ordenm excorticatum femen cucm bite: fe. 
lini: pfilltum contritum: cortices papaue 
ns femen altee: femen lactuce: femen po* 
tulace rofa.decoquantur donec difibluatur: 
x rubea fiat aquarx fiat embroca cum ea • 
Confectio embroce ad dolorem capitis 
frigidum x uentofitatem croflam m capite: 
camomilla:fceba:fifimbriura:fanfucus:beic 
gefif:ortganu5:ordcu:fclia lauri fiat ut pro 
jnmefupra. Confectio epitbimatis ad 
dolorem capitis frigidum x emigranea3 ejc 
uentofitatecrofia: x dolorem auris frigidtjj 
T>?.caftor:euforbii opii ftoracis liquide :pi 
peris foliorum mte:calamenti:finapis ana 
fiant trocifcitx embrocetur x dtlfoluatur m 
oleoix fiat oleum coftmum aut nardmum z 
dilfolttatur cum aliquo de illis x difttlletur 
in aurem que eft m latere doloris. Con 
fectio epitbimatia ad emigraneam z dofca 
pitis calidu.Tfc.fe.iufquiamiife .lactucedief 
memitbe rof.fandaF.fuufteltradicem madra 
go;e:opium fiant ci ci‘3 collina % diftilic? 
cx. eo m aurem cu; oleo ro.z aceto umi pau 
co. Confectio caputpurgu ad dofcapi 
tis z emigraneas calidae ad dolore3 auriiJ 
cum caliduate z .opmiapbo 
re :ana fiant in collu ia fimilia lenti z dilTol 
uatur.i.aut.u.m oieo uiofczdiftilletur m au 
rem xnalumz eft bonum ejpeitum. Ca 
putpurgium ad dorcapitie frigidum tftant 
collina e* euforbio z caftorrana z dilToluaf 
cum oleo ro.m quo decoctus eft coftus z di 
ftilietur ejc eo m nafum. 
itremor* 
c infectio pillula? idferentifi tremori 
,ppne mirabifi /&.piretu:caftor:cuf 
fie:en.5.ii).ferapini: pfpe colfcana.MUi.ye 
tep.3.i.dofi9.5.i. z.S . iQ&oa9 cofectto 
rns ad tremore.*8cratrobot‘ngri.3.;tf j .fa 
uine.3.t.tbui ie.3 jm.ciperi:aco*i: ana.3. v 
z ponaf iero fauine z em magie ultima et 
melic?. Confectio ti ocifco? fedantiu Utf 
z facientium lubet z detrabet alienationem 
z febrem de captte.*&.fe.lactuce:le. papa 
ueris: ie.cucurbue excorticate :fe. portula 
ce ana.5.£.iuci liquir:atmli:dra$g.opu:an. 
3.111.terantur z conficiantur cum mulcillagt 
ne pfillir.x fiant e% eis trocifci..dofis e 
trocilcus unus: t illi quidem magis necefia 
rti lunt patientibus utgilias z alienationej 
z quando iit fortior z liiperfluit:detur l po 
tu aqua coriandri bumiditaut cum aqua lac 
tuc:aut citrolnaut cucurbue z fimilia. 
Zlortura. 
c ©nfectio caputpurgit ad torturam 
z paralifim: z dolorem capitis: et 
egrimdines fiegmaticas/iRecipe caftor.3* 
t.condifi piperis:ctclaminis:gilbence: pul 
pe colloqumtide:baurac:rubei: euforbu: 
fellis bouini ejcliccati ana. 3.ni.fiant colli 
na: z fiat eje eis caputpurgium cum auri 
cula muris: aut aqua fanfuci . Confec 
tio pillularum fetidarum maior :que dan 
tur m potu ad paralifim z torturam z po 
dagram frigidam z antiquam z incidunt 
bumorcm c.olTum luuctururam :et ftant Enul. 
loco maioris yeretquarum correctio fit ye 
reP:3-£.pulpe .5. i .centau 
tee mmerts plantaginis aiia.3.tf.enforbii. 
3*a.*4S.caflo2ei3in5iberis aie fetide: fera 
pinuoppoponac tapfie mde fmapis: pipe 
tts ana.$.i.difloluatur ferapmum * affa fe 
ftda cum aqua rute ejc quibus conficiantur 
medicine:* fiant mde pillule que erat.jc.do 
ltQ.doHs.34u.* tercia. 
q^aralifis. 
c (©nfectio anacardi que eft ttriaca 
paralilis * tone * apoplejie :* bec 
quidem medicina fanat corpus ftatim: * fu 
dare facit: oportet itaq5 ut cobopenatur ut 
•udet.cuius commijctio. iRecipe 3in3iberi8 
pUetri:mgelle:cofti:piperis macropiperis 
acori:ana.3.jc.mure:foliorum rute:afle gen 
tiane:&nflologie: baccarum lauri: caftor: 
tapfie:iinapis:ana.5.v.mellis 
v.*tercia:mnoluatur cum oleo de nucibus 
t conficiatur cum meile:* detur ficut nafca 
ca:* ipfum quidem ftat loco alpbcrfelui in 
egritudimbus frigidis: * mfiam 
mat corpus ftatim * aut abit febrem bene 
[pa fmo bamido:* grauedme Ungue quado 
fricatur cum eo :* ucftructioni ienfus mem 
cum eo emplaftratur * fri 
catur:* eft magne bonitatis . Confec 
tl° anacardi minoris ad morpbeam * ba 
Jas * canitiem * obiiuionem. iRecipe miro 
balanorum nigror um:bellici:embiia: ana 
piperis mei 
iis anacardi ana.3.*?.mellis apum quo con 
ficiatur dolis eius ut primi:* qn* adduntur 
in iplo acori ciperi:fpice:ana.5.t\ 
tSpilenfia. 
c ©ufectio ad epilenfiam ualde bo 
na.TRccipe piretrt:fifeleos:quod eft 
Quidem romanum .fticados ana .5.jc.aga 
rici.3.v.cordumem recentis: afle bone ari 
ftologie rotunde:afodtlli :radicnm riquih. 
ca*pcbalfami ligni p10me.ana.34i.* etpri 
matur aqua fquille * fundatur fuper iterum 
quantum ipfa efl :* cum eo coquatur * 
cQnfictamur mde medicine * efl emm bona 
QUima: * confert ei iuuamentum nltimum 
e bermetis:* anacardinum minus * ye 
rap.cum eo aflidue utitur fecundum quanti 
tuitm uii tutis * etatis z temporis. 
Corriva. 
c (0nfectio formarum funilium auella 
nis ad comtam. 'iRecipe tbm is fto 
racis liqui.colli fandarace an fiant inde p:e 
dicte for me z luifumigentur ejc una eorum 
m traiectorio: quia abicidit fluxum nafi 
ftatim. 
Spoflema flegmaticum. 
e q^ubima.IRecipe ciperum autum: 
farina ordei: lentes fnjcas : Uman 
tur cum aqua granatorum z aceto z Ugcf. 
Serpentes.i.lombrici longi • 
c ©nfectio medicamis ad lumb2icos: 
• curi ejxorticati firalcb turbit fe ♦ an 
lupinoru5 pars una cambikpars.S.* bibat 
ante ipfam lac caprinum tribus diebus m 
mane z fatigetur m quarto die poft bibat 
paruj lactis:demde incipiat bibere boc me 
dicamen diflolutum cum aceto commeto 
cum lacte quanutate.3.vi.* bibatur cum e 
magna fames. 
Sifura artariarum. 
c ©nfectio medicaminis: flos eris * 
albugo cui ponantur defuper :qr re 
tinent fanguiuem. Stlias cmunu:* caljc 
uiua ponatur fuper ea. 
delice. 
c ©nfectio medicaminietcerufa pium 
bi ufli:catbimia argenti: litargirum 
bolumai me.* campbora aggregentur cum 
mulcillagme pftlUi. 
glduftio ignis. 
c iSrufa z aqua folatri z aqua atarafa 
con:fuper que puluerijetu: capbora 
% opium:* fit m eis pai um olet io.* liniant 
frn dies aliquot. 
Confoltdantia ulcera:* faciunt nafci 
carnem. 
I 5ta:girum tritum imbitatur pauco 
aceto * oleo * terantnr ita ut coquet 
* admtmflretur. 
iflkedicamen oculorum. 
c ©nfectio colliru albi .*& .cerufe plu 
bi crofle.j.tii * .‘Hi. 
amili.5.u.drag.3.i.op!i.3.S.fiantcollirta:x 
admiftref. Cofectio coifa rubei lems flo 
ris eris qS ftt i mmera et 10.3.111. colborat 
adufti.j.ui.ci is uih43.t1.mure.ee .fliia.3.i. 
$. fiant ex eis colliria cum umo 
bono. in lacrimali oculucura e 
cauterium:quod non fit cautcriu fac boc me 
dicamen : aloes : farcocolle fanguis draco 
nis:murc:«buri9 ana.3.v .dimie argenti * 
3.X.balauftie:boliartnem: ana .3.?. floris 
eris.5.1. zS. terantur z bumectetur locus 
faliuax puluenjeturdefuper . Confec 
tio colliri) uindis de flore eris ad fcabiem 
z febehx albuginem: ad tenebroiitatem z 
ad ungulam.'iRecipe floris ens.3.ui.colco 
rar rubei adufti.3.w • atlemci rubei .3.1* 
baurac:fpume maris an.3a.rah0 armoniact 
3,$. armoniaci armonia 
cum cum aqua rute:x fiant colliria. Co 
fectio colliri) facientis ad libar nafi in ulce 
ribus oculi x probibens almufaragix fub 
tilians botbor.iRecipe climie ablute: ceru 
fe tbutie olccboholibani ana.3.1 .opu tan 
tundem fiant inde colliriasz efl bonum ad 
ulcera x almufaragitx ecficcat ea:x facit na 
fci carnem x non remanent eis uelhgia. 
Confectio colliri) de tbure maturans ul 
ccra.iRecipe tburi9.3.x .armomaci: farco 
colle ana.3.v.croci. 3 .ti.fiam mde colliria 
cum mufcillagme fenugreci. Confectio 
colliri) ad aibugtnem.*&.maflacumie. X* 
fpume mariscam, floris erisma .x.S.bau 
1 ac:ferapim:armontaci ana.3.1 .fiant colli 
na cum decoctione acori x fucetur tn eo z 
fiat alcobohdeide puluert3etur ifte puluts. 
Confectio pulueris ad albugine .*gf.maf 
facumie.3.11.fpume maris:baurac 3ucbari: 
albofur ana.3.i.pulueri3etur cu eo. Co 
fectio mirabilis pulueris albitad obtalmia 
calida x dolTuper farcocolla crofla3 fundaf 
lac x exficcef 111 fole:x terantur ad oe6.5.x* 
exea.?.iiuamili.3.i.x.S.opti.x S. campbor 
z efl couueniens ad uebemetia doloris x ca 
loris, Cofectio pulueris magis afeides 
hppitudtnem:x ell bonus quando non fue 
nt fanies multa.Tfc. farcocolle.3. x* fpume 
mari3.3.t.3ucbari.3aii.terantur x aggrege 
tur. Confectio pulueris citrini fortis q 
admimftrctur tn fuie obtalmie. 'iRecipe far 
cocolle.3.x*hcf memube.s.ui.litu.aloes afl 
.3.11 . croci.ia.z.S. fpume mans.j.S. aggre 
gentur z terantur. Confectio iefram.i. 
aggregant fana uel tefirim conferuans ib& 
quod pzocedtt 6 nueba qn rumpitur cornea 
z fi eft magna dicitur mtimartamulfargi et 
faciens nafci carnem.Tfc.antimoni) .j.jc.flp 
rie eris de minera tantundem acatie .3.111. 
fanguis dracomstalces ana.5 .i:terantur z 
adminifirentur. Confectio coJhri) de itl 
libue ad pannum z ad inceptionem aque z 
dilatatione pupille :quod eft bonum z typ 
tumtejcficcetur fel yrci inuafe eneo :de quo 
fumanmr.5 j.colloquintide mterio:i0.3.i.* 
*5.ferapini.3.ii.eufozbium tantunctem :fiat 
eje ei9 collina cum aqua rute:aut aqua feni 
culiM fiat alcobol cum eo. Confectio al 
cobol facientis nafci palpebzas.Tfc.dactilo 
rum aduflorum.3.v.fumi tburie.3. au. caz 
pobalfami.3.ui.fpice inde.3.111. a3uli.3 . jc. 
fiat alcobol: ztranfeat fuper palpebras, 
tofectio collini ad garab in oculo quod di 
falletur tn eo.IRecipe aloes:tburis:ana.5. 
i.?arcocolle:balaunie:fangul8 dracoms:an 
timcni): aluminis ana.3.S .floziseris quar 
ta . 5. fiant eje ets colliria z difhllentur in 
oculum m iplb leci imah z poft 
eius . Confectio collirij de mura ad 
punctum fanguims.IRccipe croci: tburis 
mure: a:momaci ana .3.1. arrenici rubei. 
3.$ .fiant colliria z difiiilcntur tn oculum 
cum aqua co?iandn bumidi . Confec 
tio collirij de calcanto ad ungulam/iRecipe 
calcucecamenon.3.c.flojiseris.34i.calcati 
faf aimoniaci:baurac:ailemci ru5i:cn .3.1. 
terantur z conficiantur: z dimittant ut fi 
ant donec flo2ts:x fiant inde colliria :z ad 
tmmftrentur ficut ailemcum em3 fubltma 
tum:fricetur cum eo ungnla: deinde pulue 
ruetur cum radice hquiricie. Confecrio 
collirl) ad madicon ad uenas rubeas que 
funt m oculo eje obtalmia antiqua z lebel z 
ungula z olus. URecipe u$ifur: calcccume 
nuimarfemcum rufctu 3ucbarum taba^et: 
ana. 3.1. mure croci: ueoarum: ana quar 
tam .3. armeniaci tburis ana.?.t .fiant m 
de colliria z adminifirentur . Confec 
tio alcobol conferuantis fanitatem 0culi 
tbutie. 3. % ♦ memitbe.3. iu. aloes litu: 
ana .3 .1. campbo?e fertam . 3.1. te 
rantur cum aqua agrefte: aut cum aqua 
fumacb : et ejrticcentur et admimfireti 
titr • Confectio alcobol ad lacrimas Snui. 
tiitbie.5.x.coralli:mirobof.fricatorum: alo 
es ana.3.11.piperis.3.S.macro piperis .3. 
d.fiat alcohol z adimmdrerur ♦ Confec 
alcobol acuentis uifum.'iRecipe tutbia3 
flutritam cura aqua fanfuci tribus uicibus 
quod fit boc modo ponderantur de earum. 
5*x condiuntur: podquam perueniunt ad 
boc tribus uicibustdemde de ea.5«x .$11151 
bens piperis:macropipens :celidome :ue 
nurum ana.5.i.falis ar.5.S .nutriantur cum 
aqua fanfuci aut cum aqua fenugreci tribus 
Wcibus: deinde exdccentur z admimdren 
tar. Confectio empladrorum z epitbi 
niatuu] ad oculos. iSmpladrum ad curfuj 
corticum granatorum: z len 
*es excorticate conferunt . Confectio 
empiadri ad corrofionem lacrimalis: endi 
uia teratur z fuper faciem fuam ponatur 0 
leum rofatum:x empladretur cum ea. 
Confectio empladri ad percudionem z uul 
dus m oculo:ouum abfque cortice fuo aqua 
coriandri z oleum rofatum:z aggt egentur 
z ponantur fuper ipfum cum coto. Con 
fectio empladri ad dolorem uebementem i 
©btalima coriandrumehloti.ec.fe.bm: tor 
tellasminum terantur z conficiamur z em 
plaftreturcumeis palpebra . Confe 
etio epitbimaus proibentis fluxum ex ocu 
lo:alees acatia:def memitbe licium boliar. 
£ Sumi ar.liniantur fuper frontem cnm al 
bnmme oui. Confectio epitbimatis ad 
Jdflfltionem z ad apodema m palpeB. rofe 
«lef memitbe lmum:bolumarmenum: z gu 
duarabiculimantur fuper frontem cum al 
bumine oui:*! cc z uene z aloes % fandalis 
ru.x faufel z aggregentur z terantur z (1 
mantur cum aqua coriandri z endiuie ei 
aqua rofata. 
iflftedicinc aurium* 
a £> ulcera m aurem. Sumantur farco 
colle:fanguis tbus:mirra:fpuma ma 
r*8:baurac:bolumar.fcoria ferri: ftos ens 
z aloesrdeinde abluatur auris m aqua in 
«ceto tribus uicibus:pod inuoluatur liefoi 
u,d cum meile in medicamine z ponatur in 
dc medicamine fiant colliria:* CU3 ne 
celte fuerit didilletur m eam femel cu aqua 
admimdretor licinium. Co 
tectio medicaminis ad gramtatem anditus 
hinnitum: uapotetur uapore fanfuci z ab 
fintbii*fceba:deindediflillerurin ea boc 
coUinum:pulpc .baurac. 
5,utci ciam. cador.5 .S.andologie rotunde. 
5-S.fuci abfintbu tantundermeuforb lejctam 
.3.i.codi.3.quartam:fiant colliria z diftille 
rur cum oleo amigdalino amaro:funt enim 
ad dolorem frigidum z uentofitatem z diflfi 
cultaiem auditus que conficiantur c«3 felle 
uaccmo z fiant colliria. 
tQ&edicine dentium* 
m *6dicamen dentium eradicatione5 fa 
cilem facienstpiretum radix colloqui 
tide z cortex eius:cortex radicis capparis 
cortex morufemen me3erion z folia eius: 
uene arfemcum eurinum: lac febren aut li 
gnnm eius:aggregentur z terantur piretrS 
z colloqui.z relique medicine cum aceto ut 
fole tribus diebus:x moueantur in die mul 
tis uicibus cum aceto z dimittantur per re 
liquum diem infufe m ipfo z proliciantur 6 
fuper afa z bdellium z fiant ex eis trocifct 
z cu neceffe fuerittteranf z liniat! CU5 eis ra 
dix dentis i die aliquoties -ibocp aliquot 
dies:poftq3 fcarpellatione facta in circuitu 
dentisjfacit enim eradicationem facilem. 
Confectio medicaminis de quo implef 
dens conofus z frangit ipfum femen me3e 
non:lac febren conficiantur cu kitram z im 
pleatur inde dens. Confectio medicale 
fedantis dolorem gingiue z dentis quod ad 
mimflretur cnm gmgtua non cft apoftemofa 
113 calidarpiperfmapis:piretrum tapfia 31 
31&. baurac: x frteetur cum eis radix ei7mul 
totiens:bene tamen prius furet cu panno, 
dei nde fricetur cu boc medicamine .dein p 
iiciatnr cx eo in aceto z teneat m ore: dem 
uaporent mandibule z dtfhlientur in 211105 
que ed in illo latere. &>e collino dofca 
pitis frigidi:cuius confectio:cador .afe do 
rae.mirre aridof. opii.piperis 3111316 fe. 
iufquiami ana conficiamur cum meile: aut 
fcitrainx limatur cum eo dens corrofns :fi6 
linitur cum tiriaca z fuftumigetnr in traiec 
torio cum fe.iufquianmx ftorac .de quibus 
facte funt forme fimiles auellanistx teneat 
in ore olcu calefactu in quo decocte funt ra 
dices altee:t druigat fup re calida ahquoti 
ens. Cofectio tmace ad detes expta:ade 
opii:mirre ♦ cador. ana conficiantur cum 
meile. Confectio medicaminis dcVdms •&.U 
calidi quando efi cum apoflemate gingiue: 
tem portulae conandntfumac :lentiu ejccor 
tica.fandafcttrmi ru pucmtcnmpbore c n: 
teneat acetum tn bore cum aqua ro .x muif 
cemr cum boc medicamine fuper gingiuam 
poft contritionem eius: x non degluttat a 
quam eiustx admimfirentur ante ipfum fio 
botomia x uentofe. ( Confectio dentifri 
ct| mundificantie:x abfeindentis cambil. 
Spume maris cah ana terantur x fiat denti 
frteium cu5 eis x caueat fibi a fatietate n au 
featiua. Confectio dentifricii firingen 
tis gmgiuas x dentes :conferens rubedini 
eorum: balaufiietfpodi): rofe contrite: car 
meficb.i.fe.tamarifcualumen an. fiat ut fu 
per gingiuam adbereant. Confectio de 
tifricij odorem boris faciens redolere cor 
ne citn:ciperis:fpice aromatice: gariof.nu 
cis muf.galliettiloaloes crudi cinnami mac 
belbaugue :cubebe:ana.j.t. mufci ktratem 
fiant e* eis pilfe cum aqua malorum x te 
neat tn bore fuper cibum fuum :x deglutiai 
eje eis duas aut tres. Confectio medica 
minis faciens liare dentes ne corrodentur: 
impleantur coralio x mallice. Confectio 
medicamtnts ad corrofionem in gmgiua qn 
dolor fit fortis x denigratur: utriulqj arfe 
nici:gallarum:calci9:alumims:ana teranf: 
x fundar defuper alicjd aceti fortis x coquaf 
fetur i mortario donec fiat ftcut unguetu :de 
inde dimittatur m eo donec ejficcerur x te 
ratur fecundo x tercio donec fiat puluis: x 
fumatur eje eo quantitas granorum .ti .x.f. 
x mmus x maius tn die (emel x fumatur fu 
per caput tenterx ponatur fuper egntudme 
x dimittatur una bora: deinde limet m o 
re oleum ro.donec fedetur dolor:fiat illud* 
n.diebus cuq3 rubet:ponatur in eo de me 
dicamine generationis carnis de pulueri 
bus qui funt m almaforex alt|e eje eis que 
generant carnemteft enim bonu x expertu. 
ad fetorem boris, 
T&.ejctremitatum mirti bumide cinnamo 
mi:emblicorum:ciperis fptce:corticis citri 
folioru fqmndti malhc.an galhe gartof.nuc 
muf.cubebe elbaugue .3W316 ana pars.f. 
Aggregentur cum pafiis enucleatis que fint 
duplum totiuotx fumatur ex eo quod fttfic 
nuje cum umo odoriferotaut cum memes an 
tiquotx fit illud poli uomttum x foluttonem 
oentris aliquotieus x abllmeat a cibis uif 
cofis:t pinguibus. Confectio ad cola: 
rof.fpodium:amilum coriandrum fumac lc 
tes de mecba: 
uene: piretrum: en campbore pars.f.jucba 
n quatitu eft medietas 01U3: teratur z tenea 
tur in ore • Confectio trocifcorum ce 
arfemco ad berpetemefliomenum tarfemci 
cttrinucalcis ana.3.*.flori8 
tar tantundem aluminis acatie :balaurtie: 
«na.3.ui. terantur cum aceto per ebdoma 
dam unam: z informentur ej eis trocifci: 
funt enim conuementes ad clifteria? ulce? 
antiquorum putridorum ! berpetiefiiome 
no:! proijcitur cum eis cum clifteria fiunt 
opium: i quando teruntur in fole plus cum 
aceto:tunc funt magis ultimi:! reponantur 
in loco: ubi non fit ros:! tn fece aceti ut no 
debilitentur • Confectio medicaminis 
ad grauitatem hngue. Sal armomacustpt 
retrum:ftapbifagria:finapis:piper acorus 
ana terantur z fricetnr cum eis fub lingua: 
z fupra ipfam m die multotiens. Cofec 
tio medicine ad uuulam cadentem:galle ba 
lauflie.faf.ar.an z fufflentur fuper ipfam :t 
ponatur fuper coclearium z eleuetur cu ea# 
Confectio me6.ad 
pireu 1 fe.rafanr.mu te aietmtri.faFar.pipe 
ris:calamenti:ftercorts canis albi ficcufter 
coris bum. m ficci: cineris jrundinis ana 
terantur z fufftetur m gutture e? eis:! con 
ficiatur cum meile: z fiat gargarifmus ef 
eo fumpto quautu3 ell galla cum aqua melf 
z quandoq3 proijcitur eje eis ftercus canis 
! bommisj! ponitur loco eius fimus colfi 
binus:! quando fit res fortior! non delce 
dit m guttur aliquid:gargari3et cum fmapt 
contrita z aqua ! meile ! potiantur uento 
fe fuper locum dof. 
iO&cdicinp nafi. 
c ©nfcctio medicaminis auferentis 
dolorem nafumirra gallia:colcotar: 
cortie granatorum :calamus aromaticus: 
gariof.nefrin: z terantur ! bumectetur na 
fus cum licinio mfufo in mno odorifero :de 
inde fuffletur in eum:! inuoluatur licinium 
! intromittatur in nafu3. Confectio me 
dicamims alcariafum: colloquin: cichmen 
nigella: baurac:terantur cum aceto tribus 
utctbus :z informentur collina cum aliqui 
to feiruaccim:! cum necefle fuerit dilTolua 
tur.3.! diftilletur pofl balneationem aut SiUf. 
inclinationem fu per aquam calidam; z nari 
bUB fuggatur aer ad interiora cum tota for 
egro relupptno; curaqj uebemente 
inuenent mordicationem difliUetur m oleu 
Confectio medicaminis ad fluxum 
inguinis ex nanbus:aloes:tbu8:balauftie 
uma:cokotar:pului8 molendinugipfuj 
pHerterantur cura alcobol z fuffleuir m na 
z mittatur in nafum licinium • 
Medicine tufli:afraati;x faniei. 
c t0nfectio decoctiois jtfopi mino? ad 
tuffun cuj caliditate z afperitatepec 
albas.x. numero: iuiube*x. 
*eMen«xxx*Paflnlarura fine interioribus. 
J*JM~ein aItee.le.citomoru3:yfopi: uicfficca 
rum:an.3.v.decoquantur cura tribus libris 
aW donec remaneat lib .S» de qua bibant 
*'Uj.cum molarum conditaru3 pondere*?. 
V;lb Confectio decoctionis maior jtfopi: 
tuflim plurime bumiditatis difuiam: fani 
Cfn z bumorem m pectore .*&. ficus albas 
Enumero dactilorum mundatorum tantum 
deni:fenug.3.v,radic liqmri .3.X. capilfue 
J? apu.fem .fe. utruifque 
re calamenti; 
Fteosrpralij ana.3.v. decoquantur fecundu 
quod diximus:!: fumantur m potn. $&o 
nus confectionis ad tulTis que indigent fpu 
Jo:faciens fpuere ex ftomacbo bumore crof 
toni cum quo efl: fonitus m pectore aut fani 
uenter cum ea efl lenis ualdetcapilluf 
ineris «3.V. anugdale amar.3.c.yreo0.3. 
flbcortic radicis capparis:fanna berbi an 
‘Mi.fe.apij.fe.fem.cft tantumdem gengia 
Ue:anftol‘ cum meile dt 
Ipumatetdofis a.3.ii.ufque ad.iij. Con 
kctio fimilis illi ad eum qui efl cum calidi 
tote uebementi:capillo?ueneris .3qc.fe.me 
tau.fe.citreh an«3*v.dofis.3«iij. Confec 
tlo ad tfma educens bumores crofos z fa 
niem ex ficci an 
yreos: cordu 
baurac: nafturtiy: 
janii campeftris:amigdaf.amaf.all.3»v. co 
Sciantur cum meile quantum ipfafunt z de 
lur m potu cura decoctione pfopi maioris ♦ 
Confectio trocifcorum de papauere ad tuf 
uni ficcamjque non indiget ut fpuat z ad lo 
ni3 catamV&.papaueris al.j.jc^jc.fe.cucur 
bite:fe.cttroffe. tufquiami al.afi.5.xxx.amili 
drag.gumi ar.en.5.xv.conficiantur cfi muf 
cillagme pftfli)z fwnt ex eis trocifci z triu 
dofts.i.eorum cum fir de papaueretaut cuj 
aqua ordei que eft bonam ad tufllro que eft: 
cu? caliditate z fputo citruio lubtiU z ad tuf 
fim calidam • «Confectio pilf de ftorace 
ad tulTim que inquietat tn nocte z facit eui 
gilare abfqj caliditate.*#. mirre:ftorsc lig. 
opi) amfiant pillule ficut cicenz fumantur. 
iij.in bora dormiendi. Confectio pilluf 
que tenentur iu ore. Suci liqr.piperis 511 
cbari: an informentur pilF. Confectio 
pilfquibus foluuntur babentes difuiam fi i 
gida5tpulpe colf.3.1. tercie 
racttercia.j.i.fuci ligf.j.i.fc. urtice: yreoQ 
an.j.S. terantur z fiant pilf. dofis.u 
Confectio pilf ad tulfim que eft cum febre: 
fuci liquir.uiofan.3.1. agarici quarta.5a.fi 
ant pillule. Confectio pilf de papauer 
ad tuflim ficcam mfeftantem z proibet cet 
tarrum quando eft cu? caliditate opi): anuli 
gumi arabicitfuci liquiricie: papaueris an 
fiant pillule fic cicer:dofis 3.3.11). ufque ad 
tuj.z funt conuenientes pueris qui uomunt 
e> uebementia tuflis. Confectio pilf ad 
tulfim que nominant lenes: fuci liqri.amili: 
dragg.amigdaf excorticatarum: gumi ara. 
an:$ucbart:tabai3et:quantum eft medietas 
eorum terantur z conficiantur cum raufcilla 
gme feminis atomorum z fiant compreife 
z teneantur m die z nocte auferunt enij af 
pentatem pectoris. Confectio trocilco 
rum qui m potu fumunf in pleurefi feftinas 
maturationem z faciens facile fputum. Su 
ci liquiricie:uief ana.j.x.amili dragg.fe.al 
tee fe. feniculi ari.j.Hi. conficiantur cum 
mufctllagme femmis lini z fe.citomo:um:z 
fumatur in potu cum ftrupo uiof. Confec 
tio troctfcorum de arfenico ad tulfim plurie 
bumiditatis z ptifim malam z afma z dila 
tat anbelitum ilico cum fit fulfumigatio ex e 
is fuper locum z bibitur etiam ariftof:mirre 
ftoracte liquiricie: galbanum ana. arfenici 
q5tum tpfa:aggregentur cu butiro uacmo:? 
fiant inde pilfe ficut auellane z fiat fulfumi 
gatio cu una ea? per traiectonu.Confectio 
pilf que potatur omni ebdomada femel aut 
bisn raundificant pectus ab afmate agari 
ci^.i.pulpecolfiquarta^d.yfopi.j.iii.fuci ♦2Lt* 
liquir rprafllitflnapts ana terttam .3.1. den 
tur in potu cum aqua mei? t efl doiis. i. x 
quandot|3 fumitur eic eis in potu omm die. 
5.1. Confectio firupi de papauere con 
uementis ad tuflim ficcam x ptiiimtx cofert 
fputo x catarro x tufli que uigillare facit in 
nocte x aftx ni.ana. 
j.c.fe.lactuc quantum omnia:fe. lufquiami 
CU3 quingentis.3 .aque 
donec fiam.3.cc.deinde coletur x proiiciaf 
defuper.3.t.mnfcil!aglmspfilii:cu?.3.i.rob 
x decoquatur donec mfpifleturx adroimflre 
tur. Confectio epitbimi ad fofati.i.apo 
Aetna in uelamine feparante inteflma fedan 
tis dolorem x maturantis apoftema ualde. 
uiof ficce:camomilla:anetum: fatnr altea: 
farina fe.linitfarina fenugreci: farina ordei 
decoquatur in aqua donec diflbluantur x ef 
fundantur aqua:deinde conficiatur cu oleo 
x fiat ex eo emplaflrum dum efl tepidum x 
quandoq5 adduntur in eo cinis caulium x 
adeps antiquus cum non efl caliditas plu 
rima. Confectio unguenti leiuentis fpu 
tum x lemficamis pectus x admimflretur 
tn tuSTi ficca x ptifi/iRecipe cerc cui me.3.jc 
olei de kem:curina.f.i.florac.5.xv .adipis 
anatis.3.x .aggregentur x inungatur cum 
eis pectus x latus. Confectio trocifcos 
ad tuflim ficcam cum caliditate uebementi 
x fiti. Suci 
li.fe.cucurbite:terramabin:ana:3. v .confi 
cianmr cum mufallagine:fe.citomorumx fi 
ant troafci.5.iii .x fumantur in potu cum 
aqua ordei x firupo uiolato. Confectio 
trocifcorum de terra figillata ad fputU3 fan 
guimsuburistfanguims dra.ana. 3 .iii. x 
tercia karabe.3.v:ematiti9 terre figillate • 
ana.3.x.alnmims.3.ii.x.S.balauflie.3.iii.x 
tercia opii cinnamomi ana.3.11. aggregenf 
x terantur x fiant trocifci.3.x.fitq3 dofis.i 
x fumatur in potu «13 aqua albedarogitaut 
aqua pcanlac. Confectio epitbimatis 
prcil entis fluxum fanguims ex matrice:ue 
flea x nafo:acatie:fuci enfiflidesitburis gal 
larumtbaianflie crocitgurat :mirte: boh ar 
me: opii.ana fiant trocifci x liniantur cum 
eu necefle pectustflomacbns x finumtm bo 
ra fluxus fanguims ex ueficax matrice :x 
limatur fuper membra in quibus funt ulce 
ra magna fuper fiflulasx uul 
ua de qoa fluit fanguis cis x liniantur fup 
pectinem z alkatim. 
C Medicine floraacbi* 
c infectio trocifco:um Helle fedanttu 
dolo:em ftcmacbi :x remouentiu ace 
tofam eructuationcm z difficultatem anbelf 
tus z puncturam z conflrictionem uentris 
z inflationem z dolozem capitis anteceden 
tem cum bibuntur aut linitur cuj eis frons 
diflolutis cum acetotx ad dolorem auristcu 
diihllantur z dilfolutt cum aqna fanfuci:aut 
fuco calamenti:x pzoibent cojrofionem de 
tium cum repletur eje eis: z ipft conferunt 
fputo fanguims z co?ri3e z tufli antecedet! 
z ulceribus intcfhno2um:mo:fui animaliu? 
uenenofo:um feb« committe z fuperde li 
b?o almefia:quo2um commijctio.TRecipe ca 
flor :mi2re:cafl.lute:re figillate coitic radie 
mandragoae ana.j.iui.croa cofli piperis: 
ana.j.vi.amfi fe.apii fe.keiri: fifeleos fe • 
iufquiamt albi:fto:ac:ana.3.111.tere medici 
nas ficcas z diffolue gummas tn uino odo 
riferotdenium ndiunge eas reltquis medici 
msx confice cum aqua : z informa c;c eis 
trocifcos unumquemque.5. unius z detur 
in potu cum eo quod conuemt egritudini 
ej: potibus Confectio trocifcozum de 
rof.ad dolo:cm ftomaebi z febjes flegmati 
castin quibus bumo: colericuet z ad infla 
«onera anhelitus z malitiam digeflionis * 
decipe rofarum rubearum tritarum. 3.P 
fpice arematice:maflic:ana.3.i .x. 5. fiant 
trocifci dofi9.3.ti. 1 Confectio trocifci? 
derof. maio: conferentium do!o:ibus fl° 
maebt x mahtie digefltoms x inflationi * * 
inceptioni ydropift :x febribus antiquis. 
Xecipe rof.3.ut.jnloaloes fpic:maftic.ca(T* 
flo:is fquinantitcinnamomitabfimbii roma 
ni ana.3.t.fiant trocifci cum mno ucteri:* 
detur tn potu cum aqna radie :dofis.3.u • 
CpConfectio trocifci ftelle ad dolo:em fla 
macbipjofundumtfpic.maftifjcinnamoini* 
t buris fquinantitcaflof :mi2re:ptperts :md 
drago:e:fe.iufqmami abfintbu uel apiitalo 
estana.j.x.ftant troctfcitdentur m potu.?; 
ii.cum mno. Confectio trccifco? ad eu 
qui cibum euomit cum figmficationibus ca 
liditattsirofeifpodii.cimim infuli :ana-.5.i' 25>uit. 
fumac.j.fii.coriandri infufi cu* aceto z afla 
tt.j.u.famc de granis granatorunn5.1i.cor 
tie.rifticorum fuperiorum.*.$.mallic tantu* 
dem:fiant trocifci: z fumantur ad malitiam 
digtdioms ex cahditate cum fimpo ace. 
$&odus confectionis ad cura qui euomit 
c«m fignificatiombus frigiditatis. '/Radie 
Iquinanti.j.i.pipens.j.f.tburtstftperiana 
3d.ufnee.*.S.3in*iberi0:cinnamomt.cair.ca 
Amenti an quartam.*.i.bdellij.*.f. ameos 
*antumdem:deinde interiora pallularum te 
nantur cum aqua:* exprimantur z decoqua 
tur aqua donec fiat crcHa:* conficiatur cu* 
ea z bibatur de ea ad magnitudinem nucis 
omni die. Confectio trocifcitde fpica ad 
apcllema durum in Gomacbo iuuatiuu* ua! 
de:florisfquinanti:tapfie:reubarban:caIla 
rm aro.fpic.nardi an.*.uj.croci:mirre:opij: 
anifi piperis colli ana.*.i.bdellij fubalbtdu 
Mi.maftic.ftorac:Iiqw.ana.*.n.armomact. 
3*S.tnformentur tronfci: z dentur i potu ad 
apeftema ftomacbi:conuiuia:aut cum tripli 
cato z apcllema epatis cum fif. ace. dofis 
aur.i. Confectio diacm bona ad frigus 
HomacbiM ad eructuationem acerofamtuen 
tofitates fpargittlenit naturamtapem opila 
fionem epatis z calefacit ipfum z eradicat 
colice*.Tfc. emuni carmem.*.c.*m3iB.*.xx. 
rute ficce 
taurae rubei ana.j.xx. epitbimi.*.xx£‘ con 
cum meile: z adminiflientur. 
Confectio electuariifolutiui mudificatis Ilo 
macbum z expellentis ab eo fuperfluitates 
barmditatum remanentium in eo ex frnctl 
bns bumidis z cibis crcflts.lfc.turbit ait 
canna albi.j.x.jtetj.j.u.sucbari albi.j.xv 
aggregemur omnia z cribellemundofts.*. 
iu.a plus uel mimis fecundum neceflitatis 
quantitatem. Confectio diaolibani ad fri 
gus flomacbi z detectionem appetitus:z 
ad feftmandmn penetratione* cibi m corpo 
fe: z retinet fiupmi uentris accidentem ex 
frigore llomacbi z calame 
lld'pic.kefmi:ameos:amfi: nigelle tburis: 
talauflie ana partes:conficiantur cum mei 
exquifitilTimo z dtfpumato:dofi0.*.m. 
ferri ualens ad debilitate* floma 
cbt z corruptionem forroe ad exuberatione 
•nenftruorum z fangutnem emorroidarum: 
mirobol* nigrorum embltcorum: carmeficb: 
fptc.fqutnanti:ctpert:3irjft^ris: amecstpi 
peris:olibani: fco:ie :ern tnfufe in aceto ut 
mebdomada.i.poft quam contrita eft ficut 
alcobokx afate CU5 me! 
le:z ipfum quidem abfcidit fangumem men 
ftru#:um:fiuxum neutris z multirudine3 uri 
ne.il /Confecao de fcoria ferri cum lacte 
acetofo ad debilitatem ftomacbi z extenua 
tionem. Scorie ferri contrite ficut alcobo! 
pugillus unus nigelletameostkefimreimini 
fenugreciana pugillus unus rutetapu: nite 
fundantur defuper liB.vu.lactis acetofi -z di 
mittantur.u.dtebus: deinde coletur ex eo 
lib.i.x bibat fummo mane: z comedat pcft. 
iiu.boras cibum bonura multum z non ap 
pinquet aceto neque oleri neque faliro:x bi 
bvt luper ipfum uini uetcris paruit -z bibat 
ex oo lacte quando fuit paulatim: donec ite 
gre compleat duoe uel diebus aliquot, 
confectio de fco:ia ferri cum uino faciens 
colo:em bonum z calefacit co:pus. Semen 
appmle.fem.amft cinunuameos: anuidem 
i.radix bet be de qua fit alfa fetida: origani 
kefim carui: coriandri: piperis: macropipia 
ctnamomi tbunstfpic.gsrioftrnucis mufea 
te:ciperi:fe.rute:te.eruce:fe. cepe ana auf. 
l.fcoaa ferri. cum fexcuplo 
fui uimtdonec remaneat medietas: z coler 
z bibantur omni nim ufque 
ad.xl.calefacit enim fortiter illum cui’ co: 
pus lam mfrigidatum eft z cuius colo: ual 
de malus eft Confectio medicaminis ad 
impinguandum 
galange:cimim:ameos ana.j.v. nafturtti a! 
bi.j.x-farcocolletjedoa^ana.j.ULfemims 
tufquiami:nuc.euiden ana.j.vui. grano:nm 
impinguandi-5.X‘gran02um de ker ui .5.1*. 
papaueris.3.x.tefticulorum uulpis bermo 
dactif.been utriufque ana .3.x.fali9 : alnmt 
nis.3«X-lco:ie ex eo puluere 
quantum tribus mcibus digitis tenere po 
teft: in mane z fero poftquam contritum z 
cribellatum: z fo:beat poft fo:bittonem fac 
tam ex farina ciceris z riji z fabarum z tri 
tici:x amigdafx lacte z jucbaro: x non co 
tredat acetofum: neque falfura: neque labo 
ret labo:e uebementi fuperfluo: neque p:o 
longet mo:am in balneotx afliduet co mede 
re fuper mnum. Confectio me . exte 
nuantis co:piis pingueilacce fandarace an .2Lu 
3,i.tercias duastfanfuci atramenti 
ariftof.ro.gentiane ana .5. quartam: dofis 
tercia.5;umus z Jtudeat in boc ad prouoca 
dum urmamtx tollerandaro fitim. i Con 
fecrio emplaftrt confortantis ftomacbum: z 
epar z calefacientis ea: abfmtbij romani 
corti.pperie: jinjiberis 
m.maliic.3V.calami aromatici:gallie: fqui 
nanti.gariofiT.cinamoiiu muie fac 
te et uino ueteri z aqua atomorum: quod 
aggreget ea poft ipforum contritionem z li 
matur defuper. Confectio emplaftri for 
tis refolnentis apofiema durum ftomacbitx 
epatis z admmiftretur ubi non eO caliditas 
z ubi apoftema non eft antiquum: femen li 
m:fenugreci:fe.caulium carpohalfami ana. 
3.t.cordun4eni:yreo0:amigdale amare: co 
fii:mirre:(p!ce:ciperi ana.3.v.bdelh) lubal 
bidi.3.vij.mafticis.3.i. ftoracis liquide .3. 
iu.armoniaci:cerecitrine:adipis anatis en 
5.m.olei camomillim .5.tt« diffoluantur gu 
me ui.tt»3 uim:ddde aggregetur z empla 
firetur cum eo. Confectio ernpiaftri ad 
apoftema m eis: cum non cfl antiquum: fe 
nugrec:fe.lim:aneti ficcuuiolarum ficcarug 
camomille ficce aitee ficce: maftic ana.3. v. 
fpic:ciperi:fqumanti:calami aromatici ana 
5.ii.crcci.3.ii).oIeicamomille.3.tv.aggrege 
tur cum eo. Confectio ed idem bonatde 
coquantur in oleo fifammo collus ciper :fp* 
ca de nnoquoq3 tribus uicibus:x iumaf muf 
ciliago fenugreci z femen linuz decoquatur 
donec infpific tur z fumatur de ea.34.-1 cero 
ti facti cum boc oleo tantumdemt i mellicis 
3. v. aggregentur z terantur z empladretur 
cum eis. Confectio trocifci: ad pul'u3 
calamentufoliorum rute ana.3.11. llfimbrij. 
3.iu.ortgani.3.i.x.S.ameos tantumdem:de 
tur in pctu et eo aur.i.cum decoctione ctmt 
m. Sunt enim boni ad inflationem m uetre 
z puncturam uentofam. Confectio tro 
cii.de mufco ad pulfu3 cordis fincopi3 pdro 
piflm z ettei?uatione5:maftic:ttloaloes cru 
di cmamomitgariofifcgallie fpice nucc muf. 
cubebe:cardamomi:belbague: olei de citro 
ana aur.i.mufd.ambre ana fettam.3.uniu9 
fiant trocifci cum kunes. Confectio alia 
ed pulfum cordis: femen be 
daroguicmen felengemife ana.3.111.fpodu. 
3.uij,rofe.5.f.carabe: margaritarum coralii 
ana.3.1. feminis pottuf.3. ui.fe. laciuc.5.1» 
fandaPalbi.5.!!. campbore.3.S:mufct. kcra 
te, Confectio de jiloaloes ad fincopim 
z uomitum z colericam paflionem: tburis. 
3,111. gallie:gariof. fpice. 
crete que comeditur de corafcem: (podium 
ana.3,i.cubebe.5.i,fiant trocifci ,0 Confec 
tio medicais 6 nmfco ad pulfu3 co:dis z fui 
copimtmafticisjcinamonn: tdoaloes crudi 
gariofif.gallietfpicewucis mufcate:cubebe 
cardamomi:belbague: cipen fquinanti: fo 
horum citrufemen albedai ogi: iemen alen 
gemicb:ranfuci:lifimb?i):3in3iberis: macro 
piperis margaritarum :co:alli:karabe: fete 
crudetfolu indubeen ana.3.jc.muld.3.i.ter 
ciam boiu pun:aggregentur omnia cu mei 
le conduornm. 
( fl&cdicine epatis • 
c ©nfectto trocifco? de berberis uale 
tium ad epcr inflatum z debile z cos 
ruptionem completioni» cum caliduate • 
'decipe carnis roiarum trita 
rum .3.v,feminis endtuic:portulac.femini9 
citroli ana.3.ui.femini0 apii.5.i.fpic.mafh£ 
ana.3 ?.lacce:reubar bari ana.3.1. fiant tro 
cifci aureorum duorum z detur.i.in potu df 
fuupo acetolo puro. Confectio trocif 
co:u3tde reubarbaro ad malitia complebo 
nis z dantur m potu poli febres longas z 
cum corrumpitur forma. TRectpe reubaiba 
ri.3.t* fpice mafticis feminis api), fquman 
tcameosifaume: amigdalarum amararum 
colli amari: cmamomi ana dragme unius 
fejctamifuci eupatormfeminis feni.amfi afa 
ritarilfologie gen3iane 31 
3iberis ana dragma unam abfmtbu romani 
3.11. fiant trocifci aurei unius z potetur 
unus. <T Confectio trocifci de lacca ?dro 
pifi ppofarcerqui prouocant urinam: aperi 
unt opilationes m epate z calefaciut ipfum 
lacce reubi.ana.3.iu.lpice aromatice: malli 
cis fe ,apu: fquinantuabfimbu: ameos:fa 
uine:amtgdalarum amararum:coRi amari: 
iuirre:rute:ana dragme unius fetta: fuci ea 
patoriuabfintbmfemims femculuanui afart ©tui. 
ana. 3.11. piperis: 
sna.j.i.fiant trocifci: z potentur duo. 
Confectio trocifci de me3erion folutiuorum 
conferentium ydropifi afclm: z dantur t po 
*u omni die: z faciunt ipfum afellare z alie 
uiant z aperiunt opilationes epatis: femis 
cndiuie.3.x.fe.me3erion.3.i.t duas tercias 
fi uolueris foliorum eius:agaria tantudem 
fofarum tritarum.5.ii.z.S.fuci eupatorii.3. 
ii‘X duas eje 
sis troe.jc.z ipfi funt troc. mirabiles ultimi 
de qmbus bibatur unus. (T Confectio me 
dicamimsiad ydropifim timpanitem cum r» 
cft caliditas amfi petrofell*. colli mirre pipe 
fis:bacarum lauri:mgelle:kefim: caltorei: 
fife.anuidem.: afari crocuan.j.t.ferapim: a 
cori:amigdala? ficce: cimini: 
carmennameos o«gani:jfopi:dauci:carui: 
Salangercalamenti ficcufoliorum algalab: 
calcanei tutuli: aut bauracb adulft:amoi:po 
luminaberis agarici ana.3.11. mellis difpu 
mati ad conficiendum. (£ £Ifrodus confcc 
tioms de enula ualentis ad apollema duru 
eueniens m epate aut Ifomacbo. eje percuf 
fionerarillologie 3in3tbens ficce enule: iftir 
gar.eruce:femmis apu feniculi amfi ameos 
ana pars media teranf z aggregentur cum 
tnelle z detur in potu eje ea quantitas aue! 
lane. (£ tflkodus medicaminis de cui cu 
Hia maior conferens egritudimbus epatis 
cum fiunt cromce:prolongantur z mduran 
tur:i eradicat eas itawt nibil dimittat eis: 
fu.afari:dauci:fe.apu anam.mj.meiius: fpi 
ce celtice ana.3.vi.co(li:mure:cafl: lig. fqui 
nantucarpobalfamurubee qua tingitur: an 
3.it.polij:fuci eupatorii olei 6 balfamo: fcor 
deo.fcolopendrie:fuci liqmricte ana.3j1j.ca 
lami aromaticttcamomiUe albe z rubee:afa 
fi ana.3.i.z.S.croci: dragagantis ana.3.t# 
terantur z conficiantur cum meile: dofis fit 
heut nuje. ([ Confectio troc. ad pdropifim 
que efl cum calore z corruptione epatis z 
fpfistcum folutioue uentris. Spodmceriffc: 
8alhe:balauftie:fumac:fe.tamartfci: fe.ace 
tofe ana.3.i.ciperi:floris fqumantt amfi ipi 
ce reubarbari:lacce:cortie: radicis caparis 
®r,U‘3.S.agmcafti:fe.portulaceana.3.i.endi 
Ulc.5.S.opn.3.S.campbore.3. fertam: fiant 
ttocifct.3.111. f Confectio pillularumfa 
dentium afellare aliquotiens z allemantui 
egrumtmtrobolanorum citri.j.jc. feraptm.3 
.v.dof a .ii.*ufc,5 ad.uj. Confectio pilluf 
de reubarbaro:ad j?dropifim timpanitcm. 
TfRecipe mejerion.j.x.fuci eupatorij: femls 
endiuteana.3.ii).agarici.5.v.renbarbari.3. 
iii.feminis apu.3.1 .z.S.dofie.3.i.z S. 
Confectio aliarum pillularnm foluentium a 
quam per egeflionem cum fortitudine: fem 
mejerion tabarjet, 
5.i.amigdalarum ejccorticatoruj: dragagan 
tia ana.5.S.z eft dofis.i. Cl Confectio alia 
rum pillularnm que funt ultime: mejcnon, 
j.S.ens ufti.5. terciarn 
quartam.3. Salis indi:armoniaci:fo!to;um 
rute ana.3.fertam fimi 
i eft (j Confectio medicaminis 
de lacca:fto?umfquinanti:fpice afari: petro 
fellint ana.3,tii.eupatoru:lacce: ariftdogie 
ana.j.ux.S.fcmims endime: feminis citroli 
ana^.uijimaliicis: fuci hquiricie ona.3.1. 
croci.3.S.dofi9 aureuu. Confectio pii 
lularumtde quibus datur omni nocte quan 
do eft cum ficcitate nature z Icmut eam z a! 
lemam egrumtque nominantur piliuie de a 
ganeo. Sgarici.3.)c.fuci eupatonitreubar. 
3ucbari tabar5et.3.r. fiant 
pilFfimiles ciceribus z potetur de eis una 
omni die nfque quo ad ultimum peruemant 
naturale lemtas:foluendo enim faciunt afel 
lare: z prout alleuietio ab eis: z ipfe cum 
boc conferunt epati z aperiunt opilatione5 
eius, ii Confectio trocifci de reubarba? 0: 
floris fquinanti.3 v.fptcerafcri: petrofelhm 
amfi eupatoru:lacce:renbarbari: ana.3.1. 
feminis endiuie: feminis citroli ana aurei 
iiij.maflicis: fuci hquiricie ana.croci 
beris ana.3.S.dofis auf.ii. (J Confectio 
ti ocifci de campbora ad epar inflatum. yc 
tericietz febribus adurentibus. lRoi.5.]c. 
rofet.f.carnis eius tantum. feminis ci 
troli.3.x.feminis endiuie feminis lactuce: 
portulae ana.3.iii.fpodti.3.jc. fandalt citri.' 
j.ii.capbor .5.i.fiat trocifci.3,ii.cu mufcilla 
gme pfilliitz potetur unus cum rob citri ad 
epar inflammatum z cortaut cum lacte ace 
tofo de capristaut cum lacte de quo ejetrae 
tum eft butirum : z funt boni ad pullum cor 
dis c% caliditate: z yctericiam cum firupo 
acetofotz in febre eje caliditate. C Con 
fectio emplaflri de fandaf: ad epar inflama M. 
tummtrumqj fandaF.rofe: faufel: fief metui 
tbe:campbore:x limatur cum aqua folatri 
x modico aceto uini. Confectio empVi ad 
ydroptfimiafclitem abfq3 caliditate:x quan 
do emplafti atur cum eo ante aquam: x e ex 
pet tum:farma ordeuciperuftercus ouinum 
ficcum:ciminum:baurac: bolumarmenum:Ii 
matur defuper:quomam exficcat aquam uir 
tute forti. Confectio kelekengi: ydropi 
fi ca!ide:foliorum mejerion mfuforum ma 
ceto exficcatorum tur 
bit abfintbij.5.iu. mirobolani 
citrt.3.v.rofarum rubearu5 fe.endiuie: citro 
li ana.5.u.terramabin.3.x. fuci Uquincie.5. 
iu decoquatur terramabm donec fiat ficut 
mei x conficiatur cum eo x detur in potu ex 
eoa.3ai.ufq3ad.mj. Confectio kelege 
gi ad cum qua non eft caliditas: 
foliorum me3erion tritorum:agarici:miroB. 
citri, farapmi ana.3;v. yteoQ .3.1U. reubar 
bari fuci eupstorij:lpice: amfi ana.3ai.c0n 
ficiantur cum mdletdofis a.3.iu.ufque ad. 
»uj. Confectio pilluf. alme3erion ad afcli 
temtquarido non eft caliditas neq3 uentris 
fclutio:me3erion:calcucecamenon:ftercoris 
columbini an. euforbium quarta unius illo 
rum confictatur cum iulep:dofis.5aux.S.cu 
aqua pallularum decoctis fceni: fitq5 cibus 
eius carifca:aut cibus cum fumacaut acetu 
cum oleo:aut cum firupo acetofo. Confec 
tio trocifci:a5ei ens frigidorum ad dolorem 
epatis:a3irfcik,3.v. feminis citrolt excorti 
catr.femiius endtuie:femims portulace :fe* 
feniculi liquiricie .5;t.x.$. 
rof.3.1. fiant cum aqua ro. x dentur in potu 
cum firupo acetofo x aqua endiuie x aqua 
folatri. Confectio trocifci a5enfcik:cali 
dorum:a3erifcik.3.v.lacce:reubarbari fuci: 
eupatorii:anifi:fpice:mafticana.3.i.dentur 
cum decoctione radicum. 
( Medicine fplenis * 
c ©nfectio trocifci de cappari: ad fple 
nem durum x uentofitatem. IRecipe 
cortic radie capparis que funt alepb: feme 
alfagradi ana.3.x.fcolopendrie:ciperi ana. 
j.i.ariftologie lon.foliorum rute:ai momaci 
nafturrii:acori: nigelle ana.3.iit'. refoluatur 
armomacum cum aceto uim: z conficiantur 
cum eo cetera:fintqj troc.5.11. dofis eft.t. 
Confectio trocifci alcarmefictad fplenem cfi 
cahditate x duritie:fe.0|/agradt:le.tamarif 
citfe.endiuie an.fcolopendrie quartam uni9 
fiant trocifcuauf .ii.x fumantur cum firupo 
acetofo. CL trocifci uero de carabe cura 
aqua de radicibus z fif .ace.eut cu aqua illa 
que de eo pura eft:quando dubitatur ad ue 
tofitatej fab fplene conferunt*!. Confeaio 
emplaftri ad duritiem fplems:folio:u5 rute 
j.jc.baurac.j.ut.calamenti ficci.j.iu* armo 
maci.j.vD.dilToluantur cum aceto uini * 
Confectio pillularum expellentium fctertcf 
am fonitenaloesjfcam.ana.j.quattam aga 
ncuj.duae terciae:fuci eu patori). j.terciaj 
fiant pillule cum fuco endiuie:x e dolis.i. 
Confectio emplaftri ad fplenem cum calidi 
tate:lignum falicis z folia eius: z ipfius ex 
tremitates tamarifei: cortic radicis cappa 
risrextremitates muti : x cipreflix acetum 
uini . 
C&tdicine colice • 
c © nfectio pillularum foluentium coli 
cam uelociter. IRectpe aloes, j.x.fca 
ffi.j.ii.x media, interioris colloqumtide.5. 
iu. terctam falisgemme .j.ti. ferapim.j.iit. 
fabrem tantumdem t funt.x. dofes 4i Con 
fectio ferabc?en: refoluens uentrem forti 
ter z educens fuperfimtates:fcaib: piperis: 
5in3iberis cimini:foliorum rute: baurac:ga 
lange:cmnami:ganofiF. ana.j.x* melf.j.xk 
dofis a.j.ii.x.S.ufque ad.ut. 4 Confectio 
electuarii diacitoniten folutiui: quod admi 
niflratur in cohca:cum naufea fortior fit: z 
euormt eger id quod bibit. Scam.3. decem 
maftic.gariofifcgallie: jmjiberis: piperts: 
maaopiperteinucis mufcate:cinami. an.fu 
ci atomorum acetoforum: melf apum an co 
mifceantur z decoquantur donec infpiflenf: 
z conficiantur medicine cum eis: dofis a.3. 
i.ufquead.i.x.S. Confectio pillularum 
que fumuntur ante cibuj z poli: z ejcficcanr 
electionem cibi paulatim: z deftruunt facie 
tatem naufeatiuanr.x foluunt uentrem z te iS>tuf. 
foluut colid:$tnjtB melaopipis macro pipia 
gallie:gariof.x lercrmfc ana«3.)c.3ucbari ta 
bar5€t.5,)c4dcfie.5.5.'i faciunt afellare a.ii. 
reir,afq5 «d.?. omnem bominem fecundum 
quantitatemfue naturez uirtutis .{V Con 
fectio clifteris ad febricitantes % pacietes 
bufen cum retinentur eorum nature.*&.faci 
cti aque ficle i qua bulhat.j.i» baurac z fun 
datur defuper oleum uiof. z fiat dillere :z 
quando non eft febns:furoatur pugillus fur 
furis jucbari rubei,3,j:jqc.baurac.3.u.x olei 
fifamim.5.1. (J Confectio pillularum refol 
nens facietarem naufeatiuam z uentofitate 
* digeritn prouocat appetituimmaftic: 3U1 
jtberistcmamomugartofif.neremifk: pipio 
tnacropiperis ana.3.jc,fcarn tamumdem: ju 
cban tantumdem fiant pillule ficut cicenpd 
der antes terciam. j.umus que quide utiles 
cjuftunt colicam affidue patientibus IJCon 
fectio medicaminis ad colicam frigidam: ci 
tnini:anifi:ameos ana pugillus unus bulli 
aut bencx m colatura reibluantur 
3 v,x mediiUe calTie z fundat de 
luper oleum amigdalarum dulcium.jau. 
infectio medicaminis :quod datur CU5 do 
*or uebemens commouef: z fcdat dolorem 
qn timetur quod egro luperuemat fmcopis 
fp uebemeimam dolonsrjmjibertsimacro 
piperis: florae liquide:croci fe.iufquiami: 
«na calioreiropii ana pars.S.ftant pillule fi 
cut cicendcfis ab cur.S.ufq3 ad aur.t/Con 
fectio trocifci de uiof.qui fun cum fcamicon 
ferentes colice cum cahditaten utiles mfe 
babus antiquis cum indigent lolimcne aut 
ucmitu:aut mfofati: z funt tn ultimo infrigi 
dantes uiof.3.)c.fcara.$.ii.x.S.niufallagmi9 
pfilli):qUOd ea aggreget:fiant.j£. troafci:x 
fumamur in potu cum.3.v.5ucbari ajm.3.1. 
iulep:autteraniabm.£[ t!X&odus confec 
tioms ad colicam mirabiVualdeicartami.j, 
tferapim.j.jc.conficiatur cum penidus do 
fss.j. v. % Confectio trocifci de uiof: qui j 
frigidat z potant in mane cu medulla calf.f. 
Optimi ad eradicandum colicam que efi 015 
c«liditate z ficcitateruiolarum ficcaruj .3.JC. 
turbit tamrnndetmfuci 
ftoc.x fumamur omni dietquafi ficus citrie 
pallularum enucleatarum: z decoqua 
far fn duabus hb.aque:donec peruemat ad 
nb.i.coletur z dilfoluant calf.f. 
x.uejc eis troc.x dtftillenrtir defuper.3.(1. o 
lei amtgdafdulcis:x potetur in mane. 
Confectio troctfci de epirbimo qui dantar 
in potu cura aqua de radicibus ad eradican 
dum colicam x uentcfuatcm. IRccipe turbit 
epitbimiana.344reiapuu.5.ed'iant ejc eia 
troc.p.demde radicem apijtfeniculi: ana.j. 
p.fe.utrmfqj araeoatjmjibei is gnlange an. 
j.v.decoquatur in lib.u.aque: donec rema 
neat lib.i.coletur z dilToluatur m ea c% iftia 
trociicie:x proiciatur defuper aur.i.olei de 
kerua:x que fumatur in potu: z quandoque 
proicitur in decoctione pallularum z ficuuj 
x quando datur m’potu cum eo cafloreum 
fecundum menfuram que uila fuerit. 
dus confectionis de bacis lauri fpar£entis 
uentofitaiem fortiterique datur ad bibenda 
i inteftmo? z cofta? dolore. TRute ficle.5.)c. 
ameos:cimi:nigelle:fifeleo9keif3:origani: 
caruupetrolelUtamigda? amar.piperis: ca 
ia ment i: macro piperistdauci: acori an .3. u. 
bacarum lauri:caftortferapuu opo 
ponaci.3.u).conficiantur cum meile de qua 
fumatur quantitas auellane cum mno uete 
ri non emm eft ei par 111 difpargendo uento 
pfectionie fpgcntis uento 
fitatenl lenientis uentrem z fedantis dolo 
rem z efl fortior m bac dilpofitione qua3 fi 
loniumtx ego nomino ipfum filomum. "/Re 
cipe piperis: ameos foliorum rute: calame 
ti caftorei: cimim: bacarum lauri ana.f.t, 
opu:mlquiami:co2tic mandrago:e an4.S. 
fcam terciam.f.umus conficiantur cuj mei 
le eiufdem quantitatis: % fi uis: fiant mde 
trocifci line melle:cuius dofis cum non co» 
ficitur fit a.3.u.ulque. mj. 41 Confectio 
medicamime:quod fupponitur ad fpargen 
dum ucnrofitatem:x educens eam z toluit: 
cimim:foliorum rute uiridis ana pugilius u 
nus bocborinarien .3.11. confictantur cum 
meile z intromittatur cum lana. Con 
fcctio fuppcfitori) quod foluit uentrem con 
teritur emm % proicitur m cliflert folutio z 
nominatur fuppofitonum album 4j 'iRecipe 
baurac pams.5.decem colloquinnde interi 
oris:bdelij:ferapim ana.3.qmuque fcain.3. 
li.x.S.diTToluantur z fiat collinum ep eis4. 
Confectio elideris foluttui lems J {Recipe 
ficus eurinas qmnquef furfuris pugillum: 
altee ligate m panno pugillum unum folia .Hi. 
fcclc decem decoquantur in duabus libris 
aque donec peruemat ad.i.lib.coletur x pi 
ciatur fuper eam.? .i.baurac.x.? .1. olet fifa 
mmi:x fiat cliftere: cum autem uis tpfum a 
cuerc:proice in eo de collino albo aur ai. 
4 Confectio clifteris folutiui fortis . Collo 
centauree minoris. bucbo 
rtnarion.3.11.rute calamenti bacarum par 
uam: origani manipulus decoquatur: de 
tnde dtftoluantur in ca.3.111. kitran x tantu 
de ferapini.3. opopo 
nacis.3.S.fuppofitorij albi aur. x fundatur 
de keruatx fiat cliftere 013 
eft colica fortis x yleostquodfi dolor fuerit 
fortis:ponatur in ipfo quantitas ciceris de 
opio. (L Confectio medicine fedantis do 
iorem co!ice:x eft filomum quod difpargit 
uentofitatem croflam: piperis: ameo8:ntgef 
le:bacarum laun:cimini:caftorei ana.?.i.o 
piufemims iufqmami:mandragore ana.? .1 
aggregentur cum meile. (T Confectio for 
marum fimilium auellanis fedantium dolo 
rem:caftorei:ameo8:cimini:mgelle rntopij 
quantam omnia fit quelibet forma tercia.3. 
unius. <1. Confectio formarum fimilis a 
uellamstfedantium dolorem colice difficile 
uebementem que eft cum colera x puaura 
fe.lactuce:feminis portulace: opii ana con 
ficiantur cum mulcillagine piilhj: fitque for 
ma quelibet tercia.3. unius. Confectio 
chfteris difpargemis uentofitatem ualde ru 
ta tribus uicibus decoquatur in oleo x m.3 
.#.e* eo difloluatur ccftorei: opoponacis: 
ferapmum a.3.S.ufquead.i.3.x clifteri3etur 
cum eo:x fi dolor fortis eft: ponatur in eo 
quantum eft granum ciceris de opio. 
Confectio olei quo ungitur ueter: x fpargit 
uentofitatem olei rutacei.3.x.cum quo diflbl 
uantur caftorei.3.ij. euforbij.3.i.x fiat mun 
ctio cum eo. Confectio troc. ad yleos 
conferentium uomitui fuperfluo:femis apii: 
amfi ana.5-ii.x.S.fiant trocifci: quorum po 
dus fit ab aur,1. ufque ad.u. <J Confectio 
medicine ad uomitum leuem (J IRecipe can 
car nucis uomtce:nigelle:fe. rafam aneti aii 
baurac falis indi:ana pars media dolis .3* 
iuj.x quandoq3 additur m eo quarta .3.de 
condifi. i Confectio medicaminis tempe 
rati confequene finem medicinarum fortiS 
z non eft timor in eo: canear: condift nucis 
uomice: baurac ana fiant trocifci auf.i.d# 
fw ab aur.i.ufque ad.ij Confectio 6 gra 
tus granatorum fedans uomitum granoruj 
granati acetofi lib.S.furoac mfidlficati quar 
ta liB.umue fundantur defuper aque.F.iilj. 
z coquatur donec peruemat ad.ii.lib.x cole 
tur z fumantur folia citrt.jc.folia mente 
cis fiflici 6 eo \ potu 
cum adefl uomttus uebemene: conturbas 
z coltrica palTio: z melius quod eft cum fu 
mitur cum aqua ro.x fi non mueniuntur fo 
lia citri z mente mfi ficca: z fumatur 5 uno 
quoque eorum.3.11 Confectio trocifci ad 
uomitum uebementem dolorofiim: qui ell 
propter eflufiones malorum humorum ad 
ftomacbum:gariof.3.jc.gallie.5.i.cinami.3, 
u.enule.5.i.x.S.maftic.5.t.x.$.opii:madra 
gore.3.i.x.f.refoluantur z fiant decem tro 
cifei dofi‘8 eft unus z admimftretur in coleri 
ca paflione:quoniam fedaut uomitum z pro 
uocant fomnum z ftupefadunt ftomaebi fen 
fum ita:ut non opprimat ipfumtita quod ei 
obuiet: z nominantur trocifci de enula • 
Contectio trocifcorum ad colicam palTionej; 
fuperfluamtx fuperfiuitatem operationis ca 
tartici qui confortant animam x ftnngunt 
ner.trem x retinent uomitum x faciunt do* 
miretgallie croci gariofiF. ciperi ana.3.)C. 
gallarum:balauftie:camefic: corticis grana 
torum: tburis ana.3. decem opii mandra 
gore ana dragmas quinque fiant trocifci.5. 
duarum. 1 Cnfecuoepitbimatis adeo 
heam paflionem catartici fuperfluitatem z 
tenalmon:gallta:acatia tortelle fandali: ci 
periromam tbus mirradimatur cura aqua 
nuru x citoniorum x umo • 
| 2>e medicinis fetmtoms uentris * 
c ©nfectio trocifcorum de fpodio cum 
acetofa conftrictiuorum qui damur i 
potu ad fluju i febre x acuitate. 'iRofa? fpo 
dii:ana.j.j.femi. acetofe.3,f.fumac.fe.por ©iuf. 
tulace:ana:34'ii.balauftie.3.ii.gumi. 34.1« 
S. i fiant trocifci.3.unius :z addunt tn dofi 
fceraresopii. Confectio pulueris qui 
proiicitur m osi deglutitur bibendo ahgd 
poft ipfum ad folutionem uentris cum tulfi 
granorum mirtitcaftanearum tritarum pu! 
ueris filiquarum fcemitana gumi .?.S.teran 
tur omnia:i fumantur m potu ex eis.3.iit. 
cum aqua ro. Confectio pulueris qui i 
bore proiicitur de grams granatorum ad 
fluxum uentris cum caliditate:i cafuj appe 
titus granorum granati acetofi affatorum: 
parumper contritorum ficut aIcobol.3.c.ca 
rui mfufi in aceto z alfati.3.xx.coriandn m 
fufi cum aceto 1 alTati.3.xx.fructus tamarif 
ci.3.x.liltquarum nababatL3.xx»fumac: ba 
lauftie: ana. 3«xv. fiat eorum contritio bo 
na:i mifceantur dofis. 3.111. Confectio 
pulueris qui m ore proiicitur lenis ad fo 
lutioncm uentris cum tuffi :granatoru3 mir 
ti contritorum.34.caftanearum.5. S. papa 
ueris ficut alcobohiiliquarum fremi: fpodit 
gumi:ana.5. S. fanf dofi6.34i1.cu aqua fra 
z precipiatur ut tn mane comedat uitella 0 
uorum bene elixatorumn fumat puluerem 
de papaaerem ore. Confectio raiue 
conftt ictiue qui eft firupus de citonus aque 
citomorum acetoforura.f.i.mni uetens tau 
timdemtdecoquatur donec fpiffitudinem ba 
beant z proliciatur m eotquali aur gallie * 
Confectio eleci aleari tconuementis co 
fti ingentis ualde uentrem prouocantis ap 
petitu m:i fpargentis uentolitatem: grano 
rum palTulai nm contritorum ficui alcobol • 
f.t.granorum mu ti contritoru ficut alcobol 
XS.filiquarum de fpuma:balauftte:tburts: 
fructus tamanfei ana.3.x.ameos.3.xvi. ag 
gregentur cum meile canne. Confectio 
pulueris qui m ore prouatur de bolo ad 
ejKonationem pfillu alfati.3.xx.arnoglolfe. 
3.X.gumi boliarmeni.ana.3.xx*feminis po z 
tulace.fe.fumiterre a(fati.ana.5.x. aggrege 
tur tftarz contritio boli non ultime fiat: x 
non feparentur z bumectetur femina prop 
terea quod adberet ei bolum:dofis. 3411.111 
niane z tantundem in fero cum rob de cito 
niis puro. Confectio trocifci de fpodio 
gui funt fortes* Spodu rof.fumactfeminis 
endiute 0na.34\tarnarmdi:feminis portula 
cc:fetmnt8 papauerisrfenunts acetofe.3.u 
‘r.S.balauftiejopujfandalis. ana,5. S»eam 
pbore.W.3.unius:conferunt ad folutioneni 
uentris cum cahditate iu perfluat qui m po 
lu dantur cum aqua lauicb : infundatur fa 
utcb:i fumatur aqua eius * Confectio 
trocifci de fpodio.rofarum rubearum .5411* 
feminis lactucetfemims citroli:cucurbite : 
ana.j.S.fuci liquiriae.3.S.dofis integra .3. 
5. Confectio pulueris qui m 0re pio 
liatur de granis granatorum affatorum co 
uemens ad fluxum uentrisjquando prolon 
gatur trocifcorum ypoqutftidos icorticem 
medium glandium:caflanearum:balauflie: 
capitum granatorum affatorum: quando 
funt illa commtfceantur cum iftis fumantur 
in potu.34u.aut41u.cum aqua frigida auc 
cum rob atomorum puro:quomam eft con 
fortatiuus expertus. Confectio trocifci 
ad tenafmon:ejcperti:femims mlquiami :fe 
minis anetitfeminis feniculi, ana.3.v. ame 
O0.34i.a.S.opu.34ii.femime 
trocifcuauf.i.detur.i. z adminiftretur cum 
non eft caliditas . &£>odus confectio 
me de Horaee cum eft fluxus uentris fuper 
fluitas z tenafmon quado non eft caliditas: 
caftorei:opii.afarirftoracis liquide.feminis 
iufquiami albntburis ana mellis quantum 
omnia dofis. 3.11 • Confectio pulueris 
qui m ore pronatur: z nominatur giutej 
z admituftratur cura fuperfluit catarticum 
z uebemens eft:gallarum corticis granato 
rum:ana.34.tburi0.3.S.torteilarum .5 Ai . 
feminis iufquiami quartam.3.unius: adml 
mftretur quando multiplicatur tenafmon. 
z uebemens fit delor z uigilie z potetur 
cum miua boc eft cum lirupo de citonus . 
ift&odus licinii quo utuntur quando do 
for fit fortis z uigilie z eft alex, mirabilis: 
crocumirre: Imuolibanuopit ana partes 
due fiant licinium z fupponatur dicit alex, 
fiat licinium de panno nouo: z torqueatur 
bene z diffoluatur opium cum uino z in eo 
conficiant alias medianas z inuoluant liet 
mum m medicamine z utantur. Confec 
lio enematis retentiui:ri3t excorticati: milii 
medulle glandisjlentis excorticate ro.ana .Xa. 
pugiir.i.tresgalie* funde defuper. ii.lib. 
aque * coquatur donec redeat ad.f.i.coten 
tur de difioluatur m ea de troc. le 
mbus:* fortibus * fundatur defuper olei 
uitelli affati oui: * 013 
ea. Confectio trocifci:lemum:boliar.ce 
rufe de pliimbo:gumi:fanguims draconis: 
acatie ana fiant trocifcupondere.x.iu.* dif 
foluatur unus eorum * CU3 eo • 
Confectio trocifa: fortium proliciantur 
cu5 trocifcuex iftis.3.i.carte combufte:opii 
tercia3 unius. Confectio cliftei is de ar 
fenicotcum quo quando prolon 
gatur mora exconatiome * putrefactionis 
et’medicaminis ber petis efiiomem quod 
cft in capitulo bone aur.ii.opu. 3S. ciilToI 
uatur m decoctione lentis * balauftie cum 
aceto pauco * aqua aut cum aqua iicle poft 
quam ciifteri3atur an iplum cum aqua melft 
aut cum aqua * fale. Confectio trocifri 
de alumine qui adrmmftrantur quando flu 
Xus uentrio efl ualde fanguims plurimi aut 
dtHerijatur cum ca m uulua etiam propter 
illudtgallarum alumimstacatie :balauftie: 
cortic granatorum fuci ppoquilhdos: ana 
terantur * clifterijetur cum eis :* cum 6coc 
cione mediam corticis glandium balauOie 
% ro. Confectio clifteris au egefiionem 
fanguims fine mufcillagtne intefurioru3*& 
gallas tres rofe.3. v.balaullie cortic gi ana 
tc? ana.3.v.lentiu3 
mediam glandium.3.v .decoquantur * in 
colatura eorum *.3. i.z 
S.Xpoquiftidos *.3.n.boli * gumi tantunde 
% differretur cum ea. Confectio clifte 
ris ad ul cera inteflmorum m quibus eft lo 
tura.fumatur mei * fubtilieturcum aqua* 
dilleri5etur cum eo bis aut ter m die:* poli 
ipfura clifterretur cum boc clifteri.eupato 
itum: fucus barbe ircme cortex mediani 
glandium:ri3i ablutr.fitq3 de n$i plus: de 
coquatur bene * in colatura eorum dtffolua 
tur de boc medicamme:tburis : fanguims 
dra.cerufe de plumbo litargiri albi atia.3.1 
opii ex tertia.3.i.ufq3 ad .5.S .teramur ifte 
medicine cum uitellis duorum ouorum con 
tritis:* dilToluatur m aqua illa * differre 
tttr cum ea. Unguentum laxatiuum: ce 
re.?.u.olei cataputie.f .uufaT piflati.f .11. 
bulliant m uino quoulq3 cera liquetur * ue 
tri* umbilico(mponas:*fi fupponaturni 
mium &!*cere cataputie lactis ti 
timalli ana. f.ri.opii.faf manni, f.r.oleum 
quod.f.bulliatur in uino: * fu per uentrein 
pone uel fuppone» Bliud lactis anabul 
ie * titimalli fuci laureole: cucumeris agre 
ftis:fel bonis fuci ellebori ana fiat em pia 
ftrum cum farina ordei z llomacbo fuper.* 
fimilia multa de diferetione propria pote 
ns buiufmodi fatis optima pro loco z tem 
pore muenire. 
iflkedictne urine. 
p • 
f. 
c © nfectio bnndac ad ardorem z diffi 
cultatem urine z ulcera renum:z cu$ 
cft caliditas ucbemennor addatur in eis fu 
tnac:* abticiatur opium. . feminis melo 
ms cxcomcati.j.x.fe.citroli.j.v.fe.cucurbi 
te dulcis fe. portu lace.fe.uifquiami al» boli 
armem fe.apti.ana.3.11 ♦ aggregentur poli 
quam contrita fuerint:* fiant mde pillule: 
fimiles aucllams:* dentur m potu ex eis • 
3.iu.cum firupo uiolato. Confectio ad 
ulcera renum z uefice fe.citroli epconicati. 
j.X.emigdafduIcestpim gi anorum alkeke 
guana.3.111.D.apit .canak: boliarmem gu 
mi ar.languims draconisttburis: feminis 
iufqutami albi opii «ma.3.11 .informetur tro 
cifci ponderantes terciam.j.umus. C5 
fectio troe:ultimorum ad ulcera in renibus 
* uefica cum quibus cft confortatio* leni 
tas * incarnatio ulceris.i.fedctio doloris: 
* nominantur troc alkekengi: quoniaj funt 
loco eorum fed funt fortiores ad uebemen 
tiam ulceris * doloris cum urina mingitur 
fe.citroli.j.x.boliatmeni gumi ar. tbuns: 
fanguims dracomsrfeminis papaueris al. 
amigdafamaf.excorticate fuci liqf «dragg. 
amili ana.3.x.fe.apu .3.11. granorum alke 
kengi.5.iu.opii.3.x.* detur.i.cum non efl 
acuitas cum firupo uiolato:aut lulep: fmt 
que troc ex ti ibus.3. Confectio collini 
quod micitur m uefica fodans dolore cerufe 
farcocolle:tburis tgumi amiluopu fanguis 
dracomstana fiant ex eis collina: * mina 
tur tn ea in primis aqua mcilis * detur ea 
que prouocant urinatn: deinde dilToluatur  
boc in lacte z inudatur per firtngam. 
Confectio prouocans urinam: femtms apti 
meu.fu.daun. rubee qua tingitur petrofel 
lini :fauine:afari :ameos:fem;ms feniculi: 
Salite coftt.amigdalaru araararu3 excortica 
*a?ana.3.)cjc. fe.meloms.j.jc.cantaridaruj 
♦Mi.armomaci auf .i.dtlfolutum cum umo 
Z- fiant pillUiimles auelams:dofis. j.iu.cft 
enim bona ad dilficultatem unne:mollitie3 
in corpore pdropifim fpofarcam ! egritu 
dines in quib9 neceffaua eft fubtiliatio cor 
porie:! quando eft caliditas addatur in ea 
fe.meloms z detur de ea.3.i.! plus uel mi 
fius .. Confectio emplaftrt quo em pia 
ftratur pecte:! prouocatur urina:fe. fule m 
ta calamentumtderengefif: fanfucus fpica: 
balfamua:altea:folia rafanunapi :fceba:ca 
uioimlla:anetum z cauf:coquantnr in aqua 
z fedeat eger m ea z fiat emplaftrum cum 
fece fu per pectinem. Confectio epubi 
niatis fortis ad difficultatem urine :piretru 
baurac:finap:! maftix:lwiantur cum meile 
tn balneo:z dimittaturdonec multiplicetur 
fudorrz balneetur cum eo anus: z alkatim 
z pecten z j?lia. Confectio que retinet 
urinam ualde glandmm,5.l.tbui is mafculi 
•3-W.coriandri infufi tn acetojmirobof.ni. 
bohar.ana.3.jc.fiat puluts:! fumatur ex eo 
omni fero z mane.3.nt. Confectio que 
retinet urinam:glandium.j .jc.rof. mirtillo 
rum :ana.3.iii,acatie.5.u.amilt :gumt ar . 
boliarmeni:ana.3.i.lentium exco:ticataru3 
Confectio ad diftillationem urme 
fme ardore: glandium:tburis.ana.5.c.gra 
noram mabaleb:ctperi:nurte:galange: cin 
nami:enule:aco?i:ana.3.v.terantur z fuma 
tur de puluere eorum .3 .iu. Confectio 
trocifci :diabetis. Spodii fuci Uqumcie * 
lactuce.3. x.feminis portu 
v. aca 
tie:giitm fandali citri: lentium excorticato 
rum: balauftie boliarment:ana .3. ii. cam 
pbo:e.3.S.fiant trocifci.3.lu. z detur unus 
in potu cum aqua z aqua 
acetofo2U3» Confectio emplaftrt ad dia 
beten: z dicitur quod eft nomen uiri:! dici 
tur quod eft nomen exuberationis urine :z 
ttultitudims emo z operatur circino quod 
incipit ab uno puncto z reddit ad tdemife. 
portulace:folatrum:caropo;ci;fe.meloni8: 
citroli aut rafura cucurbite : quodeumque 
p:efto fuerit: z emplaftrctur cum eo z per 
mutetur quando fuerit tepidum :fitquc cib9 
etusdentes excorticate :acetum agrefta z 
omnia que tncroffant fanguinem . Con 
fectio troC:ad diamam: malitiam comple 
jcionisnnflationem in ftomaebo calorem z 
tufiim. beibene. j.v. 
boliarmem.j.uuburis.j.ti.fenums ponu 
lace.3.vi.fandaf.5.u.fpoqmftido0.5V»cam 
pboje.j.i.lacce.j.m.terantur z fiant troc: 
quorum quilibet fit. 5.111.! detur in potu cu 
rob de papauere. Confectio de crepa 
tis ad rupturam epperta:acatte: ciprefli nu 
ci9:fanfuci:rute ficce:grano:ura lauri :galla 
ruj mugattgumi ar.ana.j.xx.terantur z eri 
bellentur:! eliquetur gluten pifcium cum 
aceto z aggregentur cum eo omnia x fiat 
emplaftrum z raifceatur \ uino z bibatur:! 
infantibus fiat emplaftrum cum pfillio. 
Confectio ttoe.bonouorum ad minctum fati 
gmme:boharmem:karabcana,5.)c.acatie: 
balauftie:gunn y poquifttdos ana .3.iii .fe. 
epii:iufquiami:ana.3.u.fiant. % .trocifci: z 
dentur m potu cum robul ftipticis:! def.i. 
Confectio emplaftri ad rupturam exper 
timucie cip:clTj partes .ii. cipen fanfuci: 
gollarum:acatie:tburi9 gumi ar. ana par 
tea equalesrdiffoluatur gumi in uino z ag 
gregetur cum eo z fiat emplaftrum. C5 
fectio ad apoftema durum m tefticults: fa 
rine fabarum.j.jc.cimmi :fanne ciceris:co 
nandri ficcitana.Mii.bdellu.j. v.diffoluan 
tur cum rob.x fiat emplaftrum tefticulis * 
Confectio olet de fcorpiombus: ariftoF: 
gentiane:ciperi:coaicum radicis capparis 
ana.? .i.protctatur tn lib.i. olei amigdar: 
amaf.! dimittantur ebdomada una deinde 
coletur:! ponantur tn eo fcorpiones. y, z 
ftet fub fole tribue ebdomadts: deinde cole 
tur:! admmiftretur. Confectio medica 
mims ad lapidem tn rembu9:fcnuni6 melo 
m0:ca2pobalfami:femmi6rafam:dauci:pe 
trofellinttana corneis radicis capparis: 
corticis radicuimopoponacis: 
ama.baccarum laurttfquinami :cipert : fpt 
ce:calfieltgnee:bdelltt: armontaci: fVrapi 
m: mirre piperis acori: ana pars. S. fol 
uatur bdellium: armoniacum : z ferapmu 
tn umo fubtilnaut tn aqua mellis: z aggre ;u. 
gentur pilf:* dentur in potu omni die a.3.5 
ufq3 ad.5.i.cum aqua fe.apn * aqua fe.feni 
culi:* capilliueneris * nutriatur paties cu 
aqua ciceris nigri * oleo amigdaf:* quado 
q5 confortatur boc medicamen quandoq3 \ 
uoluitur oleo balfami taluer: ut bumectef 
deinde conficitur cum gumis * datur in po 
tu omni die fexta.3.umus de cinere fcorpio 
num:* pueris medietas fejete qui paiu adu 
fti funt f ro quantitatem qua teruntur. 
glkedicinelactis. 
c ©nfectio medicine multiplicantis 
rafam: 
porri:cepe feniculi farine ciceris:ana fuma 
tur ex eo puluis mane * fero comedat poli 
ipfum cicer mfufum m lacte* potet fuper 
ipfumlac. Confectio medicaminis ab 
fcidentis lac ex mamilla: farine fabaru3.3 
jc.fe.albcdarogi farine rute:ana .3.v.linian 
tur cum aqua albedarogt. Confectio af 
abfemdeus lac:fe.albedarogi:fe.cgni cadi: 
ana.3.x«fauine:ruteficce ana.3?. fumatur 
pulms ex eo.3.iii. gsmplafirum ablcin 
dens lac quod multiplicatum e(l m manui 
lajfe.allredarogufarina ordeufarina faba? 
menta:calamentum:ruta fiat emplaftrura * 
emplalii etur cum camomilla. 
£tfecdicine fpermatts. 
c ©nfectto medicaminis addentis in 
fpmate.Tfc.fe.baucie:napi: cepe :ra 
fani grano? ptm:fpargt: granorum alkilkil 
grano? al3ele:fecacul:fatirion been utnufqj 
tantundem granorum auis 
ana.3.x.5in3ib macropiperis teinnamomi: 
ana.3.x?.altit bone naliurtii: piperis fe.ero 
ce:ana.5.jcv.olei nuc indice olei granorum 
alcodrantidam dum equaliter. f.tm in quo 
inuoluanturomnia muolutiohe bumorofa: 
conficiantur cum meHe:fumantur ex eo.3.?. 
mane * fero cum tantundem 
de 3ucbaro. Confectio ad mmorandu fp 
ma:* defhuenS erectione3 uirge.1e.agm ca 
foliorum calamenti 
foliorum rute 0113.3.? •cimint 
ciperi balaullie mde i pul 
uei e.3.111.* noiatur fector generationis • 
Confectio abfcidens fpma cue caliditastfe. 
lactuce.3.jc.rof.3.u.fe.portulac:pfilu.carui 
ana.5.111.balauftietfolio? nenufaris ana.j. 
ii.fumantur ejc eo.j.ui.cura quarta.j.umua 
campbore m ebdomada. Cofectio clilte 
ris addentis m coitu * calefacientis renes 
fe.eruce baucie:cinnamt.5in3i& macropipe 
risife.fulle rafam fe.cepe z pom ana pte.i* 
ciceris contritutribulo? :frumenti decocti 
cum aqua ficut puls fenugreci:ana partes: 
ii.caput artetis pingue z fruftrum natis ei9 
medulla ipfms z tefticulos ipfius :aggrege 
tur totum muafe cum. jc. cepis z coboperiaf 
aqua z dtmittarur m furno babente caput 
ftricte opilatu3:* approximetur eius tn ci 
bo ex parte.i.* ex ejc uit 
ctuofo.f .t.* ex oleo de nuce idica:* de gra 
ms alcadra:ana.f S.z fiat eorum conquaf 
fatio bonatdonec mcrofletur per eam :z cli 
cum eo in necte cum deberet do* 
rmie:poftquameft cliderijatus: an ipfum 
cum aqua ficle z baurac z purgatus fuerit 
a fece:* fiat cum eo elidere tn nocte a pri 
ma uigilia medio eius:* in fme ipfius:* re 
gatur cum regimine in quo ed croflitudo: z 
incipiat ille qui addit in coitu: ludere cum 
mulieribus:* dimittat mulieres :* bibat ui 
num faciens delectationemtquomam multi 
plicat deftdcrium ualde. 
gJkedtcine menflruo? * emo:roidani5* 
c ©nfectio troc.de karabe ad fcinded 
fanguinem medruozum nimis duen 
tcy.z ad emorroidas.iRecipe karabe gumi 
nuc: lacte: balaudie:fucibarbe ircme ana.5* 
v.tburis.j.u.opii.j .iti. aggregentur cum 
mufcillagine pfilii:dofis.3.u.cum. 5. i. fuci 
fumat* Confectio ad emorroidas * lu 
bricitatem intedmo:um:fe.lim.$. x.grano? 
nigelle.j.v.bdellii.3.v:uburi0 mafculi: d 
peri:ameos:ana.5.u*.S.fandarace:cbeL3* 
u.*.S.terantur * dentur m potu.3.111. cum 
aqua. Confectio fuppof»rorij ad atfcsn 
dendum fanguinem emorroida? * ad ejatS 
am:tburis:balaudie:gallarumantimomum 
acatietaluminis fiant colliria:* fupponanf 
ad e>cttu uero ani terantur * puluerijenf fup 
anum * reducitur intus:* fedeat eger tn de 
coctione mirtitmedtorum cortic glandium 
* corticum granatorum: * additur m colli ©mi. 
no cerufa. Confectio licinii pzouocatis 
Sanguinem meflruoruin z emozroidarurmci 
damenrdleborus al.calarnenturmferap.eu 
foibmm refoluantur cum aqua fauine recen 
113 'i fiant fuppofitozia. Confectio troe 
ce mura alleuians partum ? pzouocans 
cienftrua:cinnamcmi mure ana.3.ii.?.S.fo 
bo:um rute exficcatormmcalamenti: cozdu 
menirpulegii rubee oie ferap.opopcnac. 3. 
u.fiant trocifci:pondere.3.ii.? detur t potu 
unus cum decoctione fauine. Confectio 
fuppo!itC2ii ad apoileina durum in matrice 
z dolorem frigidum tburis bddlu tudaici: 
Salbani:ana.3. lucioci opoponacis armo 
tnau anao.i.maffic.caftor Itozac :hqm. 
ofei de Ulio:adipe auaustolei camomilf an. 
3*iiidemantur gume cum uino z meile:? el» 
quetur adeps z aggregentur omnia z fiat 
foppoiitozia ? admuuflrentur. Confec 
tio decoctionis in qua ledeatur ad dolorem 
m u tricis. Smiifncus: balfamua:fceba: apro 
tamsra:fe.caulmm:femjgrecu.fe. lini: camo 
mille: mdlilotumtdecoquantur omnia z fe 
cieatur meis. Confectioque ptouocat 
»uenfirua:tercta.5*unm0 eufozbu: teratur 
bene:? fupponatur lexta.j.t. in lana bora 
cna:? non dimittatur plurimumrquoma fa 
cit fluere fangmnem plurimum fortiter com 
q$ multiplicatur fluxus fanguims: tunc fuc 
cu:reei cibando cum rebus ftipticie ficui 
uefctt:?: ponantur in eo lentes excorticate 
* ex carnibus caro aduregi:? fi non inueni 
untur carnes alcobugs z pullorum mnum 
bs pacum . Confectio pelliarii ad fuffnmi 
gandum quod calefacit z adiuuat ad impre 
gnaucium caftor.floraxtgalbanum euforbiii 
opoponecicarpobalfamum grana aIben:co 
flue:bdeilium:fpica refoluantur cum uino: 
? fiant peflaria noctibus pluribus:? fumat 
m potu omni die diamart: deinde approxi 
met focio:? futfumigetur cum eis mul 
totiens . Confectio trocifci: de gumis 
qui dantur in potu quando difficilis cft par 
tus ualdc z moritur fetus:extrabit enim fe 
tum Gatim/jRecipe mirre opoponacis: gal 
bamrfereptana afe pars.S.dentur in potu. 
5*iu.cum iaciati decoctionis fenugreci: et 
Petilorum ? aqua rute:? fuffumigetur cum 
ei3 una uice peft aham. Confectio un 
Suenti ad ragadias m matrice z ano z adu 
frioncm tgnisicere bolate.$,ij.olei rofatt • 
aduilt condi 
ti.3.u.amitf*dragaganti8: opii :ana. 5.1 * 
albuginis unius om calidi: aggregentur 
omnia licut unguentum: eft enim unguen 
tum bonum ad ragadias cum caliditate et 
ignis adudionem z ad omnem acuitatem • 
Confectio piif de bdellio ad emoarot 
das:mirobalcno*um nigroium.keb: ana.3 
jc.ferajM.ut.nodurtu cilbt.3.11. bdellii pin 
gui8.3.ppi.di(Toluantur guine C113 aqua cau 
lium z aggrega cum eis % fiant pillule . 
Confectio eraplaftri fedantis dolonem 
enio:roi:apofiemofarum z apoftematuj ani 
melilotum : camonulle decocte donec dif 
foluatunana.f.t.ci oci.3.i.uiteUi oui chjcati 
5.ihopu:farine fe.liiu:mi?re fenugreci: ai 
tee albe: ana.3.v.aggregentur cumrob iz 
ponatur fuper factem eius oleum fifaminum 
z fiat emplaftrum cum eo: et conficiatur 
cum butiro z emplaflretur cum eo: z quan 
doque adduntur tn eo bdellium pingue: z 
pinguedo gibbi cameli • Confectioem 
plaftrt alterius elidetur cepetx conficiatur 
cum butiro z emplaftretur cum eo :eft enim 
ualde nltiraumtz fit cepe album . Con 
fectio aP.ad doP. matricum ejc apoftemate : 
fe.lini.contritiraltee ana.3.r.uitdh oui eli 
jcati.croci.3.ii.opu fe.iufgaim: ana .3.1.8 di 
piB gaUine.3.ii.rob cum quo aggregemur. 
Confectio fuppofitoiit fedantis doP. ma 
tricis* croci.olei camoimlletadipitis anatis 
opii ana lupponatur cum lana. Confec 
tio medicamimsiemoioi fedantis dolonem: 
olei de nucleis criiorailoami. 3. jr. dor acis 
liquide .3.1. bdellii .3 .u.dilfoluantur m 
eo: z inungantur cum eo • Confectio 
unguenti boni: bdellu fubalbidi: pingue 
do gibbi cameli: medulla cruris uaccmi: 
nuclei criformlozam ejcomcati: dorajc li 
quidatuitella duorum ouorum limantur cuj 
oleo in quo decoctum eft cepe z inungant 
cum eo:ed emm mirabile in lemendo. 
Medicine podagre. 
e UMtbima ad podagra cu caliditate* 
*&.lupmi armemtfandalt citrnfaufel 
rof.rubea? fief:memitbc:radtcem mandra 
go:c:apu;capboie ana fiant trocifciix Imi Xi. 
uniar cura aceto pancorx aqua ro.ant coria 
dri aut endmie:aut folatu:x qnq3 addatur 
tn eo cerufa x fcoluar. «Confectio empla 
ftri refoluentis refiduu podagre calide: muf 
cillago pfilii:mufcillago fe.ltni x fenugrect 
% farina ambo:um:x cerotu factu cuoleo ca 
momill':aggregentur x limantur cum eis. 
Confectio epitbiraatis ad podagra frigi 
dflm:do:ac liqmde:caflo?ei: mure: aloes 
acatie ana z liniant defup . Confectio de 
bermodactilis ad podagraibermodactilo? 
albo2um.3.t.cloe0.3.iu.fcam:quarta.3.uni 
ue:fe.apti z ed dofis una • 
Confectio ptlf.de bermodactilis ad po 
dagram frigidam z dofancbe annquu :ber 
modactiftiatinonjmejenon ana.5. S. collo 
quinnde interiods:bddfii ana ternam. 3. 
unius centauree tninoris.j.S.eufoib. callo 
rei:opoponuc:afie galbanum ana.3. unius 
quartam,fccin.5in3ibeii6 pipeiisjfmapis: 
tapfie uide 
ipla cft potio una fonisiz media efr medie 
tas eius aut tercuu Cofectio inedtcami 
tus albefetb mmo? eradicans podagia fieg 
oi£ticam:carnedrec0:camepitbeos:aiiHoft 
gentiane: fu. meu .dauci, petrofel f: foliomm 
rute:cucnrbite.rubee qua tmgifrafan: fam' 
ne:ameos ana fumat i potu ejc eo omni die 
.3.1.x non comedat fej: bons hyemc tota . 
Confectio elideris ad fciaticum foms: 
conicis radicum capparistcomcis radicu 
colloqmntide:pulpe ipfius centauree mmo 
ri9:alme3erion:bermodactih: fatirion: na 
llurtij:a3abafem:fefnedem talTie le .rafani: 
baucie:cruce ana pugilF.i. coquantur cum 
aqua x nufceatur colatura co:um: muri na 
bati z oleum de kerua:x fiat elidere de ea 
totieus donec excoziationem faciat :detnde 
elidere quod.*S?.caftorel: 
galbanubdellu«3:do;ac:opoponac :eufo;B 
be3flt d:refoluantur in oleo codino x fiat di 
(Iere. Confectio colliri) quod fuppofitum 
ejcco:iationem facit:x fedat dolonem: puf 
pecoUoquin.cidam:baurac:flrmoniac:fiat 
collii ia longa x fupponantur x permutetur 
Confectio emplalfri ad anebam fows: 
ftupefaciens dofccalamentum ejcficcatom: 
iapfia:fmap conicis radicu cappisilac fic* 
cu quo aggregent x adiungaf loco dolonis 
quoufq3 cadat • Confectio epladri refof 
nentis duritiem x lapideuatem eje wnem 
ris:fenugred:amtgda?amare: armoniae: 
bdell um refoluantur cum oleo de alfunna 
aut oleo de bito z aggregentur z fiat em 
plafli um. <6t cum tu clifteri$as clifteri 
acuto z cmrit fanguis:tunc ipfura 
cum adipe po:cino z ri3i tquontam fedabi 
mordicatio uebemens:x clifterijetur ante 
ipfum cum cliften educente fecem z mundi 
ftcante intefhna. 
£ Sidicine algebra. 
e gl&plaftrum ad algebra. 
corticatos acatiam raugatb:bolu ar. 
fiat ftcut alcobol z applicetur loco ita ut ei 
adbereat. Confectio emplaftri lenietis 
durictem cere citnne.f.t.olei de lilio. i* 
adipis galUne:3 anatis medulle cruriu uac 
cine:mufcillaginis pfilij fe.hni ana.f .i.ag 
gregetur z emplallretur cu eis. Confec 
cio medicaminis Pedantis dolore quoufque 
fiat algebra.i.reflauratio m potu dentur cu 
cafus acciderit mumte grana.u.x.S.m umo 
fhpticoraut oleo ro.fedat enim dolorem uf 
qj quo fiat algebra. 
* Unguentum egiptiacum. 
o IBguentum egiptiacum.flozis.j.iiU 
melf.$.viu.aceti.3.uii.tere pei milce 
bulliat donec mfpilfctur: reierua ufut et 
repone. 
Cibn diuilionum rafis finis 2S*egru 
iunc. 
tractatus rafis de egritudimbus 
luactuidium. 
Jcit rafis uolo in boc ca 
pituio dicere medicinas 
d que funt necefiarie in dolo 
nbu0 Jluncturarum.f.me 
dicmas laxatiuas que i li 
b;is no (unt dicte nec ma 
mfeftate. in qualibet 
Maruj diftiguo qualiter debeant uti: ut nui 
la illarum fu polita nili m loco fuo. gl&ate 
Ha ettam ex qua generatur dolo; tunctura 
Hmi eft p;o maum parte fiegma erudii fiue 
acidum z fepe de fanguine z raro de co. z 
farius de melancolia z rariflime de bumo;i 
bus pmijctis • iSt qn componitur materie 
additur p;o maien parte colera cuj fiegma 
te fubtili mixta z raro de (legmate mijcto eft 
melancolia z rariflime de omnibus bu. nux 
tis fecundum p;opo;tionem fuam m co;pe. 
*St ego oflendaj ligna cuiufqj mamfefle: di 
co ergo quod debemus conliderare: quado 
eger fanus erat cutulmodi cokrns erat loc9 
z cuiufmodi contactus z cuiufmodi eft mate 
riafmuliter de contactu x cuiufmodi mane 
Hei eft dolo? z que caula facit quiefeere do 
loiem z 6 dieta infirmi z de complexione z 
de etate z regione tempo;e z de fmulibus. 
& fufficit tibi m cognofcenda matertaj per 
duo figna aut tria. f£t nos debemus cftede 
fe z declarai e illud capitulu5 magis qs illud 
eft radix cure: dico ergo q6 ligni ficatio 
coloris em fecundum quod narrabo. Si co 
loj illius foci fuerit rubeus figmftcatur: q; 
materia e 1 anguinea z fi citmius colerica. 
i£t ft fuerit magis albus qj colo: co;po;ts 
figmficat flegma fubtile z fi fuerit decimas 
ad nigredinem ligmficatur q6 materia non 
fimplicif ex melancolia eft qui talis colo; eft 
ta fme apoftematum calido? aut ex tranftn 
tione fanguints.Sed fi e nigredo colere fue 
fu memb2U frigidum z n p;ecedit ipfum ca 
fc; fignificatur q6 eft ex melancolia. S5 
caue m cognitione colere ne memb;u$ non 
fit aliter calidu uel balneo uel medicina ca. 
uel do;mierit fuper latus uel tnfrigidatum 
e* caufis contrariis z remanferit fuper euj 
calo; alicuius medicme.Si aut colo; fuerit 
finalis colo;i co;po;is erit ppduas caulas 
q; minus umcit aliquis bumo; z tunc 
erit dolo: non pp bumoris malfciam fcd pp 
multitudinem: aut q:ualde eft p:ofundus 
dolo: in p:ofundo meb:i mtelligimus quia 
dolo: p:ouemt ex repletione z n eje mahcia 
bumo? fcd pp p:ofunditatem n aj talis co 
Io: m fuperlicie co:po:ts. r£t tune debem9 
fetre boc ex aliis capitulis. Signa autej re 
pletioms funt illa magnitudo pulfus pode 
rofitas totius co:po:is extenfio memb:oru 
tarditas motus non cu debilitate ted quaft 
po:taret onus z apparet m facie fudo: z m 
oculis z in facie rubedo z grauitas frontis 
z bebetudo igenii z dellructio appetitus z 
do:mire multu z anteq? muafit ipfum dolo: 
mmis utebatur cibis z potibus z gete fme 
flobotomia purgatiois line labo:e iin coitu 
maxime quado bis omnibus ufus fuerit po 
flea abftinuerit. Sic ergo contactus illius 
loci diuiditur in calo:e z frigo:e duriae z 
molliae afperitate z lenitate plenitudine z 
extentione z euacuatione. Si autej meb:u$ 
tactu fuerit ca.materia dl ca. fi frigiduj frt 
gida erit materia tunc debes confiderare: 
boc q6 narrabo, i&nqj fo:te membzuj erit 
lotum cum aqua m bo:a p:ima ucl difeoop 
tum ad aerem frigidum quare fu perficies e 
ius apparet frigida tactu aut fo:te meb:u$ 
erit ligatum aut erit infirmus do:miens fu 
per tpfujrunde z claudunt pori z retinetur 
plurimus uapo: mtus.Si aut medicus non 
refpejcent ite? pcft uapo:is euapo:ationej 
tnuemens ipfum tactu calidum z fo:te erit 
'tangentis palma dillemperata quare non 
fentit qualitatem memb:i in caliditate z fri 
giditate durictes autem ftgmficat quod ma 
teria ell grofla z ftcca mollicies aute5 ftgni 
ficat quod materia fit bumida: cu difpofitio 
memb:t fit dillemperata ex eis que accidut 
extrinfecus fciltcet ex frigo:e uel calo:e qm 
per frigus mdurefeit memb:um calo: cale 
facit z remollit. r£t boc debes mtelhgere i 
omnibus aliis conditionibus quamuis ego 
nonmamfelleexplanauero afperias autej 
figt materie ficcitate: z leuitas bumiditate 
quoniam membmm exafperufcit per medi 
emam llipticam z remollefcit per oleu} uel 
unguentum extrinfecus fuperpofitum: aut 
buiufmodi plenitudo aut extenlio fignificat 
multitudinem materie aut multitudinem ua 
po:is z tunc debes confiderare fi cum ple 
mtudine etiam cxtenuauoc fuerit grauitas £>e egri. 
time conflnctio propter multttudtnejuapo 
rum conffrictorum tn eo.dico etifl3 quod de 
bea cofideraie difpone corporis in fanitate 
quia queda funt corpora rugofa z fpafmofa 
naturaliter ffcut m lenioribus quedam funt 
tn contrarium. fortafie credet altas 
quod tactus durua z extento ftnt idem. Sj 
qut imaginatus fuerit tactum uentua infla 
tu tactum lapidiafciet quoniam inter du 
rum z ejitenfum eff aliqua differentia quo 
mam durum nocet tactui per ejcpulfionem fi 
ne paffione: ejctenfum quidem nocet tactui 
per ejcpulfionem z cum paffione. £ fifeo 
di autem egritudmumfunt illi modi quoa di 
camtpunctio autem z perculTio figmficat ca 
lorem materie fed cum boc perculTio figmfi 
cat bu morem fpiffum z p:ofundum i carne: 
quapropter figmficat materiam fanguima: 
punctio autem figmficat materiam coleiica 
egritudo autem in qua fentit eger mcmbru 
quafi contrahatur z fpafmetur figmficat 
materie frigiditatem z offendit quodeff frt 
gida z quod cum uebememia dolone eft 
m membro calor z offendit quoniam fit 
calida quando membrum calidum fuerit cu 
lenitate dclona & cum mfirmue lenfe 
nt membrum ejtcnfum m uti aque parte uf 
per cu cultum z tactu muematur tempera 
tum z cuna fuerit ejtenfa fetas quod nocet 
membro quantitas materie: non qualitas 
quod corpus eff plenum. ©e modo au 
temcuie confidei a fi quiefeat membrum CU3 
frigidis z augumentetur dolor cum cali 
dia eff ex caufa calida. *£>e dieta autem 
infirmi fcias quod cum infumus ante ac 
ceffiorem fuerit ufua dulcibua cibia z umo 
croffoi carne iouia fnxis * paruo labore 
z multum dormire fcias quod materia eff 
multari fi fuerit ufua calidis qui generant 
coieram z labore z uigilus z buiufmodt fci 
as quod materia eff calida: z fi ufua fuerit 
generantibus fuperflua multa ficut berbis 
z ujr jdibus fructibus z quiete fcias quod 
materia eff ffegmatica z bumores crudi« 
( cura doloris functurarum ♦ 
d |cta autem que facit bonum fangut 
nem melancolicum raro poteft face 
re dolorem functurarum qufa tUa dteta in 
croffat fangumem x reddit ineptum ad dif 
curfum iicut facu in corporibus laboranti 
um z fi aliquando contingit non grauitcr 
diffoluitur quia eius materia eft utcma mate 
riei cancri. &c completione autem mfi: 
mi fcias quod fi fuerit albi coloris admisi 
rubedini x fi fuerit bone carnis fubtilis cu 
tis x quando loc’ fricationts rubefcit flati fi 
gmficatur quod materia ell fangumea. 
ifct fi corpus fuerit pingue x albi coloris 
non mitti rubedini x corpus nudum pilis 
uems (irictis carne molli occultarum iunc 
turarum equalium ofliuj x generaliter talis 
difpofitio qualia ell m corporibus mulierfl 
ftgmficatur quod materia ell flegmatica. 
iSt ft fuerit macrum citrim coloris pilofum 
x cu croffts uema x manffefhs iuncturis ofi 
ditur quod materia ell colerica. i6t fi 
cum macileima fuerit niger colo: dnricies 
corporis pilofitas afpentas cutis fignifica 
tur quod materia ell melancolica quamuis 
bec egrituJo raro contingit m habentibus 
talem difpcfitionem. (St fimiUter fcias 
quod bec egruudo iuncturarum fere nun 
quaj accidit pueris ficut raro contingit mu 
lieribustx pro maiori parte accidit luuenf 
bus et materia fanguinea: x flegmatica ad 
rmtta cum colera fembus autem contingit 
tt humoribus crudiatquomam x illi bumo 
res multiplicantur in lenibus: proprer de 
bilitatem digellioms. 22>e regionibus 
autem fias quod m regionibus calidis muf 
tiplicatur colera x melancoliann regiomb* 
frigsds fiegmaet fanguis.4 | <6t fcias 
quod yems congregat flegma x fanguineffl 
eftas x autumnus coieram x melancoltam * 
(St quoma3 ditimus in illis materiis fimplt 
citendtcemue m cis compofite. Signa 
autem metene fangmnee funt rubedo colo 
ns calo: x ettenfio pulfatio grauttas x fimi 
liter muatiua omnia generationis fangui 
ms. Signa colere funt fortis calo: cum 
modica ettenfionex paruttas corporisa 
poflematisx parmtas rubedinis coloris 
loci x punctio x derinatiocolere: ad co:po 
rts fuperficiem x alia iuuantia ad generati 
onem colere. Signa materie flegmati 
ce funt ettenfio fme pulfatione x punctione 
fed quafi res fixa in uno loco manes x pau |unc» 
citas rubedinis % calo* memb:i parnus z a 
ha generantia flegma • Si autem fuent 
tnateria compofita non de facili cognofcefi 
per figna fimplicia. 
y Capitulum de cura umuerfali pafTionum 
Unctui arum « 
d £lm cognofcimns quod materia eft 
fangumea incipiamus minuere ejc 
latere contrario z boc p*opter duocom 
«ioda quo*um unum eft materiam decima 
re ad locum z fecundum: ell retardare flu 
*«m ad locum apoftematis. Si ergo dolo* 
fuerit tn pede dejctro debemus minuere de 
tnanu dextra z balihca uel de quibufdam ra 
ttus eius z non debes ire ad aliam uenam. 
autem non poteris minuere tpfarn neqj 
aliquem de ramis minue de mediana quia 
quidam ramus deuena bafihca z quidam 
ramus de uena cephalica comungunturz 
fit c% earum contunctione uena mediane:mi 
nuere autem de cephalica non multu luuat 
m boc cafu quoniam illa uena non denua 
tur nifi a parte fuperio*t duarum partium 
uene concaue.demde illic afcendit ipmam 
* tendit ad manum z p*opte* boc euacuai 
fanguinem capitis z colli cicuis: c% par 
fe autem tnferio*i tardius: bafiltca autem 
«ena dtuiditur ab ifia mtra z ejetra z cliba 
no pecto*is inter z uenit ad manu; fub par 
te afcella? z p*opterea euacuat fanguinem 
a partibus mferiojibus cicius. t£t debe 
mus minuei e fanguinem fecundum magni 
tudirem doloas z fecundum mgo*em co* 
p02is z faciemus multis uicibus quoniam 
ego p:obaui boc quod inueni perfectius z 
declinando materiam a loco z in attrabedo 
quod currit ad tpfum z ratio concedit boc 
fed non eft locus dicendi • ( Si autem e 
sntudo fuerit m manu: polfumus decimare 
«lateriam duobus modis aut ad altera; ma 
««m: aut ad pedem oppofitum * i$t fo*te 
nnnues de duobus locis fcilicet b*acbio z 
pede z p*imo de minutione ejc manu z po 
ftea de pede, < <£t debes minuere fangui 
«em fecundu; uirtutem co*po*is z fecundu 
Accidentia apoilematts z fecundum pulfatio 
nem z cjctenfioncm z ca!o:em t ruborem z 
multociena fufficit cura ifta fola * i£t ego 
narrabo uobis quod lam uidi de quada mu 
here que conquerebatur uocife:abat de 
dole:e m die z Iero in dextro pede a fero 
cum magnum elTet apoftema cahduj i rubet 
colo:ts cum extentione fo:ti z pulfatione 
mulier autem erat pingme z multuj fangut 
nolenta que ante accelTionem ufa fuerat lac 
te z carnibus cuius untus fo:tis erattx nri 
nuiipfamin manu fimllra de bafilica z pe 
de dextro de fapbena eadem bo:a z 6 quo 
libet extraxi UB.S*x poti tres bo:as folm li 
gamen z poft iterum extraxi lib.S» z poli ct 
baui etiam ipfam z poli tres bo:as extraxi 
de tapbena lib.S.a tunc ceffauit dolo? z pu 
etio. «£t mulier rogauit me quod iterum ex 
traberem de manu ienferat eni5 magnum iu 
uameutum» Sed ego uolut materiam dedi 
nare inferum p:opter duas caufas quarum 
unaj non debeo dicere tn boc loco z altera 
ell utilis immo necelTana m talibus locis * 
%ias quod itla multer paciebatur dof m fi 
mllra manu fed debilio: ell z p:opter boc 
uotui quoa materia declinaretur inferius: 
quoniam medicus debet conliderare boc z 
fempercbleruare: quoniam ego curabam 
quendam bommem cui contingebant dolo 
res luncturarumex materia fangumea z in 
cipiebant dolo:ee in iuncturis que funt mf 
afeetam z rafcetaj in dextra manu z intero 
gaut fi accidebant doloaes in mann alia z \ 
pedibus z dixit mibt quod fimilts dolo: ac 
cidebat ei tn manu fmtftra fetheet in eius iu 
cturts z adbnc magis foatis z quod nurng 
in pedibus fimihter accidit z tunc nolui mi 
nuere in mann limtlra omnino fed mmui m 
pede dextro» (Cuidam autem medicus 
paimo curabat eam z minuebat eam tn ma 
nu dextra paopter apollema caltou: quod 
habebat tn tunctuns manus fcilicet manus 
fmifire z quteuit dolo: in manu illa fj decli 
namt tn manum dextram cum apoflemate 
calido maio:e altero: z quando ego queftui 
illud ab illo bomme z intellexit quod ego 
fetebam plus de pbiftca quam altus z bec 
erat una de rationibus p:opter quam tu de 
bes declinare materiam ad alteram duaruj 
parttum z maxime quando fuerit dolo: in 
difpofitione tali quod polTit augumentari t ©e egri. 
boc f principio dolosis quonia in tali difpo 
fmone debemus cauere a minutione z alus 
que attrabunt materiam z debemus enger 
denuationem materie ad aliam partium qn 
in aliqua partium fuerit memb2um nobile 
ad q6 materia cusrere poflit .tibig. quidam 
bomo paciebatur m iunctura manus deftre 
z opostet minuere m uefica uel renibus ue! 
matrice apoftemata:dico quod non debem9 
minuerem tali difpofittone ex manu: quo 
niaj noceremus membso apoftemato: fj for 
te minuamus ex pede dextro cum intellexe 
rimus quod in parte dextra e apoftema fun 
gumeum cuius periculum eft maius quam 
periculum manus dextre uerbigratia i epa 
te uel in rene dextro eft apoftema calidum 
in mncturis manus dextre eft dolos debilis 
dico quod pnmo medicandum eft rei peri 
culoiTiosi z foste accidut m atrabendo mate 
nam due operationes.uerbi gratia patitur 
mulier in mncturis manus psopter quod o 
postet minuere z cum boc careat meftruts: 
dico quod minuendum eft ex pede z non ia 
manu quoniaj m minutione pedis funt duo 
iuuamenta fcihcet declinase materiam a lo 
co infirmo z psouocatio meftruorum. Sed 
materia noftra reuertitur ad illam muliere; 
quam paus diximus dicendo quod poli mi 
nuuonem terciam tribus bosie mtermilfis 
extraxim’ de fapbena liB.f.x nocte illa dor 
nriuittnon enim dosmiuerat multis noctib9 
z non feci aliam curam mfi quod extbui die 
tam frigidam z fubnlem z ter tia die minuti 
onis fuit fana ex manu lexa. Quapropter 
debemus incipere a minutione z poli cofor 
tare membrum cum unguentis fngtdis z 
ftipticis que dicemus pofiea fed m decima 
tione non debemus ita z maxime fi corpus 
fuerit plenu; quoniam foste materia ad me 
bsum nobile conuertetur z fiat peius z for 
te unguenta z emplaftra calida addent i do 
losem neque fiet quando fuerit pofita fuper 
locum dolosofum x materia fuerit multa z 
non potuerunt medicine materiam mouere 
a loco quoniam clauduntur posi membri z 
psoibetur difTolutio z fic emplaftra z un 
guenta inducunt colorem x ponemus illa 
non iupra locum dolentem: fed retro fupsa 
locum ut mbibeant fluxum x non psoittf 
ant.uerbigratia quando lolo: fuerit f gena 
ponamus emplaftra fu per cojam: ua quod 
fmis emplaftri attingat p:icipiU3 loci dolo 
rofi z funditer in omnibus paifiombus lunc 
turarum. Si autem dolo: non crefcit p:op 
ter emplaftra fuperpofita non indigemus: 
ponere tujcta locum pacientem z debemus 
uti illis medicinis donec ceflet dolo: apo 
dematis z eius calo: z pulfatio z tunc celfa 
bimus ab eis z quoniam fi uoluerimus ma 
gis uti eis incroflabitur materia z fiet dura 
z inepta dilfolutioni. Sed fi uiderimus q£ 
ipfa pauce eft materie z decimas ad fuper 
ficiem co:po:is dimittemus nature quoni 
am per fe curabmfed fi in contrariuj fuerit 
otemus mollificatiuis z dilTolutiuis z me 
dicmts ejc bi3 compofitis quoniam tn mem 
b:o remanfu parum caliditatisiT fpilfitudo 
materie• 
f Capitulum de dieta « 
f Afficiant ergo nobis que dijrimus in 
capitulo, ©icendum eft modo de die 
ta infirmi general,ter fedmillo tempo:e: 
fcthcet m pricipio fnt cibaria eius fubtilia 
z mfpiffcntia fanguinem z infrigidantia z 
caueat a carnibus z umo z rebus dulcibus 
z acutis z putrefactiuis z declinet ad acria 
z ftiptica z bibat aquam frigidam claram 
cum ojnmelle acetofoaut cum rob de fucis 
fructuun macianomm uel malomm grana 
to:um uel coctano:um aut acumen pomici 
tn z agreftam z cotidie fumat aliquid ifto? 
z dimittat motum z p:op:ie luncture tnfir 
me z dimittat coitum z balneu$ omnmo do 
nec ceflet fluxus bumo:um z quiefcat dolo: 
z tunc utatur balneo z motu illius iunctu 
re mediocriter^-iSt fi dolo: augumentatu: 
tn tantum quod timeatur de egri defectu 
pone aliquid de medicinis fedantibus dolo 
rem z ungamus cum momficatiais z hoc 
fiat in apoftematibus calidis fine magno ti 
mo:e. jjn paifiombus autej frigidis ftoma 
cbi z matricum fit boc cum magno timo:e 
'icautella. Si autem materia fuerit co 
lerica in p:imo incipiamus cum enacuatioe 5unc. 
colere cuj medicinus laflariuis z elligemus 
conuenientio:es fecundum uirtutera co:po 
no z quantitatem calo:is i Si autem co* 
pus fuerit calidum z debile z tempus efti 
uum lallabimus cum aqua p*uno;um z ma 
na z firupo acetofo z rofarum: z fero cap:i 
no { Si autem cozpus fuerit fo:te (allabi 
mus cum mirobalams citri z aloe z fcamo 
nea z uices lallandi erunt fecundum quanti 
tutem materie. t£t ficut minutio curat infir 
mu fme alia cura ita purgatio colere z pcft 
ponamus emplaftra z unguera frigida que 
attineant bumiduati partium uel cum eis 
que non multum deficcant z utaris bis do 
nec celfet ueberoentia dolone z tunc dimu 
ternus curam aliam quia non eft necefiariuj 
ponere defuper dilfolunua materia em; illa 
non folebat pctnficari nec mduran. 
SMeta ame3 fit frigida z burotda ficut aqua 
oidei z cucurbite z cucumeris: z atriplex 
z buiufmodi: z caueant a calidis omnino z 
in diebus quietis dabimus aliqua que atti 
neant complexioni frigide ficut firupusa 
cetofus z aqua o:dei z mfeofitas pfillij z fu 
cus mali granati z fit eius dicta frigida x 
bumida z liratus eius in quo tacuerit fit fri 
gid’:x fi fuerit byems cooperiatur caput x 
totum co;pus x fugiat uigilias x cogitatio 
nes x iram: x fi fuerit necefie dare medici 
nas ledantes doiojcj dabiraus Ime timore. 
Si autem fuerit fiegmatica x bumo;es 
crudi lallabimus fi debilis fuerit cum femte 
u? ttee x aqua mellis x cum bauracb C ££t fi 
infirmus fuerit fortis x materia multa x fpif 
fa lallabimus cum colloqumttda centaurea: 
cyrugem:turbtt:x tefuculis uulpie: x erunt 
uices lallandi fecundum quantitatem mate 
ne x utemur uonutu cum oximelle x femine 
ralfam x felgie x fmapis x lalle x aqua mei 
lis aut cum medicinis forttonbus illis ficut 
nux uomica:oleum. *6t uomitus ell ualde 
bonus cum egritudo fuerit tn mneturis m 
fenonbus aut m aneba. (£t in diebus in 
quibus non utimur uomitu uel potione dabi 
mus dtacu. x diatriton pipereon uel tirta 
cam de quatuo* fpeciebus x firupum fubti 
liantem materiam x caueat minutionem fan 
guinis maxime in egritudimbus frigidis 
ut non debilhtetiir digefiio x multipluenf 
fuperflua: * ponemus fuper membzura a 
pztncipio ufque in finem emplaflra calefa 
cientia fed m pzincipio erunt deftcatuta 
xmfine mollificatiua % dellccatuia fozti 
ter x debes canere ne materia lapidetur in 
mnctunsjquontam ifta matena eft obedies 
lapideitati totum illud debemus facere cuj 
magna cautella non ficut faciunt multi me 
dico:u3 qui ponunt fortes medianas ad dif 
foluenriura unde Tubule diflbluttur? terna 
net croflum z petrificatur: fed debemus po 
nere una uice mollificatiua z pcfiea diffclu 
tiua z quando uidebimus quod apoflema 
minuitur multum relptctemus utrum duri 
ties permaneat ficut pzius z tunc non pene 
mus dilTclutiua fed potius mollificatiua. 
©leta autem infirmi fit ut comedat una die 
fic z altera non: utatur fomno abfque cibo: 
fed non debet cibari ufque ad repletionem 
mft cum fatiffaciat appetitui z famem remo 
ueat z digerantur buraozes qui remanfe 
runt in cczpoze * non debet fattari aqua: 
fed cotidie bibat aquam mellis cum fpeoe 
bus z medianis quas dicam poftea quau 
do ceflauent fluxus materie z uidemusqd 
apoflema non augumentatnr z cozpus pur 
gatum eft tunc utatur exercitio balneo calt 
do z pzouocantibus urinam. 2>i autem ma 
terta fuerit fecundum pzopoznonem bumo 
rum m cozpote z non apparet multa uicto 
na aliquo? nec m coloze nec tu tactu tunc 
fetas quod dolo* eft ex plenitudine z tunc 
incipe curam per minutionem fangumis z 
poftea per fluxura uentris cum medicinis 
que poliunt purgare diuerfos bumozes fic 
pillule cocbie. lio alieni: z buiufmodi z de 
bes ponere fupza membzum aliquam medi 
emam donec purgetur cozpue z minuere 6 
cibariis futs fcilicet facere paruum z fubtt 
lem z non indiget alto regimine pzeter it 
lud. £ Si aurem apoflema quod efl in ifi 
cturis fuerit ex fangume z colera aut eje fan 
guine z flegmate tunc debes tpfum curare 
ex compofmsruerbigratia ponamus quod 
apoflema fit in aliqua lunctura fozti tactu 
z fine extenlione z pullatione z rubedine 
multa quoniam folet efle m apoflemate fan 
guineo z ponitur doloz cum pulfatione z a 
liquando cum punctione dico quod materi £?ecgri • 
am mcdicandu3 ell ex fertnonc noflro quod 
illud apoftema cft compofitum de fangutne 
tcolerax debemus incipere a minutione 
x purgatione colere curas quas diximus: 
de melancolia autem lam diximus quod no 
accidit ex ea pallio iuncturarum x pzopter 
boc 6 ea dimittemus fermonem . 
Ge Medicinis mundificantibas fangutne 
t coieram . 
1 Sxationem in doloje iuncturaru3 e% 
fangume x colera quando tuncture fu 
erint calideix uolueris foluere folutione me 
dia accipe fuci mali granati dulcis h&.f. x 
iulep lib.S.mirobolanotum citrino:u3.5.?. 
coramifce x mitte fimul x raozentur ibi una 
die x una nocte poftea cola x bibe • j tBt 
debilius fed magis infrigidat. 'iRecipe lib. 
i.iulep x appone tmrobolanorum cirri 
no:um x dimitte fic per unam diem x unam 
nocte3 poftea cola x appone ibi.?.i. de muf 
dllagme pfillij x da patienti • ( gftiud ac 
cipe p:una ficca x pafla numero .jejex* tama 
.5.xv.coque m tribus libris aque 
donec remaneat lib:a media poftea exprie 
x cola x adde colature mirobolano?um ci 
trino?um.3.dcccm x una die x una nocte di 
mitte x iterum cola x additio.3.dece* 3ucba 
ri fumat patiens. Sirupus mirobolano 
rum citnno2um;qui ualet iuncturarum dolo 
n x febnbus acutis x terctanex purgat ci 
coieram. ‘(Recipe mirobolano:um cunno 
rura.5.centura x ablue cum aqua cahdarreu 
barbar.3.centum mitte cu aqua frigida :ita 
quod aqua fuperemmeat duobus digitis po 
ftea in eftate pone ad (olem per quatuo; di 
es deinde aquam accipe iterum x remane 
ant mirobolam x iterum mitte m aliam aq? 
x dimitte tamdiu donec amittant fapo?em 
fuum x albefeant deinde aggrega pjimam x 
fecundam aquam cum.3.centum manne a! 
be coque ad ignem x remoue fpuma3 donec 
fiat ficut tu!ep:x fi uis acue eum cum fcam 
cuilibet lib. appone .3. unam fcam x fup*a 
quamlibet Ub.appone.f .i.aque ro. x utere 
quando uolueris. dolotem iuc 
tnraru* calidum x funt fu 
cotnm.j.terciam partem $in3iberi9.5. ubi 
robolanojum citrinojum .j.i.fcafi. fertam 
quintam partem.3.1. maf 
fit feptima partem.3. fac pilf cum aqua cito 
morom uel macianomra z fume totU3 femel 
ille pillule purgant coieram rubeam z pa 
rum bumons aquofi z bene operantur in 
dolo:e calido iuncturarum • pillule op 
time in principio egritudims. decipe alo 
ee.3.decem 3j>runge mirobolanozum citrio 
ruro ana.3.qutnque confice cu fuco uue eant 
ne z fume qualibet z dua9 piilT 
Jtem pilfaf recipe fcam 
que mitte in aqua citomojum dimitte 
donec deficcentur z mute cum.3. decem 3U 
cbaf z cubebe.3.5. confice cum mlep z fac 
pilfad modum ciceris z funt optime i quo 
libet difpcfitione z majcime cum ftomaebus 
eft impeditus x non egerit x fumem quali 
bet bo:a qua uoluerie.lj «Slectm quod pur 
gat coieram x ftomaebum confonat bonis 
lapons x odo;is. iRecipe citomomm fru 
fUatim in aceto per di 
em x noctem unam poftea (irae z pifla icam 
3«decem cubebc.3.u,cardamomi.3.u. fpice 
nardi auf.i.ro.5.w.confice cu3.xl.dragmi3 
mellis x aceto cum uolueris da.5.u.uolent 
m bac caufa troctf.rof. uel uiof uel trofcifci 
retundi fcamoneaci. 
4 Capitulum de medicis que purgantfleg 
ma x crudos bumozes • 
m Cdicamen lajcatiuum mundificans 
tnteftma a fecibus x a flegmate falfo 
x ejurabit flegma a tuncturis. ‘decipe tur 
bitb.3. decem 3in3iberis.3.u.3ucbari.3.XX* 
x fac pillulas:x • 
Sirupus de turbit educit flegma de iunctu 
ris x aneba foztiter x ell aptum x optimum 
eis qui odiunt medicinas. ‘iRecipe turbit 
Iibta.t.mitte m tribus Ub2is aque frigide x 
mo:etur.iii9.diebu6 ad folera deinde cola x 
deinde fi fapozem amiferit pzoice x aquam 
ferua. Sm autem appone aliam aquam x 
iterum appone ad folem donec amittat fapo Junc. 
rej pofiea aggrega illas duas aquas z mit 
te libram unam ji>\.z coque donec fiat ftcut 
tulep educit multotiens bumorem flegmati 
cu z fi nolueris citius facere coque ad igne 
quonta efl debilior a principio Ied pohea 
non efr ita clarus. 2lltud lajcatiuum ad 
doFiuncturarum ct flegmate: purgat fortif 
z educit fepe. IRecipe jii unge.3.i.x*5. efu 
le.3tui.turbitb«3.i.x.5.3'i5ibens leptia3 par 
tem 3utban quantum omnes alie fpecies • 
Ifcilfque flegraa luncturarum purgant. Tfc. 
bdellij .3* 
tuj.forma pilFz funt mirabiles tn atraben 
do flegma crudum ab anebis.4 iQ&edica 
men quod.Tfc.larcocolle ru.3.iij. 3irunge ni 
tri ana auf .u.diftempera ut.f .i. olei nucu? 
z.} a.decoctioms aneti z bibat pa. purgat 
fme nocumento doFaufert anebe omnino . 
iQ&edicine ad dolorem anebe generaliter 
funt ille colloquintide centauree minor fuc9 
cucumeris afimni 3irunge efule piretri fe 
rapim oppoponacis amomaci ejz illis copo 
nutur medicine ad dolore3 anebe eje flegma 
te. i. i&&edicme ad dolorem anebe z do 
lorem iuncturarum et flegmate. IRecipe 
corticis colloquintide.3. quique pallas Ime 
armillis manu plenam coque m tribus hb 
aque donec remaneat tertia pars ducit .je« 
uiabus magis flegma crudum % bumtdu. 
fortiores ualoe purgant flegma e% iuc 
tuus x aneba. Recipe 3irunge.3.S.efule.ui 
partes.3.cucur .11. partes .3. colloquintide 
quartam partem.3.euforbtMiii. pattc5.3«fu 
matur uice una funt enim fortes z loco i(la 
rum utimur pilluiis fetidis z piiluhs 3irun 
ge z alus piiluhs que feripte funt tn aliis li 
bns ♦ ;(X que facit bomines fur 
gere de iccto qua utimur tn podagra z doF 
anebe ef flegmate z efl mirabilis. ‘iRecipe 
corticis radicis apii feniculi ana .3. decem 
colloquintide centauree mi.ameos anili $i 
runge efule ana .3.quinque coquantur uuj, 
tib.aque remaneat *i. z fumat cotidie .f.i* 
et luuat • IfMlIule fortes que purgant 
flegma z remouet illud de aneba z lucturis 
IRecipe turbitb.3. decem colloqmnttS.3. y. 
'i.S.fuct cucumeris afinim.3.iii).centauree • 
Mu.euforbi) aur.i.efule .5. quinque farco. 
farapim ana.3.ii.armon oppoponacis ana. 
ja.x.S.carui finapis naflurtu ana.3a11.con 
fice cum fuco feniculi uel pottojom deti foz 
ti. 5.111. multotiens ducit z debes eo uti cuj 
cojpus eft plenu5 crudis bumoiib’ flegma. 
Jn tali cafu potes uti pcralogondion uel ye 
rarutfim fed utilius eft ut utaris yeraruf • 
Capitulum de medicinis purganub’ 
dolo:em. 
q hiando fctuerts quod iunctura:u do 
lo2p;ouemte)c melancolia uter bis 
medicinis. iRecipe epitbtmt noui.3.quique 
mellis purgat mu! 
j.i.puluerija z bibe cum tulep. BUud mi 
mitte 
in lib;a una aque frigide z niozcmur ibi tri 
bus diebus poAea ejcpzitne z bibe CUIU.3.JC 
3ucbari purgant etiam melancoliam. 
22?ecoaio epubimi pungat foatter mfiara < 
“iRecipe mirobolanojum indoomi .j.jqc. po 
Upodij Aicados ana .j.c.fene.j.vu. coque 
tamdiu m tribus lib?is aque donec una re 
maneat poAea demd re 
moue ab igne z dimitte fic per unam nocte 
pcfiea z coia poAea accipe .3.1. aga 
nci.3.u).lalis id1.3au1.elft nigri aggregent 
fumii CU3 ojamelle z fume in Iero z decoctio 
nem luperius dictam in mane, 
gantes melancoliam ey. 
i.polipodu.3.i.agarici.3.i.a.S.temam z du 
as tertias elft nigrt.3. quartam aggregent 
z fac pillulas que uice una fumant. (j <6t 
caue m purgando melancoliam qa A debes 
(emel purgare ied tepe iftun. non 
ducentur m multa quantitate m una purga 
ttone. nota quod purgationej bu. 
melancolia femp debet pzecedere balneum 
z digeftiuum. 
Capitulum de bis que purgant flegma z 
coieram funul. 
d ©lo jes pzo maiori parte 
funt cy flegmate adtmjto co.quonia 
dieta plunmojum bominum eA crotTa pp <§ 
bumoaes crolTi augumentantur qui ad tunc 
tui as difcurrere non poifunt tuli fubtilictar Elegii. 
ab aliquo calo:e x exercicijs uelufu rerum 
calidarum cum ipfi de natura fua ftnt copae 
ti x inepti ad flexum x p:opterea uidemus 
in illis qui patui nf doio:em ex bumo:ibus 
cudis ipfa quietis inter duas actiones elfe 
b:ewo:a cum uigillant uf labo:ant uelieb’ 
utantur calidis. |n aliis uero fit contrariu 
p:opterboc in non preferuantur ab actio 
rie: quoniam quando multiplicantur ifti bu 
mo:es claudunt meatus:? quoniam deftruc 
ti funt aut co:rumpumur z putrefiunt unde 
acquirunt acum quo fubtiliantur z babiles 
fiunt ad fluxum z p:opter boc medicle que 
attrabut flegma z coieram fif melio:es funt 
quam que coieram tm ufflegma attrabunt x 
medicine que iftud operantur p:mcipaliter 
funt omnes fpecies titunali x fcamoea x tur 
bub x colloqumttda x aloe CU3 turbit attra 
btt bumiditates cum cole:a. JCrocilci qui 
purgant coieram x flegma confo:tant fubfta 
tiamx ducunt fine labo:e.*&.fcamonee.3.i 
x. duas tertias.3.turbit.3.i.5.roxaru3.3. 
i.S fptee nard1.31.uS. confice cum fuco cocta 
norum uel maciano2U3 z faciat .x* trocifcos 
x bibat unum trocifcum cu dimidio x fo:te 
duos, decoctio purgas flegma x C0H13 me 
dfocriter.Tfc.mirobol«no:ura citrmo? .3.X. 
ufq3 ad.x«r*turbit.3.y.ufq3 ad.xXoque i tri 
bus UbOiS aque donec remaneant due icte 
hb:ex appone 3ucbari albi.*.x« colla xbi 
be. 'lfrillule purgantes flegma x cofa$ ‘0: 
titer.*Bt.fca.3.i.coUoqmntide.3.ii. aloes.3. 
in.fud abfmtbi) draganti mafttcis 
bibat.$.i.S.funt.n.eilecte x optime. 
Capitulnm de medianis que faciunt cef 
fare dolojes luncturarum. 
n I0ta q5 3urungem babet magna utr 
tutem in oibus dolo:ibus 
fed deftruit appetitum x deficat mneturas 
cum m magna quantitate fumitur x ppea fi 
fuerit neceife de eo accipere m magna qua 
titate accipiat poftea medicinas confo:tan 
tes ftomaebum. f&uapp admifeearous femp 
amfi 3Ui3iberis mafticis x mollificamus iuc 
turas cum aqua calida: x pinguedinibus x 
oleis. £53 nota quod iftis non debemus uti 
rufi cum magnus x uebemens fuerit dolo: 
uel timuerimus de defectu egri q: ifte medi 
cine infpifiant fangwncm x pjoifcem defert 
fum bumo:um ad mneturas. t&uepp no de 
bemus eis uti mfi cum dolo: fuerit fo:tia x 
co:pus uacuu x tunc debemus uti ad mo:c< 
ficandum parum z p:obibendum curfum. 
&go enim feribam eas quas expertus fu? fe 
pe. £H5>edicamen ad potandum cum dolo: 
fuerit fo:tis: jurungem z jucbarum bibat 
cum aqua frigida. 2lluid bibat femen:? 
fucus co:iandn cum.j.iu.juc. 01 lud po 
ne glandes die z nocte m aceto poftea deft 
ca z molle z da.j.itj. flhud lentes &cos 
ticatae femen co:iandri glandes jurungetn 
ana molle z bibe.3.ilf. Cibi eo:u ftnt agre 
fla dentes i aceto z poma citrina acria z ge 
nerahter ola infpiflTantia fanguinem. & fi 
uebementia dolo:is duxerit nos ad dandu$ 
res mo:tilficatiuas faciemus boc medicam 
lufquiamt albi.;.?» 
aggrega cum fuco lactuce z fac ptllulas fic 
cicer fed fi dolo: fuerit in pedtb9 pone fap 
pofitorium de opio z datij do:miet boc efl 
faciendu cu dolo: fuerit eje caufa cahda. Si 
autem fuent e* frigida utaris iftis alijs: 311 
rungcj.j.jc fcwc.j.jc.aflk ri 3mjiberis cimmi 
piperis longi fpatane ana.3.jcu. Confice 
cum meile z fumat ex eo pondus «tureorum* 
ii.cum tepida. Bliud.Tfc. 3urungem.3.x* 
mirre: cimmi feminis agmcafhana.3.v.o 
pu.3.ii.confice 015 meile x fumat.3.1111. «£t 
fi materia fuerit compofita cum pauca cofa 
dyafac ell optimum ad buc fi fit nouum. 
Cibus eo:um debet elfe ftcut carnes cocte 
«poftea affate panis coctus cum feminibus 
calidis x fitim fnbftmeant inquantum pote 
runt. ©hud ad cefTandum dolo:emps 
dagre frigide. iRectpe 3»rungem olibani a 
na.5.xx.cimim.5. decem fume ex eo.3.111*'* 
confidera quod aliquado fit fo:tis dolo: ex 
diftenfione raemb:o:um p:opter bumo:es 
quod ell cognofcere ex memb:i difpofitione 
z tunc debes inungere ex oleo camomiUino 
t facere emplallra ex fe.bifmaiue z malueX 
dyaltea z pone fuper mneturas medicinas 
conftrmgenres • 
Capitulum de differiis in uffa anebe # 
p 10 ft purgatione3 maio: cura funt c!i 
ftena fo:tia que attribue matenuw Junc. 
tali attractione quod uulnerant intefttna 
et exire facium fcmgumem et tunc cef 
fct dolo; eadem die quod ego uidi m 
plus quam mille bominibus z nunquam 
uidi bominem qui uteretur iftis medicinis 
qum ex toto fanaretur z alleuiaret mfi lit 
ita fonis quod indigeat adufhonerz ego 6 
iliis clifteris aliquas maneries pulcras et 
ej pertas dicam. «CliRcre fone ualde at 
trabens flegma crudam x aufert egritudi 
nem • TfRecipe conicis radicum capparis 
conicis colloqumtide centauree minoris 
cucumeris afmini conicis agaricitana.j,?. 
coque tn tribus libris aqne donec remane 
ant due colla z appone mei z oleum et fac 
cliftere et fublhneat quanto magis poterit 
ct antequam fiat illud cliftere pwcedat cli 
(Iere factum de berba que dicitur arelgas 
uel cum falle z aqua z meile ad mondiftcan 
dum mteftina ex fecibus deinde fequatur 
cliftere pndictum. Bhud. iRecipe elle 
bon nigri:exule:colloquintide: nafturtu ce 
tauree camedreos ana manipulum unum: 
coque m tribus.Ib.uini z mute.olei ue 
tufti z fac cliftere. Jftud autem eft minus 
fone et calidum z non debes eo un nifi m 
cotponbus ftegmaticis z pinguibus. tHIi 
tsuerofufficietaqua antelgas et nitri et 
aqua falis • Sliud accipe nafturtium 
anixum mitte in aqua die z nocte z fac cli 
ftere cum fuerit calefacta eft enim optimuj. 
Sliud accipe tres.lb.aque z mitte.lb. 
i. nitri z coboperiae z mitte ad folem dua 
bus feptimaius et cum opus fuerit fiat 
cliftere • ©liud • URecipe conicum 
colloqumtide coque in aqua calida z mitte 
parum nitri z olei z fac cliftere. 
£>e emplaftris z unguetis diflbluentib’ 
x dolozem fedantibus. 
i ©m diximus quod unguenta que pro 
ibent fluxum non debes apponere fa 
per iuncturas mfi cura cotpus fuerit mun 
dum poft purgationem tunc debes ponere 
talem medianam fuper iuncturas ad con 
fortandum membrum et claudendam po 
ros ut non recipiat multa fuperftua et lam 
diximus conditiones iduis curetfedmodo 
uolo dicere curas particulares * tln 
guentum proibens materiam z fedans do 
lorem et ualet apodematibus fangumeis z 
infrigidat ea z confortat membrum • TRe 
cipe fpodu: campbore;memube.acatbie * 
ana.3.i.opii quartam.5 .confice cum aqua 
folatri uel lactuce uel portulace z ponende 
funt fuper 4 Sliud . liRedpe menutbe: 
fandalorum rubeorum z ro .conicis papa 
uens nigri ana.j.jc.opu .3.1. fiant trocifci 
et cum noluens diflbiue uinuni cum aqua 
rofata uel campbora.f; ©!tud unguentu3 
mirabile quod confortat membrum z fedat 
dolore3fi0ccipe ofla combuda ficca ablue 
prius m aqua poflea 
iui.amidi.3.iLcerufe.3.i!.aggregenturcura 
aqua z campbora. (£ ©liud quod confor 
tat magis et proibet fluxum z infrigidat x 
debes eo uti cum materia fuerit raultan cu 
timueris ne ap9a augumentetur. TRccipc 
fandalis rubei boliarmeni tmemitbe cortic 
mali granati opii ferugims: ana.3.11. con 
fice cum fuco mirtbe ed enim unguentum 
forte ad reprimendum bumorem. Bli 
ud ad idem. TRecipe acatbietgaHe :uiri5 
memitbe trium fattdalorum robarum ana 
confice cum aqua mirte z unge. d Sliud 
infrigidans cum apoflema fuertt in augum 
to z eft de materia furiofa in qualitate et 
non in quantitate. “iRecipe amidi campbo 
re ana molle z confice cum aqua roji.z fu 
per pone, ©liudquod facit fedare dolo 
rem ftati3 z eft ©cctpe micas pa 
nis albi z mitte in lacte uaccmo z dimitte 
donec fiat ipfum unguentum et pone dea 
mam partem opii z molle 013 lacte z fuper 
pone et cum calefactum fuerit remoue et 
appone aliud . filiud. TRectpe ceru 
fam et oleum rofatum fed minus ftt de cera 
quolibet et appone.3.u.cere et. 3. ii, opti 
molle z totum pone defuper et coperi cum 
foliis lactucarum. ualde 
forte et debet eo uti cum fuerit magna ne 
celTitas. 'iRecipe opii corticum radicum 
mandragore ana.3.v.molle et confice cum £3e egri. 
aqua ponulace Tccruce uel iufquiami et tn 
fo?ma grana z ferua fed dclo: quado adeo 
forne fuerit quod iTtie medicinis non leda 
intur.unge d.u cum aceto fom calido. 
£>e medicinis quibus debes uti cu$ apo 
Hem a fuent m (latu z caioz fuerit lo;ns 
aliquantulum • 
c T3m apoHcma fuerit in (latu z ca 
I02 fuerit aliquantulum foetis. lRe 
cipe fandalomni rubeorum croci ana confi 
cecumfucocoziandu uiridis • BLud 
accipe memitbe aloe ana confice cum luco 
(and . et apii • &iiud bolumazmenum 
aloem crocum rojc.meiuam confice cu aqua 
ccriandri • 
Capitulum de medicinis quibus debes 
uti m decimatione apofiemaus • 
b <£c funt medicine quibus utens in 
decimatione apoAematis fur.far.bi 
fmalua: fio:es camomille conficiantur cu$ 
aqua furfuris et ponantur fuper cartam de 
panno. Sliud farina tritici z femen imi 
conficiantur cum aqua furfuris • j&Uud 
farme fenugreci aneti fuci lemmis lini con 
fice cum fuco caulium • 2Uiud aceti par 
tem unam olei aneti lejctam partem fac ce 
rotum et appone camomillam 
fed li uoluens facere magis fozte appone 
ajcungiam galline uel anatis. «aliud dia 
quilon cum oleo camomille eft ualde bo 
num. Shud fto:ax liquida laudarmm 
maftix femen caulium aggregentur cum fe 
cibus olei prini et cum uoluens uti bis me 
dicims p:imo abluas memb:um cum aqua 
calida tamdiu donec rubeat et fic pone me 
di cuius et permitte decem bons poftea re 
moue et uerum appone et fic tamdiu faci 
as donec apoftemata loluantur z fic reman 
ferit aliquid de apoitemate integrum medi 
cabam fient dicetur m fequentibus • 
iam dicimus fuperius quod emplaftra que 
difioluuot non funt necetfaria mfi m dolone 
iimcturarum cjc farguine et mefancolia: di 
co qucd funt neceflana m apoftematibus 
quorum materia edlanguis crofliis mclan 
colicus ucl ftegmaticus:!'ed apodema quod 
efi c% coiera pura iftis omnino non mdiget 
et non debes nurati fi mora fit m diflbluen 
do quod remanfit ex apodematibus in lun 
cturis ex calida caufa quoniam materia co 
lerica eli m corpibus duris atque connecto 
tn iuncturarum ligamentis quapropter 
difficilior eft ad diiTolucndum quamfi fue 
rit m carne tamen fi idud apodema curatuj 
fuetit fecundum quod debuerit et non fue 
rtt error m medico nec infirmo nec aliqua 
materia fu per aliam fluxerit dtlfoluetur iit 
quadraginta diebus et plures medici putat 
quod contineatur m mncturis deinde m li 
gamentis fed etiam in cordis quod faliuro 
ed quoniam (i materia edet m cordis acci 
deret fpafmus propter continuitatem nerui 
uicmantis mufculo m cutus corda ed mate 
narquodergo materia dtfcumt ad ligamen 
ta x non ad cordas cum ligamenta lmt da 
riora iam declaratum ed tn libro nofrro qui 
continens appellatui :ied illud ignorare no 
impedit curationem. Jn principio pod 
purgationem debemus confortare membi o 
ut non recipiat multa fupeidua.fed qr cofor 
tai e ed cum medicinis frigidis no uebem9 
infrigidare omnmo:fed a tu ca 
lefaciernus x illud tale ed faciendum cu ca 
lor fuerit m augumento.Sed fi afn uigore 
tur dolor utemur medicinis feriarmbus do 
lorem mixtis cjc illis medicinis que altei it 
completionem x mortificant x cum ceflaae 
rit dolor x fuerit decimatio utemur difioiuti 
uis x fi materia luerit crofla x dura utemur 
medicinis fortibue:fed li fuerit molfx fubti 
lis utemur debilioribus . Unguentum 
quo debes uti m principio dolorum tunctu 
rarum in frigida caufa acatia:aloe:rnirra: 
aggr egentur cu aqua mu te.lRuces ciprefli 
lumperu mtrra aggregent cu aqua galla? 
cocta?.BUud fpica nardngalla cofice x ap 
pone unguenta alterantia pplejuonem x fe 
dantia dolorem; fioracem liquidam mifce 
cum oleo laurino. Bhud /&. cadorep: 
cofli inure ana aggregetur cu oleo antiquo 
et oleo pris et cuilibet cum necelTe ed ap 
pone .5.11. euforbii: idud magnum facif Junc. 
afcendere calo:em in loco flattm . Bli 
ud quod calefacit membrum. 'iRecipe pi 
peris :cafto:ei eufo:bu ana aureum unum, 
pire.aurei duo molle z appone .j.i.olei co 
Ihni z unge locum fomter • inguen 
tum ad momficandum. IRecipe opii: ca 
ftotei: ana croci media pars aggrega cum 
aqua z pone et fi dolo: uigo:auerit cum me 
dictnis et non celfauerit ungatur cum ace 
to fozti in quo fit decoctum o?iganum men 
taftrum z alie berbe calide . iQkedicina 
dilToluens apoftema molle: fcilicet undimi 
am. (Bccipe cinerem mtum cinerem quer 
ci z mite m aquam cole z mifce tantumdem 
aceti z inunge panum z appone . Bli 
ud falgema mole z confice cum oleo z fri 
ca locum • SUiud muram z aloem fimul 
commifce ana z fuperpone • Bliud cre 
tam alumen confice cum aceto z unge mem 
b:um cum oleo et fuperpone pluries. 
aiiud litargiri puluerijati.-f.i.olet . i * 
coque donec fiat fpilTum poftea mite radi 
ces caulium et mille donec mco:po;entur, 
25e duratioe duri apoflematis z lapidac 
que fit m lunctuns. 
c £Jm apofiema incipit indurefcere » 
taris medicinis mollificatiuis fecun 
dum duritiem apoftematis et tamdiu do 
nec utderis remoliri z rarefieri z in latitu 
dinem augumentari tunc reuertaris ad dtf 
folutuia et utere eis fecundum quantitatem 
et duritiem z non cedes quandoque mollifi 
care quandoque dilfoluere donec totum dif 
foluatur et ex eis que mollificam eft 36al # 
et cibi fubtiles z molles z purgatio melen 
cohe p:op:ie • t$t caue ab bis que tnfpif 
fam fangume? z uniuerfaltter ab omnibus 
cibis uifcofis z ficis ficut o:deo et lentibus 
et adburentibus fanguinem ficut aliis fal 
fis z fimilibus et ab omnibus infpiflanti 
bus fanguinem ficut umum nouum z panis 
ojimus oua dura z fufficiant eis omnes 
aues parue et eduli z arietes et oua molia 
commifta cum fale et cum umo z panis fer 
mentatus cum multo fale z uintmi fubtde 
ct non cdfct uti iftis donec dtfloluatnr apo 
ftema:xfi lapideum eftex eo aliquid medi 
cabimur cum iftis medicinis ♦ inguen 
tum mollificans ablue roemb:um 013 aqua 
calida donec inflet poftea unge cum cera 
et fic permitte fex uel feptem b02is etxotti 
die fimiliter fac donec appareat mollifica 
tio uel radices maluauifci radicis cucume 
ris afinini coque m oleo z fac unguentum. 
iHliud fo;te mollificans pinguedo galli' 
ne et anatis uel anferis medulle cruris ut' 
tuli ceram z oleum mifce z fac unguentum 
et pone defuper nocte z die poftea ablue z 
iterum appone • Sliud magis fone 
bdellium fto?ax liquida armoniacum mifce 
cum oleo ynno z fuperpone. Biiud ex 
pertum quod non fallit fecis olei yrini et 
fecis olei fe.lmi mufcillago fenugreci pin 
guedo anatis z fuperpone. Sliud mo! 
Iificatiuum cere.j.v.olei irini.f.i. medule 
cruns uitelli armoniaci z ftorae ltqde:bdef 
In galbam.3.v.liquefiat cera cu pauco oleo 
inno z alie medicine addan 
tur z conficiantur • £be medicinis refo 
lutiuis fimphcibus: fanna fenugreci cum 
' aqua mellis :z calx cum pinguedine anti 
qua ftercus capnnum cum oximdle cinis 
caulium cum armomaco armoniacum cum 
oleo antiquo uel cum aceto • 
compotitum: radix ireos artftofcelleborus 
piper: conficiantur cum oleo • glhud 
farina lupinorum fenugreci ftercus colum 
binum confice cum oximelle et fuperpone. 
iSmplaftrum fo:te :ariftof: piretri: radicis 
capparis lupinotum ireos ftercus columbi 
num calx et de ficubus nigris quantum de 
omnibus conficiantur cum oleo antiquo r 
diaquilon fo:tc ad diifoluendum litargiri 
olei antiqui ana decoquantur donec mfpif 
fetur deinde pone uifcofitatem fmapis qua 
tum efi oleum et raoueatur donec coagule 
tur efl enim ualde forte • aliud litar 
girum coque z appone uifcofitatem fenu 
greci poftea miffe cum oleo calcem et ni 
trum piretrum anftologiam fulfur ana de 
, omnibus fit tantum quantum de uifcofita 
te. £inplaftrum mollificans et «iiftol i&eegri. 
nem z eft mirabile crmoniatt bdellii dora 
cm liquide ana.j.jc.olei irini quantum luffi 
cit ad modificandum gume conficiantur cu 
ficubus nigris. 
fe cura propria lapidettatis* 
c ®ra propria ad laptdeitarem ablue 
cum aqua m qua decocta fint radi 
ces maluauifci anctum «camormlla donec 
rubeat quod ed in circuitu laptdeitatis quo 
niam quando fortis ed locus lapideus non 
rubet:demde ponantur pinguedines z me 
dulle die z nocte: podea accipe lapidem 
msrcaftte z pone m ignem donec rubeat 
podea rore cum aceto forti z pone mem 
brum defuper z det fuper uaporem una bo 
ra podea laua cum aceto forti calido z fiat 
comunis ida cura per aliquot dies podea 
molle armoniacura cum aceto forti z pone 
defuper per aliquot dies z podea reuei te 
re ad mollificatiua donec refodiatur. 
*£mpladrum proprium ad retoluendum ta 
pidem. ©rmomacum oppoponacum bdel 
lium: galbanum: nitrum : linapis: pite 
trum fulfunana lirargirum quantum de om 
tubus. Coque litargirum cum oleo donec 
fiat ipiffura: deinde pfice cum alus medici 
ms:fed mollifica roembrunripodea pone 
medicinam tdam defuper ♦ j&qcit .©.acci 
pe cafeum«anuquum longi temporis z na 
durtium z puluerija fimul podea accipe pe 
des porci antiqui falfi z coxit z cfl illa aqua 
accepit nadurtium z mifcuit cafeum z fecit 
empladrum fuper iuncturas lapideas z rii 
pebatur cutis z exibat uenenefitas omnis 
z fic paciens tonabatur a expertus fum il 
ludfepe » 
22>e medicinis que adbumnt t eis no de 
ternus uti mfi m fine egmudims. 
q idis medicinis utantur me 
dici m pluribus egritudinibus ion 
cturarwn pofl purgationem ad attrabendu 
illud quod e(l in profundo (uncturarum ed 
fuperficiem corporis propter uebcmenti 
em aduftionis idarum medicinarum attra 
bitur materia ad fuperficiem nimie forte 
et ampullatur locue z in illis ampulie ag 
gregatur totum uenenuj unde fortius attra 
bitur materia quia quanto magie debilita 
tur ipfa pare tanto magie declinat ad ip 
fam materia z ifie medicine funt ualde for 
tee et eie non debeo uti mfi poli plenam 
purgationem. iSmplaflrum attrabens 
materiam ex profundo mneturarum et an 
cbe comburene. IRafturtium piretru3 cap 
pane ana conficiantur cum aqua cmerie 
ligni ficue z pone ligaturam donec com 
burat: podea folue z it mgrefdt locue fua 
uiter pone donec ampulaueritx apperian 
tur ampulie z tunclaua locum cum aqua 
calida ut celTet dolor et unge cum butiro 
ut non confolidentur uulnera tan quanto 
dutcius fuerit aperta tanto melum ent . 
(Hliud forte fecee utra adbufti cataputie 
cantarides nnduitium: ana conficiantur 
cum fuco fquille. Bliud ftmplex : un 
ge locum cum meile onacardmo donec am 
pulletur: uel anacardi fic fit pone m for 
ti aceto anacardoe ad ignem et permit 
te diu bulire et mei quod continetur in 
cnacardis exibit et inuemetur m aceto et 
uiui conferueur. 
/f' Capitulum de dolore anebe et ar 
tetice . 
c &ra ad dolorem anebe z artetfce 
quam compofuit ©alienus et eam 
Imidauit ualde et dixit quod non ed necef 
farta alta medicina et (emel appofita curat 
ita efficaciter quod dad bal. dellatus fue 
nt paciens m mula uel m lecto fine altcti 
lus adiutorio ad propria reuertetur. 1 Bc 
cipe fumiterre uiridem in eftate z con 
quafla bene cum fepo et pone fuper do 
lorem anebe uel iuncturarum et dimitte 
duabus borie ligatum et cum fudauent ?une* 
patiens in balneo emittet aquam et diflol 
ue emploftrum q: tunc neceflaria efl: alia 
cura z ft remanfertt aliquid cum dolo;e fac 
eandem curam per.jc.dies. 
(T ©e cura uniuerfali ad dolozem an 
cbe • 
f Jgna autem materie elidentis in 
ilia tunctura no funt diuerfa a figms 
aliarum iuncturarum fed m modo cognofce 
di et cura eft aliqua diuerfitas z p:opter 
boc locutus fum de ea feparatim* Suco er 
go quod ifta iuctura cfl profunda cooperta 
inulta carne JVlnde medicus non poteil 
bene cognofcfere nec ejc calo:e nec ejc colo 
re loci fi autem apparuerit m eo aliquod li 
gnum multum fignificatur quod materia efl 
ualde babundans{JjSerbi gratia quod fi 
calo: uel frigus apparuerit m tactu figmfi 
catur quod maio: ell m duplo quam appa 
ret p:opter p:ofunditatem illius mncture 
fed p:o maio:i parte non mamfeftatur nec 
in colo:e uel calo:e nec m tactu illud quod 
difcu:nt ad illam mncturam fcilicet bumo* 
fiegmatici z quandoque clauduntur ibi et 
tandem refoluumur (£€toap:opter multo 
tiens relabantur ligamenta illius lunctu 
re p:opter bumiditatem m tantum quod fi 
mouei refillit afcia z boc efl maius malum 
quod poteil accidere in bac egtitudine. 
SUpideitas uero non contingit /iunquam 
quia nec ego uidi nec aliquem magt(lro:u? 
uidifle audiui. (L Cura bmus egritudmis 
bec efl fi uidimus quod fanguis babundet 
Ui co:po:e minuamus de bafilica de manu 
oppofita ancbe infirme z errabamus fan 
gumemfepefi fanguts non babundauerit 
fed infirmus babet ejc uirtute z calo:e natu 
ralt quod non infrigidatur per minutionem 
eius cozpus minuemus etiam quoniam ma 
neries illius cure efl: perfecta z ualde bo 
na poflea dabimus uomuum uel fluxum ue 
tns .puocabim9 uel chfteria fo:tia faciem9 
z poilea emplallra fomaj; pollea que ad 
burunt fifuent neceflefi fi apparuerint fi 
gna flegmatis in co:po:e egri tunc caue 
minutionem z utere uomitu deinde flu*u 
poftea ab aliis fecundum osdmem z non 
pone fuper anebam emplaftrum nec ungue 
tum • 0nte euacuattones cosporis po 
nemus medicinas babentes calosem tem 
peratum que polfunt fedare dolonem % non 
attrahere materiam ut camomillaT femen 
lim z ungemus cu; oleo de alcana uel oleo 
ancti • C (Quoniam unguenta z empla 
Ora quando cospus fuerit plenum multis 
bumosibus attrahunt bumoses ad lunctu 
ras z nocent multum quoniam magis attra 
bunt quam difloluunt:? bec eft caufa quare 
non debemus aliquod emplaftrum frigidu; 
in paftione fciatica quarauis fit frigida 
caufa frigidis non indige 
mus m paftione buiue iuncture quamuis 
comburatur e* calose quoniam tfta mediet 
na eft tam fostts quod poftit expellere ma 
tertam a loco fuo fed inducit maius malum 
quia claudit posos z retinetur materia et 
facit accidere maiosem dolonem z follicitit 
do non debet efte mfi circa attractionem 
eius quod eft in psofundo illius iuncture 
ad fuperficiem cosposts (PiQuapsopter 
utimur emplaftns comburentibus uel cum 
igne ipfo fi necefte fuerit fed poftea CU5 cos 
pus fuerit euacuatum per uomitum uremus 
medicinis labaturis que attrabunt fiegma 
z fuperftuitates mufcillagmofas ut cucume 
re flftinino:colloqumtida:centaurea z buiuf 
modi:? equa aloes mirabit*e ad boc quoni 
m non frequenter accipitur donec fit dif 
fmteriaifed tamen ante quam fiat curatur 
egritudoet fis memosut utaris medicina 
antequam fiat curatur egruudo: 
et fis memos ut non utaris medicina Iajca 
tiua ante uomitum in bac egritudwe omni 
no quoniam multetiens eft dolos per attrac 
tionem materie inferius C debes 
psimo psouocare uomitum poft repletione; 
a cibis dimfiuis quibus pseparantur bu.ad 
uomitum z quando infirmus ufus fuerit ad 
uomitu fepe.n.psouoca uomitu; in mane cu 
medicinis leuibus z debes interponere ali 
quos dies iter utraq; euacuatione ut qefcat 
cozp9 z ppares 1II6 ad euacuatione z maje. 
i fme egritudis qm tuc debes ponef fpaciu i 
ter duas euones logi9 qm tuc uirt9 eft debi Sbc egri. 
Iis eft z fi uirtus fuerit debiliom adbuc ma 
gi9 longum fpacium ponemus z dabimus 
cibaria multi nutrimenti pauce fuperfluita 
tie ficut panis calidus tene fermentatus 
et bene coctus et uuelli ouo:um et carnes 
tninoau aiuu z umum claruj teperatu i quali 
ratibus quoniam ida egritudo eft crcnica 
z tn diebus quietis da medictnas quas m 
curamafe flegmatice dijtimus z eliges ejc 
eis fomo:es uel debiliomes fecundum fo* 
titudmemuel debilitatem metet te et caue 
a cibis multa fupeiflua generantibus et 
ab ebtietate. I *£t fuflweat famem quan 
tum poterit z cibum fumat in tali quanttta 
te m qua mato? fiat ttftauratio quam fac 
ta fuerit deperriitio. d caueat ab am 
bulanone z balneo z equitatione z reten 
ticne urine z ftercojis ne deciment fuper 
duitates ad anebas z inter duas euacua 
tiones utatur uomttu . i£t quando in 
tellexerimua quod fufficienter fuerimus 
uft medicinis iapatiuis faciemus chftcna 
fangumem educentia z apponemus empla 
ftra comburentia z ponemus m balneo ca 
Iido z ponemus uentofas mter anebas cuj 
igne. 
(1 Capitulum de curatione fciaticepaf 
donis. 
i ifRftrmitas enim bec eft do?ot fottfs 
in longitudine pedis imulis comde 
extenfe z fone non peruemt ad pedem 
fed tei minatur apud mneturam anebe aut 
in medio inneture cruris aut apnd genu z 
fit ex repletione uene ad utrumque pe 
dem uementisex parte mferioti duarum 
partium uene uententis a gibbo epatts et 
fomte erit repletio eius eje puro fangume fi 
cut alterius fanguinis qui eft in compote et 
fit fomte eje fanguine croffo z nigro z fomte 
erit ex bumomibus defeendemibus ad mfe 
noma compotis. primus autej modus acci 
dit in compotibus multi fanguinis quando 
utuntur ambulatione z equitatione z carni 
bus z uino z rebus aliis dulcibus z fentit 
infirmus caltmera mtenfiuum cum extendo 
ne caloris x fortem fentit caf. in loco per 
quem extenditur illa uena» maiorem apud 
tactum x boc eft: quia multum repletur ifta 
ueua quare Ips conculcantur z fit putrefac 
tio. (Q i£t cura ilbus paflionis efl minue 
re fangumem ex uena ancbe ubtcuqj appa 
ruerit ex parte ftmftra fi autem non appo 
ruerit minue aliquem de ramis qui funt Ut 
dorfo pedum z in medietate ejtrinfeca fci 
licet in parte auriculans z media digito 
rum pedum quoniam rami qui funt m ifta 
parte romificantur et uena illa. illi autem 
qui funt m parte intrtnfeca ramificantur 
ex uena que dicttur fapbena :et ifle due ue 
ne.fcilicet fapbena et ancbe uena quamuis 
ambe diuidantur ex eadem uena apud ge 
nu tamen melius eft minuere ex uena ati 
cbeaut ex eius ramis quam ex fapbena. 
melius quam ex uena que in genu 
eft ex qua uena ifta et fapbena diuiduntur 
z ppter boc medtci utuntur minutione ifti 
us uene per experientiam nos autem iam 
confiderauimus z experti fumus multoti 
ens et muemmus tpfum effe ficut diximus 
et laborautmus multum ad muemendum 
rationem in tpfo z credimus quod iam in 
uenta eft fed non efl locus eam dicendi: ct 
debemus ex ifta uena minuere poli minii 
tionem de bafilica ex manu pedi oppofita 
z maxime quando coipus plenum fuerit: 
poftea fubtiliamus dietam et proibemus 
motum et equitationem et ifle modus non 
indiget alia cura. £ Secundus modus 
eft: ut minuas m principto de eadem ue 
na poftea damus medicinas laxatiuas que 
annabunt mftoj ficut eft epitb.polip.miro 
fcolafliindi agqi icu z buiufmodi abftineant 
a cibis generantibus melencoliam ficut eft 
panis ogi£non bgne fermentatus x fabe 
z letes x panis ordeaceus x carnes uacci 
ne x falite x falfa x uinum fpiftum x caules 
et buiufmodi et ciba eum cum bis que ge 
nerant fangumem fubulem ficut pulli edi 
x uinum album et utatur balneo ut minus 
generetur de fpilTo fanguine. IJXercius 
autem mod9 raro conuemt er eius figna 
funt ifta ficut momficationem x frigus in 
pedibus x alleutatur fame et motu et fiti 
etfudoreetgrauatur cibo multo et potu Junc. 
cioe multa aque frigide z utno limpbato z 
incipiemus curare cum uomitu z medici 
na iaxatiua que educit flegma ficut dixi 
mus in cura anebe z dabimus oximel *in 
diebus quietis p;opmabimus elba anti 
qua ficut gerarufi. ? tiriaca.iiij.fpecie? aut 
leuio;a illis zfi aliquid ex egritudiue rema 
ferit combu;emus cum igne.f.una cobufho 
fiat fuper iuncturaro anebe alia tn coxa fup 
locu dolente z reliqua fup dotfum pedis q6 
quidam faciunt in digitis pedum lubtus * 
JQ Caufe quibus fiunt dolo; luncturarum 
funt in prima ell augumentatio bumo;um 
fecunda eft fo;titudo raemb;orum p;mcipa 
lium potentium expellere fupei flua tercia 
ell debilitas membro;um recipientium fe 
eunda autem illarum trium caufarum: Icili 
cet fo;titudomemb;o;u5 p;obiberi non de 
bet fed debet conferuari in fua difpofitione, 
/ Cercia autem fcihcet debilitas memb;o 
rum non debet curari nifi poli mundifica 
donem co;po;is cum fueris fecurus ne fa 
perfluum decu;rat ad aliquid nobile mem 
b;um z bec ell radie ad conferuationej dof 
luncturarum. dicimus ergo quod con 
feruatio ab egntudme.i. dof mneturaruex 
fangui .ell ebftinentia a carnibus a uino z 
rebus dulcibus z cibis multi nutrimenti z 
ufus aceti z lentium z agrefte z componas 
fua cibaria ex bis rebus ficut illud quod fit 
ex aceto z lentibus z ut illud quod fit de 
carnibus uituli cu aceto pullis z agrella* 
fumlibus -z utatur fruf ibus ut maf g z di 
mittat ficus uirides z uuas dulces z fi m 
firmus non potell abllineri a carnibus da 
bimus ex eis qne minus nutriunt fient funt 
galli perdices z edi cocti cum aceto z fi uo 
luerit umum bibere bibat parum tempera 
tU5 quod non fit nimis fo;te nec nimis anti 
quum z fi biberit aliquantulum fo;te bibat 
polfea fuccum agrelle uel acumen pomi ci. 
z aquam mellis cum aqua rofata z caueat 
fatuntatem:* fi etiam acciderit flatim euo 
mat z bec ell ems dicta in cibo* potu: f* 
in fomno z uigilus z motu z quiete debet 
elfe mediocris fanguis multiplicatur eje 
multo fomno z nimia quiete z acuitur z ca 
fefit ex multitudine exercitu quap;opter no 
debet uti aliquibus illo;um. Coitus au 
temeil pellimus omnibus palfiombus in 
mncturis z fi aliquando acciderit fit ante 
cibum z potu* z caueat a balneo ♦ tizt 
confideremus cotidie pulfum z coi* faciei z 
co;po;is z. fi uiderimus augumen 
tationis languinis ex multo cibo mmuem’ 
ex eo z fi fuerit ex multo fomno z quiete re 
uocabunue eum ad motum z uigilias. 
Cum autem adhibuerimus circa infirmum 
coi.f der at io nem iftam z fuerit obediens 
non aggregabuntur in co;po;e eius fuper 
flua z fi fuperuenent aliqua accelfio debe 
mus conftderare m ipfis tempo;ibus accef 
fioms z fi uiderimus figna repletionis mi 
nuemus. Si figna fuerint fo;tia fi autem fi 
gna fuerint pauca z debilia no minuemus • 
Si accelfio uenerit cuo minuemus z con 
fanabimus memb;um z dabimus mfpiffan 
tia fanguinem z p;oibentia fluxum eius ut 
accelfio cito recedat z fiat leuis. Q *6t ego 
curabam quendam bommem ex palfione 
crolfa functurarum cui etiam folebat uemre 
accelfio z in fme ueris z pzeferuaui ipfum 
ab acceflione m annis in decimo anno con 
tingit eum agere iter quod non potuit ca 
uere a contrarus z poffea utdi ipfum z di 
Xi ei quod fi non mmueiet fibi uernrct fibi 
accelfio ipfe uero credebat fe fanum dfe ab 
egritudiue z ideo non curauit: poli paucos 
autem dies fentit dolonem paruum m noc 
te m genu quod non curauit ied umum bt 
bit cum peruenit m nocte arripuit eum do 
lo: fo;tis z mane ego ueniens extraxi de 
fangume.lb. media z permifi fic duabus bo 
ris z pofm defuper fandaf rube, z acetum 
z aquam rofatara z extraxi de fangume ite 
rum .lib. S. poflea addidi cum eo empla 
ftro balauflias et nocte illa celfauit p:o 
maio;i parte dolo; z alia die extraxi de fati 
gume.lb.S. z omnino celfauit dolo; z mul 
tociens fimihbus ifluifld p;efer 
natione a pafiione luncturarum de colera: 
debemus p;ius confiderare uicium bumo 
ris fi efl feruans qualitatem colere natura 
lis: aut fi e(l magis acutus* uebementio 
ris qualitatis. Si autem figna queappa 
ruerint fwt figna apofiematis colere p;o 
pne fcias quod illud fuperfiuuj efl colericu 
naturale:* fi in luctura fuerit maio; dolo; 
z calo; fo;tis z no appuerit co;p9 apiatis 
z dolo; fuerit fo;tis fetas q$ illud fupfluu e 22>eegr U 
«ebementioris caliditatts quem co. natura 
Iis. f£t dixefut quida; medici quod qut 
dam eft mod9 dolo, luncturarum ex malitia 
complexionis tantum x nos lam fecimus li 
brum prolium x adbuc fecimus mquiren 
do iftas queftiones dico ergo quod m tali 
loco debemus uti euacuetione x alterare co 
plexione; fed in ipla difpofittone debemus 
magis euacuare quam m fecunda x m dif 
politione fecunda magis debemus alterare 
quam m prima difpofttione. Quando tfo 
nosfciuerimusquodmateiia delcendit m 
iunctunseuacuabimus co.max. in dtfpofi 
tione famtatis propter acceftionem x caue 
bimus ab eis que generant co. ficut a reb9 
dulcibus x gi oflis licut umum coctum mei: 
jucburum butirum oleum nuces x fimi 
lia . ( i6enei aliter Iit eius dietaquani 
nos diximus m pa.iuncturarum ex farguie 
fj magis bumida x utemur aqua oricurur ♦ 
cucu.portulace x permittemus eum uti re 
bus acribus quamuis enim acria deficcent 
tamen furioSitatem co.impnmunt x morufi 
eant eius acumen x utantur balneo dulci 
magis quam m dolo.ex fan. x afpiciemus 
quotidie eius pulfum x urinam x fi uideri 
mus ftgna co.dabimus medicinam. f Si 
aute; mateiia fuerit accuta fuperflua x cor 
pus fuerit macrum non utemur euacuattoe 
prius mfi intellexerimus quod bu .ille cum 
mabtia eius eft multus x boc declarabitur 
ex difpofittone etus.f.iuncture .quoma qua 
do no appuertt apoftema fignificatur quod 
bu.cpcrans non eft multus x econtrerio» 
Sit aure; cibus eius aqua ordei tu utfco 
fitate pfillu x dabis ei aquam cum umo x 
ablue membrum cum aqua dulci tepida z 
in ea intrare permittatur poft comeftionem 
x comedat pai um in die x fepe x dormiar 
multum x non laboret omnino fed fit i quie 
te x utetur aliquando euacuatione co.pure 
x quotidie pone emplafirum fri.fuper epar 
x dabimus bibere aqua; de fandalis x uua 
canina x cum ceflauerit acumen x calor da 
bimus plus de cibo x uinum limpbatum et 
dictabimus diera; illius qui uult impingua 
n x cum corpus eius fuerit pingue x fufee 
perit carnem tunc fanus erit. Si mate 
na fuerit ficu.caueat a abis multe fuperfiui 
tatis ficut a carnibus anetinis x ouinis x 
umo nouo x lacte x pifcibus fructibus bu 
trridie x fuffictcnt d res aflate x' carnes mi 
norunt auium z que funt pauce fupei fluita 
tiB z utaf falfie fubtilibus luuanttbus elige 
ftione.f.que fiui ex cami fimmo ongao anci 
z finapt x buiuiwodt % utaiur elecruarus 
calmia x umo antiquo pauco x caueat a re 
plctione cibi x potus x fi aliquando come 
dat multum prouocet uomitum x ludet m 
balneo multum ante cibum x non comedat 
poli motum ftatim fed parum poftea x frice 
tur eius luncture m balneo fricatione foiti 
cum nuto x non dormiat m die omnino fed 
dormiat nocte tota quoniam fi utgilauerit 
de nocte corrumpetur digeftio x multiplica 
buntur fuperflua x cum itdlexerimus quod 
in corpore multipli.fupaflua dabimus me 
dicmam en ubentem ea fecundum necefl» 
tutem x incipe prope tempus actionis • 
i&t nulla medicina eft ita luuattua m confer 
natione a defuncturarum ikut prouocatio 
urmeix medicine quas debemus dare ad 
remoucndam illam paf.funt perarulT. x tJ 
naca mi. fpecierum x buiufmodi quoniam 
ille lepe abfmlerunt paf. bomimbus g eas 
fepe toliei are noiuerunttx genet aliter dico 
quod omnes manet tes euacuattcms ut uo 
natus minutio potio lajcattua prouocatro 
urine fudor quando fuerint fuoufe loco au 
ferunt dolorem omnino mfi infirmus cum 
boc fuerit 1X10 repletione cibi x potus quo 
nia; fi membra fuerint uacua x uenter ple 
nus fuetit attrahunt fupeifluitates megif 
quamlolent attrahere . ( Quapropter 
precepit galienus quod nullus medicorum 
fufciperetaliqucmiftorumqui patiutur m 
cera n.fi lit lapiens x obediens medico fed 
fi aliquando contingat accipe aliquem nolc 
tium ofcedue eorum medicina melior eft 
uomttus per tftum enim euacuatur fleu: * 
conlunutur fed tamen non debes frequeter 
eo uti ne ftomaebus debilitetur x fimiltter 
da medianam fieg. purgante; fortiter x fpe 
cies fiegmatis purgantem fi infirmus non 
poteft fuflinere a umo x cibus eius non be 
ne digeritur abfque eo apponemus uinum 
eje ums paf.x meile x fe.apii. et 
gal e nus quod illa potio ualet nimis paf • 
tuncturarum x qui iolet pati m iuncturis 
quando parum bu.m eo augumentatur de 
bet uti euacuanone in diebus quietis x fr* 
careiunctuias cum oleo forti fricatione Junc. 
boc em'5 eft nalde utile ut iuncture non reci 
piant fuperftuitateB z in diftoluendo quod 
eft in eis fluxum z ft remanferit aliquid poli 
egritfltiine3 mutabimus a uilla in qua iacet 
ad illam uiliam calidiorem, i&t caue quod 
ft aliquando feceris cauteriu? z proibueris 
membrum ne recipiat fuperfluum euacues 
corpus paulatim ne fuperfluitates que folet 
currere ad illud membrum reuertantur ad 
aliquod membru nobile. £xgo uidi plures 
aion fubito eo quod non fuerant euacuati 
poft cauterijationem ♦ 
22>e preferuatione a doV lunetur e anebe 
z fciatice * 
c 'Ora illius iuncture eadem eft 013 cu 
ra aliarum fed uomitu in ifta debet 
magis uti z potiones laffatme debent efle 
1 cauere a coitu equitatione z ambulatione 
z maxime proprie tempus acceftionis z q6 
non dormiat eger fuper leflam anebam, 
ifl&odus autem fciatice que contingit ex re 
pietione fonguims debet curari ftcut curaf 
palfio tuncturaru ex fanguine z magis quia 
non debet ambulare nec bonus magnu5 fer 
re nec erigere a terra lapidem modus aute3 
qut contingit ex bnmiditate ad uenam illa3 
pzoueniente debet curari ftcut curatur paf 
fto iuncturarum ex flegmate. i&feedi 
camen nobile quod lumat eger nec dimittat 
una die in ommbus diebus ani excepto me 
fe mnij z iuhj z excepta medidietate augu 
fti z fumat ex eo aureum unum aque mellis 
poftquam mane ailellauerit z fi aliqua die n 
elTellaucrit non fumat medicinam donec af 
fellauerit per chftere uel per aliquod tale z 
non comedat poft medicinam per dece3 bo 
ras z debes eum cuftodire ftcut diximus m 
paflione iuncturarum ex flegmate. IRecipe 
camedreostcentauree minoris ana.3.vnj, 
genciane.3.vt. petrofef.5. 
iiij.fpice nardttfpice romane ana.3.t. agari 
<t.3.11.aggregentur cum meile. Sluid 
nobile z expertum. 'iRecipe feminis apii.3 
rubee tinctorum ana.3.decem 
alTart anftologte ro.radic capparorum gen 
ctane ana.3.decem agarici:3urungem ana. 
J.v.iumperi anamomi ana.3. decem aggre 
gentur z fumat cotidie per totam byemem 
aureum.i.boc.n.tempus melius eft z pfec 
tius tftis medicinis. 6\ Medicamen dya 
ceftaron expertum. 'IRecipe camedreos ca 
piteos genciane fe.rute ana fumat cotidie 
per byemem aureum unum z dimittat in 
eftate. ©liud quod aufert dolorem iuc 
turarum. 'iRecipe reubarban: peomemir 
re fpice nardi ana.j,xx*foIi) .f .i. gariofilo 
rura grana.xv.ariftologie genciane ana. 3. 
30. fumat cotidie aureum. 1. pofr digeftto 
nem cibi z debet inciperem equinotioau 
tumnali z fumat per.l.dies z interponat . 
jcv.tam fic interponendo «x?* z fumendo .1. 
donec fumat.ccc.s.lx.ukibus Z dimittat ac 
cipere a medietate tuiti z per totum lulium 
z medietatem augufti z non comedat mft 
poft nouem boras ♦ Cura que fit ex 0 
leo uulpis quo utimur in paflione tnnetura 
rum fic fit accipiatur caro uulpis z ponatur 
in caldario magno pleno aqua z appone faf 
z anetum z bulliat donec caro diflfoluatur z 
folummodo offa remaneat z aqua illa pona 
tu* m tina z intret eger z ponatur in ea per 
duae boras z poftea exeat z in meridie a 
quam eandem intret ftcut primo z m nocte 
fimiliter z fic illud fiat m principio menfie 
tribue diebue. Unguentum ad dolorem 
iuncturarum quo debes un per totam bye 
mem.*$.lalis geme aluminis tartan ana p 
fice cum oleo antiquo. Sliud allume:fal. 
oleum antiquum: aliud almuri oleum anti 
qum z fi ampulauerit locus melius eft. 
S>e medicinis fimplicibus ualentib’ 
in fuls caftbus uirtutibus luis. 
q 'Qam uts ego declino paru3 ad bas 
res tamen bonum eft fcnbere i libro 
noftro ut no remaneat tractat9 fine eis que 
dixerunt antiqui ♦ i&ijcit tortor, fi fetn 
dens pedem rane z ligauerts fuper pedem 
podagrici per tres dies curatur ita quod 
dextrum pedem rane ponas fuper dextrum 
pacientis z econuerfo z dixit fimeinus qui 
compofuit librum de lapidibus quod ma 
gnes fi fuerit ligatus in pede podagrici cu 
ratur. <61 alius pbilofopbus dixit fi acci 
ptatur calcaneus aquile z ponatur ligatus 
fuper pedem egrt curaturtta quod defter fu 
per dcftruni z econuerlo z iurautt quod fit 2>eegri. 
«erum z dtpt to:to: quod fi ponatur pes te 
fiudims fu per pedem podagrici curatur; - 
©e uentofa que ponitur fuper anebam; 
a Cciptatur uentofa cuius caput fit ad 
menfuram palmi z accendatur cum 
igne z fit figura amplitudinis ad menfuraj 
anebe z claudatur os angufium bene-i po 
natur fuper anebam z ftatim adberebitx 
fic dimittatur duabus bojis zpofi remoue 
tur z abluatur locus z iterum fuperponatur 
donec ueficetur • lO&odus cauteriari 
di anebam multis modis led 
leuto: efi tfte. Accipiatur mfirumentum ad 
modum cocleari) ferei z fit diametrum eius 
ficut medietas palmi z fiant i circuitu eius 
quinque emmentie ad fo:mam offium dactt 
tam z mittatur in ignem donec rubeat de 
inde ponatur fuper pridem anebe z eger 
iaceat fuper latus fanum z cauterietur qu! 
que cauterus una pofmone infirumcnti po 
fiea ponantur emplaftt a de butiro ut uulne 
ra permaneant aperta donec uenettofuas 
tota exterit z cum ucluens cauetJjare de 
bes egrura ponere tali modo quod acumen 
anebe apparere poflit deinde fac fuper ip 
fum circulum poli cauteriabis. 
fteuj ualens podagre fedat dolo2e p:ouocat 
fomnum. lRecipe amidi .3. decem fandalo 
rum rnbeo2um.3.quinque acatie i.iii.mirre 
croci opu aloeana.3.t.molle z confice cum 
aqua uue canine uel plantaginis mute gut 
tas olei ro.z utere a pnncipio egritudis. 
Ad podagricos calidos aliud expertum z 
ad foatem dotam z ad apofiemata fangut 
nea repellit materiam z confonat locum fe 
dat dotam. 'lRecipe feminis nafiurcii fa 
rme o:det pftllij:mice pants bene fermenta 
tt candtdiiTimi aque ro. ana confice cum fu 
co plantaginis uel poztulace z mute oleum 
roxatura cum albumine oui z pone pefuper 
quando incipit quiefcere dolo: adde quar 
tam partem uitellt oui z pa:um croci. 
uebementiam dolo:is emplafirum mi 
t abile. 'iKecipe rob de mullo aque planta 
gims maluauifci albuminis oui ana.?.ii. 
confice z mute femen citomo:um farine fa 
barum: z farine o:.ana. 3.1. scacie lapidis 
armotuaci fantfalo;um eurinorum memube 
aloes fucotrmj croci ana aureum unum ag 
grega totum z mitte cere z olei rofatt.ana 
$t.S.coramifce crocum z utere z cum celTaue 
rit dolo: adde ohbani z mirre ana aflreum 
unum z duo uitella ouorum. Empla 
ftrum formicarum ad dolorem podagre ca 
Itde z multottens probaui ipfum z mueni 
mirabile. Bccipe de terra formtcaru? a Io 
co limpido.? .ui.farme ordei.f.i. folii rof# 
?.S.farme fabarum.f.5. malue mandrago 
re ana.^.vi. Coque maluam z mandrago 
ram in tribus libris aque ufque ad medieta 
tem cola z confice altas medicinas pulueri 
53 poftea mitte tn mortario z mifce cum eo 
tria albumina ouorum z duo uitella z tres* 
3*croci pifta totum bene z fuperpone z non 
efl necelTarium aliud emplaftrum nec alia 
cura. Emplaftrum de creta quodeon 
fortat membrum z fedat dolorem z debes 
eo uti cum uebementiflimus fuerit dolor» 
'lRecipe crete mollite z refolute ,f.i. amidi 
de ordeo facit cum aqua rofarum uel cum a 
que cucurbite .?.S. mifce totum z pone in 
mortario z pifta bene z remolli 013 alburni 
ne oui fac cerotum z fuperpone. Em 
plaftrum plillij quod prodeft calori z dolori 
podagre z debes eo uti in Corporibus cali 
dis z tempore calido mitte piilliu3 m calda 
rto z cooperi aqua z coque diu poflea repo 
ne i mortario z appone micas panis remo 
litas m aceto mittas cum aqua rotarum co 
grega z mifce cum pauco oleo z utere. 
Emplaftrum bonu3 mirabile quo potes uti 
a principio egritudtms ufq5 m fine ualet 
nimis. Bcctpe fabas cum corticibus futs 
z lumbe coque m aqua z poftea colla z a 
quam reponas in caldario nouo pcftea acci 
pe feminis maluauifcitfeminis atomorum: 
. feminis portulacerfeminis lactuce: feminis 
papaueris albi ana.3.11.feminis plantagis 
aneti z feniculi:foliorum rofarum z feminis 
caulium mandragore fand. eurinorum ana 
totum m aqua plantaginis ita 
quod cooperiantur medicine donec remane 
et medietas z colla z mifce tantumdem olei 
rofarum coque quoufque conferuatur aqua 
z remaneat oleum poftea pondera oleum z 
cuilibet ponderi.?.ui.appone.5.iti. cere al 
beet.f.m.defepoderembus uituli mifce 
totum z utere eje eo cum opus fuerit zfipo Junc. 
dagra luerit ex frigida caufa appone mirre 
croci ana.j.i.x.S.cuihber.j.iu.i fi fuent ex 
calida pone acacie opii ana.j.i. ell enim mi 
rabile z fi uolueris ponere opiu pone quar 
tam partem.5.i.campbo:e z fi uolueris fol 
uere duritiem pone emplaftrum fimplex.?* 
iu* pinguedinis aquile bdellii dtlToIufi m 
lacte uel rob de mullo, f .1. mifce z pone fup 
duriciem. Unguentum ualens ad poda 
grarn calidam z frigidam z fciaticam *du 
ncie z ad apodemata dura. Bccipe feptem 
uefpemlliones z pone m caldario z coope 
ri tn aqua coque ufque ad medietatem: po 
Ilea cola z pone tantumdem olei ro. z fm 
lira fallicis z coque ufque ad confumptione 
olei z utere z in pafliombus frigidis adde 
medicinas calidas z econuerfo fcias quod 
illud unguentum in caufis calidis z frigidis 
ualet non ex qualitate fua fed quadam uirtu 
teoculta. /6mplcfirum de feminibus 
ualens in talibus caufis. '/Recipe feminis 
papaueris albufemims cucurbite: feminis 
sneti z lini z raaluauifci ana.?.i.*.S. C® 
que totum 013 media libra aque ufqj ad me 
dietaterordeinde colla z appone oleum an 
tiqum fi fuerit b/ems fi ellas oleum roxa? 
fecundum pondus aque deinde coquatur ad 
ignem donec confumatur aqua z remaneat 
oleum:demde colletur z mitte ceram alba5 
z pinguedinem renum uituli tertiam parte* 
z cuihbet.?.pone.$.i.acacie *.3.i.aloes** 
3.i.croci confice z quando uolueris uti eo i 
podagra calida. Sccipe aquam z mute in 
ea.?.i. concbe pulueri3ate lapidis ar.?*t* 
ferine ordei.?.i.fermms bifmslue.?.i.* au 
rea duo cere aureu3.i.S.cum aquarofarum 
conficiantur z teramur. <6t dixit micbi qui 
dam pbilofopbus z monaebus quod cum 
quidem boc fecimus filius eius edet poda 
gncus z fuiflet multo tempore m cura eius 
uidit m fomnis. /6alienu3 qui dixit ei acci 
pc colloquintidam z pulueri3a cum bdellio 
confice cum aqua caulium z ruaio?ane z po 
ne defuper tepid qui altera die idem fecit z 
curatus efl ex podagra frigida. Squa 
qua abluitur membrum ex frigida caufa po 
dagricum. Bccipe folia falicis z medieta 
tem $urungcm:fabarum lupini ana plenam 
manum cum aqua coque z inunge panum z 
membrum ablue. &yaquilon ualens 
apofiemari duro z podagrc. t&ccipe pfilh; 
aurea uigmti fenugreci (eminis Imi ana au 
rea uigmti feminis cucurbite femnus papa 
ueris albi ana anf decem z mifce cum aqua 
cahda:x maneai in ea dte z nocte z polita 
accipe eius fpumam in mane? coque cum 
oleo z litargiro z bdellio ana aurea uiginti 
z de oleo quantum fufficit. Coque quoufqj 
illud fiat durum z utere in duriciebus z no 
dis . f£mplafiru3 ad apoflemata dura me 
lancohca? ftegmatica z nodos podagre? 
fpalmum qui contingit in luncturis difioluit 
nodos z remouet fpalmum. URecipe bdellii 
3, W.pone m olla terrea 013 aceto.?, i. rob 
permitte donec remoliatur deinde mitte.?. 
5.mellis pifta donec fiat ficut medulla z tuc 
adde olibam op popona. armeniaci: mtrre. 
ana aureum unum pollea pili a m mortario 
deuide mifce olei camomille.?.uj. olei anti 
qui.?.i.pinguedinis galline z ani'eris.?.t. 
pinguedinis aquile.f.i.pmguedims uuule 
?.m.confice z utere zc. 
Capitulum de curis puerorum in pri 
ma etate. 
Bbafati accidit pueris z forte 
accidit m facie z in capite z ge 
neratio eius ell propter multi 
tudtnem fanguinis z bumidita 
teui cutis z fignum eius ell uulnera parua 
d quibus ejut bumor qui expanditur in fa 
cie ttn capite z cum eis accidit pruritus 
quare puer plangit uigillat z conqueritur z 
incipe m eorum cura corigendo cibu5 nutri 
ds:detnde tonde caput pueri cum pfillotro 
deide fuperpone defuper folia tnplicis quo 
niam forte curatur per boc tantum, quoma 
illa folia fugunt uenenura: aut pone defu 
per unguentum. C Unguentum ualens 
ad fabafati que accidit in capitibus puero 
iRecipecerufe luargm ana .5. quin 
que lijiui) de cineribus uitum.5.iiuolei ro. 
?.i.ceie.?.S.liqueftat cera cum oleo rofato 
z terantur medicine z conficiantur cum ui 
tellio duorum ouorum afiis deinde unge cu 
eo caput pueri. 
(f t&e faucflttate puerorum. Be egri • 
p Sflio que dtritu: fauofiitas meirjeft 
Ipeaes fabafati: z tunc fuper uuine 
ra apparent quedam fquame z fcalpitur cu 
tis cum magno p:untu z ejeit ex eis quod 
efl quafi mei z cura eius efl ut cotidie ton 
datuf caput z abluatur cum aqua mentaftri 
z maio?unex faturegie:demde ungatur cuj 
iflo unguento: accipe Ittargiri cerufle ana 
aur.u.fulfurts z argenti uiui aureum unum 
olei rofati partes duas aceti partem unam 
mifceamur z conficiantur cum oleo rofato 
z aceto donec fiat unguentum x unge cum 
eo fero x mane x caput ablue cum illa 
aqua* 
Be magnitudine capitis puero:um * 
Cadit qmbufdam poerts quod exe 
0 ant cum magno capite x pofl exitum 
eugamentatur ultra menfuram debi 
tam. tfzi ego uidi puerum cuius caput 
adeo augumentatur m longitudine x lautu 
dine quod co:pus eius fufferre non poterat 
x non ceflamt augumentari quoufque mo* 
tuus efl puer, jflkagmtudo autem cap tis 
aut erit ex nentcfitate generatam offibus 
capitis aut ex aggregatione \c que irclufe 
in eo que non muemt utam exitus z incipe 
tn cura eius purgando caput nutricis cum 
yeris magnis x caueat ab omnibus cibis 
generantibus uentofitatem x fu perflua crof 
latdemde incipias in eius cura 015 eis que 
mittuntur m naribus pueri fleut de oleo a 
migdalerum amararu3 aut de oleo anetino 
aut aeben optimo aut de aqua maiojane x 
fi fit curatus fufficit. Sin aute3 pone fuper 
caput emplaftrum de clibano: farcocolla fe 
rapino gumi amigdalarumrft fanatus fuerit 
fic fuificit:fm autem accipe arcam nneum x 
pifla cum tefla fua donec fiat quafi unguen 
tum mifce cum eo parum ohbani x pone fu 
pei totum caput pofl rafTuramx permitte 
aliquot diebus ifla medicina reflrmgir ca 
put x redire facit ad menfuram debitamtde 
mde mitte tn naribus eius fel lupi uel cere 
b:um x parum mure uel amb:e x fac boc in 
quolibet menfe.pamitas capitis fi fuerit na 
turalis non curatur • 
S>e inflatione uentris puerorum * 
m acddit eis cum magnitii 
dme capitis inflatio uentns xcura 
eius efl quod accipiat mirram x aloen z e 
conuerfo z conficiantur cum aqua karabo 
rum z pone fuper caput z fi cum inflatione 
uentris m magnitudine capitis macrefcit 
co:pus. fflccipe mirfi len.3. quinque aue! 
lanarum.$.feptem amigdafx feniculi aure 
um unum ♦ Serantur z errabatur ab ets 
oleum deinde mitte m naribus ufque ad.3. 
ini.'* unge caput z mute i naribus z da b» 
bere nutrici cum lacte* 
22>e flernutati. puero: um • 
f Sernutatio accidit in cerebto uel in 
tumes eius z lignum eius efl quod 0 
culi pzofundantur z fuperuemt feb:is. £11 
ra eius efl quod ponas fuper cereb:um fo 
lia po:tulacc autrafluram cucurbite cu oleo 
ro.x fa:ma o:.aut unge caput cum uitello 
ou 1 x oleo * 
Bc uigilijs puero:um • 
u Jgtlte accidunt pueris in p?imaera 
te ex co:ruptione lactis. i£t cura 
eius efl ut mittatur in naribus puert ole 
um uiolatum cum aceto aut oleum aneri 
tium cum fuco lactuce z unge caput z floma 
cbum cum ifiis oleis z fit follicitudo noftra 
m co:ectione lactis z da fugere lirupum pa 
paueris z unge timpo:a z frontem 013 oleo 
opu z croco i 
( Bc epilenfta puerowm * 
e accidit duobus modis aut 
nafeitur puer cum ea z efl eje malitia 
complejctonie naturalis m cerebao bumida 
z frtgida♦ iSut erit eis accidentalis * 
fignum naturalis efl quoniam cum ea nafei 
tur. dignum accidentalis efl quoniam ad 
uenit pofl pai tum. Sjtcura naturalis efl 
quoniam fi non mutauerit ctatem fanabitur 
ab ea fi autem non fuerit fanus fectabitur 
eum ufque ad mo:tem. fy curatio acciden 
talis efl fclicitudo circa co:ruptione3 lactis TP>ue» 
ue;bi§.cap et co;pus nutricis purgetur: z 
caueat ab omnibus cibis generantibus fleg 
ma z non lactetur puer rufi m ea quantita 
te qua poflit digerere uel mimis i mittein 
naribus medicinas calidas z odo;ct aflam 
fetidam z rutam z unge cum oleis calidis z 
fufpcnde peoniamin collo eius z liga ad 
pedem eius Iapide5 fmaragdi z non accidet 
eis epilenfia z fi uuraueru pofl boc da tuia 
cam magnam. 
Sequitur de quadam paflione que di 
citur mater puero;um. 
f /Squitur de quadam ipaflfione que di 
citur mater puei o;um:bec infirmitas 
accidit pueris m p;ima etate frequenter z 
fignu eius efl planctus magnus uei multus 
tuno; m iomno z uigilia augumentatur ca 
lo; z ex o;e eius egreditur odo; fetidus z 
caufa butus egritudims efl: aceptto lactis 
plus quam poflit digerere. (£t cura eius efl 
quod in exibitione lactis quot» detur uyapli 
ris diamuicum cotidie texta pars. 3. cum 
lacte z p;ecipua,mediana eft m boc tuia 
ca magua • 
©e fanie aurium puero:um * 
f iSquitur de bumiditate fluente in pu 
eris ab auriculis: bec infirmitas acci 
dit pueris m p;ima etate ex bumiditate ce 
rebn. f£t cui a eius efl ut mittatur m eius 
auriculis licinium bombaemum antiquu3 z 
cum fuerit bumo;e pienum extrabatur z ali 
ud intus mittatur z fo;te cum boc tantum 
curatur fin autem accipe alumen z diflelue 
cum utno z intinge in licinio z intromitte: 
bumo; enim delicabitur: aut accipe croc z 
nurum contere cum aqua z aceto z intro 
nutte. 
©e ueneno fluente de aure* 
f fSquuur de ueneno z boc accidit pue 
rts ex uelica uel plaga accidente m 
auricula fuffiat eis intromittere mei bulli 
tum cum aqua purgat enim uenenum ab 
auriculisjuut accipe folia mirte aut galle z 
dulemperctur cum aceto z intromitte • 
©e mo:bi9 oculorum in pueris • 
f (6quitur de egritudinibus puero;um 
in oculis accidit pueris m oiulis di 
uerfitas cgritudmuj z ex eis efl inflatio z 
daufura palpeb:arum z fo;te boc accidit 
ex medicinis flipticis quas mulieres ponut 
fuper capita puero;um ficut alfcana z buiuf 
modi quoniam fuperflua capitis conuertuti 
tur ad oculos z fo;te accidit eis ex fluxu 
materie calide z frigide: z cura buius egri 
tudims eft quando rubo; efl in facie z ca 
lo; in fronte ut accipias fucum memitbe z 
foliozum roxarum ana.j.i.croci memitbe a 
na.3.hz.S.mirre.5.LZ.5.puluenjaz confi 
ce cum aqua cartuliarum z lacte mulierum 
z fuperpone oculis z fronti cotidie renoua 
do quoufque aperiantur oculi z efl ex per 
tum in pueris. Si autem in oculis non fue 
ru rubedo nec calo; tn fronte, accipe mir 
ram z crocum z aloem z folia roxarum coti 
fice cum bono umo z fuper oculos pone. 
i6r p;obatius ad boc quod fepe p;obaui 
mute in nanbus parum amb;e z diflempe 
ra cum lacte mulieris . Si autem accidat 
eis aliarum egritudmum aliqua ficut Icabi 
es z albedo x buiufmodi curentur cum me 
dicinis que dicuntur m etatibus adolelcen 
tium z muenum z alio;um: fed tamen cum 
leuio;ibus# 
©emo;bis dentium. 
f igquttarde egritudinibus queaccf 
dunt pueris circa natimtatem denti 
um ficut dicit j&alienus. quando dentes 
nafcuntur cito natiuitas eo;um z lenitas e 
mmo;is dolo;is: fed dentes erunt debtlio 
resti cum tardauerit eozum natiuitas erit 
dolo; fo;tis fed dentes erunt fo;tio;es z 
duri z fi o;igo fuerit in uere nafcuntur flati* 
z fine dolo;e z econuerfo fi fuerit in bjeme 
fedgingiue non inflabuntur z fi fuerit in e 
flate accidit eis paruus dolo; z accidit eis 
in boc tempo;e plurimum apoflema mma 
XiUis z gingiuis z glandule z p;untusm 
auriculis z fluxus fanguuus z uenem z fo; 
te accidit quibuidam feb. z fluxus uentns ©eegri* 
aut condipatio. iSt cura eius ed quando 
indatur giogiua ut Icalpetur parum cum di 
gito z podea cum oleo uel pinguedine gali 
ne aut cerebro leporis:aut lacte coms:x po 
ne fuper caput pueri aquam in qua decocta 
fuerit camcmilla z anctum z fuper eius ma 
dibulas pone empladra dilfolutiua z fi do 
lor augumentetur pod boc apud originem • 
tBccipe buarum oleum laurinum mifee to 
tum z pone fuper locum. €iel accipe buti 
rum uaccc z medullam crurts z pone defu 
per z cum apparuerit pone fuper caput to 
tum z collum lanam mundam z fpargatur 
cotidie fuper lanam aqua tepida z fi accide 
rit fluxus uentris medicabitur cum eis que 
dicemus. 
©e pudults que accidunt in ore pue 
rorum. 
o j£flce que accidunt tn oribus puero 
rum im prima etate quandoque acci 
duntex corruptione lactis uel ex acumine 
z illa ucfuatio aut erit nimis acuta aut pa 
rum. Signum acute ed rubedo z fortitudo 
doloris z fluxus faliuetx fignum parum acu 
te ed ut uefice declinent ad albedine; z fitit 
parui doloris z bumor qui ad 00 delcendit 
fit multus • Cura ueflearum acutarum ed 
corigere lac nutricis cum cibo frigido z bu 
nudo deinde madicare parum denticulis z 
ponat mulier m ore pueruaut accipe paru3 
a nudi z didempera cum aqua roxarum z fu 
perpone z pone tn ore pueri aquam macia 
norum uel malorum granatorum: z fi acuta 
fuerit minus colenca mifee cura idis fucum 
lactuce aut portulace aut uue canine. i£t 
cura ucficarum parui acuminis z declinati 
tis ad albedine3 ed ut accipias mirre croci 
ana.3.i.3ticban duplum pulueri3a z mittan 
tur tn os z fi plage fuerint nigre aut putriS 
medicabimus cum medicinis dictis in etati 
bus maenam • 
22>e uomitu in pueris • 
a Ccidit pueris in prima etate uomi 
tus multis ex caufis: aut propter 
lactis multitudinem magis quam digerere 
pedit aut propter corruptionem eius: z ma 
Xime fi puer fuerit bumtdi z debilis doma 
cbt. *6t cura ed ut uetes multitudinem lac 
tie: z poft confidera in uomitu fi fentitur o 
dor acetofusn fuerint in eo bumores al. 
Bcctpe olibani fertam partem.3.1. z rute ft 
ce:tertiam partem.3.i.puluert3a z mifee cu3 
fu upo rojcarum z da puero aut accipiat ma 
ter parum cimini z fumac z maflicet z po 
nat m ore pueri* Slut detur puero firupus 
malorum granatorum cum mentataut quod 
fepe probaui acctpe ligni aloes z madicis 
•3.S. galle fejetam paitem .3.1. iflkolle to 
tum z confice cum firupo roxaru3 z modico 
algabe z da puero ante quam fugat lac z 
pone fuper domaebum boc emplaftrum ma 
fhx:aloe:acacia galla olibanum panis ufu 
ana confice cum oleo rofato: z firupo roxa 
rura z pone fuper domaebumted eni5 exper 
tum ad uomitum z faltuam puerorum. i6t 
fi in uomitu non fuerit odoracetofus fed a 
cutus z calor declinet parum ad acumen uf 
color'ad palorem propina puero paium de 
rob agrefte uel citonio? uf cocta no? aut de 
illis. iTrccifci ualentes ad uomitum pue 
ro? ana.3.uii. 
ms portulace feminis lapacii ana .3 .i.z.S* 
cacabre conficiantur cum aqua agi ede uel 
cum aqua maloru3 granatorum ad pondus 
*3.iVz da trocifcum puero cum firupo roxa 
pone fuper domaebum tftud empla 
firum quodualet uomuui z fluxui uentris 
qui accidunt pueris. 'iRecipe fanne ordey 
rubi umdis corticis mali granatt ana con 
fice cum aqua robarum z pone fuper do 
maebum • 
&>e fluxu uentris puerorum * 
m accidit fluxus uentris pu 
eris propter nationem dentiu3ficut 
diximus. propter frigus cum ligatur 
puer* Slut propter corruptionem lactis ex 
colera aut ftegmate • *6t fignum cole 
re ed quod inuenitur tn egedione pueri ci 
trinitas z acumen z quod exit fine mora. 
<6t fignum frigoris z degmatis ed albedo 
tn egedione z tortio m uentre cum egerie lp>ue. 
z nifi flegma fit utfcofum erit ftatim * 
t€t cura eft ut detur puero lirupus roxarum 
uel raacianorum uel mali granati cum men 
ta:? accipiat de fpodio in aqua pofito ad bi 
bendumtaut accipiat fermentum diffolutum 
in aqua ? colla ? mite fe>tam partem.3. fpo 
dii ? tres partes .3. galle z.$.$. croci ? da 
bibere • Bccipe femen lapacu ? molarum 
? mifce cum uitello oui affati ? da puero: 
aut da ex bac mediana experta. 'iRecipe 
feminis lapacinarilli ufti uuarum paffarum 
aiia*5aii).glandiU5 feminis papaueris albi 
ana .3.11. croci aurea quatuor ? 
detur ex eo puero cumrobde citomjs uel 
firupo roxarum: ? pone fuper ftoraaebum 
emplaftra ftiptica:? accipe aquam decoctio 
nis fumacb ? malalfa cum farina ordeuuel 
farina milij ? fuperpone ft cefTauerit fluxus 
bonum eft • Sm autem accipe acacie cerii 
fe ana .3.unam.opij feptimam partem .3.? 
forma licinium ? fuperpone ? ftatim celfa 
bit fluxus. Si a«tem fuerit ex frigore uel 
flegmate detur puero octaua pars .3. galle 
cum fuco coctanorum uel detur pars quarta 
.3. ohbani. i6mplaftrum couftipans uen 
tremualet ftomaebis spuero:um. i&ccipe 
crocum:mirram: ceram confice cum uino ? 
pone defuper • 
©e conftipatione puerorum * 
m mitoticus accidit pueris conftipa 
tio. <8t cura eius eft ut des nutriri 
parum cucumeris aflinim: deinde alia die 
lactet puerum:aut acipe larerem de terra z 
fac cerotum:? pone defuper: aut accipe me 
diam partem ftercons foriam z tere cum 
pinguedine renum yxd z fac licinium par 
tmm ? fuperpone ? fi acciderit puero duo 
rum roenfium ut conftipetur eius natura t 
alteretur in calore ? non poteft uomere. 
gfecipe farcocolle tertiam partem* 3.nni’ ? 
da cum lacte matns eius: aut fac cliftere 
cum oleo uiof. 
&>e tulfi puerorum« 
t &jTis accidit pueris in prima ctate 
JLtngue autem eorum non peffunt 
claudere epiglotum ? fic infrigidatur pec 
tus z eius inftrumenta z cura eius eft cum 
eis que funt ficut cibus z medicum . Jifti 
enim non debent curari cum fozrt uel ucbe 
menti medicma:fed accipe amigdalas dul 
ces pifta z confice cum aqua feniculi z co 
que cum ea z propina puero fero z mane: 
aut accipe aquam feniculi z mifce cum lac 
te z da puero z fi cum tufli fuerit afpentas 
z ficu as. Accipe femen atomorum z refol 
uecum aqua calida? ejctrabe uifcofit&em 
coque fuper ignem cum penidus z ollo a 
mig6.i da.? fi fuerit calo? mifce fucum ma 
li granati duitis. ft£&edicamen adtuf 
fim puerorum cum fcalore ♦ decipe papa 
uens albi? draganti ana .3.S. femls cucume 
ris.j.i ♦ Confice cum aqua decoctionis fe 
beften . (£ Shud ad tuffim puerorum. 'iRe 
cipe patfas fine argillis fac bulii e i uafe fer 
reotled caue ne adurantur pifta ? mifce tan 
tumdem pemdiorum ? da puero fero ? ma 
ne ad modum nucis. Eliud ad tulfim frigi 
dam. iSccipe mirram ? mifce cum oleo a 
migS. ? propina ? fi pect9 pueri fuerit p!c 
tonum accipe dragantum galbanum ena 
mute m uitclle oui affati.? da ? fi accident 
ftrictura anbeluus accipe femen lini pifta 
? confice cum melle:aut accipe fe «lobaris 
? confice cum uitello oui «flati: ? fi cum tuf 
fi fuerit fluxus uentris da ftrupum fturti cuj 
lacte coctum:Sut coque dactilos cum fat ca 
cibus ? lacte ? propina ♦ 
22>e pruritu ? ueficis puerorum • 
p 'iRimtus ? uefice accidunt in corpo 
nbus puerorum ex corruptione lac 
tts in ftomacbo pueri uel in fe. xky. illis au 
tem ueficis quedam funt albe queda; rubee 
quedam nigre:? quedam uebementis dolo 
ns? quedam parui ? fi nigre fuerint cum 
febre figmficant monem. <61 cura gene 
ralis eft ut primo incipiat in corectione lac 
tis ? ponat puerum in caldario pleno aqua 
calida ad contrahendum fuperflua ab mte 
rionbus ad ejcteriora ad fuperficiem cutis 
uel corports ? da puero medianas ad ex 
pellendum fuperflua ab interioribus ad et 
teriora ad fuperficiem cutis fiue corporis 
? puero medicinas adbibeas ad expellen i2>e egri. 
pue* 
dum fuperflua ab interioabus adejeterioaa 
ficui eil decoctio.-dactiloaum aut ficuum efl 
aqua femcuit. i£t cum intellexeris quod 
omnes fupei fluitares funt extra balnea coti 
die in aqua decoctionis foliozum robarum 
z mu ti z bumfmodt. Cum autem puer ejtie 
ru ab aqua ungatur oleo rofato: z fi uulne 
ra fuerint ficca oleo uiolato. Si bumida 
multitudine ueneiu pone dcfuper cerulTam 
mirtam cum cera z oieo rofato. *6t It puer 
timfient fex uel feptem menfes ipfum bal 
neam aqua decoctioms molarum itccarum 
z 02* exco:ticati maluauifci fenugreci feni 
culi cucurbiterfed non unges eliquo ungue 
to: z da nutrici fucum fumiterre mirobola 
nos: i abftineat nutrix ab omnibus dulci 
bus z faifis adurentibus fangmnem: z fi ac 
cideriut m cura aliqua uulnera poli balne 
umfuperafpeige puluerem amidi fpodu ai 
kanne.roxarum mirte z farina oaiei. 
lumbacis pueromm* 
n © n opeaet nos dare medicinas for 
tea pueris ad potandum cor.tr a bac 
paflionem led eliigemus ex eis que appo 
nuntur extra, jh&edtpamen extrahens Ium 
bacos ab inteftims. Sccipe cimmum ptfla 
cum felle tauri recenti z pone ad umbili 
cum. Q glliud accipe lupinos allininos. 
5*ualipadi: z bacarum lauri ana confician 
tur cum felle tauri recenti z da cotidie ad 
btbcndum.5a.aut aquam febeflen aut oliue 
aut comedat amigdalas dulces • 
inflatione umbilici puerozum ♦ 
c dfMnentia umbilici accidit pueris 
quando multum plangunt uel uocife 
rant aut ex tufli magna: aut fo:te accdit ex 
cafuuel perculi’one z cura efl ut accipias 
lupinos z pecias pani Uney combure z co 
fice cum umo z interpone flupas z pone fu 
per umbilicum: z fi fuerit flexibilis cauteri 
jetur ab m circuitu umbilici :z non in loco 
flexibili pzopter tenuitatem cutis xfi non 
indigueris foaioabus medicinis pone 
medicinas quas dicemus m crepature ca 
puulo • 
©e crepatura puezojum. 
I Sm diurnus fuperius quot modie 
accidit crepatura: fed modo non m 
digemus nili medicinis.' pueris neceflarus. 
i6mplaflrum ualens crepature puerorum . 
‘iRecipe aluminis aur.xv. galle aurea duo 
terantur z conficiantur cum uino quoufque 
infpilTetur z pone fuper locum: z fuperpone 
fpongiam intinctam in aceto mixto cum a 
qua % cum ceciderit aliud reponatur * 
Buud leue ponatur fuper pannum aliquem 
glut nuj de conjs z fuper locum ponatur z 
perm tte quoufq5 adbei eat: z fi ceciderit a 
liudieponatur* 
£>c Iapide in ueficis puerozum » 
1 tBpis q generatur i ueficis puero? 
facit ftranguriam dolo:em magnum 
<z tenuitatem urine z pamtum mutrga* 
foite erit uirga fp erecta, *6t cura eius e 
tn balneis ut balnees puerum cotidie m a 
qua calida:* da ex ifta medicina . 
dicamen p:ouocans urinam: z frangens la 
pidem . 'iKecipe olibani uncbe ana confi 
ce cum meile z detur ad modum auellane 
mane z fero. d&edicamen expertum 
ad grau tatem lapidis z difficultatem uiie# 
Bccipe feptem uues umdes z pifia cuj coi 
tice exteriori z accipe manipulum unum'po 
:oi um non loto;um z eiti abe fucum ex uti o 
que m uaie uitreo z colla z da puero omni 
mane feprem diebus: z quando ibit dozmi 
tum unge uirgam z tefticulos deo antiquo 
ut i oleo de ben 4 
&e relaxatione puero:um* 
r accidit pueris: uel in uno 
membro uel toto cozpo:e: z pzoibef 
tpfum ab ambulatione 'Z motu: z psouemt 
pzopter uifcofum bumo:em relaxantej ner 
uos. <6t cura eius efl fi non fuerit na 
turalts ut des nutrici firupum factum de 
medicinis fubtilibus . *6t Iit eius cibus Hib ampbo * 
ficcus ficut res aflate z non comedat lac 
nec carnes duras outnas nec pilfes necui 
num lunpbatum z antequam lactetur puer 
ponatur m balneo z inunge eius tuncturas 
cum oleo de collo uel de caftoreo z utatur 
cottidie ifto electuario . iSlectuanum 
quod compofuit K3alienus cuidam puero 
qui paciebatur fpafmum m toto corpore. 
IRecipe mentaftri.rox.cmnamomt mafticis 
fu:meu.ameos:doronigi jedoarte: gartofi 
lorum ana aura.fandalorum ligni aloes an 
.5.i.mufci.j.S.unge omnes medicinas bal 
famo:x confice CU5 meile z da cottidie quar 
tam partem.34.uel S. z fi fpafmus fuerit 
tn toto corpore: pone fuper fpondiles dor 
fi emplaftrum euforbu.quod fic f t . Bcci 
pe ccre.£.i.oiei.quod fufficit xcetera. 
©eo gratias amen • 
gSxPeriTnct1ta ra^19 de doloribus fun 
aerarum et egritudimbus puerorum com 
pleta funt* 
Hiber rafis de fecretis in medicina qui 
liber ampborifmorum apellatur . 
I0ngregaui in diutfionib9 
egritudmum z oftendi cu 
rad de curarum naturas 
ex canonibus antiquorum 
z ex tractatibus z fermo 
mbusfecunduj polTibtlita 
temmeamiT; deum exoro ut nubi tribuat 
complementum z polfibilitatem perfectio 
nis buius libri ut ex eo utilitas prouemar. 
Jam compleuimus librum congregationuj 
in artibus rerum expertarum. fciluet pbi 
lolofe z pbifice duoruj in quibus funt uer 
ba z facta infinita. IHec etiam bomines in 
eis complementum babere poliunt • Sed 
intentio nofira eft in boc opere ofiendere 
utilitatem bominum. /6t diuerfificamur 
In boc ab antiquis qut occultauerunt res 
que fcire erant necelfcne z uiam fcientie 
z uirtutis priuabant lumine. i6t teftis bui9 
rei eft liber nofter magnus fcientia diuina 
qui eft liber de fpiritualibus z nofter liber 
de fpiritu • Hzt fermo nofter m libro die 
tarum qualiter fcilicet ab eis ueniam remo 
ueretur m onjm tempore • 161 abreuiaui 
uerbum ut ad res quis facilius pollet artui 
gere. *6t retributione a deo expecto qui 
nubipreftabit auxilium. Sine ipioemm 
nulla res babet effeaum. 
i liquit albubert non eft occultus bo 
mo fapiens et in omni tempore fu 
per fraudes z occultationes uiarum fcien 
tie artium antiquarum quas rationes con 
gregauerunt compilatores et inuenerunt 
utas tam occultas quam manifeftas. £$r 
bic nofter uber eft primum z eft fecretum 
et eft conueniens • <St non monftre 
tur ei qui non meretur. *€t in eo conti 
netur ratio et complementum antiquorum 
et quamdiu dies et anni fuerint per 
bunc meum librum uiuam et lucrabor z 
non dubito : quin bjc meus liber iit iUB. 
resfecreta. enim propofui quedam 
fecreta in eo dicere x in pronofricis rerum 
futurarumxm confidentis x cafibus qui 
nubi acciderunt . ighias confidentias a 
lucratus aggregatas a libris 
eo? quas ipfi non pfecte roanifeftauerunt. 
St et rebus quas in me ipfo fum expertus 
x acquifiui per meam rationem. St teflis 
efl mibi lerroo meus rationalis x locutus 
Aim in medicinis x dietis congregatus : 
x uolo et eis temperamentum facere x uo 
lo ut accidentibus fint remota uerba mea. 
*£t dico quod bic meus ferino eft res bre 
uis utilitatem magnam continens in fci 
enua medicine et utilitatibus eorum que 
hominibus accidunt. St fcias quod ipfe 
efl totius utilitatis medula x margarita cla 
ruatis que a tenebris ad lucem lucefcit • 
l&ucm librum antiqui laudarent fl uiue 
rent et ipfum diutii m fejc Termones abfque 
alia fuperfluitate cum complemento x bre 
tutate nunc loqui incipio cum uirtute mea 
mmiaxfcienti a occulta • $ermo primus 
de pronefticis rerum futurarum. Secun 
dus de experientiis x confidentiis. Ser 
tius de caflbus qui mibi acciderunt • 
l&uartus de dietis medicinis x c: bauis. 
iShuntus de ueibo ypoaatie • Sextus de 
fcienmsx de intellectibus ftne quibus rec 
tus medicus die non potefl. 
(FlDEer primus de pronoflicis rerum futo 
rarum capftn de nebulis. 
i Ifiquit rafis cum in cioitate fuerit 
multitudo nebule cum pluuia perma 
nete pronofticat algtdri picturas rubeas t 
uocanturinarabicoalcbiteba. l&uafi fine 
apoflematibus fuerint fignificat x peftilen 
tias x lupos. Sed qualiter efl cura earum 
rerum purgabitur bomo ante tempus efli 
uum cum rebus fubtilibus x rob fructuuj x 
odo*abit odores delectabiles x comedet 
alkenebira.columbas filueftres que tn do 
mibus non nutriuntur x aues uolatiles. 
&t quod comederit x biberit fit tempera 
tum cum rob lapacu x cum agrefta et cum 
bis rebus euadet. *£t fi nebula aduene 
rit abfque pluuia :x autumnis qui precef 
fit etiam fuerit ftccus pronoflicabunt egr» 
tudines capitis tantum x pronoflicatur epi 
lem pfias x egntudmes melencolicas. St 
tunc balneammi balneis calidis tempera 
tisx utamini rebus fomnum prouocanti 
bus. fiSt mollificet naturam corporis et 
continuamini cum uino claro boni odoris 
quod fit temperatum. £t pofl cibum odo 
ret rofas x uiolas x nenufar x accipiat bo 
lumarmenum. 
[Spuentibus. 
q &ando fuerint uenti colateralest 
aliquibus aliis corrumpuntur com 
plejctonibus temperate x melius in homini 
bus uolentibus reduci a ptrarta copleno 
ne x crefcunt egritudmes timoris x para 
lifis x torture faciei . i£t cura harum ell 
una cum fuflfumigatione turis x cipen aut 
lubrie x floracis gurae. 
q blando in byeme fuerint pluufe 
multe x m uere durauennt bec pre 
paratur gentes morti.x omnes illi qut funt 
debiles ejc natura x qui funt completionis 
bumide. St preparatur egritudo capitis 
x naufea x fluxus. St uia euafioms buius 
rei efl ut utantur m duobus temporibus ci 
bariis m quibus fit acetum x potuis cibis 
completionis ficce fient arabibic. i. kalai» 
dris x alkenebit x adeodorec. i. calamni 
bus x caueat a lajcatiuis. St utatur rebus 
frigidis x ficcis ficut citomorum x pirorum 
x maneat in locis altis foli oppofms non 
parum fpaciujtfed in illis locis immoretut; 
diutius uel commoretur. 
vi 
i 2befructibus. j 
q Sando arbores maturantur x uenf 
antur x uermes in eis nafcuntur non Bmpbo * 
debent fructus eorum comedi quia funt ue 
nena mortalia.c£t mmus quod e;: eo acci 
du efl quod putreicit fanguis et febris mor 
talis fu. 
q Sando uidebftis tempus nebulo 
fum i uere z i eflate durauerit cauea 
tis a fpafmo z amiflione memorie z obii 
uione. c£t cura buius efl inungere caput 
aut temperatis aut facere babica tempe 
rata z poft boc facere gargartfmum e* 
fucco endiuie z aqua rofaru3 temperatis 
__ cum fecaniabin $ucbari fimplicis acri • 
f&ui accipit medicinas laifatiuas m autum 
no z fecerit minutiones per uomitus % 
nata eius temperari non poflit fi corpus 
cum adbuc fanum non fuerit caueat flati 
ne amplius utatur, 
l&M multuj fuerit ufus minutioni in autum 
no dicatis ei quia accidit ei timor et 
amiflio luminis. 
Julius cum eft fortis z cum tentas elb mo 
lie z mutatur facies z fodor multus et 
grauedo dorfi z oculi graues cura eius 
eft m confidentiis. 
I&uando infirmus fenftt egritudmej floma 
cbi fui ejc naufea z amiflit appetitum z I 
ore uapores malos femerit z m nanb9 
fetorem urme z Aereorum fciatis qd bec 
febris efl mortalis. 
Quando bpems fuerit calida z uer frm 
accidit capitibus timet bomo 
ne ad membra ueniat prmapalia . t&t 
uia euafionis bec efl (parare materiam 
cibis medicantibus z cum medicinis ad 
cibaria pertinentibus z confortare cere 
brum cum rebus odoriferis temperatis 
fn frigiditate xcaliditate ad flccitatem 
pertinentibus. 
Xm facies fuerit facta dura z nigra z fue 
nnt m ea uene z m oculis rubedo often 
dit fangumem efle corruptum. <£t fi for 
te pih cadunt z guttur inflatur oflendit 
lepre ergo corpus 
ad curanduj cum decoctionibus tamari 
do? z prunoru3 x alia? re? laflatiua?, 
ISonftipatione accidente z limul egerere z 
tarde x egritudtnem non amittere x ege 
ftione fetida ejuftente dicatis quia egrf 
tudo efl mortalis x tamen diu durat uita 
* mbtl iftt prodeft mfi itis sutu ut' no de 
. ficiut cum fluxus fuei it. 
jfilu quis fuerit in die crifis x oculi eius fiie 
nnt minorati z nares tortas babuent ii 
ne dubio moritur z alie egritudines no 
„ funt ttmorofe quams fuerint multe. 
,'j£hii m die pruno egritudims impaties fue 
rit z fufpirauerit z fractus fuerit mente 
amittet fomnum fuperflue z magis fpera 
mortem mfi fuerit melencohcus natu 
raliter. 
fiam palpebre oculorum amboruj mouenf 
oflendit quod bumores adeo afcendunt 
. z dico quod accidit eis emigrar.ea. 
f Sum alia membra tremunt oflendunt qapo 
rem fu perfluum in corpe ejuftentemrx fu 
dor balnei eum remouet. 
/*5otum corpus faltare z tremere oflendit 
uapores croffoe ui corpore z dieta z bal 
„ nea eos remouent. 
f&frembra inferiora faltum babere demon 
Arat bumores defcedifle ad eos z utatur 
uomitibus.i6t curatis dqcit quod 1U6 de 
. monflrat motum uel uiam. 
felentofitates in corpore abfque uaporf 
bus que non minuuntur z m corpore mo 
uentur nimium z dolo; aut motus fi mul 
tus fuerit dico quod temperamentum no 
ejuftir. *£t cura corporis quamuis mul 
tus fit facit m fine quod dicimus z econ 
oeno non noui aliquem qui bec dijcilTet p 
„ ter galienum folui. 
ffeui impatiens fuerit propter dormitio 
nem membrorum inferiorum babebit 
podagram z opilationem m uia fpiritus 
z accidet ei boc propter malam curam 
quam babuit z accidit ei boc propter fpi 
ritus paucitatem. 
Lfeum aliquando alicui accidit dormitio 
membrorum fuorum dicat ei quod mox 
tem babebit fubitaneam uel poteru la 
tus unum amittere propter uentoflta 
tem que loca illa opilat. tSt comedere 
ctnnaraomum cum cieo alfalforat t illud 
remouet alrorat. tdeft fifticns eft arbor 
cipreflb flmilis. 
Xm afcenderit uapor ad caput calidita 
te z qut bet alices uel confequenter amit 
tit uifum uel cadit in terram. dicatur ei 
quod babet corruptos bumores qui in £iB. 
corpere eius morentur et aptetur ftatim ad 
feluendum eos ab mtue cum utno tempera 
to:* exterius cum balnejs temperatis et 
dietis equalibus. euadit bcmo 
qui mari uicmus ejctmt * lacunis et pro 
longatur in etate a debilitate membrorum 
inferiorum * amifiione luminis z poftboc 
accidit bis qm m bis locis nati funt et a 
terra recedunt quamdiu uijcertnt: z ungant 
corpus luum rebus odoriferis z ejercite 
tur z non utatur carnibus croflVs z come 
dat aucs cum agejebre et mucbaroga fpar 
fis cum agrefta et aqua rofarumet colet a 
quam cum bolo z cboabon z faciat mftro 
mentum eje auro z intingat m aqua rofaruj 
etin fpica que efl intrita cum eg;efta et 
ponat m oculis mane z fero poftquam fuffit 
imgauerit faciem cum uapore aque calide. 
lBon comedat pifces et accipiat trocifcos 
mufearos factos cum fecantabin jucbari al 
bi tempus uero autumni in ripis marium 
magis temperatum ejciftit quod eft (labile • 
£$ed properet bomo ad odorandum odora 
bilia et maturandum bumores ante aduen 
tum frigiditatis, uj pilli palpcbrai u 
ceciderint -z pilli capitis* fcifi fuerit dica 
tur quod babec putridos bumores et ideo 
properat brn9 damnum. Sed debet cudo 
diri m locis altis et debet cuftodiri bec pu 
tredo :z faciat res quas ante dicimus * 
purget corpus eius cum pillulis alce que 
funt experte * cum firupo prun cui 
vtnjceutur aqua fabarum * aqua endiuie • 
m ore ftomaebi febres fuerint 
In calore fuperfluo corrumpitur * minuun 
tur carnes:* ejcficcantur propter inconue 
nientiam colere ad naturam que ibi eft: et 
exprimitur * cadit in penas:* propter boc 
appai entuene :n etbic* fiunt fuca corpo 
ra. £ct figna febrium oris (lomaebi funt 
tra * ire facilitas:* fitis ftatim. t ex eis 
que magis ipfis conferunt eft ut capiat.lb. 
i.3ucbari refoti * piftetur cum rob» #ceto 
fitatis curi acris * fiat ficut mafia :* bibat 
eje ea terciam hbre * comedat ex eo .3 A. 
poft cibum tribus boris. Si fuerit in 
ore ftomaebi frigus facit oflitationes majei 
me. Si comedit res frigidas ex cibariis 
* potibus * facit acetolitates multas * ru 
gitum *uentofitatem. S&es autem que 
maxime ets conferunt eft quod poft cibum 
accipiat diacitoniton in quo eft multum de 
cinnamomo: ? de mulco z bibat poti ip 
fum uinum colone aurei z comedat po(V 
boc fifticoe pofitos in aqua rox. z ejtterga 
tur defuper piper, Jf&mne cibarium ca 
lidum uel frigidum facit fine dubio ires ma 
ntriee uaporis.fcilicer uaporem fangume 
um temperatu; m quo uiuit fpiritus natura 
lts:et uaporem frigidum ex quo multa ge 
neratur egruudo uaporem calidum ex quo 
bu fen generatur, Saporem autem tempe 
ratum ut oftendit fubtilitatem fpiruus m co 
gitando tam m triftitia quam m corporum 
liberalitate uaporem non frigidu monfti ac 
triftitia z ponderofitas z fractio z ira m 
fomno z mala cogitatio z uaporem calidu; 
©ftendif frigiditas exueimtatum fa ici ma 
cies z ons amaritudo z oculorum ardor t 
defiderium acris z aque frigide z maxime* 
Si m urina babet tinctam croceam. *£t 
cura bec eft ut accipiat aceto.ttatem curi 
acris partem unam z aque tamarmuorum 
partem aliam z aque fabarum alia; z aque 
endiuie partes duas poft decoctionem et 
decollationem collature apponantur due 
partes ;ucban tabar;et z ponatur ad igne 
uel nen fiat ftccum z adminiftretur exipfo 
k;.u.cum tanto aque:? cum.? a.firupi pru 
tiorum z tumbarum quod fu cum fucco po 
morum acrium z temperata utatur dteta ei 
balneis temperatis z bibat uinum tempe 
ratum m equa m qua funt pofiti emblici et 
fit aqua niuis: z ex aqua ifta accipiatur 
pond9.lb.i.? fu bec aqua i uafe paruo uir 
tus bums firupi eft urinam prouocare z co 
Ieram extrahere z corpus purgare. i&uodl 
autem uaporem expellit frm eft aqua ma 
torane z aqua foregomes ex quibus .lb .i. 
accipietur z aque endiuie. Ib.u? faluie.lb. 
t.mifceantur coquamur z colentur et ;ucba 
ri tabar;ct z mellis ana partem ponantur 
aque cum meile ;ucbaro que in olla ad 
ignem leuem z muceantur multum cum li 
gnouitis z dum buliermt ponatur intus 
ftteadosrecensufquequo fiat firupus.et 
ponatur m eo dauicb .i.capb.z medietas 
unius wckali mufei rubei et dentur ex eo 
*?. u .cum duplo aque frigide et poft ac 
cipiat iciuuus ex illis trocifcis . ‘tffcu «Hmpbo * 
pekebulorum emblicorum ana pnttea du 
aa cinnamomi partem unam gariofilorutn 
alta bdellii ana partem mediam terantur 
et conficiantur cum iucco pomorum acrium 
ct fiant trocifci. 18on fmnt egrifudi 
nea propter fuperflmtatem bumorum am 
pliU3 quam propter deflectam bumorum: 
et error magiftrorum ut bic efi nimia tefii 
ficsjua z boc efi propter experientiam. 
[ i&ui fomnia terribilia multa z cum eu i 
gilat fomnum obliuiom non tradit et dicit 
omnia fic quod ex eia mbil dimittit: et m 
tegre dornut de nocte plenua efi bumori 
bua:properet ergo ad purgationem.qui ui 
dent buiulmodi fomnia z cu excuaf oblimo 
ni tradit et cum boc bene non dormit z pul 
fus tpftua efi debilia egritudo ex deflectu 
bumorum ei prouemt. S*teta buiua fint 
cibaria (ubtilia lubftamie et bona que cor 
pua confortent et fugiat euacuatiopem et 
omne quod eum eficcauerit * flSLm ab 
aleie z poria abfimuerit nocumenta malo 
rum bumorum cuadet:* maxime fi mei mi 
rcbolanorum kebulorum comederittet dec 
tuarium de cinnamomo fuccefliue. 
dolor flurua fanguinia narium euenit fu 
perflue quinta cfie lue februem die crifis 
euadet ab egritudine . f £ui dolor ca 
pitia durauent fine aliqua( caufa quam ip 
fe cognofcat ct fuerit mmiua fiomaebum 
purget fuum ab bumoribua calidia . 
fi&uiquinquaginta annoa tranfiertt et do 
lorea renum babuerit a dolore non poteft 
euadere antique enim egntudinea cum an 
tiquie accidunt durant m eia dum uiuunt z 
buic prodeft egritudmi medicina albica 
quam nominauimua iam. fTSliii quin 
quagmta annoa cuaferit :z egritudo ei ac 
ciderit alkabitua cito moritur. JjBimi 
liter accidit luueni fi ei fortia paralifia ac 
cideritx fi fuerit complexioma calide mi 
nuitur, fmai impatiena fuerit ex dolo 
re pectoriatet abfque cognita caufa ema 
fit unum efi ex duobua uel crofla uentofi 
taa que pectua extendit, uel funt bumorea 
putridi qui fub cofiia exifiunt: uel m pecto 
re uel tufia abfque dubio uentofitatem au 
tem demenfirat motuset bumores z rema 
nentia pondus. I fiSui tuflia ct febria 
euenerit et cito eam amittit dicatur ei quod 
npcftcma accidet ei in umcturia dolores 
acuti fo;te9 in renibua lapidem porten 
dunt et pondua m ipfie. z z pu 
cturaa. egritudo cum uomitu cef 
fauerit :i intefitnia babet egritudmem et 
eis prodeft anate9 comedere folaa cum 
mediana cognita ♦ fi egritudo in ipfo 
ccflauerit poft duaa boraa uel trea egritu 
dmem m uems babebit tua autem medici 
na efi eadem cum premifla paua comedat 
febefien: et auelanaa , *£t curafecmidi 
comedere fifticoa cum cafia . f KaflVtu 
dofinccaufa exercitii cgritudinem futui aj 
portendit priuationea euacuationia rei io 
lite ficut fanguinia uene tam narium uel uri 
ne uel fiujme urine uel emorroidai um uel 
aliarum rerum demonftrat egritudmea. 
f mtimeo de rebuo futuris cogni 
Ite cum apparuerint z in fama z m egria: 
cum in egntuduie apparuerint famtatem fi 
gmfcdt. t£t quibua eft fomnua prolixior 
Iblito et fi fama euenerit credo egritudmem 
euenu e et fi egro contingit falutes ofiendit. 
iSt fic de fiti cum bomini acciderit qui cau 
fa babere non confueuit in fanitate rea eft 
oftendena egritudmem et radix doloris 
exifiit m cerebro. cum egritudo adue 
nerit fortitudinem nature anuntiat: z fani 
tatem z ftatua eme ad falutem euenit: ct 
fortior eft z idem accidit etiam pati fomno 
irato:* fracto abfque labore et pena * ofie 
dit egritudmem capiti uenturam. & cnm 
buiulmodi egro m fine egritudmia contin 
gerit exitum ab egritudme nuntiabittet im 
patientia in fomno primo oftendit quod 
fomno indiget. t impatientia mane poft 
fomnum:* pofi fomni menfuram portendit 
egritudmem :et lavationem neruorum. 
njn cuiua corde euenit membrorum nimia 
nidificato dicatur ei quod moritur. $piri 
tua enim patitur paucitatem et accidit boc 
accipienti medicinam uiolentajtuel cui fan 
guia a naribua fluxerit fuperfluua: uel cui 
naufea contineret fuperflua. uel qui nimio 
utif coitu uel q fluxu* uetris patie utaf ergo 
cibariia cifcu uel corp9 augumtatib’ ficut ut 
telia ouo? z lure auium z uino optimo. 
%ii inflammatio et rugitus uentria eueni 
rct timpamtcm figmficat propter cgritudi 
nemepati .utaturergo cibanja cum pre iUB. 
paratione ex ctno et camelis: z comedet al 
katonascum medulla fiftuxuumm caueat 
abj?erbi8 frigidism bumidis z fructibus . 
ytSlui conqueritur p:opter fudo:em fub 
oraebijs et efl fi fuperflue fetidus: z buiuf 
modi baberenon eft folitus timeat de le 
pta comedat ergo alkaneat et funt aloipf. 
z laxetur cum fucco eius:m accipiat ex eo. 
Ib.t.et aque fumite:re de aqua maio:ane 
pcffquam buliei int: et colkte fuerint: et 
bibat ex ea per unum menfem z nunqj fum 
mat carnes falitastnec etiam quicqutd fir 
de lacte: et cum boc uene ipfius ceflabunt 
z temperata: et exercite 
tur. fl&M panem ajimum comedit crof 
fas egritudines magnas babebit co*da 
parua et epata tn ets que funt timidi exer 
citio fu perfluo indtgent cibariis utantur 
temperatis et potibus conuenientibus et 
aere equalt . fpatulas amplas 
babentes et braebia tenua comedant res 
fubtiles z frigidas:-! res frigiditati attinen 
tes ct (int in quiete: z caueant a frigote et 
calo:c fuperftuis: et non comedat fructus 
etiam frigidos z bumidos • 
y 
(f Haber fecundus de experimentis z con 
fidentiis. 
tSmnisegritudmis ficce canon cure ip 
fius efl odo:es boni et aues et uina con 
ueiuentia • 
lRqutt afcubert»omnis res na 
i ruraliter in boc introitu exi 
ftunt pofl inuentionem medici 
narum et cuftodtam: et ptepa 
rationem earum etiam intellectum docto 
rum z cuftodtam planetarum z lune z tem 
pozis quod aptum eft ad medicine cognitio 
nem :z admimftrationem . rSt dicemus 
uei bum qnodypo.dixit in hbtis ubi dicit. 
&*ui dixerunt quod fcientiam habuerint 
medicine z habuerunt in fe partem intel 
ligemie et fcientie et cognitionis feftme no 
reputet aflronomiam partem effe paruam 
eojum quibus indiget medicina • i£t di 
jcir aftarobt. Sapiens in libro fcientie fue 
de fignis z lune effectibus quem lib?usn 
alter non p:eceflit tn expofitione libjitquia 
pbilofopbi z fapientes aliis poeter aftro 
nomos conuemunt in bunc libzum quod 
pzeparatio et cutfus eo*um que funt in ter 
ra. curium accidit: z Ter 
tno eius efr tn luna» £t conuemunt natu 
rales et aftronomuquta pjeparatto eo:um 
in te:ra funt a luna acctdtt z luna refpectu 
folis ficut excelfi regis mato: dominus eft. 
iSt mutatio tempo:um pzopter lune ftscio 
nem euentt cu$ retinetur \z non apparetruF 
cu ipfi9 apparentia fuerit mamfeftata. &X 
boc eis ell mamfeftum qui in mari uerfan 
tur :et qui umeas plantant ♦ t£t conueni 
unt fapientes medicorum quod res omnis 
tempomm et aeris ct aquarum et comple 
Xtonum et egi itudmum ex motu planetaruj 
mutantur cum in longitudinem latitudine 
confiftant. K>ecens eft cuj medicinas 
coquere uolueris quod eas tn equa clara 
bom fapo:is excoquasim cum lignis ficcts 
et ramotum uitium z ramomm ruminis et 
cum ramis rofarumtm cum arundinibus fic 
cis z cum berbis bom odo:is optime de 
ficcatis. f£t nunc tntv emus mimftrare res 
quas diximps uirtuofas et fcire admiran 
das • ad febzes aduren 
tes mirabilis. i&uod mirobolanojum ke 
bulojum cttiitana mecbal.i.ctnnamont acu 
ttijinxibens recentis ana mecbal.S.ftepb» 
bone mecbald.terantur bene et exibentur 
et foluatur. Smbra tn oleo filhcozura: et 
mifccanturcum eo relique medicine cum 
triplo fui de meile iuiubazumdofis mecbel 
.u.lb.t.z.S.cum firupo pomozum dulcium* 
ad ealdem feb;es mirabi 
lis* TRecipe mirobo!ano:um uado:um ci 
tri cmblicozum ominum ana mecbal bede 
gert feminis papauens caffie ftftule an3 
mecbal.S.terantur z cribellentur inuoluan 
tur tn oleo pomo2um: z conficiantur cum 
triplo fui de meile catTie fiftule dofis me 
cbal.ii.cum.f.ii dirupi malo:um granato 
rumdulcium . mirabilis 
ad affari ommu ana me 
cbal J.cinnamot odoaferi mecbal. ui.femis 
endiute fecege tmf.lifimbrii febatele oiuj an 
mecbal.S.coficiantur cu triplo fui de meile 
mirobofkebufuftamarUo? potio e mecbal 
fanabi facti i jucbaro i quo 2lmpbo. 
fit mufcus. 1 $&edicina quam laudaui 
ad febres:! eu breuis . ‘iRcape oes. i 5 
corpus fene affari yreos ommu ana mecbal 
terantur bene et cribellentur: z confician 
tur cum meile ceraugebini mecbal.iXcum 
de 3Ucbaro facte: z de fe 
mine endiuie . Iuleum mirabile quod 
confert iftis rebus defideriis aliqua? reru3 
z tremori condis z 'melencolie et excufat 
diamufcbam.HKecipe olei citri, boni odoris 
•Ib.i.olei nucum .Ib.i.ponantur in olla lim 
pidaret coquantur tamdui quod fuci confu 
mantur et oleum remaneat: z deinde ab 
igne amoueatur:? mifceatur pondus mekal 
.S.de mulco boni odoris:? ex boc oleo bi 
bat paciens cuj necelfitas incubuerit a dua 
bus mecbal ad medietatem.3.t ♦ ®leu3 
predicto fimile mirabile. TRecipe olei po 
morum dulcium.lb.i.olei alkeiri palidi.ltB 
mediam ponamur m olla uel caldaria:? cu 
ftodiantur:? mifceantur cum eis be aque 
fuci maiorane:? endiuie cauear omnium : 
ena libram mediam pofiqucm buherim: z 
collata fuerit coquatur totum quoufque a 
qua confumdtur: z oleum remaneat: et 
commifceatur mecbal medium. Smbre:? 
mifceatur z bibantur tantum quantum pre 
ciptmus ex premiflo z ungatur pectus e* 
oleo:?ftoraci orificium ♦ (&lei oculte 
ualens febribus effectus mirabilis. UReci 
pe feminis endiuie:? feminis plantaginis 
? bedegart:? feminis maiorane omnium : 
anamecbal.5. Cinnamomi acuti mecbal. 
i.?.S.terantur et cribellemur cum triplo de 
rob citri acris uel malorum granatorum 
acrium et conficiatur potio mecbal.ii.cum 
prunorum. TRecipe feminis lac 
tuce cucurbite papaueris portulace bate 
ke ana mecbal.iXfandalis citri campbore 
albiffime recentis:ana mecbal duo confici 
antur cum triplo fui de meile febeften ? fu 
mant patiens quottidie mecbal.i.?.S .cnm 
ffrupo molarum uel firupo prunorum. 
i&leum ad emigraneam calidam . TRecf 
pe amigdalarum dulcium feminis papaue 
ris lactuce cucutbite dulcis cucumeris ba 
teke ana cum fuco florum nenufaris teran 
tur decies poft exprimantur:? adminiftreit 
tur. mulcati conferentes epi 
tbimi et interioribus. TRecipe jinjiberis 
mecbal duo mufci boni odo:is dauicb. ii. 
jncbari ad pondus omnium conficiantu* 
cumfirupo matorane: et fiant troafci me 
cbaU.dofis trocifcus.i.cum firupo pomo;u 
dulcium .j*z fuci endiuie bulttiz collati. 
?.iu f/ S|d retentionem urine: z bumo 
rum in uefica. >Recipe mure ciperi fqui 
nanti cinnamomi ana partes equales : z 
partem fuperfictalem glandium partes.u. 
conficiantur cum oleo balfami dofis me 
cbal. fild ulcerationem otis , ‘ffteci 
pe papiri combufti ciperi yreos celefhs. 
ana terantur z ponantur m ulcere z coluaf 
os cum aqua, rojca? in qua fit pofitus fu 
raacb. fibfeedicina experta apoftema 
tibus cozrodentibus z alus. TRecipe ana* 
gellas :t eft mater filua:T foliolum aluala: 
et eft anataria mafticts ciperi feminis fpa 
tule ana partem unam lapis lajuli fani par * 
tem mediam conficiantur cum triplo fui cuj 
fucco citri acris cocto et coagrcgato 013 da 
fefaban :z ponantur m apoflematibus :et 
eradicat radices eotum et remouet ipfo 
rum uenas. <$t poftquam apoftema eradi 
catum fuerit ponaturboc medicamen quod 
carnem generat. y Confectio medicine 
generatme carnis / IRecipe fo!io:um fa 
rafie .i.camfo;um z foliolum alkebufi pul 
me papirt combufti feminis robarum: ana 
pai tes equales terantur z admifceatur :et 
fuppcnantur folia eiufdem uel plantaginis 
intuita meile , f Medicina que ejtra 
hit fecundmas et fetum mo?tuum. 'iReci 
pe cafto:ei cinnamomi mure ana fiant fo* 
titer glandibus fimiles z inuncto balfamo 
fupponantur :et fi fo;te cum boc fecundi 
na non ejcient detur cum boc de ifto firupo 
0Recipe fafeoli ciceris nigri endiuie : ana 
partes.i.berberis onctara mediam coquan 
tur in tribus libris aque ufque quo rema 
neat una coletur detur patiett :quarta pars 
iibre unius CU3 oncia una de radicibus ber 
beris z pofitto altamie m manibus z pedi 
bus confert mmtuj pzouocationi menftrno 
rum. ad apoftemata 
tia cui non eft par. Recipe endiuie plan 
tagims bejei.z.i.sarmacb ana partem be 
cbar farine fabamra ana partem.S .confici 
antur CU3 meile z carncj corrupta re 
tnouerts fupponaf bic ru £ib. 
bet lapidis fani ana portem. t.radic 
ptftacce bedegart faufel ana partes .ti.-* fi 
mul puluerijcntur z admimUrentur. i$m 
plaftrum ualens ad idem.Tfc.aloes boni ka 
bareegiptie adep :mdi fangumis draco 
ms ana partem unam femims bafiliconis 
garet feminis bafiliconis maioris quod uo 
catur burungitana partem medtamtfiat em 
plaftrum z ponatur fuper locum lefumtpoft 
quam lotus fuerit cum aliquibus habenti 
fcus uim e;ficcandi ut aqua plantaginis uf 
mire :uel utno fttptico z fimilibus. 
plaftrum ad umb:a z eriftpilatx eft expertu 
quod.Tfc.nucum ciprefli foltoaum fpice albe 
.i.rubei mafculi folioaum filue cap:me iuf 
quiamionapatteui unam acatie bedegar 
afle mtrttdana partem unam conficianturcu 
rore umento fuper folia acundimi • $3el fu 
co tpfoium folio2um:x aquam roje .z fuper 
ponamur z ficum rubedine fuerit mifceat 
bolufarmenus cum predictis. flfifcedici 
na mirabilis filio carens z eft breuis confe 
reno lapidi.Tfc.cog mi2ie y:eos feminis en 
diuie ciperi fquinanti cinnamomi mecbal.i 
(eminis fpatule banke cappai ts fpargi: pe 
trof ana 015 mei 
Ic caffie fiftule:x detur eji eo mecbal a.cum 
firupo cog.x jucbaro.x ?.u.aque. 
diema ad diftillauonem urme.x ad lapidem 
addens in fpermnte.tfc.galle m alio galla 
ge cornute z cribellate x confecte cum bu 
tiro uacctno z meile difpumato2 x detur cu 
aqnaiuiubaiumuel lebeften * FlSd fc 
breo accultas. Tfc. bedegart feminis endi 
uie plantaginis lactuce bateke ana mecbal 
.i.fe.mu te fandali albi ana mecbal. urina 
momi mecbal.iti.fpodu mecbal.S. mufeua 
pbo2e ana quartam partem mecbal.i.confi 
ciantur cum fuco mal02um granaio:um uel 
pomo2um x dof mecbal.i.S.tottdem cum (i 
rupo molarum. contra quarta 
tiae.Tfc.aflari fene cinnamomi mecbal .S fc 
minis maio:ane uerbeuent feri gcmufi me 
cbal.t .feminis endiuie lactuce po2tulace 
plantaginis fandalo2nm albo2um ana: mc 
cbal.S.lapis la3uli loti mnltotiens cu aqua 
campbo2e ana mecbal.ti.cum firupo pomo 
rum dulcium, feb2iumx ri 
g02em.Tfc.radie hlu:x cinnamomi pollipo 
du:ana parte. patte.S.conftcta 
tureum oleo balfami uel fiftico2um x detur 
ante periodum mecbalXf.cu aqua calida» 
f&i dolonem renum: z retentionem bumo 
rum m ei9.*fr.mirte amomi granozum ftfti 
ana partenu.cinnamomi ad pond9 
omnium conficiantur cum meile de cogtde 
tur mecbal.i.S.cum firupo jucbarmo de ra 
dtcibue. pSuffumigmm ad cata2rum ca 
alfo ligni afcana mecbal.u.mufci dauicb.t. 
campboje dauicb.ii.conficiatur cum aqua 
rojc.m qua fuerit diflblutu3 mecbal.i.anidi. 
z fiant tropfci ejt quibus fuffumigetur pa 
ticns. fSUudadcataarum frigidum.*# 
rojc.fandalis albi turis ana mecbala. ligni 
aloes mecbal.u.cofti mecbal . S. mufci da 
uicb.n.conficiantur cum fuco amigdalaruj 
dulcium: % cum ftojace majafleiuur fiani 
trogfci parui cu? quibue fulfumigauo fiat» 
/»uffumigmm contra peftileuttas .Tfc.be 
degat t fandalis m flo:e mirti ana mecbal. 
i.lignt ma io*ane fem. gtmife ctpeti gaf: 
jn jiB.almufci bcm ana mecbal. $. funda 
muut.confictamur cum aqua roje. in qua 
diflbluta fuerit ftoracis amb2e ana mecbal 
•S. parahfi conferens ejep 
ta.Tfc.cafiojci jmjibei is ccfli dulcts cog: 
ac02i:bacba*am lauri ana mecbaltan. muf 
ci mecbaLS.terar.tur z muoluantur m oko 
alkeiri al: z conficiantur cum meile albo 
claro cietur ad magnitudinem nucis. 
j£t ad paralifim cabdam.Tfc.lac ouium no 
narum faturum quod m olla limpida po 
natur z mifceatur cum eo oleum nenufaris: 
z cucurbnaru3 dulcium ana.lb .i.coquantur 
ad ignem leuem donec oleum confumetur z 
mifceatur cum eo.lb .i. 3ucbari terantabin 
albi z coquatur qucufq3 ad coagulationem 
peruemattz egro admimflretur quoufqj fa 
mtati integre fit reftitutus. £t i babico iri 
gidas berbas babente ponatur :z oleis fri 
gidis inungatur. Md fputtum funguims 
quodeje apollemate fiomacbuuel mteftmo 
rum acadit.Tfc.bedegar:fucbaa.i.fapia al 
ba capillufueneris.femints memube ro* * 
.fio2is fquinan 
ti rariefacban rafme 
arnuclmum ad pondus omnium conficiatif 
cum meile maflicis detur ad quantitatem 
auellane. flSLd uenena /iRecipe amomi 
ariftologte rotunde baccarum lauri rafme 
rutbe ana mecbaLi.S.z inungatur cu$ oleo 0mpbo* 
nue. x conficiantur ex meile ficuum: x fu 
matur quotidie ad magnitudinem nue. 
<&d liquiricie cog. feminis cu 
curbite dragagati albi boni ana mecbal 
.um.pcnidiorum. ad pondus omnium 
conficiantur femls 
atomorum facta tn aqua rox.?.?*ti*mel 
Ite tumbarum. 
i3&edicina ad fluxu; experta. TRecipe ga 
le faufel.i.auellana mdaife.acetox.farie 
glandium:ana. Conficiantur cum meile 
uel cum diacitomton acri, x admimflref. 
Mediana conferens epiticis extrabens 
putredinem a corpore. TRecipe ellebo 
rncancar.i. catapucie fuci maioraneten 
diuie ana lib .i. fuci flicados: fuci fpine 
mafculi:al.x rubei: pomorum dulc.ana# 
lib.S. 'Iffeoflquam buliennt x collata fu 
ennr.x appofuerint endiuie polipodi: fe 
ne: ariftologie rei: piflate omnium ana 
partem unam buliat totum in aqnapre 
dicta x mifce fuci malorum granatorum: 
x meircaflie.f.x penidioru; ana partes e 
quales fument ufq; quo ftat firupus x ap 
ponatur muflt ambre ana mecbal.*.? ab 
igne remoueatur .dof.iij.pars lib.cum e 
quali pondere fuci fumiterre: x fi n pof 
fit bibere cum boc fuco detur cum aqua 
. 
apoftema gule remouens x do 
lores: x facit anbehtum babilem. tfte 
ctpe de rob prunorum confectorum cum 
uinomirtmo:? diamoron: x melfficuum 
cofecti cu teraniabm: ana partes equa 
les:fo!uatur m eis x quarta parsalumi 
ms iamei:? melfcaflie.f.? medietas par 
tis unius fiat gargarifma: x detur ex eo 
uncia media x tantumdem acetofitatis 
citri collate. 
fftfeedicina mirabilis experta ad coitum* 
TRecipe prunorum pmee maioris tnfufe 
per diem x nocte; lib.i.x molantur in ia 
pide molendini. <6t accipe cmamomufe 
minis eruce pafiinace:rape mulge: ftipf 
tunupalme uiridiem ut que comedutur x 
lingue auis:x granoru; ;elei:x fccacuhz 
bubumen: cofti dulc ;m;iberis renum 
paflef cobire defiderantium: omniu; ana 
.;.ui.pemdiorum bonorum.;.xxx» teran 
tur bene:? conficiantur ad ignem: ? mi 
fceantur cum meile de fatirion:?cum tan 
tumdem meli*albi: ? mifceantur cum eis 
relique medicine ufq; quo fiat res ellec 
tuario fimilis:? mifceaf rairti z abre:ana 
*;.i.? remoneatur ab igne. Si quis cali 
de completionis fuerit detur ad m agnitu 
dmem auellane. Si frigide in duplo cu 
firupo melfmufcati: uel cum uino calido 
odorifero. 
®kofol eradicans albedinemin oculo exi 
flentem ♦ decipe fucci rubi albi mada 
clux ana.lib.S. mifceantur cum eis miro 
bolanorum ana.5.111). % fiat puluis fubtt 
lilTimus: x fcias quod boc efl ultimum iri 
albedinem eradicandam. 
SUtud ad pruritum oculorum x fcabiem z 
pannum: x amilTionem uifus • TRecipe 
granorum paruorum malorum granato 
rum uiridiura florum coctani: mtrii: boli 
armem: fe.rox.ana.3.11. feparattm per fe 
pifientunx accipe lapide; teneg:? tutle 
0na.;.t.?.$.limature auri pofite m aqua 
roxarum per duas ebdomadas: x ter in 
die mixte x exacute:? piftate conuenies 
fit:? mifceatur cura reliquis medianis x 
ponantur omnia \ acetofitate citri acria 
x mifceantur cum mufcilagme citomoruj 
x aqua roxarum: x mifceatur fic trib9 die 
bus:demde teratur optime x ad umbra; 
exficcetur.? mifceatur mufli rubet dautc. 
i.x feminis plantaginis optime tritl.;.S 
. 
Biiud conferens dercenfui aque uifum augu 
mentans x confortans. I&ecipe miro 
bolanorum.;.i.nucleorum tamarmdi.j.S 
farcocolle:mecbal.t. lapidis .;.i.a 
ices dauicb. fiat puluis fubtihflimus x 
ponatur mequalibus ponderibus tabo 
lanorum. kebulorum: x mellis maloru; 
dulcium granato? tribus libris fuci endi 
uie? in tanto fuci plantaginis. Tfccfl 
quam omnia buliennt x collata fuerim 
mifceatur puluis predictus cum fucis no 
minatis: demum exficetur: x in eifdem 
mellis ponderibus iterum ponatur: ?fu 
eorum x predicta multa lmbibitione fe 
eunda cum aqua roxai um temperentur: 
ad ignem ponantur leuem: quoufque mi 
fceantur? quibus puluis ia 
cimi rubei optime ptftati ponatur.;.*. 2U5 
.... niufci optimi dauicb «ii. deinde ab igne 
remoneatur z in mtro conferuetur: z ad 
nunirtretur rtomaebo: uel ciborum dige 
Ilione celebrata • 
G JUber tertius de cafibus qui ipfi rafi 
acciderunt. 
I&parte mei temporis in pbilo 
fopbia z medicina rtudens mul 
tum uigilaui noctibus:* Tom 
nnm amifi: z feci res qne mibi 
non ualuerunt: z nicbil inueni quod tan 
tum conferret quam oleum nenufaris: 
quod m nafum trabendo aerem profeci 
z lactuce quas coctas z crudas comede 
bam. Wus tamen debilitatem z mino 
rationem coitus in me generauerunt: z 
non inueni quod conferret tantum mibi 
quantum paflerum comertio z ipforum 
brodium cum oms z almuri z cmamomo 
z pipere z pulorum prepara 
torum z m me uis z memoria fuit optie 
rertituta. 
iSd boc oleum feci quo nullum melius inue 
nitur. "iKecipe olei granorumpineeofli 
albi:olei alkeiri olei pomorum dulcium 
ana partem unam fcliu; paflerum CU5 uo 
luntatem babent coeundi: partem media 
feminis alkeiri palidt: mccbal.h buliant 
omnia ad ignem leuem. Cui ab igne re 
mouendo mufti mecbal.S. mifeeatur cum 
quo genitalia z pectus port balneunVun 
gantur prouocat uirtutej z deIectatione5 
uigorat • 
SUiud in ciuitate jelergebani:* quidam uir 
defideria babens fme caufa z timorem z 
cordis tremorem acceflit ad me * iBam 
inter medicinas mbil inueni tantum con 
tulifle: quantum carnes ancipitris cocte 
, cum fuco maiorane: z uinum album fub 
tile z inunfi corpus eius cleis odonfe 
ris z rertitutus e fanitati prorfus. 
Contingens aliud.non babent antiqui debi 
lea z etbici z carentes fanitate rem que 
magis eis proficiat quam auium come 
ftio z turtur pullorum columba? pafleru 
in uino odorifero coctorum z uinum bo 
bibere» 
Contingens aliud rex albomet balifilros 
extraxit fangumej m quantitate nimia z 
erat tempore autumni z bibit uinum: i 
poft fomnum fanguis exiuit ad quanti 
tatem trium librarum ad quem de nocte 
fui uocatus: z cum fmcopifantem inueni 
z oculi eius propter extafim leuabant in 
ocultum. precepi inibi afterri quin 
que pullos columbarum albarum quos 
precepi optime preparari: z membra 
per fe feparari feci: z in quatuor libris 
uini odoriferi eas coxi: quoufqj carnes 
ab oflibue fegregate fuerint z multum 
in decoctione pofui de gariofilis z cina 
momiiquam decoctionem colaui portmo 
dum z eam pofui in uafe rortrum baben 
te z regi ad bibendum mimflraui: z an 
te folia o?tum loqui incepit quam decoc 
tionem triginta diebus iiimpfit z uirtus 
eius ad eum reuerfa eft z fanguis in eo 
fuit optime rellauratus • 
aliud • Catos accidit errtfide 
ni regi falicet iuxta cerebrum aportema: 
z cognofcebat me z uenerabatur extraxi 
ei fangumis libaij. ufque quo fincopija 
mt fmcopi timozofa: z portmodum cogi 
tare cepi: z inunxi corpus cius ex alga 
lia z ex ea pofui ad nares: z lib.i.uini o 
do:iferi temperam cnm equali pondere 
fui ex lure puilorum gallinarum z colum 
borum m quo mufeum pofueram: z boc 
in os eius mifi fuccefiue. cum a fin 
copi fuu liberatus fermentes eius pio 
rare ceperunt. i$t quidam ex eis obii 
quo me refpictentes uultuan mortem me 
am confpirauerant. «Ium uero rex inte 
gre reftitutus efiet mibi dixit quod dum 
m fmcopi peruernebat de egritudme fua 
non dolebat quam plurimum: fed tota in 
tentio fua circa me uerfabatur timens 
ne aftantes mibi mortem inferrent. Cre 
debat enim quod ego ipfi banc non adbi 
berem curam nifiefle crederem falubrem 
precepit igitur mibi ut nnnqnam eum co 
ram aliquibus minui facerem nifi fortaf 
fe femine fole artarent. £t fetas qood 
irte rex a magno birfen euafit bac egruii 
dme« 
Contingens aliud de fluxu diuturno, quida? Slmpbo. 
amicus meus in medicina parum inflruc 
tns a fluxu longo uexatua fuerat tem 
po;e cui plures res etiam plures oden 
di. *£t dixit tandc mibi quod ntbilpio 
ficicbant. 'fclnde ut curam egritudinis 
certificareiu per unam noctem fecnm mi 
fi: z cognoui quia pod fomnum foitius 
ucxabatur a fluxu: z perpendi caufam e 
gritudims efle bumo?em calidum z acu 
tum a cerebio cadentem qui quidem 013 
i domacbo ueniebat fluere cogebat. 4U3 
ucro patiens excitabatur fluxu carebat 
z fputura aldduum babebat p:ecepi er 
go ei ut caput raderet z ut tpiuro cum fi 
napi z muflo fricaret fortiter z famtati 
fuit pcflmod refatutus: nnnq? capuis ei 
r tedium fiebat • 
JKpoplelia accidit regi bamecb filio balt z 
m pzlcipio cura* puentetem non babuit: 
fed dimilerunt eum ficut crat:z nullus ex 
eius magidris ei aliud p:ecepit fieri nifi 
inungi coipus rebus odoriferis z fubfu 
migari: quod fufficiens ei non credidi, 
fed feci utntofam collo eius apponi: z 
uelociter ab illa egritudine e^tutt: z eft 
res m qua confidentia efle debet. 
i&uod ii bomini qui feminee complexio 
nis ncn fit z fit molis co:poris bec ene 
nent egritudo: in colo ut piediximus ue 
tofetur. (€t mbil ex eis que alii precepe 
runt facere uoluufed in nafum eius oleu* 
nenufarinum p:oicci. 
25 perditione multorum multos euadere fe 
ci qui ficcitate z ardo:e domacbi uexaba 
tur:cum ellectuario nenufarino z firupo 
eiufdem: quibus ad porandum dedi ui 
uum album hmpbatum: cum aqua njuis 
temperatum, faciebam eos comede 
re pullos pingues in quo?um decoctioni 
bus mufcilagmes feminis cuonio? pone 
, bam z oleum nenufaris. 
Cuidam amicus meus bone rationis qui 
mecum in libris galiem ftudebat ardo 
rem patiebatur in ftomacbo qui ardo* 
auguraentabatur amplius cum cibaria a 
ftomacbo recedebant docui autem eum 
res quas faceret:z dixit mibi iam eas fe 
. cifle: z precepi ei ut reciperet .1114. ju 
cbari roxatnz tantumdem jucbariuiola 
tt z p:ccepi bec optime pcrmifceri qui 
fcus mecbal.S.ambie appcfui: z.%. olei 
nenufaris z electtiarium m eo comifcui 
z eo fuit «fas: z ab egritudine euafit tuf 
fu dei. 
Contingens aliud.curam quamplures a fe 
bnbus o fole piouenientibusUnm bal 
neis temperatis z ca* aqua frigida que 
adeo erat frigida quod patiens ex ea fro 
rem babebat. 
Contingens aliud.curaui bomines ab occul 
tis mom ferte febaibus cum rob fructuuj 
laxanuowm: i: cum bonis odoribus frt 
gidis z cum rebus temperatis: z infri 
gidam eos z bumefeci: quod fi bec non 
adbiberetur cura patiens fuccumberet • 
SUiud contingens alicui bommiin edate 
tempore cnfis accidit: quod cum intus 
egrederetur febris cura occulta multum 
occulta inuafit z caliditas in ipfo fuit au 
gumentatatx colo: eius incepit rubeus 
fieri: x completio ipfius mutata fuit: z e 
gntudo eius augumentata eft: z fpiritus 
ipfius erat ualde calidus ad modu ignis 
z perpendi in ipfo ftgna fluxus fangui 
nis: z tremorem cozdis babebat ♦ i£t 
perpendi uel fluxum fanguiius pateretur 
uel eum fluxus muadeiet: ex pectam igt 
tnr per unam boiam uel duas credens 
eum aliquem fluxum habiturum z nihil 
ei accidebat:p:ecepi ei nares fricare fo* 
titer z non exiuit fanguis: z caliditas 
z impatientia: z dolones in ipfo ceperut 
augumentari. 2S>edi ergo ei decem UB. 
aque frigide: z calo z eft temperatus: % 
urina? fecit in quantitate mmia:z febris 
eius minui incepit: durauit tamen m eo 
febris quadraginta diebus; *£t feruum 
quendam quia nullus ei aqnam po«e 
jcit ficut pozrecta fuit domino piopter in 
ternionem quam erga deum babebant. 
€t feruus ante boiaro uefperttna decef 
fit:z cafus m mane acciderat • 2Li5 
(JF 7L\ber quartus de dietis medicinis z 
cibariis * 
&&ne cibarium ejc animali 
bus uel ex nafcentibus non 
euadit quin aliquid utilitatis 
uel corruptionis babeat. 
(£t naturales pbilofopbi fecreta eorum 
inueaigauere quampiurimum z non atti 
gerunt aliquid nili debili inueaigatione 
quo ad ueritatem. (£t fcientes m bac re- 
«erbum flabile debent preponere. 
ego quidem ficut z pbilofopbi confulo: 
ut ex bis rebus mitius quam unquo; po 
terit accipiar. «$t confulo ut ex eis quis 
utatur quibus complexioni fue dtffonan 
tia non exiftat. t&i boc antiqui lauda 
uerunt fine boc quod fecreta fua detege 
rent * <€t fetas quod omne quod occu! 
tam babet uirturem aliquid forte in cor 
pore uel utilitatis uel corruptiois opera 
tur: z ex quibufeunque uti non debet. 
*&t ex bis occultis nefeiunt bomines ne 
que intelligunt neque etiam poffunt no 
minare, f ntellectus enim eorum occu! 
tus. Sed dieta z medicatio re fubtih z 
fpirituali debet fieri quia odor z odoris 
napor offendit abfque bis que per come 
fiionem z potum nofcuntur. &t ob boc 
confulo ut ex medicinis quis minus aed 
piat. i£t ego detexi bic ueritatem. £x' 
perta emm funt ea que in boc loquendi 
tnetbodo appofui in boc meo libro: que; 
equidem ad bumanam utilitatem compo 
funque inter alias dignior exiffit. i 
deo ciborum z medicinarum uirtutes in 
quifiui amplius in boc uerbo ut maiore; 
poffent bomines utilitatem babere: z 
nos bic uerborum multitudinem abici 
mus z multa feiinquimus propterea: q5 
bomini effet difficile intelligere:x ob boc 
librum noffrum laudamus quia continet 
ueritatem* $i ex rebus utuenttbus quis 
utetur recentibus cum fuo fanguine ma 
lor z uelocior ad utilitatem fertur dieta: 
quam qui rebus fubtihbus uti uoluerit z 
calidis: fed tamen ad boc accedere non 
potent propter fuam complexionem z 
neceffitatem z propter confuetudme; no 
excufatur qum fpectet z abftineat tempo 
re mortis ipforuro ut tpforum uirtus fra 
gatur que fortaffe per unam diem debe* 
dimitti: z fic conuenientia tpforum meli 
or eff. &t reges eligerunt aqmllas z 
aucipitres: lupos z canes z reliqua ra 
ptentia ad boc mdehcet ut non tantum 
delectentur: uerum etiam utilitatem ex 
captione babeant z falutem:x ut ipfora; 
carnes que dure funt per motum fran 
gantunx etiam quia mors eorum exifiit 
proxima. i£i ob boc naturales prece 
penunt ut cum ex bis rebus quis uti de 
beat prius uirtus carnis eorum debili 
tetur per motum. fi prius boc eis ui 
uenttbus factum fuerit:x poftea interfec 
te fuerint carnes ipfarum babiliores fi 
em. Titiam dixit .it. p. eis que 
carnes babiles ad comedendum faciunt 
eft artum uel mtruimuel nitri frufira ue! 
rami ficuumibec enim omnia aperte pre 
parant: z ex boc precipimus ut coclea 
rta ex ftcubus fiant: bec enim coclearia 
carnes reddunt babiles: x inlibro coqui 
narum cag$en abufamen:dixit 5obemor 
cum corpora non mfi per cibaria degant 
z uegetantur: deberent reges inuefiiga 
re res que appetitum prouccarent z fuf 
ficienter comederent ex rebus uiuis. iSt 
debent res diuerfas comedere 013 rebus 
faporiferis z boni odoris z bonas debet 
olias babere:t coquinarius eoruj debet 
_efle medicus. 
$ermo in rebus que electe funt er rebus 
umentibus quadrupedibus z auibus: 
z eji domefficis z ex montanis melior ex 
carnibus pillos habentibus: faporofior 
z aptior z teperatior e cu aceto z agrefti 
t&t e% eis que coquunt z affantur ad pni 
nas. t affate ad prunas ponderofiores 
fedalmurieos preparat* Sed a capiti 
bus bomines precauere debent z a can 
dis:pbilofopbi enim dixerunt quod caf 
nes pillofe uenena non euadunt natura 
liter z maxime capita eorum z caudc: z 
ideo comedi non debent. 
felior ex carnibus montanis z abfque 
nocumento minoriM abfque uentofitace* 
£aro gajelis z caprtoli extff it. piarum 
tamen eli ficca cuius ficcitas cum oleis Slmpbo* 
bumidis remonetur z t comefttone eius 
uirtus accidit mirabilis, para 
hli frigide: z interiora ipfius comedere 
eft aufterum tenafmum enim generat. _ 
(£t pedes eo? affidue comedere boc ide 
effiat propter fuperfluam ftccitate: z bec 
.membra comedi non debent * 
edina eft frigida z bumida mirabilis: 
fed i ea odor exiftit:? ideo comedi debet 
edi non magni:? apti funt ad falutis cu 
v. ftodiam. 
rSrienna caro bona eft:cum non eft antiqua 
' euafit malitiam eius cui ta$ cornu creuit 
Cum enim cornu ipfius nafettur bumidi 
tatem amittit: ? medulla ipfius ufui non 
eft apta proprietate enim babent oblini 
onej facere: aries temperatus eft m efta 
te. Xemperatior emm calidior eft ? in 
edatis tempore ufus ex eo non eft conue 
mens, calore emm fuperfiuo mania 
facit ? affatt majtime ? in omni re alia e 
malitiam. 
fjfulh gallinarum temperati ad frigiditate 
decliues parumpendigeruntur ueloater 
ufui conuenientes fperma augumentan 
tes ? fangumem. #ta? pbilofopbus 
dirit balent uirtutem calorem innatum 
' uigorandi. 
fapalhne que nimium non funt antique nec 
nimium pingues mirabilis cibus epftit: 
? temperatiores alus ejciftunt ? pullis 
approximant:? earum medulle uittutem 
babent generandi uertigtnem ? deerunt 
pbilofopbi quod earum ajcugie inter cete 
rasoptment principatum: m molhfican 
do dui ictem: quod ajungie auferum effi 
ciunt:? galinas comedere generat (um 
fcrtcos. 
ffeallt ueteres diutfioni neft conuenientes 
bumiditate priuati funt: ? cum ad aflel 
; fandum damur dubium eft« IHitrofi 
tas emm que in eis ejciftit: putredinem 
generat. <£t dixit galienus in libro fuo 
fecretorum quod offa gallorum fubetb ef 
ficiunt propter proprietatem cum come 
duntur uel excitantur: ? melius eft ut di 
mittantur. 
Tfeulli columbarum dbus mirabilis ad cali 
ditatem decimans: z pbilofopbi dijerut 
quod in eis eft mr tuo mirabilis: z prece 
perunt quod bi qui parum babent fan 
guinis:? quibus deficiunt uirtutea: ? ca 
loz innatus debent eos comedere: z cjc 
proprietate dolori renum conferunt fan 
guinem colant corruptum. *£t be due 
res funt mirabiles. r£t babent proprie 
tatem egritudmem capitis cr-omcamge 
nerandi:quare capita eorum cum mterfi 
ciuntur auferri debenttut eorum malitia 
reprimatur. 
perdices cibus bonus ad frigiditatej z fic 
' citatem tendentes ♦ 'Jus earum boni o 
doris z boni fapons naturaliter tempe 
ratum:? ad comedendum fuut apte: qua 
do cum oleribus comeduntur: fcilicet cu$ 
papifiro yameni. <$t eorum uutusmf 
rabilts quam digerunt pbilofopbi e: q$ 
. bumiditatem ejcficcant ftomacbi: z putre 
dirtem errabunt z fcilicet boc non eft da 
bitatio:maxime tamen fi cum fuco pomo 
rum dulcium excoquantur, fic cocte 
euadunt malitiam : z earum uirtus fe 
eunda eft retentmam confortare uirtu 
cibus conueniens laudabilis fub 
tihs pullis affines quo ad efum etbicos 
confortant qui ebegritudimbus etbici fi 
unt. fci babent proprietatem uigoran 
dt uirtutes que digerut.bumores corrup 
los in (lomaebo preparant. 
bonos efficit bumores: z eft 
conueniens cibus z fubtilis:? eft calidt 
. or alus auibus z calioitati innate affi 
msexiftit. mala acetofa z coctanar 
z mala granata acria: z citri quodeumqj 
ipforum cum ipfo raifcetur ipfius calidi 
tatemreprimit:? babet proprietatem 
. augumentandt intellectum: z remouet 
damnum quod medulla arietum ope 
«Irecbing: facilius a flomaebo utndtur qua 
alie anes que funt poft alcbadoreg : fed 
funt bumidiores in autumno quare uirt9 
in tpfa cognita eft que lunt appofite cum 
comefta fuerit. 
©nates proprietatem babent foluendtbu 
mores tn mteftinis z purgant ea. 
' epata proprietatem babent priuandi fiu 2U5 
jm ex debilitate epatts accidentem. 
J5fcurtures cibus conuemens bonos efficit 
bumores calidttati attinent: z conferunt 
plus poft pulos columbarum: z babent 
uirtutem mirabilem z augumentant fan 
guinem in omnibus in quibus cft pau 
cus. &t dixit pbilofopbus proprietate 
uigorant uirtutem retentiuam z in boc 
maxime preualent. 
«Itleiar z dicitur quod (it merulus auis bu 
mida laudata bonos efficiens bumores 
cito digeritur:? dicit cratera fpintalis in 
libro fuo quaj compofuit quod eft melior 
cibus ? conuementior eis in quibus me 
„ lancolia incipit generari. 
IgUkenebit ideft columbus fimiltter leuts eft 
cibus ? fubtilis: ? babet proprietatem 
ad fluxum: ? tus ipfius preparat bumo 
res:? eos facit habiles ad foluendum:? 
eft laudabilis eis qui ex egritudine de 
ficiunt: ? boc dixit pbilofopbus: quod 
carnes eius babent proprietatem remo 
nendi tenafmum. 
r &ac a quo butirum non eft tractum: ? maxi 
me recens? butirum crudum inteftma 
bumefaciunt z lubricam: z ea ledunt * 
lac coieram incendit ? ardorem: recens 
fomnum prouocat ? uigore caUdttatem i 
-natam confortat. 
ffeua meliora funt oua galinarum earuj que 
cum gallis utuunt: ? dixit arjicon: quod 
oua galinarum uirtutem augumentant : 
et maxime in uittute coeundi: bumec 
tant: ? etbicis conferunt ? fanis bomi 
mbus. 
ftfrifces meliores funt fluuiales ? marini 
funt illi qui babent afperam cutem: ? no 
funt mufcilaginofi:? naturaliter albi fimt 
admodum argenti • *£t pifces nigri ? 
rubei in quibus fum pene diuerfe: ? qui 
babent colorem pauonts: ? tn quibus 
tnaculc (um mgre: ? palide: naturaliter 
tnali funt:? ab eis eft cauendum ♦ "Sipo 
ftema enim generant in membris ante 
rioribus ? imefttms:? puncturas:? orri 
pilationem generant: nocumentum ufui i 
ferunt: malum fanguinem generant:? fri 
C1^08 naturaliter bumeaant • 
bumores bumeaant non fum cibus 
conueniens ? raeltor eis eft endtuia % a 
cetofa: arcula ? rapiftrum ? colus ime 
num z lactuce:? eo2um comeftio uifuj de 
bilitat z calorem innaturo. 
fi ex eis nimis comedatur tenaf 
mum generat:fed fi aceto z aliis prepare 
. tur melioratur . 
jKentige babent uirtutem cancrum generan 
di bumido ftomacbo conferunt curaniroi 
um cocte fuerint: z confecte fuerim cum 
oleo amigdalarum uirtutem expulfuiam 
confortant. 
;1Rapi bonum uifum efficiunt: z funt cibus 
. conuemens • 
ffeafant z eorum flipites in flomacbo durat 
quam plurimum caput replent guturt fo 
- conferunt. 
T£iper urinam preparat 
;m;iber uentrem buraectat • Palanga 
ftomacbum confortat aracos: frigiditati 
z retentioni urine confert • JQinamomu 
uirtutem babet bonum faciendi odorem 
z bonum faporem z confortat cor: z ad 
ditinfperma . Sarana fabarum cocta 
rum reraouent calorem gutturis: z remo 
uent damnum quod tubera z panis a$i 
mus faciunt z conferunt tuffi. Sicera bo 
nam faciunt unnam: z bonum colorem $ 
fed maxime fi cum carnibus comeduatur 
cum ctnamomo q? plurimum. 
fycus cum comeduntur recentes putredi 
nem remonent: z dixit gratim quod fi 
cus putredinem efficiant: z non debent 
propter lactis fui uenofitatera • 
(&ue albe fubtiles leues cum cortex eis re 
mouetur extremitatibus conferunt z ad 
dum tn fpermate. 
ffifcira appetitum non uerum remouent:? in 
teftinis nocent:? maxime longaono:? te 
efficiunt. 
coieram remouent z eam expellunt 
maxime pruna palida • 
rffeala nfus eorum (lomacbo nocet: z ma 
Xime ufus recentium que cito nafcuntur t 
z ea que in effate nafcuntur: z in aurum 
no orificium confortant ftomacbi: z ip 
fum uigoraut:? acetofa acria oblmionem 
efficiunt. 
jSpctanum ftomacbum confortat;? gpar: z Smpbo# 
. ufus eius putredinem in inteftims ge 
. 
[flfcrlica febribus urentibus pferunt tn pri 
cipio z fucus eorum in ftne facit febres 
putridas li materiam babtlem ad ejceun 
r non inuenent. 
!5uiube ardorem fanguinis elingunt cole 
t am expellunt bunuditates temperant: 
z maxime recentes z mature: z dicit 
fiSratim quod eft mirabilis eorum na 
fautrum fore numero ipfum inter berbas z 
flores boni odoris. rSt babct uii tute fo 
lium eius z cortex rernouendi uenenum 
yi confo:tant cor * 
fngid’ bonus fiomacbo meliores 
. farracem q) galhci proprietatem babent 
rernouendi coieram. 
F#kalagranata dulcia: lema bonos bumo 
r res generant: expellunt bumores putri 
dos ab officio mouent appetitum come 
dendi. (St eorum acctofa fiomacbo noci 
funt ex proprietate. 
ffeuces z aueUane male fiomacbo z epati 
z humores malos efficiunt m iciuno. 
ptflici proprietatem babent confortandi 
1 epar bumores ctolfos expellunt. (St ex 
pbilofopbis funt qui dicut q6 quando cu 
ruufto sumpti fuerit bumores a uems ex 
pellunt. 
f«runa pmee calida z bumida funt: opila 
1 ttones uenaruin aperiunt m pectore: z 
uefica z renibus: z babent umutero mi 
rabilem .'Jnquit cratim?conceflul$r ♦ 
quod grana pinee bumiditatem anti 
quam expellunt: z promouent bumidi 
tatem naturalem z bec e(l uirtus mira 
plue pafie babent mrtutem cognitam; fecun 
' dum doctores naturales: quod profunt 
egntudimbus mteilmorum cum comefle 
fuerint: z uiufhna impinguant: z epar 
pe funt medicine falue: cognite: mirobola 
nis eurini, kebuhtbdefici: emblicr.fudi 
fcerberum:reubaibcrum:draganti: gum 
tm arabicumialoesiacatta: calfrn fiflula: 
/Cerramabm: cmamomum: amomum: 
fquuiantunu calamus aromaticus.cof.co 
ftusidarfefabamtralacta: mafftx: fanda 
racatkarabe:lignum aloes: mufcustcam 
pbo2a:amb:a:garioftli:fandaU:fpodium 
faufei:carm:nancti:fetbet: nu>' mufcata 
bolus armenus:neikaberi: lapides ferri 
ru5ubet bejari.tbenetjlapis lajulidapis 
iacmtus. 
Sjifmbrium: menta: almarda: dujc.fumus 
terre:fenigemifcb: felem: tiliu albudntuj 
cef.nenufar celeft e:? pallicdiumtaliotbt 
num:rofe:uiole: uirgeris: ladion idefl o 
culus bouis.irirga palloris: iufqmamus 
3(le funt tres res medicinarum: tn qui 
bus non euemt timor. t£t ficum cera uel 
fepo uel 5ucbaro mifceantur raro uel nu 
quam egro lefionem efficiunt magnam • 
Nunquam enim uidt uel audiui quod ali 
quis qui bis rebus medicaretur magnaj 
lefionem inferret egris * 5?cd res 
que cognite non funt quas quis uultcx 
periri audaciter cuj eis medicari non de 
bet. i&t quando aliquis m antidotariis 
confectiones inuenittcum eis medicetur 
, cum rebus inuentts z cognitis:? m ciba 
rus fic faciat: z cum docto* boc faciat 
fortunabitur tn fms operibus z babebit 
complementum rationis:? omnia que na 
tura bumana afcborret z timet omnino 
dimittat. deum ut iuper bis mi 
. bi tribuat adiutormm • JLiB. 
4j_ 2Uber quintus de uerbis ypocratis ♦ 
fl%roitus ad tractatum quin 
tum in falute que nobis acci 
* ditjpropter uerbum ?p$cra 
tis.Jnquit abubt medicina 
tota eft dei z res uenerabi 
lis. (&t grates deo reddimus eo quod 
nos fecit aptos in ea ut ueneratores 
ipfiustx cuftodttores ipfius: z fecit nos 
imunes a fcqs mlibus: z fecit rufticos 
remotos ab ea propter tem 
porum z dierum • <St quia quifitores 
fcie z tran flatores pauci inueniuntur: z 
et 135 quia illa angufta: z etiaj illi qui fci 
entiam babent apud fe enim amplius au 
gumentant eam refpectu fui quam refpec 
tu amicorum fuorum. &t deo grates red 
dirouerz laudes ei referimus z ejeoram9 
ut nobis fcientiam augumentet z ipfe do 
minus diues magnus preter quem non 
fflnquit y pocrao cum in die fejta acute egri 
1 tudims apparuerit apoftema magnum 
uel liuidum poft aurem: in decimofeptio 
.diepatiens moritur* 
fCui in tuncturis nafcuur apofteman babet 
tumorem z fcabiemm pedibus ab egri 
tudine ufque ad menfem unum euadet * 
fi&uando in naribus apoftema natum fue 
nr ad lenticule fimilitudincm z eft uiride 
uel nigrum moritur borao ufque ad an 
tium. 
®ui dolorem tn ppocondrijs babueru :z 
mapme fmiftra: z inflatio fuerit mamfe 
fta z cuo confutuitur: moritur ufque ad 
diem • 
(Cuius alicui fctericla fuperuenerit z uni 
! uerfaliter corpus occupauittpurgetur C113 
aqua alacaculc z fumiterre: z ponatur 
ntcbilus:* bibat uinurn temperatum. 
fCui apoftema apparuerit nigrum uel (tui 
dum tn digitotpedis magni fimflrt fimili 
ter fcias elfc apoftema: z fi anteriores 
fuerim infra tres dies aut feptem mori 
. 
[Simcorpore bomunsfuerit alkafarideft 
bertoga z fi apoftemata parua minuta ru 
bea que de facili refoluuntur: dicatis et 
quod babcbtt egritudinem leonis: t cum 
apoftema nigrum apparuerit in lingua 
patientis febrem continuam in die non 
cretica: dicatis quod moritur: z efl fi 
gnum proncfticum quod memoriam a 
mittit. 
dolo: z cordis tremo: cum quis 
a fonmo furgit repletionem 
pore fignat: z efl lignum pronofticu mor 
tie fubitanee • 
ffeui intra oculum apparuerit apoftema ad 
auellane magnitudinem z dolorem non 
fentit nec pondus ufque ad triginta dies 
moritur. 
[elui in fomno multa loquitur apoftema ba 
bebit. Cui dolo: in pedibus eue 
tient ufque ad menfes nonmo 
. 
Sim febribus non adurentibus quis fitim 
non patiatur z pedes eius frigidi ejtite 
rint z oris babuertt amaritudinem infra 
jcx.dies moritur * 
(Cui in principio naft apoftema nigrum ap 
paruerit uel acciderit 013 forti dolore ue 
. locif ante duos menfee moritur. 
f&ui uelociter olfatum amific abfqj catarro 
babebit febrem * 
/Cui dolor in genibus acciderit: -z lalTitudo 
cum furgere uoluerit dolor fortis fuerit 
paralifi capietur • 
[Sbolcr iuncturarum fme caufa paruatn uita 
pronofticat. 
[Cui in aneba apoftema calidum nimio ardo 
reeueneritufquead feptem menfesmo 
. ntur. 
[Cui f digito magno pedis dejern apoftema 
apparuerit ad nucis (iimlitudinem fedii3 
tam in colore quam uifu: z cum ardore 
fuerit ufque ad annum monf. 
I.mgue gramtas fi iuuem acciderit poft tp 
fius bumiditatej mortej pronofticat fubi 
taneam * 
Cui apoftema in molttie euris euenerlt cS 
1 forti dolore ufque ad tres menfes mo 
ntur ♦ 
JCui febres quanane acciderint z fluxum 
' fanguinis e% naribus paffus fuerit 1 die 
- non cretica ante tres dtee moritur. 
j Cui in palma dolor cum ardore ufque ad 
ntur. Smpbo* 
menfes moritur. 
ffeui cum oculis apertis dormit epilenfiam 
f&ui a fomno territus furrexerit:1? boc mu! 
tum ei acciditruel moritur uel pecuniam 
-amittit* 
f&ui manus fuasmoueritquafi aliquid ac 
cepturus z mortui ei apparuerint infra 
. dies.xv.montur* 
|lBui poft feptimanam primam febrem ba 
buerit facere res quas non confueuit fi 
cut fi detexerit uel uentofuatem emifent 
uel uerba enormia dixerit fine dubio 
„jmo«etur. 
fSUu in aliqua egritudine memoriam amlfe 
. rit babet fignum mali pronoflicum. 
j fui tn corpore ferpigo liuida cum ardore 
nimio accident: z ferpigo cui coloris 
ad pruritum corruit ufque ad fex menfes 
moritur. 
'tui apoflema nigrum liuidum uel rubeum 
euenerit morietur maxime fi 
acutam poflus eft, 
Cui facies torta fuerint febrem acutaj ba 
1 buerit cito morietur, 
rim articuli dto mortui fuerint:cito ratione 
amittit. 
Clui appetitum babuit fuperfluum : et in 
oris quibus comedere confueuit bumo 
res uenenofos babuit m ilomacbo t fi 
augumentatt fuerint moritur, 
fisui auditum amifent fuperftue :furdus eft 
effectus. 
'tfim (ludere contra uoluntatem fui uoluetit 
z m ftudiO non delectatur: uel fomnum 
uel rationem amittet: uel melancollam 
babebit. 
1&ui cibaria appetierit: que in Ilomacbo 
corrumpatur principalia membra babe 
bit debilia. 
■ Sitim fu perflue qui fuilinet bomo eft natu 
re fuftwibihs. 
1$amemfuftinerenoneftfignum bonum for 
V. tttudims nature. 
f&m naturam babet debilem in acquiredis 
rebus altis z magnis moritur. 
«Sorporis ponderotitas propter cibaria 
cibos fupeifiuos et potum fuperfluum 
fumit. 
Crudelitas male intelligentes generat ba 
biles • 
ftemperantia falsos z falsandos generat* 
jtTDfcer fertus de fcientits z intellecti 
busfme quibus rectus £)&edicus die 
non poteft. 
V- 
IWquit abubertb res in medi, 
na expertas non poteft quili 
i bet bomo mrelligere alias 
attingere, i&peraricum fi 
ducta que in libris repentur 
abfque fapientia doctorts res eft cama 
Iis. Complexio boni ingemi bomims: 
et opere medicine :z pbilofopbice z co 
gitaciuepreualet. 
jlStuamplures doctorum libros legere :z fc 
creta eorum infpicere nimium confert: 
quilibet eni3 pbilofopbus aliquid babet 
fibi conueniens. 
tempus paruum eft in cognitione 
berbe cumfiibet z terre naicentibus:ted 
cognitis eft utendum ex quibus copia 
baberi poteil :z quas non es expertus 
dimittas . 
H5j’on funt culpandi doctores antiqui: eo 
quod de rebus alnoribus funt locuti: et 
eorum facta dubitanda non funt :et in 
bis dubitandum non eft: quamuis cati 
fam factorum non oftendiffent * 
emm rationabiles funt :de quibus loca 
tifunt pbtlcfopbi.bonums natura non 
euadit errorem maxime in rebus dilfi 
c.libus. 
'iStui ex fcientia naturali z pbilofopbia adiu 
tus non fuerit nec ex canonibus logice : 
neque ex orijontibus fapientie z m rcb9 
fecularib9 delectatur: dubitabilis debet 
,_dte z maxime medicine. 
■tum galieuus z ariiloteles fortafle in re 
aliqua non concordarettgraue eil eorum 
rationem concordare. 
TSeilie fi igide z bumide cibus earum cali' 
'vde z bumide res. 
temperantia rationum earu e(l cognitio * 
hirtus fpiritualie: et uirtus naturalis : 
et uirtus animalis non folum m libre 2Li5. 
noffro funt dmei fe: uerum etiam in in 
. 
/Quemadmodum in moribus z factebus z 
membris bommes patribus z anis fimi 
les etiftuntiita etiam in antiquis egritu 
dinibus bereditontur:? matime in egri 
tudimbus membrorum principalium, 
pnm infirmu3 curaueris cum rebus ad tem 
perantiam pertinentibus cura: ? cu odo 
rifci is cum potueris cum bis egritudine 
umce:? boc eff rationale, 
j&igamentum Ipmtus cum corpore cum 
eft debile caiieas ne cum fortibaq medi 
xime deffruas. 
[Spiritus uitalis fit deftructio:cum propter 
egrituduiem membrorum non pnncipa 
liurn medicina quis utitur uiolenta prw 
cipalia membra rcfoluens: ? completio 
-nem eorum deffruens. 
ffcibaria confortantia odoris boni tempera 
tie affinia uirtutem naturalem conferuat 
z membra principalia confortant. 
[Sum egrum curas uirtutem naturalem ui 
gora: fi enim uigoraueris eam: egritu 
dmesquam plures remones • St ue 
ro eam dimtferis medicinis quibus ute 
,ris eam deffruis. 
tf$par ? ffomaebus medicinas clcius rapi 
unt naturaliter z cibaria:? fi res medue 
.. mentes recipiunt patiuntur, 
fabolores acuu calidi uelocius frigidis cor 
propter caloris acumen, 
f&uando corpus egritudine innafum fuerit 
non curetur cum rebus principalia mem 
bra ledentibus:? fi feceris ncccbiSicum 
conferre te credis. 
{Spiritus naturam corporis fequitur mati 
me: fi dolor in membro ettiteru prin 
opali ? cum dolor boc modo fuerit con 
fortetur fpirttus cum odoribus:? in fimi 
libus placentibus: z bec cura corpori 
etifiit conueniens. 
accipere que caput purgant 
poft cenam cum dormiendi eil tempus 
magis eft conueniens: ab ettremitati 
bus enim melius feducuntur bumores: 
bac enim bora interiora membra uigeni 
fortitudine. 
[ium egmiido a completione co:po:i9 di 
uerla fuerit: curari non debet cum reb7 
complexioni contrariis: maxime fi egri 
-*udo fuerit in membro principali. 
i Aegritudo completioni membri fimilis:cum 
medicina completioni affini curari non 
debetifed potius dimittas quam cures 
egritudinem cum mala completione aflft 
m ut dictum eH:melius eft enim cum me 
-dicina membro contraria eam curare. 
cum rebus uigorantibus comple 
tionem cura: et a temperantia non re 
-motis. 
'Cum paucioribus medicinis bumorem a 
corpore remouef que cognite funtrfam7 
efl quam fi cum pluribus eum etpellas 4 
lingulares medicine non funt dubita 
biles:? conuenire in uirtutibus dubita 
tur. ©ntiqui enim pbilofopbi in compo 
fitis medicinis dubitabant ut fingulariuj 
jiirtutes cognofcerent • 
'Sum bis medicinis debemus operari quo 
rum uirtutes fcimus : et quarum ope 
rationes erga naturam nouimus ma 
-mfefte • 
efl medico nouiffe quod bumores 
h yeme z uere plures funt: z cftate z au 
tumno pauciores :facilius ergo effate z 
„ autnmpno curantur egritudmes. 
ffegritudtnemm membro radicali etiflere 
. fignutn efl dtffolutionis corporis. 
fkum bumoris innaturalis effectum repri 
mis z naturam qutetart dimittis conue 
mentius operaristquam fi cum uomitu 
z flutu eum curaueris. ©mnis enim fiu 
tus uel uomitus debilitatem nature ope 
ratur. t£t boc confilium tibi affectuofe 
preffo:cum bimiorem membrum princi 
pale noueris non petere. tSluod fi for 
taffe membrum principale petierit omni 
no apeftemata debilium et egruudine 
non repercutiantur :membra enim prui 
cipalia eorum funt debilia:? bec eorum 
membra debent pocius confortari quaj 
putredinem apoftematis recipere ? qua 
to amplius apoffema creueru tanto 
membra interiora luuantur. 
ffeommes m fetto uel in quinto climate de ©mpbo. 
gmee debent flebotomari poctusqua 
qui in primo uel tn feptimo exiftunt et 
minus omniu; qui funt m fecundo tertio 
z quarto dimote. 
f Km apoftema tn membro fuerit principa 
Ii z dolorem egrotans non fenfertt: nec 
defcciu pretendit z maxime Ii ex fanguie 
uel colera fuent generatum z raro buutf 
„ modi egritudines contingunt. 
/frigida z bumida corpora naturaliter pa 
rum ex cibis pro nutrimento recipiunt: 
et quod expellunt eft nimis. fed eorum 
nuentia funt bumiha z egritudines quas 
babent difficiles ad curandum. 
f torpora calida et ficca ex cibariis multum 
recipiunt pro nutrimento :z multum ap 
petunttquorum uentres funt fica z eo£ 
cure babiliores funt. 
«Stbici ex egritudlnibus cum cibaria necef 
faria defiderant medicus ea fic preparet 
ut eorum malitia auferatur z oppetenti 
ea miniftret. 
[Sboctores mebtctne egros debent confola 
ri etiam fi figna mortis perpendant, 
ffiorpora eium borainum fpuuus eorum 
-fequuntur. 
i Spiritus doctoris bumilis adiutoriura pre 
, ftategns z eius contrarius non preftat. 
%ayci z qui ex ingenio proprio uolunt tu 
dicare z iuuenes qui res non funt exper 
ti interfectores exiftunt. 
decet magiffrum egrum interrogare: ut 
caufam egritudims interiorem cognof 
cat:z podmodum rationale ludiciu; pre 
.liare poterit. 
f&becet magiffrum ut ab aliis urinarum indi 
eia inquirat :er eorum uerba audiet nec 
uerecundetur egrotu interrogaretut fetat 
an egritudo mter uenas: uel extra exi 
confiftat. 
dubitabilis cffdoctorqui iudicat facile. 
decet magiffrum egri confuetudmem co 
gnofccre in famtare: ut cum res ipft 
placentes in fanitate cognouent ei 
promittat cum ab egrituditie ereptus 
decet paralitfcos ut corporibus fuis natu 
ralem caliditatem approximent cu; cale 
factura que non eft ignis caliditate: feci 
interruptarum uirginura. 
I&ommes a confuetudimbus remonere ii 
’ ufua fuerit antiquus dubitabile eft. 
(Quemadmodum reo crude abfque ignio 
caliditate z bumiditate non pofliint exeo 
qui fic nec digeftio celebratur abfque bu 
mtditate z innato calore. 
|Hobioeftconuenieno utbomlneo tnegri 
tudinis principio reliquamus • Sed fi 
ualde diflemperati naturam uiolauerim 
, eos omnino remoueamuo. 
!2S>ecet magiftrum cum bumoree conten 
ros mter uenas purgare uoluerit ut me 
dicamen cibo fimile faciat: ut ad ue 
nas accedat z a natura non efflat diuer 
farquod fi fecerit bumoree ad purgandu 
aptos factet z fiuim foaafle inferre uo 
,, luerit naturam uariat. 
(JCurn bumorem purgare uoluerio materi 
am preparee cum medtemis et cibanto 
placentibus que cibario naturam rnedf 
eme babeant ♦ 
efl opus balnei cal(6 Infrigidare aut 
fngi6 calefacere: fed foluere z bumccta 
. re z abftergere z fudare. 
latius opere hr iace indigemus cura fudo 
rem prouocare uolumus :z expellere et 
foluere tam m iuuembus qua; in antiqs 
T debilibus ab egritudtne z maxime m 
iuuembus fortis uere. 
facilius egritudines exteriores uere z efta 
te curantur z econtra interiores* 
Ifion funt pauciores egritudines que cum 
defectu accidunr.quam que cu; fuperflui 
tate procedunt :z in boc roagiftro:u3 er 
ror exiftit quta ftatim ad purganda; ftmt 
prompti. 
[Cut medicina; miniftrauerts: z bumorem 
purgaueris: ceffa purgatione non uta 
ris: corpori enim nocebis z egritudt 
, nes generabis. 
f©fla z membra hominum frigide comple 
‘ xlonl0 z bumide funt debilia z egritudt 
ntbus preparantur: fed facilius curam 
recipiunt. 
flSpoftema puerorum expellas exterius . 
«Caneas emm ne materia interius dtlfol 
natur: et maxime fi ro&teriam a matre 
reduxit • ILib. 
ftontra ufuni egri in omni medicina proce 
1 dere non cft conueniens ficut in die quo 
dara acri frigido etponatur z in die relt 
y qua uento calido. 
fSSgntudmes calide in antiquis timorofio 
res funt quam in iuuenlbus et in eis fa 
alius terminantur uel ad bonum uel ad 
. malum. Nutrimenta enim que eje ciba 
rus fufcipiunt frigiditati attinent et de 
bis non cft timor nifi propter innate' ca 
debilitatem. 
[ftgritudines frigide in antiquis cure diffi 
cilioris epftunt. $n iuuenlbus econuer 
fo facilioris. 
Cfealnea z medicine profunt egritudinibus 
. fibi contrarijs. 
'feorowes qui cibariis ufi funt z debiles 
funt poft labores ftatim cibum fumant: 
et uirtuofi ante cibum laborent, 
plui cibarijs afcftmet fi laboret egrotat et 
, bec egritudo eft difficilis * 
et fpafraati in primo fecnndo 
tertio quarto z feptimo climate non fi 
unt nifi eje deffectu caliditatis innate et 
propter remotionem temperantie. 
fiunt buiufmodi propter fuperfluitatem 
frigoris : et ideo ffatim purgari non 
jtebent. 
[Sum a capite z cerebro et extremitatibus 
purgare uolueris pillulas in quantitate 
magnas poff cenam ante fom 
nnm miniff ra. 
fCum bumores in ffemaebo fuerint fuper 
flui medicinas redactas in puluerem mi 
niftra qui bene fit cribellatus/ 
/Cum membra principalia debilia uel egra 
fuerint : et tu uis medicinam tribue 
re laxatiuara ante egruudinem cogno 
_.fcas • 
/Cum bumores ab inteffinis remonere uo 
1 lueris in leiunio medicinam mimffra: 
et pillulas in forma minutas z bumidas 
z precipe egro ut moueatur; 
,'&itcum pillulas formatas inuenerts nemi 
m miniff res nifi prius m aqua calida bu 
* 
Mit omnis medicina laxatiua omnino pur 
* coieram cum qua coliditas innata et 
bumiditas expelluntur. 
jSutqui membra principalia babent debi 
lia a medicinis abffiueant: z preparen 
tur ut ncn fmt molente fed temperamen 
to affines. 
f&it ab egritudine conualefcens abffineat 
1 labore fecundum comparationem fue 
egritudinis : et cibarijs illis utatur 
quibus uti confueuit antequam infir 
/ maretur. 
'2§>ecens eff magiffrum ut a cura propria no 
recedat propter egritudinis diuturnita 
termnec a cura dietnec propter malum 
/ irrationale quod acciderit. 
[fegro erit conuemenstut unum tantum me 
dtcum elligat:error enim unius magna* 
infamiam non unius utilitas 
quam tn egro efficit colaudatur. 
f©ui quamplures medicorum interrogaue 
* rit in errorem incidit plurimorum. 
'Sit opcftemata antiquorum non repercu 
tiantnr. principalia enim eorum mem 
bra funt debilia ad recipiendum z cor 
rumpitur corpus fi propterea male mate 
ne diminuatur natura. 
'Efctquamuis fuperfluos bumores pueri z 
fenes babeant: non pro pter boc purga 
ri debent uiolenta medicina: debiles .n. 
naturas babent. 
/Sit ad eam temperantiam egnim reducas 
fi potes quam ante egrttudinem babere 
confueuerat. 
%it nift famtctem alicuius agnouens recef 
fum a fua temperantia non cognofces : 
nec egrum perfecte curabis, 
fflit multotiens completiones ad tempera 
mentum credes reduci que ad egritudi 
nes potius reducuntur. 
[Sit habitudinem bonam cum forti uirtute 
fi fuperflue foluere nolueris errabistfed 
cum laxatmis temperate procedes. 
[Sit fi recte operari uolueris unicuiqj egrf 
' tudim curam propriam et bibeas fmm 
genium tuum z intellectum * 
ISit quod fub fpera lune continetur fecundu 
uniufcuiufque gradum lune diuerfitatem 
minuitur uel augetur uel aliqua mutatio 
ne mutatur nunquam in eodem (latu po 
terit permanere. 
/Sit nicbil emm ettra naturam etiflit faci Smpbo. 
le. $i enim paruam egritudinem non 
confideraueris ftmaiiis cura erit diffici 
iima z fi wolenta egritudinem recte per 
penderis: fo*te magis cure app;oxima 
bit quam factat parua. 
I&it m egritudimbus non facile p;oferas 
iudicium . Son urinam babeas mfi 
poftquam egrum uideris m p:efenti: z 
eum mte;rogaueris z exammaueris. 
( Stt in omni egritudine egrum tntetroga. 
[Sit omnis feb;is naturam excedit: fed in 
quibufdam fo;tio;es funt z hoc fecunau 
bumomm dmerfitates:? ideo febus co 
lerica a frigiditate fuperflua non debet 
extmgui neque feb;is quartana cum frt 
giditate bumectante curetur. 
J&it cui apoftema ad fiuuUtudinem rofe que 
malo granato eft fimilis natum fuerit: 
z co;pus ob boc infirmum fuerit fi ex 
tertus ad albedinem decime fuerit nun 
quam membzum ad temperantiam re 
, ducetur. 
fSitdolo;es antiquos z debilitates mem 
b;o;um fila a parentibus contrahere 
conmeuerunt: fed fo?taffe in filus uel 
dumnuuntar uel augumentantur. 
Sit qui egritudinem babet diuturnaj z uri 
na eius fuerit fimilis urine fano;u$ fana 
rt non poterit. 
f’Siit medici complexio temperata debet efle 
ut nec rebus feculari bus intendat omni 
no nec expers eo;um exiftat. 
fltit cum tempus corruptum fuerit pjopter 
ueris bumiduatem fuperflua m in eftate 
procedunt egritudines.f.fecundum ferpi 
ginem z uertigmem fcabiem z apoftema 
ta:fed bas euadit egritudmes qtn fluxuf 
uentris babuerit. 
I f5&m patres z ouos in fua generatione » 
babuerunt memb;a p;mcipa 
lia fo;tia funt et eo;u5 uirtutes maiores 
funt. i£t bis contrariis contraria acci 
dunt. %i tamen patres z aut fenes fue 
rmt bumilio?es babent memoziam z ra 
, tiones. 
/Siit bominibns calide z burnide comple 
Xioms cito triftuie eueniunt:? fic i eis ci 
cius egritudmes generantur, 
qui odo:abtlia z res faporiferas ab 
bo;ruerint babent bumo;um copiaj pu 
tridomm. 
jjn omni emirate in qua nubes efle confue 
uerunt capita m eis degentium a ua 
poribus replentur : e* quibus uapo;i 
bus cata;rus confueuit generari : et 
in boc tempore extremitates eoarum 
. 
'Sit cum in ciuitate in eftate fuerit ne 
bula m eo anno feb?es putride gene 
rantur . 
Sit leiunium in eftate co:pus affligit et 
colorem pahdum effiat z melancoliam 
generat z uifus debilitatem. 
Sit fanguis qui cito ad aerem coagulatur 
te;renis bumo:ibus eft contrarius. 
Sit m omni ciuitate a mari elongata ho 
mines degentes babent co;po;a fic 
cio;a . 
i&it m omni te;rarum genere co:po:a qua 
tuo; non funt eadem cum fol ejuftit m 
aliqua quarta circuli figno;um . £um 
enim frigus euenerit in quibufdam ter 
ris. |n alus eftas euemet . i£t cum 
in quibufdam uer euenent accidit m 
alia autumnus:? quemadmodurfr mutari 
tur tempoza: ita et mo;es et uolunta 
tes diuerie (unt. ficut cum bi qui in 
egiptoluntbabent uer: illi qui m m 
dia uerfantur babent eftatem * j&t illi 
qut mo?antur fub equato;e diei duas ba 
bent byemes z duo uera z duas calidi 
tates z duas autumnos m omni anno: 
et ideo arbotes eo;um plures: et eo 
rum fructus melioaes et acutio?es fi 
fSit mulieres que multum dozmire confue 
1 uerunt fup;a dextrum latus uix parmnt 
feminam. 
Si aliquis cum muliere cobeat retro filii 
qui nafcentur fi mafculi fmt fient fodo 
mite. SBi uero femine erunt ualde meo 
tinentes. 
fiit dubitabilis efle debet qui a focietate 
feminarum omnino non eft remotus z ut 
iuuenum focietate gaudet. 
[mit non accidant egritudmes minus ex 
bumo;um paucitate quam ex ipfo 
rum babundantia et m boc eft e;ro; 
doaorum qui ftatun farancus uti uo 
bnu *6>j>u 
/iSfmniauenenofai maxime ea que uapo 
rola funt capiti ceretooque lunt no 
ciua. 
%t quemadmodum piante in longitudine 
latitudine et altitudine diucrfificautur: 
ita uclumates z complexiones uarianf. 
felit diuerfitae latitudinis terrarum comple 
Xtones z mores z cibaria diuerfificant 
nfquequaque plura fiunt a fecundo m 
quartum et a quarto m fecundum gra 
dum. *£t be diuerfitates fimiles funt 
dmerfitatibus que in bis acciderunt ex 
eo quod quedam funt oztulane et que 
dam montane et quedam nafcuntur in 
_ campis. 
fftt decet modicum unguenta diuerfificate 
fecundum duierftjtatem naturarum mem 
, b:o:um. 
felit raelancolia tn iuuenibus cum medicina 
forii purgari non debet: pauca enim e(l 
in eo:um co:po2ibus z non sbene adbe 
ret cozpoji. dt ob boc ft medicina uio 
lenta fuerit de pancipali natura meb:o 
rum totum rcmoueu 
1&it bonum eft docto:! quod cuj dictis egri 
tudinej remoueat uel curet (i poteft z no 
cum medicinis. 
fekt fi cum longo tempc:e quis medicina 
nel uomitu ufus non fuerit z uomitus uel 
fluxus uentns ei accident non eft pri 
uandus. 
/ felit parum diuerfificantur uentofitates in 
„ co:po?ibus que abfque uapo:e funt. 
SUt urine que famtatem offendunt m bomi 
mbus non commutantur mfubftamiis z 
. colo:ibue. 
: Sit complexionum caliditas tn fanitate in 
hominibus non efl eadem in eo;um mul 
titudine tn co:po2ibus. 
felit qui in falute urinam egri non refpicit 
in egntudme eam perfecte cognofcere 
non potefttneqj ipfms cura uentati p?or 
. fus erat affinis * 
Sit debiles eje egritudine z eje iuuenibus 
et antiquis cum babuermt apoflemata 
non repercutiantur cum medicinis uio 
lentis «foztibus fed cum medicmts te 
peratis. 
| felit cum ratione bominis fuerit perturba 
1 cio cum fngo*e z ficcitate utaris calidis 
rebus z bumidis odoriferis que cerebau 
per eius attractionem alterant interius: 
exterius ligetur patiens ne tuncturas ex 
terins exponat aeri. 
Antiqui qui ej confuetudme quater in an 
no mmui confueuerunt cum ad quadra 
ginta annos ter in anno minuantur: et 
cum ad fexaginta bis: z cum ad feptua 
ginta femel: et poft bec a minutione 
. caueat. 
ISit fenes pod annos fexaginta a minutio 
ne capitalis uene caueant neque qui fep 
tuagtntaquuique annos babent tmnuan 
. tur a uena bafilica. 
/Siit qui in luuentute multotiens minui con 
fueuerunt cum ad fexaginta annos per 
uemunt infrigidantur: et paralifi capi 
unturet maxime qui frigidi et bumidl 
. funt natura. 
Siit priucipaiiu; memb:o:um uirtutem ma 
Xime cuftodias: bunuditates enim reci 
piunt z non expelluntur de facili z ite$ 
uirrus minuitur. 
"felit ulus magiftrojum in caufis egritudi 
num et m eozum experimentis laudari 
dusell. 
(JLtbzi aropbo2ifmo:um rafis finis • 
(£ Hiber de medicinis experimen 
tfltis:qui intitulatur medicinalis experime 
tauo £$aliew. 
5xit ©alien9 q8 ignis 
qui defcendit iiiper ai 
d tare combulfit libros 
regis et cum bis com 
' bulTit plurimos libros 
medicomm. &&ihi 
autem combulfit pluri 
mos quozunt quedam erant completi z qui 
dam quos incepera componere :z no deleo 
ttn de illis libris quantum de quibufdaj ex s&die. 
perimentis medicine que erant ibi que ac 
qu fiueram a quibufdam boius uiris expe 
nmentato:ibus: % fo:te p:o uno experi 
mento acquifito dabam multa bona experi 
meata:z fo:te dabam pecuniam. /£t fcio 
uirum quij cus abat lapidem m uefica per 
fecta curatione:z boc m multis bomimbus 
z lucrabatur infinitam pecuniam per boc 
z folummodo per banc medicinam acqmfi 
uerat Ubi nomen optimi pbilofopbi. 
t£t fcio alium qui curabat ficum m ano per 
fecte :x lucrabatur infinitam pecuniam : z 
aliquam docere nolebat. Italius qui cu 
rabat mo:fum rabidi canis perfecte x ali! 
medici uocabant illa rao:te$ liberan 
tis. forte medicus ex iftis medicinis 
poterit congregare multa. bonus me 
dicus ex g:ecis cum fciuit aliquem bomi 
nem fcire aliquod experimentum tribuit illi 
magnam pecuniam ut ab eo doceretur . 
<£t tbamo: de regione etbica qm fuit ex bo 
nis experimentaro:ibus babebat bona ex 
perimenta experta qm fic aftodiebat quod 
nnllus m tempore uite lue potuit ea babe 
re qui poftquam mo:tuus fuit peruemre ii 
le medicine in manus fatjrtorum qui per 
ea mirabilia faciebant z exalrauit eis no 
men inter medicos • i£t nos non lau 
damus bommem tgno:antem artem ut ba 
beat bae quoniam uelet p:odelfe fo:te: et 
nocebit. £Et propter boc opo:tet bo 
imnem fcire complexiones caufas z accide 
tiarz cognofcat egritudmes x earum acci 
dentia quoniam qm ignorat. Haic non eft 
fecnrus quin noceat plurimum:x pro maio 
ri parte. £t fi aliquando proderit etiam 
boc erit ex fortuna. *$t fortaftis eft aliqua 
medicina compofita ex magna fcientia ex 
perti uiri aut ad fluxum uentris aut dof. 
pa.aut ad quiefeere dum dof: aut ad alias 
egritudmes x quoniam utebatur illa medi 
cina non in fuo tempore nec in fuo loco: 
ideo nocebat uerbigratia ponatur quod ali 
quis patiatur fluxuj uentris iam diu donec 
corpus extenuetur :aut ex bumore: qui al 
terat cibum:aut ex frigore interiorum mem 
brorum. $ta quod non attrabant cibum: 
aut ex debilitate ciftis felite m attrahendo 
coieram, quod colera impellitur ad 
imeflma x facit fluxum :aut ex apolkmate 
duro ex genere apoftemarom melencolico 
rum m concauitate epatis quod cibus non 
potefl pronofticare ad ipfum fed ad liitefti 
nuni facit fluxum uentris uideref ttbi quod 
cura fit eadem tamen non eft • c$go dico 
quod medicina experta laudata quando ufa 
fuerit ubi non conuenit cum eo quod non 
prodeft etiam nocet. l&uare nos lau 
damus medicos altarium qm curant cura 
cum cibis facrificiorum quoniam error .ue 
lociter corrigitur erro: autem medicine for 
te ducit ad mortem quare oportet ut medi 
cus confideret complexiones x curationes 
confideratione perfecta. ego compofui 
bunc Ubium ex medicinis expertis quas 
ego piobauuz acquifiui ex bonis medicis 
% magne folicitudinis. non ponam in 
boc libro id quod notum eft lam medicis fi 
cut yeretz opiate:x tiriacba:x alie medtet 
ne que lunt note omnibus bommibus:x na 
ponam m eo nifi medicinas quas fere om 
nes ignorant bunc etiam librum fecimus 
unius tractatus. iSt fi accidat poftea quod 
experiar aliquas medicinas fcrtbam eas. 
(p '"prima copofmo ex eis eft imedicma 
quam accepi ab afioia experimentatore qui 
erat de ciuuate terifre i curabat cum ipfa 
febres antiquas z ualet ad complextonem 
corruptam:! aperit uenas:z prouocat uri 
nam:x adiuuat digeftionem cuius confec 
tio. TRecipeceruta.j.i.fpicenardi .5 at. 
auamomi fpatane acori: ana xiloaloes. 
3.5,mafticis.3.*.anifi.3.ii.3a.<i. f. conficia 
tur cum meile optimo z accipe ex eo aue! 
lane unius cum aqua calida z qm eft frigi 
de complexionis z babet opilationes cum 
equa decoctionis feniculi amfi.j£t ifte afto 
raci quando aliquis patiebaf dof .acute co 
quebat canis z dabat aqua ad bibenS z cu 
rabatur z nos experti fumus multotiens et 
tnuemmus elfe uerum:x experti fuimus me 
dicwam primam lepe:x non fefellit qui 
nominati funt in laude z teftificatur bec ra 
tio ex compofmone eius quoniam cerna co 
tra operatur putrefactionem illi aut e bon9 
odo: quare confert mebris uertorib9 z fub 
tiliat z babet boiiurn odore z ftipticitatem 
xoperatio eius eft quafi propinqua opera 
tiom cina. fed cina. eft fubtdms : lignum 
aloes CU3 eo ualet ad boc quod ualet cina.  
ed utilidimum ad frigtditarej domaebi pur 
gatur id quod ed in bu.per mirabilem eius 
proprietatem. * maflit dof fedet in doma 
cbo * digerit bu.anifum prouocat urinam 
* aperit opif:efl enim ualde fubtile:* lique 
facit fuperduitates * facit dof quiefeere. 
fpatana aperit opilationes * ualet fplenf 
utilitate magna.gariofili deficcant bumidi 
tates extraneas:* confortant membra inte 
rtorat* dabat ad potandum aquam in qua 
decocta fuerit radix Yn& patientibus opila 
tionem crolfam:* prima bora curabantur* 
*St ego dico quod decoctio abfm.* cetauf. 
liij.faciunt fed radix yris fortius operatur. 
medicina quam accepi ab aduena egi 
ptiaco qua curabat opilationes antiquas * 
febres:* afma antiquum:* non ed ei fimi 
lis:* ide aduena acceperat ab uno medico 
rum actiones altaru. Contra rad yn& ari 
dof. Ion.* ro*fucci marubij:ana.3. itij. fuci 
gafub:mirre camedreos * campbore.ana. 
j.i.fpice nardi fpatane.3.ri.g.balfami ligni 
ar.ona.3.iLz.S.puIueruentur z conficiatur 
cum fucco melf qui fit:fm bunc modum.*& 
gar cina.carda:mirre ana .3.1.5. liga bas 
medicinas in panno raro:* pone in una.lb 
aque die * nocte: deinde cola colature ad 
mifce. Ib.t. mellis boni: * coque fu per pru 
nas fine fumo:* dama:* coque donec fiat 
firupuerpodea confice cum eo alias medici 
nas * ferua: * da ex eo in egritudimbus 
quas diximus in modu electuarij boc efera 
ed de egritudimbus melioribus medicinis 
quasuidimus. medicum cu 
rare multas egritudmes per medicinas ftm 
plices ex eis quas dabat.3.it.ariflof. ro.af 
matico :* dabat decoctionem epitb.epifico 
mfia * acci * ponebat in 
equa calida per noctem mane collabat et, 
apponebat aqua.vi.3.fcam ufque ad octo.y 
* nos ahj addimus agar.3.1.* dabat ad bi 
bendum decoctionem agar contra dof capi 
tis.* dabat amoii contra dolorem lunctura 
rum ex bumore croflb * fepe curabat taliter 
autem femper foleo dare de fuco ma 
rubij z dicados mixtis cum aqua in qna de 
coctum fuerit marubiu uiride * camedreos 
* dabam afmatico:* ex eo fanaui multos • 
i£Hf&edicamen quod accepi ab aduena cui 
non ed fimile ualet epilsnfis ualet baneb 
fts:* tudiennbus * eft expertidima ad epile 
fiam.lft.jtfopt ficci preos mure piperis.uf 
* lon.carda.fed m loco eius ponitur naflur* 
cam.ana.j.u.fpice nardi colh ameos ana. 
5.1.confice cum aqua in qua decoctum fit 
fquinan: * fi ucluens quod purget cuj me! 
le confice:* da ex eo tm a.j.ii.ufque 
ultimum eft ad boc. <61 dicamus decoctio 
nes quas probauimus:* lucrati fumus ab 
iflo medico decoctio fquinanti:* grana ba! 
fami quando biberit ex ea epificus: * qut 
babet bu.crolTcs cottidie confert ei. Squa 
in qua decocta ed afla quado biberit triflas 
curabitur. f decoctio agarici quam fi qs 
biberit qui babet dolorem antiquum capi 
tis fanabitur, f decoctio carui fe.apii: 
prouocat urinam:'! medrua fortiter:* fubti 
liat bumores croITos . f &>ecoctio cen 
taur:aurat fciaticam. f 2&ecoctio corticis 
fifhci confo:tat ftomaebum * mundtficat ca 
nales pulmonis * epatis; / decoctio 
affari prouocat urinam:* medrua fortiter* 
f ©ecoctio madicis confortat domaebum 
debilem ualde. Jflas ergo decoctiones ac 
cepimus ab aduena egiptio expertas : * 
probauimus eas:* inuenimus e(fe ueras « 
qua accepi a quodam fene cu 
rat fplenem durum. f£r fi pofttum fuerit fit 
per fcropbulas dilToluit * eft fubitme ualde. 
dilfoluaf tu fuco camo • 
aut in fuco aneri: aut in decoctione floris 
camo.* mifce cum eo5 ra6 .capparis confi 
ciantur * da ad bibendu.3.ii .cu decoctione 
carm. dedica .expertum quod ba 
bui * accepi a quodaj uiro experimenteto 
re ualens ad fplenem.Tfc.fcolop grana ba! 
faim grana tamarifei rubee ana .5.11 .confi 
ce cum meile:* dentur ex eo.j.iii .* poflea 
bibat acetum in quo cocta fuit fpatana. i. 
acotus ita quod de fpafana.3.11 «mittantur 
iii.uni.3.aque * coque ufq3 ad quatuor. -?* 
£&edi.quod accepi ab eo etiam * ualet 
domaebo frigido prouocat urinam aperit 
opilationes * ed nimis forte.lfc. cmnamo 
mi.j.i.folii corticis fidici cardamomi ab 
ftntbij:gaf .fqumanti:grana balfami ana.3. 
ii.fuci dicados fe.femcu!i:anifi alfaruana. 
i.iii.mtrre andologiero.rad.yris madicis 
ana.j.i.confice cum meile bono * fume.j.ii 
cum aqua in qua decoctum fit alTarum:* fe. 
feniculi. HYmedicamen quod recepi gar 
geo confortat membra.f.* ualet fpafmo: * £5alie. 
mortificationi memb;o:um: z generaliter 
omnibus paf.cerebrt frigidie.Tfc. agar.fuci 
fticados pp trium generum fquinanti 
carni ana .3.11. caftorei afTari fquille aflate 
z mafticis z fe.apii ana.5. 
S.fparana florts alii sgreftis ana 
.5.1.!.$.confice cum meile bono :z fumat 
ex eo.3,11.cum aqua calida: z ille sgarge fu 
it do. lapientibus qui fuerint tempore fuo 
erat qui babebat unam medicinam qua3 ne 
minem docere uolebat dabat eam babenti 
bus fortem dotz llatim p:ouocabat urina$ 
% uentcfitatem: ita quod mox auferebatur 
doloi cuius confectio.flReclpeyres came 
dieos fe.fenicluanifi apq: aflari ana.3.u.ct 
namomitjinjiberis: carui folio? camo.ana 
•ja.fuci fticadcs gentiane mairubij ana.3. 
ii.puluei icentur: z confictantur cum dccoc 
tione afTari fquinantitfe.femculi: fac pillur. 
3.i.z da cum aqua m qua decoquitur florts 
cam bec etiam medicina efl fortis ualde: z 
non eft ei fimilis m pjouocando urinam: z 
fubtiliando bumoies z aperit opilationes: 
% ftomaebum frigidum temperando z cofoz 
tando. f Sfthud medi, quod accepi ab eo 
z ualet ad febres compofitas: z digerit bn 
mo;es apii: femis feni, 
radicis yereos 1 adiu anflof. Ion. z rotunde 
fof.camep.troc.men.fa. ana confice cn5 oyf 
meile fquilf.z fumat ex eo cum aqua calida 
in qua decoquitur femen apii, f SUiudad 
febres compofitas: z cromcas expertum:! 
tam p:obaui mu!toc.1R.alTe.fetide bone pp 
•tij.! lon.x fe*apti:amfi 
tur z conficiantur cum uino 5 
eo cum aqua decoctio tus feniculi. hud 
expertum paouocans urina3« TRecipc afla 
rife.feniculiru.cofti. ISliud cu»lo:ci ana 
3.t.faturereyfopificce: ana.3.u.pulueri3en 
tur:! fo:mentur pillule: z detur exeis.3.1. 
cum aqua decoctionis feniculi anili. jRU$ 
ad pueturas 
ccntauf.mj.ana.3.u.femims rute: caftozei 
pulueri3entur: z conficiatur 
cum umo antiquo . Experimenta p:obat 
quod laxat bumotes mfeofos eft optimum 
contra fciaticam z eft. z e de experimentis 
yrtm pigami romani .*&♦ faturne maftic ra 
dic yi eos fuci ana.3.agaf. 
turbitb ana.3.111). conf/ciantur cum fuco fe 
tu culi:fac pillulas:! da fecundum uirtutetn 
patientis. Bliud confhpane natura arcftro 
camet ualens ad fluxu uentris qn fit ex debt 
litate uirtutl retettue pfortat intefhna x me 
bra infiora.lfc.rof.pul.grano? mtrte fumaf 
tuet armenici an. conficiantur cu fuco piata 
ginistx fac pillulas.;.u.x.da cuaqua deoe 
tionis grano? mirte. jl&liud ualens ad flu 
yu; ex debilitate epatis:x eft expertum.*#, 
ligni af.rof. fpicenordi cinamomi berberis 
reubarbari: ganoftfana .;.S. 
conficiantur cum aqua decoc .rofa?:x da.3. 
tu [ Sll;ud ad fluxu; ex caufa 
frigiditati membro?:? tfte medus fluxus qit 
accid uis feparaf: z ifta medicina eft nimis 
utifad lignt aV. gariofifc 
aur.carui camedreos artftoT.co, fpatane en 
.;.i.puluen;enf z confictant cum aqua :de 
coctionis ligni &Y. [0&cdicamen aliud qd 
accepi acoftror: quia fuit Totius aftrocamtr 
uocabst ipfum. 0ciTm ligni af.z non eft ei ft 
mile z iam p;obaui eum Tepe z ualet ad de 
btlitate; membro? inter io?: x ad fluxu; epa 
tis x aperit canales: x fubtiliat bumores z 
pfortat epar ualde.Tfc.reubarbari lacte fpt 
ce nardi affari camepubeos gallange gario 
fir.anifi an.j.quatuoj ref ♦ matorane maftic 
grano? baliami fumi fu.mcri.an.;.i.fqnanti 
;.t.x.S.hgm af.camedreos fuci fticados ana 
,;.i.conficiantur cum aqua decoc. ligni sf. 
x fpicenardi:poftea mifce mei quod fuffictc 
z malaxa:x fume ex eo.;.ii.uel.iit.cu; aqua 
decoctionis ligni af.x fpicnarditx bcc medi 
cina:cft de nobilioribus medicis ad ea que 
diximus qm proueeat urinam: x confortat 
membru x aperit canales.x ualet ad lapide 
z tfte caflrot dabat decoctione; utnufq; ari 
ftof.afmatiexad prouocatione; menfrruo? 
x dabat ;ucba?ro.babentibus flammam in 
ftomaebo. f jflfcedicme breues qbus ute 
batur cafcon q: erat armema anterio? x fue 
nnt ex parte x bone inuente fuerint. 
#&edicamen ualens ad morfum fcorpiois. 
Tfc.affe fe.galbant conficiantur CU3 decoctio 
ne fcorded:x ariftcf.ro.x accipe ex eo auel 
lanam 015 aqua calida. Pktfeedtcamen ua 
lens afmaticis.Tfc.marubij arillof.j.u.Iacce 
.$.lii.conficianmr cum meile: x da.;.m. 
g&!iud fubalians bumorestx ualet ptra pfre 
ganofif.arj 
ftotro.x gefiti fiBlmd ualet ad epar: x ca 
tnales eius extenuat pingues homines.*#. m 
anflor.ro.lacte reubarbari fpteenardi ana •. 
3.ia.conficiantnrcum meile: z da.5.iii.me 
dicamen prouocans urina5 fortif z eft ilald 
bonu3 contra fe.flegmaticas z melacolicas 
*&vcafie lacte an.apu.ana conficiantur cu3 
meile z da.3.uij.cu5 aqua calida in qua coc 
tU3 fuerit anifurn. fiffeedicaraen dilfolues 
naturam fubito cito:x diffoluens uifcolitatef 
Ifr.maftias Gn.ana.3.1. turbit .3.111. pulue 
rijenturj; conficianf cum meile bono:x da. 
3.111. /Bliud bmufmodi turbit 
«ganei ana.3.i.mafti«apa.3.S. conficiantur 
cu melie:z da.5.111. / SUiud purgans co. 
puramtx dabif in qualibet bora: z dilfoluit 
cito accipe: fcamouce.5.U. mute i coctario: 
z affa fub cinere ca. Tffcoftea extrabe z mit 
te cum fcamonea z cocleario.|.i.maftic. po 
flea pifla:x fac trocos ab.3.1. ufque ad.tii. 
z da.i.tfre ergo funt medicine confecte: z 
funt ualde bone:x confecte • 
medicinis cateline • 
m iSdicine cateline. (Sui fuit medie’ 
litbos regis. i5&edicamen exper 
tum ualens ydropifi diflbluens uentoiitates 
crolfas z confortans ftomaebum debilem:* 
efl ficut bed5abar ad bas egritudmes quas 
diximus. IRecipe amfiyris lacte fpicenar 
di ligni af. ganofif. agar.ana.5.111. carui 
foarmel feniculi ana.5.u.arifloiogie longe z 
rotunde. Centauree mmons fatureie ame 
00 mure origam ana.3.quatuor maftic.ro. 
ana.3.viu.reubai bari gentiane ana.y.quin 
que fqmnanti tmrte ficce ana.3.quinque cou 
ficiantur cum radie bono:x fume.3.ii.ufque 
itj.cura aqua decocttonis carui:x arido?: z 
bcc medicia eft nimis nobilis ad ea que di 
Ximus z eius compoiitio boc ofteudit. 
iSllectuarium expertum ualet fe.antiquistx 
uentofuatibus croflis purgat urinam. TfRe 
cipe floris camomille an. lacte ariftologie 
maftic.5.i.rof.5.ti. rubee. 
34.conficiantur cum meile: z urere. 
Sliud.*&\ftoris camomille amfi rubee:feni 
culi affari ana conficiantur cum meile: z fu 
me ex ea.3.iLcum aqua decoctionis an . 
SUiud prouocans urinam ♦ TRecipe affari 
rubee femen cucumeris z ciminiifemen apij 
ana conficiantur cum firupo facto: z mani 
bio; x meile • f &feecftcamen expertum 
ualde ydrop.diffoluit inflationem. TRecipe 
yris ariftoV. agar, ana pficiantur cufir.facto 
ejc alfaro carpoB. x meile: z fnmat.3ai.ai5 
decoctione feniculi . f tBluid prouocans 
urinam amigd.dun.femen cucumeris affari 
ariftologie longe ana.3.i.conftciantur cum 
aqua decoctionis rubee: z detur cum aqua 
decoctionis feniculi z apti, f Blmd ad y 
dropc. z ad afma. decipe yris fuci maru 
fcii: ariftologie longe:x rotunde lacte ana ? 
ficiautur cum aqua decoctionis yris z detur 
cum aqua calida decoctionis gemtane . 
f&liud prouocans urma3 • Tfcecipe falnice 
1 femencucumetis lacte rubee ana: confice 
cum mclle:x dentur ex eo. 5.111 • fHUiud 
confortans epar confortatione in aqua: ua 
let completionis frigide z bumide: z mira 
bilis. “lAecipe reubarbari Iacte:ganofil'.(i 
gm af.rof.rubee ana conficiantur cum aqua 
decoctionis corticis fifticux gafu:x dentur 
j.ii.et eo cum aqua decoctionis aitflor.ro* 
z gafltb. [tSliud ejcpertum ad iplenem* 
Recipe fcolop.armomaci radicis cappai 13 
ana confice cum meile: z accto:z dentur ejc 
eo.5.ui.cum decoctione ariflof.rof. SUid 
ualens coutra lapides.Tfc. fangutnis yrci fi 
ci lapidis ludaici falumce lapis q inuemtur 
tn culi fellis uacce citrini an affari amigd • 
ema.feme circu.bdellij cocti ana confictant 
cum aqua z meile tn quibus funt decocta ru 
bea:x cofluai:x dent.3.11. cum aqua ctecoc 
tionis affari z floris camomille. f Bliud 
expertum renu.lfc. fanguints yrci ficci lapi 
dis cunni qui inuemtur in ciftt felf: uacce 
femculufaluince emigdafamaf ana:confice 
cu uino antiquo: uel aqua c,ecocticmB radi 
CU5 apii z fem.forma trocifcos unius.j, 
da.i.cumfirupode fulmenta. 
m i€dtcine focion. ?fle fuit de medici 
n is locton:maximus medicoru5gre 
eorum qut bobebat experimenta pluunt1 i 
fine nobilitatis que nos acquifiuimus a dif 
cipulis cius.f.teranojtx bargemej. barcoj 
medicamen magne nobiUtafl:x utilstatisrla 
Xans:x diflbluens crolfas uentcfitates:z no 
eflei flraile:quod etiam latn p:cbsmm9.\fc. 
agarici .5.111. ellebori nigri .3.U.X.S. mafli 
cis.5.dccem fohj ligni af.affari radicis yris 
turbitb fqmnanti ana feniculi 
armoniaci ana.3.fifquille affate .3. quatuor ©alie. 
rofarum.3.vi.fcamonee.3.i.confice cii meile 
bono z da de eo quaft auellane pondus: uf 
quantitatem cum aqua calida ♦ jl&ecoctio 
purgans matrices z difloluens uen 
tofttates z prouocans florum 
ameostbarmehaflari flor camomille: feni* 
genttane fpicenardi: fqumati camepubeos 
camedrcos amfi: rubee an.3.x*coquantur m 
ui.lib.aque donec remaneat lib.i.demde a 
moneatur ab igne: z dilfoluaf in eade aqua 
calida.3.i.armoniaci z de f de eo quonia3 e 
mirabile, (decoctio ualens mmts in de 
chnatione febris cottidiane.lft.gentiane ra 
dicis apu radie feni.rubee agarici turbit af 
fari roia? fpicenardi 06.3.1*ponantur m cal 
dario cum tribus libris aque: z coquantur 
fup tgne3 leuem fine fumo: 1 flama donec re 
maneat.hb.l. &i : dtfibluaf in ea caltda.?.i. 
lacce z utaf. jmhud prouocans urina cito 
Tfc.fu.rubee terantur:x denf ex eis.3.u.?.S 
cum aqua decoctionis yfopi: z fatureie ca 
Uda. I SUiud difloluens omnes durities cu 
rat z ourmem fplenis:x 
gaganti floris camomille pie liquide armo 
maci medulle cruris uitelli galbani ana:co 
terantur:? dtflbluatur armomacum m aceto 
antiquo liquefiat medulla z pix:? confictan 
tur plures: ? roifceantur ? luper locum po 
nantur ♦ ) Shud buiufmodt . IRecipe 
folioru? capparis armomaci galbani capil 
floris camomille: ? cruris corut 
intuli ana:conficiantur:? ponantur fuper lo 
cum durum, fffliud quod cito laxat:? dif 
foluit inflationem:? prouocat urinam:? uai3 
ydropic.^.turbitb: agarici feniculi aiuii: 
an.3.i.fcamonee ocrauam parrem.3.i.radic 
yns lacce fpice: romane rubee fu.ana.3- S. 
conficiantur cum ftrupo facto CU3 meile jfo 
po origano fatureia ? utaf. pSiiud ualde 
ben fubtihans bumores bonum cotra afma 
? laxat bumorem uifcofu3.*&.ariftof.ro.reu 
barbari:fuct marubu lacce turbttb ana.34. 
maftic.3.tt«agartci.3.i.conficianfcu3jirupo 
faao ex meile:? marubio ? utaf. j/mluid 
ualde bonu*:? eft ualde mirabile pira ydro 
pifim:? contra debilitatem epatis ? prouo 
cat urinam:? menftrua:? laxat bumores di 
fqumati marubij 
ana.3.m.ligm allrofarum ana.3.111). agari 
CI.3.VUJ.? radicis xris.f.i. conficiantur cu 
boiio meile:? detur fecundum uirtutem cu5 
aqua decoctionis fpatanet? faturete ♦ 
iSJiud electuarium ariftcl*. ad remouendum 
txpum in febribus crontcis.l&.Gfie fetide: 
510516 folii canelle piperis nigri ? lon • ceu 
tauree bartnel ana.j.i. ariftologie rotunde: 
ad pondus omnium. Conficiantur cum fi 
rupo facto ex mellea oriftof.? utatur fecun 
dum uirtutem patientis 0.3j.ufqj ad.5.11. 
f Sliud difloluens uentofitates.lfc. alie fe 
tide rutbe:fatureie caftorei ana.3.ii.anifi fe 
nicuh cum mel;e:? uta 
tur cum umo puro ♦ pBliud dilToluens uen 
tolitatee:? prouocans urinam forti!:? men 
ftrua.Tfc.amli lacce anftof.ro. rubee gentia 
ne:men.fu.fpicenardi:cofti conficiantur cu* 
meile:? dentur ex eo.j.m.cum aqua calida 
decoctionis feniculi . 
f&e medicinis ajaricon • 
m i6dicine ajaricon. Jfte uir quamuis 
non babuerit nomen inter medicos 
recepi tamen ab eo quatuor medicinas ni 
imum expertas: primum medicamen ualet 
ad fe.cro.que fiunt ex bumore: ? aufert ty 
pum:? foluit uentofitates:? laxat bumo:cj 
uilcofum:? U3 paralift.Tfc.3*10.3. decem pi 
peris nigri z lon.aibi:afle fetide: Icordeon 
caftorei roiij feminis rutbe aflari armomaci 
galbani fatureie fangumis anferis fuci iera 
pini xilobal. carpob. ana.3.S.fpicenarui: 
croci ana.$.iii.camepitb.camedreos ameof 
mente maiorane rubi agreftj carm: 
gariofif.ana.j.uj.turbitb ad pondus omni 
um agai ict.3.x« confice cum ftrupo facto ex 
meile gariofir.ana.j.ui.turbttb ligm aloes 
cinamomi arnfl iterantur: z denf ex eo.5.1. 
-r.S.cum aqua calida decoctionis gennane: 
z affari i “Jtem medicamen eft ualde exper 
ta contra infirmitates tunctararum ? airna: 
z dolores frigidos z cUIToluit uentofitates 
z fe pe probauimus ipfam. iflfbedica 
men confortans membra interiora z e ual& 
bonum ad fluxum cromcu z confortat ftoma 
cbum: z aufert uomttum .T>\ uuc ciprelft li 
gni aloes tamarifci ana.j.quataor rotarum 
mafticis lacce cmamonn ana .541. confice 
C113 aqua cucu.x mine z cum aqua decoctio 
nis ciprefli 4 /tertium medicamen ualet 
adlapib retium z uefice? apciit opiiatio 
neo:? expellit feces per urinam z cft exper 210?. 
tum.lfc.captllojpueneris cineris fcojplonis 
germane inter adullt lapidis iudaici feme 
cucu.x cucur.anifi radie lilii cclleftis pulue 
ridentur z coiificiantur cum aqua decoctio 
nis camomille:uel mellif. z meile: z fumat 
cum decoctione agari. ©uartum medica 
men ualet ydzopic:? frigiditati epatts:x c i 
trino colori.Tfc.agarici lilii celleftis lacce a 
rifioiogie lo.x ro.fuci fticados fuci marubij 
oliB.fu.comedreos camepitb. cinamomi an 
*3.ii.folt. gariofif: ana.3.v.reubarbari an. 
aloes ad pondus ommu pul 
ueri3entur:x conficiantur cum mdle:x dent 
exeo.j.iij. 
| S?e medicinis gereon. 
m Cdicine fDereon grect abifiomro 
babuimus.xi.medicinas expei c| ad 
diuerfas egritudmes.quas nos ptobauim9 
z inuemmus ipfas efie mirabiles • *\pzi 
mum medicamen ualet ad infirmitatem flo 
maebi frigidi z confottat ipfum:x efl nimis 
mirabiiis.lfc.trium pipum fpicenar.3in3i5. 
ro.ana.3.x.ligniaf.ad pondus omnium cd 
fice cum meile: z da 013 decoctione ameos 
z ment e:x gartofil*. Secundum ual3 ad 
dolonem fo:tem:x ia p:obammne i pfu3.1fc. 
floris camomillefqmnann centauree arido? 
ro.confice cum meile z cum a 
qua. ZCcrtium bulufmcdi cfl fed p:ece 
dens fecut tus eli.1fc.croa fpicenar .di.opij 
tbebaci) ana.3.11. camonulle.3.11. ccnficc cu 
meile z aqua calida. ©uar 
tum buiufmodi z efl mirabile.1fc.fuci eowne 
regie camomilie cum fuerit uiridis ana.3. 
uij. £t fi ille berfce non fuerint muente ui 
rides accipe earum decoctiones z pone .5. 
viij.croci:x fqutnante.3.ti j. z bullant ufque 
ad medietatem:? da bibere collaturam • 
©uintum ualet ad dolo:e ex opilatione.lfc. 
radie lilt) celcflis agarici ana.3.iiti.oriftor. 
ion.x ro.camepub.ana.3.v. coquatur z po 
nantur in lib.iii. aque z bultant fup ignem 
leuem donec remaneat Ub.i.x appone lacte 
3,i.x.S.x da biBe tepidum • Sextum dif 
foluit uentofitates z ualet colice ex uentofi 
tete.lfc.cimtm feni.carui amfi ana terantur 
z conficiantur cum firupo facto ex meile: 
z ameos:x fatureia:x origano: x fumantur 
ex eo cum aqua decoctionis radie opii z c i 
nrini.j.l.agartd. Septimum buiufmod 
Tfc.amfi ctraini agarici abfintbii centauree 
terantur x detur de ueto 
fitates fuerint multe:x paflio fo:ti8. ©c 
rauum laxat bumozem mfeofum x eft nimis 
bonum contra epilenfiam z paralifim: quo 
ego femper utor.lfc.agarici abfintbii collo 
quintide ana.3.i.atufi:Ugnt aloes: mallicis 
ana.3.ii.fpatane amtomact ferapim afic fe* 
radicis Ulli celeftis ana.5.i.x.S. aggregent 
z conficiantur cum aqua decoctionis anili 
ariftof.lon.x ro.x meile: z fumaf ex eo qua 
fi auellana. leonum ualet trifhbus: z 
timidis.Tfc.radicis ariflologie rotunde ga 
gariofif.ligni aloes: ana.3.iu. conficiantur 
cum mellcn aqua maio:ane: z da dc eo.3. 
ili. Secimum ualet lapidi renum z ue 
fice difloluit uentofitates: z laxat diuerfos 
bumo:es z cfl betbejabar. 'iRecipe turbitb 
agarici nitri ulli 31173115. lapidei iudaici fan 
gumis yrci ficci an.fcni. trium piperum ca 
medrecs camepitb.bdellu ana.5.111). conii 
ce CU3 bono umo decoctionis agarici z car 
ui. ualet ad afma.Tfc.turbitb 
agarici anfior.ro.ana.3.i.conftce CU3 decoc 
tione marubu:x da cum decoctione elTari. 
Jifle funt medicine quas pzobauimus fepe 
z muemmus eas optimas. 
Zbe medicinis betarnem • 
id ©do dicam medicinas betarnecfd 
Ite z tres quas p:obauimus fepe: z 
fauenimus eas eiTe ueras. ualet 
contra medicinas moaiferas: z efl nimis 
experta .Ifc. laureole bacci figilf. fu.men. 
apii etnamenu ana.3.i. rutte xilobalfami: 
cum melle:x da.3.1 
a.S.debilibus:uel.3.ii.fo2ttbus. Secun 
dum ualet ad mo:fu3 fcoipionis z calefacit 
coipus z aufert rremo:em in febribus ,1R. 
cado2ei.3a.fcordeon.3.u.cofiiamari.3.t.T. 
S.conficiantur cum melle:x de?.3.i.x.S.cu3 
uino. tertium pjouocat urina z mfirua 
Tfc.pulegii cimi radicis lilt) cekftis cnfiot*. 
ro. Conficiantur cu melle:x deuf .5.111. 
iSkedicarcen q6 ppofuit animalem de ma 
cedonia ual3 ad fe.fleg.x diiToluu bumoses 
liquefacit eos z cfl bonum duritiei fplenis 
Tfc.fcolep.fquinanti camepitb. cafiojei triu 
folii afiati ana.s.uturbub  
radie lilii celeftis carpob.jcilobaf. puluerije 
turri conficiant cuj meile decocttois affari 
fquinami opoponac i det de eo quafi auel 
lana. £)&edicamen fqmllataj q6 U5 mo* 
fibus fcojpionis .Tfc. artftoF. Ion.* ro. ana 
fetide co;ui feminis ru 
tbe ana.5.iuciifto2ei.3.uij* Confice cum 
meile 1 da.5.11.cum aqua calida decoctiois 
gentiane uel ariftoF.uel cum umo bono. 
iQ&edicamen melius pleno ad dolo:es foz 
testi ta piobauimus ipfumti inuenim9 me 
lius qj tinaca.Tfc. cimim carui affe fetid ari 
ftoF.camomilie co:one regie abfintbti agari 
ci ana.3.):.trium piperum opii ana.3.i.croci 
carpobaF.fquinantj cinamomt ana.3.11. affa 
ri gentiane ana aur .i.puluerija i pfice cum 
firapo facto eje meile 1 fqnanto 1 camomilla 
1 co:ona regia 1 amfo. <61 da cum aqua d 
coctionis anifi . 
©e medicinis acbaafon« 
m Cdlcine ecperimentato:ev de cinita 
te atbena? ab ifto nobiliffimo medi 
co accepimus tres medicinas compotitas q 
bue femp ufi fum’:poG<E nouimus eas funt 
enim mirabiles. Ctabeo acquifiuim9.#. 
medicinas fimplices expertas in diuerfis e 
gritudinibus. medicamen ppo 
fitum uj ad afma antiquu 1 aperit opilatio 
nes.Tfc.affari aureum.i.fuci marubii pfopi 
fto:ae ficce caftojei.j.S.ana trium piperum 
anifi ana aureos duos conficiantur cum o# 
meile fquilliticoti detur eje eo 0.3. iii. ufque 
ad quatuo:. /£U5>edicamen fcdm ualet ad 
fiuxii3 antiquu qd continet eje frigiditate me 
b20?/fc.nuc cip:efli folii ligni aF.fpicenar. 
rofa? ana.3.11. Confice cum aqua decocti 
onis ligni aF. *6t da de eo.3.iii.cu decoctio 
ne rota?, ifl&edicamen tertiu3 confo2tat 
uirtute fumacb bber 
ona gumi arabici ufli ligni aF. ana.3.1. reu 
barbari.3.iii.confice cum decoctione femis 
lappacij.a.i grano? mirti: 1 detur cum de 
coctione ciptefli. pe uir curabat egritu 
dines multas cu medicims quibus ellegi 
mus.jcxt.medicinas ueraces. da 
bat maftic ad doF.ftomacbi.3.iii. Secun 
do dabat aceti for fi calidi ptra mojfu? tpri 
1 eft foais operationis. Quarto mitte 
bat fucu yrciri intromittebat contra macula 
oculo?:* fepe boc faciebat . Quinto da 
bat ad purgandu$ radicis lilij 
celellis. Sexto dabat.3.aflat i: ? curabat 
ftranguriam. Septimo dabat camomilld 
puluerijatam x malaxata cum meile ad do 
lo:em uentns ? renum pp frigidos buozes 
exillentes in illis mfirumentis x ,puocabat 
urinam:* curabant. l©ctauo dabat.j.iu 
lacce contra opilationes epatis. iRono 
dabaLj.iu.armomaci fplenetlco:x curabat 
eum omnino in paucis diebus. ©ecimo 
dabat lac lepjof .? curabat multos. Sed 
btc competit fciaj m cognofcendo caufam Je 
p:e in qua lac conueniat. Undecimo da 
bat reubarba? ad debilitatem epatis de frt 
gida eaufa:* curabat oes omnino, ©uo 
decimo dabat.j.ii. cubebarum ad apienduj 
opilationes que accidunt in memfais tnte 
riozibus . tertio de cimo dabat.j.iii.ma 
iozane cum.j.ii.rubee ad psouocandu men 
ftrua. (Quartodecimo dabat.3.it.alTuri ad 
p:ouocandu menllrua. ©uintodecimo da 
bat carui rdanum contra fciatica* cu calidax 
curabant. Sextodecimo dabat co* carut 
contra lapidem renum • Sbecimofepti 
mo dabat.j.quatuo* laureole cum aceto: x 
curabat motfus fcozpion. 22>ectooctauo 
infirmitates frigidas 
x calefaciebat:? eft nimis fo*te. 12>erio 
nono dabat aloe contra militiam: z confoz 
tandu os ftomacbitx curabantur ufitando ♦ 
dabat puluerem gariofir.con 
tra debilitate uirtufi dtgefliue. Xdigefimo 
fecundo dabat decoctione gafitb contra de 
bilitate epatis x opilarioes:? curabat oes, 
dabat ellectuarium metilem 
conua frigiditatej ex ficcitate. 
quarto dabat decoctione agarici cotra egri 
tudines cerebn * epatis. X3igefimoqum 
to dabat alfeltntcontra infirmitates pector 
z curabat afma, £ligefimofexto dabat de 
coctione centauree z rutbe contra uiciuj ru 
tbe. dabat decoctionej 
iuntperi ad p:ouocandum menllrua * Z3i 
gefimooctauo dabat decoctione fquinati ad 
dof. mulieris poft partum. JCrigefirao da 
bat galbanu ad p:ouocandu urinaimx ad ex 
trabendum embzeeatione. 'iRos autem n 
fcripfimus bas medicinas plures ea? 
cognofcantur ab oibus nifi ut non negligan 
tur ab eis:qm ft utaf de iJlis ut 05 erunt mi 2Li b. 
rabites, *6t quotiens ufue fui de decoctio 
ne facta ejc yfopo z alfarotz duabus anHof. 
carui de ep fra. t£t cum decoctione foltus 
yjopt ejc almate. Sed 05 medicum icire 
qn opoatet dare bas medtcinastz tn quo te 
poaen tn quibus pplejcionibus ualent. alii 
non ualent . 
©e medicinis andrejeos» 
m iSdicine andrejeos funt be. ifle fuit 
pbus m tempoae fuo: z habebat mf 
tas medicinas copciitas ejc quibus ellegt 
qnque ejcptastz dimifimus bas que cognof 
cunf a pluribus. 'ijbaimuj medicamen U3 
ydropiiuz frigiditati epatts:x paouocat uri 
nam generahf z foatif: z dico quod natura 
materie: efi ei (imilis in operatione epatis 
T&.radicisliliiceleftisagarici calami aro 
matici lacce aflari rcfa# fpicenar.cinamomi 
ligni pbiHici ana.3a.maHi 
cis anili cu uino z mei 
le:z denf.3auj.cum decoctione radicis lilij 
celellis z gafitb. Secundum medicamen 
U5 ad afma cuius caufa efi bumo* 
gentiane jfopi agarici ana .34* turbitb.3. 
uij.fuci marubijfuci fiicados ana.5.$. malli 
CIS.3.U. Confice cum meile z da.3.v. <6t 
non ell fimif materie illi lajcat.n. bumojem 
cro(fu3JZ uifcofuratz fcmdit buo:es croflos. 
iCertium U3 ad dof.membjo? lnteriojumtz 
liberat a colica palT oe que fit ejc crolTis bti 
molibus in intellmis /iR. 
dic lilij celellis anHof.ro. j*H>pi mafiic fqui 
nanti carpob.amfi ana.3.1. turbitb ad pon 
dus oiu3. Confice CU3 decoctione agarici 
% da.3a1j.curo calida. iQuartum tn ualet 
ad ejctrabeudu emb:ocatione:z efi nal6 fo* 
te.*&.anfiof.len,z ro.alTe fetide ana .3.?. 
fpicenai .agarici ana.3a1i.mirre.3a. Con 
fice cum decoctione anfiof.ro.z dQ,$.ii. 
Quintum eft lajcatmu diuerfo? bumo:u3.*& 
turbitb agenti radtc lilij celeHis ana.3a.el 
leboit nigri mafiic fquille allate ana.3a.c0l 
loqntide.3.u.fcaroonee.3.SXonfice z da.3. 
i.z non plus. Cifm quod ualet ad mo*lu3 
fcojpiome.Tfc.rutbe fulpburis uim n pofiti 
ad igne ana aur.vi.caftojei afle fe 
Ude aureu.S.pirem;fto2ac Uqmde ana aur. 
i.confice cum meile:-: cam mtio 
pof.to. £lfm bonum ad dof. membrorum 
inteno? q6 babui a quadaj muliere que ac 
qmfiuei at illud a medie altarium/fr.crocit 
aur.v.opit aurut.fpicenardi aurutij.fpatae 
aur.u.radicis hin celellis auf.vi. floris ca 
momille aur.u. Conficiantur cum bono 
meile z utat de eo. SUiud optimum eje co 
pofitione games z eft nimis forte .Tfc. cma 
momi aur.vi.croci auruuj.x.S. piperie af. 
auruttj.x.S.galbam aur.quatuor colli aurea 
H.z.S. Confice cum mellerx daui.uf tres 
m maiori fortitudine • iSUectuanu 3acba 
ron de babiloma contra uentofitates z paf 
fionem colica z frangit lapid: z lajcat uentre 
z lam probauimus ipfum: z eft ualde bonu 
cum dubitamus in egritudtmbus utrum fit 
lapi9:uel coltca:qr ede eft ambobus. 
bttb: fpatane ana auf.vi.amim carui ana 
aureu$.i.agarici radicis lilij celellis arillof 
ana aur .vi.ongam yfopi ana aur. z Iquma 
ti mafticis ana.3.1. Confice cummelle:-: da 
quafi auellanam • Ciriaca ualcne ad dof 
capitis cronicuj z uentofitates: z eft mira 
bilis.Tfc.fuci flicadcs fuci marubu abfmtbit 
mafticis reub.camed.camepitb. ana .j.jriu 
yiopi auru.agarici ad pondus omnium pul 
confice cum mdle. Ct da de eo ad 
infirmitatem cerebri cum aqua calida decoc 
tionis fticadosrx ad alma cum umo bono z 
ad prouocandum menQrua cum fuco lumpi 
z feniculi. *6t ad dof fortem cum aqua de 
coctionis camomille. Ct ad opilatione cuj 
decoctione abfmtbii. Ct ad epilenfiam cu j 
decoctione piretri. *6t ad fciaticam cum de 
coctione centauree mmo:i3* Ct ad lapide* 
cum decoctione radias lilii celellis. £1 
lectuanum lacce ualens contra opilationes 
cromcas z prouocas menflruatx eft bonum 
ualde. i£t etia utile ad afma cronicum:z ad 
tuflim lacce aur.jqc. piperis lo 
gt:x nigri cetauree minoris ai lftologie ro. 
colli galbani armomact amft. camedreos ca 
mepub afle fetide flicadcs ana aurea.dece* 
marubu aflari ana aurea quatuor folii ractf 
cis lilii celdlts liquiricie ana aurea feptem 
puluenja:-: confice cu bono meile z da qua 
fi auellanam cum aqua calida. £llectua 
num lacce magnu*:quod babumus ab ardi 
on pbifico meliori: z efl expertum: eft 
multe utilitati ual? afmati z tufli z prouocat /Calle* 
urinam z fedat dolorem fortem liquefacien 
do flegmarc auffert tnftictam: z dilfoluit ue 
tremtz ed mirabilis ad tremorem cordisrz 
melancoliam: z aquam oculorum: z contra 
modum canis rabidi:* contra pueture} cyr 
ci. Ct generaliter dico quod ualet ommb9 
pueturis momfens.Tfc.artdoF.ro .radie lilii 
celellis ana aur.j.fqnanti aur. 
jw.piperis nigri: z albi ana aur.di. came 
pitb. fuci marubti fuci dicados ana aurea 
octo fpicenardi fpice romane mafiicis aro 
matici galbani fquille affate ana aur.decem 
rofarum granorum iuniperi ana aur.iuur 
bitb.agarici riperi ana aur.dece3 folii ligni 
aloes reubarbari croci obbam centauree 
minoris ana aur.jqc.lacce aureum unu5 con 
ficiantur cum meile ro. iSt detur ejz eo fe 
cundu3 quod couuenit egro. i6t ed bec me 
dicina nimis mirabilis ad dolonem fortem 
z lajcot bumores fine labore: z confortant 
cor:* epar:* ftomaebum. i6llectuariu5 
alfidri. calefaciens corpus ualens opila 
tiombus epotis z fplems * IRecipe arido 
logie mirobof. ana aur.#. marubii: came 
dreos ana aurea.z gafit aurea quinque alfe 
fetide colli trium piperum ana aur. decem 
mafiic aur. viij. piretri aur .quatuor. «Con 
fice z da cum utno. decoctio fquinanti ua 
iens ad febres cronicas: z aperit opilatio 
nes:* prouocat urinam:* foluit uentrem. 
IRecipe lqnanti.5.viii.marubij.il. abfmtbii 
radicis lilii ceiedis ana.3.iii. arillologie ro 
tunde aurea .vi. agarici aur.iii. radicis fe 
mculicarui ana aur.decem colli aurea duo 
madicis aur.quatuor ponantur in caldario 
/6t cum hb.uj.aque decoquantur donec re 
maneat tertia pars. tSt dentur de eo.5.111 
bec decoctio eff ualde mirabilis babectbus 
egritudines flegmaticas:* debilitatem ime 
norum membrorumeje caufa frigida, 
©ecoctio alfari confortas membra debilia 
e;c frigore: z auferens dolores z femdens 
bumores crolfos:* aperiens opilationes. 
iSt ed ejcpertiflima. IRecipe alfari aurea 
quatuor anifi aur .viij. abfmtbii gentiane 
ana aur.iit.feminis feniculi centauree mmo 
ris ana aur.ii. ponantur cum tribus libris 
aque:* buliat donec remaneat tertia pars 
z da de eo.s.quatuor. ©ecoctio aridof. 
ualens ad lapidem. IRecipe aridologie 
aurea dece5 affari aurea duo marubii aureu 
radicis hin ceiedis aurea quatuor falumce 
femen cucumeris amft ana aur .vi. coquan 
rur cum duabus libris aque donec remane 
at tertia pars. t da de eo.j.quatuoj. 
22>ecoctio agarici ualens adepilenfia z pur 
gans matrices:z p:ouocans urinam. 'iRe 
cipe aganci.j.jc.turbitb.j.i.anifi.j.ui. bar 
mehj.u.rcdicis apu.j.qwnque radicis lilii 
radicis peonie. 
j.vu-cequantur cum tribus libris aque do 
nec remaneat medietas. *St dentur quali 
bet die quatuor uniis emm cd nalde: z m 
cpilenfia expertum cd. decoctio alfe 
fetideiualens ad opilaticnes aperiendas: 
z eft utihs ualde. IRecipe alfe fetide radi 
cis lilii celeflis radicis apii radicis feniculi 
eridolegie rotunde ana.5. decem coquatur 
cum hb.quatuor aque fufficienil: z dentur 8 
eo.3.quatuo:. &>ecoctio peonie que a 
perit croffas opilaticnes z cft ualde ejcpta. 
IRecipe peonte.3. decem radicis pcrtapbi 
lon.3. quinque aridologie rotunde.5.vi.eo 
quantur in Ub.iii.aque fufficienf: z denf.5. 
quatuor. decoctio perfecta anftof.e 
mirabilis ydropic.z cito curans eos. IRe 
cipe duarum* ariftof. centauree minoris ca 
medreos fqumanti lacce ligni aloes ro.ana 
aurea decem fpicenardirfu.meu. apii anifi: 
radicis lilu ede Iris radicis apii fifiici cube 
barum jtfopi gai iofir.marubii dicados cma 
momi ana aur.vin.ameos mirre ana aurea 
quinque colu aurea duo decoquantur in liB 
tribus aque dentur.j.quatuoe 
cum.3.quaruortdius ellectuaru. 'iRecipe 
aridologie rotunde granorum iuniperi cen 
tauree ana .3.11. ligni aloes aureum unum 
fptcenardi.5.i.marubii.3.quatuo*. Confici 
antur cum predicta decoctione. ©ccoc 
tio camomilie prouocons mendrua: z aufe 
rens dolonem fortem * iRecipe camomilie 
aur.tjc* aridof.aur.quatuo: lacce.$.ii. fpice 
nardi cmamomi radicis lilii ceiedis ligni a 
Ices ana*3.i.co:one regie.3.decem. 2&eco 
quantur cum lib:is decem aque tn igne len 
to z fufficienf dentur.5.quinque. decoctio 
jrfopi contra palfiones pectoris z tulfi3 cro 
nicasrt egnt{. afmatr anhelitu malum. iRe 
cipe jiopi agariciradicis liliueleftts liqui 
riae:fqumanti peonie alfari andor.rotunde *6;cp«fi. 
armeniaci feminis feniculi: fuci fiicados fu 
ci marubii lacce ana aurea duo decoqaanf 
in hbns tribus aque fufficiemer. Ct den 
tur.j.quatuo: in mane. i£Uectuariu3 op 
timum contra egritudines duierfas z ualet 
feotemie:? uertigini: z fcindit fiegma uifco 
fum:? purgat ipfmmx aulfert dolojem frigi 
dum • iSt dl bonum contra uenena: z ape 
rit opilationes: z pjouccat menHrua z uri 
nam:? calefit co:pus z ualet ad febrem cro 
nicam.z purgat matrices. 'iRecipe agarici 
andeiogie rorundefuci marubii lacce an .5. 
quinque afle fetidergalbaiii reubarbari fpt 
cenardi fu.fcmwis feniculi radicis apii tri 
mn piperum ana.j.viJigm aloes 
turbitb aurea decem. Confice cum firupo 
facto ex meile z aflaro:? agarico z fpienar. 
t lacca. t£t dentur.j.quaruo: cum aqua ca 
Uda. )£[lcctuanum expertum contra 
opilationes matricis. ‘iRecipe ariftologie 
lacce radicis lilii celeftis ana» Confice cuj 
decoctione gafitb.? dentur ,5. quatuo; cum 
aqua calida. expertum 
contra opilationes matricis. IRecipe ari 
ftologie rotunde lacce radicis lilii celeflio 
ana. Confice cum decoctione gafitb:? den 
tur.j.quatuo* eum calida • «6llectuarium 
curans lapidem in uefica. £t dl expertum 
TZ.fqmiMti fticadod ana.3.1. (anguinis yr 
ci ficci.j.vi.lapid 1uda1cL5.i1. anili .5. iuj. 
puluerijentur z confice cu decoctione radie 
api). SUmd ad lapidem. IRecipe fangui 
rus yrci ficci anifi ariflologte rotunde lapio 
inuenti in felle tauri nitri combulli falmete 
agarici lapto rndaici amigdaV. amararum: 
ana puluerijentur:* conficiantur cuj meile. 
*6t demur.j.quatuoa cum aqua decoctionis 
feminis apu. SUiud mirabile contra uen 
tofitatem fo:tem Tfc.emfi cimini fatureie car 
ui ana conficiamur cum meile:? dentur 015 
decoctione aganci.d6ficfit.*&. agarici ci 
peri folii radicis fqumanti ariftotlon.? ro. 
radicis apii.j.vi.ponant in caldario in Ub. 
i.aque fuper ignem leuem. «6t dentur.j.iii) 
cum duabus z medicine p:cdicte. #&e 
dicamen bonum contra afma cronicum 
lacce auf.decem ariftof.lon.aur .vi. fuci ma 
rubri aurea.vii. «Conficiantur:! detur qua 
fi nux cum aqua calida. qd 
accepimus ab atricon contra frigiditate flo 
macbu-z contra bumiditatem etus. IRcctpe 
ligni alces cinamomi reubarbari: fpicenar 
di mafiicts cardamomi. Confice cum decoc 
ticne rofarum z nucuj cipzefli ♦ i6t detur 
quafi nux • Slliud ualcne ad colicam 
ex uentofitate:! bumo:e crdlo. 'iRectpe a 
mfi cinamomi abfiutbu cimini altbi. fio:is 
Camomille ana.j.decem agaric.j.xx.fcamo 
nee.ja.mallict9i3,qmnque. Confictantur 
cum decoctione carui. iSt dentur.j.iii. cum 
aqua decoctionis gafitb. Sliud ad do£ 
capitis z contra ccpbaleam quod eft ejeper 
tum. TRecipe fuci(licados .5.VI13. gafitb * 
fpatane ligm aloes ana.j.quamo* mafhcis 
•j.vi.aganci ad pondus omnium. Confici 
antur cum decoctione rofarum z mafti& 
Ct detur ad.ui.dragmas » 
Bliud q5 ualet defcenfioms eque ad oculu} 
cum quo fepe curaui multos. <6t efl ejeper 
tum: z uelocis curationis • IRecipe fpice 
nardi aurea deces cinamomi aurea.riu.aga 
rid aurea.ijc.mafticis ad pondus amnium. 
Conficiantur cum bono meile z fumantur 
de eo cottidie.3.u«eft emm mirabilis opera 
tioms. 
d 16 medicinis Mediane je 
nonis de atbetus. $ite fuit utiu« 
de1 magnis medicis ego autem non nidi 
ipfum quia non fui temporaneas eius. Sed 
magtfter meus uidit ipfuj z ille babebat ex 
perimenta bona ex quibus jenon dedit noB 
Mgmti experimta experta. t£t nos proba 
uimus ea fepe z inuerumus ipfa optima. 
Ipsimum medicamen quod dicitur oleum 
fpicenardi confo:tat epar debile z co: z ua 
let contra uomitum ci orneum. IRecipe fpi 
cenardi aurea.c.fpice romane aurea decem 
abfmtbu aurea .vii). cinamomi aurea quin 
decim lacce mundate aurea.tx.gario. aurea 
quinque gafitbtaurea fedeciro marubii aur. 
duodecim.annologie rotunde reubarbari. 
ana aur.fedectm. Confice cum meile:? da 
aurea duo cum aqua calida. iQfbcdica 
men fecundum quod dicitur ellectuarmm 
centauree ualet ad podagram: z ad omnes 
paffiones luncturarum cui non ell fimils *$a!ie # 
in boc. iftatii prouocat urinam % lallat 
creflbs bumores et diuerfos. *Sr fedat do 
lores et aperit opilationes :et eft optimum 
ad lapidem: et liquefacit ftegma : et mun 
dificat fuperflua a pulmone: et pectore: 
boc medicamen dedit 3enon de feriptis 3e 
nonis quod compofuerat per uerfus. IRe 
cipe centauree minoris 
aurea decem anifi feniculi apu ana aurea. 
vi.olibani gariofif.ana .j.i.agarici radicis 
iilu celeftie ana aureum unum cubebe gal 
bani armoniaci caftorei trium piperum fpi 
ce remane ana aurea uiginti fpicenardi tur 
bub ana aurea uiginti aloes cicotnni au 
rea.jvu. carpoballami xilobalfami fqutlle 
affate ana aurea.xvi.mafticis croci ana:au 
rea decem fcamonee aurea, vm. pulueri3e:i 
tur:z conficiantur cum meile z fubmittan 
tur ui ordeo per fex menfes. t£t dentur ex 
eo.5*quatuor. Ct boc medicamen eft de 
maximis medicinis quas babebat ille me 
dicus • xn&cdicamen an.quod dicitur 
eiectuarium celloquinude quod laxat bu 
mores aquofoeiz fiegma z meftcamtf cum 
boc prouocat urinam. £t uere dico quod 
non eft ei ftmde ad acuendum uifum: quia 
eft in boc mirabile. 'iRecipe coUoqutntide 
fquille aflbte aflari trium piperum: ana ou 
rea.vi.fpice romane amfi apu feniculi car 
pobalfami galitb:croci anili aurea duo fpi 
cenardi: camedreos camepitbeos ariftolo 
gie rotunde gentiane ana curea.vii. pulue 
ri5entur z conficiantur cum meile :z fubmit 
tantur m ordeo per fex menies z detur a.5. 
ii.ufque ad tres. ifi&edicamen * mi • 
quod dicitur eiectuarium fquinanti ualet ad 
dof.fortes z prouocat urinam :z aperit opi 
lationes :z confortat epar confortatione 
maxima: et frangit lapidem z ualet ad fe 
bres cromcas • 'iRecipe fqmnanti.aurea. 
ccc.anftologie rotunde aurea fex ligni alo 
es aurea.xui.garitb.aurea.xiii • croci fpice 
cenardi carpobalfami opn ana aureum 
unum mafticts aurea.iii.trium piperum fo 
ln camcpitbeos:ana aurea .vu. Confici 
antur cum bono uino et detur de eo quafi 
auellana cum eo quod conuenit tali egri 
tudmi . iflkedicamen. v. quod dici 
tur eiectuarium capillorumueneris ad pur 
gandum quod eft m pectore : ex bumorc 
croflb: et eft nimio expertum. IRccipc ca 
pillorum aneris aurea. jcjcv . radicis lilii 
celeftis liquiritie pinee carpobalfann mar 
rubu floris camomillc ariftologie rotunde j 
ana confice cum fini 
po facto cum meile:z capillorum ueneris. 
<St dentur. 5. quatuor cum decoctione ca 
mcmtlle. iflkedicamen.vi .quod dici 
tur eiectuarium folii ualet ad egrituduies 
fortes que accidunt mulieribus m matrici 
bus earum: z prouocat menftrua z ualet 
ad dolorem matricis: z calefacit renes. 
UReci pe folii indi aurea uiginti cinnamomi 
fpice nardi fpice romane rubee caftorei tri 
um piperum ganofiMigni aloes ana. 
reubarbari mafticis cinnamomi alubinu: 
ana aurea.xvi.confice cum meile :z deuir 
quali auellana . $&edicamen . v:i* 
quod dicitur eicctuarium ariftologie ualet 
contra dolorem matricis ualde prouocat 
menftrua t et confortat ftomacbum debile* 
'itmercipit cromcum neft mirabi 
lio operationis. £1 non eft ei fimile: et 
fepe probauimus ipfum: z iftrobioj uteba 
tur de ipfo. 'iRecipe ariftologie longe et 
rotunde ana aurea uiguiti radicis lilii ede 
ftie lacce fqumauti marrubu ana. 5. vati. 
reubaiban.3 ,x>v.fpice nardi ligni aloes 
cna aurea uiguiti pulueri5emur z confician 
tur cum mdie.Ct dentur • 3 .quatuor cum 
aqua calida, jgtadflujcum intercipiendum 
cu) decoctione ligni aloes. Ct ad menftrua 
prcuocandum cum decoctione ariftologie 
rotunde. t£t ad dolorem matricis cunule 
coctione camomille z aHari. l3fSedica 
men.viii.quod dicitur eicctuarium ohbant 
quod eft ualde utile contra bumiditatem fto 
maebi z liquefacit fiegma: z conuenit feni 
bus quia confortat calorem naturalem m 
corporibus eorum. iRecipe olibani aurea 
decem rnafhcis aurea quatuor fquinanu ari 
ftologie ana aureum unu3 ligni aloes lacce 
ana aur.t.rofarum reubarbari ana aur. vi. 
cmfi aur.vi.pulucnjcnrur z cu meile confi 
cianfrx def ex eo quafi ouebana. &&cdi 
came.viui.q6 dr dfium gafitb: uj ad epar 
qr colortat ipfum z aperit ©ptlattoncs e\H 
U5 ydrcpic:? cdtra corruptione pplexioma 
‘iReape gaiub.aurea uiguiti laccetaurea.x 
ligni aloes aurea.vi .gaiio, aurea duo cui iCjtperu 
namomt aurce.m.aleestnon abluti aurea 
duo aganci auiea tiea mafucis aurea dece 
puluerijentur z confice cum firupo facto 
meile z agarico. i£t eft medicamen ual 
de nol ile. .quod dictf 
eiectuarium reubaib.maTCiine ualet ftujCibili 
tati ftemaebi z confortat epar z U5 pdropic 
z no eft neque fuit aliquod fimite m boc.et 
3urion nemini nolebat dare. Cuiua compo 
Imo non lateat medicos quoniam eiua com 
pofitionem acquifiuit eiua compofito* cum 
magna folbcitudine.- 'jRecipe reubarB. au 
rcu cum lacce aurea uinginti lignt aloea: 
aurea##vi.cinnamomi aurea. jci. ariftoF. 
lon.z ro.aurea.7c#.fiftici aurea.lt .fquinan 
ti aurea.lxx>’.n;ai02ane amfi.luti figillati: 
ana aurea uiginri.agarici folii ana aurea • 
vi.gafitbtauiea .jcjqt.fpicenardi aurea.jcvi. 
trium piperum.3in3iberia ana aurea dece5 
fticadoa origani ana auiea.viiii .radicis li 
!ii ccleftis radicis endiuie ana aurea.vi.jrfo 
pt fjcci mafticia croci:ana aurea, vii. carpo 
belfami:plobalfami:ana aurea, jcvii. pulue 
ridentur:? con(iciantur cum meile: et detur 
a.3.iii.ufqne ad quatuo*. ift&edicame 
vu. quod dicitur elfurn capparis ualet ad 
duritiem fplema z aperit opilationem eius 
z eft optime operationie. KRecipe cappa 
i te aurea mgmti opoponacis fcolop.mazm 
fcii ana aurea quinque gafitb taurea • jcvii • 
armomaettaurea decem feraptm aurea.vui 
puluei nentur z conficiantur cum bono ace 
te. da.3.11.cum decoctione carui: et 
capparis z gafitb. iftkedicamen .jcti. 
quod dicitur eiectuarium fcollop. ualet ad 
duritiem fplenia z eft expertum . iRecipe 
capparis#.#.anftolcgie rotunde. 3. w. 
mamibit.j.v.fccllopcndrie aurea.jcvi. con 
fice cum acetotz fac troctfcostz da. 5. ti. 
cum decoctione tamarifa z gafitb. i£M5>e 
dicamen.jan. quod dicitur eiectuarium tur 
bub ualet ad febrea cromcaa z lajcat bumo 
tes uifcofoa.z calefacit renea. i6t eft op 
timum ad paftlonem colicam eje uentofitate 
z p2ouocat uruiam z eft mirabile . 'iReci 
pe turbitb: aurea.l.agarici aurea #vi .cro 
d mefticia ana aurea.vi .fquinanti ariftolo 
g;e rotunde fticadoa ana aurea.vili. Coii 
fice cum melle.zeetur.a 3.ii.ufque ad. iit. 
dicitur electua 
rium clFrit ualet contra uertiginem. *iRed 
pe e'ectuaru nigri aurea.#, ligni ajoes au 
reum unum.z fe.croci aureum unum amfi. 
aurea duo maftias aurea quatuoz maio:a 
ne aureum unum agarici aurea.ei. radicis 
lilij celeftis fheados ana aurea.viii.turbitb 
albi z gumofi aurea.iiii. Confice cum mei 
le:z da. j.quatuo*. #£edicamen. jcv. 
quod dicuur eiectuarium agarici uj contra 
cepbaleam uentiermz llomacbuj confouat 
x epar.*ft.agarici aurea, pri.peonie centau 
ree mitiozis ana aurea.w.lacce ligni aloes 
en amea.viii.gafitb amfi camedreos came 
pitbJqnanti fiozis camomiUe mafticis ana 
aurea.vu.reubarbaai fpice nardi ana aurM 
turbitb aur.iu.confice cum meile z da 0.3.1 
‘i.S.uiq3 ad.j.u.cum aqua calida. £llie 
dtcamen.jan.quod dicitur eiectuarium fquil 
le uj ad afma z ad optationes z uentofita 
tes.Sed non debet dari babentibus uuln9 
m nsembas intenoabus.T&fquille aflate: 
auf.vi.in ai* aureua.fticados aur .lii.agarici 
5.jcvi«maftici8.3.u.ga(itb:co(ti trium pipew 
an aurea# .radicis lilij celeftis au.v.captf 
uenerls aur •iiij. fiozis camomille aur.iiiu 
confice cum decoctione agarici z meile: z 
da.3*u.cum aqua ca. £3£>edicame #vii 
quod dicitur effum gafitb U3 contra pallio 
nes frigidas z uetofitates croflas: z ad dof 
tuncturarum z fciaucam.Tfc .armomaci fera 
pim cppcp ana aur#.eufo:bii.3.ii.ariftor* 
ion.z 10 radicis lili) celefus ana aur.ui.po 
ne gumi in fuco feniculi uel i decoctione ei9 
z tka conficiatur CU3 melfe:z da a. ?.ii.ufq3 
ad.uj.cum aliquo quod conuemat paflioni. 
Sarcocolle aur.u .mafticis aur.iiu. amfi ci 
muit afle fetide ana aur.in. ifl&edicame 
jcvai.quod dicitur eiectuarium lutirx eft uti 
le contra uenenum.*fc.luti figillati amfifaF 
Idi agarici ana.3.ii.reubarfcart auellanaru3 
radias peome ana z confi 
ce cum melle:z def quafi auellana. 
dtcamen.jcvim.qucd dicitur electuariu3 rute 
ualet contra moifum fcojpiomsjz comra fe 
fcres cronicas z liquefacit fiegma uifcofum 
z diUblutt uentofitates.*&.alTe fetide cofti. 
amari z dulcis ana aur.e.anlTor.ro. 310315 
alian ana aur.u.cinnamomi alitbi ana.3.ui. 
radie lilii celefti 
getiane z pfice cu bono ui 8mpbo« 
no z meile tu.x denf 5.n1. lO&edicmZ 
.]C]c.q6 dr ellrium rcJay U3 i fine cottidiane 
x pdropic z diffoluu uentofitates. URecipe 
rofarum.3.lx.radicis Itlu celeftis. 3.1 .x. S. 
agartei aurea .11.ma:rubu.5.1111. lacce ren 
barb.ligni aloes:cinnamonn amfi feminis 
feniculi cimini abfmtbii mafticis ana.5.vi. 
fpicenardt.aMRor.ro.aua aur.i.confice cum 
mel!e:x da.3.iu. Jfte ergo funt medicine 
5enonis.x lam pzobauimus ipfas nunc uo 
lumus feribere medicinas quas multoties 
experti fumus: x deinde ablmdef tractat9. 
m *Sdicame fubtilians bumozes x p:e 
parans ad exitU3in pzincipus egri 
tudinum frigidarum ante conceptionem ia 
latim. '/Recipe abfintbii amfi feminis feni 
culi anllorro.fquinanti ca:pobalfami folii 
ciperi agarici radicis lilii celeftis ona pul 
uenja x confice cum meile: x detur quafi 
auellana. /Slectuarium quod dicitur 
euadens ualet ad dof.cromcos x confeftim 
URecipe fpicenardi aur.pvi.mirre opu lacce 
opoponac caftozci oltbani ana.aur .vii.gal 
bani aur.vi.niafticis.aur.v.folii.aur .vu pi 
peris lon.cuf.ii.cc.auf aur.vtut 
ameos cinnamomi ana aur quatuoz fcozdeo 
aur.ii.bddlit auf.t.radicis lilit celeftis aga 
nci ana x confice cu mei 
le. Jftud eifi tum expertum efl muftotiens 
x confeftim aufert dolo:em. £>ed non de 
bes dare plufquam.3.11. Medicamen 
amaronregis. ualet contra podagrarx dof. 
luncturarum ex flegmate uifcofo quo deftrut 
tur motus, dit ualet ad repletionem :x ad 
debilitatem ncruo:u5./€t eft optimu mfieri 
bus m quibus babundat fuperfluitates fleg 
matice. /6t etiam U5 contra lapidem xge 
neraliter dico quod compofitio buius elfni 
eft per adiuuamen diurnum quod infinitis 
uicibus p:obam:x ame non feparaui: nec t 
ciuitatibusmec m uiis. ‘iRecipe radicis li 
lu celeftis aurea. galbam aur.vi. x. 5. 
quatuoz armoniaci.aur.x.x.5.ii.ellh nigri 
aurea.vi.ariftor.lon.aurea.v .rcfaru3 aurea 
•Xjc.turbitb aurea. vi. liquiritie aurea, x* 
fttcadcs:aurea.v:ii .fatureie centauree mi 
norts ana aurea.vuiVt.S .fquinanti aurea. 
vui.croci aureum unum meu.aurea .vi .fu. 
aurea qurtuojgafitb:aureum unum, £i» 
patozii aurea uiginti. 
ana aur. 
viu. agarici aurea.xxx.olibam aurea ai. ca 
mepitb.aurea.xvi.camedre.aurea duo ma 
fticis aurea.vi.amli affari granorum iumpe 
ri ana aurea.v ♦ fpatanepiopi ana aurea. 
v.barmel.ciminis agreftie maiozane fquilie 
affate ana aurea. wu i ferapmt armomaci 
afcicoijnianaaurea.v.cofti gentiane ana 
aurea duo origani aurea.cu.nafturtii calla 
mi aromatici ana aurea quatuo*. Confice 
cum mel(e:x fubmittatur m per fe* 
menies. /6t detur quafi auellana cum a 
qua calida decoctionis fatureie: x duarum 
ariftcf. /ft&edicamen aureon romani 
ualet ad lapi6 iicUccm pzouocat urinam • 
'/Recipe anugdalaruj dulciu feminis cucur. 
x cucu. lapis ludaici agarici flozis camomil 
le gentiane ana.5.1111.01 idof.capill.ue • lal 
mente fanguims bprci ficci nitri combufti 
lapib. qui uiuenitur m felle uacce amfitra 
dicis apii bdellii mure ana aurea quinque 
puluei i3a:x confice cum meile. 161 den 
tur .5.im.cum aqua decoctionis radie apii 
x feniculi. 
d 5jat galienus.iam dicimus in hoc Ii 
bzo quam uocamus librum experi 
Hiemationis medicinarum quas p?obaut 
mus:x accepimus a fapienttonbus bommi 
bus. ait notandum quod medici alta 
rium curabant per cibos facrifictomm .un 
de nobiliores reputabantur aliis medicis. 
Optime enim debem9 laudare uiy qui illa 
facit per cibum: x plufquam ille qui curat 
per medicinam quia co:po:a que curantur 
per ejcibittonem diete redducuntur melius 
adtemperantiamtquamque curantur per 
medicinam. i6t medicus p:o poffe fuode 
bet conliderare ut cibus z marerie que de 
bent propinari liut pzopaia nature patiens 
uel accipientis. t£t dnt boni fapozis ut 
eger delectetur m ipfis.x diligat. £t non 
debet uti eadem medide diu ne fiant ei qna 
fi naturalis. dSt caue ne pzebeas medici 
nas mali fapons quoniam medicie qua m 
firm9 bet in odio pl9 nocet q? pjofit unde z 
medici dignum dixerunt cum medicinis mi i6xperi. 
Icere res dulces:* res faporatas. jgtfunitt 
ter ingeniati fuerint i medicitus laxatiuia 
ponere aliqua que ftomacbum confortant: 
* debes cauere in curatione malitie cora 
plejtoms fine materia ab euacuatione :* e 
conuerfo. debes labare naturaj a Ieuio 
nbus confuens generaliter:ficut dijcimus i 
libro interiorum. Sed femper cum uolue 
ris euacuare:primo fubtilia poft euacua ♦ 
parum deinde rnediocrin.deinde fortius. 
caueas a medicinis non experi!. Sed 
utaris experti * ufitatisa bonis pbictsx 
expeti. £t fcias quod omnes tfte medici 
ne funt bone in locis fuis.fcilicet ubi conue 
munt. <6t funt uenena in fuis contrarijs* 
experimenta t&stf. 
f xpocratis gloriofilfimi medi 
ci.dijcit ypocras. «Cum in fomnis ap 
paret apulla nigra:* in poOerion parte au 
ris morietur infirmue.xm.die. Cum \ iun 
cturis ydropicis cjciuent apoftema aut ui 
pede liberabitur poli menfej a die qua apa 
ruerit ampulla. Cum fuper nafum apparu 
et it pufhila liuens:uel magna morietur m 
fine anni a die aparinoms ampulle. Si 
febriens babuit dolore? fuper xpocundrtis 
finiftris:* apparet m loco apoftema .* eua 
nuerit fubito morietur m die tercia. Si pu 
ftula nigri coloris uel coloris pauonis i po 
lice pedis finiflri apparuerit fcias quod pe 
ftilensia eft. Si patiens allienatus fuerit 
an tertium diem morietur ante feptimuj di 
era. Si exitura pullule nigre apparuerit 
in lingua febriet! in die non cretica prono 
fttcat * mortem, alienatio cito poft dof. 
totius corporis * cardiaca poft fomnu$ fta 
tim fignificat babundantiam bumorum in 
corpore:* pronofticat mortem lubitaneaj. 
Cum exierit m palpebra patient! apofte 
ma quafi auellana fine dolore * grauitate 
raorietur.xxxui*die. Cum exient in fummi 
tate nafi apoflema nigrum fubito cum forti 
dolore morietur in.iu.menfibus. 
carent odoratu fine refiftete febrem prono 
ft icat: dolor luncturarum th iuuemute breui 
tatem uue fignificat. iCremor genuum poft 
fomnum cum remanentia uirtutis pronofti 
cat paralifim • Cum in ancba apparuerit 
apoftema acutum morietur m tribus menfi 
bus. C>rauitas lingue poft eius leuitatem 
in muentute figmficat mouem fubitaneam. 
Cum in cartillagme auris exierit apoflema 
fortis doloris morietur in.ui.menfibus. 
©ui patitur effimeram x fluxerit fanguis 
ab eius naribus morietur. xxmi.die. iQui 
dormient oculis apertis abfq* confuetudi 
ne epileniiam figmficat i Quando fe 
briens manibus buc x illuc quefierit x mde 
rit mortuos m imaginatione uel in fanta 
fia monetur.xc.die.511 quo febriente appa 
auerunt difpofitiones infuete:utfi difcobo 
penum pudenda abfque pudore: x loqua 
tur illa turpia morietur omnino • ©lie 
natio m omni egritudme peflimum • <6t 
permanentia fenfuum adbuc non figmficat 
eualionem omnino. 5n cuius crure appa 
ruent pullula colobis celi infiamei omnino 
morietur menfe primo* £t fi fuerit fme ar 
doze x pruritu molietur in M. menfibus: 
pullule nigre x umdes mortales funt et ma 
pime fi fiant cum febre. /£o:tura raan 
dibulerael obhquitus uifus m febre acuta 
figmficat mortem llatim. Cuius oculi fue 
nnt obliqui cito alienationem figmficat. 
dui appetit comedere in boas non con 
fuetis bumores tn ftomecbo eius pronofri 
cattquifi fuerint fparfi uelociter inferunt 
monent v multum (ludium in li 
bris pbilofopborum pronofticat uigiham: 
uel inaniam:uel melancoliam. (£hu lo 
quitur fubito turpiatx appetit cibaria noct 
ua debilitatem figmficat membrorum prin 
cipalium. multum fuderunt fortis co 
plexi oms funt • ©cultas malitiam m 
telhgentie fignificat. Sed temperantia ma 
gie conuemens ell qui fi tranfierit fecundu 
annum.£t acciderit eis dolo: renum no cu 
ratur.Sed que magis profunt illis funt me 
dicine a uirtute occulta operantes. fSmi fi 
tranfiermt primum x acciderit eis frenefis 
mouentur • Juuems cuius acciderit pfcfis 
magna monetur . Cui acciderit febris 
cu tulli tx fubito tnflis recedent pronoflicat 
apoliema in aliqua tu neturarum. 5n cu 
ius corpore acciderit fepe deortatio mem 
brorum pronofticat ipfuj mori fubito prop 
ter paucitatem fpirituum tn corpore fuo. 
(Qui piger e ad motum pronofticat dolorem 
functurarum. Cuius fudor adellarum fe 
tet lepram pronoflicat. i&mcunque iuue Bmpbo* 
nis habens febrem cum dolore capto t'n 
currens cardiacam molietur quali fubito 
per tres uel quatuor dies poli principium 
febris, 
t 
d & aptitudine medicinarum: z fine 
bfrubilitate polfmt fumi fecundum 
rafim pillule mirobolanorum que funt com 
pofite non uolentibus fumei e decoctionem 
*iRecipe.c.mirobof.cttrinos et concadatos 
fubmerge m aqua: ita ut coboperiaf aqua 
? exprime foli feptem diebus:uemde colla 
z aquam referua:? fu per eofdem alia aqucj 
mitte:? permitte tarndiu donec fiat abique 
fapore:demde repone utramque aquam tn 
uafe uitreo ? obtura os cum panno lineo: 
z permitte donec infpifietur aqua. Jn mo 
dum mellis, qpoflea ferua tamdiu donec 
pillule formari polTmt z accipe ex eis. v. 
pillulas.uel quatuor:? refolue cum 5ucba 
ro. Si uoluens remouere afperitatem con 
fice cum uifcofitatc pfilu purgant enim fme 
labore:? fme bombilitate furar. t&fee 
dicamen ad epilenfiam detur pueris z de 
bilitatej. iRecipefucifqutlle pem6 coque 
z imtte piperis quantum ell medietas pe 
1116:? da.3.11. Medicamen aliud iRe 
cipe fticados partem unam iifeleos.ti. par 
tes fpatane partem mediam 3W3ibens pi 
peris afi.vi.partefqutlle aflate partem me 
diam congregentur.m.puluerem z amigda 
larum dulcium ad pondus omnium confice 
cum meile uel pemdus :z cum 3Ucbaro pue 
ns cum alpbiUa aut m forma flcmaticon • 
i£i>edicameu ad tufltm ficcam z utgihas: 
z fluant humorum:? ad pulmonem accipe 
femen papauerts albi:? mola ? mifce cum 
rob utri ? coque ? mitte oleum amigdala 
rum dulcium ? buliant donec mfpiflentur:? 
da quottidie quali unum • Bd lencofleg 
maticam oximel purgans aquam. 'iReci 
pe aceti fortts.lb.S.aque.lb.S .C3ule.3.un 
funde m aceto ? aqua:per feptimanam. 1. 
poftea buliant ufque ad confumptionem me 
dicine partis:? adinnge. 5. i. 3ucbaf ? co 
que donec fiat firupus purgat fme nocume 
to:? efi fme horribili fapore:? fi habuerit 
epar calefactum uice aque aquam ro.? fi 
fiomacbus fuerit debilis mute fuccum cito 
niorum aenum • Sed debes conftderare 
quantitatem fluxus a prima die:z fecunduj 
boc minues uel addes:? fi aliquando dede 
ris:? non lajcauerit dabis pruno pilfquas 
dicam:poftea z poli quatuor uel. v. fellas 
dabis iftuj firupum . i£t fi egcr debilia 
fuerit % ftrupus:duj:ent tcrtuel quater noli 
addere m quantitate plufquam quottidie 
purgabit paruum:? paruiirn z des quotti 
die de firupo qm feces prouocat z urinam* 
pillule labantes aquam eurinam fortiter: 
z fme borribiluate laporis infunde efulam 
in forti aceto per unam feptimanam:poHea 
ficcajpuluerija? accipe eje eo.unam parte: 
z fquame eris ulli mediam partem z eufoa 
bu.vuu.partis jucbare ad pondus ommu 
diiTolue 5ucbarum: z confice cum ea alias 
medicinas:? informa pillulas. Si autem 
uolueris quod fit in forma elfu bene po 
teris. Sed debes confiderare quod m qua 
libet dof fit 6 efula.3.$.? fquame eris quar 
ta pars .j.ueuforbu.vi. pars. <6tfiuolue 
ris poteris dare ficut fromaticum uel alpbu 
la • iByimel prouocans urinaj z ualj 
ydropifi.Tfc.femen cucu.? cucur. femen en 
diuie apii.f .S. infunde m 
aceto z aqua.vu.diebus poftea cola z mu 
te tantundes jucbare z cuilibet.lb.appone 
cucu.al.? coque z fac firupum« 
£}&edicamen difibluens uentofuatem tn co 
lica palTione:? e abfqj bozribili fapo:e.*8?< 
3inj»b piperis ana partem .i.ctperi mafhc 
ana aue partes 3ucbate ad pondus 0M3 co 
fice z dentur.34u.cun1 calida:? in ifra paf. 
ualent calcanei beftiarum combufti. Sed 
multo magis fiercus lupini al.cum suebaro 
quia be medicine abfque fapore funt. 
Medicamen prouocans uomitum .T^.fe. 
atriplicis partem.ufaf partes, vi. melfaut 
mane que magis uomica eft ? dentur ey eo 
quafi tres doles de femine atriplicis ficut.3 
ili.? umus quarta. iByimel prouocans 
uoimtum.lfju-ad candi que folet comedi.3* 
ii.pnlpe melomB.3.u.infuiid.in.lb. i.accti 
z m una aque ? malaca cum manu z buliat 
cum tantund penidiaut duabus .lb. mellis 
z fac ojimel z propina; fft&edicamen 
dulce ad ydropKos.iBccipe efulam z pifla 
cu dragagato z amido fed efule fit.i.pars z 
araidt.iu*partes draganti pars S. z de 3a 
cbaro.quaummlblTicit da.5.S.pmgatemm 
«que* foiuter z Ii fuerit arfnra i gutture bi £xperi. 
bet psrnm olei amfgdala» dulciu3: * fi fu 
pernemur naufea bibat parum de lucco cito 
nio:um donec incipiat fluxus: * tunc abdi 
nendum cd a fucco. SHd minaum fan 
guims cum urina ex plaga m uefica: uel 
inrga ficut cum in primo minctu cum urma 
exit fanguis: accipe de uino: * bullat do 
nec coaguletur:podea fume ex eo.lb. i. et 
mifce cum fa. filigmis: et da quottidie m 
mane .3a.ed.enim fepe expertum . 
iBd refirmgendum uomitnm probatum ac 
cipe mesam csifi mu6 perfecto mocturam: 
et deficca ad umbram pu?ueri5a * da.3. ti. 
ped illius puluert3ationem: z aufert uomi 
tum. Ifcem6 quibus medicus uteba 
tur apii fucci ad tulTim et fluxum tnfimul. 
IRecipe fuupi mquo pulat ftt.lb. i .coque 
fuper ignem donec coaguletur: podea m» 
fce gumi arabici udi .?.i.amiltudi quartam 
partem :podea extende * fac pem6. 
<Hd condipatione potu quod debet in manu 
fua paflione retinere:ut odoret * aflellabit. 
IRecipe fcamonee alces mure nigre ana • 
3.t.x.S.pulueri5ctur:* cribellentur per pan 
num fpiflum et conficiantur cnm fuco corian 
dnumdis:et ex eo informa duo poma quo 
pa. teneat in utraque manu fepe ad inui 
cem mutando:ut per motuum calefiant: et 
aer fortius immutetur: et fic fortiter laxa 
bit. Sed caue quod precedat molhft 
cantia: uel aliquod dtgediuum • M 
confortandum cerebrum * reuma intercipi' 
endum. IRecipe fpice nardi: gario.laureo 
le cariei lignosum ftoracis ficce ana . i * 
rute camputie ana.£.ii.piretn.$ .tii.capini 
alliosum.x.gafit.f.i.eufosbii.quartam par 
tem.f antiqui.lb.S. ace 
ris mgrt quantum ellicitur a mi afimidis t 
quod oleum fic fit coquantur ciceros: * po 
nantur m olla noua obturetur os eius : po 
dea cum panno forti: podea accipe aliam 
ollam uacuam cuius orificium fit amplius 
* pone orificium alterius in orificium no 
cue * Imi trito * fac in circuitu leuem focuj 
quod emanat ed oleum eurinum. 
c Bpttulum de medicinis que ornant 
faciem, idkediccmen ad maculas 
remouendas magnas: et ad cutem fubtiU 
andamTalbiftcandam. IRecipe farine lu 
pinorum quatnor partes farine fabarum. 
n.partes farine ozdei.i.partem femmis ra 
fam partem mediam farine lentium amicte 
ana partem unam orobi quod dicitur car 
tbena partem unam z dragamura partem 
mediam feminis cucumeris.iii .partes pul 
z confert cum lacte mulieris:* fu 
perpomtur in fatte per noctem: * abluatur 
cum decoctione molarum: * femte cucume 
ris. ( ZCrocifci ad faciem mundifican 
dam * cutem. ‘iRecipe farine fabarum fi 
miletntici:ana.3.quatuo*.cc.3.i.bauracb. 
j.quatuoz conficiantur cum decoctione fe 
nugreci furfur: ordei z fiant trodfci qui 
dedecentur ad umbram : et cum uoluerts 
diflbluere: diSTolue cum aqua dulci * unge 
factem. 4: forte experimentum • 
IRecipe lupini fabe femen cucumeris len 
tiurn: ana amigdalarura amararam farine 
ctobi partem mediam rad canne ficce ami 
di partem.3.S.minus quarta 115! loci par 
tem unam colli mure aridof.lon. ana par 
tem mediam.ra6.liUi celedis partem medi 
am confice cum aqua furfuns : * pone fu 
per faciem per noctem * mane ablue . 
iSliud faciens faciem rutilare expertum « 
gikctpe lutum ex quo aurifabri abluunt au 
rum:x argentum.3.viii. rad Itlu cef. gumi 
arabiatana.j.pi. confice cum aqua furfu 
ris o:dei:i informa trocifcos:* fume unuj 
* difeoboperi cum aqua: * unge faciem 
nocte * mane ablue cum aqua frigida. 
| Sliud accipe aquam furfuris cocti fpif 
fam ftcutfirupus* pulpam melonis . i£t 
mitte in eandem aquam, Jta quod aperia 
tur.* manu malaxa z exponi foli appone: 
podea de bauracb:quantu ed quarta pars 
citrujt:* dimitte fic donec exficcetur: et ex 
eo fatiem unge * mane cum frigida ablue. 
! «Sliud faciens faciem rubicundam fient 
radant. IRecipe lupinorum orobi ciceris 
albi feptem partes fimile triticia parte pul 
uert3a fpfert cu albumine oui iforma trocos 
pone ad umbram parumuexeo didempe 
ra cum aqua rofarum z faciem unge: z per 
mitte duabus bons. ( iflfbedicarnen ad 
moctulas in mundificando cutem * colo:at 
faciem.TRecipe fcone argenti agf.i.ec.3.1. 
auripigmenti rubei auf.S .confice eu aqua 0mpbo. 
rofa? z inunge:-! cum Mccatuj fuerit per 
fe cadet:! tunc accipe duas teftas nouas 
a accipe aquam melonis:! frica cum aqua 
illa tertas ad inuiccrn:! fi non babee melo 
nes. Slccipelac cum puluere olfium ute 
rum que imiemuntur in parietibus donec 
infpiflentur:! unge, t Slliud ualens ad 
omnes maculas tn facie:! ad uertigia ua 
nolar .*&. palearum ueterum inuentarum 
in parietibus ra6. canne ficce :z tertas Iu 
tialbi aimdi:ana.3.)qc. lupini .3.X ei. femen 
cura.3.i.ri?ci.3.flc:cap.ue.3 Ion. 
ccfti:ana.5.x'.confice cum aqua melonumtz 
faciem unge:! ablue poft .vu. boras cum 
decoctione molarum ♦ 4 Medicamen 
udens ad multa albificat faciem z rubedi 
nemmducit:xmurtum indurat. iRecipe 
fanne fabarum .3-jc.farme ordei .3. xx * fe 
men cucu.5.)cv*atmgdalarum dulcium. 3 .x* 
fimile tritici.3.XV. ftercorum palferum. 3. 
vm.lupini.j.vi.conficiantur cum aqua fur 
furis:! appone: z ablue cum decoctione 
tuola? ! camonutlc • 4 22>i'xit .d.fi quis 
acapcret femen cucu.! pirtaret cum tritico 
croco:! mura:! pulpa mellonis:et mfo* 
mauenttrocos erunt mirabiles tn abluen 
do faciem uultus z medicando corpus. 
t tfl&edicamen ualens ad crofiitudinem 
cutis faciei: z manus. IRecipe ceie pm 
guedinis pri ana.lb.i.medulle cerui .3.1111. 
mUre.3.i.uitellis ouo:um ,3. v-iii. liquefiat 
cera cum oleo uiola? et confice alias fpeci 
es:! pone fuper locum notum. Sed no 
tum quod debemus uti illis medicinis pre 
cedente balneo uel ablutione cum aqua ca 
fida donec tubet • 4 2Uwd faciens capil 
los odoriferos z confortans radices eo 
jum. iRecipe fpice nardi fandalis albitco 
fii cardamomi folii ana aureum unum con 
fice cum uino odorifero: deinde accipe oi 
iam babentem orificium rtrictum in fundo 
perforatam quam limes intus fupradicta 
confectione .poftea fuffimugabis cum mira 
bolauis liob:3Ucbaro ungula cabalma ue! 
fandafcana z cum luerit deficcatum fn 
tnigio rad.! pulueri3abis. omnia 
confice cum uino odorifero et iterum limas 
ficut prius:! fuffumiga rtoracis ficco fanda 
Iis albi:! campbora:! deficcatum ui6s et 
ad ufum referuabis. <6xquo parum refol 
uestn uino ! caput unges. | 
men faciens oriri capillos rtatim:! ad eo 
rum ualens fixuram . iRecipe fucd folio 
rum falicie fucci mirre ana .3.UU. ponatur 
in olla fuper ignem leuem: et tamdiu bulx 
at donec remoneat tertia pars : deinde 
pulueri3a.?.i.taddi:? mitte cum eo oleum 
mirte:! mitte totu> infimnl.de quo radices 
capillorum inunges • &>ixit galienua 
quod fi caput fuerit lotum cum aqua mirte 
confirmat capillos: z eorum probibet ca 
fum . f iftkedicanien denigrans capi! 
los:! facit eos redolere confortans cere 
brum. iRecipe papaucris nigri.?,». cor 
ticis nucum uiridiii3.? .iii.tadam.? .ii.ligni 
aloes.? .i.ganofib? mafiicis nucis mulca 
te cipen cinnamomi ana.?.S.nurab .erub. 
f. i.!.5. nucis ciprefli.?.ui .pulueri^entnr: 
et confici.cum mufallagme maluauifci : et 
cum quatuor aureis alcamie:! plus ablue 
cum decoctione corticis mirre:po 
fiea ungas: et futfumiga cum laudano z mo 
retur lic per noctem mane unge cum oleo 
mirte :z fic ablue caput:! boc eft facien 
dum aliquibus uicibus m longo fpatio tem 
pons. Slliud denigrans capillos et 
faciens pulcros:! fine nota ♦ iRecipe gaf 
le frixe in oleo.?.i.tartari comburti .? S . 
nucis ciprefli.?.S.dragantum <?.£. laudani 
aurea.iit .troqfco? nigrorum comburtorum 
aurea tres bauracb aurea feprem puluert 
3a:et confice cum tertia parte: z ad pen 
dus omni alcanne! confice cum uino odo 
nfero: etfuperpone capiti per noctem: et 
mane abluas cum mr cicerum nigrorum :z 
tnuenies capillos nigros quod non eft fa 
ciendum mfi in longo fpatio temporis fe 
mei eft enim expertura. 4 Sluid deni 
grane capillos. iRecipe fuci corticis mi 
cumuiridium.f .ui.glandium .3»vi.utni 
emi.bullant ad ignem donec remaneat ter 
tia pars:! mitte calcanti,?.i.olei oliue.lb* 
5.confice z unge. 4 «SUwdodboe. iRe 
cipe fuci papaueris rubei fuci nucum uiri 
dium olei mirte in cotum conficiantur z un 
ge. aliud denigrans capillos. iRect 
pe galle frixe tn oleo.?.i.cane.?.S .eris co 
z co 
fert cum aceto mixto cum aqua: z fuper 
pone capiti: !defuper pone folia attripli 
cie mane abluas cum uifeofitate malueut 
fci aut pfilii aut granoru3 ♦ Bimi dent £)cperu 
grans capillos.*^.litargiri calcis ana po 
ne in.vi.libjis oque:x etponefoh. tii. die 
bus:x quettidie moueas ter deinde muge 
lanam x fi nigrefeit ferua.ftnautem mitte tu 
aquam .vi.partem litargiri x calcis: x po 
r.e ad lolem per alios tres dies x cola:x fic 
facies donec nigrefeat lana poftea cum illa 
aqua confice alcerauam :x appone capilf • 
SUud denigrans capillos quod eft mira 
bile m boc.T^.nurab.ni.ana.^.i.Utargirt: 
euf.k.em&.$.t.ntri aur.S.aluminis aur. 
ens comfcufti aur.S.falgeme dragatiti .ana 
aur.t.puluenjentui :x conficiantur cum de 
coctione dactilo:um:x fuperpone capitncft 
enim ualde mirabilis • Bltud faciens 
renafet capillos m fupercilijs x m barba: 
occipe plumbum.c.fiat et eo mortarium :x 
pifiellum:x pone intus oleum ro.x mirtum 
x pifta tamdiu donec mutetur in cof plumbi 
x fiat fpiflum:x inunge tocfi quo uis facere 
oriri capillos: X dimitte per noctem mane 
ablue. ISfiudbreuedenigrans capti 
los.lftedpe alcanne oflium dactillorum an 
confice cum decoctione corticis fabarum x 
galle. 2lliud faciens renafet capillos 
x pilos in fupercilijs x in barba x forte de 
nigrans.Tfc.papaueris ru. foliolum mirte 
caprine fpice nardi cipen feniculi apii em 
blicorum nucis ciprefli ana.? .1. decoquant 
in.iii.lb.aque donec remaneat.lb.i.colla:x 
collature addatur.lb.i.tmrte:x coque m cal 
dano pleno ufquc ad confumptionem aque 
deinde acc corttc pim laudatu ana in parte 
•?.pulueri5etur fubtiltflime x mitte in oleo 
tmfcendo unge mane x fero ♦ &liud b:e 
ue etpertum ad oriendu? capillos. Ifteci pe 
olfmm dactilorum laudani ana puluerijetur 
x confice cum oleo mute:x unge locum. 
Bhud denigrans capillos:x confortans 
caufas illorum z eft breue. *&.nucis cipref 
fi:x decoque cum uino x aceto: x ablue c% 
eo capillos. Bd deftructionem o:tus 
capillorum omnino remoue caput de loco 
poftea unge cum uifcofttate pftlii x aceto fe 
pe aut cum opio x aceto aut cum tartaro x 
meile quod eft etpertum • Shud ad 
idej unge cuj fanguine ranc uel teftudims. 
iBliud ad fui fura capillorum fi caput fue 
rit calide complettoms accipe ciceres pu! 
confice cum aqua atriplicis x ca 
put m ea ablue. ®lmd ad ide fi caput 
fuerit frigide completionis ablue caput cu 
aqua colloquinf cum aqua lupinosum aut 
cum aqua ui qua refolutum fumi nurum :x 
fel tauri. Sd idem accipe furfuris.lb. 
ii.remohantur m aqua per diem x noctem: 
poftea ejcp:tme % colla colature adnufce.lb 
.1.aceti buliat:x et eo caput ablue, ait 
ud ablue caput cum aqua atriplicum z fenu 
greco z unge cum oleo lilii cef. aliud 
. lupini abfmtbii ana puU z confice cum 
aceto z caput ablue.xc. 
o Hcum uiruilem fic fit accipe uiruile 
m z folia multa tn fimul frica manu 
fepe uel cum ligno alio die tribra z folia fu 
per tribrum z remanebunt uiruilem inferi9 
cadet:poftea appone alia folia z fac ficus 
prius per ozdinem per.jc .diebus poftea pt 
fta uirulem z ettrabe eius oleura cu aqua 
calida. i6t fi uolueris clarum facere adde 
pum falis puluert3ati:boc autem oleum eft 
ca.x bumidu mdiffoluitM bumefacit cutem 
z capillos z aufert fifluras accidentes in 
manibus z pedibus ualet ad psurii ficcum 
z ad fpafmum:de inanitione z btbitum et 
pellit lapidem a renibus. Sed nocet ftoma 
cbo quoniam remollit eius uiles propter 
eius bumiditatera z neruos eius relaxat :z 
debilitat operationem mrtutis retentiue:x 
dtgeftiue z cito conuertitur in coieram: x in 
ducit fitira. Si autem aliquis fumpfe 
nt eo ad pondus.j.iii.cum. j.ii.de aqua 
liguraF.x.u.f.pafiuF.iemnus ualebitad af 
peritatem co:po:is:x ad psuritum acciden 
tem et fanguiue x ftegmate falfo x fi add» 
deri8.5d.pem6 erit utilius x ualet fenibus 
x frigidis a completione x cepbalee:x mic 
tum m nafum ualet emig?anee:x tosture fa 
ciei x epilenfie x fi et eo factum fuerit em 
plaftrum cum ca eurina x ponatur fup apo 
Aetna durum digeret x diflbluet, i©leu 
rofa.fit ficut dipmus uo.cmuno.Sed arme 
teret utrtutcmJit autem tribus modis quo 
rum primus cft ifte accipe oltue loti .Ib.i. x 
pone in uafe in tanto x pone in eo quartam 
partem ro.uiridium x opilla caput uafis x 
fufpende ad folem per tres dies: poftea 
colla:x m uitro repone x ifte modus eft 
melio: omnibus aliis x fubtihosis fubftan 
tie • Secundus modus eft ifte accipe oleum ? ro.in eadem quantitate p:edicta: 
? fuppende m puteum ita quod non tanga 
tur ab aqua:? dimitte fic per duos menfes: 
deinde cola ? referua. iCertius modus 
fume oleum ? ro.in eadem quantitate ? po 
ne m uafe uitreo itus meile illinito ? opila 
caput uafts ? fubmitte m profundo terre in 
loco ubt non tangatur ab aqua: nec alia bit 
nuditate ? dimitte ftc per duos menfes: z 
oleum fic factum magis acquirit odo:ej a 
rofis quam prima ollea. ilaus boc ole 
um b3 ponticitatem mediocrej eft etiam fri 
gidum eft tamen eius frigiditas no manife 
(la nec eius ponticitas. <61 ft aliqs fumpfe 
rit ex eo in maiori quantitate quam debeat 
maxime. Si fuerit admixtu cum rebus mol 
lineantibus: z conftrtctiuis fedat oee dolo 
res calidos. *6t fi fuerit fumptum ualebit 
cotra arfam (lomaebi. iSt fimiliter fi ex eo 
flomacbus fuerit unctus. t£t fi fumptum 
fuerit cum pfilio abluto: ? parum ad ignem 
callefacto ualet (luxui: ? uulneribus iutefti 
norum. fi fumatur CU5 lacte caprinoua 
let aifure urine ? uefice: ? ualet ulceribus 
renum:? calori eoru: ? eft mirabilis m paf. 
dyabertica. iSt fi fuerit cucu. ace 
to:? mfufum fupra caput ualet cepbalee ex 
calore (olis:? fumofitatibus febris: ? frene 
fi non #e:? admixtum cuj aceto: ? ex eo cor 
pus tnunctn ualet pruritu:? fcabiei. Sed 
boc non debet fieri mfi poft purgationem ? 
cum capiti accidit perculfio cum fractura of 
fis in qua appareat cella capitis tep.erit in 
loco fan.columbe uel tartare: ? fedabit do 
lorem:? admixtum cum uitello cui decocto 
l£x fu per oculum impoftto ledabit dolorem: 
? cerotum factum ex eo cum cera alba: ? fu 
perpofitum fifuris manuum ? pedu curabis 
eas. Similiter fifuris labiorum ? nafi 013 
furo plantaginis mixtum:? ore abluto ual3 
eius uulneribus ?. uenis ualet etiam combu 
(lioni ignis, ©leum uioffit ficut ro.ualet 
ad pruritum corporis: ? membra extendit 
fpafmata:? lenit afperitatem ualet fifuris la 
bioru3 ? nafi ? cepbaf ex calore ? frenefi z 
mixtum cum lacte mulieris (latim muctou5 
frenefi non uere ? uigiliis:? intectum tn au 
ricults per fe folum cum lacte mulieris ual3 
z per firiogam in uirgam iniectum ualet ar 
fure urme ? mixtum cum pn: ualet tufli ftc 
z afperitati pectoris? canne pulmonts.mix 
tum cun*cera alba: ? politum fupcr combu 
(lienem ignio fedat dolonem: z apeftema:? 
mixtum cum farina ordei: z fupcrpontuj be 
nfipiUe: uel pleurefi dolorem fcdat.0leum 
nenufarinurmfit ficut oleum rofarum: ualec 
cepbaf.ca.uaporibus cerebrum afcendenti 
bus uigilue fi enefi mictum cum cera alba: 
z oleo rofato:ut!let apoflemattbus llomacbi 
z epatie talio z uebementi fiti potatum cuj 
plillio cbluto ualet uulneribus uefice z re 
num dfterijatum z ualet arfure urine ♦ 
Iuleum hlu celeftis fit ficut ro.eft autem ca 
hda z bumida:ualet ad dolorem (lomaebi: 
lana m eo intincta:? in matrice nulla ualet 
contractioni orificij matricis: z eius fpaf 
mo z apclleraatibus que fiunt in ea:? ualet 
cepbalee eje frigore admistum cum litargi' 
ro. (Et cerufa inducit cutem in uulneribus 
fembus. autem alio modo. 'iRecipe 
Horaeis ficce colli campboretmallicis ,5.$. 
croci aur .gar. cinamomi ana .? S. conquaf 
fentur: z ponantur in uafe uitreo cum oleo 
abluto ad pondus omnium z floree hlij al 
bi per diem unam deficcati triginta nume 
ro pone m umbra per tres menfes: z po 
Ilea utere .oleum mirtinum. Bccipe folio 
rum mim bumidi lib. quatuor quafie pone 
tn uino die ac noctetdeinde colla:? pone m 
olla cum quatuor guttis olei ohue: z deco 
que fu per prunas donec confumatur uinum 
colla:? utere fit autem e* floribus eius fic 
accipe ex eis quatuor.?.? pone in. lib.una 
olei:? fufpende ad folej duobus diebus coi 
la: ? utere. 5lt autem ex foliis tribus 
modis: quojum primus e(l talis accipe fo 
lia mirti uiridie z ptlla:? extrabe fuccutn: ? 
mifce cum tantumdem olei oliue:? decoque 
ufqne ad confumptionem fuci ♦ Secudus 
modus ell ut decoquantur folia cum umo 
donec accipiat uirtutem foliolum colla z 
mifce cum tantumdem dei ? decoque tn ua 
fe duplici donec aqua: confumaf. ICerti9 
modus eft ut accipiantur folia mirti mrt 
dis:? mitantur in oleum: ? exponantur fo 
li per decem dies:? utere ualet ad flujcibilt 
tatem (lomaebi ? epatis eft enij ualde pon 
ticnm ? frigidum. Sed illud eft melius m 
cuius guftu muemtur amaritudo ? uiridi 
tas: ? eius odo: eft ficut odo: mirti quo fi 
corpus ungatur proibet fudo:em : confor 
tat membra debilia:? fluxibilitatem mucor rarum curat fifuras anni z ficum ualet cotn 
buftioni cum cera alba ualet uulneribus om 
tubus ex quibus manat bu nuditas z pofi 
tum fuper uuluera inducit carnem cum lada 
no impetum z capiti fuperpofitum facit ad 
ortum caput eorum radices confortat z ip 
forum pjoibet: proibet cafum z cos deni 
grat imectum in aures in quibus eft uene 
num ipfum deficcat • Oleum camomille 
fic fit. Scape flores eius z mitte in oleum 
z fufpen6 .ad folem decem diebus: deinde 
colla z lerua.fit etiam alto modo acct pe ca 
pita camomille uiridis z pifta: z accipe fu 
cum et tantumdem olei :z decoque fuper 
ignem m uafe duplicitdonec fucus confuma 
tur:? remaneat oleum: z m illo oleo. Jte ' 
rum mitte fucum • <61 iterum coque ficut 
prius:? boc fac fepe donec fiat oleum forte 
odoriferum ualet laflitudim: ? cepbalee ex 
melancolia: ? generaliter omnibus dolori 
bus: ? eft conueniens omnibus opilationi 
bus:? eft ualde fubtile. Sed melius eft ex 
quo refoluitur odor malorum macianorum* 
Oleum citri non fit multis modis. Sccipe 
olei 3ambac.hb.i.cortic trium citrorum po 
ne in oleo: ? moretur per tres dies poftea 
remoue illos cortices: ? appone alios ? fic 
facies donec tota uirtus mandetur oleo.fu 
alio modo. Sccipe citrum uiride? rade 
eius corticem fupertorem cum ultro uel fer 
ro fufctili: ? pone in olla noua cum aqua ro 
fata ? oleo 5ambac: ? decoque donec citi uj 
albefeat ? mandetur eius uis oleo: tunc te 
moueatur ab igne: ? dimitte per diem: po 
ftea colla collature adde fucum campbore: 
z ufut referua.fit etiam alio modo. Scape 
atrum cum benefuertt maturum:? rade cor 
ticem fupenorem: ? pone in, uafe fubfumi 
gato ambra:? pone: ? moue decem diebus 
colla ? adde alias rato uafi primo fuflu 
migato: ? repone m uafe ftricti orificii clao 
fi cum cera: boc oleum nobihflimum eft et u 
tuntur eo reges ? duces ualet ad egritudi 
nes fecun. ? ad tremorem accidentem in 
quattana ? cotttdiana: ualet ad dolorem 
iuncturarumtquia eadem bora facit quiefee 
re egrum ualet paralifi:? tremori capitis 
cardiace ? fciatice:? doloris dorfi ? iniectu 
in nafo ualet epilentie:? emigranee • 
«Pleura macianorum fic fit frica mtus m 
Ia mactana cum uirulem ♦ ]£ofte3 extra 
be oleum a uirulem aut accipe contices uirt 
des ? pone in oleo ? fufpende ad folem do 
nec tus macianorum mandetur oleo confor 
tat antmani parilium bonum odorem ualet 
egritudimbus melancolie bibitu$ uel extra 
inunctum. ©leum endiuiorum fit duo 
bus modie U0I5 emoptoyce paf. z cepbalee 
z catarro calido: z calido apoftemati epad 
z fluxui cronico qui fit ex calore clifterija 
tum ualet uulneribue mtefUuorum manife 
fte. ©leum colli accipe cofti .?.xxx« z. p® 
ne in uino per unum diem: z poftea mitte, 
librae quatuor olei: deinde coque donec c5 
fumatur uinum colla z uterc:bibitum uel in 
unctum ualet frigiditati ftomacbi z epatis: 
z tremori qui fit in actionibue febrium z 
pulcroe reddit capilloe. I0leum mafticis 
accipe maftici6.3.ri.tere.? coque cum dua 
bue guttis olei abluti donec cdfumatur ter 
tia pars z conferua ualet ad dolorem matri 
cis quomam calefacit.? adiuuat retentione 
mediocriter ualet fluxui cromco: z debilita 
tiepatis:? uulneribus inteftinorura:? facit 
colorem pulcrum:? curat manuum fifturas 
z pedum. i©leum bafiliconis gariofi 
lati. Sccipe bafiliconis ap 
pone libra una olei z claude uas : z fufpen 
de per uigmti dies. Bemde colla: z refer 
ua:? fi uis facere fortius muta bafilicon m 
qualibet feptimana. 16t fi uolueris fufpen 
de ad folem fed quod fufpenditur m puteo e 
fortioris odoris: z quod fufpenditur ad fo 
lem eft fubtilius ualet candiacis:? melanco 
licis. Confortat cor:? reddit audax • 
Oleum abfmtbii accipe flores uirides.ltb* 
t.x pone m tribus libris olei abluti:? fufpe 
de ad folem:hoc oleum eft ualde mirabile: 
ualet bibitum opilationibus epatis: ualet 
taericie p:ouocat menftrua ftomacbum de 
bilem confortat: intectum auribus infficit 
neriios ifactum ex eo cerotum z fuperpoli 
tum ftomacbo debili confortat ipfum ualet 
futfocationi fungi, z bibitum cum oximclle 
aperit opilationes fplems z eparis. 
Iuleum jirungem fit ficut oleu3 bafiliconis 
ualet cardiace tremori: z tremori bibitum 
aut inunctum • Oleum beas fit ficut 
ro.? eft temperate complexionis fubtile ua 
let fugoni laflitudim:? cepbalee que fit ex bu.comtmxtis * 0!eum ancti fit ficut 
oleum camomille ualet doloribus accidenti 
bus:cx uentofitate z mollificae duritiej apo 
ftematis ubicunque fuerit fiue in matrice fi 
ue m aliis membris ualet (albitudini: z delo 
ri aurium qui fit ex uentofitatibus 41 £}leu 
nucis calidum eft z ficcum z uirtus eius eft 
ficut uirtus olei deben. z extrahitur poft pt 
ftationem: z expreflionem ficut oleum de ui 
rulem:? eft totis diflbhmonis:! ualet dolo 
n renum:i uefice. z fifluris ani. Sed noci 
uum eft ftomaebo -. I0leum laurinum cali 
dum eft:x ftccum:! fit fic accipe baccao lau 
ri maturas: z pifta cum aqua: donec fuper 
natet oleum:! aggrega oleum: aut decoque 
cum aqua donec confumatur aqua:! rema 
neat oleum: z totius eft illud quod eft no 
uum mride minus amarum: z eft mollificati 
uum z callefacicns: z aperit opificia uena 
rum z ualet dolon membrorum ex frigida 
caufa ualet fcabiei pruritui impetigini que 
fiunt ex ftegmate fallo ualet alopicie tyrie • 
Seddebetiftudcanerebabens caput cali 
dum. l®leum fenugreci cum accipe fe 
nugrecum. lib.i. ellectuanj.lib. vili, ciperi 
iib.ii.calarai aromatici.hb .i. pone in oleo 
per decem dies quottidie mouc ter z expri 
me oleum:! referua ualet uulcertbus faciei 
mundificat maculas faciem molhficat ualet 
duritiei:! apoftematibus matricis: z difficf 
tati partus z apoftematibus calidis z mte 
ftmis ! anno clifteri*atum: z ualet fifuris 
pedum. 10 leum anugdalarum amara 
rum fic fit accipe ex eis lib.i. z ficca:! con 
tere in mortario ligni donec fiat ficut medtt 
la z funde defuper.f .V.aque bulientis ! fri 
ca manibus:! fi uideris oleum oriens inter 
digitos futficit. Si autem adde donec qua 
tum exeat oleum fed caue ne apponas mu! 
tum de aquatcolor enim eius fit ficut colo* 
lactis z corumpitur. Jta quod non poteft 
exire oleum* deinde exprime in uafe z ag 
grega illud quod non poieft exire oleum, 
deinde exprime in uafe z aggrega illud 
quod fupernatat fume • iBeinde infunde a 
liam aquam fuper mcftam quam babes in 
mambus:! permitte donec cum bibat aqua 
z fac ficut primo donec babeas oleum fuflfi 
cienter. Similiter extrahitur oleum de a 
migdahs dulcibus boc oleum ualet mati ici 
bus x carum doloribus: x apoftematibus: 
z fuffoccmoni cepbalee: z aunuj doloribus 
z earum tlnnituux interficit ucrmes natos 
in ipfie aperit opilaucues fplenis: x epa 
tis ualet afmati: x dolori renum cum caufa 
mtxtum:x fuperpofitum pectori :'ualet apo 
ftemcti lapidi renum: x fplenis apoftemati 
extendit rugas faciei accuft uifum aufert 
maculas corporis mictum cum mue: x pofi 
tum fuper caput ualet uulnenbus capitis z 
furfuribus. i0leum amigdalarum dul 
dum x bonum pectori epati pulm:ni lenit 
afpentatem x ualet arfure urine x diffoluic 
1 apofienia dura x extendit fpafmum. 
©leum fmapts: pifta fmapim: x mitte in a 
i qua calida x mifce cum eo parum olei: x di 
mitte per unum diem x exprime per manti! 
le donec exeat oleum x referua ualet dolori 
bus: x dcficcat bumiditatem ualet alopicie 
x dolon luncturarum tremori raoz 
fui fcorpionis: x pcftei lor pars capitis ex 
eo inuncta tollit obliuionem ualde confer 
tat memoriam diflTolutr flegma: x callcfactt 
neruos. I0leum euellanarurn extrabi 
tur ficut amtgdalis: x eft temperatum fufcti 
le ualet contra uenenura: x morius repti 
lium. ©leum fifticis finuliter ualet tuf 
ft:x dolori pectoris x epatisjx fngide coni 
plentem. i£)!euni perficorum funditer 
fit ualet amigraneex apoftematibus auri 
um mirabiliter etiam ualet m fi furis anni: 
x apeflematibus. t&leu m alipidi acci 
pe Ub.i.combure donec erepet: x permitte 
donec infrigidetur: x pifta donec fiat ficut 
medulla. I&einde accipe fenugrecu: x pone 
in aquam per diem colla: x pone fuper i 
gnem equam illam x cum bullierit mitte m 
eam nigellam: x poft duas uel tres munda 
tiones remcue x cohge oleu3 fuauitcr eft.n. 
ualde calidum x ualet pleurefi inunctu x m 
tectu in naribus ualet catarro:x emigranee 
x frigiditati cerebri: x dolori luncturarum: 
x generaliter optimum eft tn egritudtmbus 
frigidis. 0leum mirte ftt fient oleum 
Anapis laxat flegma ualet dolori dorfi bibi 
tum aut inunctum . £)leum iufqma 
mi accipe femen eius albuj ficut nouum ma 
laxa cum aqua calida: x pone ad folem: x 
cum deficcatum fuerit mifce cum burntdo 
tamdiu donec nigrefeat x mollefcat: demde expifmc per pannum Iane fpiflum: z aggre 
ga oleum fuauiterteft autem frigidum: 
z ualet uigilie z inunctum miectum in nafo: 
fedat cepbaleara calidam z dolo:em matri 
cis z aurium quod fi inungantur timpo:a m 
ducit fomnum. (T ©Icum ouo:u3* accipe 
oua z coque z uitclla pone in caldario fer 
reo fuper p:unas donec comburantur z ole 
um quod manat ferua in uitro ualet dolori 
anni z ems pafliomtx dolori auriumt x 
tuum • ©leum de femine cucurbite fit 
ficut oleum de amigdalis: x fimiliter oleum 
de melonibus x citruli: cucumeris ualet ce 
pbalee calide calori afperitati naft inducit 
fomnum x bene utitur eo in pafliontbus la 
pidis arfure uefice miectum perfirtngam 
ualedoteum frumenti. ©ccipe frumentum 
x pohe fuper marmo:em x callefac laiSham 
ferream croffam x pone defuper x exbibe: 
oleum fit autem alio modo fm quod docet 
IRafis tn almanfo:e ualet impetiginibus« 
©leum nigelle fimiliter fit ualet impetigini 
bue maf quem oleum furmenti. ©leum 
flo:aci9 ficce accipe fto:acis ficce* quam 
ou.olei.lib.ii.coqne donec ius mandetur o 
leo cola ualet dolori iuncturarum ex frigida 
caufa parum mo:tificct quia fedat dolo:cj* 
©leum piretrt fit ficut oleum colli con 
foriat flomacbum callcfacit memb:a frigi 
da ualet parahfi flexibilitati neruouum x 
iuncturarum dorio cum eo lunctum x polle 
no: pars colli ante actionem febris quar 
tane x quottidie aufert trcmo:cm quo co: 
pu3 lunctum ualet momficatiom memb:o 
rum x teuocat calo:em ad memb:a x p:ouo 
cat fudo:em imectum tn nare epilenuci ua 
let:x cepbalee x emigranee frigide. 
©leum eufoabq. IRecipe eufo:bij.?.i.pul 
uis mittatur m itb.i.oleux pone fuper igne 
uel ad folem fo:tem ualet ad rugitum auri 
um x eft mirabilis m fciatica paffione x do 
lo:em do:fi x ancarum non debet per os fu 
mi ipfum enim uulnerat mtefhna • ©le 
um fo:rr.icarum udantium * 'iRccipe mille 
x pone in oleo x confo:tat cojxum . 
©leum rute. URectpe folio:um rute lib-5* 
ola Ub.qumque aque lib:as tres coquan 
tur donec conlumantur fucus x oleum rema 
r.eat ccliatx ferua ualet feunditati x renum 
ueftc;x do:fi x paraliii tprifx particulari;? 
flexibilitati neruo:um abfcindit coctam do: 
fo x eo maneto: x intectum m nafo ualet ue 
tofitatu ©t oleum factum ejceopoticu? 
fuper apoftemata apta atti abit uenenum : 
a illud quod fluit ex eis* ©leum falmen 
te pifta idlmentam z pone inaqua: coque x 
pone ol«um:x coque ignem referua collatu; 
udet difficultati urine lapidi dolon renum 
fcibitumtuel inunctum uel miectum« 
©leum oleandri. IRecipe fuci eleendrt* 
lib.i.i ofarum lib.S.olei onfacu.lib.u.coque 
donec conferamur fucus colla referua ualet 
fcabiei z aufert eam omnino • ©leum 
canabi fu ficut alia oleata cft z ffccuj ualet 
colon neruozum duritie matricis dolori au 
rmrn cerotu$ faaum ex eo diflbluit epofleata 
dura ualet uulccribus capitia ptUo:um. 
©Icum maicrane fu ficut cliudcenj ua 
let laflitudmi: z inunctum in balneo: ualet 
paraliii toriure o:is:x intectum uaribue ua 
let ommbue infirmitatibus frigidis tniec 
tum in auribus fedat rugitum tremitum dif 
foluit uentofitatej p:ouocat menftrua ualet 
morim fco:ptoms. ©leum balauftrific 
fit mute balaufuum z fafpcnde ad iole3 per 
fexagmta dies colla: z leferua frigidum cfl 
x fltpticum confo;tat membja debilia ualet 
emotoicis cmplaftrum factum ex eo cum ce 
ra alba:curat uulnera z ulcera oleum miro 
bolano:um emt lico:um • accipe ex eis lib. 
I.coque cum tribus hb:is aque donec rema 
reat tertia pars colla mifce cum oleo onfa 
cmo.lib.u.coque donec remaneat oleu$ coi 
la z reiei ua:aut ft uolueris contcre:x pone 
in oleo z fufpcndc ad folem frigidum eft z 
ponticum conforiat ftomaebum ualet fiffu 
ns ani capillis ex eo inunctis pjoi 
bcr eo:um cafum z confoaat rad.oleum ra 
pbani. Bccipe femen pul. malaxa cum a 
qua calida: deinde pone in caldario aque 
calide: z coque donec fupernatet oleum z 
collige quanto antiquius tanto melius erit 
z calidius ualet mozpbce barac mundificat 
cutem faciei diffoluit fortiter callefactt raul 
tum ualet parahfi z toi ture o:is. ©Ieum 
benedictumtactipe oleum antiquum: z late 
res rubeos nouos quos non tetigit aqua 
frange eos per ftuflra minuta quali ad pon 
dus.5.i.x coque m tgne donec fiant rubiam 
diflimi poft quodlibet fruftrum ftgillattm tn ringe 111 olco.©emde conqaaflati imple eje 
eisuafa uttieata quepeflunt fufhnere foz 
tttudinem ignis: deinde claude cum lutofa 
pientie: z in furno fufpende ficut fufpendi 
tur uas olei refati: mbil debet efle inter ip 
funi z ignemtt cum deficcatum fuerit lutum 
mitte fub uafa illa ignem fuamtl: z paula 
tim z quanto magis fuerint callefacta tan 
to mat02a ignem donec aqua ftuat ab 1II13 
ualis: tunc incipias uigoeai e ignem quouf 
que uideas fluere oleum ualce rubeum. 
<6t caue ne ignem tangar oleum: quia po 
fiea non ejtingueretur: fed femper minora i 
gnemtdonec cefiet fluere oleum: z tunc per 
mitte donec ifiigidetur fluxus: pofica ejetra 
be feces a uafis z appones alios lateres. 
ioi uafa fmt fana finautem accipe alia:z fic 
facias quoufque babeas oleum iuffreienter 
quod reponas in uafe ftricti 02ificu z clau 
das cera: boc oleum eft de feci eiis pbiftco 
rum ualet ficut oleum balfami. Sed eft fub 
tilts z calidus: z maio2is utilitatis in egri 
tudinibus frigidis:perfo2at enim manum ci 
to:t ejcpanditur lato fpatio ualet lapidi: z e 
gntudimbus uefice pjouocat urinam ualet 
dolo2ibus frigidis z paf. aurium frigidis. 
interficit uermes in eis ualet parahfi z to2 
ture 02is inunctum aut bibitum ualet fciati 
cezao\ozi mneturarum z do:fi. I6m 
plaftrum factum ej: eo zz armeniaco difloluit 
apoftema fplemsn durities eius paruo fpa 
tio tempo2is: z fimiltter apoftemata dura 
imectum naribus ualet epilenfie ualet opi 
lationi narium. Cailefacit cerebrum ualet 
obliiuoni fedat dolonem dentium intectum 
in matnce3 menftrua p20uocat z educit em 
bzionem ftue uiuum fiuc mo2tuum diffol 
uit fanguinem congellatum: z eje co alique 
gutte poftte in fyrupo rofato: bibite pulmo 
nc5 purgant ab bumorib9 crofiis U3 anbelo 
fis: z eft mirabile aque defeendenti ad ocu 
lum: ualet uenems frigidis mo2fui fco2pio 
ius:t eis qui per os fumpferunt optimu$t 
iufquiamum. £t fi pifcato:es inungant 
fua retbia eje eo congregabunt multitudme3 
pifeium:? melius eft quod eft ualde rubeus 
f02tis odo:is fubtilis fubftantie: fi ferrum 
intingatur in eo tigni ap:ojametur ftatim 
afeendetur • 
d 3k!t r^lQ c*e lapide qui in renibus: 
uel ueftca generatur bzeuem Termo 
nemti compendioium abftractum a perferu 
tatione naturali ♦ Sed fecundum quod ne 
ceflariumeft infirmo tantum: dicamus ergo 
quod p:imo de boc dimditur in duos mo 
dos:quo:um phimus eft ame generationem 
lapidis* t fecundus poft phimus iftojum 
uni cuius eft: tndiuifibilis . /6t eft de dieta 
que fit conferuatiua a generatione lapidis. 
Secundus autem diuiditur in tres quojum 
unus eft ante actionem dolozts. Secun 
dus in ipfa actione. Senius poft actione 
aut nero eft de regimine quo lapis iam frac 
tus frangitur in actione uero eft de regimie 
quo dcloj quiefeat z lapts labatur ad uefi 
canrper canales urine poft actionem uero 
de dieta quali cojalia contingita tranfitu 
lapidis per bas uias quomodo curatur * 
©icendum igitur in una quaque tftarum di 
uifionum fecundum quod apparet: z fecun 
dum fufficiens dicimus:ergo quod conferua 
<io a generatione lapidis fit dimittendo ci 
baria a dietam generantia ipfum zutifre 
quente r cibarijs z medicinis z uniuerfaliij 
regimine quibus mundificentur: z fubttlien 
tur: qui uero non eft paratus ad generatio 
nem lapidis et fufficit dimittere cibaria z 
dictam generantia Iapidem: qui aute para 
t’ e ad boc idigj cu R rebj fubtihatib9 z mu 
dificantibus z uti eis ne in fuis renibus ap 
plicetur materia que poflit lapidari z indi 
get infrigidatione renum ne lapidatio fefti 
netur in eis:1! ne illa materia etiam fi fuper 
ueniret ad uentrtculos renum indurefeat ci' 
to z boc fi quidc3 loco, ©icenda funt bec 
duo regimina bjeuiter z compendiofe ita 
quod uulgi :z pbifici communicent intellige 
do z fciendo iftud. ©icamus igitur q6 eje 
eis que adiuuant generatione3 lapidis funt 
cibaria crofia uifeofa: z omne quod fit eje 
fermento a3imo ut panis a5imus: z $tpullc 
z triticum z farina cocta cum aqua: z mari 
me fi facta fuerit cum lacte: z cafeo qui 
natus eft lapidem generare: z maxime fic 
cust-r otnma crolfa condimenta generantia 
bumo2es crudos z pifces recentes crcfti ma 
gni co2po:is:x oua cocta z frija :z cerebja 
z pedes: z cutis alfatcjum. iQua autem elira molia prcibenda non funt: z maxime 
ft admifeeatur abamri: z acetum z ruta, de 
fructibus autem proibendi funt crcffl ut pe 
rata:aut perata maciana pira z bmufmodi 
ex bis que m corpore gradant eft generare 
bumorem crudum eft multum potare aqua; 
nimis -z turbidam z fallam z graue que tar 
de defeendit: z aquam ualde frigidam om 
ma enim tfta faciunt lapidem: -t maxime fi 
cum bec fuerit multa fpilfa z comedere car 
nes maxime crcflas adiuuat ad generatio 
nem lapidis: z foranus fuper dorlum dtu z 
m culcitris mollibus:-! multum laborare:? 
bonus sflidue portare fuper renes z coitus 
aftiduus maxime poft repletionem: z come 
(lio poft aliam comeftionem: z uebemens 
deambulatio poft multum cibum: z balneu; 
poft repletionem cibi omnia cibaria crofla 
dura uifcofa omnia ifta generant lapidem: 
z ut non prolongetur bec dicenda funt ea 
que funt apta ad ufum in boc • ©icamus 
igitur quod panis frumenti: z maxime qui 
factus eft ex granis duris uifccfis mcongru 
us eft in dieta proibente generationem la 
pidis. Sed quia aput nos alfaetus: et fi 
aliquod nocumentum ex eo pofiibile eft con 
tingi non opponet ipfum pro alio mutare 
quoniam tunc forte plus necemus: infumo 
debilitando uirtutem: z corrumpendo com 
plexionem plufquam corrigeremus • Sed 
oportet panem accipere ex truico leui pon 
dere z pauce uifcofitatts:? duritiei: z ad de 
re in eo multum de fermento z fale: z come 
dere 013 condimentis que nos dicemus:boc 
enim modo non nocet.'1R151.etiam mcongru 
113 eft propter mfcofttatem. /6t maxime fi 
iu cum lacte:fabeuero z aceres: z lubia u 
tilia m boc: z bona: z maxime ciceres que 
funt medicina non cibaria ui boc uites au 
tem mediocres • ©e carnibus utende 
funt carnes galinarum luuenum paflerum 
coturmcu; perdicum anates autem grues 
non couueniunt bone etiam funt carnes e 
dorum caprarum luuenum z arietum caro. 
Naccine amem non ccnuentunt omnino x 
arietes agreftes neque carnes leporum: z 
boc e q6 dicit. ©e mnis aute conuemes 
eft album(ubule nigrum uero? fpiftum eft 
dimittendum quoa autem fit de uuis pallis 
z meile z amigdale amare eft ualde utile • 
©e oleribus autem utenda funt apfum endi 
uia cufcute paruum de eruca ruta menta ra 
dijc bautie burfoP ualde funt utilia. Simi 
Uter fpargi rapa autem incongrua attripli 
ces uero: ? fpinacbia funt bone, ©e 
fructibus autem ficus: z majcime ficca que 
mundificat quod aggregatum eft in uiis uri 
ne amigdale etiam non funt male z maxime 
fi paruum babuennt amaritudinis: z ante 
z pefiea fi comedatur una fola amigdala a 
mara. iflkel autem z jucbarum apta 
funttfed jucbarum conuenientiustquomam 
non ita callefacit ficut mei: z fatis mundifi 
cattpaucitas autem callefactioms 015 abfci 
fione:? mundificatione eft perfectio rcgiml 
nis 111 mundifiteuone:? conferuaticne lapi 
dis • tiftici autem z pafTi bona funt congrue 
dacttli vo crofli maturi tncongrui immaturi 
autem non nocent . Si igitur m aliqua bo 
ra dimifent eger dietam 2 z maxime fi ufus 
fuerit rebus incongruis non debet aflidua 
re:fed afcftmere cito. ©e fimphcibus au 
tem acetum fo:te fquille eft m p:oibendo 
generationem lapidis:? frangendo genera 
tum fpargi burfof.cum aceto: z abamri pro 
uocat urinam:? p:oil ct generationem lapi 
dis.ocuh comefu ante cibum protbent lapi 
dis generationem maxime fi pofl bojam u 
nampctauerintdeoximelle aut ydromelle 
ficus autem ficcelauant renes z attrahunt 
arenam ex cis • £t fimihter facit acetum 
fquiUe:? capparis:-! aqua cicens z potare 
quolibet mane aquam calidam: z pofi bal 
neum oxunel nimis eft utile: z fimiluer alii 
duare ucmitum: z fluxum uentns: z caue 
re repletionc3:quia eft ualde nociua in bac 
infirmitate z taliter balneum: z motus 
pcft cibumanfrigidatio renum fit ut iacear 
fu per terram frigidam: z pone fuper renes 
berbas frigidas cum aceto: z aqua rofsta: 
z pfiliium z talia:cum ifto em; regimine re 
nes femper erunt frigidi: z ftc materia non 
lapidabitur cito in eis. Sed remanet bu 
mida oquofa quapropter medicine faciles 
trabunt tpfumtquod autem diximus de regi 
mine conferuationis a generatione lapidis 
fufficiens eft z uis earum in utendo eis m 
omnibus bojis etiam de medicinis quas di 
ccmus:pcftea que utende funt femper. Sed 
tamen primo debiles earum pcft actionem fortiores tfla enim infirmitas balet actto 
neo m maiori parte: z Tigna que anunciant 
eaofunt ut conftipatio uentno: z dolor pun 
gens renes tnfeparabilts: z dilficultas uri 
ne: z forte dolo: defcendit ad inguem: z 
maxime m deTcenfu Iapidis per uias urina 
lea. 
d iDminusrejc bane! filius balp mi 
nuit Te tn autumno quo ineb?iato fo 
lutum fuit ligamen bracbu: z fangmnis flu 
fit multitudo ad quam m nocte ductus fui: 
z inuem ipfum ua fortiier 
quod apertis oculis palpebras non moue 
bat tunc precepi lugulan quinque pullos: 
z quinque gallinas z fcindere membjatim: 
z coquere in tribus libris umi odoriferi: z 
tamdm bulire donec offa feparata effent a 
carnibus:* appofui mullum gario. cmamo 
mum:? colluturam propinam per uas coiec 
tonum: z paulo poli reddit ei uirtus: z me 
moria: z loquutus fuit: quia ufus fuit bac 
medicina triginta diebus donec recupera 
uit fanguinem quem anuferat:contmgtt* 
iterum domino regt calidum apoftema iujc 
ta aurem ego autem eram libi ualde notus: 
z familiaris z precepi ftcri minutionem ad 
quantitatem.iiUib* qui incidit m fincopim 
poft longam moram z curam ipfum abfque 
timore unjet corpus ems cnm agedra: z m 
tromifi multumtef ea m naribus Tuis: z ac 
cepi .i. lib.umi odoriferi z .i. iuris pullo 
rum columbarum: z gallinarum z addidi 
mufcurn bonum rubeum z pjoieci in ipiius 
guttur qui liatim efl recordatus : non efl er 
go dubium qui illa uia euaferit a forti frene 
Ii per banc medicinam fecundum minutio 
nem.j£t contingit babamel filio balp appo 
pldia z media prefentes preceperunt ap 
poni in naribus aromatica: z non laudaui * 
Sed contentus fui ponere uentofam m fon 
tanella colli quod ed utile omni babenti ap 
poplefiam que non fit eje frigida complefio 
ne:* non indigui m emigraneis acutis ali 
qua mediana nifi apponere oleum nenufar 
in naribus: z berbam fcamonee • 
l&mdam conquerebatur de flufu uentris co 
tmuo z precepi uti rebus quibus ante fue 
rat ufus. £ed non preferendum: z cum mo 
ram feceram cum ipfo uidi quod non furge 
bat ad fclaj frequenter nifi pofi longuj tem 
poris fpatium ♦ Seinde confhpabatur na 
tura eius dtmquefiut tunc ab eo utrum acci 
deret ei poft fomnumtqui refpondit non: z 
intellexi quod bumor defcendebat a capite 
ad mouebat ftomacbum ad ejc 
pellenda fuperflua:'! quando uigtlabat fpu 
ebat fepe: unde perpendi quod ille bumor 
defcendebat in fomno fui z percepi quod to 
deret caput: z fricaret cum finapi: z redo 
letet mufcum: z ablatus eft fluxus eroni 
cus. liberam etiaj quam plures bomines a 
mone qui conquerebantur deficcitate lio 
macbi:'! calore: z cum .nenu 
fari: z eius fyrupo: z uino albo limpbato 
cum tantumdem aque infrigidate fuper ni 
uem :z dabam cepulos coctos mfrigidatos: 
z afperfos cum uffeofitate atomorum z o 
leo nenufanno. i6t babebam foetum qui 
conquerebatur: de arfura fiomaebt: maxi 
me m principio digellionis accepi.f .iij.ju 
cbari uiolatt z ro. commifaff z appoun.3.1. 
aloe nenufar. *St iterum comnuf 
cuux feci ipfum in eo qut curatus fuit cura 
tione completa z femper fui contentus m cf 
fimera lolo balneo dulcis aque tepide. 
deinde aque frigide caucdo femper ne pa 
teretur ornpilartonemn femper fui conten 
tus in fmoeba frrupis fructuii laxatims: z 
i omni genere febrmm:uti infrigidatione z 
bumectatione: z bec di curetio q$ adbibui 
cuida qm agreffue fuit iter m diate qut red 
diens incidit febrem acutam fortis calida 
ualde in quarto uero dic augurnentata fe ♦ 
di z rubedo co\.z apparuerunt mala figna 
z uapor qui ab eo refoluebatur ualde cali 
dus:<i poli boram incurrebat candiacam. 
cSgo autem expectabam fluxum e naribus: 
uel fluxum matricis:quia uidi quod bec om 
tna accidentia fupcrueniebaut m bac mala 
difpofitione precepi quod fcalperet m nafo 
fi forte fuperuenu et fluxus qui cum tarda 
ret: z calor augumentaretur propmaui de 
cem libras aque frigide: z ftatim babuit ri 
gerem z remiffus eft calor:'! urtnauit: z fic 
permanfit febris diebus decem z funditer 
fcrmens ems qui cum eo luerat • Atiani banc eandem palfus eft fe. Sed quia non 
pctauit aquam frigidam eadem bora mor 
tuus eft in emfde5 die meridie:non eft ergo 
dubium qum ifte liberatus fu a morte per 
aque frigide potum • 
Capitulum tertium de bis que prouo 
eant fomnum • 
d Jctt rafistcum efiem follicitus circa 
medicinam me oportebat uigilareix 
lamdiu feci donec oino fomno carut: x ufus 
fui rebus diuerfis que mibi mbil profuerut 
x non inueni melius quam apponere nari 
bue olcu5 nenufarmuimx lactucas comede 
re quibus ufus fui omni tempore luuentud 
mee z fenectutis parum coctisjquibus ufus 
fui contra debilitatem uifus z molliciem te 
fticulorum z non inueni melius quam come 
dere palleres z pullos columbarum quouf 
que redu uilustx inueni mirabile ad boc: 
poft quod non eft aliud in eius operatione* 
IRccipe olet pinearum:olei deben: olei ma 
dul.sna fel paflerum: medicia pa 
tene bulliant omnia bullitione unatfuper le 
ucm ignem:poft adde .}> fanufei rubei z un 
ge uirgam z tefticulos z utere poli balne 
um: boc electuanum calefacit z temperat 
fpe iuuems* Socius meus qui mecum erat 
byerofolirais conqueftus erat mibi de car 
diaca z militia z timore fme caufa manife 
flarem' prccepi ut effet contentus carnibus 
ancipitris coctis cum bafilicon gariofilato 
affatis z afpeif s aqua ro. z precepi potare 
uinum album loco aque: z odorat e aroma 
ticatx per boc ipfum feci acquitere audaci 
am z fortuudinetmx fic curatus eft a palfio 
ne. *6t fcias quod non poteft confortari mr 
tus fenis z conualeicemiu;:? pauci fanguis 
mft per ufum columbe? z tut tu? z pafierui 
cum uuio odorifero* 
f 13mma ifttus capituli, eleetto 
nem z nutrimentorum bonitatem x 
prudentiam fcientie apertionis eft confide 
randa dii politio ftellarum: x lune x tempo 
rum comunctis complepom:x confidera iti 
boc uerba ppoc. quando dicit quia qui con 
cedit artem medicine: z babuerit fubtile in 
genium:fciat quod aftronomie aro non mo 
dica pare eft m eis in quibue indiget medi 
cina:x poft illud fit decoctio fpecterum que 
decoquuntur aqua clara z dulci lignie dulc 
z falicie z ramorum rofarum z cannarum z 
berbarum odoriferarum z modo incipiam • 
Alectu arium ualene ad febres acutas z eft 
mirabile ejcpertum. 'iRecipe mu obolani ci 
tri kebur.ana.5.u.femims endiuie: bafilico 
tiis.gariofitana.j.i.cmamomi acuti juijibe 
ris noui ana .3.1. fandali albi arabre.3.f.c5 
pbore.3.S.dilfolue ambram cum oleo fifiici: 
z ejc eo unge fpecies: confice cum tantum 
dem mellis injub. z ty eo detur feb2enti a 
5.1. ufque ad .3.S.cani.ii.? .fir. macianorum 
z firupo facto ejc jucbaro. Medicamen 
ad banc febre mirabile. IRecipe mirobola 
m citri m emblici ana.3*11. cmamomi gario 
filo? fandalis albi ana. 3.1. feminis rofa?: 
feminis cucumeris feminis papaueris albi 
ana.f.S.ungantur cum oleo macianorum z 
confice cum tantumdcm mellis: calfie fiftule 
% demur cy eo.5.ii.cum.ii.?.firupi maloruj 
granatorum, i£lectuarium ad febre3 quar 
tanam. IRecipe affari calami aromatici te. 
z radicis lilu ce. cetarac.5.1. fandali citri a 
neti cuj 
meile difpumato z dctur.3.S.cu5.?.i. firupi 
facti de firupo endiuie. i0leura bo 
num ad banc febrem ualens triftitie cardia 
ce z melancolie.Tfc.olei citon.lib.i. olei no 
ui nucis Ub.t.ponantur i uno uafe z affigna 
olei quantitate z appone aquam bullitiois 
gariofiMib.ti.x coletur z decoquatur m ua 
le duphci:donec confumetur aqua z remane 
at oleum tunc remoue ab igne z mitte iu eo 
3.S.mufci:x detur ey illo cieo a .3.11. ufque 
ad.iii. £lectuanu3 mirabile ad dnoebam 
.Tfc.fe.endimefe.plantagims fe .portulace 
feminis cucumeris ana.3a.fe.r0. fandali ci 
tri:fe.lactuce berberis ana.3.1. confice cum 
z dentur .3.iij. cum firupo pruno 
rum. <6!ectuarium pukre ppofitionis ad 
pbrenefim cum uebementia mgiliarum 
feminis lactuce cucu. melo, papaueris albi 
portulace mfquiami ana.3.11. endutie bafilt 
come ana.5.i,z*S.fandar.citn.capbo:e ana 
*3.S.cinamcnu.3.iuconfice cum fir. febeften cum tmdem tuiuB detur eje eo.j.t.x. $. cum 
firupo uiofx pruno?. i©leum ad emigra 
neam acuta cum uebemerta 
amtgd.fe.papaueris al.fe.cucu.fe.lactuce: 
melt.cucu.ana ejctrabe oleum x mifce cum 
oleo nenufar.x utere in infirmitatibus ca 
pius quonia eft laudabile • Srocifci ualen 
tes ad debilitatem epatis ej: calida caufa. 
ce .lii. 311 
cbare ad pondus omnium fiant trocifci cuj 
fuco bafifaur.u.x detur unus cum«2 .t.fir 4 
maciano? x aque enB.bullite x 
ad difficultate urtiie.Tfc. mirre 
fquinanti ciperi cma.ana.ja.croci mediam 
parte farie gladiii ptcs.u.x lume ejt eo.j.ii. 
$&edicameu ad uulnera oris x curatione) 
'ft.cipi.mente combufte lllii.x ana pulueri 
$a x pone lupcr uulnera x ablue cu aqua ro. 
x aqua in qua fufuj fuerit fumacb. tftkedi 
came mirabile ad uulnera oia peftifera x ad 
amfi mofticis tunctim 
an lapib lajuli parte.S.cdfice cu tmde fuci ei 
tomorum acrm x pone fup fiftula x canau x 
oe uulnus malu qm abfcindit radice eo? x 
confumit matenarx cu fuent uiride fiue mu 
dum pone defuper. iftkedic.ad genera 
dam carne mirabi!c/&.folio? capbo? folio 
ru mmperi.cipi.cinme mna fe.ro.ana ruo 
litu x ad pondus oium puluerija x pone de 
fuper x cooperi fofenOn unges oleo lique 
facto uel butiro. tft&edic .ejctrabes fecun 
dmd x embnone mortuu.lfc.caftorei.ana. 
nurre an fac tenta x intromitte: fi forte boc 
ualuertt da ei bunc firupu.Tfc.cmeris afpt. 
mauum plenam bcrberie.£ .S.cndmie.m.n 
tuiuB.? .S.aque IB.iii.coquatur donec rema 
«eat tertia pars x colet x dei ejc eo.lb.t. x 
ungantur pedes alcanna. #kedic. ad 
lapide cui no e finule.Tfc.mirre.raB.lilu.ce. 
fe.en6. fquinanti cina.ana.3.iii.cucu. rad. 
afparagi raB.capparis ana.3d.gumi pruno 
rum gumi amigd.amara.ana confice cu me! 
le x dent ejc eo.3 .ii.cu.f.i.fir.end. x.f.iit. 
ad et ilipilam x ad omne 
apoftema ca. 'iRecipe fandali rubei memi 
tbe ana.3.ii.farine ordei.f .uii.confice cum 
fucco rad.canne x pone defuper. inguen 
tum ad idem.lRecipe nucis ciprefli.34. fo 
lioru rubet x lulep .capilftie .uue canine fe. 
ro.citruli mente acatie ana confice cu aqua 
foliojp uiridiu aut aqua ro.x pone defuper: 
fi aut fuerit pefnlentia adde.ii.partes lapi 
dis armoniaci. i£lcm ad febre quartana: 
q6 ego copofui z eft magne utihtatis.Tfc.af 
fari lene:calami aro.gar.cina.fe.en6.fe.lac 
tuce fe. plantaginis fandali al.bafiliconis : 
ana.j.S.confice cu juc.uior.x ojijacra z c% 
eo contere lapide p9 multa ablutione 
fepe fume.j.S.-i mifce cu.3.i.cdpbo:e z da# 
j.u.cum firupo citomomm. 
d Jftit ypocras cum in fomnis appa 
ret apoftema nigrum m pofterion 
parte aui is monetur tnfirmus.pnu.die :z 
cu, t lunctuns ydrcp caluerit apoftema aut 
m pede Uberabitur poft meufem a die qna 
apparuit. Super nafum autem fi appa 
ruerit puftulaficut pannus lineus mundus 
aut nigra monetur m fine anni a die appa 
ritionis. <£t quando febriens babuerie 
dolo:em fub ypocundrus fimftris z appa 
ret m loco apoftema z delicuerit fubito mo 
netur in die quarta. £t li pullula nigri cof 
aut pauems colono i poplite fimftrt pedis 
fcias quod eft pdltlentia.Si paf. alienatus 
fuerit an tertium diem monetur an.vii. ei t 
fi editura pufiule nigre i lingua fuerit febn' 
entis in die non cretico p;onofticat monej 
% fignum eft alienatio cito poil dolo:em to 
tius coapoits z canuiaca liatim poli iomnu 
fignificant babundantiam bu.m eexpore z 
pzonefticat monem fubitaneam • Cum 
ederit m palpebw patienti apoflema qua 
fi aueilana fine dolote: z grauitate mone 
tur m trigeflimotei tio die. Cum ejierif 
tn fummitate nafi apoftema nigrum fubito 
cum fom dof.monetur m.ui.menfibus. 
Clui carent odo:atu fme reumate fe.p:ono 
flicat • 2&olo;es functurarum in luuen 
tute bzeuttate uite figmftcat.xc:emoa genu 
um pcft fomnu cu rernauctia uirtutl p:ono 
fticat paralifim. Cum in aquaapparue 
tii apoftema acutu monet i.iu.mefib’. C>ra 
uitas Itngne poft eius leuitate in muetute fi 
gmficat mone fubitaneam* Cum mau 
ris carnllagine ejcterit apoftema fo:4 dol*. 
monetur m.ui.menfibus. i&ui patitur ef 
fimeraimx fluxerit fanguis ab eius naribus monetur, trfgefllmotertio die . ©ui do: 
mtcrit oculis apertis abfque confuetudwe 
epilenfiam fignificat. Quando febri 
ens buc illuc manibus qulefcerit z uiderit 
mo:tuos qumtodecimo die monetur m quo 
feb:iete apparuerint difpofitiones inluete 
fi difcooperit pudenda abfque pudoae: z lo 
quitur uerba turpia mo:ietur omnino • 
alienatio m omni egritudine peiTimum. 
IPermanentia fenfuu3 non fignificat euafio 
nem omnino.?» cuius crure apparuerit pu 
ftula ce?. co!o:is z flanieus omnino mone 
tur pnmo menfe* t£t fi fuerir Ane ordo:e: 
*rp:arttu in feptem menfibus monetur, pu 
ftule nigre z uirides mo:tale majnme fi fi 
antcumfeb:e. *Lo:tura mandi bule: 
uel obhquitus uifus infeb:e acuta figmfi 
cat monem ftatim♦ «Cuius oculi fuerit 
obliqui cito alienationem fignificat 5 
Cuius fenfus odo:atus uel o:dtnatus fubti 
lio: fit infueto furdum pjonofncot • ©ui 
appetit comedere m bo:is non afluetis bu 
mo:es m eius ftomaebo p:oRofticat qui (1 
fuerint fparfi uel congregati inferunt mo: 
tem. t&hii multum ftuduerit in lib;is 
pbilofopbo:um pzonofticat uigiliam in 
anima uel uiliaj. i&ui loquitur fubuo 
turpia:-! appetit cibaria nociua debilitatej 
fignificat memb:o:um principalium. i&ui 
multum fulferunt fo:us funt complejctonis. 
gleuttas malitiam fignificat inteiligentte: 
fed temperantia magis eft conueniens:qui 
fi remanferint fecundum animum z accide 
rit ei dolo: renum non curanturrfed que ma 
gis prefunt: funt medicine a uti tute occul 
ta operantes qui fi tranfierit primum z ac 
ctderit ei frenefis molietur. Cum ac 
cidertt febris cum tulTu! fubito tufiis recef 
ferit pzonofticat apoftema m aliqua 
functurarum, iuuenis cui acciderit pleure 
fis magna mostetur. ?n cuius co:po:e ac 
cidcrit fepe do:mitio rnemb:o:um figmfi 
cat ipfum 111021 fubito p:opter paucitatem 
fpuituum in co:po:e * Cum piger eft ad 
motum p:onofticat dolo:em iuncturamm. 
Cams ludo: aflellarum fetet p:onofticat le 
piam. 
p /Sruenit ad nos quod jpocras cum 
mo:ti app:opmquaret p:ecepit qd 
utrtutes fcripte ponerentur (n capfta ebur 
nea:x poneretur capfta cum eo in Icpulcro 
fuo ne aliquis eam detegeret * Cum ergo 
uoluit cefar uidere fepulcrum ypo.peruenit 
ad ipfum:x afpetit ipfum erat autem ualde 
abiectum precepit ergo ipfum renout 
ni z fabricari x corpus eius ft integrum 
inuemret deferri ftbi. cumque foderetur fe 
pulcrum mucnta eft in eobec capfia ebur 
nea:z in ea ifteuirtutes .dellata eft ergo 
cefari qui in ea «fpictens intentiones ami 
cbo fuo:z fideli tradidit quando in facie in 
firmi fuerit apoftema cui non inuenitur tac 
tus x fuerit manus fimftra pofita fu per pec 
tue fuum fclae quod molietur ufque ad uf 
gmti tres dies x precipue quando in egrt 
tudims fue principio palpat fepe nares 
fuas. l&uando fuerit in umufquegeui 
bus apoftema magnam cum uebementia fi! 
tis fcias quod morietur ufque ad cctauum 
diem:x precipue quando incgritudinis fue 
principio fudauerit fudore multo • iQuan 
do fuerit fuper uenam que eft fuper ceruice 
generat fomnum pufticia parua fuper ipfaj 
licut farina fcias quod infirmus morietur 
fecunda die a die quo infirmat9 cfhz fignuj 
eft quod fit in principio fue egritudis liris 
uebemens. iduando fuerit fuper lingua 
puftula ficut natanti x efl naufea que dicit! 
mufca canina aut ficut grana pctadactili fci 
as quod morietur in illo die primo :x fignu 
eft quod defiderat in principio fue egritudi 
nis res calidas in fuie naturis, 
fuerit fuper aliquam digitorum puftula ni 
gra parua ftmilie borobo x dolebit fcias 
quod morietur m duobus diebus abegritu 
dtne fua. tgx fignum erat quod fuit in ge 
neratione fua grams corporis * Ctoan 
do in police manus fimftre puftula parua fi 
milis fabe fufci uf pahdi coloris fuerit que 
non dolet fcias quod in feptimo die morie£ 
a principio egritudinis. *£t fignum eft q* 
in principio egritudinis afiellauit aflellatio 
mbus multis ualde. iduando in digt 
to tnedio fmiftri pedis fuerit puftula cuius 
eft ficut color teriioms aurificis fcias quod 
babens eam morietur, x» • die a principio 
egritudinis. £t Tignum eft q& defiderat 
i prkipio egritudis reo babetes acrimonia 
defideno uebemetu  fuerint utignee fufe/ ud palidi colo 
ne ; \ fronte fuerit pufiula fangumea fciae 
quod mo2ietur.uii.die a puncipto egritudi 
nie.; fignuj quod erit mnlte fiernutstionis 
m pimcipio inceptionis fue egritudime ; 
multarum ofcitationuj. Quando fuerit 
in pollicibus duorum pedum pruiitus ue 
beniene z ftient ceruicie fulcue ualde fciae 
quod mo2ietur.v.dteegntudiMs ante occa 
lum folie:; fignum di quod mingit in p:m 
cipio fue egritudime urinam multam epube 
rantem. (Quando fuci it fuper palpe 
b;am infirmi pu(iule:quarum una iit nigia 
% alia fufci colobis ; palidi; alia fubalbe 
dim dechuie fciee quod bebene eam mo2i 
etur.flcviudie a pjmcipio egritudime fue s 
; fignum di quod i p:mcipto erit fputi mul 
ti • Quando fuerit luper palpebram 
uniue oculo:um puliula ficut auellana leuie 
fufci colozie: fciae quod molietur fecunda 
die fue egritudims:d02mit fomnum multum 
z grauem. «Quando fluit eje naribus 
infirmi fanguie trabene ad fubalbedmem 
z ruffedinem ; apparet m manu eius dex 
tra pullula alba que non dolet fciae quod 
monetur tei tia die a pzincipio fue egritudi 
me.; fignum di quod non deflderat cibum 
cmmno. (Quando apparebit in coxa 
infirmi fimflra rubedo uebemene que non 
dolet Iciae quod mo2ietur.xuu «die (ue egri 
tudime z fignum di quod m p2incipio m 
ceptionis fue egritudime babuit p:uritum 
uebementem ; deflderat comedere bolera. 
(Quaudo fuerit poft aurem fimflram pu 
flula magna fdae quod mo2ietur .xxviii.die 
fue egritudime:; fignum efl quod deflderat 
potare aquam frigidam defiderio uebemen 
ti. €3el fi fuerit dura fimihs grano al. fru 
menti:fciae qucd mo2ietur.xx*die a pzmci 
pio fue egritudime m Illa bo2a in qua ap 
paruit pufiula.; lignum di quia mingit m 
p2tncipio fue egritudime urinam multam. 
(Quando fuerit poli aurem dextram pufiula 
rubea ca. fimihe combuftiom ignie fciae 
quod mo2ietur.vii.die a p2incipio fue egri 
tudime:; fignum efl quod uomit in p2inci 
pto egritudime fue uomitum multum. 
Quando fuerit fub memo puliula rubea in 
magnitudine fabe egipttace fciae quod mo 
netur.lu.die ab inceptione fue egtitudinie 
; lignum eft qaod fpuit in fac egritudime 
pnncipio fpurum multum . Quando ac 
cidit dor alicui deinde apparet in cubito pu 
fiula fufci C0I0213 fciae quod molietur .v. 
die egritudime :; fignum eft quod defide 
rat umum bibere in inceptione fue egritudi 
ilio» Quando fuit fuper latue dejctruj pu 
ftula non dolens fufci colobio: fciae quod 
mo2ietur.ix.die egritudmie ante o:tum fo 
lien fignuj di quod m egntudine fua facit 
multae ofcitationee. Quando fuerit I 
tmhco iimliro puliula fufci colo2ie i magni 
tudine citonu: fciae quod mo2ictur.xv. die 
egritudime z fignum di quod accidu in in 
ceptione egritudime fomnus multae z gra 
uie. iQuando fuerint fuper calcaneum 
pullule nigre multe fciae quod mo2ief .jcutl 
die egritudime z fignum di quod ddiderac 
in pjmcipio aerem frigidum:1; cibce frigi 
doe defiderio uebementi. Quando tue 
rit fup2a pectue fimlirum pullula fubalbida 
Iciae quod m02tetur.uii.d1e egritudime :z 
fignum ell quod accidu in principio egrua 
dime p:uritus uebemens m oculis z non 
fufficit fcalpe ccufcc fuce. iQuando fue 
rit m medio capitis pullula nigra ficut nux 
leme que non dolet mc21etur.xl.d1e a p2in 
cipio egritudime:; fignum dl quod accidit 
et m p:incipio egritudime defiderium melo 
num ; exuberatio urine • Quando fub 
ceruice fuerit pullula parua ; m palpebra 
inferiori oculi iimflri pullula et alba Iciae 
quod mo;ief.ju.die egritudime fue z fignu 
di qucd accidit eun icepuone egritudime 
defiderium dulcium uebemens • 
Slmpborifmi iobanme damafcent • 
Jberettcdeuefili aml 
I tiflime a deuio ejrojie; 
; in uia confcruet 
titatie atq3 meum uelle 
de te mibi dignetur pof 
fe concedere teqj in ecd 
agilem facere fic defiderium tuu lunctu meo 
copleatin te.ncucnt dilectio tua ftU miqi petitionem tuam de ampbozifrms medicte 
fcribenaie propter ttxbil d.ud p:elongaui 
nifiquia uerebar ne aliquando faftidires 
tui deliderij m eam longam tmtatem utile 
temptarem confiderando cognofcere: iam 
nuc ueio quantum inuecognoueiim fuflfice 
re u idea tu r . Cluia cum m aio: eo no 
ftros paratifiimos unos quemque faftidio 
fum nouerio fepe arguifle non egre tibi fere 
dum cfL Ceterum ipfo p:efentifle poteo 
me femper utilitatem tuam quefiuifie:? nun 
quam te deferendo plus almj coiuifle. &e 
uo omnipotens dirigat mentem tuam in 
bene placito fuo ad utilitatem feruo:u$ tuo 
rum. i6cce iam ampbojifmoo qnos me 
fcribere t ogafti tue dilectioni mando. 
Certe in medicina immenfa p:ofundita9 
eft. ©peruri autem fecundum lib:os 
abfque perfecta ratione z folerti ingenio 
moleftum cft. pgenium autem natu 
rale adiuuat artem z naturam regentem 
contrarium autem contraria, feabundan 
ter autem Ub:os perito:um uete:utn 
gere: z fecreta eo:um diligenti difeutere iu 
uat omnem fapientem.xcetera. 
u 5ta b?ems efl ad cogncfcendu utres 
omnium te:re nafcentmm . Zu au 
rem ea que palam funt z i quibus omnes co 
ueniunt z maxime que p:obafti tene, t&ue 
nero in dubio:? in quibus diflennut ommit 
te • pud uero non debet nos commo 
«ere quod in faptentum dictis babetur * 
tQuedam funt que non uidetur nobis ad 
plenum ratio atteftari. Sed potius credu 
ios babere. Pud quippe quo medicamur 
fubtihs fubftantia cft. Illeque enim bu 
mana natura e:roris periculum incu:re 
re non poteft prefertim m fubtilibus. dui 
deditus omnino ieculanbus negotiis ahas 
deltajs negligit fundamentum medicine 
pbilolopbie:? artium doctrinam non ei fi 
des adbibenda cft z majeime in ea .ubi.tfo. 
z anftoteles conco:dant ubi difco:dant dif 
ficile uerum inuenitur. IHnimal fecun 
dum frigidum z bumidum nutritur calt 
dum z bunudum rnuit. uirtus fine uirtutes 
naturales uel fpirituales uana nomina ba 
fcentes una eadem que eft fcilicet uirtus. 
Sed fecunduj diuerfa in fubfectis membris 
officia diuerfis uocabuUs nuncupantur. 
Ccmplejcto naturalis fecundum manttatqs 
quidem eft feparabilis actu tamen eft infe 
parabilis. iStuemadmodum tam uicia 
animi quam figure corporis ab auts: et a 
parentibus cadit beredttaf. 5ta quoque 
morbus diuturnus: ? maxime fi fuerit in 
principali membro. iQ&edicina que 
temperamento mana eft z odorifera fi ci 
bus quoque fieri pofiit optimum eft. 
Colligatio corporis z anime fecundum or 
dmis naturalis confonantiam facta eft ut 
fubftftat. 13nde canendum eft ne de3 
ei fortem medicinam que fortiter mutet 
eam:ut ea que eft m tertia parte. Com 
plepo corporis animati ad figuram nerm' 
confona eft. Ifton igitur temerarius fis in 
medicina forti que eam dilfoluat: z apperl 
endo corpus in aliam completionem mu 
tet. tftkedicina ftiptica z odorifera: 
z temperamento propinqua cuftodit ? con 
fortat principalia membra z uirtutem na 
turalem:buiufmodi tibi fit femper utendum 
ut confortes naturam . Si enim na 
turam confortaueris morbum medicando 
iuuat curari. Si uero eam neglexeris: et 
neglectam defficcre permiferis nibil pro 
deft. i6par z ftomaebus funt polita m 
ter efficatia nature ut nutriunt ficut inftru 
mentatquod fi accidenti aliquo amiferint co 
plejdonem z minuit curfuj nature, Calidi 
morbi plus frigidi funt mortiferi propter 
ignei motus uelocuatem. iduando cor 
pon aliquid acciderit non ei dandum eft 
quod noceat principalibus membris quod 
fi feceris inde nociuus eris magnum iuuare 
non uideris. licium animi fequitur co 
plejaonem corporis cum igitur corpus pa 
titur z maxime principalia membra, tft&e 
dicinam maxime anime exibere minime ne 
gligas.unde uj gaudeat ut odoratu uifu au 
ditu quod nonnulla medicine pars eft. 
#E>edicinay quedam z maxime que faciut 
in fummo capitis poft cenam: z quando 
itur dormitu dande funt ut natura ad ireno 
ra mteta ab altiflimis mebris attrabedo fen 
fus alleuiet. Simifr aut ubi morb9 ia pre 
ualuerit z maxime in pnncipalib9 mebris. 
Wulli medicine membrum committendus e aliquod mfi et que ad complexionem eius 
oiit cf. parte aut ex toto:pertineat ad fimili 
tudinem medicine nutrientis membruj que 
medicina fi nutribilis quoque fuerit utilius 
eft. ift&edicuia comi ana ad contrai U13 
deponendum eftix non fecundu complexio 
nem eandem, defectis nulla 
medicina aut cibaria danda funt mfi ea que 
facile poflit natura pati: z prope tempera 
mentum m quantitate z qualitate fit • 
ift&edicamma pauca tibi tenenda funt rtift 
quorum muamento fepius expertus confi 
dei e polfis totius ent3 multitudinis ncticia 
tncomprebcnfibihs eft. JBeqj enim per 
fingula ucluei is inquirendo discurrere mol 
ripnci diuet litate lenmurn diftractus m imi 
lo peteris fidem babere. IRerum proprie 
tas dubia eft. Cam namc# multi olim ex 
pertentes arbitrati funt facere a proprieta 
te quod plerique faciebant natura. 
decidendum eft in proprietati purgatione 
nec ligat noturam que notior eft. Jfeumo 
res m bjeme notura plus difpcrgit z net e 
intus eftate aute z autumno minus tunc ita 
que oportet ut medicemur quando potior 
eft. frequentatio morbi tn pricipah mi 
brodiflblutionem corporis pronunciat bu 
mores calefaciendo:? difioluendo z natura 
confortando falubrius purgantur qua3 per 
katartiCiim aut per ucmitum quorum neu 
trum line detrimento fit nature. Si tome 
eos calefaciendo dtfiblutcs ad principalia 
membra defluere non pei timetur:quod fi ti 
metur ad quodlibet aliud ingenium recur 
rendum eft. Ceuendum eft ne ab egri 
tucine conualefcentibus innatum epcf.ea 
ad interiora medicamento reddire cogatur 
propter principalium membrorum deffec 
tionem. Sed aliter dilfolutum expellatur 
quod leuius fieri poteft quom tantum addi 
nec quod fibi lufticiat ad diflributloncm mi 
nuendorum principalium membrorum. 
Iteabitantes in quinto aut lexto climate pl* 
minuere fangumem expedit quam m fepti 
mo aut in primo aut in fecundo aut i tei tto. 
Spoftema m membro principali fine dolo 
re natui em tn regimen dimiftfle lignificat r 
maxime fi ex co.ru.aut ex fangume eft quod 
rarum eft. Corpora naturaliter fi igida 
abeunda parum muentre recipiunt nuu’ 
aero reddant uentres quoqne eorum pluri 
mum liquidi funttx infirmitas diuturna * 
Calidis enim z ficcis contrarium conuenit: 
0b infirmitate Turgentibus cibaria ftbt no 
ciua petentibus non neganda funt fed inge 
tuandum m qualitatem libi utilem mutado. 
t0ponet autem te infirmo fafm promit 
tere femper nec unquam illum a fpe depo 
nere:x fi iple defperes. Completio eni 
corporis animi affectui femper inbetet * 
Jlngemum naturale medici 013 paruo artis 
fundamento adtuuat naturam mnaturale 
contrarium. iH&edicorum illiteratorum 
fimpiicium cdolefcentium lujcui fubiacentiu 
ut plurum bomiade. 10 portet #103 egro 
tum de ommbus.unde egritudo nafci folec 
ta ejtteiiorib9:qua mtenorib’ inquiri z &n 
potiorc pane tudicare. C»Ioriolo? fupbia 
z ad naturale mululoquiu Ii fapias cotcnas 
nec te egt u iterrogar p oia pudeat.urma.n. 
ubi morb’ mtra uenas ejciliit fallajc e. Si 
iterrogat9 fp uelodter tndeas du bitua9 es. 
Circba infirtnu cdfhtut9 fui fani qualuatej 
z animi affectione couenit cognofca3 ea vo 
que illu noueris amaffe pectens aut cccupif 
cete ad memoria reuocado laudarent fi li 
citu iit ante oculos pntare aut fe moje faci 
le babitu? coftater z fic i eo? fpe 
lilii aiore no delinas. lA&ultuiuuat pali 
tiros ad eo? latera naturale calore appone 
te no tn tgneu : fed adolefcetms puelle. 
£Jna? medicina? in luuamcro equaliu:z fe 
pore odoriferior z leam eligenda eft * 
lO&utare confuetudmem noemum z pefli 
mum eft z maxime ueterem. I0uomo 
do nulla ccnuementia fit mter aquam z ca 
lon m naturalem. JJtanoneft purgandum 
mfi medicina que non fit longe a tempera 
mento, lumendum eli enim ne bon ens 
eam natura reiciat: z non mifceatur bumo 
ribus nec corrobo:ata:ncctuum ejepeliere 
pedit. I0ppojtet ergo ut ad purgari 
dum mterclufos bumores m nimlitudifiem 
fibi conucrtatur medicina per ingenium ut 
notura eam recipiat apte et recopertam 
per uenas deponet z fic confortata faci 
le inimicum tuum ejccludat. iftam fi i qua 
litate fortior fuerit deficit natura. U3a con 
trariaf ei. Bute purgatione uero p ali 
quos dies bmuores commouendi funt;z dif foluendf cum medicina cibali xcibo medi 
cinali z ftc cum prefentis diet abftmenfta 
font purgandi. 36alnea non funt ne 
celTana nobis ad refrigerandum calidum: 
aut calefaciendum frigidum . Sed ut 
difcluant z fudare faciant deticcent: z bu 
mectent* Sinacba magna neceflaria 
efl ut diflbluat.? difpergat z mundet. Sed 
pueris adolefcentibus z fembus z defectis 
parum dandum efl inde. ifl&orbi exterio 
ree ucre z eftate magis funt curandi. Jnte 
rtores uero per contrarium. /flfborbi ex 
penuria quantitatis uel qualitatis non mi 
nus quam de plenitudine nimia nafcuntur. 
unde medici multi in temeraria purgatione 
delinquent pleruqj. /A&edicma data fi 
meta nafa no eos quos quennms expulerit 
bumores remanet in corpore z in bumoruj 
mutata qualitate morbos inde intendit ge 
nerare. Cojpa frigida z buida oflarz ner 
nos inualidos babent .unde fana egritudi 
m z egra fanitati babiliora funt . Sipo 
flema m pueris C115 furoma diligentia z cau 
tella curandum efl neque.n.introrfum uiole 
ta medicina reddigendum efl nec natura im 
modum uolida ex l?umoris quem babet ad 
buc a metrice copia rcprelfa fuccumbat. 
ifl&orbido corpori non forte contrarium 
uel eadem die pofl mimum aerie caf. dait 
dum efl z econtrario. iHcute egritudines 
plus in fembus quam iuuembus timende 
funt citius enim m bonum malum ne firmi 
tur cibaria quippe que recipiunt mutat na 
tura eorum intimihtudmem frigiditati fuo; 
unde colerius ad famtatem reuocamur. tCi 
mende uero funt:quia defectus caloris na 
turalis acumen egruudinis fuflincre no po 
tefl. frigidi morbi in femoribus diffici 
lius in tumoribus facilius ematur. 36al 
rea z temperata petio iuuat caufam t coit 
trar iu$ caufe. |n nimio exercitio pofltos 
ante cibum parum quiefeere ociofos aut pa 
rum exerceri oportet. X.abo: z exerci 
tmm quidam dolor efl.unde in eo pofiti no 
dolent de pluribus morbis illabonofitt .n. 
funt ad comparationem illius laboris nilt 
cum dolor morbi laborem excelferit. Juue 
mbus fpermatis emiflio raro ex frigiditate 
accidit. iuuembus epilcfia z fpafm* 
in primo z fecundo z tertio z quarto clima 
te eje naturalis caloris inopia x tempera 
menti deflecttonc eft. unde fanftas eormo 
ex calore:z temperamento conflare debet 
magis euenit raro ex nimia frigiditate fub 
qualitate uel quatitate multiplici tempera 
menti. purgado preuidenda eft 
medicina calidilftma non ad ultimam fubti 
litarem perducenda • Cum quia 
uult caput purgare : aut cerebrum aut 
inftrumta feniuu* pillulis maioribus.i.grof 
fionbusrz pofl cenam emitti dormitum da 
tis faciendum eft. iHd nimiam bumidi 
lati i ftomaebo puldemus. St cui 
membra defecta babenti: aut 
debilitata katarticum necelTarium fuerit 
Chllere facumuis.babundantta ftomaebi 
pillulis paruisz recentibus bunudis ieia 
no fromnebo datis purganda eft : et 
bis qui biberunt deambulando commouen 
dum eft. 'IfMllule uetereo x deficcate 
priusquamdenturbumectande funtp noc 
tem m aqua ca. £0mne katarticum necdfa 
rio co.ru.commouct. Oui.xl »aimoru3 aut 
plurium fnnt in mediana eorum non eft infi 
ftendum quod co.ru.purget. ©uia tpfa p 
fe facit t bumectatio corporis fundamentfi 
eft. Ipmncipdtta mebra naturaliter def 
fecta habentibus cauendum eft ne acutam 
medianam fed ad uicinitatem temperamen 
ti redactam accipiant. S>ue fpecies ft fi 
mul mixte bibue fmt necelfario rdqna3 fi fe 
paratim utraq$ lacertos x carne generldo 
fuu naturale reddit effectum. Conualefcen 
tes £m infirmitatem fuaj debent quide trac 
tan non tamen ex toto permittantur baberi 
prout ante confueuerant fani. ©portet 
medicinam fiei i ad fimilitudinem operatis 
nature z fi dura aut tarda fuerit: xnon fm 
quod uideatur iuuamentum abfqj ratione • 
IBbfqj ratione quidem fallax eft. *£ger 
diu fideli medico? comittedus e cui’ error a 
recti diftatia rar9 c. ©6 fi plurimos cofulitI 
fingulo? errore pleruqj cadit. Sp9ema 
tn fenibus no retrorfuj medicame cogatur, 
eft .n • ne natura defficiat ad difp 
gendn illudtx q6 expulfione totas uires c5 
fumpferit ejarabendu quippe eft.Sed no cu 
forti medicina ne natura cu eo exies corp9 
exaniat.ift&ediocruer igif e extrabendu eft 
nempe q6 depditur tn fembus multu ad dff 
ferentia illius quod reftauratur. SimitV z I 
pueris uis namq$ medirie fortior e natura eorum. Jnfirmusadfolitum (latutet 
quo in egritudiue ceciderit tantum reuocan 
duseftnon autem ad temperamentum m 
omm fubftantia. Cuius qualitate com 
pletionis non nouimus fani eius inftrmita 
tem an granis fit nec ne non bene perpendi 
mus mfirmi.unde medicina incerta queq? 
fubfequitur reddere enim fanum ad comple 
tionem temperamenti morbus eft ad fui fa 
m qualitati operationem. TSam uirtus eft 
caufa motionis, in purgando cor 
pore fi forte fit ipfum commouendum eft for 
ti medicia:z illi mamfefta. t: Ningui*mfir 
mitatibus propria fieri medicamina ad in 
gemumtz ad arbitrium medici perfectioni 
propinquu eft. iRulla res fublunari glo 
bo uel circulo pofita quocumqj gradu mute 
tur circulus ultra reuocabitur m erernu ad 
illum qualitati uel quantitati m quo fue 
rit in iplo circuli motu* IBulla medicina le 
uis eft m contemplatione z operatione: ea 
enim que leuis uidetur grauem que autem 
grauis leuem fi attentius eam co 
prehendes. fRon igitur leuttiuel abfque 
rationis coiideratione determmandun eft. 
Credere experimento fme ratione fallax * • 
iRulla egritudo eft que non babeat op9 
interrogari infirmum* i0mm fe. calo: 
extra naturam eft. Sed inter fortem z le 
uem differt fecundum fuam materiam qua 
propter ei que ex co.ru.eft fortitl que uero 
ex co.nigra lente refiftamus oportet ♦ 
tQuodcumq3 membrum fufceperit detrimen 
tum aliquod feu naturali morbo feu quouis 
exteriori accidenti non ulterius priori fta 
lim perfecte reddi poteft. ( iflEborbum 
diuturnumtz deffectionem membrorum be 
reditat quidem filius: fed differenter aut 
minorem fi alter parentum fuerit fanus. 
IHulh etiam credendum eft ftudiofo medico 
mfi etatis z probato. Jn morbo dtutur 
no cuius urma urine fani fimilis fuerittz in 
una eademq5 qualitate pcrmanferit no eua 
det egritudinem. ift&edicus mediocris 
qualitatis eft:z ne nimie mundum admire 
tur neq3 ex toto afpernetur oportet. 
$n tempore ueris fi ex multa bumectatione 
fiat mutatio aeris* gsftate uero nafcuntur 
uariole apoftemata fi enefis z febres: nec 
folutione purgatiua curamur. ift&ulier 
in dextra parte concipiens raro feminam 
pariet fcatartico dato pregnantt deffidunt 
principalia membra nati omnibus diebus 
uitefue* Quomodo nafcumur morbi 
ex bumorum quantitate uel qualitati babu 
dantia. Similiter eft ex deffectione:propte 
rea uero medicum purgando z exinamcdo 
errare contingit ♦ iBlfatusz maxime 
fi fahat fumus in caput celerius quam bibi 
tur cerebrum tuuat. j6]c mutatione De! 
larum in longitudinem z latitudinem uicia 
z confuetudmestx nec mutantur • «Sje 
dtuetfitate fpaciorum regionum nartantur 
quoq3 completiones % uicia nature etiam: 
z cibaria atqj medicine adeo ut ea que fi 
unt in.ii.afcendant indui, z econuerfo: ne 
lut berba ortulanatz agreftia feu faluatica: 
z domefticba diiferunt. i6mplaftra at 
que unguenta fecundum uicitatem qualitati 
completionis in fimilitudinem illius mem 
bri cui apponuntur. Co.ni .m iuuembus 
forti medicina purgare noli. igorum nam 
que quantitas paruarz equalitas • 22?efec 
ta neque enim corpori coberentia funt. 
Si poterit medicus medicari cum dieta abf 
que potione profpera euenient. Si quis 
per multum tempus neque uomitum neque 
folutionem babuu z euemat llll fubito im 
petu uidendum eft ne reftringeie feftines. 
furnus m corpore aliud eft quam nento 
fitas z pauci nouerunt difcernere. 'Uri 
na famtate} figmficans In omni bominl nd 
eil equalis nec m quantitate nec in qualita 
te nec in liquore. Cuius urinam non 
prenoueris fani m eius medicina non ap 
propriabis uirtutem egroti ♦ |jn conua 
iefcentibus apoftea fic medicare ut no egre 
diaf tntus.Sed foras no fortit quide:fcd le 
niter ettrabaf.Simifr quoq5 m pueris, fed 
In femb’.Si demetia et frigiditate z ficcita 
te procedes ad cerebru incuties fit fumum 
odorife?ca.zbu.td intus quam foras ei 
adbibemustz ad etficcandum calorem ad 
iras quoque interdum patientem prouoca 
mus. Compofitio completionis fani 
tatem figmficans m omni bomini non eft 
equalis nec m quantitate: nec in qualita 
te. iQuibus m niuentnte quater tn an 
no tartuj flobotomari coufuetudo fuerit bu 
ius el.annorum erunt ad ter.w. l.aut ♦ It. 
femel conferendum eil. U(tenus ns 
ro et toto dimittendum efl. Senes a jri.anno cephalicam uenam a.l * medianam 
poft.ljc.bafilicam incidere defmant. 
i0ui in iuuentute condituri multum: x fre 
quenter fanguine minuti fuerint poft annos 
Ix.caloa eoaum in frigidum x ficcurn conuer 
tetur maxime fi fuerit frigide nature. 
Cuftodia uirtutis principalia membra con 
foatat:x a membris tuetur. 
lia uero membra confortata uirtutes quo 
que mees reddendo confortat: z a morbis 
deffendunt. IRati a iuuenibus parciatt 
bus principalia mebra fortiora xfana na 
turahter babent z econuerfo ; Sicut 
ignis ad ea que funt ca.x bu .femper inten 
dit: itax morbus ad buiufmodi complexio 
nem. I0ui aromatum abborrent odo 
rem:nec fapontam fentiunt dictam tuicium 
ed corrupte complexionis illorum. Jn 
omni regione quibufcuque ex uentis nubes 
procreari uidentur ex illis habitantium ca 
pita fumo replentur x fic corrije nafcuntur: 
x (enfus aggrauantur. 5n quacumq;pro 
uintia quocumq; anno mufcule fuper babqn 
dauerunt putredines quorum morborum 
fuperbabundabunt in corporibus babitaio 
rum. corpus defic 
cat colorem citrinat melencoiiam procreat 
nec non uifum ad delfectum perturbat. 
Sanguinem mox M exierit in aerem conte 
lare terre babundantiam defignat: x quato 
magis contrariatur tanto magis contrario; 
contingit. 10mnis proumcia que longi 
us ed a mari remota non in meridiem pro 
tenfa babttamium cor .ftint ficciora. Ifto 
ed eadem natura temporis in omni regio 
ne quando fol ed in quadragulo circulo gp 
pe edas.bic edas:x byems afi.uer quoque 
in alio loco x autumnus i alio x ad quor di 
ueifitad fimilitudine differunt: x complexio 
nes x uicia:x confuetudines babitatorum 
quando enim uer ed ut egppto:x edas in i 
dia uero x apud babttantes fub equalt die 
funt due byemee z due edates:x duo uera: 
x duo autumni in anno funt.unde illis fruc 
tus babundantes procreat arbores memo 
ria ed fubtilis:x aha buiufmodi multa, 
uirtute delficiut principalia me 
bra x mojb afficiuntur neq; tllam deffende 
re polfunt. plurimi concordant: x 
ratio attedatur:x experimentum coprobat 
illud ante oculos pone contrario uero corra 
rium. Medicinarum qucdam z mati 
me que faciunt in fummo capitis poft cena* 
z quando itur doamitum dande funt ut na 
tura fit intenta circa interioaa ab altiffimis 
membaiQ attrahendo fenfus alleuiet: z fic 
ubi moabus paeualuertt boc eft obferuandu 
majcime in paincipalibus membais. 5« 
nullum medicine aliquod committendu eft 
moabum que ad completionem eius aut et 
tototaut et parte non pertineat.uel ad fimi 
litudmem cibi membaa nutrientis que medi 
cina fi fic fuerit nutribifquoq* utiVeft. tBc 
cipe nunc filij karifiime poftulatos a te am 
pbos quibus femper fidus permanens fui 
eoaum auctoritatem operare confidente:. 
gld quos paout potui fudans ob tu 33 difcre 
tionem follicite laboraui. Mm diligen 
te fapientiam noui per omnia. Tfcaeterea 
ualde ceptum opus non negligere boato: p 
quod me nimis letificafti. <St q: 
gMoaiofiflimi tranflulifti.cuius titulu* ei pia 
cuit uocari megategritqui libe: e ubi mati 
ma eft p:op:ietas medicoauj. IBunc aut 
©eo Aratias agotquia te buiufmodi p:i 
mum tranftatoaem inuent. 
glmpboaifmo? iobanis damafceni finis * ypocratis de bumana natura ueldeele 
mentis liber. 
autem confueuit audi 
re dicentes de natura bumana 
ulterius <£ quantum tpfa ad me 
dicinam pertinet buic quide no 
eft conueniens quod audiat bunc Termonem 
IBon.n.efle totum aerem bominem dicedo 
efle contra neq5 igne* neqj aqua neq* terra 
neqj aliquid aliud. IRamq} boc\ o manife 
ftum efl ejnflens in bomine: fed uolentibus 
boc dicere permitto. didetur autem mibi 
no recte cognofcere quid ftt q butufmoi dicut 
intentione quide eadem oes utuntur: dicunt 
autem n eadem. Sed intentionis quide* ra 
tiocinatione eadem faciunt, dicunt enim 
quidam q5 efl z boc efl efle unum quidam z 
ce fecundum uero noia non confitentor: di 
cunt.n.ipfo? bic quide afferens aerem eiTe 
boc unum z ce: alius autem ignem alius at 
aqua; alius £o terram: z affert unufquifque 
fuo Termoni teftimoma z ajgumta que mbil 
funt. 0uod quide igitur eadem intentio 
nem oes utuntur dicunt aut non eadem ma 
nifeftum efl bis qui cognofcunt ipTa. Sciet 
autem utiq* aliquis boc majime aduemens 
ipTis contradicentibus, Jdenut.botines 
fibi inuicem contradicunt eifde audientibus 
contrarium. lfiunqj .n. infra confcqueter 
idem bo accedit in eodem Termone» S* qn 
q5 quide ifle optinet:qnq3 uero ille: qnq; at 
contingit lingua latens ad populum z lufio 
efl uel populum cognofcere recte dicentem 
pzebcie lermonem Tuum fpuicentem cum re 
bus fiquide ea que Tunt cognofcit z recte af 
ferit. Sed nubi qdem uidentur buiufmodi 
bomines dicere Te ipfos ui cibus ipfojum 
fermonu ab itiTcia «4 #feeli(Ti autem z per 
menidis Ternionem dirigere • ©e bis qui 
dem igitur Tufficiant mibi ea que dicta Tunt. 
iQkedtco? ue:o aliqui dicunt q6 bo quide* 
fanguis folu efl aliqui uero bo? aiunt colera 
effe bornme*: quida* tfo flegma. IRatione 
non facientes z ifli oes eadem quidam effe 
aiunt qd unufqfqj eo? nomlare uoluerunt % 
boc unum ejaflens permutari % fo:mam z 
potentia coactum a calido z frigido z fieri 
dulce z amarum z album z nigrum z omni 
modum: mibi autem non uidetur bec fic ba 
bere • plurum quide* iguu; talia queda 
tadbuc p:ojcima bo:um allerunt . 
{Capitulum fecundum * 
e /60 aute dico fi unus elfet bo minqua 
utiq3 doleret n.n.eft a quo doleat unu 
igitur z doleret necefle eft z quod 
fanatur unumcfietnunc autem multa . 
(Stulta enim funt in co*po:e que quando 
ab inuicem poeter naturam calefiunt z mfrf 
gidanturx deficcantur z bumectantur egri 
tudmes generant . iQuia multe (imt qdej 
fpecies egzitudinum multa autem z medica 
tio ipfarum eft. 2£>igmo* autem ego dice 
rem fangumem folum e(Te bominemx non 
aliud offendere ipfum non paruitatem foi 
mam: neque fieri omnimode: fed aut boc fe 
cunduj tempus aliquod anni: aut etatis bo 
mimsun quo fanguis epiftens uidct folu in 
bomme.coRuemens eft enim aliquod tepus 
elTe i quo uidetur ipfuj in eodc elTe: boc aut 
dico x de eo qui dicit bolem flegma elTe: z 6 
eo qui dicit coieram. <6go quide3 de moz 
bo quecunq3 digero fm lege: z fm naturam 
ft bec funt ftmilia z iuuene ejdftente z fene 
z tempore z frigido z calido ejciftente: z ar 
gumenta prebebo:x neceftitates nunciabo: 
per quas fmgulum augetur z diminuitur m 
corpore, primum quidem igttur necefle 
eft generatione fieri non ab uno. flShiomo 
enim unu ejnftens unu generabit nifi alicui 
piifceatur: deinde nifi eiufdem generis ftnt 
que mifcentur z cande babeant potentiam 
non generant:n3 m boc nobis conferunt. 
i6t ite? nifi calidum frigido z ficu bumido: 
moderate fe beant ad inuicetx cquahtertfed 
alte? alteri multu preemmeat: z fortiftimu5 
ifti miflimo generatio n utiq5 fiet quare quo 
conueniens eft ab uno aliquid generari. 
l&6 aut neq3 a pluribus generatur mfi pttn 
gat tn fe babenna pplejnone que eft ad iut 
cem. iRecelle eft igitur natura tali ejufte 
te z alio? z ea que eft bois bumorem n efle 
unu:fed unuq$q3 eo? que conferunf m gene 
ratione babere aliqua potentia5 in corpore 
f5 q$ conueniunt:x ite? necefle eft unuqdq3 
eo? difcedere m fui naturam fiente corpore 
bolstbumidu ad bumiau:ficcum adficcu3:ca 
lidum ad calidum: frigidum ad frigidum. 
Salis aute z ai alium natura eft z alioruoi 
um: funt autem fimiliter oia:confiftit .n.ipfo 
ru3 natura ab ipfis predictis ommb9 z umt 
fecundum prodicta iu boc; unde confiftit fin gulum buc: z acceflit: cojpus £o bomims 
babet in fe !angmnem:ftegnia:colem rubea 
z nigra colera:x bec eft natura co:po2is: 
x pi opter boc dolet z fanum eft . Sanum 
quide igitur efbqsi moderate fe babent bec 
coplcjciom que e ad tnuicetx potetie multitu 
duie:x majie quod nupta fuerunt: dolet 
autes qn aliquid bo? minus aut plus fuerit 
in co2po:e:autdifisedat x non miftum fuerit 
olbus . iSecefie eft.n.quando aliquid bo 
rum difcedit conftat unde difcedit in fe non 
folum egregie egrotat : fed quando fuper 
funditur fuper repletum laborem x dolo 
rej pzebere. <6t.n.quando aliquid bo:u5 
cpti a coipus effluit plus fuperbabundante 
dolo:e prefiat euacuatio, Si autem ite? 
intus factent euacuattonem x tranfmutatio 
nero x ejcpulfione ab aliis necefle eft dupli 
cem labo2S3 pzebere fj p*edicta: unde difle 
ferunt: x quo fuperhabundant dipi autem 
imq3:qii€cunq3 dipero: bomine aflerere efie 
fuper bec epiiientia £3 naturam. S>ic0 at 
efie fangmne x flegma x coieram rubea x ni 
gram. *£t bo? quedam pjimum fecundu 
legem nola def miata dico: x «ullus eo:um 
ide nomen efie:dctnde £5 fo:mas di 
mfas efie:x nj fiegma n afiimilart fanguini t 
n3 fsnguts coler0:115 coieram flegmati. 
Quo eni3 bec utiqg aflimilantia erunt ad in 
meem, ffeo? neq5 colo:es fimiles uidenfi 
neque manu tangenti fimilia uidentur efie: 
neque frigida funtliter funt :neq5 ficca:neq3 
bumida necefle eft igitur ep quo ite? difert 
ad inuicem fm fo:mam x potetiam ipfa non 
efie unum. Siquidem ignis x aqua non 
idem funt:fcies utiq5 bisrqz bec omnia non 
idem funt:fed unumq&ft tpfozum babet na 
turam x uii tutem ptopzia: ft enim cuidam 
bomim dederis farmacum q6 flegma agat: 
euomet tibi flegma. dSt fi dederis farmacu? 
colagogum:euoniet tibi coieram. Secundu 
boc autem x co.m.purgabit: fi dedent far 
macurn quod coieram mgram agat: x fi per 
cuferis partem aliquam tpfius co?p02is:ita 
qaod uulnus fiat: fluet ex mde fanguis. 
bec omnia faciet tibi tota die x nocterx 
perne x cftate: quoufq3 potens fnertt fpiri 
tum attrahere in fe: x iterum remittere: x 
non potens fuerit: ii in aliquo eo? que con 
ftitent pnuabttur conftiterunt bec pzedicta 
quomodo enim non conftitermt. q^nmuj 
autem mantfeftum eft: quod bomo babet in 
fe bec omnta femper: quoufque uiuit deide 
facta funt ep bomie babente bec omnia po 
ftca infmguntur in bomine babente bec otn 
nia quecunque ego dico x demonftr®. 
Qut autem dicunt quod unum eft bomo ui 
dentur mibi bac intentione uti: afpicientes 
eoa qui bibunt farmaca: x deftruuntur in fu 
perflua purgattcne:bos quidem colera; uo 
tnentcstalios uero flegma: boc fingulum ip 
fozum cogitauerunt eile bommem: quia cu$ 
purgaretur uidebant ipfum mon: z dicen 
te» fanguinem efie bommem: eadem mten 
tione utuntur afpicientes bommee iugula 
tos z fanguinem fluentem ep co:pore: banc 
epiftimant efie animam m bomine :xtefti 
moniis bis utuntur tn fuis rationibus. 
i6t p:imum quidem m fuperftuis purgatio 
mbus:nullus moatuus eft folam colera pur 
gatusifed quar aliquis bibit farmacuj quod 
coieram agit: phimum quidem coieram uo 
roit deinde fiegma. poftea in colera coac 
ti uomunt coieram mgram:fmientes autem 
z fanguinem uomunt purum: bec autem pa 
tiunturjx a farmaciis agentibns flegma* 
quidem enim flegma uomunt: de 
inde coieram rubeam:poftea nigram, 
tcs autem fanguinem purum z in boc mo?i 
untur farmacum enim cum ingreditur co:p’ 
primum quidem agit quodcunqj eo:oj que 
funtinco?po?eft lecundum naturam mari 
me fuerit: demum autem z alia attrabit z 
purgat • Quemadmodum uegetabilia x 
feminaliarquando in terram uenennt attra 
bet unumquodq3 fecundum naturam quod 
ineft tn terra. autem z accenfum t 
amarum z dulce z falfum z omodum. 
quidem igif plurimum bums at 
trabit in fe quodcunque utique mapime fue 
rit libi fecundum natu2am:$emum attrabit 
z aliam. Sale autem quide z farmaca fa 
ciunt m co2po;e quecunque utiq? coieram 
agant: primum quidem immijctam purgane 
runt coleram:demde nuptam. farmaca 
flegmatis et:p:imum quidem imnuftam fleg 
tna agunt: deinde mtptum z interfectis fan 
gmsfluit. quidem caltdrlTi 
mus z ualde rubeus deinde fluit magis fleg 
maticus z colcricus: augetur autem m bo 
mine flegma quidem in perne: boc emm ui 
perne mapime fecundum naturam eowj que funt in corpoze frfgtdiflimum eft: argumen 
ta cutem bo;um quod fiegma quidem frigi 
dtfTimum:fi uolueris tangere fiegma z cole 
ram z fangumem: flegma muenies frigtdifll 
mum: edidere z etiam uifcofum efl:rz uiolen 
tia majume ducitur: pod coieram nigram: 
quccunque autem uiolentia uemunt calidio 
ra fiunt coacta a molentia attam uero-i ad 
bec omnia frigidum ed fiegmatuidetur a fui 
naturatquod peius replet corpus fiegmate 
fcies utiqj bi bomines fpuunt fcreant fieg 
tnaticu3:yeme % tumores albifiimi fiunt ma 
pime fecundum boc tempus z alie egritudi 
nes flegmatice:uere autem flegma quidem 
ed fortilfimum tn corpore: z fanguis auge 
tur : z frigora ejceunt z aque fuperueni 
unt. Sanguis autem fecundum boc auge 
tur ab ymbnbus z calidis diebus z fecun 
dum naturam enim ipforum bec funt mejet 
me annum bumidum autem ed z calidum: 
fcies autem bis bomines uere z edatefocu 
panrur maxime a difienteriis z ex naribus 
fanguis fluit ipds z calidiflfum funt z rubei 
efiate uero fanguis potens ed ad bec: z co 
lera epcitatur m corpore z dtfcendit ufque 
ad autumnum . 5n autumno aute fanguis 
modicus fit contrarius enim ipfms autunus 
naturaliter fit. Colera autem edate conti 
net coi pus z autumno. Cognofcens au 
tcm bis bomines fponte boc tempore cole 
ramuomunti in aicefltombus 
colere purgantur. (O&anifedum autem 
z m febribus z tn coloribus bominum:fieg 
ma autem edate infirmius ed lpfum feipfo: 
contrarium emm ed tempus nature ipfius 
ficum naraq3 ed z calidum ♦, Sanguis aut 
in autumno fit minus in bomine • Siccus 
enim ed autumnus z infrigidare utiq3 inci 
pu bommem. lftigra autem colera autum 
no multa ed z fortiflima. iduando autem 
pems aduemt colera infrigidata modica fit 
z fiegma augetur iterum a multitudine eo 
rumoem z a longitudine nociuum babent: 
qui igitur bec omnia lemp corpus bommis 
a tempore autem circum immittente quan 
doq3 quidem plura fiunt tpfis ipfa quadoqj 
minora dngula fecundum partem z fecun 
dum naturam quemadmodum annus totus 
participat omnibus: z calidis z frigidis z 
liccis z bumidts. IReqi emm utique 
manet ullo tempo:e aliquid bo:um fine cm 
mbud que fuut in boc mundo. Sed fi ali 
quis deficeret omnia periret: ab bumfmcdi 
enim necelfitate omnia conftiterunt: z nutri 
untur ad inuicem ita autem z fiquidem ab 
bomine deficiant eje bis cognatis non unqj 
poflet uiuere bomo: dominatur enim in an 
no quandoqj yems maxime: quandoque au 
tem uer:quandoque uero eftas: quandoque 
uero autumnus, autem -r in bomine 
quandoque quidem dominatur flegma:»qua 
doque autem fanguis quandoque uero cole 
ra. 'pzimo quidem rubea deinde nigra 
dictauefiimomum autem manifeftius fi uo 
lens eidem bomim dare id farmacum ter in 
anno uomet tibi yeme quidem flegmattee: 
uere autem bumidiflime. tSlate autem 
co lertce: autumno mgerrimetdebent igitur 
bis ua fe habentibus queeunq? quidej eg?i 
tudmum yeme augentur: ellate finire • 
uero ellaie augentur yeme fini 
re • i&uecunque tpfarum in periodo die 
rum non permittantur: peiyodum autej die 
rum iterum dicemus • t&uecunque autem 
uere fuperuemum egritudines ejpectare p 
uenit m autumno permutationem efleegri 
tudims. tQuecunqj uero autumnales egri 
tudines barum permutationem necefleeft 
efie. iQuod autem fecundum bec tempo 
ra excedit morbus fcire opoaet quod anus 
ipfe fu: z medicum fic oportet curans face 
re:ad egruudmes: ut fmgula barum domi 
natur m co:po:e fecundum quod tempus 
quod eft fecundum naturam ipfius • 
glEbajcime autem congruit fcire z boc cum 
illis quod egritudines eje repletione fiunt: 
bas euacuauo fanat • t&uecunque uero 
egritudines ab cuacuatione fiunt: repletio 
fanat, t&uecunque ab ocio egritudines 
generantur labo: fanat • €imuerfaluer, 
aut fcire opoztet medicum* 
ypocratis de bumana natura ♦ 
5inis # Ppocratisdeacrex aqua*regioni 
bus liber • 
medicine (latum ac 
cedere curat ttecefle ell p:ms an 
ni tempora * que in eis genera 
turattentius requirat. (Que 
quldc non Colum: diltimilia ad inmcem Cepe 
diftare mdentur: uerum etiam Cingula Ce tn 
fe uariando Cibimet alteramur: in annis na 
qj fua tempo;a tn eozumdem complexioni 
bus fuum temperamentum cuflodientibus 
qui mo:bi naCcuntur non ab eiCdem degens 
rare:Ced fimiles * concrepare uidetur. 
i6contra uero tempota intus Ce dtlfonantia 
* a Ce aliena diflblut que difficiles p:ocrean 
tur itaque efl frigida * bn 
mida. £S(las uero calida* Cicca que utra 
que croflantur ac decrefcit fecundum magni 
tudmem eiufdem complexionis ac paruita 
tcm in tantum:ut neutra nature fuc familia 
re exiftat tempus: quomodo enim eis tem 
poubus que dmeifa Cunt accidere Colet. 
/Sii etiam quando yems frigida ell Cecundu 
bamiditate fuam in fua retinet qualitate. 
f£ll quando edas cahdiof: * ftccio: bec om 
ma contingunt quod a uentis tam calidis 
cj5 frigidistfiue utiiuerfales fiue locales fint 
cozpota mutantur: opojtct autem te efle at 
tentum circa uirtutes aquarum ut pote que 
diuerfe in pondere * Capoje Ctnt: de bac 
enim: qui bibunt eotum uentres calidi ac 
tumidi fiunt: co:po*a macra:cutiti * fpam 
le tenues. Similiter factes quia magis ca 
ro in alio maximum carnis ad fplenem con 
fluere cogitur: unde malus fanguis ptocu 
ratur. filiam uero bibentes multa Cuperba 
bundant comeflione exurles en 13 illis per 
fcuerat atque crefcit:fitis quoque fimiliter: 
fuperiota uentrium cum media inflantunco 
tra p:opter fombus catarticis utendum ell 
tlhs bac egritudinetyeme * ellate continen 
tur accidit aqua illis citrina: * intereunt:e 
(late uero diltinteria: lienteria longinqua: 
quartanna labotant qui mozbi namque per 
uertuut i mutant: * in aquam cadunt curi 
nam pereunt. 5uucne9 illotum pulmonis 
dolotealiifquepadlombus eorum mentes 
perturbantibus affliguntur. Senes acu 
ta febre z ardenti: z ex uentrium conflric 
tione accidente uexantur. xfl&ulieri 
bus apoflemata de genere flegmatis albi 
innafeuntur: neque concipiunt nifi cum ma 
gna difficultate atque moleftia: corpora eo 
i um:magna z croflatquanto plus tntendun 
tur m longitudine tanto graciliora fiunt: 
menflrua non iufta fecundum quod oportet 
profluunt. fueris ernia .vi. uiri can 
fon:crunum uulneribus tnfeflantur. Sed z 
qui buiufmodi nature funt eis impofibile 
efi unam citeiidi. Sed tntempeftiua fenee 
ta pterapiuntur. iflfeulieres fibi graiuS 
tudentnr: cum uero partus aduenerit uteri 
fetus innanes tumore relaxentur: butufmo 
dt padione decepta matrix queeunque aqua 
citrme coadunatione intument laborat. 
Sd banc itaque quam predijcinws aquam 
pertinens eft z ea que a calida terra furgit: 
aut a ferro metallo: uel ere fiue argento: 
uel auro: uel fulpburetaut alluminc: uel pi 
ce: uel uuro: quas omnes ab ingenti con 
flat exire calo:e:bec aquarum uel terrarum 
generi nulla omnino fpecies iunatura uel 
falubns: fed dure omnes bafcentur atque 
bibentibus flranguriam mmiamque impo* 
tam folutionem. ea que in al 
tie locis aqua que fiue puluerulentts furgit 
monitu: uel aliarum optima z falubernma 
fapo:ata calida: neque multa uini comcfrio 
ne indigens eft:j*eme calidateflate frigida: 
fimiliter quoque z ille quia a profundmfcu 
lo exurgunt forte quarum etiam melior eft 
que ab ortu folis a maxime eftiuo tempore 
decurrtt alba perfpicua atque prcculdubio 
odorifera efl. (Que ro eft lenta z granis 
cuirere:ea ficca atque btbentibus nifi opus 
fuerit minime eft luuatiua qmbufdam enim 
uiris naturis z egntudtmbus profutura 
uidetur. ®>ep:cbendimu6 boc ex lapi 
dibusquiln pueris nafcuntur fed propte 
rea que urina clara z fubtilis eft emittunt: 
quod uero crofliim turbidius remanet: z 
lapis efficitunlac etiam fi* maluj eft lapidis 
in uefica latentis facit. iB&axime autem fi calidiff:mu3 celeribus rubeis pertinens cfl: 
uemrem emm z ueficam calefacit z urinam 
incendit:* lapides facit: quapropter buiuf 
modi infantibus uinum lubtile bibere iu 
uat quod nec uenas fcindit nec excoriando 
difrumpit. xa&ulienbus autem non cref 
cit lapts quia ea quibus mingunt loca par 
ua funt larga lata nec fortiter fricant uel 
fcalpunt ea: nec tractando manibus cum i! 
lis fleut mafcuh ludunt: neque emm ad eo 
rum ora que intra uuluam latent longius re 
mota tangere poifunt. ( Ceterum maf 
culi mictorium m fummo efl uirge. 
feminis uero largius eft os uelice * 
&e temporibus uero expedit contemplatio 
nem tuam: adhibeas ut anm habitudo fa 
iutifera iu uidelicet aut egrota cognolcas 
Si emm ortus flellarum prout debet fuerit 
z occafus: in autumno aque multe, yems 
moderata z m fme uero non ualde tranquil 
la nec fuperbabundans tempus tn fi igido. 
yenie uero pauce:neque ferenum: neqj 
frigidum plus opportuno. 'Sei e quoque z 
effate aquarum contemperantia annum fa 
num atque falubrium necefle eft efle. fSu 
uero ligna fyderum in ortu z occafu non fue 
rmt oportuna: yems ueroficca z borealis 
Ser autem pluuiofum: z auftralem febres 
z cacentia: atque lienteria m effate necefle 
eff uenire quia uidelicet mirans autumnus 
uel tffas terram uernalts plume: non m e 
tate infulam tnuetmfic quoque auffrinum 
necefle fuerit propterea quia terta tnfufa fit 
i a lohs ardore calida: uentres igitur gra 
ues molles bumidiumde z multa egeffione 
babundant. Cerebra autem tenera fiunt: 
tn bac itaque qualitate. S>um aer batetur 
moruet carnem z corpus: acutiflime febres 
tunc ingruunt uel irruunt z maxime bis qui 
flcgmauci funt. lienteria uero mulieri 
bus z quibufeunque ums naturalis comple 
Xio bumida eff • Si autem caniculare tem 
pus plumalis fuerit multum z yemale uen 
ttque iuper lanuas irruunt morbi extmguu 
tur atque autumnus fperatur falubns. 
SUioquui pueri z mulieres commoriuntur 
fed z fenum pauci quorum qui euadunt m 
quartanam febrem: a quartana uero m a 
quam citrinam dcuemunr. l&uod fi e 
contra yems auffrina mmifque pluuiofa 
fuerit, Ser autem ficcum z boreum: muhe 
res pregnantes \ uere aborciunt fi tunc eis 
tempus pariendi fuerit. Si quoque fe 
tus enufferit amcbilatos atque defectos e 
nuttunt qui autem continuo mouentur: aut 
uiuuut femper amcbilati atque defecti: bo 
minum lienteria: oculo:umq3 dolo:em. 
Stili catarrum de capite in auriculam paci 
untur:fed delicatis z mulieribus lientenaj: 
tndelicatis namque a capite m uentre$ def 
cendit. C;:o autem qui colerici funt fu 
mus afcendit ad cerebrum z circumtegit it 
lud. Mulieres eorum femper egrote 
multifluis menflruis: redundant nunquam 
ptnguefcunt uel pigrefcunt que uidelicet 
non illis naturaliter fed ex morbo contui 
git:fed cum concipitur plurime aborctunt 
nati uero eorum plurium fpafmo anhelitu t 
morboque pileos afficiuntur. Iteunc au 
tem locum utri m habitantes colerici Itente 
naueldiffenteua epbydimon idtft febris 
longa z uentus ac emorroys affligit: pleu 
refis uero aut peripleumonia: aut caufon : 
morbus uero acutus propteiea qui uentres 
liquidos babent oculi eorum cacetia mfe 
(fantur nec tamen foatilis longa mfi quan 
dofuperilios umuerlalis accidit morbus 
moto uidelicet auflro aeremque mutante 
eorum capita nebula fumo implente. 
<6t fciendum qui ad quadraginta: uel quin 
quagmta annos tn eos a capite reuma ipft 
que in epylenfitn cadunt que cut aduene 
ttt totum corpus pcffidebit: z maxime ii ca 
put futuo calore z frigore peicuciamrrquif 
quis uero locus frigidorum uentorum locis 
oppcfitus efl fiue ortui pertinens fiue occa 
fui illi nenti fui locales uenti funt calidis au 
tem obtegitur:aque itaque fue licce graues 
digeri plurimum dulces funt: habitatores 
duri z fortes fed eorum crura gracilibus to 
tifque funt pertinentia: uentrium inferiora 
babent duriflima: fuperiora uero leuia mol 
lia atque currentia plurimumque de colera 
non de flegmate capite fana duriflima: fed 
z ipfi plurimi rumpuntur: unde z erma bo 
nerantur plurimum uero in pleurefim mor bofque acutos necefle cll incidant quia ncn 
tre conftiicti funt ficque et quocunque mo; 
bo in empima ducuntur eius rei caufa eft te 
tanus co;po;is z conlltpatio uentris i qui 
bus etiam uene rumpuntur ex frigiditate 
fue aquc multum comedunt nec multum bt 
bunt quia utnfqj fuflftcere nequeunt no illo 
cacecbta facilis euemt: fed fi euenerit oculi 
concrepantur * Juuenes eoium CU3 ad 
cnno:um triginta etatcm peruenennt mul 
tumfangutmsper nares fluxum: que mul 
tum patiuntur nonnulli in epilenfia cadunt 
fi tamen ceciderint fojtifllma eif aliis diuti 
us uiuunt quia quccunque exeunt fuper coz 
po;a eo;a3 non infunduntur non dolent ba 
bitus radix in alio animique minime mode 
ili funt quicunque in alio qui utiq3 locales 
mo;bi nunquam in bmufmodi mo;bi loci in 
colis adueniunt nifi quando umuerfales af 
fuerint mulieres ibidem Heriles ex frigidi 
tatetaque z ficcitate cum tanta digellione: 
neque eni3 menftrua illis pzo opoauno fed 
parua cum mala aducnerint que cum conce 
perint difficiles ex malignitate aque pamj 
riunt: neque enim plurimo abo;ciunt que 
cutem pariunt filios lac babere nequeunt: 
fed boc p:opter coagulon ac frigiditatem a 
queiafperitatemfpafmus quoque accidit 
illis: dolo; quoque pulmonis atque confum 
ptio quod grece epilentos nominatur z ma 
jtime m parturiendo: z ex eiufdem partus 
difficultate aqua in alio quia uidelicet ner 
ui z uene que in pulmone funt difrumpun 
cur: pueri earum z puelle ex aqua citruia la 
bo;ant:pueri quidem in felliculis: fed cum 
cdoleucrmt euanefcit ac dilfoluitur pueri ta 
dem poliuntur • 
d iS uentis calidis z frigidis cu urbi 
bus que in eis fite funt eadem inten 
tionem continentur* 'Jkaque de omni urbe 
quecunqueell inter eftuium o;tum zycma 
lem fita . 
q Viccmcm bec contra compofira fic 
accipere omnis urbis quod in o:tu 
folis polita fecurio: efl quam que in feptem 
trione eft Fm cahdi uenti flatu fedetrin illa 
enim calo? z frigus nuncza-i ficcioza. 
xJ3&o:bus quoque mino: z leuio:: necnon 
z aqua aut fecundum folis eft o:tum clara 
leuis z bumida nempe aer tbi nunquam 
crolTus habent quia nimirum a folis p:efen 
tia p?oibetur quod ex boc datu: intelligi 
quia bumidum ac mane croflio: defpiflare 
repentur m alio quia aer bumidio: in ma 
ne croflio: z fpiflio: repentur ea uero que 
opofita eft in folis ocurfu uel ocafu: bumidi 
tatem femper babet aeris. teabitantium 
facies pulcre ac leues coloaes fpledidi per 
lucentes ntfi bis quolibet aliud accidens ob 
fidat. &&afculo:um uoces funt clare 
z acute bi uero facile nafcuntu: nec tempe 
rantur gramina nafcentia loci melioza alus 
atque falub:ia. Slque falfugini perti 
nentes male funt ac nociue: aque fontium 
fecundum o:tum folis epftentium omnium 
funt mdio:es fecundo uero omnium eo:um 
que inter eftiualem z yemalem o:tum funt 
quo:um etiam melio:esfunt o:ientiso:tu 
pertinentis • qffeoftea uero que inter occa 
fum eftiualem z pemalem: fed barum omni 
um peio:es meridiane funt inter yemalem 
o:tum: z yemalem occafum ejeiflentium ille 
que in fcptemtrioms parterfunt aliis meho 
res • Quarum illas que currunt quif 
quis fanus fuerit z fo:tis bibere fine timo 
re pot quod quibus nimirum ficui egrotan 
ti bibere opus fuerit illa que fue egritudmi 
conuemat eft elligenda quod fi ita fecerit 
non deuiat a falute : uentrem durum ba 
bentem aqua fapontate uiflii clara iuuat. 
follem uero unctuofum atque fleg 
mancum dura ac tarda digeri atque 
falfa : omnis aqua cito diggeri uentrem 
facu molem z bumidum: tarda autem z du 
ra calefacit atque flrmgit: p:ane autem 
intelltgunt palamque delinqunt: qui per 
aquam falfam uentrem molire ex fue femf ne paruttate extimant: illa enim contra fo 
lutionem eft que dura eft tarde digeritur: 
uemrem deficcat: poftquam bumide red 
dat. Slque plumales leues fapotate 
ac lucidilfime funt ptimo namque fol ab a 
quis quod fubtilms z leums eft attraben 
do afliimit quod mdedeptebendimus: quia 
id quod graue et falfum fuerit tn fuo modo 
remanere uidemus: fed fol quod leuius et 
fubtilms eft non folum de fluminibus atrra 
bit :fed etiam de maribus et quibufeunque 
focis bumidis: bumiditas namque tn re 
bus bumidis muenitur necnon et in bomi 
mbus quod bumiditatis fubtilms: ac leui 
us eft a Iole deficcari fic comptobatur: fi 
quis enim fedeat ad felem opertus etiam 
ueftimentis fudat equaliter • Si uero 
in umbta iequaliter quia eft loginquus a fo 
le remotus : unde et aque pluuiales pu 
trent malumque odotem exalant : quia 
enim ex multis congregate funt aquis : z 
ideo leuto:es, alus putrefeere folent : ac 
mutari: cum autem fol accipit eas et in 
altum fufpendit frigefeunt et aeri commif 
centur turbidum uero fuum : quod nigre 
dmem reddit feotfum in nube fe iugun 
tur quod uero leuius eft purgatur atque 
dulcefcit ♦ i£hua a fole decoquitur fapoti 
tam ac dulce efficitur • ergo bu 
miditate fic a foledifperfa in aere atque fuf 
penfa:fed etiam eam m unum coadunatam 
uenti ex diuerfis partibus concutrentes 
collidant: diftbluens diflimiles cotruit: et 
rurfus maxime cum ea tracte: fecundum 
quod opottet: fiunt quod uidclicet pluri 
mum nunquam fit mft cum nubibus: gres 
a uentis in unum perfecte eft coactus: at 
que aliis uentis ptecutrentibus intercep 
tus difperguur :z item cum fubfequens nu 
bes illam autem ptemittu: z bumiditas ca 
dtt. Sum nubibus groflis nigrefcentibus 
fpiflistatque granatis: obuiam uenti uent 
entes confligendo comptimunt. Ifeumi 
ditas'ficque ac pluuta crebta defeendit: 
fee itaque omnes aque putribiles funt: 
fed non debet babere odotem: quia fi con 
fingit odo*: bibentes bjnncofi fiunt : at 
que cuflis: uocifque fubftinere gramtatem. 
Ike aque fi coquentnr mbil ptodeft, 
©qua uero glacialis atque musiis: om 
ms mala eft. poftquam femel fuerint con 
gellate nunquam in ptiftinam conuertun 
tur naturam: quicquid enim aque fapoti 
tum eft: et leueclarumque fuerit:ac pu 
rum. id trontgelua uenieme accedit: quod 
uero turbidum permanferit: quod fic pote 
ris ptobare: fi enun aquam in uafe ad 
menluram pofitam fub celo congellari di 
miferts: cumque congellata fuent in folle: 
uel quolibet alio calido loco liquefacta ea 
dem remetieris menfura : multo minus 
inuenies elfe „ S?imiUter autem de 
gellu z niue: ex quibus nimirum omnibus 
fignatur: quod folia que fubtihtatem ac le 
uitatem accipit z difpergit : gellu fuper 
eam mbil pot grodum uero non dtlfoimrnr 
allio de loco fuo remouetur . ©mms 
aqua de niue peto: eft omnibus a qua mu! 
tiplicatur bibentibus ftranguria: z in uefi 
ca petra:atque in fub renalibus dolotem et 
tn coflis z erniam m tefticuhs gingnit: et 
maxime ea que de magnis fluminibus allio 
rum lacunrn flantia recipientibus: uel ex 
multis z diuerfis riuis fiuemibus:fimtlitcr 
z ea que de altis locis cutrunt: non enim 
omnes fimiles funtteft emm fapotitati: du! 
cis z falfa pemalisjx que de calidis cutrit 
locis. barum ergo cum alite alliis commif 
centu: non uincit fottio: modo mino: fe 
eundum uentes. feee emm feptemtrionali' 
confo:tatur uento. illa uero meridiano : 
que quidem fi in uafe motam fecerit: fecem 
quoq3 necefle eft ut faciat:** arenam: biben 
tes aut buiufmoi quas diximus mo:bi affici 
untur* (Quibus uero uenter mollis eft.et 
leuis: neque uefica multum calida: neque 
in collo tuncta: et fine difficultate mingunt 
neque quicquid turbidi in uelica relm 
quunt: et quotum uelica infenota babet 
caltdilfima: necefle eft: ut collum bafceat 
tottumrquia ergo tllam in calote natura ex 
ceffitieius inde coilu intumefeit quaptopter z urina non egreditur: fed in Inferioribus 
retenta comburitur. (Quod itaque Ieue 
ct fubttle mictum emittitur :qucd turbidum 
et crofliim eft congellatur. Sed conglu 
«natio illa primo quidem anno fit parua. 
poftea uero caput augumentum cumque ba 
bundantius mmgunt:quodque groftum m 
utfica retinetur • et ftc m uefica m lapide 
conuertunr • Cum ergo mingere uolunt * 
m os uefice • lapis deicendens obftruitur: 
et urine refragatur: tunc uero dolor augu 
mentatur: quamobrem umemini pruunt. 
z ipfa fcalpunt : z excoriant eas: 
caufam illam ibidem cife putantes : uis 
mitem buius rei uaria eft • Si quis ue 
ro ignotam fibi adeat urbem: illius fitum 
inquirat: opportet quomodo uidelicet: er 
ga uentee. z ortum folis pofita beatur:non 
eni in omnibus equahter eft feptemtriona 
lis: namque contra meridianam eft: atque 
litus orientalis nonficut occidentalis eft. 
maximum eft (ludium adbiben 
dum bonitati aquarum uel malignitati ea 
rum • Si paludeftris uidelicet aut fta 
gnca aut mollis aut groflfa aut ne ab orien 
tum locis decurrat :fiue petroflafiue falfa 
fit:aut digeri dura. Sed nec in terna 
neghgenuam babeat: fi ficca fit z inaquo 
fa uel bumida x aquofa aut concaua aeree 
ta. utrum edita z eminens. Simii iter 
autem eft:z inhabitantium dieta: utrum ii 
lis amabilius uel faporofius Iit potus, ne 
ac cibus an quies an exercicium uel labor: 
uel manducare. &>c bis autem inquiren 
dum eft. Sciendum namque quis bec om 
«lia uel plurima que diximus ignerauerit. 
St im q> o pide ingrediatur : quod nun 
quam antea aduenerit uel fierit quodquam 
ex eo mbil illud latebit: tam de ciutlt mor 
bo: quam de habitatorum naturis z cuiuf 
modi fitataque curare poterit neque tn fub 
tilitatem opportune curationis errabit: 
reque enim bec ignoras quicquam cura 
re :uel arbitrio poterit operari: poftquam 
quoque ad tempore tranlierit crebra a cau 
fa locimcofin ycmcz eftate uentura pre 
dicet: necnon z fmgulos morbos qui fui 
gulis hominibus accidere debeant: ex eo 
rum dietatnift uero morbi cjc acris paruita 
te procederent : ntfi quidem untuerfaluer 
fed particulariter igne erunt. Cum igt 
tur medicus temperantiam aeris: tempo 
rumque difcordiam prenotaueru: fcientia 
luajempcr utilis :z ad fanitatis ingenium 
conuenermt morbi :qui uero que de re al 
tilTima tractauimus recta tenent z credunt 
norim aftronomiam non minimam partem 
efle medicine que quippe bonunes promo 
nens: mutatione partis temporum* 
?tem que cuutas que contrapofita eft ex 
calidis uentis fcilicet que inter ortum z oc 
cafum equinocialis medium tenent:ea fem 
per ab eis incutitur aque uero illius multe 
et calide funttatque falfe calefiunt in e flate 
z refrigefcunt m yeme . feabitantium 
capita bumida z flegmattca uentres fem 
per falubres defectio femper pcludet cor 
pora multo cibo uel potu: fuSficere propter 
corporum defectionem non poilunt: z ideo 
multum recipiunt potum: quia eius mul 
tus eft afcenfus: que quidem ctuitas tem 
poris uniuerfalis eft fimilis in temperamen 
to caloris z fngoris • *6gntudo m ea 
minor: ac inualidior eft * Similiter autem 
z omnis cuutas muentos parum caloris 
ficca habentes. 
C Capitulum de diuerfitate aquarum 
que eft mter bonitatem z maliciam z diuer 
litate terrarum. 
f et dicturi fumus que aquarum 
funt meliores : uel falubriores : 
que peiores plufue nociue et quicquid: 
luuaminis: uel iuuamenti eas committe 
tur: que uidelicet fcientia multa eft: et 
ad corporee fanitatis ingenium. ®que 
Igitur turbulente ftagnantee falmares : 
et paluftres : eftate callide funt: et grof 
fe • SUifteri odoris : quia non cur 
runt : fed permanent : pluuia fupcrue 
mente : atque folis fplendore • eas perpetuo comburente nccelfario fi 
unt male: z abfque colore coieram rubeam 
generant . ftoe quidem m perne fri 
gide congelate atque turbide funt :ejc nubi 
bus z earum congelatione : quare flegma 
tice deueniunt. 26rancbos z coieram pro 
curantes: dolor quoque accidit oculis eje 
caloris z ftccitatis mcorporibus dominatio 
ne.fembus catarrus: eje defectione ncruo 
rum:x confumptione: quidam uero moriun 
turalia : autem non latera deftccaritur de 
ftra. Si emm perns calida precelTerit: 
z auftrina: neque anna corpora indutu 
erunt ?ue ne. autem fubfequitur Uc 
cum:? feptemtrionaletcumque ita:id fuper 
flui quod babet cerebrum cum reugmate :z 
tulfi: deberet) dilTolui: tunc poft coniella 
tum redditur uel datur: atque coagulatum: 
poftea uero? intrante eftate cum fuo callo 
refic magna mutatio fiat : predtete acci 
duntegntudines ♦ Sed? illi cmitati que 
contra felis ortum : ac feptemtrtonis ueu 
tum ftccum babet:? aqua faporita: parum 
trter allia fupradicta:-z ab aeris mutatio 
ne nocere contra uero z cuiufcunque babi 
tantee falmeres aquas bibunt : atque pa 
luftres tneque polita eft fecundum orientem 
neque liberum babet odorem: eis multum 
eft aene mutatio nociua. . Si uero e 
ftae ficca nimiumque calida fuerit: morbi 
aio euanefeum: Siucro pluuiofifiima cp 
tendentur: quacumque enim morbus occa 
fione aduenent : illum m putredinem ne 
cdTecft conuerti: quos equidem morbos 
illiciens uentris quam greci uocanttaut 
aqua eurina: femper conlequitur: quia nu 
triti funt non cito uel leuiter: nec grauiter 
dcficcantur. Si uero eftas nimis plu 
uiofa fuerit. z auftrina z autumnus fimili 
ter: pemem egram necefle elfe futuram fleg 
matict ergo: z qui quadraginta annorum 
funt m caufon. £o!erici m pleurefim 
ac peripleumoniam cadent. fi 
tftas ficca: z auftrina autumnus uero fi 
miluer pluuiahs fit atque feptemtrionalis 
fit. perne dolores capitis: facelatio 
nes cerebri: atque tufis: raucitas quoqj 
accidit:? reugma qiufcufdam uero z 
Si autem feptemrrionalis fint: neque 
diebus camcule: pluat: neque arturi ua 
dunt.fiegmatici z confortantur. Similiter 
autem z qui bumide nature funt: atque 
mulieres. «Colei icis uero eft ualde noci 
uumtquia eorum ficcitas fulltpit incremen 
tum: accidit itaque illis ficca caecia: febrif 
que acuta: ac diuturna. Silis uero coi 
lera mgratquod enim eQ ep collore rubeo 
fubtili z aquofo:incenditur :quod uero crof 
fum relinquitur. fimiliter quoque de fan 
guine: quapropter bec preuotata pallio 
contingit etiam fiegrnaticis autem contra 
efl. 5»uuenum corpora non mollia fed funt 
ficca z fpilTa: itaque qui ea que dicimus 
bene perferutando nouerit perpendere po 
terit premmciore qm morbi funt uentun: 
eje temporis mutatione * Confideran 
dum ipfam in mutationis eflentiam : z rur 
fus maxime: que fortior fit et fuperans 
in qua uidelicet medicum non ultro dare 
carticum opportet: neque coquere ante 
quam decem dies: uel plures: tranfacti 
funt: fortior autem pluiquam nociua ea 
que mutatio: que fohs eft:mutatio efliua: 
mutabilior pcmali z autumnali . Itecc ue 
ro duabus de caufis: coniidei andu> quoque 
z arturi ortum z occafum phadum: bis 
namque temporibus : morbi prolongari 
tur: fed quidam magis allii uero minus : 
allii autem mutantur in alhud. i&icen 
dnm quoque eft nobis de afie z erope di 
fiantia: quotque diuerfitates ad inuicem 
babent: tn omnibus rebus nature: et m 
forma m qua etiam pertinet diftare nof 
cuntur: de qua re: quia multa funt que re 
ferimus ad eas que plurime funt: z forcto 
res refolutiones fermonem redigere uolo* 
glfie europe ualde corraria eft in omnibus 
nafcentium: bominumque naturis. 
illa quoque queeumque meliora quam m 
ifla funt: atque precipua. bominum uero 
qualitas manfuetior: atque modeftior eft:: 
ne tamen z anime uires ejcelentiores ibi 
quam ufquam locorum fmt: quorum itaq$ 
ommum:bona temporum completio ca e il 
li’ .n.loci regio tn medio felis ortu e. unde 
calo:e,neq5 friejore fuper babundanttquoduero multitudo ibi ree ac 
magnitudo mai02:quam igitur uis loco:um 
ed. $nde uemt quod fo:te ed id quod 
natura ed. quia complejcio equalis ed:non 
tamen omnis* &fiete*ra equahscom 
plexionis :fed uaria cd. iStue uero ciui 
tas mter calidum z frigidum :ubi media lo 
cata ed :etus complexio temperata: arbo 
res frigentes z excelfe. 1 aque fa ponte: z 
apte fuie de celo defeendentes: flue de tez 
re fontibus Turgentes: neque enim nimio 
exardens calone neque multa exardent fic 
cirate. Semina quoque z plaute eiuf 
dem multiplicantur :necnon z ab ipfa tez 
ra. ultro generantur bomines: etiam fuo 
rum arborum fructus fuperuefcuntur :qma 
eadem locis fuis :ad allia fibi magis con 
grua :rranfplantantur: atque uenerare fa 
ciunt. pecoza fua cadrata: z armenta:ideo 
quia nimis quieta funt: bonum autem ait 
mentum: bomines ipfi bemuoli nobilis 
babita • carnofi cozpis atque magni. fo* 
mofi parum diffundes magnitudine uoce :z 
pulcrmidine.nam loci z regionis illius con 
temperantia :Jtempomm uieme uerfalis 
complexionis confundes funt: qui ergo bu 
me nature funt follicitudim apti. atque la 
ben non inulte :feduoluntatis affectu • 
fcienduro quod ex temperamento: ba 
bundant animalia: z eo?um fo:me uarian 
tur . /Sgiptus quidem de nuberibus: fuf 
ficit bec nodra m boc fententia perttnen 
tiam ad dextram ycmalis onus ufqiie ad 
illum tranfuum: qui micbomtus/: nomina 
turcurope.fimilised. Zabi enim multa 
tempomm mutatio • illa regio agredis: et 
in equalis longos montes:? altos babens 
nmltamque arbomm uarietatem • X5bi 
non parua mutatio . illic inequalis regio 
ed: Si quis autem bominum: qualitate 
et babuu . timetur quofdam eo:um excel 
iis montibus mmiumque aquofi : fimiles 
reperientur qualitate: alios autem fubtili 
bus: parumque aquofi partem uero palu 
flri te:re multumque berbifere alios ficce 
ac grolfe. ]Sd boc quoque fi tempora 
inter fc uaiiantur :et fozme diuerfe 
efficiuntur :degente uero illa que parum in 
ter fc didat:uiriliter diximus: redat ut de 
illis inter quos multum diuerfitatis eft na 
tura ac fimiluudine ficut ed loquimur: ab 
bis igitur qui capita longa babent exozdi 
um capiamus : quod aliis nullis fundes 
funt. Caufa longitudinis ed ergo pjimo 
mulieribus ed babita .ided confuetudo de 
materia uero natura confuetudinem ed con 
fccuta.quod ideo factum: ut illi bomines 
animofi elfeiatque audaces mfmuarentur: 
confuetudo autem boc adoleuit: quod uide 
licet mox ut nafcebatur infans illum accf 
piebant: eius quoque caput in longitudt 
nem aptabant: mgenianres ut rotundita 
tem admitterent.que res eo:um capita in 
longitudinem adduxittquia uidelicet ipfam 
naturam ad boc cogit: pcflea uero longio 
ris tempozis mo*am:ufum in naturam ca 
uilando inferit. nunc itaque non ed 
caufa longorum capitum nifi confueta folia 
natura ed. f&uia uero fperma ab omni 
bus membzis delcendit : fanum 
quidem a fanisiinfirmum quidem ab egris 
cu*rere:z rurfustquidem operationes fiunt 
ut calui caluos4: uarii oculos uarios. (Ira 
bo quoqj generet drabone . Cum e:go 
cui longius ell caput: fmuliter non p:ocn 
ret longunufed iam parua ell capitum Ion 
gitudo ad p:ifcozum comparationem :eo 
quod nunc confuetudo remota ell : z ipfa 
gens ed aliis commida qui uero babitant 
in teara pbepbinos:eo2um regio palullris 
z calida unda filios procreat multos foetes 
cibaria ex paludibus babentur:manfiones 
calamis xuiminism ipfis paludibus mo 
hutur:quap:opter ex ipfis paucis ad quos 
tranfeunt regiones:trabes itaque fi immis 
et unis tcondruentes : minuendo femper 
tnequalitatem loci machinantur: bibunt 
aquas calidas: non currentes putrefac 
tas a fole aq plumarum nimietate: fed et 
boc mare quod pbepbjmos dicitur: dans 
ed nunquam curens quam quidem in illud 
fluminadecuzruntrquodfi ornat: parum 
ac pingue ed: atque fubtile: quia rnaxi 
mum cbaos illuc currendo: perj pluuiam 
dcfcendit: quare fozme babitantmm pbe 
pbj*nos mter bominuj fozmas pjodigales 
funt ingrefis quam cralfe: tnco?po?ei0 co2 
poiee.Juncture quoque illo? z uene in car ne latentes: non Apparent: collo:e quali 
attino funiles fimt:aqul citrina bibennb9: 
buius itaq? regionis uenti auftrim funt:ba 
bent et quedam alium tocalem flatum uebe 
mentem: z co;i mnpentem caliditatem cyc 
okmtem incole piceon dicunt . Septem 
trionalls uero n eis mfuflat: quia eos plene 
pertingere minime potefl: qo fi fuflatur fu 
flatdefecte.feec itaq3 noflra lententia: de 
diuerfitate naturarumiatqj m aflia 
habitantium efl. 
d iS iracundie autem z audacie parut 
tate fubiungendum efl: minus bella 
tozes quam illi qm europam colunt qeti 
ozes atqj modefliozesjcwue rei caufa tem 
pora funt que in calojem quidem uel frigus 
non multum permutantur fed fm limilitudi 
nem atq; uicimtatem.neq3 enim eomm ani 
mos perturbant:uel co?pus ple de comple 
jttone m complexionem permutant :quamo 
b:em non facile irafcunf. putatio namq; 
acris caufa efl comotionis bomims ad ira3 
115 illum quiefcere permittit bac qui6 de ca 
quafi quieti atq5 modefli: fed et aliqua con 
fucrudo ell umuerfe naqj afte non fuis domi 
natunqmdam ergo al*u non aliis obfequuirf 
quemadmodu bellem z trabi fibimet ipfis 
fonafle dominantes nullis obtemperando 
difcunt pzodelfetqui utiqj foniozes animo 
fio:eszaudacio:esomnibus funt:qui pu 
gnatonbus obpugnates fibimet capiut p*e 
dam unde z rufie dedecus componant. in 
ucnmntur z afi dmerfuquidam eni iufli alii 
tniulii dtuerfitatis temporum ficut diximus 
caufam:qui emm nubiam tenent edaces 
lunt:atque molles pigri pugnare :ex tempe 
rantia temporum, $n europa quedam 
gens tranconim traccnim: turacbi tamen 
plufquam quelibct alia gensfibi confimiles 
funt. Similiter uero egiptum t calo:e tura 
cbii uigent. Jn frigo:e te:ra tunacbozum 
uiridis z petrofa: ac molis tempora eo:utn 
ac forne ab omni gente dwerfe: fibique co 
fimilesfunt: regio mifera fubpolo efl in 
montibus unde ieptentnon fuflat :z ad qua 
fol cum occidit elliuo tempo:e appzopm 
quat: parumque calone calefaciens eam: 
fldbanc uenti ex calidis partibus afperan 
tcs minime peruemretmfi minons atque 
frigidiores ualctra parte uero poli frigidi 
purgent propter niues geluque: z aqua# 
multitudinem: fine quibus illa montana 
non funt: unde z inhabitata deferuntur. 
Ber illius regionis multotiens m die nebu 
la occupatur quapropter bomtnum forme 
crolTe funt z carnofe: ut neque iunctura tu 
cis appareat:bumidi moles z inualidi uen 
tt estbumidiffimi mmiuqj currentes: qb qb 
deficari ipofe eftn bmus regione natura no 
ftra? aera:atque tempora babentetque eni 
corpora bumtde atque frigide funt comple 
jcionis ex eis parum dtfibluitur: prefertmi 
fi m bumtda funt z frigida pariter regione 
ceterumque cibaria tn uentre in membris 
prout expedit non decurrunt: quia colera 
rubea ad id operis defifictunt:ficque corpo 
ra eorum grauilfima necefle ftunt: fed z fi 
garis m utriuique fejet mafculus uidelicet 
malculoifemina uero femine fimtles funt: 
eadem caufa qui eoru; tempora uicma funt 
nullo modoqj fperma corrupitur: mfi babfi 
dantie lue morbi accidens incurrat:bec ita 
q3 gens funt z latirquia infantulos fuos pa 
ms ficut egiptii non inuoluunt: quod ideo 
fit quod fuper equos fixis natis latis pro 
fiarepcITunt: mafculi z enim illorum fem 
per tn curribus deportantur :ufque ad equt 
tandum peruentum fuerit tempus tfit autej 
paulatim:eorum de loco m locum incefliis: 
uaforumeorun laterorum lam dictum efi 
ede. £ /Curcborum autem gens rubeum 
babet colorem : neque fu per eos fol cum 
fuo afeendit calore . Elbedo uero cum a 
frigore intenditur iu ruborem mutatur.bec 
eutem natura non muitum efl procuratina 
filiorum: neque enim in exu uoluntas in coi 
tum fitrquare z minue gencrant:quod uero 
femme raro partunt:binc quod matrix fper 
ma attrabere non potdhinquo etiam fub 
ttlius intueri oportet: mcnftrua enim illis 
non oportune:fed parum poflquam longum 
tempus adueneritmis enim matricum : ex 
multa eis corrupta efl craflicie: ociofe nam 
que ac delicate gentes ex nulla inquietan 
tur motione: uenti es uero eorum frigidi z 
bumidi funt:i qua re magnam ftgmficantia 
fbm deprebendimue:quia clientes z famu 
las frequentius mox ut mafculo coierint: 
grauidas concepilfe inuemmus :quod pro 
fectq nullis ex multa exerciti) commotione corpo?q3 attenuatione cuenit multi etiam 
tbracbis coftris firmles fuiit: 15 coj>re pnc 
feminas quoq? feminei corporis exercitio 
atc]5 locutionis modo imutates.t&uibtifcun 
0$ uene de poft auriculas inciduntur eis: 
ultra prorfus ab oi generatione orbantur. 
$Ua uero altera gens europa? tenet :multu 
ad muiccm magnitudine longitudine atque 
forma pro fuo? temporum uanetate differt 
quorum quid ipfo? uarietas magna ac ual 
lida eft.ac creb:a tn calore nimio uel perne 
foni: multa uero pluuia poftmodum ue 
ro nebula fubfequcnte crebris uentis. feac 
ergo diucrlitate perpetua fpermatis quoq3 
coagulatio :atque procreatio diuerfe fiunt: 
allio namque coagulatur eftate: allio uero 
pemerallio tfo pluuia? effIuentia:allio uero 
tn nebula uel pluuia parua itaque qui euro 
pamplus ab tunicem differunt: quam qui 
aliam colunt, differunt quid in uultu: qr 
forme nimirum in ipfa fpermatum concep 
tione:p:opter diuei fitatem ipforuj diuerfe 
figurantur. /6t quemadmodu? in forma 
corporee differunt figure:ita quoq? ncceffe 
eff eos differe animi qualitate funt enim ira 
cundiflimi duri iculii atq? agreftilirai. Ifeoc 
cutem ex multa commutatione parua quo 
que Habilitate :fic babuatores erope: for 
ciores amnmquam qui afie fum:oc3U3 quip 
pe ac pigritia ex aeris equalitatc pronemt 
perquam inequale eH anime z corporis: 
laboris epercitij tolerandam preltat. (Bai 
es autem z requies timorem z ignauiam • 
labor uero:? ejagitatio animofitatem mini 
ftrat tquareeuropes malitia gaudent:? pu 
gna cuiquam fubici :ud bumiltari refpuen 
tes. 22>tfferunt bac primo uarietate:fecun 
do uero quia eiufdem erup terre pars alte 
ra cft.? magnaalla uero parua. lfeic autem 
profunditas bic quoqj planicies: rurfus z 
in temporibus mutatio parua. Sumit io 
modo m paruulis» frbuucrfaliter auiej que 
cunque ficcam ? alnfimam multumqj aquo 
fambabitant regionem: tempora quoque 
muliu babent diuerfatnecefle eft quoqj bos 
formas babere droerfas :ad laborem: duri 
ciem anima? ferre ? afpera z anguftia :qut 
uero loca profunda incolunt:? petroffa eos 
calidi plufqu05 frigidi uenti fufflant aquas 
tepidas bibunt corpora eo? no} magna nec 
bene ?poftta:fed lata (unt % carnofa: pilU 
nfgrnfimiliter quoqj coloree no albnffatic* 
animi .colerici aut nequaqud patientes funt 
labori6:ni(ft fcrtalTis confuetudme fiant ne 
que eni naturaliter boc babet. i&m aute fiu 
mina babent in que pluuiales. -z allie cob 
fluant aque.bi magis incolumes fumj illis 
ac meliores: qui uero non: fed poli ftbt 
fontes funt : pingueque paludes flue fal 
marum fluit unda: bibentis m ufum: om 
nes bos multe:* uarie faciunt diftare figu 
re funt quoque citrim: uenter eis larg’ mu! 
tum qucq; * fplents babetur 4 iQui uero 
in alta babitant regtone:equah odore atqj 
aquofatearum forme:* corpora bona :con 
flmilesufujatqj natura boni temperati au 
daces. uero terra macra atqj 
fubtilis inaquofa z afpera aeris complexio 
intemperata illi afperi funt forma -z tetano 
fl: colore quafi citrimtTC nigri iracundi rigi 
di/^bt nimia mutatio:multaq;diuerfitas 
babitantiu forme z amme:atq3 nature :mu! 
tum diuerfe.uariantur enim z nature ex ua 
rictate temporum, deinde regionum: equi 
bus cibus eft:poftea uero aquarum inuent 
untur z forme bominum uarie fecundu qua 
litatem nature regionis.ubi enim ell terra 
grafla:bumida per fe z aquofa :ea quide ca 
lida eft m eflate frigida uero in ycme tero 
pora bona:* fibiconuementiaibabent babi 
tantes crofios nature foetes bumidos in la 
borenllis exercitio minimi perdurantes: 
animi fegms z ocioftan artificiis: ingemj 
duri z gramsmon funt autem acuti flue fub 
iliis. \ luibus uero regio leuis z 
da: profundatur autem m ytme: z a folle 
incenditur m eflate:* corporis afperi funt 
* tenuis ad laborem fortis ad immodicam 
ira; ueloces :mbil illis prcter flue uidetur 
afperitati animi uiciniores quam modeflie 
fme quieti m artificiali ingemo fubtiles:au 
daces:atque pugnaces: fed * in regionis 
nafcentiaibuic nature funt uicma • * fcien 
dum quod nature: z forme multum contra 
rie funttatque diuerfe. 2&e bis aute; que 
diximus ita eft fcilicet quoque queras: que 
de naturis reftant:illa contemplare ab bis 
z non errabis a ueritate* 
f\ ypocratis de aere * equa z regionibus 
w • Hippocratis de pharmacus libellus * 
pbarmaciis autem caufe non 
ut elimamur funt:eadem enim 
pbarmacia purganfteft qm alia 
purgat quam que confueuit pur 
gare:eft aut ofi fuperpurgauit: eft q6 x con 
uemenna fac: quare non ut contingit pbar 
macie debent dari. Brbitrari.n. opostet x 
cibos nutrientes nos pbarmacias efle min’ 
autem tllis. Homines.n.bos recte quidem 
appetentes fani funt:non recte &> labosant 
fupdantur aut purgantur ficut a purts medi 
cinis.manifeftu3 igif eft x bos pbarmacias 
minus x tardius puris pbarmacijs. 
bi tardioses x confueti nobis funi quottidie 
intrantes tn cospus. aut x negligen 
ter traditi ibi pturbant boies x egrotare fa 
ciunt quodammodo x puras x acutas fi abf 
q? palTione x abfq3 caufa tradat aliquis no 
debet opari aliquid pferens. 0 ponet igif 
primu tradere colericistquidem q6 coieram 
purget:flegmaticis aut qo flegma: 
cis q6 aquam: melancolicis vo q6 nigram 
colera. Si vo ejtra buius purgaueris coue 
nientia $0 n purgas: que 0 non conuemut 
purgas:qr ad utraq3 peccare eft.Qri igitur 
debes alicui medicina3 tradere fu peri9 fiue 
inferi9 interrogare ipluj 03 fi utiq3 bibit me 
dicimy.z ut? uenter in mferiosib9pbarma 
ctjs acu6 eft:x obedit cito aut durus : x fi a 
cuti x bene folubiffuerit:molliosibus x mio 
nbus pbarmacijs idiget: fi uero durus fue 
nt fortioribus eget. Jdem aut modus x ad 
fuperio:a:fi uero nunq? dicat:neq5 fuperius 
«3 inferius purgatu fuifle: aut potafle pbar 
macia:fcire 03 fi ad ingredientia fano ejiften 
ti tn folubihs erat uenter ad inferiora: aut 
bn uomens ad fupiora: x fi ad repletionem 
quanda factus diaria fiipuemt ipfi: bui9 ola 
05 inquiri quo pclTis recte confulere:malum 
.n.eft accidenu tradente pbarmacia bommi 
interficere. Quicunq3' quide igitur a febri 
bus uebementibus occupaf neq? 03 bis me 
dicinas purgatiuas tradere:e utique poft fe 
bremtfi uero n in quatuo: x decem dies: co 
lere.n.carnes ejciftentes ipforum x uentres 
accipiunt pbarmacia x ml purgat x febris 
fit maior x colo: mutat x pctertci fiut : mo 
ta.n.corpora x non purgata neque comede 
re uolunt neq3 bibere fed omnia borrent: % 
ut frequenter pereunt. Siuero accipiatur 
pbarmacia x ante meridiem nil purgat: a 
meridie ucro purgans fubtilis fit x finit . 
Siuero bunc diem circum fiat x fmulpur 
gatione poft febrem fanus fit . Si uero fe5 
iterum occupet ipfum deftruitur.non puenii 
fortibus pallionibus pbarmacias purgati 
uas offerre:fed fi que 03 clifteritare congru 
it quotienfcunqj uoluerie uti:periculofum* 
enim eft. Secundu3 autem eandem ratione 
x in eftmo tempoae a canis ortu dies .l.ob 
feruan opo2tet non tradere pbarmaciam f3 
clifierus uti ide.n. periculum. 
22>e fectionibus x cauteriis et uentofis 
raiis . 
Ciendum eft quod antiqui in 
f pluribus locis plu(q3 moderni 
cauteria faciebat. ifeoderno 
ru igitur ufu3 imitantes de capi 
te pnmo poft defcededo de meb:is fmgulis 
cauterijadis dicam9. $n comiflura igif fan 
taft ice cellule x ronalis fit cauteriu duobus 
modis:aliqri fit rotundu x fit fe:ro candeti: 
aliqn in modu crucis cutis incidif fe:ro fri 
gidotx caro ufq5 ad craneu perfo:a£:x cum 
multi fanguis efflujcerit mittaf fe:ru candes 
x imp:imaf fo:liter in medu p:edictu:dedu 
cendo m modu incifionis cutis.Sed bec irn 
p:dTio fortis ferri cadentis copetft folis ba 
betibus forte caput ut funt capita ruftico?: 
boc facto feruant apta rotuda.f.imilTo fcuef 
lotalia tmiflis tentis x penis. aut bec 
pzecipue p mama x majetme qn eje uetofita 
te x fumo fit:bet fieri p* epilenfia p dolore 
oculo?: defcedente precipue a fuperionb7 
ad ipfos pro dolore dentium pro doio:e au 
rium:p:o omni dolose x palTione faciei qn 
materia defeendit a fuperiosibus deorfum . 
Cauterium in occipitio . 
5tem fit cauteriu in occipitio capitis fer 
ro rotundo calido xferuatur apertum ut ce 
tera psedicta:majcime:pso litargia :x etia$ 
ualet pro omnibus dolosibus psedictts fu 
perius . 
Cauterium poft aurem. 
q£>oft aurem fit cauterium pso tinnitu au 
rium mueterato:pso fiftula aurium pso do 
lore auriumtdentium x oculosum. 
Sectosium per medium auris. 
Quandoque per medium auris immittitur fect02ium: quandcq$ uero per pulpanrau 
rie z feruatur apertum p2o caufis pdictis. 
_ Secto2ium p20 dolozc aurium * 
Sub mento quandoqj ponitur fect02tum 
p20 dolo2e dentium z p2Q doioze faciei: z 
pzo ipfius deturpatione uel t02tiene. 
Secto2mm m collo iujeta uenae 02ga 
nicae. 
3n utraqj parte colli tujeta uenae 02ganf 
cas immittitur fect02ium p20 dolo2e fauciu 
* colli z p20 dolo2e frigidio2um partium 
quando materia per partes illae uidetur 
ab inferi02tbus ad fupi02a afeendere. 
Sectorium e% tranfuerfo tbo2acie. 
qpzo dolore tboracie ut contingit aliqua 
do e* ictu antiquo: quod comperitur fi loc9 
comp2edue digitis interius doleat: uel etia 
fi fit eje ipfius uitio fiunt fect02ia et tranf 
uerfo tbo2acie inter duae collas in longuj. 
Secto2ium inter umbilicu z furculam. 
?n medio inter umbilicum z furcula pec 
t02ie fit fect02ium obliquatum: aliud in rec 
tum a fummo deo2fum pao ofmr.te p2o uitio 
pulmonis z llomacbi p20 dolo2e colla? pro 
pleurefi z peripleumonia: z eodem loco fit 
cauterium p2opter caafas p2edictas. 
Sect02ium pollerius • 
Tjbcllerms fit fect02ium p2opter epar z 
anteriue p:o mtio epatis: z p20 fui duritia 
inueterata fi ratione epatie frigidi incroda 
tur illum magis in illa parte ne fequatur by 
dropifis ponas gerinandream z corticem 
fambuci cum radice feniculi z apii fi caput 
non dolet z coquantur in umo z bibat ut la 
icetur fiant fuppofito2ia • 
Sectozium in fimllra parte ♦ 
Cedem modo a fimllra parte anterius z 
pollerius fit fect02ium p:ope fplenem p20 
fplenis uitio z p2o fui duritie inueterata. 
jtem tn b2acbijs fit cauterium rotundum 
ferro calido in quatruoa locis fontium z in 
quibufdam in quinque locis p20pter dolo 
rem bumeri z artbeticam colli. B parte eje 
tcrio2i fit cauterium e#ra b2acbium p2ope 
bumerum menfuratis quatuoa digitis deoz 
fum ut bic apparet* 
Cauterium p20pe cubitum. 
Jtem fit ad eadem uitia z ad dolozem fu 
peri02ts mandibule p20pe cubitu 
metatis. lii.digitis a cubuo uerfus bume 
rum m lacerto biacbij • 
Cauterium pzope rafcbetam. 
fyt etiam cauteriuj p2ope rafcbetam ma 
nue exterius pro doio2e cubitozuj p:o do 
loze tottue b^acbij: p20 chiragra pzedpue 
fi a fuperiojibue defcendit bumoz faciens 
cbiragram per illum fontem ad manum . 
Cauterium in medio b;acbij. 
5tem in medio bjacbii fit cauterium p20 
dolo:e afcelle z pro dolo:e mferiozis mad» 
bule z partium adiacentium ei • 
Cauterium inter utrumque. 
5wer utrumque cubitum menfura quin 
que digitoru fcilicet fup:a glandulae fup2a 
cubitum fiunt cauteria contra omne genue 
febaie erratice ut apparet in fequentibue . 
Cauterium contra cbyragram * 
Contra cbpragram z contra manuum in 
(lationem mueteratam fit cauteriuj fup2a di 
gitoe manuum inter duoe digitoe z potefir 
fieri per omnes ♦ 
Cauterium p20pter artbeticam • 
3n tribue locie fpme p20pter artbericaj 
x eius dolczem colli pofteiio2ts fit cauteri 
um mter fpondilta dorfutam ne ledatur que 
dam co2da que fuperiacet fpondihbus. Sct 
endum aiuem magnum imminere 
fi ledat:ideo in carnofo fiat. 
IRotabile. 
iBota boc generale elTe in omnf loco 
fontium cauteriandum eft per quem fiutue 
bumo2um tranfire uidetur ad membrum a!t 
quod ftue deo2fum fiue furfumad interctpie 
dum flupim. 
Cauterium fuper anebam. 
3tem cauterium fit triangulatum fup2a 
ancbanuubi oe rotundum comungitur ofii 
concauomnum fuperiue: fecundum uerfue 
dextram partem infcrius:tertium uerfue fi 
mllram partem inferius ut mter bec tria co 
p2ebendatur functura odium p2edtct02um: 
fiunt autej bec ferro calido:x immiflis fcuel 
lis feruantur apmatpro dolore fciatico pro 
funt ej fi igidie buino:itus tante: dolo:i ue 
ro facto ej: calido bumo2e nocent. Sed 
notandum quod fi illa duo olfa edent difiunc 
ta ad mmee;: incurabile eflet z boc fit gene 
ra!e m omnibus iuncturie duo2um odium# 
Cauteria I‘up2a genu. 
cauteria duofup2a genu menfurate 
in digitie furfum: exterius unum p20 uitio 
pzedicte palfionis p2ecipui fi fiat ab ejeteri ori parte. Jnterius fit aliud pro caufa pre 
dicta precipue partis interioris:'! pro dolo 
re pudendorum z fcabie uefice: pro uuio 
matricis in muliere. Ctuota cauterium 
boc multum ualet ad conceptum iuuandum 
precipue cum abundatj matrix Rigidis bu 
moribus. 
Cauterium fub genu. 
5tem fit cauterium fub genu menfuratis 
lij.digitis deorfum: z fit pro fciatica paflio 
ne z artbetica genuum: unum exterius: a 
liud interius tertium poflerius: z pro dmer 
fitate dolorum: uariantur etiam loca caute 
norum: ut fi dolor iit extenus cauter ium fi 
at exterius: z ua de ahjo faheet mimus 
z poflerius. 
Cauteria fub cauilla. 
IJbrcpe pedem fiunt cauteria menfura 
tis.nj.digitis fub cauilla:fium autem bec: 
unum interius aliud exterius z ita de alus 
fub cauilla pro artbetica fuperiorum parti 
um fcilicet genu z fciepro dolore pedum:fi 
fiat difeurfus bumorum ad pedes a fuperio 
nbus partibus» 
Cauteria prope cauillam. 
Jtem fiunt duo cauteria prope cauillam 
pro dolore pedum z artbetica cauillarum. 
Cauteria intra pedem. 
22>uo cauteria fiunt intra pedem z extra 
propredicto ultio z totius pedis 
qualiter autem debent fieri fupradicta figu 
ris fatis poteft perpendi mutato loco caute 
norum. 
Cauterium prope radicem digiti pe 
dis. 
5tem fit cauterium prope radicem 
digiti pedis interius: aliud exterius a pte 
oppofita z fit pro caufis predictis. 
Cauterium mter duos digitos pe 
dum. 
Cauteria fiunt inter duos digitos pedu3 
per omnes pro artbetica ipforum digitoru3 
pedis z pro inflatione pedu:? pro alio quo 
libet dolore pedum. 
Cauterium fub planta pedum. 
Cauteria fiunt fub pede in media planta 
pedis pro omni dolore pedis ex bumore 
frigido z calido pro ultio artbetice cauilla 
rum geniculorum z fcie z paruum adiacen 
tium * 
Cauteria fub genu» 
tflfragifler rafis fecit ccutertjari quedaj 
artbeticum cui deeram utgimt ebdomade 6 
feptem annis:-! babebat genu inflatum per 
feptem ebdomadas: prcccpit itaque magi 
fler rafis ut fieret cauteriuj fuper genu par 
uiflimum z minori ferro quam tn fene z cuj 
inciperet: pofuit emplaflrum fupra genu de 
radice biome z bifmalue coctis in aquis z 
tritis cum alTungia: fed in duplo pofuit de 
biorua z bifmalua z precepit ut caueret om 
nes fructus: omnia genera leguminum : 
cafeum: alia: bouem z fimtlia emplaflrum 
pofuit ut bumores difloluti melius fluerent. 
©e uentofa inter fcapulas. 
Oentofitas colice: i!iace:nefrette: flrofi 
ce:dyane:matrids: uefice:fplenis:epatis: 
cutistpectoris: laterum: xpocondriorum: 
extrahitur per uentofamfine fcarificatione 
inter fcapulas creb:o pofitatnunc a dextris 
nunc a firufiris: fpmis nunc inferius nunc 
fupenus . 
Uentofa ad difcrimina capitis. 
Bntiqui uentofitatej capms extrahebat 
pofitis uentofis fine fcarificatione nunc ad 
difcrimina capitis:nunc ad commilTura3 fan 
taflice cellule z rationalis. 
Uentofa ad umbilicum. 
Uentofa corrigit ineptas politiones me 
brorum:ut fi matrix defcendat uerfus os pe 
ms:pomtur uentofa mato* ad umbilicu line 
fcarificatione. 
Uentofa propter matricem. 
Si matrix fuerit tn alterutrum ueitebru$ in 
clinata ponatur uentofa in oppofito ilio fin 
fcarificatione. 
Uentofa ad renes. 
Si colon defcendit liu exeat annumtflue 
intelligatur mteflinum efle corrugatum z 
defcendifle deorfum licet non exeat: ponitur 
ad i enes uentofa ualde frequenter fine Icari 
ficatione. 
Uentofa propter uulnus. 
plerumque extractum mteflinum per 
uulnus: retrubuur per uentofam iuxta uul 
nus pofitam: fpatio tamen mter uulnus z 
uentofam unius dimiflo digiti uel amplius % ad banc intefttni reductione p raro bodie 
utuntur uentofa, 
Uentofa ad mamillas» 
iQ&otus morbo? auertit uentofa ut con 
tra fluxum menftruorum ponatur uentofa 
ad mamillas: fub eis qne totam inferiore* 
partem mamille polfit amplecti fic tamen 
quod inter fe totam recipiat mamillam: bic 
plurimi non fcanficant: pauci fed raro fa 
ciunt • 
Uentofa propter fumum a ftomacbo. 
Cum fumus in febre uel fine febre a flo 
macbo afcendit ad caput ponitur quadoqj 
uentofa ad umbilicum: qnque ad 00 floma 
cbuuentofa amplectens umbilicum uomitu 
ftrtngit diarriam quoque qnque ibidem pofi 
ta:quandoque ad 00 (lomacbi pofua, 
Uentofa contra dolorem oris, 
Contra dolorem oris floroacbi: de uento 
fitate: uel de inuifcatis ibidem humoribus 
calidis uel frigidis ponitur uentofa fine fca 
rificatfone fepiue ad furculam’’ pectoris qn 
que fed rarius ad mctafrenum • 
Uentofa ad dolorem capitis, 
Jn febribus tertianis: continuis dolen 
te capite ex uapore inferioris corporis 
ad ipfum afccndente ponuntur uento fe ad 
ftomacbum: aut ad umbilicum tn carnofita 
te coxarum id multis locis z ad furas tibia 
rum:ad plantas pedum quandoqj • 
Uentofa propter ruborem z puftu 
las. 
propter faciei ruborem z puflulas e 
iufdem rubras z oculos rubentes uel de ca 
lido bumore dolentes: uel contra dolorem 
capitis de colera uel magis de fangume co 
ferunt uentofe cum fcarificanone: m occipi 
te: tn fu premo dorfi inter fcapulas z ad cu 
bitos ad rafebetas manus extra:i fub me n 
to. 
Uentofa propter afma. 
5n afmate de fangume peripleumonia: 
pleurefi: finoeba: mflatiua finoebo putrido 
fcarificatur cum uentofa inter fcapulas pre 
cipue cum audemus flobotomare fictiti pri 
ma figura de nentofts apparet, 
Uentofa contra pleurefim« 
antiqui contra pleurefim ut extrabant 
materiam ab mterionbns ad exteriora uen 
tofabant cum fcanficatione uel faltem fine 
illa locum dolentem: fed pauci funt qui ac 
quiefcunt bodie: timentes fuperadelTe dolo 
rem cum uentofa cum ex pleurefi doleant a 
cutilfime patientes. 
Uentofa propter bumores • 
feumores intercutanei frigidi fed magis 
calidi facientes dolorem uagum:uel magis 
fijtumtftue ex concuflione boc fiat fiue non : 
ejctrabuntur per uemofam cum fcarificatio 
ne per totam fere corporis fuperficiem po 
fitarn % tunc ponitur z ad ipfum locum pati 
entem uel de proximo fubtus fiuefit dolor 
tn tuncturis licet ad boc rarius uentofetur: 
fiue extra iuncturas ad quod fepifTime fit, 
Uentofa admorpbeam, 
Cum efl ex attractione faogutnis ad fu 
perficiem ut i particularibus extenuationi 
bus alba morpbeaidormmombus congela 
tiombus membrorum ab inmnfeca caufa 
factis ponitur ad ipfum locum uentofa fine 
fcarificauone, 
©e fectionibus cauteriis z uentofis 
rafis libellus optimus funt • liRafis Sinonyma, 
a Hafef punctus ruber ut pulicis mor 
fus z fiunt tn omnibus membris z p 
cipue m oculis z cito recedunt« 
&l$o$odie «i* nodi qui fiunt in collo z gula 
z lub afcellts z inguinibus • 
SlguafedM.paujciilus. 
Sfraima.i.cibus de agrella • 
Slefims.i.pfilUum. 
Slamllria eil finis os z uetula que ad fine; 
tendit * 
Spu filueliris .i. petrofellint macedomt • 
Slfero.i.bracbium • 
Blfefura.i.radijc ums albe * 
Slmufaragta.uuea. 
Blalitetb.i.pulumar * 
Slcorduma.u tutbia inda * 
Sfarum amomum z acorus ad inuicem mu 
tantur unum pro alio ponendo • 
Siabfaf.i.redundatio. 
Slcorfofri.i.carda capita * 
Sdbefia citrina.i.cibus qui fit quib’ addif 
acetum z parum ;afarani * 
SIembicuma.facttuum aque ro. 
Sderebua.corruptio ftomaebi. 
Slguages .t. inquietudo quando fciltcet bo 
mo loquitur fecum z non potefi dormire, 
Blaafati.urubor puftulofus qui m fine ap 
paret • 
Sicuabeo.i.pifcis magnus falitus, 
iBcatia fit de fuco cuiufdam fructus parue 
arboris qui uinee fimilatur m 
.ualcortaceracb.i.magra arbor • 
Sltidulcsa.alTa dulcis, 
Slbimdacati.i.auellana, 
Slcababi.i.calcanei, 
Slciet.i.aderis orculam • 
Bdemcnula.i.carbunculi • 
gilcaris boc eft ficut caput z pedes agni cu 
aceto coquuntur z pgelantur. 
Slaragi ,t. uirga palloris: perfice uocatur 
berfetedari) • 
Bfamaiul .1, dies caniculares in cflate mo 
lefti, 
Bdalaerun.t.diee canicula. 
Sudacofie.i.fulpburace uel mandragora, 
BUatama. edetera. 
Slgenat.i.pai uorum fcorpionu; poft fe tra 
bentium caudam.i.rafielia?, 
gllueme.i.ameos * 
glloes fcortenfis in tertialoco • 
Blcatun.i.renum . 
Slteju.tamanfci mafculi , 
glliculreu.i.fcolopendria • 
jaiobofos.ucaudafos caude • 
©lue.i.palpuatio * 
Sime fit 5ucbaro ficut fifamundu mellis . 
iBlufnen.u fulfucaca £3 quofda fola e berba 
de qua fit alcalt. 
Sfuul.i. oculi qui funt medii inter nigrum z 
uarium. 
Sjegi.i.atramentum* 
Suabada.i.cibue ficut feludem uifi quia in 
eo purum butirum crudum , 
fBlocuten.i.berba fimilis fpatule fetide, 
Sfamen.Lbutirum coctum . 
Snuden.i.berba de qua fit ala fetida * 
gllbetoragu.bafihcon cum latis folus* 
Blmaradam bofpitalis, 
Sdbeem: eft laurinum. 
Sfokir: fpecies lepre • 
Blgurifemgenus columba?• 
Siguadu.bumo: egrediens 5 mrga cu; ali 
quie tangit mulierem* 
SlTenue lubue remana . 
Sjedarac.i.acetofa montana, 
SbfmtB bumida .i.fuci. 
©3aruecb.i.aurt pigmentu; * 
gafalmo.i.rubus qui facit moram * 
cum corticibus • 
Slalce.i.yfopus ortulanus. 
0lguaefegues*i.alienatio. 
Sbub.ubora mores * 
Slefidabegi.i. umu uel cibus i quo e caro • 
rBla;abaru. plumbum, 
Sluflafat.i,dilatatio pupille • 
Srillaruma. femen uue. 
Slcabes funt uue panis adarimaci pn’ fri 
jce i oleo % pofite in meile z frixeeueo* 
Slefemati funt fpecies ut piper * 
Slmofos boc e lie columba coqtur cu aceto 
in emus iure ponitur menta ? 
Slummis lameni boc eft crifi * 
Skbilac b ponderat tria grana o:deu 
Srpebe.i,bom odoris ♦ 
SMguaba.i.malus appetitus ut cu aliqs ap 
petit carbones z lutum z bis limilia. 
iBtibui.res odorifere quibus fiunt iubfumi 
gationes ♦ 
Slme3ered.i,res acetofitatem bntes cu dul cedine ut mala granata z muja > 
©trafula.qn apparent radices albe piloruj 
cum ita extremitates funt mgreqj tinctu 
ra tardatur • 
JSlocasti.i.flos falic quo fictores utuntur. 
iHladune.i.pftes mftu fpilTe ex aqua x farta 
©lenbecb.i.funt parua elfata caro • 
2Uues uel alfegnata.i.dulcia ftcut confectio 
nes de meile • 
Slginafim.i. ftrictura narium * 
©Ibofmartedium uel triftitia de pterito z fa 
cit dormire • 
©Italia inflamatto • 
©i tamca.i<cillacillacu$ non eft bocor • 
©ifen.l.pannusq6ficopilat os uafisutp 
ipfuro exire uinu uel aqua poflit z jkipue 
fi in ea fiunt fanguifualcafati *i. ob longa 
multu utrtq3 planu ut coboptura domus* 
Slben refugenis.i.oximH cO fiorib9 nigris • 
©Itnifc.t.fructus tamanfci • 
©Irafm.i.enula • 
tBlteiceta. perdix mafculi fexus* 
©lajeresa.armontacum* 
©gedegutlXuene que protenduntur a fun 
do flomacbi % ab mteftims p quas tranf 
mittitur fucccfitas ad epar * 
©lefuis uel aleflms.i.pfillium« 
©Ibu qutda dicunt q5 eft fumus ad qnufta? 
z quida dicunt q$ funt carbones • 
©Icbaracbu.bns alas • 
©Ijocol uel amama fptce celtice* 
Blema parue puftute in ore • 
©cenilb berba ftmilis corule * 
SUTauregi.i.puIuis qui cadit de parietibus 
falis * 
auricula muris.i.maiorana • 
©IcefligenM.epaticum • 
©Imerenne qui funt ut Ittus aromaticum 
adeure ♦ 
©dubua.Uupi * 
©kicnel locus in! fpatulas fub collo* 
©Icbeil a.locus ubi coniungtf collu dorfo • 
©Ifeman.i.fpecies que funt ut piper t ana 
mum* 
©ttar.t.fquinatum * 
©beugU»cutufda berbe • 
©romat quedam confectio • 
©Icadas.i.rofe ♦ 
©docb.i.lac • 
©qua calci ferum cafei • 
©lactis caprmu.fert;. 
aibeduen.Uncubns • 
Blbat.i.paflio inguinis qn minuitur caro uf 
concamtas • 
©Imajol de lacte acetofo fit cu faria o:det « 
©Ifa.i.trmcum • 
gllcolaa.puftule que in ore fiunt« 
Slbaafecba.tnbulus • 
gllmatar.umarubium lune* 
Slfcberenade lonafi omnibus * 
Blbelcalcida mator. 
©pocruftica.i. repercufliua $ 
cSfedenegi.i. enurates • 
glibotm.i. terbentina • 
gldoboc.i.lac acetofum de quo extractum e 
butyrum. 
gldebeej.ufatirion uf tefticuli uulpis* 
SUcoLi.puluis adioculos* 
Slcoboma.i. ramex. 
©ffro.Ufinapis alba • 
Srefled.i. nafturcii • 
©luminis lamem.i.fcifli * 
gllojts.i.centaurea* 
SlbellidoriiU. anacardi indi * 
Hpium montanu.t.petrofefmalded* 
gllnocb.i* artarate ♦ 
©Uefiul.i. pfillium. 
gjlmafus.t.caflia. 
fratri confectio quedanf* 
©ITebra.i.mandragora. 
Blbejard.i.galbanuj. 
©Ibengu.fpecies folatti« 
©lberfandarin.i*uirga paftoris * 
©liada.i.polli. 
©cardilon fpecies fileleos • 
gHltanurait.t.coft baroft • 
©Ifarfumgu* afparagus « 
glbrengt femen eft • 
©IbeU.accis . 
alfel.l.come accis* 
©fleme.i.lubrte romane . 
Sjaruecb.i.auri pigmentum » 
gUmelea.t* almes. 
Sffancrgui.pFuis q cadit de parietitffalto 
gUobocata. elFia que labantur* 
gUmelefltsxnafturtiutn» 
©darefea.i.aflblibus. 
©ifeies.i.nafturtium babilonic. 
©Ibel.i.calcula maior. 
©lluifle.i.aprotanum filueftre» 
©Ifelen.i.gefif ideft ei). 
©llefuid berba.f.alfcarauulalba * 
mum. gllgijoc.i.armomacura • 
Slmebeleb.i.uere. 
Blcbecbec.i.cttroli. 
iHldibic.i.glutmum. 
0lferica.i.ditale quo utunf futoies. 
©Ibered.t. pfo:amma • 
fpecies fungi. 
«Hlbaufegi faretio. 
Smcbamari.i.auis frangentis os * 
SUbonfel.i.fqmlla. 
Blocoban.i.ruge. 
Btbarid.i.ypius uffu.uriademoyon « 
plumbum • 
tSibacoara.i.pes corui • 
©Icbigita.i.graues laticinlo?« 
Sliefcudrion.ufco:deon • 
iHrtetica.i.fulla. 
glrtaro.i.lemifcus. 
SUtir.i.afa • 
Blemum.i.alegibar id de quo fiunt uafa» 
Blgudemei infirmitas que o:if i palpebris 
intus z non permittit aperire oculos z 
rubet • 
glcarirab.i.pn lotus • 
gUTenar.i.alocs . 
Smomia.i .otmontacuj, 
Blfegekft.i.agnus caftus • 
Slkarapfe.i.apium • 
«Hfeb.ualumen. 
Bfobc.i.argentum • 
gilnedum.i.anetunu 
SUocas.i.amygdale• 
Bbelefen.Lcarpobalfamum. 
Slrenarime.i.bolu uel lutum. 
(BrcuU.bedeguard * 
SfaruaM.cipieflus. 
$lmargen.i.co:allus. 
&!baiar*t.cerufa. 
Blfafar.i.cappari* 
Blguft.i.coftus • 
Sndal.i.colloq • 
&lcamfo:.t*campbo:a gumma eft culufdaj 
arboris. 
SUmuarcd.i.celidoniam • 
«aigir.t.caly. 
Sllgafit.i. eupato;ium. 
Bliana.i.enula uel ala. 
JBdidalarcbois.i.calcecumenon. 
uftua.flos eris. 
Bimartacba.i.litargirum • 
Btarmus.i Jupinus. 
gSlnufe.bpafle fine granis * 
&Ueifme9a.mufcu3 • 
23lkenkengta ff.accFa • 
2Uboif.t. nafturtium • 
gllguarda.i.rofa • 
SngarutX farcocolla« 
©Imea.i.uua ficca . 
&lacuiesa.fto2acis. 
Slkifcas.Lpapauer • 
Slfenid.i.pemdii • 
Slbeladet.i.anacardi • 
Sftrocculibe.i.grana pini • 
SUked.i.citfbli. 
Slmofofat funt tamarindi • 
&lfeis.i.nafturtium babilonic. 
iHfcgen.i.fanguis draconis • 
SUbabit.i.fulpbur. 
Blkibatba.i. terbentlna • 
Slfanca.t.epitta . 
gllfetartagu.tapfia. 
gMfabracati.i.melope • ' 
Slberadul.t.confectio anacardina • 
Sduraraci.t.permjc. 
Blgumur.i. carnes que funt * 
Slcbikilata.i.granata filueftrta uel campe 
(tria. 
Sfuricitum nom eft electuarii • 
Blmaru .i. medicina inda que eft (imilis ct 
namo. 
0[mund.i.mefaraice. 
0Ucra.i.lifaiFa de ftagnis • 
gUatifca.i.ydroptfts . 
0lmaru X maru.i.fcarlea incremona droca » 
gUmulnar.i.inteftuium rectum. 
gUcrobi.t.cetarac . 
Stara.i.flojes dactylo? • 
gllmafire.t.apoftema calidunu 
Slatbatir.i.firinga. 
gllgenea.i.contractum ♦ 
©Ibcbir.i.ber. 
©lectati.i.apoplecia. 
Slkidans.i. lacerationes que in facie fiunt 
cum unguibus . 
Sjufere eft genus elfi qui embicurauftem. 
aikefifiaa.ruta montana. 
i&lfaure radie uitis albe • 
aifireg.i.pres que funt in circuttn ani. 
fSlceldedu.fumac quo pzeparatur coztia« 
Slboburelei:-z efl fpnma que generat m cir 
cuitu carnem in mo*a * 
Slrtarie powtide.i.feparate. SUfula feti.t.uinum coctum ad tertia. 
0ldis febris etica minuta. 
0lfaca eft tremor cordis. 
0dbdcatamon.l.pulegiU5 ceruinum • 
SKjangiati.i.cania hgnca nigra • 
glcafen.i.mu. 
glbufe.i.auellana allata z nigra» 
Blibfulidus ante. 
Bliftolidos.i.alkekegi z e befulidus • 
Sfrtiarides.i.grana tumperi uel cedri» 
0nacardi3 e albelador . 
iHlfagualTora e agnus caftus % 
Blmenefi e calamentum fluutale. 
tSlgemma eft fpecies mejereon. 
Sttaratbi bec e berba que nafcitur in locis 
defertis fme foliis z cuius ftipes eft ru 
ber z aftimilatur ueretro canis. 
Bbanexin.i. medicina mda • 
0utron:i eft eupatoria ♦ 
Blkarrtieti bec.1.fractus • 
0!kel z e albacus.i.ramus» 
gllfucaran z eft almarcad. 
Slftrocnhbe.i.grana pint. 
Blmeibuccegu.rob de mufto.f.tarreno. 
Bcameli eft aqua de fauis. 
<3uefefucu.t.alnuicum« 
0lkifmelT.i.palT. 
Si tanunu.calamentum • 
01meruend.ptee que funt fuper cticbas uf 
que ad renes. 
Blfor.i.crocus oztulanus. 
Slgmur.i.caro continens radicej dentium • 
Slfed.i.emplafmur. 
Slramadu.cifnicius • 
Hlnufaragu.cnna ulcerum • 
Blfufobaa.ungula.f.ocuh. 
Blgafigata.i.tenebrofitasJ. 
fBifealati.i.erpes eftiomenus * 
0!ekef preparatores coriorum . 
0lmefemukf drmurmar.t.clam • 
Sruicar.i.borace ♦ 
SUnotiati.i.poftrema pars capitis • 
01kel.i.medium colli. 
Slmaliafen.i.iucfa que e if bracbiu z manu 
0'kafafun.i.fupcnor pars narium. 
0lfcefeb.i.fifamum. 
0criuusXtortura. 
SBIfeicbeX fricatio dentium t gingiuaruj z 
labio? interius. 
0lfatan.i.cordis motus cum fultu. 
b 
26erbetis .i. herberis. 
J6ifbcfaa.poltpodiu5 uel pulipudla . 
26atura eno.utubel erie 
26e8nenabiua.i.queda maeries bafilic pua 
JBubul.i.cepa filueftris. 
}&urcmerut.medicina inda • 
26edenac.i.feme gnato? lilueftriu z fij gna* 
36eden.i.radix aikeri. 
36etilon.i.aflemla. 
36engi.uufquiamu0 albus, 
26o:urgi femen mgr» UteXpipi q5 uenit 8 
fem ama? ,p quo pont pot dendricu ama? 
36otbo2a.pufi;ule pue que fiunt in pueris. 
25ejar lapis eft uindis oe quod expelles ue 
nenum. 
USondaliatenaan modum auellane genus 
ponderis . 
36alara.brafil • 
J£ekata.t.q8 fit de tritico z lacte z ;ucbaro 
26ctbo? marien a. radix piretro fimilts.t. 
bet ba que ualet in fuffumigus • 
26erongiflis fpecies abrotant. 
iBIacte bisant e a* fpes que multe e fubtili 
tati epilentico atqj mulicrib9 z matricis 
pfocationem patientibus proficiens • 
2£erfiendatu.i.mrga palloris. 
36aurac.t.q5lib$ gen9 falfugis z de quolibj 
fale intelligi pot . 
3E6etbados marmeaantenli marie berba e* 
JSohfmus.i.fames uaccina. 
JBudorongi.i.radix berbe libis jedoarie • 
*K3udarca.i.n uel lana • 
JBatbar pondus eft • 
26urmatbiaaerreu uas uttreatum ut pix. 
jfeerid.i. perforans. 
Bencjimum.i.fambucus domefticus. 
26eoma.i.camomilla . 
26uris.i.affbdillu 
35araa gen9 e egiitudis: i bec eft dfa inter 
morfeam z baras:quecu pungif morfea 
exit fanguis an baras nunqj exit. 
36auctea.paftinace. 
J&arbeku.meatus inguinis. 
36ujara jedoana zpeo ponimus 3111516. 
35edegar fpina alba uel odor rofe. 
OBejead.i.galbanum ♦ 
JBirenum.f.lapis lebes Hebetis ufbfrene. 
jBercfis.i.corallus • 
2&ruma.i.pix* 
DBujiden.i.tefticuIi uulpis z dr Patmon. 26age.i.jfopue de fpania • 
Ibatber.i.puftule ureminctia carnis fetida 
26ucboIie berba fimdie caroomilleXoccula 
fetida • 
261ac:bec e cu multe pUtc pne! oleo frijx I 
patella und ir alia locandotmellc iter oce 
duae pofito fimal coquit • 
26erongi:p*o eo ponitur ferapmuj. 
26atdecia-i.rado, 
Saucia filueftrie.i, daucoe • 
C 
c i&erua.t.mirafol • 
Cube bebimar.i.cucumer afininue. 
Cacula.i.cardamomum • 
«Cafburatahur.i.capillueuenerie. 
Cemuriona.centaurea. 
Carogued.i.carui. 
Camedritue.i.camedreoe * 
Cbemion armoi.i.ctminu5 a loco • 
Cobrie a corofuel panie fume ufartbemta 
.uciclamen uel malum terre • 
Catarrue.i.congelatio capitis. 
Calufar.t.oleum indum • 
Caitata.i.appetitue comedendi lotum z li 
nuka. 
Cauroti.i.fruftra febtilii. 
«Cafudubir.i.calca3tft camo cof efl uiridis z 
qfi antiquaf fu colcotbar calcamdie * 
Co:tb.i.bumo2 croci • 
Celcalimua .i.medicina inda. 
Cudilion.i.buglofia. 
ECuternu3a.fuccue cupatorii. 
Came5ib.i.fructu0 tamanfci. 
Cantai 3eda.gumi alcorfof z alcorfof funt 
capita cardami que comedunt. 
Cauguamuu.fale condita ut oliue • 
Cauguaimb.t.ea que nafcunt in gula z pre 
focant ut fqumantia. 
Caubee fit cu mice pante ad macu 
in oleo frijee z in meile difpumato pofite 
pa?per coquunt: poftea uero funt fera cu 
imponunt ut mei per foramina ejeeundo 
feparef ab eie z fic comedatur cabio.t. 
de pane • 
Cacbabif catbate cu multe placete de pafle 
pue i oleo frtjce ponunt in patella una fr 
alta locando cu meile mterpcfitiones du 
as atq3 tic limiliter coquuntur. 
Candar genue cardui q6 uocatur cauerta« 
Calef.i.pannus faciei. 
£ ali cime criuellatue z fit de quada berba 
falfa zj utunf eo tinctoree • 
Cauncanudenu'.aafide3 condiru;* 
Caunocb febetb.i.anetu fale conditum» 
Calecb.i.fquama fera • 
«Cucurma.i.uenadtriaquedr fyridma qua 
utuntur unctoree • 
Caugeruicb.i.fucita quo? queda condiuntur 
fine fale queda cum fale • 
Co:dumem.t.carui ogrcfte « 
fCartamu.i.femen croci ortenfie« 
iCafatie.uremoe. 
«Curcb.uuncue de nilo de quo acaffia fit • 
Cabila.terra rubra que affeit de media ut 
media aut arena mmuta % cu fricatur fup 
manu ingredit cutemrde qua fit unguen 
tum q6 penetrat manum. 
Cancule uocant ancbe que mundant uinum 
z nafcttur in mari quod eft tujcta fibiha . 
Canatellia.i.cauda equina z grece uocatur 
ampuriae. 
Carie idem eft q6 alkarie. 
«Cortejc eris.i.bactitura eiue. 
«Corticee erie.i.flos erie. 
Calidtcon.i.trocifcus de arfenico factue*. 
«Crerefe rnuftela« 
Canauit caulue imperialis. 
«Caua.t.uinum debile album • 
Crefmet.t.antimonium . 
iCimemi carmen fifeleoe • 
Cohe terra e iujeta locum ubi in 
dujcit cg z magog • 
Cola.i.ulceratio orie cupuftulie paruie ur 
puftule que nafcunf in lingua. 
Cumnu cimmu alfcuj eft coliu z furcal: gre 
ce t?o fifeleoe cuiue pprietae e dolo:e3 e 
puti yteriaca z epilentia3 z afma z matri 
cie prcfocationem fanare. 
Canucbal.hfalmuna capparie. 
berba eft d qua fit fcamonea z ge 
nue uolubilie babene lac • 
Cbilue.i. fuccofitae facta in prima digone 
tn ftomaebo ♦ 
«Cbimue.i. mafla bumo? facta in epate eje 
fuccofitate uemer.te a ftomaebo. 
«Cefnu funile eft ferule femen babene albuj 
lenticule fmnle. 
«Cberci.i.flores fimtlee fio:ibu9 utor reluce 
tee m nocte tu die nero non. 
Colb.i.grana folie:e berba in bifpania naf 
cene: de qua multum gignitur m obeda 
que feme canapi aftlimlat (3 eo fit albiue z ad frangendum lapidem multu ualet* 
Cacbile bei ba eft nomie falobza fimilis uer 
mtcularis acetofum babens z falfuj z fit 
in die alcah. 
Coicodeia.i.deriuario nite. 
Canguamacb.i.ea que funt fimplicia z com 
pofita z comeduntur poft cibu ficut cap 
pari z oliue. 
Cotila pondus eft.jc.unctarum. 
Canefisa.fcarabei. 
Caifeffea.uefpertiliones. 
Canbabiti.i.oia que aceto z fale pdita funt 
ut cappa? z oliue z reliqua ey quibus fi 
unt faife ut finapi* 
Carabituj.i.fienefis. 
Caras a. cum aliquid uu!t loqui z non po 
teft mfi multum mouendo lingua z os • 
Commatrex picus. 
Caratin.i.lumbrici terrcflns * 
Carmefic una fpes tamarifei. 
Cufcutea. podagra lini♦ 
Caculea.cardamomi minus. 
Carpobalfamki.fructus balfami. 
Carapsa.apium. 
Curcuma radijc que de tranfmarinis ptibus 
affertur.x etiam eft confectio que 
eftmferapione. 
Condi berba eft que aftloiilatur fpatuli iunc 
turarum duriciei pzofictunt eius fto:es q 
dam funt citri.f. glauci m nocte z non m 
die relucentes. 
Cbarta inda de papyro • 
Cberi.i.bahtum. 
Co:dumeni.i.carui agrefte• 
Colcotar.t. atramentnm ru. 
Celidoniatdicitur berba birundinum uel ue 
na cimna . 
Calcantum.i.uitreolum • 
Calcauila.ojtmum montanum» 
Co;bi;lugU£.i. granum fiimle cardamo 7 af 
fertur de felauoma ♦ 
Cantam on.i.centaurea • 
Cauum.i.celidoma * 
Catbans.i.dereria . 
Cujus berba:cmus funt tres fpecies . 
Calab almeo indum. 
Cici.t.ramus. 
Curcaflia.i.radijc. 
Coit aftutifcat. 
Cbel eft berba in uerenafcens que ramos 
babet longosjfolia longatcruda comedif 
z uocatur gabal * 
Ceudaran eft fucus niger cum quo fricatur 
mufcusx dicunt quidam quod fitgumi 
glandiu fed menhunf q: non eft nifi gumt 
m radicibus jcilocaracte inuentum . 
Condiffiffa.i.fimula. 
d (&?a ideft meUica uel mala! 
biuca« 
£>ul uocatur fopberi aque non eft illa qua 
inbifpania tinguntur panni imo eft ar 
bo: fuper paruum ftipuem eleuata cuius 
folia folo caracte foliis fimilia funt eiufqj 
co:te* uocatur abarbaris emailelep: uc 
reubarbarum ri$ide efficiens: banc uero 
22>iafcorides fcal uocat cuius apojnna bi 
bitum genuum dolori confert. 
22wrametb ideft jedoar % eft tribus modis 
una. 
©ecorafcemtalia uero bierofolymitana z a 
lia bifpana • 
Ebomdar fpecies eft de bebelque nafcituri 
india z fimilatur cip:effo* 
S>efenen.(.adeps girbi cameli ♦ 
©eotina.terbentma. 
©afattagit.t.acetoft. 
©ende fpecies eft que granis refini fimtlaf 
z aha eft mde z alia fem: dende qnqj uo 
cantur cataputie. 
i2>enendenu.oleuni nardinum . 
t&irifin.i. fuftentatio. 
&>alacb.i.fera:que funt fimlles urfis. 
i£>eben:oleura: boc oleum fit de illo femine 
quod dicitur piper album . 
22*nifen lapides uiridee quibus acuuntur 
flobotomi x funt de metba. 
©auici.i,pondus granorum o?det. 
22>arfurfeU.piper longum. 
&>abamarate diamane . 
Ebragig auis e. 
i&abis.i.uifcus • 
t2>ar$efan berba que in tiriaca ponitur < 
t2?aue:x eft femen baucie fiiueftris motane 
cretenfis. 
i&ubuM.berba que nafcitur in mari z dici 
tur coga ♦ 
©iITuris.i.primitus. 
©iacoico.i.electuarium de papauere* 
22>ic.i. minuta. 
©arfefaban.i. pedetramen • ©arfenu.folium* 
£ 
e 
j£bel.i.Pemcn iumperi. 
<£ndiuia.i.fararia uel feuu. 
aliqs caput Ipetuofe uertit 
retro uel an:uel cu loquif mouet ipfum: 
aut facit eripi m oze qn loqmf z .pferunt 
ide uerbu neqj fu qS dicat:uel cu aliquis 
loquitur fonu facit ut recoidef :uel aliqd 
facit q6 extraneum uidetur. 
eSmbuIa q6 e qS elt fimile barudini z embu 
la df foeame longu in fulula. 
tSfterguar.i.aiude:bba 6 qua fit afa fetida. 
t6!cbeis locus q doefo cu uis iunguur. 
*6lem.utediu3 uel iriihtia de futuro z facit 
mgila:e. 
j6mb20ca.unfufio cu ab alto peoticitur. 
«Smpinia.i.famolitas. 
/6ldi dunelic.i .colona regis. 
iSmfefttdes.i.xpoquinidos. 
uSmbat c fpma alma fioee faciens eurinum. 
nSlankid.i.racemus. 
ameraebu alacome alba. 
<6tibangue cardamomum. 
i6iufc(tidis.i.berba bircina. - 
*65deurge fit de farina z aqua z meile in 
oleo frixa, 
fgbd.i.fauine. 
f fcficbe genus tuberum. 
5irfir genus ponulace. 
impiguata.i.fulla uelfeme 
trifolii z melius eurinum, 
rejemifeb. i. 051 mu m gariofilarum. 
alba agreftis nigra z uocatur 
bautaiam. 
piperis z eius lignum. 
-Jelujaaraji.1.fel elephantis. 
5emcb.i.lapis ufca.m z e lap corii ppato:. 
nigrum, 
5'uccba.hpot9 qui fit de e:deo z aqua. 
medicamen ad fcabiem. 
piper ufuale. 
gen9 artbaite fpes botozmarie 
felires femen etbeui meflelTidar. 
montanum. 
5o2te fqmnantfa.i.fuperioria* 
litu. 
5aufel bei ba que aflimilatur nucimufcate . 
coitus. 
egipttaca.i.bap:aus. 
fiden.i.pannus quo opilatur os uafis t ut 
per lpfum pclfit epre uinum uel aqua 
et p2ecipuc fi fuerim fsnguisfugeibi. 
$aufel.i.auellana inda. 
fimicon.uufquiamum nigrum * 
galeemus, i. arbo: mane z eft tincta afia * 
mino*. 
digeftionem. 
. 
forbton.i.eufoebium. 
ia 
g ©difie dicit abifcem quod efl genus 
tuberis. 
iSafdiaxttriaaum. 
*&almenccb.i.una fpes elVii z f m quofclam 
cft nux uomica. 
£5eufeir.i.oppoponax. 
J5aufina bafilicon demonis. 
j©elbur fpica alba flo:e faciens citrinus* 
lOar.i.laurus. 
/dafu.i.eupatozium. 
£>efle quando oculi p:opter do:mmonem 
aperiri non poliunt. 
l&ianajelen.i.piper etbiopum. 
Eranum niride.f.femen lenttfci fructus qui 
dam elt. 
uel canales co a* 
fioasei.i.capzeolus. 
fdarab.Uacrtme. 
genus ♦ 
f£>efie.i. durie ies palpebrarum, 
eli panniculofa annexa pa 
lato fub uia pendens cooperiens ca 
put carne. 
J&uafemabras.i.frellio. 
folium nil. 
*6umo:ati cofectfones liquide" quas nrnlie 
res faciut ex qbus liniunt faciem, 
nuces funt cuiufda arbozis equa 
les facte in longitudine ufque ad moete 
dolozem faciunt. iSuafac.t.gabanunt. 
\b 
b ©cboen fimilis e caotle licet ea ma 
tot fit z uocatur magarga. 
(borf.i.nadurciurn. 
teafte jtfopue bifpame eft. 
feafec berba erpafa fr tetra multos bns ra 
mos que dr cicer imperatotis qt femen 
eius fpumofum eft ut cicer. 
feara.i.uiniperus. 
Ibabel.i.colmTibit.i.gumififtfci. 
Iberuad.rcfi.i.fpecies dactili. 
Ifeebel fauma uel mniperi. 
Itearmd berba eft. 
Iteafce.i.fantomcum. 
Ifcnfciraati conftrictio. 
foumara.i.iobnitius. 
Ifeelcalbotomu.tcrbentina. 
Ibeel cardamcmum maius amomum z aco 
rus z afatum inde pto alio ponitur m 
medicinis. 
Ikellius.i.uifcus. 
Ikejereafen uitis alba z P3 quofda rapban’ 
feerbangue cardamomum. 
Ifeas femen anacbabius. 
Ifrod.i.lignum aloes. 
Ibafafcium raban falarmc-nia. 
Ikolus tudaicum fuccus piante que dicitur 
planta bu cina» 
Jbeftden lignu indu notu bumenie amomi • 
iteabaras llapbifagna. 
Ifearmd fructus mmperi. 
Iboicalibat.uerbemina. 
Ikofmatuma.quarta pars libre. 
Uaumema.i.amomum. 
Ikottelefen jcilobalfamum. 
Ikabal atula.i.cubebe. 
Ifrocorusu. liquiritia. 
Ikofus iamenicus.i.bcsrtus. 
Ibercalibar.i.momitb. 
Ifeedriamon.i.iulep. 
longa quaj deferunt far 
raceni m capitibus fuis. 
Ifeerelaten.i.beftiomenum. 
Itedkalibat bae lalbatim. 
9 
t Sromd.i.aqua mellis* 
Jelfeu.duriaea palpebre quando uijc 
eleuatur. 
Jmueij.i.ficcomoti frucms z funt ficut fic’ 
agrcftes acetofe* dure in quibus (em ut 
papauer fonat* 
Judae.t. polium maius. 
Jfidebati.i.tapbea alba. 
Jftigai ’falfa que fu eje aniude z aqua z fale 
Jtufa Icpidis.i.gipfum. 
Jbdice.i.cardamomum minus* 
Judebeta.cibus qui uocatur 1151* 
Judebigid.ctbue qut fit de nucis parue pia 
cente fup quas pinguedo pullo? colum 
barum cum affantur. 
Jagueris.i.dectuaria nibil amaritudts bfi 
tia x boni fa potis fi fmt folutuia fiue no. 
Jnftimbte.i.cu comedit bd no ledit ipfum • 
Jafoc.i.fmctput. 
Jpoquiftidos berba bircina* 
Jafcae bomo dane oculis apertis z no mo 
uens eos. 
Jfcbiros uel fcbirofis.i.apofteraa lapideu. 
f.melancolicum • 
Jarierd.f.femen alTatim. 
Jatia.falfafa. 
?ouiar.i,radijc palme filueftrte. 
liatia.uatis. 
Joftariguta.nujc mufcata. 
Julmar.i.balauftia. 
k 
h 0ib.i«lac acetofum. 
keifi3.i.leuifttcum. 
feeifi3 boc eft fimile ferule babens femen ai 
bum lenticule fimile. 
keneuiri dicit Suafcotides qS e berba in ue 
re nafccs que ramos bet logos z folia lo 
ga z comedit cruda z uocaf caulus • 
kilus fuccofitas. 
kilkul grana nafen .i.tremule albarie, 
de cottere*. 
keiri dotes quidam quotum' fimiles uiolis 
tn colote:alii funt glauci m nocte tamen 
relucentes z non in die ut cdot uiola?. 
karufte.t.femen tamarifci. 
kefile fuftes funt nigredini attine radicibus 
rubee fimile. 
keftca.berbus. 
kid.t.hbta z dimidia, 
kildarii.i.filij. 
kerfe.i.dnamomum. 
kiua.i.galbanum x eft gumi paftinace. 
kalagie.i.cibus qui fit ejc pulmone cotde 
et epate incifis minutim z cum oleo fri 
jciean quo pol) remotionem ptedictotuj ponitur parum aceti z oua z japbaranii 
fcebikegi bei ba eft pcrtulace fimilis fj cum 
frangitur emittit lac. 
feife cibus qui fit de fimula ordei. 
fcekingi fpecies eft folatri. 
karabitl apoftema calidum in uelamine 
cerebri. 
feirtubit eft color fangumis putrefacti in 
facie. 
featbemen.t.puluis. 
fcarku.torrclle. 
kiterran genus arboris que facit gumt 
quo corpora inunguntur z non putrefiuc 
kiTmes.i.palfelle parue. 
keru a.i. pentadactyli, 
karfati cinamomum maius* 
kaifur albafet. 
fceikeric guma eft. 
kekihl elit elinalu mellilotum* 
klut.i.gummi. 
kekelenigi.i.confectio inda. 
fcofen.i.cortices glandium, 
kimolea .i .mation mittant in luto utrtdt qn 
ponitur in aceto, 
feeifim campeftris.i.fileos, 
keTkenti.i.confectio perfica* 
feerkefebe.t.cubebe, 
kalus.i. permixtio. 
ktndikion. i. berba que fimilatur alkefefc 
fren z cum ea abftergitur nurum, 
kitran eft quod emanat de cera cum cum 
buritur uel inftar olet fraxini extra 
bitur * 
kitran eft illud quo liniuntur naues z poft 
quam funt parate cum pice, 
kemoiikaymen .i .filer motan’ uel fifeleos. 
H 
! Jtium boc de aqua in qua coquuntur 
cortices berberis. 
Haus.i.amigdale amare. 
Hegia genus titimalli eft a. laureola uel 
efula. 
Heoijene boc fit cum amigdale1 parum par 
ui terere:at in meile difpumato pofite co 
quentur ex quibus parue pillule forman 
tur z fic comeduntur. 
Hicri.i.bitri. 
Hupuli.i.uolubilis. 
Huf berba eft ferpentarta* 
Hibrie.i.pure. 
Hucutum.i.bolum arme* 
Hacurac.i.terra figillata. 
Hapis iudaicus agaput. 
Hac papauens opium* 
Hupinus faba egyptiaca. 
Hingua cuis fructus fraxini. 
Hutum comedendum liqumtia.t.lutu qS dr 
z ad comedendum fapidumtfem albuj ba 
bens faporem magne mamiUe canis per 
fica lingua • 
Hitargia eft ablutio i. 
Hubrietaa.almca: alii dicunt quod fit cur 
rens z alii ficca. 
Huben.ubus. 
m 
m Sgobar.t'.dbariis 6 lacte z carne mu 
rababatis z conditis aut in fole fiut 
fine igne ut ;ucbarum rofatum. 
gl&es.i.grana pua fafeolis minora bntia 
oculum m medio ficut oculus fafeolo? z 
uocatur farrola.t.fafeoli parui. 
tO&afal boc fit de lacte acetofo z farina oz 
dei z eft cibus qui pofl butiri extractio 
nem remanet. 
#&altaleb fructus niger cutufdam arboris 
*i.nere. 
Ul&ematme uocatur maiorana babens ba 
ftam ut be fta aneti.i.mu • cuius corona 
fue afiimiletor cozonc; femen uero eius 
ut cimirum efl: fapor autem eft ut fa 
po: fifticis quod bonum babens odo 
rem. 
#&umfa res eft que maemtur in terris ubi 
mortuo? corpora aloe condiuntur a qui 
fcus bumor mortui cum aloe mixtij relol 
uitur z fimilatur pici marine. 
£)&ei3abara.i.fene. 
#&enederia.i.catapurie. 
iftkugatb boc dicitur efle radix granate a 
greftis:x dicitur elfe radix nefej.i.tremu 
le arboris, 
terre qui a qbufda df elfe 
laureola z a quibufdam anabula. 
$&erdafengta.puluis de plumbo combu 
fto:x fm quofdam litargirum. 
/ftkuraba.i.conditum. 
iftkefcartarmefir.i.pulegium ciim uino. 
iflfeellis ftoracis pure medulle. 
iftfeiua firup’ de fucco citoniorum z pomo 
rum z granatorum dulcium z acetofo? z 
uino factus. 
fDR>emirenfi3 j.celidonia.  illud de quo nitantur uala t 
f m quofdam aqua uiteratico*um. 
£JEbugatXradix unde fit afa. 
iQfrufaguarat.t.falfa.i.cibariu g fit fin car. 
$f>aradiXcuruatura b*acbii. 
$&utagenatXcibus qui fit m cajola. 
iflkulacbiaXmalua curta uel mato*, 
iflkucba.t.pars que de oculo uidetur. 
iQkarctbXradix (ifis annide z tn debilio* 
«3&igradiXfo*fices. 
iOfriracXinrerio* pellicula uentris. 
iflfMxturuniXmenIura. 
(£)fro*ifia uel mozifiatumXdmurt. 
$£utilagoXbanofitas. 
jg&ufaguati$Xte*ra i qua f4 colles parui. 
iG&elabion.i .opium. 
£)&eimeranXcelidonia. 
liquo* acetofus. 
#&idoat fimiliter liquo*. 
#keft.i. lac acetofum coagulatum. 
i3£Mrac pellicule fupcrlifuc. 
$&agraXcreta rubra. 
#t>edum berba fetida. 
'SEMrinecur.t.mazrubium. 
iQfSafal fit 6 lacte acetofo z farina ozdei. 
bdellium. 
in&arcurXcarmec. 
qui efl cinctura inferius, 
/flftaiozana grece dicitur auricula muris» 
iQ&arfili) faba lupina. 
#&etaXfto*ax. 
/Q&erfuleu lingua.i.afparagi. 
iflkacam.t.emplaftrum* 
#f>o!acbia maiua o*tiua. 
iQ&almeenu.farina cretico*um* 
Carebas.i.citnni a loco* 
fifeukbc alkafeXbdclliunu 
/a&ejanclla.i.camomilla. 
iQkenXmanna. 
iflkelacbionXoptnm. 
/fU^aftilke.i.maftijc* 
/23l^o*.i.mt*rba. 
iflkerafmecXextenuariocum fit uel emine 
tia umbilici. 
£l&efaraice.i.uene graciles que ftf i epate* 
dlkiringua. i.rete cerebri. 
$karofmosXfpes.u.betice z dr pgelatio • 
jp&alleid.i.lac uaccmum concufliim de quo 
extractum efl butyrum. 
#kiuaXfirupU9 de citoniis.. 
#feel alumne ftorax liquida. 
/fl&udulmo.t.bdellium. 
#£>arkade.i.opium. 
n Sbac.i.fruct9 fydrc.Uuiube filuefiris 
uel uue filueilres.f.labrufca* 
IPtaragil.i.nuces indice. 
18ifabo*.i.lutum comedend. 
Iftemenu.fifimber* 
Iftefun.t.rofa fe.i.fambucus filucftrCa * 
IReerefunci dicif efle rofa afimna tdfqd e 
fpecies indie • 
album. 
Tftabati quod fit in feptemtrionali parte. 
iBabacba ift6 e ei’ magn9 cui9 e granu uue. 
IBuces memitbeXcaftancole ad tpa do*mi 
re faciens z nafcitur fibilie' 
tBapi filueftris.t.rapiftug * 
IBabit m potu qui fit ex dacttlis uel ficub9 
uel ex aliis uel ab uuis. 
IBucla.i.ea quibus poft cibum utimur ut d 
torna cauatiana z acettla. 
tftucam.i.locus ubt colli mngitur craneo» 
IRarcoticaXftupefactiua. 
lBefleftengiXamilum. 
IBeridertXfpica roraana. 
IBeregrana.i.cerafi filueftres. 
tBenucaXameoe. 
fBemeb*eftXfo*bilia. 
Hefefe ngi Xfcolopendri a. 
tBardiuma.oleum. 
TBitbabaXcoziu (r q$ tacent bomtnes • 
o HHtbia.artaria. 
tQiQli ftamenta de fer ico. 
©jimu citnnu bafilicon maius. 
I0$imu fluuiale balfamite aquatice, 
©leuonfacinuuiridetueloleu qd fit de oli 
uis immaturis uiridibus. 
©cuima.aco:ii0i 
©lixatriXfemen macedonici. 
©andacbocaXnafturctum. 
©abelcaraXcucurbita. 
©faragii uirga pafto*is. 
©fatbara.o:iganum. 
(©ampbarico berba que uocatur grameia. 
©aman malia marte. 
©clerucaXpentedactyli. 
©ficna.opium. 
p 
p Ikeludes pbeludet fit qn met tadio co 
qfutpfupra marino* ofolunctuj pu citur ut indurcf rq6 poflea incifuj frnftati 
comeditur z ftc funt pemdii de meile • 
]£>umex uocat lapis coni preparator tuo 
catur fenix ac lapis uulcam. 
q£>bibts,t.rapax. 
aut feni apii motani macedoici. 
bolus eft» 
Rupilia oculi dicitur apium aque. 
l&uent.i.fulfur. HR 
IRorab dactyli funt bumidiifimi qui nlft (Ia 
tim comedant diifoluunturz fiunt quali 
mei z non babent o(Ta. 
jfRcbilic gumi e z dicut qda q8 ftj cicercule. 
'iRebitbe cicade manne. 
iReku.aqua que fup lac ocetofum eleuaf. 
‘iReib.i.lac acetofum uel me. 
IRefius.i.pentadactili. 
'iRob.t.fuccus ufqj ad fpifiitudinem decori! 
uel tertiam partem. 
URauuM.confectio de qua fit galha. 
TRoonati egritudo efl m qua bd femg ridet. 
IRufatigi.i.es uftum. 
TRamey.i.locus fub anebis. . 
TRaam fal armoniaca fimilis eft aneto* 
URacbaialbam.ufumus terre. 
IRafas.i.ftagnum. 
IRet.i.iuncuo de nilo de quo fit acatia • 
iReburet berba portulace fimilis ;fed cum 
frangitur emittit lac. 
IRubme.i.fapientia abluta. 
TRean.i.mirtl. 
‘IRatmegi.i.colofonia. 
URadiy arboris marine.i. anatbafia* 
TRafan.i.penna uel penem. 
S . 
f £mericon fpecies apii campeftrts. 
Simar lactuca afint. 
Sartbar.i.ferrum. 
Sifeleos.T eft aniuden roman. 
Sufuliboc fit qn puluis lacitur in os z po 
v ftea umo uel aqua tranfglutitur. 
Segem.i.fanguis draconis. 
Senegi.i.atralum. 
Sapa.i.de fuccis fructuu ad fpifiltudine de 
coctis uel de berbis que fiut ex aqua ali 
qua bulliens milTef bis uel ter: z multo 
nens ex jucbaro uel meile. 
Satirton tefticuli uulpis z dicitur aldebre* 
Sncados arabicum.j.campborata. 
Secanabin.t.oxtmi. 
Sare.upuftule. 
Sirac.i.felix. 
Saguicb.i.trtticu fractu cu mfta aqua coctu 
Sabara.i.mfommeta. 
Sicla.i.blita. 
Saala.demon. 
Serai.i.pira porcina. 
Sapbatu.puftule faciet z capitis uel ru 
bor faciet. 
Seca.i.fticados arabicus. 
Siga.i.ftorax liquida. 
Saien.Uanguis draconis* 
Salegea.t.capfia lignea. 
Sel.ufambucus. 
Sumfara.bnlTus* 
Sibag.i.falfa que fit ex aceto z carut« , 
Sekebrugigu.opoponacts. J 
Saculi funduron.i.fcolopendria. 
Sectaragi.i.capfia* 
Sencbar.i.pes columbinus cum quo tegi! 
oculus uel cera. 
Seteregt.i.fumus te:re. 
Sief.t.trocifcus paruus de quibullibet reb9 
ad oculos • 
Secantabina.jucbar ro.uel mei ro. 
Sunio, i.u^ella. 
Sicf memitberiffud boc modo fit fuc’ memf 
tbe tn fole deficcaf z ex eis informantur 
ptllule uel magdaliones parui. 
Sauic.i.ordeu uftriticfi fractu i pua fruftra. 
Senes,Uac acetofum coagulatu fine fale* 
Siforoum oleum eft unde fit oleu5 ftfammu. 
Sedentgia.ematbites. 
Sicos.i.congelatio. 
Suc.i.gallia mnfcata* 
Sabapba.t.rubor faciei cum pullulis % cu 
tis duricia. 
Sumacbta.t.cibus qut ftt cu fuco fumac. 
Seremus,i.tborax uel olfa pectoris. 
Sebel.i.uene rubee que fuut tn angulis ocu 
lorum. 
SeifecbU.mandragora. 
Secubugi.t.acetofum z cufcus* 
Sabani$.t.panniculus qut eft inter grana 
granati. 
Sebran uocatur latine laureola z orabice 
tbanagat z eft interficiens. 
Siregi.i.oleum fifammum. 
Subes.i.tabea. 
Sedengw.femen canapis. Sadaf.i. coclea marina* 
Sceraturac.i.caflia uel fumus te:re. 
Sucurin.i.femperuiua. 
Sucutie.i.tefticulus muris. 
Secacbul figiilum functe arie:quida$di 
_ eunt confolida. 
Sufe.i.jtfopus. 
Scedeb.i.ruta. 
Saboi.t.fo:micarum. 
Secamabm q6 fit e* jucbaro z aqua ro.tm 
Sanfaran.i.abjotamum • 
Secabmci. i.ferapini. 
Soloca.i.capfia lignea. 
Scamonea.i.diagredium» 
Serogen.i.bermodactili. 
Setbeng.i.fumus tezre. 
Satre .i.o:iganum. 
Salfifanofaa.fpica. 
Seften febubati.i.arbo* croci ortulani * 
Semini.i.butirum coctum. 
Smgulofa.t .abzotanum. 
Spica altib.i.fpica inda* 
Saraa. i.emplaftra. 
Sarati.i.pleurefis* 
Satib.i.medicina. 
Seberegi.i.Iac ozdei. 
Scentis.i.fanguts draconte» 
Satabar, i. pmma. 
£ 
t Brcbon.i.faturegia* 
Kalea.i.caput palmes 
STaro.i.lentifcus. 
JCalifafar.i.macis. 
Eberid.i. mice panis quibus fuperfundif 
ius aliquod. 
Sajal cibus eft q fit 6 letib’ coctis cu aqua* 
Eanagat.i.lactarola. 
Stoam.i.ypoqftidos ille fpecies uim» 
Sarafacon fpecies cico?ee. 
/Cuctameius.i.pulegium * 
xDrafaton.i.endiuia. 
«Cagandes.i.piretrum* 
/Cefifien.i.ruta agreftis» 
iCabafir.i.fpodiom. 
Sulufms.uunum coctum • 
i) tiarae indi.i.folium. 
tlariceQ.i.uene lonuofe! cruribus 
uel alibi. 
citrine.i.radijc cetidome. 
tJfuee lanugo que in arbotibus z et in lapi 
dibus i in parietibus :z bcc df epatica» 
5 &rur.i.fo*be. 
Sazambet.i.jcdoara* 
3arore.i.forbe. 
3ubd.i.butirum coctum. 
Sufeferab.i.radijc mandragoze* 
Saraimt uei marmaco:a.i.ariftoIogia loga* 
Sobodie.i.cipert. 
Sondebe dufU.cafto:eum. 
Sufefe.t.miube. 
Smonpmoium rafis finiunt. 
i 
SZabula de berbis medicis z electuams 
conuementibus mebtis cozpozis 
feerbe contra difcrafiam capitis frigidam» 
peonia. 
betonica» 
'Hlutba. 
pulicaria utraqs* 
iQ&aio;ana. 
©?lganum. 
pulegium* 
Calamentum» 
Saluta domeftica. 
Mifagum. 
i6u fragia. 
Scelet montani. 
Cucumer agrrite. 
Sanfucus. 
p: imula ueris. 
l&erba paralefis. 
Iteeiba mufcata. 
Saturegia. 
Medicine ad idem. 
SCilobalfamum. 
Carpobalfamum. 
Cubeb. 
‘/Ligni alo • 
/fl&acis. 
<6lectuaria ad idem. 
&y arodon iulii. 
pftjis duplicatu cu mufco» 
t2>yantos cum mufco • ©iacaftoreura. 
Iberbe contra diferafiam ca 
pitia calidam. 
Solatrum. 
35arba tome. 
Jufquiamum. 
PP- > ‘ 
'/Lactuca. 
mtrte. 
Iberba nof. 
Crcfliila mino;. 
‘Jp>02tuf. 
mandrago;e. 
cucumer. 
£1 Medicine ad idem • 
Semen lactuce. 
Semen papauerte a(. 
Semen lufqutamt. 
Semen mandragoee. .} 
Semen folatri. 
Semen barbe louio. 
Semen ro. 
Semen utoF. ** 
Bquaro. 
10 leam utoF. 
(0leum ro. 
iSlectuaria ad idem. 
Suebarum nioF. 
Sriafandat 
feerbe centra difcrafia pecto 
ria frigidam. 
‘Mladijc lilii, 
yfcpi fteca z bumida. 
Cicoeea. 
yringotium. 
yreos. 
Sarba tf. 
tf&ellilotum. 
al« 
campana. 
Camotmlla. 
SLltee racfijc. 
gl&alua. 
gtaganum. 
pulegium. 
«Calamentum. 
/Q&edicine ad idem tam 
ad ca.quam ad fngidam dif 
crafiam pecto;i9 • 
iRuclei pinearum, 
piftacearum. 
3oui9 barbe. 
Seneftem. 
iSragantl. 
«6umi ara. 
Smtdum. 
Candi. 
Semen pp ai ♦ . 
©mtg6 dul. 
*3ua palla. 
ILiqutr mondate. 
fSlectuaria ad diferafiam 
pecto2i9 frigidam. 
&yadgaf. 
V&yQyne. 
l&yacalameutum* 
jE?yap:sfiiuni. 
2£>yapenidion. 
Iberbe contra diferafiam 
ca.pectozia. 
CaptlFue. 
Cetsrac. 
pollitricum. 
Sddiaut09. 
gl&asrubium. 
i6lectuariaadidem. 
2£j>adgaf frigidum, 
j&yapp. 
t&iapenidion* 
i€lectuaria ad reftaurandu. 
Iberbe contra diferafiam fri 
gidam coedte. 
©Ebdlifla. 
36uglofa. 
26o;ago. 
«Snulu eam. 
iQEbediane ad idem* 
«6ar. 
Xilobalfamum. 
Carpobalfamum. 
3acmtu9. 
ifl&argarita. 
CowlFaU ru. 
ILtgmaloeg. 
109 de corde cerni. 
26lacta bijanna. 
Smagraid. 
TRafura eboas. 
<6lectuaria contra diferafia; 
co:dt9 calidam. 
Suebarum ro.mi)ctu cum cozalF 
z margarita. 
i2>yabo;agiuatum mijetum cum 
fucco buglofe % margaritig. 
iSlectuaria contra diferafiaj 
co:die frigidam. 
22>j>amariton. 
22>pamaf. 
i61ectuarium jdloaloee * 
Syarodon iuiii z refumptiuuj* 
&>yarodon abb. 
S>^amb^a. 
Iberbe contra diferafiam ca 
idam epatie. 
/-N 
Cico:ea, 
■iRoftrum po;ci. 
Epatica. 
Jugula cabalina. 
iSndiuia. 
Scartola. 
Solatrum. 
3oui9 barba, 
lactuca. 
lberba uiof. 
Henticula aque. 
plantago. Scolopendria. 
Medicine ad idem, 
©mnee fandalee. 
Spodium. 
‘jRcfe. 
Semen pomlace t lactuce. 
Scariohe. 
qp^unee. 
£nolc. 
jlotee ca. 
jn&eUilotuni» 
Iflenufar. 
Clectuaria ad idem. 
Sria fandalie. 
Suebarum rofatum. 
Suebarum uiolatum. 
©iabo*aginatum. 
feerbe contra difcrafia3 epa 
tie frigidam. 
Saluta. 
Coftus. 
££upatc:ia. 
Confohda ma.* mf. 
Sanfucue. 
qj>ce columbinus* 
tBmomum. 
Bmeoe. 
fringt. 
yrece. 
Cenula campans* 
26ru(ois. 
Sparague. 
Ifbentafilon* 
Cramcn. 
ad idem. 
Semen brufei* 
Semen fparagi. 
Semen maratri. 
Semen amfi. 
Se.petrofellini. 
Semen macedoici demeiheu 
glmeos. 
Cmamomum. 
Clectuaria ad idem, 
©iaroden aL5. 
Euscofium. 
'iRcf ncuella. 
J^ianifum. 
Iteerbe cotra diferafiam fri 
frigidam fpleme, 
IRadicee. 
feniculi. 
'|£etrofeIlini» 
Scolopendne. 
Co:tejc tamarici. 
i6ene(le. 
IRadijc capparis. 
Camedreoe. 
Cingua aui». 
Scabtofa. 
Camepitbeos. 
Centaurea. 
/&crmadrea* 
Centiana. 
3£>orago. ' * 
K&entafilon* 
Gramen. 
Calamentum* 
lapatium* 
* 
gMfcdilli. 
Cingua bouis. 
Medicine' ad Idem. 
Bene. 
Sbim. 
Cpitbimus» 
Capis lajuli. 
Capte armenus. 
$!oe boraginie. 
il^elhlotnm. 
Camomilla. 
fticados. 
(Dfbaratrurn anifum. 
iSlectuaria ad idem* 
©iafene. 
j&iapapauerie* 
©iaboraginacie* 
22>iacalamentum* 
Snaciminam, 
Ikerbe contra difaafiam edi 
da fpleme. 
Cortcjc gendle. 
5ohafahci0 . 
Scariof. 
Cicera. 
Scolopendrie. 
'tRadijc berbe uiolarum* 
r£ndinia. 
26arba irema. 
£kedicine ad ide. 
5los nenufarte* 
forago. # 
$E>eIilouim ct dia que pomm 
tur contra diferafiam epatis* 
Clactuaria ad idem» 
Snapruuie. 
Sucarum rofatum. 
J7ucbarum uiolatum* 
Sriafandali. 
Contradifcrafiam frigida renu 
iRadijc feniculi* 
qpetrofdim mriufque. 
Saftfragfe. 
folie. 
Sribuli marini, 
et campeftree* 
36rufct. 
Sparague. 
q^entapbilon. 
Idcrumquc noflurtium* 
Sqmnantum. 
Sera marina. 
IRadij: apii, 
fetpericon. 
Cemftici. 
Urtica ma.,r rm* 
ad idem* 
Spicanardi* 
Squinantum. Spice celfi« 
Semen malue* 
©uatuo: femina frigida. 
Semen maratri. 
26rufcus. 
Sparagus. 
'Ipentafilon. 
Clcctuaria ad idem. 
iSlectuarium dulce. 
. 
*2>ianifum. 
©tacalamentum • 
lberbe contra difcrafiam 
calidpm renum. 
iafea. 
©uinq5 neruia. 
■iRoflra bouis. 
Cameleunta» 
Sanguinaria. 
€iirga paflo. 
36arba?rcma. 
plantago. 
iQkirta. 
Cclidonia agrefits. 
£S!ectuana que faciunt ad ca. 
difcrefiaj epatis fiue ftcmacbi.me 
dicine funt que faciunt cotra.difcra 
fia ca.epatis medicine cotra difcrc 
fiam memb:02um iunctura? z ber 
be comunes calide z frigide dif 
crafie. 
Brtbcmita. 
yreos. 
i6nulacam/ 
'iRadijc lilii. 
ILactuca. 
'j^>02tulaca. 
■jfbaritaria. 
i^inomilla. 
lilietum. 
'iRadijc feniculi» 
26rafi. 
Sparagus. 
'^entafilon. 
iferamen. 
iB&edicinc ad idem. 
Sandali albi z rubei. 
Semen rofarum. 
Semen lactuce. 
Calamum aromaticum. 
Semen plantaginis. 
Bd difcrafiam calidam mem 
b:o:um z iuncturarum. 
36arba iouis. 
Solatrum. 
lberbe ad pjouoccndu 
emo:roidas. 
Iberba tburis. 
#&enta. 
Saluia. 
gl&ajrubium. 
Sauma. 
Spium. 
Serpentaria. 
ifl&nria. 
$&edtcine ad idem. 
£bus album. 
jc£x.5 5 m ? s . 
JmpsefTum Mediolani per pandentes 
opifices Ileo nardum pacbel z 'Qidericum 
fcmjcenceller anno a natiuita 
te domini ifl&iHefimo quadrmgenteflimo 
octuageflimo p21mo.xvi.kras rnaruas.