YILLANOYA (Arn. de), Regimen Sanitatis Salerni- 
tanum. [Sine anno aut loco.'] Aio, vellum. 
A very early edition, undescribed by bibliographers. It consists 
of 136 leaves (1 blank), 29 and 30 lines to the page. '■Regimen fanitatiefalernitami necno n 
Itwkrf Jrnoloi 6 nona Pilla. feliciter icipit 
glo ru m regi fcripfitfcola to 
ta falerni: Si pie incolume fi 
\pQl & Pie reo&ere fami: Carae tol 
legrauee. irafci cre&eppbami 
J5 a rcemero. cen a to pa ru. no fit tibi panu 
©urgere p?epl'a9.fomnu fugemerioianu 
105 mictii retine, nec oprime fortiter anu 
"bec bene fi feruee tu logo tempore piuee 
; eftlibellus eoit? a ooctoribus falernienfib? 
in quoinfcribuntur multa et oiuerfa proc5feruati 
onefanitatis bumane. a eoitus e ifte liber ao ufum 
regis anglie • £t in textu lecto autor ponit octo do 
cumeta generalia procoferuatione fanitatis.oe qui 
bus poftea fpeciabcer per oroinem Determinabitur* 
‘f&rimu ergo Documen tu eftcpbomo famis voles vi 
nere Debet abeo remoueregraues curas. H)am cure 
exficcant corpora- exquotriftificant fpiritus Dita 
les.rnooo fpiritus trifte* exficcant ofla. i£t fub tfto 
Documento etia; comprebenoi oebent trifticie que fi 
militer corpora exficcant et inFrigioat. maciem et ex 
tenuationem inDUCitnt/corconftrmgnnt/a fpiritum 
obtenebrantlingemum eberanc a ratione imoeoinr» 
luoieium obfcurant a memoria obtfiDiint. X)erum 
aliqui pingues q carnofi funtf fpirit? aoeo mobiles n calicos babentes cp cis intero ii bonum eft triftar/ 
tufpiritus calor ebetmir t corpus aliqualiter ma 
ceretur* $ecuoum Documentum eftnoirafci. pnmo 
quia ira fimiliter corpora exficcac* cum ipfa fumme 
Hngula mebra fupercalefaciat/nimta aiitcalefacrio 
ficata te wducic refte jjluicenna prima primi coccria 
tercia capitulo primo, fecunoo quia ira prop ter fer 
uore? corois omnes act? rationis cofunoit. ilouer 
tenoum tame eft q? quioa frigiot funt n maleficiati 
quibus interouj irafci m regimine fanitatis 
tum eis calor excitetur/Cercium eft parce tm potu 
tuni*E)imta enim repletio tuni 
da/Debilitate membroru/Debilitate ftomacbi/n mul 
ta alia bis fimilia inoucit oe quibus pofteriua ma 
gis patebit. 6aiarttl e parum cenare quia nimia no 
cturna repledocolorem in tuntre moucic ac mquie 
ruome/infomneitatem aangufha prout mamfefta 
patet experientia et inferius magis Declarabitur. 
(Bvuintit efurgere poft cibum fumptn quoofacitao 
Oigeftione-propterea cpcibii fumptum facie oefcen 
oere ao funou? ftomacbi tn quo tuget tureus oigef 
dua* $extum eft non oormire poft praoium cuius 
nocumeta poftea tangunftn textu ibi febris pigri 
nes.$eptimum e non oiu retinere urina. j£x nimia 
enim tmneretentione aliqitanoofequit'’ Difficultas 
mmgenoi aut omnino probibitio a mictu tu ceflracr 
riuicenna oecimanona tercii tractatu fecnoocapitu 
!o oe oiflFiculcate urine- Similiter ex nimia retentoe 
fecali plura proucniunt nocumeta-'fnouranfemm 
fcces m inceftims propter continua fuctione vuna^ meferaicarum cum inteftinis continuatarum omne? 
bumioitate a fecibus fuggennu? a fic remanentficce 
exitus inteftma optlantes ao qua? opila 
tionem propter uetofitatum eouctionis probibin 
onem a aliarum fecum acertiationem fequiitur nocu 
meta i textu pofteri9 pofita ibi ©pafm? yoropsac, 
$ctauum e non fortiter coprimere anu?-exbo? eni? 
fcqiitrur tenafmon fiue exitus longaoms. ID l tertus 
fuboit autor cp omnia ifta oebite conferuans logo 
tempore famis mu ere poterit- 
St' tibi oeficiat meMci .mec*id tibi fiant 
"bectria mes Icta, requies mooerata oieta 
i Autor in bocpaflu tangit tria remeo ia generalia 
pfoconferuationefanitatis namre bumaneet pre 
cipueiporum nobilium. *j6rimtim e cp antmtis bomi 
nis oebeteiTeletus igauoes/ cum leticia ftuegauoi 
um etatem flortoa facit/bomine in luuentuteconfer 
uat/u irtutem cofortat/ mtarn prolongat/ingenium 
acuit-n aqfmgulos actus bomine abiliorem reooit 
JBc oebetifhiugauoium m regimine fanitatis conue 
niens efie temperatu? et non exceffiuum quia excefil 
uum ftneopim mortem tnoucit-igt maxime gauot 
um competitbis qui multum curantet folicituomi 
bus ceftruunttf £c poteft in ipis oe nouo acquiri p 
ufum cibi et mni oelectabilium a oimifTione eorum 
qtietrifhcia? moucutn inhabitare cum fibi oilectis 
a fimilibus quibus uirtus confortatur tette Auice 
na unoectma tercii/capitulo oe cafu metutis lubito 
ftc mcete-lEc fcias cp oirtus augmentatfciboa t>ino. fubttli couementib? a ocoribua bonis traquillita 
ceetgauoioa oimiftione que cotriRant n rixa 
ri Faciunt n renouatione rerum amabilia? n bsbica 
tionecum oilectia.feainou?eRtraqiuliitas atomi 
Dobiles em? propter nimia magnas o tnuerfas cu 
ras qiias babent plus leounf ceteris parib? q? qui 
metnocrea funt- ijnquietattbuero mentis fomnum 
maxime impeoit qui nobtlib?fumme utilia eft qui 
coiter nature ftcce fu nt atq? colericequib? perman 
me fomnus e utilia. (Tercium e mooerata oieta io e 
mouerata fumptiocibin potua . Documenta uero 
fuperflui abi a potua poRea oicemus* 
Intriti mane tnan?furgesgeltba laujacj 
Uac illae mo&icu pgat.moDicu fua itibra 
£rtent>at. crines pectat. Dentes fricet.ifla 
Cufortantcerebnl eofortant cetera mebra 
Lote cale, fla paftepeli. frigefee minute 
<T|n boc textu au for ponit fer cocti menta qmbp ce 
rebru? confortatur a ftmiliter lingula corporia me 
bra.*[Srimum eRcppoRq? bomo oemane furrexerie 
oebet lauare oculoa in aqua frigioa. /vBunoari enim 
oebent t)t ab eia remoutatur immuoiciea palpebris 
aoberentes et circa oculoa eriRentes ne ab ipia oculi 
corrocant'. l£t tfhiO fatis Tuaic THucena tercia tercii 
tractatu primo/ca. oe rememoratione coferuatioia 
fanicatts ocuji n rememoratione eo£ que nocet ipfi 
ubi oicit. Jfx eia autem que abRergunc Ornlitm et 
acuuntipfum rft fnbmergi in aqua clara et aperire oculum m ea* JEt ioe uult tractatu quarto/ capitulo 
oe cura debilitatis oifus Dicens £t ingreoi aqua) 
claram tnrioem a fubmergi in ea et aperire ambos o 
culos in ea Team Dii quatitatem qua poflibile cft/cfl 
er cis queferuat fanitate) oculi a cofbrtat ipm a & 
prie in iuuetute- Caufa at quare oculi magis Debent 
lauari in aqua frigiDa cg calioa/cq* onuquooq? co 
feruaturfuofimili ut Dicit fluicenna/quarca pnmi 
ca. primo. iStioem oult 6alienus tercia tegni cano 
ne illo. CaliDiora calioiorib? inoigent aoiucoriis/ 
Frigidiora frigioioribus- feo fic efl cp oculi funtfri 
gioe nature/ergo potius Debent lauari aqua frigioa 
cg calioa* Secunoum eft cp bomo Debet lauare man? 
quia funtinllrumenta qutb? munoantforgana per 
que exeunt fuperRuitates cerebri/ut funt aures ocu 
(i nares- nergo obboc manus oebeteflTemunDe.pl? 
came Debent lauari in aqua Fngioa q? in aqua cali 
oa/ quia lonomanuii in aqua calioa generat tfmes 
in oentre. n boc fperialiter oumooo manus in aqua 
calioa lauanfpoftfumptione? cibi utinnuit fluicc 
na oecimaferta terai tractatu quito/ca. primo ubi 
agit De oermibus in uentre genitis* iSt ratio e quia 
per lotionem manuum in aqua calioa poft fumptio 
ne? cibi trabiturcalor naturalis quo complenir Di 
geflio I ftomacbo ao ertra qre iperFecta Fit oigefUo 
que porifiima ca efl uermiiV (fercin efl cp poftq? bo 
mofurrererit a fomnoyOebet paulatim inceoere fiuc 
fe mouere.Cui? caufa efl ot fuperfluitates prime et 
fecunoeoigeflionum que funt feces a urina oefceoat 
et p reparentur faciliori euacuationi. Quartum efl q? poftq? bomo fur reterit a fomno oebet ettenrere 
manus*! peces *i alia mebra • tui? ca eft Dt traban 
tur biicaies fpirit? ao mebra exteriora *! per boc fub 
ctUantfrpirtcus cerebri/Quintum eftcp sebet crines 
pertere* iTui? caufa eft ut aperiantvpori per boc capi 
tisi exeati)apores cerebri Derelicti p? fomnii i ftibti 
Itetur ei? fpiritus-lOnoe Dfus pectinis multum con 
fert Difui *i maxime fenibus proueft. X)n oicit flui 
cena tercia tereti tractatu quarto / capitulo De cura 
Debilitatis Difus. flominiftratio pectinis fuper ca 
pnt iuuatiua e a confert proprie fenib? quare opor 
tetep aominiftrefomm Die multotiins qm attrabit 
Dapores ao fuperiora n moueteos a parte oculi. 
Sextum c cp bomo Debet munDare a fricare Dentes. 
Cui?caufa equis immunoicies oentiu? eft caufa fe 
toris anhelitus» Similiter a oentibus immnois fpt 
ritus immunoi eleuanfao cerebrii ipm perturbares 
■jirecrea eo mixtio Umofitaris oentiu? cum ipoVibo 
aoftomacbil miffo e caufa corruptionis cibi in fto 
maebo. ABooum aiitcoferuanoi fanitate? Denti u*! 
bonitate oooris eop tagit fluiccna feptta ter dii ca» 
De oferuatoe oetium fub bis tfbis» £t et eis q cofer 
nat fanitate oetium e ut colluafos in mele bis cii Di 
no t quo oecocta craoit cmmalti-e em peruenies ao 
Dlttmu in facie do bonu ooore *i no aouenit facienti 
illuo Dolor Dentium. “Dlceri? autor in bltimo oerfu 
fuboit aliqua pcepta generalia, primn e cp bo lot? 
ftupba Del balneo Debet fe tenere caltoum quia tunc 
pori funt aperti n fic De facili frigus poffit fubintra 
re et magna nocumenta corpori inferre- flliuo eft cp poftq? bomo fump ferit cibu? oebet mooicft ftare dc 
cibus perfecte oefceoat ac funofi ftomaebi i quo co 
pletur oigeftio. oeinoe lente abulet et no fortiter ne 
propter motum forte calor trabaf ao partes exteri 
ores i per bcc ipeoiatur cibi oigeftio» Illiuc e cp bo 
Frisio? oebet cauere ne fubito fe calefaciat f$ paula 
tim.mutationes em fubitenatura leont. jDia eni ex 
tra natura molefta funt ot oicit iFalten? in comen 
to illius canonis ©ecunou multii a repente. 
0icbrarisau£miU? tibi f6n?merituan? 
febris ptgricies capitis t>olorat5 catarr? 
'foectibi proueniut er fomno merbiano :l 
in boc textu tangit autor quattuor nocumenta 
que prouenifit ex fomno facto poft pranoiu$&uo 
rum primum e cp ex fomno merioianofolet fequife 
bris. &uoo aliqui putant oerificari oe febre proue 
mete ex opilatione caufam ifti? febris reooentes qa 
tepore oiri calor n fpiritus moti en f ao exteriora et 
fic oirtus otgeftiua in oie eft debilis. oigeftio enim 
perfecta cft quaoo calor n fpiritus ao interiora mo 
uentur propter quorum motum calor naturalis in 
tenoitur et fic tepus noctis e temp? perfectioris ot 
gefttois.lnoigeftioeni n cruottas bumo£ e ca opi 
latots q opilario eft ca febris fc$? flutcena pria qr 
ti i plnrib?pa!Tib? *©cbm nocumetu e pigri cies q ex 
caoe ca Dioeforiri- £x materia ent toigefta n grofia 
grofTi eleuantur fpiritus qui moti ao mebra corpo 
ris graueomem corpori inoucut queaomoou fpfts 
fubtiles a leues leuicatej animi n corporis inoucut. perdunt e oolor capitia qui etia ex ea ce? ea prouc 
nire otoet>£x cibo eni? ioigeftoin ftomaebo eleuan 
turgrofli fpirit? cerebrii perturbate a qui fpfzs funt 
ea oifcolorationis eria faciei qn ac cute? mouentur 
q? ubi eft materia grofla neceffe e quicqc ex cati ma 
teria oiflbluitur efiegroffum ut innuit ijalicn? in 
comento illi? ampborifmi- iBt qui crefcunc fie inqut 
ens quicquio enim ce qualibet re oilToluitfei t>n oif 
foluifnecefie e cr aflimiletur. Quartum nocumetum 
eft catarrus qui fimikter ex eaoe$ caufa oioetf oriri 
fril? ex reumate-Keiima enim oidtfois Fluxus mate 
rie ce mebro ac membru in quacnq? parte corporis 
Fuerit Teo Fecunoum q? ac oiuerfas partes corporis 
Fluit ciuerfa fornfn omina qif enim mouetur aopec 
tus/fiue ac mebra fpiritualia \noelicet ac pulmone 
oicitur catarrus. fluit ac Fauces fiue ac co 
latorium palati oicif branc?. fit qn Fluit ac nares 
Dicifcorija/ut babeftn iftis cerfibus • 0i fluat ac 
pectus cieatur reuina catarrus ?c fauces brancus 
ac nares oicocorimam. j&reter tit precictorum no 
cumentornm caufas narratas alie poffunt a (Tigna 
ri magis efFicacesCaufa naq? primi nocumeri fcil* 
febris q aliqn e eFFimera aliqn putrioa e. Febris q 
ce efFimere retetio Fuliginu in fomno oiurno quaruj 
refolutone rngilia Facere ofiteuerat quib? aceruatis 
'i fpiritib? aoimxtis in eis accecifcalor extraneus 
caufanafebreeffimera* «febris tfo pntrloe putreFa 
ctio buicitatil multiplicatarum ex fomno oiurno ac 
cor e(Tumattu.0c$m tfo nocumetum fc* pigrida co 
rigit propter buioitaces per fomnu ciurnum retetaa circa mufculoa coroas a lu netura 9 qmb? torpefeut 
et taroe reoountur ao folitos motus, <£erciu? oero 
nocumentum eje fimili caufa oritur Icilicet ex bumi 
ottatibus et oaporibus per fomnum merioianu re 
tentis qui moti verfus capuc /1 cerebrum ei oolore? 
ingerunt- Quartum nero nocumentum tnoelicetca 
tarrus quo oniuerfa liter omne reuma ftgntftcatur 
cotmgitpropterea quia oapores et fumi qui vn 01 
q? per cutem bora vigiliarum refolui folentin fom 
no oiurno ao caput tenount ubi mfpiiTati redount 
inferius reumati$antes->1uicennaautetercia primi 
Doctrina fecunoa capitulonono alia fuperaooit no 
cumenta fomni Diurni quopuf primum eft generare 
egrituoines bumioasotguttasn paralifes exreten 
tionibus bumioitatum.que ce oie magis refoluifo 
lent. $ecunou? eR corruptiocoloris faciei propter 
btimioitatea aquofas urine fimiles in fangmnemul 
«plicatas er fomno oiurno/refolui folitas tempore 
que ao faciei cute; cii fanguine expulfe reo 
punt ea tumioa n oeclinatem ao citrimtatej. perciti 
e generatio fplents io eft fplenetice pafTionis m oif 
pofitis ao ea iful? ca e retetio bumoris grolTi mela 
colici tfpleneex fomno oiurno- ficuteni iuuat mgi 
lie motu *i libe£ trafitii biti? grofTi bfioris per cana 
les rtrictos cum caloreoiei vias aperiete/ficfomn? 
impeoit maxime Diurnus eu? tunctnftet bora fecun 
Dii plurimum trafitus melacolieper canales fuos a 
maxime per illum canale qui a fplene trafit ao orifi 
erum ftomaebi p que 
fplems fuperfluitaa emuoari folet no eni couenu vt oe nocte prouocec feo oe oie potius appetitum cibi** 
&u artum e relaxatio neruoru feu remollmo eorum 
tui? caufa e probibtcio refolutionis bumioitatum 
qu% facere folec uigilie oiurne que interi? retete ner 
uos imbibiic. Quintii e oebilitaao appetit? fui? ca 
eft proJoibitio refoluciois que e prima caufa famis 
THia caufa e repletio ftomaebi er fumis uaporibus 
n bumimtatib? remolliecib? a faturanbus orificiu 
ftomaebi* Sertum e generatio apoftemacu fui? ca 
eft q* fuperfluitates per fomnu oiurnu? multiplica 
tecolliguntTepe m aliquo mebro£ a ipm mtumefce 
re faciunt. £t ulceri? oicic /luicena cp oue oe potio 
rib? caufis propter quas nocet fomn? oiurn? funt 
prima quioej qi acomcerriipit*' propterea cp calor 
otei trabit uerf? exteriora calore ecotra 
fomn? ao interiora unoe mot? prouenit agitatiuus 
t iceo cofuliCcuc oormire uoletib?cp m umbra oor 
miat n in tenebrofolocofecunoa t)oj3prerea cp reo 
oie natura ftupioa i qii perterriti recrabece fe ab eo 
in quo erat fcil? a oigeftionecibi. flrtenoeoum tn e 
cp licet fomn? oiurnus generaliter uituperef et noc 
curnus comenoef /er oiurno tn ille min? uituperatf 
qui a mane eft ufq? ao cercia fcil? ab ortu folisufq* 
ao cerciam poft illuo ypocracts prono 
fccuoa Dicetis $omn? ut moris eft couenies 
naturalis ut nocte no effugiat n oie no impeoiac 
eft lauoabilis contrarius ueroeft improbanous mi 
nus tamen fi a mane ufep ao cerciam tenuerit.&ua 
q? tamen fomnus oiurnus<imerioian?incantum a 
primis meoide inueeorib? oeceftetf. mooernom tpe ho omnis fomnus oiurn?efl hituperaousa ,pprie 
fi i eo quinq? cooitiones obferuent*’t)t ptilc *£>artru 
cius•f Srtma eft t)t fic cofuetus-fecuoa ut n5 fkilti 
cofupracibu.teraa Dt no fit capite oeprelToquar 
ta ot non fit long? * quinta fct n6 Fiat ab eo fubito 
fhipioa n repetina expgefacio feomorofa. 
O-nattuorcr peto penlutm wntre reteto 
0pafm?pt>rope coltcapertigo qttuor ifta 
'•Jn boc textu auror ponit quattuor 
uementia ex retentione uentofitatisin corpore nof 
tro. Getiorum primum eft fpafm?. tfui? caufa e quia 
fcentofitas reteta fepe capit raptum ao iuncturas et 
neruos ipos repletes ex quorum repletione fcquit' 
iporum eotractio que uocatTpafmus- jft ab fluiccn 
ha fecuoa tercii capitulo oe fpafmo / fpafin? fic oif 
finitur ♦ Gpafm? e egrituoo neruofa qua mouenf la 
cerri ao principia ftia a inobeoiecea funnui oilaca 
tionceorii* quioam 
e ex repletione in quo mebrum abbreuiaf n ingrof 
fatur propter rem implente ftcut cortil aut corrigia 
cum e res implens abbreuiatur n ingroffatur ec ifte 
fpafmus fttfubico. fllius e ex inanitione in quo con 
crabiflongiruooa latitudo a minoralf membrum fe 
cunoii longum et latum ficutin pargameno cum ap 
ponit'igni fit eotractio feamnfi longum er larum ec 
Iftefpafm? fit paulaetne. nocumentum eft 
poropifis que e morbus materialis caufatus ex rc 
frigioa plurima ingreoiete u inflate mebra aut loca 
parrium in quibus regimen i. oigeftio ciborum fit a bumontm ut oicit Ibartruciiis eninon 
generafmfi aim fanguis non generatfut oicit t5ali 
enus ferta particula apborifinoru? in comento illi? 
fananti antiquas • &x e triplex yoro 
pifis fci'icetypo?arcba a felite $ a tympanites £t oe 
tympanite intelligit" iftuo fecunou 
panites eni ut oicit Ibartrucius fic a mala copleri 
oh e frigi oa ftomaci aepatis probi bete dbum tranf 
mutare in cbilum a bumorebenignii aut fanguineu 
quare coiteratur tn rem uentofam que oum no erpd 
litur per eructuatione aut aliunoe opilatione 
probibete uel uirtute erpulfiua uel feqftratiua feu 
perRuitatum oebili en flente colligi linter cypbacec 
miracb uecrisi caufat yoropifim. (fercium nocume 
tum eft colica que eft rgrituoo multiq oclorofa fac 
ta tn inteftmo oicto colon quoo eft unum oe intefti 
nis groflis queaomoou? yliaca e egrituooooloro 
fa facta tn inteftmo gracili oicto ylion-jftfiiit oie 
te egrituoines fepe er uetofitate tnclufa in oictis m 
teftuiis Quartum nocumetum e uertigo a eft egrttu 
oo cum qua uioefbomim cp onia uoluantitr in gy 
rum.ifui? egrituoinis caufa e uetofitas ao cerebru 
mota que propter ei? in cerebro motione uertiginc 
faciM£ctfta quattuor nocumeta cum qmbufoa ali 
ts pulcrecomemorat iluicena oecimaferta tercii tra 
ctatu quarto capitulo oe reb?que nocent colicis oi 
cens* €t fcias cp retetio uentofitatis multotiens fa 
cit acrioere colica propterea cp fubleuat ea? t erprt 
mit ipam ira uc aggregefresuna n cp facit accipere 
oebilitatem in inteftinis.JSc quaoocp peroucit tiluo at» poropifim. Jft qriq? generat tenebrofitate trifus 
n oertigine a eptlencta. £t qn<$ recwetf m mncturis 
a facit accioere fpafmfi • 
f,x magna cena ftomacbo fit maria pea 
$t ft8 nocte leuis fit tibi cena breuie 
in boc textu autor ponit onu oocumentum pro 
c&feruanone fanitatis oices qp bomo m cena oebet 
elTefobriusi fenon mulcu? cibo replere qz nimia re 
pleno nocturna uioucit tmpeoimctum fomni/ torci 
one oeucris/tnquietuome corporis/pullulas in fa 
cie/grauitate capitis l mane n malicia oris. Dubiu? 
lamcioit t>trum maior quaticas cibi fit fumeoa m 
praoio cj? cena. *|6ro cui? Defcifione aouerteoum eft 
cp fecfiou maior aut minor qua 
ntas cibi fumeoa eft m praoio q? cena qz corpora 
aut fune in morbu oecioetia autfub latituome fani 
tatis*6i in morbu oecioenntautcumbnorisoicio 
fwebiiorisxncioficeftma 
gis cenaoum i(Tui? ratio a qz natura ui talib? foluj 
oigeftioni inreta non autem fuptrfiuitatu 
maturationi caret enim eis illf fi cu? bumoristnao 
patian Ccouenientius epranoium maiorare x>n pri 
ma tercii tractatu quito/ca.oe cura epiletieifflle eti 
\9 cofuetuoo non tollerat ut femel refictafouuoat ci 
bii fun q e mior refecto e fu a t trib? ptibpn fumat ou 
as tercias in praoio a tcrcia in cena poft ererciciu 
perfuaoetqm illo tpe quo natura 
orbilis muatin otgcfUde calore folari tnniftco re 
folium Caplius fuperfluttates aplior fumenu?e cib? boc aute? magia fit in praoio $ cena ergo *ic «*pre 
terea in oie calor mtalis aoeft folaris *i lucis oigef 
riuua cu? fit tnce principium quare ao oigeftione? 
tunc ouplet operabit"calioum nocte oero non* Jpe 
etia nocte natura magia e circa oigeftio 
nem talibua intenta/ no cft ergoimpeoieoa multa 
cibO£ exbibitioe. enim calor in plerifq? for 
tificet" m nocte fpirituum retractione et fomni reou 
edone no m poteft buiufmooi calor ouo ot alimen 
tum n fuperfluitatea Digerere, iTouenic itaq? m bis 
cena breuiare. $i uero buiufmoDi corpora fublati 
tuoine fuerint fanitatis. fiut funt fuflFicieter fana ro 
bufta fuperfluiratib? fenfibilibua carenda cii ones 
etpellant fua ma t)t atbletea bos etpeoit cena? ma 
lorare- <tum quia natura eo£ nocte folum eoigefti 
oni cibo» intenta t no fuperfluorum maturationi 
aim illis ferecareantfum quia folu? robur corpo 
ris intenountquoo ? nocte acquirifmagis cum am 
plior fiatfanguificatio oiftributio et fpirituum m 
bis generatio* $i aute corpora fuerint a Dicto tepe 
ramento a robore oiftantia fteue funt plurima t)fq? 
in egrituotne nunc oeuenicria talia aut exercitantur 
exercitio forti cotmuoet Debemeti aut non, fi fic ut 
funt metum manibus qtieretes meli? eft eis pranoi 
mn fuper cena maiorare. fui? caufa eft quia alime 
tum no folum expetit" propter nutrire feo propter 
bumectare mebra ac irrorare ne arefiant ex fortt mo 
tu refiftaf refolutoni caloris propter quoD opor 
tet plus cibi exbiberi m praoio-lpeq? propter exer 
ntium talia corpora ceflantab eoruj oigeftionecu ita fint cofuett ofus em? eft res preter natura* Cft 
i calor oebemens <ppter exercictu potes fuper oige 
ftione in ets/propter quoo oioem? eos ter in oie cu 
appetitu comeoere a bene Digerere. 61 aute no otan 
tur Forti n laboriofo exercitio otinue ficut preoictt 
Dupliciter illuoeuentt qi aut folum qnq? utunf ex 
ercitio Forti laboriofo n no continueautfolii otim 
tur exercitio oebili cum quo flat multiplicatio fup 
fluitatum» $i DtantT exercitio plurimo Forti a labo 
riofo proprer occupationes nicelTarias i t)ita a ao 
falurejficutciutles tnric# plures circa bona Form 
nenegodantes n falute incerou exercitio forti i la 
boriofo mouent8' ut Diu equitantes Del itineraotes 
aut aliuoquoooa Forti? a cofueto agentes exercitio 
i£tbisotilius e cena fuper praoium amplius auge 
re* Cuius ratio eftq* fi tales praoium augerent cu$ 
no fine confucti aoeo Forti a laboriofo exercitio agi 
tari ot priores ipo£ iam corrupetur oigeftio malo 
rum bumorum generatiua* “f re propter motu fuper 
filium calor boril oilTeminationeeoebilitatus cui? 
Aoe ontcio q magis nocte Fit c$ oie potiffima e forti 
tuoinis a oigefliois ca qre in cena inflate nocte ali 
metum |teiftiprius 
non laboriofo Dtebanf exercitio n fic corp? eoru bu 
mioitatibus plenu eft quibus a paruo cibo fulFFicien 
ter poteft refifti refoltmoni n exficcationi Factis per 
motum in oie occurrente. oero paucis oebilibns 
exercitiis a parius occupationibus in oita tuantur 
precipieou? eipis meli?praoerecp cenare Ctocela 
rafiftuo ficut in corporib? nue egrotarib? apparuit] £um enim bi funtfcebilis oigeftionis t>tplurimum 
tuuantur per calorem folisu lucem ©aloe tjimftcod 
coforcacur enim ince fpirit?propter fml fumle. 'Jp 
feenim e lux aut effigiem babet lucis fecunofi fluice 
nam‘lunant"etiam quia fuperfluitates tunc melius 
txpellunfporis apertis oeoie q? oe nocte- -preterea 
nocte non oportet eos multo cibo feo pauco repleri 
cum natura tunc intenta e magis circa oigeftioncm 
bumorti cruooril quos fomnus babet maxime oige 
rere ac ao benignum reo ucere. licet enij nocte oigefti 
na fortiftccf oirtus non rn aoeo q? ©aleat cibum n 
fuperfiuitates oigerere* ifloiierteou? eftmfupercpin 
exhibitione cibi maioris aut minoris in praoio cg 
cena maxime feruaous c ©fus quia cofuetucoe res 
maxima in cofertiationefamtatis n egrituoinecura 
©a fecunoo regimis acurorii quoo oftenoit" ex eo cp 
eius mutatio a maxime fubita ©ebementer eft leftua 
lOnoe Bamafqrnus mutare eonfueruoine? noduum 
eft n moleftum et precipue fenibtts . l£t ioeo praue 
cofiietuomes aboleoe funt feo no mox eo cp natura 
non fufUnet repentinas mutationes . Jfcftc patet cp 
©niuerfalius matoraoum eft pranoiuj fuper cenam 
cum plurime egrttuoines funt materiales et pluria 
corpora lapfa* tamen folu? femel in oiccomeoa 
tur melius eft cibum in cena exbiberc mfi oculi aut 
cerebrum patiantur tunc eni$ melius eft in pranoio 
exbiberecum cena non parum egrotanris nocet ocu 
Iis et cerebro* Ulterius circa textum eft noranoum 
cp non folum repletio nocturna fine in cena nocet 
ftomacbopmmo omnis repletio cibi generat enim opilationes febres putreDines apoftemata a lepra 
quta ecaufa inoigeftionis* afic oisrepletiono 
dtmaeft ftomaebo Declarat ftuicenna oedmaterda 
cerni traccatu primolca. De reb? quarti t)fu leount? 
ftomaebus n inteftina oices. £t er rebus magis mi 
micis ftomaebo eft repletio a propter illuo no auge 
tur corpus gulofi qm cibus ei? no Digeritur quare 
no crefclt ex co corpus. autej qui cibo abflmet 
oum tn remanet aliquio appetitus eius augetur qm 
ftomaebus eius bene Digerit cibum* £t fic ualoe ca 
uenotl cft ne ftomaebus torqueat" a multum grauelf 
er cibo ita vt anbelitus atigiifttet" n pulf5> Delocitetf 
Jstfimiliter repletionaureatiua etfaftioin mDuces 
multu) eft euitaoa a fpedaliter er malis nutrientib? 
Da ft faftioium fu er grofiis nutrientibus prouent 
untiuncturaru Dolores a renum a pooogra a grofTi 
cies fplenis et epacis i regulariter egntuotnes Fleu 
matice n melacolice- £t fi fafhoium fit er nutrienti 
bus fubtilibus prouemunt febres acute et maligne 
l apoftemata multum acuta igifeuitaua eft repletio 
naufeatiano igitur tm eft comeoenoum quin m fto 
maebo maneat aliquis locus uacuus necer totooe 
bet DefiDerium fopirireo retineri Debent aliquereli 
quie appetitus t boc fpecialiter obferuanml eft in ba 
bentibus appetitum fortem-funt enim aliqui quoru 
appetitus naturaliter multti fopitus eft etifti forte 
Debent plus comeoerevw q? appetunt. 
Tu nue}; comedas ftoacbu niff nouerie an 
Purgatu. v>acuu cibo que lumpferie ante _ 0t txftterio poteris cognoicere certo 
1f>ec tua funt Cigna fubtilis in ore oieta 
dffii boc textu ponuntur aliqua precepta que bo 
mofane cupies Dittere neceffario cebet obferuarean 
fumptioriecibi. &uo? primii ecpbono oebetfume 
re cibum mfinoueritftomacbum fuu ee purgatu? a 
malis bumorib? q$ fic per Domitu expelleco bumo 
res putrioosa malos in eo exiftetes qz fi fumerefet 
b? poictis malis biiorib? i ftomaebo remanetib?ex 
omixtioe taliu biio? eu? cibo cib? fumpt? corrfipet' 
$5c$m peepeu e cp bo no Debet fumere cibn De nouo 
nili pfenferit cibn pfumpui? i ftomaebo fuo fore di 
geftii a ab eo euacuatu qz mbil e cercri? i b ii ano cor 
pore q? icromittere cibii fup allii q no e oigeft? feo 
Digeri icepit.lpa fupaffumpt? cib? prioris oigefho 
neicboata tpeoiMft oigeftio prioris an oplebifcj 
trafiens aoepar per Denas meferaicas oucct fecum 
cibii fuperalTumpcu moigeftu? un cruoi biiores in 
corpore multiplicabunt*’. lClterius in textu pon ut? 
duo figna euacuaaois ftomaebi a cibo paflumpro 
primfi e oefioeriii certn b Dera fames Jft,p intellec 
tu ifh? fcieoii e cp ouplex e fames fc? Dera a menDo 
fa. iDera ipalien? Dfcribtt fc$a apborifmo? t ometo 
illi? canois ubi Dicit moigetia no oport? laborare 
Dices certa fames edi bo ctboioiget Dn imef? feqt*' 
afuerit? . 0? tneoofa fames e cibi appetit? corpore 
no inoigete. flbt fieut Dera fames fit ex coftrictione 
i corrugatioe Dena? orificii ftomaebi «pceoetib? a 
fuctioemebrc? inanito? cibo ioigentiufic meoofa Fames folet ab bis Fieri que ftringunt ot rugat oriFi 
cui ftomacbi mebris cibo non egenribusotabactu 
Frigiois Rip ricis aut acetofis. £c iftius figni n fecit 
oi precepti preceoenris co memorat /1 ut cena cercia 
primi ooctrina fecunoa ca* oe eo quoo comeottTic 
inquiens* iDporcet precerea ne aliquis comeoat nifi 
poit oefioerium neq? in boc traoetur cum oefioeriu* 
ebullierit*i forte fuerit nifi meoofum fuerit ot ebri 
orum ceftoerium nbabecuim faftioiuj qm tollerare 
famem ftomacbum putriois replet humoribus» J5t 
poilea eooem capitulo oicic * Jit necg ipe nec# ones 
qui fanitace babere oolnc aliquio comeoant nifi oc 
fioertum fuerit certum et ftomacbus a fu perior a in 
teftina a primo nutriece cuacuata fuerint quoo enij 
in corpore exiftit ceterius effc nutries fuper nutries 
quoo no eft oigeftum mittere. 0ecunou ftgnum qb 
figntficat fuper certo oefioerio fiue certa fame e fub 
tilis oieta preceoes. t. parua aomunftratio cibi qff 
enim illa fequitur fames figniftcaair efie certa et oe 
ra* $rienoum eft infuper cp in ona n eaocm refecti 
one peffimum eft fimul multos et otuerfcs coniunge 
re cibos otcarnes et pifces Del pullos et porcum et 
poftea prolongare tempus in comeoenoo quia pri 
mus cib? ia oigeri incipit cum aouenit olrim? a ftc 
partes cibi oilTimiles fiunt tn oigereoofic cp preaf 
fumpte prius oigefle funtq? poftremo fumpce fue 
oigeftionis meoiu? attigerint onoe fitcpqueoacor 
rumpiit alias* iCciftuD innuit fluicena tercia primi 
ooctrina fecunoa ca/oe eo qb corneo it" oicens. iit ni 
bil qoe oeterc? e cg oiuerfa nucrimeta iimf aoiujjeret n poft boc in comeocnoo tepus prolongare eu enim 
poftremum nutriens aouenit primum ia? incipit vi 
geri nutrientis ergo partes in oigerenoo no fimilan 
eft ramen cpprolongacio in comeoe 
oo mooerate facta fere tma bora gratia bone mafti 
rationis a tranfjjlutionis e lauoabilis et plurimum 
conferens ao confernatione fanitatis quia perfecta 
cibi mafticatio cum morofa tranfglutioe fiue inglu 
mceft oeluti meoia oigefhofeomala mafticatio t)P 
Digeftione abi impeoit uel oebementer retaroat. 
prolongario in comeoeoo cu interlocutionib? t pau 
fis otiab? oel tribus bons eft piurimu? noaua n fe 
quunfexrea nocumenta pnarrata* 
JSerfica/poma /pira/ lac/cafc?/ n carofalfa 
<£tcarcceruina/lcporina/caprina/bouia 
-|)ec melancolfca funt infirmis inimica 1 
4T'fu boc tettu tanguntur oecem cibi fiue alimenta 
melancoltam generantia aut infirmis inimica, fcuo 
rum primum cfb comeftio perficoru? oe quibus tf?a 
lienus ferunoo alimentorum capitulo oeamonono 
oicit cp n borti? fucetis a quoo oelut caro facile cor 
ruptibilts eft ec omnino quioem prautis quare non 
oportet ficut queoa poft aliuo alimerum offerre cor 
rampunfeni? fu perna tanti a ♦ aute oportet 
buius quoo e comune in onibus qctmcp cacocbima 
bumioa n lubrica a facile fubire potentia / propter 
boc oportet ipfa comeoere priora aliis / ficenim ip 
fa celeriter fu beti nt et illis oiam faciunt/ ultimo au 
lem fumpta fimul corrumpunt ec alia* j6c ita patet qrifttio oictum oebec intelligioe perficis comeftis 
poft cibum alium quia ipfa fumpea ance abum bo 
na fune ftomaebo ventrem lenientia atq? appetitum 
prouocantia- Tfurta illuo /luicene fecunoo canonis 
capitulo oe perficis oicentis♦ fatura fune bona 
ftomaebo et in eis eft virtns facienoi appetitum ci 
bi. itt fubmt liticen na» /ct oportet quioem vc non 
comeoantur poft alium cibum quoniam corrumpit 
cur poft eum feo preceoanc ante cibum- Similiter fe 
rapion in aggregato re capitulo oe eis automate 
■|>pafcorois ait. expfteis funt bona fto 
maebo et molliunt ventre?/immatura vero ftringut 
et quanoo oeficcantur ftringunefortius et oecoctio 
ficcorum quanoo fcilicet bibitur probibet Fluxum 
biimioitatum ao ftomaebum et ventrem et quanoo 
trita fuper locum pnluen?antur vnoe fluit fa riguis 
abfcinminteum. ft licet prenarrata babeantiuua 
menta quia tamen bumorem generant putrefaccibi 
lem nocitiua funt infirmis et maxime quanoo inoe 
bite fumutf. fct funt perfica frigioa in primo graou 
et bumioa in fecunoo- $ecunoum eft pira flue come 
ftio pirorum* Jpt caufa eius eft quia pira et genera 
licer omnis fructus recens non correctus replet fan 
gumem aquofitace ebullicnre in corpore a fic prepa 
ram fangumem ao putrefactionem n per cofequens 
nocent egris.*£tra fimiliter vt Dicit fltncena feriioo 
canois ca.oe eis Ipa trf 
iter cetercs fruct5> multfi ipingnat.ppterea porci et 
ibis piris tpinguatfpbJq? ab aliquib?aliis fructtb5> 
fc quia pira vecoficate generat i fic inoucnc colica Dfus babet q? pira n alii Fructus uentofitate facte» 
«a cu carminaaui8-i-t?enrolttacee;cpeUentib? come 
ounfuel polTum? obuiare nocnmeto tporii fuperbi 
bendo vinum vet?coorifern;£t meltora pira fune 
que magis ooonfera Funt n magis oulceoine partici 
etiam meliora funt Decocta q? cruoa apof 
iimt Decoqui cum amfo Feniculo n juccaro-Cercium 
ecomeftio pomo£ ce quib? oicic auicena fecuoo ca 
,|jonis ca. proprio q? afliouanocomertionis eorum 
Facit cuenire colore neruoip-ite poma ena mala? ba 
bene in generaDo uetofitaccm in feciioa 
oigeftione quare nocet egrisa etta propter fimilem 
caufa? illi q oicca e ce piris•Jjtufta Dicta ce piris 
et pomis maxime nmlligeoa funt oe iplis crucis n 
no De ipis cocus, if t neoum ifti fruct? ab infirmis 
funt vitaoi pmmoones Fructus impletes fanguine 
aquofitate ebulliete ut fructus recetes quo£ fuccus 
tn bumanocorpore ebullit ficut multum et fuccus 
fructuu ebulliut exterius in uafeet calo 
rem Folis Derelictu? m eis cum maturabant'.'fftien* 
Fructus proptcrebullitionefucci eo-p preparat fan 
gutnem ao putrefactione licet pro bora qua fumun 
fur tuuamem? preftent bumectationis- £t bac De ca 
/liucena febricitantibus probibuit fructus maxime 
recentes prima quam tractatu feeunoo/ca.feptimo 
Dicens-i£t oes fructus nocent febricitati cu ebulliet 
one fua a corruptione m ftomaebo. Quartum elt co 
meftio lactis. Cuius ca elt quia lac ce leui corrumpi 
tur n in fumu? aut acetofitate couertitfin ftomaebo 
ununco ficut ut plurimi) e ftomaebus febricitantis Febre patrica n efgo Febricitantibus febre putrioa 
no conceoitur. l£c fimiliter malum e habentibus do 
lorem capitis ec fiticulofis et pluribus aliis ce qui 
bus loquttr quita particula ampborifino 
rum/ampborifmo illo. Xac care caput colentibus 
malum ac* operam eft tn cp m aliquibus pafilonib? 
conuenit ficut m ptifi a etbica n aliquib? aliis pro 
ut cicit etia apborifmo ia allecato a enaj 
inferius altqiuo oicet" ibftyacetbicis fanu? ac. £t 
licet lacm premetis palTionibus cituperefin fanis 
tamen laucabile e ec boc fi in ftomaebo n epate bene 
Digerat / tunc enq inteHina lauat fua aquofitate ec 
munoificat/butirofitatefua bumoribus cenenofis 
repugnat mebra bumectat/cafeitatefua culnera pe 
ceons iuuat a pulmonis gutturis renum quoepa m 
cefice moftiram acutorum bumog in inte 
flinis mitigat quia mfceribus inuifcatur a bumo£ 
probibec morfu?. ‘jfreterea couenlt lac corporibus 
temperans quorum ftomaebus muncus eft a cole 
ricis a fleumatias bis eni lac bene 
oigeftum inulaim cacnutrimentum/laucabilem fan 
guinem generat/ carnem augmentat/ cotum corpus 
laucabiliter bumectat / exteriora pulebra Facit cc 
refert 'Jpfaactn ciens cmuerfalibus • ifcibi etiam 
automate *RufFi cicit cp lac bibentes ieiunos effe 
oportet a bibarur calicum cum exeat cbera neq? ali 
quic comeoamr quoufq? Digeratur ec labor et nimi 
us motus cauiaturnon eft tamen quiefcencum om 
nino a Deambulatione feo ceabulanou? elt fuauiter quonfq? in ftontacbt funoum Defcenoiflc fentiatur * 
Dtftemperatts vero corporibus lac non couenit 
"jn caliois eni? corporibus cico mutat" tn Fumofua 
tem a coieram* in frigiois vero in acetofitate n. pu 
treomem. tn rtomacboma? immunoolacno conue 
nit quia in eo corrumpit". Circa electionem aut lac 
tis faenoum e cp magis eligeon eft lac meoiocre in 
via nutrimenti a non fubtiliffmuim ficut lac cameli 
aut edam afimnumneq? pinguiHimu a groffiffuml 
ficut lac vaccarum a pecuDUm* Cligeoum eft igitur 
lac capre non enim babent tantu? aquofitatis ficut 
lac cameli qtioono eft aptum aonutrienoum ratoe 
nimie bumioitatis feo ventris fubouctiuum nec ba 
bet tantum pmgueoims a grolTiciet feu cafeitatis 
vnctuofitatis fiait vaccarum n pecuou quooprop 
tergrofTictem a vnctuofitatem eft venarum opilati 
num/ventofitatumgeneratiun n Difficilioris oigef 
tioms q? fit neceflarium in regimine fanitatia . Cii 
gamr igitur lac capre no mmis propinque parcui 
nec nimis oiftantis a partifno pinguatts nutrite in 
boms pafcuis et in tempore quo reperiunt" meliora 
pafcua‘Bvuintu? eft comefhocafei- Ctpoteft intelli 
gt oe omni cafeo maxime tn ve veteri. Cuius ratio e 
quia cafeus recens eft Frigiousn bumious a grofie 
fubftanttea Difficilis Digeftionis n opilatiuus n la 
pioisgeneratiuus et non multum competit via ci 
bi m regimine fanitatis. Cc cafeus vetus eftcaliD? 
a ricc? propter fai Facit cibii vigeri a Difficulter Di 
gerit" parum nutrit a male ftomaebo nocet et nimis 
oeficcac et inmus competit $ recens. £c fi aliquis tafeus eft meoius inter noutim *i beterem bifcofiim 
a frangibilem ourum et mollem n parum Declinans 
aoaliqualcm oulceoinem non nimis falfus non la 
crtmofua cum inaoicur faporis Delectabilis et boni 
oDoris / cuius m ftomacbo mora non eft Diuturna 
ex bono lacte conuenienter factus fuflficienter une 
tuofus talis bticpcafeus bonus eft a inter alios ma 
gis eft oiligcnous et poft cibitm fumptus non mul 
ta quantitate / multa bero quantitate fumptus in 
bia cibi vmuerfaliter eft malus ftomaebii grauans 
ctinobeoiens oigeftioni et opilatiuus n lapiots tn 
renibus n humorum groflorum in corpore et bento 
ficatum generatmus- $olum i#ltur iU* cafeus eft bo 
nus quem Dat auara manus. $ejctum eft caro falfa 
(Taroenim fa! fa fiue falfe fiue fumo ejcficcata cuiuf 
cunq? generis aut animalis fuerit generat fanguinej 
groftum et melancolicum n per confeqnens nocet in 
Firmis nec eft coueniens fanis* l£t iftuo innuit Flui 
cenna fecunoa primi Doctrina fecunoa capitulo Deci 
moqmntotn ftneoieens-jft eremplum fplfTi pauci 
nutrimenti mali cbimi -i* mali bumoris eft caro fa 
lita • fjeptimum eft caro ceruina que fimiliter e fan 
guinem melancolicu generans tefte *afi tercio alma 
foris capitulooe animalibus filucftrtbus et Domef 
ticis. jpcrauii eft caro leporina que fimiliter fangui 
nis melacolia eft generatia- fhcit em *fcafis De ea lo 
copallegato* 'Jfpa enfpl*) aliis melacoliegenerana 
eft- CtDe ifta etia Dicit Dietis bniuerfalib? 
cp no couemt in bia cibi folii in bta meoirine* l£t 
efcieou cp ifta caro leporina a fimiliter ceruina cum pcrnenerinc ao antiquitatem fimptlciccr fune euitaoe 
fi tamen aliquo mooo couenianc meliores funt ifte 
carnes cum partui funt propinque vt ficcitas earu 
obtemperetur ab etate n eda? funt euicanoe nifi line 
pingues nam er earum plgueoine obtemperatur fiC 
citas- IDonum eft caro caprina. ipcdmum eft caro 
boinna quia ifte carnes etiam funt carnes melanco 
lice. lf)am 7>facin oietis vniuerfalibus oeeis oi 
cic - Caro caprina t bouina funt peftima oura in oi 
geftione taroa / n oigefta groffum generant fangui 
nem a melancolicum-Jft nuicenna fecunoo canonis 
oe carne caprina oicic. Caprina vero non eft bona 
multum eius bumor fortafle eft malus valoe. Et 
fub iftis etiam inrelligecarnem bircinam et varcina 
que peiores funt preoictis carnibus fciltcet caprt 
nis et bouinis . Dam oe eis oteit flutcenna fecunoo 
canonis capmilo oe carne. iTaro vaccina a cernoruj 
a bircorum filueftrium a magnarum auiuj fadt eue 
nire febres quartanas itt oe carne vaccina aobtic 
oteit cp caro vaccina plurimi nutrimenti eft grofla 
melancolica generans egrituomes melancolicas-Cc 
vltedus oicit cp caro vaccina generat lepram . 
oe carne btrona oicic cp eft mala abfolute. 6mia ia 
textus loquutus eft oe carnibus vitanois et mari 
me animaliiim quaorupeoium» lflioenoum eft vice 
rius oe carnibus eligenois animaliu quaorupeoiuj 
Et quia circa electione? carnium aialiiim quaorupe 
oiurn cotrouerfia vioet"incer autores meoicine qoa 
ei oictit carnes poraas ec mdiors ficut i5alie?i qoa 
alii, mu o oicut carnes eoias ee meliores fic Ifcap fluicenna et fluerrops licet Tltierrops quito colliget 
imponat fluscenne cp Dixerit carnes porcinas efle 
meliores quoo tamen non otcit autoricate propria 
feoautoritatexptanorum- fllii uero vitulinas lau 
oant pre aliis carnibus • f?ecunoum eft cp electio et 
melioritas carnium animalium quaorupeoum po 
teft multipliciter attenoi/ primo mooo ex partema 
foris nutrimenti etirrefolubilioris et carnibus bu 
manis fimilions. iFnftomooocaroporcinaceteris 
eft melior/primo proptermaximam fimilituoinem 
cum carnibus bumanis terte tfalieno tcrcio alimen 
torum t)bi oicit/porcine aute$ carnis fimilttuoinej 
aobommes aooifcereeftex eo cp quioa? comeoerut 
bumanas carnesvtporcinas nulla? fufpidonem ba 
bentes fecunoii guttum ipaa 'i ooorem. £t fluicena 
fecunoo canonis ca * oe fangume aitfanguis boinis 
*i fanguis porci funtfimiles m oni re ita tuquioa? 
Fuerunt qui denoebar carnem bominis acfi elTetca 
ro porci et occultatum Fuerat illuo Dfcpquo inuenti 
Fuerant in ea otgici bominis - i£t ittuo ioem fentit fa 
tis /luerrops quinto colliget capitulo oe carne ♦ 0c 
cunooquia caro porcina tialoenutritiua ett. TOam 
oidt iSalienus terdo alimentorum • £)mniu eoulio 
rum caro porcorum eft maxime nutritiua n bui? ex 
perientiam euicetiflimam babent atblete* £t poftea 
eooem libro ait porcorum carne nulltl alius amplio 
ris nutrimeti babebis Tumere* percio qi generat ait 
mentu ttabile Fortiter reTiftens refolutioni • jfctitta 
Fuit mes ifTalieni m paffib? ubi no parum pfert por 
dnas carnes ceteris carmb? fc$ tn octauo oe igemo Dbi oicit ceteri? carnibu? porcina eft: lauoabilior 
fi porcu? montana incoluerit poft porcum eous. 
iCt fimiliter in quinto terapentice ■obi Otcit quaoru 
pcoum caro lauoabilior e porcina in calore a bumi 
oitate reperata eiufq? cibu? plunmu?a fangui? ab 
ea generatu? omni melior eft fangmne. ict ifEtio oert 
tatem babet oe carne porcoru no antiquorum quia 
eorum caro inoigeftibili? eft nec iuiienu? ftue lacta 
tmm quia caro eoru bumtoilTima eft feo etate meoi 
ocrium puta oniu? anni tam oomefticop 
q?filueftrium oerifinnlius tn eftimaoum eft cppor 
ci ftlueftreafunt oomeftict? meliore? quia carne? 
porcos oomefticorum funt plu? oebito tnfcofiore? 
JEtoe carnibu? porci filueftri? fiue apri otcit Hui 
cenna fecunoo canoni? capitulo oe carne. 
oero Dixerunt et qui eo? pmitantur cp melior caro 
filueftri? eft caro porci filueftri? nam ctt? boc cp eft: 
lenior carnibu? oomeftici porci eft forti? nutrimeti 
« plurimi et eft oeloci? oigeftioni? et eft melior cg 
efte poreft m perne • /£t exifto olterui? fequinir cp 
preoicte carne? porcine multu? lauoabile? funt cor 
poribu? iutienibu? fani? fortibu? laboratibu? non 
oifpofiti?ao opilatione? et bi? qui impinguari 
querunt quia talia corpora moigent plurimo nutri 
mento et Difficulter refolitbili • jft ergo Dicit *|fcafi? 
cercio alinanforum capitulo oe oirtute carnium*Ca 
ro Derogroffa multti? laboranribu? conuemen? eft 
fubtift? nero bi? qui preoicti? funt contrarii con 
uenic. i£t ioem tmlt fluicena tercia primi ca oe regi 
mme ei? qb corneo it" oice? exercitati pterea ec multi laboris magis fimt tollerantes nutrientia grofla« 
Jlio moco poteft atteoi melioritas et eleetto carniu 
er parte teperate coplexionis ea£ facilis otgeftiois 
*i fanguinis er ipis generati t>t fciliq 
lUa caro meat*melior que teperate e coplerionta fa 
cilis oigefhonis fanguine generans teperatuj in ca 
licitate et frigioitate fubtilitate etgroflTcie* lfct iflo 
mooo caro eoulina efl melior etlauoabilior ceteris 
t)t uult *Raf> flmeena i fluerrops*lpam oicit *fcap 
tercioaltnanforisca.oeaialibus (iiuefiribus et oo 
mefticis. foulina caroeteperata nulla? in fe babes 
malicie aomixtionem que (icet teperatit generet fan 
gmnem laborantibus tn non cogrtutctu nulla alia 
caro preferenoa efbfDcn efl: enim aoeo cebilisot er 
ea Dirtus minuatur neq? eius nutrimentum aoeo mP 
tum e *i groflum dc er eo proueniat repletio n grof 
fus gener eru r fangu is tangitis queq? qui er ea ge 
neratur inter fubtilem n grofTum ac inter calioum *i 
Frigioum etiflit Jftifla caro non conuenitrnulmm 
laborantibus feo iuuembus temperatis erercitio me 
oiocri Dtentibns quia ifla caro generat fanguinem 
Forti erercitio Del labore faciliter refolubilem licet 
non erercitio meoiccri. ift ficut quo ao iflam inten 
tionem caro eoiua mter carnes oomeflicasita caro 
capreoli inter carnes filueflres efl melior. 4hpofl 
iflam carnem eoitiam plurimi meoicorum ficut fta 
fis i Inerrovs ponunt carnem arietinam. l£t oicit 
/literroys quinto colliget capitulo oecarnecp bec 
efl opinio maioris partis meoicorum preter&alie 
num qui abbominatur carnes arietum* :. i£t oioettir fibi cp caro ottulorii e melioris ntitrime 
ti q? anetina* lft forfan if?alienus bic atteoit melio 
ritate nutrimeti er eo quoo e plurimu? nutrire t mi 
trimentum oare magis irrefolubile quooinagis Di 
oetnrconuemrecarnibusoitultms $ anetinis cum 
arietine magis bumioe fmt • percio mooo poteft ac 
tenoi melioritas n electio carnium er parte minoris 
otfeofitatis n melioris oooris ea£*£t ficcarnea Di 
tulinefunt meliores ceteris carnibus* ifzt iftuowntt 
it quinto colliget capitulo oe carne oices 
i$t carnes oiculo:p funt bone carnes ioeo quia non 
babent illa oifcofitatefrigioitate n ficcitatem quam 
babent carnes bouine Deteres n carnes eos fune ma 
gis ooorifere alus quantu* eftin boeme 
itores funt carnibus emilmis quia in carnib? eouli 
nis mamfeftafqueoam mufcillago i-oifeofitas an 
teq? coquantur/l) carnes eouline Funt meliores ottu 
linis quia meliores generant bumores . £t er ifto 
patet quomooo non eft canta controuerfia inter au 
tores meoicine fuper electione carnium quanta pri 
ma facie apparet.TfJotaoum e mfuper cp carnes ani 
maltu? ficcecoplerionis meliores funt circa 
<5 oiflantes multum a partu u ergo eoi et lacrates 
mtuli meliores funt birds et bobus qutafua ftrd 
cas prime etatis bumioitate corrigit". 0eo carnes 
animalium copleccionis bumioe funt meliores oifta 
tes a partu u circa partii ceteriores quia fua nimia 
bumioitas proceffu etatis erficcatis fcit? iuuetuti* 
corrigitur aut tollit- et ab bumioitate prime etitis 
crefcit* fe ioeo'iuuenes caftrati arietes fcilj ornus anni fune melioresrmin? tnfeofi luctatibus agtits 
*i pord uni? ani Del duos meliores latratibus por 
cellisȣc ergo bene oidc ftuicena tercia primi ca b 
regimine eius quoo comeoit"-® portet aute? ut ab? 
fupple fanitatis conferuatiuus fit talis quales fune 
carnes n proprie carnes eoorii et tutulorum lactan 
cium paruorum t agnoru anualium. £texiftis om 
nibus cocluDicur cp carnes bircof capraru? et arie 
tum n boum et antiquop n fpecialiter no ca 
lactanciu i agno£ lactariu non 
funtmftu couenieces in regine faniratis fj carnea tri 
tulorum iuuenum cc arietum annalium n porcorum 
ouorum Del tmius etiam caftratorum fuffici 
entercouenientes funtefuiin regimine fanitatis. l£c 
eoiligenter notanou cp carnes oeclinates ac ficcita 
tem oebet elixan i oeclinates ao bumioicate? oeb£t 
affari t)t ea£ bumioitas temperef/a ioeo carnes cu 
niculorum lepo& ceruorum tutulorum n capriolop 
oebentelixari n carnes porcellorn et caftratop arie 
tum afiari/dixatio enim obtemperat Acritatem*} £c 
ex boc patet cptn teporibus n coplexionibus bumi 
ois magis copemnt carnes Decimantes ao ficritatej 
n aflentur In teporibus ficds i coplexione n ctate 
ficcis magis coeout carnes oeclinates au bnioitate 
Om recentia.pina rubetia.pfgufa (ura 
Cum (imula pura nature funt salitura 
In boc textu ponuntur tria alimenta que m mo 
Dica quantitate multum nutriunt-duorum primu* 
eftoua recentina quia funtoe bis que in mooica, quantitate multum nutriunt ut innuit /Uricena fecu 
oo canonis ca-oeouis* Jtctoem uulc quarta primi 
ca.prtmo ubi oicit nutriens pero parue quatitatis 
n multi nutrimenti fimt oua a gallorum tePticuli-f t 
illuo wq in multis alus locis repetit.Circa electio 
nem ouq£ faenoum e cp oua gallinarum a paroicu 
n Fafeanorum muenuj t pmguiu fune bona in fani 
catis regimine i aliis ouis fimpltciter meliora/unp 
oua paruula longa funt bona unce, f ilia prefbite 
ri tubet pro lege teneri * % bona funt oua canoioa 
longa noua. flmpti? oua tremula, i.per cecoctionej 
aliqualiter infpilTata utm manu tenetis in cortice 
Tuo uioeant'tremere funt meliora ourisi forbilibus 
funt multi nutrimenti et facilis a bone oigefticms 
et generant fanguinem maxime corci proporuona 
iem unce conualefceimbus fenibus a Debilibus ma 
Ximeconueniunc et maxime uuella/unoe ftuicenna 
in tractatu oe ciribus corois uult cp uitella ouo 
rum animalium bone carnis fient galUnaruj paroi 
cum o licet non fmtmeoicme coroi mul 
tum tamen cor confortant» tt poftea fuboic cp cito 
in fanguinem conuertuntur n poft conuerfione? pau 
cam babent fu perflui tatem n generant fangmne fub 
tilem n clarum et ergo maxime confortant cor gene 
ranco fanguinem ei proportionalem. f t ulceri? ot 
at cp multu? calent m oilTblutione fubftantie fpiri 
tus et oiminutionefanguinis corois • Sorbilia ce 
rooua facilis funt oigeftioms et leniunt pulmone? 
et pectus 't uentrein lubricant ec minus nutriunt cp 
tremula. t)ura cero oua per Decoctionem facta ao Digerendum funt oifFicicilta a nucrimentii exhibent 
£roflum et tarde a ftomacbo uefcenuens et taroe pe 
netratiuum. JOotauum etnfuper cp er Diuerfitate p 
parationis otioru eria acquiriteis bonitas Del ma 
Utia. Huc et funt affata aut elixa aut frixa aut t ture 
fltnt cocta* Affata elixis grofTiora funt i au uigeren 
Dii ourtora q? foc? fubftanttalem eo£ bumiuitatej 
ueficcat-lfcfiuntuuobus mouis. $ut enim cu corti 
cibus inter caliuos cineres ponunt" atittn teftis fra 
teftis fracta peiora funt altis. Illa autem 
que cum corticibus tnter caliuos cineres ponunfuu 
obus fiunt mouis/ aut tnter cineres ponuntur tota 
aut fuper carbones partim uifcooperta. fcue in cine 
ribtis ponuntur tota funt peiora quia cu? calor fo 
ci circinat fumofitates retinet. Uifcooperta fup car 
bones poftca Fttmofttatem emittunt et munua fiunt 
iflira in aqua meltora funt cg affata quia aquebu 
miuttas calori focttn bumiuitate ueftccaua repitg 
nat-lfc fiunt uuobus mouis auteni? cum corttcib? 
dirantur/attt intra aquam franguntur- Cum corti 
cibus peiora funt aliis quia cortices probibent uif 
folutionem fumofitatum et grofflctet. aqua frac 
ta calor aque temperate penetrat et groflictem fitam 
fubtiltat i aufert ftbi grauitatem fui ouoris. tynuc 
btiiiifmout lauuabiltora funt ceteris omnibus- fri 
xa ceteris peiora funt quia pelTimos generat bumo 
res et funt tn ftomacbo morantia ftimofitatem et 
corruptionem inuucentia n fafhutum facientia.fln 
itire cocta tnter altata et in aqua fracta funtmeuio 
cria-i£ttfta colltgutfer Waaci uietisuniuerfalib?, ftoenou? crt etia q? ctuim oiuerfificatur fecunoum 
eius partes coponenteslpa? vitellum m caliDitate 
teperatum exiftic.Albumen vero frigiou cft et vifco 
fum oure Digeritur u fanguis eaa? ex eo generatus 
non efl bonusvt babetur ex cercio almanforis 
capfo ce virtutibus ouoruj. j£c ficuc oua preoicca 
raUcetgaUniarum paroicum n Fafeanorii funtcouc 
mencia in regiminefsniratis ita oua anatu anferuj 
ftrucionumec fimilium volatilium minus couenun 
na lunem regimine fanicans vel ftmpliater euican 
eft vinum rubeum/pro quo fcieotim cp 
vina oiuerfiftcantur m colore, pa queoam funt al 
ba queoam rubea clara queeam citruia t queoa$ ni 
gra- Xhna enim alba Debiliora funt ceteris mm? ca 
(iDa et minus nutruiua verum funt minus leoentia 
caput et magis urine protiocattua et aperitiua* ifif 
funt Debiliora ceteris patet quia feeuoum itfalienii 
fuper primo canone tercie particule regiminis acuto 
rum Debile vinum cft quoo mmus calefacit et nunp 
replet caput cum ergo vina alba mmus calefaciunt 
etmmus replent caput ceteris vt patebit Debiliora 
erunt ceteris • autem vina alba funt ceteris mm? 
calioa patet per dJalienum m comentoilli? canonis 
tercie particule regimis acutO£ De mno etenim albo 
Dicete. po eft poflibile aliau ex vuiis albis vt cale 
faciat calefactioe vebemen. Jft poftea fubDic 30inii 
autem albu? efl minoris calefactionis oibus vinis 
Jftiftuoeft verum coparanoo vina eiufce territorii 
aoinuicem a non aliter qm vina rubea et ruffagal 
Ucana non funt ita fortia nec ita calioa ficuc funt. multa mna alba que repertuncur m aliis territoriis 
oebet igiffieri coparatio inter mna eiufoe maneriei 
et minus nucritiua p? 
per Cfaltcnum in comen to illi? apborifini fecuocpar 
ticule facile e repleri pom cibo oi 
cence Dinu eni? aquofum fubtile atq? albu Diu aliter 
aque eft Dicinii u illi?Dirtuti Dicianfaonutrienou 
Dn Drina prouocafnec corp? inoe nutrit". £t fimi 
liter in corneto illi? apborifmi eiufce particule. i£o£ 
quinucriunfoicitipa. Dinu aquofum min? oaccor 
pori nutrimecum cui? liquor eft ficut aqua fubtililTi 
ma et color alb?- ac minus leout caput pat$ per 
rlutcena tercia prinu ooctrina fec$a/ca. oe regimine 
aque a Dini Dicente* TDinn uero albu$ n fubtile cale 
factis e melius no eni capitis efficit oolore$ fec for 
taffe bumectabit a capitis Dolore alleuiabit. £t ioe 
etia Dult Idalien? in corneto illi? canois cercie ptteu 
le regimis #oc? at oulcis» at quare mi 
nus leount caput eft q: minus fnmofa a Daporofa 
funt ceteris. iHf, ac magis ftint n ape 
ricina pac? per 'JPpocratein canoe illo cercie pttcule 
regimts De Dino eteni? albo Dicente feo craft 
tus ei? fq Dini albi in Defica e facilior q? cuiuflibec 
alteri? pot?cn qtioecia Dim apericiua babere oinof 
at\f£ter iftofeqmfqnfta Dina alba fubtilia plus 
coueniuntq? alia Dina calefactis fine a natura ficut 
colencisi fangmneis naturalib? fine abacdoence fi 
cut calefactis er ira Del mora i fole. j£c fimiliter ma 
gis ouenlut ftuoecib? qui Debet Dti Dino no turbate 
cerebra. i£c fimiliter ouemuc babecib? cerebra Debile, ftue naturaliter fme a cnccn taliter q: habentes eere 
brum cebile ex Forti tnno faciliter inebrt atur tot ba 
bet fluicena teraa pruni loco preallegato* ift ergo 
fi uti toelit toinia fortib? neceffe e ea fortiter lipbare 
c fimiticer coueniiic babetib? epar calioti n noma 
cbum calioii 'i babiratib?in regioecalioa qz calioa 
toma i iRis Facerent efliiationem. Tpma tfo rubea cla 
ra (iiUtbrluefia calioiora funt ceteris tot toulti5ali 
en? in c6mentotlli?canonis fapra allegati oe trino 
etenim albo tobi oicit toeriltii cuius calefactio ex tot 
nis eR toebemes ei? calor e rube? clar?. Jpt iRa toina 
etiam nutribiliora funt ceteristot babet ipalienus m 
ometo illi?apborifmi pallegati. facile e repleri ubi 
Dicit grolTum toero n rubeii toinu] nutribilius eR ce 
teris iplens corpora cito obnoxia inanitioni. £t cir 
ca iRuo eR itelligenoii q? toina rubea oicunfnutribi 
liora eo cp plus eo£ in fubRana membro# ouertitf 
X)ina m nigra pofluntoici nutribiliora ceteris q* 
coRatius oant nutrimenti! a taroi? a membris refo 
Itibife* CtiRomo oicit ipalirn? i omento illi? apbo 
rifmi pallegati. to# q nutriunfcp toina groffa n ru 
bea nutribiliora funtq? aquofa minus tn q? nigra 
Jfct iRomo etiam intelligif ocm "pfaac in oietis ptt 
cularibus tobi toult cp tomum n grum plus nutrit $ 
rubeii.ift tRa toina rubea magis leount caput <g al 
ba n mmustorine funt.puocatiua. £t bine eR cp iRa 
toina q* fortia funt babentib? oebile cerebrii no co 
Ueniunt tot ocm eR f$ bri conemuc babentibus Forte 
cerebrii cii forte cereb# toapores eleuatos ao ip? no 
fufcipic tot oicit fluicenna tercia p rimi ca-^allegato tc circa iftuo eft fcieou? cp urgenui bois fortis cere 
bri magis acuit fi bibat mnn bonum q? 
fi non biberer m duIc /1 incena cercia pmi ca* palle 
gato*£c ro e qr er bonotno pl$>qp w quoalc# alio 
potu generantur a multiplicant' fpiis fubtiles clari 
a puu. iCt inoe e cp tbeologi cotemplari folici arca 
alciflima bona t)ina oilgunc* JjEcfecunou rluicenna 
ibi-lfta mna valet b5ib? frigioecSp lectois aflen 
maticis. <£alia naq? mna corriguntlapfum frigioi 
tatiscoplexois et aperuit opilatoes euemre folitas 
frigiois fleumaticis a oigerut fleumata cooperaria 
ao ouerfione eo£ m fanguine n mgerilf faciliter n ci 
co penetrat a pbent alimentum munoil *i fpus pluri 
mos • l&ma vero citrina minoris calefactois funt q? 
rubea clara vt vult italienus in corneto ili*? canois 
pallegaci ve vuioeteni? albo/ maioris tn calefactio 
nis funt q? alba ut ergo ena? magis funt caput leve 
tia $ alba uc m comen to illi? canonis 
preallegati -potus aut oulctsJjEt ifta mna etia mi 
n5>nurritiua funtq? rubea magis tn q? alba*£t ap$ 
quofoa ifta vina etia vocantalba. J£t bmc eft q? ali 
qui otciitcp vina alba cito calefaciut multu?. l!)ina 
vero nigra funt minoris calefactois q? citrina et er 
goetia minus leount caput cg citrina. 8? c\i tarvi 
oris oefcenf?funtin ventre 
q? alba magis leout caput q? alba vt babet ifTalien? 
in corneto illi? canois pallegati poc? at oulcis. l£t 
funtifha mna ena plus nutridua cg alba et citrina 
min? tn cg rubea ut preoictfi eft. £erciu? e forbilia 
facta ex iurib? carmu n maxime ex brooio puUorfr <falia eni$ brooia nacure bumaefunt amica ex quo 
facilimem fanguine funt mutabilia a bonuji fangui 
negenerat-Ct maxime ou$ fiunt ex fimula-i exfub 
tiliffima parte farine q? fimula n maxime tritici mul 
tum nutritiua e n bonn nutrimerum affert ut baberi 
pt ex *Rafi tercio almaforis- /jfct ifta tria poca poit 
fcba pmi ooctrina fcba fumma pma ca.xt) 
in ftne ubi cicit. Jfxeptum fubtilis multi nutrimett 
boni cbimi a*buorie eouoru? uitelli n oinu? a aq 
carnis. j£cex ifto cocluoif cp ifta tria furit oegenere 
natura bumana maxime cofortantium- 
■feutrit i ipisiguat tritici). lac. cale? ifans 
pediculi porcina caro.cerebella.mebulle 
dulcia vina, cibus guftu ioctfoior-oua 
Sorbilia, mature ficus, vueqj recentes- 
(Tjn boc textu tagufouooecim res corp? bumanu? 
nlitrietes primaetriticrii.pa 
nis ex critico oe quo oicit ftuicena fc$o canonis ca. 
oepane cp ipinguat oelociterr. rnaxte oe frumeto no 
uo Kafis 15o tercio almaforis se tritico vicit. <£nti 
cu teperameto uicmu c licet calioitati parti attineat 
$6 at pooerofi? etfolioi?muenit" maioris e nutri 
meti. %)ib? quocp boibus aliis granisspfiaens ma 
inuenit"-$anguis etia ex eo generat? otii 
fanguine q ex aliis generat"granis teperatior e- £c 
fequenti ca.oicit *|6anis q ex tritico fit pfurtb? boi? 
ouenietior e. Circa electoe? at tritici fcieoii e cp electo 
ei? pt fumi uno mo ex pte fubftatie ipi?/alio mo ex pte ppatois ei?* $Icctoni at ei? et pte fubftatie ipi5> 
poit incena fcbo canois ca. oe Frumeto Dices. if)c 
li9 e ill& q$ e meDiii inrer ouricie a raritate magnii 
pigue reces -i.no nimis atiquii planfi qb e meer ru 
beoinem a albeoine/ frumetn tfomgrti mali e nucri 
meti DerofupaooicpoDerofitate} ei? fiip elec 
tione ei?, Circa electione nero ei? et pte prepatiois 
ei? fcieoii eft cp oia q fiitex Faria tritici frita taroe 
a ftdacbooefcenoutgeneratgrofrcs biiores opilant 
Dias epatis augmerac fplene a generat calculn mul 
tii nutruit fi Digerat-*ejriticti tfoelixii e cib?grauis 
n inoigefUbilis feo fi oigeratTortiter nutrit n robo 
rat Dirtuce* 0eotriticu fub Forma panis bene ferme 
tati a offari in clibano mooerato igne efl elect? ab?* 
oia ifba cotligunfefc ijfralieno primo alimentorii 
0ecunoa res e lac. if t pc iftuo mcelligi De lacte ebuti 
rato quoD apuo meoicos aooc Dicitur et apuD coes 
balbuca. Ibalbuca eni? reces fi comeoaf cu? pane re 
ceti fiue caliDo ei ipolito maxime ipmguat * 
etia? intelligi dc lacte caprino quoo ena multum nu 
trit De quo prtus latius Dictum e ibi perfica poma 
pira. Cercia res eft cafens inFans fiue recens De quo 
Dicit Tluicenna fecunDo canonis ca ♦ De cafeo cp e nu 
tritiuus et impinguaciu?* kt licet cafeus recens nu 
triat et impinguet in regimine tamen fanitatis non 
conuemtquia feqtmntar ex eo nocumeta prius Dic 
ta ibi -|6erftca poma pira. Quarta res efl: tefticuli * 
Cttfhto maxteinteHigeoii e De tefticiifis gatlorn im 
ilmcena fecunoo canois ca. De 
cefticulo Dicit cp fut ualoe boni nutrimeti a plurimi £t quarta primi ca. primo oe eis oicit cp in mooica 
quatitate multii nutriunt. i£t poteft iftuoetia? intel 
ligi oe tefhculis porcoip multu$ pinguium niinoum 
coeuntia ficuc eni? porco£ caro ea q alio$5 atalium 
qnaorupeou melior exiftit a boc quo ao boc quoo e 
nutrimetum prebere mai? irrefolubili?! corpori bu 
mano fimilius fic etia? a tefticuli refpectu ce 
fticulo» alio£ animaliu quaorupeou»jfct ed bic oi 
ligecer 'notanou .cp tefticuli aialiu? i qui 
bu** e iam fermetattim femen n generatu] no funt bo 
ni nutrimen feo tefticuli animalium luuenum aobuc 
no coire potetium quibus aobuc no e fperma ferme 
tatum funt fatis lauoabilis nutrimen fi bene oigera 
tur n oe iftis ena intelligitur oictum prius* Quinta 
e caro porcina oe cuius electione et effectu fatis am 
ple oictum e prius ibi*|berfica poma pira* 9e«a e 
comeftio cerebrorum.-|J>roquo fcienoii e cp cerebru 
eff ftomacbomalum naufeatiuu oeiectiuu? appetit? 
n groffi bumoris generatiuum oerum eft eri cp fi bfi 
oiger atur alimentu? oat corpori notabile feo nullo 
mooocomeoi oebet pofl alios cibos* *t>onum autee 
cp cum origano oel calamento uel cu? aliquibus ob 
ceperantib? ei? uifcofitate i frigioitate m quib? fit 
oirtus indfuta i calefactiua paret"• £c cauenoum e 
q? fi comeoat"cp primit? affetur fupercarbones» Jfc 
e aouerteoum cp no confert illis quibus frigioe fo 
lec aouenire egrituoies fj bn babetib? oplexione ca 
lioa ut unit ISafis cercio aUnaforis ca.oe oirtutlb? 
aialiu* JGcbreuiter parii oueir m reglmiefa 
means f) aliqii bn cSueit oia meoiane ficut cereb£ tapriolcm coueniens eft cotra venena eccotra mor 
Tum n cerebrum leporis cotra tremorem 
a fecunoii quofoa crerebrti pullor o caponn ao me 
moria et fubtilliationq ingenii cofertit» Circa electi 
one tn faenoti eft cp meliora eo£ funt cere 
bra volatilium et.pprie n ex cerebris q 
orupeoii arietis ceinoe vimli vt vult /lui 
ccnna febo can6is ca.b cerebro. $epria eft meoulle 
que multi funt nutrimeti fi biT Digerant"prout oicit 
xiuicenna fecuDocanois ca-cemeoulla. Ctetiafaci 
le m fanguine couerturur» 1t>oc tamen malu$ faciiit 
cp Deiciunt appetitu atq? naufea inouciit et ergo fui 
cena Docet eas comeoere cu piperib?. lftetia aliqui 
eas pparat cum cttonits et paftillisvt facuit leccar 
oi- £c pro electione ea£ Dicit /luicenna cp couenien 
tior e meoulla cerui oemoe tauri n. poftea 
capra£ ceinoe ouiuj-lft fc$m aliquos meoulle tau 
ro?t iuuenum et pinguium multti? couenientes funt 
ifcctatia eft oulcia vina oeqnib? poPeri? Dicet" ibi 
$unt murinua. fpona eft cibus guftu iodioior qz 
talis maxime nutrit» illtio "ppocratis fecuoa 
particula ampborifmoru Dicens sparti; Deterior a 
busa ponis oelectabiliorquioej melioribus magis 
Delectabilis e appeteona. Ct i0alien?i corneto illius 
ait-lamnis em cibus fapio? in quo quifq? Delectat? 
cu? accipit"a ftomaebo cbplerus retinet"a cum mag 
na oefeetatone oigerifplufq? quilibet ali? qui fi.fit 
abbominabilis fugit vri vomit? faOioiu iflatioru 
git? generant"»Ct bine e cp aliq meli? valet cu malo 
cibo q? di bono qz maiore Delectatione babec i malo decima eoua(orbilia quem mooica quatitateetia 
trmlcfi nutriut oe quib? etia oictii efupra ibi.ltlua 
recentia* tln Decima e ficus mature q propter fuam 
oulcebme multum nutriunt a ipinguatCirca iftuo 
rn fcieoum e cp licet nutrimetum fic? no euftat t ro 
bore nutrimeri carnis Debemctioris 
roboris q? nutrimen tu? oim fructuu ut vult iluicen 
na fcbo canonis ca-De ficub? Jfct ibioem etia Dicit q? 
ficus e nutribilior ceteris fructib?* ifct ioe Dult Flui 
cena tercia primi ca-De regine ei? q$ comeoif o ices 
cp iter frucc?/fruct? magis nutritiui a fimiliores et 
,ppinqores carnib? i nutrieoo funt fic? a Due Dal$ 
mature a oactili. Circa electione tfoea;p fcieou ecp 
fcbm fluicennsifeaiDo canois ca.oeficub?- A0elior 
e alba c\z leuior Deioe rubea fiue citerna a Deinoe ni 
gra. f t q Debemeter matura e melior e er,prima ao 
boc Dt no noceat. 1 te bumioe a recentes ftc? magis 
a Del ocius numciue funtq? ficce et citius trafumt $ 
ftomaebo ao epar a magis bumectat epar et magis 
lenificat cp ficce. tyerti Ficce funt min? tflatitie a ma 
gis ftomacbocou ementes q? bumioe • ve fi ens oi 
dt /luicena loco preallcgato. ©icca quioe i fuis ope 
rationibus fanguis er ea genera 
tus no eft bonus a propter boc Facit peotcnlosoeru 
fi fit cum nuce tunc eius cbimus.i.bumor Fit bonus 
a poft nucem cum amigoala • l£t poftea Dicit ep ao 
imniftrado ficce cu? ieiunium aoefteffc mirabilis m 
uamen in apieoo Dias cibi a <pprie cn nuce a amig 
oala cu tn ei? nutrimen! cu nuce fit pl?q5 ctl algoafa 
Ctcouemunt ocreq? ficus in boc epin ipis e iflatio ct lenificatio t expalfio fuperfluitatum ao cutem ec 
prouocatio fuooria et remotio afperitatia gutturis 
a munoificacio n lemcio pectoria pulmomea canne 
ciuai apertio opilationum epatia renum afplema . 
Duooecima rea eft uua recenai.uua oulcia ec bene 
matura‘f bro quofcienoum cp uua eft triplex:- lf)a? 
queoam eft immatura et acerba a Pit ex ea agrefta n 
ifta ftringit uencre a coieram rubea? reprimit atq? 
fanguinem . £t multum oalet in fluxu ucntria cole 
rico. fllia eft matura uirioia ec recena ex qua fit ut 
numtfrc ifta fpecialiter quancoeft alba n fine nucle 
is t cortice uentrem laxat eteeteria frucnbua pluri 
mi et melioris nutrimenti exifhr fteue ec ficua mmo 
na tamen nutrimenti eft cp ficus ut babet /lutcenna 
fecunoo canoma capitulo oe uua. Tj)erum eft tamen 
cp uencofitatem generat n inflationea ec uentria oo 
Corem* t fi remanferit per ouoa oiea uel trea poft 
collectionem fufpenfa oonec cortex cerumefcatmeli 
ua nutrit i minua laxat nec tantum inflat. Jpc babe 
tea ftomacbitm plenum cibo n immunou? malia bu 
moribua nullo mooocoeoant uua» et fpeaalicerre 
cenceaa fine arilliauelociterenf m ftomaebo immun 
oo corrumpunt' et m ftomaebo pleno cibi a quia m 
mia cito Digeruntur et non poterunt exire oe ftoma 
cbo poft oigigeftione,ppcercibu nonou? oige 
ftum qrefiicin ftoacbocorrnpntfi aliu? cibn comi 
punt. t fimiltter edi intelligenou? e oe allia fructi 
b? laxat maiCtfi aliquiauelicfumereuua uirioe et 
recece bomi e cp pmit? ifunoat' t aq frequeti p bora 
n oemoe ponatur in aquam frigioa et poft fumatur ‘f.afis vero tcrdo alinanforis ce vua recenti et fpc 
cialitcr otilci oicit q? cito corpus impinguat er au 
gmcntat erectionem turge. t ulterius otcic q? illa 
vua q e (librilioris coru. i. corticis citi? oefcenoit a 
vero que eftgrolTioris taroi?. /Ilia 
efl vua ficca que palTula vocatur et tHa 'icet pona 
tur et numeretur inrer equalia parum tamen caliot 
tari attinet et bene nutrit fecuou Kafim loco preade 
gato t confortat ftomaebum eteparfecunoum /lui 
cennam loco preallegato n opilationes remotietifc 
Dicitur cp epar impinguatur et eis et maxime fi mu 
Drnfab aridis, ftc tettppoict? pt in redigi De vua 
matura recenti n ce vua ficca q paflula Dicitur. 
Upiiia probat ooore.fapore.nitore, colore 
Sit bona v>ina capis becqtiiq?,pbati Illis 
fortia.formofa.fragratla. frlglba'frlfca 
€Tyn boc textu ponunfquattuorgeneralia quibus 
vina probant"*-A rntti enooor lf)inn em? boni oco 
ris fuierecolens multiplicatum e rpirituii fubtiliuj 
£cfecunou? ronantimi quinto tbeorice bene nutrit 
n bonnm fanguinem generat. Tf)inum vero feneum 
abbominabileeft nature bumane fpiritus groflbs 
t melancolicos generans n. fecunoumconnantinum 
quinto tbeorice maln (anguinea capitis colore? ex 
malo fiio caput afeeoete generat. «palien9 tfo terria 
regimis acutos comentoprioloques ce oiuerfitate 
vinos ex ooore oicit quoo et vino e boni ocoris e 
meiioriscbimi i.buoris afc$m illuc emultituoo q 
implet et eo caput quoc e q: efubtiliusec calictus quos mttexeis eR mati onoris fecunmi malicia cbi 
rm generati ab eo erit paucitas lefionis ei? in capite 
quoo e quia e frigini? et groflius. fylUv .au te cui pe 
mtus no eft onor non facit omnino aliquio accmere 
in capite quia eft uebementer grofllim- $5c$m eft fa 
por ficuc eni? cibus fapioior melius nutrit et meli? 
a Rom a cbo amplectitur t)t nictu eR in fentetia pre 
ceoeti ita et binum- firca iRuo tn fcieou? e q? bina 
in fapore oiuerfificanfquena enim funt oulcia aliis 
nutribiliora groffum fangutnefaciecia t bentre bu 
mectantia aooigereoii oura i fmm generatta. /Ilia 
funt ponnca fiue Riptica Romacbu cofottatia tmi 
trecoRipatia pectori t fue'pemnetie fc* pulmoni et 
caneei? nociua mteRims cogrua ao oigereou nura 
rllta funt acerba q fnt murettca.i. brine 
tia grolfos biiores no genratia f? oilfoluetia • ifllia 
amara mtn? catina btbetcoRatinus quito t beor ice- 
<!Zercin enitor fme refplenecia q ioicat fup fiibrilita 
te bini a ficexcofequeci fup fubtilitate fpirituu ex 
ipo generatos • &u artu e color parte en i coloris 
mna mtierlificanC' i nutritione-TDina em rubiciioi 
ora ceteris parib? magis nutribilia fnt albisci ineo 
plus coueniiit macris cg alba - rllba ttt pl? couemnt 
ptngibus. Jpt neiRa niuerfitate tini er colore nem 
e prius ibi lDua recetia. Deince in tertu ponnt" qui 
q? fpecialia quibus probat" bonitas bini. primum 
tangitur cum mcitur fortia ♦ <f ortituno enim bini 
cognofcitnr er effectu. T)inum enim forte e quonca 
lefantcorpus bebementer replens caput fecunou? 
iffalienu corneto pruno cercie particulc regis acutop Iftuoenim Ditium maximefpirituu? e multiplicati 
uum t multum nutrttiuum. (aneant tamen abtllo 
nifi fit lir; pbatum qui funt Debilis cerebri quia ma 
gna effumatio ab ipo ao cerebrum tpO£ peruenirec 
u ipm leoeret. 0ecunoum tangitf cu oicit' formofa 
iDinum eni formofum fiue pulcbrum quia cii mato 
ri appetitu fitimtur melius Digeritur a meli9 nutrit, 
cercium rangit"cum oicitTragranna. 10tnum enim 
fragras fiue bene recolens marimecofbrcatiuu* eft 
ifpirituum fubriliit generatum? Dtoictu?e. 6aiar 
tum tagitur cum Dicitnr frigica-Oam Dinum Debet 
efie frigioum quo ac tactum no aute quo ac efltcttl 
X)initm emm calefactu? cum fit rarius n fabrilius et 
tius inebriat nernos Debilitat et caput leoit nifi in 
mooica quantitate fumptum fuerit.Quintum tangi 
tureum Dicitur frifea. Iptnum enim bonu? Debet effe 
frifeum ftue leue quoo fpumanoo forni Facit a bab? 
fpnma tenuem De Facili labilem n in meoio exiftente 
fiue qtuooin eo mouenfatbomt.lOinum enim non 
iftius oifpofitionis peuDulum Dici Debet a maxime 
fi non fonat Del corpora atbomalia no babeatv*()f 
Debet Dici Debile Del limpbatum fi fpttma babeac cii 
magnis apulisDf aolat? cppbi fpuma Diu maneat 
©unt nutririua plus dulcia cafcri&a trina 
boc tertu ponit-unum nocumentum ne trima* 
ft e cp Dina canoica n oulcia ceteris paribus plus 
nutriunt reliquis Dinis etifluoDoluit cbftantinus 
loco preallegato a ioem Diiltfuicena tercia primi' 
ca* ce regimine aque a Dini Dbi Dicit Dinum quoq? groffii} quoo e Dulce eft meli? illi qui Dult ee pigtris 
i£t ro eft c\z tnna oulcta oebemeter a mcbris attra 
oulceomej cui natura congauoet * 
Da Dicit fini cena fcbocanois tractatu prioca. ter 
cio-i£)patoes at oulcis funt oigeftio n. lemficado i 
multiplicatio nutrimen et natura Diligit ipm n oir 
t? attractatiua attrabit ipm. l£t licet ifte tcxt?oeri 
ficetf oe 61 Dino oulci eligibile m eft mnu moDerate 
oulceoims i no Dulcem fummo ficut oinu} q$ oul 
50 mufcaoellum fuie mufcaoetii oiciFq* talecorrum 
pit fanguine. ipm? ro eft q* natura rapit auioe tale 
Dinum a ftomacbo aD epar priufcg Digeratur quoo 
in eo eft utile cbilificationi a ateq? maturetfei? fuper 
Fluitas propter ei? maxima in conatu 
r alitate oulciu? et fic replet fanguine aquofitate in 
oigefta ex qua reooimr aptus ebullitioni n. putrefa 
ctiom. /Et iftuD enaintelligeoil e De aliis cibis oul 
cib? in fummO’*|bro maiori noticia fcienoii eft cp ex 
ofu oini oulcisa alio£ nutrietium oulctii tria time 
tur nocumeta 1 maxie bis q ao ea proni funt. *J&ri 
mum eft faftioiu$,ppterea cp Dulcia fuis caliDitate 
abumioitatelemiit 1 applanat orificium ftomacbi 
inoucetia illic oifpofitionecontraria? inanitioni ec 
corrugatoi illi? q funt ca famis. <k$m e oelocicas 
mflamatois eo£ n couerfiois m colera. U)a res out 
ces c5uenientilTime funt in generat5e colere- if c #p 
ter boc mei pl? oib? rebus generat colera qm ipm e 
Dulci? 5ib? reb9i p? ipm oinii oulce ut iSTalien? 
in comecoilli? canois terae pticule regimis acutonl 
/Ciente leui? percutit. i£t bmc e cp inoucic fitun nec, 
1 coitemt Fcbricitatib? nec eda colericis ottbioe oiat 
((alienus* jerau e opilaaoepatisa fplenis q? oui 
eia trabupfabeis cum fece celec 
tacione qua bnt in eis n maxime epar ariq? oigerad 
qre illic lemter inoucnccpilanoes cooperate ao boc 
fubftatia groffa w q hinoatTapor outcis fctmi flui 
cenna fc$o canonis tractatu prio ca-tercu>£tbtnc 
e q? “Dinii ouice tnin? e cp alia vi 
na. itt otra ifta tria noeumeca fumme ualec acetofa 
q i appetitum fua acetofitate prouocant et fua frigi 
Ditate ift am a tione probibet n fubtiUcate fue fublta 
tieopilatoes aperiunt.Ipotaou? mfuper cp licet di 
na oulcia et alia nutriecia Dulcia opiletepar et fple 
ne ceopilant tamen ipm pulmonem- l£t ratio quare 
no opilantpulmone ficut epar a fpleriem efiquia ai 
Dulcibus in tranfitu fuoper merp ml ntfi fubtile ao 
ipm refuoat et fanguis genitus er rebus oulcib? ao 
pulmone oeninam purificatus in epateprius t in 
coroe fubtiliamsa iftuo oulc m comento 
illius canois tercieparticule regiminis acutoru oul 
cis vina oulcia munis inebriat fecunoii 
tercia particula rcgimims acuto£ canoe 
illo lentus pereunt q? reliqua fortiora vina 
jfcxpreoictis cocluoi pc q? fi bibat* vurit rone nutri 
cois corporis reftauratoisi ipinguatois ficut con 
cingit m bis qui macri funtfiue naturaliterfiue ac 
cioetaliter tunc copetunt vina oulcia et groffa fuffi 
ciecer colorata talia enim vmafunt fufficienter nu 
trimia n oeperoia refUuratiuan Ipmguati 
ua vn ouenietiora fune ao ipmguaou corpa macra i£c per oppofitum fi wteoam? no mitrinonej nec oe 
peroitop reftaurationenecimpmguattone? otcon 
ttngittn bis qui funtmultu camofi a pingues tunc 
otna fubtilia non otilna feo faporc amicabilta ooo 
rtfera ao albeoineoeclinatia fufficieter fortia eligi 
oa funt*0i oerooet" vinfi ao fins extinctione? cum 
tnnn album fubtile oebile e eltgibili? taleem? oinu 
magia bumecrat n infrigtoat n p cSfequens meli? e) 
tinguicfiti} et quato ficis e maior tato tale minii efl 
coiiemendua. ©i mero minii oef ao fpiricuu confoi 
catione n reparatione i m irtutis cofortatione tun< 
oebet oart minum fubtileooonferum faports oelec 
tabilis meoiocris coloris fufficietis fortituoims*! 
tale minum oebet fumi cu* pauco cibo n oebet efle o< 
pura tu ab tirraq? fuperRuitate u oebet fumi in pau 
ca quantitate- $i mero intenoamus pectoris etpul 
monis mnoiftcatione u metris laxatione tunc mina 
meoiocris fbe fapore oulaa funt magis eligibilia. 
Si t>fnu rubeum mmfu qua&ocp bibatur 
Slenter (ftpatur x>or limpttja turb(f(catur 
CTfn bocpaflii ponuntur ouo nocumenta nimie po 
titionis mini rubei.*primum cft q? nimia bibitio ut 
ni rubei conftipat mentrem io eft ouros facit fecefifr 
feu oifficultcrbabereegeftione*. 1/tuius’caufa fecun 
oum aliquos efi quia tale minum rubeum plus cete 
ris parib?eftca(efactiuii u magis nutritum- Knqn 
tum enim plus e calioii magis exficcat n inquantu? 
magis nutritiuum auiot? a natura rcrinef -fboteft 
tamen textus intelltgi oe nimia potacioe mini rubei fttpriri aut pontici er qua fhpttcat? n coftipafoen 
ter<ppter flipadcatej aut poticitate Circa if 
tuo tn fcieou? eft cp fi exbibeafoinu ao ftomacbi et 
fcifcqj conretiue fortificatione eligem? Dina groffa 
potica uel fliprica mbca Del nigra ficuc cotingitin 
babetib? fluxu Detris,ppter cebilitate otentiue fto 
macbi a iftuo oult tercia pncula regimis 
acucop canoe illo palme? quioe a niger n fiftter (fa 
lien? i ometo illi?, fi iteoam? ofortatone oigefti 
ue copctitt Dina fiibalia Del meoiocria m fubftana 
n colore boi ocorisi ouemetis faponsa fufficietis 
Digortsi aliqualis ftipncicatis.$cbm eft erafpera 
tio gutturis fiue rauceoo quaj moucuc aliq Dina in 
ficcitate a terrertreitate- fct 
iftuo nocumetu enacotmgit et Dinis rubeis patrie 
ftipticitatea terreftreitace?. Jfc 
maxie qn mufta funt Dina poicta ifluo nocumentu? 
fcbm otingit.fl)6 eri primu q? murtu magne rubeoi 
ms folet inoucere oetris feces fuas ter 
rertres cu eo mittas q fui moroicatioemoroicat in 
tertma ex qua moroicatione flut?Dentris caufatur 
jfcctale Dinum non oebetbibi mufhl.iq? oiu fuerit 
turbioii n bulliens quia ex quo ipm eft moroicans 
propter fuas feces terrertres ab eo etia$ eleuatur fu 
mus moroicans qui ao cerebrum oeniens fui mor 
oacitate moroicat oculos atq? rubificat. Ite iftuo 
etiam intelligenoum eft oe irtis murtis patrie braba 
cie fiue rubeis fiue albis prop ter eo£ terrertreitatej. 
Caufa aute quare ifte fumus eft moroicatiuus e q* 
Dinu a quo oiffoluitTert: vc oicic {jalien? prima pticula in comentoiltt? 
apborifmi n qui crefcnt qcquio a qualibet re oifibl 
uitfei vn viflbluifnecefTe e uc afiimulef> 
JlUea/mix/ruta/pira/ rapban?/ et tprfaca 
mortale t>enemi 
boc textu ponuntTejc mevicine valete 0 contra 
venenu*pria e alleu efi maxte valet cotra nocumen 
ta,puenirefoletia ex mala aq a maxime vah cotra 
potu male aq ve quo vicit ferapio in aggregatorio 
ca. ve eo cpqiifunufalleu a p? bibitur aquacorrnp 
ta no nocet aqua illa potati, f t i oe? innuit fluicena 
fc$o canois ca. ve eo a tercia primi cave oferuatoe 
iter agetis a nocumeto aqua£. lEt iftb i ve 
ecia operat'cepe vt vult incena fc^ocanonis ca ve 
eo n fic pt oprebevi fub alleo in ve eo etia vicit flui 
cena tercia primi loco preallegato cp cepe e ut tyria 
ca mala£ et maxte cu aceto q* cepe e fubtilt 
aciuu inctfiuu abfterfum cu fhpttcitarea aperit for 
ater ut vult fluicena fecnvo canois ca ve eo- $c efl: 
ca(iou i tertio qre calefacit malas aquas probibens 
ne fua fngivitate ftomaebo noceat n fubttliat grof 
fas facies eas cito penetrare. Jft acetu* biiic permix 
tum vigorat virtute ei? in fubtiliatoe n penetratoe 
i probibet a fiti*quam moucere folet cepe co 
meftum. £t eava ratio verificat"ve alleo a ergo etia* 
vicit lutccnna tercia primi loco preallegato cp allea 
comeoenva funt fuper aquas groflasn turbivas q z 
fubtiliant eas / cito vefcenoere faciunt et probibenc 
ne ftomaebo noceant a inteflinis a ne venas opilent /Hleum prcccrea comefhl an iter n p) boc ex meiion 
bus reb?e ec coueiuetiortbpUUs qui bernut ab aere 
frigiooufqiu oaoiit aoeii ut innuit /luicena cercia 
prtm caoe regero iter agente? m frigore i cogelatu 
i£t ex ifto fequibcp alleu multum ttalec uer agentib? 
o p oiuerfaa terrae eiitibpu muerfis pocib? utetibp 
luxta illuc metricu? qui mane iciunofumpfc 
rit ore.loiic tgnotarn no leoit por? aquap- E>ec oi 
uerfo£ mutatio facta alleu? 
aopunctura uermul i morfu? ferpentu 
qnbibifcum xmoquoo fluicena fcbo canonis ca. 
ce eo ie oicit fuiffe expertu?. tc cofert etiam morfui 
canis rabiofi et qn fit emplaftrum exalleo a foliis 
Ficus a ctmino fuper morfu? mugali cofei t otibioe 
Dicit fluicena. ifepe ucro feeunou rimcenna feciico 
canonis ca oe eo confert etta morftu canis rabiofi 
cum ImitTuperipm aqua eius aut emplaftratur ex 
eo cum fale u ruta. Jft cepe quoocomeouur expellit 
nocumentum oentofitatis \mKnoforu?>4Eedixeriic 
quioam cp ipfum generat in ftomacbobumorem fcm 
mioum plurimum frangente nocumenta uenenofop 
K>otaoum eft circa illuo cp alleu? et cepe et fimiliter 
mam porrum tna cibi non competunt temperatis 
corporibus neccalioisa rpecialiter cruoa parn em? 
nutriunt a male nutriunt et generant fangmne? acu 
tum n pungitiuum grolTos bumores tn fubtiliant n 
t>ifcofosinciountnp?q? oecccta funt peroutpugi 
duitate ec aobuc remanet oirt? uicifiua n fubtiliati 
ua und magis cocta copetunt q? cruoa-|t>orri emm 
fut calioi i ficci oac corpori alimecu illaudabile ** oculis nocet n generat (anguine nigru et melancolicit 
a fomnia terribilia n neruos leount roe piigitiuita 
tis eop nocet centib? n gingmis et nullus colericus 
necmelancolicus eis t)tat'a fpedaliter cruois.Cepe 
ealioc funt n babet bumioitate fuperfluam terrcftre 
cu bumioitate aquofa fubtili inoigefta. # i comeoa 
tur cruoa generat in ftomacbo bumores malos n pu 
trefactibilesn corruptibiles*! moucitnt fomnia ma 
la n terribilia i oolore capitis. $t earu 
oifponit homine ao memoria oeperoenoa n pturbac 
intellectu n peroucit ao Dementia- #eoTi comeoatur 
cocte cu aqua lauoabiliii carniu? lauoabifiter iuuai 
oigeftione n mmuunfeas nocumenta n teperac ciba 
na frigioa cu? quib? Decoquunt" feo meli? efl: eis no 
t)ti. ?|llea calioa funt *i occlinat ao aliquale bumioi 
cate feo min? cp cepe oalentcotra oetofitatem n t>a 
lene in tulTi et bene fereare faciunt feo nocent tnfui *i 
oolore capitis inoucunt et funt tpriaca ruiticoruj, 
iEcficp reo icta folum conucniunt bis qui fieumati 
cum aut groflum tnfeofum bumore babuerinc- £ole 
rid oero a preoictis abftineant. $ecunoa eft nmc oe 
qua oidt fuicena fecitnoo canonis ca oe ea cp ipfa 
cum ftcub? n ruta e meoicina omnibus oenenisn eje 
ea cum cepe et fale fit emplaftrum fuper morfum ca 
nis rabiofi. (ft ifhiomaxime intelligitur oe nuce fic 
ca ante cibum fumpta mo preoieca £t circa ifhio 
alterius frienou? e cp nuces ficcc peiores funt recen 
tib? et bumiois q* ficce magis onctuofe funt r5e C9 
in colera ouertu tfu inoucut capitis oolore n oculos 
turbae et oertigine? generat et fpedaliter fumpte p?. abit j ct ligue palifun in oucunt ct t>omttuj,puocat *i 
Delicas m ore faciiit. ite habetis ftomacbn colericu 
maxie oebet eiutare nucea ficcas quato anciqor es 
tato peiores fune. ac nun? male fune q* non 
fune tace Dnctuofitatis ec loeo no generat Dolore? ca 
piris aut vertigine ec fifia ficuc ficce ec roe biuoita 
tis lubrificatis laxae Deere ec fi aliquaculum comat" 
n comeoat"p?cibii oprimtic cibu fumptu?* |£t fic p? 
cp nuces recetes funt magis ouemetes corporib? fa 
nis q? ficce. cfercia c ruca b q Dicit ftuicena febo ca 
nois ca* De ea cp refiftic Denems* £c p?ea fubiungtt. 
£t bibat q fibi timet ne i potu fumatDenenu a pugi 
a tmmiofis ce femie ei? poD?? i eti foliis fuis cum 
Dino ec,pp rie fi bibit"cti nuce et bolo oib? contritis 
n omittis, ift otcit i De aialib? cp cu mu 
ftela t>ult pugnare cu ferpete fiue cu bufone ipa co 
meDit ruta ut interficiat en qi ooor rute e inimicpue 
neno Dn cemcfHorure cum ficubusa amigDalis oul 
cib? in mane pferuat a ucneno. (potaomn circa iftb 
cp ouplex eruca queea? Domeftica ec alia filueftris 
i)omefUca melior filueftri e q* filueftris n maxime 
ficta caltoa n ficca e in quartograou qre plurimu? 
fumere oe ea e perniciofum domeftica t>ero bumiDa 
calioa a ficca e tn fecunDograou/ficcaDeroin terno 
Ibtcft incifiua refolutiua carminaciua Detofitatu ? 
ifluD maxime couenit ficce.Ipa Dicit ferapion ca. De 
ea cp eft oc rebus magis coferentib? mflanombp.i. 
Detofitatibiis feoin bumiDa e inflatio*'(te ruta De 
bemeter acuit mfu? et proprie fucciis ei? cu fuccofe 
niculi ct meile collino facto ex ca aut coefta ut Dicit fluicena fecunoo canonis ca*ce ea&uia tn in fncco 
rute queoa e bauracicas noces oculo/iOo ruta pc ap 
plicari oculo cetilanco ita cp folii capor fiuefuma 
lis euaporatioei? a no fubftacia rute aofubftacia? 
ocfi prigat. Quarta e pira qb? oicit rlutcena febo 
canois ca*ce eis cp funt cura mortifkaafi. 
IStqn coquunt"ifti fungi cii piris minorat" nocume 
tum iporu?. Del pt ifte text? cerificari ce piris aro 
maticis q fui aromancitate fpiis ofortaret n ficno 
cumecum cenem repelleret. Gvinta e rapban? ce quo 
oicit flutcena febo canois ca. oe eo cp coferr rnorfui 
cipercetcu cinomorfui cornuteetia* £t feme cius 
cofert cenenis a cermib? cenenofis* J6t fi ponatur 
fruftum ei?fup fcorpione morit" et aqfeius e expta 
in boc a e fortior* lfctft momorcerit alique? fcorpio 
qui rapbanu? comecerit no nocebit ei* if t ofert ena 
prcfocanone q fit a fungis mortiferis* pt oict 
cp rapban? calet contra ccnenum qz protiocatuius 
e comicus a fteper comitum ftomaebus purgat" a 
malis bumorib? fi qui in eo ftnt. f:t circa ifhtc fac 
Dum e ce rapbano n raoice q funt propmq in ople 
Xioneq? nocent corporibus colericis generant enim 
fangmnem acutum etpungitiuum etrapbamts e ma 
lus ftomaebo faciens eructuare et generat humorem 
groflum etfi oigefhua fit Debilis generatbumornn 
cruoum babet tamen cirtutem fubtiliatmam et inci 
fiuam. &uicam aute comeounc raoice a rapbanam 
pofl: alios dbos ac cofortancu? cigeftione ce quo 
Dncecerutnequocerperietta 
vocet % ciciit fapietes meoici cp fi comecatp? aliu? ribtt uniat ac oigeftione et oefcenfu? et? n n errem la 
xatfeoft omeoanfan aliu dbit lpellut cibn ao Pupe 
nora a Domitii inDucuMtonu eft at*cp comeoat'cu 
aceto a Tale p? altos cibos n in pauca qndcate neru? 
e tn q> ocfis nocet a capiti**fcaj> tfo rercio alinaforis 
oicic ep rapban? longa fadeco mora m ftomacbo in 
odic Reuma em? folia cibtt Digerunt n appetitui a? 
aoiuuat qr? pa£ fumifoeets. (fcexta eft tpriaca q a 
toto genere naiet cotra nenenum etioeoDaler tam 
rarionabtlib? q? brutis cotra ucnemft tafrigion q? 
caliotulft fub tpriaca pt oprebeoi metrioatu quoD 
ftmileopaf.De tyriaca eni? Dicit /luicena fexta qr 
ti tractam tcrdo ca.prio. $cias q? canon marim? 
in curatoe neneni e cofortatio caloris innati n era 
tatioipi? aoexpelleon fiatt facit tpriaca.De t>ma 
ca nero a mefrioatofimul Dicit /luicenna ferra orti 
tractatu pno'ca-$ meoictnis coih? ao uenena. 6fit 
meoiane q cotrariefunt ueneno qre no permittunt 
ifq pnentre aD cor et funt ficut tyriaca et mecrioatu 
Herfftmun&ue habitabilis acluminof? 
Ifiec fit infectas nec olens fetore cloace 
4 In boctcrtu notantf quattuor circa ellectioneae 
ris habitabilis quo» primum eft cp bomo Debet eli 
gere aere mnnDiim iD eft no infectu? naporibus q? 
aer imunous alterat corfecunDum cbpletione illi* 
qtt Ubi omifcef fiatt inmt txalx> tercia tegni in orne 
to illi? canots iPia bec eni nc-tocfy e q? bo Det elicre 
re aere lninofu$/aer ei turbiD? ioucit t corpe triftid& 
n pigri cie qi aer turbat? comifcet buores i curbio? JIO corpuenic quare cx ipo n bumorib? grofli ec tur 
bioigenerantTpiis atam triftificantesa pigrtcie tn 
Duceres‘Jpibtl e ergo quoo magis locunou facit bo 
mme atq? min? graue cp in claro aere abulare uF ma 
ne furgere. $erciu e cp b6 cebet Ditare aere infectum 
cuiufmoi e aer in quo fuit ftrages cduer eni m locis 
in quib? pceffic maxima boim interfectio fequtf pe 
fbsa in loasuicims. iler em$ mfect9 qn infpiratur 
inficit fpintus in nro corpore. Quartum e cp bomo 
oebet tritare fetorem cloace. tt per boc mnuntur in 
Fectiones particulares aeris cuiufmooi e infectio ae 
ris foueap coquine t>F loco£ m quib? 
proiciunfcaoauera mortua n offa mortuorum n ae 
ris incini aquem qua putrefcitlinum Del canapts» 
rler enim taliter infectus inficit fpus nri corporis *i 
maxime cerebro nocet. j|Ec bine e cp oicit Jiwicena fe 
ennoa primi oxtrtna fcOa ca.fecuoo- itt aer 
DU? e reperat? a clar? neq? fubftatia extranea cople 
xioni fpns cotraria ei aomifcefe fanitate efficiens a 
ipam coferuansa cu? mutafcontrariu fue operatio 
nis operat". maiori oeclaratoe poicto:p fcien 
ou? eft cp aer neceffarius e in regimine fanitatis ou 
pliciter primo quioe propter refrigeratione corois 
fecundo propter expulfione fuperfluitatii 
tribulatium fpiritum n calore innatu ficut em* m ex 
teriorib?nos tnoem? cp ignis fine euetationeaeris 
fuffocafecejcringuit fic etiam pmaginari Debemus 
cp fpiritus n calor innatus moigent aere ipfum nu 
triente conferuante t obtemperante, ifcbtemperatio 
icitur caloris innati fit per aeris n. ci9 oepuratio fit per aerie expulfione .*J&rimitm quioc 
fit permotu attraccionisn fecunou per motu crpul 
fioms fi igifaer attractus fit fetiousn impur? cor 
nimpifcalor et fpiritus innat?. igit"oebecefle 
bone fubftantie cui no aomifcetur aliquio ex bapo 
ribus necfumofitate extranea. Ipon enim oebecefle 
aer turbious nec nebufofus nec malisoaporib? ao 
mixtus bic enim aer humores conturbat a animam 
contriftat Dt oictum eft. £t oebet efle oifccoperjus 
celo *i non inter parietes n tecta conftnctusi \>t fit 
ao unum oicere maxime emtanotis eft aer indutiis 
n non euentatus. lPerum eft tamen cp tempore epp 
oimie in quo accioit aeris putrefactio cois eligeno? 
eft aer indutiis. ll)noe teporibus illis bonum eft ma 
nere in oomib? et tenere feneftras dattfas ne aer pu 
trefact? ingreoiaf/feo alias aer oifcoopert? melior 
exiftit* /puitanous epreterea in regimine fa nitaris 
aer cui mittent" oapores lactnt aaua 
putrioa cotinentium n olerii taliu? qualia funtcau 
les t eruca n fimilia et arbop mala# qua 
les funt Ficusi nuces- rlmpli? eligeous e aer in quo 
fuflFlant oeci ex terra alta uel equali- l£c miilcii eria? 
follicitari oebemus cp aer no exceoac in aliqua qua 
litatum primas fc? calioitate frtgioitate btimioita 
te n ficcitateqft fiForfan congerit obteperefp arte? 
qtiatti poftibile e* £t ifta co!ligut" ab Htiicena fecun 
oa pmi ooctrma fcba ca.oiuerfis* 
8i tibi ferottna noceat potatio, pina 
Tpora matutina rebibas * eritmeoicina  boc cem ponifonu oocumetii n eft-cp fi qui* 
male oaluerit ex fumptioe t)ini oe nocte fiue tepore 
ferorino talia in craftinooebet iterato fumere mnuj 
2f)noe potatio mni nocturna ptmoucere 
ftue fiti$ matutina uel pt mo ucere fupercalefactione 
corporia.$i oeroinoucac fupercalefacrionecorpo 
ria tunc marim? error eft oe mane iteru? fumere vi 
num qz e aooere igne igni* $i oerobo incurrat ebri 
etate cum aliqualt naufea tuncoe.mane bonum e fu 
mere tnnu? q* er fumptione mni oe facili tunc pro 
uocatur oomitua er quofequitur munoificatio fto 
macbi qua munoificatione facta oe facili ceffatno 
cummim ebrietatia a naufea. itrtpropterea cofulic 
7>pocraa femel in mefeiebriari vt ex ebrietate ,puo 
cett>omit? qui e maxime pferuatiu? ab egrituoib? 
crontcia. i. longia amalia. 0i etia er potatone oini 
nocturna leoafaltquia incofumioinem 
potaoi oinu tncOemaneptoceoi oinu utafiuefcac 
n fic tiun?leoitfa fumptioe mni. ?l cofuetoenim mi 
nor fit lefio ut tjult fcba apborifmoru ibi 
£r mulco tpe cofueta oc. $i uero er potanoe t)ini 
nocturna fequat'fitia matutina illa e menoofa q cu 
raf potatione mni magia tn feoat" potatione a que. 
Jfce quia ia oictum eft oe lefioneex fumptione mni* 
UJcienou? e q? bomo oebilia cerebri et etia $ ciuufcuq? 
alteri? cooitiois fum m opere cauere oebet a frequen 
ti ebrietate, frequea enij ebrietaa fcSm fluicena ter 
cia primi ca oe regie aq i mni ioucit fer incomooa 
i corpore biiano quo# pmu e corruptio copleroia 
cpatia q i muu fupflue bibicuj ao epar oeni en a mi fUperFlue refoluic calorej ipius Dn amittit Dirtutem 
fanguifica a loco fanguis generat aquofitates effici 
ente» poropift? t?el inceoit epar a btlores ei? Dn ge 
nerat‘lepra Del mania -$cbm e corruptio coplcxio 
nis cerebn<ppcer afiloua eleuatone fumo£ Dini ao 
ipm oifponetiu caliou cerebrtl manie a frenefi et fri 
gtoum epiletie litargie appoplexie n. fubetb-cferciu? 
eft Debilitas neruo£. 3f)ioem? ent bibulos inebriari 
folitos cremer caput a mebra no folu m feniol) etia 
in fenectute a iuuetuteqnqp&uartu? e egrituoines 
ficut fpafm? i paralifis q* fuperflue 
acceptu fepem ftomacboacetu efficifqttDaloe noq 
neruis. $epe quoq? couertitrex Defectu oigcftiois in 
aquoficates inoigeftas q neruos remolliunt. £t fe 
pe oucitbuores groffos ao neruos qttib? oifteountf 
uel cotrabunf. &uinru eft bnioi 
taces cerebri multiplicatas a Dino ita Dt totaliter 
opilec Dias fpirituu atalui a cerebro in mebra. 6ex 
tu e mors fubicanea ou$ fq fterceoo a oormieoo Die 
abeiit? mPcituoine Dini f bfnoicatu ex eo 
clanonfa ebrip fufFocatr"* l£t 1$ Dinfi imooeratefup 
tii poicta loucatnocumeta mocerate tn fumptu mf 
ta ioucic itiuameta-ctagit eni rluicena ca.pallegato 
ei? iuuameta.-|f>rimu e cp ebon? abi penetra 
torin toto corpore-i*facilem efficit penetratione? ri 
bi cui immifcetu ao omnia mebra futs calore fubti 
litateiconuententia m proprietateocculca-$ecun 
ouj efi cp incioit fleuma a boc fuis calore et fubtili 
tatefubftattei refoluic ipm/ip; coaptaoo expulfio 
ni Dias aperieoo n. natura ofortaoo aoexpulfionej Cercium cft cp cDucit colera rubeam tn Drina n alita 
euacuattonibusbt fuDore egefhone n refoluttone tn 
fenfibtli. £z iftuo tntelligenou e De Dino fttbtili fub 
rubeo Del albo qttoo Del Debile ftt er natura fui Del 
Fortiter limpbatum/llicquin multiplicaret 
percouerlionem ipuis in ea n fupercalefactione epa 
tts abeo*0Ntiartum ecpfacic melancoliaquegroffa 
eftettaroi motus Faciliter labt per canales propri 
os ab epate ao fplene? n a fplene aoos ftomacbi ec 
tanot a corpore cum fecibus exire n Flectit feu reprt 
mitnocumetum ntelancobe propter cotrarietate? in 
copletione n. mooofubfiantie n in effecttb?.#)ame 
lacolia trifttciam pniillammitate et parit 
X)inum Derogauoin auoacia? magnanimttateetli 
beralitate. $oiintu$ efl cp refoluit oes moDos feu fpe 
cies lalTituoints mft mfta calioitas extranea Fuerit 
eis fociataq* Dinumrefolutos fpiricpbabuoe repa 
rat Dirtutem cofortat bumioitates relictas tn muf 
culis neruis coroisaiiincturis tollit aut minuit. Jfc 
fi Fuerit opus bumectatione Dt in laffltuotne arefac 
tiua Dinu? Delociterbumectatoummooolimpbetur 
•preter atiffa luuamenta pluria alia inoucit • $im 
enim belociter n fubito nutrtetium e Dimi?/calore et 
fptrttu naturalem cofortat a totti corpus calefacit 
ingenui clarificat/ira copefcit/trinicta remouet/libt 
Dinem incitat. J(fet fuper oes potus fenucruDos biio 
res Digerit. lEt Dtfit ao Dnii Dicere Dinti reooit bo 
minem Dirilea feainDti anima n fecunDii corp? Dii 
ceteris paribus non bibentes Dintt? funt effeminati 
refpectu bibenmt Dinum. gignit r humores meli? \>0mj meliores 
fuerit nigra corpus retfoit tibi pigru? 
{pina fit clarum q? \>etus fubtile matura; 
fyc bn limpbatu faliesmo&eranrie fuptu; 
p rimo ponitur vnum Documentum De Dino. 
4?t e cp vinu? melius meliores generat bumeros» j£c 
ca«fa e quia quanto mafia efl melior tanto 
bumores er ea geniti meliores ee oebent 2>dnDe fub 
oitur cpvinu? nigru inoudt pigrida in corporent 
caufa e quia vinum nigrum grofli? n terreflri? efl re 
Itquls ergofpiritus ab eo geniti grofii finit. 'furra 
illam autoritate ifalient prius allegata, 
De aliqua reoiflbluifei vnDe uc 
alfimiletur.$piritus aute grofTi faduntcorp9gra 
ue fiue pigrum ponuntur fepte* oocumeora 
circa electione vini-*j6rimu? eft cp oebet eligi vmu* 
clarum, cfaleeni? q* fubtile e fpiritus fubtiles a cla 
ros generat. (Becunou efl cp Debet efTe vet?.i*no Vo 
uum.lpouum enim vinu fiue muftti ceteris paribus 
facilius inebriat fluxum vetris prouocat atq?coli 
ca inoiidri cetera accioetia pofleri? oiceoa ibi ']m 
peott urina - lfDec eintelligenou? cp vinum Debet efie 
omninovettis taleeni fecunon /luicenna terciapri 
mica.De regimle aque a vini equaft meoicina in5 
fiait potus i* magis meli ei virt?alteratiua corpo 
ris aucalioitate 'i ficcitatecg virtus alterabilitatis 
a corpore per opus numtionis n e pauci nutrimen 
quia e fpoliatuj a fece et virioitatc qua prebabuic et pene igneum factum propter quoo in aggregato 
re feribitur ca. oe vite autoritate ttalieni cp eft calt 
oum n ficcum in ternograou.Ccrciu eft cp oiml oe 
beceflefubtile.Subrilecnim oinum multos fpirit? 
procreat atq? fubtilea/grofTum aute groflbs*&uar 
tam eft cp ointi oebet elfe maturu et no ftipneu. lft 
num enim ftipneu? abfdnoicomnes fpecies euacua 
nonis. oc oult i£alienus tn commento illius cano 
nta SJercteparocule regiminis acutorum Scienoum 
edam ac, a ergo nocet corporib? inoigeabus euacu 
adone per orina? n onibus membris fuperiorib? oc 
ibioem ctiaoidtiFaltenus.lDeru eft tamen epoinu 
fUpticum conueniens eft iofirmicatib? aedoentibua 
in ttcftinisot ibioe oicit ena fuperi? ocm 
e. Hemouetftn ftip ticitas a oino p mulea? comixtio 
ne aque ot ibioectia oult 6alien?. Quintum e cp tn 
num oebet efirelimpbatu? q? p boc remittit' ornum a 
fua fumofitateet fle min? inebriat, ifr iftuo oerum 
eoe oino fubtili.lDmum tn grofTum ft limpbefriti? 
inebnat q* p boc fubtiliatfa magis Fumofuj efficit 
iSt oe iftoomo itclletit qn oijrit terda pmt 
ca oe regimie aq a oint cp oinu lipbatu? cid? inebrt 
ac q? oinu purufcetdi e cp oinu oebereefalies eu? 
ippinaf ere ona oecooitionib? boni oini pri? oie 
tis»$eptimu? efuroptu et cooitoe bibenda a no oi 
ni et e cp oinu oebet teperate fUmi q* teperate fump 
tum acuit ingenium et wouric ittuamenta prius nar 
rata- ifrx prcoictis omnibus concluoi £c cp oimim 
eligibilius a melius tn fanitatis regimine eft oinum 
meoium feuequale interoetuftatemcc nouicatem t n i clarum ao rubeoine trabens bonum babes ooorc 
equalis faports quoonec acre nec acutum nec oul 
ce fit quoo non fumofum nec groffum nec Dalce fub 
rile fco ao fubtilitate? Decimans quooetia inter For 
rituoinem et Debilitate obtinet meoiocntate qb ctia 
no creuit in faxofis et lapioofie motibus nec in ter 
ra fimpliciter plana et arabili feo in terra mptuofa 
Derfus meri oie? oifcooperta et in regione no nimis 
caltoa nec nimis Frigioa. £t illa partim colliguntur 
ex flutcena tercia primi locopreallegato*Circa regi 
men trini quo aoetatea notanoe funt tres regule cjs 
ponit iuicena terda primi loco allegato.*$>rima eft 
cp oare tnnn pueris i potu e ficut igne aooere igni i 
lignis DebiUb? cocp pueri uebementer rari fune b 
Facili tnflamabilcs propter babunoaria fui caloris 
innati et funt Debilium neruoruj et oebilis cerebri q 
re leoit eos multipliciter emum/et inflamacionefa 
ctli/ etpercuflTionecerebrietneruor; fuapenetrartoe 
facilima/i effumationccopiofa- €«$ igitur pueris 
tnnuj in potu Datur calor eius tnflamabilis calori 
puen tnflamabili aoottur in corpore pueri quoo e 
pauce reftftentie ficut oebile lignuj tiei arunco ficca 
t?cl ftipula arioa ante Faciem ignis. #ecunca regu 
Ia eftcp feni poteft Dari trinum in potu quantuj tol 
lerare poteft fine nocumento fcilicet quarum appetit 
appetitu naturali et regulato. $icut enim Deteres 
ocree arioc et rugate renouantur oleo leniuntur et 
a#>lanatur fic corpora Fenum potu trini electi ftcur 
trini enim frigi di funt n a tnnoca 
lefiunt et babent rpiritum triftem et babunoanc in melacoliis feo innum erbilarat eos n mdacolias 
reprimit/coiter maleoormiunt/mniim oeroprouo 
cat in eisfomnu-flo opitatoes proni fune quas oi 
num aperit et eas prohibet. Jlj£t fic ficut otnum eft 
pueris contrarnlTimum ita fenibus tmlifiimum. 
Cercia eft cp mnum temperate cano uni eft iuueni 
bus / temperate quioem fecunoum menfuram quan 
titatiuam et occentem limpbattonem. %\at enim iu 
uenes funt calioi ficut pueri tame habet mebra foli 
Dtora neruos i cerebril fortes qmb9 poteter refiftut 
nocumetis poc? trini.tfofequuf' etm er potu tum fo 
briefumpti iuuameca plurima moeliq eouettonem 
colere corporale robur a ingenti acume/babuoaciuj 
fpirkuum fubaliu a paruiorii. 
|3on fit acetofa ceruifia fet> bene clara ;« 
foeoalttns cocta granis fatis ac veterata 
ifto textu pominfquiUq? circa electtone? cerui 
fii quo£ primu eft cp oebet eligi ceruifia no acctofa 
q? acetofa nocet ftomaebo- rlcecfi enim nocet nernis 
fecunou? Tluicennam plurib? paflib? ftomacb? 
eftmebrum Daloeneritofum et boc quoaoei? orifi 
cui - $c$m e cp ceruifia oebec ee clara q* turbioa opi 
lac atep calculofis nocet ntmiu ipinguat ac inflatio 
ne inoudt atq? breuitatem anbelitusa e fleu 
matum genera tina * eft cp oebet eligi ceruifia 
oe bonis granis no corruptis fcilicet oe optimo or 
oeo tritico fiue auena quia quanto grana funt meli 
ora melior er eis generatur bnmor. fotartum eft cp 
ceruifia oebec elfe bene cocta quia meluis Digeritur n amicabiUus a natura recipit'a nocumenta que,p 
uemunt ex: bibittoneetus melius tollerantur. Cerui 
fta enim non bene cocca centofitates in Dcncre inou 
cit tortionem inflatione? atq? coi icam-Quintum eft 
q? cermfia oebet efle antiqua a a fecib?munoata no 
nimui recens.*Reces em? ceruifia moticu eace? nocu 
meta que cermfia no bn cocta n cn boc ce fe factlime 
ineunt ftrangurta* 
toequa potet (loniacbus noin&egrautf 
«rflfJic ponitcnu occumentu? arca ufum cermfie a 
ert cp ntens cermfia cebet ea t>ti temperate fic cp no 
grauetur ftomacbus uelmoucatur ebrietas. j£brie 
cas enim que er cermfia prouenit deterior e ea que 
ex ninoefi: et magis curans cum ex ceruifia fumi <i 
capores eleuati ac caput funt grcffi quare mm? re 
folubiles funt $ qui ex mno eleuatur* i£t e bic fcrni 
cum q? tn principiopranmi Del ceneceteris parib? 
ntilius eft incipere fuu? potum a ceruifia q? a mno 
tu 19 caeft quia m principiomefecorp? e famelicu? 
etfic ftomacbus ante principium fumptionis cibi 
famelicus erat et fic traxit fu perftmtates a mebris- 
$i ergo Dinum tn principio menfe caretur ex quo 
natura maxime trabit xnnum quia ce fe maxime nu 
tritiuumillefuperflmtates fcilic? a ftomacbo tracte 
fimul cn mno ac partes corporis traberentf f? natu 
ra no ita amoe trabit ceruifia. Similiter cerutfta la 
tiatbiiores acbercnres orificio 
illa? cam mepici cofulunt q’ in maxima fame cebeac 
prius prouocari comicus q? cibus fumatur ct ille fupftuitates a ftoacbo Famelico tracte eu a eu et*n e eo 
mifceatcu cbilo* @iftter ames fitt et nimia potatioe 
bibere ceruilia tpa ei fiti$ meoofa$ repmit* 
teporibusoeris modica pradere interis 
0eo calor edatis dapib? noc5 imoderatfs 
Autumni fruct?caueas ne fint tibi luctus 
$>c menfa fume quantum dis tpe brumc 
lf|n boc pafiu cecerminat"ce quatitate cibi fumeoi 
febm oiuerfitate tepo£ qttuor ani q funt ter eftas 
auttin?a bpemsa oicit texe? prio q? tpe teris Debe? 
mooicu praoere.i paucu fumere cibum-tt ioe tulc 
fluicena feba primi ooctria feba ca*ti.ntercia pmi 
ooctria quita ca. oe regie tepo£ cu rectificatoe aeris 
Ift ro bui? e tt ibioe etia tult /|uic-qi tpe bpemis 
*ppter gulolUace/exercicii puitate i 
bicione multiplicat" buores cruoi nmaxie fleumati 
ci tu cmaxie generat? 
a tfit in iteriorib? corporis quoao unat",ppter frig? 
cireiiftas- lf)er atfupuemcs iftos buores cruDOS in 
iteriorib? quoaounatos eliquat et Facit eoa currere 
p torii corp?qre natura tue multu occupatfcirca oi 
geftione eop. ii ergo tpe teris Daret* magna quari 
tas abi natura a oigeftioe taliti biio£ 
impeoiret" n oiuerteret"qi p iftos buores a magna 
qntitatecibo# nimin grauaref-Jftfictales buores 
icorpe maneret ioigefti/ a curretes ao aliqb mebru 
illic egricumne? inouceret. Jft ergo fiimmope canere 
oebem? a magna qntitate cibop m tere q* oimuitio 
ciborii tali tpe e tnum oe manme preferuatibus abe egricuoinib? oeris ct t>ult PcOa primi Icco 
pallegato- ifct iftb quoc oeni e majrie cenra:e babj 
ce meoio a fine neris n no ce micio ei? q? imcul ei? 
by emi afPimulatfquare tiic bo pc nutriri ficut in bye 
me- Ac iftC ecia mceUigeou? e qn cer iuenic corp? re 
plecum biiorib? fleumauci» cruci». dient? cer iue 
mateorp? tpatu$ in biiorib? cib? m eo cao? e PcOm 
mePura calori» inati a refolutione? q fu a corpe qz 
tiic ablata e ca qre iffuo ccluc 
>po •pria cu Dixit cetre» bpeme a ce 
re calicifTinu fune natura a fomni logifiinu. in bi» 
igiftpib? oblaroe» plure» oace funt/ectni} innaro» 
calor emult? nutrimeto igitinoigenr apliori $c0o 
oicit cp nimia fumptio cibi nocet in effate* ipui? ca e 
qz tuc tpis mgeftiua cirt?eft cebili» cu$ Ppii» n ca 
lor inat? q Puntittrumetn cirtutu multu? funteebi 
le» Pparfin ter calore extrinfecii ecbeme 
te tr abete eos ac exteriora n ergo mule? ob? no pof 
fet orgeri- ifct circa iftuo Pcienou? e cp,p pter cebeme 
tia refolucoi» biuoitatu ta Pubffatialiu cp nurrimen 
caliti corpori» i effiuo tepore grofTior et maior cib? 
exbibecu» efletPi cirt? Pufficerer ac oigereoti tale 
n tiu P? qz no PufFicit cna cicemultu oigererecibu/ 
para a Pepe ce eo canou? eft luxta illuc ifalieni pri 
ma ampboriPmoru? comento illiu» canoni»-iit qui 
bu» Pemel aut bi» oicenti».1)n eftate cibus multoti 
en» erit oanoue et parum multotien» quia moiget 
propter Pepiffini a m mfPolutionem parum propter 
cirtuti» cefeccionem* At licet m effate paru? ce cibo 
fu canon mulcu tamen ce potu poceft cari cu$ tunc refolutiomaxia fiat et ceficcatiocorporia et eleua 
tiocalons fup buinfou? a pl 9 fmatbo cp aliotpe»- 
IDerum e tn cp pot? Dini a precipue Dinofi puri mi 
nueo? cft q* tale uinum e faciliter mflamabile et ca 
loreiam acutum eftu Diolentoexcaoefcere facit a tr 
go fi bibat" mnuj mifcenoa cft mulca aqua et oimic 
tatrinum Detus a forte» Cercio 0icit cp m autuno 
sebemus cauere a fructibus fAltem illi?tpts ut tmis 
perficis ficub? n fimilib? t)el falte non mulal oeeis 
comecere quia tales fruct? generat fanguine mfpo 
fituj ao ebullitione qua in cor 
pore a bumorib5> faciuc et marime fi fuerint in ftoa 
cbo imunoo Del in cacocbimico corpe recepti qle cor 
p?in autuno fepi? occurrit» ift fic male tue acdotic 
egrituoines (q Dariole morbilli et peftilentes»*|6ro 
maiori ni noticia regimis cibi a pot? tpc auciini fd 
cnoum e cp tpe autumni sebet euitari famesa fitis <r 
repletio multi abi in una bora ut unit ‘fcafis qrto 
alinaforis ca.seregimie corporis fc$m tpa»l[)inuj 
prerea quos bibit" tpe aimimm uebemecer e limpba 
oum ut corp? bumcccet n calore reprimat f? no fup 
Flue oebet Umpbari in tm quatu? in eflatenecp fuper 
flueoebet tiic bibi qz tunc natura Debilitata no iiif 
ficerec ipm regere a oigerere n nimis limpbatu? calo 
re obtuoereta multiplicaret setofitates quib? coit 
ca generari poli} Quarto oiat cp tpe bpemali Debe 
m?fumerecibii tm quatum Dolum9.t\ pl9cg ceteris 
tpib?. l£t tse mile 7lmcena tercia primi locb preallc 
gaco a ifalien? in corneto illi? apborifmi prime par 
ncule apbonfmoa. £t auib5> femel aut bfsDbi Dicit c  bpeme multus cibus n paula tim £ oaous. jf c r& 
buius c qz calor noftri corporis in bpemee fortifii 
mus/tum quia unitus, cfum qz fortificatus p anci 
eborarii uidcI? frigt 
oiras aeris-nra corpora circii oantis* $:t iltuo ueru 
e in corporibus robufUe a carnofis a no in raris a 
Debilibus qz in talibpcorpibus frigus intefum bpe 
mis no cofortatcalore f$ magis cebilitat* c ifluo 
innuit prima apborifmo£ Dices X)entres 
bpeme *i uerecalioifTimi funt natura et fomm logif 
fimi* bis ergo teponb? oblationes plures oanoc 
funt etenim mnae? calor eft multus nummeto igitur 
apliort inoiget. £t ex ifto ena fequif q? nutrimenta 
grolTiora i ourioris oigeftiois conuenint bpemec# 
t aliis teporib? qz calor e fortior. t)inu at qup uten 
oii e boc tepore oebet ee rofeu no albu cii aq pauca. 
Ipotantul bic cp licet cofioeracoe babita au fortitu 
L‘Oine caloris et otgefhue uirtutis in bperne groffio 
resa oenfiores cibi coueniat qz tn corpa tunc oifpo 
fita funt ao opilationes et repletiones ex flenmate 
plurimo nec ab eis refohmo multa fit a connente tu 
tius eft uti tnntmeoiocribus cibis inter folioum a 
rarum / grofium etfubtile ftcut carnibus em uituli 
mutoms luciis percisa cancris* Jtc utentibus grof 
floribus cibis ut boue porco ceruo concbisoftreis 
carpis ctfimilibus expeoic ut unica comeflione m 
oiecontententur uel utantur fepe rebus Diureticis 
ct aperimus ut petrofilino nafturtio apio et fimilib? 
n forti u tanf exercicio. £5alu(a ctl ruta factum tibi pocula tuta 
Zlt>tx rofe florem minuit poteter amorem 
'jn bocpaffu ponunt" ouo rem coi a corrigetia po 
tum malum quorii primu? eft faltna cuius folia im 
pofita potui corrigunt malicia potus fua proprie 
cateeeetiaj in febabent mrtute$ confortaoi neruos 
cc ccrebru? quibus confortatis meltus refifhmt ma 
lis fumis recipienois qui er malo potu • 
$c$m eruta cui? etia folia integra abfq? eoru? alia 
cotritione oebecpotuiimponi q? fua calioicate <7,p 
prutatecorriguc malicia pot?*£c oe ruta quo oal? 
otra ocnenii pri? ccrft e ibi /Hlca nur rura 
fubpit cext? q> tfhs ouob? poiccis pt aooi flos ro 
fe-ltt boc maxieoet mtelligi oe rofa rubea q fua aro 
matideate exiftece in ei? fupficie i fifiter fua ffciptiti 
tate corrigit malida potus. 
Iflatifea no poteritqnecfc t>exare marina 
Mntca cu t>ino mixtas fi fumpferit illam 
if\X[ boc textu ponitur unii remeouim contra nau 
feam fiue oomirum prouenientes tranflretantibus 
non confuetis oicens cp ille qui oebet cranffretari 
antecp nauej intret oebec aliquibus oiebus mifcere 
aquam marina fuo oino, jfct iftuoeft remeoium pro 
oiuitibus. fi pauper fuerit oebet potare aquam 
marinam ut facilius naufeam euicet- it caufa foui? 
eft quia aqua maris falfeoinem babet et fic fua fal 
feoinc et ftipricitate que confeqmtur falfeoine? ori 
Fidum clauoit et per boc uomitus impeoitur- ft circa ifhioeft notaouj q? ficut tmlt /lutccna ter 
a a primi ca. oe regimine iter agetis in mari/ mator 
in mari no cebet multum conari retinere uel copcfce 
rea principionaufea t>el oomitum feooimittatftto 
nutus ipfilis cotinuari oonec per ipfum fuerit bene 
purgatus fcoc enij preferuat a multis egrituoinib? 
et neotim preferuat )>mmo etiam curat \>d alleuiat 
graues n magnas egrituomesot lepra? yoropifim 
apoplexia frigioitace ftomaebi *i eius inflationem 
tnilc |mc. tercia primi ooccrina feciloa ca-fcbo 
0i nf tiomit? o latoris in marifupfluteritficcptie 
tbcmecer oebilitetipm reftrigeous e comeftione fmc 
tuum ftipticortl et fictitfunt citonia et ma 
ciana aretofa t>el poma oe capeoutoet mala grana 
ca acetofa quibporifiriu? ftomaebi cofortatu oepel 
Iit bnmores inferi*) t ITomacbi etia? cofortatus ab 
bis buores repellit effluetes aoetl ex agitatione ab 
tmois. ‘Skl pt feme apii rorrefrm bibi cu? t)ino"t)el 
abfintin bt comeoi aut bibi fit fiFicer panis aflat? 
n infuf? m rnnobn reooletecomefb>t>aletaoioel£t 
oninerfaliter u alet nutritio matoris i mari et cibis 
aretofis oFortatib*>os ftomaebi t>apo 
resn fumos afeeoere ao caput ficut fune lentes cocrc 
in aceto uri m fucco tnie acerbe» 
<$aluta.fal.Plnu.plp?r. alica, petroflllnti; 
<£rjale fit falfa nlfl fit commlrtlo falfa 
*F|n boctercu potufmoous faci eno i falfamentum 
fomune fi m mefa oeficiat falfameta 
illo ponunfqutnoj et quibus pt fteri falfamentum 4 *j6rimum eft faluia qua fitcooimeotu? in affaaonc 
auce fme Decoctione- 30niuerfaliter enim auce alTare 
futeporcelli faluia implentur Dt bumioitates fupcr 
fluefiue Difcofitates extrahantur et ooor raluie au 
cis aut porcellis immaneat afiacione$ tamen 
faluia eici Debet et non comeDi • Similiter ex faluia 
Fit cooimentu? comefkbile a rufticisDel co munibus 
in comeftione auce / terunt enim afleum cum faluia 
ao auferenDiim aliquiDfaporis allei- SecunDu? eft 
fal cu$ Dino n eft falfamencum oiuitu fiue nobiliu?. 
enim Deficiete finapio Df uenuto ponunt m fal 
fario uinum cui moDicn falis aomifcet- «fercin e pi 
per a e falfamentuj rufhco£*t6mifcet ern? 
Fabisn pifis. Similiter ena et pane aflb cu ceruifia 
Del Dino a di pipere fit falfametu nigru aomoDum 
pultis q$ piper Dicit" n bocfupereflfunoik carmb? 
autpifab?-fcuartu eallen et quoetia fit falfametu 
ruftico£ Imifdt enim cum molli cafeo a lacte terenoo 
allen n fic comeount cu cibo fiue alTb fiue elito fiue 
falfo fiue Dulci n cum ouis Duris. Quintum e petro 
lilinum et cui? folns cotufis cum Deruito Del albo 
Dino fit Diriois falfa cii affis comeftibilis.l£t circa 
iftUDenotaoii cp falfameta fiue falfe oiuerfificantf 
primo fecunon tpa- Apibus eni caliois Declinet fal 
fe aDfrig? Del pauca calioitate/tpibwro Frigiois 
ecouerfo. uf)ateria igit" falfa£ in eftate fit 
Del agrefta De fummicatibus Ditis Del acetii / fuccus 
limonum Del citrangulo# Del granatos cu? ?uccara 
tt aqua rofarum-JCt interou? in falfis que fiunt in 
eftate poteft aool aliquatulum ferpilU et petrofilini aoobtemperaoum frtgioitate preoictop. Materia 
Dero copetenuu? teportb? Frigio is funtfma 
piu? eruca ?in$iberpipcrcmamomu?gariofili allea 
faluia menta ferptllu n petrofilinu diuu? aq carniu 
acecii no forte feopropinquu? nature uini- i£t in te 
poribus memocrib? fmt meoiocris calioitatis n fri 
gioitatis-lkcunoooiuerfificanfYationecibariori! 
pro quib? fiunt.pa alia n alia cibaria inoiget alii» 
n alus falfis ficut coci 
enim a fimiliter Ditulorii a capriolorum falfa couc 
mens eff falfa Diriois. effate quioem er areto et 
agrefta cu paucis fpecieb?! fme alicis en petrofilino 
?in?ibere albo et agrefta et pani affo infufo in areto 
Del agrefta. In bpemc fit eaoe$ falfa cu pluribs fpe 
ciebusT pauco alleo n optimo Dino a pauca agrefta 
Del potefWufFicerefinapium n eruca. $alfa aute,p 
carnibus boumis elixis eff piper bnllitum quoo Fit 
er pipere et pane affo a aqua carniu? *r pauca agref 
ta <i ifta eaoe falfa eff fatis couemens carnib? porci 
nis in bpeme**jpofTunt etiam carnes porcine comeoi 
m effate cu aceto et petrofilino m principio refectio 
nis. autem premere carnes paffillent' n fpeciali 
ter bouine n porcine/m bpeme quioem apponatur ce 
pe album cum puluere fpecirrum oulci m parua qn 
titate/m effate uero fine cepisa cum Deruito Del pof 
funt apponi cepe parueet in pauca quantitate. #i 
aute? paffillatura fit er carnibus fubtilioribus no 
apponatur cepe feo in effate lac amigoalarum cum 
Deriuto et pauco puluere fpecierum Dulcium et m 
fme poteff apponi ouum conquaflatum cum agrefta feoin bpcme loco agrePe ponif \)inu? a pl? 
Oe fpecieb?. Affature ac cuniculorum et pullorum ui 
uenum coueniens eft falfa in qua eft cinamomum ec 
mica panis cu? agrefta quioem in eftace n cum unio 
in bpeme. Hflattire aut porci falfa conuemens eft li 
quor tefcenpens conquaffac? cu? optimo Dinoo ce 
pis m bpeme ecm eftate uiriois falfa fupcrius no 
minata- autem fafianorum et ec 
turturum nulla alia falfa inoigetnifi fale Caponu? 
auce i gallinarii? coueniens falfa eft aqua 
oecoccionis eorii cum aliquaculopulueris fpecieru? 
tmlcium a precife fi m preoicta cecoctioneaooatur 
faluia pfopus petrofilinum n boem bpeme a in efta 
te fufficit fola aqua cum aliquantulo fucci fummita 
tum uins.$ eo pro falfa caponum a gallinarii pin 
guium paftillanooru? mbil penitus eftapponenouj 
mfi aliquantulum pulueris fpecierum et m fine agre 
fta fupr80icta in eftate/optimum umum in bpeme. 
quato funt groPloris carnis n Difficili 
oris oigeftioisi maioris fupFiuitans a bfuoioris 
nature tatoinoigetfalfis calioiorib?a acutiorib?! 
boc etia uerii e in carnib?, 
&i fore pis Canus/ ablue Cepe manus 
lotio p? mefam tibi cofert munera bina 
ffinbificat palmas? lumina reooit acuta 
tffn boc textu pomituroue comooitates prouem 
entes ex lotione mamnl p? cibti fumptil pria cqz p 
boc palme manus miiuantiir/fecunoa tqi reODitlu 
mina acuta i. proceft oculis a boc maxime p acciDes qj man? funt mftrumeca mtioaoi oculos qre mFtuj 
cofert eas efle miioas. ce iftts comooitatib? ocm 
e ena pri? ibi 'lumina mane manus. 
Sanie no calituis/ nec fit nimis fueterat? 
eo fermentatus, oculat?, fit bene coctus 
JjDo&icefalit?.frugibus oaliois fit elect? 
Ho coeoas cruita colera q: gignit at»ufta 
falfatus. fermenta tus. bene coctus 
ISSurus fitfan?.qui non ita fit tibi vanus 
iTfn boc tertii ponunt'duo tricata circa clcccionej 
parns/primum ecalioitas.lpo emmoebet panis co 
meoi calious.-£ams em$ calious e bumane nature 
nociuua 'Juxta illuto ftuicenne r$ocanois ca. oe pa 
neoicetis*tD6 comeoaf calious ficute.-flMnis eni$ 
calious no eft apuo natura? receptibilisa acceptio 
eius qui c te furno ecreliquo£ fibi fimilium elima 
la. i£t ratio eliquia talis panis multum opilaMfcc 
poflea iterum oicit flmeena panis calious fitim fa 
cit fua calioitate et natat propter fua bumioicatem 
oaporofam i efl oelocis oigeftionis et taroe oefcen 
fionis.Jfcquauis ille panis calio? non coiiematin 
regimine famtacis quo ao efum/ ooor tif pams cali 
oi multum cohrtl refufcitat eni? fmcopi?ance a pof 
fibile e aliquos boies muere ex ooore panis caliot 
$c#m ecp no cebem? comeoere pane oiu plfhi$ fiue 
mufeion qz talis panis no ecoueni?s<p nutrimento 
nature b ii an e exficcat enim corp? ac biiores melaco 
licos generat, a ex ifto relmqfcp pais no o$ eecalio? nec uetuftate inauratus (} priori oie coctus. $oft 
ca m textu ponuntur quino? cooinones panis elec 
ti qua;p prima eft cp panis Debet dfe fermentat? be 
ne-i£t iftuD uulc ifralien? prio alimetog ca. fc$o oi 
ces. iDptimi ac panum Digeftione funt q maxime 
Fermecati a q alTacione babueruc a omefurato igne i 
clibano. £t ite$t eoDq ca. oicit qui uero pemt? infer 
metat? e nulli uniis e* $t febm fcfcocano 
his ca»oe babes fermeti plurimi e 
nutrimeti f$ ei?nutrimecn opilac mfi illos qui funt 
plurimi exercitii' $cbaecppanis oebetee oculatus 
•i * perof?T per hoc Denotat"cpuifcofiras ei?e ablata 
IDeruj eft cn cp ifte panis febm fluicenna loco palle 
gato uelocts e penttratois a nuorts nutrimeti n Dete 
rioris ftcute panis Opir? qui eftplurimi furfuris. 
tercta e cp panis Debet effe ben: cott? q: panis ma 
lecoct? male oigefiiots e a flcmacbo graueoine af 
fert- ft /luicenna febo canonis locopallegato Dicit 
Jtt ille qui no bene oeroquitfeft plurimi nutrimeti 
ei? micrimetum opilac nifi illos qui funt plurimi ex 
erriai*Ct panis oepatella eft bui?genens/ei?naq? 
ps interior raro oecoquifbene. Quarta e cp pais 
tl tpate falit?.]pimif! eni Dulcis opilat et nimiu fal 
f? exficcat aftooeme rn falf?oprimu nutrimecu pb? 
oft tn cetere ooicoes afllnt. farita e cp fit fact? ex op 
Cimis granis uircr optio tritico n. fana mefle collec 
to» Pein fuboit tett? cp nos Dem? cauere ab efu cru 
fle pais q* illa generat colera aoufta? fiue bumorem 
melacolicu ex quo enq ipa aoufta Vficca ebfior ab 
ea gett?aouft? erit n f?cc?i,pptefa nobiles q natura eolerici funt oeponere faciunt fupmorem crufla pa 
nfs ac inferiore quos pmicant? prelati ac oclictofi. 
igitur mica panis que efl meliori» maioris 
o velocioris nutrimenti q? crufta. TDeruj efl came cp 
aliquaoocouenicfanis baberibus ftomaebu* humi 
oum ec volentib? oemacerart et in fine comenionis 
plus copetic-liniat enim cibi oefcefum a confortat 
orificium ftomacbi*)boftea m ouob? vlcimisverft 
bus innuitur cp panis bon? oebet babere iftas autqj 
cooitiones fcilicec cp fit falitus fermecac? bene coc 
tus purus io efl oemilois granis n fanus.uvc gra 
nis fana mefle collectis, fct iftas cooitiones partim 
innuit /Itucena loco preallegatooicens-Oportec vt 
fit panis munous falitus maffam babens cofectam 
fermetatus coctus bene ec vna nocte permanens. £c 
circa iftuoefVfetcnoum cp fi querat" nutritio maior 
n prior munoificefpanis a furfurea fi velim? ven 
rris fubouctione aliqualem oimitramns aliqua par 
te Furfuris/furfur enij paruj nutrit a 0 ener e fabou 
cit a farina ec6uerfo. 
£il caro porcina fine vino peior ouina 
£5 i tribuis vina tiiceft cibus et meMcina 
40H boc tertu coparac autor carne? porcinam rar 
ni omne oieens cp fine vino minus fa 
na e ouina tn fi caro porcina fumatur cu? vino ipa 
efl optimuj nutrimetum a meoicina prebens q? mul 
tum bumeccac i boc intclligeouj efl maxime oe por 
cellis aflis fiueoe apris optime p repara cis. Jtccir 
ca iftuoe faecum cp carnes porcine quibus ruftict n communes? utuntur quauo medicet fune falfe ud 
fole uP fumo exficcace nullo inooo faniores fune car 
mbus ouinis ceteris parib?fmecu mnofiue fine m 
no fumatur* $eo iftuo oiccum ueritate babet ce car 
mbus porcellorum affatorum uel oe carnibus apri 
nis mooopreoicto. 
ylta porco jz bona f«c/ mala futrcUqaora 
4fn boc textu coparant" omafa omafis re 
brutorum a oicit texe? cp omafa porcorii.i* 
inceRma preualet quo ao efu$ intefttnis altorii bru 
tO£j- Cui? ro ptefieiftaq? pauca tntefliri a corneo i 
m? mfi illa q replent"fanguine uel q funraialtu ntf 
tum pioguiii cmufmooi funt porci'Ja fol? fanguis 
fuacoplenone i fimilituoincoplexio 
msjcil natura buana e fanguis quo omafa fine rnre 
fima implent"• i£c fimtlicer porci facili? ipinguaf q( 
aliqb aliop bruto rti ioco magis furwmus inteHina 
porci q? alioru bru corii * , 
\>rtna murtu .folmtato pentrej 
€pnie emfmrf.fpiems.generat l apioeej? 
*JVic ponuntquinq? ex pota 
tionenoui uini uel e cp mufhj impe 
oit tmna abocpoceftincelligi Dupliciter primo qz 
rnuftum grofTum propter fuam grolTicuoine ex fece 
aomixta opilac ipm epar fiue ipos renes fic cp uri 
na oe Facili no pcberefilii curfu?/fc$oipeou urina? 
quo ao oebicii ei? mooii ficut Facit inuftu? renefe ali 
qb a qoa alta trina fubtilia fificer q? e aliqb muihi 
renefe cui? feces funt moroicaces n ou ipm uenic inf ttefica ille partes terrertres nitrofe morotcat ocftca 
n cogunt annare fine orptne Debito ecmo cofueto - 
e cp foluit nentre*itt ro e qz abftergit tnfcera 
nicroficate fine falfeoie fue fecis i ftimulat ea aoex 
moroicatone fecis/ fcOo <ppcer 
nmlntnoinem Dentofitacis quainoucit taletmiuj 
fiuemurtii/ terciolubricaoocito inferi? per Dia inot 
gcftibil itatis etgrauaminis ftomacbi qre ftcmach? 
fe relaxat n porta nartii oppreffus a perit-£crciti eft 
cp multu nocet bone opletioni epatts qz opilat tp$ 
propter imixtione* plurimam fue fecis n poucit ao 
oiiTinteria* epatica propter inflatione ci? qua oebi 
litatepar*£cirtuo Dult THuccna tertia primi ca* oe 
regiimneaque n omi* jftficettainmmtcacbcaam 
fiue malam Oifpofmonem coloris et malas woucic 
wrimdines epatis (q Oiuerfas fpedes poropifts • 
Auartn ert cp murti! nocet fpleni a oifpofitioni eius 
propter eancecanfam que Dicta ert oe epateq? opt 
latfplenem a ficmoucit onnciem eius* $annru} eft 
cp inurtum generat iapioem u matime illiq qui in re 
itibus crt qui rubeus eft dc Facili fragibilts ca oplla 
tionis quam facit n grofficuome fue fubrtantie. i£t 
irtuo oerum eft oe murto oinorii multum milcin no 
babentefeces nitrofas t moroicanccs. eni? 
babens feces nitrofas o moroicates magis impeoic 
lapioem quia multum facit onnare ficut murtu ali 
quoo ren en fe facit apparere arenulas in orina fiue 
grauellam quia facit multum urinare. /fvtilta tnim 
ortna fua lotione abrtergit arenulas aobereces que 
cum ea expelluntur* pot? aqaefampt?fic et>ctf x>alt>enoda? 
f .ifdgfbat (loacn cg dbu nitif fore crutm 
40pic ponunt?ouonocumeca<puenieua ex pom aq 
o boc quo ao e cp pot? aque not} flo 
macboeoecislfui? r6 e q* ipm infrigioat n relaxat 
a mane oeicit appetitu cibi. e cp pot? aqite cu 
fumifrib? impebicoigeftionecu cibum fumpai ierit 
oet. £t iftuo trnlt iluicenna tcrcia primi ca*oe regie 
ei9 quoocomeoifoices necp p? ipm fq cibin multa 
bibeoa eft aqua q meer ipm fq cibii n. corp? Itoma 
cbi faciat a ipfum natare faciat* i£t ca* 
oe regimine aque i vini mcie* Bt cu natura in mge 
reoo nutriea ftuceac faciecate aque ia pceoete fiifpict 
enter i.fi pcdTerit fatietaa aque fufficies ao bonam 
cibi pmmtone/aqua ocbemecereimpeoiene fupple 
mgeftione incboata-Jpcioe xult jtuicena feciioa can 
tice tractatu pmoca-qrto oices. Jfft ena intac? po 
t9 aque in menfa mfi ratone aoberene et taroitatis 
odcenfug buccelle-JDo elt etiam fiimenca aqua cum 
cibo. Bt Fluerroys in comento ap>r. itaufa quioe bti 
tus eft qm cum fumicur aqua fup cibiq priuftg Ito 
macbu»'calefecerit ipm infrigioat ipfiq a incruoac 
4ft ena? caufa quare fupnatetdb? fumpeuuin flo 
maebo et quare etia non aobereat et tmiai*’ eioem cp 
cocerat ipm ficut exigitur, fletto naq? flomacbi ftip 
fumptum cibum fit conterenoo coqtieooftmul t)n ft 
cut cum mfunoitur fimul et in magna quantitate 
aqua in olla propter quoo taroatur abi oecoctio 
m eacem fic etiam contingit loem ipfi flo maebo lEc ifiuomaxime oenficafre potu multe aque* Aftcr 
Dica enim quatuas aque frigi re fuggenoo fumpta 
potcft cocem an refcenfum cibi ut per ea copleat a 
birefcenfiis ao inferiora ecbocft ficis wfeftaueric 
a bibere coegerit. IDam mooica quacitas aque frigi 
ce poiccomo fumpta ftomacbu? allcuiat a colligit 
fllleuiat quioe a fui/allcuiat edam coopanoo ao ocf 
cenfum cibi. Colligit at fua frigtouate coaounas p 
tes fiomacbt. Ct ifUio colligitur ab #uicena Icas p 
allegatia-KJotanoum cpquauis in fetis exrtncnone 
aqua fit conuementior potus q? oinu? tamen omni 
bus confireraus oinum eft potus conuementior in 
regimine famtatis cg aqua. |)am oarocpm fias re 
pfeffione que eft appetit? Fngioi etbumioi aq oni 
uerfaluer melior fit quia frigioa n bumica naturali 
ter came in cibi permixtione a eiufccm celacione ao 
partes corporis excremasumii preualet aquata 
oinum rone fue fubtilitatis m fubftanna et actione 
fubnluis cibis permifcetur a fpecialiter quia natura 
magis m eo relectatur ireocici? actrabittpm ct ali 
is cibis permifcet a fpecialiter quia bec mixtio fit p 
oiam euiufoam ebullitionis qua oiim magis iuuat 
ratione oirtualis calioitatisla aqua impeoic ratio 
ne frigioicatis. Cc fic patet q? oinu? preualet aqua 
m ciborum permixtione. fct fimi»iter preualet in eo 
rumrem oelatione- Ipam ointtm eftopnm? pmetra 
tor quoo ei oebetur ratione fubtilitatis fue fubftan 
tieet ratione calioitatis oirtualis / fubtilia enim et 
calioa multum funt penetra tiu a t per confequensoi 
num eft magis relatmum q? aqua m qua ntbil eft toirtualitercalisumnecfubftantie aereitatis nec ig 
neitatis tonse aque mora trafeunsoimpesitomnem 
curfunto Amplius aqua ex alio no eft poma ita con 
ueniens ficut mnum qz aqua impeoit alimenru? nu 
trire eo cp non nutrit quare iUus totiq? mtn? nutric 
tonse quanto cib? eft magis aquaticus tato e mtn? 
nutritiuus.lbonum e igitur cp toinu permifccatfcum 
cibo quos folii no impesitnurritione pmmo multti 
iuuatqz toinn emanme nutritum et maxime reftau 
ratiuu et toelocilTime nutrit tot pri9 sictum e-|)ora 
sum infuper cp no folu? nociu? eft: pot? aqueesentt 
flueTumenti cibum pmmom plunb? aliis cafib?no 
ciu? e quos narrat /luicena tercia primi ca.se regie 
aque et eni? mcouenies e in bole lemno 
tfic em? libere penetrat aqua bibita nullo retinaculo 
ipeoita tofq? as intima mebro# principalia morcift 
cae fini colore innatu? Jj£t iftus e toeru se boie toerc 
ieiuno ebrio eni? qnq? proficit neq? lesitlpfe fi iciu 
n9bibat aqua? q* ieiun? ebri? no e onino ieiun? nec 
eft tn ftomaebo toacu? fes acbitc babet reliquias ali 
quas befternecrapuleqYnmtrofitas aq mitigat" et 
ftoacb? ab bis p aqua? abluit"n repreflts toaporib? 
*i fumis preparat"ftomacb? as receptione noui nu 
trientis. ($c$o mcouenies eft in boie exercitato forti 
exercitio et fimiliter ftatim poftcoptum*#am tunc 
pori corporis funtmultu? aperti quare penetrat’acf 
in,pfunoamebronim mortificans calore innatum 
qui p? coptu etia Debilitat? e. <j£ercio mcouenies eft 
p9 balneatorie maxte cu fit becbalneato toetre toacuo 
tnc emi vic funt toebemeter aperte ore leses penetrate. aqua ©t ©ictu e*f)t ifto potu aque ©icit TJuiccna fe 
xta qrti fumma f©a ca. ©Initio, fcx potu lUip in iem 
mo et p? balnen o p? coptu «mef corruptio coplcxi 
omsi poropifis.&uarcoicoucmes e bibere aquam 
frigioa caufaobeoienot fiti nocturne meoofe q acci 
©it in crapulatis a ebriis-1£)a p potu? aque frigice 
n oigcfho bumoria falfi ©el for 
us©im ©el alterius acuti facietis fttim et fic ato p? 
potum reuertit* ficis ita fortis ©t antefctofi ©ebe 
mens affuerit fuis nimiti ©exasn inquietas necfuf 
ficiat aeris tnfpirati frigtotcas nec ab luno oris cu 
aqua frigioa bibat fmbunc? aqua frigioa cu? ©sfe 
ftricci orificii fmegracilis roftri quatenus aqua & 
lijti? ©etur fuper ortfiau ftomacbi fornus fiti? miti 
gec n ©eea tmnj> fumatur ne ©tgerenccp oigeftione 
pemt? impeoiat. Quinto generaliter malu? cft fama 
bibere multam aqua Frigioa q* cxnnguic calorem m 
natum et pectus offenoit et ftoma J:>i afpetitum ©et 
cu n. mebris omnib? neruofis obeffc. TDerum e came 
q? aqua temperatefrigioa aliquaoo p acciocs appe 
cttu excitata Homacbu forte efficit coaounaoo ip? 
n firigenoo ©illos eius. 
Sunt nutrituje multum carnes t>ituUne 
bocpaflu autorlauDat carnes ©itulinas ©t 
ces q? carnes©itu!ine multa funt nutritiue (t ifluo 
innuit Tlutcena cercia primi ca- ©e regimine eius q$ 
comeoitur ©bi ©ultqp cibus fanitatis conferatw? 
©ebet dTe talis quales fune carnes quia funt fumhs 
nature prius apte fieri fanguis et maxime carnes» eoorum n oitulorum paruorum Ucrantui n agno# 
annalmmlfciftas carnee mralmas fummelauoac 
ilfaltenus tercto alimetoru$ ubt tnilt cp carnee tritti 
It laetantis fex eboomaoarum oel orto affate farno 
ree funt mutoninis facilis ent? oigeftionts a mtilai 
nutttntiefunt. carnibus tmultnis etiam 
prius oictum rfl. 
&ut bona gallina capoturt fturna coluba 
uel merula pbaftau? etblgoneta 
fJer&lrfrtgellus orer tremulus amarell? 
<ffiTbocpaffu ponuntur carnes eligibtliores pro 
nutrimento nature bumane animalium oolatiliu? *i 
enumerant qtiatttiorpedm attes qua# carnes bone 
fant pro nutri mero bo minis* auis e gallina 
emus efus ftue comefhonature bumane conuenies 
eft> faalp emm /luqoar /hierrops n ut Dicte 
confiltaror pre ceteris lauoant que pullorum carnes 
et maxime galline que nonoum peperit et galli qui 
nonourn calcamt-iunt enim facilis cbuerfioms in 
fanguine t fu perfla ita tn pauca# proprietate mira 
bile bntes in teperanoocoplexione n buores C9 bro 
Diti 00 da leprofis e meDida*£t De carne gallinarii 
Dicit flmcenafcbocanois ca. De gallinis n gallo/ cp 
caro gallina# que fune pulle m itellectu atigmenru* 
efficit clarificat noce n augmentat fperma. Jttmeli 
or gallina fecunou eum ibtequenoottm parit oua* 
Secunoa auis eft capo fttiegallus caftrat? cui? car 
nes ponit oftliator oifferetia fexagefimaoccaua iter 
l auoabiliores carnes* jfct carnes iftas ec ftlr poresi oigeric Homaebus a proprietate- Nereia auis e tui- 
tur que ena e boni nutrimenti a bonum generas biio 
rem-tui? carne fcbocanois ca. oe carne ni 
me lauoat oices-lOoiums quioc caro melior no elt 
q? slouragia-cumms a n fubalior es£ n 
no funt cum nutrimento carinii alaibegi.i.poiai ac 
Quarta auis e fcDm aliquos e fturn? et ilia auis ce 
bec comeoi m luuecute a e auis nota teutbonice een 
fpreme alios e Hama qua fliafis tercio 
alinaforis pre ceteris oolanlib? lauoat oiccns ftar 
ne caro omni carne auium leuior mttenif atq? bis q 
fubtili Dolutcuftooiri regimine commentior* ite pt 
perftarna? mtelligi auis magna nelut anfergrifea 
cinerea cuius caro lauoabiks e maxime cu$ luuenis 
fuerit a ifto mooo mtelligit altnanfor preferes lfta$ 
carnem alus, ibel pt per ftarnam inrelltgimaneries 
poicis paruequam iftopfes oioef ttelligere inocis 
inquiensfimiliter flarncnon meentur pro orronof 
troqma oentrec6nringunt.ittin:am 
alii attribuuntpoicib? carnes cm$ con 
ftrmgut terte Kafi tercio alinaforis. (fsinta auis cli 
colriba que e auis nota cui? caro elt colerica • Jft oe 
colubis Dicit *Rafis locopreallcgato • ifolube Debe 
mentis funt calioitans quefaogmne gc 
ncrant n cito febricitare faciunt- J6t ergo aptius co 
lubc comeoi Debent m partillis cn Duis acerbis q? af 
Duas em$ acerbas auferfcalioicas quam 
(anguini electiores cfu funt 
colube iuuenesbolarepotetcs q* tales funtletnoris 
oigertiomsa mcliona bnoris .-j&ulti eni$ no Dolare potetes calioitacq etbumioitate bnt fupfluas qre 
grofifbs generat humores ot oulc Jtucenna fc$o ca 
nonis caoe colabis. Hntique t>ero columbe a earuj 
caro propter calioitate nimia a ficcitate? a oigeftio 
nis Difficultate funteuitaoe. etia turcu 
res antique. $exta auis e quifcula q ab aliquib?no 
minat" coturnix q* quifcula e nome cnomatopepon 
fq Meta a fuofono-jfet caro ifta fecunou? aliquos e 
fubnlis fubftacie bonil generas bumore n multii co 
petit fanis coualefcentib?. $ecunoum "JPfaactnco 
curntees ceteris oolatilib? fune peiores nec nucrime 
conecoigeftioni lauoabilea q: ex comefhoe carnis 
earii timetTpafmus n tetbanus prout etia nuit /lui 
cenna fetto canonis ca* oe eis fubiuges rationem fq 
qi m fubftacia carniiq es£ eft nirtus facieoi bumf 
mooi accicenna narrata a fic no prouenmnt illa ac 
cioentia exeo folii quia coturnices comeount ellebo 
rum* £c bine eft cp galltci comeount coturnices cum 
molli pingui cafeoecmoe faciunt paftilla * Jtoteft 
tamen per coturnicem mtdligt alia auis a preoicca 
poice maior eiufoem fere coloris cum rubeis peoib? 
n roftro faporis Delectabilis Dicta coturnix pcalica 
Imgua . tercio almanforis acci 
pic coturnicem quanoo prefert carnes eius poft car 
nes ftarne aliorum uolatilium carnibus. Septima 
auis e merula que e eiufoem quantitatis cum fturno 
feoe aonigreoinetenoes n babes roftrum fubrubeii 
n filr oeb$ comcoi iuuenis. ijbctaua auis e pbafian? 
*t*gall9 filueftris que ab ommb? meoicis enumeraf inter anes lauoabilis carni» • Caro enim talis aitis 
naturebumane eRconnementiflima eteR cib? prm 
ctpum n magnatum- Confiliator enim luco preallc 
gato mcit RlueRriu? oero lauoabiliores fune fafia 
ni ao fanitatem et aorobuMft fortaftis etiam uni 
uerfaliter oomeRici cum fintgallinis ,ppinquifTimt 
t eiufoem fere fpeciei ftntq? ilhs ficcicris aeris n ait 
mena acererciai amplioris* fflona auis eR etbigo 
neta que eft ams parua ao moonm peroias fen ion 
gum roRrum babens cuius caroeR optima. 
eft peroir cui? caro fc$m fluic* canonis ca. re 
cubttgi eft re fubtilioribus carnibus impinguas cn 
multum numt cor abRerges poropifi et Romacbo 
confcrensi augmentiim-m cov tu facien s • 10 eru m eR 
tamen cp Rringit Dentrem. it iRam carnem ipal:e 
nns tercio alimeotortn ca. occtmofept mon octauo 
re ingenioca.fecnroprefert omnib? a! 
carnib?* Ct oicit" reiRa carne cp fi affione romeoa 
turmanme confert memorte* Ifnoccima eRfrigelf? 
eteR auis comeoens racemosDeloriter Dolans fimi 
lis Rurno feo eR melioris nutrimenti q? Rum?a mul 
te tales inuemunrur ubi funt tnnee a inebriantur er 
efn racemorum et mefior eR caro earum circa feRum 
omnium fanctorum* Duorecima eR orer et eft fenm 
Ditm aliquos gallina filueRris fiue gaflma pbafia 
ni • Oel fecunoum alios eR gallina aquatica io eR 
natans in aqua et ftue fit femina pbafiani fiue <raMi 
na aquatica ei? caro e boni nutrimect. f)eciarercia c 
tremui? n e auis coiter mare tmor cg gallta feoeft auis fufca alte clamans n Delocifilme tiolac / 
et quanoo ambulat f«p terra? cauoa eius femper cre 
mit n ioeo oiatur tremulus n babec fupra caput et? 
longas plumas, tt non e parua auts longa? babes 
cauoam que a meoicis Docatitr caitoa tremula. 3t)la 
ma auts eft amarellusn etiam eft auis ftmiliter exif 
tens tn aquis fimilis anete feo ea minor • )tt gene 
raltter loquenoo inter aues comeRtbiles plus latt 
oanrurtlle que Dolatu Delectores funt- J£tficutcar 
nes premetarum auitim funt latiDabtlis nutrimenct 
et facilis otgefhoms ita etiam reperuinnir carnes 
aliquarum autu? illauoabilis nutrimenti Difficilis 
otgefttoniaa inequalis completionis ficutfuntcar 
nes anferum etpauonum i malaroorum a Dmuerfa 
liter autum babennum collum longum etroftrfi lon 
gum Degentium in aquis n carnes pafTeru? que fune 
caltoifllme et a temperamento longiffime et mulcum 
exarantes coptum itirca electionem Dero carniSDo 
lactltum fctenoum eftcpfecunoii omerfas latioabili 
oris nutrimenti proprietates ac eius quoo nutritur 
fanitatis Del roboris intentione? carnes lauoantur 
Darie- t)nceil>alienus refpiciens facilem alterario 
nem et fubtilttatem in carnibus paroicum prefere 
eafoem rafis Dero cum refpiciens fubtilita 
tem ftarneacjeuitateipfam ceteris pretulit *)pfaac 
etiam fecunoum otuerfas intentiones carnes Dola 
cilui lauoattit oiuerfas Dero lauoautt car 
nes turtura? p ceteris Del quia refpexit 
cem qua roborant n cofortat intellectu. TDel qz i ter 
ris ei? e tpa£ tanta bonitas q no eft tn alus terris. (tcienoum infuper q? carnes volacilhl plus couctri 
une q? carnes quaorupeou? bis qui relicto exercuio 
corporali vacat cofilus ftuoiis i cotemplationib? 
qma Digeruntur facilius aliis* 'Juxta illuo Salient 
rerdo alimentorum» J)igeftibilior eft tamebec caro 
volatiliii animalin n maxime paroicum a generant 
fanguineclaa mttnon fpirttuofum mentis xercitiis 
n elcuattoni intellectus apttl * 
pifces molles fut magno corpore tolle 
35ijrifces t>urf parui funt plus salituri 
ifpic ponuntur duo acci Dentia ex quora? notitia 
attenoitur electio pifaitm. pifces aut funt ou 
ri aut molles, pi molles funt tunc fentores funt eli 
gibiltores-fuius caufa eft ilta quia mollicies pro 
ueint ex bumioitate que in tuuene pifce woigefta e 
n in fene plus oigefta n ficin iuuentute tales pifces 
funt generarim fl eu matum feo fenes minus • fit fic 
patet cp anguilla fenior fanior eft iunenefecunoum 
qnofoam. $i vero tales pifces funt ouri tunc iuue 
nes funt fantores i» oigeftibiliores culufmoot funt 
(ucit nr parceDurities enim inquarum butufmooi rc 
filtit oigertioni. fi t ifta fententiam ponit rluicenna 
fecundo canonis ca»oepifribus Dicens * £t eligitur 
quioeexpifeib? Dura carne? babettb? ille qui eft mi 
nor» fit ex babentib? molle carne? ille qui eft maior 
aotermnnl altque • 
ludus a parca farauUs ct albica tcuca 5 
$ornus plagfda cu carpa galbfotruca *blc tanguntur occem pifces eligibiles pro nutri 
mento nature bumane / quorum primus eft lucius 
qui eft pifcis notus et Dicicurefie tyrann? pircium 
quia non folum oeuorat pifces alterius fpeciei feo 
etiam eiufoem fpeciei cum eo. onoe uerfus. fLucius 
eft pifcis rex n tyrannus aquarum quo non oif 
fert lucius ifte parum-l£ft enim pifcis oure carnzsa 
natatu oelor • Becunous eft parca a parco paras 
parcere oicta per contrarium quia nulli pifa parat 
ymmo irata oulnerat alios pifces fuis fquamis qs 
babet fupra corfum nec eam auoec muaoere lucius 
ymmo ot narrat fllbertus oe naturis animalium c 
naturalis amiacia parce n (ucu/luaus enim lef? ab 
alio Difficulter fanatur feo lefus querit parcam que 
oioens eum lefum tangit et lenit oulnus lucii etfic 
luaus fanatur. j£ce parca fimiluer pifcis Dure car 
nis notus teutbonice een baers • £eicius pifcis elf 
faraulis oel faxaulus pifcis marinus apuo galli 
cos Dictus fola. ilii Dicunt cp eft pifcis teutbonice 
Dictus een tongbe ec eft pifcis multum fanus mter 
pifces marinos. Quartus eft albica teutbonice ttu 
tme a eft pifcis marinus . Quintiis eft teuca que eft 
pifcis Dulcis aque notus pellem babens lubricam 
atq? oifeofam aonigreoinem tenoens feo eius caro 
eft oura. onoe ab iftis tribus pifcibus qui funt lu 
cius parca ec teuca poft eorum coctionem aufertur 
pellis. £t otdtf ifte pifcis teutbonice y cinche- 8ex 
tus eftgornus a eft pifcis minimus marinus albus 
«D quantitate meoie partis meoii oigici quo ao lon 
gicuoinem qui comeDitur cum capite etfpmis et- mritnr teutbomce een gaernacrt. eft pia 
gma et eft pifcis mari»? notus lats> babens in ona 
parte fue pellis maculas rubeas et pellis eft tota al 
ba mruum os babens teutbonice een Dlaoiis fcol. 
£)ctatms eftcarpa que eftpifcis oulcis aque notus 
multu; tamen oefee xnfcofua feo a magnatibus ce 
coquitur in vino et fic ab eo tollitur eius tnfcofitaa 
lOonus eft galbio et eft pifcis mannus noc? a qui 
bufoam oictus rogetustbeutbonice roecbaert et eft 
pifcis mire carnis et fanus • Jllu tertus babent go 
uio a eft pifcis paruus oulcis aque aofongituome 
cnuis oigiti longi et eft roronousa fuauifTim? gal 
lice gonion» Ultimus eftrruca que eft in carne fimi 
lis falmoni nectn eft falmo a eft longus n non grof 
fus. jbtcapifm magnis flutmsa permitntfe fricari 
in aqua n fic capitur et er eo fuint paftilla cum fpc 
debus et eft pifcis oaloe preciofus gallice trutes. 
Orca electionem nero pifcium.$cieoum eft primo 
cp pilees refpectu carnium ceteris paribus minoris 
funt nutrimenti et facilis oigefhomsa 
eonq eft plurium fuperftuiratum etfleumancum et 
frigioum etbumioum n minus manfutum* jfctfunc 
aooigerenou ouri n longam faciunt moram in fto 
maebo. Iftquia in eorum oigeftionelaborat ftoma 
cbus n interoum comimpuntur in ftomaebo n qua 
Sitatem quamoa? fufdpiuntputreoinale? fitim gene 
rant* ift t)t fic aio t)mq oicere carnium lauoabilium 
nutrimentum melius eft nutrimento pifcium* f$c$o 
fdeoum e cp pifces marini funt meliores in regie fa 
nitatis ceteris paribppifrib? aq oulcis* £og enim mimmetu? e min? fupfimcu n nature carniu magis 
$? q: ceteris parib? pifces manni fune 
ourioris carius pifab? aque oulcis ioeofunc oiffi 
cilioris oigeftiois a refoluaomsa pluris nutrimen 
ti t purioris* ‘tyero? cft tamen cp in egris magis co 
ferunt pifces aque oulcis propter Debilitare? oigef 
tiue eorum* <£erciofctenou? cpm pifcibus tam mari 
ms q? aque oulcis eligeoi funt quoru caro eft alba 
n5 vifeofa feofrangibihs no mu Itu? grolTa feofub 
tilis non gratiis oooris feo fuauis nec cite putrefac 
rioms feoftifFicientis ourahonis non mali coloris 
feo boni t quoru? babitatio non eft m (acubus Ra 
gnis nec in locis foroiois nec in aquis habentibus 
malas berbas. ifteligenot funt non valoeiuuenes 
nec valoe magni et qui funt velocis motus et pauce 
vifcoficatie • £t fi fint pifces marmi eligenoi funt 
qui capti fuerunt in fluminib? multum oiftantibua 
a mari et boc cereris conoitionibus bonis fuppoft 
ns, |tem fuprofms preoictis conoinonib? quato 
pifces funt fquamofiores tanto funt meliores. £tfi 
militer mtelligib' oe fpinis quia fpme multe et fqua 
me fignificant puritatem fubftantie pifeis. Item m 
ter pifces mannos meliores et puriores funt q cap 
ti et nutriti funt in mari profnnotori et magis agi 
cato ao quoo eft curf? plurium fluitiorum. i£t ergo 
capti in mari feptemtrionali quoo magis eft agtra 
tum <1 magis tempeRuofum et velocioris fluxus t re 
flux? meliores funt captis in mari mortuo vel me 
rioionali*Jfct fifuer intelligenou e oepifcib? oulcis aqae. fDam ceteris paribus quato aqua e profuntu 
or ec mobilior cato pifcis in ea nutrit? e meliorat 
er bis fuffiaccer eligi poceft qui pifces fune tncupe 
rabilesi qui lauoabiles.-|Enfces enim beftiales ficuc 
porcus marinus canis marin? Delpbin a morua no 
multum copetunt m fanitatis regimine • 0unt enim 
Difficilis oigeftioms ecgrofilbumoris ec multe fu 
perfluicatis nec m carnibus pifcut$ appa 
rene conDiciones fuperi? numerate puta albebo fub 
tilitas ac. jCc fi bos pifces etconfimiles comcoi con 
tingat no ftacij funt coquenoi a comecenoi poftq? 
capti funt feoobferuaoi fune per aliquos Dies quo 
ufq? eorum carnes molkfcantectremefcantfine fub 
fUntie corruptione. Jftedam pifces melio 
res funtfemifalfi q? recentes aut perfecte falft • fjn 
ter alios autem pifces marinos confioerans conoi 
nombus fupraoiccis lauoabiliores Dicentur roge 
tusa gornacus fiuegornus lOam eorum caro a fub 
Itantia e purilTima. £t poft boc plaguia et fola fep 
boru$ caro eftmagisxnfcofa a minus frangibilisa 
minus alba a magis grofla a minus fubtilis necbo 
rum fapor aut ooor e ita Delectabilis * £c fortepif 
cis merlenguseftlauDabiliorpoft rogetum > lOon 
eftenim cantegrolTioei a mfcofttatis fient plagitia 
a fola a eius fubftancia e facis frangibilis/ feo con 
fioeratis fapore a oDore cum colore a fubftanae pu 
ritate a mobilicate deficit m bonitate a rogeto a gor 
naco/ec funiliter mtelligatf De allece, fzt morua tuue 
nis facis appropinquat preoiccis in bonitate confi 
ceratis oreoictis cdoitiombus/ eft tamen grofiior i tnfcofior premetis pifcib?- Salmones at n turbo 
ti i maquerelli multn Deficiunt in bonitate funt ent 
multum grolTiores et mfcofiores et ao oigerenou? 
Difficiliores n magis fuperfluitate pleni tmoe cope 
tunemft exercitatib? fortibus luuenib? cum quibuf 
oam falfis eo£ xnfeofitati grofilciei a frigioitati re 
pugnacibus♦<Jnter pifces atoulcis aqueconfioera 
tis poictis ooiciomb? peba n lucius meoiocris pri 
mumgraon bonitatis optin£tfu£pofitocpfintpin 
gues oeinDe uenDofta n oewoe lopia-Ctquauis car 
pa fit fquamofior preoictis tamen no babet carne? 
aoeo albam et frangibile n fiait luci5> n par 
cba etfepius reperitur in ftagms • Jct uPiter ceteris 
paribus meliores funt pifces Dulcis aquequi capi 
unturin aqua pecrofa currente uerfus feptemtrione 
profunoa multe agitationis ao quam non conflu 
unt foroicics ciuitatum in qua etiam non funt ber 
bemale< tanen antqfluuiales et marini multi funt 
nutrimenti a non facile in ftomaebo corrumpuntur 
Derum funt Difficilis oigeftionis • $cienoum elt in 
fuper cp pifces recentes corpus bumeccant et lac et 
fpma multiplicant et multum competunt coieritis* 
Bt non funt comecenoi pifces poft forte exercitium 
t>d fortem laborem quia tunc oe facili in ftomaebo 
corrumpunt". JEt caueantabDftiptfrium babentes 
ftomacbu Debile uP malis bumorib? plenu. Impii? 
fcienon cp pifces grolfi femifalfi meliores funt q? re 
retes pifces. iBcfalitt multi tpis no funt boni* |tem 
no funteomeoenoi pifcesi carnes fimul nec pilcesi 
lacticinia nec funt comeoenoi pifces p? alios abosrt Jjtem pilees laucabilee pap faUri n in pauca quati 
atefumpti reuocac appetitu? n ipm corroborant fi 
quia babueritappetitii ac eos • 
ijlocibue angmllepraue funt (i coefcattir 
pbifica no ignorant bec teftfficantur 
aguiila nimis obfunt fi cometmtur 
Ifii tu fcpc bibas et rebibenfco bitas 
iffpic autor fubcitcp agmlla epileis infatius mat 
Imenocenscocibpn boc probat fermone mecicorum 
naturale pbilofopbia nucetiu;i£t ro e q? anguil 
la e pifcis limof? cifcof5>n maxie optlatiu? n multu 
ocficit a pifcis pri? narratis in pte 
prececeti. ft q$ cictn e ce anguilla etiam intelligeu 
ou$ eft ce lampreca Ucet lamprece parue lauoabtli 
ores funt anguillis i mtn? perlculofe eu no fmt tate 
cifcoficatisa groffiaei ficut aguille ct patet ac fen 
fum. "t)nce falua reuerentia ctentui iRt pifces funt 
calce periculofi cpuis ori fmr faporofi*tooru enim 
pifcim in aqua fimilis eRgeneratio generationifer 
pentfi in terra/cnce multn cubitandi eR cp no fmt 
cenenofi capita n cauca in quibpcenenn 
confueuit efie et fimiliterinterior fpma nullomoco 
funtcoenca*1bonum eRetiam propter earum cifco 
fitatem cp fubmergantur in cino oprimo ciue et ci 
mittantur ibicem quoufq? mortue fmt et Ceince pre 
parentur cum galenna optimarum fpeaernm feam 
oum cp coci magnorum cominoru? facere cenfueue 
runc»*fconu eR tamen cp prebulianfprimo cuabus cbuUittontb9tn Dinon aqua u illa abiecta oecoqua 
tur ao perfecttone? n ftatgalentina uel paftillatura 
t)d arfattira cfi falfameto appropnato Dioelicet cu 
falfa Dirioi cum Forrib?fpeciebusn Dino in byeme 
n ctt? oebi?ibus fpeaeb? n agrefta n aceto in eftate * 
Itomooofi? tn eftmaneriebmufmooi pifriin Dimit 
tere f>einoe fnboirterrus cp cate? a anguilla multu 
nocent fi comeoanf enfHioinrelligenou e fi in mag 
na quantitate fumatur quoril caufe oicte funt tx ck 
feoibi #erf ca poma, ift oe anguilla nunc Dicta ert 
caufa oicit tertus cp fi ifta fumantur aim 
freqneuti potatione Dint malicia eonim corrigitur 
l£t ifhio non oeber wtdltgi oe Dino fubtili et penetra 
ciuonec oe oino qnoo oarur Dia potus conouctiut 
quia tale non sebet Dari fu per cibum generariuum 
mali bumoris quaoo comeoitur nec anreipfu? nec 
poftq? fuerit oigefltis st unit /luicenna fera a pri 
mr ca re regimine aque u sini/ quia tale sinuj ma 
gmim nocumentunf inmxceretl penetrare cnij faceret 
bnmorem maln er boc nbo <remtn? ufq? ao ertrema 
corporis qui forte non fufficeret penetrare fine Dt 
ni auxtftoetconoucm. #eo intelligenoum eftifluo 
De sino forti no multn penenratiuo fepe et in parua 
qnarirate Dato gratia permirnonis ciborum . % ale 
enim corrigit maltaam ciborum/ confortat oigefh' 
onem et oiririt flenmaticos bumores et fftgioos cf 
reiunat ao oigeftionem cafei etanguille que male 
oigeftionis fltnt. 
■ynter pranueoon fit fepe parti# btben&ti ©iluirmeouum molle fit atq? nouum 
ipoic autor tangit duo Documenca'quop prtmuj e 
cp comeDens in praoio Del cena Debet Diciflim come 
Dere n bibere multiplicaDo Dices bibitionis feo pro 
qualibet Dice parum potus fumere. Jtt facere no De 
bec queaomooum bruta quetotii cibu capiiit et p? 
ea bibunt quia fic potus melius cibo permittet" et ci 
bus exinoe reDottur remollituso Oigettioms capaci 
or* circa ittuD e fcienou q> triplex e pot? ttilicj p 
mixtiu? oelatiti? n fitis ttDatiuus oie 
tum e intelligenou e oe potu pmixriuo cibor jnt 
enu potus oebet Diciffim recipi cn abo-jjpt faluo me 
Itorf iuoicio no Debet itte pot? oifferri Dfq? aD fine? 
comettiois nec Debet expettari fitis. iBc itte pot? ma 
xiecopetit qn fumnnf cibaria actualiter ficca uP Dir 
tualiter ficut patet in laboranrib? comeoentib? pane 
ficcu. (feopot? fitis feoatm? regulariter a in boib? 
beneDifpofitis oebet Differri t)fcj? ao fine? comettiq 
nis tunc enim e Dera fitis ,ppter ettuatione cibi cali 
oi n ftcci* Ipo eni multu rationabile e q? fimul Drge 
at fitis i fames q* funt appetit? tc Deb? 
itte potus Dari fcttmplusa minus fc$m q? maior uP 
minor ett Delatiuus maxie copetit 
copleta prima oigettioe regulariter n paru ante bo 
ra fufeipienoi alium cibu fequente • lf:t talis potus 
fpedaliter competit qn cibaria primitus fumpta fit 
erint groffa tn fubttaria nec Debet expectari fitis ao 
tale potu fufeipienou- l$)a talis pot? pparat ttoma 
cbu aD fufcipienDU cibu fequete i tuuat trafitu cibi aoepar a ftomacbo nec oebet talia potu 3 cfie magne 
q u an titatia occico poflit digeri* jjnrtenim eipotge 
ftione no crafic ao epar* J£t iftuo oeru? ell nift talia 
potus oelaciu? Fuerit aqua m qua no oportet expec 
tareoigeflione ari penetratione? ei? aoepar Regula 
riter ac potua couemea oelatiuua aut ena pnuxdu? 
non oebet efie aqua feo oinum Del aliquio proporti 
onabiie duio puta ceruifia Del cerafarui Del pome 
rium Del mellidatii Del aliqb fimile qmb? oibua Di 
num eft melma. Qdenoum fcbo cp quatocib? e grof 
fior a ficdor a frigiotortato potus pmixtiima n oe 
latiuua oebet efie maior et ecouerfo quatocib? e cali 
Dior fubdlior et bumioior tato pot? oelatiu? a per 
mixciuus oebet efle mmor. quacocib? egrolTior 
'i frigioior a oigeftioi inobcotetior tato oinu pmix 
tiuuu Del oelariuu oebet efle fubtilt? a forti?' qn 
rocib? eTubtilior calioior n oigeftibilior pot? oeb? 
effe oebilior of oimi oebili? Dii forti? oimi btbeoii 
e eu carmb?bouinie cp pullinis*! forti? bibeoii ectt 
pifab? q? cii carnib? regulariter. $eaioii oocumecii 
e cp fumea orni oebec ipm fumere qn e molle a notw 
cuma caufa oicta e fupra* 
f ifam laufcare oecreuimus ac reprobare 
pellibus ablatio eft bona ptfa fatis 
£ftinflatiua cum pellibus atq; noctua 
ponitur Dmi notabile oepifia n e cp pifa ali 
lomooolauoantur *i aliquo mooo Dimperancur 
aiioantur eni? quaoo cordcib? 
iruperancur uero quaoo corneo unbcum corticio?. ttpellibus q* tunc funt mflatiua*£t ergo no eft ar 
ciftciale ea comeoere ftmul cu? cornee quia meoulfa 
rum et corticum nature oifeoroat JUtmi enim labo 
rac ut foluat et exeat* /llterum obuiat ut coftringat 
ut mcii TPfaac in oietisumuerfalib? quare m corpc 
fit motus» agitatiu? mouces tortura n inflactonq« 
Jfccifhioneon ueritatebabet ve pifisueru? ettam ce 
oibus lcgumimb?ftcutfabis faceolis (enttbpa fum 
libus* iit fpalitcr oe babettb? mu Itu cortice ficut Fa 
be n cicera nigra. Cortex ena i otbus c peteris nutri 
meti q$ mcoulla.lFt arca iftuoefcieon cp e una ma 
tieries pifo£ alboru babetui} corace exte 
rtore ualoe paucum -i fubute a ifta pifa fratri? pne 
comeoi cum cortice cp alia qiuis melius fit cp vepu 
renmr a cortice, ttqma cerh preccocnsuertcateba 
bet oeonibus leguminibus. &awoum ett cp legumi 
na rccetia minus babent ce cortice a m eis minor vi 
uerficas e inter cortice a meoulla et facilius oigeru 
tur et ioco oiamt aliqui cp magis copetunc corpori 
b? fanis f$ non e ita qi legumina recentia funt pluri 
maf fupflttitatum n corruptibilioris fnbnatieqre 
intnus c6uemntcorporib?fanis-f:t tceo.p veritate 
ceneou? e cp legumina fieca cepilata a corace exteri 
ori funt faniora cp recetia non Depilata f? uirioia 
funt faniora ficcts no vepilatis*$cieou? ulceri? cp 
qz oim legum inii fubftatia einflatiuaa Difficilis o* 
gefttonisa eo£ nutrimetu maltl no copentm regtne 
(Unitatis/feo brooium coueniens 
eft quia eoru? vecocno ventris efl fuboucnua to eft 
laxatma urine prouocaciua a uenaru? veoptlauua :®noefatts couentttpibus in quib5>boicsj utuntur 
cibis jgroffitja opilamus puta tpe ifto 
enij brooio Tute m ifta cecoctoe coueiueter Facta no 
fune nocumeta q funt iri fubftatia un i ea no c infla 
no nec Difficultas nutritoisa oigefhois necmalicia 
nutrimenti-<fit at ifta oecoctiop iftit moofi/ in fero 
eni? ponunt-cicera ul* pifa in aqua ferum n in eaoe 
longo tpemanibus confricant- oeiooe poteta aqua 
tota noere reperetur et in eaoe? fequeti nocte bulliat 
ouabusoel trib? bullitiombpi poftea colet- a cola 
rura referuet- et a 14: ropmquate bora refecttSiS ppa 
refeu cinamomoa croco a aliquatulu uinu aooatf'i 
oemoe unico feruorc bulliat a fpumef in principio 
refectois-ifetbrooin feu pureta cicep a pifo£ rotu 
002 albo£ e meli? a c6uemm? a nature amicabtli? 
/pt fumliter eo£ fubftaua* 
lacccbtcjs fanum caprinus p? cameimu 
Hcnumtiuu/plus omnibuo c asininum 
$Iub nucriciuu; t>accCnum fit etouinum 
0f febriat caput % soleat no eft bn fami 
ifbic ponunfqueoa oocumeta circa electionem lac 
tia.primum eftcplaccaprmu? efanu etblcisi.con 
fumptis a maceratisuel babencibus febrem etbica* 
uiric /Imcena fcbocanois ca.oelacre oicens 
lac caorinn eclaca?imnu funt bona etbice. JEtioem 
uult prta qjrri tractatu tercio/ca. oe rememoratide 
meotdag bumectatiu ethicos-it r5 etiaeq* lac ca 
prinfi e teperatu febm fluicfcSo canois ca- oe lacte n tm$ multi nutrimenti ut uult bic textus, ttt poft 
iftuclac ualctcamelum? "(ftuoenim fubalcefl mul 
te aquofitatisa bumioitacis quare pt buectare eos 
uerii eft tii cp iltuo lac propter fua nimia bumioita 
te parum nutrit quare mm? eis couenit q? caprinu? 
Iflluo tii fac camelam? o maximenouiter fetas con 
fert poropifi ualoe n paticntib? oolorem m epate m 
renouat epar fecuou fluicena feciioo canonis ca* ce 
lacte. 0ccunou Documentum e cp lacajininii pl?cete 
ris lactib? etbias ouenit • fet iftuo ue£ ecoparaoo 
lac agninum ao brutop qi lac a?me cedi 
nat aDfrigtoitate n biuoicacem a ril fubtili?i citi? 
pentrsST tarui? coagulabile <5 lac bruroru? 
8cbm feptimoDe ingemo ca.feptimo. |5c 
iftuo ioe uult fluidna prima quarti loco pallegato 
Dicens. 4tn® eft'lac p? lac mulieris ficutlac ajme. 
£t pri? Dicit ift lac a?ine eraoicat etbica fi 
Fuerit ei craoicator* Comparaoo tn lac a?me aolac 
mulieris min? ouenit* eni mulieris fugeoofump 
tu$ couementi? tii oib? ut uult fiuicena prima qrti 
loco pallegato* (trS efl lac bumanu? fiue mulie 
bre fubnlius i frigioius n bumioi? n nature buma 
nc magis fimile ueloci? penetras citi? oigeftu etma 
gis nutries. pt Debet tfiuo lac oaoum etbicis quatii 
poffibile eft mulgeri magis prope lectum infirmi ec 
ei protinus fme mora aomuriftrari nc ab aere cor 
rumpatur* pt circa iftuo fcienDlim eft cp non femper 
conuenic etbiris lac mulieris aut a?me pmmo in ali 
quib? cafib? lac acetofu? fiue ebutiracum eft utilius 
etbicis cp Uc mulieris aut a?tne quoru? primus efl quaCo cu$ ethica e folucio cetris* fccnno? efl qtf efl 
lufpicio ce coagulatione laccis in ftomacbo cel ce 
aroore cebemeti Febris Del quia ftomacbus ce k efl 
colericuscc lac in colera couertat. «jTercius e‘qir cu? 
etbica oplicafpucrioa preapue qn in tceriorib? no 
Fuerint multe opilationes na lac acetofu? reftrmgit 
centren no priuam cfl: butiro 
Picate p qua faciliter lac inflamat"nec in putrica Fc 
breciro putrefit eacem cam&uart? efl fi fto 
macb? fuerit forcic5>tunc eni? lac facile in eo corru 
pif fi etbic? abhommeflac culcc n integrii 
n no aceto fu m fmeebutiratn tjferciu cocumetum eft 
cp lac Daccinn n ouimi funt magis nutrinua q: pm 
guiora n gr olliora funt aliis ct mcic :a 
net* ca-celacte-Jfcib*ce: ttlacre naccino oicitljtac 
ots antiis cm?pregnano£lixiorcftpgnarionermt 
lieris eftmalii quapropter proportionabilee illuc 
queee /pximitficut tfo tercio alma 
foris cace lacte oicit naccinii em fac 61 lacte C9lib? 
atalis alterius grofTiPiuc icat" quoo etiam oibpfui 
corporis pingueome acipifci coletib? couenienti? 
exifbt coeumetu e cp lac nocet babeti Febre? 
n colorem capitis, (tinus caufa Dicta efl fupra ibi 
IfSerfica poma pira. 
lenitet bumectat foluft fine febre butfru 
iflpic autor pomttres propetaees butiri qs ipfuj 
toucit m corpore bumano/prima e cp buti£ lenit ce 
trem fitte mollificae atq? lubnficat bac proprietate 
Facit fua cnctuofitate- 0c$a propetas e cp bucirn e bmncctattwfi qz cxmeliorib? prib? lactis opofttu? f 
n ita fibi comtcnit bnectare ficuc n ipi lacti a quo cjt 
crabif.ctercia ecp foluit uentre.i.e,puocaciuii fecef 
fns n hoc facit q* lubricitatem mouctt in, intefhni* 
Itt tflaB ei<>etia? ponit Fluicena fcbo ca 
nqis ca- oe bunro.£t loticic buturtUft&g trts;pprie 
taces in corpore no febnatate. 0ocitnl tn e corpori 
Febriet! qi burim? fola unctuofitatt t>e Facili inFlS 
mat"a in febriete calore augmetat. ifirca ifFiio fcien 
oum cp beet bntmi? ui ducat preoictas <ppnetate* 
roe tn nimie fuc buimtatisi tmettiofitatis non ope 
rittna cibi fpafiter i qntitate hobiii-*f5rio eni? fi q$ 
eo utafin quatitatenorabili abbominacionq moit 
cit a Facit cibu ftipnatare in orificio ftomaebi et t>e 
tre pl? oebito larat n Domitii ioucit- E)ulto ergo m5 
buri£ e comeoeou uia cibi i qntitare notabili n fpt 
daliferno comeoafppalios cibos f? ao cooimetum 
fatis couenit. 
‘Jiufott at? lauat penetrat m i?at quocpfe;? 
ift>ic ponunfqttuor proprietates fen.i. sq lactis 
qu*# pria e cp ferit e tafiun fiue fubtUtatiuu-Scba 
e cp e lauamuiiabfterfinii- <terria e cp eft penetrati 
uti n ifta fequieex prima-Quarta eft cp ferit e miioi 
ficatum, i. folttriuii finepurgatum/tres iftag,|s 
pnetatu narrat febo canois ca- oe lacte ot 
ces lactis e fubnUatma lauatiua n folu 
tiua n tn ipfa non efl moroicano. *£afisoeroterdo 
aimanforis oicit cp ferum coieram rubeam expellit 
fcabtei quoqj atcp puftulis necnon eis puftulis q in Facie nafcuntfpctcricie etia atqp ei cui Fortia vi 
ni poo nocuit auxiliii pbet- ? 
<Cafe? eft frtgto^/ftipas/grpflVquoqjtmr? 
Cafeus 7 panis bon? e dbus blcM fanis 
tuncbuncno tugttopanf 
4pfn boc textu autor ouo facit/ p rio pome cfttuor 
cafei quas prima e cp cafe5>e Frigit>*>-i. 
frigioe nature. Jtc ifUiointelltgeou? e oe cafeo receci 
qui efrigio? a buioiis n no oe veteri qui ecalio? ec 
ficcus vt nuit iuicena fcbocanois caoecafeo/ vel 
pt itelligi oe cafeo qui fit ex fota coagulatioe lactis 
abfqp alicui? alterius rei cotmjcnone-Repentur eni? 
cafeus calice nature calefacies fiqmacbu ac 
moroicas ex comixtione rerii fibt a0mixtas ficut e 
aliquis cafeus viriois qui fi in magna quatitate fu 
maf multum calefacit corp?- $cba,pprietas e cp ca 
fe?e flipas-i-oftipatiu?fiueoiiru ventre efficiens . 
/ft m maxie b? veritate oe veteri a multn coagulu 
babete-Cercia e cp cafe? egrolfus i grofTi bumoris 
generatiu? qb veritate babet oe oni cafeo q* ois ca 
fe? exgroffiori a terreflribri parte lactis fit- 
ca ecp cafeus e ourus-i.ourtcie vetris efficiens* /£c 
ifta poteft effe eaoe cum fecunoa- 3ieinOe oicit text? 
q? cafeus q?uis folus fumpttis fit infamis ex quo 
male oigeftionis e vt preoictum eft cn fi in mooica 
quatitate mifceatur pani cum ipopaneoigeftibilis 
fit 1 alias no* Jf t iftuo ventate babet in(corpe fano 
*fn egroaute? non* JEt oe cafeo prius metum eft ibi 
lOutric n impinguat. > , , ignari medici me dicunt efle nociunm 
tamen ignorantcur nocumeta feras 
XmigiientLftomacbo cafeus aptnt opem 
0t poft fumatur terminat ille dapes 
>4Xui pbificam no ignorat bec tefHficatur 
4jnn boc pafiu autor fingit pfona loquentej tn fpc 
cie cafei cotra oiretes Dfum cafei eflTe infanu?- 1tt oi 
cttloqties in perfona cafei Ignari meoici loeft mc 
oicinaignorates mcuncmecafeu efte nociutl fupple 
‘omuerfahter ignorant cam cur biiane n acure noce 
re oicor. zft p9 boc tagit autor miasutilitates fump 
cionis cafei* 1f>rima utilitas e cp cafeus cofert egro 
tanti ftomaebo- ift circa iftuoe notanoti cp no oia 
cafeus confert ope? omni ftomaebo languenti feoin 
cerris cafibus omnia cafeus nocet fcilicet ftomaebo 
rare terture et omni ftomaebo Debilitato ex longa 
egritumne. $eo cafeus recens et noutts non multe 
mfcoficatts opem confertftomacbo caliooq* tefte 
*f;afi cercio alinanforis aouftionem a calioitate etu 
repmit. £c ftomaebo eri a ficco cofert ei? bni 
oitate* H£ctalib?ftoacb!9 mitltu nocet cafe? atiqu? 
flue muttit acut? F mitlrn coagulti babes*$? ftoaebo 
babect multa fleumata ei? pelliculis a obere ti a mFm 
oFertcafe? aciqu9 Fmultn coaguli bns qz talis fui 
armtate fleumn incioit u abftergit* $eotafi ftoma 
cbo maxime nocet cafeus recensu mollis flttficpaf* 
cp in aliquo cafu cafeus femper nocet u in aliquo no 
i q? aliquaoo cafeus reces proDeft et aliqn Decus. Becunca tmlitas eR cp cafeus fumptus poR cibum 
terminat ipfum quia Facit cibum cefcenoere ac illuj 
locum m quo uiget oigeRiofcilicet ao funoum Ro 
macbi- £t iftuo totum rciunt qui cera? fcieaam mc 
cicine babcnt ♦ £toecaleo acuto oicit ifcafts cercio 
almanforis cerumptamen cumpoR comeRionem 
parua e* eo guRacur quantitas os Romacbi corro 
borat facietatem quoq? nimiam atq? FaRioium que 
ex culcibua n cnctuofis nutrietib? in ore Romacbi 
proueniunt aufert » 
fitfepeparumqjbibetm 
BtmitmQ egrotee no iter fercula potee 
<fT5icponitouooocumeta quog prtmn eR cp pra 
DfnDo.i-comeoenoo aliquis oebec tnafTim poR abii 
Tumptum paru? et fepe bibere ita cp no Debet pnmo 
totum cibii fumereetpoRea potum- £tiRii cerfum 
prtmu? aliqui non babent quia reuera ioe? Derfj? in 
Forma prius erpofttus e. Becuoii oecumetii ecp in 
terouas comeRiones ficut pranoiu n cena? oebem? 
pro poffe potu euitare t Iooefi cibU9 fumptus in Ro 
maebo nonoii fuerit otgeRus nili magna necefittas 
aofit qma talis potus fumptus ipeoit et interrum 
pit otgeRione cibi primo fumpti cibu facit moigef 
tu? oe Romacbo oefcenoere atq? appetitu oeicit circa 
cibii in cena fumeou a corp?grauat a ac oifpofitio 
ne in qua bo neq? fan? neq? eger e iclinat Rue ao oif 
pofitione pueniente febrem- 
Bt pices pena ni t>e potibus incipe cenam 
1?ic aucor inuic cp cena cec incipi a potu. £c aliq exponunt metrum irttto. $i m vis vitare pena io cft 
infirmitate prius potes in principio cene antecg co 
meoas/feoifta expofitionon valet quia feainoii me 
oicos regulari? eft a cibo cenam incipere c£ a potu. 
Jfct q?uis ifte liber oirect? fit anglias ipi tamen bac 
fentenna? non obferuanc quia regulariter quacuocg 
bora oiei potum fumant preponuntmorfum panis 
1 oeo aliter poteft erponi verfus ifte acctpienco po 
tip pro aboliquioo t facile oigefhbili ficut accepit 
■ppocras potu fectioa parricula apbonfmoE ibi fa 
cilce repleri potu q? abolita cp fenfus iftius verfus 
fic cp meli? elt cena incipere a potu.i-cibo liquioo et 
facile oigefUbifi q? a groffo et ouro a oiffiale oi<ref 
abili-ltuius ro eft q* fi cibus liqutousi Facile mge 
ftibilis poft fumatur cum in nocte fuperuemenrefor 
tificmir calor oigeftiuus cibus iiquiousn faafeot 
geftibilis longo tpe eritoigeftus ante grclTu? n mf 
ficulter oigefhbilem- £t aim non poterit babere eri 
tum propter cibum groffum nooum oigefhi nimis 
no uret" vel fi exeat groffiim feni rapiet cibti nootn 
oigefln plene- e ergo vtiftecib?liquio?T fa 
cifeoigen-ibilispri?fnmaf vttpequo oigeflus fu 
exitu babeat nullo repugnate- 
lingula poft oua pocula fume noua 
$oft pikcs nut fit/poftearnes cafe?alftt 
£Jm'ca nurepdcft/noc5 altera / tercia mors t 
rf3ic autor ponit aliqua ooaimenta primu e q? p? 
fitmptione cuiurtibec oui recentis fupple n mollis oe 
bemus fumere potum • £t maxime bauftum vini. Cuius ca poteft efie q: ouuj recens a molle e optimi 
nucrimed n Facilis cigeftionisa cft ce bis que in mo 
oica quatitate multuj nutriunt t precipue ei? vitei 
lus vc oictti eft pri? ibi l$ua recetia - &ic ergo mnu 
quocefl: amicn nature facit cp ouu auioius ac mem 
bra trabmir n ac eius penetratione iuuat* €c caufa 
alia eciaj poteft cffe quia ouu rarce per mery cefcen 
mt potus ergo ve! vinum iuuat ei? oefccfum. 
cum coaimentum e cp poft coefticnepifan cebem? 
fumere nuces loco cafei quia nux fua ficatate impe 
Cit generationem fleumacis quoc generari folet ex 
pifcib?- ift bmc eft cp tn quacragefuna blnocanf 
nuces-(feraum cccumentum eft cp poft ccmeftionej 
carnium cebcmus fumere cafeum et non nuces quia 
nuces nimium exficcarent et cafeus non / fec Facit ci 
bum cefcecere ac functi ftomacbi/in quo viget oige 
ftio. tt iftuo e Dcru cecafeo meciocri mtcr veterem 
ctrnouum . Demcefubcit textus m ultimo verfu cp 
vmca nux fc$ nux mufcaca proceft nature bumane 
et proficua e quia bonu? ocorem oris efficit vifum 
confortat er fimitirer epar fplene et ftomacbn n ma 
Xime os eius fecuncu Tluec-fcfco canonis ca- ce nuce 
mufcata-@ecaltera nuxfq auellana vel cois nocet 
/luellana quicem qm inflariua eft a generatiua ven 
tofitatuj in ventre inferiori a Facit joca a taroe eft 
Oigeftionis et excitat vomitum vt babet fluicena fe 
cuco canonis ca.ceea-lpux vero cois q* etia facit 
joca et Difficilis eft oigeftionis er mala ftomacbo 
n boc calicopropter eius calioitate- $ectercia nux 
fdlicct nux balifte eft mors, i-mortem inferens quia p balifta boies mterFiciun € • $el pt iftuo intelltgi oc 
nucemetbel q fc$m rluicenafcftocanois e venenum 
ftupeFactiuii quare mortifera e. 
2flope potum piro / nuremePicia peneno 
<jpert pira nra pir?/ fine Pino fut pira pir? 
pira funt pir?/ fit maliPicta pir? 
#i coqs atipotu pira fut (5 cruPa penenu 
ifruoagrauatftoacbu/reuelantpira cocra grauatii 
Jp? pira Pa pottl p? pomu Pape fecatum 
iffn prtmo verfu auror oat vnum ooctimentu? oi 
cens cp nos Debemus poH:efum piro£ Tumere potu 
fcilicet vinu.tiu? ca fuffidecer oicta e pri? pira 
funcgeneradua v en tofi tatis? De proprietate colica 
inoucentia ? fanguine? aquofitatereplentia ? ergo 
aim eis Debet potari vinii ? maxime forte ? caltDft 
quoo eft ventofitatum carmfnatrnum ? aqtiofitam 
cofumptiuum quas inouair pira*$ctfo Dicit text? 
cp nuxe meoicma veneno i.remeoiil cocra venenu? 
vt pri? ocm e ibi nux ruta. in TectlDo ? 
terrio verfib? innuit cp pira fumpra Tine vino Tunc 
venena i naturenocentia ,ppter cSm oicta? in prio 
Verfu. 3J)erum e tn cp pira no funt vir?.i. venenum 
fimpUcirerq? fi fic comeftioeog morte? in ou ceret, 
itt pirus ea portans eflet maleoicta*$einoe t quar 
to verfu autor innuit cp pira crnoa funt venenum 
iDefb nocumentum inferentia quia faciunt ebullitio 
nem bumorum colicam flettmata ? fcabiem fi tn ipa 
coquant" funt antiootum io eft meoicina mooo quo oletum cflfq eu oino fi maxime ecia p? altos cibo» 
fump ta q* ftc imi ac aoexpulftcnefecum. Jteinoc in 
quinto oerfu oicu cp pira cruoa grauac ftomaebit} 
qj ipm ipeoiunt a oigefttone a inflatum fune ff pi 
ra cocca rdeuat ftomaebii grauatn n oifponut tpm 
ao fu a naturaliraee, Jpt tn olrio oerfu fubotc ouo p 
mum e cp nos oebem? p? pirit fu me re potu? propter 
caj otcca prius» $ealoit e cp p? efttm pomi orbem? 
ire feeatum.i-aofecdTum-fct fecunoum Utiicemia fe 
cunoo canonis ea-oe pomis .*|$oma Dulcia etacero 
fa qri tn ftomaebo tnuemunc bumoregroffum qnq? 
oeponunt ipm in egefltone. *Racio tn textus j5c efie 
q* poma multu inflatius funt oentofitace generatta 
, que tn feeelTu emtctitf. 
<£erafa II comeoas tibi pfert gra&Ca t>ona 
perpurgant ftdact1/nucte?lapt&e tibi' tollit 
ft&ecarnefua fanguis tritep bonus 
f>ic pontinf tria ex ttfu cerafo 
ru/primu ccpcerafa expurgat ftomacbu?. 0t iftuo 
fc$m quofoa oe£ e qtt fimul ctl eis nuclei terunfq* 
ftcfimul babetquaoam tnm mttnoifi 
cattua. decunmi e cp nucleus babec 
tnrtutem Fragenoi Upioe? renum oel oeficc fi ftee? 
fumatur oet ex eo fiat lac* <£erciu eft cp caro cerafo 
ru? eftgeneratiua optimi fanguwis a coforrans ac 
coprobat'qz tn 
oemus pafieres qui Ittnt aues multum comcoetes ce 
rafa q? tpe babetepata mftu maiora q? alio 
tpe fignum ergoeft cp magnificat epar a cofortant*. tirca iftuotn eft notanouj cp oup licia funt cerafa 
fc? grofla n puaifroffa at acbuc Duplicia fc$ oFcia 
n potica.iDta Dulcia a pua funtmfana De facili cor 
ruptibilia ac m corporib? faciena vernus. iffrolla 
potica Dicunt"cwa n illa funt aobue Duplicia qoa? 
funt rubea n mollia carnisa talia Debet recetia come 
di i in priapiomefea bnt vim abfterfiua? floacbi 
atq? appetitu incitavi* $Ua funt cina nigra n grof 
fa fatis oure carnis a iter cetera maxie potica n illa 
Debet comeoi in fme praoii ftue cene. Itui? ca ell qj 
tftafua poridrate qri in fme mefefumunbclauounc 
orificiu? ftomacbi quo claufo oigeftio melior ac ve 
locior fit. 
-jnfrigtDat/laxat/ ttiultupfunt tibi pruna 
ipfoic ponunfDue Vtililitates,puenietes ex efu pru 
nop/prima e cp pruna infrigioatcorppa iceo porte 
galenfes in caliDa regioe exiftetcs in ceccctioe fuarii 
carniu femp comifcet pruna a maxie oamafcena* 9e 
CunDa ell cp pruna laxat Dent re n bcc ecru 
bumioitate a vifcofitate fcb? fcbo alimero 
riim* J£t iftuoE vc£ Deprunia maturis * /fn cruois 
tni$ q no funtjnatura eft fdpddcas a eo& numme 
tu eft paucu ut Dicit /luic. fcfco canois cs-oe cis, /£c 
ifta fecuoa Vtilitas licet ena irfnltn coueniat prunis 
Oamafcenis ficut n prima maxime tri coueit prunis 
armcnis.i* Deportatis ex terra armenia qz meliora 
funtoib? a vebementi? folueda fcbni 7lmc*!oeopre 
allegato* /fct maiori oeciaratoe ifta£ vttlitadi fct 
enoii e cp pruna matura funtm vfu ‘V non imatura *|truna at magis nature ouenientia funt illa q funt 
figure oblonge babentia carne pauca i ouraj aoali 
quale ficatate oeclinaua a cortice exteriore tenue et 
cebentefiTe in fapore non we oulcetns f$ cebet ee eo 
rttm oulceoo attinens alicui acreoini et bumfmooi 
funtpruna oamafcena talia enim pruna infrigioat 
t)t oictfi e. fiit at multe alie maneries prunoru quo 
rum t)f?non e approbans?. funt eda queoa prunel 
la lilueftria parua q crefcuntin liluis et non funt la 
jcatma feo uentris reftrictiua n ex bis fit aqua que 
bentris reftrictione facit. |)ebent at pruna 3 fu mu 
uentris laxatione? primo poni in aq fri 
gioa tunc enim perfecti? infrigioat n bumectant et co 
lera qua inuenifit lubricanoo foluut a ftc ftomacb? 
melius oifponifaocibu? recipienoii-tt eft: oiligen 
ter notaoum cp pruna bttmioa recentia funt magis 
alteranua epiris fintpeioris nutrimeti u pUiriri fup 
ffmtatii/feD pruna ficca magis cofortat n meli?nu 
tnmentum oat corpori, /ftficuc ocm e ce prunis fic 
ftio mooo intelligatf’ ce tamen eft op cera 
forum bumioitas eft fubtiltor ec minus \nfcofa tm 
min? nutriunt q? pruna* 
}$erfica 013 murto vobis &at oroineiurto 
$>umere fic e mos nucib?fociat)0 racemos 
Padula nonfpieni tuftt vals e bona remi 
/*?ij iftopaffii tria ponunt' occmneta/priirmj e cp 
mtiftum eft bibenori cum pficis/oel pfica comeoeoa 
funt cu? mufto Caufa prime partis eft quia muftu 
eft multum calefacciuum et ebullicionem faciens in corpore nro/banc ac ebullitione? n calefactionem 
prohibent perfica fua frigiouace- fa fecunoe partis 
eft c\i pftea funt multum frigioa n. corps> multum in 
frigicana ergofuper ipa oeb? bibi illuo umii quoo 
plus calefacit iiluo at eft muflum quoo fcit erpenen 
«a- $t oe oroinc comeoenoi pfica t multis alus oi 
ctum e pri? ibi‘perfica poma pira- $ectioum oocu 
mentum efl cp racemi oebent comeoi qn comeonrur 
nuces a maxime antique n ficce/ recentes eni? nuces 
fanc funt per fe. $eo antique ficce ninuu ejtficcanc et 
propter unctuofirate oe facili mflamatione in 
corpore inoucunt quare cum eis comeoi oebent race 
mi qui refiftuntinflamanoni o exuccatiom cum bu 
mectent- iit oe nucibus ample otetu? e ibi pilea nux 
ruca#$ercium oocumentu? ecp paflula-i uua paiTa 
nocet fpleni q* moucit opilationem eius- $co uua 
pafla utilis eft remb? quia ec quo ipa eft urine pro 
uocatiua ipa e lauanua renu ex mulca em? aquofita 
te ao renes oucta ipi renes muoificant"-ifct oe uuis 
pallis fiue pafTulis etiam oictum eft fupra ibi K>u 
tritn impinguat. 
Scrofa tuor gia&esfic?cataplafmaje ce&ft 
Se papauerei cofracta foris tenet offa 
c ponunt" oue ex empla 
>e ficun/ prima e cp fic5> occocte i aliquo liquo 
re uioet? tn aqua a tunc fuppofite cii bumioitateai 
rantiftas tres egritnoines fcilicet 
n tumores, per fcrofulas inretUgunrur inflationes 
fub mento arca collum* Jpt oicit" fcrofula a feroffa cfi ioej eft quoo fus fiue porca bel q* ifta egritnoo 
mulai accioit porcis,ppterguloficate co£ oel quia 
cius Figura fcbm plurium aflimulafporcis ot \>ulc 
ituicenna teraa quarri tractatu fcbo/ca.oe fcropbu 
iis**j&erglanoes o ero ut celUgunt* aptata que coiter 
folent accioere fub afcellis i m iguinib?. £t p tumo 
re pncincelligi infla coea m qualibet p$rte corporis 
♦n proiftis aptatib? curaois et maxime macuran 
Ota oebet oecoqui fic? in aqua u ipi aq oebet comif 
ceri mooictl aceti ot acetu luuet uirtu 
Cis Ficus a oecoccoe Facta ficus oebenc teri in morta 
no n oeinoe nufcertcn mooica aqua cn qua bullite 
funt unoecatbaplafma proprie eft mecicina Facta 
ex aliqua re n fucco ei? lux*ta illuo metru Cnnc ca 
tbaplafma Faas cum fuccum ponis a berba?. ifecba 
utilitas cft cp ficus cum papatiere catbaplafmate re 
tmencolTa fracta u oebet oecoqui infimul cum aqua 
abfq? afpofiroe aceti u oebenc fimul teri »i aooi eis 
aqua oecocrionis earum et tunc fuperpont. £e cau 
fa iftiua potcfl effe quia pa pati er eft ftupefacouum 
a per illuo tollitur oolor qui accioere folet in fracti 
oneoffium etprouocacfomnum / ficus fimilicer fa 
citmoueri bumioitates ao exteriora quibus bumi 
oitacibusao offa motis ofia polTunt retinere ao 
nafcentiam nunq? tamen uere continuari* Bltqui ta 
men textus babent loco tenet trabit a cuncfetifus eft 
melior. H)noe papauer eft rriplex fcilicet album ni 
grum a ruben/rubeu ac efilueftre u n cref 
nt m blaoisi iuuenes folet terere flores a facere in 
cauftucxipisflorib?« . |$cd(cuIo6 x>cncrcc0 facit f$ cuiUb; cbftat 
<ff55cponuntfoueoperat6ee Ficuu.*prima eft cp ex 
comeftioeftcuu fequitmulticuco peoiculop icorpo 
rib? humanis, tnftito maxime ceritatebabet ceft 
cub? ftccisct mcic rluic» fc$o canois ca. ce ficubus 
ttt ca fecunou tu ibi eft *ppter malicia ec corruptio 
ne bumoris generati ex eis-jf t alia ca ena pt effe qz 
Ficus prouocatmultu fucorej ex quo fcquitgenera 
tiopeoiculop. 8cba operatio e cp fic9 incitant appe 
tttu cocunci qi generant centofitatej queiuuat ao 
erectione etrge i filiter fune multajp fupfluitatum n 
fperma augmen tantes* 
Multiplicat mictu / \>etre t>at efcula (Irictu 
€fcula fcura bona fet> molita funt meliora 
4Vf)ic ponuntur oue cnlitates efculop/ prima e cp 
multiplicant mictum fiue crina- Cuius capoteft effe 
quia inourant hcesn fic aquofiras fecum eft caufa 
multituoinis crine. C5el poteft fumi caufa fimilis it 
Uquefuminir ex illoampfcortfmo crina nocturna 
multum facta mooicum fecefium ftgmficat tn ote et 
econuerfo qui multas babuerir cameras nocturnas 
ce mane babec pauca cnnajlfui? caufa eft quia fl 
multa fiategeftio miiltu? ce bumioitate que trafire 
ceberet ao oeficam ftmul cum ea exit* Ct fi crina fi 
at multa multum ce bumioitattbtis que tranfire ce 
berentenm egefttone n ea magnificarecu crma eua 
ctilitas eft q> efcula conftipat cen 
eep ponticiratem n ftiprici 
ta$om tx quo infert texe? cp cura fune bona n hoc quia conflringttnt uent»*e a mro.pftint uenm 
n mium laxato • 4eomolfia efcula funt meliora ou 
ria c\i melius nutriunt n tmn5> uentrecofhpant* i£c 
circa iftuoefaenou cp efcula min? opetut numme 
ro q? poma pira pfica fic? n ftnulia quoo fatis ofte 
oitaulleritas faporis eo£ etouricies 
p?q? m arbore maturata funt a ergo ex bis parii oe 
bet comeoi n magia recipi oebentuia rnemrine q? ci 
bi*Ct q: uirt? eoru e ftiptica ualoe/ fana copmint 
m Fluxu uenrns* Sequta efcula in arbore non mol 
lefcunt molliciefufficiente ao efum . loco anteq? co 
meoanturremollianCi tunc funt magia oelectabilia 
gtifhii u min? llip tica* 
\>rina muftii/dtofolmc/ ? iflat 
tflbicponutiirpropriecatcs tres tnufti quaru pri 
ma efl cp mullum prouocat urina' tuius caufa eft 
quia in mullo funt partes terreftres nitrofe moroi 
cares uefica cum aoea uemut n propter ea£ moro i 
canone ueftca citius nititur eas expellere u ipm mu 
proprietas intelligeoa eft oe mullis ba 
bentibus fecesmoroicantesficutmufta plurima re 
nefia quia mtifta babetia Feces groflas no moroica 
tes magis opilantes impeoiunt urina? ficutpri? 
Dictis eft ibi 'tmpeoic urina* $ecunoa eri cpmtiftn? 
rito folmt uel laxat uentre? propter eaoem caufam 
ructa in pnma prop ricta te. (jtercia e cp eft inFlatiuu 
propter ebullitionem quam facit in corpore ex qua 
prouentunt uentofitates* J$tcaufcillarum ouaru? 
proprietatum oicte funt prius ibi Impeoic urina. SrofTos bfioree nutrltccrmfta/vfrcs 
UrcAat/? aagmetatcarne/gnratqjcruore 
Jprouocat orlna petre quccg mollit/ % iflat 
gnfrigioat mofclcu/fs plus fceliccat aceto 
Ifrigioat macerat melac tatfpma miorat 
Siccos Infeftat/ncruos/et pinguia ficcat 
boctertu auror duo facit / primo ponit ocro 
propctates cerutfie qnaru pria e c? ceruifia facit m 
corpore nrogrcfTcs biiorcs JEtifHic maxime babec 
ueritate refpectu uim.ftcmerfificaf ceruifia in ce 
neracogrolTos bfieres expte fuc# opomnati. f$a 
ceruifia ergroffion fiibftatia grefTicres bilores ge 
neratT erminpgroffa imnusgrcfTbs 8c$a eepeer 
uifia augmetat vine, ft ifino e mrelligeon ce cerui 
fia er optimis granis copofita o q plurime cccocri 
oms e cintifmoci e ceruifia cefircnfis.lfta 
tu? c et ergo uires augmctat-cTcrcia e fi: cp 
augmetat carne-£tifiucprouemt,ppter multa ei*> 
nutritione Quarta e cp multiplicat fangutneeacem 
oecaufa-£t ifie trcsultimepropetates babent ueri 
rate ce ceruifia antiqua multii ceeocta n ce optimis 
granis opofita- $auta e q? prouocat urina? - 0 exta 
eficp laxat uentre$.j(:ttfie cueproprietares maxic 
baberueritare ce ceruifia clara multii lupuleta.t. in 
qua plurimu (upuli imponif ciuufmoci cfl:ceruifia 
amburgefis q prouocat urina et laxat «p pter lupa 
tu* i|pa rn no ualet Debilia cerebra babentib? quia 
tales ce Facili inebriat propter multitucine lupuli Septima c cp inflat Ventre, tt iRuo babet veritate 
ve cmufta rnouica cecoctone cocta cuiufmoot e cop 
ta bollame q maxic iflat et opilat n proprerea plu 
rimii iptguat. #>ctaua e q> ccruifia mooictl ifrtgicat 
nmifmooi eft ceniifia bollaoie brabatte banonie et 
flanorie a illa qua cois 1:6 vtit"• JE* iRa proprietas 
mane veritate babet refpectu vini-0t circa iRuoeft 
fcieoti cp cermfia pt fieri ex auena a oroeo a ex frit 
mento-<:tfcbmcp fit ex alioer alio grano e alterius 
n alteri? coplexioie. ($aie enim ftt ex oroeo pl? atti 
net frtgimtati q: orcen eR frigiou;- 6 ue aut fit ex 
orveon auena minue opilat a mtn? generat ventcfi 
tates a minus nutrit* ft que fit ex frumento pl5> ac 
tinet calioitaci et magis nutrit e»* magis opilat* fct 
Quatocerutfia eRgroffior rato eR referior rt quan 
rofubtiltor tanto melior. Jtt ulrcrige fcieoum cppef 
fima ceruifia eRq fit ex rebus inebriantib? puta cx 
nominatur lolium quta iRa maxime co 
lorem capitis generat a nerurs Icmr. firinsc ponte 
textus quinq? proprietates acm quarti prima e cp 
acetum exficcat/oicit eni? ?luicen a oeeofefto ranois 
q? eR fortis exficeatois-ltcpropterea meoia pdpi 
unt tpe peRis vti aceto ni cibo a fimiliter cu? potu* 
jpirit enim TUnce-tercia primi in ca. vmco cocrrinc 
quinte fleeropreterea in cibo a potu vti in pcRtlen 
tia enocumetii6i5>fecuratio-$c<5a e q? acctti infrici 
q m eo e- «fercia e cp macerat.i* facit 
botem maerii. fct ro e q? erficrat. if t iRu$ m axi e ve 
rn e ve aceto l leiuno Roacbo fnmpto vt vult /lute* 
cercia pnu ooctria qrta ca-qmto$ extenuatoecrafft ”$emm e tn cp affiouus ‘ufiig aceti maxie in tetunio 
mulca moucitincomooa cifum Debilitat pect? offe 
oit cufiirn omouet ftomacbu n epar leoit neruoa/ *i 
iunccuraa cebemeter opprimit/bas arteticis colori 
b? rremorib? a paralifibus ceras. Csuarta e cp ace 
tum generat melacolta eo cp buores infrtgicat et er 
ficcat. Gminta e cp acecu minorat fpma <ppterea q* 
rrficcac infrigicat et macerat* £t iftas jjpprietates 
aceti ponit ‘Rafis tercio almaforia Dices* ficetu? fri 
cion eft t ficcu quoo i macie efficit o cires Definiit 
fpma qnoq? minuit* £t colera corroborat nigra/ ru 
bea cero colera n fanguine cebilitat cibofcg quibus 
aomifcef fubnliat jjiein in citimo cerfu autor fub 
oir tria primn e cp acetn nocet macris. £t ro e quia 
acctti exficcat n fic aooit in macreoine fimile eni ao 
Oitii fuo fimili facit ipm furere, ifcc ena ois oplexio 
lapfa p otrarul meo icat" et p fife 
ecp arem noq neniis ct oicit fluic. fctfocanois ca. 
De eo. (Tercm e cp acetu macerat ct Dictu e* 
ftepa luuat ftdacbu/noultpoucere veto; 
Prouocat vrina fadet quocj? oente ruina 
male cocta t>at blnc tortio tuc generaC 
bocpaflh ponuntur prlotres ctilitates rape 
reperate cocte a pria ctilitas eft 
cp rapa itmat ftomacbu q* bene oigerifa fiomacbo 
nec ipe ea grauat"• $ecunoa e cp rapa e prouocatiua 
cenci quoo patet eft cp rapa eft 
prouocatiua crine tn cult 
fluerrops cp magna prof>etaceb? in ofortaco cifuj lOocumentu ucro rapap e cp aiTiouatto noc* 
\)I«mo at uerfu fubDit" cp rapa male co 
cra tortioes facit m corpore qi multiplicat uentofi 
tates /fluxta illuc TJ)entu fepe rapis fi tu uis umere 
rapis* £t eft fciencu cp cauce rapaf fortiter 
maiori noticia fcienon e cp rape inter ra 
Dices magis coueniuntao corporis nutritione$/q$ 
fatis oftencitexamicabiUtacefui fapons* tbecemj 
opleicio eftoibpeouliis cp amara n pugituia minus 
alimentii Dat corpori et Dulcia magis quia ergora 
pe raDicibus aliis funt Dulciores et minus pungut 
ue magis competunt uia cibi feDgencrantfanguinej 
groflum melacolicu fi oigefhua ftt Debilis, ift bonfi 
eft cp Depurentur a prima aqua a nullomouo Debet 
eomeoi cruce* £t incitant ao coptum et uias muoi 
ficant urinales. 
Egeritur tarbecor bigeritur quoq? Sure i 
$il’iter ftoacb? melior fit in ertremicates ‘ 
■Rebbic ligua bonu nutrimenti! mebicine 
Sngericur facile pulmo cito labitur ipfe : 
€ftmeliuocerebru gallinarum rcliquorii 
<ffn ifto pafiu notant" quincp/ primii e q? cor aia 
liu comeftu tarce Digerit" et taroe etia egerit"* l£t ref* 
eft quia caro corois eft caro melancolica que oifft 
culter Digeritur n tarce cefceoit*£t non eft caro bo 
na fc$m fluic.fecuncocanSis ca.ee carne ec no mnl 
cii nutrit ut cicit ‘Rafta tercioalmaforis e cp 
ftomacb? fifiter e male oigefiiots et tarce cefcefiois tuitis ro eftq* ftomacbus t mebrum neruoltq car 
ttllaginofum quare Difficile Digeritur- £t ergo ctia $ 
no generat bonu fanguine.&etce fubmt text? cp flo 
macb? in eius cxtrcmitattb? fc$ quo ao ei? funotl n 
orificiti meli? otgeritf-fui? ro e q* in tlus pttb? ma 
gis carnof? e n. magis e cp ligua eft 
boni nutrimen 0 boc quo ao ei? raoice ot oult 7in• 
fcOo canois ca* oc carne, j£t ro en q? efl factlts otgc 
ftiomsn carnofa- fct inter reliquas linguas lingua 
porcelli que ablata eius pelle equiparat" carni apri 
t)t fctunt fcinoetes an priapes .Higua tn bouis no 
e mulrtt fana<ppter et? mmta? 
res tn linguis oti ooletes are carit aflatione tponnt 
gariofilos quib? bumioitaa linguam? minuit' n fle 
aptiores funt efui- &uartii e cp pulmo facile oigeri 
tur a Facile egeri f • jft ifhto eH: propter ei? raritatej 
n mollicte Operti e tn cp eius ntitrimentri no eft c5uc 
mens naturebumaneq: partui efl n fleumattcu; vt 
Dicit ftutcfecunuocanonta ca oeeo- £t circa u0 
efl fetenoum cp pulmo arierts eputs no fit bonus ri 
bus efl tamen bona meoteina quia fanat exeoriario 
nem calcanei ex calctamento fi ponatTuper ipam ca 
lious ot oteit 5(1 uicenna loco preallegato. &nintuj 
efl cp cerebrum galltne inter oia cerebra en meli? oc 
quo oteit fluic. fecunoocanonis cpprobtbetfluxuj 
fangutnts ctq fale aurcii fpecieb?co 
meoi quia De fe oomitum prouocat.jEt circa inuo 
fetenou en cp oe cerebro pullop oteiit meotei cp au 
gmentat memoria.terebra nature no 
funtcouentecta feo cerebrum ouis teporis P cuniculi cu Tale uPfpecieb? cScoi pt. J£t oe cerebro 5pli? oie 
tu e ibi Ruerit a ipinguat • 
&emen feniculi culi 
<fl5ic ponit"unum oocumentn n eft cp femen Penicu 
li quoo or maratrti expellit uetofitaces aut eas oif 
foluit.JEt r6 eft q? ecaliou? a ficeti n carminatiuuj 
fit arca iftuoeft a coib? qttuor tagnntf* 
Utilitates prouemetes ex efu maratri fiue feminis Fe 
mcufi prima e q? cofertfebrib?feba e q? pellit uene 
nu/tercia ecp muoiFicat ftomaebii/quarta ecp acuit 
tufu?. fit oe tflo folet oari iftt uerfiis comunes -fris 
ouo oar maratrti febres Fugat acq? uenenu fit pur 
gat ftomaebum lumen quocp reoott acutu}* &t iftas 
qttuor utilitates tangit eria fluiccna fecnnoo cano 
iris loquens oe Feniculo, fit circa quartam utilitate 
nota cp ftuicenna locopreallegato ce femine Fenicn 
li oiat flemocritus quioem exifhmatiit cp uenenofi 
Uermes pafamt Feniculi recentis femen uteorti trif? 
coFortet"a uipere n ferpentes Fricat oculos fnos cum 
egreoiunt"oe cauernis fuis poft bpeme fuper ipm ut 
illuminentur oculi, $cienmim ulterius cpfenictilus 
taroe oigerit"/m ale nutrit/ n parn n ergo no copetic 
uia cibi feo magis tria meoicinc.|D6 igit" utentium 
eft eo in regimineTanitatis nifi ao correctione mali 
ctequornoam aliorum ciborum ficut inreroum cu? 
lactuca comeoimus petrofiltnttm ao rcftftenDii; frt 
gioitari i bumioitati lactuce fic etia cum cuairbins 
fccoecoqui Fenicul? n ftFiter cu rapis aocorrigenou 
maliciamearum- €meoat xnfum ftomacbu cofortat anffus 
«topia Oukoris a nifi fit melioris 
fppic ponunt' oue utilitates anifi qua£ prima efl 
cp amfum cofortat oifu$. $c$a e cp anifu? ofortat 
ftomacbii. ca e q: anifum munoat ftomacbn a 
fieumatib? n ipm calefacit. etia? cofert 
oifui q* nibil e quoo oifui magia nocet q? immtioi 
cia ftomacbi c\i a ftomacbo immunoo eleuanffumi 
untim qui oculis nocet pturbancofpiisoifmos* JfEc 
ifta ouo iimamenta facit amfu$ oulce-Ct pteriffas 
utilitates /Ituc.fcOo canonis ca*oeanifopliires ali 
asotilttates anifi ponit/ utilt eni$ ibi cp amfum cffc 
apentiuum/oolo£ feoamni/Toentofttatum rdolutf 
uum feoatiuum fias caufare er bumioitatib? falfts 
aperitiuit opilationu epatisa fplenis generatarii er 
fiFiter renii t) e fi ce n m a tricis ,puccatm 
urine n menffcrtiojp a mtloat a fluxu biuoi 
tatu a emotum coit?* 
$5i eruor emanat fpo&iu fiiptii cito fanat 
tffiic ponitur x>num nutamen tum Tpooti-lCf ert cp 
fpooium fumptum fanat fluxum fanguinis • Cuius 
caufa porefl eflequia fpooium babet uirtutem pro 
priam confortaoi epar n fic fortificato epatequoo 
eH: fons i origo fanguinis / fanguis melius ab eo re 
tinetMSt oiett /luicenna fecunoo canonis ca-oe fpo 
Dio cp fpooium eftraoices canarum aoufte* 3$icit' 
enim cp ipe aourunt'propter fricatione fua£ ertre 
mitatum cum uent? eas perflat* f5pmon tame lanu 
enfis oicit cp fpooium eft res cuius origo nos latet res tn aoufta tjloefa otutfioes aouftarum. 
Ifct neou fpooium confert in nimio fluxu fanguinis 
pmmo cttam in nimiofluxu ventriam vomitu vtot 
cttftafta terctoalmaforts. ittcoferteaaj in febrib? 
acutisI cofortat cor a tremori ei? ct fmcopi facte ex: 
effufi5e colere ao ftomacbu? auxiUat: vt vult r)utc. 
loco preal lega toȣtcffc fcienou circa poicta q? ficuc 
fpootum babet afpectu ao epar n proprietate cofor 
caoi ipm ita funt alique meoiane q babent fimilem 
afpectum i ftnuleproprietateoforraoi aliqua alta 
mebra fpecialia ficut macis cor mufe? cerebri! liqui 
rteia pulmone capp fplene ugalaga Romacbuj 
vt patet tn bieverfibua- ifauoet epar fpooio/mace 
cor/cerebrum quoq? mufco/*|<Milmo liquirtcia/fplen 
cap/Romacbufq? galaga. 
fflao contumenti p repo ni t>efccc emensi 
1 pir? refugat/ et no fapiDuq? faporat 
Wam fapitefca male que oatnrabfqjfale 
iilruntperfalfa Pifus/ fpermaq* minorant 
€tg enerantfcabiem prurftii fine \ng0re3 
fffin boc textu trta fint/primoponttfvnu oocumen 
tu generale quooobferuafapuo oes 'i c cp vas con 
oimentt fq falis quoocot noie falinft or oebet ppo 
iit in menfa ipi eoeti illuc coe metrii $al prt 
itio poni oebet primoq? reponi • ibis menfa male po 
nitur abfq?fale $c$o tagunt'ouo umamenta falis 
primum cft q? fal refiftic veneno. iTuius otipler po 
ceftefle caufa vnaeft quia fal exftccatmum ePe' n fic fua ficdtate cxficcat bumioitates ex quibus f>t 
feqtucorruptio • #lia catifa eftquia fal exficcat et 
comprimit buimoitatcs a corpore mrabcnooa fic 
clauoitporos apercofequcnd probibcc penetratio 
nem Dcneni que fieri Deberet per porca • fjecunoum 
itiuametn falis eft cp fal inoucit fapore? in cibariis 
$)am coiter Dicemus aofenfum cp nulla cibaria fa 
piunt fine conuxdone falis Dt oicit terciua Derfus 
Jercio ponuntur quattuor nocumenta falis fiue ci 
bariorum Daloe eft cp cibaria Daloe 
falfa Drunt Difum i» Depereunt Difti? Del nocent Di 
fui • Cuius caufa poteft cffe ouplex: prima efl quia 
res nimium falfemoucunt nimiam ficcitatem que e 
contraria oculis qui funt inflrumenta Difus cu |o:u 
Ii fint De natura aque Dt oicitur in xx fenfu et fenfa 
to. Secunoa caufa e quia cibaria multum falfa funt 
pruritiua t moroicatiita iuodo Dt fuperius metum 
eft a cibariis moroicariuis in ftomaebo enfientib? 
eleuant" fumi morotcatiui qui fui moroicatoneocit 
lis nocent ac ipos multum rabifteant* £t ergo didc 
mus cp bullientes fal rubeos coiter babent oculos * 
$ccunoum nocumentum efl cp cibaria multu? falfa 
minorant fperma* itt ratioeft quia cibaria multum 
falfa multum exficcant omnes bumioitates corpo 
rie quare edam fperma erficcatur a fic minoratur * 
(Cercium nocumentum eft q? generant fcabtem- lfui9 
rado eft quia fal generat bumorem acunim moroi 
cadtmm aouftum qui eft caufa fcabiei.(jkuarru$ no 
cumenmm eft cp augent pruritum. j|Ec rado eft quia 
generant bumorem moroicatiuum et prurmuum. ifcifta quartitor noctimeta omemoratlsaiis terno 
almaforis oe fale oicesjtoriq preterea fanguincm 
qui multam ex eo liimpferit quadrate aourit uifum 
quoq? oebilttat atcp minuit fpma a generat pruritu 
n fcabtem. |5tpreter ifta nocumenta perfalfa.v mul 
tum falfa woucut ferpigenes impetigenes morpbea 
lepram oifpofitis u uias urine excoriat cti biu coti 
nuant', /vftooerate tn falfa fafdoni aufmic a appeti 
tum excieant aeq? actiut* 
Ut feruore vigent tres f3lf?.amar?.aeut? 
4iiget acetofus fic ftipans pontteus atej? 
$nct?<iinfipit>? oulcis t>ant teperamentii 
iffn boc textu poniicur qualitates cumRibecfapo 
ris. £t primo oicit'cp ifh tres fapores fq falf? ama 
rus i acutus calefaciunt corpus fumetis ipfos* $e 
cunoo or cp ifh tres fapores fq ftipdcus et 
ponne? m frigi oat-Cercio or cp ifti tres fapores fq 
unecuof? mfipio? a oulcis funt teperari nectouctic 
in corpore calioitate aut frigioitate-£c & iccliccm 
aplion fcieoft e cp febm lute. febo canonis rractatti 
primo/ca cercio/ occo funt ueri fapores qut fequtltf 
infipioum. ift funt oulceoo amarituoo acuitas falfe 
oo acetofitas pondettas fdpdcitas n unctuofitas- 
Jernu mera neo cn mfipioitate pro fapore ficut text? 
facit bic tunc funt nouem fapores - iCt tunc capit' fa 
por pro oi eo qb guftu luotcaf- £tinter iftos fapo 
res tres funtcalioi ut oicit btc textus fq falC9 ama 
rus a acutus. jfctfcbm flutcennaj loco preallegato» 
Acutum effc calioius/ oeinoe amarum a oeinoe falfu^ qm amarum cft fortiue ac refoluenou inriccnou et 
abfterflenou q? amara et celncefalfu? eft ficut ama 
rum cofractu? cu buicitare tres ce illis 
faporibu» funt frigioi fq acecof? ftipaa .1. ftiptic? 
et poncu». $6 neu» tn cecene frigidor oemce ftip 
ttc? rt poftea acetofua. £c ,ppter illuc in oib? fruc 
qui oulcefcutpripeft poticitascebemetis nifri 
gioatois oem p5><$ p calore? folia ocellum aliquo 
mo oigefU funt fruct? amaret m eia llipticitaaa ce 
tnce ceclinat ac acetofitatc ficut agrefla n p?ea cui 
eefciit- j£tliq acetofum fu nun? frigidi q? flipticuj 
fui fubtilitateetpenetratione m plurib? e 
maiori» infrigicatioms Jtt fcbm Iluicloco preaflc 
flatoponticu nftipticum funt m fapcrepropinqua 
feo flipticn no cotrabit lingua mfi quo acfupficiej 
apparente fec potitum contrabit *i exafperat qb ap 
paret in ligua fq fupficie et occultu fc? interiora e.j> 
Jfctre» ceilli» faporib?funttpatM* non exceccti» 
caltoitati» vel frigicitan» ficut cula» vncatof? q 
infipic?l.tcet em? culee fit calicu tn m eo no appa 
ret foratu 00 calioitatis ficut oicit *Raf> tcrcio alma 
fori»*l£t cfciencu vlteri?q? cmcuic# 
Debent operatoesvt volunt fluicenna n *Rafi» locis 
paUegatiB.fcpcratoe» enim oulci» febm fluicfunc 
Digeflio n lenificatio *i mrciplicatio nutrimen et na 
tura Diligit ipm et virtus attractiua attrabitipm • 
j£t fecundi Kafim culcc eflfleneratiuum multe cole 
re rubee et opilationum m epate et fplene et flegmo 
ni» precipue fi prccicra membra ac bcc fuerint ap 
paratA./ft ventris flux?e*ipofequit‘’ n mollificae ftomacbnm/a cofert pectori a pulmoni/corpus im 
pmguat i augmentu fpmatis tribuit, t) pera cion es 
cero amari ftbm /Uuc* funt abfterfio exafperatio 
J£tfecunou Isafun /Imaru calefacit et ceficcat forti 
cercito fanguine ac acufhonem et malicia percucit 
eolera quoq? rubea in fanguine augmetaMpperatio 
cero potiti fecunoum /Juioe cotractio fipottcitaa 
fit cebitia aut etpreiTio fi fu fortia. 0t fcbm *Rafi? 
pocicii corp? mfrigioat et ceficcat / carnis et fangui 
nis minoratione facit fi multoties aliquis eo ctatf 
ftomacbum quoq? cofortat a frequenter centre? co 
Hringit/a fanguine? generat melacolicum-Cperatio 
neacero fliptici fecuncti funt cotractio infpif 
fatio in curatio n retentio* tt fcbm *Rafim operatio 
nes ei*) funt ficutpotici lie? Debiliores q* ipfe t)ioets’ 
oprebenoere fhpticii fub potico qi ce ftipticombil 
ciatexprefTe*4)peratonegcero cnetuofttaas fcbm 
Huic, funt lenificatio lubrificatio n cocrioi. oigefho 
pua*ift fcbm *fcafim cnctuofum ftomacbu? mollifi 
cat n cetris facit fluxu a faaetateanq? bo abi qua 
citate fibi necelTaria affumat accuriti calefacit ma 
ximetn febricitatesa biites epar a ftoacbii calicum 
Corp? etia bucetat n lenit/fleuma tfo auget a cogita 
cione bebete reccit n auget fomnfMtJpationes cero 
acuti funt refolutio mfio n putrefactio febm /Ime, 
£tfc$m ftafi? /laitn calore auget n corp? cito infla 
mat a fanguine acurit a ip? pri5> i colerS rubea mu 
tat i p?ea in nigra*jpperatones falfi feb? fluic*funt 
abfterfio ablutio ociiccatio a probibitio putrefactio 
nis. i$c feb? ‘Rafim c:e funt i textu imeciate pceoeti lt> pa tio es X) ero acetofe funt fcbm iluie.infrigiDano 
n incifio. Jttfcbm *Rafi? acetofu? colera rubea a fan 
guine repmit o xutre ftrigit fi ftoacb? iteftma mu 
Oa fuertt- 0i at fieumatis m eis fuerit mFticuoo x?en 
trts fritflttxu/a corp? infrigicat/xnrtute$ queo? oi 
geftiua Debilitat in epate.fteruis tfo n neruo 
fis mebris nocumetii affert a corp?ceficcat/xnruite 
at appetitiuacxcitatpeopatomb? t5oxfipioi Dicit 
*fcaf> cp aliqb e ifipimi qb magis nutrit fc$ qb eqli 
tati magis xncinii e» e qb tpate calefacit* *i alib 
qb tpate ifrigicat n fi cu ipo fuerit multa bmoitaa 
bueccabit fi tfo ficcfi fuerit oeficcabit. 
Bfs tmovipa fritmasac betes/fcatacutij 
fflifu/q6min?ctplet/minuttq6 babufcat 
iffoieponunfquattuor iimamema xnpe primu? e 
cp bipa munoat Dentes- tuius caufa eft quia prop 
ter panem oiutius mberentem Dentibus q? t)inum fo 
lii fine pane Umofiras illa oentibus acberens a qua 
centes lurioi Dicuntur a bino melius confumuur a 
abfterguur* $ecunoum eft cp acuit bifum quia pro 
bibent malos fumos ac cerebrum afcencere qui of 
fufcarentfpiritus bifiuos per eorum immixtionem, 
l£t ifhto facit ex eo quia Digerit materias malas m 
ftomacboexiftentes*ifercium eft cp minus Digeftum 
facit Digeri quia facit claufionem ortficu ftomacbi 
et confortat otgefftonem* Quartum eft cp fuperflue 
mgeftn ao meoium reoucic. itt rocum tftuo maxime 
t)eritatem babet De bipa panis cumino ournoDo pa 
nis primo afl? fu aut fupra prunas ex fucat?. Omnibus afluecam iubeoferuarebietam 
Approbo ficeflc/ni fit mutare necefle 
<Ert ypocras tertis qm fequif mala peltis 
«fortior ert metba mebicine certa bieta 
fliua fi no curas fatue regis a male curas 
itffiic ponuntur aliqua oocumenta quop primum 
cft q? ombus bonti eft fcruare oiccam confueta$-£c 
pcroietam intelligitur aominiftratiocibi n potus , 
if t ratio bui? oocumentt cft q: tranfgretflo a coniue 
tuoie nocet nocumeto magno/cofuetuoo i altra 
natura ficut igitur natura euftooirc oporq fic n c5 
fuetuotne? et fpaliter fi cbfuetuoofuerit lauoabilts 
JEt ficut oportet feritare cofueta aomimftranone ci 
bi a potus ita ena oportet feruare cofuctuotnel ali 
is rebus no naturalibus propter eaoe ratione- Dff 
fi aliquis fuerit cofactp multu laborare n ttelitbac 
cbfuetuoine omittere n tn ocio triuere ttel multo mt 
n? laborare oel alia fpecie laboris aftumere *i aliuo 
cepus Del alui mooum proculoubio multum oc boc 
oebilitabitMft fimiliter intelligitf in cibis et potib? 
fomno n trigtlusa cuacuationibus n anime aceioeti 
bus-tn omnibus enim multum obfcruaoa ecSfuetu 
oofi fit lauoabilisuel paru? lauoabilis oel inoiffc 
rens in bonitate et malida refpectu buius ao quoo 
Orbet fteri permutatio- l£t circa iftuo frienou? eft ep 
affueti exercitare uel laborare qiubufoa laborib? c5 
fuens oato cp tales fint oebilesoel fenes min? feonu 
tur et fordus laborant q? fi cflent muenes incofueti Jftiffuo Dult ypccras fecuca apborifmorii Dices 
flffiien affuetcs ferre labore» et fi fuerint imbecilles 
aut fenes tnconfuetis fortibus et tuuentbus facili? 
Ferunt*ratio eft quia iffi babent maiore? inclina 
tionem et cenluetuoinem ao iffos labores tam con 
fuetuco prius babita leuior effoco icitur tn com 
mento preoicti ampborifmi. j£t iffa eff caufa quare 
Dtoemus bomtnes Debiles oel fenea qui ex confuetu 
mne aliqO exercent opus mccbanicu? facere aliqua 
q facere no poffenceis fortiores autiumores ec mi 
nus ab eis leountTtcuc Dicem? multorem oebiiefact 
lius faccu eleuare cg eo fortiore n fabru? anquii mi 
nus leoi malleaaone q? iuuene forte non confuetu * 
$ecunou cocumetuj ecp mala peffis.i.magnu nocu 
mentii fequif expermucatone ciete cofuete ut oulc 
"jbpocras nifi fuerit neceffe ea permutare* itft autem 
necefTariu? ea permutare/prio qrt eft tllaupabtlts ftc 
cp ex ea peruemretur ao pefflmas egrmtotnes ficut 
cSfuetuoocomeoenoimalos ctbos m ftneex necefTi 
tatepoucetcs ao malas egrituotnes* cofu 
ecuome et fimiles neceffe e corrigere a permutare uf 
totaliter Del falte infra terminos laticuotms ca£ f$ 
boc oebet fieri paulati? n fecuou queoaorome. £)a 
ois fubita mutatio Debementer nocetn fpecialiter a 
cofueto ao inconffietn neceffe eff: ea permu 
care Dt aliquis mnius leoatur ex mconfueta fi poft 
ea ao eam fe tranffuleric. &i emm quis ao omne oie 
tam fe affuefeat minus ab omni leoetur cum fe aoca 
tranffuleric * £t iftuo etiam intelUgenoum eff in 
aliis rebus no naturalibus, £c iftuo eff quoo otete  fecunoa ampborifmo£* iit mulco tepore 
confueta n fi fuerint ceteriora tnfuetis minus mole 
ftare cofueuerunt oportet igitur ac no confueta craf 
mittere. *c circa iftuceft fcienou? cp quifq? cebet fi 
bi canere ne cnius rei quancticunq? bona fit fibi c5 
fuetu ornem faciat qua ipfumTeruare fit neceftariu? 
cerbi gratia fi quia cno cibo confueco femper uta 
tur cel aliquo potu of totaliter ab eis abftineat oP 
Dormire cel moueri cel coyre totaliter afiuefcac er 
aoborgramter aflringatur/marimum eni? incurret 
nocumentum fi intercum abeifoe? oporteat abftine 
re/fic igitur quoolibet corpus fe cifponere cebet ut 
calorem a frigus paci poftltet ac motiones a queli 
becnutrientia aptus reccatur etut fomni a oigilia 
rum boras manfiones i cornos lectos n moumenta 
fine lefionepermurare polTit quooquioe? poterit fi 
eri fi confuemoo non obferuetur ac unguem fecin 
tercum acinconfueta tranfiamus-pportetigif ac 
in confueta altquanco permutare- J£c iftuo tntlt *Ra 
fis quarto almanforis capitulo ce coferuatioe con 
fuetuoinum* «Jerctum cocumentum eft cp fortior et 
potior inetba in meoicanco egrum eft acmimflrare 
metam certam qua? fi meoicus non curauerit et ali 
am incebitam aominiftraueric fatue regit egrum et 
male eum curat. l£t circa iftuo eft fcienou cp triplex 
en oieta fdficet grofla que eft quafi cieta fanorum 
n cenuiftima que eft mbil care oel quafi et meoia q 
abfolute tenuis oiatur. £t ifta cimoicur in'metam 
tenuem ceclmante ac latus grofte ficuc aqua carnis 
oua forbilia i pulli pui i oeclinante ac cenuiftima?. fletu aqua oroei mellicratum i cinum grauacorum 
a meoia que certa nominatur ct ptifana no colata 
n extremitates pullorum* ifta oieta certa in plu 
ribus coucmtegrituoinibus non tamen in ommb? 
K>on emm conuenit m egrituoimbus logis quia zn 
talibus oportet cirtute$ longo tpe efie anteq? perue 
niat ac cietor iam et cirtus cum oieta certa tanto 
tpeno poflet percurare fine magna Debilitate opor 
- tet ergo m tali egrituoine cibii ingroffare. Similiter 
no couenit in acutifiimts egrmioimb? fq m illis q 
terminantur in quarto cie cel ante qz in talib? corr 
uett oieta tenuiflima ct cult prima apbo 
rifmo£ ibi ao citimas egrituomes citime curatoea 
ao pfectione funt potetee* 
©.uale.ab.-rqn.qtiatu.quoties.ubi babo 
3fta notare cibo bebet meoicue bietanbo 
Mhn ifto textu ponunt' fex a meoico confioeranoa 
in aominiftrationeoiece. primum e quale*i* cuius 
qualitatis cebet elTe cibus quia in egrituoine catioa 
Debemus egrum oietarefrigioocibo a in frigioa ca 
lioo ln bumica ftcco* 'jjn ficca bumioo- Iflerum rft 
tn op naturalis complexio oieta fibi fimili conferua 
rioebetctcultipalienns tercia tegnubicalioiora 
calioioribtis inoigent aoiutoriis frigioiora frigioi 
oribus ac- tkcunoum eft qiuoio eft cuius fubftan 
cie oeb$ efle cibus quia atblete et ruftici fortibus ex 
ercitiis fuppoftti Debent oletari cibo grolToquia in 
eiscis oigefliua eftfortisi fieno oebent cti cibis 
tiibnUbu* W pullis caponibus carnibus citulinis feu beoinls quia ille carnes in cis aourerentur aut 
nimts cito Digererentur* quare neceffe effeteis fepe 
comesere-ipobilesD ero ain otioDiuetes Debent Dti 
Dieta fubtilig fubflaae qz in eiBDirt? Digelliua e De 
bilis no potens in grofibs cibos cuiufmooi funccar 
nes porcine falfe/i bouine n pifces fole ejtficcaa. 0i 
militer m egris egrotantes egrituDimbus acutis De 
bent uti fubtiliori Dieta cg egrotantes egrituoinib? 
cronicts ioeft longis ficut quartanis • ferctum efl 
quanDo id eft quo tempore Dieta Debet Dari quia in 
fanis maxime oeb? atteoi confuetuDo in efta 
te bonunes mane Turgentes n confueti bis folum tn 
Dic comeoere / Debent comeoere bora Decima Del mo 
Dicum ante et non expectare meoium Diei propter 
mmuim Diei calorem. Similiter Debent cenare bora 
fexta Del mooicum pofl. bpeme Dero Debent pra 
Derebora Dnoecima uel Diiooecima propterlongitu 
Dine fomni et DeinDe cenare bora feptima Del moDi 
cum pofl. j£t maxime feruanoa efl confuemoo* |n 
egris Dero etiam confiDeranou? eft tempus quia in 
febrib? in poxifmo dL1 flati? atepoxifmu Del flatim 
poft no efl oanoa Dieta quia fi flati? ante poxifmn 
Del in poxifmoDetufnatura oiuercirur a Digefdone 
materie febris per boc q? Debet Digeflioni cibi efie in 
tenta. iStnon Debet Dari flatim poflpoxifmu? quia 
Dirtus aobuc multum Debilitata efl ex poxifmoim 
meoiate preceoend-J)ebec igitur Dari Dieta ante pa 
roxifmum tanto tempore cp poffic Digeri ante aoue 
tum paroxifmi Del oebet Dan aliquo tempore pofl 
poxifmum. tufluoeft Dtrum mfi timeatur magna oebilicaa mrtutis tunceni? cano? eft cibua quocun 
q? rem pare- /kctoerib? eni mrtute oiflbluentib? db? 
illico oaous e ot \>uCc ipalien? in omento itlipapbo 
nfmi prime pticulecotemplari ac oportet* &uartu? 
equatuiquaticaa cibi fumeoi q* ut oictu? e pri5> 
quatitaa cibi eft qualibet tnceceb? 
effe pauca q* calor naturalia tunc oebilis e propter 
nimiaa refolutoea byeme DerocibPDna tncefu 
meno? sebet elTe mult? q? turma oigxftiua tunc For 
tia eft cu calor naturalia fit tmitus propter Frigua 
circftftana Dtoictii eft priua ibi 
fellineum eft quotiens i. quotiena in oie fit cibua 
oanous quia m cftateoebet fepi9 Dari qp m bpemc 
autumno uel Dere licet moDicum pro qualibet tncc 
t)t etia priua oictu$ Dirtute oigeftiua 
exiftente Debili fepe mootcu? n ce cibo eft DanDii oir 
tute Dero erigente Forti poteft multii Dari n paucis 
turib?-0extu? e t)bt*i- in quo loco q? cibua no e fu 
meoua in locoFrigioo multii nec multii calioof$ ma 
510 in loco temperato. 
•fus cauU'9 foluit cui? fublfontta rtrtngft 
Eltraq? qit tsatar venter lata re paratur 
ifj n boc textu autor oicit tria primum eft cp ius 
caulia i-aqua n maxime prime ebullitionis cauliuj 
fi bulliantur foluit t)entrem*(£uius ca eft quia in Fo 
liia n partibus exterioribus cauliii eft uirr? queoaj 
nitrofa abfterfiua Debiliter inberens et Facile fepera 
bilia per moDicam Decoctionem fiue ebullitionem 
que fperfa per aquam ipfam laxatiuam reDOic» ; J£t bine etia eft q prima aqua Decoctionis caulium 
magis laxae cg fecunoa quia ifla uirtus nitrofa ab 
fterfiua per prima oecoctioneplurtmu? feparaP. $e 
cunou qb oicic e q fubftatia cauliu? a boc p5> cecoc 
ftringit tentre?* fct ca e qi ois tirt? qua 
laxaret p Decoctione? ab ea ablata e n manet fubfla 
tia terrea ficca que tenere ftringit. ctercui quoo oi 
citeq tcraq fimul fumpta fcilicet aqua oecoctois 
cauliu et fubftantia eoru laxant tetrem. Jit ratio e 
quia tirtus abfterfiua n nitrofa m aqua man? gra 
ha cuius tocu? lajcat--|6ro maiori notida fcienomn 
cft primo q caules generant bumore melancolicum 
fomnia mala/malifunt ftomaebo/ parii nutriunt/ 
bifum obtenebrant / fomnum inoucunt menflrua et 
trinam prouocanc / tt partim ab flmeenna fecuco 
canonis a a tercto alin an foris colligit”. 
Becunoo fcienoum q comeftio caulis fine Decoctio 
nis fiue feminis eius probibet a retaroat ebrietate? 
bt bioetur innuere flriftoteles tercia particula pro 
bleumatum querens propter quio caulis folmtcra 
palam ec ioem bolunt et ftmeenna locis pre 
allegatis • Ifuius caufa poteft effe ifta reamoum ali 
quos quia propter comefiione caulis eleuantur fu 
mi baloe grofii ingroflantes fumofitates tini que 
ingrolfate tmpeoiuntur penetrare ao cerebrum pro 
pter earum grolfituoinem tero pro 
bleumate preoicto aliam tat caufa m ifta? fcilic? q* 
omnequootrabitbumiou? tmofum aofeac a cor 
pore expellit et eorp usf in frigioat curat crapulam 
feo caulis efl buiufmoDi ergo curat crapulam. ijftf at caulis fit buiufmooi probat q: p fuccum cau 
lis qui efl: oiureticus trabunt' bumioitates xnnofe 
inoigelle a toto corpore et in oefica? oeferun tur n p 
rubrtantiam ei? frigioa Rtpncam a terrea in ftoma 
cbo relictam non potente? penetrare mfrigioat corii 
corpus £t per confequens curat crapulam boc m5 
quoniam fuperFluitates fubttles que non poterant 
oeorfum tenoerepropter caltottatem tnni mouenre 
eas aofuperiora t)t ao cerebrum / ferunturreprefie 
oeorfum et otrtute fucci trahuntur ao oeficam* £fl 
enim oturettats et menflruorum prouocattuus x>t 
otctum efl. 
f>irerut malui veteres q: molliat aluum 
gae rabfces rafe severe feces 
ic monerut r flurum fepe severunt 
: ponunt"tres proprietates fiuceffect? malue 
primus efl q? malua molliftcat oentre? quia 
eft unum oe remollmuis. 0unt ent quattuor remol 
litiua fc? malua bifmalua branca orfma et mercuri 
alis ex quibus coiter Fit eliflere leniciunm et molliFt 
catiuum quoo oalet ao Fecum inourataru? eouctio 
nem. /$t efl otiplex malua queoam enim efl babens 
fanguineos Flores et alia efl babes albos Flores* tx 
in ifla efl maior proprietas mollificanoi q? in pri 
ma efFecms efl cp raoices malueabrafe 
eoucunt feces et boc efl quanooex ipis Fiunt fiippo 
fitoria ficut folent Fieri oe raoice 
us efFecms efl cp malua Facit fluxu? menftrui in mu 
fieribus *i boc efl propter nimia eius bumeceationc n lubrificatioe? qua uene matrici» Facili? afanguic 
acuto finount'. it oicu plateari? cp certo experime 
tomenftruaprouocat* 
HOentitur menta fi fit Sepeliere lenta 
ifletris lubricos, ftoaebi bmefqj nociuos 
C t?ic ponit autor unum Documentum oe menta oi 
cens cp menta no Debet Denominari boc nomine men 
ta fi non babeat uim auferenoi uermesuetris 
n ftomacbt. enim magne n forne e aromati 
citatis a magne amarituoims n iDeo queaomooum 
abfumu uermes interficit fic n meta. Jfct Debet Dari 
Decoctio ei? ficut n abfintbti n no fubftana. flouerte 
Dum tamen quia multu? catioa tft n ficca fanguine? 
aourens no competit uia cibi m regimine fanitatis 
ibene tamen conuenit uia meoicine quia ftomacbuj 
confortat a ipfum calefacit et feoac fingnltum et oi 
gerit a probibet uomitum fleumaticu? n fanguinetl 
n aocoytu incitat <ppter inflatione que eft in ipfa 
n bumiDitateortulana n probibet fputu fangumis 
JEt confert ao morftim canis rabiofi et eft propria 
aDilluD. i£t fi fruftra ipfius m lacte oimitttmir no 
caleatur ut colligitur ex iuicenna fecunoo canoni» 
capitulo oe menta* 
«fur moriar bo cui faluia crefcit in orto 
Cotra sim mortis no e mebicame t ortis 
$aluia ofortat neruos / manu uqj tremore 
7 eius ope febris acuta fugit &3lm'3.caftoreti. lauefcula. prmita peris 
tjaftur.atbanafia fanat para Utica mebra 
Saluta faluatrtr nature confiliatrtx 
jtfn boc textu autor principaliter tria facit/ pmo 
innuit magnam Dtilitate faluie queres p moou? ou 
bii* Ifur bo moriat"in cuius ortocrefcit faluia. 
hoc refpooetur in fectinoo Der fu fic cp nulla eft meoi 
cina crefces m ortis q probibeat morte q?uis in of 
tis bene crefcat meoicma probibens 
corporisi bumitritatem naturale Defenoens ne cito 
bifToluatur • jf* iftuo innuit fluicenna tercta primi 
ca. Angulari Dicens Jttars qtuoe fanitatecuftooie 
oi non eft ars que a morte fecuros nos faciat neq? 
corpus abextrinfecis nocumentis muniat neq?Dnu 
quooq? corpus ao Dltima Dite longiuioinepDucat 
que eft fecunou; bormne abfolute feo De Duabus re 
bus fecuritatem prebet putrefactionis penitus pro 
bibitione a Defenfione bfuoitatis ne cito oifToltiat? 
ponit tres effecti faluie quoru primus e cp 
faluia ofortat neruos quia exficcat bumioitaces q 
bus impeoiuntur et relaxantur nertii. fecunDuseffc 
cp remonet tremore manuu iCuitis caufa eft q: ofor 
tatneruosDt Dictu e |a? 6e cofortas neruos tremo 
rem remonet cu? tremor caufetur ex Debilitate neruo 
rum* iftpropterea fenes aliqui et Detule fpecialiter 
imponunt potui fme cibo eorum folia faluie-tercius 
eft cp remonet febrem acutam io efi: impeoit eam ne 
contingatlfuius ca pt effeq: exficcaoo buores fpe 
oie eo£ putrefactoe? ao qua pofiet feq febris acuta Jf maiori noticta retecti eft q? faiuia eft calipa et 
ficca n ioeo no multu copetit p fe via cibi- kz tn tpa 
faiuia multu cofortat neruos botes in fanitate mul 
tu vtunt' faiuia ouplicirer/primoquioecoponenco 
ex ea umii faluiatu quo oinoboies in latituoinefa 
mcanat)tuntfpaltter tn principtomenfe n competit 
bmoi tnnii parauttcis et epilennciB mcoerate fump 
tum n preeeoente purgatione antececena meotcine» 
Secunco vtuntTaluia in fslfisflDa excitat appetitu 
o fpecialiter cn fiomacbus fuerit repletus malis bu 
moribpcruots et inoigeftia-tt e ouplexfaltua fc$ 
comefUca et babctlaca Folia et magna-fllia eft que 
vulgariter nobilta oicimrn babetminoract ftructi 
ora folia, apuomeoicos oicitur Itlifagus . <£cr 
cio enumerat autor fex res meoicinales valentes in 
curatione paralifis. f t oicitur cp faluia-canoraim 
lauenoula.premula. veri*. nafturcium n atbanafia 
curant n fanant membra paraltnca». paralifi tacta 
ftueocbtlitara.*)e faiuia aute caufa patet ex oicns 
quia ut oictum eft faiuia confortat neruos qui in 
paralifi oebilitati funt- <:t etiam quia faiuia calioa 
eft i ficca conflimit materiam fleumanca mbibica? 
nertua ex qua fit paralifis • x)e caftoreo patet quia 
caftoreum eft maxime confortatiuum calefactiuum 
nexficcanuum neruorum- Bicitenim /luic-fecunro 
canonis ca-oe eocp eft fubtiliusn fortius oni qnoo 
calefacit n exficcac. lEt poftea oicit cp cofert nertns 
n calefacit n confert tremori n fpafmo bumioo n fhi 
pori n paralifi • £tpoftea aobuc fuboit cp non eft 
aliquio magis tuuatiuum ventofitau m aure q? ipfum cum ex caftoreo accipifquatum eft lens Dna 
*i oiffbluttur in oleo naromo a oiftillatur in eam . 
altos effectus babet caftoreum quos fluice 
na narrat loco preallegato. Jfcr eft caftomi tefhcul? 
cmufoa animalis marini quooo icit' caftor. jfctolc 
um ce caftoreo etia multu? t>atec tn paraltft ficut ca 
floreum pofteuacttatianem materie quia tunc illa? 
materia querefiotta effconfumit a neruos coforrat 
Delatienoula ena? patet quta fua aromaricttate co 
fortat neruos n fua calefactione cofumit matertam 
pmula Deris etia? patet q: fua aroma 
ticitate a calefactione cofortac neruos- t oicit"pre 
mula Deris quia eoe primis aromaticis tn Derecrcf 
cendbus 0$e nafiurcio patet quia nafturcium eft ca 
lioum o ficcum fubtilianuum n mcifutum n refolua 
itum quare aufert materia paralifis- $c cicir flutc* 
fecunoocanonis ca- oe eo q? confert omni mollifica 
tiont neruo? quia calefacit i eoticit fleumata n mti 
otficatneruos afleumate. iit ioeocofulunt meotct 
Dt nafturcium in quaoragefima eoat' propterea qz 
cibi qttaoragenales funtfieumaticrJtt e naliiirctu? 
berba cois crefces in locis frigioiffiims fc? tn locis 
peerolis et aquofis Dbi funt multi fontes-a£>eatba 
nafia Dero que alio nomine oiciftanacetum tetttbo 
nice tente Del repnuaen patet quia ifta berba babet 
Dirtutem purganoi fleumata et fua calioitateerfic 
cat neruos *£t etia babet Dirtutem purgaot Dermes 
n materia ex qua generamr. l£t ioeo gallici coiter m 
oiebus pafcbalibus Dciinf atbanafu frixa cn ouis 
aopurgaoum fleumata ex pifcibus in qbrageftma jcnerata ncquib? facile gcnerantf totrmeain otfpo 
finaJjEtui finecew? autorfubOlt cplaluia otcit' qi 
faluat rix nature. 
mobilis e rata quia lumina rebbir acuta 
Maxilio rate pir quippe pibebis acute 
oirie coytu minuit/multerib?aug$ 
Tluta facit cailu Datlume et ingerit alium 
Cocta facitruta dc pulicibus loca tuta 
<f*ic ponit autor quattuor cffect?ruteprim? efl 
cp aaiic mfu?*£t proprie fuccug ei? ot mcit Ume. 
fecuntx? canonis ca. oe ea a pri? oictu? efl ibi flKea 
nux ruta, f*ecunous e cp ruta minuit oefioerin coeun 
Di in utris feoin mutterib? auget. tfui? ca pt ee ifta 
q* ruta fuacaliottareercxftccatione Fpma in uiris 
minorat quoofubnfe e u aerefi Feo in mulierib? Fub 
tiliar i calefacte quia in eis fpma e aquofu? et Frigi 
oCi n ergo eas magis ac copcu fubtilt 
atione u caltottate fpertnatis ex ruta* (feret? effecta 
eius efl cp ruta Facit afluciaM* Facilem af:prebenfio 
nemutnuentione$ alicui? meoiitn cauto Fubtilt q* 
propter calefactionem n exficcaaonefubtiliatfptri 
tu a n ftc ingenui clarificat* fqiart? effect? e cp oeco 
ctio rute efFigat puiice* et boc Fi ex ea irroretur oo 
m? q? interficit eas Ferit ou; cp cbiter Dicunt meoici 
£c fecunou Fluic*Ferta quarti tractatu tercio ca- oe 
cfFugatione pultat,$oianuo aFpergiboo m ti s cti m in 
fuFione coloquintioe faltuc pulices a fugiunt n ftmtlt 
ter ex Decoctione rubi* Jit poftea fuboit fluicenna • £t; Dixerunt quisa? qn ponitur fanguis bprdin fo 
uea In somo aggregantur pulices apus eum seinse 
moriuntur*iftfimiliter aggregantur ftiper Ugnu? Ii 
nitum et asipe ericii et effugiunt ex osore caulis ec 
foliorum oleanori.lftfecunoum aliquos mbil ma 
gis seiectiuum eft pulicum q? res fortis osoris n er 
gorutasalet menta mentali riim (upulus et fu per 
onia feces sel srina equi Somus irrorata e* 
secoctionefemims rape occisit pulices • x£tft fumi 
gefsom? ex cornu taurino fugiet pulices*-f£>ro cap 
tione rn earu nibil meli? eq? ipofitio pauci bobacis 
in lecto c\i m illo aggregant"* 
8>ecepio mebki non confentfrc bibentur 
«tolerkio non dfcbonao bkit galienuo 
fleumatkio sero multu boes eflefalubreo 
ftoacbo pulcbruq* creare colorem 
gritio cepio loca benubata capillio 
frkao poterio capitio reparebeeore 
loquitur alitor se cepis* t oicit quinq? pri 
R cp mesici SifTentuint se natura ceparuj qz 
aliquibus msetur cp cepe bone funt ffeumaticis. illi 
qui sero cp eis non salent ficut forfan suit 
quia oicit eas tercio alm an foris generare humores 
fu perfluos in Ro m a cbo et fleum a ticos. $ecunsimt 
eRcp ifalienus sicit Cepas multum obeffe colericis 
Ifuuis caufa eRquia st sicit rUiic* fecunsccanois 
ca. se cepe/ cepe eR calisu$ in tercio n ergo nocet cali 
sisse fune colerici- $ercium eR cp cepe multn salec Fleumaticis q* funt calioe inctftue fubttltanue abfter 
flue *iaperitiue qre fleumaticos buorea et oifcofos 
in fleu macias mtriplicatos oigerut inaoiir fabali 
ant a abftergunt- &uartu e cp cepe o alet ftoacbo q i 
muoiftcacipm a fleumacib?! ipm calefaciat n ergo 
Dicit rluic-loco pallegato cp illuoqtt ex cepe comeoi 
fua calioitace cofortac ftomacbu ocbile? 
j£t propter iftuoetia Decorat colore faciei q i no eft: 
poftibile colore faciei ee binio fi ftomacbo exnte mf 
tum fleumatico aut repleto malis bnmorib? cruota 
n fleumaticis. (fviunrum e cp loca Depilata.i*loca pi 
Us priuata pilos fiuecrines recuperat fi coteranfce 
pe cocte n ex eis fricenfloca Depilata - lfct iftuD uerii 
eft qn Depilatio accioit propter opilatione pororu 
n corruptione? materie fub cute q i cepe aperiunt po 
rosn refoluttnt maceria mala que fub cuce e a bona? 
aolocii attrabunr/fetergofricatiocum cepis ualet 
in alopicia mulcn ut uult rluic-fecmiDocanoms ca. 
allegatoa feptima quam ca.oe cura alopicie* l£t 
propter iftuo infert textus cp capitis Decor poterit 
reparari per iftam fricationem cu? cepis q* capins 
occor pili fune. *(&ro maiori notiaa effectu um cepa 
rum fdenoum eft cp cepe excitant coynml appetitu 
prouocanc/facie rubificant/ cu? meile oerrucas era 
Dicant/ ftn? faciunt/intellectui nocet quia bnmore? 
malum groflum generant/faliua multiplicant et fuc 
cus eam confert aque Defcenoenti in ocnlu? n abfter 
git oifum ficut colligitur ex jfluicc. fecunoo canonis 
capitulo allegato, fedenoum ulterius q?cepe trite 
cum meile et aceto conferunt morfui canis rabio i a ergoqtuca fu pera coiit textui pecoenti iftos ouos 
verf?- jjppofitas perbibet morf? curare caninos- 
trite cfi meile pri? fuerit t aceto- ift ce iRo etia prt? 
metu e ibi flllea nux ruta. 
£ft mooicu granu ficcu caUtsuqj Anapis 
& a £ Sacria s p u rga tc# ca p u t tollite# oeen u 
4/lpic autor 0110 facit pnmo ponit complexionem 
ipftus grani fmapis otcens cp granum fmapis eft 
mooicum granum calicum n ficcu? quoo verum eft 
quia eft calicum et ficcum vfq? ac quartum graou 
fecunoum ferunto canente capitulo ce 
finapi • pectineo ponit tres proprietates ftue effec 
tus grani fmapis/primus effectus eR cp commouet 
lacrimas . (tuus caufa e quia fua calimcate nimia 
fubtiltat et oifToluit bumicitates 'cerebri ex quibus 
tunc propter ca% fluxu? prouemunt Ia eri me- $ecun 
ens effert? feminis fmapis eepexpurgateaput -i. 
cerebru muncificaco t abRergcoobumicitates fleu 
maticas a capite- jfxpurgatetia caput nartb?ipofi 
ftermitattone? fiia moroitatioe iceo 
tpomfnarib? appopietico£-$er Rernutacone at ex 
pellut' nocumera cerebri, fct fiftter feme fmapis fua 
calicitate fubtiltat fleumata et oiRbluit illa q opi 
lat meat? cerebri ex quo£ opilatoe fcqtnfappople 
Xia* Jftfic relinquit' cp femen fmapis eR valoe urfa 
filium fletimacisacofumpmuim n munotftcattiium 
effectus eR cp tollit venenum-ft iRuc con 
coroat cum cicto /Uuccnne loco preallegatofcittcec 
cpfugiiit ex fumo ei? vermes venenoft. CrapFa Difcuticcapitis Dolor atqjgraueDo 
purpuream Dicunt oiola curare caoucos 
rfffnc ponuntur tre* proprietate* fitie effectu* m 
ole primu* effectu* elt cp mola babec 
feoanoi ebrietatem.Cuiu* caufa poteft eflequia w 
ola ooorem babec temperatum atq? fuauem et tali* 
in#mme eft cofortatiuu* cerebri/ ferte enim ccrebru 
no patitur cito ebrietatem feo oebile* Jfcc etiaj mola 
e frigioa quare cerebruj mfrigioat et fic meptificac 
ipm aorecipienoum fumum caltounvCecunou* ef 
fectu* ei5> e cp mola e feoatuia ooloria capiti* ateg 
graueoini*. c iftuo uerum eft oe oolore capiti* eje 
calioa ca ot mile fluic* fecunoo c&nois ca* oe mola 
n fiinilicer ftafi* terdo almaforisT mefue. j£c ro eft 
qutamola e frigioa n fic repugnat caufe calioe. Cer 
ciua eft cp mola oicifcurare caouco* i-epilencico* 
lft Dicit' notanter in textu oicunt. qa coe* amore* 
no attribuunt iftu? effectu mole. £t ergo fi ifte effe 
ctu* conueniat mole. Caufa em* pceffe quia prop 
tcraromacicicatcm mole cerebru? confortatur quo 
cjaftence fom a mooict* nocumenti* non leoitur cc 
per confcquen* etiam non incurrit cpilentia que tn 
citur parua appoplejua exopilacione neruorii fenfi 
liuorum cotingen*. 
* ‘ fcc ?rt(ca 
fgris t>at forni/poitu quo# tolUt at> pfu 
tuflim petere/colids# m ct>c( 
|5eUit pulmonis frig?/ petris# tumorem ©mnfb?? morbis fubunHetarrtcnlorum 
irflpic ponuntur fepte effecti urtice quo£ primus e 
cp urtica oaregris fomnu$ q* e fubnitanua a incift 
ua *t abfterfiua fleumansa bumo£ natura 
grauami n fomnti impeoienum. $ecmio? cffecc? a? 
c q? tollit uomitii a ufum uornit?. £t ro e c\z uomi 
tus maufea multu acriout erbumore uifcofoou? 
orriea t incifiua- (Teret? c cp urtica feoat tufflm a*nti 
qua? amaxiemelui quotpatafueritfemina urtice 
02 urtica repectere fleuma expellit utfeofum fc&m 
*Rafim terdo fifirer et? femtn cu matt 
me fine incifiua abfterfiua et fubntiaciua. Ifct oicic 
fiuiofedo can6is ca. oe urtica/cp cu? bibit"cu aqua 
oroei mutioificat pect? n qii Decoquunt' folia ei? ut 
aqua orm eoucit bilorea groflba qui funt in pecto % 
re feo ei? femen e forti?* &uart? e cp couenit colici* 
d• colica patienrib? q? urtica e incifiua fubtilianua 
refolutiita et abfterftua buiotcatt* flcnance aut ue 
tofttatis grofte et quib?,puemrcolica 
e colica egrituoo oolorofa in inteftino oicco colo fi 
cut yliaca egrituoo oolorofa ui tceftwo oicto plio • 
&utt? e cp urtica pellit frig? pulmdisi hoc 
fui calioitate*$ett? e cp urnea e feoaciua tuoris ue 
eris q* refolimua e uetofitad* et cf ut plurimU fit 
tumor uetrts.fcepnm? eq? ornea fubueitoolorib? 
i. fi cut artetice fciarice a pooagre 
j£t boc oeni eft qn proueniut a materia frigioa fiett 
matica groffa-Cuius caufa cftq? urtica e calefacti 
ua mciliua fubtilianua materie fletimatice grofie* £t preteriftoa effectus fecunou$ flmeenna fecunoo 
canonis ca*oe ortica ercitat coptum proprie femen 
eius cum tnno/a aperit orificium mamcisi et folue 
oo eoucit fleuma a bumorem cruouin fua abfterfio 
ne a non cu? oirtutefoluaua que fit in ipfa. f)e ta 
men aliquis in gutture ex tjrtica aut eius femine le 
oatur bonum eft cp pofl eius fumptionem bibatur 
aliquio oe oleo rofaceo- eft orcica calica m prin 
apio cercii grao? n ficca in febo fecunoum 
loco p allegato. 
f fopus e berba purgas a pectore fleuma 
Sbpulmois opus cu; meile coquatyfop? 
Elultibus erirniu fertur reparare colorem 
$/1pic ponunfeffeccus yfopi quoru prim? e cp pfo 
p'us purgat fleuma a pectore. e c\i p fopus 
e berba calica i ficca m terao multu abfterfiua oif 
folunua *7 cofumpnua buioicaas fieumatice n babj 
refpectu fwgularefup ptes pecto risa propterea pfo 
p? proprnlTime oteifpurgare fleuma a pectore-$ e 
eundus effectus e cp etia oalec ao purgaou? pulmo 
ne a fleumate eaoem de ca- ifc proprie fi coquatfcu? 
meile quia mei etia tft abfteifiuu; a abfterfione mei 
lis augmentaiur abfterfiopfopi* |:t ifttioioe? oult 
/iuicena fecunoo canonis capitulooe yfopo oicens 
cp pfopus confert pectori a pulmoni patientibus a 
oifnia et tuffi antiquis t eius decoctiocurn ficubus 
o meile effectus e cp facit bonu co 
lorem faciei-£t iftuo etiam oult jjiuicenna locopre 
allegato oicens cp eius potus efficit colorem bontl. fct preter iftos effert? folucnoo eoueit fleuma n ccr 
mescc t>ult TUucenna ibice-£c fecunoii platearm? 
cinu cecoctiois eius matrice miioificat a fupetfUug 
bumorib? i abftergit. 
feecerffoHo 
Sppofiru cancrie tritu cus meile mefcetur 
<tum x>nto potum poterit feoare oolorem 
6epefolet oomitu petreq* tenere folutum 
tfvic ponuntur tres effectu» cerifoli / prunus eft 
tp cerifolium tritum cum meile et fuperpoficum can 
crocuratipfum* jfct iftuoicem mat plateanus ca* 
Oecerifolio> JEr eft cancer apoftema melancolicum 
corrocens partes corporis tam carnofas q? neriio 
fas- f:t oicitur cancer quia procecere cicctur ut ca 
eri.$5ecunous effectus eft cp cerifolium bibitum cu* 
cinoabfcinoic colorem centris. fuius caufa eft 
quia centris inflationem oe groflh centotote ex 
qua prouemt color mitigat cum ftomaebi ceutofi 
cacem a omnium cifcerum foUuc n opilaaonem ape 
rit.£t ac boc etia coaomuat cinu- {xrcius effect? 
eft cp cerifoliti feoat comitii n fluxii cerris tui? ca 
eft quia eu cerifolin caliou? eft m tercio grauu t fic 
cum m fecuoo materia illa oigerit n erficcat ex qua 
prouemt comit?, tciftuc maxime ceru eft qn co 
mit? aut foluno cetris <pueniunt a materia frigioa 
Fleumadca. pt pter iftos cffect?,puocat crina n me 
ftrua a foluicoolore laceris retiii a celice n pcipuc 
oacu cu mellicrato. €nula campana re&t>it prccortua fana 
«tum fucco rute fi fuccus fumitur buius 
Affirmant ruptis nil efle falubrius iflts 
tfTpic ponunfouoefFect? enule capane/quoru? pri 
mus e cp enula capana c&fortacpcoroia.i.orificiu 
ftomacbi quoo proprie pcoromm oicttf liuemebra 
fpmcualia.imebra abelit? q mana funtcoroi*j£c 
fpalicer ramxei?. fy, at cofortec orifidu ftomacbi 
patet q i ca raoix enule ftt ooorifera oforcat mebra 
neruofa/orificiu ac ftomacbt mebrti neruofu? e* Hf. 
at cofortec mebra fpiritualta patet q? oinii factum 
cx enula quoo uocat"mnu$ enulatum mtioificarpec 
tus i pulmone mmilt /Uitc.fecunoo canonis ca*oe 
enula. Jfc enula eaa fettm ip$ ibioe oeglurita cu mei 
le aoiuuac ao erpuenoum a e ex ets que lettftcant i 
cofortant cor. $ecunous effectae q? fucc? enule cu? 
fucco rute maxime oalet ruptis* i* patientib? ruptu 
ra fiue oefcenfum aoburfam *i 
bocmaxieqn ruptura e<ppter oetoficate q: illa oif 
foluur fucc? rute n enule. ftt pter iltos efFectj) enula 
bona e ftoaebo malis buorib? repleto t aperit opila 
tiocs epatisi fplenisut t>ult*Rafis tercio alinanfo 
ris. ft cofert oib? oolorib? frigioisa co 
motioib? uentofitam a inflationis fetim Huicenam 
loco preallegato» 
»e pulegio 
Cum vino coieram nigra potata repellit 
&ic sicut vetere fumptu curare posagraj df&ic pommfouoeflFect? pulegii quopprimus eft 
cp pulegia principaliter aqua ei? fumpta cii t)ino 
purgat colera nigra. f5ecuno? e cp pulegitl bab} pro 
priecate curaoi pooogra betere er quo babec ,pprie 
cate liquefacieoi n oififbluenot fleuma er quo pono 
gra fepi? generari folec.Cc circa iftuo enotaou? cp 
bt Dicit plateari? pu legit! ecaltou etficcu in tercio 
grfeou/fubttle bet fubftatia tu r tute} babet coPorrati 
na eraromaticitate/aperimiaerfubftafia n qualita 
tib?/attractina ex ignea fiibftatia F natura/ cofump 
tina er calore a ficata te- lft folii binil oecoctSis ei? 
balet cocra ooloreftoachi u frigioita 
te bel nentoficace. 
filius fucco crines retinere fluentes 
«(litus a (Teritur ©entifcp curare ©olorem 
tfltfquamas fucc?fanatcu meile punctus 
Wt)ic ponunt*tres efFect? nafturcii quorn primus 
e cp nafturciu babec proprietate retinenoi crines oe 
fluentes ecboc fi caput tingatur cum fucco eius bel 
fi aqua bd fucetis eius bibatur ec bunc eFRecni? tan 
git ffuicenna fecunoo canois caoe nafturcio o icens 
Utean et c.ap illos caoetes bibitum et linitum. $ccun 
oua mia efFecma eft cp curat oolore oentium et boc 
marimeercaufa frigioaquia nafturcmm eft incift 
uum refolutiuum u calefacciiiut bt patuit prius ibi 
Cur moriatur bomo percitis effectu a eius eft cp fuc 
ens eius babet propritatem curanoi fquamas pelli aoberentes qn fumitur eum meile a ex eo linitur 
locus • iftcaufa eftquia tales fquamc gener an tf ex 
fteumatefallblf)aftarcium autem ut preotetum efl 
omne fleuma purgat et ergo per intus fumptum & 
bibet caufam fquamarum n ab exterius Unitum fua 
abfterfioneeas abftergitetmaxime cum mdlequia 
boc etiam abfterfiuum efl et fic luuat abfterfionem 
nafturcii. jft preter iftos effectus na fturtuim erftc 
catputreotnem uacuitarisuenpis/munoiftcar pul 
monem et confert afmati a tn meoicinis afmatis po 
nitur propter illuo quoo eO in ipfooe incifione et 
fubtiliatione/calefacit ftomaebum n epar n confert 
groiTiciei fplenis proprie quanoo ex eo fit empla 
ftrum cum meile a facit euomere coieram n eo urit ea 
Toluaone/augmen tu effiat in coitu n folueoo eoucit 
meflrua ut uulc fluic.fcbocanois 
loco pallegato* 
foetelf&onia 
«tecatis pullis bacltimfna mater yrant>o 
£lintus t>t feribit cjjuto fuit eruta rettoit 
fplbic ponitur unum notabile oecelioonia • i£teft 
qf quanoo pulli yrunoinis excccati fuerint ttic ma 
ter affert ceUooniam a aim ea fricat oculos pulli ex 
cecati et fic uifus reftituitur- t per hoc oar innuere 
autor cp celioonia maxime confortat uifum * nf 
tuo etiam mamfelte patet quia m meoteini» ualpnti 
bus contra oebilitatem uifus communiter ponitur 
/fccft celioonia berba nota glaucum habens fuccu* Caufa at quare ipi prunoini oata efl: oirr? cognof 
cenoi celiooniaplus q? aliis auibus poteftelTe tfta 
quia pulli yrunoinis fepius cecitatem patiuntur q? 
pillli aliarum auium quia feces yrunoinum babent 
irim ercecariuam oculorum et fepius patiuntur a fe 
cibus matrum, jf t eft fcienou q? fecunou plateariu? 
celtoonia efl calioa u ficca m terciograott. l£t e>c 5 
Ittatib? fi risi fubftaria ba beto irrute oiflblueoi con 
fumeoi n atrrabeor ift raoices ei? trite a in vino oe 
cocte oalet ao purganou caput n ouula ab bumorc 
fro n bumiooii paties fumii p os recipiat n poflea 
oiniigargarijec* 
f frefalicc 
furibus (nfufus vermes fucois necat d? 
Certer verrucas in aceto cocta refoluft 
pomorum facc9flos partas fceftrtMdtts 
rffnc antor tria otcir oe Calice/ pnmu e cp fucc? Ot 
lias auri infufus tnrerftcit oermes auris* l6ttfTito 
proiienire propter fttp tiarate n erficcatone 
nus-ift eft bic fcienou? cp fefcm flutc.fctto canonis 
caoe falice.lf)on eft aliquiomagtsoltimu? cg fucc? 
eius in cura fanici que currit ex aure. 0cfcm 
cfl cp corter falias. i* ettrema pars eius in aceto oe 
cocta refoluit oerrueas* Jluicenna utro loco preallc 
gaco oidt cp ei? cinis craoicac oerrueas linit? cu ace 
to n ifhtoe propter oebementrerriccacion c cineris 
ei? *$ro oelecione tamen ocrrucarii non cftaltquio 
magis abfdnoens oerrucas $ fricatio porculace fup toerrucas.£tfarit boc portulaca fui jppetate* 
no qualitate fc$$ Tluic-fcSo canois ca-ce portulaca 
terau e q? flos falidsa fuec?poinc3M. fracum ei? 
nocet partui q* <ppter flipticitate n ejcftccatonq eo 
ru reoout partit oiffictle. 
Confortare crocus Meatur letlftcantso 
JDebra qj fcefecta confortat epar reparatio 
4fH)ic ponunt" aliqua iuuameta cron quo£ prima 
dtq? crocus cofortat corpus bnmami| leaficanoo. 
Ifcdrca ifhioeH faenou cp crcc? tanta rictarem 
babet letificanoi cp oatus in maiori quanta ce q? oc 
beat interficit letificanoo fiue noenco • iDnoe ctctt 
Buic.fecuncocanois ea. oe croco cp tres aurei fceipo 
interficiunt letificanoo- (t dl au ren poons oragme 
toni? n fenus. fk$m c cp croc? cofortat nubra refec 
ta principaliter cor Cofortat eaa 
cer fua flipticitate a calioitate fEr.pp ter eanoe eam 
tria reparat epar <i maric propter ftiptiritatej q no 
permittit oiflobit epar. ijbimi? tn tofus ei? irioticit 
naufea <r oeicit appetitii.fct tftuo innuit fluic loco p 
allegato otcens • facit naufea ? tdcit appetitum 
propterea cp oppofitus e acetofttati que e in ftoma 
cbo ejt qua c appetit?. Repter iftos effect? e faciens 
fomnti obtenebras fenf?? cu bibit' in totnoinebri 
at abrtergit mfitj adbibetFhmi aoipm/faciranbe 
litum Fadle a cofortattnftmmeta anbe*itus excitat 
coptum a prouocat urinam tot toult /hiicenna loco 
preallegato. 
8>e porro Heb&itfeeun&as p manfutn Cepe puellas 
■filo Halantem poterio retinere cruorem 
aHic ponuntur ouo uiuamenta porri/pnmu eft cp 
porrum per mafuini.per comeftione eius reooic pu 
ellas fepe fccuoas • Cui? ratio pot efie q* fecunoum 
canonis ea- ce porro cofert coartationi 
matricis n ouridet q ril in ipa quepnt efle impeoi 
meta concepnonis.9eainou eft cp porru abfanoit 
fluxtl fangmnis narui* ~joe uulc fiuie- loco pallia 
co * if t plores alit effectus eius oicti funt pruis ibi 
aifeanurruta. 
©d piper e nigri! no e oifloluere pigram 
tfleumata purgabit oigeihuaq; iuuabit 
Uencopiper ftomatbopeeft tnlficp bolort 
Btile preueniet motum febrile# rigorem 
4iDic ponuntur mulra tuuamenta piperis *i pruno 
tria piperis nigri / quorum primum eft cp piper ni 
gnim non dl pigrum in mflbluenooi. refeluenoo 
propter fortem eius calioitate n ficata te e enim cali 
ou et ficcu m qrro fecb? e cp purgat fleumata quia 
attrabit er interiori corpore fleuma n ipm cofumic 
fimiltter flcuma in pectore *i ftomaebo inmfcatuj re 
mouet ipm eaiefacieoo fuboUaoo et mfTolueco-irr 
dum eftepe oigdliue. £t iftuc patet per 
ftmeenna fecunoo canois ca*oe pipere oieente? cp pi 
perdi mgeftmu faciens afpedtu. £t iftuc marime 
tnrdligenou? oe pipere logo q$ efl magis couemes 
oigeflioni cnicorum bumorum <$ album uel nigra t>t teftat" ijalien? quarto De regimine famtatt# ca * 
quincg luuameta lencopiperis 
•i-piperis albi q«0£ primum e cp piper a'bn cofor 
cac ftomaebu. llt iftiio patet per itfalienn loco palle 
garo Dicente cp e cofortas fiomaebii fuper alia duo 
pipera.iftioe? tult /luic.fcDo canois ca.Depipere 
Dices- £c albii magis coueniens e ftomaebo n Debe 
menti? coforrat. $cDm eft cp piper confert tulfi ma 
jcime er materia frigioa fleumatica q* illa} calefacit 
Difibluit a inaoit- JtnftuD tuilt /Ime. loco pallega 
to Dices cp qn aomiftraf’ piper m electuariis ecoue 
nies rufTt a colorib? pectoris. j[ercni eft cp piper al 
bu? couenit Dolori pt ifiuo icelligi De oolore pec 
toris fient er allegatu e. ce Dolore tecofo 
cfali eni conuenit omne piper q* 6e piper fui calioi 
tace carminatiuu? eft Dentofitatii et fic eoucit teto 
fitates- /huc. Deroloco preallegatoDicirpiper albii 
n fimiliter longum conuenire iri Dolore teneris pun 
gitmo fi bibatur cum meile et foliis lauri recentibus 
(Quartum eftcptnilicerpoteftpreuenire motum fe 
bris io eft acceflionem ftue parorifmum febris a fcoc 
febris frigite quia in tali piper aliquomotomateri 
am calefacit t Digerit- (saumim eft cp piper album 
Dalet in rigore febrium-lfuius caufa eft quia piper 
lua caliDitate confortat neruosa materia? fparfam 
fuper eos confumit- £t Huicena Dicit cp facanDo fic 
inunctio er ipo cu tngueto a confert rigori- ifta 
luuamenta quino? etiam pofTiint conuenire aliis ge 
neribus piperum Dt er fluicenna loco preallegato 
pacet* Jjft preter iftos effectus piper calefacit  lacertos aoeo q? in boc non eft aliito ei par 
munoificae pulmonem prouocat \mnam paucu? oe 
ipo/feomultu oeipofoluitoentre? ut colligitur ex 
fltncenna loco preallegato. fit circa iftuo fcienoum 
eft q? triplexeft piper fc$ piper album queo omrur 
lencopiper/piper longum quoooiatur macropiper 
n piper nigru? quoo oidtur melanopiper al 
bum otcitfquoo eft otrioe multti? bumioum. if t qn 
illuo eft oeficca tu aliquatulu ita cp apparet queoaj 
oifcotmuatioioter ei? partes n6 tu fit pfecte matu 
ratii oicifpiper longii*0eo qn e perfecte maturatu 
tunc otcifpipernig^- 
£tmorp?elcam Dormire nimi% moneri 
■jfla grauare folent au&icusebrietafqj 
<p5Tc tanguntur tria graueomem auoitus moucc 
tia/primu? eftimmeoiatus fomnus pofteibu fump 
aim et boc ufq? ao repfenonem fruius eaufa poreft 
effe ifta quia fomnus immeoiate poft: cibti fumpru 
Facit inoigeftionem ciborum / cibi autem inoigefti 
groffos ac moigettos fumos procreat qui fua grof 
fitie meatus aitoims opilant a etiam fpiritus auoi 
riuos ingrolfant n perturbant* fecunoum e nimius 
motus poft cibti fumpeum quia talis ecia? impeoic 
oigeftionem a claufionem oebita? orificii ftomaebi 
rn textus loco nimis babentmm? n tunc fen 
fus e q? null? motus poft cibum fumptum etiat gra 
nat auoitum fuius ratio eft quia tuncorificiu flo 
maebi non ita faale clauoitur ficutper paucam oe 
ambulatione qua cibi oefceout aofimoui ftomaebi  ftomacbonon exriftente claufofuml multi alcen 
ount aocaputgrauantes auoitmcferciu e ebrietas 
qz ex ebrietate procreant" fumi mfri a oapores qui 
afceount aocaput a ao organuj auoit? fpm eius p 
turbatesa auoicttm grauates-Jpt no folum ebrietas 
inoucit nocumerii auoitui feoetia tufui a oibus fen 
fib? propter eaoem cam t)t ena prius ocm e* flfuicen 
na x>ero quarta tercii oe coferuatonc fanita 
cis auris etta oat tria nocetia auribus* lft oicit- 
er eis quioe que nocet auri n reliquis fenfibus fune 
faftioiu? n repletio %ppriefomnus fup repletione 
Jtteft fcienoti cp aliqui textus aobuc babent tnjum 
oerfum continentem aobuc alia inoucentia graueoi 
ne? auoitus. #t eft ifte- balnea fol oominis affert 
repletio damor/quia ifta inoucuntetia graueome? 
auoitus maxime m unitum q* oicit Time quarta 
tercii ca-oecura unitus • oportet ot oes ifle uitent 
folem i balneum laboriofum n. oomitii et clamore? 
i repletione 
fl&ems.loga fames. \>omi:?.pcsiflrio. caf? 
€brietas.frigus, tinuum caufaUn aure 
’*ftic tagiitTepte iouccna unitu iaitre.ufonft que 
bo oioet" auoire exteri?/quo£ pnmu e met?! fecti 
ou alio3 mot?. tCa e oe metu qz in metu fpiis i bito 
res moumfao interiora Ccz uerf?cor fubitoex quo 
motu facile generat"oetofitas q pcnecraoo ao orga 
num auoit? unitu caufat. De motu ena? patet q* ex 
mom corporali etiacomouent" buores i fpus exq 
comotioneetiagenerat"oentofitas facile q u emens ao aures ttnitum caufac qi tui itus ait 
quaomotioneDaporis aut oetofttatis circa orga 
nii auoit? comottentitt aere conatu rale t organo au 
mt? exiftente.ltettm e loga fames, itc roem fubiun 
jgit Tluic-orta cercii ca • nono oicesjpc 
caoete in bitorib? fpfis i corpe qutefcen 
ctb5> t ipo- /ft eti no iuenit natura ctb.fi alique couer 
tit" aO eosi refoluit iposn mouet eos 3£erciu? e do 
imt? q: in vomitu qui emot? laboriol? mouet"ma 
ximebumores ao caput fignum cut? oculos t fa 
cie oioem? fieri rubecs n Difus fieri noaimentu- ite 
ficetia facile mouetin Domitu oapores a Detofita 
tes aoorganum auoitus- epcufliofpere tn 
capite i maxie in aure- lituus ca e qz ex tali etia? ac 
cioit oebemes comotio aeris conaturalis m organo 
auoitus exntis qa natura aliquo mebro lefoimmc 
oiate nutrit ao ipm rpiritum a fanguwequi funt tn 
ftra menta naturcexquib?cunc accioitm aure orno 
e caf? a maxie fupra caput <ppter ean 
oem cam que oicta e oe percuflionc*j£c etiam ex cafu 
Juocunq? Debemens ftt c5motto bumo£ m corpore 
textu? e ebrietas, (itui? ca e qi in ebrietate caput re 
pletTumisi oaporib? ex quibus aoorganii auoit? 
Denietib? facile eomouefaer conaturalis in organo 
auoitus exifiens. Septimum e fng? ex forti eoi? frt 
gore oebilitatur organum quare ex leui caufa facile 
patitur Del conringit rimnitus ex forti frigore quia 
forte frigus caufat Dentofitates. jjttnon folum cx 
iftis caufis coringittimnirus aurium ymmo explit 
ribus alus ficur ex Dentofitate tn capite generata u in tpo mota/aut ex fonitu faniei que generat?’ For 
tafie in ipa u ex: Feruore puris i pnb? ei?/aut ex mo 
tu uetofitaas accioetis multotiens tn meatib? eius 
ficutfit in febribus / aut ex repletione fuperffua tn 
corpore u proprie in capite/ aut ex materia tnfcofa 
refoluta in paucam uentofitatem/ aut exmeoianis 
quarum proprietas eft ut retineant bumoresu uen 
tofitates tn partibus cerebri t)t colligitur ab flaic • 
loco p allegato ♦ 
$9lne9/\na/v>en?/i?et?/pip/alica/ fum<? 
porrt/co cepis/lens/fletus/faba/ finapis 
#ol/coit?/iguis/labor/ia?/acuina pfuis 
nocent oculis feo oigtlare magis 
(Cpicponunt".xti.res nocme oculis / prima eftbal 
netim fiue bumiofi fine ficcum qnoo ftupba oicitur 
primo quia calefacit eos calefactione multa a ficle 
otceo& coplexionem cu? naturaliter finc/rigioi oe 
natura a que- fizdm quia exficcat u refoTuit bumt 
ottates fabales oculoni quibus fpirittisDifiui qui 
funtigneibabent refocillari u teperari - £c propter 
tfhioplures reperiunfceci fupra renu? in quib? coi 
ter tjtilifflupbisu balneis queaomooti etia? plures 
reperiunt" leprofi m bollaoia <5 nliqua alia regione 
propter inoebitn regime-0cPa res e trinii n bocimo 
Derate fumptn tale cni$ oebilitatoculos u mfum qi 
caput replet fumis i t)aporib?ecergo edam ebetac 
oes res e uenus.i nimiust)f5> coptus 
qm ab oibus meoicis fertur oebllitare rnuldi tnfu? t Sriflotiles quarta probleumatii particula pro 
bleumate cercio alTignat cam iffca fc? qz p coptu? au 
fert*queo oportunu e oculis‘importet em$ bumiouj 
aqueii fubttle eis mefTe in quo infibiles fps fulciat- 
E>a ocu!?naturaliter cft talis fq bumio?4}Pn oe fen 
fu «i feiifato a quinto oe generatoe aialuq oicit- ocu 
lum efle oe natura aq. 8? euulfis bunuois n euacu 
atis ccu eme fupiora oeficcari qti oculi a fui 
receount natura q bumioitate rngebat. itt merito 
cculi tnget bumioitate q? p fpint? igneos qui fune 
m multo motu euanefeeret mfi bumioo fuftetarent". 
4cex* iftoroamfeltiq eepeope? exficcatptes fuperi 
ores fubftrabenoobumiou? aoquoofcqtumr lefio 
acuitatis res eft oecus a maxime me 
rioioalis cercia apfcorifmom 
apborifmo illo infirmi flat? cp cft caliginofus*t.ca 
ligme n obfcuricate in aulis mouces quoo proueic 
q* talisoentus caput repletbumioitatibus eberan 
tibus fenfus? fpirit? offufcarib?. Quinta res eftpi 
per quoo prouenit propter fui actutsce qua generat 
fumos oculos moroicares* $exca eft allea q etia no 
cec otfuipropter eop acuitate n oaporofitatem oc 
etia prius ocm e ibi Sllea nux ruta. 0eptima eft fii 
m? qui etia nocet oculis propter fui moroicationq 
? exftccatio?- e porri quia ex efu ipo£ gene 
rantur fumigrofll melancolici quibus oifus obum 
bratur ot etiam prius metum eftibi Sllea nux ru 
eft cepe quarum comeftionccec oculis pro 
pter earum acuitatem. decima eft lens oe quo oicic 
Silicernia fecunoo canonis capitulo oe lente cp illi? qui plurimum ei? comefiione tmtf trif? obtenebrat 
propter uebementia erficcatiois re* 
t flet? nimius qui oebilitat oculos er eo cp ioucit o 
bilitate reteimue e faba cui?Dfu* 
generat fumit grofTum melacolicii obtenebrate fpiif 
tHfiuos ficut porrum tergo etta comeftio fabari 
inoudt fomnta terribilia, e finapis cui: 
Df? moucit Debilitate mf?,ppter eius acuitate- 35i 
cimaqrta e afpicere Polea boc e propter ei?oebemeti 
nitore a fplenoore qb? p? ao erpiei 
tia a boc loeoc\i oebemes fenfibile no proporcionj 
tum fenfui ficut raoii folares cornipunt fenfum* 
dmaqiuta e copt? a maxie p? nimia repletione? Del 
magis p?nimia Daciutace a inanitione? a oe ifla ri 
Dictum e ignis aii? mfpectus cat fu 
citate uebemenre m oculisa fic leoit mfu? a etiam l 
Dit propter claritate? eius. ergo coiter trioemiu 
Fabros a illos qui corinue cora igne opera nfrubeos 
aut Debiles babere oculos. nimi? U 
bor c\i talis etia? Debemeter i 
pcuffio cotra oailos q leoit oculosa tnfum q: fadi 
fanguine ao oculos fluerefpm uifiuum pturbante <i 
aliqn apoftema generate, a e nimi? uf? ri 
rum moel? uti oitterfis falfamends acutis'! 
boc propter acuitate fumo£ er ipis #i 
cefima e puluis fiue abularein locis pulueruletis in 
quib? 02 facili puluis ao oculos puenic et trifinii of 
et inter ceteras magis leoes 
oculos et trifum eft nim ium trigilare quia trigilie ni 
mie nimia ficcicate in oculis inouciic. Jtt m generali omnis repletio nocet oculis fimiliter omnequoo ex 
ficcat natura omne quooturbat fanguine ex reb? 
falfts acutis t alus i omnis ebrietas, gemitu st) e 
ro confert ei inquatum purgat fiomacbum et nocet 
ei mquantum monet macerias cerebri expelleoo eas 
aOipfum ♦ fuerit vomitus ncceffarms cc 
bctflen poft cibum n cu$ fimiliter fom 
nus fi!perfluus nocet tnfui *i fomnus ftan5 poft rc 
plenone?/etmultituoofleuboibcnac n proprie cum 
ventofis cotinuis iftuo colligit'ex /luitenna ter 
aa tercu tractatu qrto/ca quarto re rememorande 
re;ptnfui nocentia ulnetia riuic-plures excaufie in 
textu narratis exprimit. 
(peniculus, verbcna.rofa.cdifccma. ruta 
€r ifHs fit aqua que lumina refcDit acuta 
CTltic cagtwfquinq? res mcOicmalcs qua£ aq con 
fert tnfui**|fbria e feni cui? cui? in c? m ciulcpofic? 
acute inftn febm rercio almaforis- eft 
vtrbena cui?aq a coibpmcpias poitin receptis va 
letib? otra oebtlirate tnf?* fercta e rofa cui? aq c5 
fortaoo fpm aiale pt ofortare tnfum* Quarta e ceti 
ooia t eberba bils fuccii citrinn. j£c or ceiiooma qii 
ceiica oona oonas e ruta ? e berba cois n aq 
iftap oua& fiFicer valet t)t ex coibus auto 
hb? mcoicme patet. pe plurib? ifta£ berba£ p 9 
in oiuerfis palTibus ocm eaplius< 
<£ic t>eutee ferua porrorum collige grana 
1/1 e eareas fure cum fufqufamo ffmut v>re £>tcq$ p embotii fumii cape sente remotu 
(£jhic ponuntur altque meoicine calentes* aooolo 
rem oentmm-|Ec oicit textus cp femina porrorum n 
iufquiamns fimul ofta oalecui oolore oentium- l£t 
oebenc fic aominiftrarifuccus lufquiami cum femi 
mbus porrorum oebenc fimul comburi et fum?ifto 
rum per embotum recipi m illa parce in qua eft oo_ 
lor iufquiamoenim eft tureus ftupefacie 
Oi ec fic et (tupore oolor no percipitur* £f m fumo 
feminis porri eft tureus mcerficienoi eceidenoi oer 
mes qui altqn in cocamcatibus oentin exiftentes in 
tollerabilem faciunt oolore- i£ciftuooicit fluicena 
fcbocanois ca. oe porro* £t eporrn berba noca. 15x 
uifquiam? e berba ftupefacciua babena longa Folia 
pinguia n fetioa. 
1|lur/oletj/ frfg?capitis/ agulllacj* potus 
Scporml crusti factutboiem foreraucu; 
(Jjjfricponunturfetcauferauceoinia ooda/qnaru 
prima eft nut io eft comeftio nuaim quia nucea mP 
tum etficcant u ergo oocem erafperant et facum t ea 
fimilem oocibus gmum. eft oleum cui?t>r? 
poteft moucere rauceoincj qma partea eius alique 
tnfcofeaoberentipficannepulmonia facientes rau 
ceomem / fecunooptinoucererauceoinem m corpo 
ribus colericis quia oleum in talibus cito inflamat? 
u ficmoucitex tali calefactione exfperatipnej u rau 
ceoine?/prima tn caufa tnoetur melior-«ferri a e fri 
g9 capitia • ca e quia et frigore capitis fit con 
pffio cerebri ex c? coprelTibe fluiic bumorea oeorfin. verius guttur et cannam pufmonis inoucentes rau 
ceomem propter nimia bumectauone 
eft agmlla fiue ccmefho anguille quia ex* cfu et? Heu 
mara tnfcofa multiplicantur que venientia ao can 
nam pulmoni» iluc a cberentin Ducentes rauceotne. 
Quinta eft potu» nimius a maxime quaoo itur oor 
caufa eft quia extali canna pulmois 
euam mulnl bumectatur • ifa vebemens bumectatio 
cannepulmoms potilTima eft caufa rauceDinis vo 
cis fecunoum omnes meoicos.$exta eft pomu? cru 
oum quia inqtiantum cruDu? multiplicat fleumata 
/ttii fit cum boc immaturi) ftipticu? fiue ponticum 
guttur exafperat* 
oigila/cateas bapc/ balbe labora 
gnfpira caliou5/mot5icu bibe/opmeflaui 
%cc bene tq ferna fi ois bepdlerereuma 
ti fluat ab pectus bicat rcuma cararrus 
b fauces brancus ab nares efto corifa 
tnc raguntur feptem quibus curatur reuma/pri 
mum eft abftinentia fiue leuinium quia per boc ma 
tena reumatis Diminuitur quia abftinentia exficcat 
et materia melius maturatur ec confumitur quia na 
tura non babens materia? cibalem m qua agat agic 
in materiam reumattsa confumiteam o caput nun? 
repletur . ifc ergo Dicit /Uucenna quinta cercii trac 
tatu primoca* Decimo tercio- ,ppter quice ne pa 
tiens catarrum er cortlam replet ventre? cibis qua 
re repleatur caput eius»fecunoum eft vigilia qui* illa etiam eft exficeatiua cerebri n probibitiua afccit 
fus multorum vaporum ao caput • gerrium eft ci 
bicalioiquietiam tuuannn reumatecum dUxma 
tcria frigioa quta per illos etiam tunc oigeritur ma 
teria frigioa* Quartum eft multum laborare quia p 
bocetiam confumitur materia reumatis quia labor 
multus exficcacfuperflmtates corporis . lft loco il 
lius oictioms vaioequioam tertus babent vefte ec 
tunefenfus eft cp in cura reumatis etiam valet cale 
re veftibusi boc etiam verum eft maxime tamen qir 
materia reumatis eft frigioa*$uuntu$ fftmfpiratio 
aeris calioi a boc maxime in catarro er materia fri 
gioa quia per aerem infpiratum caliou? tunc calefit 
materia n maturatur, fertum eft bibere et 
pati fitim quia per bcceaam materia reumatis con 
fumitur cum fms fiue mooica bibitioexftccat • /Jfct 
etiam per mooica bibitionem caput non repletur fi 
cut per multum potu?, eft comprimere fla 
tum io eft recinere anbelitu.lftuo enim valoebomt? 
eft in catarromarime a caufa frigioa quia per ifta? 
retentione anhelitus calefiunt pectoralia n fic meli? 
oigeriturmateria frigioa fleumatica facies catarril 
lft plurima iftoru? n alia tangit fluicenna loco pre 
allegato oicens oportet vt aftiouet calefactione? ca 
picis n elongationem eius a frigore t minuat ipfum 
a feptentrione n proprie poft auftrii. jfufter em? re 
plet n rartficat a feptccrioconftrmgit et exprimit t 
minoret potum aque congelate neq? oormiatin oie 
et futat n famem patiatur a vigilet quantum poteffc quonia? fttnt inicium cure- Deronono alinan 
foris Dult cp patiens reuma Debet eauerene taceat 
lupinus. lucratio eft ne per illum Decubitum mace 
ria fluat ao partem pofteriorem et cum para pofle 
rior non bab$ mamfeftos meatus per quos materia 
fluat timetur ne Ruat aoneruos et Faciat fpafmum 
Del paralifim. t fimiliter Debet abftinere omnino 
a Dino quia Dinum efi: Daporofum. £t cum multum 
fit calioum oifTblutt maceria* n auget reuma. t/tt fl 
militer non oebetftareaofolem auraD ignem quia 
fol t ignis oilTbluenoo materiam etiam augent reu 
ternis m Duobus Diurnis Derfibus po 
nit DifFerentiam inter ifia tria nomina fcilicet catar 
rus brancus n cori*a • £t ftac Differentia in boc cp 
eft Fluere materiam aD aliam et afiam 
reuma eft nomen comune aDomne* Fluxum materie 
De Dno mebroaoaliuD. ifct ergo Dicitur reuma qua 
fi ruens materia. 'fn cornum tamen Dfu capitur fo 
lum pro nomine comuni ao omnem fluxum materie 
a capite-continet fub feiftas tres fpecies fcilicet 
cacarrum brancnm t comam. Dnoe fi illa materia 
fluat ao pectus Del mebra Dicina Dicitur catarrus * 
£i Dero ao fauces brancus. $eo fi fluat aD nares 
Dicitur coma- 
lulpbur mifcerememeto 
Dia occet apponi calcem comifce fapom 
Quattuor becmifcecdmirtis cjttuor idis 
f idola caratur quater er bis fi repleatur Q 'Jn boc textu ponit autor meoicinam curatiuam 
fiihrle Dicens cpemplaftrum factum ex auriptgmen 
to fulpbure calce *i fapone fimi’ mixtis curat filtula. 
Ifuius caufa eft quia in iftis eft virtus exficcatma 
n munoificaaua que intentiones neceflario requiru 
cur in curatione auripigmento oiat -jila 
teanus cp eftcalioum n ficcum tn quarrograou oif 
fouuc attrahit confiimit et munoihcat- Jfcc fulpbur 
et fapo fecunoum eum etiam caiioa fune et ficca fui 
pbur tamen Vehementius quia eft calioum t fecum 
tn quarto/ fapo nero non. calce mcit flmeenna 
q? calx abluta eft cxficcatiua fine n.oroicatioe a co 
folioat.ljboeantmm circa ifttiocp fiftula eft vulnus 
affioue ‘i periooice fluens io eft iecunou? oiuerfa te 
pora vel fecunoum oiuerfas lunationes . jfuripig 
mentum vero eft illuo quo uruntur fculprores quo 
faciunt aoberere es fiue metallum lapioibus. $apo 
vero io eft finigma eft: illa pwgueco siba fme nigra 
qua mulieres lauant et munoanc veftcs. flUa voca 
bula nota furit* 
©iTibus er bmfs bis ccfueiitfcjj notionis 
«Conflat bo benis bis bfcibiie? buobenis 
€r tricenrenis bectes fer qmnq* q$ penis 
if ln boc textu autor ponit numerum oflin centium 
n venap bumani corporis, ifct oiot pruno cp bomo 
conftatcx oucencis a nouenoeci? ofilbus u 
tamen folemnes meoietne ooctores vt 'Jrpocracem 
rfalienu? ftuerroym a /Uucennani offabois 
lunc oucenta i quaoragmtaocto Uc? in particulari enumeratione offium oifcoueniat. £t inuo oult ille 
cote oerCMDfla oucetena funt atq? quater ouooena 
$ecfioo oicic cp b6 oebetbabere trigmtaouos oetes 
ift jrtuo tntelligenou? eft coiter a ut plurimu in bo 
mimb? pfectis - /lliqn eni otmgit aliquos boies non 
babere oetes quattuor extremos qui funt poft mola 
res a in talibus oentes funt mginnoctotm*i|f aliq 
carent bis ocntibus oltimis in puerlcia tantum . 
filii in puericia etiuuentuteita cp no eis nafcuntur 
oonecfint fenes* ?Uit tota uitalfirca tftuofcienouj 
efl cp fecnnoum fluicena? prima primi ooctrina qut 
ta fumma prima capitulo oe anatbonia oentium ♦ 
“fnter inos oentes ouo vocantur ouales a funt ouo 
cientes anteriores et ouoquaorupli mncti oualibP 
a oextris n fminns a ta* ouales q? quaorupU funt 
ouo in fuperiori manoibula etouom inferiori ec 
funt omnes oroinaa aoinfcioenoum etioeoa qbuf 
ca infcifores occant'a fpeaaliter ouales. i|It p9 inos 
oentes funt ouo oentes qui oocant' canini fuperius 
n ouo inferius immeoiate coniuncti quaoruplis ec 
officium eoru? en frangere oura. ift pon illos funt 
quattuor oentes molares a oextris / n a fminris qc 
tuor ta? in fuperiori cg inferiori manoibula. iftp? 
inos in aliquibus en oensonus fenfus ta a oextris 
q? fimnrisa tam tn inferiori q? fuperiori maoibula 
in aliquib? oero non. Ipt funt ini oentes molares ec 
oetes fenfus oes oroinaa ao moleon. ite fumma co 
tius nueri oentiu? en trigintaouo oel oigintiocto tn 
no habentibus oetes fenfus fciliq quattuor ouales quattuor qorupli n quattuor camlm n fececi? mo 
lareea quattuor cetes fenf?. percio oicit cp bo babj 
cricentas a fexagtntaqmnq? uenas ut pofTet patere 
enumeranti eas- 
®.ua ttuor buores (n buano corpore oflat 
0angm's cum colera fleuma m da neo It a 
lerra mela. a q fleg. ?a cr fagu ts colcritigts 
£hn boc textu enumerat primo autorbumores qui 
funt necriTaru ao cofltoinone btimani corporisa ot 
Cit q? quattuor fune bumores in buano corpore fc$ 
fanguis fleuma colera et melarolia. Recuro ofleoic 
natura a c6plexionecm5>q? bumoris per boc q? com 
parat uniiqueq? uni elementoru- ift vuilt cp melaco 
ha eft frigioa a licca n fic coparat' terre que fimilta 
nature c-fleuma efrigtou a bilion o fic oparataq 
eft calious ccbumious et fic comparatur 
aeri-$eo colera eftcaltoa a ficca et fic comparatur 
x£c ifte TcnTus etiam patet m bis uerfibus- *#u 
miDus eft fangius cal$ eft uis seris illi TUgetbum? 
Fleuma fic illi ms fic aquofa. 0icca calet colera fic 
igni fit fimilata friget ficcat quafi terra 
Ift pro maiori intellectu fcienoumeftcp fecunoum 
fluicennam prima primi ooccrma quarta capitulo 
primo quattuor funt humore* in corpore bomims 
falicec fanguis fleuma colera etmelancolia ut dic 
tum efl • tnter quo* fanguis eft melior primo quia 
eft materia fpirituum m qtnbusinta confiftic n om 
nis operatio uegeratiua vitaCiB a animali*/fccunuo 
quia conformi* eft cum principiis uice / eft enim .caUouB i bumto? tpate* iferdo quia plus nutrit et 
reltanra*: oepoicu? ceteri» bumorib?. £c ut ao unii 
fit oicere e auras nature er cui? poitione fequitf 
mors fequitTleuma m bonitate/primo 
quia aptu eft ut tpe necelTitatis fiat fanguis i ioeo 
no babec proprium receptaculum feoinceoitcii fan 
guine. |Jecunuo quia uicinius elt raoicali bumioo 
quooe uelutbafis uite- colcra quia 
participat c« naturali q? mu menfura feruac 
eft melancolia uelut fer a foroicies 
a principiis uite mimica lende et liberalitati et con 
nata fenio a morci. # eam 00 fcienoum prooiuifioe 
et oifFwitionebumorum q> fanguinis oue funt fpe 
aes falicet naturalis etinnaturalis • Ifaturalis eft 
cuius color eft rubeus fcilicec uenalis rubeus obfcu 
rus et arterialis rubeus clarus malo carens ooorc 
n elt ualoe mtlcis. tf t boc per refpectum au alios bu 
mores, eft oupler-H>a? quioam eft m 
naturalis qualitate fcilicec qui eft mutatus a com 
plettone bona in fe fine alterius bumoris comyccio 
ne- elt innaturalis propter bumorem malum 
ei aomirtum peccantequaltcate fubftantia uel qua 
titate uel in proportione alteri? a o alterum* it ifte 
eft oupler. $am quioa eft no naturalis ex permuc 
cione mali bumoris qui ab ertra fibi fupuenic - ili 
us elt non naturalis er permirtione mali bumoris 
generati in ipfometfanguine ficuc quanoopars fan 
gmuis putrefacta elt a eius fubdleconuerfu* elt tn 
coieram ugroffum in melancolia? uel illa colera uP 
illa melancolia uel utrae# manfic in illo fangutne * Jft ifte fanguis no naturalis ex aomittioe mali btt 
moris mPtipliciter oiuerfificatur a naturali primo 
in fubftantia quia groftior a turbioior eft cum fibi 
imfcetur melancolia oelfubtiliorcnm fibi mifcctur 
coi era cuern a oelaquofitas. $ecunoom colore qi 
eft oeclinans ao albeoinc ex pte fleumatis Del ao ni 
greomc et parte melancolie. percio in ocore q: feti 
Dior e et aomittioe putrioop bumop Del oino odo 
re caret et aomittioe cruoop. Quarto in fapore qz 
Dergit ao amarituoine et aomitaone colere uel ao 
acetofitatem exparte melancolicDel aoinfipioita 
tem et parte fleumatis • Hfleumatis Dero etiam oue 
funt fpecies fcilicet naturale a mnaturale.Naturale 
eft quooeft aptum Dt m aliquo tempore fiatfang 
uts quoniam eft fanguis non bene coctus • #teft 
quioam moous oulcis Fleumatis quoo non Daloe 
etiftit frigtoum pmmo corporis oparatione eft fri 
gioitatia pauce fanguinis oerocoparatione et cole 
re rubee eft frigioum. £t eft naturaliter album. 
oidcuriftuo fleumaoulceetrefobocnomine oulcc 
ao omnes fapores oeleccates guftu? quia alio mooo 
iftuofleuma naturale non eft oulceciifitinfipiouj 
aquofum etfapori aquemultit propinquuj. jfftno 
fecit natura ifti fleumati propriu receptaculu ficuc 
colere et melancolieFecit/fj fecit ipfum tranfire cum 
fangume Dt tempore necemtatts Dertatur m fangui 
ne quia babet fimtlituoinepropinquafanguuii- $t 
ifh? fleumatis oue funtneceftitates et ona Dtilitas 
neceffttas eft Dt fit iutta membra aoboc ut 
operentur in eo eoru Dirtutes a coquant a oigeranc n mttrianfer eo cum mebra amiferint nutrimentum 
quooconfueuit Denireao ipfaquooeftfanguis bo 
nus propter reten tonem materie fangu in is que qui 
oe retentio a ftomaebo et epate fit propter aliquas 
caufas accioentales*$ecunoa necelTitas eft Dtmifcc 
atur aim fanguine a reooatipfu? aptum ao nutrien 
oum mebra coplexionum ficuc cereb£ 
n. nueba? in quorfi fanguine e$ ntirrittmyiotabilertj 
flenmatis parte efTeoportet, Dero eius eft 
xn bumectetuincturas a mebra que multum mouen 
tur ne oeficcenfpropter calore? qui prouenit ex mo 
m n confricatione • Deromnaturalepoteft 
Diuioi primo er parte fubftantie* Ift fic quoooam e 
mufciUagmofum et eft flenma fecunon fenfum oiiter 
fum in fubtilitate n grofticie in fui» partibus, £t oi 
Cttf mufcillaginofum propter fimilituoinem qua ba 
bet cum imifcillagmibus extractis a femintbus* jlU 
uoeftfleuma groflumquoo apparet equaleinfub 
ftantia io eft m fubtilitate et grofticie fecunon moi 
cium fenfus feo fecunoum Dentate? mu er fum eft m 
fuis partibus t oicttur fleuma cruou.itttftuomiU 
fiplicatur m ftomaebo a mtcftinis* £t propter ipfi 
us erpulfionem a ftomaebo precepifc Vpo fieri do 
mitumin menfebis- iftao eius expu!n«ne abiteftt 
nis ftatuit natura colera oefluere a ctfti fellis ao inte 
fhnu? ieiumi a cSfequenter ao alia inferiora quate 
mia ab ftergeretiUuo Fleuma ab orificiis 
n Faceret ipm oefcenoere cu? fecibus• q0ufttplicamr 
ea a interou? in Denis fpecialiter in fenibus propter 
oiimnutone oigefhoisa illicmora trabes paulatim augetur u tngroflatur i cum ab eo tanocm grauetur 
natura et non pofilt ipfum per ueans expulfioms 
oromanas expellere faciens oe pofilbiUbus quoo 
melius eft elongat ipm a coroe *i alus inebria intrm 
fecis et mittit ao extrema et fpeaaliter ao tibias qz 
fu a graueotne naturaliter tenoitao inferiora . £c 
iftaeft caufa quare cpbie fenum inflantur inflatio 
ne relinquente foaea? poft unpreffione oigitt fpecta 
Uter circa nocte? a m pinguibus n folitis nutriri bu 
mtois . jjlluioeft fleuma oaloefubtile et eft fleuma 
aquofum ftmile aque aliqualiter tnfpiffate n fepe in 
ueniturin fahnisi fputts maleuigerennn et nimis 
bibentm t a cerebro ao nares oiihllare folet m prj 
cipio cordarum n cum per oecocdonem ingroffarur 
conuertitur m fleuma groflum aut mufciiUginofu? 
/limo eft fleuma oatoegroiTiim album oocacumgip 
feum a eft fleuma cuius fubtile fuit refolutum prop 
ter nimiam moram eius in iimcniris n groffii? rema 
fit quafi laptoiftcamm. ft iftuo fleuma facit pooo 
grarn nooofam fere infanabile? /ttiuo eft fleuma m 
treum • ift eft fieuma fpilTiim groffum fimile nitro 
liquefacto m colore oifcofitate n ponoere. 
oiuioiturfleuma innacuraleexpartefaporis- fjba? 
quoooam oulce quoo fit ex aomixtione 
fanguiniscum fleumate. eriam conune 
cur fleuma onctuofum quoo fit ex aouuxtione onc 
tuofitas fanguinis cum fleumate. Uliuoeft fleuma 
infipiou? factum ex cruoitate ficucquoooa? fleuma 
citreum - flliuo eft fleuma falfum factum ex ao mixti 
o ne colere, itt ifiuo e magis moroax ficcius et leni?. ceteris fpeciebus fleumaris propter coieram quam 
rufopu in fe queficca exiftu leuie et acuta. jft boc 
fleurna fepe repentur m fleumaticorum ftomacbis 
potantium fepe urna fortia et fabis et acu 
tisa aohcrens ftomacbocaufac mterou? fitim clamo 
rofam oiu currens per mteftuia qnc$ excoriat ea 
ecinoucicoilTinteriam en» anohequenter tnoucic 
fortem elt fleurna acetofum quoo 
fit qnq? propter melanccliam acetofam fibi aonnx 
tam • J£t quanocq? fit propter ebullitionem que ac 
cioit fleumaci ficut accioit fucas oulcibus Fruccuu? 
q? primo ebulliunt et poltea accfcunc. £iifiuo ficu 
ma fepius apparet in ftomacbo male cg 
in alus partibus/na? aoos ftomachi 
fluitmelancolta aooefioerm fufcitaoutn q oeorfum 
caoens qnq? fleumaci mixta rcooit ipm acetofum et 
boc cognofcitfper ructus acioosa inter Dii fleuma ta 
legenerat' m ftomacbo per \)ia? ebullitorus a cebili 
calore ex cbilo-jfUuo e fleuma pcnncum quoo qnq? 
catur propter aomixcione melacolie pontice iftuo 
raro repentur propter raritate? melacolie pocice qn 
q? uero catur propter uebementc infrigioanone et? 
q bfnoitas ei? cogelat" a aliqualiter ao terreflreita 
te alterat et no fuperuenit ei calor oebilis qui facien 
coipm ebullire couertat tpm m aceto litate? nec# ca 
lor fortis qui oigerac ipm a coti errat ip? m fangut 
nem- jtolere utro fpeciee fimiliter oue fune fc? natu 
ralts n m naturalis-(tolera naturalis cft fpuma fan 
guints cuius color eft rubeus clarus loeft citernus 
m ulctmograou cicermtatts ficut capilli fafrani et eft lems acuta er quanto magis fuerit c&lioa erit 
maioris rubeoinisift ifta colera poftc| generata e 
in epateoiuioitur m ouas partes quam? ona tran 
fit cum fanguine ao oenas et alia pars tranfmutib' 
ao burfam fellis. autem illa colere que tran 
fit cum fanguine penetrat cum eocaufa neceffitatis 
eteaufa otilitatis • Ipeceffitas eft ot mifceatur cum 
fanguine ao nutrienoum membra colerica* £t otili 
tas eft otfubtiliet fanguinem et faciat ipfum pene 
trare in oenis. -fjbars autem illa que tranfic aobur 
fam fellis tranfic illic ecia propter neceflltate? et oti 
litatenrTpecefiTitas eft oupler queoarn eft neceftltas 
corporis tonus fcilicet munoare ipfum a fuperflui 
tatibus colericis . JUa eft refpecm burfe fellis et eft 
nutrire tpfam. ijftilitas etiam oupler eft/ ona eft 
abluere inteftma a fecibus ec fletiniace oifeofo aube 
renteeis* jHtera l pungere inteftina u mufhilos ani 
orfentiantquooefteis nociuum et emittant egeftio 
nem . fc bmus rei fignum eft cp colica fepe accioit 
propter cfpil a tio nem facta? in foramine quoo pro 
ceoitaburfa fellis ofq? ao inteftma * (Tolera oero 
innamralis oupler eft* fpam ona eft innamralis 
propter caufam crtnnfecam que ei aomifcernr Tilia 
eft innamralis propter caufam m fequia fubftan 
tiaeius non eft naturalis £ olera innamralis prop 
ter caufam ettrinfecam alia eft fcita et famofa n eft 
illa cui fleuma aomifcetur. ifz oicimr famofa fiue 
etiam nota quia fepiftime generari folet. |6t er bac 
colere fpecie fit terciana nota. jttia eft que eft mino 
ris fame et eft illa cui melancolia eft aonrixca. {'olera verofamofa tjel eft cttnna et generatur ex: 
omixtionefleumatis fubtilis cum colera naturali 
1£)el eft vitellina fimilis vitellis ouorum n generat* 
exaomiXtionefleumansgrofTi cum colera naturali 
tolera vero minoris fame fu ouobus mooisvnus 
eft quaoo colera m fe aourit* o fu cinis a quo no fe 
paratur para fubtilis colere feo cum eo mulcetur et 
bec colera eft peior • jllius cR vt tmlancolia colcrc 
Oe foris aouemens cu$ ea mifceatur et Ixc colera eft 
melior alia/et eft eius color rubeus fco no clar? nec 
florious pmmo eft tmagis fimiUs fangumi venali. 
Ifolere vero mnaturalis m propria fubftanua fine 
alterius bumoris commixtione • #Ua eft que fepi9 
generatur in epate per boc cp fnbtile quoo eft m fan 
gmne aourititr t tranficm colera? ecgrofltim m me 
lancolianr ftomaebo magis generat' 
ex cibis malis non oigeftis feo corruptis, 3|el gene 
raturm venis exbumonbus alus. iRius colere 
oue funt fpecies. #)am queoam eRpraffma fimilis 
colori pralTu nigri que generatur ex vitellina quan 
ooaouruur. Aam aouRio facit m colera vitellum 
mgreomcin qua commixta 019 citernuategeneratur 
color viriois* /tlia e eruginofa fimilis in colere eru 
gmi eris et generatur exprafiina quanoo prafltna 
cantum aoimtur oonec Rccetur eius bumioitasi m 
cipiatreoire aoalbeomem propterfuam ficatare? 
iftt iRe oue vltime colere male funt et venenofe eru 
gmofa tamen peior eR • n#elancolie vero fpecies fi 
militer oue funt fcilicetnaturalisa mnaturalis- $a 
turalis t fex boni fanguisi nubuletia n fupfiuuas cuma faoor eft meoius inter Dulceoinem ef pontici 
tatem. /fc ifta melancolia cum generata eft in epate 
partmirin Duas partes quarum una penetrat cum 
(anguine et manat cum eo ao uena» • 3Ua tranfmit 
titur ao fplenem **jt>rima pars penetrat cum (angui 
ne propter neceffitacem *i utilitatem- Tjbeceflttas eft 
ut mifceatur cum fangtune ao nutrienoum membra 
melancolica frtgioa et ficca (icutolTa • Utilitas eft 
ut fUijcibitftatem fanguinis nimiam coerceat a uigo 
ret corpulentiam eius a cooenfet oonec fiat pars fo 
lioa membrorum ouorumqueoebetnutrire. Alia 
par» qua fanguis non inoiget uaoic ao fplene pro 
pcer neceSTitatem n. utilitate?- eft otiplex 
una eft fecunoum totum corpus fcilic? ipm a. fu per 
fluitate melacolica munoare. rllia eft fecunoum fple 
nem fc? ipfum nutrire. Utilitasuero pro.eoic ej ea 
propter boeq?ipfa profluit ao orificium ftomaebi 
exprimenoobumioitateB quas illic tnuenit Ttcuc mu 
lier mulge joo exprimit otgicis lac ab uberibus uac 
cclBc bec utilitas eft ouobus moous uno mooo q* 
ipa mPta conftringit i mfpiftat n confortat orifici 
um ftomaebi. $ecunoo quia facit in ore ftomaebi 
comotionem propter acreoinem eius i excitat fame 
u facit oefioeriunw\pelancoUa ueroinnaturalis eft 
ficutres aotifta uel anis refpecm aliorum bttmcxz 
0reiiw qccuor funt fpecies famofe licet pltires fmt 
no famofe. e que e cinis colore a eft illuo qb 
aouritur oe colera n bec fpecies eft amara - $ecunoa 
eft que eft cinis fleumatis a illuo quoo fuit aouftu? 
ex fleumate / et fi fleuma quoo aouftum eft fuerit traloe fubtilc et aquofum tunc melancolia ex eo geni 
ta erit falfa in fapore. aut fuerit fleuma prolium 
quooaourituf tunc cinis eius aut melancolia ex eo 
generata tenoit ao acecolltatem aut pon deitatem * 
<£ercia e que eft cinis fanginnisn &Uuc quoo aouftu 
eft ex fangume a bec melancolia eft falfa parum tra 
bes ao oulceoine&uarta eft que eft cinis melacolie 
naturalis* JEtft melancolia naturalis ex qua fit fitc 
ntfubtilis tunc erit multum acetofa a cu$ eflFunottf 
fuper terram ebullit a eius ooor eft acris a ab eo fu 
gintmUfcen alalta.Hi oeroraiis melacolia natura 
lis ex qua fit fuerit grofia erit minoris acetofitatis 
cu pauca pon «citate. 
K>cfangufneis 
Illatura pingues ifti funt atqjiocantes 
£>emp rumores cupiutaubire frequentes 
Tpos oenus et bacb? selecta nt fercula rif? 
€t facit bos by lares ? sl'cia bba loquetes 
€)ib?bi ftusiis abites fut i magis apti 
<fi.nalib5 er caufa nec bos leuiter 1110115 ira 
la rg? amas bylaris ribes rubei q? coloris 
Cantas carnof? fatis ausaxatq? benign? 
(Tbic ponit autor ligna per que cqgnofccre podii 
mus bomtnem (anguinee coplenonis 1 quorum pri 
mum eft cy (anguineus eft naturaliter pinguis • i£t 
non oebemus mtelligerecy fanguineus (it pinguis 
pingueotne proprie accepta quia talis ftgnificat fuper frigioitatcm completioni nt nuit fluiccnna 
fecunoa primi ooctrma tercia capitulo cercio • Seo 
eft pinguis pingueome ettenfa ao multam cornofi 
tatemquia cft multum carnofuslpultenim /luicen 
na locopreallegaco cp multituoo carnis rubee cum 
oecenti firmitate et non latitate eius figmficat com 
plexionem calioaj a bumioam qualis eft fanguinea 
Jft ratio eft quia multituoocarnis rubee atteftatur 
fuper fordtuoine oirtutis aflimilatiue amulcimoi 
nefanguinis quenigentet mualefcuntcaliDo etbu 
miootefte $> alieno fecunoo completionum oicente 
multituDo autem carnis a multituome fanguinis ge 
neratuMtaliou? nero perfecte Digerens et aiTimilas 
carnis folioitatem operatur • 3>icit etiam fluicenna 
loco preallegato cp omne corpus carnofuj fme mul 
cituoine pmgueoims ct aoipis eft fanguineum/Ec 
loe nuit ij> alienus fcDa tegni canoeillolDumioa tfo 
a calioa crafis* Secunoti e cp e locofus fq proferes 
nerba alios aorifum prouocatia nel lecus*l£tbo:e 
propter benignitate bumoris fanguinei prouocacis 
bonune ao leticia a iocunoitate* propter fpirie? cla 
rosa perfectos et fanguinegeneratos- cterciu e cp U 
beter auoit fabulatoes locofas eaoe oe caufa. &uar 
tum eft cp inclinatae ao luturia propter calioitatej 
abumioitatem prouocantium aocoptum.&uintuj 
eft cp talis libencer bonum ninu potat. Sectu eft cp 
libeter comeoit bona cibaria quoru ca pt efte quia 
talis appetit fimiliora copletioi eius que funt bona 
mna a bona cibaria. Septimum eft cp talis De faci 
li rioec * Cuius ca eft qi fanguis pronoeae ao nfum f #ctatntm eft cp talis eft bylaris io eft ‘bplare facie$ 
amabilem n locunoum babens propter oiuacitatej 
coloris et formofitate? complexionis ex copletioe 
fanguinis. tf>onu? eft cp talis profert oulda oerba 
propter anucabilitate nature fanguinis- Decimum e 
cp talis eft aptus ommb? artibus. i.oe facili poteft 
aooifcere qualibet artem propter mua citate? <1 per 
fpicaatatem ingenii eius, eft cp talis no 
facilelrafcitur *lft iftuo prouemtpropter bumioi 
tatem ebetantem feruore colore prouorantis ao ira 
3>emoe textus m ouobus oltimis oerlibus repetit 
aliqua figna oicta n aliqua aomt * primum eft cp 
fanguineus eft largus non aiiarus feo liberalis* &e 
cunoum eft cp talis eft amans fiue amorofus . <£er 
cium eft cp talis eft bplaris.i-babens tnilrum locun 
oum*$4iartu? eft cp talis quafi femper tncetrioere 
quo£ oim ca eft benigitas fanguinis aoifta prouo 
catis* (Quintii ift cp talis eft rubei coloris.l&iltem? 
/lutee, loco pallegato cp color cutis rube? figmftcat 
multituoine fanguims• ift oebet iftuo intelligi ce co 
lore rubeo cum quooa fpleoorc n no rubeo fufco 
qualis reperiri folet m oultibus boru? qm libenter 
ababunoe bibunt fortia tnna t tmitur faffis erfpc 
ciebus acutis quia talis figmficat lepram futura?* 
textum eft cp talis libenter catat oel auoit cantare 
propter lettl eius ammu?* $eptimum eft cp talis eft 
carnofus propter caufa? prius oicta-Jpctauu? e cp 
talis e fatis auoax propter caliottate fanguinis q e 
ca auoade. woml e cp talis ebenign?„ppter fangui 
nei bumoris bonitate. €ft * buor colere qui copetitimpetuofis 
l3oc gen? e boim cupies pceliere cunctos 
iDi leuiter oifcut mftu coeout citocrefcunt 
jnt*e magnanimi funt largi fuma petetes 
'feirfutus fallar irafees proMgus auoar 
3ftutus gracilis ficcus croceiqjcoloris 
<£ hbic pomt autor queDaj? ftgna per que cognofcerc 
pofTum? bomme colerice cdplenonis/primn e cp co 
leric? e ipetuof?.i. faciens re$ cii impetu* l£ui?ca ett 
q* TuperFluus cafor qui e m colericomouec aoipecu 
it ergo etia? vult /luicfcba primi coc trina tercia 
ca*terciocp opationes excefiim met? rignificantcali 
oitate*$c$m eft cp talis e cupio? bonoris a appetit 
effein primis feoib?a pceliere cilcros alios* lTui?ca 
iqz fupflu? calor pronificat aiain ao arrogantia? 
n remeritate. (ferali e cp ifti cito oi fcilt a boc <ppter 
fubtilitatebtioris colenri n ei?cafioitate?. if tergo 
etia Dicit iluic-locopaflegatocp uelleccus.i.proptt 
tuoo a oiuacitas ao itelligetia fignificat calioirate? 
e cp ifti mulcit comeofu q* in ip 
fis fortior eft calor Digeres et maior refolutio cp in 
aliis corporib?. Quintum eft cp ifti cito crefcunnoe 
perueniunt ao augmentum et boc propter Forcituoi 
nem caloris naturalis in eis qui caufa eft augmenti 
$extnm eft cp ifli funt magnanimi io eft non potes 
collerare miuriasa boc propter calioitate in eis*? er 
go oicit /luicenna locopreatlegaro cp paru? pati ab 
vnaqq? ri*i. pariete fereooerefigmficat calioltacej 6eptimti e cp illi funt largi n boc refpeccu illO£ qb? 
bores acapere pnt-iDctauu a cp ifli appetiit fitmma 
•Pfiimas oiguacesa oflficia,ppter ca$ fcbifigni.lDo 
nu e cp coleric? e birftic5>*i. pilofrn bns mftos crines 
calioitate apparete poros a mouete materia 
pilop at) nite*l£t or birfut? qft l5trc5> feques qi iter 
oia aialia bruta brre? b$ logiores crines. Decimii e 
cp ipe e fallax, i. Deceptori?- lOnoenmn e epipe e iraf 
ces-i. De facili irafeit",ppter calioitate- i£c ergo oidt 
/luic- loco pallegato cp ira frequensa a leui ca figni 
ficat calioitate n boc e,pp ter facilitate omotois co 
Iere n ebullitiois fangtris circa cor. 3>uooecimii e cp 
ipe e prooig? q* larg? e in expon eoo propter borea 
bnoos- 2>ecimuterciu e cp talis e auDax qz auDacia 
nimia caliDitate a maxie corois 
pecimnqrtu e cp ipe e aftut? i caut?. a&ecimtiqutttl 
e cp talis e gracilis, i-no groflo£ mebro£ neq? mftc 
fupflua caliDitate oebemeter refoluete 
e cp talis e ficc?.i.macer propter ficct 
tatecoplexiois-ibecimiifeptimii e cp talis e croci co 
loris.i-citerni/n ergo Dicit 7lut loco pallegato cp co 
lor fubruflF? figificatcolore oominiu. 
fleti a trtree moicas tribuit 
fleti a facitpigues figulo res&itmcolocrce 
<3>cia no ftuoio tratuiefeocorpora fomno 
£ef? ebeo/tart»?f mot?/pigricia/ fotniiua 
1?ic fomnolet?/piger/ in (putamine mft? 
fftDutc fefyebes/piguis/ facit color alb? tflbic ponte autor aliqua ligna complexioni» ficu 
matice-primum fignum e paucitas umit/fieumanci 
enim pauca» Dire» babet propter paucitate calori» 
naturali» a quooi» di» babet exordii. $cbm e cp 
fieumanci fune lati n breue» qun ei» e patie? calor 
naturali» no fufFitien» exterere corp? m 
teoit igitfcorp? fccunou laxum* (ferctum e cp fleuma 
tici fttnt pmguc»<ppter eop frigioitate t bumioita 
te* JEt ergo oicic ?Uuc loco pallegato cp pigueoo Del 
aoep» fupflua fignificat exceflum Frigi o ita ti» a btit 
oitaa»‘t copltxioncforpon» frigtca t bumtua? q* 
fanguini»Dnctuofita» q eft Dtriufqj materia cu? re 
fuoata oeni» et obuiat mebri» frigioi» Del remifTe 
caliois coagulat frigioitate Del remtffa cali 
Ditate a fitpuigtteco ut DU.lt if>alienu» fecunoo co 
plenonfi* it poftea fuboitbic textu» cp fangumei 
fune meoiocre» fupple m longuuotne et breutcate. 
&uarni eft cp fleumacict magi» ao ocia incUnantfcg 
ao frigioitate mouente ao ocia a pigri 
a a* eft cp multu Dormiunt a boc eft propter 
mulca bumiouate eo£ a ena prouenic mu It? fonin? 
propter frigioitate? Dtinmut /luic*loco pallegato* 
Sextii eft cp fleumatici funt oun ingenti qi ficuc Di 
uacita» intellectu» a pfpicuita» ingenu proueniitt 
propter naturale calioitate ita rbetuoointellectu»a 
Duriae» ingenii propter cotrarium fc? frigioitate* 
Septimum eft cp fieumanci funt caroe motu» et boc 
etia e propter frigioitate dj facit motu? taroii ficue 
caltoita9 Deloce.lDctauu eftcp fuucptgri* £)onu cp 
fomn? in ei» e long? quop ca cace eft cum preoicta *jJ>oftes ponfitf ouo alit t>f5> recolligentes Cigna poic 
ta cii qbpoa aliis.-jbrim ii e cp fleumatic? e fomnole 
t? i.iclinat? ao mulcii Commi* $c$m e cp ipe e piger 
. i. taro? ao oem opaaone. <£erciu$ e cp e multi Cputi 
,ppter bwoicarei eo babuoacemFtiplicattua$ Cputi 
{jvtiartii e cp talis e obtuf?m CenCib?a neoii iCemb? 
imoeaa iuellectu Quieti e cp talis e piguis*$extu$ 
e cp talts e alb? t Pacte* Tllbeoo eni cutis a maxie faci 
ei Ctgntl e puattois Cangtns aut paucitatis ei? cu fri 
gioicate ut oint /liuc-locopallegato* 
deflat ashuc criflte colere fubftatta nigre 
ptriftes pauca loqntef 
Ibi oigtlat ftuDits/ nec mee eoeoita fono 
deruat ppofittl/fibi nil reputat fore tutu 
'jnuio? 7 tnfh0/cupio?/t>extreq? tenacis 
Iflo erpe franoie/timib?/ luteiqs coloris 
Cplfic ponte autor aliqua Ctgna complexionis me 
la?KOlie.*|jbrimnmtfi:prauita3/ melancolia ent? reo 
oitbomtnes p raiios et malorum moru quemaomo 
oum Cunt qui Ceipfos interficiunt* $ecunoum e mul 
ta trirticia/melancofici enim multum trtftes Cunt ut 
propter Cp tritus melacolicos turbioos et 
tenebrofos Cicut bomines leti Cunt propter Cpirmui 
claritate, e raciturmtas/melacolici eni taci 
oi fnne a paucos uerborum propter frigioitate? Ci 
cut nimia garrulitas protienit propter calioitatem 
&uarm £ cpmdacolid Cunt apri ftuoio q z Cp ciipiut 
eeCoii,fututu ecp tales CuntinComnolentmec bene  nimia ficcitate cerebri n ,ppter ffios 
melacolicos omouetes i eis fonia borribilia qb? ac 
citat" a fono. 0extu e cp talea fiit tenacis ,ppofiti-i* 
ptinacesn cu aliqc m mete bnt om retinet n oifFicul 
ter placabiles fiit a boc proueit ,ppter ficcitate eo£ 
q no finit propollui cito mutari, $epnmn e cp me 
lacolici mbil reputat eis ee tutu pmo fp amet a boc 
epropter fpiriruu tenebrofitate m ouob? Dl 
tunis tffibpponiifaliq ex figms poictisa aliq aoou 
e cp melacolic? e uno? fc$m e cp e triHis 
<Jerciii e cp e auarp.&uarui ecp e tenax* i* nibil t>o 
les expoere a male folues &uintu ecp efrauoulof? 
fimplex boies melacolici fune oeuoti mul 
tu legetes lemnatesa alias mFcas abftinettas facien 
tes. ex tu e cp e mFtii timio?: Septimii eft cp e lutei 
coloris i*terreftris fine fufei coloris.itolor ent$ fuf 
0 n maxiefi mrioitati approxtat onm me 
licolie fefy ftafi? fcboalmaforis tpricipio. 
I&ifunt buoree qui pftantcuiq? colores 
®mnib?in reb?er fleumate fit color alb? 
S$aguiefit rube?colera rubea quocproff? 
fSi peccet laguie facies rubet ertat ocellus 
311 flatur gene corpus nimiuqj grauarur 
<8ft pff?cp freques pleu? moli’ ©olor iges 
Hbanme fit frontis 7 coufhpatto ventris 
IJSiccaqj lingua fitis et fonia plena rubore 
dulcor abeftfputi funt acria ©ulciaquecp boc textu primoponit colores ofequenres co 
p lenones i oicit cp fleumaticus eft albi coloris feo 
colericus eft ruffi coloris et fanguineus rubei et oe 
mclancoltcooixtttn finepreceocnuum \>erfuunrj£t 
oeiftis oibus oictu? eft prius. $c$o ponit treoecij 
figna fuperbabunoatis fanguinis/quo£ primfi e cp 
Fades e rubea propter afcenfum fanguinis ao caput 
<i facie. $c$m eft cp oculi pl? moent" exire 
cerextenfionequa facit fanguis multiplicatus, 
cium e cp gene inflant"propter ftmile cam.Quartum 
eft cp corpus totu grauafq: natura fuppeoitafrno 
fufficiens regere bnmoresn fuftentare oebite corpus 
Quintii eft cp pulf$> fit frequens propter calioitate 
qua l mdi fanguis multiplicat?. $extii ecp pulfus 
e plen? propter mFtituoine t>apO£ n bumi 
CO£- e cp pulf? eft molfis propter bumtoi 
taremmia mellificante arteria £>ctauu$ eft cp oolor 
fit in frote n boc.ppter fangui le multiplicatu? in re 
tbi mirabili-JOonii e cp oetercofttpatM* ourus fit 
nec bene affellans propter calioitate nimia exficcSte 
feces4 e cp ligua fit ficca propter finule cam 
e cp fitis e magna propter exficcationem 
orificii ftomaebi ex nimia calioitate eft 
cp fiunt fomnia oeclmanna aorubeoinem. j£t iftuo 
tjult flmeenna fecunoa primi ooctrma tercta capi * 
feptimo oicens. JEt fomnia queilluo fignificant fq 
babunoantiam fanguinis funt ficut cii bo in fomni 
is res tnoet rubeas aut fanguinem multu ex fuo cor 
pore exire aut fe i fanguine natare fimilia. jjtadmu 
terdfi e cp fputii e oulce,ppter fanguinis oulceoiue Wotanoum circa iftuo cp ficut btc ponuntur ligna 
luperbabunoantis fanguims tta quioam etiam po 
mintfigna Inperbabunoantte aliorum bumoni fub 
qmbufoam uerfibus. $igna qmcem fuperbabunoa 
tis colere fu biftis uerfibus-jflceufatcoleram oestre 
oolor/afpera lingua/ finitus/uomitufq? frequens 
uigilantia multa/ a0ulra fui0/ pinguis egeftio/tor 
(iouentris/ lf>aufea fit/ morius corois/ (anguefcic 
orex» aceft gracilis /ourus/ uelorq?/calef 
cens/ flrec/amarefcit (mcenma fomnia fingit* 8ig 
na uero fiiperbabunoantis fleti matis fubiflis uer 
fibus * jfleuma fupergreoiens proprias tn corpore 
leges lps facit infipioum/ fafhma crebra/ faliuas 
Ifoliarum ftomacbi fimul occipitifq? oolores/ *pul 
fusaoeft rarus Ttarous mollis manis *||receott 
fallax fantafmata fomnus aquofa- uero fu 
perbabunoantis melacolie fub bis uerfibus. *bumo 
rum pleno oum fex in corpore regnat- Ijfcigra cutis 
Ourus pulfus/tenuis et urina pollicituoo timor n 
trifhcia fomnia/ tempus flcrefcetrugitus / faporec 
fputaminis ioem Heuac# precipue timnit et fibulae 
auris- 
f>en?fepten? t>tr fleubotbomu petit an? 
&piritust>berior exit per fieubotbomiam 
Sfepirit? er pota t>ini mox multiplicatur 
TflumorumcpciboOamnu lente reparatur 
Xumina clarificat fincerat fleubocbomia 
<H>etes -rtereb^/calibas facit ee mebullas Sdifcera ptirgabit/ftoacbu t>etreq$ cobcrcj 
jSuros dat feni?/batfomnij/te&fa tollit 
Auditus oocem/ vires producit et auget 
£ffn boc textu autor loquit" oe fleubotbomia u pri 
rhoofteoicetatem requifita aofleubotbomiam oicea 
cp annus oeamufTeptimusinx peac fleubotbomiam 
iptproifto otcic iSalienus xi. ce ingemo cp pueri 
non oebentfleubotbomari nifi babeant quattuorce 
cim anos aonunus. 4t caufa eft quia corpora puc 
rorum Tunc faciliter refolubilia a calore extraneo ec 
iceo oebilicantfmultu exeuacuanone forti facta per 
fieubotbomiam* "|tem quia moigent nurrimentoou 
plia oe caufa fctlicet propter nutrimentum i augme 
cum loeo minurio fanguinis non competit eis. Item 
quia facile oiflbluutmir a calore extraneo fufFicic 
quoo.abeis oifibluittir quare non inoigentfleubo 
tbotnia* i£t circa iftuo fciencn cp ficut fleubotbomia 
no couenitpueris preoictis feocauenoa eft ita eria 
elt cauenca in magna etate fa fenii oc t>ult iSalien? 
nonomegategni quia fecunoum aloalp ter 
cia regni m coualefcentious a fenibus ert pauc? fan 
guis bonusa multus malus/Fleubotbomia igmir ra 
piet bonum a oimittet malli ut innuit qr 
ta primi capirulo Dicefimo oe fleubotbomia/ et ioeo 
in talibus non compettcfleubotbomia* Ij&ecunoo po 
nit nocumentum fleubotbomie a eft cp fpiritusoberi 
ores exiunt per fleubotbomia* fui? raao pt efle qi 
cu multa euacuatoe fanguinis q fitp fleubotbomia 
necefleeft etiam mulcicuoinem fpirmmm euacuare oercio tangit remeoiaperq fpirit? tmilTi reFocilla 
tur n iterato multiplicantur- it oidc cp ex potu w 
ni fubtto regenerantur fpiritua quia oim fublto nu 
trientiu maximum eft oinu$ ot pri? ocm eft. it fpt 
ritus ena regenerantur et refoctllanf ex cibo feo boc 
Fit lente et non fubico ficut ex orno- it cibus qui ce 
bet cari erit oigefUbilis et multi fanguinis generati 
uus ficutoua forbilia et fimilia. it circa iftuofcien 
oum eft cp licet cibus regeneret fpiritus poft fleubo 
tbomiam tamen oebent cauere patientes a multo ci 
bo in prima et fecunoa oie- lj()nce oicit )Kaac m oi 
etis cibus eft eis minucnous et potus augenous fci 
licet refpectu cibi non tamen refpectu fue confuecuoi 
ms pmmo min? oebenc bibere q? ante fleubotbomia 
quia ‘o ircus oigcfhua oebilior e. Quarto ponit au 
t0r-xiriuua menta fleubotbomie cebite facte/ rutui 
efl cp temperata fleubotbomia coforcat infum quia 
minuencobumores etiam minuit effiimationem ao 
caput a repletionem eius ofFufcantes irifum. $ecu 
oum eft q? clarificat et (incerat mentem et cerebrum 
propter fimilemcaufam. Cercium eft cp calefacit me 
oullam quia minuit fuperfluitates que ac eam oeni 
entes ipfam eft cp purgat oif 
cera iceft itenora quia exonerata natura a fangui 
ne bumores crucos in interioribus cotentos melius 
Digerit. Quintum eft cp fleubotbomia reftrtngit oo 
mitum n fluxum centris quia oiuertit bumores ab 
interioribus ao exteriora • lft iftuo cult /luicenna 
loco preallegato oicens-Amplius fleubotbomia ,p 
pcerea cp ao oiucrfum trabit naturam fecunoum plurimum retinet maxime veru? eft quaoo 
fleubotbomia fit oe oenis bracbii. Tpam fleubotbo 
mia facta ce oenis peou$ non fic rerinet ca 
men per accioens contingere cp aofleubotbonna? fe 
quatur maior fluxustjetrisa boc ouplicuer/primo 
quia ex fleubotbomia tacta tolli tonus nature tunc 
enim oirtus cofortata aliqn prouocat aliae eu acu 
attones. $eciioofi fluxusoentris fiat ex multa cebi 
litate oircutis cotentiue tunc enim q* ex fleubotbo 
mia cebilitafoirt? magis augebit f lux? oetris* $ex 
tu e cp fleubotbcmia facit puros feni? quia minuit 
euaporatoneaOcapur on turbant fenf? 
e cp ipa iuuat fomnii impeoim qi per ipag euacuatf 
humores plurimi a quib? elcuantoapores acuti et 
tnuerfi impeoietes fomnu e cp ipa tollit te 
oia a grauitaces nimias q* per ipa$ oirc? exonerat* 
a fuograuamine.ifcetiam eouctop ipam fangmne 
eounb fimul melacolia fex fangmms q ioucit teoia 
a grauitates. flDonu e cp ipa confert auoitui q: per 
ipa$ Diminuunt" oaporeso bilores afcenoetes ao ca 
put impeoietes auoitu. jjDecimti ecp ipa cofert occi 
qjpipam Diminuunt fupfHntates n buioitates q 
pofient peruenire ao pect?uel cana pulmois t impe 
oire noce. Ipnoecimu e cp ipa anget oires qj p ipaj 
corpus a fuo grauammeexoneratur quare oirtua 
augmen tatur* 
Irco ifunt S&epteber Aprilis 
funt lunaree fune v>eluc ybra biee 
JSrima bies primi pofhemaq? pofterioru Vflcc fangufe minui nec carnib? aferis nti 
311 fene of iuuene fi oene fanguine plene 
<$mni menfe bene confert incifio oene 
fnnt tres mefes mai?fepteber aprilte 
•jn quib? eminuas otlogo tepore oiuas 
Sin boc tectu autor cria facit / primo oicit cp iftt 
tres menfes fc$ /iftap? 0epteber Aprili» font mefes 
lunares t tn eis fune oies prohibui a fleuboebomia 
oioelicec prima oies n. oltima Septembris n 
Iprilis* j£t iftuocoes oicunt, e oictu fic 
tum nec alicuius oaloris pmmo preoicci oies pfft 
efie ica boni n electi ficut a alii fecunoum cp oiuerfa 
ofteilatio in eis poeefl efle- Jfc fuboit aucor cp in ca 
libus oiebus nulli oefci oebenccarnibus anferis q$ 
enam falfum eft ec erroneum et magis fortilegio at 
tribuenoum • £c forte aucor iftuobabuic a mocis 
qui iftum ritum obferuant. $ecunoo oicic cp fener a 
fenectute a no a femo i iuuenis oenas plenas babl 
tes fanguine minui pofllmc omni menfe quia ifh n5 
faalicer refolubiles fune nec tn eis folum paucus eft 
fanguis bonus ymmo multus. cjterao oicic cp inci 
fto oene proregimme fanicatis cuffcooienoe oebet Fi 
en in aliquoiflop triti menfifi qui funt n0ai? 0ep 
cebrisi Aprilis oiflfereter en qi in 7lprili 1 A0ayo 
oebetincioi oena epacis <ppcer mPtiplicacione fang 
uinis eotpecu fic tepusoernaleim 0eptebri oena 
fplenis propter melacolia q tunc babj multiplicari 
ni fittepus autumnale* frigiba natura/friges regio/ boloringes 
jSoit lauacbru/coytu/nrior etas at cp fenif 
Morbus prolixus repletio potus ? efce 
0i fragilis vel fubtilis feni? ilomacbi fit 
f faftibitt tibi non funt fleubotbomabi 
lote auror ponit* xit.que ipeoiunt fleubotbomiaj 
imii eftfrigioitas oplexiomsftu em$ fltfm i5a 
lienu in megategm fleubotbomia infrigioat tuc aug 
metaret frigioitate* (ta aiit qre fleubotbomia infrigi 
oac eft quia fc$m brims fangms efunca 
mentu? calone naturalisi. illuc m quo calor natu 
ralis feruafa quia Fleubotbomia fangume? euacuat 
iceo n calore naturale n tunc p cbfeques in frigioac. 
eft regio frigioa Dcbemeter fub qua cebet 
bprebenoi tepus multii frigioii quocetia probtbet 
fleubotbomia cp in regioe i tpe multum frigims fan 
guis m noitate corpie inJuoif et ille qui circa 
ertremitates criftit a frigioitate recenfaf' n mept? 
fit aobocq? Fluat, tferciu? ert mtenf? color fub quo 
etia poteft coprebenoi nimia corporis inflammatio 
quia fi in iftis'accioetib? fieret fleubotbomia feque 
ref mot? agitatiu? qui eft: contrarius nature cu$ fit 
oiffbrmia maior infiamatioque etia efi naturam 
magis Debilitans* i|tcamot?agitatiuun colore in 
tefo e quia ftt tracc? ao oiuerfas presser flomia* 
ftt tractio aD locu fleubotboatu a er Dolore for 
tt fieret tractio ao locu coloris, ifa uero maioris in 
fiamationis eft quia e? flomia c5mouent bumores quare magi? inflammatur ex motu- itt iftito verii e 
qn flomia fit parua a artificialia tamen fiat vf 
q? ao fincopi <poeft m preoictis cafibpquia ifta cuj 
vincit attractioneooloris no facit morii agitatum 
j£t fimiliter tollit mflamationem cum no fmt bumo 
rea ibi qui comoueantf n calefiat a maiore inflama 
none moucunt. /$t iftuo voluit i5alien? in comento 
illius apborifmi prime particule apborifmorii q ege 
rtinfcu oixtt cp no eft melior meoicina in aptate ve 
bementis inflamationisa fimiliter in febrib? n oolo 
re forti q? e balneum n maxi 
me refolntiuum tale em? probibetflomiam quia ta 
le etiam eft euacuatiuum lam natura non facile tol 
Ierat euacuationem fuper euacuationem.Quintii eft 
eoytus immeoiatepreceoens.$oft talem enim non 
ftatim oeb? fieri incifio vene q i ex boc maxima oebi 
litatio nanire fequeretur cum per coytum prius na 
tura oebilitata fit. $extum eft etas maior vel mior 
q? requiritur ao fleubotbomiam ficut etas infantic 
n etas fenu prout Declaratum eft prius • l£t ifta im 
peoimenta tangit Huicenna loco preallegato Dicens 
c£ibi quocp cauere Debes a minutione in complexio 
ne vehementis frigioiratis et in regionibus fortis 
frigiDitans a in bora fortis ooloris a poft balneu 
refolutiuum t poft coytum et in etate que eft minor 
•xii. annis et in etate fenum quantomagis poteris 
nifiin figura confifus fueris et in foltoitate mufcu 
lorum et venanim amplituoine et earum repletioe 
et coloris rubeoine. Jfc vlterius fuboitbos namq? 
ex aoolefcentibus i fenibus fleubotbomare auoebis floolefcentes tamen fecunoum orome ao Fleubotbo 
maoum paulacim proucbereoebes cum pauca imnu 
tione*$epttmii emorbus prolue? quia tuncejc rah 
fleubotbomia natura oupluiter Debilitatur puta a 
morbo prolixo a a minutione* fic iftuoe veu fc$m 
/Uue*locopallegato mft fanguis affuerit corruptio 
q* fi ficflomia ptouemre.ijDccatm e nimia repletio 
pot?-$onti emmia repletio cibi fub qua etia copre 
benoitfinoigefttocibi. ift caufa boru eft quia fecun 
oum flmc*tn primoattrabentia funttria fc? vacuti 
calioii 'i tota fpecies. pi ergo vemt p fleubotbomia 
a fanguineeuacuarenturcibu? moigeftum vffuper 
fluum fiue potum fu perfluum a ttomacbo vel epate 
attraberenequi inoigeftusvemens ao membra non 
corrigeretur quia tercia oigeftionon corrigit pecca 
tum fecunoeficut nec fecunoa prime fi peccatum fu 
magnum propter quoo m mebra no couerteretur 1) 
ibi remanes polTit elTe ca egrittiOimB* Secimu e fra 
gilitas*i*oebiluas vircutis/fieubotbomia enie for 
ns euaeuatiofecunou? if alienum fcba 
tn comentoillius m quo morbo f? virt?oebUis non 
poteft pari motum fdrte eft fubrilis fen 
fano orificii ftomacbi quoo precoroiu? oicitqj ejc 
Flomia i tali facile fequitur fmcopis* £t fubifto eti 
am comprebenoictir oebilitas ftomacbn facilis ftu 
jcus colere aoorificium eius mouceno ao vomitum 
facilem colere. m habentibus preoicta accioe 
tia non conuemcfleubotbotma fleubotbomia? 
em? bumoreg comoti aoos ftomacbi inoucereftan 
q? ao locum conflictum ec quia membrum eft oebile aimpocens illi fluxui refiftcre ioeo illis multa mala 
per flomiatn acciount♦ite bec eft tina caufa quare 
qnq? aliqui in flomia fuicopi?at fc? quia colera ao 
ftomacbu fluit que moroicaoo ftomacbu? ex copaf 
fioe corois t ftomaebi fipcopi 
efafhoium fi enim in faftioio fieret flomia cu t>ene 
euacuarcntur traherent ao fe materia mala f a dente? 
Faftioium* itt plurima fex accioetiu? 
tangit fluicenna locopreallegato* ift circa iftuo eft 
fcienoum q?preter preoicta aedoentia funt aobuc 
aliqua alia etiam impeoienda fleubotbomia quoru 
primum eft alia euacuacio m quaooeft fluxus men 
ftruorum aut emorropoarum tunc enim non oebec 
fieri flomia i boc aoeuacuationem licet ao oiuerte 
oum fluxum feu materiam pollet fieri. &ecunoum e 
corporis fine copofitiois raritas quia a corporib? 
rans multum oifToluitur n ioeo fufficit ifta exfolu 
tionec euacuationeinoiget t)t t>ult ifalienus nono 
megategni-perciam ellbumoru cruoitas et oifcofi 
tas cunc eni? eft cauenoa flomia quia augmetarecur 
cruoitas bumorum a propter boc in morbis logis 
non eft Fadenoa flomia quia cruoitas bumoru attg 
mentaretur i oircus Debilitaretur n morbus profo 
garecur etioeotimenoum eiTet De cafu tnrtutis. t£z 
propter boc oult Tlmcenna cp in morbis cronicis 
facieoa eft farnacta antefleubocbomia? n n5 efloia 
ante facieoa licet utraq? inoigeat panetes- cruoi 
tas buo£ pt aedoere ouab? oe caufis una ca eft,pp 
ter babu Dacia biio£ calore naturale fuflFbcatm q De 
bzliratfi fu ffocat? biiores cruoos generat n tue brL competit flomia* fcbm feciico i i 
brofuoca.oeporopifi flomia m principio ppo$ar 
cecopetit cu? prcuemc exmulcitumne Pangimus me 
Urnalis cu? prohibeant'Ruere cain 
aliqna$f aucexmulcicumne fanguis emorropoalia 
qz ficut ignis puus fub mulca Ugnoru cogerie fuffo 
caf fmulicer eft oe calore mnato fuffocato fub bumo 
rum multi tuome. $ ecuoa ca cruoitatis bUmo£ e ca 
loris innati oebtliras vt m illis qui funtoebilis co 
plexiois n qui babnerunt longa egrituome a tn feni 
b? a tnc no copetir floia q? p bcc augeret crumtas 
qz fanguis m quo calor oferuabextraberebn ita cor 
ppinfrigioareta buorcs magis t ncru caret icebec er 
go fanguis cimuti vtbumorii cruoiratem oigerat. 
(paiartii e aeris icebita oifpofmon nimia calioitas 
aut nimia frigibuas qz p calioicate mfta fortis fit 
refolunou p frtgiOitate mulca? ineptificatiobumo 
rum ao fluxu. 
$.uit> bebes facere qn vis fleufaothomari 
$elqn minuis fueris vel qn minue? 
9fJncciofiuepot?lauacbru vffafeia mot? 
flbebent no fragili tibi fingula mete teneri 
boc paffu autor ponitqumcg que oebenc fieri 
orca fleubotbomia aliqua quicem anteRomia aliq 
in flomia a aliqua poft e vnctio 
quealiqn ftt in flomia ficut vnctio fleubotbomi ut 
color leniat aliqn vero poft flomia vtccfolicatio 
vulneris marcetur ac boc ut poft flomia bumpres relicti in oenis aliqua poflintbabererefpirattcnri 
Fumi aliqui mali exalent. $ecunoum e pot? a maxie 
oini qui oaletin flomia fi fmcopis accioaen edam 
oalet poft flomia pro regeneratione ncuoriim fpiri 
tuum n noui fanguimsi illo moco lam faciunt eoes 
elauacbru.i.balneu quoo valet per ouosof 
tres oies ante 1 per ouosoel tres poft flomia t no 
eooem oie» jlnte quioe fi quis timeat cp b a beat in fe 
bumores groflos quia balneu bttmores oiflbluic ec 
banc cam etia copecit an accep 
tiofirupi acetofi a motusothumorcs oiffoluantur 
a fubtilientur * itt ergo qn oebet fieri fleubotbomia 
oebet fricari bracbia? ut bumores exiftetes m oenis 
propiquis bracbiofubdlientfa preparentur aoexe 
unoum facili?- flomia oero oalet ot rdiquie 
bumo£ et oaporu? oerelicte refoluantur. '"f n oie oe 
ro flomieno conuemt quia per balneum cutis lenis 
fitquelenificata perculfionem factam in flomia fu 
git a boc eft periculum Quartum e fafcia. 1. ligatura 
cu$ pannis lineis que oalet poli flomia immeoiate 
aoretmenoum fluxum a ante ficiam ao trabenou? 
bumores ao locum obi quent flomia ut ex eo etiam 
o en e ingro flentur a melius oioeantur-Quintum eft 
motus fiue ambulatio mooerata quepotefl fieri an 
te ot bumores oifloluatur a fubtilientur et poft ao 
refoluenoum reliquias bumorum ex fleubotbomia 
Derelicta s-lfi rea preoicta fcienoum cp coes fe faciut 
Flomare ieiuni feo quibufoa ooctortb? meli? uioet' os 
couenteti? q? an floia? primo onn ouu forbeat mol 
Iccum ono bauftu omi circa nonam oel Decimam bora ate praotit n ftati? poftca fe fleubotbomari fa 
ciat, tix bui?ca e c\z ftoacbo ttacuo natura fortius 
fangiiine retinet ne Deficiat in nutrimeto f$ eu cibus 
qui De fe multti nutritium e fit in ftoacbo fune 
oua forbilia a mnti? tunc natura melius fangumem 
exire permittit * 
€xbilarattnftes iratos placat amantes 
ifteltnt amentes fleubotboirria facit 
4t5n boc pafTii autor ponit tres effectus fieubotbo 
mie-‘primus eft cp fleubotbomia exilarat.i letificat 
triftem bomine?- $ecunoua eft cp flomia placat ira 
tos Ct ca utriufq? eq* in fanguine qn multa comif 
cefmelancolia fit trifticia a qn multa colera fit ira 
cum melancolia fit ca triftitie a colera ire/ ia tuerq? 
duos bumos foucitur eouctoefanguinis q* 
ei commifcetur percitis eft cp probibet amantes ne 
infamant quia facit bumores fluere ao partes exte 
riores n a capite omertit.*K>romaiori Declaratione 
faenoum eft cp quinq? funt caufe propter quas De 
bet fieri fleubotbomia/quarti prima e oirecta n alie 
quattuor inoirecte.*|brima q e Directa e ut babfiDa 
tia fanguinis euacuetur fiuebabunDetfanguis in q 
litate fiue quantitate ftue utroq? mo.l£)a fecunDiim 
loco pallegato duo genera botm funt fleu 
botbomanoa/quo£ unum e illemoo? boim qui tam 
parati funt Idoere i egrituDiestn q bnt babuDatiaj 
fangtna in qnticate a reliquii gen<> egen? illos bot* 
q ia biioru fiue fanguts 
malicia. $eo ort flomia ifta n illa fanguis babiioantm oebet Fieri multa Fleubotbomia feofi in 
qualitatepeccet fuie fitmalictof? tiic operit floima 
pauca, onoefecunou? if alienum nono megategin fi 
fanguis fit mal? m corpore oeb? euacuari paulatiue 
£t ioeo peccat muEcu illi qui qn rnoent fangume ma 
lum fleubotbomat fe quoufq? xnceant fangume? ho 
num exire cum forte prius tot? fanguis exiret q? bo 
nus exiret feo oebet fieri pauca euacuatio et tilc fecfi 
oum iFaltenum m cafu iftopriufcp fiat flonua oeb? 
Oteta bonum fangume generans exbiberi ut loco ma 
li fangumis bonus fanguis genemur a pofiea oebet 
fieri poft mooicum tempus fleubotbomia pauca et 
fic oeinceps- 'Ifta fleubotbomia eft oirecta quia fit 
per fe aoeuacnanone Uli? quoo p fe oebet p floima 
euacuari fc? ao euacuatione plemtuoinis bumorum 
fiuefangumis principaliter/tamen fecunoum cp cu? 
eo funt alu bumores. lArima ca m oirecta eft magni 
tuoo morbi a magnitiroo aptantis oebemeds infla 
mationis quia fcOm ipaliemi m corneto illi? apborif 
mi que egerunfac c melior meoicina m aptate 
vehementis inflammationis am febribus a oolore 
Forti q? fleubotbomia vt etiam oictum eft ibi 
oa natura, caufa moirecta eft ut attraba 
tur materia aoparteilla per qua oebet euacuari ma 
teria vnoe m retentione a emorropoaru 
oebet apiri fopbena fctfm palienii a /luic ut trabat" 
materia fanguis ao iferi?. qfercia ca ioirca e ut biio 
res trabat"ao loen otrariii illi loco ao que Ruti t biio 
resa boc ao muerteou materia a toco ao que fluunt 
bumores vnoem nimio fluxu menftruorum oebet Fieri fteubotborma oe bafilCca ottrabat' materia ao 
cotrariii loco ao que oeclinat n oiuertat" a luo fluxit 
/fct propter Idocin pleurefi finiftrepartis oebet fieri 
flomia tn parte oextra ot oiuertatur materia et ac 
crabaf ao locii contrariu loco ao que oeclinat a fimi 
liter fi fit in parte oextra oeb? fieri fleubotbomia in 
parte finiftra.0vuarta caufa inoirecta eft ut per fleu 
botbonuam ona portio materie euacuet"n natura po 
tennor ficfupra refiouii n ficcopetitfleubotbomia 
qii repletio eft m corpore ne fiat apoftema quia na 
tura efl oebilis refpectu regiminis bumo£ toeo 
ona portio ilU5> materie e eu acu aoa ne ,ppter impo 
tentianature in regeooilla materia? illa materia flu 
ac ao aliquem locum oebilem in quo aggregetur et 
apoftema generet* 
<fac plaga larga mediocriter vtcito fum? 
te.it vbertus liberiufqj eruor 
boc paftu autor ponit onu oocumentii oe qua 
ite fcilTurem flomia. l$z oicit q> fciftiira oeb? efie 
larga meoiocriter \>t groffr fanguis liberius 
exeant quia quanoo fciftura eft ftricta tuc folu? fub 
tilia fanguis exit n groflus remanet, iftuo eft 
fcienoum q? aliquanooin fleubotbomia oebet fieri 
tnilmts magnum et aliquanoo paruum. 0ebec aute? 
fieri uulnus magnum tribus oe caufis**J$rtmoquia 
bu mores funtgrofifi etgroftus fanguis eft eu acu an 
ous ot per illuo oulnus magnum fanguis facilius 
pofTIt exire a ergo m melancolicis facienou eft mag 
num t)ulnus*0ecuoo propter temporis frigioitate quop bumores ingroffatetergoin bpemeoebet ftc 
n uulnus magnum- percio propter babunDantiaj 
bumorum qtna tunc melius fiteuacuatioper uuln? 
magnu? q§ paruum- $eo DUlnus paruum ftt cum eft 
t>irt5> cebilisDt De fpmtubusa calore minus euacuc 
tur r tn tempore calioo eaoe? oe caufa n quaoo eft 
fanguis fubcilis* 
Sagutne fubrtractoferbons e x>(gilat>U5 
IHefomni fumus lePatfenftbilecorpus 
Ific neruu lepas no ftt tibi plaga pfunba 
S&agutne purgat? non 
boc pafiu autor tangit tria cofioeranoa circa 
STeubotbomia. *jf>rimuecp fleubotbomat? non ceb$ 
Dormire immeoiate poft Romia mfi ao minus trafi 
uerint fex bore. ift but? fuboit autor cam ne fumi q[ 
fcilicet m fomno caufant' moti aocaput leoant cere 
brum. fflie tn polTuntalTignari caufe/quarn prima 
eft ne in fomno oerrat fe patiens fupra bracbiu flo 
matu a per boc leoatur- $ecunoa eft ne bumores m 
fomno Ruant ao mebrum lefum in quo eft 
ter ictum fleubotbomi et fiat apoftema- on ifialien9 
fecunoa ampbonfmoa fuper illo apborifmo Jti quo 
morbo oult cp in fomno fi fiat apoftema itra corpp 
aut membrum fit lefum aoipfum fluunt bumores ♦ 
jluicenna Dero aliam affignat caufam fcilicet cp per 
talem fomnum polTet accioere confractio 
l£c ittius caufa poteft elfe quia ficut fecunou? 
tnu? fup illo apborifmo In quo morbo *ic, fomn? in principio paroxifmi non competit quia calor nam 
raliB ao interiora regrco i exteriora infrigioancur 
n fumi remanent n5 confumpti propter quoo rigor 
augmen tat* n poxifmus etia prolongaffic etia fumi 
jber comotione? bumop in fleubotbomia aoneru6s 
n ao lacertos eleuanf qui no cofumpti remanentes 
in fomnoinfrigioanfin erteriorib5>a ingroflantura 
ioeo faciunt neruop n lacertoru confractione fi fiat 
fuperoormitio immeoiate poft fleubotbomia?» 
caufa poteff eiTe qi materia igroflans efl facies c5 
Fractionem ficut m quartana tn cuius typo fit con 
Fractio propter frigioicate a grofilcie materie f? ner 
uiet lacerti funt frigtoi ioeo aoipfos veniens tftc 
fumus in fomnoin quo fit retractio caloris ao intc 
riora infrigioaf n ingrofTatfn i fle fumus infrigioat? 
n mgroffatus frigioicatem a ingrofiatione inoucit 
in membro ftue confractionem quia aomembru co 
fimile properat egrttuomes confimiles» Ifit ifluo ve 
rum eft oefomno fteubotbomie vicinoec non oe re 
moto poftq? fumi illi fuerint confumpti- $ecunou? 
quoooicit efl q? fleubotbomans oebet cauere ne fa 
ciat nimis profunoam aperturam in minutione ita 
cpcum fleubotbomoleoat neruum vel arteriam ve 
ne fuppofitos • fyam ex lefione nerui fequitur fpaf 
mus ex quo vlterius acerbilTima mors fequitur vel 
ao minus peroitio membri puta bracbii vel oigi 
ti n cetera. )fx ex lefione arterie fequitur fluxus fan 
gumis arterialis oifficilime curabilis-STercium efi: 
q? fleubotbomatus non oebet illico io eft immeoiate 
pofl fleubotbomiam cibum fumere feo oebet expectarequoufq? tn eobiiores Fuerit «Jeci ne cibus 
atc et? mgeRione ao fubuenieofi mebrolefo cu fang 
mnefirnul attrahat' • 
Omnia De lacte \>itabis rite minute 
ct tutet potum fleubotbomatus bomo 
♦frigi oa tutabis q: funt inimica minutis 
erit minutis nubilus aer 
0pirttus erultat minutis luce per auras 
Omnib? apta quies e mot?\>al&e nociu? 
Sj6ic autor pontr quinq? tntaoa ab ipo fleubocbo 
atbo/quo£ primti e cp flomat? oct tutare lac a U 
ccicinia*lf?caeRqi ercomotonebutnoip pflomia* 
fepe fluite biiores aliqui ao ftoacbu* 0i ergo lac fu 
imret'exc6mixnoeiUo;p biiorn lacm Romacbocor 
raperefex quo oe fe maxie corruptibile eR. lic etia$ 
lac propter oulceoineei? poliet trabi inoigeihi ao 
Oenas. proptercomotionebumoru facile corru 
e cp flomat? oebet cauere a potu nitmo 
quia propter euacuatione oena£ taba potus trabe 
ret' facile ao oenas moigeRus prout prius Dictum 
eR. cfercuim eR cp fieubotbomatus oebet oitareom 
niafrigiva tam intus fumpta cp exterius aobibita 
puta cibaria multum frigioa/ aerem frigioumf bal 
neum frigioum/tenuitatem oeRium/feffione? fnpra 
petraifrigioitarecapitis oel peoii quia cu calor na 
turalis per flomia Debilitat? eR corp? facile fupffue 
infrigicaret'. jkuarcuj e cp fldmacus no oebet ambu 
larem aere tenebrofo nebulofo turbato quia talis contriftat anima? et ptgrictcm in corporib? inDuctt 
t)t prius Dictum eft ibi 7ler fit munDus/ ia trtftiria 
ca efangainis melacolid.$eDOebet abularein aere 
claro n luciDo quia in talt aere fpirit? mtafes natu 
rales n animales recreantur a ao extra mournt?'con 
gaiiDtntes ftmtfi* eft cp fleubothomatus oc 
bet querere quietem temperatam fimtlttcr a motu ex 
cefTitiu Ditare quia motus creefiuuts tunc mane De 
bilttat a bumorea commouet/qutesDero temperata 
motum feoat • i 
JPrincipiomfnuas tn acutis pperacutis 
itatis mebiemultum be (anguine tolle 
$>eb puer atfener tollet \>terc& parum 
ijler tollet bupfu reliqui! tp9 tibi fimpluj 
dTbtc autor oicir quattuor / primfi eft cp fleubotbo 
mia faci!oa e in prieimo egrinioinil i. 
maxime acutarum q fc? terminant* in oteqVtoq* ca 
lea funtbreuea nec Dant inDuctasaiceo a principio 
meoLaoe funr $ecunoft eft cp in ecate meDia fc? q l 
atricefimo anno t)fq? quaoragefimtimquintum Del 
quinquagefimn annum pl9 oe fanguineertrabenoti 
eft qi in aliqua etatii q: in tali etate mattme 
miiltiplicatTaugmsa ci9 fubftractiono impeoit au 
gmentum nec oiminuitTtrircus corporis quia corp? 
in tali etate no augetur neq? Diminuitur Tenfibiliter 
feoftare Dioetur gerrium eft cp fenea a pueri paru? 
Fleubotbamanoi funtqma in pueris fanguis mult? 
requiritur <ppter nutricione a augmetactone? in m iftin fenibU0Dirt?incipitoebilitari/&uartn eft cp 
in uere oupla quantitas fangumis abftrabeoa e p 
flomiam rcfpecm alio$t temporum ifui? ratio eft qz 
Der eft rtpns maxie multiplicatum fanguinis feeuri 
oum oes autorea meoicine.ifirca primn ocm yp ma 
tori oeclaratoe ponence funt alique regule circa fleti 
botbomw/quag pruna e cp ui principio morbi non 
eft facienoa flomia meoic? enieft imnifter iiaturefe 
cunoum cercia tegni canoneillo iDim natu 
ra operatrixmeoic$> Deromimfter feofcbm t£alienit 
quarta in comento illius egrituoimb? 
quibufcunq? ineipientib? nulla ettacuatio in princi 
pio morbi eft naturalis ficuc ergo natura m princi 
pio morbi non euacuatica nec m 
tribus cafibus baber inftannam / primo m materie 
flmeena locofepe allegato Dult cp 
in principiomorbi flomia no oebet fieri qi flomia 
bumores comoueret a fubtiliaret n currere p corp9 
faceretnifi materia (Itfuriofa* inftan 
Ciam in materie mnlntuoine* unoe CJalicnus fliper il 
lum ampborifmn morbis uult cp opor 
cecfieri fleubotbomia aut Farnacia Dt natura aleuie 
tur que fc? onerata e propter materie mulcituoine? 
percio babet in flan tia m morbi magnituome a acu 
ttace Dtquanoo efl apoftema magnum a oolorofu? 
licet non fit mulca maceria fcilicet anteceoens m cor 
pore*l)noe oicitipalienus oecimoterdo megategnt 
8i apoftema fit magnum fleubotbometln principio 
licet non fit materie multituoo ne erepetur aut aperi 
atur apoftema ante fui maturatione- iSrgo Dt mala, fintbcmara oitenfminutio e facienca. recula 
eft cp no fiat flomia i oie mot? egrituoims ficut m 
cnfi no eft factenoa flomia nec aliqua euacuano ne 
materia a loco ao que natura murie ipam oiuertat? 
neq? m paroxifmo onoe fcO? ifalunu pri 
nra ftatu necg flomia neq? farmacia 
fieri oebet quia m eo fit cocuo morbi que melius fit 
in quiete cj? motu- $eo ficut fe balet ftatus aomor 
bum totale ita paroxifm? refpecni oierum interpola 
tioms ficut ergo m ftatu n5 eft euacuanou? ita nec 
tn paroxifmo* iferria regula eft cp flomia non eft fa 
cunoam principio morbi cum crifts e remota quia 
fecunoum "Jpfaacin orims fangui* eftfunoametuj 
caloris naturalis ipm fcj fuftmes liq cor fit funca 
mentum generans a fpirit? funoamenuim ceportas 
feofanguis eft funoametum caloris naturalis quia 
ex eo materialiter generat'calor naturalis n loeo ali 
quis fanguine eu acu aco euacuac calore qui materia 
morbi bet Digerere m per cofeques morb? prolonga 
tur m oirt? cebilitatpropter quoo umenon e 
ter longuuome morbi a Debilitate oirturis natura 
fucctibat. Quarta regula e cp m corpore babece fece 
in mtefrims no oeb$ fieri flomia* tutus caufa eft 
tria funt attrahentia fcilicet calioum oacuu? o rota 
fpecies quia ergo per flomia oene euacuanrur que a 
membris fibi propinquis actrabunt et ita meferay 
ce a ftomaebo / venter plusconflipacur et materia 
contenta m oenis plus inficitur et meferapee atrra 
buntbumioitatem fecum et Feces plus ocftccanf oe 
bet ergo oeter primo leniri otper fuppofitoria auc elifteria nift per fe laxeeur. (Quinta regula cft q? non 
oeb? fieri flomia mulca quia ex boc maln accioic in 
femofcilicet mulci morbi mali ficut epilentia appo 
plexia a paralifis quia propter fangui 
nis et caloris generantur multe fuperfiuicates ficu 
maticeq funt caule ba£ egrituoinu, regula e 
cp n5 Debet fieri flomia tn muliere meuruata aut im 
impregnata no oebet fieri quia p boc 
calor Digerens cibum Diminueretur et nutrimentum 
Fetus auferretur a maxime quanoo fetus e magnus 
cu tunctnDiget ampliori nutrimento. £t ifhtD oiac 
quinta ampbonfmorum “jn menftruata 
D ero naturaliter fcilicetfctfm reuolutione mefis non 
Debet fieri floia q: in fluxu nimio meftruo# elTet fa 
cienoa aDDiuertenDum materia f$ qu eueniuntnatu 
raliter a fecunou oebitu curfu; nature tunc no oeb? 
fieri floia cil materia eu acu et" fufficieter a natura et 
natura no Debet oiuera aboperacoe- regula 
e q? p? colerica palTione no oebet fieri flomia cu ent 
flomia comoneat bumores per boc pofTet bitmor co 
lerics> ao ftomaebum fluere a ipfu] m fiam are nec oe 
becfieri p9 Domitum ne fimiliter bumores fluat ao 
ftomaebum neq? p9 fluxum Deeris neq? p9 Digilias 
magnas neq? p5> motu} forte a breuiter nec poft Dl 
lum calefaciens multum aut multum oifTbluens qa 
Fleubotbomia bumores plus comouerefa Dirtutem 
magis Debilitarer Deinoe Dioenomn eft in quibus 
boibus copecic fleubotbomia • pro illo ponenoe 
funt alique regule qua£ prima e q? flomia competit 
boib? Delicatis ociofis a quiefcetib? mulcu carnofis , o cibis multum fanguinegenerantib? t)tentibus.#c 
cfioa regula e cp flomia couenit illis m quib? eft ba 
bunoantia (anguinis quoocognofcit" per tmnefpif 
fuitome/ babunoatia em$ fanguinis facit ea fpiffaj 
feocolera fubtile.<£ercia regula e cp flomia oeb$ fic 
ri m illis in quib? melancolia babunoat tm cum eft 
multa melacolia naturalis currens cuj fangmne per 
toru corp?qma fangms m epate ab ea no munoifi 
cat' tunccopetitflcrnia fuiemmutiop?ea farmacia 
oupler eft melacolia naturalisi tnnaturalts • 
IjNturalis e fer fanguims que qn babunoat ipa eft 
currens cum fanguinequarecii (anguine per flomia 
euacuat" • ''Joeofacienoa eflflomia aoei? euacuatio 
ne cum fangume/ab coce$ enim calore fc? a calore te 
peratofiunt fanguis n melancolia que ctt eius fe* i 
poflea facienoa eft farmacia. (Quarta regula eft cp i 
illis m quibus timetur bumorum ebullitio a contur 
baao a calefactio copetit flomia ec ifti ftanm quan 
oo fentiunt fe calefieri oebent flomari cum fit timor 
ebullitionis conturbationis ec calefactionis prop 
ter bumorum babunoantiam. |liquanoo tamen ali 
qui occipiuntur per iftam reguiam qi ftanm quaoo 
fentiunt calefactionem et timent oe bumorum ebullt 
tione ftatim fleubotbomant feifct qtianoo iftuoeft 
er colere calefactone n incenfione per fleubotbomia 
no ceffat calefactio nec ebullitio pmmo per boc aug 
mentatur quia fleubotbomia bumores commoueti 
per corpus currere facit er ergo no competit flomia 
mfi boc fiter babunoantia bumoru? quoo cognofci 
turperfucorismultituoinem etmajcimein mane* /Uiqui an funt qui no fuoat mft qri euacuatoc tnoi 
gcnt»$auta regula e cp illis oebet fieri floia qui ba 
bene forte mrcute a qui funt fangumeeeoplenonia 
no frtgioe i ficce. 3Dnoe ftafis fepeimo alinanforis 
ijtorpora apta aoPlomiam n q ea* plus potfiintpa 
ti funt illa q babet oenas aplas n. mamfedas cor 
pora pilofa a bruna ee et colore rubeo et fufeo nux 
tis funt colorata i iuuenesa aoolefeentesa fenes no 
Decrepiti feo pueri et infirmi no funt minuenpi nifi 
magna urgentenecefiicate. l£t plunmeidarum regu 
la£ colligunt-ex iluicena quarta primi capitulo oe 
Reubotbomia • 
€ftas ver fcertras/atun?byefq* furiftras 
(Quattuor bec mebra/cepbe/cor/pes/epar oacuanoa 
%/ coriepar eftas/or&o feqnens reliquas 
sd tnc ponit autor aliqua concernentia mebra eua 
oianoa fiomta • i£c oiat primo cp in oere et edace 
Debent euacuari oene oexcre ut Dextre man? uel dcx 
tri bradaii oel peois. &eo in byeme et antuno Debet 
Reuborbomari oene (Inidre fcilicec fmidre man?oel 
fmidri bracbii oel peois. iftt idtus caufa poced ede 
quia oer ed mulciplicaciuum fanguinis et edas co 
Iere ergo in nere n edate oebenc euacuari ille oene in 
quibus magis babunoant (anguis eccolera feo ille 
funt oene oexcre quia in parce oextra corporis ficu 
acum ed membrum generatiuum fanguinis fq epar 
n recepcaculii colerefq eidis fellis* ancan9 ege 
nerartu? melacolieq eciacoacernat" et no refoluitf p 
bpeme ergo in antuno a by eme oebet fleubotbomari ille tjcne in quibus magis onatur melacolia q funt 
ueneftnifire cu$ in ftmftra parte. corporis conneat' 
fplcn qui ereceptaculu? melancolie.jBecuoooicttcp 
ifta quattuor mebra fq cepbe io elt caput cor pes n 
epar fecunoii quattuor partes anni funtetiacuanoa 
cor quioem in uere/epar in eftate/capuc in byeine 
peoes m antuno* 
i&atfalnatella tibi plurima tona minuta 
Purgatepar/lplene/pcccp/pcorijia/ 00CC3 
'jnnaturaicm tollit te corte tolorem 
tagit fex iuuamenta proucmentia ex flomia 
ueue que Dicitur falnatelia n e Dena in Dorfoman? 
in loco qui eft mter auriculare oigitii n meoicii -pri 
mum eft cp ipa purgat epar- $cDm eft cp ipfa mun 
oificat fplene * aerati eft cp muncificat pect?*&uar 
tum ecp preferuatprecoroia.i onftcium flomacbi 
a nocumento. Quintii eft cp aufert nocumeta docis * 
0extuj e cp aufert oolore innaturalecoroisjEt ra 
tiooim eft quia preoicta Dena ab om 
nibus iftis locisfanguinem euacuat ut poftea etiam 
patebitfiro maiori Declaratione poictoru fcienoti 
eft cp in flomia aliqn aperiunrur Dene et aliquanoo 
arterie. apertione autem arterie eft rimor, ift bu 
ius caufa potiftima eltnimtus fluxus fanguis qui 
Duplia caufa bab? fieri m flomia arterie*una caufa 
eftcalioitas uebemens fanguis 
rni$ e facile mobile n arteria? Dilatans t aperiens n. 
iDeo luuat multum aD euacuatione fanguis i flomia 
arterie. ®c$a ca e arterie mobilitas n iDeo taroi? tn ea vulnus curat" quia vulnera non fanant" nifi qui 
cfcat. ifta Plomia tripliciter primocu eft 
in corpore fanguinis fubtilis 
vaporofi»<Jercio qn calioifiimi fanguinis eni fubct 
lia er quo calor naturalis n fpiiit?ftuncbabicat m 
arteria feo fanguis grofi? exquomebra nutriunfin 
venis* $tfrcer fanguis vaporof? in arteria otinefet 
fanguis fanguineus in venis-$aguis eciaj calioifli 
mus qui a corde efficit"a digerifquocecalidiflimu 
meb£ eaa corinet" in arteria-blitis at fanguis in ve 
ms- $ecunoo fcienou cp aptio e in multis me 
bris > /lliquaoo in bracbio fiue manu magna, ijlliqil 
in parua- /Piquaoo m peoe- /lliqn in nafo- flliquan 
oom Proce ftliqn in labiis•flliquaoofubligua fiue 
in palato- flUquaoo in agulis froncej 
3n manu maiori que eftabafcdlisvfq? accubitos 
funt quinq? vene aperiende fcVm *Rafim fepcimo ali 
naforis n /Imcennam loco preallegato.lpna vocat" 
cephalica que e vena capitis- ijcba bafilica que effc 
vena epatica-ifercia mediana fiue coroiaca fiuem 
gra fecnnoti cp vocat"ab Tluicenna fiue matrix ficut 
vocatur a ‘Rafi.futarta affellaris. t£t quinta Punis 
bracbu . manu minori eft fceiles fiue falnatella 
o ita in bracbio fecunoum cp continet maiorem ma 
num ec minorem funt aperiende fer vene- f cpbalica 
a partibus que fune fupra collum euacuacec ideo 
palTionibus capitis valet vein emtgrania mania 
*t in aliis calidis palponibus fiue er materia calida 
l/)noe ec ifta incipit fiue oritur ab bumero ec tendit 
verfus oartem filueftrem bracbiMfcafilica euacuac^ immeoiatea partibus fub collo ut a pectore *i epate 
30noe m palTiombus pectoris epatis etfimilui? ua 
let* unce ualec in pleurefi. Jft incipit ifta ab afcella 
ri a tenoit ao partem oomeltica bracbu ao cumam 
raj bracbu* A0eoiana ueroemeoiamterouas pre 
Dictas in ficu n in copofitione quia ex eis coponit" 
Ifft enim ramus utriufq?. £t eft ena meoia m euacu 
anone quia unoiq? euacuac ecab tferioribus para 
bus fub collo n a collo a fupra collum, tynte e uni 
uerfalis toti corpori m euacuanoo umuerfalis 
ficut Dicunt quioa? quia a corue oritur fecquia ra 
mus eft cephalice ec bafilice- ift ergo cum uolumus 
fleubotbomare oecepbalica a ncn apparet Del enuts 
accipere magis meoianamcg bafilicamet fimiliter 
cum uolumus fleubotbomare bafilicam et non ap 
paret magis Debemus fleubotbomare meoianam $ 
cephalicam quia magis coniicnitcu? utraq? cp una 
cum alia cum fit ramus iftarum et ifte extrema -0et 
les fiue falnatella eft uena que eft mter auricularem 
etmeoicum tenoens plus uerfus meDicum Digitum 
n oritur a bafilica i ifta aperitur in Dextra manu m 
opilationeepatis et m fmiftra manu in cpilanone 
fplenis* jfct quare boc fit nefcitur ratione ficut oicic 
/micenna feD experientia / banc enim inuenit i£alie 
nus per fomnium ut ipfe Dicit quia babebat quem 
oam in cura babentem cpilationem epatisa fplenis 
ec fomniabatfe fleubotbomare patientem De illa ue 
na a ficfecit airatus cftȣ)e ifta fit flfubotbonua 
ponenoo manum in aqua calioa quia fubalis eft ioeo \)t ingrofierur et oilatctur et ne twlnus clauoa 
tur citius oebitoet ocfanguis groffus fubnlietur * 
flfiellaris eft illa que pofita efl fub bafilica a illa ap 
paret tn ligatura bracbu et oeifta icem eft iuoiciuj 
cum bafilica. unis bracbu eft illa que eft fupra ce 
pbalicamfiueos ultimum ftue altius bracbu uerf9 
partem filueftrem. Ifz eft locm luoicium oe ifta et oe 
cephalica. It icet ergofecunoum ftuicennam er ijTalie 
numtn apertione uenefit euacuatio omuerfalis a 
toto corpore non tamen ab omnibus oenis equali 
ter vt xrifum eft* etia Dene a toto corpore eua 
cuent non tamen tn eis eft timor equalis ymmo ce 
pbalica fecunoum ifcafim fepnmoalinanfons eft fe 
curior. ijfct bafilica e magis nmenoa 9 caroiaca ena 
multunreft nmenoa licet minus q? bafilica Jtepbalt 
ca eft fecuriorquia nccnitma eam eft nemus neqj 
arteria neq? fupra eam-jpeb fub caroiaca eft neruus 
a altius fupra eam eft neruus fubtilis iceo rimenoii 
eft ne mcioatur neruus- eft periculofa oal 
oe quia eft fub ea arteria et lurca eam eft neruus ec 
mufculuST ioeo eft timenoa oaloe- $afes fiue falna 
cella non eft periculofa feo tamen fubtilis eft et ioeo 
oc aperiamr melius eft cp ponatur in aqua calioa. 
peoe funt tres uene fcilicet fcianca fopbena ec ve 
na poplicis. Jfc bee aperiuntur cum nolumus tra 
berefanguinemaoparces inferiores otin prouoca 
tionemcnftruoru? a illa que eft m poplicefeciinoti? 
/luicennam magis ualet q? fopbena aut fciatica qi 
propinquior eft matrici ec ioeo melius poteft ab ea 
trabere-ioptaa oeroa Dirga tefticulis cc a matrice fanguine attrahit ab anebis 
renibus n mebris que fune ficuata uerfits parte$ fil 
uedrem melius trabit. $opbena uero a matrice et a 
mebris pofitis uerfus partem oomedicam Ucet fint 
rami uni? meoiofrontis e uena una que 
aperienoa ed m antiquatis palTionibusfaciei ut in 
morpbea et impetigine fcabieet m pafitonibtis ocii 
lorum prius tamen oebet fieri minutiooecepbalica * 
ite fwrilirer ed una uena m nafo»Jftin utriufq? ap 
tione oebet collum ligari et podea aperiri una ante 
aliam per ligationem enim colli melius manifedan 
labiis etiam funtueneque aperiuntur prop 
ter apodemata exidentia m ore aut gmgiuis cepba 
lica tamen prius palatofunt quattuor 
uene que fi aperiatur ualent fluxui reumans ao uen 
tes m eis facientis oolorenr ictide uene funt mani 
fedeet oebent aperiri materia queoa? 
funt uene in angulis oculorum uerfus fronte n ape 
riunnirin palTionibus oculorum cephalica prius 
minuta, queoam funt uene fub lingua que ape 
riuntur m fqumancia cepbalica prius 
uene que funt m timporibus mciountur .ppter emi 
graneam u propter oolorem magnum capitisu egri 
tuoinem capitis oiuturnam etide funt quasuocat 
et ihiicenna luuemles quarum mdfio reo 
oitbommem impotentem generare, 'Item in collo 
etiam funt uene que uocantur guioes que minuenoe 
funt in principio lepre et maxime tamen anbedtus 
angudamr-unoeiui fqumancia impeoiente anbeli 
tum minuuntur» 0i solor e capitis er potu limpha bibaf 
<£r potu nimio na febris acuta creatur 
0i oerter capitis velfros eftu tribuletur 
fimpora frolcj? fif moocrate fepe fricentur 
JOorella cocta nec non calioaqj lauentur 
boc paflu autor duo notat.*|f>rimn eft q> fi co 
lor capitis accidat ex potu nimio a maxie tnni \jel 
alicui? alreri?pot?quootingit boies inebriari tiic 
fupbibi cebec aqua frigida q fui frtgiditate atq? m 
grolTatione impedit nc fumi ex tali potu eleuati cere 
brum lecat nel ad ipfu$ eleueuf. e q? fi fummi 
cas capitis v»el frons nimio calore tiexet" tuc cebec 
cimpora et frons moderate fricari i poftea debet ex 
aqua oecoctiois morelle calida lanari quia morella 
q a coibus medicis folatru? dicit"babet in frigidare 
qma frigida eft. 
<femporio eftiui ieiunia corpora ficcant 
Quolibet f mefe ofert odit? quoqs purgat 
tuores nocuos ftoaebi lauac abitionis 
$cr antunus byems eftas 0natur in ano i 
jepore \>crnalf calfous fit aer bumit>ufq$ 
4ft nultu tepus melius fit fleubotbomie 
Qlfus tunebot peneris cofert moderatus 
torporis 7 mot ?/ x>etrifc& folutio/fubor Balnea / purgent tuc corpora cu mcMcia 
£ifas more calet ftccat nofcatur in illa 
qu oqj precipue colera rubea onari 
Dtiioa frigioa fercPa oetur/ fit t>en? ertra 
Jalnea non pfunt/fint rare fleubotbomie 
tilis e requies fitcu moderamine potus 
In boc paiTu autor plura notat, primum eft cp 
leiunare multum exficcat corpora in eftate quia ejc 
quo cftas oe nacura fua eft calioaec ficca ipfa refol 
lue bumioicates corporis que ecia$ refoluuntur per 
fuoores m eftate multiplicatos ec fic fuperueniente 
leiuiuocorpora plue exficcantur quia abfente bu 
mioo cibali calor noftri corporis agit in bumioita 
tes proprias ipfas exficcanoo. ift ergo bene oixic 
feptima parricula ampborifmoru$/corpo 
ribus bumioas carnes babencib?fame aobibere con 
uenic/fames eni corpora ejcficcat. fccfy e cp t>omit? 
ofcrt quolibet mefeq* p oomitu} euacuantlDUores 
nocitu cotenti m toto abitu ftomacbi-ltt iftuoetiaj 
ooltuc quarta primi ca.oecimocerciooe luua 
mentis q affert ooimt? cti oixic cp prece 
pit oomitu? fieri bis m onoquoq? menfe fcilicet ou 
obus oiebus continuis otfeuunoo oie expellatur il 
luo quoo primo oie non potuit expelli. Jjcc per boc 
fecunoum conferuatur fanicas Cii talia 
Domitus munoificat ftomacbu euacuaoo fleumai 
colera. icomacb? eni no babj aliquioqft muoec ipj 
ficut inceftina babec colera rubea ipa munoificantcj Jfct poflea % incena loco p allegato ponit plura alia 
luuamenca Domitus benefacti quorum primum eft 
cp ofert grauitan capuisa boc uerum e qn illa gra 
uicas accioit ex materia bumorali uaporofa perue 
mente a ftomacbo et mebns inferioribus ao caput 
$i enigrauitas capitis fieret a 
fi? cerebri tuc uomit? magis noceret cp co ferret $ e 
cunou eft cp clarificat Difii] et boc qn obfcuratio Di 
f?<puemt ex materia Daporali puemttea ftomacbo 
aoipos oculos/alias amo <£nciu? ecp aufertfafti 
oiiM.naufea t abbominanone remoueoo a euacuan 
oo bumore a ftomacbo qui e ca faftiou* e 
cp cofert ei ao cui? ftoacbn oefceoit colera corrupes 
ei? cibii. e cp remouet abbomanone q fit jpp 
ter Dnctuofitate* $extn e q? remouet carum oefioerii 
n illuo quoo facit oefioerare acutu? poncum aut ace 
tofum qi Domitus remouet cam oim iftas oifpofm 
onum ia remota ca remoti eteftm?. e cp co 
fert laxitati.i-cachecte q pcemt poropift? euacuan 
oo materia talis laxicatisa tminoaooftomacbii*#ic 
taun e cp ofert Dlcerib? in remb?a vefica oiuertenco 
materias curreres aoilla loca ao parte] oppofitam» 
tPoriu eft cp etiam cofert lepre maxime qff fic cu do 
mitruoforti ficut elleboro quia talis Domitus eua 
aiat materias quefuntm locis remotis i Difficilis 
eraoicacionis ex quibus fit lepra • Jftiam Domitus 
corrigit oigeftionem primam ex qua alie oigeftioes 
melius fiunt Dn$ lepra peccat m corruptione oigef 
tiue. eft cp confert malicie coloris in cute 
ex aliquo bumore omertenoo ipfum acute. 4noecimu; cft cp coFert epilentie ftomatice euacuan 
ro biimore cocccag in ftomacbo ex cui? effumationc 
caufatfepilentia- e cp cofert pctertcema 
Xie illi q e er optlatoe na<ppter motu? forte i Doitu 
materia opilas omouetfa remouefa loco i quo Faci 
euacuat" materia fleumatica 
p Domitii q coittr e ca iftt? opilationis* ?iecimiiter 
dii e q? ofert afmati euactiaoo materia anceoenteex 
ftomacbo q foucbat materia Iftc etia calefa 
cienoo mebra fpiritualia et pulmonem ex quo:p cale 
factione feqmf cofiimptio fupfluitatum faciennum 
afma eft cp confert tremori n. pa 
ralifi euacuanoo maceria? iftarum partionum* aperi 
mumqmncti cp confert babennbu9 Dlcera nigra ma 
gna fiiper partes ercremas omertenoobumores a p 
tibus extremis i/Et licet Domitus Debite aominirtra 
tus ifta conferat uiuamenta fuperflue tamen Factus 
multa inoucit nocumenta quia oebilitat ftomacbu? 
n refoluitipm a faateum aptum Dt materie Fluant 
ao ipfum et obelt pectori a Difui n Dentibus et and 
quis capitis Doloribus ac * Diae 
quarta primi capitulo oedmoquarco quoo 
notat bic textus eft cp quattuor funt tempora anni 
rcilicec )bzr ip\tas Jintumnus et t?pems pront ma 
nifeftum eft- ijtt mter ifta tempora Der eft caliou? ec 
bumiou a boc rcfpecru alio# tempo# licet in fe fit te 
p? tpamento attinensDt Dult in De cople 
XionibiiS‘ i|fee er iftofequit" cpiftuD tempus magis 
aptum eft fleubotbomie quia magis eft multiplicati 
uum bumoruj § alia tpa. £t ergo etia ifto tempore potefl conuemYe mooerat?t?fus cop tus a motus tem 
peratus a nentris folutio fiue fluxus 1 fuoor tempe 
ratus n fimiliter balnea temperata aooiminuenouj 
repletione- ift ergo etia? iftuo tempus aptum eft ao 
purgationem corporis cum meoicims- eft 
cp citas calefacit 1 ejcficcat a ergom ipfa etiammul 
riplicanir colera rubea quecalioa e a ficca. £t,pp 
ter boc etia? m effate fercula oebent e(Te frigioa a bti 
mioa ao remouenoum oifjpanaam calioitatis t fic 
citatis ex coplexione effatis moucta.jft oebet fieri 
abfimentia coptus nim talis ecia? exficcet- jfctabffi 
nentia a multis balneis finuli oe caufa- /Jt rara fleu 
borbomia eaoem oecaufa nifi neceffitas bomme? co 
pellar, ft oebet fieri quies a paucus mot? qi quies 
bumectat 1 multus motus mmiu$ exficcatiSt oebet 
bomopreoicto tempore tm potu cu$ mooeramme ec 
maxime fngioo quia ex fuperflua fumptionepotus 
frigioi propter apertione pororu aliqir fequitfubt 
ta infrtgiDatiocorporistjf paralifis fiue laxitas mc 
bro£ uel mors fubita. Ii q nos oefenoatqut eterna 
liter muit a regnat» 
T)ocop? optat quot» flos meofcfnc oocaf  Uber oe conferuatione corporis feu De re 
gimme fanitans copofitus per magiffcrum flmolou 
oeuiUanoua* 
Y-W *Rima para uel confiocratio faniratis c5 
|F feruanoe pertinet aeria electioni na$ uner 
ea que necelTario approximant bumano 
• corpori / mbil eft qb tmutec fortius ipm 
q? aer cum per oa n narca ao cor a arteriaa mfpira 
Doperueintcug qualitatibus fu i a/et per omnea arte 
riaa immircef fpiritibua corporia per quoa omnea 
actionea mtc corporalia perficiuntur 
pruoentia queao proprie fanitatia conferuanonej 
ftuoereoeb} propter faluteregni nuq? negligatqua 
tum facultas conceoit eligere aerem tam m partib? 
regni q? in manflonibire loo£ aoque inbabicanoo 
oeclinac. 
1&e electione aeria» 
Sr^in cum *n parte regni elegerit Diutina bab ita 
oifferetiaa partium ani in qua fafubrt 
or n purior uiget aer Dupliciter prouioet utilitati 
quioe? in conferuationcproprie fa 
lutia a qua oiriuatur fal5> tociua mulcituoinia cui 
preeft*$ecunoo ueroqm prouiDet multituoml quo 
aoeius prefentia/ no folu? aute corpori eft accomo 
Dua aer purus feoetia menti/ nam oma mentis ope 
ra fiuein apprebenoeoo fiue in iuoicaooclarius a p 
Fecriua exercenf in aere puriori* l£x qua confioerati 
onenon mooice regia prnoenria fublimatf/ aim per 
boc publice utilitati prouioeac ualoe in procuraoo claritatem cognitionis u inouflrie naturalis non fo 
lum mente propria feototius ofilii unoemanatgu 
bernanonis infiueda toti regno aoquoobonu pro 
creanou? quatum et poffibile fuerit ipe rex obliga? 
er proprio malefiatis ofFicio/aim non tm naturali 
bus Documentis feococioiams conflet experientiis 
cp aeris impuritas atq? grofficiea tngeniu ebetat ap 
prebenfione obtun oicUtfoiciu? obfcurat/cognittbes 
infatuat et obligat affectiones -ifa igi? pars aoba 
bitaou oiumis eligat/ubi fuerit tn fubftsria pt?r9 
aer/n m qualitatibus temperatus lima Differenda 
teporis }f)am in eftate quereous efl pur9u ex circu 
flantiis babuationis oecluias ao mooerata frigiot 
cate i econtrano in hymzl ubi aut purus e aer'ibi 
uer u antunus exifhmt m qualitatib? ceperat! 
quia frequecer cotmgic cp ubi purus efl aer fubins 
uentoa Raab9 agitat"• nlc corp9 raru? oe faci 
li leoifalteranonibus repentinis cu? leui er au eius 
interiora penetret uenrus/majamefiflauerit uelv.ti 
per canalem propter quoo expeoit in locis uentofis 
ueflibus operiri-$eocolericis ufanguineis congru 
it ueflis ex Uno uel ferico incerclufa bSbace/nam ra 
lis ueflis fanguine? no in fiam at/neceftu are facitec 
a uencos ingreflu partes protegit circumtectas nc • 
In manfione uero que precipue oeputabifao iacen 
Dum cauebitne fic aer coclufus a non babes liberas 
exfpiradones ficut in aliquibus Domib9 tefluoino 
fu que pauca et parua babecfpiracula uel reumati 
cis ficut in fubfolarus qtiorii foluj non efl pauime 
catum- talibus enim manfiombus aer efl nimis grofiiisa iacentes maxime cormietes in eis muitum 
grauarm capite n tn pectore facit ent? eos obtulcs 
pigres n fomnolentosccrconRrtngit anbelitum in 
ourat faaenuorefpiratione Difficilem a voce$ apu 
tac et obiturae.*$reterea fi neceffuasurgeret tn tali 
temo lacere fubuliter m hpeme Depuret aer cii igne 
maximo facto oe vitibus ftccis aut rore marino vf 
brufeo vel ftmiUbus lignis no fumantibus feofaci 
entibus flamam clara?. In eflate verocuncra fpira 
cula teneant aperta vtfolum irrigetur et tn ea parte 
lateatur per qua libertus greoi poteft aer. J£t fi Rer 
m Debuerit virentibus planus caueat* ne fmt aquo 
fe vtumcus grofTits feotona n mollis berba fctLcet 
nnrco vel falice autfimtltbm tal.s cornus poterit 
m bpemecum ligno alces auctbure liibfiungari aut 
ligno umipert vel cipreffi. tflate vero cum fanoalo 
aut folas mirti ficas aut virgis ei9 vd rofis ficcis 
quib? etiam ficopia ftipperacfclu? frernet aut faccel 
U repleantur ex usa coi letentur arca pulmnar lecti 
Ifum autem frigora cogent vn bnftcio ignis cauen 
ou? eR ne nimis approximetur aut diu feoeatur ao 
ipfum a maximefumpto cibon vultu appotito/na? 
rara corpora oepauperat fpiritu neoru? impeoit oi 
geRionem a ebetat tnfum n acuit fangume n caufat 
vertiginem. $eo torfo ao ignem conuerfo/ eius bn 
ftcmm mooerace fumatur • $i vero fuerit coram ocu 
Us et maxime prope/ conucniraltquio propter ocu 
los interponi. 
0fe.exercitio corporis * jf iDft confinerattonem aeris ineo confinerario fe 
| qui cur exercitii qiioma naturaliter nebet reFec 
* tionem precenere propter nuo/quoru? unum eftq* 
calorem excitat naturalem per que? eftcibi oigeftio 
celebranna* 10nce expeoit cp cibus qui fumitnr eu? 
inueniat excitatum n n6fopicu?/aliuoeftquia fup 
fluitates corporis refoluit et preparat expulfioni / 
quibus in corpore manentibus natura nequit fuas 
perficere actiones. Etenim calorem naturale obtun 
ount i meatus impeoiunt per quos nebet alimentu? 
tranfire. tynne natura corporis impenlta manet no 
nec ruperfliutates cibi pretertti fuerintexclufe perfe 
cte-0siiamuis aucegrolTe fupecfluicatesucinteftina 
les et ueficales ab aliquibus corporibus egrenian 
cur abfq? exercitio tamen fubtiles que per poros cu 
tis babent expelli et que ut plurimum aggregantur 
inter lacertos mebrorum et inter cutem a carne raro 
mfi per exercitium eo u eunt' a corpore fano/ tum q* 
raro funat/tum quia rarifilmu? e cp aliquis ita pce 
uniat fiue cibetur cp calor naturalis pofric 
fiiperfluttates propter paucitate? confumere uel cp 
ita fit fortis cp pofile quatafcuq? fuperfluicacea na 
ftare cognouit enim ance cibum exercitari/ fen come 
nentibus parum fufficic exercitui mooicum-loabes 
atqui copiofereficiunfmaius eneceffariu necouer 
fo/nabis qui paru exercita ntTuFfiat mooica leuifq? 
refeccio *bis ergoateeeis in praoio i cena pmittaf' 
exercinu moneratum a uniforme* quioS 
eft ex quo alacrior quis efficitfi mebra etia leuiora 
na fi noluerit aut mne fatigata Fuit immoderatio/a ideo eu Fatigatio incboat cefian 
dum cft abeooe.lpniforme oero dicitur qn inferio 
ra a fuperiora prcportionaliter excitat' fiue pedica 
oo fiue equitanoo uel aliter exercitium peragatur • 
Ipnoe qui peoitanoo exercitat" ceb$ aliquando mclt 
nari aocolligenoum manibus aliquid plaeiou? oel 
operandum, tquitansuero fiue afccnoenoo oel oef 
cenoenoomouencoequu? non folum peoum colum 
nas feo oorfum moneat/ a manus etbracbia/ maxi 
me fi uenationi operam deoent • 'Jlla tamen in pro 
pofito fpecies motus dei exercitium eligi debet per 
quam femper illefa permaneat regalis maturitas et 
bonefias Quapropter luous pile aut lucte cum coe 
tanis nullo modo regi congruit qm perfonam ipfi? 
contemnibilem reoou. *Jfiud etia$ publice utilitati 
nimium derogat* 
%)e balneo. 
jjifteonfioerationem crenfitii/cortfidefatiobal 
nei defectum fiipplcc ipfi? 
na in regimine fanitans illi folii balneant" in qinb9 
propter omiffionem exercitu n copiofam refectione 
multitudo fuperfiuitatti aggregatur m lacertis i in 
teraitaneis regionibus aut quibus p? multitudine 
fuooris in exercitio of alia caufa lotio corporis eft 
necelfaria- toeobalneii ftupbe copetit primis ad 
prouocadii fuoore*/lliis tfobalneii aq ao ablneou? 
$$ in<pppfitoneut£ balnea Iodi b$ na corpi rpato 
f fangirie bndati fi moderate cibet"a exercitet" nec co 
gruit fu dare/nec nccm eft ablui,pprer fudons defit 
gia*Qt) fi eius ejcercuiu fuooris atiqn fequereturnecefiTitas ablueot.lfauenou ert ne 
corpus mergatur in aqua notabiltter calioa/feofic 
tepioa t>el«tilia quefolis feruorib? ertate calefcic/ 
i rofe unico feruore bullite proiciantur tn balneo* 
Ifolumnetn peoii aocoferuationefamtatisuifus * 
auoitwatqj memorie fepe lauenfa fomentenfctt ac[ 
cepcrate caboiratis / n talis lotio fit m fero circa in 
croitti lecti oieb? illts tn quib? no cenare contingit 
lotio uero capitis no traoetur ultra uiguiti oies / 
nectn eboomaoa plufcp femel ftat/nec uncp rtoacbo 
repleto/feo ante praoiu uel poftipim ante cena fi 
proponafcenare 
( _ 0e refectionib? • 
it>rt cSfioeratione exercitu 
J| * refectois ouplici roe/ quarii pma e qiu exerci 
corp? ianit/ n inanito corpori OebetfrefecctO’ 0e 
ciioa ueroe qm exercitiuj inanienooprouocat appe 
ocii abi qui nominat'Fames que mbil aliuo ert cj? p 
conature aoiuoicanoii necefiitatedbationis/b cor 
pore naq? fano tunc ert certit cp inoiget cibo qn mat 
fefle famefat* l£t loeo fpecialiter babentib? te pera tu 
corp? n fangumebabunoancibus pre alus n5 expe 
mt fumere cibum/oonec efuriant/ natura em$ mebro 
rum non apleccitTeorefpuit ipm- l£t ioeoctb? q fu 
mifabfq? appetitu nature ueluograuis farcma fert' 
tn rtomacbo/a aliis mebris. -||breterea inagls corru 
pifin eis conuertatf in ea/na$ refpuuneipm uel 
conantur teptoe in fubrtantia fua couertere. 
rem patet ex eis cp fanis corporibus in qualibet par 
te anm/nulla fecunoum naturam cft alia congrua i bora cibationis fiucin pranotofuie in ecna/nifi qn 
natura comeocre appetit- Jtrboc teftaf cp biilgaris 
obferuatia tepeftiuecenanoi/nr© babec in fanis ejuf 
tentiam rationis. $eo ex leui conceptu manauitim 
peritorn/a obferuatur ex moifcreta cofuetuowe po 
pulari. Eumene? e ergo cibus appetente natura nec 
oiu etia poft efurie orbet fumptio taroari/nifi quia 
fancteconflitucionis ecclefie/ bel bonefta occupatio 
aut religiofa oeuotio qnq? fuggerunt ipfam efuriem 
tollerare/oebet etiaj taliter menfurari cibatio ne flo 
macbus tentionegrauetur. $icutenim nocet cibus 
fumptus ate tepus prcotctu/ftc etia nocet fi fumat" 
imocerace/ ao quot) bttaoum expeott bt ouo biten 
tnr/ primu? e imperfecta mafUcauo per qua magna 
fit nature iiuria cu no reooafei quoo infti 
tutoe oebef. j|oboc eni$ oentes a natura fune oroia 
n bt pfecte cominuat' cib? anteqp tranfmittaf' in lo 
cum oigefliois* tum em? cib? no e Uquio? aut p ar 
tificium commutpoaloe natura fui corporis oefrau 
oat qiufuis oenttb? pfecte no coterit/nam apntuoo 
coterenoi nec ftomacbonec ceteris mebris interiori 
b9 eft c6cefla-&uapropternecefTeeft: bt leoanf a ci 
bo imperfecto maflicato oupliciter- primo q? plus 
inoe fumifex quaoa? oeglucieoi boracitate. $eciioo 
qm oeglutitus imperfecte mgeritin per confequens 
corp? ao multas preparat pafiioes/ n. ioeo boraces 
frequeter egrotatf a nnq? ao fenee 
tute, tebm at cp metu refectois imooerate o? bitari 
e barietas i bna mefa/a maxte fi fuerit oe 
licaca. titi?eni? laffat'1 oeficit appetit? in fumpeoe Dnius cibi q? oiuerfo? qm blaoimeta faporis<puo 
cat eu aoplus fumenou cp ftoacbus polTic Digerere 
propter boc etia? qn oifformitas ferculo? e caca cp 
Dnii e facilia retiquii Dero Difficilis Digeftionis ne 
ceflee dc Debita nutritio mebro? impeDiafquia cu 
peius Digeratfunum qp aliuo a conufceant aDinuice 
aut cum DigeftoiUabitlnOigeftii/autfi bfq? aDper 
fecta Digeftionq alteri? remaferit corriipef Del uti (1 
carnea pullo? n. Daccme infif Decoqueretur* Iccioit 
ena cp qn fercula Dana multa fune numero Duobus 
mois ipeoitur pfectio oigeftiois.prioq* comeDens 
ao frequetius potaon ioucitur freques at potus oi 
geftione impeou/ queaDmooii frequeeer fupfunoere 
aqua olle ipeoic eius feruore- 0cbo qi uner primu? 
fercula a iltimit magnum e mtcruallti/ propter q$ 
mcboata Digeftio primi/a eruo itate fupuemetui im 
pcoifq oia nocumeca Ditatur p fumptione oni? fer 
culi aut ouo? ao pl? tn inter ea non caoit nocabile 
interuallu/T cpno fine DaloeDifformia quantu ao 
habilitate Digeftionis. & iDeoqui paucis Defcuntf 
aoexrrema u munoa puemtint feneemte?. &ui Dero 
ftuoet aomiiltituoinecibo?incarceraoam Del ance 
(enecture ejctinguntf/uel eo? fenea? item pe fliu a erit 
a oaloeimttnoa ficun babitatoibpfepcetrionis fre 
queeer occurrit/1 no folii bora refeccom quantas 
feoena qualitas cibo? Debet atteoi fic fq DtilU fu 
mantur qm corpori congruunt fecunoum exigentia 
nature ipfms u temporis/ u qui non congruunt eni 
tenter.X)nue qui naturaliter oifpoficus eft/ ao pati 
enoum fluentes emorropoas et pulfantes Ditare c oeb? acuta/a ralla nuntii n Dulcia qucciiq eofhpat 
oe quib? infra oieit". 
|)eregiminepot?. 
1 autem couemt oe regimine potus in gene 
fL i rali tractare/circa quoo breue natura pbet fa 
r mscorporib? regulam fcj Dt potetur qn ipfa requi 
rec/boceft qn Drram Acim altqws patiet". cEunc ac 
elf Dera fms qn m ore flomacbi percipitur efiuatio 
queo nunq? m fama corponbua nili fumpto cibo 
contingit*lpnoe cu talis fuis cft mamfefta fumeo? 
eft potus et fcbrie qualis nature corporis et tepori 
Debetur*Ifftemm ui propoficocaueoum ne fit mnu 
acutum Del igneum autgrofTum ec oulce/ fcoin cfta 
te album vel rolaim m bpeme fubrubeum et in fub 
ftanua femper clarum atq? fubtileciu?fapcr fitfim 
pier n amicabilm otor fuaiua/er er talibus eligan 
tur femper Debiliora /qucnunus rollerare pofiint a 
que misturam, iforpcribus en i; temperans fangui 
neis n co! enas utilius cft Dinum cebile naturaliter 
cum momco aque q Dinofuin fractum cum multa 
aqua $ic iguur m propofuo patj q ejrpeoitomni 
no Ditare quecunq urna que confmunt"gipfo Del 
calce / Del que ccnferuantur m uafis pice linitis ec 
eaocm ratione Dicanoum e nectar mfi coficerecur fc 
cunoum fprmaj inferius fcrip tam/patet ecia er pre 
oictis q Dinum nouii perfecte clarificatur e in pro 
pofico Deteri femper fui Dtro mencofa m 
qua no eftuat orificium ftomacbi feo arefcit Del os 
aut palatum propter putuere aut motum aut aeris 
calorem n ficcttatem non erpeoit bibere/ feo fufficic gargarijahoo t)inu bene limpbatu aut aqua partes 
preoiccas bumefacere oel emnoare t»r fi magis pia 
ceret fuccofos fructus mafticare n abicere/uel mooi 
cum fucci ceglutirc propter gutturis aroitatem erit 
expeoiens. 
$c quiete a oornntoc* 
ftrefectione? orome naturali quielcerecoue 
h-* nit atep oormire. (ibus emm ao boc recipitur 
\)t oigerata oigeft? couertacur m mebrop fubftan 
oerocibi n maxime m ftomaebo/ ubi 
recipitur cum totalitate fuc oifformitatis ao raem 
bra nequit copleri mfi calor naturalis per que? oi 
geflio celebratf quantum polfibile cft coaounetcirca 
locum oigeftionis. Quapropter immooerace no co 
uemt refectis ambulare fumpto cibo uel oigilare uf 
laborare fi corp? eop no babuoauerit na 
turali calore/qm in motu et labore oiflrabit' calor 
aomebra q motn exercemr/fifiterin tngtlacibus oa 
to q? no moueat colunas peoum a manuu mbilomi 
n? ao organa fenfuu ut auoit? n uifusa ao ip? cere 
bru obi meoicatSisopatio exercet' calor naturalis 
otftrabtfqm fme ipo nulla tute opera pntin corpc 
pfici- &ue oia recte ofioerates pbifici Dixerunt con 
coroiter cp potior bora maioris refecriois accbfcr 
uaou? famtacc e qz nox rcfectt 
oni fitcceou. jf x q multa bona «pueniunt necefiaria 
t>igefti6ipficieoa.*#rimu efrigioitas aeris eteni in 
aere frigioo fortior e oigeftio cg i calioo/qm p frigi 
ottate aeris coaounafcalor naturaf i clibao corpis 
n p calore ipius aeris oifgregaf uerfus exteriora/ propter quoo ut plurimum comeout ampli? in Fri 
giois babuationib? tn byeme.$c$m e craquillitaa 
metia arorporia/qm oe nocte ceflantmeoicatoea et 
occupatoee oiurne. e fomn? quiecua/na? fub 
fiiecio nocua necftrepicu oel clamorib? interrupit 
necoccupatoibua ipeouur/nec luce feriente oculo a/ 
breuiat • jfrgo qui mooerate reficitur fumpto cibo 
feoeat n qmefcat/tam mete q? corpore/ feoenoo auoi 
ac no amara nec fubtilia 0 plaaoa q fuerit Facilia 
icellecc? t)t fune regii a fanccorii byftorie ucl mttfice 
melooielfum atfomn?aouenerit protm?oormiat 
$eo oe oie maxime tn eftace oormiacur in loco frigi 
oiori i obfcunon et maxie tranquillo ou tn non fit 
reumaticua. jpeoea quoq? oifcalcientur a cooperian 
cur na? oormire calciatia peoib?a tibiia maxime in 
eftace fumoa reflectit *i corpua eftuare facit et mqe 
tari propter quoo impeoirur oigeftto/ oifua obfcu 
ratur a mea ebetaf/cooperieoi t>ero funt ne nimium 
infrigioetur/a ftimlitercaputi fomnopl?q? in xugi 
lua cooperienofi/nacumcalor naturalia in eocoao 
unetur arca meoia corporia regione/ extrema rema 
nent mooico calore munita/ a loeo tuncfaaliita po 
ceft a frigore leoi matie fi aer frigioua quafi per ca 
nale propulf? a uetia penetrat mebra/cauenou? eflt 
etiam ne inoirecco capitia feneftra t>el fptraculum 
fint aperta. $uu oero fani funt corpore oebec tn pri 
mo fomnofuper oextrum lacua oormire / oc epar 
quoo circa cor plua babunoac naturali calore fub 
taceat ftomacbo/canq? tgnia fuppofitua lebeti*itum 
autem fuerit primua fomnua expletu a no e necdTariiim bis qui tpate reficiuntur amplius 
oormtrr$eo fi qn plus oebitofumeretur/autaliqo 
qtf effetgraue ao oigerenon tunc ©ornuens no exci 
taretur a primofomno propter perfectione oigefti 
onis feopropterflimulu? fuperfluitatis aggregate 
in membris fteue urine in Delica Del ftimo£ in lacer 
cis aut fereat? m pectore aut fimilui /quibus expul 
fis Drmanoo Del tufiieoouel mebra renoenoo aobuc 
erpeoiens erit ao fomnu reoire q$ perpenoet" et po 
oeroficate capitisa graueoinepafpcbrarn. £t tunc 
ne fumis conclufis/eparfupercalefcar couenic iacere 
fuper latus finiflrum na? cibo fere oigefto mulco mi 
nor calor fufficit ao perficien ou tngeftionem cp em 
oo. lupinus aut nunq? oebet fanus ocrmire/ne fup 
Fluitates que fluunt ao palatum n. nares refluat ao 
cerebrum n flibuingant memoria, $eo excitatus po 
tertexpanoioari fupinus a pa£ qmefcereao mebro 
rum equatione a maxtme fpinaliu*f|imt 
liter fanis i ftomaebum habentibus cslioii Del tpa 
tum non erpeoitfupra oentrcoormtrepropter cer 
uicis contortione a ftomaebi compreffionem. jfllis 
quibus propter flomacbi frigioitatem neceflarium 
precipif otfupermolliffima pulmnaria Dentrej coi 
locent a ingementur quantum minus poterne coilli? 
torquere licet melius eflet Detricertncal molliflimu 
n calioum applicare ac bracbiis amplecti/ Del aim 
lata falTia lini fuperfirmare Dt in fomno aobereat. 
<*icut autem bis qui mooerare reficiuntnr non etpe 
oie fumptocibo oeambulare/fic immooerate refectis 
ericexpeoiens priufq? oormiat oeabulare fuauiter oiu quoufq? ocpreflum fuerit poous orifiai ftoma 
cbi* if t cii onis refecti) oebeat m fomno tenere caput 
n pect? ceteris partib? altiora/magis tff boc expeoit 
immooerate repletis ne regurguattoe nbi grauetur 
orificium ftoaebi/a p cofeques caput *\ mebra fptrt 
tualta*S$6no itaa? c5plerofhioeou e Diligenter emti 
Darecorp? a fupfluitatib? multiplicatis in eo no fo 
lum p feceiTii? aut xmnaDo/f? etiam p alias ptestK 
tuflleoo n fereaoo a nares mugeoo/caput pecnnaoo 
n faciem mentn aqua tepioa lauaoo. foetus etiam 
qui ao nature commooum orotnatfexerccri Debet ex 
pleto fomno a corpore teperato- tyis at quo£ ume 
ture funt Debiles / aut quos emoropDe fepe fi 
ue fluetes fuerint fuiefurDe cauenou? e Diligenter ne 
famelici coeat/ Del imeoiate poft repletione/ n maxi 
mefi ftimiilts oolutarus excitaretfaoboc fiuoiofc 
natura femper eni} fpectaoa e ut ipa fpontereqrat / 
n ex Debitis inteniallis ut natura pofTiteffunoere fe 
men abfq? DifYolurione corponsa tormeto oiolent? 
eni] coyt? eft a enetis boibus cn terrore oitaous / 
qm omnesDires corporis aputat a in extrema? pre 
cipicac fenectutem. 
ira i trifticia * 
ifiyiflprapictis igitur per oroinem qlbferuatis fri 
re conuemttnfuper q? acaDecia corpus effica 
citer mutant feit alcerant/a in operibus mentis faci 
une mamfefta imprefftone. ifc ioeo q nociua Funt oe 
bene ftuoiofe tutari n fpaliter ira n trifticia qm ira fupercalefacitomnia mebra propter femore? cor 
oie omnea act? racionia cofunoit/lfnoeocauenoe 
funceiua occafionea nifi quatum ex p recepto ratio 
nia aouerf? iliaca nerocorpua 
in frigi uat n exficcat a propterca maxie extermtatio 
ne inoucic quia cor coftringit a fpiritu? obtenebrat 
n mgroffatungeniu? ebetat apprebenfionem impeoic 
tUDicium obfcurac a obtunoit memoria-l£t ioeo ni 
tanoa funteipobiecca nifi quatum ratio perfuafertc 
ao oeteftationem nicio:p et mentia pulcbriruoine re 
neromultta curia et iblUcicuoinib? 
oiftrabuntur *i crebropunguiifgauOtofepe nacare 
oebent boneftia folatuantanimuarcfloreac n fpi 
ritu a recreenmr * 
. aj)e nutrimena fc$ cibi a a potib?. 
l|)ft generalia ouenit fpecialiter loqui oe nutri 
JMf mentia o remeoiia cotra lapfua a intermitnm 
#rimo oe cibis. $ecun oo oe ponbu 0. qiua cibo 
rum quioam fumuntur ui alimenrnm quioam nero 
in faporem et conoimentum. priua erit fermo 
oe alimenna*0ateoa? enim fumuntur ex terrenafeen 
bua queoam nero ex animalibua. licet animalia 
oigmtace priora fmt piantia tamen quia materia 
funt animaliu? m eo cp nutriuntur ex eia. terre 
nafcentia pnora funt animalib? per natura n roem 
outrictonia. J/£xeerre ncronafcennbua alfumuntur 
in alimetum quinq? per oroinem fcilicec *jirimogra 
na panifica otfrumentum/oroeum n filigomiliam/ 
auena/panicumetrifi • legumina. percio 
fruccua. Quarto folia fcilicec olerum ec herbarum Quinto raoices tn fune porri et cepe et cetera q fub 
terra fu fa p i a n r in erem en m m • r u m en tu m autq coc 
tum frequentari non Debet/quonia$ lumbricos mnl 
tiplicat et opilationes generat et oifponit aD calcu 
lum tn renibus et “uefica* £t fmnlicer pultes De Fari 
na frumenti et quicquiD fit oe pafta fnra uel elira. 
i£t iuem efl tuDiciu; oe tritico quoo vulgariter oici 
tu r alatera et amioo/ licet fitleuius ceteris tempera 
to tamen corpori non ejcpeoit iftis vti. 41 fi forte 
Diebus ietuniorum interoum placuerit fumere cooi 
an tureum multo lacte amlgoalorum/et prius forte 
coquantur. 0imuU vero omnibus preoictis min$> 
ef> nociua- f t aobuc minus colatur a furfuris que 
fi prius cum multa Decoquatur aqtia/oeinoe cu$ lac 
te amigDalorum erit m oiebus leiuniorum paratis 
arq? colericis cibus leuifiimusa vtilis.Tptili? tame 
erit ferculum exoroeo factum mtinoato prius cocto 
vfq? ao rupturam • t>einoe loto cum aqua frtgioa 
poflmooum piftaco a cocto cu? multolacte amigoa 
lorum vfq? aomeoiocrem oenfitatem-<Jalis cibus e 
valveconueniens patientibus emorropoas pulfan 
tes. f t fimili mooo Debet fieri ferculu? ax auena mu 
Data fi magis placuerit licet fit minus vtile q? jboic 
tum4 ferculum autem er rifi fi fiat cum multo lacte 
amigoalorum femper eft vale corporibus tempera 
tis ao tutanoum tamen ao conftipaaonem vltimo 
Debet fumi • 4nam in omnibus efl cauenoum ne ve 
tuflatecorrupta fint/ t>el appropinquent corruptio 
ni a idco farina a furfur a fimula a tritica que plus 
q? fer menfibus fuerint referuata/vitari Debent a corporibus temperatis atq? colerlcis. itt amiouj ft 
plufcg.xit mefes babueric *i nfi ii plus octo menfib? 
Fuerit extra cortice reJeruatu n maxime in regiomb? 
calicis. generaliter oerc tenenon eft q> fi preoicta 
cmma fumofi oooris percipiant vel acuti laporis 
aut terrei fp funteuitaoa. 
au oebj carneo i ocr iter Ferme 
et parum falfus ec ncquacp farina imbu 
uitanoum conftipationem procellet t)t fex 
tam oel feptimam parte$ furFuri£scontineatXauen 
Dum tamen eftneliimatur caliouswit incuratus • 
cero neciffitas “urgeret allquanoo uefcibia coc 
to fumatur a principio remollitum in pingui bro 
Dio fiue Fuerit pmgueco carnium fiue Fuerit calcis 
olei oUuarum aut amigoalorum n in oiebua carniu 
Fruftra laroi bacorns cum eo fumantur uel aliqua 
Dentrem bmnectaiitia feu mollifieantia ce quibus 
infra oncetur 
if 3)e leguminibus. 
pTfeguminaaute nunq? congruunt teperatis cor 
MA Doribus q? oiu manet in fanitate.ppterea con 
* tienit iH propofiro ot eorum fubftantia uitet etma 
Xiine oe recentibus aliquanoo pia 
cuericfumere gratia nouitatis expeoit q> coquatur 
cum $in)ibere et croco et in Fine conciantur cu? lacte 
amigoalorum mfi ai? pinguibus carnibus coquere 
tur/ quia tunc non oportet acoere lac amigoalorum  inter cetera legumina min? fune nociua fanis cor 
poribus pifa rotunoa i cicera n fabe* £cifto£ ena 
trium minus nociua funcptfa rorunoa et alba . ipe 
neraliter aut quaoocnq? legumina ficca fme carboni 
b? preparanfoebeteepe rotunoii n albii cominutuj 
fritari di multo *i oulci oleo a eis aoiiigi a ultimo 
lac amigoalog a boc eft marime necelTarium fi faba 
oebeat comeoi i precipue fi fuerit oe faba fracta/ le 
gumina uero que cum lacte ammaliti preparanfom 
mnowtanoa funtin propofito< $eoin quaorageft 
ma q?i Diuturnus alimentorum 
ut pifriti? n utile eft ao coieruationem fa 
nitaris tn principiorefectionis mterou; fumere pu 
retam cicerum aut pitop* fft bec eft illa aqua quam 
fapientes comeounc fal? uc pifa uel acera in aqua 
Dulci remolliant" per noctem a in eaoe? aqua fequeti 
Die bulliant' ouabus aut tribus femoribus et tunc 
colentur n colatura refeaiefec appropinquate bora 
refectionis aooaf ei parum umi albi ecmoDicum oe 
puluere fpicenaroi n crocon fale in mooerata quad 
cate oeinoe unico fertiore bulliatur n proptnent" tn 
principio refectionisuel aopacanoumuF frmagis 
placuerit fiant ofte/talc naq? brootum munmficac 
uenas capillares epaeisn uias urinales etioeopre 
feruat a calculo in uefica et in renibus precipue ft 
pifa uel cicera remolliantur a coquant'in aqua pre 
Dicta cu? petrofillmo. aute nimis Decipiii 
tnriin eo q? creount banc utilitate? inefTe brooio ct 
cerum in (trinio nai tota fubftatia fubti 
lis i aperriua p prima remollitione feparaftxmoe. £ / t)fu Fructui*. 
I "j $us fructuu tpaco corpori no cogruit iti tua 
* -A cibi/feopoti? meoicme aopreferuanou 
ipm ab aliquo accioete nociuo q$ ex cocurretib? pt 
«meri-j£t loeo mocerace n. oroinate couenit tu eia 
tuatur/confioerata femper tutlitate q fperatur acq 
ri per fumptione enim ao ooluntatefumen 
m funt/feo aoeuioente valitate. tui fructibua 
ao ooluncate coferuationem tmpeoit famtatia- #ft 
cp corpora q fructib? no tuuntur 
pro alimento/vebet m qualibet parte ani cofioerare 
qualia pofltnt accioetia noctua incurrere oel ex qua 
Ittattb? aeria oel ex nucrimentia illijueporiaa fecun 
oum boc fructibua magia tui corruit aoobuianou 
accioetibua illia meliori mooo igttfin effate fan 
guia fertiore aeria tnflamat' in ipa xjcroa antumno 
ficcitate acuit', 3oeo tunc erpeoit ao teperaoum fan 
guine tui frigioiaa bumioia fruccib?-0mniiter qtt 
rftiiio feruore mebra rarificatur n facili? ab eifoem 
exalanc calo rea naturalea n fpiia*loeotuc expeoic 
tm fractib? oftringetib? poroa qualea funt fhptici 
&iFtter tunc copetit uf? aofragenoum co 
actime. etia tpia q oentre coftipatfe 
pe requirit frequeter eftate n antumno ofum iporii 
ift fimtUter quoq? profunt ao fomnum prouocan 
ou? obi a ficcitate temporia impeoitur/ oel aofiti$ 
compefcenoam oel ao eftuationem corois et epatia 
*i orificii ftomacbi mitiganoum •j&utbus omnibus 
Diligenter confioeratia facile quifq? poterit eftate m 
antuno ofum fructuu mooerare ao regime famtacie fcuicunq? ac coferuationem fani ratis inteoitoebec 
banc regulam generaliter obferuare fcilicetcp nunq? 
ctatur fructibus tam coctis q? crucis conec m ar 
bore fuerint cofccuti perfectam maturitate exceptis 
mons quibus ctencum non eflt/poftqf et perfecta 
maturitate nigrefcuni/qm funt cibus aramapn fan 
guinem inficiunt ac putrecini preparat et bubones 
<i carbunculosn antrates multiplicat, f.t iceo m re 
giombus calicis ano quo talium moro;p ccpiofus 
eft cius epicimia rcgnat/nifi per Rutum cetris im 
peciatur. cunea cero regula q> abftmecum eft a 
fructibus qncunq? multiplicantur in eiscermes aut 
interius tabefcuntquocin c Igan catbalanoru oi 
cicur cncecar et cognofcitur per boc quia fructus eje 
tertus nen elt naturaliter coierams necbabet natu 
ratem mecullam. (Tales eni? fructus generant conti 
nuas febres nifi fortefuperfdiitates eo£ per ftutuj 
cetris aut forte laborem eteopiofos a cor 
pore refoluantur. JJercia cero regula precipit ne 
fructus oiuerfi fumantur fttmil quatumcuq? fintin 
nacuriscel efFectibus propinqui- cerbi gratia fi ce 
buerint praua fumi ac centrem non 
ejepeoit cum eis cerafa fumerefimul / fec fuffteit cc 
bec cel illa fumantur in principio refectionis 
liter quoq? tempore quo ficusa cue reperiuntur no 
etpectt ct fimul fumantur* licet ctraq? profmt aO 
centrem inollificancum fec fuffictt alterum ec mati 
me ficus . Quibus ac bocct efficaciter modificent 
cebetbrocium fuperbtbi/ cel alius liquor- f$ecba 
betibus epar a ftomacbn cunctis coUncis quales funt habitatores afiFrice etlibre / tutius effc 
aqua frigioam auc mnu Umpba 
tum. ■uero Debuerit oua fumi propter oetris fo 
lunonem. tauenou erit ne fumatur in menfa feo lon 
ge ante/marte ft fuerit recens / qm non folii generat 
oentofitatem/feo etiam facit bulUnone. j£tioeo fub 
uertic cibum et perturbat oigeftione. £t ouis fump 
tis nullo moDo mnu? fuperbibatur feo brooium tm 
uel aqua frigioa, 0i cam£ in menfa Debuerit oue fu 
mi/ cSaenic ut mfeis oieb? p9 collectione fuerit refer 
uaceuel cum aqua feruend fiiperfunoatur/ primo et 
fecunoocum aqua frigioa-loem quocp oe perficisa 
antepfias comparatis miis Debet mcelligi 
nam perfica fumitntur interou in pnncipiopranoii 
ao oenerts folimonem ab bis maxime qnora? epar 
calioum eftecficcum feonon expeoic ut tunc ficus 
fimmnxr et mufto minusmie/feofufficit ut anteper 
fica uPpfica t?n fumant"maxime ouratiua q maio 
n babunoanc aquofitate. fe econuerfo oero in bis 
quoru? uifcera fngloa funt a bumioa quia plus eis 
molliora copetunt a fi preoicta necelTitate cogantur 
aliqn ouratiua fumere prius remolliantur in Dino 
puro maxime fi fuerint ipo oie collecta/na? que p? 
collecnonE foli biouo Del triouo exponuntfTapioi? 
afalubrius tunc ftimuntur*$i tamen babentes mfce 
ra calioa Deberent fumere ficus in notabili quanti 
tate nmeexpeoiret eis premittere perfica oel antep 
fica ficubusnel poma bene matura a aromatica cru 
03 effate 3 cocca in byeme ud faltem eligant ficus 
mu?as fcilicetquarum fapor participat mamfeftam. acredinem per naturand#lcctifilmettam<$ funt fic? 
qua£ rubea eft medulla n fapor mu$usa cales com 
petunt maxime iuuembtts/ n qua£ elt completioca 
Uda dcl temperata • *f>redicta dero recula fimilicer 
locum babenn fructibus qui fumunuir aoimtigan 
mim feruorem fanguims dt fune cucumeres ec melo 
nesdel dcrulU dei adfrangendum acumen dalons 
dtfuntacetofi fructus • Ipam cucumeres melones 
Del dtrullos fimul no conuenic fumere n fi in menfa 
fumantur parum cetet fumi ex eis/ a ex cucumerib? 
fola meoulla. 4* ante cibum luuembus dico <\ babe 
tibustnfcera calida/deriitamen tfUuis temporibus 
non mcogrue fumunf ab eis m fine cene ut diafrag 
mati a fuperioribus mebris efluanabus propter p 
cedentis otei feruorem et arioitatem efi-icatius miti 
gium prebeatur maxime cum fomnus cebeac fubfe 
qui n exbmc pacet ratio propter qua$ perfica et ma 
lagranara oulcia plus conferruntfumpta m fine ce 
necum moderamineq? in principio/licecfintfrucr? 
aquofi nam ariditatem etefluationem fupenorum 
partium efficaciter mitigant a fuauej procurat fom 
bis etiam qui acutisa crudisuefcuntur m 
cena dt affaturis obtundunt fumoris acumen, 
men fi longe ante cenam fumeretur medulla cucume 
ris aut melonis ad mitigandum fanguinis feruore 
dtilius effec* c|n fine dero cene fumantur perfica dei 
malagranata dei poma electa cruda dei allata et m 
frigioata cum modico panis, rkecofi quoq? fructus 
qui fumuntur aocoieram obtundendam / etexritan 
dum appetitum longe ante prandium fumi debent ot malagranata Del in principio ftcut ccrafa tantii 
auc mora imperfecte matura* $uie tamen in princi 
pio ftue longe ance mbil fuperbibenou? eft /nifi for 
fitan timeretur ui bia qui longe ance fumuncur cp 
eorum acetofttaa oflfenoerec guttur et orificium fto 
macbi Del fpiritualia tunc enim expeoic parum bro 
oii Del Dini bene limpbatt aut picaram purajumme 
oiace pon fumere*ijfcc coeo talea fi fumpferint m leiu 
nioacecofitatem malagranaci auc citranguli Delii 
monia oebenc cum fucaro fumere, *j6reoicca fimillter 
regula tenet in fruccibua qui comprimunt Del con 
ftrmgunc quia mulci funul non oebenc fumi* £t ibo 
fumpcia farmeneia non oebenc pira fumi et fump 
Cia piria en abnmenoum acoctama/a fumpcia coc 
rania refpuenoa funcforba ecmefpula ti econuerfo 
circa fruccua comprimencea multe occurrunt ot 
uerficatea nam quioam copnmunc fola grofificie at 
q? grauicace fubnantieficuc auellane cruoe&uioa? 
Dero coprtmunc qma potentiam babenc conflrmge 
oi <i iftorum c5primencuim queoamfunt que oebili 
ter connringunt et Docantur ftiptica et farmenia et 
pira / queoam Dero fortiter dc coctana forba et bn 
iufmooi pontica nominantur* iftorum omniu 
queoam funt aromatica queoa? non/ a queoam oul 
ciaetqueoa?non ergo 
oatur regula generalia cp fi fola grauitate comoref 
fenntet nullam babeant potentiam conftringenoi 
Del aggrcganoi partea membri cuiobuiant/nec aro 
macicitatem aucoulceoine? nullomooo fumi orbent 
Af)ajame a corporibua cemperada. £c ioeo auellane recentes Ditancefunt/liq polTint cibum fumptu co 
primere quia nec culceomen babet que placeat ori 
ftomacbi nccaromaticitatequa confortent et Foiie 
ant fpiritnm eius nec Ripticitatem aut potentiam 
qua corroborent aggregaco partes ipfius. 0t iceo 
generaliter fune nociue ori flomacbi quia fuagraui 
tate et frigicitace percutiunt nullum conferenco iu 
uamem $icce Rero minus frigice fune* Ifticeo min? 
nocent • Jftfi aliquantulum torreantur minus noce 
bunt t acquirunt Ripdeitatem atq? culceoinem per 
quam pofTiint o ca Rance qua neo af 
fantur nam Ripticitas n culceco Rigorantur in eis 
If t iceo fimipte poR cibum comprimunt ipm orifi 
num Roniacbi confortanto maxime R in tmo aro 
manco calice immergantur.3>e coRrir.gentibus au 
tem canttir regule plures * ift pruna eR cp fi fuman 
tur ante cibum conRipant. f>i Rero poRcibum (a 
xant/ nam quancopreceOuntcibum conRringunc 
partes inferiores quibus cbuianta feces ciborii p 
meatusconRrictos Difficilius expelluntur, 
co cero fequunrur cibum quia conRringuntmeatu 
fuper feces exprimunt eas per partem inferiorem, 
pedica regula eR cp coRringenna ponnea nunq? fu 
menoa furit eruca mfi fuerint concita Rei per oiu 
turnam moram ponticitatem aniiferinMpmma emj 
pontica leountimmeoiate panniculos pecroris .0c 
iceo coctana Debet prmfcp fumantur in pingui bro 
cio carnium cecoqui/Rel in paRillis cum carnibus 
aut fi magis placerent affari fub prunis autin fur 
noquoceR meli? Del coquant' in vino puro a(Ta uel in uino puro cocta Fortius ftringunt q? que eu? 
pmgueome carnium coquuntur-$orba uero t mef 
pula que raro maturercunt in arbore per oiutuma? 
moram poft collectionem amittunt pontiatacem * 
4ft7oe0 mne fi premeta neceiTicas urgeat ut fuman 
tur uel ipa mefpula que carent notabili amarituoi 
ne poffunt affari uel coquantur cum uero 
Fructus ponticiqui conoiuntur per conoimencum 
amictunt noctuam ponacitatem ficut nuces quecu? 
cortice conoiuntur a oliucin fulfo/a loeo bec mcoe 
rate ftringunt plus tamen oltue q? nuces/ quoniam 
conoiuntur abfq? meile uel ?ucbara et ioco parcius 
oebenc fumi/quoniam leoerent re 
gula eft cp confringentia fuccofa ut pira magis co 
gruunt ficcis temporibus / uteftate et antumno q? 
byeme. uero caretia n maxime ft Fuerint oul 
na bpeme i uere plus c6petunt ficut eaftanee et oat 
tili. temnes enim oactili babenc aliquam fttpefetta 
tem feomanifeflior eft in oattilis mfularibus et aF 
fncis q? alletanorinis - ifc byeme et uere fi necefTI 
cas urgeat uti fructibus aolaxanoum uentrem co 
uenienter fumantur poft cibum ficut une paffe cum 
fuis granis mim tamen mbil fuperbibatur et eftica 
cius uenter mollificatur fi Fiais ficce fumantur m 
prompto abfq? pane. Jn Fme uero uel oattili uel 
oliue et poft oliuas poteriic abfq? potu fumi alique 
uue pafift- $eofi Fructus fuccofi magis placerent il 
lis temporibu9uitan oebec magis nociut ficutfunt 
uue brumales que ualoe nocent inteftinis renibus 
et uefice. Tpnve fi fumere placuerit in principio refectionis Uentris mollificatuia fuccofa melius efl 
ut pomum aromaticum afium et frigioatUm fumat' 
uel coctum in Uinoaut uue uineales maxime albe/ 
et abiciantur cortexa granati ueronecelTitas ur 
geret fumere brumales immergantur prius in aqua 
feruenti oetnce fuperfuncantur cum frigioa et parn 
inoe fumantur* $i uero confingentia uelcoprimen 
tia fuccofa in fine placuerit fumere ficur pira fuma 
tur cum cafeo uereri ellecro uel afTenb et m t)ino po 
nantur. iCatieant tamen ab eis qui frequenter patiit 
tur torftones autiuncturarum ociores. Ultima ue 
ro con fi cera tio que oe fructibus eftbabenoa perti 
netaofructusoleagmofcs iotfunt amigoala auel 
lane nuces pmce fifftci oe quibus oue regule oatur* 
jf t prima efl oe crucis • oe coctis. Jpe cru 
ois quicem fcicnou? efl cp omnes ofFenount floma 
cbum/feo amigoale t nuces a fiflici minus offenouc 
in fua recentia a teneritate* Thiellaneuero et pinee 
tuncplufcg funt meoiocriter exficcate. 
ribus temperaris/a quorum comptevioao caliotta 
tem oecltnat non expeoitbis fructibus cruois uti/ 
quia multum nocere pofTunt feO parum prooefle. 
Amigoale nanq? recentes et tenere pofTunt aliquali 
ter efluarionem flomacbi temperare, tpicce uero n re 
mollite non profuntmfi adprobibenotim afTenfum 
uaporis Utni ao caput / nuces autem tenere et inou 
rate non folu? flomacbum feo caput et uiflim offen 
ountafoluma uenenofitatepifeium tuentur. JUiel 
lana parum epar confortant fua proprietate feo flo 
maebo nocet n capm.-Jbmee uero inter cetera grana plus ftomaebo inimicantur profunt palicitis ba 
ben cibus fereatum fumofum tn pectore/fiftici oero 
efficaciter profunt epati frigioo n ftomacbu cettris 
minus ofFenounc/ feocapiti nocent- $i oeropreoi 
cn fructus contuantur cum meile Del $ucbaroficut 
pmeatum Del nucatum ftomaebo quioem minus no 
cebuntpreoictis tamen corporibus non expeoit ezs 
Dtiprecipuecum magis ao voluntatem conoiacur 
ao tm! ttate. 
$e oleribus» 
oleribus comprebenotitur largo nomi 
*-6*~ine quoq? nafcentra fuper terram er quibus co 
quina feu ferculum preparattlr/ fmefmc berbeoc 
caules n fpwargia et ftmtlia fiue fructus berbarum/ 
Dt cucurbite et melongene que uulgariter albergine 
nominantur/oeoleribus oerobreuirereft fcienoum 
cp nuncp expeoit corpori temperato cp cruoa fuman 
turi exceptis lactucis et portu lati* temporibus fer 
uiois aoeompefeenoum fangmms feruorem eteftu 
anonem in ftomaeboetin epate» cp ante cibum 
cum mooico limpbato aceto fumantur /Imarc tame 
lactuce funt omnino tutanoe a corporibus tempera 
tis / et quorum complexio ao caltoitatem oeclinat / 
fercula oero pofluntex bis omnibus fieri exceptis 
mdongenis/qnarum ofus nullo mooo prooeft illis 
feoin ceteris eaoitoiftinctto/nam borago n buglof 
fa oomeftica propter fui temperamentum omni tem 
pore congruunt maxime quibusoenter eft ftipticus quibus actollenoum afperitatem potfunr acitmgi 
femper fpinargia uel bliti tenerrimi a no rubei et m 
eftacelactuce uel etiain acriplites aucblete * bye 
me uero creflbnes aut pecrocillu u pauca folia mete 
t>el oculi caulium albo$2.$pinargia ueroec bliti fu 
praoicn qui manant' tcperamenco poffimt mitcim 
uel feparatim fumi qualibet parte anni cetera que 
tepori cogruunt aciungi-Jtftati enim cogruunt lac 
tuceoulces u portulate blece atripfircs et cucurbitc 
t}peme uerocreffones a urtica tenera u 
u caules rubei aut crifpi u uirioes. |lbi ueroquoru 
catta eft lata a folitt leue maxime ft creuerinc in folo 
irriguo i umbrofo utiliter fumunt' intercum ettare 
ecantumno abiectis magnis et extremis foliis ec 
oculis preparatis. uere autem teneritates fpera 
gorum poliunt aciungi uel per fe preparari pottcg 
fnenncprebullia.ln ufu tn criacouenic 
obferuare- -jjSrimtn ett ut cum fpicata fuerint refpu 
ant> (pecunou; ett neaim lacte aialmm comamurl 
qm mmia fumofitate lecerent corpora fupraoieta 
fc? temperata uel calioa feocu$ brocio carnium ma 
Xime aut cum lacteamigoalorum uel oleo 
Dulci ec maxime recenti- Jn cucurbitis cero fpeciali 
ter conu en it obferuare ut pro lacte animaliu lacpo 
natur amigoalorum/ ne renibus noceant et uefice* 
(fimiliter quoq? ne noceant intefhnis/ conuenit eis 
aliquas cepas albas etrocuncas aciungere/ fec ut 
non obfuit ttomacbo / Debent eis aoiungi oculi cau 
lium/uel in fcutella confpergi cum cinamomo • <£cr 
cium eft cp ante omnia fercula Debet fumi. Exceptis taulib? que pnt ultimo fumi,pprer flipticitate qua 
bnt a maxime crifpi a uirioes fiue rubei. $i tame fu 
mereftm eo£ brooiu couenit ut primo fumatfprop 
ter uim quababetapertitia? ut brooiu cicern fupra 
Dictum/na^pter eo£ repugnantia uexafllomacb? 
a impeoit' oigeftio fi fumanair fimul fc? fubftantia 
cicerum n caulium a brooiu? ipos- $ma 
obrem expeoicao uitanoum boc incouemes/cp aut 
prebuKiantur a poftmooum coquantur cum preoic 
tis aut feruenti aqua oiu fuperfunoantur aut cp co 
quantur ufq? aooenfitateaoboc ut brooium refol 
uatur uel cp brooium in principio fumat" et in fine 
fubftantia. 
af>e raoicibus- 
f e 71 oices qtub? comumter utimur funt porri ec 
a allea et rafan? napi et rape paftinate i 
. ijtt a primis quatruor oebet omnia corpo 
ra temperata eccalioa penitus abfhnere maxime fi 
fuerint calores / feoin algoribus bpemis pofliintin 
teroin fieri fercula ex porris aut cepis- *#attentib? 
tamen fluentes emorroyoas ec pulfances conuenit 
fcmper Ditare porros allea rafanum cepas longas 
que uulgariter Dicuntur fcalomne. £t fimiliter ro 
tueas fi fuerint rubee feo fi fuerint albe poteft ex eis 
prebullitis fieri cepulatum cum carnibus aut oulci 
. oleo n fiue fic fiue no Debet eis lac amigoalorum fp 
aotungi. iftq* tale ferculu uentremollificacf oebet 
ergo an onia fercula fumi quoq? Dulces ana 
pi tenerrimi fi cu$ carnib? coquant'** nulle a pipere n cbimino congruunt preoictis corporibus/ a etia? 
ua:oq? nullo fapore comantur/ fi tn placuerit fuffi 
cit ut coauantur cii gariopbilis coquaflatisuel cu$ 
a croco n cinamomo uentreetia mollificae 
n tuas urinales munoificant et uifui profunt.*{£a 
ftmate quoq? fi fuerint albe potuerunt aflTari uel cu 
carnibus aliqn fumi qm eaoem iuuamenta uentri ec 
uus urinalibus conferunt feo'expeoit ut premete 
raoices primo fumantur. dTberinie uero poliunt a 
premetis in bpeme n uerefumi fi mooerate aflentur 
tamen fi caput a pulmone uel pectus reumati (Inus 
uexaretno fumerentur qm nocet bumioo pulmoni 
a capiti. 
carnibus* 
que fumuntur ex animalibus aut fu 
jr"M munmr ex eorum fubftantia ut ex mebris uel 
bumioitatibus corii ce$ ficut ex lacte n otiis/Ini 
maba uero uel grelfibilia funtut quaorupeoes et 
aues uelnatabilia utpifcesgreffibtlia uero uel oo 
mettica funt uel filuertna / ec tam oe bis q? oe illis 
femper ea fumenoa funnn alimentum que uicimora 
funt temperamento uel que magis congruunt quali 
ratibus temporis • Ipnoe gallina que parere incipit 
eccapofex uel octo menfmm ao plus / et cuniculus 
. iiir uel. ui. men fium/et capriolu s. x* uel- xii* oumo 
Ooin fuo genere fuit meoiomter pinguia pofTunc 
conuemeter fumi qualibet parte anni/ a fimiliter cb 
gruut omni tempore corporibus temperatis aut ca 
liois carnes eouli lactantis aut uituli fi pntbaberi 
qltty pte ani.f) porci 1’porcelli magis ogruiic cftati et autumno * quoq? paroicum eooem tpe con 
gruunt/feo quia folum tn antumnoreperiiitur ftcut 
cctam et iuuenes coturnices et turtures cp loeotunc 
magis cogruunc ficucpulli ecia colubmi- $eo galli 
ne oeteresi agionesn grues Deteres pauonesi par 
oices cuniculi animales n lepores/ an feres a carnes 
bidentia arietis caftran et auicule que capiutur in 
bretoa palubifexellituroones n gallina cuncta ma 
gis congruu cbp emi* £c fimiliter carnes falfeet que 
cunq? funt oure oigeltionis oaccineet apri* $ eo q 
oe facili Digeruntur propter laxitatem et raritatem 
n tn funt frigice et ficce complexionis oc carnes cer 
ui caprei quocunq? tepore poflunt fumi oumooo fu 
erint animalis bone babituoinis-zlnacesoero n fui 
ce magis antumnoconueninc*$eocorporibus tem 
peratis nuq? expeoitanatib?tm offulcis, jfhs eua 
quos emorro)?oe crebro oexat n maxie pullantes er 
peoit ut oiligeter euicet gruesi agioes 'i a feres oece 
res pauoes euroos merulas flurnellos turnma tur 
ooesa coturnices tn corpibus maior ois facie 
oa em artificiopparaoi carnes poiccas. em 
gaUie p9 occifionej euifcerari n fufpeoi a mane ofq? 
aocena/fec6uerfopri?cg coquat".-paroices at oece 
res a cuniculi oebet ao min? p oie naturale p9 occifi 
one feruari- ipruestfo 'i fafiani biouoi eftate a i bp 
eme tnouo. tyauo quoq? oi tpe cebj feruari p? oeci 
fione oieb9 ouob9/a fi pl?q? annu babueric oiebus 
trib? ao minus oebencetia frequetare elixas oelco 
ctas in paftillis aflas frixas oero oebet omnino 
Dicare, n cuniculos alfosa auiculas q capiuti breco uei finules affas et m e flate mutonem affuro/ 
et omnis affatura fumatfin fine preter affatura por 
ci •i eouli.*£rocellus etiam affus oitanous e femp/ 
$eo oe conoito infulfo tpe eftiuo poteft altqn fumi. 
/£ft etiam obferuanou? in ouum affatura n fpeciali 
ter tn paroicibus ne marcefcant/ na fi nimis affentf 
funt nociue* 0moo etiam oe affaturis fuerit m fuper 
Ficie/torrioum femperm propofitoefl \ntanou?/ec 
loco cutis et pingueoo affature porci oebenc tjicari 
fercula oero que fuerint ex carnibus comminutis t 
cum pingueome colligatis atq* oenfatis ot morce 
rolium mtanoa funt et maxime in propofito • $eo 
alba comcftio oe pulpis gallinam? poterit frequen 
tari oum tr» non fiat ex pulpis epulatis feo ex traf 
uerfogeneraliter incifis etpoftmoonm contritis a li 
garis cnm lacte amigoaloru? tanaimooo/ oel fi anu 
oii aut Farina ri?i lungatur quoofi ualoe mooicum 
/fDembrorii etiam oiuerfiras oebec attenoi/ na licet 
partes maniores coroi fint puriores propter bene 
ficui copiolum naturalis coloris quoo ab iporeci 
piunt/ipm tamen cor in oia cibi non competit tepe 
ratis atq? colericisoel babentib? oebile? oigeftiuam 
cum fit oure oigeflionisa grolfum generans fangui 
ne*lfpar quoq? fimiliter oebet uicari maxime fi fue 
rit pefecte coctum / quonia conflipat a terreii ac me 
lancolicum generatfanguine- $olum ante epar eou 
li competit interoum preoictis oum tamen mooera 
te fic affum*i£t fimiliter cerebrnm ipfuis tantummo 
oo fi perfecte affetf. itor aiit cerui a cerebro? leporis 
aut cuniculi fi oirtute tiriacale &eo ceterorum quaorupeoum cerebra et cunctorum 
animalium inteftina ftomacbus renes et fplenes ce 
benttntari/preter ftomacbu?gallina£ anferta atq* 
.gruis * Jfxtrema uero ficut roflra et peoes quaorti 
peoum ex paucis animalibus oebent m ufu aliquan 
oo fumi a preoictis ficut ex porco et eoulo na? cole 
rtcis proceflet ofus ipo£ n teperatis in Feruico tpe 
maxime fi cooiantur in fulfo/ n ioe? cebet oe pulmo 
ne mtelltgi/oum tamen ab eoulo accipiat 
animalium pulmones funteis inutiles/lingua cero 
ex tutulo uel certio tmmooo accipiatur. Ubera oero 
femper citent'/mfi oeberent cum fame fumt/et abfq? 
aliis ferculis • 
i Iacttcinn3 n ouis* 
animalium quecoiter maxtmeYii 
f putntur tn alimentu? fune lac lumentog aoua 
gallinarii a ea que ex lacte fiunt Sanguis enim nui 
li? animalis congruttalimento/precipuecorponb? 
teperatecoplexionis aut calice-tn propoifto cero 
falnbrts eft ofus ouoru recentium m aqua 
et femper molitum; J£x quibus a meo io antumnt of 
q? aomeoium t>ens Tufficit tntellum accipere* fieli 
quo t>ero tempore pt accipi album cum mtello. I0i 
placeret lumere aliter preparata/ cauenoum e ne fu 
mantur cocta in oentribus gallinarum aut inuolu 
ta a frixa/feo aut flnt afla oelfmgularirer frixa/ et 
femper mollia lactis ofus omnino citetur/preterq? 
a meoio Aprilis cfq? ao finem /€>ap / nam in illo 
fpacio prooerit lac caprinum faltem fumere per qui 
oenam et maxime in prima quinoeoa ;if)ay. fumetur at ficut ab oberib? egreotefin ieiunio oepo 
uris fiipPltutacib? a premifroaliqualterercttio/ou 
tn null? extrane? fapor tn ore pcipiaf/aut tenebro 
fttas i oculis aut oolor i capite/fitq? mefura meoio 
eris fc$ coemens meoia libra oel aopl? tmeias no 
ue of oece p9 cutus fumptione ca oiu caroabtfpran 
oitl oonec mamfeftua aoueit afpetitus 
q funt eje lacte butirii fpaliter a feratiu} funt a poic 
tis corptbus euttaoa* fH tn placeret tn byeme aliqii 
fumere butiru caueoum e ne fu racioum aucntmis 
falfu$ a cp in mooica quaticate fi fue 
rtt meile cooitu/erit melius aofiimenon croou?. &e 
rum at recesa maxte bullitu a colatu enet 
puttle freqnetarei meoio may ofq? ao fine tulit uel 
au gutti fupraoteta bora a qoatitate- fafeus oero 
fi Fuerit o a canus a butirofus ac oulcts pt frequeta 
ri aflus uel elixus antuno a bpeme* iputnus at pm 
guis a mmou rancioms nec nimis falfus poterit in 
terou? m fine refeccdis i mooica quatitate fumi mut 
tum at no expeoit nec e tutu nifi cum cuturbitis auc 
berbolatoFactoer ooragimbits fpinargiis a tripli 
cibus fumeret?a raro tjtafei oero quicitq? fuerint cu 
coagulato Facti oebet a poiccis corporibus euitari/ 
feolaccu flore coagulatio pofiTu efhuis feruoribus 
aliquanoo fumi ao ettuattonem ftomaebi compefce 
Oam a fitim in principiocenc oummooopoft oinu? 
non fumereturimmeoiate^imiliquoq?rationepo 
tett tunc temporis cafeus recens in fine fumi obi oe 
cflentFructus nominati fuperius* HDeptfrious' 
M |lfces qmcunq? fuerint lacuates vitaoi funt ni 
conftaret locum effe limpioiffimu m proFun 
oum ut faxofii? vel calculofum vel arenofum a ma 
xime cp ex traficu magni fluminis crearef vf ex mag 
na fcarurigine fonttu aut ex magno a frequeci reflu 
xu maria fimiltcer fune vitam qui funt ex riuulis 'e 
te fluetib5> a maxte fi recepennt puereoines canapis 
n Imi autputrioaru herbarum vel liniofitates cori 
orum qucconoimlta ipfo£ uel ceteras fupfluitatea 
aut oppioop-Cc vnoeomq? fuerint-hoc eft 
marini flue fluiales vellacuales/atteoeou epricipa 
liter cp habeat fitbftantia pura? que no fit in ooore 
graum nec m fapore nec in tactu et in feparatione li 
mofa-Ce eoru qui puram habent bocmooo fubftan 
fiam femper exiRunt falubriores qui pulpa? babent 
tanoioam vt argentum. j£tinter becetiam fquamo 
fl fanc femper prcFerenoi / tn fi fquamis caruermt / 
falrem obferuanou? erit vc fubftantia fit qualis eft 
otcca4<:rit edam cauenoum nepifeea magni n ouri 
comeoantur recenter capti f$ tm referuentur et maxt 
me euifeeran cp abfq? corruptione tenerefcat*oebenc 
mlt preoteds corporib? pifces recentes vt plurimu?' 
affari vel elixan. ®eo affatura magis eft frequenti 
oa m bpeme q? in effate fiuem furno fiuein prunis 
affencur- i£!ixatura veroecontterfofceo illa que fit 
aim vina albo congruit omni tempore t et eft obfer 
uanoumnem affanoopifees oleo linianmrfeo vi 
nom quo fal fuerit oifiblutunt. vero Fricantur 
aut multo liniantur oleo oum affantur/expeoic non Tumere cutem. 10niuerfaliter tamen curia ptfcm? ert 
uitanoa a ce ipo£ auxungia.~{$irces at perfecte fal 
fi n maxime pre falfemne arefacti no corruunt pre 
Dictis corponb?/licet brocui fimplex congrui iicci 
fumptum intercum preapue in quaorageftma qn 
frequentantur opilatiua Ut utilem principio nienfe 
qm apem meatus acq? munoificat*0eo ex fubflau 
tia uel uibil fumat' Del parum a raro a circa fine re 
Fect6i0‘@i eropifos pfectefalfus fueritlaroofua 
ut balena fiuecuuma poterit m quaoragefima pa$& 
aliqn fumi cum fpinargua in principio qricunq? ne 
cdTitas occurreret coftipacione folueoi* $$ ex pilei 
bus femifalfia n maxie pmguib? eltxaua largi? pot 
fumi/na$ pifces pingues agrofli qui biouo Del tri 
duo fuerint fale cooiti fi elixecur iapioiusa falubri 
us comeuentur* 
$e Taporib? <1 conoimetis- 
"jtf Taporibus et conotmenns commit fcireq? 
- - nuinq? premetis corporibus acuta conuenult. 
£t ioeofortia falfamenta ut piperatas et alleatas 
n acutas faporesut finapium a erutam eis expemt 
ut uitent mfi taliter poitentreprimi qp eorum nocu 
mentum non timeretur ficut eruca repnmitur quaco 
paftilium eius mu in aqua fimplici coquitur/quan 
tuj fcilicetcoquerentur uaccine carnes oemoe pirta 
ta cum paucis amigoalis oirtemperetur cum puro 
aceco mbil atiuo amungenconifi Forte mootcu? ci 
namomi • 4f)el autem Ditare Debent corpora lupra 
Dicta et multum etiam Dfum $ucare • tamen eru 
te Del aliati acico falfamento placeret ujteroum lungere quiecg oulce melius cfl *ucara albifiima/ul! 
parum fape iungatur que vulgariter oicitur arab • 
$emper tn eft cp valce oulce acuta a 
afia patientibus emorropoas vexatioes inimicant" 
n ioeo non cxpeoit eis tn confectiones! falfamenca 
frequenter marimeft fiant oe pipere quocunq? vel 
cum mulco ?in?iberc galanga velgariofilts aucetia 
multo croco. $ eo vt error omnis polTit emeari por 
cabiturfequens puluis & pn?iberis 
corranori bullitiin aceto ecetficcati.j-i* caroamo 
mi ben albi 
ru croci i.anamomi electivi.fiatpuluisa 
tpfo aim amigoalis piftatis fiat falfamentum cum 
mooico aceto vel agrefta poterit aooi-oe ipfo etia? 
in mooerata quantitate conciantur pafhlla et per 
totam eftatem imponatur paftillis cum oe furno ex 
trabantur/lacamigoalorum factum cum agrefta vF 
cum fucco malorum granatorum aut limonum vel 
ritrangulorum que milgariter oicuntur terongie uf 
arangicl tales enim fapores acetofi facti cii amigoa 
lis raro vel nunqp poffant leoere fpiritualia polTit 
etiam acetofitatum que ponuntur m paftillis caue 
ri offenfa fi tomm ouurn cum eis agitetur fortiter / 
poftmooumq? paftillis imponatur / cum fuerint ex 
tracta oe furno* $umlicer qtioq? fi lacte amigoalo 
rum facto cum preoictis acetofitatibus alTaaire co 
fpergantur femper minus nocebnc * teo fi placuerit 
eftiuis femoribus vtiaofaporem fimplici acetofi 
tate cauenoum efl ne nimium frequentetur fuccus 
limonum auonia valoe neruis! neruofts membrum immicarur* Jcetofttae oero citranguli quia incini 
or temperamento femper eft minoris offenfioma * 
ft in bis etiam fructibus obferuari cebec regula fu 
praoicta fcilicet tu fumantur m t)fum oonec m ar 
bore maturauermt/ limo enim tunc perfecte matura 
mtcum amiferit omnino corticis ouriciem atqjtu 
rioitatem fitranguli autem aofui perfectam matu 
ntatem oebeneper annum integrum m arboreperma 
nere.pmnibus autem acetofuatibus melior eft que 
fumitur er malo granato rnu$o anni preteriti / tum 
quia ocbilior / tum quia mooictim babet ftiptictca 
tis que poteft conforcare itomaebum et membra in 
tenora-£cbac etiam rationepreceteris commenoa 
tur agrefta que fit ex tenuitatibus tntium ♦ jfte ab 
omnibus alus abflmenoum eft/ cum ve ipfa copia 
repertatur que poterit acui cum ceteris acetofitati 
bus fi placuerit cum affaturis tamen auium efliuo 
tempore fufFicit ao laporej ut conqualTentur m mi 
;ctura tnni et multe aque rofacee cum mooico falis* 
JfTa turis etiam quaorupeoum fi placuerit faporej 
alium a faleccmungere fufFicit eruca preoictomo 
vo parata/Del falfamentum turioe factum folummo 
vo cum aceto t)el amigoalis et petrocillo et mooico 
mente n cinamomi-Dd fi carnes anoe fuerint qua» 
tamen oportet oiltgenter tutare fufFicit parum fa 
lis cum mulco omo limpbato * #eo m propofito po 
ceft erem amomo electo et amigoalis atq? aceto fic 
ri fapor conueniena omnibus affaturis non folum 
quaorupeoum feo etiaj pifemm/a byeme poteft ao 
oi parum ?in?iberis. $eoille fapor qui fu tantum exoptimorinamompct multis amigpalis atq? are 
to potcR omni tempore frequentari fi confuetuoo re 
quiratuti faporibus/quooioeoiricitur quia corpo 
ra temperata non inoigent alieno fapore/ nam cum 
appetitu regulato femper ab eis fumitur alimentum 
£tioeo nifi qualitates alimentorum uel temporum 
abequalitate receflerint non inoigenc meoicatofa 
pore ntfi fale tancummooo • $eo confuetuoo nature 
femper imponte neceflltatem, l£t ioeo terte "jppocrate 
oanoum ert aliquio confuetuoini et aliquio nature 
corporis et aliquio tempori ficut oocetur in propo 
Ato p regulas preoictas, 3>e bis aut quib? cibaria 
cooumf/flcuc fal olefl acetu carnes falfe * rtmilia p 
preoicta fufficienter oatur mtelligi quoo onueniat 
obferuare. 
Nepotibus, 
t \ impotibus uerofeienoumert q? ea que bibua 
tur a fanis comuniter aut fumuntur tantu? tn 
ratione pot? aut in ratione foliimooo meoieme pre 
feruatiue uel in ratione potus n meoicine, ratio 
neqmoe} potus bibitur omnis liquor fumptus ao 
ertinguenoum fitim caufatam ex cibo et ao reooen 
oum ipfum mooerate flunbilem ficut bibitur mnu? 
uel aqua in bora refectionis. 0e trino ergo quale 
conueniat in propofitoecqitanoo oebeac fumi oie 
tum ert fuprain generalibus. 711 ratione uero me 
oirine fumitur tantum/ quanoom ertate bibitur ali 
quis liquor ao mitiganoum ertuacionem interioru t mcmbroru/ qua intentionebibitur a pluribus tunc 
in feraore iuleb. Ift efl fyrcpus factus ejc aqua ro 
facea tantum a pane jucare qui fyrcpus eft tunc te 
poris ualoe utilis temperatis/ quanoopreferuore 
temporis elluant/a acbuc magis utilis habentibus 
complexionem naturaliter calioa$ fpecialiter in epa 
te i tn coroe bibittim enm cum aqua frigioa non fo 
Cum infrigiCat feo bumectat etiam et confortat- ©i 
mili qucq? ratione babentibUs ficmacbum fictum 
a mteftina fpecialius conuenit tunc temporis bibere 
fpropum t-iolatum mccopreoicto, Quibus uero 
funt bumioa fyropum rofaceum. fHcut in bts quo 
rum cerebrum ficcum eft conuenitprcpter eftuatio 
nem interiorum membrorum tunc temporis bibere 
nenufar- Ifacem aute$ ratione tunc temporis bibuc 
aquam orcei quorum ccmplexio totius reclinat ao 
ficcitatem* ®eo carnofis et habentibus uifccra cali 
oa fufPtcic cttnc temporis propter efhiationein tnti 
morum aquam puram frigica bibere que fit ce fon 
cernuo aut Del au oabili puteo uel aflcrna. pingui 
bus tamen a opilacisuel flrictos babentibus meat? 
interiorumconueftit aocere paru$ aceti- $eoin pro 
pofitoft preotcta neceffitas urgeret interoum bibe 
reipfam otfibluatur tn ea prius rofacea $uccara fa 
cta oe puro n albiffimo pane* Quapropter ip fa tue 
Debet potari maxime ui Diebus canicularibus n etia 
iuleb fic Factum falicet cp ad unam libra? panis gu 
care ponantur.fu.libere ce aqua rofacea nec fupra 
ignem ftare permittatur nifi quantum clarificationi 
couenit ita q> ao plus no fumatur De aqua rofacea nifi tcrcia pars*f n ratione Dero potus ctmeoidne 
famicur ficut quanoo in femoribus eftaris poft fom 
num Diuturnum fitiunt et eftuant Dera fiti qui bene 
fuerint in pranoio refecti / nam talibus tunctempo 
ns expeou in tua potus et meoieme bibere aquam 
frigibam Del Dinum bene Umpbatum • $eo in algo 
nbus byemis et interou? in quaoragefima fumitur 
in Dia meoicine folumooo nectar fiue clarettim in fi 
ne refectionis fcilicec ao boc Dt 00 ftomaebi calefa 
ciat et oigeftiuam confortet/et ioeo fumitur Dt plu 
rimum cum eo quoo circa regionem orificii ftoma 
cbi plus retinet ipfum ficut cuj nebulis quefua Dif 
coficate aoberent/ Del babentes ipfum bumioum cu 
pane aliquantulum terrefacto*$eo m propofitono 
cft neceffarius nectaris Dfusi quia conficitur er du 
abus habentibus acumen a inflammantibus fcilicec 
fpeciebusu Dino et cercio inflamabili cp eft oulce fd 
licet mei aut ?uccara-*fbropcerea fi rationes teporis 
aut confuecuDinis eo placuerit Dti parce fumatur 1 
femper fiet er puluere fcqueti B< dnamomi electi • $ • 
• i$in$iberts albilfimi • rofarum rubearum gario 
filis fanuali rubei an4*ii’pilorufpicc.j i.fiacpul 
uis qui fuffidc in propofitoao.rxr Dini ann 
to meile Del ?uccara quantum fufficic puluenbus in 
corporanoisi aoplus fu fficit tantum $uccare quan 
tum mellis oefpumati aut meoia libra ?uccare oifib 
lute tn Dinomooico tamen cum meile oiimus meli 
us conferuatur. 
emoroyoarum. fV i£rtum eft cp feruanco regimen fupraoictum 
vexatio vel omnino certabit vf 
tam leuis erit cp poterit paruipenoi. #eo qi freque 
ter a oebito regimine Declinatur? '‘joeocouemt vcbi 
qui per naturam proni ftint ao vexationem talem 
fciant quibus remeDiis m actu partionis poterunt 
fe luuare. igitur emoropee mooerate fiunt 
non funt vllomoooreftringenoe/quoniam talis flu 
xus corpori eft falubris/ n prefemat ipfum a pluri 
bus agrauibus morbis * Ruentes 
quia nimis corpus Debilitant/funccompefcenoe*/lo 
quoofunt tria neceffana/primu efl Diligenter ferua 
reprecepta fupraoicci regiminis n. fpecialiter m vi 
tanoo acuta a falfa a Dulcia/n in acutis cebent arta 
ture intelligi a maxime fi fuerint arioe* Debent etia$ 
cuncta mflammatiua vitari ficut ira a coytus et ex 
erntmm forte, eft vti a parte intra celec 
tabilibus ftipticis vt farmemis piris n cottanis et 
fimilibusvteft feripaim fuperius non tamen in pri 
apio fumantur ne ventrem conftipent. f e aurlcule 
porci et peoes n amiDum et etiam rt$i tunc frequen 
tabuntur vel in eftate bibatur mane fyropus rofa 
ceus aut factus eXfuccocitoniorum fiue muraliis n. 
fi cocti fuerint adperfectionem aomifceatur ouplii 
aque calioe a quafi tepioum bibatur ♦ $i vero non 
elTet fyropus ao perfectionem coctus quoD melius 
eff calefiat mooicum n bibatur/a fi forte borreretur 
Dulceco aDOatur cum Debuerit fumi parum De fucco 
maligraoau recenter expreffi vel faltem puri vel modicum de fucco citranguli* Jn bpeme vero come 
oantur m leiunio triginta vel goragita raoicule q 
dicuntur vulgariter truflexoe ronax. eft 
vt exterius applicetur aliqua fliptica fic vioeliq ut 
in eflate fiat faccellus er tribus partibus rofaru? et 
quarta muraliorum et vmto fertiore bulliantur in 
aqua/cewoe exprimatur et cum tepuerit om feoebi 
tur fuper ipfum et mane et fero. bpeme vero fal 
uia recens coqualTabitur et frigetur cum multo oleo 
rofaceo n m faccello ponetur n feoebi cur oefuper ut 
prius- /£ft etiam influentibus emoropdis aouerte 
dum ne celTante fluxu fanguinis forte ftillcnc aquo 
fitaces albe vel aerine vel virides etibioem fordict 
es aggregetur/nam talis immunoiciacondufa non 
folum prurigines feo frequenter vitra generat cor 
rofiua-i£tioeocum apparuerint preoicn feruores 
debet illa regio fepe lauari n etiam diu cum vino in 
quofaluia recens et plantago equaliter fumpta et 
eoncaflara prius bulliantur velm defectu planta 
ginis etfaluie fumantur equales partes rofarum et 
preos vel abfmtii n concaffentur et bulliantur cum 
vino, ifontingit etia? fepe cp oolore molefeant o boc 
multipliciter, quidem propter retenti 
onem fanguinis emittendi/quadoeoi? ille venefunt 
immoderate replete/nec aperiuntur vt confueuerunt 
aoeffundendum fanguinem excedentem/ foloreaffi 
ciunt regionem illam n quandoq? vinnas vt e regio 
ancarum a colligatas/ vt regiooorfi et cognofcitur mefitis fanguinis ibi rcteim per boc cp ipfc tument 
et graueoo ftue ponocrofitas et pulfatio fcquuntur 
ibice a m iuuembus mafcults magia fentitur pulfa 
tio<$ graueooa quaooq? fanguis exuberat no folii 
ibi feoedam fupra totum oorfu? tenoitur a oiflfict 
liter curuantur ac fi baculus eflee in fucus. rtfDitigatf 
autem oolor Dupliciter unomooofc? ao curam per 
Fecta/alio oero mooo aoremeoium tantuj- Ifura oc 
ro perfecta efl ut caufa ooloris ab fcinoatur perfecte 
quoo fit li fanguis qui fuperfluic fenfibiliter euacuc 
tur et maxime per illas partes per quas natura con 
fueuic u aobuc conatur eu acu are foliq per emorop 
Das u iDeo feflinanoum efl ot ille aperiantur-quoo 
Fit tribus mootsonus e cu fleubotbomia/ali?ecum 
fanguifugis appofuis per canas/tercius e cii meoici 
nis a melior meoianarn efl folium ficulnC/quoo De 
brt prine coplicari/u cp una pars cum alia coteratf 
quoufcp lac effluat inoe.-f&oftmoou fricenfemorop 
De cu fupfiae cofricata Donec apmanfa fiFi m5 co 
fricant'' cum cepa lacrimante Del oiflemperetur aloe 
cicocrirmi cum felle boumo a mooico aceti et caltoii 
cu pano Del bombace fuperponaf Del fupra panum 
feoeaf' oonec aperiantur Del fimili mocofuperpona 
tur oleum amigoalo# amararu? Del perficarum-0i 
Derotaroaretur aut taroari timeretur 
apertiofaltem oiuerteous eft fanguis abinoe quoo 
in apenenooDenam groffiorem que apparet fuper 
oorfum peois fit in ambobus peoibus n boc fiat m 
ietunio/ et ao minus oc Dcraq? ui- uncie fanguinis mrabant"/DF ft p reo icta Fleubotbomia nequeat Fte 
ri fiat oe Dena epatis l plicatura bracbii/a fubcilis 
Dieta ferueeur-m- mebus. ifongrua nero remeoia 
funem prepofito calefactoria mollmua que fuaiu 
ter n infenfibiUter oetmuefaciunt fuperflmcate$ fan 
guints refbluento fiunt aut bec calefactoria ouob? 
moois/Dnomo otmeoieme cocte in aqua ponatur 
in aliqua olla fubfella perforata et fecenocin fella 
recipiatur oapor per inferiora- f lio oero mooo ot 
meoianecum aqua Decoctionis earii ponant" in gra 
oali Del conca et feoamr ibi Del immergatur oe.fpo 
gia u erprimatur et fuperfeoeatur- $eo primus mo 
ous a fecunous efficacius operantur. De 
ro que bullientur in aqna erunt ifte fcilicet ouo ma 
mpuli foliorum Ungue canis Del tn Defectu eius tan 
tiioem maluarum Del bifmalue er manipulu? Dnum 
Diolarie a tantuocm petrocilli a fb femis frenugreti 
Del m Defectu eius ponantur-iif onciemellilon n.ii 
odlicaoos citrmo ec omnia concalTata ponantur m 
faccello lineo n bullianfin aqua oulci a fiat Dt pri? 
oictum cft • Dero Dolorem creant et prop 
ter ercrefcentiam quanDo fcilicet in ertremirate ipfa 
rum ejcteri? erunt queoa? aooitamenta ficut fi elTeoc 
papille mamillarum que ererefeentie in qmbufoain 
fune afpere n mire uerrute a inoe Docantur Derruta 
les- quibufoam Dero funt lenes etrotunoe ec cur 
genres aomooum Due et inoe Dicuntur Duales- fn 
quibufoa t5o funt mollesa granofe ut mori a moe oi 
cuotTmorales/a q* fuoacbunuoicace fanguinolenca ioeoquioam ficus nommauerunt- ift omnes bmoi' 
excrefcentic affligunt feoentem Del equitate? a maxi 
me oerucales propter fua ouricia a afperitate et p? 
bas gramiis affligunt Duales q? morales quia 
ter fui tumore Del tenfionem no ceount coprelTioni 
bis ergoererefeentus eR fcienou? q? parum pro 
iuntremeoiafupraoicta preterq? in Dualibus que 
dc plurimu? generantur exretetionefanguinis cui? 
euacuatio mooerata prooeffet/ a loeopoflunt in eis 
ercerceri preoicta. Jn Derucalibus atprooeft aore 
meoium applicaremollitiua etlenitiua/ DtDitellum 
ou'i concalTatum in effate cum oleo Diolato n in bpe 
me cum oleo anugoaloru$ bultiuin et buriro recenti 
n omni tempore prooeR aoiungere preoicds muRi 
laginem maluarum autfenugred/ ita dc in mixtura 
preoicta bombax Del pannus lineus immergatur ec 
moralibus aut ao remeoium plus 
profunr exficcattua fine moroiftcatioe ficut puluis 
factus ex foliis tapfi barbari Del plantaginis aou 
Ris Del ex ramabus canarii enim put 
uis incorporatus cum oleo rofato oebet fupponi cu 
panno De! oebet fuperfeoeri in fpogia**JJ>reoicns at 
puluerib? poteR aoiungi quarta pars cerufe/a aha 
quarta pars (icargeri a aim oleo rofato fit ofiguen 
tum conueniens in propofito aoremeoium • $eo in 
omnibus preoictis excrefcentiis eR melius aocura? 
intenoereq? aoremeoium/quonta perremeom? non 
prebet' nifi mometanm iuuamentu a 
eR DtiKeexcrefcentie auferantur ao boc Dt equalis maneat fiiperficies regionis * «famen in illis corpo 
ribus tri quibus expeoit Dt emorroyoe fepe fluac ca 
uenou eft Diligenter ne per moou auferenoi folitus 
Fluxus prcbibeat7ficut accioit quaco exftirpantur 
cauterio Del inafione quia ut plurimii cottngit tuc 
cp in fanatione cauterii Del incifionis clauountfoni 
no per confoliDaaonq Dena£- £eo conueniens aut 
fecurus moous eft/Dt auferant"paulatim cum fuaui 
bus corrofmis qualia funt ea que funt b namra fa 
lis/na quafi prurienoocofumunt fuperflm tate/a ci 
toliquefcuntficutfexacecicobufta/a fangumeiq di 
tuli n fal gemma nitrum a mei ac Decus etungia por 
ci ex quibus oprimii conficitur ficfcj Dt 
aceti combufta a fanguine? Ditiifi falgema i ni 
trum/oinnia fimul Del aliqua ipo£ accipiantf equa 
libus portionibusa pulueri$enc7oeinoeai Dna par 
ce mellis a Duabus axungie liquefacte fortiter meor 
porentur Dtfiat ficut unguentu? n m pano fuperpo 
natura qualibet Dicelauetur prius cu$ Dino calico 
in quomoDicum mellis oilToluat7 poterit at in efla 
te moDicu aceti cum preoictis ex quibus Dnguentuj 
fiet incorporari. Cum autem excrefcenne fuennteli 
mate a manferitfuperficies regionis equata fufficic 
in eftate lauare cum Dino Decoctionis rofarum aut 
capfi barbati Del plantaginis*!n byeme cum Dino 
Decoctionis faluie cui parti poft lotionem fuperaf 
pergetur puluis ex ouabus partibus rofarum ec 
Dna cerufe factus • -ftoftiint etiam conuenienter au 
Ferri fi ligentur in raoice ficca Del feritino filo du$ tamen ligatura non ftringatur immoceratc fco 
quatum tollcrari poterit abfq? ooloregraui.fci ve 
ro accipiatur cortex laureole/et fiant ex eis fila/ex 
quibus preoicte excrefcecie ligentur et raoicitus mo 
verate flrictura celeriter abfcmoentur-Cercio mooo 
affligunt propter inflammationem ipfarum mcir 
cumftantus regionis i tunc fufPicit ut fepe lauentur 
cum aqua oufcl tepioa in qua prius bulliatur feme 
cucurbtte vel cucumeris concaffatum autportulata 
vel fempcruiua vel flores nenufaris vel luo tempo 
re liniatur cum fucco cucurbtte femperuiue aut ex al 
buftiineoui cum oleo violaceo fortiter agitatis-lflf 
fiat vnguenrum ex cerufa lota et cera alba et oleo 
violaceo et muftillaginepftllii equaluer acceptaris 
n fortiter incorporatis. Jft fimiliter poteiir muctio 
fieri ex populeon fi recens inueniatur • £t fi preoic 
ra omnia Deficerent' tepefiat aquafimplex ficut fi 
ftetifiet ao folem/ t bombax vei pannus lineus mer 
fus in ea frequenter applicetur regioni preoicte ♦ 
inarto etiam mooo con fueuerunt affligere fpeaali 
ter in egerenoo quanoo ftercus emirtenonm eft ou 
rum / quia tunc maxime fi fuerint excrefeentes cober 
centur et comprimuntur abeo in exitu a grauem gc; 
nerat cruciatum/a ioeo precauenoum efl ne feces in 
Durentur ciborum/ vtenoo mollimus n bnmectantt 
bus iuxta Doctrinam fuperiorem . j£c fi cetera non 
babentur in promptu in principiopranoii/ fumere 
rur meoulla caffia fiflule vfq? ao quantitatem vnt 
us vncievel circitervel femis ao minus / m actu oero affelanm poreft obuiari afHtctiont ri mergan 
tur inferiora in aqua mooerate quanntatts et maxi 
me fi malue fuerint ibi cccte uel in oleo tuolato tepi 
oo pannus lineus immerfus ano fuauiter quantum 
poterit intromittatur. 
4: £xp lici c regimen fanitaris compofmim feu oroi 
natuin a magiftro Jrnoloo ce uilla ncua Catbalo 
noommu tnuenttii C?emma.