/ ‘ . I . 
Vv *l tfc~ /*7 li ' V /l» 
*4U<£ 
Lu /A t74 jt» \.e-+.*•*•*. iu tl , l,<j k*jfcct*4* t, 4v ■ 
I Ct 4 4 t «low £* ,A * t .<44 ( 4. , r £.-1*. '»•» ; ,/*- « . , t. J&-ZL 
i # f /iiU‘/“-,vJ’ <■ /5 t , 
' *- / ~f « jt.tts 
r> 
’( //<) </ •,• ' • 4 ,^/• %% P ' Jfi 
/ >A. t? *-' ' ••'■■■; f!  fr.UT 
' 
~ » • .3WE*/ •.- <*■><• ** ; 
ffsU f filer {nmntrif pdpxnfis,m ejivolrtrAutiWyfnfratfrif*M 
~&a(lw« ituVfnfiii&t * 
T> '| J‘«TV ' 
T> v pntuiimh tS $of 
D * f afjibnfMi$ yufurani 
~fy f 'Do.ff:cn b, \*TrtT'' z iZe/tct. '* 
-nr LSk 
£)£ jSfre I 
n. #tt £* «<iwijV5>tXiqf<&, !r\a $ jnciptt tractatus de egrimdtntbns 
\ .< capitis .editus per jOfbagiftrum Sn 
V \1 tornum Ouaynerium Brtiu « medicic 
\\ r doctorem papienfem. - - 
! curampoe 
quidamatiqui uisime cautuj 
'VJj z reddiderunt, q morte pseuenti icobata 
opera finire nequierunt.ude fi quid pes 
< \ fectueratnibilfupra propter tamen 
'jj f totius operis imperfectionem nulla eft 
V 71 v eo facta metio.et fic uacue tepus eo 
L j ru paupculi cofumpferut.lfte tgitur mi 
/„ j bi ueluti ili’eueiat.nflubacten9i tribrif 
j \ ■ ordine cbferuado ccmetariolos quof 
j Q\ da edidt mebris {qutb9da appropatos 
( li utquicqdeuciatbtiabfolutiilucefalfe 
D remaneat $> et t facere libet. 
qr comentariolus prefens de egritudi 
Z' ntbus capitts fit uolo que fi deo auxilia 
/ te perfecero facile mtbi erit ta factos p 
eo ordine quodda cdcatenar. S£ts tgit 
bone deus mtbi.ut foles adiutos cui fit 
jftmte laudes. Hmen. 
c 30mentariolus prefes.rtftV 
tractatus continet. 
rf qfhrtmus tractat9 de dolore capttj. 
f <£ecudus 6 uerttgtefcotomia. 
/s Cerei9 de frenefi ? pafrenefi. 
V-#.uartus 6 litargia. 
w$>uttus de fubetb. 
de tcubo feu de epialdes.' 
9 6 eptlefia. 
%£>ctauus dc apoplefia. 
Sf'Ifionusdepalefi.' 
ff decimus de fpafmo Vtetanocum 
c$alcu3e5 
$ Undecim5 de tortura orta. 
ifcuodecimus de tremore. 
f&ecimm terciuf 6 ftupore. 
|j Specimus quartus 6 fabajafeu uigi 
lta?ift<itia. 
r i^ecim9 quitus de mefia manta 'i de 
inoto lupio. 
jfl&ecim9 fextue de Catarro. 
p Trimus tractatus.de dolo 
recapitis.xtfi.infe capufa 
continet. 
(fljbrimn capitulum quid fit dolor ca 
pitis quctq3 eius nomina. 
(ff£?x63 capf5 de caufis dolozts capi# 
ii tertium capfm 6 cuiuflibet dolosis 
capitis lignis pronofticif omoftratiuif 
$isfcuartum capitulum de cuiufhbet 
doloris capitts fignts pronofticis. 
ff Quintii capitulu de cura doloris a 
fanguine prouenientis 
capitulu fer rerum non natu 
ralium regimen ponit in cura doloris 
capitts uitio fanguinis prouenienttf cb 
feruandum * ~ 
ffSeptimum capitulum de cura dolo 
ris capitis qui afola colera protienic 
ac illius quoq5 qui fit a mala pplexione 
calida fine materia. 
0 capitulum qualiter et cu£ 
qutbus materia fit diuertenda ac quali 
ter ipfa euacuata fitmala complexione 
derelicta corrigenda, v 
«Tironum capitulu de regimine fru$ 
fex n naturaltu ta i cura doloris capitis 
a mala coplexione fine materia 
quam eius q a collera pura futt. 
f E>ecimu capitulu de cura doloris ca 
littis qui a colera citrina caufat".  capttulu de cura doloris 
_)itjquiaccllera fit uitellina. 
(f duodecimum capitulum 6 bite que 
fieugma dolojetn capide efficiene dige 
runt que quoq3 tamp medicinae folutt 
uae qua per caputpmgia ftranuratidee 
•gargadfinata. q5 per mafticatioeefleua 
ipfum euacuat. 
(f decimum tertium capitulum de hi 
ie que caput fleugmatie uitio dolene 
confortant que dolorem fedant ac ma 
lam complexionem frigidam fi qua fit 
derelicta uel que fola capide dolorem 
efficiat rcmouet.et de rerum no natura 
Itum regimine. 
Cf decimum quartum capitulum de 
cura dolone capitio qui amelancolia 
prouenit. 
$ decimum quintu capitulum de bite 
queeunque dolori capide indifferenter 
ualent. 
decimum fextum capttulu 5 cura 
dolode capi£f qui g couate accidit. 
iteundue tractatue de aerti 
f gtne et fcotbomia in fe duo p 
tinene capitula . 
fjljbrimum capitulum quid fitfcotbo 
mia atq$ uerttgo q quoque earu3 caufe 
pecudum capf5 d fignif tam ,pnoftt 
cie q3 demdftratiuif uertigie ac fcotbo 
tnic ac qualiter curari debeat, * 
t £rci9 tractatio frenefi. ac ga 
fztncd in fe.ni.ptinee capitfa 
*]jbriu3 capl*5 quid fit denef ac 
parafrencf .que quoq5 eaq caufe 
capf5 defigniefrenef.de 
moffratiutf 
jterciucap.d fignie frenef 
d-uartum capm de cura pafrencfie 
Quintum capm de regimine rerum 
fex no nattiraliu t cura frer.ef obfuado 
capfm 6 bie que ab extra in 
cura frencf funt obfuada. 
$ Septimii capfm 6 btie que ab intra 
I curafrcnef ap,pximatur 
q 
Tjbrtmu capfm quid fit litaret 
aq5 pfimtlr caufe j 
$ Stecudu capfm de fignie dmdftrati 
uielitargie. i,, 
{f Iitargie',p 
tiofhcie. 
$ Quartum capfm de rezu fex no natu 
ralium t cura litargic obfuado regie.6 
flobotbomia ac uetofie.ac naturalif 6 
oibuo bite que ta ab int:a quam ab ex t* 
materiam diuertut z euacuat. 
fOctuttun capfm 6 bileque capiti ab 
* 
q * r Sintus tractatae de fubetb 
feu fubetra t fe cotinef fex ca* 
QTjjbztmu capt‘3 quid fit fubetb 
capfm de cata fubetb. 
W STerciu capitulum de fignie fubetb* 
Qjmoftratiuie. 
y Quartum capf$ de fignie fubetb ,p 
nofticte, 
f tfkuitu capfm de bie q ab ttra uura 
fubetb funt 
jf textum capfm de bite que ab cxti9 
i cura fubetb ap,p ximatur. 
f ifextue tractatufde icubo feti 
emaldee.tria \ fe ptinee capra 
jTIjbrimu capfm quid fit incub* 
feu eptal dee *z que cae. 
(f 5>ecudu capfm de figniTicubi taj ,p 
noflicie quademoftratiuie. 
ff terciu capfm dc curaicubt* #pttmus tractatus.de cpile 
f fiaifeptinesnouecapra. 
$T£>:imu capf5 quid fit epilefta 
que cae *z quib9 fit i locis. 
<f <3>ecundumcaptm de fignis epilefie 
demoftratiuis ac qualf fi p rpprietate5 
ac comunitatemfiat cognofcere obeas 
tertium capfm de fignis eptlefie $ 
nofttcis. 
0 Quartum capitulum de cura poxif 
mi epilenfie. 
i\ guttum capm de fer rerum non na 
tmaltum in cura epilenfie obfezuando 
regimine. 
effertum capitulum de mo materiam 
epilenfie digezendi que t qual illa fueut 
euacuandt quoque, 
if capm de bis que ab intra 
fumpta epilenfiam omnem curabilem 
radicitus ertirpant. 
if jjfectauu capitulum deappropatjq 
bufdam que ertius applicata omne cu 
rabilem epilefiam erradicant. 
tflljlonum capitulum de cura epilefte 
que per comunitatem alioru3 mebroru 
caufatnr. ~ r • ~ 
o £tauus tractat9 de apoplelta. 
duo in fe ptines cap*. 
ffTjhimu cam gd fitapoplefia q$ 
caufe et q$ ta ,pnoftica qua demoftratt 
ua futfigna. 
fecundum capm de cura apoplefie 
jlfenus tractatuf de paralefi tti 
n fe octo continens caa♦ 
fJTjbrimum capitulu quid fit pa 
lefis q quoque ei9 fut caufe. 
(f fecundum capm de fignis demon 
ftratiuts palefis. 
| tertium capmde paralefis fignis 
pronofticis. 
tf tfftuartu capm de regimine fer re2g 
tion naturalium in curaparalefis ob 
feruando. 
tf $nmtum cap .de bits que materta$ 
flegmatica paraiefis digerunt atq$ tam 
cum medicinis folutiuis quam caput 
purgiis quam etiam cum gargazifmati 
bus.quam cummafticatiombus eam 
euacuant- 
fOjertum capitulum debiis que tnt° 
fumpta mala} complexionem inductam 
re mouet calorem fuffocatum umificat 
etneruofa a,pp2ietate?fortat. 
ifSeptimum capitulum delbiis que 
ab extra in paraiefis fleugatice uiuunt 
applicanda. 
$f#ctauum capitulum de cura palefis 
fanguinee. 
d '|:cim9 tractatus de fpafmo 
in fe decem continens capa- 
capiti qd fit fpafnv* 
tetan9 fiue 
capitulum de caulis fpaf 
mi tam de inanitione quam dezeplette e. 
et tam ad materiam quam 
non ,pportionati. 
;f tertium capitulu$ de fignis rpafmi 
aemoftratiuis. 
(f $uartu$ capituluj de fignis fpafmt 
pronofticis. 
■0 Quintum capttulumde biisque in 
tus fumpta fpafmum de repletione cti 
rantalcu5e5 quoque. 
4fertum capitulum debiis que erte? 
ius applicata fpafmu curant repletioale 
capitulu de cura fpafmi 
tam a punctura uenenofa qua5 no uene 
nofacaufamm. 
capitulum qualiter et cu quibus febris i fpafmo fit puocada; 
ff honum captmde rgirnie fer re# ii 
naturalium t fpafmo repletionali obfer 
itado.s de fpeciali cura alcu5e5* 
f( jfeecitnu capfm de cura fpaftnt ab fa 
nitionepuenieiJ. 
u itldecimus tractatus 6 tortu 
ra t fe ptines fer capfa. 
fi Ijbrimri capfm6102ture cais 
sc demdftratiuis fignis. 
fi Secridu caplm de pnofttcts tortur 
fignis oris faciei. 
fiiTerrium caplm qualiter materta to 
ture digereda fit euacuada quoq5.ac 6 
biis que itus furnpta i cura ei5 pueniut 
ft dfcuartum capfm de biis que ab ert*1 
in cura torture frit applicada, 
tuitum capfm de torture cura que 
caufatu: er fpafmo. 
fi Sertu caplm de reginue re# fer no 
naturaliu f torture cura obfuado. 
d tre 
moze i fe unu caplm in 
quo ponit*’ quid fit tremor. q 
cae 'i que ftgna.ta5 dmo 
ftratma.? que cura.? 6. 
d £ cimus tejctuftractat5 6 ftit 
poze i fe cotines quique capfa 
fi capfm.quid fit ftupo 
fi pecudum capfm.de cais ftuporis, 
fi tercium capfm de fignis demoftra 
tiuis ftuporis. 
0 Quartum capfm de fignis pzcnoftt 
cis ftuporis. 
fi 0nim capitulum de cura ftuporis. 
£ cimus quartus tractatus 6 
d fabara .feu fuperflua uigilia 
infenoue cotinens capitula. 
fi captMum qutd fit fabaza. 
* | SBecudu capttulu de caufis fabare. 
fi Cercium capttulu$ de fignis faba 
re demonftrattuts. 
Quartum capitulum de ftguts fa 
baae pronofticis . 
fi capmdebtts q bumoream 
fabara peccates dtgerut euacuat quoq 
fi fertum capitulum de regimine re# 
fer no natutaliu in curafabaae obfua*. 
fi 25epttmu capm de biis que in cura 
fabare applicantur ab ertra. 
fi capttulu de btis q in cura 
fabare apprimantur ab intra, 
fi iRonu capitulum deeptlogado in fe 
srdinc in cura fabare pdudit obf uadd 
d & cimus quintus tractatus 6 
mfia et inania in fe.rtfi.cotines 
capitula .fi 1|brimu capitulu5 
de notificatione mlie atq3 manie. 
capitulum de caufis me 
lancolie .ac manie. 
fi Certium capitulum de manie ac me 
lancolie demoftratiuts fignis. 
fi Quartum capitulum in quo afligna 
tur caufa quare illiterati quida melaco 
lici literatt facti' funt 4* £t quia ettaj 
eia alia futura predicant. 
fi *£>uttu capl*5 i quo ta mafe.qua mfie 
pnollica figna ponatur, 
fi £5ertu camqre i cura mate atq3 mfte 
ta faguiee q5 cofice fit flobotota fieda q 
liter quoqs * p qbuffit digereda atq$ c 
uacuada materia. 
4 Septius capf5 6 pfuerib5 atqs ?fec 
tiofb0 q* t cura mate atq3 mfie ta faguiee 
q$ cofice pueniunt. 
fi Caplm octauu 6 balneis epitbimatt 
b3 uctidib3 rbib3 ? cautiis q \ cura mai 
e atq3 mfie ta faguiee q5 cofice pueiut. 
fi iBonu capf3 6 re# fex n naturalm re ftfmiei cura male atq^mfie.tam quoq$ 
Srice.q5 faguiee obfuado regtmine* 
becimu capituluj quare melancolia 
£ euacuada fit z digereda quoque, 
i captm d ptuerib5 acpfectt 
oib9q i cura mfie a fece fag. cate pueiut 
0 i&uodcimu captm qltter balnea fieri 
6beat.? uctioef uerbera ite atq$ caufia 
I tercium capitulum qualiter 
generatur bereoa z quid ipfe fit 
Deciu$ qrrd capl*3 d caif bereon feli 
ylifcbi. 
0 Sbccimu qntu captet d fignia 
Ilicis qm demollratiuia bereoa. 
d figbecimu fextd captm de cura bereof 
•ftactatua ultim3 6 Catarroi 
t fe ptinena duodecim capitula. 
d iTjbrimu captet qd fit catatrua. 
<fecdm captet de caufia catarri. 
Cercia capitulum de fignia catarri 
leu materie cataraf demoftratia. 
fauartu camd fignif catazri ,pnoftt'c 
$mtum capitulum.qualiter in cma 
cataraU fit fienda flobotomia.ac maria 
digereda etimacla qttoq£ 
fV fertum capitulum d caoibua Ffifle 
do cararru calm pf uandia z de bia que 
catarrum fiftunt. 
4 ; Neptim u capl3 de regimfe reg fer ii 
nat' alm i catarri caft cura obf uado. 
ff jsBctaao captm de regimie fer ii 
mf alm t catarri frigidi cura cbfuado 
| iRonu captm 6 mo maf ia catarrale 
frigida dige:edi parif euacuadi. 
| Sbecimu capfm 6 bia q pticterif ma 
teria catarralem euacuat.ut funt caput 
purgiamafticatidea.? c. 
fS capliri de cofortatibj ce 
|*ebru q* ab ftra fumuf' ut fut pfectionea 
pfuerea dcoctionea lupiarea forte. pii 
iule coftrictiua gazgarifmata 7 fiplicia 
pfrima.que iter detea reteta at trafglu 
tita fiftut z <33 maxie co 
fortant. 
0 duodecimo captet de odoram? fuf 
ttoibuauctiomb} z cauteriia. que i ca 
tarri frigidi cura fieda funt. Tractatus prim9de dolore ca 
- t pitts in fe.xxiiii.continens ca 
pttula. 
{f 1|hrtmu capitulu quid fit dolor capi 
tis quot que eius nomia. 
capitis e nocitiui 
d fefibilitas.ta i paniculif 
cerebri.feu czancu iuol 
uenttbus. aut tn carne 
coopertete fubito ? ma 
terialit rprtmetts. f Subftatia et3 me 
dularis cerebri ac craneu cum ea neruif 
careat no fetiunt.unde illam dolorofaj 
fenfationem qua dolere caput dicimus 
in deis paniculif. aut i illa carne fieri ne 
cefie e.lftomia aut dolore capitis ipor 
tamen omibus 
comune e foda. Cetauerofcomdolo 
ris diuerfaloca adiueta fut;qr dolor a 
ut totum occupat. a parte capitj. 3» 
totU3 cepbalea ouum at galeata pafljo 
nucupaturjfl Cepbalea dicit" a cepbal 
grece cp idem latine e gp caput, qr totuj 
tpfum dolor Huic. 
equodaarmo2£ genere cp totum tenet 
caput dictu eft . prcpri9 tamen dicitur 
ouum ab uno cp e dolor unus totu cap 
coprebedens.Ct per ftmile dicitur ga 
leata pafiio. / lBaleo.uero eft quod 
dam armorum genus . totum caput 
defendens «A ©icunt tamen nonnulli 
per illa tria nontna intenfiorc at remiffi 
orem capitis dolorem intelligt debere. 
Sedcumbecfcietiapraxis dereb9 fit 
ct non de ternus paru de nomtnu difee 
ptationibus curo. Si partem at medi 
am .aut quartam .fi medietatem dicitur 
emigranea ab emi cp eft medium. 0i 
quartam partem aut etus totam .aut ei9 
particularem. {j' totamdicit" mo 
nopogia a rnonos cp e unu 99 una ptem 
capitis teneat» &i partem dicitur cla 
uus nam quod idem cotinue clauus affi 
xus fit apparet patienti, f doloris ca 
pitis quidam per .et qtiida 
per comunttatem. {S £um per ornumj 
tatem fieri dtcimms cuius caufa eft du5 
tarat in capite et fieri dupliciter contui 
git .at quia dolor eft ad intra craneum 
autertrain paniculoeu tegete qui jin 
jea mf feu almocbati a qmbufdam dici 
tnr uel in carne .$( &ed per comuntta 
ti fieri diam9 cum ab aliis mebris a ca 
pite ftoi 
coepatefplene etc 
i Secundum capitula de caufis' do 
loris capitis. 
de caufts e agendu.que i 
II trifece *i errrifece eflfe poffunt 
Crtrifecarumqueda ineuita 
btltteroccurrar.-rquedano. Jneui 
tabiliter occurrentes funtres fer n6 na 
turales fine quibus bomine uiuere no ? 
ttngity Cu aut ille modum ercetferint 
fepe capitis dolore iducut.utfupftua a 
eris calidttas.ar frigiditas balnei quo 
q3 fiue cuiufq3 alteriufcrtrifecufapplf 
cabilts calefactedi.aut infrigidadi uint 
babetis. Jdem ira iges efficit, ac erccl 
lensgaudiu timorgradifi*ad bucmo 
du de aliis anime fmoderattf accidetib9 
Cu quibus tii fupfluus coytus folet an 
necti. eiufq5 nimia abft inetia nam reten 
tum fpma i uenenu$ cornu tat" bali 3\te 
gni.a quo eleuati fumi fepe dolore capi 
tis inducunt.? morte fubitanea ttetduj 
£ Superfluum igit erercitiumlonga 
quies: debitoq3fompnus!dgior.fuper 
flua uigtlia.mmia repletio abft inentia i 
moderata. £r parte cibi fi nimie fu ierit quatttaa.fi no eme qlitattu ut liene 
&ufumedoeum poderi* 
ozdo obfuef.&i fuper indigedu aliua 
fumatur. £>1 ec illta quorum natura eft 
capitj dolore fducere fuerit.ut panif lo 
leatiua.aialium iteilia.? potiflrinum fl 
guia.pifcea q’q t oleo nucum ococti. z 
macie fi caldi coepti fuerit.leguma.pcr 
ri.cepe.alleumcaulea nucea.auellae. z 
alta plurima fimpltcia de qmbua ab au 
ctoribua propriie i capfia facile e uide 
i£c parte potua artifictalea plu 
rimi lueniurur dolore capitia iducerea 
<£ed quod in coui ufu babemua eft ui 
nu} potena.atque fumofu.et bec in fum 
mafunt caufe meuitabtlea.i&uitabilea 
nero' funt tam olentium q3 redolentiuj 
re2f odor ut mufci ftoracia croci cofti 
cinamomi alTe fetide amar .metaftri poj 
ri allei cepe z ftmftum.Slcutua quoque 
fonua tribilia quoq5.ut tonitrui. bom 
barde. z talium.ac cafua z perculTto. 
4' jEtfuntm lumma ectrinfece caufe 
fodam efficere potentea.fC jfnmfece 
autem fiue pe: pzoprietatem ftue p cou 
nitatem fiunt efie poliunt uentofuaa fe. 
apoftea qlitaf ta3 fiplic q3 ppotte ta fie 
q3 cu mana utq ut fecuda pmi z&uic.nr 
capif de caufia doloria abfolute 4 Jn 
quit bumiditaf C115 fenfua bebetet dolo 
re 11 efficit .f i(Et tdem ponit 16alie.lt 
bro.r.tractatuu capitulo6 CepbaFa. 
f* mefue capifde pfilio in 
fuo de confolatione tnqutr. 
ft Ifton inuenimua buidum efle caufa 
doloria inquatum bumidum fed inqn 
tum poted e(Te p materia que quatitate 
fua moneretur ad cotinuitatia iolutoe5 
ficcitaa ueto de p accria quado.f.altezt9 
generia cae contingit ut puta folurio p 
tiatia .££bala uero .cum mater tta at 
cft fan.colera fJeua uel mfla £ t bec 
interdum fua qualitate et tttroq} modo 
aliqii fodam inducit 4 £t illefunt ta 
ectrinfece caufe fumatim colectc qs fbi 
to et matialiter folent couiter capitia p 
plecionem immutare et in eo ptinuifolu 
tionem faceze feu tttruq3 ec quib9 capi$ 
dolor inducif'. 
4* Cap™ tcrtm de cufuflibet doloria 
capitia fignia demodratiuia. 
f a caufia extrifecta dolor (pe 
proueneritfm ordine q° ipfe 
fupra deferiptefut tnfirmu at 
adantea intezoga fic enim in ea:u cogni 
tione facile Jntrifece ueo 
an perproprietatem.aut per comuita 
temeueniatuieft/gaduud. $ rftideo 
dolor qui per proprietatem accidit tfit 
mu ta$ diu moiedat.donec ppleta cura 
receperit.? i uifu z i auditu ceterif que 
tam itrtnfecia q5 cxtrifecia fenfibuf per 
fepe fit turbatio.uifua obfcuritaa auri 
um tinitua.iterdu3 furdiraa.femni gra 
uedo rationia pturbatio z fiimlia f£t 
<p buiufmodi lignum e potiflimu3 mem 
bra alia ut ftomacuf epar fp'en z fimfia 
\ naturali tuc fua difpdnepfiflur. 
£6ed tua ttcrcfb eum 9 ad itra czaienm 
ab eo qui extra fit 
re fi i mirig a.feu aliif i pantcuFttra c:a 
neum exiftetibua dolor fuerit ad oculo 
rum ufque ad radicea proueir 4 ratum 
ut fepilTime oculi ab extra caflulam no 
tater propellur.ut ego ipfe uidi .€5i in 
paniculo craneu tegete.at i carne dolo 
fiat ad oculoa no priget. cutia tacta do 
lebit.cum quo taf ueluti qui ad itza era 
neum fit ccterie partbua fic crudeliter 
non moleftar» 311 ia qui ,pprer mebro 
rum pmuitatem fit fm quod comunitas membrum una utce magis q3 alia pattf 
paufas babet 'z iterpollationef cum q* 
mebrum tale a fua natuzali difpoitione 
tiariatum comperies.ut ergo o:dinate 
per cas defcriptasicedam.<$i a febre 
dolor proueniat eu3 fe.tpfa manifeftat 
de apoftemattbus aute qui dolore capi 
tis efftciunt.Jnfrapropriis capfis dic 
ttofiet. p* uero qui a uentofitate fit 
dolor eft perambulans cum quo tinni 
tus aurium quoque fentitur. 4* iftunc 
de fignis que dolorum capitis caufas 
offendunt dicendum eft. Quibus po 
fitm ad tlloum figna que per ccunitate 
fiunt particulariter codefeendere. £t 
qa tam mala completio fme materia qj 
C15 materia in £5ifn 
mafia fuerit nulla grauedo in capite ao 
rit.nulla quoq3 in iiartbp bumiditas q5 
in omni cdplexione cum materia quam 
lacunque fit .ut inquit /&ut.prima ftit 
apparere felet .etm capite quoq3 gra 
imas et maxime fi eum patiens inclina 
vit fi fine maria cdplexto ca 
lida fuerit abfque grauedine capitj do 
ior acutus erit .rubet oculi tactu cali 
ditas fentitm 'i biis calida nocet, jCo 
plexionis figna frigide iftisfunt oppo 
fita j( jEtiicomplexiones ifte cu ma 
teriaiuncte fuerint erit faguts colera 
fiuma mlta f .<£>i faguts CU3 eis in ante 
riori parte dominetm dolor illic aderit 
et calidttas mitis tamen ibidem tactu p 
cipiet.rubet facies zubent oculi et appa 
rent que non erant foltte apparere ue 
ne. que uero in timpoubus inflantur 
dulceffit os facies ac mebra cetera cuj 
quadam niadefactione gzauefcut etiam 
a nona bora noctis ufque ad tertia diei 
que eft bora fan.tnualefcit.plTus fit ma 
gnus plenus atq3 fortis .urina fub:uffa 
atque fpilfa et eius fuperior circulus 
quoque# $uodfiet33 cdplexto tps 
anni precedens zegimen et talia fagutni 
confentiant certior multo fies. v £* 
colera dolor acutus ac pdgittuus i de? 
parte capitis erit colera ibidem domia 
tur tactu calidttas pungittua fentitur 
citrina appet factes oculorum queal. 
os amaricatur crefcit appetitui' diminu 
itur infomneitas plerunque accidit. 
(f jEt a tertia bora diei ufq3 ad nonam 
roboratur dolor.urina citrina ignea at 
qiiefubtiliseft.\r Similiter et ctrcul3 
pulfus uelox frequens et durus 
fi etas pplerio .et talia confeferint in ca 
efle.cc.baud quaqua dubites. V iRora 
dum tamen quod tam colera pura qua 
non pura in caufa efie poteft &uc 
igitur dicta funt nuc figna fupra pura5 
coieram magis arguunt. t fi noti 
pura fuerit interdum et que ftattm de 
fleuate dicentm figna mc dium tenent. 
ergofleumain ca fuerit in uni? 
fo capite er non occipitio maxie ubi ip 
fum dominatur grauitas fentit" mag* 
frigiditas ites albefcitfacies bebetado 
fenfus os plurima cum fahua infipidu 
fit fecundum tamen fleumatu diuerfua 
tem dtuerfificaturet fapor nam fi dul 
ce fuerit faliua dulcefcit. &i acre acre 
fctt.Ski fallum i ore maifefta falfedo fe 
titur a naribus plurime fupfluitates ef 
fluunt.grauis fit fdn\£ t a f cia noctis 
hora uiq3 ad nona que e bo"1 rleugmaff 
ptinue magis ifeftat.erit urina alba atj 
fpifla ctrcul9 pffus quoq3 molltf 
tardus atq5 rarus ? diuerfitate qda3 e 
rit.et fi etas complexio ? fimtlia bis at 
teftantur dubium nullum tunc erit. 
$fci melacolia cu frigiditate quadam in 
finiftra capitis parte.ubt ea plus uiget 
dolor plus fentitur liuet factes et oculo 
rum al.rumet patiens mortuos ac ter:t’ bilia fomnia uidet bora mfie qtie eft bo 
ra nona diei ufq5 ad noctj conti 
nue magia affligitur pulfua tardua ra 
duruaerit jfUiod fi eraa 
precedena regimen completio et buiuf 
modi fuper mfiam fignificet certiorem 
i iudicado te reddet urina ue:o fuo cuj 
circulo al.erit.atq3 tenuia.Jfnfdum tii 
ad paliditatem feu nigredine tedir.ue2j 
prima materiei magia arguit pe:fiften 
tiam.fecunda uezo eudm.i&uod fi tunc 
bona fuezir cum tfirmi perfiftetia itolle 
ratia doloria capitia folutione arguit. 
$>cd legetium pace.bic fuccicte ali 
qua que i t:actatu de teti 
gi replicare libet.qr no folu per urina5 
fup bumorea ac eoru maturitate figni 
ficare po(Tum9.ud imaturitatem.fed et 
fuper difpoitioea btc mo ftt 
$.uia fcda digeftide i ope perfca para 
aquea faguini fupfiua ad renea dimitti 
lur-* ad uefica tadem.* bec e uria que 
cttra finalit propellit .ut autem faguif 
ad mebra nutrieda liberi9traftre queat 
fecum buiditaa certa pnuTcef cutuf po 
ftea aliqua no nuq3 per fudoreemittir. 
*i iterdum refoluit para 
alia ad epar dmandatur fecu3 fuperflu 
itatea mcbri illi9 a nutzimeto refecate ff 
nullaa defferea que fucceffme taqs fup 
fliia ad renea * uefica mifla cu urina mi 
fcetur .£t tuc fupfluitatea a nutrimeto 
illiua mebri refecate i mina quadam fe 
quefhatione facmt.-r bec e ypoftaf bu 
miditaa nero tlla cum fubftatia urine p 
mirtafimilelocupontt.que mebrum a 
quo deciditur 1 corpore poiTidebat. na 
fpiritua cu calore naturali ta in corpo 
re q5 extra ota i fuo ubi fituare conaf. 
jfumq5 buiditaa tlla a quo decidit me 
bro aliqualif paffa fit fup difpofittone5 
eiua aliquid fignificaa poiTe ppjebefuj 
iX bocatiquoj£'nonul!i in 
genu perfpicatea quatuor circfof feu q 
ruor i urina differettaf ponunt. £ r qui 
bua fup uarta mebza aliquid poiTe figni 
ftcarepprebedut.nacum fanguta cere 
brum nutriturua fub tilia fit atq5 leuia 
ut teftat auctorea * precipue ariftore 
lea i de fomno. * uigilia cu iqt. £>aguia 
puriffimua 'z tenuilTimua fertur ad cap 
*i ad nutrimetu fuperiorn et 
turbidiiTimuf ad tferiora. j£t in 6 yfto. 
alju$ capitulo 5’ babet aute inqt .£>ub 
tiliffimu 'z puriffimu fang.bomo <z i infe 
rioribua q*5 fupiortbua groffior faguif 
fit. 'i o. $uare fic erit 'z bumiditaf fan 
guinea illum pcomiraf que fua poftezio 
ra leuitate a fpiritu 7 calore naturali iu 
cta qui i fuo fitu omnia ut dictum e fuo 
poffe fituat fupmn i uria locum tenet.* 
bic e pa circularif. circii 
lua fup coz * fpuitualta fignificationea 
babet.quia laguia illa nutritur9 magta 
freftria e.q3 ia qui ad cerebrum dema 
datur, ft quauia calor cordia buidita 
rem illa fupiua treftor atqs for 
tior tn ipfma bumiditatj ter 
reftreitatem elleuariita alce nequit.et 
taliamurina fuum locum tenet. 
Cerciua circia ab epate * aliia nutriti 
uia mebrta ,puentt. quo2£ buiditaf ram 
caloria materie illiua £ 
reftreitatem tam alte ficut immediata a 
fcedereno u3.ut,ppterbicfmlocut u 
ria poffideM 
rum e que cetia groffioa fagui 
ne nutriunt * refpectu diminuti 
funt caloria quo fit ut que ab eif ueniut 
bumiditarea ifimu i urina locum tener. 
4 ■ j£x quibua ommbua apparet quafr 
er circuliaurinetam fuper cerebri fpi 
ritualium nutritionia quam ali'02? mem 
brorutn difpofitione aliquid ftgmficar pofTrmus ad propofitum ille circulus 
in fuprema urme parte. zubeus et fpif 
fus erides t capite faguis dniu iudicat. 
Subtilis uel igneus cumfubtilttate co 
leram.groflus etalbus fleua .fubtilis z 
albus niger quoque fiue pabdus et cii 
fubtilitate mftam denuciat .tamen qr rt 
e dictum e .primus materie perfidenti 
am.ct fecundus euacuationem enutiat. 
$ 2£>uo igitur circulorum colores re 
periuntur.plumbeus.f.etuiridis.plum 
beus er tinctionem caloris et epilefiam 
feu appoplefiam futuram denudant. ut 
debis autem bumorum adudionem et t 
acutis febzibus futma5 benefun. l|bea 
figna ergo que dicta fun t in capitis do 
lore per proprietatenreffect9 facile p 
prebendes.f iPlunc ue ro que dolorej 
per comunitatem ,puementem demon 
ftrant dicendum ed unde fi a ftomaco 
biis ueniat per eius grauedinem naufel 
uomitum fadidtum digonis malictam z 
fimilia cognofcitur et quod omnibus 
capitis doloribus a doaco 3 
comune ed ftatim doloz ipfe fupto cibo 
minoratur 4 j&uam ob rem putares 
plurimum ab inanitione ,pueni:e ut pel 
let dolorem manducant unde qr erudii 
fu per indigedum ponunt dolor ipfe fit 
foiito maior. 0>6 fi cofta in ca fueit 
cr fiti er amaritudine oris.et aliis figis 
predictie fuper coieram arguetibus 6 
ptbendes et inanitionis tempore cum 
colera fuper incedatur dolor augetun 
$ut a fleumate uel mfia fit infiptdi 
fas oris priuatio fitis 4 £t breuiter 
figna alia fuperius tacta que fup fleua 
ct mttam arguunt eum demondrant. 
Jxd dolor in biis uacuitatis tpe di 
minuitur.ymmo uidetur quod nuqua5 
er longa abdinentia totaliter auferri. 
f et fi mbiis ommb9cibo fum 
pto dolor remittatur diutiae antequi 
crefcat ftat qui a colera qua qui a fleua 
te feu mfta pjouenit.Ht fi ep ei in caufa 
fuerit et dertra capitia parte dolor fi 
et. cr>i fplen in fmiffra. %\ mata* 
in capite uerfua tamen occipitium. 
orem. $i miracb.aut inteftina ut 
plurimum in aterio:i.0ed ubidebiia 
certificari magia cupiaa predictorum 
membrorum preternatmalea difpofiti 
tionea quaa permittente deo infra de 
fcrtba confidera. 
S 0mrtum capm quid fit in quo* ttfe 
dolore capitia 
3T t a ctuj febrtb’ tnfomnefta a 
f eummentta alienatione et for 
tia dolor capitia fine aliqua 
tnantfefta caufa fuperuenerit mortale, 
t Capitia dolor qui appetitum ,pfter 
nit et infomnettatem ac alienationem in 
ducunt mortalia .biia.n. tam in natura 
Ii; quam animali utrtute nocumentu3 in 
gena efle demonftrat fi doloria tri m ca 
pite ut plezunque fit tatua bumo: ama 
bitur quod antreriori parte apoftea fi 
at mortale dolor capitia-quicuqj ille fu 
erit cutfpafmua fuperueneatmoztaitf. 
4 dolore capitia fubito eueniete 
fi inffimua fme uoce fiat mortalia.”$«5 
nocumetum tantuin cerebro efleazgu 
tt quod ut plurimum talea apoplefiam 
incurrunt .£5i in dolore capitia oculo 
rumeductio feu ipforum nimia retrac 
tto fuperueniat et infomneitaa et alena 
tio fuitmortale. jfn dolore capitia 
figultua perfeuerana mortale. 25o 
lor capitia appetitum <pfte?nea et debi 
Ittaa digeftiua malu 4 ©olor capitia er (leumate aut melacolfa ptieniena ce 
teris partbus aliis fit longior 4 35o 
lor capitia er cerebri debilitate spuent 
ena er quacunque leui caufa reuertitur 
ct eo frequentius fi debihtaa digonia 
huic adiungitur.4 tamnis dolor ca 
pitia qui aliquando difpofitioni cont:a 
ria3 curam erigenti coniungitur.uteft 
erepli gratia catarua cma 
difficiliter recipit 4 Iflam in illo cafu 
aprorimata calida catarum eliquat fri 
gida uero pfluere faciunt quare et c. 
« fimilia urine aftnorum prefe 
tem preteritumautfumrumcapitu do 
lorem fignificat B uic .teflante ypocra 
te quoque afforifmorum quarta. 
\ i&uibufcunque inquit m febribus 
rine conturbate ualde et c. Urina t 
acutis febribuaque alba fit ct fubtiha 
materiei raptum ad caput fignificat. 
C Ictiftafunterciaut Suicanquitq 
dubio fodam efficiunt. 
; Quintum cap"1 qualiter dolor eaptfj 
fanguinis uicio,puenietis curand9 fit, 
fanguis capitj.dclorem effi 
f cerit .eum minue f5 per prius 
ad fuperfluitatum comunius 
educttonem attende quas fi natma non 
emiferit .ifc.malueblitis folioru5 met 
curialis uioF.ordei an.jQfb.i.ftat 6coc 
tto de q accipe .F.i.f. in qd caffie pulris 
juc.an. f.i.oFi uiol.f.i.faf triti fiat 
diftere.£tfi patiens potione materi 
99 illas educentem prediligat .l&.cap. 
ue.floru5borag.buglolf.uioF.an.Clgb. 
i.f. prunorum numero.x.tamaridoru$ 
|. i.fiat decoctio m cuius.|.iiii.difTo!uc 
caffie.5.r.aut.mane.5.i.f.finuptuiola. 
g.uet fiat potus que tuo infirmo in au 
rora tribue iTibum tame bora cofueta 
recipiat et fi adbuc operata nibil fu 
erit 4 Comunib5 tilia fupe:fluitatib* 
eductis regulariter ad fatu 
accedas tibi ergo adflobotbcmianne 
qmfita confentiant et magna repletio 
fangutnif affuerit .de bafilica primo flo 
botbomia5 face et copiofam fatia in c:a 
ftinu de cephalica. Quarta rottaf 
acta die uf ultra fi dolor er toto non a 
bieritdealia cephalica flobotbota rei 
fera4* Bt fi ea$ aperieria no erizet 
eiua loco nigram incide ipfa quoq a ca 
pite multum euacuatut Oal.tiii.de in 
ferioribus qui item fuo in pafTionarto 
tibi dolor ille multum prolongetur ue 
nam timporum aut frontis .autnafi in 
eidi iubet * j£t idem prima tertti uo 
luit.Sutc.at fuo incontineti. :af. uern 
tibi talia dolor in pofterioribus aflite 
ritid regularius utiurta afforifmum 
parttcule quinte inquit capitia doletia 
in fronte uena tncifa iuuat. V £go 
liero in cafu ifto cum fetia uf aliter fa. 
n naribua prouoco id ent’3 fecuriua ac 
cdmodiua fit.i Hliqui uero pdtcd 
nenia fanguifugaa applicat quod tu fa 
ciaa fi libet 4 1feiw pajatis fi qua ma 
r Ia complerio derelicta fit eam pro ut 
fequenti cap'’ defcribam remoue. 
4 <£>ertum capitulum de regimine r% 
fer no naturalium in cura doloria ca 
pitis uicio faguinis,pueienij obfuan'’. 
q tantum uero ad rerum fer 
non naturalium obfuadum 
regimen aerem ad frigidu5 * 
ficcum declinatemtnbabitet quc5 fi cu 
slteratiuisber neceife fit.er rofacca a 
qua fandaliaet acceto permixta came ram irrora.' V er aqua limpha 
ta cum acceto permixta tde5 factas qe 
te utendum eft. < Jn audiedo canttle 
nas inftrumenta muficalia delectancia 
noua.at quicqd gaudium inducete pot 
ut fit eger intentus ftudiu adbibe occu 
pari in eo quod gaudium eft ut Huice. 
quarta prtmt d fedatione doloris uebe 
mentiodoloris fedat iram et furore et 
talia deuitet coitum quoq5 .foltto fono 
nocturnus fomnus eqaeturied diuarii 
tutet.f* j(ti cibo ptifana ordeacea non 
colata detur quam cumagrefta fucco 
limonu3 granatorum citri cttrsguh feu 
accetofelte alterare poteris omnia que 
fercula defcribcnda ordeum auenatu3; 
mica panis abluta amidumfcmula et a 
mtgo.laccduenitiutf d£uod ftadear 
nes tranfeundum fit galmarum non ca 
euntis pulli dentuz uelcapreti caro et 
fcee carnes fucctf cum prefcriptts alfen 
turf jCt fi contuffoop9 fuerit ex car 
mb3?mifce pfatp {J fuccil.iOelatte gelu 
cum aqua acceto ct uino facte ccmeftio 
interdum proderit .uitet uinum cui9 lo 
co aqua3 ordet bibat .uel cum 3ucca20 
folummodo coctam in qua granato 
rum uinum fi libet cdmtfce. uel citragu 
li fuccumfeu curi accetofitatis f tito 
fi menes robuflus fuerit et in' tpe ca 
hdo cum fucas tftis aquam fitnpltee ni 
fce uel ea firupo bibat. 
f fz t fi laifiute gratia ad uinu} dandu 
cogeris fupotiusfimplex aqua uino li 
pbata quam uinum lipbatum aqua die 
tetur fobrie ne in digerendo cibum ma 
teriam occupes. 
«Septimum capitulum de cura dolo 
2ts a colera pura, 
ac et qualiter a mala ccmplexioe calida 
fine materia factus cu;a*i quoq debeat 
Hft delof capitia .a colera ptt 
i raprouenienteprimo diftef 
in cap9 precedenti defcriptu 
fieri iubeas uel potionem illam lenitiui 
dato demum ubi patiens uenofus fue 
rit £epbalicam aut nigram incide. 
\ tamen efto fan.frenum co 
lereundeprccedenttsrefpcctu non mf 
ta extrahenda efl fanguus quatitas i ec 
in biis fieri modezatam fictam timeas 
Iftam £5af.in foda fleumatica ca fiezi in 
bet f patiens fit uenofus quinto de rgt 
mine fanitatis *feiis factis pro ma 
terie dtgeftione.lBc. firupi acetof. f;m 
plicis.?.!. f.aque endi.?.ii.aquelupul. 
?i.pro una uice mtfce .nel loco firupi 
accetofi fimplicis pone firupi de nenti 
faze uiof.aut oxi5acram fimplicem. it 
ubifirupum mag ftralem facere iubct. 
igc.endi.fcartole lacmceuior. rof.ru. 
nenufa.an.£|£u. quatuor femmu 
fro2U3.?.i.fe.papauerisalbt .?.f. pafiu 
larU3.$.d.fiat decocto et cum .lb.1i.3u 
cari al.et.f.iii.accetf fiat ftrupus de q* 
fuprafcriptorum loco. ?.i.f. pro uice 
tribue.digefta materia.l8c. capil .ve. 
floru3 bugloflT.borag.uior.ilicados 02 
dei.afi.jQfb.f.prunorum numero.x. ta 
marindorum. j.ufiat decoctio .in cui3 
?.mi.dtflbluarur caflie.?.i.elecmarit 6 
fucco rof.j.iii.firupi uiciatt. ?.t. pul? 
tsfticados .$.f .et fiat potus .4« 
factas ftc.i&. corticum mtrabclancru 
citri.? .i. infundantur in prefcripte de 
coctionis quatitatefufficientt. addedo 
pulueris fttcados .B.ii.etpboras.r.in 
infufione permaneant et fiat erprelTio 
cum qua.?.t.calTie.cum predicta decoc 
ttoe extracte co‘mifce electuriu3de fuc 
corof.5.ii.et cum.?.t.firupi uiol.fiat 
reubarb. 
3.ii.f.fticados*3.ii.fpice gra* ri.infude 3fnfu<Je in aq$ ediufe p prt9 cu modico 
utnt albi cn afpejgen’ ct botis.r.tn infil 
fione dimiflis f oris fiat erpzeflio cui ad 
de extracte fupra caflie.J.i .et fiat pot3 
f £>i t modum pulueris et eft bii deli 
catus .ifcdyagridii a.3.f.ufq3 ad. i. 
fticados .3*ii. juccari .f.f.fiat puluis 
quem patienti tuo cum aqua pluuiali vX 
to.uel plantaginis dato opatione enim 
miram efficiet. 1 $>i in confectionis 
fojma da.f.f .electuarii de fucco rof. 
f1 5l>i per bolos fuerit prout ultra mo 
tcs comuniter fit. $ ®lel e 
lectuazti de fucco rof in comuni forma 
facti.J.f.pulueris fticados .3.f.3ucca. 
quatum fufficit et fiat boluf deauratus* 
t $>i in pilfaz? forma .ifc. a 
grega iuarum.3.u7f.fticados.3- f- ct 
namomt .3.f.formentur ptllule cu firu 
po de fticados quarum dof .fit a.3. i.uf 
que ad.3.iiii.modum ergo tam cuacua 
di quam digerendi materiam bic multi 
plice tibi defcripfi. 
Sf capttulu3 qualiter et cum 
quibu0 materia fitdiuertendaac quali 
ter materia ipfa euacuata fit mala com 
pterio derelicta conigeda. 
quocunque morbo mafii 
i diuertere potes q> in cafu illo 
maxime ccnuenitetboccum 
ligatmts ad bjacbia 7 ad coras fiet p 
ultof fine fcarificattone fuper fpatulas 
appofitis ac cum tibiarum et bracbio 
rum lotione .qua fic facies. “W .folt'o2f 
falicis folio uiof. folio rum uitis albe, 
uinifere an. jQ&.it.fiat decoctio p qua 
ante cibum tam bracbia quam tibias fif 
laua inferius trabendo feper et fit qua 
tum patiens fufferre poteft calida • 
Euacuata itaq5 materia ad localia ue 
m*. 5fn quo alterantia fola capiti applf 
cata fufcciunt .< Caue tamen ne quid 
capiti fiue epithima fiue em 
plaftrum feu quod uis altud fuerit. ta5 
diu fuper eu mora faciat quod ad nimi 
am actualem caliditatem deueniar . j£a 
enim capiti reflexa materiam illam ad 
diferafiam augeret et ideo tam in pre 
cedenti qua3 in prefenti qua in di alta ca 
calida id menti femp habeas er tmmedi 
ate defertbendis utere,! Ht igitur ad 
actum pratteum te deducam fuper tim 
pora et fronte ad comifluram ufque fe 
pe .quod uts infrafcripttm applica ut. 
nfc.olei. ro.f,ti.aque rofa f.i. acceti. 
§.f .addita fimul et'm eo tmejfas pectas 
locis dictis fuperpone ufloco olet rof. 
accipe oleum de foliis falicis de cucm. 
uiof.denenufarc.at depapeuerc . 
Jtem ad idem infraferiptorum fuc 
coru3 quilibet ualet et eft fuccus lactu 
cefemperutue uermicularis corigiolc 
paflule folatrt folio falicis ut* caprio 
Io2? uitts et potes cum iftts acceti 
tnifcer f libet uf caphore. He! 
facias ftc.l&.fucci folatri .J. ri.pulue 
rts tufquiamialbipulueris papauerts 
albi an .J f. puliteris corticum madra 
mixtis linitio fiat f. Hei 
loco pfuezts p2ef«tpto2f pone fadalos 
albos et tubeos :of 
fiat puluts quem cum preferiptis liquo 
ribus mifce. Hei factas fic. E cctpe 
fuccu capolog uttis 7 cu faana oidei 7 
oleo ro.linimentum cofice quo ut.s. a 
tere. Hf aittez.lfc.de lacte multeris 
que puellam'peperit.qp cum albumine 
recentis oui fimul agtra.uel ex foliis e 
dere freflrts confectis et albumine oui 
cum modico olet rofaceieplaflru face, 
uel loco for edere. lfc .herbam acceto. 
et iftarumloco .*&af.m cdttnete folia camtts accipiebat, f facias acci 
pe aquero.J.tfi.uelaquerafure cucur 
bite feu foliorum nenufaris platagmis 
uel folatri tantundej acceti mifce et pe 
tias imerfas fronti et tiporibus appli 
SUiaf ufus fum aqua ftpltct ? ace 
to *i plurimum ualet.f 'lSel.l8c.muct 
laginis pfilii cum aqua rofarum ertrac 
ti.|. uti. aceti.f.f.agita fimul et ut s utc 
te A iRon nulli ex cbimolea prefcrip 
ta emplaftrant loca 4 quia citiffte 
deficcatur cum aqua 2ofa:um uel cum 
quauis ec aquis fuprafcriptis ea remo 
Itas quam feperenoua .et ego fepe nu 
mero eius loco ea ufus fum que infudo 
mole fabri reperttur A Ilel facias 
fic.iBc.ceroti alioal.J.ii.fucci folatri 
tiel cucumeris, uel cuiufuis modi ex p 
fcriptis berbis.ducantur et loca 
p2efcripta inugantur .uel loco eius ute 
re populefione deinde folfozn falicis fu 
perpone et laudat mefue plurimu3ica 
fu ifto capiti embtocatioe5 (nfrafcripta 
facit ut.iBc.uiof. folio# fal«crs folioro 
mufcateli .folio# nenufaris malua#.aii 
jQfb.i.fiat decoctioer qua accipe fra 
urceolum imple et per canam tpius fup 
caput aquam infonde .et fi ex decoctio 
ne illa patiens caput lauet peccatu mor 
tale non comittetcu5bacquoq3 decoc 
ctionelauare tibias ac pedes ualet mul 
tum 4 t&alet ac etiam fi ex tofacea aq 
fepe infirmi faciem itrotauens.Jn boc 
iterum cafu odorata multu uatYif ut.#s 
olei uiolati olei de nenufare an. f.i.ci 
pbore .3.i.agitentur fimul et pticulam 
fpongie tmerfam fepe infirmus odozet 
ut ponat*' in apula firicti orificti q5 fepe 
narib* apoe uf flofculu3 bobacif imiffu5 
naribus appone uel refolue cambo 
ram in rofacea aqua et ea tt precedenti 
utere.f ductores plurimi in talibus 
odoramenti opium adiugunt.# tu fa 
em fi libet et marime infomnietate Ion 
ga precedente. Quantum tn pot tn 
quocunque cafu opiu dcuita q’ fi uti li 
bet mor melue facias. ifc.opti capbor 
an partes equales fortnule uelutt letes 
fiant.quarum una aut due m cieo utol. 
aut de cucurbita dilToluantur in q° flo 
culi bombacis i tinge et nariFimttte u? 
aliter .■0c.fpodit.5.tt.opit.3.t.’croci .5. 
f.fiant ut.s.formule quibus ut dtctu5 
eft utere. 
iftonum cam de regimine re# fer ti 
naturalium in cura doloris capitj a pu 
ra colera et etiam a mala complrtde ca 
lida fme matezia obf uando 
f remm fer no naturalium ?e 
d gimine eft amodo defer bedu 
*i cp qua pzecedens ad fztgidn 
magis declinet facito egrum tau m aer 
frigido colloca.qnietia3 cum aqua ro. 
acceto permixta alterandus erit at f aq 
boni fontis et aceto 3 £x berbis <f 
que cum floribus odoriferis pautmetu 
fubfterne arborum iterum frondes et p 
camera collo ca.ut fut quercus faltets ui 
tis *i ftmiliulitiamma inaqrofa.et ace 
to uel aqua fontis et acceto madefacta 
circum cameram defuper lectum appo 
natur.f Calata uero piris aut redole 
tibus pomis per fruflra inctfts in aqua 
rofarum et acceto afpfts repleta in div 
fis camere locis fituentur 4 0 tame 
taliU5 que camera tfrigtdat *i ea redole 
tem efficiunt copiofus fieri cupis uide 
meum de fe.feu depefte et uenenis bii 
enim uarios modos bec efliciedt tibi da 
bunt in cantillents quam in quibufcuq5 
aliis fibi letittam inferentibus tps fuum 
terat. furorem et fmr.lta deutret { £ottu$ quoque.'^omnuaftbi log’ 
competit capite fuper plumslt ueto ple 
no et non plumia quiefeente J&6 fi eum 
fuper folia redoleicentium azbog cu aq 
rof.mtrta et acceto afperfa teneret n» 
bil fupra. repletionem omnem deuitet. 
(\ j€Juantu5 ad cibu3 conuenit pttfana 
ordet no colata panata ite i puli brodi 
o C113 lactuca poztulaca accetofa ediuia 
quatuortfeia frigida, uel cum aliquo ta 
lium alterata decocta* fit tlia quoq* 
in ferculo conueniunt .ac brodiu amig 
dalarum triamidum ordeatu auenatu5 
et mica pania ter per prius in aq ffa lo 
ta poftea fucco aratii uel acceto citri 6 
berts.aut umo granatoru afperfa fug 
quam 3uccarum pone ft libet. 4 iRegu 
larite: carnea ,pbibentu*.$ <2>ed fi laf 
fiuie gratia uel alteriua dare cogamur 
fmt pulli galinarum nodum coeutea. 
4 ijtuicule rubalea edine carnea utlac 
tentia uituli.etboccafu cucurb.uf ali 
0 er ftattm dtetia ut alterentur t £t 
ft eaa infirmua aflatas predtligeret cu 
aquaro.cum modico agrefte.uf altq'1 
er fuccts preferiptis urorentm. 4 
fi cogaria ad oua dida molirer deeoqn 
tur in aqua et ? preferiptia fuccie alteri 
tur. *$botua ftt aqua ozdei.4 ](t ft 
fuerit iuuenia in tpe calido colericua t 
§&a recentem aquam cum modico* 
aceti permrta5 et eft mirabtlia pot9. uf 
pone uinum granatorum fuccum citri 
gult uinum berberia uel aliquod tale. 
. ff t fi uinum inutt9 oderia ftt aqua 
tuo al.uel rubeo bene claro lipbata. 
decimum capitulum de cura dolo 
ria capitia qui a colera. citrina^puenif. 
J capitia dolor a citrina co 
f lera proueniat fer uq no na 
tnraltom regimenad tempamentumma 
gis qua5 p:ecedes fac ut declinet. £&ua 
tu3 ue:o ad medicinalia $ fuperfluita 
tum comuniu5 eductione fi cliftere op3 
fuerit.lfe.malue blitis mercurialis flo 
rum camomille flo2£ boragtnif an.Ofb, 
i.f.fiat decoctio .de qua accipe Ib.t.f. 
in qua diffolue caflie pulueris 3ucca.au 
?.yerept'gre.?.f.olei comunis.?.iii faf 
tritt parum et fiat cliftere. $ud fi pa 
ttens per potiones eas educi predtlige 
ret. ifk.captl.ue. florum bugl. borag. 
f.paflularum ltquirtcie.an.|_f. iuiuba 
rum prunorum ari.numero.riii.tamart 
di.f.i .fiat decotio in ipfi us. J.iiii. dtf 
folue calTte aut 
rofacei.?.i.etftatpor>4*- factas 
fic et eftaqua 
foda, a colera citrina prouentente de 
fcripta que.lRecipit rof utoir. an .3. 
tti.fiimtteire .J.f .capti. ue.3.ri. prua. 
jcii. 3futubarU3 febeften an.nuo ei.ta 
martndorum.?.f .fiat decoctio. deinde 
acctpe co2ttcU3 mirabor an.?* 
i.ftfcados .5.i.mfudem buiufmodi de 
coctionis quatitate fufftctenti et buliat 
et fiat ecpreffio p qmifcecaffie at 
mane cum dicta decoctione diftempa 
te.?.i.f.melfrofa.3.ri.fiat pot3bits fup 
fluirattb9comunib9 educfl flobotbomi 
em fiendam iudicauerts cepbalica der 
t*am incide uel eius loco inter fpatulaf 
cumfcarificattone uentofas appone ui 
ces.n.fuppletcepbaltce. 4flota fa 
ctafi materiam minorare uolueris in 
quo potuu5 prefcriptoru fi libuerit dy 
afmicoms aut electuarii indi.$.it. adiu 
ge. 4 iiel facias fic.Hk .turbitb.5. i - 
f .Ji.fticados an .9.i.infunde totum in 
modicumdecoctionis fuprafcripte et 
buliat pa? fiat deinde erpreffio.? quo  ca1" de cura dolori® 
capiti® qui a colera. uitellma* 
j$le:a uitellina in caufa extfte 
c ; te fex reru$ non re 
gtmenno obetad tanta frigi 
ditatem ad quantam preceden® decli 
nare ymmo potiu® ad tempatamficci 
tatem unde lactuca cucurbita quatuor 
feia frigida etfimtlia pretermttenda ff 
iTarne® lactenti® uituli dabi® iuueni® 
mdtoi® caponu 'i ftmili 
um nec funt cum agrefta feu aliquo ta 
lium alterande ordet aqua relinquenda 
uinum cum ftmpltct aqua eiu® fecudum 
potentiam limpbandum def'. * £t>ed 
debiti® bort® exercitet .et fomnu® fit 
longior aer tpate ad calidum et ftccum 
declinet facito.? nuquam c bo ftomacu 
grauet .uentri® ro beneftctu3 ut omni 
die babeat,pcurefJ&uodfi natura no 
feceatt facia® fic et per boc ad medicina 
lia condefcendo.iBc.malue bliti® mer 
curiafif fttcado® matru furfuri® 
quodquafi decoctione finita ponat aii 
jOfb.t.ftat ococro ex qua accipe Ib.t.f; 
in qua diflolue caflte pulueri®. 3uccari 
§.i.ferepigre.fS dei cornum®.|.iii.fa 
li®triti.5.ii.etftat diftere.etftper po 
ttone® fuperfluitate® comune® portu® 
educere libet .1& .fticado® pfopt cufcu 
te florum 
jQfb.f.liquiricte paflularum ari.J.f.et 
fiatpotu®.(' 33uperfiuitatibu® cornu 
mbu® eductif ubi fangutni® minutio ne 
cefiarta fuerit cepbajtcaj incide ftatib3 
adflobotbomiam requifiti® uffldie lo 
co intra fpatula® cum fcarificatione ue 
tofa®appom tube 4 pacti® ft 
materiam mtnoraze libet .iBe.decoctto 
ni® fuprafcripte.f.tit.inqua dilTolue 
cafrie electuariitndifeu d^afinico 
ponecaffte Uel mane ttt.s. diftetrperet' 
|.i.mellis ro.f.i.et fiat medicina 4 $>i 
potmfpillu!as udlet.pillularo agrega 
tiua:um.5.f.cocbiarum .B.i.fiat pillule 
Jte5 in formam boli. iBe. 
df afiniconis aut electuarii indL5.ui.3u 
cari quato fuflicit et fiat bolus deama 
tusuel.lBe.fpe? elcuariietco fuccis 
cu quibus ipfum conficitur facta refide 
tia 3uccarum co fufficietia ffoluatur 
et fiat confectio per bolos qj fm fpecie 
ingredien quantitatis dabis jf Si uis 
ad fuflficietem puf. l8e* 
turbitb $.f. % 3. fticados an. 3. f dyagze 
dit.gra.pi.macis fadaliru.an. gra.iui. 
3uccari.|.f.fiat puluis qui totus cum 
aqua lactis in una uice detur, f j$£bi 
norata materia ad refidui d*gdne.lBe 
firupiaccetofi fimplicis melfro.co. an 
g.i.f.uf oxtmellis fimplias.J.iii. aque 
abfintbiiaque endi.aquebuglof.au. J. 
ti.pro utribus duabus er fi uis magi 
ftralms facere co bits aquis pa? ftica 
dos.buili.ul' nucis mufcate 0i uo ad 
bac iterioe magrale fuupu uolue:is.?. 
ftica. yfopi cufcute endiuie Icariolelac 
tuce cicoreean.tQfb.i.radico fcnic .J. 
tii.fe .cndufe.fcaziole an.J.i.fiar ex bitf 
decoctio et cum . et p. J. 
iiii .acceti.fiat firupus cum nucemufca 
ta aromat^at9 quo pzefcripto? loco 
utere tantum patiens 9? tibi 
materia uideatu: dtgeflra.qm poflea er 
defcriptts immediate folutiuifeuacua. 
f Secundum tame dofes 
illas auge. 4 lOfeateria educta uel fal 
tem eius parte maiori fi ex mafticato:i 
is ftranutatoziis caput purgiis feu gat 
garifmatibus uti necefle fit feu ad dolo 
ns fedationem .aut aliqua malam pple 
xtonem amouendam.quicq3 fi opozreat 
facias pro ut in capTequentt defaiba. nfojJt.f. firupi fttcados.l.f.uF acd 
pe gp uts er folutiuis in contiguo cap9 
defcriptis et infirmo tuo fm erigentia 
prebe materia minorata ubi ea digerer 
cupias.ifc. orimellis ftroplicis. J .ii.fi 
rupi de fticados. J.i .aque endiuie aq5 
feniculi et fabuci uicib9 
duabus que fi clarificare libet aromati 
jeturcum nucemufcataueldeea coqf 
fata ante quam cumfirupo aquaruj co 
mirtio fiat in eif bullat uf facias. 
orimellis fquilitict firupi deendiuia at 
de bifantiis .an .J.i.f .cum aquis pfczip 
tis pro duabus uicibus ut prius fac. 
uel fuupum magiflralem quiinboc ca 
fu quam marime ualetfic facias.ifc. 
flicados yfopi fcolopendrie endt\cico 
ree adiantos an.jQg>.i.radicu3 feniculi 
fparagi bzuf ci.an. f.ii.liqunicie paflula 
rum an.J.i.fe.endiuie fcariole apii.an, 
§.f.conquaflentur et fiat decoctio cu5 
lb.ii.$uc.et.i.im'.accett ei fiat firup9ca 
nucemufcata aromati3atus q°prefcri 
pt02£ loco utere 4* dbateria digefta 
folutiuain precedenti capitulo defcri 
pta prebe et illa fm erigentia dofa. 
\ Cfeodum ergo babes materiam di 
gerendi ac uniuerfafe euacuandi. jfct 
quia in quocunque buiufmodi morbi 
Ipe materiei diuerfio marime couett fu 
per fpatulas uentofas fine fcarifi caride 
fi libet appone et adiutoria et coras li 
gaturas dclorofas face. Ad tibias ro 
ftc et bracbia lotio infrafcripta qua fuf 
ferre poterit fiat calida .iBe. camomil 
le florum uiolarum foltog uitis albe ui 
nifere rofinarini an. iQfb.i.f.fiat decoc 
tio er qua uacuo ftomaco loiio ut eddj 
ad bracbia et tibias fiat minorata maf 
iiafen parte eius maiori educta no roe 
diuerfionis folum fed ut refiduum ma 
ftiicat educatur, jffeafticationes fter 
tmtatoria. caput purgia feu gargarif 
mata fepe fiant uerum in matia frgida 
couenientia bec funt mag s fed quia ui 
tellina colera et rubea er flegmate giof 
fo gignitur er biisaliq leuiadefcriba 
cum abunde magis de eis in materia 
flegmatica fit dicendum. Conueniens 
itaque buic cafui mafiica°fit er fola ma 
fllce etcumeopoteft altq paucula pip 
is grana uel cubebarum aut 'pag corti 
cis radicis adiunger:et talis 
mafticatio tribus continua diebus ftoa 
co uacuo fiat-4 jjBtqutprefcrpfts oi 
busmafticatojum fuaui9babere cupit 
nouam lini tellam bene mondam mafti 
cet.$ $£ed fternutatione3 ubi fieri iuf 
feris cumtellauel aliqua buiusfcemo 
di narium cartilagines porrigat. 
0ic enim quotiens libuit 
tum naub9 i fuflat ut cinamcmu3 pipej 
$in3iber;et fimilia et fi fertius ipius ma 
iorane aut blitis fuccus cum quo fi lib$ 
mellis parum adiunge. S{ |£t potetf 
or iflisfuccus yrcos erifttt uel facias 
ftc.lfc.aquemaiorane uel eius decocti 
onis . J.t.manne 
in ea et collef'er aqua poitea caput pus 
gtU3;fiat. 0 KBargarifma in boc conue 
niens cafu er aliqua dcoctone yfopi ca 
orimelle fimplici at orimellefgliticofi 
at« t de bis fic breuif ptranfiui cu 
fequetib9i capitur taliu narra9fit magis 
necia 4 ma uel eius parte 
maiori applicari capiti poflut que ipfu5 
confortantquequoquemalam comple 
xfonem frq*1 derelicta ftr remouent et t 
boc cafu er camomellino oleo uel ane 
tino pungt frons et tempora folentmel 
er fabis uiolis rofis uel camo.fi calida 
magis cupias decoctis eplaftru capiti 
applica dii pfice. factas fic 15 
tam fequett % prefeti capitulo puentre  f.rofarum 
rubea^.5. f .fiat emplaftru cum ccpc 6 
cocto boc em dolore fedat ac fomnu tn 
ducit et fic puenitubi uigtlie pp dolo 
te adeflent.ft ®el faciaf fic et eft t cau 
illo martm puenieno.l&.aloeo.J.f.et 
P oleo 20.-7 aceto diflblue q?'poftea fzo 
ti et temponb9apph'ca ift ego aliaf ad 
didi parum farie faba2£ et eft mirabile. 
£&e bio plura in fequetibuo capituf 
defcripturTu que buic capfo forfa pue 
nire poflut. 
jBuodecimulTapftulu qualiter flegma 
dolore capitio efficies dige2edufttac 
tam per medicinae folutiuao q5 caput 
purgia fteznutatioeo.gargarifmata <35 
p mafticattoneo euacuari debeat. 
ti fi flcgma dolore capi# cflft 
t cieo mtnpler cfle poffit bic ta 
men comune omnibuo curam 
defaibanumedicuo ttaq3 fuo cafu pue 
mentiora medicamina er infraferiptio 
eligat na in uifeofo magio flegate pote 
tiortbue incifiuio er 
igenriam in alito ad bunc modum fiat 
ut ergo ad actum praticum deueniam 
efto fkgma peccet perfepe tn patteo iu 
uenio ac uenofuo ertftit conuenit quo i 
cafu flobotbomia opuo eft (3 priuf om 
neo fuperfluitatee educende funt. 
ficum cUfteri.i&.fticadoo 
malae fiorum camomille floruj borag. 
fumitatuj caulium zu.ari. jQ£b.i. fiat d 
coctiodequaaccipe Ib.i.ft qua 
Uecaffie puluerio $uccarian.i.t,yere 
pigre .J.f .uel dyafiniconio fcu elcuarit 
indi tantum detur olei comunto .|.iii. 
falio triti. J.i.fiat clifter e 0.i> fi per 
lenittuum potabile potiuo efficere uolu 
crio.T&.caffie aut manc.J.ii .diflolua 
fur cum aqua lacttauel aqua decccffo 
nta cicerum ru.uel aqua 3uccari ru. feti 
aqua mellta uel cum foodio pulli addcn 
do mellta fiat porua que3 tuo 
infirmo in aurora propina 4i *£cmui 
buafuperfluttattbuaeductia ubi ftota 
opua fit eam face. 2£einde fi materiam 
multitudinem minorare necefie 
fit er infrafcripna foluttuia tibi unum 
elige in minori dofi qft fi mafia digefta 
foret exhibendum. 21 d eamfo poftea 
que zemanferit dt'gerendum.1& .mellis 
ro.co .ormella fquiliticietfi foret de 
faiptide democ:itt meliua efle t.amf.t. 
f.aquarum betonicefeniculiJ et floruj 
fambuci ari.f.ii.produabua uiciVmi 
fce. tamen clazificare libet 
aromatizetur cum nuce mufcataf 
aliter.ifc.crtmeItTimplicia.ftrupi 6 fti 
cadoaari.f.i.f.cum prefcriptia aquia 
ut pri3 facito et tociena de firupo dabtf 
donec materia digefta tibi uideatur. 
i jfnte:ea tamen bonum erit cliftef p 
fcrtptum aliquotiena imponere Jt Bt 
ubifaupum magiftralembuiccafut co 
uenientiffimu exhibete uclueuf.l&.ifo 
pi ficcc cufcute calameti betonice maio 
fabuci tbimi 
codumentleuiftictari. 
0>.i.f.paflularum.f.i.f .radicum peo 
nie feniculi apti. aiijQfb.f. fiat decoctio 
cumlb.iii. melf.et. Ib.f.acceti fquilitid 
et fiat firupua aromatt'3atua i rcb9 ifra 
fcrtptia .l&L.nucia muicate .f. i. femia 
peonie.f .f.conquaftentur :et i petia 
ra ligentur et cum firupo ad pfectteem 
decoquatur in eo femp buliatinfdu pe 
tia illam comprimedo. ©e tali fuupo p 
prefcriptia aquia.f .i.f .,p uice detur. 
41 £featerta digefta cum .$.i.fcu.3« 
itii.pillularum cociarum defcriptionej 
almafoaia educenda erit.at ? imde3 r/il Iula$ tmbitbidag feu <£3 fi 
p pouone$ id poti9 infirmua pdiligeret 
fieri.llk.calTie.f.i.dyafinicontfi.f.dtf 
foluatur cum decoctione fttccadoa ma 
iorane yfopi cufcute tbimi liqutricie 
pallularum et extracta caflta.J.i.firupi 
©fheadoa addat" et potio fiat *Wa\ii 
'l&..turbitb.abraft.3.iti.53.3.i.irfadat 
in.l.uii.predictedecoctioaia et borts 
tii.tn infufione dimtfiia fortia expreflto 
ftat cui p9ea fyr.d fheadoa adde.J.f. * 
optime faciaa in forma boli. i£e. dyaft 
rucoma puf. 
femia quatu fuffictt 
etbolua deauratua jfn forma 
puf.lfc.turbttb. peo 
me ftteadoa an.3.t.3uccari ad po*d9 oni 
113 et fiat puluta que cu brodio:aq lacfi 
autumo calido fumat^Jblurib9in locis 
matezie flegmatice conenientia folutiua 
tSfcrtpfi, V fl&igeftiuaquoqueet preci 
pueiu eo de feb. quaobre bic fic breuif 
t cau i°mmo: efto capiti ali 
quid apropriatu ta digeftiuiaquaifo 
iutiuiaipftsadiunge. <J>ane mafia 
talid raro at nuq3 tota poteft per talej 
puzgatione eduri ;fedeiua parte maio 
ri per uniuerfalem purgationem educe 
dafolemuaadpticularia euacuatia de 
uenire cp per caput purgia ffnutatioes 
jgargarifmata mafhcationef fiet puenie 
I0.uantu3 uero ad caput purgia 
biio uti poteria que precedeti cap9 de 
fuccua 
folioru5 enulecapneperfe:aut fuccua 
yreoa aut caulium cum lacte mulierum 
nurtua per naiea attract9uel fucci 
cucumeria afintni cum aqua maiorane 
commifce et idem fiat. V i£t fi naubua 
pruritua aut ardor reflet cum calida 
equa lauentur .aut oleum uioiatum pe$ 
nares nigella p diftuj 
fua nocte tnfiifa tn acceto peunaneat de 
inde exicetur .pcftca teretur cum aqua 
maiorane feu decoctione etua p narea 
ottrabaf h entm caput fuautter purgat 
< iRon nulli nigelle loco caftoreoutu 
tur Siit cum aqua maiorane feu er* 
decoctione byerampigra3 benedicta3: 
feu auream alexandrinam dtffoluut plu 
rimi quoque fuccum rute capiunt er ej* 
ex prediettf aliquod unum mifcenr et ca 
put pmgium faciunt uf de felle anfia cu 
lacte mulieria mifce et idem factas 
nam prefcrtptorum quidem coueniens 
caput purgium.1 S&tranutatoaum ro 
cumpuluerepiperta piretrifeu alteri* 
azoa# acuti at cu pffe zadicif erbozt' albi 
?ucmetj fiet. iGazgajtfma at fic faciaa 
•ifc.yfopi ficce.jQfb.i. tbtmt falute ari 
0b.f.pafiula2£ coticu an.f. 
f.fmapta.3>*Dquaflet'' et fiat decoctio 
de qa accipe.J .iuuoxtmelha fqlitici.?* 
tt .mifce.etcu eo mane ftcmaco uacuo 
gargarifa.potef i decoctione pirtru co 
quaflatuadder at pipet eritbuic cafuf 
ualde pgruu f$ mafticatoziu pueniea fit 
p maftice granif pipif nigri qdde addttj 
at ex radteu capparoru 
corttctb3Helfactaa fic.l&.fl&acia .5 
t.piretri3.ti.ftapbtfagrie cozticu radi 
cu cappo2£ oiacoqf 
fet ex quib9 facelP ex tella alba fact9im 
pleat" que tuctfirm9 mane ftomaco ua 
cuo p dtmtdta at p bora ttegra mafticj 
fep qd t ore ,pflutt expuedo.^1 W faci 
aa fic.lfc.ptpif nigri ftapbifsgrie ari.5 
i.paflula2£ 'i ut fu 
pra ftmr ota mafticef.babea g9 ta unie 
fale q5 pticulare eu modu q* dolorea ca 
pttf efficit euacuade meiqoiot tepore 
derier mrtu,pdeft cp ut pccdetib9dictu 
e cu uetofia ligat"tffricatioib9 puef 
ent} fiet• i iCuq pdicta facta fueut ad C3p:’tj pfortatione dolortffedattone feu 
altcuiv male pplbius remotione alia fte 
da fut de quibus te tfeques.capitulum 
coptofum taciet. 
k rtm 6 bis q caput ut 
cio flegmail doles cofortdt ac dolorem 
feddt £t mala pplexione feigt dd fi qua 
derelicta f qfola dolore cap:tj efecertt 
remouet.* £t cle.vi.reqnnaturaltuj 
regimine* 
q ifre capitj cofortdt dolore ac ma 
Id cdplexione$ frigida fi q drlicta 
fit ammouedt futi pnri capio defcribe 
da.f $3 boru nuliu ntft matia euaca 
ata dt eius parte maiori nuquam faceze 
plumas jft ifta funt faccellationefucti 
ones epitbimata embiocationes *i epla 
ftra, Quantum ad primu accipe fal 
minutum.? cum milio facellu iple quem 
calidius tonfo capiti fuppone eu cu ifri 
gidari tctpit calidiufienouddo.boc ent 
fi multocies fiat caput calefacit uentofi 
tatem refoluit.? dolore fedat. Uel faci 
as lauri olibdi fandara 
ce.aii partes equales.exbts facellu re 
ple que fupez cddetem latere afpfu5 ace 
to calefacias.ut fupra capiti fuppone. 
*3Uiqutpfcripto2£locofaculo ex grais 
fmapis cu femte nafturcii rpleto.? ut p 
us calefacto ufi funt.lfiel imple ex pule 
gto facculum aut camoila betbonica ab 
lintbio meliloto brancbaurfina.l' aliq'* 
taltu quo ut fupra calefacto ut e. iRepi 
unt"em' q3 plmtrna que ad ftmtles ftedaf 
facellationespoptimafunt.? talia per 
bord.aut duas ptinudda erut.$>ed ad 
cerebri ? toti9 capitis pfortattonem fe 
penumero tfrafcripto facculo ufus que 
p aliquot mefes patief t capite continue 
deferre ipeT&t camoille betbotce 
berbenc matoratte MmtMficci rofa% 
rubeae fticadof flo;? rof.afi quazta pre 
unf.jQfbfadarace.-f. f.fohculot? fene 
grana cubebe nuctfmuf 
cate an.5. f. lignialoes.B.it.iftft adde 
tur.5.t.ambre eflet meliua.pquaflentut 
7 fiat ex fmdone de grana ad bireti for 
tna facculptmbaftatpque ex rebppfc:tp$ 
factaf et tam die quam nocte, w capi 
te deferatur .f ‘fcftnctionea aut ex ole 
ia calidif ut anetinum camoiir.de collo 
de lilio yrinum de fpica et confimilibua 
in boc cafu ualet multum ('Bd faciam 
fic.1&:.pulue:ts colli fpice celtice callo 
rei mutiliorum de collo .f. 
tt.cere parum et fiat unguentum. THel 
aliter .i&.oleiyriniatde Ulio.f.tt.olei 
anetint.|.t.pulueji0 radicia yrcoe.J.iu 
callore. . foltozu rute ftcce bacba:u5 
laurt.an.5d. cere parum et fiat ungue 
tum cum quo tempora et caput iliniaa. 
T&d babeaa collum 
quem cum fucco rute mtfce et ex eo f:o 
tern et tempora epitbima uf ex mttrida 
to CU5 fucco mente dtffepato ide faciaa 
uel ex fucco calamti cum fucco npite mi 
xto uel ex fucco aptt folo feu faume ac 
tu tamen calido. accipe cinere 
capif.quaft modico laudant addito cn$ 
fucco rute aut betonice mifce et ut 0. 
tepitbima fiat .boc.n.ultra credibile ca 
put calefac.j? j6go autem in tHocafti 
aqua ardenti fepe numero ufua fum et 
ell in cafu illo domefticum ac puetena 
fatia epbitbtmaembrocatio robuicca 
fut conueniena boc modo fir. ige. beto 
nice llicadoa camomille folio# lauri la 
uenduie abftntbii fucci jute pulegii an 
partea eqlea.buliant in aqua olet’ comi! 
mf vn‘7pte addita;et ex tft ococtde ebro 
cct caput:alitradicea cucumeria afmi 
nflnaquaet oleo ut fupra decoquut. et ex tali decoctione :embrocatione$ fa 
cmt 2 ex ptrttte radicibus emplaftrum 
fucceftiue.t mbrocatione 105 ifta et em 
plafhatione fuccefftue inquit Buic.prf* 
tertii de cura emigranee:# materialiter 
quidam indifferenter omnes alias emi 
graneas curabat .£t ut ad emplaftra 
amo deueniam boc fumme laudat" .1&. 
bacarum lauri origani ari.f.i.fiat pluis 
ex quo cum foliis betomee confectis 
aut eius fucco emplaftrum face uel faci 
as ftc.lfc.olibani mafticis an .5. i. fan 
guinis draconis boli armeni an. 5 .f .in 
corporetur cum fucco urtice g:e: at 
cum ea contrita ut fupra fiat eplaftrnj 
uel facias fic.l8c.brance urfine centau 
reeminoris:betonice:mtice ari ptes eq 
tes decoquatur cum tribuf uini paitib* 
et olei anetini quinta pte et fiat empla 
ftrum. ' £ t alu fabas decoctas cum de 
cocto ia aleo piftant et emplaftzum faci 
unt fupra et ubi dolor impoztunus for t 
feu ut plerunque accidit intolerabilis t 
quo uis opii 
quod ego fepe feciiet mibi dono dei bn 
fucceflit.£t bic medicinaltu$ rernefto 
finis. Quantum nero ad fex xeq non 
naturalium regimen er carnibus utat 
montonis duorum dentium lactans ui 
tuli :perdicis fafiani auium rubalium 
galtnarumiuuenum caponu:et fimitu5. 
fructus deuitet pifces quoque. fercu 
la de pafta et legumina: uinum tepate 
timpbatum bibat, plurimuj exercitium 
fibiconuenit acanqs furgat tibiag co 
Italae ceterorum mebroru5 fricatioes 
in reumatica camera no dormiat cahdu 
caput teneat ac tofu 'z eu mane afpfo pa 
no pfeicet ac pectiet * fi pecten ex arteff 
cornu foret ntbil fupra. f S5it fomn9 
folito breuioz.? bnficium uetris 01 die 
q3 babedu$ fi natu 
raleta foret eu cliftert plcripto muet* 
i3ectmu quartum capftn de cura do 
loris capitia qui a mfta ,pueir. 
j£)tmelancoIta dolorem capi 
U tie effecerit totum :egim fer r 
rum non naturaliuj ad calida 
*i bumidum decimet facito.f* jLeguia 
quoque uitet.porroa cepe alenm carea 
anaf .anferia cerui leporia % fimiliu5. 
debite limpbatu bibar* ‘Bitam 
ducat letam.teperatefe exercitet fit in 
nictu fobriua.-z uetria oi die debitu be 
re fi curet i quo fi natura pigra foret, p 
tfrafcripto chfteri iuuet ig: malua 
rum matrii uiolaru.fticadoa blitia mer 
curialis an.£l£b.t.fiar decoctio de qua 
accipe.lba.fi qua diffolue caffie puiue 
ria $ucbari an*|.i.byre pigre. J*f. olei 
comtmi0.jau.faf triti fiat dyffe 
re. € Bt ii lenitiua potione ifizm9 tuuf 
uenezta.flojg bo 
ragia buglof.fficadoa.maiorane.came 
dnoo ari.jflfb.f.pruonrum numerosi 
coctio cuqua.f.i.f.caffieautmane dif 
folue.-z firupi de ffteadoa v uiof an.f. 
f* adde *i fiat potuf que3 alia fine cuff o 
dia ifirmo tuo i aurora pbe. *i fi 
raro accidat repitur tam iterdum pati 
ena iuuenia uenofua ac flebotbomie 
affuet3qui i boc g:adu a minutione g:£ 
de iuuam affequeretur. Smperfluita 
tibua ergo comutbua eductf ubi op9 fu 
erit cepbaltca iride aut nigram. bia fa 
ctia fi mafiam minuere hbet decoctioni 
pferipte fene ac polipodii an 
3.ii.adde *i cum tali poftea decoctione 
caffie.f .i.diffolue dtafintcoia pfectiota 
amecb ail.5.1'. firupi de ff icadoa firupi 
molarum ao.|*f fac potum.uel faciaf fic 
neris flicadoa ari.B.ii.ifundatu: i aqua 
lactia uel i defcripta decoctione adden 
do.i.f.orimeirfquilitici.? boria rii.in 
ifufione dimtffia fortif fiat erp:eflio cui 
adde f .t.caflte CU5 dcoctione fuprafai 
pta diiTolue.V' £t fiad bac ttentionej 
bollu uolueria i&. diafinkota j.i. pfec 
peonie dica 
doa ari.3 >t.$ucari*quatu5 fufikit * fiat 
bolluavJn pilfarum forma l&t.pilFaru 
tndarum uel de lapide la5uli.3 .it. pili*, 
cocbta? almaforia.3.i.ftat.piire.<>ii .cu 
bia folutiuia.uel aliia equiualetibuf ma 
teria minorata.nam plurima alia fut fo 
luttua buic ,ppofito facietia aliia ab au 
ctoribua poftta ad refidui digeftt'one5 
l8e orimelt' fqmlitict fi defciptione d 
mocritt fuerit q*5 mefue r citat pualebit. 
f.ii.firupi uiolati .|.i.aque buglofe me 
liflefcolopendrie: uel florum fambuci. 
aii.f uicibua duab9mifce que fi cla 
rificare libet cum nuce mufcata eu5 azo 
aquarii 
loco infrafaipta utere decoctione.l&t. 
capillomm ue.fticadoa fcolopedrie flo 
rum boraginia et buglolTe ari.jOfb.t.f. 
liqutricie pallularum an.f.f. epitbimt. 
Ofb.i.fiat decoctioet fi buic ,ppofito 
firupum magiftralem facientem babeze 
uolueria. ifc.fti cados camedreoa fco 
lopendrie melifTe florum bozaginia et 
bugloffe aii.iQEb.i.radicu} apii feniculi 
corticum radicum caparorum anjQfb. 
F.p afliilamm folicForom fene polipodii. 
an.f.f.epitbimt.jQ£>.t .fiat decoctio 't 
CU3. Ib. iii.$ ucb ari t.lb.f.acett fquilifici 
firupua aromatijatue cum nuce mufca 
ta fiat quo loco utere, 
jrfeateria d.gefla quouia er folutiuis 
pfcriptis darodofim fecundum q? tibi 
uidbitur adiugendo ad materie digde5 
prout fepe dictu e face.f* /Cuq$ unftte! 
falie purgatio facta fuertt.fi pn culari 
opue erit. capurpurgiie fternutationi 
bue *i c.i capfo precedeti defcriptj ufe 
*i fic primu ordine obfua. 
coctione maiorae feu etue fucco magi e 
fit puentee caputpurgin 
q3 ex aliie. 
£3ecfmu quintum capfm dehie que 
cutq3 dolori capitie idiferetcr 
8te ualent. 
tC amodo cure dolone capi 
u tteper,pprietatemeuemette 
finem faciammon nulla cutq5 
dolori capitie indiferenter apropriata 
tfcribere bic libet.ut eft turturif aquati 
ce.fanguie froti ac teporibue illmitue. 
bic enim capitj quelibet dolore fedat. 
Slnulue item i quo umblici ifantta 
nati receter t eludit" geftatj in digito ab 
omni dolore capitie bomine pferuat. 
* j(demquoq3 facit mrnie caput in linea 
petta iuolutu 'i ptinue fuper fe portatu 
j&qua uero pliniuf tquit.que poft potu 
bouie uel almi f malit ab tfirmo potata 
dolorem omne capitie illico fedat. 
oe uerticie aquile i corio cerui liget" et 
dextrum fupra tympue dextrum doles 
apponatur uel ftniftrum fupra finiftrij 
indilate dolorem illu jfte5 
ft pare dolee capitj dextra *i auettf dex 
tro cornu pectine fco caput pectinetur 
ftatim illiue ptie dolor foluitur.ac et ia 
fi parf fmiftra ex pectine exfiniftro co* 
nu facto pcctt'netura( &>i limacie tef|J 
admotie froti illmiat dolorem fedat. 
j£x be:bena poligario pulegio feu poli 
trico corona facta capiti fuppofita 
mirabiliter capitie dolore (edant. £t 
dem facit platago fufpefa collo.Gdbe tueA ifbectfnatfo capitia cum pectic 
eburneo ualct i omt dolore capitia. 
K Becimu fertU3 captm de cura dole 
ria capitia. 
£ipereft dolorem capitia per 
f comuitatem factum curadi nc 
modum ifcribere.fi igtt erui 
tto capitia fiat er defcriptj i if ca° faci 
le deprebedee.jEt tunc cum aqua repi 
da ? aceto *i modico olei comme pmtjc 
ta uomira ,puoca.ubi fcilicet ifirm3 tu3 
bocleutter factat.uell&.firupu aceto 
fu5 fimplice cu aqua raffani.aut orimel 
lia fimplicia feu ppofiti uf fquilitici. uo 
mttu facto dentea cum uio lauetur cafo 
Mt ubi p fecceflum materia educezeuo 
lueria fecunda crtgetia ea 
verbigrafi cofa pura fuerit.' 
cbare fimplicia.J.i. f.aquajg ediuieab 
fintbii cicoree una uice mifce 
S£>i colera eurina l&.firupi de 
g.ufirupi acetoft fimplicie.f.f.aque eu 
diute feniculi abfintbu an.J.i.mifce p*o 
una uice.fi colera uitellma l&;orimelF 
fimpltcif f.uf.aque abfmtbu femc.cico 
ree ari.J.umfce pro una uice. $uod fi 
pdictoa ftmpof ut magif delicati fit cla 
rificarelibetreceptaaduplae cum eia 
momo eaa aromatija. i&gefta matezia 
i cafu primo 6 
uiolati. f.t.dif 
foluant" cum decoctione tama 
rindorum ue.flowm boragia 
buglofle uiolazj liquiritie *i palTulamm 
« fiat potue.Jn cafu fecundo loco elle 
ctuaru de fuco rofarum diafinicoie tm 
dem pone. Ifiel faciae fic l&.reubajba 
ri.$.ii.f .fpice grana.uiunfundat in aq 
lactia uel aqua abfintbii uinialbi paru 
addedorboria.r.in ifufione dimilTia 
fiat fortis erprertioXut a3dc calTic ut 
fupra diftempate JJ, 7 fimpi uiolati ti 
lumde 7 fiat potus* <$>i per pillulas da 
pillula? 6 reubarbaro*5«i.et barum lo 
co tn colera citrina aut uiteiUa pillulas 
aggregatiuas ecbibe.perbollum m co 
lerapma.lfe.ellectuarii de fucco ro 
fartum quantum fufFictt 
et fiat bolus.,p colera citrttna uel uttel 
lina .U&.dyafinicoms. .et cum 3UC 
carobolumface.il j£t q:in paflioib* 
ftomaci de firupfs ptinetf 
bus te deo duce copiofu facia bus pau 
cis uolui erte contentus .&t fi effumanf 
materia ad caput dolorem efficies fleu 
ma fuerit qualeciaque illo fit ft comode 
potes per uomttum ea educas 7 ubi no 
iic eam digezas .iBe.ojcimelhffquilitict 
J.ii.firupi de radicib9 acetoft.J. ii.aq 
2umabfintbiiapii feniculi ui 
ctbus duabuf.<_ jEt fi celicantie giatia 
cum clarificare uolueris cu 
ctnatifA Cfeatertadigeftacum pilfa 
ru5 cocbiaru3.3.i.fiu.3uu.35.3.11.3« 
cari adpondus omnui et fiat pul ms qj 
jp una uice totn prebe X &uui&:.cuf 
cute yfopi capii'ue.an.£l£M.liqinruie 
partulag aii.j.f.fiat decoctio t qua caf 
fie.|.i.dilfoluediaf.mcois.3.tti.uelb)re 
repigre.J.f •meli' ro.J.i.? fiat potus.pf 
1li*byerepigre.3.ri.3ucbari quatu fuf 
ficit 7 fiat bolius.bis ergo uel aliis fo 
defcribedis ma 
teriaeuacuatacum confectionibus un 
guentts pulueribus 7 aliis prout in de 
paffiombus ftomaci repertes eum con 
jQfbateria aute mficam fi uo 
initu euacuare no potes H&.fiiupi d bi 
3atiis.|.iufirupi bu 
glofle fcolopedrie fambuci aut fuf 
terre aii.f.ii.pro duabus uicibus.r u 
bi clarificetur cuj cinamomo aut ligno aloes aromatt3et\f Materia cltgefU 
de lapide la5uli feu ida 
rum ?3u.pillu.ftomatica2£ aut cociajj 
eam euacues.relftc.l6i. fene 
tartari . 3ucba 
ri ad pondus omniu 2 pro una dofi fiat 
fic.lfc.fcolopendrie yfopt 
cufcute capif.ue.florum borag .buglof 
fe lupullojg ari quarta ptem unius .£\fb 
palTu 
larum ari.3.u.f.epitbimi.£lfb.f .fiat de 
coctio t qua.J.t.f .caffie diflolue.confec 
tionisamecb.3.u.f.diatintcots.5.i.ft2U 
pi de radicibus fine aceto.f .i. fiat pot3 
<5 Jn boli forma iBe.pfectidis amecb 
3.iti.diaftmcois.5.i.f .3ucbari quatum 
fuffteit 2 fiat bolus *]jklii 
rima ad boc propofitum facientia deo 
duce ifra repertes qua ex ca de bts ifra 
cx parte trafmi.&ic esgo uel ahtez eua 
cuata materia pro pfortatione ftomaci 
fi opus fuerit ap,ppria que fi deus uo 
luerit boc ppleto tractatulo deferibas 
capitula traftui.i®uatu3 ad cibi 2 pot* 
Ifrafcriptis omnibus cafibus regirii cd 
uenies omia cibazta que ad caput facile 
fumat uitadafunt. ut,porri cepe aleura 
caules nuces pais loleattus 2 fimiha. 
lilinum debile bibat i fme paftus rep 
pelles fumos aliquid fumat ut dta 
citoniten de $ucbaro fine fpeciebus. uX 
©liquot coriadros prepatos feu modi 
cu pantf aflupoft tam borri comeftione 
nibil bibat de die nriq5 doimiat p boraf 
0d minus duas ariq3 uadat dormitu ma 
neat poftq3 nibil bibat, jjzt quia dolor 
capitis uicio ftomaci pluribj 
c bominibuf poftq5 uellet familiaria ad 
cum pellenmifrafcriptaf ptl 
lulas mirabfes adiuei i8e.030111 gano. 
ro.rubearum croci xilobalfami carpo 
balfamifticadosfpice lignum aloes af 
fari fqutnanti fe. peotite. an.j.fcdraga 
ganti bdelu ail-3* ii.macis 3.it.radicis 
brionte.$.r aloes epatict.3.iiii.f.fiat cu 
firupo de fhcados maflfa er qua cu opa 
fuerit ptllas cofice dequibyfm exiget! 
03 tres aut quinque per duae boras au 
cenam prebe ad minue in ebdomoda fe 
melquta ftomacum pfotant appetitum 
incitantetaputridis bumorib9eu fua 
mter fme moleftia purgant uifu auditii 
memoriam ac omnes alios fenfus cozzo 
borantac caniciem tarda igtt 
qualiter dolor capitis uicio ftoaci ,pue 
mens curandus fit tame fi aliqua mala 
qualitas in capite derelicta fuerit in p:e 
cedentibus capitulis modu3 ea3 pelledi 
tueief. <£>ane ft epar fi fplen fi r nef fi ma 
trix fiuealiud quod uis mebru doloris 
capitiscaufa fuerit iillomebro pecca 
tum exiftens corrige .Jctbocin capf 
tulisppr ts require .in quibus talium 
mebro2j uicia curada deo pmittete de 
fcriba.na fi capitis dolor ab etf pedeat 
tir curati curat' 2 dolor 2 fepe quoq3 ut 
babitu e tam oletium q3 redcletiuj odo 
rum cum dolor capttf iducif.t borum 
cura odo$ utrariorum £ t 
pfimilr quilibet dolor capitis a quauis 
cxtrifeca ca fi ea ad ptrarium 
permutet" illu dolore curabis.j&uod fi 
aliqua mala qualitas reliquatur ut eam 
pellas a precedetibus fuccurfum pete« 
*$boteft it dolor capitis ab apate ,puef 
re cuius cura e illius apatis cura quam 
auxiliate deo t primis capfis dicturus 
fum. £ t fi febris dolor illius fiierit cati 
fa ,put t meo de fe.te docui febrem cma 
aicedetcs fumos CU3 oleoro.acetop 
mixto fronte 2 tepora epttbimando re 
pelle.i* i&uod ubi ad bac itentione ait' 
10 tibi opus fuerit fupra ad qua:tu cam 
uade.f i£t quia ad omium capitis do lo? ?plue'da cura fuccurfu3 tto folum a 
pcedetibus fed etia a fequetib5 gbufda 
captis peteti e pntis capti bic finis efto 
fcos 6 uertigie ? fcotomt 
a.duo pttnes capta. 
% quid fit rttgo 7 fcoto 
mia:?qipfo2ffnntcae, 
dolortf capitis pti 
c atteta cma ut do 
mine frenefi prefentelocu5 ac 
comodare iam catam pprebendera fed 
ecce dria uertigo fua cu forore fcotbo 
tnia.|:t fi omla inquit mibi t guu deuol 
ut' uideat 7 forori mee circa oculos ue 
luti uolates appeat tm tamen recte iudt 
camus ut locus pfens nobis digne puei 
uero alif quafi doloris capitis 
fecundum fpeg diuerfitate cura recipi 
mu0.£utgit nos tibi maifeftas feceri 
mus cas uras 7 figna ta ,pnoftica q3 6 
moftratiua defcripferif qualif curari 6 
bemus ad cura doloiis nos lemitte.bif 
auditis buc loeu potius q3 frenefi dare 
difpofui cum ilia cura i capris precede 
tibusiampofitafitetutrem ftatim ag 
®ico quod uertigo inf duj 
acciditcubocircuiartter fe tpfum mo 
uet quia fpritibus uifibilibuf circulartf 
motis non ita cito quiefeunt et ita p ille 
tunc uidet in gtrum moueri putar. 
item fi rem circutr motam quis 
diu infpexeritgafpecies ille in organo 
utfus aliquadiu referuanturet obtectu 
fuum quam primo non aliter moueri 
putant.quo fit ut bonus bomo ad 
buc omnia tn gtrum moueri putet.. 
* Experientia enim uidemus quod 
V quts rem ualde luctda5 aliquadiu afpe 
xertt et ad aliam ptem fe uertat re illam 
fe uidere interdum fudicabit et tam d:u 
donec ille fpecies fuq$ 
fepc anq5 abeant notabile rps tranfcant 
pcludebat magtfter meus blafius pmcn 
fis quod Hat uidere aliquid non fit qj 
fpebus illis forttf impreffis anicbillatui 
feu corrupttu: utfibtie et tuc pez fpccica 
iftas tu iudices et non mfi obiectum cu 
ius ff fpecies quar et blafio 
cum ancillis dimilTo adpropofitu dee 
tigtne,p utTupra caufaramentioe'5 alia 
facere non intendo cum cura re 
motione3 obtectorum fiat. f* <J>ed uei 
tigo de qua bic intenditur a uaperibus 
fubtilibus cum uenrofitate mixtis et in 
cerebro feu in uiis fpirituum debilium 
geni# uf ad alias aliude 
g fps uifibiles ad ide exntes t gyru mo 
uentppquod cxtrtnfecus uifa moueri 
i£xquopa 
tet g? uertigo nibtl aliud e q3 fptrituu5 
utftbiltu i giru pmotto pp uapore fubti 
le cum uentofitate mixtu icerebro 7 in 
uiia fpirit3 exiite caufata p qua5 paties 
femp uifa 7 iterdum fetpfum f g 2113 mo 
uert putat 7 ideo dic it uertigo a uerto 
uerti putat 
non fe regit 7 cui appodiet quertt 7 no 
fuenies cadit-f* jffi tame int banc 7 e 
pttiam dra quia in epiTta fit tortura fpa 
frnus atqs fpuma t uertigte neqqua. 
fit a uapore grolTo exiftete 
t ateriort cerebri pte t utis.f.uifibiltum 
fpirituu quino circulartf mouetur fed 
quiefeut illo2j fpebus i buoie crifiallio 
recepg I ffu coi fimilitudine3 fua impri 
mut,t fic bonus bomo male iudfcas ne 
bulas mufeas uel alig? buiufmoi extra 
oculia fe uidere putat. 7 ideo dicittu fco 
tbomtaafcotbos quodeftuifio? mia 
mufea qr uifio qr fcotbo ate 0 
culos fuos mufeas utdere putat, $lit dicut $ fcotbos grecelatfne 
IRafcotbomaticuamufcaanebulaa uf 
talia fe uidere putat.mfua eiua obtene 
brat pp fcotbomia 
£xquo 
patet cp fcotbomia e nebule uf 
pfifium uapore groffiimi d 
teriori parte cerebri t uiia fpa uifibilis 
exiftentem quietum. £x quib9 patet 
i quibua uertigo -z fcotbomia drrit.f t 
qmbua quoq5 puenmt differut.n. quia 
uertigo a uapore fubtili ueniente pmix 
to 'i i giro moto caufat. 2>cotbo 
mia uero a uapore groflo quieto, puei 
unt aut qi ieifdem locia * ab eifde edis 
feu coftnulib9 fieri poliunt. £arum 
igitur caufe td extrifece q3 itrinfece ee 
pnt.£xtrifecaelTepoteft quelibet non 
naturalia que uapore i cerebro geneza 
re uel ad eu mandare poiTit. Htaleum 
poni cepe caulea legumta rea i patella 
frixe amrnahu it tora 'z potiflimeTdguia 
£t inf fructua nucea, Irinum it' potea 
v maxim nouu atq$ turbidu. 0mta 
ueroadreruquecircfr mouetur intui 
tione aut lucidarum ? tahu que ut 
dictum e iter dii uertigme inducunt fu 
pra me abfolutu feci, $n fumma igr 
be funt bag egritudinu ede extrifece. 
Jntrifece uero effe pnt bumo: quilibet 
potea i cerebro uapore generare uel a 
liud ad eu mittere ut languia coFa fleg 
ma 'i mfia.lR.afia tri in fuo cotinete iqt 
cp uertigo a flegmate quernea acctden 
lia epiFie * no uertigia iducit. ido epifi 
a non uertigo dici debet, 
lame cu nec tortura nec fpumd fpafmu 
n5 adde utderia;eam in capFodeuertt 
gine 'z no de epilia*epone.£t fic babef 
tam itrifecaa q5 extrifecaa baru palfio 
nu caufaa. St iterdum per 
te iterdum per comuitate fiat $ 
prietate cu uapor tlle I cer eb:o z i uiis 
fps uiTibii*generat",per commtate3 uc 
zo qn aliude puta a ftomaco epate fplee 
renibus matrice uel mo alio uaporea e 
leuati ad cerebra pueniut. 
£5ccudii5 capm de fignts ftfgints z 
fcotbomie tam ,pnofticis qua demoffca 
tiuis .et in quibus curafupra reperien 
da fit. 
&nc de fignts cfi: dicendu5 z 
n primo demonftratiuifunde fi 
uertigo ac fcotbomia ab exta 
feca re fiat patietif uel nanatio 
ne comprehendes. mtrtnfecis 
aut fi a fangnine rubor erit in facie dul 
cefcit ce tempor frontis ac oculoru fut 
uene replete et in temporibus pulfant z 
tntoto eft laflitudoet grauttaaet fan 
guiaborabocmagismreftat. £fturi 
naruffa uffubruffa et pulfua magnus 
atq5 molt iz plenus. *0uod fi eip regi 
me pcedea z fimif buic affetiant id a fan 
gume ,puenire nulla dubia erit. Qi 
a cofa ptuctiua atq5 factea citri 
natur, oria amaritudo kntiC adfunt ui 
gilie adeft iflatio z bora colere magtfi 
feftat. e alba fubtif z ignea, 
fulfus uelox freques z dmus. £ taf 
aut pplexio z talia fi pfeferit te certum 
aut ilegmafi funt quia al 
bet faciea tumet quoq5 albet z totu coz 
pua x quo funt.fentif grauitaa z piguc 
do z i bumorib9 babudat.eflq3 multU5 
fomnoletuf. Urina erit idtgefta fpif 
fa multa atq5 alba.Tfbulfua erit tardus 
molf atq3 rarua cu diuerfitare quadam 
z bora flegmatia.plurimu iuadit. 06 
fietaa z talia pfenfmt certior mulro fi 
ea. iQfbtico aut buore boc faciente e 
rit patiena ut plurima faturnm9malaru cOgftattonu.ttmidua ualde.cutuf facief 
liuet atq$ piunctura oculog urina teu 
is erit 'z alba:? bora mfie aggreditur t 
firmn fortiua.et ubi etaa coplerto ? c. 
mfie pfentiat te effe dubia nd 05. 0o 
nia aut fuper hic paflione plurimu indi 
cant.uaporea.n.eriftetea i cerebro fpe 
ciea re% fibt pformiu mittut i ff um cou 
ne$ *z ftc patiea fomma iir conformia fo 
niat.? 1 bis p ceris egritudinib9 magia 
® e foniia ergo patiete tun iterroga na 
fi rea rubeas catilenaa coreaa rifua et 
eJiterrealeticiatferetea fomniauit fan 
guine peccate arguut.fi at rea citrinaa 
faltare uolare et riraa facere et utr rea 
nd furore ptmeteacolera.05 ubi aqa 
pifceaniuea pluutae etaa cofimilia fleg 
tna id efficiet* St ubi mortuoe i,pfun 
do cadr nigra utder et talia ufi* timoro 
fa fomniauerit mliam a:guut. £ t I1C5 ta 
lia in aliis egritudimbua tnfdu uentant 
in uertigine tamen et fcotbomia fepiuf 
0ed ut fciaa an per an per 
comunitatem ille egritudinea fiat fetto 
quando per enenuut pti 
nue infirma affiigut nec erit in mebria 
ceterta nocumetum dolor capitiaac et9 
grauedo adeft uel precefitf. Onitua q9 
q5 auriu5 ofufcatto uifua debilitaa odo 
ratua.etc. 0ed ubi per comunitate 
fiant eft afflictio tnterpollata et altq left 
0 in membro madante fentitur. 106 fi 
ftomacua in caufa fuerit fupto cibo fco 
tbomiauf $tigo quiefeit et 'bora digo 
nia tnuadit cum quo ege: naufeam ab 
bominattone eructatione ? talia patitJ* 
Sb alio aute mebro fi uenertt lefionem 
aliquam t ifto pfenfit ? tadiu formica9! 
loco fenttf.donecuapor uertigine5 ac 
fcotb ornia efficies pfumpt9f it. 0Hui 
tu ad ,pnofttca fi ille palTioea dtu pfeue 
rant epilefia futura aut appoplefia tte. 
IRI fi uapox uetofitate aliquaacqm 
fieritepifiam* fu tm multiplicet q? o 
ptlatione efficiat dducet appfiam z mo 
te fubitanea p confeques * propf q? mU 
pedede n ffitXed eif e p:efio fuccuzzedu 
Hnde fi a fagme prouenertt que i cura 
doloris capiti a fagme amentetis fupa 
defcribut pcife omnia per ordine face. 
i ita de flegmate cola ac mfia dicenm e. 
l8t qr uereor ne de nimia ,pliritate 
buius opis adbuc arguar ifia$ curam 
defcriberebic non uoluuf5 a prefcriptj 
capfis t quibus complete ac ordtate de 
fcriptaeeamutua. 
STractatus f de frenefi t fe tnt\capl 
tula cottnes. 
Ifhrfmu capfm quid fit frenefif quid 
pafrenefis z que caufe. 
Jctum e apofiema cerebzt do 
d lorem capitis effcerepofle,p 
quontbuiusmei opufculi q 
dam ordinata cotinua0 fiat de 
cerebri aliquid dicedu uidef. j£t p^ 
de frenefi que dupler e.f.ueza z no ue:a 
Hera e apofiema calm I cerebro at 
pantcfis etus factum quod fe*femp men 
tt's alienatione z ifiitiam uigiliarum co 
fequit.nl uera e mentts alienatio a futf 
putridis a calidis bumortb’ refolutis 
caufata quam fe.femp z alienatio ac uf 
pcomitat ffiantia.* faf dicit pa 
frenef quafi ad uera frenefim ppans. p 
tempuf.n.aiiqs uera fiat frenef pafrene 
fisanceditpfepe tri illa fit ad qua uera 
frenef no cofequif' ur i fe.fang.? coleri 
cis fepe ac apofiematibus pfibus appa 
ret. 0olet naqs nofiris a ueteribus 
apofiema B noibus denorma 
ri ut frenef karabt# z firfen.funt enim frenea paniculi quida cerebri fubftana 
Cuoluetea qui d cerebrum tpfum medu 
laria fit fubftatie ne fluat retinet ad fifi 
tudine ergo quibua detinentur 
paniculi frenea dicti iunt. Cum tgttf 
iit i panicuV tale apoftema plu:imu5 fiat 
frenefia nucupat". dtcut alit gp fuo ab ac 
cidetinomeafiumpfit. iRa frenefia 
grece latine rabiea.boc.n.pattetef apo 
ftema maniaci fepe fiut.? tterdu5 demo 
niu lupinum bnt que accntta ufgaref ra 
biem appfant. iRon nulli tam dnt gp 
a frenon dicitur gp idem e quod mea qr 
in tali apoftemate mea femp leditur. z 
ob boc alii carabitum eu appfant g dr 
a cbaroa gp eft confciliu z bttof pmuto 
quafi pftlit feu ronia pmuto. j6t fir 
fen nome perficu e z diciif a ftr quod e 
cap z fen apa qi capiff apa.£r gb9 orni 
bua patet dra inter frenefim ueram et 
non ueram qua5 ego parafrenefi3 uoco 
IRon nulli per ueram frenefim apoftea 
freneticum tntelligunt z per non ueraj 
que ab aliia bumoribua fit. , j£t alii 
dicunt quod ra frenefia fit a cofa no ra 
aut ab alitabumoribua .Sed coii au 
ctorea p ueram frenefim apa ipfum po 
tiua intelligere uidentur per non ra au 
tem illa mentia alienatione5 quam pa:a 
frenefij uocant ad qua nudu5 apa pfecu 
tu eft.£ft.nirenef apofa collec9 pafre 
nefia nezo fumofa propter quod meret 
n ueza frenefia appellari.£x quibua p5 
inter ueram frenefim et non uera dra. 
j>5 z° quot nommib9 talia palTio noief'. 
Cuiua caufe intzinfece et ertrinfece 
elfe pnt,i£rtnfece quide ut rea quelib5 
non naturafibumano corpore calorej 
exceflmu tducerc potea ficut aer ercef 
fiue calidua.cibua quoq31 poma ut a 
leum cepe finapia:potea uinu z talia, 
tnotua fupflue calefact9 nimia uigilia fa 
mia toleratia ira gradif z ad boc modo 
dealiia.Caufa ttrifecaefanguta cofa 
ru.citrinauraduftaetfutt fnma frent 
fia cae, Sed ertrifece funt mediate ma 
gia.ttrifece uero imediate. iRa calo 
itrifecua coram uerbigra i ebultttoc po 
nea ubi fit ertra cereb? ipfa$ lefficat z 
tunc fi ad caput zaptu bet coadunata a 
poftema fzeneticu caufat. Cr quo p$ 
gp cofa e ca imediata magiaq5 exfeifec* 
calor. 0ed fciedum gp frenef qn5 e i 
cipiea aliquado accidit alioru5 morbo 
rum fucceiTione.per fe aut fit cu faguia 
aut cola t corde epate ftomaco feu alio 
Ctrtfeco mebro quouia modo ebulit :oe 
cuiua fubtiliata ad cerebrum repit, z 
coadunatione facta generatur apoftea 
z p bunc modu egritudine icipiete eaj 
appFlo.i0irer t ea icipiete fieri n ee pof 
fibile f5 gp fep ad alioa morboa fequilf. 
Siliorum uero morboru3 fit fucef 
fione cu fc.at apoftemaaliqd pcedit ut 
pleurefia peripleumoniaetfimiliaet B 
fit ut plurimum. igif’ cor epar 
ftomacua renea matrix et ftmilia meat* 
quofdamet fiforfan fenfuita pcepubi 
ieatum ipfo cerebro babeant :et cole 
ra:autfan.in biamebrta ratione fe.at 
apofteatiaebulitleuiter peoa mearTe 
pe ad caput afcendit et tunc ibi apoftel 
fit freneticum et boc modo aliorum ffld 
bro^fitfuccefTione 
Secm capm de figmademonftrati 
tiia frenefia. 
SITioilla cornuta ac ,ppria fi 
p gnabet. Comunta ff fe.tn 
tenfa ualdeuigilia2£ inftantta 
ronia permixtio oculorum uariario lin 
gueafpitaa.grauedo capitf. borror lu 
mmia.in pulfu uelocitaa cu ferinitate q dam. Ifbroprta aut ftgna fut qr fi fa 
guta icaufa fuerit, oculi ad rubedinem 
mutati plene apparet: 
ac rubee.no nuq3 lacbrimatur * lippi p 
fepe fiunt:rubet quoq$ facies'* queda$ 
fanguisguttuletterdum enafo effluut 
tenfe * tflate funt frontj uene.erafpera 
tm p°2ubet.fucceffiue ntgzefctt n* 
t of magna fetit amaritudte5 f5 fapo et5 
ad quadi potius dulcedine tendit intcz 
du5 dormit inf dum ridet plorat Cterdu 
non mftumriratur :nec multum furio 
fe loquitur tuerba iocofa et ad rifum $ 
uocantia profert et fi que fatafmata ut 
det rn. ea putat, fi etaa pple 
riotps ani precedena regimen et fimili 
a atteftitur fan.tunc certior multo fiea 
0i aut frenefia a cola fiet patief plu 
rimualienat.pfmloquttMigua afpa fit 
multum citrinatam fprtcipio.fucceflt 
uetnnigrefcit.* er coquit.magna ade 
oria amaritudo.fitia magna 
oculi.* citrini fiut. ac * propt acutoa 
fumoa qui ad eoa eleuatur patiena eoa 
fepe tergit narium fit ptractio.* frond 
rugefuperiua attrahuntur. Crefctt 
audacia :et furiofe rirantur: citrina ft 
idola que utdere putat et feb. intenfa 
ualde pulfuafit uelor atq$ durua fed 
fi colera citrina utuitellina fuerit ali 
quaprefcripta multo funt remifltora- 
et pulfuf inordinatua aliqualiter eriftit 
0edft coleza fuerit adufta cum furia 
intenfa riratur fit melicolicuf demoniu 
babet lupinum .utdet rtratea mortuoa 
uir teneri potell: .turbantur oculi in pf 
fu magna fit uelocitaa in omnibua tam 
btia etaa .coplerio toti 
ua habitudo tepuf anni pcedes regtme 
etfimilia nide precedente humore te 
ftimomummag"1 tibi prebet. 
STertium capito de 
fjenefia* 
lRenefta,pnoftica figna dupli 
f cia funt quedi futuri freneft’5 
* queda$ quid ea facta .pnoftt 
eidum fit docet.unde parafrenefia futti 
ri frenefi$ argutt.ut puta fi acuti febre 
autapoftemaaliquodttrifeeum patiett 
accidat infomnietaa :inquietudo metif 
alienatio et prectpue fi uidilTe fe aliqd 
affirmat quod no fit :fed futura predi 
cereueltt:ft feror filafpectus fiePru 
bent oculi ft ,ppinque rei obliuio fiet:fi 
grauedinem capitia plua folito fenfia 
biia fignia uel er htia p luribua appeti 
bua 6 futura frenefimillatenua dubita 
bia cuiua tamen fignum potifitmu e b** 
fi in biia febrtbua feu apoftematibus tt 
rina que continue rubea appazuit (Bito 
quafi fubtilia paucula; et alba fuerit na 
cum febrea et apofteita illa fanguinea 
at colerica fuerint ut a urina alba app 
ente q5 priua rubea fuerat materiei ca 
lide ad cerebm$ raptum figit .et p ?na 
frenefi$ futuram .fit enim mina alba ga 
materia .illa calida qa tunc urina tingi 
folebatetad cerebrum rapitur ac uri 
na necelfario alba manet. Tjbatetg* 
primo er quibus futura frenefim ,pnq 
ftteari habeaf patet x°quid er pafeeneft 
fit nam fi aliqua p dicta 
perfeuerant in ueram frenefim ea com 
muta:i fciaf fi r mittutur ut infomneitaf 
inquietudo metis aleatlo et o eam ad fa 
lute5 ueturam pronucia quod in egritu 
dinibus acutis plerunque uidebts. 
0cito tamen quod iam facta 
frenefi urina alba apparere folet que tc 
morte denudat ni i colore urta 
ttgituz. i his p5 {quibus natu 
ralis caloris fit refolutio.que fi paulati ne ftatmrfa ad albedine tedit 'Z fi cita ci 
to erperietia docet.lEr quop5 cpia fa 
cta frenefi urina alba appet. renef ,p 
noftica figna duplicia funt queda5 moj 
te figrit,? queda fanitate. Jte?du 
plicia queda frenefis tn alia egritudine 
pmutatione queda liberatione totale. 
i£r egrimdinibus t quib$ frenefis intez 
du pmutatur.funt Iitargta dmoniu lupi 
nu mania mfia 1 etbica. ©i i litargia 
pprebedes qz apoftema illud caf5 muta 
tuetfrigiduslitargteq tfra deo duce 
dicetur figna appebut. iRo tam nifi 
fic fiat de mille un3 non euadit. £3i i 
demontu mania *i c cdmutet .cdpreben 
des qr paties ifebriens fiet.? alia pluzt 
ma fuperius defcripta erut remifla.aut 
er roto quietata.fed propf matezie que 
ca frenefis erat cinereitate p cereb? dtf 
perfi prefcriptaru aliqua egritudo ita 
dii remanet. £ t fi tzafit frenef accide 
tia quietatur.-r apparet ethice figna. 
Cr quibus patet qp facte frenefis fi tftr 
mus ad falute deuertire debeat eu i egzi 
tudinibus pdtctozum aliqua cadeze pof 
k fore poflibile pronofficari pofif.tlej 
uero ifirmi ltbezattoe5 argue0.fi emozo 
ydes fi flurus meftruo?.ft fudoz copio 
fus.autflur’ faguts nariu5 cu ifirmi ali 
enatioe,pueneriM cetera accidetia re 
tnittut"’. 0cito tam ornis frenefis 
e piculofa.euadut.n.ab ea ppauciffimi; 
Clfbortisfigna alienatiois.et ifomt 
etajj ptiuatio febris, ac urine aquofe p 
feuerantia. Cgeftfonts retentio 
crurum ac corarum imobtlitas fine re 
tracte fiue ertefe fuerir.palea? collecto 
uomttus uiridis.fpafmus ac fincopis. 
borum qplibet morte figntficat. Jde 
q3 ut f po.iquid morte fubita.iEt fi in fi 
niftro pede frenetici fabe fiTitudo citria 
* dura fuerit.? cdtigit ifirmu5 folui fu 
peri* aut tferius.t ferto die moriet". 
Sed unii fcito q> ceteris paaibuapicu 
lofior e que e i cerebro q5 que i pamcu 
Iia.? que i pia matre % i dura. Jflla 
aut que fuccefltone febrif feu apoftema 
tu piculofior e q5 que per fe fit icipiea: 
qr illa mftitudine cdrupttonu fignificat 
* maiore q5 que p fe fit icipicne.cn quo 
ceteria parib9 uirtute debiliore tuentt. 
Capitulum quartum de cura para 
frenefta. 
pafrenefta cura egritudo 
i cui9 ca ea ,pueit tibi cofidera 
da erit 7 ei f m erigetia paza 
frenefi nd obftate fuccunere. Sed 
qr t febrib9 pfepe porifmatib* accidit: 
*i quadoq5 no folubora porifmi 7 q 
etif detinet tfiru5:quatu ad cltftezta fup 
pofitoria 7 alia buiufmodt fecuri9quie 
tiabora.q5 porifmi fuccurrere ifirmo 
poteria. Cua igit ttetio ad «pbtbeti 
du uapo? afcefum t bac cura ee deb$ $ 
ad ertra 7 ad ttra fieri pot. Sb infca 
uero getif bora t quibTit acre odore p 
uemut faciaa fic ife.malua? matru uto 
Ia? blitia 
decoctio de qua accipe Ib.f.t qua diflol 
ne cafite pulueria$ucbarian.i.t.biere 
pigre.f. f .olet' uiolati.|.tii.faf rrfti.3. ti. 
fiat cliftere 7 i cafu ifto plurimu ualet. 
fuppofttojiu cu$ croco meile * fpe 
bua biere fiat, ©igeftiua uero ac fo 
lutiua bic mea ponere nd e CU3 £5 erige 
tia egritudta pafrenefta efficientia ordi 
nada ftnt que ro illa capiia q>e 
daftntatq3p 00 fiimeda puentut fut fi 
rupuarofatpderibea de fuco acetofel 
le de acetofttate citri de papauere ac iu 
lep rof.utor.miua citonio? 7 filia 7 ta 
Ita prebe fola ut* ca aqua ro.feu3ucba2t Oranata quoq5‘acetefapuIrimu puent 
unt. deluto urere 
cum modico ro.aque.7 
rof.ire pueit potilTtme antiquu manus 
jcpi cu perlis ac ifrafcrtpta cdfec 
tio quam diacorallu uoco queifc.coza 
ri albi.lb.f.dtflbluat" 
t quapcr pri9 ifufio 
ne pmafertt er quib9forti facta erpreffl 
one pfectio fiat i morfelf. Hei factaf 
fic.lBe.?feruerofa2£.f.i.man9rpi.i.iu 
fragmeto2g lapidum 1 
prunos numezo.ni.mirtura fiat dama 
ta. Ifboteft pfim.lr er conf ua ro.-z dia 
coralii pueniens mirtura ftert que butc 
cafui mftum couentt. i0.ue, fricatio 
nes ligature uentofe fometationes feu 
lottoes.? illa meb cef ia a capite pueiut- 
Hri fricatoea ad extranea fiat ligatme: 
Jte3 uentofe ad fpatulaa nates fiue au 
ra ad bracbia uero et tibias fomentat! 
onea. j£t illa er decoctione folioru5 
uiolarumfaliciafoliorum uitiaalbe m 
fere foliorum canarum nenufarif 
uel confimilium fiat et decoctio qmntn 
poteft fufferre calida inferiua trabedo 
jemper multa in boc cafu applicatur ca 
piti fed bac lege ne filicet caput catarro 
fum ac repletum fit bac obf uata lege fa 
ciaa fic.lBe.olei ro.f .ii.aceti.f .i.agita 
fimul et fronti et temporibus peciaa tm 
merfaa muirociena applica .Hei aliter. 
1i>e .aque. ro.|.ti. olet. ro.f X aceti. ?.f. 
et ut prius face uerum incafuifto uigi 
lie fepe iportune fiunt .,€>uod ubi robu 
ftus infirm9 fit et fortis uirtuf t qtiouis 
prefcriptorum adde croci .B.t.opii. 3. 
f .£>ed infra deo duce de inftatia uigili 
arum.adboc jppofitum facientia mfta 
x eper ies qua ex re bis paucifltmis pten 
tua fu$. i&e aere cibo et potu et altif 
rebus non naturalibus tractationem B 
ommittogafm egritudinia exigetiam 
que parafrenefim efficit ordinata funt 
$ quo ad propria capitula uade, 0$ 
quia in ,pxtmo capitulo plurima defert 
btintur que couentut :bite pau 
culis ptetus effe uoluu 
&nintm capm de cura frenefia et p* 
de regimine fex zernm non naturalium. 
iRtercoIerica f fanguineam 
< q°ad cura pa? inteft 
faguia.n.freneft efficies i cole 
ra facile trafit.qr cofic9 faguia exiftit. 
quare 'i fi i freneft colerica totu regtrne 
magia frigida *i bumidu q3 in faguinea 
effe debeat, paucula tn dr am ex tfrafczi 
ptia facile deprebedea. 0ane cu di 
ctum fit frenefim p fe morbu poffe effe i 
no na 
turaliu aliquid dicere.qr ubi ceffioe ali 
arum egzitudinu regimen otdinadu eet 
de’quo ubi cafua euenerit faciaa ut i iff 
j£ger t loco ubi picture mille fint it 
tuaduf ifirmu3 perfepe 
ad tfania maio:e iducit.ppquod atiquo 
ru ne diuerfe faciea nec uazietate ueftef 
cora eia prefentet" tubet.qua ex zt ut lo 
cua no fit illumiatua laudo ut uiftbiliuj 
uarietaie maiore i mania cadat. /Htr'i 
git" ad frigidu * buidu ppet"quem fi na 
turale no babea cum foliis nenufarif ui 
olis foliis falicis mirti populi quercus 
uitis uintfere berba.cum *edolettb5 fio 
ribus * cdfimilibufpauime'tu fubfterne 
* cum aqua aceto mixta fepe ir 
roret .i£t ft tibi tata aque ro* copta no 
fuezit cum coi aqua % aceto id fiat. 
fLinteamia bis uniuerfa aquif fup lectu 
*i piete apponet".lRedolentia poma ac ptrra frufhati tcifa ? predcis aquta ir 
rorata bic inde p camera t calatis pofi 
ta fituent. iRon nulli fuffumigiu3 ex: 
trocifcia de capbora ? cofiroilibus fup 
carbonee incefoa poitia laudat <p ego 
mmtme.qr fumus ornis p9occu:fu buic 
egritudini nocet, nullo9det 
cuius loco aqua ordei bibat feu bot pu 
tei cu aqua pag granatorum uini.uF er 
tulep defcrtbedia aliquot mifce. 0.6 
ft patiens iuueis colertcus ? in tempoe 
cafo fueiit cu$ feb:e itefa fiti quicumq3 
detur potus ftt actu frigidus.? ubi illa 
non fuerit poterit altqualr cata dari. 
Carnes omnes uitade funt.? ubi prop 
pter cafu uirtutj.uel aliq? tale te ad dan 
dum neccfiitaa cogit fint gallog nudu5 
coeutium capreti auium rubaliu uel lac 
tia uituli que cu lactucis portulacis co 
munibus lemibua frigidis uf altqo tali 
um alteretur i brodto panata fie 
ri poteR que fi p prius t aqua fiigida p 
bora Reterit.? cuagreRa.utoberbeuf 
inno granatorufuco citragulilimonis 
paniculi F acetofe poliunt ta fercula qin 
carnes alterari. j£t fi er eis cotufum fe 
ceris de eis fu? mifce.£t fi fublia 
tu neccelTe fuerit fieri carnes ex qbp fit t 
aliquo predicto2j p bora una uF duas f 
molire pmitte cu eis aque ro.aut uiol i 
parum pmifcedo. Cfiiod fri uafe caj 
nes filo appefe fuerit cu ifrafcripto pul 
nere aliquaFr afpgatur.que l&.fadalo 
rum onmm ro.ru. fpodii coral. utripq5 
la 
pidu pF 
uis.? fi iterdum ut fit cares ille t uefica 
feu alcbico reponat" ? aqs pferi 
ptis eaf inora ac de prefcrtpto fecu mi 
fce ? quotiib} ducatos imponen9. et 
uas i duplici uafe feu marie balneo coi 
locetur ? face. £x fercuF 
couenit.panata l cazntU3 bzo 
dio decocta, ordet' no coi 
lata grudu ordet 'i anens. t0.uod fi 
cum no babueria ozdeu t aqua decoque 
*i pidet" ? ad orale feu damtg*a paltct 
'i cu predetf brodita coqt. Couemt 
lactuca portulaca ediuia cucurbita. 
j£t qr praticatea comutf trtututur per 
prtuaeabuliri factae ufi' receti aqua r 
molire ut q? bnt faf depdat bozie quib3 
minuafemale babet tfirmuacibandae 
z pzo uice dadum fepiuf caue ta 
me ne tue diete fubtilitate uirtua care 
at de egritudinib9 quibufcnq5 follicit* 
femp edo ea eim deficietelaboraa i caf 
fum. intugeda e.£>omnua,p 
uocadua gaudiu tferat. Silet amici 
qui fctlettu tam obfuent preciofoa lapi 
dea tfpiciat 'i maxie fapbirum. Cattle 
naa fuauea audiat. Srmoniaa quoq5 
muficaliu idrumetorum delectabilem c i 
tbare *i taliu. i0.uod fuum det uete? 
nbi t bec natuza pigra 
foret cliftere ifraferiptu iube. 06 r 
ciptt malue blittf foliog an jQg) 
u j£tubi maiorem quererea tfrigi 
datione cucurbite 
florum nenufarie uel talia de tali decoc 
tione accipe.lb.i.f .t c\a diflfoluej.t. caf 
fle puluerta3ucbari. j.f.olei uiolati.?. 
iii.falif fiat cliflere quod bo 
ra minorif afflictiota fiat Chderia { 
boc cafu fuper omta comedatur 'z ido 
potilTimu quod dattm feriptu e c. 
0ertn caplm de bia q ab eje fut i cu 
ra frenef approxtmada. 
3DiPi.nature aut artificio fu 
U perfluitatea comunea educed 
funt minutio tlico fiat.neclue 
combndionem nec qn3 plurimum afpectu$ infplciafmd cetera flebotbmie 
confentiant ne tibi ueluti bis diebuf cui 
da amico contingeret quoniatm ad qj 
dam robuffiufreneticu5 flobotbomado 
diftulit do nec combuftio lune trafacta 
effiet propter quod frenefi pfirmata tn 
tantum accidentia acuta funt cp bonus 
bomo cantando ad uiram tranfiutteter 
nam. Ceterifergo confentientib9flo 
botbomia illico factas.effi embui5 eg:t 
tudmifcura potiffiima q$ fi tardefmagt 
ficatur apacrefcut accidentia efpfepe 
ob boc infumus moritur .et io fi inuets 
iienofus fuerit et frenefim a 
uenireiudicesbalilica primo incideet 
abundante fanguine quantitatemexire 
permitte, nolo tame q? ad ficopt ufque 
xmeniat ut aliqui iubet. 05 
illic ad bor.ri.uel tercia ufq5 die iclufi 
ue ex cepbalica ueis nafi frontis aut lin 
gue fob otbomiaj reitera.uel fanguifu 
gas uenis illis appone. potius 
gulla reftrige. ‘Bel cu po:cmis fetis 
nibil ex iftrumento gp ex eis fit nafo be 
moroydas appiri. Bnfmexigetiaj 
ad extrabedu faguine ifra premiffiu ter 
tninu q°quomo pofis follicifTcmp effio 
0ed die trafacta3tI fiebotbomia oi 
no dimitte. 0i.n.ifra boc tepus ad 
ejectione faguts p obita mefua folicitus 
fuefl *i i faguino q$ maxe bac egzitudtc 
curadi fpe aliqua babere poreris ubi 
non pauca at nulla. 0edaduertas 
ut femp flebotbomata ucnaffiricte cu 
cautella liget ne paties fua furiofitate 
foluat. Sit ubi etas feu aliud flebo 
ibomia uetofas 013 fcari 
ficatione apponi iube 'z fuper nates p:i 
mo fucceffiiue i fpatuf 'i de faguine f:p 
dum exigetia extrahe* iRota tamen 
cp colera exiffiete i caufa multo minor 
faguinis quatius mo cetera paria fint 
extrabeda e. £f t boc diltgeter ad 
uerte qua ex repditioes que t fiobotbo * 
mia atteduffemp babe.qr s ft non ob a 
lia ca5 qre diuerficts i frenefi cofica fle 
botboia fieret, muabit adbuc multum. 
3 egritudis cura po 
tilfiimafi emoroides meftrua flux5fan 
guinisnariuprouocart poflit ftc;entm 
mate:tabac egritudine efficies euacua 
bit. jSed eius diuerfio plurium quo 
q3iuuatquead tercia ufq5 die tclufiue 
puenteter fiet cu ligatmta.f.ad extjema 
bracbii et cu ac cruru fricati 
ombpfed pedu ac manuu uole cu$ aceto 
fale mixto fricet*' Hetofeitei illo cafu 
jueniur que cruribus fub policeuel iti 
fpatulis fine fcauficatione poni debent 
praebia ac tibie er decoctionu 
falicis uitis albe uimfere foliis canaru5 
et talium calida quatum fuffierre poteffc 
fomentur. Cliftere qucq$ defcrtptum 
et cafu illo materia multa diueztit ac illa 
que applicatu: capiti fut cum cautella 
approximanda. Iftam in capite 
repleto feu catarrofo talia applicare 
timorofum eft nec ullum etiam actuali 
ter frigidum capiti apponi debet quia 
frigiditas illa actualis primo occmfii 
porros claudef t et uapores qui ff egri 
tudis caufa refpirattone ,pbiber nt qtu 
or item untuerfalia tpa in applicatione 
talium confiderandafunt. Jnquar 
ta autem die illa egritudo ut plurimu i 
in ftatu unde fecndum teporu diuerfita 
temaliaet alia ff applicadaremediaut 
ftatim deferibam. £■ acta itaque flo 
botbomia caput abradatur .q? ? bac 6 
coctione fiat que eft rof ru.uior.corti? 
papaueris albi uel eiuf fiojp nenu 
faris.anjQfb.i.fiat decoctio ? q tepida 
caput lauetur et deinde radatur. 
$uo facto.ifc. olet ro. et fi effiet on fancinum preflaret. 5* u.accett .|.i. agf 
ta fimul *i timpojibus ac fronti petias i 
merfas ac tepidas applica. Hei faci 
as fic.l8d.aque ro.aque plataginis.aii. 
§.ii.aceti.|.i.f.olei ro.J.i. fimul pquaf 
fentur 1 fiat ut prius. Hei aliter. 
iBd.fucci folatri plataginis aut fempui 
ue.f, iii.aceti.|.ii. olei ro.f. ii.f .fimul p 
quafla ? modo quo fup:a fiat.bec potif 
fimum in die prima naturali fieda funt. 
|0uatrafactamateriautpriu3 fluxa e. 
St tame fi accidetia cdtinue augum 
tari cofpexeris.ut iftatia furo 
alienatio -zc.prefcnpta medicanda cd 
fiderada funt. fi patie! iuuetf 
ac robuftus fuerit qui baud quaq$ dor 
mire poteft.p pfcriptJiiquortb9.3.f.at 
.i.opii pmifce. £>ed non nifi in uir 
lute pilate facer pf fumas q9 et in cafu 
facer potes.lBd.ur.gueti populeois.f. 
ti. croci opii.an. B.t.icorporetur fimul 
*i ex tali timpora ac frons illimat. 
' Hei facias fic.l8d.aquerof.|.ri.acett. 
omniu an.3.ii.capbor 
ampulla, que bene agi 
tara fepenaribus applicetur.uel fpegi 
am immerge qua fepe ffirm9 odoret. 
Hei campbora cu oleo ro. diftempa *i 
cum penna naribus fmitte. 'Jfeoc ite 
cpitbimate magna exiftente flamma 
infirmi cor epiibimandum erit. 
I0uodl8daque rofXf .aque uioX 
omniu an.34.fpo 
du-5.f.croci.3.f. £t fi magna fue 
rit flama .et fi 
atepitbima cordi.£t quiaegritudoil 
Ia e pertculofiflla ne uidearis de cotfge 
tibus aliquid omittere cum infraferipto 
epitbimate felles epirbia ut. l8d .aque 
ro.r.f.uini albi bonuj.t. dmu. 
an. 3‘ii.tmfce % fiat epitbima quo teftef 
epitbimatmfepeXum ante accidentia 
augeri amplius no percipias fed poriuf 
flare frenefi3 efle in flatu tudica. 'i faci 
es tue fic.lBd.olei ro.uioF. lactis mulie 
ria.ari.f.ui.* fimul agita 't locis predic 
tis applica. Hei facias fic.lBd. fucet 
epii.tXolei ro.f .«!.* fac ut prius. 
Hei. .et boc uerfus declinationem 
magis catulum et dorfu fciflum pulmde 
corde et epate in eis derelictis aliis uo 
uifcertbus abiectis er fic calidum capiti 
fuperpone et CU3 infrigidatur amoue % 
alium eius loco repoe. £Suod fi tot 
non babueris in calida aqua buc repoe 
quam expila ut 0 capiti fuperpone .Hf 
loco carifaccipearietispulmone q ipo 
muoperdorfujextrabaturetdeeo uf 
uti de cane facias. Hei gallum acci 
pe et per dorfum fcinde et fac ut dem e 
de cane talia enim materia aitrabunt et 
attractam ibibut ratton: cui9i B cau *q$ 
maxie U3. Hd bac itetione ualet i fza 
fcripta embrocatio que .2f. camomille 
fltcados mellilori.an.jQR>, ii >foliculo:u 
fene.5.w.coquaffenf' 'i fiat decoctio.ex 
qua cala caput embrocef.q? er oleo ca 
tr.omtlfo cu ofo ro.no onfancio tn pmir 
io iungi pot. 
iSeptimu captm 6 bis q ad ftra funt 
»cura frenef ap,pximada. 
B ftra uero tuus t fumus de t 
9 fraferipramtrtura qua bo:a 
uoluerit recipiat.iBd.coferue 
rof.J.t.diacoralli.l.iiufiat mirrura de 
aurata. Hei facias fic i8d .confer 
ue rofarum.|.i.manuf rpi.|.iii.co2al:o 
rum lapidu au:f. 
numero.xr.fiat mirtura, Qfbanus rpi 
quoq3 p perf.ac quoq3.diacoalli pueiut Coueniut 't ifrafcrtpta,£>trupi 6 zi 
bea de limoibua de papauere 6 acetofi 
tate citri de fuco acetofe. firupi ro.ac e 
tia uiof 'z lulep pariter roR-z uioF« 
£t bii cu aqua $ucbart quauifbora da 
ri poterut uf etta fme alia mixtide.uFfa 
ctaa tulep tale.de libito bibat* 
;l&..firupi de acetofitate citrt.uf 6 quo 
uiaalio libuerit ex pfcrtpfi 
pi de papaue2e.|.u.aque zof.aque 
nenufaria aque endtuie aii.f .r.uini gza 
fulep 
cum fadar.ru.ar0mati3atii.de quo iftr3 
tu9,p libito bibat, ')fbotea ite mfttpU 
cia iulep ex prefcriptj tuo md facere q t 
B caumaxtcpuentut. S5 
du fomnu magia itedere uolueria boza 
dormtedi.f .u.exbibe firupi de papaue 
re cu.|.uii.aque $ucbari uf ediuie f lac 
tuce. Hel.i&i.aquelactj papaueria 
albi cu aqua :o.lactuce endiuie extzacf. 
g.uii.firupi de papauere.J.i.f .mifce 'Z 
potui dato.uel loco lactia pfcripti. Hk 
j.iiii.decoctiota ifrafcripte que.lfc.co 
ticia nenufaria uiof, aii. 
jQfb.i.f.fe.papa.al.J. i.fe. lactuce qua 
tuo: femmu ari.f.ri.ufnee.f.f 
jCdquafienf 'i fiat decoctio qua pfcrtp 
ti lactia loco ute:e. ‘]Jbe:pauci i bac 
cura de folutmia faciiit merione clifteri 
bua exceptia ,ppter materiam faguta. 
que non per folutiua fed per flobotbot 
am euacuatur .tamen t uirtute conflate 
materia coacta exiflente mfrafcriptia 
audacter utere. £tprimum.lfc.caf 
decoctione ca 
pillorum ue.ordei flozum boragtnta ♦ 
quatuor feminum frigidorum mor. pui 
norum ac tamarindorum et in matta ad 
ulla epitimi parum adde extracta caflta 
parumadumgefirupi uiolatt. J. i. et fi 
atpotu0que3m aurora prebe. HE 
factas fic.acctpe pruna quotTibet et ea i 
aqua decocta piilantu: et ad ftamtgta$ 
uel orale paflentur.de bine. Ilk. utoL 
tn 6 
coctione que remanfit er pruis .er qua 
exprefltoftat deinde.ifc.medulle caflie 
bene pinguis.f |. tui. extra 
be caffiam cu decocttde prefcrtpta. CU5 
qua$ucba2f portea mifce.quibus oibuf 
palTe prunorum, f. rt. adde.? omnia fi 
mul ad debitam ellectuariorum decocti 
onem coquantur.de quo ellectuario ab 
.J.i.ad ufque. J.i.f .cum aqua 3ucbari.T 
endtuie prcbe. t pot foln comeder 
fi libet cum fit gurtui fatis dlectabile uf 
adde ? bolum coficias. 06 
ft copiofius iftrmti foluere ucluerif a.ii 
ufque ad.riit.grats diagridii audacter 
adde. ? erit folutiun delectabile fatis 
butc caiui maxte couenies. Hei faci 
as ftc.fi pur materia fazmaco euacuadu 
tudicauens.iBe.reubarbari.3. it. fpice 
gra.iiu.Jntunde t aqua ediuie modico 
utnt albi iuper alpfo. ]£ t borts.r. in 
ifuftone dtmiflis fortif expreffio fiar.cu 
i adde caflfte cu pdicra decocttde diffol 
ue autpdicte cofecticfs de pruts f.f.fi 
rupi utolati tatude ? fiat potus que tu 
o tfirmo ubi materia exuberauit audac 
ter exbtbe. <3ed ubt potione nulla 6 
deris ellectuario pdictomibtl opate na 
tura quaq5 dteutere.qr diuez 
tit ? afcefum,pbibet.<£ et cau tl 
lo tnaxieneceflartii. 
Cractat5 qrtus de litargtq t fe quin 
q3 ptines capla. 
capito gd fit litargta que q’ 
q3eiuscaufe. lEteref plurimi litargta frenc 
u fi‘3 feu firfen apoftca frtgidu$ 
uocat.qua ex re ut tota figat 
ficatiobuiuarermini frenefia euacuetf 
* tractatm «pxtmu litargie defmiatto dt 
gne fubfequit*' que df a letof qp e obltuto 
*i largoa mea quafi metia obltuto. 
Celula enim cerebri poftertor meo 
jia utger pattt .propr qpt .omnilitagna 
necefTarto fit obliuio et fic ab acctdett 
b nome accipit. Affigit litargta apo 
Herna frigtdu ad ttra craneu t polienot 
celula capitia genitu cu leta ptfue febre 
obliuione effictef.s bui9ca tmfeca 'i ex 
trtfeca efle pot. £aufa extrifeca e r a 
quel3 nd natural’ potea bumoze flegma 
ttcu aut rrtelicolicu uaporofum genera 
re ut aez exceflme frigidua.foliti exerct 
tti dimtfTto ofiofe ac quiete umere fom 
nua debito longior retentio fupfluitatj 
fupflua co*eftio et eog pottflunu q31 fle 
urna facile conuertunt.ut fut fercula ca 
feata .fercula de pafta. porctna caro le 
gumtna fructua pifcea.et fimilia quo$ 
cumque tamen uolueria fupflua come 
ftto idem efficere poterit. Caufa fot 
feca feptua eff tpfum apoftea.et tnfdu 
melancofa et talia in meatibua uel pani 
cuF cerule pofteriorta cerebri aut ipa 
fubftacta ce:ebri congefta apoftema li 
t a rgicum generat. J d tamen in me 
attbua fit fepe ut plurimum. 3fn panni 
culia autem raro .et. adbuc incerebri 
fubftacta rariua. 
Secundum capm defignia demon 
ftratiiua litargie. 
3fgna funt febria lenta dolor 
f leuia totiua gzauitaa ? capit? 
prectpue faciea plubea que in 
terdum parum tumet albefcttltguafe 
ps in firmus ofitat ct pleztmque poft © 
fitationem 00 apertum dettner cum c 
um claudere amplius memor non fit tn 
fputo plurimum babundat et potiflt 
mum ft *a fleumate prouenertt oculos 
ut plurtmum ac fi dormiret claufos tet 
propter 9? cu uulgares ,pfude dormir 
putat qz diff culter * ii nifi acutis cu uo 
cibus feu clamor mario excitat". excita 
rus tn refpodet.f5 illo fine clamor dtrntf 
fus't tlln ut prius t naturale fomnu ,pfu 
dat".? tantu aliqii ut buc uel illuc mot9 
ueluti tfefata res trabat:ocios nonuqj 
aptos otinet fupinus i acet 7 fi a tali fittf 
remoueat" 1' breui reuerttt" ad eundem 
affellareaut mfgere obliuif cit" fepefleu 
maticefuntegeftiones.urina albae qfi 
ueluti fubtugaltu fpifla.lRar9 actard9 
exiftit anbelttus.pulfus uero ra9 tard9 
magnus ac undofua cu quada diuerfita 
? 
uenerit tacituznitas adeft mino it rantu 
infomno ftupidusnon ita fit 
plus femouet plus loquit" cu quada tii 
furia plus odos aptos tenet*e fi i loco 
uno refpexerir pttue odos fixos tenet 
tbide.n:ina fit fubtiifatis e alba.pulfuf 
c duruspuusatquar9. Ctutbanc 
ab illa dtfcernere fcias.cofidera etarem 
pplexione regime precedef e fimilia.na 
cui boc magis erut familiaria fuper illa 
iudica, diftiguetta queq$ buius apofte 
tnafi loca figna funt.qz fi t fubftatia ceze 
bri fuerit cetis paribus plus i fomno$ 
fundatur tmobif fit magis.ltgua quoq* 
magtValbefcit.cum q° plus oculi ab eje 
preeminet.St aut i uelamimbus doloz 
erit fortior no fic t leui 
ufq5 mouebir. Suctoref aliqui litar 
gia t uera e no uera diuidut. 
a arnt.e e de qua flati 
metio facta e. iBonuera ex flcgm.ite CU3 colera mirto fieri dicunt.? t bac <35 
t ceris pl9 rixatur tffrmt pP uigilat pl9 
mouetur.nec tata adeft obliuio ? c. na 
flegmati pmirta cola acctdetta que ab e 
0 poffunt ,puenire ualde remittit.unde 
ftgna tfla aliquid de natura f gnoru fre 
nefis fapiut, q talif litargia raro 
accidit cu$ poftenor cerebri celula fan 
guine fiegmatico magis qm alie due nu 
triatu: ut fupra i dolore capitis dictuj 
e prop f quod plus babudati flegmate 
qm alie due.que euenit ut illa no uera It 
targia rariffime fiat. &im ite alii It 
targiam no uera folu effe mentj obliuio 
ne que fine fe. accidit ? fenibus pleruq5 
cdttgit.in biis.f.qut' plurio babudat fle 
gmate.nam tuc t celula poftertori tatU5 
coadunat" flegma ut pre nimia bumidi 
rate organii memorie nibil aut bene pa 
rum retinere poffit.? fic nulli9 recorda 
tur. i£ t ego fenes duos i cura babu 
unus ultra tria nomta dicere ne 
fciebat.ali9 uero non nifi fpecificog no 
minu aut generahu memo erat unde nu 
q3 uel bene raro propzii nomis alicui9r 
cordabat".?p queq3uocabat eupboi 
ne appellabat.de boc aure i hoc tzactar 
capto mea nd e CU3 caufa preferipta dtf 
fitio nd pprebedat. Sed tu ubi bec 
cura poffibtlis fuerit cum bono regimt 
ne cum purganb3 flegma ? cum ellectu 
artis caput pfortattbus.ut nu 
tridatu ? pfimthbus eos curabis. 
;j£t ft aliquibus buic cafut ptinetibus ‘t 
diges fupra ad captrn de cura doloris 
captf a fuccurfu pete 
fCercium capitulum de figntflttar 
gie^pnoflicis. 
autem ad pronoffica ue 
c niendo quedam futuram luar 
giam et quedam quid ea facta 
futtnum fit denuttat.fi igir t fe. cotti dia 
na urina p° ruffa ut fubruffa fucceffiue 
difcoloara et fin ifirmi aleuiattoe tbida 
per totu appareat.futura litargta time. 
i£t in minori item emimtco.fi urina 
primo ruffa uel fubruffa inferius Ituet. 
et fucceffiue turbida fiat.futura litargi 
am quoq5 denuntiat. Hremorite capi 
tis ubi affuerit ipfius grauitas toti9 pt 
grita paulattna obliuio et martrne etate 
cdplertone tpe ani regimine 'i tahb9fleu 
mati cofentiettbus futura Iitargiam rie. 
S5 quatu ad ia (acta ft folito urina dtf 
colorata magis appareat.Si tfirm9ma 
nus iordinate mouet. Sl tremor ea 
tuafertr. Sf facies plus folito Ituer. 
Si fudoz frigidus eu t capite ad coi 
luufq5 deprebedarbiisfignis apparen 
ttbus uel ex biis pluribus euadet uqm. 
Elii dicunt qd fi froti fanguifugas 
applicaueris et non adeferint moritU2g 
infirmum denuntiat. dicunt item et 
alii non folum m bac fed in quacunque 
alia egritudine quod fi er lardone uel 
pane infirmi frontem fricaueris de 
bine canibus appofueris fi eu maducet 
euadet.fi ue:o non minime. Spef au 
tem falutis adderit fi urina coloratior 
fiat folito fi magnificatur anbelitus et 
fi accidentia cefa f mittat*'. £t fi litargi 
am in frenefim et quam martrne non ue 
ram permutari perceperis. 
Quartum cap"Me regimine fer re$ 
non m cura litargie cbf uan 
do de flobotbomia et uentofis et ulr 6 
omnibus btts que tam ab intra <35 ab eje 
materiam diuertunt et euacuar. 
iRcura litargie apoftemofe. 
t quam prefens capmdoc3 in lo 
co claro et lummofo fituaduf ed eger in quouarie ac diuerfe ftnt pic 
ture clamor ingens getium frequentia, 
ac uarii flrepitus fiant.ae* ad calidum 
et ftccu3 declinet quem cum lignog fot 
tiumigne ut quercus et fimilium leutf 
facies ad iram infirmus ,puocetur. et 
ubi pofle detur utat" pFio* 
tur fomnus et quantum poflibile fueait 
eum euigilatu tene fubtili dieta reged’ 
ed. pro quo uinum oto uitet .cuius lo 
co aqua mellis conuemt .in qua fi aliq 
piperis bulieritgrana non malum erit 
brodium cicerum rubeorum caulium 
quoque leuiter coctorum conuenit et 
bris potes cum aliqua feniculi et petro 
fila radices bulire facere j£t fi grof 
fius pannatam in biis brodiis face. 
jffeontonis carnes pernaru3 aum 
caponum perdicum faftanorum et taliu 
ubiuirtus deficeret, dande edent fed 
uirtute condante quatooninuf cibi fum 
pferit melius erit cum amFtitudine ma 
teriei q calo naturaF opprimif 5 egritu 
dotpueiaf.05 fumpto cibo illico ejema 
bicet.ligetq°q3utuapo2f ad cap,pbt 
beat afcePuetrif bnficiu n qq3 die beat 
a pneipio bocclider 
(latim fiat.q? iBe.blitis maluajg 'mercu 
rialis camoillefurfuzis ari.jQfb.i.fiat 6 
coctio.de qua accipe.F.i.f.in qua didol 
ue cadie pulueris $ucbari.aii.|.i.oIei o 
liue.|.iii.faFtriti.3 di.? fiat didere. 
Comunibus fupfluitatib9 eductis ubi t 
firmus iuueis uenofus fuerit aliis cum 
circudatiis ad flobotbomia requifif ex 
uena media uFcepbalica fiat flobotboi 
q pauca faguis tam quatitas extraben 
da e.cum potius diuerfiots q3 alterius 
gta boc fiar.uel cu peplo gula dugatus 
7 de uena media frotis fiat flobotbofa. 
que iuxta doctrina ypodaudat" a pluri* 
bus.fQimiqmtpode?tora capitf dolen 
tta.s o. Slii flobotbomia dimida ue 
ne illi fanguifuga apponut.-z tu faciaf fi 
libet. £>3 cizca materie diuerfionem 
follicit0 femp edo.? boc cuni ligaturis 
? fucationibus fiat.fed pedu uole ? ma 
nuu5 cum fuco rute aceto 'i fale mixtis 
fepe fricetur. 0ed ubi fomni ,pfun 
ditas adeft acetum fglittcu preualeret. 
lEtnonullirufticalr opantes alleu$ 
piffu cum bis mifcet ? loca pdicta pfor 
tat. JCu autno nifi i grofiis rudicis 
bocfacas. Cidequoq5 ad nates feti 
ad aliaf partef inferiores fine fcartfica 
tione dtuertendo materiam mFru coue 
niunt. fractio aut pillorum pectis 
ct emuctort02? ? i flatu egritudif pillof 
barbe ac capitis enraber iuuat mFtuj 
quocuque etiam morbi tpe in illo et ca 
fu qua maxime ualet uor terribilif ude 
non nulli faopbam p pedem in camera 
ligant que continue clamans eius ter 
ribili et acuta uoce bominem euigila 
tum multum tenet. l(bro materie 
diuerftone boc ab extra fiat. Sa in 
tra uero clifleria ac fuppofitoria 
tit tfra. jCIiHc2c aut buic cafut' mu Itu 
camotlle paritarte 
tnercuriaFdtcadof cetauree rmoris.an 
jQfb.i.agarici.f.i.cartaf.f.f.pquadei? 
*i fiat decoctio de q accipe.F.i.f .i qfl dif 
folue byer pigre.f.i.f 
ca.f.t.oFt cois.f.iii.falis geme.f.ii.fiat 
cliffe.'£t potes loco byerepigr uti bn 
dea clFc‘ua:io tdo diafico‘e uF pfiFi.Sup 
pofitoriu i boc cau optimii. J6x du:o fa 
pone fiat.uF dcoque mel.s cu tfrigidart 
fciptt de felle tauri.uerris porci.uel de 
quouis alteripaialif fecu mifce ? fac fup 
pofitoria.uFloco felliu pone fpes biere 
magne.at bridicte.uFpone 6 fafe gema. 
ttel de uit:o feu d fale ajmoiaco. i£t 
alii ponnt de lacte ficuum uF titimali. Siti debermodacttlia.deagarico uf e! 
leboro albo de euforbio uf de efula. 
iRullu tamebo? iponaf ntfi ex oleo ro. 
per priua tunctu fuezit f cu ipo oleo ro. 
cera liquefaciaa fic q? ad ungueti foma 
deueniat.? cum tali uguetofuppofitot 
a illa femp innge. £>utbufdatam no 
mfi i magna fomni uti de 
bea 7 bua potiflimum que ita acuta fiut 
uomitua i boc cau laudat" multu. 
Si igitur iftrmu tuu fatia comode euo 
mere pofie fciueria.oxtmel.cu aqua raf 
fani tepidu ad bibedu prebe.£t ubi uo 
mituf no fiat cu pena oleo iuncta eU3 ad 
uomedum iuua. £t qr paflfio bec in 
duciaa nflaa accodat pfcripta ubi pofTt 
bfc fuezit C die nat"ali fiat. 7 fi matia fue 
jit mfta ut fzequeti°?ttgit.laudo ut 3.5,, 
t.ufque ad.B.uii.pillularum cocbiaru5 
deferiptione almanforte eidem tribu 
ea. l faciaa fic.ifc. cinamomi af 
fari carpobalfami xtlobalfamt 03imi ga 
jiofilatt croci ligni alo ea fptee fe. peote 
3.u.f .t"bir.fticadoa an.$.r.aloea.J x fi 
ant pillule cu firupo dc fltcadca quorii 
dof.fita.5.i.ufq3ad.3.i.f.in forma pf 
ueria faciaa fic.l&.SJ.fttcadof an.$.f. 
faliageme.B.i.turbit abraft.3.1111.3uc 
cazt ad pondua cmnium et fiat puluia. 
*Bel ex puluere illo ftc bolum cofici 
3ucaro qui 
cum firupo de fheadoa incorporetur 
addendo de 3uccaro quatum fufficit. 7 
fac bolum que deaura. St potione 
tiolueria/l&L. agarici .3.ii.f. fticadoa. 
$i.faf geme .3.1.33.9.11. Jnfundat" 
t aqua abiintibi.addedo oximellta fqut 
littci .§ .i.et bona xii.in infufione dinuf 
fia fortif fiat expreflio qua potut dabif 
taua deo. 
f0uintum cap™ debito que ff ab ep 
applicanda capiti. 
Oncant fupereft utaliq capi 
It ti appli cada defcriba. ft ati ita 
q3 a pztctpio caput cu aqua in 
qua camotlla fticadoa faluta matorana 
beionica.uel aliud pfimile bulliezit laue 
tur.de bine abzadat"* £ t auic. 7 non 
nullog pcepto pupif capitj et 
oleo zo.cum modico aceti pmtxro puga 
tur.? boc ad duoftfza dica iclufiue fiat 
£go aute talia rcpcuffiua no nift in 
iuuene robufto uenofo tepoze cafo.? c 
laudo.qr ex eia no mfiu talia mafta rep 
cutit .7 de cur fu maior fit infrigidatio 
maior quoq3 fpirituu tgrofTatio.? ex ? 
fequeti flupor maior. quo fit ut magia 
llleinnaturaf (cmnuaaugeat". q6eica 
fu illo cft.maxie ,pbibedu. £ 1160 bo 
nua ille mefue cu aceto oleo ro.i cafu i'* 
euforbii pmifceri iuflit.ut aliqualif 
que dixi pteuf obuiaret. Stati ergo 
a prtespio cmtbua quib3 pofiamoif ma 
ter ia diuertedt tua fit iretto. boc ei3 ca 
fu priori excepto t inftnituut ifra loqr 
q3 repcuiTmu aliq? pualebtt. £t fi di 
uerfiuta fiue repeuffiuia ufua fuenf dn 
obua i primia diebuf ex oleo camcmilli 
no pupim capitj punge.? cum oleo illo, 
uel oleo rofato fuccu apti cdmifcuezia c 
rituttle. £t fit oleuj 
de cofto cu fucco rutbe mifce 7 pnpim 
pfzica. £t ubi p uomttu fazmacu.uel 
perq? nia aliud mafta uf eiua pa magna 
fuerit euacuatarefolutiuia fortioztfrTe 
curiua uti pofia.-7 tuc 013 illo fucco ru 
te olen de euforbio mifce. 7 ut fupra Io 
cua pfrtcef'. fi p priua uetofaa 
ftnefcarificatdefuppofuena 7 fuccelTi 
ue ex dictie fricatione feceria facilior p 
aperitione fiet refolutio. £t huic cafut UttgUetii fiue epkftq ifrafcri 
ptum marie ualet. decoque fub pm 
nis fquilla t cum oleo yrino feu de lijio 
i quo pa? eufoibii dtffblutu fit toruj ad 
forma ogueti deducas, cu quo ut pr ius 
locti punge. £l£bedicamiaplmabuic 
«ppofitoprinetia defcripfifTem.O capfj 
fequenf multa buic capuuio cduenietia 
in fe tenet, quia et fi paffio illa tn prora 
magis quam in pupi fiat forti atamen 
illa medicina pupi q5 prore 
plicamus >£aus deo.Smen. 
rractamfqntusdefBetbfett fube 
tia in fe fex ptines capd. 
primum capwquid fit fubetb. 
$ quid fit fubetb. intflfge 
f re uolumuf de fomno aliq 
per prius uidenda funt 
jfit enim fomnus ut H 
ulc. inquit propter reditum fpirit5 ani 
malis ab inftrumetis ffus et pn 
cipium cu quo priuatur tpforum tnftm 
menta ab eritu operationis in tpfis nifi 
que necelfaria funt ad boc ut uita per 
maneat. Somn*itaque eft pnmt ue 
fricuit cerebri palTio nam ommf opilla 
fio in eo facta er cuius ca fpus ad men 
brafefuum et motus erire nequeut eu 
efficit i £>ed quia ,p animalium' per 
fectorum utta neceflarius eriftit inter 
res fer non naturales pputatur quia p 
ipfum fpirituu tn utgilia fit f ftauratio 
alias enim in breui uita finiret' et eft q’ 
que ,ppter caloris naturalis accentrati 
onemqueineo fitca melioris digdnta 
St fomnus dupler eft .naturalis et no 
naturalis. iRaturalis eft ille redit* 
f|>irituu t cetera no opprimet natura} 
talite: quod ad fe curam ttocet. 
naturalis uero eft prfio. IRaturalis 
tfup fomnus utnonulli uefes pofuerut 
roe trium digeftionu tripler dicif .foig 
mediocris.*? fuauif.fo:tis i pztma fit di 
geftioe.cum uapojes i ea reibluti qj in 
aliis duobus cetis parib9 fo:tiore3 opt 
lationeefftciat *i itaffecudafit rfpectu 
tertta.qua er re t ipfa ftta fipter optla* 
ne elfe leue fuauis multu fit lomn*1 feca 
da ue*o mediocris pter tame iftos ut 
pofito mo fpectat fomn5alius natmafr 
pezit ois.f.qui ad fe emi minime uocat 
Mnoinimiafpizituu ffolutioe fiuepp 
ererctrii fupfluitare fiue coctus ufquo 
cnq5 alit caufct feper 
multo q3 i faitate fit.qui tame CU3 er eo 
paties meliorametum pfequat" ad fe cu 
:a nequaqm uocat. 'i talem pfimtfi natu 
rale appello. Cr quibus omnibus It 
quet quid p naturale t no natmale fom 
nu ftelligeie debeam*. IRam i fuma 
naturalis e qui ad fe emi nulli uocat.n 
natmalis uero e?. Bnde bits ftellec 
fis aptius quid fit fubetb itelligedu. eft 
eni fubetb no natuzalis 
ab igroflatione 
cpiiattde no tn ppleta i uiis primi tietrt 
culi cerebri caufata Cum i 
git iuetricufopilatio profuda fiat no 
ppleta tam.it fpirituu igroflatio nimia 
Cuius ci fon* ntmiu fiat, natu 
ri tale opprimes.ut i debitas opatioes 
erire nequeat ad fe tuc cura uocat. 
Ct talis fubetb appellat". i0e cuius 
caufis deiceps e agedu. JLaus deo. f 
Capm fecundum de caufis fubetb. 
Bbeth a caufa erhinfeca et t 
f trinfeca elfepoteft. Crfrin 
feca eft res quehbet fua frigi ditate potens fpiritus ingroflare feu 
flupidos efficere ut eff aeris erceffiua 
frigiditasfeuuint uel cuius uis alteri9 
ueluti effent narcotica capiti qlitercuqj 
eproximata et fimilia .uulgares .n. me 
dici fepe opium mandragoram iufquta 
mum fuccu3 femperuiue uel aliquod ta 
le,pre capitis applicant ut eius dolor 
uel uigilias amoueant .quo fit ut tamu 
interdum patiens in fomno ,p fundet 
ufque ad diem tudicii dormiat ut ipfe 
uidi.poteff etiam fubffatia a cafu uf ca 
piti peuffione caufazi et maxime ubi c:a 
neum ad intra complicetu:. £>tupe 
factiua quoque in pmefftone feu potu 
data idem facient ad intra uero a grof 
fis uaporibus undecuque refolutis md 
uias illas p:imi uentrtcult optlar poffic 
fortiter fepe fit.ut in pricipiis poxifmo 
ru5 fe.et maxime fleumaticarum fepe p 
lingit plerunque etiam ab buidtatibus 
in manice pulmone epate fplene uf ftoa 
co exiftentibus uapores refoluunt" qui 
ed caput uentetes in anteriori celulla 
opilatione5 caufant et fubetb mducut. 
i!£t idem fepe a uermtbuf contingit. 
iGeneratur .n.a materia fleumatica 
putrida a qua eleuatt uapores perfepe 
iabetii iducut . jLaua deo. 
STereium caplm de fignts demeffra 
liuts fubetb. 
que in,pfundu fomnu3 ee 
C utdea.? n ntfi magnis ? acutif 
uocibuf excitari peteff. excita 
tve autead.ppofitu refpodet.fed dimif 
fus i eade zeuertif' fu 
beticu buc effe dicito. I0.uod fi ab ali 
qua ca crte2t02t fiat tu ea ab affatibus t 
ueffiga.ueg fi frigiditas extea'02 caufa 
fuerit eius color ad uiriditate tedit fed 
no tumet factes.? pulfus erit dur9 (Trtc 
tus ? rarus ualde. Qi am pe: aliquo 
rum per itus alTumptionej 
uenerit.in meo de uenets figna require. 
lRa3 ficuti narcotica iter fe dtuerfa fut 
ita ? figna ? tu ibt de opio Jfufquiamo 
fongis ? de altif coite: noti figna app:o 
priata repies quo2£ narra0 nimia t logii 
boc meum opufculum traheret. St 
fi i pricipiis poxtfmog alicui9 fe.fiat fu 
betb illius fe.effetia require. Cu aut 
a matrice ftomaco uel alio mbro,puene 
jit cognofces. j0.uia patief dclozem 
ac grauedtne l eo mebro p pri9 fetiebat 
j£t fi maria i cereb:o fuerit peratea 
de eius grauedie querebat" .aut qr bui 
dttates p nares aut palatu egredi folen 
tes iam diu retete fut: que fi fuerit flega 
tice albet facies.ocult quoq5 tumet pal 
pebte pfimilr ? facies que tactu fugtda 
fentit. j£tfifan.2ubet oculi ac faciei 
ipfa.ligua quoq$ ei9 uenc ac frotifuald 
replete erut. £t fi buores pmirti ftt 
ftgna quoq> pmirta erut. £t fi 6 bif 
certior fieri cupis etatem coplexionem 
rps ani precedens regimen ? cdfimtlia 
pfidera qr cui megifatteffatur bumo:i 
fuper illum tudica. 'jjbulfua ro lat9 
undofus ac molis erit ipfum aut quod 
caufa uermium p ipfojp figna 
que fuo loco deo duce defertbent*'agno 
fcee.jLaus deo. 
capw6 pronoffictsfbetb. 
ad ,pnoffica fubetb 
q in quo paties difficulter exci 
tatur fi pulfus occultetur fu 
Imam appoplefiam denuciat fomn9 in 
apparente fano folito logior fi per dt 
es aliquot perfeueret futura litargiam 
paralefimuelaliquam talium egritudi num time. Somn9de nocte augume 
tat9 cui fuccedit pmixtio ratiois *i alTo 
ciat" frigori extremitatumaluafcda qr 
ti.ca°.de fignts fomni ? uigilie. Som 
funditas cu debilitate pulfuf malu5 
eode capfo. Subetb t fe.poxtfmis e 
uenies Si,pfund0fuerit ? i aliquot po 
Kif.euenerit moztale.? in quo poxifmo 
uirtue fe debile replet paties morier". 
3fn nimia inanitione dbi 
(1 fi fomn9pzorundaf mortale. Somn9f 
declinatide alicuius egzitudts ,puentes 
fi fuerit noces mojtaT ?meto illius affo 
rtfmi i quo mobo fomn9do!ore pieftat. 
cam d biis q i cura fubetb ad 
Itrafutapproxianda. 
3 in febre fubetb eueuerit ef 
f fentia fe. confidera cui ,put in 
tractatu de fe.te docui reme 
dia adbtbe ipfi autem fubetb pjout fta 
tim dicam facias. £ tus autem q? p 
narcoticorum intertuf affumptione fac 
lam et quo ad ea que interius applican 
tur in eo de uenents curam requir. 
3bi enimbe39rdtca cuique ? 
alia conferetia per ordinem repertes. 
Bdid quod ex frigiditate aeris feu 
alterius intenfa nimiu uel ex emplaftra 
lione narcoticorum fit fm ordinem in 
ferius defcribendum curabis. Jlld 
autem quod ratione materiei in aliquo 
mebro contente fit .citius quam pofis 
illius materiei euacuatinocm quere .et 
fucceffiue ad alia medicamia dfcribeda 
tranfi. £t ubt materia illa fan. feu 
permixta fan.fuertt aliis confentietib9 
flobotbomiam face, faltemuen 
tofas cum fcartficatione. Sed ut de 
inceps ad actum praticumte deduca5 
materia exiftete fleumatica et in cere 
bro pottffimu fi uirtuspftct dicta tenu 
iffima utere. £ t ubt debil* ea fuerit p 
outs forbtltb$ pulli cotufo ut ei9 brodi 
o.aut cum aqua carnis eam pro poffe 
fubleua. e: 
fed t cau prtort de aliq9 optio altquatu 
lum aque pmixto dari potit. iRa defici 
eteutrtutefruftra laborares. Jnae 
re cafo ifirm9 fituet.cui 
bonu c magntf cu uocib3 excitet".? fero 
fam p pede fi libet t camera liga. £x 
ercitit loco ut ftan5 dica fiat fricatdes 
ipB clifteri fpflmtarefpne digoifedu 
cas. q? 2£.malua2£ blttj mercurtal' caotlle 
fmfmii an.jQfbt.ftatdcoctd d q accipe 
f.i.f.i qua diffolue calTie an. 
oliue.?.tii.falif 
trttt.3at.fiat cliftere.quo irniffo t q0uis 
loco materia fuerit ftattrn tfrafcrtptum 
fecudet". quod l&L*camomtlle fticados 
mercuriat yfopi cetamee mtnoiis eupa 
toiii an.jQg> t-agajici ca:tat an.?.i.poli 
podit.i.fXdquaffetur ? fiat decoctio 
cum aq maria ft bueria ? fi no cornui a 
qua accipe ? i clifteri prout tfra deferi 
bam faf adiiige, iDfhiraret" for fa 90 
cu ?rinue,p decoctioe clifteritt :cs \ tan 
fa quatitate defcribaXuius oppofitu5 
pluri factut.quia qd i decocto 
ne res 1 pauca quantitate po 
nut.£t tu fcias q? boc ut decoctio meli 
or fiat facto.na ut patet infra reg quatt’ 
tae pofita i decocrioe cefte parib3 pfec 
tiore ea efficit, cu quo feptfftme plurtb3 
clifteribus idigemus pluria eni clifteri* 
a ab auctoztb9 defertpra comperief que 
per pauciffime funt uirtutj. £x dcco 
ctide igtt prcdicta accipe.Lt.f4 qua dif 
folue byerepigre.?.t.f.caflie.f .i.ofr co 
munif.i.tii.fafgeme ubi decoctio no fit 
ex aqua maria feu uitri uel cota|.iii .ft 
at cliftere. Hliquos in boc cafu utdt ut natura fortius eufgilarent.tr folo a! 
mmi cp e feu afo2? pifciu fafto2j 
falmozia clifteria fadebant.unu. duo.-? 
plura fecudum erigentia er biis cliftea 
bus face.qr primu ri folu natura irritat 
fed etia materia trabit a capite cp omnt 
bus poflibihb3 mois fiedn e, £t fi B 
per fuppofitoria facere uolueris.biif q 
fupra I litargia defoipta funt uteze. 
J0uib9factis fi 09 aut detes claufos ba 
be:et cu cuneo ligneo feu cultello detes 
aperi ?.f,i.f.byrepigre CU3 uino cafo 
difteperato i eius 00 ,piice <z ab omibj 
jgeniis ut ea trafglutiat facito. 0.6 
fi trafglutire pillulas poflet pillula;? co 
uter 
folutiuis. q i litargie cura fupra defcri 
pfi. domitus ut fupra de cura lirar 
gie dictu e miremuat que ut illic defcri 
bitur,puoca. £tutdebiis qud or 
ponutur me erpedia cuneo illo fic3 it de 
lea reteto palatu cu fino balfamo pfaice 
tur. ILingua quoq5 ac zadfces eius’1! 
ide cum fola au:ea alexadafa feu anaca: 
dma pfectione fiat, Wid ea cu calido 
uino diftepera 'i idem face.de q fi tranf 
glutiret muaret ad boc.-z ido tyriacba 
feu mitridam i uio diflbluttfa potui da 
tu q3 marie puenit. 0ed;du fricatio 
nes ifrafcripte fiet ut faliua ltberi9egre 
diatur caput tclinef' alias fuffocart pof 
fet ifirmus. £ t ubi ipfe gargarizare 
polfet .yfopi maioaane 
jQgvi.f nume2o.ri.fei0 finapif 
g.iXo*quaffentur 1 fiat decoctio.de q* 
fce 'i ifirmus.Slit cu decoc 
tione illa aurea alexadrina uf anacardi 
nam confectj mifcet gargarizare faci 
ut. £t alii byerapigza.qua fume nifi 
cffet tate amaritudis collaudare. 0mz 
nero p nares attrabutur fwt caputpur 
gta fternutationea ud odoramenta feti 
fuffumigta, Caputpurgia aut ft'c faci 
aa. l8e*aquemaioraneuel eme decoc 
rtoni0«?.tu.rucdblitt0.5.tt.mellt'0.5.f. 
ftmul tepefiant.?! per narea attrahant 
uel cu aqua illa fuccum yreoa pmifce.? 
e i illo cafii ulttmu ? erpertua fu. Siti 
accipiunt fuccum radiciffabuci.rel ebu 
li et tu factaa fi libet - J3f nutatoriu 
autem fiat er pipere uel alto aromate1 
acuitatem babente .uel er eleboro albo 
et talia naribua infufflentur l8t ego ali 
aa fic feci. Sccipe petta linea 
et er ea tentam confice quam in aqma 
iorane uf decoctionie etU0 madefactaf. 
debinceamerellebo20 .uel er puluere 
alfenua fternutare facientia afperge *i 
in nafum immitte eam etreumuoluendo 
nam fternutattonem tnductt et fopitam 
naturam potente: eutgilat. £ t idem 
factet accetum fortifftmum perfeptua d 
doratum etanipfuquocuque cafupue 
nif.£r odoramentia tamen approprta 
tia eft lignum aloea mufcum.nur mufea 
ia fquinatum uel caftoreum odorate; 
£ t tlle bonua jlacobua furliutenfta 
cum alefandrina aurea cmn caltdo ufo 
dtftemperata narea inungebat tuuabat 
plurimu3.Siti fumum capillorum com 
bufl:oru3 nartbuf apponunt, co 
r.u capre uelafle fetide feu galbanum 
feupelltaedt. 
fertum capmde bita que ab eje in 
cura fubetb ff applicanda, 
autem fuperel! queette 
n riua funt applicanda defcrtbe 
re dclotoie aute$ ligature ad 
braebtoruin adiutorfa fiant et ad coc 
jtaa ttemfrtcationea uero ad cjcmafils 
peduacuole manuij cumacceto ? fala confricentur. item fupez 
fpatfas pone quas fine fcazificatione fe 
pius reitera eas item fuper nates at f6 
poltce ponere potes a fuperioribus .n. 
potenter attrabunt.ac uapores dtfrut. 
£t ut ea capiti pueniut melfapplica 
ri queant er decoctione camomille ftica 
dos rute anett apii folioru lauri origa 
ni uel fimitum caput lauetur de bine a 
bradaturet tali medicamine prora5 iu 
ge. i0uod.lgc.put,.piperif nigri.|. 
f.caftoret.j.ii.mifce cum lacte mutas 
er quo proram confrica. gelide cu 
faturegia cum acceto forti tritrf^ciaf. 
fi fortius eo.l&.fic9 qubt ii 
bet .et de uuis paffis quas fucceffiue 
fta et de illa’pafta accipe Xf .puluertf fp 
napis.f .t.f .euforbii fimi colubtni afi.5. 
f .aceti foztiffimi.i.i.f .et ad foma ugtie 
ti fiat quo utere.£go aute$ in tali cafu 
talia fortia medicamina non minus ,pu 
piqua5 capitis prore applicata laudo 
nam cerebrum clarificando et materia 
a prora dtuertendo quamarie tuuant. 
ut experientia didici. j€>.uida .n. bon9 
praticonus biis diebus fuccum femper 
uiue et nefeio que alia flupefactiua fup 
frontem cuiufdam robufti iuuenis fe 
bricitantis appofuerat qui nullis reme 
diis euigilari poterat .et in ea fortius 
medicamina pupi applicata qm prore 
operari 2epcriebam et inter ccfa b°qm 
marimeualebatquod fic fit.ifc. bois 
capillis cobure de quo puluere .l&.f. 
tt.cafforei.f.f. cumfucco rute et acce 
to fimulincorporentur.de quo pupi fi 
at inunctio. £>i autem fubetb tn fe. 
cuenerit euigilare tnfirmu p fricationi 
bus.ligaturis .uentofis. uociferationi 
bus et aliis buiufmoditua fit intetio. 
t&uo euigilato materiam euacua . 
£t quib9modi0 potcrif ea ad inferiora 
diuertefuccefliue ne uapores ad caput 
afcendat p:obtbe. Jfn quo cafu ace 
tum odoraremultu5 prora ac 
frontem cu rofato oleo modico aceti p 
mirtoperuge et fi uapores non tatum 
repezcutere ualeas qui in fomnu ,pfuda 
cadant cumbite que dicta funtte iuua 
jLaus deo. 
ETractarbrrbde fcubo feu epialdes 
tria tfeptinee capta. 
Tfbrimii capito gd fit fcub9.feti epial 
des.? q caufe. 
dne epifefie pnfem 
* d locuaccomodare.feddnsfctt 
bus familiaritate quada cu fu 
betia fe‘babere affirmabat ? cu epilefia 
faguineitate ,ppfqua p:opf cp ut medi’ 
iter bec duo fitucf obtinuit.!0epe acci 
ditut uieperqsfpiritusaco2dead ce 
rebru deferuf' 7 a cerebro ad mebra ce 
tera greffis ab buidttatib3 opilatur 7 
pupis q$ maxte.quo fit ut mebra debrt? 
fuis motibus careaf. qr tuc cum pectuf 
ed necceffarias diuerfiones dillatarine 
queat diafragma pft rtgtrm 7 ab ipo pF 
mo a pulmoe uero cor. qua er ca cor ip 
fum debite dillatari no pot 7 tunc ifiro 
fuper fe ut pddus uel fantafma tale3 ba 
beat ,pbtbes dilatatione apparet.7 cu 
ertrema p20pf illa opilatione citius fpi 
ritibus % mbra cef a rpaupat*' fatafma 
bccapedib9initiu5 facit.? paulutiefm 
gpmebra ipfis fpiritibus priuaffurfuj 
repit cp uulgarcs demone bommes fuf 
focate putat.ob boc ergo paffio bec in 
cubus appellat'.q? e nome demois. 
Siituetulas quafda tcatantes que fe in 
formas uarias ut inquiuntmutare pof 
funt boc facere putant.? cas ftriaa feu jobianaenoftri uulgaree appellat, que 
ut forma 
Ifeec credulitae ob boc ortu babutt qr 
pafTio bec lacratee fepe depbedir quoe 
tuciutfocat.cuiue cae ulgaree ignora 
tee uetulae illae 3obianae illud fecifie 
putat.Cx dictie iraq3 quid fit fcub9 ap 
paret. £t eni egritudo grolTie a uapoi 
bue uiae fptrituu cordif ad feu 
pupie ad mebra ceta opilatibue ,pueni 
ee i qua patiee fupza fe pddue aut fataf 
ma poderae babere putat.boc ut pluri 
mu i fomnie accidit.ex biie potifiimu q 
refupinedormiut. 
feca.? extrmfeca efle pdt. Cxtzifeca 
ut itefa caliditae f fngtditae.nam frigi 
ditae dormitati fupueiene ? uiae fpiri 
tuu pprimee icubum efficit. Jntefa 
uero cafuae iterdum buoree i uapore 
conuertit qui poftea uiae illae opilat * 
tcub9 tducituj. Sccidit item cu quie 
fup magna repletione dormierit. gran 
die.n.repletio eicubi ple2gq5 ca.na flo 
macue replet9?primit dp afragma.? ip 
fv pulmone.pulmo uero co: quare ? c, 
Caufa itrifeca efle pot quil3 bumor 
a q0 gzofiiie uapo eleuat9 fufficit.i mie 
dcie opilatione iducere.ut faguie cora 
fieuma ? mtia* 
Capitulum fecundum defignie icubi 
icie.qua demofi atiuie. 
£3ritudie bui5 demofoatt 
e ua figna per 'ifirmi'na:ratd 
ne caufa2j 
uero cognitoe5 fic deueief 
qr fi extrifece fuerit te de eie patiee ifo 
jnabit. 0mtu ad ttrtfecae fi fanguif 
in caufa fuerit rubet faciee oculique tu 
tret frotj ? ttmpo2j uene pcedee regime 
etae ?pfo ? fimilta faguini cofetmr. 
£t pariter 6 fleumate colera ac me 
lancolta fecudu ,ppria figna mdtcabif q 
fupra pluriee defcrtpta fr.bac paflTone 
greci epialde uocat.quajOar.ilibro 6 
iuuametj fo epilefia i fo 
no efle dicit.differt aut B ab epilefia. qt 
B i pupi.? illa fit i,p:a. jQfbafia ite e 
pilefie ueneofiratepttcipat.B ro nequa 
q3. £t t° qr t epilefia fit fcp fpalm* 
in bac uero minime. £x dcie patent 
fatj Uelltgeti figna .pnoftica cu$ pfime 
fit egzitudief q ab optlatoe uia2£ fpiritu 
£>ucub9illepfeueftpa 
Nef i ahq3 illag facile cadtt.ut c epilefia 
apocpkfia paralef fpafmue et more fu 
£t fi B mala befha.f.icub3 
' tot uigilati uenerit. erit pictbfio mftu* 
Capitulum tertium de cura icutt. 
Jafangufe icubue <puenerit 
f (ubtilif dieta et ree fang. mfti 
plicafee doctri 
na in cura dolorie capitie a languente 
tie tibi data fuit de bmc fiipfluiratibue 
prie digeftionie emiff ubi cetera cdfen 
liat flobotbomiam tuber£t ubi magna 
fuerit fanguinie quatitae fiue plectoria 
afapbeie incipe.fucceffiue ad cepbali 
cae ueni. 0ncd fi etae uel aliud flo 
botomiam probibeant.inlocie debitio 
uentofae appone. et de bine alia fecun 
dum'exigentiam prout capitulum alie 
gatum te docet exqutre.ueru3 ubi cole 
rafleuaet melancelia in caufa fuerint 
in capitulie dolorie capitie biie cau 
fie conefpondentibue curam require 
illic enim f m exigentiam digefli 
ua folutiua fricationee (fricturae ueto 
fae dirfiuaeetgargarifmataet breuif 
omnia buic ,ppofito necefiaria ordina 
te comperfee. Ct piopter boc breui tat/ parcens cu illtc omnia repertes ne 
cellario buic capitulo fine impono. 
JLaus deoamen. 
SCractatus feptimus de eptlenfia.tn 
fe octo continens capitula. 
Ifbrimum capitulum quid llt epilen 
fia que caufe et. quibus fit m locis. 
0n aliter q5 corelatiua fopn5 
iz uigilia quadam quafi iter fe 
n affinitate babere uidentur.pp 
quod plurimi rationable pura 
rent.ut poli egrttudines que i fomno uf 
er fomno eueniunt uigilia collocare5 op 
factu efiet.fed inter fubetb.incubu 'i epi 
lelia quo ad caufas *i cura maiore mlto 
q3 inter fcmnu ?uigltam fimbolettatc 
inuenio.fbac cbcaufamipfi epilenfie 
preicnscapitulu accomodaut ifert9m 
uigilia ipla5 digno loco collocabo.£ft 
igitur epilenfia ubtq5 
motus.3seni omnes apudnatidesba 
bitat**i familiarius certe q3 cuperet.pp 
gpuariisnoibus appellat.f.epilefia yc 
ranofd.diutnatio eracleafeu berculea 
pedicon.morbuf comitialis mo:bus ca 
ducus morbus lunaticus et mat puero 
ru.05 dr epilefia ab epi op i fupra et le 
fis lefio.ql i lupiorif pns lefio.q: capi£. 
gp diciit qda gp epilefia dicit" ab 
oppretfide metis et fePqb° occupatis 
corp9quoq3 a fuis epationtVipeditu:. 
£tobbocno*nuiliea peranofo*uocant 
quod qft palTio facra interpretat" uetef 
ent5 cum anime .cdtemplationes manifc 
ftius m cerebro qua alio in mebro dep 
benderent eu anime teplum appcllarut 
gp a contemplado dictum eft. £tcu 
templa comuntter facra fit tpfum cere 
brum locum facrum appellauerut. ideo 
dixerant diuinatio aut a gt>* 
da dicitur .ut ille bonus f apio tngt. qr 
ca er pre demonu ,pueue putabat f) ef* 
pace illa no fuit itetio.f5 ea5 appel 
labat diutnatio.qrt eptlefiainq fortis 
fit opilatio fefus.omnes exteriores ita 
ligatur.ut fere ab otbus toq opatioibj 
q> aia rationafaliude no i 
pedita i luo ftmplici clTc quafi remanet, 
quo fit ut quadoq3 futura deprebedafc 
amoto itaq5 ponfmo pluria pfepe futu 
ra predicut unde uulgares caufaj; igtio 
rates demonu uirtute boc fiert putant 
■7 bac ob cam diuinatio nonulli ueteres 
buc mobum appellat. £ t ego queda 
iuuene colert? utdi qui fe aiebat i porif 
mis femp miranda utdere.que fume cti 
piebat Iris demadari lUe.nd dubio futu 
ra e(Te fpabat.bac igit" ob cam uetes df 
utnatio buc mo:bu appellant, dicunt 
euteracleafeuberculea.qr ipfa uelutt. 
bercut fortis e egritudo f q: ipfe ea paf 
fuse.utpoeteferur. £t qipaITtobec 
pueros q5 marie depbendit pedicon a 
qutbufda dicta e a pedie grece.q? e lati 
ne puer.uel ut alus placet ab inojdtata 
pedu motto'e que i bums paffidis porif 
mo coiter fit. £)£borbus ite comicta 
lis a comitiis dictus eft.erat.n.comicie 
populi romat i campoma:cto in kaledif 
Januarii ,pcreadts magift raltb9 puer* 
£t ft forte tuc quepia bic morb9imia 
deret comitias ad die aliu deferebat. 
£ t fic morb9 comicial’ dict9eft. Cadu 
cus aut dicit*'q2 que depbedit cadere fa 
ctr.jLunaticus uero.qr fm lu ne uarios 
afpect9 pfimos iuadit.£ t puerog maf 
qr fepius q5 alios pueros depbedit. 
J0mnia tn que dicta funt ueram egritu 
dinem que epilenfia ab auctoribus nun 
cupaturiportatetbocdenoie. j0utci 
autejn fit epilenfia nunc inuefttgandum e.nnde Cafcfde ttertoribus qrto ca*. 
j£t t libello de iuuameto anbelitus; 
£t ite Sufc.prta ftiricapitulo ,pprfo, 
j£t ut plurtmu auctoref alii i h coueiut 
# 1 prora capitis pricipatr bec paflio 
fiat, edo partes alie cerebri per colliga 
tia occupatetencatur.aliasbac patien 
tesegritudine5 depoxifmo ornes reco 
daretuz.cuiufoppofitu ptigiti' plurib9 
fitigif' adbonuttellectua uapore buo 
re uel uetc.uapor.n.feu uetofitasi cer 
bro genita.uel aliude uenies fi fecum a 
liqua uenenofa qualitas iunctafit cere 
brum aut eius pelliculas moidicado p 
cutit.un fenties nocumetum ptrabit" 1 
ac cut9?tracttone orta ab eo 
puta nerui qui uerfus fuam origine tra 
cti fpafmu effidur. 3n tali aute fpafma 
tione feu cotracttone fit in uiis 
fpirituu optlatio.pp q? ad mebra tiafir 
nequictes motu 7 fenfu ea priuat.? ftc 
paties cadit. 0i aut fiat de buortb5 
per prius caufatur opilatio 
tur trafitus fptritus fenfibilis 7 mottui 
ad aiata mebra fucceffiue ptractio.fme 
fpafmus.nam cu buozes tlli t pellicur ce 
rebri feu meatibus imbibatur.crefcut i 
latum 7 in logum accurtatur.quare ne 
ceffario trabutur.ad quo2£ retractioej 
orta uerfus fuam origine quoq3 trabut 
fpafmus ide fit. j£xqutb9patet.qoi 
cafu pmo p2i9 fit fpafm9.? fucceffiue p 
pilario 7 i fo pri9 fucceffiue 
fpafmus.nfla tn i epilefia ftegra fit opi 
latio, tuc ent ta motu.q5 fenfu ota meba 
careret.cuius oppofitn uidem9. £x 
qb9 omib9 quid fit epilefia maifede p5. 
£ d enim egritu do cerebri ab buidi 
tate uapore feu uentofitate ueneofitate 
qnda peipattb9 jpucnice ca i fe ip 
fam contrahitur et tn uiis fpiritus feu 
fibilibuf et motiui opillatione facta a fe 
fu et motu edo no integre meb:a anima 
tapriuantur. £x dictis item patet 
uapore uentofitatem aut bumorem ad 
bonum tntellectum uenenofitate quada 
participantes efle caufam epilenfie ime 
diata. I0arnaq3 *ll\af.? Sute, optoej 
pfirmates epilefia nift altq ifueiente ue 
tofitate fieri poffe baud qqua putat, <p 
p anotoi5atas oues buc parietes motu 
,pbant m quorum capitibus fp bumidi 
ditas ueneofa repta ed fi ea bora.f. qq 
paioxifmus eof inuadat anotcmi^atuz. 
£jed ed,p declattone maioriad ca 
rum eptlefie inuedigationem pticulan9 
tranfeundum. 3 Ile igitur intrifece. 
ct extrinfece efle poffunt. Jlfxtrifeca 
rum quedam meuitabliter ccurrut et q 
dam non.3neuitabtIite2 occunetes fut 
fexrefnon naturalef .rteftaerif excef 
ftua frigiditas timor igens.fomnus de 
bito lo‘gior.qutef fuperr ua nimia reple 
tio.-z cibi ac pot9iconuentes affumptio 
&uc aut euitabilr occunere poffut. 
funt i fuma orne excelles fenfibile potes 
fefum co:rurrpe.ut res bornbilis afpe 
ctus quoq3 rei mote circulant 7 filtU5. 
£>onus tribif ut tonitrui ut* alteiius 
rei.fetidi aeris.uel altius zei olfacto, ac 
quorundam quibus inducendi eptlenfi 
am proprietas ed.ut odor apiicornu 
capre fumi quoruda ac alioruj 
gudabilia ac tangibilia pluria 
idem efficere poffunt. ad i 
trifecaf a quolibet budre pot idifferenf 
frequetiuf tam a fleumate *i ra 
nus a colera. £5ed rde loci triplicej 
denomiattonem recipit.lRam cu p cam 
propria i cerebro exidente caufaif dici 
tur epilefia.et fi a dcmaco analefia. ab 
aliis uero mebrts catalefia. r 
fert.Oaf.39 de iteriortb9 captorii9, cp 
a police pedis uapo qutda puello elleua batur qut cu cerebru attigebat t eptlefie 
poxifmu cadebat cuiuf caufa erat uapo 
ille a materia uenenofa refolutua. fepe 
eni t mbro aliquo fit opilatio.cuiuf cau 
fa nulla fit trafpuatio nullua quoq3 fpi 
rifad bumo:e illu3 attigere poteft.qre 
conumpit" 7 putrefit a quo tunc elleua 
tua uapo: per eaa utaa p quaa Ipiritua 
ad meb:u3 illud eut ad ce:eb:u tedit 7 p 
uenenofitate illa pcutiefepilefiam idue 
7 ita a quouia mebro fie:i ptigit i 
mor corrupt3 7 maxfe uenenofua repi 
tur.ut e fleuma putrefactu. £ t ex q® 
uermea i iteftinia uel alibi generat".t’pfi 
quoq3 uermea. £t a co:rupto ite fp 
mate ta i mulieribua qm i utria perfepe 
accidit. £ f credo boc frequeti3 tem 
pore galieni.q3 nr 0 fiebat.na3 nolfci te 
p02ia mulierea atq5 uiri ne i tale piculu 
icidat.qua maxte fibi cauet.portado ct 
litium.dormiedo fuper terram crudaa 
berbaa comededo. 71 tatum breuif pi 
3ocari5at cp nequaq5 tale periculu icur 
re:e timet. Sed tn i talibuf procari 
ia non cdfidaf.quta ex regula but quod 
meliua efttalc femen in agro nature fe 
tntnare quam ipfum corrumpi finere; 
Sed miflia pi5ocariia 
ter retentione co:rupta2j epi 
lenfiam incurrunt .que ptu facto ltbe:e 
remanent. 
Secundu capmde fignta epilefie de 
tnonftratiuia. 
de figntf que duplicia ff 
n demonfirattua filteet et ,pno 
ftica demonftratiuog q‘da fu 
muntur a paroxifmo et queda5 a qutetj 
tpe. Sed plurime funt egritudiea qru 
poxifmi cn epilenfie poxifmo tafr coue 
niunt.ut uix unam ab alia dtfce;nere fci 
aa.ut eftlitargia fubetb appoplefia ftu 
por fmcopta ct fuffocatio qualia fit in£ 
epilenfiam et illaa differetia uidendu a 
|Litargia et fubetb difcermt" ab epi 
lenfia .qr in eia nullua fit fpafmua i epi 
lenfia fic.cum quo fi litargtc3 fiue fbeti 
cua euigiletur et quiefcere pmittatur.i 
fomnum iterum cadit epilen 
ttcua nequaquam . *fit item in epile 
fta ad oa fpuma in fubetico fiue litargi 
co minime. Sb epilenfia difcernit"ap 
poplefia qr t apta oio fenP? mot9aufe? 
tur. Jn illa autem non .ideo ndnHi ap 
poplefiam epilenfiam fortem uocat. 
lRa$ epilenticoa qtiofda mori uidt. 
quoa ultimua poxifmua fuit apfie £ft 
quoque epilenfia egritudo porifmar et 
illa non. £pileticum uero a 
to cognofcea quia epileticua uiui uoce 
mortui. Sincopi 
$atua item nullum puli*U3 baber. £pi 
lenticua uero fic. Jtem fmcopia no 
ita (ubito uenit. fed epilefia femper. 
S prefocatione cognofcirur.qr pfo 
cata ut plurimum uerfuagenua caput 
icliat .Urpilettc3 n.pfocata 7 fi f fpoder 
neqt tn intelligit 7 oniu3 q5 in poxifmo 
facta funt poli poxifmu recordat". 2Tu 
tame qui cu bonore banc arte exercere 
cupiaborum omniu,ppriafignai fuia 
capfia defcripta fac bn meti babeaa. z 
fic i cognitione facile deueniea. 
iRuc aut fupezeft poxifmi epilefie figna 
defcrtbere.que funt qr ut pfimuj poxif 
muafubito ueit.fenfu5 7 ttellectu poxif 
maa amittit. .to:quet".fpafmat". fpumat 
oa.Jfnterdu m1git.llercoi3at.ac poluft 
fe no nuq5 biia omibua uel ex bia pluri 
bua apparetib’bunc epilefia pati baudl 
quaq5 dubitef. Sed qr a quolibet m 
bro a quocuq3 budre ut e dictu pot idif 
fereter peccatis budrif figna utefttgada mebru l q°B 
paffio radtcituatneft qp quietj tepore g 
optime fieri pof. £>i igit fleuma i ca 
fuerit uelutt pfimu ptigit.logua erit po 
xifmua. fpuma grolTa 'z alba ad 00 erit 
fed ppto etaa pcedea regime tpa ani et 
talla tibi funt pfiderada. que fi fleumati 
atteflatur.tuc certua fief.? adbuc certi 
or fi uria t colore remifla fuerit. fptfla 
quoq5 ad modu liquefacti niti fedimen 
refideat fue:ttq$ pulfua mollia ? iotdia 
tua fatia.? p9 poxifmu patiea quafi ftu 
pidua mafertt. £>iuerofpuaad c:o 
ceitate tederit.s i facie fuerit rubedo, 
dulcefcat i ore faliua.funt uene frontia 
plene.urma uero grofla 'i rubicuda. pf 
lua plenua -z udofua.-z etaa tepua anni 
precedea regime. t c.fan.cofentiat.cu5 
quo polf poxifmu ifirm9 cu quoda fatu 
o rifu manet cam fo:e fan.nflomodo du 
bitea, Sit fi fpuma fuerit modica li 
uea i facie fit iaturninua uria fubtilia 
ac clara pulfua durua.-z biia etaa pple 
xto precedea zegime c.pfetiat.? poft 
poxifmu uelutimelacolicua remafit.id 
a melacolta ,puent're ceriu e. jBttihi 
poxifmu» fit leuia fpuma citrina faciea 
quoque etaa aut ppto precedea zegime 
% talia fup colera aiguat.urina uero ad 
igneitate qnda tederet.pulfua uelor fit 
atq5 durua cu quo quietia tpr rixofua# 
'i quafi maniacua ifirnrtnaneat.taf ept 
lefia ,puemt a colera. efto id raro fiat, 
na fua caliditate apit ac 6opiIat fua fub 
tilitate facile penetrat *i fpmtib9uia piz 
bet quib3ex caufia rato epilefia ab eo,p 
uenir. Sttame fi caufa i ea fuerit tibi 
eam defcripta figna nutiabut.-z fic buo 
rufimpliciu qui epilefia iducere poflut 
figna polita funt* fi pmixti fueiit 
figna quoq$ pmixta erutXotigit em' ta 
i aictta 451 dicedia egrimdimb3 pecca 
tia bumorta tccice figna defcribere.# 
ftudere uoletib3 facile fit quo fit ut leut 
ter ptrafea. fLocua uero a quo epile 
fia ,puenit bic mcftigadua erit. iRa 
fi a capite boc fiat grauttate capittf ue* 
tiginea fcotbomiaoculoru tenebzofita 
tem ufalioa dolorea fepe caput patif. 
/Cum quo poxifmu uenire n prefetit 
0i a ftomaco delorea naufeam ? ait 
aa ftomaci egritudtea fepe patitf.? ate 
q$ a poxifmo depbedaf agitationem in 
ftomaco prefentit cu quo ut pluri eue 
mt i poxifmo. 0 aut a matrice muli 
er pfepe de pafliomb3 matricia coquefi 
ttu.-t fecu migit tterdum. £>i a fplene 
lateria fimftrt dolorea fepe patitf. /Ct 
fi ab epate palTioea aliq epafj ptecefler t 
ab intellinia dolorea eo2£ fepe ueni 
unt. ? quo ut plurimu in poxifmo fter 
cor^at. j£t fi a cmib9 figna vmium 
aderunt, que tibiomn a infuo loco fi 
cnt manifefta. £>i a renibua eorum 
paflionea preerunt .cu quo in poxifmo 
patienafepoluet. 
patet qt2 quietia tepore ta loca q3 cpt 
ienfte caulam ucnari facile pona« 
STercium capmde fignfa 
nofticia ta.fi que futuram epilefta dena 
liat q5 qu fit fima poxifmi. 
ali 
n quid dicendu unde illa q futu 
ram epilenliam indicat quam 
er parte capitia funt uana fomnia *i aq 
rum maxime fi clamor in fcmno fi ueeti 
ginea fcotbomie mcubt grauedo capitj 
iomnolentiam oculorum tenebrofitaa 
lingue uenaru5 citrimiaa .at uiriditaa 
uel aliquod tale continent epilenfia5 fu 
tnram minatur. *iRatione ftomaci fi 
pfuetua epilenfiam pati in ore ftomaci tremorem etmordicattone$ fefit 7 ma 
jctme ub' iuuenis ipfe fit poxifmu futug 
time. £>.uod fi CU3 biis fcotbomia feu 
ftigo eum deprebeaat paroxifmus ille 
efl. aliis ab mebris-rcu3 
patiens meb? dolore uf aliq3 abetTe fuo 
mutabilitate babere pp:ebedis fi potef 
ifirmo fuccur:e cum epilefia ,ppe fit. 
£3i epiletici tteadu emo:oyos aut fluxu 
patiunt 7 ida pret folitum r 
tentafmti breuiueniet epilenfia. quet 
gitur dicta funt futura 
£>cd alia adbuc,pnodica :edat.,p quo 
rum declaratione fciedu e.q> tiiplex ed 
epilefia.f.leuis fortis 7 mediocris. 
$Leuis e que prefentit .que egrorate ca 
dere no facit, 7 i illo os no fpumat. di 
u poxifm9 eu tenet qui raro uenit. pod 
que etia letus fatj rmanet.? ommu r mi 
nifeit". Orauis e que eptra. cui9 eue 
tus no fentitur.? ifirm9 cadit.os fpuat. 
frequeter ifirmu poxifmus iuadit.? ed 
logus pod quem timidus femianimis 7 
multu tridis remanet, ©e cau in po 
xifmum minimerecordaf.cu quo et ed 
tuerecundus £]£>edioc2ifuero huic 
fo mediu3 tenet epilefia quantunp 
q3 leuis difficulf recipit cura. *)(bro 
quo utpredicarealiqd fcias.notada ff 
aliqua. £ t pmo locu.na que t cereb9 
fit qm alto potius i mebro diffictli9cu2a 
recipit. Sttame fi tuc fp caput alba 
ras apparuerit fignu bonum ed 7 cure 
poiTibilitatJ.refpectu etatj quato ab or 
tu magis didat.difficili9 curatur .quaf 
pod.xxe.anum ea maxie que cerebri ui 
tio curat .ut uoluit y 
po. 0i qua tn cura recipit facilius f 
iuuetute fit qm i fenio. £5ed fi ab ifa 
tia epileticus fiat. 7 cum epilefia.xxr.a 
num pertrafierit curat" nunqm. '-f et 
ne item fi ate eruptione epile 
fice fuerit.* per tpog eruptione fi curi 
i p9nuq*3 p9ea curaf a? elici por ex filia 
illi3 afforifmt tertie pticle.pueris pluri 
me paffioes * c.lEx quo ad difficultate 
cure idem dicendum de pplexionetpe 
regione et fimilibue .na quanto magis 
illa accedunt caltdttatt ceteris paribus 
facili3 curam recipiut. £irca'uo caj 
et materiam qua 
q3exuetofitatefeu uaporibus #puenif 
difficilius curatur et refpectu bumorti 
que a fleumate . 0ed in qb3 
cunque dictis cetera paria fp poneda ff 
'iRefpectuueroporifmtqn minomor 
bus ineft. tato efl epilefia deterior. fo 
ttorem enim opilationem ac maiore lefi 
one figntficat. jEt fi tremo accidit * 
«plongeturportim3 infirmu uelocit inf 
ficit. 3 te fi mfirmuf fubito p clamoe 
cadat cuiuf mebra torquetur et os fpu 
maturtat et egerit ab illo poxifmoeua 
det per rarifiime, Jtcm infates qui 
in puerperio epilenfia incurrunt p pati 
ciffimieuaduntqt ufer infecto faguie 
concepti funt.ufqtexconffelatioe aut 
apiicdeftionefeu alterius in utero ma 
tris banc difpofitionem acquifmerunt. 
£5ed bu in quorum capitibus mani 
lis et naribus cruflule fcamofe X ulcera 
innafeuntur cum quo a narib3 mfte mu 
cilagines egrediunt"et aquofitates ab 
ore difficulter epilenfiam incurrunt. 
jEpilenfia grauis que a fi eu mate txi 
flente in corpoje ,puenit per fepe ad pa 
lefim terminatur. 0i ueo ab! bumor 
groffo admelacoliam patiens mticus ef 
ficitur. j£f.qr.rx<\ infra curatur plu 
rtmf et ab btne fupra aliqui eflo p rari, 
ut gnofeas an patiens eritoto liber fit. 
3nf manus apium recens pfrica.qd 
poflea naribus aliquandiu tene. *&X 
cpilenticum ex fumo cornu capre fuiga ufeius in naribus puluerem fpone.aut 
epar yrcinu odoret .fi tunc ,ppter ali# 
illorum epilenticusnon cecident liber 
er toto erit. 
Quartum capitulum de cura poxif 
tm epilenfie. 
Tfbilenfte cura bipartit*', que 
e dam enim poxifmum et queda 
quietis tps refpicit. <3ig® 
poxifmus eptlermco fuperuenerit. tua 
fit intentio uaporum afcenfum ,pbiber 
et quantum potes maf lam tnferius tra 
bere .fortes ergo extremorum fricato 
tionef.aut ligaturas dolorofas fieri fa 
ctas. j61 ad nates f6 poplite fii fca:i 
ficatione uentofas.et cum eleuata uoce 
,pprio nomine fepe uocetur. X6 fi p 
biis poxifmis folui non poflet aut nimtf 
longus eflet ut erat illius iuuenis qui p 
boras.riunterdu3 a poxifmo tenebatJ 
tnfrafcriptu5 cliftere ftatim appoi iube. 
I0uod.ige.maluaru3 blitis faluie ca 
momille fticados centauree minorif. an 
jQfb.i.agarici.f.i.polipodii. cartamt. 
an.| f. gTonquaflentur et fiat decoctio 
de qua accipeXi.f.in qua diiTolue ca(Tt 
e yerepigre.an.J.i.olei comunis. j.iit. 
falif triti parum et fiat emiflo 
recentem rutam intex manus pfficatl 
patient naribus fuper tene. Weius 
fucco naribus imitteXultellum quoq li 
gneu inf dentes appone. deinde p fino 
balfamo pallatumfemppfrica. iRares 
item ac pffates i tpibpueas .Sol5.n.i B 
ftatim poxifmii pellere ac eum multum 
retardare ut expietia didici. £tfi bal 
famu no babuerif palatum ac ligua CU5 
fino mitridato.at tpriaeba feu fuco ru 
te confrica. 0ed ubi p ifta patief fur 
gere nequiret fternutatione3 audacter 
cum ptpe feu elleboro albo.aut qttouto 
alio ,puoca. Jd tri t prteipio nequa 
qua faciaa.ne er illa forti motione mate 
ria furfum :cpet. ©icunt quida cp fi 
t patietia auribua ter deuote tfrafcrip 
ta direria epileticua illico furget. 
iDafpar fe:t mma tbuf melcbion balda 
far au?. %l te: dtcaf. orem3 prece 
ptiafalutaribuamonitioc\cutoto pa 
ternofter. Sed ad fac:am medicina 
ueniedo.dicunt quida gp fi a uena aurif 
faguia ertrabat''i er eo oa patietj illini 
atur.mor a porifmo furgit. £ t fi du 
fic ftupiduf manet.t:ef i!li9fanguinia.5« 
potui detur.cadit poftea de 
ioco ertractioia fanguinia e inter quof 
dam differetia.quia dicut quidam gp no 
ab aurib3.fed a police pedif dertri fan. 
ertrabi debet. 3tcmcum epileticua 
ceciderit cane unum flati5 iterfice.? fel 
patienti quo quo poteria tribue. 
tem fi ia qui p:imo cafum uiderit in p:o 
prio fotulari mirerit *i poftea agitaue 
rit ac ft eum lauare uellet deinde urina 
illam cum fotulari illo potui deo:it libe 
rabit' er toto. Elii per dorfum :an£ 
fcidunt 7 ertractum iecur i folio caulia 
inuclutu deficat *i pulue:e faciunt quej 
cum uio optimo potui tributu porifma 
ti t ft uice prima no curatur i uenturo 
porifmo idemfactunt.miratu: quidam 
dico putatea fe pboa cp illa paffto p de 
feripta debeat amoueri. pro quo fcito 
quod nulla uenenofitaf a calido f:igido 
ficco uel bumido folum pellit' fed efl ne 
cefie ut aliqua qualitaa occulta buic ue 
nofitati ptrartairepellete reperiatur. 
Cum ergo epillefia ratione uenenofi 
tatia,pducatur.necefle e pelletem ea op 
pofita illt qualitate occultam aliqua ba 
bere que i iecore rane.fang.cania.uel t 
urina boiadeu t aliquo alto tefle poteft 0aot enim propetates rebufinfunt 
que adbuc nobis eriftunt icognite. 
Sed dices cur prima ergo urinam po 
nif i fubtiliari cur iftaf cerimoniaf adiu 
gis.ridel5 quipmo cafum uiderit fic fa 
ciat.cur non omnes alii B faciant, j8t 
tu debes refpoder q? boc fit ut illi medi 
eme queeunqs illa fuerit.maoir fides at 
tribuatur, infirmus maiori 
cum affectione medicamta fumit .tanto 
auidius natura illa recip 7 multo melio 
re ceteris pibus operatione efficit, qud 
fi cum illa affectione no rectpet. £ t 
bfc iqp tot ceumofas i medicia facimuf 
iRam pillulas t difpari numero erbibe 
ufgaref putet eum numezu mfto 
pfectiore qj paze.rn primi.fi piltaf.pi.5. 
unius fumeret putaret eas nibil opera 
ri propter quod i dubie multo meliore 
opattone.tf.eiufde5 poder faciet i eode 
q$ fer.putaret eof nibil opetari poffe,p 
pterq?in dubio multo meliorationem 
operatione.vii.eiufdem ponderis face 
rent i eodem q5.pL J0mef ergo egn* 
tudines uenenofitate participates meli 
us per talia no fic cot ter nobis no cere 
monias qbufdam adiunctis curatur.q5 
aliter. Si qua i boc meo opufcfo de 
tceps ad modum uetula? ofcripfero pe 
fa non ab re me bic illa defcripfiffe. naj 
et fl tibi forfan precatattoes appareant 
nibil tamen e fine zatione pofitum qua$ 
tibi ubi opus effet er pridpijs naturali 
bus alfignarem. Sed cu boc fit pBi 
6 clarare huic meo opufcfo effet ptines 
J0utntum capfflde fer re$ n naturali 
um in cura epilenfie obf uado regimine 
••• 
Wd i porifmo agedu fit i pie 
q’ cedenti capitulo te fcire feci' 
nunc autem ea deferibere fup 
eft que quietis tempore funt fieda qutf 
quoqs cpilcnfiam curabilem racicitcr 
erttrpet r falte incurabile rabie mitiget 
uft eni fereiffms ppo.illo affoufmo epi 
lenttcorumueroiuuenibus etc. cp eta 
tum mutationes temporum Iocoru ac r 
gtminif qua marime in curis 
conferant er quibus fatis patet buius 
egutudinisintentiocuratiua. Sed ut 
ad actum practicum condefcenda cu B 
paffio fepi’ a fleumate. qua aliis ab bu 
morbus perueniat ab illi9 cura pncipi 
umfumam a regimine rerum fer no na 
turalium principiando.aerem igit"' cali 
dum et ficcum fac ut inhabitet qui fit a 
a fumo et marime carbonum a uentoa 
neMa a puluere a fetore a radiis lunari 
bus atq$ folaribus erpeditus .Sonos 
acutos fonos uariof ac diifonates rabi 
les quoq$ et omnes ftrepitus aufugiat* 
coreas ite res 
ac fplendorisercellentis non 
infpiciat neque obfcura nimiuloca.odo 
res omnes fetidos uitet nibil ercellentil 
amar/tudinisgufteta tagibilibus uelo 
cis et acnte imprefliois fe cuflodiat. 
Somnu5 diurnum uitet nec in ren 
matica camera dormiat mediocriter ca 
put fuum cobopertum teneat. Sit 
cena leuispoftquam ire dormitum tar 
det. nec unquam pofl: eam bibat. timo 
remrriftttiam ira-r omnia erceffiua ai 
me accidentia omnino uitet coitum quo 
que nifiiuuenisfitbenerobuflus gaf 
fuetus fuerit coitui. ii enim interdii coi 
repoteftne nimiam ,ppter retetionem 
fpma t uenenu puerteft.erercitiu tpatu 
cum dignis boris quam plurimum fibi 
laudo.fed caueat ne fup flumina uadat 
nec uillam que fit conuicinaflummibuf 
inhabitet * if ricationes item anteqj 
furgat pueniut q paaf p9qua funereae tonfo capite leuee fiant.nec manu i cdn 
fricando circuat. £t ide fiat de pec 
tinattone na fi ob boc eltqualie agitatio 
infpirmbuefiattn pp apritionc poro 
rum fumi liberiue exalant et ,ppter boc 
maiue tuuametum. qua ex agitatione tl 
lanocumetU5 fequitur. £>obriefep 
uiuat fame quoque nequaq3 tclleret.f5 
extjaordinarie ne comedat.neque bibat 
qpuentriebabeat beneficium omni die 
fi curet. £t ft natura no fecerit cltfte 
re &ut fuppofitorium comune fiar.aliae 
cum defcribedtetnferiufptllie feiuuet 
Ctoatum ad potum et uinum potiflt 
mum inepilefia cerebrali ,pbibet. cui9 
loco aquam laudat auctoree ? qua pa2g 
Bbe yfopi acmellifbulirepmittafplun 
mum enim i bac paflione a mefue 
prto comedat" yfop3. £ t fciae op per 
annuj integrum ut inquit iRaf n d3 cpt 
letic9fiplice aq5 bibef 03 fi UIU5 bibent 
fit obiT feu ualo lipbet"optte ne fua po 
tentia cerebrum pcutiat. £t bac ob 
caufam femp i fine paftuf aliquot coian 
droe prepatoe maducet.quof bri mafti 
cet.uel p32? diacitoniten de3Ucba:o fie 
fpeciebue poft illa nihil bibat« 
Iflam talia afcefum 
quod e i cafu tllo maxie perqrendu. £t 
ideo H\afie 'z ahg laudat cum 
pane grana mifcert.quia ut 
iqutt uap02£ afcefum ,pbibent.? c.oee 
auee aquaticae nitete omne pocina ca 
nem agnina.bouina Tomniu animaliu i 
teriora preter gallor tefttculoe gallia 
rum epa. ac ipfarum cerebra. Caro 
aute uulturie * yrundinie comefta a,p 
prietate ualet.ac caro lupi ac porci uel 
porce qui unicue t uno partu nafeitur. 
£t Huic. carnee filueftree porco2g 
omnia t patella frixa *i maxime oua. 
']£>ilcefguoq5 <35 maxie tenebam aguil 
lam * ceteroa utfcofoa dimittat 0.6 
fi de petrof lacie feu truttalli‘0 uel de a 
que dulcia apud noa comufter iaudattf 
maducaucjit ne ftnt frixi v marime m o 
leo nucum ut i pede mdrtum * ultra mo 
teacomunitezfit. Caueatomefercu 
IU5 de pafla. ac cafeatum uitet. JLac 
item omnepreterq5eque.quod ferut a 
liqui a ,pprietate epilefiam cware.deut 
tet quoq3 cepe alleu pozroa caulef.* in 
ter cetera apium cp non folum eiue coe 
ftione fed folautfide epilefte porifmum 
iductfc £x fructibj ficue pueniut.fj 
ceteri uitadi funt-z q$ martme nucea 'i 
auellane fed fi de piro uno aut de po 
mo.deprertiomTuapo2fautlariuie gra 
in fine pafP manducauerit ?fectj anifia 
comgant". iE t fic babea fer reru no 
naturalium regirne quo nutrir etiam fi 
eptlenticua lactaa fuerit gubernet"• 
Sertum capfm de mo materia eptls 
fie que fiue quaf illa fuerit digeredi eua 
cuandi quoq5. 
tantum ad medicinalia que 
q lactati fienda funt.tferiua nar 
rabo ad gradiorea ergo ueni 
edo metifempbabeaaaquouiamebto 
eptlefia ueniat in ommb$ que ad itra fu 
mutur aliquid quod caput refpiciat.qj 
illi quoq5 uenenofitati teftrtat apponer 
tnadana tamen mebrum obliuiont n tra 
daa. Sed de biia omnibua 60 duce 
te copiofum factam. jEt ad materia 
fleumatica pricipium fumea ea$ fic pri 
mo digerae.ifc.ortmeltTqmlttici 6foi 
ptionedemocriti.J.iuf.firupi 6 yfopo 
•J.i.aque berbe peralif. f .tiii. aque y 
fopi.|.ti.mtfce ? duab3 uicib3 
darificetua.-z cum nuce mufcata fe 
minia peonie addcdoaromati3ct. 05 nota % illa berba paltfif epilefte q5 
martmepuenit-zeberballue i ortie p 
totum anum reperitur.t eft appellata 
auulgartbufberbafanctipetrt. 
nonulli Hpetbecarii be:bam qua da cu 
iue folia folite gallitzict aflimtlatm.pzo 
berba palifiecaptut. iRam cum illa 
l pricipio uene primo floree emittat a 
ndnullte primula uerie 
pf q‘Jfda finouiru$arefg dicut Bba palef 
pmta uei f 2 Bba fet peui ide bac forfaa 
jp illa acceperunt quare et c.uf aquarii 
preferiptarum loco .d.infrafczipre de 
cocttome.J. accipe que.l8e.yfopt.j0lb 
i.f.berbe palefie timi epitimi ftteadoe 
ari.£lg>.f .pallularum .J.i.fiat decoctio 
in cuiue fme tbimue et epttbimuf appo 
natur ac fi magtftralem firupum tacer 
uoluerii.lfc yfopi.jQgj.i.f .rute oziga 
m florum ilicadoe betbomce calameti 
faluie tbimt berbe palefie.an.jQg). f .za 
dicie yreoe radicum peonie ariftolo 
gie rotunde utfei quercini ari. J .f. fe. 
f ifeloe.5. it .paiTularum.|. i. fia t decocto 
cum .lb.iii.meir.et.lb.i.aceti fquillmct fi 
at ftrupue.qui cum nuce mufeata etfe. 
peonte pazum aromatizetur. ©e quo. 
l8£.i.ui.f.et cumprelcripneage 2 de 
coctiombue pro uice mifce mat ia dtga 
piUularum cocbiarum defcztptde alma 
a.j.i.ulque ad3.iui.pacieti tribue. 
Hftaciae fic.i&i.cinamot alTarf cai 
pobalfami croci fpice rtlobalfami caiTie 
lignee rofarum rn. fqumati fe.peonte. 
an.3.i.{iidicu5brionie.J.f.coloqmtide 
fticcadoe ari.5.111. agartei. 3.ii.turbitb 
3.i.diagztdii.3.iut.aloee.5.ii.fiat. pilte 
cum firupo de yfopo dof cfl 3.3.1 .ufq5 
ad.3.uu tn formam potabilem. 1& .a 
geme .3.ii.33,flicadot 
ari.5.f.infundantur maqualaette orf 
mellie fqmlittciaddedo.I.t.et borif.ni 
in mfuftone dtmiflis fortj fiat erpreffio 
quam potui dato. buius loco. 
J.f.yeralogodion.cumuino calido di 
dare pote?. j6t effi buic 
cafui marime puentens. £>ic et ilia Jc 
ragalieni in qua colloqmtida ingredit. 
cuius dofis lit.3.f .cuj uino.et cetem 
Stfifolutiuam pfectionem 
ta baber iib3. lBe.agarici.3. iit. tur 61 tb 
3.i.333.ii.diagredu falis geme an.B.f 
fticados fe.peonie .an.B.u.pafte radie 
yreos.|.f.3ucari albi*J#iit. fiat in mor 
fellis confectio.de qua.5 ruexbibe 
jEuacuata materia diebus quatuor 
continuif mane ftomaco uacuo tale fiat 
capurpurgiumep iBe maiorane Ob.i 
f.:ute dfs&.t.t.f.i.f.aquead coiumptio 
nem tertie pa:tis buliat. de qua poftea 
radic.yrecs.f.f. uel 
fucci bUti?.|.i.s fiat capurpurgm; 
facias fic.iBe.fucc. blitif.f.t.fucci 
rure.J.f .melf.|.vi.limul calefiat 26 eo 
lepido caputpurgiufiat.uel er folo ma 
iorane feu :ute fucco uel er folo puluer 
radicis peonie uel er uno g:ano mumie 
cum aqua maiorane fiat, jf erunt no 
nulli quod fel lupi comufto \ prteipio 2 
in fine mefis na2ibus ipofitum eptlenfia 
fanat. idel facias gargarifma ifraferi 
ptu5.quodiBe.yfopi maio:ae fticadca 
caldSfcenti.an.£fe>.f.2adicumpeonie.| 
f.fe.fmapis.J.i.conquaffenf' 2 fiatoco 
ctio deq iBe. f.ft.orimeir fglitict.f.u. 
mifce 2 er illo gargarifma fiat. 'Bd 
fiatmafticatto fia 
pis.J.ii .fanfragie.$.f.cum ce:a mifce 
2 ad quatttatem fiar fo:mu!e 
uel cum folo piretro maftice 2 cera ide 
fiant. £5i autem melancolia in caufa 
fuerit tu eam fic digere. l&.orimeUTq! 
litici.f.ti.firupi de fumo terre, f.i.f, a 
quebuglofleaqueabfintbu aque fumi tem.J.iumifceproufdbua duabua 7 
cum nuce mufeata 7 pa? fe.peonie eu a 
romati3a.7 totiena dabia q? materia di 
gefta fit. ‘Bel loco aqua2£ pferiptam 
-lfc.aque decoctionia ifraferipte tatun 
dem.que l8e.pfopi.)Dfb.i.tbimi epttbi 
mi florum boraginia florum lupuli.am 
£l£b.f decoctio de 
qua loco utere. £l£ba 
teria digefla fic eam educaa iBe. pii 
lularumcocbiarum almanforis ptllula 
ru de lapide labuit, .£t fi pottoej 
uolueria infunde agartei .5.ii. ut. fupra 
de quo exprelTione facta adiuge pfecto 
nia fiat potua. 
factia opua ubi fit caputpurgiu uel gat 
garifma.ut fupra face. St fi epilefia 
a fanguine pzouenerit et etaa et c. con 
fefezit in fapbena p:imo fucccfliue in ba 
filica de bine in uenia ligue flobotboia 
fieri iube non eadem borafed dtuerfia 
iRam fi magna repletio affuerit fan 
guiniamane in fapbena et in fero .uel 
fequenti die in cephalica .et fuccefliue il 
line ad trea diea uel quatuor in uenia ll 
gue. £5ed ubi tanta fanguinia quati 
taa non affuerit cephalice fiobotbomia 
folum fufficiat ubi ud ahd flobotbotaj 
fi magna babundantia eet p** 
fuper natea.et de btne fuper p 
fcanficattoneuentofaa apponi iube. 
tanta non fuerit fangutnfa 
copia fupe: fpatlaa uetofe folu fufficiut 
bec enim quo'ad materie faguinee eua 
cuatione fufficiunt. ‘Jfbeccanf aut co 
lera taliter degeratur .iBe.orimelF fim 
plicia .|.tt.oximellTqmlitici.|.i.f. aque 
cndtuie.5. iiii.a que Iupulorum. ii fiat 
pro duabua uicibua etfciaa q?oximel 
fquiliticum q? in epilenfie cura ponif' 6 
mocriti defcripttoneefle debet digefla 
materia pillularu3 agregatiuarum. 3.1. 
erbibe. fcu infrafcriptam mfufione que 
lge.5.it.fpice gra.ii.fe.peonie fticadca 
an.$.f4nfundantur in aqua lactia uint 
albi parum addedoetboria.x.in infuft 
one dimiffiu fiat erprelTio fortia cum q 
mifce caffte uel mane extracte cu decoc 
tioneinfrafcrtpta que i&.flicadoa ca 
pillorum ue.florum borag.buglof.moF 
an.£)£b.f numero .ri.tamarm 
do^.?.f.tbimi.£lfeu.fiatdecoctio p q 
caflia uel mannam extrabe firupu uioF. 
pofleaaddedo.f.i.sfiatpotua. i0e 
illa2j digefliuta 6 folutiuia it 
me fic leuiter expediui cum fup:a t cma 
doloria capitia a quouia bumoefiat ta 
digefhuorum q5 folutiuorum.que biif 
bumoribua 7 in boc cafu co‘ueniunt co 
piam tueniea.ubi ergo opua luerit luc 
curfum ab illif pete, quia fagui 
nea ac colertca epilefia raro pmo aarifli 
me euentut pro materie digeltione ace 
uacuatione que dicta funt tibi fuffictar* 
nam quatum ad eme complcmetu illa fo 
lumfufficrut que omni epilefiea pzcpe 
tate pueiunt.de quibuf te ifra deo duce 
copiofu facia. jLaua deo* 
£5eptimn camq radicituf epilefia cu 
rabile omne fumpta itert3 extirpat. 
£ ft at aliqua nuc fcribere qud 
r banc mal.gnam pafTione extir 
pat. £tabeaqueaf!euma 
te ,puett principium fumena fcdmdoc 
trinam ptebabita ipfo fleumate euacua 
to.caput purgia feu garganfmata iter 
dum ut fupra fieri tube. £t ft ifirm9 
leuiter euomeret.femel atbie in menfe 
cum aqua zaffani 7 orimelle fimplici uel 
fquilhticoutuomatfaciaa. uel accipe 
aque raffani. J.iiii. fucet radicum medi 
ani fambuci eum fuperiua excorticari do.f.f.mtfce 7 fumpto cum cepia alleo 
pifcibue falfia et alita bumfmodi inctTt 
uta prandio uomitum ,puoca et cum 
utno calido poflea dentea ablue * £t 
idem fimelancolia in ca foret facerpo 
tea. una preterea ex infrafcriptta pilfaf 
que fatta grofie fiant .p boraf duaa an 
cenam uel ante pradium omni die fuat 
Uelde quatuortn quatuor. trca. 
carpobalfa 
mi 03tmi gariofiloru .ii.ligt aloea caflt 
e lignee fqutnantt croct xilobalfami an 
3.tfe.peonfe.3. ii.macia .3.1'. flicadoa 
3.i.f.agarici.3.ii.brionte.5. Hi. aloea.e 
patict.$.ii.f.cum firupo de flicadoa co 
fice partam er qua cum opua fuerit, fo* 
maptllulaa et illa palla u(que ad trea 
annoa t perfectione fuabta.q5 duob3 
trafactta meftbua qua tn prtcipio melio 
er tfttt. £ t ille pillule in epilefia quo 
que melancolica coueiunt femel ite i eb 
domoda.5.tt.tyriace fine aut mttridatt 
fac in aurora recipiat ufbora tali cp ea 
fumptaaliquatulu dormire queat ufty 
riacbe loco mrture tnfr9fcripte.3-ii.er 
btbe.llk.tf riacbe fineXfr .puf. radtcti 
peonte.f X. puf. f .peonte. f .if.berbe 
yfcpi .3.i.f.incorporentU2 fimr orimelf 
fqlitici ut itU5 ad fo:ma ty riace deuefat 
pag addendo. Cum ergo pattea do 
mt'tu3 iuerit,3.t.pfccrtonia demufco dr 
eia diebua interpollatia accipiat fane 
qr cura h nift tpe logo »1 perficitur.eflo 
infirmua ad buc IiBum fe putaret, ta de 
feriptum quam deferibendumregimen 
per annum integrum ad mtnua obf uet 
St quia fupra dtxera3 palTionebac 
ueneofttatem q ,puenit p rea q2j 
nonficnobtfff cogite cu:a 
ri plurima quam ab ertra cp ad ttra co 
ueniunr.fcrtbere dtfpofui, £ta ue 
getabilib5 tcobado plurimum ualere q 
fcquutur ab antiquis compertu cft. ut 
uifc3 quercinus pentafilon radices pe 
onie ac eiuf fe.gentiana .arnielet non e 
oculta ut nnulli ponut. fj 
eft fpecies cuiufdam rutbe filueftris 
lig° paflar a palma xpt fe.agni cafti.po 
liti motanu bozago radices atillologte 
rotud fe.betobice be:ba cami a 
gf fte fiferos pulegiu rofmarmpruta fal 
uia fticados tbimus et polutricum 
<0uod enim uta tllorum Ilo 
maco uacuo.cum uino fumi poteft. 
$3ed politricum comutter cum orattoe 
dritca dat". Tfbeonta uero cum ufo 6 
coctionis artbemefie. gentiana cu5 
fucco falute.. £x rutba marubio 7 ber 
ba palef fuccufextrabitur.qut cum mei 
le darur.piretmm ad modum.jf. condi 
ttpreparet" ?exboragine fitfuccus. g 
poftea 7 gmts illorum oderis 
fac ut per mefem continuet". £x biif 
que dicta funt diliges medicus non folii 
puf.fed firupos decoctioef feu confecti 
ones ellectuaria fuo modo pficere pote 
rit.feddebtis particularius ifra. 
Iftunc de nueralibus e dicedum. 7 funt 
lapis pidis.lapis ludaicus.atimonium 
fpuma maris lapis yrundinis quit uen 
treyrundinis pullorum repetitur.quia 
luna fcide ymndinis pullos t 
quos reperies mbeos i ftomaco lapida 
referua 7 qmis illorum 7 ca 
uino potui ptebe. ©e biis aute3 que 
fumutur ab animalibus fut uermes terr 
Uris ftellio muflella talpa cuculus. 
Sccipe ergo quem ex iflis libuerit 7 to 
tum itegrum t furmo deficaji pmitte.ta 
liter fctlicet cp tde puluis fier/ poflit.fed 
ne ad carbonis formam deducatur ca 
ue.7 illum puluerem cum uino dabis. 
luis cibariis utere. £t legi 
in quodam libro de proprietatibus ani  intitulatur rafi.q? cuculus i 
bocmagna3 in 
epilenfia femel omni menfe cadit. 
j8t ficut reubarba2£ ad fe coieram a ,p 
prietate trabtt ita cuculus mafia5 q epi 
ienfiam efficit. £t fubtungit q? capt 
cuculi fuper fe portatum non finit epile 
ticum cadere, uo ad anima 
Itu ptes ualet ifrafcrtptog faguts ut fa 
guis agni albi afini primo ptu nati muf 
telle teftudinis nemoralis lepcrif ? uul 
turts fan.agni ? afmi cum uino datur. 
£l£buftelle cu aceto teftudts q® libuerit 
modo. £x fanguine uero leporis ? 
fpetieb9 fit artocrea que ifirmo ad ma 
ducadu datur. 0anguis uulturis 6 
ficcatur.et cumpuluerefui iecoris cu 
oximellefgf.datur. £x cerebellis? 
ueniunt cerebrum corut' parui damntle 
mfi et muftelle et ex quohb5 fac pf 
uere que5 cum aceto dabis. £x coz 
dib9 conueniunt. cor-y rundints uultu 
ris byrei lupi fimie et mulle cot yrudis 
itacalidu5 trafgluttatur „ Comefta 
tamenomnia illa profunt. £5ed ex e 
is comunif firpfuisqui quouis modo 
ualer. iExepanbus puentt.epar afi 
ni lupi aquile muli et uulturis ifta epa 
ta comefta U3 ipforum puf quo quomd 
dederis .uerum epar aquile 
tum cum ppofaguine eius ac meile da 
tum efficatius operatur. lExfelhb3 
funtfel agni albi urfi et lupi et illa cum 
meile dent. jExtefticul’ft tefticftap:t 
uerrisartetJ?gallo2£ comefti ualet fj 
exetscomuniterfitpuluts. £tg fit 
ex tefticuhs apri cum aqua daf. £x 
tefticulis arietis cum lacte eque, uerris 
uero cum lacte fcropbe ? cum a 
qua ? meile. /Hliqua funt ex animalia 
partibus quibus no mfi in forma pulue 
ris uti poflumus.ut e cinis ungularuj a 
fini coanu cerui cranet bominis fed pro 
utro mafculi craneum accipias.? $ mu 
liere femine. £ t cinis teftudinis neo 
ralis cineres ifti cu$ uino datur. £x 
ft ercoribus couenfut ftercuf pauonif * 
ctconie.? qmis illorum cuuino ucl mei 
le dabis.uria5 apri cu$ lacte eque dabis 
£x coagulis puenit coagulum lepo 
ris ? capreti ? talia cum uto ufaqua ad 
quatitatem ciceris dantu:. £ x equif 
ualet additamenta que fup ipforum cru 
ra nafcuntur. 3tem cu nafeitur equ9 
fuper eius fronte flella queda exiftit.qj 
equa ftattm lambit. Q>ie ergo prefto 
ad eam babedu. Jtem cum equa parifc c 
ius pullum poft bo:a.uel tfra b:eue tem 
pp quo quo fruftrum ad forma fplents 
porci p nares emittit quod equa ftattm 
lambit. 0t ergo tfta baberc cupis, 
auifatus efto.quia nifi prefto affuezts il 
la equa deuorabit.ex quo ergo uis illo 
rumpuluerem factas de quo cum uino 
potui dabis. S0uacoruicomeftaua 
lent. *)|buluts ue:o factus ex omni 
bus interioribus canis.uteftepar cor 
fplen.? cu tiio quoq3 det ♦ *]|sblma er 
iftisfunt quefiibabundatiababeri ne 
queunt fecundum ecg durattoq uti po 
teris.fed biif quog copia tibi fuit per ? 
tinuum mefem ad minus utere.ue2£ fi ? 
quo predictog uoluerisy rudinis pfue 
rem comifcueris ualebitplurimum. • 
Iftaletitemftquoduts predictoruj cu 
oximelle fqutlitico dederis et fi fecu3 ut 
facilius laberentm paru3 aque primule 
uerts adiungeres .nibil fupra. 0im 
plicia que epilenfie conuentunt plurima 
tibidefcrtpfi.fed exquibufda ipforum 
comixtioes alique fiunt que in cafu illo 
mirabilem effectum inducunt.ymmo dt 
uinum,quaru5 p:ima ige.puluerts cu 
culi pulueris frudis ciens aftni palefifXt.fucd rute fucet marubii.an.l’ 
f *3uccari albi.lb.uf.cu3 fuccta iftia 3UC 
carum dilToluatur poftea decoquatur 
et cum infrigidari inceperit tnfraferip 
toapuluereaadde.l8c .ctneria cranet 
cineria ungula;? afini y 
rundmta pulueria cuculi coralog ru. 
pulueria lapidia yrtdta palme xpi.an.5 
t.radtcia peonie .3.tt.f.fe.etua.3.t, f .fi 
at puluia quem cum 3ucaro iam dicto 
tnifce et per boloa.ufm fdms)3 
cofecttonem fieri faciaa. Hei alif. 
iBe.rcente zuta q3 cultello ne et 6 ea ac 
cipef.i.melliaXit.eteo modo 
uiata decoquatur .pq5 infrigidari inci 
pitadde puf.ffcriptoa .1&. cinamomt 
electi. 3.ii.f.nucifmufcate .3.1». abre.5 
f.fe.peonie.rad eiua an.3 .if.ciezis cra 
nei cineria ungule afint ana. |. f. pf 
ueria cuculi, pulueria yrundinia afi.5. 
ii.fiat puluia q$ p prefcriptta mifce et ft 
atelectuarium dof fit ad caftanee qua 
titatem mane ftoaco uacuo .jQfbultum 
in boc cafu ab auic.come 
datur, quem fic fieri iubet. Squillam t 
uitreato uafe de terra cu meile repone 
et cum corio uaa illud ftricte ligetur.? 
diebua quatuor regnante canicula l fo 
le dimittatur de bine totum erpjimeex 
prelTtone illam p meile cutua 
dofia fit fingulo mane coclear unum. 
Slii de fquilla fic faciut.l&.fquillaf 
quot libet eteaa CU5 ligneo piftello pfe 
deinde tantummelliafuperpone.q? co 
operte maneant de bine canicula rgna 
te diebua gnquagtnta infole continue 
dimittantur et CU5 fpatula lignea quo<j 
die mifceatur et fi citiua necelTuatia ca 
td facere uellea uaafuper cinerea cali 
doa pone quoa continue permifee buP 
confue fingulo mane .5.U. erbibeat ue 
ru3 guftui multu difplicent qua ex re tu 
ctnertVcranei bomiWmafctilt p:o maf 
culo *i c.ari.3.ti.fe.betbonice fe.agni ca 
fli fe.rutbe palme rpi mfci quercini fpu. 
me maris fhcados Iapis yridts. sri.j* u 
cuius medium coclear maeftomaco ua 
cuo dabis. f£t fi ex illo ptueie cofec 
tionem prediligeres. ife.pur.prefcri 
albtXf .difloluat" 3uca? 
cum aqua primuleueris.? fiat t morfeli 
confectio, cuiuf dof mane ftomeco teiu 
nofit.f.f. Sxito tamen quod efto.f 
cd 
fueuertt appom.tamen tam de iftif qua 
de ifrafcriptis pjo audacte* 
J.tt.tmpone.quia magis erit confectio 
uirtuola et aelicatafatj. i£t bene ifu 
per nota quod peonia tefte tbefalo t fu 
10 de ,pprietatibus.xu.berba2£ luna cre 
fcere crefcit.? decrefcete decrefcit.udc 
ipfe 'i atiquojp aliqui erpimeto didicere 
quod ipfa collecta luna crefcete egritu 
dmes quibus appropaf.adauget.* de 
crefcere minuit. quo ifero. quod 
i epilefia tam radix q3 femen luna decre 
fcente colligi debeat. <0u d ergo mi 
rum. *z ii iDar.? aliqui iterdum eam ua 
Iere compierunt.? interdum nequaqua. 
‘Jhuluis alius in boc cafu diurnus*, 
qfc. cineris cranet cineris ungularu 
peonte.f .ii.fiat pul 
uif. quo ut fupra uterer fi libet de eo p 
fectionem face. Hli3ite optinf ifc. cie 
ris cranei.i.i.ptuertfuermiii terrefhiu 
yrundinum.an.3.vi.fe.peonie.5.f.? fi 
at puluis. “Bel ad alembicum ,put iit 
fr a facias.accipe yrundinum partes.ri 
caftorei paztem.uConqflentur et cu ac 
ceto fimul impaftentur exqbusaq5 
a]embicu3 extrabe .Cui*dof fit unum 
coclear ficacotfacuo. jConfectdafa 
in boc cafu fmguUrts .T&.fucci berbe f s cum pfecttonibus quadopq$ libueut 
poteria pmifcere % bene laudo.et cum 
biis maxime que cum meile fiunt ta pur. 
prefcriptoa quam confectionea infcoc 
cafu mirabiles adinueni. Sed tu ipe 
ex fimplicib9 prefcriptia q5 magia pia 
cet elige et tuo mo pfectioe5 face.ufad a 
lembicum aquaa fi libuerit exttabe J 
Iftunc autem fecreta quedam infcrtber 
libet .quorum primum .accipe cuculu5 
et uiuum cum plumis in rudi olla rpone 
quefigillata m furno donec ex eo ptuia 
fieri poffit dimittatur et cum dormituj 
Infirmus tuua iuerit ad quatitatem auf 
lane cum.|.ti.aque primuleueria det". 
Jn fine uero cene fuper afib pae i ui 
no remolito de infrafcrtpto puluere po 
nat .de bine utpam illam maducet nibil 
tamen poff ea bibendo .iBe-mirremaff 
tburisan.|,f,3ucari.i.it. auri 
numero.xx.et fiat puluia.quo ut eft dic 
tu uf e s B dieb9.xxx.ptmis fiedu eft; 
Quantum tamen ad purgattoes-t r 
gimen utinprecedenti dictum eft fiat. 
Secretu aliud quo qutda mirabilia 
faciebat Accipe fe.peonie luna dec:e 
fcete collecta quenuquam terra3tetige 
rit et cum uefpertiliota 
fangutne piHas ad quantitatem cice. pft 
ce 6 quiVtrea cum iuerit dormitu per 
menfem infirmo tuo prebe. Sliud fac 
ex cofta finiftri lateriffufpefi aut decola 
ti b ominis puf.de quo cu fucco primule 
neris ot fero p mefe itegrij tfiro tuo’pbe 
J0ctauu camde ap,ppatj que i cu*4 
plefte ab extra apprimat. 
f> extra tuuatia qtioque plit 
a rafunt.ute5onacoriiluptfu 
per carne3 nuda delata, ac 30 
na pelf frongafini in capite fupportata 
iRutba uero contrita odojefpfepe 
partf ue:o s tbimus. ‘©el tale pomu 
confictae l&.radice peoie fb 
tiliflie * tf ftoraceligda ea3 1 forma po 
mi r ducas <p fepiflime ifirmWodor t. 
infantes uero talia ad collu deferat 
Ut odor ad nares tranfeat. Jfn 
tllo ttem cafu fufftimigia nonulla lauda 
tur.ueluti facta er mebrana que eft fup 
pullu5 afinc cum nafeit .uel er peonia Jt 
cr blaca feu er ambra cu$ ofTe d 
corde cerut mixta.plmima ite reperiuf 
que fuper fe portata multu ualet.ueluti 
radir piretri ad collu.uel radir peonie 
tempore cogruo collecta.ue! accipe fe. 
eiufdem <p femen nuq3 tenam tetigezit. 
? pea diem cu fua nocte i faguine uefpet 
tilionis ea dimitte. £riiccata uero i 
coio uituli.at cerut alligari facias. * ta 
ha ifirmus ad collu portet cotinue.f po 
tet fmeraldum feu altque lapidem uel co 
rallum.uf prundis lapidej.qui terra nii 
qm tetigerit. *i ia i cerui uel uituli cori 
0 iuoluatur.de bine finiftro lacerto pti 
nue ligatu deferat. £t idem 6 celido 
nio facias.fed fub afcella finiftra porte 
tur. Jfrnt item anuli quida5.accipe 6 
umbilico puelli nouiter nati ?1 aulo ati 
ri eu include fmeraldu ue:o defuper. 
facias fic.accipe de pilis canis albi 
cum modico peonie radicis.ac radie pi 
retri.? illa t anulo aureo idudatur.fme 
raldus ue*o defupe?»* fiat anulus bene 
politus. £t ft fuper bos anulos tfra 
feriptum feceris* lOafpar fert mirra 
tbus v 6. Jfcrtur.n.# pjefcripfaet 
fus fuper fe portatus epileticu cade:e n 
finit.'l&ii anuli i digito uel ad collu poi 
rati ualet. & quibufda cu cetera non 
,pfunt actuale uel potetiale cauteriu pl’i 
mu laudatur.quod ego paritei laudo. 
£t fi feceris per anumforame illud ap tum detine.na fup cdmtlTura i medio de 
potetiali cauterio de pelle i cura bubo 
ms defcripto pone. £t amota efcara 
pilfam er ligno edeze facta i fozamie illo 
ptmue deferat. Caulis uero foliu at 
pfimtis defuper. 0i em‘3 boc fecezts 
maligna bene efiet epilefia.que prefcrip 
toobferuatoregimine ifirn3 n reliqret 
Iftonu cam6 ei9 cura epilefie q p coi 
tatealio2f catur. 
UDiaflomaco feu ab alio me 
£ bro prouenerir.epilefia pecca 
tem bumorem fecudum erige 
ttam purga mebrum fuccefiiue coforta 
quod er doctrina imputa captis data 
facere fcies de bine ad prefcrtpta o:dia 
tetetrafferas. £>ed gargarifmata 
caputpurgia fuffumigationes peccato 
no ente i cezebMimitteda funt. £iue 
a mib3,puett p rmiu cura cura 
infra deo duce fuo loco dicetur lactan 
tes 7 adbuc aliquantulum grandiores 
que dicta fut facere complete nequiret. 
0ed tame de pltiertbus pfecticnib'5 
et confimilibus cum lacte uel uino feu a 
q fumere poflunt.at3 ofaiptjfr fe pota 
re .et tu de talib9ut pollea eis fiat e(l0« 
nec in fola etate confidas .quia q cu ma 
xtmo regimine uiuut p etatis mutatio 
nem nequaquam curant". <2>ed dein 
cepa ut drie epilefie licentia prclle3 que 
dicta funt epilogando ad actu practip 
te deducam, £>iadepileticumponf 
mi bora pueneris ,p ut in cap° de cma 
porifmi dictum eft face, ue:o 
tempoe ctatem pplerione pcedes regi 
men et talia confidera.7 fibi debitu fer 
reg non naturalium regimen iniuge.de 
bmc peccantem bumoremfm pueiefia 
digeras et euacuamembru madds feu 
peccls conforta ptiris tp riacba feu mt 
xtura illa utatur .et omni menfe uomir* 
modo pattenf adbocabilisfit.garga 
rifmata.caputpurgiamallieatidef odo 
ramenta et fuffumtgta f m prefcriptum 
ordinem face.puluerum item ?fectiou5 
et talium acceptione continuet. £>e? 
landam er pelle frotj afim facta contiue 
tn capite portet.Ct lupi $ona3 ubi libj 
fuper nudam carnem, et que defcripta 
funt ad collum po:tada deferat. Jn 
digito uero anuloa.mala erit epilefia.y 
mo pefllma.que prefcaptif diligeter ob 
feruatis no recefferit. CUiod ubi fic 
elTet tu ad cauterium recurre. Cgo 
enim plurimos curaui. 7 inter ceteros 
tinum feragenariu qui anos pfomof bac 
fuerat egritudine palliis. JLaus deo am 
CractaPoctau5 6 apoplefia duo in 
fecorines capta. 
Tfhimu capitfuj quid fit apoplefia qj 
caufe.-r quefigna tam,pno(lica.qm de 
«nonftratiua. 
C fi fenfu 7 motu.plurtb$ er 
e caufis membra priua2t contin 
gat ut inte*du5 caufa 11 upefac 
tionia fpirituu ut iterdum mebri aliq m 
fecti qualitate mala p qm fpiritus ad eu 
neietes taliter difpondtutut nec pro fe 
fu.nec p:o motu fufficiat.&b opilatide 
tamen fpiritus fefibtlis 7 monui feeque 
tius td accidit.ut i fomno ta natmali 
no naturali e uideje.in palefi quoq3 et e 
pilefia.ac aliis t plunbus 7 c .fed ap nr o 
,ppofito magis attiet i apoplefia id ma 
mfdfe comprebeditur.nam ,ppter opt 
latione cerebri feu 
ritus fenfibiT 7 niottnt itegre facta3 a fe 
fu 7 motu rnebra ota tuc uacat. £r quibus ?cludo # apoplefia natura?. nf 
* bil aliud e <35 cgritudo queda ab itegra 
uia# fpiritus lenfibif? motiui opilatio 
qp fenfu ? motu omia 
tnebra priuatur. jjllam igitur opilatio 
nemapoplefie fore caufam liquet. 
£>ed ut parttcula:iuf eius caufe tibi pa 
teant. £>ciafqp talif opilatio a 
luspzouefrepoteft. iRa frigiditas 
pcuITto apoftema uel quoduis aliud fpi 
rituum uias pftrigere uales opilattone 
efficere poteft.que a 'Joanicfo fuist ca 
tegorus attenuatoria dicitu:. T(bdt 
? alia fieri.quam artatoria uocar.? eft 
cum i uiarum illag edeauitate bumo fu 
a nimia quantitate aut uifeofitate opila 
tione effecerit uel lapis.uel quoduis ali 
ud i uiis illis exiftes. Elia fit a came 
feu re fimili ut uerruca uel pozrus.? c. 
? in uiis illis preternaturaliter genita 
s banc carnofa$ appellat. j£x qmb3 
omnibus i gene:e caufe patet apoplefie 
cum nulla opilatio fieri poffit que ad ii 
lorum trium geneg aliquod nd rducatf 
0ed ad eas ad bec pticularius ueni 
edo extrifece ? itrinfece effe poffunt. 
lErtrifece ut mo:diatus fer non na 
turaliu occurfus ficut nimia aeris frigt 
ditas.fuperflua comeftto.? rerubuida 
rum potiffime fuperflua quoq$ comefti 
o.? potatio nimia quies lomnus fupflu 
us.? fic de alus -z cafus ite ? peufio. 
- Jfntrifece ud effe pnt apoftema fpni 
tus fenfibil1 ? motiui uias attenuatef.u? 
frumor aliquisfuanimia quatitate aut 
uifeofitate illas opilas ? bec fepi9 a fle 
umate.de bic a fanguie raro a melacoli 
a.? rarius a colera £t fic t 
fte infuma funt caufe apoplefie que tri 
plicem gradum recipit. Ifbunfecu 
' i omnibus cerebri uet:icuF.? m uiif om 
wbus fpiritus fenfibilif ? motiui itegra 
fit opilatio.? tuc patteffenfu ? motu oi 
no priuatur ? anbelitus uir pctpitur p ■ 
m'e que a corde ad cerebrum 
omnino funt opilate ? tafnec fpirat ne 
que fpumat.fed i pectore oregmd qut e 
preco mortJ auditu:. £t talem aptia 
ypo.fortem appellat ipoflibilif curatio 
ms.?c\ Ctboc eft quod iterpreta* 
nominis fonat.nam apoplefia ide eft qj 
localis pcuflio utingtyfiddus. quarto 
etbunologiag capfo 6 nominibus egri 
tudinum enim grece ap 
latinos percuffio. $n fecundo aute 
gradu ? fi itegra quoq5 fiat cpilatio le 
uior tamen eriftit.? tunc paties anbeU 
tum babet inordinatum.per of potPqj 
per nares exeuntem*? cum uirtus a mf 
titudine materiei uelut i primo n fic op 
primit ultimu ad expelledum materia5 
conatum facite ,ppter boc apftco iter 
dum fpuma accidit. Cercius grad3 
eft cum anbelitus liberius babeat ? cu 
facilius quoq5 refpuat.unde i illa ieuio 
q3 in precedetibus e opilatio.prime ba 
rum fpeciejg fpoffibilis e cura.a fecuda 
euadut perrariflimi. Iftam ut iftafif 
inquit in appfia fpuma apparens mote 
figniftcat. E tercta.uero aliqui fed i 
terum cum difficultate ? qui euadut in 
palefim cadunt, quta neceffe eft ut mate 
ria illa eos fuffocet aut tnneruos imbi 
batu: cum i oztgtntbus exeat.nec a 
liam uiam ad eg:eflionem babet, £x. 
iftis patet quid in tli palfione 
dum fit.. £>ed qr nonulli qui mortui 
appareba'ttercta die adbuc utut repti 
funt.iubet ueteref ut ufque ad.lxxii.bo 
ras talium fepultura tardetur, naj eg:i 
tudtnes pacute ut eft apoplefia ? ca di 
e tercia ? potiflimu uerfus fme.ut plu:i 
mum aliqua muratione faciut nam luna 
tn tali fpacio unum 3odiaci ftgnu uel fal . tem gradus uni figno equtualetcs pera 
) grat 2 ultra.nuoqm ab uno figno ad 
) aliud quin in humoribus aliqm 
v< agitatione factat.2 boc tam tn apoplefi 
j a.qm i quibufcunq5 repetinis -egritudt 
mbus. jam aliqui iueti funt qui aeputa 
ti moztui ite? fturexemt. Sed ut co 
gnofcas an paties uiuat fac ut dicunt q 
l dam.accipe bombace bene carmiatu 2 i 
loco ubi nec uetus fumus nec aliqd bu 
tufmodt fuerit fituetur ifirmus.ad cut3 
nares taf bombax apponat". Si mo 
uetur uiuit CU3 necellario uiues diu fta 
re nequeat quin aer ad naref pueiat.bu 
ius tame lignum eft ualde fallax qr folu 
ex anbelitu aftantiu aej pfepe mouef.g 
ad bombacem puenies eum pmouet. 
Sed certius elt.fi accipis ciatum aqua 
plenu 2 fup iftrtni pectus appofueris fi 
uiuit mouetur necelTario pectus, ad cu 
tus motione ahque gutte illius aque er 
pandut". ‘Bel fpeculu bene terfum 2 
politum accipias 2 iuxta os 2 nates pa 
tietis appone qr fi uiuit tdubte ex fuo a 
belitu fpeculu ificter. Sed nuc figna 
;v queda que apoplefam futura minatur i 
C Icribere libet efto particulariuf i capfcf 
illa difficta reperies. £t funt impor 
tunus 2 antiquus capifl dolor uertigo 
2 fcotbomta freques ebrietas oculorii 
lenebrofitas tcubus fomni nimia ,plixf 
las totius grauitas ac pigritia faciei li 
inditas ac palot.urina ue:o pallida fpif 
fa cum refolutiombus pluribus 2 cum 
circulo gzoflo plumbeo. Signa eni$ 
talia apoplefiam futuram minatur. 
J0uatumad demdftratiua.queda cas. 
et qdam apoplefia actu exritem demon 
ftrat. ad caufas fi extrifece 
fuerit, ut pcuffio aut cafus ae:ia exceffi' 
ua frigiditas fupflua re? bumtdaru co 
meflio frequef ebrietas uel alig> tale ex 
aftantm elatione id fcies. J0uatum 
uero ad bumoree qui eam efficiut.Su 
ca fag. fuerit i facie color mridis.at ru 
beus erit aut nigermam calore p tfrigt 
dationem mortificato ut in apoplefia ? 
ttgit fit fan.color uirtdis.aut niger. ut 
yemts tepoze i pomis maxilla? fanguie 
orum patet attame completio etas pre 
cedes regimen 2 fimilia.certum mdtciu 
de boctibi dabunt. Si aute fleumsi 
frigidum i caufa fuerit i facie palor feu 
iiuiditas cum mollitie 2 tumo:e quoda 
adait. 0ed de boc completio pzece 
dea regime 2 c.te certU3 magia efficiet 
i8t de melacolia pariter iueftigabis. 
0nod fi a completione calida 2 a cole 
ra id fiat. Tfbro miraculo quafi reputa 
bitur .quare de biis figna iueftigare no 
curo. Signa actualif apoplefie funt 
fi fubito ifiunus cadit 2 ueluti fubetic3 
taceat 2 fteterit.fi uocibus magnis 2 a 
cutis uocatus no refpddet.fi tractj tim 
po? aut capilorum aut fi pungaf no fc 
tiat biis ftgnis appateubua bunc appo 
pleticu iudica • 
Secudu cam6 cura apoplefie; 
Tfboplefie cura e a po 
3 xtfmo releuare nam fi que po 
ftea flenda funt ueluti purga 
tiones caputpurgia fternutationef gat 
garifmata mafticationef * c.eo mo quo 
t capitulo de eptlefia dictu e fiat patalef 
autem i qua paffio bec fanabilis termia 
turfequescaplm curam ponit. Cu$ 
ergo ad apopleticum deueneris quot3 
gradus ille apoplefie fuerit,pnofticati 
one utere. £t ut appareat bac diui 
m fcientia egritudine nulla pretermtfif 
fe cut poffibilia medicamia non tuenezit 
que fequut" p otdtneface. Si em’3 er bfis queq5 curare poflis uulgares te # 
deo tolleret. Ifbremiffo e:go ,pnoftt 
co. 0i apoplefia fanguinea fuerit ? 
corpus plectoricum ac ad flobotbomi 
am cetera reqfita de fapbenis ftattm fi 
at flobotomia.et de (anguine i notabili 
quantitate debes extrahere cu fale et a 
ceto fiat fricationes. Sd 
iutoriif uero dolorofe ligature fup po 
lice ac in cruribus uetofe.de bfc cepba 
licas icide.? fuccefliue naft uenas uf ab 
eis cum porcinis fef fagutne ertrabe. 
£>3 ubi tanta no fuerit faguinis ple 
ctoria cephalicas pmo.de bic nafi ueaf 
flobotoma.ueru ubi i prteipio affueris 
et materia t fluru percipias cu ofo rof. 
et aceto conquaffatj caput inunge ubi 
ueo matejia fluxa percipies id haud qa 
qm facias.item boc cliftere fiedum eft. 
fUtood T& .malue blitis mercurialis 
flicados camomille centauree minoris 
an. £lfb. i • fiat decoctio de qua acci 
peXuf .iqua diflolue byrepigre. J.I. 
caflie an.f .t.mellis ro.ii. 
oleioliue.i.iii.falis triti. 5.11.? fiat cli 
ftere. Sternutatio erpfpeellebo20 
albo fiafi3agria uel aliquo tali fucceflie 
fic fiat. £t ut detes no (ragatur ? n 
f ibi ifirmus lingua amputet cune9 ligni 
inter detes apponat", quo facto ligua a 
ut palatum er mitridato tyrtaeba aura 
aleradria pfectione anaca2dia.aut fino 
balfamo punge. £tfifpumaados 
flure2t't idem nequaq5 facias, nam 
pinqua mo2tem denutiat.ea enim ab bu 
miditate in 
fortem ebuiitione caloris natmalis i co 
de qui ut debet euetazt nequit gradif fit 
agitatio.? biis perfeue2atibuf qui calo 
ille fuffocef’ diu flare no pot ut iquit 
quito, de iteriorib3 capitulo prio 
3fto modo ergo ad os fpuma catur 
que ut patet caloris extfnctionem dena 
tiatppris morte quare fi gdqj 
tn 00 appofueris te ifirmu fuffocare di 
cent. &i ttaq3 ifirmus tuus er biis 
no remmita" que fequut \ cura apople 
fie fleumatica fortiora medicamta face 
St quia omnia fimul faibere no po 
tui.7 cu multa fif fiat necefle e epilogan 
do dicta ad actum praticute ordinate 
deduca. Tfbronoftico primo utere, 
fricationes ac dolorofe ligature fuccef 
fiue fiat.? mate:ia in fluxu exiflente ca 
oleo :o.? aceto coquaflatis caput inun 
ge citius qm potes-'? ex fapbenis uf ba 
filicis flobotoma.? debiccliftere quo 
emiifo floboibomia ex nafo reitera.dei 
de uetofas diuerfiuas appone. poftea 
uero fiat ftranutatio ? fucceffiue de mi 
tridato.fiue de aliquo ex dictis t of p*o 
polTe mittatur. £t ordo ille l appfia 
faguineafuanduse. iRuncdefleua 
tica cuneo inter dentes ut fupra pofi 
to ligature fiant dolorofe digitoru pii 
catio.ac fub unguibusfubtiliu canaru 
uel ftilli alicutuf appone. Coxe uero 
nates ? anebe cum uirgulis acriter wtz 
beretur extremitates cu fale ? aceto frt 
cetur.? uetofe tn iam dictis locis dtuer 
flue ponatm.. £t q: pafiio bec a ple 
ctoria magna ut plurimu accidit uefes 
cephalicarum flobotbomia laudat qua 
ubi cetera no pueniat facias, fan.tamefi 
no t multa quatitate extrahatur. £>uc 
ceiTiue uero tale cliftere fiat. iBe. ca 
lameti origani camoflle fticados ce'taa 
ree mtnoris faluie ari. iQfb i.agarfci car 
tami polipodii.ari.f.t.colloqumde. J.f 
coqualTentur *i fiat decoctio.de qua ac 
qua difTolue y erepigre .| 
i.f .meir ro.f.ti.ofef comunis.f .iii.falif 
geme.5.ti.fiatcliftereq?femel aut toti 
ens imponatur.# notabit bumojg qua titas egrediat" uel loco eius fuppofttot 
um cum duro fapone felle tbauzi tnnetu 
fiat. Uel facias fic. .falis geme 
agaricici.an.5.ii.fcamone.$.i.melt' co 
cti quantum fufficit.* fiant fuppofitozi 
a. de bine aut ftranutatione cum ellebo 
ro albo euforbio piretro finapis fucco 
yreos uel aliquo tali ,puoca. iRafis 
uero fuccum unius tefte allei i naribus 
iubetpoi. Cafloeu quoq5 oppopoa 
cum * galbanum naribus ut odoret ap 
ponetur. & quam quoq3 uttis paru5 
3ftem oppoponacis galbani * eufo 
bii in oleo amigdara? diffoluc 
7 de eo guttule ahque i nares apponat 
deinde fi poiTtbile fuerit cum modico o 
pfectionis fac 
trafgluttat.uF tf riaebe feu mitridati td 
tudem. Cum pena item oleo intincta 
7 in gutture miita fi fieri poteft uomit9 
collum 7 in principio 
fpine ficca uetofa apponat". Ifeiis fa 
ctis cum calido uino albo decoctionis 
faluie rutbe fticadosmatorane 7 camo 
mille caput lauetur 7 abradat".* ex tali 
ungueto totum perungat", cp 1&«o 
lei de euforbto.f .i.terbentinei.f .fa 
pini oppoponacis an.3.iu.fulfuris .5.1‘i 
caftorei.5.i.ducaturi mortario donec 
ad forma ungueti deueniat.quo poflea 
utere. Uel more rafis. accipe caflo 
rei.?.f .puluezis finapis.f .ii.cum aceto 
fortifltmo fimul icorporetur. * ex tali 
caput inunge. Uel factes fic .ifc.ca 
pif.3.ii.cum oleo uulpio.* depipib9.at 
de euforbio fimul i mortario ducatur. 
:* ex eo ad forma unguenti 6ducto a pn 
cipio fpine ufque ad medium dorfi fiat 
inuctio. £ t ubi illa non ptnlent fer 
tagtnem ferrea concauam ualde.aut ca 
pellum ferreum.# noftn antiqui pattef 
in bellis p:o tutamine capitia defeaebat 
igmrt factas.* £ t fupra caput ita $ 
pe ponat" op capilli uel caput abrafu$ fi 
fuerit aliqui pili ibidem pofiti buftulef’ 
Cumq3 ifrigidarucipit.eum calida 
ut fupra reitera CSuodfi nec bonus 
homo reueniat prefbtteris eum relinq5 
qui er oleo fancto perngat. /Laus deo 
omnipotentiam. 
£>actatus non9 de palefi in fe. piiu 
cotines capta. 
Tfbrimu cam gdfitpalef.que qttoq3 
Cuteius caufe. 
J0nnulli ueteres palefim CU5 
n quod fimul biit afR.nl 
tatem in uno capto pofuemt 
iRam cerebri atq3 ne? 
tiog omnium fiat opilatto apoplefia in 
de «pueft.fed cum folumodo neruog qtf 
ruda opilatio tal' fiat, cp fpiritus fenfibi 
les * motiui.p eum trafire nequeat, me 
bra quibufnerut' illi def uiunt motu atj 
fenfu priuart neccfi*ee.*taltspafito p 
alef nucupaf' q mbil aliud e qua mebro 
opilatioe5 
caufata in qua tam fenfu qm motu mem 
bra illa omnio puat".*boce<pbocuo 
cabulum palef foat. quia palefgrece la 
tine relaxatio. Huic.iter telaratioe5 
*i patefim tamen pones differetiaj dicit 
cp palef dicit" cum ps aliqua feu tota co 
porio medietas relaxatur .* boc ut ait 
qpuocabulu illud palef in arabteo foat 
quia tdem e q? ps uel medietas, fed mo! 
itficatio e cum totum cojpus pref caj5 r 
laxatur. Iftam fi caput quoq5 relaxe 
tur.eflet apoplefia * non palef. £t 
ex bis patet primo iter pazalefim* mol 
lificatione difaretia.* ea quoq$ que eft inter paralefmynollificattonem * apo 
plefta} taUa.n.foluf3 maiojeatmtoze o 
pilattone3 differut. Biti palefim enez 
uatone appflat.ab e. cp e f ic 7 Reruia qi 
fie neruia.quia palefi patiea f$ paletica 
tam partem fine neruia elTe uidet. cum 
motu atq$ fenfu quog ipfa funt iftrum 
ta careat. Buctorea tam iftia tribuf 
tejminia.fcilicetmolltficatio.palef. 7 e 
neruatio.taqm finonimia utuntm. 
Tjbaralef aute dupler e.fcilicet uniuer 
falia 7 pticularta. particularia e q 
ali# unum meb? deprebedit. ut ebra 
cbium manua pea 7 c. 
illa que corporia totiuamedietate.aut 
capite ercepto cozpua ipfum totum.na 
fi fimul caput ambobua cum laterib9pa 
leticum foret effet ut dictu e.apoplefia 
* non paralef. IRunc de caufia que 
ertrifece 7 intrifece elTe polfunt. izic 
trifece ut rea quelibet no naturaf in net 
uia quouia modo tatam opilatione idu 
cere ualee quod fefu * motu mebza qui 
bua nerui illi deferuiunt omnino priue 
tur.ut aer uel quoduia aliud frigidita# 
aut caliditatia itefe. 0upflua coefti 
o 7 marime pifciu3 ferculi cafeati de pa 
fta 7 fumlium.frcquea ite crapta fomn9 
fupezfluua dimiffio erercitii.ua ac ttrno 
tgene nimia coytua fcequetatio. 0u 
perfluitatumretetio.-zita con 
fractio.fcu at:ictio.ac fcdm logum 
icifio.cafuf.percuiTto.diflocatio.mebri 
fractura. 7 fic de aliia. Caufa ftrtTe 
ca bumoz quilibet effe poteft.0ed e fje 
quetiua fleuma.deide fanguia.raro me 
lacolia.rariiTime uero colera.apoa ttcj 
talem i neruia opilationeiterdu efficit* 
queepalef caula. £treffert Buic. 
# quelibet complexio fine materia pale 
frm efficere poteft.efto eni ut ait fpirit9 
fcfibilia 7 motiui.ad aliquod unumbtd 
deueniat poteft tame mala complexio i 
bi exiftena taliter membrum idifpde:c 
ut impreflione fpirituum baud q 
qua recipiat. Jctficmebrumillud mp 
tu atq5 fenfu priuari neceffe e % boc a 
frigiditate uel bumiditate accidere for 
fanpoteft. *lRam frigiditaa propf 
quam babet cum fpiritibua ptrarietate 
cum ipfi ad pueniat eoa taliter in 
difponut.ut neq5 ad fenfum neqj ad mo 
tu caufandum fufficiat. Tfeumiditaa 
uezo # ipfu5 
motu atq$ fenfu paiuatur. £>ed :arif 
fime a caliditate 'i ficcitate boc euenif- 
Cenedo e:go baa qualitatea palefif 
efficere pofie.? eam fcludedo que p ner 
U02? icifionem caufat prefaipta diffini 
tio taliter fuppleda effet. Videlicet 
palefia e relaxatio. p:opt ner 
uorum opilationem uel kifione.aut ip 
propter qualitata 
indifpofitione caufata.in qua tam fefu 
qm motu mebra talia omnino priuatur 
perfepe quoq5 fucceffice aliarum egri 
tudinu.puta per uiam crifie accidit pa 
lefia ut apoplefie epilefie ftuporia treo 
ria colice apoftemara quarudam fe.cto 
ntcarum in bia potiffimu t quibua ma 
terta plurimu babudatt cerebro, 
jEtuniuerfaliterpotefl ab omnibua e 
gritudintbua quib3mate2t‘a 
plurima t cerebro.uel neruia babudat, 
fcauedeo. 
0ecudu capfm defignia paralefia 6 
mdftratiuia. 
6 figif qa duplicia ff.f.6 
n mofhatia -z ,pnoftica, I5emd 
Ifcatfa q°3 funt duplicia qdep 
olefim.s qneda eiua caufaa oftedut pa 
leticum dicea cum.mebrd ali# feu toti9 medietas.uel ipfum totu$ corp9pref ca 
put e cum puatione fenfus r motus fla 
xatum.? cuius pulfus eft occultus de 
bilis freques 7 inordinatus perfepeet 
tnebrum feu latus paraliticu3 e.ac fi ef 
fet t glacie frigidum 7 fanum.ac fi eflet 
i igne calidum. £t boc e qr ad mem 
brum paraJittcum fpiritus nequaq$ eut 
£t bi q ad eu uenire folebar trafeut 
ad fanum. • ertrinfecarnm f< 
gna tftrmi uel aftarium narratione com 
prebedes. &ut uero egritudi 
num fuccefltone proueniet.er iplts pre 
cedetibus egritudimbus cognofces. 
& autem fuerit apoftema ipfu tibi 
figna ,ppria demdftrabut.2lt fi ea a fle 
plunmu accidit pa 
raletica mebra ad albedine tendet.? in 
toto fleumatice fuperfluitates aderut. 
atq5 fpiffa. 
7 dixi ut plurimu.lRam i paraleft fepe e 
par atq5 renes t tatum debditatur.ut fe 
ab aquofttate faguine nd uale 
«nt.« tunc fiet urina rubea efto lleuma 
fuerit i caufa.fed tame quod dictu e fre 
quettuf accidit. *©uod fi coplexio te 
pus ani precedef. regime 7 talia fleuma 
ticonfentiat. certior tuc fies. £>tga 
fan. color rubeus erit uene tumet. 
TMfus plenus.nec tata erit ficut i pri 
ori dtuerfitaa.? boc quoq5 te cdplerto 
etas regime precedes tepus ani 7 talia 
cerrum magis efficiet. &b bis duo 
bue frequetius paralef accidit. £$5 
fi melacolia i caufa fuerit cdplexio etas 
precedes regime illud iudicabut cu5*q’ 
pulftis erit qm i ceteris durior 7 urina 
siba atq$ fubtilis. jfn colera urina e 
rit ignea. pulfu uelocitas. 7 com 
plerio etas precedes regsm 7 c.fup do 
mtnatem colera arguet. £x quibus 
omnibus bu.peccatef facile!cdp?ebeds 
£5cias irem q> Fi m paraletico tinttif 
lateris factes fana fuerit fefio \ oztu me 
dulle fptnalts eriftit. £ t ubt' factes r 
laxaretur i cerebro. £t ad boc e ad 
uertedum-q: te ad applicada medicamf 
na plurima tuuabit. jLaus deo omntpo 
tenti amen. 
Capitulum tejdmr, 6 proitofticts fi 
gnispalefis, 
Planta ea biptiri 
Iibet.quedam futura pazaldi 
_ squeda ea facta qutdfuturuj 
fit demittat paralefim futura time.fi pu 
clli febricitatis urina ut Buicjnqnit 
fuerit utridis. £ t ftupor quoq5 ac tre 
mor paleftm futura minat". jEgzitti 
dmes uero cronice i quibus capitis at$ 
gradts repletio fuerit i palefij 
facile terminatur. ©2 tam facta pa 
ralefi.figna pronoftica funt. 
fi er pe:culTione ucl cafu fubito fiat. 
Ct in fpacio trium applicatis rme 
das nd cdualeat.ex cdtrictione 
ruptura.t2afue2fa{i fectioe feu diffocati 
one.prouenire fcito. 7 talis curat" nuqj 
£3ed It f priot cafu paulatine ea fiat 
* medtcamia pferre compbedes.curaj 
recipere pofle fcias. <2>f palettcu ms 
brum minoraretur curam nuqm recip 
* potifitmu fi eius color ad ntgredme5 
tteladuiriditatecouertatur. $n fer 
busaute raro aut nunq n curat" talis g 
alefis.Ct tefle TRafi que epilefie aut a 
|)oplefie fucceflfione prouenit niiqua cu s 
ratur. t0ue quoq5 aliquadiu dmmc 
rit.nec applicata remedia ei quidqm ,p 
funt cura niiqua recipit. iOemor tn 
palefi fupemefens.aut fe.boiij. C:e 
mor enim arguit materiam n er toto na 
ture rebelle cum qTenfus inebria aliqtr reflitui figntficatur.aliaa no tremeret* 
l£t febrio eft caufa refolutioma ma 
terie.l&abea ergo paralefia fignapro 
noftica. jLaua deo oipotetiam. 
i 
Quartum camde regimine fex n 
naturaim in cura palefia obf uado. 
“Bm ad palitici cfiram deuene 
c ri6.fl bonore babere cupia.q 
? qualia illa fuerit iuefttga .? 
ubi fcmabilia fuerit m mai 
bue paupculum derelinque. j£tfiboc 
facere uelie pronoftico utere ? eiua qn 
tum potea utta ,ptrabe. ]{n curabili 
uero que a mala completione folu5 p:o 
te irra docebo face. £l£ba 
teria aut { caufa exrite.fi a f:eumate fiat 
in aere calido 7 ficco {firmum tuu$ fitu 
a. 'Bniuerfale exercitium l ibi cofert 
iRatn ut inquit iRafia labor cum motu 
paraleftm curat.? ubi fieri nequit ateqj 
a lecto furgat fricationea modo quo fu 
pra dictum e fiant, exerci 
tium particulare comedaf.ut cataje lo 
qui alte.? fepecum alto capite iegeze. 
de die dormiat nunquam.? de nocte mf 
to minua folito. &nde melior palef 
curautipfe iKaf teftatureftfamea ui 
gilia purgatio atq$ motua. £t qui 
bua patet qualiter fobrie utuedum elt. 
pmmo fame atq5 fitim tollerare iuuat. j 
£t iter cetera.fit cena leuia.poftqj 
dormitio tardefVlEtutexperietia tam 
expertum e ad igetem ira prouoca:e m 
firmum eum nonunqua liberat.ut Je ti 
touefpaliant filio legitur, que {mebrta 
cotractum peritua medicua tatum ad i 
fanitati dona 
tua eft* ite maximua 6 q* 
dam mtltte duce zecirat qui ligua patali 
ticam babena ex fublationepmucertat 
nia tatum ertmt ira comotua ut uoca 
ha euaferitrira ergo cum calo:e excitet 
7 adaugeat.ut patet parahticu3 tterdu 
curat.coytuo omnino uitaduf e. St 
quatum ad cibum 7 potum. £x carib* 
conuenint uituline.caftratine capriolie 
cuniculme leporine 7 maxime eiua afla 
tum cerebg.ipfum eni a,ppa'etate ualet 
ut uetezea omnea ferut. St caro uul 
pia ciconie eritii bubonfa 7 uipa2£. ude 
mefue iua uipere 7 galli atiqui plurimu 
palefi ualere ait.quibuf fi uti libet quan 
tum ad uipera faciaa fic.babitia ex ma 
gnta que i loco a:t'do babitat.? cap 
q3 cauda per quatuor mefura 
fimul abfeidatm. £t 6 bfc euifcezef 
7 excorietur fuccelTiue 7 in aqua falfa a 
liquadiu eam permttte.poftea cum yfo 
po maiorana origano o$tmo faluia ac 
dtptamo qui i talibua nuqua dimittatut 
ad oflinm ufque feparationem bultre 
tale deinde Jufculum patienti potui tzi 
bue.lEt fi libet de.carntbua quoq3 da6 
3ua autem galli fic factea. &nu$ 
aute antiquum galln accipe ex fuperbia 
qui ita libeter dimicat - 7 tam diu loco 
firicto cum paruul uirgia fatiget" cp fe 
re femouerenequeat.deide caput apu 
tadebtceumeuifcera«fale cotufo re 
ple. * £5ex uero boria fic dimifio fal a 
moueatur lauet" poftea 7 cum rebua in 
frafcripti0farcinetur.conquaflatJ.‘ 
Sccipe ca2damomt.i.f .tmbitb poltpo 
dii aneti .fe 
mim0peomean.3a.bi0 pactm eum ad 
oiTium ufque fepa:attonem bulue'dtmit 
re.cu quo fi libet faluta$ yfopn fticadoa 
«talia quoq3 bulia0. j0e tali iufculo 
3.ri.ftomaco uacuo patiett tuo prebe. 
j8t ad bozribilem fi que fapore5 ba 
buerit occu!tadum,p hbtto 3ucbaium 
adde; £t bic eft moduf taita iufcula faciendi. Ifbotes etiam tuo patienti 
carnes pullinas exbibere.fafiano2£ per 
dtcum auicularu3 rubaliu- Jl£t preci 
pue turdos qui er iunipero pafcuf. 
Sj0mmu illa? carnium aflatio.qua elixa 
tio.puentt magif.qua? falfameta ex fpe 
ciebus cafis fiat.? precipue ex 3i5iberc 
*zpiretro.quea ,pprietatequoq5 ualet 
£5ed plurimu quoq5 puenit. piper. 
fmapis.granaparadifi.cardaomu3 ? fi 
mtlia. St ubi elixas carnes maduca 
uerit cu3 faluia rore marino.yfopo ma 
iorana.? fimilibas pdiatur. l£t ma 
xime cum bis que a preprietate ualenf. 
funt tbimus.yfopuspoliu5. origa 
num.? 3tma.? e yua. quam ille dtuinus 
mefue fuperlatiue laudat. £>imo aut 
3fanuefis.quid 31'ma eflet ignorauit. . 
£>ed in finommis mefue ea 
tam admueni.2kt fuo de appropatis. 
capfo de medicinis egritudmu neruo2j 
iCum inquit Xaltenus.cumaquab 
coctionis $ima2£ tiriacbam .ac mitrida 
tum admintftrabat ? c. j£t exponit 
ibi m littera.cp 31’ma e meo gu 
flui e berba amara multu.fed ubt tfumi 
tui guftus amazitudine no abbozear.ea 
utere.qr nibil fupra. spectes in fer 
culis ac cddimetis conuentetes. *fft> 
33.|.i.nucts mufcate cinamomi ari.f.f. 
piperis nign.3.iii.galagepiperis logi 
granorum padtft.an.3.ii.ptretri.3.t .c1 
ct.5.i.f.fiat puluis quo utatJ. pifces re 
centes uitent" oes.de falfis iterdu tame 
maducare potefl.uirtute.n.falis calidi 
facti funt. £x fzuctibus i fine paftuf 
de pinets que a propetate ualet femp af 
fumat, jn pricipio uezo de ficubus 
ceteros uero deuitet. S cetum taqm 
inimicu mortale fugiat.&c uinum pari 
ter ? album potiffime ntfi medicinaliter 
def.in ems loco aqua mellis bibat. Jn 
qua mTieius amaritudine abhorruerit 
bulliat z5 yua p ca tame ex ber bte fup:a 
(criptis una uel plmes fcir p bulli.ut eft 
yfopusfalmafhcadosmaiorana? po 
lium. i£x fpectebus $C$ibcr piretra 
piper cinamomu nux mufcata anifum. t 
altquod tale,aut aqua utnt b;bedae. 
JLav deo ommpotett.Hme. 
Quitum capfin de hie que matertaj 
paralefts fleumatica digeiut ac queque 
tam cum medicinis folutiuis qm caput 
purgtis quam etia$ cu gargarifmatib* 
eam euacuat, 
a 3 medicinalia trdfeundo que 
ad itra fumeda funt. prefens 
capitulum doctrina ponet.ante igitur 
die quartu uel quitum.foite farmacunt 
r.o exbibeas.ne fubito ut inquit mefue 
tollatur uirtus aut refoluat" .na5 cu ma 
teria cruda fit agitat".? non educit. ? 
fic mors augumetat.? ftc patet flrami 
tatoria capurpurgia. iQfbafttcattones 
aut for tia gargarifmata tepore illo nui 
larenus puentre. Hd actum igtf pia 
ttcum te deducedo tale elidere facias, i 
T&.malue mercurtalis blitis fticados 
faluie centauree miorts an, £J£> .t.aga 
rtct.l.fXonquaflentur ? fiat decoctio 
de qua.f.t.f.accipe.? in ea byerepfgre. 
galieni.autyeralogodton.f.i.dilTolue. 
nielf rofati.f.ii.f, olei cois. J.iii.fahf ti( 
ti.3.11.? hat difteie. 0cd domtn3me 
fue fic facit, i&.ficle furfuris .an. It 
bram.f.melhlott anifi malue camomille 
an.J.m.ficuum ficca? numero.xv. feti 
greci cartamt.afi.3.t.f.pulpe colloqutu 
tide.kerue mudate 311,3.it.cetauree 
noris.f .f .bultar iXvt.aque ufque ad p 
fumptione dua2f partm.de qua accipe. 
libra,f.oleiatiqut.|.ii,almuri,uel folia comuma.$.fi.mellia .J.t.s fiat didere. 
Tfbrimu tame ed ufuale magia. 
£>ed ubi ifirmua redrictua fue:it.at fe 
cea mdurataa habuerit, 1{brimo cli 
fteri lenitmo utere, ? d bic aliquo er di 
ctia. £lideria igit illa multu a prici 
pio comedatur. Homitua ite modo 
ifirmuf eu comode faciat que cum aqua 
raffani orimelle fimpltci uel fquillitico 
,puoca:e polfea.Ht cum pena oleo itin 
cta 'i in gutture tmifla.nullu tam a prin 
cipio uomitiuu3 fo:te ut efiet fuccuf me 
diani cojticia fambuci ellebozua albua 
uel alteriua pfimilia erbibeaa. St u 
bi ad materie digedione trafire libet.1 
Scctpe firupi de dicadof.f .iuf.ori 
mellif (quillitici.f .i.aque faluie aque be 
tbonice aque primuleueria.an.§.u.aro 
mat^et".cum nuce mufcata.? in duab’ 
uicibua prebe. £ t infrafoipta? aqa 
rum loco bac defcrfptione utere .que 
TRecipit pue.£l£b.i.faluie betboice di 
cadoa maiorane polii yfopi.an.£&M. 
pafluHa?;f .f.nucia mufcate.3.ii.fiat 6 
coctio qua cum prefcriptj ttrupie utae 
Hei faciaa fic.? e firupua i boc cau 
accipit pue uiri 
dia fi habere pot. i®>.f.uel de ficce. 
£l£=b.ii.faluie dicadoaberbe palef ma 
lorane florum p fopt floru antboa. an. 
jQ£b.t.radicia acozi.r.f.paflula?.|.i. fi 
at decoctio. £t cumXiii.mellla.fuccef 
fiue firupua cum nuce mufeata aroma 
U39tur cuiua dofia ed.?.i.f.pro uicep 
aquiaaut decoctione pferipta. Hi 
ctbua aliquot firupo fumpto pillularuj 
cocbia? almanforia.$.i.aut.3.iiii. daB 
uel.3.i. pilfarum fetida? mefue. £t 
fi fortmf pilfarum fua? de ferapio.3.ii 
uel pillula? de euforbio tatddem. 
£go tamen bif que i pricipio paraleft’5 
funt conucnietta ufua fum.que 
cie? yerepfgre almaforif.uel pere.6 oc 
to reboa £alient.5.iii.col{oqtimde.3. 
i.turbitb agarici dica 
doa an.Baut.femia peote.3.ri.euforbii 
3 .i. cum fucco rutbe piltaa conftce.qua 
rum dofia fit.5. i. Hei aliter* accipe 
pulueria colloqui 
ttde3-uu*euforbu3.f.cafloreiptpeif 
finapia fetapini oppoponacia tapfie an 
3.i.cent9ureeminoria.5.ii.f.gammein 
fucco rutbe difloluatur.-z cum firupo 
de dicadoa piltaa face.? fit dofia una* 
3fn forma potabili.da yeralogodio 
aut yerepigre galieni cum aqua meli’*!, 
f. Hei faciaa fic. Tfc.tmbitb aga 
rici.an.$*t.3i3ibena.3.u.llicadoa3.i. 
fenua peome.3.^1.infundantur i aqa faf 
ute.aut florum fambuci firupi de dica 
doa uel p:efcripti.|.f .addedo. £t 
boria duodecim i infufione dimtlTia.fo 
tia fiat erpreflio.quam fi libet pilfa? lo 
co patienti tuo tribuaa. 3n forma 
pulueria cetauree minoria pulueri3are 
cum aqua melf.5.i.erbibe. Hf factaf 
(ic. ,fe.turbit.3.i.3t3tberia.34.dica 
peonie. gra Aii. 3ucbari 
ad pddua ommu. ? fiat puluif que ut fu 
pradato.uerifimiliterinuice una tota 
materia curari nequit. £t fi pzima e 
uacuatione facta que libuerit et digedi 
uiafactiautere. ,£>olutiuiaite S5o 
fue yere cu 
grania aliquot piperia.? cum aqua mei 
lia quoq5 die dabat. ? tu fi libet facito* 
ift quia aqua calam poft 
bebat ne ,ppte* eam a domaco pera ipa 
ita cito laberet predaret eam i pillula? 
forma propinare, qr i domaco plua da 
ret cotinue ad caput effiimado .quod e 
iuaeratitetio. Materia $ maiori 
parte euacuata.2>tranutatoriia, Car 
garifmatibuaXaputpurguf.feuiQ^a fttcatorti.tunc fecuriuf utete portem9 
quia materiam derelicta dmeatut 7 eua 
cuant.de quibua capitulu de cura dolo 
ria capitj a fleumate prouenietia fupra 
te babudatem faciet. £ t talia \ mane 
ftomaco uacuo fienda fut. JLaua do 
cipoteti.&me. 
textum capitulu de bia que itua fu 
fta malam coplexione iductam extigut 
calorem fuffocatum umificet ? neruoa 
a^fpetatepfortat. 
autem illa feribere fupe 
n * reft que ad intra fumpta ma 
lam complexione tduct 03 extt 
gut calorem fuffocatu uiuificat ac coro 
borat.* neruoa a,pprietate cofoztant 
ut e confectio de mufeo dulcif.acori co 
ditt.Hc dyacori.dfaiptioe comut. quo 
rum couentetem dofim.cumifirm9 dor 
nutum uadit. ptebe. mane quoq3 cu fu* 
git. boc ellectuauo utere.quod 
bonuamefue i&.fecaul.radtcia acori 
en.r.i.f.cltxet'' 7 ad rtamigna.feu orale 
partent".7 cum.T.x.melt' decoquatur. 
£um autem infrigidari icipiunt. pulue 
rea infraferiptoa adde.ut piperia ntgu 
§.i.f .piperia logi gariofiloru 
macia.an.3.yi.nuciamufca.galage car 
damomi.an.|.f.pulueri3etur 7 prefert 
ptia mifceatur. debinc fcozporado 
cum eia.pinea? mudatarum libriu.f .fi 
at ellecruarmXuiua dofia ftt.5.ii £ 
go ifraferiptum qo poptimu adinueni. 
pro quadam nobili fieri feci, quod acci 
pit ex zadicibua acori quatitate5 quam 
libet.£t eaa bene mudaa in aqua 7 mei 
le uicibuf aliquot elixa.ut fapor fcilicet 
quem fgratum guftui babuerit.tollat. 
®tel diebua aliquot in receti aqua t 
aa dimitte illi fingula die ?enouado.po 
ftea debite coquantur.pirtetur * ad fla 
inigna feu orale pafTetur.de cuiuaXiit 
parte accipe meli dirpumati.f.rt.fil' om 
nia debinc coquatur.quibua portea ctl 
tfrigidaritcipiut.adde mudata 
rum libra una pulueria 3in3tberi0 plue 
ria piperia longi 
galage cubebag paradifi nucif 
mufcate.an.$.iu.f.peome .3.1.T* mufet. 
B.f.ftat ellectuarium.de quo .3.ii.ut p 
110 exhibe. i0ominua iRafia ifraferi 
ptum puluere laudat.dicef quod corp9 
inflat. 7 materia paralerta febrea iduce 
do pfumtt. iRunqm tamen nifi paua 
corpore mudificato prouocare febrea 
audeaa.? illa tuc effimera effe debet. 
iRam perfepe putrida ad eterna5 re 
quiem iductt ifirmum. Cale igif elle 
ctuariu3 .accipit radida acori. J.quatu 
i.caftorei.5.v.affe fetide oppoponacfa. 
fiat ellectua 
dof ftt.3 .i.uel.3 .t.R cum tn 
ftrmua dojmitu uadit. Bel faciaf fic 
T&.artefetide.f. lauri# 
amJ.ii.mirreferapini.ari.J.f.melliaXi 
f.fiat ellectuarium.quo ut precedeti' u 
tere, cofectionia anacardine.3.i 
prebe. cofectioia 6 arta feu 6 p( 
retro.amefueicura epilefie deferipta 
tantudem. £ 11 cafu illo.lR afia atq$ 
ueterea plurimi cum do:mitum patiea 
uadit ad fabe quatitate 6 arta fetida da 
banf. £ t ut cittua ac factlma eu3 ifla 
maret.portboniuinifubtilia pajp exbi 
bebat. £ t fuper omnia banc arta3 fe 
tidalaudat. £tinterdu buiua loco 
piperia cartoret.ari.3.f.dabat. £5ed 
lOalienua no nifi hirarum unuj exbibe 
bat.quia e pondua.gra. quatuor. 
iRafta uero ndnullfq5 alii iregram .3.1'. 
continue dare auft funt. dabat perfepe  Hei mane 
da coclea: unu3 aque uitif.cum modico 
tiriaebe mixte. maiori parte ma 
teria euacuata conueniut ut dictu e.jLa 
ua deo oipoteti ame. 
Septima capitula de bia que ab er 
tra t cura paralef fleumatice ueniut ap 
proximanda. 
23 ea que i cura paralefia flett 
$ matice extrifecua approxima 
da funt.amodo t:afeundu3 e. 
Ut funt ftupbe balnea unctionea fricati 
onea?uetofe.itatamennifi pro parte 
maiori materia euacuata.feu i fie baud 
quaqm fieri debet. Cx ftupbia funt 
quedamquaanaturaleauoco.? queda 
artificialea. iRaturalea que i loco fa 
bricate funt ubi balnea naturalia fcatu 
r mnt. £ t ille maxime cafui nofho 
cdueniunt minera fulfurea alu 
tninofa nitrofa. aut falfa fuerint. 
Artificidea modia duobua fieri fa 
cito. Tfbrimo quia in fundo cobope: 
te tine poftia perforata ponitur et fub 
ea candentes lapidea fuper quoa uinu 
potena,piiciatur.?extali fumo i tina 
calefacta patiea tgreditur t qua tatum 
fudet quarum fine laflitudtne ea fufferr 
poteft. Hei loco uini fuper cadetes 
illoa lapidea de ifraferipta decoctione 
pliciatur. que iRec pit camomille fal 
uie fticadoa abfmtbii ficct rorifmarint 
lauedule maiorane lauri betboi 
ce.foliom3 fambuci an.£te.ii.fiat deo 
ctio.de qua ut e dictum utere. £t fi 
frerbaa i uino bulire faciaa.tam piiti 
qua pro pref cripta ftupba optime for t 
q?faciaafi libet. Herum ubi magia de 
ficcatiua baber libeat.tn predicta deco 
cuone fulfur.alumen. fal.aut nitrum^p 
libito adiugeXt ob boc ttdnullt de aga 
calidorum fontium apportari faciunt, 
quibua ta i ftupbia qm t balneia ututuji 
talia tame ut experietia didici deporta 
taaquapa2£<pdeft.quia fere uirtutem 
deperditXt ille e primuf ftupbadi mo 
dua. Aliua que magia laudo, babe 
aa tina tuam cobopertaXobopertum 
quoq3 fup ignem cacabu} defc:iptione 
p:elc:ipta repletU3.a quo canale p cp fu 
mua ad tinam tranfeat fituef. Cum 
q5 ea debite calida fuerit itret patiena. 
IRam fic faciedo quante itenttcie libue 
rit in tina calorem babebia. modo p 
mo fic comode fieri nequit. Ct baa 
ftupbaa plurimu laudo, quia folet ficca 
balnea paleticum fepe curare ut antiq’ 
rum plurimi referut.q? ta d deficcatib3 
ftupbiaqmbalneia itdligedume, 
£J£bodernoa rame quofda uidi qut pa 
raleticoa podagrtcoa.? pfimtef neruo 
rum egruudine laborantea i calido fur 
no ponut. * bonum tuc effet ut ex ligni f 
odoriferia calefieret.ut e Tfnniper*lm 
ruf -zc. £i poflet quoq5 de rore ma 
rino de lauenduU ac de confimilib9ber 
btaimponi.uidi multd 
faciedo cum boc que fequutur unctoef. 
Cum aute infumua tuua cu bif tunc 
ad fuffiicietia fudauerit i lecto dportef 
0.3.i.ufque ad.3.ii.tmacbe fine.aut fini 
mitridati.cummodico uinialbuaut cu 
f ua a qua melf fufeiptat. Hei ex pre 
fcrtptj pfectiombua.de qua libuerit do 
fun cduenietem finito. Ctabflerfo fu 
dore patietem ciba.? poteria fm uirtu 
tia tenorem femel aut bia.in die ft upba 
ri uacuoftomaco.fcilicetfex ? pluribj 
filibuerit.continuado diebua.? id quo 
que poterit iterpolate facere.boc enim 
fecuriua eft qm narma fineite:miflione 
tot medicam# oppmere. Artificialia balnea erprefaipta decoctide fieri pof 
funt addendo fulfur alume nitrumi fal 
prout tue ttetioi cduenietius magis ap 
parebit* Bliqui uulpe3 ufque ad offt 
um fepationem decoquut.7 in illa colla 
ta decoctione balneat tfirmu. Cu3 q 
tame fi fticados faluiam lauendula ber 
bam paralef .abfintbmm 7 folto2? lauri 
atq3 camomtlla bulire feceris bonu ait 
3!0alneddt uero modum uf fimile fi 
ut fiebat t ftupbtf obferua. Bt ubi bal 
nea naturalia baber poflts preualet mf 
tum t quibus e modus idem obferuad9 
7 f m natura balnei plus e.aut min9 mo 
ran. iRobore q°5 f tutjffpecto fi femel 
aut bis t die balneado. £t ne utrtus 
debilitet*' nimium die aliqua iterponat. 
quafenobalneer. 0tupbisautbal 
neis modo quo ut fupra factis.data q’ 
que tiriaeba feu mitrtdato.7 fudoibus 
afperfts.collum.ac fpodiles aliquot ex 
infrafcripta2£ unctionum perunge. 
£t in boc cafu olea appropriata fut .6 
cofto de f bentina uulptnu.de pipib9 ac 
latcrinum. £ t fi plura alia coueniat 
tlba tame tn comuni ufu magis baberur 
£x pfguedtbus appaopatj comunif 
pinguedo anf is.anatis.gattt filue 
fl2is.uulpis.le0nif.uipe. 7 piguedo paz 
duinter ornes alios atiquog relatu prt 
ctpatum obtinet. £x uguettf ualet u 
gnenttim arogon 7 marciato magiftra 
lis iRicolay. Elia cofimilit ungueta 
magtftralia fiunt plura que i boc cau fu 
me ualet. Ifbrimum l&.olet 6 cofto 
quatuor.olet’ de pipertbus.olei terbe 
tine an.f .ii.f .fucet faluie.fucciberbe p 
alef an.f.i.f.uini optimi.f.Ci.radicis a 
cori radi cis lilii cofti ari.f.f .conquaffis 
tur. £ t fimul omnia ad uini 7 fucco 
rum confumptione buliat.Cum quibuf 
poftea cere quatum fufficit.ltquefacias 
7 clim ifrtgidari tcipit addedo ptpfspf 
retri eufozbii caftorei an.3.iii.fttcadoa 
3. ii. fp ice fquinati an*3.i.f.7 fiat uguen 
tum. Jfnfrafcriptum quoq5 mirabili 
ter ualet.quod ifc.olei de cofto.fcf.pt 
guedts uulpis.j.iit.piguedtf anf is.f.« 
iBebiclfc.laluiefticados radica 
betontce alias brtonie primuleueris an 
jOfb.f.piperis piretri caftorei. an. f.f. 
jConquafient*' 7 bulliat tXi.f.umi ufq$ 
ad medietatis pfumptionem.tale uinuj 
poftea coletur.7 cum pinguedinib9.ac 
oUuprafcriptis ad eius poftea ufque 
pfumptione bulliat.fucceffiue cere qua 
tum fuflfictt.adde.7 cum ifrigidart' icip 
pulueris fenus urtice euforbii piperis 
piretri ftatugue 
tum. &\iida$ beiemita alkimifta.ma 
gnus.plurima paraletica mebra. Cum 
infrafcriptis unctionibus curauir. iRa 
cum anof plurimos ille dkimta labozaf 
fet. £ t omnia ut ceteri alkimtfte ua 
na copiflet olea tlgueta aquaf.7 talia tu 
ea artefaceae didicit.que t medicina pfi 
ualet. alktmia dittedo me 
dicu3 fe fecit a quo erpetta pluaa babui 
7 noftro,p pofito qua marime utilia ut 
fur unguenta aliqua. Quorum pmd 
Bccipeejcmaltgnisuiperia quot li 
bet. 7 per quatuor digitorum, menfu 
ra cauda .ac caput amputetur, ©e 
bine eas in olla perforata repone . 
7 boc in alia integra firuetur fimul e 
as taliter lutando.ne fpiret. £ t i ca 
cabo aqua pleno per boras tres fitucn 
tur.tdefineter bultre facias, djbigue 
doautem que t fana olla defcederit ref 
uetur ufui.Jfpfa enim fola inucra paleti 
ca mebra curat.uel de ea cum mazeiatd 
uej arogen comifce. Jn talium enim 
ptguedinefpemmarima babe 
bat.propter mirabiles quos utdebat ef fectus. f3nde cum oleum latennuj 
difhllabat maligna aliqua uiptam femp 
in olla poebat. i£go uero uipera2U5 
que groiTe aut nigre funt.-z qUe plu:iu5 
t aquis babitetlibetius.quam maligna 
rum pfguedlne ufus fum ne fcilicet illa 
totum corpus uenenaret.lSt in ea mt:a 
bilem effectum adfueni. jfllam ergo 
quia fecurior in illis duabus ollis ut p 
mam ertrabe 7 ufui referua. Jfnf da 
etiam beremtta ille boc faciebat.ungue 
tum. quod iRecipit olei de collo olei 6 
nucibus an.f .iii.f.ptguedfs uulpfs.f.f 
pfguedinis uipe.?.iii. primuleueris ut 
rtdis faluie quoq3 uiridfs an.f.f.bas B 
bas cum pfguedtbus ptnnde 7 cum ole 
is mtfeis addedo caftorei.f .f. piperis 
piretri dies ali 
quot omnia fimul permitte macerare, 
pofteacum.t.i.f.boniuint ad confump 
tioncmipftus.omniafimul bullire faci 
as.quo facto eo2£ fortis fiat erpreflto. 
7 cum cera quatum fufficit.fiat unguen 
tum. iRonuuqm quoq$ pzedicta om 
nia 1 uefica uitrea reponebat.addedo f 
betine.libram una. t dfupe: alebico po 
ftto uigore ignis f diuerfos liquo:es er 
trahebat.qui i cafu nofho ualetmultu5 
fed e terctus ceteris efficacior. Hei 
facias fic.? i melius.ige.galbani gumi 
edere an.libram.f .olei laurini. 3-ti.te r 
betineXti.? per alembicu liquoref utp 
us ertrabe. Ultimus uero gp egredtf' 
pzeualet. /Elias ego ciconie oleo uf* 
fum 7 in illis neruofis paffionibus mul 
tum ualet.q? fic fit. deplumata cico 
nia tantum t atiqutlfimo oleo oliue. ue! 
nucum decoquatuz gp carnifab olTibus 
fiat feparatio. i0e btc carnes ille i mor 
tario ditttiffime coteratur 7 pollea tde 
relicto oleo iteg bulliat. £x quib5 fuc 
celfiue fortis fiat erpreflio, iRa ipm 
rolum oleum tales neHtojg langores fa 
nat. Hei er eo fic uguetum factas. 
I&.olci ciconieXii.fepi tauri ptguedtf 
uulpis.piguedinis anferis.? anatis an 
J.itii.medulle cerutne.?.ut.cere quatU5 
fufficit.? fiat uguetum. tHel facias 
fic.Hccipe anate.i.uel plures atiquam 
7 bene ptgue qua euifeera.? er ffraferi 
ptis rebus ipfam fartias U5.accipe pitt 
guedinis uulpis pfguedinis gatti filue 
flris.anna.ltbra.f.eufobti.3.f.faluie p 
muleueris.ari.£l£b.i.cdtundetur fimul 
cum pfguedibus er quib9 anas fartiaf' 
7 que fde fluit pfguedo colligatur, que 
in cafu nollro mire ualet. Socium 
quedam babut' qui cum illo farciameto 
cdtufumalleu pmtfcebatei bene.? ego 
frullrumcepefquillitici 7 reddebatu* 
ptguedo illa magis penetrans 7 magis 
cafui nollro puenies. £ t fi uelles bac 
ptguedte loco olei ciconie t uguetis utt 
clfet utile. /Eb bis uguetis 
res f bis magis qm i aha f re fiducia ma 
tore adbibeat difcedeze nefeio. £>ed 
unum t boc p/eciofiTTimfi 7 erit finis, cp 
ifc.ferapini oppoponacis bdelii eufor 
bti mallicis an.J.f. olei terbentine olei 
laurini ari.f .ti.cere.?.i.gume cum uino 
difloluatur.? ftat uguetum gp de gumtf 
unguetum appellar cofueut. Efper 
fricationeffup neruorum origine mltu 
ualet.? potilfime cum llupbe aut balne 
a fieri nequeat, ‘Ifbofite quoq5 ide fi 
ne fcartficatione uetofe quibus fets er 
pfactis uctiofbus aliqua erit fuccelfiue 
fteda.lEt in boc uniuerfafpalefis uitio 
fleumatis ,puentetj cura finitur. £>3 
te ad actum praticum deducedo que dt 
cta funt fub epilogo ordinate ponere 
libet. TJhrimo ae:em difponere ac :e 
rum aliarum no naturalium regimen. 
jClifteria ordma fuccelfiue. £ t u bi comode uomitua Fieri pofTit ,puocef\ 6 
btc ordia digeftiua *i folutiua fuccefii 
«e que calore uiuificatcofectionea* 
£t fi materia pro parte maiori fuerit e 
uacuata.ea dare poteria que eflfimera5 
iductit.ac tunc'quoq5 ftupbaa balnea 
fricationes ac uetofaf facere.ultimo un 
ctiones,£r quibus omnibus i paralefi 
flegmattca ordiata cora patet. jLauf 
deo.Hmen# 
cura paralefia 
fanguinee. 
Bralefts a faguineut t caufis 
p efficietibus id dictum fi zd 
ro fiat poteft. 
cuma fer re$ no naturalium regime ad 
feptimu ufque diem fubtile fit utnu .car 
tiee oua z uniuerfalif qol3 fan.multiplt 
catiuum euttddo ? ad talia 'particulari 
$an.taqm er predcia nota t pntiaru fup 
fedeo.ut autem ad medicinalia deueiaa 
ubi clifteri opue fuejit.ut.e.face.flobo 
tbomid uero modo cetera pfentidt fuc 
celTiue.? illo t cafu ptfienfes aliqui trea 
lb. fdguinia *i ultra tterdum firnt ertra 
fout fuper boc (e fuddtes. flobotboia 
multitudine euacuat 'i c* Cu tam u 
bi ad tatam fang. quatitate ertrabeda 
cogaris tduabus.aut trib9 uicibus fe 
cuzius id facief.mane.f.a bafilica oppo 
fiti latertf icipiedo i fero aute a cepbali 
ca lateria eiufdem.? i crafhnu a ueia It 
gue.Jd enim qua totum fimul ertrabe 
re fecuriua er iftit. ©e bic uero ad 
localia trdft t frtcatiombua ? uentofia 
ac uctiombua uteze. £ t ubi opua fu 
erit flupbif ac balneia item *i talia ut te 
fupra docui per ordine erequere. 
Bt ubi melacolia i caufa fuerit in foluti 
uis ad melancoliam afpicies adde. 
Cetera uero uti paralefi a 
uenieti face. Sed omnia taliter con 
tempeza.ut minoris erficcatioif ertftat 
lE t ubi colera paralefim efftceact a reb5 
mulm exflccatibus cauedum erit .'ymo 
aqua ordei tuc dada foret. £ t t tatu 
de cura pazalef a fan.a melacolta uel co 
lera ,puenietis fic breuiter dictum fit* 
£uentut eni talia raro.-t ubi euenerit 
tibi bec paucula fufficiat. gSuod fi tt 
bi aliquid defecerit.fuccurfum a prece 
dettbus captis pete.quia de neceflarus 
buic ptinetibus illa te babuda 
tem efficiet. £am item que folum a 
mala qualitate ,puenerit curadt doctri 
nam precedentia capitula ponut.talitez 
ei$ ellabozandum tn eis eff .ac in ceteris 
in quibus materia.fuertt euacuata; 
Se illauero que acafu uel percuf 
fione caufatur ut fupra tedocui.pro 
nofticis utere, bine clilferi fieri iube. 
*i ubi cetera cofentiant flobotbomia 
fuccefliue. £tfi er preferiptj unctio 
ntbus aliqua feceris ta fuper neruoruj 
origine qm meb# lefum ea faciali t tali 
paralefi emplaftzum tfraferiptu plmiuj 
ualet. qo fenugreci.F.f. ar 
moniaci.J.ii.bdelti.J.i.oIet deIilio.|. ii 
f .pfguedmis anfts .f.tit.cere quatu fuf 
fteit.? fiat emplaftru$ fup pano erte 
datur.•t tepidu predietts locis applica 
facias fic.lBc.camomille. £]£b .iit. 
tatum bulliat <$ ad mucillagtnis forma 
deueniat. cum qua poftea farine feugre 
ci farine fe.lini.anXf .mifce armoniaci 
bdclii.an.f.i.mineoppoponacis.an.f. 
f .incorporetur omia fimuf.? cum oleo 
de lilio aut piguedisuulpieanatj uel a 
feris tptnguetur quo fi libet ut primo tt 
tereXum biscurabifpalefis.quea ca 
fu uel pculfione ,puenerit deo auriliate 
cu?atur omnis. £t ut capitulu$ boc cutuflibet curabiTpalefis fucate l fe eu 
ram teneat fine i manu bzaebio uel quo 
uis alio rneho fueatt pmtfTif euacuattoi 
b9ta? clifteri.q3 frif.ac ubi 
opus fueait fiobotota q’ erte:i9 per ucti 
oef eplaftaa ebtocatdef.feu frtcattdes a 
ta fup neruog origine q$ lefuj 
fiat e necefle. £ t fi puf. pfecto 
nes uF altqd butufmdt dare necefle ftt a 
pfcriptJ capituf. illa mutua bo2f ent co 
pia i fe bnt. £t q: pfepe lingua pale 
ttcatur pmiflb clifteri aliis q5 euacuan 
tib9opportunt's et unctionu 
aliqua collu ac timpora peruge.pea puf 
tn fricatione aut fp eam uetofam appo 
nedo. Ctquidaeotlococantartdes 
cum aflugta * meile piflas apponunt.* 
qua faciut ibi uefica perforat.fic ent ad 
cum locum materia trabituz.foluit'’ lin 
gua et loquella recuperatur. 
cias fic. materia euacuata caput abra 
datur.* debtcertaliungueto peruga 
lur.q? l&L.afle fetide feraptni galbani 
nrmoniaci enforbii.an.f .i. caftojet.J.ii 
cum oleo laurino pret caftoreum omta 
liquefiat addedo cere quatum fuflfictt. 
ultimo uero caftoreum adde.* fiat un 
guentum.poftea uezo tuo pattett.3.t.ca 
ftoret cum fucco faluie dato.?3 eni ite? 
ipfe fuccus faluie datus folus. Sut 
ifc.caftorei nucifmufcate gar.am3.fr 
cum fucco faluie.aut bono uino totum 
infirmo prebe.uel da.3,i.fe.peote * pa 
ttens continue quafi fub Ifgua caftoreu 
tenear. ‘Bel facias fic.accipe piperif 
finapis fe.nafturcti yfopt.an.5.!'. caflo 
reu5.ii.cum fucco faluie foras 
cofice.de qutbus paties cotinuefub lin 
gua quafi unam deferat.id ent'5 pezdita 
loquellam pfepe recuperat. Bel alr 
p 
molle ut prius lupinaiesformule. de g 
bus qttcque fub lingua teneat 
cumuino cato decoctionis faluie tiria 
cbam uel mttridatum diffolue.? CU3 eo 
lingua cofrica. £t ubi lingueuenaa 
rplete fan.cerneff.ac i toto q°5 tpft°ba 
budantia uenas ipfas flobotbomari m 
bt.*i de btc cum fe.nafturcii ac caftoro 
Itguampfrica. Belfactaaftc.lBe.ca 
florei ptperta piretri euforbii antft ma 
ratri gar .baccag lau. 90.3.111 .faluie. 
£l£b.i.f .coquaffentm.? cu ulo albo bul 
liat.de quo paties fepe c ore teneat. £t 
In tatum de Itgue palefi dictum fit .Be 
rum cum eiua particularea egritudiee 
ptractauero de tali cura fortaff aliq di 
cam. Cum quia naq5 loquella pezdi 
derit apud uulgarea diuinu quoda r pti 
tatur fi loqui facere ifirmu ualem9; 
Sliqua quoq3 mebra paletica fepe fiut 
ut uefica an9 rga.* c. £t de bia cu 
ram altas deo auxiliate defcribaXaua 
deo omnipnteti.amen. 
Oactatusdecim* defpafmo.r.tfe 
ptines capitula. 
'Primu capt5 quid fit fpafmua teta 
uua cu3e3 fmealcu3e$. 
Bandam CU3 paralefi fpafm* 
q affinitatem babet bac ex cau 
falocn iflu fibi accomodart ii 
buft.qut duplex e fctlicet^pporcionat9; 
ad materia v non proporcionatua. 
3lllum ad materia .pporcionatu dtcim9 
qui exfuperbabudatia uf ex dfectu ma 
de repletioe.? 
de inanitoe dicit. iRam fi ptfgat ma 
teria aliqua i ueia imbibi.fic ut eof dila 
tct 1 acurtet ,ppter q? uerfua origine? 
ptrabitur fitfpafmua que de repletide 
dtcimua.defectu aute materiei fit a qua cuq5 caufa potente bumiditatea ncffri 
corporia erficcaze.? tunc neruia no ali 
ter accidir.qm qii igni corrn madefactu 
erpommua.ipfum.n»bumiditate2efolu 
ta ptrabitur.# fimtltf materiei 
defectum neruia accidit, 
bocptrabutur.c flecti nequeut. 7 talia 
dtfpofitio fpafm3 de inanitione nucupa 
tur. Iflon proporctonat3 ud adma 
teria fit propter dolore.aut nocumtu5 
ali# cerebro comunicatn ut plerumqj 
er puctura aliqua fit.uel ex atiquat ant 
mafuenenofimorfufeu qlttate aliq ue 
nenofa aut maligni bumoria i o:diatio 
ne cum.n.cereb2j tale fetit nocumetu fe 
ptrabtt er cuiua ptractiont ab tpfo q3 
que orta ptrabutur motui iuoluntazio 
fit iobedietia 7 talepaef natmarn difpo 
f itione comunir' fpafmu ad materia non 
jppozcionatu appellam3. £x quibuf 
f e quit qjfpafmuembtlaliude.qm ner 
propf quauta caufa uerfua origi 
neprefnaturafptractio perqm meb2f 
feu mcbra motui uolutarto ftut tobedie 
tia. fermonea de fpafmo dcof 
fcom quofda adbuc roe loci fpal m3 tri 
pier parte anteriorem. 
0uida pofteriore.l£tqutda totu tenet 
fpafmua ate 
rior fecudua epiftonua feu poJlerioj.*? 
tertiua tetanua appellat". £ t ppptez 
boc dominua 2lmc.de tetano tquiebat 
qp ipfe er duobua fit fpafmia. ut fi due 
fuerit caufe ad fpafmatione ta aterioitf 
qm pofteriorta partiu equipotetef tunc 
.n.i nulla ptium ut patet cotractio fiet 
«tame totu fine cotracttone neruorum, 
tefum flabit.? ftc erit tuc tetanua abfqj 
fpafmia. propf frig3 mu 
fculoa tefum flabit ad nui 
la pofitioia differetia fe flecte re potena 
i quo cafu erit et tetanua fine fpafmo. 
dixerunt etia ali qui ex tiea$ 2 arte 
riaru repletioe pefle tetanu,puenire-ut 
i fmocba fflattua nonnuqua cotigit I cf1 
corp9 rotu capite excepto, adeo tefum 
manet.ut ad nulla pofltioia differetiara 
fe flectere queat. l6x quibus patet q 
liter tetanii fine fpafmaticne fi 
eri ptigtt multipliciter ,ppter cp aliqui 
tetanii no elTe fpafmu nec ex duob9 ipaf 
mia copofitu efle uoluerut. cum i omni 
fpalino fit femper aliqua pctio 
Jn tetano aute flati dicto apparet 
nulla cu t eo corp9feu tetanatii te 
fumfinepctionemaneat, iztideoetbi 
mologiat tetanii qi tenfum manens feti 
totum tenea. l£x quib9ommb9coclu 
du flue i tetano fit fpafmua flue ii cp te 
tanua e preter naturalia difpofltio per 
qm totu corpua pref caput feu particu 
lare meb2£ aliquod uolutarie mobile ad 
nulla pofltioie differetta fe flectere pot. 
l£x illa diffinitione patet op tetan9 n 
nifl mefois Uolutarte mobilibua accidit 
qr 'i fi ofia tefa maneant.tame dici teta 
natatio debet.cum uolutariumotu non 
habeat. £x dcifpatet quatr cu$e3 feu 
0ICU3C3 e queda fpea tetani quia mcbru 
cp alcu3e$ tenet tefum manet.nec ad ali 
qua pofiticnifdiffoetia fe potefl flecte 
re quod ex itefo frigore.feu uetofitare 
accidit pfepe. £t becfpes tetani cft 
quam grafum feti rafum appellant. 
fLaua deo. 
Capito fc6m de caufia fpafmi ta de 
inanitione qm de repletione 2 ta propo 
tionati ad materia qua ri 
amodo tam tetanf 2 
f alcu$e3 qm fpafmi caa muefli 
gare que ftrmfece 2 extrifece 
efle poflunt. i£t ea a fpafmo 6 rpletoe prtctpiu faciedo cum rea quelibet n na 
turalia corpoi nfo.iconuenieter occur 
rea efficere pdt.ut ea aeria erceffiua fri 
giditau.materiaa compmea feu cafitaa 
diffoluea 7 neruia mandaa. IRimia 
quiea fornC fupflu9 iordiata comeftio 
nimia cibi feu potuf repletio timor gra 
dia cuiua caufa bumoreapfepe i origi 
mbua neruo? tmbibutur 7 fpafmu effi 
citlt.? fic de aliia que poffunt ad neruof 
materiaa demadare. jfntrifece uero 
caufe effe pnt fan .fleuma mlacolia ueto 
fitaa apoftema ac dolor itenfua.que ut 
natura pellat. £5piritua 7 bumorea 
ad locum dolorofum femp madat,pp£ 
3? accidit qd buorea illi neruia 
ibibunt 7 fpafmu efficiut.Jtem accidit 
fpafmua tam acutag qm egri 
tudinu fuccelfione 7 tterdum accidit p 
uiam.cr ifia. iRam a mebria nobilib3 
tnateria fepe ad ignobilia pellttu:.? net 
uia tmbibita fpafmu efficit.uetofitaa q° 
cfi i pcauitatibua ertftea eia in 
groffare.? accurtare.fufftctea fpafmu5 
pftmilif efficit. &ed ut fquit Hutc.r 
mouetur in bor.i.cito ut corfgit i alcu 
i tibiia fenu factia er fola fricati 
one remonet" i breui. E>e inanitione 
uero fpafmua ab oi re caufari pot. que 
naturalea bumtditatea deficcare feu p 
fumere.ualet ut aer erceffiue caliduf ac 
ficcua calidua ac ficcua. '$ra 
trtftitia erceffiua {moderata pmgatio 
7 fic de aliia rebua no naturalibua* 
j6t talia etia de inanitione fpafmua 
egritudinu caufa 
accidit. Caufa uero no,ppor 
tionati ad materia fpafmi effe poteft ut 
fupra dictu eff mordicattuua bumor fe 
u abqua uenenofa qualitaa.at puctura 
ueluti fcorpionia.uel alteriua uenenofi 
animalia.bilc quoq$ fepe uermea effiet 
unt cum os ftomacf mordet. *0.uoduis 
enim tftojp fpafmu fepe efficit 
ttonatum ad materia nerui a cerebn' pa 
nicuf ortutur.a neruis uero laccrtt.a Ia 
certis fila que cosdas cdterut.unde cer 
brum tale nocumetum feties ptrabitur 
ad cuiuf contractione ptrabutu* nerui. 
?ipfos mufculos trabur.? fic mebn illi 
us fit ptractio ? b° puctura5 
uel materia aliqua mfordtcatiua (pator* 
ad materiam fit. £t 
fic babes ta de inanittde qrn de repletio 
ne feu ,pp02cionati ad materia.uel 
portionati fpafmi caufas. jLaus deo 
cipoteti ame. 
Capfai tetciu 6 fignif fpafmi demon 
ftratiuis. 
Ifhafmt amodo uenada funt fi 
f gna.fed fpafmus puentt pfiu5 
cum epilefia unde Suic.tqutt 
fpafmus e epilefia mebri ftcut epilefia e 
fpafnus coaporis ubi fig* 
epilefte.fupra bene notaueris ab ea fpa 
fmu3 difcerneze fact7e fcief. Suic.au 
te5 tatumodo duo figna poftp que unu 
ab alto difcern#. IRaj fpatov* difficff 
refoto#.? epilefia uero facile ipfa pfe 
a poxtTmaf extftit fpafmus neqquam. 
<E5igna aute fpafmi demofiratiua f£ 
duplicia. iRarn queda fpafmu.? que 
dam eius cas fe 
u mebra aliqua ,ppter quauis naturale 
cam retracta maneant? uolutario mo 
tu.iobedientia fiat, fpafmu ita pati dici 
mus. S t carum figna fecudu fpafmi 
diuerfitate uartatuj.lRam fpafnf de :e 
pletione fubitopattete tuadit. 0uz 
uero poft fe.ufaliud noftrt corpdis bu 
mtdttates extenuare potes paulatie fu 
peruenit. Js de inanitione fpafmus nucupatur. £tus igttur q de repleti 
one fit fi caufe ertrifece fuejtt queeunqj 
ille fint certus ab ifirmi.uel aff attum re 
latioe fies, aute fit itrifece fi fit 
fan.t ca er f pletide etate tpr ant f gimie 
precedente ? er talibus fuper fang. do 
minium arguentibus facile deprebedef 
ttficdefleumateetmliafacies. iRd 
inconuentt tamen fpafmn a colera fieri 
fed q: tam ratione caliditatis qua moi 
fue fubftatie .qr fubttlis et c.facile f fol 
mtur fit ab ea rariffime. i£ t B eff ca 
qualiter boni ueteref flegma fan.? mfia 
co.obmtttentes pro Jpafmt intrinfecis 
caufis affignauerunf. TRam ut pluri 
mum fit a flegmate raro a fan.rarius a 
mfiaet:ariffimeurquafi nuqnam acof 
ra maria naquefpafmu efficies ut inqt 
Huic.non efficit nifi ,ppter fua groffiti 
em .et fiepp colere fubtilitatem rartfli 
me at nunqua5 fit ab ea. 0 poffema 
autem feu uermes in caufa fi fuerit p',p 
pa figna illorum in cognitionem deae 
ntes. Sed ubi fpafmt de inanitione 
caufas fcire cupias .ab ffirmo feu affa 
libus quebumiditatem erficcis feu er 
terminans caufa fuerit inueffiga. £t 
fic.predictascaufas enumeradota de 
repletione quam de inanitione facile co 
gnolces i Spafmi ad materia no ,p 
portioati er tfirmi at affatiu fla 
tu in notitia deuentes. Spafmat02£ 
pulfus effiinordinatus durus at3 puus 
et interdum tara fit opillatio .ut pulfus 
nullus reperiat". lirina aYua nat" ali 
dtfpofitioneut fepiuen mutat" ppf til 
opillationem fepeaqueaet fubttlis ap 
paret ad quada tendes uiridttateetma 
jcime ubi calo exterminetur nec er 
pulfu nec er urina fuper aliqua fpafmi 
certaj caufam quicquam ftgnificare po 
teff. Sed fi que dicta funt bii notes 
cwuftibetfpeciei rpafmt caufaa leniter 
deprebendea .jLaua dee* 
£ 
noftt cia. 
fpafmt ,pnoftic9 fig" 
f defcnbere.de quiby plura ifte 
nofter ferentffimf.f po.enumc 
rat.Kbrimuafpafmo uf tetano babtto 
fctltcet d repletione fe.fupuemea folnit 
egritudme quarta.fiue taf 
fpafmua fiue tetanua bumoralia.uel a 
groffa uetofitate ft'at.£3ed fi fpafnffe. 
fupuenerlt mortaf.ut i fuo de appropa 
(10 bon3fquit $te fpafmuf 
er ellebo:o mortaf quita aff orifmog ut 
tfra de qualibet euacuarioe fupflua cui 
fpafmuf fupuetate dicedum unde fepti 
maaflForifmo^pmetoilli3 
inquit fupuet 
enafuperflueeuommonifan.fi de inat 
tione mortafe. 'i ita itclligtf' de omni a 
lia euacuatioe frflua ? c. dem tertio 
afForifmoru3 quite pticule fan.mfto flu 
ete fpafmua fupueiea malu. Jte fpa 
fmua poft nimia inanitione malu affori 
fmo quarto. Jtem afforifmo quito. 
qui iebriatua fuerit.* repente fine 
uoce fiat fpafmo adueniete moritur. . 
£>t non fuperuenerit fe.aut ebrietaa in 
piueto tepore diffoluatur.# i duobua 
dtebue comuiter fieri debet. J tem qui 
cunq5 a tetano dephedunt" i quarta die 
peflt fi non boa effugerit fani far affori 
fmo.fexto * boc e q? tetanua eff egrttu 
do pacuta ad qrtamufque duratura*,1 
iqutt iRaf * e 
iua acumen natura diu tolleraze nequit 
i ideo fi diem quartu effugiut poterii t 
faluari. 5tem * Auru muliebri fi fpa 
Imua fuperuene;tt maluaffo,qtiiqgcfio  t uigilia fpafmus malum 
feptima afforifmo dctmooc 
tatio.Ct affbrifmo.uigefimo quito in 
faunacie iquit.fpafmus potione fupuei 
ens mortah3fte fpafm9mfieri frueiens 
mortalis.Suic.? etiam ypo. quinta .af 
fortfmorum afforifmo fecundo. Jftc 
in fpafmo uentris iffammatio mortalif. 
*lRaf jEuic.tamen mortale no dixit, fed 
malum effe ffgnu3 ait in pnctpto. Jnf 
ceteras etates ut Suic.inquit lactates 
infpafmum facile cadunt propter dbili 
tatem utrtutts cerebri mebrozum quoq 
ac lacejtoru$ uerum cum taliu uirtutts 
tam naturales. qua uitales.ut ipfe .&. 
et iRaf ingunt. fortes beant bumoref. 
multum obedientes refolutoi a fpafmo 
leuiter abfoluutur. i£t fubiugit iRa 
fis op pueri ante feptimum anum ,ppter 
bumiditates multaf in gbufbabundant 
ac etiam qr inordinate multu maducat. 
cito fpafmu incurrunt et ,ppter afiigna 
tas caufas. ab eo abfoluunt" quoq3 faci 
le. Ifblurimu ite qui ex fpafmo mozi 
untur calidi diu manet. j£t bi ff ut 
Sutc.inquit qui prefocati moziut" quod 
contigit cp lacertus banelitus fpalmat' 
quia tunc eius deff ruitur motus et tue 
bonus patiens fuffocatus petit. T&zi 
na rubea in fpafmo mo?tem fignificat. 
iRam urina talis ut Huic.inquit figni 
ficat quod ibi eft caltditas pura.unde fi 
caltdttas erit pura de ianittone fpafnv* 
erit, que inanitio ex tali caliditate coriu 
e augetur et per pfequetis fpafmus et 
cum ei9 fit caufa.? fic ad mozte5 pattete 
deducit.pterea fi illa urina fe. fignifteet 
cum fpafmus fe.fupuenies mortaf.ut 0 
patet urina ru.i fpafmo moztem fignifi 
<are. Cx deis ttaque patet fpafm9 6 
inanitione 7 ponflimu qui egzitudinutn 
fucceffione morte fignificat. 
jCument paulatie ille iieiat pfumpttone 
bumiditatj fubftatifice onotar.? ftc p $ 
tutis defectione [curabit* reddit". 
Capita quitum de bis.que itus fum 
pta fpafmu de repletione curat alcujej 
quoque, 
C fpafmu rectecursqui fpaf 
U mus ille fuerit cofideres 05.a 
hter.n.de repletione curatur 
fpafmus. Sliter de inanitione 7 alif 
qui no e ad materia ,pportionat9 
cura palef.cum cura fpafmi de repleto 
ne magna babet affinitate. iRaj que 
ad ttra fumeda funt ta uni qm alteri in 
differenter pueniut.c iter illa que ap,p 
xtmatn* ab extra.e pauca q®5 differetis 
ob caufa ueteresqft cea 
pro illi9 de repletioe fpafmi cura ad cis 
re palef capitulu nos rmtttut. igi 
tur fetas que ad tuu ,ppofitu facietia a 
capitulis de cura palef atefcriptis mtt 
tuare poffis ad que fequut" attende. 
'iRetentisttaqs fecib9 differta leniti 
tina facito fucceffiue acuta 7 6 bine ma 
tertas digeras.educas qnoq5 7 omta ii 
(a que fupra capro de bis q paralef ma 
teria euacuat ordiate ?penes. 0ed 
t caufa euacuado ta pez faimap 93 p ff ti 
nutationesgargartfmata feu mafhcati 
ones illic deferiptos cam obferues. 
ubi paffto i mebrts fuerit.pofferi 
oribus gargarifmata 7 ffernutationes 
pueniut materia.f.diuertedo 7 euacua 
do fed t parte anrioinequaq5 7 boc bn 
menti babeas de puluer.aut confectio 
nibus pfimilib9 fupza capita de bis que 
ad faa fumutuj te babudatem factet.ac 
exbtbedi modii tibi dabit. ft flo 
botbota ac uetofis tibi op9 fuejit de cu 
ra paralef faguice capita fupra quere. tpfum em qtialz illa fiedla fut te clare cjo 
cebtt. Jnbie igtt que flatiin dea fut 
ta3 palef ,qm fpafmt cura coicat.f5 i illtf 
tiartat que ab extra appltcada fut. 
£t boc er diuerfitate moi fubftatte ma 
terie ?.npalef fubtiT ualde.fpa 
fmi uo grofla.? ideo fi forti refolutiuo 
ufua fuerta fubtili refoluto groflum re 
% cura fpafmt multu fi 
niftre fieret* 
jCaptm fertu de bia q 
cada fpafmu repletionale curat. 
£ igit*’ ad actu practicu reda 
t cedo.ab bia que ertra ueniut 
ap,primada t cura repfonalif 
fpafmt prtcipiufumere.? fic mollitiuia 
t pnnc\de btc refolutiuia utere.uel fal 
tem illa ad iuice$ mifce fiue balnea ebro 
cationea unctioea emplra feu cerota fu 
erit. £ t quo ad 6ainea fiue ebrocati 
onea fi molhttuaa facere ueba er malua 
bifmalua futa cii radicib9 fenugreco fe. 
lini % facito. iRefolutt 
lia uero er camotlla.for. lauri abfintbti 
fambuciyualauedula roremari 
no faluta bctbonica berba palef 'z finitt 
bua. £t ubi adbuc refolutide rnaiot 
elTet opua fal eoe fulfur feu nitru adimi 
gere polTef.£t qr ut plurimu ta molliti 
ua qm jefolutiua i boc cau fit pmifcenf' 
de prefaiptia puentece factaa mirtioe? 
ue? tieq3 balneu neque ebrocatto ulla ft 
enda erit nifi materia fuerit # maiori p 
teeuacuata. iErbalneiaigtt uguetl 
empfia fiue cerotta pueni 
cntibua.aliqua fingtaria deo adiuuate 
nuc fcribere ttedo, i boc ca 
fu fingtarilTtmu. iQ.cc. catulum unu5 
uulpia uel.ii.ur.tifufplurea.aut catFof 
cania feu gatti euifeeratoa i aqua deco 
que.tn qua ad mtn* ,p quarta pte fuccri 
aneri ipone berbe eo betbonice ? edeze 
terreftrta ari. ££>. aliquot mtfccdo.7 6 
ma tdrum fimul bulliat q> cazo ab offib9 
fcpetur.ertalidecoctide balneu fit btt 
puenietiflimri 'z ebrocattoef 
ite. £luod fi balneo.tpfo aefrigezato 
fupernatatem piguedine collereria er 
ea ta origine. q5 fpafmatri mem 
brum iungere poteria.% erit taf unctio 
utif muliri. 'fete no cp fi 
litte fpodilea omnea que fub collo funt 
errit pungende.Sed ubi i facie mefori a 
liquod fpafmatum fuerit cerebro e atte 
deri .a cuiuf aririori pte nerui illi trabut 
origine, jfn ptictari uo.mebzo alio fpaf 
m* fi fuerit ad illud mebru per 
uenieri.origineinuge t i cau i°.unguen 
tum tfe fit p2etiofifliu5 cp igc.cofh ama 
rt.i.t.tfundat iXi.boni uini albi.-? pe: 
diem cu fua nocte.i ifuficne maneat 't ? 
eo poftea olei oliue antiqui. Ib. i.mtTce 
7 ufque ad uini pfumptione bulliat det 
de cum eia cere pag liquefiat. ? cu i fria 
rifcipitpiperianigri caftorei euforbii 
ptret2i.ari.5.ei.mifce ? fac uguentu quo 
utaria magia tri eft refolutm qm moihfi 
catrii.Sed cp fequit" mag a e tpatri 'z ip 
fum recipit medullecrurta uace pigue 
dinia anfia piguedia caude 
i.oft de naffurtio.|.iii.caftorei.$.ii.pir 
tri cofti ft libet. 3.f 
cere pa2£.? fiat uguetum quo utere. 
iRonulli pfmone azietia calefactet ta fu 
per neruoi? origine.q) fr meb# fpafma 
tu fme itermilTione frequeter apponut. 
-z fucceffiue er aliquo riguen 
torum ugunt. /Elii iDa.documeto pel 
lemariettem caude cum mfta piguedie 
icidi facmt.-z fpafmato mebro apponut 
tamdiu donec feteat dtmittetea. de bic 
ea remouet. i er predeta riguette aliq^ pugut. 3fn craftino uero ut fup*a ad 
pellem redeunt -t ugueta fuccefltue.? p 
illo medicamie fpafmum curat in bjeui. 
fLaus deo. 
Capitula feptimum de cura fpafmi 
ta a puetura uenenofa qua no uenenofa 
jpuetetia. 
JL!e aut qui er puetura fit uene 
i nofa ex fuperpofitione uetofa 
rum curatur quaa fi aln cum 
fcarificatione reiteraezs no rnalfi eflet E 
pulld und uiud babeaa cui9 deplumata 
anu3 fuper punctura pone fibi rofhf, fe 
pe clauden9.ut atraber ae:e CU3 ano co 
gatur .uel p aliq$ perfonl utlem loeu fii 
gere factafet quitu tibt polTibile fuertt 
puncturam apertam detine de bic tyria 
cbamfiue metrtdatu untcoznu getiana3 
baccas lauri termetilla diptamu uf alicp 
buiufmodi p uenenum patieti tribue* 
& aut fpafm* a non uenenofo ufnere fi 
at.eum apertum ,ppofle tene fuper qd 
oleu de euforbio pone. 7 ut dolor miti 
gef er oleo camomtllino 7 oleo rd. cali 
dis meb? fpafmaru ebrocetf' #aliquan 
tulu fiat detde petii triplicatam uf qua 
drupltcatl i terbetta cafa remolliti fup 
pone illa.n.mirabilr dolorem fedat. 
j£r fup omia ne puetura claudat" caue. 
qp fi locus appoet" apofiematu cu:a cur 
tur. Ipovm u9 anglic9 plurimos er pu 
ctura fpafmatos emplaftro ifrafcrtpto 
euraffeait.q? ifc.mufci arboris uf lapi 
tm i uio bulliit aceti pa$ addito qp ad i 
plaftri forml dueiat.t tale calm fuppo 
netltam.n.iifiomufco arboris feu la 
pidie bonuf uir pfidetiam babuit ut cu 
tfibet pueture tale eplafirfi applicabat. 
Cum quo fere ornes fanabat gd fit muf 
ctimrerpiceauic.r.cottor capfo $pri 
o.Sed i du ifto memor femp eflo ti p 
fiobotomia3 qm p farmaciae qm aliter 
ufes purgatioes fieri facere 7 ptiefaref 
item.iEtli puerura claudatur .cu auro 
feu cadenti cahbe locus cauteriet" 7 # 
funde quidem fup qp emplaftru3 poftea 
de maluis pone, jubent aute ueter 9 
qp fi pactura nerui logii udialif fuerit er 
qua ipafmus fiat <p per trifur fu3 ne:u* 
totu ictdaf.mtnus.n.malu e motum me 
bri perdere qm uita.jLaue deo Hme. 
Capfm octauu qualite: 7 cum qutba 
fe.t fpafmo fit 
ti IRU3 atiqui i fpafmo finglWe 
reputat.f.prouocare fe.ipfaj 
tiaq3 materia refoluendo fpafmu curat 
ut i,pnofticis babuifh.fed anqm 
noces.pdictiones ifrafcriptaa obfeaua 
iRam iter fe.fola e effimera 
da t ufi fpafmo.f.qui er frigidis bumoi 
bus fiat -t maf ia pro pte maiori eulta. 
Ww igtiT cddictioibuf obfuajJ fi fu! 
fureum naturale balneum babueria f m 
can debitos.pattete i eo ponere.qm eni 
f cafu 1* qm marime puenit.fiue 
cauerit fiue non.0ed defteiete balneo 
atr poteria qp uguetum 
tfrafcriptumplurimuualet.# 
de lilio oleioiiuarum 
fucci flamule.Ib.i.illa ad piumptione uf 
que fucci fif buliafXu quo cere poftea 
quitum fufficit.mifce.? cum ifriari fcip 
adde ftoracis piperia pi 
retrt an.3.tt.euf02bii.3.i.ftat uguetu3.p 
quo rimpoa tungatur pulfua 
atq5 pedum de bic madefacta i eo lanaj 
t fub afcellia 1 in gumibus poe talia na 
q5 unctio fe.poteter p:ouocat qa tame 
cum ifirmu tuum unxeria caftorei. 3 .f. cum modico mm caft pottt tribue, uF ca 
ftort I0C0.5.U. tfrafcriptt ellectuarii da 
bis.£$uod ife.afie flamule caftorei.au 
j.rumellis.lb.f.fiatt forma ellectuarii 
de quo ut dictum e.5.ti.dabia. ifla 
mula uero de qua eft fmo e berba qda£ 
que fcptbus 7 uiperibus tuoluit** florea 
capillares bria t cuiua medto reperit fe 
men faporis acuttflimi ep ptufum 7 fup 
mebuim pofitum cauteri$at.ut ipfe erp 
tua fum.Ct ifti ruftici 6 monteferrato 
in fute alleatia de tali fete loco piperia 
fepe ponut.-7 taduerteter difinfiam aut 
mictum fan.tcmretes ad aliu modum fe 
repfunt buiua igitu: flamule fuccua fe. 
poteter,puocat. £>uod fi tbeetofco 
rum more facere nolueris qut fe.facile 
patietem tuum ite: duoa ignes 
colloca cui aliquid cu forti alleata ad co 
mededum pbe. optioni 
no calido i quo modicii fit piptf eu pota 
7 babudater fatis. S3e btc uero er a 
liquo locis pdctf ut 
a t unctio fiat.Sed boc no nifi tbeotont 
co talibus affueto f alicui bene robufto 
factas. Jn delicato.n. corpore bu&es 
fubtiles brires no folu5 effimera.fed ptt 
trtda de facili ud fudor ade 
0 ttefus qui fecu per porros anima pdti 
ceret. 0eremflimusypo,fpafmu qti 
ta afFortfmo.zAer cafu per 
cuiTtone uel aliter fine uulnere er 
fubtta fubmerftone paties t aq fngidifTi 
ma curatq5 erterioribus corporis pti 
bus pdempfatj inftus calo unif' qui ma 
tertam fpafmi refoluit.? ftc taFcura fit 
per aceris. tam tmerfione di 
milfafuperinftrmufzigida aqua 
uel eum er Itteaminib3 i aqua fria merf. 
fepius circuuolueftc.ut liteamfa illa nu 
qua calefieri peimittas zobufto tam ual 
de ac i media eftate feu tepore multu ca 
lldo boc fieri tubet fed no alif * £ t rte 
modu babeB quahf de reptbe fpafufcm 
m'0 quatum ad medicialta fit curaduo. 
jLaua deo. 
Capto nonum de regie fer non 
naturalium fpafmireplettonato obfua 
do % de cura. 
£d quantuum ad fer rerum 
f non naturaltu regime oto ui 
num i pnctpio Io 
co melliu bibat.inqua faluia ©co 
cta (it.ifn fine tamen utnu3 ualde potef 
comendatur quia materia3 tue refolutt 
7 pifce0.fe2culu 
de pafta.olera ut blitia fpinacbte 7 fimi 
lia i umuerfaltf omnia cibaria fjigida 
*i bumida utmda funt 7 ite$ aer frigid3 
7 bumtdu0.Somnuf logu0 qniea nimi 
a 7 ubi exercitium fie:t necueat f2tcart'o 
nibua utere. Caro uulpta 7 er icit bio 
paffioibua ualet a proprietate.yue aut 
atque falute mtrabtT quoq3 
tae.unde tdorum ufua quoq° mo fit na 
let plurtmtL Cu5e3 ue:o feu alcu3e3 ex 
fricatione mebrt.cum mafbuo cato aut 
paniacalidiacuratur.? iterer calido 
rum oleorum unctione ut er cieo de co 
flo anetino uulpto de lilio 7 pfimtltbuo 
55ed lotio tibie aut alteriua m 
bri er decoctione berbetuict palTionej 
banc illtco curat 7 per dtea alquot CU5 
tyrtaeba eam no reditura pellit. 7 fic ? 
adiutorto cure palef cura bea fpafmt 6 
repletione tam er mate2ta qua er uetofi 
tate JLaua deo ame ? c. 
Bectnrn capto de cura fpafm.i ab fa 
ftitoe prouenieto. f3pereft de fantttone fpafmi 
f cura ponere Jn taltbus naq5 
patientibus e uirtus mftum 6 
bit cu$ quo £ pter mebrog ftccitate po 
ri ualde funt ex re eoru nu 
trimetum facilis dtgeftiots efle deb5 pe 
netratiots quoq3 multt' nut:imeti bume 
ctares ualde ftc medictale potPquam 
pure cibale eii3 eflfenecefle e.t quo cafu 
aqua or.plurimu comedat *i illa potifli 
mu t qua fluuiales cacri ac nemoralefte 
ftudtes fmt decocte.uinu quoq3 p 
itentt cum decocttde quatuor fe.fr oru5 
bene lif batum quia facile penetrans mf 
tt exituutrimentiXduenit aqua carnis 
cumpredctsfe.alterata. lExcofecti 
ontbuscomunereftauratiuu comedat 
cum oleo atnigdala2£ dulciu factu aut ui 
olarum ubt.f.maiorem quereref bumec 
tione lac conuett multezis ite afine. 
Hque quoq5 dulcer 302>alnea cu foliif fa 
licis uittr al.uintfere uiot fimtliu bul 
Itta.ac iunctioex oleo -r illa funt 
que i fumma fpafmo de inanitione coue 
ntut de qutbnr leuit ftc pertraftut. p2to 
qr ex talibus iftrmis ppauctfllmi nobis 
offerrut.2° quia cura illa cum cura ethi 
ca ordtate defcrtpft ad qua ubi opus fit 
recurfu babe; jLaue deo ame. 
STractatus udectm9 de tortura in fe 
fexptines capta.; 
Ifbrimu capfm qutd fit 
ttet <i qualiter figna inuentre debeas, de 
monflrattua. 
Xpe matertajn neruts’anrfo 
f rtbus capitis t biis qui t pn 
cipio nuce ortunt imbibitur 
btt.n.mufculis atq5 mebris factei.fefu 
atq3 motu prebet. 0i igit" materia 
illa fubttTfuertt rclaxattoe} feu paleft} t 
ducite fi grofla fpafmu (p.n.iftog fiat 
torquet' facies *i egritudine efficit, qua 
orts feu factet torturam appellamur. 
J8r qutb°p3 q6 tortura mbil aliud e 
q3 in neruis qutbufda ta anteriortb9 q5 
poftertortbus pp fubtilte mateztei urii 
bittonem relaxatio, a ut grofle cotracto 
per qm mufculi motu factet datef relaxa 
turautptrabuturad qua relaxattone5 
fcu cotracttone tuc 00 aut factef 
tur.lEt ftc bes quid fit tortura etuf cae 
i capto de paleft uel de fpafmo defcrtbii 
tur. i0.uatu ad ftga itetto duplex ba 
betur una refpectu fignojg que nobis c 
a dmoftrat alta que cas. ad 
primu cu ea difFotmttate fua fe nobis fa 
tis manifeftet (ignis alita no egem*. 
£>ed quatu ad carum babeda notitia p 
mo an a paralefi uel a fpafmo fiat tuefti 
gaii.ermjldofiaparalefi latualefu fu 
per fanu caderet.ut /Oaf.iiti.de ite:iod 
bus 20. capfo. St latus tquit moues 
dextre parg labium molltftcef.ezga fini' 
ftru latus torquet". £ t lacezto fmifhi 
laterislabmmouetemollificato ide 3 Ia 
btu ad dextrum uerttt' * fubdit fimifr* ‘ 
Jntelligedu e i maxillis nariu extzemita 
te 'i umufque gene *i c.ut uelit cp maxil 
fe extremitate nariu sgene mollificate 
fup no molhficatu cadut. & aute$ fi 
ant a fpafmo tuc eg:um latus ad fe fanu 
CU3 boc plurimi decipiutur to 
tum latuf cadetis efle egrum cp e flm; 
raf.lRd tuettngt rugas i fio 
te ex parte lateris patient tortura cau 
fa fpafmt *i coriu illius lateris tefu erat 
? tortum no apparebat t c. i£t nuc 
tua e cognofcere an ps lefa pa2aliticata 
fit.an no. Bnde fi tortura a paleft fi 
at. pars lefa molt estt.ab ore plurimum 
faliua manat« pars o*is; fana b h claudi tur 'i !ua cu fi.atq$ fofroa ma nctj©.6 ft 
tunc paza Icfa claudat"' cum mala figma 
claudit" qr labium fupiua ifra cadea cu 
babudati faliua orta figura dtfforme ef 
ficit. £t fibutuapajalefcaaaquato 
tortura ,puentt fctre cuptaa captm fm. 
tractatua de palefi fupra requfee tpfum 
cnt ttbi neceffarta figna mdftrabit. 
0i autem fit a fpafmo pflefa czit tactui 
dura ab ore faliue nibil aut manat 
i partta egre ofno 
cotractione aptum aliquatifp manet. 
Confimilia figna i ifertori palpebra 
lefi ocft quoq3 notabta buiua aute fpaf 
tnt caa per ftgna ©mdftrattua fpafmi fu 
pra tractatu de fpafmo tertio capto fa 
cile coprebedeaXaua deo ame. 
CapFm feciidum a tortur 
oria feu faciet. 
fupereft butua dne totu 
n re,pnoftica figna defcrtbere 
queda futura 'i quedaj 
prefetem tortma denutiat multua naq? 
feu ptinuua faciei falf.ut raf tqutt ac tp 
Ttua faciet' olTtu$ frequea dolor corti q’ 
que ftupor uetura tortura figntficat. 
£5ed quatum ad eam facta illa que a 
cerebro ,puenit i quarta X citra fepe pa 
tietee iterfictt quia palTtonea fortea.ut 
e palef apoplefta epfia fimtlea cerb2j 
rto* diu fufttner.Jdeo /Hutc.quide fqutt 
crtimauerut q? patietibua tortuja time 
tur mora fubitanea ufq$ ad quatuor dt 
ca. 0i uejo boa ptraftriit euadunt. 
£t utdet qd fit tllud ca epfte fortia qm 
tortura nurt'at.£t ut cognofcaf an a ce 
rebro fiat t quit raf. 0>i { torura opa 
ttoea cerebzi fane fuerit ut e itellect’ ra 
tto ntedrta *i c • £5cito ea a cerebro n 
caufari i quo cafu talea diu umere pnr* 
£ t fubdit # ft tortma pe* mefem aut p 
duoa duratiertt uir.aut niiqua curatu? 
cum ea tarne diuttlTime utuut. t0uof 
dam enim utdi fqutt quoa tortura 20. a 
noamafitaliea.50.? alioa.40. nullum 
aliud nocumetum fuflinuerut. Cortu 
ra pretea finiflri lateria deterior e .qm 
dertri ut atiquua fapio *i tpe raf .tquit 
tortua ite fi febrtcitauerir eide nd noce 
bit.ut ipfi quoq5 aiut op i tractatu 6 pa 
ralefi 't fpafmo fupra latta ttbt declara 
ui. £t fic patet quid ta fupra futura 
qua pritem tortura ,pnoft icari debeaa. 
ftauadeo. 
Capfm ferctum de modo materia q 
tortura efficit digeredt euacuandi quo 
que ac de bta que t eiuf cura ad intra fu 
menda fut. 
Ortura ortf iterdum a paleft 
t itezdum ut dictum e caufatui 
a fpafmo unde quatum ad bu 
dtgefhone ? euacuatione que ft tn 
equalea ille fuerit nd aliter qm i bif dua 
bua egritudibua ftedum erit, que fiue 
fla fuerit.fiue mfia ftue colera ? fi rarif 
fime ab ea fiet eam digeraa tam cum cli 
ftenbua qm cum appropatj foluttma e 
am fuccefftue euacua ut i tractatu de p 
aleft fupra capto quito te docui. £t 
fi a fan.ftat f m maiore aut minore eiua 
ipuritatem de eo mmuedu erit s f:c cof 
bua fupiluitatib9eductia.de cepbalicta 
p:io de bic a uenia ligue minutio fiat. 
£t qr i cau illo magna e frerdu fan; 
quatttaa ertrabeda fccodatiene potiuf 
qm ufce una totum ertzaber fieri laudo 
* tuc bonit e ut t mae ab una fiat cepba 
licarutn.£t fi tuc materia diuerter ma 
gia cuptaa baf Itca lateria oppoftti i fo 
aut,cu5 ccpbalica lateria pattetia % ma «e fequentt a aenis lingue: Sed fter 
cetera funt f cura tali a ueteribus pme 
data gargarifmata atq3 caputpmgia 6 
qmbus aliqua appropriata deferibere 
ttuc libet, purgatione igttur facta 
mane ftomaco uacuo * fero ate cena3 p 
dies tres prtnuos tale fiatgargarifma. 
£$uod Tfc.yfopi origani tbimi. an. 
Ofb.t.fiat decoctio de qua accipe.?, d. 
oximelf fquillitici.?.it.mifce * fiat ut di 
ctum e gajgartfma uel pquafTate.finap 
J.ii.accipies que f libra una uini adpfu 
ptione tertie partte bulliat coletur * fi 
et gargarifma. cum.?.d.firupi a 
cetofi ppofiti.?.i.prueri$ate finapte mi 
fce * f:at ut fup:a. l*el boc facies cp 
etiqni f ifto cafu fume laudat cp l& .o 
rtgaf decoctio 6 q 
accipe ?.d.aceti fquillitict.?.i.f.byere 
ptgre.?.t.fimul difloluantur * fiat gar 
garifma. factee fic finapte ftaft* 
fagrie. 33. piretri macropipte.an. ptes 
equales accipiaf * f aqua bulli de qua.J 
dii.accipe oximell’ fquillitici.?.ii.bye2e 
ptgre.?.f.? fiat gargarifma. Zrib° 
trafaette diebus gargarifma folum ma 
ne fiat an uero cena caputpurgiu boc. 
cp recipit puf.nigelle que f ffufione ace 
ti per diem cum fua nocte pmaferit. 3 .i 
diftempetm cum fucco maioaane be:be 
paralefis aut auriefe murte * fiat ut di 
ctum e caputpurgiu. £t fi fortius 
Scc.pulpe colloquftide caftorei pipte 
p aqua cafeipil 
lule.de quibus una cu aliquo de fuccte 
fuprafcriptl diflbluat" cp p nares attrac 
tuf B caumir r3j£ttdefacfelpdicifat 
gruis p pfoipfi fuccis diiToluttt 
m ab bis paties quicfcit.nuce mufea 
lam in parte oris lefa continue teneat, 
ut mebri aftueta figura :emanear. iRo 
tmllttbus retentum in ore comedit* 
i£t ala fruftrum.53‘ Sia nero pait 
Iulum caftorei' ]£tego ale ipfius 
caftorei.B.t.cum aqua uitis diffolui fe 
ct.quein ore fepc retenta incredibili? 
profuit. iRaf futs in experimenti rM% 
cem mufeatam integzam ex oleo de pip* 
bus aut coftino uel alio fuit 
ctam p duas boras ta fo qm mar.e ftol 
co uacuo i ore reneri faciebat * 
malltcatt 7 boc ait buic palTtoni plufqn 
c:edt' peflet fubuenire. £x pfectionl 
bus ualet tyriaeba magna.mitridatuni 
quoque 7 6 quo libueat ad auellanc qn 
tttatem cum modico uini aut meliaatt f 
aurora dabis. £t cum i fero dormi 
tumiuerit.a.3.i.ufquead duas ellectu 
arii.de mufeo dulcis aut tatumde plmf 
CU3 mufeo.* bec funt que i cura ifla ab 
ttra fumeda fut. jLa9 ©o am« 
iCapfm quartu debte que l cure tot 
ture ab extra fut approrimada. 
TR cura torture er bis que ab 
i extra pueniut fut uctionee ue 
tofe.eplaftrationes facellatio 
nes * euaporatoria. £ t ut ftati3 ad 
actum practicum te deducam fup fpon 
diles colli fuperiores. quia ifti nerut fa 
ctei motum atq5 fefu3 dates oriutur uc 
tofam fme fcartficatioe.pont faciaf que 
per dimidia bora ad minue dimittat:. 
amota ex oleo coftino calido a 
ttt de piperibus uel de terbetfa. aut de 
ben fpddilium locus fungat" ac faciei pf 
lefa. Jllinc aut ad.ti.aur.iii-bof .fac 
cellu ex calo fale repletu dic£ fpddilibuf 
applica * cum teipir ffrfari remoue qm 
poftea calida ittq fuppone quo aliquo 
ties fco aliquo ut fu 
pra loeu funge. £luod fi nguetia ap 
propatteaut emplaftrteuti libet f cura palef qre feptimu capl*5 de bts ent teba 
budatem efficiet. \ cafu tllo ille 
bonusnofter iQfbefue euaporattones 
plurtmu comedat. Jnquies cp tllifpo 
fteriores uft fut z tuenert.ea tore iuua 
meti fubltmia z quado uaporaf 
ex eo pars capitis pofterior z collu at? 
fpddiiia ceruix madtbule fpddiles atqm 
frons. j£t eusporattene facta fpodi 
Ita ex fece uini eplaftrart iubet. facias er 
jgo Scc.pue pfopi calamett ftteados la 
uedule flo2f lauri corian.aii.J.i.aceti li 
bras.tu. bulliat ftmf. ex gb2poftea locis 
deis fiat euaporatio z fucceffine uctio 
uel ex fece utnt ut ipfe i quit emplaftrati 
o. ‘Bel facias ftc accipe pfopt ftica 
dos origani piretri flo, foliorum lauri 
fmapis camoille melli loti maiorane ma 
rubti an.partes equales coquat" z ut fu 
pra fiat euaporatio z deide ex coftio o 
leo ut balfamto.aut deben iunctio fiat* 
laudat ite lotione faciei ex aceto 6 
coctionis finap, Tfbrefcripta euapo 
ratio comuif Uc ftr. IBam t fumus ta 
liter fituatuz ut reg uaporej 
tam luper collum qm partes at prenar 
raras recipe queat. £5ed ego bas e 
uaporationes fic fieri facere cdfueuu 
iCadentem lapide ex decoctioe aliqua p 
f alplum.pamf Irneis Cuolui faci 
o z mtta loca p:edca reponi z r frigeja 
to lapide calefieri. J pot t mxta 
loca itczj apponi remoto latere uctioes 
feu cplailrationef pro libito fac. j£t 
ftc illa applicadi modu babes que exti* 
l cura torture puentut.lLaus deo. 
cam de etus torture cura q a 
fpafmo^uenit. 
f y a fpafmo fiat taliter materf 
purget" quoq3 qua 
liter i cura torture a palefiucfte fit z ftc 
piter de bis que ad itra fumutur factes 
<5ed quarum ad ea que extrinfecus 
applicatur ad caplm.n.i cura fpafmt r 
curfumbabeas. £5ed colli Jpondili 
bus z parti !efe femp apphcada remedt 
a que tame ut i illo ca'\p3 ab bis que in 
paralefi pueniunt uartatur z tu utb ibt 
qr captm illud tale cura te fidelir edoce 
btt.' tOargarifmata ac capurpurgta 
illa factes que t capto tertio buius trac 
tatus dfcributur.i£t ubi cura pfcripta 
te fallat rubtficates mediciae poft aure 
ptta lefe tubent ueteres appnu j£t 6 
bic et altea butyro uel alto locii iunger 
Jtr t fic quatU5 ad medictalia torturi 
omne modu curadi.babes ea excepta q 
a puctura cuiuf cura fiue puctti 
ra illa uenenofa fuerit fiue 
capfm de cura fpafmi tib clare moftra 
btt.ad quod ubi opus fuerit recuzfu ba 
be. 
fmo qm q ,puenit a paleft medicialtu cu 
raftnitur-JUusdeo. 
/Caplm fertum de regtmte fex reruj 
lio naturalium i cura torture obfuado. 
:£ftat ut butus difformis paf 
? ftonis cura pfecta ftt de regi 
mine fex nd naturaltu ad 
chTcernerefpfumigitur quoad cibum 
z potum fomnu z uigiliamotu z quiere 
inanitione z repletione z an me accide 
tta taliter obferuadum e quatr t cura p 
alefts atq5 fpafmi dictu fuerat ab tl 
lisregtme aeris aliqualiter uartaf.naj 
in pafltone bac oculus unus femp pati 
tur. z buf caufa ut tquit iRaf. i loco 
obfcuro eft eger fituadus qr aer ItiioP 
fptrttus uiftbtlef difgzegado uifu mfru? 
debilitaf aeris uo obfcurttas pgregarv* coFotfat. Bebet quoq3 Tepe* i fpeca 
Io paties itueri.ut faciei diiformttate in 
fpecra ea ad naturale reducere conetus 
JLaudat item bonus iRaf .q? poft di 
cs aliquot patieti bonu fit tibias pulfar 
ac altis cum ift rumetis muficis fiftutaf 
qr labia fimf iugedo melius figura oria 
iformabit . JLaus deo. 
Cractatus.n.de tremeje unu i fe co 
lines captm i quo quid tpfe fit iuenief q 
cius caufe que ta5 ,puocata <35 omoft ;a 
tiua figna 2 quaht eum quoque curare 
debeas. 
TRemor de quo Pinnate deo 
I prefens ertt.fermo no minus 
e cerebri atq3 ne:uorum paffi 
© qm palefis qm fpafmus qm to:tura. 
£t i caufis ut patebit cum illis quo 
que comunicat atque fe:e una 2 e 
adem e cma qualif piis locuffibi digne 
concedit". Bt igitur ad :e5 ftatim ac 
cedam tremor fit cum uirtus motiua m 
rectum tenere conaf 2 ,ppter ipfiuf 
tnebrt grauitate nequit 2 fic iter .uirru 
tem 2 cam tremoris ut tfra loquar coti 
nue quide duellum fit in quo uirtus me 
bru rectum tenere conat" 2 bo 
num ttellectum deorfum traber 2 ftc ca 
tur morbi prii fmfum 2 deorfum 2 pnj 
tremo. £tboce illud <p dicit Sute, 
tremore dtfftntedo tremor iquit e mor* 
officiat'euentes propt defectu uirtutis 
motiue a motu f m cotinuttate 
pparem grauitati compart.f.mebrt tre 
metif uitio niteti.umpedieti fua motio 
ne motione uolutaria. £t per boc i 
telligit q> uirtus defecta.mttf 
meb? rectum tenere 2 fic per cottnuati 
one fit compar grauitatt mebri quecd 
tinae pnamralr deorfum uabi t. £ t 
fic talf motione ipedft motione lacerto 
rumuolutariaXumtgttur prime due 
potetie.f. uirtus motiua lacertorum 
que membrum nititur * graMtao mem 
bri continue trabens membrum natu:a 
liter deorfu3 per paritatem continetur 
ille.f.furfu et dorfu cotinua 
turetperpns tremor g ut p3 eft copo 
fitus er motu laceuozum no uoluntazio 
et motunaii.f.grauitatJ modi que natu 
raltf deorfum trabtt .et ftc vt3 bec dif 
finitio &uic.cuil5 puenit tremorf.£>e<! 
ut peuinet alia 2 de nemo 
re fienda mentio ,p quo me frie. I3af. 
pt’de mo23;capts z\et quito coforma* 
Cremor eft dupler A .materiat1 et in 
materialis et materialem uo coqui ab a 
liqua mala qualitate fine materia fit ad 
bonum intellectum ut a punctura 
uenenofauel a frigiditate intenfa fptri 
tus corrumpente uel acentrante a cati 
ditate refoluente.ab accidente anime i 
ribili ut ab ingenti timore a quo fpirir’ 
petunt .cor a gaudio fuperfluo p quod 
eralant ab ingenti ira et a coitu fupfluo 
per que fpus jefoluutur et a cofimilibuf 
et omnif talis tremor tmaterialis per rc 
motionem feu mutationem caufa? eum 
efficientium facile ematur materiale uo 
co qui a materia fit et boc dupliciter qs 
aut a materia mobili aut a materia quie 
ta. a materia mobili utfeJepecotingit 
in quibus materia fupra mufefos eje ua 
fa erpellttur-z tremore efficit 2 de tali 
n e fermo.quia cito recedit 2 ameta fe. 
no reuertttur. Slio°.cum materia t 
mebro uel f mebris quieta manet debili 
tans uirtute motiua cuius nerui funr. i 
ft rumetum aut cum i origibus 
fit queda facta opilatio cuius ca ad me 
bru cui nerui illi dferuiut fprntus liber 
trafire nequeutXum igitur materia i Ia 1 mefoo quieta manes cum naturalif 
fua grauitate deorfum taabit 7 uirtute 
illa motiua quamuis debif grauitate fit 
modo quo fupra dictu e tremor 7 tahf 
fitdettetidebui9capfiqui neruog paf 
fio a materiat eis ibibita.uel ab opillati 
one in originibus neruo2? caufata ,pue 
nies p qua tuc i mebris quib9 nerui illi 
deferuiut liber fpirituu trade9 ,pbibe£ 
cuius ca ac etiam grauitas imbibite ma 
lerieuirtusmotiuadebilitata mebra I 
fuo dtu retiner nequit 7 fic illis deor fu 
grauitate fua trabetibus 7 cotinue utr 
tute grauitate motus.cotzaiii fiat quof 
tremore appellamus. j£t talif quadoq$ 
caput quadoq3 manus 7 qnq3 bracbiu 
unum uf aliquod meb:u alto tenet. j£1 
bec dmerdtas opilatione 
f originibus neruorum illi mebro.trcm 
ti dei er uiettu facta 7 non i alus. £x 
quibus fatis patet <$ orna ille tremoris 
caufe effe poflunt que 7 paralef quas fi 
fcire cupias t tractatu de palefi capto p 
mo ordtate copteaJgluod fi eas nofcer 
uel demodjatiua ligna i.2°.capfo que:e 
Quitum uero ad ei9 ,pnodtca fi tre 
mor fenibus accidat nuqua uf magna p 
uirtutif debilitate cu 
ram recipit. Jtem tremor finidri (a 
teris deterior e qm dextri, fremor 
ttem fi diu durauerit bonum pattete in 
paralefi3 deducet q? utq5 e difpofttd fa 
tis fppiqua fibi 7 fic ad cura3 e fedinan 
dum qua t cura palefi ta roe digedtots 
materiei que ab 
ftra fumutur fiue firupi fuerit atq3 6co 
ctionesdue pulueres fiue cofectiones; 
izt etiam que ab extra fiue balnea 
ftufe embrocationes uetofeepladratio 
nes fiue uettones fuerit completa luent 
es. genibus uero pluribus quibus 
defectu uirmtis 7 terredteitate mebro 
rum tremor accidit 7 bis quoq3 qtit Io 
ga defecti funt egritudie alia no e fieda 
cura jrufi ut pro pcfle uinus fibleuef'- 
j£i fic babes quid fit tremor que ca 
qualia ftgna ta,pnodica qmdemoftrati 
ua 7 ubi curam tuenire debeas cp bui* 
tractatus qui i bocfolo capto finit ite 
tio fuerat. 
ETractatus 39dedm9de flupoe Bife 
cotines capto. 
i 
Ifbrimu capfm quid fit (lupor. 
Oipor capitis duplicit uno’ 
f pro diminuta operatione.utt 
tutis mficis fepe cotingtt qui 
diu rem unam imotis oculistruetur * 
quibufda quoq3 no mficis qui oculis fe 
mtapertis 7 iter dum tam: totalr tame 
aptis uifum i locum unu totalitez ficum 
tenete bec illis <ppf materia frigidaj 
i cerebri prora exidetem ,puenit etia 
quadoq5 propte: colligatiam pupis i q 
materia frigida multa cotinet .unde p:i 
mt fubetiam 7 fecudi htargia facile icut 
runt 7 talem duporem metis ftupore? 
appellamus. £3ed dupor alius de q* 
e fermo duobus modis cotigit uno mo 
do fpirituu paucitate qnfc3.i o 
aduenit opilatio fic 
ut fpiritus fefitiui babudatefmeb:a t:a 
fire nequeut fiue ab apate fiue ab buo 
reftueaquacuq3 re alia 
opilatione facere pote'te ut e ttefa frigi 
ditas fupflua calidttas drictura mebri 
feu ligatura cafusfeu perculTio feu ali 
ud fimile. Blio°fit a puctura ueneno 
fa uel er tactu rei dupefadedi uirtutej 
babetis uel iplius itus aflumpttde 7 ta 
lemdupore modis duobus fieri cotiu 
git. ca fpirituu qut i fe tale difpofittofte acquifiemt ut uirtuti tacti 
ue debitu effe non poflit iftrumetum* 
Eliomo caufa mebri q? talif per illa 
ftupefacieda difpoitur « c.-z ft fps uti 
fra dixerim adbuc fani foret, s fufficten 
ti i quatitate ab ipfo tame mebro talif t 
ficiutur ut ipfi9 utrtutis tactiue debitu 
no fit irtrumetum -z fic modis tactis fit 
ftupor qui e mebri difpofitio p qua tp5 
pa? aut ntbil fentit. Stupor igiif ni 
bil aliud e qm mebri ablata uel dimiou 
tafefatio,pptertactiuo? fpiritun pau 
citate aut ipo? feu mebri idebita difpo 
Titione ab alicuius :ei mala qualitate eif 
demipreflacaufata. Be? fi dbirftu 
por fuerit tremore s fi fortis paraleft'5 
feu mollificatione iduo. Joo Eui. 
iquit e morbus officialis facies euenire 
t fefu tactuali nocumetu.f.aut deftmcti 
one aut diminuttonecu tremore fi e de 
bilis aut mollificatione fi e fortis s c. 
£t propf boc dixerat fupra q? a no 
nullis dictio ftuporis ponit fmomma 
dictioni palefis.cum faciliter Ced trafe 
et. £t fic patet quid fit ftupor q>bu 
ius capfi iretio fuerat. jLap deo. 
Capto) fm de caufis ftuporis; 
Oporiscaextrifecas itrife 
f caeffepot. £xtrifeca qui 
demresquelibetquei neruis 
feu t uiis fpirituu cobartatione tale ne 
fpiritus ad mebra trafire queat facere 
poflit aut que fpttibus ipfts igroffatto 
ne feu aliqua alia mala qualitate iducer 
nt mebri ligatura feu ftrictura cafus p 
cuflio aut excefliua fola frigiditas s fic 
cui3libuezit f 1 fiue aeatf fiue aq s cefa m 
bra cobartas s fptrtt9tgroffas Calf 
ditas quoq3 nimia buiditaterefoluens 
fiue aeris fiue balnei,fiue alteri rei fue 
rit. One enim tn membris cobar 
tatorta fit opiiatto.ur in febribus adbu 
retibus i quibus fit ftupor fepius e utd 
re s talis e fignu mortis. Eliqua fut 
cofimilif que s fi fpiritus igroflat cum 
boc tame tale adbuc t eis uel i mebrif q 
(itate iduent ut tacttue opatioi babiles 
non reddatur ut e de tactu illius pifcis 
que Euic.recitat uel de opio iufquiao 
madragora uel pftmtlibus fiue extra ft 
ue ad itra approximetur talia naq5 no 
fua fola mrtuali frigiditate mebra fen 
fpiritus ifpiflat.fed eos 013 boc quada 
uenenofa qualitate ificiut per qua mem 
bra ipfa ftupida fiut ut i meo d uenenia 
d opio s lufqao ? pfitib9Iatipdclaraui. 
ibupfluauefritass bulditas fpiri 
tus.bumectado fepeftuporem inducit 
ut aeris feu aque fiue cuiufhbuerit al 
teriuf rei bumectandi ac ifrigidadi uim 
britts ut nimia quies fomnus nimi9 natt 
featiua facictas.£t ita pltmiliter de d 
bis *i potibus diceii. e.fiue cibi *i pof* 
abfolute dicantur fiue cibi s potus me 
dicinales sc.ut fut lactuce eudiuia feta 
frigida papauer tufquiam9 *i filia ac fer 
cfa 6 pafta -z fpflua aq potatio illa quo 
que fepe ftupore inducut que fua nimia 
calidttate fpiritus paucificant acrefol 
unnt fic ut per tactiua opattone ipfi me 
bro quatitas debita no adueniat.ut fcg 
fluu exercitium loga quies nimia famis 
toileratia fuperflua potetis utni bibito 
re? calida? comeftio.s coytus fuptlu* 
i fic modo fuo dicedum e de fupfluis a 
nimeaccidetibus: £tomiaiftaque 
flatim dicta fut quatu ad extrifecas cas 
fe tenet quod fi alia reptat"' ad ifta? ali 
qua? funt reducibilia. £luatum ad 
itrtfecas omnia que i originibus neruo 
rum feu i neruts tpfis p quos ad mebra 
fpiritus deferutur opilatione facer qut fluporis ca ede pedunt ut fua nimia qtt 
litate fan.optlas aut uifeofitate fla. aut 
mftafuagrcfiuie. Celera uero nifi 
roe qua humoribus dat igrefiumraro 
frumo rarifTime fit ftupois ca cu fua ca 
Itditate atque lubtilitate potius dupo 
Cela tam uitellia fua i 
terdumgrolTitiebocefficerepodet.1 
Ct ide fut que pro cais itrifecis du 
porie alTignatur er quibus omibus ta> 
itrifece qm extrifece duporis cae patet 
|Laus deo. 
fCaplm tertium de fignis flupo;is 5 
mdftratims. 
dupoais cis p demddjati 
q ua ftgna muedigare noluerit 
quatumad erttifecasp ordi 
liem fupradictum eas ab iftrmo uf ab a 
datibus iueftiget ipfojg eni relatu t dic 
tarum caufa?? cognitione fade deueri 
es. fultum uero ad iti ifecas fi fan 
guis i caufa fuerit erunt replere uene -z 
marime i oculis apparetis rubet facies 
fomnoletus erit ifirm9cutus facies ac;fi 
balneum egrederct" fepeiuadet pulfus 
ierit plenus 7 udofus uria rubea 7 grof 
Ta. 0x> ft etas pplerio tepus anni re 
gto 2egime pcedes 7 fimilia.ut fupafan, 
atteftatur eum i caufa efle non dubites, 
fla uero ubi fit t caufa albet facies infir 
mus fepe riget uria alba erit 7 fptfla pf 
Tus cum qdam diuerfitate mollis. 
*0.uod fi etas pplexio.? c.flati attedaf 
iplum erit i caufa quod plurimu accidit 
Ct ft mfta uene parue erut patiens 
faturninus pulfus durus 7 rarus uria 
fubttlis 7 alba 7 ubi p°.precedes rgith 
7 talia fup humore mticum figmficaret 
illa erit i caufa. Colera uero cogno 
fces ex complextde etate tepore ani 7 o 
’£t pulfus ertt uelox i copattone ad fu 
pralcriptos cum aliquali tam dtuerfita 
re urina ad igneitate tedet. Ct quia 
totius fuper idos humores ccuenetia 
figna defcripfi bec paucula quia l cap’ 
de paralefi de biie te fatis bcbudatem 
feci.ad quod fi opus fuerit recurfu ba 
be. Ctt tatu 6 ,pnodicis f ignis dictum 
fit laus deo. 
Caplmquartu de dgnfe',p nofitcis 
jduporis. 
V u 
C de flupore recte «pncdica 
U ri queas illa fut tibi notada q 
in cap9 proprie bonus Sute 
deferibit quia fi dupor cerebri caufa fi 
atfic vp inoriginib9 ne2U02? fuerit opi 
latio q3uis no itegra tuc dupor erit in 
toto 7 nifi paupejculo fuccuratur pple 
tur opilatio 7 bonus paties factus apfi 
cus quiete ibit ad iferos no rediturus 
<£epe tame r,6 ta magna illa e:it opi 
latio 'z fic dupor t paralefim termlatur 
£>uod fi materia ilia aliquid corruptio 
nis habuerit i fe fit bonus paties aptic* 
0m etia dupoif caufa erit in nueba 
quo i eau iterdum neruo?? origini i fpd 
dili aliqua fit opilatio 7 Iterdum no ori 
gini.fed i ramis neruo2?.£t tuc mebrd 
quibus nerui deferuiut dupida fiur. 
<3tupor. ig!fU2i quocuqs mebzo fuerit 
fi diu peifeucrat illius mebri palefim fii 
tura denutiat.? fi materia fuerit groJTa 
fpafmu 7 qualis illa fuerit fi i uetum 
£r quiFpatj 
ut t de tortura fupra dictum 
fuerat, quod dupo faciet perfeueras fu 
tura tortura fignificat. £5tupor p2e 
terea qui er euone materiei no curatur 
fiuertigofuperueneriti apFiam paup 
culupatietem deducit, Ctibocfig1 fiuporia terminantur, £0 
ua deo. 
fCaplmquitum 6 cura ftuporia. 
f $ ftupore r ctc curaf uel an 9 
caif cxtrifec an ftufec ftattibi 
confiderandum erit do fi ab extrin 
fecia eaa ad cdtrarium permutea eft ne 
cefle. Qtd quia tam fuper membruj 
quafup neruo? origfnealiqua quema 
Iaminducta3 ftupefactiua qualitate3 re 
inoueant funtfeptua applicanda.uetof 
interdum forfan opuaerit uelbalneia 
flupbia embrocattoibua unctionibua fi 
ue emplaftria *i bec omia i cura palefia 
ordinate comptea.et idem fiet fi bumot 
eliquia in caufa fuerit. iRam digerendi 
Itfodua euacuadi quoq3 illic fatiababu 
de defc2tbitur et confequentur de omni 
bue fit que tam ad itra q3 ab extra appli 
canda funt. £t fi fan.in caufa fuerit 
fmilltc defcrtptum modum eum mtnue 
quia ex fola babundanti minutione bec 
pafiio fepe curatur. £t no fola illic 
mediaalia.fed buic quoq5 cduer.iea re 
gime fex req nd naturalium illic adtuei 
ca fic illa mibi i boc loco deferiber fa 
perflua uideretur cum ut patuit eifde t 
locta *i eifdem a caufia a quibua *i para 
lefia ftupor generetu?. dua ex re ca 
ptm piia tractatui de ftupore fine ipoft, 
JLaua deo ame, 
* 
Cractatua decimufqtiartuf de faba 
ra feu fup erflua uigilia i fe noue ptinea 
capta. 
1(h rimu capfm quidfit faba:a feu fa 
perflua utgtliasc. 
feu tii 
q giliafupfluaappellamua.fa 
baram greci cuiua 
babenda notitia fctedum g> fomn9 ut iti 
tractatu 6 fubet dixera e pp duo afalib* 
neceifariua. Kbrimu ut refotutiuog 
inuigiliafpirituu p eu5 reftauratiofot 
fecundum ut caloria facta retractione 
p eu melior digeftio celebret. £ x q** 
p3 cp nifi fomnua effer ta pp nimia3 fptrt 
tuum refolutione qua infecta3 digeftio 
nem bomo piret in breut bac er ca tntej 
rea no naturalea tam bot ad bonum tte! 
lectum neceflariuafonuaipe ac uigilia 
coputatur et talia e dupler.f.naturalia 
*i no naturalia* 0omnu3 tliu natura 
Ie5 uoco per q5 bomo fuaa debitae pot 
operationee exercere. dd fi quauia 
caufa logua ita fiat cp operatioea impe 
dtat eu nd naturale dicea* fupra fubet 
talem appellaut. £ x quibua p3 cp fic 
naturalia (omnua e 9 operationea debi 
taa nd impediea minime ad fe cura5 uo 
cat.ita 'i naturalia uigilia cui9 tn debiti 
longitudine non plua metiri qua fomni 
polTem illa itaq3 fupfluam dicef q ope:a 
tioneafpedieaadfecuza uocat? bec e 
illa qua gjeci fabaram uccantq3 ut p5 
rubi! aliud e qua queda tntrinfeca pter 
naturalia difpofitio quebomine tantu$ 
cuigilatu5 tenet ut indebitaa opatioea 
erercer nequeat. £ t fic bea gd fit fa 
bara qd bui3 capituli pncipalia intetio 
fuerat. jLaua deo iHmen. 
Capitulum fecundi de caufia fabar, 
fomnua ut patuit p opii 
'c' lattone.uiajp primi uentriculi 
cerebri fiat cui’ potiflima ca 
efrigiditaa* btiidttaa oppofitam.fibi 
uigtliam per deopillationem illarum ui arum aut apertionem necefie fieri eft; 
j£tbuiusca generalis catitasexif- 
tam fine materia qm cum mateiia atque 
ficcitaspotiorramecaltditas qr fpirt 
tus igneado mobilis ualde eos efficit. 
38x quo patet quod omnia illa q i uiif ii 
apta fut uigilie 
ca effe poflut 7 tales ab extrifecis aliqti 
funt ab itrifecis. £xtrikcc quide ut 
aeris balnei uel cutullibuerit alteri3 ca 
liditas atq3 ficcitas exceffiua fplendor 
quoque gradtf fuperfluii exercitia tolle 
rantia nimia famis. Cibiexceffmeca 
lidi.ut porri cepe allea alleata omia at5 
piperata 7 ad bunc modu de alus ac ct 
bus quilibet uetofus 7 potiffimu qui fo 
ma iducit terribilia ut fabe 7 c.ut ait 
i&uic.idigeflio ois ac nimia ciboru3 re 
pleno talia eni3 ad fumos putri 
dos facile mandant et cpillattone ,pbi 
bentes fabaram inducunt nimiam item 
undecunq3 fiat eud et illa maxie q3 a fo 
luito farmaco de cuius natura efi fitim 
inducere ut eft euforbium * prouenit 
potus ue calidus fiue natuiahs fme po 
tentis uini ut de interioribus 3".recitat 
iQar.d illo f5 qui pp potetiffimi utnt bi 
bmonem perpetuas uigilias paffus effc 
fiue artificialis ut mellicrati uel ad mo 
dum uulgariu nectaris fme darett. 
i£t fupei flua quoq3 aie accidetia Ueltt 
tt gaudiu iges loga trtftitta afftdua cir 
ca rem aliqua cogitatio 7 fimiha.ac cot 
tus fuperiluus 7 ab er fimtlif nimia ab 
flmetia ut icotmetibus fepe 
ptmgit qui brum fulti barba 7 iuuenea 
exillentes ociofi atq3 plurimo utunf ci 
bo potetiq3 uino borum em caufa mul 
totales bubundatinfpmateaquo diu 
retento fumi ad cerebrum elleuantur 7 
nd folum.tuc uigilias iducut.fed iterdu 
mamamti tractatu de mania deo adtu 
liate patebit 7 ulV.ttem omnia illa faba 
ram iduceie polTunt que fubeticu3 uigi 
lac de quibus tractatu fuo mentio facia 
e. , 3ntriTece uero cae nonulle ex bu 
parte fe tenet 7 bi celera mfta ac 
fla lalfum nitrofa quoq$ bumiditas. ut 
i decrepitis e utdere 7 i bis potiffimu. 
qui cerebrum ficcu babet dolo: itenfus 
fepe dicta faba:am iductt.ut i colica yli 
aca 7 renali dolore emorcydali ut ab e 
pate facto feu a felutione cdtinui.uf q° 
modocuq5 aliter. Jn fe.etia frequen 
ter illud accidit i quibus modteatiui fu 
miadcaputeleuatui. jUct bec i fuma 
tam tmieceq3extnfececaufefut faba 
re.q? fi ab iftis alie iueniatur ad tflaruj 
aliquam erit reducibit. 7 per b pntl c1 
fmeipono.jLaus deo eme. 
Capftn terciu de fignfe fabare 6m<5 
ftratiuie. 
y aliqua ertrtfeca ca fabaraj 
f iduxerit.? ordinate $ ut mp 
cedett capto defcnpte fut cau 
fasiueftigespifirmiiautpcr aflates i 
earum cognitione facile dcucnies. 
0uod f i aeris balnei uel alterius er 
trinfeci caliditas atq3 ficcitas exceffiua 
id effecerit.feu fpledor nimi3 aut lupflu 
um 7 fic z> cais aliis ibide cna$ 
ratis ifirmus tpe aut aflates te flati cer 
tificabunt. 'eleq aie accidetia paffio 
ne bac frequeter caufant de quibus fub 
tthter iuefliga. iRam pattetes et ma 
xime mtieres timio uel forfa fifocapte. 
ut eas no manifeflat pudor cogi t. ut nd 
nunqua expertus fum. 
extrtfecc fuerint .ut cota mlia etfalfu* 
fla.et c.per etate3 precedens re 
gtmerepusaniet firnta facile deprebe 
desnafuperqu humorem illa magis atteftaf is erit in caute nit:ofa uero bu 
miditatem cognofces ex capitis at toti 
us grauedine. £ t quia ta ab oculis 
qua ab ulcerib3 continue fuperflue bui 
ditates emanant. 3 a aute clua do 
lores aut fe.efficiunt ipfatibiea mani 
feftabunt. £>i igit bfc paucula q dic 
ta funt bene notes -z i notitia labar 
facile deuenief. £ t i tatu de figms 6 
monftrattuts dictum fit. jLaus deo 
Hmen. 
Caplm quartu fabare. 
3f fabara diu durauerit ad 
f pelTimas egritudies ifirmum 
tepe deducit.ut ad mania mfi 
am etbica acutas fe.-z ad mftas 
alias que ex fiut cozrupttone ip 
fa naq> fpiritus refoluedo mebra defic 
cat bu.ttlat digeftiua cozumpit.ude ca 
turmalicia coloris iflaturpalpebre fit 
tterdum caceticus 2 fic uazii ex ipfa mo 
btcocreacur. 3temfl3^tcul^arc 
pfeuerauerir.moriet ex ea Huic.capFo 
proprio * rurfus iquit q> fabara ueies 
i fenio 'z maxime er flate bauracbtno p 
uam cura recipit. £>abara itaq5 per 
feueranre pronofticari poteris i aliqua 
er egritudmibus tactis paciente5 facile 
cafuru. £ t bic fabare <pnoftica fine5 
accipiunt. jLaus deo &men 
Capitulum quintum debita que bu 
mores m fabara peccantes digerunt e 
nacuanrquoq5 
C deiceps ad tebare cu:a5 co 
u defcedam utdedum erit an ea 
a fola qualitate fine materia fi 
at an cum materia. 2>i fme materia, 
ut ifra deo adiuuatedefcriba facies. 
com materia peccate bumorep 
ftdera-zeumfm exigetta digeras edu 
caa quoque. £>i igitur celera i ca fu 
eru Itmplicis.f.t.f.uel 
riruptacetof.fimpltctsuel tatumde aq 
lactuce cucurbite utediuiej.tii. $ una 
uicemifceetde boc totiens fumat do 
nec digefta compr bedes qua poftea fic 
educes. Caflienoutf extracre.J.i.acc. 
*i CU3 aqua fructuu aut decoctioe capit! 
Ue. caffia *i aliis folutiuis que iQfbefue 
t illis poit omiflis ea dilTolue cui adde c 
lectuaru de fucco rof*$.iu.firupi uiof. 
5.1 fiat potuf uel loco caflie mane.J.ti 
ipone *i loco elecmartt 6 fucco rof .reu 
bar.j.iuf .1 aqua ediuie uel lactis infufi 
cu grama.un.f pice *i bono uio per prf* 
irrorati exprelfione accipief.?. J.i.ftril 
pi uiolati addita cum mana uf cafTia po 
tionem facias. uel accipe electuarii de 
fucco rof .J.fcum quanto fufficit$u 
cban bolus deauratus fiat, da 
agregattuaru5 uel de rubar 
baro.£x pro tali bumore digerendo e 
uacuado quoque bec paucula fufficiat 
fi tibi quicqm deficeret ffpicc 
fupra tractatu de dolore capit? capto 
fexto.ibi eni pfima tam digefttua qm fo 
lutiuatueniesadboc fa 
cietia. £>1 aute mFia i ca fuerit loco fi 
rupi ace.fimplicis aut oxijacbare firu. 
mof.acc.-2 cumpfcriptismixtu5 aquis 
toties exbibe cp tibi digefta materia ut 
deatur. £ t pro folutiuo loco electu 
arii de fucco rof .in potionibus cofecti 
onts bamec tatudem ponef 
rum tdarum dabis. j0uod fi tam di 
geftiua qm folutiua nolueris capFm de 
cimuquartum tractatus de dolore capi 
tis fupra require illud em'3 te de bis ba 
budate faciet. ubi falfum ffa in 
ca fuerit. Ecc.oxtmelF ftmplicis. |. ii. fprupi de fumof re.|.uf .aqtteIupulta a 
que fcabtofe 't fumirre.an.§.ii.mifce. 
Hzt fi magta de(tcatU3 babe:e ltbet,p 
iitctbua duabua eum clarificare iube d 
quo totiea dabia cp materia digefta fit. 
iit tuc ptllula? de fumofje piltaru3 co 
cbtarum defcrtpttone 
acc.diagridi grana.ii.? fiat pillule Mi. 
quaaerbtbe. Jn forma potabtlt.lBi 
caffie.f.t.? cum decoctione pfopi dica 
doa captl.ueneri0 boragia buglof 
U utof. itquiritte pafTul'. cufcute *i epi 
Ibtmt dtffoluea qutbua diflblutta adde 
dtafimcoma cdfectioma f 
fprupi uior.J.i.-t fiat potua. ali 
ter accipe geme .gra. 
ttxi.33.3 . oximellia fquiltticuf.t.et bec 
infula m aqua lactia bor.r.de.bmc for 
tta fiat erpffio qua ? manna at caffia fu 
prafcripta mtfce confectionif bamec.3.1 
addedo et fac potu5. iEt ftc babea fi 
in fabara aliquta bumor babundauej t 
qualiter fit dtgerendua educed3 quoqj 
tp bmua capti mtentioTuerat. jLaua 
deo. 
Camfertu de fer non naturalia 
rcgimie. 
medtcua pma ufce ad utfi 
c tandum fabarraticu uenerir et 
fer :erum non naturaliu fibi re 
gtmen ordinet dignum eft cu igtt fplen 
dor ut m cauda babuifti fit fabare ple 
runq5 caufa in obfcuro aere erit patiea 
colocandua quieto q*q5 fine puluer fte 
fumo ac fine malo odor <{5 cu B ad frigi 
dum'zbumtdum declinet factto. <06 
fi tn loco efiet in quo fluuiua cu fragore 
quoda3 decureret ntbtl fupra boc tame 
nodre tempeftatta azmigert leuiter face 
rent qut fcpe fuper flumma er arbortb3 
cum folii* ac temporefuo cu redoletib’ 
flo.fibi manfione* factebant.circa quaf 
autcule feptu* dulciter garriunt. Ot 
igiturmodo fiezi poflit patientem tua 
in tali aere collocabi*. Artificialem 
tamen aerem i propria domo facere po 
teri* cum berbi* fc3 fui* cum Moribu* 
odoriferi* pauimentum fubfteznedo ar 
borum quoq5 fronde* bine 
inde fituando fuper lectum rurfu* 7 ce 
tera Itteamina in aqua odorife:a balnea 
talocabi*.uerbt ergo aerem frigidum 
7 bumidum non babueri* eu3 taliter ar 
tifictatum fibi facito qui quoq3 alii* mul 
ti* modt* fieri pot .ut fepe i mei* come 
tariof diferui. Aliqn in fundo perfo 
rata* fitula* aqua repleta* babui que 
in concbii* quibu* degurulabant talia 
namq5 ad fopnum inducendum ?3 mul 
tum patienti tuo quietem intunge a di£ 
fi* cogitatiombu*eu$ diftrabe <$ fi ni 
mtum propter gaudium fabarra fieret 
aliquod triffe nouum fac nuncietur 7 p 
oppofitionem fi nimia trifliria illud eflt 
ceret .bona noua que q*3 ui* ficta verift 
milia tamen nuncietur 7 de ilf maxte no 
ua fiant quibu* fe oblectari cdfueuerat 
dulce* iterum carilena* bonii e. ut iter 
dum audiat muficalia quoq3 tftrumeta 
delectabilia, coyt3 
l caufa fuerit a cofocia eam fermoe uel 
faltem feper fecum aliqui pmoretur qa 
rum reueretia fe a coytu abftt eat. 
Jlle aut qui pr opt retetii fpma dormir 
nequit fua cum uxore tm cobeat q> fpi 
illudtotuuenenofumemittat. 
cbarit* uero abfttnetibu* t pae 7 aqua 
ietuniu tiunge 7 ab ei* oia que fpma mf 
tiplicat aliena. £t ne eflet a lege pzo 
bibttum bicbta iuueni* eu liberaret pa 
tieter igit id fuffaat.qr fi fe de nocte a! 
tiffimo pmcdauerit tilteo. idubie libera btf. Tjbaties tuua ut fobrie ufuat fa 
cito. ite? die ut uetrie babe 
at beneficiu,p curat. Ctnidef' nam 
ra pigra for.accipe malue blitia mercu 
rialia 7 flo? uiof.ari jQ£b.ui.fiat decoc 
tio.de qua accipe, f.i.f.t qua.J.i.f.caffi 
e difioluee uttellia duo? ouo?.-z.f ,iiii 
olei uict. * p modico faf.triti fiat clifle 
re. £ t quia toto pofle fomnu queri 
muf ad re? fex no naturaliu dictione co 
pleda folu cibi 7 potuf re .ponere f flat 
%> q poriua cibua medictalta fitq$ cibaF 
Carnea itaq3 nifi alterate fuerit nui 
laa manducet elixe poti3 q3 afle comeda 
tur que CU3 lactucia cucurbitia fe. qua 
tuo* comunibua frigtdie fe.endiuie aut 
papa.uel lactuce feper alteret" in quib* 
cunque etiam fuia ferculis al.papa.lac* 
femper ponea. £t pueniee fibi fer 
culum erit pauatella colatura farfurie 
parumper bulita lactuca cucumer por 
tulacia puf.ordei.et lac amigdue gp fic 
fiat. jLac quatuor fe. friorum fe. lac 
tuce at3 papa.al.ari aque ordei extracti 
faciaa et cum tali amigdala:ulac poflea 
facieaet eflinillo cafu cibua optimna 
uel tale faciaalac cum fuia fereuha con 
mifceri. 3ccipe fe.papaueria albi.?# 
iiii.fe.lactuce fe. endiuie ari.f.i. quam 
or fe.fngidorum.?. vt. £ t er biia p 
aqua ordei lac extrabe i quo tfrafcrtpro 
bor .r. i ifufione dimite ut acc.corticuj 
papari .al .?.ii. flo?. nenufarif. Au 
f .fe. iufquiami al. ?.i.f.cub9cotufa in 
lacte pferipto bor.r.i ifufioe ftetertt er 
paeflio mediocria ex eia fiat 7 tali lacte 
i fuia fercufufe. Ctoaruadpotuuto 
ntat" ifufidie ufnee aut amomi optie tri 
flpbatu erit. £t\iod fi cu3 aqua lactu 
carri aut cucurbite id fier3 no efl3 mala 
lRa$ uinu ifufionia ufnee aut amomi bi 
bitum fomndpoteter ,puocat Huic.*3. 
catu Jn tertfo uero calu l capro de fa 
bara uinu poit cp i regimie fex non 
naturalm mibi ponere hbet fi patientia 
extremltatiacumnodofa cordula liga 
rt dolorofe faciaa ? cota eo lapadea ac 
cenfae tene ibi rurfua plurea fint con 
fabulantca de bine fnbtto ligaturae fol 
ue *i lapadef extfgue 7 taceat cofabulef 
quia tunc tam lampadia fplendorq3 p 
fabulatio fpirituaad cerebru3 trabiit. 
7 propter ligaturae rt dolori natura 
fuccurrat fpirit9 qui per utgtlia3 uaga 
turretrabit. iduare bueoib3fubi 
to factia coadunati ftua in cerebro fpa 
quiefeunt. . Stillo modo fit fompn3 
ut bonua 3 uic. teflatur. £ t m B 
reru fex no naturalia rgtme cbferuan i 
fabara terminatur. jLaydo 3m. 
Capito fepttmu de bia que I cura ab 
extra ?fucuim9uentut applicada.' 
3ria t cura fabare ab ext° ap 
u plicare cdfueuimua. ut lotio 
nea feu fometatioea embroca 
tioneelinimeta unctlonee emplationef 
odorameta feu fuffumigia 7 caputpur 
gia. 3ccipiedocaputpurgium,p 6 
nt liquore qui t nafum ifuduf .ut de bia 
odmate t capto puti metfo fiet. 3 le 
uioribua igitur fumaa prtcipium.3cci 
pe foLpopu • uttia albe uintfere falicta 
fof.iufquiamipapa.al.uiolarum 7 can 
na? an.]Q£b.i.fiat decoctio de qua tibt 
c atque braebia fepe lauetur feu fomert 
tetur. aliter acc.uiof.iQfb .i.f * 
florum nenufarta florum camoille flo.a 
neti folto2? apii folio? mfquiami ufnee 
anjQfb.i.cortic'.papa.al.co2ticu radi, 
tnadragore ari. J.ii.ie.lactuce fe.pomi 
lace fe.papaueria al.ari.f.i.f.amomi. J* 
t.cdmndatur 7fiat decoctio 6 q^tibita atque bracbtfs lotis lotio feu fometato 
fiat, *&e\ acc.cortitu papaueris al. 
corttc.radicis madragore an. Jdi.fe. Ia 
ctuce fe.poztulace 7 papa.al.ari.§.i.fo. 
apii.? alkekegi.fol.papaueaf.? iufqut 
amifof.nenufaf.? utof.atque camotlle 
aneti an.£l£b.i.fia t decocti 
o.d qua ut fupra lotio leu fometatio ft 
at. gnatum ad emb:ocationef caue 
ne eas necquicqm aliud catanofo capi 
ti neque humoribus :epleto facias.nec 
boc a tua mete unqm cadat. Iftdnul 
los eni uidi qui fic iaduerteter talibus 
ufi funt 7 pauperculus eger t eterna fu 
bettam trafiuit alii i paralefi alii in fpaf 
mu alii i aptia 7 I pfimilesegzitudies 6 
ueniut. £m ergo ne terrore tabaca 
das caue ubi ergo ebrocatione facere 
libet Hccipe flo.camomille melltlott ae 
ticorticuradicum madragore fafuct. 
afi.fiat decoctio ex qua fuccdTiue ab*a 
fo capite fiat efoocatio b ut iquit jQ£be 
fue materia exiftente mftea .aut flatica 
falfa puenit. Jn materia non calida 
bac facit embrocatione que i&.fof.m 
te apii alqqngi capitu papa.al.aii.ptes 
cquales ex iftis fiat decoctio 7 fuccefli 
ueembroca. j£tubittenfa ualde fit 
caliditasiBe.fe.papa.aLfe.lac.mfquta 
mi * portul.an. j.ii.rof.uiol.flo.neufa 
f .foltoru3 falicis ordei excorticati.ait. 
£l£b.t. j£x ba2j decoctione fiat ebzo 
catio.cap.bracbtorum pul.atque peda 
linue fepe folemus. Scctpe itaq> lac 
multerts que puella pfptt.|.ri.aq 2ef«, 
cucurbite aquelactuce.an.f.ii.fucci fe 
puiue iufquiami albi fucci 
J.i.f.oli 6 papaueris.^.iii.olet uiolati 
ofi madragorati ari.f.f .agitetur fimul 
cu uno albute recerif oui uti eo petie It 
nee madefacte froti ac ttmpoibus applf 
cetur pedu quoq3 ac pfftbuf. 
cp (minet periculii gp rupa 
dictum cft non piget replicare fc3 caue 
ne repleto feu catarofo capiti talia ap 
oleu de quo fta 
lim metio facta e tahter facies. Tfboma 
madragoze i comunt oleo pquaflata f o 
ne 'i t obturato uafe i loco buido 
diebus maneat de bic fuper ctneref cali 
dos im cum modico aceti bulliat gp ipj 
fit refclutum *i colet ac ufui refuetur. 
£]fbefue uejo fucci pomog. mandra 
gore pplete maturitatis i olei fifaminf 
afi.partes equalef accipit *i i duplici ua 
fe ad fucci cofumptione bulltr facit 'i e 
incafunoftro peroptimu quod facias 
fi libet. jLinimetum aliud bonum q6 
rafure cucmbtte.J.n.olei ma 
dragorati.3.tii.albumen.i.recentis oui 
lactis multeris que puella pepe2tt. J.uif 
fimul agita 7 ut iupra locis predeis ap 
pone. Slii ex puf cortic.radi cis ma 
diagor.cum lacte mulieris 7 albuie rc 
cettf oui loca p:edca ltnmt.tale.n.linim 
tum fomnu fuauem iduat. Slii fe.pa 
pa.al.fubtiliter pulueri3ati.?. ii.accipt 
unt lactis muliezis.f.ri.* cumalbuir.ie 
uno oui -t modico aceti hnttione3 ut fu 
pra factut. iRofler uero bonp £f£e 
fue caltditate exifleti itefa boc faciebat 
lmimetU3 qo l8e.crcct,3.ri.calTie ligne 
cum oleoro.a 
ut madragorato 7 linitio ut fupra fiat. 
J0leuuaq3 ipfe bonus mef.tfrafaip 
tum faciebat 7 lpfum 
ctuce.fe.iufquiami al.fe.mad:agore. ari 
3.1?.corticis papaueris al.f.i.f.cotuda 
t" debic acc.coturadic.madragof cap. 
Conquaflentur et 
buiiant in hbris.ri.aque ad cdfumptio 
ne medietatif 7 de bac decoctione lib.it 
accipe olei fifamini ut comufs libza una 
£um bts res ifraferiptas ptufas mifce * iuafe duplo ad conluptionej decocti 
onta omnia bulliat coletur, poftea 7 u 
fm' rferuetur de illo feptue bon3mef.lo 
ca prefcnpta liniebat. $3i uguetia u 
tt libet accipe olei madragoratt olei ne 
nufar.oleianettni.ari.J.f.pur.fe.mfqui 
amial.radic.madjagor an.3.ti.fucci fe 
peruiue.3.ri.cere quatum fuffictt fiat □ 
guetum quo loca fepe dicta iunge. 
Hcl accipe olei nenufar. ciet anetini o 
let utolati olei madragoaati ari.|.i.cerc 
pajp 7 fiat uguetu5 cp i fuaue 
fatta.praticantea moderni ungueto po 
puleone coiter utntur 7 eft ualde feca 
rumubttamenecefltraate cogat tam i 
linimeti a qm uguetia optu3 fecure add 
re pote:is eum talitet dofado ut t.J.iui 
ponaa optu 3« «t. croci.5.1* 2 
utere.Jn duabua nero.f .ungueti poe. 
3.tt.croct opii.3.f.? erit rea cum fectt 
rttate fuaue fomnu tducea. j£jc epla 
ftriadomtnua £l£befuei'boccafu tale 
facit fingula:iflTiu5 cp accipit lactuce po 
tulace fempuiueberba2f iufqutami * fo 
latrt an.f.tf.muctllaginta pfilii. J. iii.fa 
rine 7 ordei ari.i.i.f.opti.5 .i.f.o 
let madragoratt 2 rofati an J.ti.f.bulli 
ant omnia fimul donec uelut pulmetum 
fiat.* cum fuerit ifrigidatum ebrocatt 
one per pua facta ttpoa at5 froa eplref 
pdictia emplratto 
neaetcfor. iufqutami coqualfate uel ma 
dragore graflule matorta fepermtse ui 
tia albe uuiferefof.falicia uflactuce cfi 
quibua tamen er oleta predictiade q’ 
magia libet Itbtto ac fi libet pa$ 
eceti.tame fine aceto ualet. £t necef 
fitate urgente maiori adde opii parum 
croci quoq5. iRec timeaa itediofa fa 
bara boc facere capite no repleto 7 ,pa 
tiente colerico iuuene ualde eriftete.uf 
qui intenfe febriat. Sliud emplaftru 
iboc cafu ftngulariffimu,'&.faecor5 
fempermue lactuce foliorri folatri for. 
faltcif ari. J4i.pur.fe.aeti uior.papaue:. 
al.corticia radtc.mandragore *i corti 
cia.papaueria al.ari.f.i.granoru fola 
trt.|.m*muaIIagmt0pftliu|.t.?corpo 
rerur fimr.-z fiat emplaflj£. J0d6am 
tum fcu fuflumigw noftrum bona *i no 
fterbonua £]£befue tale faciebat. 
HEr :of ♦uiof.for.falicia ari. J.i.fadal 
corttc.papa.al.cortic.radicumedjago 
rc ari.3.pi.ptundatur ? ponatur i apul 
la uitrea aqua ro .plena que obturetur 
f fu per cinerea caltdoa ufque ad ?fum 
pttoneftte partta bulliat fuccefiiue ob 
turef patiena per narea fuma recipiat. 
Hei factea fic l&.Iigm aloea.j.tl 
nenufarta corticum radicum man 
dragote ari. J.i.uiolajp mufca 
tello2j camoille*ari.f .i.f.opii.j.t.f. pqf 
fef z bulliat in ampbo?a aque zo. plena 
bri obturata * c.ut a ad terciam parte 
confumpta ut fupra fiat. J0ptum q* 
que odorare.ut ueterea ferunt fomnuj 
inducit, Hei tale faciaa odoradutr.i 
poma al. 
fe.lactuce fe.papaueria nigri ari.|.f. 
corticum radicum madragor* corticd 
papaueria albi grana alkekengi.gtana 
foIairi.ari.$.t.f.fe.aneti.3.mi. caflie Ii 
gnee ligni alo ea ari.3. i. flo 5 nenufarta. 
3.iii. Conficiat" pomu 'cum mucillagie 
dragagati cp fepiua odoret. Hei fa 
ciaa fic U&.radicia b erba s fructua in 
fqami de gbue erttake fucet Ib.ii. fucci 
eder arboree fucci 1 actuce fucci folatri 
fucci cicute ari.lb .i. fe. iufquiami fe.pa 
paueria nigri ari. J.i.f.opii.3.i.f .corti 
cumradtcum madragore.|.ii.f. cotun 
datur ifta 'i tfundanf t fuccietfrigidaiJ 
11 loco bumido p diem cu fua nocte in fufione petmaneat de bine fiat erpffTio 
fortia i qua fpogia ifunde qua i fole de 
ficcatot*eaeamifundedocp fuccum ii 
lum totu biberit talia eni fpdgta fepe z 
fepiua odorata lomnu i uauit iducit. 
cuiufutaaln 
ua approximati patiea tuua nimiu3 do 
miret 1 epe fpdgta i aceto forttflimo ifu 
fam odoret, fuccum rute naib3 
impone aut femen petrofilini aut apii a 
ut feniculi i aceto bulli i quo fpogia ifu 
de z naribua fepe applica. Cappur 
Igia i illo cafu nonulU funt puenieua ac 
cipiedo prout fupra dictu e caputput 
gium pro orni eo per narea attrab.t" 
Jfct i lito calu optimu3 elt fi de oleo ma 
gillrali alcnpto fiat p narea attractio. 
£onnemt quoq3 oleum de papa, de 
nenufare z oleum madragoratum. 
‘Belboc faciaa caputpurgium. 
Tge. croci iburia mirre fanda:ace an .5 
t.co:tic.papaue:ia opii an.3.i.f.ducat" 
omnia Amuli mortario cum.|. u. olei 
ro.« de tali per narea trabat £l£befue 
uero opii capbore ari.partea equalea 
accipiebat z ad quatitatem grao 
rum cum modico olet uio.dilToluebat a 
ut rof .feu cucur.s i nafum dillillabar. 
iRaf .uero duo grana campbore in 
aqua ro.dtffoluebat z atttabi per nara 
faciebat boc aute ut iquit fuauem fom 
nutductt. 
bare ab extra fnnt approximada dicto 
termtet Xaua deo am. 
£aptm octauu d bia q i fabara funt 
applicadaaditra. 
1R cura fabare tam opiata q5 
i non opiata puenietia pluria 
ad itra damua que caprm pre 
fena per ordinem ponet. H non opi 
atia igitur prictpm fumea fle factea. fe. 
papaueria al.f.u.acct.cozticu ei ua.f.tl 
cotundantur fuper quibua.J.vmi. ,pbt' 
cescumbor.x.admmuai ifufione ile 
terit.fiat fortia expreffio que CU3 modi 
co 3ucbari tuo patteti cum dormuu ua 
dit tribue, ft fortiua loco 3u 
cbari firupt de paparii .pone uf buc 
faciaa pul.qui recipit cortic. papauer. 
al.3.tf.pania bifcoctt.B.itu.fe. ancti fe.a 
mfi an.J.maflicia fe.lactuce fe. portula 
ce an.3fcfdekpapaueufal.3.u.fe.papaue 
na nigri.3.u.$ucbari quatum libet z ft 
at puluia cuiui fme3Ucbaro dof prfca 
pta a decoctione erit a.3%i.ufque ad.ii. 
£>ed qr bec paflio e tantum impotu 
na ut CU3 placari queat 
ad opiata trafire necelTe e. <Sed ate 
q3 ipl 02f ad exbibeal cauf qui Tequutur 
obf ua primua mfi i uirtute pilate opia 
tum nullumdabia. iJ.u’nifi quoque 
patietem calidum femper iueneria. 
fCertiua non erit i aliquo bumotV* 
repleto optatum exbibedum nifu totu 
ut i parte maiori ille bumor fuerit eua 
cuatua. Quarto uero nullo tepore 
opiatU3 prebeaa.mfl priua ceteza nibil 
gpfliifTe comprebcdaa. Ifeid cddicti 
ombuaprenotattacumdeliberaa opia 
tum dare fac ut patiea tuy leuiter cenet 
«illic pofteaad bor.quatuor exbibere 
fecure poteria z ut adbuc ad actum pa 
cticum deueniamua. j&ccipe decoc* 
ma lupralcripte.|4iii.firupi uio.J.t.f. 
opii grana.vuroct.B.f.tburia.jJ.an. 
3S.bec coqualTara i petia rara ligetur 
z ftrupua prefcriptua clarificet"? dum 
bullit prferipta petia i eo bulliat que fe 
piua exprimat" ?taleftrupu5 excolatu 
tuo patieti tribue. Jn robufto aute 
loco uiol.fyrupi illiua de papauere tau 
tudem pone, talem faciaa magj ftrale fyrupu i i*cau cduenietiflimn qui 
n&.utof.ordi ari.jO£b.i.ll!cado0.£]£>* 
f.corticripapaueris.al.f.ii. fe .lactuce 
fe.edtuie ari.5.iii.quatuo fe. frigi, ari.5. 
ii.fe.papa.al.J.i.fe.papa.nigzKfivcd 
qffet 7 \ li.iiij.aque fiat dcoctio ufq ad 
medietati cofuptione que colet"*i cu lib. 
fj.3ucbari fyrup3 fiat q colat3 ufq5 ad 
fpilTimdinem de coquat 7 du fic cogtut 
i eo ifrafcrtpta buliat.lBe.crod .3.1.?. 
tburis fadarace pipis logi caffie ligee 
an.3J.opit.3.ri.cdqualfata fpetta :aza 
liget".et du fic i fyrupo bullit fepe exp 
mafXui3 dofis eab.f i. ufq5 ad.i. f. 
cu q libuerit decoctide. W factas fic 
accipe ufnee nenufaris fo.pa 
paueris al.et nigri 
corticd papaueris aUortid. madrago 
reiedactuce fe.papaueris nigri ari.f .i 
fe.lolu.f.ii.fe.papaueris al. f.iij.fe.ini. 
froru.| .tii .cinamoi nucis mufcate.fj. 
gaf.ari.fi. ligt aloef macis an.3.ii.mi? 
re tburis .croci 3.1. 
f.becoiafimfadalebicufBlimef « fiat 
aqua dc quaab.fi.ufq5ad.i.dabis et 
e res delicata fatis ta cujucbaro q5 fi 
ne 5ucbaro. 'Hei facias fic.1&. lolij 
fe.iufqutai ari.libi.fe.portulace ti.fe. 
madragor.f .iiijie.papaueris nigzi fe. 
graflule maiozts fe.cicute fe.papauezis 
p fe. fub 
tihter pollea i uafe aliquo 
oia ftmfi loco bumido reponat" et ibi 
p dies.y.aut.yumaneat at 6 bic accipe 
fucci gralfule maioris fucci folio2£ f ra 
did.iufquiat fucci fof. papaueris. rubei 
libi .opiuf.t.oia fif mifce 7 p alebicd a 
qua diftilla.d q ab.fi.ufq5 ad.i.dabif. 
lRoilerbon3£l£befuetrocifcu buc 
plurimu comedat qui acc.fe.lactuce po 
tulace papaueris alie.citruli excotica 
ti an.$.i?ducciliqutricie amidi dragati 
opu.an.5‘t.f.tc:Ifofaficut alcbobol* 
*fac cu mrrillagie pfilii.troctfcoa quo 
:u doftff$ jQ£befue.e 9.$.it’.ufq adaiii. 
tu aut.j.t.folu dabis mfituueis bii :o 
buft3fue:it i tepore calido et cu ite'fa fe 
br tuc em $ Itbtto doft adauge. j£t 
fic bea q ta ab tnf q3 ab eje 1 cura fabar 
nentunt apjoxtmada q buic taactatut fl 
nem imponunt. JLaus deo amen • 
£Tapttulu nomi epilogado i fe totu 
ordine i cura fabar obfuado ptinens* 
Jbet pferipta oia que t cura 
t fabar conueniut te ad actum 
practicu deducedo fub epilo 
igoquodam deferiber. JCuigtt" adpa 
ttete tuu ueneris que fit buffabare ca 
perquire *i fecudu cae illi3 exigetia fex 
reg no naturalium regime ordinabis 6 
bic fi caufa fuerit extrifeca ad contrati 
u illa uerte. <3i aut intrtfeca 7 dolo 
rea ca fuerit illos feda. 0i fe .,put 
puentt eas curabif. Ifeumo aut faba 
ra efficies prout fupra te docut digeae 
dusaceuacuad3erit debtc ad localia 
ueni et ad lotiones primo feu fometato 
nes et ubi non fufficiut ad ebrocatioes 
et fi ipfe non fuflftceret flatf poli eas li 
nimeta unctiones eplallrationef facito 
quibus non fufficientibus ad odoraire 
ta feu fufliugia ueniaf. Ultimo ante 
ad caputpurgia * fic ordfate ut llatim 
dictu e facer debes, Herum ubi illa 
non contulerint ad e& que ad intra fu 
muntur uetedum erit. iRo fut tame 
que applicatur exteri3dimitteda 7 tuc 
0 non optatis principium factcf er illis 
no coferetibus ueii e ad opiata necefla 
nu erit.fj tuc illic deferiptos cari. obfez 
ues facito. 01 igtfT ic odinate ad fa 
bare ifirmo tuo falus 7 tibi bonor gradts confeqttetur. £t fic 
p ofa ad fabar cura3 pertinetia dcfcrip 
tafint tractatus bic digne fine recipit 
JLa9 deo.Smen. 
STractat5 gnfdecim9© mlia * mala- 
Ife.xri.ptines capitia 
Tfhrimu camde notificatoe rufie atq3 
manie, 
£lacolia st3 mania ff quedaj 
m difpofitiones cerebri preter 
naturam per qs Iefio imagiati 
ne feu extimatiue at ntriufq3 ftmul acci 
dit.fed qb5m locis bec fiant uidendn e': 
*)|bro quo fciendum.r.efle principa 
!es uirtutes cerebri organice codiftin 
ctas.utprima primi doctrina fexta.c5 
gnto experimur naqj in nobis uirtute$ 
unam inefle que actus oms exterioj? fe 
fuum deprehendit nuUuf em ipforum e 
fui actus perceptiu5 f3 obm.fuum folii 
deprehendit ut uifuf colore audituf fo 
num et fic de aliis nec aliquod ifto? eft 
mfio feu audtio Cum igitur peipimus 
nofutdere. audir guftar.fc cp.in nullu 
exteriorum fenfuum ut patet seduci po 
teft uirtutem unam cerebri boc facien 
temaflignareneceflee ? Be qua pBi fe 
fum comunem appellant cuius fedes 
e t psima paste primi uetrtculi cerebri. 
Jn fecudauero ponit*’ fatafia cui5 
e fpecies fefibiliu ipfis 
re.fed poft act5 et operatioes fefus co 
munis alia cerebri uirtute coprebedi 
nr\q coplera format copoft *i diuidit 
unu ex altero codudit et fic 
et illa uist5psout defesuit itellectui dici 
tur cogitatiua ,put aut extiatiue dictC 
ymagtnatiua'? h° t prima parte fecudi 
uetriculi cerebri que fi ratioe male qua 
lita# aut bumojp fiue fpirituu f fpfa eri 
ftertu pref naturaltf dtfponat ab cpeia 
tiomb5fibi debitisymaginatiuafeu co 
gitatiua peruertif. iCu qr uirrutem 
bac ifefatas fpes.er fefatif eltccjc n pof 
fe a pfttnif pbis deprebefu fit altiorem 
alia uirtute que boc efficeret affignare 
neceffarin fuit» j61 per bac n6 folu i 
fefatas fpes a fefatia clicim5 ut fut fpes 
amicitie mimicttie.et files.f5 etia per ip 
fa gd couentes et quid teduenies ac gd 
fugieri.quid^iequen.mdicam0 etbec f 
pofteriori parte fccudt' uetriculi. fitua 
tur. t uq5 bui5 uetriculi para fecu 
da pret naturalif difpoitur feu fpftus 
eriftetes i ipfa ratio feu extimatio iter 
du i homine pturbarur. et uir 
tua alia pure referuatiua cui5 organuj 
e i pofteriori uef riculo cerebri i q°qua 
tu ad noftru lefio no fit illa na 
q5 talea referuat fpes quales eide prfe 
taf un quofda uidi mlicos qui libati oi 
umq uiderat ac fecerat i poxifo recor 
daf 7 fic qlestiicmedria fpes accepat 
teprefentaf, Jn fenfu quoq5 comunt 
quantum ad meum propofitum lefio nu 
q5 accidit itr cuffuum fert iudiciu ql ii 
fibiab exterioribus fenfifcus prefeta# 
ut y maginationib9 e uidere qui 
bumiditate inter humore cbriftahnu t 
cornea criitem cora ocuf patientia u< 
dere animalia uolartlia iudicant et B e 
quia talia aqua fuamin uirtute mfiua 
fimilitudinem reprefentat et ftcut falfo 
fenfui comtrni prefentatur ira ymagina 
tiua falfo imaginantur. £t ide i fco 
tbomia accidit uapor naq$ groffiis ad 
pofteriorem uifiuam per neruos obrt 
cos.aut per uiaa alias occultas uenief 
in uirtute ipfa uifiua fmilitudies fuaa 
reprefentat de quibus taliter fenfus co 
munif iudicatXaliter em iudicat quali ter fenfua uifua eidem rtprefentat et fic 
ipfe errare non dicitur ad ,ppofttum tn 
noftrum errat pnagtnatiua illud gp no 
eft concludendo. £t bunc errorem 
confidezamua illum aut qut a fefu 
uenit nequaqua. £t ita in freneticif 
contingit qui propter eleuatoa.ad uir 
tute uiliua uapozea iudicat femortuof 
uidere uf alia fecudu uapore uart 
etatem uel fortificatione fpeci 
erum infatafta refuatarum i quib9i ca9 
de bereoa tfra. 3ntC2du aut uapoea 
illi ad auditiua utztutem peruemut 7 tc 
tubicenaa et alia tihumcra muficalia au 
dir fepe iudtcat.c fic non i fenfu coi fed 
in ymaginatiua igitur flo. ymaginante 
ertimatiua fepe tllud fugiendum mdi 
eat qd profequedum erat uel econtra. 
£r gb9 omnibus patet.in mania et 
melacolia baaduaa uirtutea felu ledt. 
ymaginattua fc5 ertimatiua ue:u er biif 
duab9 ftat altera ledi altera uero no ca 
difticta. ut patuit babeat.organa und 
quide bene f magmati quib9 rameact9 
ertimatiue corrupti fut ut tertio de ac 
cideri cap°.tertio d Cefillo medico zc 
citat Oalf qui falfo t angulo dom9e(Tet 
lubicinaa ymagiabac"tanq5 rri nociuoa 
erpelledoa iudicabat \ boc eni erftmatt 
ua no peccabat. £ cotra aut uir ali9 
bon9 factebat qui uafa uitrea ee cogno 
fcens euntibus et redeutib9 a feneftra 
qui uafa aplius no babes pu 
ellaq5 ,piecit quarto z°.capia 
Jln boc em ut p$ ertimatiua 7 n ymagi 
natiua lefa erat. Cu tali er pzoiectio 
ne feagt nec puella ledi iudicart.c fic p5 
ymagtnatiuaiterdu 7 intdu ertiatiuaj 
ledi qr tn tllarii ozgana fut cdtinua yma 
ginattua raro ledtc qr ertimatiua quoq 
ledat"7 cona ut erpietia cdttue docet, 
refpectu ojgani ymagmatiuc 
uf ertimatiue uarta pid natmale difpo 
fittone uarii ac diuerfi act° corrupti $ 
ducunt quo:u cd interdii tr,lia3 7 itcrdd 
mania bac pafltone appriam9. jQfblfa 
tame tanq5 gen9 fc habet ad mania ude 
atig plurimi capttulu prefead melaco 
lia lolu [titulat que ,pprte fupta feper i 
fine rira mania uero nuqua B aut paflio 
melacolia talif gerirat" aia em fuif t opa 
tiombua fenfibilibuo ac uoluntanla uti 
tur fpiritibua qui funt 1 cerebro ranqj 
tnftrumeto tertio defteriorib^.ri.ca0* 
381 bii fui de natura lucidi funt et 
cla:i. Cuq3 quia caufa obfom fiat tt' 
metactrtftaf aia utiextrifeciaerperi 
mur qr trtftaf i fenebria et t luce letaf 
uri cdffatinua i libello d melacolia ficut 
fol iquit nebula feu fumo trerueniete lil 
me amittit fic menf fuia co 
Iere nigre ad ipfa afcedentib9 turbida 
fit et obuiat ne fplendor fuua euagari 
polTit et re iudicet fecuduj cp fit cc .uu 
aucroiafup catica inquit 
mciacoliee offufcareanimatdeo mela 
colici caufa tlmorta fecii ferut ut inquit 
Sgt'.? £5ar.tertio itcnoru ca°. allega 
to 7 quito de accidcti 7 mo:bo i fme ep 
pofitu i faguteia cotigit.ude JEuic.v-i0* 
naturaliu. Cu aia iquit fuerit babea 
fpiritu applicari apru pati et letta 7 q 
libj er ca letabit" tCu igtf bumor meli 
colicuafbe.fittenebrofefumtab eo re 
folutietfpiritibua comitti eoa obfcu 
roaac tenebrofoaefficiutcuiua catri 
flatur ac timet aia ad bonu ttellectu qr 
de acttoe cogitato 
nia 7 ymaginatioma uult anima no pof 
fe.triftari.cc. £5edb9mbtlad,ppo 
firu noftru qr b° taqua medicua qui ar 
tifer e fenfitiu9.et no taqua pbilofopb9 
loquor. Sd fgit" (pirit9 ab 
illia fumia obfcurt facti anime triftitii atq ttore inicmt cufco ta t cogitatoib9 
qua f iudiciia uariatur uelutguftui lin 
gua infecta colera in fe. accidit qui q6 
libet pocuInquantucunq3 dulce amaril 
iudicat. tEt tde accidit fi cerbrn aliq 
fiL* ficcafuejit ifectu q: td fpuf.quatu 
cuq5 clari ad ea uenietea per ea3 tfectio 
nem tenebrofi fiut. JdemSuicmFia 
fgt eft et ccgitatonu 
a curfu naturali ad co:uptione * timoe 
* malicta ,ppter pplerione melacolicaj 
facientia filueftreipiritu cerebri interi 
tia et facientia ipfu5 timidu ,ppter tene 
braa ipfiua ficut tenebre extrifece folli 
citat et timore faciunt.Ct fubiungtt cp 
coplo frigida et ftcca eft contraria fpi:i 
tui debilitanaipfu ficut pplo.calida et 
bumida ut ppPuinieft cdueniea 7 pfot 
tana. £x quibua omntbuf patet qd 
in uentriculie ymsginatiue et ertimati 
tie becpafitomelacolia genetaf.nafu 
cia melacolta nat" af ebulierit fiue in q p 
te nr i corporia fuerit obfcnroa fumoa 
ad eoa mandana at ad eoa aliqua mala 
qualitaa frigida et ftcca ffe materia pa* 
quamliam proprie dictam appellamuf 
generatur que ut infra dixerim fpeciea 
ifinitaa habet. £5ut enf ut tquit pfta 
tinua ubi fupra anime paftionea occfte 
pp incdpafiibilitate fue elTentie quimn: 
poflettuefttgate ratoea pmaginatoea 
7 memoriaa anime quot 7 quate fmt in 
uno quoq5 fimilitet bomtnu aftuciaf qf 
copzebedere pollet. £u igit" bee ico 
prebefibilea fit 7 idifinite fic 7 fpea me 
Jacolie.ude quida cerebri cafu timet fe 
eiTe galloa putat ut padue queda nobt 
le uidi qui bracbia cocutiea. ueluti gal 
luafepecatabat. Chiida fe putat ee 
uafa uttrea 7 fic ifinitaa uarietatea in 
iftia melacolicia iueniea* Sliijde au 
te adducit" colera 7 citiua i celebro rea 
fiebat alitide e<3 ipfa fumas mania effi 
cit q$ Iuptnu5 dcmontu appellam9 pati 
ena em lupi ferocitate t fe bet.qt rucaf 
uerberat mordet 7 alios lupinos actuf 
exerc$ *i bucuulgareedmcnfoluptnii 
tnfebereaiut.* marfe ignoretee pi$o 
cbarii ideo demoniu lupina appellam9. 
Sin faguinis adurit" *i I cetebto eriftef 
feu ad ipm fumaf maie fpecie alia efficit 
qua mania canina appellamus, ga talia 
7 fi ite:du :irat"ga mlia nota ab adufti 
one prouenies rtra caret cotinue qff 
tame ridet* ueluti cama tripudiatur 
jEjc aduftione quoque tl melancolie na 
turalia qua fiatis.fit fepe mania cui9 ac 
tua fecuda aaria ipius mite difpofitoej 
diuerfia in modia uariatur nulli tamen 
eomrita taliter funt erempti quin rire 
tur interdum. £x quibua ofb9patet 
qdaccipiedomelacoliaprout eft gen9 
ad maniam eft queda preter naturalia 
difpofitio ab aliqua materia qlitate fH 
gida et ftcca fine materia et buore mela 
colico in medio cerebri uetrtculo .eri 
ftente.ut ad ipm alitide fumate 
per q5 ymaginatiue feu ertimattue feu 
utriufq5 debite operationea uariatur. 
P3 etia quid fit mania lupfa et canina ac 
queuie alia quia mania lupina eft talia 
difpofitd *c.a co!e:a adufta,puemena* 
iQfbania uero canina ab aduftione fan. 
7 alia queaia mania ab altojum bumozg 
aduftione .£t fic patet quid fit melaco 
lia proprie dicta quid fit mania lupfa 
cafna et qcuq5 alia. jLaus deo amen. 
Capitulum fecadu de caufis mantc 
acmelancolie. 
Sufe melancolie feu manfe 
c udecaqjfiatertrinfce tintrf 
fece die poliunt. Cxtrmfc ce quidem ficufaerereefliuecalMus* 
ficc3potens refoluer : fpiritus et bner f 
adurer at rigiditas 7 ficcitaf eof effici 
ef cogellare fupfluuemcitiu balneu ca 
lidu 7 ftccum. £go ant anno elapfo 
queda gutofum aduftn$ utdt qui ut libe 
rarefaguta ad balnea ad agsacceffit 
7 a guta liberat3 maniacus factua 
Supflua uigtlia banc paflionemfepe 
effiCtt.longaq5 famis tolerantia, ut in 
tfltf robuftis fepe accidit g 
tatocu feruoreperietunm deo feruir 
perqmrut.g?mantacielTtcmtur ut ipfe 
uidu 3te edeftio fupezflua facitut 
rerapotiflte calidarii queuibabet ad 
urendi .ut porri cepe alia.iJ.piper gza 
na paradift 7 fimilia.-r ots potus ta na 
turalif qua arttftctahf caltd3ut uinu po 
res nectar fteut meltcratu ude er potetj 
uini bibttione i mea domo alamant duo 
t mefe uo melacolici facti fut un3foipto 
pplertoe faguineus catabat femper ym 
nosalf famfufa ftala beatu 
nu ttficer uofbat q: p male yraltp itflf 
gert.s.qj 3£>ernadi3pdicado cu mau fi 
gnu faciebat.dfe fep Ioq dicebat # pati 
ri potat. Cibaria aurfu q apta ff i buo 
remelacolicu couerti ut fabe letes 7 f5 
flatialegut'u5cauleserucafolia rapai£ 
et talia caro cap.yrci caro leporfa cer 
uina.uacta anatj afe2£ 7 filia. £t ois 
caro falfa pifces falfi cafe3 anttqu3 a ce 
tu uinu nig2? groflu 7 tmbidu 7 ota ace 
tofa. Sed tte: cetera que hac paffio 
ne fepe efficiut.fat fuperflue queda aie 
eccide'tia ut igens ttor oditi afliduifas 
ftudii afTtduitas trtfticia afliduitaf q°5 
circa re una cogitatio. iRibilenf ut 
Igt JHuic.bnttb3 melacolia nocibili3 q$ 
timor et folicitudo 3f,.can.fe p2ima ca3. 
de cura melacolie ?c.ude CaMeptima 
fquit uidim^pf 
odm melacolia fcidiHe 7 io pottHmwm 
quoz? corpora ad bec apta fut. £>u 
perfla3 ire coit3 -z f ualde potete ab eo 
nimia abftinetia melacolicu efficiar pzo 
pte: cowuptoe} fpezmatf ?c.ut i uiduif 
* uiri potetib3 *i i fftis bonis religioF. 
er fpermate ultra modu reteto fepe co 
tingit, &.uitu uero ad cas itrifecas 
ut i precedett capitulo dictu fuerat ca 
effe pot melacolia naturaf et ipfa quo 
tiis per aduftione facta non naturalia. 
Sanguis item colera 1 fla. cu per 
aduftione aut cogellatione i melacolia 
cornutam: poteft cofimtlit mala ?°.cer 
brt frigida *i ficcea fiue materia, buius 
paflionis efle caufa buozes qui mc 
iacolia efficiut no feper fut i cerebro. (5 
iterdu i aliquo particulari mebro aut i 
toto qui tuc ad cerbru fumates bac mc 
lacolica paflione iducut uii.qnq5 bec 
materia i reffib3 cdtinet".? renib3 « ma 
trice ifplenc i fpualib9 ut ftomaco mifc 
raicis i epate 1 ypocudriis 1 teftametis 
1 i miracb.-z quadoq$ i ambitu totius 
ut i ueis.f.? artariis 'z i eis eni fepe ad 
muntur humores qui ad cerebru fuma 
tes melacolica paflione iducut * banc 
totius caufa dicit.ude bonus 
iRafis *i alii poresgda} ad boc tres 
melacolie fpes elTe direrut . Ifbrima 
que fit a capite.5 0ecuda que a miFai 
cis epate ypocudrlis miracb.-z tale mc 
Iacolia miraebia appellat, a miracb.no 
tame propzie miraebia ipfa accipiuufj 
pro epate miferaicis et aliis mebris f6 
eo eriftenttb$. tertia q ab bumoze 
itra ueas et artarias.t melacolia comti 
7 tato et tale dicim9 a toto ftezi. iRe 
te°.guoq5 meffruozu ac eoroydaq alfp 
bumoztf adufti feu fluer pfueti.floboto 
Je quoq' f faratie fiezi fotite dilfio. KBt 5 
i fuma cae fut maie *i mfte. JLa° deo. fCapftulu tertia de manfe ac melaco 
Ite demdftratiuis fignts, 
er melacolie ftgnts 
q fupipfa.-rquedafup tpft3 
caufasfigntficat. Iflam 
quatumad propofitu fpec 
tat ut er iRaf .7 quomda fma 
colligi pot tres fut mite grad9.pro quo 
fuper ea poflumus cognofcer.prim3 e 
falfa cogitatio. £>eciid9 illa falfa co 
gitata loqui. Certius e locuta ere 
qui', ad primu fi quapta fine 
ca timere fftari folltcitudine diligere 
ac ueloctf irafci.qz ca a fuo demouetur 
propofttoerquacuqjca faciltf irafcit" 
tarfla.cogttat.? tuc primu mite gradu 
adept9e. &ed cu de biis que fine ca 
ttment"loquft" 7 op no e fiendu iudicat. 
talis ad fecudu melacolte gradu ia pro 
uenit. £u aut facto cdplet qp facto 
t mente pceperat buc pfecte melacoltcu 
dices. 1fber bos tgif tres grad9 me 
lacoltcu factu cognofces talia enip co 
babitates? domefticos familiare faci 
le deprebedutur q:nre tepore fanita$ 
intellecte cu a priortb9mutare uideant" 
t bac pafltone tctdifTe fcias rbi gratia fi 
Itelltgtm9 altque naturalif uanu facudu 
ufiracunduet huius uanttate facudta 
auttra cdmoutfie 1 tali dicemus, metis 
eflemorbuecontrauero ttmtdu factuj 
lracudu3 et audace. Cognito itaque 
melacoltco fupereft ad caufaru cogito 
ne deuentre £ t primo de ertrt fecis 
na fi caliditas erterior at frigiditas er 
cefTtua t caufa fuertt aut fuperfluu ertz 
citiu uigilta fuperflua nimia famis tolle 
ratia.ntmta q°q3 repletio 7 reru pottfft 
me que t ca° de caufie numerate fut aut 
fupflue anime accidetia unde fuperflu* 
coyt’ feti abfttnetia ab eo ficut in uiril 
potetibus uiduis 7 reltgiof. per patie 
tis aut aftattum relatione depf bendes. 
an per 
proprietate an per cotrate bec fiat lue 
ftigandu5 erit. & igit" melacolia g 
proprietate fiat q* fit cerebraf aut a fo 
Ia mala qualitate aut ab ea cu$ materia 
fiat* & folu fuertt mala quahtaf ota 
tdifferef pacies ipfe timebit 7 <33 marfe 
mortuos res nigras 7 teribras 7 er co 
ftmtltb9 locuttontb9.folu terret" 7 talis 
e t cottnuis artis cogttafoib9 nec ulla i 
capite grauedtne feriet. -z c pacies ut 
plurimu a genezatioe melacoltc9. St 
ubi t ca maria fit pacies grauedine feti 
et dolor capitj fcotomta. tigo tfopnei 
tasfalie capitj egrttudtes preceHerut 
fepe i locu unu uifii figit a quo fi quif eu 
remore uolueztt uafcttf'plus aliis follici 
tudme dtligtr. £ 11 afidutf cogitato 
ntb9 pmanet potifiimu aute fignti boc 
fuerit fi ceteza meb:a fana deprebedaf. 
fi pecdf bumo melacolia fagui 
nea fuear pacietis ac£ cu rtfu erut atq5 
gaudio fpadcfa q clara ac leta loca di 
Itgit ut p:ata ortos 7 talia cu amicis ee 
cocupifcitJ melodiis muficis delcctaf 
7 ftc t fuma bec melacolia ceris copaza 
ta cupauctfiia.rrifttcta fiet. Bn Suic. 
7 fi e luit melacolia fagutnea e tllic tri 
fticia 7 riP CU3 eruberatione uenarum 
cc.complo.tamen precedens regimen 
et conftmilia potius fuper fanguinem 
ftgniftcsbunt qua fuper altos buores. 
£t fan.nartum fluxus feu menftrua 
aut emoroydes fluere confueta reftric 
ta fuerint autflobotomia fieri cofueta 
dtmiifa certior multo fies, lirina re 
rogrofla erit atque fubrubea pulfua 
uero plenus et undofus. &i autem 
peccas bumorer adufta celera fucztt erit ut Sute, inquit cum lupofitateVt 
audacia et fic pacientts actus cum rixa 
erunt atq$ furor. Jn alioe fepe furiut 
eos uerberant. nec timent fe ab alto 
pi ecipitare clamant et multum uigilat. 
nec in loco uno quiefeere diu poliunt 
terribiles in afpectu et ut plurimum.pa 
cies aduftis erit. £ius tame ?9 et as 
tepus ant precede's regime 2 filia te plu 
2tino i iudicado iuuabut. £ t B e qua 
utgares demoniacu uocat cuPuria iub 
ttfatqs igea uerPnigrdine quada tedit 
puIP erit dur\? frequens tn ordiaf. 
Sduftuflafi inca fuerit ?fiilldra 
riffte accidat cogofces q: eger deTdif q" 
de natura fut flatis cogitat pl°t fluibuf 
arca aquaf appetit pifces 2 filia diligit 
* ut plurimu de biis 2 filtb9 rocinaf * 
tales geti fnt atq3 pigri uald colo quo? 
ut ifra dixeri ad albedme plubea tedit. 
tboc cauetas cdplo.pcedes regime et 
filia te mftu iuuabut i iudicado. 'Qti 
na greffa fatj pallida erit F fubpallida ♦ 
pulPaute molF 2 tard9cu quadi dtffita 
te. iRaturalif ro mHa$.t ca ee cogo 
fces q: ut Suic.iquit taf melacolia e cu 
fflicia.-t mala extiatide. *z fic tales pluf 
ceteris cogitat.pPquoq timet ptinuc 
triflanfplo:at uald fut fufpiroft folli 
citudine diligiit fe fepe i fcpfrurtf abfco 
dut etifli pl9 aliis dormiut.uria tenuis 
*z alba.puIPduPet tardus. lEtas au 
te coplo.prcedes :egime 'i filia melaco 
lica cdplexione teflant 06 fi tat* me 
lacoha adufla fuej t mtto min3 q5 fupra 
fcrtptt dorniut 'i itezdu pacies rixabit 2 
infcefos melacolicos corruptilTias b5 
£u q°maxie ac fil 
uefhiuemo2£. jHtcudrealiqlogict 
pit.ipfu facer filer e difficile 2 
plurimu ppfxio e p aduffione fca mlica 
jTntcrdu uero colera cu fa.fimfadurif' 
t talea mo timet md ridet mo rirattir. 
j£t breutf act3adufti fa.* adufte co 
ler ,ut i quit. Slexader iuicc comtfcc 
tur * ita fit ft fa.aduft3 cu melacolia mi 
rceat" qrpacietea md ridet mo plorat- 
md gaudet.nuc timet % ifra d allia ipfo 
tu actib3 fit mixtio. £t coftltf tam 6 
f rate qua de aliia btiortb3 cobinationc 
face. j£t illa q flati d buortb3 dicta 
fut f oi melacolia ta roe totiuf q3 alte:i9 
pttculariamebria tibi cofi 
deradaerutfi peccate buore cogofcer 
uclueria. Iteee itaq figa p q melaco 
lia p ,pprietate facta, cogofcea. Si 
aute tpfa tott9ca fiat q: pp buore i ueta 
*i aitartia peccate n nun3 bumo ille t uc 
ta et artaruf cerbai qj i aliia ptib°copt0 
peccat.cut3ca t toto grauedlne fetiet. el 
act3 illi melacolictnmm3 fut cotinui q3 
fi foln uitio cerebri paiTto fieret. S3 
ut ad-cura rete ueiaf.qlia peccet bumo 
ft folu p modum fupra dictum tueftiga. 
S3 ftati dica quoq pria iFla fi mela 
coha naturaftea fuerit paciea male co 
Iorat3.male barbat3 ?ftric$ ueta 1 bre 
utt a generattde melacolic0 erit g i fani 
tate exiftea corrupta? y magmarionu5 
cucta tfebtt. Si aute colera peccet 
paciefcoleric3 ptlof3 et aduft3 eztt cui® 
cor atq5 epar excefime calidi fut et e ei9 
color brun3 et quada cu citrinitate mir 
t3 t biia.feper i fanitate leuia mot3 ac p 
fuptuol3 fuit» Si aut faguia aduft3 
fuerit pfuperiua dea figa cogofcea et 
ita d melacolia ac d flate dicedu. i£S$ 
tn i toto cae aduftioia fuerit tueftiga.p 
bec igif q dfcta fut fiue a cerebro fiue a 
toto melacolia at maia fiat facilit tuefti 
gabia. Ht fi uitto ftomaci fiat timoa 
trtftttta et alia acctdetia n fic ficuti i cc 
rebrali fut cotinua qz uapo? afcefu cef 
fate altquatuld ab illia accidetib0 gefeit Ifirmus * boc t omni malitia cata p coi 
fate a coe. Jn tah pariete bor. dige 
ftidis ftoaci dolo* aderit.deztigo quoq 
7 alta affupto cibo.tatU3 celTabut doec 
ipfe digeri tcipiet. iHdeft ite naufea 
tiua facietas fputi babudatia ardo ifla 
tio.rugit9 uomtt9 7 ruct° plurimu 
pacietealeuiat. lEt fi apofteaftoma 
ci i ca fue*itillo p ,ppna figa depbedef. 
Cofueuerutatiqui quada melacolie 
fpecie miracbia appellar q cu pfcriptj 
de ftomaci figis coicat 7 tat* n folu mi 
racb uitio et tpfo*u5 
quo:udafub eoextftetiujut ftoaci mi 
f epatj cordis fipbac ?c. £lfbe 
lacolia quouts pdict02£ fiat 
miracbia nueupat' .7 boc e qr n folu er 
ca q mtracb uitio fit \ eo fetit ertefio. 
dolo rugit9 grauitaa 7 talia, et cu,p 
uenertf a ftoaco T a mif aicta corde epa 
te Tftpbac.'Z id melacolia miracbia pp 
ifto2£ coitate-accidettu appRa*ut. 
iRaf miracbie igt melacolie figa ff eru 
ctuato acetofa fputi babudatia.idigefti 
o ardo fb ypocudrio. ac rugit9.£t h fi 
gna p magna bo:a poft rmieftione aj.q* 
fcipttit ? ctb9 icipit digea 7 n an 7 ddec 
fit apleta dtgeftio 7 n durati .£t fBdtt 
cp er apate i ueia uetris diu fua rupt a 
differetefepe mfta accidit miracbia et 
bii i ypoadrio dertra pleruq dolor pati 
unt"?c. £r gbufp3 gp mfta miracbia 
ii folu mtracb uitio .pueit f5 et ftomact 
epatjcodta fipbac.?aliog 
mebro2£ fb eo erntiiu ypoadrio dert*o 
.f. q' fit.a fpleii ab alita b5 figa ? difficti 
ua 7 fic tale qnuis fb miracbia q*3 fiat 
mfia3 tnmiracbia.n dtcim9. lOfbtra 
cbia itaq5 depbedes mfta fi 6 noiatog 
mebro2f uitio fiat.lRa fi fuerit apoftea 
uF opilatio i mtf aieif kilofe e*ut egdnef. 
uria alba 7 ftmr.fi uitio epajJ uf codia.i 
,pprite captntftu figrt reqre, Iftuc at 
de mfta uitio fpleta caufata e diceda fi i 
ca fuerit apoftea ifla°.ifiaa.at optlato 6 
bilitaf r ali# taliu ca ii bii fan.a mfta 
depuret" ad os ftoaci magna ipfi9qnt< 
tas'effudtt p cp ipfi9 auget" appetit9 et 
eructuato accidit acetofa pp humoris 
mltci fritate 1 magna ei9 babudatia de 
bilitat digd.?fictabui9q5 mfte quati 
tatJ affupti cibi natura cu babudatia ue 
tofitas leuis fep erit q° prouenit ut f5 
ypocundrto fmtftro infla0* et rugitus 
multi generentur et eft patiens ut pluat 
mum melancolicus a generatione uel $ 
pter quartanam feu aliam longam egrt* 
tudinem aut’propter meftruorum feu 
emoroydarum.feu flurus fan, narium 
confuett’ retentionem factis melancolt 
cis-f er enim fan.quam in ipfum depu 
randoadfplenem trabit.per emoroy 
def et meftrua conuenientifltme euacua 
tur ad cuius retentionis fplenis fit opi 
latio aut inflatio feu dura in eo apata 
fic ab illis quoaifmodo retentis bumi 
ditatibusrefolutifumiad caput afcen 
dentes fepe melancoltam efficiunt et ce 
tera. j£tfic fi melancolia uitio fple 
ms prouenerit per ea que dea funt fig* 
tn cognitionem deuenies fi autem uito 
matricis renum tnteftinorum et cetera 
melancolia fiat per figna in cognitione 
deuenies fuperpalTiones illorum mem 
brorum fignifteantia et potilTimum mfi 
cetera membra efiefana deprehendas; 
l8t in boc tam figna manie quam me 
lancolie terminant"» jLaua deo Sme 
Capitulum quartum in quo afligna 
tur caufa quare illiterati quidam melan 
coci litterati facti funt.et quafe et er eis 
aliqua futura predicunt. £rntuefea 7 marte atfqu* 
f Slerader 7 bon9 iRafia* 
quofda meldcolicoa futrna 
pdtcer 7 enetur q pdicut et 
gda alit <p tlltf att fiut Irati fic % i gbuf 
da fniia ad dtfputatea 7 rridet 
Ct ego pfarolt queda rufttcu mftcu 
uidi q fep lana erfite cdbufta carinia co 
ponebat 7 trafacta pbuftione qr circa 
duoa diea ufq$ ad alia cdbuftione fba 
nunq5 allu Irab proferebat 7 bucmtbt 
nuqua dtdictlTe Ir aa aiebat. quo 
q5 OettF.in.q.deicantatdtb9 7 colli fuf 
pefatdibua affirmat cn inqt famofu eft 
mftoa 7 multaa qui nuq5 pua Ir aa cogo 
uerut fubito lraltf loqui.cp 
quoq5 ur. 
Cu tquit quida fuit iQfbazcbua ri poeta 
fact9 mficua.poeta q^fact9 
tztbutt mftco que uino fimta 
re ur iqutt na fic uinu corpua uarie dif 
poit fic z biiormftcnardnebacnull9ac 
ceptat. Elii demonib9 B atribunt ut 
Huic.pmo capFo.poti 7 buic qntu3 pot 
bonefti9 ur CetifaiTettf.-z btt ifebe 
ret etbimologfa bui9 uocabuli mania q 
dicit a matof q? e dtuinatio ut a manib9 
diia ifernalibua qr t talibua loqui uidef' 
demonea.ut uaticinari et futura pdicef 
7c.0d fi bui9 ,pbleumatj folutio buic. 
operi quodamodofittpertinenaf quo 
folii que ad practtcum ptinent tractare 
mena fuerat.lRe apud utgarefiftoa g a 
nobia taliu caa fepilfte fqutrur muti fta 
mua et ne accidetiu que bominibua pnt 
occurrer caa nefcir uidamur 
matia caufam unam fatia pjobabilem 
afTignare libet.que er pborum mentib9 
ellici polTe uidetur. pro cutua declara 
ttone funt aliqua pjemittenda. prfma 
fu pitio omnea anime intellecttue eiuf 
dem funt perfectionia elTentialia. jffta 
fuppofttfo eft de mente omniri tbeologi 
eorum.? et elici pot a pbilofopbo .fa*. 
metapbifice qr fpea ff ficut nui.na uni? 
fitate cutlib5 numero addita numeg illd 
fpemuaria facit, et ita quecuq5 pfectio 
elTentialia alicui fpeciet addat' fpe3 illaj 
uariat. 0edda fuppofitio otf ftelle 
ctiua ata cu oi creat'.fcietia qj unquam 
acquirere poffit.B fuppofito fuit v mte 
pla.in tbimeo q fic pfuadet' aia ttellecti 
ua eftinfima 
tapbifice ergo cum omni illa fcientia 
creata fuit quam de fe et refpectu fue g 
fectionia effenttalia acquirere nunquas 
poffir.tcnet argumentum cum orna alie 
intelligentie emfdem fpeciei ttelligant 
et in fe babeant omnem fcientiam quam 
unquam babere poflmt.intelligunt e nt 
fine difcurfu et per confequcna.?c. j£r 
fecunda fuppofitione (equitur primo 
quod fi una anima mtellectiua qutcq3 g 
fectiua operetur qua5 alia feu perfecti3 
intelltgat quod illud non eft ratone ftii 
cum omnea ftnt eiufdem perfectionia 
elTentialia utuult prima fuppofmo*f5 
eft rationia melioria dtfpoftrionta. cor 
po:ta uel alterlua et cetera.uidenfnaq 
quod unu corpua quato organa difpo 
fua meliua babet perfectiorea pzodu 
cit operationea.0eqmtur.2°.quod afa 
tnfufa corpori omnium que fciuerat 
uidef' obliuifci patet quia altaa qutcqd 
una fctret actualiter alia quoque fciret. 
cuiua oppofitumuidemua et bic patet 
cum eflentialiter eiufde fit perfectionia 
cum igitur una actualiter fit perfectio 
altera id per doctrinam uel aliter recu 
peraffe uidetur et fic quod eP obliuidi 
tradiderat uidetur remintfci. £r q° 
p5 uel fequif'quod omnium que fciuerat 
oblita e.Ct er iftia fequitur quod nr U5 
fcirc eft quoddam zeminifci.utuoluit piato. fTatia fuppofito i pmo Iftati.t 
quo aia ifundit" corpori buic coniuctot 
peft una ftella q n aliude fpedita tflutt.f 
sia illa quas i fe b5 ,pprietafes B e v me 
te 01U3 i prna pte quadri 
ptiti ,pbaf ur 7 pfuadet"cp ni 
fi fic eet n utderetur ratio, quare m° 
bd ad una.q5 ad alia fcieria poti5 iclina 
ret" qf.sc. £t ob B aftrologt fep i nati 
uitatib5 alique planeta obfuant .q'5 dn5 
tllPnatiuitatJ appellat a quo taf aia aliu 
de ii qs j fe pia 
neta tafbj.iEt bac opinione Suic.fic 
firmiter crdidit.ut uelit cp p tale ifluru 
aliqua tterdu aia tale,pprietate acqrat 
p q5 aia P0IT5 effect5 quof 
ftella illa pdt.ut qrta ferti naturaliu de 
clarare uiPe .*z fic cp er fano egru facer 
poflit.* e? pluuias niues.7 talia q°3 n 
<33 illa ftella. I0.ua: 
ta fuppofitd itellectiua aia corpe eruta 
oia iteiligit fic dtTcujfu p$ q? tuc ojgana 
ii b$.quibufad ttelligedu tpediaf. £r 
illa fequtt" cp fefib5 ligatj.ut i mftcis eri 
fletibus i eftafi marie Dtigit.aia tafoia 
iteiligit fie difcurfu p3 cu ii plus ipedia 
fq$ fi a corpe foret eruta qr.f c. 0.ui 
ta fuppofito ftella q' buic ulilli peft aie 
pot pfecti9 fuas ifluetias ifiuef i ipfa fe 
fibus ligatj q3 folutis.p3 qr tuc quodam 
tno agere uidef fine refiftetia.quar 7c; 
£rtlIofequit" qp tuc i tali aia fcieria 
ad qp ftella fua illa iclinat pfectf ifudit". 
uel aliu qnuis modum anima talis illam 
addifceret.p5 qrqdibetages naturale 
qnto cu minori agit f Hftetia tuc eude uX 
jfimile effectu,pducedn cereris paribus 
perfectius illum producit. £rgo fi ta 
lis ceteris paribus influrus agit fine 
reftftentiafequtfurquod dictum e.£t 
er iftis omnibus patet conclufio rnfalif 
adprobleumata uidelicer poflibile eft 
melancolicum illitteratum litterattflimg 
fiejtabfque quod ab aliquo aqua aliqd 
didicerit uel adifcat. fed per influrum 
folum.Jfta piparer quia ubi in anima 
melancolici eriftentis in fuo fimplici ee 
ficut ligatis fenfibus contingit pur. 
fpfo eriftente in eftafi fue ftelle influ 
rus operetur multo perfectius fcietia$ 
ad quam illa inclinabit imprimet ut er 
dictis patet quam fi a docrore uel alite: 
imprimeretur ergo folutia fenfibua . 
perfectius illius recordari debet, qm fi 
doctrinante futflet imprefla quo pofito 
inefle fequitur quod bonus melancolic* 
de talifcientia eidem per influxum . 
acquifita profundilTime difputabir.pre 
terea maiorem repugnantiam tncluder 
uidetur quod talis ftella in banc anima 
etmarime ligatis fenfibua tale influat 
proprietas per qua in tali uel tali fcia 
fciretdifputare quaqp poffit de fano 
egru facere et pluuiae et niues inducer 
etfimilia.fedboceft poflibile ut ponit 
Huicenaubi fupia igitur et illud con 
uenientius patet cum auctoritate, £t 
quia non omnes talia fic apprebedunf. 
contia illos innuit /Huicena fecunda 
primi doctrina fecunda ca°.riiijfl. cum 
uelit quod folum :udes ingemi talia ab 
borrent credere inquit illi g fapientia5 
diligunt nec negant eas boc eft talia 
poife fieji ficut negant rem que eft non 
poteft elfe.£t er complerioe cum fuis 
fequitur qp no mpuenit. 
tales quorum anime ligatis fenfibus 
fuo manent inefTe fimplici pcft folit 
tionem fenfuum futura prediceae patj* 
quia tunc anima illa nil apprebendeat 
cum difcurfa et fic tam futura uidebit 
qua prefetia de quibus non minus per 
fecte loqui pot.qua3 de fcia illa difpura 
re.£r quibus omnibus patet folurto ad ,pbleuma.S5 ? ifta pofttoe$ argutf 
qr p ea ata erat ita fetes an mfiaj fic p3 
cd fit creata fcies tc .Crgo n minus 6 
buit an mefia3 bde bre fcta3 q'5 p3*t5 ar 
gumeiu cu an paflione ueztftmifz pattetf 
corpus meli3 debuit ee dtfpofitd q"5 p3 
qr ?c. £3ecado ii min3 p te fuit tlla ata 
fetes bac fcta3 qirifufa fuit*corpi 55 qn 
illap tfiuxu acgfiuit.g3 quardetdefeie 
illi3 oblita fuit eade ro*e * ndc cd n min3 
aia liget" fefib3 ndc 95 tuc ut p5 qr -70, 
Sd argumeta factlz r fpedet". qr £5 bac 
pofitde5 duplex e mod3 aegredi u 
n3 p dtfcurfd 2 doctriua ali3 p tfluxum 
j£t tdc ad argumeta ad pmd aia e ita p 
fe fcies ftcat p3 *i corpus meli3 difpofi 
tu ergo ?c.negat" pa qr % fi ata 6 fe fit 
oia fcies cd ifddit" corpi. 01U3 tnp maf 
fa illa corporea.ut dictu e oblmtfctt" et 
remanet ftcut tabula rafa i q nibtl e dpi 
ctu ut unqua fcientiam ali 
qua recuperat ntfi a doctrinante.uel ab 
ifiuxu ude uno femel quouis modo aeg 
ftta feta dd e i corpe et3bn folutj * difpo 
fitJ fefib3 recordat" ? n altf. 2>ed in 
tuo ruftico mlico are mfia3 nuq5 p doc 
tzinatemec p tffuxd fuezat feta illa aequi 
ftta.-zpconfeque's n debuit recordari 
ei3 quod tamen fieri de tlla debutt q5 p 
influxum acquifiueratpatet quare *c. 
Ot per boc patet ad £3 quando arguitf 
non minus fuit anima tlla fciens quado 
in corpore fuit ifufa qua poftq5 fcietia 
illam pez influxum acquifiutt. £rgo 
qua ratione tunc fuit oblita eade rdne. 
et nunc negatur pfequetia qr ifufa copi 
primo utfepe dictum eft. ftcut tabula 
rafa remanfir.05 fenfibuf ligafi dd fuo 
manet in efle fimplici non minus reman 
fit informata de tlla fcientia quam fi 
a magtffro didteiffet quod tamen rt 
patet non contingit dum primo cor 
port infunditur. quo patet ar 
gumentumiUud non calere. £tbcc 
de probleumafe cuma afljgnate caufc 
poft fe difficultatem non leuea trabnnt. 
quas j£ t ad p:ac 
ttcam gloriofia tranfien* butc ca° fine 
ipono.jLaua deo* 
Capitulum quintum in qftotamma 
nie quam melaucolte pronoftica figna 
ponuntur. 
r qutequa ta 6 maia 6 me 
a lacolia.,pnofhcari qaa.nobia 
q fequunt’ pmo omia mtte. ut 
t libello de mtia pftattn3 i quit trib° de 
caufia cura fit difficti*pma q2 maf ia cef 
pp ei3 cdparita 
te refolutoi e leptiftima et p idc ad beni 
gnu no reducit". Secuda q: pacietia 
mebra fut notabilia.ut cerebra cor ?c i 
STertia q 1 accidetta tale morbu pfeque 
tta.funt difficillima, nulla enim inquit 
accidentia fortiora neque moleftiora 
funt mete corrupta.propter q6 medici 
ad curam multt funt zebdke que caufa 
cetertaaideturpeiorq* eoru5 medici 
[naa fugiunt. cum quo neque medici 
confihie acqutefcunt.biia igit" ex caia 
melancolie cura fit difficilia. i0ui fft 
gidam et ficcam preterea coplexionem 
babent et potifltmum nigri exiftentea 
et extenuati quorum pili nigri funt* 
et pauciflimi uene aut ftricte.ac femper 
timide loquunthr talea in melancoliam 
,ppe dicta facillime cadut etpottfltmu 
fi ftudentee continue fueatnt ut plurimi 
reperiuntur talea enim' uolentea fci 
entiaa tnueftigare ct non uaIcntee fiut 
pre trifticia melancoltct quia talia fact 
unt memoriam rationem atq5 itellectu cfeficef .IRa ficutt labor corporeus pcf 
fimos generat buores.ita ate labor fac 
bomine i mta5 uenif.unde multi qui tes 
ematas.pdtderut ut filios.ut' amicos % 
anart pecunias n fperates talia apti9 ae 
cuperaf,ppter aflidua talio 3fideaarde3 
fiut mtici,ut ipfe nidi fc.jQ&tftt q°$ re 
et futuri tudt 
cit fnfpitde3 * ex fumi boni cupiditate, 
tm btinuatalio cogitatoe ut 
niticifiat.0iigit*' mticos aliquos uide 
rispi$ocbarios fieri at i obfuatiabos 
imfia facile deueire .audacf 
bisXoplone3 ro bntes calida -t ficca5 
5> uenifla# pilis plurimis nigrif ac gaof 
fis *i maxie circa pect3 et q ualde ft mo 
biles <z trafcufleuiter parati fut i maia5 
cader maxie etate decidere qr ut tnqt 
l3ali.tuc pigues colore 
elbi ceteris difficili9 bas palfiones icur 
rutXxtcnuatiro.bmi ? pilofi facit.ut 
Suic.atq3 Blex.iquiut cor ite calidu 'i 
cerebru bumido biitea utiquit Sute* 
e melancolia facile deprehenduntur qr 
cor calidum bumores adi: urens (u 
mos ad cerebrum mandat et cerebri m 
bumidum exiffens impreffionem illam 
facile recipit, unde tenebratur fpiriius 
et fit bonus bcmo melancolicus. Sd 
bas pafliones ut Suic.tnqutt trauli 
maxie difponut" sbiifut snqua diettee 
fellabas mftocies repetut 
* iter bos q oculos mobiles 'z facies iu 
bedints uebemetts babet j quo2£ pecto 
nb3mfti fut pilli r.iga atq3 grofli. q quo 
q3 labia grofla et uenas aplasbrit.IRa 
ex biis figis qdafup cor calido * qda 
fup cereb:u buidu flgnificat l8t tafs ut 
Suic dicit f5 cp apparet fut ut plurimo 
flegatictXorpora igif q dicta fut i ma 
nia rmtia facile poflef 
u ad illa maxte difpolita fit uri Suic. 
ppatio inquit ad mfia leuite: fili accidtf 
cr maxie fi timore ifdpneitate *i anguffi 
«3 pattt' *i i eo retineat" cofuetudo cur 
fus fa.au:;uomit? mtici ut f fpectu fexuf 
facilius mafculi q$ mulieres fiunt mtici. 
<03 fi mulieri h acciderit ceteris pa 
ribus deterior fiet q3 i mafculo .iRibil 
eff em <p buori mtico magis reflftat q$ 
bumiditas cu plus p ficcitate mtici q5 g 
frigiditate peccetXu igit" mulier refpe 
ctuuiribumida fit ualde.fimtica fiat a 
forti ca fieri necefTe eft et p cdfeques dif 
fidioris fit cure.unde melanccha i mu 
lieribus confirmata raro uf nunquam 
curatur.iRefpectuetatum iquit iRaf. 
bec egritudo non accidit adolcfcentib1* 
licet aliqri accidat pueris et infantibus 
fembus et decrepitis Xx boc uidetur 
in etate adolelcentie bas pafliones fie 
ri rarius quam alus in 
fi deaepm melancolici fiant raro uel 
nunqua curat". Jdeo Huic.melancolia 
inquit eft accidens tfeperabile deuepi£l 
idefl difficile ab eis zemouetur.quia ut 
inqnit paucorum funt gaudiomm male 
ordinationis se.reipectu temporu.ut 
Buic.inquitm bieme minoratur.et 
multiplicatur in effate et autump°.et 
quandoque excitatur t uezeXt boc eft 
quta in eo diffoluuntur bumores. et 
tunc cum fan.permtfcentur unde ypo. 
tertia* uere fi quidem melanco 
Ite sc.plures tamen fiunt in autumpno 
ut eade particula illo aflV.Jnautup. 
uero ?c. ]£t bec que dicta funt de 
tempor.ad regionem calidam *z ficca5 
*i ad artes ca.et fic. applicari quoque 
poffunt.3llipretereaqut fubtilts funt 
ingenii ut tnquit *lR afis et multe perfpi 
ca3ttatis de facili incuzrunt m maniam 
eo funt ueiocta motus et multe pre 
meditationis et imaginationis. iRur fus fi timo * fmfilanfmftas'mM tep9ba 
bee pficit mttcu ferta aff52£*£t difipie 
lie fi q cu rifu fiut fecnrior s fdt q uero 
cutriftitia meftiores eade pticula ude 
autc.Ct permirtiotquit.rois magis i 
columis e q fit cu rifu ? q «rfj gete *i de 
terio e q' e cu agitatoe *i zira v audacia* 
381 ifra er fpecieb9 tquit mfie magis fa 
lubribpe que fit er fece fa.q$ er mfia na 
turali f ca cu qua e gaudm.i.q fit cu fa: 
\ mfia3 permutato. j£t alibi icub* m 
quit cu caliditate mfia3 futura minat", 
qz cerebri caliditas e ca adufhois biio 
ru g ad eu peruentut *i mutatiois ipfi9 
1 mfta3.£t iteru pedes tquttfa.replett 
ft rubei fuerit fignu i future mfie b‘em 
figtficat babudatia groiTi fa.mfici g fua 
gzauitate tedit ad pedf.i8t bon9lRafis 
eade fnta3 quoq3 poit/ileru nifi adeff3 
et9 mfia folutione figificat.qz fi tuc uazi 
ces fuperuenerint foluitur mania. 181 
ideo fubdit quod melancoha plerunq5 
foluituz per emozcpdae *i uarices et 
bcc e quod uoluit ypo .affo.ferta ma 
niacis inquit uaricibus et emorcydt' 
bussc. j8t in alio 
inquit et freneticis ?c.in egritudimb9 
acutis ut auic. inquit <01 mania fu 
peruenerit fignis digeftionis preap 
parentibus bonam czifim futuram de 
nunciat. iRam in egritudimbus acu 
tis accidentia fortia fuperuenietia boe 
criTis fint ca.fed quandoq3 i fine egzitu 
dinum materialium ef proprie acuta 
rum accidit melancolia et eft fignu rr.o 
tis et tunc pacienti accidit ut recordet 
mortuis et mortuorum plurimn iterdu 
tamen in mania ultimantur accidentia, 
et illius tunc crifim fignificat Jltem 
tn palTicne melancolica cafus appe 
titus malum ut inquit iRafts 
accidit er ficcttate et fames deficcat. 
corpus *c.unde pftantm9t libello 6 me 
de die inquit temnat 6 no 
cte m ulgtlat t mfia facile cadur.jfte in 
manta difinteria ydtee at cftafio bonuj 
ferta. manta uf mfta Dfirmata 
rariflime uel curat" bonp a 
lerander feftinaf tqutt oportet ictdere 
paffione maniaca diurna em et et3 muta 
na tpet3 curabit*pene efficitur ?n mto 
rat".f3 remanet tat* -7 p tepora circuitus 
tpfa facit, f ide pfirmat auic.cum tqutt. 
J30port3 ut cura ei3 fieri incipiat anq5 p 
firmet qm facit* e a prteipio % pua * dtf 
ficti* cu e afirmata 'z babituata ideo diffi 
culter remouet" cu quo patietes minus 
cbediut ?c\£t er bus patet cu ad pati 
entem tuuj perueneris quatu3 ad cure 
debeas pfta ita 
que bea pq 6 futura mania t* mfta <pno 
fhcaripcris.acmulta quoqjpque bis 
feta 6 frne pdteer quidq5 fetef £ t i B cm 
de,p nofticis tpfajj fine r ctpit.JLa3 deo. 
Capitulum fertum qualiter in cura 
mante atque melancolte tam fan .quam 
cofrt'. fit flenda fiobotemia . qualiter 
quoque et cum qutbusfit digerenda at 
que euacuandama 
J0neft melancolice pafTt 
n ents ut in pronofticia 
fcabutfti cura differenda 
namftcutt camini pietib3 
tx continuo fumo conqutftta nigre 
do nec fcopa nec aliquo cum inftro. 
amoueripoteft.ftc nec per medicinas 
illas quantitas fumi melancolici in cor 
pore quouifmodo confirmata. Celer 
igitur ad talem curam accedas quam 
fi canonice facere cupis per prius cas 
inuefttga et an per proprietatem an pe* coitate fiat.Si fa.i ca ee cogoueztfftue 
er nutrimti babudatia.fiue er meftzuo 
rd ftue retetfone at mtitoe 
foltte fiat, flati ffta fieda ezit de fapbeif 
p° et marie ft meftruo2? X f 
tetione fiat. fi illa pot 
nibtl fupza. Jn fequett uezo dte er mga 
et ubi maga ect f pleto poft dief aliquot 
eliq er cepbalicia icidat acillapotiiTi 
mum quepartia capitia grauamina. 
magia refpictt in quo calufromiaue 
naa flobotomare quoque proderit, ut 
IquitiQfbefuegfubdtt op applicar fan 
guifugaa narib9ot pmirtioi pfert i cafu 
tllounde.filRafia.jEtppetitei ffia fro 
tia iquit.qr B fola ertiguit.ut maiore p 
te but9 morbi laudat ite ffia uene naft 
etatiquuaSler.frog (Tiam fume quoq 
laudat.St ubi nec meftrua nec emozoy 
dea fluer pfueuiflet.ubt replo bd maga 
foret er fola uirga fTia copiofa fuffteert 
ubiauteetaa ufaliud fita uen 
tofia uter .dem fan.modtfica ac aduflio 
nia feruore ertiguaag? ftcifaciea.Sc. 
fyrupi accetofi fiplicia. J. i.fy rupt.uio. 
f. aque ediuie aque lupuf. aq bugl*. 
an.f .i.t uice una dabia i aurora reitera 
dotociena gp equatama utdeaf 
fyrupu buc faciaa.i boc cafu preciofif 
fimu g l&.fucco2£ bozagia buglofe uio 
ediuie an.f.w.fucci pomorum, 
redolenciu.ltb.i. fucci fumtterre.lib .f. 
boa aute fuccoaaccipiearefidetia fac 
ta gb9 adde aq buglofle aq ediuie an. 
lib.i.f.cu gb9 mifceflog nenufariauio 
laj? caedreoa fcolopedriecapil.uenja. 
numero.m.polipo 
dii.f.i.f.buliat oia flr.-t i fine dcoctoia 
epitbimt.jQfb.t.f.add fuccefliue colef 
* cd libriaaii.f 3ucbari fyrup9 fiat azo 
mat^at9 cureb’ifrafcriptj cdquaflajl 
£U6.cozticd*ctf.3.ii .Itgi aloea capbo 
te de co:de centu3.ti.de ta 
It fyrupo.|.i. f.pro nicc dabie cd quo 
aqueediute.i.ii. aque bugF.?.i.mifcc 
tociea zeiterado gp ma dtgcfta uideaf. 
poft B leue folutiuu dadd erit.jfn fora 
potabiliaccipiea mane granate.|.ii.at 
cafliebdpiguia.J.udifibluaf' cd decoc 
toe prunellozj ordei capillord ueneria, 
tamarindorum florum boragima bu 
glofle fcolopendrte liquiritie paffuf. 
s epitbimi mana X caflia difloluta cu ea 
mifcepfectoia uiol'.| 
i.-z fiat potMNc no.g? fi pfcctdamecb 
eo mo qp6fcrtbtt iQfbefue fiat folu.j.iu 
fufficiut. S5 qualif apotbecarii factat 
nefcio quia fepma.3.ii.pro dofi una da 
re oportet. *i tdc circa boc caut9 efto. 
iCredia.n.fepe medicine dofim debita 
erbibuilTe que non in tui. fed in apo 
tbecarii defectua materiam comouet 
et non educit quod in omntbua malum 
eft.fed in melancolicia nibtl peiua et 
ideo quanta factat operattone3 ab apo 
tbecaritainuefttgaet ftc conuenienti9 
eam dofar fciea.0i potionem delicata 
fatia uellta. Hccipe fyrupt uio!. J .it. 
aque endtuie. iii .aque bugf.f.ii .in 
boc. B.Miagridi in pecia rara ligati 
buliaa fepe erprefltonem faciendo. j£t 
boc. totum pro dofi una et potu tribue 
iEgoafa.intftocafu cum dimidio eia 
ti aque boni fontia aut boni putet. 
diagridit pulueri^ati. 3. f. erbibui « 
3ucbazum pro libito commifcedo .boc 
enim gratiofe fumitur et bene ac fua 
uiter operatur bonuaHlerander tata 
in lapide armeno confidentiam babutt. 
ut pafltonea oea ab bumore nigro erri 
teaetpzecipue melacolicoa edeopofle 
curari, crediderit. IRa qui an ipfum 
fuerant in cafu tflo loco ellebori uft 
funt quod ait periculofu efie ualde.bdc lap.aut factiTTimu q qnqgefies lot9 fme 
molefiiabuoremdacolicu educit .* a 
3.iit'.ufq5 adjp.de eo dabat. Tfhiltas ite 
pficiebat.lfeinc etia 
£l£befue eu plurimu pmedat de quo ut 
docet.a.5.i.ufq5 ad.i.f.fecur erbtberi 
polTe ait.£t ego i bono aleradro pfiP 
q eu tatu pmedat.fepilTte eo uP fu *i di? 
fimode qutde ? deo duce i ePexbibitde 
nuqua fraudaPertiti.Cu igift boc cau 
marie pueniat. accipe de eo. 3*ii. croci 
3.f .macis.3.i.facpuf. que cuaq modi 
co 5uccbari dabis. EX 
fene epi 
tbimian.B.i.if, croci macis an.j.f. 
tarrari.j.ii.fiat puluis quem uclutt pze 
fcziptum cii aqua dabis.jfn cafu quoq5 
noftro que infra feribitur confectio mi 
rabiliter ualet.que fic fit prunorum nu 
me:o quot libuerit accipe que decocta i 
aqua ptftentnr de bine ad orale paflet" 
paftam #ero referua fuccelTiue. accipe 
florum boraginta bugr.au. £l£b .i. po 
lipodii. f.ii. agarici. 1. ii. fene. ?.i. f. 
liquiritie palTularum afi.J.i conquaf 
fentur etinaquabuliantin qua pruna 
decocta funt er in fine decoctionis ad 
datur epitbimi .f. u\f. fiat decoctio. 
de qua fuccelTiue medi oczif fiat erpffio 
6ide accipe caflie bn pfguis Itb.i. £t 
fi magis delicata uolueris loco illPcaf 
fie poe lib.iii.mane tu pauctb ococtola 
quauis dtfTolue ? ad zefezua. 
fuccelTiue accipe et cum 
decocfoe q remafit fiat firnpus qui CU5 
clarificat9 rcmaftt.ad fpilTitudine fyrn 
po2£ decoquat'' *i doff fic decoquit" i pe 
da rara ligatas res ifraferiptas bulire 
faciasaccipe diagridii.3.i.f.macis. 5.t. 
ligni aloes fadalorum mufcatelinoru. 
corticu cit\an.5.f.mufci.3.f .pquaflef' 
et i pecia rara liget'que du i pfcripto fy 
rupo bulierit.fept9 erpmaf\Cuq3 fyrii 
pus ifte debite coctus fuerit mtfce ? eo 
caffta.ur mana illa ertsacta pafte uo p:u 
no^.lib.i.f.radicis yreos.?. iiiu*i fiat I 
forma pfectio q’ pdderefTuccef 
qual5.l1b.pone lap.armei pop 
tie dofis bui’ fit.5.f.fm tame 
uarietatem corporis uariabitur etiam 
dofis potes ellectuario illo ficut arme 
no lap.uti cuius dofis tunc fit ab. 1 • 
f .ufque a d.i.ut buius ellectuarii Iaudef 
in unum concludam ad omnes egritudi 
nes melancolicas ualet.eft enim guftui 
delectabile et fuper omne aliud elec 
tnarfum fuam operationem fine mole 
ftia fuauej efffcit.potes boc electuario 
loco amecb confectionis in quibufcuqj 
tuis potionibus uti ut uidebis quam 
fuautter operabitur, j©uod fi bclu 
facere licet.accipe cofettonis amecb 
uel prefetis electuarii.f.M cu$ 3U 
cbaro bolus fiat deauratus .i£t fi in 
formam folidam confectione babere 
Itbet.iHccipe lap. arment preparati.f. 
. t.ctnamomi croci fpice aflari carpo 
balfamtligntaloes fquinanti. an .9. i. 
foliculorum fene .3.U. f. 5uccbari. J.r. 
diflcluantur in aqua bugloffe cum quo 
mifce pafte radicis yreos. f.i.f.et cum 
prefcriptts confectio fiat per bolos, 
cuius dofis fit ab.?.f; ufque ad. 5.ri. 
0i patiens tuuf pillulas piediliger* 
pillularum de fumoterre. Nicolai uel 
3fndas jQfbefue aut de aut 
de lap.armeno dabis. 0ed auifat9 
femperefto, utbiiperoptime fmt a6 
luti, et cum boc ftnt bene cogniti fal 
fificati enim nocent multum.Siautem 
tibi una euacuatio non fuffecertt ma 
teria ut prius digere euacua quoque 
Trabes igttur modum aduftu5 fan. digeredi cuacuedipfimilif p q colera 
pir; maiacmpeccan.digeref i euacua 
repcfia.s ftccapttulupfeaadtlla tuo 
*i ipfufic de flebo 
tota uelutt de digcfiiuia ac folutiuia. 
tamatac:a celera i reto \ t capite folo 
peccate q$ melacclicif feu mafacia uito 
ia.effectj coune fit ci:ca flebetemia alia 
erut pfidcrada.peccan.eni coleaa ri nifi 
ac rcbuflie fieda erit flo 
botoia q tue lata fieri fi fub 
tiffaguiaegrediat*' illico reftriged3 e 
rit.udeSuic. £5ifIcbotomaeiquit 
* fa.fubtileiueneriaeun remittae pp 
pcefltt fubtif sc 
peccate fupja colcra istinc to Lbit 
mfta feu mania fle botoia3 fieri iudica 
bat ubi aderat fa.babudacia.pmo de ni 
gra.fecudode bafihca i paflidcmelaco 
Itca.f.fieri minutione facie bat* Jn ma 
nia ro i qua fupple fsguif adufPpeccat 
a bafihca pnctpiu fuebat fuccdTtue ani 
gra dide a fapbcia ? ultio a uete frotj. 
ftu aut fi flebetemia iudicada fieti 
ad illa regfita cofidera q2 tibi i mete ua 
zie itetioea oriutfm qe ta uearu jefpec 
tu q3 quatitatj.fa. flcbotomadt itentio 
uariabit.£ t fic bes qlif i cu:a mate atq 
tnfte ra fagutnee 93 colezice ftt fieda flo 
botoia ac qltf * p qb3mafit digerena 
euacuada quoque.JLaua deo. 
Capttulu fepttmu 6 pfe 
ctotb3q i cura tnaie ta fagutnee q) cole 
rice pueniut. 
JLtq fprefett.ca°*defcrtbeda 
a futqttuafupta difpofitoibua 
pfcriptj puenmt cor.atq3 cete 
bru cofortat 1 fphit3 darificado pacie 
te letu efficiut i quo cau puf. ifraicriptj 
marie pueit.g accipe qtuor 
f.fe.ediuiefe.acetofe fe. 03101 gartofi 
lati an.3.tf. coraliorum ruleo2U3 izdto 
ru an .3. i.f 3.111. radicis 
tormettlle cazdamoi dorotd ciamoi ka 
rabe firict C2udt an.5.i.co2ticu 
f .liatuse auri *i argeti an.Bai.fiat put*. 
*i cu eo,p Iibito jucbaru mifcc deq?.cu 
aq bugf.mane ftomaco uacuo.34.pade 
ti det" f iftu factas q\lfc.radicis ediuie 
ftlueftris bugf.ufnee fadaf.al. liature e 
boris fpodit cardaomi It 
mature auri 'i argeti 
i.f. ru.fpict crudi an.34tu.ct 
naomi an.34i.ftaf puf .cui 
$ Iibito 3ucba2£ adde de quo ut prisco 
clea: unu dabts.cu aq bugt.ubi tri eftas 
z coIe:atfletincefaualdecuaqaccedle 
ipfa exbiber pofles cu.?4 iftoru put.* 
Itb4.3ucbari cu aq accedle rbugr.dtiTo 
luti pfecttonep bolos facere eet rce 
rhcata.'i uttf uald.rpfectdne t f:a fcrip 
ta acci.q accipit ferunt gaaicfilari me 
lifTe fhcados 20f.ru. fem peofe dorotci 
afi.34'.fjrricicrudi ari.34iii.ka 
rabe cora.ru.ligi aloes an-3, ii. 3edoa 
rieeflis de corde cerutan.3.f.fiat pul 
utadeq’ alilib.i. cp 
cu lacte quatuorfe. cum aqua 
bugloffe extracto difloluatur cum quo 
mifce conferue rof.f.i.f. pafte radt 
cie buglcfle . J. t. et fiat confectio in 
morfdlia de quibus unu per bora ante 
paftum pactens tuus accipiat et ft uult 
parum aque bugf.bibat ‘Bel banc 
facias quam tnboccafu mirabilemad 
inueniet ipfa accipe iacintorum mar 
garitarum.an.54t. corticum citri.gaf. 
cardamomi doronicife.acetofe fe. pe 
enie corafi.ru. fpodit fandaf.al. terre 
figtllate ufnee 3cdoarie fyrici crudt. 
an, 3. i. limature auri et argenti eflts 
de corde cerui au. 3 4t ♦ ambre. 3. f« 
mufci.3.f .er biis puluis futde quo accL3.tu.$ticbari albi. lib.ii.’diftblua£’ 
cu aq bugf.parttb3 duab° fuccimaciao 
ru pris.i.acetofitatj ctf feu accedfe ptis 
f.v fiat cofecto i morfelt gb? uelutt ait 
(cripta ufe *z q libuerit et bora Wt 
bac facias cu aq adiuuate do codis tre 
moe attquu curat ? tpfa accipit 
al.Iib.ti diflbluat"cu fucet par 
ttb^duab-fucet accedule fucet bugtUn. 
pris.i.Cu q9poftea poe pfue zof.lib.f. 
paftezadicis bugr.f.iiii.tatum dcoqua 
tur g? ad optato 9 forma deueniat ? cu 
ifrigtdari tctptut uf ipfis ffrigida# po 
nc cu ets er fpecieb9 tmed/ate defcrtptj 
J.iit.lap.armeni bene loti. 3. ili. ? fiat 
elecfuarium.Cuius dofis 
perbor. it .uel.iii.ante prandium poft 
it libet parum aque bugt\ bibendo ♦ 
facias fic 3ucbari ai .lib .it. ac 
cipies etipfum cum aqua bugf. dif 
folue cum quo mifce pafte radicis bu 
glofle.lbr.i. conferue rof.f. iiti.et co 
guatur ad optatorum forma. Ciiq5 
infrigidaritncipituel fue 
rit ad dantur fpecierum infraferiptaru 
9.im.etfiatelectuartum de quo femp 
ante paftum per bor .ii. $.ii.ueb lii.da 
10. peccante itaq3 faguine uel cole 
23 qui dicti fut puf. cofecticef quoq5 mi 
rabiles adtuenies.Ct fic ad ea q3 ertrt 
fecuf applicada fut a modo ueniee butc 
capto fine ipono.jLaus deo Hmen. 
Capitulum octauum de balnets epi 
tbfmattbus unctionibus uerberibus 
et cauteriis que in cura manie atque 
melancolie tam fanguinee quam colert 
ce conueniunt. 
'Bmo melancolicus qutcun 
b que ille fuerit magis p itccira 
te peccat <33 frigiditate cufca 
in omntmefancofica paffioneut omnea 
auctores coluerunt bumectationi plu 
rimum intendendum eft plus tamen in 
una quam in alia *i fic q per fan.aut co 
Iere adulltonem fitbumectatione ma 
tori indigent <35 alie.£t bii funt de qui 
bua Hutcena loquitur cum inquit. l£t 
can.qutdem curationis melancolie e.ut 
peruentas ufq5 ad ultimo i bumectatde 
et cetera. £t rafisaflidua inquit bal 
neatione melancolicos curo *£t infra 
multiplicatio balnei eft curabuiue flo 
botomiaigitur expurgationibus uts 
debite factis bie in die patiena balneum 
intret mane.f.per trea bor .ante pran 
dium.Sedut per priua beneficium uc 
tria habeat procurabis. £t ubi na 
tura pigra foret cltfteri lenitiuo utere 
poft autem prandium p quatuor aut 
per.p.boras balneum iterato intret et 
tam mane quam fero a quarta parte 
bore ufque ad integram in balneo ipfo 
ftare poteft.plus tamen aut minua.fecu 
dum quod in eo accidit complacetia nX 
lua tamen ut in h9. de tabe ultimo ca° 
tnquit«i0alf. repleto rtomaco aut ipfo 
inanito balneum unquam intret cpnue 
r.iena itaque balneum er bac fiat decoc 
tione.lfc .fof.falicis uitia al. utnifere 
foliorum uiol .fcf.cucurbire et lactuca 
rum fof.nenufaria.etuior.ordef. exeo? 
ticati.an.£l£b.ii.camomille melliloti an 
.jQfb.t. iBx biia pro balneo, dicto fiat 
que bora ingreflus fit tepida et fit tina 
difeooperta et caueat. ne patiena 
in eo fudet.’ Cunque egreditur 
exftccetttr cum pecia molli.£r fi lectu? 
intret ne fudet leuite* eum roboperi 
de bine fpinam et totum pectus er 
unguento infraferipto fi libet inunge* 
.ige.oleiamigdalarum dulcium, f. 
.i. olei uiof.i.trea.ptnguedinia porcf mafcult.recctf.f.i.f.cu modicocer fiat 
unguetu quo.ut fupia.fiat functo. £t 
qz tlla fpes mafe a» fupflua ta epatj q5 c5 
dtf caiiditate pluztmu accidit flobordta 
ct purgatioib9 pmiflts.ut dictu e cor z 
epar tfrigidada erut. cp puentefifltme 
p eptttata fiet q p bora ate paftu 
bet .? bora q cib9aflumed9 e r moueda 
fut. T&*aq 
ediuie.J.ri.aq :o.5.ttii.aq lactuceaque 
cucurbite an. j.ii.f.aceti.J.i.f* fandar. 
otu3 rof.rub.f .t.c0pbore.3*iivf;at cp< 
ibia epatt'.,p corde aut epttbta. 1&. 
eque ro.,J.i?i.aq3 bugr.aq3 uiof.aque 
acetofe an.|.iii.fadaLoIum coralf.utn 
ufq32of.2u.an.3.ii.fpodti.3.f.croci.3. 
i.oflis d code cerui.3.f.fiar epitbm co 
di 'i ubi maga adefletflama.cui9 caufa 
colerafiefan.adurif ?ib° epitbimate 
aceti fortiiTimi.J.t.adde.no folu f cafu 
illo corp9 totu3 e balnean.f3 et caput p 
fepe ? maxte ertftente tftanria 
tin *lRafis melancolie ftue manie fquit a 
caiiditate * ficcftate prouenientia cura 
eftbumectare caput per prius igitur 
ipfumabradi facias et mane cum egre 
ditur balneum et fero cum lectum 'tgre 
ditur er 6 coctione preferipta lauart. 
;j£tcgo alias in boc cafu bacdecoc 
ttone ufus fum. que caput bumectat. 
et fomnum inducit. q&ufloru3 uiola 
rum nenufarfs corticum papauerts. 
alb.an. £|£b. i. camomille meliloti atl 
£l&.ti.foltculorumfene.3.ii.?qualfet''. 
et fiat decoctio cum qua caput ablue 
6 btc fi uapo:u3 afcefus timeas.er oleo 
ro.modtco aceti addito uerter frdf atq 
ttpora liniat. £t fi uapors n timue 
zis er oleo uio.oleo 6 neufaf .p lacte mu 
Iteris q' puella pepit fitnP 
loca capitj illmias. £t fi paties tuus 
cap catanofu feu f pictu huerit talia nu 
qjfacfa&TRurPuUpatfcs tu9utfepe 
Dtigit male do2miefit at dojmtf n poflj. 
oadtzactatudfabaaauade. Je.tMtq 
fr i gb9 taf i fopneitaa amoueda fit.edo 
cebtr 6 q° follicit’ fep efto.ut \ cafu illo 
r.fbil ifopneitate deteri9.©3Ut biiaq 
ab ejc apphcada ueniut aliqn fine ipona 
cupfcripta n ptulenttnb3 iRafiebonu 
melacoltcu corrigi fepe oberari qrpB 
liberat" iterdu ut ait. ftue plua p 
bera qj alia ,pdefle cognoueria cauteri 
umfupDmifinracapifi ad oa ufq3pene 
traafien erit eo i loco i quo. f.mediua 
digit* attigitpalmafupradice nafi po 
fitaetmanu fuper uerticem extenfa et 
tale cauterium permenfea apertum te 
neri debet quod omnibua ab auctorib3 
commendatur. %ru3 aliter fit cau 
tertum ut inquit albutaf. quia tantum 
fuper ofle tenentur qd aliqua eiua fpif 
fitudo comburitur, deinde quod er of 
fe adbuftum fuerit abrad tur. Slii 
adbuc tantum cauterium tenent, donec 
tn ofle fortia tmpreflfio fiat fic. quod 
ad quantitatem mediocria auellane de 
ofle illo in rotunditate cadat baa enim 
cauterii fpeciea uituperant ibidem* 
£3ed ego confilio cuiufda3 magifhi. 
luebini in arte noftra uiri erpertiflimu 
cuidam nobili mulieri maniace in fabati 
dia taliter fieri feci potenciale cauteri 
um in illo loco pofitum ad quantitatem 
uniua ducati efcaram fecit q p butirum 
fupra,pofitum amota craneum difeop 
tum remanfit dbinc luna eriftente.pjo 
pe coniunctionem eum ufque ad dura 
matrem trepanari feci tunc em plufqua 
alio tempore cerebrum diftat a craneo 
et amoto ofle foramen illud per men 
fea apertum ftetit et nobilia tlla 
domicella curata remanfit. que pluf 
quam per annoe duoa maniaca fue rat ibi em nulP e timo * picnfu rmllu q 
re audact file cma facite pmtflta purga 
lioib9-7c.q2 uobis adiuuate deo bri fuc 
cedet, iEt B de balneis epitbtmatib3 
unctioib’ rberib3 7 cauteriis qj i cura 
melancolieatqjmanieta fanguinee qj 
colcrtce coueniunt.JLaus deo Smen. 
Capitula nona de fer no natuja 
Itum zegimie i cura mate atq5 melacolie 
ta quoq5 colerice quam faguinee obfer 
nando regimine. 
r 
CditinaliV defcriptis ad 
m fer rern no naturaliu regi 
me. cp tibi e i oi uifttatione 
neceflaridueniedc. Se 
re igit ad buidu3 magis q5 ad frigida, 
decimate paties ibabitet.que fi nale n 
beas. Cr redolettb3 berbis.fuis cu 
floribus ac foliis.q*cua falicis uifl ulfe 
re 7 filibus.pauimtd fubfterne gp er aq 
'f aceto irroraf quoq pofif. l£t p:o 
pofle ut odorifer0 ftt facito.qj ut ingt 
Suic.odora boi buic palTioni marie o 
uenidc.Sit caera lutnofa atq5 clara.ut 
iRafisiquit nec fit picttir qz alieatu ad 
ifaniam ducut. £>e nocte igit" cotiue 
lumci camera teneat nimia eni melacoli 
ct’terrent" er tenebra. Crercitiu3 ia 
borioia nullu faciat quies em magis fi 
bi couenit. I&ora tam qua furgit le 
nes toti fieri poflntfricatidea. 0op 
nuf q5 marie couenit 7c ut Suic iqutt 
er puentetioribus curis 
ddfttfdpneitasfuerit CU5 balneis 
ta toti q3 capiti ut t precedeti cap°.dtc 
td fuezat.natura iuuabit 7 cp marie con 
neniter decoctioibus tlf caput embro 
ca. W lactucas cotritas fup ed poe 
q* ut fquit iRafis. alienatione refrenat 
* fopnd iducunt» J0d fi fotiorib^op3 
fuerit a ca°de fabara.ttt dictu e fuccui 
fu3 babe. pro polfe tuu5 ma 
niacum tene nec folum unquam eu per 
mutas quia in bac egritudtne non in 
uenitur res peior.ut inquit iRafte qua 
effe folitarius et ociofus et res pfentes 
preteritasatq5futuras premeditari. 
cum bis 
cogitationes fubmergl non finunt*di 
uertendus eft.ut efTet fcbaco2£ ludus 
colloquia delectantia catatioes inftra 
muftcalla 7 fimilia. unde fertur orfefiu 
qui tonos admuentt. fepius dirtfle. 
me ad putuia fepe ipatores tuttat.6 me 
ut fe delectet 7 gaudeat.f$ ego 6 ipfif 6 
lector cu ec2£ almos 6 ira ad pace mute 
de trifticia ad leticia 6 timor l audacia5 
fi ergo artificia cdpofita 7 mefti 
ra l mutandis ale uitits fut uirtuofa. qn 
to magis faciet in ifirmttate fedada* 
Ceteru p Ifirmo ut :af tquit botef at 
teftafdebct g uice una eide timore inid 
at uice alia bladiaf et que n bn.feu :ectc 
loquiffibigraciofedemofttet.delectabi 
les ueftes Iduat.anulos cu petofts lapi 
dibus i digito ferat» 'Jocalia peiofa 
ffpiciat pfepe 7 a cogttatdtbus. I gbus 
ita fe firmat.p cotrarias fatafias diuer 
tat et qr manta.de qua e fermo ,ppf re 
tetoe3 fperma# ta I mulier (331 uiris ab 
ftinenttbus fepe accidit.cotre inter du$ 
plurimum iuuat.at cum fido feu cum fi 
da foeta cum qua confidente: loqut.que 
at commorari. @.\\6 uent' quaque die 
fuum officium factat procuran erit, et 
ubi pigra natura foret lintttuum clifter 
facito, limat fobrie.nec unqua5 fto 
macti cibo repleat pftat enim ut tribus 
in dte uicibus manducet quam duabus 
tanto tamen pro uice minus. iRam ut 
inquit bonus iQ^befue.nibil quidem 
buic pafliomdeteriuf qua corrupta di ue! rubeum bene clarum inter dulce et 
acerbum mediocre cum aqua bugtlim 
pbatum uel aqua fimplici boni putei at 
boni fontia in qua fi quaruor fe.fria co 
quafTata et in pecia rara ligata bulierit 
bonum eflet. £t fi potena fuerit in 
co femper cadentia auri fruftrum exti 
guatur £t bec de rerum fex non nam 
ralium tn cura manie atque melancolic 
tam colice quam fanguinee regimie ob 
feruando.JLaua deo* 
Capitulum dectmum qualiter melan 
coha facilia digerenda fit euacuanda 
quoque. 
£x fanguia melancolia natu 
f ralia nuncupat' que ut fupra 
eff dictum fepe bancpaflTtone 
melancolica$ efficit et per adulfionem 
non naturalia facta maniam in quo ca 
fu ubi cetera confentiant cum ut ita di 
xerim para fa.uidebatur a flobotomia 
tncobadu3 erit, ttu oluit ncfler Suic. 
J0portet inquit ut £3 omnem difpofito 
nem a flobotomia inctpiae ntfi timo ue 
bementia debilitat? affuerit. J61 fub 
dit qud contra antiquoa qucfdam effe. 
uidetur quod fi flobotomaf et inueniaa 
fan.fubtilem non retineaa ipfum p boc 
quia multociena precedit in ea fubtilia 
4d. <5uperfkitatibua igitur prime 
digeffiomaemiffiatn boc cafufecundu 
doctrinam boni £l£befue cepbalica* 
lateria magia aggrauatt primo minuto 
fiat et ubi fecondationem facere 
nigra tunc incidenda erit cuiua oppofi 
tumtnmelancolicapafiione que uttto 
fan.prouenit fit. urin tractatu tlfo ca 
pituio.fexto.fupertua babutffi. *Be 
rumfi tunc fangutncm m epate abunda 
re cognouifiea talia fecundatio de fal 
geftio ct cibu fupra cibu idtgc(ftt3 poe 
reXtbarita igtf bonu buoze genratib3 
ufe.na cu biia folu5 et afftduatione bal 
net *lRaf curat melacofcoa.pPigit" ex fa 
ria ordi pueit ac or.tpfu bcociu et fuc 
ceflte taifatuXff em p 
item atq cucmbita 
blitj fpiacbieatq boragmia bugtquoq 
patieti mo ubi antiq fuezit paflio.at tpe 
fuerit dbif carea n pueiunt. £>1 igif 
dade fuerit fit agine qalRaf.fume lau 
dat*at capne.feu lactat? uitlt.Cdueiunt 
gallia? pflt.ac ipfe.gallie luuenea q ca* 
nef elixe cu cucileulactu.dt.tttj.le.f2if 
fpecia 2323 liga? alte2et". 2t 11 fuif fala 
metta acetn raf plurimo comedat pmo 
pctpit cu patiea do2mitu uadit. qp d eo 
fuat i potu 4 maxie fi paffto iuerata fue 
tit.afcefuent uapojg ad 4 
copor atq3 fa.feruore f mittit 4 bac ob 
ca3 pomu granatu.puenit ei3 quoq3 ut 
nu3 iucc9acetofe paia cucuPribeacitri 
ecetofitaa atq5 cttregult 4 bberta Xt 
fi cu3.biif $ucba# mtfcue2tf mbil fup2a 
i£x ptfciFpueiunt lucij angoef t2Ut 
fale pgr teali et ff ultgtdea put quoq pe 
pifctu elctone B ii pono CU5 
mtbi fit tcogitiXtbtt ptfcea potipi aq 
q3 ftagie dcoquat". JEx fructtb3nucea 
et auellae dimittat"ac fruct3oea ffipttct 
q: fzigidt 4 ficci ptia cottana nefptle co 
nalia fobe et fiiiaXtitercea fruct3 
ftc*raf .,pbtb3 budre eni fubtile.gemat 
g facile adurit". j£tcu3 mftiplicatio 
buoria fattct ut Igt iRafia patiete libe 
ict a ccgitatoe melacolica f2Ucfoefut 
ifra dixeri flattci paciett nro coueiunt 
md ff omadilloa digerer poflit.fit funt 
prua cerefa meloef dtzli aguria poa pa 
difi et filia. modzate det"q2 ut 
inquit iRafia ipfu3 e melacolie ?riu$ 4 
oe realaudabihd.etfic g°albu3 dbile ttltella ftbt correfpodete fiat 7 ft t utri 
nfq5 nuc unanuc alia icidat" faluatdla 
circa uo ftne.fi emoroydef pof 
fea,puocaf atmeflrua nibila.at ubin 
tienaa peduicidef putile fiet.* ftemo 
du bea quaft fieda fit fFia. Circa uo 
materia ii illa minorada cefueria.Scc, 
caffte .|.i.at electe mane.f.ii. % cu deo 
ctde cufcute bu 
Itquiritie palTula 
% et epitbimi dtfTolue.f .i.fyrupt* uiolati 
addedo fiat potua que i aurora alia fle 
cultodia tftrmo tuo pbe, 
materia ft f ftduu dtgeref uolueria caue 
nejpncipfo fote ,puocana erbtbeaa. 
iCale aut maa ad utaa ductuu ftrictaa 
ducea fua gaofTtcie ibide ca 
r et q maiortf fumatdia ad cerebru ca fo 
ret * lic augeret" paffio factaa g° fle ac 
cipe ortmeTftpIicte.J.it1. fyrupi uiolart 
bugF.f .itit.aq' fcolopedrie I* 
fi02jfabucL?.ii *,pduabJ utciV clari 
ficet d quo tociea dabia cp edactoi ttbi 
materia uideat" pparata d bfc ac.caflie. 
.i-i.aut manne granate .f tt.quam cum 
prefcripta.decoctione diflblue. cuipo 
ftea confecttonta amecb .5. ti. adde fy 
rapi uiolati. f.i.et fac potum et quem 
per duaa boraa ante diem cum debita 
cuftodta tuo infirmo p:ebe. Wd ac 
ctpe. 5 . iit. epitbimi mellia dtTpumati 
»3.it.tnfundantur in modico decocttofe 
flo2? bugloife florum boraginia uiola? 
Itquiritie fticadoa camedreoa et paf 
fuFXunque boria.r.iufnfufione per 
ff eterint fiat fortia erpreflto cum qua 
.|.i. caffte uel manne granate. f .ii *mif 
ce ff rupi autem utolati .3. i. et fiat po 
tua uel loco epitbtmi trea foltculorum 
fene dragmaa et infunde et fac ut puf uf 
aliter 3 cc.corticu5 mtrab.indorum.?. 
.f.corticum tmrab.ctt .3. iu infunde in 
aqfactj etbora.r.t ffufionedimifliafil 
at fotu? erpiTioXui adde caflta t mana 
dtfteperata cu decocttoe ante feripta 7 
utof.fyrupu 7 .33 .grana 
tii.et fiat pot9 Jn forma pulueria ac 
ctpe foliculoru fene 3.ii.epitbf. 3 J .ct* 
nadmi.33.an3.f.tartar<3.iuf»3ucba 
ruqntulibetet fiat pui*. que cu’aq lacfl 
prebe r.$.f .pilfaru ida2f F tfraferiptu bo 
id.g acc.pfectioia 311 
cbaro bolo factaa Jn h q93 cafu 3fec 
tio de lapide armeo a ca* ferto.deferip 
to mirabtF: puenit 7 ei9 fit quomo hbuc 
rtt uP iCdueniut * plura alia tllic de 
fcripta.j06 fi ulten9 materia digere? 
noluerif cu fyrupo magiftrali illic dfai 
pto poptte fiet.uFfyrupo domini auic. 
uter q.ifc.fe.endiuie melifleo3tmimio 
rta an.3.ii.radtcu Jiit. 
$ meltfle.f .ti.polipodii maratri 
fr 
ce fucet difpuatuj.i .?•* lib. 
tii.3uccbart fiat fyrup9 cu quo 7 aqnta 
appropria# maf 1 a suentettflte digerit". 
‘HF factae fic melifle.£l£>.it.accipief 
bugF.uo ftteadoa. camedreoa fcol open 
drie flo2f boragta buglofle capF.ue*an. 
.jQfb.i-ltgzitte pafluF.ati. ie.en 
dtute fe.lactuce.iiii. fe.frigtdoru an.5. 
.i.conquaflentur et bultant in aqua.ro* 
aque meltfle a que buglofle.an.ltbf .tuf. 
ufque ad confumptionem medietatis in 
fine autem adiungantur. ?.ir. epitbimi 
quod una folum ebulitione buliat 6 bfc 
colletur.cui poftea addatur fucd mei 
lifle.libr.ii.fucci buglofle Itbr.i.etctim 
7. f. iiinaceti pafTula 
tt fiat fyrupua cum quo 7 apropriatia 
aquia materia digeratur quam poftea 
cum preferiptiatn boc cafu folutinia 
at cu bta q e t ca\ ri.defcribuntur edu 
cea.jLaus. deo. Capttulu udecfmn 6 puluerib’ ac c<5 
fectotb3 que t cura mfte a fece fagme ce 
tenuemur 
pfttefe atq5 ofec 
tidca q fecaf mfie maliciam 
T corrigiit defcribef pma 
accipit cinamoi elccti.j.iu 
cardamoi ojtmi gariofiIattcorair.ru. 
fre figil.been af.t :ubei ufnee jafuf ebo 
crudi margarttaru an* 
B.tttt.Iimature auri 7 argett ari3.i.cro 
cn qua 
toltb53UCcbaH mtfce quo fiomaco ua 
cuo cfi aqua bugf.at melifle.at uino op 
rimo, aqbugf.Ifpbaro uter ufr puf.illo 
§.una accipiea.$uccbari uo al.Iib.i. 7 p 
fucci macianog 7 aque bugF.equte pot 
tionib’ diflolnea 7 p boloe Dfectoe5 fa 
ciaa quog utiu p bora an paflu dabta. 
W ccfecttone domini lOentilia fac* 
ne qua tata fide babuit ut crediderit er 
ei9 ufu oem mlYca psffione fmoueri pof 
fe. ;£t tpa ac.cinamomi Iiquiricie ra 
fefe.cucur.meldiacucumcrif citruli an. 
i aqoa calida palM an 
•J.t .3uccarf cadi.f.i.nucif 
mufca.gaf .ligni aloes mafticis Mace bi 
facie firtci crudi reubarbari electi ari.5. 
duae fobi been .albt.et rubet fe .0311111. 
dorofcicaiai aroa 
tict’ cardamomi croci macif 
Gh.3 f.fe.amf1 fentculi corttcu citri an* 
•3.f .f.cfiTis de corde cerui margaritam 
granata^fra£mtc? fapbiri limature 
euri 7 argett coral.ru.en*$.i.fadar.a!. 
7 ru.an.3.f.3uccart.Iibiit.diiToIuaf’ 511 
cbaru cu aqua boragints maxte 
l effate, j£t ihye me poteria difiolue 
re cum uino optimo 7 aromatizet" cum 
Sbre etmufctan.grana duo.fed 1 eftate 
fuffictt granu.t. i8t i morfeli* 
6 qua p bora an paftu dabis 7 qua etia 
hora libuerit/ £t fi fpedeb9 i puF.ut( 
libet cum eia 3ucbarum .pro libito 
mifce et eo ante paftum utere* 
banc confectionem faciaa quod ac.ligni 
aloea macia folltt terre figillatebeben. 
al.et ru.coraI.ru. karabe fe. 031'mi ga 
riofilati * Ji. piperia longi an*3*i .rafti 
re eborte fanda.citri.cojticum cttri.au. 
.3-ii.margaritarum .B.im.tacintorum 
fmeraldi granatorum oflia de corde 
cerui an.B.i. firici crudi.3 .f. limatuze 
auri et argenti an .3.ti.mufci grana.i- 
£x bua puluia fiat .quo pro libito 
utere. l8t fi confecti .facere libet. 
accipe fete in grana tincte libr.f.quam 
in Itbf .i.fncci macianomm factarefi 
dentia et aqua ro.tantumdem infunde. 
et fic infufam per diem naturalem di 
mitte poftea calefiat et fortis fiat er 
prefiio cum qua libr.i difiol 
ue et per boloa confectionem factea t 
qua utere. £t fi fetam in grana tinctam 
non babnezia in fucco illo et aqua ro. 
grane tinctorum.5. iii. infunde er qud 
poftea erprefTtonem faciaa. ]Leticia 
autem C5a.in boc cafu mulrum ualet ac 
diamargariton et confectio de mufeo 
dulcia de quibua fic facere poteria. 
0ccipe 3uccbari al.libr .i .er cum aqtia 
ro.etfucci macfanorumequia partib9 
diffolue et cum. f .i.fpecierum cuiua li 
buerit er confecttontbua preferiptia 
fiat in morfellia confectio. Cuiua ut 
precedenftum fit tibi ufua. £t fi 110 
lueria 1 aqua (!la ro.jui. grane tmetoru 
infundere bonum eait.Ctfic bef pulue 
rea atque confectionea tnboc cafuma 
rime conuenientea quod butua capttfi 
intentio fuerat iaua deo. 
Capitula duodecim trqltf fieri de 
beat, et Urtctioe'0 rbera ite$ atq cauna. £ balneia.illapuenmt q fupa 
'd fut quatu bal 
nea i B cafu pueniut lueniea z 
fic ordine quoq31 bal .tpfia obfuadia 
q: aliqua illa fiat ta flobotofa q3 farma 
na erut.pmttteda paciea uero aii eoru 
igrelTu briftem uetria babere z 
marie p duaa boraa ate pradiu poft eu 
ue*o bor.trafactj.r.balneu itret ordine 
t ca*.dicto obferuado ad q? recurfd ba 
beXu ilf aut q5 balnea intret camomtl 
lafepadd «filibet parurorifarim la 
uadule foliog lauris filiu.qz illa no ita 
uirtuaht frigida.ut prefcripta c(Te de 
bet.l£t quauia balnea illa pueniat illic 
tam deferiptaepitbiata nume. £tin 
cafu illo mfi iftantia uigilta2£ affuerit ff 
erit lauadu caput nec ebrocan.qnoq5 fi 
tame illic affuerit que illic de fcribut" fa 
cief.f3 i decoctioe q'cuq5 illa fjtt.caomil 
le paru atq3 apii feper pone q* apiu#p 
uocat uria3.Si igr .pp iff atia utgtli32g 
lotio feu capitJ ebocato fiat unctoefpo 
ftea illic deferiptaa f3 erigettam faciea 
£>3 memor efto ubi caput catarefu 
fuerit illa feper dimitter. &um uero 
od uerberatoea et cauteria modii illic 
defcrtptu obferuabie. j£t ut aliqii me 
Iacche a fece fa.care fine' ipona fer re:u 
no naturalium regime q> i capi®, nono, 
fupra defcribtf obfuabia.bec tn ad ta 
ta fic illo frigiditate uenir n debet de 
bumectatoeueroneuia.lRa ut fup*a 
direra.ota bnor melacolic*’ p ficcttate 
magta <35 p frigiditate peccat bic e qd 
bumectatdt magia e ifto tii 
ca!u n ita ut i ilf uP cartU5 probibef.el 
ligat' tii q’ i illo cap°.defcripte fut z f m 
tame erigefia alteret. 06 fi falfarittif 
uti libet ri ent acetu fic cu eia 'cmciteti 
tamefepaltqd cinaomt «gar.fpoet B 
ite cafu uino maiori licetia uti pof it <35 
f illo * ft Dtfntte ca aq btigr.Ifpbef nibil 
fupra. $zt fic fece fi.criftete i ca curi 
bic fine recipit que quoq5 cu mala ftuc 
mftaabadnfto.feusgellato flate $uc 
nent tibi cu:a ezit.lRa tfcti 
beremtbi fuperfluum utderctur. quia 
ut demoftratiuia fignif fupra direra B 
rartifie accidit cd prefcripta cura fic p 
uenief curabit*. £t fic ad mfie cura 
pplenda debercoafoldmettone facere 
teftatfcum ipfum melancolie fpeciea 
quoq; it q? t fequet» capitulo deo adia 
nare ftet * p boc prefena finem recipit. 
JLauedeo. 
Opitulum tertiumdecimum quali 
ter generatur be:eoe*ac.'quid ipfe quo 
que fit. 
eterea plurimum de bereoa 
V tanquam 6 fpecie quadam me 
I mcohe proprium capitulum 
faciunt et fic pertinenter de eo bic def 
minatio fiet.uidendum eft tgitur quid 
fit ille bereoa pro quo fciendum ut in 
primo cap° buiua tractatua dictum fu 
crat.ertimatiuam uirtutem in ncbia ef 
fe.queer fenfatiafpectebuaellicit infe 
fataa.ut amicitie inimteitie amoria ei 
talium ♦ et per banc quid fugiendum 
fit.uel profequendum fu iudicamua. 
Elia confimiliter i nobia reperitur 
uirtua ymaginatiua.f.queer fefatoruj 
fpeciebua complexa format ac diuidit 
unum ex altero concludit zc baru uo 
uirtutumfedea in uentriculo cerebri 
me° mantfeftatur. Elia item t nobia 
reperitur nirtua quam concupifcibile 
appellamua dupler enim in nobie eft 
appetituf intellectiuua.f. per q3 fequtf 
formam pe* intellectum apprebefam 
«talia ttellectui folum « rationi de ferti it.? fefitiu9 p % apprebefa p fefu 
fr rma fequif? taf e dupler cocuptfcibt 
IV *f.? irafctbifp cocupifcibile ,ppria. 
quiete ? delectatione aflegmur mala ue 
ro fugimpttaq3 trtfttcia p irafcibile re 
mus uiolatib3 ? illa aggredimur q 
quiete atq5 delectatione nobis^pbibet. 
JCdcupifcibtT autcutrt3 quida dicet f 
epatefedemeffeideoinuerfu aiut cor 
turpia pulmo loqutt'fclcommou3 iaas 
fplen ride facit tecur amare cogit ?.& 
pbilofofatiu mete a2guut.lRa fu 
it stiquo;p mos peccatia folu mebra pu 
nire. <Si quis igit' p cdcupifcetiapec 
cabat cu fedes ei9 fit i epate epar ipfu 
puniebat, unde poete ep titti ottnue uul 
turefmdducar fignt q: cocu 
pifce'tia dcmiralatona de ftupt o reqfi 
uitquarto metbaircpbofecs.iElitdnt 
liirttfbui9 fede i ot geno uirtut ertia 
tiue fof ueru pbilofopbi uirtutes oes 
cogitatiuas pneipatr i cor6 ee uolut *i 
fi i ccrt dmaffeftat' mea tn no i l prefe 
talia difcuref.naquatu3 meu fpec 
tat medico5 i fequetia e opi 
tiio 03 cp ta ymagiatiua q$ irafcibifuir 
t3 fe'p iperio ertiariue mouef .q3 p iftr* 
fpedimeta alie fpediuf rtutis pria pri 
mi dcctrtna ferta cap9 de uirtutib9 ani 
mahb3 appbefjuis ? n ecoira cu illa fit 
ceteris digio*. f ymagfatta 
fefataf fonras iterdu aliqs deprebedit 
de quib3 falfo pcludit tuc 
iduat' aprebedendu.aliq 
ti6 fefata q3 \ re illa forfa ii ff £t $ptti 
delectatoe5 q f re illa fic falfo dprebefa 
pfequi iudicat tuc iudicin alia nX 
Ia ee felicitate mo acg2t’ ref illa peffit q3 
fit.ut fperio ipfi9 exttittue ymagfatiua 
circa re illi cotinue fuu actu ererceat. 
cdcupifcibif ite er quo appetit9 bac 
re babedi cotinue crefcit illo mo be;e 
00 mkf q: circare illa ymlgtettua p 
tinue.occupat'? cdcupifcibirniit 'i fic 
oia ab a agitabilia pmittuf .q? I ot mela 
colico quoq$ fit.-7 fic iter paflidefmela 
colicae q ut fupra dictu e fut f deffinite 
ueteres bereos pofuerut. i£r quib3 
omntb9p3 circa qualib$ ii fdiffeaer bac 
paflione fieri poffe que fupfiue diligaf. 
i0utda em 6 pecuniis bereat'eaa fu 
perflue diligetes * tatu feis accipiat co 
placetia ut mbil alio pcuptfcifideo ea 
ru ymagfatio circa alio nuqua uacat t 
fic de re alia accidit quatucuq5 illa fit q 
ultra modu diligat fic igit' bereos acci 
piedo p3 q? ipfe mbil alio e qua abcui3 
ultra modu rei amate ptinua ymagiatd 
p qua fperio amatis erratis ertimatie 
tpfa babedi 
tu: £t indtffiinitio cui f t ultaa modu pe* 
amate puenit.ucg auctores de bereos 
uirl ad muliere Tecotra poti5 qua alte 
2i9 rei faciut metione qr naturaliter bo 
mo ad coitu f clinat' pp gene2are fibi fi 
le maiore \ eo q5 i re aha natura pofuit 
deIectatoe3Xuq3 taf delectato appeti 
tu coeudi naturalit ad fe trabat fmoo 
rat9 ille amor uiri ad muliere uf ecot29 
frequetius quam alterius rei accidit at 
que ardcoti31fboteft igit' ad propofitu 
noftrum fic be2eos diffinm.uidelic3 be 
reos eft continua amate uel amafie co 
gitatio per qua3 imperio errantis ertt 
rnatiue immoderatus illum uf ad illam 
obtinendi appetitus innafcttur cuius 
caufa cetera agitabilia oia poft babed 
unde buius caufa apud quofda bereof 
dicitur amor cum mentis infania berea 
ti autem mens infania cfTe uideturcum 
ceteris poft babitis eius deamafia 
continua fit ccgitatio immoderatum 
que eam babeat adiptfcendi appetitum 
iRonnulltuero dicunt ab effectu banc paffione bereoa appellari.lRd bereoa 
ddectatoia extreitaa ifpretat" Hlii di 
ciit bereoa ab berco %> i diia at nobilia 
dici.q: nobilea *i i cctto uita rfgetea ff 
queti5bacpafltoneq3 ceteri dcprcbcn 
duf.£>imd tn ianuef.tquit cp bereoa 
nome e grecn % latie amor feu delecta 
tio grauia iterpretat". beroti 
cca grece amatorf cupidiari’ latie dici 
tur /Huicena.uero bvltfcu bac partione* 
appellat cp nome e arabicu fupfluu apd 
noa amoie iportaa. £ t fic p5 qlif ber 
oa generat" ? qd ipfe fit, JLaua deo. 
Capitulu dcimttmquartu de caufia 
bereoa feu ilhfcbi 
u C ber oa caufaa .oea ta ftrife 
eaa q$ ertnfe.fucctte pplecta: 
f unn e turu eite carnof u q cala3 tefticu 
f fpma 
re * oftin dtltge'a delictofa uita ducit. 
3n bite em ta ftrtfece q3 extrifece bete 
ca caufe deprebedunf.na catncfd efle 
*i bona tefttcnlog crafi babere atq fpe: 
mate babudare multo intrtnfecae oee 
caufaa coplectit" fo|tio uo, deliciofam 
uita ducere ertrtfecaa qr per delictofa 
uita temperata aeria ftelligitur. Ct 
toru atq5 potuu exquiftfufua fomnt te 
perieeexe:ctttu quoq3 ire ueto trtfhcte 
*i anime accidentiu fuperfluitatia 
remotio. £x quib9 bui5bereoa tam 
extrinfece % mtrtfece caufe patet q no 
minua i muliere ee pnt qua t utro. Ca 
nofa nanq3 mulier fuoru tefticuloru co 
plexione calida bna * multo babundae 
in fpermate coitu ardeter appetit quar 
n i octio deliciola uita ducat fi fibi uir 
gratua occurrat que penfetfuia leuif 
uotia obtemperare tn eum facile pbi 
locat" Ctbuiue caufa interdo factfba 
cbaturftantuut fomnu atq3 cibuper 
dat Ct ftc illa paupcula berata uelu 
tietbicua fepepfumit" q6 utriapitac 
cidtt.o dulcia atq5 tenax pafTto q dep:e 
befu fic fuauif paftit *i fi fe cofumi dep 
bedat.ut ab illa fi detieji no uellet. quar 
cum poete deprehenderent tnfelicee 
bereatoa pottue mortem eligere quam 
in pena illa uellefolutoaelTe ad eorum 
aint hortatione 'Bitet *i fuperoa amo: 
iRa face: e igta cedite lefia ?c.£t bec 
de caie bereoe.-zc. jLa9 deo &men. 
Capitulum quintumdecimum de fi 
gnia tam pronofticie.qua demonflrati 
uiabe reatti. 
Creatu per infraferipta ftga 
b eognofcee.qutatn continuta 
cogitatioibuapermanena pa 
rum manducat atque bibit fupe:flue ui 
gilat folua efTe appetita cum quia eu* 
a fuia cogitationtbue dtftrabtt trafeit 
interdum plorat et interdum irafeitur 
et ridet. £5uod fi de arnafta quicqua 
fflenunciauerie contriftatur fi tocun 
dum letabttur.quorum omnium caufa 
uirtuteenaturalea debilitantur in tau 
tum ut extiatiue uelut ad folem glaciea 
ptinue liquefit palet multu. IRa ia co 
lor e aptua amati profudatu: oculi fed 
propter frequente ploratum tgroflaC 
palpebre in pulfu magna dtuerfitaa 
reperitur et eft pulfuafignum per q6 
peritua medicua bereatum facile, de 
p:ebendat :ueluti quidam pbtltppue. 
medicua feleugi regia fyrio qui au 
tbtocum dicti regia filium in flaturo 
fi in eam eiua nouercam pulfum tan 
gendo perdite pbtlocaptam cognoutt 
quod cum ad amea patria eiua feleugi 
deuentlTet. uxor potma qua filio carae difpofutt* fic ea repudias filio' tradi 
dit t uxore Oi aute fi bereata p pulfa 
cogofcerecupis. eu tagedofulpectas 
eide noiabislRacu ad amafia deuene 
ris ultra folitu maxima diuerfitate dep 
bedes i pulfu 'i B figna tibi bereatu de 
moftraf. &j quata ad gd ali 
ud dices nifi gp fi paupculo fuccurfu d 
dris.dieti euaporas ?fumabi:".? tade 
cd lacbrimis fruflra amafia iuocas 60 
fuocuftodtifeliceatma pmedabit. £t 
B de figis demo 
ftratis.jLaus deo. 
Capitula dcimafextu 6 cura ber 00. 
f0tiiTima buf* pafTionis curd 
p , eucbereatyfua.arBafi3potia 
tuz ratoe cm carerie ois bn di 
caufat" appetit* fi gs i adept* fuerit gp 
appetit ilhycelTat appetifbabendi qua 
uis appetitus pplacette re adepta ad 
buc appetere polfit.Bt ubi amafia ba 
tere nequeat, cu muliere aliq gratiofa 
fepe coir erit utihmu. Cxtra patria 
preterea accedere.? fi circa re abd ar 
dud exe2cer plmimu iuuat ? cu bufpaf 
fionis ca fit ee carnofu calidaq3 tefticu 
loru craftbabereimulto babudare.fp 
mate ? 1 octio delicicfa «ita ducere flo 
botomiacopiofarei9 reiteratioue lau 
dare? peccatis humoris purgatione 
qlis fupra capfo fexto deferibit" ,Cu 
fibt quoq3 dtlecfi cdue2fet"g eide amafia 
omni ftudio ? oi diligetia.ponat i odio 
? modis i ommb* polTibilib* a tali con 
tinua de amafia cogitatoe diftrabat cu 
ius caufauenatioeslaudauerut atiqui 
catilenas quoq3 ? iftrumeta muficalia 
fepiuf audire i aere claro ? i locis ameif 
babita2e ? utno bono uti. Cu ent B 
paflio fit melacolica multiplicatio fpiri 
tua *i cora claritas ut fupra dicta fuc 
ratplurimuiuuat. Herunoftreeta 
melius quam antiqui no 
ftri qnodipforu pace dictum fit buiuf 
pafTtonis caram noueruut. Omen 
tes autem ne eorum carnis fiimulns 
inuaderet per quem amafiarum quas 
babebat ddmodoferuiret recorda*e£ 
fuper nuda carne filtctum porrant tent 
pore frigido fine caligis et nudis pedi 
bus cum ligneis calopodits incedunt 
in pane et aqua ieiunant. quia fine cere 
re.et baebo friget uenus fuper paleas 
autem duraf liratum decubant fepius 
fe uei beribas incedunt ? plurima uigi 
lantes continue quafi i oratiombnspfi 
fiunt Ctboceft proprie fi quis recre 
cduenirei bercatorum cura.lBa PI30 
cbarorum uita uiteprecife 
cotrariat quam fi quis ardenter fecej t 
fu $ ccrfcp atinua illa de amafia cogita 
fio euanelcer.j£tficbestaf3anq°fq5 
£3 pi3ocbaros cura. Ct tu 
q3 libuerit elige 'z p B bmc c9fme ipono 
JLaus peo. 
Oactatus ulttmus 6 catanoife. 
xii.pt in es capfa. 
Hbrimu captm gd fit catarrus. 
Htaz2pf3 jQ£befue 2 qnfda ait 
os eli nom g:ecum quod apd 
latinos idem eft gp fluor feu 
fluxus importat. Sliqui tamen di 
xerut quod catarrus dicitur a cateo ca 
tcs.quod idem gp fluo fluis importat. 
0ed quid de boc idem eft fignilicafU5 
Catarrus igitur quantu ad ,ppofud 
noftrum fpectat accipitur tripliciter • 
coiter.l.proprie et magis,ppe Coiter 
quidem accipitur pro cuiufcuque mei 
a quo uis membro ad aliud membrum de ffuxu.proprie ueropro materia a 
cerebro ad tria fibifubmiffa membra 
fluente puta nares fauces et pectus. 
uerum magis proprie fumitur.cutn 
materia folum ad pectus defluit quod 
patet quia materia folum ad pectus de 
fluens catarrus dicitur ad alia uero 
membra minime, iBam que ad nares 
corri$aad fauces uero brancos appel 
latur. £t propter boc aiunfin uer 
fu. 0i fluat ad pectus dicatur reu 
ma catarrus. Edfuaces branchos 
ad nares effo corriva. £t quamuis 
materia a cerebro, ad queeunque alia 
fibi fubmiffa mebra fluere quoque pof 
fit aliam tamen que noffrum ad propo 
fitum fpectet nominationem non reci 
pit. nam que ad oculos fluit obtalmia 
catarracta.uel alr notatur ad gutur fg 
natta ad neruos paralefis fpafmus uel 
aliquod tale ad pulmonem periplemoia 
ad pleura pleuref.Sd iucturas.gutta 
ad os ffomaci caninus appetitus uel 
aliter ad colu coltca.et fiede aliis.ad 
talia inquam membra quauis mafia flu 
at cum dtuerfam ab ea curam recipiat, 
que ad nares fauces uel pectus de 
fluat tc. catarrus de quo eftfermo1. 
minie dicit. Hntiquoru prefea pfi 
mi * B noine reuma pro ca 
tano fepi’ufi fdt p:opter q? 
alig capfm de catarro de reumate ititu 
lat.-t bii ei nome grcu ee dteut q> apo 
latinos fluxu feu fluxu mafiem figificat 
1 ftc accipledo reuma n dtfert a catano 
s.fut noia finonoma mafiei. a cerebro 
ad alia mebra defluxu iportatia. iBos 
tn dicimus reuma a ruo ruis deriuari. 
quia cum materia a cerebro ad quod 
uis aliud membrum defluat rue quo 
dam modo uidetur. £x quibus om 
nibus ut noffcro propofito pertinet.pa 
tet quod catarruanibil aliud eft quam 
met a cerebro ad narea faucea.uel pec 
tuadefluxuatc.quod buiua capituli 
intentio fuerat, jLaua deo. 
Capitulum fecundum de caufia 
catam. 
C catazri caufe nobia fa 
u ctliuamotefcantfcienduj 
quod quedam funt caufe 
me catarralia.et quedam 
catarrt. jQ&ateria itaque catarra 
Ita a cerebro fui frigiditate materiali 
fiue accidentali actu eo°.quo uaporea 
balnei in eiua tefbudtnc ingroffati et 
in aquam conuerfi generatur ut balp 
i9. regni in de fignia cerebri ?c.uel eo 
modo quo illud quod afccndit ex eu 
curbita ad alembicum Huic .p. $ii. 
capide catarro *c. £x qutbua pa 
tet quod omnea tam cibi quam potua 
euaporabtlea poffunt elTe matertc ca 
tarralta caufe ut pifcea frirt et maxime 
in oleo nucum et alta plurima inpatel 
la frixa, ferculum quoque de pafta 
et omnia illa que difficulter digerun 
tur.ut caro agnina leonina .porcina 
cetuina anferina et ftmtlea. *£ t ant 
malium item tntefftna a quibua tamen 
gallorum tefficult et gallinarum epata 
excipiuntur caulea item eruca porri* 
cepe allea?c„ Ct inter altoafructua 
nucea uina infuper potentia maxte 
artificiata ut nectar fcXeruilia quoq' 
s pottffimu ex grania frumenti feu ex 
pomta ftlueffrtbua facta. iBimia t 
fuper replo.earum potiffime que 
ftatim dicta funt ac eorum anorma 
lua ufua.Cibum quoq dure dtgefttota 
ei qui facile digeritur preponere meri dionat' ite ucntua et grofilatque bumi 
di aeria attractatto id a uulgarib3 cae 
re terrene reumattee nucupat edeaa 
xatarralia mecaaee deprebedut.00 
tnnueldg3? maxle dturnuailleg.f.af 
fupto cibo fit tmediate Idga ite3 qutea 
bec oia 
ex parte caru fc tenet» j&ui 
tu ue:o ad ttrtfecaa ahq* cezebrt qualua 
tea ra ftpiicea qua 'copofite i ca dfopof 
fur* ut betur a H3ar\j*.tegm de ftgnia 
cerebri.ut cerebru tm calm frm tm bui 
dutmfcalm et butduat frigida* but 
dusbfupra agaf.ubt fupra juculeter 
declatur. Catarri u\cae aiie fur et 
air cofiderate unde oea ille catarri cae 
effe poffut q defluxua.meru catarraltu 
caetTequeur.ljbj cu proprie cararrua 
fit mafterd catarrahu deflucua ut i pce 
deti fuerat talea i genei* ee 
dicmur. primo e matiet multitudo tata 
enti cerebro fepegeneratu:ut ipfi3co 
tenua debibtet.cutua ca cdtinue fit ma 
tertei catarraf de fluxua et boc freque 
tiua i uere qua ahia 1 teporibus acctdit 
qr magia i eobuorea rare fuit et boc 
ut plurimi bua cdrfgir qui mala ta epa 
tia q‘5 ftomact qua cerebri difcrafia ba 
bent i tahb3naq3 propr idigeltioea co 
tmuuffit uapo2£ afcefua qui cerebri frl 
giditate ? cddemfati deorfu ptmue ru 
ut ? buic caufe flobotoia maxie copio 
fa anccti poteft. Califem facta ico 
porib3 ualde replectia e ca d fluxus ma 
tcriet ut Suic.quarta primt capio de 
fleubotdiaCualiquia iquiteog flobo 
tornat" i quo2? coponb3 bndares exht 
buores f ha fit cu ebullitione illog *i eo 
rhcurPac. l£tficp3 qualif ffia pot 
efie ca catarri t corporib3 ualde reple|J 
0ecudaca pot elTeta exterior qua 
Itertor cahditas.£xterior quide ut fo 
lia nimia capifj coptura fine in die fine 
i nocte aez.ite fiue p ifluxii fiue aztificta 
lif fact3 calidua ut aer balnet f ftupba 
ru quaa ufgazea pella nomant i taltbua 
alleam i byeme cdmunif mirat. Hc 
tua quoq5 aufbrinua ut uapo marif ca 
hcf reru olfatua.neluti muf 
ci liliorum croci porrog cepa# 7 talio 
7 ingena ira ac mtenfum gaudiu. Tfber 
interiorem caufam omnia illa intelU 
go que antequam catarralea materiae 
fluere faciant. aliquam a calore cor 
poria noftria ad intra mutationej rect 
piant, ut eft calidorum ciboru5 atq5 
potuum aflumptto ut elTet. 33. pipia 
fmapia cepe alei et ftintlium potntia 
itern uini bibitio 7 maxime copiofa in 
uidem3 naq5 i lilia crapulofta plurimu 
cararroa mftiplicar to.Jfta tri calida.f 
ta extrifeca q'3 itrifeca h mm* maa elliqn 
7 caa fluer faaedo catarri cae ee pofut 
quam uaporea attractio me catarralia 
etutqueet fic diuerfia refpectibua no 
tnconuenit quod talia mafia catarralia 
et catarri caufe, iCertia caufa pot ee 
frigiditaa flue extrifeca fiue intrifeca 
exprimendo materiae .f.catarralea er 
eae fluere faciendo et non folum imedia 
te caput atttngene.fed etiam g? ad eum 
percolligantiam dirrigere potuteflet 
pedum frigiditue funt enim neruoff. 
ualde.cuPcaufa eorum frigiditaa facile 
cornicatur cerebro. rude pzopte: boc 
plurimi decipiuntur credentie illud a 
fola cerebri frigiditate prouenire. et 
ob boc caput ralde cobopcrtu tenet 
«malequia pluzeeadipfumquampue 
faporee attrahuntur quare ?c.Ct 
fic tn fua tam catarralie me q3 catar 
ri cae patj J06 fi a predictie alie re 
pcrianturad iftae erant reduabilea 
iaua deo.Hmen* Capiruliiftm 6 figfa catarri feu me 
caturralia demoftratium. 
*•* 
Starri cura et dirfitate mate 
c riei magif.q5 cae alteri\ut P5 
uariaf ea er re dernoffrattua 
figa fup ma5 ipfa catarrale figntftcatta 
ff pquireda * id matfefttuai corriva q5 
t aliif catarralia fpeciebua apparebit, q 
C/materieia capite ad narea deflurua, 
*Hel dr corriva quafi currea ad naf f 
urut alita placet quafi colaa na 
rea, ut1 dr a coro qfut offa nartu 
et alii diit g? ficut tuit" a uoce fua ,pprte 
dicit: ita s cu ma ad cartillagi 
nea narid feu offa dfflutt difficulf patief 
banellat.ee ob 5 qutde fit ftrtctdjta foni 
tua a quo cornea dicta e. jQfbe igitur 
calide cort3a efficietca figa ft\qr i facte 
3fq50culta rubedo uf cttrimtaa cu tfia 
toe.quada 05. £)£ba aut cfiuca calida 
fetit" a \ pa .ualdc fubtff ertftit citrina 
uF utridia app5 que fua acuttate naref 
p q trafit loca modicat et i eif pzarita fa 
ciea ffrautarde5 crebra tducitpatiea u° 
t odoratu quafi fuma ignia ptinue fetit 
et amaritudine i ore •crefctt fci# t cibi 
appetit’ minotaf'. fi etaa copld. 
tpa ani rgto ara pcedef regim t talia at 
teffaf' caltditatiTilocofamofo uF neto 
fo.diufteterttfc.queofa patietf narra 
toe fciea ma5 illa ee calida nullaten’ du 
bitabia.urtna uo eff na. erit fubttF atque 
ignea *i cu circulo eiufde coloria defup 
granulofo. £]£M3 uero frigida cogno 
fcea qr ceteria partVut pcedea ta fbtil' 
ee n d$ alia uo figa.pfcriptj priat" q: pa 
let feu albefeit fa ciea tumet oculi % fluef 
ma ad albedma quada tedit idefcefu fri 
gida fettt que uo mordicatoe3 nec pujt 
tu ullii iduo oa fit ifipidu clfat’oftruit 
te quiamateria utprm'groffaeft.atq3 
uifcofa opilantur narea et fic fit po 
tcmia aerem attrahendi per nafum; 
pallida atque fubtillia aut 
cum circulo eiufdem coloria defuper 
granulofo * uel loco circuli fpuma a!, 
per granula diutfa aderitque ctrcnlua 
granulofua urine fupremua reuma in 
capite effe denunctant. Ifbatet igitur 
er dictia qualiter effentia3 materie que 
corruam efficifcognofcere debeatia. 
j&cqutbuatambrancbiqua catarri 
magia proprie dicti eflentiam facile de 
prebendetia. l)ber brancboa enim feu 
faucea ueterea in ore cocuuitatem qua 
dam intellererunt * que infra ultimam 
includitur et ufque ad principium meri 
atque tracbeeartarie atque queda gla 
dofa caro que fuperfluttatef catarralef 
facile recipit.er quibua fepe apoftema. 
generatur quod communi nomine fiqui 
nantia nomtnamua.uerum mea t 
non eft fequtnacte nec talium apatum 
fpeciea dedarare.quta de biia infra 60 
duce fuo loco.dicetur. fed quecunque 
materia ad dicta locaflurerir fiue apo 
ftema fiue quam libuerit aliam egritudi 
nem caufauerit communi nomine bran 
cbua ut er dictia p3 nuncupatur, 0$ 
quepectuadefftuit matria et fi catar 
rua quantum adpropofitum noftrunt 
nomtnetur.diuezfaf tamen egritudmum 
fpeciea efficere poteft.fed de b3t feqti 
capitulo pleniua babebitur* 0.ne 
igitt ad naref fiue ad faucef fiue ad pec 
t fic que vellit materia flurertt er; fi 
gmf prefcriptia eiua effentiam facile 
difcernea. 0ed quia tempora rlia. 
penea materie digeflione attenduntur 
* q;iq5 penea accidentia qo marime 
in mantfeftatur . fcieil q6 eiua 
prtcipium quo ad materie digeftionem e d ma ipfa uald fubtiferifttf. Sugm 
tu uo cuma incipit ingroffari. JCnq5 
Itat nec apli9igroffafitatn dicim9. ©e 
clinatde3 uo cu ea manifefte minorari 6 
phedimushec at tepora quoad accide 
tia raro coicidur.na t augmeto ,quo ad 
digeftione fepiffime ultimat accidetia v 
p cdfeques ff i Itatu.? t Itatu digeltioif 
e declinato. £t gb9 01'b9 B tpa ti 
bi facile no fiet £t fic bef demoflratiua 
figa catarri £t ad,pnoftica uenief buic 
c9 tine fpono.JLaus deo* 
6 figis catarri ,pnolticis. 
iRefes cam catarri ,pnoftt 
p ca aliq ptiebit cu igit' alicu 
i9 caput repletu ualdedpr 
bedef ? pofttemu fi 6 nat' a 
fui facile quib9 cp fere me 
bris egricudine 6 repletoe aliq$ euenir 
flues ad neruos 
palefi ? afs .eifde ,ppas egritudies tdu 
cef facile pot? ptt 6 materialib9occulo 
egritudib9feu auriti nariu Itgue guFs 
ulr oim aliog ad q catarr* flue 
f pot.pot tn fplen ut nonfli atut igt ent'5 
Huic.gp fplenetica paffio fep a ma g:of 
(a caufat'.f3 mafiacatarralisfubtilis fe 
periltit fpleneticapaffione fep efficere 
nequtt.ad quecunq5 tn alia mebra flure 
rit eo egritudme aliqua inducer potit. 
i uitaq5 materia catarralis eriftit 
tn.fluru eius effentiam primo.confideta 
de hinc ad q» mebru.defluitet fic egri 
tudines materiales illi mebro ,pprtaf fi 
eri poffe iudicabis, luentes pterea 
caput calida ac tertur rare facili9 ab ec 
trifecaca catarrijat qua caput bntes 
frigida ab intrifeca uo ep, quoq 
caput bntealidu cetera uo mebra frigi 
da i catarro babudat plurimo mfte em 
fdigeltioes ftutt etsa quibus rfoluti 
uapores , furfum a cerebri caliditate 
trahuntur, ©uod fi cerebrum tpfu5 
frigidum fuerit cetera uero mebra ca 
lida omnes uapores ad caput ipfum 
afcendentes in catarralem materiam # 
fua frigiditate comutat etbii quoque 
plurimum funt catarrofi ad quod adita 
uat ce:ebri digeltlue debilitas cuius 
caufa in cerebro ipfo plurime fuperflui 
tatea generantur. jjfn ualde pretera 
fenibua branchi et non maturan 
tur £atarrus fi cuj 
dolor capitia coiugitur difficiliter cuta 
rectpit/flam fi calida approcimaueris 
materiam catarralem eliquat fria uero 
eum fluere faciunt, ©olor ite capit? 
cerebrum debilitat cuiua caufa plurte 
fuperfluitatea in eo generantur. que 
multum catarri curam impediunt ?c. 
3ftem ftranutatio in catarri prin 
cipio mala.quiameteruberantia5 figat 
Jn fine uero bona quia uirtutis fupra 
materiam dominium habere fignificat 
I0uiquoque in catarro babundat 
falfo ucl amaro facile i ptifim deueniut 
£t hic 6 catarri,pnofticia finis efto. 
jLaus deo. 
Opmquftd quaf: t cura catarri cali 
da fit fieda ffta ac ma digereda euanda 
quoq5» 
lEmpus e a mo. ut ad cura 
t catarri deuenia.05 unii ta 
buic q5 fequetib9 capitulis 
ptines eiit,pnoltican.f.quc 
f B toto tractatu de catarro cura dferi 
bitur catarrum ipfum abfolute con 
fiderat.is enim egritudinem aliquam fi 
effecerit puta tuffim ptifim periplemo 
niam pleurefim feu aliam in propriis 
capitulis curam require in hoc cafu 
principalius illi erit inftftendum que t eme imafpicula er toto tn n omtttedo 
alfa. Sd igif'uentedo a catar 
rue quida catidue 'i qda frigue extftat 
folii calidi capl*5 piie cura 3tmebit .1 qa 
ut inquit J&uic.tftaaueir pdt 2 folii ai 
bue caibue ut boae i'quit.£l£befue.?: fi 
catarri caefle poflir.ur 
e.t ca“de caie dixera. Ifbrimuf itaq3 ca 
fue e.ubi patiee repletue ualde fuerit 3 
ueie tefie atque repletj et q i ocut1 appet 
rubee* fi 3 
erit a q ut igt iQfbefue pauce catanu5 
abfoluttur rarilftme. C erci3e ubt ti 
muerie ne catarr3ipe ad mbrii ah<j>re 
pat ib ide collectione faciee ut eenr fati 
cee oculi pulmo pleura diafragamt’ ald 
$0.3 n bue itaq3 trib3cafib9cene ad ffi 
a 3(etietib3ea uule adtudee ea tn \ p n* 
mfi exuberate ma mfe ut fgt Buic. fteji 
d3 iduob3igit primif caibypme digoif 
i bracbio dext ’ in 
uea coi fieda erit flta-Jn 3°ubi ft limer f 
ne admebru alicp ma factee 
fluer t ex oppofito late fieda eer.-flta ita 
q5 facta ad mafie dtgdne accedae q ta 
lgroflado q5 ifugidedo pfictt ..Sympi 
igr d tutubif.J.i.f.acctpiee que3.|.iiia 
que odei uf ediute $ uice una daB *i to 
tibi igroflata ur ? p 3fe 
quee educudt pata. buc factae 
fyrupu qui uiol.flo.ncnu 
far.afw£l£b.i.ordei miidt.£l£b.ii. flo2£ 
meo.xx.fe.papauerie albi.f.i. 3ucbari 
0Llb.i1.fiat firup3de quo.|.i.f.3.| .iii.d 
coctoie ordei? uice dabief 
g.i.f.ffrupi 6 papauere3.| iti.aq odi, 
ufaqjuccari fuprafcripte loco dabie 
* maxie fi catarr9fomnu ipedtuerit. 
jQ&ateria at dtgefta b folutm puete 
ter nouiter | .t.at 
mane.j.u.dtlToluat p decoctione iuiu 
febefte capil.ue.ftfca. floq borag. 
bugr.utolUiquuicte.-z palTuf caflia dilVo 
luta feu mana deauaru.de fucco ro.^. 
itiomifcefyrupi uiof.l.i.etftat potue 
Bb caflia feu mane fic difloluta pone 
folu electuaru de fucco ro ‘3.1 .-z banc 
tnfuftone. reubarbari efctt.3. u.fpice 
gra.iiii.bono umo afpergatur % tfuf.de 
aq iaaia borie.x.dimiffil for#fiat expf 
fio qua3 caflia at mana pfcripta mifce 
.fy rupi uto .er fupra addua fiat 
potue. uero in formam ptllula 
rum acci.ptlf.aggregaituariim.B .tf.ru 
barbari .B.i.diagridtt grana.ttut cum 
fyrupo de yfopo ptliulae faciae. di. 
uerum exuberante materia folunuum 
unum non fufFiceret et fic ut ita dixerij 
prefcriptum minoratiuum locum obtt 
nebit, $uo facto ubt patientem tuu 
ualde repletum cognouerie alite ad flo 
botomtam confenuentibue m bracbio 
dextro fn uena communi eam fien fecu 
dum quofdam commodiue quam in prt 
cipio poreft ne fcilicet materia fluere fa 
ciendo foret caram caufa. 
ab Huice.doctueutfupraexnte repleti 
one i prinripto.potiue ea fieri laudo« 
£>3 fimltu fan.exubezat.sfatptofolu 
tio recepto feratio fieri poflet. quaq5 
infuperdieprocurandum eft. ut bene 
ficium uentrie infirmue tuue babeat 
ut ibi cltftert utere lenitiuo. 0aod fi 
euone fortiori opue eft digeftiuie pre 
fcrtptte utere.ac cum folutmte illiema 
teria$ euacua. £ ducta tgitui matta 
uel faltem pro maiori parte euacuata 
fecurtue ac regulariue ad probibentta 
catarrum ab intra quam ab extra p loca 
lia uenire deo iuuantein 
fequenti capitulo defcribentur *et per 
bocprefenti capitulo .fmem impono. 
JLaue deo.  6 caoib9ififtedo catarru 
calidu obfuadie 7 d bue q catarru ip5 
fiflut. 
cuacatazi.fepeeppp erube 
i rdtiatimem3ne ipncipiofuffo 
caticne iducar.ar ad mbra ali 
qua repat acuitate feu multitudie fua 
timorofa aliqua3 ibi egritudie3 efficiee 
ut ad oculea narce faucee pulmone ple 
ura$ sc. lEtin illo cau nlla cet expec 
tada digd quipmo ftati alite ofetictibuf 
ut flfa de hic 3 aliquo er fclutiuie 1 pre 
cedeti ca°defcriptj fiat mioato 7 fuccef 
fte adigobiliafeu ii ita timorefa/mha 
diue rfio q? cu Iigaturie uetofie fricato 
bue 7 c.3ueniettlTie fiet 7 3 gargazifma 
tib3ite d pilti ca°.coptabebienec 
catarru3 ipfu nlfi t tetu at maioi pte ma 
fuerit cuacuata fidere pfumae. necB a 
tua mente difcedat quia plerttnque ob 
boc ad aliqua memb:a defluit in qmbuo 
pefiimae egritudieeiducit. 
q3 netatie ad fifiedu catarru audacre: 
eccede.q? 3 Dfectiomb^aligb pulueri 
bue fublt 
gua tenedie gargartfmatiV euaperati 
onib9fcu fuffuigatdifcue 7 odorametie 
fiet de quibue oibuep odine adiuuate 
deote.ftati copiofu facia, j£x3ueni 
etib93fectoibue fut dyadragatu frum 
dipapauer 3uca:um ro.dpacodion. 
iotiBcau3ueftmixtura taf.l&.pfue 
ro.f.i.diadragati fri.?.ii.dpacodi6.|. 
i.f.cora an3.it 
fiat mixturae daurcf dqfepeifirmue 
comedat.Conueit 7 electuariu tfrafert 
pru i cui9ufu mirabile feper opatione5 
edtuei.i&.mucilagte pfilii Ib.i.rob.pe 
au.lb.f.decoq3 ige leto ufq3 ad 
melliefpifTitud ne continue fpuma aufe 
redo de btc acci.iiit.fe.com mundato^ 
3»W.annuliamfgdalaru dulcium creor 
ttcarumgrana.piniaii.l.f gumi arabu 
dragagati fc.lmt 
pulue2i'3entur 
* ptftada piftentur ct cum fuprafcripfl 
mtfceaturet fiat electuarm ad foamam 
locb.de quo pariene in cre tentndo. 
faliuam fepetrangultiat lEx pur. 
conuenitboluearmenue cum aqua ro< 
preparatue de quo coclea: unnm 3 paci 
ena luerit dormitum cum uino dabie. 
i£t ut reddatur guftui magia grat’ 
T&.boli armem ut fupra preparati 
J.i.jucbari candi.f.i.f.et fiat puluia 
quo ut dictum eft urere in boc pnl*. ab 
antiquia fuperlatiueccmendatur. £x 
fprupie conuenit de iuiubia fyrupua 
ro.fyrup9 de papauere et er iftia quam 
libuerit cum aqua ro.quando iuerit do 
miium dabia aut cum aqua erdei aut 
cum decoctione rof iutubarum fumacb 
et ftmilibua . j£x fcrmulia 
fua lingua feu intergingiuaa tenendia 
ualj.ille quarum compd.l£:. mucillagi 
nia gumi arabici et dzagagati cu aqua 
rof.ertractean.3.ii.amiIi. 3.i.f.fe, lac 
tuce. fe. tndiuie fe* papaueril alb.an.j 
i.iiii.feminu COU13 f:igido?.5 i.f.3ucba 
ri candi.f.ii.* cum mucillagine pfilii. 
fiant formule ad quantitatem fabarum 
deprefie que in fornello confectionum 
aliqualiter deficcentur de bite in ore 
quafi continue teneat, uel accipe fe. 
papaueria albi fe.portulace fe. Iactuce 
arabici an« 
3.i.amili.3. mi.croci.3.i.opii.gra. ri, 
diadraganti frigidi.f.t.fiant cum (y 
rupo de.papauere ut fupra formale, 
uel accipe fuciliquiricie* f.f amili.dra 
gaganti amigdalarum dulcium ercor 
ticatarum anna .3.111. diadraganti frigi di mucillagfe fe.ct 
tomorum fiarut.s.formule. ad 
g argariTmata bon9poit £Kbefue t alig 
b9cafib93uenire t i aliquib9 mime mat9 
tn cp ex eis nocumtu 3feg poflit.eft ubi 
materia multa fuerit.timerem9.n. tunc 
ne exagitatione 1 ea p gargarifmata fa 
cta ad alig? mebrum fluat timorofa ali 
q3 ibide facies egrttudine.uteet pFmo 
fauces oculi ? c. S3 qr ia dictum cata 
run.ee fiftedu nifi i toto F i maioi?pre ma 
fuerit euacuara audacter q fequut" gar 
garifmatib9 utere et bemaxte 3uenief 
6 papauere .f ,i.f. dia 
moron.f .it.aque ro.aqueediuie.an.J. 
tu.mifce et tepefiant.? 6 tali ta fero qm 
mane ftomaco uacuo ifirm’ 
BF.ige.ro.ru. jQg> .i.caude equine 
f .fiat 
deoetto de qua acctpe.?.ri.dia6rcn.|. 
t. f.utni mu5 09 .f .i. tepefiat 
ut.s.uter ufmodicu capbor 3 aq ro. mi 
fce et fiat gargarifma.ex fuffuigiis acci 
in acceto ? per 
nares 3 eboto uF alr pacies fumu recipi 
at. Bel puF.fadarace i acceto poe? 
cum fup cadete latere fiue molare Iapf 
de ifude ? paties tuus fumu recipiat. 
Coueit ? aceti uapo i ifnfide fe. lini 
torrefaci at t ifufio*e ordei uel furfuris 
jEt foh9acetiuapo fup mclare3 lapi 
de ignitum mirabiliter ualet* Bel in 
funde fulfur in aceto 3 modico capbore 
7 uapore pacies recipiat.uel fabas nt 
gras et ordeu 1 aceto poe et ex illo paci 
esuaporetur. CxodorametJ fadaF 
ru. odorari PI1I3 3ueniut 20.qnoq3 :u*ca 
pbore. £>3 ne i ifamia uulgarm ince 
das metro efto ut auctores iquiur cp ca 
pbora boies caftrat 7 boc $ tato feri 
bnt qr neo uirga unq5 erecta tener pof 
fet dum capbora odojaret utipefepiuf 
erperrTu. f5 amota capbora ufrga ipa 
ut p9erigit" qr ipfa boies ipotetef .no fa 
cit ntft foiu du ipfa odorat. Tfbomd 
cut9odor i ifto cafumirabilif ual3.Sc 
cipc faufel. fadaF.aL? ru.an.J.f .rof.ru 
3.fi.fadaF.mufcatellino2£.3.i.f.capbof. 
5*11. boliarmcni.3.11. teratur, oia ibtilif 
fime pf capbora. ? ifudat" i aqua ro.pei 
ebdcmoda illa feptus agitado demd 3 
eis mifce cabpoza ? cu muctllagie gumi 
arabici extacta ? aq zo.fiat poma pfora 
ta q pacies 1' manu defferat illa odo;ado 
p fepe illo ite cau.Suic.et alii quida ue 
teres uoluerut cp ? potetialif frigidis 
caput infrigidaret" ficut cu aq tepide lo 
tione ? fup extrema quoq) ea ifuder 
plurimuiuuar. uF loco dulcis aque de 
coctionis ex foliis falicif uF uio.lactuce 
fo .papaf 10 ? fimilibus. rtere de bine 
tero oleo uio. uel de nenufare aut 6 
papauere feu 6 floribus falicis ta$ capi 
ti quam extr emitatibus fiat iunctio q5 
tunc teflicults ac locis circulantibus fi 
edaerit. lQfbulierif ueo ad mamtllaf 
? fic calidi catarri cura p ordine babef 
regimen fex rerum non naturalium, ex 
cepto quod adiuuante deo in fequentt 
capitulo defaibetur. j£t ob boc pre 
fenti finem impono. JLausdeo 
Smen. 
Capitulum feptimum de regimine 
rerum fex non naturalium in cura cata? 
ri calidi obferuando. 
tantum ad fex rerum non na 
ruralium regimen in aere uen 
tofo et maxime fiaufteraut 
borreas efiauerit non habitet inftrmuf 
aufter uero rarefacit et capita replet 
borreas uero frigtditatelua dringes et comprimens facit catarrum fluere 
52>ub radiis lunaribus nequaqua5 mo 
retur.nec folazibus item et maxime, 
fi per.feneftras.aut pti foramina came 
ram intraueritaerem quoque pulue:u 
lentum atque fumofum de utter nec etia 
in aere fpledido et multum claro mo 
retur. Sd ignem .non accedat q6 fi 
contingat faciem fuam ad eum nullo 
modo uertat, aer itaque taliter circun 
ftanttonatfis babitanduf erit.qui p oti* 
ad frigidum quam ad calidum decliet. 
de die dormiat nunquam.? ficenafup 
ferit multum poftea tardet ire dor 
mitum. 0omnus autem. eius fit 
breuis cum alto capite decubat quod 
tonfum portet ac leutter' cobopertum 
nec fit plutnar ex pluis electis plenum 
nimium enim caput calefaceret ex grof 
fis plumif ut ad duriciem tendat replea 
tur. £tfupinusne dormiat fum 
mopere cauendum erit, £toies qua 
motus magis puenit cft.n. quies ipfa 
catanos maturas magis et fqt bon? 
jOfbefue quod motus furorem iram ti 
morem trifticiam et fuperfluu quoque 
gaudiu5 deuitet. 0obrtV uiuen.erit 
et in cena potiffimum que fi nulla efl*5 
preftaret.quod feriter quaq$ die effec 
tum fuum faciat procuran.eft.i8t fi na 
pigra foret clifteri lenitiuo uteref' ?q: 
aqua fra nocet calida uero catarros 
maturat, ut inquit £lfbefue calidam 
bibat. £ft enim in cafu ifto uinum er 
acrabile a quo fi non poteris infirmum 
abftinere fit album debile cu$ fola aqua 
$ucbartbenelinpbatum.i0uantum ad 
cibum pulte utatur ex farina ordei.uel 
gruello eius .aut auene ferculo de a 
migdalis'colatura furfuris amigdalis 
fcmula fpinacbiis. dtque boragine cu 
curbita etlactuca. £tfi debilitas 
uoe ad dandaf cameecogeret fint pulU 
ne edineuel lactantis uitulique cum 
granatorum uino aut quatuoz fe. cornu 
nibus frigidis feu lactuca cucurbita 
uel portulaca funt alterande de qutbuf 
fic alteratis fi opus fuerit cumtufliim 
facito 0a6 fi egritudo protelletu: e*it 
gradatim ingroflanda dieta. j£t per 
Focbuic regimini non natura 
liuminquocatarri calidicura comple 
tur finem impono» jLaus deo.Smen 
iTapitulum octauum deregimine re 
rumfez non naturalium»! cura catarri 
frigidiobferurndo. 
4 
catarri emam po 
f nere et a regimine rerum 
fer non naturalium prind 
pium furnens aerem nebu 
lofum uentofum puluejulentu atq5 fero 
tinum patiens tuus omnino deuitet. H 
mora quoque tam fub radiis folaribuf 
quamlnartbus fe cuftodtat ac ne per 
feneftras feu foramina intrantes eum 
attingere queant* Jn fumma itaque 
aerem utfupra circunftanttonatum. 
ad calidum et ficcum declinante inbitet 
j6rercitiumu\abono iQfbefue et 
ab antiquis folurn membromm inferio 
rum comedatur # ad declinationem uf 
q$ intelltgendum efl.nam in declinatio 
neipfa materia parte'pro mafori eua 
cuata ule erercitium fibi laudo p tpfu5 
namqj calore fortificatio ad reft 
duu materiei refoluendum potentior 
ualde redditur. HErurquodmem 
inferiorum erercitatio no ntfi ma 
fiei gr a diuerfiois comedatur. j8c 
quo ulterius pater fricationes ad ri bias coras $ bracbta anq3 
furgat marte puefreXaput uo tofu fe 
per deferat q“ ufq3 ad decliationeXt 
fi pectiaremae polTit fricari mime 16 
cliato.e £0 cn gb3? qlif frican.fit t feque 
duce dfcriba.Son3 di 
urn3er toto euttef' nocturn3 aut folito 
fit breuior.jfn q° pacies caput altu te 
nes ne doriat fupin3 caueat. £ t ne ip 
fucobcptu ite nimia teneat fufficit eni 
ne f:ig9fetiat* Jn caliditate tn poti3q5 
i frigiditate peccet ita ttifticta 1 filia fu 
pflua.ante accidetia funt omio uitada 
Sobrie utuedum erit, v in cenaqd 
matie q ad B fi nulla eet pftar t Cria 
aut ff que i cafu ifto fume a uetib3 3me 
daf'fonuabreuif.fc3.ctbatoleuif*i pau 
ca bibito jlfta.n.ad cataraliu 
refoluto3 plu3 iuuar.un i ?fu aiut.Si ti 
b i fit fla facies t corpor reuma j£ru 
riea uigilea fitiea fi reumata cures ?c. 
ad cibu er fructib3pafiule i p* 
mefa nuentur. jfn fa uo ppate pinee at$ 
amtgdale deptlate nec pattes tu3 morta 
Xi peccar3 fi d piro cocto at citonio gza 
fumoaatq3fapoaearepmedi ifie paft3 
aliquid fumeret ceteroa uo fruct3 uitet 
oea 7 nucea q3 marte if ercula d pafta 
ac cafeata oto cf$ de ipfo cu dulci * ati 
q° cafeoi.ii.mfa fumer aliquid pot os 
;n.ftomaci claudedo at3 cd:ugado ua 
ad fudu cibu 
ipeltes dtgeftione meliore efficit Xft a 
gnina caro oto uitada porcia ite£ atqj 
bouiaafeg quoqanag pullog cerui et 
raliu. £ t ite porri cepe ? allea caulea 
eruca 1 filia t oia ulr q facile ad caput 
euaporat ac berbefrie * buide.utbliS 
lactuca ediuia scXr pifcib3:meiunt 
nfltnecaligditet patfla friru smarie 
erea mellis aqua actu calida uef es oes 
laudat* Bmu no probibent nifi in 
princP.ubimaeetgroflaqtte ut inquit 
iQ&efue fub filiatione indigerent et fi in 
aqua ipfa mellta parum yfopi bulierit 
bonum eflet. i£t quia in cafu r.oftro 
aqua mellia illa ri multi» jfuari dj ad el 
refrenadam quam fac inflatoe5 pa$ eia 
mot nquaflati et in pecia rara ligati lau 
do ut in ea continue bnliat peciaa illaa 
tterdu erpmedo Ctood fi tpormitate 
patietis at debtlitate.fen alia propf cam 
ad uinu exbiben cogimur fu alba ut ru. 
debile et n fumofu3 'z adbuc aliqua 
lif Kpbatum.Ctbec paucula.de regie 
naliu fufficiar coif autem prae 
ticatea talia regia fep biit f proptu i g 
b buic capto fme ipono.jLaua deo. 
Capitula nona 6 mo materia catar 
rale fra3 digeredtpiter % cuacuandi. 
iRtequam ad localia ptoce 
* datur materia per prius e 
digereda euanda q'73 qd 
fic jfictea fprnpi de yfopo 
uel oyfmeltfglitici.J.ii .acc. de 
fticadoa. J.i.aquani5 yfopi fcabiofe et 
flogfabuctan.i.ii.mifce etpzo duab* 
uicibua clarificari ct ca nuce mufeata 
ar0mati3arimbe.deq° toctea prebe cp 
ma3 educriont paratam mderta de bine 
pilta?? cocbiarum deferiptoe almef.cu 
g.ii.diagridu.3.!. exbibe.er qua.fr .at 
frii.pilte fiat- fi i pectoje de ma. 
illa catarrali aliquid defluxum fit er ptl 
lularum cocbia2£3.ii. tu pilta# de aga 
rico.3.i.etcum illo diagrtdio pillaa 
frii.facito et eaapacieti tribue. Et ubi 
recipe eaanonual5.J.i.cafliecu3 deoe 
toeyfo. nenej a fticadoa liqui 
ricie paflut.ficcuu atq3 dattilorn diften 
perata dtafiniconia adde 
fyrup* dejfopo.J.i.? fac potU3 quem Icco dslX^irifuftcne) fcripta 
diflcpate cafTie pmifcebta. 1& .agarid 
aqlac 
tfude at t modico ococt&a 
pfcripte oxlelffgl tici.J.i. pmifcedo q5 
ed min3p bof.x.i ifufioe pmaeat.d qui 
b?poftea fo:f fiat erpfiio q*5 p ejc*ts caf 
fia s ftatpor* 
q3magifq3pir,ulaudo. jEtqjtotama 
fia p unii I olui m urplm ii educit"purga 
tio ubi op?fucrit ritcref q° fcd ad loca 
ba rgfop.uriee poflea pfcripti fpups 
loco ffcripto uti.que i cau nro mirabt 
le adtuct ct ipfe a cc.berbe yfopt. jQ£b. 
i.f.fticadoa calamti capil.uenejia.radt 
cu apii *i feicti betoice an. 
pfofligrttie <i paflur.an.J.i.f.fe.aifi fe. 
peotear.J,f.ficuu piguiu niio.ri.fiafd 
coctio Uibr.r.aq ad pfuptdc5 ufq3 ftie 
ptiaXolet".? cu libr .li.difpuati mcir (y 
rup* obite coct3 fiat.q pfcripti loco % 
cu aga pdcta ufe.? emaxie buic,ppcf< 
toapprcpat‘\ j£tficfucctte bea mo 
duiraj digeredi.acp medtctaa foluti 
uaa euandi quoq3.jLaua deo • 
tCapltulu dectmu de biia q3 pticula 
rif 1U33 cararrale euant.ut fut cappur. 
ftranutatidea.et gargarifmata, 
JC biia aliquado q ma'5 cara 
c raleeuacuat fine ipoereult' 
pdcarftafcat.aliq fcriber q5 
parir ira3 ipfi cuacnaret *i ff cappur 
gia mafticatoea qb01 pnti ca°.6o 
ediuuate fiet dictio.03 qzrapmodi9 
ad nara catarale mana q5 alia ad loca 
trafftttnutad uiaillamadef erit tuo 
pofle,pcurari.q>p cappur.fit Duenietif 
fte 'i tuc n folu maria ipfa euacuat" f3 h 
nead mebra nobilia fcu alia fluat ,pbi 
bet*ad $ q5 maxie aciitedu e.q: plezuj 
ta? mef defk* fufFbcattone (palma pa 
Icit apoplefia i pftlee egritudtef idiicit 
q3 ut notu eiri fpr paupcfoa 
egroemoterperiadepbedut, &ttn 
ft cx btie aliq pueniret qlr ei fuccuredti 
fit capftf fupa tc docui. 
gatdib,iraq3 fupta ulib9 fac# fi [ cerbo 
6 cararro quicqs relictu fit cu pilfie de 
yera fiplici i itotru lecti (aptf fuauif edti 
cef f alne cu medtete % fatliartb9 folutia 
6 gb9 i fupiorib9caplie te ccptofu fect. 
£uata igf ma ad ?forta?oe5 cefbti 
reglariuf deneit" ©leutctib9#9 caput 
pur.tcobado acc.aq fublfatoif matozae 
uf poti9decoctdie et9.?.ri.fucci bli#.?. 
.iii.meir.J.i.fil' uebultto*e buliet.de q* 
tepido mae ftoaco uacuo uicib9 altq? p 
nafftiabat ifirm9. 06 fi fori9 loco fuc 
ct bli# radicte tpfi9 fuccum accipiee.uf 
tmdefucci radicifplataginie ? miraBif 
quam fuautter per naree materia cata* 
ralem educat, felia 
caprini aut uaccini ftcci. f. caftorei 
3.i.croci.3.f.ducantur l mortario cum 
modico aque maio:ane.? 6 tali traba# 
per narce. Tfbtimiperap.ul benedicta 
cummaioranefuccomifccat 't faciunt 
caputpurgiu. tfcnfeft a:tafte fucc’ 
uel re dicte cucumerte alinini *i aliqui 
cr fucco ipftue caputpurgia faciunt et 
poptime cerebrum ab buorib9 frtgidte 
purgat* ‘idel.lR.puluerteradictear 
tanite puluerte radicte cucumerte afl 
ntni an .3 .it. mifce cum modico aque 
maiorane et fiat caputpurgtu5.uel puf. 
illum cum oleo yrino mtff et intue naff 
iunge. 06 fi ex aliquo iftotp ardor 
feupruritue innaribue nafeitur cum 
calida aqua Imtantur.aut oleo uiolato 
pungatur,, uel de ipfo per naree t:abat? 
iz t ubi ad ftranutationee ueire ltb5 
elleboro albo naribuf mfuflato uter.uf pluere nigri pipia icXauedu e rn qfe 
taf fhanutato fiat. qj fi mafofa foret 
mfta illa ta uiolet ftrautato fepe innat 
ut efficatfad neruog origine.at ad fau 
cea feu ad mebrd aliq? alto fua fpote re 
pat q> eg°tatjpditd.ee facile Hd 
mafticaroea uo ueire q pri9fi 
ede fur q3 gargarifmata.Hcc.maftida 
i zadicu 
ttegramifce.d gbua 
coclear unu mae ftomaco uacuo eger 
tu9p Dtinua bora maftic5 & em mnabilr 
ma5 a capite nabit.f fola maftice cd ali 
<p graia mgri p pia ut e T cu cubebta.f 
acc.maftice 3 modico pizef. ‘Hffaciaf 
fic.acc.malticia.f.i.pipia.nigri.5 .i.f, 
piref.3.ti.paflula?. f.f. incorporet 
\)l £t burmillur cocleaz unu t tela no 
na ligabia. q3 ut fupra maidica qr cap 
p optte purgat. iDargarifata dummo 
ma} pauca eecog°uia.q:alf fied neet 
ipfa fuauif erpurgaa acci, berbe ffopi 
jQ^.i.faluie.£l^).f.p3lTur,5’t-Pl2C^5* 
ii.corticu pquaf 
fcY'i fiat decoctto.d q accipe. J.vi.oxi 
meir.fqlitici.i.ii.mifce 7 floaco uacno 
fiat.gazgarfia dieb9aliqd.? epilogado 
dicta re.ad actu practicn deducedo. f3 
moddica°.pcedeti pofitdma5 euacua 
bia.cuPpte educta maio:i.caputpiiguf 
maldicatoriia fucceffiue. £t 
abi op9 fuerit ftrautatoriie dem 2 ul 
tio cappurgiia. £t fic m.03 bea p q'5 
ma cattaralf.fria.enacuari d3. q>but9 
capituli intetio fuerat • 
Hme, 
Ca.udectmu de pfortatib5 'cerebru 
qad itra fumut" 
decoctoea fyrupi lupiarea formfe pilfe 
pldrictia garrtfata 2 liplicia pluria q ii 
detea r teta.at trafglutita catajrd lilddt 
i cerebra qj maxie 
i 
\ t 
]0nfueutm5 euacuata ma aliq 
c cerebru pfortatia ta aditra 
q5 ab e£ utilif ad in 
tra uo ut pfectidee pluea decoctoea fy» 
rupoa luptarca forulaa.et pillaa ue ac 
pftrictiua gargarifara. et aliq quoq (i 
plicia »q aut trifglutiut at nocte itegza 
iter gtgiuaa 2 deTea retinet".? debiia 
otb°capl'5 pfea ordie quoda te copiofu 
efficiet.ad fequea uo caplm illa q* ab ejc 
apprimat" refuabo. £r pfectoib* 
ttaq5 puelt pfectio de mufco dulcia, dt 
abra diaplirta arcoticu dtaolibanuny 
colai eFctuarid regu t 
et de q libuerit pfectionu. 3.11. cd 
doritd luerit 2 fi hb3 bdt 
mnilipbati poft.utXad cefbru etutea 
facili icauilloco 
fectdne jTcripta mirabile adiuet.q acce 
pit.33.efctil.f.nuctrmufcate 
melegete ligritiemude gar .cardamoi 
an3.ii.fe;pote.5.i.f,coar.:u.5.f.3ucba 
ii albi i aq faluie 
betotceat maiorae.? 
fiat i mofellia.ex qb9 i ttroiru lecti unu 
dabia poft q ft lib3 uint bdt lipbati 
bibat fi libj * SCyriacba it ual5 ac me 
tridatu.cui9 dofia fit a.3.uufq5 3d.5.i. 
f.Surea alexadria.a.5X.ufq5 ad.i. # 
laudaf et anacazdia cofec.a3.uufq ad 
ii. 051 pfectonu exbibitoe. 05 
utetate pploe5 rtu# fexd rpaani 2 ta 
lia pfider0 q: ubi illa ad frigiditate te 
det fecuri9 exbtbert pofit.fi aut ad ca'i 
ditate Jtepada emulRonfli uo sfectdef 
fnactee pulreapdtltgut.Scc itaq' fpef 
ex^fectdib9 dictj libuerit cu qb°du 
plu $ucbari mifee.dofia aut erit.iX uf 
q ad.5 .i.f .cu ut 0 1 fooitu lecti. J nfai 
naq’ uazietate gaudet 2$ ruc pfeettue opatm.£t id fi,ppofit 0 nro 6 
cocfoe uti Iib5.ut fept3 ipfe facito.® cc. 
berbe yfopi faluie betoice maiorae flo 
ru rortfarmt fticadof leuifttct folt’02? ct 
p(Tiari.iQ£b.f.mafticif olibaf ari.f.f.nu 
eia c!pflt.$»w.ligt 
fiat dcoctio.cuH taoitu lectt.f.iiti. da 
bi05ucba9addedo#plibito. 06 ftfy 
rnpu pdtligct er decoctoe pfcripta CU5 
3ucba atq5 melt\ari.libr.i.aceti fglitici 
|.tiii.fyrupu fieri tube.d quo tpr .de cu 
bit3ab,?.i<ufq ad.ii.erbibe.fa aq faluie 
betofce maiorae f aliq tali pmtfcebtd 7 
mane fi ifirm3 ru’ poti9 i forma tali p 
diltgeLjn 2Upo ia muabtle ad 
tuent iuuamtu. Xrlupfarib3uo for 
mufplura.a uetertb3 opii 
feper altgd uelut i pltirib9 fponut. q> ni 
fi i fportufa uigilife laudo, alri.cm eia 
uPfri 7 n uertigiea poti3 qua iu 
uanjtri Ide fubfequit". 06 fi i 
pottmtas ad narcotica dade te cogat 
pp.f.pttnuu catarri defcefd iftia ufe qj 
accipiat mirr croci ftoracia cafafte an. 
$.i.olibat.3.ti.opii.5.f ca fyrupo 6 ftt 
cadoe lupfazef fdmulaa cdifice.6 qutbj 
i ore 6 nocte cotinue una teneat.et qua 
tu pdrnefaliua er eia tore babudate5 
trafglutiat quauia min3rrafglutite pii 
le ca opio pfecte noceatXt quaum ati 
qui plurimi baa opiataf pillao plurima 
pmedat certe aliquado {firmo male fuc 
celMcopuipoteefifbet atiquog mo 
re baa luptatea foiulaa j pillaa facer.6 
gb9una Tftea i itroitu lecti dabta.lfbof 
aut n fpofito opio lupiaub9ill’ fotuf uti 
q: t cau nro 7 filiu ta opi 
qua n opiatain a drio nro jQfbefue 
dfaiptdef bef? et alita ab auctoriVq 
b3 fi atilib>5 fuccurfu ab eia pete qz ta 
de opiatj quam n de opiatia tibi fuiet 
rpftrictiuia garga 
rtfatib9 quoq uti q> ftc faciea.acc. yfo 
pi caude equie rof .ru.ari jQfb.f.nucis 
oLbaf ari.3, 
tii.cdquafTetur fiat decoro t aq fezrata, 
de qua accipe, f.iiii.fizupi mirtim.J.i.f 
mifce 7 fepe tf miWftoaco uacuo ga* 
gari3efr plurima 6 noere fimpltcia 
\ oze tenetur t ufu ffgufar inuam 
tu adfue! tnf q fpicanadi iter detes 7 gt 
giuaa reteta obttet pricipatti. jLa u 
datur ite mina 7 oltbanu 7 no folri i o:e 
retenta Jed et i introitu lecti tranfgluri 
ta .7 matfe tria gjana olibat cp mirabilr 
,pdeft prout fepe nrio fu ei prus. na fi 13 
pgluttnofa fuba cararru ftrig t areati 
$ita te digoe3 oforat banellitu bonu red 
dft 7 eructuatdea fudfaa cdpefcir.er q 
bus quatu tfiftedo catarzu ?uentar.0a 
daraeba ta trafglutita q3 t o:e reteuta 
aucto:b:>omed<*i\? nur mu 
fcata quoq3 p!u:a ad tt:a fuinda f caru i° 
defcribere f3 feripta ta ffplicta <35 poo 
ftta qs fepiua erptue fu f? folu aotaf no 
lut.q? p illa otacatar9 frigi d9potcf fi 
ftif.Si ordie q* fupra fote illie ufua 7 
pBcaplmpria fine recipit. JLauadeo 
feper tHme. 
Caplu5 duodeimu d oddamtj foffuf 
ebrocatoib9 faceliatoi 
bus unctdib9 7 caufiia q t cura catarri 
frigidi fut ftc.nda. 
JC catarri frigtdicme dtcepf 
U fine imponere q ab e)c arpro 
rimada uenirit .fut t b° ca°.de 
feribenda ur funt odoramenta fufTmga 
tioea 7c. aur ma carajjarcri f:i 
catoibs ligafi 10 dolozofif.ac uetofif fnt 
alif dirteda fit mea ri e B poeze ri t rii b9 
fit nifi tfem°.ne ad mbrri alicp ma ipa f 
pat cuiuf ca d tfirmi fuffocato’e fimetiiz 
at net aliqua alia tiorofa egritudinein idderetutfiflderetad oculoa ad fau 
cea ad pectua aurea.f fi neruia ibibere 
tnr i biia em cafibua facile. apfta5 fpaf 
md palefi f ftiea eg:itudies idttce:5.£t 
fi tue ma foret qualr aut 6 fiea 
debeat i captfe fupra te docui; 
Sd illa igit uentedo. q de buiufmoi 
fut itetoe capfi ab odoramus pneipiuj 
fumea nigella torrefaciea 7 
ta i pecia :ara ligabis q3 feptlfie pattef 
tupodoret.ual5 «puf. radicia yereos 
tale fiat l&.lau 
dai pmifiimi.i.i.f.ftoracis calaitate.| 
i.ltgi aloea nucia ctpiTi nucia mufeate 
olibai .abre.3di.mufci,3. 
f.fiacpuFfubtildTinv* 7 cu muccllagte 
gurm arabict tf cta cu aq maiorae mal 
lafletffif ota {corporer" pt abra 7 mufeu 
que ultimo cum eia ftrnf q’q3 malafle 
tur et pforata poma fiant q paties fre 
que odoret. W. acci.1 an dai purifli 
l-ii.galliemufcate. |.iJsgi aloea flora 
cia calaite an.J. f.mafticis olibai fada 
darace coftt ari.3.it.abre.3.i.mufct. 3,( 
ftatutfupra.cu gumiaiabici glutto p 
foratu pomu fecd abra 7 mufcu$ uliio 
malafado. &uim ad fufFdigia q?lib5 
tfrafcriptog facias. £t primi acci 
ptt arift o.rdt mine tmris ftoracis cala 
mite galbai.an.3.t.arfetct cif ni.j.iti.cu 
adipebouio er biia ad auellana? quati 
tate formule una uf,ii. fuper 
carboea fpone 7 p ebotd paties fumu5 
recipiatper nareai er ariftologie 7 
ar(cnici pambus eqa formulaa cu uac 
cino recenti adipe cdfice.qmVnt fupza 
utere boc em' fuffumtgiu a dno noftro 
0=befue magnifice comendaf♦ 
aliter accipe arfenici citrini ftercorts 
leporia tar.ordei corticu ftft ici an. par 
tea equalta erutfupracduitello rece 
tia out formulaffaciaa. £Ur ftoracif 
mfrretbttrifarfl!o»rotn6.an.3*i.aedpi 
ea 7 arfetci.J.f.cd butiro uacdo fup:a 
forroulaa facito. Suffdfgatio uero 
ate cena t an pradtd ftomaco uacuo fi 
enda edt. i£go aut aliaa biia fuffdiga 
toibj fic ufua fd 7 adiuuate deo i firia 
bn fucceffit.qr cd uitello recetia oui ta 
liaeomtfcerifaciebat fditatea Itgti92j 
q et pano albo facte erat i illia t rncrga 
ba q5 accefe 7 fumetef i apto ore teneti 
fadeba talia emfnmaafuauiafafi e et 
marie ut etpeatua fd utif.£>olet t dedi 
natoe cdpatiearoanefdgit pecte Imee 
aliqualif afperfefuffuigari gbua dem 
caput pfrtcaf cp ftc faciaa. l&. tbti 
rta fadarace.an*|.uf.cdticd citri ficco 
rd.J.i. rntrre iloracia calamite galieti 
fcate ad-J.f.ligni aloef^.u.cdquafTet*'. 
7 uno cocleari fuper igno poftto cum 
qutbuf caput pfricatur pede fuffiugef • 
£t quia caput lauaretterduj e unie 
acd.camomille. £ig>.i .fticadoa. falute 
floru3 antboa folioru5 lauri maiorane 
8n.)£fe>.f.folio2U3fene.5.v>u?quafletut 
7 i liduio cd cineje ccni at f mentog fac 
to rea ifte i peda rara ligate bulliat cd 
quo mane ftomaco uacuo caput tofum 
lauet"7 en peciie ut fupra fuffdigatif er 
ficcetur caput de bic bona uitia aquam 
babeat er ea calida caput atque tfpo:a 
confricentur.fpfa em per fe cito exficca 
b(f+ $n tali em er aq ardeti lotoe ma 
gnufeperiuuamtdadmeni. jLotio tri 
tfta capitia fortiuadperabtturfi cum 
fpongia uel aliter ea lirtuto illo fiat. 
fuper caput embrocatio et quia talio 
capitia embrocatio er naltbua balneia 
feptfltme patiete liberat p oflea de mfe 
maii uel aprilta feptebr ia quoq in octo 
bria pa tiente tud ad balnea petrioli q3 
funt in cditatufenarummittereuel ad 
balnea fancti. Tfbbtlipi que in eodem colfatu ffta funt de quarum gentilia ze 
fert quod multo fotiricafu noftro er 
ficcatioraqs balnea petolis i predicj 
meftb9 fat et i pfectoe. 0517 alia plu 
ra balnea I cottatu pdicto.q tn ad illa p 
pata nibil i cau nro. jLaudat ite bonie 
feabalead leporeta.f5 netni i cau illo 
ut tlla adeat pfulere.qz qda illuc iuezut 
n tn oftlio mei * ibi motui fat. Jn cot 
tatu ant patauio balea nro 
fatf puetentia ut ipfe uidi.s fat balea 6 
facta £lena 7 6 mote croto * uf9 boij 
e de mefe maii ufq p roto mfe feptebzif. 
Elial mazcbioatu mog fe2:ati t ctutta 
te agf.fat balea q* t B cau nrnabilif ualet 
ut i plurib* erpt9 fu.s IU02? uP e 6 mfe 
mait accipiat mtllii libr .f .faf 
mifcet Ifartagie X alit' calefiat ponat 
\ faceto * coroali pmilTura applicant . 
Elii aqua ualde falita captut 11 ea mf 
tu calida peciaa imergut ‘t ita calidae 
9 fortif erpflao dicto loco applicant. 
•£go aut buPloco ardeti aq utoz.Jn 
cui9 tn fublimatoe fticadoa betbonica 
faluta flo2j atboa 9 aliq iuiperi grana i 
poni facio 9 buic paflioi rnbze fubuelt. 
05 quatn ad faccellatoeo ifrafcripto 
facello feu biretocdmunirerutor que 
i B cau e efftcar uald 9 ipfe accipit cao 
mille abfitbii fucci betoke maioraeber 
bn fticadoo flog atbos rof .ru.an.£l£b 
f.fada:ace.|.f .cinaomi nuctfmufcate 
garioftlo? cortico citri 
t.folio2j fene gzana an.j.iiXoqf 
fer6 B btrta etffdoe 6 grana er f b’iftif 
farciat'magia tn rPcozoale amiflura qs 
uerfue occiputitn 9 tale birtn ta de die 
q5 6 nocte patief i capite 6feaat dfimo n 
nimia capiti calidttate iducat.q* tenedo 
porof aptoa nimiS.maiorio ca for t reua 
liflimi.-z ob,B de eo q? i capite patiene 
portare pfueuczat aligd demat. £go 
aut ab.®ue3oar doct’ cu paties meus 
dormitu ibat er gar. puluere pmiflura 
afpergeba i bpemie tpr.f.fu quoq i cau 
i9.* urticis puluef.erpert5 mirre Df«t 
3fn autupno aut 'i uere pulute macie u 
ter aut maiorane f rorifmarini. 'Hi 
ctoee q in cau i°.ficri folet er oleo cao 
millino de aneto de rutba 6 lilio feu pft 
fi.pedibue rnaibue i i uiri teliib5. jn 
mulierib’ aut mamilfcu dormitu uadut 
fiat. Solem9* pdpuecuegrirudomlf 
tU5 rebelf eriftt t ad caufia deueire q it 
folii ma$ dirtut f3 et cerbrd potef erue 
eat. Ebradaf icaq caput* er cepe coi 
rubeo at fglitico circa pmilTma corona 
lealiqualr pPrtcef* fucceflje er uguero 
j feripto pfucat9 loc9 ugat oli rutbe. J. 
ii.f.acciptee * ftercorie coldbmi.5. lii. 
finapie caftorei .uforbti.3.1. et 
cu modica cera fiat.nguetu3 q°ut dicta 
eutarie.ueftceuofacteapperiaf et cd 
foliiecauliuatalr apte quatu fieri pot 
teneat"aptent* accipe de cataridib9ca 
tur fir.-z de ea ad auellae quatttate fup 
jmiflura ponat* * ubi uie rieri ueficato 
ne * poe fi lib3 nucie tefta blup pone. 
* faciaf ueficafapfti mbe qf ut e q*3 diu 
potee aptae fi caufiu5 actuale 
facer lib3 poe tadice man9 ubi nare fmi 
nat".* loc9 ad que dtgituf 
medi5 attigit cameret" * quadiu fteti 
pot.cu pilla pua Iigt conaf piri at buffi 
cautyat9 loc*apt9 teneaf at cu ptlla er 
care ialfa fca feu cu ctfo rubeo qq5 die 
f nouato £t qr B e nltimti q? t tali cura 
fiat frigidi catarri t B cura dige f mia£ 
q butc meo pmtariolo 6 egritudtV ca 
pi#felicif fineipoit.jLaue deo Hmen. 
£rplicit :mtazioP6 egritudib9capifl 
©eo gratiae. Sntontiguatnerit ppn cometariollus 6 
pleurefi felicif jfnciptt capitula pmum 
gd fit pleuref ac quottupler ttbt dilluci 
dae. 
Capitulfim primum. 
JL euref £ft Cgritudo 
q fm prauaf tpU5 dtfpo 
ttoee fepfnoe iuadit.t 
ea fiue mali rgimis obf 
uatia.fiue pftellatois ca 
fiue tp93 uarietate fiat, mFtos furti uo 
rar» Cui9 doctrina cu ipfa pntt ano mF 
tif i loctfuelut pefti qda fgnarit.0ocio 
rn ob rogam q5 magie ordiate fciuero 
on9fcribedilibesaflupft. Ifeecigit" ple 
uref fa pfae 93 arabeffepi9iuadit. Hii 
arabes ea fofati uF fofata uocat, Ifbetfe 
et birfen.bir.n.apd eoe pect9 7 fe apo 
ftema dr.qfi pectoris apoftea. £>3 qua 
6 ca noe ea pleurefi appellam9.7 ftatim 
epia. Sctedu itaq3 ut meo 
ptin3 qtuor i pector mebza diftricta for 
co.t pfmo. ©5 co 
de 7 pfmoe dimtff .6 panicuf et mufcoft 
'gb9 tale apoftea pleuf ticu generat" dif 
feramue. Tjbaniculi naq3 ff tree.f.me 
dtaftin9.dy9fragnia.et pleura. 
ftin9p mediu pecroif ab aterioi ad pofft 
uerrafiee.pmediupfmone diuidit.Ct 
ifte aliie ppat9 n mfm neruoP eriftit. 
uo nejuoPmfm ab atertori 
ad pofteriora trafiee.fpualta a natura 
lib0fepat-Tfbleura uo iteri9 coftae tegit 
iter qe mediat mufcft gda rfue cuti er 
teri9attigetee.t i oib9dcie mebrie apo 
ftea fieri otigtt.g? noepleft appelfam9 
©tftfg uetee tn qr uera queda 7 n uera 
ee dicim9.i8t B dtffitae penee me 
bra 7 qiiq3 penea buora feu uetofitate 
attedtt". iftatoe mbro? illa fola uera di 
cim9 q t alfo fit tm B eft i panicfo plema 
latie kt° fea cofta dr * 
£x gb’f *p5.qr tale apoftea pleureif ap 
pellam9. i°qp ui uocabri apoftea m 
iatertb9 ri erna pleuref dtci ri d5. £t 
ex bite p$ nfimife q? apoftea i mediaRio 
U dpafragmate U mufcur.g rfua cute5 
erfiuatedutgeitturapleuref dici n d5 
O ut uocabri £a plearf fit q folu t plea 
ra paniculo generat", Hera q°3 pleurf 
a n h p buo? feu uetofitatf dr aa difttn 
guttMRa q a colera fit 1* a faguie ap; 
$o affate F a mFia F ueto l 
fitate n ra.Jpfa at pleura cordi mTtu # 
plqua ertflit qf ma apoftea t ea efficies 
ad co tp5 fuar.-z febre ptinua effidt#ppf 
% apofte'a illo f pleura cn dilatat" pulo 
aprimi/*? ftr tde abelit9 difficFraa. maq 
ide apofte’a efficiea q acuta e * i loco fe 
fibtli qnada caufat puctoe. t ftc fit dolo 
lafie pugitiuue.p porofttate q3 illi" pa 
nicft fc uiruletia qda rfudat.aq izritata 
natura uteaerpellatifurgit. * fit inde 
tuflta.lHmplmffitpamcFuatllezoe apo 
ftemaj durus arteriae quoq fub eo etn 
teaoprimft. cuius ca ta dilato i q5 pftri 
toi iobedietes.et fic pulfus ide ftt ferri 
nue. j6r gbue oibus p3 91 pleuzef e 
ue? apoftea laterif a colera f a fagfe ca 
tfi.ad qp febrie atinua dolo laterie prigi 
ttuustuffis.abelitusdifTicFtas 7 pFfus 
frmusDfeqniif.lRdraaut ei q dicta? 
3ditou5 aliq 6fictr.,pnt tferiue latius 6 
clarabtf.Ct fic p5 quid fit taVa q5 n ra 
pleuref.g» buiue capFi itetio fuerat* 
Capitulum xm de caufie pleurefie. 
C caufae pleurefie inueftige 
mus.fciedu ertrffecae 1 i triit 
fecafee polfe quatu ad ertrife 
caf qlib5 fer re? n naturalin fdebite nr0 
occures corpori ca eius efle pot ut aer 
frigidue nimie nimie quoque cahdue.  spmedo i capite feu 
aliis mbris ad ptes pectois fluer iterdu 
facit et plefis efficit* Xilid9 uo mas eli 
quaf ide facit forte.lte exerciciu * potif 
fimu fi exercitat3ae:i frigido X uetofo fe 
(fati oppofuerit.Jn nimia q93 gete.buo 
res pluri ac fupflui generat", g ff 
but9 egritodis ide i fono fit fuper 
fluo.0upflua at uigilia ualde buor f ac 
uit.g tuc i pleura feu aliif panicufet mu 
fcur facile pentrat.-z ide ira facitXt ad 
bucpmumodud alito ate fupfiuisacct 
derib9f$ ipfojg natura docui.0epe igr 
lanitio buores acnit.-z bic ide recurrer 
facit.g bac poffea facile egrirudine idu 
cut.IRimia rpleto iter ea q dicta ff t bac 
efficiedo egritudine pneipatu t5 7 potif 
ftmu fi ex cibis colera mftiplicatib9 fiat 
Jllis pterea fepi9B accidit g faguie rple 
ti ut tpfo2? appetit9 icitet" acuti aligd co 
tidie maducat.ut ff cepe 7 alia bufmoi 
iCalia naq5 ut p5 buores accuut qui fa 
cile poffea 1 pleura feu panicuraliis ibi 
butO-f ruet9 ite 7 alia q faguine fubtile 
efficef pnt buiuf mobi fut fepe ca. £t ii 
uini pote# cepiofa bibitto.* T flPmaxie 
q caput bnt debile repletu ualdema ua 
por 0 a uio illo tc pti gerirat" .qui caput 
afcedetesilI6repletat3 eoq caliditate 
buof 0 ibide exrites eliquat.qui ad ptes 
pectoris dfluetes ptefi leutf caufatXt 
t biis maxie 5 accidit qui pectus apium 
7 ab eo ad caput uias dilataras 7 aptas 
bnt.Clfbultttudo quoq5 potus aq frigt 
de materialis pffrigef ut inquit Hui.pFe 
fi fepe caufatXt fic fumati betif q buf 
morbi extrifece ff caeXaufe uo i trife 
cefut.faguis.fla.colera.? mlia. Jffi.n* 
buores a ueis magts egreffi ad puaf de 
uentunt.et ab biis ad miores.et de bine 
ad minimas 7 tadead meb?02j 
Ipdgiofitates Xt ibidetalif coaduati 
apa pleureticu caufat % frequctf tam 
fit a faguine colere prnixto. at p admir 
tone flatj fbtiliati fit itide a fola coleza.i 
terdu i a flate licet rarf.a mfia ro :auf 
fime.Jpfa naq$ groffa * ficca exiftef e 
difRculf f bite mebria penetras. £t ftc 
betis i fuma g fut buiufmoi morbi ta in 
trinfece quam extriofece caufe. 
lCapl5 figis ©moftatfs h ptef 
:$B figif nuc age'dii.j6t pmo 6 
d re pfefisfigis demuftratiuis 
q a fagute X a colera fep t folo 
panicto pleuragenrat tfzt buf figta 
ut uef ea oes affirmat fut ifepabilia ftga 
ut e ptF*frin9 febrie atinua abelit9 dif 
ficrtaf.tuffif i dolo lafta cp 
paties de Iatere.i Iatp fe more no aude 
at.£t de btis t pmo capto du pfcf difft 
tione uenaba: fa$ dictu e. 03 ut ccg<5 
fcaa qn fit a faguine fputu rubeu r fub 
rubcii appebit.tlafegrauedo qda feti 
tura or dulcedo tefemenepp rpletone 
manet facies rub3 mftu.s pX(° p fua fit 
mtate erit iidof.Urtagroffa atqfub 
rubea a medio a rfufq* fupficie cu liuidi 
tate qda appar bit cp t oi ptefi ta ra qua 
n £a ptigit ut ptm.# fi etaa pplerio p 
cedes rgim * alta atteftetf faguine ea 
ce:ttg forefaguineanequaqua dubitea 
03qzftatidixera pleurticog urias a 
medio o ut pty liuer .0ciedu cp una pp 
buorca colog ffdu I1U3 na talea 
cn uria mixti liuida eaefficiut.iterdum 
quoq uicio epatf fit bumo:es detinere 
non potentia qui tunc cum aquofi 
tate mixti liuidam eam efficiunt* afit 
e tiam interdum ex frigiditate calorem 
naturalem mortificante.et quandoque 
ab adurente calore extraneo natura 
lem calorem exterminante ? refoluen te*? fic p a ccidee iducit' frigfdif&acUP 
ca tc liuer urina atigit.f it ite uria liuef 
pp caloze ptea aereaa adurete g,tc ptea 
magia ffolui pataa pfumtr. cuq$ ipfo ul 
teri9 agete maio ut p5 terreffrettaa 3ti 
nue crefcat mifcet"ptea aiiq f ree cu bui 
ditatib0 urtahb9tuc urina liuida fddut 
JLiuetite uria calorif ca cu calo ejcneua 
plua 6 Ibtilib'* boiditattb* diffoluat q5 
pa tuc mtrta p uria liuidi 
ea reddit 7 aliqii oleaginea ftcat t etbi 
cia t finoeba putjeda e uidedd ut i nf o 
6 febrib9 lati9 declarabo. Jn cau ? di 
coq? maqetueniaaptaadlocu apofte 
mofu fluer ut e colera f faguia co leric9 
feu alf mirt° *ic.ri tota ad pofteatj loeu 
fluit ymopaei9! partibua propinquta 
epofiemati retinetur que calore febri 
It m eam agentia aduritur, et fecun 
dum fui partem fubttliorem ad epar 
mitti .qcuumliaquofiraretrafiea ea 
liuida efficit n tri per totu f$ i partib9fu 
perionb9ttgit" cu fatie leueafutbuora 
q circa fpitualia cunnenf. JLiuo: tn 
tffe fit maio: Xmino fecudu maiore f mi 
rore frbria trentione ac fecudu materi 
parata. 7 fic 
nere plefia a faguine figa pa 
ret. 03 ubi colera pleurefi' tpfa effece 
rit dolor erit acut9m0gta color citrin9 
nrtna tn fua liuida arq$ fubtif cu ferri 
nitate pulf9 erit ueloe 7 frequea de te: 
cio i terciu fcrci9 affliget" .q« fi pcedea 
fgtm oplerto etaa pfetiatea i 
ca for itaq3 q pdicta ft uera 
pfefi tibi maifefte dclarat p q piia capfj 
fine rcipit. ■ 
Capitulu.iiti.d figia ple. nuere de 
monftrantia. 
jLeurefia tam diflerfitate 
bumormnfcilicet flaua et 
melancolte quam mebrojp et ut fupra di 
jcera dictfn uera.Cut9 ftga p:efea capi 
talu docet.lRa fi fiat a ffate dolo: erit 
n multa pun gitur\fputum ad albedine 
quada tedtt. pallida r remiffa cu 
fpilTitudinc quada apparebit pulf:9cu5 
ferrtnicate pu9 atq5 mollia crit.SEt ubi 
regim atq$ alia flati coueiut ab eo fiet 
iCaufa cui9 ri uera pfefia appellat" 7 fi i 
pleure paniculo adbuc fieret. 0i aut 
mfta ea effecerit efto id raro fiat fputu 
erit liutdu.dolo uo n mfiu acut9uria ad 
albedine tedea fubtir erit ualo.-t ptTua 
magia cu f ritate dur9 mftu.q? fi pcedef 
regim mfie fuerit generanuii etaa uo 7 
alia arteftet" eide illa i ca erit.et qr B eft 
ab buore mfico genetata n uera q'’} ple 
fim dtcimua. Jfit autem ut predire 
ram m membria alita a pleura non ue:a 
pleurefia ut in mediafttno dyafragma 
te.? i mufcul1 iter coftaa q mediat. £>i 
tgit" t mediaftio fiat i nullo late2f f31 me 
dio pectoria fettt" dolor n mpugittuuf 
at pauca aut nulla aderit pulfJ ferreni 
taa cu pag ille panicul9fit neruof9. £t 
p B figna a uera pleurefi hic facile dif 
cerea @6 fuuelatnedtfliguere nat"a 
aliaafpttualib9 fuerit q:i dpafragate 
aderit metia alieatio q: ipfn dpfraga 
cu cetebro magna bab$ colligacta medi 
ite ne:uo quoda groffo q ab eo ad pec 
t9 ueniea p multiplicea mlloa diuidit'7 
t panicuf poftea pectoria pf rit".Hn eic 
pricipaltb9ipft9df iuuamtJ unu 
e ut uapora putridoa a nat"alib° ad cer 
bru afcedere ent cu afcen 
dunt fit mentia alienatio. $deo alio 
nomine metbafrenum noncupaf' quafi 
frnumetJ.jEtio p apoffea i eotfue:itpu 
t:tdi fdi p ne:ufi illii ad cer uetetef m# 
factat alienatcej. £t tat* alienato if ra3 
pfefim 7 no uera pott dram. bac ca cu grauedte maxtlle ruber cu tuflt ma 
exfputt"nFlaet pauca adeligue mgrdo 
nullaq3 ariditaa.uria fubtiFexiftea latj 
e ignea. Jfnapofteateautepatf abbuf 
q ftatf dicta fut otno dtfferut* @ut i eo 
pulP e undoP.? nulla ac pauca pucide 
e lafia dolor aggrauatiu*.£u quo i co 
ftia rtro dolor fetiif.d£r ut iqutt iRaf. 
pp apoftea epatj corde cu gbv retro alit 
gaf extedut' 'i i paniculo q eft retro co 
ftaa g tuc erredit' fit dolor i to.$tc ma 
jctlie citrinat* F falte multu dtfcolorani: 
i8t quaute ibide fu tuiTiacu ea tn mbil 
exfpuit iRigrefcit ligua cu ariditate tac 
p.0i apa t gibbo fuerit i foma nouacte 
feu nouelune cu coriViterPdeplTiamai 
fefte flefif .£>3 iscauoii lici eo tn maio 
adeft dtficFtaa abelip .egeftto fiF lotur 
caria debilitate Imutatiue epattf 
fepiua apparetor ia uo rubea ac grof 
fa mF3 fic ut if du faguioleta fiat. par. 
pp bbilitate feu pp apa cbilu faguthca 
car obite n pot.i&f magia extenuat" pa 
tief qj t pFeft.Cx §b9otb?if pFefi t epafl 
apa differetia clar ccgofcia b3 quoq ut 
ftattdicrue pipleumonia cu pFefi puet 
entia quada puta i tuiTi fcbr et difFicFta 
te abelip.03 ut unu ab alio cc gofcaf i 
peipleuonia majro ad e abelip difficFtaf 
t medio pectota ulla fte pnctoe dolor (e 
tit" aggrauatiu9 patiea inter Ipatulaa 
propt ea qua CU3 eta b3 pulmo colligan 
Na dolet multu de latere feu factle fe uo 
luit pulfu undofu babet *i n ferrinu 
autem omniu in pleuretico nullum tue 
mtur g minorej bab3 abelip diffictiare 
i medio pectoifii dol313 i late dolon tm 
e agrauattuua f5 eft ptgt1iuu0.de lare 
re i lap fe dtfficulf mouet 7 pulln bab5 
ferrinu ?.no undofu. jbrqutbuaomni 
bue inter apata epatia ac pleureftm 7 m 
ter peripleumoniam quoque patet diffe 
tu n uera plefi’ riHa at pauca tufTif adeft 
paucfa et frinttaapulfVJte? paucfa 
et abdit’ diffictae./Blia fit i mufcur co 
ftagnra pfcf.lBa iter quaflibj duaa 
coftaaduofir alter uilloa 
b3 logttudtnalea.alter uo trafuerfalea 
g ob B fur creari ut ob B dilatoi *i pftrt 
ctoi pe ctorte fuuametu pftat. Cu igif* 
pM fit t btia dolo tactu peipif. £t apa 
frerdn *crP ut et utfujcop 
bedaf.g? fi fuerit t lacerto dilatate i ae 
rta afractoe fetif dolor 2 fi t pftrigete 
i aerta emifTtde. Jfn tali at apate pulPn 
adeftfrimtaa.ntuflia.n dolor lateria 
pngttiu’.ri abelit’ dtfficftaa.nec ita ut t 
uera pfeft fefofa ftefa.Jn B tn apate eft 
pulfato gradta cp ri erigit t aliia et B ut 
iRaf fqutt neft qr ibi ff plurte pulfatilef 
uene f t alita dictio Ioda pauce uen.jfo 
terdu q°5 f pta 2 alita t pantcul* feu’muf 
curpectoria groffa uetofttaa deabula 
tina dolore efficiea tdudif ad que uelut 
1 aliia n pfequitfTebrta ftat tn nt t eo f ri 
n9 pulfua erift af.Ct ifta q°3 n uera pfe 
fia appellat? q cu refoluetib’ uetoftrate 
ut eet cu facceiruetof f aliq* b’mdt fad 
le remonet*. £>i igif'q dicta fut noueria 
n ueraaplefeaauertaclaf dtfcernea* 
aEtiB capr$ piia fine recipit* 
abapattfy epta 
2 pulmoia ta ra q3 n ra dtfcernatur. 
IBtercpatia apoftema 
ta pulmonea quoque? 
t pleureftm magna adeft 
coucniecia.qr in ttifli fe 
bre anbelituf dtflurtate 
dolor et cetera, quare ut unii ab alio co 
gnofcerefdaa notabia q5fequuntur. 
IRam in pleurefi eft pulfua ferrinua 
dolor lateria pungittuua.nulla atpau retia qbmc.c\taft fine iponit. 
,pnofticatoe pFef ad afe 
egritudines. 
£T gs 6 hic diceda pfefi ,pno 
u fticari qat Sciedn g> ipfa tnt 
du fuppuraf 
et iterdu refoluit.TJbrto 6 pmutardne 
dictio fiet. Succefitue 6 fuppuratone 
l£t i fercto 6 refolutde.Tfbermutaf ita 
q plef f pipleumonia.qr ma aliqri p uia 
refudatdis a pFa palatte ad pulmonem 
mittit" 7 ibi collectdej facies pipleumo 
nia efficit.t ficma paulatiapFaad pul 
mone trafmittit"7 ita Iaterif dolor pau 
larte remittit" (3 tucmaior fit abelifdif 
ficlraa.Jnterea uo ma maturatde3 n ex 
pectas tpus feu uiruletia smutat" 7 ntla 
eruptoe facta ad pfmone Dtinue rfuda 
do trafit 7 tp5 ulceras bonu pFetico ad 
ptifi ducit mftocies. fi apoftea an 
maturatde5 rupit" ei3 ma fm t\° maioje 
babudacia mebra dtuetfa pettit Si igr 
$fus cerebra repat fua uenenofitate at 
caliditate feu acuitate natura ftimulat 
@ue fi ei domari pdt p’ aure collectio 
ne facies caufat apoftea. Jfnterdn q9q5 
p fluxu faguinis nartu ea expellit <p em 
ift09 fiat fi febre leti fetiat 7 aliojg acci 
decin f miffto tde fequat".falu'’ fit ifirm* 
ut t utroq3 cafu tpfe nonnq'5 uidi. St fi 
tunc natura illi expellede materiei do 
minarinequirad cerebru tranftt f fre 
ncfi alienatoe 7 fuis aliis accidetib9cau 
fat £t quadoq5 frenefi no efficies ner 
uif fbibit" 7 fpafmu aute ifto 
ru fiat bon9 paiies i fecunda aut tertia 
die ut 
quoda fuo pfetico fpafmato fgt qd.ei* 
paffio ia ad maturatde5 duenrat £t cn 
i facile fanie' exfpoebat ftc ur futuram 
falutefpabat.05l?neniu illii groflu fa 
niea ad cerebro trafiea fpafmu effecit 7 
tuc bon9patiea illico mo«u9e.j&uid igt 
tur erit fi ri maturi apatf pp ruptura id 
fiat ampli9 apano acuitatemei 
f et9 multitudie rupit"literdu.£ t ad coi 
ma uenief.trmore caufa*atq3 ftcopf.iEt 
patief idie uatmale alio ad modo trafit. 
6 illa nobili iRatberina ac 
de nobili i0orotbea excoitib9 de mede 
cogata mea ipe uidi.Smbo ftatijpfetito 
dolor pluriea (Tcopardt Zm eia finilhi 
latia dolor ftimulabat.£t ifraboraa q 
tuor maria abelit9 difficultate af 
maa agelif pmedatfiit. Jnfdo tn 7 fi ta 
ro cor adeo forte replet"repit"ut fua ad 
emoctoria q; ad fubaffellaa materia illa 
,ppellat.£tibidem caufafapa ubi:fiale 
uiato 3feqt"a mote fecutat ifi?mu.2lliqn 
quoq5apate rupto t pectorfa ocauo re 
cipit". i&xxt fi i decimo qrto expurgata 
n fuerit p atiena fit empicua.£t vpo. 7 
Snic.igunt 7 fi 6 bic ad qdjegefimo uf 
q3 die n fuerit dbite modificat9,! ptiftm 
trafit.SmpIt9 mafia fiue digefta fiue n 
in cocauo pectoria recepta p uenaj ma 
gna aliquando trafit ad epar que fi ad 
concauo p feceffum fi ad co nuexum 
p urina expellit"£t fi abe ifre.expulfdea 
fut laudabilea ut Euic.-t iRaf iquiot fe 
uidifle £]fbefue ro atq$ plure uefea ing 
unt ad pfefia actrie flux9 imoderatia.fe 
fiat iprt 
cipio 7 co remiffione accedcntio euadot 
intirmt.£contra uero in quarto uel an 
te pereunt.05 in fme ut iquit Suic.ut 
pfm rnojiot" epar ia dbilitato ee figi 
ficat.£t B ut iquit iRaf. natwafuirtujj 
mortificatione denociar.03 interdo na 
tura eft a deo potea ut epar fibi miffam 
materia ad fua emunctoria ad 
iguina £t ibi collectione fatiee a motte fecurat ifirmu.IRi dcltnatfomei ad i 
bo cura e iquir.Buic.uebemel figifica 
tio ad tcolumitate .Emplt* natura po 
tes ma$ tterdu3 ad curi q ibide 
cofIectdc3 facies a pditoe librat ifirmti. 
II2U0 igifpnctatj quid 6 pmutatoe ma 
ligne ptef ad ategritudies ,pnofttcadu 
fir patet. 
,pnofttcatoe plef ex fa 
nte f puro fputo ? illius k q ex tpfius re 
fote fumi pot. 
lineat6luppuratoe qepfe 
n fis i pus at liante 3uer(io dif 
cernedu i 2Trib3igif figis ut 
fqutVlRaf .ad fame ptef deueiffe cogo 
fcasprigore.f.p maiore lateris pode 
rofiraie ? maiore feb:ifitefiioneJCbig< 
t" faniaturupit' apofieanfclu.rigoret 
febris ac latis poderolitas crefcut.<55 
et reliqua accidetta ut difficlias abdit9 
iftatta .0v fi tuc debil fuerit 
morit"paties £>t fottj e 1 figa boa pcef 
ferut timedu n fi panes tu1' de 
bite fuerit rmittet", 
SutcXt qitq$ iquit figa apparet timo 
rofa-t tu ta teflificat3 es ligmficatdem 
laudabile t fputo *i aliif 1 c.tc ii timeas 
qm tahueuety eca collectdis *i nuptet 
ca5 aba-lfeur aut boe fmale famatois 
X fuppuratoif pfputu iudiciu fumitXi: 
caqp ut Buic.inRaf.uoluerurqtuo? 
generat: atreduf.f.tps.quaritas.exfpu 
endi modus e t qualitas. iLepus at pe 
nes p20pinquitatem teeptienis egritfl 
dtmsaut longiquttatem atteuditur ut 
ftatim a principio uel multum intem 
per ab eo diftatiexfpuef paties fcipiat 
1 falub:ifnaq3 ceteri paribyquato ctttnf 
ifirmus tcipit exfpuef tato citius bonu 
finecofegf jEt.quato tardius tardius 
cofeqt famtas. Cdftdratur quanti 
tas qrfi multum autipaucum expusf' 
XtM quouismorbitpe 
erfpnedt qz ftcut ttlo facile at 
iRaf.0i mafato fputi ei3 faci 
Ic cu emifioe i bac egritudie dnaf oib3 
q°fi deltbe 
rato b3 fiat oino coualefcet. Ct 
id fubdit.s fi debilitas o dtfiiculta 
tefpuedi * maxie cb puatoe maturato 
nif fputi ad figificadn ptcty fufficitXur 
ca f o qlitatem qtuor a ttedunt' fc3 fputi 
grolTitiea at tenuitas figura odor *i co 
lor. Circa prnti fputi pftderaf uifcofj 
tas.at fluxtbtlitaa *i h tpfo i aq flecto 
facile pprebedtf Xirca f3 pfide:aif ro 
tuditao fiue cjute alia figura, fputtt 
uifcofu rotudu *i diuturnum ut iRaf. 
tqt i ptifi at etbtca pactae uauru denti 
tiat q: t pecotre ee calore ualckftefuro 
figihcat id SutcXt er maf fpu0 ualde 
e albu uifcofu rotudu q: f igificat groflli 
ctemafiei?ddiniucaUdu«tJXt o logi 
tudte figificat cp ege: pfiatad ptifXu 
ca odore fifetea at idolea luerit p ei* 
,piectione ff igttoa carboes ccgoictf. 
Circa colore at albu f rubeti lubrubeuj 
citrinu utrid ltmdu fnigrii fueritXt if 
dictos colora niger cefia e deiior ac c< 
trtn3 pferaa.Bn almafore 
0i i p:icipto tq ait paffidif <p erfcrat ni 
gerrtmu at citrinu ualde appart *i fic g 
mafetit * fefotfno quierit ufq ad diefep 
limu tidrofu c.i fi p h toto aeria attrac 
to ri alluiet" *i t pector oregion. Sut in 
marilt rubedo *i i ocufmoti e ,ppiqu9« 
cuiufuia coloif fueztt domo 
doloria feqnt" mitigato e iRaf. tgt 
laudabile pfiete.CSr tfra 
ait fi pattea exfpuef n ual3 quauia fpu 
tu adbuc matU2£ ? laudabile for3 eger 
fuffocafpibir. Bmpliua fputu dtucr 
forum colorum in fubftantia diuerfum 
fi in principio cum augmentatione doloris apparat i ftto egrfi ut pluztmu 
madat ad pre5, £t fi ? alleuiaioe illof 
tres pf ibit de eo fpes falutj erit. 
£titeqoid pleurefis ut fquti Suic. 
cuius dolor n quiefcir p fputu neq5 p 
minutidemneq3peraliatuc fperap ta 
faniofitate at morte a te ipfa fm rehqs 
fignificatoes 7c.£t maxieuirt°debit 
fuerit. 01 igit" ab icboatde egtitudmis 
fputd fuenu mftd grolTu planu ii uifco 
fu albu.rubed fub rubed t citrind bono 
cd odore af cu fpuitde facilt uirtute co 
ftate falute oino ,pteditXdtrariu ueo 
morte ut p$.0putu ueropaucu uifco 
fu uiride plubeu t mgru3 cu fetore cp p 
dies plnref loge a pricipio fctpiat appa 
rerecdqilldquoqmodicd dtfficulf er 
aute 
i biis rnedtu teneat medio md i 
cado te coftate uirtute aliis 
fignisbonis preualetibufboud iudica 
JCdtrariu uero malu. 03ateq5d.fpu 
to fmo finiat" fciaf cp fputu albii inr alia 
cetis parib9 laudabili9 reputat". &i 
aute tale uifcofu 7 zotudd ezit ut.lRaf* 
fquit n tale aflate adufto gen 
rat". £i fubdit cp fputu puris 7 foif* 
putredinis melf e q*3 fputu mixtu. 
igitTaniofu afputo flegmatico dtfceme 
refcias. <£aniofdf igne fetet 7 taqua 
defcedtt flegmatfcu uero nulld iftog fa 
cit. £tboc bene meti amitte r ut f 
gt iRtf.Si fauies alba 7 :otuda fpuaf' 
falubrife paflio.liuida adt 7 fete*s e mo 
taf. Smph9accidetiaapparet pleruq 
tiorofa au fit collectio d gb* 
ubi figa boa pcelferut timdu u erit Xu 
cr fola mei coitctde ut Suic jgt B 
it IRa i breutfebr 7 alia aceidetia rmit 
tetXx bis p3 gd circa pleurtf fuppu 
rationem fit ,pr ofticadn. i0b buic ca 
pitulo.fmem imponere deberet. 
circa refolutioe$ ti pauca dtceda ff ut 
ea libeat tfie prfc$ capti poner.lRefolui 
t ttaq3 ptefis cd ma ea lactea pauca fu? 
rit ac refolutoi feu euaporatdi obedief 
&x fi a pridpio ffta 7 alia oppotda me 
dicamia applicata fuerit h mala beftta ri 
fuppurat f5ifumdtrafies euanefcit 7 
liberat iftrm9d quo 
qr tue i ifto cafu acctdetiaJttnue getaf 
j£t ciu° paties d bono trafit i meli3 fic 
ut fe plettcu fuifle n putet.0i lgit q pnf 
capf315 diligete: nouerif ta circa fuppu 
ratdej q$.ffulutoe5 ,pnofticari facile fci 
es d q" iiriaus deo. 
jCapt5.piii.d,pnoftica|J q tsuoe die2£ 
95 ufmj qj urieqj aliojj 
q°5 beripdr. 
Mcb> t pceoetib9 captis gd 
d fpmufatdefuppuratdeatque 
rfolutde,pnolhcadd fit buifti 
£3$ ad Jpleta d pteft doc 
trina fupereft aliq alia dfcriber biis q 
i dicta futsmuniora gpt*p 
fetuc°.fiet bono lunate 3 ita 
q egrirudo p dief cr ficos frumat ut plu 
rnnu.0i igtf bonore bfe cupis eos di 
ligeter sputabis. iRa morituri i eis fre 
queTi9 moridf .j£t io ft paties i quarta 
maxta cu abelir*difTculrate ntbil at pa2j 
fpuir.lEt fi febris itefa.dolor cii accide 
ttb9 feuis acutj fiue boa fiue mala fuezit 
uria i feptia tu ei9morte erpecta St fi 
paties \ quarta mediocrif fe beat quan 
uis figa boa nondum apparuerunuEt 
\ feptia leutter trafeat expecta undeci 
mam in qua fcj fi figna tam refpectu 
urine qua refpectufputi quam etiam 
remiflTtoneaccidentium bona fuerint 
quartadecima indubie meliora mon 
firabitetdecimafeptima optima uige 
fima falutem omnino. £?i autem 
in quarta figna omnia appareant bona Septima ffirmn abfoluet. £$5 fi 
fi udectma ufq3 exdufiue figa dubia 
apparuerit et t nona malabonuapleu 
reticuo i deciaquarta mortet". £t ide 
dico 6 deciafeptta refpectu ufgefune. 
Tfeuiua egritudinia uiuerfaha tepora 
fut duplicia. i0ueda penea accidetia 
Hzt queda penea digeftione materiei! at 
cedunt". iRam CU5 ifalubri apoftema 
fuppuratione deuenerit erit tue prici 
piu digeftioniamareriei.Statua aute 
quo ad accidetia cu tuc ultimetur et 
ftatua digeftionia maftei e:it accidetm 
decltario. iduato tgit plusmafia ad * 
digeftione tedit tato magia cet'ia paa 
b3 accidetia remittut" ficuttuftatu di 
geftioia accidetia t maifefta fit decita > 
ttde . jite quato ifalubri patiea tar ' 
dt3 icipit expuer tato egritudo etit (6 
gior.s quato citi9 tato bremor 
fu pleurfifitfcidiuaifirmi nuqua eua 
dut.Bt Huuquit. ampli3 pleuref fi 
niftn laf ia cu alita partb? cm3q5 dextri 
Slatia pp ei3,ppiquttare ad 
cormrtuepiculofior. iRurf3 q* i mu 
f curuerf3 cuti exteri3 fuerit cefia pari 
b3mm* erit piculofa. £t iteru coleri 
ca magia piculofa q3 fagumea ut uefef 
cea ayut. £>enea uirtujJ d 
bilttate facti pleurtict iuueib3tacili3 mo 
riuf. iRaftmafiap fputu modificari 
debeat uiztute ee fozte necefle e. Juue 
neaueroqzacutioria futfePutlRaf. 
tqutt acuti3fetiut *i t eif ob boc molefta 
magia ftiit accidetia. * ftc but3 ca kib° 
facili3mormf’. aui. decrepiti 
quidemortuturexeptmate plufqua tu 
uenea propf debilitate parctd cordiu5 
ipforum s tuuenea moriuntur in dolo 
ribua plufquam decrepiti ,ppter uebe 
metia fenfuu ipfoq. TRac aute fup e 
de urina talio aliquid dicere pro quo 
fctedu e gp nuqtta t eius boftatc pfidedii 
cfhl£fto ent gp ta epatf q$ uen92£ dtfpo 
fico boa fit q"5 nobie laudabit* uria dmo 
ftrat. Tfbot tri alita er plurib9 ifirmua 
piclitari gp ego nidi t quoda fcurilero ii 
luflriftmt ducta fBaudte plenr ne9» e2at 
*i t feptta uocar9 ad one ludictu. 
laudabiferat-p q3 tudei qda q cuf illt fr 
erat affirmabar.cuq$ ad patiere 
acccfleaun. eu a maga abeliPdifficfte re 
pi ttefe q°q3 febriete' pa? erpuete * ma 
ga cuabelit9 dtfficftate i td paululu ad 
liuiditate quada tedebat .‘Bti i biia po 
ti9 q$ i bonitate urine pfiP eu 
iudtcaui t udecta cu indi eu uifirafTec qe 
fcer t domtf illu dicebar.£go at ipf ad 
buc eritfib’ 3 fua boa mia eu ad altu mu 
Jdu lutfTc pperui t fola'igif uria boa nuti 
qua Dfidaf.lBa ut t d urinis tquit Jfaac 
i egritudinib9 q ff tji uenaa ut pleuref 
piplcumotatc mbiluq5 certe nobiaco 
portat uria ipfa g° jpleurtfi bona ern 
te urina ri sftdas fj mala pefTia$ ftgmfi 
But.cetertq$ uoluef t doctoreo 
iRa nat ali rtute defi ciete quemo ma di 
geret ? qfe dextra appellet" ?c. j£t fic 
ntbtl i cafu nfo foro deteri9.'|bat3 itaq 
er dictis gp i pleurefi ta roe pmutatois 
fuppuratots .rfolutota.qj cretico 
ru q5 fit. jCap^.p"1 
6 euaporatorite q ta cum fpogia q3 q*5 
p filiro q5 ueftca feu facclt <33 3 uafe enef 
terro feu lapido fptef cuafienaff. 
ad cura ptef eaoico ordte 
u q°da accedas Jnpisq at qlis 
erit tibi fit pftderaduq? pate 
fcriptafigafacilefciri pofitXu tgttuj 
ad tuu patiete ueneris.£>i fhpticu uen 
tre beat cliftere fentttuu illico fac.d btc 
i prictpio principiate fecundu doctrina 
noftet fancttfiimi. Jobannis £l^efue 
in fuo d appropriatia per quod mtedit tpa f quo fluit md * pauca adbuc eriftit 
•0zK letib* er corticatf i aceto decoctfe e 
plaftru fr loca pleuretid fac ite at er fa 
rma i aceto decocta Bfer fa 
uie cu aceto ffpdgia f aceto decoctidie 
rof ifafa fiateplaftrato feu 
itige ut 
eliqu ipfe feci \ iauene colerico fc5 tobu 
fto z i tpe calido potiffimu.106 uia.n p 
i tUo pncipiate p° factu mbru$ 
jfortabtt ne ftc fpetuofe maj illa fufctpi 
at.Cti q* et qlttate mala rmittit £t bo 
rn ca ii rm dolor cu 
t tali rarifTie ad cura uoce 
mur uetriflenitoe pmifla a uapojatoib* 
faccellarotb9 z fuccelfiue a ffia cura po 
tt5 icboamua. @r ubi ii ma mfra flure 
rir *0i repoilTimaofcriptf ufi fuerim4* 
tp43 for fa icuiabim’ Crefcet dolo* abe 
Iit9 difficultas z accidem reliq.duorfi 
ca paties ad patre facile trafirt.lRe igr 
ItaliapplicatdeefTem’ nimiu pfnptuofi 
ipfe Qfbef.fuapma Crerdc3 corrigef th 
iquit 0ufpecraff nifii p° fiat pnctptd 
te i quo nd do tota ma repftt £t ubi ite 
rfi modica fuerit ut p,buelitq>ipfa to 
ta fluca f errite mfta pp picula q ftatf di 
cra ff talia obmitrere bond e.£t io f6iu 
gea ait qp 5 quide e cu cautela fiedd ut 
admiftret regime diuerfuf eoderpe.f. 
i illo pncipiate pricipio z n t aliottpe p9 
affignataa caa. £r qutVpj 
gp ille bonua paf bemarduf de gordoio 
cuj nimia aerii* mordet ac uane repbe 
dit dicta illa 1'nrerpretado‘cd iquit*€ld 
illa repculfiua apeteret fi quia piia’ adef 
f5 ur et deue tale gr 05 5tuliflr5 q icboaa 
prtciptu cognofceret z 1 'manu medtcal 
na illa repculfiua fi burfa portaft.£t 
fubiungit gp poftquam ifta cocurref no 
mdentur. Jdeo fume minor quomodo 
bonua ££Mue folua dormitauitXer 
te bon9 £3ordoni* male iQ&ef dicta in 
terptat9 e co crediderit gp p prfcipiu pn 
cipiasipfe forfaprimu filas pleurefis 
gp e res n pmanes ttellerir gp lege e a me 
metib9 p pncipiu5.r1.quo ad ma'5 
i cafu noftro ttelbgnr tep9 quo materia 
fluit ad loco gp ufq5 ad die qua:tn durat 
fepiflune.jEc bec e ca quare ufq5 ad die 
illu5 iubet fria dmerfiua fieri. iHa cuj 
ma apliusfi coi 
lecta dmerfiua fria dtmittetes £r pte 
eade fieri ea uoluere. p prtcipiu 
prteipias bonus Ofbef die primu5 itel 
ligit g ab oib9facile coprebedi pot. £t 
n pmu tftas a nullo cognofctbile gp £55 
donius ttelliger uidrf Cu dicit gp(i de 
us tale gra5 ptulifft gp teboas tale pnd 
pia cognofcen gp filas nemo cegnofcit 
Cus igr i die pma ma illa adbuc fit pau 
ca * pttnuefluat medicainaillaacpcuflt 
U3 mebru cofortado et mala 
reprimedo qualitate applicari utiliter 
polTut.£c qmbus pat5 gp fclus iQ£bef. 
ut tqtitt Oordonius n dormtrauit 0* 
ipfe fua dicta male iterpretado cu eum 
iiufle repbedit funiamt. £>5 bus bo 
nt'0 uiris qui fingulariffimi funt prae 
tici in paradifo dimtflm. om 
nia eorum litigia quieueruntad actum 
practicum communem deueniamus 
illa fecundum ordiuem quendam de 
feribendo que a uetertbus commendan 
tur . £ft enim a uaporatoriis 
inchoandum. £r quibus quedam 
funt bumida.quedam ftcca premifla 
itaque ubi opus fuerit uentris leniti 
onein applicatione talinm infra fcrtpjf 
canones funt obfeiuandi. *|bri 
mo ubt matetiei facilem refolutionem 
cognoueris lembus refolutiuis utere 
£t iterum ubi materia iurta cutim 
fuerit uelutt in non uera pleurefi  tibbuidfa 
q°3 kboabis 7 a faciliorib quide. 0x 
ubi ma grofla atq5 spacta foret 2>i r 
foluttuo q’5 apporiaueriffBtilerfoluef 
Ctgrofiu remaneo ta refolutdi q'mdi 
geftiot fiet teprn. tatdabtf 
Ctifto [teri bonus pactcf ad aliti mtidti 
iuuit9forte traftret iRurfus ne talifl ua 
por ad patie# naref deueiat caue t terdti 
.n.ob B i tatti fpus igrolTat" ut paties a 
belitu br e n poflit Ct fic faffocat* pit 
Ifeiis fic pnotati deiceps ad aetti practi 
CTI5 uetendo ubi igit ma facit fuerit rfo 
lutotsuelutii faguineofcolertco iuue 
ne 7 i tpe calido erigit fiue quo uis alia 
md id fuerit i qua fiplici calida fpogia 
tftide qua fortif erpfla pleuretico mbzo 
fuppoe ficca fubtilt pecia fep itezpofita 
Ctiq5 ifrigidartfeipit calefacta ut a fe 
pi* reiteret' ea pecia iter 
ponedo fi aqua illa fiplici camomille flo 
jes buliat at coue oleti ut placuit Sute. 
Ct i ea fpdgea i fufa uter f folti oleti ca 
moilinti loco 6cocto3 accipi 
ef 7 ual5 mirabife pof if et fi Ub31 sfcrip 
fa aqua melltlotti abfitbiu anetti 7 fifia 
bultre facere ubi refolutdi maiori opus 
fit loco dulcis aq falfa iponas. <2>epi9 
et loco rpdgie ueftca utimur femtplena 
er qua uif decoctou3 at camo 
milito oleo cp meli9 adbuc erit femiplea 
l6a.n.fup locti applicata fepi9 fuauiflic 
dolore mittigasleue facit refolutde5. 
fit aut facceJPer furfure trititio qui 
i aliqua decoctou3 pfcriptazp bulitus et 
fortiter erpffus doleti loco fuppofitua 
ifrigidatus uo denuo calefiat et loco ite 
rti applicef fic ipfti fepi9jeiterado. Jn 
terdti at i faccelio illo camomilla feu pa 
ritariam cum dio furfure tmfcemua 
Slif aut faccelio utimurilloiterdu 
ipm fc5,fup latere ignito calefaciedo * 
B ipfo later &q fiplici f quif er fupta 
pfi decoctionib9 afpfod bicut priua 
doleti loco applicati factmuf ipfti cti fue 
rit ifrigidat9 calefactedo denuo iRo 
nulli er fiplici aq aceto mirta latere illa 
calida afpergi mbet 7 calefacto facello 
utimur ut puf et B fi ntfi t pn° icboatiuo 
ad itellecttifupra datum flendum erit. 
Cetero er furfur ficce faccellatidef 
fitit ut er milio feu panicio 7 fale.f ifta 
i ma uetofa ut plnzimti ualet cti fit iter e 
uaporatdes ceteris foztiores Ctoedam 
tfup i ifta ma inter ficca et buida euapo 
ratozia repiunt media et Januefisi a 
putadis doIortViflif fepius utunf' 0.r 
er decoctoe aliqua preferiptaruj enea 
uas feu ferrea at freu3 planu > iplet Ct 
litea iuolutU5 pecia loco pleuretico fup 
ponunt Ct B ut p3 iter bumiduj et fic 
cum euaporatorium medium tenent 
Ifeiis igit p ordine Dtmua# paucas in 
frabotasqr ifradie ad min9 naturale 
ma furfu5 at dorfu5 ocliabit gp er dolo 
nVitllialocis erntibus facileconprc 
bedea.Ct B tibi de minurone at uetrts 
folutoe fiedamdiciu5 dabunt.&noyfe 
quetibus in capitulis doctrina fiet Mzt 
p B prefeti capitulo finem impono. 
Capit"1 xm 6 ftm pfefi cura fien* 
ac de canoibus obf uadis i ea. 
iRupio bac qntti poff i magtf 
ordinate cura 6 fcribere, 
pluries replicauc 
ro ignoctfte pcor Vibi igitur uenter 
conftipatus fuerit ab eius lenitione in 
cboandu3 erit. I&inc ad euaporato 
riapfctipta tranfibisqueinterdum ma 
teria uentofa eriftente aut pauca fuf 
ficiunt nec medicamentis aliis pro 
tunc quam euaporatoriis opua erit 
Ctoia ut SIerander inquit <2>f ttjometate facccir dolorem facjft leutg® 
tt at egretate leuioremaifefte reddide 
rit cogofces i eo n ee plcctoria. Oc 
at fecur* folas erbibebta fometatdes 7 
localia adiutoria q diaforett facer piit 
pfcriptj euaporatoriis ubi dolor 
augmtef fignn e plectozie 0i pp loet ca 
Icfacroc5 ad ip3 trabtf ma q atrjacta do 
lor augmetaf £t tac ad mei euacuaroe 
attedero5.£tBuolutt Hutc.cd tquif. 
£f er buo-q tibi fignat uebe mtia necefit 
tatf euacuarois e q> fii ueneris euapoa 
toe5 7 eplaftratde5 n fedar dolore 7 m 
ueneris eos er eis q augmtat tp5 £t fi 
gificat tllo rp!etoc3 i tmo corpor. 0x 
neceflaria e euacuato * ,ppe cu ffia.05 
tafmei euacuato ri folii fit pffiaf3 etp 
uetris folutoe} ut oee teftaf' uefera di 
rfimode tn fac# g° uaporatoib9 fi dolo 
ad furctaf 7 tborace fupfafcedat p fTia 
fieda erit euacuato 2>t’ £o tferPad ypo 
endria p oetris ariqs ad fTia 
deuetes/J&os qrn’ fequutf cades anota 
v;tute sfpice.qutda.n aperiti 
medici utiqutt Coftdtin9 uirtuten ifpe 
cta flobotomauer t ifirmu qm' pp uirtutj 
6btlifate t mantb9 erpirauit.£ta 
te q95 afidra quofda naq5 nidi qui cttza 
anu decimuquartu i cafu tflo patiere fle 
botomaiiert.qiiib9 iterdu forfa beri fuc 
cefltt.f3 fepp credo male 
nemine pter Suejoar qui illa eta 
te ffia iubeatnec ultra feragefimii q°5 i 
biis etatibVs fiequetfmale <35 bn fncef 
ftfe puto £hia er re ta bic q5 ibi ffia fie 
nVpbibet &eq aliqui feragenarii ma 
gts q3 quadragearii fi robuftiors 0r 
tac illa robuftitas 7 ii etaasfidereda e. 
1 oplerione ite attede IRa ubi cefa 
ff paria i faguineo <33 i aliis apleriotbuf 
fiat fecurPat ueris tpe qs1 aliis 7 iafue 
tis* Ji greci qm' fTia frequef utut" ea 
(trepide bita fieri fabet. brabea uo?* 
plurib91 locis £3alienue ufq$ ad fi 
copi ea fieri fepe luffit 7 Saic.qnto pof 
fibile e ea dtmitter afuluit £t fi' te necef 
fttas ad ffia cogat nume:f 
plus laudat 45 quatitate nimia.lRurfuf 
ut Cl£bef Jquir ffia aifcenbue aftipatia 
noq3 fiat iRec 7 i die i qua natura mor 
bo obiicit B e i die aliqua cretica f$ i die 
minois agitatote fi pofTibile fuerit ut ue 
lit dicer q? ubi te neceflitaa cogat ut eet 
rpletio nimia fuffocaa sc.Jf i nullo die 
ru cr ticoru ffia facies Slmpltuf pura co 
lera fi i cafu fuerit obmitte ffia* lEt B 
marfe tpe ernre calido na ut iquit iKaf 
fi colera pdoinas fuerit nulla fpleurefi 
mtutio fieda erit IRec et tpe calido erii 
te q* tuc bnorts malicia augmtabit er 6 
ficcatde corporis £a quoqsi fiegmate 
puro<pbibef' qr tuc materia magis tciti 
datur ac maior fit anhelitus difficultas 
que de facili pauperculu egrum ad aliu 
mundu cond uceret 3 deo 0 uic. i cu 
rafquitpleurefisflegmatice icipe acli 
ftcrtbua acutis 7 folurde uetris 7 n fiat 
ffia <ppfer fc5 affigltas cas.f5 ab buof 
puro bec mala beflia rariffime nafc if 
ut plurimum a colerico fanguine.Uno 
ille bonus antiquus JobmneQ 0e:a 
piois iRon accidit inquit ut plurimum 
pleurefia nifi er faguine colerico fcj er 
mateua calida quod e qr ndmc ligas 
non recipit nifi buiusmodi materias 
calidas propterea quia conftrigitur 
et dilatatur multum et etiam ignitur 
er motu 7 perueniunt ad ipfum buiuf 
modi materie uelociter ideo autores 
omnes frequentius pleurefis a colera 
hoc eft a fanguine colerico fieri aiunt 
qua aliisabbumoribus 0ed quato 
fanguis ad puritatem magis dene 
meril'tanto aliisparibus erit flebo tomta fieda coptofto. St fi i pn° dolo 
erit prau9? accidetia rmifla ffia dimitte 
re pilat, qr ut ipfe.lR.af iquit aliia cu :e 
bua cura fiet fufficief Cdditdtb5 igif 
anota# 7 dolore rfuf furcula * tborace 
7 q? e fr ea tede neceeflaua ut a diri ezit 
ffia dtrfimode tn fm fc3 apoftematf et 
fputi ua:ia dtfpofitde5 f aditoes qi anqj 
ftac apofteaapletu B e adbuc fluere ma 
7 aiiq5 fputu apper icipiat er fapbea la 
teriaoppofittfieda erit ffiafetufde p# 
potiua ut placuit Sute, uetria tn ubi 0 
pua fuerit pfmtflalettde. Snte.n.i illo 
cafuuttqmt.jQ£befue coibua fupflutta 
tibua emtfTta fieda erit ffia ut 0 diri de 
bic er baftltca oppofiri laf ia poftea uo 
doec aguftia ut tquir iRaf 7 abelituf fu 
erit diffictraa aleuiata erit tardada ffia 
tuc.n.ubt rp/etio maga fuerit 7 acctden 
Cia leutf r mtflfa bafiltca lateris etufde tei 
dat. £t B ide uoluit bonua «. jQfbcf. cu 
dirit facto apoflemate 7 ma non apliua 
ad loca flete necelTaria e ffia er bafiltca 
illPptif q dolore cofequttur.? B fiet ufj 
ad coloria muratoej ut placutt lR.aft er 
talinaq3 tquit mutator coloria metatu 
cte arguit" euacuatioer Sutcfinqutt. 
Slteratio etua eoloria fc5 fangutnta fi 
gntftcat nocibilior fanguia 135 euacu 
atua eft et per baftltcam bic nigram 
eoa tntelltgcre puto. 0epma.n.anti 
qui per nigram baftlicam nominant. 
TRam ft coniunctammateriam euacuar 
intendimua partea tllaa er directo ni 
gra magta refptcit bafiltca ut per 
anotbomiam deprehenditur a nigra 
uena oritur antequam cum corde conti 
nuetur pleur deferutea a baftlica uo mi 
nime. £)uare directius per nigra ab 
illta locta materia trabit"45 per bafiltca 
Hniniftocafu tlleprincepa Suic. 
nigram et non bafihcam nommauit 
0ua t cafu id o ifctncH fcpe feci £t illd 
mibt plurima eueit. cp elicit Clfbefue. 
ICm eni iquit et tali ffta iuuaentu pfeq 
ria gp ab ahia medicimf te ercufar. 05 
cutcipit fputu fTiaj omo dimitte ut ait 
iRaf midtto facta tpe matuatoia ipedit 
maturatione q: utrtute miuit 'i fpitii 6 
jEtftciftrma i graui peri 
culopoerea £t quibufdn»b0p5 quali 
ter i pleurefi fit fieda ffta. 
Caprm.rt.6 uerofia q f cura pfefte 
loco ffie irdn factut q quoq ta rone me 
piucte et.ducere q5 Ipfi3 qs quoq plilid 
dolore fedaii ca nd nuqua fiunt. 
1R pcedeti flia fatj dictu e 
i iRuc de uetofiaaliq dicere fr 
e gb* inf dii loco ftie utimur. 
Jnterdu uero ca attractioia mafiet ad 
cute £t iterdu fedadi doloia gra Hbi 
itaq$ de cdditioib'" ad ffia5 regfitj aliq 
defecerit eiua loco uetofe fepe fuit qa 
ubi logiquaopuafit diffide lub popli 
te ca fcarificatoe poi faciaa de bic ueo 
fr na tea 05 n minua i biia qua i ffta 
ubi uetria pftipatio fueattlettto fie da e 
talif naq5 facte miuto*ef bafilice uene ut 
cea fapplet 0) autor a pluzinu ut fupza 
facta fTiafuetofia uetria quoqs leitide 
fr dolete loeu dtcftdia ac fedada doloif 
caeaa iterdu cu fcarificatoe iterdu fie 
iuflerut appoi Ha foeti gderi ulteri* 
ifpicietef alia fie pmftoe a pzicip0 fr do 
lorofd loeu eaa apponut q tuc matetia 
ad fe trabente dolore adauget febrem 
quoq5ac alta acedetia fie plurimus 
fut caufa perditionia infirmi. Iflc igi 
tur talea in errorea dueniaa norabia 
que fequuntur.ifacta iraque fecundum 
canonea prefertproa uentria lenitione 
et flebotomia feu ucntofia, £t die trafacta feptia.fup dolete locn uetofaj 
tuc fie facriftcateid tponer maxima e ia 
uametri 7 potiflimri ubi plxf illa ri uera 
fuerit ride.jllle bon3 iRaf iqt. Jn pteff 
ri Cameli5 e q? fiat aggregato faniei ad 
ptesexteriorf 7 fecuri3q3 i fpaciofitate 
pectois.£t fubdtt q? ri e cura ita lauda 
btf ficut appofito uetofe ad extiemri do 
lore i loco maifefto p3muitde3 et pu:ga 
tde5 copis ita erit alia cura necefla 
ria nifi ad mitttgadri dolore lolu Jdem 
q°3 uoluit ille bon3 Hlerader 7 miti tnq 
rit 7 maxte t qb3 ri fa$ plenitudo faguis 
tefle ur facrtficatoe adiuti ff 7 cucurbi 
ta mox tpone 7 nociu3 brior q* ptinet" f 
exiet B.n.facietef mirati ff qm ta 
jfefti dolor s aputati frit ut,ri op3 fi fom 
tattoe X alio adiutorio.l^3 igif optima 
e 7 ualde ultimu ad otoriri i qb3 pua ple 
nitudo fuerit.J de q°3 ferte ille nr. Joa 
nes.)Q£bafr cu iqutt.lEx reb3 maximi tu 
uametfad diuertedri morbi ma3 e poli 
to fup loca dolete nac cu ifeifio 
ne nuc I ie ea ut fic necelTitas exigit, 0e 
dat .n.dolor iterdu 7 infdu ma ad ptes 
cufl trabit".iEtfbdir ue$ 03 q?bacopa 
toe3 pcedac corpis mudificatd cu ffia 7 
folutoe uetrif ex biis q d/cem3* B a die 
feptid ufq’ ad die decimuqua:tu fieri pot 
7 cu ttellerertm3 ma5 mobi pofte 
reuocariad quatr 7 qri 
netofe t pfefi fieri debeat q i ri ra ta roe 
doloris fedadt q5 attractdif mei ad cuti 
puenietilTie ftut £t B utili3 q51 ra iRo 
tgif i 01' tpe nec i et pfefi ut ille amteus 
nr 3tinue facit uetofe Dueniut 05 aliqri 
ftc 7 aliqri ri ut te pris docet capitulum* 
£*apl5.um.b obfuadts can.ma5.pre 
fisp laboriofrifarntacueduceda abi ta 
dicaueris. 
£ fria g far macri ufjQfbef. ce 
d tertq$ uetezca uoluerut ubi ue 
tria pftipato ji fuerit pcedcre 
fep £5 7 ma potiflimri ad tborace * fu* 
culafurfurprafatj dtrifTe putoipfana 
q5 eri alleuiatoe pa:Ciu uetris a fecibus 
ut iquit €&ef 7 auetofitate excufar ab 
additoe t bac egritudie urt 
Hui.0tud fqutt ut alleuias ptes uctatf 
ut ii aprimat ptes pectoris cu cltfterib9 
lenittuts*|£tfubiagitgp funffecus eo 
5 iflato nociui ff ualde i bac egritudie 
<2>3 plurimi ri afc 6 bac fe. q$ b aliis aft 
derates ta iftis q5 iliis laboztofa folutia 
exbiBi iub5 q' fepifTte Fdiit tfumu 
1Re igr tale f errore cadas qui feqd 
tttr cao‘es e cpntfi tota 
fluxa ma 7 egftudte ia fca \?ef ri eft er fa 
raco labotolo folued3. 0ecudus obi 
lisaxtftetemrttitenuq5 nifi cu clifterib* 
uetrefoluasXertiufi uetris fiurtb3ex 
ceffus fiat caue qr ur iquit iQfbef.folet 
imoderaf uetris fluxuf bac egntudine 
feg.|0.ui fi abelit3dtfficftates fefois q°5 
7 accidenti f milTione faciat egruj 
euafujg denuciat.? uo pditoe5 ut caplb 
fexto ut e dixi, j£2uart3 ubi nebemetia 
febris cu extenuator maluerit forte fo 
latiuu omitte.qrtefte ,0£>erifttai qri 
e timo te excufabitab eo.£t ita ubi ad 
buc faimacia op3 eet dfiftedu3 cet sput 
febris 7 accidenti uebemetta. j£xcufat 
♦n.fola ffie admiffrard nifi forte leir ftc 
citate uifce? obdat.« B magis cu chfte 
ribus facias. Hnde. Hui. 0i febris in 
quit ualde uebemens fuerit tunc folutf 
uum ommitteet fis flebotomia conte 
tus in qua non eft timor uel ipfe minor 
eft et in folutmo timor eft magis.ipfu5 
nanque quandoq5 mouet 7 non foluit 
et qriq5 fuperfluit £rfubdit # qutda fapietea dirert q? recti* e qntu poffibile 
e ut euacuef' cu ffia timedo iquietudine 
i q'5 qnq5 cadef facit folutiuu.lLicite tgr 
timore i exbtbirone folutiui ueterea pp 
titmiu ptculunobiftponut.j6gc atiuue 
ne quada nobile pulcherrima 'i zobufta 
ualde i cberio uidi cui foci9gda du t die 
tacta feuqrtapfef eetttefa cu febre et 
abelifmaga cu difficu!tate.3.i.pillula2g 
cng*a.im.diagridii ifelicif exbi 
buir.lBa cu opari tl(e ceperut uomtfTr 
ueit tata cu iquietudie utpluriea paup 
cfa i ffebopi cader t. q potui re 
media q nibil,pfuert f3 piis ? 
iamtafdib9meif t foacbiia ejcpirmt.Jn 
fi igr cafu e bii adrtedu ne no6 ueI6 illi 
pfido otigeret g 6 pditoe ta agelice for 
me adbuc i iferno penaa bebit. &mtue 
canon qncuqs forte folutiun exbibuerif 
lenitiui f eo fep aligd mifce ut e mana caf 
fia uiole fprupua molat3 *i fifia. l£t ma 
*ie ma erilre colerica.lRec ftiptici aligd 
tinqua iponaa ucluti ff mirabolani s b* 
moi Wi Eui.Hct fi e buor ali3ia faguie 
euacua eu n cu eia q ff ftcut mirabolani 
neq5 cu q°e fttpficitaa imo cu eia cu gb3 
e lenificatio cum folutione* <3ex tua 
canon Hnfe folutiui exhibitionem que 
materia ad digeftione preparant feper 
tgitur canonea meorie 
:>mitte.i£t ficta ad mei digeftiuaqj ad 
ef rfolutiuadincepa uenieapntf capfo 
fmeipono. 
Capl'5d3 °\de ftguFdtgeftiuta q folu 
peccare faguine corrigut collericu q°5 
at ipfa colera pura fi ab 1II02? a° fiat ac 
et q t cauifto cuiqj tllo2f fuerit 
sp^pximada. 
'Bupercfl fecundum certum 
f ordinem qualiter peccana 
materia.fit digerenda at 
q$ educeda modii ifcriber. effete 
du ut fupra tetigi cp plerta a colrico (a 
guie 6 bic a flegitico fit Spuro aut fi 
guie fit 2020 «.et ab aliia aut pmia buo 
rtb3fit rart3Xu igit" cofticTiguia fr qn 
tPpecc5 ab eo teboar hb3 i q°ft p lettiuu 
cltftef letre opoteat.lBi.maluc.bUtJ.ma 
tzu uiola? 0201 folio? boagintf an.jQfb 
t.fiat ococto 6 q.iBi.ib.i.f.«i ea dtflol 
ue cafltepul$if3uccbarian.f.i.olei uto 
(a?.J.iti.« cu modico faf catti fiat cltfre 
ft p boa uetre poti3 letre 03.?. 
cafTieptgui0.3.r.q5 cu utola? dcoctoe 
capillo? uenrtaflo? boragtnta buglof 
ft iuiuba? febefte ac paflula? dtiToiuaf 
«cu ea firupt rofati.l.t.poeait tulep. 
uiola?tatude«fiatpotioq fupta dor 
miedun erit.f} fuu pfuetabora pradiu 
fuit fiue opata fue:it ftue n fepe tn tata 
aoft plectoia q> leitoc ad buc fca ma$ 5 
digeftiuif adbueparar necelTe fit.« ftc 
fucceflfie p aliquo faraco tn lettiuo edti 
ceda.?.ig>f\J.i.f.firupt uiolatiaq 3UC 
cari citrulli melota at cucurbite feu de 
coticati una uice 1 aurora 
calidi pbe.W loco uiolatt fuupi de cu 
curbtta ftrupu letttun altqUter facer uel 
lea loco firupt uiola? tulep uiolatu acci 
piaf d fucco uto, illo q> cd fucco 
p2uno?ftt.3fta duo leniut uetre altqli 
ter.« cotYici faguimfferuore ejetiguut 
ubi fputU5 nimia fubtile fuerit fo 
lu fuupi uiolaru3.f.i.accipieo u\ cuiuf 
uia er aliia «firupt 6 iuiubia.l f. qua 
uia er aquia pfcripiJ.l.tti.« erit $ una 
uiceXociea aute bunc uel illum dabia 
ttbi mi digefla uideaf. ;j£go autem 
ftc frequeter facere cofucui.lRi quacu 
que bora ftrupif 
fupfcriptj T etrea cu fpio fui de aqua 3UC 
ca.uel de quauia alta er fuprafcrtptia 
uel cuni aqua ordei erctfttcati. maiore q'rim9 ab terito ne calida i potit 
tribue qt i nflo apate ftrifeco frigidi gd 
q5 unqua erit tribuedd 7 d ifto fyrupo 
tocies dabis gp ma.fit digefta poffes co 
uenietiffieloco aqua? pferipta? deoe 
toe ifraferipta uti q e. i&.uio.£fc.i.f. 
flo? boraginis.ordei capillo? ueneris 
an.£Kb.i.iuiuba? numero.r.febefte nu 
mero.ri.fiat decocto q n foln loco aq? 
fuict f5 et ea cn $ucbaro po 
terte tiilepf5art facer *q libuerit bora 
patietituo.f.iti.caltdas,p ua uice dar 
d ea.l&.J.rii.fyrupi uto.|.iiit.fy 
rupi 6 iuiubte.f .ii.totn tulepi$ef' 7 i q 
tuor utcib° potni caltdu dato. 6 
coctoe illa 7 $ucbart.ltb.t .firnpn obite 
coctu facies d quo pfcri pto? loco.f .ii. 
dabis d gb9 libuerit fuprafcrip# aquis 
j2Sue igr dea ft (ebule 
calore ectiguut 7 fputu igaoffado fer ea 
toe3 magis facile reddet.Ca quo mfta5 
faguis feu coler feruor rmitt f' £t qp e 
\ eo peccas eductoi facili9 f 
qn3 d ifraferipta mixtura cn aqua ordei 
at ffpltctf pmtfceri.Ct 
quacnq3 libuerit bora pofis dar ea na 
q3 n min9q3 pfoipti fyrnpi eductoi maj 
pparat q e.l&.3ucbari uio.J.iii.jucba 
ri bugleffati.|.i/.mifce.i0d fi fputima 
iore queris tgroffatde3.|.ii.ro.5Ucba2f 
ci adimfce.3ftis at mod n foln coleric3 
faguis imo ipfe foluf peccas (eu fola co 
lera poptie digeriC? fic fold’ fi peft ali 
qua folue*tia biis a,f pata dfcriber .ife. 
caffie itaq3 bn piguts.J.t.f mane. f.uf. 
cu ifraferipta dcoctde diffolueqe.lfe. 
capillo? ueneris florum boraginis.bu 
gloffe.aii.£lfb.f. uiolarum .£l£b.i.liqui 
ritie paffula? an.J.i.f.fiat dcoctio cu q 
mana F caffia diffolue caf.fmanediffolu 
fucco ro.firu. 
et uiolatuiX* fiat potus nel.cafftam 2 
manrpdicta.2£, electuarii 6 fucco 20P. 
5.iit.* cn 3Uccaro deauratu bolu fac at 
ubi caffta fmana abboner t eFctuarii 6 
fucco rofar. f cu modico de 
coctoia fuprafcripte dtffolue 7 firupi 
ut'ola?.|.P*addita faciafpotone. £go 
aut ahf cuida< f.oltcate dotcelle q er 0 
fcriptj nulla fufctpe pofat.pottone if:a 
fcripta erbibui q e.2£.dp3gridii grana 
ru.firupi uiolati.J.f.er bU0 cu modico 
juccbari dilToluti fca e potio q5 pltbef 
accepit * opata poptte fait* JCu aute 
fuprafcripfl pofia tuo mo 
foiutiua pficere. <3$ ego paucuFbua 
cotentua prefenti capitulo fine ipono. 
£apm.i4m. de digta q5 6 folufl 
faguinia fFattciat foli° fFatJ fi gd iflaru 
pFefim effecerit. 
Snguta pFefi efffciefubi flatf 
c* cefeaf tale fi neceffariu fuerit cliffe 
faciaa.jp.malueblitJ mcrcmiaF flo2? bo 
raginiffumitatu cauliu an.jQfb.i.fiard 
coctio de q.l&.lb.t.f. * i ea caflie pul 
ria 3iicba.f .i.diffol.perepig.f.f olei 
cotC3 iii.7 modico faF addito fiat cliffe 
r. geffiuu at fit tale, .firupi uio. 
3 P.ortmelFfiplicia.?. i. aq 5ucbart ru. 
Faq meIF.3.iti.*,p ua uice dabia ©0C5 
bon9 q>da facer qp i cau il 
loaitfigfariffimu 7 ipeac.lb.P-mF.3uc. 
Ibi.aq dF.t aceti medie foritqdif andb. 
i.f .fiat firup* 6btte coct’ cui* dof p aq 
pfotpta ftt.l.ii.poffea cu bite firupif 6 
tfrafcri. 
£l£b.t.ltgritie paff.an.l.i.radicia yfoa 
?.f .fiat dcocto q fi iulep facer 
uolueria 6 e3.J?.?.rii.melF.3Ucbarian. 
J.ii.f .aceti.|.ii.fiat iulep. $ 
uice dabte. Jffa optime t cafu no 
ftro fanguinem flegmaticum digerunt jEtubi folu flega peccar t ortmel ffe uio 
lato firupo at fecaiabin pbeXgo aute 
de digeftiuis ta i priti qua i pcedett ca 
pitulo leutf pertranfeo.qr auriliante 
bono 3befu.cum de facilitatibus fpu 
tu mecione fecero plurima ta butc pue 
nietia qua ca9 pcedett defcriba.iduare 
unamirf faciete defcrip 
ta ad conueniemia tranfibo. 7 eft illa 
nfe. 3uccart boraginati.? *ii. locb de 
pino 6 qua paties mus pro libtto fumat 
nec peccatum mortale cdmitteiet fi 6 ea 
interdum cum aqua mellis aut decocto 
nepiefcripta calida bibert.iBigefta ma 
cu ifrafcrtpto farmaco ea educes qp eft 
cum de 
coctione uene.floru5 bora.-t 
bug.yfopi liquiritie et paflullarum dif 
folue.5.iii.dyafimconis addendo et md 
lis uiolarum .J.i.et potionem fac. 
dyafmiconts dimittendo infrafcrtptam 
ffufione fecu mtfce.q e.l&.agarici efcti 
j.ii.falis gemme gra.tui.JJ.B.f.orimel 
lif fquilltuct.f .f .infundam? in aqua mei 
lis et borts.rii.t mfufide dimilTts tue fi 
et erpreffio. &.mm cum medicina pre 
fcriptaloco dpafmiconis. J.f. et modi 
co decoctionis prefcripte difTolue t. 3. 
i.mellisuiolati addita fac potionem. 
1&ec folutiua fiue fanguis flegmattc* 
fuerit fiue ipfu folu fla peccet pueniunt 
25e mTia uero cu rarifftme fit in caufa 
non curo aliam facere mentionem. Hzt 
qr pleurefts folo faguine colerico uf co 
lera fola ucl a faguine flegmattco \ab ip 
fo foloflegmate ut frequettus accidit. 
iCum quo labonofif folutiuis rariiTime 
utimur 6 tftorum tam digeftiuis quam 
folutiuis fatis dinfte puto quare tmem 
buic ca° impono. 
fCapfj.tS.o applica dif ab cp q preticu 
dolore (edat ut ff fcmtatoes ebrocatio 
nee unctoesseplaftra. 
ea q dolores fedat * fputiS 
9 factlitat e deinceps f mo nr di 
riged9.i0uoru qda ertrifec* 
qda ftrtfec9 erbibefXapfj igr pnsap 
plicada ertrtfec9 ordiat ut ff fometato 
nes ebrocatioes uctoes 7 eplaftra na p 
ea q i dfcripta fut euaporatia ni 
btl ad ,ppofim .03 a ma illa uetofa an 
buorofafitnosducutt cognttdej et er 
pfequeti an furfu a deorfu ipa 
ubi ad tborace 7 furcula furfu 
nob 6 ftia iudiciu pftat 7 fi ypo 
cudria farmacie JLeitoe igr uctrta tca 
euaporatoriisite z ffia doloribua no 
cefiattbus ut fedet"' e tuo pofie curaduj 
ac ne i fante materia pmuref 7 ideo que 
fequunf p ordine fac. Colorea naq p 
illa fedantur et aliqua para materieie 
uaporat zeltquum ue:o in concauum pe 
ctoria per uiam rcfudationia congeflii 
couenieuus p fputum expellit. JLcp 
tgf’ taft fometabts qr er malua cu radi 
ctbua faciaa decoctoe3Xut9 cu fpogta 
filtro aut uefica fit tibi ufua. 0t for 
tiua adde camomilla 7 melltlom 'i c. Jf 
forti9 parttaria ufabfitbeu uf fticados 
3 f forti9 fi fenugrecu 7 feme lini addtd 
riaX6q>utcib9 aliquas fcmetatdes fe 
ceris, &uc fequuf unguentia gradati 
uter quo2? pmu e.i&uolei uiolarn. J.iii 
cere albe quam fuffictt 7 fiat unguem 
Slto.l&.olei amigdalarii dulcia olei 
uiolati olei caomillini an.J.i.et cera ai 
dita fiat unguetu. morelRaf. cd 
|.i. f .olei uiolati.3.tii.te;betie diffoluef 
7 locu funge. Jftia autem fortiua ole. 
anetini camomilimi olei amigdalarum 
dulcium ari.f. i.et fiat cum cera alba 
unguentum. ‘Bei facias fic. lik« olei dulcui butui.ftne fale pi 
guedtnis gallie.afi.J.i.mucillagia altee 
fenugrect femilini.an.J.f.jEtfi fortius 
yfopt bnmidi taiude. $0>uab9itaq3 aut 
trib3 uiob3 facta er pfcriptia fome'tato 
niFahq locu er q9 libuerit de ungue# p 
fcrip# iunge. Wer unguero.iQ£bef. 
gp t tfto cauTFgulazilTimn ee ayt’? ipu ac 
cipit.i&.olei uioIartTuccC radicis lilii 
tnucillaginis altee fe.lini citoiog an. f .i 
mucillag nif 6cocti o:diufq5 du rubeat 
Jf.t f.? cu qnafo cer fufficit fiat uguetu. 
£Uid fuprafcrip# ite foni5.?.oleiuio 
lati, f.ii.f .yfopi bmd.J.i.muctllaguf fe. 
Imi 7 altee an.f.i.f.adipif ana# 7 gallfe 
911.3. cii aq 0261 loti. J.I.* o qua 
to cer fufficit fiat tigueru, aut ma 
irftn copactafueritlocouio.oleum de 
lilio at dulciu iube*ipdi. &i 
£0 eplaftris uti lib3 ifte bon3. lOfbefue, 
h fume laudat gp e.l&.olei y. 
radicis Iilti.3.r.farie ordi 7 fabajp an.5 
rii.f .mucillaginif maluauije.cttoiog 7 
fe.lini am3.ri1.fl09 caomille draga.an.5 
riit’, olei quaru fufficit ad coqndu 6 bic 
cu uiolaro oleo 7 fi feri3 cu oleo d lilio 
pigue fiat /3t ubi caliditas ftefa uald fi 
9rmuc1llagi.fe.lini 
cncU2btte ac neufa.ei9 loco an.5.di add 
W facies fic.9. furfuris 
tritici farie ordi 7 fabag malue caomil 
le mclltlort an pftce cu cera 7 oleo uiola 
ru 7 fac epfm q9 uraris facias ifra 
fc2iptu q? dolo2e mir fedado ma'5 euapo 
ratj£f tpfu accipit bifal 
ue furfuris caoil!ean.£l&.i.fe.9ett.5.f 
fe.lini 7 feugrci an.3.1.6coquat" t aq de 
bmc oleo camoillid iungaY 7 fiat eplm 
£mbrocatd i cau nro mftu omendat" pp 
ut e ab alto effufio aq q: fputu matU2at 
7 dolore uebemef fedar ira eni er qutf 
dcoctdnu oueietiflle fiet poli 
q3 ut fupra epla fcu uctonce fiatT&ea 
itaq qlif 7 cu gb3 fcmtatonea 7. tigueta 
fieri libeat eplaftra atq5 embrocatdea. 
£m.ririm de biiaqiPfuptafputuj 
facilitat ac dolore pleticum fedant. 
nuc illa dfcriBe q it’fd 
f pta fputn facilitat atq dolo:e 
fedat d.quojp nuero fur aq de 
coctoea.iulep.firupi.* Dfectoea. 
tu ad aqa tf cefaf aq ordi B \ cau ab oi 
b3 jmedatTic utbuiufmdi ca t cura pff 
dna.jQfbef ftbi,pprm cm accdmodauit 
t q°modoa duoa faciedi docuit, <0uo 
rn pm3 bn mudi 7 ercolicati • 
Ib.i.* tatu cu pano afpo Dfricef gp terna 
coter abiciat" $5ei6 i uitrato uafe 7 bn 
mudo f cudat" fupra gp.rr.lb.aq fiplicif 
boni putei at bdi fontj,pice 7 td mollio 
lignog clazo 7 fie fuo igtf ufq5 ad medie 
tasJ at dua? parttu cofuptdj buliat £5i 
qua fecerit i prfcipio fpuma abictedo 6 
bic collata ufui ref uet" £ a leutf fputat 
letat atq5 facilitat uetre lubricat optla 
tone aptt 7 ®It3mod3 
Ifc.ordenafupioricoticemudu. t0d 
itaj, cu afpo pano pfrica 7 cu aq calida 
laua 7 e lb.i.tpfi3 aq mudelb.tfiti.pde p 
aute paululu buliertt aqua 7 fr 
fmanea.rr.lb.aq bulieij tpoe £t ufq q3 
ad Ib.r .1 riii.rdierit colata ufui ref uet" 
O!1 em ut igt £l£bef fitf 7 guturia 
afpitate fedat 7 iflamatone erttguit pec 
t3 7 pulmone lenit uetre lubrica rddtt 
pcordia bumectats facilitat fputn.jf it 
quoq er ordo tfrpparato ferculum ut 
£l£befigt£55 ifrat ca° d ciboadiuua 
te Jbefu facta metione Ifeutuf aque 
ufuapuettq libuerit boratam cu 3uc 
caro quam fine 7 omni cum quo fueitt a 
,ppri3to ftrupo mfi bic fuerit acerofua 0i firup9 acetoP ut tqt iRaf ft CU3 aq 
ordtdet" neceffarioemaP.Caue tfup 
ne aq ifta actu frigida potui det" nec qc 
q5 alio ut 0 dixera.Ct.d.Hui.? alii uo 
lut ut ffdn fote folutiuu i ptefi det' Cu 
ei9 opatione fiffe nolum9 aqua ordt ca 
lida i potu dar iubet itu iRaf 0i aq5 
ordi cu mediefa ddeiif laxatiua uelocif 
ad ePdifiolutdem facit cp fi p3bo:a una 
acceptoif medicte dderia ePueftigia la 
uatacefqlitateSicipfi earidu fueait 
actuata tahf eiua refreat qualitate ut 
nulla operatione peniP faciat Si aute 
tep ore folutoie dederia foluedo medi 
cie malicia fragit. £ t ideo jQ£bef .t d 
afolatde pmo caone dic Si 
medicia foluit ultaa q$ oportet aqua oj 
dei iqt calida iter cetera audacia fran 
git medicine. Tfboft aqua ordei aqua5 
meHie ueterea commendant* 
modo boni ££bef .fic factaa.recipe* 
mellia lb.i.fup cp Nti.lb.bom putei it 
boi fontie aque deide ctt leto igne ? fine 
fumo ptinue fpumam abiciedo buli ter 
tia £o f quarta cofumpta parte cu defo 
pano colet" 43 fi biberit recete multu iu 
uabit«t cau nr 0 multe debj ee aqueita 
tiaquauiafitPIatiuamagia iRa fi fuc 
ritgrofla pp eP dulcedine i colera faci 
le mutaf £t addit i fitu Bn iRaf. in 
qt melf extenuitate 1 aquofitate min9 
excitat frn' 43 uinu albu £t facit mode 
rate ad fputu mitigat tufli £ t fi fuerit 
maior para mellia qua aqUe fitt excitat 
5 fputu uifcofum efficit. £t infra in 
quit de aqua mellia 1 de aqua ordei fi 
mul loquena a qua ordei facit fputum 
lene uirtute 3fortat iff rumta abeliPmu 
dificat £t fi patiea aqua ordi uti ri pot 
utat" aqua melt' q? pP agit qua aqua or 
6i anbelituf infhumenta mund(ficando 
et mollificando fputum* Sed minue 
confortat quam aquaordef- Tkufae 
cu febrie n exiftit mfm ttefa 
« maxfe fputo exnte uifcofo.E>c firuptf 
puenietib9 fr 
tulo.xii.dfcrtbut" Jfttc q*5 defcriptaa 
aqa ut cttrulh mellofa cucur. *c.pofia 
ta cu jucbaro 43 cu pefdiia 45 cu q*Itbti 
cjit* firupo iulepijar ut 
dbiia magia te copiofii facta aliquoai 
fra pnP.e.Hk.uio.flgb* 
u.f.gumiarabici.3.rti.fe.dtonio;£ *i fe. 
malue «8.3.1.? .diadragati.3*iii. fnde fr 
ifta Jb.vitt.aq «p dic cu fua nocte 1 tnfa 
fionc pmitte.i0e btc ad pfuptde3 medie 
tatia buliat 'z cu.lb.ti.f fiat ft 
rup9 6birc coct9 Cui9 uP cu aq ordei 6 
bite comedat". HIP et drii. jQ£bef .H&. 
febefte an.3.x.Iigritie bu. 
ari.3.1?.in 
lb.rtii.aq p dic naturale t infufioe pma 
neat £t cu poftea ad mediera|J Dfuptoej 
bulterit colet" £t addat" fucet maioruj 
dfetu i.de btc uero ctUb.it. 
fiat ftrup9 Cui9 fit cu aqua ordei *i mu 
cillagtf pfilit tibi uPSh9.*ige.aq cucu*. 
Ib.itt.malue 
p die naturale t aq pferipta tfufa mane 
at dinde pu3 calefiat 't manib9 pfricaj} 
colet" .£t fuccefTiue cu.lb.iJucci grana 
fiat firupua 
CuPubi fit! ? tfiamato grandia fuit erit 
tibiufua. Solia decoctionibua pre 
feriptia fi libuerit utaria cum jucbaro 
uel fine 3ucbaro et ualent 
ex eia tulep facito et erut puleber 
rima et guftut ualde delectabilia no mi 
nue ea iulepijare poteria * fic ba bea 9 
qnaa decoctioee iulep et firupoe.lRiie 
autem de confectionibue eft aliquid di 
cendum ut capitulum ftnem recipiat* 
dfadragantum igit" frm ualet plurima 
factae fic.T&*dpad?3ganti.J.i. 3Uccart.lbX* p quie er fuprafcriptj agf 
feu decoctctb’ diflolue £t fac p boloe 
confectoe5.i06 fi abfterfiuo magie bre 
Iib5 .i.f. pafte ra dide yreoe adde 2 
ut e pfectoe3 facito 6 q patiee tu’ 01 bo 
ra q libuerit accipiat cu febre lete beat. 
IfbofTee adbac ubi maiore abfterfione 
qrie 5uccajg ca qutf aq dtfloluer *.|.itfi 
pafte radicie yreoe aliie fute fpeb’ ad 
difi faciae pfectoe3 p boloe iteq 
fegf uto .| .i.f .df a 
draganti fi igidi dpaprie fiue fpeb’ an. 
l.iufiat mirtura q utarie $ libito £t fi 
mara3 qrif abfterfione loco uiolati 3UC 
caq mei uiolatd fponae £t q pne capfj 
tenet ufq ad mafiei collectde3 tibi fa# fa 
ciut £iua fi,pbtber negerie q pne capf5 
docet ereqre £t p B pne cm fine f cipit. 
Cm.i'7m. quaft et p gb’ ma pfef i co 
lectoe3 colectafitadfanie pdtedafitq$ 
ip3 fatatd apa rumpedum. 
dea ff efficiat ut poti5pfef 
q refoluat q51 collectoes Bueiat 
q? fi patiee ptrafierit £t ilf ot 
b9 q dicta ff ordiate pactj dolo a t feb:if 
abeliV difT.crtaeatalia accidetia paru 
at ntbu fmilTa fuerit Signu e ma3 i co 
lectioe$ dueilfe W\ uirtute ernte debili 
fcie ia bftu iurmd moritu? 
St ubi fortia uirt’ fuerit n defpere.fed 
ut collecto illa ad fuppuratoe5 deueiat 
q? fiat Si ea poflibile fieri fu 
erit ifia p ordine leuioub’ 
itaq3 icboadaeritne forcia medicamia 
fubtfVrefoluat 2 grolTu relinquat. £t 
ne ipfa etiam ante tempue 
illam erumpant 0.aia nifi boc accidrit 
raziflisne euadunt infirmi. Si igitur 
embrocationeefacerelibet malue *zal 
tee cum radicibue accipice mellilott' at5 
camomtlle i. fenugreci. f .i.fe. 
lini lb.f.fe.citoio2j.5. i.f fiat dcocto er 
q fiat ebroca at t ea filtra at fpogia ffa 
de 2 fometatione at e faciter ea 
uefica fetplea md q° 0 ufe £t iftoi 
aliquocief facta fuerit loca er ifra faip 
to ngueto punge £Xo e.*&:.olei caomd 
Imi olei 6 Itito aii .S.fipiguedinie gallie 
2 ana# an.5. w.mucillagmtf fengreci fe. 
lini 2 altee ari.f.f.quate fufficit cer 2 fi 
atuguetd cu piguedie 
gallie 2 olei caomilltni 2 olei de lilio ari 
f.f.diflbluee 2 ufe HHoco dpaglote 
yfopi cerota tri accipe. ®.?.olet cao 
millmi.l.iit.ptguedmie .iit.mu 
ctllagind radica altee 2 malae kxitoio 
rum an.i.f.farine ordei fenugreci fari 
ne fe.lint iiii. et cere quantum fuf 
ficit 2 fiat unguentum uel emplaftrd B 
radica altee Ibd.mucilla 
ginie ficuu Ib.f .farie orrfi.f.tii. pulpia 
ho2g caoille.|.i.f .farie feugf ei farie fe* 
lini ad fiat 
cplaftru , Wer fola pafta cu butuo fi 
at ide ®foliacauIiucubutirodecoq 
cocta ptftabie 2 cu croco ordet farina 
adniifce 2 ephftra fac. £tbuic,ppofi 
to q'pueniut ta cii age qj decoctoib’ cu 
ialp fiue fmiptf q fur i c9pcedeti 6fc:ip 
ta ufe 2 pfectotb’. Jte du B fueatt Si 
aggrauato maio i late fetiat fmittat" fe 
brie dolo atq' accidetia rliq collectoe3 ii 
Ia i fame pmutata ee fciefi£u circa gen 
ratione fatei dolore 2 febrf ut tgt ypo. 
maiore fdt q3 facta faie Szi tdc fola fre 
illa aperiar q apa illo erumpat. ‘Ht 
igif.ad actum practicu te duca5 
ba ui# i aq falfa dcoqf cofta ptftabtf 10 
butijo at adipe uetuft0 d modico melf p 
paucfo croci eplallru factae {‘Bfd ilia 
berba uitj tfepparata Ib.i.accipief p q 
pde fermeti.J.ii.fimi colubini.I*i.f.mel 
lie.f.ii.f .croci .5 .fi. cum.q. f. ueterie 
afiungie faciam emplaftrum. Sliud ad ide qp e optimu jg.pafle radicri lilii.? 
riii.fermti.f.ui ficuribri piguifi.?.uii.pf 
ueria fimi colubini 
cL5.iii.cu quato atig adipia fufficit fiat 
eplaftrri 0ae dicta ff eplaftra ad apien 
dri apa pfm ualet £t ite pot9 g fequrit". 
0uo% p9 tritici.? .iii.i pecia 
ligatu p die cfi fua nocte t lb.riii. aq i tFu 
fioe dimitte 6 btc pecia ertzabe 2 i aq5 il 
la Ib.i.melffpoe et ufq5 ad pfuptoe$q2tc 
ptta buliat t colet" poftea. £t 6 tali aq 
calida fepe bibat iftrnfipfe q°5 fermtaii 
a iufcula maducet g accipiat 6 pafla tri 
ticia bri fermtata £t ea cu aq fubtift dif 
tepet £x qua pulte faciat 7 fi pFf iffca cu 
aq decoctoia ficuri fiet melior efl3 Tfbot 
qf,5 er pafta ordei fermetata pnltj fieri 
7 fifib9? decoctoe ficuu i aq mei 
adder poteria £l£bef.uocritfto cafuiu 
lep maducari cu meile pcipit WX\ q9mel 
decog faciaa. iRurP er farta fiat 
iuftulri ih pueniea mftri pata bn fermra 
t9i aq mcir at t rob ifufuf pueit .Coueit 
q"q5 ut oua febilta*lac? modico meli1 
ita ftc infiget" ab ubere calidri sfic9aliqfi* 
omedat 3n fa mfa mefgia.pini 7 amig: 
tamdficefq3 ad 
ezripedri apa pl*5 ualet St fio iftj empto 
neqat patiete moueti fubito bine die di 
rfimode 7 uetereaiubent£umetiafu 
per infirmulatuafituatufubito reuolu 
Ut ad alio £t iuuat pfi3 ff lectoa peftlea 
eoa poer g o fuib9i aer fufpedrit"tafia.n. 
q°hbuerit,ppellrit". j£t noa ytalici talea 
penfilea lectoa batbeaa appellam9Slig 
eoa ponunt in crita £i alii in rotatis ca 
tbedria quaa uelocicer trabrit. *]fb:o 
uocare tuffrm uomituj feu fternutati 
ualet multri £?i per modu bunc apo 
ftemanon ruparur dolore et accidenti 
bua aliia perfeuerantibua morietur iftr 
mua. £t fi euaferit gratiam obtinebit 
pauci ymo paucilTimi euadut l£t fi apa 
x rpe illo rupat" z faiea alba equaf fricta 
et bonii bria odore erpuat" mrtutepfta 
te febria i accidetia rliq pticulartf rmtt 
tat" £t tuc paciete turi liberaturu ceruf 
fte fciea z potilTie fi ad tale potde3 leui 
taa,tocuditaf.gea ac defiderit boitaa a 
fequat" Cotraria uo bo2£ fi fuerit tuu5 
patiete pfbiteria pmitte.lRupto itaque 
apate z boia apparetibp figia * 
faiea mridtficada fit z fucceffiue ulcp fa 
nadfieritdeicepamodpeftnbedua qo 
adiuuate 60 i feqntibpfiet capitur pp cp 
priti.cMine ipono. 
preticfi ulcpmo 
dificat fante fiue fpum ftue p urina at p 
egeftioe ejc pectp educrit* 
*Be ulcpmodificddo fanie tdu 
q cricff i priti capto defcribeda 
2>3tuaiteftpfideradri priua 
adquelocri rupto apate faiea ipfadflu 
xerit iRa fi ad pulmone ut pleruq$ acci 
dittuffiedo p fcreatri emittit at ad 
pectoria cocauri p uena magna ttrafut 
a capto ferto dcrm fuit ad epar fterdu 
mittit"g? fi ad gibbri p mina kt ad coca 
UU5 p egeflione erpellit" z iterdri ut fgt 
£]£bef x locu unu3 rcipit" z fua nimia qn 
titate paupcfu3 ifirmu3 fnffocat Bliqn 
do at ibide faiea pctcata maiore ptinue 
putrefactoe3 fufcipiat z p uiaffudatdif 
ad pfmone traftea ip3 exulcerat z bonri 
patiete ducit ad ptifi Epotet itaque ad 
que I0CU3 faiea ipfa deuenerit cdfidezar 
qr locorum diflFeretia uariatur medica 
mina ueg nifi ufq$ ad quadraginta dief 
fiat mundificatio ut in «pnofticia babui 
fti tranfibit in ptifim & natura igitur 
incipit materia per fcratu5 emittef aq5 
ordei ufaqua rubei 3uccari f potu fepe 
dabia 0ed btia melior eft mellia aqua 
iict boc cafu plurime ortmelle fimpli ci ufi ff £1fbef.u0 aqua fecaniabf Oalu 
aucte cdmedatl£npfe accipit inelFlb. 
f.3uccari.lb.f.aq fotj Ib.iiti. coquat"' cu$ 
facilitate ptinue abiciedo fpuma £t5a 
pte Dfnpta ipoe Ib.ii.aceti. plua F mioua 
£5 #.q*ria plua fitt ertiguer 7 coler fer 
uore reitter £t ubi maiore uellef facer 
7 plua me!F i 
ponea Cti leto itaq5 7 claro ige fie fuo i 
debite coquat"Cui*.?.inaccipiea 7 aq 
fcabtofe aq lilti aq pfopi an» f .t.mifce 7 
in aurora calidn pbe at adduaa 
ordei dabia 
calide uFtfrafcripta dcoctoe qua ufia e 
T&.capi.ue.bejbc ifopi an.jOfb.f.ficuu 
lt'g:i 
tie.|.i.fiat decocto 6 qua.fjM 
uice forti9 ifrafcrfpta 6coc 
toe3 faciaa capiUue.ozdet 
an.£l£b.i.f.f(cuu .paflulajg 
yreoa fe uatice li 
quiritie an.? i.earntn dactilo2? piguiuj 
3.t\f.fiat6coctdd qua.f.tiii.p mellea 
titce dabia W mei ip5 p iftie dcoctotb* 
pbulir faciaa £t er biia dcoctdiFfili 
b3 potea firupu facer a meile ac peidiag 
an.lb.i.f.de qua.?.<i.p.5.itf. decotioie 
ordei 7 yfopi ,p uice dabia £t fi p:e 
fcriptia adbuc fortiua f. 
accipiea 7 
cumyreoa fe.urticean.fJ.f.ftcuu5 Tic 
f .i.fiat 
decoctio de qua p meile ,plibito dabia F 
p firupum 
faciaa quo ut a uter. £ t ite fortip.q, 
pafTuIaru5 febefte piguium an.f.tii.f.ft 
capillorum ueneria ifopi;ca 
lamenti pnffii aiij.iii .Ifqufritte fe.ur 
tice an.f.i.f,fac firupu 6 q*. f.1 f.3 iit♦ 
Sltua quem 
fii.| .rr. liquiritie yfopi callamenti ca 
ptllo’ apu fefcFt 7 pe 
trocflmi aiu5.p. pi 
neag feugr ct aiuf.f. pafiTa# cudeata2f 
J.W.carniu iuiub.febe.an.J.it.ficuu fic 
ia 
qua pluuiali pualet i©etde co mfle.mellf 
peidearu5 * rob an.lb.i.f.firopu faciaf 
cuPuPfitut pcedertu. £tc 
q puetuntpmo.l&.fucci caultulb.ii.,p 
quato op locb.forma rciptat 7 ca tcipio 
ifrigidart pulrio pulonta uulpio.f . f. 
add 7 cr0cu5.tuf.St fiat locb.d q° pa 
tteftuTepiffte i orc tenedo trafglutiat 
faliua factllttatv HIt'6 p opttmu*?* pet 
dtaru amigdalaru dulcio mudataru au 
j.r.carnm dacttIo2? .ficuu 
carntn aiuj.i. dyadragatife. 
fetculi an.$.?i*P3Ae radtcto yfoo.f. ii 
7& quato melffufffctt*fiat locb.EIto 
ite uald bonit.lfc.fpice coci afuf.uyfo 
pt' ftcce praffii 5 .ii. paAe 
raduyro0.f.i.farte orobi.5. HL pipia 
5.t.f.pafffa2? eudeata? carntu dactilog 
ficuu piguiu mudatag 
pullet' f liq $0 fubttlilTte co 
te rat" 6 bfc accipe fucci cauliulb.p.que 
tantu , cotfue fpuma auferedo btiliat qp 
plufq5 rnedictaa ftt cofupracu quo po 
Aea rob.lb.rmifce meli'Ib.i.f.fiat locb. 
de q° ufe £J£bef.locb.fqutlle multu con 
medat qp XietfidtMifucci fgle 7 melt* 
an pteo eqleo 1&£t*2 bn fittif bullat qd 
locb.fomafufcipiat.£go autfolu fucci 
fquille parte una accipto 7 meli'parteo 
duaoillud i ore rete'tu adeo lfgua5 
modtcat qp patieteo male eo uti poflTut 
05 illd e fuam9 7 uirtuofu fag. W> 
locb tlld de fquilla cu alio locb X ftzupo 
mtfce ftc qp guAni fiat magif gratu ual5 
quoq51 boc cafi locb de pino locb fano 
7 erpertu qutV ft libet utere. Urgo 
autefiAo cafn tfrafcripta cofectione5 guflui ualde grati facer pfueui q e. 
farte orobt fe.urttce an.3.iii.pul#i0 pF 
mota ftcce.3dt.fuc 
ci ligritie dyadragati fe.fetculi aii.3* t. 
coci.3.ti.grao2j pini amigdalajj dFciu 
an.3.vi.pulri3ada t pulre f6tt 
hfftmu rdige f liq fiibrtlilTfe conterat*' 6 
bta2j.3uc.albi cu aqua yfopi diflbluti 
Ib.t.f.pafte radicia yroa.J.iiu coquat 
dbite 7 pfcrtptj 6 qua 
patiea l ore tenedo faliua facilitat. 3fn 
frafcripta quoq 7 fi ri guftui fit dlecca 
bif muabtltf tn ual5.18afe.ltni torrfac 
ti.?.i.fe urtice farte orobt.? f.radt.eu 
le capae zadt.yr 00 fe.urttce fe.bobicia 
pulonia nFpta mizr «oci g:ano2j lauri 
Cui3 uH iRaf. cu mFleat uto cocto fub 
ttli ad ulc3 pectotf 7 aguftta abeltt3plu 
rimum commendat* Jtem.5.t. picta 
liquide CU5 meile. Eliaa in cafu ifto 
ifrafcripto uP fu pulee quf mirabtltf 
iuuat. i6t tpfe.i8et.faue ozobi radi 
cia enule capane 9t).5.ft.fe.urttce,5 .it. 
f .puluer pulmoia uulpia.f.f. dyayrof 
cu radice-r 3Uccarofolu.?.ii.cur dof 
ftoaco uacuo fit coclear unu pro uice 
cu aqua rnelF F meile F cu rob F cu firupo 
uFcudductoealiqua er Wt 
l8e.mirre.5.t.fe.bombicif croci an.5. f 
pulfaa pulmoia uulpta fe.urttce 
f.5uccari cadi ad pdd’ omniu 7 fiat pF 
utacui3 doftafitut precedetia. JfnB 
quoq5 cati cu fpogeaftltroatuefica fo 
metatoea facte puentut unctoea 7 epla 
ftra J6t 6 biif capitnlu.rafatf copiolu 
te effecit* laudat ite t can nofho nr 
£l£hef. uomitu tterpolatC g cu mellia a 
qua7 modico faltaatftapta addito $ 
uocet". £x ctbta t B cafu pueniettb* 
fut carnea edineat pullte 7 potilTime 
tpfa2j bodin at brodiu caultu leutf coc 
toru cum oleo amigda!aru$ dulctu con 
ditum de bine cum mcllc aut 3Ucbaro 
miducatu i8t ubi febria nlla it mXtn re 
mifla fuerit o biie fercuf pip coedaif mX 
to modificat *i exficcat i mudiftcado faf 
c5*jC>on:>lRaf .at$ fleterea alii lac molie 
ria pt*5 pmedit £t lac cap ita calido fio 
mfgcf ab uber co quo fep aligd mellis 
it 3uccari pfueri3ati poea £ui° dof fit 
ab .f.iiii.ad.rii.fp uice.lfbot9 it fit mei 
lia it 3uc.ru.aqua it uinu albo 0 alto ip 
% poti3 ad dfcedine <35 ad 
acritatedclinatsficubip fcrato fante 
emitti poife iudicaria pfcripta tibi cma 
fit. Be2£ ubi p tti mi illi dinoria mudtfi 
cari erotdida diuretica ut radicu apii 
feicfi gb3 
pnt anetiit fenicri femia it b*mdi addi 
O btia oib9 capillu ue.yfopo ficci atj 
petaf.lone ca fuia radicib9* aliquaa ite 
paflulaa iponer bono erit 06 fi talia 
ateperar lib3 ad6 radico cieor e lactuce 
ediuie at5 fcajtole F ipag feina F.iiii. fe. 
coi a F femia utttce.elige igr ex biif q dic 
ta ff tibi £t ococtoef iulep 
feu firupoa co 3UC.F melle,p Uoito fac. 
IRec obliuifcariamelfac ordei aquife 
pe dar Jjlle niq3 lauido X abftergedo 
,pbibetnelocapq‘faiea triftt ulceret 
Jfn tfto cafu caffta fiftFa pueit at3 mina 
£t fit dof ab.5.i.ad.J.i.f. jQ£bina ro 
9d.i1.ufq5 ad.iii.i8t d3 p decocto*e cap. 
ueneria vfopi ligritie pafTullaro 'i quut 
tuoz fe.comunio exttabi caflia 
aut cum ipfia mina defteperari fe'p uio 
lati firupt Xuiolati mellia .f .i.addendo 
Et fi talia faniei fit ad inteftina tran 
fitua clifteribualauatiuia fepe utere p 
oa rofatum firupum f/equenter dato * 
aliquando.3.i.maftic!acum aqua endi 
uie uel rof .ftrupi aliquid addendo . 
£ t ifto mo tam epar q5 inteftina per q 
faniea illa tranfit ne ulcerentur defen des p optie.0olet ubi fates ifra pect* 
ad locf» unu coaduata fuerit canfta altq 
fieri. £titer collas fterdu aptio cu fa 
gitela £t bits ego cxpt3fu 7 euafit ifir 
m*. 05 qi caf3 tafrartTTie accidit p q° 
cora illa i ca* 6 epiate ordiate dfcripta 
e ubi fi op3 fuerit tale caufiu ftendi mo 
du illic regre. 
Capttulu.ipm.6 cura pfeftfq t alia? 
mufcolts nafcit. { 
n uer pfef q t colla# mu 
c fcufnafctt' i altgb3 appltcadu 
ab ejc ab aluTfolnmo diffht lei 
ttoeigu? uetris 7 flebotofafjexigetta 
factfac quoq5 cu fpogiaftltro ufuefica 
fometatdtb3poll dte.rii.nbi dolor n qe 
uerit uetofa fr loco appoi iube £t ubi 
op3fuertt cu fcarificatde illa ent dolor 0 
fedat £t ma'3 ejc ad cuti trabit £t fic i 
ftrmu bac de ca de pdtrioe fecuaat ut s 
capro.xi.declaram iB cau eplafiru5 
Ifra fcriptu puetre uefes teftati fut 
caollle .radi 
cfi yreos an. f.ri* ficu piguin.f.tiii.co 
quat defdeptftet curadictV mtfcepf 
uerts fiapis r ubtujj.7 cu ueft affugia 
Ipiguet 7fmfr n. 
ma'5 ejc ad cuti trabit« dolore fedat et 
folia cautio i butiro decoq cocta 
gbp de pulre colnbini ad mt 
fce 7 locu eplaftm 6 fy api 
cp lt'b5 e.2?.fiapisp die natu 
rale l aceto rmolttt 7 poftea fBriltflte p 
tritt Ib.f .palle ftcuu ptguiu q p die i aq 
calida ifufe pmaferintlb.i.fiat ex eis e 
plaflrSXui filtb5pigue fiat af 
fogie uef tf ipoe 7 aliq loc6 fiaptf capza 
ru flere3 iponut X colubinu.lRaf aut ex 
naualt' pice locu e'plaflrari 
cx adipe adullo cu ciere radicu cauliu 
mixto. £ale eni emplallru exficidd ma 
terta extrabtt ad cuti, Hpollemate 
igitur extra cutim per bunc modum 
tracto eumaturattuisfi ops fuerit fup 
puref" 6 btc co fagitella fiue raptorio 
aptae" fucceiTiuemudtftcet'' 7 cofolid 
qr talia ad dnos drugicos pttn5 
eis bucr mitto cura. 
£apr5.:om.6 dieta i cura p!cf obf 
uada. 
JC cur bm*ftrictiflTepref fine 
iponererllabat diete doctrii 
ifcriber q uirtute collate di 
uerfitate tp? bui3 morbi unirfaltu uari 
af\03 ut t bttf tuu pariete guBnar fctaf 
pfa ofcrtba.H tenui dieta pnctpm fuenf 
ad grolTiore atinue trafiedo. Collate 
itaq5 uirtute aq ordei cu 5Uccaro nX fie 
folu dada erit.£t ubi fortPer farina or 
6i pftafafl rara 7 bn cocta exbibe.lfti 
uttquttbon3Slex.0i nbn coqififlat 
fpocudrta queadmodu 7 altaleguta. 
tale fac pfinetu a uetertb3 tm ameda 
tu ut ntbtl s.lRa excorticatu ordeu fim 
pltci aq coqttas extractu ptHef'7 ad bo 
rale pafef £u q° poftea lac 
mifce.£t 6 btc debite coctu parieti tuo 
pbe. Coueit et tp5 folu am lac p 
aq ordei extractu, 7 
maxte ubi paties.fpuer iciptt. Collat' a 
furfuris <35 fic factas.0up triticeo fur 
fur tm aq caltde pmtfcedo tpdnes cp fo 
lu fit ibibftu.£t p bora0.xti.ftc dimidii 
cu rnattli albo forttf exprimat'.£t q? in 
collatur fddo rftdet accipies 6 q° pfs bii 
cocta ft’at.£t eft t cau illo p optia.lMd 
nulli (iXz ea cu lacte coquunt 
7 bn.l&its groflt3paifmica i brodio pf 
li 6cocta at ipft3 pulli ptufu X tm pullus 
ipfe coqe" gp caro fepefab ofltb3? 6 tali 
confumpto brodio dabis. £go au t e 
altas fic facer pfueut pullu debite coc tu 
facio exoflari 7 came fic exoflata t rnattli 
albo tuoluta 7 ii duo triforia poftta ad torcularerpmi facio.Ctbtcueluti aq 
clara fucc9 egredit" gfactTe digeftioia 
et optfe nutrimeti fupfluitatu paocaru 
7 guftui delectab fi febria itenfa 
fuerit quatuor feina frigida in pecia U 
nea rara ligata cu pullo illo decoquat" 
Cu bita cibariif3uccaru pro Iibito poe 
£r ubi fputi maiore querera abfterfio 
nem 3ucca. loco meile uti poteria. H 
die igtt" primo ufq5 ad .ruit. biia cibia 
gradati utere.1Ra ab biefupra fecudu 
uirtutia tenore fputiq3 facilitate dieta 
fecudu3 exigencia igroffabis.£>5 dum 
fputi maturatione atq3 efqueris pro 
uocatione. atq3 tcptdu erit 
nutrime'tu5 erbibendu* £n aure ipfu5 
maturu fuerit nutrimetu fgroflabis ut 
ad fpuedu uirt9 ut uoluit iRaf. fortj fi 
at. a tepore maximi doloria ut 
oea ueterea affirmat a cibo erit abftine 
du qz peupacietei defperatione 7 ad 
morte deducea ut iguQ^ef.lfbot9 fit 
aqua ordei aut aqua meli*. £t ubi ad u< 
nu trafire liceat fit illd aqueu cum fola 
aqua 3ucc.qr quadoq3 utrtute cofotat 
£t magia ut igt iRaf. fputu maturat 
qua aqua. Sctualif aure frigidi nibil 
umqua exbibeae 7 potiffimu aqua ffpli 
ce fiue aqua ordei nifi i modica quatita 
te.)02 mfta fubito btbita ut iquir iRaf. 
maturatione ft fumat" fc5 
paulati no Iedit q* pri9 calefiet qua ad 
apa deuentet. 1(bot fri aqua calida t 
maga fiti utctVptinuad pazua quatitaf 
exhiberi qz fitj crtiguit"7 ea coadnnaz! 
n pmittit fputi uifeofitate folutr ac ipfu 
leit at5 maturat ur uoluit diis £]£bef. 
£t caue nepp fitj extictoem fiue,ppte2 
ali6 malagranata mu3a umq3 pbeas df 
cia. O ficut uoluit Huic-aere patt 
ea ibabit5 ad aliqle tn ealidt 
tate dclinate a fuo ueto pulre uacun.fr 
lafiftrnvMecubak £>f cm fr >116 geue 
rit bonu ,ptedit£?ueromalu. Sb 
ira ttifhcta v alita afme acciderib3 ipfa 
cuftodi, £tipfu tuo pofleDforta uti 
le erit Catdenaa ut audiat atq3 muft 
calia iftrumta ut cu btia a tiore *i trifti 
cia reuocet"'. Calia naq3i fedadta do 
lorib’ iuuatmultu utSuic.qrtapmt 6 
fedatoe doloria. f0ccupati i eo fgt cp 
gaudiu efficit doloria uebemcia3 fedat 
£t fic bea qltf dbea tuu pleticu dieta 
re. £>3 ubi fatea erfpuaf f gimte alio 
utaria 03 de quo cm.rriii.fatj tforauit. 
£t p boc pnti capitulo fine impono. 
Cam2imi q9potf' opufcW. 
iRoIir9 admodu smetariol* 
p tfle 6 plefi fuit <p mftoa nfa 
tepeftate ftudeteapfimn gra 
nabat feto q? quorucuq3 tractaturi fete 
ciaa ppbeder illi er re oia ? 
B ipo ametariolo 3teta p uia epilogi 1p 
feti ca°apbedef ? colliger uoluiJ©: eo 
lecto fumati oniibretojp fniaffciaa.iEt 
fic cu ad cura ptef uetre libuerit p doc 
trina fciaa ftati ubi cpcuq3 iuet 
ea. jlSutd tgif fit plef ? quotupler i p 
mo ca°fciea.i6t f 20 caa. Cerciu aut 6 
moftratiua figa re pff oftedit.Ct qrru 
nre.£tbecoia figna talif meti trade 
gp uerapleureft anuera dtdfcaa boc 
eni ttbi tm prcftat auriliu ut ta apofte 
mate epatj quam pulmonia eam gb3plu 
rimu coicat defeerere fciea £t B fi gn 
tu c"1 itellereria Bt ubi 6 biia bonore 
3feg ofidera. £>ertu capfy *i feptimu * 
octauu plegef neccffe e. n<jq3 ad 
que fine pletici g fuerituetf obeat ofte 
dut£t ficgdde’uoquoq5 
Utfciee. bonorem 
tibi cedit. Cum igttur ad pleure tfcu tuu3 aceeffis ubi op9 fuerit <35 ct 
leriuspofisuetre lenirebic euapo 
toriis utere de gbus capitula nonum 
modu5 7 ordine dabit. 06 fi ftia fien 
da iudtcaueria.Capitulu3.x Jege ipU5 
enim tibi flebotdandi modu dabit 06 
fi erae uel aliud Hebotomia impedierit 
Kblerunque eius loco uentofe fiunt 
de quibus Capitulum.ri. modum tibi 
dabit.Ct ne in crrore3 cadas illa perle 
ge bene q* no folu3 ftie loco fiunt f3 in 
t\ium utmaalocodiuertat' £t 3fimi 
literCterdo ut exterius trabat' ad cuti 
7 aliqii ut doloris rabie3 fedent 
oium caones capitula ipfu3 edocebit • 
actis itaq5 euaporatoriis ffta feu ue 
tofis 7 nonunqua cu aliquo leni farma 
couenterfoluenduse.Sjboc fit nifi 
mago CU3 timore, Cu plernq$ i tali ca 
fu fluxus {fequatm imo deratus quare 
XH.capitulumpertege.jfpfum enim te 
ab otbuebiis periculis abfolu5 £3i ea 
cotentaexequeris.cpfttac materia di 
gerenda ac educenda iudicaueus.xiii. 
capitulu3 -z.rmileg4s.i05 illanaq5 i» 
quacuq3 materia que 7 qualia tibi ne 
celTajia fit orit Cu igitm que dicta fut 
ozdie nominata capitula do 
cet fueris dolors fedat 
que quoq3 fputu facilitantapproximes 
necefle e et boc fit tam p extrinfec0 q$ 
itrtfecus applicata quo2£ doctrtna.xp, 
acxei.capttu.ponit l&econia q dicta 
fututpfefis refoluat" efficiat cp i omni 
ffadio peiquirenduuerumnecfemper 
illud fu fed in collectione trafit «tunc 
tua e cofideratio ut illa collecta materi 
am in fuppuratione ducas. 06 tamen 
fiendum eft cum caurela fcilicet ne fub 
file refoluatur * grofliam remaneat. 
Bc neapoftema fiue collectio illa ari 
tempus aperiatur. £t fic que illam 
in fuppuratoe3 ducat qtteq’5 6btto tpe 
rupunt quoda p ordie erunt applicada 
*i bo2? doctrina .xiui.captj ordinate ti 
bipbet. Collectoe fiue apate rupto 
erit ulcus mundificandum .£t ne pfeti 
cus bonus in ptift'5 feu aliam mala egri 
tudinem cadat erit fanies cum caute l!a 
educenda .i0uefterdum per urinam. 
£( interdum per egeffionem -zfterdii 
p fputum erit igr 
ut fuauiter et cu a,ppriatis dicta fanies 
educafnelocapq trafit ulceret" Ctbo 
5 ofmm modtQ.mii.capty docet. St 
plezfq3 accidit ut non uera pleurefif ad 
extra oe:fus cuti collectoe5 'faciat que 
tunc fuppurantibus indiget. ©ein 
de apertione *i fuccefliue mundificatoe 
jEttadem cofolidatione i0d.xix. capfj 
te docet 'ifta que deri 
funt adeo ordme quoda mibi fore cone 
xa uidebantur ut congrue inter illa dic 
tandi modus non caderetJEt bac ex ca 
eum ad ultimum refezuaut q> ubi fcire 
cupias,pximum capitulum plege.jfpfn 
enim qualiter patientem tuum dietare 
debeas oftendir.quod ut5 toti cometa 
riolo finem imponebat* Sed quia in 
eo contenta in prefenti capitulo epilo 
gare libuit bic totus cometariolus feU 
citer finem recipiat. 
Sntonti Oulfrtcrtilfbaptenfts tifri 
doctifltmi commentariolus de pleure 
fi feliciter explicit: 
JCaus deo. amen Sntenft 0uafnerii *pp. E>e pafftolbus 
ftoaci pmetarioP feltcif icipit. 
jCapt3 pmo o meri segritudimbua eP* 
J0lea 6 r gritudtbus 
ftcmaci in p 
tt mentariolo dtcrtoe5 
facer a meri taquaj 
tbeoncbiapmitus 
o comere fccadu eft 
IRotadii at meri dicto arabica e q* dr a 
me2if # latie pe feu pcrtio itcrptaf :qt 
ea pte ftoaci ee uolm p <33 ueluti p po:ta 
feu manica i ip3 ftoacum nutrimerum i 
gredit".0reci uero yfepbagu appellat 
ab yfo g? e iter i fago ductio qr nutri 
meti p eu j tua ducto *i ,ppter B latim g 
da eu porta fupiore appellat. jCopomf 
er carne * er duab5paiculanb plaie tu 
nicia uilea ta Icgitudialea q3 trairfales 
bntibua .£hiag ttrinfeca ut facilP crte 
di polTit neruofa magia *carnela mirP 
fuit Cu p ipfu re dura aliqua traftrc ne 
ceffe fit et ut p ea taq3 p rotunda maicd 
ad Hcmacu nutrimentu3 ingredi pcffu 
ad fauceu ufque pertingit. £r qutb* 
„.ncttficatio eiuffatia patet.£ft eni3 me 
ji membrum longum concaut in cdcaut 
tate rotunda er carne etduabua utkf 
planio tunicia cotertu quarti intrinfeca 
neruofa magia et carncfaminua ertfttt 
utpcu tang3perporram feu manicam 
nutrimenti) ad Hcmacu tgredt poffit ad 
faucea ufq3 pertigit jLedit" meri cu traf 
glutiedt tpedtt" acttd.sff t gener eifep 
lefio feper manifeffe 
tripliciter fieri ccntingtt.f.ablate dimi 
tjute <7 compte.Sblate gde cu patiens 
pentPnibtl t2afglutire poffit. Minute qn 
p02£ P difficultate tranfglutitXorupte 
quado cum mmcre et titilaticne pa 
t£en0 tranfgfutft.£t omnia efoa fefio 
iurper ccmunitate autper 
in eo accidit* Uber comunitatem qd 
q3 rori9 qnq$ particularia 
tiua ut in fe.aduretib9e uideze iCunc.n. 
meri rori copatiena in trafglutiedo fefi 
felliter tpeditur et tanta membrojg aitdi 
ratem fignificat ut neceffe fit morte pfe 
qui. £x egritudimbua quide cerebri 
Tepe accidu meri lefto ,pprer nocumetu 
f.t uirtnte fentibita * mottua uelutt Urar 
gia frnelt fpafo ta pticulari q3 ufi ut md 
dtbularum parttum oria colli et et pp 
apoflemata illarum ut duarum glan 
dtU3 gutturtf uel tfgnatia ca 
teri defcefu5 ut in brancia et corrigia 
eur proptercafum tncli 
natione fpddilm ad lteriora at propf 
uentofitatem in inebria propinquta cu 
coartatoe aut propter medicinam fui 
fccatiua uel deccmefttaqmbufdafun 
giu.£t i biia quoq3 qui gipfu btbbt at 
cerufa fepe cdtmgtt.£t ille feper egri 
tudinea que per comunitatem eidem 
plet uq3 accidunt.£toe ar p e 
ueniut at i eiua fubfla at t uia.Si fuerit 
i lubflatia gp ufe fiplx fco 
pofita tCU3 ma uel fie £>i iuia e lio apa 
fclutio CU5 ulcer 
uel fine ulcere. £t ille funt in fumma 
egritudinee meri quarum facilia farta 
e cogitio.IRa que p comuftate fiut tllT 
ex curia egritudinu cura e. 'Jber 
r 0 q fiunt i fubftatia mala p 
plcxio calida fie ma at CU3 materia fuit 
Uciea rubet ligua. quoque atque palla 
tU3.« i tilia atque gutture calidttaa ma 
nifeila fentitur et mtenfior ubi matetta 
fuerit. £!uod fi collum atque gullam 
tangeret manu caliditatem manifeflan? 
deprenderet. Sdefl partiumtllarum 
afperitaf atque fitia et ex potu frigido matfeftutauametSfetit.Cdtramuo fi 
ga ?riu fignt.f.frigiditate.bufditas uo 
er fit'puatoeleitate at$ buiditate illa2g 
ptm babudatia fputi figtficatT cogofd 
f.£t p oppoftra figa ficcitaf q er pteuf 
aduretib9 egritudib9 * et aerie at na 
turaf balnei rabiofa caliditatej accidit 
I0ppjllato uo fte apate p tgreflu altem3 
rei at defcefu alicui catarral* me facile 
cogofctf.apataatmericalidaeepnt ftf 
gida buida tttcca.Wcerato u°apatu fa 
matojg fucceflTue fieri pot. £f ite ex fo 
lutoe atinui i ipo quouifmo facta £t qr 
6 bis oib9 egritudtb’ t ftoaci egritudi 
b9t?actadu e.&naq aftfia ff figa i eade 
cura doctrina ad illa ltb3 rfuar t 
ad eaq'6 fgnatia.!lRatpedimetu traf 
gluriedi p oie feu utgare medicos i ctt 
rafgnaciereponttur.£t bas propter 
caufas de egrttudimbusmeri bis pau 
cis ptet9 ee uoluit.lRa cu ipffi pars fit 
ftoaci auctors plmtmi ut. lOaU lt9.r* 
tractatuu Snttqu9 Serapio .iRaf .ad 
Slmafore 6 egrttudimV ipi9 nfla fece 
rut metione.uoletef tllas p noficta eg:l 
tudinu ftoaci fof notas de gb9 tfra tzac 
tabifXaufafftga ta,pnoftica q5 6mo 
ftratiua 7 cura ibi ordiate deo duce 6 
feriba q? illaf ad oef meri egritudies ad 
aptar pof is.£t p B c9pnti fine tpona • 
taus deo. 
tmJ cj3 dclaraf qd dr ftoma 
cus cu ei9 anotbomia 7 6fcrtptoe. 
egzttudiu ftoaci docftina 
q ofaiber uelt p° utdedu e ude 
tpe dr .$&c at ftoac9ut.2>fm<5 
iqt 7 nonulli alii a ftomaco 
grece q6 latine idem eft quod os 7 cus 
uenter quafi uentrie os* £ t Ac B no 
me ftoac9os uetris folu fpetat. 
tii nome. $ aggrgato cr ore etuentre 
ipfe ftodc9accipiifqUf fit t^ppoAto 
fi recte ifpereri pref pricipale nfln f pe 
riocp oib9ita elr .f utar ficur ipfe ftoac9 
3fdeo benedict9 de9 ipfu i me’ copodf 
collocautt ae i eo uigor mebro2j circii 
ftariu pficiaf cibi digeftio.£ft.n.a2cba 
cibi q® fialif mebra oia nutridf\£t fio 
p h mebrd oib9f utt.padf oib7nocunuu 
inferre por utsftatin9 i libello 6 ftoaco 
ude.Oal.oa fto*act' io atig pcordiuuoca 
uert.£t ide nono de iteriorib9dic cum 
oib9 naqj mbria ftomac9aliigatia bab5 
Cd cerbro gde c\z ad ip5 p unu* neruo2g 
pueit g ua fr meri tuolutoe f uolutr tpfl 
tade ftoaco arinuaf z i midtiflioa uillof 
diimflit fBftatia oriatotsbterfit" pl9 m 
f or p magif fefibfe pp fsm$ at$ jtti z et9 
fanitoej pcipiedapee opdruir.-ifuittn 
et9 iBfta neruofa mftu5 ut crrefibtf z co 
rugabit for$ alit n afluptn cibu 
bn 3 plecti 'fuit Jf er duab9 ttiicia 3po 
fit9 q2f ertrifeca carofa fuit $ 
cibo digeredo calidio eet. ne 
tiofa p° pp pfa5 fefibilitate ftoa necefla 
rta f o ut ftoac9 £5 erigetia fufcipiedt d 
bi fiet ertefibi^9 uttterio fupficiea fto 
aci eet folida ut ii factfe er occurfu acu 
ti fafpt lederef f alteri9 for# ipffidie f5 
fora cibi f pot9 affupti £pa pmi c° 6 nie 
brif -r.15.fcii. c*.uz>?*.6 wuamtj ftoaci 
mbiog fo.c.7diuuamtf ftoaci pfi9bn£ 
& pte dejc epar p peuf gbufda q ff uelut 
digiti man9 eu apleratea fuppoit" a q® 
«jipte poffiort' t 
loco mtdria circuitof p logu trafief fua 
caliditateftoacu calefacit z i mmtilTiof 
rada tade diuifa p quoa nutrimtd eide 
defcat i tota ftoaci fubftatia femiat"z bi 
ramuli 1' ertrifeca mate ruica depbedu 
rur in ntrifeca ueroet fiutfd effugiat 
difperguf.ad bec app5 per faguinia ef 
fufione Si in continui folutio fiat p mi 
feraicaa. 5 ftomaci uena quedam mfta3 naturali? deferea.Hker cpati ali 
gat" fpe quoq3 g i ftniflra pre letat" a qa 
ueit.ut ea fr ipfu gutag gea famta tepo 
re queda trifle frifatione fequif.lRmf3 
a coro artaria queda maga ad ipfu flo 
macupuettqpmitmflidaratloa p fub 
ftatia eiufde difpfa cate3 ei9euetat atq 
uigorat.H ftle qde ad fudta floaci ram3 
gdeipleadiuiTYadacolei zubea gra 
iuuade digeftidiea6ferea 7 iteriore tui 
ca n ptrafiea i ipfi9 fabftatia fpgit coit 
cauitate nequaq3 ptigea dorfo aute at 
q3 utTcerib9 allia ligamtj firia uifibilif 
colligatT. Jn afiort ro pte colligat" CU5 
$irbo 7 mediate poteariocu duodeno 
aliifq5 iteftj.<f uit aut floac3oblug9figu 
re rotude q: tat e ab occuretib3 q leder 
poflut turilfia 7 capacifiTia uit * 
ito curuat9 q: fi fic n eet orrificia ei9ef 
fet i dueeto pofitaXuq5 flatur fete bo 
fit an tep9 debitu ab eo cib3 
7 er biia oib9gd fit floac9fa|J p3Xt.11 
mebru pcauu ri pfecte rorudu i medio 
coporia fite mebria fpie lufli felf dofo 
duodeoac$irboapre colligatu duab3 
neruofa er 
trifeca fo carofa magia eriftit ad cibi 
cahficatione fialir ordiataXt fic p3 gd 
fit floac9 $ bui3 capfi itetio fuerat. 
£m tertiu gd fit appetit9 i geftre 7 q 
liter per quinq3 motua caufatur. 
aute floaci egritudief 
f tueftigaze que no folii diuetfa 
ru qualitatu feu fe 
cudum loci coicationem 7 proprietate 
ut inferiua apparebit, plurimu dtuerfi 
ficantur. ©e quibua omnibua ordine 
quodam fequent butua in capitalia deo 
adiuuante tractabitur Sppetitua nan 
que i genere ntbil aliud efl qua ulmato 
appetejj ad appetibile.Bn appetit5 ab 
alto qfi pettt9didt qui inatmale t aiale 
diutdif .IRaturaffte cogitoe fit.qui nl 
btl alid ee uidef q3 incitato qda ad for 
ma f ad re t q5 naturalif fle appbefioe 
taf fit feliato qltf ma3 pma forne appete 
dicinfllEttal' utgdaamtedupler fcj 
conia q: nat"aIib9oib9rb°ieft eo2p ee ha 
q3 Dfequef ut fuo ieffe pmaneat7 nit 
quia quodlibet enf naturale appetit na 
turalif permanere.Slms particularia 
qui rbus animat"folrimo ieft pe: reflati 
aatione depdui ut iefle permaneat * ? 
fuet" appetiit nutrnwu qr rftauratdc 
ceflate fegt"mors i breut 7 tari oib9me 
bria rpit" iErgo $ rftauratoe folur iat 
traber dfidrat.dupler tri i ftoaco natu 
rat appetitus reperit" un°.f. cotinis q9 
ciba ad*ertra,p toto appettt.BU9 e pti 
claris l^pri9 quo ri aliter qua membra 
cetera natura»: appetit.Bialis appetit5 
e queda appeietJ ad re per tpfa uirtutia 
oialis apprebefione qua 
fpectat bo ab ertra adaligd attraben. 
tnouet". jEt talis appetitus fenfitiuus 
ineftfolum ftomaco et non membris a 
Ilis quem ut Datim patebit fames appe! 
lant*pro qua caufanda qutq5 mot9rqui 
rrit" .primus e tamtio a calor 
naturali uel ab alio continue mebromj 
bumidumrefoluente caufata. 0e 
eundus eft attractio membrorum a ue 
nis. Bene ttaq ianite ab epate attrabuf. 
fanguine 7 fic caufaturXern9 modus 
atracto faguine ab epate ipfu tunc bu 
midu cbilofu a ftoaco attrabit 7 & eft 
modus 03 ad buiufmoi fucto 
ne fequit ipftus eris ftoaci corugato 
ad qua fequit" queda trtftis fefatio que 
pereffufionemelacolte ordie naturali 
fupra tpfum os ftomaci afplene tras 
miiTe plurimo augetur ? bic e quas tua mot5 g e finta qr adi ip5 fegtu? 
illa triftta fefato 0.aa i3 aF. quartd 6 ac 
enti ferro ?me'to fam appellar. £>nP igt 
embacfefarde3 fetiea faniea appellat" 
f5 6 ata uft potPfam ee appetit«5 
bac t:ifte fefatoe3 ifequeteXu igt efua 
te e appetit5 calidi ? ficci. £x qb5aln 
appaf t g? «era famea £3 J0aF,e qdatri 
ftia fefato ab iIT qutq3 mottVrade' cauto 
ta p q3 ab ep atteaber cibu ftcmac5appe 
e appetit5 gda ?fe 
quea illa tufte fefatoe5 *i fic p3 gd fir ap 
petit5 que fam appellam5p3 et quot s g 
iit ad ipfa uera fam mot5 rquifiti. 
caiaablatoia t diminti 
tota appetit’ que fam appellam5* 
a Tfbpetitu afale ftdaci que fam 
appellam5 triplicif ledi Dtfgtt 
iHblate qn ntbil penit5 appetit''. i0imm 
te d paru ficut i bolifmo 6 quo ffea.Co 
rupte qn ea appetim5 q* tterdu buae fpei 
inconuenientia ff ficut carbonea Iurlrni 
cimicea er fimilia. £t quanuia in ap 
petitu tam cibi qua potua lefio efTe pot. 
Jn prefentt tamen de lefione appeti 
tua que famem appellamua tractabitur 
tt primo .fcilicet de ablatione et tine 
diminuttoneicum ab eifdem caufia fecu 
du5.tame minua et magia fieri configat 
Sblationia uer feu d/mtnutdia appetit5 
ftomact qua duplex poteftefle caufa. 
1{hrima quinque predictorn moruu 
feu alicui5ipforu3 impedimentu. Se 
eunda melancolie fup of ftomact efufio 
nia defect5a fpleneXertiaoria ftoad 
Quarta ad er 6 
fect5.10iitu ad primu nifi ianitio mem 
pcedert.nRa uearum fieft mito 
pdt et ee nocumtu tale i ueis.ut opfllato 
apa at aliquod tale gp nibtl ab epate t:a 
beret. iEt per ide m epate qr opflla 
tio ue! apoftea uel tale aliud fpediret at 
tractoej eiua a ftomaco. £t fi in of 
ftomaci aliud eflet nocumentum impedi 
ens:ut talia triftis fenfatio fieret null9 
foret appetit9. £t er bis patet qua 
liter impedimenta quinque motan uel a 
licuius illoru5 ablatdis uel diminutiois 
appetituf poteft efle caufa. 3fftoru5 
quique motuii fpedimeti ca pot efie ta in 
trifeca q5 ertrifeca ertrifeca quide ut ae 
rts caliditas ercelTiua balnei vX pfimtlis 
potef calo2e naturale epnear.ut fi poflit 
bumidu zefolaere.? ftc mb2if 
no i anttis n fieret a uenis fucto t parti 
motua qaoq$ ceflabunt.jfde f a ceretur 
ceffiua frigiditas qcunq5 ifta fnerit .ca 
lore mortificas uel ertiguens. *lftimm$ 
quies nimia fomnus,pIiruf 
2 fuperflua uigfiia .ciboru3 feu potutis 
repletio et frigidoru5 rnarfe ac oi dige 
ftionirebelliu5 nimia ite iporm abftine 
tia qr calore debilitato debilis fit uena 
ru3 fuetto. Superflua ite animi accide 
tia ut nimia trifticia qr fpus triftis erft 
cat olTa nimia circa rem aliqua folicitti 
do ut in mercatoribus et ftudetib9 afit 
due et in deuotis religiofis er corde co 
tinue cdteplatibus fepeaccidit.ac pau 
pculis nimia pbilocat9q prinue er corti 
tm de amafia fua cogitatut ois t talib9 
opato natmaF oto pfc2tpt02U5 
01U5 ca eft«£>2 cu$ ata alicui fe freta dat 
fe totam dat ideo delata fub oculis ii ut 
dentur.£t pp h natura calore a digone 
ftatu$ ffmouet.utdigeftionfla at pau 
ca feqt"er q9 ablato.feu diminfo feautif 
appetttus.jde fgee fepefactt 
£t bis coit9 annectit' qui fuperae calo 
re naturale refoluendo in tantum dige ftione dbilitat. ut a mebria nfla Xp auca 
fequatf atractioXtidenimia tpfi’coi 
tuf abflinetia.i£S6.n.id faciat abflinetfa 
none utri pote#.ut uidue duote iuuenea 
rligiofe ac pauperefi fcolarea ntmiu ab 
ftineteafubita interdo morte incurriit 
ex quibua pat5 q? ppptcr B pofltbile e di 
geflione i tanto debilitari cp uena2£ fac 
tio pauca at nfla fiatXaufa itrifeca pot 
ee nimiabumidi fubflantifici refolutio 
utfaduretibuafe.-z etbtca 7 HTiFbuo 
ruq5 icrudatio nimia repletio 
iRatura.n.tunc fup eoa digeflione inte 
dea efl caufa quare mebra non attrabut 
ut t mfo ericio 7 atahbufplurib’.ut po 
ntt Suucapfo de deflructde appetitua 
etldebilitate illa ent diu a cibo abflinetia 
fetbece caufa quaf: tftrmi crudtabumi 
ditatibua r pleti fepe a cibo abfliner diu 
Urtaliqua tinuejj iudi g p ablatoej appe 
titua mbil aut paruj maducant et tame 
deegefliontb’1 notabili fatia quatitate 
adbuccu B emittebat qr tuc natura ad 
ipfoa bumorea digejedof fteta et maxfe 
fi i flomaco fuerit n aliter q5 fdigeredif 
cibie fupfluitatea ab ea refecat quaap 
feceflu emittit. Jn uenifatepatj-ruiia 
aliia apata exntia uel opillatoea nutrtm 
ti attaractiua ipedire poflutXx quib* 
patet que poflut efle caufe illoa quinque 
motua fpedientea ex quo fpedimeto ab 
latio uel dimfutto fequtX appetit’ qr fte 
fe eu ex toto tolldt dimfute.rero diminu 
ut 7 fic p| ca pmaXa fa abfcifidta mfie 
fuper oa fldaci a fplene deflue#. q' fua 
poticitate ip$ exprimedo ex acetofitate 
illa trifle fenfatde3 adauget efle poteft 
ipfma attractiue debflitaa cuiua ca ab 
epe mfiam ad flemacu mittedam attra 
bere non potefl tpftua pariter opillatc 
duritiea ac apoflema talia enim melaco 
lieadoaflomaci efFufione probibent< 
&nt& ad f tia ca* pot :oe nutrtmti ojtf 
ftdaci appetit’ mtripliciffpediri.jfn eo 
naque ut dicto e naturalia uirtua uiget 
et animalia per naturale eni naturale 6 
fiderium nafeitur propter cp ut cetera 
mebm amaber nutrimetu appetit.Tfbez 
animalem uero dolorofa illa triftem hn 
rattone5 percipit et illarum duarum ua 
ab alia abfolui ii poteft. enim 
dolorofa ifla lefatiopcipiatur naturali 
defiderio adbucexiflenteappetttua til 
auferf quia eo tilic rtrt’ animalia no p 
cipit inanitione Jnbia iraq} uirtutibuf 
lefio quandoq5 accidit pp alicuiufcom 
plextonia fiplicia uel alicuiua ppofttdif 
dfectmut efl caliditaa frfluabumiditaf 
fiue ab extrifeco fiue ab itnfeto fiatXt 
tat*mala coplexio fiplex ufapofita d ma 
uf fte e e pot caliditaa ent frigiditati bili 
dita# appetiti? iducit et fic calidi et ficci 
qui eftfamea appetitum rcmouet.ut tu 
aere calido iter agetib’ fepe contigit et 
i fe fuperfiue exercitantibua. ac f balne 
ia fe balneantibua crefcit fitia. amta 
uo diminuitur ut quettidie experimur 
rigiditaa dt non fupeiflua iuuar appe 
tttum ut fupra patuit, Superflua calo 
re erfminaa diminuit.fiue ob eje fiue ab 
ftra,pueniat 7 fiue ? ma f fte ma furjir. 
bumiditae infloma 
conataaatiore eiua tfiltrata flemact 
uilloa fuoluea.defideaum deicit nat u:a 
le.£t fic nulla aut pauca fiet attractio 
nutrimeti 7 fefatione obtudef fpedit ap 
petitu.l&umo ire falPTeu putridi floa 
co feu f ore eiua exiftea poti9eu ad expf 
ledum qua ad attrabedum irritat. Su 
perflua ficciraa ta appetitu natmale 05 
animale dflruit.lfbotefl et t ore floact 
aliter fieri lefio q: at per communitate5 
aut per proprietatem. Tfhcr communi 
tatem quidem aut totiua aut mebroruj pttcnlartu totP.ut i fe.acutj s marle pe 
ftiletialib9 et etbtcte pualefcetib0 *i ute 
tib9 erercitio fupfiuo nimtn rfoluto i fu 
dor dyafortico.jfn fae diuturo 'z fiFib# 
boc.n.fit toti9 refolutio cui !cu pa 
tiente ftomaco aufertur.dt diminut? ap 
petitua. coitafe membroru parti 
culariu appetitua diminui? at aufertur 
fepe.ut er apate epatia uel meferaicarii 
uel toforum attractiue debilitate. £t 
ide er fplenta accidit optllatde uF apate 
quo? ca ipfo?.attracti'ua debilitata rtu 
le mFia ad oa ftomaci non pe:pellit. £t 
idem fi cooupta aut adufta melancoha 
ad ipfumoa ftomaci trafmitta? 
ra qtioqs fteftfo? t ite uetofitaa ad fto 
macti afcedea appetitu fepe ,pbib5 9C t 
eia corrupit eriitef buof a.0iF* et rmea 
et marie fi ad ftoacu afcederft Spa ro 
cerebri aut epatie uebena dolo* catan* 
deflueafua uifeofitate ftoaco adberef ? 
ter dii neruoa ipfi9 paliticat et fefatoem 
.pbibea er toto .£t bre 
uiter oea pafltoea* cerebri que neruoa 
debilitat appetit9 diminutoia uf ablato 
nia ca ee pdt. Wdi et qnofda g et p po 
lipu uF alicui9 et fetide me f nafo retete 
Falibi fetido odore bnt.£t cu meducat 
odore tftum fetido effe putdt.ei fic cibu 
omne renuut.£r quibua p5 quaft p me 
brorum coligantlam diminui ataufeni 
pot.appetituapproprietate at accidit 
appetitua dtmtnutio uel ablatio puta er 
raritate tertur ftoact p % a cibo terre? 
et tuc pazu aut nibil appetit fcu comedit 
£>d ide er apattb9 uel aliia propriia e 
gritndintbua de quibuf infra deo aurfli 
ante tractabitur prouenire pdt. d0ntU5 
ad quartam caufam in appetitu er pte 
cibi nocumentum pjoucnize poteft.fcilj 
er parte quatttatia et qualitati er parte 
quatitatia q* er afluptde cibi i parua qn 
tifate ta attracth <# dtgeftiua ftdact de 
biltta?, uel de ipfo cibo #eut pfj nimia 
fumi? quare fi ctbua alius de? cu prim° 
digeftuf no fit ftomacua refugit.lRefpe 
ctu aero qualitatis qr pfima far cibaria 
que de fe failidiu giiant ut piguedo cer 
bra et ftTta.at cibaria de quo? natura t 
fubuertere fient cu cibaria diuerfa ma 
ducat' qr digdne tpediea $ 
pter ipfo? corruptoe$ i ftoa° appetitu 
deiciut.£t e't 6 fe aliqua fdt iter q 7 flo 
macti quedaj occurrit proprietas occf 
ta que tale$ cibn refugit.i5*tercii tracta 
tu tercio capitulo f o puta? et item ctV 
cS bumore t ftomaco difeonuenientiam 
tale bns q? ipj ftomac3 f 
fi bnti buore uifcofu cib3 de? dicte aut 
uifeofus (Idae9 acuta atlcifiua cibaria 
derideris illti cibo abbominabifn defio 
rata q5 cibaria appetitu oteint ac Imude 
pparata. ®Iiq e't ff g ita fpmcitie * fmn 
de cibaria pparat.q? ftoac3 abbomina? 
Xi uaf ponti? n mndts.ut pftb3 fit i locif 
cibaria q*5 laute r polite ac 6 
(tcate pparata boi ffup ac Iaudabtf nutri 
metipedtinuu ufu appetitu fepe oiciut 
jEr gb3 oib3 P5 q ff cie ablatoia * dimt 
nutdis appetitas <p 6 intde buiuscapri 
fuerat. 
Capitulum quintum in quo demon 
ftratfue patent figna generalia caufa 
rnmdumnutionis aut ablationis appe 
litus. 
£c egritudo fe ipfam mani 
b feftat quando fciltcet infir 
mus parum aut nihil appe 
tir.et fic reflat .ad caufaru 
figna deuenire. i8t primo quia illi qn 
q5 mot3 qui ad appetitu candri regni? 
ut s dictu e a ca ta intrffeca q$ ertrffeca 
impediri poflr.Si caufe ertrtfece fuent 
fecunda ordine in precedentibus pofi ta fueftiga.puta fi ercelTiua fuerit aeria 
balnei.t* alteri9caliditaa X frigiditaa.<3i 
fupfiuu fc5 fuerit erercitiu X gea fon9 uf 
nigilia nimia cibi ar pot9 abftinetia fi ali 
q fuerit accidetia fupflua fi coit9 ntmtuf 
at ipfip nimia abftinetia. £t ut oea rea 
n naturalea bic tcluda.St defect9? cibo 
fuerit ordie q° quarta 'ca diminutonia* 
appetit9 q roe cibi imode pparati at al 
teri9 ,pnett cie iueftigabia. £t fi cara 
ertrifeca? q roe illoip qutq5 motuo pnt 
appetita dicter uf aufene facile tnoticia 
deueiea.lReftat nuc folfi itrifecaa iuefti 
gar .et ut facili9 ft fiat afidera fi f bia gn 
q3 inotib9 at t aliquo ipfo2f defect9fue 
rit aliga 7 tuc uidebia a uicio toci9 Xuc 
Xepatj X id na fi f fpectu 
toci9 pprebedaa fi adburetea febrea uf 
aliq b9m di pceflerit.ad pna adfit apata 
no uf opillatdea X afa bia mebria ,ppaa 
egritudiea p figna I .ppriia capfia pofi 
ta cogofcea.Sd fi efpplo.tpa ani regi 
mc et talia ad calida declinauerit cercio 
mfru fica.Jf fi folu uicio ftdaci $\\mt 
pp ei9rarirate depndea qr fep er cibi fu 
ptoe terref*. £t qr dicta e mala pplerio 
ne ut pl*5 5 effteer fi calida fuerit t of fto 
vebemea aderit qt 
caltditaa ubi fupflutr.rortda bumidita 
te pfumit.Supfluea taaiale qj natura 
le. ftdaci uirtute deftruir. |6t fi a ifta ma 
Ia pplerioe calida colera. piucta fuerit 
cu oria amaritudine fumofa erit erue 
tnatio.Caliditaa tactu fetit" ffterda n 
fola ff ftoacu f3 tte:du tuolia manuu pfa 
tia pedti ?frerdn ad tota corp9fparfa 
etbicaefficit.Juuaf' afrigidia nocet*' a 
fiaplerio.etaa rpaani rgio 
pcedeafgimeettaliaad caltdii declina 
tiertt cerciormfto fiea.nna uo ignea ac 
fbttf erit ptFmagn9 uelor *freqna 7 pp 
lia caltditate f iteftia colcata fecea ftece 
7 erat * adbufte.colo erit ut plj effetn* 
£t fidfctu mfte afple 
pgf a i fpleri ipo debilitaa fuerit artrac 
toia Xapa Xopilla9 f alid * talia er 
figia i egritudib9 fpleta pofi£ ppbedea 
£t i fuma cui9ula alteri9 tfiebri cn dfec 
t9 fit i appetitu.p puatoe5 egritudinuj 
ftoi.-zp egritudiea ptiefafa 
cog*fcaf ege maifefta ferit fritate tnfit 
i cibo digo qaq5 fit pauc9t facif dtgdta 
fi aeria itefafrigiditaaf cui9uia a! 
teri9ficpot9mftu0 aq frigide at rei nat 
cotice at taliu pcefferit q fefu3 oria floa 
d obtufdfecert dolore nulla feriet. j£t 
fi acuta et mordicatiua maducauerit. 7 
fuccelTiue uinu bona pura potauerit no 
grauabit" nec ulla er eia paciet mordi 
catde5 nec figftu nec naufea* j£t fi ori 
ftdaci ffa uifcofd auffertr f ca abborebtt 
ffiptda dfcia unctuofa 7 actu frigida nt 
Ia X mordicatio 7 icliabif' poti9 ad cala 
acuta f jcifiua q5’ad alia.Si fuerit flaga 
crudu i ejuctuatoe feriet acetofitate 7 ft 
ne ftri erit tflarto.t ftoaco ffa falf u i ore 
cibu3 falfd fetir facit adefl fitf et ifipidi 
taa poti9ad :e ligda 6cliabit.£t fi mfia 
fupflua ft ore fapor acetof 
erit uf pontic9eteflT3 ca iquietudimoet 
ertimationiamaleetB plerunq5 mficio 
accidit. l8r fi fuerit bumor corrupt* 7 
naufea aderit floaci fubuerfio feto: o:if 
et marime in ieiunio et eructuatto feteo 
egeftio quoq5. j£t eiuf g er odor fetido 
dimmuif aut aufferf appetir er ca po 
lipiufalicuiua fetoria inducef potenti 
in capfo de polipo.et de fetor oria figrt 
inquire. jEefectuaatcrcibofmunde p 
parato facile pprebedea. St fic bea di 
minutoia uel ablationia figna demortra 
titia.  figis,pnofticis dimiutois 
feu deftructdis appetitus. 
mala allato uo perfa. Sppettft3 deftru 
ctio tqaacQq3 fiat difpdeit diu durauc 
rttmortale, qrfie ciBo diu bomo uiucf 
h pot. i0etectio uero appetit3in coualef 
fcete fi quottidie auget" materiet f mane 
tia figat.ct per confequens recidiua iuje 
afforifmu.Cluereltquunt"! morbis sc 
Si tn taf detecto cotinue dfnuaf qnuis 
tri pa21 no figat mafetia ma 
gna poti3 fuifle.uirtutif debtlitatete *r 
folutoe5.£tB paucula 6’figms ,pnofti 
c w dtminutdid feu deftructois appetit3 
feptimu de fignis et cura i ge 
nerali ablatois appetitus prouenietis 
ta a caufis er triferis intrinfccis. 
Hbpetitus ablatio ciuf 
que dtminutio p cojra 
• tem ut fupius ac p ,ppt 
tate fieri pot per cornui 
tate ue( toti3 uF meb:o 
rn particularis. Si tori3 fubleuada 
uirt3erit et quali f hoc factu fit. in feque 
ti capttFo doctrina tibi dabo. Si uo 
particularia membrora uicio fiat, erit 
peccant3 mebriuicin corrigenda mate 
ria prid. fi qua in eo peccauerit dirige 
do euacuado £tdebicfiqua 
mala coplerto.derclicta foret corrtgen 
do quoru quoque doctrina in capitulis 
de cura illoru particularium membro 
rum .tibi plena fiet. £t erit rnembrd 
illud fuccefliue taliter corrigendum ne 
quid nociui mandare ftomaco amplius 
queat. £tfteftomacus taliter pfor 
tandus ut poffit tali nocumento refifte 
re. Tfeec em qualiter de ftoaco ipfo 
fiendum erit infra docebo. Tfblurta eni 
fecundum ertgettammale compleridts 
d £ftructot0atdimiutotsappe 
pofttjdmdftratis fm 
meu ordine i opufcuF bacten3 obf u atu 
de bis i pnti.c\ff aliq figa ,pooftica de 
fcribcda.£t p’aliq q i egatudie ftoad 
U coia q a bono *3ui.-z a meo OaFo bui 
Suic.at.t5.terrii.c0dfigis ftdact fcias 
igt q? egritudies ftoaci adza 
ritate ei3fic difficile curar i ei me 
dicar e.£t ftdac3 ite uebemef fefus ap 
t3 e ledi *i tpedtri a qualtbj ca pua. £t t 
c°.6 debtlitateftdacuSciasigt cp debi 
(itas (Idaei e fortafle ca 01*05 egzitudmu 
corporea$.£t ftdac3 pterea rar terttx 
f rate fbftatie fubtif caris a quacuq5 ca 
fuerit fiue er creattde fiue p egritudinu 
liue pp malicia fgtmtf pducit pactete ad 
debilitate i oib3 opaioib3 futs:? e necef 
fariu ut curet" cu labof.i8aF.uo ftoacuf 
fquit fi fuerit uebemetis fef3 coicabit ef 
cerebro.'Bnde fi tremo fit i corpe ttrno 
c 6 fpafd.£t B ff coia.lfbropria uo fut 
oppetit9 diminuti 0 q a frtgttate fit dteai 
or e q5 a caliditat e. IRa tat diminutois 
potete ca5 ee dr.Cu er cais appettito in 
ducetib9 fit frigiditas. Cu et curari ne 
quaq5 nift calidis pot q appetitui priaf 
©eiectio appetit3 fie febre deterior eft 
t moleftioz q5 cu fe.acuta i croicis uo n 
fep ue2j foret. Si appetit3 deiecto pp 6 
bilitate uirtutj ifta mala e.qr paties fi a 
liud appetit.refugit fi pntat" detezior m 
eft i q nibil penit3 appetit diectione ma 
la t debilitate’ uirtutj figat, q p ctbn ma 
cie p fer uat". Afficte te ergo cibo 2 cga 
tudieernte e utrtute deficcr i oifluru 
uetrisifudor diuturno t i oifluru fan 
gumif nartu 2 emorotda? diminuto ftoaci ad B ma 
rte faciut.Si p proprietate appetit5ab 
lato feu diminuto fiat an ab ertrifcca uf 
f trinfeca ca proueniat confiderandum 
erit. 0t ab ertrtfeca iltud fm ordine p 
qticcaufes extrifece futenume:ateiue 
ftigabts etjrnt conuentt eia ad pria mu 
ta mala pplexionej fi q derelicta fuerit 
extgetta corrigedo.Jfntrifeca uo ca 
mala pplerio erit fipler uf ppofita p ma 
uffte meXdplone mala fie ma corrtgef 
p:out tfraXu materia fi colerica.illa fu 
erit ad ea dirigenda atq$ euacuandam 
tua fit itetid.et ut te deteeps ad actu p:a 
cticu deduca tiel materia erit i ftoaco na 
tae q? p eius leuigatde5 depredes ? tbi 
de dolor interdii aderit, uei t eius ore. 
et boc dolore illic enite ccgnofces fi in 
eius uilia Ifiltrata feu.ibibtta fuerit co 
gnofees qr mario.cu conatu naufea fe 
pe fiet*et fi tuc qd emittitur illo paucu5 
erit. T&oc enim morbis omibus in ui 
lis oris.ftomaci imbibttu comune erit. 
Calis aute collera ubt in ftomaco fu 
erit.conuenietius per uomitu qm aliter 
educeref.Jn quo prouocando IfraTcrt 
pti canones ta Iflatica % in coleaica ma 
educeda erunt obfuadi. iRa fi colera t 
ca fuerit ucmitus feper i ieiunio ,puoce 
turipfaemuifcofitate caret cm3caufa 
leui uomitio indiget. & aute ali3 fit 
bumor in ore ftomacf at t eius fudo feu 
fpaciofitate permodu fupra.tactuper 
quirendu erit.qr fi ftomad ori imbibit3 
feu ifiltrat3 fuerit.fortioa uomitio atj 
opus erit.et talis uomi 
tus prandio fupto aiiquam icboatur di 
geftio fiendus et ite uomitus prouoca 
tione infirmu aliquid dormir finasXo 
lera itaq5 in cauia eriflente fimplicem 
aquam accipies cum aqua aceti parum 
mifce et potui tepidum dato, ‘eie! cum 
J.ii.firupt acetofi F oximelF .fiplicis cu 
|.ri.aque tepide paj£ ue:o ad6n°.«od 
,puoca uoitu.Croc3 em iquit plateaii9 
t ftomaco colerico fuanitez uomttfi p:o 
uocat.Huic.ij\c°.de corruptoe ap pe 
tit9! aomitfo.3.!ii.terre tuete i croco.f. 
iter cepas croci pot factebat.St autej 
fra t caufa oximeir.fim.5.ii.acctpief 
fi fortius oxtmelFcopofiti tatode5 £u 
ad bec fortius oximelF fquiliitct co.f .rl 
aque raffani tepide uomitu T 
loco aq raffai tatude dcoctotf tfra fciip 
te poes q accipit corticti raffai.£5=b .!• 
fe.a triplicis.f .f.fe.anett fe. an. 
J.ci.cdquafief'. *i fiat decocto ueru ubi 
ma quecnq illa fueiit p uomitu educi no 
potit ei3 dtgeftio eflacua 
to q fieda.Jn ma coleiica acctpe firupn 
acetofi? fiplke.F 
6ediuia.f.f aqlupulog aque cicoree. 
an.J.i.f.mifce * inice una fuat.* 6 eo 
tot dabis donec.ma tibi digefta uideaf 
qua poftea fic educes.l&.reubarbef. 
eFctt.5.ii,gra fqumati.rt.fpice.gra. ii.3 
qualTef'.-? 3 bono mo afpfa t aq ediuie. 
Faq lactis ffude -7 fic p boras.x 
F circa t ifufione pmitte demu fcrtt3 fiat 
cxplTio cu qua mane granate. J.ii.mifce 
F caflie bonepiguis nouif exftacte. f .f. 
cum aqua fructuum dilToluatur manna 
uel caffia gbus electuarii de fucco rof. 
j.iiuaddaffoIu.Helfaciasfic * e medi 
cina dclicatiffta mtrabtFz tn boc cafu fic 
moleftia opatoej facies.Skcipe diagti 
dii.g.r*.5uccart ro.f.f .uel firupt uio. 
facti cn 3Uccaro ro.f.i.ct cn modtco aq 
endiuie uel bot putei fcu boni fontie.uF 
brodio pullt $ucba2U addendo ,plibtto 
totu fimuldifolue et potui dabis .rnFtt 
futi arte me infamates qui tales medi 
cina s fcamoneatas dare aufus non fu$ 
£t ttc duo aut tria gra.diagridit cum .f.l.ptffag aggregatiua? adiuga. 0ed 
illi nf 1 foeti liuof poti’ qs rone moti ff. 
Sutc.naq5* ueterea qda fcamonea n p 
parata oib’ exbibebat.05 democritua 
plurefq’ alii * peipue dna nf tQfbef .no 
cumeta farmacog pftderantef 
de eia pparatioe3 tale facer docuerut p 
q5 eotp no cumeta facile reouenf. l£r fic 
fcamoeatpomo coctono cocta. 7 ppa 
ta ut mefue docuit fecur 7 fit nocumeto 
pot exbiberi dumodo dbita dof exbibe 
etur.j0 boe deua none uidet quatu fca 
monea 7 alia foluttua auctora 
!audat.£go eia f dofi puenieti fep ufuf 
fui 7 fcamoea marte 7 dei laude tftrmia 
meta.bri fuccefitr.jQ&Ftaa ft loc’ ille pa 
teret' $ me roea aducere.0inam’e:go 
illoa biaditor01 pace.* folutm uenien* 
ifiad tuo ft ltb3 bac potoe3 dar poteria, 
q accipit electuartt 6 fucco ro. j.f.et cu 
aqua endiuie plac5.f1* up.uio.f .t.addtta 
totd dilTolue uFifrafcriptu foluttua pbc 
cp guflui ell magia gratu. £t tpfc accip 
firupt uel iulep $ at ftrupi de edima.f. 
it.aque edime.?.mi.et aque cicozee.J.t. 
f .mtfce et una uice dnq5 cl 
ficatur rea tfrafcriptaa cu eo buli. Sed 
pe diagridit.j .f.ro.ru. fpodiimadicif 
an.B.f.coqualfata i pecta rara ligantur 
que in eo diu firupna bullit exprimatur 
ct collatum potui dabia. ft pattena 
tuua bolum prediltgeret.Sccipe eletua 
rit de fucco ro.l.f.jucbari taberjetb. 
3.tt.et fiat bolua qui cu brodto pulli uel 
cum aqua bulterit infirmo.ebibeatur. 
Jn ptllularum foima fimplici colere nui 
laa appropriataa inuenio. 
tamen plurimi tncafutllode 
aggregatiuia utplurimu exbtbent.05 
ipfaifpecta ppofitione.non multa ad B 
propofitum ualent.cum alioa magia q5 
colera refpiciant.budrea.0i tam ptlfaf 
ed boc pfopofttu factetea.acctpe malli 
cia fpice an.B.i.corticum mirabolanoij 
citrt.B.ii.diagridii^.f.cu 3Ucbaro ro. 
fiat medietate pro dofi una 
dabia.0t eni in cafu noftro flega pecca 
uerit. fecundo eiua maiore uel mtnorej 
uifcofitate tcifiuta maiorib’ utedum e. 
ubi aut naufeatia facietaa adefle ieiunid 
etabfttnentiaiube.Tjber bunc modum 
dominua iRafta .plurimoa ad appeten 
du tduxit.i>0.3tinefl ? autc.quoq3.18t 
ubt materia digerere uolueria. i&.oxi 
tnelF.ftmp .fat.-z fi forti’ ortmell'. opof 
ti tatnde * fi forti’ oximelF.fquilitici de 
fd melF.zo.col.f.t.f.aq caoille fabitthii 
aq feicfi F mFifle an. J.ti.-z cla:tftcet $ du 
ab’ uicib’. t ? ctamomo 
eo tottef dato <$ fFa dtgeftu ntdeaf\J8f 
deblc ipj talif educef d ia fmi c 010*5. itf. 
f .acctptea mane granate, f.ii.F caflie no 
uiter extracre.iu.* melF.ro.tmde a illa 
oia cum infrafcripta decoctde dtflolue 
cp accipit ifopi cufcute ue.ffo2g 
boraginia.et bug.aii. f .carrami. f. 
♦iii.liquiritiepafTularum 011.5. tii.£26 fi 
tfirm’tu’amaritudine n abborzeatadd 
abfintbii.£l£b.f.quiamcafu illo marje 
conuenitetfiatpotio.uel aliter, ttubit 
electiabrafiacctpe.5.ii.f J.B.it.fali gen 
me.grana.iiit.oximellia.fim.i.i .cum aq 
lac# Fabfttbti B oia fififudi factae * bo 
rara dece i tfafide detffta poftea foti ex 
piTidefiatcollamcno q erplTtoemane.?. 
ti.Fcafite nouifertacte.|.io pdictade 
coctoe dilTolue * fiat poto.6 fi ut ita 
dixeii B ftati fieri cupif accipe fbit.5.1. 
f.aga.3. ii. fatgemegiana.im.ifad ps2? 
baliat de bic fortia fiat expflto cu q caf. 
uel mana p’ dtflfoluta fiat potio. 0i bo 
luifirm’ pdtligert diafinicoia .f.f.acci 
pies ? qnto $uc. fufficit bollu dauratu fi 
eri iubeXofecto folida ad boc propofi tu factefa accipe f .33 • 
3.it.diagrtdii galage.pipta ldguan3.it 
macia croci .5X 
cu aqua cam0.urabfttbit.3ucb .difTolue 
et pfecto fiat t morfer 6 qua. una 
dofi dabis. 0i pfure diffoluttuu lib3 be 
re accipe turbit*5.p 5|.3.p.3ucb.ad p5 
d3 01U51 fiatpuluts cui*. 5 .iii.fiat una 
dofis cu bzodlo ru.aqua lact. 
abfitbii.fcamomi. £r cocbiaru$ 
una uicedaB. 
faciaf fic. 
gnttde dtagri.au. 3. fi. ab fftb ii. 5.1 i.m a fl 
icis croci macia. arLB.t.cu ortmelle fgli 
dof e'a.5.i.ufq5 ad.iit. 
Tfbla ad tun libitu defcripta folutiua q’ 
libuerit uter .£t fic bes qfe ma t ftdaco 
dfnues at auferes appetitu fit digereda 
cduceda q°5. £t p B priti.c".ftne ipono. 
jCapf5 octaun 6 ablatoe appetii et 
eius dimtnutdc. 
q tn abIatoe.appetft9at 
eius dtminutde :es aliqs er 
rebus no e aer cib* * pot’ 
sc.delicate laute ac erqnifite preparar 
ne complacedo uirtus mif reftauratur 
Itb51 piiti.c0 f gime ifcriber. Jn te 
pato igr.atq3 in claro aer paties tu*col 
loce£\£tfteftas fuerit cu aqua lipida 
acetopmirta et citrinisfadafmirta ba 
bitatois pauimtu.irroref.s er odofeiif 
foliis berbis et flortVd die nouiter coi 
lectj fi calata pmifac 0 
dortferis pots per fruftra ictfis plena i 
locis camer diuerfis fttuef de bfc aqua 
rof.modico aceti mirta atq5 trocifcus 
6 capbora uf citris fadaftrroref' aere 
iffu plurimu redolentem faciunt. Jn yc 
me uero ignis cu rore marino tunipe:o. 
et ligfa aliia fuaue igne fatietib9 ut fer 
metafaltr «c.Jncaera fiat «ne talia 
liga putiida fint fumo pe cauedn 
da.n.pp fold balneo fuilTc et putridia li 
gif cafractu f ipo baleo ficopafe. i6af. 
I0ui eroluot"frequef i pt 
meto illi9.0uffoigatd quoq5 et troti. 
6 cfpia 6 lig* alo ea de gallam9. X pfifi i 
caera facta multo iuuat.0i gf tri taliuj 
doctrina plefore cupit i meo tractacfo 
6 pefti 6 rectificatoe aeria capfm tfptrf 
at ad B eni ,ppofito fatietia mfta ac difr 
fa copiet.iQfibefa ueo polita co olicato 
matilii albo copieda erit gp i feruo ref 
uari d5 i q* mor florf 
ronfartniradiceaifoa dficate fadali. 
citrini rofe uiole f talia odoifera. ptioe 
detinef'«frigida ftepara. Jn jfeme uo 
lauedramaioanamufcia cocidigno alo 
ea gariofoli«talia odoifera filia cata* 
£t ut patiea co pania lieia dlicate gu6 
net" ut de matili dicto eft de fuia quoqj 
litbeaminiVp fimilib9fiendo erit.£l£ba 
tile fupra mefa pofito er Bbia odoifenf 
acdivfoq tuice 
uiole f acene boagia « pfiliu ffni d5.£t 
er atiga nunulli rferot gp fr mefa 6bea t 
betoica fteta a ,ppetate qda mfio appe 
«iujcpofieut ifirm9 poli# 
acodoriferia ueftib9 iduat" pctofofque 
l apidea portet i digifl «fit loc9 babtta 
toia precioftf co paramtta « bui9 magi 
fice pparat9na$ co appetit9 detectio ifii 
mo trifte multo efficiat*' predicta omnia 
talr pparata leticia afferentia marie iu 
uatXdti aria ue:o ne do mfi co efficiat 
uc:u abbomtnatdne quada iduent uafa 
quoq5 t quib9 carea « talia reponunt 
abftTa atq5 polita funt.doq5 cibo patief 
fumpturua e perfone alacref« marime 
cum quibua complacentiam rectpire 
confueuit ne adfint.qui leta femper refe rat * que portat cibaria fume laudet s 
fi de illia guftauerit quada cu auiditate 
id faciat uel id facere uident 7 fi aliqui 
melodiofe catatef T muftcalia iftrumeta 
dulcif perfonatea affuerit uafet multa 
qr.per talia ifirmo? imaginato fepe ole 
tur p qua ciboa fuof efle uomtru f quo 
nia mo abbomfnabilea imaginat''. 3fpfe 
uero anqua cibu fumat man9 facie 
fua cu aqua ro.f odorifera alia aut cu$ 
bono uto maluatico f pftli aq roJf alia 
odorifera mirta tfta fept9odorado.£t 
anqua coe’dat oa cu bono uto odortfeo 
colluat f? eo aceti mixtu t* aqua or 
dei et aceto id faciat aut cu aqua fiplici 
7 aceto 7 cu ededa ftbl offeruf pull9 ta 
hf pparat9 cora ipfo apportet" i ei9cor 
pof alique fpef ponat" cu lardotb9 fftltae 
tur plurimi quoque btnc inde coneaf 
fati gariofoli integri eum interpellere 
factat 7 carnea 7 pariter aliqua frulha 
fcia modi talif pullo decocto pmitte il 
loa igneoa fuoa aliquatuln exallar. £t 
ft aliquoa flo? boraginia falioa f dole 
tea*? maxie dtffo? colo? ut funt uiole 
faracene 7 pftlea bo? fr pullu fic coctu 
fparge 7 i pafello ac ei9 fupcoferetta fe 
mia 'ttuctatupattettfuo appronet" cp 
illu bonujodoremperfenttat.&r eni 
pullua ut plurtea experientia 'didici ap 
petitu amtfd trritar.£t ego ite 6 capto 
talif pparat tale feci a bono rafi doct* 
quito ptinef. Cu iquit t defectoe appe 
fit9 cu defectione animi dandu e odo:i 
dum de icitanttbua appetitu5.ut galtce 
lia et coralia. £t quarta unu edi talif fi 
cut pullua fi libet pparari faciaa. £taa 
titaa pluria nuqua cibi eide offerat" nec 
que frequetare pfuerat 7 marie fi pfili 
artificio fuerit pparat9 diuerfttn unuf 
poli altum cibi funt offerendi qota faflt 
dienttp ftomaci cft multa deguftare. 
Cibartafuaneqttaq5lTtactnora nec mV 
te piguedis nec fit dtcia nec tfiptda fint 
Q5 medule cutef oculi itedia atq3 eerb:a 
euitada* £t er aialtbus afezes anatas et 
oia aquatica 7 oia nlr q3 odo:e filued*e 
et ertraneu babet.£t omne quoq3 tcpi 
du ipfd domacu moliftcado naufea idtt 
cit nec in futs ctbarttf quouifmd raffanu 
poes.n.naufea facit et dicit appetitu.*9 
can.t cura et deiectois appetir9c£t ide 
poit iRaf.quito ptinet.neccib9tta cali 
d9 fic ab igne remouef ifirmo piitadus 
ut illi fat ignei aliquat* euapore’t 
pmittat" Cibi s*d appetitu ,puocadti ff 
meliores quos infirmus magis appetit. 
£tper longa ab eo inquifitde3 ille: que 
auide iquirit et fi fo*te ita eligedus non 
effetturta tameafforifma fccude pticti 
le concedi poted.quia para deterior ci 
bueetpot9 melrrib9 qde delectabibo 
magis e aliabas.Cu at 
inqutt.egriappetit9ad cibum declinat fi 
05.ultra modii quid 6 eo fumat 7 mfta 
illi permittas et marie fi infirmitatis 
uirtus cecidit et debilitatis ed appetit3* 
aut fubuerfio illi fuerit at abbominaro 
£t fimalicie plurime fuerint .propoffe. 
eum retificare dude. £t fi fetificari 
incidit uel paties forfa uoluertt.n tame 
in cafu illo fibi denegari fed in tata qui 
titate no detu*<£t fi ad fatutitate d illo 
ufq3 maducauerit fi potes prouoca uo 
mitd uti p appropriato medteamie ilh9 
malitia corige.£tfep aut fat9edo. ciba 
*ia illa tuif infi2isnuq$ denegaze que ta* 
auide ta mag9cu defiderio appetnt.lfta 
,ppter bocfepiffie.dedignat" in tarn qd 
cibualtu5fumere nolunt.dubtu naqsti 
bi et ne forftta iter alia et infirmu tuu q 
da occurrit pq5 magis 
q5 alit Duentat.Ct ft d cibo fibi denega 
to non comederit 7 moriatur fui autem c<5tinue plorat 6 tali cibo fibtn cdplacti 
ifTeideofeperia ap6 ufgara nimia cru 
delta reputat5 qn ta obrtinate ctbu ifiro 
ta auide defiderato denegaa. £t ut det 
cepa ad cibu potu deuenia feripturia di 
ligetei obfetuatif.t caufa calida ifalatini 
duo uel trea bolli er lactuca cu modico 
boraginie ac mete ac aceto cofectt ma 
gia Ducmut italicta peipue quide talib5 
ber6 plufq5 libet’ maducat.jLactucam. 
tefte plmio cu aceto comefta appetitum 
mirabili5 tettat atq5 meta*5n.ca uefri 
gida oltue atq3 cappara at lupini quoq 
afecti i pri° part5 Duemut multu i marie 
♦\ cappara. IRa ut poiuOat.f. alimet02? 
| Capparf appetita diminuta icitits mo 
[ dantqjert tnrtomaco et per decelTum 
id educut. Carnea aute ta in frigida q5 
i ca calida conuenietea funt capreti lep5 
culi caprioli caponea galine iuaenee pf 
li galloru nondn coeuntia perdicef fafia 
ni rubalea autcule et i autunno marime 
i ieme.©6t tame fm uarietate C09 
aliter et alr alterande et rtati dica t alr 
quoq5 dire q$ afie.Tln caufa igr calida 
acetu pro falfalfameda multa conuenif* 
agrefta irem uinum granatoru uinum 
berberia quo ultramontani plurimum 
utunt" fuccua limonu 
acetoforum fuccua 
citri fu 
c° acetofe.et fuccua paia 
cnq3 falfameta fiue faporea 6 ali 
quoiftornmfepercum eia fpone plua 
tamen uel mtnua interi qp gurtui grata 
fit.Ctplurib5 placet fi 013 talib5 depila 
taa amigdolae Dtufaa ? modico molici 
ci pania fpoe3ucca2? adden0 fiftb5. £t 
qr toti5 e ad caliditatj q3 frigiditati lat5 
attingerent uult Oatnam diriteum 
frigida funt non debent effe penitua* 
acaliditate diminudata*.jLaudo femp. 
ut cp mfiJ.cSdimiJ fme faporib9 er pre 
fcriptf;fdgidif copofttie fit modica cui 
momi*53.ameo0 galage.F cofimtlie.r tn 
fra fcripto pFe g accipit ciamomi.5.Pt.' 
35-5.f ru.tubttltfTte ftoruj ru 
bea? rof.ari.B.iuardadmi.j.i. folio? 
accedulej ub:a deficatc. J.una.f .fiat pF 
uia q° * i cibariis 2 i faporib9 
uti potita q° tn predicto? libuerit ma 
ducadaa carea itingere porit Fi parua 
olla feu teftula quadolibet er pdcrtf caz 
nib9cu aqua bulli 2 tatode quouia er p 
fcriptf fucciaad bulliedu fuca ipone cp 
guftui gratia fapor ille fiat 6.33.F6 ci 
namd.F de aliquo tali feu pfcrtpto pfue 
re.£t fi cares illaf mtnurt cotundi.fece 
rta 2 i copta teftula.ut a coreria rnadu 
ca 2 uidebta j£t fi i teftula dcog talia 
nolea er bia audact' pafttlia pfice ueru 
fi fafiano it pdici fierent Iiuria magna 
fieret cp fr alti fuca fapore ferat, tidib* 
tri Ifrafcriptia puett bucel 
le pania buftulent*' CU5 qmb9er prefaip 
tia fuccta aligd mtfce er.JJ.dnamo F 6 
fcztpto pfe bene omifcedo g? guftui g:a 
ta fiat 2 ifte fapor ta crudua 05 una bul 
litoe bulttua bon9 erit.Jn qao pofis d 
3acbaro poere ipfii em' ut uul 
garef aiat.jf erculum nulli? guaftat.£t 
tn tuis falamentts ultra fuccoafi aceti 
paru addideris pualebit mulru.qr for 
ac meli 
uafopituappetitujirritat 2 ft fapore 
t uifui 2 guftui baber lib3 lac arntgdo 
la? cu aliquo? pfcripto? fuccorum er 
tractione fumea medium fi opua eft ad 
deri°.brodii uel ftmplicifaque 2 cu mol 
Itcie pamf infptlTettir 2 de'pu{uen3afo 
Si.addtto ft guftui non bene acceptum 
fuerit de fucco limonia cttranguli ber 
beriauelagrefteproltbito adde dcmu 
in eo puluere carnem illam, uel qutd libuerit in eo Tubmerge deinde grana 
tog grana de fup femiabif 7 B e ta uifui 
qua guftui delectabile ualo 7 fi pulli uf 
alterius carnis medietate una alba et a 
lia rubea babere libet. Jn aqua ro.ru* 
fadaloa infudeexqb3fortJ crpffio fiat 
qua cu lacte poe ipfu eni ru 
beu facit cu quo pulli uel alterius caris 
medietate.Jrrora alia ueio e£ amigdo 
!ag alba lacte giaif fpfi a pofi 
tis.factas pane aflu i aceto ruolui 0 
q3 mora filueftra n pfecte matura pfia 
poe et mora illa er bis fnt q fup paruaf 
rubes nafcutur in capis piftctur fimul 
demu poe.cn eis amigdolag que (at abf 
q$ cortice trica cu prefcriptts fuccis er 
tractu fcilicettatu q> guftui gratu fiat 
cu q° p3ea 6 cinamo uf. JJ.uel de fupia 
feriptis fpecieb3 ,pl?biro mifce bic eni$ 
fapor cu colore uiolaceo proprie man5 
7 i eo fiFib* pullii X cares quarti uolueiif 
Imergeqrta uifui q3 guftui delectabit 
i ualde*3fti faporea er l&c 
te facti eliris caimPmarfe ouentut.0t 
tn de eis cu aff carfb3coedes peccatU5 
mortale non cdmittes. Tjballis alTis 
aqua benedicta fterdu folet afpgiq fic 
fitXoct3 pull3 ermbref'mebris tamen 
non er toto remotas de bine aqua rof; 
modico agrefto uel cu aliquo er fucis p 
fcriptis.mirta irroretur cinamof pfue 
rigati aceti paru3 addendo 7 ap6 igne 
aiiquatulu copert3 remaneat, e de et 05 
fapidus fit erperibis.uel eltretur pull3 
t btc per fruftra incifus tn patella pau 
In alTef'.'? lac cu agrefta uf cu 
aceto er prcdictis*fuccis extractum pf 
neris .Jf.modicnaddedo fecum in pa 
tella frigeXt ft t ca ftigida aleu dliger f 
de eo pifta probbito adde quia (p ulaa 
montanisuel francigenis nibil fupra. 
£ft enim aleum et cepe eoru falfa bone 
deus ab ifHa fapoWbtia difctder neqo 
qr taf mortu3 appetit3 p eoa marte fui 
uifctt' 7 fi min3q5 p alia queuia fit medi 
cia.lRo igif' mireris fi ita me i bia erte 
do. 03 unu adbuc ifcriba 7 qntu ad dif 
pofitioe5 calida fit t eo finis. Sccedule 
igif' fuccu beas uf paia cuculi cu q*fue 
ct mete mifce 6 aceto addenq 
ntgri piperia pmtfcedo 
7 adfpfu ifpifladu modiceipaia afo.cuj 
aceto rmolite ad fufltcietia addeoifto 
cu quib'1 libuerit carnib3 uter .iRonulli 
tnpulloaetquaflib$ afe carnea er tali 
fapor cope:iut %> faciaa fi libet etfi gra 
grana defup feminaueria guftui 
magia gratia efTer.£5eIattceu5 feu gela 
tia ut alit er pedib3 uirulli gallinarii ucl 
carne capreti cu aceto uel agrefta aqua 
et uino confici. t3olet.0ed ad ipfum 
coloradu3 loco 5apbranim difpofitds 
calida erpflorum fandalorum ru. qui t 
agrefta ul' alio fucco fuerit infufa utere 
ueg pfcripte carnef 7 fi ta i difpofitioe 
calida q\ bigida jueniat faporea ,tame 
nd mtnLJdeo t difpofitoe frigida n fic 
ffe correctoe puentut acerofaXu in pr 
fcriptj igtf.fpeciebuscalidis alterenf'. 
na bu,nuditatibus frigidia 7 utfcof exii 
tibua plurtbua er caufia acetofa pueni 
unf. Kbrimo qr mcifione 7 erpffione. 
fua.f.ab of ftoaci illof r mou3.0ecndo 
qr ftdacii pugedo qnda i eo titilatoe3 i 
ducut.pq5 eoru 
frite fto‘aci butdttate aftrigut 7 ptea co 
adunat.ita ut mfo mfore loco ocup5 un 
ibi fit uacuitaf q5 m fpler appetes ctbu 
qrtt 7 fic appetit3 icitaf' p-iJ.igr pipe 
nig.ctamd pipe Idg.ameof graia padtft' 
galaga mifcem3? qhfy et3fpef 
icttat appetitu fo 6 regie 
pfuer ifrafcripto uter qui accipit cfao 
mi electi .J.i.galage.if.an^Xpiperis nigri ptpls logi cardaomi macia aeos 
gar. 
an.j.i.f uentrid galina? .5. f. 
fiat pfuia quo ta fercufq^1 fuia fapori 
b9 ufe pro libito.Ct fi cu pdictj fuccis 
z iftia fpeb3 faporea pficeref pualeret 
fi fimf t teftula Xpatella bulierttr 0ole 
m3quoq cd utno z aq fpebua additf pdi 
ce fafianos z qflibuerit cares decoqui 
facere.j0.t3 fi cu mollicie panis brodiuj 
id aliqntuld tfpiflaret" efletapd quofda 
dilectd magis addedo uitellos ouo? $ 
libito, IBonulli cepas t patella frigdt z 
fimul cd mollitie panis, affts fucceffiue 
piftat"z cu agrefta I* aliquo er pfcrip# 
fuccis fapore coficidttquo cares t pa 
tella friras aliqualif immergat Jrtjtez 
duotafil'frigat" z ualet multd qr cepe 
ipfd z 0 aceto ffold comeftu appetitu ul 
tra modu icitat imo trite z olfate ide fa 
ciut ut iRaf .quito ptinetj ait. £t ide fa 
citporrdlRaf-2Umaf«* iRuta q°quo 
mo fdat" \£x aigdolT nucib° pipef.33. 
et aleo fit rnfttcog fapor z aliqn cu mol 
liciepaifipfucoqudt moftarda et 1 ifto 
cafu ual3 marfe fi p pus finapis t aceto 
remolita fuerit qr ratoe aceti 
multd forti3 icitatXt partte* feme.eru 
ce fepi3 pparat".lRadix iteraffani filue 
ftria piftata cu aceto atq5 cum carnium 
brodio diftemperata eft fapor optim3. 
appetitu mortnu5 mirabiliter fufcttanf 
z eft falfa iudeorum. £t ifta falfamen 
ta cum3edoariaroremanno alfo pane 
z aceto mizabilif ad tcitandu 9ppetttu$ 
ualet.uttqmfarcbaiftaf.Ct B6 fapo 
rib3 fiue fallamegt ablatoe fiue diminu 
tioe appetitus maxime coferentibus fi 
uea frigidafiueacaufa calida fuerint 
finem effe uolo, fercula defcrtbere 
fed cuique fatts nota funt que no tanta 
quantum falfamentum fiue fapores.no 
ftrdadpropofitu faciutbic.Ctoitd ad 
pota uia oia dtcia ft uitada.Ct i ca calt 
d3 utnd medii coloria daB ad aliqle acer 
bitate poti9 q5 drcedtne declinas z erit 
fm eius potetia lipbatd. jEt quida in zo 
buftis aceta cd aqua fjigida potatu lati 
dat. Jn frigida no uind pbe aurea colo 
risboniatq$ faporisde quo fine aqua 
patiens btbat.Sed a modo ad medicia 
et buic capitfo fine ipono* 
Capitulum nonum de cura deiectio 
nta appetitua caliditate emittente in cau 
fa* 
10 medicialia n folutiua amo 
9 do ueniendd eft quard aliq ab 
ertra fdt approctmada ut eia 
aliga ordo adbibeatf.TJbrimo q ab tua 
pueiunt defcribef. £x puenierib9 i ca 
calida e fyrup3© gdnat°acetof96 fucco 
acetofe 6 limotb9 de ribea 6 pomis ace 
tof odoiferis d acetofitate cif 6 agr fta 
6 pctfcif que fic facito.Sccipe fuccd pfi 
co2f q adbuc.pfecta mat"atone n 3tigdt 
et ad cofumptionemedietatis buliar.* 
refidetia facta de eo libr.ii. accipies ui 
ni aute granatord mu$ord Ib.f.jucbri. 
librfiat fyrup3*? modico ligi aloef 
aroatijef.cfofti fdtfyrupiad boc,p 
pofitd facietes z ifto g t boc cafu pluri 
md ualet ufe.ifc.fuccipomomm aceto 
forum redolentia fucci acetofe refiden 
tia.facta an.libr.f jucbari Ibr .ii.f. cla 
rificeturs.f .ii.aceti fqutlitici cum eo 
mifce z fiat firup3jQ£bma at citofojg cu 
tftocafu mf 
tu ualet.Sirupus ali9 fume uales. Bc, 
fucci pomog redoletium 
fucci citoniorum acetofttarum citri uel 
citranguli uel limonia ad .Ib.i .aceti 
uini.ltb.f.prunord numejo cetum quat tuo fetU5 coiu$ 
prondat" 'Zpofteaoiaadfcie ptia pfup 
toe5 decoquat" colet" et ?.lb.ii.$uc.fiat 
ftrupua cu fidat* citrie ad ligni aloea a 
quito, Slmaf.ufotine 
t ia buc fume laudat.Sbfitbtu5 in aceto 
forti bulliat.collet" de quo acci.Itb.i.aq 
boni fontf 
ufuafitpduafbo. 
sii.ctbu.J .ii.extbeat".£t fifibua adder 
potea aq‘ ediuie acetofe uel aque fiplicif 
|.iiti.quia forfiti guftui gratj reddetu* 
iRec ueter in cafuiftoaquaftplicepof 
fe dare. £l£boderate enim potata appe 
titu3 mortuu3 er caliditate ,pueniente5 
rellaurat ut.lRaf.pflanrinua Suic.in 
quit intellige rgme uirtute eriftete foti 
jfn conualefcentibuf uo et ernttV.calo 
ria debilia er aque frigide potatde calo 
peipue fi fma 
gna quiritate fumeret" utiuquitSuic. 
qui in B cau ulY q? t ieiunio bucella panif 
afla et in aqua frigida iffufa febricitan 
tibua dare appetitu mirabtft icitat. £t 
qrcaliditaa appetitU3 plua dicit.qs fri 
giditaa modo cetera fit paria aq pota5 
magia incitat qua umi iRaf. 
quinto ?tinentie<j£t exrfectoibue ama 
renatacu5 3uc.tbabare5et facta pueft 
ilei fucco citotozp facta 2ef1dent1a.lb.iii. 
•ccipiaa aceti uini al.f.vi.poftei mifce 
grana ligni aloea.3.i. et’du3 e frigidum 
gra.iiil.mufci CU3 eif poe capbof$ g.tfi. 
et fiat pfectio i morfellia uel accipe car 
ftiu3 pfico$ que non funt ualde matura 
Ib.ii.-e factadb.t. 
jucca.Ib.i.uint coquanf oia 
fimul debite et in forma diacitonite f du 
catur.uelalr.prout libet confectio fiat 
I5a an cibn p boraa duaa.f.f .et’ fi Iib5 
cinamomi electi cum eo poteriasmifeer 
tt loco poteria poner poma 
acetote q tn fftredoletia.rbacfacpfec 
toe. q accipir.cane citooio£.lb.if.pomo 
? fe gp 
11651 acetofotfetagrfta dcoquat" * btc 
ultta pfitde pterat cu gbMb.iuf.5ucc. 
tbaberjctb mtfce et fiPota CI15 facilitate 
decoquat" et ct»5 tctptt 1 frigidari cinao 
mi electi ptoer^ati.J.f.ga?.* Itgi aloef 
ari.5a.cu5 eta mifce et 1 fo:a diacitonite 
fiat pfecto.lRaf .quinto almaf.facer fic 
doc5.l6e.cariu5 citonioru$ atj pomo$ 
rd0leriu.ari.lb.uf.5uc. qntu fuflficit* fi 
at electuartu d q" ligf aloea.f.f.et malit 
1 uter .Hbteia ad B 
tu faciea/ti&.cinamoi electi a cortice fu 
port ru.rof.ru.aii 
5.f.macte gariofolo2g ari.B.upelictarii 
yentriu galinaruj pparatazuj.f.f .3UC. 
al.f.i.f.fiatpfulfd q* ipnvpalFff alTo 
pane t uto;bono f molito i pn*.palP erbi 
beaa.W i coiter praticatee i ca calida 
diarodon abba# utunfV£t t ca frigida 
aromatico rof. fep exbibet .et me 9 fep 
pfcriptJ utor maga CU5 aaogatia uitupa 
re conat".05 gd d eiaalid dica nifi gp 1 
bridicedo i i meli°faciedo alttirtin'’ eoa 
dirrigat.£t B 6 medicinta i deftructoe 
appetitae fiue dimtnutioe que tn caute 
calida ab intua fumpta macie ualenr. 
Capitulum de cura dcfect6 
nta appetitua et ablatota et diminutoia 
frigiditate in ca exiftente. 
Ciectot appetit5 f ablator uf 
d diminutoT T ca frigida macie 
pueniea.acccipe afitbii calam 
ti.montani meliiTe mente origani, ana. 
£K>>.f.anifi.54iii.fquinanti.5.!ii.cdquaf 
fentur et fiat decoctio de qua patiena 
.?.#it.uel. tf.calida accipiatin aurora 71 ea 6 fy:upo,p libito poat.* ftltb5 er 
eaco5ucbao fyrupufacer pofleai cui3 
dof fit.|.ii.cu. J.iiii.ffliatidia aq caotl 
le.B naq5 aq caotlle ff oea« af fBliataa 
aqa 1 cau tfto pualj.ut ia loga erpieria 
erptu e.7 inf alioa fyzupoa ab 
fttbio obtiet pncipatu fyrup3 
6 eupatorio.05 gp nuqua me fefellit e 
melicrato g?tdfcriptdefyrnpo2£ €&e 
fue rfcripfit cp ot illic dfcrtbit" ufe 6 q* 
cu buftflata buctta pafa t eo f mollita i 
prfc,.pafl9.5.ii<i.dabiaffaciaa fic 7 e 
q* ego pmutf uto bot uini odoiferi Ib. 
ili.accipe 3ucbari al. J .£iii. 2 ca.J.f .cfa 
mot aliqnrulu pqflati pditu ca facfculo 
far defo ercofatu faciaa.ta cp mef.qs cp 
nue fcriptu uocaf.clartu fiueftfladia 9 
uulgarib3 coff appt Ihf. £t er pfectoi 
b’ual3 a:oaticu 20f*6fci?ptoe iDabuelf 
fdlcriptoe coi f azoaticu gariofolato. 
electuariu de gemie ellectu 6 
aroatib3pfectd 6 rtlo aloea.ellectuaiiu 
6 citro pfecto d rfaomo diafion pipeo 
diagalaga diacitonite cu fpeb3 7 meile 
J8t fi t au202a meteidati fini cu uto albo 
3. ii erbibuerta ua!3 multu.Cdfectd ma 
graf \ B cau mftu ua!e'a.Scctpe uini ci 
toio2p melfdfpuati an.!b.i.3ncb .3. r i( 
aceti uini albi.J.iiti.coquafdbite qutb3 
add cfaomi ii‘pipiani 
grt.5.i.fiat:fccto dof e ad quatitate ca 
ftanee pboraan.pafiu.W accipe car 
ntu citotog q t ige cocta fut meir.dfpua 
ti libr.i.f .3ucbari itbr.f .fimrcu facilita 
qutVpoflea mifce ctaomf 
cardadmi pipia nigri an.3 
unad fora diacitotte pfecto fiat. Sltg 
pda taceto decoqui faciutaietea cp er 
eliratde tali quada acetofitate acquizut 
per qua i organo guftufmelt3mfto tp:i 
7 e.Sui. 
cu corttcibua acetofa granata terran? 
et de fucco parte unam accipe fucci me 
te partem mediam meiri1 jucb. parte, f 
tantu ifta fimul coquanf cp bonam for 
maj babeant 7. i ieme coclear unum d i 
Ue.tEt fi paru3 cinamomi galange caa* 
damomi paradtfi 7 talia pulae 
adbuc preualet.Jn boc cafu 
puententea plurea ff trocifa de 20f.de 
cipro de abfitbto 7 de ligo a’oea £l&e 
fue diftinctione quartadecima de fulfu 
re tbide defcripfl U5 fulfm 6 ligo aloea 
7 fulfa: aromatico. £rbtia coiter fit 
pfuia que p boraa duaa an cibam cum 
optimo cinamomo dabia.tEgo aurem 
bta g boa puluerea fume fafti diufaliqu 
ex: eia cu 3ucb. coFectione fic fieri facio 
cp tu quoq filibet fie*i facito pfuta miza 
btlir appetitu.mortua fcitaa. ige.cina 
momi ellecti a cortice fuptorimudati.* 
ii. galange. ctnami aii.B.ii.ligni aloea 
grana pipia nigri pipia longi eoralo2£ 
ru. fubrihflfie tritoruan.3.f.pellicub$ 
uentriu galinarum.J.f .^ucb. ai. f.it.f 
fiat puluia cf ff buftulato pane i uino 
reoltto uter i princ°.paft9.Suic.fm92j 
laudabat aqa t cau tfto potui dadaa p 
qaaquaamieraleaffellicrir nefcio qlea 
fautea i parfibMHutc.aq 
noftria t parttVa bonoienfib9 aq d la 
porreta cdmedafplurimu illic ego fi?< 
(5 nuqua effect3per eof defcrtptoa fieri 
multo plurea moriebat" qj libe 
raref', Jn aquia aute ciuitatc marcbio 
balea mixabtlia fat quo 
ru potata aqua t boc cau urloga erp*e 
tia didici ualet.et ru illuc uade fi libet 
tamen boc proficerent que p 
priua fienda effent .quebic narrare, 
nimia longum elTet fed in quodam trac 
tatulo quem de balneia ppofiti ordiate 
pperteaadquefi opua eft.recurre.et 
perbec prefeti capitulo fine impono. Capitula undecima 6 cura ablatofe 
uel diminutionia appetitus. 
J0metato que in caufa calida 
f accipit rof. ru. ££b. i. abfin 
tbii fucci.ediuie potu/ace uio 
la $ folatri uirge uaftoris an.£l£b.i.fa. 
ru .et citri, fcie berberis; 
fe*alkekengian.3J.f.cdqua(Tetur 2 in 
tribua partibus aqueet quarta parte 
aceti fiat co ctio I qua lana uel filtrum t 
fundatur etperduaaueltreaboraa a 
te cibu5 ftomacn fomentabia. om 
tatio quoqs er lana fuccida in aceto 2 
oleoro.bullita multuual5 Smota fpo 
gia filtro T lana er ceroto fadalino ftoa 
cd inunge.'Bf boc ungueto utere pp ac 
ctpit oft ro.olucitotoru olei 6 abfitbio 
an.J.f fadalojp omntu ru.fe. 
coriandrorn preparatorum ac rof ,*u. 
an*3.ii.cere parum et fiat unguentuj. 
cum quo aceti parum icorporef'. Slid 
ite in tfto cafu fumme ualea.iBe olei ci 
toniorum olei ro.an.|.i.f.pul$is rof. 
berberia fpodiifandala? citri fe.cojid 
drorum rubeo 
rum an .3.ii. cere parum 2 fiat unguen 
tum cp uicibua aliquot cum aceto forte 
lauetur.Cmplaftrumt boc cafu fdme 
ualena accipe fadalog oiu3fe.mirt02£ 
fpodii fe.cttoiorum 3n.5.f.ro,ru. 5.VI. 
coraIoru3 rub.3.i. cum fucco cirofo2g 
addedo. parti aceti 2 co modico aq ro. 
fiat admod eplaffri.106 p duaa X trea 
boraaatecibufr ftoacum.pone ?oia 
debet an afliiptione cibi rmori. Sliqui 
uinu citoforu cu oleo ro.addedo.6 ace 
tofitate citri paru fimul bulir faciut. et 
lana fuccida imiflaffiltroftoac9 ur 0. 
fometet.Jn ca frigida accipe abfftbti 
lQfb.i.mete abrota maforae calameti. 
orimigariofolati naftnrciian. £Eb.f. 
cimtnt icosamfi ctpf an.3.ut*calli aio. 
an.3.i.f.er biis oi 
buf f er bite pluribus pquaflat decocto 
i uino fiat 7 cu filtro fpogia at fuccida 
lana erpreffa 7 bene calida p duas f tr s 
boras ate ctbu ftomacus fometet'. £t 
fecudu cap°.6 
debilitate ftoaci.fgld fometatdes epla 
ftraugtieta cu ftoaco appiorimat 6be't 
ee calida. jS0r.iquit ut cplaftra 7 ungue 
ta qn uolut er ets cdforratone ftoaci p 
fortat.Ct b\i difpofmoneftoaci frt 
gidi e marie itelligedum.-f ometatione 
facta tfrafciipto ungueto fiat inunctio 
# accipit olei de fpica.J.i.f.olei mafti 
cini olei de abfitbio ari.j.i.uini tfcoctd 
nis abfttbit t ea fortif erprfii.J.iiii.fimf 
ad uini cdfuptione bulliant 7 addita ce 
ra Tfcriptof pftef fir mifce J.aloes.3 .i.f 
ficce calami aio 
matici an.3.i.ltgl aloes.B.ii.fiat nguetu 
quo fometatoefcaute.Ct alii er mta 
abfitbio 7 oriogariofolato cu rof.ae 
os bullit i uj 0 ut 0 fomta 
tdes faciut.-z fuccelfie uctione f facias 
fic.Hccipe mte abfttbit' ro.ru.an.jQfb. 
i.olibai aro.balatt 
an.J.f.? t ufo dcocto fiat fucet ct 
pa2g addedo de q poftea ftoacus 
femtet i0e bic £0 er ugueto ifiafciipto 
fiat iuncto q> accipit oFt nardi.f •i.f.oH 
6 maftice.j.t.pfuis ii. calami 
aro.galage galiern* ciaomt an .3 .i.ligi 
aloes nuc3mufcate an.5.f .3 modico cer 
fiat nguetu. facias fic q, ofi 6 fptea 
ofi mafticis.an.f .i.f. 
abfftbii.mte aio 
atici an.J.f.pqfief’ 
bulliat i uio optio 6 q°fiat erpffio leuif 
7 6 ifta erpflide.accipe.f.eu* cu ofif fu 
prafcrtpf bulliat ad confuptjone 7 in 
tali lanam uel filtrum infunde t ftoaco fupponeifometatd expta qpmuifuto 
T&.fucci mte libr j.acett’ uini citoioru 
aloea 
3 .i.galiem9 calai aroatici an.5.ii. paru 
fimfbuiliat 7 i ei bttcella pania afia im 
merge calida 7 p duafboraa an cibum 
floaco calidn applicabif.et e cdtinuada 
q: mirabile effectum i boc cafu ,pductt 
Cerotum ad b,ppofitnm faciea.T&t 
cere cttrfe laudai 9n«?.it.maftici0.3,iii. 
gau. 
calai aroatici piftello calt 
do f ifta fimul calefaciedo fiat cerotum 
de quo ff aluta t fcuti.forma extefo fu 
perpone.Cerotum ite gaf. uicia floaci 
emedana pftmum quoqs ualet.Cerotu 
alera drinum «alet et eplaffru 
tale accipit abfitbii mte an JiL 
btxliat t uino optio de bic forttf pifte£ 
cu qutFmifcemafticia cinamoi 3edoa 
riegalegegariofiloru calaf aromatici 
itita mixf 
ftomac9 fi eum ipiguaze 
libet de oleo nardino ad fuffteietia pce 
Jfnbocablationia 7 diminutionia. ap 
petitua cura finit". 
Capitulum duodecimum quid fit ap 
petifeorruptua que quoque 7 quot fit 
eiua caufe. 
Ifb perit9 corrtipr e appetit® 
9 per que enormia iterdum ap 
petunt" squebumanefpeiomnio funt 
iconuenietta.ut funt aranee cimicef cat 
bonea lutum gipfum creta cierea uitru 
tartarum teftularumfruftralaterea et 
filia.Ctiterdumaliaquen funt buma 
no confueta ut funtpifcea crudi.carea 
crude,cafeua putrtd9 fructua imaturi 
? filia. £t talia appetit9 corrupt9 du 
plici uirtute pdt f a uir 
$te iterum’fefittua quemrtute appeti 
tiua talif ordinat.ut bunc cibu5 7 fi co 
rupt9 7 ipfuetua fuerit appetat.? altu 
uero quauiaTit bon9renuat:et boc fepe 
melacolicia et maniacif experimur q* p 
corruptione exttatiue indicit .boc ce 
renuedum <$ bonu3 e quauie i ore ftoa 
ci nullua fit defectua 7 de tali n e bic £ 
mo.Hliua cuiua caufa funt buorea co 
rupti i ftoaco exiftetea fi cius uilia ifil 
tratt« pctpuc i oreeiua.fuapofa cor 
rupti tipfum 00 ftoacialiunde prouet 
entea 7 de tali bic e f mo qui fepe uiola 
tua accidit pgnatibua ufq5 adtaefe fti 
unvCtillia iter quorum emoroydea 
meftrua flux9 fagninia narium.feu alia 
cofueta euacuato retinet" talea eni rete 
te’mafie plerumque conumpunt".? fua 
maligna qualitate organum guftua i fi 
ciunt. £t tunc ifta traationabtlif appeti 
tum ipfum icltnar plerumq5 qusno 
male uiuetibua accidit.ut pueli' pueria 
7 fiiibua g cibia facilia coruptonia ntti 
tur.Bppetitua ite ifte a mfra pp opila 
tione fpleif at eiuf attractiue debilitate 
/Hccidit fi tunc fcilicet corrumpat" et 
putrftat 7 p5 quid fit appetitua corup 
tuf que quoq3 7 quot fit eiuf caufe. 
Cam tridecimum’6 fignifdemofira 
tiuia caufaru iducentiu appetitu ccjup 
tum. Jn quo difputatiue proceditur. 
J0ritudoiofe fatfmaifeftat.? 
c ftc 6 ca2£ fignia folu dicedum 
erit de quib9oea quoa ipfe au; 
ctorca utdi f boc pueniut.fcilicet quod 
ex natura r i appetite talia figa nobia ff 
tame inter fe difcoroa,1 
Ctotda uolur babentj appetitum corup 
tum appetere fimilia.Slii uezo ptrazia 
tibkut naq3 pmi g? fi taffappetut ficca. 'lOurno ficcus erit i ca.f.mricus et fi ap 
petiit accrofa acetof fme acetofd ffa.at 
melacolta n nalis l’ aeris fiue aectofa.* 
fi bo22ibilia appetut ut cimices 7 carbo 
nes 7 c.B ab ipfojp horribili, co 
ruptoe concedat q> tales 
femp fimilia appetnt.ueg a colera 7 a 
fagute id fieri n putat cu ifti rfpectutVa 
tis et mfie corruprdi fit marie rebelles 
Cola..n.i5.teecii.c\de mo fignificatoif 
ftomaci iquit no i pedit digonej. Coler 
eni proprietas no e ut digone ,pbibeat 
,pbibitde. deftructoria at diminutoria 
at faciete cruditate imo quadoqs corru 
pnt eu.0ed melancolie proprietaf e.ut 
prohibeat digdnem eteorrupat eaeq 
iiTet ffa declinius e ipfa ad corruptoej 
JEt ftc concludat ab eis duobus buorl 
bus folu coruptoej appetitus fieri pof 
fe.Cum at bumores ifti fri.fit f i eif co 
rupto fep ernea bmtatefiat auctora fi 
ga dftteres ad cura uentut 7 medicamil 
oia.ad et ficcuj declinatia ordi 
nat ut p5.0ed dicetes tales fep pria ap 
peter in fecundo.tegni doctrina gafi fe 
quuntur.iBifteperatie ingtnon natura 
les ftoaci in B drnt qr cotraria 7 ii ftTia 
queadmodn naturalef £t Suic.allega 
f o cap°.ft ftoacus igt piguia illic e ftip 
ticitas 7 ficettaa 7 fpilTitudo.et fi nat"a 
declinat ad frigida toc illic e caliditas. 
£t fi appetit, f s calidas toc illic e fritaf 
et fi appetit fcifiua acetofa acuta tuc il 
lice bumor uifcofus.er gbMemeteifto 
rn patet quafe quilibj.appetif ptetnatu 
rafc difpofirus fep fett"ad cotraria. £r 
quo ftomacus in qual5 difpoftttone reo 
uenda fuerit contraria femper.appetit 
0iueilla difpofitiofuerit natura*, 
ut t fiti 7 fame naturali fiue pter na’5 ut 
6 corruptoe appetit3. tRaf naturali fi 
tla calido 7 ficco quedacat triftj fefa 
td,p cui3 remotae ?ria fep appetit fes 
illa uirtualif feu formalite* fit frigida t 
bumida.Jdeo animafia 
iquit eft appetit9 frigidi * fi 
ftoac3 fities nair calid3 fuerit* ficc3 $ 
remotde ifti3 rriftj fefatois a calido et 
ficco caufata frigida formalif appetit 
pferuatoe calida uir 
tualif appetit.tficcaq? qlibet natura* 
coplecio femp illa appetit p q fit apta 
macie illa fua natnrarcdplo. pfernari i 
05 fi i ftomaco pref naturalif alfato 
fuerit difpofiro frigida 7 buida rbigra 
tia 7 fuerit fities efto,p ifla remoueda 
trifti fefatoe i fiti tm fomalif frigida ap 
petit* briida.faualif remotoe 
difpofitionispreter natU2amq'e frigi 
da i bumida ut fuppono calida uirtua 
liter appetit 7 ffcca t p confeques con 
traria 7 quodlibet membzu pref natata 
liter difpofitum appetit naturaliter re 
monere difpofirione preternatura in 
eo eriftete q? no fit nifi p cotraria. lEt 
Euic.i.c*.6 cojuptoe appetit3, 
do i ftomaco iquit aggregatur bumor 
maP diuerf3 affueto.jfn qualitate fua 
tuc regrit altd cotrartii. Jfta tn cotr$ 
rietas potee i qualitatibus matfeftts fi 
cut t mala cdpleride uebemti calida ap 
petit ftoacus ueb emetet frigi da i cofue 
taut glatiem niuem aut inoculta pro 
prietate ftcot babes ma5 bumidaj cor 
rupta deteriate nocete n appetit qdci* 
q5 ficeti f$ deteriatii ficco ut carboes * 
creta. Hn c* q'’ fupra iquit 
pp accidit i quibufdam appetitus luti, 
imo carbono terre 7 gtpfi 7 buiuf 
moi generis ,ppter qualitate que e i eif 
erficcate 7 icidete cotraria qlttati buo 
ru.£tpropf boc patet ad eosrfpofio 
g uolnt gp er appetitu corupto patie tef 
feper filia appetiit quia babentee buo acetofoa acetofa appetut do5 igif' # 
qcuanuia appetat acetofa n illa appetut 
pp filitudine acetofitalj fj qz i illis e que 
da qualitaa et uirtuaf pria qualitati illi 
ua buoria acetofi que e.taf coruptiap 
petit9idicatiua.£t pariter ddm qft taff 
appetut fetida ut funt cimicea fcarabei. 
et tria no.n.ad ifta appetit9 infurgit qr 
fifia bumoriilli f5 qr in fe forfa quadaj 
babet uirtute diuretica illi9 corupti bu 
ria eductiua uel aliqua alta maifefta .ul’ 
occulta qualitate illi bumori prrariam 
etficnualetb°argumetu5 inducea buc 
appetitu acetofa ffe igitur 
pattea appetit acetofa joe qua ff fimilia 
f5 qr i fe babet qualitate oppofita quali 
tat i in bumore illo erifteti que e tffu coz 
ruptu appetitu efftciea iduare ii fut tn 
bi uiri boni uituperadi qm corruptum 
appetitu babetea appetere fifta dicunt 
f&i bifupponuteoainlatitudfe fanita 
tia eriftere 05 appetit9 fano2£ i confer 
uatde ordinatur ergo talea appe 
tere debent ftmilia.et no pria cu confer 
uatio fiatp fimiha.i0uida dicat ap mela 
colia a natuza ad 00 ftoact milfa.ut ipfd 
ad appetitu jfojtet qnq$ eu imuttat * fa 
cit ipfu a natura ,ppria egredi.* qz uf 
ut tiolut e difteperatia naturaf.ideo ap 
petunt * caufam quare inconfueta ap 
petut * corrupta elfe dicut q: buor ifte 
tale appetitu iducea e corrupi9 queuts 
tf feitatj latitudine n ducat j£t dicut ite 
9? medie9 taq$ pratic9 fefitiu9 e artifer 
g er bia folu fr difpofitoea egritudinu 
arguit quas marte fefib9 depredir. lEt 
fic pprebedetea acetofa talea appefe g 
b 4* er acetofo flate appetit9 corruptua 
iducif pcludut arta ipfu appefe» iRo em 
pactic9tquatu practic9e debet tueftigar 
an i acetofa re appetita fit aliq rtualta 
qalita9 que qualitam'buor illo enfteti 
pria fed tbeoricus potius.' lBt fic ego 
diiisXbeoicif fliqaf bac diffmitone ip 
fos boa pace ad demoftrattaa bui9 egri 
tudmis figa pdefceda quauis nf i uefes 
poere talia uoluerit.03 p partio B tfda 
ea ficds iterdu cn bntdia qnj cn calidis 
« nononq3 cn frigidis focieta* quog er 
ca cura mfriphetter uarief' t paucis m 
ifta demoffratiua figna cdftrigam. Hp 
petitus itaq5 inclinas ad ftcca ut funt - 
carboes lutu et filia ab butdo buore ca 
tur i fe tame quada nfitute occultam ba 
bes per qua ad/icofueta illa fertur. £>5 
fi difpofitio ifla appetitum corruptum 
effictes.cum bumonbus calidis fiteon 
iucta cogofceres qr ibi fitis ade intefa 
gradis eftua9.? fuofe.eructuatoef a f*i 
gidis iuuaf.-t calidif nocet", fi pplo 
etas regio tepus ani precedens regtme 
et talia fuper ipforum gnonem 
atteftant" certior multo fies p quo ac*ia 
? acetote feper appetit9 [clinabit". 01 
£o ad dteia uctuofa ficc5buor *i melaco 
lic’ erit i ca.etqr dictu eft palfione bac 
p proprietate *i comunitate5 fieri porte 
et per proprietate ipte fit er alioru buo 
ru faftate depedes. £t q* ptinu9 appeti 
t9ifte corrupt9.aderit ab aliis tri meb*tf 
pttnuis no erit. 05 quiefdt ite:du fi at 
aliorum membrorum uicio fiat.ut fple 
nis matricis cerebri T mebri alteri9 er fi 
gis taf mebri diferafia figificatib9 a*gii 
itaq5 figis dmoftratiuts pauca 
lis contentus capitulo buic finem impo 
no.» 
Capituluu qua*ru decimum de figis 
pronofiicis corrupti appetitus. 
25 cimices caiboes araneaf t 
a talia inclinat9, appetit9 cereris 
eft deterio* magnum eni in bu mortV corraptfonc ti ffgificat q fpei 
buane totaltf priaf quare timedn e ne i 
tale.uenenofitate mutefqae fubito pad 
ente Iterftctat poft boc i minori malicia 
e fi ad alt6 ercitata et ftc cn appeti ta 
I ta relinetur ut carboneflutu 1 funalia et 
ad boc minuo main fi ad acetofa declia 
ueritXefte Suto ca* de corruptione 
appetit’. 25i ite talio appetit’ diu dura 
ucrit panof et aliao cutio ifectioneo tdu 
cet.lRaf aure nono continetio luto * fi 
milia ftomactigrauat et digeftione tpe 
dmtqurei* corrupti bumoreo fiunt 
propter q> ndnunqua5 aermeo generaf 
iEttame cn no fit apta ad mebra nutri 
enda opilationeo factat et fic fat. caufa 
cgritudintl cronica?.£t fi propter att 
ditate illojp bumoro uel propf mala ali 
qua qlitatef eioeriftete cn ad nutritoj 
fint tepri mebra eoa refpuunt ad edeaui 
tateouetria tanqua nutritioni inuttleo 
tranfmilTi. Jdrope efficiat. £t boc de fi 
gnio ,pnofticia coirapti appetitas* 
Capitula dedmaquintum de cogni 
tione « curat genrali conupti appetit* 
cura appctitno coruptf qo 
i bumot peccana in caufa fueztt 
confiderandum erit in cuiuo 
cognitionem facile deueniea fient in pze 
cedenti capitulo dictu3 fuerit ea ad que 
talia appetitua inclinatur diligenter ob 
feruea quia frigid’ bumor atque uifco 
fua ad acria atque falfa appetitum incli 
nat calid’ ad acetofa femper.Sicc3 ut 
ro ad unctuofa.0ed fi quelibet bnmo 
per uomitum educi poteft ntbil fupra. 
0ed qualiter fiendum fit te fepttmum 
capitulum a docebit.er fi boc fieri neq 
at qualiter colera digerenda educenda 
quoq5 7 tfa itc5 predictum capitulum 
te docebit.ad pleni ©5 de infla illic nui 
Ia facta e metio ca ea poti9 ad appetita 
adaugeat q5 diminuat ido fi ad ei9 dige 
ftione dcaenire neceffc fit. Scape oxi 
melffim.f.iii.aque buglofe acj fcolope 
drie lupuiloro ari. J.ii. clarificet’' $ du« 
b9 uictb9 ea ca optimo cinamd aromati 
$ado.aF accipe orimelffimp.l.ii fyru 
pi de cupfcriptia aga ut 
fupra aromati5ado clarificet 
tameappropriat9e fyrupuaifieg acci 
ptt fcolopedrie fticadoa flora 
boraginiabuglofc camedreoa. 
ueneria an.££bxradicfo apij 
fenicfi et fpargi i. 
decoctio i 
cui9 fine adde epitbimf.£l£b.i. f. Colla 
ta decoctoe ca lib.i.3ucbari T melf.libf. 
f.t aceti palfulati.?.iiii.fiat fp rup9? op 
tto ciamodaroati5at9 6 quo logo tpr da 
bfe.i.iui.f .p:o uice Ct fi fuerit debite 
coct9 d eo. j.ii.accipiea buglofe 
fcolopedrie* an. J.i.-s $ una 
uicedabia.totiea rifando q? ttbi maria 
dtgefta q cduceda.accipe caffie 
nouif ejccte.|.i.rmane.J.ii.3fcctdif aec. 
3.tti.fprupiuto.J.i.olailla ca d coci de 
Ifrafcripta diffoluea. q' accipit bo:a 
glnta buglofe ue.caedr oe 
fcolopedrie fticadoa ligritie 
paffuia? ari.J.uftatdcocto. jfnfinc ad 
daf'epitbimt.£l^.i.cai9quatitate dbi 
ta fuprafcriptaf rea diffolue et fiat pot9 
l pilfa? forma.j.i .pillag indas ? fumi f 
re nicolai dabis? f da ca aq lac$.5.11 Ifia 
fcriptipulueria q recipitfoliorri knu 
J.i.mafticia.jXmacia croci cinaomi an 
3.P fiat pul 
uia.Sliaa i cdu illo 3.3.111 ufq3 ad. |.i. 
6 folo pulre tartari daba.* per optime 
operabat quia nero id fufcipiedri e usi 
dc delectabile guftui quar fi i fim fercu liaadbulliedumponerea.ufetia toma 
ni faciunt gratiflTimum guftui ferculum 
redderetur cum quo lubricum uentrej 
tenef*£tperuomitu$itaq5 ftue perfe 
cclTum bumor euacuato quicunqj ifte 
fuerit ad medicinalia ueniendum erit. 
0ed memor efto patietemtuuminaer 
cla?o odozifero collocare 7 quod orni 
um aliarum rerum non naturalium fup 
fluitatea euitet carnea potiua aflaa 
elixae exbtbeae que tam t caufa calida 
q$ in caufa frigtda.erunt fecundum exi 
gettam alterande.-? qualiter boc fiedn 
capfrn tercium te ad plenum iformabit 
jEt inter aliae carnee pullum columbi 
num qua maxime inter fapozee .tamen 
aint antiqui finapim pregnatium appe 
titum per optime rectificare. £t idem 
facit radix filueftrie raffaoi cum aceto 
Jn p:ima uero menfa capparea cum a 
ceto cdmedatXepe item coe et cepe fq 
liticumacetumquoq5etiam oliuaa im 
maturaa cum aqua 7 fale conditaa. 
0ed cum te captm octanti babnda 
te faciat de bia omnibua bia paucia co 
teiie efle uolui ad f liqua medicinalia 3 
modo condefcendena quod in fequenti 
capitulo fietXt per bec prefenti finej 
impono? 
iCapitulunvdecimu fextu$ defignia 
difttnctiuie cotruptt appetitue quibuf 
cuq$ bumojibua in caufa exiftentibue 
7 cura ipfiua l particulari 
jEmineexauctoaibua nriein 
n uenio qui appetftua cozrupti 
cura oadiate pofuerit.n mira 
itaq$ ft aliqui ep focija nr ia gbua ftudi 
U5 olet d tale ad faftidtj cura fe ponat 
edfcdj doctrina pfici 
ot.IRa ? medicam al i% a quouia aucto 
re laudato tuemuttdubie co eo putat i 
da egritudine de fcd curare. £t fit ai 
pauca refpictetes ut plurimo, ad bec t 
firmudeducot.utftt necelTanoeu pfbt 
terif ungedo pmittere uos ttaq5 met di 
lecttiTimt fratres o:o ut opera tale falli 
dio dare uolif. ut non a cau.fj fcd5 de 
bita rde5 tfumos uros curar fetatis ad 
itaq5 redtes.ut facilius appbe 
dt' polftt fcdm uarietate carii quoq5 ua 
rta deferiba. £t pjto fi appetit3 taf ad 
acrimofa tclfaref' fiue ad falfa ut.s.dic 
tu e buo: frigid3? bufd3e*it t ca q p uo 
mito fiue p fecelTd fm doctrina fupius 
poftta educta ate cibo formatio taF flo 
maco fiat q accipit abfmtbij.£Kb.i.ori 
gai matorane aii.Clfbf.ameos.f. f.nu 
cifinuf.ac calami aromatici coricu cf t:a 
gulo# an.f .uj.pqualTet*' k deoe 
tio t optio uto fiat.-? co lana filtzo fpon 
gia floaco ate cibo fomtato de btc er t 
fraferipto ugueto functio frat.que acci 
pit oli 6 fpica. J.i.olei maflicif oft 6 ab 
fintbio an.^f.puluis madida gariofi 
!oj£ rub.mete ftcce.calat ajoati 
ci co:ticu citri aii.5.f*ameos.3.ij.aloes 
.5.t.para cere. 7 fiatuguetu quo octo fi 
at.per bora uo ante ctbu bolij uno con 
fectionis de ctamomo uf azoatici 20.de 
feriptoe Oabtielis accipiat, -factes 
ffup fi adbuc edet mfter p:egnaf ut qctj 
que die F 6 fcio f fcin una accipiat er pii 
Iulis ifrafcriptf poderis ad min3.unius 
.3.que penitus banc egritudinem era 
dicant l8t ipfe accipiunt czoci cinamo 
mi fpicefquinantilignialoes rilobalfa 
mi an.$.ij.madicis.5 .f.bdeligium ara 
bici .ari.5 .i.f. aloes epaf. J.itj.f. fiat 
magdalion cum firupo de abfintbto 
de quo cam opus fiant pillule. i8r 
perientia noui per multos annos in 
bonitate conferuantur.et menfibus tranfactue q$ t ptineipto funt mdioree 
Ipio tgtt tpgnaribuo toto tpf ufue fn* 
fuctptegnatdie.? eiefepdeo duce be 
ne fuccefftt.lRa fi bn pfiderae taFr CU5 
mafttce bdelio 7 gui ara. eae cotreri ur 
f uenae aloee nequaq3 iptimere poffir* 
iRecicafunfopciofiue medicam nllu 
meniee.IRo nulli iTup quida er auctoti 
bue nrt0 dtcut 7 maxie ille bon9 Euic.- 
op mafticar i letumo aloee cardamomu 
uf ciminu xiloaloee trafglutiedo fahua 
iuuat pfimu.£tali). 3 ij.pfuerifnaftut 
cij urtm pliierte rutbe uel xiloaloee cu 
mo modico potui 
pti pnluerie g accipit cardamot maio 
ria 7mt orte xiloaloee .an.5.b 3ucbart 
aL5.uj.fiat puluifo 
pulli uruto dabie. 7 fi mafticatione ut 
Huicpctpt \ ieimo facere uelie accipe 
cardamci cimtni calai aroarici .an*|.f, 
ameoa maftic9 xiloaloee an.f.t. jtegra 
ifta fimfmifce 7 coclear.und t ieiunio t 
firmo tuo mafiicadu pbe.uel cx eia con 
quaffat" i fubttli petfa bn alba coclear 
itnu bn ligabie et p buc modu tale paci 
ee melrLmafhcabit.ueru cu mafticatio 
ifiaiterdu a capite bumoria attrabe0 
uomitu ,puocatet9loco pfectio de cina 
momo f aromatico rof. deferipttone 
J0abrieirutere Mei bac qt boc cafu 
plurimo accipit ligni aloee 
coralo2j ru cardaoi pipia logt pipia ni 
gri cinaoi galage art.j.i.f la 
pido ptedoforu.B.tiij.fiatpulutVd q"3 
accipe.3 X? cu lib.i.$ucbari tabaf3etb 
ctt aqua camoille uel meliffe dtffolutt’ fi 
att morfellie de qua ui 
ce ifirmo i ieiunto dabie.Sltqui t cafu 
ifio ut bonue Suic.-z alij i prima mefa 
erbibeda collaudat* ut funt capparea 
oltue 7 lupini cofecti i fa uo laudat paf 
fttlaelftfhcpe caftaeae-z crtfomtla. $zt 
ptofapotibaefinaptfiue tnoftardaq i 
dicto cafu mire ualet./Jn alije uero fa 
poribm* atq3 fercuf plr ie ifraferiptue 
marfe collaudat"g accipit ciamoi electi 
.|.f digni aloen 
ameoa paradifi.an.3.ij. cardao 
mi.$.iiJ.macie.3,ii.pjpie nigrt.5. i.fiat 
puluia cut91 fercuf 7 fapottbue fit uf. 
6 ad potica appetit9 feliat' 7 ficca bu 
mid5 buot erit 1 ca cu quo aliq e mala q 
litae ut 01 fignie dicto fuerat buc appe 
titu corrupto tducef.£uacuato igr bu 
mote tali p uomitu feu p feceffn fm doc 
trina fuptue bita eiue cura paro ad im 
mediata deferipta drt«£!ma ta rgim n 
naturalio reg qs fcmtatdef 7 uctoef ma 
fticatoea 7 maxie de ameoe 7 alia quo 
q5 dferipta illic aliq t' boc 
cafu fpalf ab auctotibuf pmdat .puta t 
fine pali9 cardaomu cubebaa at5 amig 
dalaa amarae maducare qu32j locopft 
cotu nuclete fepe utor.£audat et gallt 
nae affatae quoq$ pullof 7 fuper 
otapulloejcolubioepulloe affatoe tm 
fapmaq5 niaxfe.£t,p fingfi remedio 
experti fur cp tffaru carnio offa acciper 
7 illa cu pipere 7 fale 7 in ie 
tunio cottodere nibil fupta. Jn ferefo 
uero atdum frumetiplurimu comedat, 
ac cruffulae paie bn ficcae 7 pane quo 
q3 bifcoctu .Suic.at i ifto cau q?da do 
cet arttficiatu uomitu facere.fed qr ma 
Ie dofari poffet.f fotfitan pet uomitiua 
nioleta in ipo pofita non fine periculo 
dare ipfubicifcribereuolui quo fi uti 
lib5.Emc.qYe laudo tam ut ifito tuo pi 
culu i quo cadit fi lutu carboee uel tfia 
maducauerit toib9 euidetib9ondae 7 o 
6 rb9 ilfloqrie flomacaf ilfnofes luctu 
tri tpfu teneae ifup puluere tfra 
feriptu i cau i° fume laudat g accip car 
daoi maioie 7 miorie an.j.t. 3ticbari.5.f.fiat pulnia de quo p botas 
dnaa ate cibu cd aqua clari tubet.lEgo 
at cu uio feper ecbtbeo me fup boc fun 
daa gp alii laudat gp titnn potes bona 0 
doiiferti* pura babadater btbita tale5 
fepe curat pafftcne.2iuic.ue20 boni ui 
nipdticipotet.i.vt.acctpiebat* adqr 
te parlj cdfDptione btbimmp ebdomo 
da itegra orni mae 1 tetunio fuo.patieti 
crbibeat.? plurimos bocmo curautt. 
1 ifto cafu ite plurima ft.J.i.pfae 
ria rutbe aut mete ficce aut fe.alei ut 0 
i ieiunto cu uino dedetis* Hntiqui neto 
no nulli in cafu ifto ptltos infraferiptaa 
plurima comedat. quaru5 dof. fit 1 ieiu 
nio.5.f.0edfitame credideris eaa p 
gnates nd dabia 7 ipe accipiat ariftolo 
gteldge3edoarie uio.Wtonice ari.5.iii. 
fafgeme pipa 00.5.*. 
mirre electe.f .i.aloes ad pedus omiu3 
7 fiat magdalto p fimpo 6 
ifrafcripij ufe q fnp alias cotona t cafu 
iftQ accipiat mafticia.5 
.faf geme. B.i.a 
fabba fiat magdalto d quo 
ca opaa fuerit fiat pilto quepgnatibna 
fecure dari pofftt.Si no appetit’ ad a 
cria tedat 7 acetofa a calido nt dicto e 
bnmore puenerit qni qto fit ta p 'nottd 
q3 p feceffn.euacuad te capfm feptimn5 
docebit. 7 quato mala pplo fit reoneda 
3fn nono capto modii* o:dinep gbna 
id fieri debeat.babubater repiea 7 fic 
de cnra tali ad capto illa recurre pojtu 
laca tn coefta appetitii reouct bnc ut a 
lig auctores referut. Sppetit’at co:ru 
p? ad dtoia 7 nctuofa declinas bnorej 
mfien fep 1 ca ee arguit ut s dictu e g q 
iif curadus fit capfm imediate pcedea 
tibi clare mdftiabitXaf.n.buoz nuq5 f 
magna p difficultate p uomito educihf 
falteri ficpuenict ficut p feceffa iujeta 
apborifmn qrtc pticule.CIEbelacohcos 
uo iferius uebemtiMfeudrc itaq5 cua 
enato fup e foln ftoacf difcrafii manife 
fta comgerc.^ac ergo tom regtm ad 
calidu 7 bmdu decitare pina tn ad bni 
du 'i fic cibata ofa mftea nttada erot.et 
aenta nt fnt pom cepe 7 alea legumina 
ota carnea boufe 7 macte falfe.utWq0 
q5 fapotea aenti ut fdt aleata moftarda 
tttnn bibat optimo <p fi p aq bnglofe li 
pbarf nibil e*£t iter alia tfirmu tttu te 
nereletu ,pcures.jEt ad tale;appetitu5 
emedadn pfc ifrafcrtpto mbil tutlma I 
uent.g accipit cinamof elec.5. iu-carda 
moi maiois % tmoris 03tmt gariofolan 
ben.albt.* ru.efule coticd citat dojoict 
bnglofe meliffe an.5»i.qtno2 femina coi 
7 argenti 
an.B.i.pellicuIa? uetrtd 2 
fiat pulnia 7 quato 3ncbari libj mtfce. 
cutuf dofdit.j.U i feinto p aqne meltf 
fe uel ch modico boi nini d5 dare uel 6 
eo acctpe.J.tet p fucet 
pomog redoletifi1 fca refidetia patte na 
7 fucci bnglofe atq3 botagif ari pte mdt 
am diffoluaf‘ et cofectio;fiat i motfellia 
cuiua dof fit»$.iii.ad buciappetitu nd 
magnu cdfcgt nocuratn quare bie pau 
cia cotetus ee nolui, tSbi ante appe 
titna ad eno?mia et fetida fuejtt no faci 
le e peccate bndre cognofcer per data 
tn regula femp pria appetit 7 illo m<5 e 
ut bnmote peccate cognofcaa nt pluri 
mti tn ad cafm declinabit. Sed quifga 
buo: ille fuerit fc65 doctrina i capto fe 
ptimofnperiuabitaeuacnadna erit It 
ne per nomitn fine p feceffu fiat id. fed 
nbi per nomito id fieri poterit utiliua 
mfto erit.fiuctores tam idifferere: jfe 
ra pigra 1 pnrgado 0 putetdis cotrnpd 
buojtbus ftomacn fnp ota folntina coi 
laudat.£t ne dii bnojea tllof cdtuptoa educit. f3 omne difoafil p?oueniete3 ab 
iftfa corrigit.Ct qr quadoq5 per md3 
tlftij et tterdu p fozma pilFa? fit quo li 
bucrit modo ufe.£t fi alterattuia alijf 
tdigebie nouum fuccurfum pete, ca* et 
tboc appetitua corrupti cura finitur. 
CapFm decimu5 feptimum quid fit ap 
petitua caninua declarat* 
Ifbpetmia caninua narija mo 
a dia ab auctoribua nominatu? 
gecfidu atiqua traflationem 
luefappellaf, cp ide 
eft % noua enim indigentia. 
Cttap luea <33 p tdtgetia. y. appetitU5 
canina ttelligit balp uero ip5 fiUa uocat 
£t eni filia loc3 qutda t mari a quo tra 
feuntea nduea fepi3 abforbetur.cdi3 ca 
naute upiagtne ea appellat.Cu ante ap 
petitu caninu babea uorare ciba uidef' 
baly ea filia appellare noluit bonue ue 
ro Slerader a greco. tractu cinorodio 
faa dicit a cinoa cp e cania et dofia gFta 
talia ide appetit3 caninua canu nomine 
appellatur qui fmoderate appetefea ta 
tu ut fepe fumut cp digerere nequent. u 
de per uomttu aut per fecelTii eu omitti 
necefle e.quo emiflo itera coedew appe 
tiit.s bec canu efle gFa rr 7 ob boc gre 
ci cto:odofiaa appellam 7 egritudine 
etnojodofia undeeapatietea apudeof 
cinoaodoft j dicti fut.bac at egritudine 
laboratea ta t quatitate q5 i qlitateleu 
modo appetedt erceflme multu fe biit. 
3fn quantitate quide taXcdtinua <33 di 
fereta ut tfra patebit qr talea fepe 7 mX 
tu ma ducat refpectu uero feti 
modi appetedi qr auidilTtme * itefe ap 
petut« uozacitermaducat. £tqrboc 
dupler tmodeaatia. f.fm qualitate et q5 
tttate feu imodo appetendi itii domefii 
ea aWa folu dr feffe cani a cane, forfa ta 
le denotatione accipit 
Serapio qp e egritudo comededi curp 
no factat mea 7 c defideziu magne coe 
flionia ac dluerfe co fame abfq3 facte 
fate.? ide dicit balf .Calquit bec egri 
tudo e tmoderart appetima i quo tam 
patiea auide 3c itefe appetit ut buana5 
naturam ercedat.Ju quatitatetam co 
tinua q3’dtfcreta uoraciter maducana 
ueluti cania nunqua cibo faciat".£ter 
bia pat$ quid fit appetitua caninua. 
Capitula decimu octauu de cafw er 
trifecia et itrifecia appettfcant.Jn ge 
nerali. 
EtlCeappetit3 cantni cafa ab 
c lardiaappettt3futptrarteefto 
3? plurea fit ut facili3, tame p 
prebedantur t trea iftaa reducere libet 
Tfbrima e mebro:u fuperflua refolutio 
propf qua mebra tanita fiunt .cui3 ce a 
ueia cotinue attrahat uenc ab epate ep 
a ftomaco et p iftof ptiue mot3utTup*a 
dictu fuit caufat*' appetit3. ,£t quanta 
mebria ptinue appetettb^.cib3 offerat" 
er ifto tame no nutrit" ut iquit. CaF.no 
trafglutit" f3 bene digtfa nutrit" corpuf 
j6rtftete itaq5 cotinua refolu 
toe materiei ut dictu e cotinu3 e appeti 
t3 talia mebro2£ jefoluttote dupler pot 
efle caXertrifeca et itrifeca. CxtJifeca 
ut e aeria balnei et taliu fupeaflua calidi 
taa 7 b3 potifitmu corportb3 rare ter 
ture accidt q: ff facile paffibtlia. Crer 
tittuiffuperfluu fmaxte bo:ia farnta 
factum ut pegre 3 et artifici 
bua cotinue laboratib* fepe accidit. 
Supfiua q°5 uigilia nimia fafatollerl 
tia diutnra trifttcia ac fupflu3cpit3.Jn 
trtfece uo cae ee pofff euacuatioea fup 
flue fine ab arte Fine a natura ftat.ut fu doiea diaforericf.Supfluua flurua ue 
tda quicunq3 ille fiat i doma ci aut toti 
ua ptetiue debilitas. Permea uo fepe 
ca funt cum fubtto.f.ut inquit fiuic.ue 
niunt ad comeda qr rnebta n bntia. rnd 
redauretur eia ptinue naturale ined 6 
fiderium per cp monetur. ut a nenia at 
trabat 7 uene fucceflie ab epate. £t ex 
tali caufa ptinue fame* aded.unde qui 
to ptinet qnda fquit TRaf .i cma mea ba 
bui cui iera dedi et uermea pluri oa mir 
re togiludinia emittea liber mafit. £t 
bonua Slerader q$ma boc in capto de 
bolifmo recitet bic tame me 
Itua faciea inquit.25cio.n.qu|dam mfi 
ere multn 7 abfque mefura appetete et 
digerete omia 7 nuquam bene fecelfum 
uetriafuiife* dicebat fe mozdicatione 
pati i uetre 7 capia dolo:e fepe babere 
pquerebaf.Eccipiti catarticum de ye 
ra facta ttaq3 purgatdne uermen 
gjddem ut beret i fpacio longitudi a cu 
bttoa.rtj.* ampliua f podea illa inoa 
bile 7 inantetem appetitione amifitide 
no fuitbolifmua.fed ille ferpea qui bec 
t illa efoea ite ut acuto lique 
facietea 7 ,plire cojpora refoluetea ut 
quaterna etbica alie egritudiea «ofce 
no niiqua appetitum canino fducot. £t 
egd quedam nobile ptifica i cura babui 
que ad fine ufque ani uixit, £t trafaeto 
ano piimo ad appetitum caninu uenit 7 
per parum anteq5 alium mfidu adiret ti 
mea pariter nil ad maducadum fuenue 
uno capone 7 una fpatulam motonia p 
fuia ptinetiia maducautt.i egtitudimb3 
itaqs cronicua uorar ide appetttua in 
nafciif. Superfluua item totiua calidi 
taa fepe appetitum iducit et quauia.E* 
dicat quod domaci caliditaa buc appe 
itfi fepe tducit.Jutellfgedu ed calidita 
t totiua iuncta fimul cum ca ut manife 
de Serapio bec caliditaa nd e orta flo 
mact' t id ideo qr caliditaa cum accidit 
i oie domad dedruit appetitum et# E. 
bocconfideranatquit bec caliditaa ut 
plurimo facit fimilr.Caliditaa igitur t 
trifeca facite mebra rcfolmr.t pottfTmj 
fi t aere itefa caliditaa tefoltitonem faci 
ea fueritet ut fepe accidit retetione de 
bilitaa t ftc patet pzime caufe dclarato 
Secoda caufae i o:e domad bumoda 
ncadibabodantiaute materia flegma 
rica potica i domaco generata uel altu 
de flora ac aeria metancolia a fplene uf 
alio mebro ad domaco pzopulfa fmatc 
ria cataraltautEuic.iquit quauta id 
raro ffatXalea enim matede i o le doa 
ci eriftetea fua poticitate i incffloc bu 
moteafiquiin otedomaci uifcofi fue 
rlt erpellor et uacuitatem quadam feu i 
anitionem quadam t eo effictetea titila 
tionem quadam tducnt per quaj ut ab 
ertra quicquid attrabitur appetitua t 
furgit. Cerda caufa c oria domad 
donaa frigiditaa modo flupefactionej 
no tdurerit.que ab itefa aeria frtgidtta 
te fepe accidit.ut p Fria loca iter agenti 
buapleraq$ cotigitXuta fritateaque 
uel pftmtita.ut pifcatoribua 7 i aqa frif 
fepe cdmorattbua accfdtt uterpietia i 
illia fclauta depbedif.qui nauea a aene 
cija padua trabetea p aqua ut plurimu 
tcedot.r illi buballi quacnqj boa mada 
cat.f dgiditaa.mut de mete Hmc.dici 
pofle uidetur eo mo quo bumo: pottcp 
appetitu augmetat qr oa doact pfhtge 
do cp i eo e erpmut cuiuf ca inanit". £t 
pp tale inanitione ptinu9fit appetit5 ut 
per niuea t fria loca trafeuttb5 fepe cd 
tigit ut a dictu e r fic appetitua canini 
caufe patet. 
Capta decimo nono de fignia 6mo Rratiuisappetitus canini- 
appetituf canini Tigna cara 
f facile inuefligare uelis fecun 
dum otdinem quo illefupra 
defcrtpte funt incede, 2>i itaque ab in 
triferis caufis mebtorum refoluto fiat 
et qua appetitus pati 
es aut aftates te faris iformabut. iCau 
fe uezo refoTois mebtotum itrifece quo 
que cognofcutur.1Ra3 fi fuperrlue eua 
cuartones i caufa fuerint frias quod fu 
dotes diafotettci pcelTernt aut uentris 
flurus ab arte ftue fpote famis aut fup 
fluus fagnis fluxus aut ant 
0 cdretiue fcias quo 
crude egdis copiofa qtiaritas appebit. 
que ad faguinoletam egrilione quado 
q3 pducet ut Huic.mgt.cuiuf ca e epa$ 
aut totius ptetiue deblitas * qnj <ppf 
cdtetiue ftomaci debilitatem tale emit 
tit pet feceflu qle fuerit afluptn ut j lien 
fia fir.0i a fanibus p 
pria do adiutoze iferius dcfcnbeda co 
gnofces.i8t fi fe.acute ,plire.aut alie e 
gntudfes ctonice in ca fuerit fcies qz ii 
ie pceflerat.£>upflua totius actdis flo 
maci caliditas ep copldne * totius bitu 
dine cognofcitur «itefa Titi ut iqflit.S. 
rcfpectu fue pplexioms naturaT « e ut 
plurimo natura cdftricta.lEtillaftgna 
illi’ caufe appetit9 canini q e mbtorum 
refoluto tibi fatj maifeftaut. Kboflet tni 
Rati qs dicere n e pcfTibtle er itefa fiti. 
tame arguere o ede itefe fais cais itefe 
iitis ?rie uideaf * ep.TBa fifriditas * 
butditaf fam adauget.a fiti dinuot caW 
tas uo ? ftccitas fui adauget * fam di 
mmuut.255 $ aliqli bm’ddaratde fcie 
dn q? i Romaco dupler bufduj rep it u 
nu gtolTu folidu quo Rodet naturalia ca 
lo; fouetur.slmd aqueij fluido ibibita^ 
cuf pnt!e<pbibet‘' caloris tflatto *fab 
ftatie ftoaci ericatio.2>5 idtfcrer oiV1 
mebris buidu tale ericatoie fbtbit tua 
repif ueruqrtorltalebutdO afiTtmtlaf’ 
buidu roridn tale bmdo appellam3*, 
£>olidu $o *ori pparu caltdu dicit 7 fic 
cn.roridfi uero refpectu depfli frigido 
7 buidu. lEt utriofq$ iftorii p caloris a 
ctione accidit pfomptio 7 p ofdptionej 
bmdi g:ofTi os ftoaci ifrigidaf' ipfo ni 
q5 fublato cui9 pritia calo fabHerat” at$ 
fouef neceffe e ipfu paucificari quatita 
tiue ialte fi n itefiue * lue ordine natur 
ed os ftoaci ut s dictu e me fet 
tur et iftia duab9i ore ftoaci fit tpf ffio 
7 fefata queda triftitia ad qua appetit’ 
ad ctka feqf 7 cafm t ftcco dpditu fiue 
refolutm recupetTfaltim triftitia illa fe 
fate impflftdis reduef.iEr gbus pat5 q 
Iit" ad butdi iUtpgrofTi 7 foltdt pfuptoe5 
fegt" fefataifriario.pc9ifrtatdue apptf 
tif cafm 7 ficcu.Sd bmdi $o roridi co 
fiiptdne iflato * ericatio marie oris fto 
maci qr fublata ci ericatione * iffatoe5 
ifurgitericatd * fffdtd fenfata 
cuius caftoacus mouet narurair ad a 
ligdappetedu quo taftriftiliaer affup 
toe i!lt9bnidi roridi cata reducat"7 bec 
p fridii fit 7 butdu cp loco refoluti ecm 
reponaf 7 buidu tale appetit" potuj 
appellamus* £t gbus pm$ qr auctoref 
faih calidi 7 ftcci 7 fiti fri 7 buidi appe 
£t er 
bis elici ca por.qr er cais refoluetibuf 
qdi fam citi3 icurrut tarde ro fiti 7 ali 
qua e? qr ftat g? babudatius ftt buidu5 
roridu q3 buidum corpuletum groflo 
«adbocerit fue refofoi magis inepta 
tue refoluitur bumidu illud groffu pro 
pter eius paucitate et h refpectu fui.f* 
propter ipfnm effc refoloi magis obedi 
es qj bnmidfl rorido refoluetur et per  0 patuit 
'0 e orie ftoacf paflKo % p oie ta 
Ite fit molefta qm’($ appetttue 
catn9 pictb fubiacet.un baly abbae paf 
fiofquit que I ore ftoaci fit dura * mo 
leftiffima fitpp cordte uicinttate at3 fo 
detate fi appetttue canin9 i talt' tepore 
dnrauertt?corp9n nutriat*' ad extenu 
atione udat necefle e.un Suic. prta p 
mi capfo 6 ppldntbue.Cn malo tqutt 6 
fiderio q6 iprtuatione digonie 
nd prouettiftbibre.i.boa digone nutrt 
mtu.Sppettt9 if cain9 ad boltfmu et ad 
fubet* ad mozte tfirmfi fepe 6dudt.t3. 
terdj ca9 prto.Ct pria ca e q? fi appeti 
t9 cain3 pttnnesf fint idigdee pfime.qrn 
ca fla uticofu babfide mftiplicaf' s oria 
ftoaci adbere*e et9 fenffi ftupefac pp g? 
faue appetitta obtufa debilitaf .Ct er 
quo mebra fiot inanita * attrabnt a ue 
me 1 uenc ab epate *epar a ftoaco CU5 
00 obtufione at3 fiupefac 
tione fua inanitdne nd pciptat appetttp 
ii catnr.s illo mo fit bolifm3 ut tferfpa 
tebtt.lEt ex boc pofTet ucre fieri ftnpo 
palef talia ut p3 fubetb £0 fit a uapo 
re ab illo flate eleuato * ad cezebrum p 
tfnue euaporato.jQ£bo*e ud qnj ad ap 
petito caninfi feqtur qr paopf ipfa boltf 
mua fepe fit ex quo fepe famee fincopa 
lif caufatur ad quem fepe more fequit"s 
ut jfra t primo cap»o deo date declara 
bo.? fic defminata ca patj.lRurfue in 
appetitu catno mfraffata mfriplicafqr 
patiee t egrttudiee.que ab ipfo oentut 
leuiter incurrit.* precipue i lieteril ca 
5etiam.tdrope maxie (iccay* ad bunc 
modo de alije.Crucfuatto tquit baly t 
appetitu camo figno bono n exifiit ttel 
lige itbi ipfa a fzitare p mana Xfine.aut 
a debilitate ptettue ,puenerit.tnnc. n.fi 
gnu e cibo aliqua tuiti t ftoaco mora fc 
confequee citiue fame tcurrit qjfmm 
i alio uero \ quobumidu grofla erit ba 
budattue et roridam pauca cicine f fol 
tief * perpfequeecmaefifim incurrit 
q5 famen.Cx quib? mantfeftepat5 qua 
liter in appetitu canino ftat ex refolone 
mebrorum a fupfiua caliditate tata fam 
fieri ultramefuraitefa irtttaitefafitt 
quauie ultra fua nalttate fit intenfior. 
qr in cafu nro multo plue de bufdo cor 
puleto refoluit proportfonabilr qj de 
rorido et fic ifte itefiorem multo famen 
i currit q5 flti5.refpectu tam fue natura 
lie compldie \ fitie itedttur et boc e q? 
uofutr Suic.Cuj dixit gp cafitae ad q5 
fequit" mbro2?refold cognofctfex inte 
fa fiti.Secuda ro appetitae canini cau 
fa e bumor babudef i ftoaco qui ex pau 
ca fiti ut fqutt Sute.et ex multitudine e 
geftionum cognofciturqraccida erit 
eructuatto et a credo et acetofitae t or 
detee ftupefaciee tterdu fetitf et fi pati 
ee fame tila tollerauerit pactione qui 
da t ftoaco fentiet.et ex illa faie tollera 
tia nocumetu tcurrit.lEt fi a fplene f ab 
elio mbzo buor ad 00 ftoaci appetitum 
canina Signa debilitattf 
fpletefalteriuemebrimada# ttbi boc 
maifeflabat i pmte capite pqreda frigi 
ditae orie ftoaci dnane s appetitu cani 
na efficiee qr ab extrifeco,pnett aftatiu 
fpatietie narratoe deprebedit"? quo fi 
tiepaucitaeaderit s,ppf idigeftione 
Fecee mfte qr alTnpti cibi trafit ad 
epar.i8t qr ,ppter tdigone prime ueto 
fitatee generat" uetofirae mftiplicat" cu 
iue ca ftoaci fetinna°. £t fic bee figna 
appetit3canint. 
Capfm uigefimu i quo dmoftraf qd 
tx appetitu camo ,pnofticari debemp- effle.* digdnem aliqui recepifle * * fle 
bea quid ex appetitu camo,pnofticare 
beaa. 
Capito uigefimfiprfma decora ap 
petitua canini i generali. 
appetitos canini cura rec 
9 te * expedite fi duenire oolue 
ria erit £5 carum „pimflum oz 
dine,pcededn.Tjbrima quideca foit ih 
brog fuperfiua refoluto qoe fi ab extri 
fecia caufia ,puenerft eaa ad Jrifi redo 
cea de bine ad corporta reftanrarone5 
prout te ifra docebo 6ueniea.0ed ubt 
illoro mebrog refoluto ab itrifeca ca fi 
et ordine quo defofpte fut procedere 
Itbetduarum pria fudotea fiunt da di 
aforeticipro quag cura efupflua buo 
rum euacuatio.cuiua ifptflatio 7 poto 
ra p ftipa\* fic quatum ad fer n 
naturaiiu regim pag de cibo fepe det"', 
recea cato porcina puenit, agma.boni 
ua.cerufa.* fimilea dure dtgdia carnea 
m3gt'a affate q$ eltrate. lenticule 
fabe * altori leguminfi fubftatie ac fer 
cula cfi a$ima pafta facta rifum coct«5 
triticum milin * panica pfractu. £t er 
ptfeibua uffeoft omef ut aguille tenebe 
* fimilia et afli potiua <35 elixi fit uinuj 
groffum n poticu et fi cu aqua ferrata U 
pbarea preualeret.Sit pala p 
aqua ferrata pffataa et fi effet bifoctuf 
adbuc eflet meliue.lfbatiee f aere frigi 
dtfftroo collocet" qui fi fieri poterit per 
dentum feptetrionale euetettm £t qua 
oia ex iftia aliqua appetitu adaugeant 
caninfi.fudor tn qui e buinfmodi mbro 
rn refofonis ca remanet.£t ideo quan 
tS ad medicinalia erit buo? colericffub 
lilia digetedua euacuadua quoq$ cu fo 
dore cu fit aquofitaa fagma cui pna co 
iericum e rupq igr boc da 
bis qui accipittme dtontojg fine fpebp 
.tj.fp rupti de mirto.f.f.f.aqtie rof .a 
que platagte an.J.tij.f ,dm fanda? ru. 
duab’uidbus efartftce 
tur uel 8qua2? loco decoetdis ffrafcrtp 
te pones.que acdpttro.ru. copularum 
gladio balauft izTf, ordei uft i loti portu 
nuo, r ii. 
fanda? ru.fe.rofffe.plataginis pottula 
ce an.f.fj.fiat decoctio qua fuprafcrtp 
tarum loco aquarii admi 
nus quatuor uteibus dabis. £ t de btc 
potione tfraferipta dabis,t0ne accipit 
corttcu mirabolanoru cttrinorum. f.f. 
corticum mirabolaoru 
ftmul cum tribus aut quatuor depila# 
amtgdofcdquaffenf' 7 i aqua ediuie in 
qua per pus alique paffule fuerit pbtili 
te tfudatur dimiffis fiat fortis erptcffo 
cu qua mifce puluerts reubarbart ellec 
ti.3 ittj.fqumati.gra.iij.ftrupi rof. de 
coctde rof,confecti.3.t. 7 fiat potus an 
die ftne alia cuflcdta dabis. Ifeumo 
re euacuato mane 7 fero fptam er ceto 
to fadalino perungas.Bel er uguento 
tfraferipro quod aceipifofei rof.f.f.o 
fada?ru.fucciplatsgis pfne 
rismafttda ro.ru.btftorfe.acatie ppo 
quifttdosboliar.fagms ce 
re pa$ 7 fiat uguerum ate paflu p bora 
diaettonite fine fpebus ad quatitate ca 
ftanee ptebc.Hut triafedali bclu unu$ 
52>udorts caufa reiffa refolutd 
remittet".* p tde appetitus ille caninus 
ftropropf flujtfi meftruoru emotoida 
ru uetris ? que libuertValium modu rfo 
luto mebroru3 fiat preferipta cura erit 
couenies dnmodo uetris fluxus ab opi 
latoe non aliter cariSp 
effet ut t pmetariolo de fluribus ordia 
te pofut.Jfn fluruo cura pia 
«a tuentes.* i talio reftrictoe tibi fit cu ra.Ha ut iqutk&.ftue'tres eorum fue1 
rit uebemetf moilificatdia tuc eos relite 
‘iRa i retetde earu e curafor# bui9egri 
ludis. £t ide quito ptinef qm igt Iftaf 
Soluto illa prebetaugmetum minus i 
epperitu ue*o canino erit retineda et in 
boc cafu lac plurimucu flatibus lapidi 
bus decoctu pmedat.ualetifuper cura 
talis»ubi appetitus caninus a dbilitate 
modo illa a fiflua caftta 
te fuerit.£t fi a fritate 2 buiditate ner 
uos ftupefaciete leu a fritate 2 buidita 
te mufefos relaxate euacuadus 
cffetbudralfandacompld.? totu adea 
Itdn 2 fteen regime permutadu <$ qualr 
fiedu fit i cometariolo de egritudibus 
capis tractatu de paralefi 2 ftupote to 
tu rcgim ta medicinaliu q5 nd naturalm 
ftq ad plenu at i ca fi 
fuerit i propofito ca° cura quere, 
rum i cafu ifto omnes auctores lera di 
cra fumere comedat cum qr bonus Hle 
jcader 2 domin9 iRaf.mire Idgitudtnis 
£mes edurifie rcfcrut-Ut st cais dictuj 
e. Si aiit fe.uel queuis alie egritudines 
cronice i ca fuerit que mbrog refolone 
illa effecerit per qua appetitus caninus 
fecut9 e 2 panpcut'paties pualefcetis r 
girme regedus fit ut pme caufc appeti 
tus canini cura abfoluat“ aliquid pricu 
larip dicendum effet. “Bbi ergo calidi 
casillatn caufa fuerit aer calidus fub 
tiiis ac lutofuf uitadus e:it*3*a ingens 
gaudiu follicirudo nimta coy-tus exerci 
Ciu fricationes nimia famis toleratia ac 
ornes fupfluc euacuatoesbis pluatmt 2 
pftatis nutrimeti dada fut cibaria gzof 
fa atque utfcofa.jfn quo cafu laudatur 
nfu cu butiro cocta 2 5ucbaro afperfu 
015 receces pifces 2 uctuofa cibaria 2 
ne ftoac9iftis grauet" 2 pueiea9digcri 
poffit potius i qtuorf quique i die ut 
cibus q5 duabus uicibus offeredn erit 
qui taactu q5 poteria calidp cuitandus 
eaccidus quoq5atq3 poticus. lactuca 
quoque cucumeres atq3 cucurbita bic 
?ueniut.£ta proprietate queda po:tu 
laca.lE11 bis prfc cae appetitus canini 
cura finit* de qua fic breuiter ptranfiui 
qr illa carum cura fc6m illarum exigett 
05 e i primis capfis iquireda. Seda 
ca fuperius numerata ftut budres frtdt 
accidi i ore ftoaci babudatia. Jn quo 
cafu frius aer euitadus eft. fed exerciti 
um tpfatu Ieues fricatoes fdnus aliqua 
tulu iolito logior 2 anime acciamodera 
te 1 exbtbitoe uini iter eof 
diuerfitas repitur aliqua.i0ar.ro expf 
fe uolutt no efle uinu i letunio fumedum 
Sed 0 pinguia cibaria fiue natnralif fi 
ue artificialf uctuofa fiue cepofa ita qd 
prima illa frigidus aer alterat 2 coagu 
letur.£tro dicti Oaf.e qruinu fuper 
cibaria pfgnia datum diutius relinetur 
i ftoaco 2 fupra altos ctbos nauigado i 
ore ftoaci lua caliditatc melius iprimit 
£t ideo iRaf.i quito ptineturante po 
tu iquit de cibarto detur uctuofo ftipti 
citate carete.demu pota 6 uino eo quo 
fubleuatur ide ad os fteaci faciliuf alti 
git.? per talia applanabit" os eius qd 
crafpatu e:at 2 cozrugatum.cuius cau 
fa appetitus augebat .Sut cena uero 
uinu puru i potu dari uerc iub5 i cluo n 
fit acerofiras 03 pdticitas oio qr ut igt 
tpfu fanat ab eis fumptu i potu.£t cale 
factum i iciuio,per bec.n.bonuf.&*uo 
luit quod boc fieri debet qn pauci bud 
res crudi fut 1 ftoaco derelicti q p natu 
ra \ p arte euacuati diminuti fuerit 2 p 
boc gp paties neruos fortes et cen 
potes habuerit atq3 fenf aliqualr obtu 
fos.lfn boc.n.cafu uinu potes i ictme 
datu3 maxime puentt 2 ftomacum cslc facit f ad illius pauci bumoris derelic 
ti pfumptionem iuuat.nec tue er eo cer 
brum ledttm. Jfto tamen cafu ercepto 
oinddebet poft cibariu unctuofum fem 
pererbiberiut £5ar.tlrauoIuit.j£r q 
bus auctorum concordia p5*pot 
i ido quoq$ cafu no nulli calido alij fri 
gtdum s alij tepidum uinu dari iubent 
quod diuerfis refpectibus fit. 
a mo:bo idicatione fumpta tepidum fp 
erbiberi qr ftoacu molltficado relarat 
que e fatf ad appetitp dinutione ca po 
tes.0ed ubi talis appetitui er debilita 
teptettue erfritate * bumiditate pro 
uentete fiat erit femper uinu calidu$ er 
bibedum.Ca uero utni frigidie qr ui 
nu frigido eos magis tenet.i£t quauis 
magis cibaria multa t cafu boc laudabi 
liora reptat*' uinutri ab omnibus .aucto 
ribus fuplatiue comedat*'. Jfdeo ypot 
pot3 idigetiam foluit. &6 triplici fit 20 
ne.primo qr de uino t maria quatitate 
fumi pot.fcdo qr iter cetera e marie co 
pldis marim alfatiun*2Ter° 
qr mulm nutrit * i repledo multa fatiat 
£x qutbus p3 iter cetera maxime puei 
re debet eniuinum tale potes cfTc atq5 
dulce ntfi flurus uetris fupfluus adeffj 
ipfum.n.adaugeret.s flurus 
urfupra patuit.«fic i cau illo preflar. 
ut ad aliquale acerbitate declinet.nec i 
cafu iflo ueluti qutda eqmuoce medici 
facias qui qnlibetbabndate egedione; 
uetris fluxum uocat male.lRd t cafu 
fupfluam comedione babu 
dates fut egones ncc id tam i ca°fluru5 
poni uino dulce atq5 po 
teserirerbtbedu f non ad acerbitatej 
declinas cu tale appetitu adaugeat. 
Suctojes nrt i cau illo detuofa cibaria 
pmedat et maxime er piguedie galie « 
butiro fea p que cibaria oia factioletia 
et fepofa itelligi uolot. Olia.mnaufea 
tiua fdt f facile i doacojeuigatia *Icui 
ter iflamatur quare fua caliditate fnaj 
mala qltrate fpplone poteter alterat.« 
p boc martm puenitit. £t qr buor ide 
frius qui appetit? canini fpem bac idu 
cit iterdu e fla iterdu mfia.0i fla s tp5 
digerere i eddcere uolueris fac p:out 
jpij. capft 0 te docet.£t fi mfta caplm. 
mfta$oanxianda ab ertAuenfut 
ut fometatoes uctides * epfa 6 gb3.ri. 
capftn copia tibi dabit.&e cofectdnib3 
ro pluribus fyrupis* dcoctoibus do 
fi cerebrum fplenaut aliud 
mbru f ca fuerit i pmis capris cura que 
re. J8r ftc bea fe cae appetitu iducetis. 
curaXercia £o e oris iloaci dominas 
fritas $ cuiu0 cura totu fer rc2£ n natu 
raliu regime ad catoi fac 
tu ?o ad medicialia.r.c.ri.caprm que:e 
ubi pulueres pfectoes firupos decocti 
ones fcmtatdes uct.oes sempfa adtue 
nies neceflariaXt i bis appetitus cani 
ni cura finif.lBapauci bacpaffione in 
currut* fic rari nobis fe offernt $ qui 
b3 curedis bec paucula dicta fufftciut. 
Capty uigefimu fecudu.fn quo 6cla 
raf quid fitbolifm3« q fmt in et3 cae. 
Ciedu <p bolifmus boli faes t 
T terptaf «0c65 ro aliquos bo 
nisfatsXtbi magis atiquo 
rum dicta jDolifm? 
[quit e fames uacina. Jn eius aut dtfpo 
fitoe.q: mebra inanitafut* nutrimeto 
caretia.utlframeli? declarabo aueis 
fugutueneantadoacot ubtfe rpletn 
fueniat.jEt eius os fuerit flupidu tale 
inanitioneno pezcipiet.uelita debilitem 
tp er uno bolo raf. quinto 
ptinetur bolifmus iquit i fames imode rata membroj? 0U3 appetitue ceffattone 
£t i61? oluit 0uic Xumiqftit bolifm9 
e famee mebro2? p facietate ftoaci p faci 
etate ftoaco no intellerit ftoaci faturita 
tem ga ftat bolifmn 7 ftoacu fanitn .fcbi 
oe ftoaci ftupidn fuerit et p hoc fua tat 
tione plue no peipit qua fi eet faciatue. 
C£ gb9 oib° pat5 boIifm9e mbro2? ia 
nttto p qda diminuta orie ftoaci fefatto 
ne p qua fua tanitioe3 tepide patiene uo 
bolofaciat".£rquib9ulteri9p3 ad bo 
lifmu caufadn duo fore necefiaria.Tfbri 
tnu e mbro2? inanito £5 oif ftoaci dbiTfe 
fatio.Caufa paimi funt appetitue cani9 
a refotoe mb:02?,pueietj cae fupi9cnate 
£5c6a uero ca efTe pot ftomaci cu inani 
toe aliorum mebrorum repleto aut fri 
giditae co materia uel fine.Contigit tf 
dum caliditatem fupflua folt ftoaco do 
miari propter qua bmditate proptquo 
rum uel aliquo?? mebro2? ad fe trabet 
mebrie inanitie manetibue feipfu f plet 
cuiue ca appetitue ri lfurgit 7 ifto° fit 
bolifmue. aut 
!i a cerebro aut a fplene aut a mebroril 
alio uel pot iipfo generari.uti appeti 
tu canino fit pleruq5/|Ram propter di 
geftionem in ftcmacofta groffum tii 
fcofum plurimum generat", cp {ore fto 
maci adberee eiue fcnfue obtudit 7 er 
ptiuata tfriatde ei9 fenfatione ftupefac 
5fdeo licet mebra inanita a uenie attra 
bat uene a ftomaco fugat ftomacue ta 
me illa fefationem nofetitet propter 
bec defiderin animatum feu appetitue 
ceflfat.frigiditae uero fine materia ftu 
pefactione t ducit et bec fepe iter ageti 
bue accidit gbue propter frigiditate of 
ftomaci ifpiffat" cui9 caufa logitudialef 
uili ad attraben .ftnt inepti cu3 quo fri 
giditae illa gp t mebrie erterioribue re 
perit erpmit et ad ftoacu Ipellee ipfum 
replet mebrie alije inaniti reaentib9 et 
obboc no appetit propter fuam reple 
tionem ftatim er afumpto factatur. 
02?. uero. riij .pr obleumatum probleu 
mate quinto (nquit bomfnee in frigidi 
tate* ieme plue bolifmum pati quam 
ineftatecuiue caufam elTe dicit frigi 
ditatem que diminutam eflficiene calidi 
tatem non poteft tantum cibum immu 
tare quod membro fuffteiat 7 ifto mo 
do bolifmue caufatur 7 membra rare 
fiunt» Ctbec intelligendum in corpo 
rib9 debilie calorie quia i robuftie ue 
tree uere et bieme caiidiflimi funt nam 
ra.Jdeo de cibo plue immutant quam 
in eftate. 0ed debilium calor diminui 
tur ideo et de eie zatio 02?.intclligitU2 
potefb etiam in robuftie intelligi quia 
poffet tanfdtu a frigido aere robuftie 
alterari quod bolifmue in eo fieret. 
Suicena et alij auctojee ptz loca inqut 
untfrigtda inter agentibue bolifmue 
accipit uoluit item 02? caliditatem pof 
fe effe bolifmi. IRam diffufa in membru 
difperfam eorum bumiditate diffclutt 
que fi in loco digeftionie confluxerit 
digertturetmembra nutrit 7 tunc bo 
lifmuenon caufatur. et fi ad membra 
fluat banelitue in eie uocfe dmetionee 
effictt.Ed ftomacti uero fi fluat et in ui 
lie imbibatur quamuie membra inanita 
funt et attrahunt «et ut fnpra dictum 
eft ftomacue tamen propter fuam reple 
ctionem non appetit et illo modo caufa 
tur bolifmue .et bocidem quando me 
dicina folutiua bolifmue fepe caufatur 
.f.quando ad ftomacum medicina attra 
bitur que propter uirtutT erpulfiue de 
bilttatem uel caufam aliam non euacua 
tur J0pilatio propterea inter epar 
etftomacum bolifmnefficere pet quia 
non fit attractio.tunc ab ore ftoaci nec appetitor cofequeti\£5t ga prcfcripta 
t auctoru dicta benenotauerit boliimd 
a frigiditate frequef ueire peipiet a fri 
giditate erftori frequeti5 q5 ttertori et 
ita q fine ma.q5 cn mateua.Ct fic pj qd 
fit bolifmua que ei5 fit caute. 
Capitulum uigerimumtertium.de fi 
gnia pronofticia bolifmi. 
Cmo flratfa er ap 
d petit5 cani.figia tibi fatia fiet 
maifefta que a capitulo decto 
nono qrenda erut.f* opilardia figa fuo 
loco dicetur ad pronoftica. 
0i bolifmua per tepua. notabile dura 
uerit ad mare fmnu.patiete deducet pp 
coporta ac fpirit5 refolutione ad ficopi 
bolifmua quoa ipfe duob9 m cafibua in 
flurum mala con 
plende, cu materia lubacare faciete cau 
ft diu durat cotetiua etutf 
debilitat''.* in tm per fepe cp 
ad ipfu fequit. jC>olifm9infupet ab.erft 
ori frigiditate catua uelocia fepe. atq5 
facite curc.H£.altgato,p bleuate.a fa’ 
giditate tii iteriori difFicif.Ctp b5 taj 
demdftrariua <35 ptonoftica fig na bohf 
mt tibi fient mamfefta. 
Capitulum uigefimumquattum 6 cu 
rabolifmi in generali. 
pafliont coiter dupler‘ctt 
b ra foiet afligaa 
CSrituj ad untffale uoluit 0e 
rapio * bon5 Huic .q? i cura bac ifta ? 
uentnt q i cura appetit9 caini deferipta 
fut.ta.f.cr pte regtmia fer reru no nam 
raliu qj medicialm * fic cibaria * af oef 
rea no naturalea odoriferaa plurimu ? 
doctrina i octauo ca’ 
qutf id eirm ttbi F otbua ad 
faciendia babdde deferuies jhuatuj uo 
ad medicinalia fi coiera qultita raro ac 
fla i caufa fuerit que digeftoe i euacua 
tde.Fdigentcapttuld feptimum areqni 
re.j6t fi mfia bolifmu$ efTecertf,p e»9 di 
geftide atq5 .aa 
de .JJn boc tri cau tria fat i exbtbttde fo 
luttuozuattededa.lfbrimo p eliferdt co 
dtalta qz talia ftoaco pfoztar.z0 ftiptica. 
q: ut p5 ftoaco quoq mftu pfortat na re 
latattua appetita mftu deictat« ftio pp 
rrujJ debilitate i pua dadafut quatitatc 
* ut genzalem cura detcepa abfoluam fi 
mala pplexio fiue frigida fiue cafa cori 
geda fit modd.? cd qb9B fiet fepi9adtue 
niea.Jn ca tgit' calida pluf f pfectoea fy 
rupoa ? dcoctdea t c9. p'. appropatoa 
lueief i i fzigida $o i c°.x\Ct quatu ad 
fomratcea uctioea *i eplaftza i utraq ca 
puenietia capitula undcimU.te illa docc 
autbpilatd fit curada pluri 
b9i locif lUd FueFea * maxie t egzttudFb9 
cpaf t fiuxib9 ab opilatoe cane ad q ze 
curfum babent.0t tibi op9 eft et cu ca 
pitufprdtctj ad boc <ppoftru. neceiTazia 
babeda dfcripta fdt bic illa repltcar fu 
perflua aifd e et i bif unmczfaf cara fini 
tur.i0uatd ad cura magifapproprtata 
laudat.Suicena panem aflum quia .f. i 
magia ftoact cdfortajiu9i bono uto azo 
matico debilitnifufd s capbora afper 
fu.Jn frigida uo pane uftd i uino port 
tiftipticoodoriferoinfufd? galia aut 
xiloaloea afpfu i loco pata affi plurimi 
bifcoctd accipiant uernm qr bolifmua 
o ca ftupefaciente nd fepe proueFt.jLau 
dat Suid.ut mandet pedea fortif ligef 
et a fomno probibeaf.et cd rebua acuf. 
pungeaf. £t per tfta ritbtl uoluit auic,. 
rufi quod ligature fiant dolcrofe.* cu5 
mohbua uirgia percutiantur, i aliqua acute reo ut acuf dne fnbtilitate.* talia 
fubbunguibua infindat q: talia fopita v 
tute muabtlif ercitat.Jfn B quoque cafu 
corafq5 tefticufi.ejc epitbimatib9 * un 
guentia ta actu $3 poteria caltdta epiti 
mare lubeaa.p/urimuqj fopita utrtures 
cuigtlanr £t m boc loco bolifmt cura fi 
nit. 
Capitulo u%eftmriquitnde lippotbo 
mia que dicitur fame fficopafet de cu:a 
eim4 
JC appetituum no naturali 
n um aftnfinc iponerem.de (i 
copali fame aliud dicendum 
fflabat*q5 lipotbomia f ma 
Ia (fornaci fame uf fame ficopale antiqui 
appellare cdfneuerut et ab accideti qui 
dam talia nomina ipofuerut.£t qr tam 
ad bolifmn q5 ad appetita cama lipotbo 
mia interda ficopalia confequitur. sCi 
at e (fornaci debilitae que ab oria ftoaci 
fubtilitate caufaf. jfdeo quida famia (i 
copalia oria (fornaci debilitate dicat q 
fame ad boltfma frequetiua fequit" j>pi 
fpiritun. f.rfolutde nimia ad q3 ut Sui. 
iquit cordiaifrigidatio fequit" et fuccef 
fiue ficopia at p# qr e(f cordi ,ppinquuf 
i°.quia uelocioria e(f fenfua. £t tercio 
quia e(f collectio humorum nimia Cuj 
igif i fame baorea corrupti ad ip5 (f oa 
3 p fluar gatolleratia.famia putridifbu 
morib9 replet (fomaca tercfa pmi ,ppf 
tf fefua uebemetiam qncdq3 leue pacto 
nemquodcaq5 parunnocumetU5 facile 
perfentit.£t cum fit cordi propinqui? 
tale nocumentum fibi facile cofcat. ideo 
fit lipotbomia uel fimcopia perbanc 
facilem (fornaci nocumentorum ad cor 
comunicationem oa (fornaci antiqui 
ut fepe dictum e(f precordiun uocaue 
nwt* Intenfa quoque membrorum 
at ftoaci caliditaa buiua famta. ft copa 
Ita ce c(Te poteft ne propf ipfa udor fit 
tairtutj refolutio * nift flari eide cibua 
offerat" quo uirt9ipfa refoertef' f calidi 
taa illa aliqualtf remittat" grade nocti 
metu pfetit i illd cordi comutcaa lipo 
tbomiaatficopfiducif.jfdo Huic.fa 
me ftcopale appellat.* quito cotinetie. 
iRaf.ftcopi famelica appellat. £ti fui 
caei’efloaci dbilitaaq* tucp fpituuj 
paucitate * pauca ipforu refolutoe ca 
dur t ftcopt at ei’ itefa caliditaa eo m<5 
f.quo appetitu canino 6 refolutoe mem 
bro? a ffflua caliditate cata dicebatu*. 
£ t cu i boltfd ut i folutoe f ui $ bleuat? 
tSclajar. g? fi cofa 3.tali caliditate 3 
tugant" colericie marfe accidit. £t t <p 
di fingft prelato.que deo duce curaui; 
cotingebat ad floacti effufa eu uebemf 
modicabat.Cui’ca iref,?mededi appe 
titufifurgebat.* nifi flati ei ctVoblat3 
fuiffet liporbota * ftcopt feppfcurr bat 
Cofimtlea naqj cibo pauco pteti fdr g 
cito propte* illa itenfa caliditate digezi 
turcuiuaca fame frequenter inaurat 
ideo t taltb’ e cito preueniedu. £t qui 
tiie predicte caure taqua potilfie fit ab 
ouctortVerpffe nibilomin’.faia ffcopa 
Iieca5 pftgafcaprieillo? dfcrtpta co 
gofcef *,pnoflica Ji i. cma ad que ubi 
op’ fit recurre. * q* piatu fili) g anniti 
plurimfe bac pafftone palP e pfecte ca 
raui fucctre bic cura illa iferibe hb^p0 
ipfa ca ffrafcrtpto cretuato ab ipfa cofa 
bn mudu teneba g> accipit prua qltb? 
* f aq dccoquefpiflef' poflea illa modi 
refua.de bic accipe uio.fcolopedrie ca 
edreoa buglofe lupullo 
ru cufcute capilo.ue.flicadoa ati. 
l.qtuor fetnu 
cum *adicum capparoru5 acori an. J>. 
liquiritie palfule ait .3 .febeflcn.nu meto.rij .fqfifimti altari 
.f.polipodiifene.an.i.udquaffent"st 
aqua ujbi decocta firot pruna bulliant ? 
cum quafi cocta fuerint addatur epitbi 
mi.f.t.? folumuna bullttione bulliat .? 
ut bec decoctio fit magia uirtuofa norj 
inultum aque ponat" cu quo leuis erpff 
fio p<5r fieri. bocfco.Eccipe corticum 
mtrabolanorum citri tamartdornm an 
.f .Ufundatur i modico decoctionia tn 
frafcripte ? per boras duodecim i infu 
fione dimilTis.fottis fiat erprelTio 
referua.lBe.rurf .recipe cafiie bene pt 
gufs.f .riij.ud mane fine.Iibf.i.f .? erit 
magia delicatum que d tam modico 6 
coctoie tfrafcripte <33 fieri polTit ertra 
batuz.ultimo £o accipe 3ucba2t afi 
'<z cum ifiie mifce.cn qui 
bue pone pafie prunorum. Itb.t. ? etpf 
fionem mtrabolanorum atq3 tamarido 
rum ? omia fimul mirta ta fient fuper 
lemm ignem adelfij forma3 deueni 
dt ? cu icipit ifrj ari addatur pluers tn 
frafcriptt. Bccfpefan.ru.* al.20.ru. 
fpodij dragati fiicados fe.peonie an.5. 
.t.cinamomt.$.ii).detde totU5 poderet" 
*i pro qualibet ucia ipfius eliii addatur 
grana.pi.f nfm refuetm.cmus dof.fit 
3-fa aurora nec e alia fienda cufiodia. 
fcomtam corpqis difpone dof. pdt au 
geri ? minui.? pot cari bis \ mfe uel ui 
cibus pluribus ,put necefittas erigit. 
Jfnterdum uero fioaco uacuo coclear 
unu granorum pomi granati medie dt 
cedmiaerbibednqr illius colere fmo 
rem poteter remiitcbat.uel bolos tres 
de ifraferipta iupa cum tfraferipto pul 
nere afperfa fumebat.que accipit cina 
momi ellecti.5.tii.pel!icularum uentria 
galltarum prepetarii.$.f dimaruae calt 
bfs pluries t aceto bullite.5. ii.galagc. 
paradifi macia cardadi 
$n.$.#.coia!ortjmrfi* fubtflifltffle trito 
fe.coriandrorump ro.ra 
be»ari3«tf.6 jucbaro ue:o tm quod gti 
ftui gratum fiet adde aliquado de utno 
illius iuppe bibat ? iterdum nibit duqj 
i confilio pjefiftebat ne liptomia uel fin 
copia ipfum deprebederet de altera co 
fectionum femper i manica deferebar. 
j£t cum primo i ore ftoiraci pucttone3 
aliqua prefenttret de fua confectoe fue 
bat que accipit pulpe caponij3.ri.3uca 
ri aUcorporetur fimul in mortario aq 
addedo ? tm fuper letum igne 
buliat quod per bolos pmode t eidi pof 
fit cum quo poftea mifce pinearum pre 
patarum cum cultellojcifaraj.tucm 
momi ellectt t ea cultello kifi.f.f.frag 
merorum lapido prectofoi^J, u cora 
lorum ru34i.margarirarutm3.ii.? fi 
at confectio t morfellis.£t tterduj ute 
batur tfeafcripta que accipit amigdola 
rum dulcia prepatarum.5.ii.pincaram 
al.pulueri3ati3.riii.? cu. 
34'ti.aque rof.omnia l moztario fimul 
i corporetur.? fuper feta igne ? claru5 
comifcendo tam diu tene quod teidi co 
mode pofftt ? cum incipit ifrigidari ad 
datur cinamomicum cultello Ccifi.f. f. 
cora .ru.femen coriandroru pperaro 
ru.ro.ru.an34i.Confecto fiat imofel 
lis groffis fatis. i£t cum ifto regimine 
ille bonus religiofus tfra anu5 ab ifto 
fuo accidenti liber factus eft, fi 
aliquis tibi cam babens ftmife occurrat 
ft libuerit iimili mo cmw poteris.fEt 
in boc non naturalium appemtum ca 
ra finitur. 
Caplm uigefimu fertum de fiti natu 
rali non naturali et preter natumms 
corpore nollro ut fupra 
t capto quarto ddm e dupler bum{<fc$reperirur unumg?offum foli 
da quo naturalia membtorum calor fo 
uetur * continue per tpfum refoluitur* 
* ad naturalem refolonem fequif calo 
rta diminutio i quatofalteXunque re 
ftauratio per fimile fiat.* refolutiuu fi 
ue dimtnutm caFm fuerit reftaurana ca 
lidum fit or.Ct cum rei folide ciriua at 
tribuatur talia rea folida pleruqj fub 
note ficcitatf appellat'.* bece caufa qr 
dicit Bg.famen calidi * ficci fo:e appe 
titum nonuoluit tamen per boc appe 
titum effe ad calido per remotionem ali 
cuma fritatia per rcfofonem illa induc 
te qr nullua tunc pofitiue facit 
gidiratia iductue.fed appetitur folidfi 
folida rea grofla que e caloria naturaf 
pabulum etjper bocrclf aurato calojie 
naturalia i quato fami attribuitur. &U 
ud e bumidu fubtile roridum cittua prc 
fentia caloria naturalia ffiatio atq5 me 
jbrorum cjcicatio probibetur ad illiua 
uero refolutonem quod t ore ftomaci r 
fidet.queda caufaf trtftia fenfatto per 
quadoq5 ad reftauradu deperdito fife 
appetitua tfurgitquem fitt appellamuf 
Cunque id bumidu roridnm fluido fue 
nr pro eiua reftauratone fluida rea ap 
petitur. Ct cum illiua bumidi toridi re 
foldepfequaf' calor exacuit" * foditur 
cu ficcitaa fit luna calorta.unde $ refri 
gcjio illiua frigidum tdc appetitur. 
Cxquibuapatetquare appetitua qui 
c fftia ad butdu * frigidum furgit. jo 
inquit e appetitua frigidi * bu 
midi per boc.n.uoluit quod fitia appe 
titua fit ad frigida per aliquem gradu 
caloria pofitte p 2efolde3 illinf butdi 20 
ridi 02ia ftoact caufatua * taf e triplex 
naturalia non naturalia* uoluptuofa 
fiueuoluntaria.IRaturaFeft que a pri 
cipio intrinfeco quia a calore naturali 
edttnue bumtdn rfoluete accidit p?op 
ter famem naturalem quia calor natu 
ralia itedena fe conferuare ptinue i bu 
bumidu fubftatificuj fiue:o*idu agit ; 
adcuiua rcfolutionefequtt" naturalia 1 
aha triftia fefatio p quam tfurgit appe 
titua ad potu * talem naturale fitim dt 
cinf.Cx potu ?o doo iuuamta fequtof. 
TIbrimD eftilliua triftia fefatioia remo 
tio t p pfequena fitia extinctio que eat" 
ex illiua buidi 2oridi confumptione fm 
quod p comixtionem potua cum cibo lt 
beriua nutrimto ad mbra defertur.lRa 
naturalia uero fitia fiue propter natu 
ram eft illa q ultra naturale bibendi co 
fuetudinem patientem adpoto inducit, 
cuiua caprm. bon9fluicena 6 mfritudi 
ne * uebemtia fitj intitulat. nam aliqui 
ta3 i quantitate continua q3 difereta fo 
lito potum pl9 petar. jEt ideo Buic.de 
multitudine dixit.* 013 boc aliqui funt 
qm CU3 maria auiditate potum defide 
rant,* propter boc dixit de uebemtta* 
J£e fui igitur non naturali uel pref na 
turam.ad itellectU3 datu erit 
prefea uoluptuofa f 0 fitif e que nec na 
turalia nec preter naiura dici debet. 
poriua uolutaria * e fitia iliosum qui p 
tinne i tabernie moratur * continuelbt 
betee.Ct fi naturalia fitia fiue preter 
natura nulla fit bibedo uitam finiunt fi 
cut de fuia bibullia patauta conciliato: 
ait.£ t ftc patet.quid fit fitia naturatie 
non naturalia fiue preter naturam. 
CapFmutgefimu feptimum de cauf 
generattbna fitim preter naturam pro 
nenientib9 te a re extxinfeca q3 trrifeca 
0n naturalia fiue preter na 
« turam fitia caufa intrinfeca % 
ext nfcca c(Te pot. C tfriufcc* ticrc ut emuflibet rei non aaturalia! 
moderate occurf.nt eft aer ercriTiue 
cslidua 2 ftccaf balnea naturalr flue ac 
cidetalf calida calide toti 2 macim fto 
macoticttonea facte, erercitium fuper 
fluam uociferatto nimiaq5 locuto, uigt 
Ita fuperflua 2 item fuper acutoa ciboa 
calidoa. fonua ymo imoderata anime 
accidetiatimorigea uelutiin iudtcaf. 
ad mortem erperimur.2 loga triftitia 
fiue ertenfa circa rem aliquam tediofa 
confideratio coitue fupcrfiuua. <0ua 
tum ad cibum omnea acuti falfi 2 etica 
tiui id efficere polTunt 2 porri cepe' ale 
utrt eruca femen finapia piper.jJ, caro 
falfa 2 ad fuma deficata.pifcea falfi. pi 
fcea uifeofi et omnia uifeofa fercula et 
illa marime que funt digoni rebellia .q i 
dum calor ut ea digerat fria agit et In 
ffatur et fitim iducit.ut uinum l qoo ui 
pere et uefpe et talia' ertincta fuerit de 
quo natura e fitim iducere ut de quibuf 
dam uiperia eft.uidere.et multi quoq$ 
artifictalea potua infunt qui fitim; ttefd 
inducunt. £t idem debite aque fulfure 
atq5 falfe faciat et per m3re nauigatib* 
plernqj euentt«quibua ‘deficiente aqua 
dulci propter aque maria potatione ta 
ta fitia c:euit ut non potu factari motui 
funt ut inquit Serapio* $tem er uini 
uetezia potu multo ut inquit Suic.eue 
nit % alienates pturbati et ptfue fitie 
tea mortui fut.lRimta if a potu tpr 'f# 
abftinetia e mejj ca iterdiS ut tgt Sera 
pio.j&uia in illa fitia tolleratia mebro 
ru5 calor eracutf propter q>?ttuefitif 
erscairuruel crefrit.£t no, folum fitia 
tolleratia fitim augmentat .fed paru3 
quoq5 por\f.io fiti g er potib3 2 cibis 
calidl3 2 ficeta caufatur. £t bibifa q®5 
farmaca fitim augmeutant.ac fupflue 
qcuqj fdtnt euacuationea 2 ueaem.J t£ 
fifiSptio a quorodam quoqj reptilium 
pactura ut de qnibufda uiperia inquit 
Enic.qrpuctua bibere non crifat nec 
potu faciatur donec fitiena moriatur. 
Jntrifeca uero caufa eft oria ftomaci 
mala compierio calida aut ficca aut cu 
materia uel fine materia.bic autem per 
proprietatem ftoacf fit.aut per coitate 
out totiua aliorum coicen 
tio.Caliditaa ftoaci dnaa bumiditatf5 
ftomaci roridam deficcat et aqua et cur 
rentta bmda potabilia facit appetere. 
Euic.de appetitu canino. J6t fubiun 
git quod etia 02(0 fiedtae illae bumidf 
ratea rorfdaa eft confumea et criccanf 
boc idem fepe efficit etbec multo fo2tt 
ue ubi caliditaa fuerit incta ficcitati.et 
ide forti3 fi cum materia calida.aut alia 
ebulie te talia iuncta fuerit ut putacum 
colera aut fTate falfo. f .ut gr offb uifco 
fo ant fluido ebulliente. jEt ufr 010 bu 
mer putrefactua ebulliedo .butus ma 
le ppierionia calide aut ficce aut utriuf 
que fimul caufa effe pdt.et per pfequea 
fttia.et boc fant que uicio ftomaci ,puc 
nire pofluntXotma autem completio 
ne fitia fit i febribua et marime aduren 
ttbuf.lRam quidam eo2Um dicit Ente, 
bibere non crifant.et non faciart morifi 
tur et non folum in caufone et febrtb? 
adurettb3 bec accidit Jed in fe. quoque 
ffatteia er flate crudo 
nietibua quod per totum non digerie 
neq$ icidif neq5 educitur, er in talibus 
quicgdbtbit inflat. J6tft fit aqua pu 
raetcaltditasriicmagiaice'dit etlflit" 
et fitia augef. £tid quoque i creticis 
euacoatonibus feu fuperfluia factis ar 
ttftdalr ut t fluru uentria fluru fangui 
nia fndo2e fuperfluo uomitu 2 c. f 
egritudinibua alita que corpora multu 
erficcat.ut \ etbica pttfi 2c.p coftatc^ aliorum mebioiuin fit a meri ipruj.tam 
e pars ftoaci ut fupra patuit.E pulmo 
nc co:dc cpate a renibus et a diabetica 
palpone ftr.a cerebro ut i frenefi et etia 
a catarro falfo ab ipfo ad ftomacu 6fce 
dite ab ftefttno ieiunio ab opilarde me 
v matrice,ca uoluptuofe fitis e 
i iftozum bibnllojg delicia q$ i bibendo 
percipiut.ptinua ymagfatio er qua co 
cufdbilis ifurgit que e uirtus quedam 
pez qua quiete et delectatione pzofequt 
mur *i tam ymaginatiua qj appetitus 
titcconcupifctbisimpcrio ertiatfe gu 
bernatur ut elici pot er dictis Euic. p 
ma pjitm doctrina.ri.caplb de uirtutt 
bua animalibus er 
timarta fenfibilitatepotius <33 ratione 
ducta er fTo*pea ymagiAm feli 
citatcm aliam maiore nulla efle arguit 
q$ continue bonu3 uinn bibere et fic im 
pat per fequedum continue elTe i biben° 
q? fugieri potius erat.ut de errat’ cotin 
git pzcur i cdmeta:iolo de capite de me 
lancolta plenius declaraui.quia appeti 
lus Qui eft fitis in iftis bibullis ptinuuf 
quibus p3 quod caufa butp 
uoluptuofefitisnon ebumidi confum 
ptio.fed potius ertimatiue uirrutis ta 
ymaginatiue qua concupifcili impantj. 
l8t illa funt ca in fuma non naturalis fi 
ue preter natura fitis atque uolupttio 
fe tam ftrinfece q3 erkinfece* 
# i 
Capfm uigefimum octauu de fignis 
ta naturalis q5 non naturalis atq$ uo 
luptuofe fitis* 
$non naturalem fttim ab er 
f trinfecacaufa prouenientem 
coguofcere per figna deftde 
rasTc6m ordinem fuperius pofitum a 
patiente uel ab aftatibus pquirere.Ed 
ei9fltttemqtieabintrinfeca caufafiteo 
gnitionemucntrc ftliberp prcpetatcm 
nero a mala complexice fimplici csfa ut 
fupra dixeram fieri pet aut aficca aut 
ab utrifq5 fimul aut cu3 mafia aut. £t 
de bis p ordinem ftatim ffgna defcribe 
tur autem ftoaci fiue materia 
complexio calida fme fjplexp efiuario 
nem ftomact ardorem atq$ calorem ct 
fi nullum adbuc potum fine cibum cali 
dum fumpfertt ftcmaci calidttatem bis 
menbrisexdifcto comuntcata adderit 
exficcattoXum tali quoq$ fiti faes par 
na aderit * cibaria grofla talis facile di 
gerit in cuius flomaco fubtilia adduru 
tur .£5aliua fi qua fuerit p erficaticnej 
quam caliditasinducit luti fapore ba 
intali cre ce 
neraf *cumncn fit aptus nmricacict 
illum mbrarefpuunt *fic imra ticnas 
remanens illas replet* corrumpit cp 
exfrigida deprehenditur* fic defectu 
nntrimeti talia corpora ficca fiuut. *Ca 
lis paciens tunc nonifi cibaria acria a 
cuta uel falfa appetit.et cum cojzumpit-' 
cibus i ftomaco acetofitatem fetit i c:e 
7 rcc dulcia * infipida refugit, gump 
to igitur cibo nifi cum eructuaticne i 
cre quiefeit aut cibiaut materie tue c 
xiftetifin fiemaco ucmituXtfi ffa fsl 
fum fuerit t caufa mordicatio atq$ tfla 
tio fentitur.in ore falfedo fitis ab 
uenies er aque calide potatione cum a 
ceti mixtione fedatur.* celera fi’ fuerit 
fitis exacuitur et augetur, £ k ue20 
et quienque bumor fuerit t ftomaco co 
ruptdcmfufcipies.*ebttHitienc in eo 
caliditate mamfefta fetir facit.* pzoue 
nit tde fittf.aut fiegma in ftomaco gene 
ratur an allude profluat ccgnofccs qr 
fi ftomacus complexionis frigt'6 fuerit 
* bumidc debilis erit digonis maxime fi ptecedena regimen flegmaf multipli 
catiuu non precelTeritXo:rnptiobud 
rum et eiua ebullitio quicunq3 i ftoma 
co ille fuerit oria odorem malu efficit 
ac fetidam eructuactione ubi.f.a mem 
bro alio prouenire nefciaaXt patet q 
liter flegmatftoaco generatum ab eo 
quod aliunde ad ipfum profluit dtfcer 
nere debeaa et er dtetia omnibua leuif 
cemprebedea.que fit fitia que per ftoa 
ct fit proprietatem.0upereft aute5 ut 
fitj illui0 quepercoitatem fieri pot fi 
gna defcribamXt primo que totiua 7 
bniuafigna funt aduenietea egritudi 
nea alie qnecunqtie quouifmodo totum 
erficcare potenrea et etbica et pttfia. 
0udoreafuperflut’ et alieomnea eua 
cnationca fuperflue. Jn caufa plerum 
q5 fi caput eriftit ubi ab eo ad ftomap 
catarruaefflurerit.etfalf q3 maxime, 
cutua figna de egritudintbue capitia 'i 
tractatu de carano tqui:e. 0i co:.fi pf 
mo.fi fpiritualia mebra i caufa fuerint 
fciee qualia e illia mebria calor manife 
fte fentitur.freqbea fit bauelitua CU3 q 
dam er fuffiatione calida*et eft ezpira9 
ifpirsttone maiorXi per locutione ite 
ac per motu quelibet alium fitia auget 
taciturnitate et quiete diminuit" per ae 
rem quoq3 frigida meliua q5 pe: potu 
fedatur ac meltna per uigiliaa q3p fo 
nnXuiautgillacaloremad eje et meli 
ua pl’onia caliditaa euetat" quo:um ut 
p5 oppofitu contingit i fomno.0tepa 
in caufa fuerit illud per ipfiua proprt 
aa egritudinea tibi fiet mantfeftd et ma 
rime er eiua mala compleride calida et 
ficca uel apata per opilatione 7 q: er a 
que potatiouc in latere dertro dclore3 
fentiut.etpropter coftate diafragmaij 
ad epar banelitua fepe confringit, 
ifacta propter mefaicarum opilati 
onem per fluri! cbilofum dignofcitur p 
cructuationem calida diminutionem in 
ypocudriia.? in latere dertro marime. 
£t poft coeftione accidit quado opila 
tio e iinteftia groffia oel eorum crpul 
fio debilia quoru fer retetam erficatur 
et propter colere priuatione fit alba.fa 
cta renu caufa er pinguedine fuper uri 
na natate er fignia alita caliditaa ipfo 
rum cognofcit" et quod ut plurimu dia 
betica adeft palTio er qua e fttta ftenfa. 
que er potu aque non fedatur q: ad re 
nea ftatim trabitur.etegredtf' CU3 uri 
na.Udeo Suic.t tali inquit palTione ft£ 
et urina fepe coicantur. & a meri 7 a 
partibua oriafiat.er illarum partifi Ie 
fione cognofcea. Jn fiti uero que per 
affumptione farmaci fit fi in proceflu 
uenerit fufficietem arguit purgatione 
unde fpo.afForifmorum quarta. i©ni? 
que inquit i farmaciia dum purgatu: n 
fittDt non quiefcant prtufq3 fitiet. boc 
tame ut Suic.uoluit intelligi deb3.nec 
caftafi farmaci.ubi nec rde cafitatif fto 
maci iftud proueniat. *!Ra3 fi farma 
cum caltdfl fuerit ftomacua quoque ca 
liduaetficcnaante medicine operatio 
nem complera fitia fuperueniet.et tame 
medicte operatio erit nequaqua cople 
ta. Uoluptuofe fitia figna funt fe$ ma 
nifefta. q: talea bibulli t tabernia conti 
nue moratur. 7 nulla diei bora g bibat 
erempta facint.unde quidam nobif ma 
gnua tam bibullia faciebat nulla t mon 
do maiorem felicitatem q5 continue fiti 
re 7 bene de bibedo babere. £t fic ta5 
naturalia q3 preter naturam fitia quo 
que uoluptuofe demoftratma figna pa 
tent. 
fCaptin uigeffmn nonum de pro 
nofticia uoluptuofe fitia, Sucula funt de firi dcferiben 
p da pjoncftica.Jfta enim fm e 
arum efficietiu cam atte ndets 
deda funt uerum nifi fitj non natu ralis 
aut preter natura.per proprietate ftue 
per cottate fiat fi diu durauerit ad ma 
rafmone corp3 deducet. fic ad etbi 
cam febrilem tterdu et plerumq5 ad feri 
erutis eibicam tquit Suic.' & egrim 
dinibus acutj intenfa fitis cum ucbeme 
ti ficcitate fuerit eft ualde malo quta i 
breui bumidd exteaabitar.0ed ad ei3 
refolonem mors fequitur neceflario. f 
fccuda quartt inquit fitis t egritudibuf 
adurettbus e figo mala et proprie in ni 
gre dine lingueXalts enim Ifngue ntgr 
do 7 maxime cum ariditate intefa uald 
fitim arguit et ea cefiante uirtutis fenfi 
btlis mortificatione denunciat et oris 
ftomaci precipue quod ualde potifltu5 
fignum exiftit. unde ypo.50 pronoftico 
rum febricitati inquit.fubita fitis abla 
tio fine manifefta ca pexima eft qz figni 
ficat uirtutis fenftbilis mortificatione 
fi in caufonide aut alia adurete febre fi 
tis arida cum ariditate et nigredine li 
guc fuerit que remanete fe.fubito cefl$ 
moztem protendit omnino. Jtem fitis 
uebemes cum fudore frigido fignn eft 
pernitiofu$ x°.ad Slmaf.ca°.de fignif 
malis. 0ui d de fiti a oluptuofa erit 
aliud nihil nifi quod ifti bibulli CU3 fua 
bibendi continua felicitate ante temp’ 
ut in pluribnf utta bibedo finmt.fEt fe 
pius t tremorem pazalefi uel alia neruo 
rum egritudine cadutpleruq3 quoque 
fubito moriutur.* bec fatis elici pot f 
tia primi ca°.de reginrie aque 7 uint. 
Sed audi quefo quid uni bibullo que5 
fubito tortura oris bis diebus inuafit. 
cuentt.uocaties non uinum/cdimellita5 
aquambiber iufli.jfo quarta ex fuis bi 
fcutlte UM10 actcfrit.mqutes (di medici 
ribimnu auferentes ftrnul et uirem au 
fcrut qr nnqua aqua potaftt.Tfenc e:go 
potaficulum exmeo bonouino de da 
gano plenum quem i lettce paleis abfco 
de.* aqua penitus bibe 
percipiete nemine re fcabudatej tenebo 
Sibum e «item dulce pio tuo curado 
C8tarrum nifeil fupra. Cum quo etiam 
illam banelitus difficultatem que nirnt 
! am propter ficcitatem cuenit illud, reo 
uebit depicbis exempla fiime que quan 
to plusbibut meliusmulto loquatur. 
£5i aote gulam madidam femper babu 
eris uelut pfttacus ipfe cantabis ne tte 
fed magnos ut folebamus bauftus bt 
be.JIle cui tot fuafiones neccfiarie ne 
quicqj erat potaficulum trium bocalitl 
renute ad cs fuum porriges t p:fo bau 
ftu bibit medietate quo fco ur meli3 po 
ruit att,j0 bone frater bec/eft gfia mea 
~ bec felus mea nequaqua credef pcffcs 
quatumt me fit adaucta uirtusqd ifii 
medici ignorates complexiones bcmi 
num interficiunt qui quod eis naturale 
eft.* fine quo uiuere non pcffunt pro 
bibentur multo pfinm caufa furt mor 
risq5 falutisprecipue ut er eis q uinu 
btbedo omne delecrametu mtbi fibi fur 
rtpiuntnullus ad me amplius uenier* 
<0ed quia tanta aqua mtbi penitus floa 
cum dilruxit bonum eft ut potaficulum 
bunceuacuemus*tu,p alio ftatimito 
* abfq5 cp banelitum unquam reperaue 
rtt uini rcftduum rotu baufit Caudes 
pfotium fuum eum cu uino a morte libe 
rafle reuerf eum balbucientem * p du 
pia lingua loqnte adinucnit * cu$ loqut 
intederet amplius no ualeretfido fccio 
fignum dat ut iterum potu fibi prebeat 
dedit non femel.fed bis ter quater * ite 
ruy£t ficbon3bibulIis uto repletis ad futim deum baebum fn tartara fuffocat* 
meautt ubi fic mo plenus eternalite: ma 
nebtuEt fic patet quid de uoluptuofa fi 
ti^pnofticadufit. 
Capitulum trigefimum de cura fi 
tts preter naturam i' uniuerfali p regim 
fex rerum non naturalium* 
$ rite ? oidinate curam no na 
f turalis fif fiue preter natura 
n feribere nolumus p ordine 
caufarum ipfam efficere pcflot erit 
procedendum Crtrinfece naq5 ad ptra 
rium reducende funt de bine ueo ad ali 
quam qualitatem malam fi qua derelicta 
fuerit curadamaccede.Ctaod fi intrin 
fece caufe faerint.et cum materia pri 
mitus fecudum materie ipfius erigenti 
am digere et fuccefime euacuato fiat fi 
ue cola ftue fTa falfu F aquofd uifcofu fu 
crit.ffue f!uidu$ obedtea *i qualiter b° 
ftedum fit captm feptimum fupra te ad 
pleno iformabit quo facto erit drelicta 
auditas cojrigeda illam efficies fitim. 
Cibi tfuper confideradu erit.nuquid fi 
tis ifta per coftatem aut per 
fiat. 0i per coftatem aut totius aut ali 
cuius mebrt’ particularis. <5i totius fi 
cut euacuationibus tam creticis qs ar 
tificialibus feu febribus adurentibus. 
'i in confimiiibus accidit. Jnprcpriis 
capris curam inquire. j£t idem factas 
fi alicuius particularis mebrt uicto fi 
at. itaq5 prenotatis reflat foluj 
qualitate illam que fm‘3 efficit cojrige 
re.ut re ad actum practicu dejeeps re 
duca.0er:erum non naturalium :egt 
men i pzefentt capto deferibam quo uni 
cuique fitt aqua fiat coq3 fttts ertt gene 
rale.0i quid tame particrarius fuerit 
ilud ad ple morem* completa3 doctri 
nam magia factam, Ser igitur frfgtdp 
9 ualde bumidua eligatur qui fupcr ri 
paa limpide aque dcurretia fuerit, aut 
fontud p:eualebit. fzt co 
maxime ft fundu arenofum habuerit. 
2Se bine magia fi glandea uiridea aqa 
talea obumbratea fuerint.0int autem 
uiretea fuia cum ftoribua redoletibua 
ct utile quide3 erit fi ore aperto patiea 
fuper talea aquaa banelet quibua defi 
ciettbua fuper aqua recente: bauflam 
id faciat. £t fi talia aer haberi neque 
at ex prediefia berbia feu arborum re 
doletium folita babitatoia pauimefum 
cum aqua lipida aceto permixta fepiuf 
irrojetur.lftofe quoque atque uioie ta 
faracene qj noflratea q5 berbe tonici 
perlectU3 bunc et per camera dtfper 
f qua ca 
pbora uel trofeifeua fuerit diflolutua 
florea talea irrorenter preualebit. 
0unt calida balnea unctionea quoq$ 
calide et talia uitada.Ct aer ite3 fumo 
fua puluiletua atque uentofua ? maxie 
imidionalfe uent3 ille fuerit atq5 ferott 
nua nec ullo fetgntappzoxtmet, Tn 
cafu quoq3 nro fonua logtor efle debj 
fenfittuam uirtute fapit et per meri ad 
flomacu bmdifatea fitim repmetea de 
fcedere facit.iErpimeto naq3 tfpbedif' 
fttta pofl cenam aut pjopter crapa 
lam facta fedatur et maxime fi uomituf 
preceflerit. quod fi materia colerica p 
illa mala qualitate coniuncta foret flue 
dbi digerendi at pfmonie aut fpnaliu5 
caliditaa non fic fonua coueniret. Ja e 
nim interiora calafacit.et fic ex materie 
illiuafuper incenfione fitia augef.0t 
quia tam exercitetur i fe flticulofum fe 
ferit magnia flbi uigilia ppeteret qua5 
fomntia nam fui calidi tepore fomni ad 
ftoacu afcedentea «fitim efficietea p ui filiam diuertuntur magiaadboc ff fri 
carioneafiejentpcruniuerfum corpua 
£tin ter alia cauendn cft fiticulof fup 
dorfa dortsit atq aperto ore. 0uiea in 
in 10 magia quam mot3 couenit nifi ?ut 
ftatimdictumein fono fit ia augeret*, 
bic.n.fricationef fiue erercitium ad fu 
tuos illca diuertedoa magia puentt; 
Vociferatio 'i nimia locutio omnino 
funt uitada locuto tamen pauca ut.C>. 
inquit ad 00 et ad partea gutturia but 
miditaiem fubtilem trabedo fitim reit 
tit et ide3 faceret tofikula parua.ut be 
tur quarta aflfortfmoru. quibufeunque 
tquittufTeaficce ?fmodu5 pzouocate 
pleruq* i fe.adburetibuf non ualde fiti 
ct.qm i pmento fquit CaF.aur bumidi 
taa fubtilia defcedit ad partea guturia 
aut plurimo motu fuo ad fe trabitbut 
ditatem a puicinia inebria. I0mm6 aie 
accidentium fuperfiuitaa cuitetur et 
quauia ira et ingena timor et friftitia 
pfeueraa coitua quoque ipfe em frflu3 
marimdfrn' inducit procurandum eft 
infuper ut in corpore fitiefofo nu° mo 
fcceaerficcenturcuiua caufa clifteria 
buectantta maxime puenint cn dcoctoe 
rctltcer malue blifia matru uio 
* fimilium cum oleo uto.caifia toflerare 
famem nocet mftum fittm quoq3 mo fitif 
illa mendofa non fit 0 uatum ad cibum 
acuta uitada funt oia ut porri cepe alea 
55‘pip * fimtlia.Sal quoq5 atq3 omnia 
falfa dulcia * rea aquofe -r infipide que 
facile in collegam conuerrntur.uelufi ff 
fructua plurimi aquofi 1 infipidi ut pfi 
ca cicerojp ru.b:o 
dium atq3 fabarum.Olia.n.cn fuia co 
ticbua dcocta ut iquit Suicena fitim r 
ducunt £r carnib\conuemut lactatea 
sntulli quoq5 porcelli capreti agniculi 
analea agni modo carnea iftaa fto 
mactie digere queat * Cdueniunf et le 
pufculi *i pulli galinai nm arq3 galliculi 
pdicee fafiani rubalce auicule tepore a 
toni * carnee ifte elixe maxime cum ace 
tofie alteratejBccetcfa em ut.TRaf co 
tinetie quito inquit fitim cumcalidita 
te poteter extinguntur.uel cu lacte qua 
tuorfeminu frigidoru alteretur.aut ? 
cueurbitalactuca potulaca blete fpina 
cbiie accedula et fimilibue. £t ex lftie 
plurima quoque fercula pueniutut cu 
curbita bletie et lactuca. £t intej alia 
plue de farina ordei pmedatur atque a 
cetofum lacreceteraurmulfu 
ut uulr ypo.afforifmcrij quinta cui3 di 
ctum non confuette lac bibere iteJligeu 
dum e.$0ppofitum ucro in confueti* 
uelut ifantibue quorum calor ipft m c<5 
uenierifiime digerit. Contrarium quo 
q5 contingit ? adulne i quorum ftema 
cie lac ipfum comimpirur.ubi aure fa! 
fametiead fcoc propofuu facientibus 
uti libuerit capitulu octauum fup:a re 
quire.TRam i caufa calida plurima cem 
periee que ad propofitu bocfacint. 
Circa potum plurima confiderenda 
funt que babetpotu ipfcm mulriplicif 
uariare quauie in cafu nr o aqua ordei 
atque inlep mulru ccnucniur.uerum qr 
cft prfentte capituli itentd quod fi qua 
materia fitim efficiee adfit per pri3 eua 
cuetur folum ad mala complexione de 
relictamqueritimefficit rcgimeeft er 
bibedum* £t fic quatu ad potu ipfd 
a uinie dulcibue ? uinie coctf ut e reb 
nectar. £t ad potadum aqua ordei 
detur fimiliter et acetum cum deccctio 
ne prunorum etquatuor femino frigi 
dorum et fimiliuj bene limpbatum. 
®unq5 patiee maducatrefpectu fum 
pti cibi fit potne felito ccpiofior. oe $ 
fitie ex inanitide proueniea melina er potu mm Itmpbati qj erpo 
tu aque remouctur quauia dicat quito 
ptinetia aquam magia bumectare cor 
pua qua mnu et fic i cafu noftro cu bue 
ctatione querimua aqua magia pueuir 
quia dicere poflet quod i cafu noftro 
falfum eft qr *i fi aq madefactiue pPbu 
Irtectat.wnu tamen (impbatu fumptum 
parte3 rorida deperditam magia qj aq 
repomt.i£r quo patet uinu in cafu nro 
magia puentre.j£t,ppter bec nonullt t 
fe.non uretibua mnu potea bene lipba 
tu qua aqua prebet. £t tu boc factaa 
pnftenteetateiamtranfactaet in pfue 
tia uinu bibere. ‘Qnde Euic.tercia pat 
muquituinual.et fubtile bene limpba 
tu5 fupple calefactu mehua erit. j£t 
ifac in particulartbua dietta inquit. 
Cum uino fuia ertingmtur citi9 q5 
cu aqua preferu fi caufa fitia e calor et 
ficcitaa i inebria a ftemaco remotua. 
iKaf tamen ubi fupra ife.* in fttt ab er 
tra proueniete atq$ fatigatoe aqua ace 
to mixta laudat quonta poA fua mfrigl 
dat * aqua cum lua frigiditate ad mem 
bra deducit. Ct per boc i fiti a calore 
tribrorum caufata plurimo pmedatur 
ac ineafitiqueerfoloftomaci calore 
prouenit qr uinu i cafu tfto nirniu fitim 
adauget, ut 0 Huic.tercta 
tum ad potu eo:u que fitirn er flegmate 
falfono euacuato patiutur ab aqua frt 
gida canendum erit mfi tate fuerit qua 
tuatj quod eu lauare atq$ oponere pof 
fit quod caro contingit.Jgif' in cafu i 
fto ut Suic inqt aqua calida dtur et id 
uult ,j£t fi eflet aqA 
crdei et calida ualde et m quatitate mf 
ta preualerr. iRam fua actuali calidita 
te flegma digerit eum deponit atq5 ab 
abftergit atque bumectado remoue fic 
citatem et per ucmitu fepe illud educi 
tur.Siticuloktamen propter calidita 
tem fota aut cum cola aflbciatama po 
tu aque calide fe cuftodiat.lRam fua a 
ctualt caruate catam illam mata comple 
jcione adaugert.Xt fi cola fuerit ipfa$ 
i uillia ftomaci i bibit * iffat nifi tata fu 
erit quod ipfum abftergere atque taua 
re i educere pdt ut Eui .i capto 6 cau 
fia figniftcatiuia ftomaci.0i uero fltif 
ca corde aut fpualiu fuerit ? marim pt 
monif i aere frigido aut aquofo aut po 
tina ut a circuflantionato firicuiofum 
coltocabia.Hn quo aere ut uoluit yfae 
caput difcopertum tenere debet.uel pa 
nia lineia leutrer coboptu ut ratio aerif 
frigiditate bumiditaa aliqua fubttf ad 
partea fpiritualeo exptimt queat, quia 
per illa multu fitia remittitur et ut fupa 
dixerat quiefcat atq5 mi uigtlet et aqm 
frigidam pauiatim fugat, Juuat item 
aqua frigida cum aceto mixta gargari 
jareXura aute tine que a meri et a p 
tibua oria fit e imedlate defcripte fatif 
propiqua, bec tamen ttereft.qr i ifta qs 
i illa conuenit magia fomnua qr in ipfo 
fit parttum oria moderata buectatio t 
madare quoque fuper tigua a qua frias 
ut ifra docet confert ualde. Jn fiti aut 
facta uicio epatta iteftinoaum capitif * 
aliorum prmcipatiu eamded 
piedo atque eia btadiedo ut dicte egri 
tudinea curentur procededu erit. j£t 
in boc fex rerum no naturaliu regim ft 
ne non recipiat. 
Capfm trigefimum primum de cu 
rafitie non naturalia a quacuque cau 
fa prouenientia*' 
Jfpofuiin prefenti capitulo 
d deo adiuuate fttie non natura 
lia fiae preter naturam atque fiat firupue cuius cum aquis fuprafcri 
ptie fimul ufus.et fi longus fuerit dc 
eo proltbito dabis et fi dulc.uinum g:a 
natorum parum adde fi uclueris. 
Elij hbr accipiuutet uf 
que adcumfumpttonem medietatis buli 
re faciunt expreffionem factam ccllant 
coalatura 
et aquam frigidam cumquibus libuerit 
aquis eo utere ualeret item grana mu$t 
uf femt dulcis granati mafticata ac pife 
ifrafcripte inore retente que .1&.muci 
laginis fe.cotu3 mndatorum 
3 .tij'fem lactuce portulace 
pfilij extractos ? aq lactuce i potulacC 
on*3.u$ucbaricandi.3.ij fiant formule 
adquantitate 6 prcffe de, gb* 
fiticulofus in orefepe teneat .confueui 
mus quoque mafpillum telle fubtillis 
in muctlagine pfilli et fmerge 
re et tslem paciens in ore fcpe teneat * 
inuoluat £go cum iftismuctlagintbus 
de 3Ucbaro com tnifceze facio et gufiut 
redditur magis gratum nec ita naufea 
tiuu eriffit et ipfum quoque 5ucbarum 
candi.iu ore retentu multu ualet. Siti 
uero facellum ad forma pilteficrffad 
unt.-r eum er femine pfilii uel 
quedmtnaquafrfgida (nfufa ftefernt 
fiti mitigar.lEt idem facit portulaca in 
parte domefttca depiletur *i in aqua fti 
gtda pofita fuper lingua teneat. Srge 
tum quoq3 textu bene politum coralus 
atq3 crtftallus quod illorum uolueris i 
aqua frigida pofitu * in ore retetnm fe 
peq3 mutatum fitim ualde remtttit.et 
ego paleas erpertus ordeaceastaqua 
frigida aliqualiter maceratas.* in ore 
jetetas fiti mirabiliter ertingucre. j£t 
fruff ra mafticis ide3 faciunt ac fruftra 
ptrri tfrigida fmerfa aqua *i fuper Im 
guam retenta i prunorum nuclei ? rna 
uoltiptaofectiram ponere. £t tdeo fi 
cum materia uicio itomaci fitis prout 
f precedeti ca° dictum efl; digeratur et 
fucceffiueeuacuetur.ubi autem altoru 
mebrorum feu totius uicio ealfiat pro 
ut f proximis capitulis babetur utct*U5 
illud corrigatur. £tfi folum reftabtt 
mala complexione i ftomaco derelicta 
que fitim efficit cotrtgerejEt ab bts q 
ad itra conuentut ualetq3 fi fe.adurenf 
efficit uel ex fricatione uel ex nimia ex 
trinfeca caliditate proueniat aqua po 
cata frigida aceto permixta ea em'5 mi 
rabiliter i prefenti ut capfo dictum effc 
fitim item in cafu nro 
tulep uio.to.nenufarum depapauere* 
gjtrupus dc limonibus aeetofttate cif 
deribes de fuccis pomorum agreftiu$ 
deagrefta *i talia 
cum aqua frigida boni putei, aut boni 
fontis.nel aque ozdei lactuce uel cucur 
bite limpbade funt cuius proportio aq 
ad ftrupum fit ad minus fexcupla t ita 
de quibufenque alijs lipbadis cum aqa 
firupis uel tulep dicedu eft quia dulcia 
omnia facile inflantur que ntfi bene lim 
pbentur fiti5 adaugerent. ® qua cu 
cmbtte ftc fiat.Cucmbita ad fpiffitudi 
nem digiti per totu5 impaftetur et i fa* 
no cum pane decoquatur -7 in ea a fur 
no contracta foramen fiat per quod fa 
tis magna qudtitasegredituretbacp 
fuis tulep feu firupis cum fimilib? uter 
ct eu potius cum 3Ucbaro taberet tu 
Itpt'5are modico uino granato:u3 addi 
to ? mftu ualet.uel factas fic.H&.ojdet 
mudi epatice acetofe % panis cuculi fo 
latri an.£l£b.i.uio.flo2U3 nenufaris an. 
t€fb.w'.fe.cotum 3. ii.fe .lac 
fuce v portulace aii.f .d.fe. pfilii.j.iii. 
* ad fercte partis confumptionem co 
leturet cum3ucbari taberet, librti.f. rtme fi aliud carnis pni.fupej fe babue 
fit in boc cafu ualet mnltu. 0olemuf * 
fuper altero latera ifirmu ponere *cd 
roftro urcedi fuper labia et ligna aqm 
frigidam diftillare que in aliquo uafe 
fuppoftto recipiatur et iuuat multum, 
et marime i cura fitis que a meri et a p 
tfbus oris prouenit ut in precedeti ca* 
direram.jfn ifta uero que euacnatioe* 
confequtf fiue cretica fiue artificiat' fu 
erit cu cibis facilis digonis cibando cu 
ra. E>e cibo tamen parum et fepe detuj 
fm eius potetia5. uinn fepe poteter lim 
pbetur 6 quo moderate bibat.* fuper 
omnia dormire procuret nec fnbito et 
marime aque frigide pluzima bibat. 
£t fi fitis f catarticis fuerit donec eua 
cuatio completa fiet nibil bibat. J0patf 
one tio ppleta de aq 02,fo aq ciceq aut 
brodio pulli calido 6tur ut coiter pra 
ticaresfaciottterdnm quoque poft ce 
nam aliqui fiticulofi fiunt de quibus 
loquitur dicens; 
£>iticulofum fupra cenam abftinere a 
potu trifte fit et inutile.paucas tn dan 
dns e potus * ideo poft cenam per bo 
rae duas fi fiticulofus parum aque frie 
labendo biberit iuuaret muliu. TRam d 
bum i ftomaco eriftente ad fundum ipt 
us bic blbeae po 
teft.lRonulli 5 dicat qo i ftomaco cafo 
aqua fria ad fitim addit♦ cp Sui.confid 
ras bec non nifi i qnatuor cafibus con 
tingere ait.prtmuf eft ubi aqua frigida 
f ftomaco mora faceret rebultret que f 
tali ebullitione calefieret * fttt5 adauge 
ret.fccundus cafus dictus eft fnpra. f. 
t ftomaco fi bumor coleric? foret que 
aqua frigida t uillis tmergeretXerci? 
e quado paucus eftet potus fic ut non 
ttaletet caliditatem illam fitim efficiete$ 
ertinguere neqj ftomacu.ut eft5 necefta 
rin bnmectare.tiic.n. calidum uniretur 
et tunc per confequea fitim adaugerer 
Quartus e quado i meferaicis epatis,F 
fteftinis adeftet opilatio que aque tra 
fitum prohiberet calefacta.n.multuj (t 
tim itendit.lfeos itaque cafus fi aqua$ 
frigidam potu erbibere uolueris dili 
geter eramina. Ublurima.n.mitfgado 
fitim ab ertra folet appzorimari.fed pt 
culum confiderando in quod er tahb? 
tfirmi plernq5 cadat paucis cotenfero 
Iftam er apptorimatione frorum ad 
ftomacti et er ipforum nimia continua 
tione ad idigeftiones fepe deuetum eft 
* ad lienteriam * fimilia* £ t confimilif 
er ifriatde fpnaliu ad malitia banelit** 
er infriationeepatis ad cacefiam * fuc 
cefltue ad ydropiftm.£t ideo medicuf 
p ad aliquod iftorum ffirmu fuu patU5 
uiderit‘ab tftie fic fugtedum fibl cauer 
debet.£rtra igitur tfrigidado mulfu5 
ad ftomacti tfrigidadum iuuat.ut tngt 
Serapio. Siii cum tignetis frigidis 
ftomacti ipfum if:igidat.£t nonulli fic 
facitit.uuam acerba cum portulaca pi 
ftant t totum cum aqua ordei mifcent 
et panos lineos imerfos fuper ftomap 
pojtant et uentrem. Cunque incipmt 
calefieri frigidos reiterat bec toties t 
nouado quod fitis ertinguaturuel mi 
tigetur. Slii folia uitis uel falicis acci 
pint. * tlla irtorat 015 aqua ro. * aceto 
mirta * cum irroratione frequeti toti 
ens;ftomaco applicat quod fitim illam 
ertinguut plurima bis fimilia defcrtbe 
rem.0ed quilibet practictis talia er fe 
facere fciet. Slii oieu rof.fuper caput 
* filr epnutates i aq fria iponnt 
Suicena tamen oleum nenufarinu uel 
de Calicibus uel confimile magis quam 
?o.laudat6 illis caput cum temporib3 
inugi faciebat.lftam infrigidatio cafo flemacoac toti compatitur cum qttof 
unctio talea catarum ad 00 palati * me 
ri defendetre facit. £t illam bumectado 
firim mitigant cu quo uaporum calido 
rumquicafitia fntafef fimiliter pbet 
f5 caue ne ccrbru uctioee.JIle in mala p 
plexi one fria et buida fiant nec in cere 
bro quoqj nec ubi neruo 
rum egritudmee frigide foret nec co (i 
militer fi i guture uel pa*tib3pectoria a 
poPiematafuerintnec item afmate ex 
caufa frigida pro ueniente * fimilibua 
0ed qr ndnulloe bec facietea uidi qui 
quoq5 ftamaco pectori ? regiontbua e 
patia frigida nimium continuarunt eia 
male fuecefiit ideo bie paucia cdtentua 
effe nolui. £oq 0 que paciunt" uolup 
tuofam ftttm cura eft. ut tenendo ec0 
paulatine extra confuetudine$ deduca 
tur.^cru3t tali confttetudine iuetera 
ti ab ea nnquam peflunt remoueri. qr 
illa longa confuetudo e in natura puer 
fa.£t in bta non naturalta.fiue preter 
naturam % uoluptuofe fitia cura finit". 
; \ * 
£aptm trigefimu fecudum de notifi 
cattone doloria ftomad* eiua caufia 
'z %> font fpea ipfiua. 
•3 
T& tiqut plurimi capitulum pr 
a fena diuerfia nomibua rubri 
canemt.nam cum t uebementi 
Homaci dolore pleruq5 eidem cor tali’ 
compatitur ut per feptua pacientea ca 
dat i fincopim atiquua.Slexander fto 
maci cardiacam appellamVIMy aute 
precor dium dolorem. £ t bonua c 6 
ftantinua i fuo uiatico anguOia ftoma 
ci rorturam.und fnmua conciliator eo 
dem capto anguftiamfiue nimia anxie 
talem appellare uolnit. T&ii potiua ta 
Sia nomina ab accideti fumut ab alio 
£go nero.0.* alioe quofdam anti 
quoe qui priue locuti funt Imitari uo 
lene prcfcntie capituli rubricam de do 
lore ftomaci fic nomino qui e ipfiue fto 
maci quedam trifile fenfatio a mala co 
plerione cum materia uel fine.ant afo 
luta ca ptinuate.uel fimiliterab utroq5 
proneniene f talia quadoqj ab epate 
quadoq3 fine caufatur.et iterdum quo 
que a uermibue et de bie deo adiuuan 
te tferiue propria capitula fient. 0ed 
de fpeciebue illie i prefenti capro folu5 
dictio fiet4quorum quidam e acutj qui 
dam ertenfiuue.quidam aggtauatiuue 
quidam fortie quidam leuie quida$me 
diocrie.jSfterum quida i fuperiori par 
te ftomaci quida$ t ffido gda totum oc 
cupat.£t ampliue quidam cdtinune g 
dam iterpolatue. Jnterpolatcru autej 
ut Suic.inqntt quibufdam accidit duj 
manducant f poft digonemfedatur. 
Sliquoeate digeftionem sftoaco eri 
ftete uacuo cum aduftione uebemtf do 
lor tuadit cibo fumpto recedit. jSuof 
danruero collectione ftomaci fuper ci 
bo facta dolor aggreditur qni per tref 
aut quatuor borae poft eiue affumpto 
nemaccidit.lRamcumcibuo ipfc inct 
pit digeri * dolor ipfe confimilitc. Jn 
ctpit quo digeftio definrt.£ t er iftie a 
liqui funt quibue nuqua nifi er materie 
acetofitete uomitu facto ceflat * £t ali 
qui quibue nifi poft logam erpuiticne 
unqua.ut igitur ordinate proceda om 
nin predictorum caufe affignade funt. 
Scuti naque dolorie caufa.qr ole ftoa 
ci dolor aut I mala complcrioe aut i fo 
lutione aut tn utrifque ut dictum e fu 
pra prouenir.s fi a mala ccmplerione. 
aut cum materia aut fine materia. * io 
fi rare terturc ftomacue fuerit a quo? 
que imprimere facile patitur.unde i tti flomaco non poteft effe.materia ta mo 
dice actiitatis.autmordicationis qdin 
in co acutum dolorem factat. lErtenfl 
uus uero a uenrofttate fit que ftomacf 
corpuletiam extendens continui foluti 
one efficit. J6t per cofequea dolore et 
tenOuu. Sggrauattuus aut a materia 
multa gmuate caufatur que fui multitu 
dine continui folutonem tducit.et qua 
lis etiam male qualitatis tlla fuerit qr 
eius multitudine non obftate boc eft a 
mala completione efficere 
tis autem doloiis caufa cft ftomaci ftn 
fus uebemetta.nam cum acote materie 
? maxime coferice ad ipfo quoutfmo $ 
fluat.? dolor ftomaciiterdn fortis fit 
utadfmcopi5 patientem iducat.ct ad 
morte quadoque ? talis pleruq5 dolor 
a materia acetofa fiue flatica fiue mfica 
fuerit et qnq a'faifo flegmate interdu$ a 
flegmate uttreo et maxime ubi tales ma 
terie fuerint.£t ite dolor fortis fterdu 
fit er aque frigide potu et plerunq adeo 
intolerabilis atque ut Sui.inquit tatu$ 
dguftiof q? pp eius cottate ad cor paci 
ete cito fterfictt. £tbifpotifie taf dolo 
accidit er potu aque frigid qr rare ter 
ture atj er carnatum ftomacum baerut 
Cuidam autem de aqua frigida Ultra 
modum bibunt interdum qutV nullus 
dolor accidit, nam talis aq tam intenfe 
frigiditati effe pot <p in tali er carnato 
feu rare terture ftomaco ftupefactio 
nem inducit cuius caufa nulluf dolor fe 
titur prcdicte at cae reifle leuej dolore 
efficiunt mediocres ue:o mediocr<m 
continue autem continuum. et que 
in fundo refident dolorem in fodo cau 
fant in fuperiori uo fupezius in medio 
i me\2$upereflauteut 
caufe reddant" ?’pw eojp quicu mando 
eant dolor accidit digeftionc ueto com 
pleta kdzt cufua caufa eft qr fepe a fplc 
ne ad ftomacum bomormelancolicM 
fundif quigrauitatefuafudum perit 7 
cibo fumpto ad 00 ftomaci cum eo M 
afcendit7tunc dolorem efficit ad qm5 
plernnq5 adiuuatfiftoeci calor debilif 
fuerit q: tunc facile talia materia uetofa 
tur.de bincpoft cibi digeftionemtalia 
materia fimul cfi cibo a ftoaeo facit eri 
tu. £t refoluiiur uentofitaa quare tunc 
dolor cefTat.Colera fepiua ab epate'ad 
fondu ftomaci ,ppellitur.Cunq5 ciF re 
ciptf' ac magia grauia quam colora fto 
maci fundd petit et colera ad 00 ftoma 
cifurfuafcedea.dolorecat cibo autem 
digeftoXolera illa cu alio fimul erpeli 
tur rcotinuo ceffat dolor Xaufa aut qz 
fupto cibo dolor recedit eft d colora f 
ffa.falfu f aliua mordicatur* bumor ad 
ftomacu fiue ad eiua oa tepore juacuita 
tia propelXet talia dolor fiipto cibo fe 
daf Cotigea eni e q> ciF fua qlitate bu 
moriFillia prietur quia fi frtgidia aut i 
fipideautunctuof.fiue alteriua quali 
tatia aut quiailliamaterija ccmimfce 
tur cuiua ca mordicatio illa remittitur 
£t fic ptem in nulla parte ftomaci impf 
fionem aliquam efficere nequeunt ufpo 
tf quia eaa ad fundu$ ftomaci depellet 
7 ut ita direrim immobillea fiunt 7 fic 
pro tunc ftomaco nocumtum nullum in 
ferunt.er quibua patet $ talea materie 
dolorem efficientea qui per afTumptum 
cibum fedatur fepi9 i ore ftoaci quam t 
alio loco ptinetur. &ue uero p aflaptu 
cibum dolorem efficiunt tn fundo.0ed 
dolor qui ante recollectioneaff cibo fit 
eftuaporab indigcfto cibo elleuatj in 
quo calor potiua agit putrediafia qua 
naturalia * talia conuptua uapor el 
leuatur interdum a coztupto cibo qui 
yf tunc ftomacum ificit h fua mala qua litate a calore putfedinati eleUatuscs 
ftomaci inficiens dolorem cat propter 
Xorfs ftomaci nimiam feftbilitatem un 
de fi tunc talis materiei uomit3 fiat do 
lor ceflat * iterum ut fepe contingit ip 
fius materiei fit expnlfio ut ipfe in prs 
tica nuquam uidi dolor tfic quoque cef 
fat.£t bec de notificatione dolotis fto 
maci *'eius caufis.JLaus deo. 
Capitulum trigefimo tercium de fi 
gnis demdftratiuts doloris ftomaci in 
generali.; 
Sufe dolores ftomaci efficte 
c tes er dictis i prefenti capitu 
lo faciliter fatis deprebeduf'. 
IRam cum dolor a caufa materiali feu 
a pungitiuafeu mordicatiua proueni 
atpnctio aderitetmordicationem itt$ 
fitisualida orisficcitas afq5 amaritu 
do.£t eger i meri atq5 f palato icendiu 
pleruq5 percipit.* talia tam a materia 
colericaq5pugitiuaq> flegmate falfo 
et acuto prouenirepoffunt. £5edfma 
terfa colerica t ore amaritudo fentitur 
et i flegmate falfo falfedo. J6t fi talif do 
lo modo tfnmutaoleftet modo quiefeit 
fignum eft quod talis materia ab epate 
ad ftomaeum ipfiynadatur.Jn quo ca 
fu propter compaffione cordis ad Ilo 
macnm extremitatum frigiditas pleru 
95 accidit.JLipotofa pleraque * finco 
ubi dolor amateria frigida 
prouenit illa abfqj fiti * iffatione et in 
flomaco grauitas manifeftafentirur. 
Jfnterdum uero frigiditas, uerum do 
lor non nuqua damofus fit quod prop 
ter clamorem continuum* atq$ pqueftu 
fitis fit ualida.* tu talia iueftigabis, 
$uod fi materia flegmatica aut melan 
colica acetofa fuerit acetofitas etmor 
dicatio fine iffetisne fentitur. £t ubi 
uomitus affuerit rei fictacetofe (nepa 
uc plurimo appetitus adeft intenfio. 
lEt ob bec iter dolorem ab bumore co 
lerico f inter eum qui ab acetofo flegi 
t* feu ab acetofa tnelancolia cemprebe 
ueronentofus am 
bulatsexiftit,ut cum ructufi multim 
do adeft.fingultufi quoque.ac llcmact 
extenfio * a loco ad locum dolo permu 
tatur ad modum fagitte dolor paciete 
percutit.0i aute5 dolor a caufa primi 
tiua fiat qr ab aere ne! acutarum rem5 
comeftione ab bis que facile cojrupun 
tur.et uentofantur a tuo patiente talia 
iuefligabfs.£t boc de fignis dmdfira 
tiuis doloris ftomaci, 
Capitulum trigefimn quarfu de fi 
gniepronollkis doloris ftemaci. 
rj 
1R omni doloje ftomaci c)cmi 
i tatum frigiditas ab ertrinfe 
ca caufa non prouenies mala 
* ad bec deterior fimebra flcmaco $ 
pinqua frigefcuut.eft enim fignum ma 
lelefionisinipfum. jftcmfi frigiditas 
propter dolorem ftomacii ca 
dit ut eu frigid fudor deprebedatnon 
multum diftuli ita morte. Jtcm i prki 
pio doloris ftomaci paties dormitioc5 
* fonu profunda incurat in rubet illico 
dolor flomaci abbumo 
ribus i ftomaci uilis i filtratis Teu me:e 
.S.imbibitus cuius fignum.qa patienf 
frequeter naufeat.£t parum aut nibil 
euomitgrauiflTime ematur. Jtem pgna 
tibus dolor ftomaci frequeter enenief 
prefocationem protendit qr malarum 
bumiditatum fignificat babfidatia que 
funt prefocationis figna * 
plurcs ftomaci dolorej patetur qui fi a cibo fe abftmeanrftucopim incurruf. 
ut iRf .in *quit. Jtem in It*.ypo.de fi 
gnts motis feftme. t&uibufcuq5 inquit 
dolor in ftomaco accidit.fi in fuperctli 
is botbor nigra apparuerit * ulcerat 
t fecunda die mormtur,£t item fi i do 
lore ftomaci in pede deftro ut&uic.in 
quit aliqui uefice ftrrnle appauerit fi rs 
dulces iftrmus apetat t uigefimafeptta 
moritur.Jtem dolor ftemaci qui poft 
cibum excitatur * non nifi cibi uomitu 
autbumorum quietatur malus ut Sui 
cena inquit qr fi cibum uomit marimaj 
ipfius ftomac(debilitate$ fignificat.cu 
ius caufa aflumptu cibum futferre negt 
ict fi non mfi bumoru uomitu fedatur 
t ftomacQbumore ualde malignum effe 
figmficat/jftem fiftoraac&s caliduset 
frigido cerebrum fuerir.-7 dolor ftoma 
ci er materia feu complexione calida fi 
at difficilia er it cure./0uia pto cma ca 
pftta calida requirutur que ut p5 ftona 
co funt nociua. item fi dolor ftoad diu 
materterum attractio 
ne futurum apoftema minatur.£t bcc 
de fignia pronofticia dolorum ftomaci 
Capfm trigefimo qffintn de cma do 
loris ftomaci ordinem caufqrum $ 
uenientis. 
j0lens.cura doloris ftomaci 
u amodo deferibere fm ordine 
caufarfc que fupertua pofite 
funtprocededo. 0ia caufis ertrinfe 
cis id fifat ad contrariuj eius mutari 6 
bine uolo.0i qua mala qualitas derell 
cta fuerit Fm modn deferibedndeo ad 
iuuate factas.£>t ant ab intrinfeco id 
facile ab bumore mordicatio acuto fi 
et.utecoleraflegma falfum acetofum 
«a melacolia ite acetofa et pot ut babi 
tume a multitudine matdrierumquoqs 
fieri&c qua tterdutn tanta info eft ut 
Tiott ioto ffomact.fundu uerum etiaj cir 
ca 00eius multa .quate ut fe 
. ceflmts 7 uomitie medicim’0 utedum e 
quod prout tfira te docebo facias. ©i 
igitur colerafeaufafuerit. ♦firupt 
ecetofi ftm.feu ftm.feu fitu 
pum de granattK5.i.F.aque ediuie. J.ij 
equelupulloiuj.i.Lptp una uice mifce 
vj8ttde ifto toties [fumo tuo dabif qud 
tibi materia digefta bine 
taliter euacuetur. U&.reubarbari elec 
i aq cdi.i aq 
lactue.ifundatur boris.r.tranfaclJ for 
tis fiat exptefftocumaquacafite. JXmi 
fcettel. f.ij.manneellectuariide fuco 
uiolaci.f.i.et fiat potus. 
&i autem dolor fiat a falfo flegmate. 
Tfc.orimellis ftm.i.ti.firupi uio.J.i .3 
que camomille aqne endiaie aque cico 
reeian.fdi.pro duabus uicibus 6 quo 
toties dabis quod tibi materia digefta 
uideatur .quam fic educes. ifc. caffic 
nouiter ertracte.5. *i. diafiniconis. 5. 
.ii.F.ellectuani de fucco ro.3. t.firupi 
ttio.J.i.difibluatur cum decoctione ca 
pilorum ue.cufcute flornm boragts bu 
glofe mo.liqmritie pafiblaru 7 fiat po 
tus.lBota quod non eadem purgatio 
couenit flegmati acetofo 7 flegmati fal 
fo qr unum e materia calida aliud e ma 
teriafrta. £t purgatio fimilis fleg 
mati acetofo quoque puett. 
uo acetofa fic digeres. I&.firupi ace 
tofi fim.fi2upi.ui0 aii.|.i.f.aq bugf.aq 
Iupuloru3 aque fumi terre .atf.f.it.pro 
duabus uidb9.Jn ifto tamen cafu fyru 
pus quem alias compofui ad banc inte 
tionem 7 eum fyrupum 6 lupuir. baptt 
3aui pfimu conueniret.qui accipit fuc 
ci fumi terre facta refidentia Ubf.ij.fuc ci libf .i.5Ucbari al.libf .ij.acet» 
paffuiati libf .iitj.fiat fyrupus qui in ma 
tericb9 melancdicis ut experietia didi 
ci mirabfltf ualet.ut ex ingredsetib3 qQ 
que argui poteft 6 ifto .?.iiij. pro dua 
bus uidb3 dato cum aquis fupraferiptj 
digefta ficeam euacuabis 
1&!.caffie.5ii.?fectiols 
feniconis.34.fy rupi uiolati uel de lupuF 
J.i.diffoluatur cuococtione flog lupu 
I09 flo2£ boraginis buglofe liquiritie 
paffula:$ tama 
rifct tbimi cpitbimi que i fine decoctoff 
ponatur et fiat potus.2>i.aute materia 
quecunq5 digezenda erit fecundum eiuf 
extftenttam atq3 effentiam euacuada.fi 
ue per uomitu fiue per feceffum de qui 
bus fupra capito feptimn te ad plenum 
i fomiabit a quo fi opus fuerit fuccurfd 
pete 7 bremtari parcens bis contcntuf 
effcuolui.0ed femper auifatus efto. 
quod fi in uilis ftomaci feu corpore ip 
fias fuerit bumof 0 imbibiti feu fubmet 
fi quod in pronofttctf babflifti ex faeqn 
ti naufea et nullo aut pauctffimo nomi 
tu oprebeditur modo cetera fint paria 
pluries digeft iua erunt exbibeda quep 
que illa materia fuerint adberens pau 
cionbus in concauitate ueroeffufa ad 
buc paucioribus femper tua e confide 
rare i materia ipfa dolorem efficere in 
ore ftomaci an in fundo rcfidcat t bec 
ut e babitum non fdum per frcquetem 
«aufeam cognofces.fed etiam quod fi i 
ore llomaci materia doloiem efficiens 
fueritp affputionem cibi fepe dolor re 
mouerur.£tinfundo fumpto cibo fit 
do!or.0edubi materia alta in ftoaco 
foret et interdum in ipfo genita 7 inter 
dum aliunde propulfa quia a fplene ab 
epatt 3 capttc «c. quare 
fi aliunde ut amplius materias illas ef 
fudere neqat £t ideo tam d/gellme .t$ 
medicine feceffine ad mebruj ipfuir ma 
das refpectum femp babeas facito ( «e 
epar fiue fplem fiue q> nolueris aliuc ni 
brum 7 bec cum apprcpmtf ad mbra 
illa fiet prout icapfts proprijs alias ba 
ubi op3 effer p uoitn illa ira 
tertam educere capito feptimu tibi mF 
ttplicea mos dabit ad % ubi cp3 effet re 
curffibabeas.SJciasinfnp q> in dolori 
bua ftoaci materiei dtuerfitas plurimo 
comedat'fiue in flomaco genereturfi 
tie aliunde ad ipfum ptopellatnr. 0ed 
fi i ftomaco fuerit per cliffetia ad fteffi 
na fm materiei exigentiam connenietif 
materia igitur fria, 
camomille marcurialis ceta 
auree agarici 
an*3.t.?tundat" illa duo s tnpetia rara 
ligetur * fiat decoctio.in qua illa petia 
bulliat aliquoties exprimatur, teli 
decoctione accipe.libf.ii. i qua diffol 
ue caffie yere pigre $u 
cbart.|aVet fiat cliftere autyere pigre 
tatundem efletu 
arii: indi fepiuf fmpofni.Jn mafcjia na 
q3 cal ida.ifc.malue.bletie mercurialif 
matrum uio.an.£E&i.fiat decoctio de 
qua accipe,libr.ii.f qua diffoluecaffte 
pulueria 3ucbari ari.f.i.eHectuarii de 
fuccoro.3.iii.oleiuio;J.iu.faF triti pa 
rum 7 fiat diftere.£ducitur ergo ma 
reria a ftomacc peruentofas ctrcacm 
blicum pofitse.iSiueifio autem merum 
a capite diffoluetid 7c. p cepufpurgia 
feumafiice per optime fit. 7 per nento 
fas pofitaf t fpatulis 7 per cxtrcmitatu 
ligaturas etfrkmcnte.£t de iftis c6 
uenieter fiendia tibi i capitulo de catar. 
ro modum dedipirer quoq5 de aliis m 
bris diucrfiofienda effet.lftem ab cpa 
te per feccffiuas medicinas fuperip po fitas ccnnenterer fiet. E fplcne uero 
per euacuattone3 ir.fie fupertus pofita 
ac per faiuatelle manus finiflre floboto 
mia plurima i ftomaco colera uitelma 
aut eolera cum flegniate mirta babuda 
rc repcritur.£t ille terte iGaLEuic.* 
pluribus aliis antiquis per feram fiplt 
cem edncurur de qua piife que fiende ff 
per bora ante cibum dande*Jn illo ca 
fu magis tamen pillulas afifaieret ordi 
narem fuper defcriptione preccptoris 
mei Jacobi de forliuio quas Euic.plu 
rimu pmendat.fed nullibi ab eo dcfcrip 
tas iuent.H bono igitur Jacobo taltf 
defcribuiuz.lBe.marticis co:ticu3 mira 
bolanorum fer fim.$.ti 
aloes ad podus omniufiat magdalion 
cum ormielle fquilitico de quo pilfe fi 
ant que rone rtomaci, perboram ante 
pallum fumede elfent. £Bt fi materia ef 
fet a capite defluens elfent quoq3 maxi 
me 
fent quando paties dormitum uadit. 
j£ go aut cu cola ab epate ad rtomacu5 
defluit bis pilfis per boraate partum 
uSus fum *mbilfupra.*$£.p.de fera 
fimphci^.f. reubarbari.5, ii. £>pice 
pas uf. 3*i .f. Iqnati.g, riJiat magdali 
on cnm ff rupo de endiuta 6 quo fi op* 
fueritptlfas facito.Siaure a fplene ad 
rtomacum fiuat.ifc.p.b iera ftm J.f.fo 
liculozz fcne.j.i.cmamoi corticu tama 
mSrtlci an.$ f.fidt.p.cu ff aipo 0 lupulf 
fupraferipto * dabis.a.3.ij.ufq3 
pboras.tj.aucibumuel meliusut faci 
as fic,i8e.foliculo2?.fenecinamoi ari.5. 
3ucbarum addendo * totus in 
aurora cu aqua lactis detur t cum bro 
dio pulli aut cum aqua fcolopedrie trte 
tales euacuattoes mebra confortat ma 
tertas diuertat eas taliter purificado 
ut ad ftomaetim ampli9 fluere nequeat 
j£r dictis itaqj pj qualiter interpola# 
doloribus materia in qua fumpro cibo 
fedatur dolcr.t que funjpto cibo dola 
rem efficit fit digerenda euacuada quo 
que qr illa in qua fumpto cibo dolor fe 
daturceteris paribus per nomitn meli 
us feu facilius cum fit in fundo per me 
dicinas feceffiuaa * ftc omnes babea 
materias dolorem (fornaci efficiente? 
fiue t eius oze fine i fundo fine f ambitu 
totius digerendi euacuandi diuertedi 
quod buiua capfi intentio fuerat. 
Capfm trigeffmu fertum de fcditoc 
doloris a mala qualitate,pueme£. 
jLljamodo tempus e defcribe 
t re que ffomaci doio:em fedat 
que quoque aliqua mala5 qua 
litate fi q p’mafie2? euacuatione i eo d 
relicta fit corrigat 7 que taliter eu ?fo 
tant.utadiuuante deo dolo: ille ampli 
us non remaneat 7 ut ordinem t prece 
deti capto dfcriptu fequar.Si a cafits 
te feu ab bumore calido id fiat. 1&. 
disrado abba 
tis uetri 
um cu :o.aqua 
f .fiat pluis de 3Ucbaro addendo proli 
bito de quo fumat dimidtu coclear pro 
uice p bora ante paff um cu$ modico ui 
ni mdii color js.£ t fi delicate magis fa 
cer euolueris libf .f cu aq ro. 
diffolue * cu fpecieb9fupra fcriptis per 
bolos confectio fiat.!5e 
minus p:o uice fumat ualet ut triafada 
lum.uel facias fic.l&.conferue rof.f. 
.ii.triafandalorumd.i.f.coraloru ru. 
fpoditan.$.f.margaritarum. 3-ii. fiat 
mirtura de qua accipiat ad minus.j.ij 
ari paffmn uel.5.i.f.ftrupi ro.pboras duas ante paftum,£go aute aliaa duo 
coclearia granorum granati mu$i per 
duae borae ante pafium dedi 7 mirej? 
fuit.&b ertra uelent fomentationes cd 
fpongiie facte in dcoctione rof .ediuie 
et ordei poftq$ er oleo ro.mirto cu fan 
dalie inunctio fiat jftem empfm factu; 
erberba endiuiecum fandalie mirabf 
lirer ualet. latita emplaflrum factum 
er farina ordei cum fucco granatoru; 
a cetoforum. 2>i autem ab bumore 
frigtdodolor factuefit poli eius eua 
cuatronem in totum uel in parte maio 
ri ab intra diacimioum conuentt diaga 
langa confecto 6 aamomo.£t t maria 
mirta ualet aromatica rof.defcriptone 
K5a.uel in maf ia mirta 
caliditate dominate. £go aute in ifto 
inprin^.paft9 t9ltpuluere nf fnfupaf 
fo pane m nirto maluatico 7 uf alio bo 
no remolito no dulci.T&.pellicularum 
uetriu; gallina? cn bono uino albo pre 
fi-5f*P! 
cinamcj a cortice fuperiori mudatL5.it 
coralorum ru.fubfiiiflime tritorum.3. 
.ii.fiat pulttis de 3Ucbaro 
bito de quo fuper pane alTo fumat i pri 
cipio paftus ut dictum cft. <Hb ertra d 
liqui plurimi cerota laudant.ego aute 
non multum dita utor nifi bora affump 
lionia cibi remoueretur quod fi conti 
nue ut fit cotter fuper (lomacum f tine 
dtur propter eo:um flipticitatem ad fu 
dum ftomad cibum tranfire non prett 
tnnt cuius caufa ut p$ impeditur dtgc 
ftio quare unguetis utor libentius. 
3fdco fterdu fic fecf/&t.ce:oti 0aF.cm 
datis ftomaci uicia olet de fpfca an.jif 
£t illa tantum t mortario ducetur qd 
ad unguenti forma deucnidt 6 quo fto 
mactis per duas borasdtepaftum un 
gatur petiam calidam fupcrponedo. nX 
y faciaafic.l&.oleidefpica.f.i.olei de 
c abfintbio.f.f.pulueria mafticia gario 
folorum mete ficce calami 
ru.ati.j.f .cere parum * fiat unguemuj 
quo ut antefcripto utor. Tjblurime mu 
lierea ut fe odorifera0 prebear mufci o 
dorem diligfit..* tunc [mortario cum 
iftia unguetiagranu.i.pmifcere facto, 
uerum fi epa: fi fplen fi caput t caufa fu 
erit prout in prefcriptia capftulie fecu 
dum ejcfgentiam te docui corrige illa* 
babee igitur qualiter materia digcfla 
quecoque *i qualtTcunq51 quibufcDque 
illa fuerit per uomitfi fme per fecefiura 
fit cuacuadaXt iterum de dtuerftone 
facta fit ftomacua tafftez ccnfortadus 
ut dolor ampliua adiuuate deo non re 
uertatur quod buiua capituli intentio 
fuerat. 
lCapttuIu trigeffimn feptimu 6 fe da 
tione dolorta ftoaci a quaccqj cd ,pue 
«ictia* 
X defcepacurc dolorta Ho 
u maci fine fpona modu0 amo 
do defcribedua erit q’ dolo: 
quicuq$ ille fuerit fed dolorej 
patietea a te ntl aliud querut qua ut do 
Io: ipfe tollatur quare ab ipfiua mitti 
gattone incobandn erit.et alia materiet 
dtgeftione no a fpectataXi uomit9 fu 
erit tu feu 
teper clifteria feu alt'6 quouiatndfca 
pituffup tortb5 doctrina ordinate qAltf 
talia fieda fuut cibi dedt.Sd actum igt 
tur practicn uentedo do 
loriaanodtniapriue utere. IBa qucff 
uetofitatu fortiter refolutiua.0i mate 
ria multa in ftoaco fuerit.pluo fepc fub 
tilliant qua refoluat cuip cauf8 dofor Upe ai ergo fic .$e.cao 
nulle meliloti abfintbii malue p tadicib3 
foli'02? lauri paritarie pullegij.ari.£l£>. 
i.anifi maratri an.5aiij.fcnu greci libra 
f.fe.lmt libr .i.coquafletur 7 fiat decoc 
tio i q fpdgias imbibe fortiter erpteflas 
fuper dolete loeu appone 7 cu incipiut t 
frigidariite? calidi reponantur.£>uo 
ilicibus aliquo facto locus er ifrafcrtp 
tis oleis calidis inungatur.ut.1& olei 
aneti olei camotlle ari .i.uel er 6coctt 
onefuprafcriptabulltete ueficam femi 
plena 7 in petia inuoluta loco dolett ap 
plicaXunqs infrigidatur ite# calefiat 
ut fup loctl oc altqUocies 
factout fupra locus ungatur uel loco 
decoctionis prefcripte.|.tfij.uf de olei 
camomillini uel anetini i ueficaillapo 
ne 7 fup dolentem locum calidam appli 
ca.Cluod fi dolor de ambulatiuis fue 
rit qr a uentofitate perueniat er milio 
fale ut. tf3. continentis babetur facultis 
plenus calidus loco apponatur. £go 
autem i cafu ifto petios in gqua orde'ti 
madefactas loco applicaui 7 mire ualj 
£t irem fcutella cineribus calidis plea 
grano feicult conqualTato fuper aiper 
fo ? er bono uino inorara et loco fup 
appoftta mire ualet.-r erperrum utdeB 
£t item uentofa magna umblicu to 
tumamplectens fuperpofua 7 per bo 
ra.i.dimifiaqrmirabiliter dolorem fe 
dat.ut Euic.inquit. Ed idem quod fe 
pe erpertus fum ualet mica panis bene 
grolfa ira calida ficut ertrabitur a fur 
no 7 a mota inferiore cruftula cu$ ofo 
de fptea mollitiem imbibet 7 de bine 
eam cum puluere cimini falipija poftea 
circunuoiuta petia dolenti loco appo 
ue plus enim quam credere polTes do 
lorem mitigat. Eb intra uero comu 
«iter practicantes.j.ii. uel.itt .diacimt 
ni prebent Bel rantndem diagalange dt 
diatriton pipereon uel cirem de baecia 
lauri uel dianifi aut diacaftorei talia 
ut ipforum laudibus babctur. *i er 
perientia quoq5 cognitu eft mirabilit 
ualet.jfrn’ boc quoq$ cafu.J.ij.nf.uj.ut 
ni maluatici cu quo libuerit aliquid ifto 
rum dare debes .uel alterius uini boni 
non dulcis. £t galan 
ge cum uino calido prebent.£f gar.5, 
i.ariftologie cu uino calido dabat.jfn 
b°.n.cafu diafcorides ariffcf. rotonda 
ri inbet.£t b* quoq5 cari i9 ca°.,pprio 
Iaudat.Euic.i8t buic cure doloris flo 
maci fine fponere liber ue? pris capfm 
q° ad actum practicu primu efie debet 
ut igitur in actu practico tibi fine eoru 
ordine prebeamXum ad infirma dene 
niesf dolorem fedando ut capfm pna 
te docet facito, ©emu fi per uomitum 
materia cofrer educi poffit eum f$ dec 
trinam prebabitam prouoca materias 
fucceffiue digeras euacues quoq5 ftlr 
fecundum erigetiam ipfum diuerte po 
Ilea ftomacri 7 fi qtie mebra madantia 
materiafuerintut babitumeft confor 
tabis pilfrs urendo.-z fi que propter de 
bilitatem membrorum materia genere 
tur de nouo fuauiter educatur 7 de bif 
omnibus in capitulis fuperioribus or 
dinate doctrinam babuifti. bu 
ius doloris ftomaci cura conuentef fi 
nitur.deo g:as Em. 
Capito trigefimri octauum de apofiea 
tib3ftoaci*eius curis. 
. iUm t apoflematibus ftomad 
c ptinue dolor fiat et aliarum 
fpecieg dolojp fit abfoluta cu 
ra pueniens. O uifu cft bec in loco 6 
apofteatibusftoaci facere dictionem. 'Ijbro cuius introductione funt diuifio 
neo dique prenotade.qr per congeftto 
nc materiei aliqn apoftema in ftomaco 
generataliqn per fluru3 materiei ab 
alijs membris ad ipfu.Jtem apoftema 
tum ftomaci quodam ppofttum quoda 
fipier.0impler quidem erbumore fim 
plici generatur q: a fanguine colera ut 
iTate uel melancolia. Compofitum uo 
er iftorum bumorum comirtione. Jte 
tftoru apeftematum quodda e calidum 
quodda e frigidum quoddam buidu cp 
dam ficcum ftue durum, £t calidorum 
q:da per e flentia ut fangutneu * coleri 
C115 qpda p accides ut flegma melacolia 
pntrefactapaccideoe calida. lEttale 
er iftis genuum apoftema calidum per 
accidens appellamus* Tfbarttcr apo 
ftema eflentialif calidum pdt fieri pe: ac 
ddes frigidu 7 bec refolutis partibus 
fubttlibus calidis terreftibus remanen 
tibiis grcITis.Ole igitur apoftema eft 
calidn per eflentiam 7 per accides frigi 
dum.Jtem apoftea quado que fit t ore 
7 in foperioribns partibu s*£t quado 
que \ fundo qz ifcriorib9* Jte aliquod i 
feriori tunica.£t it erum apoftema fto 
mact aliquod refol uttur. Hliquod fup 
puratur.Sliud ad aha mebra pmutaf' 
7 aliquod induratur*5nfuper apoftea 
fa calida ftomaci ut plurimum per uta5 
deflurus marerierum ad ipfum gene 
rantur 7 non per congeftionem.ut eft 
fanguis et colera 7 confimiliter de a 
poftemate melancolico fitded flegmati 
cum ut plurimum perulam' congeftio 
nis generatur* jEtfinterifta apoftema 
ta cclericum frequentius generatur.6 
bine faguineu raro flegmaticu.etrarf* 
melancolicu. jiem apoftemata calida 
ut plurimn ftut fcipien9 frigida uero ra 
ro.Jftis ficpoffijJ ad apoftematncau 
fas uenien\£Sutda fut intrinfeceXt q 
dam extrinfeceut cafus perculTio fup 
ftomacum.lRes quoq5 ipfi ftcmaco fe 
pius applicate ut uetofe ac medicine ca 
lide fortiter actrabentes tcddga famif 
tollerantia eftcaufaadftoacu putrido 
2Um bumojg defluxus .Jfntrtnfece uero 
caufe.Sunt fi ft oacue fuerit ualde calt 
dua quia ratione caliditatia ad fe mate 
riaa facile trabit quepoftea cogefte ap 
poftema ftoaci faciunt.iBcbilitas.item 
ftoact * aliojp membroru uirrutj erpul 
ftue fortitudo eftea generationis apo 
ftematn ac dolores fortea cu prologi 
turqr natura intendena dolori fuccur 
rere fpirituu$ acfagufs multitudinem 
ad locum dolentem trafmittit. £t fic 
materia ibidem cogefta generatur apo 
ftema.Caufe uero ceniuncte funt ccle 
ra fanguia flamelancolia .butufmo 
di igitur i fnma funt tam ex:*infecc cua 
intrmfece apoftematuftomaci caufe q 
buic ca° fine fmpenut. 
Caplm trigefimn nonum de fignia 
demcftratiuis apoftematd ftomaci ta3 
generalibua q3 fpalibus. 
igitur in apoftematum flo 
u mact cognitionem ipotg quo 
que caufam deuenietr.ua. 
£?i extrinfece fuerint.ex infirmi relato 
ne facile deuenies.0ed a quo bumore 
tunc uentatiueftigandum erit quod $ 
ut tc ftatim docebo facies.£>ed anteqj 
ad fpecialia figna deueniaa oportet ali 
qua generalia prenotare. plurimi na 
que ex dolore in ftemaco exiftente apo 
ftema ibi efie argunt quod rame non e 
ut apoftema in flomaco ipfo cognofeaf 
£5cias illic efle tumorem et cum bcc 
durities manifefte fentitu:Xt ft fuppt mis infirmus aut fedens aut recte flere 
rit.et apoftema fuerit uerfus 00 ftoma 
ci manifefte deprehenditur* Jn fundo 
ucro nifi magnum fuerit nequaqua3 do 
lor iter fparulas v meri quoque fentit". 
et furopto cibo qr ftomacum grauat q5 
ate maior.181 propter colligantiam ip 
fms ftomaci cum fpondilibus. quando 
que cubitio dolo cofcatur propter ner 
uoo qui ibi nafcuntur prope. 1 tnc que 
dam in braebiis fentitur confractio» 
£t iterum propter compreffione dia 
fiegmatis dolor ,ppter apoftema qoan 
doque augetur quare tantum diafrag 
ma augeri aut extendi non poteft.unde 
ncceffario fequiturbanelitus paru? ue 
lor 'i fptffiif \1 cum uelocitate * fptflim 
dmenam namra ncceffitati meliu0 fuc 
currere potent. £t ft apoftema tn ore 
ftomaci fuerit femper deftruif appeti 
ruf non tamen fic digo cuius oppofitu 
fuerit.in fundo ffconttngit deftruif' 
digeftio 2 non i trh appetitus cum quo 
fepius Icar confetma.? fit flurus 1 ma 
xune tamen debili 
tatur.expnlfiua ut pftipatio quoq3 fiat 
q? non fic in apoftemate oris ptingit. 
£t qr quadoque apoftema fit l tteriori 
tntea * qfi3 i exteriori. & t interiori 
ofaintenfioraerunt acentia * cum ci 
bus * pcft ad ftomacum perueit dolor 
arque gramias augetur in exteriori uc 
cmma illa remirtutur cri quo. magis at 
q5 tactu apoftema peipttur Sd fpecia 
lia nunc ftgna deuentendo.fi apoftema 
colericu fuerit prtnua fe.adderits accu 
ttfiima quidem cu intenfa fiti atq3 0:10 
amaritudine atq3 ariditate lingue citri 
nefctt facies * erit dolor inter ceteros 
acuttifimus uf plurimu de tertio interti 
tim onua accidentia crefcunt.urina eft 
fubtiiis atque ignea pulfus autes uelox 
atque fptffua cum duritie quadam. &i 
autem apoftema a fanguine fuerit dolo 
erit potiua grauta q$ acutua ptiua c:tt 
fe.non tamen uelutf precedenti acuta 
nec ita intenfa quoque fitia nec tanta o 
ria amaritudo rubet faciea adeft uena 
rum tenfio urina erit rubea atq5 groflfa 
ualde.pulfua uelox molita stq5 fpiffoa 
0i ffeticum erit apoftema fe.erit lenta 
dolor mitia fatia cum quadam tam gra 
uedine faciei color albua 7 i tactu moi 
litiea repentur. fputi adeft cepia pul 
fua erit mollia atqj fpiflua cum quadi 
tamen diuerritate.urina no multam tin 
cta eft tai„en fpifla.Spoftema uero me 
lancolicum fi fuerit fe.erit occulta fatif 
dolor ponderofua cuj loci duritie, qui 
dam color faciet fufeua et urina fubnT 
erit multum ad albedinem tendea.pITuf 
paruua ftrfctua atque durua infdnieta 
tca aderut plurimu tnslea atq3 extrane 
te cum cogitationibua terretur i fono. 
£t ifte triftte continue mortuoa 7 tfta 
territoria fomnia. £t becfunttam ge 
neraliaquifpecialia apoftematum fto 
macifigna. 
Capitulum quadragefimum 6 figte 
prono fticia apoftematia ftomact. 
blando ftomacfdolor pr6lo 
q ganturetauxiliia ccnuemetf 
bua applicatia no recedir.fd 
aa apoftema i fieri uel in facto effe. 
£x apoftematibna calidia dcteriuaeft 
colertcum q3 fanguinemn. £ rigidoru$ 
uero melancolicu flegmatieo.Cr quod 
cttqueborum fiunt in creftomaci dete 
riua eft eo quod in fundoftoiei fit mo 
do in bia cetera ponatur cnj 
apoftemate ftomaci dolor Itenfua fuc 
rit 7 cum.extranwatd fuerit frigiditas maluituicrum ubi frfgiditaa cum frica 
ttonibus 7 alus adiuctoriis non remo 
ucretur morietur infirmas q* ut inquit 
*3ar.ficut attrabitur fangute ad uento 
fas ita trabitur ad dolorem quare fri 
gent ertrema 7 fic continuatio frigidi 
tatis mortem arguit. Spoftema interi 
oris tunice periculofius e multo q5 et 
trmfece.p3qr deteriora multum fiunt 
accidetia ut babitum eft s. I0uandoq5 
ft ornaci apolfema refoluttur quadoqj 
permutatur qn3 induratur quadoque 
fuppuraf\ Sirefoluit cognofcesqr 
acentia paulatim fedatur. ©i autem 'p 
muftamr accntia.cito delitefcunt uel p 
uo f tempoze cum apparitione.f.lefiofa 
t membio ad quod fit permutatio. Si 
uero [durat' fedatur febris dolor atq$ 
itTatio tamen cum grauedie duritie ma 
tori q> ante manet.fed cetera accidetia 
rcmittutur.Si autem ad fuppmatioe'5 
peruenit fe. dolor 7 omnia alia acentia 
tfendaCSigna autem quod iam fatatn 
e fe.ac doloris ac omnia acentium rclf 
fio fluxus uentds atque uomitus multi 
plicatur pzopter materiam- f.ab epate 
refudatemtuirtutem expulfiuam irri 
tatem. £ t fi apolfema ruptu foret t uo 
fhitn quadoque fanies apparet aliqn in 
cgelf ionibtis et aliquando fimul tam in 
egombus q5 iuomitu cuiuscaufanuo 
ratur urina.Ct cum ft omacus premit 
quadoque pus digitorum tactui cedit 
ubi ante pus generationem ipfius mini 
me cedebat locus quoque detumefett. 
raf.t fua 6 dtontbus figna illa poft 
mouetur f corpore tremo 
■7 apparet fanies egefta atque fanguis 
f iue u omittis detumefeit apoftema fci 
cs qnodfpfum ism difruptum eft cui5* 
ruptura ntrtus maxime profteritur qi 
in ipfitis cruptdnemagna fpiriruu qua 
titas cuacuaf~ fi m tunica fuerit 
exteriori euacuatur per urinam.ut ipe 
uidi.£t tunc bonus meus patiens liB 
euafit. 3fn faniaticne apcftcmatis floa 
ci fi rubor in oculis apparuerit malum 
fignificat enim cereb:o cornu 
Suic.apoftcma ficmacf 
calidum inquit quadoque ad permixti 
onem rationis deducit* interdum ad 
firfen boc eft frenefiimet tunc rubedo 
f oculis apparet * cft mala permutatio 
qr ex mille unus non euadit. £tqn$ 
propter nocumetum cerebro ccmmu 
nicatum accidunt cerebro accidentia 
manie « melaneolie* miracbic qui ex a 
poftemate Hcmaci p!eriiq$ fit.ut i meo 
de egritudinibus capitis.capitufo de 
melancolia tibi clare demdftraui.C16 
iftis euadunt per pauciflimi* £t \ boc 
de pronofticia apoftematum fiemaci 
dictio finitur. 
t. 
Capitulum quadregefimfiprimum 
de cura apoftematm; ftomaci a materia 
calida prcuenietium. 
apoftemate Hcmsd tde 
i ricouel fanguineo flobotbo 
miaeneedTariadumodo 
*etas i alia requifita ad flclorbcmia 
pfentiant.Ct ubi caufe alique Herniam 
ipediit prout etati comproni« ceteris 
pueniret uentofe erunt cum fcarificati 
one ponede.0uperfiuitatibus igif p 
me digois naturaliter uel cum differ i e 
ductis fi apoftema fanguineo uf patie'6 
robuftus fuerit atq3 repletus uald a fa 
pbenis flobotbomia mae fcobeda erit. 
3fn ucfperis uel faltem t craftinum t ba 
filicarum altera. Jn feda uero die uHd 
gius.t tercia ucne medie ffomia fiat. 
3Tn colcrico uo apiate ifte tot fTcmie nequaqtia flende funt* Sed prima m 
bafilica fiat. Secunda uero medtA7 no 
magna ertrabat' fanguinie copia cum 
fangute colere frenum erillat 7 ubi flo 
botbomia qua quauia caufa fieri ii pof 
fit fuper natea primo 7 de bine 015 fca 
rificatoe t fpatulia fiende ertit* £t fem 
per in fanguie mo cetera finr parta ma 
ior quatitaa fanguta ertrabeda. 
factia t primo ad repercufiua ueniedu 
erit. Sb ertra igitur ftc faciaa.lfc. ofi 
ro.olef citomorum an.?.i.aceti parum 
7 er illo frigido llomacua perungatur 
uel faciaa fic. Ifc.fandalorum ru. ro. 
ru.bolt ar.an.f tcopo 
rentur cum aqua ro. 7 citomorum fuc 
co ue! cum' aqua cucurbife aut fucco 
plantagtnta uel folatri uel foliorum fali 
cia aceti parum addedo t de tali frio 
Homacum inunge 7 p deficcari icipit r 
moueatur.uel faciaa fic. l&.farine or 
dei fandalorum al.« ru.boli armeni an 
.5.ti.fpodii.$.i.campbore. $.f. icorpo 
retur cu$ fucco plantaglnta 7 acetfmo 
dico 7 er bta epitbimetur flue epladre 
tur Homacua.£go autem a 0af. doc 
tor pro confortatione caloria natura 
lia llomaci parum fpice uel cardamo 
mi uel confimilia 
in mbria cofifib9 fepfiedu e.utinmeo 
denccelfitate copota decle 
raui manifefte. 1 fla aute tnprincipio fi 
enda funt cd apa tia materia nodu refu 
det .£go aute materia ernte tfluru ad 
cut3 diuerfione Ii gatf raa dolorofaa fri 
cationea et fimiliter natea fn fcarificati 
one uetofaa fieri a prf.ad in 
tra ad talem materia repercutienda aq 
folatri marime puenit. £um tpfa nd fo 
Ium materiam tpfam repercutiat fed a 
propuetate quadam apoflematibua in 
trinfecia mirabiliter ualet.i0atttr etia 
aqua edtufe.Equa qaoq5 rof. t fcpc fi 
ru.ro.ufuftde ro.p iftia appofui.* 9 ce 
tofum quoque firupum fimplicem * ta 
lia 1 principio fieda funt. JTn augmeto 
nero cum tilia refolutiua aliqua eflent 
pmifceda illa femper gradatim augen* 
fecundum quod magia uerfua llatfi ap 
propinquatur.Sb ertra nero cum ifra 
fcriptif camomtlle melliloti uel abfftbtj 
aut fpice cum palla altee * croci parti 
effet addedum. Jn cafu autem illo em 
plallrum tfrafcriptum marime puenit- 
tp.T&.farine ordei fenugreci palle ra 
dicia altee.ari.J.ii.abfintbn 
confice cum oleo ro.s fi multum ad fla 
tum propinquae' oleum de lilio pone, 
uel factae fic.l&.foliorum malue atq$ 
btfmalue abfintbi j .an.dfb.H.ordef mu 
di.|.ii.pinguediniegallfne * anfie an. 
l.i.dactilorumnumero.iiiiVmuctlagfe 
fe.lini* fenu greci .croci, j.f ♦ fi 
at emplaftrum.# uerfua finem angme 
ti magie conueniet.t flatu uo tale eptj 
fiat.l&.fane fenu greci fe.lim 7 abfin 
tbii.an.f .ii.camoflle melliloti ro.an.5. 
F.jflla ofa p fucco apii fiftcorporef' o 
leo camomillto X 6 lilio X nardino rsntu 
addito quod ad epfi forma deuelat.uel 
faciae fic.Tfc. palle radicte maluauifct* 
mucillaginiefenu greci?fe.lini 
an.f.ij.puluerie flos camomille melltlo 
ti an.f.i.f .flat empFm adden9 de ol 
leo c8momille*mi<loquoq5 cauempf? 
de mclliloto mefue uP fnj 7 mirabiliter 
cotulit .Euifat3 tn eflo qntu pclftbtle 
fuerit cibi ne tale apa ad fatatione 6ue 
niat,pbtber.£tfuperi3 dictumefl # 
ad dolorem (Idaei apa plerunq$ feqtur 
etaddoloriafedatdejfubtiliatta et re 
folutiuie ufue fuerae ficut e pinguedo 
anatj galltne 7 fimtlifi. Oportetft apo 
(lema icboari feu i fieri deprebedee $ eri 1IU0 ftipticum aliquod comifceas ut 
e acatia ypoquiflidos ro.? fimilia. O 
q5 apoftema ruptum fuerit idromel fi 
bi manme puenit ? iteru3 aqua facta 
ce calids.uel fic fiat qued multum ab a 
tiquis pmedarur ue .£j£!b. 
.i.mete.£l&.f.pafMf.i.febefle.5.d.lt 
qulritie.f.f.fe.altee fenugreci fquina 
ti an.5.ii, dactif.numero, iiii* decoctio 
fiat cum libr.iii.aque * ad pfumptione 
fercie partis coletur ? de tali calida fe 
pe infirmo tuo prebe. £ t fi magia abff 
iiuam facere uolueris da' de ea.f. iii.f. 
pjo utce cum. |.f.mellis ro. £t aliqui 
er ea cum 3Ucbaro firupum logu facint 
de quo4iitj. J.pro uicc tribuor, uel lac# 
caprini ita calidi ftcot mulgetur ab ube 
re. 3, liii. cuj modico 3ucbari per.ij.bo 
ras ante cenam prebent 'i fi maiorem cj 
j!3 abfffionem cum melfro.l.ii.dabia. 
£ t aliqui decoctionem liqutritle CU3 fo 
lo modico 5ucbari dabat.£t illo cafu 
ydromeli potu continue tribuat. £ta 
tiquorum plurimismartmei&uic.m i 
flo cafu.3.ij,uel.5 *i. ptllarum de yera 
fimplici fume laudant quoniam ulc’ mu 
dificando materia ad fferiora pellunt 2 
cumbocad ulcerum ccnfolidatfonem 
marime operatur ue:um poft modifica 
tiua pfclidanria erbibeda fut.facias er 
go fic er fuprafcriptl modificatis quod 
uoluerif daB.-z karabe 
3.i.? modico aq plantaginis in qua pe* 
prius mirtilloj? bulliat.uel 
com fucco uel eos? miua .£t 
loco troc.5.i.f.pulmf infrafaipti dabif 
&ui. fan.dra .rofajg boli an 
dragati fpodij gul arabiciaii .5**. kar 
abe maflicis amidi an .5.? ♦ 
fiatpnluts 1 quo Itbueritcn sfcriplJ U 
quoribus dadus eft.£go autem I cafu 
tfto confectionem ffraferiptam majcim 
utilem inucni.# .mafticia rof.ru. mirti 
lorum coralii ufti lapidis ematif.fang. 
dra.0n.5J.fiatpuluis quemmtfce cum 
.J.iifudiadragagati fri * 
cbari ro.antiqui * fiat mirtura CU5 mo 
dico firupi dc mirto t da coclear unu5 
pro uice.laudo tfuper ut corinue ab er 
tra aliqfiod unguetum ftipticnm uel cc 
rotum ut facilius ulcua ccnfohdatione 
recipiat.faciaa ergo ftc.l&.olei to.miz 
tinfan.f.i.olei mafticis.f.f.boli armet 
ntafticis mirti rof.ru> coralorum uflo 
rum an.5.f .ccrc parum * fiat unguettt 
quo ante paftum per boraj una aut du 
as femper ftomacua ce 
totum fuperponatur ifrafcriptfim.rect 
pe boli ar.aloea mirre afi.f .i.mefticis. 
f.f.fiat cerotum addedo modicum ter 
bentine ut fe meltus tenere pcfTit. j£r 
tedatur ergo fuper corio ft omaco fup 
pone /Ifeabef ergo qualiter apoftema 
calidum ftcmacirefolui debeat. fi 
ad fuppurationem deueniat qualttet fit 
procededum.lEt fi ad duritiem fermia 
biturfcquenscapitulumdeo date tibi 
curam dabit. £t per boc pr efenti finej 
dabo. 
i 
JCaprm quadragefimu fecudu de cn 
ra apoftematum ftcmaci a materia frfa 
prouenietium ta f duritiem puerforuj 
q3 non* 
Sroflaticumapoftemaffto 
1 maco generatur, j&uod fi ti 
bi curandum aliquado appa 
reat in principio fic fiet.9 .olei rof.cfi 
citoniorum olei 6 abfintbio sii.f.i.acc 
ti parum f ex ift0 calido fepe ftomacuf 
ungatur.uel facias .abfintbti iri 
te mclUIott an.£J&.i.ro.ru.£Eb.f.fari 
ne fenugreci fe.lini farine ordei s lupu lorum an.|.f.mirtiIorum aloef 
fiat ex iftis eplm cum oleo ro.-t citonio 
rum modico fucci plantaginis addedo 
uel facias mente mir 
tilorum ari.5.f .fandalorum tu.calamt a 
romattet fpice an.5 iii.conquaflentur 7 
fiat faculus qui leniter fuper tegula ui 
no rubeo aqua ro.abfintbii permixta a 
fperfa calefiat 7 ponatur fuper I0CU5 7 
talia in principio fienda funt.Jn augiti 
to uero ex oleo camomillmo anetino et 
nardino calidis inungatur.uel cummo 
dico cere fiat unguetum CU5 quo mifce 
fquinanti fpice 311.5.11,-7 cum modico a 
ceti taliter icorporetur quod ad for*5 
ugueti deuentat de quo ftomacd illiniaf 
'fdel tali empto utere quod orne apofte 
ma duru3 refolubtle refoluit. Cepe t ui 
no 7 oleo decoquatur 015 quo modico 
amidt incorporetur fic quod ad fo:ma 
unguenti deueniat 7 de tali emplaftref 
itomacus.Si autem ?p:ebedes apa tu 
collectionem deuenirc tfrafcriptU5 em 
plaftrum ra 
dicis altee.Jdiit.cepe lilii 7 cepe nartif 
ei an.J.ubrance urfie.£Kb. f .fartne 
Imifenugreci 7 frumetiari.J.i.fyfopf 
bumide adipis anatis 
aloes melliloti camomille 911.5. iii.czoct 
»3*f.componatur cum oleo 6 lilio 7 fto 
macus ex eo emplaftretur.nl' facias fic 
quod omne apoftema matura 
do maturat. Ecctpe brace urfie. 
Aiti. cepe lilii. J.ii.coquatnr.i uio et otb 
piftentur poftea 7 catbaplafmefftoma 
cus.0i autem facta fanie apoftema ru 
patur ipfum p aqua mellis uf meile zo. 
uel aqua lacf mudificeCSuifatus tam 
efto fi fluxum faceret ftipticnm aliquid 
ponere.ut tbus maftix uel aliquid fimi 
ie.Sb extra femperempfeungueta ft( 
ptica fuperpor.e ueluti t apoftemate ca 
lido factum fuerat.Jfn duri autem apo 
ftematis cura tria confideranda funt. 
Tfbrimu quod medicamina omta fit aro 
matica ut uomitus.f.mcltus conferuet 
Secundum ut fint mollificatiua propf 
duritiem reloluendam. Cercium ut jit 
diaforetica fiue refoluetia ut mollifica 
ta materia refoluatur.iEt fibene cofpc 
xeris i emplaftro de melliloto. jQ&e 
fue omnia que dicta funt adinuenies. 7 
ideo i illo cafu maxime ?medatuz.%3e% 
quanto durities e maior fac mollificati 
ua dominari 7 quata mollificatu niagif 
fuerit fortibus utere refolutiuis* jiz t 
ob boc aliqui mollificatiuis folum utun 
tur 7 materia mollifccara lefolutiuis uf 
que ad completam cura3 ftc pzocededo 
Comuniter tamen ifta tempeftate mol 
lificatiua eum refolutiuis amerfcenr. * 
£t ut te ad actum practicum deducaj. 
babeas oleum de lilio oleum cart.omiUi 
num.-z pinguedinem galline an* partes 
equales i quibus fucctdam lanam imer 
gequa calidam ftomaco uacuo fuper 
pone. ]£t bora tranfacta una emptm 6 
melliloto uel yfopi cerota defcrtptice 
pbilagrij.Cunque panes ctbum fump 
turus e emplaftrum feu cerotum rerno 
ueatur * iftum ozdinem ante cenam et 
ante paftumobferues.uel facias ftc. 
lgi.de emplb de melliloto uel de yfopi 
ceroto.defcriptdnepbilagrii 7 qd ifto 
rum libuerit cum oleo de itito uel camo 
milimo mollificabis 7 ftomacum ante 
cibum inuges uel cum forti aceto muci 
(aginem feme lini extrabe 7 in eam lana 
fucdda3 imerge qua i ieiunio fuper flo 
macumimpone*per duas boras em 
plaftrum de melliloto uel yfopt cerotu 
boc experire et uidebis mirabile uel lo 
co mucillagmis ex cerebro uituli f cer 
ui ftomacum inunge.uel accipe ftercus percelli duorum mefium uel tria * eU5 
i catiola cum modico o!ci camomtile cd 
mifce 7 er co calido domacu catbaplaf 
ma.Cgo autem i cafu illo er tfrafcrip 
to epladro ftomaca catbaplafmam du 
rum ualde 2 in eo mirabtle3 effectU3 adi 
iuentquod ficfit.*f icustmaturas coq 
pro quibus podea palla facito de qua 
•z aflungie ponci ‘i pfopt bumide an.?- 
•i.accipies picis naua!is.?xf. cere cif 
ne.J.f.cerebri uel medule offium ipfiuf 
.3.fi,olei de lilio |.f.J0mnia firntlique 
fiant CU5 quibus icorporetur diaquilo 
nis.lat.radicts preos.J, f.fulfuris ui 
corticn falicis.j.ii.fiat 
emplaflrum feu cerotum de quo doma 
cum empla 7 fi tenere poteft fuper alu 
tam ponatur.uel facias fic.T&. radicis 
yreos 7 in uino buli 7 pifla 7 pada3 fa 
cias de qua.?Xaccipies olei camotllmi 
,?.itolci defpica.Jd.f, medule cruris 
uituli uel cerut. J.i.7 cum ido pone illi 
us uini 1 quo dcocte finr radices yreos 
omnia ufque ad confumptione 
uini bulliat cum quibus pard cere citri 
ne liquefiat * fiat unguetum. 'Bel fad 
as ftc.lfc.uio.j-r.rofcj.ii.fpice madi 
dperi calami aroa 
tici .an.3.t,flcrum camomille mellilott 
farine ordei ari.5.r.radicis altee.f d.f. 
fe.lini cum aceto ertr acte fiatempfm.B 
enim nimiii i modn duritie refoluit 5om 
ne J8tin boc frigidorum apodematU5 
eoraq5t duritiem ccnuertatur cara fi 
nttur* 
Capitulum quadragefimu tercin de 
nornita naufea fubuerfione 2 queq5 ip 
farnm caet generali. 
Jbtt pod cura3 apodematS 
i domaci nomitus doctrinsai 
ponere, '{fbro quo foedum quod repe 
ruitur idi tref fi uomitua naufea 7fub 
uerfio que cornum cationcm 7 ccnuem 
entiam infe: fe babet quadam, 1Ra3 uo 
rnitua e motua domaci pc: que aliquid 
per 00 erpelltfV$6o ndnullt etbimolo 
glarea uomitu uomttuf 
dicitur quaft tenfua ueter ad erpeHedd 
uerfua furfum quod in eo continetm 6 
nociuo.£t per uetrem ftomacum itelli 
uero e domaci queda3 ad 
uomitum Himulofa difpolmo a maia q 
litate cum materia uel fine preueniea p 
qua 7 fi tunc ad oomitum tcttef'ntbil ta 
mcn emittitur.Jdeo dtcunt qnida qu6 
naufea e uoluntaa uomedt fine effectu 
HMpofitione enim talem babenf * fi ci 
bum adhuc defideret.cum eidem prefc 
tetm tfpectionem ciua zefugit 7 fic faci 
em ab eo uertit* 
ter bec ut aiunt naufea dictae* £5ub$ 
fio autem dicitur difpofitio domaci, 
Jfn qua uirtuf erpulfiua ad expellendo 
aliquid a fundo ad fuperiora monetor 
* illiua materie patiea afcefu5 percipit 
C115 quo tamen mbtf emittitur.£3ed ad 
fundum (fornaci materia illa reuertituj 
1zx quibue patet tfforum triu temfos 
conuenief ia. 2£e uomitu irsq3 fiuc cre 
ttcua fiue quicunq$ aliua fuerit qui ad 
fe curam uocat determtnatonem bic fa 
cere itendo diuifiombua quibufda5 ali 
ia omiffia.jEt talea caufe quedam funt 
itrtfece.quedam ertrmfece» caufarum 
ertrinfecarum quedam funt nimia ctbt 
repletio 7 marime ciborum mordicati 
uamuimbaberium.ut funt acuta atq$ 
falfa ftcnt porri cepe alea eruca finapif 
sc.Eut cibaria fupernatari facietia.a 
ut uentofa ficut legumina fercula de pa 
f!a 7 fercula cafeata * talia.Cafua ite3 
etfuper caput perctiflio utinfractice tranei fepe contingit i Caufe nanq5 
tntrinfece prouenit. aut rone debilita 
tis digeftiue male ftomaci cibaria dige 
remis cuius caufatn ipfo mali humor f 
congeratur 7 fua multitudine aut cor 
ruptione ipfam ad erpulfionem irrita5 
aut ratione totius feu rone alic:um me 
b:crum particularium ut efi5 epar fple 
cerebrum 7 matrir *c.Calia enim me 
bra fepe cozruptos humores ad ftoma 
enm madat mediantibus fciltc3 mefera 
teis 7epate.utlibfo pzonoftico 
rum fquit.T&umores ergo a toto uel a 
mebris ad ftomacum propulfi fua mul 
tirudtne 7 interdum fua malignitate $ 
tutem ftomacierpulfiuam irritant quo 
rum caufa fit uomitus .Calis ergo ma 
terta in ftomaco congefta uel aliuno # 
pulfa poreft eife fanguis. ut f retentioe 
meftruorum ac flurus fangutnis narri 
etiam nimia fanguis babuda 
tiam ut i mutilatis, ']fboteft efle colera 
fiegma 7 mfiaXt er tfta parte 
irrifecarumfetenetXt ftc patet quid 
fit uomitus nanfea atque fubuerfio que 
quoq5 iftog caufe quod buius capituli 
Itentio fueratXaus deo amen. 
Capito quadragefimij quarta de fi 
gnis demonftratiuis fpecierum uonu 
tus. 
J uomitus a caufis fit ertri 
f fecis ifirmi narratione id fa 
cile fcies.fi ipfe.f.ctbis falfis 
atamaricationem babetibus ufusfue 
rit aut uentofis feu unctuofis uel alio 
rumquo5cuq5 ciborum idiffereter qut 
facile coirumput" nimia facta fit f pleto 
uero nd caufas ftrifecas fi ab 
aliquibus mebzis materia ad ftomacu5 
cr qua uomtffiat cognofcef 
qr i tali mebro pura epate ud fplfne vX 
in quo libuerit alio dolor agitaro pmo 
tio adrntXt fi a fplene fibi in boc erit 
rugitus 7 etiam t quocuq5 alio a q° ma 
terta primo mouetur.fed ad particula 
ria deueniedo, gi propter materiaj i 
ftomaco erritem 7 non aliunde propul 
fam uomitus fiat in eo pmotione 7 agi 
tationem fentiet.-z t mbris ceteris neq 
quam.0igni tamen cuiufcnque nomi 
tus comune ate q5 fiat e labij tnfertortf 
tremor.0ed ad materiei cogniticnej 
ueniedo.£5i fanguis i caufa fuerit fiue 
a ftomaco fiue ab alus 
rit cognofceser colore qr rubeus er 
fapore qr dulcis. £t fi prouenit er ru 
ptura uene t ftomaco fanguis erit flui 
dusnon fic coagulatus qr 
quo prcuenit.dolor aderit i ftomaco, 
3n epate uero nec alio membro dolor 
aliquisfentiturnift propter colligatia 
id fieret fiue per compatTioneXi aute 
a fplene erit fanguis gzoflus niger fatj 
otq5 feculetus.? in eo dolo: fentitur at 
q3 rugitusXt fi ab epate coagulatus 
erit.fed non ita niger neque feculenruf 
ficut fanguis fplenericusXum quo in 
ipfo epate agitatio atq5 dolorXua ta 
men femper itereft ab ifirmo tuo fcire 
nnquid des reftricte funt. aut 
meftrua aut fanguis narium uel er mu 
tulatione ille fuerit qui quatu3 ad cura 
talia fcire multn iuuat.£5t autem mate 
ria fuerit colertca amara co 
lor citrin9aut aderit 7 erit 
materia illa fatis fluida nifi materia fu 
erit uifellinaXolera uero prafTia uel e 
rugiofa uiridis eriMRota tamen pofft 
bile eflfe quod patiens ite:dum ufus eft 
berbis idigefttbtlibns aut fructus du 
re digefttonis feu xmaturis er quibus 
tunc flegma coloris uiridis generatur admcdu fciltcets colorem fucci lactu 
carum.* talia nec ertt colera erugiofa 
nec pre(Tina.j£t ad bec aduertetia$ ba 
be.0i tamen materia i!Ia fuper terra5 
ebulierir quod colera fit prefltna, uel c 
rugtnofa nequaquam dubitabia.quod 
ex alio quoque comprebedea.IRam in 
colera eruginofa urina fubttltf * ignea 
Jln flegmate uero uiridi alba groflfa 
erit. erit paruua mollia cu dtf 
fttate quadam. 0t materia uomitua fil 
erit flegmatica erit ut plurimu alba, 
iterdnm ex ufuberbarum tdige 
ftibilium ut ftartm dicam fit uiridia. 
Ctdcboc informabit telfirmua. 
rum abi talia materia fuper terram no 
ebullierit fciaa flegma illam effe.erit q° 
que utfcofa.Sitia tamen aderit.nec ta 
men fentietur caliditaa.0apor ifiptd3 
atq5 acetofua exiftit.* urina alba exna 
ad fpiflitudinem quadam tendit.Ssi uc 
rc materia uomitua mclacolica fuerit 
fapor erit ponticua cum acetofitate 
mtxtua * ad nigredinem quadam tedit 
uelcitrmitatem.Ctrubftantia erit ad 
modu fatia gicfia.urina fubtilia erit et 
alba.quod fiinfanguia cognitionem 
feu colere flegmatia feu mfte perfectiuf 
uenire cupia complexionem precedea 
regimen.* talia confiderabia qr bumo 
cui illa magia atteftantur.ille erit in ca 
dictia autem fignia cum iftia tamen co 
plicatta.Ctdebicde fignia demoftra 
tima uomitua. 
r 
Capitulum quadragefimttm quin 
tum de fignia prcnofticia uomitua. 
10mttue ergo uelut floa eria 
tt aut ficut pononim fuccuf mo 
talia iuxta illud afforifmoruj 
quarta, qmbufcuque egritudtnibua Id 
pienttbue fi fc! nigrum furfum aut deo 
fum exierit fangufe 
ad fmcopi deueniea modo talia uoituf 
epilefiam tducena.f fpafmu uel 
fi infra boram non curat" mortaftataj 
enim materiet in ore ftomaci figmficat 
malignitatem ut patiea umere non pof 
fitpioprer accideria dicta, fi in 
frabora non curat" natura talia pati n 
pot. 7 fic moriatur» S$ fi materia euo 
mitur curatur ut ipfe nidi. Miduatio 
uomitua flomaca debilttatXorpua to 
tn attenuat. £>ed factua raro qr bia in 
menfe ut auctotea plurimi percipiut iu 
uare pot.Jtem iftrm9 fi libere euomea 
« abfq5 malia acctdettbuf bene eum tol 
Ierat uomituo utif exifht.contrari1' uo 
inutilia iurta illud. £>i qualia oport$ 
purgari purgetuz.0i uomitua faguta 
cum febre fiat malua qr fiat quod per 
tpfumcorpufafanguinefuperfluo mu 
dificetur * tunc fequtt leuitaa iocundi 
taa 7 quiea. £t ideo ypo.dicit.£>a 
guia 
gendd eft de fanguinc milTo cum fe.uel 
ad cuiua emilTtonem non fequitur alie 
uiatio. Cuilibet uomitua fintboma 
ticua malua uomitua i diebua creticie 
factua qui in diebua indicatiuie perft 
gna bona indicatia in die cretica fieri 
bonua.ac laudabilia femper erit dumo 
do tfirmua ut debet gubernetur bene. 
‘iBam fepe infirmi ac ignoratia mediet 
caufamale fuccediM0mmauomiiue t 
fluxu uentria cum tolleratia bonua. 
0i in uomitu uirtute conflante fuper 
ucniat flurua uentria bonua. jS0mnia 
uomitua fetena malu.Ct fi fuerit ut ui 
ni fex aut pozromm fuccua mortalia. 
Uomitua permixtus ex colera ? flega 
te ceterta paribua aliia uomitibua alia 
rummaterierumquecuque ille fuerint fecurica magia exifiit. flomit* fimpler 
ceteria paribua deterior eft mirto. 
Uomitua corporibuafania e noctuuf 
Capf.uero interdum utilia cum natu 
ra per uomitum fe poriua eroneret ab 
bumeribua qui malarum egritudinuj 
caufa forent, ©i ergo in talibuf non fu 
perflueret nequaqua efi reftringedua. 
duare nt iqutt Hui.auctoritate ypo. 
cum tali fer uaturfanitaa a multi a tnf 
dum periculia * ab iminetibua pefiimtf 
egritudinibua fit euafio. in 
confuetia magia q3 i non confuetia in 
«atetmagiainiuuentute qua in fenee 
tute.£t fic patet ubi caP accideret gd 
de bia babea i 
pingutbua * in babentibua pectua firt 
ctum * in bia marime qui difficultea ba 
nelant ac in ptificia ac in confuetia fan 
guinemerpartibua pectoria erpuere 
pertculof e ualde * in babentibua quo 
qucftomacum debilem. Olea enim $ 
prer boc fepe cador in fincopt'5 
tuafangumiaacbumoria mficiqui in 
fiomaco non generatur malua. Signi 
ficat enim i membria aliia nocumetum. 
0ed uomitua fanguinia maiozem mali 
ciam fignificat q5 mficua.primo qr fan 
guia eft tbefaurua utre * nocume*tum 
fignificat in epate quod memb? eriftit 
principale > Iftec far.guinia a natura 6 
relinquitur nifi oprefla et uicta fuerit. 
Jn uomitu fingalrua * oculoru5 rube 
do malu fignu figfficat.et51 ftoaco apo 
ftema uel in cerebro efie uel congenera 
rt uomitua cibalia continuua malua.fi 
gnificat em'3 uirtutia digeftiue * conte 
tiue debilitatem. Jn babenttbuf oa fio 
maci forte * fundum debile uomitua e 
timorofua jEcontra uero non ceteria 
paribua.Jn palTionibua membrorum 
ifcrtog uomitoamagiapmedatur. qm 
fuperiorum.tamen l paiTionibus capitf 
* maxime per compafiionema floma 
co uenienttb9 fi leuis interdum fiat bo 
nus.uomitus in fe.pefhlentialibus ma 
lua. £t bec de pronofticif uomu'* 
JLaus deo. 
Capitulum quadragefimmn fertttj 
de quibufdam generalibus i cura noia 
tasobtoroadis. 
C tempus a modo nocat ut 
m curam uomitus ponam. 3« 
prefenti itaque capto gene 
ralia quedam defcrtbam.s de bine par 
ticulari cuiq$ uomitui cura appjcpiia 
tam.0i igitur uomitus a malis buori 
bfls pdgenttbus ftomacikaut ipfum a 
grauatibusfiat.mfi per prius a natu 
ra uel ab arte fueiint euacuati.minime 
reftr mgitur. Cibalis item ucmitus (i 
a ctbo fuperfluo.aut indigefto proue 
nerit.nequaqua3 reftrtngend’ent ubi 
non nec ab tdigefto nec a fuperfluo' ci 
bo fiat cobibedum eft* /facilem 'i tem 
perata bumorale uomitu nequaquam r 
ftrtgas.ueru ubi ftom debilitari comp 
bederes reftrigedn elTet.1Ra5 fi confli 
etudinarius fieret ftomacti debilitado 
eum lacunam fuperfluitatu3 efficeret, 
quare talis confuetudo erit paulatiue 
remoueda. domitus creticuf fignq 
digonis prepantibuf nifi fuperfluat 
er tfirmi tollerantia mala deprebedes 
minime pricipio item 
materialis morbi fepe uomitus fintbo 
matbic3 accidit.ut pricipio porifmo? 
materialiafebrintopecontingtt.f talf 
nifi nimid natura grauaret*' minime rc 
ftringendus erit.lRam quauis per uti 
figni ut in pronofticis generalibus ba 
buifti malus f&permam tamen cauto bonua ee pot i quatd.f.materia parata 
egritudine facere ufactu faciete miuit 
et iterduca eradicat ex toto ut fepiua 
experimur. Caueae infuper ne i fir 
mo tuo cibu facilia corruptioia exbibe 
aeetitanecquouiemd cibd abbomia 
bilem prebeaa na ut iquit auic odo bo 
nue epueiee f$ ricut afTatu pane t aceto 
forti ifufu odorare ueli bono uino aro 
matico ut bonua *(Raf uoluit uii i cafu 
tflo aerem Camere odoriferum facere 
laudat et magia adbuc ciboe odortfe 
roa erbibere. Ct ad boc propofttu 
facietia fupra octauo capitulo pfima p 
periee. iRa ftcut fetida aperta fut (f oa 
cum fubuertere tta odorifera cofortar 
£t ad boc i meo 6 neceflitate ppdia me 
dtctnaru medicinae odoriferae mftipli 
eiter facere docui.0$ modua approxi 
mddt odorifera talia e qt no diu odori 
fera illa cora tfirmie tuie teneae et ipia 
auidia ad illa aproxtmadum aliquam 
Ium differae de bine poftea illa iterum 
aproximabie qi ifirmua tuua auidiue 
odorea illoa recipiet. £ t ob boc a i oc 
tauo capitio aprorimado cibaria odo 
rifera tot cerimoniae apofitioi afnpto 
tfuper cibo quiefeat ifirmua pot tame 
ut ctbnefactltue ad funduj (fornaci t:a 
featleuiter deambulare. fomnue talea 
multum adiuuat. Super oia ifirmu 
tuu5 ab ira pzofundie cogitatioibua a 
quibua CU5 catilenie i(f rumetie mufica 
iibue.ac nouia feu facecija delecratibuf 
CU5 facile remouebia. d0uatum ad cibu 
7 potum fecudum buo:um peccattum 
exigetiam ac meb:orum diuerfitatem q 
uomitua funt caufa uariadi erut de qui 
bua fm exigetiam fequetibue i capite 
doctrina admuate deo tibi dabo.lEt,p 
pter boc buic generali capto fine impo 
no.laue deo. 
iCapfmquadrageftmufeprtmu 6 ca 
rauomituafangumei. 
Vb uomttao pticularmm cura 
q ueniedo a fanguia uomiru tn 
cboare Itbet.pzo quo fcieduj 
quod uomitua fanguia fme a toro fiue 
ab alto mebto pzoueniat nifi fu per fluat 
aut uirtutem detctat mime reftrigarut, 
<2>ed ft fuperfluerit aut utrtute deiecc 
rit pfidera au a toto uf ab aliquo ptictz 
lari mebro ad ftomacu fanguia madet: 
ut e fple epar ? matrix sc j£t ubi etaff 
altud flobotbomta5 non impediat miu 
endua erit ifirmua quod fi a toto uena 
nigra (Tornetur. £>i ab epare baxilica 
dextra. £t ft a fplene ftntftra. HctTi 
propter retetionem meftruojg fapbena 
propter aute emoroidarum retetione5 
uena fciatica. Szt fi propter retetonem 
fluxua fanguia nariu pfucti illtua par# 
a qua egredtt fanguia ictdatur ccpbali 
ca* £]£beliua tamen eflet fi ,ppter re 
tetionemeftruorumid fiat meftrua,p 
uocareiuxta affortfmu quite particle; 
inquit fanguinej uojneti mc 
ftruia rumpettbua folutio fit.f.illi3 uot 
tua quod parif de retetionc emotoyda 
rum aut retetione fluxua fauguia naria 
edicedum talia, n.ptouocare uomitutn 
illdfoluit. IRa sflomiepredcesemo 
507 darum prouocatio id auia uomttuf 
f anguine illum diuertuc cuiua ca uomt 
tua ftftitur. j£t nota fi per uomttuj 
due Itbre fanguia egrefTe fuerit *i facta 
fuerit (Tomia nec uoimtua reftrictua fu 
erit fieda erit fecndatio pauca tamen fa 
guia quatitaa extrabatur.£t ut Sui. 
tquiiffomta minuta femp fiat * ftricta 
caufa.f.in prima ffomta q3 i fecndatonc 
adbuc ne fpua nimia quatitaa refolua^ 
/ IRotaifuper quod ubi talia uomita fangtue ab ulceribue fanguinete ,pueni 
ret nequaqua fieda eifet (Tomia nifi i to 
to fanguie babtldatia cerneree. uerum 
nifi etae uel aliud iTomia ipedizet eifent 
x cruribue cum fcarificattcne uentofe 
ponede.-f fomia feu uetofte fm erigen 
tia factie ad iferiora mebra erit fienda 
diuerfto cum fricattonibue. f.ltgaturie 
dolozofte ac cum uetofie fine fcarifica 
tione ntt cruribue aut fub umbltco uf 
i collarum radtcibue ifmoztbue.jEt fi 
cum iftie rellrictio no fieret erut ad fpa 
tulae uetofe poneo.HmpIiue fi faguie 
ab epate uel a fplene uel a mbzo alio uo 
mitu efFtciee ad lloacu rniflue fuerit fub 
tale mebzum itetofa fine fcartficatoe po 
natur. T&ije per ordinem factueta 
ab intra q5 ab ertra fanguine rellringe 
tia uemut apprortmada. 2>ed atequa5 
talia fiat auifatue eflo ne ue'tze eriite (li 
ptico t fecibue non eductie illa fiat. 
Jfn illo igitur cafu CU3 clideri cornu 
ntant aliter illae feceeeducae.boc ent 
facto illa fecurtue app:ortabif ac regu 
lari9, factae ergo fk.T&.laptdie e 
mattcie.3 .ii.f .coralorum ru.$.i.cornu 
cerrnni bulli 'i in aqua zo.pzepati cauo 
equie boli ar.an.B.ti.fiat pulutf de q°p 
bono uino Hipttco llomaco rei non co 
ciear unum dabie. j£(l em puluie ille 1 
boc cafu mirabilte. Cciter tamen prae 
ticatee cum aqua aceto uel cum aqua 
platagie feu utrge pallorie uel cum fuc 
co ipfag.j.t, de karabe pbet. 
ymo predtetorum fuccorii quilibet per 
fe bibitue mirre in boc cafu ualet uel p 
aliquo illorum puluerie caude equine, 
faciae fic. l&.terre fi 
gtllate boli ea 
equine rubeor 
an.B.ii.fiat puluie de quo.5.i.cu5 altq° 
predictorum erbibe.aliqui uero CU5 aq 
ferrata Uel plumali modico aceti addi 
ro pulueree fuoe dabar. £go aute ali 
quado cumpredicttefuccie uel aqnte 
tm duoe lapidee ematitie confricari fe 
ci, quod rubea fieret * mirabiliter ualj 
21 d idem.5.t.puluerie ifrafcripti mi 
rabilr ualer qui accipit granorum gra 
natos berberie 
boh armeni terre figtllate fpodii an 3. 
.iulapidie ematitie.5. i,coralorum ru- 
3.ii.fiat puluie. Siiae cum tulep ifra 
fcripro pulueree prefcriptoe dabam * 
tpfa cum rectp fucci platagie refidetta 
facta.J.tiii.aqua platagte.f.eui. firupt 
mo.ro.er infufione rof.factt.?.titi.umt 
granatorum azo 
matt'5ado cum fandaf ru.uel mufcateli 
nie de illo tulep cum quo libuerit pfu er 
,f .iii.pro uice dabie.quia nil fupra. 
|8pire 1 uidebie.unum quoq5 decocto 
nie ypericon ut iquit iRaf in fuie er pe 
rimetie omne uomitu fanguie fedat at5 
cum uomitue nimie mole 
fiae fuerit plurimi cnm fuie dadie pfne 
ribue aliquid opii pmtfcedu laudanup 
fum.n.* cetera narcotica fcfu5 obtudut 
cui9 caufa uirtue erpulfiua ad uomitu 
non idtatur.iEt propter boc puluere5 
ifrafcrtptum dabat, qui zecfptt a catte fe 
mie ro*baIaufh'aru3 terre figtllate gui 
arabtci opii ari.partee equalee fiat pul 
uiecuiuedof fit.B.ii. 
die opiatie.bii duo cafu q$ marime fut 
cbferuadi.priue rufi uiderie alia medi 
camia nil profuifiTe optatae nuqua3 daf 
prefumae,£>ecudueequodi cafu illo 
cum rebue uomttiute narcotica' nuqua 
ponatur ut e iufquiamue nurmuf.s fi 
milia» aciae ite quod dof opii duo 
grana nuquampertrafeat cum quo ali 
quod ipfiue cowecfiuum femper addaf 
ut e fandaracba tbue ?c t quamute crods nocumetorum optt fit maxime 
correcttuus ut i co de fluxibus capitfo 
fsptimo dedajauutfto tame cafu tmm 
poneduse.Jfpfecaimuenaspoteter a 
perit alta tame cojrectiua addi poffunt 
ut e parum gentiane i fucco cojrtadri 
ac parum dojomci uel 5cdoarie ?c. £t 
hec ab intra, Iterum quia requetib3 
i capfts qtte ab ercra appzoxtmada uei 
unt tam huic q5 ceteris uomttibus con 
feretta defcripturus furn. ac etiam fibi 
rerum fex non naturalium regtme puet 
ens.buic capitulo finem impono, laus 
deo. 
Caplm quadragefimu octauu de cu 
ra uomttus colerici. 
uomitus colericuf fuerit p 
f nderandu$ erit an a ftomaco 
an ab aliis mcbris pzoueniat 
et fi a ftomaco 7 i fupenoubus parttb9 
materia fuerit tftltrata freques uomitp 
aderit % cum difficultate q(> 
coieram paucam atq$ fubttlem euomet 
Ifhro cura igitur.I&.aqtie pure.f.ei. 
ftrupi acetofi fimplicis uel orimelf fim 
plicis .f .ii.mifce ? tcpidu potui tribue. 
ii£t iftud uomituu fumpto cibo q5 ftoa 
co uacuo conuenietius exhibet" qr tunc 
materiam magis cibo pmirta reperiet. 
Jizt ante qua digo icobetur tale ucmiti 
uu dadum tritMicut tame aliqui quod 
melius e tale uomitm ante cibii exbiber 
qr cum colera fubtilis fit s non uifcofa 
leuiter educetur.£go aute31 facile uo 
metibusbocfacio.fed indifficulter uo 
metibus poft cibum efia 
iftius uomitm exhibitionem ubi mafia 
uomitii tardaret cum pena olb inuncta 
i gutur miffa u omitti prouocabts. £t 
boc in tempore quo paties fine ftermif 
fione [fellatur a uomitu fiendfum erit, 
tempore ocro quietis materiet dig6 
nem boc modo procura.i&.ftrupi 3ce 
tofi fimplicis uel ort‘5acbare fimplicis. 
.J.uf.aque endiuie. f.tii.pro una uice 
mtfce* £t toties de ipfo datj qued tt 
bt materia dtgella mdeafur.£tbec et 
ftmtlia digefliua tam materiei 95 i fudo 
feu i inferioribus partibus flomaci rft 
detconueniutq5t fuperioribusfi uict 
bus pluribus pro materiei fuperiorum 
partiu digone funt exbtbeda digefliua 
q5 inferiorum. iBigefla igitur mate 
ria aliqui iubet antiqui femper i iliis fo 
luttuis medicinis aliqua folutfua flipti 
ca poni.uerbt' gra p:o colera mtrabola 
nos citrinos p:o ffate kebulos pro me 
lancolia idos ?c. Jtfcafu igit*' illo 
lacias lic.i&. corticum mirabolanorit 
cttrinojum.i.i.f.cum tribus amigdaltf 
deptilatis coquafcer«in aqua endiuie t 
aqua alique pafTuIe bullent [fundat** pet 
boras ad mtnus.r.i infufione permane 
at deinde fortis fiat erpreffio cu qua mt 
fce rubarbari ellecti 
iitVtrupi ro.f .u*z fiat potus.Jfubent ta 
men aliqui i illo cafu reubarbarum ter 
fieri *i tu facias ft libet. i£t fi bolum p:e 
diligeret.lfk.ellectuariidefucco rcf. 
.f.f.3ucbari quatum fufFicit ? fiat boP 
deauratus. STamen ultramdtes boc elle 
ctuariu per bollos faciut« non iopiata 
forma qr ?c. 0i pillulas predilige 
ret.lfe.reubarbari ellecti.j.i.fpicc gf. 
.iii.fiant pilfe cum firupo ro.? fit doftf 
una. Uel de ipfo puluere folum factas 
jubari paru5 addedo.t cum aqua lactj 
brodio pulli aque endiuie uel CU5 aqua 
folatri firupi ro.parum addendo ipfu$ 
dabtf.uel cum modico uint fliptici. Ea 
ergo cum eo quod gtiftui patietis rna 
gis gratum fuerit. Zu aute$ fm exi cetiam defim adauge 7 iterum fi libet 
torefaciae ?c.uel da cum aliquo er dic 
tia potabihbua.B.i.diagredij quod aln 
cum receti aqua prebui.0ed qri cafu 
irto talea medicine quecuque ille fuerit 
difficulter retinetur babeaa pura coc 
tana forbaa nefpulaf 7 aliaa fructua rti 
pticoa quoa patiea ate folutiui martici 
et acceptione tam fuccum <33 fubrtat'«a5 
erpuedo 7 folurm 
bine cum forti aceto oa fuu colluat. 
&el iterum er bie fructibua aliquem 
grolfo modo marticet tam fubrtatia po 
rtea qua fuccum fimiliter erpuedo.©e 
ide petiam linea bea t aqua f qua fit pa 
rum aceti remollitam qua circa gutur i 
faciem frigida 
aqua p2obice 7 panem artum i aceto foz 
ti remolitu fepiua odoret. j6t de ipfo 
? modico mente ori rtomact fi emptm 
fecenamultuualet. ifricattonea ad 
ertrema iferiuf trabedo femper fieri iu 
be ac mana f fzia aq teneat quo {cafu f* 
fmgalarirtimu adiueni erperire 7 uide 
bia. £tcumbociurtaumblicuueto 
fam ficca appone.uerum fi bec ordtate 
facta rtnt 7 non fuerit foluim retetu mi 
rabor. £?ed auifatufefto quod ubi ma 
teria uerfua partea flomaci fuperio2ef 
fuerit per uomitu q3 per fecertum faci 
liua educetur 7 ubi uerfua fuitdu 7 in 
feriorea partea per fecertum 7 bcc ut 
fup23 dictum e cognofcea quod t lupe 
riertbua partibua materia fuerit nomi 
tua frequea adderitt inferioribua aut 
non it3 frequea. £t per boc fetea an p t 
feriua an pfuperiua materia fit educe 
da. £t qr pro polTe ad fferioa materia 
trabi debet differta ad boc marime ua 
lent t quibua ad minna.f .ri.yere pona 
tur bija fic per oidine factia pro rtoma 
ciat5 retetiue pfortatione puenit fira 
pua die ribea de agrerta de limonib’ de 
endiuiadeacetofitatecitriac miua ct 
tomorum fimpler que ceterta preualj. 
Cuidam ifrafcnptu puluere3 pluri 
mu laudat de uice 
dabat per tres boraa.f.ad minua ante 
partum er aliquo er fuprafcriptia firti 
pie.ut.l&. granorum ber 
beria aii.f.ii.f.rof.rubearum fumacb 
co2ticiaerterioria pirtacbiorum que t 
ter cetera i boc cafu marime pmedatu: 
an. 3. ti. fiat puluia de quo fupra detur 
j£goauteab cuj 
modico fucet er capriollorum utna re 
fidetia factapluriea erbtbut 7 mire rd 
tulit l boc cafu. Jtem.f.i.fucci mille 
folii refetdetia quoque facta cum.J. iit. 
aque ftmplicia ultra credibile ualere ? 
perut. ILoco uero puluenffuprafat 
pti tali pfectione uti poteria. l&j.fpo 
dii. 3. t.rofarum ru.berberte fumacb 
fandalorum ru.femfa pcrtulace coralo 
rum ru.femie acetcfe feminta platagta 
an.3.u.5UcbarialJibra.f.diiTo!uatur 
3ucbarum cum aqua fofatri parre.t. fu 
ci cirranguhuelltmonia uel citrifeu 6 
beriaparremediafiatconfectio t mor 
felliafatiagroffia de quibua unum fep 
per duaa aur trea boraa ate cifcu3 acci 
piat. Jn fine uero partua dtacirenire 
de5ubarofmefpebuaud aliquot cor 
riandroa bene marticatca uel parti pa 
nia arti femper dabia fed mbd parief p7 
bibar. 181 fic babea que ab intra t cura 
uomitua colerici uemut apprortmada 
quod buiua capituli ftentio fuerat.Iauf 
deo. 
Capitulum quadragefimu nonu de 
biequeuomitui fangumeo feu coleri 
co ab extra uemunt approximanda. 
TRubrica. t tas tioltui fsguineo qj co 
q lerico ab tf, approximada ue 
niutut Hutc.pftmiq3 ueterea 
noluerat fnt ligature adpede0 7 ceuia 
dolorofe fricatoef. jfte iferiua trabedi 
feper ct uetofe ta ff cura <35 fup ue 
tre fme Iciftoc poire cogimur Iterdu cu 
ciVno retinet"(lati pod ti° afuptione ff 
iloacu uerofaa apponere ualet ite et in 
oi uoitu acetu fuccii uue acerbe F fuccd 
corticum cirragulorum paulatt'3 ocufi 
mitcreplurirnuquoq5 ualet pane bene 
aifum 7 in forti aceto remollitum p mo 
dico mete fepiue odorare.Super aute 
Homaca5 faciaa fic.lBe.olei citonioju5 
.l.i.oleimadicia olet mirtilojum an.?. 
f .pulueria :of.ru.acatie ppoqtudidca 
boli a:.fandalo:um ru.fpodi) coraloro 
paru3 et 
ftat unguetnm cum quo aceti parum in 
co’po2etur.£t er illo per bo:aa ad mi 
nuaduaaantepallum (lomacua unga 
tur. Wel fic faciaa.lBe.olei citonioru5 
J.tii.fuccfpldtagla.f .ii.fimul bulliat uf 
queadpfumptionepodeacere parum 
cum co liquefiat 7 debmcmifce pulue 
ria fumacb mirritozum balaulliaru3 cu 
pularum glandiu bolt un 
guetum cum quo aceti parum tco:pore 
tur.quo ut ate feripto utere qr i cafu i* 
mirabiliter ualet.uel faciaa fic.lBe.ro. 
ru.balaudiarum gallarum cupularum 
gladium fumacb acatie ypoquididoa. 
an partea equalea conqualfentur 7 in a 
ceto'bulltat uel i uino citoniorum i quo 
ita calido pfundatur fpongie que forti 
ter expreffe quatum fufferre pot fuper 
domaco apponatur 7 cum icipiut ifria 
ri calide iterum iponatur quo uteibua 
aliquot facto ex unctione aliqua fupra 
feripta domacua ungatur. £t aliq 
rea tdaa fic bullitaa fortiter exprimat. 
n fuper flomaeumligauit. Sin albuta 
ouorum cum puluere balauftiaium gal 
larum acatieypoqutflidoe CU3 modfco 
campbore cocuttut de bine i aqua fria 
flupae cammatae ifundut.s fortiter er 
preflae i iflie albumie cum predcte pul 
ueribue pquaffatie tbtbur 7 fuper ftod 
cum ponut.£t fic bee que i cura uomt 
tue tam fanguinei <35 colertci ab extra 
ueniut approrimada.1Ro.tame quod fi 
uomitue colere ab alite mebrie <33 a flo 
maco pzoueniat quod er fupra babitie 
fignie p:oueniat facile cognofcee erit 
materia digereda ne fi ipfa ampliue ad 
flomacu colera madet ut dTet epar fple 
matrix ?c.£t boc er doctrina t ptopzi 
tecapfte bitafacere fciee.Tjho cdfor 
tatione flomaci tibi uero fufficiat q dic 
ta funt.£t per boc prefee captm fmem 
recipit.lauedo., 
Captm.I.deregttme fer rerum non 
turaIiumta3uoituifaguineo qua cole 
rico puenieti* 
1R uomitu ta fagufe q3 coler 
i fer reru3 non natnraltu regi 
men defcribedu reflabat, Se 
rem igitur odoriferum 7 ad frigidum 
7 ficcum declinatem fac ut patiee tuue 
ibabitet que fi naturalem non babuerif 
artificialem prout e pluribue i Iocie te 
docui faciee quiee q5 i uomt 
tu fanguineo magie puenit7 marime u 
bi uomitue parum quiefcit.fed i uoltu 
mttco erercitiu fi leue 7 temperate fiat 
magie fomnue puenit q$ uigilia 7 mari 
me uoitu tam importuno exiite qr fom 
nue fortee omnee retinet eudee ?c. 
3fra 7 triflitia 7 omia anime accidetia 
imoderata uitanda funt.Solue.igitur 
non permaneat fedcum perfome fibi gratis comeretur, £amen non tolleret 
fuperfluam tamen omnem replonem de 
uitet tam i uomitu fanguis qua colere 
aqua ferrata plumat" uel cifterne potiuf 
qua uinii conueniret. j£t fi aliquam ex 
aquis iftis biberit parum agrefte cttof 
orum herberis timonis citraguli uel a 
cetofitatjcitrtcumeabonum erit ?mi 
fceri.lBr ego t iuuene robufto ? tepor 
calido recetem aquam cum modico ace 
ti minum.fepe dedi.£>i tamen ad uinu 
dadum cogeris fit mgru debile ad ace: 
bitatempotiufq5 ad dulcedinem dedi 
nans 7 cum aliqua ex aquis predtetis li 
ferculis n° puenit amigd 
ieclatri que t uulgari noftro mimitelli 
dii r fed perbulliatur quia falfa funt, 
iRifum quoque ac ptifana ordei pueit. 
ac ipfum cdfractum ordeu far.3ftem * 
confractum milium ac lentes 7 maxime 
i fanguis uomttu. £x berbts conuenit 
lactuca cucurbita endiuia 7 i uomitu fa 
gms fuper omnta portulaca.£5i autem 
ad carnium exhibitionem deuenerts fit 
lactares uituli mdtonts duorum dettuj 
cdine ac lepufculorum paruarum.Jtej 
aniam ac turdorum 7 maxime i autnno 
ac bpeme perdicii fafianorum 7 pullo 
nim gallinarum caponum. j£t bic car 
nes affe q5 elixe magis conueniut 7 cuj 
fumacb berberis 7 fimilibus ernt facie 
de.£t fi elixentur i aliqua predearuj a 
quarum decoquantur ac cum rebus pr 
feriptis bonum e fapo 
re rfutatur agrefta fucco limonn ber 
beris uri expreferiptis aliquo. £t 
poflet carnes ille i olla parua decoqui 
deprefcripiisfuccis addendo prolibi 
to gufhii fftrmi rddatur grate. 
iPtdnulli cum pane fuo aliqua corrian 
drorum pfracta graria pifurt iubent. 
£t tu facias fi Iibet*£t boc paucula ti 
i uomitu fanguta qua colere, pjo fer re 
rum non naturalium regimfe /afficiat» 
laua deo« 
' *• 
CapitttInmJi.de cura ubmuua ffeg 
matici. 
cura uomitua flegmatid 
i confideradum erit an uicio 
ftoaci id fiat an ab alita mcm 
bria ad ftomacum propellatur materia 
ut efletcap epar fple ? c. Jlzt tunc erit 
cura fla fale digerere *i euacuare/7 CU5 
boc membri tilma lapfum taliter auge 
re ut ampliuatpfum ad ftom acu no mi 
rau6t banc doctrinam i picpriie capi 
tuita adiueniea cum quo ftomacua tali 
ter confortetur ut ffa illud ampliua 110 
accipiat cuiua doctrina ifra te deo au 
jctltatedocebo.&t uerouicio ftomaci 
illud fiat confidere an fla illud greflu5 
an fubtileanutfcofum ftomaci parieti 
bua adberea fit.« tunc confideta quod 
fi tale fla per feceffum educere poflea. 
meliua eflet <35 per uomirum.£>i nd uo 
mitiuo utere uerum ubi materia gzofla 
fuerit ?patica facile euacuare confue 
uilTet fatia euenienter i ieiunio uomitu 
prouocabif.0ed materia fubrili errite 
uifeofa poft cibum qr tuc ctbua fe cu il 
Ia materia edmifcebtt cuiuf caufa facili 
ua euometur. Jn materia uero groffa 
faciaa fic.Hccipe aque raffani.f ri.ori 
mellia fimplicfa.J.ii.tepefcat 'i potu de 
tur quo facto per bozam dimidia uel in 
tegrampatiea quiefcat.defde faciat ex 
ercitiu uomitu non adueniete augme 
tetur ad curfum ufque tdufiue. #zt uot 
tu iterum non adueniete cumperia 0F0 
functa % i gutur milTa eum prouoca ut 
loco aqueraffani.l&.radtcum rafFani. 
|4M.femta rape femuua attriplida^ri f.ti .cohquaflentur i bulliat in.Jibr.ti. 
f.aque ufque ad confumptionem tercie 
partis colletur 7 de ea.J.ri. cum .J. ii. 
oximellis fquillitici potui tepida dabis 
l uomedo modum pfcriptuj obferua 
bis. Bomttu uero facto 015 firupo ace 
tofo calido 00 fuum colluat 7 boc f ma 
reria gro(Ta.0i uero materia fubtilis 
7 uifeofa fuerit fiomaci pelliculis adbe 
rene i uomitu fiendo talem ordinem ob 
ferua qr pariete tuum cibis diuerfis ci 
ba qr fi cibum folu5 unum dederis t eo 
forfantmfiomacus oblectaretur qud 
per uomirfi eri nequaqua dimittet.i0i$ 
fa igitur cibaria dada funt prto que 
cibum fubleuat ut rafFanus. 0c6o que 
i fiomaco natat ut rictuofa.? urcio da 
da funt tcifiua ut eflent aglude uel caro 
falfa cum aceto uel fimile de ifiis ad fa 
turitatem ufque maducet deideuoito: 
per boram unam quiefeat de bine ut fu 
pra dictum eft ad exercitia ad 
curfum ufque dcucniat 2 poftea gcfcat 
cum ftomacus 7 extrema CU3 calidis pe 
tiis calefiat, Jn uomedo uero ymagia 
tionem fua firma teneat quod fi aliquis 
coram eo foret qui uoitu facere cri ma 
gno faftidio fingeret bonum elTet. iRa 
cum ifio regie fepe uomitus 
quo facto 00 fuum cum firupo acetofo 
fimplici calido f? uio bono ftiptico coi 
luat. j£t fi iftotaodo uomitus ptouoca 
ri nequit ex uoitus ftatim deferiptis ui 
nu prebe J&uod fi foztius facere opor 
ruerit accipe co:trce5 medianri radicis 
fambuci que femper fuperius trabedo 
radas pifia 7 fuccfi extrabe 7 ipfius.f. 
i.accipe aque raffane uel decoctionis 0 
fcripte.f .ri.? potuitepidri dabis. £t 
illic ad dimidia boram uel quando tibi 
mdebitur cum pena oleo functa nomi 
tum prouoca.delicate 2 regualri9 fic 
fieret pillulaf duas et molli linea telfa fi 
eri facies quae fternutatoriis ocnlos 
cum fftita ligari iube de btnc fuper faci 
em fuem fe pones uomitu pronocat q* 
quo 00 fuum ut fupradicrum e colluar. 
iCUfteria in boc cafu rde materie ad ife 
riora trabende qua maxime pmedatur 
qr ntbtl fupra. factae ergo fic. T&.ca 
momille mercurialis malue bletif ccrau 
ree minoris ari.£J£>.i.ari marat:i.ari.f. 
ii. agarici polipodii ari. J.i.fiat 
decoctio de qua accipe.hbr. i. f .in qua 
diflolue caffie pulueris jucbari ari.f .f. 
diaffi.uel cllectuaru indi maioris.J.ri. 
ueLJ.i.oIei de camomiilia. J.iii.falts eri 
ti.J.ii.t fiat chfiere.Hrt fi facere uellea 
ut medici iudei i trancia facirit facias 6 
coctione3 i brodio caponu 7 poflea ca 
pones maduca ut ipfi chfie 
ria i cafu nolho mirabiliter ualet. <21 
uero materia digerere? euacuare uo 
lueris.T&.firupi de mentaud oximeir 
fimplicis 7 incifinri fortius oximellis fg 
litici.J.i.f.aquecadmille abfintbii ud 
mete.J.ii.mifce pro uice una de quo to 
ties dabis donec tibi materia digefia 
uideatur cociarus 
dabis ne!.3.tf.eltrii indi.auj.f.diaffmi 
conts cum aliqua 7 aquis fuprafcripfl 
Del cum modico boni uim fiiprici.jEt fi 
uis ut folutiua retineat fac ut f pjecede 
ticapto dictum eft. jEuacuata materia 
fiue per uomitu fiue per fecefium $ fio 
maci confort8tone ab mtra firupu d ab 
fintbio fuperlatiue ffluic.pmedat .faci 
00 ergo fic.lfc.firupi de abfintbio. 
.f.aqueabfintbit meteuel camctlle*?. 
iii. una uice mifce .uel facias fic. 
Tfc.fuccicalametluini bonifitptict ari 
fibr.f .uinu granaicrum.libr.f.mcte u< 
ridis cdquaflate.i.ii.ad medietatis co 
fUmpttone3 bulliat deide collentur cu3 libr.i.f.3ucbai eum cum pulue 
re gariof.aromati$ado.£t tali ftrupo 
loco firtipi de abfintbio utere qr erit 
guftui magia graf.jLaudat item gari 
puluerem 7 bibitj tluper cibaria pofita 
0mftbrii quoq3 puluere ac mete de qa 
libuerit iftorum.3.i.cum uino pro uice 
dabia uel per boram ante cibum bolu5 
uuu dpameti. Sb ertra uero factaa 
fic.l&Mnetefuccimafticia cimtnt afTi 
olibani ctpeti fquinati calameti abfitbii 
matorane ari.?.f .conquaflentur bulliat 
i aceto 7 in eo calido fpongia ffunde er 
preffa5 fortiter fuper ftomacu ponefri 
gtda amoue 7 calide iterum appone q9 
tricibua aliquot facto cum petia exfice 
tur 7 CU3 oleo mafirenio calido poftea 
inunge 7 cum gartff.puluere cum falli. 
Bcl cum rigueto ifrafcrtpto eum fige, 
quod recipit olet mafticia.J.i.olei men 
te de abfintbio ari.J.f.pfueria mafticia 
gallie mufeate fquina 
ti o!tbamari.3.ii.co2alorumru.3.i. ce 
re parum 7 fiat unguetum quo fi libet 
fupraferipti loco utere. Sltaat cafnt° 
citonifi f bono uino ftiptico bullire feci 
-z fuper petia poftea extefum CU3 pulue 
re mafticia gartoffilorum coralorfi ru. 
7 mete feci 7 fuper ftomacuj 
pofitum eum icredibtliter confo:tauit 
experire 7 uidebta.£t in boc uomitua 
ftettcicurafmitur. 
Capter lti.de cura uomitua melaco 
lici qui frequeter pueria accidit quado 
que 3 uetofttate fit. 
3T uomttua a materia mficafi 
f at f m doctrina f «aptota at5 
auic.minime reftrigedua e 
rit quare cltfteria in boc cafu que mate 
riam ifertua trabfit maxime pmedatur 
af acfaa igitur que fupra t cafu ifto pre 
cedeti defcripta frit t decoctione illa pa 
ru addedo de fcolopedria 7loco diafft 
niconia confectoia amccb utere. *]fbro 
digoe uero materiei firupri de meta cu 
aqua mellilTe prebe 7 de eo totiea daB. 
quod materia tibi digefta uideaf ♦ £t 
qr linitia i boc cafu probibetflr.B.mt. 
ptlterum defumoterre dabia uel de la 
pidela$uli.$.i.uel de lapide armeno. f3 
bonum babeaa aromatarin qui 7 lapi 
dea tftoa bene cognofcat 7 ipfoa quo 
q3 fciat prepare uel confectiota amecb 
.J.f .et cu modico 3ucbart bolum deati 
ratum fieri iube uel cum bono uino ftt 
ptico potui ea dabia. £uacuata mate 
ria pro ftomact confortatone fac ut fu 
pra dictum e uidi tame aliquca qui i ca 
fu ifto petia in aceto forti remolltre5 et 
gar.puluereafperfam ftomaco fuppo 
nrit et in boc cafu mire ptullit. £t quia 
in tftia fuperflue uometibua contigit fe 
pe cibum non retineri tam tinctdea qua 
empte ita 1 fontanella meri ficutt et fio 
maco ftcnda ernt.£t proTlomacf pfor 
tatoedepuluereifrafcripto dabia qui 
T&.margaritarum.5.ti.coralorum ru. 
oflta de corde cerui fmeragdt fapbtri 
taettt granate terre figillate fe. ace tofe 
rafure eboria an*$.i.foliorum auri nu 
mero.xx.fiat puluia de quo i 
cum modico uini boni lltptict pro uicc 
dabia uel faciaafic.lSe.coralorum ai. 
ctru.an.5.ii.margaritarum.3.t.cortip 
citri femia acetofe femia endiuie filuf if 
cinamomi terre figillate tormerille an.3 
.f .fucet crudi florum buglofe 
ari.3.ii.rafure eboria limature auri et 
argeti granatorum fapbirt fmeragdt 
robini offia de corde cerui fpodtt .ari. 
.B.i.foliorri auri numero.xii.fiat pfuia 
que ut 5 utere.uf accipe 6 quo libuerit pulucre fuprafcriptorum, f.t’.f*3Ucba 
ri al. fr. i. diTToI Liatur cum fuc 
ci pomorum redoletium fucci buglofe 
*i aque melifle an parrea equalea 2 fiat 
confectio t morfellia dc quibua loco pf 
ucrum dabtaXt qr primi iubet. |.i, pt* 
ucru pro libr x$ucbari fuflkere audac 
ter pone.i.i.Rpuluerio.quia ifta confc 
crio erit fatia guflui grata. £t fi cfi 311 
cba:o.?.i pate zadicta buglofe adboc 
pones perfectior multo effet i tfto cafu 
{fuia crperimtj bonua iRaf au$ fubttl 
lime liatfi 2 potui datum mire pmedaf. 
l€t quia pueri propter iordina0 
nea dmerfarum materierfi fepeuomitu 
fcurrut i aqua rof.conquaflfatos gario 
foloa ffundt per noctem tfufoa dimitte 
de bine parum bulliat colletur 2 in coi 
lat ura parum mafticia pulueria ifunde 
2 ante pafhim per bora5 duaa uel trea 
fictas pro uice dabia.i0uantum de ficti 
onibua 2 empfia fac ut fuptaXontigii 
item fepe tm t ftomaco foreuetofitatc5 
quod cibum fubleuat 2 retineri nd pot 
t quo cafu uetofam magna cfi igne fup 
umblicfi cfi fuper ftomacfi fi libet appot 
ate cibfi iube.Hel aqua ardete babeas 
2 i ea calida petiaa 1merge 2 fuper ftoa 
cfi pone ymo per bora ate duo uel tria 
codeazia de ipa potui dedi 2 poteter il 
lam uentofitatem refoluit* 'ghletitem 
diacimtnfi atq5 diagalega acpfectto de 
cinamomo. £ 11 boc uomitua ta coleri 
ct qua fanguinei ta5 flatici qua mftei qj 
qui etiam p fueris etiam accidit freque 
ter ac qui a uetofitate catur. 
lTapitulu3.liii.qmd 2 quotupler fit 
fingultus.TRubrica. 
y buic mo pmetatiolo de flo 
f maciegrttudibup fine impo 
nere uelim de fingultu curam ponere r 
dabat.Tjbro quo notadum quod mrt? 
naturah'0 ipfi3domaci erpulftua cn fuc 
ritmebri aliquod nocumerum fenttena. 
ut illud expellat naturaliter ifurgit. 
£6 ctiuiliadomaci ab aliqua mala q 
litate cum materia uel fine aliquod fefi 
bile nocitmetum expellat naturaliter in 
furgit ude propter uioletia ipfiua oria 
ftomact tuc factam cdmotione quidam, 
catur fonu0*£t banc talem ftomad pr I 
ter naturalem difpofitione fingultu ap 
pellamua qui nibil aliud e qua quidam 
mot3 uirtutj expulftue domaci nocume 
tum aliquod fentietie ab a’iqua mala q 
litate cum materia uel fine catuj qr tue 
naturaliter ut illud expellat ifujgit 7$ 
pter uioletam ipfiua domaci pmotioej 
tuc factam fonua quidam catur. 0ed 
pro maiori tam dictorum qua dicedo 
rum declatione.Sctedu} quod afiquo 
rum plurimi fingultu efie ftoaci fpafmu ; 
dixerutqztami caia * 
buaplurimu pueniur. dicimua.n.quod 
fpafmua quida ed ,pportidatua ad ma 
teriam 7 quida non. Sd materia uero 
,ppo:tionatua e qui ex babudatia uel 6 
fectu materie fit. £t qui ex babudatia 
fit de replone fpafmu appellamua qui 
non materie deffectu de inanitde.0pa 
fmua uero ad materiam 
tua 7 qui ex dolore uel aliqua uentofi 
tate feu puetura uenenofa fit et c. f£t 
qr fingult* pot a caufia 
uenire pfimilibua denomiatlombua eu 
nomiamuo qr quidam e proportienatj 
ad materia quida non proportionatua 
uo ad materia fit ex babudati materia 
*talem de repl'one dicimua aut deffec 
tu ipfiue ficuti ex ficcitate fuperflua fi 
ne materia quouia mo cata sc.£t tale 
fmgultum de inanitone dicimua.lRon prcpcriienatue autem firgult9 ad ma 
tertam fieri pot er dolore o:ie ftomaci 
aut uetefitate quadam.fcoo patet fpaf 
, mi i ftngultue caufa i caufie qua i dno 
minationibuf puemetia.jTn boc tamen 
drnt qt i fpafmo nerui 7 fpafmata mem 
bra uerfue fuam originem otrabutur. 
ftemacue aute i fingulm nocumetu$ fe 
fiee i fe cotrabitur et ut ipfum nocume 
tum er pellat fe dillatat.Ct fic patet q6 
ifmgultu duefunt motue pftrictmne 
.f.7 dillaratiuue qui i fpafmo nequaq5 
tempe 
flate cciter praticatee fmgultum fic di 
tiidur qr quidam de repfone 7 quidam 
de inanitoe erit. i0e reptone uocat qui 
er babudati materia prouenit de inani 
toeuero qui fit fine materia ut efTet ali 
qua fola qualitate manifefta ueluti a ca 
Itdttcte uelficcitatcflue materiale. 
0iue fiat a dolor uel ab aliqua oculta 
proprietate nt efiet uetofitae aliqA que 
cuqueftomaco aliquod iferee fenfibile 
nocumetumqrtncad illud erpelleduj 
nirrne erpulfma Vomaci naturalr ifur 
git i fingultum efficeret. it r fic pat3 qd 
fit fingulruf ac quotupler ipfe fitquod 
bv capft itetio fuerat. 
CaprmJiiij.de caufie fingultue. 
Spitulumprefene fingultue 
c caemanifeftabitque ertrinfe 
ce 7 mtrifece effe pritXrtrin 
fece ucro ut aerie ttenfa frttae aut bal 
nci fiue empft aut alteritie fri ftomaco 
applicatiXibi quoq$ fri 7 ulr cuiufcu 
que altenue peretie ab ertra i ftoaco a 
hqua itefione 7 fuperflua fritatem idu 
cere.Cribue naq5 modie ut me bonue 
Enic.docmt frigiditas fmgultum idu 
cerc pdr ptimo materia i fpafmado fora 
facicdoetffomacu ipfum frifrigidado. 
tribus er caufta materia cotinef' 
i ffomaco retinetur 7 ab eo difficulter 
feperatur.Cuius ca na ut materia iff a 
fibi nocumetum Iferete erpellat ultima 
conatu cuius caufa na ut materia tff am 
fibi nocumetum iferete erpellat fit figi* 
tus f ducit 7 2°fritas fua qualitate 
tum/lRam 015 equalitate ercelTerif ffo 
macd (edit cu mebrum fit neruofum ut 
fupra I notificatoe ipfius ffoaci decla 
ui frigidu.m-7 neruts 7 mebris neruof 
inimicnertffit. facit etia fritas flgf 
tum qr ipfa I ff emaci nillis feu penis ifi 
ra atq3 reteta.cu tfptffat atq3 ccftrtgit 
quare q? ab eo naturaliter refolut debe 
ret retinetur i fi ftinetur fefilile neca 
metum effecerit na ad tpfu erpcdicdum 
naturaliter Ifurgit7 fmgultn eat. £f i 
dem facit optione Iduccs fi propter ip 
fa materiet refolutio reperiaf catiditaf 
quoque aeris atq$ balnei feu cuiufcnqs 
alterius potetis i ffomaco fuperfluam 
caliditatem autficcttate fducere fmgnl 
tus ca elTe pdf.ctbt mordicatiui 
*i quecuq3 i eo mordicationem tcjucere 
pofTunt fient fimilia 
7 martme fi poff talem alTumpticne bo 
nt uini parum btbraur fingultus fduce 
re ut erperieria doc3 7 boc marime pp 
uini bibitione fit qr ipfum talia t ft orna 
co fubffariam tfurgit 7 iuifcat.unde $ 
pterfenfibtlitateipfius qr neruofus f 
,ppter ercarnattone ab tlfacutis facilif 
leditur 7 ftrgultum efficit uel er slTbm 
ptione medicte foiuttue fepe ptingit ut 
i de rettficatoe medicinarum ut tquir 
£l£befue qr fua fuperffua calidirate ca 
ftcctrate flomacu corrigar i otdtne fua 
uirtuteerpulfiuairritatac fua de ueo 
fttate ff omacu ertedit 7 tff o modo tunc 
fingultus fit. £t item non folu a frfiua colera Uel alma malua bumor madatu: 
ut ex duodeno ad flomacu et 6 bine ad 
00 ipfiua 7 fingultj tuc fit uel propter 
mefaicaa ad ftomacii materia illa man 
dari quoque pot «c.poteft etiam fingi! 
tua fieri per coitatem ad cer"1 ex nimia 
capitie replbne uel frenefi uel aliia cer 
bri apoftematibua uel aliquibua aliia 
malia difponibua fiout a cafu tiel a per 
cufTionefuper caput qr lefio tiic illa cer 
bri ftomaco tuc coicatur fieri 7 ite 5 po 
teft fingult3 ab apoftemate iteftino22 re 
nu matricia uefice 7 ab bumonbua ma 
lia t mebria dtctie multiplicat? 7 frcrdu 
a uetofitate ubi illa fuerit fto mifia.£ t 
boc definguljJ caufia. 
Caplm.lr.de figria proncfticia fin 
gultua. 
« 
jfngultua fe mamfeftat.0ed 
f de caufaru cognitione an de 
inaitide an de rcpronc fit erit 
perquircdu de inanitde ut a dictu e fit 
a ficcitatepurafine materia 
euacuafone fuper 
flua fiue per fluxu fargufa fiue peruo 
mirufiue per fecefium fiue alr *c. Sut 
,ppter nimia abftinentiam 7 labo:ea cr 
tremoa Ioga quoq3 triftitia 7 fimilia et 
fed paulari 
ne et ifte caufe ab ifirmie uel ab aftatf 
bua facile iueftigatur et marim fi extri 
fece fuerit difcuredo.f.per fex reru3 ti 
naturalia idebitum decurfum. Si 
uero de repfone fuerit aut per cottate 
aut pe: proprietate fiet. £5ed per coita 
tem cxpaffionibuamebrorum parftcu 
larium cognofcitur puta cpatia cere 
bri fpleia et cetera. j£t in tali fingultu e 
iterpollatio qucda.0ed fi 
etatem e ccminuua.ufbene parua bna 
medicine euacuatione fed a qmbua?q3 
aliia euacnarionibua cibi reptone fingi1 
tua ut i naufeatiua facietate 7 ingulofe 
fe minimo ctbo repletibua erperimur. 
‘jfdem facit fuperflua famfa tolfantia,p 
pter coieram ad ipfum ftomacu 
tenujTnterdum * quodlibet aliud ficci 
tatem iducere potea ut effer triftitia lo 
ga ac omia aie accidefia fuperflua po 
tcna.f.fuperfiuaficcirate iducere iter 
que fuperfluua coptua cenfiatur. Cau 
fa uero itrifeca elTe pdt mala ftomact p 
pl'to cum materia uei fine.cum materia 
quidem utcofa ffauelacetofamria* 
0ie materia ut fola mala compto cato 
fria ucl ficca.Bpoftema item t ore ftoa 
ci uei ulcua tpfd quoq5 raritaa qr a qa 
cuq3 leui ca mordicatiua j>pter nimiaj 
tpftU0 ffibilitatem (editur 7 fingftua,p 
ducttur.lEt ifta perproprieratem fiut 
IJher coitatem fit itcrdum rone coicati 
onia ipfiae ftomact ad totum uei ad ali 
quod particulare mebrum.rbi gra a to 
to dicimua prouentre propter aliqua5 
ficcitatem i toto pfirmata3 7 i fine feb*i 
i adburetium ut i etbica ptifi 7i quacu 
que euacuatione fuperflue cor3 erficca 
te fit 7 propter bumorum aliqua mala 
qualitatem fient i rigore febrium q* bu 
rnor rnotua fua fuperflua caliditate fri 
fare ud mordicatione fepefingultum i 
ducit fic accidit aliquado t febribua ad 
buretibue i quibua colera ad oa ftoaci 
afluit 7 maxime i cafibua ut natura p 
uomtru ea expellat 7 ita de ffate 7 mfia 
aliqua mala qualitate pticipatibua 7 in 
terdum a punctura nerutum 7 baa caa 
mibilib5 pertottua coitatc5 appellare 
iRdne particularia mebrorum iterdu5 
fit ab epate pzopter apoftema.f.t mari 
me quod in eiua concauitare fit 
ucmitd aliud quare ala ab eo t duodeno interpolationem unde fi peruenerit a 
materia calida fentitur mordicatio et 
puctura quedam uniatur a fria et a ca 
iidia leditur.£t fi eR cum materia quo 
cnque illa fuerit grauitaa fentitur i Ro 
maco.Si aut materia fria fue:it fenti£ 
frigiditaesleditura fftgidia 7 iuuat 
a calidia.25ed at a Romaci fenfibilitatc 
fiataquocuqueleui caufa productfTt 
gult ua, <3i ab apoRemate Ro maci fiat 
febria adeR dolor naufea 7 alia figna 
apoRematiaRomaci a capito proprio 
defcripta. 0i aut ab ulcere uenerit 
omnia acuta pdgitiuafumpta dolore5 
efficiet, £t fi fiat uomitp uiruletia que 
dam apparet 7 idem fepefit i egontb?. 
Jn facto a uetofitate i Romaco fenti 
fur ertenfio ac rugitua 7 er eructuato 
ne alleuiatur ifirmua.et bec de fingultf 
fignia demdRratfa. 
Caprm.lri.de fignia pronoRicia. 
Hfmua poR fingultu 7 aliea 
f tto mortalia, ©ingultua de i 
anitione er diuturnitate fe 
briam iceffiuarum prouenie'a aut egri 
tudinum cronicarum ut ptifia 7 etbice 
et talium aut poR quel5 euonem fuper 
fluam mortaf et marime fi ficcitaa fue 
rit confirmata quod cognofcitur qr in 
confbmata ficcitate buectatta nibil aut 
parum profunt i non confirmata iuuat 
fingultua! apoRemate cerebri 7 in p 
cuffione capitjpenetrate mortalia, £5t 
gultua poR uomitu eueniea fit aut pro 
pter aliquam materiam derelictu aut,p 
pter fuperfluitate 
fi propter primum eR malua fi prop 
ter fecundum eR mortalia. Jtemfin 
gultua t die «etica tdicatiua prouenief 
ft tunc appara figna bona t die cretica 
indicalibonam crffim per uomirum ue 
nire fignificat. 0iuero figna mala ap 
paruerinttuncmortem.Jdcm dicit 0 
uiccnaqtiodr librodcmorte fubitaea 
fcribitur.Ciuod fi quia fingultum cnm 
uomitu ac uoda deRructione 7 cu men 
tia alienatoe babnerit propiqua morte 
fignificat. £tidem i eodem libro quo 
que fcribitur quod fi poR fingultum in 
latere dertro uel fuper finiRrum bume 
rn apparuerit apoRema feRina morte5 
fignificat. 3ftem tn‘acu$ febribua ac 
ctdtt fepe fingultuaf.er mebria per fe 
bremrefolutia.s ad oa Romacipropf 
fia 7 talia malua e quia illic materia for 
iuifcatam ftgnificat.£t qr talia cum di 
ficultate curatur malua. £!ed fi er fup 
flui bumidiconfumptione prouenitmo 
talia. Jtem fpafmua ad materia no pro 
portioatj fepe er fuperflua fe.caliditate 
accidit 7 talia cum potu aque frie ac fi 
ruporum frigidorum nf alteriua rei fri 
gtde fepe curetur.. £t quauia er de 
fectu materie dici poflet ficuti pre dicti 
ita fufpectua nec ita malua eriRtt. £5t 
gultua i prtctpto euentea fi 
diu non durauerit materia pauca fignt 
ficat s;tnc non multum periculofua eri 
Rit.0ed fi durauerit materia multam 
atq5’fira fignificat 7 e fignum malii, £t 
talia fingultua c multum periculofua 
ut iquit baly.jftem atforifmojg fepttma 
©ngultua i ylion malua.£t panda B 
deTingultua pronoRicia dicta funt. 
Caprm.lrij.de fingultu qui tam de r 
pletione qua inanitione appellatur. 
TRubrica. 
C qr de fingultu cura amodo 
_tt poneda e an de repone an de 
inanitoe fiat cofideradu$ erit de repfone* primo curam defcribam. 
£]£>ateria itaque quecuque illa fuerit fi 
per uomirum euacuari poterit nibil m 
hua (i non per fecelTum cuacuef opo:t5 
materia igitur frigida prtcipio facie 
do fi gzoflfa fuerit aut fubtiTtn o:e ftoa 
ci ifdtrata aut alibi iipfo ftoaco fuerit 
fiper uomtrumea cuacuare pofle ttbi 
comodma appet a in capfo de cura uo 
mituefTatia. £t obferuadoa canoneo 
* modum talem materiam fiue fabrilia 
fiue grofla fuerit euacuadi comptea.qp 
fi illic o:dtne defcrtptU3 obfuaueria ad 
tuuate deo tibi bene faccedet.0i uero 
per fece(Tu$ ea educere oporteat tbidej 
quoq5 ? digeftina *i folutiuabuic tteti 
oniappzopriataplurima compiea. £t 
fic modum babebif qualiter il 
lam fiue per uomitu fiue per fecelTum e 
uacuaredebeaequetam abitra q5 ab 
ertra ififtedo fingultum fiat app:otima 
da un omnia que ab itra fpiritua attra 
but ac retinet iftftedo fingultum maxfe 
ualet ut funtnuc dominorum terribilef 
iiultj ueluti Oro ucfperioni filio i omf 
bua mebrfa cotractua accidit. IRa qui 
da pbilipua.etuapbicua ptopterfuof 
immicoa egrdi fecit quoe cd. ilit0 ipfe 
uidit tanta fuit ira feu timore pmotua 
ur eia obuia ueniena liber 
et emnid teribilin iprouifa anntiatlo ut 
perdictioniabonorudomord fimine et 
omniu breuiter q3 patiete i longa et $ 
funda cogitanere detinet utjeyfritaJJ 
cui remedium poffit. 
£r ito naq5 triftitialoga caf.Sd 
boc ita ualet banelitn diu cottnere fter 
nutatio quoq3 ac fr padere fbito et i ad 
uertetur frfa3 aqua f3 ,pbicere. Cafto 
rei ite ac aliard reru olfa9. £r 
quod i cafu ifto fepiue ceptU0 fu fiofctt 
fa bdbacia cd fao fete icendere ct quod 
patieaad facie ctnarca fomu rectpfSc 
3fn ifto quoqj cafu laudat bon9 cremo 
nefia frmatico obturationeabaru auri 
umd digttia uel quomodolibetalif (i 
buerit ac duaf tetaa de lardoe narib9 tm 
poneXalliam.pp banellit’ f renone mi 
rabiliter ualet. j£t fi patfea alta uicc 
clamet, jfuuat quoq3 fuper colu patien 
te cocutere ac extrema coftrigere cofri 
care ac tuf 
fim ac fingultn retinere, quo 
qj cu uetofif callefacere n\cu alije 7 ma 
xte cu petija callidia f ardeti aqua calle 
factief urfaciaa fic.lBe.olei de fptca ol’i 
de lilio cdpofin' ari.J.i.pulueria caftcri 
3-iJ pfperia cinamomigalie mufcate gra 
norum paradin feiarutbe an.3. f *ce 
re pard er fiat ungueiu quo urget" fica 
cua an cena er an pradium * de fup cali 
da peria ponat". £t fi uia ur pftmt faci 
unt ari unctione ftoacum fomerare faci 
ae cu aqua arderi ut dictu eft. Bel faci 
60 fic. 1&. foliorri lauri tiorfi camemil 
leabfintbij fucci origani pulegij abro 
tanirutbeficce 
carri lauri fini mararri ari.?.ij fcif ru rbe 
l.i.cdquaflent" er bulliar i uino et coi lo 
cune equia portionib9 er in ea fpongie T 
filtru infondat" et fortiter exprefium et 
callidu quantum fuffere poterit ftema 
cuafemetur, £tcu incepit ifrigida 
ri de nouo iterum calida reponatur et 
boc tribua uicib9 facto unctio prfcrip 
tafiat. JLaudat ite Suicf cafu ifto 
fequitur collri et gallu talea fomentatio 
nea et fictfonca facef et tu faciaa fi libj 
Sdftra ualent cofectionea callide ut dt 
atriiu piperio diagalage dyaciminn dia 
nifum 3in3(ber coditum tiriaeba magi 
metridatu et iter alia uelet aqua tatttTbt 
bifa pulueria cerult cu pane et boc cau 
primu laudat"et maxime fi cu dccoctide nuit fcfe ancti bibaf. £tego i cafu ifto 
dare.3.i.tf riace cu.3.ij.puluerio dipta 
mi mirabile opatione adtuem.<3ic ga 
riofolord i ore detinere« £t oia q5 
dicta fnt poft materiei euacuatione in 
totd uel i parte fieda fnt. 3Ha i fup 
ota que ta ab itra qua ab ectra ftatt dic 
tafdt infingultu a uentofitate prouet 
enti quoq5 ualent eadem .n .eft cura. 
Quanta co adferrerumnonatma 
liu regimen aerem ad callida et ficcum 
declinatem inbabitet etprofe fopnua 
longuo fiat. SToIIerare famen 3uuat 
multa 3uuat et crercitid forte et marie 
fu per fame factum. £ t ut fupradictU3 
eft parietem ad fame pronocare etp:o 
pofTe cd in profddio cogitationib9 deti 
nere, duarum ad cibum fit paucard fu 
perflnttatd et multi nutrimeti ac facillif 
digeftionio nec unquam ad faturttate 
manducet. £aroitaq5 caftrati duo 
ru dentio uirulilactantia capretiperdi 
cd fafianorum auin jubalin caponio ga! 
Imaaum 3uuend sc.iCdueniena erifttt 
£>i falfameto uti uoluezit cd cinamo 
mo pipere grano et ft 
mtlibuo fiat, pura ac poteo b< 
bat fepe ac para pro uice fumedo. 0i 
ftgult9 a matezia fiat callida materia p'* 
erit euacuada*£t fi per uomitd boc ffe 
ri pot ut fupjadictd eft ntbil meli9. 3n 
boc igit"cafu cam de uomitu fupra reg 
re tllud.n.qualiter materia callida p uo 
mito euacuare debeo tibi doctrina pple 
te dabit. £t ide fiet fi per fecelfd ea 
euacuare uoluerio.lRa et de digeftiuif 
etfolutiuio buicpropotto pertinetib9 
te medio plurimio babundantem faciet 
£tftc foid fupereft ad alteratia deuet 
re. £ t prto a reb* no naturalibue (n 
cobando aerem ad frigiddet bumiduj 
declinet faciao que fi naturale no babu 
eria fupra pfibua t locta te iltam arritt 
ctalem facere docui.Huifat9tn efto ne 
adintefam nimia frigiditate declinare 
facias. IRamtms coadbunado cal 
lorem fpitn$tcenderet plurima nocert 
quod Ide accidentia ate facerent q fpa 
et callorem ad ftra retrabere't. 
qucfpiritus ipfoaadexteriora trabdt 
fubito ftl3 et fpetuofe ndftata ut gaudi 
um uerecodia sc.tn cafu ifto. Junant 
multa. ut qaaqj die uen 
tria beneficia babeat. £ t fi natura n 
fecerit coi crifteri aut fupofitorio uter 
$£>it fompnue teperatus quiefquamo 
tus magia couenit uf tepe ratum faciat 
exercitium cibua paucaru fuperfluira 
tu f5 nutrimeri bont paucua pro utce d 
tur etfaciaa ut ad frigida declinet ? bu 
mido .£t ubi nirtua coftana fuerit no 
ita facilia digeftionif elTc acille 
n. talia in flagmatui acadburibilia q? 
in cau ifto plurima noceret. £dueniut 
igit" lactuca et maxime cd aceto ediuia 
cucurbita portulaca pttfana odei amig 
doffeula actu pbnlira. £x carnibua 
coueniunt caprine uituli lactantia con 
culic9pulloru gallinarii perdicii faxiao 
rd «c.£t boc carnea magia elixe qua5 
afe coueniat que cii lactuca cucurbita 
endiuia aut ca agrefta uino 
berberia fucco citragulorn limonu uel 
acetoritatecit:i e t fimilib9 fut alteradc 
£t boc,ppter duaf caa prima ut frflua 
illa caliditate cotemperet 2° q: no ita fa 
ctlle digeretur. iRa ubi effet fic facil 
lia digeftioia a caliditate illa fuperflua 
tfumn leuiter couertereturetper pna 
fingultd ad auge2etXouenietef cibi pi 
fcea fut luci9 pergre truitale ftriligioef 
sc .£x fructibus coueniat pruna ace 
tofamora no perfecte matura grana 
ca acctofaXite agultlimoefacetofitaf citri crifomilt berberif ac fructua tame 
qui dulcedine multii babet facile i cora3 
contutatur jfnifto tgitur cafu relique 
difot potueubiuirtua coRana fuerit 
fit aqua ordef uel aqua frigida Xu ai 
nogranatoru aut uino berberiaagre 
Ra nel cu modico aceti mixta uel cum 
aquaipfa inlep roratu bibat uiolatum 
factu er aqua cacarbiteael cofimtle . 
£t (i uinu dederia fit aqua prima tnir 
tu.Quanto ad mediefalia ab itra fume 
da cdueniut oia iulep fercta atq5 fif ut 
iulep uiolatfi roratu er aqua euebrbite 
factu 7c, ©irupuf de granatiade limo 
nibua de jibea de fucco endiuie de accc 
tofitate citzt couenit et manufxpi 7 ttta 
fadalum et talia. &b extra uero ptt 
ma fieri fol!e't ut emprafionea epitbiata 
fometationea ?c. 0ed memor eRo ta 
ha frigida fuper Roaco no diu detine? 
iRa cu calida fuerit ad floacu ipfu cafi 
tatem ieflectot cuiua ca cafttaa ad auge 
tur et fic plurimu r.ocet ueru medicoru 
plurimi in boc errant i febribua' pone 
tce fuper cor acalijat difponibua calt 
dia faculoa cordtalef q* cu aliqua diu ii 
lic Reterit calefiunt et caliditate illa cor 
di reflectat fic pilli ueRri noRraru a ca 
lore noftri corporia calefacti calore re 
uerbezat et nof calidof tene't ut crpietia 
docet ita faculi fometationea empfa et 
talia Roaco callida fuppoita. TRota 
fic tame faciut un ctioe'a ut igif de bito 
que ab extra uenint approximada aliq 
tibi fcjiba tale faciaf uctione q recipit o 
lei rorati olei uiolati olei de nenufare 
an . f. fpodii jofaru tubearu 
rubeoru aii.3*<.capbore .j.f. cere para 
et fiat unguentu cu quo aceti paru icor 
poref' et de tali per duae boraf ate pta 
dm Roaco ungat*'. JLaudat antiquo 
ro plurimi ueficaa aqua frigida femi 
plenaefup ftomaco cu inci 
piut callefiezi amoueatnr ud accipe aq5 
rafure cucurbfte et cn ea aceti paru co 
mifceet petias i ea madefactas ftcaco 
fuperpone et callefactas rtmoue ?c, 
jEt bic fingultue cara finit*' q* fi aft 
citate cu elbice cura curabis 
qua i meo de febzibus. B mpliffima ad t 
uefes «c. J6t fic eft finita cura ifta de fi 
gultu tade ommV egritudinib3 fidd 
Judicio meo ad fufftcietia peuractaue 
ribufcmeo. /Cometariolo fineipo 
no JLa3 deo eiufq3 matri marie ame. 
JLaue deo eiufqj genetrici '4 :■ 
Cractatuf de fluxib* editus per ma 
gifirfi Sntonium. artium 
ac medicine doctore egregio papienfes 
feliciter incipit. 
ferentia nona tres in fe 
r d fiirnas cotine* icipit. 
Tfbrima eft deucntrtsflu 
xibue. 
fecunda de uermtbus. 
JCertia de ylliaca et collirica et aliis ft< 
ftinorum doloribus. 
‘Jbrima i fe qutq5 cotinet tractatus, 
primus eft de cfyaria. 
<3ccundue eft de lienteria. 
Certius de colica. 
J&uartus de difinteria. 
Quintus de tenafmone. 
tractatus.xiij.contlnet capitu 
la primotan itrinfccas quam extrinfe 
cae dy arie caufas enumerat s 
jSecunduj cuiuflibetdparie epatica et 
fplenetica exceptis figna demonftrati 
uamanifefl8t. 
jCertium epatice dyarie ac fplenetice figna demonftrat. 
Quartum figna pronoftica CU1I5 flurui 
comula ac demdftrat 
Quintum colerice dyarie curam ponit 
folnm eiua materiam concernentem. 
Sertum curam ponit que folum fluru 
dyarie colerice in quantum flurua eft 
per ab Intua approrimata conuenit. 
Septimo modd ac regulaa apprortma 
di narcolca et etia uetria flurib’ docet 
J0ctauum que dyarico flurut a colera 
prouenientt in quantum flurpe ab ertta 
proueniunt approrimanda defcribtt. 
IRonu accidettbpquoq3 dyarie ac cefia 
flaribpque fupueuepnt doc$ fncamef. 
23ecimu3 fer rerum non naturalium re 
gime dyaria colerice poit conueniena. 
Undecimum de cura dyarie a ffico 
bumore totiua caufe prouenientia. 
duodecimum de eiua dyarie cura que 
nicto capitia prouenit. 
decimum tertiam de cura dyarie tam 
epatice quam fplenetice. 
Secuduatractatua duob3 capitula, 
oea lieterie caufaa ac figna taj 
pronoftica quam demonftratiua ptiet. 
fecundum cuiufl5 lieterie cura poit. 
STertP tracratua duo cotinet capla co 
lice pafftola caufaa ac fignataprono 
ftica qua demoftratiua capitula prima 
ponit fc6m paffionia colice cura ponit 
lanarr* tractat* qtuor otinet capitula, 
primum ta caufaa ac figna pronofti 
ca qua demoftratiua difinterie narrat 
fecudo difinterie epatice curam ponit. 
Ortin iUipq a fuperioriVlteftinia fitt 
Quartum que tam ab inferiortbua qua 
medija inteftinia prouentre poteft. 
duttp tractatpqulq3 continet capitfa. 
*|brimD caufaa ac figna ta pronoftica. 
qua dem<5ftratfa renafmonia continet. 
Secudij cufuflj tenafmolacmaponit. 
ICerttum cuilibet accideti quod ta3 ab 
alijf flurua fpebua qua in tenafmone ac 
ddit ei fi i eo frequetiuafuccurrere do 
cet et eft cu egreffione ani cuina caufaa 
ac figna ta pronoftica quam demoftra 
tiua capitulo boc pott eiuf quoq3 cun; 
J0le'a de fnteftinoru e gritudi 
n nibua cura ponere a fluru ue 
tria principio fumere libet g 
eft cibi aut faguima uel tteftinoru5 fBe 
feualiord bumoro uioteta fccefTto et 
eft qulcupler dyaricua difinterie’ lien 
tericp paffio colica et tenafmonr ' IRo 
nulli tamen lienterica et colerica paffio 
ne inter ftoacbi egritudinea enumerat 
f3 q: tam uulgarea qua docrt' ea flurua 
uetria appellat ad bdelocum ipfard de 
terminatione mibi feruare hbuit.ueru5 
qndyaria plurima feriptur* fum que 
alija uetria fluribna marfe coueniut de 
ea dictione primo facere uolui que eft 
bumoralia flurua in quo nulla eft fan 
guinia egeftio inteftinorum ercoriatio 
nulla nec imutati cibi aliquid et bui5 ca 
Itrlfeca et ertrifeca elTe pot crrrifec3 g 
de ut fer rerd nd naturahd iordinarua 
occurfua ut puta aer ercedea 1 caltdita 
temateriaa eliquaa erceffmu frigur eaf 
coftringea accentrafq5 bumiditaa rela 
raalmoderatuerercitium retettua de 
bilitana longa quiea cuiua ca bumoref 
fepecotftipunf.Jiztindeer fomno? ui 
gilia magia mo factia ac er uebementi 
triftitia contigit. Jra aute cffreltaa 
bumozea poit t ebullitione timo2 eoa in 
trlfecat qui quoadunati fluru efficiunt 
fepe eruberaa gaudio eoa f larat. 
que buorea corrupit ac mahgnatYeple 
tio nimia ode roe cibi et potp atredit" q 
litaa s ordo cibt el3 *i potaf 
quatitaa nimio dyaria Iducit ? madme fi cibus multarum fuerit fupernuitatU3 
7 nutrimeti pauci ut olea et fimilia. 
iCibi quoq> quatitas pauca ac fi uet 
bt gra ftomacus calidus fuerit et cibus 
furntt" i quatitate paucue corrupitur 7 
flaru iterdum facit.? bec er parte qua 
titatie cibi 7 potue fe tenet. £t par 
te ud qualttafi fi uenenofuf fi mozdtcati 
uus fi er natura lubricus fi fubttT nimf 
um fi er bis fiunt que uclocttcx cozrutn 
putur ut lac 7 talia fi in aliqua ipfarum 
qualitatum ercefferit. £r parte ordis 
fi lubricus fttptico premittat".uel cu fa 
ctlts digois ei qui tarde digerit" impda 
tur. Je naque digeftus cum defcedere 
neqneat cozrumpitur. 7 ceteras bumi 
ditates cozrumpedo per fepe dpariam 
cat.c boc er parte fer rerum non natu 
raltd fe tenet. Ca uero dyarie itrife 
ca tam penes curfum naturale etatiuuj 
qua mebra qua5 humores qua dolorej 
atteditur 7 bec omnia cura uariat/iRe 
fpectuigit" naturardecurfus etatjque 
iter cas itrinfecas enumerare libet i bif 
f perit" quit iuuetute uetres bnt ficcos 
t fenectute uero babet bumidos. uel e 
ptra de quibus ypo.afforifmu fecit. 
£t nt bec facilius cognofcat". fcito 
quod ta fluribtlitas uetris q5 ftiptid 
tas merito etatiui decurfus euentetis 
quique caufe naturales afltgnari folet 
er quarum pmutatoe uef quoq5 permti 
tari folet i fluribilitate. Ca prima e ite 
fa ftomaebi frttas cuius ca plus afluit 
6 cibo qs tmutari polTtt ?rboc erfis t m 
uetttte i fenio permutatur eo quod om 
nisimoderata diferafia deiicit. actum 
,pprie uirtutj.buic oppofita ettefaca 
liditaf appetitu profternes cu ergo pa 
rum cibi aflumit".ueter necefiTario ftip 
ticat" ?bocrppteretatm decurfum na 
turaliter permutaf.Scoa caufa eft er 
pulfme p:optej (torna c( naturale butdi 
tatemfortitudo.naturar enim burnidi 
tae mebris tnata erpulfiua fortificat 7 
debilitat' retetiua p:tma primi capfo 6 
uirtutibus 7 talis i fenio permutat" ua 
turalis uero ficcitas illi oppofita uct:e 
ftipticat 7 boc per imoderata difcraft 
am ad ptrarin ifenin reducit. Cercia 
ca e multitudo colere utdute erpulfiua 
ftimulatis que ut liquet i fenio pmutaf 
fed oppofita ftipticat ca.f.paucitaa co 
Iere i iuuctuteerns auget" in fenio. 
Quarta caufa e naturaF caliditas 
iucta cum bumiditate que uias eliquan 
do 7 eae lubricae faciedo retetiua dbi 
litat bec i fenio permutat" acetia op 
pofita p imo derata diferafia. &uia 
ca e debilitas attractiuc epatj totu$ cbi 
Ium per mefaicae nd uales attrahere. 
7 talie potiue cu a fritate p20ueniat au 
getm i fenio.oppoita at pjouemes a ca 
lidate tm attrahit cbili.ut fecee fice ma 
neat 7 boc per remiffionc caliditatjn fe 
nio permutat".er quibue p5 que fnt fm 
ctatiuu decurfum caufe fluribilita#. ac 
ftipticita# uetris * quepmutat" et que 
non £r quibue oibue pat$ ulteriue q> 
ille atforifmus.quibufcuque cc.no i ct 
bue affignatis caufis uerificatur. £5i 
uero fluxum merito etatl dccurfue co 
gnofeere uoluerte proucniefe hae qui 
q$ caufae diligerer eramta.mebrog ue 
ro defectu fit dp arta quadoq$ toti0 ple 
ruq3 captiJ.fepe ftomaci ac iteftiog pft 
muepatjacmefatcarum iterdu fpleie. 
7 fi raro mf icie aliquado.Ca uero dp 
aria que humos malignitate fit.quado 
q3 ftt a fanguie iterdu a mfia nd nuqua5 
a flegmate a colera uero fepiifTfme.at tl 
Ia que ca dolorie accidit, qr per eum ca 
lor naturalia refoluit" 7 debilitat" quo 
debilitato bumotee cotrupiif 7 co:upti uetre effiant fluribilem. fit ire alia ob 
cm qr natura tu dolori fuccurrat plu 
rimn occupat".? ftc a Tua opatone doi 
ettretefione deficit propter qnod fit 
dyaua. £t ideo t emiflione detiu puezo 
rum<ppter dolorem fepe fit flurua dy 
aricuaadquodtame adtuuat.qrtuc 9 
capite ad ftomacu materia plurima de 
fluit que bumorea corrumpedo flurum 
efficit ? ad boc facit lacgj matoria quan 
tiratia affumptio.qr propter dolorem 
plua folito de eo fugit quod i ftomacoji 
digeffum remanea corrumpitur t cat 
flurum; igtf caa quibua 
propter dolorem catur flurua. 0i 
ergo i boc capfo conteta dilige'ter er9 
minaueria inueniea capfm in fe dparie 
caa itrinfecaa q$ ertrinfecaa caa ptine 
re propter quod fine recipiat uolo. 
jCaptm tractatua primi cuiuflibj 
diarie epatica ? fplenctica erceptffigna 
demoftratiua matfeft aa. 
caa nofcere perfecte de 
’d fide:daquepnacamteneater 
aminet necefTe e.? ft i cognito 
nemertrffecarum carum uenire libet 
per ea que t precedeti capfo feripta fut 
ordinate difeurre de quibua ifirmu tu 
um diligenter eramina.fic enim 1 ipfa? 
cognitione facile deueniea 
uero ad ttrtfecaa fi propter etatm deu* 
fum diaria fiat flunbtlitaa fi iuuenie fu 
erit ibide} tuefttga ? fi fener qua I iuue 
tute ficcitatia caufe fuerit fueftiga. 
c5po 
re er rite i egritud/ne atit ualitudie. 
Jn ualitudfe quide fi bumorum i copo 
re repletio affuerit.? uirtua erpulfiua 
fortia tvc repletio illa ccgnofcit*' er pr 
ccdcti regimie bumoru muliiplicatiuo 
uel per alicufua' eonfuete cuacaartofa 
dimiffione Tp alicuPmebri mutilatone5 
corpore nero (firmo ernte fignia dtgd 
ntepreapparetibna diaria fepe fit qua 
natura pleruq3 bene incboat.fed bumo 
rum (ordinatione aut nenenofitate ea3 
f tempore fiflere nequit ipfi enim bumo 
reatnceffrenitat *cum (firmi male to 
leret talia ad fc curam uocat.fed fignif 
digeftionfa non apparetibua fintboma 
tice fiet. * tunc nec confert nec bene fe 
rot.? ideo quadoq3 i fimilibua caftbuf 
diarici cura ad fe uocat bumoru effen* 
pfidrada erit que uifu boc modo difcer 
mtur.nam egonuj albedo flati nigredo 
mfie citrintraa colere rubedo fagui at 
tcftatur.ardor item ? punctura fuper 
bumorem colericn arguit.te quoq3 aer 
tempua ani etaa comple do regime pre 
cedea iuuabut i iudicado.qr talia 6 bu 
more peccate cognitione tibi magnam 
preftat.£r bumo? preterea uiriditate 
fuper coieram arguim3 fed dc bac cau 
te iudicadum e.nam eflo per aduffione 
colere uitellie uiridia colera plurimum 
fiat ut prima primi. Jn ftomaco ta 
men pleruq3 er oleribuf;generatur.qua 
digeflionem recipere nequeat ficdt ale 
um porrum cepe ? buiufmodi ut 43af. 
f o pronofltco? capfo!de uornttu fed in 
ter bac ? tllaj difcernea qr (genita per 
aduflionemeritdolor ardore ualida 
fitta i alia uero (florum aderit nulla et 
i boc cafu fuper bumore peccate argii 
tmua.urina ?fi pauca (quolibet fluru 
uerififiter eriflat tibi magno preflabit 
caufa e qr nifi (flurib’ 
Bueniadeflueretbumorea flurua om 
nia t breut finiret cum materia (tteflia 
pteta cito euacuetu:. lCu5 igitur bu 
morea qui funt flurua caufa a uenie ad 
epar demadatur er cie aliquid ad ur ia lee ufae tnc quoqs madari neceffe e.t p 
modumbnciiudicado urina tibi auri 
lium preftabit.nam * fi propter bumo 
rum diuerforum cn$ urina admirfioe5 
ea ut plurimu liuida fuerit fuper illum 
tamen iudica cuiue mo dicto copia ma 
I02cm i ea elTe difcernee.* bec fdt figna 
flurue qui defectu totiue prouenerif* 
0ed * fi caput i caufa 
fuerit dupliciter fieri contigit, na mate 
ria illa per poztoe t mearue crtra ueaf 
ad ftoaci fudum fepe uenit * ibi una' cu 
cbilo quoe reperit bumorce cozrupit* 
* ifli flurum efficiat fpuofum faj.de qfl 
dnm dicit 
/0uibufcdque fpumofe egonee i dia 
ria bie a capite flegma defluit.* i banc 
diarie f pem traulli facilime t cidut ut.y. 
.ri. £>aulli a diaria capiatur loga. et 
bit funt qui propter cerebri lingue ac 
ipfine ligametorum nimia bumiditate5 
litterae quafdaj exprimere nequeat po 
teft atr materia caple per aenae * arte 
riae ad epar deuenire.que ab eo bumo 
ree ad fteftina fluere facit * talie maria 
e ut plurima er colera * flegma te pmtr 
ta.bij enim l compatoe ad prefcriptoe 
male dormiat ac terribilia fomntat.* f 
bie duobue figna catarri adrut.* 6 no 
cte plufqua de die talif eueniet.quod fit 
qrbumoree prouenietee a cerebro 
pter rcuocatione calorie t nocte magif 
qua I die mouetur.ut plurimo quoqj p 
orifmalie erildit.naj euacuata materia 
coadunata fu 
erit.* ifto modo flurue cerebralia po 
rifmafe prouenit.unde per tree per oc 
t o ac plazce quadoque diee.utfepiflTiiTi 
Ifirmue ob boc fe liberum putet.tardi 
tae uero * feftinltia talia portfmoru$ 
ab uniformitate t difformitate regimtf 
ifirmiproucnit.qrfi uniformiter Ifir* 
fe reterit pyodi funt equalea fi diffomi 
tertnequalea et bec funt figna que eele 
bralem flutum iudtcabutXaufa df a:te 
ftomacbalia ta$ mala completio fipler 
que cuj materia cITc pot.fimplet qutde 
utfrftaa mortificae cuiua caufa retet! 
ua debilitatur.? idem caliditae fupflua 
calorem erterminaa efficere pot.ueru3 
qrrariffimeab alio qua a fuccefftonc e 
gritudinum calorem erterminatiu pro 
uentt et eia precedetibue ac uirtute de 
fecta i buiua cognitionem facile deuri 
ea.ifti fine dolor ac preter nolfi 
fatem egerut et ifenfibilr fepe.mala aut 
completio ftomad cum materia dyari 
emefficieardnettifcofi flegmatia fieri 
poteft Homacu ?elaratta fir et a uilli fto 
mact’ palefi q? mordicafiui bumorea pu 
gitiui quoqs feti uenenoft idem efficere 
pofTunt uetofttaa itemq5 ulcuaet apo 
ftemaftomaciXtiftortn omniu figna 
funt. qr et fi utfeofum inflegma caufa 
fuerit dolorem fetfet ? eructuatto erit 
acetofa.?p feceflu'ipfn flegmadifeer 
nea.cumquoab aflumptj frigidia ledi 
tur.et fij? amaritudo nulla erftcoleri 
ci ? acuti et mordi cateabumoiee t ano 
ardorem efftciutftomaco mordicat ar 
furam puetura ac calore3 f eo caufabut 
fitia autem amaritudo oria aderit.et fi 
fuerit colera f egoe eam difcernea.urta 
ricta ac fubtilta erit et ifizmo calida no 
cet uentofitaa diariam effreit/q: prepf 
eam ftomacua cibum amplecti nequit q 
liter cotrumpit" t flutua tde fit et talia 
per rugitu per fumof* feu uetofam eru 
ctuationem fe tibi o(fert.0tomaci nlc* 
fi in caufa fuerit fumpro cibo mordica 
tio i eo fit. Jtem CU3 quo fanfei pau 
lutu ? fterdum faguia gutfule t cgcfticf 
bua apparebut. Spoftema er dolor 
et tactu ? et biaquet apoffematibua ftoatfcf dicta fut facile difcetnif paleflj 
er fritare et tfenfibilitate comprebedea 
©untqni ftomacale3 diariam plera 
q5 porifmale fieri aiur i gulofla.f.? cra 
pulofta marime boc md.qr materia die 
bua aliquot i ftomaco retenta fua mali 
gnitatenaturautea repellat irritat. 7 
flnrn tde facit aliuf uero donec materia 
de nouo coadunata fuerit retazdaf'7 i* 
modo ftomacale fluru fepe popifmalr fi 
eri atar quod ft quia Suid. 7 no nulloa 
alioa auctorea dtcetea ftomacbale flu 
xum ordine non babere» Jn ?riu3 6 
ducet, dic quod uerfi e i ppatoead cere 
brale cum quo tame flat quod cerebraf 
flurua mo quo fupra poffibile fieri pof 
fit. Viariam uero uicio $ 
tientere ccgnofcea fi apoftea fi ulcua fi 
palef fi fpafmua t aliquo tteft 1022 affue 
rit 7 qr non porifmat.? qr de die plua 
euenirq5denocte?c. iSpcftemaer 
fe.ptinua er dolore ex tactu 7 alija a,p 
priatj tteftinorum fignia demoftrat". 
uero qr idem dolor aderit.? cu 
emtffis cgeftione faniea apperebif.qd 
fi apoftema fuerit uiruleraad nigredi 
ne lucida tedea itcnfo. cum fetore ulcc 
ratum cancrum ib' adefle iudicabia. 
£t idem arguaa de quacoq3 parte cor 
poria fi fimile materia emitti uideria. 
<2n fuerit iteftmorum palef materia 
flurua fenfibilr educetur i fpafmo aut 
7 fi fenfua affuerit materia tamen ptine 
re nequit.? q: i iteftia ta iferioribua <35 
fuperioribua qua medija lefio efle pot. 
fi i fuptoribua fupra uir.bhcu dolebit i 
ftrmua .fi i medua circa umblicu ? i tfe 
rioribua ifra. CKbatrir uero i caufa 
ubi fuerit er fui grauedine ? dolore ? 
altia er fignia fuper eiua mala difpcfiti 
one fignificattbua boc arguaa.que i $ 
prita capfia adinueniea. IRec tmrre 
rfefimatrirfuperflmtatea fuaa ad ite 
ftina ualet mittere quia ftcmacua conti' 
nuatur cum membrta ommbua medi 
ante epate.?ipfo mediante cmnea reci 
pere poteft aliorum fuperflu 
itatea. C5ar.fo capro 6 
egefiione.unde non tconuenit quod ma 
trtr mediate epate feu ftomaco fupflui 
tatea fuaa ad iteftma madet que e:at cd 
flurua ? fic p3 mricem pofle effe cam di 
arie flurua. ‘jj lia uero que ca doloia 
proueit per dolore ipfum qui fe nequit 
occultare ccgnofcea.t fuma igitur fi q 
pria captm i fe continj bene notauerias 
demoftratiua figna dtarie uicio totiua 
pjouenietia.ac capia ftomaci 
marricia atque doloria manifefte com 
prebendea. 
® gna e epatici flurna diunli 
m taaeadecaufafignaeiuaib0 
capto ponere uolui. £pa 
ticua itaq3 tiuruf porifmal* erifftt t quo 
p:opter materia que rtrabitur.plnriea 
i nocte qua i die iftrmuo aflellaf.s ut in 
eiua noticta facillime deueniaa. confid 
uda e fubftatia.f.odor 7 color.:oe fnb 
ftatie quadoque fit cfcilofua.iterdum a 
quofua.alh ueluti lotura carnia fepe ui 
ruletua 7 ut uini fer pleruq3 fpifliia flu 
it. Jtem fanguie fepe ab epate fluit, 
fed de ifto deo duce in capto de dtfmtc 
ria met io fiet tam de fu btili q3 gadmd5 
cana grolTe ad propcfita que ruc dicta 
funt er parte fubftatie fe tenet. £x par 
tfcolozia diuerfificatur.flurua epatici 
.f.q2 albua.qr ntger.qj rubeua.t qr in 
terdum citrinua.jfn odore crii olet afn 
atn non.cbilofa uero ego fit epatf mcfa 
icarum uicio.na debilttaa attractiue ip 
fiua.aut opifone feu i concauitate eruf 
apoftemaiftud efficit.? idem opilo feu apo.ftema meferaicarum.nam in boc ca 
fu quod futerat ftomacua adipleuit,p 
pter?quod de aliqua dictarum caru cbi 
iofam egone prouenire neceffe e qua ap 
parete tua itereft per figna epatj aut m 
feraicarum uiciu tuefligara ubi me 
feraice i caufa fuerit er uria fupet epatj 
fanitate ftgnificate pprebedea fi tamen 
opilo feu tdarum alique i epate fiut ? gi 
bo aut t concauo illud fit iueftigadum 
erit quid fic factea.q: i gibo uria tenuif 
erit ? aquofa ? doloz fentif.extrifecua 
? maxime circa diafragma.adcft ite tuf 
ficula queda egonea non fic ac fi i coca 
uo eflent.fubtilef erunt i quo fi fuerit o 
ptfo dolor plua fentitur.intrifecua nec 
tuificula tlla addnt ? uria groiTa ? fpif 
fa magia erit.aquofa ego uelut lotura 
carialtr.digeftiua epatj a frttate. f.F ca 
liditate debilitata que tue cbitificadam 
tna$ fequeftrare non ttalet et ut pluriuj 
accidit retetiue epatj que tato tempore 
quo fanguiftea3 fiat debita ? de btc me 
bria conucniea attractio cbilu retinere 
nequit ? tam calidi qua fti fignu coe eft 
q? patiea i dextro latere grauedine qua 
damfentit? in bacfpe fluxua epatici 
plufq5 i cefia aflellat 6 nocte. q> fi frftaa 
icafuertteritifirm3pallidua flue liui 
dua piger fonolet3? uria alba feu pallt 
da.lactea fubttf tame ? alba opifone de 
nutiat i caliditate aute latua dertru pl3 
dolet ufque ad pofteriorea coraa ? c t 
firmua citrtnuauelrubeua.cu cttrino 
mixtua ai periraa oria ac ficcitaa aorit 
fitia item ? ualida quide.urta uero ruf 
fa uel fub ruflfa erit fptfla itenfa cu citri 
nitare et ibi fi opito fuerit ignea fubtir 
eritueru ego ql$ fritate magtfq5 calidi 
tate durate pzoueniea.olet mimia.? in 
bia compto etaa tempua regime prece 
dea.? fimilia tibi noticia magna prefU . 
bnt cofertce egeftioef 3 mufrfrudfe ccle 
reproueniut.,ppter igtf' colere acuira 
te fit fluxua ad quod iuuat rirrua erpf 
fiua fi e forjJ. 2 bac ex uria ? ardore at 
*totiua bitudine ? precedeti regimie 
colere multiplicato cr etate ? ftmtltbuf 
uel ex ca aliqua eu (tendere feu lubrica 
re facere potete cognofcea.uirulenta e 
geftio fit a refudatoe apcftematj epia 
feu mefaicarum.aut ab ipfiua apertoc 
prouenit iterum ab alita mebria ire:du 
quoq5 ab aduftione feguia feu alteriuf 
bumoria i ipfo epate exiitia. j£a g3 
que ab epate aderit dolor pzeceflit. fe. 
? in fuma figna epatj apparer. B b a 
lija aute mebria fi paouenit figna 1 colu 
mitatj ipfiua epatj apparebunt.? per fi 
gna appropriata madatimembro illud 
quoq5fcieaetfifluxua,ppter apoflea 
aut ulcua meferaicaru3 prouenerit ma 
gie cbilofuaerit.? fe.tale fluxum pici 
taa erit mitia magia.bac item dtfferetf 
am ex colore uiruletia difcernea.q: uiz 
tua ab epate ueniea ad quada rubedic5 
clara tendit, quod aute a mefaicia ad 
clara citjinitate de ifta tame ? de feque 
ti egoe c9.de dtfinteria pleniore metio 
ne faciam.tlliua autem que e feci fimilif 
ca pot efle multiplex. JC ua igitnr in 
tereft omnea illaa caufaa per propria 
figna difcernere.nam tterdu fit ab eru 
ptione apoftematia i epate exiitia.? in 
terdum ab euacuatoe faniet ulceria q> 
? in ipfo epate exiftit.fit item ? fi ipfto 
opilatoea abrumperetur.et aliquado a 
fanguia aduftione.? interdum ab ipfi3 
congelatoe ? talia per figna epatie feu 
ulcerum feu optionum apertionia co 
gnofcea.Sred ubi ab aduftione faguta 
prouenerit fe.kenfiua aderit uel faltej 
preceiTtt arefacta ernt mbra ? buidita 
tum naturalium eliquatio appetit3 nfl3 fitte Uflhcta.cttirfnfl rubea ual6 eu ege 
ftto ilia multu fct3* quod fi caufa buiua 
fuerit fritaa minor et egeftionte nigre 
do minor feto: fttia quoq5 minor f5 ap 
petitua maior fed qr talia ego fetum fi 
mif e fpleni quafi ab epate frequetmfp 
uentt iter bac et illa er apoftemate opi 
latione doloria in latere fmiftro et alia 
bntufmoi fuper fpleia difponem argue 
tibua que fuia locia require.bea igitur 
figna per que tam epatico qua fpleneti 
cumflurum cognofcea. 
3f que i capituf precedettV 
f def cripta funt cum dtltgeria 
eraminaueria demoftratiua 
figna comperiea.per que i cognitione 
cumfcnq5diarie facillime deueniea at 
qr capfm prefena ad omia que fequot" 
quarum ad pronoftica eoe fit 
uolo*coia cuiq3 flurui ,pnoftica figna 
defcribam.JnYme tame aliqua que fo 
lum dyarie conueniot adda. i omni ita 
q$ uetria fluru extremitatum frtraa feu 
totiua perfeueraa monale.jfn cuiufqj 
flurua pricipio ego nigra que fuper f 
ram porrecta ebulit ac acetofu3 odore 
babet mortale.tanta e emm bmua mate 
neiuenenofitaaut natura ei refiftere 
non ualeat quo fit ut fere fp quocnque 
tempore morbi appareat fit mortalia 
qr mortificatione caliditaj) adurete ca 
liditate3 fignificat.q ambo calidtta0 na 
turaferttetione denneiat et morte per 
cofequea .quod fi ab ulcer ea emitti fci 
na mortala erit.uerum i de 
clinatoe egritudinu 7 marime cronica 
rum egeftio nigra iferdu3 apparet.q fi 
eum bona tolleratia fuerit bono prote 
dit.quod ego fepe erperietia notaui in 
febre quartana marime fed toc faper f 
ram non ebuht nec odore3 babet aceto 
fum.nam quadocnquedludf fuerit erit 
fcmper mortale.* q: fi ad tale i quarti? 
que egritudtnu pricipio mora fequcf, 
quid t tine. Jn omni fluxu egeft d fi 
dia per aduflione edere uitclline geni 
ta uel eruginofe apparea i pucipio mo 
tale fp fed i atiie morbi teporibuf ea ap 
parete.* finonulli iterdum enadatpez 
rariflime tam.omnia flurua pcft Icgaj 
egritudinem fine alleuiatoe * mala cu$ 
tolleratia perfeueraa mortale omia ite 
flurua egritudine quecnque illa fuerit 
foperuenieamodo ipfa remanet fiifir 
mua male tolleret mortale. Sri aliqua 
nigredo ciceri fimilia i quouia fluru fr 
coftaa apparuerit * mFta urina tue mt 
rerit talia pauculoa iter diea acbcrctf 
l imina pet3.®.teftate i omni fluru fi pr 
fum formicate aut uermiculate iuenerif 
* talia ab affumpte cibo no confortat 
diem fm no pertrafibit.omnie flurua a 
ueneno feu materia uenerofa caufatna 
mortalia ut i pluribua.btj tam qui ena 
dnt * fi per rarifiimi fint i pillta * pelle 
permutatur* unguibna* 3fn oi flu 
jcu alienatio perfeueraa mertabo flnj:® 
cumfitiitenfa * apperitua prcfirattde 
periculofuf i fine tame fi aliquadiu per 
feueret mortale. Singulrua i fluru 
alio a tenafmone rnalu i eo uo mortale. 
Jn omni fluru puftulia apparenbua * 
delirefeetibua fubito malum.quod fi ni 
gre acliuide fuerit mortaFut i plurib5 
fluru ceffante quicnq3 ille fuerit ft cibo 
conuenief ifirmua fumea non fortifica 
tur fciaa aut humore peccafe3 t**fump 
Itone impedire * i tali cc:po:e latitare 
quem mfi tu aut natura euacuauerit in 
ftrmua nuqua uiuet.uel er defectu calo 
ria naturalia id fieri4 quo cafu tua efl 
ffirmu paucaru fuperfluitatum * multi 
notrimeti fepe reficere * ei pro uice pa rnm tribuere. Jn omni fluru materia 
rnultipler fimul emtifa egri 
tudinte fimul demoftrar. t fluru 
quo3 proftratio appetitue malu.flur* 
omnie cronicue ydzope minatur. 7 epa 
ticue qua maxime.nam primo pedee in 
flatur. 0ecudo fit taceticue 7 tadem y 
dropicue. Ifiunc fupereft de fignie 
propriie diarie aliquid dicere, omnie 
cronica diaria curatur difficulter. & 
diaria babito diuturna fpentaneue uo 
mitue fuperuenice foluit egritudme af 
forifmoru.ri.* Hzt qr 1 diaria epatt 
ca egeftto nigra que falua pdt effe iter 
dum apparet.? ut una ab altera difeer 
nere fetae aduerte nuquid ea a debilita 
te atrractiae fplenie aut contetiue 7 fc 
queft ratiue epatie debilitate que no ua 
leat mfia a fanguie depurare deueit uf 
opiTonee epatie erupte fuertt.talia et5 
modo mftrmue bene tolleret falua efle 
poffunt.fed ubi talie materia fuper ter 
ram ebullierit ut iam dictum e.et odo 
rem acetofum babuerif.qua mufee 7 a 
Iit uermee effugiut mortale, jln diaria 
irem epaftca parorifmate portlmue g 
faecedtr e femp deterior pcedente de e 
patie nocumeto de portfmo i potifmu 
mamfeffe magie comprebedtft diaria 1 
qua primo flurue e aquofue uel ficut 
materia carnie.materiagrolTa actena 
ci fuccedete malu. ©i ab ulcere ftoa 
ci aut ab bumore ptigitiuo feu acuto f 
medicine f manetta diaria proueit fi ei 
fuccurfum prefto non dederie i difinte 
riam omutari fciae. £rbecde prono 
ft icie fignie cuiqs flurui coibue ac 6,p 
nofticie diarte propriie 7 c. 
diartam per fecte curare 
q cupit cae prefcriptae ac 
tam pronolfica qj demdftra 
ttua eramfet necefle e.caufe ei uaric ua 
riae curae erigut 7 ta \ buiue q51 alto 
rum Hurnu cura per p ircr pracricate e 
omitti enoree cognoui ordine qucdaj 
* per modu quo pute errore minue cd 
mirri pofie ad actum practicu te duca3 
actu cu 
rattuo cuiuffy flurue tria que prtcipaft 
ter cura3 narrat cofiderada fur flurue 
.f.caufa 7 accidce flurue naq3 formalr 
atq5 utrfualiter fhptica femp erigit ca 
tterocaccideenofemper.udefepe ad 
remotione cae remouef flurue 7 rame 
pro tue flipticie non utimur ut ffra pa 
tebit. nterdum quoq3 fluru ac ca t?re 
Itcrie fuccurrimue accideti quod eti'35 
per ftipfica no ferrp fir. Jf:r quo pa 
fef practicattii enor qui t ci 
fluru t quocnque eiue tempore fcp ftip 
ticaeriber.obonedeuequot ifti pluri 
mi fmolat. Tfbrimo igir' cae cura po 
na.f 0 flurue. tercio accrtj.auifatue ta 
men femp efto quod I3 tua fit ttetio ma 
terie eremplf grafetrpttedef.fluxu feu 
accidee nrqua t fotu.? tde3 
de fluru refpectn materie 7 de accideti 
refpectn ifloru fiedu erit. £5e d ante 
qua ad fpalee curae deuenta queda cu 
iufq3 flurue fpei cola delcrtba pfcieda 
primum nullue flurue creticue modo 
conferar* 7 bene ferarintcrcipiendue 
eft .fed ubi modum erceflerir efto i die 
cretica ac fignie digeme bo 
nie appamibue adueilTct illico fifled3 
erir.namfcpeurdicti me natura icbo 
at bene.fed bumog mcjdicatde 7 uene 
nofltate n equit illoe I tempore contine 
re.undeeffrenifaf 7 natura uioletat 
pter quod rnc illtco ifirrno erit fuccure 
dum 8liaeeu3 perdere peflet. 0ep 
dum uirtute pftantenulln humoralem 
fluru cobercee nrique nifi ppri3buor effidee ufeiue pe maior fuerit educta 
3™ flux3 matertera diuerfaru uirtu 
te pftate minime reftrigit". Quarta 
i nullo uetrie fluxu d3 tfirmuf nifi acrit 
moleftet" totiee ire ad fella quotiee mo 
leftat"et teitaf et i declinande maxie qt 
x frequeti aiTellatide cib3qui afluptue e 
1 fto corrupit"pp qp debilitat" uirtuf di 
minuit" corp3et fluxui fit addito. <Sut 
tu cu fluxu i quatu buPcurare e tibi cu 
re fit frigid3 actu pot3 quicuq3 det" co 
Urica palfide apofteofa et oppilatione 
cxceptie. 0extii cu retetione pfor 
tareuoluerifpotuepaucitafmbueda 
erit et cu tuti cibauerie itirmu rlue pte 
dextra decimando fac iaceat coxa dex 
tra furfu3 tracta et t tali fttu logiori q5 
poterit tpe pfiftat.tuc eni epar no fic p 
ft 0 nutzimetu ad fe t:abit quo fit ut bui 
ditatee i eo xritee diutiue ptineat et b3 
adfiftedu fluxu qua maxie tuuat; 1£ec 
duo pcepta i potue et ctbt :egie uideze 
tur forfa cdueienti3colIocada f3 q: cui 
ciiq*5 fluxui fut coia cd pferiptie iferer 
nolui. Smmodoaddyariefparecu 
raetrafeudum eftqueubtcbcaeextrt 
fecae fiat.eae ad ptranii uerte qp fi tuc 
i ftoaco uri iteftmie uriquouie alio me 
bro materia aliqua feu qualitae dezelic 
ta fuerit ad llliue materiei eductione 2 
male qualitatj alteratione ifra do 
cebo trafi fiet5 & quacuq3 ca ifcrtber 
nelle Qoctzina bui3 capituli i tediofa ni 
mie 03 ft qe 
memorie fidelit comedet diceda cutq5 
fluxui ab extrifeca ca fuccur 
rere fciet facile fupeft igit" ei3 dyarie 
que toti3 feu pttcularie mebroru uitio 
fit cura depigere. Tfbrio igit" q a to 
to puenit ifcuba q fi no creticeT31 cor 
pe apparete fao nenerit et ad eu meb:o 
ro nfla tolleratta 1 filia pfequa 
0 doctrf fuclliga q mfi ppri* 
quouie ird educt3 fuerit ad flux3cura i 
quatubui3nuquatrafeuduent' Tfbro 
quo fciedu qp materia fluxu faciete qri 
q3 fiplicif diuertim3et euacuam3p uiaf 
igit" illae tarmateriapuenieti3 educiif 
p quae natura ea madat et boc ut flati 
pona p medicinae fic approxiatae ali 
qii tn p uomitu * tucfimiH euacuam3 * 
diuertim3 s iterdu p dyaforetica mate 
ria ad cuti educeria ea diuertur *i p fu 
doje euacuat. j0iue:fio at ftpfr p ue 
tofae p fricatioee p ligaturae sextna 
i aqua calida pofita fit 6 bie ergo cib* 
P ordine3 dicedu e 0i tgif’ bumor 
fuerir coleric3 acutet mordf catiuue ita 
qp i tali nfla digeftio coiter expectetur 
poffee exibere oxijacbaaa fur plice CU5 
aqua ediuie.f.cicoree acetofe 
r cn bie fyrupu acetofn firr plice pnbc 
talia eni feruore ac bumorii 0cuitafe5 
.reprimtit cu quo uie urinarii aperiunt 
* materia diuertendo i boc cafu iuuat 
pfirru faciae igit" fic TRecipe 
re fimplicie.l.ij.ffyrupi acetoft fur pii 
cie t atude aque endtuie l* cx dictte qua 
libet. J .ij.mifce pro una uice. materia 
tali mo digefta TRecipe reubarbari elc 
ti.3.tj.torefiat paru et i puluere jedige 
quecn uino ftipticoaquapluuialifeu 
ferrata bene lipbato in aurora exibe. 
accipe rofate aq3 feu platsginif 
f.ij.f.miue feu fuupid mino 
f.t.cu bie puluere prefcriptn mifce s t 
potu ut.e.tribue Hcco puluerie ante 
dictipoterte a.3.iij.ufq3 ad. 3.itij.pul 
ueriemirabclanorn citrtnoru paululu 
quoq3 exibeze. *&l\faciaf fic 
T&.corricii mira 
bari.3.i.torrefiatparu cu quib3 mifce 
boliermei.3. f. chagagati grimi azabict 
eliqualtf tofti 311.5.1. fiat puluie quem  ro.atiq0ffiifce addedo 6 mi 
ua cttonioru quatu libet 7 fiat bolua t 
de auret.f cu mno feu oquif fuprafctip 
tie diftepcref .Bf faciaa fic.1&. corti 
tu mirabo i aqua 
pluutali f exticioma calibia i qua p pri 
ua buliertt paru rofaru rubearu fumac 
berberia et aliqua coralia feu forbefi 
caa tuc babueria cu quibua paru mafti 
cia adde i tali tfufioc boria.fi. maneat 
deide fortia fiat exprelTio cui adde. f. 
i.miue citoniog X alicui3 ex fyrupte feu 
iulep fuprafcriptf et fiat potua que ifir 
mo tuo tribue et bec potio maxie dltca 
tta cduenit qui fic pnluerea recipe neq' 
unt. 'BX alir .i&,reubarbari torre 
facti.3.ij.f corticu citrio 
ru.3.it|.f.torrefiat parum et 
ifio2f cu modico miue feu cu aliquo ex 
defcripjj fprupia tcorporet et fiatmaf 
fa qua cu modico aque ferrate f rofate 
fplatagimffalren3aprop:iate diftepa 
ex.aquia fex alija fyrtipia.?.t. addedo 
7 fac potu.btc tn no. cp ex pfcriptj pul 
uenb3cu3ucbaro rof.bolu poteria p 
ficere addedo ,pquouia a fy 
rupo ad fufficietia poteria ide mafia ta 
cere ex qna pifaa forma quaa oea,p ua 
doftifirmotuopbe. Jntcrdu etiam 
mirabolaicitrinioditirepiunf de gb3 
duoa at trea iftrmo tuo exibere pofia 
j£t fi i euacuanda mafia edufttone ali 
qua pdperea loco citrio 
ru mirabolanoa idoa accipe.7iflo° fi 
tue itetione bebia. Tfbfi 
mi tii cn fupzafcriptj fy:upif mbtl appo 
neret nec pdictog ullu torrefaceret q: 
cu materia educere itedutdeftipticita 
te p afTarione f quouia af: aqfita no cu 
rat ymo calTia 7 tamaridof 7 fifia pbet 
Itnimeta et tu boc faciea qi talea 
lenmdefuafluxu adaugere pcfietmo 
quo fupra talea medicine pparate fecn 
n3exibetur na paululu bruftulate ac p 
trite materia educedo pfojtat rctctiua 
ct boe ide pfolatide c° 6 r u 
barbaro uoluitmefue cu tqutt * ei3qui 
de.f.reuba:ba:i g? purue ifufio ppetit 
qn fold «bfterfio que* et folutio et aptd 
opilationu ipfiue uero exibitio prritt 
qii que* ut i uifcerib3 uefligia 
ptioif rcmaneat.ude fi pp acuitate buo 
ru cxcoriationeetnei difitcria cadat 
timuerie i pnluere cu pauca affande p 
fcriptae medicinae dato. Jte i cafu 
noftro de digeftioe materie alia coiter 
metto ndfit.nacupiculu ftr t mora a 
pricipio flati fecudo dictu mo$ materi 
05 euacuaf facile eni fui acuitate i difm 
teria pmutat*' una pterea potio fi tibi n 
fufficiat fecuda3 audacf exibe.-7 ubi ne 
ceiftrae tertia p boc eni fepifiie tftrmuf 
morte euitat cm3 om fiatim a pricipio 
flurureftrigedo eueit potite materia 
puomitucuacuariiurta itetione ypo 
erat! ac gaf.afTbrtTmo.tfi.dii iquit a dy 
arta bito diuturna ttoit5 fpotanc3 fup 
uentee folnit cgritndine et boc dlctU5 
uoitu 
ftelligere uoluit pclTe 1II6 artificialiter 
fieri cp fpote natura fecit .na313 ad bo 
infindi expulfioneitcftina fit magif ap 
ta’at3 materia tuc quoq3 ocliat.natma 
ite illa uia fibi eligeret i cau tri noftro 
p utile e tale nature pfuetudtne diuer 
tere et refidun p uomitu educere prio 
pp tntcftina que a tali diuturna fluxu 6 
bilitata multu ac dolorofa ee debet na 
boc uertfifiter tollcrabit facili3. JEx g 
b3 oib3 p3 gp materia illa a pricipio p 
uomitu euacuada n erit neq3 adbuc qn 
multa foret qn i primi* p fecefiu p0 
maior e eductafiue natura boc fecerit 
fiue ipfc cttine cu medicinis na fi flux*  audacter ucmfru .ptteca 
rep oterif q: tnc cu argui m3 
ilii3 materiei maiore parte educta fore 
*c,. 0ctto tn q? multo tuti3 ac ?ud 
enti31 nature pgruu magia e p feceflTd 
qua p uomito materia tale educere ubi 
ergo p medicinae feceflmaa illud fieri 
poffj magia laudo, 
,puocare libet faciaa fiefupto pradio 
p bora poft*i&\orimelFfimplicia.?.ij 
*i fi forti3 orimelt' fquilli.tmde. I: t 
fi adbuc forti3 corticu fucci mediant 
radien fabud * addedo aque tepide.? 
iiij.t fi liber paru olei coia 7 totd tepi 
du i potu dato trafacta uero quarta p 
tc bore feu dimidia ubi uottua alitern 
fiat cu digitia. fpena oleo ittncta i gu 
Ia tmiflie quo facto 00 cu cafo 
uino lauct*'. potite ut a.dictu e materia 
per fudore puenieter educi gp pri3 fie 
ri no d\ qua f primia quouta mo fiue p 
natura fiue per artificia fit facta mino 
ratio taf cp coiecturaa magna partem 
educta futfle. iRafiatiitfuo pttnen 
It a prteipio balneu aque calide fieri co 
medat qtbumore ad iuperficie corpif 
extrabit, £go aute ubi materia mf 
ta fuerit a pricipio id fieri no laudo na 
tura etj ia icboatn opua itercipit.cum 
quo en ab itetu fuo qui erat per itcftta 
materia illi educere reuocat* £>3 ut 
premtfiu e midrata materia fic cp eiua 
maior pa educta fit iudorem ,puocare 
laudo et i boc dium3 ille ioanea mefue 
acanctorea pftimpueoiut epen balne 
ia ac fiupbia puenietifitme fieri pot et 
idfero fmaneffoacc tViuno fiat boc 
md TRe.cadmille mellilott abfitbii laue 
dnle origai foli’02? lauri rorifarini mei 
tiffc maiorane aque quantu $ faciedo 
balneo fieri paentr.t cu predictia cib3 
feu co plurib3 ex bia balneu cdmode fa 
cere potem t tali C15 balneo ifirm* fan 
diu mo:a trabat donec fudote copiolu 
egredi pceperta defde ad lectu eu pofu 
cria fepe fndor abftergeciua erit ut p 
orfuccedeti niaprefter qtio facto fm 
tp te ifra docebo ctt3 ctbarija ftiptici* 
ciba.# fi tftrmu ftupbare libtiejtt i qua 
fedeat fpogiofaa latcrea cadetea collo 
ca g decocttce illa cata fupiua irroret 
et fnper eoe pforata poftia ut liberiuf 
fumi p tina trafeat fituef' tadiu cp tnfir 
mue ibi gefcat donec ibi ad fuffreietias 
fudafle uifu fuerit cnq3 i lectu repofit* 
fuerit fudore fepiua abfterge et fuccef 
fmceflctba. jBlnterbecftupbafie 
rip<5t ut.f.decoctio illa talif fituef' qt> 
fumua p coducru f tina trafeatadbuc 
mo5 totiea defcripfi ut uulgo ia notuf 
fit qui fuauia fatia atq3 delicat5 er iftit 
W faciaa fic et eft pro dcbtlib9 ma 
gia pneniea babeae laterca igttoa feu 
tegulaa fup qnof de predicta tali 6coc 
tione fup tfundaa eoa defde lineia pan 
nia inolue er ita calidoa iuxta pedef co 
xaa ylia pectufet febina fftrmf tui 1 lec 
to iaeetia apponatur et ipfe 0 me’ ifra 
tafe pania iuoluaf ur uaporilloj? late 
rd egredi nequeat ifto ei3 mo fudor fu 
euifltme iducit qutut.a.fepiua abfter 
ged’erit. ;Jn cau ifto bale’a ftupbe 
fiut que pfequeter poroa dilatat mate 
ria diuertedo ab iteftinia ia plurimum 
debilitatio ad cuti trabut etua fit eua 
poratio et acotoru fumorum eralstio. 
£t ad bac itentione tincti cie cali'6 
fepe fiut que cu prio occurfu oppilet n 
multo laudo * 0i ipfaa facere libet 
cu cadmtllino oleo aneti’ fine rutaceo 
rirca dorfu et ylia fiat JCalia igif non 
tatumodo materia diuertut fed cu boc 
euacnat illa uero que feld diuertut ea3 
for ligature dolc?ofe fricatioca uetofe flfncfcariflcattone muta aere ct aliao ti 
naruralco reo ad bcc ,ppoiicu tacieteo 
queru ifra regime tibi dabo fricaticeo 
ig:r a tibiis Icipiede fur a corio et ab a 
cbiofuccetfiuedddeadpect9 tidc ad 
fpatulao tferius trabe io feper doloio 
fe ligature uero aci excrema fwt. £t 
ad bac ttentionc U3 qnoo3 tibiaru.er t 
fraferiptto decocttotV lotio ac i ipfis 
altqnadiupedu retecto ymo auctores 
pi\nii ralib9 i breui curare oem uoluc 
rat et bec e decoctio radicu fenicti feti 
berbe rofkbouio s aqua falfa facta et 
bto fepe nuero ufuo fu 2 tuuametU ma 
nifeftu i esa inuei que materia diuertut 
farnos deot fu crabut et pfrma i boc ca 
fu alta faciat iuuamera. 'Herofaf ue 
ro ii appronare ltb5 circa umbtculum 
una et duo i larenb9fituetur tata t boc 
ui bj ut uelut aboali pricepo? borio 
qaacuor ptinuereteteflurOiiftut oem 
debeotntam tpingut qua i macro dui 
tino retinere et tfte maxie puentut tota 
fere materia euacuata na ft mfta fuerit 
materia ea retinet et fluxu iterciptunt 
quo iit ut preferipta nocumeta Tequef* 
0er nero no najuraba regime ma 
termfclu pcerneoabeo altquatulu di 
uerfificat" ap \ regimine fluxuo i quam 
buiuo attedtf' pro quo fetedu q? ubi p 
feceiTa feu uomttu aut p fudere materi 
S5 educere meo e in caUditate etbumi 
ditate teperata aere prepara. q: ei9 fri 
giditao porroo cofingendo tibi tpedi 
meto eet timor cu materiao ad ituo co 
adunet 1 .puocado uomitn et fudore ti 
biplurimo obeet*i:a pp caufa qi 1 buo 
ribuf facit cbulitiori nocet mttltu.erer 
c*tin i boc cafu fi feperate fiat proded 
md mebra pp fluxuo iqutetatione lafia 
ta no fneifr ni tnc quteo pueniet magio 
dibuo er pot9 talio ee d3 nt materia co 
lertca fbbtrte fgrcfl5 ctufqj acuffaftm 
reprimat nes ubt per fude» e ea educe 
re uoluerio fubtiltatfs potiuo q3 fgiof 
fantia dada funr.7 fic r fpemi maf»c 6 
regimie fex rerum nc namraltn dicta 
fufiftciar.ci» tfra t> rgintic fex: rc$ n tiali 
ura fluxuo fquontb buiuopccrncte ai 
bccpiopofitu facietia pltrirr a deferi 
bere nece fle fir.fiiginhaliqntbuo indi 
geo B ab 1K0 cfcpfc mutuae fic do 
ctrtna btc finit que fluxua niatcjia fold 
concernut. 
5T0 aufem ottalr i ca bnPflu 
u xtio elabcrednm fit fepe re ut 
ea 1 prefenti defcriba3 que fltt 
tui iquatu buiuo pueniiit iter que eb r 
tra aliqua 2 r.o nulla eb ertra appjcxi 
mada fur 2 er bio eliqua fur narcotica 
2 aliqua non OfiMflb igifi fer rem* 
r.o naturalia regunie qo i fine adiutcr 
deo defcrtpturuo fum i pnti capfo nar 
cotica folum ponam. £ uacuata sgi 
tur materia feu emo parte maiori arti 
ficialtf uel per natura que i qutdecidie 
buo forte factio uertfimtlif arguenf in 
fluxu rfic reftrigedo tua fit tretio 1 ab 
bioqueperoo afTumef a fimpl/cbuo 
pricipfu fuma. quo t cafu tfio 
ifraferiptu qttodl3 U31 mcctl puluerto 
.f.uelmo alto quo iftrmotuo melius 
erbtbere poterio ut e coriadri ferne in 
aceto prepatu 2 boc atiquoi u teffimo 
nto iter cetera pricipaiu obrm3 balati 
ftre rofe galle mi f :a figtlla 
tabeluar.fpcdm grana granati srtigi 
arillta paflart m fumacb mit tilli 
berberto cornu ccrut ufium 2 loti'3 pf 
ilio mororum tmatuioni ne fptHag irra 
turarum forbaru arq3 cornaltu. cauda 
equina fctrga pafiorio feme acetofc \h 
tulace platagto pftlm cobuftu capboie en.gra.tif pre una dofi gumi adbicfi 
coftum puluta pani ualde nigri pbufti 
puluia pama atTi ifto md ppafi.decoq5 
pane t aceto.deide cum fuerit aliqualif 
ficcua pone fup prunaa poftea uero m 
aceto eum ertCgue defde erficcef 7 i pf 
uere redige.U5 item atiqui cafei ptuia 
q fic fiat accipe fruftg atiq cafei C aqua 
duabua utetb9 aut totiea decoq3 quod 
fal ablutu fit defde C fruftra diutdatur 
* erficerur * in puluere redigatur, co 
agulum leporia ac capreti quoq3 ual5 
aut flercua ficeti cania ofla comedetia 
1 lob omniu *i fructuu ifraferi 
ptoru ut :ob caude equine uirge pafto 
rta ftmpbtti prunelloru citoteg nefptl 
I09 ferbaru co2nullarum mirtilloru * 
rimtliu ta berbarum q3 fructuu5 defoi 
ptorum-z fi talia rob paululu affaref’ 
ut fupra. Si uero tfluru tali coleta 
praflina feu erngtofa apparuerit. 3-i. 
pulueria cf iftalli mirabtlif puenit7eft 
materie talia futi propriu be3oar co:r 
ctiun. Sed h fetto quod C difinte:ia 
fpodiu plua ceteria ualet pfilium uero 
feme plafagia ubi dolor pungiti 
u9.fed balauftie rofe sc.non ernre pue 
rtone magia ualet predictatame omfa 
i cafu rr0 pnentat fm magia * minua i 
florum uero dof.3.f.tifq3 ad. i.ftoaco 
uacuo ufcapjtno lacte quod cu lapidi 
bua feu cadert calibe decoctu fit uel da 
re poteria cum aqua platagfauelrofa 
rum miue uel er ifraferiptia alicuiuf fi 
rupi modica pmifcedo.uel da cu aqua 
pluuiali uel ferrata feu 013 fucco piata 
gfafeu portulace feu p quouia preferi 
pta2£ reru fucco feu aqua fublimatdntf 
ipfarum pul 
ueribua prefcrtptT cum fuia ptinue fer 
cnlta aliquid pmifTenr. Solena igi£ 
medicua er bia cmibua uel a aiiqutb9 
qtteftbi magia grata ernt poterit pmf 
ftionea facere quar»3 t medu puluerta 
lfiruporumfo:ma feu pfectionn 
te ifra decebo tibi pmcdiue ufua crif. 
Ccmpoftta I boc caa aptepriata ff 
trocifcidefpodio cum femie acctcfe. 
froctTci de terra figillata de be:beria 6 
feriptione mefue.fedda diflicttde aut 
de papauere ab.fl.defcjipti boa i pul 
nere redige ? quo libuerit modo utete 
*&ti faciaa fic c e raf .lRe.fumacb.3.ii 
galie.3.i.pulpe .fiat pf 
nia uel aliter. ife .boli ar.caflar.ee fpo 
dii femia acetofe rofarum berber ia gu 
miara.toflipaia ut fupra prepata an. 
j.i.fiat puluia. faciaa puluerej 
de bolo i boc cafu .pfilii 
cofractf.r.3.feta ara. 
boliar.an.3.i.f .fiat faciaa 
puluere de celfia qui fic fit. lfe.ro.ru/ 
robgm ara.tofli paia ut fupra ppati 
pfilii pbufli pre pato 
ru rue pafle cineria 
pani nigri celforum araturorum an.5 
.ii.fiatpuIuia.lRaf. i boc cafu dabat 
litargirij. gra.viii. campb ore. gra. ii.f. 
afferea adeo boc uetrem pflipare cp fi 
f maiori dofi detur per trieniu ffirmuf 
non alfellar utere puluere tu:tu 
ria qui fic fit. Hccfpe turture3 CU5 
plumia i cuiua uetre ifrafcripta pquaf 
fataponatur.lfe.acatieypoquiflidoa 
mirtillog coriadrog ppat02j boliar.fa 
gutadra.berberiaarilloru uuag paf 
farum et 
er bia turture reple qua tclla recode 
*ertracto pane de furno erficca t tata 
.f.quod er ea fieri polTit puluif.ne tam 
fiat carbo caue. Sliqui turture CU5 
plumia utua acciptut ? fimul co predic 
tiapulueribuat olla bene argillata im 
ertracto pane i furno permitte quod i puluerem deduci faciaa Ite 
l&.olTium dactiIloru5 pbufto# arillo 
rum uua2f coriadrorum prepa 
forti fumac.aii5.it.ftat pfuif 
bec ppofita que feripra funt ab aucto 
ribua madme pmedatur poflea tamen 
er fimplicibua preferiptf pponea tuo 
modo facere que t boc plurta$ ualeret 
0ed fi ifirmua tuuf talia t fo:ma pF 
ueria recipere nequiret faciaa fic.1&. 
er trocifcie uel pulucribua preferiptif 
que magia Iib3.5.i.3ucba2i al.j.r.quod 
dtflbluatur cum aqua ca 
libie feu cum aqua fenata uel p aqApla 
tagia 7 cum coctu fuerit adde pferue 
zof.anttq.J.it.s fiat pfectio i moafellia 
de qua i prteipio paftua unu bolu tfir 
mua tuua recipiat ueftalem decoctoej 
faciaa cum aqua 3ucbag tuu diftolue. 
I&.berberla jof .ru.mi2tillo2? fumacb 
granomm granati mugi aritloruj uua 
rum pafiarum.f .f .coquafietur i aqua 
fezrata fiat decoctio de qua accipe.FF.i 
uini citonio2U3,|.ii.mifce 7 tu 
um t ifta decoctoe diflolue jjcI decocti 
onem’tale faciaa er prunellia filueftrt 
bua cornalibua fozbia nefpillia uel ali 
quo talium addedo de uino citoniozuj 
uel de citoniia per fruftra icifia 7 pof 
fea decoctionea tftaa \ aqua rofata uel 
platagia facere feu i aqua fublimatoia 
quercua uel eiua coztfcia medie feu foli 
orum rntrti F uirge paftoiia.pbrima ff 
quoq5 e£ prefcripfi fimplictbua que fB 
limari poffeht aqua eflet tibt i b* 
cafupueniea. Sdifta ergo tua fata 
fta applica «puentetiflimaa faciaa co 
poea. iQfbijctura que t boc cafu pii 
mu pferue jo.atique.i.i.dia 
citonite cn 3Ucaro fine fpebuf. J.iiii.co 
berberia celfi ima 
turi ro.ru.fpodij 017.5. i.icorpotet*' ftf 
addedo pa$ miae fine fpebp 
7 firupi de mirtillia 7 mirtura idebita 
forma fiat de qua f pricipio paftua ad 
quatitatem caftaneeerbibe.j£t ad tde 
03 diacitonite de 3uc°fine fpebua folu. 
aut dyacodion t awora ucjo 7 per du 
aa boraa ate cena fyrupu ifrafcriptuj 
deide prebe.Hk .firupi de citoniia me 
fue fiue miue Tine fpebua aut 
firupi de mirtilF.f.i.f.aque ro.uel pia 
tagia uirge paftoria foliog querc9nm 
te uel de quo uolueria fipltcf fupraferi 
pto.f .uii.mifce 71 potu tribue. quod 
fi firupu magiftrale adbac ttetionem 
plurimu5 ualetem facere uolueria. 
iRe.ro.corticu mediai quercua fructu 
um prunellorum filueftrium fo:baru3 
citoniogperfruftra inciforum corna 
lium fumacb berberia mirttllortim . 
an.£lfb. f .uirge paftoria radicio fim 
decoctio in aqua 
pluuiali feu ferrata de qua accipe.lPr. 
Uii.fucci rue acerbe fucci cifonio2p.an 
.5,tit.3ucari.l6.ii.M fiat firupua cu 
iua dof fit.f.i.f.uel.fat.cum aquia fu 
prafcriptj. item firupua de a 
greftauel depiria mefue.poflea eode 
mo fuccu prunellorum refidetia facta, 
uel citonii feu forbe nefpillorcm uF co 
nalin feu alteriua ftiptici fructue Fber 
be iulipijare quod i cafu iflo per opti 
mu foret uel quauia aqua de predictia 
iulept'30.? fi ate f quouta 
prefcrtptojum calibe cadete erftgner f 
feu cadea aurum nibtl fupra. Tfeee 
igitur prima non narcotica que i cura 
flurua iquatum buiua per 00 puenien 
ter erbiberi polfunt i quibua pna cam 
finem recipit. 
tectore t nofho cafu opiata 
a plurimu ea ttorofc exhiberi tuber. 3fam.n -pTtirtmt qrn’ ta 
Ita fumere aufi fut ad pftone celeri cur 
fu trafiuerot 'i ne dum per os dare fuf 
pactura e ymo per fuppofitoria feo co 
bria. Jnquir.n.B.uidifle fc qui er 
opio coliriu fuppofuit *i ad fartara p 
rectam lineam taqua per breuiore mea 
uit.uidt ego amtp qui p bis diebus cui 
da dormire no poteti fu 
pofltorio opiatuin impofmflet illfi (95 
dulcis fopoz iuaflt ut iterum do:miari 
ne igit" i talem enotem cadas t ipforu 
exbibitoe bas attede conditioes quas 
a noflris auctoribus accepi t marime 
a prteipe abolai id curaflur9 abfclute 
s ab illo ioane mefue tde confolatde m 
dicinarum itetoe fa capfo 6 bis que Ia 
boriofam agttatoe3 fedat. Tfbro q* 
no.quod opiatoru3 queda p matertaf 
frias erbtbetur ut gra erempli aurea 
alexadrina e opipira. aliqua exhibent 
p requies.« q 
da tam i fria <331 cafa tdrriter danf. et 
maxime ubi de uenenofitate timei' ut i 
tyriaca fed fmis roe cuius bas exbibe 
mus ,put ptinet e triplex unp 
e ut debilitata mb:a pe: medicina labo 
rtofam uel alia fluxum effictetia pfo:te 
tur. 0c6secumdefarmaciautbu 
moris uenenofitate fufpitio cadit ad (1 
lam extigueda id liberius ac fecurPda 
mus e,ppf buc fine pp opationc folati 
uo2£ laborioforum tf riaca cofter exbi 
bemus tde quoq5 i omni fluxu i quo fu 
fpicio cadit tales facimus 1 i prtdpto 
quide boc md.f.na31 materia calida ty 
riaca cn 3Ucbaro ro.cdmtfcemus 1 fra 
nero ea folam damus.ubi ergo dicit 6 
uenenofitate bumoris fluxum facietis 
exbifitaueris id audacf facito. £go 
£t t malignis difinteris id fepe feci f in 
firmo dei dono bene fucceflit quare et 
c. STefcfasfinis pricipalis i cafa uro 
ut e opiata ipfa fluxum inhibeat * me 
bra per fluxu lafiata quieteu &ed 
titbos fines fecure *i neflro 013 bono 
re *tftrmi habilitate attigere polTuu? 
tria confiderada funt primu opiata ip 
fa fm fufcipies, terctu approximato 9 
tempore uel approxtmitas teporis. 
izx parte optatarum catte ne nqua 
narcotico Ceu aliqua uirtute babef fla 
pefactcdt folum exbtbeas ur e opio ct 
euta.fuccus ccriadri porr.a madzagor 
ne! eius radit papauer tnfqmaC 
feme.uel aliquid rale.primo qr cu talia 
acuta fint effrenttat c ad mebro celeri 
ter trafeor.fo qr a tota fubfiatia uene 
nofa quadam fritatem f corpus buma 
no ponor que e pplois tpfius cotruprt 
ua.tercio q: fptis pgel/at ? mortificet 
fic quod tadem opera utre exercere ne 
queot.erquomtneras utrtutu alterat 
* cotrampnt.nam atiqui CU3 eia» aliqd 
comffcere docet de quorum uirtute e 
talia nocumeta prohibere .£ t ideo fi 
cr iftis aliquod foIu3 exhibueris fufci 
picte ad patre ut plurimo ire ccgcs * 
fuautf quide qr talia rpus corgelat me 
bra flupefacior ? cerebri primt ucntri 
culi meatus cptlladoeternu fopore in 
ducit ut ergo periculu tale ifirmus tu 
us denitet ,put flatim narrabo facias* 
£tboce 
um nos docet. Tfbrimo ergo cubis 
comifce que ipforum uirtute reflrtgut 
talr dc ut ncn faciliter e ffrenttet. 1 ne 
tam libere ad mebra trafire qat ucluti 
funt mirra clibanum fandaracba s fi 
milia. <3cdo illa cum eis cc‘mifce q 
ipfo2j uenenofitate mortificet *i boc' p 
fuum prcpr io fit be3ar quod opii e ca 
floreu cicute gentiana fucet coriandri 
uiticdla nigri papaueris c&flta lignea feu nigrum piper fefo iufqtiiami naff' 
ctt agreftio feme.bec *fimilia ad fuaj 
nenenofttateextiguedam funt pmifce 
da que talium fubftatia fubtiliado mot 
tificat illa uenenofam impreflione pro 
bibet* O:cio illa cum eio pone que 
fpile uiuificado eoo confortet fic ut ta 
Imm tprelfionibuo ineliuo refiftent et 
boc potiflimd fit per crocum qui fpuo 
confortando ipforum pgellattone ac i 
difpofitioneprobibetet quartoquod 
uirtute minerao corroboret talia efie 
debet cordialta eptea ftomatica et c. q 
lia funt fpica doronicu.3edoa2ia.capo 
balfamuo *i fimilia nullo ergo narcoti 
cum fme tali approximatoe pppinee et 
atequa ifta exbibeao per mefeo fex aut 
plureo taliu facere pmi3ctione5 preftat 
ut ipforum debita fermetatio fiat* B 
ex parte opiatorum fe tenet. Sed ex p 
te fufcipietio alique quoq5 conditoneo 
attedutur. TJbrima quod (firmo uii 
tuo coftet.nam (uirtute defecta feu mf 
tum debili nnquap:ebeao. 0c6a<p 
fufeipiete femp actu calm uel ut pluri 
mn fuenerio.oa fi ipfn reperieo ptinue 
frigidutalia preberenuqua 6beo n5 tl 
li quoq5 nifi magno p timore qui pple 
xione frtam 1 ficca feu friam ? buida5 
naturalirbabuerit. Orcia talia nifi 
mafiaSparte euacuatam ppbederie 
noqua exbibeda fut.quod fi oppofituj 
fiat materiao illao (groflat fpno conge 
lat fenfum ftupefaciut digeftiua ualde 
debilitant materie retinet" q° fit ut pau 
cio dtebuo trafactio ftuxuo cn maiori 
conamte ac feuerio accidetibuo reuer 
tatur.unde debilioreo facti talem impe 
tum fuftinerc non ualet per fubtue ter 
qr ex talium ex 
bttione i pricipio fen illa accidetia ad 
tempuo quietatnr q3 priuo -crudliora 
poflea fuccedut talio medofa cma ntm 
cupatur ueriuo tamen pernitiofa. ? B 
e ca qua i fluxibuo colica yliacal dolo 
ribuo ftomaci 2 fimilib* ifti rabidi ia 
dei atq3 tro uaruli coiter uttiiur.ut bo 
ni aliquid primo occurfa facere uidea 
tununde fedato dolore pecumao rerf 
piut 7 ab ifirmo difceddtXunq5 flux? 
qj priuo crudliuo ifeftet quod ipfe ma 
le fe rexerit.aut quod no debite fuerit 
gubernatuo fputat aftatef fe illum i bo 
no ftatu reliquifle diceteo.|0 boe cbri 
fle quot ifti cbriftiaorum inimici pftdi 
ad ftigiam palude trafmittot. J®ua* 
ta conditio e ut bio folum adbibeao in 
qutbuo uiderio nibtl quod 
jcimatu e cum uideao ifirmu to 
tionibue ? doloribuo ptinuefine mia 
moleftari.unde atequa ad narcoticoru 
exhibitionem deuentao omia illa expc 
rire per puo.* ftc 1 cafu ifto talia ta qj 
de ceterio 6 fperatue exbibeae.fi ergo 
tfirmue tuuo tortionibuo t doloribuf 
moleftef' ipfumq5 calidii femp (ucniao 
1 materia pro maiori pte artificialiter 
fuerit euacuata fine nafalr op ,xp. die 
trafacta ftfitr elTe deb5 fibi poterio ex 
prefcriptio narcoticio quod magio li 
buerit exhibere. s bec funt conditonef 
que ex parte fufcipietio pfiderade fut 
iReftat nuc de tepore efbibitioio a 
liquid dicere quod pmodiuo eligitur i 
fero.modo a cena que pauca s facilio 
clfe debet digoio s per botao quatuot 
ad minuo diftae fuerit.toc.n.fomnu in 
ducit *i bumo2p agitatoem atq3 motuj 
fiftit *i boc 1 cura ftuxuo pricipatV que 
rimuo.poffet etiam mane ftomaco ua 
cuo uel ieiuno ubi tftrmu illo tediofa il 
Ia mordicatio itegra nocte uel quafi p 
tinue moleftauerit talia pfimift exbibe 
re cotrecta.f.prout te tfra docebo, fed fuper d>um ea nuilatenua erbibeaa. 
qz ad mbra cum cibo facile penetrazet* 
7 nocumeta tacta leuiter iducunt 7 pa 
due i uuofemel erperietia noui.nam p 
fodalia unua meua nobilem quada ad 
amabat 7 perdite cam atiqtia muliere 
de nocte cubabat.que erar ut atiquo2g 
tnoaebreuiafomm quod folu ne ama 
tiu tam ardea defideriu3 pplecteretur 
ipedimeto erat.ille aut boua uir uidea 
fe a ta (eui impediri ca aqua opiata3 p 
fecit qua i pota aetule dadam amafie 
tribuiulla aut que buiua rei non min9 
impatiea qua illa erat.d eo i ufo qd ue 
tula fumptura erat i cena pmifcuit 7 in 
maiori certe quatitate qd fuerat paup 
cule ani nce'3 que.30.bona 7 ultra con 
tmne ilupida ymo uero mortua rema 
fit.fedtadem medelia multri euigilata 
per anum fi non ultra ta mte q3 corpo 
re fopita fuit-ne igit ifirmo tuo ueluti 
illi uetule ptigat noqua eribeaa narco 
tica fupcibuet atequaea approriare 
audeaa pditioea pdictaa bn nota qf di 
ligeter obf ua. jG0piataa igit'' que £5 
pdicta doctdna magia correcte 7 que 
vfut et freqneti9 nobia magia frit a mo 
defcriba. i©u pzia.l&.opii fada 
race ruzia mirre croci ari.3. i.berberia 
an .3.?.et eri miua cito 
feu aliquo er pdic# fyrupif maffa 
pfice.cui9 cu rfua tibi fuerit neceffari9 
pillulaf trea ad quatitate ciceria fac qf 
ifirmo tuo f3 dictu ozdtne dato Xfaciaf 
ftc/i&.gallag a meoa a tburia 311.3.i. 
opii.j.f .fac cu miua maffa et ut a pillu 
laapriz. iRafifautficfacit.lge.ame 
oa mirre caRorei ari.$.i.croci opii an. 
3-f.et ptllnlaa fieri iubeut.a.alif.lSe. 
baiauRiag acacte galle mirre tburff fa 
darace ari. 3.1. opii. 3.uet fiant pillule. 
W. factae fic et baa pluzimri pmen 
dat iRafif.lfc.femts fafgami albi femi 
nis papario albt bdauflie tbmts ari.3. 
i.mirrefadajace croci a meos an. . 
mifceetmoquofupra ptllulao coficc. 
j£go aut piter bta rfus fu qs tn in 
boc cau mirabiles iueni.lfc.0piu3.iL 
tufgami albi paparia nigri caftorei an 
3. i aoci fadarac e tburis mirre ameof 
«n.3.ii.fpice feinif nailurcti caffie linee 
0n.5.f .er gbus palla ac ptllulas ur. 0. 
ppoeillapoptie co:recta fur qsf cau 
illo fecure exibere pons f5 primi i foj 
ea recipe neqtieur facias il 
ha fic accipe er ptueriVfuprafcripfi 
J.i.-r meirib.f.et fiat pfectio qua p me 
fes fer ifermetatide pmitte cui3 dofis 
fit3.ii.at? meile illo poe.J.i.f.pfcrip 
t02j puluejg q* erit pfectio h$ delicata 
adbuc f5 tue dofi dinae falui&.er pa 
fta fuprafcripta.J.f .que ia p mefes ali 
quotppofita fteterit deide accipe 3U 
cri.|,rudtflbluaf cu aqua ferrata f cn 
aliqua er aquis fuprafcrif i et cu debi 
fe fuezit coctu palla illa ffi cu 
elif mifces et facias pfecuone i 
lis de gbufa*3.i.ufq3 ad.f.ertbiro.Ht 
ne errore 1 dofado ccmittas poffqua 
pfectio tua facta e feu g? uis alid opia 
tn ea podera et quot opii grana t rota 
ppoem igrediunf' eramia ettotutahf 
ptire cp i dofi una no plufqua tercia 0 
pii remaeat.£>i tgif' errore pmittere n 
uis opiatas oes dictomo calculabis. 
<3ol3 alia pfectio i boc cau multuj 
utilisfieritalif.ifc.floracis liquid ca 
florei opii feinis iufgami albi mirr c:o 
c< affari tbnris amecs i.mellis 
I6.f. et fiat electuariu dofis eff a. 3. i i. 
ufq3 fi lib5 cu 5ucbaro face 
re pone.f $ fac in mozfellis 
tuo mo pfectione cui9 dofis erit a .3.« 
ufg3.3. iit. facias fic et efi i iffo furnac femfa papauerie fr. iufgami ber 
beriaet dc alita fuprafcriptf ,p libito 
et t quib9 aquis uis decoctione facito f 
aqua opii cu fuo correctiuo buli et ba 
bebia re delicata et tuo t firmo bene u 
tile omifcef.f .opio correctu ut fupra 
te docuLna ffrupi feu decoctioes mo 
quo fupra pperate i tfto cau mira cpa 
tione effitiut illiua aut pauce materie 6 
relicte furiofitate reprimut ea getant 
mebralaflata pfortat fonti fuaue indu 
cut et fluru fiftut pp cp pzefcriptj pdito 
nib* obferuatf ntbtl i tfto cau pftatiua 
ct ib9 doctrie fine ipcno. 
diartcoffu 
itui a cola,puenteti i quatu ab ejc 
puetut dfcribef iRubrica. 
Jrfcnpta futque abttra flu 
d tui dparico a colerajuenie 
tt fquanru flnr9 coueniunt re 
ftatmoerpoerequeab ejc approxima 
da fut ut unctioes epitbimata cocttoef 
pmunes encbattfataftupbe fufruigia 
fuppofitoria crifterta et efbis fut ali 
qua narcotica aliqua no nullu tri tficq 
ullo mo t pricipto approximes na p ea 
ad itra materia reuocaf quo fit ut flu 
x°augeat" cp(i fuerit narcotico et ma 
teria fifterit et flux9 p ftupefactione in 
tercipiaf pauculos ifra dies maior ca 
et femoribus acctdetib9 reuerter" quo 
i cafu tue ut primu moriunt" cpti tunc 
tua fuerit itentio illa derelicta materia 
quietare ifrafcriptomd etordie ,put 
te docebo utere a narcoticis pjicipiuj 
fumea, ergo te ad actu p:actic6 
deduca factas fic.lBe.olei rof .f .ii.oFi 
mafticis ofi citoioro olei mirtilloru an 
J.f.mifce et er ifto calo quatu tfirmus 
abumblico Arator* 
cau optima /fit* ameos fadarace oli 
bai caflte Itgee aoci ana.j.i.iufgami al 
bi papaueris albi ana.5.i.f.opii.$.ii.6 
granatimuji cel 
fi tmaturt ana .3 .ii .capbore. B.i.mel 
lis difpnmati.|.c.7 fiat electuariu5 de 
quo meftbuf trafactis fex a.3.i.ufq3 ad 
3.iii.audacfexibito gpfiuiscu 3ucba 
ro i forma foltda facere fiat ex pfuerc 
ido trocifct Tmagdaleoet dimittaf p 
ri.mefesiumbradeficcari et cu ipfts 
5.f .et 3ncri.l6 f .fiat i morfellis pfteto 
dofie 3*tii. Sdide ualeneges^.ii. 
"Jbro delicatis altas buc fyrupum 
ordtaui.lRe.uirge padoris plataginif 
caude equfeana.ffi).i.fets iufgamial 
bt papaueris nigri radicis madragoje 
ena. fumac berberis arti 
lo# ypoquididos corian 
drog pperatoru ana.f.f .cornalm nue 
ro.xxx.nefptlos forbajp ana. numero* 
xti.pquadenf et fiat decoctio in IB.dii 
eque ufq5.ad tertie ptis pfuptione dei 
de colet*' et t colatura diifolue3ucri 16. 
tii.et cu albumine ouo$ :ecenttu clazifi 
cent" deide ad facellu feu damtna didi! 
letur et didtllat’ad forma ufq3 fyrupo 
ru decoquat" et dufic decoquit" i infu 
fione res ifraferipte i pecia rara ligate 
pmaneat.lRe. croci pipis logi cafTte li 
gee tburis fadarace ana.3.iti.opii.3.*. 
pqtiaflata ligent" i pecia et i fyrupo ptf 
nue tfufa maneat cuq3 coctus fuerit fo 
Uter exprimat" et ufui taTreferuef c9 
dofisftt ab.|.i. ufq3 ad. J.i. f.cu aqua 
ferrata feu altqua expfcriptJ. jEc fi (i 
bet accipe ex fyrupis feu iulepfupra 
defer de appropriajj aquif 
§ .rtii.et de nouo clarificet"cu quo i da 
rtftcado buli croci opii ana.3. ii.pipis 
amcos tburis fadarace 
et fiar,p uicib9 duabus t.lRc. rofaru$ ttetert ungat" detdeptluere ffrafcrfp 
to.l&.maftids.i.f. rof.ru.an 
j.i.f*etfiatpuluiser nctaqpiftai coj 
poribus rare texture marte ualetetp 
cipue pueris 7 ifantibus uel facias fi e. 
olei mirticld rof olei citotorii olet 
acacie ppoquiftidoali 
fit faguinis draconis terte figtllate gu 
mi arabict cofli dragagati ari.?.iiti.er 
fcits modo unguetu5 facito accipe olea 
fupra feripta c«5 quiV mifce fucet ut: 
ge paftoris fucet cornalin uel alicuius 
alterius fructus fliptici aii.| i.f ftfbult 
ant ufq3 ad fuccorn cofumptione deio 
adde modien cere 7 cu incipit ifrigida 
riadde pulueres et alia fupra feripta 
quo facto in mortario totum pone ac 
parii aceti fecu3 7 incorpora CU5 |.t. 
fucet platagls 7 er ifto ab umbilico in 
fra uenter ungatur fif t renes, fa 
lias fic et c aliud boni mefue T& :ofa 
ru3 ru.fumac fandaloru al. 7 rtt.fpodit 
fanguinis draconis catabe balauftiarti 
acacie ypoqfttdos gallie muf 
cate cort icum mandragore corticum 
granatoru ari^.iit.campbore. 3-f .fuc 
ci erttemitatum uitis mirte aceti an.?, 
.tm.deinde accipe ordei et eft ordeum 
torrefactum incafu ifto .3.iii.gumi ara 
bici*$*v.granoru3 mtrti.J.f bec tria 
pulueri3ata mifcentur cum liquori 
bus fuprafcrtptis 7 per diem 7 nocte5 
intfufione maneant sbitspcftea add 
olei mtrtillioru olei citonioru3 rof an 
.3.111. olei mafticis .? .ii.coquatur fimf 
donec mellis fpifiuudmem babeant ca 
q3 tpari icipiut adde pulueres 7 alia fu 
pra feripta et unguentu fac CU3 quo ue 
ter 7 renes ungatur uel de eo fuper pe 
ciam extende qua tunc locis applica p 
dfiec ent efficax mdicame.ib°cau Ffa 
cias empfm tale cduenietifltmutn.lfc. 
ypoqfttdos liti» tritici.?, 
.li.fucci plantaginis quatu luffictt ac 
renibus applicabis ac ncntrt fub umbi 
Itco apponantur cp ft in forma epitia 
tisfacere libet.T&.mafhcie tbmis aca 
cie almafucci ro. balauftiaru5 miibis 
ppoqutdtftos feminis iufquiami corti 
cummadragore an partes equalete 
rantur et in aceto diftempcrctur *i ca 
ifto renes ac uenter epiibrmetur 
elif .Tfe.mafttcistburis alufs aca cie 
ppoquifttdosbalauftiarum rof fanda 
iorum ab? ru.aii partef equales tera£ 
et difteperentur cu fucco ctLontoc mit 
ti uirge paftoris plantaginis uelcum 
aqua rof.paru5 aceti additoetepiibi 
ma locis predictis fiat-poteris etia er 
quouisfuccorum ftipticoru fructuuj 
feu berbaru$ fhpticarum mifcedo ace 
tt paru et epubima cduetentifimiu tuo 
medo facere.gp fi narcoticis uti libet 
poteris cu$ bis q' dicta funt fuccu3 iuf 
quiamicdmifcere *etnedti3 ctl cpitbt' 
matbibns fed cti unguentis fit: cp ft fo 
tius babere uolucrts ccmmifce cptuj 
lEtfiuis mo rafis facere ,l&.bal 
auftiaru3 glandium acacie 
tburismirre opii iufquemi an ptes cqj 
les.dtftenperentur cr.3 aceto et loca q 
dicta fut illinias deinde fuppene boba 
cem uel de tonfura draporu3 tadin di 
mittantu: t alia per fe cadant a 
liter facias ut auice.docet .1&.opii fei 
nifiufquiamfalbi an parte5 una cupula 
rum glandium acaciebalauniaru tbu 
ris mirre ari partes g»3 incorporent- 
cum fucco iufquiami albi aut fucco co 
ticum papaueris feu CU3 ipfcru decoc 
tionc et er ifto uentre3 ? rencs.tlliniaf 
iRuncdeencbatifmattbus a quib* 
practicantiumpfimi incipiunt cunq3 * 
firmus ab eo egreditur et tn lectum in bua \ aceto decoqui et fuffumigiu3.fa 
uel poneypoquifttdoa fcn fip 
carbonea i faciaa faciaa qd 
plu2iee ciptua (113 accipe anguilla una 
et pone in uafe carbombua repleto et 
cum p forato coc p culo telire: daulb 
qua agmlla egredi nequeat et mfirmii 
fuper fumu tale futfumiga* lEt fi nar 
coticia uti libuerit acci, er fupra fcrtp 
tia qd uia et cu illo fub prums pofito 
fuffumigtu5 facito et boc er trocia feu 
pafta narcotica er qua pillule pfici de 
bent puenentiflime. 2>i fcrtpta non 
ptulerint libet ad fuppofitoria trafi 
refaciaaficTfc.licii acacie ypoqmiii 
doa ceae citrine an.f.f.hant fcppofito 
ria CU3 fucco licopbati pentbatilenta 
planraginia.aur uirge paftoria que fu 
it filo appefa ut $ libito ertrebi polTit 
faciaafic. T&. gallari) maftictece 
re citrine fumac fpodii coralloru utri2 
q5 acacie ypoglfidoa.an.j.ii.fiat fup 
fitoria CU3 prefcriptiafuccia aliquos 
fmt apenfafiloetfi becopiata facer Ii 
bet adde in recepta pri'0.3. ii.opii mir 
2e.5.i.f.C20.5.iJfci5a roadde.3,i.epu 
1 ftoracta Iigde fadarace an 3.ii.c20c 
•3.f 7 fiat ut fupra fuppofitoria que fi 
comode er tftia fieri nequeant adde ce 
re citrine quaiu fufficit ad boc utfe te 
neat, faciaa fic l8c .acacie 
Ypoquiftidos litii mafticia tburia ero 
ci radicis madragore feminis iufquia 
mian.3i.opii.3.iiii.fiant ut fupra fup 
pofitoria que in cafuifto multupueni 
unt et marime ubi in ano fuerit ardor 
r punctura, *&t\ faciaa fic.l&Mbtt 
ria gumt arabicilitii cotice radicia ira 
dragore ypoquiftidoa ctoci ari.3.ii.ce 
zecininej.iii.fiant fuppofitoria p ap 
penfofiIo.Siaute3 .cliftebua utiuo 
lueria a principio lauatiua couemunt 
?23t ugnetaepfa feu epitiata aperiant 
qb tn bii c rgularit fit quia ut plurima 
ab iilia unctionibus epitimatibua feu 
cmplallria incobant ab eia.principiu5 
facere libuit fuccelTiue ecabtifma facie 
do .faciaa fic llk rofaru ru .gallarum 
mirte plantaginis cdfolide maiori* co 
ticum caftanearu3 corticuj m 
dianorum querc1 an coquantur in aq 
fle:2ata ferta paste aceti addicta i aqua 
tuua infirmua are cena5 et antepradi 
um fedeat Wt faciaa fic et eft eficatilTt 
mu3.l8c.co2ticu pruni quete* C02naltf 
ctrontt nefpillorum an.£l£b.ii.rofaru5 
plantaginia utriufq3 confolide radicif 
et folioru camaleute perapbilo radicia 
que:c3 aii forba2D 
glandium pruneiloru5 filueftria nefpil 
lorum i'maturorii3 co2nalium aii.iQfb# 
.l.boltermmi.fan.dra.fumac mirt lio 
et bullant t 
aqua pluuiall uel ferrata fe£ta parte a 
ceti addicta que tm du5 nig2efcat buli 
a t in aqua poftea ut fupra fedear.pote 
ria cncbatifmate facto er unettombna 
predictia emptos feu epitbimatib3 tuo 
ifirmo quod libuerit facer q? fi ecbatif 
ma illa ftupefacriua facere libet er cor 
ticibua mandragore iufquiamo uel pa 
paueria i tiej> libito ponef 
er aliqua preferiptia nar coticia iunc 
tiontbua epitbimatibua feu emptos p3 
encbatifma unctionem face2e et in boc 
cafu erit boc conucnienti(Timu3f9CtU5 
fnffamigia pof is er fumo ecbatifmatu 
facere q’ ernt t ifto cau puenientiflima 
multu3 uel quouia pferiptoro fiue fim 
pier fiue cdpofttu fic ide3 facere pofia 
illud bnliendo vX fupra carbonef pone 
do.uel babeaa candete3 lapide3 fuper 
que5 acetum proiiciaa ut ifirm3p ano 
seclpiat fumn WL faciaa fabafpco2tid * talia multo laudo ne.r.mafena ilia co 
iirica acuta t intedtnis adbereat 7 ipo 
rum t utilis iftlfetur q: de facili tunc di 
finteria efficeret ymo fi priuftale clifte 
re lauatiuu feceris qua rdrictiunm pjt 
ualebit. if acias ergo fic.l&.aque or 
dei Jib.i.f.cleirofa.5*ii.ouorn recen 
ttum uitellos duos pulueris3ucari.5, 
•i. f.? fiat elidere .et fi uis magis abff 
fiun ipfum efficere adde in eo mellif 20« 
.j.ii.etclideriaida per ea que dicta e 
caufa ualent plurima in caa ido ?c.re 
flrictiua ueto ftc factto.l&.zofarn uii 
ge padoris nefpillornm quercus ac ci 
larum balaudiaru3 an,|.i.f.rifi *i .pai 
ci lentium ercorticatarn .an .jQfb.t.co 
quaffentur 7 buliant in .lb* ct.aque pia 
uialis et ferrate ufque ad cofuptionej 
tertie partis de qua accipe .Ib.f.tnqua 
diffolue tres uitellos ouoru3 recetiu5 
7 ex pulueribus fnprafcriptis 
non ref.f.ii.f.fiat cli 
flere et ubi fuerit magn* ardor fic q6 
tnfedmorum ercortattone3 timueris 
iBc.fucci plafaginis facta refidetia Ib. 
A.7 cum uitellis ouoru pulueribus fa 
prafcriptisacrof.oleo didere utpri 
mo facias .et ft talia differta naicottca 
facere uolueris de corticibus mandra 
gore Sciufquiamo in decoctione adio 
gi facias 7 loco fupraferipti pulueris 
addepulueresopiatos et babebis cli 
deria boc in cafu puenientia marime 
ubi punctura et ardor fuerint incefi 7 
boc de unctionibus epiibimatibus da 
pbls fuffumigiis fuppofitoriis 7 elide 
ribus qin cura dyarie colerice pueiut 
Capirulu5 non»5 tractatus pmi ac 
cidetib9 q dyatie 7 cete2iffupuemr po 
funt fuccurrere docens TRnbrica. 
• £ddetfa que colerice dya:ie 
ac cereris fluxib9 fuperuentr 
foletfnr mrtutis * cafus pro 
ftratio appetttus.fcotbomie Origines 
et q6 plurimu eft ardor tortio ac \ tol 
lerabilisdolor* Quantum uerode 
fubleuada u i: tu te 6 fincopi 7 appetit* 
proftractione facias prout te in de re 
gimine fer :ern no naturaliuj ifra doce 
bo 0cotbomie uero * uettigini fuc 
curre cum diuerfiuis de qutbuf te eo 
ptcfu3 feci in capitulo £t fi qutd 
ad bac intentione3 capiti ap,pxima:e (i 
beta capitulo ,p|rrio 6 uerttgie fucem 
fumpete, Cerdonibus uero ardo 
rictmolediflimis doloribusque6fcu 
ius magis funt ttentione capituli pro 
ut ftatim dicam fac (3 ateq5 ad actum 
practicutereducamnota cp priufqua 
ad queuis nateotea nafeas e rpe:i2i po 
tiusoiadebes *fi perertra talia mi 
tigareuelles id potius q3p intra faci 
to. S d ardoris ergo ac doloris to 
tioi0 mitigationem materia.f.exnte co 
Itrtca mordicatiua acuta fi fluru3 i prf 
cipio fecerit materia ipfa per prius e 
uacua na fi ea reamanete dc lore3 feda 
ueris cncififtdclcripfe iroLHus ira 
gis fuccedere debeat fine periculo nen 
erit tfirmus fed aprincipio aliquot dte 
bustranfactiset materia fmeiuspa: 
tem maiorem euacuala poteris mitiga 
tiuis que ordine quoda infra ponam 
uti ab ejCrinfecisapplicandis exordia 
g° dolor s ac tonde f ifir 
mu3 fine mifericordia mcledauefft mo 
materiei partem maiore3 cuacuatam 
putes. Sccipe ciminum cdqualTatu 
et in aceto die cum fua nocte dimiflum 
et infaccello pofitu5 in aceto illo bulir 
facias expre(Tum loco dolenti calidum 
appone, faciasfic/Sc.fucci pia fagfnfepomog filaeflrin im3turortt3 
faeci plataginie aceti an ptee equalee 
calefiat et pectaa feu filtra i eo tmolli 
ta doleri loco appltca.boc etm epitbia 
i ifto cau mirabiiif fedare (0I5 * 
almi&.farfurie rof .nr.ari.ptee equa 
leeifacelloponanf et taceto bulliit et 
poftea applicent" et ca pdtcta oia infri 
tcipiot fepe et fepi9 calida repo 
nant" Suifat9 tn efto ne ta qua 
actuali caliditate materia tl!a 
coltrica quatucunq5 pauca iebuliride 
poae et i boc bene aduerte na de facili 
ercoriatione iduceret et dtfi 
terta efficeret. Jtc pof 101 cau ifto 
cu bulitjfac 
culu facere que loco dolenti fuppone. 
ta 
jrtbarbafi aii. Clfbit. cimini p die cum 
nocte i aceto remolltti.lB.i.f .oia ifta fi 
mulco aqua pluutalibultantr ferrata 
ferta pane aceti addita et i tali deccc 
ride bulieti fpdgia ifundat" queerpffa 
ac cata quitu ifirmue fuffcrre poterit 
adlocudolente applicet" cunq3 ifrigi 
dari ictptr ealida ite2j repoit". Jfla 
pro dolone fedattde macie couentunt 
ca quo et rctentiua cofortat cp fi i ifto 
cau encbattfata facere hbet ad fedatto 
ne doloria magie qua ad retettue ?fe* 
tatione refpectdbabedo ubi materiei 
parte maiore euacuata penfauerie au 
dacf utere que i .puocatide fudorie fu 
pra capFo.ri, ofcripta fut et fuccelftue 
ioca dolente er oleo camomfltno ac ae 
tino mtrrif iunge talia eni dolore fedat 
multu et materia diuertnt ea q$ p fudo 
reeuacuar« 
mille melltloti 20.ru. abfintbij ficci aii. 
02ui.amfi maratrt ana.?.iij.femtnia 
lini fenugreci. ana. (ibr.f.fiat decoctio 
et i em fpogia ifude qua ut fupra utc 
re. SSedfeperauifatuaeftonecofe 
ra illa i ebullitor ponaa.qt ut dictu eft 
de facili abraficne (duceret. 
3te ali) uetofaa fine fcarificatoe fupet 
dolete locu aplicat uff citcuitu et i hoc 
cafu mirabilia fut muairett q* ubi mate 
ria pauca fuerit dolore fedat ac fiuru5 
fiflut ligatnraa dolorofaf ac alia dtuet 
fiua poteria fecundo prefcriptoa cano 
neaqoado libuerit facere q: ualet tca 
fu libo mulio prefcripta ftupefaciendi 
habet natura. £>iergo libet cr nar 
coticia que deferipra fut ruo mo mirti 
one fac et \ cafu ifto ftuphif et fufmgijf 
clifterijaacfuppofitoriia i quibue flu 
pefaciedia uirtua iefturi poteria frdt 
e fecudo defc?iproa tanonea diligefer 
obferua. <0olcmue et qua dolori fe 
dat per 00 plurima dare iterq5 eft pu! 
ute cornu cerui ufti et loti cu uino ca 
lido i potu datue qui ne du t cafu ifio 
ueru in colica et pliaca multo ualet «i 
tria eni dolorea oea porilTime fedat ut 
erperieria fepe notaui q? fi i mirigatde 
doloria ad narcotica p ca fumeda tra 
fire necelTe fit* 0eptirru capitulum 
tibipfima cdccditardort uerotnnno 
eniti ubi alia nd cdtulerfr cu fuppcfito 
rija opiatia in proxfo capitulo dcfcrip 
tia fuccurrere debea cdditicmF tame 
ibi pofitf obferuatia.illa enf arddre ac 
dolote touione mirabilif fedat. <£i 
ergo ordinatehia quedefcripta funt 
ufuafuerta dparie acctdetibua facile 
fuccurrea et potifltmu dolori poctiori 
ardoi q' quaq5 ccfa dparie accide 
tia ad fe frquett9cnra occat eri b°finif 
fit? dbef 
C01 iom tractatua primi fer rerunt 
nd naturalia regirne diarie colerice co 
uemeaponea.TRubrica* O cure 3yme a cofe?a acuta 
u mordicatiua prouenienTfme 
facia fer reg no naturalia re 
gime t boc c° erit defcribedu et illo po 
tilTimu gp fluxui i quantu butua ptt.cu5 
de eo gp materie attinet copediofe et fi 
paucula fup:a dfcripferi. Sit itaqj 
aer i principio augmeto et ftatu ad ca 
fiditate reperata declinia .na ubi frigi 
dua eiTet accetraref materia et dparta 
augeret. i8t cerebri primi uetrictt 
meatu© opptllaa efernufopore Iducit 
ut ergo piculu tale ifirmua tuua euitet 
prout ftati enarabo faciaa. lEtboc 
e fi gp foleria igeniu noa edo 
cet.primo ergo ca bia talia cdmifice q 
ipfo22 uirture refingat taliter .f.ut nd 
fic faciliter efTreiret.One ta libere ad 
mebrum trafire queant ueluti fut mira 
bolani fadaracba et fimilia i* illa cum 
eia mifce que ipfog uenenofitate moti 
ficat et boc p fuum propria Xbejar gp 
opijecalloreucufcute getiana coria 
dri uiticella nigra papaueria cafTta li 
gieafiuenigg piper et feta iufquiami 
nafturtij agreftia femen becet fimilia 
ad fua uenenofitate ertfguenda funt p 
mtflceda que taliu fubftantta rfoluedo 
moitiffera illa uenenofa 
bet tertio illa cu eia que fpiritua uiuifi 
cado eoi pforret fic tit talia tpreITtont 
b3 mciiaa reftflat et boc potilfima fit 
p crocu qui fpirit3pfortado ipfojg pgP 
latione ac pdepfatione ,pbibet. £t 
quarto gp uirtuta mieraa corroboiet 
et tfra ee ohet co:dialia cerebralia epa 
tica ftoatica qlia fut fpica doiolcu 
$edoaria carpobalfamua *i firia. iRul 
lu e:go fine talia affoctato 
ne spinea et antequa tfta.exibeaa per 
mefef fet at pfrea taliu facere pmixtio 
ne pftat ut debita fermetatd fiat 
lEx bec opfatag: er pfe fc tenet f$ er p 
tefufcipiettfaliq quoq3 pditiocoarte 
dunt" pria gp tfirmi nirtp pflet na i uir 
tute defecta feu multo debili tali nnq$ 
pbeao fufcipietefeper actu 
catto Tut pfimu tueniao na fi ipfu repte 
rio ptinue fridu3 talia prebere nuqua$ 
audeaa 1Recillirnagdquoq5nift cuti 
moregpplexione fndam et ficca feu 
frtda et buida natuaalif bnerit ftto tfra 
ntfi matert’a,p pte maiori euatam ppre 
bederte nuqua efibeda fut q? fi oppofi 
tu fiat materiae illae igreflat fefuflu 
pefaciut digeftiua uald deb luat mate 
rie retinetur quo fit ut paucif trafactj 
diebua maiori cuconamfe acfeutort 
b* cu accidetibue et de facili i difinteri 
am trafiret .jfn decliatione uero g? fri 
giditati attineat pftatg? extzanea cali 
ditate imebrta derelicta contemperat 
ac illiua colere caliditatem reprimit. 
Ornor ac triftitia et ira magia ui 
tada fut et letida quomo mo ifirmo de 
tur fiue p catilenaa fiue p bifloriaa de 
lectabileofiue quolibet elirer pitnt.f* 
felle et accidetm feuoru fi qua eo tuafe 
rit obliuifcat" exercitiu fparum laudo 
ubi tame flux3 nimiu molelF fuerit geo 
magia puenit femnue i declinstide fo 
lito legior ee debet t alita uero tepori 
fuerit uero abfolu 
te t quolj fluru pl3 ab auctortb3 pmen 
dat" cpfitqzut fplurib3pp flux3mole' 
flia mebra i qutetatioe LflTanf uirt3re 
folutt" et alia prima fducur.f accidetia 
0omnua aut lalTata mebra refouet 
materia getat accidetia fedat et fluxu 
fiftiterquop5 gp roe bcrupuenitfed 
ubi materia pftma fcretacuta etmor 
dicatiua cum de natura fomni fit ma 
teria flux3 retinere no fc eiua 
piret t prictpio qua maxie quatu uero ad ciba * potu cu zetetiue ac fluxui ma 
gia attedere cupiaa min* de potu qua 
fieri pot ut t capto feptio dictu e tribu 
endu erit et fupra dextra parte ifirm’ 
du cibat" iaceat coxa dextra furfu t:ac 
ta et antequa eu cibef uirtnte prio con 
fpice detde pptoem etate pfuetudine et 
talia fuccelTiue qualitatiue et quatitati 
iie na uerbi gra fabe et alia buiufmoi 
cibaria digoi rebellia fnt que a no nu( 
lio auctoribuo pmedant"no mfi grolTif 
rufticioetafTuetiocribeda funt primi 
em' ualitudiarij exntee talia digerere 
nequeat quo mo ergo 1 firmi. £c qa 
P3 quoruda ulgartu mediato:? erro: 9 
idifferenf fluxn elaborateo cibo pene 
* permutabili oeo cibat paru quoq5 et 
fepe danda erit et t pricipio pali’ ex 6 
feriprio i capto pfectioibuo feu mix 
turio ad callanee quiritate tribue aq5 
ferrata at cillcrne p 3Uca:o :of .atiquo 
mixta bibat.f accipiat miue citonioru 
fine rpebuof alicui’ex defcriptioin ca 
pto pdicto fprupi*?.i.aque ferrate uel 
cifterne.?. r.mifce.l’ poterio fucci bcr 
berio aut cttoioru uinu cu aqua cu qua 
bibituruo e ifirm’rpIibito mifcere ? ta 
lio fit fibi potuo qn maducat cp fi loco 
a gallio candeo auru qua facturuo eft 
i aqua ferrata plurieo extiguer" preua 
lebit uinu nullo mo puentt fi tn ifirmuo 
tuuo ab eo abftiere no U3 ftcut lalTiuio 
pfibuo accidit fit utnu nigru lltpticum 
cd aquapdictalipbatn ut potiMipba 
ta aqua qua lipbatu uinu appellari pof 
fit. Cduenieteo careo fut capreti ui 
tulo:? lactatiu lcpufculo2? cuntculoruj 
polaflro?? fuuenu gallina:? caponti pe* 
dica fafiano?? auiculam rubali 
113. 0ilue(lreo tri carneo et maxie 
leporine que fluxu a fiftunt 
teilerafi qua domeflice eligat" potiuo 
et oeo affc qui elixe que cu berberio fu 
mac fiimliter coriadri pper ati' mtrttdo 
ru antea et fimilibuo faciede erutXoc 
tana quoq5 fr uftrati ictTa car mb’ bio 
imiffa nefpule ite citri et ftiprici fruc 
tua ut corna forbe imature prunella 
tmatura celfa feu potica pira ?c. £t 
ne oblimfcarifi quibufciiq3 afladif car 
nibua none cere paru imirtere et fi bia 
elixia caribua uti libet cn bia que ime 
diate dicta fnt faciede erut cera tamen 
dimiffa et i aqua mo quo fupra ferrata 
feu cifterne decoquat" cp fi eaa ex bia 
tnc farcire no lib5 unn feu ex dictio plu 
ra ad bultedu ipone et fi ptueref fuerit 
eoa i pecia rara ligato. £x bia igi 
tur carnib’ pmfu ubi op’ fit facito in 
quo agrefte paru \ uini feu 6 
beria fucci fponere poteria tnc ei'3 gu 
fluigratumagio reddet". iCcnrnie 
tia fercuta fiut ex paico rixo milio f:ac 
to qua o:dco pauiulu uftulato iRaf.fa 
baa t aceto i boc cafu excorricataa mf 
tu comedat ipfaru quoq3 farina lauda 
tur et farina corticu ipfa? que ififtedo 
fluxu pzeualet 7 talia i mocu pnfane I 
fuaru brodiu carniu coquiari pnt talef 
tn fabe fit i aceto decocte ut t pricipio 
buiua capti dictu e no mfi grcfiif ruft i 
cioexibedefut. 3n ift° ite cafu fe 
bre no exiflete lac mfiu cdmendet"uac 
ce.f.cu fit ualdegrolTu aut capre ut:? 
id laudo magia et fi non ita grofiu ext 
flat (lipticu tame e ut ex eiua patet nu 
trimeto cflergo illo t cafu puenieno 
magia cp illoru extbueria cu cadeti ca 
libe feu auroantlapidib’ieo pluriea 
extictio decoquant". 1R afia aut eux 
eo aque ferrate tatunde mtfcebat ufer 
pdictio fepe llipticio fructib’qua alija 
cu ea per priua bulire faciebat et eam 
pofteailactead buliendum commifce battin lacteipfofuccuberberia utna 
cttontoru at agrefta ponebat et poftea 
bulirepmittebatq? aqua feu fuccuatl 
le tpofitua erat folut’ ?c lac igif talif 
pperatumultu t piufuco cadenti cali 
befenauro hgnitia lapidtb3 aquati 
la pmtfledo decoquimua. 
ifizmi debilitate diftillatu facere necef 
fe fit.lfc«mirntto9 fumacberberia an 
tbere coriandrozo pfeparatori.an.54 
m.pqnaflenf' ci aquaro.bullat modi 
co uini feu berberia addito i 
tali uero decoctione carnea er qmbua 
diftillatnftedum erit per boraa.ii.ad 
minua remolliri pmtttaa fuccefliue in 
uafe duplici diftillatu fac ducatif quot 
libet additj ifundo. ©tftillato uaq5 
facto lamina auri igtta t eo pluriea er 
tfgue id em mireuirtuteproftrata re 
ftaurat ? er qmbuflj carnib’ ipfo face 
re poteria et bec dparie coltrice uicio 
totiua cura fine recipit que 
illi quoq5 puentr que er mordtcaribua 
bumorib9 qualefcuq5 fuerit prouenit. 
0ed ft a coleza prcflina feu eruglo 
fa fiat cfto euadnt ppauciflimi 
cia fnpra patuit f oibua tri ut prefcrip 
tu eft fac.ueru qz mareria illa uenenofi 
tate fua Iterfictt ad ea ertinguenda q 
bora i quo poteria md er criftalli pul 
uere bia eni talif ueneofe materie be5a 
ar eriftit. Cu ergo ad Ifirmu tuum 
pueneria.prto que buiuafit fpet 
pctintare cm fm erigentia ,put fupra 
te docui reru fer no naturalia regimen 
preordinsbiamareria deinde euacua 
ififtendo fluto atfede fuccefliue et t05 
ab t tra qua ab ertra bia ordiata poft 
ea utere ,put fuperi3 anotaf a narcoti 
cia tame quantu poffibile fuerit pcaue 
to q? fi eifde3 tamen opuf fuerit t fluru 
fiftedum.f.feu acctdctibua fcdadte ab 
ertra qua ab ftra potitta id fac balnea 
encbatifata (iupbc unctioea dmerfio 
nea ligature uetofe et alta fupetf ua tac 
ta ordinate perage ftc diaria oe; cura 
bilem i breni ad fine bonti deducea et 
inboc diane ab bumoribua cole ricta 
feu acutta cur btc fimfefto. 
i)*" capitulum de cura diarie a fle 
gmatico buore to tua ca proueniente • 
Jfariea ftegmattcobnoreto 
d tiua^uentetiauitiocuraefl 
ut iftrmua t aere ad calidti et 
teperate buidu collocef p queererciti 
&5 boriapuentetibua teperate faciat 
f falre loco eiua fiat fricatioea. 0dnuf 
rattde materie fit foltto breuto roe au 
te fluf ua gra fiftedi fttldgtor afe acci 
detia ercefltue deuirj. ci 
buetpotnfiteiuauinu nigruet ftipti 
cu cu aqua ferrata Ifpbatu i aqua pa2£ 
mtrtillog fmafticia macia cardamcmi 
feu cinamomi ad buliendn fecn pmittaf 
Couenietea aute carnea fur lactan 
tea uirnli motonta detium capri 
clo2£ gallinas iuuenum pul 
1 toq qui ad uoladum iam 
pofle bntpdicu fafianojp etatrin ruba 
liti ctbecaflate magia qua elirate pue 
ntotetcoquaf' md aliquo er imedtate 
defcriptia ffplictbtia faciede fut et in 
afladia noua cera fp imitte et ubi umu 
tiadebiliraa affuerit er eliria ptufum 
fac. et fi diftillatu feceria de eifde ftpli 
ctb9ptufie i pecia rara liga# i uafe fub 
Itarjonia tpone ducatoa aliquot fi 
f3 carnea illaa pua bono uino mgzo Hi 
pttco afpergaa i quo fi auru cadea ut 
ctba aliquot erftgueref’ pualeret et re 
gimedtcroubi maiore parte materie 
euacuata putaueria puenit. Jn pzt cipio en! materia tgroffaret et etpulfi 
oni rebelle ea faceret pp cp ftipttcis mi 
nime utenda e et potifltmu materia eri 
ftete uifeofa que lubricitate fua diazia 
efficeret, ad medicinalia trafiens 
illius ffatis effentia tibi pftderada erit 
qz quito nifeofius iciftuo tdtget fozto 
ri gratia digeredi materia et ut te ad 
actu practicu deduci. Hk.mellis rof. 
5-i.f.etfitcidere libet magts accipe o 
xiinellis ftplicis tatode cp fi foztius exi 
mellis ppofiti feuoxtmellis fquillitict 
et cii quo tft09 libuerit mifce aque fef 
culu5.iit.et rorii bnc da i potu et ptina 
ufq5 quo materia tibi digefta appare 
at qui 
tuf.5t5iB.3.u. faf.geme.B.u ifunde to 
tu I aqua lactis addedo ocimellis fquil 
Itttci l.t.etbis borts.iz.l tnfufione de 
relictis fiat expreflio qua potut tribue 
W aliter*l& .turbitb.ab rafi.3iii 
3t5t6.3.i.5ucari ad pod3 01U5 * fiat pf 
uis que cu uino potui dabis et fi una c 
uacuatto no fufficiat ea itera materia f 
parte maiori .euacuata erit retettua p 
fortida et fortificada et quitu ad ctbn 
et potu ut ftati te docui faceze facias 7 
1 prlcipio paftus ad quititate caftiee 
da dyacitotte cu fpebuff titnde electu 
arii de granis mirti mefite feu 'pfectio 
nibus ciufde. Cduenit ite dyitos p 
3ucbarorofatoatiquomirtu alii 3131 
bercodituexibetfper duasborasati 
te paftu mlue nicolay.?.i.f.exibe ac (n 
ifto cafu cOagula fup capfo.pi.defezip 
ta pueniut puluts ite rtercozis canis a 
tiqui cafet ac panis ualde nigri pbufti 
i ifto quoq3 cafu atbanafie feu tyriace 
fine.3. ii.cu uino cafo i auroza exibere 
prodeft multa. lEt qz materia talis 
ad rtomacn defluit naufea efficit uomt 
tu tue pnenietiflime cu aqua 
tepida faceto mixta Hoco aceri pone 
fyrflpu acetofu fimpitee f oximel ffptex 
fqmlliticu et ubi fortius. 1& .fucet me 
diani cordcu fibucL .cu quo aque 
tepide.f.itj mifce 7 cu quo uolue 
risut.s.tedocuiuomitu,puoca. *fi 
at antuoltus talis pueniettus pre ma 
terie euacuata eft o cp i pztcipio quoq; 
tterdu pueniat cn.f.ifirmus tuus prine 
quafi naufeat. $3udor aut materia 
,p maiori parte euacuata puenter que 
fm modo i capfo ci° defcrtpto ,puoce(f 
et debes in ifto cafu ta balneis quam 
fuffumigiis qua unctiomb’ cafioribuf 
uti* Ed materie diuerfioues pueni 
unt fricatioes ligature dolorofe tibia 
ru et;pedu lotiones et ipfog i decocto 
nibus tacf reretio fuccelTiue uero ue 
tofe que ola ordine i quito capfo de 
feripta fdt fieda erut et qz i cura liete 
aie ad «ppofitu faciecia pfima deferibe 
tur capitulu piis bic finem recipit • 
Capitulum izm de eius diarie cura 
que uino capitis prouenit. 
3 quis diligetea faipfa nota 
f uerit dyaria ftoico ueniere$ 
facille cmaze fciet fiue calid9 
acutus et fiue frigidus illa effictes bu 
mor fuerit et ubi materia euacuare ne 
ceffe fit capituli. e.fiue ,prtmi doctri 
na fequere pri”1 naqj calida materia 7 
altud frigida modu tibi dat euacuadt 
et fi ea que ftcaco ac eiusiretetiua taj 
ab ertra qua ab itra pfortat i precede 
tib3 capfis feripta ri fufficiat Ifra trac 
tatudelieteria ac difiteria neceffaria 
quere i nullo etm tibi deficiet tcatfi 
dyaria uicio capitis furiat eidetalif 
fubuenf.na i cafu ifto mebra duo pec 
cat.f.mddanf cp e caput et ad cp mittit*’ filtcct ftoacus feutteftina. Ctido 
quatu ad regime fer reru no naturaltu 
ab aere cibo et pota fomnoet uigilia 
etftmilibus catard muitiplicattbus p 
caaendn e quarti aero ad medicinalia 
fapfluit3tJ a capite ad ftomacu fine ad 
tteftina deflueres educedefutdigefte 
tnp prius et bec ota quattf ftedafnnt 
capto de catano require ac tUmf ca 
pfi doctrina cezebru talif pfoata ut ma 
teria tale aplt3 no generet et ad tfezio 
ramebraapliusno trafmittatde bine 
ftoaci ac ttefttno2£ retettua roborada 
erit et cu fit flux3 taf poxifalis potilTi 
mu talia pfortada dada fdt rempe quie 
tis et tue et euacuatiua de bis uero oi 
bus ifra tractata delteterta adiutore 
deotecopiofd facta et qz dictu eft ffu 
ru defectu matricis ,paenire pofle pof 
ftbtle naq3 te ea et fi p uarios meatus 
fupfluitates fuas ad tteftina madare 
buius dyarie cura erit tales fupflutta 
teseuacuare fiedd fit in 
tzactatu meo zepies q? fi mibi tractatu 
pntem pficiedi alttlTtmus gr33 pftifit 
quefutegritudines matricis ,pprie i 
ferius anotabo i quibus necelTaria ad 
boc capito tuenies. TReftabit «'5 ut 
iteftino2£ retettua pfortes# (euif er 
doctrina pbabita facere fetes *ppb° 
de ift is fpecieb3 dyariefic leuifptran 
fini cu ta er dic# qua er dicedis cura 
pateat f3 deicepsppleta traditio 
ne de ea fold fupeft cura ponere que e 
patis feu fpleta uicio caufaf q? pmitte 
te altilTimo fequeti fiet 1 capto et p boc 
prefensfmcm recipiat.; 
CV 6 cura.dyarie ta epatice q5 
fplenetice. 
£0 n incouenien# quide epaticu5 
n fluxu ac fpleneticu ptimi euctojg 
i (plent* aeepati* paflioibu* collocat 
ia ei'5 e mebro$ pafTto mibt aute 
cu deflatu mertone facere dtfpofutfle 
cmafltbj flur3 doctrina t unu colliger 
libuit et i boc ta fplenetici qua epatici 
flur3 ut ceteri* focietate teneat curaj 
pn* captm ponet et ab epatico erozdt 
«3 (umens fi i* pp epatte apa caufet" p 
doctrina t prto capfo pbabiram ipfum 
apoa cura6 et erit tali* flurue cura et 
tde de ulceze fiat ac ubt ego fuerit uizu 
leta f dtTtnterte capro cura ponacbil 
tofe aute egeftioi* cura fiue mefaica? 
fine epatif uitio fiat una e uezu t gtbbu 
uitiu fi fuerit que urina eribe 
cttpcauo egoea educa* cbiloP flur3 
e flare X colera uitellina ut pftmu fit et 
i bocaduertedu erit et iteruan epar 
fuerit calida an frigida qz de opilatia 
illa magi* t*minuf calida appzeximada 
ernt et fic frigida cu calidi* fm eriget i 
03 ernt pmtfceda puta quatuor feta co 
ia frigida radice* endiuie fcariole lac 
tuce ctcoree eoru folia fetaq5 et f prtcf 
pio minu* apitiui* uti debe* gradati’5 
rfq3 ad finem ad fortiora procededo. 
03 f t ad actu praetteu te deducu5 
facia* fic.T&*fyrupi de ediuia et fi fo 
tiu* de bifatij* et fi fortius de radici 
b3 acetofi feu orimell' copofiti,i.iiij.a 
que ediuie feniculi cicoree an. J.ij.s fit 
,puictbuaduab3. 
ne aque cufcute.J. w.ifti* tri fortiore* 
fut aque radico api) 
petroftlii et bruftt gbu* utere fi libet 
Wfaciaffic.l&.radtcufuprafczip 
tat? et acori ari.£Eb.i.ciceru ru. 
abfttbti.£lg>.f*anifi maratri amec* fe 
mini* apij an.f.f vi.pqualTef 
ct fiat decoctio et cu $ucari aut tnclii* 
an.15. fiat fy rup3 de quo 
det"tace cij aquis fuprafcrtp# et totieaff rupti eribe cp materia obe 
diente eppulfioni cefeaa qua fi euacua 
da ludicaueria. i&.reubarbari electi 
?.i).fpice.gra. iij.ifundanf t aqua lac# 
addedo pard utni albi et borta trafactj 
x.fiat fortf erprelfio cu qua addai ca 
fienonir’ ertracte.?.i.cu decoctide ctx 
Icute caedreoa captllozz ueneria fflo$ 
boraginia bugloffe uiole liquiritie paf 
fularu femtnta anift et epitbimi ? cafie 
cu erprelftone micta adde fyrupi de :a 
dtcib3 fine aceto.?, i.et ftat medtcta q5 
potui dato f daptllula? 
3.t.hec folutiua nd multiplico cu fuia 
iocia ad boc que factdt copio 
fu fecera3 te. Eduerte tri cp i cafu i 
fto nulld forte farmacu nifi materia p 
digefta e ertbendu i prtcipto ergo rte 
re reubarbaro f mtrabolania cttrinia 
mana tamaridta f cafia ertracta cu de 
cocttoe coi uel da aqua ftuctnu addito 
epitbimo digefta materia folutiuia ali 
ta fm exigentia tuo mo urere. £uacua 
ta materia t epate calido utere dyaro 
do abba# per bora ante pafla 7 ft foni 
us.lBe.fperd dyarodo abbstf fperum 
dyalacte feu dyacurcume an.5.ij.3uca 
ri albi iB.f.ct ftat confectio t mojfellia. 
Sltaa i cafu ifto ad mirabili uf3 fu 
pfectioequa.H&.fuccteupatorij fucci 
abfttbiifetmfanifiameoa lacte ari.3.? 
quatuor feminu «uf.ciamo 
gra.pi.reubarbari,3.it.5u 
cart.?.*M.et fiat ofectio i morfelf. fla 
botbomia ifto t cafu iuuare fepe folel 
qua audacf facto dumo cetera requtfi 
ta affuerit patiea tuua ota opilatia uf 
let et ob boc medtcoru pfimi errat qui 
idiffereter fquolj fluxu ftiptica exibet 
nitet carne portina bonina fimthf fer 
cula de paftaetiqua cafetta igrediaf’ 
rifcofoaifuperpifceaetfifia* iRur 
fu a ubi fuerit f ca cp prirr u acci 
dit et epar calido naturaliter no fuerit 
cp ad materie digeftione er pfcriptia 
rfcnbe caltdioti prcbe et cu dectuatio 
idofeudiaficone.?.f.natura folue et 
poft boraa.x. fortia erpreflio fiat cui 
adde.?.i.de radicib3 fine aceto et t po 
tu dato materia euacuata utere dyaca 
lameto dyalacta dyacurcuma ate pa 
ftu ab extra et oleo de fpica cato epar 
fungatf. faciaa .olei fpice 
i.ii.ciperi mafticia fpice calami aroma 
ttcifquinati croci mirream3.ii.cere 
quatu fufftctt et unguetu fiat quo epar 
fungaf'. Tfeabea ergo materia erixte 
cbillofa qualif fluxua ille curad3fit ?c 
Cofimilif cura flux3 cu materia fi 
milia feci apparet cmaduf eft domo ab 
epatefeuduriciefplenia non proueni 
at na tnc apa fiue duriciea ut fupra te 
docui curadafutftceni fluxu curabia 
f5 opfoe t fplene exnte er de cpilattbuf 
forttortbua utere da igif ortmel ?po 
faciaa ftc.l&.radicn apti feni 
culi fpargi brufct graminia petjofillij 
an. fjfa.i. corti? mediani :adicia ebuli 
f.iii.coiticia radtcia 
ri calami aroatt ci fpice lacte an.?.,f .9 
quaffenf et t forriffimo aceto p quiq5 
diea dimittat detde fcolcpedrie came 
dreoa ueneria flog lupuloru 
flo3? geneftre diarof.an.£Jg\i.de icepf 
que i aceto ifufa fuerit errrabart*' * cu 
rebua iflia i aqua decoquatur addedo 
f fine epitbimi et 3ucari Tmelf anlb.f. 
fiatfyrup3de quo cnquib3 libuerit a 
quta.?.ii.pro uice dato f potu. E>e 
ide fi materia euacuadaj feferia. . 
ueneria fcollopedriecufcute 
boraginia * buglofle an. £1£. f. 
poltpodii liquiritie paffula$eri.?.f.a 
nifi' corticia radico 011.3. ii. fiat deoetio f cuina fine adde epitbimf 
buiuf 
cafie pfectionie bamecb.3.iii.predicti 
ff rupi.f .i.et fiat medteia materia eua 
cuataperduaa borauatepaftuda.J. 
f.pfectiota radicia ca 
corticia mediant famarifei an.5 
i.antfi liquirttie cordumeiradicia aco 
ri feinia rute apti cafTie lignee cinamoi 
.fiat puluia et cu I6.f fucari fiat 
pfectio fmorielf, ad ide dfa 
curcuma X diacalamitu Xelectuarin pii 
ria arcoticd ad ertra cri ftltro f cu fpo 
giai aceto ifufa tquo ruta bulif fplc 
ne euaporabia quo aliquot uicib* fac 
to er oleo de capparib’ feu de tamari 
fco calido ipfu ate paftu punge Xer un 
gueto q?.igc.oIei anett.f .iii.ctj.qua.? 
i.fucci ciclamta bultat quo cufupio ad 
de ce re quanta fufficit et unguetu fiat 
cu quo t corporent' armonici tfufi i ace 
to.5. ii.mucillaginiu fenugreci et fetnif 
lini an. 3.iii. et fiat unguentu quo poft 
euaporatione utere 1 fplenia duritie 7 
eiua opilatide faciencia 
aliae plura defcripfi pp q? id breuiter 
ptrafiui tuigif' rbi aliquo tdigea illic 
X adcaQ,ppria recurre 1 tanto de fplc 
nerico fluxu dictu fit polo. IRuc ad 
ea fpe3 epatici flur7ueniedu e t qua ma 
teriaaquofaeft uelutt lotura carniue 
gredir quo 1'cafu epattaretetiua ace 
iua utrtua naturalia pfortada erit .<p 
fi a caliditate efto raro accidat 7 
niat et materia ibide ee iudicaueria q° 
illa euacuada fit fupra capto y° requi 
r e et ,p retetiue pfoatatoe i capto, pi. 
plura reperiea ut fut rofe et eajj feme 
acetofe et equina cauda feme portula 
ce atq3 plataginia rubeoz? fa 
dalojp co:ucerui pftu et lotu pfiliu 7 ca 
pbora ent queltbet p fe ualet ex 
qtto pfcctionetuo mo fac putuere f cp 
libuerit aliud t boc tame cafu puluere 
ifrafcriptu mirabile adfueni. i&.ber 
fe.ediuie fe. poztulace fada 
lojprubeoj? fe.platagima 911.3.t.rof. 
rubea?.3.ii.fpice* 3, f.fiat pu lutu quo 
cii ff rupo acetofo i ieiunio utere et ad 
delicationede3acaro quatufufficit fi 
libet adde f buiua pulueriu accipe.3* 
Pi.et cu I6.f,3ucari pbolou pfecto fiat 
buictame,ppofito i capto pi. fueniea 
plima ab ertra functio epatie ceroto 
fadaleo ante cibo ufbuiua toco epitbi 
ma faciaa rof .IB.f .aque en 
dii.3.f.capbore.3.f.et magna etrite 
fiama ante cibn p botaa duae epar epi 
tbimef. 
ab ertra ernt approxima da octauum 
captm fupra tibi pfima dabit qualiter 
aute cibn et potu et aliae ree no natu 
ralee ordiare debeae captrn.ri. te ad 
plenn lftruat.fi debilitae retetiue epaft 
a frigiditate et materia euacua 
da ciintria captrn.ri. fupra pfule, id ti 
bt ea euacuadt 11163 dabit qua euacua 
ta ab ftra fle faciae’lRe.fpice mafticif 
fquinatiapii calamiaroatici croci an 
3.ii.f.anifimaratri pnluif 6 
quoftouacuocu modico uini.j.i.def 
?3ucbari tatunde addere poteria ut 
guftui gratua magia eriftat.f3 dofiu 
tuc duplicada erit F accipe 3ucari.3.r. 
et cu puluere illo pfectione p boloa fie 
ri faciaa quo utere puenit quoq3 i ifto 
cafu dpagalaga pfectio de cy namomo 
dyacalametu etftfiaplurimnef itiuat 
fi a.$M.tiriace X metridati p trio nigjo 
calido ab ertra ant ate ci 
bu er oleo defpica X de maftice epar in 
ungaf. mafti 
cie ofi dfpica ari.3.i.ct cera addita fiat unguenta quo ut fupra epa* fungatti*. 
3fn ifto ite cafupoft ctba p borae tree 
tialet uetofa fine fcarificatioe fup epar 
pofita. £>i aute egonea colerice fu 
erit ra quo ad eoru euacuatione quam 
quo ad mebri rectificatdne no ahf que 
icura fi 
endu’erit et buiaa doctrina a pcedenti 
b3 capite murua. S5 duo fingfaria 
icuiufiib3 df arie fpe retetme epatf ui 
cio ,puenieti0 ponit nofter auice.no nf 
ii quoqs auctoreo alii et prim e epatia 
lupi pulue2i0.5-i.cu uino calido ifirmo 
tno flo uacuo opinare. Je et'5 epatio 
<Jebilitate0 oeo a,pprietate emat no tn 
feff5 aliquot det" uiciV *i palTule fero 
i pricipio paiF alTdpte bene maflicate 
065 epatica folutione foluut fj illa pre 
cipuequeloturecarnie finulte eriftit 
et bec cuiufitbj fpei dyarie cura finit*'. 
0ecildu0 tractat9duo babet capra 
c™ primu lieterie cae ac figa ta ,pnofti 
<a q5 demonUratiua continet. 
0(1 dyarie oterinatione pfe 
d quit" lieterie dictio que e mu 
tati cibi cu fto et ftcflinoruj 
lenitate pfccelTu uelor emiffio et boc e 
ep uocabuli etbidlogia fonat na liente 
ria alimedo dicit" qzeft floact 
et iteftino2£ lenitio q:lion grece linito 
7 tero iteflina quafi iteftino2j lenito s 
pp boc no nulli catbetroffa appellant 
que e apud grecof p iferiuf uelor emif 
fio et boc i partib3 ftoi dictu e opponi 
tur anor*opbe que e p fuperiue cibi ue 
lor emilTio dicit" ab an q? e farfu 7 tro 
pboa piierfto Catifalietejiecrtrifeca 
7 ftrinfeca ce pdr ertrifeca qutde ut re 
ro no fer naturalius fordiat5 uP puta 
aer frigiduu et buiduo ftoaci uilloa re 
laxas forte pod afTaptu cibo fmediate 
txercitiu quies loga que bniditatea fu 
perfluas multiplicaret idefepeefficit 
debito fonuslogior fupflue et uigilie 
extrealiter corpus exficcates iraiges 
buores pmifces fuper aAToptu cibu f«p 
fluusac laboriofus coit9 nimia repte 
tio cibi rt fodali cuida meopadue pti 
git qui idomomagidri met. Jaccbi 
fojliuiefis tot mecbaroes deuorauit 
ut rota nocte fup fella aflellado defit 
et no credebat boc ex fupfiua repletoe 
et3 folntiuos a it 
bat. Jnanitio nimia eade efficeret 
et uft 01'a que retetiua debile efficere 
poffet. J8r pte et cibi lubrici liete 
ria fepe fit Tet fi quifcibu uelocia dfce 
fusprepoatei qui tarde digerit" fi ue 
nenofus fimotdicariu’ X alteri’ male 
qualitatis.mordicatm’ptentiuauirtu 
tedimulat que ptinerepodea nequit 
cibu fuperueniete etejtbocta cibalia 
qua medicialia mordicatiua efficere 
pritueluti iremanetia alicui’ faraci fe 
pe ptigit et pp bac cam aqua o*dei b:o 
dia ciceru rubeo$ feu lauatiuo aliud 
pod medicinas folutiuas ccfter exibe 
m9. Squa et multa pod cibu adum 
pta lienteria fepe cat cafus itera pcuf 
fio et fimilia bec ota er pte caufarn er 
trifecaig fe tenet.Jntrifece uero fiunt 
doaci aut defectu mala 
et$ doaco ta fipler pplexio qua cis ma 
terta boc effocer pot fipler quide ficut 
acaliditate calore extermina te X frigi 
ditate mortificate ut i croicis fine acu 
tis egritudiniVfepe fit a no nulla pplc 
ride cu materia fep e fit lieteria ubi ui 
fcofu ffa doi uillis ibereat eos leificas 
applanaset lubrica efficies et ab ido 
mo liniedi lieteria ,pprie dicta e fit a p 
a malis item bcioribus pdgitwis a ttencnofiratc ab 
ulcerib9 et ab epate et bec fto er pte fe 
tenet aute meb202£ Ultio fit fi :eu 
biiditates ab eia ad ftoma 
cu defluat et e capnt epar fplen manuc 
fucceiTiue dlftferie queq5 i quo utilia 
ftot abrafis deftrutt" pfetiua ca ite (ts 
brtct cibi lubrtficantes efficiunt un 
de quidem debent lubrici appellari 
qui cibum a ftomaco lubricant et bec 
funt in fumma tam trrtfece quam ertrf 
fece lieterie ee. £3iga ab imodejato 
fer reru no naturalia vfus,pnenit paci 
etin relatioe id tibi notu ftet et fi ad ple 
nn iformart cupis fm caufa 
ru ordine tfirmn tui er ata ee aute itri 
fece que ti mebro2£ uicio ftnt t( 
bi note fiet prio fi reuatijas caput l ca 
fuerit poft fomni plurima accidit figi 
catarri deflueris aderit ac ut fupra i 
diaria dictu e fpumofe erit egoes et 
porifmus quide fi a fplene i ore ftoici 
mordicatio queda fecit' acetofitas in 
ore f$ ea bora comeftiois fedaf et po 
ttffimu ubi cibus fuerit unctuofus er f 
boc cafu appetit’ augeri folet* 0i 
uero ab opilarioe fiue epa 
tis ea fuerit aliqualiter cbillofe erunt 
egeftides matricis aurcu 
qn infirmo erircognofces aurfi ftoi 
ca id qnq3 er uifcofo flegmate fit ctba 
affipti lubricate cu i egonibus difcer 
nes i fto dolore ac acetofi eructuatio 
nefetietetub alTupris fris ledet" mor 
dicites bumores fto3 mordicabit ar 
furi punctura ac calore f eo efficient 
oris amaritudoaderit fujquoqsetfi 
colera f caufa fuerit ea i egontb3 appe 
btt bis cati nocet et. £i pp ulc9 ip 
fa fit doloz erit t ff omaco t ore botbo* 
et fi uoitus fiet cozticalis fitis ro gran 
dis aderit et ca ctba affamu i ftomaco 
ftatt mordicatione fertt ca* quo fantcf 
paulula et tterda faguims gutulle in e 
gontbue cibalibus appebur apa cr tac 
tu er dolore et er bis que de apattbus 
dicta fut ftoi facile pprebede s a ueneo 
fitatefi caufet" ea de fe tibi fiet mamfe 
fta et fi a lubricis,ppria Pgna ipforo5 
tueftiga paralefis fe er frigiditate et i 
fefibilitate maifeftat et ilia que er cimi 
tis ptentiue debilitate caufat er pre 
feri fi figia cogofctf l£t qz floi ct’ 
defea e fiue cicict uito fiue acute egri 
tudinis fuccefiioe fiue quis alia ca id 
fiat cum quo talee fine dolore? pref 
uoluntate egerat aci' fenfibilirei qnide 
fepe fcXofirmate lieterie cura e dif 
ficilisque uero erptentiue dt bifirate 
pfeuerat adydrope ficcap 
ducitadmortejtande ut f apio et aui 
ce.dicunt lienteria que difiterie pp uil 
I09 ftomaci abraficne luccedit curam 
aut recipit que generat" i cicatricibus 
mlli naqua lenes fiut et retinere ii pdt 
que fucceffiue cronicas egritudinum 
feu uirtute erterminantiD ,pue 
nttmorralif e:it naq3 omnimoda umu 
tts defectionn arguit at ea que ab acut 
tate bumo? fit fi pfeuezat abrafionem 
iteftinog efficiet et dtfinteria tade oxi 
remaqueeff eructuatio aertofai diu 
turna iieteria ii ab bncre frido cata fu 
puenief bona ut i ppoito afforifmi i di 
urunflieriis ?c abi ei3 mora aliquatu 
lu i ffo arguit ac natura ad fua pfneta 
actide3 recti q? figrn bonn eriffit bec 
ide f dfolutdc uetris 01U3 moru afferit 
euice. jEr gb9 oib9 c9q3 liefie ta $ 
noffica q5 dmdfhatia figa maffeffa fat 
s p boc tota caplm piis fme recipit. 
Capitulum fecnda cuiuft$ lieterie 
curam ponit. ‘jfbufrmura recte facete ctt 
‘ f pie omni cu diligetia caufae 
iueftiga fi ertrmfe ce fuerint 
eae ad ptraztu uette et.ubi aliqua mala 
qualiraeiftomaco nel iteftinte utlloe 
relarae drelicta fuerit ,pnt te infra do 
cebo fac caufae autc intrinfecaa p p:o 
priafigoa cogdfceequodft reumati 
caput fifplenfieparft matrix in 
canfa fuerit i ,pprtie capfta curam re 
quire tllaet5 curando lienteriaquoq5 
curabta t uirtute uero defecta apliue 
elaborando no elf ut tamen nibtl facte 
do aliquid facere uidearia er ifcriptia 
fm intentione qua pro tunc bderie ali 
quid facito f3 ft utfcofd flegma ertftee 
iftomaco q? ut primu acciderit fuerit 
i caufa alia q, rerd fer ii naturalia omif 
faordinatioe cibret potueregimeta 
qua t boc loco magif necelTe e tnfcriba 
et f« aliqua ta buiua qua in medicina? 
regie ia fuperi5 dicta ppiee da uenia5 
quefoidet5 fit ut facili adacrd prae 
tteo te duca fnt tgit uifeofa et bumida 
uttada oto paru queq$ et fepe dandu5 
et iftrmuf fir uno femper ni 
bilpreferea nift per pue materia eua 
cuara plurime ftipttcttatj enbcaf mate 
ria ct$ illa pdenfaret et digoi rebellem 
materia efficeret gradati iraq$ ad tllaj 
trafire. Carnee ergo lactarie uitul 
Ii dato.mdtome duo? dentiu caprtolo 
ru cuniculo? gallina? iuuend capond 
perdteu fafiano? ac aum i rubif degen 
tid et bee carnee alTenr potiue quam 
elirent"et ubi maiore ftipricitatem que 
reree cu mirti fmaflice addendo paza 
macie ciamomi ac cardamoi carnee i 
ftaefaciae et fi eae elirauerie tpluui 
ali aqua dfterne uel decoctioie caltbif 
decoquant'' etfiopue fuerit er bieco 
tufo fac et fifccerie diftillatu debent 
prefcriptafpeciarara I/gariet fiimil 
cu carnibus tuafe reponi que bonoui 
no fliptico per ptt* fpergant". f0ua 
tu ad eius potu uinu bibat nigrn Hiptt 
cu cu aqua ferrata Iipbatu t quafi libet 
imrtillos cumafiice et modico macte 
per prfbulire facias et fi i illo mo can 
densaurnextigueref preualeret. ©d 
medicinalia autem cn peruenerieffa 
illud utfcofd cibp lubricaf oi cu Audio 
euacuandu erit cp ft naufeare ifirmum 
tuu cernes cu ad uomendu iuua aqua$ 
tepida cu modico aceto mixta in potu 
dado uel aceti loco firupu acetofu fim 
plice3 pone et fi fortius uts exime I fgl 
iitien etqueuis illo? fuptouoitusfi 
tardauerit eu cu penna oleo inticta et 
gutturi imifla ,puocet quo facto cu ca 
lido uino dentes abluat. £ t ft Ita id p 
banc uia rebelle fuerit eductiont .l£c. 
ortmellts fquillitict.i.i.f.aque feniculi 
i.tti.pzo una uice mifce et t aurora ca 
Itdu t potu tribue quo fupto aliquot ui 
ctb9 ft pactens tuus iteru naufearet fic 
utpiecrurattue materia illa peruomf 
tu facilius educi pc fle penfares quam 
per fecelTu cu ctbts icifiuis pradio fum 
pto uteft caro falitapifcesfaliti pe* 
rifmapis etbuiufmdtcu fuprafcrip 
toru aliquo ubi per in 
feriuf natura td facete pcffe cdprcbcn 
deres*i8c.turbit.$.ii.f.3in3i63.ii.fal‘ 
gemme.B.f. tfundanf t aqua lactis cu 
J.i.oximellis fqutllittci et cu botte.xti. 
inifufione permanferit fiat crpnflio 
qua potui dato, fic.Tfc. 
turbttabrafi. B.iiii.et 31^316.3.f.3t ca 
ri ad pondus omniu et fiat f uluis que 
cu uino calo bibat fequenticcrc rrsne 
tpriace fine 3.ii.aflbmat fic uel alit ena 
cuatam8teriaque modis plurib9cua 
cuart pot ut in plenfq3lccis fupra tc docui retentiua fojtiftcada erit que ut 
fupra tractatu prio caplb.ri.dictn eft 
multipliciter fieri pot dando dyacito 
nite cn fpebua ad quatitatem caflanee 
in pricipio paftua uel tatudem electua 
riide graniamirte mefuefeupfectiot 
buo de femimbuf eiufde.uel da.JJ.pdi 
tu ueldyantoa cu 3Ucarorof.antiquo 
mirtnuel per duaa boraoantepaftuj 
miue uio nigro ftip 
tico calido,3.11. atbanafie m amota trl 
bue. Sb ertrauero ficfactaa.lBc. 
olei maftictf olei de fpica.ari, f .i.puluc 
ria mafhcia. 3.i.gario(filo2?.mentc fic 
ce galiemufcate nucte cipreflt acacie 
an. 5.f .cere parn et fiat unguenta quo 
ante ctbu ftomacuf iftrmi eft inunguen 
dna. “Be! aliter mafticio. f.f.lauda 
m.3.ii.mente garioffillotn nucia ciptef 
fi.8n.3.f.acacie 
calami atomatici an. 
3.tt.fiat‘cerota quod lupra coriu5 ad 
fcuti forma ertenfnftomaco fuperpo 
ne uifeofo itaq5 ftegmate in caufa ern 
te bec ftt tibi cura que ei quoq5 pueni 
cne erit que propter perale 
fon prouenit i cura tamen buina pahf 
unri quidem fmgftlTimn eriftit ia erper 
tua fu puta pillulaa er afia fetida cu mf 
!e pfectaa per duae boraa ante paftu5 
trea femper cribere.Obordicatea bu 
morea fi i caufa fuerit regimen totum 
ad frigidn et ficcn declinet facito nec 
fhptida nifi materia uti 
prefumaoqj et fi modn multiplice ma 
ter ia talem euacnadt fupra tractatu p 
mo capfo.y.defcripfert ut minori cn la 
bore ad actu practicn deueiaa ponere 
bic quoq5 modn aliqne3 libet. if aci 
aa ergo electi.3.i.f 
mirabolanos t’ndo2p. 3.1. parn torrefi 
ant et pulmo fiat quem cn.aqua pluuia 
Ii feti fejrata miue dtonio$.|.i.addita 
cdmifce et I aurora i potu dato primi 
boc puluetem i f oama libenti* 
accipiat eas igit' cn miua cironiog pfi 
cc ct oea i aurora tfirnr* fufeipiat eua 
cuatione defpodio 
cn femine acetofe cn uaeio lacte cn lapi 
dibua feu cadenti auro decocto diflol 
uaf uel.3.i.f.puluerta coriandrorum 
perpatorum uel er pillulta 
ftipticif nicolai fumat er eia.3.f. que fi 
ne opio pfecte fnt cp ft opin i eia fuerit 
ctifirmuatuua dormire nequeat ime 
dia nocte.y.uel.rti.er eia tribue mala5 
ppldem alterat retentiua pfojtatetfo 
nn quo i cafu ntbtl prefiatiua 
fed illa que i tractatu pzecedenti capto 
rii° deferibunf fi quouiamo opiatia 
nfua fuettf tua nnqua a mente difcedat 
ab ertra.lBi.oIet mafticia clei citonio 
rn 
teypoquiftidoaacacie terre figillate 
pulueria pania afTt i aceto remolliti an 
5.1. cere parn et fiat unguenta pro fto 
maco. 
f.acacie ypoquiftidoa ari.3.i.f .fiat ce 
retn addendo de oleo mirttllino fi op* 
fuerit ut tenar fiat et,pftoaco fuper 
corio ad modn fcuti ertedat*'. *0ua 
tu ad cibi et porYegimen euacuata rna 
tertVuino utaif nigro ftipttco cn pluui 
ali aqua ferrata feu cifterne lipbato be 
ne cp fi in ea candene aurn ertigueref’ 
preualeret. jElira cibaria t ferrata 
aqua decoquant*' etcnberberia nmttl 
lia coriadro prepato fumac atbera et 
cn fimtlibua carnee faciende fnt cocta 
na uero feu pontica pira p fruftra ind 
fat boc cafu fnt puenientilfima que in 
fuiebrodiie quoq3 pdipcflutetgrof 
fi ruftici qui ftoacca babent flrucioju 
nefpilla corna uel prunelta immatura ponut uelerprefcripi? rpebtie aftqtic 
ptufe t pecia rara ligent" que fimul ftiif 
cn carnibua ac t ferculia bullat ct fi di 
ftillaro pp uiriutia debilitarem uti ne 
ccfTc eft fac ,put i tractatu prio capto 
ri.fcjiptu reperiea ibi et5 modua quali 
ter fiendd fit ifcrtbtt"ac ibidem pfeque 
ter carnea iuentea fetcula quoq} ac mi 
mftrarioia modu et alta2g omnin fer re 
rn no naturalia ideo illa que ad boc re 
gimen ptinent illic queze et copia iueni 
pricipio tamen pad3ifirmo tuo 
adquititafem cadaneede ifrafcripta 
tnirtura prebebia que.lfk.pferue jof. 
itique.f.i.diacitoirem de 3Ucarofine 
fpccieb3. J.ttt.corallo? ru. boliarmeni 
pfiltipbufti an*5.i. pulueria coriadao 
ra .miue.J.f .fiat mir 
tura. da dpacitcttem de $uca:o 
fine fpecieb0 uel quere fupra preceden 
ti rtactatu capto d qj quo ad 
fitu factut prima ibide$ iueiea aedtuer 
fa. £t ft narcoticia gra accidentia 
fedidora uel fidendi flura uti neceffe 
fit fi encbatifmatibua dupbia balneia 
nctiontV.f.diuerfionib5 ligant uento 
fia precedenttb3 i eapfta quere Jn nui 
Io ad boc,ppoftra faciente tibi defi 
cient et boc ed a mordicatib* buorib* 
lienterie cura etia ei que 
0 colera ,puentt fatiffacit. j£fq:ad 
ppleta baru cura i precedentiVcapftf 
neccITaria deferipta fut de biffic bzeui 
ter pertrafiui ac illi que caufa nlcerta 
fit cn pauca et crebra cibartoe fuccur 
it et maxie \ ido elabojadn ed ut eribi 
tapaucarnfinrfuperfluitatu mari nu 
trimenti. £t licet cura bec i cura egri 
rudtnu ddi pofita fit ibac paucto pace 
legentia anotabo fi quo buorea anota 
di fut equadi funteuacuadi quoq5 da 
mo nccelfitaf erigat cp cn ftomia ac fat 
macte fuprfacriptj acptfer totte fm 
exigentia fiat, Jtt ad localia uriendo 
ad ulceria mudificatoej prio attenden 
do eft cp co decoctione aque 
mellie uel oximeir ftplida puele nter fi 
at. Ijsbofiet et t terdn cu bta caflte. J.t. 
mufeeri q: far macti modificat et ir ordi 
catej fatem leiter educit cu quo ad fto 
macu ipfo materia attrahit nulla. 
ubi materia utdebre uifcofa fore ratio 
ne cuiua ctb3 lubricaret aqua leuia de 
coctienia cauliu pueiret.lEt fi fcrrir.a 
oliuaru aquanifiulc9per pua nudift 
catti fuerit fana6r nuqua modificaro ul 
cere ut prolidef" da trocifcu unu de te? 
ra figillata CU3 lacte uacio acetcfo di 
temperatu uel da plueria caude eque 
$.i.et mirabiliter U3 i boc cau. VUl 
da rmde3 pulueria plataginta luti figil 
lati uel boli preca 
co2ticia tburia mefticia gumi ara.dra 
gagati an. 3.ii. fiat puluia quo utere. 
Bb extra uguenta prefcriptapueiunt 
et cp ffgula2ilTijru3 adfueni eft ce:otU5 
$ crepatia defcriprtde magrali cp er 
pelle arietina er buono fagufe pficitur 
Tfeec paucula de cu.a ulcerif ftoaci 
fcriberelibuitetia capfo iniu 
ria feceri na pauculi fut dira cy mea in 
cura quanda builienteria ca-ulceria 
facta qut preferipta cura det dono re 
ftitut3eft. 05 de lienteria ca apaftu 
ftoaci facta ne ca"1 \ capio pena hic ni 
btl dicturua fu..f3 in capfb,pprto tu cn 
ra apattf quere. j£t ex bia que t p:e 
cedenttb3 capfiaact prefenti deferip 
tafutlienterte curap5 capitulo boc fi’ 
nem recipiat ad bonorc3 eipotertj dt i 
uiui et et3 matria marie femper uirgi 
nta et toti3 curie celeft ia. Hmcn. 
Certi9 tractet9 duo ptietcapfe cra pnmn coftce cie ac ffgna tl 
jpnoflttca qua demonftratiua pomi. 
JC ordine quoddl fluruu fpe 
tt cieaoeaattingacolericepaf 
fionia cura nue digne fubfe 
qutf cu ftoacua no minua ab ea qua a 
lienteria patiat". £ ft ergo colerica 
paflio ta furfu qua3 deorfd mafiem co 
imitttquada5 aefuriofa fua a 
cuitate erpulfiua irritatio frequena e 
ductio. IRec palTionej bac colerica 
a corrupta aqua ut plurimu fit ut non 
nulli aflerdt denoiari putea fed a cali 
doa potiua cp atiqui iteftina uocat eo 
ru que omnia tterfecat per inteftina co 
prebendetea Wnde i cafu ifto fub boc 
uocabulo calidof ta ftomacu qua ttefH 
na jppne dicta pprebedut cu boc pat3 
bac t paffione qr mebaa cetera patiant" 
T&anc ergo ob caufa coltrtca illam 
pafftonej uocat que a co:rupta mafia 
£tbuiua coajuptio 
nia ca efle poflet a tiie uentofitaa ac ip 
fiua corrupto cibi quoq3 ac pot* et bu 
morea potiflimu qui facile cojrnpnnt" 
ut meloea mora matura et ftfia. £t 
piter de zc qna!5 alia non naturali que 
coaruptione acuenenofitate5 i buori 
bua ponere polfit 6d$.£t bac effici 
ena paffione materia ta calida qua fri 
gida effepot multiplictf et3bumorea 
ta in fteftinia qua i ffo qua i alita men 
brta qua efia i uenif co:rupi poffnt qui 
poffea vi natme feu fintboatice ad flo 
macu $ pulfi fua acuitate ueneofa ta5 
oa que et3 funda mordicat quo fit ut 
erpulfiua irritata materia illa cotrup 
ta ta per feceffd qua per fuperi3 fimul 
emittif' etfeuiagdemcu accidentibua 
i tantn ut perfepe tfirmuf cadat i finco 
pi ueru materia illa errite calida cctia 
panV accidentia fductt feuiora.Oa 
igsf' eft per ftgna,ppria materia talej 
difcernereque ftfra fuerit er bnitudi 
ne tpeanni regioeetate regimine pre 
cedere et ftmilib9 deprehendat''. 
materia uoitua ac eiua que perfeceffd 
educit"infpectioe molto fiea certio: ui 
fu an materia flattca an mela conica fa 
cile dtfcernea. £t tu fifttet materia 
calida Cuefligare debea .q: tepua anni 
ppfo etaa precedena regime et talia e 
33 tibi demoftrabnt 03 ira fu:o: squie 
tudo tftatia fitia ualtda 02ta a 
maritudo dolorea pngiriui qua i pre 
cedenti oia erot fruteta. lirina ft 
qua haberi pot m iudieado tibi multu 
,pde2tt q2 hno2 ille i ca eft que3 tibi pec 
care demoftrabit. 0i igtr" i bniuf 
moi egritudinif cognitione uenire hb5 
que dicta funt diligenter pfcrutare. 
I0uatu uero ad ,pnoftica hec pa° t 
ter egritudiea ponit" peracut9a raro 
eni diem quarta pertrafit na tam feua 
fnt accidetia qua tfra temp9 illud ad 
falute uel mo:te3 ut plurimu infirmu5 
deducit ad feprimu ufq3 qn'3 peruenit. 
£t ideo fi i eo cola prio demoftra 
ret" fucceffiue materia fecia aquofa dc 
icepa ueluti recentj caria lotura tafra 
jo quarta pertrafit gp fi fpafm9 fi pulf° 
caPant fudo2 frfduf apparuerit cu fua 
extrema nncttde en ptelbtteto recdmit 
te. «15 nigra feu erugino 
fa.i.erugini fifia appenfr pricipio mo 
taf ut in pronofticia generalib* dictio 
eft. £t efto materia taH pricipio n 
appcat ft tamen ifirmue morif t fine ut 
apparebit abelil9 ueluti cotaupta fter 
cora fecia moataF ipaffidebacftprio 
uentrialettio fiat fucceffiue iintefttna 
dolo ac pnctma deide ad ftoacti afcen 
dit uomitu et fluxu uetrie fimul efftctef dum6 mrtus pftet patteof ifra dfespa 
tiens liberabit"q: materia bac caufana 
pa(fi®ne per modu btic puenienter e 
ducit", tzt q 1 pafTio bec quibufda fa 
tmltare erifiit ut crapulofis et bis qui 
fuper afluptti cibi? labodofo coitu ue( t 
moderato exercitio urunf'. T&is e 
€p irnett'0 piculofa min3teftate, JEiaice 
Jte fi bec derelictaTubito 
refiringit" et tfirmus euafertt urine ar 
dorem icurret. Ifeabes igit' ligna 
ta demonfiratiua quam pronoftica et 
caufas colerice pafltonis. 
Capitulum fecudu tractat9 terti| co 
fice pafltoms emam point. 
®a paffto bec a matetia cot 
q rupta ,puenit per arte aut na 
ture ui euacuare neceife eft. 
0t igit" iudicaueris bonu fo:e natu 
33 ad uomendu tuua:e cane ne foue uo 
mttmu etibeas cr ponffimn materia co 
Icjicaexnte. Jn cafu ergo illo aqua 
tepida potui fepe dato cp feptz fecelTa 
cu melius poffe euacuare pprebende 
res reubarbaru ac mirabolanos citri 
nos paululu torrefactos fm modii fu 
pert3 pftes enarratu eribe. £t q? mate 
ria illaacmratc actfenenofitatc parti 
cipat donec fupert3 eius pars maioz 
fuerit euacuata nibil q? magne fiiptici 
tatis fit eribeaf s ta in cibo qua t potu 
qua ceteris mediefs aliquid babens p 
tra uenenu uirtutem fac feper fponas. 
0iergorofaccufyrupti demiriis 
ftue citomiua cu aqua pluuiali fiue fer 
rata ut efi fiendu dedere fvrupu de ri 
bes uel de acetofitate citri uf de fueeo 
acetofe cu illis aliquid mifce. £t ipfa 
citri acetofitas multu t fuis fercufpue 
«it aut acetofitas rtbes fcu paff cuculi 
fuccus. £t q* materia illa t fumoft 
tatenbt nullae iducias accommodae. 
0ifo2ti* fiipticare uoluerfs utere 
boloarmeno terra figillata Tcoenu ce* 
ui adufii.j|fte no folo eetentiua pfoetat 
ueru mateeie uenedfitati pfimti refifiut 
etbmufmot efi pulma 
crtftaiU quo quo dat9 ta i ferculis qui 
i alne modie. £ t poteris ftc faceee 
T&.pfezue eof attqne.J.ii.df acitoiten 
finefpecieb3 m.boltartr.eni.terre fi 
gillate coenu ceeui cfii 011.5.1. pclmf c:i 
ftallt.5.u.ftat mixtura addedo parti fy 
rupi de acetofttate citri r miue cirot 
fi magia refirigeje cupie et de bac ubi 
flux3etuoitus molefiioj fuerit i prici 
ptopafius femper datoegetea uetot 
fine attamen fiate et poft dederie pec 
catumoetalenopmittee. 0i tamen 
pftlii cepia babere hbet t teactatu pefo 
capto vt°fupra require. 03 de plue 
re criftalli aliquid fp adde ta cn firupif 
qua cu aliie illic defcripfl ab extra er 
oleo de citonijfet mafiice fioacu infige 
jEtaligate unctioe3 ftcfaciutquo 
nia menta cu balauftiif i aceto fou t bu 
liat et fpogia t tali aceto mifla uidVali 
quot fio applicat etfucceffiue faciunt 
uctione3.Slii er emplafi:o tfreferipto 
totu uentrememplaftratur.T&r.farine 
03detl6.i.fpodij.f.iii.difiempercrt"cu 
fucco platagie et albumie oui.et er ta 
Ii uenter tot3 emptef. Tfeuic ,ppcft 
to pertinentia pmi tractat3 caplm plu 
ra pcedet et ergo aproximadi modu * 
ojdinem dabit et talia fut nctiones ept 
tbiata emplafiratideeencbatifata fiu 
pbe fuffufgia ac fuppefitotia cu clifie 
rib3. "5te5 i cafu ifio qua marte dtuer 
ffones ual5 que cu fficatiolb3 ac dolo 
2of ligaturis ad adiuf ojta et coxas co 
mode fiut ea que marte t ifio cafu pue niut fut fup ftomacn et fuper nentrem 
finefcarificatide uentofe laudat iteru 
fuper auraetpedea ll\af aque fride 
efFufionej q i igrofiado materia fluxaj 
fidit feu retrahendo buore3 calidd ad 
ttra materia meh9 digerit et benignu5 
magia efficit e t i robufto co:pe faciaa 
fi liber* St ubi accidentia ifcftatide 
narcoticis uti necefle fit ad capl5 f 3 et 
decima tractat9 pmi recurfd. babe ne 
1 errorem cadaa illic defcriptadoctri 
na nullo mopreteriaa. ©eregimte 
fex rerd no naturalia pe: 
tinentt te caplm.xi.tractat9 eiufde5 te 
ad plena ifojmabit et de uututj f6a mo 
dd dabit mftiplicem. 03 de pfuere 
cridalit fucco acetofe ribef pania caca 
li ac acetcfitati citri poteria cd quibuf 
I5 pmtfcere et fic colirice paffionta co: 
rupta illa materia erffiente calida bea 
cura. 03 ubi ftigida ca fuezit adiu 
uarc ad uomendn natura I5 poteria cd 
aqua cata fy rupu acetof fimplue.f oxi 
melumplex pmifcere. j8t fi per fc 
celfd ubi matezia nigredini appareat p 
reubarba. miroba.idia mifce et fi fleg 
ma kebuloa. 05 ta i folutiuia qua5 
i uoitiuia cautuf fempe: efto folent C15 
materie b9 furiofitate i palTioe ac acci 
dentia adeo tenibiha fequi q? ex minio 
errore patiena ad.reqem eterna facile 
trafit. Cuacuata pi nature feu p ar 
tem materia fi retentiua pfotf are mea 
eftlaudat.iRaf trocifeoade olibaop 
miua et aq ferrara datos. Ct q 1 ad 
bde locd pertinentia i cura lieterie pH 
ma iueniea ac fex rerd no naturalia re 
gtmen illic lecurfd babe et accidentib’ 
,put fupra dictu eft plariea fuccurre. 
Jn qmbufda etia medicinif ad bde 
locd pertinetib* meoi efto aliquid pmi 
fcere cp ptra uenenu uircatej babeat 
utcft fyrtip9 de coitice cttrifol9 et coi 
ter. ac eiua femen tozmentille radix o:i 
gand filueftre yperico enula capana 7 
fimilia. £ornn ueio ce:ui i quacuq5 
ei5 materia ual3 mu!cu. j£t i iflocati 
tyriaca magna ,pdeft fdme Ctficcoli 
rtce pafltonis ta a materia calida qua5 
frigida «puementj cura babea qua pp 
p uia epilogi te reducere ad actu piae 
ticd uolo. Cd ergo ad patiente ue 
neriade euacuada materia fm erigen 
tia fit tibi cura et fiue boc per fecefluj 
fiue per uomttd fiat ob pericula cp imi 
net caute facito. jEti prtctpio tam 
quoad rerdfexno naturalia regimen 
ftiptica fo2tia no qua approrief. IRa 
mafia illa corrupta fi reteta fuerit fua 
malignitate ifirmn iterficiet. 0:di 
nato ergo fex rern no naturalia regie 
pfectioea ptueres aquae fyrupce ab t 
trada6. Bb extra ue:o fac fomenta 
lioea uctioea fucceifiue epla et fi hbue 
ritfrt'gida3 aqua fuper pedes ac cura 
E>iuerfidea uero cubgatu 
riafricatioibueuel aliter ,put libuerit 
l ot morbi tpe facere poteria uentofaa 
et5 no mft mareriei maioripte euacua 
ta. et idem pariter de ftupbis ac balne 
ia eft fiendu.qj fi accidentia feuitas ad 
curateuocet dtrfiuie ligaturis frica 
tioibua et cd uentofia utere fucceffiue 
fomentatioibue facellatioib9 unctioni 
b9et emplaftrationib9.et ubi tffa no fuf 
ficiatad narcotica trafire fepti capri 
fepe alfati madata no pretereaa* Cum 
qbnaergoetqdo becoia fieri pntpre 
(cripta capta te ad plenu iformabut ad 
q f5 exigetia rcurfu be.s i tatu de caia 
ac figia ta ,pnofticia qj demoflratiuia 
coftce paflioia ac ei9 cura dictu fit* 
ptiet eapfa Capttulup™ c&o ac tigna’ ta,pnofti 
cactfdemdflratiua dtfinterienarrat # 
eft flur* uentjia ab 
d epate tiena? difruptide aut t 
itertmo2j fu6e rafrna fcu utai 
nfq$ .pucniena * £tboceftq? boc 
uocabula difinteria fonar grecu ci'5 eft 
df a dia q? e diuifto et tead inteftinum 
quaft dio. £t iftd nome 
iteftinn no fold ad ftcfTina ,pp:te dicta 
fed ad menbra que itua fiat fe ertendit 
idiffercnrer ueiutt eft epar et alia ut in 
capfo colirtcc paflionia dictum fuit « 
£r bac defcrtpride trea ee fpectea 
difiteate itelligi uolo. Tfbria t qua fo 
Iu5 epa£j fit difruptio et t bac fi 
ne iteftinos rafuria fanguiftoleta erit 
egeftio qua fluru epatico uocaf. <3e 
crida co abfj faguine i egonib’ abaafio 
nea folii apparent que itefti 
culta dicit" et tertia iquata faguia,p 
ueienf ab epate qua aliode faguia egre 
diat"et bac per figna ,ppria ab epatica 
cogofcere te tfra docebo. i0tfirer ia 
epica roe eriflentin triplice diftictione 
recipere Jn pria co faguiababo 
daiia quaft naturalia egredit". c6a 
qn aqueua et fubtihe uel paulnlu grof 
fio* et niger feu uini ftmilta feci. er 
cta fpea co faguia niger erit grofP ac 
coagulat’. Ifbria fpea fit i mutilla# 
foluo relfquentib’ ejfercitin i bia qui t 
ocio opulent" uita degut. crapulof 
et i qbua foltrc euacuattoea reflat ut i 
teftioru emo:oyda;g faguinia ffur’ na 
rto fit ttem quarnda fePo crifia 
marie. 0cda fpea fit in 
dyaria epatica ut.a.dtctu et ea a debili 
tate ptenfiue epar que faguine 
retentiue no ealenfcn per mefaicafad 
iteflina demadat qui per fccefla tadc5 
egredifet prio Uefuti carie loture fiTif 
quoqj lotura forttficaffit niger er grof 
Tua magis et pl’. Jte3 for# uim fecif 
fit fifts. iCercia fpes co babfi 
das i quatitafe faguis mutila# fit aci 
dic# retemioibus ab epate ad iteflina 
fluit qui cu morula aliquatufu rr agra 
fcccrit nigreflitetigrolTa# ct irerdum 
taliter ccgulafutadforma fruftuli c$z 
nisque epatiefliraf egredi f ppcpqui 
da iperiti medici ur vi° de accidenti c° 
penulti.C. iquit ipfi3 epafte fui ffaria 
credut. roncHt* 
triplice diftictionem recipir.qr at Icfio 
eft i fuperiorib3 auri iferionb3 aort 
tnedtia. IRocdiliterie casquecrni 
fr ce et que ttrifcce ce' f m dd* e. £r 
trifece gdem fot caPpe rcufTto er poiif 
fimo fuper renes et dorfo. 
ua aeris frigiditas ac eP corruptio fi 
ue uenenoP fiue acut9 itero cib9 ut a! 
leo cepe finapis aceto et talia. £ clu 
tiue medtcfe de bito0 no correcte fnt ut 
aloes colloquftida fcamonea cncumer 
afinin9 et filee. £t illa item que er pro 
pria natura corrodendi uirtufe* biif ut 
erfenicu calr vitia argento fubliiratu5 
fcoriaerieuitriolo etoes attretrenti 
fpes realgar caftoreo er fifia. Jntri 
fece uero cae fot ueluri acuta colera pu 
(tens mordicas et eroberas fleqma ite 
falfo feu alius aduft’ bumor apatis ep 
tio ab ulcere uirulentie emanatio aut 
quouifmo uenaro difruptto. £t brc 
i fumma fot ta itrifece qua errrifece ce 
0ignaertrinfecarnm cognitio t K 
patiens relatione patefiat. £uan 
tum ad intrinfecas difwterta ab epate 
fi prouenerit fub dertro ipoeodrio do 
lor aderit iterpollat9 tetre et nulla a 
ppebit inteftinoro rafuraer aliorure 
fpcctu faguis erit mulp iteflina dolo reactotfione carebutdenocte quade 
die accidit pl9 nec infirm9ueluti i alita 
totiena ad et ego ut pf$ 
emiffione} fagmne3 atecedit bia et5 ra 
ro cu e geftiotbua pmifcef in ttefttnaH 
uero dtliterie locua difcernendua efi 
£t id fi i fuperiorib9 ei fuerit dolo 
piictura ac grauitaa ab ubilico fupra 
fenttf et itcftmaliarafura fubtiliucot 
ticu erit que fi # tdc faguia 
egrediat" multu eritcoegdepmtxt9cu 
quo dolo; afiellatione per multu tepuf 
atecedit et eft qua i ceteria itenfio: et 
matetia fetea magia. 3n bac fpecie 
rurP n8ufea figult9 et roltue celeria 
ptb9 qua t alua magia babndat pp inte 
taltn ad ftoacba,ppinquitatem. 
0i uero fuerit in inferiorib9 doloj 
puctnra et grauitaa ab ubilico ifra pei 
cipit" couicaFa abrafure grofliorca ac 
fpilTe magia erot. 
egcftiota ad exitu no multu cuea rafu 
re et fanguia fi quia egredif pmifcef 
cu quo p* dolore5 et puctora no multu 
tardatio medio ue:o Iteftla dolo: * 
grauitaa et pactio et talia ci:ca rmbili 
cu percipiatur. iRaf e uero merito 
predict02? medie co egdntVmediocnf 
pimxtio fler. 161 bia itaq3 que dic 
ta fnt epatica ab Iteftiali dififiaj difcer 
nere fciea ac et tteftino^Ioea. IRoc 
erit fuper eft ut p «ppria figna peccan 
te bnore3 cogofcaa er talif cogitio ma 
xie per utfd babet*' qui fi coleric9 fuerit 
doto: acutua ardo: pactura et ft|J adc 
ritualtdaco quo etaa precedena regi 
men etftfia pplecxio *c iudiciuj tibi 
magna opreftabatadufta mfta ac falfu 
flegma utfu quoq3 pprebendif' ac per 
etatem ppFoem precedena regimen et 
(Ma. lEIrina et fi ut fupra i fignif dy 
arte dictu eft i bifpaftiofa lmidafepe? 
m pty appareat I ea tamen peccatio bo 
moro copia maio; teft.0i uero dtiite 
rtaab eruptione apatiafeu ab aliquo 
maligno ulcere fiat per ipft9 apatia fi 
gna fcu ulceria et pe; loca ubi ea fueat 
i eiua cognitione facile deueief. 1z t 
qt oia illa i egonn tfpecride leuitcr de 
prehendunt'' demdftrattonia figia bec 
finej ipono olo ad ,pno0ica trafiena i 
it prio fpafm9 i didfrerta mortalia 
Jte fi i ea figoltua fiue uoitua co p 
mixtide roia eoenerit mouaF. jQ£buta* 
quoqj colo:u i difinteria malo figlficat 
eniulcua magia pttnne etftc 
ep egrediffeper i colo:e uanafColca 
tur ue tterdanocumentdtoti pp <pin 
fluxu tali natura diuerfaa materiaa ex 
pellere ccgtf. JE x qmb9 pj tale mu 
tatione colore 
difinteria pdropi fuperueiena moaaf1 
drelicta eni aquofitateilld edncifquo 
cotpua nutriri dj. Smpli9 diftrerta e 
patica qne nec cretico nec f glf digono 
apparenttb9 euemtfimala fuerit cu in 
firmi tolleratia pdu 
rauerit ad yd:ope radem efi deducet. 
03 illa que ex babndatia faguinia 
ueloti i muttliatio et fiftVpoxifmahtei 
fit er fe falua que I3 talia erit difiteria 
tn qua defectu ptetiue e patie egoef ue 
lutiloturecarnia fiutcuraf de leuile 
Uiter et'3 epatia pretina pfo:tat*‘. Jn 
fteftinali uero difiteria duo pftderanf 
locua prio ereutia fcdo qratu ad fttu 
difiteria que in fuperionb0 fit Iteftinif 
qua ea que tferionb3 dumo cetera fint 
paria plculofio: eft multo Tjbrlo quia 
pp fubttlitate malicia tale fubftinere 6 
indcnequeut. 0cdcq:epatimeb:O 
nobiliuicmanf ftomacoquoq3 quare 
ab ca maxime patiunf tertio q: illi 
loco malemedicaniia applicati pofltir. Quarto qr iteflta iilagradlia eraguia 
fdt nd carnofa fj neruofa ptfj qutV er 
caufia pfolidatione5 faciliter nd recipi 
unt ‘jfbrimderpteiteftmt fcdm erpte 
ulceratia materie. Sd primo difite 
ria iteflinalta triplice3 grado recipit 
£5.in prio afforifmo. &i a difiteria 
babito prim5 cu aliqualia piguedo cu 
egdnib5 emittit" talia piguedo iteflino 
rd ulcera i pricipio effe arguit fc6f qn 
ueluti pgamenirafura egredi/ettalif 
ulceria augmetd dendtiat ferciua qfi 
para carnea fatla grofla erit et boc ul 
timttate malicie demdftrat pria cura/ 
faciliter.fcda difficulter tercia ndqua5 
iRa cu pfolidatio nd fit 
pofTibilia oio mortej . £r pte 
ulceratia materie difinteria fi a fece ni 
gra ieboauerit mortale .ea ei$ cancro 
ad itra effe figificat ut. 10 i pmento 9 
fi ertrtnfec5 cura nd recipit ab itra quo 
jEtfi adbtic cacer ad ttua nd eflet 
materia tn nigra futura morte dentici 
at.talia C15 colera feu mfia erit per adu 
flione genita que atequa appareat ma 
lignitate fua ite fl ina talif ulcerat ut nd 
qua pfolidafione recipere queat. IRa 
ulcua a tali materia ertrifecua factum 
ubi medicamia applicari pnt raro Xno 
qua fana/ quo ergo itua ubi medicami 
na applicari nequeunt et fi apparuerit 
pp affellattone frequeter mota ad cura 
necefTaria facere no ualet.Cd ergo ma 
terta illa fit corrofiua ualde i breut tali 
ter ifeftina vicerat n morte inducat* 
lEtide de colera prafiina et erugio 
fa iudtcid fac. Jftem fi i febrib* cole 
ricta cd integritate roia et fme dolore 
capttj urina alba fuerit futura diTinterf 
93 time. IRa fignd eft materia illam 
ad inferiora rapto babere que de facili 
difinteria iducerct. T&ec ergo epilo 
gacfo,pnofttc9 dtffteria epaticaueiea 
fttboaticepaucoftfra dtea i'ftrmu3 ad 
mote fi duram ar ad ydrope deducet* 
0ue ro pojcifaltf * q uelurt carie lo/a 
falubria iteft talia que tnfefhnie lupio 
ribna fit piculoftor qua que iferiorib’ 
et i qua ueluti pergamet rafura qua ea 
i qua jpflutt piguedo. £a uero que frn 
ftula carnia emittit mortal* oio. tCo 
lera nigra prafiina at erugfofa mortaf 
etpottlfimQ i 
teftmia.S ceteria uero bdorib9 facta 
dtftterta faluari pot. £t boc de $ 
nofticia difiterie que no md ad ,pnoftt' 
cado fed ad cura tibi quoq3 plurimu5 
fot utilia ad que delcepa trafeddd eft 7 
per boc capitulo finem impono, 
£ apitulu$ fecundo dtfinterie epoti 
ce curam ponit* 
I0n eft pp fcita que iminent 
n picula dilinterie cura tardan 
da. £auendd quoqj ne in 
ea e:ror pmittat". tEftety odeo picu 
lofa ut infirm3 er minio errore comiflb 
pereat. & ergo epatico 
niena a faguine i quato folo peccate tft 
imutilatj aut i bia qmbua folite fifut 
edonea redamo ad eutolleratiaboa 
fequaf abfctndeda no erit fed ubi fup 
flua euacuatiobafilica flati incide.et 
iurta tenore uirtutJ faguine erire per 
mittaa qpXictaoX alid ficbotbomiafi 
eri cu fcarificatioe uetofaa ap 
poni iube foliraa. 'fyte ubi poffe tibi 
uide/euacuatioea facere ut eet meflru 
faguis\ 
S>i ei'3 iftoro aliga t ca fuerit B cur8 p 
fto ac puentetiflime fiet. Winu carnea 
oua et talia faguine que multtplicat re 
moueet regimetotu fgroiTarmn ordi na. cp facere er infrafcrtplj facile fetea 
fi figuia qualitate peccauerit tata qud 
ritaa per flobotbomia feu uetofaa er 
trabeda no ertt f5 ert peccatu tllud coj 
rigendu na ft fubtilto: faguie debita i 
grortatioe idt get accuitaa uero repref 
ft de. <£5 ut te ad actii praetteinedu 
ca.1&. rtmplicia. J.ii. aque 
ro.aque endiuie aque plataginia an. f 
i.pio una uice fufficit.uel loco orijacr 
fyrupn rof.uel denbea de fucco ace 
tofe de acetofttate citri uel miua pone 
et ftrupo altquoriena fumpto. 0i 
coieram aliquam fangutni iu 
dtearea que euacuatione idigerit ,1& 
reubar. ellecti.3jf.corticu mirobalano 
rurn cttri.5*ii.torrefiat et ftat puluia g 
dum aqua plataginta . J.i.miua addita 
potuitrtbue.g? liadulttonemin fagui 
ne fetueria mtroba .cttria m tffia indof 
appoe .et fi flegmattapnutto ertet ke 
buloa. £uacuata ma ingrortattua 
et fangutnta acuitatem reprimetia pie 
be quo m cafu faciaa .l&.confue rofa 
'Tum antique.|.t.triafadaloru5 .J.iii.fi 
at mirtura de qua in introitu menfe 
patienti fp accipiet adde i mirtu 
ra tali coral. ru. fubttlirttme tri.3. i.f. 
margarttaru .3.1. lapidia ematbitia 
3.iiti. Hftdebacpatieaartumat. 
jBt fi acuitaaitenfa» fanguine fuerit. 
1&.lapidia 
fiat pfuia fubtilirtimua quem in modi 
co fucci plantagmia mirti cuj umo ni 
gro uacuo flomaco tn una uice tribue 
£t idem omni mane fac. loco 
pfer iptt puluerta buc dabia .*!&. ctne 
ria olTia cruriabouia.j.i.lapidifema 
tbttia fpodti. ari.3*t.ftat pfuia .“Elei fa 
ciaa ftc. lapidia ematbitia cine 
rta ortia cruria bouia.an.j.iucoralo. 
ru.5,ii.margaritarum .3.1. terre figil 
late coriandrorum preparatorum fe 
mia plataginia an3.it.fiat pnluia quo 
fi i pfectiote modo rti libet, ige. aqua 
plumalia uf aquc plataginia quatu ad 
dtrtolutione. quatri fufficit 
ct mdm duo lapidea ematbitia i ea co 
fricet" m aqua dumo ueluti faguinia fi 
at. Coautejucaru coctu fuezit -pul 
uerea fupra fepilTime fcriptoa adde * 
fandal.fubtiliflfime fiat p 
fectio i mortellta dequa.f.i.f.i princi 
pio pafP X ante partu fupta fluru fagui 
nia omne fiftit undecuq3 manat Ii ab > 
tra f3 ab ertra er ceroto fadaltno epar 
Inu ge. aliter epitbtetur. l6c’ .9 
que rofate aque endiuie aque pfaragfa 
ari. J.itij.acetiari.f.i.f. fanda, ru.f.iij. 
ro.ru.3.i.fpodii3.ti.et unctionia lo 
co fempcr are partu boc epubima fiat. 
ite fluru farguia ro certan 
te fup epar qtiaruo: bona aut quanto 
pl? poterit retetia fluru rale firtit adm 
toria bzacbioru ligature dolorofe ua 
let quoq$ fricatioea. Quatri ad fer 
reruno naturalia regime aere ad aliq 
le tendente calidirare ibabitet aqua fej 
rata ue! pluuiale potui dato et ubi gza 
dia eet faguinia effurto cri in fuia bibe 
dia aquia tantu ematbitia lapidea pfii 
cent" qp rubee fiat in b eni cafu mbi! fu 
pra. 1R<5 ppetif uinii q> ubi def fit ni 
gru f quo auru cadene X calibe ignitua 
ertinguaf cu predictia que aquia bene 
limpbef carnea dimittar q? luo eia ne 
cefTe rtt fit accipe puloa uf ui 
tuli lactatia carnea capricli cutculi le 
poriamerlifiue turdi et bec arte puei 
unt que t berberia coriadria prparetj 
acfumacfarctedeerut feti cu coctanta 
aut piriartipticia paucula cera noua 
femperimirta. j£r,p lepore feu faba 
fucco feu berberia acetcfe panie cncnlt fcu agrefta Ptere amigda 
lia riP fari mtlm ac panica coquiari pof 
fit. 05 fercula feu carnee eliranf' tn 
ferrata aque decoquede fricatioee ma 
teria diuertat et erercito fnpplet * fic 
babee cara epatice dtffterie ta i quale 
qua in quato fanguie peccate utra ille 
qai faguinie nimia babddatia difinteai 
a5 patiftlobotbomia autuetofafntab 
ca feruet' fepe faciae T euacuatioee fo 
litae ut babeat ,pcnret. 0i ergo e 
gonee uelutiloture carie fuerit fupta 
capfo de cura dyarie epice curadi mo 
due tfcrtbif' de quo illud ad plenti te in 
fotmabtt. £t per boc dtfiterte epa 
tice cure finem impono. 
Cm tertiti pcnft cura illi* difiterie 
que i fuperiorib* iteftmie fit. 
3 dtfinteria inteftinale cura 
a di tria que curandi moj uarl 
antpfideradafut.prio mate 
ria. fecudo locue.tertio erulcerattoie 
gradue Cii ergo ad infitmu uenerie p 
Tigna tacta que fit materia et quaf 7 lo 
cu ubi fuerit fneftiga.na (i ea acuta co 
fera fuerit et in iteftinie fuperiorfbue 
ti° euacuatione quere et quato maligi 
or tato aciae faciae ergo fic. i&.reu 
barbaruj.i.f.miroba. 
reftat paro fiat puluie et cu miua citdi 
oru mafia pficiae qua cu aqua ro. plan 
tagtnie plumali f ferrata pmifce et po 
tui tribue uel ca rofaceo $ucaro mifce 
ct bolti deaurata pfice. He! er tali 
mafla pillnle fozmentu* quae ifirmo da 
to. .ii. 
cotticn miroba. 
liter rftulent*' et i aqua plataginie infu 
dant" et borie trafactie.rii.fortie erpf 
fio fiat et ca aqua citofozjj mme.|.i.po 
tui dato. Iftota tame % fi ulceratio 
ed prima gradu tantdmo uenertt q> fo 
la piguedo feu muctllago tlla tteflialia 
foluereat peffee medicinae iftae fine 
torrefactione et fine alteri3 ftiptici ad 
mirtioe prebere et ad boc uF 
aliud digeftmd bumoru acuitate ertin 
guee pantea eribere dumo materie fu 
riofitate no timuerie 05 ubi ad co:ti 
cale$ ercoriatione ia deuenerit foluti 
uae medicinae tunc nullae eribe ntft 
uftulate po!uen$9te et cd ftipticie cor 
recte fint na materia educendo mebru 
lefn pfcuat et boc eft ,put in capto qui 
fo tractar3pmi fuprafcriptd fuit i de 
pfolatioc diuue 
mefue capto de reubarbaro cd tquu * 
cine quida cp para eft tfufio ppetit qua 
do fold queri/ abfterfio et foto et opi 
tonum apertio ipfiue uero ptriti exibi 
tio quado queri/ut poft illa i uifce nb3 
ueftigia ptritioieremaneat etfubiun 
git ifra q> ipfu reubar.eft medicina bo 
na difiterie afln cn fucco plan 
taginie et pauco uino ftiptico datum. 
£r quo pcludo quod dare caffia et ta 
lia lenirta i difmteria ut pfimi faciat eft 
malo nd debee fame i pricipio ft tpttctf 
titi nift fuerit ur ftari dicta eft materie 
rnednctiuatdcenimateriam tfta mali 
gna itue coberceree bac includeref fit 
ut feptflime ptranitente infirma ireip 
fd ad paradtfd cogaf. £ t fi reubar.mo 
re mefue ertbere Itbet.lRe.reular.rfti 
j.ti.f.fiat puluieque cn fuccopletagi 
nif r ftdetia facta mtfce uini ftiptici pau 
coaddito et da potui. Biucrotri 
b9 aut quatuor 
amadbuc multa pcerneree reitera fo 
lutiun f3 tepore Iterpofiro poref ori33 
cara uel aliud digeftiau colere fi libue 
rit eribere. £t dieru itera quatuor ciaa ftc.l8M9ptdif 
ru, margarita? an.£.1. caudc egnc 
feminia coriandro? preparatoru3 ani 
Io? rua? granoro mali granati paulu 
lu artorum an3.ii.pfilii nfti.3*ii.f.fi9t 
puluia quo utere f modo quo fuprap 
fectione faciaf f da pillulaa ifrafcriptaf 
fot em in boc cafu mirabilea que. 
mumie.5j.gumi ara.tofti.5,ii.? fucco 
plataginia pillulaa pfice quaa inftrmuf 
uacuo (io recipiat oea uel falte totiua 
mafle.3J.pr0 uice dato i modu fyrupi 
miua utere citonio? r fprupo de mirlj 
Hffaciaffic.l&.ro.ru.epatice pia 
tagta cotrtgtole caude equine folioru 
querc9 folio? citonio? ari.jQfb.i .qua 
tuo? femino frigido? fumac mirtillo? 
berberia aii.f .i.pquafienf et fiat decoc 
tio i aqua ferrata.IB.i.fucci plataginia 
co refidetia fecerit et i bia tadm lap’6f 
ematbitf pfricent" q> rubefeat et co. IP. 
(i, fucari fiat fprup9 quo utere et cft 
in cafu ifto apropriatiflfnv> plura p oa 
fumeda deferibere. 03 ferta 
de cura dparie ad factecia 
uaria et multipltcit preparatia defert 
bit. qt 1 boc cafu dolorea crude 
lilTimi fieri folet quatd ad ea que p oa 
eribenf' dabia prto cornu cejui ufti et 
loti id em dolorea itrinfecue mirabili 
terfedat.pfillmquoq5?buRu. 
fpodio ac plataginif feme et peipue ubi 
dolo2 pugitiuua aderit. 03 fi \ poz 
tfiitate doloaia ad narcotica trafirc ne 
cefTe fit ad ca01 f5 6 C02a dyarie fup?a 
t2afi.fuiei5etafa narcotica p oafim 
da deferibere,. 05 ta buic qua allia 
accidetibua timoria capitulu.decimu5 
ordte quoda te ad plenu fuccurrer do 
cet. iRucaute adbuiua capitulipple 
ta doctrina reftat defcribere que ab er 
tra funt approrimada.faciaa ergo fic. 
iterpofito fpaeio materia tota noeua 
cuata materia folue fi tamen ea mino2a 
ta uomitu facile ,puocare poffea cum 
aqua et aceto uel orimelle fiplici feup 
pofito F fquilhtico ?c ,pur i capFo qui 
to re docui eu audacter faciaa. IRa 
affortfmoru ferta pmento illiua a dya 
ria btto ?c. O. noa ide facere iftruit 
folutma pluria multia modia uariifq5 
preparata ad B faciecia ,ppofitn iueiea 
fupra i cura dyarie capFo nup allega 
to.Heru ubi adufta colera feu melaco 
lia i caufa fore pprebederca loco mira 
bola.cttrtnorn tdoa appoe et ft falfam 
flcgma kebuloa et ifta folutiua ta i tfe 
rio2tb° qua t toperiorib3 tteftinia 8d 
materia euacuanda pueniut que fi p ar 
te aut per natura euacuara fuerit p.r, 
uel. rii.dieatrafactfuerifimtlif elTe dj 
reftringedi flura tunc fit tibi cure et a 
tequa ubi materia euacuata,p maiori 
pte pprebederee fac ergo puluere tfra 
fcriptu cur* ufue ta i ferculia qna i po 
tiomb9 quam i quibufcuq3 aliis modia 
tuoiftrmopuemt. 
granato? copula? gladium gallarum 
ma2garita2?fada.ru.fpodii.an.5.i.anl 
lo?rua?granorti granato? fe.ro.fu 
mac terre ftgillafe boli arme1.fan.d2a» 
an.B.ii. corrallo?ru.lapidia ematbit) 
cineria oflin cruria bouia ari.3.i.f.ma 
Ilicis tburia fe.papaue2tf al.gami ara* 
ari-5.f.pfilit alTt feminia plataginia to: 
refacti fe.coztandro? preparato? an, 
3.ii.fiat puluia quo i puluenb3 rtt pot 
uel mifce co 3UC320 zof. antiquo et erit 
delicat’ magia. HF faciae fic. ifc. 
3ucari I6.i.dtfTohiaf'cn aqua ro.cui ad 
de pferue ro.antique.f.ti.et para ut ni 
citonio? et cn facilitate decoquanf' * 
debite cocte adde prefcripti pFueria.J 
i.f .et fiatJ mo:(dlw pfectio. HF fa Ige.olei mafticfa olei citonio?olei m it 
tillordan. f.i.puluertamal!icie galltc 
mufeate fumacacacieypoq 
fltdoa pulueria pania a(Ti et i aceto er 
tfeti ordei cribellati boliar.an.j.i.f. ce 
re para et fiat uguetd quo ueluti fup:a 
feriproutere, faceie potea 
ut. 1fc. balauftiard gladium 
mafticiean. f.f.ypoqutftidoe ro.ru. 
an.JJti.fiatpruia fubtiliffimua 
ac cd oleo ro.mirtini et mafti 
cia equia pribua t mortario tadiu da 
caa cp ad unguett foima mollia deueni 
at cd quo ftom ab umbilico fupra nen 
tre lineaa f er ifz aferipto qp in boc cau 
mirabilif 05. iRc.mumia qp cd aceto et 
albumte oui recetif dilTolue et ut fupra 
tiltrto fiat. dra.boliar. 
an J.iu.mumie.f.ii.femtnta plantagte 
3 que cualbu 
mme recetia oui et rofaceo oleo mifce 
ct Imfmetu faciae f factaa ftc qp no fold 
fluru reftrigtc.uezd etia doloiea crude 
lifTimoafedac.lRe.poma filueftria et 
ea ab itua bene mdda que coquant" in 
aquaetptftcnt etmoze emph ponant 
et tfrigidara remoue et calida itera re 
pone et uteib3 aliquot boc facito cr un 
ctionia aliqua loca iun 
ge. ftc. galla 
ru folio2£ quercua petafilo an. jO£>. i. 
balauftia2£ pomoip filueftrtU3 fmatuio 
rd fojbard citoniog p fruftra iciforu5 
en. €l£b.i. cimini i aceto i fuft. iB.f.con 
quaflentur fiat decoctio t aqua imilTa 
fpdgiaet crpreffa applicent" loco do 
leti quo pluriea facto er prefcripfl un 
etioibua aliquaa faciaa £>e ?fimiUbua 
nero t dyarie cura octaud capfm e fui 
td bndanter ad qp fi opua eft recurfu$ 
ifto cau fitie fuper locd appo 
fite marte ualcr. fricattoee quoq3 et l< 
gature. £t ad fudore 
balnea feti ftupbe fupra deferipte. £t 
fi de talibua plene tfoimari cupia trac 
tatua pmt capl3 quitu pfule tibi.fiendd 
ad talia modd dabit. iRegtme uejo 
fer rern no naturalia ad boc,ppofitu3 
faciea in capfo.ri. de dyaria fupra de 
feribif'. £t per boc pntt fine ipenere 
cupiea btc illud nd fcrtbo fed ad aliud 
rado. jEtfic babeainteftinojf fupi 
ord ppleta difinterie cura pti ramen 9 
fupiortbua capitulta mutuatam.; 
Capitula quarta cura ponit difinte 
rie que ta inferioribus inteftinia quam 
medua prouenire poteft. 
diffterie pplefi ctt 
f ra ea poneje que I inferioub* 
tteftiniafit quababiraetufqs 
fit i mediia cura patebit. £J£ateria 
igit' ac ulceratioia grado p ea que dic 
tafutinuefttga. Cifi colera acuta 
feu melacolia adufta feu flegma falfum 
fuerit f3 abrafionia grado euacuadi p 
oamodua in ptiguo capio ponit" quo 
utere fi opua fuerit uerd p iferiora taf 
diffteria meli3 curat" $ quo te auifo 
buicclifleriatmirfepuentdt inter que 
eliqua fdt lauctiua queda abftcrfma. fi 
nulla pfolidatiua alia rictiua et alia 
dolord mitigatiua. j£t ifta f prefen 
tiara defcriberehbetut eretappocm 
fc6m erigentia facere Teiae lauatiuu5 
atq3 chftereficfaciae/lRe.aqueordd 
Ib.ipulueria 3ucart.5.ii.f.uitfllc0 du 
oeouord erbie ftfdiflepmtJ fiat cli 
ftere SbfterfiunlRe.aquelactiffojdf 
I6.I.C qua diflolue mellia rora, f.iiij.* 
ouorn uitelloe duoa et fiat cliflere co 
foIidattuu.lRe.ptguedinie eapjarn.fi 
iiij.olei.to.Jai.fucct plataginia f co;ri gide refidetia facta.f.w.ptiluerfs bo 
li ar.lapidis ematbitis fan.dra.mafti 
cis an.5j.et ouo:u affatoro uitellt duo 
icotporenf fif et cliftere facias uel pul 
aere illo dimiiTo ponanf infraferipta. 
TRe. tuete boli armei fan.dra .terre fi 
gillate mumie an.B.ii.fiat pfuis. Cii 
ftere pftrictiuo.lRe. ro.ru.balauftia2g 
mirtilloru fumac au. f .i.f.rifi toarefac 
ti tb.f. fiat decoctio i aqua pluuiali ult 
ferrata de qua. Tfc .I6.i.t qua diffolue 
acacte ppoquiftidof an.3.iij.5ucari ro. 
J.ii.et uitellorn duoru ouoru affatoru 
et fiat cliftere Eliqni ponor locoifto 
ro.|. f .nucbelete et dtcur cliftere illud 
mirabtlif fiftere. Cliftere dolorum 
imtigatiuu. T&.olei.ro. J.tfi.fucci plan 
taginis facta refidetia.f.mj .et mucilla 
ginis pfilii.f.ii.f.fiat cliftere ardorem 
et dolore mitigat mirabilif. 
ttentiones due feu plures t cura bac ut 
plurimo pplicanf qi dato.q? lauare uo 
lueris cn boc ardore mitigare fepe ne 
ceflfe eft.£tide in reftrigendo feu pfo 
lidando fit quare folers medie9 er pre 
feriptis clifterib9 fm cp pao tnc itentio 
ne babuerit ppoes facere pof it. Cu 
ergo ad infirmo tuo deueneris clifteri 
utere lauatiuo ut ab ilia materia ulceta 
tina iteftina lauent\ 05 ubi mate:ia 
uifeofa aliqualiter cerneres facias fic. 
T&.aque 
duos uitellos ouoru ac fi ardo* cu pu 
ctuza adeflet addere poteris olei ro.|. 
ii.et fiat cliftere. bocenl lauat abfter 
git ac ardo*e mitigat ac ubi materiam 
ueluti ut plurimo j difinteriif iteftinalt 
b9 fit eruberare cerneres f m modii i $ 
xio capto deferipto ea euacua» j0t 
geras quoq5 fi ea tibi idocias dederit. 
iRa fi tantomodo t inteftinis ptinc 
nf exiftetibus affellatioibus itapttne 
tis ueluti f difinteria fteftinali cofrcr tj 
ifra dief duos tota cuacuata fo*et. £% 
qui 5 no fit argueri eft materia aliunde 
adinteftina fluezeeadere incau tfto 
purgationef antefcripras marie laudo 
Cu igit" fm exigentiam modo fepe 
deo facias nec reftrictiuts ntri pjo ma 
(o ai pa:te cuacuata matezia uti pfumaf 
05 ta ante qua poli purgatione Ia 
uatiuis abfterfiuis atqj mitigatiuif cIl 
ftenb9 fi opus fit utere. £tbas trf 
i boc clifteri pditioes luenies.i&:. aq$ 
o*6i.i.*i.fucci plataginif.f .iii.olei :o< 
|.ii.mellis ro.f .i.f. pulueris 3ucari.?.j 
i.quib9 adde ft Itb$ uitellos duos ouo 
rc et fac cliftere lauat et abftergit atqj 
dolore fedat facias fic.i&.fucci 
plataginis.l.tiu.aque 02deL3.tfiu.uitf 
los duos ouoru mellis ro.fji.f.mucil 
laginis pfilii.i.t.f.et fac cliftere. boc e 
ni licet lauat et abftergit mirabiliter t 
cu boc ardore mitrgat. £u tepus p 
folidadi tibiuifd fuerit cliftere lauati 
nn unu aut pfa facias fucccffme et toti 
ens donec clara exterit, quo facto ifra 
feripta poi tllico iube cp talir fiat. Tfe. 
ro.ru.balauftiaru platagmis co2rigio 
ie rifi patei lennu an. jQ£i 
i,fed bec tria ultima paululo rozreftat 
et i aqua ferrata feupluuiali decoctio 
fiat de qoa.T&.f .tfiiu.fucci plataginis 
|.iii.mucillagis pfilii.f. i.f ,frpi renuj 
caprarii .3. ii.f.tutie boli ar.fan. dra. 
murnte lapidis ematbitj cineris papiri 
mafticis tburis an>f*pfili< pbufti.J. 
i.fiat puluis de quo loco alterius.j .f. 
accipe, W facias fici&. gallarum 
fumac.ro. ru.nifi torrefacti rmrtillog 
an.CKb.i.iaquapluutalit' ferrata fiat 
decoctio de qua accipe.3. tf i. fucci pia 
taginis. j.iiii. fepi rem caprarii. 5.ii. 
uitellos ouo2? pulris dragati gumi.ara.bolt arment fan.dra.mumfe 
an3.ti.ct fi ardo* fuerit adde mucilla 
gta pfilii.l.ti.et fiatclifte*eeftei5 eiuf 
de uirtutf cu prio. medicuf 
cltfteriafm qua toc intentione babutt 
et prefcriptj ponere fetet uerdubf ar 
dor pactura et dolo* fuerit decocfiont 
b5prefcrtpfl tufgamt ant madragore 
radicte aduigere pofte iiftia tameet 
alita accidertbuo fedadta fac ut captei 
yptimu octauu et nonti fupra de cura 
dyarie tc iftruet. epitbii 
ta eplaftrattoea enebattfata fuffuigia 
ac fuppofttorta in boc cafu neceflaria 
ibide quoq5 repicf approrimadiq} mo 
du. 05 unettoea et talia t cafu iftoab 
Umbilico ifra et circa renea appltcada 
far. tEorn aure que p 00 dada ueni 
6t captei fettd tractatus primi copia* 
ttbijdabtr. £t fi narcotica uolueria 
er ad feptimu eapF> uade.nonu uero ac 
cidetibua fuccurre docet et decimum 
fet reru no naturallo regime poit. £ t 
ficbabea modu dtfinteria caradi infe 
rio? tnrefttnoru p que una cu bte que i 
jpxio capfo defcriprafutetque in me 
duatreihma ftcfuccurrere feieeeuin 
eo cafu ta p 00 qua per iferiua ueniunt 
appltcada remedia q> et doctrina pre 
cedenttu facere fciesetper 
bec cumfl5 difinterie cura patet. 
guttus tractatus tria.ptiet capte 
captet pm cie et ftgna ta ,pnoftica qua 
dcmoftratiua tcnafmomsptinet. 
•£nafmone itcRint rectf paf 
t fio i qua cu itenfa alfelladi de 
lecrattoe egeredt uolntas f*e 
ques adeft et mario cu conatu parum 
aut mbil aut materia pauca mucofa cu 
dolore circa anno et acbas difficulter 
emfttff q inrerdfi paucta fangufa gutF 
ie e admixta. £x i fta defcriptoe ge 
neralta fignatenafmonia apparet.nam 
cu intefa aflellidi uolutae frequea ade 
et magno cn conatu pa$ aut nibil emit 
ttf ct circa anno itenfi dolorea eriTtnt 
bta appajetibua fignif tenafmone tudi 
eam3 cuiua ci multiplex efle por. Jn 
terdu frate fola fit f inteftino jecto fclu 
faetbocabextrifeco dmcrfimode c6 
tingit fieri ut feflioe fup *e frigida eb 
abluttoe fcu ftatide t aqu a frigida a f?i 
gida quoq3 in unctioe ct frigna ct acr 
tdefcpccfficintut cuidimeo fociopti 
git qui monte fintfii i feftle natalib3tra 
fiea pene tetua pgelatua exifttt ob id 
tenafmone fcurnt.ftt efferitate feua 
flegmatc utfeofo a colcra aenta ut eft 
colera citrina adufta fcu praflina T ertt 
ginofa.ab adufta mfia a flegmatc falfo 
ab ulcere ab apitefarmacorn fucccffi 
oneetagroflauetofitate. i6fmod* 
quopreferipta ea cfftcmt eft talia na5 
fria ioga corrugia ac pftrigea nature 
nocumeiu magnii ifert.tlla uero rr ego 
cn conatu ut illud expellat ifurgit s cu 
plua fftrmue premit mato? caufat" ccn 
ftrictio quo fit ut abfqs eo q? aliquid e 
mittat" afTelladi ptinue crefcat uolntaa 
fecea eni ficce tenafmone efficiin q: na 
turi fua poderofitate grauitpp quit 
eaa expellat conatur. 
aut mbil emittat"ptinua fit afTelladi uo 
Intaa. £tbumor igif frigid3 et uifco 
P f longatioe exna fua poderofitate na 
tura ut fe exoneret Jncitat fua frigidi 
tate pftringit.uifcofitate uero ttcftmi 
pelliculia aderet tde fit egrediedi difft' 
cultaa maxta et fi quid emittit" pellicn 
laa illae feetitrabit et tntcftinti erccji 
at quo f cafu fepe t pauca illa egrcflicc 
alique guttule fangumia apparet et in cafu illo materia tteluti gipfuj 'piftm 
interdii emittit colera uero acuta mfia 
feu flegma falfd eoru acuttate intefhnd 
mozdicat et erpulfiua ftimulat quo fit 
ut natura magno cd conamine ad talia 
crpolfione tnfurgtt et cd ipfard fubtili 
tatettefttna mordicaret erpulfiua ili 
rnulat quo fit ut natura magno cd eoa 
mine ad talia erpulfione ifurgtt et cu$ 
ipford fubttlttare iteftini pelliculia tftl 
trent"et erpelli nequeut et fic ptida ma 
net; afletladi uoldraa et ilia tenafmo di 
finterta fepe pcomttat" que tenafmoica 
nncupat" pariter quoq$ farmacord ifit 
q: bumorea fubtilea in longaone educ 
ti t erangut' elue pte tfiltratt erpulfiua 
ftimulat et md quo fupra flati dicto eft 
tenafmone efFicidt. Sb ulcere fit ite 
ru pp materia uirulenta que ab ulce:e 
pttnueemanana natura ftimutado pti 
nna egeredi uolunrate tducit apa pon 
drofitate fua natura grauat et pp boc 
ad fm erpulfione eu irritat et CU3 mbil 
erpelli queat ptinua egerendi uoldtaa 
manet q> fi rupta fuerit fua uirulentia 
boc efficit uetofitate i iteftino erna l<5 
gaone nec eg:edi ualea natura grauat 
que ut ea erpellat cd ptinua affellandi 
uoluntare conatf. £ r qmbua oihua 
tenafmonia ca e generalia figna ac qua 
liter ia fiat «5. 0$ fpecialia ipfiuf fi 
gnafdt qjfiabertrifeca frigiditate fi 
et feu foluttuord fucceffione id pacietf 
relattone fciea. ©i a feta ficcitate illa 
din retete far uifcofd flegma feu muci! 
laginofd uifu difcernif cu quo frigua 
aditra fentif ledsf e frigidia et a cali 
dia iuuat Colera uero et ceteri bumo 
rea acuti ardore pungiriud circa anu$ 
efficior ledir cu calidia et a fria iuuaf 
ct materia uifu deprendif q: ffa falfu5 
cofa citrina erugiofa at prafljna i ego 
nibua 95 qui ab ulcere cafur materia 
utruleta fcu faniea emittif ca quo circa 
ana dolo: pDgitiuue fenritur gradia. 
fipa uero fui aggrauatide dolorej 
caufat et fi calidu fuerit pnjfattoneet 
ca fit iurta ana tactu leuiter pprebedi 
cognofcif p rugitu 
£t bcc de fignia tenafmonia demo 
ftratiuia. Tfbronoftica tcnafmo qt 
colera feu booribua acutia ,puenit pet 
feueraa difinteria pariet. 3 a uero qui 
uentofitate in colica et fuccefliue i ylia 
ca infirma pducit tande ad capi# dolo 
re ad i fopneitate ac crudele iquietudi 
ne ad miferere mei paflione et finalitei 
ad dolorofa et cradelifltma mojtej ut 
ego ipfe ndnnqua uidi . £t ut t ge 
dicta fuit figule3! 
tenafmoe pfeueraa mortat1. Ctbec 
de fignia tam pronofticia quam demo 
ftratiuia tenafmonia.', 
Capitulum fecundum cumflibet te 
nafmonia caram ponit., 
tenafmdia cura pp caa 
q ea facictce uariat fm ozdme 
£>iigf 
tur a fola frigiditate fiar.T&.brodii pf 
(i rcaponie.l6.i-f.eafTie pulueriajuca 
rian.f.i.benedicte.f .f.ofi anett.f.iii. 
faf triti paro et fiat cltfterc. 
ea fic/d&.camomille pitarie foliorum 
canlia et marfe rubeoiy an.£l£b, f.ani 
fi maratri ari.?.iiii.fiat decoctio d qua 
Ige.l6.t.f.ca rebua pjefcriptf fiat clifte 
re.boc facto *i fecib3 emiff .l&.ofi ru 
tacet ofi anetim an.J.i.fiat cliftere quo 
emtlTo fiTe reponat**» £t pat ice tuua 
pfimiiib9 cliftenbua una quafi i cozpe 
feper babere. Ct er iftfa oleia calta 
fcu pfimiltVut eft de fptea laurino et dofa$ dufciu ole/ caoelfini but/rf (Te fa 
(e an.J.t.inucillagtu fengreci et feimfli 
ni an.f./.cere albe. J.f.uel paro et fiat 
uguentu quo ungaf ueter et i {fio cafu 
caue ne cliftere preter mollificatiuti uf 
lenitiuu exibeae 2>oluriuu igif pe? c* 
dare nnqua pfumae ntfipua mollifica 
taefeceanoueria.iQfbercatorem utdi 
cut i cafu ifto diftcria aliqua data fut 2 
quato plura fato magia fecee tduraba 
tur jCuqj fuuf bonua medic3raha mbil 
operari pprebederet. J.i. caffie cu.J.f. 
electuarii Iduet. 3.i. dpagredii cu coi 
decoctoef potu tribuit.et finirtre gde 
IRa medicina illa acuta a uenta ad f 
tefiina boorea traxit qui pp opilatca 
feceapea egredi non ualetea adftcm 
raptu babuere et ueuu educti pauper 
culnifirmupluriea f fmcopieducfetnt 
cu tande3 fudo? frigidua ft puenit p II 
nea recta ad uita eterna meauit. fd 
bone deua quot ex imputa medicorum 
pfumptia terra padtfu adeur. £Jfbo 
do igit" quo dictu eft tantu 1 rerafmoe 
lubrica faciaa fecefq5 malhficea gp edu 
ci queat quo facto fi tue epua fu medi 
cina p oa tue ttenttdi apropriata dato. 
fex rcrundnaturaliure 
gtme ad tempete calm et bumidu faci 
af ut decimet er quetU3 ad cibu brodia 
lia dato mollittua. uero a fleg| 
te utfeofo tenafmo uitet Irgu 
mia carne poteina et bouina ptfcee fru 
ctua oe fercula de pafia cmne repletio 
ne fi m tollert fe bonf debitj erer citet, 
£t antequa furgat fiat fricatione* 
quatu ad medicinalia fupflutratea cocf 
cti Icnittuia clifteribua educant" de bic 
T&.malueblitiamercuriarfcmltatuni 
folioru caulium 
minoru.CKb.f .agarici/f.i. pquaflcr i 
f t fiat decoctio de qua.(Kk.l{\un qua 
«adoreo iZTepe' anus' ungaf ehrenes 
pecte et anebe cp fi per modo bde cura 
pfecta no fit fuper ano et acbas er fur 
fare balteo i vino facclatio fepe fiat cd 
Icipit ifrigidari renouado F et milio et 
fale to??efacto. 
momtlle pitarieruteabfitbij fucd o?i 
gani pulegii folioru lauednle llicadoa 
ari.Ob.ut.amfi ma?at?i ari.l6.f .fiat er 
bis decoctio t qua paties ab umbilico 
ifrafedeatetcdegrcdif utfuprafeun 
gat. <BFpotfuperfcanu panis bene 
tectu fedea fumd recipe F fe inugat po 
(lea aelfpdgiaidecoctioe illa calida t 
fafa et erprefla ano fepe et acbis appll 
ccf fup polle quoq5 calida et aferis pt 
guedme feu anatis Fofimili feu yrcino 
Juncta federe iuuat plurimu ualet ide; 
pebotQer ifrafcripg aliquefumdred 
pere aut furfur laudanti tbas et miraj 
pte naualii colofonea pinea lignu aloef 
gallia mufeata et fimilta. 0cd ne fu 
mus ita mozdicater egrediat" fup pau 
cos carbones id fiat. £t vtbuiccu 
re fine unpona fer reru no naturalium 
regime ad caFm ur decimet facito. £t 
bac cura tenafmo a 
fimiltter curat". 05 i iflo cafu ueto 
fitas fine icarificatde ab umbilico ifra 
fepe applicare poteris. Ifbro illius 
uero cura que a ficcttate fit.l&.malue 
bifmalue cd radicibus blifl mercurialif 
folioru caulid 
feme linU6.f.fiat decoctio de qua.Uk 
IB.i.f.iquadiiToluc caflte fi. J t.f.et fl 
at cltHere. 05 fi illa no ptulerit fiat 
cncbatifamta er malua btfmalua ?adid 
buf er caomilla bli$ et lim femine a quo 
cu egredif ungaf* ante 2 retro. 0ut 
quoq5 er oleo cadmellio cd butiro mir 
to er 0F0 dulctd 
Fer dguetoifrafcripto iRe.oli 915 «Jiflolue mellia ro.|.u.f, 
olei coie.J vii!*fali0 trttL3.l1.f1at cliftc 
re quo pofuo ifirnr eleuatf crurib’ no 
iaceat ne diu en retineat q: ftabuc effi 
ciea tenafmone 1 recto fatj turta anuj 
eriftitet io gp iteftina accedat fnpiora 
ndcuro. j£tnoraq?bacfpemtenaf 
tnoma pactetta utdi plujimoa qui tii ce 
teria i mebria babudabant in cofa.0i 
ergo i talibua fiegma purgare uolue 
rieerrorea pmitterea, Hdbocita 
q3 aduertetia babe.05 ubiflegma ba 
budat i toto id digeraa fm modn plu 
riea nafratu igttf 
uomiruicafuiftoplurimii iuuat. lEt 
q: i tali tenafmde apropriata cura fit p 
cltileria imediate defcripta fepe facito 
faciaa fic.lRe.urme adolefcetj 
iuuenia IB.i.ueltatunde aque lactj feti 
aque mellia i qua dilTolue benedicte.f. 
i-mellia ro.olei coia an.f.tiii.falta triti 
3.ii.et fiat diftere;# fi fine oleo feceria 
abiierget magia. j£t ubi talia tenaf 
mon p ifta difcedert no uellet clifteria 
tacra pluriea et itera et fine otb marie 
tame allia reboa ibi pofitj er oleia cali 
dia et anetf laurio oleo de fpica ruta 
ceo ?c fepe anu ante et retro .et acbaa 
punge fup fcamnu quoq3 er fepo vrci 
no inunctu fedat ac er rebuf ffrafcrij:# 
encbatifma fiat. *lRe .camomille melli 
loti abfitbii fucci rute rticadoa lauen 
dule pulegii origani foliozu lauri et ro 
rifmarimari.jQfb.tt.fe. lini fenugreci 
an.lB.f.fiat decoctio i qua ab umbilico 
ffra fepe ifirmua fedeat egrdF autem 
fe*oleia prefcriptj calidia fungat nec 
eno ifufa fpogia et erprelTa feu filtroj 
cafm applicet" ifratum remoue et ite2£ 
calm reappone quo piuriea facto ttm 
patur utfupra. fuperpfo 
rata fcana pania tectu federe et talund 
predictaru reru fumu recipere Ffuma 
florp tafibarbalTi i uino buliroru et efl 
efficar. 0uffu[gia er tbure fadara 
ca galliamufcata mirra laudao et fimi 
lib9 qua maxime ualet et et fuppofito 
ria tfra deferipta que.i&.bdellu. 5. f. 
laudai.5.iii.cere 
gallie crocit an.5-i.f1at fuppofttoria fi 
loappefo degbusadttra anu fepe te 
neat. j£t ut ofa ilia adactU5 practi 
cn eptlogado deduca prio cu cltfteri le 
nitio feces educas altd deide er pfcrip 
tis quodl5 facito cu ibi op9 fit fepe ret 
terado. iRa cura et9 i illius tufeoft 
fleg.eductio quod p talia cltftcria fept 
ns reiterata puenietilTime fit unefioes 
deide fiat fuccefliue fup pofte illa feflio 
fpdgiaru feu filtri de btc applica0 et ul 
timo fuppofttoria tenafmd tale curam 
recipit. "Heru ubi fua ipojtunttate 
uirtute ,pfterneret canoibus [ capfo fe 
cudo fuppofitj,ppriis obf uatj tale fup 
pofitoriu iponat q?. l&.tburts mafti 
cis mirre croci fadarace opii atl.3. i.fi 
at fuppofttoria que appefa filo ad dac 
ttloru oflm quatttate quibus tuc urere 
et cu uirt9aliqual?f fonifteata fuerit ad 
alia medicata trafi. 0i aure a cofa 
acuta tenafmd fiat feu ab aliis acutj bu 
morib9 et oia eracue'tia ut aliu cepe po 
ru 51316 piper finapis caro falita et bu 
iufmoifutuitada. Jte uifeofa ueto 
fa quoq5 ac dulce utnu fricattoes poti 
us qua erercittn faciat. Jn cibo ucro 
et potu peus efto nec more et 
de aliquod pftrictiuu da6 05 regimie 
erttnguete ta colera qua alioru buoru 
acuitate utere. Wnde ad medicialta 
traftesfyrupu deribes.de acetofitate 
citri de fncco acetofe de limofb9 0x133 
cra fyrupuaeetofu fiplice pfimihf da 
bis. £t fi \ tali aeuto buorc pacies babadauerit que digerere cupia .1&. 
fyrupide acetolitate citri t alteri* er 
dtetia qaolj.f.i.f.aqaeediuieaque Iu 
puloro aque acetofe an.J.i.mifce et jp 
uice una i potu tribue totiea cp tibi ma 
teria digefta uideat. ©eide. iRe. 
gra.uii. ifunde t 
aqua IactJ modico boi pini addito t bo 
ria rrafactia.p.fiat erpflio qua cd. f.i. 
calTic cu aqua fructu ertracte mifce ac 
J.i.ff mpi utolati et potui t:ibue Hoco 
caifie.lRe.manna et fi mfia fuerit in ch 
lRe.reubarbaru5.iuf .fpice gra.tii. co 
tlcu Jiat ut fupra 
ifufio et demo etpreffio qua cd. J.i.caf 
fie uel mane cd predteta aqua difloluc 
5»iJyrupi uiolart er ifi:mo trtbue.0t 
aute flegma acutu fuerit loco miroba. 
idord poe kebuloa puenteter. jlte pof 
feafiuirmua tu*tfaguine babddaret 
flobotbomia fieri facere. £t addiuer 
fione materie uoitua ualet multd fopi 
orn quoq3 fricattoea. TfbolTet tame 
quia ad pauca refpiciea me de predtetf 
foluttuia arguere q: fupra i aliie fluxi 
bua pfimilia ,pbibui dicendo efto te 
nafmd flurud de numero collocaucrim 
q:tame in recto iurta and fitubifepe 
medicine cd manib* applicari poflut n 
refert mediemaa educentea a toto mo 
quo fup:a fine alta uflioe pparataa eri 
be:e cd pp boc de flurua augmetatio 
ne timenda nd fit cuiua oppofttu aliia 
fit i flutibua. Si qua ergo materia 
euacuanda antecedente iudicauerif ut 
ftart te docui fac audacif f5 materia ? 
idera p clifteria ouenietiua educit ue 
luti quoqs ceteria fit in teafmonibua. 
if aciaa ergo fic.lRe.aque o:di. 16. 
i.3ucari ru.|.iuuitelloa duoa ouoruj 
et fac cliftere op pluriea reiterando efl 
otdeilBX 
uttelloa duoa recentia cuoropluerte 
jucari.f.i.f.mellia ro.f .ii.f .et fi fuejii 
ardo: cr pdctura adde olei ro.f.ii.et fi 
at diflere. £r poftqua exbia aliquot i 
poni feceria Si ardo: et pactura itcjj 
effuerit.l&i.aque o:dei. j.x.fncri piati 
taginia refidecia facta.J. lii j. mudllagl 
nia pfilii. 3.«» 0U0351 recentiu uitelloa 
duoa et cd.J.ii.olei ro.er fiat cliftcre 
dolore em ardore ac punctura mirabl 
lite: fedat et ubi alique guttule fagui* 
appareat ualet plurimo. £tq:tfaf 
mon tared multo ifedua dolore ardo? 
et pactura no illa que dicta fut fufficmf 
f3 adbuc alia aprortare neceffe e. a 
ciaa ergo fic.lBe.malue bifmalue cd 29 
dicibua folio? uiolarncamomille a fu 
i aqua 
fmifla fpogia et erprefla calida applicc 
tur ano ©eide oleo ro.en unge f dgtie 
toboc.lRe. olei ro.f. i.f.olei falicia f 
nenufaria. f.uardgie po:ci recetie. 
f .muctllagmia pfilii.J.iii.cere parum 
et fiat unguentn liquido fatia de quo i 
ad itra ano fi fieri pot inungaf fi illa 
decoctione calida fedeat et cn eg:edif 
unctio ut fupra fiatlTuprafcripta de 
coctione loco boc utere que. iRe, cao 
mille melliloti fumitatuj cauliomalue 
bifmalue cd :adicib’ 8n.£&.ii.f.lini fe 
nugreci an 16. i.ct decoctio fiat.pot el 
facul*er baro dcoctionn reb* ipleri fti 
per que paciee fedat Hogua fiet et frp 
anu calidua et it* c:ura ponaf ifrigida 
tua itera calefiat et itero catid°applice 
tun Stuffa quoq3 ba? dccocttonu 
fuper fcano panif tecto multo ualet.uf 
et faciat er decocftoe floro tafibarbaf 
fi i aqua ferrata <p fi arde: dolo:* pfi 
ctura nimio molefla fuerft i predictia 
decoctioib*adde iufqami et madrago 
re radice» Sliqui buliot furfure in aceto et uino albo equis ptibue et fpo 
gia feu imiiTif filtrri ano calida applicat 
Slii fic facirit er dicrit i omni tenafmoe 
maxie ualere q: marore5 igniat fuptp 
pororri folia ponrit et eri fortiflime afp 
grit aceto cui’ fumri fup fcano tecto pa 
ties recipiat.fuffumtgia p ebotri in cau 
ifto ri multri laudo f3 fuppofitoria ?ue 
nirit et prefcrtptri maxie i quo opiini 
btl ponit" f5 iterdri tatus ade ardor ut 
fuppofitoria opiata facere neceffe fit 
quo i cafu canones i fcoo cafu deferip 
tt nriqua a tua mente recedat • j£t \ 
ter cetera raf fuppofitoria multri pmc 
dat. J0uib3 fi uti I5.1&: .tburishtii 
gumiara.ari.3.i.opii.3.ii. fiat fuppofi 
toria appefa filo, iz go arit opii.3.i. 
folii tpono opii uidi cp cri .3.ii. nimia i 
ducit ftuphe factio, unde quida ut m 
feptio capto dicta eft ex ipofitioe talis 
fuppofitorii ardorej feu dolore fentit 
nriqua .IRa tam dulcis fopor eri fuafit 
ut iterri quiefcar.uerri cri boc groffum 
nimiri erat. £x bis eni quattuor cd 
uemeter fieri poterat qr quatitate3 da 
ctilorri nuclei excedere no debeat. Cvt 
ergo nimia opii quatitas nimiriq5 grof 
fri foret quid mirri fi ad die indicii ufq3 
bon3bo dormiat f5 re3 miranda quefo 
audi qua mibi ille artiri et medicie doc 
tor fubnliffun9 oli magr me* pbillip3 
mcdiolanenfis narrauit. 0uppof< 
toriri opiatri bis elapfis dieb3 cuida te 
iponi iuffit qui poftea per 
boras quattuor ptinue qeuit quo i;rpe 
fuppofitonriillud filoappenfri euanu 
it btc ueroad duosdiesta orrtbile5 fa 
pore3 patiens f ore percipiebat ut alTu 
mere ciba no poflet ,ppter qp ipfe ma 
gf pbillipus uomitri et tric 
patienf fuppofttoriri illud filo appenfo 
euomuitXerte mfi mibi uir tatus egr 
raffctbocu/rfide3 dediffet. Oia 
ergo fnppofttorta eo filo femper coxe 
alligari faciaf qr actuatri ad ttra opiuj 
ctcrnuj foporcj ut dicta eft fupra idu 
cerepofiet. Jnapproximadisocta 
uo opiatf gbufcunq5 et qualirercriq5 
cauffp efto.Tfbotes igit" fuppofitori 
U5 ftupefactiuu3 fic facere ut.lRe.tbu 
r i* mafttcis croci ftorads liquide fan. 
dra.an.3.t.opii.5.i.f.fiatfuppofitoria 
falli.1&. tbnrisgrimiara.cere cime 
corticri radica mafe.iufquiami croci o 
pii ari.3j.fiat fuppofitoria filo appen 
fa ifta mirabtlif ardore3 fedat. Vi\ 
faciam 
calamite tbnris caftorei A 
f.mumie bohar.ari.5. f .et fiat fuppofi 
toria eri cera rubea appefo filo. '&K 
aliter.lRe. tburis mirre croci afi.3.!. 
tatri cs 
re qp fuppofitoria fieri poffint. £t 
p:optcr additione cere opiri no ponit' 
f nimia quatitate. TRric ad curam tc 
nafmonis ab ulcere cati deuenire libet 
que eft ipffulceris cura. £>iergot 
Idgaonts capite ulc’ ipfri fuer ir fic qp 
comode lauari queat.lRe.aque lacf .| 
«ri.mellis ro.f.ii.et mifce et loc* ex bis 
tepidislauet". ®flRe.aque ordet. 
J.iiii. mellis ro.J.ii.mifce et lotio itus 
fiat. Hel loco aque pone uinri et fi 
maiore abflerftoe idigfct lixtuo farme 
torri cinere facto utere qp ft ita,p fundu 
fuerit qp ab extra palpari nequeat.lBe 
aque 02deiuel meile ro. at lacte atlixi 
uto cieris ro.f. 
iii.mifce et p cliftere tepida imttti iube 
j&no emiffo i ifto cau clifteria pfoltda 
tiua fupra t dtftteria cura pofitapuet 
unt. 03 qi ot plurimri i logaonis fi 
ne bec ulcera firit facta lotioe pferipta 
taliungueto pungat qj.fi&.olei ro. f .muctllagfa gdmi ara.j.f.cerufe 
paro rt ftat unguetu5 mole uerum ubi 
ardojitcnfua fuerit Ueluti i tali tenafo 
ncrcperitft ungueto pfcriptoopit.5. 
f .adde et tue mirabilif ,pdeft. 
faciaf lic.lRe.olci ro.3. tt.mucillagintf 
dragagati et gumi ara. an.J.f .aloea.5 
iti.tburia mafticta ari.j. ii.cere parum 
tt fiat unguetd. Jfti fi dolo: ac ar 
do: ut dictu eft affueriMRe.mucillagt 
nia gumi ara.et dragatta. ari.J.f .duca 
tnr i mortario et cu tali locum punge. 
Cgo uero t cafu ifto folu pfilli muctlla 
giaualereplurimuerptuafu. Ctfi 
ulcua ertrtfec9 fuerit clifteriia lauatl 
uia utere pfolidatia fuccefltue i licinia 
itincta i unguetia pfeiptiaptinue tene 
at que er pano lineo fubtillt fiat.Ct fi 
er maiigma ulc9 id fuerit talio cura cu 
r*btiur, que potiua ulceria refpectu q 
tenaimonta fit apa uero tenafmone efli 
dea it caltdu fit et i pnctpio quide.1& 
p{3raginia.|.uii.olciro.|.ii.albu.ouf. 
recentj unu agitent"fimul er p firingam 
imirte. &b ettra uero rofaceo oleo 
pungafXataplafma er fpdgta i aceto 
ifufa fiat 1 augumeto eligant' caule 0 et 
cauitello ouiet oleo ro.et fiat cmplto 
faciaa fic.T&.olei fi 
ne fale adipia galline an.f.f .cu cera un 
gueniu ftat molle cu quo t uncto fiat cp 
fi ad maturatione apa deudre oprebe 
daa.lBe.oIei de lilio et camomille an. 5 
i.inucillaginia feugreci et fe.lini 0ri.3.f 
ct cn cera fiat quo tue utere. 
0epe ite fometatioea ifraferipte fi 
at.lBe- bifmalue cn radicib9. Ob.iiu 
cd fenugreci.lB.i.fiat decoctio in qua 
fpogia ifufa loc9 fepe fometet" et fuccef 
fiue fiat unctio pferipta. Wl tue cm 
plaftrd caltdu ifrafcriptn fuppde. iRe. 
malae bifmalue cd radicib9 matrii uio 
decoctio 
piftent" cu afungia ipinguenf .er fiat e 
plaftru t bto et ahia maturanto tuo md 
fac$ donec ad erituram uenerit utere. 
23ebi'c tu cd ulcerto cura curabto. 
Spa ff5 tn pricipio er oleo ro.‘pun 
gat" ungueto rame pfcripnf forriiatio 
nib9fometef' er ut fupra ungat" et em 
plaftref' et ta i fometatiomb9 qua em 
plaftrationib9 Imi femine admge. 
decoquet" fepe et piftent" ad ftaminam 
paflent"et fiat ad fotma ungueti cu ard 
gia r fimilib5uel fiat er bia cp\m et rata 
et fimilia donec ad editura puenerir ap 
apate rupto uelut ulc9 cu cura 
f£ t i bec cafu oito tenafmonm cura 
finifMRameacftitentio fi tantumibi 
utte fpatiu bon9 ibefua donat a capite 
ad pedee ufq5 egritudinu,pprtaru cu 
ra ponere.0t ergo illi quo ulcere quo 
q5 apati puenitfic mc.btcuif erpedieti 
legentiupacetdfactufitipfa ent adlo 
gd poftta bui9 tractatult metaaerce 
deret. £r per boccuiuflibet tenafmo 
nto cure finito et cetera. 
Capito 3m CU1I1D3 accideti ta i alito 
fiurud fpeb9 qu$ i tenafmone accidit 
etfti tenafmone frequen9 fuccurrerc 
docee et e ani egreflto cui9 cie ac figa 
ta ,pnoftica q3 dmoftratiua c"1 B poif. 
anue t tenafmoe et t difi 
c terta tenafonica fepi9eg*edia 
turundeibocloco tot* ant e 
grefiionto puentetifTime cura ponit" q 
eft cu logaonto feu recti abgd egredit" 
TBa anus eft aut Idgaor.to aut recti er 
tremitaa que et alit ab Sutce. et a qui 
bufda alito ficteri appellat" £t ipft9e 
grefltoto ca ertrtfeca at ftrtfeca ee pot 
Crtrifrca e omne potena rcctuj et mufculof ani cfrctiln obftrueteafapfof 
feupaliticoa efficere ut eft caPfpcuf 
fio mufculof ipfoa feu neruoa eide mo 
da da tia qui a fpodtli ultio nafcunt dif 
rupena fup re frigida quoq3 feflio.bal 
nefitte mollificaa egeredi nimi?coat* 
laboriofn etejcttin itefa frigiditaf quo 
mimo itroducta et fimilia. Ca tcrtfeca 
ee pot apa q? fua poderofitate ac g:of 
ficie anu igredi no pmittit bumo: quo 
q5 falPet acuPet unioerfalif quodlj te 
nafmone efficere potea i quo nimio cu 
coatulabo:iofa fiaterpreffio p quae 
gredi cogit" lubri#. 5te bumo: mu 
fculoa relatae ani egrefiione fepe cat 
lEt buPpafftoia bec i fumma ff cae 
£3igna ucro bup que a caufie ttai 
fecie fit relatu aftanttu feu pacietie ba 
bent". ad ertrifecae fi fueate 
apa id uifu ac tactu difcerntf. Scutuf 
bumo: feu altqd cuiue fpreffio tata fit 
ut anu egredi necelTe fit fupra p figna 
tenafmoie babent" bumo: lubric3 fe ui 
fui offert et q: null3 a de ardo: neq3 pn 
ctu:a et tafi mufeulie apii9 claudi neqt 
pp q? anue ipfe ptinue ertra pmaet et i 
boc cafti fepe fecu tfefibilte fit egreffio 
et boedefignie egreffioteani demon 
ftratiuie ,pnoftica fi ani egreffio et ca 
fu pcuffione fubito uenerit et cu itroit 
tit"?tmeri nequit curat" nuquaut fepri 
ma teret) capto de modificatione ani 
tuc eni fignn eft mufculom palifie que 
er pcuffioe Fcafu fubito ueniea curam 
nuquam recipit utiquit iRaf nonoal 
ma foria capfo de palift et fi pp materi 
ei de fluxu id paulati eueiat efto poffi 
biUa fit cura difficilia tri e. <&$ illa f 
quaan^tromiff9 retinet* cura recipe 
pot. Sd qua trafiea fi ab crtrifeca 
caut fraf quouifmdiducta .l&.faluie 
fumac nucu ctpreflt 
an.J.i.coftt' fpfce fquinanti 311*3. iii.er 
bio pquaffa|J i uino diptico ococtio fi 
at er qua an3fometef' que fucccfTiuc er 
ifrafcripto pruere falt g.T&.nucti ctpf 
fi.J.f. atimonii aluta gallag cinerio be 
degar .et ed plumaceoP qut feperru 
be9 nafcit" ari.5.ii.fiar puluie itiomiflb 
ano ercoftf oleo pungat". Si aure 
cafuo pcuffto fuerit i ca faomttraf an* 
qutefcat patieo et cu oleta ro.et mtrti 
no fiat functio et ifrafcripto ptoerc fa 
ige.boliat.fan daa.mumie mii 
ttIlo$ an^.ui.mafticio.3.11.fiat pulmo 
ct fup fcbina tale cerota 
dani cere cttrtne bidoite 311.3.11. madi 
cifr3.m.croci.3.i.fa.dta.5.i.f.mufebo 
It0r.an3.it.et fiat ceroto addedo ut fe 
teneat terbetine quarti fufficitet erten 
dat fup fudaneo at co?eo quattuoz di 
gtto$ quatitate et iciptedo a cauda fu 
p fcbina ponat". IRa ubi cura poflt 
btlta fuerit iftomo curabit". IBuc 6 
caufio ttrtijpcia fi ani egrelTio ab apate 
calido fiat et ligna cogofcee 
oleo rofaceo i pricipio pungat et ubi 
etaetc pmiferftde baftltca flcbotbo 
mia fup natio at fpatuf CU5 
fcartftcatione uentofao appone fuccef 
fiue cu oleo ro.modicn olei caomellini 
pmtfce et uctio fiat. Cr decoctide 
oute maluarn cn radictb9 calida ebro 
catdne fepe facito et fi i ea fiat fepe ftf 
fio multu ualet Wfiat decoctio er bif 
malua fenugreco et fefne lini 6 qua eft 
broca0 uel fefiio fiat. i0eide. iRe. 
olei uiolatibutiji fine fale oft caomelli 
ni medulle crnrio uitnllt an. 3. i.pfilii.5 
ti.tco:porent' fimul et fometatioe facta 
anuo leuif pungat" cuq5 modificat9 fue 
rititromittifungat" podea f 
,put ffra. Si ue:o apa frigidu fue 
rit prto rofaceo oto pungafTuccefime camomelltno cd ofo de lilio et 
ne gallte mixtf.Sepe quoq5 ex decocti 
oncmaluefenngreci et feminis lini fo 
iritct"ungat" poftea et cd fieri poterit 
itromittat" deide fiat functio etfalipt 
3atio circa and ,put tfra defcriba fiat« 
Setaliu auteapatU3 cura ficleuif 
pretereo na ea ficut cetera apata cma 
ri debet. Si uero ani eg:eflio pp ni 
miaerpreiTione ,puenertt quatu adii 
!«us bumoris boc efficietis curationej 
cu clifterftPet f «pximo capto 
dictu eft fiat, i&uatd uero ad localia 
fi bumo2 acupfuerit faciaf ftc.lRe.2o. 
rti.balauftia? platagimf fipbiti folarti 
foliord mirte lentiu copula? glandtu5 
mirtillo? an. £)£b.f. pquaflent" et fiat 
decoctio f aqua fab:o? cd aqua tepida 
cd patienf affella fturexerit fuauiter fo 
meter", ©efde oleo rofaceo tepido 
ungat" et tfrafcripto pluere 
qui.lBc. aldtsatimonu balauftia?gal 
la? cerufe 3n. f.f.fiat pnljtts fubtihffi 
muf quo and fuautf ed it20 
mirte ct ani circulas ex oleo ro.et mir 
tino calidis indgat" erexpuluerebede 
garafpgat" ct fic ot mce quaegred t" 
fiat, tn fi I3 it2omilTo ano 
f icere q? i deferiptide predteta calida 
tfirmus fedeat et poftea ani citcul9 un 
gat"et puluere afpgat" ia dicto fuccef 
fmecerotdprefciptd aut quod defert 
pturus fpoiiltbus applica.q? fi an 
nu bec pacprrafierit ex tfrafcriptj eft p 
unguenda fpia*1 a cauda incipiendo et 
furfd per paufulu afeendendo ut. "tfk • 
arugie rulpis uel gari filueftrif olei co 
fttnt an.5.i.l£x tfttf calidis ut dtctd eft 
functio fiat. fic.l&t.olet 
de Itito olet de coft 0 an.|.t. ftoracis li 
gde yfopi buide axdgie vulpis f anatis 
ad.3. f.fapi oppoponaci an.j.iu, cere 
paru et fiat unguentu quo ulua fpodt 
lia peragant". Hel facias fic. 1fe. ori 
C20ci.?.t.armofci.5.f .yfopi boi6.3. iii 
firicozporent" et fiat cezoru q? ad qua 
titate$ quattuoz digirord extendat et 
Jn 
boc etia cafu ce:ota prio defcriptu co 
uenit at fi bumo: ille lubricuf fuerit di 
fterib3 et allia buorem euacuatib31 re 
nafmoe defcriptj utere £t quatu ad lo 
calia.lge.ro.ru. folia querc3 balauftia 
rd nucif ciprcfTi galla? an.B.f.pqtflcn 
tur et t mo nigro buliatexquo calido 
cu patiens ab affella furrexerit an3 Icui 
ter fomentet quem poftea erpuluere 
tfrafcripto falipiyt qui.lRe.cemu cn 
ui udi pinee pbufte an.l.f.tbnris ira 
fticis sn.-u.ftat 
puluis et ano moducto ctrcuP er oleo 
mirtilino acmaflicino mu$J perungat 
cd pluere imediate defcripio falipt3e i 
pbuftt ctqre 
dicta fut cerota fucceiTiue fuper dictis 
fpodtl bus applicetur. 'Jbotes item 
fi libuerit er tburecu pice nauali et pi 
nea facere fuffumigarioncm et f omni 
cafu et t potu dare de pluere cornu ccz 
uiuftiftdieiuno,pdeft multum. £t 
ego ipitu quenda uidi qui p ifraferipto 
medicamine plurirttas ariquaa ani eg2e 
fiones curauit. iBleumpiftabartpm 
cu aqua ad ftamtnd ertrabi f aciebat et 
ex eo tepido fiebat ad egrefiu and fome 
tatio que pluries facta ex pulucre bede 
gar pbufti faciebat.? miro 
ducto cd oleis rofaceo mafticino ? mir 
tino calidis femper circulus ungebat 
jEtfi tata relaxatio fuerit ut cdtinue 
enus extra pezmaneat cd cura pabf fu 
perPdefcnpra curabis, j£r tn boc 
ani egrelTionis cura finit B d laude 
dei oipotentis qui uiutt ct regnat per infinita fecula feculojj. Bm 
jpfiluffti ut fi tttttSf fecla boi3 ifftl.jfn 
finita raa fit gfa et tmozralttaf opoteat 
bac imojtalitate5 et fi operibus 
pfecut5 ee et illa augere Idgioatb5 um' 
b9 momenti ftudeaa no iniquo fuerit a 
lia te etia ftudioftfTie aflequi tmo2talt 
tate3 quaomneaboiea adaomnebra 
I09 gen9et quiegd femie pczefci queat 
natura defiderat puta te tpfn i 
pagaretuu femen i Idgiojea ,ppagie0 
effodere q? nifi natura tatia deftderiia 
©tbua i reb5 ,ppriu et defiderabile tpli 
cmfTet ia dudu bec modi facte a qua ut 
dem5 pulcerrima peritfieret icbaof id 
neglecto oia peidiflent que amote mut 
tiplicatidta i nato pftftntadbuc etfut 
logiua pftitura % fi fotte bec mioria 
faceres diceres et ertftiarea fola illa p 
tent5 tmotfalttate qua ipfe tu per te ni 
bil ad itus aliude magnifigenitf pfecu 
t5 ea adbuc maxima et laboras pfequi 
nide ne maiore t errorem cadaa quin 
<mo quid tibi\pponaaettpfi g 
dej cefari legim5 nibil magia apd fe p 
queftn eflfc nifi qp ftliia iopa cuiotbem 
tercaru tatia artib3tatia pericuf aequi 
fitu teliquete nefeiebat et fi nepote3 ba 
beret que$ filii loco pftituiflet qui fi a 
nicum tantu3 filium babuiffet quia du 
bitat illa i eu i ercogitata audax nimia 
et temeraria motapeituand fuiiTet ui 
jciflet logiua et pleniore3 imoztalitatej 
0dept5elfet*Sdaugent ent filii patenta 
aioa et i reb5 maria efficiut ftudiofio 
rea.£Kbulte fut dor magnanie i ,pcrc 
etia ftliia comodiratef.j0mittamc,dtlec 
tione3 qua omnea pattea.uno ote i pof 
fidendis libetis affirmat prima ipfu rti 
le difcernam5«£t ne i alita erempla ac 
cipiam5 qua ite accipiunt" certiora ga 
eft qui ia te rege5 effe ytalie no dirertt 
no b5 magni mndi ,ppe monarcba affi* 
Jfbil eft magnanie princcpa 
n ut rem ftati aggrediar quod 
mortalib’ nobie felici’ ptige 
Te poffit i mortalitate JCu ergo g oem 
emmu i ea uoluptate3 iiecifti q boie* I 
mortale* facit et dii* per fifimoa puta 
qua multi* utri ma 
xi et fapientilTimi et tui preferti eneide 
et alii qua pfimi figulare* domi et illu 
ftreu uirt quo* ta digne qua magnifice 
imitari* conati fiit alTeqni fi ad imorta 
iitare$ tua pponenda oibu* ftudii* in 
tendi* fi illa profequi et magni* tui* la 
borib’ et fopribu* defidera* fari* e ca 
ftor quod te decet qui noli* tempore ii 
moi* uita agere no lururii* defatigari 
fedfuperioraftude* magna et glorio 
fa facinora tui* noui* ftudii* fuperate 
qz5 no obtigtlTe. tut* a maximi* niribuf 
magi* fortuna pudere pot qua te qu*5 
multj modif fi refpodere uolmflet ad fit 
a* arte* erezcenda* magnope pcitafti 
Sed ut eorfum eamu* quorfn itedim’ 
faci’e em aliozfia me duceret bec tua a 
phffimaru rern mibi femp pergrata lo 
cutio que magi* aio colligi poflat qua 
uerbia explicau at ozatde- Sudi quefo 
et patientiflimo quefo aio audi que tu 
iidguayneri9 Sntbonfpapienfi* me 
dtctne fcrutato apud te una dicere uo 
lui no nt ferat pftlrn illa a quo alii folel 
2>filiapeierefedpoti’ut pmedrent ea 
que et fi a fcultia puto pmemorataab 
ftdeliifimo etcupldiffio et tui perpetui 
trgni amatore to aio :ecipi quo fat edi 
la et baanu cenfU et tue fapientie qua 
marimu puenire uUrgo illuc redeam’ 
ndenraexoua otatu eft uoluptatet» 
i!!a qne uete gignit imosgUtatej baete 
n’ quifq5 nixib3 ,pfeciu’ exqtta ia illuc mauerit g ea tempeftate nat9 ea in qua 
omnia regio tumultu pulfa eft et arte 
udiq$ lacerata potuifti bercule fi filiu5 
babuiffes qui tua imoztalitatej t fuam 
uita puertiffet omnes populos omnes 
dnos totius rptane fidei tibi at niqOc 
tibi eft et fuit maria at amoe afgr a ob 
fequentes effice:e. iQ^bftiem tuis reb9 
atobeffe aufiff gs 
te unu et nd pluref cognouerot.£l£bfti 
em' tibi ftde$ nd feruauerot et fi tibi na 
ta ulla itellcriffet poftremas fo:tes p*i 
ufqua tibi deficere fubftiere pflitailTet 
Sed feffo tibi boc pfuadere ronibus 
tpoes ueriffima oclata fidepfpiciunt 
cp tu multo meli9 itelligis quaj ipfe di 
cendo ofequi poffi.Jllud mibi aptius 
fupereft ut declare$ ubi quib9 rdnibuf 
i fcbole5 fit ueiendu quas et fi peritiffi 
mis illis meis dilcctiffimis pceptortb9 
jOfbgf o lucBo beloculo et fra 
cifco balbo qui tue uite cura babet no 
tiores effe nd dubite5 cn eos me ipfo g 
boc admouere audeo Idge callidiores 
fcia. Statui tame cu tua uita ftelligam 
falute5 effe toti9 aufonie que ofs ad tc 
refpidt ca tua ligmia te fupftite felicif 
fima et regina jpuiciaq futura effe eri 
ftimen.lu ipfepapienfis tu9 nefcia me 
uolatate5 ptineze ttt 
isaccumuladis digftatib9et comodis 
eft patiffima ea tibi de caufis et e 
gritudinib9mnliere5 quib9 pceptio ipe 
diri folet t boc tractatula cogere que 
poffnt lecta et tuis pbificis femine agi 
tata iuuare et ifta ta diuturna gignert 
di difficultate amouere qua tame nibtt 
defpero fi bis illa pfiliis iuueris etati 
dotis querneis i feriptuf pata iuenies 
f fobole proptnra.l&oc ita mibi pfua 
det #> er te ia ,ples er ojta ac gen9 un 
de origine cepit illa tua illuftriffia corj 
fota a qttoFnullefrarifcuIe ftfente fiit 
no perturietea mulierea &>tt boni qua 
* ta populoa ruoa ytalie vofupraf fuadc 
ret fi ea audierit er duce clarnTionata 
duci magnanio copiata ftliu parenti et 
uiro p nre5 enira fiuerent boiee i gati 
dia drii tuaa fortoaa fequetea et urbea 
fe ipfoa pre leticia no caperer. Tfeoftef 
nibtl audirent logubri5 mbil iutih5er 
pectarent quoa fi fata finar fi que apd 
te er cogitant" i luce$ dii mittat tpunef 
no preteribia fuarn temeriraru, &fbo 
ille acbillea cornea fracifc5 et ille 0ci 
pio nicola3 picenin5 tuia caftria tpeaet 
quebacten5magna ui magmfq3 tgenijf 
fubftinuerut et femp i boftea «pfperrie 
ereKUejut.Cu autdur g!o2iofifTte ad 
id atu3 puertaa tuu g? tibi eft 
020 et no boie3 qua ut uolea eriftimaS 
fed re ipfa fi frugi cenfueria 
iBf&ea uolo offteta fuerit 8d ea re tuuj 
prudentifltmu igentu pfuadere qua mi 
bi cu muljj puteui tibi etta parenu futii 
ra uoluptuofiflima et auctura illam im 
mo2talitate5 qua iure oibua mudt 2eba 
propofuifti. f^ale. 
Jncipit tractat5 de matricib5 edit5 
p magiftru Sntbomu Ouapneaiu arti 
U3 ac mediae doctore egfgiu paptefe* 
lRactat9bui5itentioeft ta 
I erpte uiriqua crpfemn 
lieria pceptionej caufaa i 
pedientea cmadi doctri 
na da2e aero mulieru egritudief 
boc effiant fepe. J8aa igit" ut pceptio 
pfequat" amouere rvcefTc eft qp fcdm 
capituloru ordinequi fequit" bi ia trac 
tatulia erequl tedocet. 
Capiruluprifiu de ncrificatidernatri 
cia et figftcatioib5 ipfiua.' Capitulu fcom de caufis et Tignis tam 
,pnofticis qua demonftratiuis tetetio 
nismemffruorum. 
Capttuld.iii.de cura retetiofs meftru 
oru flate exnteicaufa. 
Capituld.tui.de cura retetiols meftru 
oru fi colera fuerit in ca. 
Capitulu.f .de cura retetiofs meftruo 
rdamTia^puententis. 
Capitulum.fi.de caufis et,Tigis ta5 $ 
nofticia qua demoftratiuif Tuffocattdif 
matricis et de cura. 
Capitulu. fii.de caufis et figis ta ,pno 
fticis qua demoffratiuis apatd mricis 
cacrietragadiarum. 
Capitulu.f ui. de cura apatd matricis 
caToru qualitercdq3 termmenf. 
Capitula, fitti.decura apatis mricis 
frt ac apatis idurati i cancrd tame no 
dum ?uerft. 
Capitulu. x.de cura cacri mricis ta u! 
cerati qua no ulcerati ragadiarum ac 
ulcerum malignorum. 
Capitulum.xi. de pruritu matricis et 
priaptftno. 
Capttulu3.xit.de emoroydibus matri 
cie et mons ficubus elauta fiue ueru 
cts et carne addita. 
Capituld.xttt.de pctpttatione mr icis. 
Capituld.xiiit.de bdiditatibus mrictf. 
Cspitulum.xf .de caufis et Tignis tam 
qua demoftrattuis fuperflu 
entid meffruorum. 
Capfu3.xf i.de ab Itra t cu 
ra fupfluita# meft ab eoroydtb9 
feu ruptura uene fac 
ta a ca pmttiua feu modicatta fagntnta 
acuitate quoutfmo caliditare ddante; 
Capituld.xf ii.de approximadis ab ejc 
i.cura fupetfluitati ab emo 
roydib9 ,puententts mricis feu ruptu 
29 uenefacta 9 ca pmttiua feu mordioj 
tiua faguinifacuitate cahdttate quouif 
dio driante caufata. 
Capituld.xf iti.de cura fupffuita# me 
ftruord pp uirtntj ,puenien 
tis frigiditate quocunq$ ddante, 
Capituld.xf titt. dc caufis fterilitatis 
ac difficultatis impregnationta. 
Capitulutn.xx.de Tignis tam pronoff i 
eia qua3 demonftratiuts fterilitatis ac 
difficultatis tmpregnationis. 
<Capitulu3.xri.de cura difficrtatj tpre 
gnattois que ex caufis plurib3 ta uiro 
qua mulieri corbus prouenire poteft. 
Capttulum.xxii. de cura difficultatis 
tmpregnationis a flegmatica matricis 
bumidttate prouenienria. 
<Capttulu.xxiii.de app*orimadis ab ejc 
que matrtce3 ad qua ma 
xtme preparant queq5 a proprietate* 
tpregnattonis difikultate3 remouent;. 
Capttuld.x£iiu.de approximandis ab 
extra que 1' coitu preftat de!ectattone$ 
et q a,pp*ietate uenere foptta excitat. 
Capitulu. xxf. de puluerib’ pfectioni 
bp alufq5 ab itra Tumendis plurimifqj 
ueneri materia requifita adaugent ac 
ea ad acto galarditer admuat. 
Capitulum.xxft.de cura difficultatis 
tmpregnationis a colericis matricis 
bumiditatibus prouenientis. 
Capitulum.xxf ii.de cura difficultatis 
tmpregnationis que a matricis fangut 
neia bumiditatibus prouenit. 
Capitulum.xxftii.de cura difficultafl 
tmpregnationis que prouenit a matri 
cis bumiditatibus melancolicts. 
Capitulum.xxfiiii.de cma difficultati 
tmpregationis que a ficcitate fola feu 
caltditate uel frigiditate prouenit, 
Capitulum.xxx. de fetus feu embois 
generatione. 
<Capitulibxxxi.de Tignis Ipregnatidia mafculinirafl caufis et figis geminorii 
et dcfuper ipregnacionts caufa . 
Capirula.mil. de caufis mo]e fignifi 
cariombua ac cura. 
Capitulum, miu. de caufis ac fignis 
ab orfus de preferuatione ab eo et de 
pregnantis regimine. 
Capitulum.miui.de modo aborfu5 
prouocandi. 
Capitulu.m* .deptus difficultate, 
Capituiii. rmi.de ertractoe fecudie. 
Capitulum .mim.de tegimine enixe. 
Capitulum prima de nottftcattoc 
matricis er figmficatiombua ipfius. 
Strix eft membro a natu 
m ra <p pceptione deputatu 
iter uefica ct iteftina ftttj 
dotfo fumini ac offilaro 
colligatu duab3 cu tunicis creatu qua 
ru faifeca uenofa et ertjtfcca fubliatie 
neruee fiTis pcernif' ababus utco et cd 
collo ad ertra ,ptenfo cuius ortficiu5 
er uenis etrubfilib3ligamen$ ante liba 
tioe5 ptextri itrifeco oti oppoit". IRa 
tura de fpeciero perpetuitate follicita 
i mulierib’ itrtfcca matricis tunica ue 
nis ptexuit aquaru orificiis pgtuo rpe 
menftrua que a vulgo merbaforice flo 
res nucupanf' effluot flcut eni floribuf 
carentes arbores fruct* n ferut fic nec 
no menftruates mulieres. Jpfe 
ppatione frigide futet bumide multa 
que bumiditas t eis calorem ebetat cu 
ins ca fupfluirates generant plurime 
i eis qua matricis t ueis pgerut' l&ia 
cu natura grauata fe fenttr per 
ora ad ertra pellere eas conat" cp i na 
turaitter fe britibus fitmenfe oi diucr 
fis quauis teporibus et boc diuerfita 
cui fm ptolo 
meifmam quarta pte fui quadriperti 
tioctauo capto quatuoj quartas ami 
baimus prioafui apparitide ad dya 
cotomitate primafeu femi illurmatoe* 
ufq3 peruenit qua cafe et buide pptoif 
fore erperimento cogtru ab bac ad ple 
niluniu fcda pertfgit et bec calida eft 
et ficca tertia fra et ficca a plenilunio 
ad dyacotomitate fcdam ufq$ pdurai 
et ab bac ufq$ ad folif piunctione qua* 
ta pduras frigida et bumida cenfetur. 
1&ac ob caufa puelle i pria adolc 
fcentiores i fcda pfift etes prie f tertia 
et alie i quarta quadra menftruant" ut 
plurima unde fi menftruoz? tetento eis 
preter natura affuerit ars cu natura5 
imitet*' ad tpfojp ,paoeatione duabus f 
primis qtiar# puelle et ad pfiftentia uf 
q5 fieri labem* 
ad fine ufq3 fenii \ dua 
b9 quar# aliis. Tfdeo i rulgari uer 
fu auiceduna net9 ueteres inuenes no 
ua luna requirit. j£r bis lune era 
tu diuerfitatem diuerfa mulierib5 pple 
rione attribuiliquetnai priamenfhti 
ationisetate calide dicunt" et buide e 
Ilo magis buide. jfn fcda calide et fic 
ce calide tame tenia frigide 
et ftcce.ficce quauis p\9.Jn quarta fri 
gide et buide magis tame buide i boc 
per aceris. iQ&ulieres naq3 caloris 
defectu i' parte fcda pfiffentie qua ate 
plures babudat i fuperfluitates et fi p 
pronis etatiue merito ad frigiditatem 
et ficcitate declinat magis Ca ejgo de 
re tale5 etatiua pptone3 frigida et bot 
da3 dicimur bis naq5 ca dipfitaris 
tpis menftruatiois manifeftat" nobis. 
£lf=benftruri qua fupfluo quoddam 
alimenti cp i alende fSam no puertitur 
qiitdaeffeuolotaliudnibil. jEt dici 
tar menftruo a mefe et menfis a mine grece cp ut ait yfidor’ etbimom quin 
to latie luna fonat. 0ana naq5 mulier 
et tn etate debita erna mefe meftruari 
iRec eft menfhuu mu 
heris Ipma ut uoluerut nd ntli. JPI 
fu eni eft queda buiditaa fahualts alba 7 
ab ultio alimento refecata et trefttculif! 
generata mulierta ad generatione de 
putata fmaliter pp gp gaf.ifuo de fpet r 
mateadebridiagencratione3 nccoef 
fectie uifua eft cuma 
oppofitd pbilofopboru pricepa in de 
aiahu5 generande ftuduit certificare. 
j£t qi i fequentib9 matricia ppfone 
nofcere perutile nbi eft. £Kbatrice 
calida er piloru multitudine 
circa pudtbuda ipfozj atq3 emtfTide ci 
tiflima cogofcea cui3 meftrua ad citri 
mtate3 decimana diem tertio nd trafi 
bdt ut plurimu uenerej dihgut femen e 
mittut cito et i coitu delectant marie 
ad tactu calide fut. £>ut et fitibude 
atq3 cetena aiofe magia labia erficca 
ta deferot quafi fp uelociorib* i moti 
bua ac alua m acnonibna funt qmbuf 
cunq5 pulfua uelor bia eft et urina iu 
tenfa fa$. gp fi cu boc bdorea calidi in 
matrice fuerit i ca pod3et grauedine5 
percipiutmaifefte. rigida matrix 
piloru retardat ond paucoa et eriles 
emiettt frigiditas i ea fentifmenfttua 
ad atbedme3 decimana (f et pauca coi 
tu apperfu paro femen emittat tarde et 
1 eo delectanf modico ad tacto frigide 
fut et (abiabdida fere blitea fpparu5 
fmdt fut pulftllantmea ac imonb3 fuia 
q5 i oibua actioib3 pigre. pulP tard* 
eit et urina terna et alba.que oia fi fit a 
bdoribue oiuncte fint cd grauitate po 
dua t matrice aderit. £J£batrtcia fic 
citaaerficcttate ettedatide totiuaco 
gnofetf eutuc labia ftcca bnt femper 
mettftrua emittet paflea et efto f coitu 
femmia feae emittat mbil i eo tamen de 
lectanf marie pulfua dor* eft ac urina 
tenuia. I&umida matricem er mul 
ta menftruo? fluida qoaritate cogno 
fcea enlue labia butda deferat femper 
f coitu delectanf paruacpp babndan 
te5 bumiditatej uiria no fur grate fiut 
q3 ea3 matricef ado lubrice ut feme re 
tier baud qant prPmoir e et uria fpifla 
jEt prefatia igif fignia quatdcnque 
matricu coplerionea ftmplicea cumpre 
bedeasnanifeftequeeo ifimul coiungi 
pofiot frigiditas fimul cn5 bumiditate 
aut ficcitate et cum btf quoq5 caliditaf 
ppofita ft fuerint figna premirta er ut. 
jEtcu ifequentib°bec tibi neceffa 
ria fint illa bene menti recolige. 1 
bec de notifteattoe matricia ac ipfioa 
figoificatiombua., 
Capitulum fecundo de caufia et fi 
gnia tam pronofticie qua demonfhati 
uta retentionia menftruc^. 
Ena mulier erna debita f efa 
f te menftruari debet oimenfe 
naturaliter gp fi no fiatpluri 
maa ac dinerfaa ut i 
bitobbocegritudiea icurrnt. iRo 
ta ergo <p ca preter natura retentioia 
ertrifeca et ftrifeca cu boo 
ria uicio et fine efle pot. Eb ertrin 
feca gp a quaq3 re no naturali buidita 
tea pfumente ptfgir puta ab ae 
re calido ercefliue feu frigido f ficco. 
E cibo quoq3 nimia calido bdoiea 
ad urente aut ff 0 nimif pgelate uigilia 
nimia ieiunio fuperfluo feu abftinenria 
eccideotib* aime imoderatia ira mari 
meercefTiuatrifticia feu follicitudine 
et exercitio fuperfluo quod ut omnia i una pduda no fofn dicta uern illa t ca 
tffc pnt oia que nri corpif pfumere bn 
midttatea fuffteiat ut ethica ptif qua 
terna et pfimilea ac etia ta ctonice qua 
acute egritodinea omnea fluruaquo 
q3 fanguinia nariu feu cuiufuia mebri 
alteri3 Ide efficere pot. IRimia item 
pfguedo feu caro addita uena? o:a o 
ptlaaa ragadimapatib3 feu ulcerib31 
matrice ciccatricea erotte. £t bao 
taqua caufaa eztrtfecaa retetionia me 
ftruorum afftgnamua. iLaufia ab 
intrinfecia retinentur et menftrua 
Tine bumoria uteiout puta a calore 
frigiditate feu ficcitate na5 colericta 
ipfarum propter caliditatem fupflua 
2 ficcitate attenuatia boc accidit plejj 
q5 ac etia proptet frigiditate3 nimiam 
ac ficcitate idem meiacolicia. Cum 
bumoria uicio retetio meftruojp urit 
ut plurima na faguia colericua propf 
caliditate fgroiTatua uenaj? uiaa oppi 
lado boc efficit fepe ut faguia ffaticua 
ftue mftena frigiditate,bumoree cude 
fana i fumma ergo pfnalem meftruorn 
retetione a caliditate frigiditate f ficcf 
tate cd bumoria uicio uel fine fieti pti 
git. 3e mratta ftgna fi fte bumotia 
uicioa frigiditate proueniat paucula 
menfttuaaut nulla habebit cd quibua 
fuperfluttatea .emittet nullaa de coitu 
paru3 curat uria eiua tenuia eriftlt et 
alba et t matricia fudo efto frigiditate 
fetiat podua feu aggrauatione peiptet 
nulla. 0i a caliditate fola pueniat I 
matrice caliditatem. manifeftam Tenet 
coitum marime appetit cuiua urina te 
nuia ac multum colerica erit. &c 
cttaa uero uenarum corrugaa ora me 
ft:ua detinet ? tdc tn matrice caliditaf 
aut frtgtditaa fetttur nulla coitum pa 
rum appetit urina tenuia erit t clara. 
£tde predictmoibua ‘cumplerfo 
totiuabftudo tempua anni regimen 
precedea regio ara et fimiiia p*o iudt 
cado te iuuabnt quamartme, £Sbc 
ftruord retetio bumoria fine dicio ra 
ro accidir.cn dicio plernq3 puta ffatta 
colere aut mfie.duoduia enim iftoru 
in ca fi fuerit ftgna bec aderat coia.f. 
aggreuatio ab nbilico ad rnfieBa ufqj 
dorfi fremia colli ac fpatulard cn do 
lore oculi propter mrtcia cum eorum 
radicibua delebat cd quo 
fub bia eriffefia loca (tuent grauitaa 
palpebrarn anebarn atq3 corarn3 feti 
lur faciea difcolorata manet faftidiuj 
adeft ftomaci cum apetttu in naturali 
ita ut nonulle ob boc fe pregnatea in 
dicet fep. 1&ec igitur ftgna ofum 
menftruorum retentioni CU3 bumoria 
uicio erat cotnuma plua tamen minua 
ue fecundum bumorea retenti quatita 
tem. Rc multer pregnaa non exna 
i mamtll’ft lac habuerit ypocrate tefte 
efforifmorn quinto meftruorum reten 
tionia fignu3 eft. ©tgna propria fi 
retentio a flate prouenerit 
palpeheliuefcatac fub tumefcuntfn 
taa in ffido matricia fenttt et meli ruo 
rum tpetoiuctllagtnofaa fupfluttatea 
ffatlcafemittit. jEt fi coitu appetat 
pp matjtcta bumorofttate3 parn.t ipo 
delectatur in cuiua actu bueetatur mf 
tum unde ab boc uitia talea no multo 
grate fidt uttna fi dtfcolara fiue lactea 
ec pfguia feu fptffa erit et i fepttmana 
q 4?:npi menftrua debent intenddtuj 
bec omnia q6 etia in omni meftruord 
retetione bumoria cum uicio quiete 
coe eft fi certior fieri cupia etate na 
tmalem pplbne regimen precedea re 
gione tempua anni * fimiiia cunfideia 
que fi flati confeferit certior fiea tdc. teaet fpiffaatobfcma ethuida meftau 
ord retentioej aut matricis dolorem 
denutiat. Cenuis uero et alba zuffa 
et fubruffa I ea fi fquamofe refolutio 
neset nigre affuerit ide5 cui* 
cana matr icis ueis optlatj ad epar ma 
teria retrocedit et fic refolutioes cum 
uria pnuTcenf plureset bac ob camll 
uet etia.Cnq3 er uria pfift fup fpualio 
difpone arguer poffis iter boc et id di 
fcernere fcias tflamatio cd grauitate fi 
fnb dbilico apparuerit fuerirq$ totius 
grauitas cd pectinis rend et ge 
nud dolore uria ut fupra circuflatioa 
ta apparens fup retentione menftruo 
rd figificat bis tamen no apparentib9 
uel er bis plurib9 illd certd ftgnd n eft 
uria uero nigra pfeueras alleuiati<5e$ 
tfirme denuntiat menftrua 
facile Si relut lotura caris ut ptmgit 
nonnqua at alba fubtilis ualde f lactea 
fpiffa fuerit menftruis retenti de 
egittudiml aliqua timendum erit ut eft 
ydroptfis podogra matricif fnffocato 
ptiftstuffts dolo2 capitis manta mfia 
eptW palifis caligo et breuif 
deegritudiniFoibus materialib5 que 
i capite ueismebris nutritiuis at fpda 
IiV fieripnt timendu eft cu uicio bdo 
ris prete2natura retentio 
oiu5 de repfoe egritudtnd puta febrio 
apatu i ca effe pot. Ifeec quoq3 fo 
litopluscoitu appetor. Spma enim 
mulieris menftruojppp retentione re 
tentui ueneni natura mutat" cp taqua 
noctuu erpellere appetut naturaliter 
cp nifi per coitu fit. Tfblurib9 er bis 
marie er aflue# coitu no coedtib3fuffo 
catio matricis accidit fepe abelit5 quo 
q5 difficultas.Sicopis tremo: co:dif 
at tale alicp et plurie ob boc prefocate 
peredt.g> fi uiragies fuerit barba bis 
Obelaobliaernte in ca ac 
ucntosfttate3 i ,pfundo matrtcia relue 
uumfentietXottn quauif appetar jfn 
arto tame delectant modica. Circa 
tnatricia ojiftcta (lupor et Ifenftbilttaa 
triftir queda rrla obfcura cet liuida 
qnq5 altqn uero tenuia etremifla cum 
quo fi opto naturalia mfica fuerit pre 
cedea regimen et aha bainfmdi bnori 
mfteo atfeftant" mfta5 foreicatudica 
bia. 0i colere defectu menftruoru 
retetio fuerit ficettate dtniciem calore* 
ac dolore etrea matricem pngitiun (tn 
tietXoitn appetit *alde et 1 actu de/ec 
f at" plurima ad emifitonem fperatia re 
nit dnflime cui9 ca uiria grate talea fi 
fit magia labia ficcaacfcilTa deferunt 
palpebre citrtnefcnt uria ruflFa at fub 
ruffa erit et Abi panni et alte ffectioea 
cutia apparet magia griinaturaltf co 
fica fuerit ufa q3 ctbia colera mTriplica 
tibuacaietiatemp9am regto ac Ctfta 
pfcentiatf ca e (Te colera baud dubitea 
Cupteafe tn de biacertiore3 fleri 
pannu lineu fubttlem menftruia fi que 
babnerit ttinetnet tabra deficcatn ieu 
leniter lota tfpictat fcolozfi citrioua 
fuerit cam bui9 colera fciaa fi alb9 ffa 
fi liuid9 mftam. JEimpli9 meftruoru 
retentio ft a ptgnedme nimia 
er bitudinemulieria dtfcemea £>ier 
cic0tricib*at carne addita fme er alme 
accidentiVuel uigtliia ieiunio fluru fa 
guinia quouia fupfluo ererritio ab er 
ce (Tina aeria caliditate feu frigiditate 
aut a qutbufuia egritudintb9 aliia tibi 
talia fp patient narratioe nota fiea et 
btede demdftrattuia fignia finiacfto 
libj noc de ,pnofticta fubiagere aliqua 
urina egritudinia bui9 folutidej tn de 
tnoftrat nonnqua ut bito efl retentio 
ne altqn. Ifbro quo nota % uria lac nafcif i pilofo loco pilimultipltcaiifet 
tandem cara fozme corrupunf'Xoq5 
eurino recipiat moriunf. <3i flux3 
faguinta narm at faguintf 
?omit3bta euene:it dolo capitj ut ypo. 
quita mania X mfta \ aliqua 
taltu egntudinu ob boc gefta foluetuz 
£}Ii pp ipfi3 caliditare at naturali 
ficcitatem meflrua no buerit i ea men 
ftrua reriere no dtcim3 ymo poti3 men 
ftruia carere et (ic qui fterilitatem in 
ea,pnofhcaf debea alio ntbiU £ flo 
ille medicine uer3 iterprea 
me3 Jacob3 de fodiuto fup prta primi 
muliere carente menftruia polTe peipe 
remoftrauitapte. £r adolofcetulap 
gnatem que nuqua menflruauerat mea 
t cura babui.Elii quoq5 que ptua plu 
rea edidit nec meflruantfirpe ptua ui 
debat unqua. £ t per bec de caufia 
et figma tam qui demoflra 
tiuia menftruoru bic fima ftt la*1 deo4 
£apitulu tertiu de cura retentioia 
flate exiftente in caufa. 
cura eoa ciru3 effici 
m enrm iremotioe pftat q ptra 
rua pboru fcola clamite fit. 
tQgbenflruoru igit" retentioia cifi 
extrileca fuerit cui31 notitia p patien 
tia narratione ueica rea quecuqj natu 
ralta boc effecerit ad ptrarln mutetur 
deide ad curando mala qualitate dere 
licta ficui fuerit puta caliditare fr igidi 
tate5 aut ahi ?c ,put te tfra docebo cn 
medicamenti opojtunia deueni.# fi co 
poria bumiditatu pfaptio ab egritudi 
ne ptigat ea curata cojp3 refumatur - 
Tfbfguedo nimia cu ieiunio abfline 
tia exercitio accidentib3 aie et aliia co 
pua maceratibua tollat". i0pilaudi 
er addittoe carnis cate cu defcribeclis 
Ifra fuecurre; Sd cicatrices ora ue 
narnfigillates coranf nuqua aut diffi 
culter de bis tn cu de ragadiis apitib3 
eutalcerib3 matricis ptractauero me 
lionemfaeiir £tfic amodo ad cati 
faru rtrlfecag cura deuenies cu fTa fue 
*tt i ci pricipiu fuma. 0er reru igifn 
naturalia regime ad calida et ficcu di 
fpde deide ad materia digerenda ueni 
cpfic facias. Tfc.eaepitbeos camedri 
os origani rorifarini faluie fifibri ca 
temeti mentaftri tbimi afuQ&.t.radf 
cu brufci fpagi apii petrofcilii rapbii 
filueflris rubee maioris ualeriane an 
feminis iunipt.J.iii.ferms urtice 
dauctameos amfimaratri coflian.?. 
f rubeojp cicera aii. pugillu$ 
i.pquaflenf et fiat decoctio et cu IB.iti. 
3ucari fyrup3 aromatizet" cu optio ci 
namomo et caflialignea de quo debite 
cocto accipe.f.i.f.dcoctioie ifrafcrip 
te.|.iti. mifcis et i potu $ una uice tri 
bue. ©ecoctioficfiat.T&.fafeolog 
ciceru rubcoru an pugillu3*f* 
feminis iunipi.f.i.f.radicu ualeriane 
radica brufci fpgi rapbani filueflris 
apii et petrofcilii aii. ?. f.camedreos 
ameos anifi mara 
tri an.3.ii.radtcis rubee maioris .J. i. 
pquaflenf'et fiat decoctio cui3.f .iti.ca 
J.i.f.prefcripttffrupi totiesdenf cp 
materia digefli ludices. £u ufitafl 
magis potes materia digerere eflo no 
ut.iBe.erimellis ppdm.J.iti 
fyrupi de artbimefia. f .ii. aque artbe 
mefte aque qm'q5 radteu \ alica 
ius ipfag pipinelfe uf betbontce aque 
floro fabriciufapri .5.111. clarificet" $ 
trtb3uicib3et aromatijet" cu optimo ci 
namomo ct caffialignea <p deltcatf pro 
aliis nero no fic olicaS ff rupi dofi mi ime na* JAiiLf .fufFtctut $ triV ufetb9 
aquaafuprefcriptaaaddedoetda do 
tiec materia digefla uideria. ©ige 
fla materia farmaca tale eribe cp. iBc. 
cafTtc bene piguta*?.i. extracte cum de 
cectide caedrioa cufcute liquirttte paf 
Cula? pelipodii et capillia uene.ertzac 
ta caflta adde electuarti 1ndL3.i1i.fy2u 
pi de radicib9 fine aceto.f .r.et fiat me 
dicina qua fi fumerc 
Ia? fetida?.3*i* uel loco but9 da pulue 
re tftn.l&Murbif bonietclecti«3.t.0f 
3.uii.5in5ibe2if*3.f.faliageme.gra.ri* 
3ncan albi.5*ii.fiat puluia qui cu aqua 
lactj capra? brodio pulli at ciceru ru 
beoru fumend9 e ft uel 
feripte a*3.iti.f«iiii. tribue. iBc.rofaru 
rubea? 31316 ciamomi 
alboru et rubeoro an. 3.1*. bermodact» 
Io? cfle an .5 .iit. tur btt-3 .ilii, dta gr e diL 
3.ti.f.maflicir.3.i.3uca.albi.l6.i.diiTof 
uaf 3ucaru cu aqua artbemtfie et fiat 
pfectio t morfelf uel rafi fufto det que 
l bocualet mirabilifer.l6c.agartct.3i’ 
f.31316 .B.tt.falia geme.3.f.ifundanf' 
i aqua lactj capra? addendo oximellta 
fqutllttici.f.i.boria.xii.in ifufione ma 
neat. ©eide erpreflto fozt} fiat qua 
f potu tribue, ©of ea baa auge et di 
minue fm q? tibi ouenire tnfii fuertr 
lix91 folutiuorD bora defcripttde fui 
nimia pbtfic9 ei'3 quil3 materia ftatica5 
foliuiua euacustia defcribere fcit.Sd 
aliqua ergo apropriata medteamta de 
fcendo unu tn fcito purgattone3 una i 
cau ilio nd fuflficere ut plurima uti ea3 
fi op3fuerit reitera. £f ut uidearta 
facere pluza folutiuo? fojma uaria pu 
ta fi pmo ptllulaf pottoc5 at aliquid exi 
be uice feda. jurgata mateita mfii 
balnea da ficertt ut.T&.fauine calame 
ti origani melliflemamcarie metaftrj 
fmtegtf mellifotf caomflle an.££b.fi.c« 
Icdonte peucedani pzaiTt abfintbtj an. 
££b.i. folUaurilauedule mercurialia 
rortfarini ofimi flo? fanbuci an.C&b, 
iti.altee ca zadictb7. Cl&.mi.azfcmifie 
fur oia fifpreter artemifia que in uno 
facculo ponaf' deideoiafir decoquat 
Oliaficbalneadi mod9er bia re 
b9facculua un9 ipleaf fupquet baleo 
mulier fedeat er fup femur artbemtfie 
faecula tenear er bia i die fto leiufo bal 
neu itret er fm placita per bora pluf at 
min’ \ eo ftet. £ectu detde itrer et 
ete et retro fe flati ca ifraferipto ugae 
to ungat cp recipit olei de lilio olei aig 
daf dul.medulle aurif uiruli an. J.i.mu 
ctllagtnia altee muctllagtnif feogreci fe 
minia lini an. ?.f .cere para et fiat un 
guentn quo ungat' ?c. Ifeoc facto pul 
ueria ifraferipti coclear unu bibat cnj 
uino calido decocriote reru que ca fy 
rupo digeftiuo bibifpuluta tafeft Hc 
cipe ciamomi electi et a contice fupioji 
madi cozttca cafliefiflule.ari.J.f.cafirte 
Itgnee.3.C2oci.3.i.f.ariftologte:otude 
citari calami aroattet amteu 
caparo? cofti dtptamt radicis to:men 
ttlleradiciapreaa birfgi.Iacce an. 3* 
itii.caepitbeoa caedreoa folio? lauri 
02tganipolU3i3i6 cafameti tbimifemi 
maleuiftici feiniaruteagreilia femia 
daucii femia nafturcii agreftia femtnif 
yfopt cubebe nigelle ameof anifi maza 
tri bacca? lauri ferapini an.3.!. 3ucar< 
ad pddua otum et fiat puluia de qno 
det'?c. £tft pfuerem recipe neqt 
faciaa fic. iRe.ptueria fapraferipti fie 
3Ucaro. albi.lb.f. 
3uca? ca dccoctioe rera ca qua ptuia 
bibif' f5 ca aqua fiat deide pfectioe3 in 
mo?felf faciat ex quibua.S.f. uice pro «inalj fumat bibedo poft.|. iL uini de 
tQctidto rera Si balneo fa 
tere no uellet at no pofTet quatuoz mii 
puloa rera balnei accipiat quaa i uino 
bultat et bta f die loco balet fe ftupbct 
X fuma per embota recipiat X faci 
aa fic.lRe. amomi galbat an. 
fctide.5. ii.pquaflent" et ponanf fup 
carbonea et fuma fup embota recipiat 
iRe fum5 tamen ad narce pueiat ca 
ue cp rta<trtftat fetidiflima. Suffit 
tnigia cie caftoteo ide facit et de fpolio 
ferpentjaproprietate. ; £tpoft(fta 
imediate pufucre prefcripto btbaf aut 
pfe‘crioneacbpiat bibedo de uino de 
cocttdie rera predicta? loco puluetio 
at pfectioia ual5 puluia femtnta potri 
3.ii. ca dccocttoe fepe dicta Taccipiat 
j.iii.uini tfufiofo affari 
prafii X tatadem pulueria matricarie 
de mirra. Jde3 faciant 
prafrifucci.|.iiit:o2tfariniat polttrl 
ci feu rute mirte cu modico trifere ma* 
gne.F cp eft 1 boc cafu mirabile da.f.ii. 
fucci radicia filueftria 2afai.£t ad ma 
iore perfectione ertrabete boa fuccof 
potca cu uino ifufioia afari Xdecoctio 
nia fepc dicte Tcn altero er uiniaiftia 
i&.fruc 
t3 fauine.3.iit.rute ficce .5. r.femfa rtt 
te agrcftia.3.!'. f. affefetide armoniad 
ru6ettctoru pillulecn 
fyrupo de artbimifia et da 
q: delicata eft Ffaciae fic Sccipe nigel 
!e pulueri3ate. f .f. fucci mercurial* et 
melliaquatu fuflficitad ifpiffadafiant 
pillulede quiV.v.olmane canino de 
coctioia affari prebe X cu uino ifto elec 
tuarii iftafcripti .3 .ii.eribe.T&.mirre 
caftorei figie.ari.5. f* cinaomi aflTefeti 
de piperia nigri fruct3 fauine an .3.ii. 
co mellia quaru fufficit fiat clectuarto 
T&eeenfpofl balneo ftupbaucl fuf 
furnum dicta menRrua ,puoca t magi 
fice. Tkie factj ut faguia ad iferiora 
trabaf defapbena atfapbciaaltquan 
talo fFoam fieri facere poteria andacf 
X t coria circa ptem domeRica at fub 
curuatura popli# X fup calcaeo f ptgul 
b° poteria appoi facere aentofaa cum 
fcarificatoe. qooqj mcm 
mari 
me que doforofa aliquadiu maeatXo 
fciaqnoq5peflTaria meRruiano efflue 
tib9 fiippofitoriia fiue nafcalib3 netu 
ra iuufri poterit. @6 fic faciaa. T&* 
armofaci an. 
3.irmifciaetcumbubace t mercuriali 
fucco p pri9i ricto naRale faciaa qp ad 
cora co filo ligef f accipe fucci abfiibii 
fucci rdte an.ptea eqoalea pFueriamiz 
re quatu ad ifpiifadu fufftcir de eo t pe 
cia lige# rara et muliere nafcalifa F Io 
co mirre pone eufojbii paru X puluere 
fauine at praffii et faciaa nafcale ficui 
pri9. mentaftrotri 
to facere idp poteria. £ t $ aliqua 
g2ofla :uRica pccipetelFi albi piretri an 
3,tiuhigelle dyagridii ao.34. cu fucco 
mercuHaFi pano lineo fubtili nafcale 
pfice qp fi forti9 adbuc.lRe.nigclle fta 
fyagrie cefaurec miorif.an.3.ii.ellebo 
ri albi nitri falia geme pipia nigri dya 
gridiian.3.ii.aloea laudaigalbai ter 
bentie Roracia 
3-i.oia fiF cn piffcllo calido icojpenf fi 
pp gumaa erpediena fuezit derde t fub 
tilipanoimercurialia fucco madefac 
to iuolue et nafcale fiat, faciaa 
fic.Sccipe tyiiace fine. J.i.mme mgel 
le ari.34. et cn mercuriaF fucco uel cu 
cumeria afini fac ut pn9 Xaccipe i yria 
cemetridati ueloppo.J.i.caffcrei ar 
molaci an.34.er bia cum tnercurialia fueeonaftalefitoptimu. T&ocfrim 
tx radicib9 quibufda ad forma minuti 
digiti nafcalia fieri foletpuraer radi 
ce rubee maioria taffibarbaffi malue 
bifmalue gladioli apti T acori 
(licia er dotfa ofi filo fterpofito talia 
er oleo de lilio de caftoreo de alfa T co 
ftc per pri9 fungi debet defdc er tfra 
fcrip#puluerib9 aliquo afpgi ut erpf 
uere alte cofti caftorei eufozbiimirre 
turbit fcamonee elft albifaufe 
at galbani. IRafcaliaifta menfttua 
,puocat poteter. E nafcalib9bia di 
fcedere nefcio co fperitibif quS etun£ 
plurimo uno et fit fmia.Sccipe geciae 
3.ii.fefne coloquftide nigel 
le er bia fiat et co fucco 
cucumeria afinini feu mercuriarn&fta 
lia pficiaa gbua jp robuftiffimiaure:e 
l delicatio nequaqua. &ibe,t$efcepf 
naftalib* dtmiffia ad peflTarigTtrafire g 
buafiuti nolueria ,&ccipefucd mer 
curtaf abfftbii matricarief artbimefie 
J.d, et co eo de quouia er predictfpl' 
et tepido t ma 
trice per firinga itaq5 
i cura retenti dia flegmatc 
ertftetef ca cuiuflj dre appKcadimedi 
camfa modo ordinario. j£t bec $ prf 
ma lunande fciaa fufficere. j£r qui 
V fi menftrua educta no foerft fufficie 
ter fcda f lunatioe prefatpta faciaa 02 
dinate a purgatioe prieiptaa ubi op* 
fit # fi nec ifla prulcrtr purgatioe flo 
botomia et uetofia pretertffia balnea 
feu ftupbaa etprefcripra alta dnime 
fe faciaa otdiate donec, f* menftruoru 
depofira quiritate effluere nofcia. £$5 
ad bui9 capri ppleta doctrina babeda 
prefcire te necefle cft nonulla no min* 
fequennb9 capituf neceffaria. prfo fi 
dolo: ardo? feu pactura er applicati 
t matrice mede? matrici feu collo eius 
fduceref' er ifrafcriptj cu aliquo uctio 
ne fieri factae uideltcet er amtirca olei 
rofati at utolatt buttru ire$ recee aut 
medulla aliqua dolore ardore feu po 
crura poteter mtttgat q>ft ftra matri 
ce iftoro ali# affuerit er bif aliquo ma 
trir peffarifet" ftati. Tfber diea quo 
qj octo atepurgatioia temp’ medica 
mia icboada fur ajeuiorjbua quoq5 et 
magia nature gratia fp. i£tnetibi 
relutcuidaiadeo ribaldo ptfg&t qui 
naftale quodda et credo ab effectu, po 
tea rald ipdi tuffit a matrice atfrac 
tu itenfoa adeo dolorea caufamt ut t 
fra quitu delicata multer fpiriru redde 
ttTCreatori coacta fit. cu ftlo feper na 
ftalia tua oftci fanaa per # corc ne in 
matrice5 tgrefftfbabere poffit pnecta 
tur. j£tt tatfi deretentioia meftru 
, oru cura flate ernte i caufa dtctu3 fitc 
Capitulu quartu de cura retentto 
ie meffruoru ff colera fuerit i ca• 
J colera t ca ernte meftruo 
f ruretetto affueritXotu fer 
re$ nc naturalia regimen ad 
fjigidn etbumtdn declinet* ad bumidu 
fame magia et ut faguia euetet" aliqua 
tulu flota baftlice pmttteet poffea ad 
materia digcredam traftea faciaa fic. 
1 ue.aceto 
feedtuiefcolopedrie berbontce eupa 
tbo:i melhffe me:cu2ia? an.£j£b.i. qua 
tuor feminn froru feminia agnicafft fe 
minia baucie femia peonie femif fpajgi 
femia abrotant femia endiute femia ba 
filiconiamilttfolta ana.J.f.radicu ua 
leriae bruffi fpgi petrofcilii apii.ana. 
f.ii.iunipt fenngreci.ana.j.i.f. ciperi 
fpice. ana,3 «tuf. cicera rubeog fafeo loru rubeorn ana.pugilld unuj et bto 
cdquaffatis decoctio fiat que cu I6.iii 
cnciatnomo optimo 
fyznpii de quo accipe.?.!. 
f. aque ediuie aque cicoree aqua abfui 
tbu ari.|.i.mifcis et i potu $ uua uicc 
tribue toties.f.utmatiadigeftd ?p:c 
bedasuel facias fic.£fto noftc apto 
priate.igi. fyrupi acetoft fip[icis.?.i. 
oumelf fipltcis.f. f.aque endiuie cico 
ree abfjtbii ari.|.t.mifcis,p unauice. 
£3ine ulteriori clarificande firupi lfti 
fatis delicati erur.£>5 fi ltb5 tamen eaf 
tuo mo clarifica f3 uirtu# tat e no erut 
£u materia digefta noueris. Sccipe 
calfie at mane.?.i. co aqua fruetnu aut 
coi decoctide ertracta addat poft elec 
tuarii de 3Ucaro rofato. 3.i.f .pfectio 
nis bamecb.3.i. fyrupi uiolati. J.i. et 
fiat poma que matetia digefta prebe. 
aut reubarbari electi* 3.ii. fpice. 
gra.vi.cu optio uino toru afperge q? i 
aqua lactj ifunde et du borif.ru.f infu 
fioe permaferit de bis erprefiio fottia 
fiat cui maneatcalTte utfupra ertrac 
te.?.i.adde ac fyrupi uiolati tmde5 et 
fiat loco prebe et 
pfuerespillule pfecrioesaque m3teri 
amcoliricaeuacuatesmedicis fnt co 
mutternotebreuitattitaq3 parces ad 
,ppria medicamia trafeo .TJboft trido 
U3 materia purgata talif dna5 balnea 
bis. S ccipe altce cu 
rl.artbemifte.£l£b.iiii floru fabuci fof 
falicis foliog uiola$ pohnici 
ti.ualeriae.l6.i. fcnugreci.l6.ii.femis li 
ni Ib.i.f .pquaflent" artbemtfia ue:o fac 
culo t uno tota iponat".£r aliis nero 
decoctide facta faecula unu alio iplefii 
per que mtr i balneo fedeat. ® rtbemf 
fie uero facculum fupra femur teneat. 
l£t fi lib3 dbilico ifra folu balneare 
fepot fero et mane mote m*, capio de 
feripto balneu teiuna itret mora $ libi 
toieo faciat et egrefla cri lecta itrauc 
rit ate et retro er ifraferipto unguet® 
peragat' amigdat1 dul.?. 
i.f.medulle cruris uituli. J.t.butiri fle 
fale plguedints gallme mucillaginie fe 
nugrect mucillagtnis femlslini.ari.|.f 
cere para et unguenta fiat quo perriga 
tur ?c fuccelfiue cri uino decoctionis 
acetofc melliffe mercurial artbemifie 
cicera fenu 
greciiunipi radica ualeriane etfeints 
abjotai coclea: una plueris Ifrafcripti 
det'qui.l&.cotticu caflrefiftule dpi an 
3-i.f.radicis t02metilleradicts pede 
cinaomi a fuperiori co2tice mridatt an 
$.ti.c20ci felnis baucie filuefhts felnis 
peole an.j.i.fcintf agnicafti fetmV apii 
felnis bafilicols petrofciln ct mercuri 
ahffpgiquoq3 ac mtliifcfari^.f.capi! 
lia r e.politrid caomille betboice cupa 
torit fpicenardt fqnriti felnis 
endiute ari. B.i.UEr bis db* puluis fi 
at que ut magia guftui gratp fit cri tm 
dejucari pmifceet de eo coclear unu5 
cri.f.tt.prefcripti uinimo dicto l potu 
tribue cpfi puluerei pfectione facere 
uolueris accipe pulueris bui3 fine3U 
caro.J.i.3uca2ialbiI6.f.dificlue $aca 
rri cri decoctioe cria 
qua facta et pluere 8ddtto i mojfelf co 
fectione facias de qua cri balneti eg2edi 
tur. ?.f. tribuat' duaa.J.prcfcriptt uinf 
bibedo poft. j8t efto plueris. ?. i. 
poni foleat coiter in me 
dia tri.l6.f .ponedo adbuc pfectio e2it 
fafi delicata . <5t balneri renuit cri t 
frafcriptf.ml: ftupbcf .flecipe ab20tai 
anet! artbemifie caomille gsllifzici me! 
lifle fabtici ari. f&b.i.fe 
nugred.0n.l6.f.pquafiatf decocto fiat timo ctim qua foco balnei ftupba bis 
i dic faciat. £>uccefTiue unctionepfec 
ttone poftea at puluere cu uino dccoc 
fiots prelcriptag reru fumat loco ftu 
pbe feu balnei tfrafcrtpta2j fumu per e 
botn recipere pdt.lfc.frinis agntcaftt 
|.i.f.aueti. £J£>.i. carni coftt aii.J.i.co 
quatient" et i uino decoctio fiat cui3 fit 
mu per emboru recipiat • Jde ex rc 
b3 ftufa rgredietib3 fieri pfimilif fuffu 
migafio pdt unctione} poft faciedo fe 
per etpnfuereet pfectione reciptedo. 
<5uffumigiu fpolu ferpetie ut i pte 
cedeti capfo dictu e ad educenda men 
ftrua a,pprietate quada ualere mane 
erperimeto cognitu eft. Jftis per 
tres dies ptinuatj \ quarto de ababus 
fapbete fcu er altera tm fieri ffomia iu 
beas i* poti3 bodie ab ua et oae ab alia 
preftatius f ut dicebat fupra t pte do 
meftica cu fcarificatioe uetofaf 
appoi iubeafat fub poplite aut fub cal 
caneo 'icp2enuffequoq5 ligature pue 
niut. Ctad naftaitatrafeudo.Scct 
pe puluere diptami cu quo et er fucco 
mercuriaf artbimefie at abfitbii nafta 
le conficias q? mulier deferat cotinue 
l£r quouis quoq5 ifrafc:ipt02Z pul 
uerucu fucco cetrtgalimentaftri mer 
curiaf artbimefie maiozae abfitbii cae 
dreosatcaepttbeoa fieri pdt puta er 
pluere boracis amomi mirre ariftolo 
gie rotude calai aroatici gariofiloruj 
maiorae que mirabiliter dolore matri 
cis fedat et dyagridit cu quouis at cu 
bis plurib3 naftale pfteere 
er caepitbeos cu meile at ex amigdalif 
amaris cu oleo fuo piftia f teie radicef 
abzotai et cu meile modico pfuezif df a 
gridii uf elebori albi naftale cdftcias. 
aliter accipe trifera magna fte 
opio et cu modico aloes et mafticis pf 
tierta mulier \ factae fic.l& 
mirre calame» motani an.3.it. rure re 
centj.5 .iii.fauine.j.ri.terant" et d feile 
tbauri * Ifeoc poteter mcn 
ftrua educit ut erperietia nout. of ac 
cipe fic9ficcaa ptguef fatj et de quouta 
prefcript02? puluerecu bia tcozpa et 
eritnaftalefuauc.rfaciaa fic.Tgc. radi 
cu rubee maioria cipt9ri.5.iii«fucciar 
tbimefie.f.f.benedicte.J.ri.icojpOien 
turet fiatnaftaha, Hlig fuppofiroria 
feu naftalta cu filo appefa talia pficiut 
Htk* laudai.f.i.galbai ferapini aflefttt 
de mirre. an.J.i. fiat cu filo fuppofiro 
ria addendo parti olei de lilio fi op9 fu 
erit. i ptib9 i fojma folida eic 
tuariu de fucco rofarn cu 5iicaro pficf 
tur et eu tue ut digiti fo:ma fufeipiat 1 
carnilia ,piicint et talia fuppofttoria fi 
lo appefa mirabiliter in boc cafu men 
ftrua ,puocat. |Er ut 1 prcccdeti capto 
dictu eft er radictb9 quoq5 malue btfal 
ue taflibarbaflTt gladioli accoi ftue apii 
de lilii oleo per uctia et er pfuere elebo 
ri albimirre fcaoneeat coftidui afpf 
fuppofttona parna cu filo appefo pfict 
pollent. iBetcepa naftalib9 i pace :e 
lictia fi petorita uti libuerit faciae fic 
Succt mercurmfabfitbii maiorae ar 
tbimefte gallitrici 1'mentaftri.i.ri.acci 
ptaa etpfueria 
pmifceuel boruloco pulueria diptai 
at amomi appone tmde aut cuiufuia al 
tezPdefcripti fipltcia totuq5 tepidum 
per firinga i matricem apponi iubeaa. 
Si er naftaubue feu petorte matri 
ci feu collo nocumentu fequeret*' aliqd 
adeatm precedena recurre et fic men 
ftruoruretentionia colere 
nientia cure biefinia dio. 
Capitula qm'ntu3 de cura/etentto nia menff ruorn a mfia 
i. cn predicta decoctioe ertracfe mifce 
amf pulucria epttbi addedo'3.11.31316. 
gra. w. melf rofati. f.i.et fiat 
3,U pillularo loco tribue uf 
er folunuif aliqd una que co 
fter medicta nota fut jEuacuata mate 
ria ad balneu trafeundu eft. Tfbro quo 
ree ,p balneo t precedert capto defcrip 
tae accipe rorifarini calamenti ortgai 
laurilauendule an.3.ii. addae 
mo iantefcriptf capite poftto mtr batoe 
etTftupbae feu fufftimigia,put ibi f«i 
bi£ balnei loco factat Oq3 ledo ttrat 
er nguentoicaptode cura retentioia 
menftruojp aflegate,puenient5 defcrip 
io ante et retro peragar" detde pfaerif 
ifrafcripri cd.l-iuern que ftati fcaben 
tur coclear unu accipiat g .JX recipit 
ti9 pfuerie qut I cura retentionie men 
ftruoru cd colera i ca defcribtf adden 
do camedreoe.3.i.tbtmi feinie lcuifticf 
femte pfopi tozmentille ari.3.ii.$ucart 
ad podue ommd fiat ptoie, iRee $ 
uini decoctioe.® ccipe caedreoe recen 
tie caepitbeoe fioru fabuci flo:u atbae 
tbimi mellifTe meicuriar artbimefie ari. 
CgbX.femfa iunipi et fenugreci.an .f. 
ii. radicie ualeriae fpgi brufci feniculi 
ctan.fai.feminieahotai.i.f.fafeolo 
rd rnbeord cicerd rubeojd an.puXlEr 
bie pquaflatf uel er una pte \ uio decoc 
lio fiat de quo cn plueris prefcrlpti co 
cleari uno.J.ii.fumat cp fi puluere ncn 
uelit.l.i. pfectionie ifrafcripte loco c 
i9 recipiat, flccipe prefcripti ptoe 
rie.i>i.3ucari diffoluti i dccoctioe re 
uini decoctioe defcripta 
rd.l6X. fiat pfectio i morfelf loco pfcc 
tionie at pulueris.f .ii.fucci rorifarini 
bibere pot aut tmdem fucci radicie ra 
pbani filueftrte cd uto decoctioie reni 
ertrecti «eluti aliie t capi 
jElacoli c’ bumo* tu a te dicta 
m e meftrua detinet fepe. 
cm*cura ferrera nd natura 
lui ad calida et bumidaj regimen dedi 
net* ad bumtdu rame magia ca ipfe bti 
mo? ficco qua frigido participet plua 
Sd matejie delde digeftione uenief 
faciaa ftc. Sccipe calamenti origai ar 
tbimefie fticadoafcolopedrie eupato 
torii floro boraginia buglofle aiolara 
captirue.camedrioa an.£&,f.radica 
apti fpagi feniculi conica :adica cappa 
roro an.|.i.liquiritie paflulatp an* 
fiat decoctio t cui9 fine adde epitbimi 
l.i.et cu I6.tii.3ucart et aceti.f .iiii.fiat 
fyrup’ co optimo ciamomo 
de quo accipe. ?.i.f .aque fumiterre aq 
artbimefte aque buglofle an. J.i.mifcia 
fp una utce et totiea ffirmo tribue qd 
materia digefta utdeatTaliter.l&.ori 
melf fiplicia.f .ii.firupi de radicib’ ace 
tofi.f.i.mtfcia edaquag fpergi floruj 
fabuci ptptnelle duab? uici 
bua fuffictet que fi clarificare lib$ co ci 
namomo ajomatijef et totiea de eo in 
potu tribue donec materia digefta ap 
poftea ifto co foluttno fol 
ue. floro bora 
ginia buglofle uiolara flora lupulora 
ftteadoa caedjeofaii £l£b.f polipodii 
5.m.liquirttiepaflularn ari.f.f. cdquaf 
fent"'er qtitb3 decoctio fiat t cui5fi'ne ad 
de epitb1.3-f.ct co bac.5.i.caf!ie ertra 
bafat mane cui bamec.J.i.f.dyafmico 
nia.5.i.fyrupi utolati* f.i.addair et me 
dicina fiat. W aliter.l&. mirabolano 
ro idoru. f .f.citrmortt.5 .li.i aqua lac# 
ifundant" t aqua per boraa.rii. 
{ifufide perinea t. l8r quib® detde er 
preffio fotjJ fiat co qua caffieat manc.3 tutie dictu eft uini tfuficnia affari.|.ii< 
fumat et i ot calet retettone menftru 
oro talia dd fiut ec capriof uttia nigre 
ptemifcu nafcunt" i brodio carnia aut 
oleo coiferculd fiat g? ad 
eductione5 preparat mirabiliter boc f 
cafu fi naft ahb9 fuppofitorita feupeffa 
riia op9 fit t capfo imediate defcripto 
require cp fi foniorib9 ad capitula de 
cura retentioia a flegmate 
;puenientj recurfd babeblaperactfut 
fagu ia adiferiora trabaf fcidi fapbe 
na audacter faciaatreaat quatuorfa 
guinia.f.extrabendotantumd ac uen 
tofia et dolorofie Ifgaturia ut t prece 
denttb9 capituf dictu eft utere.St fi In 
pria lunande ifta no fufficiat ubi opus 
fit pnrgatione3 i fcda teiteta ad balnea 
dguenta et alia fncceffme fmprefcrip 
tu ordine3 £t fi purgatide 
op9 nd fit .frrupi i prtcipio but9 
capfi defcnpti cu.J.tii.decoctiofa :erd 
que ftati fcribent" fumat que fut came 
dreoa caepitbeoa flotea botagtnia bu 
gfoffe radicea ualcriae brufci fperagi 
apii et endiute et cicera rubea ac rubei 
fafioli de quol5 boru paruper accipe * 
decoctione cu fyrupo Tumenda facias 
et de talt diebua octo ptinuia fumere 
pdt. ]£>alnea tame ftupbaa fen fuffu 
rnigia nd obmittaa dctioe fucceffiue p 
fccttdefeu pluere cndecocttde dicta u 
tet" Ctutfupra diri ligaturas quoq3 
dolorofaa facere potea dolori quoq5 
feu ardoti ex peffariia feu naffalibua 
facto utprecedenttb91' capitfta fuccur 
re. j£t fic retentioia menftruorn ab 
bumoria nftto qualitercuq5 
cura cu ordine quoda babea. < j6rq 
fi fine buoria utro cura patet 
«perte. TRafta frigiditate bia ute 
re que i cura tetentiota ,pae 
niefljj materia euacuatadefcribdt" 0i 
a calidttatc cd celera ft a iteritate cum 
mfta digtia ac foluriuia pretermtifia. 
jEt epplogado fi fine materia a calidi 
late ftidif ufe fi a Viduate nimia calidif 
fi a ftccitate buidia cp fi preferipra tibi 
nota fit ad acto ffta ducer fciea facillie* 
£t bec de retentidia menftruonun 
caufiafigniaaccura. 
Capitulo fertnm de caufia et fignia 
qua dcmdftratmia fuffoca 
110010 matricis et de cura. 
Stricta fufibeatio eft ipfi9 d.■ 
tn fua rif afragma pp fuoa ac ue 
tofoa uaporea f ea co:rupta 
tr materia gritoaafcenPquofit urpf 
mdeac coide ppreflia,p fpiritu euen 
taride neceffaria a debita dilatande im 
pediunC Cuiua er ca mulier prefoca 
ia martet* pp nocumentu cetebto pica 
tu fenfu ac motu ptiuat"ac nokndqua fufy 
focata perit un paffio bec ab effectu n 
min’qua ab accidente nomen ferita eft 
T&ufca fdt pteter narurd menlhua 
detenta fpmaquoq5 ac boo2gl3 cotup 
tua et i matrice pgeifefto fpma boc 
ceteria efficiat frequenti2*, 0igna« 
bac duplicia fdt queda petorifmu actu 
ct queda peronfmu ed futurd dendeti 
at perorifmi actu enti figa mfo abelitu 
ac pulfu puata manu fuper uentre fixa 
ut matricia afcefu tenet cutua 
manet et fi refpddete neqat uocatea co 
audit Iteliigit que palena quoq3 ac di 
fcolorata fenfu etmotupriuaf oiqua 
er re mortua plerdq3 credit" et quippe 
no tuand cd plurime prefocare pereat. 
0ed laue er floculo adnarea pofito 
pBord relatu boc cognofeif tamen id 
iudirid nubi fallar apparet cd aer afta tiu flatu agite? ptimie. Sed f loco 
quiefcetifiala repleta aqua fuper pecr* 
pone at ciatd na ftate uita pect9 dilata 
ri neceffe eft et fic uiua fi fuerit agitati 
etpmoueri aquaopojtetuel ad 00 et 
ad narea fpecfu bn terfd expolitu appo 
naa qz fi uiuit neceffe eft banelitd emit 
tiquofitutfpeculd i fida? et boc inter 
cetera certiflimnexpcrimetu} erifliu 
Cdattame pertrea iadiea naturalea 
fic ftetiffe aliqua ppertU3 eft et defde 
reuixiffe citra temp9 illud fepeliri ea £ 
bibe, petoxifmu ifrafcripta 
figna at ex bia plura euetre folet ut ca 
pifl dclozfcotomia uertigo pulPcor 
dta abelit3 difficultaerdma permixtio 
perturbatio itellcct9. debilitaa fto°et 
f crunb3 maxie et ab dbiltco dolo* ad 
muliebria ufq5 dolo* firequenefenti? 
I&i eni fumi putridi ad caput edtef 
dplore3 ipffac fcotomia feu uertigine 
Iducdtqui fi fpinWmifccan? ronem 
ac ttellectd pertuzbat oe} quib9 ex oib9 
annali uirtute debilitata pigricia ac dc 
bilitaa accidit t toto et i crurtb9quam 
maxteppdiftantta a fote caloris mati 
ma fonpquoq} ab illa materia cotrup 
ta refolutua matrice} furlu pellit que 
addfafragmaafcendena ipld coartat 
multd et fi deicepa ad caput fuda *aptu 
babereptigit matrice} 1'caput deuetf 
femnlierea no dubitat odea matricta 
mala difpofitide uexate dolo*e3 aliquo 
f loco dd prefentiat illuc matrice} repe 
reaidt fiuelgnla capite nucaahofiue 
quouia t loco fumi illi perueniat cuinf 
oppofitd fi dixeria temedicd ftolid p:c 
dicabdt. paffio bec cu epyfia ap 0 
pfia ac litargia pnenientia b} plurimo 
S3 bia fignia ab epp° difccrnt? in 
fuffocatioe nifi f mortali fpda apparet 
ndquani preaguftia (piri? i pectore 
antcana pulmcmia cd agit an?er quo? 
egitattocfpua paucula ide exorit que 
turtutia 4) babendo abelitu conato u! 
ttmo onit etficfuffocate morte} ,pri 
ma dicitur ipfapretereamenbra uerf9 
origine} nec trabi? ullo dde fpafm3 fit 
null9mom tame priua? et efto refpo 
de:e nequeat uocatef tamen itclligit ac 
peroxifmo foluto que facta fdt memit i 
epplen0 ad 00 bumtditaa a capite ,ppf 
fa et ab frequenti abelitu agitata t fpu 
ma puerti? que uia$ cerebri de opii* 
tide5 et fucceffiue peroxifmi foluttoe} 
dendtiat. Jn bac pzeterea cd mebta 
uerf3 otigine} ptrabunf fpafm3 qd fit 
motu tame no caret oino co quo abelf 
t7manet uodferatea no audtt pePatqj 
ttelligit et que i perottfmo facta fdt re 
corda? minime et p bec fuffocationttu 
ab eptienfia difcernea uerd cd apoptia 
qua ieppienfia bec pteualet ofa fuffoca 
none ab ea diftiguea factle • fib Ip 
targia fuffoca0 df t lytargtc9enf febrid 
tat doio:e31' una pre capitf tantdmd fen 
tu cui puiPundoPac magnue ineft. 
Suffocata uero delorej capi# fine 
febre pati? etqj fpafmofua pnlP atqj 
rar9eft. IRdc adr cogofcere tua itcz 
eft fi paffio bec rerentidia menftruozj 
an fpermatf retenti Sf 
pacienfi nawatioc tibi nota 
fiet et fi de rrie figfficata ad capitulu} 
precedena recur fu babe. Si fpma 
tia retenti uitioboc ftar muefa delica 
ta erit laute Jfocdde at i otio uiuet co 
fotio quoqj caret et certi3 J5 eft fi ui*o 
ia affueta fuerit cui3 uria atq3 fubcttri 
na et cd fubftatia tedi ac obfcura erit* 
urina cnt citrina at fubcirrina ct tenui* 
fuper bdorej mficd coiter figificat qui 
i tali paffioe dominid b3. j0bfcur3 
aute3 i ea cx forno lUPfpeunajJ refoturi fit qui cn uria mirt3 fpfi9 obfcurirarej 
cat. 0ederbnortb3corrup|J paffi 
one5 illa ,purirc fciaa fi nec menftrua 
retenta fuerit nec pfocio uiro caruent 
tz t fic pafliolf bui3demratma ftgna 
libi patent. Tfbronoftica figno I bac 
palTioe fut facillia na accidentia leuia 
perorifmi breuitate figrficat ipforfi ait 
te3 itenfio cu perorifmi Idgifndte anpi 
tura fit te dubitare fadt. q> fi ad illud 
ueneria utfpna ad 00 defluat mortc3,p 
«ima time et matte ft fpermati corrupti 
cogduerif.jEtfi tn demo 
te befitaueria ciaru aque plenti fup pec 
tua gcfccnti i loco appoi factae ut diri 
Hd cura detcepa trafi. £t cu paup 
cola fuffocara iucneria ne fic crudelif 
pereat fuccurfu ftari adbibe, 
cu aceto et fale circa rrtrema fncatidef 
afpe fiat. JLigatur detde doloroft fuc 
cefliue ipectte at domcftica coraru ptc 
feu fub poplite uentofaa fie fcart ficati 
ce appoi iube.deide fetida et odoratu 
bortbtlta naribua applicatorribif em* 
odo:aiale5 fpiritu fopiru pcutitattpe j 
tuofe pmouet g per lac toa et neruofad 
cerebru deuejene uirtute5 mctma i eo 
eurgilat. tizt bi quoq5 fpuo fic tpe 
tuofe moti cu cor attigut mrtute5 uita 
le3fopita erpgifcut et de btc furiofe ut 
ita loquar ad matrice uetentee utadya 
fragate defcendat irritat atq3 ut pten 
ta 1' ea materia ueneofa expellat*umute 
txpulfiua fttmulaf tuuatq3.l8t fic muli 
crea i bic docte 01110 quecuq5 fetida na 
rib9 appltcat flati ut om$ atmaliu Icen 
faa pldaa et pdices marieboifcapillof 
cania quoq3 piloa acbirci ftltru etta ac 
conci quodl5 ungfaa piter ac cornu cp 
cuq5. £>ed utfter tc et vfgaref df 35 
ponas aliqua utere afla fetida caftoreo 
galbao ferapfo ardmacoetftfrb STa 
frfi etii fui mat:ice5 mirabiliter fugat cb 
quo fi flernutaide3 tdurerit nibil Inpra 
izt de bie tao mo ppoca fadaa. !:go 
i cafu iflo boc iueni 
caflorei galbat i aceto refoluti ari.J.f. 
fulfBria.J.i.mifce et appU 
ca* Tfber iferiua mfr parita bene tec 
taneadnareaodor afcendat p traiec 
toria co odorifcria fuffumigef at laft 
dano alipta mulcata gafliamufcata da 
ffiomt gariofili ligno aloef cafam’ arod 
tic9ftorar calaita abra etmufc9ualet 
et ultra boc odorifera qdij. Kbrefla 
tiiTimuquoqj cfl oarulue er aliquo o 
donfero iungerc et ad ftra collo pfrica 
tionej facere fepifTimc em' corruptu fp 
ma fen boo: ali9 uencnoP er ofricatidc 
tali egreditet prefocata ab cgritudfe 
foluif. t fi per te mfta er odo:ife 
ria pponere peflia boc ego tamen luci 
figulare cp.ik. mufci.3.i.gaflitmufco< 
te.3d.0let de lilio.f.ti.tmorariofiTagf 
tent .J0Aitrit defde oa ruluepercgat 
iontuq3 digito fi corrupta fuerit quato 
pP poterit imittat matriciaeollu frica 
tio ptinuc fpma cP corruptu feu boo 
fe3 quauta altu aenenofo p frica 
tione3 matrir euomit. Oq3 fuppofi 
tto I boc cau prcuBleat fi marito boe:it 
ea fnppoatgagliardirer q: mbti fup:a 
et boc t pottfmo fienda fot. lErtra 
uero fi meftrua retenta t ca fuerit ea $ 
ut f eapfo preccdett te docui ,puoca.ex 
coi’doctrina cubocbuorea co:rupti 
fi g fuerit digerere et euacuare factaa. 
©i uero retenti meflrui uitio fuffio 
catto preilTa ffoia etbnoru$ 
facta cuacuatde ubi op3fit flratu ex be« 
bia foliia arbor u frigidta et eltia fimilt 
b9mlr fupericobat ut fut folia falicia ui 
da molat? floro neufaria et filia et iter 
cetera quada folia agicafti obtinent prtctpato uigilia I fuper erer 
citio abftinetiaac fimiltb3 co:p3mace 
rattb3utat" bac palftone3 tato perfecte 
curat na fte cere:e et bacbo friget ttn9 
Olta deo dedicate uidue et t calli 
tate uiuere cuptetea obferuare debet. 
iRubtleauero nubat T^regnattb3 
bec paffio accidit fepe bia caute pfc:tp 
tapp abo:Ptto:e3 ajprtmada ff et ideo 
iter altq fuppofitio pncipatu obtinet. 
jEt bic de prefocatione capitulo finem 
accipiat Sequitur.; 
■ ■ i >' ■ , 
Opitula feptima de caufta et figia 
ta ,pnofttcie qua demdfhattuta apofte 
matj matricia cdcrt et ragadiarum. 
i 
eft tdo: in 
a fubftatia et3 a quia ca pretcr 
natura S prtattua 
q? ptfgtt tpfu generari fepe ut cau per 
culfioe coitu fuperfluo partu matura 
li difficultate partendi abo:fu etobfle 
trtcia defectu parienti fuccu::ere nefci 
enfj, Ebanteccdete quoq5 cagene:a 
tur apa fepe tale ut ab buo:e quocdq5 
f matticia fubftatia p:eternatu:a ccllec 
to fiue qlitate at qualitate pecet ta fi 
t3rone qua materie diuerfitate uarteta 
te recipit et gppe grade na er faguine 
cofa flate et mtia pot gigni idrnter tfd 
do matrtcta at t latertb3 feu uerP o:tfi 
cid at i ortfito at t collo pleroq5R110 
rd ommd diuerfitate uariat" et cura . 
Strede ergo q>taliu apato demra 
tiua figna qd cota et qd e£tftut. 
Cota dolo: ac grauedo i utero fen 
tit" iflat" pecten rectu tteftino at uefica 
coartaf fic ut fecea no nuqua erire ne 
qoeat et uria tterdo ftoacuf ple:uq3 d° 
let ac naufea fubuerfto et ftgultua fepe 
fu dolet quoq5 caput et ftctptte magia 
et tter alta oculo? radicea. iBiftm 
guentia nero figna rone fit3 fot fi i ma 
tricia fddo tpfo apa fuerit dolo: adya 
fragateufq5 ad muliebria fentit" et cd 
er tfptratoe uenter iferio: extendat" ta 
li er ertenftoe dolo: tuc auget" pp qd 
dtfficultaf tuc ifpiradi fit. Ifeac qua 
l ceteris mato:. Jn latertV fi fuerit 
autt ipforu altero ibi dolo: aderit do 
lent atq3 i guina et uertebrd apati late 
ria co quo cora? adeft grauitas. jfn 
tferiort parte et uerP ortftctd apa fi fu 
erit uefica coartat" unde me ftt diffidi 
taa dolo: circa pectine et peritoneo au 
gef' magia, jn poftrea pte et uerP 
dorfu apa fi fuerit do:fd ac renta dole 
bdt ac fccea pp iteftini recti coartatio 
ne retientt collo ?tfu et tactu dtfcerit"* 
fi er faguine gigni ptigat co do 
lo:epulfatino palpebra? ac uenaruoi 
U5 illatione febria ptinua erit oculord 
citriatio ad rubedtne3 decitabit. jLi 
gua nigrefTit et alieatto mentj fepe ftt u 
rta rubea erit at fubrubea p rotu Imea 
pulPuero magn3plen3et udoP. 
er cofa generabit' dolo: erit pugitiuuf 
et uene oma que fot fub ocuf marie ci 
trinefcut uria ignea et ttenfa ualde.pu! 
fua dur3 et frcquea altcatio nigredo li 
gue uigila? tftaria ? alia 3tq3 acciden 
tia qua t cete:if erdt itenftora. f leg 
ma febrej mite3 cat et efto grauatiu3 
ftt. no tamen itenP multo eiuaurtaac 
difcolorata ualde ertftit pulP molf et 
iordinatua. Jfn melaconia eft feb:ia 
lenta dolo: mi|J podua i mrice grade U 
uefcdt uene omnef et fapbenc p:ecipue 
urtatterdo fubtifad pldbeirate3 decli 
naa no nuqua tamen teoia atq3 alba pf 
fua tordinatua durua puua et fardua. 
r bift oib°ppl,e totPbitudo etaa 
precedea regimen tpa ani et bia fifia annotadalatethumorcmteffetiut ma 
gis ille t ca erit demoftratiua bec fdt. 
Tfbronoftica aute5 tate apa 
ta fuerit fiue er qua uis materia gene 
rant cura recipiat difficirer. J61 fi i 
matricis fudo ut. &. placuit curant"na 
qua. T&oru cate itet egritudtes acu 
tas pputant" dies itaq5 creticas ta idi 
cattuas qua radicales ttende et fm oc 
currentia ilfi diebus bonore babcrc fi 
cuptstudtca.']fborro apa q6l5 aut re 
foluit" at dubelatat" at fclirott5at" ude 
loci detumefactio poderis fiue grane 
dtnis remedio doloris febrif aecidenti 
KJ3 ac aliorj qetatio apatis refoiutione 
ftgiftcanr. fanie5 uerofi mutef 
febris dolo pffatto alia et accidetia du 
generant" itendunt" oia gctta uero re 
mittunt" que fi lenia alba equa!1 ac boni 
odoris enerit diuerfotu 
coloru diuerfe fbe et odoris borribtf 6 
pactentj falute te dubinm faciet tate 
n.moriuni' ut plurima. Si ad fclirofi5 
permutet" preter podusacgrauedine 
accidentia getant" alia et tuc difficfter, 
eut nuqti33 curanf fed i cancrd mutaf' 
p fepe qp er ipft3diutmftate itenfo afq5 
dolore et i loco caliditate crtraeaexi 
ftete cogofcit". £t ft ulceret' bnidttaa 
«cuta ad niriditate declinas 
qucacuitatefua interda corrodit tam 
ut t matrice uenag rupat aliqua a qua 
tri faguts emanat pur3. |6t cacer g 
«uq5 fiue ulcerat3 fiue no ulcerat3 cura 
tur nuqua3 mft i loco fuerit g tot3 futs 
cu radtcib3 ertirpart polfit. iRaga 
die auteque fut alri5 nibilqua ulcera 
queda puafepe er materie generatuT 
malignitate er apate quoq3 et er cata 
«pa generat ib3. ©e quag cura tar 
da ft fieri pofTit an fcir et an ad fal ute 
f ad morte iftrma pducere aptaftnt (i 
fdre capte fame egrediente at uirulen 
tta afpice et fm illi3 difpofttione ut fta 
ti dictu fuit indicia factae t bis preter a 
epitib3 accidentia fortificari fi uideris 
fro cii fudore uocfs ablatoe ac frequen 
tificopibacpaupercula moritura5 de 
nnctia« jEt bec de caufie et fignif ta 
qua demdftratiuis apatum 
matricis cacri quoq5 ac ragadiarum * 
Capitula octauu de cura apatie ma 
tricis calidord qualitercuq3 terminef. 
iRefcripfi tibi notafiadapa 
p tu caforu cura deueniaj pri 
mo. C r qualiter fer rern n 
naturalia regime t tali cafu difponedu 
ftt taqua medico cutl5 notu no ifcrtbaj 
Sed ad a,ppriata cura deuema folum 
jCalid matricis apa faguineu atco 
lericu erit. quord prtcipio ttemia 
fieri necefie eft. Jn faguineo tamen q$ 
i cofico fit copiofior ude maf ieb3coib3 
euacuatl corpif fi pp plenitudinej diucr 
fionej queris bafilica tfcidi prio faci 
es et i die fcdo fapbeas abas de fagui 
neuero fm quati 
tate ertrabi facias cp fi etas aut aliqtf 
tale ffomta fieri uetat diuertcre materi 
03 mo cupias fuper nates prio uetofas 
cu fcarificatioe appoi iube t craftinum 
nero t domeftica coraru parte at fub 
poplite etia ponanf et cu fcarificattde 
*t cu i boc cafu t debite fangutne attra 
bendo taliu cnmtciu potiffimu fumat 
f ertractide fangme diltgetiam appoe 
Setde fi ad minoranda matezta3 et 
ad apprtata materie dtgeftma et tade 
eb ipfi:,ettacu9tma(ppriauefre opus 
fit difcrttdi tue boc dereltquo ideo ad 
focalia folu deueto. Jn pri 
'ripio itaq3 renes ac ptes femorales e pitbimenfepttbiate tali #.H&. fucci 
plantagta fucci maurelc ait.lB.f. aceti 
f.t.fan.dra.boliar.ari.J.f.mifcefalitej 
accipe aque plantagia.lB.i.olei« rofati 
f.iiii.bohar.f.t.fan.dr&f.f.acett.f.r* 
f. mifccet cn il(o2p altero loca dicta fe 
peepitbiment uel faciaaficacdpefuc 
ca plantagfa uirge paftorif foletrt fem 
per uiueendiuie et cd quouia paru ace 
ti mifce et ifufaa peciaa tac# Ioda fepe 
applica.uel meli5 Sccipe olei rofati.?. 
f.af.f.W.aceti.f.ii.boliajmei.f.iii.duc 
tmo2tario diu et dicta loca fepe pera 
gc uel peciaa itua madefactae tpone. 
Hb ftra uero cozrupta fi mfr fuedt 
accipe rofaru rubea$ (entia 
tarii plantagfa uirge paftoria folatri 
endiuie an.Clfb.i-ad dfuaru afq5 ptiu5 
pfuptione decoctio fiat et cui3.? si, 
matrir fepe ualet ad ide edi 
me fucci tepidi, ?.d.folat:i platagia fe 
per uiue ac uirge paftoria. uel faciaa 
fic ifc.decocriota balauftiaru 
lectu fumac rofarn et mit 
tillorti.?. ri.et fiat ut pri5. £J£bulie 
n no corrupte ant uoleti er 
tfraferiptia balnefi ab ubtlico ifra fieri 
tubeaa er qutV etia empfa fieri poflfdt 
<3c6a aut tertia trafacta die ta p 
peflariia qua caomil 
ia femen lint ct fedgrec» cu predic# ad 
de tuc etia er camomillto oleo unctio 
erteri5 fieri debet i ftatu malue bifmal 
ue caomille melloti fedgreci femialini 
ari, Cl£u.carica2Z nnero.rr.fiat decoc 
tio t qua mtr fedeat aut er ea mtr pefia 
rifet aut erbiaemplm fiat erteriua. 
Jn declinatoe accipe aque fafuct at 
fifiVii.i.iiii.olei de lilio at de enula.f 
ii.fiat pefiarid fl01cu quoq5 de lilio aut 
de enula folii ualet. 
faciaa fic accipe aque fifibrii aut fafuct' 
f .m.pigttedim‘0 gallie aut anferis.fi. 
dc lilia 
at dc enula. J.i.fiat peflariri uf aliter ac 
cipeaque fafuci.J.ui.medulle aurif ut 
tuli piguedinis gallfe ari.i.i.ftoracis Ii 
gde.J.f .laudai.3,iii,liquefiat oh frf et 
fiat peflarm. 'BX nafcalc facias ifto mo 
Sccipe laudai. J.f .ftoracis calaite an. 
3.f.pfguedinis anferia‘.5.ti.fiat naftale 
<p etia er folo laudao factri iboccafu 
optie ualct. Iteec ad apatis rcfoluti 
onefienda frit que ftfardenf ctad fani 
C5 apa dcucncrit tric at pet ucfica at p i 
teftia at p mr icis 00 egredit. Si p uc 
fica er una fi fates t ea pcrtfcct" (Cogo 
fcit" bas ma 
tricis uifu. Jn cafu prio ad ucfice 
ulcerande prccaucnda aque odei cuj 
quatuor femina coirifrdrri emulfioc ac 
fyrupo uiolato i potu fepe tribue. $a 
fcoo boc,cliftere fepe fieri iube q?.igc 
aque decoctioia ojdei.lBi, cri aqua dtf 
folac uitelloa duos ouo? olei :ofati.|. 
iii.mell'rofati. J.i.et fiat cliftere. Si 
aute per matricis os.os cn aqua meli* 
aut odei fepe modificet 
uel ep feto caprfo cri meile rofato et eft 
optima faciaf fic Sccipc yfopi ab 
fitbiir albi lactis ari. 16.i. 
meirtofati.i.iui.ad ?fuptione3 ufq5 tez 
tie ptis fimul bullat de qua tepida $ fi 
endo peffatio.f .ri.accipias <p fi er bif 
aut quouisaltodolo* fiueardo:ima 
tric e fiat Bccipe arnoglolTe folatri ari 
£l£\i.f.fiat decoctio de qua aecipe.f. 
iiii.lacfi. J.ti. albumine oui recentf una 
diu fimf agitent et er eo matnr peflari 
3et" uel ide er amurca olei rofati ac lac 
tie ari.J.iii. facere poteria et talia repi 
da femper tponi debent. Tfbbiftco? 
plurimi mridificatiuis utunt" tantnmo 
criermridificatione ulceris frequenti carne regenerari pofie fperat. Cu 
tamen fi boc 1 cafu tcarnattuia uti uo 
lueria ulcere mudificato faciaa ftc.lBc 
lactf uacci.f .d. tburia aloea mirre bo 
liarmeni fajcocolle cottctd canepbuili 
cucurbite ftcce ctpbufte ari.f.f.ptuia 
fiat cui3.?.f.lacte cu ptedteto mifce er 
quo tepido pefiariri mane et fero fiat* 
<5anie tame i magna egrediete qua 
titate fepi3 mridificatio et t carnatio q5 
uicib3 duab31 die uti necelfe eft♦ Slii 
fic factor. Bccipt cetufe litargiri fa 
guima dracoie boliarmei grimi arabi 
ci ari.?.t.pquaflent"etn6.iii.lact? et oft 
rofati.?-ri.buliat ad tertie ptia ufq5 p 
fuptione$ poftea colet" de cui3 colata 
ra.*&.?.ci. et fiat peflarifi. Blii in 
decoctioe tacta cae citJte.j.ii.adiugut 
et tu factaf fi lib5. Sdbacitentione 
trocifci de karabel potu fepe dati co 
mendant" multfi. Cr qutb3 cib3 apatri 
matricia quslitercfiq5 tertnen 
tur a prteipto ad fine ufq5 patet maife 
fte ac ulcerri qnorricriq5 a quanta ca $ 
ueniant cancroria dritarat erceptia. 
Jllaent nec alio md qua dum apa i 
faniem mutatum eft curantun Ct 
boc capitulum bic finitur* t 
Capitulu5 nonu de cura apatia ma 
fricte frigidi ac apari.f.indurati in ca 
erum tamen nodum ouerfi. 
1B curadia apatib3 frigidia 
i fm erigentia fer rerfi nonafu 
raliri regimen tu ipfe difpoe 
defde ad euacuatione peccattf matcjte 
cu digtia ac a,ppria# folutfuta accede 
et cura ad fuccelfiue.Hd 
felirofi uero ut plurimfi cu deuentat in 
approrimado ntmiri refolutiua caut3 
tflonefubtilirefoluto cineritiu rema 
neat, jfn pnapio igiffaciaa ftc.lBc 
Iitiitburiaaioea cipi acacie croci ar 
moniaci ari.ptea equalea er 
cri fucco cauli u acett paru addita dide 
pata matttr pefia^ei:, Cr bia quo 
q3 emptm facere poteria erteri3 tiel i U 
jcttio i quo paru fafet aceti bulierit ifu 
faa peciaa exteri9 applica et quato ma 
gia flatui approriauetia pl* debea ace 
tiaddere.^?firefolutione$ peterer in 
flatu ac decliatide.l&.aluta fulpburie 
mirre falia an. ptea equalca cu oleo ro 
farti modico aceti addito borri.3. iii. 
i mifce er quo pelTaztn pfice. Tfbotef 
et ifufaa pettaa erteri3 applicare. 0i 
uero apa dubelletari cernerea.l&.ra 
dice3 lilii cepae affata a Jiaciaa fermen 
tu et femen lini quoqj piftaa et cn anxu 
giaautbutiro emptm fac applicanda 
erteri9 q t et fi et3 utrt3 ab apa te fatj di 
flet retinen°tame calore3 ac en circa Io 
cn pfortan3 auxilii preftabtt nd paru. 
Tjbeffario uero er feia lini et ficuu5 
decoctioe fiat. Cr q? apa tale et fi ma 
turri fit rupit"nd facile cu peflfoftf adde 
parfi fimi colribini etfermeti. *&al$ 
cita l boc cau fcabiofe fucc3aut naflur 
di peffari^at3 er eo magia fi decolribt 
no fimo ac de fermento paru addidejif 
&i aut i matricta collo at orificio 
apa fuerit tale cu fezro aperiri pot faci 
le. Spate rupto mudificatima \ pre 
cedenticaprodefcripgutere aligd fuc 
d apii i biafeper addedo pofteaueao 
fcarnatiuia ut idem te docui op fi apa f 
felirofi mutef et cacer factu fit nodum 
ab ertra factaf fic Coque fic3 et I mattt 
raa poti3 de quarti pafta.i&.s.i.f.an 
xugte po:ci mafculi yfopibriide ari.?, 
i.picia nauaf cere curte de 
IiU’o.3.f .diaquiloif,f .ii.liqucfiat ofa fi 
mul cum quibua poftea mifce pulueria radtctVyreo0.$. tii.cine? conticia fali 
cia.5.1!. fiat cerota cp fup aluta aut fu 
ftaneopoflitertedt ct exteri’appone. 
Hei alirer accipe olei 
olei de fpica.J.i.f .medulle cruria uitu 
lt.?.i.cere.q.f.et fac unguentu cu quo 1 
corpa pafte radiciayreoa.i.t.et loc’ 
ubi durteiea fentitur ungat''. Tfeoc 
t)!ioq5t cafu muliere in ifraferipta de 
coctde federe iuuatmultn que.lRe.ca 
momille melliloti afi.iQfb. i.f.bifmalue 
cu feinta (I 
m an !6.i.?quafTentur et decoctio fiat. 
Sb itra.lRe.olei de lilio olet camo 
milii an.f.iLadipia anafi medulle cru 
ria uitult aut potf cerui.?.tt. bdellii\ 
uio diirolur.t.3.m.unu uiteld oui aflatt 
qmb’ tatttu rob uini addaa q? peflari 
3aripoflitdequo tepido.f.ri.,p utce 
fufociut. Halet ct boc naflalc quod 
iRe. tburia armotacian.3 .t. mafticia 
caftorei ftoracta liquide adipia ana{! 
olet de cdomtlla an.j.ti.gni cu meile dif 
folue et ftrnul otb’ liquefactta 
pftciaa.0tc em apa matricia frigtdu$ 
curabile curat" omne, 
K 
Capttulit.r.de cura cancrimatttctf 
ta ulcerati qua no ulcerati ragadiaruj 
ac ulcerum malignorum,, 
Ifhoftema matricia duru t ca 
9 cru ft mutet" ulceratu fine no 
ypocrate teftecuraf' nuqua5 
palliaretame ipfu qmbonacftuita ut 
quadiu po(Ttt,ptrabaf t no ulcerato ul 
ceratione i ulcerato malignitate ,ppof 
"Ifbroquofexreruno 
naturaliu regime rnfte multiplicattuu 
cuttet de. Cu a,ppriatia quoq3 me 
fe omni mfia purgef femel na i boc cau 
ntbil fupra. Smaragd’ ac fapbir3 
delati alBto i demineraltb9 tefte a to 
ta fubftatia pferut mane ac centiodia 
berba roBtt fcrofularia ac ceterae uP 
quoq5ifto223,pprietate ualet i boc et 
marie er baro decoctide Bino fi lipbef 
ualent et fluutales cacri pmeftiet fup 
oia carnea icifide quatuor di 
gitord a capite et cauda facta per pzi* 
quefie radice diptami coquant ndqj 
Haler et tp zfaca et trecifci de uipe 
ris. Jfuuat ifuper bafilica aut falua 
fella tetdere no ndqua , Sd localia 
trafiens ut ulceratio et augmento fui 
cerato ,pbibeat". Sccipe fuccu fola 
tri refidetia facta aut aque fubliatiois 
ipfi9.f .W.tbucie prepate pldbp vfti an 
3.i.capbore.3.i.t mortajio plubi ac cd 
piftello plobeo ducant" diu er gb9 poft 
ea peflarid fiat. Sbertra.i&.fucd 
granorn alkt kengi J. iiit, olei rofaruj 
f.nit.cere liquefiat fimul 
cd qutb51 mo2tario plubcobospulue 
reeadidge.i&. cerufe lote.?.ii.plubi 
uftictfotttbuciepzcpate an.J.i, f.rbu 
ris.J.f.erts uftiatimoi balauftiaro ra 
dico celidoiefaguinis dracois cbaebi 
mit argenti plueris uerimu tcrrcftrid 
011.3.ii.ta diu ducant" cp ad forma un 
guentideueniaferquoerteri9 locd p 
unge. Hei aliter.iRe. litargiru et cem 
fa equis pttb3 et cd oleo rofato ta diti 
ad fole5 ducat"cp forma unguenti fufet 
piat de quo ut pri3 loc u unge. 23e 
qucuisbozd unguento^.f.f.accipe et 
cd fuccis aut aquis predictj pefiarium 
fiat etia ft hbj. j£r cd bis fepe no ul 
cerat9cacer ab ulccratide defendit" que 
etia lupacitate ulcerati cacri no minus 
defendor dolore ct ardore5 cd mitiget 
et malignitati rcfiftdr. Jn ulcerato 
tamen tale peflarid fieri folet cp mirre. 
ualet. Sccipe berbe roberti tapfi barbafiTifcabtofe caprifolit ancti der 
corie boam aiiptee equalee pburanf' 
de quog puluere accipc .5. lii. ct cn.f. 
Kaqttefolatru mortario plobco dtx 
eant' ct pedaria fiat. S b er tra ugue 
ta preferipta aalctac cria tpfap,f.fi 
cn aqoe folatri.f .pi.pefiariii factiiXjC 
litargiro rofato oleo ct aceto folete 
tia i molario plnbeo unguenta fieri 
taalee i cafu ifio qQ ut pcedettV utedu 
c. jE t fi e p3 ta ulcerati qj n nlcart ma 
trtcif cacri palliatiua cuta. Cnq5 20 
gadie ut dictu rd qua ulcera quedap 
ua alte fit mbil er apate aut er caufie 
api iducenub9 genita ft maligna fuc 
rit aut no maligna erra tahiecapitu 
lie qua i bocdic# cura elate p3.|6t fic 
perboc cacri ac ulcerumarriciemali 
gnoru cura fmem tecipir. 
iTapttnIum.ri.de pruritu matricie 
ct priapifmo. 
t 
TRurtt5 mafrieie ed flimul9 
p quida fcalpelladi feu pfrlci 
di loeu i quo cd appetitu idu 
cena qui ab buoze colezico bauraebio 
feu adude t ea prefer natura pgedo$ 
uenit. Ifenoi quide ualde cofictie 
fua er quadi tgneitate ife dimulite 
tgneitateeb3 acutaa bauraebt9 uero 
er pmtrtide ifipidi cu terreo grefifo a 
mata generat"Xutue ca i buore fic ge 
ntto acuitae dereliquit" q? aqua I0CU5 
fcalpelladi autpfricadituc appetttue 
ifurgit. acctdeti ife 
at per alteri9 admirtionem generat". 
j£r accidete i fe buore aduri ptigit 
Uter caliditate ifeernte nimia que qn 
q5 er mala totf pplerioe aut ptfculatt 
05 mebro? ut epajJ feu aena?* 
lEr rero quoq3 acutajg aut fal 
farti nimid uftuCotmen# et etii fuper 
flna caliditas feti frigiditae p afipari 
ftafi ealtditate pcludensac accentras 
boc efficere fimul 
colliga tea quelibet n6 nataraf fupflua 
calidttatem ibuortb3ualens iducere 
boc idc efficere potem * © Iterf* p 
admixtione buoi adurif nt cu celera 
adnfta «erbigra flegma feu mfia fagui 
nipmifcef’ tuc C15 cu adurendo fui ad 
natura trabit etacuttate quada piSgi 
tiua ac (f imulatem per tale admixtio 
ne acqrit. Tfbatet igit" ex bis qualr 
ex materie colericirate itrocitate uel 
adu(fioe tea acuitas acquiraf cuius 
rde puncto fit ex qua fcalpelladi feu p 
fricadi appetifffurgit.lEr fic materia 
talis i matrice pgelf a prurito efficit ex 
quo fcalpelladi loca feu pfricadi appe 
ttt3fit. Jfcrr.quib3 quid fit pruritus 
matricis et et° ca liquet mantfefie. £t 
expfequenti t muliere quid prtapifm* 
qui eff alid mbil qua tmoderat3cce udi 
a premiffis cais i muliere caufat3 na p 
ffimul3 ille appetito pfricatiois fdncit 
tuc coitu ut loc3 pfricef appetar uerfi 
ex tali pfricatioe buor ptmue magis 
acuitur et ad pfiricatti locu maiori i <35 
titate pfluit coeudi appetitus pti 
nue ifurgit maior et bac eb caufa coi 
tu plern5 nd fatiant'. j£t bee caufe tm 
augenfiterdu ut Hue ernaf et fic 
paupcfa cottu n fatiata perir. 0p 
ma quoq5 mulieris ex materieb3 preff 
fis i genitu fe acuitate quada (fimulatt 
na retinet pp gp i muliere priapifmus 
caufat' iterdu. Ifeabes igit" ta priapif 
mi qua matricis prurit3cas quib3 nc fl 
ad figna deuei.0t ab aduff 0 fagufe $ 
ucnerit ad rubedine quada ob(cu:i dc 
clinabat me(f rua ac cae faguire adure 
rc potetes preceffierut de qmb3 ab ifir ma ftudiofe tueftigadu cft.Jfde dico 6 
colera mfia ac flate pp cp toti5 bitudo 
ppfo etaa precedea regimen temp5ani 
regio et fifia tibi pfiderada erat et cui 
magia aflentiat buori Je i ca erit et fi 
uria acpulf5 ad boc pfentiat certior 
tue fiea/Meru cofe ernt< i ca meftrua 
ad citrtnitate obfcura quada declina 
bdt Jn mfia ad nigredine et tfTate ad 
obfcura albedine feu fufitateXarum 
fgii? talia egritudinia demoftratina fi 
gna talr iueftigada ff.Ub*onoftica ue 
ro.Si bec paflio diu dmauertt de qua 
caq5 egritudfe ab aduftide booria uc 
nerit potete 1' toto aut 1 menbria pticu 
larib5 et i matrice mane timenda erit 
ut fcabiea lepra fpetigo ferpigo cacer 
berpeftiomen5 et fifia iRa intm altqrt 
buorea talea tflamanf' cp er bia taliuj 
egritudinn aliqua nafcif .Jntezdu quo 
q5 ariqua ad aliqua' talia deueniat" uir 
ut ab egritudieuicta 
fuccubat. Si igif accidetia ptinue au 
geant" de egritudinu predictag aliqui 
at de uirtutj et fucccfliue dc 
moitj erit.Scdde 
tia uero fi ptinue remittam? de falute. 
JftiapgnttJ deicepa ad cura accc 
de et.vi.reru no naturalia regimen ad 
frigida et bumidu faciaa tota ut decli 
net. bauraebiu oe aentu et i buori 
b5 acuitate3 iducere potena euitadu5 
qdlib3 toti5 bitudo pfidera 
da erit que fi faguia dominia iudicaue 
rit? nigra ffomia fienda eft eteopiofa 
quide Ceteria aut 1 oplerionib5 et ma 
rfe colerica er faguta dimtnutionene 
egra ad cole*e fup fcenfione3 ducaa ca 
ue quo f cafu ffomia dimittere fo:fan 
preftat fj poti5 fbp natea uenrofaa cu 
fcarificatoe appoi uero 
cu apptopria# digeftiuia et fucceffiuc 
folutiuia adufta colera euacua.et ide$ 
de nitta et flate eft d6.d« i ca altera ip 
foro efle cogouerif et no femel folii fcd 
ubi op5 fuerit fiat I0uo aut boc 
fieri deat practicantib5 cdtter notu eft 
l&ia notia localiadc 
ueni op fi ad tt:a matrice prurit5 fue*it 
peflariu tale fiat acu 
ti fniterre fcabiofe folatri acetofe mar 
rubii pentbaftlonia ait. €&. i. fiat de 
coctio de qua.f.d.acdpe et r ea ugue 
ti ifraferipti.J.f. dififolue et peflariu 
pfice ungueto fic fit.lgc. cerufe lita?gi 
ri an-.J .ifi.plnbi efti fcorie arieti an.$s 
iii.mafticia olibai an.5.1. f.pulaeri$e£ 
ct i mortario cn oleo rofato et aceto al 
botadiuducanf q>ad formaoguenti 
deuentat nue oleu et de bfc aceto adde 
do i fine uero argeri uiui cu faluia errt 
cti adde.5.iii.et fiat unguenta pef 
faria fiat auic.i06.i&. folioru mente 
cotticu granatoru lentiu er corticata 5 
an.jQ&.i.iuio decoquant et er decoc 
tioia ei5.f .d. peflariu fiat, fid ide 
aliter faciebat.T&.oocf capbote an. 3 
f.plubi pfti 3.i. baccag lauri. |.f. olei 
rofati uiui an.J.ii.agitenf' fiTet pefla?! 
U5 fiat. £go ante i ifto cafu er lacti 
mia ui$ factu peflariu optimu fuent ac 
etia tale op, “fBc.falufe folioq 
faflifeagie tadicu lappatii an.£l£b.i.bti 
liat t aqua er cui5 decoctide peflartuj 
fiat, faciaa fic. Sccipe lacjf .3; 
iiii.aque falfe.f .ii.melf.J.i.mifce ct pef 
fari5et" mulier. Sliquibulire faciut 
lupinoa t aceto pquafiatoa et peflariu 
er eo faciat. Jdej quoq$ cnfacco ma 
urelle fepe feci et eft frperto.Kblntimi 
fa 
cint ut eft endiuia lactuca portulaca fe 
per uiua uermicularia acetofa et maf t 
uiola? et tu faciaa fi libet. 0i aute$ 1 collo matricis at t orificio prurit’ fu 
erit i quoms fuprafcrtpt02£ petias in 
merge quas loco applica fepe ac de p 
fcriptounguetolungere potes q i ual5 
mirabiliter cn bis deo duce piurit’ fe 
dabit". Ctft preferipta ad priapif 
mu ualeat ifraferipta tn magis aprop 
etafot etprfmueft pedario er foloci 
cute fucco factu uel cn 
muris adiuge et eflerpettu. 
fariu fiat er fucco maurelle poitulace 
lactuce acetofr at falteis de Rer 
core muzif addedo ut dictu eR. ®b 
ertra iter cetera fuflfumigin er agnoca 
fto factu muabtlite: ualet et ut erpejt’ 
fu odotcapbore mirabiliter oiVpre 
ualet uel lectu er agnocafto uel berbe 
na fubRerne fup quej ifirma decubat. 
3fn digito 5apbiru poitare iuuat albe: 
to teRe.Slti dicot de fardoico lapidis 
at topafcio feu fmaragdo bnc tn t coi 
tu fragi uidi. TJber os uero det" plue 
ris firupo de papaue 
reautcapbore.B.i. JLactucaetpo: 
tulaca ?meRa multo ualet £t alii i po 
tu fnccu pozrulace endiuie agnicafii 
stberbenetribuot £tegofuccu folio 
ru faltets erpertifltmu tuent g? fi bis <p 
delica# multerib9 uti uolueris bof fuc 
cof facias eos a:oati$ado p 
capbo:a et co aqua fubliatioif 
preferiptaru de eo i potu fepe tribue* 
/fert" etia g? radiriferior gladiolicd 
uino potata appetitu coeundi reouet. 
iRepi quoq5 g> ifraferipta ide3 faci 
at et puto ajppiietate quada uel a cali 
ditate ipfo2? caliditate3 i illis aduRis 
boortb3 feu bauraebis erterminado F 
pott3 uentofitate titiltatej feu Rimula 
te3rcfoluedo fi ea tca fuerit. Jfta tn 
efficati31 uiris priapi^atib3 qua mulie 
rtb* ttalcre pperLtzt fot iRa calametd 
motanti iRuta nafturcio poliu motann 
femen ffopi meta neptta etmentaRru 
etia t iR® cafu plu5a5 lamina 
fup renes deferre et i bocta pruritus 
matricis qua priapifini cura finitur. 
©itamepifoebarijate nolueris tc 
iunin et abRtnentia iubeac ut cilitium 
fup carnes deferat fup Rra 
tiTdecubat [coreas uitet ac,p eoraiu 
nenti puerfatione5 deueuerts loqua£ 
noqua ymo nec fi fieri pot cogitent cp 
ut citca gubernatione fue do 
mus defatiget fe ozdtbus diuinis infi 
Rat et ubi legere fetat fi gd ocii fup eft 
factorii patrum uitas lectitet. £t p 
fine cerere et baebo frigeat uen3 cn pa 
ne et aquatnaceratia ieiuniafepefact 
at. /06 fi mulier bec fecerit certus 
fu priapifabit nuqua et fic babes papif 
mi i muliere curam ta3 qj 
co appropriatio factam. 
Capituliim.rii.de cmojrotdib’ ma 
tricis etmozis ficubus clauis Rue uer 
rucis et carne addita. 
equtuocaf' no 
e me na i circuitu ani ue! podt 
cif ue( culi ab uena cbilt uene 
qufq3 ortu bntes terminant". Cnq5 
natura fecali faguine grauata fe fentit 
pbaruuenaru3feu alicuius ipfarum 
apertionem cum emittes fe cronaat 
fepe. Ifeic uene ille emoroydes dic 
tefutab emoiragia grece g? i latinum 
flurTaguinis fonat* j6t bac ob caj 
uene oes per quas natura facile fagui 
ne5 eittttemoarofdes nncupanf unde 
ta naft qua matricis uenas p quas fan 
guint's effluit emo2roydes uocamus • 
Sup emozroydales ani ueas erae 
fcette diuerfa? ut moti ficus yuc forruce scnafcunf fepe quae et 
cmo:roydea appellare pfueuim9. £t 
fic eoHoidif nom eguocaf q: qnq5 ueaf 
qnq3 er crfcetiaf illao ipo:tat. £o::o 
ydaliVillteer crcfcetilo i mat:ice fepe 
fimileo ilf generanf de gb9 i pnti capi 
tulo fermocrit. £t q: taleo qnqj 
mori qnq5 uerruce feu claut et iterdn 
ficuofo:mababett rubea capituli de 
emo:roydtb9 matricta morio ftcubuo 
clauio et addita carne pofut ut fi ttbi 
taliacuradaueneritquot' capto cura 
inenire debeao fciao ly et rame erpofi 
tine et no copullatiue itelligao uelitn. 
£tfi cr prebabita apatn matricio 
deferiptioe bec apata appellari prit cu 
ra ca a predictj diucrfa recipiat faceze 
difficta capitulauolui. £mo:roy 
deo que mori feu fic9 forma bfiterfe 
cali faguine generant" uerrucaleo er 
mfico bnore cui9 burnidn fere pfnptuj 
tff ueficaleo et rualeo er flate uel er 
ftegmaticofagnfe. Sdditacaroer 
fucceffide ulcero uel talium 
crcremffe potuit. lErcrefcettao p 
terea taleoqnq5trpfundoquadoq5 in 
collo feu matricio otiftcio nafeiptigit 
,pfundit uero nec pprebedi nec cura 
re poflot id nec ipfarn gra fed appare 
tium fold boc capitulum factum eft qt 
taleo i cura iam babui pp ttefoo quoo 
eant dolorco iterdum£rcrefcetiaoi 
gr taleo apparefeo tactuacmfufbo 
nefti9 ut direrf crlfirme relatu ppre 
bedeo de quard forma etia fquiaao flu 
dtofeet talia tibifigna dcmoftratiua 
erat, uero ueruce dif 
fculter atnuqua curant". Cetere 
ue:o fi eao i curado ftudid appofuetio 
cura recipiet. £5i ab aliqua ipfaru5 
faguio emanauerit feculet9 ab egritu 
afa'guinemrico aut er men 
ftruojj retentide ,puelre folent ifirml 
fe cura efficit. £>aguio itz$ melaco 
licTi p menftrua fac flurerit abudater 
ifirrne alleuiatione . £t fic 
patet quid ,pnofticadu fit. Cura q5 
da i cura iam bai que t onficio ertezio 
ri fic9no nullao bebat itenfoo adeo do 
lorea canfateo at gefcere poflet baud 
quaqua. £t adbibito rgte ifrafoip 
ro deo duce ad pfecta uenit cura.Sec 
(git rero no naturalia regime mfie mf 
tiplicatiuo,pbibitoer fapbenio uf et 
ipfarn altera ftomia ftert rube. jfnfioi 
b9 rame et morio ceteria parib9 abtin 
dante magia. 0ecundn quoq$ ert 
gentia peccante bumore digeraa ere 
uacua et fuccefliue ad localia t:afi.£t 
ad mitigadoo dolorea accipe pice bi 
fpana de qua t t:ea fcutHa,p It 
bito pde fr <33 Iflamatn latdone guttari 
fluere faciae tam diu fcilicetut ptrliq 
facta ad modu ungueri deueiat 7 er eo 
doletea emotroydee cui9 fit forme p 
unge W accipe butiq recee cp \ plnBo 
mcnarto er cd piftello plubeo tam diti 
ducat"<$ plubi colore recipiat et er eo 
unctio fiat mirabiliter em t aliti dolore 
fcdat. 3fde3 faciet pecte ifufe f fucco B 
be facti petri et fup loco poite. 
fi dolo: cum ardore effer trenf9 nimia. 
TRe.ungOeti populeofo.f.iii. eroci.j. 
ii.opii.3.i.uitclln una out recetf tcotpo 
rent" et er eo loen dolente perage boc 
em unguenta dolore quatucaq3 ttenfti 
mitigat ac ardore reprimit. JCalia 
ad fedado dolo:e fut f boc cafu peipua 
0ed ad eao totaliter ertirpadao p 
moficfaciao quatopl9 fieri potiutta 
radiceo cd ferico filo ligabio et ftricte 
cp 0ic ent per fe cador fepiffte. ®ut 
eao ca oleo de fele lini aut de 
nucleif iiunge et pine pbuftc de pfueie fnp factae ftc.&cctpedfe 
co2tice nuctf it q>c9de fpdgta ac 6 ari 
ftologia rotnda equia partib3 mifcia 
et t olla i furno fimul ertcenf r ad igne 
fic cp puluc2t3ari pofltt et cu tali pulue 
re loc3 cu meile per prt3 unet3 afperga 
tur. Olea enier crefcetiaa biapf 
bta mirabiliter deficcaf. ftfor 
tiort ericatiuo op3 ftc .U&.foliord 
mufcatellt folt oru fici et ficud imatura 
rn uiridiaerta .f.i.ponat" f< 
mul \ olla et tanta i furno uel ad ignem 
deficcari permittat ut ide puluia fieri 
polTtr quo loc° oleo de feinelini perun 
ct3afpe2gat. £t ubi talia ad refolu 
ttone et ericcatfone rebellia fuerit ac 
ape calce uma qua cii meile i pafta etj 
furno ericcari permitte tm ut puluia 
fieri polTit quo uti precedentib3 ute2C 
Tkta eni puluia et imediate prece 
dena ercrefcetiaa talea oino remouet 
ac fine uioletia addita carne refoluit 
et ftc tfto cu regimte ercrefcetiaa talea 
deo adiuuate curabia oea. fertur 
quoqs cp fuccua tapfibarbaflt cu oleo 
de femie lini mirt3 et et fuper iftaa uer 
ruculaa ercrefcetiaa fepe pofit3 onea 
perfecte fanat. l£t in boc buic capi 
tulo finem iponam. 
Captin .rtit.de pdpitatfoe mrteta. 
Strtda predpttado eft et3 
m pp cafd uel pcuflidej at faliu 
aliqd uel pp t eriftente bumo 
re feu uentofitate aut pp bumiditatej 
ligamenta relaratej feu putrefaciente 
fld alteru late$ fupt3feu iferi3et tterdd 
ab ertra ,pgre(fio. j8r deferiptide 
ac cie precipttatioia matjicia maifefte 
tibi fiot na queda extrifeceat caftia p 
cuiTio grauta poderia eleuatio ccfpita 
Ifo curf3 uelor aut talio altqd’. Su 
per rej frigida diuturna felTto feu i aq 
frigida loga mora aut aque frigide po 
ta° nimia difficultas ptua. jfmprtuofa 
fer* emiflio aut cafua aut fecodineab 
obftifcice uioleta eruactio Ofiif quo 
q3 uodferatio ac uebemea fternutatio 
Ide fepe facit. Jntrffece ut mefttuo 
ru retetio quoro grauedie matrir iter 
dodcfceditbumojite iea pgeftua cu 
mouef ide5 efficiet. 0imiliter et ue 
tofitaa ad altern lat9 feu iferiua ipfam 
Ipellea. 0aod fi ob boc rame tractum 
furfo fecetit fic ut dyafzagma pprtmat 
et anelito fpediat fuffocatione et non p 
cipitatione bac et fupra tac$ fore tibi 
noto. Ifeoiditaapreterea ligameta re 
laraa feu putrefactea precipitatione5 
tducit. t ecce ta itrifecaa qua er 
trifecaa matricia precipitatiota caa i 
foma gp ft alie iuente fuejft ad baa erot 
reductbilea quib3 derelicti ad figna d 
tieiaa. Caro ertrffecarum figna in 
firme relatu mamfcfte tibi fmt. Jn 
ue:o ft furfu matrir no pfocaf 
afceditdolom grauedo ab umbilico 
fupra fentif'. J bide quoq3 re' totun 
da tactu percipiea utdef et (terdn mtt 
liert ut a manu quada deprebendaf fic 
utcdfufpiriia fere prefocata maneat 
uertigo fcotota ac capitia dolo* boc f 
cafu fepe fiot.fir et aliqn faffidin abbo 
minatio naufea et eructuatio et marie 
i caufa uetofitaa fi fuerit co q°et rugf 
t3et abulatia uetofttaf fctifMd altet? 
lat3 matrir cfi precipitat dolo? graue 
do et iflatio ibide5 perciptf quo t cafu 
fepe fit ut matricia oa ab oppofitione 
rectaiJinertaf' cp fi mulier tfic coeat in 
matricemfpmaingredinopot. 
inferiora matrir fi precipitet dolores 
drca renef et pectine fettet. Jn pec tine quoq$ ipfa et iurta culua rde to 
tuda cu tumore ac grauitate tactu pez 
ciptt" tteftinu em rectu ac uefica fepe'p 
prtmtf' fic utegonu et uric difficultaa 
accidat pleroqj« l&oc i cau urina 
alba erit et fptffa mul|Jifundo cultuen 
tiPrefolutiomP feu ntgria pulP mol 
lia puua ac fpifP et tordinat9. <06 
fi mollificatio feu putre 
factio fueiit fic ut ob boc mattix defee 
dat et exteri7 boc fine dolo 
re fiet ac tfenfibiliter ut plurimu puni 
de uero bumiditatef ptinue quafi a ma 
trice egredient1 ep fi uirulente fuerit !< 
corruptione3 denunctiat. 
i0cbeaer poftboc tori3 babitudi 
ne5 ppfoej precedea regime et talia p 
fiderare bec eni predictj fi pfeferit cer 
tior multo fiea ♦ £ t bec tibi demon 
ftratiua fignafit. Kbronoftica ue 
ro matrix furfu ac latezalite? fi p:e ctpi 
tauerit curaf facile. Sb extra neto 
quatuqj nouiter difficulter. Jnue 
terata noqua et eo magia fi ,ppter ad 
extra longa mo:a feu quomoltbj alitet 
matrix puttefacta fit quo t cafu ea abfi 
dete nec uetetia luxta fententia btbiktl 
i fuo puo pancte capro.xhiii.f.xlriiif. 
iRoli tquit timere fi matrix egreffa 
fuerit teidere ex ea ap putrefactu cft qt 
extracta fuerat et abeifa tota poff qua 
cozrupta fuerat et fuperuixit mulier < 
Ifeia cognitia ad cuta dclcepa accc 
de unde ad calida et ad ftccu fer rcra 
no naturalium regimen fac ut decitet. 
‘fbrouocet*' romit3 fi fieri pdt Ctf 
ftertaexcarmiatiua decoctoe qbndic 
ta recipiat ubi op3 fit facito cp fi i toto 
repletione pprebendena ftt ut ffomia 
neceffaria foret fi furfu aut ad al|eru5 
lat3 precipitatio fiat ex fapbena oppo 
fitilateria ffomia fienda erit.jlnfermf 
tiero ubi defcefuf cflet cefalic32£ altera 
ffomari tubepoffeafm erigentia co a 
materia digere.euactia quo 
q5etboc capitulo dereten 
ttdemenftruorabumorib3 frigidis in 
ca exiffentib3 fupra te docui qntb3 p 
actis ad localia ueni. £tprio adftt 
pertora matrix fi precipitet cn fuffami 
giis ligaturis et aliis t capitulo de pre 
focatione deferiptis ad loca ,ppriu5 
fpellaf’. Jfn latus uero matrix fi p 
cipitett oppofito latere uetofa magna 
finefcarificattdeponat"ac t eodej liga 
ture fiat dolorofe et fup illo Ifirma de 
cubat. 0ibi quoq$ ffoaco ieiuno 
ceclear unu tfraferipti pulueris ca ni 
no calido tribuat" qni.l&.folioru$ ac 
lauri cornu cerui udi an.$. ii. 
mirtillozz.B.ii. fiat puluts uel da.$. iu 
ariffologierotade.Wfaeias fic. Bc 
perftcoro.xii.piftent" et 
cu bis dtffoluc uitelluj oui recentis 
cu quib3 poffea adde paru cinamomi 
baccara lauri et ariftologie rorude ad 
tagendo uinu ca $ucaro aut meile mit 
ta,plibitoet unabulitioe roru buliat 
cp calida ieiuna mulier bibat. 
j dolortb3 matricis ac prectpitatide in 
ueni feper efficacifTimo. 0i uero ma 
trir deorfu tendat exitu da tame no fe 
cerit fuffumigia iferi3 fienda et odori 
fera fupcrfapplicada fut ligature quo 
q5 dolorofe braebiisfiende aefupum 
bilicd finefcarificatide uetofa poneda 
at i radicibus uf uerfus q6 
ljb5 latus una. Jn medio uero alia 
fic ut fup uentre tres fimul uetofe fit 
et ta diu iff a fiat donec matrix i 
prio fituata fit qp ex accidentia quieta 
toe cognofces. £t boc ca factu fue 
rit ut ibiapliusnoprecipitas quiefeat 
facias^putteifradocebo. 2>iue*a ad ertra matrir denenerttp didere fc 
ces educant" prio ac uria enacuetu: ut 
locii latu et no artu matrir cu itromitti 
tur iueniat. 06 fi ipfa ifrigidata fu 
erit fic itroduceda no erit fed per pri 
us er decoctide fohojp lauri metadrf 
abrotai artbimefie et fimilm fomenta 
tio calefiat deide obditur erladipe gal 
line man9 pungat. ue:o 
er feinis mucillagis qua dati 
er pfuere tfrafcnpto qui.lgc. 
rofa2£ 
rubea;? ari.j.t.pinee pbude conu cerui 
udtari.3.ii.ftafpruif.Saliptjata ma 
trice d eleua# crurib9 ifirma refupia 
iaceat. S0bditrir aute matrice tue 
fuauiter itromittat quo facto «ura pa 
fies ertedat et refupina decubat deide 
fuper fume fme fcarificatide uentofa 
magna ponat" nartb9feper 
aliquod reneat. lEttferi9 aliquod eri 
fraferipti fuffumigus applica cp er det 
core tbauri at bonif efFtcactlTmuj fepet 
fuentu ed uel er colofonia madice et af 
fa fetida aut er diptamo i aceto decoc 
to uel er colofonia et fpogdidos. WC 
facias fic et ed erpertu Eccipe acacie 
fptdfe balaudiag radica bilione galla 
rnnucnciprefTimirttllog uel folio;? e 
ius aii.Ji.madicis oltbat an.3. it i. alTe 
fetide .f.i.pquafient et coclear unu fu 
percaibonesaccefos pone et per ebo 
tufae fumumfrut fumat ipfataliftec 
ta ne quouifmo ad nares alicui91II09 
Fum9 afcedat pp <$ odorifera fp aligd 
odoiet. factj rulua et colla ma 
tricis er decoctide ifraferipta fomente 
tur que.l&.mirttllo;?.£l£b.i.rofa;? ru 
bea;? gladiu balaudiaru acacie an.£!£b 
f.pquaflent" et decoctio fiat i uino dip 
tteo et fucceflme fometato er ea tepida 
ct podeaerpreferipto puluere faltpi 
33tio. T&oc facto ca naftaliifrafaip 
tocorealligato.naftaliset afle 
fettde.JXmafbcto.j.ii.nmrt feinio tbu 
riogallag nuca dprefii a1i5.ii.ca oto 
mirttlltno nasalia filo appefa fiat ucl i 
pecia rara ligent" et multer naftal^er". 
JCalio ojdotaitroducedo quacoi 
troducta fuerit obferuaduf eft. Eli 
ter et cti alita rnatrir ttroductt*'. EI 
lea bene ptfta q6i aquadiflolue ficut 
fluida et no fpilTa remaneat er boc tepi 
do egrefla matrir fomentef deide cu tn 
fraferipto puluere itromitta 
tur cp.l&.pinee conbufte coanu cerut 
ufti tburia mafticio omntu pulueri$a 
tora ari.J.i* ££Zatricc itrodncta fu 
per femur uetofa! ponaf et alia que in 
pria reductioe facta fur ordinate fiant 
omnia. IRonulli dicat <$ unica :ecef 
ptrtta et fuper uentre emplrata ad tua 
matrice3 trabit. Elii ttroducta ma 
trice ei9 colla ac rnlua er ea emplafhat 
et ut fuffumigia dteta ad ea debite loca 
daualeao 
fucctda leue ualde et bene carpinatam 
accipe qua matrici ut adbereat appoe 
cp ft ne quid matrice ipfa er fetnia cito 
muctllagfe uel er altea prefer ipta 
i ruftica marte illimao fic ut lana fame 
adbeteat. JLana quoqs alta ut fucco 
prunellog filueftrto at tn utno ftipttco 
decoctiotf rofarn mtrtillora fumac aca 
cieetfpoquiftidoo ifnfabeae quactr 
ca 00 iuolue demfi mantb3 adipe galltc 
peractio obftttrir t'ftrma refuptna ac p 
eleuaj crurtb9fituara matrice fuauif 
ttroducat deide lana alia in aceto ifu 
fam et erprefla uulue applica. 1teia 
peractio mulier crurtb9 adunatis erte 
dat fe et fuper dorfa iaceat. gt btc 
eft auicenemod9quefi feceris ea ttro 
ducta uentofa et alia mo dicto per or dine facito.lReftat noc mrtce ttroduc 
ta et i etua loco firuata modu fcribere 
per que talt i loco fme precipitatide co 
ieruet" itroducra matrice et alita reme 
dita ordmate factio per die naturalem 
i fttu illo iftrma permaneat detde ab u 
btltco tfratinfrafcrtpto balneo fedeat 
ep.lk.rofa? fumac 
folio2j coiticu quer 
cua glandio oitgai falute rute ofolide 
matoria pquaflent et i aqua 
pluuiali aut t aqua ferrauord decoctio 
ftatiaqua multer ad min9per borafe 
deat detd.ige.rute artbtmefte an.£]£b 
f .caftoret.3.ii. pquaflenf et buliat i ui 
no de quo cum.5.ii.metridati egrelTe a 
baleo mulieri i potu trtboe rulaa er de 
cocttde que mirtilloa rofaa ac gladea t 
uino facta recipit fomentef et cum pre 
fcripto puluere qui acacia i primiare 
ctpttfal?pt$ef' uel er eo qui ptnea ?bu 
fta cornu cerut tb’ ac maftice recipit. 
0altpi5atide facta naflale prefcup 
tu cp alTi fetida recipit tponaf uenter 
aute3 er armotaco i fucco abfitbit dif 
foluto illiniat” uenrofaa que i radicib9 
mamillani ft ltb5 . iRegtmeti 
tale per dies none obferuef' deide.lge 
tburta mafttcia oppoponacia terbcnti 
ne galbai feraptni raftne pini ftoractfH 
quide colopbonie ari.3.ii.ce:e citrme.5 
iii.fiat ceroto #fup rotodo corio erte 
dat" et tale fuper femur perdtea pluri 
moa ponet uel faciaa fic.lge.galbai.f. 
ceroto utprecedea precipttatidi 
matricia relarata at perah ttcata ligam 
ta feu quouifmo alia ab ca frigida ,pue 
nienti curattdia prefeript3 modua pue 
niena elt Euifat3 tame efto cp bumori 
bua bigtdia mucillaginofta eriftentiba 
I caufa muliere ni bene purgata tenue 
rta ac puenieti cu regtmte dictata cma 
bit" noqua prcctptfattot prererea er ue 
tofttate fcu alta frigida ca quoutfmo 
,puenieti matrice no egrcdtete factio 
euacuatioibMebitia tfrafcripte unctio 
neefuperuentremirabiltf ualetet ma 
tricem t ,pprio loco fituat ac ea ftrma5 
detinet. librimueft uctto er oleo de II 
lio ppdito facta.Anguem ite ifrafoip 
tu (p.TRe.olei nucn5 .l.iii.feinia lappa 
ctt acuti.f.i.tburia mafttcia coinu cer 
ui ufti pinee pbufte.an.j.ii.cere cp fuffi 
citfiat unguento, "Bd facias ftc.lRe. 
olei delilio.f.iiii. melF.j.ii.pulueria ct 
mini.J.i. fimr buliat et de bia caltdie u 
ctio fiat que uetofitate ertflente t caufa 
Sdideemplmerfuccom 
te co ordei farina facto. Siti ad matri 
cia precipitatione lanafnccida co ace 
to foni bulita ac calida eterprefla uen 
tri applicat aut facellu furfuria torre 
facti. iRonuIli quoq$ er ruta artbe 
mtfia ac faturegta \ uino decocti faccel 
In factat que fic calido fu per uentre ap 
ponat. £ tego er mentaftio ft pla 
teie calido uino afpeifo faccelln calefac 
t8 i boc cau tuet efficactlTtmu. 0i ue 
ro matrir pp part9 dtfftcultate3 cafo p 
coflione grauia oneria eleuatione fa! 
tu aut taltu$ aliqd ad ertiaptecipitaue 
ritmo prcfcripto itroducenda eft ac 
uentofe fometatio balneo et 
alia ut prf ordinate fteda fnt cp fi er II 
gametog putrefactioematrir egreflTa 
fuerit ttroduci ft peterit ilfpoftea ute 
re que i cura ulcero matrictefoperiua 
dicta fut. 0i uero putrefacta cura ca 
recipere poflitnnquaea documetobt 
btkil audacter icide. jEt bec de pre 
cipitationiamatricia cura. 
s 
Capitulum dectmBquartp debuml dltatibuamatricfee 
Wtt fuperflue bumldftatea 
m f ucnia marrici& ac t mebria 
alita a matrice generantTepif 
fime quae natura taqua p loca fibi ma 
gia puentente per matrice expellit iter 
dona dueuene magne cbilia.f.et po* 
le feu uentre babetia t uenaa plurimas 
graciles ac fubtiles ad matrice tedetef 
ramtficanf'. Ifeec aot co nutrimeto 
qua debeat repleant" magis ipfaru5 $ 
ptc? frigiditate digeat no poflut fic fu 
perfluitates ille per uenaa tpfas ad ma 
trke fi peruenerit per ea ad extra man 
dant'que cu coloru fit fi albe 
albamenftrua nocupant" citriue citria 
ct fic de alita. I&aru fuperfluitatu5 
ca eft matric»a fen epatj feu mebri alte 
ri3feu mrtutj digeftiue tott3 debilitato 
ppq? t debitti nutrimeto faguinepuer 
tere ndpoteft et fic i matricis ueiafeu 
ftoaco epate at alio quouia mebro feu 
i toto pgefhf natma pe* matrice taqua 
pee loco tilc pucnt'ete$ fibi magia eaf 
expellit abfq5 ulla grauedie fine alia 
pafTide ut plu*imn.Sn faguinee flegma 
lice colerice aut melacolice fuerit ex ea 
ru colore pgnofces.na fi albe flatice.cf 
trine, colerice. rubee faguinee et fufce 
feu nigre mficeerut cp ex ifpec 
tioe aut ifirme narratioe pprebendes 
et bec tibi figna demoftratia fit Ijhao 
noftica figna fuperfluitatea ille no cu 
ranf facile et efto ipfaru expulfiomu 
lierib3 perutiF fepe fit cu tn i co:pore 
tllo p2eter natura generent" eaa no bre 
bono eet na be t mataice ftoaco epate at 
meb:o alio feu i toto digeftiue debilita 
tearguut cp exmebro2? talio feu toti3 
mala difpofttide pprebedes et fic aliq 
f mebro illo ati toto egritudine futura 
poteria puta ydrope F alia 
uitio dtgeftiue . Amitum 
ad cura rern fer no naturalia regimen 
ad calidu et ficca flegma fi i ca fuerit fa 
ciaa ut declinet. Si colera ad frigiduj 
et ficcuj.Simelacolia ad caliditate er 
bumiditate teperatam et fi fanguia ad 
ficcitate et caliditate tpatam. £r g 
bua cia ficca magia qua bumida pueni 
re liquet maifelFe etfupoia ieiunioet 
abftinetta ac erercitio et atequa fmgat 
fricatiomF uti putile eft. Ed medicia 
lia trafendo bumo: peccaa cn a,ppria 
tia educat*' ffomta ubi op3 fuerit preit 
tedo. /Et co pfectioib3 eFiia puluerib3 
nguetia et.cu fimilib3 digeftiua pecca 
tia mebri uel toti3 fm erigentia pfoste 
tur quib3 factte ad a,ppriata ueniedo 
cojnu cerui cn acacia et d:agagato flo 
maco uacuo trib3uicib3 cn uino bibito 
bac paifione curare affirmat aliqui et 
breuiter qdli'5 tfrafcriptoru fipliciu te 
iuno ffcaco cu uino bibitu bule paffio 
ni iuuamentu mirabile preftat ut fpica 
nardii quadafeit 
Stella terre et eft lapia folia gipfo co 
aguln leporta coma cerui uftu ac lotuj 
femepapauerif nigri rofe rubee fumac 
nenufaretberberia. £tboru eiqueli 
b5 uF er bia plur ib3puluere pficere po 
tea at pfectione g? magia tibi delica 
tu ac magia puemea apparebit. IRafta 
lia quoq3 i boc cafu marie puenint que 
er ifraferiptia facta erpenmeto marie 
ualere ppertd eft ut eftacerofauirga 
pafforta foliia oliue et marie ftlueflria 
folatroet fpuiua. j6rquohb5 uel bia 
plurib3ptrme naftale facere potea.uel 
fuccn er bia ertrabe et cu i merfa lana 
naftale pftciaa. 1&oruquoq3 pulue 
rea cu aliquo er preferiptie facco ad p 
ficieda naftalia effcaciffia fut ut gladtti hut comcis oltbai ftercoris cama cu$ 
oltbao cmert*0li0(ic tbamartfh coagu 
h' leporis eterugis ferri i£e bis tuo 
m5 naftalia pfice iRa ffomia ant pmga 
tioe femel facta et ubi opJ fit reiterara 
fi i ceteris mulier bene gubernet a ma 
trtcc omne emanatem buiditatem pre 
fcripta tollut i dubie* periit et alii q? ft 
tibie ac toru cozpp et oleo de enulo in 
quo piretru piper et fquinantu cocta 
fuerit per diea aliquot pfricado perun 
gat bumiditatca be oino refoluuntnr 
jZxilnea fttffumigta et alia mfta i boc 
cafu fieri folet queadcaplm de difficF 
tate iprcgnatioia referuo. Capitulum 
em boc cu illo aifmitate$ quadam I35. 
na bumtditates ifte femen cojrupcndo 
ad ipfu lubricare faciedo cdcepttonei 
pediur, /0b bas mulieres imunde fi 
unt et maritis perpils no bn grate et 
fic ob boc oceptio mfripliciter ipedit * 
Cu igit baro cura perfecta ac pple 
fa defidcrans ad capttulu illud recorfu 
bes et per boc finem buic impono. 
Capitula decimaquintu de caufis z 
fignis ta ,pnofhcis qua demdftratiuis 
fuperf/uentm menftruorum. 
Cnftrna no minus' prcter na 
m tura fluere poflut qua jettnc 
ri et ta er boc qua et illo egii 
tudinef ojtgine trabut plurime ypoaa 
te affo, quita tefte. jOfbeft ruif tquit plu 
nV ucnictib* accidut egrimdines et 
no uenientib9 a matrice accidut egritu 
dines. Cuq> fupra de rete 
tionceti precedeti de bumidmmbua 
matricis quas mulieres falfa meftrua 
appellat metio facta fit de fedifq fuper 
fluat tterdu menftruis boc i capio face 
rc narratione libet. Scito igit qt> 
multer fana fetate «M>ificxiftc's luna 
tdcquaiibctmeilruari det naturaliter 
Ct menftrusttdis temp3 a tertio ad oc 
tauu ufq5 die fm ppletionu ac toti3 bf 
tudtntsuarietate durat coiter. <06 fi 
citra at ultra deferiptu temp3 meftrua 
defluxerit preter natura fluxu tale5 ap 
pellam3 coiter de quo i pnti fermo fit 
et ca ta ttrifeca qua ertrtfeca elTe pot. 
Cxtrifeca quide ut ruptura uene i coi 
lo uel ad itra matrice cxiftentis a falKt 
perculTioe cafu oneris fuc no 
naF uirtuttleuatioe auinli uirgafuri 
btlde fgredtete et prcmagftudmeucnd 
difrnpente uel ab aliquo talia ,puenies 
abojfus quoq5 ptus maturalis ?ulne 
ra cozrofiua ulcera ac matricis emo: 
roydes i ca elTe polTiit quas t pregnate 
flaae c i menfe ia uidi ct bec nifi imode 
rate fuerit fetus debilitate no p fequtt" 
Jntrtfeca ca utrtutj aut faguie 
uenit airrutj quide q: fortis exiflens fa 
guine qualitate aut quatitate peccate 
expellit et debilis cu faguinc otinc:e ne 
quit. Sanguis caufa ftr q: i quali aut t 
quato aut i utroq5 peccet. Jn quali ut 
caliditste nimia aut acuitate mordica 
ttua et co:2ofiua uel fubtilitate aut Ii 
quiditafc nimia Jn quato ucro cu pp 
ocm cibi et pot3 letteta delicias ct fifta 
laudabilis faguis i quatitate abudat ni 
mia i faguinem ?tingitpecca:e 
fepe ut ttuentt p5 et be t fuma meftruo 
rii flur3caufe fut. St fuerit pp uene 
ruptura cafu falru percufiide uf ab ali 
quaca alia pnmitiuafpneniete3 patie 
tis iudicio fcit" cuquo faguis ptinuee 
gredit et imoderate quide i prtctpto 
cu uero qtlqj ter 
res egredit".Sieni3 in 
matrice aliqua diu teneat" coagulat3et 
coloris terret egredit. 2:i diuti31 fat tmtnc puertf/ ac faniof* erit tde quo 
q5 fepe fit fi er tale ruptura in matrice 
nlcua genere/ HborPantautpartaa 
difffculraat ca fifueatt fatta no fe faciat 
cn quo dolo* iguftia et alia i abo*fu at 
part* drfficultate folita euetre fe tibi 
paterer offeret fipp ragadiaa at ulce 
rapiodice faiofua faguia emanat. Sb 
ragadiia piodice quoq$ cfarufet abfq5 
dolore faguia erit .Hirtue fo*tl pecca 
tem qualitate at quititare faguine pati 
en# cnal/eutattde madat quale cunet 
quatu 05 toc euacua/.i0efcn uero uir 
futf ptetie guttati paulati ac to:dinate 
fa# fluit fceffanr tri cu quo mulier difeo 
lorata eritefmaciletaacetua pp debi 
litate paffibi? facile. Saguia fuo i colo 
re naturaliter manet cuquot egreffa 
anguftta arfura neq$ aduftione facit 
ulla. Si uero ab fangula caltditateat 
acuirafe mojdtcattua ac co*rofiua,ptie 
nerit 1' eritu a*do* mojdicatio aepuetu 
ra i matrieif o*ificio fentit quedi ac pa 
tiette fitibnda eriitta fciffu*aa quafda 
igfgiufeet labita et et t fuperiori ma 
rime bfe Olef et a fumia ftcctf fa 
capfia pp matricia colligatiam 
dolore acptktu*a fenttutet faguia c*o 
ci* niger dc.uel igni* eriia efto t peiuo 
fe magna tii t quiritate no expelli/ .Si 
ueropp fubtilitate tenuia ac clar*erna 
parti de eo egredi/ ac panlatte qp fi cu 
calo*e fuerit t matrice calore fentiet cu 
quo calidita/ figna alia adbe*eut £t ft 
co frigore frig* *c. Stpp liquiditate 
faguia aquofua et fluuid* erit mulier 
bumide b frudi a digeftiota atq5 debi? 
qp er babndafia mnltag buiditatu uen 
tofiram i ea que generabun/ fciaa. qd 
fi de faguia qualitate tttdicta certi* bri 
optaf pina linea meftruia mera ac leui 
ter loto refpice cur* fi colo* ad rubedf 
nem uergat fagutefiadcitrinitare co 
lera fi ad albu3 flegma er fi adliuidd fi 
ne nigru mfta i ce erit et talia tibi demo 
ftratiua figna fut^noflicafifiux3 tal* 
bona fuerit cfi tolleratta ac qua icuttaf 
iocfiditaaacquiea fequit" exuirtutjfo 
titudie mitia quo icafu mi 
nirne reftrigend3 erit. & uero fluxum 
tale no bene tolleret ni reftrfgatad fe 
brea colericaa ttenfiuaa eaa tat1 fluxus 
ducit feptflime cp fit q: euacuato fagui 
ne ebulitac effcenirat colera cui3faguif 
freno exiftitXuq3 calo: naturaffagui 
ne pabulet" fi flux3 fupfluat calo: ipfe 
pfumit" er quo toti3 tfrigidatio ac me 
uirtutianaturaf debilitatio 
fequitet fic appetit3 fopif' et ta mebro 
ru aliorn qua ftoad et epatia digeftia 
diminuit" pp cp ad egritudlea pfuptiaa 
ntefl fenectutia etbica scdeueniutfe 
pe ca5efie quoq3 fiut fepiflie et tade3 y 
dropice facte piut qp i boc cafu pleru5 
nidi. flur3 qui bora q 
luna feu fol edipfaf accidit curaf nun 
qua apulio platolco tefte et fic in fnma 
flux3caa ac figna tam prono 
ftica qua demoftratiua babea que ba 
ic capitulo finem imponunt. 
CapTm.xd.de approxtmadia ab in 
tra f cura fupfluttatj ab eor 
roydib°mf idf,puefentj feu :tipf a uene 
frida a ce pmitia feu a modicatde nr fa 
gulf acuitate quouifmd cafitate dnate. 
jjfo eft qualr flnx9 
u pp matricis ulcera autraga 
dias ,puctre pcflit et dc bia 
fupra tibi cura nota eft cari quoq5 pct 
ab emo:roydibus feu ruptura uene ta 
a ca primitias facta qua mordicatina fagulf acuitate caliditate quomfmodo 
domarent de bia cura i pntiponere 
deo adiuuite dtfpofoi.uerucabocin 
cafu nonulla ab itra et queda ab ertra 
approrimada uelant fer reru no natu 
raliu fub ppedio regtmte pofito de ab 
itra approrimadia i boc capfo doctrt 
nam tfcrtba5* 0er igit" reru no na 
turalifi regtme ingroffariuti fanguinia 
adbibeaa ad frigida et ficcu ipfa decli 
nare faciedo.Ct fic i cibo lac cti ignito 
ferro feu lapidtb9 fluuialib9 cocto co 
uenit ac rifo panicum poztulaca lentea 
p aceto ac oua dma i aceto cocta cime 
quoq5 rubi teneze i fuag carnio bzodio 
cocte et prebuliti caulea et ultimate de 
cocti i£r<p figulare ad mentferculu5 
tale prebe.Sccipe folta plantagia cuj 
gbufda3 taffibarbaffi florib9 et ifta be 
ne tere cu 
npbiti cocti ad rtamtnea paffate adde 
do de dulci cafeo bene pigut ac teno ca 
praru aut motoniapfguedte et rapio 
iaa i parta a3tma cu uitellia ouoro pifa 
ta pftce uel cu farina fubtili et talea in 
brodio fuaru carnio cocte iboccafit 
ualet made. Carnee uero magia alTa 
te qua elire pueniot que quomo coqua 
tur fi co fumac et berberia fulciant" bo 
na erituitenf arota et iter cetera cro 
cua utno aut eiuf fit nigro rtiptico gzof 
fikoaqua ferrata pluuiali uelcirtezne 
limpbatu Jpfurame met uinu ferrare 
pzeoalet *i ft auro candea i eo uidb9 ali 
quot ertiguat" nibil fup:a 0up tz omta 
quiea iiungat" et fcala2? afcefua 
bibeat". 0omn9 aliquamlu foltro logi 
oj et ingea gaudia deuitet coito ue:o 
uelut iimico moztale fugiat et fi nafma 
Cuerria beneficia <puocada fegnia fae 
rif co clirteri coi iouet". Sd medici 
nalia ueniedo duo prenota & leuitao 
tocuditas quies ad tale flurum feqnaf 
mime reftrigat" nullu preterea flurum 
tale et fi miltef poffea reftrtgaa fubtto. 
prenotaS cu capfm boc approri 
madozj ad ttra doctrina ptineat pjimo 
no ap t ieiuno de quouta ifra fcrtpto2g 
3.1. cu utno ertictionia caiibia fapta in 
illo cala marie ualet ut trocifco2Z de 
terra figillata aut de karabe feu acacie 
ypoqttifttdoa cojnu cerut et loti coa 
guli edi uel leporia cojalli rubet fubti 
liflfime puluerijati gumi arabici cofti 
fagutniadracoialuti armenifamii uel 
ftgillati pulueria pfolide maiorta flojg 
citont'03 at pfidie margaritaru mumie 
mirttlIo2? oltbai uel fqutnati et omniu5 
cuinfuia tllorocu umo ferrato uel de 
coctioia coztico uel 
nenufariaaut caaqua pluutalt uel fuc 
co faguiniarie plataginia at pojtulace 
i temno fupta mirabiliter operaf.0< 
tncu quouta er prefcrtpSliquortb9 e 
mattli lapide donec jubeat pfricauejia 
tale 1 potu data fagutnta flurti reftrin 
git oem uel cu aliquo er iftia potalib* 
atbanafte.5.iti*at miclete fteaco uacuo 
\ potu tribue uel.3.f. atbtmomt femfa 
iufqaiami papaueria nigri feu fpice in 
dice qua ualere affirmant 
plurimi Irtide de femine peonie cine 
re cojticu ouog et fulfure 
de quouia ent cu uiuo coctori « 
erbtbe ide fadtpuluia picte 
cufucco platagia dara.jLaudat Suic, 
pbilon.pftcf.B.i.cikiino t ieiuno dattij 
Sudi qnero,pp02ti6alemedicameq6 
cuidauetle anortU.iaetbtbui.160 et'5 
pp eleuatione grauta oneria diu trem 
flurum patiebat" trib9 uictV ftoaco ua 
cuo.3.1. cineria ftercoria caprarn cum 
aqua pluutali t potu tribui et maledic 
tauetula curata rcmaftt.Jtccamfra fcripto firupo alia quandam curanf. fc 
rrit oes afininn ftercusftrtgere fagui 
ne a,pprietate. fl£r eo boc oftderas re 
ceter femiato fuccn erpiimi infTt et cu$ 
firupo mirtillto et aqua plataginif uid 
b9 aliquot i potu darienfecietfanata 
eft et ntft er ulcerib9 mattfds flut9 ille 
jpuenerit f tali medicamie errora fnef 
ea ntiqua. £t ne boc multerib9 reueles 
cane fido imo babe apotecarifi qui pre 
dofu buc e(!e firupu$ er maritis cofec 
tu rebus affirmet et ut fide maiore ad 
bibeat precio magno uendat" i aliie tn 
pp peccato precio recopefando. B $ 
prietare qtioq$ ualet poui fuec9 i ieiu 
no potat9 ac fcoria ferri ut ifra prepa 
rata, fed qj fterile facit caue ne poteti 
b9 ?cipe2e ea piebeas que fic 
fubtililfime t aceto et aqua 
rofata per die naturale ifufa permaeat 
deide ufq5 ad aceti et aqua pfnptione5 
bultat et fic preparate. B.ii.co uino fe* 
rato t potu tribue ualet et pfuis uirge 
paftoris cu ouo foibili dat9.£r ppofi 
tis tfrafcriptn electuarin marte uj.qd 
,p quada nobili bene delicata ad fueni 
accipe radices pfolide matods et c©c 
tepiftent” et ad flaminia paflisnf.ftt' 
dede radicib9platagtnis facitodepa 
(Ia pfolide accipe .J.ii.f. et radico pia 
taginis diffolue 3uea2£ 
eu aqua pluuiali dflerne uel platagis 
f ea emat# lapide donec rubeat p pri9 
confricato deide leto igne coquat” pa 
flas illas paulati addedo.qd cu coctU5 
fuerit etifrigidart cepit cnbismifce 
faguis dracois acacie fumacb terre fi 
gtllafe karabe cornu cerui uffi et Coti 
an.3.i,margaritaro.3*iiii. ru 
lapidis ematicisfc 
mts omiafub 
tihffime et electuarin per bolos at to 
ptata$ fotma pficc de quo mae floaco 
uacuo .f.f. prcbe uini b di ferrati pofl 
paro bibedo fi hb$ uel factae fic et emU 
ta delicatfi.lfe.pfernerofag atique.?. 
t*dyacttorttt<5 de 5Ucaro fine fpebua.f. 
iii.f dpacodion facti per boloa tmdej 
rubeorn fubriftfTtc tritorn3. 
iiii. margaritarn.$.t Jrodfcoru de ka 
rabe de terra ftgiKata an3 t<-fpodiila 
pidia emattda mir 
tura et de aurctTumat patiea ad qnati 
tate caflanee feto et mane per duaa bo 
raa an paflti para bdi uini pofl biben 
do. Sd tde ualet dpacodio ad (de pillu 
le ualet ifrafatpte fopte mane et fero 
floaco iefuno ut.l&.mumie tbnrtf ma 
flida cornu ce:ui ufli etJoti 00.5,«. coa 
guli lepoda 3.fiat ptllule d fucco co* 
rigiole refla bouta at cameleote qu92£ 
dofie ftt.5.1. Walit et ptllule de btdel 
l(o mefuctamatoteaquaminoteaqua 
ertuentde;nfa dofta efl.3.f*nfq3 
i.f. t ieiuno ic. uel faciaa fic.T&. tcjze 
ftgillate boli armeni aluta fagui 
nia draconia coaguli edi Qn.3.1. cafote 
9ji.cn fir9 mirtio pillaa pfice quarum 
3.1. floaco ieiunoprebe etbecta ftpli 
cia qua ppoftta ab \m apprima da ueni 
unt que autog teflimolo t boc cafu mO 
rteualere ppeti. Sttame itellecrn tuu$ 
ne t’ta obtndaa uelt tit atiquog et iflojj 
practic02? mirtioea ac tfra eribeda md 
do pfequi feper ueltf fed tuo tgenin ele 
ua ac fantafia ta in bia qua t quibufdl 
dtcedia aplia. £ter prefcrip# ftplici 
b9plurea pfectioea pillaa firupoa et 
talia fecundu tue tftrmedeltcantia tuo 
md pftce.Ct boc ent tpfa utilitate 7 tu 
bonore pfequertamarfeet in boc ca 
pitulum illud finem recipiar. 
Capitula iym de approxfmadfe ab itra i cura fupfluitaiJ meftruog ab eot 
roydib3,puenietia matricta feii ruptu 
ra uene facta a ca primitiua feu mojdi 
catiua fanguta acnttate caliditate quo 
mfmodo dominante caufata» 
ab itra in fuperfluo men 
q ftruo2p fluxu a matiicia emo* 
toydib3 pueniat in 
capfo pfiguo per ordine defcripta fat 
ut iIlaquoq5 que f tfi fluxu a ruptura 
uene cato pgrudt flue ruptura illa a ca 
primitiua ,puenerit flue fanguia acui 
tate motdicatiua flue alio quoquo mo 
caliditate dominate ut tgit ppleta cma 
tafflux3 babeaf' ab extra que appzoxi 
mada uenint defcribedn fuerat cp i pn 
ti capfo per ozdine deo duce fiet et ta 
(ia fnt Jfcrncatifataftufefuffaigiaueto 
fe ligature ftricre ungueta emplatoea 
naftalia pelTaria et que fup fe delata fa 
gume reflrigot Otiatu ad 
caude equine letifct foltoro mo2t folio 
rupiroruprunello2£ fozbaru nefptlift 
pbiti cozucu Aerior querc3rofarn ui: 
ge paftoria ana.jQfb. ii.pfldie bifto2te 
gallaru mflnllo» ana libraJ.radicii u( 
mi radica ftlicia radica nefpilora radi 
eofo2ba$ cupullarngladiu analibraa 
duaa* £x bia omb3 feu ex bia plurib3 
pquaflariai aquapluuiali ctfternefeu 
fabri f ferrate decoctio $ encatifate fi 
atiquoferoetmaneftoaco uacuo ad 
min3 per bora patiea fedeat cp fi ecatif 
ma facere uoluitfumu illi3 decoctioia 
p embota recipiat aut panif bn tecta fu 
per pfo23to fcamno 
pe colofonie. J.f. fpodii bolia2meni pa 
paueria nigri iufquiai an.$.ii.pquafle 
tur et fup p2Unaa pofltj p embota fuma 
recipiat, jde ex blate bifatia feu ber 
ba flpbui fieri pot. uel faciaa cp expt3 
fa.Hccipefcobatura cerdonriut funt 
folee et. alo que ceidones ipfi 
et gallas et artita et er iftis decoctio fi 
at coi3fumri per ebotum 
dia iftoj$fcil5 encatifate feufuffutgio 
facto, £t pfectioib3 i precedeti capfo 
defcrtptj boP un3’tribuaf aut er pulue 
rib3 paro cri quouia liquore ibidem de 
fcripto &>eide uetofas magnas fie fca 
rtficatide fub radtcib3 appo 
ne quaa ad min3 per bora ibide pmitte 
fuccelfiue ad adtutoria dolorofaf liga 
turaa facias.&c cp figulanfftmri quidi 
reputat cu petita i aceto font tfufis ma 
mfllaa epptbima at cu celidonia pifta 
eaa ait et retio er rigue 
to tfrafcripto p nnga£\<p.l&.olei mir 
tini. J.uii.ofi mafttcis fucci platagif ari 
J.ii.puluenf mafttcif.$.tt.fumac acacie 
ypoquifttdoa terre ftgillatc 
boliarmeni an.j.ii.f.fpodii rofag an.5 
t otdei ufti.Ji.cere quarti fnftiat et fi 
at unguentfi f factae ftc et eft cp i y talia 
uuguentri comitiffe appellat et eft tati 
te uirtufl ut apotecarit nonulli tantfi ca 
ripendat ut recepta ,p auro daret ne 
mini ut erptue fui ia icepto aboifri 
ebibet calidttate laratoa icnes peiliat 
etipfd folu 1 cafu nfofufftdtfepeqd, 
coittcri caftaneaz? et et 
arboiis gladio mirtillojp caude caballi 
ne coiticri fabarii artllo? puag 
Imaturarfi gladio' fabarum ne 
fptlo2? imaturo:u radico celidonie foli 
oro pruni ftloeftns ari ptundanf' et co 
quanf i aqua plataginis poftea coletf 
detde accipe de oleo mirtino quatri uia 
i quo poeniente cere quatitate dtITolue 
poftea diu t predicta decoctioe lauen£ 
ipfa tnouado fepe detde accipe conici! 
caftanea? querc3ct arboiri gallarum 
ari.parfrjxcineris olfio cruria bouis ffemfo mirtilloru artdorn dtaru fmafti 
raru an parte media fiat pfuis fubtilif 
fimus cufacdpeptes duae trorifcozu 
de karabe parte una et cu oleo et cera 
diu ut d lotia bora puluerd fufficicns 
quatitas ponat' ut fiat unguetuj <$ m 
cafu nf o preciofu eft X faciaf fic.accipe 
fuccojn fipbtti plataginis petapbilofs 
qmqnerute an.ptes equales aceti para 
tnifce et pcciasimerge quarti una ab ii 
bilico rfra et alia retro ponat' . W ex e 
patica aut cicuta ptrita eplafhd faciam 
ialiteific.acctpe acacie ypoqfttdof pfi 
dic terre figrllate trocisde karabe co 
lofonit an.f.f.fiat puluis que cu fucco 
plataginis mifce et cu eo ante et retro 
paties empfret. facias fic accipe 
puluenf co:nu cerui ufti pepiri pbufte 
fquame ferri ut s prepate an.?.i. plue 
ris capellaru gladui .3.ii. mifce et boa 
pulueres fco:poja cu albufe ouoru pa 
rd. aceto addito an et retro emplaflrd 
fac ut prf\Sliqm fic factfit.accipe ma 
flicis olibai mumie fanguis draconis 
an.J.i.fiat plutf que cu albumte oui fuc 
co mete et artbtmefie mifce et fac cplm 
Sliific factat accipe pftliiuftigipfiu 
11* aluta anilem tmaturord boliarmet 
fangdra.radicd fipbtti pftdie balau 
fharu aii pfes equales ex bis puiuert 
33tJ cd albnie oui emplallrd pficint qo 
iboc cafumtrabtltf ualet.ualetetcm 
plaftru ex lubricis tet:e tbure ct albufe 
oui factu. £t \ illis paztiVuettile fic fa 
ciut ctnedd mellrua refingat uerd ia 
fceptd bene tzi 
ta acdpidt et ex oleo mirtino albufe o 
m pard aceti addito empl5 pftciut Siit 
ficfacmretmirabiht ualet.f fucco ur 
ticc grece bdbicinas cartas fmergunt 
quas ate et retro applicat.Faccipera 
fura fudi cacabi at fartbaginis et cum 
fucco tirtice grece empim Facias.Tcii 
gipfo pbufto piliolcpostfet aKbnie om' 
uel accipe fuccu tapfiba2bafii i quo pfi 
Ut® ude et ertrabe mucillaginc cu qua 
puluere guiarabici tolli pine obulle 
fiftri pbulli marmojia ac pilos Iep02is 
mmutiTTie icifos mifce et eplaftru} fari 
as p:out 0. factae fic ct efl emplm 
efficacifli01 accipe cn 
aceto mtrtu t quo naccini cojit glute H 
quefac.t quo polica pano Itneu imerge 
et eu pectini applica.3J2>one de3 ab bis 
cmplaliris dtf cedere ncfcto etboc e q? 
magis creditu qua alii medicamt.T&is 
attribuit" nd fi mille aliamedicamtafic 
ret unguetis feu emplallris bono2 fcp 
attribuit ut igit" fetas q> uctle fcint tot 
fupra deferibese uolut.Ed cii 
tinctione feu eplafiratione er preferip 
tis aliqua feceris naflale er ifrafcripfi 
altcp unu fac et cu unu aof it ci9 loco ait 
ud apponat" .l£e. trtfore magne micH 
te atbanafiean.j.i.fpoqmfitdoo aca 
cieboliarment fan.dracdts radicu pfo 
tide maiorisarneglcfle 
an.3.i.tco2porent"limuI etnafcalc cu$ 
petia fubttiifiaterut nuilfaiimnpclu 
da erqtiouis er ffforu pluri 
b9 naflale pficcre poteris nt er gallis i 
maturis pbuflts et t aceto erttetis er 
gumi arabtei cii fdguine draccis crp? 
uere radicis fipbttt erfumae bdo tt 
mafticeer ypoquididos et talia cum 
fucco fdguinarie feperutue folatri ue: 
micularis at pia faginis pficere pete 
ris er quib9 met berbis ptrttj et t petta 
rara ligatj tde facias fi libet poteris et 
queuis erprcfcriptjpu!iienb9cu quo 
uis cr fuccis ifhs pficere er naflale fa 
cere .uel facias fic-l£:. cclofonie cdfo 
2C fcorie ferri ut s prepate 
tnr et naftele cum fucco folatri facias. IBel alifer.i&.cojnueeruiuftiaca 
cfc ypogftidoaboltarmeni mumiema 
fticiagtpfi aii.cerecitrie et fepi capri 
ni quatufufficitetfac naftale tmodu5 
fuppofitorii T ahf faciaa et gp mire op 
ar naftale er cinere magne rane cn ace 
to faciaa.f cd fucco ftercoria afinini io 
factaa.Fcu uinoeritrifeco nucia pbti 
fto ide facito. Slii cu conice oui fubti 
liiTime trito et oleo mirtio naftale faci 
nt uF cu fucco platagia mucillagie d:a 
gagati et gumi arabici addita alig na 
ftalia er eifde faciat cu quib3 empFa fa 
ciat ut.llk. cornu cerui ufti papiri co 
bufte fquante ferri ut a prepati an.5.1. 
gladm5.Mi.cn fucco platagif 
pfice naftale. fac ftc.ige.cineria te 
fteoui cacrt fagum draedia 
ftercoria bouim ficci aii.ptea eqnalea 
fiat pFuia ct naftale cn aliquo er fucem 
dictj fiat. 0b iftia naftaltb3 difcede 
re nefeio fcd unu ad buc et fit finm.T&i 
atbanafte.j.i.marcbafite auri pFueri 
3ate diltgettflime .j.t.f.fcozporef' cuj 
fucco platagia aut petbafiloia et fiat 
naftale.£t q: uolo ur naftaltVbic fmif 
fit' lP,oq?erbmcu quiVeplaftra fic 
bat fupza albute oui miflo cn quouif er 
pfcriptjfuccm naftale facere pofia pef 
fartu quoq$.£t fi muliera pefiaria ma 
rietutet boc tri t caupfecnflimact ubi 
op3 fit tu ea erpfcriptj faciaa. jfafpi 
dec02niola ifirme pttnue 
fupra fe p02fe't faciafq? ut fqutt Hibt3 
1 de minerahb’ talia delata undecdq$ 
faguia emanat fiftut et q: cmpica i illo 
cafu marie ua Iere foler ea retineae non 
pofln.lRc.pilea dextre auricFe afinini 
quoaifirmaptinuc fupra fe deferet, t 
una dic’ otno faguine fiftut ut ferat ali 
qui.iBiait alii q> tot dicb3 meftrua cef 
fabut quot grana mFr ttanf 
glutierit. qttoq3 cp' magne rane 
cinia fupra fe i' facello ponat9 faguia 
Qndecoqj manauerit refinget' et ide fa 
cit faguifuga ptritaet t manu delata. 
©olet et i cafu tfio breuta et icatatoef 
plurie fieri que et fi nd oib9 plurib9 rri 
ut erpimeto nofdf' et boc ra patfil 
qua icatan# difpofitide firmtf et abfq? 
befitaride fiefirmif fieri poffe credet] 
rpticft que dtfpofitd afirog merito fic 
baic cp ii illi ifundif ptolomeo qrta pre 
fui quadripriri tertio capio et alibt in 
plurib9 (ocia tefie. ©5 cam b9 taquaj 
butc loco ipttnente querere nuc dirnit 
to. (Cu tfi uir fcieiifice icatatoea ifiaa 
trouatuf derellque cu i medicamtb9 na 
turalib9. ©npra te copiofu fatj fecert 
et i boc mefiruoa fiut9ab ulcerib9cati 
feu ragadiia emouoydib9 at rupfa ce 
ne qiioutlind (acta cure fmia iponiif. 
Canioctauudecimu de cma fupffui 
debilitate,p 
ueientj friditate quocuq3 dominante. 
J.ppter ufrtutj debilitatem 
f fupftuitaa 
it boc caliditate at friditate 
erit dfiante.©! cu caliditate cu cibis v 
potib9et 0(110 ad frigtdu et ficca decfi 
natib9mfz *efiautct" ozdtate deide et im 
cp neceflitaa erigit jemediia 0 dic# ute 
re.©i frigide regime totu ad caltdu et 
ficcd fac ut aquo 
fu flegma fluid9 faguia redderef' nimia 
appzopatu purgatide5 ubi op29 fit faci 
to purgata mafia mirabile iifiocaue 
catifma eraluiofa aq artificiali T natu 
ralt fit. at er tali aqua fiufa fiat.©uffu 
migiu uero er quouif ifrafcriptcg pue 
niea cfi uel er plurib9 uidel3 er 
tbure mafiicclaudano galia anliia me ta ficca nuce cfpreffi et maforana enca 
tifma ftufafeufuffumigiia factia de£ 
modica tyriace magne autbol9 unua 
dy aolibai ant coclear und mirtuze tfra 
fcripte.lgc. pferuc rofard atique.|.i. 
dyaoltbat.f .ii. coralF rubeog.54.mar 
garite.5.f. and affi anifi affi et i aceto 
per die naturale ifufog aft.j.i.f. mete 
ficce.3.iiii.olibai3.ii.fpice tdtee 34* 
fiat mirtura fi (tb3 deaurata de qua et 
fero et mane ftoaco uacuoatde dyao 
Itbao p bora5 9” niulter ptinue fu 
mat.poff pard boni uini ertictioia cali 
bta at cadenff auri at pfricatioif lapidif 
ematicia bibedo. JHa quoq3 bora cd 
ouo foabilt U3 pruia olibai mafticia nu 
cia dpreffiarradicia biffozte. J6tide 
no nulli de mirra dicdt X faciaa fic. 
tbnria mafticia mumie aluia coznu cet 
ui uffi 7 loti nucd ctpjeffi coaguli lepo 
ria at edi cd fucco camele 
ote pftee quag.54.fero et mane 1 ieido 
prebe uini ut a ferrati poli pag biben 
do fi libet. ‘Qalet et pillule de bdellio 
fuce9 po:ri coagula leporia at edi co* 
nu cerui uftu cozall9 rubeua gdmi ara 
bica fpica fdica ctnta coaticd ouog fui 
pbur. Cinia ftercoria caprard er firii 
p9 deftercoreafini fupra defcrtptua. 
if aettf igif eiKatifmattbTuffufgtia feu 
ftufia tyriaca eribita mirtura feu dia 
olibao uetofe ftatl fub mamtlF appona 
tur 0apra cubitu ligature fiat dolo 
tofe mamille er ptrita celidoia empFen 
tur et er dgueto an et retro mtr pdgaf 
olei mafticia.f.it olei miuillog 
fucci mete an.54. pulueria mafticte.3; 
ii. nucd ctpreffi mumie biftoztc olibai 
mirtillog rofia rubeog 
ematicia.B.i.cere pard et fiat dguetd. 
3slel er bia pftb9 cd fucco mete eptm p 
ficiaa.Bel faciaffic.lRe.gipft ufii alu 
frge((a$ ottbat mtcu ciprcflV mafticia 
arilloig ari. ptea eqtialea fiat puluid.ct 
cfi oleo mirtino ac fucco mete cmplm 
facito cri quo ate et :et:o mulier empfe 
Cur. Cn iftia met reb9 naftalia facere 
poteria acpeffariafi lib5tmde fucco 
mete et oleo mirtio addedo cp fluida 
peffarijari polTit. Cuq5 p dica qmor 
oia pfcripta mulier ordiara fecerit an 
ct retro ceroto poztetifrafcriptu qd. 
oltbai ari. 3. ii 
gallae nucu cipreffi btftozte mumie aii 
3.i.mirre galbai terre figillate ari 3.u 
ceroto co piftello cato fiat ubi op3 fit 
de mafticiaoleo tm addedo cp fnp co 
rio ertedi polTit cp ari ifirma rotudo ic 
tro uero quadratu fiat et ifia fcuta pe2 
diea pftmoe pojfet qz fpina ac renea fo 
tea faciet ac laflitudme zemouebit oej. 
jLapidea ue:o ct talia q te ca 
letfup fe defezat ptinue.ibreuia et tca 
tatioea trouatuf derelfque et in bcc 
cuiuflibet menftrualia flurua a qua 
uia ca pzouenerit cura finitur. 
Capito decimrinonu de caufia fleri 
litati ac difficultati ipregnattoia. 
Jr atq; mulier ad fibifiTe 
u generadri debita eriifetea in 
etate naturalif iclmafet fic ri 
t fe quada fpfectidc3 arguut 
pp cp ut fecudi fiat fa impitca qua pi 
toafepepfulot. pp 
fterilitate et tterdo pp cam cozrigibile 
difficultate ipzegatioia iducere accidit 
Ca de re aliqua dc bia noticia trade? 
putile boci loco nubi uifu tff. &cito 
igifipregnarioiadifficulrarca a pgna 
Coe differre.<0terilitaecni eft difpcto 
9 generatioe uel rpe acgftra p qua nir 
fiue mtr ad umqua fibt funilc^duceda tpoteo fit. aut difficul 
taa eft difpofitio i uiro at muliere er 
tpe aut a pneipto generandis acqfita 
p qua et fi $ tuc ad fibi fimile genera 
du tpotea fiat beneficio tn medici uel 
aliquo tali tpotetia remoueri pot. 
igit talia tibi nota fiat eoru cae fuia cfi 
fignia deferibeda fut. fterilitaa 
qnq5 a uiro.altquado a muliere et iter 
du ,pueir ab utroqs cui5 caufe ta ertrt 
fece qua itrifece effe prit.Jn utro naq5 
ab itr& fterilitaa uttio teftiu uel uirge 
fcu altcuPpricipal* mebri X nobff ut fto 
maci renu 'ic accidere pdr. 6Teftiu5 
cu a generatdcfeu tpe acgfita fepe fp 
ma rone fupflue calidiratf uel a!teu5ma 
nifefte qualitatj feu occulte talir tdifpo 
nit ut ,p generatioe mime aptu 
apa uel ali# tale uf icifio,ppte2 er 
trabedu lapide facta b°ide face:e pot 
et id effeiati uizi tcffiti mala ppfdem ba 
betea geneiat nuqua uiragiea nec muli 
tiee ut Hriffotilea f de generatioe ani 
maliu prio. jLogitudo uirge aebreui 
taa fozaminia toztuofttaa mollificatio 
fpafm5 ulc5 et fffia fferilitatj caufe effe 
pnt ac iuuenilm q*fnt poft auref 
{cifio tuc eni uia que eff iter cerebra et 
tefteo er tali teiftoe pcludif" fic ut mate 
rie q a cerebro ad tcffea ,p generatoe 
reqftta madari debet feu fpua aialif ne 
ceffario requifiti trafit5 fpbibeat‘'.na3 
ait. Sui, rri.tertil.0pma er mebro q’ 
libet defluit et eft er fano fanu ef er i fu 
mo tfirmu. l£r boc .S.dictu er ftigati 
b5er er affunilatdc pluzi pfumat 
afferetea materiaifpmaa naturalite 
ftiu ppleride trafmutada a mebro quo 
libet :ad reffea trafmitti fore neceffari 
U5.£tad5pfuadedubi motiua appe 
tia babet pluria. £t dicat ulteri5 cp fp 
ma eff fupfluitaa ultimi cibi et ultim» 3 
limeti et cu boc fupfluitaa otu$ metao 
ru eterifto fequit q?erritemcbioquo 
me pricipali fcu nobili ad materia p*o 
generatioe adtefticfoa trafmuteda I 
potetefirbofterii’ nccio patet er quo 
iuppono tale materia ,p generatioe ne 
ceffaria. £r qtub5 fcquif ulreri5 cp ta 
ditio meb?02£ qua mebro;? gene 
raroie ftcriliraa pot.# ut Sri 
ftotilea *°de gene.aialiu fani erifteteo 
no generat et boc q? eoru naruraf ca 
Io? eft ita fo$ ut fupfiuu ultimi alimeti 
totuifumurefoluatueli meb:ozz fbaj 
puertat feu piIo2? mate:ia Xtalio 7 boc 
uirtute tefticnlo;? attzactlua debili eri 
ftete mariefit.Jn gbufdaettfefupflu 
U5 i piguedine trafmuraf et ob boc ftc 
rileaftnt.Jdeo fubingir ibide iSrifto. 
cp boiea pfguea nulli5 at pauciiTimi fe 
minia furgenerariui ude appctut 
et raro coetit. Ocnerar' et uir fepe qui 
ob defectu naturaf caloiia actu ueneie 
U3 pot ererce?e nuqua. et dem BIben5 
t fuo de feaetj muliero meftzuofu appP 
lat. £taa quoqs bote3 fterile efficit na 
ultra feptuagenaria utri et mulieres 
gnquagenariil .tefte Hrtfto. f de ptib* 
aialiu quarto no peipiut. 3fn mulieze ii 
16 nec dubiti eft cu tpe illo trafacto flo 
rib4* careat requifitj ad generatide3 ne 
ceffario. Jn uiria uero et fi ut plurimo 
ftc fit.no tn feper.na octogenarioa no 
nulloo qui generut uidi et queda plus 
qua nonagena?iu.Cdplerione tn ac to 
tt5 babitudine bic bona bebat et tu pp 
pter fcadala talia nereueleaunqnaq? 
t vulgari aint boefta mulier ffe,ple mo 
riffapiea ntiqtia. £tfic babeatftima 
caa fterilita# i uiria. Jn mulierib5 ue 
ro fferilitaa accidit fieauirgo fuerit 
et no min5 et pricipaliu X nob< 
liQ tttrto q5 i uiria.jQfbatrir quoq3 fua fupflua calidttate at friditate ficcitate 
feu butditate eriftit i ca feptlTtmc at qt 
tmuda feme cojrupat.s no folu ob boc 
uerd eip ,ppter nimia ftrictura uel apii 
ludine aut qi t ea ctcatricea feu 102tfi 
cto caro addita feu uerruca opilaa at 
q* oa piguedine tuoluta bj.unde ypo. 
iquit pter natura crafie no p 
cipiut bif piguedo oa mrtctf obtbmat 
£>pafata quoq5 matrir feu paliticata 
et i qua ulc9fttat que oa tottuofn bef 
muliere ftertle efficit. $n fuma igtt" be 
far trrifece cae ta uitu qua muliere ffe:i 
h$itea fiueatpe fiue a generande pc 
te ftt.£rtrifece uero caufe ta utria q$ 
multerrtPpmunea fut ut nimia aerif ca 
liditaa generattota materia refoluea 
ent frfditaa mozttftcafaut pgelaa aut 
q: i aere tpfo occFta difpofttio ad gene 
ratione mafia$ idtfponea ertftit.uri ui 
ri ac mulierea plurfe aere mutantea ii 
peiptur. £rcrcittu pfifrf laboziofu ge 
nerattota mafta5 refoluedo p fepe ffe?t 
litate tducit.nimia quoq5 gea i tali ma 
teria calore ebetando. Bbimodeza 
tta et fomno et uigilia ide fepe accidit, 
et g?fit fepifiimeaccna imoderataate 
nt mFiaetaffiduamfticia h efficiunt. 
jQfbuliere uiruq5 trtfte rancore t cor 
de alique ptide g defert peipere feu ge 
ncrare utdi noqua3.0ubitu gaudtu. 
uP coit'1 fupfluua ianitto et repleto ni 
mia ta5 utri q$ mulieria cau 
fa ee por cibo et potu liquet matfe 
tnaffuetia aque frtdepopfeti 
reru ptinu5 uP ftertlitate tdu 
cit et ide caFaru reru 
ac ebrtetaa et fimiltf pmeflio et bibito 
ertra ozdiafa.ObFra ptezea ab ttra fu 
munf fepe que 9,pprietate 
utcampborafquama ferri uermea lu 
cetea tc. Hb ertra quoq$ ut tefftu cd 
iufgamo opto F pfimili eplaftrato et in 
mulierib3 cu eifde peiTartjatto. 0epe 
ct co boc mulierea caFaru rcrp fumum 
ut pcipiat fufctptat uF cr eifde naftalta 
fupporitorta ecartfata balnea Fftufaa 
pftetut que fua calidttate mficif calote 
naturale erf ermtnat. J2£ t ego pluri 
maa ob boc fterilea factaa.uidi ac non 
nFlaa q* co magia dguftiia ct dolonbua 
crudeltflimta utta cu pietate fmiauemt 
uiri ac muliercafafctnat.ptereafepe 
que ob bac fibt fitnile ualent 
nnquaut pmaroluad erpientta uidt. 
S. qutbufda £o maledic# uetoFftnttle 
gita fuernt taltf pcatate ut ab ide poft 
pctpe potuerot nuqua.£t ftc ta i muli 
cre qua i utro fterihtatj caa babea oea 
q: ft aliqua i bta fuerit pftra 
ta ppetuo generatioe puabtt*'. Coiu 
gat02? quoqj defectu fferilitaa accidit 
fepe ut fi occafionat5ipfo2£ alter fuezit 
quato magif ft uterq$ aut t qualttatib* 
maifeftie fi puetat aut i calidttate frigi 
ditate *c.tuc eni bia no aliter qua feni 
b9 alita accidit na fi efP tpe aligd femi 
nareaab ttenfa aeria calidttate femta 
butdirai? refolueref\0t tpe aut i loctf 
frigtdia.mdtiftcazefi' paludofia et bui 
dta fuffocaref' et t arefccrt. 0ic 
er utriufq5 puemetta i qualitattb3 fit. 
jCaliditaa naq3 fupflua femta naturale 
calore refoluedo ertermtat. tf rtdttaa 
pgelat et moattficat.lfemditaf fuffocat 
et ficcttaa arefctt.et ftc ta ex pte mulie 
ria qua uiri qua 
ota cae bnt oea q? fi alie reperiat".$d 
ifltaa feu aliqua jeducibtlea ezut. 
3fteedeuel;pfiFea difficultatj tprfga 
tidia caufe efle pnt ft fc3 fic ri fuerit cd 
firmate qj beneficio medici Falto remo 
ueri pnt.tmde ta i mulierib5 qua utria 
pricipalid F nobiitu uttto feme uel (agufa meftru9 feti alia ad tptegna 
tione que requirat" tdtfponi talif pitf 
nt $ generatioe apta fit mime.jfn me 
bria quoq$ generatioie ta mo 
bt pfimilea qua officialea qua coea ca 
quog generatio {pedit" pnt 
mulierib9er paucitaa boc ef 
ficiet qi at illd er faguia paucitate it 
pdefatide mr icia ,pue 
ntr ef ob boc i ea fecndtna fufpedi non 
poflet et fi fufpederet"faguta fet9nut:i 
tun debita quatttaa no cgrederet".3fn 
bta ite quarto qualitatn feu alicui9 ip 
UiH fupfluitaa ide faceret et i matrice 
made et pftmtiif reru fer no naturalia 
tmoderat9afue £r ardeti quoq} amo 
re {pedit" peeptio fepe ut bibiktl i puo 
ptinere capio de pceptu.Cr difpofiti 
one quoq5 etatu mulierea ac uiri no p 
cipint plurimi quo2j etate 
ci fiat ut Br.i' dc partib3aiahb9 capto 
pii.etecduerfoduaauidi q.rlp.trafac 
lo pceperat noqua er poftea cn etfdcm 
mari# ,pie buere.C t {im de cauftf fte 
rilitatj?fpregaudif diffrctiatj dicta e* 
Capitulo ufgefimu de fignia fam,p 
nofhcia qua demdftratiuia flertlitatia 
ac difficultaria iprcgnatioma. 
ETerilitatia figna ta f uiro q5 
f muliere p pri9 poneda fet et 
difficultati ipregnatioia fuc 
ceffiue.Cffemiatn igit"uirii ftertle iudi 
ca eu. f.g timid9eriftea act9 muliebrea 
b3 plurimoa uoceq} f cui9 pectine pili 
pauci i barba paucilTimi fur eterilea. 
teftiij mala pplerione ftigi 
da arguut cui9 caufa ftentyaf bd« et 
tale Blberf mdftruolu appellat. Jte 
et et cui9 teAtcR fpafmatiftpalmcari 
aut ulcerati Ti qutb3 maligna aliqua e 
gritudo feft 0c ille quo 
q5 qui cu ux02e no fola copula carnale 
babuit f5 ut be3t<p pofle conat3lit (5 p 
allio er maxie que pcipe folear nec ide 
er 02ta fit et b3rei cernor adbuc 
fieo fibocertlF ee fciueno c° tuueilia 
uenaro que poft aureo futtcifio facta 
fit aut qui i prfcipali mebro egritudia 
le tibi noto lapfu beat alique uel breue 
aut loga nimio uirgauel foramiotor 
tuofitate q> bibikil f puo ptiniit capto 
depceptu erBuitate ligameti,puetre 
affirmat aut a quo lapio p fctftone er 
tract3ftt uelutuidiqtii tefteoadftra 
et bec tecta utfu at ffirmi 2C 
latu pprebendedafut. Sterile ue 
ro qui erfo2tiatpoteri calore fuoge 
nerattoio materia ertermtat ex babim 
die acei3robnfticttate pprebedco ac 
eu piter qui ptguedte nimia ftcjtt’ facr* 
ftt. Signa naq$ ex fex reru no natura 
!iu excelTib3 bita p que qucpia Herile 
iudicar poiTiopiftrmi aut adationar 
ratione cognita tibi fiat ut igit Herile 
utro cognofcao pdicta tibi diligerer i 
ucHigadafat ota. i£>c multerib3 ue 
ro illa Herifiudicada erit q uoce g2of 
fa multoo pileo i pectine ac duroo.Jn 
meto uerononulloo etmojeo uirileo 
babuerit bec eni uirago ertt genera* 
nnqua.£auero que t mebro prfcipali 
at nobili lapfu bre alique per ,ppria fi 
gna cognoucrio nec cn marito 
peipit Hertfcefeda erit er eomatiefi 
ctiplifico aliao piugara fuerit at ut fc 
pe fit foctu omtitauerit tuc de Herilita 
te nec dubiteo. jQ£>arricio uero icdue 
nieo feu pter natura difpofitio cui3 ca 
mfr fit fierit' p pprta figna i defcriben 
dio et deferiptf capfto poftra tibi nota 
fiet fine mica fuie ca20 addita fpafma 
tio relaxatio piguedo nimia ulc91'talc aliqd t ca fuerit * iBe ftrictura ue:o 
nimia fiue aplitudieautoristojtuofi 
tate.ubi certificari cupiaa tuipfeubi 
pbaa fit erpire. q> Ci pauci 
Catefterilitas,puenertt athee uirago 
erit de qua Cermo ftati fact9 eft cuPca 
lote fupfluo puerted3 i meftrua faguif 
crtermtat" aut calor erit ita debil* ut $ 
meftruia faguis no Colu fupfluat ueru 
p:o reftauratide depditi calor cius nu 
frimetufuificies imutate fer pdt * bac 
er cozportsficcitate ac totP debilita 
re cognofces fcas quoq5 fteziles pp ab 
ertra fiue ab itra appropriata medica 
mia mulieris narratioe pprebedes fi 
ite aprepefare fiue quomdcuq5 illd ef 
fictae. iBefafcinatJ tua nofccre no 
itere «5 fo2ttlegt ad que Ci uelitrecur 
fu beant. J0ue uero pp fer rerii nona 
turaltu abuPftertf fuit aftatiu aut fui 
nar:attoe cogdfces.et fic p figna tacta 
multetis fterilitate iueftigare pofis ui 
rt itaq5 talif difportti fccudts cu mulie 
rtbQaut mulieres tales fecudis cu uitis 
copfari fi fit peipiet nuqua quato min9 
ft fic difpotti iuice copulet. et t iftis fi 
gnapCcripta nornin9 quam 
demdftratiua tibi fit uerd cu tcfhu na 
turaf pplexio boc efficiat fepe tua ea5 
nofcere itere.pjo quo fetto q? pplexio 
tcftw frigida.pilos paucos quos ct:ca 
pudibuda bre debet emittet tarde et 
ad coitu mime icttat. Calida uero tepe 
ftiue plurimos pilos emittes ardenf 
ad uenere prouocat. naq3 mf 
ti eriftit femis mollin 7 uene:ea 
paru ficca femis pauci 
mediocrif fptfTi ad coitu mimcicitat. 
05 q: cdpleridesbei uiris rariffime 
fueniuf fiplices. Sd copofitasaduer 
te qua22 i boc cau neceffarta tibi cogni 
to erinfrafeript} fiet, frigida et boi 
da crafi0 circa pudibSda ta: 
6 pilos emitit ac psncos coire tar 
i ictptt.0pma tenue ac aquofnad co 
On paupereft 
rariffime cocut et t fpermatf emiffide a 
muliere frigiditas maifefta fettfBra 
ro generat at nuqud.ct bec cade Cigna 
fup ftigida et Cicca teftiu copCoej figni 
ficare prit. 03 itereft q:I bac Cerne mt 
et in quantitate etiam mi 
n9 eriftit ad coitu quoq5 debilif ftimu 
latXeftes calidi et ficct Ci fuerit i ado 
lefcetia coire icipiut tepeftie. 0pma 
uero calida ac fpiflu exiftes ad uenere 
potef ,puocat et fi citifitme faciei Ci: 
ca genitalia ptli nafcunt" cito ab et um 
bilico ad medm coraru ufq3 pilori plu 
rimu fintXalidi et buidi teftes geri:at 
fpmatts multu efto ut precedef ita fpif 
Cii no fit et quauis coitu no ita ardent 
appetat Ci ne noctmto tri coire prit pP 
ymo utgaC.tquit no diu ab ipfo fine ie 
fione abftmct .j£t bec figna tibi tefttn 
naturale pplexione dmofhabut cuPco 
gnttio t boc ttbi utilia efb ualde imo ut 
dictu eft qua maxie necefiarta.et p ilia 
bea itrifece cae figna t uiro fpregnato 
nis dtffieultafe demdftrantia.i£rtrife 
ca uero ca puta.rt.rerii no naturalium 
abnPauterfridts tefhri eplaftratiof 
aliqd tale ifirim uf aftatiu narratioe tt 
bi maifefta fiet.et fic pdicta figna diffi 
cultate ca que mullei ia expte i 
ueftigare fi uclueria prio matricia ta 
naturale qua pter natura difpofitione 
attede qnebuP tractat9 per,ppria ca 
pCa tibt no fiet. Cdfequef mebro2? prf 
cipaliri ac nobiltu ta naturalefqua pte: 
natuaales difpofitidef icdueme'tea qne 
ipregnatione difficultare pnt iueftiga 
de ttbi cflet et ille p doctrina autojp ma 
nifefte tibi quoq$ quali tates fin mutatfdcs ac oturn re£ 
tfi.no naruraliu fupfluitates pftdcrade 
ff et marte accidetia ale tmoderata pu 
ta mfta triftiria diuturna ac amo? erat 
dea pp eni talla generatione pttgit ipe 
diri fepiffime Xduenietia uera i quati 
tatib9 er utriufq5 pplerioe cogofcesi 
et boc mo difficultate ipregnatidis er 
pte mulieris iaeftigabia.£a de re 133 
fterilitatj qua ipregnatidis dtfficultatj 
fic er pte utri fictit mulierie tibi demr a 
tiua figna paret matfefte.n0natn ad # 
nofficaeoa gadgencradd apti fot no 
fcaa i deptib9ataliu quarto Sriffotile 
audi.£rit9fpmatf 1 boiVfquit marib9 
e apod alteratione uocia er iftrumeto 
ru coit9 qm mutanf nd folu i magnitu 
die fed et i figura et afpcctu.et fimtlif 
mutanf mamille i femia et mftiplicaf 
pili f pectine.et erit9 fpmatj eft i termi 
no duozp fepteniojg ct fpma eft puente 
ter bo,T1i pplemeto tertii, qrto ue 
ro iquit bd por generare ufq5 ad.lrr01 
et mtr ufq3 ad im t maiori tn pte i uitif 
fcil3 ufq5 ad lrtfm.et i mulie?ib9ufq5 ad 
rltfm.?c. £r quib9 patet q> citra deci 
mnquartfi et ultra lmi mulierib9et u< 
ria lrrm.ad generatione mime apti fot 
nec bi g i pricipali at nobili aliquo me 
bro patiut". quoq3 bnteeldga 
mftt er fi fir femfa ficut qui mediocre 
biit apti ad mime fot de gene 
ratide afaliu prio. Slig et tte fur ut i 6 
pfib9 aialio.tfii.qoi i iuuetute nequaq3 
gcnctat i fenectute ueto fic ? c t ecotta 
9pterea accidit ut fuo cu fpma 
te fupflua co?rupta aliqua boiditate5 
emittat ciji9 ca femen co??npif et non 
generat i de genratide aialiu prio.j0b 
bigtf tua nofcere itere 
£Hitaq3fpma#phficu ut Sriffo.t3a 
et.tfU*. de ptib9 aialid ct clari91 de gc 
neratioc aialiu.tf tY\£llbu fpledidu glo 
bofu fictit grado floro fabuci odorem 
brio q> t aqua pofito fundu petit.aquo 
fo fluribile no albo fup aqua p:o 
generatioe mime apto erit. Suic.adt 
jcri.rerttt. £5pma iquit fano eft albo ui 
fcofd fpledidofup cp cadot mufce et eo 
medot de eo.et odo? ei’ eft odo? floro 
palme et fabuci et ifta er pte uirl fe te 
net.0ed an mt? fecuda fit ut cogofcat 
quida erperimeto ypoc?atJ ad boc faci 
ot ut ueftimetjmlr bene tecta fit ftc ut 
aroto odo? ad naree puefrendpoffit 
ntfi p tteri9 deo?fu fuffoigaf q> fi toc o 
do? a?omatu ad naree puefret no fo?e 
fterile tale nofcito.&lu er puluere a?i 
ftologie co meile i petia rara naftale p 
ficlot et eu i fero co do?mifo uadtr fup 
ponot cp ftt o?e faluia dulcefcat fccuda 
tudicat aliaa mime* SIu i fero do?fuj 
allei fupponiiubetetfu maneodo?e5 
feu faporeiorepfeferit fecunda erit. 
£>ed talia ut patet fup particulare fte 
rtlitatj cam arguut et no fuper cem na 
fi taltu odo?adnarea nequaquanene 
rit i poriu mricta opilatione arguit q 
ca ftcrilitatl ee pot.03 preter iftaa ut 
enofti fur aheplea Sliidicot <j?mtV 
fup malua at lactuca fepe mingat uit 
quoq$ fup alia et cui5 malua feulactti 
caficcabif Herile eo fetiaa. ndnulliet 
fterilitate ftc erpertut" ta uir qua mtr 
i replet? er furfure uafia per diea noue 
et ultra ubiop9fitmigatetifuo glibj 
et ille i cui9 macerato furfure rmee na 
fcof Heril* tudicaf et ide dc fabia aut 
otdei granis. alii quida faciot ct cuiuo 
grana germiauem fecoduf erit.£t fic 
erperimetisiftis quid fuper mulieris 
fecuditate arguere potes pt3.0cias1 
fuper pp mtr fecoda fterif citi9 canefcit 
etatiquat%fanatnad tepus quoufqj meftrua perdiderit perfeuerat magis 
fleriTct ft ufq3 ad tepue Illud ma 
gia egrorattaa fit .fud rame iuuetute 
pferuat diuctua. £ t bec de fignia ta 
,pnofticte qud demdftratiuta ftertltta 
tta et difFicultcfl ipregnatidif que quo 
damd permirta fut ftc ut ide demofira 
tiud et ,pncfticum fepe tibi fit. 
JCapFm uigeftmapiimn de cura dif 
ficultarte impregnationia que ercau 
fte plurib*ta utro qua muheii comunt 
buaprouenirepoteft. 
ta utra qua mulierem ut 
c babttu eft flenle eiTe ptingat 
que feripta fut figna dtligenf 
attede et fi utruq5 fterile noueria,pc:e 
ande ,plte fpea bet nulla et ftc talia cu 
ra illi reliquenda erit qui pio libito fte 
jile fecunda facit. Siuero altf tmmd 
cura erit.fi foeti pmutato fiet ($ q: tpr 
gatdia diffiefti p pa$,puide 
re cura e pauda quoq5 p°ali 
qua ad ta uiri qua mulieria coce caa 
que fpregnatione difficulrat rempuen 
daa deo adiutore defcrxba* 0ucceffi 
ue utrojpnt hitio tractatuli it 
ad ea que folu mulicriu er pte fe tenet 
deuenia.Eufficultatf ipregnattdia que 
mebroru generatioia i uiria 
nit cura i,pprita capitlte perqre .fed 
eiua que i muliere mebro2f pfimilif ge 
nerationia uitio accidit t capite bm* 
tractatuli ra feriptia qua fcribedia cu 
ra iueniea.Caufag uero ipiegnatione 
difficultatiu uitio prfcipaliu feu alio:? 
nobilia que ,puenuit ta i uiro qua mu 
liere cura fiet tibi ubi ad fanirate men 
bra illa reducat cp er aut02? documefl 
facere fciaa. Coituofiraa foramia U 
gameti uitio rnrga crtrabetia^puenit. 
cwacft kifto ligameti tit bibtkil 
lquit.]C>reuita# aut uizge fcu logitudt 
niacuraerpertjuetulia dcreliquae q: 
I actu coit* muliere diuerfimode fitua 
do plua et min’ de uirga fufciptut. et 
fi nimia utriufq} feu alteri* ptguedo 
pceptione fpediat. crercitiu ieiunium 
et u liter es tenua tm regime adbibeaa 
ucro uiria de quib*.Sl6 
tua loqutt calore utgoratia atq3 fper 
matnfttplicatia ,pnt te ifra docebo da 
da Tot«jExtrtfece uerocaufe puta ae 
ria nimia caliditaa X plile ad priu pmu 
tent".T|hrecatattdea quoq5 fafttnario 
nea p priaa precatatidea curet" de qui 
b* ad uetfaa fomlegitaa recurfii beas 
uero et fi bia fide' nulla adbibea no crc 
deda tii quotidie iftia \ pttb*audio ubi 
ano ifto ob 5 cremate fur plurte. i0e 
bia tn ptolomei fuia qrta pte qdriptiti 
capto 5* me befitate iterdu facit, iquit 
em % fi i natmitate alicui* drii difpofi 
tota opia fueriti fagitario Fpifcib* taf 
P mottuoa diurnabit et malignoaetia 
fpirit*de loco ad loeu moueri coget * 
fi i uirgine fuerit at fcorpioe nigroma 
!tc* et aftrolog* mdicabit occulta et 
predicetfntura. £cceergofcdmpto 
lomeifntam qualif fnbtali pftellatide 
natia demoea obeditit. iRimiru igitur 
fi ille maledicte uctule demdtb*f ributa 
prebeteonon crededa/aciat .Suic.tn 
uebemeti affcctioi i quarta festi nam 
ralm boc attribuit et tu precatat* ad 
talea recurfu beaa fi lib$. Si uero am 
bo i quahtattb* maifeftie puenifit alte 
rfi ipforn ad ptranu permuta uel ftfaf 
eft ne fine ,ple peteat fociu permutent, 
et boc de cura caufaru dtfftcultatia im 
pregnatienia ta utria qua muli«ib*co 
muniti et aliquaruquoqj que tantues 
parte uirife tenent* Capito uigefimnfecundum de cura 
difficultati impregnationi a flegma 
tica matrici bdidicate prouenietia. 
3frtd ad tepue derelictf caru 
u ipregnatione ,pbibetia que 
er pte mulieri fe tm* renet 
cura poneda nuc eft. £5i igif' men 
ftrua t ca fuerit puta ipfo2? pauca aut 
fupflua quatitaa feu ragadie emo:toy 
deacicatricca ca,ro addita rtuti ulc’ 
rparm3!1 matricia palifi i afcripti capi 
tl'ia cma cu ipregnatidia dif 
ficftaa a fupfluia 
ut plurtmu bic 
0te igit prto taltu matrici bdiditatu 
de buiditatib’ matrici fu 
pra te docui efletia ofideradu eff an X 
fiegarice aut faguinee colericermftce 
fuerit et bur* er colore ac p illic defcri 
pta figna i noticia deueniea. Sfiegma 
ticia tgit pricipidfaciea cni cautplu 
rima ipfe fmt cura ut facili’ q? queri t 
ueniaa btptire dtfpofui. namoeuacua 
di dato queabertra approtimada ue 
mdt prio ojdiate defcriba. 0ucce(Tme 
ueroqtieab itrafer igit"' reru no natu 
raltu totn zegime ad calidu et ficeti faci 
aaut decitet deide adt3liufupfluord 
buiditatn digeftione deneni ut.lBe.ra 
dicii rubee maioria.J.it. radica brufci 
fpagi grani ctpcri an.f.i.artbtmefie 
fauine nepite mellife balfamite mente 
fcolopedrie capilli ueneria gallttrid fa 
fuci ozigani calameti pulegii radica ua 
leriane an .£)£>.£. femia fifeleoa .3*ri# 
anifi carni maratri ameoa fptce nardi 
an-5j'i.rilobalfamicarpob3lfamtan.5. 
idiqumcie an.f.i.flog antboa 
fticadoa arabici ari.f.f.rafurc ebori 
calami aroattcifadalog ru6.an.5X co 
quaflet et fiat decocto er qua cu 3uca;i 
albi I6.iii.aceti.i.iii.firup* fiat qui «15 
optimo ciamomo caffialignea ct mufd 
fini grania. uti. er" de quo.ige 
J.iX aque decoctioia dcern rubeoru5 
J.itii.uelaqucartbimefie aque ptpine! 
te aque floru fabuci ari.?.i.,p una uice 
mifce et i potu tubue totiea eribcdo de 
eo ut tibi materia digefta uideat .Faltf 
ige. artbimefie fame meteorigai cala 
miti yfopi pipinelle camedreoa pohrri 
ci floro fabuci fticadoe an.Clfb. t.anifi 
maratri amcoa carni femia aneti ana. 
3Xfifeleoa.|X radicii fparagi et bru 
fd radicn rubee maioria aiU5Xcice2g 
unufpice celtice fpicc 
nardi ctpt fqumari calami arostici an. 
3.11. fiat decoctio et cu meile et fucari 
an.l6.tXet aceti albi.f .iii.firup3 fiat g 
cd ciaomo cafTialignea acmufci grama 
itii.aroafijet de quo pro uice.J.tX cu 
decoctioe cicera aut cnaqnie efciif# 
totiea det" g> materia digefta uideaf F 
facfic.lBe.orimcirfqmllitictfirupi de 
:adicib3acetofi firupi de aztbimefia an 
pipinelle radica fcicfi ct ar 
tbimefie an. J.ui.pro trib3 uicib3mifce 
et i eo p32? ciamomi et cafltelignce bufi 
et pro dltcaiJ cn eifde aromatijado cla 
rificef. digefta materia muliere erntc 
robufta.t&.ptlla? fetida^.i. dyagri 
du grana, ii.co ahq° er pfcriptf firupia 
pilfe none fiat. g> fi pilfaa abborreaf. 
'fik.caflic bene piguia.J.i.ertrabaf' cu 
decoctioe camedreoa cufcute yfopi fti 
cadoa artbimefie anifi liquiricie et paf 
fula? caffia ertracta.j.iii. dyafinicdia 
addantT electuaru idi imde ct firupi 6 
radtcib3 fine aceto.Jj.et fiat medicta F 
cu illa ertracta caffia dyaftntcdta feu e 
(ectuarii ifrafcnpta erpf 
fio que/&.agartci elect!.5.ti.3t3i6.3,i 
faFgeme gra.aifandanf»aqua lactta capra? me!F:ofatt.3.t.addita t.rii.bo 
ris ad min3 i infufide pmaneat detde fo 
tis erplTio fiat qua ci s ertracfa caffia 
mtfce etmedicia fiat que made in boc 
cafu puett ©i forte magif bolo appetit 
ige. dyafmicois F ellectuarit fdi.J.f.3U 
cari albi quitu fufftcit et bclu deauiatd 
farias etfi pfectione foltda.J.i.dyacar 
tbamt pbc. uel factasfic.16e.rof cina 
momi 3m3iB.aii.$.t. fidalo? al.ef ru6. 
0n.5*f. bermodactiF efule 911.3.1 .f. dya 
gridiiturbirb an.3.11. mafticts.3.i.3ii 
cari albi IS.f.difibluar' 3uca?di modi 
co fucci artbtmefie facta reftdetia F cu 
aqua fublimatiois ei3 uel ci modico de 
fir° facte etimorfelF pfecro 
ne facias er qna.J.f. tribue q? fi poti3 
ipulueris modii apperer3 pfcriptJ (pe 
b35ucart' tmde adde cui3ca modico bto 
du ciceri ru6.it pulle Fmni calidi an. 
j.i.f.adduas ufq3 dof erit Fb3 loco fe 
ne plfuens .3.ii.f .erbibe. £a eni a<ppe 
tarematrtee a talib3buiditatib3purgat 
nt bibikil capfo de matrice uern iftaru 
dofes fcdm rue (firme fruteaugedeit 
dtnuendc tibi fit jurgata materia tn 
naturali balneo mulier fi robnfta fueait 
balnecf.Jn eo.n.fugFare iuuanui tuef 
etaquoci egredir"et lecti (trct.f.i.f. 
metridati f potudada eft f pfectidist 
frafcripte.J.f .que.lRe.fperi tatfor ma 
gne fine opio fperi pFte cu mufeo dia 
bre et dyafatiriontsan.3.1.rafureebo 
ris fenus mercuriaFan.3*iuoaguli le 
poris fifeleos. 
3.ffucarial6v(6.f.q?.p aq mellifte dtf 
foluafet p c bile coctu fit ado pf ne co 
tip cit2t .f .i.pfue itbof.f. f.1 i mofeff 
g:o(Tif fatj 3fccioe5 faciaf. S d ifa balea 
a dc(o ad dedarrqnta ufq5 die mori fi 
fecerit putile fibierit etruItalib3bal 
nets deobferuado debito regimteea i 
forma diligerer et fi balnea naturalia n 
bueris aut ea adire noluerit .iRe.anbi 
mefie betboice camedrcos cie pitbeos 
celtdoie gallitrici foliori (auri malue 
maiorane mcllife mete nepite origani 
051011 pulegii fauine 
fticados uitis albe ypicon yfopt camo 
mille melliioti an. flfb.if. carui cimmf 
fileris motani anifi femis aneti an.j.uu 
fenus lini fenugreci an.f .li.radicis pfo 
lide maioris radicis ualeriae radicis 
petrofilu an .Ib.i.er bif pquafla|J decoc 
coctio fiat.25ereb3 aut decoctiois fac 
culus Ipleaf fup quo mulier i balneo fe 
deat a quo ci egredit metridati Tpfec 
tione pferiptam tribue fero et mane ua 
cuoftoaco mulier balneet" etfi mulle? 
comunif mos fit i ralib3balnets fe trib3 
at quatuor dicb3 balneare ipfa ertftete 
robufta utili3 rn foret per dies dece ad 
min3ipfa ptinuare balnei er nouie ber 
bis de tertio i terna renouido. £r re 
b3eifde ftufi feu encatifma facete pottf 
jEarn fumo per eboti recipere quoqj 
pot £>alneo ppleto fi biiditates a ma 
trice aplius fluat ad ipfa erpurgatione 
ppleta tale nasale facias q? de nocte 
(alte deferat ptinue cp .TRe.artbimefie 
fauine maiorae diptani abftrbtt ari.j.f. 
anifi ameos rute cortici tburts afi.3 A 
pulpe col(oqmtide.3.u. (tat pluis et f 
corpotent" ci fucco mercunaf uel cac 
dreof er quo naftale i petia rara ligato 
fiat quo nocte qual3 renouato ti diu a 
tat' donec matrirataliVfupfluitatib’ 
purgata fuerit.Sb iftis igtf bniditati 
b3 matrice purgata ad eas totalif ac p 
petuo :efddedi.lRe.acacie balaufha? 
cupulla? gladii fcorte ferri licii mete 
cotticis arboris mafticis corticis oli 
libani albete fumac fpice pf 
uis er quo cum fucco acetofe uel uirge paftoriafeu millefolii naftalta fiat que 
p aliquot dica mfr ptinue deferat et fi 
preferipta oia n bneria q6ltb5 iftorum 
oem attqua bniditate a matrice emana 
te reftrigedi bre fciaa uf ca 
aliquo et pfcrtptj fuccia et pFuere tbar 
tari naftale pficiaa q? t illo cau mirabi 
Iit U5.q> fi ipfi* tbartari pfoere in fuia 
eibariia ufa fuerit ide faciet et e guftui 
dlectabilc uald uern qi bniditatea ifte 
cojrupte muliere nd nuqua fetente red 
det cn quo pleruq5 matricia oa i tm di 
latat"ut feme retiere nequeat et ob boc 
uiria tgrate ftut multa. Jn cafu tali fo 
ciaa fic .iRe. galle nuda mufeate an.3* 
(it. gariofo.3.i.mufd.3-f. terantf et ci5 
lB.i.utni rubei difloluant" gp calefiat pa 
ru et t eo tnc petia linea madefacta de 
nocte mtr ptinue defeiat.Jte ad ntlui 
macte coartanda /lRe. radten pfolide 
tnatoria aluta balaufttc mirre olibani 
mafticia colofonie boliarmcni gallaru 
ctprelTi cornu ceruiuftt uia 
de ifta$ rern pre una putata fiat, alta 
uero pa pquaflef' qua i uino nigro ftip 
tico para aceti addito buli.tCn tali ant 
mtr fometetffepe deide cn fup?afcrtpto 
puluerc rulua itua et ertra et 
\ decoctide afcrtpta petia madefact95 
fupponat de nocte uero petia uel boba 
ce in predicta decoctide madefacta ad 
modu naftaF fp tponat fpofitn teneat X 
cu t uino et aceto decoc 
tia decoctio fiat ,18^.mafticia gnmi a 
rabiei nucd cipfTi altata 3uccati 
nian.f.i. £rbta decoctio fiaten qua 
rtoa fometet" * p eamd re2? afpfio quo 
q5 fiat deide t decoctide pdicta tmerfa 
petia fupponaf .f fadaa ftc et B ruta33 
rcftrigedoquamartead pceptionejp 
pat.lBc. aluta de plu* mirre lignialoea 
ptlorn leporta mtnuttfttmc fciforn rute 
baccag lauri doronici nucfi ciprcfli an 
J.f.ftoiacia 
3.f. fiat putata cn qua paru olei mirril 
loro addaa et naftale pftctae.r pquafie 
tur et et bia p ebotuj fuffumigatio fial 
0i aut rulua debite ftricta fuerit iftia 
fopbifticatioib3 pftrictiuia baud qua 
quatdiget.et ftccapft b3 5 finiaefto. 
Caprmuigefimutertin de approri 
madif ab ettta que mrice ad pcepttone 
quatnanepreparatcc. 
JLurtma for que mriceadcd 
p ceptionequamarieppitetq 
dtffi 
cultate remouet de qutbtoib3 bono ad 
iuuateiefut piiti capfo doctrina dabi 
tur. ©e bia fgtf que mrice ad ocep 
tione ppante fuffutgiu3 boc #.*&*nu 
cu cipflt mafticia tburia laudat mirre 
galbai baccaru lauri bdelti 
da calatte ftoracia ligde ari.3.ti .abre 
gri(Te.5.f.?qnaflenf et coire dormita 
mfr itenditperebotnfuffuigatio fiar. 
W fadaa ftc accipe laudat puri L 
ftoracia 
ea faufe ftccc 06.3.i.f. abre.3.f. mufei. 
gra. tiii.cn piftello cato et bia maffa H 
at de qua paru fup carboea pone et p e 
botu ut pri* fuffuigatio fiat.raltf.T&. 
laudai.j.i.ftoracia calamite.J.f.gatio 
fo.ligtaloea rof an.3.ii.abre.5 
t.mufci 3.f.tereanf et co piftello cato 
trocifci dragme.i.pftdanf et qntV no 
fup prunaa pofito mlr fumn p eboru5 
recipiat deide cn aqua rofata i qua mu 
fci paru difloluto fit 00 rutae madefiat 
fi mlr et potetib’foret faciaf fic.lfe 
ftoracia calaite.J.f .Itgialoea abre g:if 
fe an.5.iubalfami.5 xmufci.B.i.fiat tto 
cifd.3.1 et mlr p eboti? ut a fumo reet' piatibobar nero l boc caftt i balfamo 
fmo 05. 
0uffumigiu quoq5 ex ttocifcis factu5 
ifrafcrif$1'boc cafu,marfeu3 ut/&. 
rof ruB.i.f.tburis mafticis mirre fan 
guis dracois boltor an .j.ii- 
ftoracif calaite.J.i.laudai.J.f .abre mu 
fcilignialoes gariof.balfai fpicenardi 
an.j.f. et CU5 
piftello calido troctfcis^.uni3 cu dimi 
dia pfice.ex quord uno fuffutgatio fiat 
quo facto os matricis cu aqua rofata i 
qua mufc3 diffolut3 fit madefiar.deide 
nir ad muliere fcdm modu qui iferi3 di 
cet' accedat uel facias fic.Tfc.ltgnialo 
es cmomi an.3.tX gariofo.cipi 31316 
nucis mufcate an-3.i.radtcu btftote gal 
Ia$ atuisrocbe aii .5.11. mufci.B.f.pqf 
fenf et multer 1 nffumigef. 0ag5cia 
fine opio ab Huic, t quito defcripta at 
fejapioe i feptto fuffutgata aut fuppofi 
ta i boc cafu gradif ualet.0ipliciu fuf 
fmgia que ad pceptione qua maxte ua 
Ure pperi fut biftorte gallient ppoftre 
rilobalfami laudai nepite melliffe.Hd 
idenaffaleexquouis ftplicid tfrafcrip 
toq pfimthf factu ualet ut ex felle afenf 
filuris cu fucco praffi uel cu felle capoli 
mafcuh (1 mafculu uel femie ft feminam 
babere cupis et fel recef exiftat cd quo 
fatirioispiiusicorpand3eft uel erra 
fura cornu capre cu oleo de fplca.q? fi 
trafac# trtb3diebus poft purificatione 
boc fiat.0erapto erptu boceffe dicit. 
J0e quoq5 coagulu ad ide ualet et lepo 
ris qua maxie, Coft3 fimtltf cu oleo ro 
fato at fel comi cu meile aut fcmigrecn 
cd adipe anag aut leporis fel cd mellc 
0eme quoq$ fpagt cu adipe anferis 1* 
cd eade tefticuP.mnftele dexter, Cdo 
{eo rofato ualet mufc3 uel lauri folia * 
J£t pro rufticts alled i oleo rofato de 
coque cu quo dnaj ruftica naftalia. £ e 
que ab autorib3 defcripta 
ad pceptione ualere ppert fdt tfrafcrtp 
ta.Sor dictes aurictVdextre mule i au 
ro autargetoliget" qua mulier in bra' 
cbto dextro ptmue ligata deferatde 
de dete puelle fepte annord t'auro quo 
q5 feu argeto ligato referfit.Jde de la 
pide aqmle inido et3 repto fiet. 0eme 
ite peonte cfcca mulieris pectine delata 
ide facit .iReferdt et alii terttculi uni 
us galli extracti cd faguie ac fub lecto 
poftct pceptionemirabilif iuuat et id o 
do* ligni bufci facir.lRefert et bon3 an 
glic3qp fi cu dente bois monui mulier 
deorfu fuffnmigef mulier fecdda reddi 
ruret fi er foleisagni caftrati fuffumi 
gatio fiat ide facit.iRecitat ire ali6 em 
pico cui nulla fide adbibeo peitus et fi 
j numeras ftertles reputatas pctpiffe 
ob boc affirmet, ut i uigilia JcBia ba 
ptiffe .xx.anord bo uel fupra an bora5 
diei tertia ad capos foPaccedat et pfo 
fida maiore fuacd radice prioabftra 
bat deidemiore terdiiica oratione di 
cedo duote et ta endo aua redendo ne 
mt loquaf' unquaXdq3 domi fuerit ex 
berbis predtctj fuccu ertrabat cn quo 
ifrafcripta uerba i pgamenea carta de 
fcribat uidelicet dixit domufXrefcite 
rcbtbocb et multtplicamt cbaba 
tbay et replete terra amatb.Jftam 
carta talif fcripta du coit uir ad coitu 
ligata ponet du mafculu bre cupit et fi 
femina mulier Sdbibeti fo:fa fide boc 
accideret mibi nequaqua q* effo uerd 
effet et cu bec uidere lilufione ee puta 
re potiMfeic quate B anotaueri quenf 
uiri rati autoritas B effecit, na erptme 
tu boc affectu fp pfccutn ee afferir, Sn 
glici enim inter criffianos fouilegi frit 
maximi fedipfiusm francia derelictio butc capitulo finem impono.. 
Capitula uigefimdquartd de app:o 
rimandiaabertraqucin coitu p:eftat 
delectationem et que a<pprietatc uene 
refopitam eccitant. 
£lectetia t actu coifqua ufr 
d ftmiltf 7 multe: capiat magna 
imo marimd ad pceptioncm 
tuuametu p:eftau£a de ac no nulla coi 
tn delectatta et aliqua a,pprietatc fopi 
ta ueneze eritatia que ab ertra apptori 
mada fnt i pnti capto dfcatbd. Hnteq'5 
tgit" ad coitd uir accedat i mulieri* am 
plertVfamtliaaif fe ponat et cd fuanila 
btord fuccide olcla det plurima uerba 
dulcia et aore iducentia ,pfcrat rnamil 
la? papilla* digitflcuif prractet.ctqa 
i actu tali ota facere fa* eft locu inter 
and et rulua leuif ?fricet.£a eni frica 
tio utautore* ferut plurimi t muliere 
dlectatione affert marima.Sepe ut uc 
nered actd pficiat opera det donec tn 
mulieri* oculo* fcirillare pcipiated in 
terrupet fp.Cdq$ mulieri* fcitillat ocu 
Ii ac rba trdcata loquiif fic opi medio 
fuord IafTara fiflic et 1 motibo* 
fui* modu b3 nullu rdc uir ftatt piper 
at cubeba* mafticet et cd faliua er tali 
mali icartoe cata uirga illiniat uel idem 
cd felle capre et puluere femia urtice fa 
ciat t puluere fatiafoi* [ modd ungeti p 
meile pficiat cd quo rdc uirga tungat X 
facta* fic accipe ptretzf liaftfagrie cina 
momianpte* equale* teratur fubtilif 
fime et cd cidato cribrent'detdc cd futi 
popdttt'5in5i6 piltaf pfice er quib9nna 
to:e retine et cd faliua tde gclta uirga 
ac matrici* collo illiniat. 3 n actu enim 
coifer bi* mulieri tcredibif delectatd 
Tequif. que tnc taliter firudda eft cd de 
inflo capfte .f. et acbia efcuatj finiftrd 
pede fub aeba reponat dextro aure et 
cenfd teneat et ftc i talt fttu ctdictf dtU 
genf obfuatf dne uenert debito finale 
pfolua t obnixe fludedo ut i eode illan 
tt fpmata fimi'emittat .Ofbird fi tacta 
diligerer obferuaf et pceptio no fequa 
tur.ut tn de ptigentib9omittaf nibil at 
tede cfto p rariflimd fit q? iuenidf' nonr 
le que paro aut tnimu coitu apperut.ut 
igif i tahVfopitu coit5 appetitu umifi 
cea accipe puluere pipia et 31516 que p 
meile pmifce et de tali multer fibi mat:i 
da collo illiniat ac leuif ofricct.cp fi ide 
cu felle uerria fecerit ad coitu ea mira 
biltf quoq3 fiet fi tu i pria 
pia oculo de cafloreo oleo ipofuerif ti 
ta.n.ex boc mtr delectatione accipit ut 
rittflime fpmatijet et uiri quoq3 :cpid£ 
plurimi quib9 et fi ad pficieda uenere5 
bon9 animua bona atq3 uoldtaa fit ui 
rea tn ad uirga erigeda deficidt.ut igi 
tur pp pofle tno iftiapaupculia fuccur 
rat qui boni exiftetea animi ut pp eia n 
remaneat uirea uirib9accumulat faciaf 
fic.Sccipe andegalli fuccu aut fel tbau 
ri feu uerria et cd meile mifce et CU3 eo 
uirga radicea gettalto ac femur iunge 
reneaatq3 mo nd nimio calidi fit talia 
eni unctio uirga erecta tenet diu. &d 
cp maxte iunat fi ex otia calidia aliquo 
plataa peda i unxerta.Jfdeoleniquo 
ciperd aut finapia fuerit bulita faciet 
aut oleo fabnetnd aut mulffiind cu piae 
tro fi mouario cu qnouia cx oleia pre 
dtc|5 paru mufei ducaa ex quo ut priuo 
iunctio fiat.f aliter et e mirabile i oleo 
formicaro et maxie uolatiu oua diu bu 
liat de tali oleo acctpe.J.ii.femia eruce 
femia cepe an. 3.1.^. eufo:bii caftoref 
an.^.f. cere paru et unguetd fatiamoi 
(e fiat cd quo poftea i mouario mufeu 3.t. Fcorpora et iunge ut prP.jfn boc 
et cafu dixerat ndnulli gp unctio facta 
cx anrugia afini cft ultima. Enrugia 
quoq5 aferia ualet multu uel faciaa fic 
ct eft unguetd expertiffimu cp ,i&. an 
rugie culpine fucci eruce aii.f.ct.et cq 
bia buliertefticulierulpia quatd uio 
ad fucci ufq5 pfumptione deide colei: 
ct cu colatura cere citrtnc.3.ri.liqueff 
at ab igne remoto cuifrigidari tctptt p 
copuluereifrafcriptu mifce g.lBe.fe 
mi0 cepe albe femia eruce bacca? latui 
an.3.ii!.fiat pfuia cn quo et fuprafczip 
tu fiatunguetuquoad unctione ut fu 
praferiptia utere f faciaa fic accipe pi 
retri.5.ii.ciaomi.3.i.euforbii.3.f.feiMtf 
faepuluere qua cu olei fabacini at mu 
ftellmi.3.f» mifce. Eltqui et credo qui 
cr odozatu pcipmr mbtl uel quib° feti 
da placet fic faciat baurac et afafefida 
cu meile mifce et unctione faciat fernt 
cni tale uirga erecta tenere dmtilTime 
Sliter et meli0 accipe euforbii piretri 
atu|uet cu Ib.ii.aque ad medietati pfu 
ptione ufq5 coquat" deide cu quato uia 
olei fabacini aqua illa3 pmifce tm deco 
queda cp ipfa tora refoiuta fit. £z ofo 
tali unctio utpriua facta ualet mirabi 
ltter.£x tefticfia pfimikt bellicofi galli 
cumpfguedie anferia unctio facta efft' 
ciet quoq5 cp tenere i ore f*u 
ftn galage cretica uirga diu tenetor 
terea ficut no nulla de fui ue 
nere extiguunt ac bomine caftu effici 
qnt ut agn9 caftua lapio celidoni9 cam 
pbora et alia plura, jta aliqua uenere 
poteter exitat ac bomine luxuriofu rd 
dut ut pBt plurimi iquiut. $&e nu 
mero abrotanu fub puluiari pofitd ee 
affirmat et ide facit feme clitropie et e 
cicorea f fpea eiua.f.cuPfeme fcorpio 
nia crude fimilat" uefpertilionia qitoqj 
faguta i aliquo fodo 1/gat’et fub mulic 
ria capite pofit3ide facit, Otfculiet 
bellicofigallit arietina fuolntt pelle er 
braebio fufpeft uenere mirabilif icitat 
ac recea fatyronia tefttcfue f manu rc 
fent3.£)6birabtle dictu fert cp ftellioia 
cima f petra ligat3 et i manu fimftra de 
lat3 ultra modu ad uenere ,puocat et \ 
dettra retet3 ea totaliter ,pbibet.£j£bi 
rada plurima qua coiru delectat queqj 
a.fprietate uenere fopita umificat in 
boc capto defeupta fut. £5cd certe ftel 
lioia cinere mirabili3 ntbiL£a de re co 
gruo frue dignti putaui gp dria ft cilio d 
medicametia oib3 i boc capio faiptia 
palma repouaretetfic caplmbociip 
fum finem recipiat. 
/Capitulo uigefimuquintn de puluc 
ribuapfectdibu0aliifq5 ab intrafnme 
dia plurifq3 ueneri materia requ:ftta5 
ad augent ac eo ad coitu ,ppriu gagla 
riter^uenienteradiuuant. 
,pbibitio ue 
i nerenoiterueniete rcmouebi 
tur prece 
detib3 i capituferteriua approrimada 
queipfa multifaria mulrifqs modia ad 
iuuat deferipta. £5ed ea nue fcribedu5 
reflat que Ituf fopta materia eide necef 
fariaad augeret ac eiua cowoborado 
potentia ad gaglardi 
ter adiuuaret gp adiutore deo i prefeti 
capfo fiet, £>iplicia ad boc 
factetia reperiunt’' plurima d quos nu 
mero cft caro cdia que paucarn fuper 
fluitatu mfrimurimeti etfacilfitdtge 
ftidia.Hnatie tii caro culubos pdteia 
peflaria tmturta et anferia ligua t boc 
cafu cetcrie preualete nofcunC et auto 
ritate btbikilcapto defpmateetcoitu 01115 antmalio pmeftibilin tefticuli uale 
redicunt" a,pprierate i boc tame cafu 
tfraferipri pricipatd tenet ut teftlcnli 
gallo? apri uerrie cerui et tbauri. Si 
ifloru attii pmeftio alique faftidiret de 
ficcent" et i puluere reducant" de quo 
accipe.ixgalage pipia logi 911.5.11.3« 
ca:i ad pddue otum fiat ptois de quo 9 
mic9 coclear und cd uino cato maneie 
itin9 accipiat ac i feio cd doimitu iueiit 
tatdde.Jnfrafcripto? quoqj omeftio 
cerebto? ualet ut gallina? gallo? non 
dd coedtid caponu fafiano? anatie et g 
dicu.coldbo? tn et pafTerd ceteris pua 
(et £r afiato arietf pulmoe bdore erpf 
fd i tali cafu ferfbr e preiogatiua mari 
ma Suic.uero.rri.tertii ac bibtkil alie 
gato capto puluere er papo tbauri be 
ne ferocis cdouo fozbili t modica ad 
buc quatitare data 1 boc cafu efficatiflfi 
me ualere aflerit. 3fde et ndnulli de flei 
cozc palleris aut fafiani at falconis aut 
accipitris referdt cp cd ouo aut 
uino cato dadd eft. Tfbuluis quoq5 pe 
dd ac caude fticord feu lacerte m<5 quo 
fupra fdptus ualet mirabilif. 1(buluis 
ofltd de calcaneo birci pbuftoin uel of 
fid bouis at puluis de tefta tcftudmta 
ualet a,pprietateetutfermoeordque 
ab atali ppleat". coagti 
(a oia oua pifcid gallina? pdicd colobo 
rd palTe? et 01U5 puard auidXac quo 
q3 oe et fal ftinici feu lacerte gp ftc fit. 
jLacert9. i amore cd uadit decollet et 
euirceref et fale repleat"que i umbra fu 
fpertfu deficcari pmite et abiecto lacer 
to fal ufui refemet" modica cnf quatitaf 
tibi fufficit. cp fi b9 pulpis et filueftris 
erucefemts cd ouo foibili mane 911.5* 
i.odertsnibil fupia.et (cito cp piefcrip 
ta cd ouino lacte fppta aut caprino re 
cenf multo no min9qua cd fobili ouo at 
uino calido ualet.Scito et ite cp f {flo 
cafu oia a muliere Cupra ptmficatf me 
ftruis efficatt9 operant". I&erbas ifra 
feriptaa i boc cafu pferre uetereserp 
tt fdt ut Spiu £:uca et marie ftlueftztl 
andaeboeba melliffa meta nafturtid o 
3<md pulegio faturegia urtica fenicul9 
fpag9 et yfop9 et iter 01 a ifta eruce fuc 
c9cd uino dat9 i ieitmo optime ualet. 
jEe radicib9 i boc cafu marie puenien 
tesfdtpaftiatadomeftica etftluris ac 
cor’ bulb9cepe alledpoird enulanapi 
rapa rafan9 fatyrion fecaculyrigiga 
laga 310516 ac radir gladioli.illa.f. que 
defuper iuentt' er femtb9 Ceu granis ff 
feme urtice rafani meldis apii petrofi 
lii nafturciiagreftis et doeftici femen 
frafai queliguaauis dicif Cerne eruce 
baucie Cepe cimi andacocbe napi poiri 
rape lini fpagi cardamomi ameos anifi 
grano been cicera rubea fracta et inte 
gra faba lupti9 fafeoli rtfn ferro gario 
fo.ptp albo et logo.£r fructib9 f cafu 
ifto puenietib9fot nucee coee ut cdtter 
fit pdire pinee piftacbtc rue dulcee aig 
dale auellae dactili et nur idica. £r pi 
fcib9 et Ci 0uie. petrinos laudauerit i 
cafu tame nr0 magna effteatia bre non 
pperio.S nonullie tnetarulgaribus 
preferti fert" carnee coclea? fluuialtd 
libidine fcitare potenf.£r prefcriptfs 
uenerie materia abode multiplicat ali 
qua ad actorii leuif coicuatet aliqua 
cfto ad oenere ardentius tetret tatam 
materia coiter no mftiplicat.un follers 
medie9 oia ifta diligeter eramietetfe 
cudo cp dd buano ufd 
pnt faciat prepaie ftudiofe et fi bri no 
tauerieerpfcriptis ueteres pfectides 
feu electuaria ppofuere pluria er quo 
ru ufu drle ucneris augeri uires potef 
alTcmt et inter alia dyafaty rion deferi ptioe c6i3in$t5 pditu et fecacul marte 
laudo. £>3 cn iurtamet tgenioli poteti 
05 fiplicia i boc cafu que ualet ota cum 
diligetia pquifiueri quafda preferipto 
ru deferiptidea et ppofitioea deo auri 
liate defaiba que naturale roborado 
calore fpma mftiplicado et uenereu ap 
petitu teitado iuuenea ad uenere no fo 
lu ueru decrepitoa t fenio ultimo pfti 
tutoappellet adeo uti etateadolefce 
rtefeuiuuenili fefore puerfoa eriftia 
but. <0uarn pria fit bec que.T&.tefti 
culo2£ rulpia recentiu et mudato;? .3. 
mete faturegie eruce 
filueftrta fecacul yrigi radicia acort pa 
ftinace filueftria 2adicia gladioli que e 
defupe: melliffe naftmcti 03imi pulegii 
urtice fetculi teneri an.?.ii, ifte 01'a bn 
muda t ouino (acte decocta ultima pi 
ftatioe ptftent" et ad ftagmina palTate 
ad parte referuent" detdc cerebro2£ co 
atqj paffe? teftictog tbauri uer 
ria galtozp et apri ari.f *tii.t preferipto 
lacte talia pfimilif decoquant". iCunq5 
cocta fuerit modteo buttrt recefia uitf 
lia ouoru5 2ecetiu$ duob3additJ i pare! 
Itaaffent"parup fucceffiue accipeafg 
dulcia aliqualif affata 
ru piftacbtajp coia na cie ptea 
rn 01U3 modato2£ an.|. i.medulle nucia 
tdtcedactilog pfguinan.i.i.f.ifta pte 
ranf ptritioe ultima, demu accipe p:ia 
pi tbauri ficci femta eruce an.J.f. femi 
nu anifi baucte rape napi fpagi et frari 
ni an.5.ii.f.galage pipia logi $10516 atl 
$.ri. ciaomi gartof.pipia albi.an.$.iit* 
caude lacreti.$. i.fi 
fubtilifTim3pruia erbia otb3fiat Sic 
olbua prepatia electuartu pfice fi cu $u 
caro ipfu fecerla accipe $ucari triti coc 
taru I6.w'.et de pafta rern IB.ii 
Me qua et fi ndtmbuerta t tantum re 
cepta adauge ut pafta ad fuff/cientiaj 
babeaa $ucat£ co decoctioe eruce ftlue 
ftria faturegie mete melliffe nafturcii 
o$imi urticeetciceru rubeoa diffoluc 
g? lento igne decoquat" pafta aut illam 
paulati fecd mifce et i fine decoctionia 
adde cerebrella ct ea que t patella frira 
futcu lignea fpatulaptinue pmtfcedo 
debite cu cocta fint et ifrigidaji fctptut 
amigdolaa adde et ea quefecupiftaff 
ultimo uero pferiptoa puluerea comi 
fce et electuariu tuu pfice. Sero aut cu 
tu3bon3bd domiitu uaditacmanecn 
furgtt ad quatttate caftanee de boc t\c 
tftario fumat ufua em eiua qua marime 
antiquoa iuuat na calore naturale ro 
borado fpma multn adauget ctftantu 
natura fortificat ut utee coitu uti pof 
fit gaglardif. Jfn atiquia quoq5 debili 
b3 qui nec de coitu curat talia electua 
rii ufua calote naturale adangedo mul 
tu uita ,pldgat.uern fi cn meile facere 
uolueria efticati’ erit 
iB.ii.f.pafte illt9 fufficie't et ut prio elec 
tuartii facito. SIiter.lBe.femta eruce 
priapt tbauri tefticuloru rulpia an,5. 
ii.galagepipia logi ciao 
mi an.5.f. caudeftincoru.B.i.facptiie 
re de quo cu ouo fo:btli t mane erbibe 
uralif et eft efficatilfimu cupiett fuauif 
fime i nocte amafie pplacere accipe fe 
mia eruce tefticulojp culpia femta urti 
ce fatmegie priapi tbauri an.5.ii*cau6 
cezebelfpaffan de nocte 
ptfaa pfice de quib3 cu amic3 dotmitu 
uadit.j.ii.capiat et mibi crede mirada 
miracula faciet. O aut er preferiptia 
fimplictb3 unu uel pia elige et jpuluere 
faciaa quotfercul’ amic? tu3 utat" feu 
ftcaco t mane ieiuno cu ouino lacte ui 
no calido at fozbili ouo prebe ac i fero 
quoq5 uel per boloa educaro electua  factaa <\i fi fantafia tua apltauerta 
mille modia talia prebere poteria. O 
tubiapaupculia qutfpem pferuare 6 
fiderat pparior ut ab bia difcedere ne 
queo.3 deo electuariu unu i boc cafu p 
ciofiffimu ymo quali diuinu gp i .Sub 
audia,p quoda nobili attqua ppofui ad 
buc ifcrtba et tale buic capto fine ipo 
natuolo cp.ik' fatyrioielB.f.dactilo 
ru5.?.iiii.mete5in3ibpditi 
J.iii. coquant t lacte outo demu3 bri pi 
flent poil accipe tdliculozj 
uerriaan.J.ii. et 
paffe2£ ari 16.f. cerebra becet tefttculi 
\ lacte ouino pfimilif decoquant" et CU5 
modico butiri receria i patella pa2£ af 
fcnt" uttell'ouoru3 recetiu3 trib9addi|? 
demu3 accipe melltadefpuati 16.ii.f,3U 
cari Ib.iii. meLet 3ucarum» 
fimt coquantf facthf adlungedo paula 
tt fupzafcripta et cum lignea fparula fp 
pmifcedo cunq3 cocta oia fuerit ptue 
rea ifrafcriptoa adde accipe papi tba 
uri feta eruce ari.f.f.f.galage 3edoa2ie 
ari.J.i.ciaomt $tn3tB pipia logi feminia 
fraxini ari.5.yi. feta merctirtaf feia mal 
ue afi.J.f. medulle nucia idice pinearu 
modataru piftacBaru ftflicoru aigdo 
larti dulciumadararuari.J.i.ex bia pf 
aeri$ada t puluere redige reliqua cum 
cultello minuti tcidanf' ct CU3 plcriptia 
debite mifceant .et factaa electuarium 
cufted qualitate callanee tuo bono bo 
mt cu it dojmttri et mane cu furgit exbi 
beaa. T&oc eni calore naturale reffau 
rat.femia materia adauget ac ad uene 
reriactu3 bomineadeo potente efficit 
ut abeo mulie* et fi no faciata tri laffata 
recedit. I&octri electuariu pficere po 
tea altf uidelicet medulla nucif idice pi 
neaapiflacbtaa fifficoa etamigdolaa 
ftmul ta diu piffa ut paflc fo?ma rcctpi 
ant.Sup qttepoftea 
rustice et tirifimrdenouoptftcnf' qd 
debita eorri fco:patio fiat quo fco mei 
fatpridia dactiloa menta $in5iB etiutu 
baa ut 0 decoctae oib9adde atq5 gallo 
rd et rria teliiculoa colnboruqj ac paf 
fero cetebra.bec fimuliigneleto deco 
quanf'. T&ia coctiacutfrigidari icipi 
unt puluerea pfcriptoa pmifceetelec 
tuariti ut quo ut pfcripta eft 
Otere.ueru utpmiffa ferue electuartu 5 
priti capto tponere fine debebat.q: tam 
tractatu buc mulierum amore conficto 
peccatu grade pentere fi eaf 
que fic difficultati tpregnatione diuini 
t9 remouet pticipea ri efficere 
re fcito pfcripta bia n min9 qua uiria p 
uenire. 1 teie mane que coitu frigtdita 
te nimia refpuut ac bia que er abunda 
te frigiditate puellae mafculoe pcipic 
tea made bre poptat.Se bif tri que fic 
mafctoa br e defiderat deo duce doctti 
na alia fequetib9i capfia defcribere fpe 
ro et p boc buic capto fine tpono p qd 
et p aliq pfcripta difficulta# ipregnatd 
nia i muliete ab fiegatica 
nietia cura bea oib9.f.ordiatc deferip 
tia que ta ab extra qua ab intra regula 
riter approximari debeant* 
Capfm uigefimufertu de curaipre 
gnatioia difficultati a colericie mficia 
buiditatibua 
J0ne deua quatu difficultati* 
b Ipregnatoie ab buiditate fleg 
mi 
cbi dedit. Sed i uno ofolor gp in ei9 de 
fcribedie curia que fc3taa colera fan 
gufe qua mfia.puenire pot ea adiumet! 
mibi erit maximi.lEt pp illi9 que ca btt 
miditatif nuc cura taqua femierpedit’ab ipfa tet*aggredior. 
0cr igif rerfi no natnraltfi ad frigida 
ctbntdfi preoidiato regimie deabab9 
fapbenis ftornia fieri ittbe eoipore qui 
marle eriftete plectorico no mfta tame 
faguts quatitas ertrabeda eft cn cole 
re frenfi tpfc fit 0ticcefltue uero ad bti 
tnoris deielicti digeftionc accede.lBu 
fbupiacetofi fiplictsfeu orijaccarefl 
plicis.i.ii.ftrupi de endiuia.f .i.aquaf 
cycorce lupulojp et bugldfc 
duab* uicib9mtfce aut $ delicsti cn mu 
fcatellinis clarift 
ca qua totiens enbe donec materia di 
gefta pprebendas uel.cn aquis pmiflis 
inlep rofatfi aut uiolatfi prebe cp fi ma 
giftralej firupfi uolue;if*1&: 
florfi buglolTe boragis rofarfi rubeajp 
(actucefoliorfi papa 
ueris albi endiuie fcariole aii.£3£b.i .fc 
snis endiuie ac lactuce an. J.f.quatuot 
feminfi frorfi an.f.d. fiat decoctio qua 
cfi 3ucari Ib.ii. aceti albi.?.iiii.ninigra 
.cfi cirrmis fandaf aromati 
$ado (tropica er cfi preferiptf aquis ut 
precedentiVutere i0igefta materia ta 
liter euacuef Sccipe cafiie feu mane.J 
i.difrepera cfi decoctide captlfuene.flo 
rn buglofie uiolajp ettamarido 
rficrtracta caffia electuarifi de fucco 
rofa? uel pfectidisdemana.J.ii.f. CU5 
firupimof.i.i.pmifceer ipotu tribue 
Xloco tlecruarii de fucco rof.uf pfecto 
nis de mana reuberbari C115 
granis, ci.fpicenerdi tfuft i aqua lacjf 
capra$ cfi modico uint albideipfo cfi 
i infufide boris.ri.fteterit puemeti er 
prelfide facta. £ t fi potoj rennuit.lBc 
electuariide fucco rof at pfectidis de 
mana.j.iii. albi quatn fufficit 
ct deaurato bolo faciaf qua poroif loco 
fumat. Colera pura peccate tfta pueni 
fit. £>i tn niteflina autcftrfa colera pec 
caret firm de radtcib9 acerofd ertbe ac 
dyafmtcone electuarifi idd ptlfas de re 
ubarbaro feu aggregatiuae.Cfi tn me 
dic* quilibet marcriesbas fetat coiter 
euacuare t dado mcdfi eae digerendi 
feu euacuadi cupies ad deue 
nire aptius ndffifto.if aera purgatione 
per bora una ate paftu pfectiois infra 
feripte bolnunu mlrfeper capiar que 
•fl&.fperu tria fandaf.j.ii.jafuje ebo?if 
utfti quercini pfueris priapi tbanri ac 
matricis leporis an.j.ii.jucari albi 16: 
f .3ucag cn aqua rof .foluaf et f mojfel 
lis grofTis fatis pfectio fiat uel accipe 
pferue rof.f. i.pferucflo? nenufaris 
boragiset buglcfie anniti, dyarodd 
abbatis tria fandaf manufcrifti cn peif 
en.J.i.f. 
preciofos.B.ii.femis mereti 
riaf.j.t.f.rafure ebe jj uifct quercini pr 
lieris priapi tbauri matricis leporis 
an.B.ii. deaurata mirtura er bis fieri 
tube de qua precedetis loco cocleam 
nfiptinue fumat. T&ia factis i balneo 
tali iuuame inuei fingulariffimn q?.lge 
malue ac bifmalue.cn radicib3 an.£l£b. 
falicis uirisruaeal 
bas poitaris nenufaris et ioct ari 
dfb.ii. folio 5 cotani .jQguYi.et trimi, 
decoctio inq 
tepida mtr feioetmaneieiuno febalitc 
et et ut nefudet uel falre.quato minus 
poterit tina difeoepra permanear. £r 
berbis aute balnei facculus ipleaf fup 
quo fe mlr balneas fedeatXu balneum 
egredit"de predicta pfectide feu rntrtti 
ra ptinue fumat et per dies aliquot ba! 
neu tale ptinuetXiuf rame loco er bis 
rebus ftufa feu ecanfma facere porciit 
■©eltale fufFumigifiq>.T&. fanda? om 
tuo an. J.i.rofajj florfi nefifaiis ?aiota$ an/f.f.ftoricfa calafte an.5.«. a 
ibrc.B-i.pqnaffef et cd aqua rofata tro 
cifci pftciarrf\ j£rquib3fup catbonea 
tino poTirop ebotu recipiat fumu. Sn 
it et retto er albo ungueto galieni feto 
fc ungat cu curVncia una.j.i.boliarme 
mi fi adderea meli3 erit. 3fnfrafcriptU3 
quoq5 nafale p nocrea plurimaa defc 
rak 06 abundante in fup 
fluttatib3 colericia matrice adpceptio 
neprepat q? .1fc. medulle cruria uitfi 
cerebri cerni butirt naccini adipiaca 
ejmiiidoa fandaf ftoractaliqui 
de cotno cer ai afti an.3.ii.cn oleo roto 
foftmFicotpenf' et cnlana nafcaliaap 
penfa filo pficiaa.poflet etpeiTarin tali 
rofate et olei tofati an. |.itt.dt(To(uan£ 
fimF et cti eo muliere5 peflarija. ali 
1e tfulue fopbifticationtb3 cd tn boc ca 
fu rariflime bia op3 fit ttactatio aliqua 
ftenda n eft ubi tamen op’ foret ad pre 
cedentia capto tecuifn babc et er magif 
tempera# que iHic defcripta fur utere 
cti bocbuic capto fme5 facere bbet qt 
ft aliqua ftbi deficienti prefcrip# capi 
tuli0 recurfum muemet. 
CapFj mgefimuleptimn de cura dif 
ficultatia ipregnattoia que a mrtciafa 
$umeia bumiditatibua,puenit. 
flue bniditateofanguree 
f colere admirtioc fepe ptici 
pat aquoforn cnflegmatefe 
pi3. Cuq5 ut bitis eft ab bif fepe tprega 
tto diffkultatej recipiat cura ubi adbi 
bere uoluctia taliu qualitate5 acfubfta 
tia.prio nbitfpiciendn eft qua er toti3 
bttudteurfe ac taliu faguinearu bnidi 
tata ifpectidepgnofcea Ceigtf ad ac 
tu practicu reducendo fer reni nn trc 
turaliu regimen 
fi bnidttatee tfte colera pti 
cipat tale regimen ad frigide ficcttare5 
ptempado declinet faciae.fi tiero aquo 
fo flegare ad ficeti regimen decimet nc 
ceflceftfed frigido rempet" detdecdtb3 
mat«rieb3euacua?5 ffomia abab3erfa 
pbete fiat et copiofa qde5 uerofi bcidt 
ratea ifte colera fraefiegare ptidpem e 
uacuattoe ubi op3fttcu qutb3et quomo 
tlld fieri debeat er precedenrro 
doctria notu tibi falJ eft. et per boc ad 
appropriata folum deuenio.tn boc em 
cafu balneu er aqua i qua corei pfecto 
rea fua coria pficiuttuuamenri nrnabif 
fueniea et prefcripto more mtr balnea 
da cft. & balneo uero cu rgredit" bol3 
pfectioia Ifrafcripte un3eide3 tribuat 
que.1&. ctaomt feta mercnnal' rcf.ru 
beajj liature cborte ari.5* 
laptdu p:e 
cfofo$ an.3.ii.fadat 01*03 an.3.f.3uca 
ri l6.f. dtfloluar" cu aqua rofata 
crtlctioia caltbu» at cadentj auri et pre 
ttalct et pfewe jof. f .«.addita f fa J giof 
fia moifelf pfectio fiatj preferipto bal 
neo plurib3 dteb3 fe balneet. mirtu 
ra quoq5 ifrafcriptaper borauna an 
paftu unu coclea: fep accipiat que.lRe» 
pferue rof .atique-j.i. oferue boglofiTe 
ac boragia an .5.ii. tria dparo 
do abbatia an.f.ii.pluerte fpecte? pre 
.3.111. auri numero .riL 
mirtura er bia fiat que deauret". 
lier fepe er Ifiafcrtpta decoctide fomen 
ter" que gallaru3 fu 
mac plataginif flpbirt cbimolee bolia:. 
elute an.£J£b.f. jn aqua fftiufafi uf fer 
rata ctaifta decoquant coqua mlrfo 
mentct"fepe deide Itnf et ertra prr fcjtp 
taa rcru pluere mricia oa ct tbimeffe camccheofan.Ob.f. fcolcpe 
drie. £&.i. cotticu gene fl re et fraxini 
an.£16b.f. paffula?.f .i. fiat decoctio i 
cuffine eptibimi.i 4. adde et p I6x 511 
cari iS.f.meir et. J.ii. aceti paffulatt eto 
113016 cu ciaomo fir"1 facias cui3.J. i, 
f.cu aquis una uice tribue 
lQfbateria digcfta accipe caffie atma 
ne.fXqua cu tali ccocto‘e dilTolue que 
tf&.capilF ue.floru botaginis bugloffe 
uioFcamedreoe.liguecerutean.flfb.f 
J.f.fiat decoctio i cui3 fine.J 
f .epitbimi adde ertracta caffta feu ma 
na pfectidis bamecb.j.ii.ac fitupt uiol* 
J.i.cu ea mifceetmedictafiaf.Falitetac 
cipe pfecttoia bamecb.3.iii»f q5 
tu fufficit et deaurat3bol3 fiat.ue 1 piffa 
ru dc lapide la3uli.3.iJoco boru ptebe 
cu cdirer practicates materiaa 
talea euacuare fciat.bis folutia finem f 
pono.£uacuata materia balnea nifi fe 
ceria penfa te feciffe nibil Sccipe ctgo 
caomille melliloti camedreoa eae pitbe 
oa yfopi foliot? lauti lauendre an.£lg>4 
maluauifci cum 
radicib3.£]£b. r.fets lini fenugreci an. 
Ib.i.radicuualetiaelb.i.f.pquafffnfet 
erbiefaccuP fuper quo mulier fedeat 
I balneo repleat" 9 quo cu egredit' pfec 
tidia tfrafcripte bolu unu prebe. <2>ue 
T&.fperu electuarii de 
tsmercnriaF limatureeborie 
api tbauri coagfr leporia cu matricis 
0n3.il. 3ucari albi I6.f.3uca rum CU5 
aqua bugloffe diffelue cum florum bti 
glclTepferue.l.i.mifce. £t antequam 
per bcloa pfectto teidat" preferiptes 
plueres cu ciaomi cu cui 
tello tctfci fuper adde et pfectione3 per 
boloa facite ei3 quoq3 an paftu per bo 
ta bolu unu muliet fp accipiat. £x reb9 
balnei ftufe encanfata ac fuffuigia bal 
petia t prefcrtpta cJecocftde madefacta 
taifqua extra fuperponat". 1&ec de 
dte fiat de nocte uero accipe mufet gza 
vu fadaloru mufcatellinoru rof.rubea 
ru an.j.f» olei rofati.J.t.f. diu i motta 
rio ducant" i qutb3 irinct* bobax fuper 
ponat • iCofiderado que i preceden 
tib9 prefcriptafut quantu ad ea que in 
cura difficultati tpregnatiote ab buidi 
requirut" mibi 
t boc capto defcriptafufficere uideni? 
&6 fi aliqd ad perficienda er* cura dc 
ficu a preicriptj capite auxtlin petat qt 
Idigentiif deo ducet pplemento fupplc 
but et per 5 ubi finem impono. 
tCaplmuigefirnuoctaundecura dif 
ficultatl ipregnatioia que a ma 
tricia bmduattb9 imlancoltcia. 
‘jffficulta# ipzegnattonte a Tu 
d perflute butdttatib0 cure ut 
ftne5 iponere3. de ea que ab 
buiditate adbuc poerct" 
cura3 aeftabat £ua igtfmtica que fp:e 
gnari ta amo cupit. Sex reru no natu 
raltu ad calidu et butdu dediraa reg;m 
facutcbferuet j£t fuper eia quib3fci 
uerit modia fibtlertcia iterat. STuaut 
ad degerenda materia factas fic. Sed 
pe lirupt de radicib9acetoft.|.ii.fuupt 
de fumoterre.J.i. buglcfle fco 
Icpendrie et artbimefie dua 
b9 utcib9 mifce at cu ciamo optimo ajo 
clarifica uel aliter accipe aq 
ru buglcfle pipinelle fumiterre artbie 
fie et fcolopend2te an. |.iit.aceti.i.U3U 
ca:i albi. J.im.lEx bie cu optio ciaomo 
lulep jp duab3 uicib9 faci 
to gp fi magia adbuc facete 
uia accipe calamenti origani fheadoa 
eupatoru floro boragime buglcfle ar nei loco fieri polTuf.# fi fiat dadi poft 
pfcctide5 fepej memoj erto.IRafcalia s 
et t illo cafu que fcquunf matte ualent 
ut er corti puluere et oleo rof.uel fena 
gjeco cu adipe anatj at fetf fpagi cu ad! 
pe anferte feu er oleo uiof cu mufeo cp 
libet irto$ matjtce3 ad pceptionem ma 
tie adaptat. Hft boc,p taliu mficaru3 
buiditatib cura fufficiat iRa fi ad b9ca 
pituli ppleta doctrina plurib* feu allio 
fl,pprietate difficultate ipregnatiomb’ 
rcmouennbua uel rulue fopbirticatio 
nibue opua fit capta preferipta que de 
bia te factat abudantem require. 
iCeplm uigefimunonu de cura diffi 
cultatta ipregnatidia que a ficcitate fo 
!a feu caliditate uel fnditate «pueit. 
JLurtme ut! capfo de caufta 
p etfigntertertliratfacfpregna 
tioif dtflFtcultalJ fupja dcj fuit 
*d pctptendd ficcitare5 diffi 
cultantf quib9 taluer fuccurrendd ert 
Cotti fer jerii nd natujalui regimen ad 
buiditate3 ac teperata cali ditate3 decli 
net facito.qp ut oia i unu pduda tale je 
gimen totu refupeu fit pp q? i ufu ptiue 
talio quam marie fibi *pderit qj.l8c.3t1 
cari albi iB.i.f. anuli. J.tifi cu aqua rof. 
anulu dtflbluaf et t ea portea cui 
ad lenru tgne5 du coquit".?.iii. amigdo 
lag duiciu recenfi olei paulati adiuge 
etimorfcll' tale5 pfectide3 faciaa. IRo 
nulli pfectd3 banc fic facinr cu aqua ro 
fata 3Ucajo dilToluto et ad igne5 du len 
te5 decoquit" nucoleu nucamidu paula 
ti adiungut cu fpatula lignea perforata 
ptinue permifeendo pfectoe5 pejbolof 
ut fupra pficiut. mulieri preterea buic 
aftnelacfeu capre cu modico melfaut 
3ucari calida ,put ab ubere mulget"per 
duas aut trea boraa ate. praeliti fuptu 
ualet marfe, i0e refumenda muliere de 
ictpetvfifte labojfit. 0edad,ppofi 
tu noftru tfrafcripto balneo fepe balne 
ada ert cp fic fit.Scctpe motonn capita 
plura que i caldario magno ad olTium 
nfq3 fcperatioc3 buliat detde accipe fo 
mufcatellt falteie utofcaomtl 
le melliloti ari.C82b.tt. maluauifci cd ra 
dicib9 femielini 
ari.l6.ti.radicu ualeriae IS.t.f. pqnafTa 
ta oiai decocttde pdteta fufficier f buli 
ant et Itali balneo multer fepe balneee 
aquocn egredif pfecridie ifraferipte 
bol*un9erbibeaf que.lBc.fpecirg dya 
rodo femiemercunat’ ra 
fure cboriaari.B.ii.mamcialeporia.j 
ii.femta bobacia dragati gnmi ara.ari. 
3.f. 3ucari i buglciTe aque diffoluti 15. 
f.et florubuglofTe etpferueari.J.t. ad 
dendoa per bcloa pfectio fiat de qua p 
boja ante cibri aliud mediciale du no ie 
cipit ee bolo uno fepej accipiat Jn boc 
cafu rulua fopbirticatide alia no mfi ut 
bumecrefidigetqjcr calida decocrdc 
balnei preferipti fi mulier fup perfora 
to fcamno bene coopta rtufef pej optie 
fiet. ffid boconnue quafj 
delatu ualet multu .l&.medalle crurio 
uaccini adipia gallinearij.f.rtoracto 
liquide .3.ii. et cu lana nafcale pficiaa. 
uel biarrb9 adde olcu 
citi etmuliere3 Cofec 
tioea plura et alia plurima i prefcripfl 
capite 
tia 1 cifde3 capftf reqrenda fur cp fi tp:e 
gatiote diffictiae excaliditate fola ,pue 
niret ad capl5 de cuja diflicnltaite ipre 
gnattdte ab buiditatib9 colericia ,pue 
mentj recur fu fupra babeaa et et ilia p 
ueniut queportquaeuacuata crt mate 
ha ibidem dcfcriptafut debee ctfifri gfditate tapitiilo 3c 
cura difficultatis fpregnatidia ab bai 
ditate flegmatka puenierttf recurfum 
br e et ota illa et rn ifto cautpuentatcpie 
poftqua euacuata eft materia defertp 
ta fat.Jtf r per boccaUfis oiVtpregna 
t!one$,pbtbenfib, qtiefupraferipte fac 
fatiffecrfie qnantn-a&cur 93 inibi ntfitim 
eft. Tfbro quo dii crucifiro iefu fnfini 
fae gratias aga, Jfn bocergo capita 
lum iftud finem Tecipiat* 
Cap1tul11n1.30.de fetus feu embrio 
ais generatione. 
3f a te documenta prefcrtpta 
f diligenf obferuada ftnr que 
ad pcipicndu fpotemes e:ant 
pluiime tuo beneficio ture pregnatef fi 
«nt quas cu :ege:e acgube:na?e tua fit 
en pregnares fint per ,pprta que defc:< 
bent".ftgna nofcas oportet in quo2j no 
ttcia fi ipregnatioia mod* not3 tibi fue 
rtt denenies facili3 traq5 per prius 
defcrtbcnd3 erit er boc t priti capto c:e 
etore duce factur3 quo fcito 
<p ifti tres terminiedeeptio generatio 
cbrdwct fp?rgiid fftonimi Tepe nobif 
Itfit jpe tnftipn duit mTra.ua pceptio 
*ft attracti a mficefermsf fanguis men 
ftrui purto:i pte pmirrio i qua tpfi3mri 
cisnatnrahs calo: talif agit 9? fperma 
tis mutfrcato calore embrtonis gene 
ratio ta dem prequit" Cmbrtonis uero 
generatio eft uiriT fpermef t menftrtio 
fagtane ta diuturna actio ut materia 
illa bumana forma fufctpiat.Jmprega 
ttoquide rinm© mulieris crptefeienet 
quceft alid nsbd -qua pceptio etembri 
ontegeneratto.Cdceptfonettentm ac 
embrionis generande facta mulierem 
•t&c et no ante pregnatej dicim9. £x 9 
biieprTo qtic d! Tfertrwfctwro* drn 
patet ni embridi* generato prepttont 
ueroumro 
qj. patet fccddo qualif pcepriouigo* 
calori* natu tarmrct0 ad acto reduci 
it embrtoni generatio ab t nato calore 
femifqj gigntriuufpm cdif uocam3. Bt 
ttacto tgiffemie matrtr fupcr eo ta aut 
de colligit $t\9 ttriTecum 00 ta ftrtc 
tdmanctuttdefpmatteaut fdguf* me 
ftrui egredi poffttmbil.et ftc fcmfa cd 
puriori ptemcftrui fanguini* pmirtio 
fit i qua calore mftcie agete (pmatia ca 
loradactd reducit" ficut ut i materia 
illa embrtdi*generatide 
fienda agere deicepe pc iTit et ut tactu5 
tft talie pcepno nuncupefXalore uc 
TO fpermatf i materia illa menftrualem 
deicepa agente ea pro t^b^>pricipaIlb, 
fozmademembrie prepant acdilpomt 
et ftc i ca digefticnej cat quenda. Ct 6 
pBorn uete g que materia bac pcfTibtli 
b°modia oibtm pctfcrurari conati funt 
relatu i fer dietn fpacio fit coitcr. Suc 
cefiiue ueio calor actione fua ptinuaa 
materia3 fufeipe 
re poffit pttntte difpomtTmdr\etficp 
tioue3 dteidfpactnffptffando teaptme 
«git. materia er tali actionera 
bedine3 quendi ac fubftantia fanguto 
rimile5 idc acquirit. J0etce pe aende ca 
ioria materia fcomei3 etero 
genitate5 uatte difponif cITifut pe una 
<arm* aliqua reliqua nerrtf ttficde alf 
10 erigenti 
«m forma recipiet tuf* actio i.rii.die 
Vedi* termtnaf .&emd mafia illa fue 
tefitue taliter difponit" ut menbroru5 
01U3 ad fetua perfectione3 que requmt 
tur forma recipiat qn.rdii.dierd fpa 
tiofit cditer C r 1 tfto roto tempcie em 
brtoia generatio perfici/, ct ecce i fum nu tpVacmod* i quo ct qttomo pceptd 
embrionif generatio ac ipregnatio fiat 
q? i uezfu coite: airit.©er i lacte 
diea tref frit i fanguie trini.lC>ifleffl cat 
nej.tdfent mebza figurat uel aliter* Ju 
tectu feme fer primia certe dieb9. £Sua 
ft lac reliquia nouej fit faguia ac inde* 
0oltdat duodena diea bia nouaqj de 
mri.£(fug'.at tepufqj fequef,pducu ad 
oztri. £r qutVoiVpj qual.f t.rlr.dic 
b9 fet9 pfecte pplet" ettaleeft fotmato 
nia ei9 temp7 minimo 
utairit pbiatq5 multi dc bac materia 
tractatee cotter fetu 
ut Suic.iqnit tpe duplato mouet" et 
duplato poftea tpe mot7 fetua ad o:td 
uett iRudtf ego igenti qua fantafia mp 
ti fit nefcio.na er eorfi pofmde prto fe 
quif q? i 50. aut quadragita dieb7 for 
matuf embrio cui9polTtbilitate3 ipfi po 
nutuiuet nriqua prtmfi p5 ia5 cx 
pputoi 30° for atua embrio i ferto me 
fe precipue nafcir" et ut declaraturua 
fu talia nd ut'uir.5n.4 0 .uero format9 
ad ortu i lttr°.ueier qui piter nec uiuct 
©equtt" z7 cp i nouo ptua fiet raro pj 
q: talia t.rii.precife fo:mat9fic opouet 
tpa illa ut ipfi uolrit duplado ptinue et 
uerifimili9 ta roe diaerfitatf materie q5 
agentia cttra tempua illud frequentiua 
embrio fotmari debet, ©equit"te:to 
ultra nonri naturaliter nafei nemine pj 
er quo P5 duplato motua tpe naturalif 
fit part9et nd aliter ut bli uolrit.Suic. 
tamen l fui de aialib9ir.pputarione bac 
poit aliter, na ut fniam ei9 fumati colU 
ga.Jmpzegnatidia temp9t fcpte$ equa 
lea ptea diutdit. for 
matidi due motui etquatuor alie par 
tui correfpodent. Opua eni mot9 co 
tra temp9 iformatiota toliter codiflin 
cto ei duplri fiat. uerbigra.£3i i 50, em 
brio fo:mat3 fit eo 
quo trigefimo foratoia addito nonag? 
ta precife bemua qui mefea trea pfl itu 
nt et fetua i boc tpe moueri (cipir. E>d 
cepa duplato motua tepore q> dierum 
Ix. fit feozfu.f. cn a foamatidia fpe capi 
endo diefiioo.et to*erntq3 mcnfea qua 
tuo? precife fntet bia precedentib3 ad 
dit" fetua ad o?tu deueief. £r quibua 
fequiif i .xxx.fo?marua mlrx°. precife 
nafcit'et parif de ahia sputandum eft. 
jEx bia fequif' naturale aut decima aut 
poffe fieri fepe. I(b3 fcdm 
modu pputh faciendo, apologi mo?a 
fetua 1 ute?o aliter incftfgari conati fut 
ut expreffe ptolomeua i ceti loquio ,p 
pofmde.li. tnuit den iquit. JLocua lune 
i natiuitate ipfiufg?ad3afcedeflJ efi bo 
racafuafpermatJ. jEt loc7 lune i'bora 
i qua cecidit fperma eft grad3 afcede 
tia \ bora natiuitatf et q? tepua iclufuj 
iter afcendente natiuttatj et lune cafua 
fpermatf bora et loco iunc bora natiui 
tatia uariatione quanda recipit trea iri 
utero fetua moraa diftietaa iuenerunt 
predictf tpibua mefuratoa.maiore. f • 
media et minore, j® aior eni ducento 
ru3.lrm*iii.diern cxiftif que mefea. ix, 
ft et diea t?ca.£J£bmo? 
diern exiftena mefee.eiii.et diea .xriifi 
pft ituut. £x bia prio fequif q? fcita bo 
ra cafue fpermatj i mfice natiuitaf bo 
fcif et ecdt?a.©equifTcdo q> feptimi* 
octaui etndecimimefia part3 preter 
natura exiftit et per pha ifana uinere n 
deberet.p3 ex quo talia part3 fit i fluxu 
fupcclefti obuiate qui ut notn eft taq5 
ufe agea plua i caufatu qua pticularia 
agentia ifluit. ©ftrc$ merito et fi pre 
cedea dupla fo:fan ue:a fit ut ptolome 
ua uir tatua affirmat tm agentia pticu 
laria diuerfitate qua et materu fallace illa tuenfri fcpe puto.pofito er <p eode 
(Hanti mulier faguiea ac robuda ex fe 
vnte ualde pc teri pcipiat et dbif flegma 
fica ex debili fele cetera ponedo paria 
idnatiuitatf ufq5 tepus laguinca citi 
us parier cu materia i ea obedtes fit ma 
gtepnculare egestam*et ute ut fup 
pono. Jde preterea none natus i octa 
uo et fi ut tfra patebit fupra celedis cd 
trarie t" i flux9 aliqn uiuit ut &ri. tn de 
biftoriis afatm ii* £x quo. bri feqmt 
qp fi precedes regula adro2j mento ue 
ra fit roe pticulans agetf ac mae fallax 
repire debet fepe« 0ed ida deceptio i 
nobis pjoded nibil.Jda iguf 
dritsadrolcgisdimittere meli9 puto. 
Tfeabet"igif fcdm drios medicos qua 
liter er quo dieb9 fetus I utero formet" 
tt I quot diebus moueat"et tade i quot 
ad luce deuemat. l&abet" quoqjfcbm 
adrologos dtuetfitate more fetus i ma 
trice qm celu fuu ad effectu pcurrcr uo 
lentj oem i fetus formatore et ab inftati 
pceptidts ad ei9 ufq3 ortu alif et aliter 
per planetas pcurrere nolut.'?n forma 
fde uezo et fi ute dmu3 faturno attzibti 
ut fcdm uaria dtfpofitione materie pia 
netas 03 ad tale actione pcurrere affit 
mat oem. na ut bftu3 ed in pceptione 
materia fimuladunaf' pdanfq3 fiat op 
cm et talis operatio faturno c9 frigidi 
tate et ficcitate materia coadunare et 
coaduatj pdante facere aferibif'* boc 
ta diu durat donec a calore mrids fpei 
matis calor umificat9 i generandis ma 
teria agere icipiat. Secuda opatio 
Joui c9ed fpm uiuificare bolem afferi 
bit".na Jupiter quafi iuuas pater etbi 
motogiar" tuc eni fpus gigitiuus tfper 
mate extdes uiuificaf bac fozmadi me 
bra utgore recipit et tuc materia fpumi 
ficado digdern quada efficit f recipit* 
©eide mare cui* caliditate et ficci 
tate cd uirtute membroru ifozmatiua5: 
fortificare materia illa ifluit ude tunc 
tres uefice pro trib9 prlcipaltb9 creati 
dis membris generanf* £ t boru tnuj 
operatio ufq3 perdurat quo 
umbilico ac fecudia generattdis difpo 
tiif qut 1 fex aut i? u.coiter dieb9 ftmt: 
£t ad B ufq3 tempns a matrice adbuc 
petit nibil. ©eiceps foi i materia illam 
taliter ifluit ut pcept9 ta fetus ad pecp 
tiois loen materia tale ac tama attrabe 
te poffit q? ad pzicipaliu aug 
metatione fuffteiat et ide aiata fieri pof 
fit q? l tria dteru fpatio finif et perfici 
generi aut operande quinta afcribut 
cm9 ed Itntadt ac exteriora queda mem 
bra fozmadi uirtute iflucrc et tuc mate 
riafcd5eiU0cteregeitareut uaria me 
bra ide fiat difponit" et taf operatio cir 
ca dies .ix. tota pplet". tO£bercuri9 dei 
de oculos aures nares et uocis idrtm 
ta uirtute ifluit et tuc caput % 
i eo ptenta creant"fenf9organa difponu 
tur et caput ab bueris feperat" etota i 
scii, dteru. jLuna butditatu diia podea 
uirtute tale ifluit utadpceptioislocd 
buiditas tata trabi poffit q> mebra oia 
forma debita recipiat bums ope fetus 
pfecte pplet" q? i bis dieb9 fpatio fit co 
munif £t boc ed tepus q> ab femis ifu 
fide ad ppleta ufq$ fetus forma taliter 
planctf afcrtbt£ut i diuerfis adrologo 
rn libris fparfi3 recollegi. & cafu tame 
fpermstj i matrice ut dictu ed ufq3 ad 
luce5 fetus deuemat iflutus 
aliter j&drolfcgi cmuflib5 
,pductidi rei cui9 pplementu per mefes 
durat at cd menfi cuiq3 planete unius a 
faturno prteipin facientes dnium artri 
buut et ftrei illius perducet 
diutius a faturno ttcrum icboando ad planetae alioa fucccfliue tranfeut otdi 
nate nili «ni materia er qua embrto ge 
nerat" coagulata pilaret flu 
jctbiUtate generatio fieret ntla Caq3 fa 
turai frigiditate fua ac ficcitate talem 
fit coagulare materia oflante5 facere 
ac naturale et uegetariua i fundere pri 
mi mefia dmu5 eide attribuim9 cu i ma 
terta illa bec i mefe illo prio fieri nofco 
tur. Coagulata et coadunata materia 
a Joue cuiua efl fpm uiutficare oea 
gnitiuoa fpua fozmadi mebra uigorem 
tecepit et ab B Joui mefia duob9a feti 
bifXertiua uero marti que tria prtet 
palia mebra fua caliditate fotmado ca 
put ab ceteriafeperat braebia quoq5 
et crura plafmado ea dmidit ab futce5 
tatrtute uitali i eia adhuc en Aere nulla 
ut pBici uoluerut enf pei 
fectio cotde ab fole t eo iflut uolut et fic 
tuc cot mebria ceteria utta tfluir ea de 
catucmouef'ebrio ac feritet per boc 
foh mefia quattua attribui/. 'Jn quito 
aut que i mebria etteriorib9 Imeattdef 
ueneria uirtutepficiunr" queda acetia 
ertertora mebra fotmant puta narea 
oa uirtfia muliebria pedea ac 
fcpano.0erti aut mefia mercurio dui 
U3 dafg fua utrtute uocia iflrumeta fu 
pctlia et oculoa fabricaa capilloa et un 
guea crefcere facit. Jn feptimo aurem 
talia op3ttoa luna pplef' g bfuditate 
fua uacuitatea replet oea er tuc fe/pe* 
fecte pple/ efl. i6r etbia dniia taqua5 
er fddameto quare t octauo mefe no ni 
uateaufa reddere conari fut. Suppo 
rietea op planera? quidem utce am 
baa qualuarea amtcanf ut uenua 
ter-zc. i£5utdafc6muna tanruutluna 
mara . £ t quide fc63 abaa uite ptta 
rtant' ut enim cu in octauo 
mefe er fudameto ad dnium 
reuertaf uitt fc6m abaa qtialttatea c6 
trariaf natoftcrfictatet perboc rde tat* 
iflurua octaui mefia ri uiuit.Si in fer* 
radicalit foirie imru# fuerit mre ertfle 
te tobufla tef>c pBo t de bifletiia aralm 
ir.ad luce puenetit uiuef. 5 n egipto, n. 
i quit mulietea uiragineafut ac robufle 
boc fepiflime ptigit. jln nono aut men 
fe ‘jfupiterireru driat" qui fetm quali 
tatea abaa amic* uite feto ututftcar ei9 
efq3 prtctpia uite fouedo uirale uirrit 
te adauget pp op por/ille fupercfleflif 
influrue mento narurahiTimue etiflif. 
uero uite fcom qualitate una3 
amicua t menfe decimo pefl et ftc in eo 
ob 5 natu umere ptigir interdii Sol in 
jti°.regnae uita naro preftateffic i eo 
natua tuuit ur plurima q> fi l.ru\mefe 
fetu nafet poflfibile ftt fofa boc ab auto 
riVptigifie tri reperi nuqua fed fi ftc 
eflet infupceleflia tflu/roeuiueretet 
tuc uen3 aica uite domtni 13 refupferit. 
I5e feptimo aut menfe i quo pat/fit no 
tabilif dr op luna uite roe buidiratia ac 
lunita op a folc recipit amicat .na p boc 
fructua maturat tertio. Jf t 
ob bac cam plenilunii nocrea calidora 
eriflntmetbeurc^fecudo. Cu ergofc 
tua ut babttu efl t feptimo pfect’ftr fibi 
luna ppaflignataacaa noiimicafe ad 
02tn fi uenerit uiuet et bac ob cam pto 
illo naturale fore pperrn cft. Smc.aut 
et alii ut medici loquetee de bia talem 
roem fenfuafe alTignar. IRa ut flati dic 
tu efl fe/i feptimo pfecte ople/e * tuc 
aeria feu nutrimeti defectu rritu petit 
cp i radice fottie fuerit nafei/ et uiuif. 
Siatuirtutia [potentia aut cotilido 
nu refiftetia nafei no pofTit marie debl 
litat" quare fi eu t octauo nafei pringit 
ei uelutf que labore fcom aggredi/ 0 p 
tno nondo releuaf accidit et fic tato m fecudo dio motu debilitat* a fatiga prf 
ina rtleuat3nddtrut nat3 uiuere no pof 
fit. £ t roe cad i qua2to no polTe niue:c 
tiatn arguere0. Tfbatet ergo fcdm me 
dicoa quare i oetauo nat3no uniat.Jn 
feptio uero fic q> fi bac cu aftrologojp 
rdepuiteria queftft pfecticambebta. 
£t p boc butc capto finem ipono. 
£aprm 31*" de fign/a fpregnatioia 
snafculmitafl caufia et fignia gemtnoru 
ct defup fpregnatioia caufa. 
®alif pceptio ebrtonfa gene 
q rano fiat i capto pcedeti tibi 
fatf declara(Teputonncaute5 
muliere pregnate3 per Tigna co 
gnofcaf.£)p02 ter quojp queda u lii que 
da mulieria er pte fe tenet. E>a eigo tui 
fpmata abo fimul emiti ac fugi utrgam 
prefefertt ea q5 ficca et munda abftra 
btt muliere pcepiffe tuc fignu e Clfbuli 
er aut fpma fi fimf pueniffe peipiat i cu 
iua actu delectatione pfecuta eft gran 
de ac mf icta coliti fuccidiapp auidita 
teficcnmaferitficq? fpmatia egrcflu5 
fit mbil et accidit mulieti pigiina et taa 
ditaa ad fomno oa quoq3 corrugari ac 
cd quada delectaroe pftringi peipiat p 
tio atq3 dolore quenda iter umbtlicu 'i 
femm pp mrice que fe tuc fuper fpe2ma 
recolligit"perfefeant bac bui3 er caufa 
pnulua quidebo2202 tncipfadeprebe 
dat muliere bac pcepiflfe dubiteabanc 
quaqua et bec coeudi erpte actue fe te 
nef.Jn uero mtr coitu abboret 
uel ut ucn3 coitu ra auide feu ardeter 
ut pri’ no appetit q> fi coeat puul3 qui 
de dolo: ea fub ubilico deprebedit nec 
fpma tuc emittit cnquo naufeatiterdu 
£3£beftrna folito rpeno effluat.c3er ea 
uertigo fcotboia acoculojj tenebrofi 
taa ea i uadit fepe. pulP ac cctdia tre 
mor IRaufea tfbboiatio ac p fepe mala 
ru materieruadftomacbu 
uomit5. uero mefem appetit5 co 
rupt5ea deprebedit colo 
ut plurima mutat" pani et alie cutte in 
fectdea fupfacteact aliia ptib5 cozpia 
ndnunqua fnafcunt" mollificant" palpe 
bre.,pfodant"oculi mtorant" pupille ac 
piuctiua augmetaf pp cp earo pfpect5 
tri feror fit fepe et cp a me uifu eft fepe 
cr tpregnatide do:ft et dol02ef 
fedant" interdo coq3 parit redeat. &d 
quarto ufq3 mefe co fet5 notabili cibo 
nd egeat accidetiatfiaut plurimo fira 
manet et ad pto ufqj defde miorado $ 
cedat ypocraa ueroautorefq3 aliipiu 
rimi p erpe2imeta pre gnate muliere co 
gnofeere noa edoceret primn quidej 
Suic.idubitato aflerit ut aqua meir.f. 
ii. co tmde pluuial* aque mtr nd aflueta 
t potu cibata co it'do2mitn fumat ea.n. 
fipregnaa fit t02toe3 i uctre feriet CU5 
pocttde aliae mime et bui5ro.na mat2i'r 
plena fetu i reftia ppreffa tenet c* ca ue 
tofitaa er aq illa gelta detinet" et i uen 
tre totione co poctioe cat.0ecodo mfi 
iciuna pania bri tegat" ficut arcmatU5 
odo: ad nareapuenire nequeat defde 
p embotu fuffumigct"g? fi odore fefezit 
pregnafnequaqua erif.i0c allei quoq5 
fuppofitioe ac ariftologie pfueria cum 
meile mirt5 mdicifi ide fit. na fi illcjp fa 
po: i ore fentit"pregnaa mime erit. £r 
perimetri alid ta ad ipregnattone qua5 
ad mafculeitate pgnofceda. Brina mu 
lierie t uafc bn modo recollige cp obm 
rato taliter ne fpiret i umbra recode p 
trea diea naturalea*deidc ea per petta 
lini mddiflfima colla q?fiiea aialia ue 
lut pediculi iuenta fit muliere ptegnan 
te ee fetto et ubi ea rubea fuerit mafeu lo alba uezo femina dendtiat.aiid.lRt* 
una acu terfa et polita et pone i urina5 
mulieria *ic p nocte i uno pelui cnea et 
mane uide fi eft pregnaa acua eft macu 
lata macutfub rubeia.fi uero nd eft pr 
gnaa acua facta eft nigra et erugiofa 
|he pregnatin urinta dicta refe 
ra efto p eaa fuper ipregnatd3 mbil a i 
gui pofiit mfi fcripta figna bn tibi nota 
da fint 'l(brtmd meftruia 02dia 
te fluenttb* ipregnatio ue:a fit mola no 
nuqua Secunda an menfe te2tid i mola 
fepilTie mamfeft^mot9 i matrice fentir , 
3 n uera ipregnatide nequaqua 3mi mo 
la ueloci3 ueter igrofiat" imo i nd pcep 
tibtli fere tpe uti duab9 boc ano uidi 
que i uno quafi tepore pafle i mefe.fi. 
abe er bonorate fdt aliter fet3 luo 
puenteti tepore mouet" qua mola. 3pfc 
eni de latere i lat'motd facit fepiffimc 
mola ueeo fie pprefTioe feu multertfmo 
tu raro. qncdq3 tpreffio uioleta 
\ mola cd manu fit mouet" et amota ma 
nu locd adpriftmd redit fet3 aut qriq5 
cr pprelTioe tali mouet qnq3 ue:o mmi 
me. Serta duzio: ueter et tractabit mi 
nue i mola qua ipregnate cnftit feper. 
Septimd pregnaa quamolata mouc£ 
agilr* mfto. j0ctaud i mola efto ueter 
tumef fiat mamille no tn feper molefcdt 
eniaegratiliat ipregna 
te ptingir.lRond manlle man? atq3 pe 
dee mollee icouenient i molata fiut im 
pregnate i0ecimd pregnaa 
mcfcm.ri. nd pertrafit molata uezo ad 
quartd ufq3 annu et ultra fepe uentt.eg 
uoce argui polTtt mbilXrouatuli tam 
i iftie partib’ er tirima n 
mo cognofce:e affirmat fe ueru et fi mu 
Iter peeperat unqua ac 
maritd altu an habuerit paf atq3 mater 
utuatne et plurima bo 
minea taliter ifamat ut a remotifltmifp 
tibuano crededaadeoa copia ptinue 
pfluat. Sed bia rnifTia trouatuf ad $ 
pofitu rededdo ego ipfe nibil er urina 
fup fpregnatidcj poflc pcludi certe gc 
qua pfuadereuolui ndqua.TJbrio non 
roe orenfi per ipfu cui fup di 
fpotde3 ob boc iudicam3q: fupcrflutta 
tea a nutrimeto rcfecate per 
uenaa ad epar refluar et ad renea cn fa 
guia aquofitate pueientea i uefica uric 
pmifcent" et ftc oli pBord folera tgenia 
er B fuper difpofitioej ajga 
eni ad ertra uenaa ad mulieri* 
cpar ptenta madabtr".Scie cteni q> in 
pleureft atq5 ad erua 
uenaa fur iudicare quaqua certi no pdt 
ode uicib3 alicp i fubftatia3 colo:e ac p 
tentia urina i pleurcfi ipfa lau dabilem 
pfperi et tri bon’ bo ad moztes uelocif 
tendebat. Si ergo ptenti rde iudicare 
de ipregnatoe cetti pdt mbil quomd er 
coloze at fubftatia illo faeiaa. Ofbala 
preterea i ftoaco epate reib9alio ns mu 
itena i membro prictpali leu nobili eri 
fteadifpdi colo?e fubftatia ac otento 
urina ut p3 multi mode uariat.JCuq3 a 
talib* difpdib’ mulier raro imunia fit 
efto ad boc deurinia pregnattd p auro 
rea dicta uera fint tudicin tud ca puer 
tct ac fallar efficief'. q: mulier foi 
pregnata obelTe prio diuertif mfru ac 
\ eia corpo:e uarie difpoea er ipregna 
toe nafcunf* rde mutat" etia uria, 
antiqui eni eguocant" tn fuper fprega 
tde3 ea quicqua figifica2e uoluetdt.lEt 
per B Suic.ipregnatidia i pricipioca 
citrina fozeacad albedine5 dcdinatej 
quada ait tcuf media coctu quaficar 
miatn refidet.fflria quoq3 pure fubrti 
tie qt fubttf fuper crn’ fupftcie ueld nu 
bea queda per materia fpregnationem fignifteare etia afferit et marfe fi afeen 
dena in ea atbomofa cozpufcfa queda 
perrauerit.lRefert et item op uriali mo 
to uria fi turbafipregnatidia fmem de 
notat .0i ueto no pncipin et qj i fine 
rubedo ubi i prtctpio fubalbedo erat 
apparet Hlii dicar q> ur it ipregnatiu5 
tribp primia menfib9 faguinea eridena 
f fe quaft minutaa quafda nebulofaa et 
alba fpoftafi ptinet.Jn quarta uezo et 
ultra mefe ad cereu et uiride coloze ten 
dit et vpoftalte i primia que alba erat 
paulatl tpe pcedente liuet ac gradati m 
groffat" magia reddere rde5 
cu equocaiia illa fint figna nof plurima 
decipientia boc i loco fup fedeo. iRam 
er eifde fuper artbetica ut p3 aliaf atqj 
fup egritudinea plurimaa fignifteare 
pot.Si rame urina ftc circudationata 
cu predictj fignia affuerit de ipregnati 
one tnc iudicabia cernp pf 
fua i pricipto fojtf ac magnperit ut. tCo 
pdatmua inuere uidet .03 uerf9 finej 
paru9 uelor atq3 fpiffua reperif ut er 
philareti dtctjelicif.uern edo adbuc 
de ipregnatide certiffimua fia mfi pec 
care3 mafculu at femina pcepiffe certifi 
cea feceris nibil et ut uerar i boc fia ut 
ri difpo tibi prio pfiderada ed defcepf 
uero mulieria. eni buudima bone 
robudi corpona tedium 
cui9 dexter ab adolefcetia uf 
q3 maioz fuerit ptinue ac g multi et cali 
di feia eridit ardenf ad uenere3 icitan 
tia g? 1 aqua pofitu rotudat" fundu atq5 
petit et etia g i adolefcentia fedine pol 
luerit cu quo er coitu debilitat" nnqua 
mafcftabir bia er fe feper.Urt eo certi’ 
fi i actu coit’ tede5 finidru flricre liga 
tu teneat.dertru ue:o folutU3 ftc ut ab 
eo folu fperma decidaf. «femina ue:o 
que bde fuerit bitudinia uensjj appare 
tifl.et 
dtgefta ftc et no cruda que menfe t quo 
lib} ozdtate perfluut et a quibat quatta 
purificata manet ea er fe. mafculinane 
fp erit. £t ftc er dtcfi ta mulierc3 quaj 
mafcultnatem etia uiru erfe cegdfcce 
unde talio pfidetatio ut mulieiej er ma 
fculo feu fetam pregnate5 elTe fdae cu 
defcrtbendte ffati ftgnte puttf nbt erit 
ualde. Sttende ergo cp mtr ipregnata 
mafefo colorata magie ac medtocue fa 
ctei fp erit Icta quoq5 agiHeuif et appe 
ttt’ fantorie cu quo pregnattu acciden 
tia t ea maiota erut ualde. cp ft ftae feo* 
fu uocefi detfru pcde3 mouet ocul3qtio 
q5 derter let’ magie ac mor* factliorie 
ertftit et’ uenter rotudat" et cu mamille 
crefecre ictpiutdertrafp auget plpc’ 
papilla bene colorata eft et ab ea lac ef 
fluet. Tfbrtoqjfifuperfpeculu at poli 
folierpoftru mulgeaf in 
grannrmargar.fi at argento uiuo fimi 
Iib’rotundat et fifuper aqua aut urt 
multu fuerit perpendiclarifet 
fundn petit, pod’ ac grauedo f dertro 
latere fentit"plue t quo etia ferpplmimn 
mouet fe.TfbulPaut muliertf dertti ple 
nue magie fimftro ue?o 
ut predictu eli fp2egnatide3 tibi demf a 
uenter illamafculu arguaeic3fundo 
atbomofe ille.refolutoee refidebut que 
modien poft tpte coagulant" et congio 
bant". na i quo calo* dnat" fuo t nube u 
bi fituat de et tafcdglobatio.potentia 
calorteae uigorej arguit g ipregnata 
mafculo uiget marte.il0iU3 tftoru muli 
er fi fitid pceperir oppofito erit, ti&e g e 
tmo2£ fignie certi quicqua baberi noti 
pot ueru fi pluree nafeituri fet5 apliue 
fuerit fiue er uno partu fiue er plurtb* 
fcdm doctrina Quic. rri. tertii de cati 
fie geminorum ac etia btbtkil capto de pceptu cognofcef fi nati uena ublicale, 
pfpereria quot ent ruge feunodi in ea 
rfuerut tot tteru fetua mulier peipiet et 
Ui nulla nulla.# fi ruga? una ab alia dt 
>flaa multii fuerit irerilloa fetuanafci 
turofl)temp’longu erit et fi ,ppique b:c 
ue. ruge nigre feu rubee mafefoa 
et albe femiaa figmficat. £r oia B fote 
aera egorpemeoerpienfia pprobaui 
jOemi tn et pturea fup ipregnatioej gi 
gni poiTut na mulier robufta :epir"fepe 
que efto ipzegnata fit ad mefea ufq5 ali 
•quot fine nocumeto ozdiate menftruat 
et i tali fup ipregnatto fit facile que uf 
q5 ad temp’ maturatidia fetu defert fe 
pe repir".£ t mulier debil* c’ matrir pp 
auiditate5 macimaartrabediuirile fp 
ma i actu coit’ apif et i bac quoq5 fup 
Cpregatione fieri e polTibile.ad matura 
tionia tii temp’ fetua nuqui 
£t bec de ftgnia ipregnatdia ctmafcu 
Itnatia quoq3 gemtflru caufia et fignia 
et pnter defuper ipregnatidia ca. 
Cam trigefimtifecudu de caufia mo 
ie figmficatidibua ac cura. 
iRegnaamuber iptiguo ca° 
p cogofcenda quali ter fit fe pe* 
plurima figna docui quo? er 
bia fup alia mfieria ,ppna egritudinej 
qua mota appellam’ cguocat aliqua ut 
tale ezgo eguocatione5 euttaze fciaa de 
mola ipfa dicto fiat 05 que fupta,pprie 
altd eft nibil que ipregatio medofa que 
fi ad part’unqua uemat carnia ifoimia 
fruRuli pturitio ia terminua 
mola amologrece qjlatinerotudn fo 
nat origine3 fo:fa trarit cncarniallld 
fruftulu ad rotuditate3 declinat quadi 
ueri’ tii ab ligua pfica illo nome dcziua 
tu puto ni moli pfice ut i qutbufda iti 
quif fynonfa tuenf i3e$ Utine cp tfojmif 
carma fruftuli pturitio fonat.£>ed imf 
fa noia deriuatioe ad et’ cie deuemo. 
£Jbola em' er pftmo figutne menftruo 
mediate mricia calidiratenonnquige 
neraf.na menftru’ille faguia er actioc 
frflue mficie calidirafj iterdopdenfaf 
et carnta foram recipit er qua tuc ipre 
gnatio mendofa fit qua ut patebit ue?e 
tpregnatioia accidetia fequuf pfima et 
taf difpd mala nuncupat". «fit et 
aliter no nulle ent mulietef i Ipmate abd 
dant ptimo i' pcmfu uirir feie 
i actu coit’ ,ppriu fpma ad mr icem tra 
bif gp menftruali ibide repte materie 
pmtfcentTuper qua matrir tuc colligff 
et caliditate i ea agit,ppter q? pdenfaf 
etcarniafouna recipit a mfice quoq$ 
occafio natu uirile fpma apletuiterda 
materie meftruali pmifcct" i qua no uir 
tute ifozmatiua q: ea tuc caret fedcali 
ditate elemetari poti’ agit er cui’ acto 
ne materia pdenfataforma recipiat et 
mola ide generat" 3nfnp pputriliafe 
miniadebilitarem aut menftrui rebelli 
tatemfeu utriufq3 impotentiam ibua 
nafpe moftra generant' fepe «facit enf 
natura de poflfibilib’ feper gp meli’ eft 
none etia pftellattdtf ac difpofiriota ma 
teriecti fetu fimffruflrn carniafeualt 
udqddaiapuha generari fepe ab icof 
narratu mibi fit ut bufo uf pfimile alid 
na tuc uerile femen i puriore meftrui p 
te5 agena \ ea fozma buana tducir et fui 
i luperflua materie cozrupte actione p 
tinuaa perfecto? qua potfojma ea ifot 
mat. £t B mo er materia illa ad recipi 
en dn buana tojma idifpofita cu fetu btj 
fo aut pfimile uenenofu quodda aial ge 
neraf cut’uenofirate fet’ipfeimricet 
ficit"fepe acmont".«frequenti’ tii cu fe 
tu tpfo nafeit .fimul i cw’aim ipfu mo mordet tterdn er quo uenenofo’ mo:ftt 
tfelir fet9 morit" flati. £r debilitare tfu 
per caliditatJ fpermajj ac matricis pie 
ruq5 accidit ut materia illa mefhuaf re 
tenta nd pdenfct" fed ,pprer fubtiliatto 
neiaquofitateacuentd puemf* poti9 
quare maicre3 qua antea tdclocu occa 
pas tumefeere uentre facit et difpofitd 
m bac mr icis mola pfifc appellare pfue 
uim9efto iproprie tn cd i dic 
te mole tfozmis carnis fruftuli fi perta 
rird fiat ut dictu eft pfequat".£x quib9 
oibus ta «pprie qua i ,pprie mole ca p5 
Smodo figna ponen3 fut et ea prio in 
quib9 cu uera ipregnatioe equocat. na 
menftrua retinenf augumenrat"uente: 
mot9t ea fit mamille crefcut ueztigo fco 
tbomia oculo? teneb:ofiras pulpet t:e 
mor co:dif naufea abbomiatio matejie 
ru mala? uomit9 et appetit9 co:ruptio 
fepe accidit. Jn colo:emolatemutat* 
pani ac alii cuna tfectoee eia inafcumf 
plerdq5 moliificant" palpebre 
dat" pupille mtorant" et pidctiua augme 
tat" feror earu aliquado afpect9fit,jfc:r 
perimeta preterea ad ipregatione3 ue 
ra ccgofcenda enarrata fupi?fup mola 
qua fuper ea fignificat no minus et pif 
de pulfu ac urina fit. &md mird ergo 
fi i tot figne? equiuocatidemedici de 
cipiant" plurimi et er fapientiorib3 qui 
da. ea de ca diftiguentia tfraferipta fi 
gna bri tibi norada fut. Ubrimd meftru 
ordiare fluentib9 ipregnato 
ue:a fit mola nd nnqua.Scdm ante me 
fem tertiu i mola fepiiTime maifeft9 mo 
tua i mf ice fentit .Jn ue:a ipzcgnatide 
nerUnqua. Ortiu i mola ueloci9 uenf 
ig/uffat"tmo i nd pejceptibfi fe:e tpe ut 
i duab9bocano mdi que i uno quali te 
pore pafleimenfe.ri.ambeerbonora 
te fur.j0uand aliter fetua fuo ?uen iiii 
tpe monet*qua mola* Jpfe cni delate 
re i lat9 mora facit fepifTime mola ue:o 
fine ppreflioe fcu mulieria motu raro, 
qricnqj iprelTio uiolenta i mola 
ca manu fit mouet' ct amota manu loca 
ad priftinu redit fet9 aut qriq3 er ppref 
fide talijmouet" Sertu 
durior uenter et tractabit*mm9 i mola 
qua ipregnante eriftit fp. Septi"1 pre 
gnaaquamolata moucf agili9 multo. 
J0ctauu i mola eft o uete: tumef fiat ma 
mille no tn fepermolefcur eniac grati 
liant" cui9 oppofito ipregnate pangit. 
iRonu marilleman9atq3 pedea molles 
puetente: i molara fiut ipzegnate nequa 
qua. i0ecim pregnaa mcnfe.ri.nd ptra 
fit molata ue:o ad quarta ufq3 annu et 
ultra fepe ueit.Signa ifta oia j pe s n 
mole coia fut tri fcorn magia et mi 
n°puentut na iproprte dea mola graue 
do maio: et durities qua i alne eriftit. 
£ttaquofa quoq3 qua i uentofa efto 
tumo: Jfn uentofa mato: ftr. Jte ueto 
fa mola fubtto recedititerda et deide 
redit.qnqj etia i una atiqri i alia mricia 
parte fetit" et cu dclo:e quippe fepe ma 
gno, bDorafieode5 
feper loco permanet illa cu rugitu et B 
cu quiete, £t q: matricia mola yd:ope 
ndnulli uete:d appellat ut bec duo diflt 
cte ccgnofcae. 1Roiacpadcertuufq5 
temp9uent2ia duricies i ueramola nua 
i ydrope erifttt maior i uentofa tri et a 
quofa mior iter tympanite et ue 
tofa magife puetetta fed i lympaite ue 
ter refonat magia na uentclttaf i mola 
reclufa magia et ftricta tnt9 manet Jfn 
ydropepreterea pedes iflant" in mola 
rar iffime imo minorat"ut plurimu. j£r 
quib9 oibue iter pregnatioem uera et 
mola ac iter earnofa mola buorale3 ac 
uentofa et ue: mola abfolute etyd:opc diftioguetia figna patet Tfbronoftica 
oia mola ta breuia qua logi teporia cu 
ra recipit difficulter.plarimi preterea 
fuper ea ipregnate5 uera tot 
equiuocatia figna uerd abojfd timetea 
que i pricipio forfa cura recepilTe faci 
letdccd difficultate maria curat".et in 
ter molaa carnofaa curat" difficili9 bu 
morofa poftea et uetofa dcicepa, £r 9 
bua oib9prio p$ op que fuo pricipio ap 
magia paria ubi fit cetera dif 
ficnltate curat" cumiori, Ifbatetj9# 
fi iter iftaa diftiguetia figna bene nota 
ueria qua i eia,pnofticare babeaa fciaf 
facile caznofa ad paztil ufq5 fi uene 
rir maria cd auguftiia ac dolorib9 illo 
fiet et itefiorib9 quide multo qua i alia 
ru aliqua. iBdc ad cura trafeudo in 
,ppria mola fer rerd nd naturalia regi 
me calidu et bdtdo ozdinadd tibi eft.de 
ide ubi fTomia op9 fit de fapbema fien 
da eft. lOfbateriei nejo digeftio et ipft9 
euacuatio,pnt 
tenttde flegmatice bdiditajJ 
fupra te docui. I&ia ordinate et fccm 
ertgetia peractj ad localia uenieda pft 
moa per diea encatifmata feu balneum 
tale fero ct mane ftoaco uacuo fieda e 
bifmalue cu radicibua.jO£b.?i. 
maluc braccurfineparitarie caomille 
melhloti an .d£b.it. fenugreci fda lini 
aiUBai.pquaffent" et decoctide fca i ea 
mulier encatifmet" feu balneef.Saccu 
Id er rcbua ili1 fuper femur tenedo pti 
nue cd egreffa fuerit ante et retro er ta 
ii nnguefo ftati aig 
dolag dulcid.J.i.f.olei.d lilio piguedi 
nia galline mucillaginia femia lini et fe 
nugieci an.J.f.cere albe et fiat un 
guetd unctide facta bolii unu pfecttdie 
if?afc:ipte fumat. iS:.ciamomi»3 ai. caf 
fielignee ariftologie lon.cofticia caffie 
fiftuf an.3.i.f. affari lacce fe.rutefilue 
ftria fruct9fauine 
IB.f.diffoluat" 3ucaru cu fucco rorifma 
rini refidetia facta 7 pfectione i moffel 
liapficecui9 bolua un9 det uiniifufio 
nie affari poft bibedo para uel faciaa 
fic.l&.uitellu uni9 oui recctta at duoa 
quoa bene agita cui poftea adde paruj 
boni uini fubttfet de pulueze cd quo cd 
fectio predicta p:efcrtpta fit pag adde 
do $ucari et tota una bulitide buliat # 
calida eredti ab encatifate mulieri tri 
bue i potu preualeret tfi i B cafu fi er in 
frafertp# piffia a.5.i.ufq$ ad.ii.loco cd 
fecttoia mulier affumat poft uind ut a 
bibedo na,ppter amantudinepfueru i 
pilfard forma trafglutient meli9 Hcd 
pe ergo nigelle ariftologie ro. diptami 
feta nafturcii agreftia fruct9 fauine fe 
rapini femia rute armotaci rubee ticto 
rumirre caftorei 911*5.1. cu fucco filue 
ftria raffani pilfaa pfice uel b9fucci feu 
rorifmarini tute aut politzici.J.ii.ptllii 
lia loco tribue, naftaleitld 
cp ptiue deferat iponaf.l&.afpalti bo: 
rag.cafto:ei cetaurie maioria diptami 
ellebori albi galbani getiae apopona 
cia fauic ferapint fcamoneean.$.f.pul 
uia er bia fiat uel falu ca fucco porri 
oia tfimul malarant" et ca petia rara ap 
penfa core naftale fiat.etide5 cu croco 
fucco porri at lana fuccida fieri pot q? 
eft t cafu illo mirabile ‘gf al5 et cd ungu 
la afini feu equi fuffumigatio ac cd re 
buapreferipti naftarpquaffat" ad<boc 
,ppofitu facientia fupra i curatioe rete 
toia meftruojg tepiea mita fed paucula 
que dda fut i cuja mole a.ppttetate pue 
nidt magia na fi pjefcripta diligete* ob 
feruata fit rebelf mola illa erit que cu:a 
ttonc no recipiat imo curabit" peralid pbtcnnuqua Ctbeccttra tabnoralia 
qua carnofe mole pueniut. H n uentofa 
aut ad caltdd et ficcn fer no natura 
Itu tegirne purgatione 
quoq3 er ffomia ledm 
exigentia facito. i&cmn enxattfma feu 
balmu ut fup» quo tn alamentd 
pullcgtd folia lauti abfimiu ftecu am(u5 
maratrd car 
miantia adtnge et faceulu prefcriprum 
ipletu rebua du t balneo feu encatifate 
fedet fuper femur teneat ptmuc.Cgre 
diete ueroifrafcnpte pfectioia cu uto 
fubtili optimo (fuftdra afiart bolu unu5 
dab.lBe. fperu dyacurcume fperu dya 
cimi an.3.111.5ucarulbilb cu 
fucco rutbe facta jefideua dtfToluendd 
ttbi erit et pfectione ide per boloa taci 
to uel fac fic. Sccipe perficord nucleof 
xx.numero quofbft pifla cu quib" uitel 
Iu odi recentf aut duoa bene agitatoa 
pone de puluere galage ciaoim piperia 
logi 31^516 gartoffolt croci et nucta mu 
fc.addendo pto libito 3ucarn quoq3 et 
boniumt quato uia totu fic mixtu una 
bultttde fic bultat cp calida multer t po 
tu fumat qriB 
otlt tot9 ex carmiantib9 uentofitate iun 
gend’efh l£t de ppetentib3oltd de libo 
ppofituefti boccafu primd 0accella 
ttoea ex milio et fale torefacto g marie 
ualent ac nafl alia pteferipta et <$ fup:c 
mdeflexlaudanoetmirragallie muf* 
et euforbio fuffuigatio per embotu3 fi 
at.Cubta ergo deo duce mola ota cu 
rabit" mo cura recipere polfuetper 5 
cure eiua bic finem impono. 
Safau ipregnatfonem diffic? 
€ tatea te er pzefcripjJ fcire feci 
©eaac qualtter amouende fit 
fpregnatiet etiamuliere3 fi 
gna cognofcaact ilio no mofed ueram 
ab ipregnattde mendofa cemcredidicf 
fluReftat ergo ur aborfu btbeaa ali 
as fciaa tefecifle mbil, jjUd ergo<5110 
mo fieri deat i prefentiaru deo adrnto 
re defer iba.BborP itaqj ta ttrtfeca q$ 
crtrifeca cambabere pbt.Jntrifeca ue 
ro bipercit .na una feP er alia matrici* 
er pte fe tenet.erperte 96 fetuaua coti 
(idonea quib3lpfc matrici alligat" qnqj 
(tenori propter penuria feu idilpefito 
ne3 aut utni’ fci'0 (potentia debilea pjo 
creanf et fic no firmiter ligati obrupun 
tur facile aborPide fit. paniculi quo 
q3 quib3 iuoluit" caufia er premiflie in 
radice debilea pfuerit leni er quada ca 
corrupunt et ieiapienta bmdttaafla 
it propter 9?mamr debilitat" aclubrt 
ca fit *i tib9 quoq3 er 
caufie i matrice fep ttenmit a quo bni 
ditatea utrulente cu egrediunf mficta 
erpulfiua uirtute3 ftimulat et aborfnm 
faciiit. f£rperfe uero matricia aborfuf 
rdecaufa? fit cd mulier ipfa 
ertenuata fit multu feu quouta it o alio 
debilia £0 eni tali fpregnata i flatu ge 
mtua fetua matcjia fibi ta pro augmen 
to qua geneiadia mebria reqfita ri bila 
aborfu facit.t0rtf quoq3 mf icia aphtn 
do bmditaa nimia et qualitatu im 
moderata difcrafia uentofitaa ulc’apa 
ac mf icia egritudiea cetere aborfu cffi 
cere poflnr plurime et etta egritudiea 1 
pregnate mulieri fupetuemut que ea ab 
o:tiri faciat ut fiurTanguia nimPundc 
cuqj emanat ac 
tuatenafmdrulTia fternutatto aflidua 
et ulxtcr paffio oif que i corpo?e motio 
Capitulum trtgefimumtertium de 
caufia et ftgnia aborftta et de prefer 
uatione ab eo et de pregnantia regi 
mine. ne laboriofa ac forte efficiat ac egritu 
do acuta quelib3 feu cronica que i muli 
cre fuperfiua extenuatione iducit pp 
cni nutrimen defectu fit aboif9 nccano 
jbrxtrifeca uero ca aborfu faciea eft ue 
lud cafue pcuflio ic taliu.Sex et ue??. 
rerd no naturalia koueniena approxi 
matio ut aer ab equaliate egrelP ut tri 
caltditate aut frigidifate.na frigiditas 
excedea fetu moztificat.IRimia aut cali 
duae frigido aere euetatioia ca fetu iri 
digere facit qp exitu petit atq3 aboifua 
ide fit et boc i meridionalibQregionib* 
fepe accidit. l&ozribiffeufeteaprete 
rea odor fepe aborfu ,puocat. un it eq 
extteta cadela olfecerit aborcietetmu 
lierea queda. tErtfto. de parttb9 aialm 
quito.Cibi quoq$ et pot9 buorea cu tn 
cducienteageneratilld efficiat frequen 
teracianitio cfuriente fetu reddea ac 
repletio mmia modia plurtmia fulfoca 
domaxteac uiaaopilado Jn modera 
tu exercittu et fuper uno pede falt9 et 
retro at loga q:. f. fo 
pit q5 dtbdttat ,ppter #> fuperflue bui 
dtratta ide generant B ctficit fepe ac fo 
pit9 et uigtlta utraq5 magia mo facta. 
Bccidentiaueroate tmoderata uttra 
graiiatgena timor alfidua rriftictam 
,puiiu gaudiu fuperflu9 coit9 et rerum 
quaa babeze nequeat defideuu ide facit 
fepilTime. et B i fuma aborP caufe funt 
que eft alio ntbtl qua imaturi fet9pertu 
rio. ttxquofequit'' q? i aborfu demon 
ftrattua figna fur nulla ,pnoftica uero 
oia poft babenf.Bnte uero ipregnato 
nem aborf9 figna fut mulier ii ex eta ftt 
que ei9 pp nimia piguedine aut buidira 
te feu fupezflua fibt naturale.ficcitatem 
abortire pfueuertt feu que renef at doi 
Iu debile naturaliter feu accideti beat 
uel que cx egrtindie aliqua at aie acci 
dentib9 fcu qticcuq$ diter preter nata 
ra er tedata fit nimia que oia er p:egna 
ne relatu maifelia tibi fient facile.^3 
qua ue:o mulie: p:egnae facta di ut ab 
o:fu p figna ccgofcae prenarrafe egri 
tudmee attendede tibi far per ,ppria fi 
gna cogofcc0.bec eni fi pfeueretta fuc 
2it accidentia maitcia feu nut:imeti 
fubtracttde pauperculu fetu iterficidt 
at uiud abortiri faciat. £r quo p$ qua 
liter uiui at mortui egritudiee taleefc 
tua aborfn denotiat de quo certtfTim3 
dio fi ia ancte et fdurate mamille dctde 
fcat mollefq3 fiat.Jmmitee et fme mife 
ricordta doloree pregnate fi rapiat fi 
rigor at o::ipilatio ea kerda deprebe 
dat doleatqj caput et oclbrd radicea 
marte.q? fi tfoa :emi(Ta fatf fuezit aliqua 
tulu tardiufcuP aborPerit fi itenfa ual 
de cd quo melirua copiofe obrupta fit 
illico uentmu eti fcito.lRota tame op er 
Imoderata iduratioe et preter 
pregnatie nature curfd augmetate fnp 
aborfn arguere quoq3 pot ut no 
nulli iterpetrea atdt uoluerdtnaereo 
fep debilitate arguat qui nutnmentuj 
folito more imutare ii ualet.ude ad ma 
tmllae decurree eae preter natura au 
get et fic fep debilitate arguut et abor 
fn futuru er pfitt at fetu i utero mojtufi 
cogdfcee q: ePmot3 no percipi/ aplP 
oculi fufea eord albe 
do fit circa dbilicd dolo: crudelilTimua 
ad pectine caufat\et cd ab fetu ipfo n o 
tuo iferioree ptee pprimaf liraguria 
ac tenafmd accidit fepe riget et iterdn 
auree ac nafi ertremitae labia denigra 
turtumefeit faciee etuetereftono de 
tumefeat molle fit tri.q? fi uentre fupet 
laP pregnae dd lacet cn manu prererif 
re dura de late i lapq mouet pcipiee a 
quo fume cp an calida erat friad iueiea et fi fet9 putrefact9 fit ei anbelit3 olet 
mfru cd quo dieb9qoatuor at ultra de g 
tu mulier laborauerit certior multo 
fierea prcfcrtp$ attentf marie babee et 
go i fuma aborfua et moztui fetua caa 
ct figna et ftc tua deteepa bia debitj ad 
btbere regime itereft. Circa cp itentio 
bef dupler. $ poffe ne aborfua 
fiat ut et bcc i fe pregnatia p 
feruattone ptinebit.0ecdda ubi de ma 
trir morte pp quauia caj timo: effet fic 
utaboifuapp fo:et at 
pp feto moztud cd quib3 et quomo illo 
fieri beat ut fciaa Tfbrima itaq5 pna ca 
pfm ptmebit. 0ecdda uero ad fequea 
referuabo. igif ad acid practicd te 
deduca i muliere.Kbrio er premiffif ca 
ufia abortire pftieuit facile ate tptegna 
tide5 taliter allaborddum cft ut eaa ob 
caa tpregnataapliua no abortiet. 0e 
cddo ut ea ipregnata abozfu ne faciat 
prefernet". Quanto ad pnmd mulier q 
pp ertenuatione aut debilitate aborti 
re pfueuit cd debite fet rerd no natura 
liu regime ate tprcgnafione3 tpregnan 
da ac fojnftcada erit. fl0a ue:o mricia 
nimia.f.pp apltrudine 1 ca fuerit qualif 
cobartandd aefuperflue bdiditstj qua 
liter euacuade fit i capfo de cura diffi 
culta# ipregnatioia ab bdiditate flega 
tica 0 te docui. 1£>t ficcitate 
at frigiditate aut caliditate fupfluia q 
rd er cafetua pcept3 debilitaf etaboi 
f3 ide pfequif 0 {iia capfia cura in 
ueiea. multiplicate uentofitate tan 
ta.f.ut aborP ide fit 1 .primo capfo ad 
boc facientia dicta fdt pluria 
et adbuc i pnti ndnulla deferibenf. 0e 
uicerib3 apatib3 fluru fanguia fupfluo 
aliifq5 capi 
turbabutfti cura fupra* Ctficp3quc 
pfueuerit abortire mulier ate ipregna 
tfone$ ttt apii3 no abortiat qualiter rc 
geda fit.lRdc aut fupeft ut ea ipregata 
ab aboffu cuftodtat ,ppter q> aere5 te 
peram ibabitet erercttiu et i piimia trt 
bafmenfib9mattemodetatb faciet, £a 
boriofo cnt erercitio ligamenta cd ad 
buc debilia fit rdpunr" facile. 0onua p 
terea fibi rpaPpuenit.fflerrfa etia qua 
q5 die beneficio ut babeat op ut 
ubi natura ad boc rebeff fuerit chfteje 
er brodto pulli caflia puluere fucari et 
oleo coi fiat at per 00 caffia feu mana 
cd brodio pulli diffeluta erbibe.ud er 
biacd jucarobolu deauratu pfice q6 
adbuc delicaPerit* Ct itrib3 primia 
pp dcbilirate3 me 
dicinaiaboriofaneerbibeaa caue.ubi 
tri fFomia op3 cffrt bafilica cephalicam 
nigra at faluatella audacter iciderefa 
Ciae f3 ab ide fupra ea fieri fetui cu nu 
trimentu fubripere erecrabile effet tn 
ac facile tue fotmatn matejie pp furiofi 
tatej at r.eccffitaa alia ad boc ubi te co 
pelleret i quarto quito ferto mefe fecu 
re erbiberi pot. Circa aut accia timoj 
trifttcia ac ira ab ea alienef oino et i pp 
uifeq? igenaet imoderatri gaudio idu 
ceret nonefei nuquam. acoituabfttnc 
at et i trib3 primta menfib3 potiffime * 
Tfbreciofoa lapidea fupra fe deferat et 
maric fapbird tacinctd coralio cotnio 
la dyamatc3 et turcefia et btt duofrer 
alioe pricipatu tener. Cibaria ei3 tepe 
rata fit et acuta ota uitet ut pcz?d alled 
cepe frnapie et talia, uitet etia 
tia meftrua ota ut fafeolof cicera :dbea 
petrofilit etftmilia. fructib3aute5 ta 
qui i prio qua i fecfido mefe oenior pot 
uti tpate. 0ed qatcgd ardenf appetat 
i toto illud ei no erit abo:fd 
eni ob B {curreret facile.0dmcpe igi£ 
canenda erit comefWe tp babeti neqt ated difficultate ne i eia cora notef et 
ftc cu re que dtfficfter bcri pot appetat 
cu uerbia ftoanttb3ea fed notanda e?nt 
et ab B t abbomtattone ueiat fi fteji pot 
at dicat ea fi comederit ptculii temjezet 
grade.Cd iftis igit" et pfimtlib3 a 
pofito diuerteda erit, jfmpregnate co 
rupte materie ottnent"pfime que ad fto 
macti fluctes naufeauomttu ac appeti 
tu cojruptu iducut. £aru preterea fu 
mi ad caput fi afcendut fcotbomia uer 
tigine ac pfirmles cerebri paffioea gc 
nerat.Si ad cor pulfd tr emore fepe ac 
fincopt et talia, uero tterdd bdoree bti 
grauitate fua ad tibias etpedef defeen 
dnt ct eo muti t modu tamefactut.ut igi 
tur a talib9 ea pferues *i0e pfortalide 
ftoaci prto follicit3 fis 03 factas ergo 
ftc.l&. olei defpica.J.i. olei maffteis 
olei citoiog an.J.f.pulueru coralftuB. 
gar. mete ficce calat aroatici galliem3. 
mufei odorem no abor 
reret adde gra.i* et cu pauca cera un 
guentu fiat.quo ate pradtd ftomac3 un 
gat" petia calida defuper ponedo fp de 
Ide dpamargaritois fcom Huic.rrP • 
terttt i de regtmie ufi p:egnatis defaip 
tioe bold uno accipiat.Sut ifraferipte 
mirtu:e codear unu que.lBc.pfue rof. 
bugloffe et borrag.an .?.f. dyamarga 
toru lapida corair.ru6. 
9.ii.fiat mirtura et deauret".et q* abor 
fui t meftb3 utiquit abolai 
fili3 fit a uetofitate primis i cibariis fu 
is bis fpebus utere que.lfe» ciamomi 
clectt.|.i.garioftlio9 nuctfmuf. ca:da 
moi 3n*3.tt.3tn3t6.|.f.pipis.3.i.croci. 
3.f.ftar puluts quo utef.Betofttas au 
te ubi mltiplicet ftc ut tu aborPtimoze 
caufet dyagalaga dpatrmpiperd dya 
cimid ac pfimihb3pregnas uti dcbet.et 
ueter ac ylta er deo de lilio 
ungeda ftk. ut aute ad caput uaporum 
afcenf*,pbibeat" fruct3 ftipticos ut pf 
ra coctana nefpila ct fimilta i fine pali* 
fp affumat at de coriadif pfectl feu dy a 
cifonito.ett boccafu ab Suic.finapis 
laudat*' multd et breutter iciftua ualent 
oia ea de re cu modico aceto et prefai 
ptis fpebus carnea fue pdtede erat ct 
eo i cafu t' ipfa? falfts n<5 pretermittaa 
acetu.unu aut aut duo aque uitts cocle 
aria i ieiuno date figtariffimu adiueni. 
Jfzt i boc cafu cibaria ei3 poti3 efle affa 
debet cu quib3 ododfcra aliqua fp mi 
fcendi fdt.Jn feda menfa auellae buflc 
aliqualiter pueniut tnfid uino earu fit 
rubeo clara odorifera (tpbata debite. 
Sd tibiaru aut et pedo tflationc5 remo 
uenda coquant" caules t uino et aceto 
et er eia tibie ac pedea empfrenf.ufclf 
molea cd aqua dilToluta ace 
ti para addito a\ accipe oleo rof .acetfi 
et climolea et fimul agita uel oleti rof. 
et aceto fimul. &!iaa ego ferapidis do 
cumeto papirniaceto tfufafup pofui 
et i duob3 dieb3 bona mulier que abu 
lare nequiebat curata e. j5T6 empty dra 
gotee er foliia faceret, at fometatio er 
uino et aceto decoctidia rafure cornu 
cerui. & uero pp renn at dorft debili 
tate timuerif aborfd Caliditaf ubi dne 
tur <p ex urina pprebedes er ifrafcrip 
to ungeto renea lenifperngat" 
olei mirttllog.J.i.f. olei rof. olei mafti 
c(a fucet platag. at fpuiue an.?.f* pu! 
uero boliar. terre figiir.ordei cremati 
fadaf rub.rof .tu6.acatie mirtillojp ipo 
qutftidos ber6.an.3.P.cere paro et fiat 
oguentucu quo poftea aceti parn icor 
poref unctide facta per diea aliquot cd 
it dormitu facta fuper renea ceroto in 
fraferiptu deferat £.*&.nwfticte. J.f.  
cri ciprdTtf poquifhd acacte fang.dra* 
terre figtirrof. ru6JboUar.an,3.t.f.ft 
at cerotri ftc q? fuper coreo poffir erten 
di addendo tibi op3 eflet parri olet mtr 
ucl terbentie ubi fc tenere nd ua 
teret.Binno fr [ditate driante illa debi 
litaa affuent riguentri illud dimittat et 
prefcrtptiloeo cerott boc utat" qr.lfe 
snafticia.5 .* i.laudat.5 .iiu f .cere citrie 
colofonie pteia nauaf ftoracia calaite 
ari.5.i. f.nucri cipreflt mente galage bi 
ftorte galliemuf. tburiagalbani grimi 
ara*mirreari.3.t.f.fiatce20triaddendo 
«bi opYit terbentfe quanto fufficit.O 
q5 fub aliquo er cero# tftia pruritu fen 
ferit adueat"et illo ad diee aliquotite? 
deponat". 3fn tali cafu renea lapfoa co 
fortado «alet cerota ilia mtrabiltf ut 
fri etptua. £r i boc finit capfm de cau 
fia et ftgnia aborf3 ef prefuatide ab eo 
de et de ipft3 jpregnatiacegttmne. 
'£m 3401 de mo aborfia ,puocadt. 
Ubi [terit9 timore matrtr aut 
U fet* pp morte q? er fignia t ca 
pfo precedcti deferiptj ppre 
ifcedea factteabcrfu.puocarencce fit* 
ac ,put flati ordtate deferiba. '$brto 
accipe ui# albe cdomtlle anftologte lo. 
pirarie falutefaute zadtcriftltctT cipi ari. 
cri radicib3 fe 
nug.felakni ari.l5.ii.pquatTenf et de 
coctio fiat er eia [ qua faccurer aubei 
fia eteiamomo agrelii pien3buliat qua 
tencadfite fedena mi’ter fupfemur te 
neat ot t eo pro libiro mora faciat. Ca 
q5 ab eo egredit" icm itret et are et re 
tro er uguento boc ungat" cp 
amigdola2? dulctU3.|.t.otei de lilio mu 
ciilag.alte? muctlg.lmi medte crurte ui 
«tuli butrn fine fate ari.J.f .cere albe 
et fiat nctdnefacta de que 
tua (iplteiu aut que de 
feribent" cu lacte teu decoctione feta lint 
«t fame feu cum lacte canta. c«3 uino et 
meile mixto quepricipatri i cariifto opt 
net ipotu tribue ut cri aliqua er ifrafcrip 
fia decociojV quarti pma pulegii 
fauine falute faturegie artemtftebetbo 
nice tbtmitumperi ari qrta panem CI& 
uni3 feta lini fenuge ari J f artificii ficti 
n ficarii munero itii ococto er bfacu ri 
no diuretico fiat uf fac deccctioneer 3 
qua rute dactiBolei de fenugre addito 
«f da illa cum fuco 6bene aqua fra mir 
toqriapfe aborfri pnocat Del fariaefte 
T&origant rute ficarii 
nriero itti.ferigr ci feta Imi ari -er qb° 
coqiTatia cuuino •decocrtoej facito nf 
alit" accipe artbemtfte nafturcti putegip 
camedrtoa camomtle aaruregte ari.qua 
rta pte unrTetalini rubee tftorri ari 
ficuri ficaru nriero iuierqb3*pqffatta Ut 
e decocto boccdu tialcti 
tia matime q co quauta.er pfcriprf t po 
tu fumi debentfunt diptamua capilua 
ue.berbena menta femen antei betonf 
ca folia tutperiolYa flere3 caprarii dati 
<p mira radicia nafr" cu lupulua farurcg 
ia fauina ruta ptillcgiri rbtmua ftfeleoe 
fiftbriri prafiri corticea aut radicea lati 
ri armoniacri corticea cafite fiHtule bor 
er feme rute sgrcftta fel eqat tauri caf 
fialignea feme aut radiceadragoteega 
mt oliuag caftorcri gettanafucuapor 
ri fcordumenu 2>fgufo eni «11 
q° er oferiptia potaltbYtkril B cari «3I5 
mcrabtlit" j£rbiaauct02? pfttmmtrtio 
ef plurea facio ttt" quaeabolat fili3 aliq 
uaadfcrtbit p3 rut 
be fice.5.iiii.mire.5.it fiat polula uf ali 
i Uk.0?tftolcgie loge getiae lati jtmirre coAi cafTteligneerubee tftorn 
cordomomi pipetis.diptami an ptes eq 
uales fiat puluis uf fatias fic H&.ciao 
mi cardument 
liti.er bis puluis fit. Elias ego 5 .i. ufqj 
ad ii pilfts infra feriptard cum J.u utni 
calidi decoctois femis iunipen potu ni 
bui q5 T&.diptai mhe femis rute agref 
ttf bozacis caftoret aflTe azmoiact rubee 
titord cioci caflte lignee cmamomi an.5 
i.cd fucco rorifmarint aut fatuieg ie pii 
iule fiat Xfacias fic accipe fructus faum 
c 3-ii.f .rute fice fe rute ftlueAris ad | ii< 
afieferid rubeetictord 
cd fuco rute ptlfas cdfice.Ubot tn er bi 
0 ft libet puluere facere f cd er pf 
caiptts dcoctioib9 erbibere.f da pulfae 
cacrom zadices lappacii 7 rutbe an pt 
es eqles Xacipe radicu ariftologie I0.5. 
ii ptpis mire an 3.i fiat puluis uf medie 
ame uetule ab defcnptu cu 
quomepnte pgnatemui.melTidmortd 
fetu Aati abortire fecit ut actpe uttelos 
duos onord 7 cd modeo utm puluerts 
cind rute 7 aneti paru bultat 7 calidu5 
1 potu tribue iRo tame cp i (Ais mtrtio 
lb’ 7 igbJ>cdq3 altis bona e utctaom&5 
no pmtttas dq'5 i0uta u11gt abolai fili* 
naufea i taltb9 fedat Jnpotu ergo quo 
uif dictis dato fuffuigtd er ifta fatptis 
p embotd fiat Aati altq°t ut er dgula af 
ini aut eg feu er ipfo:u5 fumo aut ocfo 
falici pifeis 7 iAa inf cetera fuffumigia 
pnctpatd optinet £r quouis tame ifra 
fuffumigid q°q3 ualet ut cami 
agzeAifgalbai gdmi oliuard fumi agle 
iaudani corticd pini 7 fauine uf factas 
fic galbanum aut mirra 7 fel tauri 
icorpora oia fimul 7 ut s fuffumigium 
facito. 0i ta fuffuigta q 43 pfcaipra alta 
dtligef 7 ordiate fca nd ptulerit arifto 
logia longa i uino 7 oleo dcoqntu? 7 ex 
bismfiebm fomtcntur aut er eleom 
q9 peonie fcme coctu fit 7 deide er cine 
reafine ungule faltpt;e£ poAeaer q°u 
ia mfra fcrtptoru naAale fieri factas ut 
er radice anftologie len.paftmace fila 
cArts radtce filicis foliia calamenti fuc 
co centamee minoiie fucco aitanite 7 e 
utolettffimus imo fi er eo uenter empla 
ftretur umd aut monud i b:eut eicit fet 
um. £t quod plua e pgnas fup radicef 
nudis pedibus pe* ambulas ut bibtkif 
ca° c-ptu tgt aborfd facit quato magis 
fl er zadice feu er.fuco naftale feu peiTa 
:iu fiat £x collogntia quoqj aut er gal 
bao radice ferpetar ie feu elleboro ni 
gro naAale ft fiat aborfd Aat»,puoc9t 
Jnfrafcripta ue*o otapterea naftalt3a 
ta abortire faciunt ut radir yreosyfo 
puf*bdida uitf alba afla fettda galbanu5 
afpaltd bo?ar cd fuco cenu galli calame 
td caAond fuc3cetau:ee mtorif gettana 
cdfuco artemifte fucus cucumeris af< 
ntni cd fellc tauat lana fucida folia matif 
fiilue fel leporis cd fucco porri opopo 
nacuj cd oleo dlilio fucus fauine fucus 
poni cd.croco ferapind fcamoea radir 
uiriceUe fel rauat folu e balfamd: J0icir 
tn bic bonns.aglicus g? fuppofitu3 bal 
famd muliere quotnn credo 
iRa quid medici papie fef dne mee cd e 
ptu gramt laboraret fic ut.6'mta fpes 
bref pauca cd ufno maluatico balfamii 
tribuerat ,pteAates tn ea aplius nocti 
cipere fupto balfamo gemelloe mortti 
os i breui pepit 7 fic morte euafit quo 
ndobAate utatepluries ?cepit.j£ter 
illo c cludo fupofitd bafamd 
re non debet ut anglicus 7 alit' autozes 
referat alig er q° bibito nd A ad 
tn redeundo erpuluetb" q 
feripta fdt ertrabi fuci pofdt 7 tu illa q 
ubi eis uti uohieris cd aliq* erefsmifceetnaftale facito, Tfbot ftftf 
er bis ut pt5 peffaria facere que multa 
i boc cau pneiut 7 tu ubi naftale no pta 
Ierit fadas fi libet Srnplia igit fataftaj 
7 no foin er pferiptis uno er plurib* 
naftale feu libito facias ficut 
beteres quide fecernt rt rrtA 
terta Tfbeffarm ifraferiptu fetu mortuu 
ftati exire facit rt ait.lRe.elleboi nigri 
ftapbifagrie ariftologie ro.artaite gra 
noro alme5ereon pulpe collogntidar 
tnoniaci an ptes equales terat" oia pf ar 
moiacu cp cu aq diffoluat" cu aqua agre 
get"cetera er gb* poftea peffaria fiet uf 
fiat er armoniaco mirra cu felle tauri * 
opopoaco-r eleboro nig:o 
a.ppato fuco Ct er pferiptis pluribus 
rt p5 peffarig ftczi pofTent que i b cati cu 
uemret infra 7 tu illa facie 0 rbi I&5 £ t 
ficbabes ordiare medicinalia oia que 
abozITo ta monui q5 uiut er 
tll02£ g?lib3 fe folo illud efficit rt q°tidie 
erptetta moftraf q$to ejgo magif fi fimf 
oia ordiate fia,put 0 te docui Cu netis 
fetu erttabedt modu drite cyrngids de 
reliq°.Cni9doctrina fi uider cupis filia 
abolai mA f cii .que illa plenarie deferi 
bit querito 7 B b* capituli finis efto 
Camtrigefimu gntu de pfdifficftate. 
capite pmo 7 ertefts fup 
c latera braebtis et manibus 
fuper coris 1 £ii°.ir°. decimo 
xi° menfe fetus fi ad luce uenerit ta 
!e ptum naturale dicimus, jfn naturale 
aute fi er bis pdicioib9 tactis aliqua de 
ferat fed ta natmaf qua no natmaf pmo 
cu ip fe no in fno tempore fiat aut cum 
alir' fcdj figura tacta fetus egrediaf 
et q> ta naturali qua r.o naturali eoe eft 
difficultat" part^mricis 00 pp etatem 
feti alicui’pp quauta camftrictu fimt 
miaatdlicara (eu pauidaflafalif at q? 
abruptia panicul* que fetum lubricum 
reddere debebat egrffa bmditaa fic re 
manete fetu er pte uero fet’ debilita 
tia cu ipfe q$uia ca debilia non ualet ad 
erttumtuuare fe aut quia pina op fatia 
groffua fit uf caput ercelTme beat 7 ota 
illa frigiditarenimia meatua pflipate 
pfortaf.s etiautfepe abor 
fua 2eftrictiua aliqua rntb’ 
at pectini applica da fueritXaliditaf.n 
fupflua calore naturale refoltiea ad b’ 
fequit"adiuuat.Ct i fumma difficultas 
multe2ef 7 de 
Itcate macie i fuif ptib3medtcof ad fe no 
cat fepe.p qafcito cp dolorea fi fubtto 
fatia paritma iuafezit que circa pecttne 
ea moleftat grauif 7 icefiaf ptuf ille bac 
uif eiit ac facit7 adbuc ubi mafculuffu 
eritfacilio 0edubidolo:ea laguetef 
P uentrem 7 fup pectine remiffi perra 
uerit 7 ipofier!orib9q5 i 
gia tallis ut pfimi pflaboriofua erjt,p 
quo circa parituram tibi folicitudo ba 
ig?f diligenf 
pftdera oia 7 fi refpectu tpia pt? inatu 
ralia difficulf qno°enim fucuredum fit 
caQ ,primoad boc 
deferipta funt plurima .01 
uezo refpectu fetua 7 tu prndente ob 
ftet:ice beaa cui3manuf gracilea 7 dtgi 
tt logi fit 7 ea fuamf olleo 6 Itito matb’ 
iunctia fetum in dbira figura rponat cp 
fi groffitudine totiua capitia prts diffi 
cultet"cu$ oleo tacto pinguedinegalie 
feu mucillaginib’ aliquib9 .mr teis colla 
bumectet ac eiu foa dilatet fuauif .Het 
biaetiaortatoriie paupercula parieit 
te cofozta et preftat ubi piguia ea fit g 
fua fepe facie genibna uerfua uetrem 
tractiefic tuef.etfiail parte muliere bac erbtaquedifficulf pareut fctaeiif 
p aliquot diea an partu foltto erercitin 
faciat fortPper graduf no noqua defee 
dat et an cena corijet audacter deinde 
encattfate tali mane ieiuna itret 
bifmalueco radicib’.£l£b.vi.ni9lue ca 
momille melliloti apii ari.£l£b.iiii.folio 
ro laurilauedule ari.£l£b.ii.feJiMfenii 
grecf an.lb.ii.fiatdecoctioiqua mtVa 
medio tfra per dimidia bora die 
H quo co egridit" a te 
et reno er ifraferipto ungueto peroga 
tur qy.iBc.olei amigdar.dulcio.f .i.pin 
guedtnta gallfeolep de lilio 
altee an.f.f. cere al.pard et fiat ungue 
tu.unctce facta duoa uitelloa ouorum 
lecentia quoa co nino optimo bene agi 
f a recipe co qmV de ifrafc?tptfa pulue 
rib?,p Itbiro ponaa et tunc calido fimul 
bulierit calido t potu tribuaa.fpea.lBd 
ciaomi. j.i.caffie f c:oci conicif cafftef, 
011,3.ii. fauiebetonice capiffue.dipta 
mi fenugrcci bacaru} lauri mete an.3.f. 
cffta de corde fi 
at fpea uel cu forbili ouo puluere pati 
cedal ferapioia documeto enbe.jEgo 
aliaa i boc cafu nectar cd 5Ucaro et fpe 
bua coib° electie facta i pota dedi et p 
ua bolo uno cofectioia ifrafcripre da 
fo que.lBe/perd imediatedeferiptard 
3.i.5ucari IB.f.cu aqua artbemifie aut 
melliffe 3uca$ diffoluat" et i morfellia ? 
fectio fiat er qutVpro uicc.f.f.prebc 
deide ciatd dimidio preferipti nectaria 
bibat et tale :egime pe: diea aliquot au 
ptua accila obferuandu effXo uezo ac 
cideria part5iftant i aere parituro cali 
doetbdido collocet" { cuiua domo pi 
ra dimittant" nulla tefte eni dyafeoride 
£ulua eni apire probibet quofq5 fuper 
fe preciofoa lapidea babuerit picter 
quoa dictuf fu amoueat .eiua et in pn 
tiabonn eft ut beate margaritt 
legat" fancto2£ reliquiae fuper fe babe 
et etbzemf quaa fciueria cerimoiaa ut 
{firmetue acuctuliaapplaudaa facito 
io quo fi foitilegica muliere aliqua ibi 
deeffe fufpicio fiteapelfeda foriaetit. 
na bia i pajtub’ ut fciaa i coftmihb9 ftn 
penda fdt prima miratiaforfa none otti 
diua fi bene aecolo in nouo metbamor 
pbofeoa de alkmabe:culia 
tat q? do ea aeddetia parf infeftarent 
fuperueniea lucina cu edeatbenatia di 
gitia ad genua pofitia fuif co incerati© 
nib9 ne parere poffet,pbibear.l6t efto 
bec fabula fit ueriratia tn aliquid mibi 
crede babuit cuf oppofitombilomin’ 
ft crederia co de articulia fidet B no fit 
no etia.Sliqui tn talia 
fieri no dubitat imo poffe fieri fojte «e 
debet ut a plurio {de naturali biforia 
elici poffe uidef\ iRecitat eni cp fi lupi 
naa carnea paritura madueaueut pati 
et facilius co quo fi quia piif fit qutcat 
ncaillaaediderit aduerPea incatatio 
nea norie no ualebot Otiata de malift 
cio et demonioetde tcantatidejet colit 
fufpefione ueterea pBi pertractauertt 
tuipfefcia (3 talia ribaldia fratriFac 
uetulia fortilegie quifibitalia reuelet 
oia dtmitteda funr et ddc defceffi redir 
metiua cft.a diuerfia aotorib’ {boc ca 
fu ualere ta extrifede qua in 
trifecia applicada repi multa de quoi£ 
eft partu accelerare ac dolo 
rea mitigare multu. £t ut a fortiorib* 
initio facia er bia finiff:e core alligada 
fur no" nulla ut iafpia fmaragd9co:alP 
ftorar calamita ptrip er i magdaleone 
ad modo nucia foepeoj galline ipfa ad 
buc palpitate radie crimi fimi* cd pena 
prundima radir ciclamif et artemtfia 
dragontea ue?o genibua alliganda erit. Tfbenna aut fintftre ale aquile 
feu tota ala pena f6 \?ult ts paritur pedi 
bp aponenda erit Tfhedes aut cum cotti 
to polipodio emplVadt lapis aqle fini 
Uro lacerto aligacP Enguio muli fub la 
boratis camifia portada vtx roftro 
porcino ferto fco capite inponendum 
magnes i finiftra manu retinedus cum 
pena finiftra ale aquile oleo t merfa re 
neo i rngedi ac lonbi quoque er oleo in 
quo peonie femen coctu fit mficto ue 
jo collu ac ertrifecu 00 cinere ungule 
afine uerer er artbemifia f 
aqua cocta totus emptraruf 7 fetpenta 
rie floreo odoradi.lEt ut bio que ab er 
tra approrimada ueniut aliquado fine 
tpona.empfa fuffuigia naftalia ac pefTa 
ria ab autotib3 defcribunt" multa quo 
ru copia precedes capitula tibi dabit 
ct fi bio uti uoluerts de uita fet9 fit tibi 
cuta ea de re fadliortV ntete» autc.in 
boc cafu ubi.f.part9 rebelf foret multa 
docet fic facete.Eccipe pulpa colloqn 
tide qua cu fucco rute et mirre modico 
mifce et a pectte ad umbilico ufq$ uen 
tre totu empFa et efl fecuru fatioXn tn 
remediis aliis ta fcriptio qua fcribedto 
t boc cafu marte appropriatj te copio 
fu fatis facia nifi part9 grauio ut bene 
timoroPfit emptm boc et fimilia dimit 
tere melius puto ne fortitudte ipforu 
fetui nocumenta aliquod iferat" efto m 
ttus fit talia erterPepia facete q5 fuffu 
igia naftalia feu peffaria tteri9apprort 
mate £t fecudtne quoq$ fdfluta ut dic 
tu cft buiditates quas natura ad facili 
tandu partu referuauit interda fetu re 
manete effluat cui9 ca partp diffrcultai? 
mu!tu.£t eo i cafu muliere 
licet.if actas ergo fic accipe bifntalue 
cu radicib3 
nugtect fedini aii. J.ui.ef.r.ftcus ficcas 
etdecocttde crbte facta dc ca accipe 
i.mi.otei delilio.f.ii.cd quii/ difToluc 
gra.i.mufci et muliere penan'50 q? mri 
ce lubrica facicdo partu facilitat £Tcm 
pus defceps eft dcfcribere que p tten* 
fumeda fdt quog copia ueteres fecerut 
nobis majcimd que i potu fupta a,pp2tc 
tate quada partu facilitat ac doloref ii 
mittor multu 7 ifta fur ut colatma aqua 
t qua yrddmis nid^diffolut9 fit herbea 
cu aqua frigida capiiP uenerts cu uino 
at firupo rof mota betonica feu camo 
miliaco aqua et meile rafura ofliu dac 
ttloro ac fim3 anferis falconis uel acipi 
tria cu uino dulci et.f.ti.pur.corticis 
caffief. aur.5.i.ad.ii.ufq3puluerts dtp 
tami cu feis lini decocttoe et i cafu nro 
t quouis illoru mirabile effectu iuenies 
laudo ent ut l precedeti capfo dictu eft 
<p \ quibufda p 00 fumedis ciaomu no 
noft ei Suic. 
qui t boc cafu paape:cuFmulierib3?pa 
ties multu familiaria buic puetentia ca 
fui defcripfit plima et efficatifffa qtffde 
et ut fummati ea referd er quouis iffo 
ru aut ipfos ofbus feu plurib3 decoc 
tio bibeda fit appropata quippe multu 
ut er fenugreco fama pulegio rubea tt 
cto2£ lupinif fete lini caomilla foliis dtp 
tami etrubeif fafeo!is.£5t igifttus uis 
ifto2£ decoctioe cotticu caffief.3 Au feu 
radicis diptami pulueri3ate tmde mt 
fcueris nibil fupra in 
capfo precedeti decoctioes aliquas q5 
ifte non minus ad facietes pul 
uejes quoq5 et alia nd uioleta pftma ad 
qp fi libet recurre, Jfn boc tn cafu tatu 
bts paupercuF mulieri/ppacior t bu 
ic capto fine iponere nefeia, £t io altq 
paucula a nofoo bono Suic.defcjipta 
ad buc fubiuga et ibi erit finisXu igr 
fepe p/ fepe robelf ac crudellis fiat mf tum tfbi prefaipta non contulerint con 
quauis ex pferptis decoctionibus jfra 
feripta# 
it. rute.3 .itti. armel.3.1. afle armoiad 
rubee an3.ii.cu fucco nite pii 
fas pfice uel a: 
tnoiaci rubee tinctog fac 
ut pri3.uel facias fic accipe ariftologie 
Ion.ptpts mirra equales ptes 7 ut prt3 
pilfas facito. Jfte marie uirtutj fut nd 
min3 tamen ifte que.lBc.bdelii mirreet 
fauine equales pfimtlif ptes uel fac elec 
tuariu tale gp pncipatfi obtin5. T&Miii? 
reeaftoreicalaitc an.f.f. ctaomi etfa 
tue electua 
tiu pfice cui3 cu decoctide aliqua ex dic 
ris at cu uino calido decoctidis fe. lini 
et fets iutperi coclear unii exibe f5 cu p 
tus adeo t oportun* fozet ut ex bis CU5 
nflo placati pofftt a ,pxio capFo fuccur 
fu pete id cni t necefiitattb3 tibi nd defi 
ciet. Cuq3 dolores imites et magno cu 
podere i pectinet partura fefertt que 
eacrudelif et fine (termifftde moleftet 
poteter pauperefa clamet et ad celu uf 
q3 lametabilef uoceflemittatretetu fpm 
fepe iferiuspprimaf. £t\ifto cafucd 
pipeet oleo tufternutattone ,puoca 7 
lfto°bec et que Icripta ordtate factedo 
pattu facilitabis et bona cu fetu foo dei 
dono ad faluti portu reduces et fic ca 
pfo bm3 intentio finit btc que ad ipfu p 
tineat perfecerit omnia* 
Caplm trigefimufextu de extractio 
nefecundine. 
£cddinaeftpanicuPtctd in 
f uolues fetu qui ptext3 uenis 
et arteuis rdteas duas babes 
mftcisuents et arteriis p eas colligit" 
ut puenas illas nutrituro 
aftrdbatet attracta per «biltcafe urna 
(mittat et per arteriae aere que qucqft 
per ubtlicafes arterias ad coi fet3 ,p c\9 
euetatioe trafmittat £t bac deferipto 
ne fecudme de piata ad feti) ppatio qua 
tDaFJltbro de fpmate pcfuit clarep5 
mediate em radice et qui ab ea ortum? 
utir capillarib3plata folo pnecrit"a quo 
nutrimenta p ipfof utiloa Obi rrabir ftc 
fet3 p uenas i feciidina femiatas et arte 
rias mrici colligat ad ftbi p eae altmeri 
ta fugit. £ft et ali3 ab illo pantcuPa 
filio abolat brtex quinucupaf'.Jte3 ab 
ubtlicali uena ac uafo quoda pe: gp fibt 
fet3 urina madat o:tu trabtt qui plicae 
t modii rugate neftes primae babes ac 
anifract3i quib3 urina fet3 adettmifla 
recondit' ab ubiltco tfra fetu ipfu totuj 
tuoluit. £ft et ite pantcul3 rertP ab ea 
notemebrane fubtililTime Mis quifme 
diate fetu attinges ipfu totii circudat 7 
i fe buiditates fudoralce fet3 recodit 
o ce, £5$ fi deue te adiuuet de ifto pani 
culo ab eo trupba audi quefo. '|&is $ 
jcimie dieb3 $elopiti t queda fratre mio 
re de urore ftifpicio erat fic ut ipfa ad 
beati fracifei eccfta ire auderet rtncq 
qua pregnas facta ab eo pantclb fetu 
iuoluru ut pleruq3 accidit peperit mfr 
uero queda natu trtftt $eloripo 
nutiatu it et deuoto puulo gaudiu fpe 
rae adiugete bene foztuat3 tquir erit cd 
mioru mote ad luce tdut3 deueiret.mti 
lierea pfime ut fic fetas ab ea ueftitfi in 
fantem nafei ad bonu oe putat.Jnfeltx 
$clottp3 ille fic ab ea ueftitn ifante cum 
audiuitftai a miore fratre genito per? 
fauitpacietia tame omni extteta puera 
rapieu de eo terra ,ptin3 allibere uole 
batwtfattbtis fuifTet. Js trt' 
ftia rabie tducete euoere nd uales puet 
pera mtfera iuadit et fatu ea pugnis ac caldb* mulctauit ut uocat9 ad utta pe 
ne reducere ea potueru Slia ca filium 
foabuilTetnnqua mepfulit et opojtnia 
remedua adbibitj pregnaa facta uefft 
ta ab ea infantulo pepit cp i net re miog 
babttu affdpfifie miraculofe cd crederj 
babito illo ed tduit et tnocente tandem 
afpera miord obedientia rdigauttXu 
igit" ubi op3 eet paupculaa mulieref er 
cufato et talid uulgauu corrupta fanta 
fia remoue. 05 bia uulganbua i pace 
dimiflia unde difceifi redea 0epe fecu 
dina mfici colligata remouetf fetua na 
fcit plerunq3 ditficolter ertrabit" que 
ftua manet putrefeit no nunqna et eiua 
patrefactide tteriora cotmmpit et cru 
defmozatdepfequit ea putrefacta a 
mrice aliquado tame expellet" et puer 
pera morte euadit cp tn t mora piculu 
eft quid factuj3 fia audiXd cfica pecti 
ne doloreactpddua ipfamtfera perfe 
tiat maiorea et alcorea qua i ptu uocef 
et lametatioea emittat facito imo ad ce 
Id ufq5 fpm infert3 pprimedo retineat 
fternatatio,puoce£'et fupra uentrem 
cn manu pofita matrir iferi3 pprimat" 
ef ubi foztia faerit fup uno pede retro 
faltedo icedat cp fi t eode tnftdci falt3 
fternutatio pueiatU5 et quatd.&d ubi 
bia factia ad erttd ubi ea rebelf eet a ca 
pfo de cauf mole re feu de mo aborfua 
at de partib3 difficultate fuc 
curfu pete. Ifbfima eni que ibide ferip 
ta fut fi feceria ad ertrabeda bac rebel 
le fecundina tibi fuffragtd pzeftabut fin 
gulare ut fdt ecatifmata fuffaigia nafta 
lia peffaria potionea puluerea et pilte. 
fCameer biaqneautorea inBcafuco 
uetre affirmat magia cribraui aliq et i'1 
ordfate feribere nunc mibi mea eft.£t 
primd quide e er foliia et er ubgia allet 
factu encatifma. Slut er foliia ufuen ep 
fuplatiue ab jEuic pmendaf eteftber 
ba uermicularia fim? imarinib3 lirori 
buanafeea cut3 suere fit fe der stfcaN 
nec illo? uirtuofn erit miri*# 
folia i decocto 
ne cn eia addiderit ualet etta3 fi mf icte 
colla et ei3oa er crocoet coagulo lepc 
ria illiniueria aut ferperra fpoho fi cin 
gaf feu rutba artbemifm et abfmrtum 
trita fi cora ftmul alligauerifXrcellef 
fuffumfgtuj er aliquo fit ut tx tm 
guib3 equi afine capre uf ei° carnib3 ac 
er fimo equibouiacolnbogat aquile, 
uel er fete porri alei laudao cotice mio 
ria pini rafina elleboro a!, ariftologia 
lon. uel nigella uel faciaa fic et eft fuffa 
migid cniufda atiqui cp abolai fili3 fum 
me laudat accipe rute pralTm et abro 
tand fimul pquaffata fuper qutb3tm ctt 
de lilio jphice qp coopertu manet totU5 
detde pag buhat et tpati poflca permit 
tant" quord fuma mulier per ebotu3 :e 
ctptat.IRaftalia ualetia pfimn ftur er al 
leo afpalto affa balfamo ftercore acipi 
triagalbao getiana ferapino fcamoea 
uite alba yf of yfopo bnida boace p fuc 
co cet2£ galli tTucco diptai cp 1$ 
ual5 marie.lfbefiaria ubi facer, uolue 
2if er dcoctioe allet ea facito aeti cd uio 
boacif cd fucco cetra galli gettae cd fuc 
coartbemifieat er fucco diptami.i8t 
no bic qp er quib3 naftalia fiat peflarta 
quoq3 fieri poflut cu decoctioib3at fuc 
cia dtetia mo illa dilfolui at pefTari$ari 
pofiftt.lDtbede decoctioea er ifiafcrip 
tia fat er recetib3 rof ca qua 
ta altea portea pmtfcet" fit er anbet fia 
fafeolia rabeia prafllio fucco abrotano 
altea pulegio meMaftjo dauco pe 
trcfdino politrico mercurialia uel 
rubea tinctoau. £r fuccia uero qui 
bibat" eftfucnadtptamt artetmfie poli trfct petrofilit marubet ca mele mercutt 
alia abfltii pulegii berbene poni rutbe 
aut ypicon r inf altoa fuccoa I cafu iRo 
bii quatuor prlcipatu obtinet. Tfbfue 
rea fame ad B propofitn facietea que 
cu quouta er fuccia aut decocttdibua 
lactia fumi pofTutbti.f. mirre caRorei 
fela dauci diptami etpuluialabricora 
terreRiu et eRo autorea que dicta fnnt 
I pn ti capto marte laudat uirtuofa no 
min3! prefcriptifcapliatuemea prima 
puta pilTaa pulueree et tfia ad que fi li 
betrecurfnbabc. £t perboc buic ca 
pfo mibt finem facere libet. 
Capitula trtgefimumfeptimu de re 
gimine enire, 
Epituloptecedeti poRqua fi 
c ne dedi er ,ppriia mulierum 
egritudlbua que t B tractatu 
deferibeda forent aliaiueni nulla nifi 
quahr enira regeda fit quia forfa uell5 
Ifcrtbere fed boc mtbi para cute erat 2 
cnire accidea euelre poflet nullu cui in 
preccdentib3 capfia no fit uf fal 
ti ta uiro qua mulieri id eoe erit cuiua 
dictione facere butue tractatuli metaa 
crcederet q 1 rame fupra tractata e qua 
iiterapeeptide ad euentu ufqj tepua 
naturaliter meRrua retinent" et t ptu 
ipfa fluat fetto op ubi mafcula enira fit 
punficatidia tepua 50. diera aflignat" 
marimu.0! femella. 4o.quoru tn puri 
ftcatidia tepua fuotpe meRruo2£ ade 
quat uidi pfimaa et fic I triu dieru fpa 
cio purificataandnullaanoui. 
go de ipfi3 enire regie aliquid dica illd 
tri prlo pfiderandn erit et cai3 purifica 
tio tarda eR ct accidetta part3crudelia 
i primta dteb3dieta tenui utat"! aliia ue 
ro no fic.£t ut pc9 accidetta taga aliq 
ct bia fangutnia rctetio aut ei9 Rume 
nimt3 et ulcera q fepe dillaceratioe liga 
meto2p fint accidat et Imitea dolor e ait 
qn.£x fagute retetioe uertigtea fcoto 
mie fctcopea febrea et ufe egritudlea 6 
pofiut pfime I ca° 
de meftruog retetioe fcirete feci eri B 
cau ffomia er fapbetf fie:i Rati itibe mo 
pditioef ad (Tomia tegfite i puetpeta fit 
etfuccefliue cura ,put illic te docui ad 
bibe.iBe fagutafluru nimio ac de ulce 
itb3 cura I ,ppriia captie a require e 
brea ue:o ubi adfuerit regime fubtilia 
ct aqua otdei I potu dato et poRea alia 
fcdm febrea erigentia fac Colorea cti 
catbaplafmatib3ac anodima unctidib9 
ct cd aliia remeditaoportnia quecdif 
medicocuilibet nota fntmitigadi erat 
quo I cafu cn ufo calo opiata triferi in 
potu no nuqua dedi. £t ubi doloti mt 
tilTim0pfeueraaerit ca uino decoetidia 
artbemifie cafo a.5.f.ad.t.ufq3 tfrafcji 
ptt efcoarii et iftud Rati dolore fedat. 
T&.pipiald.femlaiufgami o 
ptitebaici croci an .5.1?. piretri caRoei 
bacca? lauri ciuu foliora 
rutbe ficcoru calameti anniti, marga 
rit a? taciti 0n.5-i.mufd fmi.3i.co mei 
lea difpuatt quato fufFicit fiet electuari 
U5 £0 til nifi ad min3 menfta fer etatia 
fuerit ufua ei9 fu nunqua. et B de regi 
mine enire finia fit uolo per quod buic 
tractatulo fine Iponere libet. £i naq$ 
cp a principio diulo munere 
fatiffactu5 puto ca de olbua mulierum 
propriia egritudinib' dicto fca fit atbt 
trer de quo cwcifiro iefu laudea fint 
infinite. Emen*. 
£rpltctt tractatua de propriia mu 
ltc22 egritudlbua Entonii guainerii pa 
pienfia doctor. Sntbonti Ouaynetii docto 
ria celebe:2imi 6 Jucturia fiue d artbc 
tica et calculofa pafioe ad jQfbagnificti 
«tfigne uuu Sndrea 6 bi2ago i0ucale 
camerario Cometariolua felictf tcipir. 
J0menta2tolna ifte ptea duaa 
c pncipaleabet Tfbrima ar 
tbetice doctrina tractat. Secunda 
Ia in fe cotinet 
Capitula prime partia 
Capitula pmn 6 artbettca * quaru 
dam fuarum fpecierum notificatione 
0ecudu d caufifartbetice Certid d 
figma artbetice demonffratiuia 
Quartum de pronoff icia cuique fpe 
dei artbetice comunibua 
0mtu Cyragranotificatta ,pnofft 
ca fibi ,ppa q} demdftratta figna ponea 
Seftum ta Cyragrc fanguiee qltfp 
qx fanguia fuerit qua colerice quoad 
digeftione * euacuacione materiet cu 
ra ponit. 
Septimo materiei flegmattcc cpra 
gram efficiea digeffia cotinet. 
j0crauil folutiuaa potionea quema 
terta flegmattcaj cyragram efficientem 
educunt recitat. 
iRonn piltaa continet 
Bectmo confectionea et folutfuoa 
puluerea. 
Undecima materiei pmirte tam di 
geffiua qua folutiua defcribit. 
duodecima podagra notiftcia ta 
pronoftica fibi' ,pprta qua eiua demon 
ftratiua figna poit. ac qhf q uia mafia 
ea efficiea digeri et educi debeat. 
Serimute2tta quafc et cn gb5 mafiei 
ad quaa uia iqcturaa de flucua que et 
alia fueritprobiberidebeat offendit. 
i0ectmuquattd qualif tapodagre. 
qua cf rag:c mafia eriffete calida p me 
dicinaa n narcoticae doloree fedanr". 
medicinae nar 
coticae functurarum dolorea a mate 
ria calida factoa fedantea continet. 
f0ecimtifertum tn azriculie materia 
frigidafeupermirfa eriffente do!o:ea 
factoa fedantee medicinae defcribit. 
©ecrmufeprima atidota que mafii 
n igipfiata neq5 tdurata nimia i micfif 
derelictatefoluunt offedif. 
2£ectmuoctaun q idmata uald maft 
05 modificat acrfolutitda mo ipa t gip 
fea feu lapida pmutata n fue?it tfcztbtt. 
Secimunonu ei3 cura maftei poit q 
in gipfea feu lapideam eff commutata. 
fciatica nottficat ac quaf? 
et ubt et’ demoftratiua figna iuenteda 
fint quid quoq5 de ea fit paonofticadu. 
qualiter mate 
rta fciaticam cffitctena fit euacuanda. 
• ea ponit que ab ejc 
appoftta fciatice dolorem mitigat que 
q5eina materiam leuiter refoluunt. 
Wqcfimnrertiu que fciatice mate 
riamacerro ad circuferentia trabunt 
ac que dolorej fedant antidota pttner. 
® igefimumquartum que fciaticam 
cauteriant antidota defcribit. 
quintii ubi rerum non 
naturalium regimen tam in podagra 
fciatica quiCiragra bora pcrcjctfmi 
a qua uia caufam fiant obferuandum'. 
ponit regimen ab 
artbettca preferuettuu foln fer rerum 
no naturalium i fe doctrinam ptinena. 
qualiter i prefer 
oattoe ab artbettca et quo tpe fieda fit 
fTomia .ac ufea quoq5 purgattdea et q 
fit folutiua, in ufu cotidiano fnmcnda. ffl/gefimi!} octauff qtialir i qtiomo 
* co pferuadis ab artbetica ftt uo 
mttu9,puocadu0 
Idigefimunonu etpimta pltufa pott 
ab atiqmf gb3da pBicif auctorata p q 
niebza artbeticata raltf pfojtanf.ut ab 
iuaftoe porifmi preferuati facile pcfTit 
JCngefimii et ultimum qtiafc artbe 
tica rnembra totumqs artbetici corpuf 
tam p artificialia qua naturalia balnea 
qua quoq3 p unettdes pfoztari debeat. 
Siubonij Cuainerii docto 
ri* celeberrum de Sttbeticaet quard 
da fuaru notificaiide. iCapttu 
Ium primum incipit. 
iRtbettca. eft iucfurartmi 
8 dolozamalapplecidebtio 
re feu uetofitate I ipfarum 
eriftete pcatenatice caufa 
ttta. em nertiis feu ligarne 
fis artatuj.artus dr a quo ef artbetica 
nome accepinGutta uero pro cuiufcu 
q5 mrerdu bumozia ftillicidio ad qua 
tiia noflrt corporis parte deffluetis ac 
cipif' quafr rulgarcs buiditate 
ta ad pectus qua IdtlTezenf ad cp uif me 
bru aliquid defluente guttam uocant. 
Sliomo capit gutta ,putefl: tucturazf 
dolor ab buore i ipfaru pcatenatide a 
inebria alita defluente 
itiodu cnimebraad feinuicefupfluita 
tes deponutrut Caf. in de uirtutib3 na 
illo modo fit gutta que per 
ftmilitndine gutte atectis.feu ab azbozi 
bus fhllatis dicif\ IRa ab extremitati 
b* uenaru ad fubmtlTas fibi iu 
cturas materia interdo guttati defluit 
ct bac efficit palTione. qua gutta appd 
lam9£tq2 pluresfnt artuum iucture 
t quibus qualitas mala cxifles ftubti 
mor aut adueniens uetofitas dolotcm 
perfepe caufat fecundum ipforum ar 
ruum uariam denominationem uaria 
forti€ artbetica nomina.ut que i manu 
fit iCyragra a cyros $> ell manus nun 
2 poda 
gra 6 genere funt artbetice 2 dolores 
tn articulis uni mebro non fed 
dicat" artbctici 2 qui ftat in articulo an 
cbedicutfciatica 2 iped pv dagra.sc 
aliis i mcturis fit doloa artbe 
ticus quoq3 nucupat" •£* qutb3 patet 
arrbeticam ad oes iunturalea dolores 
taq5 genua fe babere. iRam ut p$ guta 
quel5 artbetica e econtra ro minie ut 6 
artbetica er mala qualitate feu uctofi 
tat e fol6,pueniete liquet talia 
gutta dici no debet, rmrri iuxta fenten 
rta*i0al'. podagra ab artbetica uidef 
multa differre, uult ent cp dolot i peda 
(acturis exifles nullua dicat" artbetic3 
ntfi ibi tumor affuerit ut.erprcffe poit 
ipantegni cuiquitdolo: arrbeUc3 cff 
cu tumor t cdcatbenatioe na 
fcit".£t io i pmeto illi3 afforifmi. &uc 
cuq5 podagrice egritudinea.-rc. iRer 
ui et corde iquit 1 podagricis no tume 
fcut ut uelit i pedu iuctMis fine tumete 
podagrica nominari cu tumore uero 
artbetica. pmeto tlliua eunucbi 
?c. podagra ab artbe 
tica differre maifelle ponit cum inquit* 
i©uecaq5 dicta fut de podagra fat itel 
ligeda de artbetica ca prius fuerit po 
dagra et poftea artbetica X quado tu 
morfupuentt. £t fic p$ fccundu. tOal*. 
%> artbetica de podagra no uere taqua 
genua predicat".£go aut cn artbetica 
ab artu nome trartffe uidea qutb3iIo 
cis iticrurales dolorea fiat omnes talef 
fiue cd tumore fiue ri artbeticos appel 
la?e nolui $ uctcres fe?e omnes quoqj fecerSf. £?ed qt ad difce pfo 
tio bec mbtl utilitati* apportat tantU5 
denottficatione ndia aribetice. dictuj 
fitXaua deo. 
JCant fmcaadeanbeticemdftras.. 
iRtbettcecaeertufece etitrf 
ja feceefle poflot. J0uat6 ad 
rei fer :e 
*u no naturalia utolct3 occurP aabc 
tica efficere.pdf «eluti ercefitua frigidi 
taaexcedca caliditaa fopntie fuperflu 
tia nimia utgilia quiea ?c^nde iRaf 
no accidit tquit dolo: arrbetic31 corpo 
re ntetc exercitio fj i maiori parte i re 
liquente uern tri fuperflue fac 
tnut iferiua apparebittacturae debili 
rado relarado itc5 ac biiorea fluere fa 
ciedo ca fepe bui3 pafiioia ertftit imo6 
ratu giudiu perfeueraa trtflicta 
coitua fuperfln® et tapottlTimu qui fu 
per ciba fit et eft una er potiffimia catf 
artbeticc ut fere ueterea oea enarrat. 
pueriaiqutt no accidit 
podagra ante cotto co nuilieribua. Jfzt 
fobditq? igenerande podagre coitua 
uirtute babet magna ualde. q? apparet 
ut iqtiit eunucbiano acci 
dit podagra nifi co difficultate. ?c.et B 
pp n coyie ideo Sziftotilea futa i ,pble 
mqtib3 ac nr fereiffim* ypo. £unu.cbi i 
quitnd podagrt3at eft igit"relatu uete 
ru. unaer caufia poriffimta qr nutriti 
tia uirtute debilitat iucturaa quoq$ q* 
fit uti talib3 buorea plurimi fuperflui 
generent"' qui ad incturaa pp coitu rela 
xataa ac ualde debilitatae facile dfluut 
propter q? qui ta ardeter coitu ipfum 
amat plufqua alii morbo artbetico dc 
tinenf £5$ certe melina eff per decima 
tura abrcmare qua dfe tate dulccdinia 
{crperto. 0ane no min9 cibi et potus 
ufus anotmal3 ed morbi buius oa mrnt 
ru itaq5 fi diiis cardinalib3 prelatis et 
aliis buiufmoi i otio et deliciis uira du 
cetibus et fi non coeat qt a religiois re 
gula ptobibef' fit bec paffio familiaris 
iRa cibo? et potua diuerfitaf er quib9 
quoq$ modus preparatidis ut de biis 
plufqua fatis maducent efficit, qua er 
ca futs i corportb3 baorea fuperfludt 
qui ad iucturas decurreres fut morbi 
buius ca 10 quanta crapolofos mozb9 
id e dilligit et illos marie quiieitmi atit 
ca bollo uno piis unu barille uini bibe 
ret tales ad morte ufq5 ca 
potatio ite uini dcaco ieiuno ed caufa 
aceta itej et uind album mulru buic paf 
ftont amicant”' et pariter cibi qui facile 
corruptione recipiat et bii potiffimum 
er qmV fupflua bumiditas facile gene 
rat" ut meloes perfica mora pluria ole 
ra legumina» porcina caro pifces 
et rnarie anguilla, ac tcca ?c. £ttede 
rafifreques carnia comcdio fed galli 
nara atq$ eortunica a proprietate boc 
efficit.Spbleo tefte.£r quib3p3 quod 
oia que ad bumorum multiplicatione 
faciat* que functuras er fe debilitat 
Uelrclarat buius pritegrittidines effe 
ca cdfueta? quoq5 cuacuattonu :eteto 
utmedruo?emoroyda? fudorias a 
lia? buiufmdi.0olira? ire artificialia 
cuonum dimiffio ut floboromie purga 
tione s talium * ite in mutilatis propf 
nutrimetum quod i biis fuperfluit paf 
fio bec fepe accidtt.ac t biis ite qui ao 
nicas egrttudineapaflifntflcin no be 
ne rectis pualefcetibus i quiVplerdqj 
occidit cp egritudtnes eorn fedenf' ma 
terieb9 que eas efficiebat dc2elictis.et 
tales poftea ad iucturas defluetes ar 
tbetica gignat ut de fedata colica fepi3 n uifn elt. Vincit Sui?, debite loquea g 
| ad artbetica funt aptiorea .talea Iquit 
funt babetea egritudmea crofcaa ct p 
«alefcetea cund regunfcd lectificattde 
ct id »6 quorna eorri uirtutea debilitati 
lur a digeftide bona ct proprie cu funt 
? curati cu fedatioe abfq3 euacuatide fuf 
ficiete et ultia erpulfioe ?c. J fla fere 
ota que dicta fut. iRafia nofter fumma 
ti tetigit cuiquit.Cenerat podagram 
naufcatiue fatietatea otio logum coit* 
retetua et fuperflu’ euacuationu folita 
tu remotio frigida pplerto. fuccefTio 
hereditaria balneri motua poft cibu ut 
nu potea babudanter bibitu qt utnn co 
trariu eft neruta. frequena ebrietaa et 
tift oe id q? mala facit digeftionem. sc. 
lEt ego boa plerumq5 aubetiea tcune 
reutdiqutcromcaa tvbtaru ulceratio 
neafeu que i ano funtfiftulaa pfolida 
- re permiferut. at qui folitaa ad mebru 
aliquod detineri fupfluitatea pftrigut 
bee itaq5 fut i fuma e rtrifece caufe que 
inducere artbetica poflut. @6 fi ali 
qua ca nd nominata reperit*' ad aliqua 
erit rcducibtlia jntrifece uero c 
que magia imedtate artbetica cfFtcere 
|)o(Tat affignant" ifraferipte puta tactu 
ra2? debilitaa utajp ductuu largitae fo: 
ftemebrorn etpulfiua uirtuiia nutri 
tiue ipotetie et bumorea fiuru babilea 
iucturag debilitaa ac ductuu maru lar 
gitae ta er tepore qua er generatione 
ptrabi poter tepore quide ut a cafu 
ct perculTione egritudine et ad boc mo 
dude altia er generatide fiet uirtutia 
generatme tpotentia at mafiei idifpofi 
tioe propter em utrunq5 feu ipforn al 
terd pttngir tdiflfereter mebtum quodli 
bet cu largia duettb5 ac debile genera 
ti ut dieti pprebendtmua fperma enim 
iit pbifici oea uolunt genentia ppfone 
ffcqm'mr 3ic <$ er fano mebro fano % 
ma er er iftrmo ifirmum decidrf bac ex 
ca bereditariumbuc morbo appellam® 
qtfperma uiri iuncturarii debllianaci 
tdcturaa debilea ut plurimo generat* 
j£r parte fortitudini erpulfiue fit en 
epatta et alioj? mebrorum fit erpulfiua 
forti. toc emm ad debiliora mebra fu 
perfluitatea eoro mandat q«te de bine 
funt Suero 
ye feptimo colligctb capio de egtitticW 
efl: inquit ut foi 
te mebrum fuae fuperfkrifatca ad deM 
le probidat et marie fi adboc adiouat 
(oena et uie que ad ipfu pfUidt.?c. £t 
capto 0>ebra 
tquit fortia fi fuperfluoa a fetanto#* 
depellat ad debiliora deponunf.grrp 
te uinutia attendit nutritiue.debrfitaa 
cut*ca bumoreaaudi plurimtgeneza 
tut. £t but’ ca ut Snic. tquit bcc paf 
fio fenfib3ac qui egritudief ctoicaa paf 
fi for £tttemconualefcenbu0 nodtbf 
tc recti accidit, £x parte buorta flcg 
ma aquofum fui propter fluribilttatem 
frequeeiua eft i ca fucefltue fagui dei 
d colera poftea uero mria.fgt tri iRaftf 
cp podagra fit in trib® coplerioib3 in re 
pleri faguine celent Jn bta i quiVfdt 
fnpfluuitatea femterud babodat'uald 
f d in biia inquit b° uidi fieri mfua.lic* 
medici direrutoppofitu 7 i corpoub* 
colcrici 7 i bii b° uidt fieri magi f c 
j6t ficuidcf quoddmo eiu0 oppofi d 
oflerere ep ff3ti> diri* 0ed iu loco iflo 
bacdifeptacione rfclarare per partnt 
Militaria nobi eft.Sd ,ppofiru igitur 
iieniedofcpitia morbo btanc bumorr* 
cfficietea funt pmirti ut colera co fla (e 
caeni fibiigrelfum ad iuncturaa pre 
bet et itaaquofd (Ta cd faguine poi» ft 
i item incmrali morb’ mala fme me 'tttfa complerione fieri et a ttentofitate 
quoq3 que pcauitatee iucturaru repleti 
neruos cordae ei lacertos extedtt er q 
fi quanda cdtmui loluttone cfficienet 
tenfu perfepe dolore iducit. £t bec 
fnt in fuma ta ertnfecequa intrifece ar 
tbericecae. figna tran 
(eundo butc capitulo finem impono« 
Capitulnj tertium de fignts artbeti 
a, denuaolkatimft. 
f0biT Srtbetica oe’e anno fi 
ti gulo regides uifirat etiftotj 
quide icolas potettores. que 
tlamicabtlis eft nature.# fi queptam 
per manufciam atpededeprebederit 
et ita ut fepe fit fecu per menfe uel ulna 
moram traxerint uix eu ad m orte ufq5 
dereliquit pmos naq5 impet3 ut diuci’ 
cu fu o familiari ftare q'atomnee quafi 
facit icognita.qr ut Huic.? pufci pBid 
experimetalif didicerat fi ea tunc cogo 
fcatur facile non reditura pelitur # m 
fequettca°deo auxiliate melius decla 
rabo Herum pofTibile non eft ut cano 
nice eaj cures nifi imedietas caufas co 
gnoueris. ut eft mala pplerio fi i caufa 
fuerit uel uetofitas.at bumorad 
cognitione ta extrifecas qua trrtfecad 
caufas alas quoq3 ccgnofcere neceffe 
# ut recte fiat ordine quo fupra deleri 
pte fdt exaiabis. ut U3 fi pacies in ali 
qua nd naturali re excefiu que pia ?mi 
ferit. 0t aliqua folitarn euacuationu X 
artificialia omtferit* 0i ex muttiatis 
ille fuerit uel egrttudo aliqua nd euacu 
ata materia fit fedata. at ulceratio altq 
aliqua uel materia ad mebru aliquod 
5>fucta flucrefit reftricta de btc ucro 
ad itrtfecas caufas deueni. ut U3 fi iun 
cmras debiles aut meat3 largos babu 
erit. £t no gd er tepore aut genera 
ttone id umo fit. ft mebrornm 
erpulftua ad eo fortis fit <$ ad pacietia 
mebra fuperfiuitates mittere queat, ft 
digeftiua at alTilatiua uirt3 propter 
egritudine uel quauis alia caufa debiti 
tata ftt.eteft tibi omnia iftor a tdagato 
necelTaria fine mala pplerto fme ueto 
fttas fiuebamori caufa fueritetnofo 
iu dicta iudiigad.ifunt.fed paderis ? 
plerto.etas regio, tps ani preterimm 
regimem et fnnilia. pulfus item urina 
quoque et peccante bumore qua diei 
naturalis bora infirmus magis afflic 
tetur de colore aute mebri caliditate 
ponderationeinflatione ?c tcdfra. ad 
tutore deo cauta reddam que te ad ca 
ufam inueftigada plurima tuuat.btis 
itaq3 pnotatisad acta praticum ueni 
endo. 0t artbetica ab tmaterial! mala 
coplertone .puenerit in colore membra 
patiensnomutat" podus aderit nulla. 
Jntfatio nulla. £t ft a uetofita 
te ftue coloris mutatione rnebriim tcn 
fum manet perabnlat dolor. £t fi regi 
meprecedes uetofitatis fuerit multipli 
catiua ad buc te certiore efficiet. 0ed 
q r materia eft freq teter in ca ne decipi 
aris 97 pluribus modis ut ifra appare 
bit fieri pdt que dicta fut diligerer iue 
ftiga.er cui buori magis aflenunt cum 
in ca foreuertfimiliteriudicabis. 06 
ftts faguis fuerit dolor erttertefiuus 
cnpulfattde quada profudue ualdeco 
lor mebri ad rubedine tendet erit toti 
us poderofitas fudcr aliqusT i facte .i 
frotegramtasfdpnolentia queda. £t 
fi pplexio fagomea fuerit fi adolefcetie 
etas fi teperata regio fi ueris repus.fi 
precedes regime fanguinis multiplica 
ttud.ft pulfus magn3 plenus et undof* 
et urina rubea et fpiffa er mane qua bo ra diei alia tfrrmua magia affl/cfet.biif 
oibua uelbiiaplurib9 aperietibua cer 
tior multo fiea.0ed qzfaguinia ficut 
et alt02? bumoru plurea funt fpea quia 
qntda purua qutda no purua. £t er 
no pura quida colericua quida flegati 
cua et quida melacolicua criftit. Jn no 
puro figna fecunda quantitate bdoria 
eide dantia denominatione a prefcriptJ 
aliqualiter declinacia * illi plurimum 
cofentanea ? bec nonminua aliia inbu 
monb3q5 infaguinc tibi erat confidera 
da. colera uero dolote5 acutu* pungiti 
ud ualde itenfum efficitfi mebid 
calidum fuerit ad cttrinitate quandam 
tendenacd nullo aut paruo tumore.co 
plerio uero colerica.ctaa iuuetutta me 
ridionalia regio tepua effatia regime 
precedea colere multiplicatum * bora 
cofeforcPmoleflet" paciea.pfPro ue 
lor. urina tedia ? inr efa. £ gi ff idef cole 
rice tuc de colera baudquac# dubitea 
fiegmaticua bumor dolore ttefum fatif 
efficit tumet mebrd 'i tactu frigidu ut 
plurimum reperitureiua color a fano 
no multu diftat. @6 fi pplerio flegati 
ca fuerit fenectute etaa feptetrionalia 
regio tpe yemia tegimen precedef flcg 
matia magia affligat" pulfua fit mollia 
cu diuerfitate quada urina remtffa fpif 
fa tn et egeftlonea flegmatice no erit 6 
flegmate dubitandu.g? eft ut pluzimuj 
in ca. mefa uero raro quo t cafu tunc 
paruua erit dolor infla°meb:i minima 
grauitaa magna cn ftupore quoda me 
brum linet aut nigreffit q? ut plurimu5 
tactu frigido reperit". j£t fi pplerio 
dc pez fe at de pe: accidea mlica fuerit, 
ut eft i colerico per decidentia uel alif 
adbufto. regio uero caiidifTima cuiua 
ca refoluit" bumidd et cinericia manet, 
«ntupni tepua et regimen preccdena 
mf/e mfciplicariufi cn quo pfbora mfie 
qua cef ia moleftet". 0i appetit9 ftenP 
uria remiifa et tedia ualde.ptFyo du 
r3 mfia} in caufa efTe poterio facile con 
eludere. £tft boctn rariffie cotingat 
nam bumor mefteua eft fluribilitati te 
ptu0ualde<ppterq6ad incturaa dtffi 
culter penetrat.bdor item ftplcr raro 
artbencam effictt fepiua tame ut fupra 
dictum eft aflate crudo accidit cn quo 
colera que ei ingrefiu prebet conmifef 
£ttdeoft pacienacolericua regimine 
flatiamultiphcatiuo uP fuerit.uel e? 
tuc colera cu flete pmifcebf ctfigna p 
mirtaernt 0ed ibumorib9 mirtiate 
mebri color atq3 caliditaa plurima de 
ctperetnacofafieuatipermitta ad cir 
cunferentia facile pelltf' propter quod 
mebrum tunc rubet feu citrinafatqj 
calet.quauiaiiunctura flegma dolore 
effitiee fuerit.£r quo p3 quod fi tunc 
illud a materia colerica Judi 
carea no paru31 errore 
item ad ilia iunctura dolore efficere et 
mebrum crtrifecua rattoe frigiditatta 
aeria uelalterP albo uel liuidum efiee 
cotra .fta dolore efficere et acria calidi 
tate feu medicame aliquod fupe:pofitd 
feu uia aliud extrifecua mebrum ru 
bed efficere et fic ratione coloria mate 
ria calida iudicatea.quc frigida tuc eri 
ftit uel ecotra boor preterea crtftena 
f profundo mebrt fuperfide plerumq$ 
no mutat.et fic mebri color tunc nullo 
tibi iudicid daret, et itero cotingit ut 
bumor frigtd9 ad incturaa defluat do 
lore intefum faciea cuiua ca febria fiet 
cabtf mfopnietaa. pulfua uelor erit et 
urina tincta cn qua natura dolori fuc 
currere intendena fanguine et fpriii mf 
ta quantitate ad locum illum mandabit 
qua er caufa locua ifle rubet tunc atq5 ccalet que fuc oia calide materie fttnt 
iudicia&fi frigida fit in caufa M>t co 
lore igitur mebri caliditate feu frigidi 
?taremfi perfeueret cdfidendum no erit 
ocurunt enim fepe plurima que tam ca 
loria feu frigiditati q3 q°5 caliditatj me 
bri caufa efle pnr contra tame materie 
peca|J nat"a Cuj igit"figna tfia falatia 
fepe fmt ad alia dicta recurendum erit 
iBliua item i applicadie localtb9 erro? 
fepe cofmgir.IFlam bora peroxifmi in 
ldu3 applica:e frigida quealiquafr ftu 
pefaciedo dolore remttunt.materia tn 
frigida exiftente.que buma caufa ,ptac 
forfam calidam tudicarnua Contingit 
'*i interdum.cp materia calida exiftit ac 
paucae ex applicande calidorum ma 
ifta pauca refoluit s fedatur dolor.ex 
quoad pauca refpicienamateriatftam 
fuifie frtgida3?udtcarent .CxqmV P5 
# tn.cafu noli ro er iuuatib9? noxertb9 
iudirio fallax. iRe igitur boa 
inerorea.tamborapoxtfmi <35 quietia 
teidaa particularia que fupra te docui 
diligenter perferutare. £t fuper quem 
bumorem plura cuncurunt eum in cau 
faforeiudica.Scnaclib5 de uriafup 
artbetica figntficatib9 aliqua partien 
(arta diflere.lRam iftia i partib9 trona 
tult de ommbua baant corporia dtfpd 
mb9 ex uria recte fcire fe iudicare aflfe 
rnt.s ut i cafu noftro er biia dicere gd 
qua ca ratione fciaf pezlege que fequof 
tfdd alba ac te 
nma in qua atb omofe albe.queda5 fat 
albe quidem.quia aut a 
amet uria, aut a Pegmate refoluuntur 
erbomofeuero fen lotunde.namficut 
minerale mracp cnaaenulia quoruda 
finitiorum reperit1 per reuolurienem 
v ptinua i paruiagr&nulia rotundat".ita 
ift e refoiutioea propter ipfaro pctnud 
in defcefti reuolutione ad forma roftm 
dam atomiafimile rotundant", uerum 
ubi ma cata fucait aubee at f6 jnbee ffo 
lurioea erat «et fi tata fuerit caliditaa 
ut unctuofitaa refoluere queat fiet cuj 
tllie refolutiomb9 uria rubea at fpifla. 
fiea iiuida aut turbida fuerit, fcia 
feu alias iferiorea iocturaa Icfaa ee ar 
guit. IRamateria que pro 
tac banc tfgritudme effictr per fpinalej 
medula defcedit. Cui9 para aliqua cn 
urina mifcet" erruc ea Ituida feti rubea 
efficit. JExquib9p3 qualiter perfigna 
aliqua ex urina fupra fuper artbeticam 
indicare potea eguoce tamen na per fi 
gna pfimilia fuper aliaa pluriaa egritu 
dinea figificare potea.ut i fpuitualium 
egritudinib9 fluxo emoroyda? aut me 
ftruoru et alioru pluria prout t biia $ 
,priia capitur aliqua declaraui.Ct in B 
finit" capitula artbetice demonftratiua 
fignacontinea. 
Capitula cuiq3 fpe 
ctet artbetice comuma ptinet. 
3f de artbetica palfide recte 
f ,pnofticari cupiaa. cn ad pa 
tietetuo uencria.nugd ia pri 
muafittfultua iueftigviqzcu 
doloribua iuncturag i primia cn appa 
ret ut Sute, fquit fit eorn cura facilia 
fed fi pfitment" et afluefcat.et illimaxie 
quiexbnoribua druerfta geniti fat nd 
qua cur-anf .ftc.debic uero etua caf ta 
extrifecaa qua ttrifecaa erammabia ut 
uerbigratia fipatienaex generatione 
functura? debilia fuerit aut ex tepore 
ueluti fenibua quibufda fepe ptingif. 
et ex egritudine croica defect9 talea fj 
extrifeca autintrifeca que uia alia ci 
artbetica efficiena ualde potea fuerit et fi ille ad buc primtw eet ffultu* non 
facile liberaruroa fciaa.i0uoa et fi ad 
buc releuaueria. fp tame erit de recidi 
er tepore uel 
generande lajgoa uiajp ducfbabuetit 
et calide et bumide pplerionta ertitezit 
eu iuncf doloref euade2e poffe dif 
ficile erit. £r quaq5 ent leui caufa per 
largoa llloa meat’ ad iuncturaru3 con 
cauitatea materia defluit et tuc co2daa 
lacertoa feuneruoa ertedenadolore$ 
aribeticum efficit. 0i igir" talia artbe 
ticam ipfa tam difficulter uitare poteft 
quomd eu femel at plurica captn putaa 
ab reddiua cuflodiri. Sribeticuf irc5 
qui in cibo ct potu fuerit difTolut9 feu 
coitu fnpfluo tifua at quod caliditati 
feu frigiditati ercelTmia frequeter oc 
cnrir feu qui reb9 alita no naturalibua 
iibeafeuinuitueab utit".at erbiiafue 
rit qui artea laboriofaa erercet ueluti 
uiatorea fgrauta onera deferetea. aut 
pfimtlea cu difficultate curabr. quanto 
quoq3 materia refolutioimagia fepta 
fuerit et etta magia inctute fubmifie du 
medoequalirareibiia pofueria tanto 
dtffictli9cura recipior ideo iRafia fi do 
lenf tquit arttcfi er humore rnftco g2of 
fouel crudo ad difpofitione natura e 
puerti nd polfunt et p20p2te acbe et pe 
dn articuli;ppter.f. eoru fubmilfion«5 
%c.3lii tn er allia buoribualefi pfecte 
fanant" et precipuefi materia fuerit fd 
guinea sc.Jn doloribuf pra.tunctU2a 
ru no fpafmuafed dolor ertefinuatan 
ttimd ftt.iQfbaterte eni que artbeticam 
efficiutndneruianeq3 cordia.fed inii 
gametif.at incturaru cncauitatibua im 
bibunt" et neruoa cordaa.at muf culoa 
meatua ertedentea quadam pttnui fo 
lutione eflficint et dolore per pfequena 
dolor ite i qua uia inctura facftumoje 
abertra apparete nullo fttpfuWmu fit 
molefttor apparete uero mitigat" quia 
materia ad maiori ifpa 
tiofitate ptinef\et ftc no tanta fit prini 
folutio etperpfequea notanto fit do 
I02 ttenfua boc rame irelligc ubi mate 
ria ampliua nulla fluatubi.pretcrea io 
cturarn pcauitatea nimia ample fuerit 
dummo cetera fint paria acuti ac ftenft 
magia dolorea fiut, id inqutebat balf. 
qui efl i police pedia dolor no modo,p 
pter a fote caloria diftanria fit molefii 
or. fed q: eiua parua eft quantaa. ?c. 
dolor ite aribeticua ad membro idem 
feperedieaeiua tm uirtute debilitat, 
ut macie in eo tande fducat. £t iunem 
raru feu ligame'toru quoq3 apaia maio 
r< curant"cn difficultate qua in locia mi 
nuadefiautfurneruicaro.sc.&rticti 
preterea l quibue materia ingroflatur 
noqua ad difpofitione naturale puerm 
turlRafia et plurtnueterutefltmonio 
unde jDaf.li0. t°.tractatu capfo.de ar 
tbeticanominatoru tquit gene 
ratio eft ut poftqua fuerit nnqua fpea 
cfl 9? ad prellmu (laruunqua reuerta 
tur.-tc. quoqs i libello de poto fen 
fit ouidi^cn tquit Soluere nodofa ne 
fcit medicina podagra et ea per nodo 
fa itelligit i cuiua nodia materia efl in 
gipfea pmutata iRa cn in articulorum 
aliquo apoflema diu perfeueraa mafe 
rit materia ifta magia dieti ingrofia£ 
et fic i gipfea rade pmutat". Ertbetica 
fi rurf9 que ab acuta colora ,puentt ut 
Suic.fquit Subita plernq3 mozte idu 
cit.lRafia quaq3 li’ diutfionu capfo de 
podagra et dolotibue inquit 
£56 folitua perorifmn tcurrere fi pcft 
pfuetn tepue euefre tardauernt flarim 
cn tcnrrit perorifmn de cofueto bumo 
re purget".ut puta peccate faguine pe? flobotbomiam Colera ante feu crudo 
flegmate perfarmacoapropziata. £t 
bm9 tquit no obliuifcaris qm quadoq* 
ad fubita mojte iducitet interda ad af 
ma cuius ftgna eff tremor cordis et an 
belit9ffrictura et quadoq$ facit tcur:e 
re peraleft et appoplefia. Xfrr illiuf quo 
95 figna fot q: icipit tremor cordis et 
aliquid perturbande fenfun £t qnq5 
boc fubito aduelt. £hia pp no dimitta 
tur qui ff arim euacuef cu fenrttf paro 
xifmus.? cetera.Edboctgifbene me 
ti feper babeas.qz no fclu i pronoffica 
do.fed in actu quoq5 praiico tibi unie 
multa eriuQ£bultocies pterea curato 
doloris tuetur 09 et Huic.igtca pnici 
ei qz fupflua mafia ad lucturas curreze 
confueta ad pricipalia redif.aut ad me 
brum alta cui9caifafittimor.*c.Hp 
tiora tnfuper tempora ut iuncturarum 
dolores fiat fut uel ,ppf motu faguis 
7 i eo.ut auic iquit -7 auttipnuf 
dtgeffionis 
7 ante ceffionc3d»latatdis porozu i effa 
te 7 er calore qui fortis fit in artbetica 
que er bumore mfco gignit" curaf* cfi 
difficultate quia eius materia ut inquit 
iRafis materiei cancri uicinaf' febres i 
fuper materiam artbetice pfumetef do 
lore artbetica plczuqj curat £mooida 
rum item flurus feu uetrts raguine9aut 
uartcef anbetico fupez uenietes egritu 
dinis folutione denuttat £t idem facit 
urina groffa in quantitate multa perfc 
ueras ft in uebementi dolore aztbettco 
mentis alienatio cuj tremore cordis 7 
anbclit9 difficultate fuperuenerit tnftr 
mu ea die moriturum pronuntia. £ t fi 
ca bcc formicas pulfus affuerit 7 i fa 
cie fudor frigidus apparuerit mors en 
fine mora rapiet dolore ite$ artbetica 
qui die una per externe applicata zeme 
dia fedatur. 7 altera die no ab bumo2j 
fcito 7 boc teftat 
rafis. Ca iquit. £Si uideris quandoq5 
patiente per diuerfa empfra luuametd 
pfequietinterdfi nocumento ab bumo 
rn dinerfitate id ,puenirc baud quaq$ 
dubitabis.talis ant bumortf diuerfttaf 
magis qua uniformitas prologat pa?o 
xifmn. j£t ftc p5 quid et qualiter i qua? 
q5 artbetice fpecie fit generaliter pro 
nofticandum. * 
Capitula quinta quid fit Cyragra 
quequoqs tam pronoftica fibi propria 
qua demonftratiua figna, 
£l£bodo de artbetice fpetie 
a bus differenda eft jEtpri 
mo de. Crragra.que 
eft iuncturarum manus dolor cd tu 
more at fine ab tmatetiali mala pplexio 
neuetofitate atbomorei concauitate 
lpfa$ ertftete ptouenies. £t buins de 
mofhatiua figna a quacunq5 caufa fiat 
in capto tertio ordinate pperies. pro 
quo folii ad aliqua pronoftica ipfi* cy 
ragre tranfeundd erit. ubiigir" cetera 
fint paria citi* cyragra qua friattca.at 
podagra.terminabit .eft enim matetia 
cius multo min’ terreftris propter qd 
rafis ea in fuo genere illius calidiorem 
aiebat maiozi quoq5 cd difficultate qua 
alio4 aliqua recidiuat iBon cnt manuf 
uelutifcia.at pedef ita fubmtffe fdt.qno 
fit ut bumores no ta facile ad eas deflu 
at £t ideo Huic.de podagza loquens 
dolores iquit qui far preter fciatica et 
podagra cd curant" et eradicant" eorfi 
materie no redeat uelociter £t ad ur.fi 
fubidgens oibus aabetice dolortb9 co 
mune ait,£>6 fi cofirmenf et affuefcat 
curant" nuqua. quodfit.q? dolor i qua da afluefeat eaa adeo debili 
tat.ut et quacoq5 leui cattfa ad eaa ma 
teria defluat .ppter q> talea ab recidi 
ua defedere ipofTibile quodamo uidetf 
d£bedict mali tamen beneficio parorif 
mua qnandoq5 retardatur dolor item 
in Ciragra fit nonuq5 adeo inteftia ut 
materiaplurta ad loca dolorofu deflu 
at* maior fepe in quatitate.q3 cocaui 
taa illi? lucture ptiere qat. Cut*ca iun 
ctura iftadtfddat" * tzj>priolocomd 
bru refiltt ,ppa q figura dperdit de bfc 
uero qualifcuq5 bumor ifte fuerit a re 
gimie nafe bftituit' *ertranea queda 
calorem acquirit per que fubtile refol 
tiifur t remanena tngipfatur talianaq 
curatur perfecte nuq5 ut fgeneralib* ,p 
nofttctebabutftia. £r bija itaque 
p3 gd fit Cpragra q quoq$ ta pronofti 
ca.q'3 demonftratiua ligna. 
Capitula fertum de faguinee Cyra 
gre qlitercDq5 fagina ille fuerit, quo ad 
eiua digefttone atq5 euacnatione cura 
per q3 fi fola colera in caufa fuerit tam 
djgellma qua il!i9quoq folutia copiea. 
JfCpragraafaguine proue 
f nent et uirtua ac cetcia cofe 
tierint. Cdibua per priua fu 
perfluitafib9 naturaliter feu per clifte 
reataluer eduetta debaftlica oppofi 
ii latejia fiat flobotomia.et ubi etaa.uf 
aliud cu probibeat fuper natea co fcaii 
ficattde opponi uetofaa et eft de fagui 
ne fecundo tenore uirturia ?plerione5 
et etate plectorta et fimilia plue aut mi 
mia ertrabendu ac cn de eo utce una 
fit naqua magna quattraa minueda ubi 
grandia fuerit plenitudo neccflariam 
luc i quantitate duabua at plunbua ut 
c J/ettrabe et eo cafu pteftat.ut fapbe 
nelaterta oppofitiftat 
fi 1 pragra man? ambae detinuerit exi 
flete replettoe deebabua fapbenia tm 
nuticnemface.que fecundo doctrinam 
Suic.fimul fieda effet co tquit £t fi fti 
erit cduniatuncturia corporte er utrif 
q5 parttFflobotoia fimulfiedactt.*7c 
ipfe tieltt ft iftrmua £y 
ragract podagra fimul pawaCcp w& 
defapbenia.qua de bafitic floborctnia 
fimut fteda fit. jfn boc tatn cafu laudo 
potiua cp mane i baftlica et feto f fapbe 
na fiat flobotomia.uern ubi er biia fue 
rit qui emotoidale fluro menftruale pa 
ti pfueueritindnicafufapbenaa kide 
re preftat.de bine aure emojoydea feu 
tneftrua 
nfa cma potiflima ubi.f.ea ab faguinia 
babudantia fiat.necaliopoftea quaal 
teratia opua erit uno er fetto. <j? nifi pa 
tiea bono rererit fc regimine tain Ia 
tattde qua minutide pauco iuuamenrfi 
confequet" Jdeo iRafia quiuturf in 
quit regimine enoneo et copta pot9ui 
ni no pfequenf utilitate magna in lara 
ticeneq5 mtnutioneq? bumorea femi 
crudi pgreganf (n bua celeriter er ma 
lo regtmine.se. ac fi colertc9 aut fkg 
tnatte9 fanguia ifte fuerit flobetemia 
ta copiofa no erit fteda qua tame fecu 
dum erigentia facta digerere toc mate 
rta necefle eft.ideo iRafia de aribetica 
faguinea loquea <0uotiea apoftema in 
quit faguinia uebemetia inflamationia 
fuerit nofcaa op i toto corpote faguta 
colertcua eriftitetto poft mmutioncj 
cuacua0 colere fieri debet, *c. ut per 
boc uelit cp materia eriftete colerica ff 
pft. at apredominto.et flobotoia ubi o 
pua fuerit facta aliqua nulla ertt dige 
ftio erpectada f3 erit folutiuu 
tu eribendo unde nonullia deferiptia d/geft mis qmVift egrirudo Iduciasd 
derit uti poteria multiplicia folutiua 
ddcriba ut fecunda exigentia magia 
placittittbi elligere fciaa. £ji itaqj fan 
fnerit.at boc per admixti 
eme colere ab extra uenietis fiat.at qi 
i fe adburif' et altque ti° partes t coleii 
puertut".que ipfu fubtiltore debito ted 
dat propter q> ad incturas facilius pe 
netrat digeffiuu igit" tiftocafu fagui® 
igroflatiud riTe debet ac tP feruoria 
que p:oprej colera acqmfiaitexticttua 
ict ut te ad actn practico deduca. Sc 
ctpe firupi 
que :o.face.f.i.mdaeti potu pao u*cc 
bna tribue, 06 ii cianficareed magia 
Itbetriaa.j.iifj.accipe et end aque tan 
tunde aque :of aqtieacetofe.an.J.i.f. 
clartficef' pro dnab’ uicibua eu cd fan 
daf rubeis aromatijldo. “Bel factaf fic 
Bcdpeaque ediuie.J.ri* aque acetof 
ait. 5.ui.fi 
rupi de fucco acetoie de ribea de Itmo 
nib* aut de acetofitatecitri. J.ri.uinf 
de berberif.ar *j.ij 
fiat iuleb.cn fandaf.ru. aromatizato de 
quo 1 potu.|.tiij pio utce tribue 06 fi 
firuporu predicto? nibtl babuerts ip 
foro loco.J.?. 5ucariponeaet quluia 
I oxijacbara fimplictacernuini tgredi 
atur peccata tame mortale no pmiteref 
fi predict02? loco ea accepertf 
na i ipfiua aceto refpectu aliaru reru3 
pauca quatitaa fgredif. cu quo ta ro 
ne §acari qua granatoru fucci.qua et 
aque acaitatie rattiecuMnoaimeta 
ffert extinguif et fic nulla prebef nocti 
menta potymo altara rerauirtate ad 
Itrinfeca pcauitata deducet faguinetn 
fgroflabit et eiua feruore ratione cole 
re pqatfiru extiguit ex quo pat3 ea qua 
maxie puelre.ac fi aisgiif rale firupd fa 
cere libeat Imubaaceiumflcdpfaapo 
mi citonioraaut ptrt.J.titj.Jfta t Itbzif 
trtbuauque ad prumpttone ufq$ tertie 
partta decoque.de bic coMf et colatur 
fucet ediufe refidetia facta.}.*Udum 
geet granatorn aut berberia 
uini .J.tij.jucari 16*. iuftat (trupuacu 
rubeis fan dafarom att$ a t3. d e qtK? filo 
g3 fnerit.|,tnj.dato.et fi fitdebifccoc 
tof.J.t.f.aqueendtoie.f.n.traqaeace 
tofe.i.upmtfcedo zt iipoma citomora 
no babuenatiualoco deuino fuo/f, 
itij.tponeex quib’ firupuut prt3 facito 
'Ch aliquee x preferfptia dtgeftiuia ui 
ctbua aliquot exhibueris utri materia 
euacuada cerneres Juxta doctrinam 
TRafis.caflia cnaqna ediuieudfotatri 
extracta prebe.lab.I.t.tnduaa infra 
fcrtpti perboraa duas ante die dabis 
plue tantum auttmnna fecundo q> rudi 
<aa rdpectuopejatidta illius qua facit 
tuo puefrefactaa ergo fic.accipe corti 
bart tantunde fpice*5.f * fuper mirabo 
lanoaaque cifterneuel bonifontiata 
Itde tantd pone.q» digtfl duobua fuper 
tmineat.lrt ide 6 reubarbaro acfpica 
co aqua endtuie fiat et fi tnc eftas fue 
riri fofe cfa pone 0uper cinerea ueto 
calidoa tbpeme £nq$ aqua aliqualiter 
pfumpta uideria colctm et ta fuper re 
ubarba? qua mirabolanorn aqua alia 
fuperpone boetocicnafactedo donec 
tareubarbarfi quamirabolant fapore 
etq5 odore perdiderat. de btne «ero 
baa aquea accipe quaa ctj jucarUB.f. 
3 alipta et eo debite colato ufq3 ad de 
bita fpifliradine decoquat' dn uero fic 
coqrnV dragridit i petia rara ligati. 
f.t eo pttnue teneas illa fepi9 exprime 
do et cn debite coctu fuerit ufui refer 
na.de quo ut dictumtft utere eft enim foluttun nobile argudui grariffimum 
f rofaced firupu que iRafio fumme lati 
dat cd diagredto \ petia rara ligato dd 
coquit*' ut precedente faciao folntiuti; 
uel faciao ficaccipe corticd mirabor, 
citrinoru. J.t.tnfundanf' i aqua lactia 
modico metito addito.et borio.x.t infa 
fide dimidio fiatrxprefliofortio cd aq 
electuarii de fucco rof. 5.1!. mifce et fi 
at potuo que per borao duao ante die 
dabio uel folu.J.f. electuarii de fucco 
cd aqua lactio difteperati. £( fi 
in forma folida ut coiter ultra mote* 
fit ipfd babucrio fine caprino fero pre 
beeff em fatto f forma illa guftui delec 
tabile. |£rt boc de fucco elecrm 
principaliterpro ac podagra 
calidaadinncnrum eft. uel faciao fic. 
accipe 
•m.tfta rtno afpergat*' albo.d bic totum 
in aqua lactf tfande que bono.x.tn infu 
fide dimilfo fortto expreflio fiat cuifuc 
ci cum aqua lac# dtftempa 
« potui tribue.rf faciao ftc accipe .fca 
tnonee.ipomo decocte.J.i.mafttcio.3. 
ij.rof.ru.j.f.terednia % pone inXi.aq 
afterne r boni fontf aut rof. 2 die rna o 
fua nocte ininfuftde dimiflio colcf cur* 
ab. J f.ad.i.ufq3 pluo ramen uel minuo 
fecunda tui ifirmi potentia fit dofitMU 
caro tanto pro Itbito addc.i forma ptl 
lula? accipemirabor 
nicio.3.iuof ru.macio croci an. 3 .i. 
bermodactir.3ii.f.diagredii.gra.f.a 
loeo.3.f. fiat cd firupo de flicadoo pd 
palla da a.3.i.ufq3 ad.3Xf.CBll 
bet dato.uel da.5.i.piir.de bermodacti 
lio miord defcriptioc mefue.babeo ita 
q3 qualiter faguio colera participano 
fit euacuaduo.que digelliua et que pfi 
mi Uter foluriua pueniat.£t bec cade5 
ta djgeftiaaX qua fqlutma colera pec 
cante puemuntXn igitf ea m cafoerfc 
a dpTcfeo capitulo recurfubabe. <ai 
eute fagu 10 flegmatic?fue:it pe: admic 
Itone aquoft flegmatio id frequett9 fiet 
cuiuoca Uberiuoadidcturao penetrat 
£t tdc no ta copiofa uelmii puro fan 
guinc flobotoia erit fieda qua fecunda 
erigentia facta pro materiei digeftioe 
no tata quata i precedeti requinf' fer 
aorio ertictioetfic i prefcriptio fyrti 
ptopofleorofati melho tertia partem 
adtdgere* pro foiutmo aero antcfcnp 
tue firup3 ille folutiu0 multo pueiret 2 
eo marie fi loco 
kebuloo ipofuerio. t pif d prefcriptf 
tapotabthbuoq* alijo folurmio in gb* 
mirabor atriora corticeo imponatur fi 
edumerit.Jdej in cafaifto dectuarid 
de fuco r o. loco dpafenicon pneniret 
iConueniuut * prefcripte quoq3 pilfr * 
jfrtgatnedicuoomioad baoiiecioneo 
diuerfa ac uaria fcit «bibere folutma 
et uaruo. Jte m formio btie paucio mi 
bi domefticio quib9 ubi op* fuerit uti 
pfueuera ptent9 elfe uolm TjhcflVo ite 
ad prefcriptao aliao itetioeo pro fan 
guinio igrolTatioe .f. tam facile ad lun 
cfurao defluat per bora aniepafldbo 
fum und exibere.uel de m 
frafcripra pfecricne. 0ue babet msr 
garitas fubtiliffime 
It rubeaip.j.t.oflia de co 
de cerui. ru.$.i.f fucari 
albi t.f. quod cd aqua diflblnaf 
Cui poftea pferue rof at ique.J.i.addc 
etimorfellio fiatpfectio. idel faciao 
fic. accipe pferue rofai? antique. J. t.f. 
coratlcg rubecruj 
ftabti iflime tritojp .3. i. fiat mixtura pe? 
boloo deauratoo fi libet de quib’ unuj 
prouice dabio. £tftc p3 quid icjrra 
gra a fagume ,puemen qualio fagui* ifte fuerit taroe digeftioia materiei, 
qua ipfiua euacuatioia fu flendum. 
Capitalia feptimum de biia qtiema 
teria flegmatica Cpragra efficientem 
Sriflimemericua bumor cp 
r tagram efficiet pro quo nulla 
quantum ad eiua dtgeftione 
* ductione curo mentionem facere ue 
rum a flegmate frequenter accidit. * ab 
aquofo Cepi* fuccefiue uero amucilagi 
nofofeucrudo.auitreo £ofeu gipfeo 
cum ea in tdmrta difficulter penetrent 
fere ndqj.Qualiter igitur tale flegma 
digerenda fit ac quia i etua eductione 
fit obferuadua ordo prefea capuulu5 
edocebit. Siigit" flegma illud aquofd 
fuerit. accipe mellia ro.firupi de ftica 
doa an.f.ii. aquarii yue abfitbii et ber 
be perahf.an.?.ti.f.clarificetur $ uici 
bua duab’ et cd nuce mu 
fcata.de quo tociea donec materia tibi 
dtgefta appareat etbibeaa.uel faciaa 
fic aqua? abfitbii et berbe peralif.au. 
J.itij.aque pue et flo? fabaci. an.f. ii. 
mcir.ro. J.ri. uni citonioru.J.i. fiat m 
leb aromatijatd cd nuce mufeata aut 
optimo cinamomo de quo.J.iiii.pjo ui 
ce dabia. aliter accipe aqua? ber 
be peralif flora fabuci et falute.an.J. 
iiuaque pue.5.ci.meir ro.r.f.fiatutfu 
pra luleb cd nuce mufeata 
de quo.|.iiii.pro uice dabia uel bde fa 
ciaa preciofilfimdi boc cafn magiftra 
le firupd qui accipit faluie IJicadoa bet 
bepalif.pue.an.jO&.i.f.betonice.£]£b 
i.abfitbitficcicamedreoa fiord atboa 
an.0b.f. pafiulard.$.i. fiat decoctio 
ct cdJ.iii.meir.difpumati.et aceti paffu 
Iati.3.1 f.fuupua cd nuce mufeata ato 
mafijat9. de quo fi logua fuerit. J.uii. 
pro uicepropinabia. ubi uero debite 
aquarum yue peralif 
«falaie.an J.i.terit prodoft una qd 
illorum libuerit uicibua aliquot datuj 
peropttme materiam tllam degeret.ad 
qt5 tfe3 uebemeter adiuuat fi per bora 
•ii cibo bolo uno ardartd ro.defcripti 
one gabriclia eribueria ut mefue iubet 
cd firupo ro.fiedd erit ucl falre3 3ucaru 
CU3 quo fit CU5 rofacea aqua diffoluaif 
nX de mixtura tali.J.iij. mce tiibue 1 
accipit conferue rof. J.i, corallord ru. 
3-i.f margaritard Ja.aromaticiro.J. 
iii.fiat mirt a qua ft deaurare cupia pe; 
boloa faciaa ? per boram ante pafhim 
utere.©i aute) ffcgma f 
ca fuerit 6 pfcriptf digelliuta ptef duaf 
eccipc.oximelha fqmlitici pte una.? cd 
aqua prefcriptarum fufficieti 
mifce ? aromatizando clarificetur ? m 
firmo prebe.IRa eiua propter uifcofi 
tatemdigeftiuu3 aliqualir mcifiud cffc 
debet ? fic orimel.fquiliticu q3 bene cd 
uenit plmimi 1 boc cafu oicimel fqutlliti 
cd ppofitd et alia fortia aperttiua i pri 
cipioprebet etmale.fed i decimat oe 
dari puemetiua poffot. £t q? materia 
illa eil cruda et ut plurimo in quanta 
te multa no fic facile ad digeftione de 
ueniet.undeuelutiquida fperiti faciut 
ut fquit iRafia nd erit etpectada dige 
Ilio erititaq5 mtnorada.etcnmedicia 
quideleuibua. Suic.icafu nro 
&equerc iquit co mcdicmia mndifican 
tiF fm graduarione. J8t fubdit q> fdt 
de bomintF qui defcribdt inicid co fa 
cili et figillant cum forti poli matura 
lionem ?c. quod fupple benefactum 
efl p B itaq3 uolmt $ materia enflere 
cruda debemua debilioriF apricipio 
farmaciiauti maturatdej 
ufq3cdforciorib9rpcedereXu3 smte3 ffegma boe fui crustate *i tn 
dtgeittone <35 eiua in tuncturaru cccaui 
fit multum eductio 
nt rebelle, noluit .iR afia q> ifta que mo 
dice fot rtutiu extbeda non fnt.quta tit 
fnqutt flegma tpfp calefaciut et no edu 
cetia nocumenta Ifernt tpfa angendo 
fc.f.uerofandoaut fluere faciedo.£t 
fic uidet er eiua frcntioe.g? forte fit,p 
pinandu farmaca.et boc ucrd eft fed In 
muito mtort doft qua materta matura 
ta.£ttde5 uofuttffiutc.per foluttone 
fubttle cti inquit. £t tu interi alleuiaa 
cu foluttoe fabrili ? c.boc tame clariua 
f capitulo de curatide podagre flegma 
t$ce uolutt aleraderXd inquit.meliua 
ft no femel purgef fed fepe et paulati'5 
deducere uentre ut fptfli et utfeofi 
bnoieapoffit furti trabedo educi. iRa 
ft ab una porioe et femel tiolum’purga 
re dum toto eragitat corpua que tue 
ntunt" i fumitate educunt" etquefptlTa 
fur et uifcofalatectaderelinqunt" et io 
paulatl fub tnde accepto medicamte fa 
citi’ educat". 0ubttltanf eni ft frequen 
ter et paulati accipiat".©e mente 
igit"noftro2j tieterum eff forte fepe fas 
macti eribendu3 quanta i doft minori 
qua materta ;tpfa digefta de biia iraqj 
foluttuia butc materie apropriatf per 
tiariaa formaa q fequunf' capitula te 
deo fauente copiofum facient propter 
quod buic finem impono. 
jCapiruIn octauu de foluttuia potiotb’ 
que flegmattca materiam £yragra effi 
cientem educar. 
£ltcatoobomine0 dna artbe 
d tica ut plurima captiaat. quo 
rum funt uarti appetitua. ftc 
ut ndnulii potione*, alii pilfea. 1 altj 
confecttonea feti folutiuoa pTtierea pdi 
ligant de admtore deo 
te infsacopiofd fatiam £r prto d folnti 
tifa porioib0 qua? defcrtptionea pfea 
capitufu5 tibi dabit', igitur ad ac 
tu pratteo te dduca i foma potabili bac 
nobile potioej dabia.queacciptt flica 
doa berbe peralif y30pi camedreoa 
tm.tQfb.f. pallula? liqurririe ati,?.f .fi 
arer bita decocrto.de bic accipe mira 
bof kebur.$.ri. quoa i modico aque I ac 
tia infode ftrupi de fticadoa para ad de 
do et cuboria.r.ininfufide preftetcrtt 
fortia erpreffio fiat qua referua.detde 
accipe turbit.3.ii.iJ.3.f. faliagemme. 
gra.ri.tnfndant i modico decoctioni* 
predi cte et borie.t.in infnftoe derelic 
tia erpreffione fac qua co preferipta mi 
fce meir.ro. J.i.addedo. et er bita fiat 
potio qua per boraa.ii.ante die iftrmo 
tuo prebe.Jn craftinu atttet aurora 
modico tyriace fine.IRunqna enim die 
fequett afTumptione farmact natura ert 
flente frigida obliuioni tradendum 
eff quin tuo pacientiin aurora tyriace 
modicum crbibeaa.tpfa em materiei a 
reliquaa modificat cn fadlttate.ac rfol 
uit * omnia mebra. confortat ut Su»c 
fqutt uerfi ipfe 1 cafu lft0 potione 
cribeat. que babetbermodacriloru.3. 
rrr.pulpe co!loqutttde.3.r. decoquaf 
f f.rc. aque donec ad.treaXredeat.cn 
iua ferta parte dabat et tu f* libet 3uca 
ru pro Itbito polTea co 3uca 
ro eum s fecunda tenore uirtutia dofi 
puenientem dare, faciaaftrti 
po folutiuum qui recipit 
jJ.l.f.agarici.J.tii.cotic.kebur.f.tirt 
croci. 5.ii.pipta logi.B.iiii. pquafientf 
ota fuper que aqua ad eminentia duo? 
digttoru ponaa debiefupe: cinerea ca 
lidoa teneatur • cunque aliquantulum aqua ipfapfumpta fuerit colet*.et de 
nouo aqua iteru luperpcnaf' boc toci 
eno faciedo donec ta fapoiem qua odo 
rem ,ppriao reo ifte perdiderit poftea 
ctLr.i.jucart.celaturam illam 
0.UQ facto colet" et fuccelTiuc ad per 
fecta coctionem decoquat" Cum aute 
fic decoquit" .dyagridii.unam mediam 
f petia rara ligati i eo ptinue buli fept9 
illam petiam erprimedo et erit tanqua 
folutiuoru alioru calcar de tali lirupo 
ab 5.i.ad.u.ufq3prodoft una dabio. 
pluo rame at min9 prout eu operari de 
prebedeo. fic. eteilli9 boni 
raf. accipe turbit. f.i. fup % aq treo U 
brao appdeetfupcalidoo ciereopfdc 
realiquatulu permitte de bicco!et".et 
fi turbit fapore propria no perdiderit 
de aqua alia fuppone.et b tocieno 
facito. qp tpfu turbit piopriu faporem 
perdat.aqua poftea illam totam cum 
bi 5ucari ad fpifTitudinem 6 
quoq5.cuiuodofiofit quarta paro fui 
*ft ibetcalcaj adiagezeiaciaouttpce 
deti de diagridio fecift accipe co 
ticum radicu3 feniculi 7 radicum apij 
00.5 •z.cologntide cetaur e imojio aeoo 
enefi5edoarte efule.an.j.r.biio coqua 
(Tatio.f.iii.aqne fuperpone 7 donec ad 
unam redeam buliant.et cn.f. riii.juca 
*t perfice.cuiuf dofto fit ab.f .t.ufqj ad 
li. aliter accipe turbit.f.f. ber 
coque t.f.i.f.lactionaccini, donecter 
lia parotantumaneat erlacillud cola 
tb fit dofio una.lRafio aute turbit fola 
i tiaccino lacte bullire faciebat de quo 
poflea fub mfirmu larabat.CSuida de 
decor nopodid.feu pede coauino feftu 
magna facibr Suic. et ndnulloo alioo 
Uetereo i tefteo adducedo qui ue! uide 
tur ed qua bermodactili ualete tntiiuo. 
&ed ca unum er lacfictniie ipfie fitno 
bie iRec icc ftmpliciftte bene cogntraj 
bermodacttlloe fecunda artem coirec 
toe laudo potiMRocumentu ent tunc 
ftomaco poflut iferre nulla. 06 fi ut 
dicto eft atiqut aliqui et9 loco pede cos 
uino nift fac illog tuc forfa neutra cuj 
fuif correcfiute «rbtbebat Clamat en* 
ueteref oef utt boc cafu ftomaci cufto 
dia babeamue. iRaeiue perturbatio 
eft ca ut ad iuncturae maior reumatif 
mt flutue fiat.Ct ideo iRafie et Huic 
bermodactt!oe cd.?J.pipe:e c cinamo 
mo.pponebat aientee eu fic compofitti 
ftomaco no nocere quin ymo ipfu po 
tiuf fubftinete.Ct addebat auic.quod 
adbuc oibue meliue eft fi cd bito aloe 
admirtd fuerit. 06 fi eri no pofuerie 
33. et cimmd nullomd pietermittaf.Cd 
igtt in pee coruin9 per ber 
bolarioe no bene cognofcaf dtfttcte $ 
pter periculum quod iminet fi aliqutd 
lacticimu loco eiue daret" dimittere ed 
et uti nobie coiter notie preualere cen 
feo.fed ubi bene cognitum fuerit eo au 
dacter utere. £t in tantum de potioni 
bue folutiuie dictum fit. 
Capituldnonum qweCyragrc rna 
tertam flegmatica foluunu 
JLtquf pottoee reciper nequf 
3 enteeptiraepiediltgdf.Jnca 
fu igit"tali aut de ber 
fic 
occipe turbit.$.r.rofa$ fpice 
3.f, diagredii. 3. 
iiii.foimenf'cd uino pille.qua 
rd.j.i. dato. factae ficaecipe tur 
bit electi^.iii.beimod^.ii.f. 55.5. f.far 
geme.B.f .fue.3.ii.milii folia calTieli 
gnec .rof.ru.fpice.an.3.f.maflicie dia gridii. an.B.iiif.aloea epatfd.jif. fiat 
pilfe cn firupo de fticados.et pro una 
dofi«3.i.uel.5.i.f .dabis. Hel factas fic 
et 1 boc cafu fut peroptimc.accipecar 
pobalfami.fpice gariofilorn fanfragie 
grauorn for feis feniculi ameos apii 
petroftlii fpagi brufei amdi fal* gemme 
mac°pip.ari.3.i. rofaru ru. 3.ii.mafti 
cis. 3.1. agarici collo 
qutttde ttirbtt 
aloes.J.i.f.fiat pilfe cn firupo pue.uel 
firupo de fticados quazp dofis erit, 0. 
3.i.ufq3 tantunde er pilf • 
auic.que babent cunini. JJ. an.3-i.ber 
pille CU5 
firupo de facias fic. acci 
pe turbit.3.i.f. colloqmride. 3,1. bdcl 
ln.gra.tp. fiat pilf.cn fucco feniculi uf 
fit.5.<. 
tibabeas co educere materies a tnctu 
ris uolueris minutas ptllas feper facc 
re 0i autem a ftomaco epate uel capi 
te 7c. grolTas magis, et in tantum de 
pillulis fit dictum. 
Capitulu decimum de confectioni 
bus et pulueribus materiam 
flcgmaticam educentibus. 
JLurimipotioes.ac pilfasab 
p onet quoru giaria quarunda 
pfectionn ac puluezn 
defcrlptioes i boc capulo pona.ut mo 
dis uariis folutiua pata fecundn uarid 
appetitu ifirmoru babeas. j&nbocita 
q5 cafu benedicta multa puenit. cuiuo 
?X pro una dofi dabis, facias fic 
occipe 3edoatie.5a<.efi,e.5.i.t*'btt.5. tiii. 
f«Ii 3*ii.ctamomtmacis croci.ari.B.i 
jucari. J.rt.eu cu aqua berbe peroltfto 
dilfolue addedo uini citoniorum. ?,f • 
t fac confeciqnes per bolos do 
fis fit.? f.pofTes ad der*3 Tuear/ adp$ 
dus omnium 7 pfuere3 
fts anin trib3 facias fic acci 
mafticts .3X311 
cari.3.ii.fiat pufiq erit una doflis.Bei 
utere pfuere TRafis.qui recipit turbtt 
•3 5ucaru3.r«> fiat pluis cut* 
doflts fit.3.f. Wi a ccipe 3ucariXf .qd 
cn aqua y at uf beibe peralif difloiue t 
bijs impofitis puluerib0 fiat per boloa 
confectioXuius dofis fit ab .?.f.ufq$ 
£go ftc itern facere 
cofueui.? eft pfectto i cafu i fto putilia 
multum ac delicata fatis,que babet uii 
citonio2U3.r.ui.meh0 difpumati.r.ij co 
quaf debtte de btc accipe gar.Jj.mafti 
cis pipia logi ctnamomi nucis nmfcate 
i f.turbir bom.J 
puluis que cum 
meile debite cocto rmfTe * m diacitcitd 
formam confectione face.dof eft ab. J. 
f.ufq3 fic accipe rof 
ru.c<namomi.3i.un.3.ii.fandaloru$ al. 
« ru.aii 3.i.mafiici0 3-ii.bermodanlo 
rum,|.f.e(Te*3.iij.turbtt.3»n.diagridi< 
3.ii.f. 3ucarii.i.f. qtf cum aqua berbe 
peraltfis yae aut farne difToluaf'umi ci 
tomorn quarta parte addendo 7 fiat p 
bolos pfectioXuius dof ftt.?.f .polfif 
ifiarn pfectionn fpeties cn tantunde 311 
cari pmifcere et in puluere utt. cuti 0 
dabis £t i boc pfectionu atqj 
puluerum defcriptiones finiunt. 
Capitulo undecimn Qualiter mate 
ria pmirta Cyragra efficiens dtgeren 
daatq3 euacuanda fit. 
£ro et fi a predominio aube 
tl tice materie ut plurimum fit 
flegmatica co tamen fepi3 co 
Ura pmifcetur quo igtfm cafu pillulis de bermodactiTminoribus ut«e. £t 
que fupra defcriptafdt foluriua pueni 
entia Xdd colera cu fanguine admirta 
fuerit t illismtfcenda er dr illa auteco 
lera refpidunt. et que llatim defcripta 
fdtflegina.ideo bumore predomina 
tem plus de uno et minus de alio pmi 
Icendu erit ecotja.unde cole:a p:e 
dominate I receptis prcfcriptis de tur 
bit.acde bermodactif erit diminuedd 
de diagridio aute addedum etecotra 
flegmate predominate.tc. £t qnffas 
materias pmictas fepius adlueni. tfra 
fcripto puluerc ufus fd cotter qui reci 
ptc bermodactilos turbtt.an.J.f.iJ. 
galage 
nifi feniculimtlufolis. 
diu 3.ii. 3ueari ad podus omnid et fiat 
pfuis.de quib* a tribus ufq5 ad.liti. 5; 
dare potuerif.£t e(l puluis 1 cafu iffo 
ftngularis. igit et qualifed 
q5 materia Cvragra efficiens fuertt ali 
quo modord preferiptord digeri pote 
rit educi quoq3.uerd in cafu illo uomi 
tus plnrimu5 commendat, qua er re fi 
tuumpacietemnaufeare pprederis cd 
gltquoleuiuomitiuo natura luua-zcfi 
aq tepida aceti modico mirta f.J.it.ori 
mellis fipltcis compofiti aut fquillitici 
ca.?.itij .aque raffani tepide in poto da 
todebiccu pena olleo hieta 7 inmilTa 
guttmi uomitum pzouoca qfii tam in 6 
cknaroe flatu * augmento portfmi qua 
in prtctpio conuenit 7 in pnctpio tame 
magis et marte uti Suic. iquit dolore 
I mebhe iferioatbus eriffete.0ed quia 
i preferuatiuoregtmtne bono pceden 
te.iefu de ipfo uomitu facturus fd biia 
paucis de eo cotentis bic effe uolui.H 
trd de localib3 cyragre puenientibus 
effet amodo fienda mentio. £>ed quia 
illa no minus podagie qua cyragre fdt 
comuniaipfi’ pace quid fit podagra p 
uedefcnbaat quomodo eiue fit ta dt 
gereda qud euacuada materia.^uio3 
abfclutie ambabus puenientia localia 
fuccefiiue dcfcribam. i£t per bocpre 
fentt capitulo finem impono. 
Capitulu duodecimum quid fit po 
dagra que eiue dcmdftratina fignaet 
pronoftica «ppria ac qualif queuie ma 
ita ea efftciee digeri ac educi debeat. 
J0dagra tft pedis iunctura 
p rum dolor co rumore, aut fi 
ne ab imateriali mala pplerio 
uetofitate feu boor in ipfa 
ro pcauitatc ptento iter qua refpectu 
caufaru fignorn ac cure et Ciragram 
paro inter eft.quae ob ree capitula p:e 
fene fibi pertineter accomcda.et caufo 
rdipfiue demoftratiua figna qnecuqj 
-tfta fuerit capitulo tertio fupra tibi cla 
re moftrabit podagric3 curat*’ difficili 
ne. qua patiene alioe iunciuraro dolo 
ree propter pedn fubmiflfione et eo eti 
am faciltuerecidiuat.lRafie podagra 
iquit iitiqua perfectefanari nopcteft. 
i pricipio ftc. fi ft udiofe curetur 
Jtc iquit podagra eft morb3laborioP 
cuiue cura medici tnueue nequeut fi fit 
er booribue fupbabudantib3 ogrega 
tie.-tc. iRurfue podagra i eftate erica 
ta at t uere bjeui fine pfequttur rcfpec 
ttt ti° que iby-eme.aut i autupno fit B 
de porifmo irclligendo et i boc ueteref 
cie pcordant Jte articuli acfcarum et 
pedie.lRafie iquit fi diu ifeftanf ift o n 
reuertunf' ad fua dilpofitione natura 
le articuli tn alit forte perfecte fanant 
et proprie fi natura fiicjit faguinea.po 
dagra bereditariaminuecurat*'. 
runqj ite tefticuloru ofea i podagricis prolongant qui quoqsmale fe rererrt 
et fueritpodagra coleatca petfepe fubi 
ta morte icurrnt.fed fi bene fe reterit t 
xK dteb3 (i fio i pautioribua podagra 
terminat"' ut iquit. J0af. pmento illiua 
podaguce egritudief ?c.,£t bic de po 
dagre propitia pronoffida. Quanta 
«d cura refpectn materiei ea efficientia 
£5i faguine fiat bafilica lateria oppott 
timienda erit* 3fn oib’ uero alita que 
tu ad digeffiua fciiicer et folutiua ,put 
inferto capitulo fcribitur face. Si 
aliia abbumoriVprouemnrad capfj 
feptimu.octauu.nono. decimu * ijdeci 
tnu5 recurfumbabeaa 
Capitulum decimu3 fcium qualiter 
*i cum quib1* deflnrua materiet ad tunc 
turaapjobiberidcbeat. 
iRea crut ttewioea l bac re. 
t Tfbrima materia dtiierttt re 
pellitq5.0c6a dolorea Cedat 
Certia lata membra pfortat. materia 
fi qua defiururemafertt diffoluendo. 
Tfbrima prefentia erit capituli. ad 
qua perficienda cautua effo. IRam ubt 
corpua ualde repletu fuerit. materia 
uero fortia effufioia ea «percutere ti 
morofd eff.de facili naq$ ad aliquod 
tnembrn pricipale reperet * ubi effet ca 
peioru 
prteipio mateda ipfa cu flobotomia uo 
mitti clifferi.uel aliquo cliffed folutiuo 
diuertendo minoret" et cu fricatiomb’ 
ac dolorofia ligaturia $ poffe ad igno 
bilta membra trabaf'de bic uero fecuri 
ua ad materia repercuffienda trafibia. 
et bec repcrcuffio fuper loeu dolentem 
nuqua fienda erit de ipfa tamen f feque 
tt capitulo fermo aliquia fiet. Sed ut 
que btc capitulo pertinent ebfoluanf 
repercutienda materia tibi erit confi 
deranda. predomintocalida 
fuerit» accipe olei mirtini olei ro. an. 
3J.iti.b6li armeni.fanguia draconte 
fumacb .accade tere 
figtliatepfidie ace 
ti.J.i. Concute ota fimul *i prope dole 
tem iunctnrarum fiat illinicio£bi gra 
lia fi t lucturis pedti dolor fuerit fupaa 
caniculam 2 fi in manu fup iuctura bta 
cbii.tBelfaciaafic.accipe unguen po 
pulconta.5.in.cu$ quopulueria fanda 
lo$ ru.rof.rub.boii armeni tc«e figite 
te fang- dra. an.5.t,?mtfce.et ut fupra 
illinicio fiat faciaa fic accipe certi 
fe.J.ii. ea cu aqua ro. diffolue modico 
aceto additoet loeu tllini.TRafte uero 
corticu granatortl etfumacb.anXi.in 
aqua bulire faciebat in tanto <p optime 
pteit pofient.Ct er biia ultia ptzitione 
facta cu fucco fempemtue ofa debite fi 
mut tcorporado.de quo tibia autbra 
cbtu illinicbat. ufeu farina ordei.et co 
tufo citonto. emplaftru factae. Sltqui 
ferrarioru aqua accipiat, et aceto per 
mitto petiae tfundunt. quae tibiis aut 
braebiie circuuoluunt eae fepiueinno 
factae fic accipe puluerte 
gallaru. J.f .boli armcni.|.i.f. albumen 
recette oui unu cfi quo olei mirtini ofi 
ro.an.quantn fufficit ?cute.6 bic ueto 
fecn prefcriptoepulue:ce mifce.etut 
precedentib9 utere, accipias farfc 
fabaru.ff .et cu albumte oui s oleo ro. 
at mirtino conducaf. cuiue uf° fit ut 
precedcnttu. Jfnterdu aliae fic feci.ac 
ctpe tria albumina ouoru olci.ro.f.iiii 
ct foret meli9 accti.|.i.fimnl agttcnf.* 
in merfe petie dictis locie applicentur 
faciae fic. et in boc erperientiam 
bonam adinuent accipe cupullarum 
glandium balaufliarum. anX? *rof rut  Coquant i media tf 
tula ferrate aqtte octaua pte aceti addi 
ta. et ad pfuntptionem ufq5 trio partio 
buliat.debicpettaa tpone quaautfa 
pra dictio locia iuoloeXt ota bec que 
dicta fdt materia calida exiftente ?ue 
niot. £9 aut frigida fi fuerit accipe ab 
rotani mente gralnia.an. jQ£b.i.penta 
Wd pulegii rof ru.an.£J£b.f.nucum ci 
preffi mirtitt aii.s.f.pquaflenf .fiat t ui 
no nigro decoctio aceti modico adden 
do et cu petiia tpofitia fac ut priuf. H? 
faciaa fic. accipe corticia ulmi. £Jg>.i. 
caude equine ufnue 
f.fadarace falia coia tburta an.J.f.alu 
minie.j.i.buliat i uino nigro cu feratio 
ro aqua mixto.et fac cu petiia ut prino 
He! aliter accipe radico pfoltde mato 
ria. jQgu.nuco ciprefit mirtillorn gal 
laro. an.|.i.alumima.5.f. mafticialati 
dant.sn.jdii.pquaflato t u to nigro bu 
liat aqua ferrate pmtxtio. et ut fupra 
utere. Hei faciaa fic.accipe olei madi 
ei0.5xf.olet mirtilloru.j.i. pttamafti 
nucu ciprelTi tburia et 
gallie mufcate famacb terre figillate bi 
ftorte.ari.5.ii. fiat co calido piftello ce 
roto et fuper aluta extenffi membra ut 
oportet tuoluanf.JHanaqj plurima 
pfortat.et boorea ad iucturaa fluere n 
permittit. I&abea itaq} qoalifrr mate 
riei ad iucturaa defluxo inbibere debe 
ea per g itentio prima completur. 
Capitulo decimumquartum de and 
doria non narcoticia que tam podagri 
coa dolo ?ea qua Cyragricoa exiftente 
materia calida fedant. 
C fecnda intentio de fedadia 
e articuloro doloribus coplea 
tur. Supereftea? doctrina 
ponere quib* doloreo fedari queat et 
boc fed in 
prefenti de nd nazcotida foto doctrina 
babetf.Sdoertendopjtmo %> materia 
colerica feu colera multa pazticipaa co 
ad iocturao defluit calore atq5 dolore 
fepiua augmetat. Materia ite frtgi 
da fua qualitate et iterdum mima qua 
titateneruoo cordaofeu mufculoaet 
tendeno ide facit accidit interdii ut dic 
tueftin,pnoftici0 generalib9 dolor in 
incturia itenfua ualde tumore nullo ap 
pente ad extra et et ecdtra fepiua fit. s 
cu tunc tumor ille icipit apparere inci 
pit et dolor minui.qtutdicebaf' mate 
ria ifta ad extra i maiori quam 
pri3 fpaciofitate ptinet". et boc accidit 
ubi materia no fluat, quo t cau caue ne 
illi ex ffrafcriptio atidotia foper dolen 
temlocu apponaa qufymo aliquo leut 
refolutiuo utere ut cflc» caomilleu oleti 
autpfimile 0ane interdo dolor fit ad 
co itollerabilia ut paciente ad defpera 
tione q>excufatio tue 
nulla cadit, qui eu exteriuo mittgatib’ 
ctnonSqua cd ebtbitie fit biia pauper 
culta fuccurrendu. ut EuicXeteriq* 
ueferea uoluerot.fed quo mo id facieo 
TRa fi fuper dolente loco frigida appo 
fucrio materia fgroflabif et refolutio 
ni fiet magia tepta timef'. pretcrea ne 
ci9ad memha prfcipalia fiatretrogref 
fio et alia accidentia peffima. 2>i autej 
catta ufua fueria dilatabunt porri er 
ad (ocd plua materiei defluet.qua ex re 
dolo? crefctr /Cuida podagrico coleri 
co macileto debili dolorem admodum 
moleftato.jf udeua quida nulla premif 
fa euacuat ide petiaf madefactaa t aqua 
frigida membro fuperpofuit ode dolo? 
ad a ucfeft.cp aduertea iude’emb:oca 
tiontb* ct unguentj et fucccfliue opiafl ufus eft ude fntf materia adeo ftenfa.tit 
circa canicula fuerit tota tibia perema 
ta cui uolens mde3 fuccurrere fuccum 
fempetutue clen to.et acera cQ puluerc 
boli armeni figule dra. modico cafote 
mifcuit. de btc petias ifufae fuper par 
tem membri pbufti pofuit et in tantum 
fuit ad auct3 ignis ut breui ufq5 ad ge 
no tota tibia peremata fuerit uocatus 
flati fuper genu et cora appofut defen 
fiua et illa que fuper crematemlocu ad 
erat amoneti illico feci.boc facto ignio 
no alteri* abulauit. fedpodagric3 iftc 
pede tota tibia ad genu ufq5 f.r.boris 
pdidit er fic ille fuit o podagra ppetao 
liberat3 no ifperit ille. Jude3 dones. 
iR afie qui uult ifrigidare membra do 
lencia min3 et calefacere ea penes miti 
gatione dolods magis.q* frigida pden 
fat membrorn fupezficicm et materias 
dtffolui ,pbibent. uri auget ertenftocm 
tiue.se.£umq$ in podagrico noftro 
ualde repleto nulla facta efict eoacuato 
calor ifteertraneus in materia illa eri 
appofirde} coadti 
natus in tibia igne tmniifit.se pzius er 
q3 ad localia mitigatiua doloris ue 
tae p flobotomia per vomita aut p fece 
fu falte' inepte materia educas s ea po 
fetuo adoppofuu trabe et adignebi 
lia membra marfe et quo a d potes i me 
dicamentie tuisadlat3caltditatl dedi 
mfi uebemetta doloris ual 
de coegerit fuper dolentem tuueturaj 
nibil unqua apponas. fine 
ceffe fuerit aleuiorib3 feper icobabis 
eodem remedio utere. 
ed aliud aiiqn trafcas.IRe unu et medi 
camen tadem nature domefticufiatet 
l eo nibil aplius agat.tquit iRafis unfi 
medicamen pluries uni mebro a,prima 
to ?fc« cf alteri nocebit* pmo uno tem 
pore pfert et ide at?o flecet.£?f d qua» 
docaq5 tdem tibi accidit materia fcias 
diuerfaru partin et eiberogewi fore 
qua er ca medicamen a pricipto diuer 
foro pmura. tua preterea que apponis 
medicamina cd tnctpmt calefieri i frigi 
da mutabis, dolore qtioqj mitigato 
localia ofa ftatim remouere. T&iis do 
nib3 prenotatts ad acto practico dem 
cepa trafeudo materia ertffente multd 
calida ifufae petiast aqua frigida.at 
f aqua platagtms cucurbite endiuie fol 
latzi at. in pfimili fupcrpde f qmb3 ma 
gna eriftentc flamma fi aceti paru addi 
deris bonu erit, n T er cdfrira pojrufa 
ca uHettcula aqoe.que relatu otm uere 
rnicafu iftomirabir etiftit. facmem 
plaflru aut cucurbite rafuza £r ecflia 
qnoq3 ftrtola ut iple erpert3fri facta il 
limcio plurima ualet. et agrcfta 
farina erdei et uitello ouf emplaftrum 
f8ce.£1Fer foliis falicie florum uiola 
ru$ atq$ nenufaris fac decoctionem.nl 
er folis foliis falicis in aqua poftea 
ifufaspetiaslocofuppone. jEt aliqua 
pettara loco foliis populi at niuifere 
uirieutunf\01ii ueroer foliis populi 
bene ptritis factor emplaftru Uri ndnu! 
Ii er folti0 folarrt cu farma ordei.ul'er 
foliis lactucaru elrorof. 
foliis arnogfofle aflugie mtrte.Bel fa 
ctas fic accipe tria cuo$ rcentiu albti 
mina et ea cu oleo ro.pcutc de quibus 
ut fupra facito. Sliqui cerufa i aeva e 
diuie folatri at i lacte aceri addito 
diflbluebet. et er ea loco epitbimabat 
Hel faciae fic.et boc f remirendo dolo 
refedadome ntiqua fefellit, fcmepftlij 
f aqua plataginis uel rofaru tfunde de 
btc mucilagine ertzabe qua cu deo zo. 
ocute et l boc effectu mirabilem adiue 
nics. aiiqui t boc aceti parum addot Ct alit mtictlagtne ipfa pfilit cfi aceto 
ertrabot ? ut fupra co oleo jo.pcuttot 
i£t alii fazina fabarii co ipfa pfttii tnod 
lagmc.autcnfuccoplantagia mifcent 
*c.£taliitpfafola mucilagme appo 
tmt.Huic.I bocciu ficfaciebat.acdpe 
fiat faceto decoctio, et utere. Sed ra 
fis acueterea plurimi tanto trtnedict 
fiae opiaria fiuenofeda 
re dolorem uequiebat. £r folo aceto 
fcstifltmo calido fup« delente lota em 
broca factebat.uern mfto prellat fi o ii 
ganu pulegio folia lauri camomdla.at 
cltq? tale calido mrrualtter t eo qua lac 
tuei fase talia frigida bulir feceris. £t 
ideo al era der cpitbtmi faruregie o:i 
gani calamett equas partea accipiebat 
3Et i acerrimo aceto tm bulire permit 
tebat .q> t eo efletberbarii uirtusderc 
licta quib* protectis cu aceto illo calt 
do loca fepius fometabat. Jnquiteni 
calido doloje fedatetali 
ud renafei reuma probibet.Slii er o?i 
gano etmetaftro decoctione baci ace 
to faciebat.£t rafis er fcnugreco et in 
terdd tantu eo decoqui pernitebat.# 
diflolai poterat et muctllago Ide fieri, 
qua cu meile bulire faciebat tm do 
nec ad eplaft ri fo?ma deuennet quo po 
ftealocn eroplaftrabat. £t interda er 
farina tritici co oleouetufto decocta. 
Sute.aero cmplaftro illud de fenugre 
co trib9 ptinue diebus fuper membra 
dimitteba t Sed ne nimio etficcaref o 
leo ro. cu Iungi fepius faciebat.lReffe 
rot auctores aliqui.# fi quis neruoa 
colli ac dorft aquile fup collo et fpddi 
lea artbetici colligauerit dolo tllico re 
mouebif jfnquifit # fi pedea natat? ra 
ne fuper podagrici pedea colligauetis 
dolo? (lati remonebit. debiia (lati tn 
fpero Ifra deoaolente alia mctioncra 
facere. Trabea itaqj plura no na?co 
fica que ejciftenre materia calida dolo 
rea artbeticoru fedat.Sed ed (nter dii 
dolor adeopaciente moleftaaetftnei 
termtfltde. titfiedu cu prefcriptta rece 
derefedpaulula tantum remitti nolit. 
0U9 tx ca coacte tuo ad narcotica tra 
(ire nccelTe elide quibua in fequentf 
capitulo copiofu$ te faciam et per boc 
bui cfwenumpono. 
Capitulo decimnquintum detrarco 
fida que dolores artbeticorum factor 
« materia calida fedant, 
f>i ipojtunttate dolorfo ad 
|ts narcotica tranfire neceffe <ft 
fit mente fp babeemedicame 
qua!ecuq$ ipfa fuerit co calefieri fcipit 
amoueri. Ctne alupite$fupertunctu 
ri deficcarf permittaa.q? tunc dolore 
aogmentaret. ad probibcnd6.£5ar. 
f.libro decimo tractatuo iRafia qucq$ 
et S.propriia i capitur. Siccle aut lac 
tuce folia fupetponi iuflriot.ut e?go adi 
octo pratico te dduca faciaa fic accipe 
tnedole paia.r.i.qua I uaccino lacte Feu 
caprino at ouino remollire pmitte.de 
bincuero fubtiliffime piflef' cui adde 
olei ro.|.ii.croci.3.i.opii.5.iii. fiat ad 
tnodo uguenti mollia et utere. Sute. 
cutem medteame iftd; taliter deferibe 
bat Sumanf iquit cpii.anr.iiii.crod 
co uaccino lacte et defti 
per medulla pania probictaf' et mem 
bro er eo ltniebat.flccle.at lactuce folia 
foperponedo ♦ Ciua ant aliud medica 
meti cafuinro pueniene multn accipit. 
tatundem pftee cu uino duTct.et co cere 
mtfccatboc i co oleo cn modico cere p mixto forma ergo fic facies.accipe 
ofi ro.J.ti.ci ccre paroliquefiat ? alia 
poftea cu uino dulci diffolura fimul mi 
fce et ufui referua.O albuero \ libro de 
cimo tractauj ifrafcriptu medicamen 
fuper oia laudat, cp accipit abfitbitfic 
ei aoci yrini 
diffbiueabfintbia croci et opium 
ci modico olei et refidui ci cera lique 
fiat de bine utro oia fimulmifce. uint 
dulcis quanru fufficit adiugendo. Hei 
facias ftcaccipe oleiro.J.iii.croci .3.? 
opii.5.ii.fimul ocutiant" et 1' merfe petie 
fubulilTime licturis dolcntib* applicc 
jur. Hei abf accipe capiti papaueris 
albi fuis ci felmb9. £l£b.ii.orde-i,£i£h. 
'i.fe,iufquia,ni.9lbi.i.i.?quafrenf.etad 
medtetajj ufq3 pfupttonem in duab9 Xt 
equebujiat deide colet" et de colatura 
seape.ij.nu. mucilagfs pfilii.fe.ltni et 
fenugreci que ci aceto fut ertracte.au 
3.iiti. tria poftea ouoru albumia et ofi 
ro.j. et.oia fimul pcute.et i merfe petie 
locis applicenf. 7 c. £go pluries fiefe 
ciet effecti bonumadmenl. accipe ui 
tcllum uni recentis out ctuguenttpo 
puledis.f.i. crpci.3.f. op f 1.3 . ft ttud 
korpo:ent" et utere Hel fic accipe cto 
ci.j.i.opii.B.iui.tres uiiflos coc 
torum et olei ro.addito paj? loci iges 
et uidebisuel.accipe femfs iufquiamt 
«0pii croci.9n.5a.et ci uino dulci 
fine a!io ceroto fimul icorporent"? ute 
re.Slii cicuta t aqua decoquit.?cie ea 
ci mulieris lacte mixta licturas dote 
tcsemplaflrant. Hei facias fic. accipe 
lactis mfierie. J.iuaque nenufaris 
tie! plataginis.l.i.croci.B.i.opii. 3*mi 
fimul oia peute Hei aliter, accipe mu 
ctlagims pftlni aceto remolliti.J.i.f; 
mednlle panis 1 lacte mfieris ffufe.f.iit 
uuelli unum recentis oui ducant" fimf 
ota qutbua adde poftea cr6ci3.tX.epit 
$.t!f.et ftatadmodofiibtlha ungueti 
aliter extrabe de pfilio t fucco po 
tulace temolltto mucillagine de qua.ac 
cipe olei. ro. f. i.f * croci.3. f. op 11.3.1! 
oia miTce er cu opua fuerit utere.Sltg 
cicute radicea 1 pafta dccoquat;er<qui 
bua ptritia mcturae emplaftrat. ®lit 
uero fucco lufqniami cu aflogia bulliit 
et cera addita unguento mollepfcctunt 
IRonulli mica uetuftuTimi paia i fucco 
folatrt atiufquiamifeu feper uiue bu 
lientea emplallru facittt. 'jblurfa tibi 
que dolore fedat opiata defcripfi.tn g 
buautp3 noeftopii nimio ymmouete 
rum canomb5 ifpecti ? moderato farta 
i&ue dicta fuut materia calida ?ce:nnt 
£5ed ubi frigida fuerit ta fui quafita 
te qua qualitate.ut fupra dixi effcere 
dolore polTet. ent ertefF 
perfuieducrtone corrigit" acamebio 
pacienti diuerfione.de quib3 follicituo 
iepcaefto.£5olaawe qtialitaefercum 
alteratiuia eff corrigrbifuero f talido 
lor materia co qualitate fe firnnl affoci 
at que fi dolore effeceair i eidem fucciii 
rerete feqoena capituIudocebit.Cf p 
bocprefentifmem impono.^, 
Capitulum decirnofertum que do 
lorea in arrbeticia materia frigida feu 
permixta exiftente fedant. 
Stcria. exiftente flegmatica 
«1 i fedado dolorea. quoa ipfa 
uel materia alia fria feu per 
mixta efficit accipiebat. TRaftaf prtnd 
pio aloea etmirre partea equales et 
biia co aqua mirtc.at plataginia ad fot 
maungoeti deductiautebaf ueificac 
cipe nuco cipreffiiunipat mtrrean.|, 
If. caf0rc.3d. fimulcd aqua l qua galle decocte fdt pgregenf 
cipe fptcenardt.j.f.cu aliqua prefcrip 
tard aqua? mifce et utere.£go autem 
i cafu ifto iuncturaa doletea er oleo ca 
momtllmo pungere figularilTimuj ad 
tueni cd epitbimate er flord cao 
mille decoctide facto. Hlerader nero 
cd foliia caulid i aceto decoctia et mo 
dico rofacet' oleiptritia emplaftrd fa 
ciebat Saguiauero leporm3indctua 
dolorea iftoa quoddmodo mirabit1: fe 
dat. accipe bermodactif.f.i.f.fa 
rine ordei.|ai.croci.5.i.duoa uitelloa 
ouord et cum quato olei rof.fufficit fi 
at emplaftru. aut unguentd {ubtile.q6 
ficuti erperimeto pluriea didici talea 
iunctura? dolorea mirabiliter fedat. 
er capre receti cafeo emplaftrd fa 
ce et utdebia.Hut er piguedine uilpia 
er oleoro.equia partib3 tuncto fiat* 
&elet embroca.et 
debinceplaftrder danule 
pone et mirre ualet.Hi faciaa eplaftm 
er faba cum adipe po:ci decocta, t alii 
«de er cinere ‘leporia cd antiqua adipe 
facidt £t nonulli litargiridcu urina 
mule ra dm i mortario ducut cp ungue 
ti forma recipit quo urunt. “0el factaa 
fic.a ccipe farine lupinord.J.ti.cd rofa 
ceo firupomifce et utere.uel accipe 
medulle pania t lacte remolite.libra.i. 
uitelloa ouord.iiii.c:oci.5.i.butiri qua 
tu fufficit omnib5 ad ungoeti forma de 
ductta incturaa doletea illini.Uel faci 
ea fic eteft emplaftrd uulgare ab anti 
quia tamepbilo5opbta ufum. iRapaa 
minuti pteraa quaatuaccino lacte de 
coque.er quib3 incturaa emplra. £go 
eute aquibufda antiqaia edoct°.£r 
rape tofta cdpozcCadipe ptrita iulTi 
loco emplaftrart et mirabiliter ptulit. 
©Iit fucco accipidt ac lac 
tia uaccmt tantddcm et farine furmenti 
quatd fatia eft addita puluere pficiut. 
de qua locd emplaftrar.Blii olcd ancti 
na et camomillind lactia multeria pmt 
fcent et ouoru uiteirpro libito additta 
«de faciat et altiemplaftrd tale % reci 
ptt malue bifmalue fuia cd radicib°.an 
lQg>,ii.caomille fenugreci an.£lgM.f* 
afiugie motoniaXi. piguedinia cerui 
neXf. fimul ota buliat ? debite coctio 
emplaftrd pficiuntEliierpulmoe mo 
tonia F.i.piguedinia ceruine.r. f. fimul 
omuia buliant et debite coctum cmpla 
(Irum conficiunt Slii er pulmone mo 
tonia i lacte decocto idcturaa doletea 
cmplaftrat £t alit er faba fracta cu pt 
guedine ouina decocta uel er fucco ra 
dicte ebuli cu puluere bermodactilord 
etaflugia pozd emplaftrd facito, uel 
faciaa fic accipe mucilagine fenugreci 
et fe.lini an.J.iii.olei caomillini.J.uii.fi 
mul pquaflent”.* utere, uf ruta cucar 
nofitate pua? paflard ptrita emplaftw 
fiat.uel er fola berba betonice idem 
facito. iRafia etantiquoro aliqui em 
plaftrd,er caulib3 recenttbua fume lau 
dat. £taliierenule capane foliie i ui 
no decoctf.jLaudat ite er ftercorc uac 
cino calido fu per incturaa doletea em 
plaftratione. 0ed rafia cu ftercore il 
io acetipmirtione plurimo laudat. Sc 
etia caprino ftercua cu farina 'otdei et 
eceto.Sliqui tame cd ftercore ilio uac 
cino camomilla acficcaa rofaaadiun 
gdf et emplaftrd faciut«i8t alii er cap:i 
no ftercore cu croco et capra? aflugia 
7 c.&ue nupet dicta fut frigida eriften 
te materia feu permirta dolore fatif mi 
tigat Cd quo er bite ndnulla i fe quo? 
refolutioia quicquababent. 
lore mitigato ad refolutiua fotio*a ui 
fcundu erit, de quib9 capitulo fequena te fulta *eddef.0ed f materia flegmati 
ca raf aliqua ueficcatia fuper tacturas 
peda interdapofuitetueficia apertis 
materia plurima egrefla eft et fedatua 
de podagta flegmatica te 
pore pulfattdia tquit cu emplaftro ftna 
pia ac ficua fuper articuf.aplaa faciet! 
do et eaa ut aqua flueret perforado u< 
di plurimos fanari.*7cXgo auteloco 
eplaftri bui* de filpi feme nigre ui# p 
quaflatu fup idetura tieficada appofui 
izt tcila nucif fuppofita paucaf if:a bo 
taa uefice facte fat qutVaprta materiei 
icredibilts quatitaa e egrefla t ftatt do 
I02 fedat? futt.l&abea ttaq$ ta i mafia 
fuda q$ pmijeta modu dolo?e fedadi. 
Capitulum decimumfeptfma de biia a 
ttdoda q5 materia nou ingipfatam neq 
f duratam nimia in articulis arteticord 
derelictam relofudu 
1R totnmuel in p te maiojt do 
i lof fedato erit materia flura 
mebracofonado refoluendo 
t b° tertie intetionta fuezat.rm qua ob 
materia ad ideturaa feu ad iunturaro 
nodoa p:opulfa ,ppfez eius incuneati 
onem duritie feugipfcitate interdum 
fit iepttfltma refolutidf. Jnte:du uero 
nd.Cuins gratia duo capitula facere 
libet, quord prefea materiei;nd mmiu5 
fdurate magia. 0ed antequa ad loca 
(ia trafeaa. tua eft uia ifta oftderare q 
ff calida fueritrefolutiua teperatama 
gia effe debet et ab iftts prfeipia fumi 
g$t uero frigida fortio:a.mo cetera pa 
ria ponas, ad que poftea gradati acce 
da.£5ed antequa ad actd prattea te de 
duci* no mireria fi iuncturard apofie 
mata.ut t pronofiicia generalib5 dictu 
cft curant" co difficultate IRI materia 
in iocturfe eiiftenf fcu i fanetur ac 1%a 
metia eft in mebro foltdo ua!de.propt 
q> difficilia fit cora refclutio .et muito 
magia ubi cetera coequea qua fi t mem 
bria fotet folidia ut t ncruia.f car 
ne «c.que ut liquet qua ligamenta ipfs 
fat multo mtn9 dura ac ubi null’ ex pat 
te medici et ite nec parte ifirmi error ? 
mittat et apoftema ipfu recte curet", ca 
quoad loco materia denouo noflure 
rft t quadragfta diebua ut fquit *lRafiar 
fi no i pauttorib’perfecte5 dilTolncf et 
boc uoluit domin9 ypo.illo afforifmo; 
duecaq5 podagrice egritudinea fiat 
bec i quadragtfa dieb’ defrenefeentea 
reftdetsc, £t boc ide fentitin pmeto 
dna Xaf* ut octauo capfe fupra dicta 
eft ut igif deicepa ad actu practicn te 
deduci es Junipero t uino bono 6ccc 
tione face et i ea calida fpogfam iponc 
qua fortiter er prefla et calida iucture 
refoluede materiet fuperpone et cn tfii 
gidari icipit’ amoue et calcfactaut prl 
mo ide er dccoctioe maio 
rane ruteanetifolioru lauri ciminiet 
foliorii ulmi faciea. 0pogia uicib* ali 
quot fuperpofita er oleo uulpino.f de 
cofto calido cp auic.fdme laudat inaga 
fur, oleo de uiperia et boc egrittt 
dinem illa erradicare tquit. ‘Bel oleo 
de uefpertilioniVutejeXuiua faciedi 
modii taliter defcrtbit.accipe uefperti 
lionea. rii.decollenf et euiferatoa ipo 
ne tfuccimetefmarubii.r.ti.olef sneti 
f.i. ariftologie caftorei.arij.f. ccfti* 
j.ii. dcidead fucet ufq5 pfi5ptione$ bu 
liatquo poftea ntajia.Slii merulo i co 
muni oleo tanto bulire permittat ut ca 
ro ab ofltbua fepercf et ad bfic ofum 
oleo taleVeferuat. Siti murea capite a 
aliia ertremitaftV aputatiVquot libet 
euifeerant. £ t donec caro ab offibua feperet"i comuni oleo bttlire permittat 
er quo co tepuo eloca perungut.TRaf 
pfgiiedme gallme recente accipit' cum 
qua cinere caulidmifcet.et mirabiliter 
tqoit i boc cafu ualere.Siit'mufte la in 
comunt oleo tantu # caro ab efftb3 fe 
per et decoquut et cera addita unguen 
tdpfidunt# elTc peroptimn afferunt 
et boc quoqj # cd affungia et caprino 
ftercore feu ciconie fit aliquilimaciao 
uiuao accipiunt et t coboperto uafe cd 
fale zeponunt et qua faciunt fpuma bac 
ad ufum referuaf. ®el boc unguento 
utere # mire t boc cau ualere ppertuj 
eft accipe olei caomillinuf.iitKmuctla 
ginia fe.lint et fenugreci.an.f.i.farine 
fe. lini et fenugreci.an.3.f. cerc et 
fiat unguenta} faciao fic fucd ra 
dicu5 ac cipe.f.i.affungie pipio 
at filueftrio garti.i.i.f. fimul in ipula 
recode et fuper cinereo calidoo at in 
cacabo aqua pleno ad pfumptione5 tet 
tie parsJbuliatetutercnambec prece 
dentem no mo materia refoluunt.0ed 
doloreo fi qui affuerit mitigat .ut ipfe 
fept9erpert9 fum.uelaccipe fuccum 
radicum feniculidib. f. utni albi.?.iiii. 
farine ordei qua tum fufficit et fimul ta 
tum buliant donec pultf tormd accipiat 
©lii farina tritici et fe. fini equio parti 
buocum aqua furfurio mifcent.etem 
plaftrti5facidt.£talii farine feugreci 
fe. liniet puluerio aneti equao parteo 
aedpiunr.etinfucco caulium tantum 
bulire finunt donec emplaftri formam 
habuerint. Slii radicem altee cum 
effugia dequoquenteo eplaftrum faciat 
£iuidadiaglonecd camomillino ollco 
diffolutd plurimo laudat £tego loco 
diaqutlomo y fopi ceroto defc r i ptione 
pbilagri.iterdum pfue fum t i b9 cafu 
operatur msguifice Eltqui cerotum in 
frafcrtptu facint # accipit ccrc citrirte 
lib .i.olei anetmi.|ii paluerio camorr.i 
le.fXf.s cum quanto pingnedimega! 
line fufficit cerotum dic 
t a funt matertam a predominto catida5 
aci non nimia refoluttonirebcllefatio 
moderate refolunt*Cu quo fi qui dolo 
reo adfuerit eoo aputant.ac ubi ,pptct 
materiei frigiditate foliditatem iitfco 
fitate feu quauio caufa aliam refqlutio 
ni foniori op° fit.ad modd rafio. acci 
pe ftorado liquide quatu uio et cd lau 
rtooleo diffoiucerqnapoftea locd in 
aliter accipe olei antiqui oft 
prini.an.f .i. eufoibii. j.it.cere parum 
et fiat unguentu cd. fucco radicio 
ebuloru porcina affdgia buli quib* in 
frigidatio bermodactilord puluere ad 
de et figuentd molle faciao fic 
et erit calefactiuu magio accipe pipio 
caftoret euforbti.an.3.i.olei de ccfto.| 
ii. addita ce:a fiat unguentd. £t fi fo 
duo accipe bdellii armoniaci.an. 5»». 
ftoracio liquide.i.i.mucilagjo fenugre 
ci et fe.lint. f. bdellio et armota 
cn cd ueteri uino dilfolue ctfimr ofa in 
corporado faciao emplaftrd. uel cero 
totale.#accipit armoiaci oppopona 
cio galbant.an.J, i. teperent" i aceto ea 
quib9 picio naualto.f.tii.adde et omia 
fimf co oleocoftinomalaffa et fiat ce 
rotu quo fuper aluta ertefo. co op9 eft 
utere. Slerader uero ad bao paffioeo 
tale faciebatceroto #optimdcffe aie 
bat et boc accipit armoiaci. f.iiii.etcd 
f.iUactio uaccini diflolue.cu quopo 
ftea.J.iii.farine fe.lint mifce uitellof au 
tem ouord quatuo: colofoole. J.iii.fepi 
ueterio et cere.an.j. 
iii. ce:otd et faciao iigue 
tum boc cui tanta fidem adbibuit.ut 
eo i quibufds doloribus a frigida factj dm qnacuq3 parte'nri coipojia eflct 
tjfue iiu et en fepcr opua bono fuiffe o 
peraro refFert .iRecipit aute boc eufoi 
btl.f.i.olei dulcieXi.cere.S.f.et fiat a 
guenta. haliter et e ciufde.accipe ott 
ueterta oitri terbetine eufojb». ari.r*<. 
yreoa.Jdi.farinefenugreci.r.i.Mnco: 
pa ota fimul et utere.ertrabit enf ut in 
qttit a profodo pftipatofbnorea et eof 
rcfoluedo dolorea aputat.T&abee tta 
q5 ad mtetione dicra plura et diuerfa 
apropriata medicamta. unde no bene 
facto puro poftifta dni alecadrieoru 
propter ftgularitate alta fubfcribere 
qtiiymo ad aliud capitulo trafire. jfn 
quo que adicuneataamatcriaa et ad 
nodofttatea ualent adiuuate bono ibe 
fu defcribenrur.etobboc pjcfenti capi 
tulo fmem impono* 
Capitulo decimooctauo de bitf que 
fcnneata feu idurata ual6 materia mol 
Iificatac refotuunt modo in gipfeam 
feu lapideam mutata non fuerit* 
Stena in mebroro articul/a 
m tcuneata tanto interdo indu 
ratf.ut ingipfea feu lapidea 
pmitttf qua ob rem ne ad ea id deueni 
afcftpoflfc tuo c9 modo bo 
no adiuuate iefu i boc capto tibi dabo 
at ubi materia ipfa ingfpfata fuerit ,p 
eiua pofTibtlt curatioe fequea capituli 
inulta apropriat8 otinebit. Corpore 
quo ad regimen ta fer reru nd na 
luralio qua aliaro etia medicinalio be 
ne recte ad localia materiet tcuneate p 
liniti a trafiena mollitiuia cfi refoluti 
uia tuta cuantidotia quecoq5 fuerit p 
tnifcebia ""rnj prtcipio predomiari 
mollitia faciaa et materia aliquantulo 
remcllitiua refoluttuoro uirtute adan 
ge. Catte tame ne ea que prcrima* rt 
foluttua uirtutie adeo fit fortf ut fubrt 
lerefoluat ctgrofinUapidem puertat 
Cgoaotibocperme.Crpertn pluri 
rna et aliqua etia a ueterib’ multa com 
medara fubfcnba aTtplictb* que i boc 
cafu ualete nofcunt principia fumena. 
igif que famofa magtf ap6 
ueterea bntnr fnt adepa galline aferia 
anati* po:ci capreti et tauri. Ct inter 
medullaa que /equunt" ur. f. cruria ui 
tali uacce potcf et cerui que alija pteua 
lent.lCmtirnitem yfopuabumida ole 
u;oliu9raantiqunacoted de lilio fto 
rar liquida terbetina uifcu* cera refia 
pini fquinatn armoniacn bdellia galba 
nn gomi arabico pir laudanti maftir mi 
raoppoponarferapmn pltibu3 udum 
radit altec cucumeria afinini malue ac 
ei’ folia maiorana rofmarinua braeba 
nrfina bleta camomitla cetaurea minot 
fenugrecfi fc lini ficu* ficcaetmajctme 
ipfaromel fettmucilagoifta marrme a 
netetibuatter mollitiua laudata ff. Jn 
ter tcfolutiua uero que fequtif e ade pa 
anatia leoni* et fulpi* cera pir refina 
quclibet ftorar liquida terbetina vfo 
pua bumida altea abrotanti yua berba 
peralifia folia fabud calamenta camo 
milia aneto celidonia apiuariflolepia 
ciclamen lappactti acuta marricaria fal 
uta pulegia mclltlotn ruta rofmarinua 
corticea canarii eupatoria radir yreof 
raduc cuetiejif afinini tadir ebuli diprai 
cepe ede cepe fqmlle ftdbacce lauri feti 
grectifc.linimaluauifeifeme urtice fi 
napi* fe.canapia cimini grana iunipeti 
lupini cglr armoiacn feropino 
cadorea cimatirfi caufipuma maria 
cuforbio galbana gami edete gfimi ara 
bicti gallia mufeata maftir omne coagfcl 
lo mirra plumbU3 nitrum fal fermento. £tfter olea oleti nucum amigdolarn$ 
de terbenrina de camomilla 
de aneto de cinamomo de ruta de lilio 
dc laterib* uulpino. £titeramurcaa 
laudat amurca olei olfaaru de lilio et 
yrini laudat ite utnu er dictia fdt ipfo 
rn plurima ta refolutiua qua molliriua 
qtriV* tuo mo utere ac pponea pro libi 
Io face. £goauteicafu iftomarie ef 
fi cacte ndnullaa interda feci.quaa prio 
fubfcriba. <5nccefliue uero ad famo 
faa uctcro ppofitidea deuenta.unguen 
ta uero ifrafcripta i boc cafuualdc ef 
ftcar admeniea.g» accipit olei de camo 
tmlla olei de lilio olei amigdolarii dui 
cio.an.J i. piguedinia galline mednlle 
cruriauacce vfopibmde.an.j.f.muci 
laginla fe. lini et 
re para et fiat unguenta er quo inun 
cto loco lana fuccida i aceto ca aliqua 
It portide liriuii comunie bulito tmeifa 
defuperpde.Kd ante ta fero qua mane 
fiat, ‘gjel accipe ole» de lilio olei yrinf. 
an.?. t.yfopi bumide medfe cruria uac 
ce aut cerui.au.i.f.ftoracialiquide co 
agulian.3.tii.cere para et fiat unguen 
ta. de quo ut i priori bte 1 die utere !a 
na fuccida ut priua fuppofita. Wacci 
pe olei yrini.?*ii. medule cruria uttuli 
j.i.ftoracia liquid armoiaci bdellii gal 
bani.an.j.f.ca uino gamaa diflolue.et 
cn atua cera quanrd pueit liquefacta 
unguento pficiaa. accipe radicea 
lappacii acuti et ebuli berbe peraltfia 
pue floro rofmarini calameti radicum 
bene munda 
pquafTenf cfi quib’ potcfmafculiaflun 
gic.f.i.malafla et marccltere fimfoia p 
fer aut. octo diea permitte quib* poft 
, ea oeteria olei.f.i.fupejpde et uim.r.i.f 
et fimu! ad .uinl pfumptione buliat.de 
bine aliquantula erprdTione facito et 
Alt erprefltonf quanta fufftcft cera ad 
dita fiat nnguetn.qao utere et uidebte 
uel berba yue ptrita cn affungia potci 
malaffa et dimiflia aliquot f macerande 
diebua f bono utno tanta buliar:q> ad 
fpiflitudtne neniar de btc erprefftonem 
face er qua loco perage. 1gkl faciaa fic 
accipe radica malue bifmalue ac yteoa 
ct cepe fquille.an.iQ&.i. yue. lQfki.f. 
pqaafient". fuper quib* acetd probice 
f quo per dte co fua nocte i.mfufidc ma 
neatdeide ertrabat" etcnpfguedinea 
feria etgalline. an.?.iut butiri .J.iitf» 
affagie nero porci mafculiXf.mallafle 
tur et per diea aliquot f maceratione 
maneat cn qutb* poftea olei yrtni olet 
de camomilla olei uufpmi.anXf.mifce 
fimul buliat colenf et cera addita ogue 
tum fiat. 13el faciaa fic et boc dnricie 
oem refoluit.# accipit amurce oleoru 
de lilio yrini et de fe.lini an.|.i.mucila 
ginia fenugreci ertracte ta aceto.f.i.f 
pignedinia et Io 
co iunge raf 
er lutoolibani ca ouialocoemplaftra 
bat.jfnquit cpmirabiliter conferebar. 
jEt aliquado tritici farina cn oleo tau 
tn bulire faciebat, q? forma unguenti 
acquirebat.£f boc ite$ fumme laudat 
nonnulli de offibua dniafint 
narrat mirabilia que de biia fic faciat. 
jErbtia q> et quanta libet accipe pfra 
ge et i aqua diu buliat fupernatatej ne 
ro piguedine collige 6ide accipe cafto 
rei.? i.f. bdellii ferapini an.f.i. croci. 
.radico ciclaminia ebulora ac filicif 
omnt'05 bene mundata!? an.f.ii.yue fal 
uie an. £Kb.i. oia fimul ptufa in. f.iii. 
pfguedinia malaflenf.fuccefliue uulpe 
euifcerati et ercotticata b*beaa quam 
bti0 prefcriptia rebua faciaa.et ta diis 
in uern ad igne decoquat $ fit rulpee bene pfumpta liquor aute qui ab ea gut 
tatl defluit t uafc i quo fit uind alba cot 
igaf.de quo cd opus fuerit loca pero 
ge et de effectu miraberis. 33cl facias 
fic accipe radicaartbanitepartta du 
aa radica filicta ebulordac lappacti.a 
cuti.an.parte5 una bene mada, luolud 
tur t ftupa aque madefacta et fub pru 
nis cocte fubtiUffiepiflenf.qaas edaf 
fugta perci mafcult tanto pducanf. 
•d formam ungueri deueniat et utere, 
filii fic faciat fuccorn y ue falute ac ru 
te an.t.f. accipiat uini decoctiois cor 
nu cerui per fruftrainciftXf.f.olei ca 
momtlltm.oleide lilio an.f.t. fimul ola 
adfuceordetad uinipfumptionc buli 
ant et poflea ad fufftcientia addita ce 
ra fiat unguentd.cui tfrigidato adde fe 
rapini oppoponactf bdellii galbani, an 
J.i.maflids croci ari.J.f,fi qua ex biia 
teri nd poiTot cn modico olei at uini dif 
reluant", et fiat unguenta.filii jfraferi 
ptd mirabilia facere referar, q? accipit 
falute mente rute berbe paralifia maio 
rane nepite pentaftlo ungule cabatline 
utrinfq3cetaureelingue cania faxifra 
gie marubii ariftologie loge lanendfe 
pctrofilii artbemifie cretani marini.an 
tQfhXyue.Cfb.i.pqaaflcnf et 1'bono 
trino albo ifufa per diem cd fua nocte 
dimittanf.deidebuliat colef et i uino 
mo poflea fic colato pone armoiaci af 
fe fetide galbani ferapini.an.J.tf.olei 6 
iunipero olei de terbetina.an.f.i.pigue 
dinisgatri filueflrta muria mdtanita 
conia ac uulturia.an.f.f. malaffenf et 
fex at octo dies in marccratide dtmiflif 
{uino albo ola buliat firexprimant" et 
poflea in tali erprefTione ceremodtcd 
liquebat fic quod ad dnguentt formam 
deueniat et cprugicus 
m prouincia cx infraferipto unguento 
plure# ambulare no ualentee incedere 
faciebat. quod bocmodo fu tantum 
ulpe depilletam euifceratam <$ In uino 
caro ab offib’ fepetur 6 btc 
ofTib* proicctia carnem illam contunde 
exprime.* qut Inde It qucr egreditur in 
derelicto uino bullat ufq ad forma 
dgucti de uenfat.* de eo.f.i.f.accipe in 
qcmifce mafttcia caftoreibdelijmirre 
baca$ lauri.an |,f .euforbij.$ .ij.t fiat 
unguentum, filig accipior radice cncti 
mcria afinini er i pafta pofita i furno 6 
coquat qua fubtihlTimr p trita referuat 
de bine fuccorn yue falnic et paritarie 
an. f .f i. accipiar olei aero nudi. Ii» ui 
ni albi.J.riii,? ola tfta ad uini et fuero 
ru pfumptione et fucer Aiue buliat quo 
facto cn oleo illo cere pardadddf.qn$ 
liquefacta ab igne deponot.et cn lapit 
Ifrigidari radica cucumerie afinini fic 
fubtilttrr centritord tres.J. pmifcenl 
bdellii aure et oppoponaciagalbai et 
armdiaci f ninodiflolutorn. ari.J.f.et 
cibua mixtie unguenta 
in cane magna deuotionc babcnf.qui 
ex eiuafaguineloca perngnnt.Jnqui 
entea boc I cafu ifto ualere plurimum» 
£x cane item unguento tale pfictdl 
q? menfia unlue eanc5 iugulat et carne 
atq5 ofla pfragunr.fuccefftue ola in bo 
no uino albo decocta ptundot.et i biis 
fortem erprcflfione factam t illo uino 
derelicto ponntinquopoftearex ifra 
feriptaa pquadataa bulire faciunt ut 
pue falute rute agrimonie betonice fe 
niculi berbe peralifia an. £Eb.f .ct po 
ftea exbiiaerprcfTioneadbuc faciunt 
de qua.r.ii.accipiat medulle ueroeer 
uineXi. piguedinia porctne.r.f*ct iftt 
ola ad unguenti forma dducunt ca tbu 
rie.f.f.mifcent baccara Uuri eaftoret 
miae an.i.ri.bdcUii.j.r .et ex biia ejV unguentum confidunt .iQfbontani qui 
da non modo maducant caprao fed et 
eio etia plurima medicantia ?fidunt, 
primo ipfaro ftercua et fepo bene fimf 
mife et et croci pa$ addito ogmpficiot 
tp in boc ualere multo aflerdt. Slii ip 
fara fagtiine$ co uino decoquor er quo 
poftea indgdt loca.Slii ide er folo ftet 
cor e cd farma or dei mitto facidt.Xt ii 
nulli flercorta caprini ficci partea.if. 
accipiat fartneordei parte.t.etifta cd 
aceto ct cornum oleo decoquat ungue 
td ante de bdellio et unguento domini 
pbitagrt! a mefue feripta i boc cao plu 
rimo ualent. £r ccrotta uero und afa 
odiuent cp eft i illo cafu fingnlartfiimn. 
£t illud accipirmudlagme altee fenu 
greci fe.lini amj.d.amurceoleidefe. 
lini olei de lilio terbetirte picta naualia 
fepi prcini.an.J.fiii. litargiri.i.ri. bdel 
lii armoiacioppoponacia ftoracielig 
de.ail.J.ii.fiatcerotd. balent et i cafu 
noftro cerota ola que ipfe mefue fuo 1 
antidorario yfopi ceroto intitulant et 
made que a pbitagro et democrito de 
feripta for. 13alet etia cerota diapente 
ceroto androniaci er.tti.pfcctd rebua 
diaqutlon fecundo deferiptione prima 
magno quoq3 et biia que ipfe deferi 
b it empfria ualet emplaftrd androniaci 
tmplaftru hili jacbarie et eplaftra duo 
o:obafii et $>cft apudeulgareafamo 
fd ualet emplaftrd de melltloto fi igitur 
h'* tibi opuac. ab ipfo dicto mefue de 
fcriptiote require. £tf< demedicame 
t ta que materie icuneate puenidt te fajj 
coptofd feci, ©olet.n. materia talia in 
ter man* fic iptditae detinere.ut i ope 
rafibi debita erire nequeant er pede* 
adeo rigidoa.utbon’ patiena abulare 
no pofTit.Iflo mirer ia <taq5 fi tibi plu 
ra defcripfi q: fepiflime cd iftia tnebri 
dicta s tali ipedimeto foluunf .cp apud 
uulgarce miraculo reputatur.£>5 cum 
buic cafoaliorn more per lana deo fi 
item fponere uelle. £cceqatdauetcra 
nuo anfet clamita* beue ta tquit afalia 
pfra buic tuo capto ope faeidt ut aliq*f 
cu fanguinc alia cu offib’ et cd medullif 
et no nulla cd fanguine de quibuadoc 
tione aplam fecifti qua tibi feci JniuH 
am qui preciofdfuperota unguentum 
et me fic fub filentio preteria calamum 
prende etprefete mibi loco acomoda 
quo* dictabo tibi uerfua leon/noa Ifcri 
bere udlo eum boc mefi ungm propter 
ciua pceciofitatea cetetifq3 defaipftfti 
diuerfd fttllobabeat mille cum et pluo 
qua mille fe ambulare non ualeteo am 
bulare feci £go aurem rate 
predofitatf efle icelligena diffo eo qdi 
cepero defcriberelauodeo uerfua do 
mini ueterani anferia eo dierdte ut nid 
bia defcripfi quod fi ftilld uariare tibi 
tilfuafd precor mi lector ignofce.IRa 
fepe difgrdTfo Utili quoqj uarietaa ai 
mum dictatio recreat. £u ergo efc 
ri fua erponeti leonina carmina aurea 
acomoda. iO£>or deplumef uitaltbuo 
euacuetur. Snfer fumat" ueteream*qu{ 
uideaturXrira cato tota ttitt mor pel 
le remota. 'Jntua ponanf que fubten* 
tiumeranf. porcino tbuo cera 
fanguioouino pondere fint equofa! 
cnel faba firq3 ftiigo Kboft boc afief' ta 
me aflua nd comedef. fupponaf 
fic ut liquo: accipiat*. 0uo mebrio un 
ctio bic gutta foluif otaXertc boc un 
gtiento prcftar fuper omne taletd 0ic 
per dicramen co fcripferio boc medica 
men. fac lauo ampla deo folito de mo 
refnperno. Hnferio edicto eteiueme 
dicamine feripto .0it (auo ergo deo fi 
nico in tempore libro. Capitulum decimumnonum de ei* 
cura materieique in gipfeam feu lapi 
deam cft commutata. 
materie illi* que in 
f gipfeam feu lapidea eft comti 
tata curam ponere.et ut ftati 
te ad actu praticu deduca.fac er malua 
atq5 bifmalua fuie cd radicibua.£r ca 
momilla quoq5 atq5 faluia et cu foltta 
fabuci et ulmi decoctione de qua cali 
da tantu locum ablue.# rubeat.de bic 
er ungueto infraferipto punge.# acci 
pit olei amtgdolard dulcin.f.t.f.ptguc 
dtnia anatia et galline.an.f.f .mucilagi 
nta fenugreci ertracfe cn aceto.3*?!. ce 
re albe pa$ et fiat unguenta molle.quo 
ut dicta eft locioe facta utere.et bec ta 
mane qua fero ftoaco uacuo fiendd ejtt 
Crib3 dieb3 boc facto* d&>arcbafita5 
ignita baa que irroret"' er aceto forti 
etfoper tiaporetild membra lefu ferre 
et de bic id er aceto calido laua et boc 
duob3 diebua facto ad lotione prfmaj 
cd unctide illa reuertere et fic alterna# 
uicib3 uice ttna lotione cd nctide facfae 
alta ue?o euaporafione ?e. £t e cornu 
nia ueterd cura.Sliqut cd pfguedinib* 
mollitiuia tatum locum frigdt. # aliq 
liter molliafiatet eplaftrdifrafcriptd; 
poftea fuperpondt quod accipit armo 
niact bdellii galbai nitri fiapie piretri 
fulfuria.an.?.i. olei ati 
qui.f.i.f. tatum litargtrid cu oleo deco 
qtidt # fpiffu fiat.cui poftea aliqua mi 
fcet et emplaftrd feu cerotd facidt.quo 
ut dictu} eft utdrur.d&ollitiuia naq$ 
cd emplaftro preferiptofi alternia ui 
ctb3 ufua fueria nodofa inefuram apta 
fufeipeze cura t dubie cd dei auxilio fa 
nitati reftituea .Hllqui uero er anetio 
oleo ceracrarmdiacum unguetum ad 
bacufo$ pftcffit £ridemcrarnidiaco 
cn meile« oleo uetufto facint.£t TRaf 
et atiquorn aliqui efferat.# radir kep 
ri eptrata petrificatione retnoii5 
de ifta beiba t pede mdrium copia repe 
ri€ de ea tame tfra aliam facta metione 
£3sf.i)°- TRafia et atiquoro plurimi ca 
emplaftro de cafeo a idefura lapidcf er 
trahebat op fic fit.pedea potcot? tatum 
falitoa i aqua decoquee.# totum udu 
ti mucilago fiat. cdq5 poftea pultierta 
atiqui cafei partea.ii.mtfce. 
uero nafturcii parte.i.et fac emplaflrtl 
quod fuper iuctura appone eam naq$ 
rumpitet illa gipfea materia feu lapide 
am ertrabtt. Sepiae boc iquit iRafie 
unguetum erpert3 fum et inumerabi 
lea pacietea cnraui, iRonulIiatiquom 
cafeo cum oleo piftdterer eo loen em 
p!aftrat.£t alii cafeum anoru plurium 
qui fuafit acuitate moidicatiu3 ualde 
cn apojimate falirojp pedd dtftempnar 
et cd uetufla adipe falita emplaftzd fad 
unt tu aute # mf iftord facito. iRa ifta 
de cafeo empbftra magia Iter alia com 
mendat. Sed bon3 rafia i cafu noftro 
nonulla fumati enumerat que pe ropti 
ma for. oia uiolcra lenitiua in 
petrificatioe articulorn pferdt ueluti 
aflngia uetufta. medulle olfio armonia 
cn bdellia oleti uetuftum et figia ac tUi 
nitto cd auripigmeto rubeo tricto cum 
aceto.*c.£t item inuettd facta cu lira? 
girto tm cu oleo decocto donec ffpifla 
tU5 fit. Cd quo poftea de auripigmeto 
aliquid fcoipoiet' .et talia iunctiomul 
tum dicta fdt I petriftcattde 
incturarum noftrie a uetertb3 plurima 
comedantur £t ftctaf pertificate ma 
tertei cura patet, 
Capitula de notificatioe fciatice quaft et tibf ehw dcmoftratiua 
figna inuenienda funt.et ea fit 
pronofticandam. 
podagreqtia Cyra 
e gre ptienietia medicina!* pre 
cedetiVi capituf 6fctipta fit. 
fi. reru no naturalia regime 
ficienda cura defertbedum fuerat.£>5 
q? ipfum eft tam fciatice podagre. qua 
cyragre commune libet prto quid fcia 
tica ipfa fit iueftigarc eiua ta pronofti 
ca qua demertratiua figna poe*re et de 
bic perrinetia fibi medicinalia feribere 
trbuefpebua ar 
tbetice reru fer no naturalia regimen 
pueniee i capitulo uno perftriga.*]{b20 
fciatice tgiC notificatide fciedum q6 
inoftro cozpozeoa quodda quod 03 
femozm appellat".ert(iit fuper quod to 
to fabricar" cozpua. ipfu naq51 fuo infe 
riori parte ptride} quanda babet i cu 
tua medio*queda olTia rotnda ertremi 
taf notuit .illa duo offa quibufda cu$ li 
gametia fimul piungunt" et taliainctu 
ra fcia nuncupat" aquafciatica de qua 
pria erit fermo nome acctpit.Cft itaq5 
fciatica incture fete do!o?ofa palTio a 
mala pplerione.feu materia i ea preter 
naturaliter ertftete catifata.rea ent que 
libet t foco fciemalam qualitate fuflfid 
cna i ducere feu mafia natu 
ralir deflnea feu de furu buiua palTio 
nia pot e(Te ca-Kbto quo ornea 
ille ta ertrifece qua intrifece caufe q fu 
pra capto ,ij®.i quo de anbetice caufia 
agtt" pofitefntefficerebanc paffionerii 
poflut. ea a mala pplerione fi 
ne materia fit rartfTime ,puenit et freq‘n 
ter fciatica a frequetata fuper re dura 
felTioe etequitadi pfimilite: alfiduatoe) 
caue ite5.at fuper iactma illa percuflio 
ea debilitado fot pletoq} fciatice ea fed 
ea fit q ueht fi eius i notida deuenire fi 
beat ad capttulu tertio fupra recurfu5 
baberenecefle eft. Jpffi naq5 demoftra 
tiua figna te clare docebit, ad que {ue 
ftigada illic defcripto o*dfne$ obferua 
bis.J0ed ultra illic defcripta figna fi te 
certo magia reddere cupiaf an matezta 
ifta calida an frigida. £mptrm er fari 
na ftliginia co aceto difteperata fuper 
acba eppone.lFla fi ea ca calida fue*it 
dolo* remittif' & aute a frigida magia 
augmentabit". £tfic figna demdftrati 
uainueftigandimodobabes. 
quofold fupereft,ppri3 pronoftica fi 
gna defcribere.0ciendo itaqj.q? ioctu 
ra fcie eft profdda multo quare nifi mf 
titudo materiei illic fuerit nnllo ertrin 
fecum fignd apparebit.# ubi fiat uide 
licet # locua caleat at frigeat fcu refpc 
ctu caloriarubeatauti colojealiamu 
tatio fiat feu inflet", sc.eruberantia ma 
teriei denotabit. Jn pricipio preferea 
fciatice dolor nflo t geo neq} t tibia eri 
ftete paucitate mafeziet figificat. fed ip 
fis doletibus ipfiuf eruberantia a:guit 
pleroq3 em uena fciatica que fuper co 
ra et tibia ad talum ufq5 rendirnimfU5 
replet" cuius ca neruue fibi prorim9 er 
tendit".et toc dolo* ufq5 ad pede pueit. 
quoq er babudatia mafiei er 
tedut" ac etia nermpropiquatesetftc 
dolo* ufq3 ad genu quadoq3 prouenit 
ct maiori materiei eriftete mftitudine 
ufq3 ad talum. .£rgbus patet quali 
ter dolor ilfmebris cdicatus materie 
eruberantia denotat.fciatica aot fini 
ftri lateris, eft <35 dertri molefta magia 
tardinfq5 cura fufeipit mo cetera fint 
paria. TRorfusuarices fuperuenie 
tes fciatice ea perfepe fofuut £t item 
emoroydaro fluxui, fluxus quoq3 ue tria et precfptte pjopfer % 
ignit me lacolicoa flegma greffu fea era 
dum.£t ad boc modo de alita fi i aeba 
fuerit nd facile ad naturale dtlpofttio 
nem puertif .&utc\tte iter uebem&io 
rea tuncturaro doloree fciatica cnume 
rat fzt licet materia eradicet* propf fi 
tomebriuelocif redit.?c.£r quib9 ot 
bua patet quid fit fciatica qtialif er ubi 
«enari efdemdftratiua ftgna debeaa 
ac quid de ea ptonofticandum fit. 
pftmt fuia ca acutie foluttuta 
pro cura fciatice diffinteria inducebat 
£t bcc TRafia fepi9 fe fecifle ait propf 
. • gp iqutt i0uida larati plartea et facti 
diffinterici a fciatica curati fot que nui 
lia alua medicinia neq3 minntioe fanaii 
potuerut. Cetero i pcanitate fciemate 
J 
1 
»* 
, ria propter aplitudtne uacuiratf iunctu 
re et eiua profundo fitumndqua petri 
ficat" .plerunq3 tamen tata ibide coadu 
ttaf ut ligameta mollificet. et a piride 
nertebro refilire fciat ,ppter gp neceffa 
riopatieatuc claudicat et uene queda 
que ad iferiora mebra nutrimento dc 
portat obliquat qua ob caufa ibiia fit 
opilatd queda quauia no itegra quo fit 
ad ea nutrimento no libere trafire que 
at.£t fic neceflario ifta tabefeoteter 
tenuant" ut eft ei9tibia atq3 
teree ite plurimi ypo.auctoritate que i 
fecretj fuifi capfa eburnea adiuetia fert 
pta repent" Iquiot.q? fi i cora patie'tia 
fciatica rubedo trio digitoro quatitatf 
dolorem no efficiea apparuerit et i ea 
prurit9 uebemee fiat co quo paciea ole 
ra defideret. Jn alto ouu coctu deftdc 
ret.Jn uigttiquiq3 dteb9moriet".Sm 
ph9fciatica plurib9 er caufia.ut Bnic. 
f quit co difficultate curaf primo fi qui 
dem q: materie propf loci fubmtffione 
iUuc facile decunot. £ft item metora 
illa cete:ia pperata uacua mulio pluria 
mot9 pplerionte debilia ac propf difta 
•r lia a fonte calor 10 fatia magna frigida 
ualde nnde deflnetea tUuc materie non 
Capitulu qualiter 
materia feiattee fu euacuanda* 
fciatice.et aliorum 
tn doloro idcturard cura tte:eft 
cr ftcr illa preferfi que ertrin 
fecua applicanif pro quo fibt propriaj 
cura ponere puemea fuit fit itaq* feta 
ttea fuiebiicralibua caufiaifpectiafe 
pe er faguiniababudatia frpi9tamea 
flegmate peccare ergofagnine q>erfi 
gnia fupra tertio capro pofitia facile 
cognofcea alne pfentietibua opuaeft 
flebotomia ode fuperaflmtettbua prie 
d»geftidia emiffia fi babndantia magna 
fuei it bafilica latcria oppofiti prio fci 
de, 0equeti uero die uena laterie fcia 
tica patientpria itaq5 diuertit. 0ecu 
da a proprio foco faguinemeuacnaf. 
«e$ ubi tata no fuerit faguinia plenitu 
do bafilica eiufdem laterie icidi primo 
fariae.et de bicfciatic9$ uena et ubi mi 
nor adbuc fciatica tantumo aliqui u m 
q et° ramfi qui Iter minimi pedte etfibi 
prorimo ertfttt fcidiiubet effirmafea 
> g? ficuti er flobotomia faluatfle finiftjc 
manua t egrttudtnib9 fplenia marTuFa 
mento er bafiltca. ita f ca 
fu ocftro er fcifioe illiua rami qua fcia 
ilice uene. IRdnuiTquoq i cafu ifto 
ubi dolo: ucrf9 dcmcftfca parte magia 
leuiter digerunf' £t fic Idigefte rema 
ncree i membro una malam qualitatem 
idoennt .cui9 caufa materie illuc de no 
no fluctea malignant"et dolore pezfepe 
moleftu magia efficior cui9 er caufia fit 
ei9 cura difficilia ,£ttdeo TRafia bijo* 
N cleclinauerit fieri er fapbena floboto 
ima iubebar cp tu faciaa fi libet qz bene 
facto etit IRa er fola fiobotoia bec cgzi 
ludo pleroq5 foluif. 0ed apud rafim 
#apione atqs ueterea quofda alioa flo 
bdmadt modua talia obferuabaf etqt 
patiette uirtute pdante eoperbiduu3 
ieiunare permittebat.aut per die falte5 
naturalemtuoluitlRafte etdebic flo 
botomia faciebat q? fciaticematetia mf 
tum ed fubmerfa et fic propf ieiunium 
floboremia tuncmeliua puenireerper 
tifot utlquiotboabonoa uiroa puto 
per biduo ieiunio no uelle ifirmo per to 
tu tepua ifliua bidui ta a cibo potu pe 
tiit3abdinere. f5 quod fola ualde tenui 
uterenf'dieta cp fi fic ftellererot bn biia 
«fletioafa nequaq3 facta autem flobo 
tomia fi faguia apline propf colere at 
flegmatf admirtione fluid* nimiu fuerit 
fic cp tam digediuia qua foluttaopua 
fit coptofadebtiaolbtiafupra capito 
Iu3tefaciet.c^iauteflegma cuiufc6q5 
fpetiei fuerit fir t ca capitulo feptimum 
octauum nono decimo ac undecimoen 
digerere atq5 euacuare fufficteter te i 
ftruunt* TRiebilenimt95 quo addi 
gedtonem materiei. q5 euacuationem C 
ter ciragra et podagram et fciatbica5 
inter e.0ed rafia in fciatica er oleo ca 
lido in quo fuerit decocta colloqultida 
tientrem fogt faciebat.et inde fiebat ni 
ttia folutio et ftc inquit cp dolor attenti 
«batur uomitua tn a £3ah* in lt0.t\t:a 
ctatuu magia quaeuacuatio alia come 
datur.quitam in principio augumeto 
flatu qua decimatione couenitet fecun 
dn omne doctrinam e er rcbua marie p 
uenientibuacuiuamodd concedere bo 
noiefuinpferuatiuo regimine tibi da 
bo.TRurfua acuta clifterta i cafu ido a 
ucccrtbu» furnnw Uudantur.primo ut 
fptonodidababuidfa eobiiadifinteif j 
am inducendo fetat id fepe curabant. 
Jfta tamoid mfLLCfligonbug bene zo 
budia Reda (at. debilibua au te di 
fiteria iducere no ed bene tutn. <§i tgi 
tur foztia dideria fponeze uolueria fac 
utlenitino precedat. £etero quaro pl* 
tfumua pdt illud acuto didere retineat 
l£t ad boc adiuuat fi er oleo :o.calido 
ano perungee.0iq3 fuper infirmo lat* 
patiea retinedo didere iacuerit.l£go 
aute in cau ifto tale didere acuto ftc fa 
cere pfueui cp accipit mercurial' camo 
mille cetauree mioria fticadoa.aii. 
i.agarici.|.t.polipodiicolloqmtide.an 
3 f.fiat decoctd.de qua accipe.f.i.f. be 
nedtete electuariiindi. ari.?.!. falia ge 
olei comunia uel nuco.J.iiif.fi 
at cltftere.uel alif accipe decoctioia pr 
fcripte.r*i.f.f qua diflbluepulueria pii 
lularu feu de bermodaciir. 3 .iii 
benedicte.j i.olei comunia aut nucum 
3-iii. falia nitri .3 .iii. fiat diderf.jf fta 
clderia fatia funt fuautafedt bene ro 
bufto accipe dicadoa rute cetauree mi 
noria abrotani aii.Ob .i. radico cocti 
meria afinini ellebori nigri.an.f.f. f.e 
fole coKoqutttde medulle cartami.an.f 
i.feminia fiat de 
cocto de qua accipeXi.f.electuarii fdi 
3-i.f. olei deruta.j.iii.falia nitri.f.f.fi 
at elidere et ed ut erperietia didici i ca 
fu nodro mirabile. TRafia cliftcria eli 
qua peroptima pdit. Jnqttiea q> cn biif 
bominea mille fanauit et quiui» yreoo 
in pfimilibua clideriia plurimo pmeti 
det nibil de eo tame t biia que fequorui 
eppoit f3 eo utere fi libet.Kbrimn e?go 
et fuia accipit cortico radico caparojp 
colloquftide cetauree minoria 
cucumeriaafinini tCo 
quantur mXitMque ad pfumptioncoj ftie pS aq colefet add.J.fi.mlTolei nti? 
|.iii.farnitri.5.iii.fiat cliftere.Bel fad 
as fic accipe ellebori nigri efule collo 
quitide nafturcii cetauree minoris ca 
decoqj 
tur tanto donec pars tetcia pfompta fit 
poftea colef.cai olei antiqui.? .fii.adde 
et fiat clifterc. Sliud ite faciebat, q: m 
trib9X aqne.f.i.nitri pmtfceri faciebat 
et i cobopcrto uafe per duas feptima 
nas 1 fole permanebat et er colata aqua 
illa diftere fiebat. Serapio uero et an 
tiquoro nonnllier folo almuri cbftere 
fieri iubet cp \ aliquo groflo ruftico fa 
cere potes. Jn delicato et t eo qui inte 
fima babet debilia aut quaqua. £t fic 
p5 qualire? boo: quicoq ifte fuerit feta 
tica efficies digered’atq3 euacuad9fit* 
£apitulo fecfido <Je a,pri 
madis ab ert:a que fciatice dolore miti 
$at queqj ei9 materia Icuit refoluot. 
fcia nifi ftoto uel ? pat 
f te euacuata materia nullo un 
qua medicame apponas, nec 
qui i prteipio fluere materia, er folo o 
leo ro. unctione fieri faber nt tde fieret 
repercuffio audtedi.ff q: ut fquit Caf. 
f libro decimo tractatui in ioctura que 
eft fecundo fciam repercuffiuis uti non 
debemus q: eius i profodo faguis com 
pellif qui t propiquis uafis et mufenf 
ptinef.ic.q: er ca i fuperiorib9capiru 
Ita fuper iocturas alias opponi reper 
cufiiua omo probibui et fic p$ 'in prici 
pio frigida nuncj} efle fuper fcia appo 
neda nec ita calida f gradu elleuata q: 
materia attrahat, propf q? ta dolor q; 
ca eius augmentsf. £r quibus p$ cp 
ubi localib9 opus fuerit materia efie de 
beti parte uel t toto euacuata oleo igi 
ttfr de coflo de lilio de rpica f ulpino € 
pipcrib9 uel pfimili ubi ueficatione tn 
ducere nd uelia utere uel i fepo co:mo 
et eft gd ftgulare.uel er fdle capre 015 
pluma loca inage et uidebismc l ruf t85 
et (aluta cooleocomuni decoque.erg 
bus calidis emplaftro face, uel er radi 
cealree co adipe anferiside. 13elacd 
pe fpongia I uino calido decoctidis m 
niperi mfufa et fo:titer erprefla fuper 
ancba ifrigidart tcipit ca 
lefacta itero reponaf.i0uo pluries fac 
to et fudore abfterfo er eliquo oleoriS 
prefcriptoro iunctio fiat. er ogue 
to arrogo fiucmardatd.£t fic cd quo 
uistftoro aqoeuitis modico adderef 
preualeretet boc ta fero qua mane fiat 
3del facias fic accipe faluie fcitorn tau 
fibjciyue fticados rcfmaH 
ni caomille radico ebulord.ari.£]£b.i.fi( 
at decoctio de qua fuper ignitos late 
tes probice quos panis lineis tuolutof 
tfcmo eriftetel lecro iurta fcia appone 
et ibi donec ifrigidari tcipiunt dimitta 
tur debfc abfterfo fudore er dietoru* 
aliquo fiatfunctioloco fpdgiefeu ftu 
pbc fuper loco interdo uentofa appo 
nerefecbet ea amota unctioe fuccelTi 
ue uel potes fic facere accipe fuccord 
rutepue atq$ faluie partes 
Itbito aque uitis ipofita petias fmerge 
quas doleti loco fepi9 appone. uel em 
plaftrd er meraftro fluuialt. £t alii er 
rntba co meile trita ide faciat uel er ca 
lameto aut er cofto uel enula fen lupio 
lEtnonuliierfolaradice cucumeris a 
fmint pfimiliter faciant uel accipe fimi 
naccini fcufclla una floro eamemille.> 
i f.rofard .$.f. et emplaftro face, 
ide er ouino ftercore co farina ordef' * 
aceto fiat.£t aliqui er ftercore capri 
no et aceto ide faciat uf loco er meik perunge et cu putuere nafturetf falipl 
$a.uel ide er fojditie que i pilia 
lepore quo lactat repcriif faciaa.ettaf 
multo puenit q? ifta poriua y fopibumi 
de natura faptt qua laudat etfic leutter 
materia refoluedo dolore 
emplaftruer nafturcio farina ojdeiet 
aceto factu fuperpoe boc ent mirabtltf 
dolore fedat.t’ er ftercore capraru. at 
uaccarn cu meile emplaftru faciaa.Efo 
crfcamoea cu farina otdei et aceto Io 
cu emplaftrartfecietptulit ualde/Jde 
quoq3 facit cerotu er fola refma pini p 
fectu faciaa fic accipe falute pute 
gii fauine.an.Ob.i.mafticia.j.f. cimi 
ni baccaru lauri an.J.t. teratur et mei 
!e addito fiatemplaftru er meile 
cu fale trito. £ t alii er receti ruta cum 
yuaru pafTaru carnofitate tritaempla 
ftru factnt.TRafia nero cu cinere cauim 
tt adipe recentt ide facit. Szt boc ite un 
guetd q> recipit colloqumde.3 .iit. con 
quafleiTt"et cu olei ueteria et aque.an.J 
tfi.tanfco donec aquapfumptafitbultar 
de bine tota erprtme cui addefigie.§.f 
euforbil caff .et fiat unguen 
tu quo loctuunge dicta fut doloie 
mitigat et materia leuiter refoluut.tp 
fcuiua capfi fuerat intentio« 
Capttufn de attdo 
ite quefciaticematcria a cetroad cucu 
feretta trabut dolore fed at. 
iRanfetindu eft «modo ad «n 
t tidota fortiora quoru utrtua 
fit a pcauitatefcie ad circun 
ferentia trabere.f quiV quoq$ utrtua 
eliqua mittgadi dolore infit. £ t aleuio 
rrt/qntde inccbae utaria emplaftro ce 
r oneo nicolai. f faciaa fic accipe folio2j 
Uurt.J.i. pircrri.$.ii.f. cofti.j.iii.f. ng 
fturcii nftrl.an.$./i. fiatpuluis. deblt 
acctpe lanc fuccide minutifiime fcife.J. 
ii tuba c i ofo 6 ruta imergc et fccn pfczi 
pro patuere I mortario diu ducas tres 
om utteHoa addendo et er tflo ta fero 
qua mane fdacmplaftrabis. Hei er ra 
dice enule capane cn ueteri aftugia em 
plaftrn face uel. er calameto feu nepita 
Hei facias fic aflungia potcinacn outf 
fornicarii cere addedo de terra ipfarn 
cn modico comuntf falis fiat empiaftro 
Hei cn uiridi ruta meile et fale addito* 
Hei er ftercore cyconte cn aflugta ide 
fit uel accipe bdellii ftoracisliquide «r 
moniaci.ari.J.i. difloluanf cncSleo yri 
no at liliaceo et locn inunge.uf cepe cd 
olibao s croco fub de 
inde fabwttflimc piftentftc cp ad ungue 
ti forma deuemat de quoiocn inunge* 
uel cn fucco cepe tocn illimas que cn pi 
peris nigri puiucie fali et fpogia t uino 
decoctiois cimtni ac calameti infufa de 
fuper liga.£ft em i cau ifto medtcame 
tialdeefFtcar.uel fuperlocn er ftercoie 
Iepori3cuuino dtfteperato emplaftrn 
fiat. Hei tale faciaf unguentn <$ accipit 
r adtcn brionie cucumeris afinini filicis 
etciclaminis an.J.i. pquaflent" bene et 
cuXf.uini optimi et. J.iii. olei antiqui 
bene coquat". 25efde fubtihflime ptffa 
te ad orale paflent" ftc cp i derelicto ofo 
ifta pafta pmirta fit quib9 poftea adde 
ftoracis liquidelaudai.an.JXetfiop* 
fuerit cere tanto cp ad ungueri formaj 
deuemat cn quo ancba funge. Hei faci 
as fic accipe rutbe uiridis.J .iii.fquille 
j.iu ettantnf.f.i.uiniet tantunde olei 
ueteris decoquat" quod uinn ?fnptu5 
fit deide tottierprtme et cneo.ti.Jui.li 
quefaciesXn quibus poftea ifrafcrip 
tum putuere adde .qut accipit nitri eu 
fobii pipis baccara lauriagarici ofuj (6ti(tlTtme‘ptifiierr59for5.dn.|J.etcii5 
tcrbetine.? JLf .et galbai.f.i. f. fiat un 
guento.quo ut fnpra utere, accipe 
galba! feraptni armoiaci ©ppoponacif 
an,5-<*ma(Ttct0.5.f.mnt decoctidis co: 
nu ceruiplurimu pquaffatt’ etdiubuli 
ri.S.mi,fucet rate fucci yue.art.J.iii.m? 
lis.f.r. olet de cofto olet deWto.ari.?. 
iti.f.ofafiimil bullaret ultimo cere qua 
tu fufficft adde ct fiat unguento de quo 
locti inunge. £go ante rafif tuflu er fui 
fure fubtilifitme trito, et cfi pice mirto 
cmplaftrari aneba feci, ut plurimo ptu 
lif.T&ec em que dicta fdt ad circuferen 
tta materia trahat doloremqs mftigat. 
Cierii materiei tata fepius eft rebellib; 
ut cd preferiptj nec refolui nec drcfife 
rentia trabi queat quo fitutptinuedo 
lor er re cauter<5antibuf 
toc uti neceife eft de quib5fapra fequea 
adiutoredeo copiofdtc faciet.i£t per 
bocprefes finem recipit. 
Capitulu. 
Slntidoris fciam cauteriantibus. 
Suteriatia. i0e quibus pre 
c fes capitulo erit ntft prt’ cor 
p9 euacuatd fuerit.baud qua 
qua aprortabts q* ut tquit rafif et fi do 
lor per ea mitigef derelicto groflo fub 
file refolutf' propf gp manes refolutio 
ni fit magts ineprth igit" ad acto 
pratico te deduca cp fepins erpert9 fuj 
er urticis grecis fe 
ro qua mane ortieart' aneba facias et 6 
biccdaqua felfalauari coboc.n.medi 
camine fanitati pluries refiitut.f)on5, 
TRaf er alleo et cepe lop pfricari iuflif. 
et fuccelTme cd illa aq falfa 
facias fic accipe grecaro faluie 
an.f^.i.fafpugCf.ptuodanfetbuli 
•nt i uria cie qtialocu illinfamd erfV3 
deon cd ttiridi ruta modico aceti et afi£ 
gia ueferi fiat eplaflrd uel er radice cu 
cumeria aftnim co afldgia.?c. uel er al 
leo c«3 aflogia. faciaa fic.acipe 
abITtbit radicia ebuli furfurif trtttd.aa 
ftercoria coldbtniXi.f .falia co 
munia.f.i. ola ta diu i forti aceto deco 
quant" q> aceto ipfu5 pfumpto fit et er 
illo calido fiat emplaftrd. Vel cd folo 
oto flere’ colubind decoque, et ifto ute 
re.JLaudat" ite cauterio er cataridibuo 
et flapbifagria factia ubt facere uel. 
eccipe cataridea fecundo arte prepara 
taa quotlibet cd quib* parum flapbjrfa 
grie mifce.et cd fermeto ipaflate fuper 
loco apponant". £t poftea que fde ticfl 
ce facte fuerint apperianf. fuper quaa 
Ut fortiuamateria attrabatcaulea ap 
poneXdq5 eaa pfolidare libet er dgue 
to de cerufa crudo loco fa 
ciaa fic accipe granord petadactili.3. ii 
et cd meile ac btniro uaccino .mifce et 
loco eplaftra. VXalifer accipe euforbii 
nitri.an.f .i.olei de Itlio.J. iii. cere pard 
et fiat unguento. jLaudaf ite er ficnb* 
et finapi emplallrd a mefue defcriptuj 
Vel boc factas, quo afa ufue fd accipe 
finapia rubei, f.iiii. finapia albi.?, iii.fi 
cnum ficcard.i.riii.olei nardini olei co 
fllni olei de 
macia 011.5.1. niedule pania calidi ficut 
ertrabif a furno et t aceto remollito.* 
iiii, et cd uitellia duobua onord fiat em 
plaftrd.Superoiaemplallra rafiano 
fler mei laudat anacardind emplaftratd 
sc.Jnquiea.Jfrr bua quao 
domtnua creauttt cauterijado eflmef 
anacardind fuper pergamrno menfu$ 
cp per duaa boraa fuper locti dimittat 
£t fi tdc locue apulafne no fuerit reo 
ueantf uefice facte aperiant" et quadfiu potes eae pfolidatide probibe mei ift6 
anacardtnn ftc fit anacardos quot libet 
accipe et periti per dies fepte t aceto di 
mutant defdc i igne leto ad tertie ufqj 
partis pfumpuonebuliat. Lernaeam 
frigidato fuerit, que fuper natat pfguc 
do colligat" et boc mei anacardind uc 
teres appellar, quod ut fquit. iRafis in 
ift o cafu mirabilif operat Buejoar au 
tem ca uetert oleo t* dia rutra decoqui 
faciebat gp ad unguen forma ueniebat 
de quo aeba functa ueficat f 
factas fic accipe calcis aiue.3.ii.nitri.i 
i.piretri.i f. etcuolco ueteri et adipe 
ena$ emplaftrd cepe cd mei 
le piftat. uel er bulbo cd molicte panis 
er melf uel er euforbto cd pfguedfe paf 
fero facias fic accipe piperis, |.i, 
nitri.?.?. piretrt pdift.an. ?. iiii. cufor 
bit.J.t. tapfic ftapbifagrtc .an. ?.f .olet 
tieteris quatd fufficit.et cera addita em 
plaftrn fiat, lEgo autem atiquos fef 
ancos curaui plures.etfteraliosund 
smntcne etalidtn tbaurino qui annis 
plufqna dece octo a feiattea tenebant, 
premiffis debi|J euacuationibus f filue 
ftrt parte per palmd fub genu feci pote 
ciale cauteria fieri er utue calcts.alkali 
et alufnis capitello facta et a mota efca 
ra forame illd cd cecere aut pila er car 
ne falfa pfecta uel ex ligno bufei pe* me 
fes plures a pfolidattde piobtbut.? di 
dono cura talis me nuqua fefellit.lRaf 
aute ntl magis t boc cafu pferre quam 
actuale cauteria adfuenit ut fatet. Cd 
fquit f quo effuetus e dolo: acbe nil ma 
gts pferes adfueni. qua ft uftio fuper 
aneba Jn loco uno facta. Jn alto fupet 
cora et f alio fuper nbia. Cgoautefu 
pe: nbia modo quo fupra factU3 fciati 
ca omne atiqua alia pof 
fe cauteria defcribi fcd % imedute f«i 
pto eft. €an te efi efficacie neminem nn 
qua fraudae ut fupflud 
mibmidef'^quobiccacfineipono, 
Capitulo fer rcru 
Itonaturalio regimetat podagra feta 
fica qua bora peronfmi.a qua uio caa 
fa fueru obferuandum* 
0pereft a modo ta Cpragze 
f podegre qua fciatice perotif 
mtbora. fex zero no naturali 
um regtme defcribere.Hero et fi pluza 
efle pefior* quoru ca ipfum foret uana 
dautpplexio ctaaregto tepuaanmec 
ftmtlia materia feld infptctea regimem 
precedea mfcriba. IBa fi particularia 
pertmetia annotare 
Helle propt legitudinem narratio talia 
ntmiu eflet tediofa.taiumodo ergo ma 
ferta pcerneda pona.Co cuiq5 medico 
alia fatte nota Iit <&i ig f que uta azibe 
fica fagumia mtio fiat que fegutnc$ nX 
ttpplicat qtuq3 eni fubtihar ac fluere fa 
emtemma mtadaftmjlnbna tgif ae 
rem ad frigido et ficcd decimare facito 
5£dpnua prolirua uitef et diuturnus 
qua marte fuper ftracto duro et ri mol 
le decubat. £ t ubi exercitio facere pof 
fit fuo tepore ut fiatlaudo.ifncandea 
preterea fi exezctculoco fieret ne uerP 
infit mo membro materlei attractio fiac 
cauendd erit primo poti* ca ad ptrari 
um tuo poffe dtuert e.lete utuat q: dolo 
petiecia plurimo alleuiet*' et fic dulces 
audire catilenae tftrumenta muficatia 
fcu noua delectaciaiuuat plurimo, q? 
aiabita attenta rota afperefeu acute 
dolor tpfe fentif.unde.S.uii.primttf 
fedatioe dolone occupari. 3nqutt in 
efficit dclona ucbttretia 
fedat febrie umendo cft ct,pcurandu5 ut uete? qttaq* die fuu officia faciat. £t 
ubi natura ipfo nd iuuerit ifrafcriptuj 
elidere fiat.# accipit blitis maluc ma 
trn uioF an.€fb.i-fi8t decoctio de qua 
accipe.f.i.f.i q dilTolue caflie prueztfju 
cari.an.j.i.olct Dtolati.f-tii.fat*trit< pa 
ro et fiat elidere # i domaco uacuo fc 
fouel maneponaf. Elelei9 loco uta£ 
fuppofitorto aliquo comuni. fi fo 
lutiuis aliis opus fit fupra t capitulo 
fagnineam materia pcernete qualiter 
flenda fitbabnde?peries.£t fic foluj 
fupered cibi atq5 potus doctrina pone 
re pro quo uirtureoftante omnis caio 
uitada erit er potiltimu q2 eiu) freques 
pmedtout iRafis fqutt podagra indu 
cit uinn quoq} oua ufz ofa que faguine 
multiplicat aceti preterea ufus ntft paf 
fulatu fuerit penitus dimittat" q2ipfuj 
cd marte inimica nezuis et per pfeqnes 
partibus iacturahb’ q? ide multu funt 
fi debilitas f aliud ad cat 
nes et ad ea que dati dicta fut dandum 
te cogatfpatica dant" quiritate et qua 
liter ifra dicet" alterent". 0int ergo ille 
carnes edie uirultn e cadrattne lepufcu 
lora capriolo? euniculine turdora per 
dica fafianoraetauta rubalia et ide af 
fe puemnt potius qui elire.que cti ag:e 
flafucco berberis limonis citranguli 
ecetoklle panis cuculi uel pfimtlib9 al 
terent". £t ide fiat fi dire manducent', 
fede tameapuleo platoico utridc funt 
pullincac qualearnq? utiquit artbeti 
caapropriefate quadi iducut fed ubi 
maducenf aflari debet et fuccis cn pre 
feriptis alterari. Cdueniena ferculum 
fit de rt'30 farre milio feu panico pfrac 
to de fimula amidone ordeo feu auena 
depilatj ac interda de tritico olera ota 
uitada fut. et pifcee ite fed ubi ifirmus 
tuus de btis maducare uelu fuper pju 
ndaaffent".ct pro falfa aliqttotr pre 
fcriptia fncda urat".0ot ce fructuf oii 
q»toq5 uitadt prcf quofda qui i fe quafl 
da ftiprtcttarej babet ut for pira nefpil 
Ia cc fitta que tterdum puenire poffunt. 
IRucea auteauellane erofaque ad ca 
put facile fumat dimittede funt uero pi 
nee a ueteatbua plurimo pmendanf 3fn 
fe omnem uirtute babet qua cerebru et 
neruofa membra pfortant fed pania fit 
a furfure bene modua co nullo aut pati 
ciflimo fale ptnfat9 uina ut eft dicto pe 
nitoa deultet cm9 loco ordei aquam bi 
bat. £ t fi per priuf ferrata foret no ma 
loelTet co quafl libet firupo rofacetim 
de ribea de fucco acetofe de limcnibua 
de acetofuate citri uel altque talem po 
tcft pmifcere aut uino granatoro.ur de 
berberia feu 3Uccaro rofaceo et boc re 
gtmen ilf pnenit qui artbetica fa gumia 
uitio patiunt", et illia quoqs tqmb9ea 
fit ca colere, talea acuitate cole 
re reprimedi gratia et fruettb9 uti trer 
do prunia amarilibue et buiufmdt pof 
fot.£t er olerib9 lactuca portulaca bo 
ragie endiuia et cucurbita. ® r ubi fleg 
ma artbetica ipfa efficeret aliud a pre 
feripto eft obferuandd regimen. IRam 
aer ad calido et ficco ut decimet facito 
£rercttio aute3 ubi fieri queat pgruia 
borfa fiat.Jf ricationea uero ca diuerfi 
onia fieri poffor fed ne uerP membrum 
paciena fiat 
cturaro dolore patietibua comnne.ut 
Icte uiuat procaret 0obrie maducet. 
ct quaq3 procurando eft die ut prime 
digeftioia fuperfluitatea emittant". £ t 
ubi natura pigra foret tale cliftere fiaf« 
cp recipit malueblitiamercuriar camo 
mtlle floro boraginia fummitato caulio 
rubeoro an.Cl&.i.ftat.decoctd.de qua 
accipe.r.i.f, i qua diffolue cafTic fiftule puf. 3ucari.an,?.i. meff ro.J.ii.f. yere 
pigreri, olei oltuara. §.(ii. falia triti 
pardet fiatdifterc. ‘Bel bnfloco ali 
quofuppofttorio coi utere. IRa fima 
lerki dtgeffione quererea et ei9 quoq$ 
«ductione capitulo feptimd octauu.no 
«mm.dectmd.et undecimmmodn tibi pf 
bet. Ctficad cibietpot9 regimen ue 
itiedo fir pania et9 aliqualif furfureua 
cd altquatulo fale pt fatua. jLargto: p?e 
tcrea ufua carnid qua t precedeti tibi 
effe pot. et fic predtete carnea puenidt 
fed cum fuccia tactia alterdde nd funt. 
ymo poti9cd canella cardamomo.33. * 
ofnmlibua manducent' etmarte fifapo 
rtbua uti libet q? in cau ifto talia arda 
tatipfia faporib9pdendia plurima ? 
neniae fiuc bee carnea affe fuerit ftuc e 
lite, TJ-hoteft ct de biia fpecieb9fuifq5 
fcrcufmadacate que fercula er jtro far 
re et er illia que fupra tacta funt fieri 
queat pifceo olno nitet et fruct9atq3 ui 
nd cui9 loco mdlia aqua bibat 015 qua 
Qliquotpiperia grana pquaffata et cia 
tnemi pardeu modico macia oibuain 
petta rara (igaff bullat fi uind bibe 
re uoluerit fit ntgrdfter potena et de 
bile media purum potiua qua lipbatn 
mo de eo quatltate3 modica fumat. £t 
fi cerebri propf debilitatem aut cp uia 
eliud lipbareuinn libeat cd aqua ferra 
talimpbef'.£t fi cd aqua mellia id quo 
q5 fieret peccata mortale nd pmiterea 
Jn aqua preterea ifta aut i uino cp tu9 
patice bibiturua effficadena aurdui 
cibtia aliquot ertingueret nibil fupra. 
i hoc fer rerum non naturalium rc 
gimen tam podagre fciatice quamXy 
ragre materia .a quauia proueniant. 
perorifmibora conueniena terminaf\ 
Xuod iplorum curatio regimini finej 
impono., 
Capitulum tligefimnmfextnm re 
gtmen ab artbetica preferuatmum. et 
primo rerunon naturalium. 
ft a deo domina artbetica fa 
t miliaria natu:e. ut que femel 
deprebederit tale fecd amici 
tiaptrabat cp biaianno fi no plnrtea 
nifiabgnsdi ca teneat' eum libenf uifi 
tetuere fcil3 (autumpno q> depreben 
foa plurimo grauat ymo tali fine amici 
cia igiC 
ea bora qua tpfoa detinet recipienda 
stq5 tractada fit fatia fupra te docui, 
ae cd ea tam inite ab oibua recfpiaf' eft 
prenifio talia pro poffe fteda qua nun 
qua eireueniedipoteftaa dcf uelfalte 
tariua folito ueniat.Ct fi tame uenerit 
ea pellendi ibreui uobia doctrina de£ 
Ct per boer egime preferuatiuu agre 
dior # modia trib9affequi poffumua 
prio ut materiei queanbeticam efficit 
generatio probibcaf. jgeefido fi que 
generet rea prnptaaadeaeducendaj 
babeamMCertto ut mebra ta madatia 
qua fufcipiecia taliter pfottenf' cp mit 
tena nd mittat et cp fufcipiea ad ea$ fu 
fcipienda idifpcnat' primd naq$ perp 
ueniea fer re $ nd naturalia regime affe 
qmur cp bon9 iRafia fumati' tetigit cfi t 
qmt laboraa artbetica euitare uinn de 
bet cibo diminuere et pro parte maioti 
fui teporta fero uti fame naufeatiuaa 
cauere fatietatea ac uenereoa act9 IRu 
trimetta uero utaf tenutb9 uomitu in 
mefe pluriea die quaq$ motu j£t ubi fi 
eri nd pofftt fricattonib9 fnper babdda 
tem de abulatione5 deuitet.biia tgitfftc 
peractf paffio nd reaertef\?c.f3 d biia 
particulariua differenda eft.unde uela 
tiin precedefi capfo etaa tempua anni 
regio fex9 et fimilis quam materia ipfa bocVcgime uariare potefl ueru fi dic 
tora nnicuiq5 propria defcribereregi 
men uellc tractatui9 nimie piolic9 fierj 
er fidegefes tedio afficert quas ob rea 
cttrea refpicietta caliditate.f.t frigidi 
tate fold mtfceba per que quia fciet ad 
otia particularia ttermedia facile deuei 
te. Sditellccrnigif data f difpofitioe 
calida aer calid9 uitadus erit. £t inter 
filia meridional* et uetofns prccipue.ta 
lia ent neruia dcbiltb9 plurimum obert. 
1£t ite quelibet aeria mutatio.et p ide$ 
frig9quoq3 ualde euttadus ert. £r qui 
bus p5 propolTe temperata eligenduj 
fore. Sopnus aute et fi diurn9 fit eui 
tadus pcim tame potius fiat f eo qua 
i utgilia. Kzxercitw temperata cp debifl 
boris fit puenit plurima. £t ideo lR a 
fis in podagra fquit no ert res utilior 
motu. Sed ad ed gradati' paties aflue 
fcat qt onus et fi uebemes fuerit paula 
tim admodu fubrttnef. £t?cludif.# 
er boc dolor ofno tollet" ueru cd lafla 
ri icipit ert illico quiefcedd na quocies 
ereicttamnr cd lalfatio fcipit liquefit ca 
roetfuperftuitareaf articufet fmufcu 
Iis pgreganr". tc.utide iRafis fquit. 
Cetero t podagra atq$ retattea no mul 
td equertre erercitiu frequentet" 013 fit 
bumord ad inferiora ca deflurus.Sed 
ubi quis erercifium facere nequeat.ate 
ciba faciat frieattoea fieri, af uror pre 
terea atq$ ira fdr omnino uitada et alia 
ite fuperflua anime accidetia raro ert 
utenda coitu.lRa capi°de caufis fupta 
dictu ert una er potifTimia artbetice ca 
dfis ert ipfc coit3 fuperf(u9.f. et potiffi 
md fupra ciba artbeticos quof 
da uroratos uidi qui pro parte maioti 
teporis flecto gutta deprebefi perma 
fiebat et mortua urore rarilffe ea incu 
rebat capti uero facile aperotifmo (e 
tjabanf. fgff eo afluet* 
ntaf quo ftcettU0 faguinei qua colerid 
fcu flegmetici uri multo piir Sobrie at 
q$ tepetateuiuendd ert na in cibo et po 
tu diflbluti ab bac pafiT de diffidite pre 
feruartquedt procuranda ruri* ert ut 
uenter fuu quaqj dic ofF.cio factat.Sj 
ubi natura pigra foret dirtere aut cdu 
ni luppofitorio utaf bono eft cibi aure 
et potus capitulo preccdca doctrina 
fatis large ponit fed ut ipfard babirua 
melior fiat eo2j aliqua tememorare libj 
Jfnter cetera igif camfd pmertio fre 
ques euitef etpotiflimd pullinaro atqj 
cd bee ut dictu e apuleo plonl 
co tefte arrbetica aproprietate quada 
gignat. Sed ptra ericii caro apropric 
tate artbeticis pueir.uf fquit baliabaa 
fiquatice aues uitenf oes ac ccldbajg 
pulli et ttern carnea ces falfe legumina 
item ofa uitenf. na £lenesutjDaf.fgt 
Co propter fdigcntta fegtimiua madti 
cafler artbetici facti fnt oef n6 de parta 
manducanda ert fercula neccafcatum 
quoq5 ut offe arthocree et ftTia. raf ta 
men recenre cafea f cibo ccmedabat.cr 
do q? bdores igrertando ad mebra de 
flurfi ipfornprcbibetXuauteeoute 
re.fi libet. ]|£>uf irum tame re cena bufe 
pafTioni. ut baliabae fquit apropricta 
te puenit.Jf ruet9 itera mfi ad coieram 
teptimendi ca fiatfdteniradi.in quo ca 
fu pruna, ac amanlia portat interda eo 
uenire. £t fterdd quoq5 pira ut fquit 
rafia et boc pcedit" qt rtipricirare fua 
bumoru ad ideturas fluru prohibent 
qua er ca ceteri quoqt fruct9 rtipt/ci i 
terdd puenite piit ut afs dicta ert f cuti 
far citonianefpila.fc. £r ptTcib9 ptie 
ntnt lucii pergie temali fhiligioefauge 
ites trupfale atq5 carpiones. de mari 
nis taceo, ca n bene nubi noti fit. ceteri oitadi fot omnea.Ct debet maducarl 
ptfcea i aqua f fuper prunae qecoque 
cd quib9 fi fapore uti libet preccdea ca 
pituld quere* £r olenb* puenidt bota 
go endiuia lactuca portulaca et cucur 
bira nam regimen corporia colertci ut 
iRafia iquit cd bumectatidefieri debet 
Cduenidtquoq3etilIaque i precedert 
capio i diTpofittde calida fetcula lauda 
tur uern ut iquit raf .Caulea aproprie 
tate artbetteta puenint ac oia que ebri 
etatemprobibet qt illa iquit faguine i 
bumorea igtofTado.Ct i boc cafu quo 
q5petafilon plurimo pmendat" uindoi 
bua ab auctorib5 probibef Sed certe 
duru eft alTuetoa ipfd er toto reliquer 
Ca fepiua debilitat' ftoacbtia i tantam 
pleruqs ut artbetica euitare uolee in 6 
terioreaegritudmea cadat, obte 
nemim unqua nifi i perorifmo ertfteti 
tjinn et toto probibui. Sit igit' inter 
fubttle et grofln tenea medio cu$ aqua 
pluuialt ferrata feu ciftcjnehmpbato t 
de rali tepcrafebibar.IRa in boc cafu 
ut iRafifnono ad almanf.iquit ftfptica 
puenmt.Sed q? a mebria facile uinum 
trabif. Sumo opere canendo eft ne ip 
fu t letimo btbat'.et ttreia partem at 
medietare fui cibi atequa btbat affiimat 
ne a fteaco ad mebra alia italeuiter t?a 
fire queat. Jntet duoa puta pa(lpef ma 
time cibo nondd digefto uinn nunqua 
bibat ipfd'eni cibo indigefta admem 
bra rde penetrare facit.lRofter bonua 
iRafia i boc cafu ac i potu multa pmen 
dat prefena igif regirne materia erifte 
te calida ppleride regioe et aliia quoq3 
calidia obferuandd erif.Sed ubi mate 
ria frigida fuerit aere ad catm declina 
re facito ac totd nfe regirne aliud et bu 
fc capto ftatim fine iponam oia que in 
precedeti materia eriftete frigida dfc?i 
pra funt buic loco fot ponenda.S 3 ali 
ud igtf fi opue eft te remitto. Vlt9 ubi 
mftitudo materiei nd affuerit diuretl 
cia interda uti perutile ualde erit.qt nt 
i cara artbetice frigide.Hafia et. £U'n 
quidt dd fanua eft uti que urina prouo 
cat prodeffe plurimopfueuit. it per 
boc mod9prim* preferuatidia babe£ 
quo materiei generatio artbetica effici 
entia prohibet'.*c. ne igir' prolirita 
te nimia tedio legetea afficia ad que bu 
ic capto neceffaria fot ta in prefeti qua 
tn precedenti defcripta ftnt et buic fi 
nem impono. 
Capitula qualif 
ta flobotia qua utea purgatidee prefer 
uado ab artbetica fieri dbeat et que fit 
folutiua i ufu cotidiano fumenda. 
iRugaliraa fuper omia ab ar 
f tbettca bomme preferuat.f* 
pnata eft nebia libertaf que fi 
f toto at t parte, tollaf t prohibitu nfi 
quada ui ferimur quo fit nt artbetici q 
btia pluria eord que biia coierat i ufts 
probibenf male folleret et fic fefualita 
te pleraqj pofiua qui roe ducti prefeti 
pro regirne ndobferuat.Cuiua cafop 
fluiaet bdottbaababundatquitac ad 
lucturae defluete* ca fdt artbetice pto 
cui?probibitioe ufaft eaa educere ne 
ceffe eft. Ct i parte per bnemodefro 
preferuatidia aflequemur unde iRafta 
piguea iquit qui ereteitio uti no poiTot 
perlaratione facta a 
cuftodiji queat. tue 
eni materia no erit que manari et etpel 
(t ad atticuloa boc quo 
q3 per uomitu fieri pot Cur* doctrina 
«nriliate deo fequef capitulo tibi dabit 
pna ucro qualiter flobotomia ac ufe* purgatide* fieri debeat oiidtt domefti 
ca en boc queda folutiua i cotidiao cfu 
fumeda ponendo f$ fi fa eoro que ena? 
rarafnt qua dicedorn iuuameta pfeqnt 
defiderar quebon°raf ponit docume 
ta obferua af* te mforl fecifle fciaa.Jn 
quit em oie euacuatio ut uomit* mina 
lio potio laratiua prouocada urine fa 
dor *c.qn fuoloco facta ftr dolorem 
tmfertoto.nificuboc replende cibi et 
potna fftrmn* replet9 fuerit quoniam 
fi mebra uacua fuerit et ueter plen° fa 
perfluitatef magif qua folet trabet £t 
fubdit Oaf.auctoritate et id 
tiuir quepia t mctmi* paciete nifi fapi 
ena fuerit et medico obedieat curafu 
fcipiat. IJbreferuad9 igit' tuu* f obfer 
uatidc regimini* fer reru no naturalia 
dtligetii ftta ponat.tdc enl uirtute 
quefequufab artbetico doloze t quo Io 
co ifle fuerit pcedere piefeiuabif.Kbii 
moiguf calide materie pueniecia nonf 
(a defcriba fecndo frtde et tertio mirte 
meteriaitaq5 ernte cafta ft fagui* ca fu 
erit T falte a predoinio faguinea ueria 
tpe ceteri* pfequcttb9 miatio fieda erit 
£ t i faguiea qutde pma copiofio: 
fi i autupuo quoq3 faguine. babudare 
percipie* pfift quoq3 fiat. Sjmfto.at 
q5 mfto i quattfate minoullo eni tpe ta 
ro ymmo rartflime fagui* fola quatita 
te peccat, qua er ca erit f m erigetia co 
rigedua dtgefliua et de btc farmacia* 
apropriata* eribedo q> capttufp ferto 
fupra te facere tflruit.0i autem eoleta 
pecca* fuerit flobotoia baad quaqua 
fiat.©5 digefliuia et foluttuie uti dbef 
tj ad h ,ppofit6 *. capfo quoq.n°.6fc:f 
bunf et materia ernte flegatica flobo 
toia mime op9 erit f5 ta uere qua autn 
pno erit degereda et de btc patie* co 9 
propriat! farmacad9 cut9 modo capita 
Infeptimu ca Tequetib9 tibi dabit. £t 
q* materia omirta utpfimuj eriflit fm 
eiu* predonumo digefliua apropriata 
pmtfcc.jEt defarmacu* ide facito 
btia purgatioib9 generalib9 ndobftatt 
bu* i bite fuperflui boorea 
neranf et fic ad talio preferuationetre 
ceflaria e fcequea eductio pio quo 
clifteria queda et alia nonulla folutiua 
benedicta i ptinuo ut ita loquar fumen 
da ufu dferibeda fot materia itaq3 pec 
cate calida cliflere 
fupra materia calida eriftete dcfcrtbt 
tur.£t uno tale ad min* qualibet ebdo 
mada dj preferuad9 accipere.£t de in 
fraferipta pfectide bia f femel falte. qtie 
accipit pruna quotI&3 ei buli et 6 Hc 
pafta face qua lefeiua et 1 illo$ que fup 
fluit decoctioe re* ifraferipte buliat.ut 
uiofberbe palif flicado* fcolopedric 
floro boragi*buglofle. ari.£Kb.i.iiij. 
fe.frigidoro. J.i.fe. papaucri* af.fe.lac 
tucendiuie an.?f.liquiricie palTulaz?. 
folicrcrum fenc an. 
3. r. fiat decoctio, et cum porciocula 
eiu* pro delicafl.f.i. mane difloluaf .,p 
alii* uero caflfie bene piguia.f.riii.qua 
referua deide accipe tamartdoro bn pt 
guin.3.iiii.dequib9una buliride buh£ 
forti* fiat erprefl* 0 poflea uero f paa 
culo dicte decoctioi* cortico mirab.in 
doro.f.i.bec in ifu.per die co fua nocte 
permaneat er quib9 poflea for# erprcf 
fio fiat quaparif referua. 0ueceflme 
reubarbari.3.i. accipe et fpice nardi.3 
f.que co modico irrorenf umi 
rata 1 aqua lac# per bora*.r. ffufa per 
maneat et de bii* poflea foiti. erpreffl 
one facta referuef.biieficperactf acci 
peprunoro pafle.f.i.f. 3ucari.l'.i.etc5 
bii* ofa prefciipta mifce* mana feu caf 
fti extractam, fuccefliue tamarindord «rpreflione pollea illam de mtrabot.ac 
illa de reubarb* et co Icto fine fdo igne 
ad opiataro fojma ftmul ota decoquat 
Cnq5 mfndaritcipit addaf cinamomi 
electi fubnfc pfueri3ati.i.f.fandalord 
al.t ru.floif ilicadoe an.5Xcorair.rt1. 
3.il«qutb9 otbua fic rtiirtie toto podezc 
tor.et pro ipfi9.J. <luel5 fcamonea 1 po 
mo decocte.iiu. gra, mtfce de illo iguf 
dtlecttlTio ellectuario bie uel falte i eb 
domadafemel.a.5.u.ad.uu.afq5 per di 
ce.ii.ar.tu.boraeari prandio prefejua 
due tu9 accipiat plue tri. at minue fm 
cp i eo operari percipiet et fcdm mato 
rem at minore bumog multiplicatione 
rart9at frequeti9erit de electuario illo 
fumenddeftem iboc cafu puententilTi 
mo ac fi qui* ad boc .ppofttn piltae pr 
diligeret accipe aloee.f. ii. epitbi. reu 
bar.an.3X gnmt arabici.5.ii.mirre.ma 
nicta i pomo de 
cocte3ii.fticadoefe.peonie.an.5.i3. 
i, fpice.3.1. fiat ex oibue pulule fuptr 
que endiute fuccd donec cobopert9 fit 
pone et 1 fole aut fuper cineree calidoe 
deficcetf.etboc mcib9 tribue facto to 
to 1 puluere redige, et co fprupo de (It 
cadoe palla pftee de qua co op9 fuerit 
piltc minute fiat de quib9 prout cae 0 
perari deprebedee.tree qutq5 at fepte 
tuo preferuado bie.at falte femel in eb 
domada per.it. borae an pallo pro ui 
ce tribue. £t fi puluere poti9 qua pre 
fcripta dtltgeiet tat.fiat qui accipit pul 
uerte foliculoro fene.fXf. cinamoi.5. 
ii. diagridii an.3-t. macie.3X5i 
fe.peotc Ilicadoe ari.3.iii*tartart al*£.i 
f.fiat put.cm9 dofie.a.5.i.ufq5 ad.3.i.f 
per.X at.iii.borae ante pallaca aqua 
lactie endiuie uel co brodio pullt.et cii 
puluere illo ut gudui dlectabtt fiat ma 
gie potce de fucaro pro libito addere 
ef! cm f cafu noftromtYabituariaeap 
petit05 diuerfitae bac igit ob caufa pti 
tile uifo mibi eft 1' uarioe modoe folutl 
ua defertbere £5i e:go electuaria pillaf 
feu puluerce quoe er fua narora renue 
ret bord loco ab.J.f. ad una ofq5 cn di 
midia cn firupo capto ferto deferipto 
recipiat et Jllme receptto tcipit.Scci 
pe corticn mirabof.citrinora.fc.tfta 
itaq5 folutiua materie colcrice ?fit: feu 
e predominio t preferuatioe fcdm o?d< 
nem dato plurimo pueniut.03 mate?ta 
erfite fria tfrafcripte pilte peroptte fnt 
que bnt.55.5.ii.cinamdi.5.i. croci.3-ii. 
fafgeme.5.l.f.agaici.5.vi.aloee |.ii.f5 
tnef palla co onmelle fquillitlco d qua 
co opue fuerit pilte miote fiat de quib* 
t:ee qutq5 at fer pro uice bie 1 ebdoma 
da fero co dormito luerit preferuad* 
accipiat fed fit ei tdc cena teuie .uejj qj 
ut plurimo artbeticorfi materia ell per 
ir jcra.accipe cmamomi.??. ca?pobalfa 
ir.i rilobalfai fpice croci, an. 5X fat ge 
fe. 
podue omnifi 
et co orimelle fquillittco magdalio fiat 
et er eo co epue fuerit piltae quarum 
dof fit a.3Xufq5 ad.ii.f ebdomada bif 
uel femel falte. £Kboderrorn plurimi 
tata in terbetma pfidentia pofuerorut 
er eiue cotidtao ufu pluumoe ab attbe 
ticaprefcruatoe affirmet et fenee qua 
tnarfeq? urinaprouocat et uetre lenit 
ut ferapio 1 fuo de fimplicib9 iqutt et B 
tde dicit.fi.?c»can capto de grano utri 
diX6iqmt#et9gfimaet e terbentina 
uetre lenit, fi er ea auellana una.tnur. 
una t Ietunc fumaf et fine nceumeto ut 
fcera modificat etreneeabllergit. tc. 
un.j.p.doc.3. capto de nutrtedie feni 
bue caplurimo quoqj pmedat iqmene q?'ad magnitudine uni’ auellane at dua 
ru et ut multu tria a fenib9 i ieiuno fum 
pta bite ualde pfert. qm ipforu natura 
fua proprietate molltficat.et fii leftone 
abftergititeriora. tc.bacitaq5 ob caj 
artbeticie pferre ur .ac q? neruoe et lo 
ca neruofa de fe quoq3 pfortat.05 coi 
ter practicatef ea mane ftoaebo uacuo 
cd nebula prebet.Cgoaute educaro 
creapilfae pficiiubeo de qmF.v.aut 
tii. et pluriee fi libet per borae.ii.ante 
prandio preferuadue recipit.et eft deli 
cata magie bite igit" audacter utete q* 
nocumetd nullo ifene piit et cejte t boc 
cau plurimo i boc pferunt ut ipfe uidi. 
Sd bocidepropofitd cliftere utile ac 
cipit brodii recentia carnid.f.i.f. cafTie 
puf. 3ucari.an.5X melfrof.f.ii.f. olei 
cote.f .tii.faf triti et fiat clifter Ca 
tue ufue fit ad min9 i ebdomada femel. 
pluria bic domcfttca folutioa que de in 
tentide pntte capituli taet defaibi pof 
fenr.f5 q? medie9 oie fm qua pro tfic in 
tentione bet folutie uti debet.biie pau 
cie mibi domefticie pterue efTe uolui 
ifpicieda naq5 eft preferuadi difpofito 
tarcfpectu fec9etatd pfuetudinu regi 
onn artiu et fiftum qua refpectu ppleri 
onie et et accidenti et iuicta 
boc fut nedu folutia ifla fed oia quoq5 
que ad preferuatione ab artbetica per 
linet mftipliciter uariada q: i mulierib9 
uerbigratia meftruaze folitj.filt mefe oi 
um mcftruaprouocadaettemoroy5a 
tib9emo:oyde.et ita de aliif pditiontb9 
que buano corpori mftiplicee iefle prit 
fiendd erit. &t ergo de biie oibue me 
dicueauifat9q2fi fic idrnterprocede 
ret.poif3 preferuadu fuo ad afe pericu 
lofioree egritudiee qua fit artbetica p 
ducere. £t fic bee quafz ta pez floboto 
mia qua purgatidef naturalef qua et fo 
luttaanonullai ufu cotidiano fumenda 
fit artbetice materia que de nouo ott 
nue generat"ednceda per cp i pte modu 
fecddum preferuatidie affequtmu*. 
Capitula qua 
liter quomo et cum quibus in preferua 
dia ab artbetica fu oditue prouocad9. 
r 
Artabat ad ea pplendq fcdi 
r modi iientionie fuerat de uo 
mitu aliquid feriberequei B 
cafu ut.a. ducere a £5af.lib20 decfo tra 
ctatun ta anbetice cura qua i preferua 
tioe magnifice pmendar" qp idefacit.cu 
ideanebe dolortb9 tractat ilibrofuo 
rd erperimentoB iquiee cp pacietifi ar 
tbetica melior medicia eft uoitue.unde 
a.iiii.f). captari, Cgritudiee tqutf q 
fut digniores utibtieudttue fiatfunt 
cronice ficut ydropif mfia lepra et epi 
lefia fciatica et podagra. Ct br atiqui 
oee i prefe2uado boie3 ab a:tbetica uo 
mitu quamarie laudat. Jn bite potilTf 
mu qui fot ad uomitd apti fed artbeti. 
cora plurimi nd fri magno periculo uo 
mdt ut fut ftomacbd debile babetee coi 
Ia logum ac gracile CU3 epigloto foria 
eminete pect* ftrictd carne nudfi uetre 
tenue ac mac?u qui confifr male ac diffi 
cultej anhelat qui fot ad fpuendo fagui 
ne apti ac qui qooq3 nimia fot pingues 
i biia naq5 difficif laborfoPac timojo 
fue eftuomit9etmarie fi difficulfcuo 
mot nec fuerint ad uomitn alTueti. $n) 
talibus naq3 p20uoca°udttue fepilfime 
i biie uiie abelitus ueas findit et tales 
ad pttTf tade perducit et ifla e fere friia 
dtiquord oium etprecipueraf 3°.ad al 
maf .capio de iuuamto et necumeio uo 
mit*. JEt pricipie abolai.iiii p. capfo a( 
fato ubi pretactae coditionee fere oes enumerat, fubtuges tn.qjudfttisqui fa 
dlefitbora neccfTiratJ maximi eft inna 
meit.Ct ide pdit.r.rertii.capFo de udi 
tu peragraffo.£t admiftrat9 quide uo 
mitu cu equalirate. Tc.ibtdc tn fubdit. 
cp et9 affiduarto ftoaci uirtute marfe d 
bilitatet eo lacuna fuperfluitatu facit. 
Cd quo co?p9 deficcar. ac debilitat et 
pectori epati ocur et plmoiplurimu no 
cet uenas q3 plerdqs findit. £r quibus 
otbus ps quarn fit uoitus I cau nr 0 pue 
mes ac qmb9 ct fed ubi cetera fit paria 
corpoja macra.ut. 0.quo«s.fquit cole 
rica pplonem biitia ad uditd fnt magis 
apta IRa i pfguibus tuti9 eft farmadis 
uti qua uomitu ptouecare.IRDc aut fu 
pereft pdiiideefprouocado uomitU5 
artendedas ponere.Jn biis autem qui 
ad uomitu fdt apti bis f mefe una die p9 
alia eft uomit9 prouocadus.ut fi die p 
ma quicqua remafedt pcffit f f a per uo 
mitu educt.un. Corneli9 Celf9 medicte 
fibro prio capfo.de uoitu. utili f futili 
qui uomere tquit bis in mefe puft meli9 
pfulct fi biduo ptinuanerif.qua fi poft 
qumtodecimn uoitu pfuefeatreuoluto 
nis no obferueMRa fter unum 
ct alm uomitu interdu.rr.dies fterpo 
nat et.xl.nonuqna et ft at.ojdi 
ne nullu f diebus obferuado. die autem 
qua uomendu eft fuperfluitafes prime 
digeftidis per pri9 emittat.yn pradio 
uero male mafticado diuerfa cibarfa 
fumat. IRa fi uno effet folo cibo ptent9 
tato 1 eo fczftra ftoacus oblectaref cp 
prouoca°uditus illubaud quaqua re 
laxaret ad faruritate quoq? maducet. 
et talta ftt cibaria que prfo de fe in ftoa 
co cibu fubleuet ur rapban9que ut f flo 
co natet ut ucruofa ac ite ipforu aliqua 
ftt fctfaia talif naqs cibo foptoperbo 
ra f circa uouo; quiefeat poft boc bfc 
fde fe moueaf.ad ererdtfo fo?tcgracfa 
ti deuenies cr uerPfine ubi pcffit emat 
dc bfc ftoac9 ct extrema calefiat et fuo 
medo ymmaginarione ftra poat. Cu ta 
Ii regimine alto fn uditiuo plures 
cuocna aera anqua udttus 
er peda molli duasparuas pilas ppo 
nat qne cu fftricta inftita feper oculo® 
alligef.et ta dm.q? uoitus fit expletu® 
ligate tenesm* Cunq5 uomereintedil 
faper facte fua fetclinet et uomitu per 
fecto ea cu aqua ro.lauet.os autem cu$ 
Y droelfe.at acetofo fmipo colliuai buf 
perac$ ta diu pmeftione differat doee 
fames aduenerit at ubi uomittuu aliqd 
exibere necefle fit f m qp facile.at difficf 
ter eudit debili1* at fozdus exbibedum 
igif ad actu pratictl te deduci 
tcoado a debtliorib9 accipe aque pure 
.|.CL9ceti.f.ti.mifce et tepidum potui 
datouelfac ficaccipe aqueraffani.?. 
ri. firu. acetof fimptM' ojctmeirffpr.ai 
oxfelt' fquillttici.i.u. mifceet tepidum 
potat dabis.uel loco aque raffaniifra 
feripte decoctionis, vi.f .pone.que bet 
radie, raffani. J.iiii.fe.raparum fe. atri 
plicia.an«5 i. conqualTata in tribus .ltT 
aque ad pfapdone fete partis bultat 6 
bfc colef.et ea loco raffai ut dictu3 eft 
ufe.$0d fi forti*accipe coticu mediana 
fabuci.f ea trabedo Cl pi9 abrade.er q 
fucaexpmed q^J.iij.cu.j.v aq raffani 
fdecoctidisprefcripteprebe.£>uoui® 
pferiptorum datoboitote tuu p motu 
Um gefcer pmite.6 bine eo abnlare hi 
ueloctf fatiaf.t fi tue fic farie°n euderit 
pena af is uf cicoie potms intfeta f olc o 
* mittaf i guttur *t° mo auxiliate bo 
no ibu uoit9 facile * ftl noctimeto ,puo 
facto ut tuo prefuadu gu 
berna.£goaotneq5 elleboros 
oleta alia uduia b° i cau pfulcre ge nifi cum Me domertfcte ga etiomuerit.nS 
fri magno periero ad uditn 
j£t Ac P3 quafr.t .ac cd quibua i 
prefuandia artbeficta fit udit* ,puoca 
ad fcdt modi ftecione5 complen 
dam tractandam erat. 
Capitula erperime 
ta pluria ab attquie litr pbte 
ta perquearrbetici mebratamittetia 
qua fufcipiecia adeo pfoitaf utabiua 
fide pojufmi pref uari facile poflmt. 
f artbetfca fetuat plmib* 
q ab atiqute pbte erperimenta 
auctori$ata pperi recitar in 
pntiaro ltb3 laatiquifratafideadata 
ertut ipford ufuamebraoiapfoitado 
quel3 et ab artbeiica piefreuor$. Ct tn 
fdt qui de folutte ac de regimie fer 
no naturald.a.defcribuffm dato o:di 
ne obferuadaate quefeqnut" poflerfo 
fa nocerc.poti9 qua prodefle.ut capfo 
propofito Itaq3 pa 
rd tyriacc magne comedere i yeme d;e 
qtial5 prout raf iquit eftate trinofuc 
cefiiue artbeticd ab iuaftde pf uat. jfde 
quoq3 ufua uini ifraferipti facit.qi tpe 
nindemia? murti fumata una accipe in 
qua pquaflati alfariXi.poc.g? mefea.ii 
I eo ptinue maneat debic colet" et eo 
patiea utat". Sflafetida ad auellae qua 
litate cd aquamclffepefuptaab fciati 
ca pfferuat Suic\ u«o dofado ea ono 
o*6i po 
dua ert tial$ abfitbii fucc’ ad qualitate 
fabe cu.j.iii.aque melf pei.rl.ptinue di 
ea mane dat9.q: digertione pfortaf * 
urina prouocat.acneruofamebra oia 
nt TR af iquit pfoitat. Cl&efue tn i de p 
folatioe tale fuccn rtoaco no 
cere aii.fed fi cn aqua illa mdf pallulae 
decererte nocutretum illd remonebit" 
dragma qj una rad.capanf p aqua mei 
lia per dieo.tl.ptinuata ide facict.ac ta 
tunde ptuerie berbe yptrico. CS6 ft de 
ti’ fete tantd iterdum eibibucrieuette 
laxabit *i fciatica preferuabtt aure5ir e 
tinua rubee per.rLdie® ut.a. 
cd meli*, aqua dnt diebibitua ab artbe 
tica preferuatuerdfi port et’afTdptio 
ne balned iHico itret mictd fangutp p?o 
nocabit.et fciatica no redditura pedet 
Tfbodagricua aute fi ta uere qua ycme 
ro.cd aqua melf.per me 
f«5 ptinue biberit .ed ndqu am podagza 
tuadet.Ct per di 
ca.rl.cdaquamelffn itermirtoebibtra 
facit.£t fit cafu nfo oia pf(cripta ?af 
podagra tnflegmatica medi 
camennlld ut ipfe iquit q? corpua fic 
alia no deftccat. et debet radie, ipfi’ ki 
rar.oi.cd aqua melfpro uice fumi 6 me 
fe octobria iciptedo etportqtia prefer 
uadua to’bibere’ed ceperit per diee d5 
tl.ptinuare.0er eni kirat grana o?d< i 
jcriiti. pdderat kciri uero ert berba.cu 
tue floree fdt uiole fimile0 quord odet 
ert ficut uiolag. £t buiua tres fdt fp ea 
una floree alboe altera purpureoa 
et alia cifrinoe fiue aureca £1 bui’ ci 
trine fdrradicee i cau nf0 fumede.bac 
btrba larmi ut mddmtie iquit uiolade 
rdania nominat, et bui’ i ouuf dnaru$ 
i pede mentio precipue ac bia i pajtib** 
ac in fabaudta quoq3 plurimo reperif. 
£>nprafcripta ut p3 materia exiite frt 
gida at falte$ permirta precipue pue ni 
unt fed nonulla for que cuiq* fpei srtbe 
tice ta calide qua frigide qua permitte 
idrriter pueniut ut nominati ueterea te 
flant" fere oea.ut ert 3.3.1.1.11. boanorn 
cfTid cinie.Sliqui rame ofTin cuiue uia 
aitnalia indrfucr cinere laudant unde iRaf ad fuperfluitatea que i articuloa 
fluere pfiieuernt.da tqutt i potu d uffif 
offtb9 cu aquaC9I10.5.U. bicadtnoma 
giadeunoqua de alio efie metionefa 
cit. fic ut uidear" uelle qdl3 00 buic paf 
fioni indrnrer puenire.05 qt boana in 
ter fe maiote puenietia afq3 pfotmttate 
babere uidenf' qua aiaTtd alioro bic eff 
y auctore0 iffa poti9 ellegerof.et nedo 
buana abfolute accipiat- f3 poti9 iff9 q 
artbeticato mebro cotrefpodentut fi 
cpragricua fuerit cinere cfTia man9 ac 
cipidt cr ad boc modo de 
ro ubi cinere illd i pnlucre fumere tuuj 
preferuandn falf idiret er eo co fucco 
ytie berbeperalif faluie uelco aliquo 
tali feu cd aptopriato aliquo firupo pt! 
faa pficiiube. uacoo 
quaq3 dic dabie ptuia quoq3 ffoaduf 
turia fde fac.ut kiraidea er pbia unua 
atigiTi9 affirmat ‘i boc pro marto fecre 
to afarraceno quoda qtioq$babut.j8t 
apuleo platoico teffe puf pulmoif rfpif 
fepe bibit9 ide facit ifforo duorn ueluti 
offui bdanott ctneria fit tibi dcf ufua. 
dicta for ab itra fumunf'.05 que 
fequfr" ab ertra aprorimada fut.etfi 
emperica eia iffa uideanf no eff qui an 
ttquia pbte fidea aliqua dada fit et ma 
rime cd hi er atiquiffio fuerit qt fcietia 
medteie adbuc i premotdn'0 eriffente 
fof. erperimeria utebaf' quotenieperi 
ca i colico dolote i epilefia et t aliia qui 
pliirib9 egritudimb9 dicti erperimur 
que defcriptoa ab auctortb9 effect9pto 
ducor no igifbia minua que fept" cre 
dendd erperire igl/ et uidebia na fi da 
foa canoe0 diligerer obferuea iffa te n 
qua fallent uero et fi er bile nonulia do 
lore illico fedet ab reddtua co boc pre 
feruandn referuat ©iergo er collo at 
extraxeria quoa 
fuper collo iftrmi et fpodilce colftgmtt 
ria dolot artbettc9 illico no redfrurua 
abibtt. £t ite nec fo(e nec luna iHcerib9 
dextro ranepede abfcideria qua i cer 
uta pelle pcludaa flt aquile9 piaronic9 
iqnit et per triduo fiiperpodagrici pe 
dedrtrd alligauerio er pariter de-vmi 
ftro fuper fintOru fece r ie fcdabrf' doto 
et perpetuo fiet, a podagra fecurua. 
Jdedecalcaeo pedia agle dertro frp 
dextrd etpiterde fmiffro fup finiftrn 
pedem aligato fiet ac pariter 6 teffudi 
no pcdib9.d. placido teffe. Jde qtioq5 
cotalld fnper infirmo pede at quod uta 
ahd artbetico membro colligato facete 
fernt. £t idepfilr de magnete uel ute 
re (p fequit" emplaffro.accipe cotuum 
uno tiiun que i equino fimo per qttafri 
duo feptilto dimitte de bic er eo fic ire 
gro cinere face.et cu cera peffea et cfo 
jofato eplaff rti feu nngnetn fiat de quo 
podagricifuctopeder alio artbetica0 
mebro ffatiremouef' dolot necapliua 
en unqtia deprebedit. ud faciao fic uri 
na muli cu cera et oleo 
decoque et de tali attbettcaiu mebrutn 
iunge fedabit" dolot.et muli tnc pedem 
feu membrd altod artbetici fimile nqui 
epliua ad artbetico reuerfur9 deprebe 
dae Cetero ffercue lupi i pelle aiar ab 
eo mottui fuper fe delatu ab artbetica 
preferuat. utiquitaptilcue. flfbtrabe 
ria fotfa op ta firmif ptefcrtpta atidota 
tibi laude et no nimio cp fi ea miliea er 
pert9 fuerw 0$ apulct plonia Juraidia 
tottotia et ferti placidi t de aialio.ac te 
ro naturalia uirtutib9qui atiquiffumfu 
erut pblquofq5 raf n offer allegaunc 
mouet auctoritaa que certe fic i alictg 
uetero ab effectu oio uacua cfle no dj. 
none magtietia lapia i fimffra manu de 
tetua parto fsditat.lRdne Jacit9 coi Io fufpefua cotdiaegrttudtea remonet 
none 5apbir3 fupcr antrace pofit3 non 
aliter td qua aqua igne ertiguit ut ipfe 
feptua etpertue mozoz i talia 
recirado quoro dtert cffectua fefu mani 
fefto pprebedimua. gtplereminueni 
unqita nullo q> ulrra maitifeftaa quaa 
ber ptoprietatea aliaa que occultas no 
babeat refpice planetas et tlloe no fola 
f$ ofa que fub celo cjeata for quodl5 e..i 
rafio fmgulare tdubie proprietate qua 
da bet 03 o bone ibu quot i rebus p:o 
prief ates figilafti que adbuc nobis eici 
ftdt (cognite. 03 unii eft cp taliu efFec 
tua fide nobis furripit canones requi 
fitos no obferuare.bac eni nr a tepefta 
te.tta lafcinia ac effrenata Inia uiuimus 
ut que dfaipta fdt effecta folita pzodu 
cere nequeat £H>>e itaq5 talia fic firmif 
per fuadente icrepare noli te potius 
requtfitos caones nd obferuale, 
boccap^fmeipono* 
Capitulu STrigcfimu quaF: artbcti 
cata mebra torum q5 artbetici corp3ta 
per artificialia quam naturalia balnea 
qua quecnqs P nctioea pfotau debeat. 
ab artbetica pjeferuatiua 
ti doctriappleaf.reftabat fcdi 
modi itentione pplere. op non 
per dicta t precedeti capi® fit. fed per 
ndnulla quoq5 que ab errraapplicada 
uentdt quord bono ibo pcedete pris ca 
pttuld doctrina ponet. 03 antequa ad 
acta pratica deucias meti fp habeto ne 
Itiateria ad mebra aliqd repere pfueta 
propter et3 pfouatione ad aliquod pri 
ctpaledeuefar.tDceni apoplefia feuali 
tim acutiflimu mo:bu de facili ut iRaf 
fquit iduceret quare ut boc periculum 
cuitet" t cibo et potu minoratione tunc 
fieri erercttto tiero augmetrs 
cd quo mfutio et euacuatto felito eft fi 
cnda itaq3 dtp 
tica balnea ualde pmcdanf queartfce 
ticata mebra multuabmnaOdeprefer 
«at et bec balnea ta artificialif qua rrVr 
et ta artbeticato mebro qua uniuerfo 
copzt fiezi prit. jLcfo tgtf mbro azttfiria 
liter fic facito, accipe ferrarure co:nti 
conica 
tvi.farcdia.f.ii.f. pquaffenf etota in 
fituf.W.aqueferrate ad pfumptione uf 
q5 tertie parfi buliat et an cena et pzadi 
tim t decoctide tale artbeticato mebrn 
per bora per dimidia uf quatul3 tene.6 
btc fudet.et cn coi pcflea cleoi denu 
ce cipreflica multo fate mirto functio 
fiat. Siti nero alui9 parfea.ii. accipiat 
coia falta parte.i. fulfuria parte media 
et ut.o.balneu faciat, jfn quo artbctica 
ta membro tenet.-7c. £t aliqui falem’ 
troloco fatVdia utunf.Sliigallaefo 
lu acctptut et balnen cn multo aluie faci 
tint.SripticapIura reperint co qtiib9 
qutlib5 fuo mo balnen pficit.et biitalia 
igit" fepefiaf.05 qz cdirertartbetida 
no foln mebra lefa f$ alia quoq3 f fuper 
fluitatca plnree babundatquaaadar 
tbetica mebra facile mandat toti copo 
ri multo balnea pmedanf .et illa potifft 
moqueindrnrmebzaofa pfo:tandofn 
perfluitatea ipford refoluontet fic er 
balneia ipfia debito mo fact? tu9 artbe 
ticua optime pzeffruab‘f'.S5 antequa 
illa fiat qualia fit materia que artbettca 
efficit tuediga«, de bfc mebroro parti 
culario difpofitione pplerione totiua 
babitudine regione etate fcru5 pfuetu 
dine et talia ofa naq5 ida balneadi inte 
tione uariare nepe cole 
ricacridetealid qua flcgatica regime erigit pplerto ite calida qua frigida.* 
ad bde modo de aliio. unde corpulenta 
babitudo.uttquitlRaf mediefao atte 
nuatiuao nd timet, macileta ueto ftc q? 
talia deficcat et fo;fa ut fquit ad peiote 
qua fit ide mojbuo dtfpofitione dedn 
cet iRo fold ite pricipalia mebra pfide 
rada fdt.fjctfplen? reneo et doacuo 
*c. plurimi naq5 caltdoo ualde reneo 
babeteo propter ab artbetica p:efe?ua 
ri naturalib9balneio ufi fot propf que 
tata mala reno difcrafiaad aucta ed. 
ut ad urine a;do;e deueneilt.et fuccelfi 
ue ad colli uefice ercoriationem.et ido 
mo abfciaticafeu podagra liberati in 
crudeltfltma aliaegntudine iciderunt 
etmagnio cd cruciartb’ ad alium mun 
dd tuiti trafierdt.IRdnnoo er btio quo 
q5 mea I cura babui quord epar calidn 
erno fuper calefactu adeo fuir.ut dige 
fliua uirtute debilitata I ydrope dene 
nerit. et potu na fatiati clamofa fitt pe 
rierot et ftc ab artbetica perpetuo fue 
rntpreferuati.i0iaigit'' ida diligeter 
pfidera ftc utnecaribdi euitareucleo 
preferuadd tud t fylli deducae. 0i igi 
tur balneaduo tu* er biio fuerit cuiuo 
epar cd calida fiue renef ut pericla da 
tim dicta deuitet ante qua balneo ftret 
Jfnterdd er fadalino ceroto epar feu it 
neo (ungat et ubi ttenfa ualde fuerit ca 
Itditao accipe ungueti albi galieni.|.ii# 
fadaloru ru.rof ru.fpodii.an.3.f*cdfo 
re,3 J.mifce.et ut fupra actio fiat.Jn 
cafu quoqjido aliqueerapjopriatio 
feu refrigerantibuo firupio dare bonu 
ed ut effet acetof ffpler 6 fucco acetof 
de acetofitate citri de limonib9 Xde ali 
quo tali cd quo aqueendiuie acetof uf 
pftfio quamlibet tpone.ficeni calori fu 
perfluo epattoatrend obuiabioXete 
rd nifi cotpuo bene purgata fuerit u?a 
re balneo baad quaqua perm/ttaopur 
gatioe ltaq5 facta prime d gefiioio fup 
fluitattb9 er purgatio mae balneo ttrec 
no longa mo*a pro uice prta i eo facie 
do ficergo fe balneo afluefadat paula 
tlepradio fdpto perbojao.v.quiefcat 
et itero pedeaj' balneo fi libet Itrabif. 
cnqj a balneo egredi f ne a frigido ae:e 
fagaf fe pania coboperier de bfc lec 
tu ttretetabfterfo fndo:e per camera 
feti per aere altqoatolo remoto a baieo 
fe paululo erercitet.et poftea cibo fuu$ 
vo tepuo aX.deci0. 
die ad mefe ufqj itegrd pcedfr"qj fcdm 
nariao artbeticoro difpofmoee ipfum 
bafneadi tepuf uariat .&ae buic difpo 
fttioi naturalia puenmt balnea fot allii 
minofa fulfurea falfaetmtrofa. que 
plua fulfurie participat er alumio meli 
ota fdt.et de bita i ytalia plura repertu 
tur na ut bon9 genita recitat.ronulla 
f comitatu fena2? erntia meli02a iudica 
tur. u t fot (Ha de petriolo.que ut fquit 
fulfurea fot a predominto.et ad illa de 
mefe maij et aprilia et de feptebri quo 
q$ et octobri puenietiuo itur tuncenij 
fuo fot fperfecto elfe.alia balnea Taneti 
pbilpf ndcupanr qoede aluie mulio te 
net et talia i cafu nfo pueniot multum 
£sot et alia i cditatu luebao i utlla qua 
da que carnofa uocaf illa .9 predoinio 
fot allumtofa que faf geme atq5 fef nttzi 
multo pttnent.ct de fulfure ite ui bi ref 
ferot qui talio laudea defczibdr. |8t que 
flati dicta fot no minua qua balnea pri 
mo deferipta pmendo.0ot er i comita 
tu pifa? alia iurta pede cuiufda morio 
qui mdffacri.3fnliam nncupaf.bec alu 
minofa et furfurea.erntia i cafu ifto ua 
fent plurimo ut i defcnbr 
Jn romadiola ite funt alia i loco dicto 
facta maria i bagno.t illa a getili mfta pmendaf\qi fulfurea alumfofa atq3 ni 
trcfa fuhr.0ot m ytalia alia plmia bal 
ntaquojp landes mirabilr dcfcribunf’ 
que rame ad noftrum ,ppofmi3 mbil q 
igtt"defcripta funt iter cetera ur reffezt 
gettlis pricipatum renent. erum in 
aquis emirate, que t atiquiffimo et illu 
ftrimarcbtonatu mdtisferratiftta eft 
balnea funt utrtuofiffia ta propf 
diurnas guerras qua pttnuas peftilen 
ttae fama deperierar.f3 pancte ab anm 
citra illuftres quida uiri.utmatuemar 
cbio ferrarie quoq3 ac quida magntfi 
ci capitanei .propf admirabiles quos i 
effectus tanta ijsfama 
dederat uraremotiffte etia partte3 in 
numerofa languetu copia fuo tepore 
nuc fluat. Jfta ent ut p fublimarione de 
prebedi aluminofa fnt a predominio 
f5mulru nitri ptinent.et fulfurte ite et 
fi de fpfofulfuret fecibus perfublima 
tione derelictis quatitas pauca adinue 
ta fit.cut3 tri caufa i tractatulo affigna 
ui. que de balneis illis edidiXor enim 
inumerabiles effectus do cn prediette 
illuftrib3 diits illic effeuifu depreben 
di cp no modica fui admtrattoe mot9 
prer cp ut de ipfog uirtutibus certior 
fiere nubi oibus modis pofftbilib3 eo 
ra minera iuefligare uclui. JEa ent tan 
tu artbettete opitulant" ut creda nulla 
ptaltebalea abbuc nra gcqtia attinere 
noloulteri9! eo$ co eas 
f«ppo rractatfo de balneis ais deferip 
fera et fpaliter quantfi pjofint artbeti 
cte. ficeft totafptaliadiuul 
gatu3 ut a remottffte et ia partibus ad 
ea anno rtgulo languetio copia incredi 
bilis fuper oia laudo, 
ut qui ad tfta inerit artbeticato mebru 
t die falcem femel i erferiotib3 balnei lu 
to teneat pfo*tado naq3 ipfd et materi 
emfi qua ibide fuerit refolnedo fcrecft 
biliter inebria artbetlcia opitulant .fit 
cnt i luto illo mineje balnei qneda pfrac 
tto.cuma ca magia qua balnea i cau no 
fho fit uirtuofn.et bec de balneia natu 
ralib9 et ubi quia ifta no babuerit. 7 ar 
ttficialib9 uti uelitmo quofupra ibec 
capto de balneia artbeticoru5 
dicto eft facere pot. Jn maiori tn dofi 
fgrcdietia illa fumant fed nitra alum e 
fulfur i bona quatitateponant" adden 
do et odosifera fic. fticadou caonulla 
folia lauri rosmarina lauendula et ta 
lia et ficco aqua quantitate maiozi bal 
neo tuo face. Canonea tn qui.a.defert 
pti funt obferuado.et de tertio i tertia 
noua balnea feper faciea ifta et fi uirttt 
ofafmt fpperatidetri ad naturalia pa 
rn f$ ifta face:e no nocebit.que no min’ 
qua per diea.rc.ptinuari dj per menfe 
tame integro tlla facere. et marie i cc* 
p02ebumidoaccc2pulento erit utile, 
foderit itera fi preferua doe tamen 
ca dormita iue?it fepe er coi oleo ca mf 
to fale mirto pedea feu aliud artbetica 
ta membra tunrerit Tjhottftipermbo 
noraft placuitpodagraer neruog fic 
citare pauca co bumiditate fieri, cuiua 
cura atq5 preferuatio.ut ipfe tquit pe i 
frequea rern bumectanna balneo fiet, 
q? illa fuperflua ficcitate remota illiua 
mcbrt digeftiua pfonabif'. et fic nutri 
menta meliua imutabit propter q> non 
i eo tot fupejfluitatea babndabunf qnc 
interdu5 illiua artbetici dolozia ca fnc 
rat quauia utfupra direra erfolan a 
Ia qualitate id balnea 
fgtt" illa digeftiua mebri fo2tificara de 
fluetea materiae meliua poteritregfa 
re et fic podagra illa efficiente ca 2emo 
ta patiente tuo ab ea optime preferua 
bia.^acica ergo fic.pea feu membrum afid ptopter fiecitete artbeticatn I de 
coctioe foliorn falteis uiolaro uitts at 
beuintfereetmaluefms co radicibus 
ite cibo maue et fero dm tener dy mmo 
fu' pede artbetica fuerit.m talidecoc 
Ude rota tibia ufq3 ad genu quoq3 tene 
•tur.Duod dieb9 aliquot facto Jdej 
er decocttde capito cafhatotio fier.£t 
aliquot itero trifactis dieb9 co uaccfo 
lacte I quo uitelli ouoro recentia plurs 
pcnflt fuerit ut fupra fiat, balneo 
iraq5 facto fi liber er uiolato oleo.f fali 
emo at pfimili pes atq3 tota tibia pol i 
ungi ficeni illa fuperfluaficcitas que 
buius artbetice ca fuerit.alio puenieti 
cbferuaro zegimme penitus amouebif 
lEt ifto mo ab ea tuos bon9 paties pre 
feruabif. fi bec ,ppter toti9 ficcita 
te fiat ad febris erbtce cura ft ea i ca fu 
erit at ctbiccfenectttJ babererecurfu 
neceiTe e.et tuc a quo tractatuloquem 
de fcbrib9 edidi fnccurfo pete.na diffe 
retie tertte capfm fecundo ac tertio.de 
biisque fboc cafu puemot tebaboda 
tem faciet certe raro bic tibi cafus eoe 
mct.S} ut te de pttgetib9 iudicio meo 
tubil obmitta modo artbetica cura bic 
fubiogere uolui per que tractat9 ifte d 
anbetica felicuer fine recipit. 
jErplieft tractat9 de artbetica paflii 
onefcdm Sntontom Cuapnerij. 
3fneiptt tractar9de calcfofa pafltoe 
tdtt9p magiftro flntoniu 
artio et medteie doctoze papiefe.mru) 
docuiTtma 
pars feda 
b pricipalif qnc eft de calcu 
tola paffide feliciter Jnci 
pttcm9fexdecifut capfa. 
Ibrimn qtie fit ta arenfarfi qna lapi 
dis generationis caule quid item caLu 
lofapalTio. 
Scdm decaufis calcfofe pafliois. 
Mettium dcfigniscaUulofc paflio 
nisdemonftratims 
Quartum decalculofc pafiionis fi 
gnis pronofticis. 
Quintum de cura perorifmi calcd 
lofc paffionts. et primo de difterib9 q 
illa bora flenda funr. 
Sertu de fometatidib’ enkatifmati 
b9 6ctionib9eplris et uetofis queporif 
mi bora j caiculofa palTione fieda fur. 
Septima qaofdam ponit canones 
antcqua per 00 pminuenna lapidem at 
diuretica prcbeas cbferuandos. 
I0c(auum fimplicia quedaminfep 
tmer-que ueterum teftimonio Iapidem 
comminuunt. 
iRonuro de fimplictbus quibufdam 
que tam a modernis qua ueteribusif* 
fractione Iapidis lingularia reputatur 
ac qnafc prepari eriberi quoq$ debeat. 
Decimo de cddmcmbus tn compo 
fitione medicinas que noftro pzopofi 
to conueniuntattendcndis. 
Undecimum de confectionibus a 
quis fublimaris Julep ac de fyrupta 
que inter cetera mfrangendo lapidem 
principatum obtinet. 
de pulueribus qui Ia 
pidem frargut et de pfectioibus item * 
Dccimn ternum de modo inf.rmuj 
bora peronfmi dietandiet ubi dotet 
mmtum mrtutem pzofterneret quaUtet 
ct fit fuccurrendum. 
Decimum quartum de Iapide uefic 
ce et eius quoq5 fignis. 
Decimoqmtn 6 cuta faptdif ueficce 
Decimumfertum de preferuatione 
acalculofapaflionc# Opitalo pWmo qtie fmt ta arenularu 
qui lapidis generatioia caufe et quid 
fit calculofa paffio* 
paffiodo 
f minam artbetica diligitet 
tanta fim? brit affinitatem 
ut una fine alia tadffime u! 
Itnttadat.bijf itaq5 abfolutis.quemibi 
de artbetica dicere uidebanf de paffio 
uefpfa calculofa iutta paomiffa dictio 
nc5 nunc facere fupereft que laytbiafia 
apud grecos nuncupatur, unde ypo* 
affortfmorumquarta. Atubus inquit 
in urina arenofa fubfunt fedimina biis 
uefica aut renes lyibiaftm babent ideft 
calculofa paffioneXt agf.io. problcu 
maln bIeute.diu°.reno et uefice lapi 
de tyton appellat *i adbfc beclyibiafis 
dicta e .iRa lytbofgrece latine lapis t 
ob boc cofectio queda litotripon appel 
tat" g? lapide frages iterpretat" ueterea 
tu de bac tractare** palfione de calculo 
feu de lapide i remb9.nel uefica capitu 
lafua rubricatnomobufed morbi ca5 
penus rubricares.iEft eij calculnsmi 
tmt9 lapiscoquo antiqnicalculoffacie 
batXd igitur lapis bac paffione effici 
ens et maric renu paruul9 q°3*fir calcu 
lus dicto e'aqc.7 calculofa paffio de no 
minatione acceptt .Sed ut facili® i ei9 
noticiaucniam9 quaft bec paffio fiat in 
uefhgadn erit*0ciedo itaqj cp renef ff 
corpora q5 
fmifteruerfusepar eieuat*' a quo due 
uene abcbtli uena ramificate ad renes 
ipfos ucmotper quasabepaie aquofi 
tati emignttdeo uene emulgeres dicte 
frit poftea uero i reno edeauitate emtge 
te s ifte uene fubtiliarur dillatat*' q3 et g 
bus panicuF fit quida colatorm noie p 
que3 t:acta ab epste aquofttas eredaf' 
tt de bic per poros tnftfdes qui duo 
canalia a remb3 ad uefica rendencia in 
eadiftilat" babet ei'3 uefica tunicae du 
as qua2£ quelibet foramina no exdirec 
to fcd feo:fo babet ergo illi ad primam 
tunica uentetes illic u:ma deponor que 
bic perforamina h runict in uefica di 
ftillat*'. £r quib3 p3 quare dilatato co 
Satorio una turbida ut plurimo appa 
ret. iRa aquofitae ab epate attracta no 
toc dibtte i rembue er colaf et fic cum 
urinamirta turbida ea efficit .uerucii 
a fao fanu fpma et ab iftrmo tfirmo deci 
datur ut t meo 6 p:opnis muliero egrt 
tudinibue latiMeclaraui.lRenes babe 
tee debilee natoe reno debilia generat 
et bac ob cam no minus bac qtia a:tbe 
tica paflione hereditaria dicimV0d 
endum ulterius generationis lapidis 
duas principaliter effe caufas. *0ua 
ro uha eragetis parte fe tenet.ut eft ca 
lidiras ercelTiua quoq3 frigiditas ad 
generatione lapidis effectiue pcurre re 
pcfftr ut de criftalo p3 fj boc ad ncftju 
piopofitdmbil. SUera er parte mate 
rie qua uifcofa cfle nece fle eft na er pu 
ra terra .ut Bute, ut fuo paruo dc mf 
neralibus ereplariterpofuit noqua {9 
pts fieret umces eni ficcifas pglutina:! 
ea fmeret noqua n3 fieret pglutinatio * 
per piis lapis nunquam. £r quo pa 
tet uifcofum aliquod effe ad generatio 
nem Iapis neceflarium materia igitur 
uifcofa do pe: calore fublimaf bumidn 
refoluit*' ad cuiusrefolutione ftccitas 
ftroducit" * calo:e ulterius pttnuefnb 
limate taodeeacrefcit ut remanes tan 
de lapis fiat p:out maifefte 6 lapide in 
fornace cocto 6prebedif\et iftomodo 
Iapis feu calculus ta in remb3 qua aliis 
innri corporis partib3 generari pdf. 
iRam ubicunq3 caliditas ercelTiua fue r it (n oifcofam materiam tempore nobi 
li agens ibidem calculus fieri poteft. 
fcd frequentius fir t renibus qi eo? er 
ceflma caliditas aquofitatis quantate 
multa ab epate trabit.et cu5 eo non de 
bito fpre maferit multum uifcofitas fe 
cuj babet.et fic in renibus retenta a ca 
lore ipforufuperfiuo mdquofnprala 
pie feu calculus generat". Jn uefica 
autequauismebrndefe frm fit eteran 
gue materia tri ibide diu jeteta fi no a,p 
prio a circollatia falre calore mebroru 
*i precipue ftomaci atq$ epatis a quib’ 
ut.lRaf mquit igne calore acquirit pau 
latine fublimatur * tade5 i lapfde3 pue: 
fit" qui propter diuturna mora i uefica 
fit qua lapis renti durio groflufq} ma 
gis.£t fic babes cas generattonis lapi 
dis que non minus arenula? caufe c fic 
pfu.tit.p5.IRa ficuti f apio 7 nonulli ut 
teres uoluerut lap«s feu calcul9 materia 
liter mbd aliud eR q5arenular5 coadu 
natio et debic ipfa? adbereciaettade 
coagulatio et fic patet quare calculi ma 
leriafutarenuleueru adipfaru genera 
tione no ira ttefa caliditas neq$ materia 
ita uifcofa ficati ad lapidif generatione 
requiritur et bac propter camtuuf uf 
Iter mediis quia t porie umidiF fepi9 
arcnule generat" dequib3tn ifra porcd 
ite5 ut predirera i plurib3 pnb* noRri 
corporis fieri fapif ueluti t pulmone Ro 
maco et 1 reRinis ut.iiif\w°. de iterio 
rib3 babet". £ t ego cberii i quoda ruRi 
co qui per qutdena afcella fepius no ba 
bebat ad nucis magmtudme5 no nnum 
fed plurcf lapides 1 inteRinis genetatof 
uidi.lReffertidej iRe medicineuerus i 
terpres magtfter meus Jacobus de fd 
Ituto t quoda drio nicolao de fuma rip 
pafelapidejfnb lingua generatu uidif 
feXaqj awnulc ab afdem caufis gatb’ 
etlapfa fiant diuerfia quoque i noftri 
corporia partib° generari quetit de g 
bua ifra no pnr ur p5 a:enu 
Ic ncq5 lapia i quo uta loco noftri copo 
rte generari nifiexqua fiat materia Ibi 
de teneaf .Cui7 zetetionia ca triplex af 
fignaf ur opi 
latio feu flrictura ? erpulfiue debilitaf 
et bec ultima per erceffiua caliditatem 
plurimo adunaf' que no foln materiam 
erficado ea reddit fluribilitati inepta$ 
* per pna expulfiom fcdo mebrd ctia* 
t quo e ulteri* exicca^.ei9 debilitat erpr 
fiua. ei° de acctdeti prtio ca°et pria p 
mi doctrta de uirtutib’ io diciaoctaua 
feti capto de lapide rcnu.CrcdTina iqt 
reno caliditaa erprfiua debtlirado fu 
pfluitatea i bita detinet ?c £c fic p31i 
ronc agetta qua pafli qual* et quomo.f 
reibua et I uefica lapia generaf' g exna 
f rentb* fi ad eje cozp* micti debeat per 
pozof uritidea ad uefica trifeat necefle 
e. fiCuq5 uie ille agufte ac fef ibtlea pluri 
mu fut fine aliquatula ptintit folutioe p 
caa calcPipfc rariiTte trafit er quo nuc 
doloi i uita iit catm itefifii'm’ut i caleto 
fia e nide re. |8r quib’ oibua pot fa 
cile colligi q? calctofa pafli o em ozbua 
bereditarr* a caleto i renib’ tuefica ge 
nerato catue per qoe bite \ lotia at t ui 
ia itermediia inafefl: 
'feabea itaqj q fit ta arentajp qj lapidif 
generatioia cae gd quoq$ fit calculof* 
tpono. 
Capitulo fecundum de caufia calcu 
lofepalfionia. 
elculofe pafTionia caufe oia ii 
c la i fuma efTepnt que reno feu 
urine utazp calore fupertcend 
re qudt,meatui qj tlloa angaftarc.ac nmnfa quoq$ que ad materia lapid/e m? 
tiplicadaiuuat.£tbec qiij ertrinfecc 
ct qi'15 fdt ftrinfece ertrifece quide funt 
ut crceffta aerie cafiraa er ficcitae. feu 
cuiufcoqj alteriue ertrffed potetie re 
no feu ctrcoftat!U3 mebrog calore fup 
icendere.ut fdt balnea calida et fica ta 
naturalia qj.f.artificilia itenfa quoque 
frttae potea renea feu uiaa illaa coazta 
re fic ut materia ibide teneaf. ererciti 
U5 forte atqj fuperflun s marime pofl 
cibo ut elTet faltare currere equo duri 
porrua equitare ad pilla ludere 1 filia, 
ac etia loga fuper pedea (latio diu enij 
fup pedea liare ut raf tqutt efficit ut ze 
nu meatua ueluti corde erteft maneat 
necrequieuelutiiacedoaut fededo fu 
mot ?c.1Rimia ite qutea erpulfiuam pi 
gritaaiterbaa caufaaenumeraf' quia 
ut puentt materia tdc no erpelltf et ide 
de fopno fuperfluo accidit fuppfe quo 
q5 f«P*r lecto iacere molli reno calidita 
te augmetat quod generatione lapidia 
plurimo operat". £t ide3 nimia uigtlta 
tgene quoq3 ira fuperflu’ coit3 et mari 
me fuper cibo eft de potetiflimia buma 
mozbi caufia. Jdc quoq5 facit uentrej 
cigulo aut co diploide nimio 11 ringere 
ftringunf tdc nimio renea qui fuper Iu 
boe ranqna fuper culcitra incenet quo 
rd lirictura llringunt" etipfiet fic rete 
te materiet lapidem facile pmutant" fa 
mia loga fuper incendedo calore ad Ia 
pidia generatione ptimo facit ut iRaf. 
iquit. £t fuper oia cibi et potue reple 
tio nimia ipforo ite m ozdinata alfdpto 
ac comededi feu bibedt anomala pfue 
tudo et rerd potiffime er quib3 lapidia 
materia facile generat"ut funt fercula 6 
palla fercula cafeata ut offe artbocree 
et filia ut ipfe itero catena pania 33 im3 
tt30 amigdu legdia oua du. a ca zo bouf 
na pojrfna rertrina anfero anafn pufTo 
rn cclumboro nondo uolantin et filium 
falm tteftina ipford quoq3 ertremira 
tea ac fructua oea qut dure fdt digrfli 
cnia utcoctana pira fclRea ite criia 
acute ut po*ir cepe atlea.sif-uina turbi 
dd ac dulce greffii itero er marimema 
ftro .£t bec ota er parte carum ertrin 
fecaro fe tenent. <0uatn ad ertrtfecaa f 
mediatas paffionia calculofe cafad bo 
nd freilectd e ipfcmet cofcufue f rembuf 
aut uiia ftermediia ernafeu \ uefica cu 
lua ca ut fupta erdictiffacile colligitu* 
mpler alfignari potell jenum fcil3 aut 
mebrord circoftantiu3 ercefliua calidi 
taa ufao ftrictura et bumorea uifcofi 
qaica que illi fuerit fiae tiifeofa flegma 
aut fanief *ctera 
£t illa oia no mtnua qua cal 
culi caufe elle pnt ut ante dicto ell. 
beo itaq5 ta ertrfficaf qua ttrifecaa cal 
cult arenulard caa eferpntt calculofe 
palTtoia que buic cap°.fine fpondt. 
Capitulum tertio de Tigni* calculo 
fe palfionia. 
£mdftrariua Tigna calculofe 
d palTionia fdt duplicia. Iflam 
queda lapide *i queda3 lapis 
materia demdftrar ue$ lapia ipfe taj in 
renibuauita!termediiaq5 uefica dolo 
re efficiea elfe pdt et fic ut perfectius in 
boj£ cognitione uenire queaa loco2? di 
ftteta Pgna igitur lapia f reni 
bua fuerit grauitaa i eia aderit dolo* 
firua co pactura quadalocd parudee 
cupat grauitaa in lunctura laboro que 
da fentif et taliadolo? feper ad polle 
riora declinat fic uf.fepi** fpina curua 
re faciat, et dn lapia ille ad bonii itellec 
io fieri icipit donec ab bijaegredif' pti tmeangef dolo:. £t,ppter colliganti 
tta dtafragmatf ac cerebri cd rentb9 rti 
bo? adeft igena.£ t j>pter illa qua quo 
q; magna cd ftoaco bnt coligantta nau 
fea frequea adeft et per ide dolent ylia 
£ t ea et parte qua re tftrm9 manet do 
let tefttcul9. £tq:ca dolojia plurime 
materie adlocdattrabunfque neruoe 
i dojfo ouoa ad crua pedea trafedtee 
optlat fptbua ad ea uentre no naletib9 
crua tpfd atq5 pea do:mitar et digitue 
illtua pedta mimue interdo fo:tnicat.ta 
Iiaaute patiene ft urina nigra ac fptfla 
cd quibufda fepe rube9 arenulia refidc 
ttbue migere pfueuerit et no ceflate re 
nd dolo:e alba et fubtilia appareat lapi 
dem idc t remb9fieri nd dubitea.j06 fi 
patiea filt9 fuerit calcfoft atq3 tterdd la 
pide emittere pfuetua certio: quoq3 fi 
ca. £t becoia tibi lapide i rentbua ee 
demdftrant. 0edubitter renea et ue 
ficam medtia i uiia fuerit acutto: mul 
toquam prto inylita et i uiia tilia do 
I02 aderit et interdo adeo acutua ac fi 
acue eu pagerent dolet tdc anebe uenf 
confttparur urina nigra paulatim erit 
*tterdd cd ardor. £t quia propter do 
lore retrahit' calor aditraldbt fepefri 
get inanito corpo:e augmetaf' dolo: d 
bo fumpto minuit quia tdc aquofttaa 
que da ab epate ad uiaa reno demittitu: 
que eaa molltftcado dilatat et «13 tdc li 
bcrt° calculuf r:afeat minuit" dolo:, £t 
ift a figna 1 mia Iter medtia lapide efle 
mamfeftat.epfi dolor talkati ad emun 
toria feu ignina fe crtedea CU3 grauita 
te quadaauget" ac fi quoda fufpenfum 
pdduf t ipfo alkati3 foret.0itq5 folito 
urina arenofa magia bite apparettbue 
fbreuiitepore t uefica lapide erpecta 
bia at CU5 doloree ifii remtflt .aut er to 
to amoti fuerit lapide tunc in uefica de 
fcediffefdaa.rn.lRaf fomatij tfta oia 
colligea iqctit . jCu feferit patief dolone 
rt parte ad iguina defcedere 
fciaa calculo ad po:oa utitidea deueni' 
re. JEt ca dolor abiguimbua defcedc 
nt fciaa laptde3 uerfua uefica cralirc. 
0aitkcu aut doloie ta lapta cecidit in 
uefica tc.£r dietta itaqj ta in tembua 
mia itertnediia quaiuefica.lapideefle 
faci e cognofcea ue?o er fignia dictia 
plurima cd colice figmf pmunicat ftc ut 
interdo una ab alia difeernere fit difft 
cile unde f o de itertoribua quito capto 
recitat de fe ipfo I3al\ <p unua femel in 
ter renea et uefica dolore acutu mo:dt 
catiuu ualde fentiebat per quem in re 
nibua lapidem feu in uita intermedua 
babere credidit fed cnfteti facto pftma 
utfeofa materia egrtfia eft.ut fedatua 
e dolor quia er ze illa collica * no calcu 
lofa palTione ee cognoutt.ut igitu: una 
ab alta difeernere fciaa ad que fequutu* 
attede na i calculofa palTione dolor ue 
nit paulanne in colica fubuobtc ad po 
(feriora declinat tlfe ad iteriora et 0 p 
te deftra per pectine uerfua uefica prt 
ciptu fumea ad ftniRru furfd tedit btc 
fituamanea paruulocu occupat.Jllc 
btc tnde ambulaa magia btc forttua ina 
nuo affligit ille repletu cui3 ncnulli cau 
fa3 aflignatea tqtiiuunt <$ bora uacui 
tatiailomacicbiluaperi telfina renea 
agrauaa trafir et ftc dolo2augef.f$ ci 
bo fopto colo fuper ft cacum erria pfhi 
gif* prepf quodnofic facile cbilua ad 
(teftia trafire por.f3 colica (fac 
tuta colon tdc auget"dicut alii cp ute:q5 
bora reploia fit fejtiot. f5 i colico qua 
i renali ,ppter cam alTignata magia.uf 
dic ut fupra gp fdpto cibo ftcmac3qoaf 
da relarat bumidtratee que ad epar ue 
flieiee 5 dc btc ad ?enc$ w$ emfgeuo tt tiiae aliae per quae calcfiP trafir bu 
mectado relarat et fic lapidis egrelf* 
fu facilior propter cp dolor minuif cui* 
oppofito i uacuitate pngit.dirit tamen 
I3ar.r\de ttcrioribue cp poft replone 
ubi et pot9renar dolor aogcf cp itelligi 
tur pofl nimii repfctione.cibi * pot*re 
«alia dolor aagef cp ftelligiftpoft ntmi 
*m repletione et ideo nd dirit poft afla 
ptum cibum fedpoft cibi et potuere 
pletioncm fupple nimia3 cc• jEt ad pri 
propofim ueniene bic per difteria 
feu per quod uie aliud fecibue eductie 
«utuentefitetibue nd multum fedatnr 
JHe au te plurima bic per urina arenu 
laeejcmadat ille flate? qdl calcnlofo, 
otcalculofuaeno ptigitper feccelfum 
fquillaeautucluti capra? ftercerafor 
mata colicne madat pl* crura atq5 dor 
fo.i renali dolet I colico min*.bic quoqj 
minue naufeat minufq5 uomit ille aute 
plue qd propter maiore colonco ftoi 
co accidit.j8t bec far figna 
ba? paffiono magie uniuoca.cetera ati 
le magie equiuocat.lEt per boc ta pro 
pria qua equiuoca figna calculofe paf 
fionie babee.Sed quia calculi materia 
i uifcofn fle aut citrina colera fett uitel 
lina.uelad bona Itellecta ffatic* fagui* 
oifcofaecc .Jnbuiue materiei cognf 
tionc facile deueniee Si babi 
tudine regione rpe ani ctate ac pcedee 
regime fuerie pfcrutat*na fup cp er dic 
lie ifta magie at te flat id t ca fore iudi 
caXt fi faiee I ca fuerit p ulc* renu 
bedcf.£t p B figif dfatiuif calcfofe paf 
ftots fine fpono. 
calcrofcpaffidie^pnoflicif* 
Jbetantfquorn qnoroda pro 
f noftica bic primo defcribere 
et manepricip98boali;‘^a?i 
«0 itaq3 f pueri* et adolefcetibue fitrt 
no lapie qua i fen&u* froqtietiu* rame 
in uefica. IRam pueri et addlefcente* 
aliarum etatum rcfpetm magia funt 
gulofi.uoraciterq3 meducanr ac ftiper 
dbofli ordinate mouefur. quae ob ref 
f ptarfmaflfuperflimatef babudat.Cft 
erpulfiua uirtue fit for 
tior illae ad ueficaj demittet que ibide 
retete f lapide pmittarur.Jnfemb* ue 
ro genite * ad renee decurfe propf ip 
fos erpulfiua uirtute debile ibide reti 
netur r fic frequeti* reno lapide pue 
ri q3 quoq3 adolofcetee generat. £t p 
eandem ronem minue lapie renum in 
fuuenibne quam fenibue generatur# 
£t minue item lapif uefice tn iuue 
mV qua in puerfe qr propf afiVgnataa 
cae pluree mfto pueri qua iuuenee fu 
perfluitatee generat que ad uefica mif 
fe cu ipft°uefice colla fit ftrictt9 t puero 
qua i iuuene ibide facfliue retinenf’ et f 
lapide puertunt" et fic frequetiue i biie 
qua iuuenibue fit lapie uefice iRurfue . 
Iapis renu ratione materie frequentiue r 
I ptguibne fit qua macilctie qr propter 
ftricrura uiaro t bite magia de materia 
retinet"oppofito tn ut *lR afia iquit 6 la 
pide uefice ptingit ca liberius Imacile 
rts ut patet materia ad ea trafeat 0ed 
rone caliditatie que i macilentf itenfiot 
ceterie parib9 reperif lapie facilius in 
eoro renib* generaf qua in pinguibuf. 
l£t fiet pingui er parte uifcofe materie 
et t macro er parte calitetJ Iapis facili* 
generaf' *c. £tqr puellerefpectu pue 
ro$ breoe bilt uefice colla uiafq3 magif l 
lataf frequeti9 i puerie q5 i biif lapif ue 
fice catu:min*.puta.fiti'bnftb*uentrc 
lubrico lapio ta reno qua uefice qua in 
babenrib* ftiptic. qr pluree fuperfluf 
tatee in biif qua tn lif retinenf ,/£t per ide p3 quare mfierea rari9 lapidej reno 
genejat q5 uiri.quia per mellrua fupe* 
fluitatea plureaetpurgat q> nd ptingit 
i utria ad quod iuuat ut.lRaf fquit.q» 
Defice colla recta et larga biit ualdc .fic 
ut nulla para urine turbide penit9 in ea 
retineaf.lEt talia tibi in pronoflicado 
multo prodint.lRa fi i pnerif uerbi gf a 
renalia lapfa generat" et feniVi uefica 
id apoteti ca proucnire argue a propf 
quod cura magia dtfhcultabii:" .|:t ad 
buc modo refpectu fue difpofitiofa de 
predictia puercalculofuf dif 
ficnlter a!iia i etatib9 poterit a calculo 
prefuari.sperboc p3quid fcafu iflo 
debeaf.0enesc puta calculo 
fua.ut iRafia fqutr ab rectdiuandfaci 
lecuftodif pmoutiquit iBuic.ypocra 
tia auctozitate Jn fembua nd curan.f 
q; ptopter debilitate digeflioe facile cal 
cnlrigenerat*£tbac quoq3 rafiarone 
a(Tgnat.0iuide2ia puta ut TRaf iquit 
urina nigra fine dclo:e ac fme alia egri 
tudine pzonollica lapide f renibuf pofl 
parn teporia genersde marime fi fenes 
fuerit.0i aute f alicuiua urina arcnfaa 
ptinue refiderepfpereria ia difficulter 
calculofa pafltone incurret id enf uir 
runa erpulfiue foaitudine arguit uia 
reqj latitudine ac materia fubrtle er o 
bedieme.£t itero fi f confueto calculo 
fa patfione pati urina aquofa et fabfif 
ualdeper diea aliquot apparuerit fciaf 
f eo lapide generari et nifi remedia ali 
udapponaf crudeliffima palTionetcu* 
rere. Cfeneraf'enf calculua ut fupra. 
diciueer coadnatide adberetiaet tan 
de ccagnlatide adfui ce. et fic 
diu retete calcula fieri arguat. 05 qua 
to magia urina fuerit clario* er tmorte 
fediminia rato magif facttrcalculu dug 
elle figntficat et adbde quatooiagia u 
rfna t reti’ flato pe rfeoerat fato <om do 
nore efle arguit qui tfic nuqua ucl ma 
rima ca difficultate medicmia frangit 
ttera ubi arenofa ptinue fedtrne f urina 
pfpereria etl tali ut fepe prfgit fiat cal 
culualeme erit et cu medicinta facile 
frangibiT. 05 qma i mulua noflri cor 
po:ta parrib3 arenulc generanf ut pof 
fiaabbtia difcemerede qutb’ mentio 
facta efl fciaa ut i primo capio dictum 
fuit q> ta cfivcuue qua materialiter are 
nute eteoquoq5 mo quo calculi gene 
ranf fed ita ftenfa caltditaa nec mate 
riata uifcofa requirif.Cd tgtf ta in fa 
gmne qua alita i bumortbuf ptingit ad 
uflione fepiflime fieri pleroq aliqua eo 
rn para irineraf et t arenulae 
m t altquib9 ta «onicia qua acutia eg:i 
tudmibua e uidere ficut f qmbufda qr 
tanartia et leprofia sc. £t ite in reten 
tione meflruorn atq5 emoroydaro con 
tingit unde S.rri. tertii arenule tquic 
nigre uel fub niffrcmenflruoff retetio 
ne ngmftcat qi materie i uiia propinqa 
matrici diu reteteperadufltone fare 
naapuertunf' et pariter ialtia partib9 
noflri cozporia fepe fit. 0ed nifi baa 
ab biia que i renib* et uefica generanf' 
fciueria difccrnere enorea nd paucoa 
f pronoflicado pmiftea.jEtid fciaaqj 
ille at urine fnpernatat aut cu$ ea pmi 
fcenf. 05 que i renibua aut uefica fue 
rit f urine fudo refidet.l£t boce qi ifle 
prime per aguflaa et remotae uiaa t*a 
feutea fubtiliatur ualdeet leuea fiunt 
propter pp urine fupernatat aut eide p 
rmfcent" alie Hatie una et urine paopi 
quia generant" et fic grofliotea et mato 
ria poderiafidt cuiua ca t fundo refi 
det et. £x biia p3 que et quaiee fint are 
nnle de qutb9 pjonoflica dicta uertfica 
tur ueru ille que frcmbua ab btia que t tieficaftnnfper colore difcernuf.lBa 
que t rentbua ad rubedine et que i uefi 
ca ad albedine quadam tendat.etfcoc c 
q* ta rdne agetia qua materie qua quo 
q5 loci ut ndnulli uoluerut pttngit are 
nulaai colote uariari.lKoneageria q: 
queab ercefftua cafttate fiut rubedine 
quada acquirat rdne materie qz fiifta 
f aguinea apredomtnio fuerit ad rube 
dme tedent.Siflegaticaad albedme5 
!©i cola ad citrimrare fi mfia ad Umdi 
tate feu nigredine Cr finiridea fint ut 
ia fepiua utfu cfl a colera prafitna feu 
eruginofa fient iRde ioci.qj coiot loci 
l quo ftut ad eaa colorandi} plurima ia 
uat.£x quibua pj q? ta rdne agetia qj 
materie qua loci renaka arenule rubee 
efie debet iRone agentia. qz ab erceffi 
iia renu caliditate fiunt rdne materie 
qz tfta eft: aquofitaa.Cui plurimo detu 
ofuafl fanguia e ad mirtd et per pne ztt 
bet rdne loci qzrenea rubei fm.-sc.bo 
ra aute oppofito i htw pttgtt que i uefi 
ca generant' primo q: frigiditate pge 
late fiunt uel mcliua adunito ualde ca 
loze et materia er qua fiat eft aquofitaf 
multo ab unctuofo fagnia in remb9 er 
colata pzopterq? quandaad albedine 
tedit et ita locua pfit? qz uefica ea cm'5 
eft rena pperatide alba fed que t pono 
urtttdibua et utia alita ttermediia gene 
ratur mediu tenent fterbaa duaa quo 
ad rubedine et albedine. Cr quibua P3 
quare arene renalee fiit rubee ueficalea 
aute albe et que t mediia locia generat' 
medm tenet tc. £t ca ut fupra dicta e 
ettqm ndnulli uolaerbt q? calcuP nibil 
aliud materiati fit qua arenularn coa 
gulatio pj q> calcuP niger cn er bdoze 
ut dictu eft melacoltco fiat e cetcrie ad 
fragenda durio* modo cetera fit pasta 
IBafi ipfuiter digitoa pduxeria plue 
ji‘3a« nequit at id falte maria fit cu dfflFi 
colratc fed qui facile icineraf facile quo 
q5 co medicinisfrangif cr bocf prono 
fticada utile tibi fiet/pt'puta i quorn 
urinis ut Huic.iqmt fit fal ad calculo* 
marimc for pati talia namq3urinacalt 
ditarem i renib us fo2teatq5 materiam 
ab epare traberc potente er eam quoqj 
temerare pofle fignificat ettala utp* 
marime fot ad calcula p:epa:ati fzt iit 
ro puer cuius ueter ut tquit rafis p:o 
matozt parre fit ftoacus a tq$ 
epar fot calida ell ad lapidis generatio 
ne marime et boc. p:opf fone at 
tractione bumidiratu ad epar et urine 
tuas. i0ui quoq5 calcula frequerer m 
currat ad ercoriatione uefice facile de 
uentut.Calculofiquojg nulf medicinis 
dolozes fedanf mojteclamofamojiaf 
fi ertremitares frte fuerit et i farte 
fudo: frigid9 aparuerit en pbris derelf 
que. C6 quo fi fozmicante pulfo babue 
rtr mo:s i breui eum rapiet. rCalculofa 
palfio ur iquit .S. porifmaf erifhr Jn 
ter perortfmn tame z percrifma fpatia 
eft dinerfn q: qii3 de menfe t.mefe et in 
terda.de anno in anna reuertif perorif 
mus. £t ut declarata primo capfo foe 
rat ta lapis renn qua uefice er mo:bis 
eft qui bereditanf p3 igtf quid de tuis 
calculofis babeas pronofiicari quod 
buius capfi ttentto fuerat. 
Capitula quinto de curattde pero 
rifmt calculofe palTioniset prefensca 
pitulum que tunc fienda funt cliflcria 
folutiua defertbit. 
£\feni cn diligetia buic tam 
o imttimozbo celeriter fuccur 
renda eft. IBa patiente fepe 
ti acriter fineuertmflione mokitat.ut ed mfidum aliupitecnlamentationib* 
eo ire qua uellet celeri9 ob 
re que perotifmi bora fieda fur primo 
defcriba etfuccefliue quid 1 quiete do 
lore igif ernte que fecea educot jLeniti 
ua dideria fine moza face .TRibil enitn 
ut.S.iquitdoloze reno er Iapide cati 
fatu magia augmetat qua 
p!o. et pottffimu er fi pati 
ena tu9naufeaueritadremouedueuni 
luua.£(l ent uomit91cafu ido utif ual 
de que co edi aqua et aceto atorimdle 
fipiici et aqua raffii f 
capitulopriepar$te 
didere aure lenitiuo quo Suic. i boc 
cafu ufua eft accipit altee fur fu 
ria bozaginiaan. jQ&.i.ficuu numeto 
ri. febefte numero, rij.er btia fit dccoc 
tio de quaaccipe.f.r.etin ea diffolue 
C3ffie.|.i.fvbutiri recetia 3.ii.olf i cdia 
J.ii.f.falia tritipara et tale cliftcre fed 
bua retent eoad infirmo deueneria illi 
co dernube. alerader bma 
cliflerta decoctione er radtcib9* Itee fe 
nugreco camdilla et furfure fieri facie 
bar. talia nepe clifteria. ut ipfi tquiunt 
doloze plurimo fedat uentreIgrat et ui 
fcera mollificado ad emittenda lapide 
mulco luuat Jubet tame ut bic talia cli 
fteria t pauca quatitate fiat q: magna 
quatttaa ttcff ina replet nimio cuiua ci 
renea pprtmunf' et fic dolo: auge# et 
ideo arrepto talia euttet" fi eo comode 
fieri pdt per fuppofitorio mlTit Huic, 
fecea educi. nec ueluti quida ignari me 
dici faciaa qui flati cu bac pafTioelabo 
ritea adeot diafiniconeelectuariD indu 
aut pfifie co uino maluatico aut alio fo 
tt diuretico prebet et (it que ueltt diei 
bora«f3 certe bu male medicine canoea 
remderot uel detpfia tantum pfidot ut 
que ymagmanffibi i bac diurna aridi 
«re ptitelptra aute talea bon9 Sm£. 
clara ronem adducit. £rbibtfo iquit p 
00 farmacu a fuperiorib9 uerfua renea 
trabedo materia dolozea plurima aug 
metat ideo i leuificatide nature e alleui 
etio pluria magia <35 dolozia fedard 
3 de poit ferapio iiif. fui breuiarii in 
quiea. Solutiua per lenitina diflerta 
fiat q: talea ifirmi folutiuaru medicina 
ru admilf ratione nd tollejat ?c.£tbii 
igiri ut p3 ri fold eribedo farmacu pec 
cat fed dereriua ell ipfu co uino mal 
uatico prebet feu co alio diuretico fo* 
ti q? multii uitupcraf ab auctoriV.un 
Suic.fedenf doloiee iqutt cu lenitiuia 
que dirim9 q: fi fiic eo diuretida Iapia 
curet" augmentabi/ dolo:* etTic recti* 
eft ut abftineafmedicinia diureticia fS 
ttter mouenb\fc. *Cu ergo ut ferapio 
iquit. Cu didere uentre mollifica . ne 
urine meat3 per pdrictione obturent 
qrtdfepead fincopi paciente deducit 
perlemtiua itaq5 fecib51 tdtrctie.ut raf 
iquit para dolo*ta maxima fedaf'. £t 
fubdit qua fi caloact acume pod eritnj 
ftmotia et modificatione tntedinoruj 
affuerit co aqua oidei oleo uiolato ctb 
ro.mucillagine pfilii et fcJinf didere fi 
at.&i tgit"didere tale facere nece fle fit 
co aqua ozdei.J.ri. oleiuiolati.j.ii.f. 
dei 20.?.f .muciliaginia pfilii. J.ii.mud 
laginia fe.lini.i.i.diderefaefaa ipfutn 
eni calore atq3 ardoje ualde remittit. 
jBnttquojp aliqui i fedado dolozemer 
naccino lacte uitellif ouojp et fate modi 
cocliflere faciebat, etfepiua boc ego 
ufuafu. factae ergo fic lac# uaCcini.J 
Tuuaccipiae i quo uitelloaottoy duc 2$ 
pcute debfc.f .ti.olei comunia adioge 
paululo quoq3 falia triti et faciaa clifl e 
re £>epiflime tame tepore porifmi nen 
tofuaa plujimun itcftinia babodat que fame illa dflatado ppremit renee.ctn* 
ca dolo: multa intendit'. unde boc t ca 
fu eductia fecibua per cliftere leniriud 
tc.tale Jube fieri.quod accipit malue 
blttte mercurialia camoille.an.Cl&.i.a 
mfi maratrtau.J.ui.fiaf decoctio deq 
accipe, f.wii. benedicte. J.i.caflie. 3 M. 
duoa uitelloa olei camoitlini .3* 
iii.s ca modico farfiat clifter.£go aut 
afa icau ifto cu.3.w.olei camdilltni ab 
:c alia cliftere fieri iuifi qp uentofira 
te refoluedomirabliter doloze fedauit 
Cdringit pleroq5 ut paties fit iuuenia 
faguineua aflaetua flobotomie quare 
reteria ad ea pfenrienttb5 tepore dolo 
ria itenfi nigra fddere perutile fatia i 
ueni <$ tu qaoqj factaffi libet unde 1l\a 
fta.to. ptinetia uenaa i quit latae et fan 
guinegjoffo babente minueret cura Ia 
pidie peruti k erit.tc. £ r fic bea clifte 
riabora perorifmil paffide calculofa 
a pricipio fi att fieda ac qit utile efi flo 
botomia facere. JLaua, 
Capitulo ferto de facccllationtbua 
fometationtbua enkatifmattbua unctio 
nibua emplafiriaetuentofia que pero 
xifmi bora fienda funt* 
St adeo dolor ifie pfepc «tj 
e dcliautperiftaafold ifirmu 
quiefcere no permittat, quaze 
Rounaefiandn bora quin tuo patieti 
aliquid fieri fatiaf.fecib’ igif peiclifte 
re feu aliter eductia ad facellatiof forne 
tationeatinaa unctioneaet cunfimilia 
que :elaredo ac molificado dolote miti 
gat uiafq5 dflatado calculo facile eg:ef 
fo prebet ueniendn e. Sed no ueluti eq 
uoci qutda medici faciaa qui flari apri 
cipio er oleo defpica de ruta de lilio co 
pofito dc fcotpiomb9 aut de pfimili do 
fete loco inngonf qtifa s fi' dolor propt 
uetofitate que toc rcfoluif aliqualiter 
imtigef Drigof rame plurimo uie.Ctt 
iua ca dolor augetur ? morb5 prolun 
gatf*fic iterdn boa9 pariea magnia p 
clamoab* ad mundo alio inuit’ accedit 
J2>ed ad actopraticd ueniedo Sleran 
der.£3accel9er furfure triticeo i apo$f 
mate berbe camoille radicia uiTct aneti 
* melliloti co oleo camdtllio decoctua 
uf9. £t co ffrari tnctptot fot amouedi t 
calidi fepp reponedi de bine uero er 
oleo camoillfo calido loco dolorofum 
accipe altee cuj radicibua 
malue quoq3 maiorane paritarie capii* 
ue.aneti.melliloti cauho.an. O&.f.ca 
momille .£J£b.ti.fenu gred .f.i.fe. lini. 
T.f.er biia.uel pfimilib9 fiat decoctio t 
qua fpdgia feu filtro tmite *i fortitet er 
preflu calido quato comode panee fuf 
ferre poterit fuper dolete loco appone 
Cdq3 ifrigidart teipit remoue.s ut pri 
mo calidoreponebocuicibna aliquot 
faciendo debic er oleta tfraferiptia ca 
bdiadolorofolocutunge.ut funt olei 
camdillimoleianetini an.J.i. pfguedfa 
ga lie.J-f .mifce. Slerader uero ut dic 
tum eD atq3 ille bonua atiquufferapio 
co talib9 dccoctionib9 ut magia ftt do 
loria mitigatiue ede oleo et camomilli 
tio pmifcebat. 0ed rafia et antiquoru 
plurimi t fola aqua calida oleo edi per 
mirta per tmtfia fpongia feu filtro fo 
metatione faciebat et fuccefliue erpte 
fcriptia unctione aliqui er oleofifamto 
ca adipe anatia fup:afc:ipta facta forne 
tatione loca infigat. Elii er oleo de feu 
greco feu de altea co oleo de fenugre 
co feu de altea co oleo anetino ide faci 
tint uf tali ungueto utere qp accipit bu 
fyrt recetia,5.t.f .olei oiolati pfguedta 
gafie dulctfi olei de li tio Qn.J.f. cert parS et fiat ungtientum 
quo utere, £>erapto nero er emplro in 
frafcripto fometafoefuprafcripta per 
priua facta locri dolorcfri emplaftrabat 
<p accipit mucillaginia feminia lini ct 
f enugreci ari. J.rt.adtpia galline.j.iiii. 
farine ordei quarum fufficit ad infpiffi 
dum et fiat emplaftrumuel aliter acci 
pe medulie pania remollite in uino et 
erpreffe IB.i.piftef' cri oleo camomelli 
no qm. fufficit ad fpfguadfi f fiatepfrri 
Hliudite faciebat rulgarib3 notu fafl 
qr farina tritici oleum comune et aqua 
ta diu fimul bulire permittit qp emplfi 
forma accipit quo icafunoftro ufuac 
?c.&£>odp emplra que dicta frit appli 
cadi acpfifta fm quofda antiquoatal' 
eft fometatide facta locua leuitererfic 
cet"*de bic cu ftupa aut fuccida lana ta 
(ia emplaft ra tepida fuper dolente locri 
pone ea feptuf renotiadoXt ut Sute# 
tquit auifatua feperefto uttaltriptirie 
caliditaa referuet qp cu petia aliquali 
ter calida feu fpegia i dcoctioe predic 
ta remollita et etpreffa fortiter loco fe 
pefuperpofitaftat puenienter frigida 
em' fuper locri eriftentia dolore nimiuj 
augmerat.lEgo autem talia eplaftra fu 
per fuftaneo ertendi ptinue feci ftupia 
feu fuccida lana diffia et tu faciaf fi 
afa boc emplro uP fri quod accipit me 
dule pania t aqua decoctioiaficuuj re 
mollite et fortitererpreffeXi.uftelloa 
onorri duoa et cri quato olei camdtllmi 
fufficit fiat emplaftrri. uelatr et boc ac 
cipit radicri alfeeXi.affrigieporci rece 
tia.5.iti. piguedinia galline.i.i.f.farie 
tritici farine ordei ari. J.ii. olei camdilli 
ni quatri fufficit et fiat emplaftrri.Hei 
accipe. £J£b.i.cadille qua tm bulire per 
mitte quod ad mucillaginia forma deue 
mat de bic accipe parte radico alteeXi 
farine tritici.?.iiii.farfne ordei.|.ii.btt 
tyri recetia.r.f ♦ fimul oia piftent" de fu 
praferipta mucillagtne tantfi addendo 
cp emplaftri forma recipiat cri quo ulri 
rno pulueri$aticrocitrea dragmaaad 
irigea biia emplr ta mo quo fupra 
libito utere Herri ut ifte bonua Hieta 
der iquit eft fepe dolor i loco uno adeo 
fitua qp fi ab illic calcula amouere 6bne 
rif neceffe erit fortioribputict ftc er btr 
cino figutne cu fermeto ordei emplrm 
fieri iufftt quod effe cfftcaciflirnu affertt 
Huic, aute i cafri ifto oleri de fcorpioni 
bua pmendat ac emplrm. feu ungrm de 
galbao Cuipin atidotario mefue deferi 
ptioneiueniea. Jlaudat ite dpaquilon 
de mucilaginib3 sc. fi libet 
ut ipfe ait ta in emplr ia qua i unguetia 
galbanfi armontacrieuforbiri acmirra 
ponere uerfi i biia aliquid ftipttci fem 
per addaa. ut oleri dealcanna. uel mir 
tillorri aut rofacefi uel pfifte. JEt in 
cmplria folia utrge paftoriauel aliq6 
tale ne.f. reneanimirilararenf' qrtunc 
adfnperfluttatea reciptedaa aptininrt 
um fierent et fic fepe ut ueterea cea da 
mat infra bora dolor itenfter qua prio 
dolorno remit 
titur .Tfn tina fiat enkatifma.Jn qua a 
medio ifra patief fe folri balneet 1Rec ut 
TRafiaiquitfittale balneri utrtualfter 
nimia ealtdri nec acctualiter ite fed tan 
tri folrimodo qp patiente turi delectet in 
quo proltbito mora trabat. qp ft debilif 
nimio fuerit i eo minp ftet fepiua tamen 
ttretXri arit tina egreditv cri liteia cali 
dia leuiter erficcet" ? dolea locua cum 
eliqua unctfcnn preferipte? urgaf ue! 
fi libet emplr efXine decoctio er pfcrf 
ptia fcmetatioma rebua ?uenie'tiffime 
fiet quia cfa ifta uel er biia plura pro 
cncbatifmatc tali puenieudocet tamen per 00 prebeao.IRa et fi per atefcrfpt8 
s furore fuo dolo* aliquelif mirigef' ni 
ficalculuaminuaf at ad ertra quouia 
elio mo pellaf maioti cfi fujore reuerti 
turpaciente q5fudftoe itermiffioe ita 
crudelif I feftaa ut ad iferoa eu defpeja 
tufepe pducat ut ergo tale periculo 
pcffc uitef que calculo minuat queqj 
ed ertra co*p3 adducat fdt amodo de 
feribeda 031 prefeti capto canonef ali 
quoa ierbibitide talidobferuadoa tan 
tumo pona. Caue e*go ne i prfctpio mi 
norantta lapide erbtbeaa q* ut inquit 
TRafia dolozflacbi t tfultu idtgetmtti 
gatione doloiia et poftea curacu biia 
fiet que lapide emittor ? c. igtf 
ad acto praetted te deduca cd ad ifumfl 
primo deueneria cd molliitoo clifteri 
fuperi3defcripto fecea educc.l&d ft ue 
tofitate I itefttnia ad effe pgnoueria le 
uiter carminaria i fecddo clifiezi iubeaf 
apponi. £t fi facile uomit prcuocef 
uottuafedt p*ouocado cautuaeftofo 
tia naq3 et marfe uioletua fepe lapide 
furfd trabit. debicfacellarione.fomen 
tatioia unctioea cmplrationea et talia 
mo quo fupra face.quibue no ?fe:etib3 
ad enkatifmata trafi et ad flciaa fuccef 
fine que fecundo modo i precedeti capi 
tulo deferiptu ponede funt.nec unqua 
per oa diuretica et calculo pminuentia 
dabia nifi prtua aut ablat3 aut faltcm 
dolo* fuerit aliquahf mitigat3 tunc cnf 
fignd efl calcoluj a primo fuo loco efle 
remotu uelmeatua fo:e adeo dilatarof 
cp calculua tfie poterit cd apjopriatia 
medicinia ad uefica facile mittt et per u 
rina fuccclTiue fo*ia fed dolo*e no mi 
tigato et calculo adbuci tembna ernte 
quod ut tqutr iRafif per dolo*e loco eo 
dem ptinue firum fcif fi diuretica et cd 
minuenttalaptdem trbibueria materie 
cp dbi magna a deet iflamatiopo 
tulace folia uiola? cucnrbite uitf albe 
niniferc flozea nenufartaet eflet 
addeda quo i cafu patiea fina egreflua 
cft er oleo uiolaro dolente loeu tubet i 
ungi, plurimi no recedere 
ab uno loco dolore ut ab illic calculo!’ 
uerfuf uefica trabaffuper loco cdigne 
fua fcitia apponat et illic alique dm di 
itisiTa infertua iurta primo loco co foz 
fiozt igne ea Jubet apponi 0uccefTtne 
feper to:tuofeaerfua tguina defceden 
do fi em fic feceria fteia illa ad fe calcu 
Id trabit et ea fepiue t uefica defcedere 
cogit quo facto illico dolozceflat. Ju 
bet ire bonua Quic. tfirmue erna 
f tina fediuerfimodemoueatet fubito 
et ertra balneo ubi poITtt interdo ante 
Jnterdd retro et nonunqna alateribua 
diuerfimode faltet per ite grad3 
faltado defcedat at equo duri portua e 
quiret Sliqui yha *i pectine fhtgdt amt 
cni tue uiaa dilatari mulrd ac et fi cum 
manu pectine fricet ac ylia £ t per bde 
modo a locofuo calcul3 faciliua dimo 
tut" et i uefica facile trafir p?efcripta tn 
fieda idt cp dolo* at ab lat3 at falte fit a 
liquafo mitigat3 et tdc pfcriptoB mbil a 
pii3 fiat q: fometattend faccellarond en 
cbatifdrudctiond q$ quoq5 fiftd nimi3a 
f3 tm renee iterdblarat£5d ipfo2j: ut 
iqc Buic.erpfituadbilitat biiaigtfo* 
diatepactJ ad ea q lapide fragdtuente 
dd erit de gb3 i fequetib3 bono tbd pce 
dete te facta copiofd £t p 5 ca3 pnti fi 
ne ipono# 
jCa"1 fepttmo quofda pofr £adnea 
eteq3 p 00 pmtuetia lapide at diurtica 
pbeaacbfnadoa, 
2&eft ia fepua quo tuo panp 
; 0 culo calculofo per boc aligd 
i lapide di nue a at diureticuoi alique ad ipfos renes adduceremf.que 
propter ca’culn loca illa optlante3 illic 
ca dolo: augef et t 
tm fepe quod piis ca lametationib3 bo 
nus bomo ad alia munda ire cogr qd 
ego ia erperiecia uidi.lHa quida bon* 
focins uni calculofo ftati a pricipio di 
fteria carminatis prebuit per que nui 
ie fnt feces educte fometatides nullaa 
fecit.fed fold cum oleo fcojpiona locu5 
dolente inunxit propfqdod dolo? ad 
auctua eft cui bon3 fociua fuccurrere 
cupies lapide iudaien et byrei faguine 
ca uino maluatico bona fatis i quatita 
te tribuit et fic dolo: in tanto creult ut 
naqna exrites pijocbari quorn referta 
dom9 pan'35 tatam predicare ualuerft 
9? ille bonus paties dea fruftra iuocas 
tade defperatua aiam fatane comenda 
uit qua credo ipfe alacer t tartara de 
pottauit. tu ergo ne fic factas caue q: ii 
fold demo2te co2poris*fed qd deteri 
uaeftde mo2te aie bono ibd reddere 
rce3 cogereris cti bii defperati tui ob 
defectu mo2ian^. ©iuretica preterea 
fo2tia I cibo ndqua dabis.q: fecd extra 
ftomacaad renes ca fdtgeftn adducat 
l8rquo bene p3 quod nifi ftoacus 
fuerit modificatus ndqua diuretica ta 
lia fdterfbeda.Si biiaigit" ufuafue 
ria per duaa at trea ante cibu boraa ta 
lia prebe Solemus tn aliqua facilia di 
uretica t prfeipio paftus exbibere ut 
fdt capparea et ctefones q?.t'4°*terape 
lice. t0af. quoq$ pceffit nec ego illa ui 
tupero prio p f modica quatitate fama 
turfecudo q:t nutrimento facile trafe 
unt et fic no tanta tacui bnt quod d 
bu$ indigeftd feca trabere queit.iOfb a 
cer puta renea ficcoa biis dimetica fo: 
lia baud quaqua fumat.fed leuiFutaf 
cd quibus iteri aliqua frigida et bdida 
feper funt pmifcedla ut feme iufquiamf 
papauerta cucurbiteet ftFiti. 
ut* igif mo fecibua eductte et aliquitu 
Iu mitigato feu quiefcete caf 
fie fiftule tuo tfirmo dari tube que cum 
decoctioe capill1. ueneria flora botagi 
niabuglofle febefte ojdeiqua 
tuo: fe.frdrum liquiritie et paflularum 
difteperer" et.f.i.firapi utor.addita in 
aurora patiee tota calidum fumat qui 
fiue operatione fecerit fiuendpradid 
fua bora pfueta fi ante cena 
operata mbtl fuerit diftere iponi infra 
fcriprn iube % accipit bzodit’ galline uF 
capomd.J.r. melia rofati.J. i. f. calTie 
? i. olei pmunia .f .ti.f .faF triri para et 
fiat didere Caflia perfe feu di 
fterta aurtlto operatione fi fecerit ad 
pmtnuentin lapidtd erbibitione fecurf* 
ueniea er qutb9 prto fimplicia et de btc 
ppofita fequetib3 i captio defcriba.Ct 
ftc ad ea trafieo priti capto fme tpono. 
Capitula ocfauu fimplictVquedaj 
fn fe ptinet que uetern teftimonio lapi 
dem cominuunt* 
?bef que cafcufu pminuat ft 
I gularia bona adiuuatetbefa 
fub ozdine quoda defcrtbe?ei 
ut ea faciliue queref iueniat.Ct ab be* 
bio principio fuma*jEk qutbua eft apia 
filueftre calameta ertremttafeo uitta ai 
be abfintbin 2Uta agreftie card5 pulegi 
um abiotann artbemifia caomilla capil 
luouenerio pclitricn parifaria fenatio 
nef malua petaftlon fauina poliamonta 
na ferpilia urtica yperico gallirtica ufu 
ue tribuo fpargi fcolopedrtafinfibria 
cicorea cotula berbena betonica trtfoli 
um cretani marini folia raffani et matri 
caria illa.f.quam crefpula feuberbam cacri ueterea quida appellant. * ooftri 
papiefea 1 uulgaricrefpula pftf: appel 
lat nec e artbemifia ut quida medici no 
ft re tipeffatif putat p?o artbemifia ma 
trtearia feper fuia f receptia deferiben 
tea ba2g ufua talia erit er qua libuerit p 
uino uel aqua decoctionif face cutufab 
|.i\ufq3 ad iiu.fit tibi dofia .Sublima 
tur et fit er biia aqua cui3 eade5 
fit dof.ilel er biia 1 umbra deficcatie 
fiat puluif cut3.a,3.i.ufq5 ad.tt.cu uino 
albo dabia.ueler quib3 potea fuccum 
ertrabea 7 ab.3a.ufq5. ad.ii. dabia fo 
lii.f.aut cn uino uel co quo alio liquore 
libuerit.iEt Iter iftaa fucc3 
<j$ marie comedatm.ut fut folia rapba 
ni % marie ftlaeflria folia pfil* cardi co 
meffibilia 7 duag fnccua ceteroa 
erceditiititeergallitrico pulegio tri 
bulo folija uitia albe er fanfragia uni 
ca crctano marino 7 politrico.Spagi 
autleuite: cocti maducanf.Senatioef 
uero er aceto oleo et fale condiatur ac 
cretani q°5 marini et de biia triVfeKU 
Iu fit interda. j8r radicibua laudaf 
jfraferipte ut radir colli rubi tribuli 
tbimifribnli radir rilobalfami cardi 
tamarifei petafdon capparia pringi co 
ticia ra-lauri radir faxifragie cipt cauf 
radir radicia radir apij agrellia lapa 
tij berbene granu feniculi marime filue 
ffria fpagi raffani tenelli f gracif altec 
et acorUiftog qc$tnumero fcordeon 
atque fquilla ponere libet cuiua acetu5 
et orime! er eo facta marime comedaf' 
potea de quibua tllag radica uclueria 
in uino uel in aqua unctione3 facere uel 
eaa fub lima et qua marie radicef caadi 
que i boc cafu fup aliaa prejogatiuam 
quada baber uideturet tam decoctio 
ne qua de aqua fublimatioia ab.f.ii. ad 
iui.ufq} dabia ualet et ipfa? fucc3 cum 
tifno potui qtrfctt} 
uino fubtili aut ouo forbtU dari potefl 
j£r iter ceteroa laudat puluia co? licia 
radicialauri colli dpi farifragie yrigi 
radicia rilobalfami acori ct caparie ac 
cinia radicia caulin autem dofia 
fit a.5 • f • ufque ad.i.cp.fi pfifo aliarum 
pufuereeode.modo ufua fueria perm 
mortale nd pmitterea.jEr feib3 fuper 
oia nigra cicera comedaf de qmbuffit 
coite? decoctio iufculn quoq3 laudafnt 
Jtc puluia feminia cardi puenit et fem 
malue carni daud fem geneflre nigella 
fem porri finapie milio folia A m fpagi 
* tribuli canapia dpi raffani amfi car 
damomi feniculi curuli cucumeria mc 
loniaetcucurbttc er ifto$ parte maio 
ri fit decoctio cui9 ufua i cafn noflro e 
qua marie utilia potee tn puluerem er 
aliquib3 facere fi libet.uteferrc' malue 
cardamomi anift feniculi ciperi raffani 
carui dauci geneflre mgelle porrea ft 
napiamilij folia fpagi et tribuli et talia 
puluia p uino aut decoctioe rubeo?n ei 
cera feu aqua mellia cdifer datur et fit 
dofia 3.3.?.ufque ad.i.f , £x frueti 
buapueniStoffa cerefojp filueffrifi er 
quib3 fubtiliflime corntia fit lac cuiua, 
l.iiii.ffornaro uacuo date marime pro 
fnt.Cdueniatoliuecnaqua etfale pd< 
te.Couenintmelonea fiflici ac pinee 9 
migdole amare cn rob fubtiliffime tere 
af et potui i iemno def.et alicui3 
oleum cum modico pulueria yreoa po 
tui quoq5 tribuat puluia bacea? lauri 
lac fiena cum aqua bibitum ac ficua ip 
fecomeffe et trocifci quoque cr fucco 
pomo? ariffologie rotunde facti. j£t 
ite trocifci.di.qui er grania feptuagin 
ta pipia fiunt quo$ unn oi die patienti 
tuo co aqua mellia ffomaco uacuo da 
:e efficaciiTimum comperni.ut.a.fquit 1£x foliis feu lignis.uel cojticib9 a:bo 
ro ualent folia amigdola? ama:a? quo 
quomd dederis, feu i decoctione at ut 
puluere.*c.ualet et mirabilif decoctio 
folioro rubi et lac fof fici, caf 
fia lignea lignd aloef ligno balfami et (9 
crima mtis que in marcio ab teifo eius 
ligno deguttat et eft mitabil*. £ r gumif 
ualet guma uitis guma ce:ofo? prdo? 
amigdola? guma pini.ualetferapinu5 
ac bdllellid et ille gome cd uino diiTolu 
te uel t puluere fubtile redacte potui 
ftomaco ieiunodenf. £r oleis pue 
nidtbalfamd eoius dofis J7t gutte qua 
tuo: cu uino maluatico.uel pfifi diflb 
tute, ualet oleo defauinade piperibus 
a amara? et benedictu feu de 
* er biis fir i detio aut per firt 
ga tteetto ualet ite oleo de granis citri 
ce:ofo? accitrangulo? ta indctum.f. 
qua btbitfi*£r mine:alibus ptienidt co 
ralli lapis ematitis lapis iudaicus (a 
pis renum feu quod aB bumana ue 
fica pericifioncmertrabif' et lapides 
g reperiuf i epate ap:i lapilli tacnCzu gal 
Ima? uel pelltibc? ac lapis fpdgie.lt t 
ber mineralia libet nitru enumerare q> 
ut iquit B uic eft iter lapides ficut ftul 
tus iter boines talia debet fubtilifTime 
teri. £t aliquiponfit # illi lapides 
debet fuper cctepfricari de bic uero 
cauino decoctidecicero aut mellis aq 
dari tftoru fame dofis uaristVlRa lapi 
dis licis et iudaici dofis cfl a3 
ad.i. 
£jc aialibus ifrafcaipta a uete:ibus pfi 
mum pmendant" ut cinis feu puluia ue 
fice apri fua cd urina deficcate puluia 
renum afmi cinis tefta? coclee ac etia5 
totiuf coclee puluis pellicule uet:is gal 
Ii puluia yecoais yrciac eius deficail 
fanguis puluis ftcrcoris columbo? ac 
gattotj turturis quoq5 f5 tfla ftercora 
debet pu(uert*3art fubtiliflime et 003 aq 
meirpropiari.Cduenidt quoqj ifrafc:i 
prora oium cinis ut cicude acpulord 
yrddmum. £r quib5 quoq$ fit fercula 
de quo ifra.laudaf ite cinis 
fco:piond ericijcafuis fpinisgrilii lo 
cufteldbricozj fer:eftrm milepede tefte 
oui aqua fit pulus egrefiua uermis de 
nocte tucetis ac ala? anfe? fuis cd plti 
mia ac auicule parue que yemali tepo 
re apud nos fepi9 apparet qua quida5 
cauda tremula uocat deboctiiifraqi 
uis ifto? i olla ruda pane ertracto in 
furno ad deficandii pone i quo tam dia 
ftetquod comodeteripoiTit cauendo 
tame ne dtfictfi tanta ca:bo fiat.£t 
fecunda apulea que erui i cafu iffo ani 
malia nobis fpt (una crefcete capi dbet 
uitelus ite oui recetisualet durus cum 
c:oco trito comeft*. “Balet paflerea co 
mefti atqj turturis decoctio.£tfola 
quoq3 uria apri po:ci atq3 capre coue 
ntt que cd taro uino albo no dulci dari 
debet. j£t ifta fot fiplicia que buic cra 
deltmo:bo ualerepperi.05 qzipford 
eliqua figula:iffima adiueta fdt que afa 
qua dicto fit preparatioe idigent libet 
biis captm feques acomodare.£tper 
boc prefentt impono., 
Capitulo nono de fimplidV quibuf 
da que ta a modernis qua ueteribus in 
fractioe lapidis figularia reputant" ac 
qualif pparariexbiberi quoq3 debeat; 
$ quis atlquo? uolumfa dili 
f geterifpererit plurima ppe:i 
et que non folot pafTioetTfa 
f3 f qua uis alia fecandd erigentia debi 
te ap:ortata fepe a faucib’ mo:tis Ifir 
tnosertirpat J3 interdo ita tricate lo cuti funt ut nec preparare nec qualiter 
etbiberi debeat fctan^-Cui0 ca obmit 
timus fepe multa que Ifumifmarie con 
ferret nobifq3 Ide gradis bonoracre 
que i 
precedeti capitulo deferipta fat aliqua 
dtligere libet ab ipfis ueterib9 fuplati 
ue I cafu noftro comedata pmen 
datione prepatione i erbibedi modu5 
piis captum beno ibu coadiuuate doce 
aut byrci t boc cafa quid 
figulariflimo reputaf' qui ab Euicena. 
taliter preperat" olli noul bene uitrea 
ta fumes qnata dm laues feu I ea aqua 
bulire facias gp terreitatts natura amit 
tat.deide tepore quo olla tcfpfr colora 
rt birca quatuor uel circa iugti 
la.Cuius prima et ultimi faguine abi 
ciaf media aero I ia dicta olla reconde 
t qua ta diu maneat gp ftrcoagulatus de 
blc per fruflrula ad caftanee feu nucis 
quatirate diuide ? ifta t pano aliquo U 
neo fubtiltflimo pofita nequeat ipfn pf 
uis aliquis attigere fub diuo fufpende 
boc e i loco ne ros eum attigat cooper 
lo alateribus tame dtfeooperto et ibi 
tata pe:maneat gp pofltt cu 
ius dofis .a.3.i.ufque ad Itegrl3.ca$ 
uino dulci cocto aut aqua api) mdtani 
detur. Serapio auteeucuretbi aut 
panno fubtiliflimo cooperiebat et Ilo 
co ubi folaresradij atq3 lunares attin 
gere poterat dimittebat cobopertl de 
fuper tame taft tn gp ros eo attigere n 
poffet et cu eo de folio indo de amomo 
uel fptea feu aliquo alio odorifero pmi 
fcedo potui cu uio cocto dabat at fi gs 
inelTet fetes odor ocultarcf.SIexadet 
byrci ano? ad minus.itii.faguine5 me 
dm accipit et i uafe aliquo uitreato et 
bene mado reponit et minutim eu3 inci 
des ti dm t locout fupra circuftatioe 
todimitttt #fptj|t?te idfe fiferl qtteflt de 
quo cu mira equis parttb9 dato fe lapi 
deefregifleplurios att.£t ut malus 
odor fi quis affuerit occultetur feccu$ 
amoma pmifcuit .JulTir tamen utfan 
guif redoles magis fiat gp p dies pfios 
ateqj byac^ugulef'er feniculi e:ba be 
dere at lauri nutriaf pulme eni taliter 
preparatua et quo fupra mo exhibitus 
minutati pe: mina lapide erptllit nec ul 
terius finit renafei cu quo dolojes apn 
tat unde propf bas uirtutes mirabile» 
fanguis byrci potio dei manus nucupa 
tur.Slii quatuo: circa birca 
per quadraginta ad min9dtes continue 
£t foliis edere fanfragie milio foF 
feiculo apii et buiufmoi berbis diurni 
cis alat .j£t per.rr.dies uel circa ante 
q3 iterficidebeateu quaque die uino 
bono bis potat que de ireft auguftf ad 
buc regnate canicula iugulat .et ut fn 
pra medio accepto faguine quo fupra 
modificat et ifta cibadi atque potandi 
modo bene pmedo, Elii faguine il 
lotuafebene mudo recipiat qne alio p 
fimili uafe cooperiat f quo mtnutiflima 
fnr foramina fic ut erelari que at et I fo 
le dimiftb rafj eo crficcat.tu antbuc p 
dabis faguine' 3ucba$ et alia utgratuf 
magis guftui fiat et pro libito adde, 
TRafis cerui fanguine non mi9 qua boc 
laudat f quiens quod ita lapide renalej 
feu uefice frangit ficur fanguis byrci 
nus adamarem. £t fleo uti libet pfimi 
lem qua de faguine yrci preparationej 
face fitq3 dolis cade.Saguis quoq3 uf < 
pis plurimo comendaf f quo fi ponaf 
lapis aliquittfra triduu torus pfringi/ 
ut erperietia docet qui ut faguie byrci 
preparaf .Sitq3 dofis eade. £t 6 il? o 
faguine fert'gp fi pecte i ungat''uefice Ia 
pide fragii fei t ucm % puluis meftrui < f&gttfnfe i boc cafu mire tsafet et a. 3 .K 
sifq3 ad.j.f.cd mno albo uel aliodiurc 
ileo prebet boc ent pperta eft qz fi cri 
ftalla tmirto cn aceto ponat diflbfutr 
ta iter uenmofa pputatur fed tamen 
\ doft ifta nocere baud quaqua poterit 
*l8t atiqm boa fagutnea renale lapide 
fragere didicerat, q? mine:alea lapidef 
i biie pofiti ca aceto moliebat atq5 fra 
*%<gumf.lRa ut tqnir aiberfYifaguta by* 
*ci afini et aferte co aceto mirti feuiter 
decoquat"et i hiie criftalPuel geme po 
f nanf molefcdt et et uitro in tatum ut cii 
cultello tcidliqiieatfifolo byrcifa 
acceperia et ca eo aceta atq3 ab 
fintbti fuccd mtfcueria uitra ieopofi 
j ta ueluti pafta mollefcit fic q? ad muta 
J fioiectn no frangat", Hhud q? nete 
ree fingulardfimn reputat cft nitrum 
q? fic Huic, documeto preparat" acci 
piee et ipfo quatu3 poteo tenere de bfc 
i cocleari ferreo pone q? fuper ignitoa 
carbonea coHoca.etca rubea fuerit in 
equa faba? piicetuc em' calcinata faci 
le deprebedea no calcmatd uezo 
itera ad igne «ponee fient prto totiea 
factedo q? arbomo? fifirudie5 teifzi po 
fit cui3 cn meliia aqua at alio diuretico 
«•5.f.ufq5 ad.t.dabie fed laudo ut pati 
entt boc uitra fic no mamfelf ea ne put5 
fe uenenart.cn ec eo cante tfficiam3.f$ 
biia nd tritU3 datur ymo integro quod 
cum pinguedine aliqua pmifcemua. et 
€um eoru tunc gutur tranfire nequeat 
coa interficit et non uenenofatitate • 
alkimtif a ipfo per fruftra fu 
fer cocleari feno ad ignem ponebat cn 
c}5 ignitam erat cum amo maluatico ut 
pfimilicooleo benedicto aut defcotpio 
iiibua equia partib3 mirro tpfn fept9 et 
liguebat fic totiea faciendo cp facile ad 
«ikoflio? fimilttudtne coten poterat t 
(pfa qtto fupra dfctS e modo dabat. 
Suejoar aure eo oleo iuniperi liniebat 
et in igne faerti rubeti in aqua rapbani 
crtfguebat quo facto ipfo cu$ predicto 
oleo ite? i ungebar * m aqua raffani et 
tinguebat. 0uo feptica facio i pulue 
tefubtilifiimo reducebat et quo fupra 
modo dicrn e utebatur. T(bulu 10 ite le 
porie plurlmn omendatur que quidam 
fic faciat uiuo lepore tn olla noua et bn 
moda reponat qua benedanfafm mftir 
mo permittat cp puluia tdc fieri, como 
depeflit cui3 a.5.i.ufq5.ad.iK? aliquo 
diuretico prebet. Sliqui lepore luga 
latee i fua pelle faguine reponor et eaj 
cn illo faguine ffurno im deficcart per 
mirtatpuluiffieri poflit* Sfij abiec 
ta carneoflafolupfagufe*? pelle defle 
cat farraemua de infraferipto 
puluerefe mtcbt mirabilia fecifle nata 
ult .pregnate lepore tugulabar debtc 
lepufculoe a uetre ertractoa euifcerat 
quoo er faguine mairu? fplet -7 tabano 
modo fupra deficcart permittit .fic ut 
puluie fde fieri pcffir quo utebatur ut 
fupra.se. fiuic.aqua lepcria mfrtj 
comedat pro qua quida aqua fublima 
tioiaiterpretar"qua factae ft libet.oel 
aqua feu brodio decoctioia ei3 uttere. 
uel aqua tuafe duplici face et erit optf 
maquaadbucfi magiftrabue facere fi 
buerit qn bec fit aqua fartfragia miliu* 
folle uel aliq? buiufmodi fecum mifce* 
TReperi I antiquia quibufda erperime 
tta 06 lepue i iunctura popliter pcft e 
ri'022 pedu3 ad magnitudine medionte 
fabe cfficuln quodda habet cuiua pM 
co optimo uino potatua calcula omne 5 
fragit et bocab meo illuftriffimodno 
marcbione motifferati quoq; habuiq 
ontequa ad ftadum fecuj uemfle fepiffi 
tnea calculo uerabaf. ctait fe plnriea tale puluere erpertn fuiffe quicalcufu* 
indilate fragebat. i0e cinere fcotpiond 
antiqui noftri mirabilia narrat que fic 
fit. 'Btuoe fcojpionea t olla noua ume 
ata. uel ut placuit. S.fapie luto ((linita 
recode que tantum i furno permaneat 
$?ndadufh tmmo deficcatt i pulue 
rem puerti poflit. Cuiua dofia eft aki 
rat duob9 ufq5 ad quatuor cn uino al 
bo.atuino mellilotofeo criaqua mellia 
uel alio diuretico, qutda cu 
fale armoniaco eoa pburebat cp no lau 
do.fir et cc btia cleu3 de quo ioc’ ubi 
lapia elTe credit" debet iungi ut renea 
ylia uel pecten sc, j£t ipfo quoq3 per 
fjrringa in uefiea milTo lapide frangit 
tpficfitf.r.i.oleiamtgdolaro 
rii.uiuoa fcotpionee ipone.uel i apbo 
ra bene ftgdlata ad folle ponaf ibideq5 
per dica quadragita dimittaf et de btc 
er colaro ufui referuef. itej cu 
mo accipe auftologie to.ctpi 
geciaeradicea capariaari J.i. Iifptun 
de fup q. .f. ii.olei 
$tct et i a pbora bn claufu5 p diea qua 
dragitat fole permite detdecoleffup 
q> UIUO0 fcotpionea uigitiquatuor po 
ne et iterum tn fole per diea alioa.d-di 
mitte de bicercolef etufui referuetur 
’ * iRonulla ite fot aialia er qutbuo fup 
lamina ferrea ignita erficcatui fit cima 
qui i cafu noftro plurima pmendaf .ut 
fpt iCicadc fcarabei grilli eteog made 
que circa furnos at loca calida omozaf’ 
fedomnm \ ftoq crura et alie ertremita' 
tea abijciatur fit er mille pede ut fupra 
; cinia qui quoq5 mirabiliter ual3 bij pfi 
li cineref ueluti fcorpiond cimffieti pof 
for qui co ljfde quoq5 detur ac rade fit f 
dofia. de 
(daritubet.£>ed de cinere fcorpionum 
vbaud quaqua cd ipe magia fit uenenof* 
tieterea aliqui et marie tRaf uermen in 
cftate de nocte lucere que culilucida uo 
cat plurimo laudat iquiee opi uirtutta 
cataridia.fed \ cafu tMo poteiior.-r.ia f 
uafcereo ifoledeftccari debet.de bine 
ebiecto capite ac ertremitattbua cd mo 
dico aque aflefetide eccolate def. pre 
ciptt tn alktndi9 ut de tali puluere aure 
ueunua det' qp no laudo.gauefica etu( 
ceraret, fit ite cinie coclearo itegraruj 
ac foliue tefte fit quoq3 er ericio fuia p 
fptnia et er alia afetd peni bojp cine 
re dofia e.j.i.co ?c. dria 
t boc cafu pullo? yrddtnu puluia repu 
taf quoauolatea accipe et fuiacD3 plu 
mia uiuaai olla mdda deficca buiuf pul 
xf.p apro 
p:iatia diuteticia tcMRafia eoa aflatof 
tpmeftoa plurimo i boc cafu pmedar* 
ct er ijf ite tale fercula faciebat 103 uola 
tef t olla p dcocttoe modi 
co fuci petroftltj adito p oleo stgdolazj 
dulcto et fale decoque faciebat. Ciamo 
fimilio fperu5 
paro addendo. tz t ta btodio qua3 car 
nea fuo parieti efui tribuat dragma q° 
q3 una puluena uefice apri fua co uria 
t furno deficcate plurimo ualet ac taid 
dem pulueria pedicule uetria galli et 
pulueria ftercoria paldbozj rubeoru? 
quiperpriua co femine Iini.ucl coquo 
pane iquo feme feniculi coctum fit nta 
tnri debet.deide per diem cii fua nocte 
ftercua illud ifundat' i 8ceto et de bine 
crficcet" et puluia fiat de quo et ciamo 
mo equia partib9 co tyrupo defqutnan 
to.uel pfifi.j.ti.dabia. faciae H 
mi coldbim ut fupra preparati.3.i.oH 
gani.3.f. $ucari 3.u.fiat puf.et fit def 
una. filii er eo co oleo 
dulciotrocifcoa pficiuntet ter boc fa 
cietea feper tumbradeftccantdeidei petia rara ligat * f ufnc ueteH 
accipe fimi cola 
bini ut dictU3 e bac 
ca$ lauri.an.3.i .3ucbari.3.ii. fiat pul 
utaquicudecocttoe pulegtj detur quo 
quomodo tale (fere3 dederia mirabilif 
opatur.iEteiufde uirtuttaemurid fler 
cu0 uelud iftud prepatn eteribitum uel 
da.3.i.pulueria criftc galli etuidebia 
tCmia quoq3 uermtn terrefttu figulartf 
ftmuobabet" cui3 dofta fif.3d.cn. 3UC0 
• et alita fpebc'prout tibi libuit. @uedi 
auicula repif que apud neterea rate $ 
lutta reputat" ut ea fub filetio preterire 
petm morale no omittere utdercf iqui 
nt eni cp in fragedo lapide fibi pa2 mbd 
reperitur, fed noflra tempeftate prati 
cipzo bacaueq5 ufgarefnoftri cauda 
tremula uocatacctpmt.f3 ueteru dicta 
pfpiciea nc ee illa ppertet ymo bec mea 
ama ef) ii)a t fubduplo minor q? excep 
ta aue baftlica que e regalia auia.ut f a 
pio et ali) ueterea tquiunt nulla bac mi 
nor r epitur cuiua corporia color inter 
cinericia etutride mediU3 tenet fuper 
altaa ante penaa aliquaa uelutt auro 6 
ptctaababer etfpenia caude puera al 
ba plurima que furfd uolaa terra garri 
ena i)att5 petit t uol atu feper garrit et 
pemia tepore ad noa accedit. 0uper 
Ucunalearippaaltbeter pmorat" et fe 
pe iuxta parietea et tuc muria adberea 
ibi fuu nutrimenta uenat buiua cauda 
tremit no tantu tame uec ita ptinue ue 
luti auia que ftatt dicta ei). jfn figura 
tame ei plurimum afluatur qr refpectu 
fucmoliaob loga fatiaeftfedtcolore 
nec quaqua bec( paludtbua li 
benter nidificat et rotunda plena pia 
mia nidd fuum i tpfia paludtbua arbo 
rt falicia ut plurima appendet foramen 
paruu31 eo dimittit per % ctua tgrciP 
cf! et egrclfuf fepte etYnterdu ad.rr.flf 
q5 pulloauno cubatu pcipttetqrpen 
me uartta colonbua depictaa b3-rfafa 
Tte pactaumuocat quaft picta bacati 
re auejoar bujbuja arabici tiocari iqt 
ct erponutqutda 9? eft cauda tremula 
qua noa bouaria} uocam3 (3 bec boua 
rta illa (duplo maior.l£:jc quo p5 bac t! 
(a no efle cum regali aue excepta ur di 
xera bac nulla fir mm02.bac.anr qutda 
affam ctquida dira manducari tubent 
qiiq5 rcccntcm er qtlq3 falfam fed er ea 
jHuicena.pnlucre facere docet, quia in 
furno (tegra deficcaruiiber tatu3 fcil5 
ur ipfe iquir cp cn terminoa aflatioif ad 
adbuihone trafiea uenerit puluie fiat. 
aliquo diuretico fit dofta. 
1Et aliqui addnt pipia folii iridi an.3.1 
ettotnprounadofi prebentfed circa 
iftoefiedoa puluezee uno tibi fit docti 
tnentn generale 9? quecuq3 anflat" cum 
fmmeabufticma attigor ab ulteriori 
deftccarione debet cuftodtri fana eni5 
e fipuluen'5ari quear.0ed ifta que fol 
i cinere pmurada ad adbufttone ucnial 
necefle e et boc tibi fit meti feper. quia 
yrndineeauiculeefnon nulla alia que 
dicta fut fi ad adbuftione deuenerint fi 
nulla ampli’ uirtute baber.Jn cafu ite 
noftro que dicta fur figulahflima repo 
latur.0ednd minue que fequntur ut. 
i.i.radicie raffaui que ut (quit 
a proprietate mtrabili lapide frangit, 
J8r tde factnr»i.ti. deccctionia uini 
(apatii acuti radtcie.f.nalct ite cimta te 
ft02? 0U03 a qutb3 fuerit ertracti pulli 
ettfte teftc foper ferrea lamtnea exftcca 
ri debet quajp dofta (debili A for 
fi.3.ii.i diuretico aliquo 
16. rtrft cauf.filue 
ftria aut nodti trarplatati .jEt ifraferi 
pto% quoq3 ut cortict* raduif lauri ridicle faxifragfe feminia cardi 
milii folia fe.fperagi gumi cetoforum 
teri neque 
at cd uino uel alio diuretico dtffcluan 
tur 8.3.ii.ufq3 ad quatuor cd ali 
quo diuretico fit dofia. 01feindi9aii 
tem beftiunculam que in locia bumf 
dia et t arborib9 re perit cui9 dorfu3 ni 
gtia pdetia e maculata forne laudat que 
fiitegra trafgluticr omne ut inqmtcal 
cula aufetted q3 ndqua redditura pellit 
nalet ite trocifci ariftofogie 20 
tdde ab bija eni fucc9 extrahimur. 7 ta 
diutfoledeficcatipmitdt (pinde troci 
fci fieri pofllt quipofteai ubra ufuire 
fuetnr.H.uero etdna rafia trocifcoa 
fepte er grania feptuagita piptrie fac 
toe comedat lapta lincta et (apia iudai 
cua pppriu pppt qua babet t cafu nro er 
cellentia a qmbufda ueteribua lapida 
rend nuncupanf quojg dofia cd aliquo 
diurtico fit. er grania citri rof 
et cetofo? Jtc oleum 
cui9.5.f.potui data mire ualet. £t ide 
facit.? f.i. fuccitribuli i terra ftcca et 
not aqua nafcetia.at.j.tm.aque fublia 
tionta camdille feu decoctioia ipfiua. 
quoq5 aqua naturalia 
fnlfurea et no aluminofa propter ciua 
ftipticitatem. £t prfo gp aliqii erpert* 
fd gutte quatuor finibalfami cduino 
diuretico dati ofla preterea ceaoforuj 
filueftrid luia cd nucleia confcrer/.et 
tx ide cd decoctide cicera tu. lac extrae 
tumdaf cui9 dofia eft 8b.;.iii.ufq5 ad 
r. JLactia neto fici feu foliord eiua gut 
te.r. aut.rii.cd uino albo fnt dof una (a 
crima? uitia.i.ii.ufq3 ad.iiii.danr.de 
coctidia aute rubeord cicerd cade quo 
q5 fit dof ifrafcriptotd ueto fucco? do 
fiaab.f.i.ufq3 8b»ii.£tpreftatfi cd ui 
no sibo aut decoctide rubeord cicerd 
ertrabanf ut eftfucc*fo!/ortt$t}fttea! 
bc radicia cardi pcmbaftlon berbe 
politrld parirarte et fof fitueftrta ra 
pbani. qui inter. cmnea alica fuccoa 
ab oibufpmedarur.cutua dofia fit.J.i. 
11 bec fut figularia ptefuj crpei 
tua et parte repcri noflria ab autottb* 
fuper alta pmedata ta prepeta 
di qua exbibedimodd prefea capitulo 
tibtdedif.£tp bocfelictf fine :ecipit. 
Capituladectmd de condictiomb* 
f compofitiocmedicinarn que noftro 
propofito conuemdt attendendia. 
» 
fidicine copof/te que calcufd 
tn pminunr plurime auefenV 6 
fcribonf' fed magia famofaa 
magifq3 guftut delectabile# bono jpefti 
eoadiuuate defcriba. pdifdnra in 
copofitione talio attededaa primituf 6 
quaa parti ab. 8 utc. decima oc 
taua ftit collegi t partilic.r.trartaruo 
medicina pminuena 
lapide ad loco celen9 pducatur fubnlia 
tiun feper aliquod atq3 penetraturo fe 
cum erit pmifcedu.ut calamenta caffia 
lignea pip cmamomn et fitia. 0eco 
du fp aliquod connufcebia gp \ focu3 Ia 
pidia medicina pminuatiua dtinear.ut 
maftir gdma arabica uel pftmileXer 
tia apitiuo aliquod addea cui9 uigore 
materie ad id g? diminutu a lapide fue 
ritertracdducaf' ut fenu grecd dauc* 
ftfeleoa cotdumena fquinatd radix apij 
fpgi brufci cortex radicia caparia ?c. 
quia fepe loca p que illi calculi 
pfractionea feu m8tetiealie trafedtcr 
ulceratur alig>ftipticd illa defedea ad 
iogea ut lilio ficcd drag.gami arabicuj 
amidd ligticia atiftologia tofe fadali t d 
aliquid feper cd bija pone £ fit doloria fedattti ut feme lini eiua imi 
rtllagofe altee nucea iufquiam9 al. fem 
papaueria ?c. 0ertaqt perfepealiq 
uenenofitate partteipatta datur ut can 
taridee aliquid illi 
uenenofitatiobuiaa pmifcebta.ut funt 
feme alkekegt quatuor femina cota fri 
gtdaetifta propria taltu funt be5ear. 
Jftefut cddtcttoea tralln copofitione 
attedede .0ed tuo fe'p pro 
polTe fac ota talia ad teperie deducanf 
cp cu femine alkekegi quatuor femintb* 
comunlb3 frigidia .uel cum fete lactuce 
fcariole uelpftft facile fiet ueru fimpli 
cia aliqua reperiunfi quibua enumeia 
te odittoea plurea ifunt et fic cn illia nt 
Ia aut pauca fut pmifcenda de quibua 
duob9 i precedetib3 capirulia te et do 
laude fatia copiofd feci. 03 q? diffictle 
eft fimpler reperiri q? baa oea et fi tam 
plurea i fepdinoea babeatppofi# uti 
mur paucia et plurib9 fecunda q? op9 
fld mit# quorn magia famofaa ifcnbi 
S3ciaftn q?q* noda aduna foma rducte 
ff magia q5 fe2mtate pualer q: ut bon9 i 
qutt Suic.uirtua narurar diferetiua in 
ter talm medictaru uiztutee difttguit* 
f m erigentia in biia diuerftmode opaf' 
quia ad medicina lapidia pminutiuam 
pducenda medteinia penetratiuia uti# 
Coq3 f locum lapidia ea furit uifcof re 
tetiuia ut ipfa medicina fragene lapide 
tanta ibide teneat" cp fua operationem 
mediae lapidia 
pminutiue *i uifcofe.tetetiue euanefeut 
de bfc uero uirtna ipfa apitiuia utitur 
que minutHaptde ac materiaa aliafad 
ertrapducnuEtneper que pducutur 
loca ledarur ad taltu tue pfortationem 
fttptictf ntif £t quibuf fatia pat$ q> m 
dicina que nodu e ad forma una reduc 
ta poti9 i eligeda co utrtutea pponeud 
I ea fu t feperate cu quit* ut flatft dirtii 
efm exigetia naturalia utrrmia cp af 
btta(taq3 codicfionib3 obfuatia a prm 
cipio ea exbibeda fut que tepate calidi 
fati attinet talea naq3 fiue decoctioneo 
fuerit fme tuleb fyrupipulucreefiuep 
fectidea facile ad renea penetrat nec fe 
cd a fuperionb3 uelmi Fortiter nrtnam 
,puocaria materiae fecuferae adducor 
fed foln i ipia remb3erna leuiter pe? mi 
nam expurgat ac moderare et abfq5 ui 
oletta calculo pminuunt i0tanaq$ me 
dtctna que urina fortiter pzouocatre 
nu bumidttatea euacuado eoa matime 
ledtr q* nibil btia nociuii magia quam 
tnacilentia a principio igif leuionbua 
Mendo eft. Ct ftc babea oditionea 
in compoOtione medicinaru pzopofiro 
noftro paenientiu attendendaa que ba 
ic capitulo fmem imponunt.* 
Capitulo undecirru 6 cofectionib* 
fublimatiaaquiaiuleb ac de fyrupiag 
ner cetera ifragedo lapide prmcipato 
obtinent. 
a 
cicejp decoctio 
I ne propter ei3excclleteutrrui 
te a ueterib3 narrata quauia 
iter eopofitaa forfa no enomeref pml 
facere. igif cicera tarn bulliar 
g?aquemedietaafir?fopta debic cole 
tur cui3 cu 3Ucbaro ue! fine 5ucba?o.J. 
lilia auroza et tantundeper boraadu 
aa ante cena pzouicedabia. “0elbanc 
faciaa que maluaru filue 
eifaque plumaf cifterneuel alteri3 bn 
irundeXtiti. ad par# tertie cilfumpto 
ue decoctio fiat cuiua mo quo fupra.f 
iii. pjo uice dabia. accipe cape 
ftria matae capil.ue.an.dlb.i. radicuj fperagi.f i. rvberq deeram pugillum 
t.et cum butiro fiat decectio.ud de eo 
l decocnde ia facta pzo (ibito pone de 
qua tuo patiet! md quo fupra tribue 5 
em doloze mitigat uiae dilatat et fine 
molentia calculo minuit. uel radicum 
fpezagi radicum put rubi qui t cultio 
terria nafciifet 
dpe Ctceru5 aure ru. p.j.6 quib3i qua 
tuozXaque fiat decocno aceti fquitlici 
ci.|.ii. addendo et tertia comfumpta 
parte coletur de qua patiene.|. iui. 
boziaqmbua fupra pzouice fummaf. 
Uel accipe eapil.ue.capeftria malue pa 
ricarie fcolopedrie cicoree.ari.gPM* 
quatuor fe.frorum.t.i.f .fe. malue. 3 i. 
amfi.3 f.fiat decoctio cuiueueluti pre 
fit dofie et ufue.£>i bae deoe 
ttoea delicatae guftui magie babere Ii 
bet.de qua uia.f.r.fumaa 3ucbari aut 
J.ii.f ettotri iulipi39 q? pro uicib* dua 
bu bi)f que aceto fquilitf 
cri no redptut cu fi de eo. J.f. 
addideriepreualeret. Refice etia 
etpreferiptie decoctiomV fpnupnm 
boc md facere ut 6 qualibet fti. accipe 
3ucari.| t. mclf-j lif.er quibuefyru 
pue debite coct3 fiat de quo ab.f.t.f. 
ufq3 ad.ti. cri.J iiu decoctidie cicerum 
aut aque fublimatoie capil.ue. 
aut fcolopedrie cicoreecaomilleuel? 
fifie mifce et fufricit p:o una uiceXdtt 
git tame interdri doloze mitigari quam 
uie ipfe er toto nd recefferit 1 quo cafii 
qua fequit decoctio iultb fiue fy ruptio 
plarimri ualet. j6a autc accipit cap\lf 
cardi filucftrie poluii 
ci fcolopedrie ari.iQfb.f.quatuoz fe.ca 
munio fngtdozri.J.i.f. fr.alkekengi.3. 
i. femalue fenugreci ari.J.f .Iiquiritie.3 
iii.pquafTcnf' et fiat decoctio de qua fi 
libet md quo fupra cri 3ucajo prebe.uf 
eo fulepfya aut forupri face cuiue ut fu 
pra fit tibi uf3. fanaebuc qui 
accipit radicum brufcifpagiapiietfe 
niculi.ari. fQ&.t. capti. ne.adiatoe cete 
racb politrict ari.CIfb.f.iiii. fe. frigido 
rri fe.ediuie fcariolc lactuce ari.f,f.aei 
milii folia cf:ofo$ ari 3.1 liqui 
ritie ,f.ii. paiTuf.J.t.f. fptce nardi. 5. 
i. fiat in aqua ozdei decocno de qua 
modo quo fupra prebe.ud ea iulepua 
fyrupu face.q? fi fe* 
tiua accipe camepttbeoa camcmtle pe 
tafilon.apij filueftria ypericd.ari.£lfb 
f. raduri fpargi radicia rubi i fria d|J 
nati tadicia petafilonia ari.j.t.ciceruj 
ru.p.i.fe.fperagi fe malue fe.cuctimnif 
s cmuli an.f.f.fiat decoctio de q ut de 
alija facito. j£t ite fi libet forti3 accipe 
camepitbeoa politrict fauine cretani 
marini raffant filueflrte marnca 
rie.ari.CKb.f.radict* *ubee :acfi 
cie fpagi radicie brufci capane tamazi 
faari.3.i.mihi.fcliafete (pagi cimtni a 
mfi.ari.3 f.Iiquiricie de 
coctio deblc iulep ? fyrup3 fi libet. uel 
atz fenationri paritarte fcolopcndrie fa 
nine capil.ue.apij.filue ftria .fartfragie 
cretam marini rube 
02?.aufe cice^.p.t.tribuli marini milij. 
folte fefpagi.fe.cardi.ari.5 iii. radteee 
gramta.Ob.t.radicri apii fpagi fenicu 
(t pemafild et cardi ari.f.f.pquaflentur 
fiat decoctio. j£t fi md quo fupra Ju 
leb facere uellee adde aceti fquillitici. 
3.fXSdfierquauta dcco 
ettonfi eri 3Ucaro md quo fupra fyrupri 
facere uellee adde.3 .iii.aceti fqutlirici. 
et er it potefioi-Te. 'Jbotea ite fyra 
pri faceje t boc cau nwabile.qui accipit 
fe.geneftre.3Jti.anifi.fe.apii fe. fpera 
gimilii folia ari.f.f. radicie graminie 
faule farifragic fenationri ctetai matinl an .iQ&.P.fiat decoctioet de biciuleb 
fi libet atq^firup9. Cui fime moquo 
fupra aceta fqutliticn adde* 0prupua 
alma i boc cafu mirabilia accipit fucci 
limonu fucei foltozp rapbani filueftria 
facta refidentta. ana .f.i. jucbari.f.r. 
mellia. 3. iiii. et fiat fyupue cuiua 
dofie fit. J. i.f. nfque indnaa cum biia 
«mdquofupra daf.fitpretereaer g 
bua libuit berbia radicib3 feu arbord 
foliie in decoctio et 
ire eaa fublimado aque.Hrt iftaf p 3UC0 
fi libet dabta aut fine pulaerfyari ac fy 
rupijari quoqj poflot. £t oia ifta 1 ca 
fu noftro fnt illia 7 
buaqueipnti capitulo defcnpra fuut 
cdfideraria mibt uifu e ta decocttoib* 
7 fublimaf aquia qua de iuleb. qua qno 
q5defyrupianro puemenb3 
11 fatia copiofa feciffe p*o quo ad pfue 
zeaconfecndeaetelia buiufmodi amo 
traueabuic capfo fine impono. 
Caplm duodecimo, de pfaeribua g 
fcpide fragor et ue de pfcctioibue. 
qui mirabilif lapidem 
p fragtt. Sccipe capilue.peta 
ftfon polii moram 311.5.1. radi 
cta cofti radicia cardi zadicia pentafilo 
8n3.ii.milu folia femima farifeagie fe. 
fperagt an.j.f.pulueria teftarnouora 
cmeria ericii pulueria uermin terreftri 
um cineria fcoipiono aii.B.i.fiat pfuia 
cuma dofia fit pigrr ero feu uino 
imlhioto ut uoluit iOaf. aut cu uino ali 
quo diuretico.uel ca decoctioe ru.cice 
ra aut ca decoctioe facta er aliquo fim 
plicia i capto. <m°. feu er il 
lia plunbua.£t bic no oia fimplicia 
quetampulueretfto quaf qmbufcaq3 
silua defcribedia eo modo preparatai 
tell/gatm qtio feptimn 7 octatiB capirtt 
Io fupra re docuit. Tfbuluia alma \ boc 
cafupoptinfacdptt cinamomi caffie. 
lignee amomi cortico radicif capa:if co 
tico radicie lauri.ari.3 .i.quatuor fe co 
ium frd?.J.f.fe fpagi mtlu.folia radico 
farifragie fcolopedrieari, B.ii.faguio 
birci pulueria leporia cinena erici uer 
mm terreftrio dneda tirfi cauf.no ttaf 
platati puluia de quo.5.1. 
co quo uia fuprafcripto? dabta. ‘Qel 
boc faciaa qui accipit fangmo birci pf 
ueria leporia radicia rubi an.3j.fe.ca2 
di.3 .ii. cineria grillo? cineria fcojpio 
no ari.3.f.amomi.3.uii.pilo? fpice,3# 
i.quaruozfe.frigido? $.ui.fe.umce fe. 
fperagi fe. pentaftldisari.B.ti fiat pul 
nia cui3 dofia et nfua fit ut precedend 
mirabilia equi requir"puluia er laacd 
pit uitri preparatt.3 iti.pulueria yrtm 
dmn.3 Ji.pulueria mmimi paflerculi de 
fcriptt.J.f.lagumia birci.3.i.f.amomf 
$ .ii.f.fe.cardi dauci tr 11 folia fe.fpeza 
gi baccarum lauri piperia nigri aii. 3.1 
f/at pfuia et ut precedetibua utere. 
faciaa ftc accipecineriafco?piono 3.1 
fanguinia birci ptuerie lepozia cineria 
ericii ftercojia muria ftercona cclobo 
ru ari^.i.f.amomM.ii.f. cardamomi 
anifi miliifofconicu :adico lauri capilf 
ue.politrici tadicia farifragie radicia 
petafilofa an.3 Ji. fiat puf. q*ut a t fe. 
fili9 qui mire lapide fragit accipit cie 
ria teftaro ouo? faguinta byrcifterco 
ria muria ari.3Ji.game prunoru3 gum 
me amigdolaru ferapini eri.3.f«pip>a 
nigri radicia balfami ari.3 ji. pulueria 
minimi paflerculi. 3.iii. pulueria dea 
da? pulueriagrilli pulueria culducide 
pulueriamilepedean.3 i.fiatpuluifcti 
f dofia co aliquo diuretico pfcripto? 
fit faciaafic faguif buct'3 j.ac ttpfae cintrie te 
oui putueris y an 3 t.amo 
mi pipezif cinamomi an.3Ji.fiat pnlnif 
cut3 dofif accipe feguif btr 
ci uttri an.3.umeris fcorpionu graj 
puluie.et fit do 
accipe pulueris rertarum 
onij.f.milu folis.fe fpagi fe farifragie 
9ii.3*i»f<9t puluif $ una alif 
accipe lapidis licte lapidis tudaici fan 
gle birci an.3 i.amomi.j.f.jj. gar.ari 
3 f. fiat puluis et fit dofia ftc 
accipe fe ctnamomt 3- ii.ftat 
puluis qui p decoctione rub.eiceru de 
tur 1 e biie puluertb® 
fme iponere.fed fe un3 altus pritauit ti 
mirabilisuirtutts.Yten fcribere flcoa 
ctus qui accipit lepu 
ut fupra.3 .i.f .lapidif 
tudaici lapidis licis lapidis fpdgie fan 
gule y rei paffercuit mi 
nimi.3 Jii. pufueris ueftce apri pfucris 
grillozp et uermiu terreftrium 
cineris fcorpionri an. 3- ii.amomi cina 
noi ari.3 .ii. fiat puluis Cuius dofis fit 
3 ii*irte puluis eft a deo I cau nro mira 
bifut merito aliis fine tponat 0i tame 
bos pulueres delicatos magis babere 
libet cu bus 3ucba? paofibtto adde. 
biis boc mo pfectlone facias de 
quo libuerit pluero una 3 
fumito 3ucari aut. f.t.et cum aqua fubli 
mationis foliorum ftlueftris raffam di 
folnes uX cum aliqitibuf decoctionib* 
fupraferiptis * pfectione facias per bo 
los cui3 dofis crit.J.f.t plus uel minuf 
f m doli pulueris er quo fit -rc.uel alif 
accipe de quo libuerit puluere.3Ji.md 
lis difpumatt.fj.? fiatelectuarm. cui* 
dofis erof.3 bac facias pfectio 
ne que dolore fedado lapide, fragit et 
fme molertia eo educit % ea accipit eme 
tie feorpfon8.3.ii.fe.fpgf mflij folie fe, 
cardi radicie rubi i terra cuita nati ari. 
3.i.antomi gar cinamomi ari.j.ii!, corti 
cu radico capojp cineria cicade cinena 
ericii cinere lepojiafanguiebirci ari. 
3.11-f. lapidia itciaiapidia mdatcifeia 
genedre ari^.i.f, meir difpumarU’. ii.f 
fiat eiccroarm (i.ut buia 
polueria.?.i. accipe et.l* .t. 3ucari cum 
aqua fanfragie difloluti fiat i' mo2feir 
pfectio cur* doffmt. 3.1111. uelbackd 
ae pfectione qua difperagi uocar et ip 
fri accipit cinaomt.33. ari.J.f.rilobalfa 
mi carpobalfami cardamdt lapidie fpo 
gie uitf u(li laptdio licia lapidie ludaid 
011.3.i. fpice gar. macio nucie mufcaie 
croci cipcrifqninati amftpiperialogi 
pi.nigri fe.apu.filuefhia ari.B.uii radi 
co fperagi quatnltber que cri bono uino 
albo lauenf de bit bullat et cocte pide 
tnr et de tali pafia accipe.i.ii.et 5ucazi 
elbi r.ii- % co aqua foblimatioie folio 
rri radant filuedrie dilfoluaf er fiat p 
boloapfectio cui*dof fit.| f.Jllen e 
dicieuerueiterpe magiderme’ *$aco 
b* de fozliuio mariofecreto electug 
no ifrafcriptobabebat accipit plue 
rie fgile.J i. p furne dercoria colubmi 
tatode ct crimeifdifpuati.r.i.f.clecfna 
no fiat de quo.3 ji.fit dcf bmcca’ ad 
ingere pede ra a uererib* qua mcderfa 
crpcrta plurima fed de maxie erpert 0 
te fatio copiofu feci.que quoqj facile p 
ficiprit.cn qno gudut for bri g:ata 7 fic 
tmbi uifum e digne buic cepitulo.pcde 
finem impontre.quod alioru3.more fit 
feliciter. ; 
Cap/tulridecimutertiJ qualiter bo 
ra pottfmi fit mfirmuo dietadue ac qfj 
fi dolor mintmi uirtme proderneret ei 
dem fitfuccurcodutn. tEMte porifmo patiere fubti 
d liter dietes 03. fumat tgit" de 
brodio galine iuuenia ucl ca 
ponis de panatella de ferculo de arntg 
dal1 ofemta de ordeo fracto de ouia re 
cetib9 aut de pfimili q? fi nimid debilia 
fuerit rato gallina iuuentafeu capo de 
coquar", cp caro ab offib° feperet" et de 
tali pfiipto brodio patiena fepe fumat 
eat 6 carnia fuaz? cdtufo ? ne ftomac* 
cibo grauef' fame cauedn erit.id enim 
obelTet plmimu erit igir" pa$ et fepe da 
du3.£t quia fic9 ficca ac grana pini re 
nea teperate molhficat quibufda ab au 
torib9 i boc cafu plurima pmedatur fi 
cus fcih i principio pafP.JJn fmeuero 
pinee fm artepreperate sc.uinu bibat 
dulce nec uelutt quida3 tgna:t 
tnedici facias qui er aqua decoctionia 
radicti apii fctcl't pet:ofilii b:ufci ac fpa 
gt cu fue ani fi maratri et fimtliu uinu 
lipbat.03 tu p aqua 3ucari at fipf: coc 
Ia td factae. iRa talia diuretica tpe po 
jttfmi data materiae ad renes pducut q 
tue dolo:e pfimu augmetar i cau pura, 
tiro utfupradtrera urtfeuomif.que 
tu ubi comode fieri peflu facias.lRur 
fiw dolor iterdo e adeo cruddis et ita 
refue ut i im ui:tute debilitet op ntfi t:e 
ga faciat perit mfirm9 et fic aliqdnar 
cottcu erbibere necefie e.lfbro quo fci 
esq? triplicif dolo:fedaripof. 'Pjrio 
c.13 remouedo. de quo fupra locut9 fd. 
c$cdo per applicationemediciagano 
partidepacieti taliaeni pereo 
fo:mitate qua ad calore naturale biitf 
meb:o ipfo delicia quada iducut pe: qs 
ttic dolo: fcd af mebri qtioq3 P°*os ape 
riedo materia fi dolo:isea fuerit lemf 
refoluut quoad fedadn dolo:e mutat 
pr<mu et de biie a. fatia dictu eft 30 fit 
per aptojcimatione et i ifto 
cati uti uetewa fabet.3.ii.pbi!on/i iR o 
maniat perfici co calido utno dabis at 
tiriace noue.j.i. £go ais fyrupi de pa 
pauere .f.it.cd.J.iui.lacfl emulfionum 
quatuo:fe.frigidoru«bibui uffaciae 
ficet boc erpert9 quoqs fu opii gra. te 
ra accipe et.3. t.c:oci tu:is ue20 ctamo 
mtcaflielignee«ari.3.f.£t boc pquaf 
fata i petia rara ligent" ett.J.ci.decoc 
tidieru.cice9ufq5 ad tertie partjpfu 
ptior.e 'bnliat fepe ejcprimedo. debinc 
ue:o decocto3 illa calida tuo patteti pr 
be. ni te tri cogat necdTitas nnqua nar 
cotica dabis que pboras quatuo: poli 
cibo erbtbeda fut et ri an. £t fic babca 
quid perortfml bora ra circa dieta qua 
erbtbi(03 firfieduuerucu 
calcul9 ad uefica deuenerit ut fuperi9 
odaraui doro: celTat nifi ipfe ad uefice 
colld q:fepe tue fit dolo2 itef9 
ualde de cui9 cura t fequeti ca° aligd di 
cerejibet.£t p boc pmi fme ipono. 
Cap/tulu decimuquartti3 de Iapide 
uefice et eiusfignis. 
Cpe calcnluf a renib9 ad uefi 
e ea demittit" qui propter grof 
ficie.uel aliud ibide retinet' et 
interda for dece qui fuccefiue pe: u:ina 
emictutur. ut. iRafif fe uidifle fquit fcd 
ccngitfepeut retet9 i uefica calculua 
pe: paularina materiei additione maioi 
cdtinue fiat.fic iterdo ut ad oui uni9 co 
lubiquatitatedeueniaf.ut ipfe uidi.et 
taltf aduri cepe folin babet.e.foltD.jGe 
nerar" trit uefica lapis.utfupra direr| 
* duo tterdd alidde non mifli et talia la 
pts cn ftt f fiert.ut quibufda placuit er 
mina fubttlt i colore alba cn fedtne mul 
to arenofo diu perfeuer ate deprebeda 
$ ft fedime illud mfrofpe: dica ptinue tur.de bfe ttero' dieti minorat lapidem 
tdc ia facrn argues poftea uero fi urina 
lactea fpilTaco fednmne grolfo globo 
fo fuperi’ liuete fuit ia iueteratum eum 
fcias .quicd i uefice fddo pmanet nulla 
tmqua dolore efficit Sed aeno calcoluf 
cd ad uefica trafit i trafeddo caufat eo 
tmue dolorem-£nq3 dolor ipfe ceflat 
fcias ed nd ad uefica deuemfle.lRec ia 
quoqj dolore unqua efficitnificumiri 
ore uetetti tenef.qui fi puus fuerit I ue 
fice coliti facili’ penetrat et ibide refeu 
tus maiora qua pn’ acctdecta fcpt° fn 
ducit, uerd figna que certtlfime lapide 
f uefica dendriat funt qui i uefice collo 
dolo* adeft et uerf’ pectine peritoneo 
dolet cd conftipat’ fit uenter dolet an’ 
tnagis cd egerendi uoldtate.et cd tanta 
nondqua iqerndie ut pati collica paties 
uideat". * jfofdd acctdecta B i tatd mttl 
tiplicaf.ut ipfe anus egrediat dolor $ 
ga ? i noldtaue quafl fepet erecta maet 
ad migedd fepi’ fcitat.cd quo tn mige 
di adeft dificultas et poft micrd pl’ ite 
rd mtgere defiderar.ur ei3 ei ut cd uria 
calculd feper emitere debeat. coraru5 
aiq3 tibia? grauitas adeft. Si igitm fi 
gna iftaoiauelpluraer bijs apparue 
rii lapide i uefica ftgmficit, qui tdc per 
dtgitd i ano imifTii. J n mulierib’ aute5 
cozrupris i uulua maifefte deprebedif 
ci fiue un’fiue.ii.lapides i uefica fue?it 
fepilTie nifi per icifione curari nopof 
fur que ut raf iquit fatis fit cd periculo 
q* fi idebite fiat ad ea fagnis flnr’ et a 
rme quoq3 fepe pfequif Cd quo tdc pa 
ties generatioe priuaf Ctfii ptencr 
feofa uefice icifio fiat ranfltme uel mm 
qua pfolidaf .iarta afforifmD fette par 
ffctilc uefica incifa ?c.|0uaerreddis 
Cf irugicis tale cma dimittere preftat. 
ad ea foIu3 ueniedo «que fine incifione 
fitri poteft. Jn frqtictf fgfttir capi 
tnlo ea tractabit.£rper boc prefen 
tt finem impono. 
Capitulum decima quintum fa & 
ra lepidia ueftcc* 
TRo cura lapidia. uefice pri 
p mo que ab intra et de bine eb 
extra.aprorimaoda ueniunr. 
defcnba.0i igif lapidia tn ore ueretrl 
fuenrut ad ueftce fundum deueniar. 
procur adu5.tpfu enim eft multo altina 
collo quare fuppinadua eftpatirna et 
cum eleuaiia pedib9accruribuebinc 
Ide mouedo boc tadiu faciedo.ut lapif 
ab illo loco moueaf.et trafear ad foda 
ctflatei'5 dolor ? patiea tue liberi9 ni 
gere poteft et fic fe deb3 tuc fortiter ca 
pmere.ltr fi urina no egreditur ipc ut 
fupra fituato p uola man9 radice virge 
pcute.CJd fi boc itez? n.ptuletit fotami 
m uirge cadela Tubule cerea .uel uirgu 
Ia ftagnea.ar argerea imitte. 0ucctffi 
ue faccello er tritico groflo fur fure ac 
camomtle pfectb ut.raf docj. fiu 
filtro uel fpdgia Tn j.fcripra decoctioe 
remolito ac foniter cxpiefla fuperpec 
tine er circa uirga appde uel fe.Iml diu 
bullat er quo tnc faccello fple et calidd 
facto ahquotiee ex ffra 
feripna oleia calidia loca funge. Wet 
fagmne birci fajfa ojdei er meile eirpla 
ftr o face tepido fuperpoe.ucl accipe 
fucci praTTii albi.r.uaTfogie foci mafiH 
no falite, f.ii. fcorpora fif. et fac ut pri* 
uel tdecx faguine rlpia faciaa.talifer 
em functua oem lapide uefice mfi bn ex 
dunffia fuerit fdubiiater 
dotii ut uefice erpffiua fortificetur er 
oleo de fpicaloc9 erit perungedua.de 
cocito uero pro fpdgia facculo feufil fro acefpft maltie ac bifmalne fufa cum 
radicibue .ari £)£>. iit. aneri ceomilla 
mclIiIo«an-£IR>.ii.fe.lmi..l'.ii.fefui02c 
ci.r.i.f*cr bna pquaffatia fiat decoctio 
que no folri jp predtctf tibi feruiet. fed 
er ea calida ab alto potent ioc9 embro 
cari uelteaenkanfma fieri. j£ti hoc 
cao pa? ultratepidotenesf.Ctifees 
decocude cauliri irerdri fit cnkanfma gp 
plurirr.ri luuaf.Cmbrocato patiece.fea 
abekanfmatc cgreffoficcef.eter aliq 
unciionri prefcripr&ip locri iunge. Ce 
ftanf ite nere rea gp oleri de fcorpidib’ 
i uefica per fprtga imififu lapide frrigft 
eb itra uero oia «Ha ouenirit que.s ca° 
vni9.9iiij0«ac r°.deferipra for.Ct mrej 
cetera faguie birc? ppcrat3 uitrn calci 
naro curia minimi palTercuIt fcorpiono 
yrridmri atq3 leporia et oia ffplicia que 
t ntf.dcfcrtbriturrafr.qualj ipfn re do 
cei pperara.Crtfeta decoctidee luUb 
firupoa i ca^riiij0. pofita q$ puluerea 
pfecfidee .s alia que i fe decurri capita 
Iri tenet. JUa naq3 erpta funt.* buic ca 
fu pnentetiflima.Ct Ite bea quid t cura 
I -pfdif uefice ta ab ertra. q3 ad ma dritf 
Cirugjcia tnctfide dimifla flendum iit. 
Capitulo decimo fertuj de pnfnua 
ticne acalculofa psfiione. 
amodo.ut calculofe 
e peflicmfmctpona aliqua de 
prsferuaticne dtffere circa q 
due frit babede pfiderattoea. prima cal 
cultefficiente ca3 refpicit.que eft fupei 
flua rer.ri caliditaa*fn5a materia que c 
fuperfluee i ea uifcofuaa.cfa itaq3 que 
ad angererenri caliditate qrit ct q'mate 
na utfccfa pc flfot.efficer utrada fanr 6 
buetri parttcnlariue bic dtITerendoe 
ct ut rellati egrediar ifrafcriptamta 
da fur ofa uteft ofe aerfe ereeffiua ceW 
dirae balnea quoq3 ta naturaft.qua ar 
tificialreaiida uri quida cardtaf.bonoi 
cfie calcfoP aribetic9 q°3 ad balea qda 
naf alia ut ab artbetica liber flerr accef 
fit j£t ab ajibetica ipa bn pualuit f3 au 
cta renu calidtrare magis calcfoP faci9 
e fic ut ad ercoiatde3 uefice tade ducne 
rir ? pije cu iametattoiV perpcuPuiti 
fmiutt.uttada rtaq3 taliter fur balnea fu 
per molli cultra fuppme no iacear.Cu5 
cigulo feu diplotde loboe no nimia Rrf 
gat ac ref fupflue calidae tffugiat ut pi 
per.33 porri cepe alitu ffimilia.omta 
naq3 iRa nimiri rno caliduate ad auget 
cia preferea fonia diuretica uHnnra 
dicu calida? decocrto et ulna poteria 
ctmarte dulcia ra.f.ntr.qna artifici&tr 
facta ut nectar.sc j£t ad huc modo d 
alne roerenucaltditatie fuperaugede 
ac ad eoe materie utfcef pducede uita 
da fut et eo mane quanta ad uma fi ea 
1 leiunoaut pauca cu pmcRidefumaf. 
tuc eni ad epar facile penetzat et de bfc 
no folri ad uenae f3 at r<nc e facilie q9e 
tuc ri riTcalefacirit f3 ad eafutfeofe ma 
tenet pftmri adducut que duo caldi \f 
ca potiffima et fic talia uitada funt.ac 
pariter ofa alta que ad materiam uifco 
fa* generadum luuat ut e fmediare fd 
ptocibo fote alrgureacitiu facer ueluti 
currere faltare ad pilla ludere equa du 
riport9 equitate «fimtlia coyre.ite ac 
tuc fupet pedef diu .Rate bec naq5 atq3 
ftmilia ad renee materiae i dtgrftae pe 
netrare facirit.er quib9 aifeofe matetta 
generaf et qua fucceffiue calcul9 uitan 
da quoq3 fut cibaria ofa»q 1 materia ui 
fcofa facile pmutaf. ut e ofe cafeat9 ci 
b’ cafeaf ite * oiiuj afaliu fteRma ac er 
tremitatee .uifeofi quoq3 pifcceeut an 
guilla teneba tc.ommd Ugumini fub ftatia rifd amfgdn pania atfme caro 
agnma porcina bouina anfma pulloro 
et eoru3 macie que nondd ad 
uoladum apti erunt oium aquaticaru5 
emo oua dura et frucrua oea que diffi 
culter digerunf ut cocrana ptranefpi 
ia et talia nocente cibi et porua ratio 
ne prioriretia ac pofteriorttatj fozdina 
ta afluprio ipord nimia repletio ac aro 
malua fumediufua oia entifta adma 
teria digerenda uifcofa plurimo iuuat 
j£t ficp3que tarde augedecalidiratJ 
qua materie uifeofe generade fdi cuna 
da et et que adrenef ipfoafoadtureti 
citate feu fubtilitaie materiaa adducor 
feu fluere factat ut de decdcttde radica 
ac uwtafubnlib9 dicta eff quantum 
ai diuretica medici plurimi penfatea 
fuoa calcfofoa prefuare i fepiterna fe 
pe pafTtoe eoa detinet rea.f.diureticae 
t ufu exibedo comdiao.lRa fi i ftoaco 
feu allia itermediia uua materiaa ad n 
Dcntnr et qua macie uifcofaa fp fecd de 
bua aliquid adducur. et cd hoc colato 
riu et dilatarea urina ur par elfet erco 
lari no ftndtetficfpilTa uelutirubeord 
cicerd brodiu3 egredi/, ut i illuftnlTio 
dnodnomeomdnfferati marcbioe aii 
qua ad eiua curia ueirem accidebat ia 
eni caldbfua eriia babddabat plurio 
flegate et hoc ita ftoaco quam itefti 
ma cp er i quoq3 facit * btt 
iua ca ed flegaticd iudicabat qui tamen 
nerfua extremo coficitatia accedit, id 
eni iolum er exeur.fib9 arguebat un ca 
pietea eum ad colerica pplerione redu 
cere et ite a calculo pref uare calidaa p 
fectioea ertbcbat et i prinuo ufu calida 
diuretica utna quoq3 poteria et dulcia 
quelipbari exdecoctideradicd aptife 
mcfi petro.fpagi brufcl et cd fe.fetculi 
fperagi anifi. 7c*fp faciebat, de eadem 
qttoq$ deeectfdetfcittno c/dto unn fc 
pi9 exhibebat et cd faba materiae i fto 
aco et i uiia elue iiieraa fced adduceret 
et colatcnd quoqj dilataret urina uc 
luti ru.brodtU3 per annoe plu 
rimoaemigebat.£unq3 extali regie 
colera mrnpliceref.et aliqn tercianaf 
currebat. cdd illa uifcofa materia 
t remb9 fp aliquid retineref a fupf tflua 
caliditate gnabaru: 
et ca fere rrefe orrni, bic rneua pjflma 
dnacelculofa pafTicne incurrebat, cui 
fuccutete cupietee ftari carmianua ere 
mata fiat faciebat et cd ralib9 oleia vlia 
acrenee pungebat tg t* miro fi 
pract9 dne nuqua fine calculofo dolore 
pmanebat.due ej'3 i eo prfcipalcf calcii 
li cae uifcofa matena.f.et fi pflua cali 
dttaa itedcbatur.£rratergo pricatra 
plorimi qui tale regtme obf uar .et bija 
potiffimd qui ut uiaa eptaf tenear ac di 
geftiuaa potetia fube fub 
tif et mexie f pricfpio paft9 exhibebant 
pauca maxie antecedere corr efltone illa 
eni ,ppf eo9 cita ac facile penet2actde$ 
etmaxtefialbaet fubnlia fuerit.ut ui 
nd maluaticn trebiano et finulia non bn 
digeret ecficfurca generatioia multi 
fiengetf.ut iRaf.S.et plurimi anqootp 
inquiDt cd quo aliquid d fordido ad re 
neafccdfp adducor.tu igif' ne fic faci 
eo caue prcftar eni ut raf iqtut icifiuia 
teperate uti qua urina fic fcttttcr ,puo 
caiib0de pteperada reno caliditate per 
uctioeoet aliabuiufmoi que extenua 
applicaf nihil ifcribam .qt aftateerre 
dicimurcaliditaa ipfafueriimpgia 1 f 
min9 itenfaolcd ref ceroto fandalmd 
ceroto gaf.co cafora uf fiue aq3 2ofa?a 
Uet plaraginta cd aceto uf aliquid pfife 
cd it patiea dotmifd fm erigentia 
mat i «rotu aliqp ifngidda apenat ? B difcretfonf talia pmitfo cu mibitalem 
caliditate metiri no effet peffibile cum 
quo pluria ut bec recte fiat requiratur 
queadatee mediet facile cognoftent 7 
ficmedicame unicuiq5 pueiea dfcrtber 
no igif pjefcripiu tegim cb 
fuaueritbonoiefu coadiunatea calcu 
iofa paffione fe facile prefuabit.nec ali 
ie,p tue mediae idigebit.&edqife ta 
liter regere propf boiu3 lariuia fatia 
erit difficile cu aliqutV medicinia bridi 
ctia ut porifmu nuqua icurrat corp5bn 
tnudu tenere dudeat qd per ufu cosum 
pilfaq fatia cumode fiet.ac ite cu caffia 
fidula cut’e optime renea mundoa te 
nexe iuuat et iterdu coia chderia fumer 
auie purgatioee fcdm uariaa co 
difpofindee uariade quoq3 ff que 
nere 7 autupno f m engeria fiant ac qi 
etumtaliu deferipridee metiri no mibi 
poffibile fojer.ta de medicinia fciidittj 
qua de (aboriofiafarmacia afiatibua 
tnedicie onuaipono quiquoqUeuirer 
urinam prouocaiia prout diia corpo 
ribua conuenire percipiunt congruo 
tempore prebeat .deqmbue prefcrip 
Ita i capifulia ipfoa fatia feci copiofoa 
ex bibedi quoq3 modum edocui. )8f 
fiebabea quid fit calculofapaffio. que 
caufe queta pronodica. quam demon 
ftratiua fignaque quoq3 taperorifmi' 
cura.quam preferuatiome regimen 
quod buiua mei comerariolt fecunde 
principalia partiaintentio fuerat, Jlrc 
per boc ipfa feliciter finem recipit.{.a 
tiadeo amen.; 
Sntonii guerner/i paplefia de ar 
tbetica 7 calcfofa paffioe.pmetaiiolua 
ad megmftcu3 Sndream de birago da 
cale feliciter erplicit. j©eo 
gratiae Bmen. 
£rfepe aiaduertene bcc 
p mortale bomtno gen? i nu 
merffcafib* addita et ifini 
ta mortie uarierate farcite 
corrupi nullaq5 et oibue moriendi cau 
fte acerbiore fieri atq} acutiore bac ip 
faamarifliaet prope modu «udcliflia 
peftc.que tato fpetu fataq3 latett uora 
citate i nra mfcera defcedit.quanta ea 
qnc moria e.qua bone de° tot q? ppetu 
ia anienullie adiutiremedija erpimuj 
Bimo ture cocepi fore digmffimu no fi 
ne mifericordia fic opprcffif moxtalib* 
poiTe firma ope (uccurere tibi.prerertt 
mi drie drie mediolani dut ?ce.T(bbi!ip 
pe maria, italoz? lar* nobilia fomatim 
firma fedea tutoz ac bafie trruinabilia 
1Ra,pcbdoloj q> ipfa dia pzodrata ac f 
puriffimo2? mambua laniata liguzta o!i 
faudiffuna faceref.0i m occfcfu uergef 
tot nobilea populoa tot digniffi maa 
ciuitatce tecn ducerearuituraa Suer 
ftre dfi boc nepbaa auertite a uria no 
ftrifq3 ccur obfecro. iCuq3 almaturia 
cuiua ope mifert fum9 et tenebrie in Iti 
boc effice quefo.ut bui9 be 
mgniffimi principia ft p ferra diuturni 
or fit uita quo fbblato quia dubirar >n 
primucaboe noa ee reuerfuroa. Zm 
ergo et merito oxpiamffime princepa 
tua apud me graet auctoritae ualuit 
ut de pelle quantn ingenia meu adfueni 
re poterit tractatulo i uno ipfe deferi 
bere quare ut tibi gratioi ipfe reddat 
altero uno minua uolui comitatu. j0e 
qua et fi multi mfta fcripferur direrut 
q3 jp arbitrio med cum lilia ee apud te 
iudiciumnd negletiut cautior redde 
ria puta de uenenog feta que pmarime 
tibi 7 tibi fffibue pot ee carifTima.jfbia 
iraq5 et bono quide aufpicatu tractatu 
U mi ftrcptdc ibia neq3 defmea eoufq5  quoad prteipem illu celeber 
nmri ubtcpq3 fuerit adieria cui eri me 
eiaa fubditam fideliflimri Sntcmri de 
gaameriiainterartiriet medicine doc 
lorea $ meo tgento laborante pmeda 
tiflimri feceria memeto boc ab ilio pre 
cipufi ipetrare ut (egendo te et ercutie 
dri docnffimia er danlTtmia pBice pte 
platortV.mgrdiobani fricifco balbo 
meo oli dignitiimo preceptoti. petro 
de mote arano et 0tepbano de burgo 
quoa fui uite cuffodea tueniea f quib9 
licito fuertt offerat. j£a ent que it9 fera 
leuitandia peffib9et qtubufc6q3 uene 
no^genertb9 precepta fme arrogana 
crietta legettbue aperite et polliceri n 
formidabia ea f eia ipfia fecuritate fi 
recte etpuifetua iutia feruauerit qua 
ipfe memdatielccruario artiferettue 
toiatiecutua eftprudetilfim9 mttnda 
tea.0upeftarit qioea erotdiiptceui 
deota pene ee'pfectaa ut fine itederim 
boa oea uirof liberalitiimofad quof B 
impenfum etquafi quedam op9 forte p 
Uenerit quam roganITimoa efficere, ut 
primum id bemuola et pura mete fucd 
gcquidi mfceri 
b9 lateat ergrar <35 i maledicta .pfibant 
ut gda factor liuore. n odije tptriXgo 
aot nibil «pprii auf9 tfcriptum uolut qd 
more qua Itccf facere potuif 
fe i fuertt fetefite.aucroritatib^.rdmb9 
uirojp uallatuj 
$b9 Bipfa precepta munire opf peium 
etiftimamtdmujcfegjnull9 qui de bac 
ta necelTaria morbi materia ari boc tem 
p9 pfcripferir gcquid ordinate reliqre 
documen iuetuf fir.aut q* affarib* pica 
lofa nimio utfa eet.aut q* fuperiori eia 
te ta i mitiffimi mo:bi zatiotea apud bo 
jea ufuafuiffef.0ed qz cdpofitdea me 
a lecahb9 noa uenefa hbezanu5 
qtiaa tyrtacalea feu bfjearicaa appela 
m‘J ab iTptratoc dtna aut a re fimili neo 
dubitet eflfepfectaa atqj mortalib9 de 
notatae poti9 qua ulla buana zone cop 
tae.na deductio rdnie ndpettfgit iffi 
catta cdpoftttoma ut ipfe.Suice.ide ui 
nb9 cor dia penf.capro.CKboderni plu 
rimi credo dfnifua ifpirati agctt botni 
morbo.qu oda faftidio fiCtma if boleo 
crebritate er bia que t fcripturia fiue a 
tidotarijf.ta fipltcib9 qua cdpofuif ccn 
tra eu plurima ualctt.erpimeio cegno 
uerut q mai02ef nrdf dtuti9. latuer.Cd 
ei; erpertentie oium .imi credere 
no.et apud fapietea foleat cflc difficile 
TRa erptoe magia proficere uidem9 ft 
ne erperietia rdne biitib9 ,pbcmto me 
tbapbifice.IRdtcmerefacfu direro 
cauti* illuffrifTime dominatdi cdfulruj 
fi auref crptmciJ 7 i fcrtptie ronib9 ac 
comodaueua cfi rue uite pfent recipiat 
diuiurnitareXuigif’ pqflune ybu qui 
ubt op9 plurimu3 nolit bonitate nram 
tuopfpectu corrigia i bac maflfa lerre 
03 deprtfia igenia fubleuaa 7 tua qriqj 
patena fetire dtnitarc buic pricipio ad 
iia.neq3 defia quoad te duce boc ipfuj 
opua plecto fit ad tui fami nola Iaude5 
et tue gtofc £ginia mria bonore t gra5 
arq3 prefati illuftriffimi.s clemenfTimi 
dn1.dnimeiprccipua.ut1litate3.amen. 
iL bui*»tractat*faei!ia no 
tt titia coprcbedaf .tpfo in p 
fea duaa diuida pztctpalef 
Tfbnma pefttf.0cda uene 
nojj.pertractabit notitia ftue regimen. 
1£>rima para triplici pftiruit differetu 
Tfbnma difteretta ipfi* peftia caa et ft 
gna ptinebit. ©eda drfaab tpfapefte 
pdet pferuationeXertia dria tpfi9 pc 
ftw narrabit cura.j&.fferetia pria duo f fe ptiet peftia di 
mfione et caa ponit. Caplm fcdm pe 
(ita figna demrabit. Afferetia fcoa du 
oa ptinet tractat9.Cractat9 pmua fer 
rero no naturalm rtg m oclarat.SCrac 
tat9 feda medicinalia regime edocebit. 
tratatua quindecin continet 
capitula. Capitulum primum aeria re 
gimcn continebit. Capitulum qf 
da generalea iTaf declarat circa cibum 
obferuadaa. tertiU3 pa 
nia ponit preparationej. 
Capitulu* quartum carniaeliratio 
nem atq$ eiuf continet decoctione. 
Cawquiin «it d pdtirtj fiue fapoib* 
Capitulumfertumerit de ferculif. 
Capitulum feptimum erit de lacte 
cafeoetferaceo. 
Capitulo octauum erit de pifcib9. 
Capitula nonum erit de fructib9. 
Capitulum decimam erit de potu. 
Camudecimn erit 6 fopno et uigilia. 
Capitulumduodecimuerit de erer 
citio et quiete. 
Capitulum fredecimum erit deae 
cidentibufanime. 
Caplm quarrodecimn erit de coitu 
Capttulum quintadecimani ent de 
inamuoe et repletione. 
Cractatnf fecunduf qoatuor in fe 
continet capitula. 
Capitulum primu3 tam farmantie 
qua flebotomie naturam tractat. 
Capitolii fecundu quafda pillulara 
ac Unie defcnptionca. 
Capitulo tertium m fe quidam pe 
ftia continet beceanca. 
Capitulo quartu; que funt ab extra 
apprortmanda modum inftruit. 
Afferentia tertiam feleptem con 
finet capitula. 
Caplm primu figna actualiter pelli 
fetiale febre patietia afftgnaf.fa prono 
Alea fiftcec quam demonftratiua. 
Capitulum fectidum buboma. car 
buncuii * antracie. morbillorum. et ua 
nolarum figna manifeftat. 
C apirulum ternum. 
febri» curam ponit. 
Ca™quartu buboiacura declarat. 
Capitulum quintum carbunculi et 
anfracta curam offendit. 
Caplm fextu uaricleg ponit cura. 
Capitulum feptimum. jncibilloruj 
curam docebit. 
Chio perfecto bui9 tracfatua prime 
pnctpali parti fine imponam ad quem 
me luuet feliciter pueire qui pro ncbia 
pependit m Igno crucia, amen. 
Capitulum primum prime differen 
tiede diffinitione er caufia peftia. 
aliquem pcftta rapit etij 
c taliter alterat etdeuorat ut 
uclut incendium totum i bre 
tlidepafcere uideaf ,pprer<p pefttaa 
pafcedofnpfit origine. Acif et alr pe 
ftia cdtagiu a cotagendo qr que tetfge 
*it polluit ur cp er um9 coractu ad aliof 
fe facilime traffert.Ct io jrfidor9 frio e 
tbimapeffileua iquitecdtagio q? du* 
una ppbedit ad aliof celerime trafii.©i 
cif 2 al*i igutnana qr i iguinib9 frpe na 
fcif.Acif falrluefa labes luctu uel 
luedo.IRapad alique$ pueitut inquit 
ngutiocu fimul cn morte deprebedit 
E>icit et aliter ut £>imcniquit ianuen 
fia.Cpidimia quafi fupadueniea.qr ue 
niea defuper.Jra ei$ morb9 exiffit acu 
tua plurimia i breui cotagio .uel alitet 
aduer.iea defup ut diuimt9 pueire uid 
tbeotonici cu i fuia regnat 
pub9ipfaquadadciplaga afcrut ede. proprie tn epfdimia e quefibet egrifti 
do cdia fme morrtfera.fiue non aliquo 
certo tepore pfurib° adueniea bomtni 
et *i aliter padimon 
greci idif&ret qualibet egntudtne C0C5 
tnortifcra.marlc certo uno tpe tdifFerc 
fer plea boiea rapiere padimd uocant. 
£r qmb3 P3 utiquif f-r«n6. qd queltb5 
pertia e padimd. ? e epidtmia.7 no con 
Uertif.£tfic epidtmia e taq3 gen3 ad 
padimd * perte.£tqr qui malo utrif r 
gimie pter bumord corruptoe3 i ea5 
faciltme cadut.Jnde dicif i gradfmo. 
|0ue uenit a partu corruptio fit ftbt pe 
ftia.na pefttf dic if a partpn grece cp eft 
bumo lattne. £t ideo bia uiita dico.cp 
pertia e morb3 coragiofua immediate a 
nurrimerog ul* aerifuenenofaifectde,p 
bumana completio 
duob3 modiftficf uenenofe. Ubrimo mi 
fet alicmua alteratoe a qualitdte.feu to 
ta fubrtaria uel forma fpecifica bbc idu 
cedi effectu uiriute babetia. £t talium 
quedi ab ertra.queda ab intra poffut a 
,primari.de quib3 ifra i feda buiua pri 
cipali parte deo auxiliate facia meroe5 
£>ecddo ab aeria feu uene 
nofa tfectide. £c B pot duplior eueire. 
&no mo a prtellatioe feu rtella 
ro pmirude t acte X nutrimeta natural f 
ad uenenofa ifecttonedilponere.£i B 
e cp Sutc.pria quarti tractatu de febr 
peiiile. £t pricipiu itaq5 °tu3 bozp f. 
pertiletialid e fome et forifceli 
facieiefee neceflariu tllri cui3aduei3igQ 
rat.£t bm3moi pertia cefia umdama 
gia etirtit. Slio modo, er uenenofoei 
dem permitto uapore.ab aliquo cor 
rupto corpore rcfoluto.nt ub ibumari 
cadauerib3.a latrmia.ftagma cotruf tj 
cunitmil.fdracono feu Ierpetu3 fuffla 
tide.utiquit a*ifto, 1' de ele 
tnetojp de duob9 draccnib3 itirta ra<S 
ce duo;? motio trritib3 qui abditu fuo 
Irafcutee pimebat.£t fubmgit q> er ea 
de ufftmili ca bitatortb3ill8g regiono 
nottfere fepe accidebat peftiferte.TMof 
quoq3 fepe ide erpimuri quib3da naui 
b° aquaz? feiima uaporea putridi e!e 
ccfrateo tfictunr. 
3 de d fub i aneo iclufu dio aer ndnoq5 
uifo e ut fupe: licinefio capama i cafho 
quoda mcolini de becbana puteo ibide 
aptetib3 eueit quo apto a uenenofo aer 
ibide tdufo ftari pe repti fot .iRef e?go 
cxibilta i rah t*pfirmli loconafcereaue 
neofa acqoizbt ifeciione ut p3 i ffgia ut 
dic auic.i uicinitate ferri erugtoftfop 
nafcenb3ar aliarorero putridaratm 
jppiquitate mafioie alicui9 reptilio ue 
ptfgat fterdoi' mfcerf 
b3 terre alicui3 finagii ueneofo uapcze 
idudl cui3 uirtute cta ibide nefcelia uc 
neofa acquirot infectione Bttafoi ib31 
li3 finagii qui talib3 uefct f ? debui3 fit 
peltia q? n itaq3 
pf latrinae cimiterta f alia bumfmdi p 
tigit pfimiliteruna demo feu piratam 
intici ut Birantea in ea I3 nd fit propria 
ifidaf.£r quib3 P3 imediata caufa pe 
ftia ue 
neofa. iQfbediata f 0 erit q?coq3 pote'a 
Ipfo nutrimeto uf aere qualitate ificeze 
ueneonofa ut* coftellatio nf cozzuptibile 
iiecto aliquid. *ce.£t ideo Suic.paIFa 
toca°.fcdo fgt.op3.utfciafq? ca 
ad illud ft figure celeftea di 
fpofitdee terre ftrea.*ce. £ t bec de pe 
(i 10 diffinitione etcaufio etua dicta, 
fiifficianti 
Capitulum fecundum' prime, 
differentie quod peftio figna demon 
ftrat.  utpmiflo eft 
q cae pefte iducere potetee exi 
flat. Tjhnma qua? fe fefoi ma 
gieoccultature coftellatio feu ftgure 
celcftee ficar dicit.auic. Seda aero ca 
fe magif mlffefib9 offeu ff fient difpofi 
Idea terreft tee ut altqo conuprtbtle ua 
porofd potee fuo uapoie aere uel nutri 
meta qlitate ificere dcla 
Mtioe ftgno? pzfe cae fciedd er loga er 
pietta a priftmte pbtficie pptd ee qua 
libet Delia t fe duas bre f tutee. unam 
que fefu magia matfcfta er ift it ut eft fo 
Ita calefacer.lne ro bumectare et fic d a 
lue. fllta q eft magte occfta ftcut ueibt 
gra fi i medio celi i alicui9 natttate mar 
curi5* fe i cogrua dipfone ftbi repiat na 
td ad rdcmatde$ ‘i fcia? fquifitde5 teli 
nabit. $o ad itafcibiiitate 'i uic 
torta et fic de alae et iftefnt utrturee 
que aproprletate feu a tota fuba poti9 
a uetertb9 e te t efle dfuur ftcut mageti 
ertrabere ferro et fapbiro fogare atra 
ce uoletiergo erco2ptb9 fnpceleftib9 
futura pefte uel pnte cogofcere necefle 
eftutpianeta?figno?et quarnda ftel 
Id? fira? ftutee temaifeftae qua occf 
tae priopprebedauetut ftudiofe co 
gnofeat regionn $prietatee quae me 
ruo afpect9 ftella? cd quib9 quada bnt 
fnmlitudtne obtterc dntur. iTofideret 
ifup ptdettoee preuetidee.eclipfee eld 
gatioee feu approptquatidee plaeta? 
ad fole. iRa er dtuerfa radio? ftellard 
pmtraoe diuerfi t bte iferiorib9,pdu 
cof effede. £t bec diuerfitae attedtf 
circa pfra ut p3 circa afpirii uni9 plane 
ta? ad alte? q quitupler ee dr ut afpec 
tue pidcftdte lerttl’ quadrature trini t 
©ppofittoi0.3 te circa plancta? domof 
eraitatioee triplicitatee faciee et fmi 
nce et de bue t prla et feda quadriptiti 
ptib* atbolomeo plene tractaf\Sc/tif 
iraq; ftella? proprietattb9 et ipfa? Io 
eia et dffpomb9 queaa t prio ttroitu fo 
I10 i ariete bnr et alia? quarta:; anni ui 
fa et i tali pftellattdenauicete meoric 
q5 feper bn do oecafione precedete na 
quid ipa fotior fuerit fubfequete q: « fi 
Ptuaet9 p iftaa fubfeqntea irerdd aliqii 
mitiget*' no tn totaliter aufert" ut iquit 
tbolome9! pria pre quadriptiti. c.itt.fa 
cilime ga pofit aftrologica doct9 i fda 
pnte uel futura cognofcere pefte.Sj 
q: bec materia loge maiore dilucidato 
ne erigeret tep ori igif ,ppter angulha 
bia pricipaliter fine impono, Sliaa ei* 
du tep9 libe? magia babuero bac pcftj 
pronofticattone fparff a uerertbua tra 
dita 1' und reducer deo auxiliate cona 
borquemeapfenaopa et futura febri 
tare dignef.a. Signa adt ca? que nria 
fefib9 fe magia offeratftlij baboalido 
ctrtna tfeqria et curetf qne f emero in p 
fetib9 anotabo.JHa itaq3 q‘ er ftagia « 
pfiftbuabripntputaeraga igb9 lmu$ 
canapia et talia ad putrtfiedd reponnt 
«queer buanta cadaueribua latrtnia 
carntb9 putrefacfi cimiterija ftejqfinija 
«er talib9 er ipfa re fajJ feftbtltf ccpbe 
ddt’ adqdtuuatquard adaquaa fifup 
eaa pifcea mortuoa natare pcepia*eft 
ct5 fignd corrupticia illa? ,ppf uapoff 
ab eia eleuatoa circdftateaere ueneno 
fa ificidtalteratcc.Signa aut corupto 
rn uapord 1 mfcertb9 fre retetord gbuf 
plarard nntrimetd uf aer er eorn egref 
fu ificit" ficut murid talpard ferpentd « 
aliord fubfra Bttattd ultra folitdfup 
ipiua terre fopficie apperitio ranard v 
mia et aliord er putrrdie nafetinpref 
cocm curfd ercellea generatio. izt ra 
diia folanbua terra attigetibua olenti 
uapo? egreffio. Confit et direrdt pefti Ictfafe ffectfone cognofci fi roa an fof 
ottn colligaf et fi fitieti ea i potu tribu 
Bf quifimorit*' fignne corrupti aeria 
$ fi uern ee pofTit. certn tn iudicm no 
enftitna ade nobia uenenn #no cani 
bua et ecotra ficut de qaa pluribua ec 
perimur aialib*. Calina eni ferpetea 
comedit et bia fine nocumeto nutaf' ctt 
iua oppofirn forte i nobia prtgerj Cir 
ca ant ligna que et pte aeria pprebedu 
lur frit aliqua generaliter primit9 arte 
deda.lRa co ipfo de nocte radii fpledo 
rea et apperudea 
eppueric fueritq3 aeria calo pcficie fi 
mifutiquit raf.iiiLaImac.de pefiiletia 
et eiua 
ifequar. Si ftella? cadetin et alia? bu 
tufmoi appirionu prio methapticfart9 
defcripta? t aere crebra fuerit appitio 
J8 tpiret quoq3 uenti et marie ariftrmi 
p9 quo? euetn mfti boiea et alia et aia 
Itaegroret de aeria ifectidetoc marie 
dubtradd ide arguit" in quecu 
q5 ani tepore fuerit fieade die aer di$ 
fimode muret".puta una boja ad calida 
•lia ad frigido una ad claro a lia ad ob 
fcuru. £tt feqriti die fol iternebulaa 
pulueruletaa appeuEtidedeanitem 
ponb3 dridd ut fi eftaa fuerit frigida s 
bdida bpma uejo calida et ficc a falle p 
fimilea ta i bia qua i uere et anrnpno fu 
erut mutatidea ? io ut a tu fcda primi 
doc auic.q? laudada 
fdtq feruat natura.Jte quocunq3 mo 
do fuerit fi que audiueria bono ybefd 
X eiua mrem f faroa quoa uia alioa iue 
nilTc que eide guarraa futura pefte f fi 
tmlia dentmauerit ieiunia elemofinaa X 
tafa pcipiedo ne.f.a futura pefte taf de 
prebcdaf «ce. Sciatia peftem ualida 
ifra paucoa mefea netura.£t fi in dt$ 
fiaciuitatib9oilffeu regionib9 fimilea 
fuiffe fuetca attdmeria Afi 
pelle eueire denritiatXm9 bcc e ca. na 
fi illa uera fuerit crededri e tbefu et9 ma 
tri uel fete# tcc.&i falfa fignri e itahb* 
bumorea aduri a gb5 uapojef eleuati * 
cri fpirttib9 pmtrn tflaa facmr jrmagfea 
apparere ut i freneticra et rifib0 fepe ui 
det q motuoa dmoea faroa 
uider ludicat taf ei'3 brio? dtfpo no ntfi 
ab aere nutrimeto uf pflellaroe po terit 
prouenirequebumorumdifpdcfl ma 
rrnie peflilentiarifectioma fufeeptia et 
ego $ pe memum.cccc.ii.ateq3 magna 
pefltf cuenent i autripno i quo ia nonul 
ii pefle mori icepeirit de gbua tri metio 
no fiebat mftoa talea tuetri 9 aiebat £gi 
nearfcdaaltoaiueifle eifde futura pe 
fle anriciarea * eflate ,pria fuit peflia t 
audita fecuta.£ttde3 recolo.m.ccec. 
rr.fuifle cbari q* t afripno mfei aiebant 
fe uirgtne tuetfTc que fututa pe fle eifde 
anriciabat.eti eflate 
gna ibide fupueit.Jfte fi i cade ciuitate 
uel usla quocriq3 fuerit uidere ifdri ali 
quoa meri pefle bodie. fcil3 in una con 
trata et illic ad diea altquoa t alie mari 
me fine edtagtone uel alia manifefla ca 
boc euenent tfecti aejia i ilia cejtri imo 
cemflfimri fignri 
pnotatfeadteporaant ueniedri.Si er 
go i uere appitdea ignee eri quada aeatf 
eduatioe p diea altquoa apparuerit q 
(olito florea tepeflim9. Scide inf 
dri frig9 iter calor regnauerit nato?qj 
ta fle caP et co::uptio queda fuccefte 
rit uiderifq3 cri B pf natura ipia fri ca 
boieaptndarid ilfria aeria ifectione 
tric eritualdttmdri pbos potilTimri fi 
gnfi C2tt fi eo tricpeflileri def fcbff p mo 
billo? apperitione rgnauerit quo i ca 
fu de tgenti pede j edate fotmidadri exi 
dtt.£>ierit t edate mcridionalca uett p dica aliquot c5 aeria quada fmepfuuia 
nebulofitatc regnauerit uel pluuia? p 
pfato ueto flate ut pfacuit aaft.nr fup:a 
affuerit mftttudo. rcmc|J ncbuf 
aer ipfe pfucrulct9 et no clarua appare 
at. Jn nocteq5 qriq$ frig9 qnq5 effuofa 
caliditaa feriat ira ut pfocari boib9 fi 
ue cu nimia itefa calidttate uidear B ip 
fi9 elfa|J ifectu aere denuciat.©i aut an 
tupn9 ualde ficc9 et multi fuerit pulue 
ruletua frig9 quoq3 et pluuia ueire tar 
daucrit.etcub0 efcripte ignee apparl 
t idea crebrofe t nocte pri taucrit bec an 
tupni aeria ifectidne demdlfrant. 06 
fi cu boc morbilli et uariole pfib9 appa 
ruerit ndnuqua er calbuculo antrace fi 
ue buboe altg jpprie moriuf ac bpemia 
fupueniete frigore no oblf ate prediciJ 
morbie aliqui deuorec nofold indicat 
ffectide ueria i effate fequeti peff ia uali 
dautplurimnfabfequef'.©i ro inbyc 
tne nebuloP aulfer et ut placuit amc.o 
rietalea ueti dieb9 aliquot fine ite rmif 
ftone regnauerit quo? occafide aer ne 
bulofua quada cu eff uattde pmaear c re 
dafq3 er dictf nebuf pluuia futura q tn 
no uenit et poft ferenttaa clara no fuc 
ceffit talia cu pnria biemia aere infectu 
et qua marie ft nonullof eo tue 
mori pprebenderia. £r quibua omni 
bua p$ prio op orni ani tpe pot peff ilea 
elfe aer ni mira igit ft i aliqua duitate X 
uilla i byeme ce uidem9 * i effate no q6 
puett merito coff ellatioia ftue alteri9 ae 
re ad benigna reducetia q fuerat peff if 
ca. caliditareet bumidita 
te corruptoia aeria «5 no fp eriffef ut 
gda affernt qr (far i byeme ficctfTima et 
frigidiffima ad bonu irellectu effepelfe 
ut docet erpietia.£r quib9 fequif ulte 
ri9 talia aeria ifectde5nd perigia ficci 
tate remoneri ut ipfi dicebat qr in cafu 
fupforfaerffcciflim* adbomi itrllectiJ 
crt(ltr.£t qi fa imitia peftiletialia mos 
bi pferuatiuo zegime me uocar fertwaf 
ipfiua caafia et fignia fmen imponam. 
Caprm primum primi rraetarne fc. 
eunde differctic regime aesta continet. 
autda luea idiffe 
c reter gcqmd rapit uoraciffi 
ne mia abfcrbeat 'regimen ab 
ipfa noa dei dono defedea deicepa ipo 
na. ©cd illa mibi primo defcribedaui 
dent* cn quib9 bnc crudele mojbo ab ef 
ficiettb9 caufia mutare poflim9. £t i6 
cn iferiora a fnperio:ib9gube2nef' tefte 
pbofcdo me 
tba.priaria ca pl9 i fun effecta ifluit qj 
fedaria e libri 6 ca ia uidr uifi 
bilm oiu5 fote et tutfibtUo but9 rapacif 
fimi mozbi prtcipalifltma fore caj. @6 
feneca i bercule furete n negalte utdef. 
dniquit.l®uicgd facim9 motrale gen9 
quiegd patimur ueir ex alto. Jllu ergo 
primo utfua 
beigna gra a tali rabido mo?bo noa p 
feruare dignefMRa i pmia uenerare d 
oa ut igt $gilt9 prio et uia fa 
c:a f fes rpo *i opabesia eia letMRd.n.« 
fruftraffideopofite fpea precefq3.q 
cn recte fnt eflficaceaeend poflnt utnr 
iquit feuerin9 de cofolanone.li.p.lRo 
ne qui ritea ta tmitt oppreffi contagio 
fic ut fupftitea ad modn pauci delibeta 
ret deferere duitate deuotia preci 
b9 obtinuerat ab appolme eiua fthu3 c 
fculapin i ferpetia forma roma accefiii 
rn g cij romana attigit cofinia illo mft a 
ti fuit totalia peftia a mota ut ille nar 
ratuerua byftoriograpb9ualen9 ma 
jcfmua J.i.tuulo de miracuf. £093 ydo 
Ium talia facere potuerit quid ille qui rfacta ernftbflo aeafclt.£a tff et 
»b’ bec irurc ptnlit faciedi ad q? aucto 
crepita nd fdtgemua ulter tue. 
IRi gfoP illefcbaRtanua ut einel utra 
;!egif ur 05 f gia papte ciuttare p hac e da 
«5 peflt fere ad extremo ufq3 ad re dtt 
xra deuottaac benignis cn precibus fe 
cedit. £>3 quid tam cre'pla peto dtutur 
na miracula nnc ille ucftcr tittnefis gtt 
mi forttts marttr gfoPmifericordtf ab 
iipfo fuflragm inocates dieti a pelle pf 
ttat.Jmmo ia ipfa depbefos celeriter (i 
beratntboratt erpfmur*£i e?go ab il 
Jo crunfiro (Bu g ficfceflaf bacrapattf 
ffa pcfteuof utfttatfibac gra cupi{J ob 
iierc coi aduerfefni uida et 
«d rectae fpeaafu3 fubleuate quot cati 
fi pfato bono tBu bmlespees porereri 
ne {efficaces mime crot.fj quatn ad B 
fferiora cupiet: a peflepfuari folubri* 
atq3 fnmnremediB tritq> uno ore coi 
fert' a rrgarib?.f^<tojeuge et tarde.et 
boctpte tetigit ref.ad aJma.ftiitf.c.de 
cautela egritudinu.ab uno loco ad alrii 
trafendo. Cerraf quit t qua atrar t pcf 
tiletta fuerit fugiedaent. H5ebes c 13 f 
cn boc eo caua locis ifectis fugere ue 
Metea quitncnq3 tibi apparum fantfli 
mi pfepe eteim uifum foln cn talibus lo 
qntes pelle mot q5uifilli n moiaf.ct e fi 
mile. IRa iterdn ignis i ftramibus qua 
tndiq5 erris negt iflamarc cui tri appio 
tctmatn fulpbur (lati iflamabit ut pat5 
9 boc e qz act* n re pif nifi pa 
ciete difpofito.fcdo de aia.lEt icmo p 
tua ptagii pluf f ciuitatef ac utile fueint 
ffectc 6 re reipublice guberator 0 
puerfattone loca Birattn ifecta fuis de 
bet ibtbere ymmo foln ei9 fiuc de pf 
quo locutione. £5 fi Ifecta aere inBita 
re cogaris regime obferuea ifrafcrip 
fd diuino aurilio ab 1U0 tremeda pc 
fiber etiadea.Cu bu/ua mofBf 
ffectua aer para exillat pottlfia ftrq3 t 
ler rea nd naturalea nobia necef 
farPciua regime btcprimtt9anorabo 
xpo coadmuate ftncquonibtl epque 
oia que fit benedictua.Emcn. 
Jfrca fgifaeriffgime p°f gen 
X *ali ff qda attededa fit 
itaq dom9rua apia curiati ae 
*fa quf fupfluitatib9 * (ifm 
fup aqae dact9 aci «fi bri mndcf' * a ma 
cellollagtaetaioctaubi coria pftcittf 
tt iter cetera a ctmtferfja er alita butuf 
modi fetOTebritib91 aere tducere remo 
la.£t quicquid 1 illo cau dicat auejcyf 
ri.colltget de tBttatdefocoip 
et fubf et nd fi aer I 
lota fu6a fuerit cotrupt9 .?ce.i0ico gp 
q!tfc6 q5 aer tpfe corrupti' poti9 i dige 
daaltamafio feptetrionalib9 crpofit» 
ptib9 ficut eb tilia uetis ualeat curiari 
fubterranea.gt taT aer pefiilettaf eri 
flit ibi ut ftloatmi.raf.c. de uetf et aer 
j6t io loco quo o fugere 
ii,poterit <fueritmafiot q rpe ftut t Io 
<o tferioti t alttori loco motad det. tc. 
l£t ft quis fu ficta do uia auerop e diec 
ret cp multo pluree t mottb9 morinf ctj 
ibide eueniDt pcftilrite q* t uabb9 ut do 
ceterpimetd quare et maiori «puentre 
utdcf ifectoe 9 per piia fubtenanen 'Io 
cu etfaffirmare uidt* 
euic.fcda pmi.doc. fcda.c.desetebo 
no;dd ducit cn t aere accidit putrefactio 
cote difeoopt9 tuc e magia tccipiea qm 
ftrtct9 et oculrat9. gp etfi ait9 a! 
ter et liber ceterie parib9 fit pnrrcfac 
ttone coej magia redptee et nd liber ut 
noluit autc.nd cri t cau pefitlette feqmf 
«erend forepotiua bttadfiqop3 1Ra 
fine ppattde aer ait91 liber ctuua red pft rectificatfone qui cauernofaa eum 
fit magia fubttf mmufq5 uaporibuap 
tnirt’io apti’per igne renouabif.St 
q5 fcdm crigetii citi’ er odoriferia al 
terabif ci quo alta milio porabilfue 
tia falubn’ euetari ,ppter cp i fubfaea 
f qua aer cocptua eriftit illd fieri n pot 
ntp3 iruetietpboc p3 abauic.lrtad 
alio argumeti pfifiter ni fi putrefacto 
cola affuerit i aere ti libero qui uallo 
fo et fi plurea i equali tpe fozfa moriit" 
{libero et ipfn magia pu 
trcfactione recipere atq5 facili’ ad ite 
riora penetrare diuti’ tri durat i nalli 
b’ut docet erpimetn 
tapftellatide t alio tale putredine idu 
cerc potete q? n<5 eet nifi aer liber citi’ 
rectificatione recipet. J8r quo pcludo 
aere alti et libero ut circoftitionatum 
fore poti’ Bitandi cuiua oppofitn er 
dtclJ nd fequif auic. utp3 .&mpl’aer 
qui p feneftraa f alif itromittif' feptetzl 
onaff orietalia eligat' iurtafmi.iiii.al 
mi.c de peftiletia et ei’cautella.* auic. 
feda primi.doc.fcda.c.eiii .ubi dic in 
bac itettde.f.adjpbibedo putrefactde5 
aeria uetiqfr meliozea feptetrionalea 
poft ojietalea p’ quoa ff occidetalea.t 
dtflorea ff meridioilea 7ce. 7 pua di 
cebat ifza. c.ri. ubi tractabat de locia 
eIigedia.Sttq$ illo titu magiffol/icita 
ri dbet ut ueti orietaiea ftricturaa in 
gredi ualeit et ut foi ad unuqueq3 loco 
lirare qat qui ibi eriftit qm ipfe e q aeze 
rectificat *ce. j£r quib’ifero cp aer me 
ridionaf ac feroci’ e oino uitidua non 
tn aer itrare permittat"nifi puf a raditf 
folarib’ fuerit erpurgat’ i:t fi ueto? 
feptetrionalii aliga flauerit pmittetue 
dom’ aere feneftraa apiendo itrare fi i 
die fuerit .f.euetari. Sanat eim aere 
putridi peftilentiale ut auic. fedapri 
mi.doc.fcda.c.denafarte uefo?.Tfeic 
tn unu$ attede cp et fi aer feptetrionaF 
frcr cetera aera abfolute fit eliged’ die 
fitaa tn fituatoia loco? bac pot elecfoe 
puertere. Stateim citate f uilla aliqui 
monbua fore merididalibua copta fup 
gbua nir inBitat ccntinua occuretibua 
jztuerfua mare fore difeoopertam ulf 
aliter quo in cafu meridionalea uentf 
pet niuea loca tzafeirea 7 ad bac ptige 
tef ciuitate frigidi erut 7 eae boe i cau 
pluf cetejtf rectificabut 7 tue talea ff eli 
gedifbecefnia auic.fcda pmi.doc.fe 
cnda.c.de accntib’ aeria et fpfTionibuf 
Jnfup dea p redolenti ligno? igne ut e 
3funiper’.rofmarin’.falir farmeta 7 (i 
milia aere of die renouare i mae matte 
fi obfcur’ fuerit 7 nebulof’ 7 ipfc aez r 
nouat’ alteret fcd3 qd te ifra docebo. 
fEt fi oi nocte magna i domo tua in ap 
|o aere fieri fecere putile ejit ualde.legi 
ci5 de quoda pBo romario qui do ciuita 
te illa Uberante a pefte figur nocnb’ fu 
p ufeoagrade igne fiezi faciebat. J|de3 
deypocrateilibrode moribuas uita 
querc’ icidife 
cit et igne circncirca atbenaa pefte gra 
uilf oppreflaf p pfimaa noctea fieri faci 
ea aere falubte idurit.<0ua de re atbc 
ntefea fibi auzea ftatua ftbi fiezi facietef 
deicepa deo coluerit. Jgnia et5 non 
putrefit f3 oia debite approriata fue re 
ceptiua tprefTiota ,ppria i nam puertit. 
aer aq 7 fra fat igta matezia .arift. 
capto.qz oia puertit 
i fui naturi ntmiri fi aere inouido rec 
tificat.qdtnpficdtateno facit ut non 
nulli fient adictn e debacloquetea ma 
tezia deferibut aflerntqj.IRa fepe i efta 
te uifi e magni 7 ptinui fore fiedratej 
7 tn igete ee peftiletia cui’ foret oppoi 
ti fi qd tfti dicit ue? eet ut p3 intellige ti no laudo tn ut ullo fpe gfq5 ad ig015 
calefactue accedatmfi mrefn foret fr< 
gue ut bd pauci foret calorie ,ppfer qp 
oporteat ut exteriori fteriorinigoret* 
calor i quo eau frigore erpnlfo eldgar 
fe debet ab igne et marfe poft afTnptU5 
cibo uel falte fpatulae rtat ad ignem t 
fi facie en tenuerit infmedinalt# 
apponaf qr rarificado fpe ? po 00 api 
endo eoe facit eralare pgaudet fnofi 
tntlt pria affo?.pmefo illine 
tree peme et uere. £t faguine acuit.un 
patiorce ad febre fufeipienda ernt.Cd 
qno et debilitet* dfgeftlo et iduet/ fepe 
uertigo s marfe fi faciee uerP igne te 
neatMEd laudo ifup ft upbae et pelle e 
C15 aer ille fuffbcat9 replee capita def 
truee uifn ut p3 f alamanie f talibue co 
moratib9 fepe qui nt pftmD btie oculee 
fcarpellatoe q? n fp ut nonfli crednt er 
nta potatde fed er ipfa? potrWupba? 
iBitatide. £t inter cefa n cp fcdm ercef 
finae qualitatee fp e aer cn 
odonferie coriged9,qr fient dic auice. 
I de ribue cordie. prfo.c.nfla ree e ira 
gie inimica calorie inati mal9 feto, et 
id ficut fetne odor fpe alfat corrnpit 
tta bon9uiuificat et reffaurat ut er dic# 
i libello de pomo 
€p afa fefibif cn qua coicam9 cn fo 
uef odore bono.unmefuefde pfolatdc 
medicina? ttetide pma.c.i.,i 6 odorib* 
igt fcire def q? odor bon9 i mediefa qnj 
ad lat9 fcolimn decitare fecit et illud io 
qrii dilatat 9103 •i fpe et vtutee repat * 
riutn mineraf ro odo fa 
cir ptrarin boc ide dit ftctioe fcda.c.6 
mote cocroifmedicina? iIIo.fpafo.£t 
g0.drca aertf regim gc 
neralib9 de et9 retificatde fieda 
fcdm 8ni tpc? dirfitate defeepe facia3 
metdejXpc ergo cfta£ pa rij ferua 
tfead frfdn c3 odojiferie reducat* cp fi 
tr er berba cu f!ortb9co!le cta of die*rue 
Bitatotfdoma fubfternedo ut ff rami cl 
rri cn fute fructib* Hauri quer 
c9 faltcte et fifin * bec ofa collfgaf a ra 
dita folanb*rore pfnpto detde aceto et 
aq rofa.cn fadar ctfniefrorcf* amtrtia 
pef 10 et caiftaa r pirif 
p fruftra fcifieplenaetaqua afpfia a 
kpsa tdtffetue Bitatdie locia colloca 
re et B dent die ffglb berbe (alti reoua 
rt poe tn pl9tminue de aceto i aqua 20 
fafcdm cp maiore fmioreuie inducere 
ficcttate.lEt jp potenb9 fiat fic.*£>.aq 
rofl6.i.aceti.J.ui.pruef irocifco? po 
nefadalo? citnno? etrub, 90.3* eam 
.e t er bia t ro2a folia berbaa 
et fruet9 que caniftro uffaciaa 
firigc .aqua rofa T uiolarn uel fioru ne 
nufare I6.i.aceti.f .li.uini maluatici mu 
fcatelltnt falteriuebene odorifer. J.tii. 
fadalord alborn citrino? an 
pborc.3*i .mifce troofeor? 6 campbo 
ra .3.111. et i rora ut priue l* beae lires 
mia de lino bn alba er mada f cn aliqua 
er aqua fupfcripra im rora q p cameran 
uTp loca ubi pl9 bitae circa pitee uel fu 
pralectoferredaf f cn fuerit etftccata 
ite? trcref.s ifto mo aerredolee ffngi 
dabif et bumectabif et erficcabiiur 
fcd5 tue libitn nolntatie.Tfbro pauptb9 
fofuffi dat aqua rof.cn aceto uel aqua 
dari fotJ.Tfbofie aere cn fumigtje odQ 
riferiealfareutbeaf' prune fup quaa 
un9trocifc9 decapbora ponaf aliqfif 
fic.1&. corticn citri 
ficco? et 
f.terat* greflb mo et fiat trodfci cnaq 
rof .dua? un9aliql i coqf 
fat9 fup pruae poat\0i £0 yeme fuerit 
frigida et bfiida et fit aerie ifectio ut n 
noQ3 ptigitXn odorifetif calefecictib* corruptici aeris refiff ere igne 
i domo ptinue faciedo cd ligis odorife 
ris.ut luniperi cipreffi rofmarinfet fitt 
ligtf aluf mite * da? fine fumo 
igne factetibus ut fdt faramta falices 2 
fifta. £ t put:ido$ lignog fumigium to 
tahf cuitea,£*ntda.n.fold pp balnea fu 
iiTe er putridis ligtf calcfcm i ipo baleo 
f(copi3at9 e ut.ii.affo.pme.illi9.£tai er 
foludtsi irto caupueint infra odoabi 
Ita fub fmgia ,fic ff trocift 6 ligo aloes 
X decipis mefue fgalliamufj aliptam9 
facias .3 .i.concti 
citri meli(fe.an.3.?i. ligni aloes ftoacis 
calamtte gallie mus.a1i.3i. laudant. 3. 
iit.fiant trocifct cd piftello altqualtf ca 
lido addedoabre.3.f.mufci. 3 i. qn.f» 
tnolltficata fuerit pafta ita ut abfq$ pi 
ftello ulteriori caltfactoe fieri polTit et 
fup prunas (tuisfu(gi|smtere.£auef 
ut fifrf i ifto cau uf9 lecti 6 cipro. na er 
acceflione um9 aer tot9 uni9 camere re 
dolebtr 9 maltf fieri poiftt er (mediate 
rpe erbtgidif 
odortfcre pfici q? factas.f.,p paupejib9 
uero facias lumpi fubfuigatoe3. £t fi 
feptetrionalid ueto? aligs flauerit ut a 
quilo boreas uet eur9 tue dom9 aere p 
tmue renoua p pus ipo fote purificato 
feneftras apiedo et deide ca igne et fdt 
gta ipfd ptepa Ifeabtto ergo qualiter 
ertatf et bpeis t pe ftt alterad9 aer ut U5 
qn cafttas et ficcitas X frigiditas fuit t 
bdiditas p5 deitermedus tepojtb9gd 
agedd na pjia medietas antdpni ut pft 
U3 natura fuat effatis poftjcma uero 
pernis et medietas prima ueris na 
turam feruat pernis 2>c6a £0 ellatf 2 
id dicebat aui.fcda primi doc.ii.c.3 qd 
e flas e toto tps calido, pernis ro toto 
tps frigida et qt tfla tpa no pppm nam 
feruat ergo fuerit aer calid 
et ficc9.fac ut de effate lupi9 dem e * p 
fuerit frid9 et boid9 ut i byeme.lRo ttl 
ep i tffo cau falubrt9 e ip3 ad fridu 7 fic 
cn facef decliar pbee qlitatea putrefa 
ctoijebellea ut igt 
liditaa ro 7 butditaa prie un auic.loco 
quo fu.c.iiii. Seria tqutr cafttaa digiot 
e ut pfaaf ad putrefactide3.3nfup no* 
magia min9 e aer alterad3 fcom qlita 
tu ercelTd etfcdj pplerione regione eta 
te fero 7 fifia un pr ad fridn e $ coleri 
co cefia paribua alterad9 q3 $ ftatico 
et pl9 $ iuuene q3 $ fene et ftc de alita 
ct bec de aeria recttficatioe fufficiat* 
Cap.fcdm ptineareglaa untffalea 
circa cibo untffaliter obferuadaa, 
aerm9celef0 in eriffif 
q qua i qcnq' eriff it difpoe copo 
ra nrarefoluitut.auic.fcbat 
docttia fcda.c.de naturia tp?.f3 cuj in 
breui uita finiret fi depditi reffaurario 
nulla fient codignn e 6 cibo taq3 f ff au 
ratcibacptefacer meto5Xircaq ff a 
Itq pnotada q' er pf3o$ metibua colligo 
f.lRota fgr qf pmedere d3 nift coededi 
p puf auffuejit appetit9 q pfueta boja i 
faia copib* fep ifujget nec ad coededd 
eotocrpaifponat *e$ cib9bri maffice 
turnecteademefadiuerfa. cibaria fdt 
comededana fi ergftte fuejit ppata ad 
fufeipteda pP cp ftomac9 digerere uale 
at «puocabnt nec etia equalif decoquen 
f ftue digeref qi fi in ead olla boun cat 
neat edi i eodeiffatiad coqndupone 
retf ne fe gfq3 i di£fo$ coeftione 
gfificet 7 maloap marie qt 7 (i ,ppter ali 
q6 tpf a fefibill nocumeto libet euafejtt 
attn ut iquit auic.f cia.i.doc.ii.c.rii. p9 
dief i eo gnanf buoref mali egritudiea 
facietea et peroccatca. £r qua pdudo q? I* an tpa moriuf' feneettifi limudat' fi 
bi ipfa accedeat ut mgra rerri erperie 
lia docet ppfenecaiquadaepfa 
ad lucillo aiebat q> ubi frit diuerfa ciba 
ria iqumat et no alut bia tri obftatibua 
fi er pfuetudte f quolibet alif di 
uerfitare brepngeritdet regulartf ce 
f 10 parib9. f.i mollitie et a ftoaci defee 
fiioia facilitate qui facilitate digerit" p 
poni mfi modica iterfit drautpBoruj 
pricepa de regimie faitatia fcnbit ad a 
leradru* yfacbidn# ubbua quo cau 
digeftidi rebellioz eii pp ftoaci fodi ca 
lutitate pponed9 tfup det quia modefte 
etuouoracif coedere l8t fiftter eode 
paftu iter pa cibaria no eft mora nota 
iuf apponeda necdetufqjad faturita 
te coedre (5 a mefa ut quo a iquit auic« 
reliquia defiderita ad buc i aia remane 
tib9 furgere.jlte «fote debet cib* frigi 
d9. yeme uero calid9 fp actuafr fumi.e 
tn a dbia calidtflimie abftiere qualea ff 
Xcri ftati ab igne deponric" et ab alua 
et qui uebcmetia ft fridttatia fient qui 
fuper mue f quolibet aliter refngeraf' 
ut iquit rafia.uii. alma, c.de regie cibi 
j£r quo ocludo qj tm ifridare utnri aq 
uc primi faciat i eftate e mala atq$ noci 
uu na fi poroa «ppter erercitiu t aliud 
aptoaiueneritadfpnalia ufq3et nntri 
tma trafiea actuali fzidttate caloze nale 
erciguet *i fic nonuqna iducit" 
etbica. I&ora et coededi pfueta e fp p 
fili obferuada q fi mala fuerit paulatie 
ad debita i ordiata reducat" £tq2 ut 
iqt raf.iiii. alma, alf.c.fepe pifgit utei 
baria aliqn q mala ff aligb9 pneietia re 
piufa quib9ipfi fic alii caoe ii.debet f fo 
talTia ctbazia alia ertitia boa aliquib9ip 
grua reperiof 9 quib3 libi peit9 cace 6 
bet.Sut et alTiiera edededa cibazia q fi 
malmofa et mali fuerit notrimaepau 
latfe trafeudu.Ultimo no q? q$tn pofft 
btlc e oia t ifecto acre nata ulter .arquc 
oialia t tpo ntmita *i 6 e fnia ptbolomet 
fapte qtriptitt.c.tfiti illorparagrapbo 
ubtldocct ,pnofticar€ dc accritib9 eueie 
tib° aiahb9 er bie gb9 bciea uttif .iquit 
ei5 cpiboib9 geif utufafumitatefeo2g 
ifirmitanb9 fiPce eueiet i mezief ce. 
ide fcpfitautc.fcda.i. doc.u.c.6 
iudinjf pplerlcifani.Jngt C13 apii9 no 
talitaree comptit azbore ? uagetabtlia 
to corruput" eaeraialibuaqea cocdut 
sidboieag eia uefcof corrnpct".£t 
bec de uftb9 regu? circa cibo obf uadif. 
ppatioe panifrpc pcflif. 
&nin iter ciboa eoior magia 
p erifttr.co fpojg uelut bafif cot 
reputcf ea ,ppter ab et9 regie 
pmit’ inchoabo g fi cr grame pftb9 p 
ftct pcflit magia iri e laudabilia de fru 
meto bono.f.t no uetuflate fru quif oc 
calTione corrnpto.Jnfano q°3 mefe coi 
lecto cu ortu fuerit iloco mo debito ac 
cjf euetato ? tpe calido a furfure mrid9 
et fufficief fermetar9 * fit cu pauco fale 
pifat9, pe uero frigido cri maiori fur 
furia arq5 faf mirroe pot pifari cu aqua 
f.bom forif fluuiali feu boni ac nitidi flu 
uij q efi fanior reputat" fi a remotie ra 
pide t p fara decurrat ac c g er fote co 
fcatungtne na et fluuii er nium 
Itqfactoe mali fot qua fi no bzef 
ipfa p arena i cifterna uel olla ur fit bo 
noie poti9 diftillare poteria ulp facula 
arena pleno uf ipfa ad ftie pa» $ p 
bullire faciaa J0eide ea fuaui 
ter accipiaa ut abieiaf q eriftit i fundo 
nec pafta fiat tra moti' q? co pania fit ad 
idurado ncce fit farina ibibere fitq3 in 
furno er odonferialtgia calefacto de coctua i per die' ndturale' pffatSa ufq$ 
ad quarto tclufiue bonua eriftir fit cufi 
liter pania er ordeo qui fupradeo com 
peratua fridua ac minona eriftir nutri 
meti quo.f.colertcna uel cupiea minua 
nunirt uti poterir.etutetnaqdanocu 
meta.iii.alma.defcttpta coitigat" co ma 
tori qua fupradeua faf admittde debet 
pilari atq5 aifo? grana leuir pquaffata 
cd eo dent urtrti.Celero? uero grano 
rum pania oino uitetur.Ct bec de pa 
ne fic bremter dicta fufftetant. 
Cap.iiii.6 caito efetoe 7 ea? dcoctoe 
2T q: n 1 folo pae uioit bd car 
u md regimefubfeqnter ipona 
i quo generalia aliqifattede 
da ta.f.carnea quadjupedd qua bipeda 
pcernetia et ta et doefticaa qua et filue 
ftrea de quadrupedib3fdt eligede que 
i morantia pafema libere euetatj et a 
ftagntf f motif nutrior" i quib’ odo:ifer 
berbe nafcdf.Ct ide de bipedib3 fcdm 
;pp02cioabile fibi nutrimetd dndn iter 
macie etpiguedinemedid tenear .ei q 
magia attigit offa caio i quadrupedib’ 
poti3 eligat". 3»n bipedib’ ro ale cd lace 
olia 7 pectoze.oh adrafalia ca?o caute 
nutrita nitet" .t0ia q°3 infiora epattb’ 
ga!lia?ercepj 7 capond 
Ic? icilicnt**ipo? 
fi edi cerebrum nd multum uituperef' 
naufatiuum tamen eriflit quo fi uti uo 
lueria cd pipere cum fale 
tttarta, Ct er partib3animalid derfa er 
anteriori X pofteriori q magia ceteria 
parib3 fatigat" abfolute. tn aterio: e eli 
geda debet et t oib’ carntb3 tepuf 
attedi 9? ifert’ pticulari3 defcnbetor. 
Jte et q facilioris digelf ioia erifldt et 
magia i caliditate tepate puefac fdt in e 
fiate.ecotrafo fyeme cemededeef ,p 
porionabifcdeppfertotb3 calidia dndu 
Cridedeerattb3 7rcgteib’bta bine 
i ifto cafu pueidt lactatea uitule a fcdo 
ad qrtd mefe icluftue.Cinbdtontne uni’ 
aniedme a mefe ad mefe ufq5 pdimidio 
Ifborcme anualea ut ifra recetea 12320 
tn ufu ufe # falire 7 que for poti3 t neo 
rtb’ nutrite 7 magia rn ei3de etetj puc 
niatX0p2inecap2ioIine? cejutne anu 
aiea ?.ifra et fi fit lactatea trio ut qru 
or mefid ad buc erdt meliore a lepo2tne 
* cuntculine fer mefid.Cr bipedib’ cai 
nea puemdt gallo? nodo c 0 e u 11 u 5 capo 
pdicu coturni 
cd ftarna? fafiano? luuendet qualea? 
medie piguedinia i atdpno nd tn in co 
tidiao ufu alaude merule tuide et pua? 
orno q noctua capiut". Circa ba? carni 
us decoctone an elirari deant an effari 
pfa-ff pfiderada prio an aer calid3 fit i 
friduaipaant regio arartua pplerio 
fer3 etaf 7 pfuetudo bec ei3 ofa ut p3 in 
tuet! pnt ba? carmo decoctone uartar 
et io pplerio etaa regio aer tep3 ani ca 
lida et ficca poti’ elira erignt dcoctdne 
illa pfuetudo pfttt.tefte aui.fcia primi 
doc.fcda.c.ir.uf3 igt e marie f uad3.na 
pfuetudoeft altera natura t de regimie 
faniraiia ad aleradjd et de meoria 7 re 
minifcetia in tm ndnulli ueneno cib’eet 
q ipfn comedef pfueuit auic.fexta.ini. 
c.H.Ct breuif q3tn fit obf uada pfuetu 
do tefpice galiend.nf.de igeio fanitatf 
c.v>.tllopagrapbo.f$ qm t qda.-7ce.ef. 
laf.iiit.alm.c.o cuftodiedia pfuetudini 
buartzipe q°. digeftio fortior ertftit 
puetef e affato etbibere et bine e qr coi 
affer t :n fero.-7 fi n ita nutribile fit fic a 
flato ,ppter ipfd ee in alieno decocta e 
tn faciiioria dtgefttonia. £>3 co fottioi fit d/geffio in perne qua in effate * tpe 
frigido qua calido puenietiuo uidcf in 
eftate eliru erbibere et i perne affatu; 
i fero qua mane et pfifta pfidtrare de 
bem9 ut fupra tactu e de feru regione, 
«ce*£t becde carniu electioeet de ea 
rd decocttde dicta fufftcfant. 
Caplnw.de pdimentfo 
J0fa ufua e carca co pdimetj 
c feu faportVmaducare q> baa 
pp caufaa fitii arbitro. 
gra appetitua,puocadi.0ecuda qr aui 
dt9 ftoac9 ctbn recipit qua de ca fpj me 
lt9aplecrtf' et ppna melior celebraf di 
geftt oXerfio ut cibaria i fuia cotepef 
qualitatib' ftcut fi ad carniu calidif ate 
tpanda agrefta uf aliqd fief comederet 
uf qri carne porcina eruca comedamur 
qr t fi tcitet appetitu cJJ buiditate; fup 
flua illi9 carnta ca e fi 
gd fuerit natureidigercdo rebelle tue 
cf5 pdimeto fiuefapore appoim9 ftc fi 
ceteffct fepe moftarda T eruca cu carne 
porcina comefta.Ctaira ca e ut fi de ue 
tofitate alicui'cibi dubitarem'tue cd 
eliquo eide ririacalif refifteret pdun 
tu pficerem9fic uerbi gra.fi quia fdgof 
coedere uoluerit cu piria debite eliratf 
pdimetu factu er uio amigdaf piper 2 
0311110 malitia et' tiriacalif correpet et 
ita de aliia poffetymagtari.£r quo in 
feto peftia tpe ff pfortatiua cor atq3 ue 
neo reftlfetia cu pdimetia fiue fapori 
b9 comifceda. £$uaru igf ad prima ca; 
pftatfana corpora pdime(J ndidigere 
falc dutarat ercepto (3 quatu ad aliaa 
ftc ut a cau t pefte pferuef et ad alia in 
ttamta fupi9 tacta pfequamur.T&ie b< 
lia elfafi tpe ff oea jfcrtpti uitadi fapo 
fa fic eruca molf arda fiue fiapia allea 
ta oia t oea ufe acuti fapofa nfft te$ 9 
cnitaa ? cafttaa cn aliquo 
to repriaf' ut erepli gra fi diu eruca \ fi 
napia t aqua acetofe 1 infufioe permae 
ret. deinde cd pauco aceti mncri cum a 
grefla uel fncco aract limonia pomord 
redoletin acetoforu; betberia maligra 
nati acetofitate citri fucco ertrrmirata 
tt uiria t fucco acetofelle molli 
Itrcf. aceto mir 
to et fifium malina aliqualtf 
cdrepatet.Irt fi uellea adicojp ficcitatc 
ahqft pteprrare er aquaediuie uielajp 
uel fiftd altqxS addaa et ide dico de fuc 
coXali ei; fapori fi ge bn pfidcrct qri 
q3 oea aferipre inerat na5 
appetita icitabit fluidi9 ftoac9 er* gra 
cibaaplectef carnin qualttatea cotepla 
bimur 7 uigorabf digeflio.jEt fiqin 
cibarijf fuerit uenenofitaa no foln er ilf 
faponb9feupdimetia k 
eorpfortsbif :ec< 
pieda7marlefideflati deferibedo pf 
ner aligd fi rimerea ut ex 
acetofitate mebra fpiritualia le 
deref addaa amigdolaa cocuflaa a co* 
tice mddaa cum 3UC. * erit rea optima, 
jErfucciaafcrip# uf aliq0 1II09 poflet 
pdimeta fme fapojef dirfimoe pfici ? fi 
cd pauco brodio fa cate eof uf aliqd ip 
una bulicoe bullrt laudabili9 eflet. 
jEt fi una pciofiffann uolunia i tflo ca 
fu aliquid co eia er infraferipto puluc r 
faciaa commifceii. ut. 1&. cynamomi 
electi et a conice fuperiori mddati,J.i, 
ppazato^^ji.f» gauofilos 
cardamoi nucta 
eber .;.f. radica 
tormetille diptami fadalog 01113 
C20ci.3.ii rafure.rni.cornu.B.i.fiar.pr 
uia 6 quo tgb9cdq5 pdimeif utere adde 
do 5uc.,p itbtto potca fift ex illo plucr cu algdoF et aliquo er fuccis sfcrfptis 
addedo fapore cdftcere ft libet 
jEt nonuqua oblimfcarist qutbufcuq5 
tuis faporib* acetu facere pmifceri. na 
quatu nalear I ifto cau i coz pfoitado at 
q3 colere et faguis feruore reprimedo 
i deferibedo deficere. £t ft cu ruis alTj 
tiscarmVuiride fapore facere uolue 
ns facias cum aceto petrofellio pauco 
mete maiorae ferpilh F baftliconis 7 po 
nat" de acetofa i quiritate maiori adde 
do de ctamomo F de pFuere fupraft pto 
et fi adderes paru croci I3 uariaret' tn 
colote putile ualde eer £t qt pfcpe bo 
nues fcdm corti appetitu raperis dtuet 
fitatem faciunt etft forma polTerdiuet 
fimodeuariari fgredtetta tn matialia 
ft fuprafcpta ri laudare quotidiann ufu 
fucci limois er cttragult fiue arietinis 
ei5 ftoacu ledet.f5iterduunoiterdua 
fto utile erit uti.2>o(etpuir*i'rerdnta 
lif prepari eliraf ac t patella mebra(i5 
aliqualtf affet dema t aigdaf ptufis cu 
agrefla er petis imetgtf fup quo pFms 
33.afpergif aliiaccipintfuccu vuefemi 
mature et tp5 altquafr cu mollitie panis 
tfpiffat etaliquatulu 2 patella dcoctus 
pullo mebrati icifd ut fupra ifudunt ad 
dedo puluere cinamoi ufalitet fleti pot 
acciptedolac cu aqua aceto 
fe ac et cu aliquo er fuccis sfctip 
lis ertractu. Verner sferipto pFuere 
ad fuffictetta ipoito I plectello fup alta 
tn F dira pulla^iciaf.etpoftea cu gra 
nis bfimudisdet fparffboe 
rari et boc noguftuiuerti ufuiedelec 
tab;le.0iquis at femi albn 7 femi rube 
U5 facere uolueris p una pre lactj fupta 
fcnptimodic6.35.fponaf cu alia ro de 
puluete sferipto uF cinamomo addedo 
de fadaf ru6,quattl fufFicit ad illo fapo 
rem rubificadu I infufioe et er 
preflfsXdueniuttri bec pditveta poti* 
(lirato pallo qua ofTjro que tri fi afTiro 
feceris peccatu mocale no pmittes. afia 
ro pullo cu aqua laudo bridicta q fic ap 
tet" fc3 qt ipo aflato cahdu efmebretur 
mebra no er toto remouenda deinde 
modico uini cu multa aqua rofarum et 
pauco fale afpergat" cp fi uif gddr aliq J 
de puluere fuprafctipto facias et et mo 
dicti er aliquo fuccoz? I3 i ufu nd fic ppa 
tur tcerdo fafian?eode mo 7 pdir I3 eis 
fiat magna uuria q? fal fold eis debx ee 
cddtmeiu alif ifdo ppant" pulli et ah ca 
ro faciedo gallattcicu 10 m° qtieo pof 
pnt pedes auncule?roftra 
pedtb? gb’addar pulh F caro 
caput fiat? aceto albo aq tumo.£t 
fi aliquis puluis tpdif bonu e accipe de 
sfrctptoponedofpde croco ad fuffici 
etia ut debite coloret" 7 poterisaddef 
fi plac5 zx. emlTide w6. * 
k aiigd er pnolat’ fuccis. J te fiiit pafti 
lia q i boc cafu ri mfiu laudo quib3 tn fi 
uti uoluetis fiat er carmb9 uituli cu pul 
pis nee im laudo ptguedme 4510 appo 
nut citra motam ut i errractde 6 furno 
lac ponat" ertractu cu agre 
fta uelaliq°.er fuccis sfaiptj addedo 
6 puluere fepe deo ad cantate fufficieti 
te.Blij decoquat carnes illae \ ecpmo 
olla uflebete.t ofa addut carmb* sfcii 
ptis ac fi eet cero 1 paHilto decocta qd 
magis laudo. j0equoq'f tlfdu caro? 
modico aq ri fie qft decoctoif ag?efta 
iponur cu fpeb9 altgb* qo no malefcm r 
putoXpe £0 yemis dent bec odimera 
magis ad calido dediar.i q° cau eruci 
ftnapts fie ifulT?oe erfta 
bi pnt f5 tue puemet *ob .uim q* mirtuj 
bulitu cu aceto r aliquo er fuccis sferi 
pfi addedo fi Iib3 ,ppf eo$ ficcuate3 pa 
ru aq edrnie F mola? cu modico 3ucari jftecoatgdaf er aceto f alio er fuccfs 
ifcrtplj cd ifraferipto puluere pdr p ca 
wb* ta affts q5 elirisfapor pfici.Tfbul 
tnf fic fit lfc.3uaf albi ciamoi electi an 
J.i.coriadri ca r 
datndi padift 011.5.11. rafure e 
bor.3 u radica 
diptai.5 f.rafur unico2nu.3d.aoci. 3 
11 fiat pluis. £t no.qii utis pluere iffo 
f fupraferipto fijuc.addideris erit bo 
no fiuretirerddfapores ca cepe cocto 
ipiguedine et pane a(fo taceto diuifu 
fo co quo ft loco .33.I cinamdi poneret 
d pluere fuprafcripto.bond etr. et 5 fa 
po mltn ucneo ffiffit r qz idfczibedo fa 
po2p feu pdimctog manenes mibi ama 
no fufficeret h fine tpono totd mo6 reli 
qtis talia preparadi 05 qudcunq$ fiat 
fcd3 tpa etates regioes pplerides.-zcc. 
cd fuprafcripd ft alterada ftc.f.i tpc ca 
Itdoacetd agreffa et filia doinef race 
td marte.fpe uero fzigido n fic illa dent 
cd iff ia faporib* cdifferi. £ t bec de fa 
porib3 fiue pdimetis dea fufficiat* 
Capitulum fertum de ferculis. 
I0n e bec boiu3 etaf ut p9 pte 
n ta fideltb9arms ymo carib9fa 
porib9 feu pdimlJ qeta n erns 
ptinue noud mod nitit" iueni 
re ea deiceps facta de fercul 
metione Cdueit igr amidd fmilaglned 
ordei et qua marime auene colatura 
furfuris cum.lacte decocta 
pultes ac et er 0jdei farina pt et iterdd 
nfd cum lacte pperatd ac arp 
fu3uc.maducartnb2odiocaponD aut 
cams bn ptguis decocta teguia uitada 
furit omnia et marima eorum fubffatia 
lentibus ercorticatis erceptis que bis 
prcbulite et i aliqua aq cocta aceto pnt 
efpgi s tat puefr fterdu cor uff i effate 
f.ligares codebzodio cicer ruB faciat 
tnagnd feff d id (i ipm magia medicinali 
i q5 cibalz uti nolueris facias ftc ga ip 
{abnmndappuslaua dem ad decoqn 
da poar"t quog brodio ponat" modica 
faluiemaiorane pefjociilintTpfopf ai 
dedo oleo oliue $ (ibito udoratj ner 6 
bet cicer a i Itriuio f molliri ut fit cdj ga 
xt° ,ppf qua eog erbtbemp re 
man3 i lixio ut ex deis mefuei fao de st 
£ patf colligi pdt.c.6 pleureft.tllo para 
grapbo.fermo i q cicer.03 fi 'magif m 
dictnaleadbucipfd faccrc uolueris. ut. 
(Jit magif utinalio atpriud 7 a cal 
culo magia pfuatiud lotis urfu.facias 
ut pa? buliat dcin colet" 7 colature ad 
daf pa2? falt uinialbi optt co modico 
croci -7 puluer fpicenatdi.deide boc to 
tu pa:n bullet addedo fi libet olea oliue 
* tale brodia t prfeipio mefe faaf 
ed modo fiat ofte boc ef3 
brodia e ualde laudabile t quo ii potto 
oleo ft fimila auenara ul ordeata T talia 
decoq faceres ac 1 tf lac afgdalag ema 
beres utile ualde foret. Cr cicertb9 m 
diu rmcllitf 0 gbp fi ia nirtofitas fuerit 
fpoliata fiat Iff ula uette erficcatia * fic 
ppata fpfguat ut mefue alegato.c.gbuf 
mere.fiplacet 1 boctii cafu fracta cice 
ra 9 cortice mda magis puetdr.03 ca 
uede e mede ne sferipta fit uetuff ate p 
fopta.e e?3 iuidiofa uetuff as 01U3 edar 
i uetuff ate pia er bis £paj 
natura amittetia nenenofitate aegrai y 
facb teffe i dntf betbif 
pueidtborago buglofa fpinacbiablifl 
cdiuialactuca portulaca atripiices et 
boc matiet effate I3 botago 7 buglofa 
fafl i omi tepore magni e Ii9 de ipfa tim 
portulaca er aceto fume$ ifdatftrro 
re efalata facere uolueris ade pa? etuee boragfa mete « petrofellini 
et ota co fale et oleo oliua? pftcc et ace 
to et e rea ifto tpe fafl pueniea colejicia 
tnarie.£t fup ota i effate puett acetofa 
lmon6nuilaataui$ei attribuat ut un9 
boPde ea I mane et a!i9t fero uacuo flo 
aco fufFtctat boine a pefte pferuare (au 
dat" et cucurbita co qua paro cepe albi 
ad decoqndd poat turta doctrina autc. 
tertia primi doc.fcda tllo.c.03 utfatta 
tia pfertutor sc.ut ct9pfima frigiditaf 
teperefrie debilia britib9 mfcera iferat 
nocumetu cdz tam tpe magni eft9 ntbtl 
calido pmifcem9 f3 ultt9 agrefta mgim9 
et tu faciaa ft libet JCiefoea meta pet:o 
fiif brodid caulm rubeo? leuif cocto? 
radicea petroft Ili rape i quib9 e mirabi 
ad iliuminadd ocfoa ut iqt 
ftproya. c.colliget et napi pbulitt deice 
paco btodto caznmcoctiirddpuenidt 
fifirer et paftiace fiat et co catib9 fercfa 
prima 7 p piguedie g tali tpe ff ofno ui 
tada mfi er carmb9 capono fieret fafia 
no?flarna? cotmnico fiuuenu gallis 
ta 7 pector pulpa er gb9 p 
lacte amigdala? ut fit cot pdt bzodium 
ferculo ppari fu et aliud fatf laudabile 
ferculo co uitello oui et agrefta qd bro 
dio gruiu i lobardia coif appellaf .*f za 
gof ac oua recetia i aqua 7 mollitur 
decocta co agzefta ut aliquo er fuccif a 
fcriffiafpgof' 7 i c;b9 fa|J laudabif i e 
flate. I8ect|j recetia oua taf* cocta ut 
tremat ullo mtupo tpe.uri eftate cu3 ai 
bule f eme uero fine fdt comededa fuca 
eindpueniDtatuiquocoq5md coquat 
mollia eiciftdt q* tafz cocta ft mfti 7 boi 
nuuimeti pauca? fnpfluttatn ac factf di 
geftuSif ut auic.fen.fcda pmt.doc .fcda 
c.o.eia q ,puemdt ec tie q comedor" et 
bibof 7 fen.iiii.c.i. &i uero cocta fue 
rot ufq3 ad duricie ct ft multi fit nutum 
tl dure tn dfgeftioia for ftcat carobotri 
na utanic.fc6aprimi.alFato.c.£t q°. 
codudit" cpi pallo? corpib9 decocta fl 
oto uitanda.lRota tfup gp oua fantora 
for per fe cocta qua co aliquo alio ut a 
uic.fcdo cari .ede ouia et qin fojj polfi 
bile utoea cibario? modoa figularif 
defcnbere co rmo ciuitatea 
ymo ut ita dea qlibet dilucula fu6 cettii 
tnodri beant cibaria pponeda.£t& de 
fercuFdca fufftciat.03 fcoq fiat efts 
te frtda yeme co calida medio co tepor 
tnedtocna ctualif puemut. i ce* 
C a1” fepttmad lacte cafeo t face©. 
Sra tafiefee mawianefef atqj 
t bnlTani iter oia mtidf cibaria 
prtctpara putat cafeu obtier 
ct nedo uia nutrmui CU3 CU1I3 ueneo fio 
tiriaca magna affirmat fue $ti fi ercellc 
tia de fco rfifterc qf uidetea medicoa i 
firmia ut plurimum cafeo inbibcte non 
folu3 ipfoa fmo ypocratem galienum 
et auic.cu3 de fuia cafeia no fecerat me 
tione tfamantdritea qp fi boitate et er 
cellentia fuo?ri cafeoru fic fardidfio ma 
licta pgnonifletnoficidrrit" oem cafea 
tbite Iter 
eoa eo? ifamia cupiea euttare 6 lactes 
cafeo *fataceo i boc.c.fb bteuib9 facis 
met03.lac ejgo eligaf' a medio fae ufqj 
gd medio eftafi nouif mulfu alba boi o 
doriaatq3 fapor cp fuper dgue pofuo 
no fluat fedrotddefi redea dl 
mefioe5 afaF pfguia s iuuetai morans 
pafcualibeeuetata et odorifera? ber 
ba? nofti p.xt.diea ad min9 0 p tu difta 
tia * ft fit capra uf uaca nigra, F rubes 
eligaf*et ir cetera animalia bruta iurts 
fma3 gaF.rii.de tgeio fanitafi .c.fr. afini 
no lac laudabili9 cdjpbaf I3 uclut alia i ctbf nlff fic ertat? ufu. 2$efri capnu lac 
magif puenies tudicat quo ft tu uti uo 
Ineris tpe quo fu.cu alijs pditioib3 noi 
natj bona etit domo ftoacri beas a malif 
bfiorib* mnduj fine febre capitis dolo 
re et uentris tortione fimiliter eriftaf* 
j£(\ quoq3 fumedri cri modico fadalojp 
uel 3ucart admirtide uel melf ut galte 
n3 loco quo fupta ab.f.b.ufqj ad .nii. 
ec et naturali calore p pus aliqualiter 
p erercitio uf fricatione umificato. 23c 
Ide tardj cdefhone cp a fio.ficegreiTri 
cp erit uerifife ibonduab3cn dtdiauf 
trib3 bonoie papie padue lac uedif coa 
gulatu qd poft ciba coi erbibtf' et n n 
laudo imo fi tpo uti uolueris ip3 cri flo 
re camomille uel florealio cafeari fa 
cias deinde ipfum in principio paftus 
aflumas cum fale uel comuni trafea 
Uel ut aliis co: fit ptib3 tn debes, p3tea 
umi potatioeper mora notabile abfti 
nereXafe3 at uacdn3 f ouin’ eligaf bc 
ftiuz? quead fetatide3piguedmeetpa 
fcuaut (n.pditionatu iternourict ari 
quri medi3 boni fapons 1 odoris ad af 
cedine fifiter et n ad falfedme declinas 
2Taf arit uP ta tn fercuf qua al* no pue 
mrficuti iftis de tararafiamaurma uf 
brifia.bieim facile digeirif cotp3 ipin 
guat ac bonri dat nutrimetri et loquo: t 
coiporib3 (anis et occefionatf. iRa cal 
ctoiis et paris cadere topilartoneinp 
uenies eriftit nec ipfri i feda mi a ut coi 
fit fup a(To pane coctu itetdn maducate 
uin po qtgrauirate fua ad floaci fun 
dri cibo tpellir et rone panis alTt os Doa 
ci corrugaf et daudif uri melius aple 
etif cib3 et per pris mello? fit digeftio. 
et ,pptcr eadem cam atiquus cafc3 bdi 
fapons et odotta ad quada declinas df 
cedine.Jtaq3 neq3 fal neq3 coagtu acu 
itate ei motdicardne 1 eo ulla ipriflcmt 
i patica tn qtiatftate fffpt9 ?mfr p* clbu 
efr i ifto cau oio utrcfqi tue uif coagW 
tt lalta in eo multo potea eriftit qua 
re bumorea acueret er ad febre3 recipi 
enda reddert p9tiorea.0eracij quoqj 
'ii(3no binififda domo fit dulce if da 
ro et molle media i quo nnlP pciptf ma 
P odor neq3 fapor. * co ufue fit rea t jc 
gmarie eobfuad3 fnapmi.dcc. 
fida.c.nraudaciua et (te mie*i noci iri 
to efcrif tf uti pnt affuett q3 alfj qr tfuc 
fi n tara qualitate neq3 eoj? ufu Ocut af 
fueti dentfreqnetare.dcrief' ergota 
rarafiefea maurianenfea atq3 brtftianf 
faraceozj ufua utfajdi 
nefui no uitupezaf ./Et bec de cafeo lac 
te.etfaraceo dicta fufficiunt. 
iCapttolumoctauum de pifcibua. 
lEuotia dieb9 ut e qdragefTa 
d ’ dieaueneria uigilie tce«a fa 
cratiITta lege nra no6 carnia 
comeftio,pbibef.un pifcea fibonibzi 
pnr libenter in earum loco reponimua. 
electione alique 
for attcndedecddicttcnea. Tfbrimo e?5 
fit marini uraque dulcia libere fluctf * 
* no IdCDal*ntfi frid* fuerit arenoP ffa 
for3fer trafiru magni fluuij Nae3 gebe 
nefienaPpftattefcr magna forin fca 
turtgie T er freqnti fluru maria $crttt 
ut lacune * n loquor de ctufra 
tib3,ppigai gb3tcta ipfi* ciuitefi imo 
dicieaexpurgsf q? talea pifcea for oio 
uitadi ac etia qui i fluoije iurta cfraref 
X rnllaf nutriof i quib3 marie cite tf cloa 
ce deuemnt.106 aq'edee uentia fuerit 
feptetnonalib3 mrto erut meliorea q$ 
fi meridionaltb3 ueria uel gbue uta alijf 
fuerit euetate £t iter cea ceteria ptb* 
manni laudabiltorea crtflnt quo$ noia  pneibuand ifcribafed 
cogntuoea et gbua i cognitide3 bontta 
tta tpfotp ubiq3 locoip ga poterit facili 
me detteire et que ta maria ptfcibua q; 
dulcia aque puenietea. TP>rio eni fint 
boni odoua nec tacruhmofi ut for agui 
(e f ffiebe i mafaquta ff aiibua nutrite 7 
guato magia carne ppacia bueritet al 
ba tato ceterta partb9erut 
ter puoa 7 magnoa mediu5 teneat.IRa 
tqmt f faac i uhbna dietf et fi pui ffoaco 
no noceat facile tn incotruptione muia 
tur. Croffi uero uifeofita 
te ffoaco noceat nd in ita facile ut faci 
le pui cojrnpuf ©bt itaq3 i pifcib gene 
re mediocrea eligedi.£t fi ga uell3 ei9 
de fpei ptfcea i puitate et magnitudie 
boc e fcdm eozpetateeadtuicecopara 
re ppletiondif ffcd meliozea fbt i ado 
lofcetia flue pueritia batdi co i muetu 
te na ficut bbiditaaagni tuuetuaftcci 
tate teperaf et ficcitaa et bmditate pue 
ritie ita peife de ptfctb9 e arguedb. ©e 
nea $0 pifcea fiue decrepitt fur oio uita 
di. ©btq3 cligedt pifcea itermacie 7 pi 
guedine medib tenetee g? docti pifcato 
rea fcd5 pifcib fpea et ini tpe cognofce 
re fdbt iRa uidi uenefiia cp pifcatorea 
figulo mefe aliqua unafpem fciuerbte 
ligeret bonitate et pifcea illt mefe traf 
2 eoq macie X fupejflua pigue 
dtneifipidi ettfanimdtcaf. it t iter ce 
teroa fquaofi fbt eligediet ceteria pa 
rib9 paudojea fpinaa babetea. iSdebct 
aute pifcia nuper capt9i receti aqua ali 
qua diu ludere detde cutfcerari ft fale 
repdt per altg? tepua pl9 X minua fcdm 
et9maio*e uel minore bumiditaie uel 
tufcofitate. Hft oia pifcia uifcoP 7 pfi 
mcbbiditafl faiorefuperprunaa affa 
tua f i patella oleo frix9 qua alif ignia e 
ni et oleo bumiditate deficcant et aufe 
rnt ulfcofifate laudaf cn boc bonfi urna 
et nonulli h magia laudat fup 
pruaa affatu ptfce afperfd uio albo p Ia 
le mirto ct cb olo ut comuif fitXutf ut 
cui9lib3 pifcia i oleo cocti debet abici. 
©i aute pifcia duraa 7 ri uifcofua fue 
rif p aqua uino et fale coquendua enr. 
J0io at ptfctU3 ptguedo uitada.et para 
fanior ,ppt prinub mota e cauda 7 
idedicoduetrei ppajatoeaddofb da 
mo i ntmta no babddet piguedte quo tu 
cau para dorfi fantor cttlht 7 ufr cu pi 
feta e babadaa t ptguedte dorfa.? late 
ratmebra que no fr ita ptgua lantora 
tudicaf Xua ,ppf 7 ft occuli 7 totu ca 
put atq5 prea ubilicalea fapide magia 
cxiftat arui ficut alia mebra ita fana no 
dat mmtmetb.Jn razo tn ufu agutla nd 
tmupero et macie i eff9 tpe t ia dtetta a 
ga nutrita qt recett aqua purgata de 
mu excorief 7 i (ale dimitat" 6 
ide fi eliref cn petroftiio maiorana fal 
uta 7 ojimo decoquat".7 cu modico pi 
et pauco 3a(faram pdia 
f .©1 at effet" fepe cn umo albo fale pet 
mitto irorer\£t decoctota fine ca 
fpeb9 efcaiptj addito 3uc.afpgaf.-t oef 
affari pifccf ut d carmb9 dicebat" ?ma 
gia i peme paenmt q] i effate eptra co 
clitURaf.tn.iiii.alm.c.d peffiletia? e 
t9 cautella pl9 tempore peffia laudat pi 
fcea fup carbonea affatoa q5 afe coctof 
laudo tfupet falfametb qd eiitta pifcib9 
ftt coz et cinamomo.33.pipe gaztof gra 
no paradifi galaga cn 3affarano et effi 
uo tepore cu aceto uel aliquo et fuccia 
edic# corrigaf 7 qjmarieifalfamenro 
ptfeium acetU5 pueit. fi pfima babudat 
uifcofitate.SffdtJ co puemr falfametuj 
cu pipere.33.gariof. cinamomo.fuh et 
cn aceto. j£t nota g> fcdm etarea 7 cum 
plexidea ««.ut fu.dem eff de carnibus fat falfamta pifdn uarfada. Iftoti at no 
bia pifcea aquc dulcia 9 cor 
luci) fiue becberi temalc fcu umbre den 
tale pegie pifcea parui petrini noti fl u 
ligioreafeu facieXacriquoqjtn par 
ua quatitate tn grauate eni ftoacum et 
dure (i digeftidia.i0e falitia uejo pifci 
bae dico oea ee uifadoe cn caliditate *i 
acuitate fua ad trenfione recipienda ni 
min baorfppat.0itrigra appetit0 
uocadi ut qnerunda erat aleradrinorp 
diera i pricipio paft9 de cie fumaf' 
tollerabili°eet utfttcot deencludiaf5 
cora pauca fit quatitae. lEt bec 6 ptfd 
hae dicta fufiiciant.jLaua deo. 
Capitula nonum defructibua. 
jC ciborii natura rdni fine im 
tl pona reflat de fructib3altqua 
facere metione quoru ufua t 
B cafu poti°medicial*f qua cibalif coen 
daffj cd mfti caPaccidcre prit roe quo 
rti medicialif cie dirfimoo for t utedo i 
logo B narrato ducerf ft illd figferif er 
ponere uelle.05 bia emiflia ut beinu5 
lafciuija aliqft fatj facta 9 pradm aut ce 
na pfealfe mime «edmntit f2uctun ma 
nertea affuerit aliqj de eia fco3 coe311 
fo B brcuit facta metioe5Tfbro q° nota 
cp oea freoa pirnidi et t qb3 rmea mtii 
tiplicaf.for oio uitadi nec fnt i eade me 
fa dirfi fretua coedendl ne aft altenu31 
pediat digeftide3.jEt q5 marie caueda 
ne cum rore colliganf et forno epe eoe 
ifmepaft9 abfhnea 
mMiei'3 male ufmime digerotmalaa (i 
bi qualitatea acqrutueneo nicinaauti 
nfib3 die$ ut iqt yfaac. Tfeia bitif dico 
<p altg fredf for pponedi ut fic9 rue ama 
rtlia cerefa mora nefpfa matura pruna 
perfica triformia cucumer melo baebe 
ta etfimflee. boni faporie 
cc odone qua2? medulla rubea ertfttt t 
ne fit albe per diee aliquot an collecte 
uel falre fint i fcrueti aqua aliquantuli 
tmerfe qua? conicee abiciaf et grana 
dent et perfica an eori comcfttoj p dts 
oe diee falte ad fole dimittae queda.n. 
tic eie fuperflua biiditee refolmt" ro 
ne cut9bumor er tie gnatae de facili te 
ctpit putrefactdj i adbucnonulli ea f6 
caltdie ctnerib9 reponi iubebat alit i fei 
uett aqua cp factae fi libet et ft ipa fupfe 
rie an cibo utnibonu et no aqua poft 
bibere dee. Jde faciae fi fopferie crifo 
mila que quafi co perfide pueniut i na 
tura no tn multi laudat" ab auctortb9 
io illa dimiter mli9 e. Smattlia *i maxtc 
cu3uc.?ditamalagranara mora no p 
fecte matura t aqua refrigerata, prua 
deptlata q tria 5uc. ff afpgeda I5 de mo 
rie tufttati utdaf.Cerefa mtloee atq5 
eguna gra reprimdi faguine atq5 cole 
ra et in fui acuitate magni eft9 tpe pot 
qa et marie coleric9 p duae borae ante 
cibi affumere. poHq3 nibil bibendi eft 
poft malagranata marte.£>3 fi te p9 il 
(a a potatioe abftinere nd uelee (3 non 
nulli aqua laudet tfto tepore falubrtuf 
cefeopa? boniuini bibere qx fi ,ppter 
boc forfa nd ita cito illa labat" a ftoaco 
Tfeumoritner illie geitouinu tpriaca 
fcapotf. lRotatnq?ftcolertc9meloef 
uf auguria cdedert meli9 e jpptcr et9 fa 
ctfe i colera cduejltone ut aqua uel ori 
3acba?poft bibat.flegmatic9 uero ui 
nn.0t rti coletic9 de ipfie comederet ui 
nn uo nocebit. £t fi de cie tnquarttare 
fumit" cib9ali9 nifippri9facta digeftio 
ne fumi nd debeM0liue $0 mature cuj 
aqua fale * feniculo pdite gra appetiti 
ac ftomaci pfotadi 1 pncipio 
mefc pofTut fumt.Jnurdn poffut ct cu dmerea p aceto fale ef oleo ol/ne cone 
pti t pncipto paft9 tepore magni eftna 
t pauca in fterdu3 manducari. 
£o matura tali tpe taqua mota 
(e fugiaa inimica q* i corrupto aere (at 
peftia generatia. jn fc6a ro mefa puei 
br poma et pira que fi cocta fuerit co a 
mfo co:rigere 
maratto £t quiegd dicat yfaac *i auic. 
pficamd quofupra cotrectapoftciba 
moderate fnpta no uitupero na et fi a 
queafitet de facili putrefcibilia ut ipfi 
efferat tn ut fupra cotrepta nec i nimia 
fopta quatitate poderofitate fua ad fu 
da floaci ciba ipellat et ipfi9 00 eo$ fri 
giditate cddenfat ac fetori qui abipo 
ftoaco ,puenit mirabit: refiftnr ut auer 
roya.p. colli g5 atqj magni calo:ia tem 
pe ariditate et fuperio? partiti eftuato 
ne poteter mitigat et cn boc eo fuauent 
fumpnb iducuretboc atdtt" elicipoffe 
de mete raf.3. alma.c. de fructib9 et po 
poft ciba coclear una gra 
noru5 maligranatJ affumerea et duo F 
tria nefptla petm mottale no pmitterea 
iRcbff dm tefb maf granatia $ pnetaa 
tit iquit auerroya.r. colliget cp ctbte :e 
fiftnt ne i ftoaco corrbpaf aliqual: auF 
lane ufte fat ea trito fale aliqri maduca 
de q no ufte i uino fopte boiem a ueneo 
defendat ut yfaac iquit i dit tfpticulari 
bua. iRucea ryrtaca pifcia poft ecg p 
meftione fumaf de plumate i rofacea 
aqua £t aliqui accipiat uinn i quo ali 
quatulu maneat et deide extracte et3d 
caro afpfe fnt pmedede recetea uero 6 
pilate fimilif uel u[o rofacea aqua laue 
tur et ut fupra 3uca:o afpfe fbt comede 
de ft co una ficu ate cibo fumat" ab ot 
ueneo boine pferuat illefo ut iquit vfa 
ac et anejrcya.f.colliget et p pna cp fi 
fcdin auic. fcdo addidere 
pa$ rure erit meli5.2£ent et afgdole ta 
recetea qua atique ut nucea ppari piec 
vo cu matiili albo aliquafc cofricare et 
de plumare profacea aqs 3ucbaro l 
amigdcr ppaf fiflici aliqhf iotefacti ut 
auellane fumanf.Caft anee t primia co 
ctepoft ciboa colericn? cumjucaroet 
8 flcgmaticie co meile fumanf ut docet 
yfaac. $n aqua tn cocte laudabiliore* 
eriftnt et ad fua qua facint iftatoem rp 
bibedd quocnq3 mo coquar" e utile ea* 
cumfale comedere .J0mne genua py 
rorum pomcrnmque ercepti* grana 
tie ut eliciter er doctrina mefue 
in fuo antidotario didi»iitf. potefl 
cum jucbaro confici uel meile fn mo 
dodiacitonite.0ipbolo*p9 et9 dcoc 
toe3 i3Uc.tp5 dimittet tah dcoq’ndo ut 
ualeat pf uari ut docti fetor apotecarij 
ppar * e ofectio dlectabif mtrn q3 poli 
afTaptu ciba marie laudo i pfift md quo 
e ut dic mefue pnt ppa2i.f1 at amabilia 
ptuna Tcerefa p 5ue.pdiaf meli9 e an d 
bn illa fnmere,? t de fi uctib9 fufficiar. 
Capitulum dectmu3 6 potu. 
t01e* pmifla ordine pf oaxcf 
U batrdebitaqifgfepot9 funt 
attededa defcnba q no folum 
fif ertictoe3 afferat iuuametd nero rj 
ut meli9 digerat" atq5 ad mebra faciliuf 
penetret cibn ppar.lRon ig’f ga bibat 
ntfi p pua notabili feta pmefttone, diuet 
fitaa quoq3 uinojp i uno paftue ofo ui 
tada.Ct q6 ei91 cena uel pradio bibif 
falubrt9 erit i plure* diuidere pre* qm 
tota ut nonulli faciat t una ut* duab9 bi 
bere uicib9 na pc:edo tota fit meli02 fa 
bttlm ca greffo pmirto ce fi* parib9 mc 
Ii9q3 ad eparcbilua penetrat * melina 
a9 rotalitaa poterit ab epajJ tegi totali late ut? mefio etfacfho fit ebfli digeftio 
i boc uidef uelle.auic. primo can,c*de 
tndgenetatdifbumotj dn tgr.£f faciat 
ipfa penetrare i illa* coanguftationea 
ubi mdfor ? mictio aque bibite ? ce. per 
quataffuette itelligif uina£5df(qui* 
ad buiu* oppofuo una tecta adducerj 
autc. tertia primi.c* de regimie eiu* cp 
pmedtf et bibit' dii dicit oportet ntp’ 
pmeftione bibat quia et no i bota pme 
dedi per cp uidef cp no fota bibere dua 
bu* uictbu* vmonibtl bibere meliu* 
fit erperpri* aliqui* boia conmeftio 
ni* fi mm9biberit qp boc 
dictu ca tecta ptinuaf precedetiXcu* 
illo*1Reque poft ipfum multa bibenda 
cft aqua ut cp itra tepu* pmeftioi* no 
debet qui* bibere aque>0i tn ipfd fici* 
ffeftauerit bibat de ipfa parti et fit fugi 
da qi ft fuerit infra faciet ciba i ftoaco 
natare et frigiditate fua digcftione ipe 
diret. 03 fi qui* biberet ea poftqua ci 
b9 defcedertt a ftoaco F a partib’ fupe 
norib* tac pprtmet qp i ftoaco remafil 
nn citi’ et meliu* digeref et ca boc fitt 
ectfguet, £ t i ifto cafu ffeftate fiti fi q* 
nino uti poterit fi ipfo fuerit alTuet9.et 
b<x uolutt auic.loco quo fupra fi qui* 
diligenf ifpecerit. et ide ponit raf.iiti. 
aim.c. de regimie bibifdi*, £r quo in 
no fcqmt' ut affuetiuino feaporattoe 
tfra tepu* pmeftioi* debeat abfttere qt 
fupra cibu5 idebotapmeftioi* poteft 
bo affaetu* utno dua* F tre* briadaa 
ipfi9ftne nocumero bibere utide Eui 
cenna tertia primi capto de regimine a 
que et uioi.£t accipif ibibriadapro 
ciato quare pdudif cp meliu* e illud qp 
b«bituru*e parte* i plure* partiri qua 
i una uet dua* foIfi.£umq3 * iftte parti 
buf in y talia fint affueti uino/it eft 80 re 
pore album uel rofeo bene clarum qp m 
IdWdiacifotSnHcttpaffcoiodoia afq$ 
fapoie et ad aliquale felinae acerbitate 
Cale etj mnri calefac# e mdi9 et p pfia 
eftetj tepore ut auic.ttia £midoc.fn3« 
c.octauo.Jn perne 0o fit rubea da a et 
fubule erit laudabile ut er dcia auic. Io 
coquodpdt bri.£tfutfcri5 eo?porc 
tia bec utua llpfcada ficut qfi aqua fetia 
t ficut dttitraf. c.depefti 
lefta er et9 cautella .pon9 tfi laudo que 
talia fer natura!'? uel artificiaft ut ulte 
rioria aque admirttone no idigeat.£t 
ob bac ca$ nd nulloa uatetea praetteoa 
tudi g ut aque cu uino debua fieret per 
nurttoper boraaaliquaa atebibedi te 
pua aqua cri tuno pcrmifceti iubrbat at 
tificiaft tri poterit uino fieri q6 ulterio 
ri aque adir ittieneno fdigebit.utfi ga 
tlocofueritubt potetiautnanatent".fa 
ciet ut cberi pro qda nobili dria fecteba 
tepore aque fufficiere qntita 
tecDeuiettinaimfceri facieba. deinde 
eruactri utnn cri fufficiert rpe i »pa bnlie 
tat.et i uafe poftib itet? btiliebat. et pmi 
ficata nulla alia aque adtrirticne idige 
bat et illa eft optima pufca.licet dici pti 
fca ,p pe no mereaf. Cpe tgif peftta.iri 
na dulcia uiapofetia.utmaluatico fna 
ciritrebianri rebola talia buiufiroi et 
uno qoq5 artificiale.ut melltcrato mul 
fri feu nectar et ad modrirulgariri ppo 
craa et t clareto ftue ftelea far oio tum 
da. ©i quia tri tepore byemia ,ppter o 
fuetudtne.ufpoti9,ppt iafeiuia bif uri 
coluerit frit cri coluida i pncipio peftuf 
fumeda ut diuti9morent' i ftoaco ne «H 
um cibo fecri traberct indige fto et e mo 
dua que ptalici feruat et bene.Cirtan o 
fani tri oppofitofactentearaba utna et 
marie nectar in fine paftua effumor qd 
nonnulli medici ac et moderni laudaue 
rrit dicetea cp fumi debet cn nebuha p9 cibum que fua uifeofitate ori ftomaci 
adberetea spfn calefactat ? fic digeftto 
ne pfortat. *: t babentib9 ftomacu debi 
le (ubet ut accipiat ipfd cu coltrida. n 
bocaute me portus uirorum moueret 
auctoritas qua aliud .iRa cu in pferua 
ttde famratf digeftiois loca taliter pre 
parare debemus ut melioz digeftio ce 
lebrtf. etficuinu potes debili prepoe 
re dcbem9 caliditate eni fua ftoaci fun 
du calefacit .onde ad perficienda reddi 
tur magis posea cp er debili ad but9 co 
paratione no ptingu.Jtezp cpfacili9di 
gerit" ceteris panb9 eft preponedd ut 
s i prfa difteretia .c«ii. buiufmoi aute; 
e uind potens in pperatione ad uinum 
debille qz quato umu e magis aqued ce 
Ieris parib9 taro e digefttoni rebelli9* 
difficilior defcefio a ftoaco.ut.£5tir95. 
regimis acutor o corneto illi9 ptj*&quc 
vormlldmueni ?ce.1&oc ifupicdmnct 
bile peuageliu approbat qz oisbo pri 
ma bor u umu pote ?ce J&is no obftati 
b9 altq occafionata corpora i pncipto 
paft9 talia uma fumerc no debet .1Ram 
babeseparcabdd fi talia uma t mastie 
dulcia fapfezit i puctpio atrrabezef fta 
Ii ab epate ipfoqj magis calefaciet atq5 
cbilo lecd traberet idigeftn.Jn fine au 
le paft9 umu debile dico fore fumeda* 
IRa p ipln melior fit digeftio * parnio 
ra fequnt* aocomeia q$ pez fozte.zfngi 
ditaie ei$ utm aquei m fine (Bpti claudi 
f os ftomaci et ei3 gzaultate cib9 ad ei9 
fadujpelltf.cui9 cppofirnut p5 tntelli 
geticotigtter forti.? qjmariefinecta 
fuerit uei potentia (imile. TJbreterea ui 
nb fozte ,ppf ei9 facile puezlione cito di 
gerit' et ii deicedere ne queat infumu5 
pueriu apertu os ftoaci detinet fua cali 
caput afcedee peff.mas n 
naqua iducu ifirmuates ut doloje capi 
lia apopfer fa et mojte interdii fdtidt 
fubitanea uttquir iRaf.tertio almanfo 
ria4c*de uirtute mni ac et iterdum fpaf 
mu ut ypo.p.pticula affoillo affo.2>i te 
buat9aligf fuerit et repete fn uoce fiat 
fpafmo inatomorif. ©luero defende 
rtt facit penetrare ciba cu nondc fit di 
geftua et faciet egritudmea oppilatio 
nu icurrere et boc eft op dicit Suicen. 
tertia primi doctrina (ecuda capto fep 
fimo du (quit. qu: q3 poft cibuj 
cft er rebua magia ipedietibua quonta 
digerit" uelociter et penetrat 7 facit pc 
netrate cibo cu no fit digeftua et facit 
bereditare opilatione et putrefactione 
et cetera.irt tfra captito fequeti it t ui 
nu quide inquit poft quodlibet cibario 
ru omnium bibere eft malu.lf x quibua 
pcludo qp t.prieipio paft9 meli9 e fozte 
uiuu aflumere et i fine obile qua cp. £t 
fi i fmeaque bene frigide pag aflumaf. 
ad buc meli9 efltt q$ uinu :nxta feteria 
iKaf ftio.alm c.de uutute aque.ubt di 
cit cp aqua cu uino ifrigidata uf q' ex fe 
frigida iuettur fup cibo accepta ftoaco 
corroborat.et cetera. T(bc flet taire ali 
quia dicere cotra dterminata for auic. 
tertia primi doctrina fcda.capitulo de 
tegimine aque 7 uini.ubt erpflie dicit cp 
a parma meli9 e tcipere qua a magma. 
25ridu cp ille text* ptinuat" cu pcede 
ti ubt aiebat a ctbu mali cbimi bibeze ui 
nnducomedtf .autante.aut pcftq5 di 
geraf e malu qm facit malum cb?mu ad 
extrea corpia penetrare.£t fubmgenf 
ait.#meli9ea puiatcipeqsa magnia 
ut uelit dicere cp eo cau quo qa fup ma 
Ia cibaria uinu bibere uoluertr meh9 eft 
Dt a puia tcipiat.t.min9 malu q3 a magff 
qz natura no ea ita dilligit. 7 p pii a ill 6 
U5 cbtmunditaauidead mebra trabe 
re ftcut.f.potea £i magnu uinu biberj f prtefpio opiselodud dfgertf qua par 
un.Cr quo tn no fequtf' abfolute a pmf 
fozc icipiedd ut pj iruett. Anicia tame 
foti9 uolea fupradcae ronea euirare ta 
i pricipio qua t fine umd bono bibebat 
ct fic dicebat fe regFia fuprafcrfpS fub 
lecrnno ertftere iRafiaadt quarto ai 
ma. c. de peftf. et ti9 cautela tali tpe o{ 
no uind,pbibebat.Scetu uero cn aqua 
tpatd bibedd laudabat q> colaicw iuue 
ntb9tpe magni eft9 no fterdu 
et accipere aqua acetoie uel rofa? et fi 
ptigerit eo tdc ut meridie trafacto fitie 
rit utile ualde fo:et fi fyrupn acetofnj 
fiplice cd aqua fimplici uF 3ucari fume 
ret. quo tdc melfua e utedd qua mo £t 
B ta 6 cibo qua de potu dicta fufficiar. 
CapFm.tf.de fompno et u/gtlia. 
> 
J0(lqua bo eibuetpofufum 
p pferit naruraF celo* ad ipfoa 
digeredd ad itra retrabif' q 
re tuc fumi eleuati a toto ad caput tan 
qua adcamtnd toti9 afceddt et prima 
cerebri uetriculd opilatea fompnd in 
ducdt.qua de re de bia q fdt citca ipfu3 
ettededa pdigndeftpntii.c facere me 
fione. fdpto traq5 cibo ta mete qua co* 
pote debet quifq5 qefcere ne ,ppter cot 
poiale motu forte feu cogitatfdea,pfd 
daa naturaFcalot a digeftioe fubtrabi 
fur poft igf ct bd noua feu biftoriaa de 
lectabilea tftrumeta muficalia F dulcea 
audiat catilenaa talia «13 bofe3 fetificat 
ct ipfd benigna ac bono? mo? efficiat 
wfquit.S?.viii. politico? dd dicit, ai 
maefm naturaFt tmuficia delectat" ar 
indita j£t id melodie iratoa ? aliia paf 
fiomb9occupatoa fepe alleuiit ipfoa te 
tificatea tce.lRec fe ad dojmiedo quif 
qua ponat nifig pri9 fuperiorca ptca 
ftoad cibo feferit alleuiataa q pofl af 
fumpto cibo f duabua bona co dimidia 
fieri cdifer debj.Od fi eo toc illd ,ppf 
q me ipedimero no bret dr 63 aliquam 
{05 deabolare.detde co alto captte.et p 
perenf cooperto ad dormito fe poere. 
£t prfo foper Ut’ derrrn. ut fquit 3 
uic. fria primi doctria fcda.c.nono .er 
a?. tdc regimie fanita# ad alcradro.na 
meli9cib9ad fundo ftoaci pellit", ciima 
gia laf* decliat.ut p51' aotbo. 
Jntefiore pfea calore rcipit qr co 6 na 
fa calidi firafcedereeteparenftat f6 
ftoaco.ufati igia fB lebete ad ip3 ftefio 
trafmittif' calo.*p?namefio celebrat 
digeftio.Tfbrfea figf fr fifhn 
bat no fic cib9 tedit ucrPfodo f5 circa p 
te0 magia remaet fuperiorea.un ta g?a 
uitate fui q3 etf epatia q6 fupe: ipfo tcc 
torah gefcitXanale pufmoia pftdgtf 
cui9fignoqrfuper ifto latere pmit9 d« 
cubaa magia qbe fup alio difficultat" f 
qd non ita pfecte ut p3 
cordia ,puenttcpatio* coceteria me 
bria afluat no tta bri i fua opatione UXi 
fe bebunt.Coq3 digeftto fuerit quafl 
finita fup lattere fmiftro debet dein ia 
cere.na toc cbil9 tara caloria ttefionc 
fi idigetprera p toc calo ua!6 potefeci 
ftar * illd q 6 cBto ad digere do rmafit 
fit digeftioni magia obcdieefup lat96 
ttro no debite digenf fed ifumofitatea 
pott9puertcf ficutfftomaco calido 6 
re facilia digeftidia ptigit.Sopni aute 
termin9 i quocoq5 fano ?fi ad frpte bo 
rea uf circa edif limitef e tn ut co gfq$ 
ercifaf fi caput ? cetera irebra leuia fe 
ferit. palpebrafquoq3 fripoderofitare 
pfetiat ita ut libere peffit eaa apire.q0, 
cafu neo apii9 dormir debet qr fupflua 
dormitio corp9 deficcat et ifrigidat ac 
fupnnitatib9 replet ffaticia.^upctflua ro uigilie calore ftedut corpaa deficat 
malo calde idupt ac rubea coha mftipli 
care faciat. Sompnaa natutar 7 bon3 e 
ut nocte non effugiat 7 die no ipediat. 
fcdo ,pno.i&mpliue fuper uetre dormi 
r ii laudo na 7 fi caliduate culcitze ftoa 
ctuigoret" calidita0.maioranaq3 boc 
fit muametu nocumeta fequunt q: ftoa 
c3 ppmif' cd tota corp3 qefcit fup ipfd 
un necciocib3rmouet" afddo.et p phe 
dtgdlio nd ita bona celebrat". Tfhrtfea 
coliu et alia meb:a male fituat' tta ut pfe 
pe i qbufda et made 1' collo .gradta do 
lor iducaf .0ed ftga illud iuuametu p 
fequi defiderat. cermcal de plumia be 
at<pi ampleruptinue teneatUelfacctt 
lum paruu3 plumia plenu3 fuper ipfuj 
ftoacum falcia ligatU3 manua quoq5 ff 
tpfum ftoacum diu reteta digefhonem 
Ualde pfouat.cp facit Mter fanepple 
Xioiaet carnofunuduifatulum apleta 
n nfgattumFpigue catuu5 cauedum 
e auame ne fud5 ifatulua nimium eim 
fudoria frigiditate nocer3 utautc (5. 
ftu tractatu fcdo.c. de cura male pple 
rtoia frigide 7 ficce ftoaci teere autem 
gattd f caiuiu propf eoru baneIitU3 eft 
pfibue abbcinabile. Jnfatuh quoq3 a 
plerurefugit.natura et e i boneffd que 
admodu utdef .quare et fi femia fit bui 
dio: mafculo. beatq5 calore magia ob 
tufu «ppter q? nd ua ab auctonb3 come 
daf tn i gradiori eligi ctate in 
qua ita buida no enftat.et calore nigo 
rofiore bebit q5 poti3 laudo q3 dfcpta 
q: magia boneflu maioreq3 i ea na reci 
pit pplacetia.lEt 10 dicebat re 
gimie fattatia ad aleradru q? i ift0 cau 
bo debet aplecti puella calida fpetiofa. 
quato meli3fuertt pplerionata 
tato magia icalore bebit tepatioze et p 
pfequea er calo tta tpfi3reffleride meho 
mfto celebrabit"dfgeftfo *c.Uxoria igr 
aliqua figna p q talia puella cognofcec 
que er autojp meub3 elici polTunt 7 ma 
riegar.fcdo tegni.fit itaqj a.rv.ufque 
ad.rriii.anu fcluftue cuiua corpua foli 
du ae fucci plenum p aureia capilf pde 
cetf. T&anelitnf f(tq3 oculi clari ficut di 
ana ftella fmllatef p a:cucitf fupcihjf pi 
lia paucif pfertJ fnbtilibua ad ahqle ob 
fcuru rubore tedettbua nafua debite 14 
neat3 fuper labia decetj magnitudinis 
uiuaciflimiq5 caloria mefurabil: fituef 
eburnei deref ta \ fitu q*5 
imagnitudtei ore mellifluo ac decetia 
magmtudia collocefj.genaa quoqj 20 
feaa beat ficut er ipfiua afpectu circa 
daaaerundiq5fe:enef cadidaq3 gulla 
cn amplo pectore cm3i larerib3 due ad 
ilf ar fit ifite mamille ertefa bra 
cbia cd cadida manudogoa digiroe de 
ceterq5 gracilib9eburneia t modu auel 
ugutbua ac ei bredcbei etfi cir 
ca acbaa apia ee debeat i ipfi3 tn pfona 
media debet fe due man3poflepragt • 
25c aliia ro occnltJ prtb3meli3tacere ce 
feo. Tjbefa aut fi bec oia fibi ifot cp oia 
alia mebra funt correfpddetia. nam 9 
gea I tnc potene fuit 
acteperatu matertaq5 obedite ac beni 
gneq3 reperatteetficiboc nullo erce! 
Iett3medtcame pofTibile.fo:e repirifEt 
quato a pfata defciipta puella alie dedi 
nauerit tato a bonitate illi3 magifterii 
deuiabunt.0tt ffuper delicate uiuena 
ne.f.fuperfluitate cibi ad fudore ,puo 
cet" t nocte 7 ne ei3 banelit3 malitia cibi 
ed aliquale'maltmat" odore boc attiii 
no nifi t ualde debilib3 $p tn tfumttatc 
ufetateutidecrepit} fieri debet ne $ 
pier tale aplero ad coytu moue:et".£« 
boc enim pP feque rcf nocumetu qua5 
craplexaiuuametd.Uy aut erpgefac fione refttpie tacere bn laudo qr mebra 
dia meli3 ad cogitatdea fu 
afeotdebo prtiptio crifltt.03 caueat 
ne dormiat» cerebri fu 
perfiuttatea adpoflertoradediare ut 
i quit auic.tenta prtmi allegato capto q 
egrttudtnnut apople 
rie epilelte perahf lubetb icubt fpafmf 
*ce.etbec dicaufa quare mitia ibac 
figura dormtettbuf uidet" utpoduaali 
qaodbabeat fuperpect9 cui9 grauita 
te luffocef.g? tame accidat oononqua* 
6 facto ut icubotractateaaflerot.2>u 
psri aude deare qma dormire nd de 
bet neq3 i meridie nili plurimo fuerit af 
fuct9 quo cao a cibo fit falce diftaa per 
duaa boraa deide cu capite alto fe beti 
faciat pania coopiri caligia 
in eflate omnino remotf.nam ft bec reti 
nuerit et marie fotulazea fumi reflecto 
Cur ad toto ,ppf qj turbaf corp9 et tpe 
dtf pfepedigeflto bonotnter paulati 
ne tale dormtedi pfuetudtne remoucfe 
Jtefcdm tep9 caliditate uf frigiditate 
erit culcitra m duricie uf mohcie uaria 
da.? idedepplcrtomb9 etetatib^sce, 
e dndu3 un meltua ell et marie colenctf 
ut efkjS rpe fuper materatto cotano ple 
no dormiat quam a culcitra plumia pie 
na.JnefUrelireamia cnlittuto minuo 
fout lauari.debet quan i 1 bpeme et lec 
tua fepe albta l/reamtnib'' inouetf. tene 
anf preterea liteamtnaipfa in eflate in 
fermio i quo frigida erlliot odorifera 
ficut rofe uiole poma 7 fifta.3 n bpemc 
uero caltda ut tauedula ambra mufeua 
crocua qui tn er tfltf odcnb9dolore ca 
pma icurrere folet talia mtare debet. 
3 te fi potea fuerit couinuaa beat an (e 
ctb uel circa diuerfimode et preciofe la 
borataa nd laudo tn ut dormitioia tpe 
itereaa iefudat" fcd una ut aer (iberioa 
euctcf' dimittit aperta £i fi talea corti 
nc fue:it i grana ticce ct rnarfe \ breme 
pzeftatiufadbuc erit Xocptortn quo 
q5 ftdonia de grana fupra lectu ptinue 
tenere bonn ct utile ualde erit. 0uper 
quo tpe calido rofe uiote et alii odortfe 
M florea fpargaf f alig frnet9 ponaf o 
dortferi *i fit caera i bpeme iter duo fo 
larta fituara eo mo.f.quo 0 drta pria.c 
i.dim e Jn eftate m8gie fr8nea omeda 
tur dumo reuatica no eriftat. jEt bec 6 
femno ct utgilia dicta fufficiant. 
lCabttulu.it.de motu et quiete. 
pfectofomnofune 
Jtent pueniea pro calorte naf 
uiuificatoe ut eliq fpe utatur 
erereij uti de tpfo t boc capio oportet 
facere mettde5.'l[brimo quo nota q? ip 
fu nonullt partftefea uttupat i boc cafti 
dntea ut flati er ei’ dtfinttde patebit cp 
pp ereteittu magntftcaf abelttp porto* 
magia detinet"apti * cu boc ut pj maio 
,ppf boc ifurgtt ncciraa eueradt un pla 
de tpfo ifecto aere attrabif. |Er quo p 
dudtf bote3 cin? pcfttletta tcurrere cp 
tieq eet ft magia no feqrcf er erercttio 
iuuametn cui* cppofuu pj na p eretcitf 
U3 nalia calor fcriificef.pmouet C13 ca 
calore naleetualtditaafacttq tmcbzra 
futrtutea uitaiearaleaetafalea uttgt 
gaffcda pticnla affo? corneto illt9 effo 
£}f£l0£j(!0in£. 
*ce.J0upflua q°q3 erercttio bidttatea 
f foluuf ,ppf q> ifectoi peftileftali * alijf 
egrttudiea matcrialibppotena. 
reareftftur.un iBuic.fertia pnmi.doc. 
fcda.c. prio plurtmu tqutt regtminia p 
feruatoia falutana eftntnceercrcife 
mur.lRa ad ipfu qutde.f.erejcittu pera 
gedu puerfi per modo fue.equalusjJ ct i bora fua illi9 bcjj idfget 
que matenalib9 necia fut egrirudibua* 
et egritudmtb* que eaa fequuf et 6 eia 
accidat *ce. tzt 10 rafia.xrii. ptinetia 
iqutt cp inquada pefte oea quafi fuere 
tnortui preter ueatoref nterea exercito 
*cc. 0amtaa cni pferuaf' bonitare me 
furatioiamotua erquietfur ipfe tquic 
quarto almaforta .c.i.Ct id reliquena 
ereremu frequef etbica icurrit ut igt 
euic.c. alfato.unde auerroya.ni.colli 
get.c.dc ecercitto ulr iquit teperatn et 
crcitid pferuadi famtacem mirabilia e a 
cxifbt.,ppter q> fulgetiuf circnloquea 
Ctercmn iqutt eft bumaeuitepferua 
tio caloria natura? luna et erciratio fo 
perfluitatd pfdptio uirtutu roboratio 
teporia lucro octo inimico iuuetutia 6 
bitd fenectutf gaudio, igiffolua ab 
ecercitio fe abftmeat qui fairati gaudio 
ruit carere ,pprie tame exercititi ut po 
nicauic.loco quofupraert mot9uold 
tari9per que baclitua magn9 et frequef 
eft necelTart9 et itelltgit de erercitio u?i 
toti9 corporia. IRa ut iquit auerroya 
elfaro.c. cuilibet mebro ptoprin e ercr 
cittn ut pulmdi uot et Rare cWo.?ce. 
jEt id qdtbetmbmpez fe erercitari pof 
fet abiq5 boc q> banelitua frequea fiat. 
06 fi multe erercitit fpea fit tertia prf 
mi. ab auic. defcnpte ©tco cp fero et 
tnane ante cibo per ut'le eciRit ererciti 
133 cmq3.f.pfueto bora digeRtdta pple 
te ac per pri9 facta fuperfiuitata etj ul 
ftoe nec tepore peftia i aere feu loee fi 
st ubi gentid multitudo pemrit Ct fi fi 
at i aere renouato et ut fupra oftenfd 
c(l altetato bonn efy.0.6 fi ee nd pdt fi 
et falte i enatato aere i loco.f.i quo aez 
ipfe p feptetrionale uel alid falubre ue 
tnperfepe fi 
uecquea fiucpeda.fmeiuctado fiue ad 
pfla fudedo q6 bn lando u? quomodolt 
bct aliter ,ppofle modua teneaf utoia 
tnebra equaiif exercitet*' mouedo inf da 
pede* interdum braebia inf dum caput 
7 nonnunquam uociferando. Cumque 
aliquia propf exercitui I arari idpit gc 
fcat 7 niri imediate.f3 a forti puetat ad 
min9 forte * fic gradati ufq3 ad gere m 
furadu fifiter exillit f«$5 etatea tepora 
anni regionca coplexionea confuetudi 
nea partb9iquo 
fupfluttatea dtffictlioria refolntdia mf 
ttplicaf et i qc’ calor min9 exiftat iflama 
bilia magia calefactiunac refolutiun p 
ueitererettmut p3 demete auicftiap 
mi.doctJina quarta. c.i.dd dicit qp ipo$ 
gde exercitui alieutadn e.C bntin ppleri 
one calida nonnlli tn dixerat ficut pluf 
q5 pmetator terto tegni p pl9 calefactio 
ee debet exercitia colerici q3 fiegmatici 
licet exezeitin ffattei dbeat ee magtf ffo 
lunumCcquoiftro tenedo ifta epio 
ne cp exercitio flegmatici mfto logi9 ee 
d5 q5 colerici ad b°.f.ut magie saftat f 
foluttud. St aut q°utf mo fuerif i pedit* 
* ererettm facere ne q‘ueria et9 (oco po 
teria fncatdib9 uti i mae.f.ariq3 furgaa 
capano nd min* afpero.‘Jncipiedo a 
crunb9.dein a tibija.poftea a btacbija 
deidc ad pect9 * fic fucceflTiue ad alia m 
b*a fep ad iferiora trabedo * h fricatio 
debet ee i medio iter forte * debile.* if 
infra * pauca que pfimifr e mefuranda 
fcdm etatea * tepa anni regionea et ctS 
ptextdea.*cf<ut flati de exercitio dem. 
e.Ctiterceta emntoriornloca cdleni 
fricatdcafupfluitatib9 moda tenere pp 
cureautfub afcellaaiguinaerpoft au 
rea. lEf cu furrererta debea caput tud 
fricare tnmet.extededo et'3 braebia et 
te aliqfr p fomnd calor idui9 egreditur 
s cutanee fnpfluuatea retete refolunf. WcbtB cubac fricatae factate pectina 
re. £t fi i ebdomada fer aut imefe bia 
ul ter cn cornum liriuio caput tuu laue 
ria Itomaco uacuo utile erit uald.2>nt 
tn capilli cu pata calidia leuiter faicado 
fi barba tua abradi feccria 
«cortice citri ad buliedu i aqua ponaa r 
ctificat efj aeria conuptione ut peftilc 
tiale.fcdo.can.c.de cito.poteria p b°. 
edderc ad buliedu i illa aqua de maio:a 
na rore marino radice preoa ficca CU5 
foiiia lauti ? erit aqua odorifera ualde 
(audaf tfuper ab auic.tertia primi.doc 
trina fc6a .c.iiii. leuia fricatio poft fac 
tu ecercitiu et et ab auercop.N.colliget 
c. de regimie teperate pplerioia qua fa 
ciaa fi libj qt tuilia ualde erit. 
itaq3 ercrcitadt poftto p5 quid de quie 
te dfidum fit. iRa fi fotte erercitiu e an 
te cibum peragedti feu motua fortia ut 
Itati dictu eft ita poli cibu aflumptu e 
ftati quici cedu orno uel falte molliter * 
fuauiter deabulandu qii.f.quia appete 
ret faciliore cibiadfunduftoaci defee 
tidmetboc tetigit auic. tertia primi* 
♦♦.doc.fcda.c. ni.du igt.Ct queadmodu 
03 moto qui e an pmeftioneri ee debile 
ita necefie e e p’ipfu cp no fit nifi 
moir 7 faauia.Jo aiut pulgarea poft.d 
bu flabif aut palPmilie meabia.Ct bcc 
de exercitio et gete dicta fufficiant. 
Capttulu.i3.de dcctdettb* anime. 
t3ata U15 in cdfuatioc fanita 
q tiaaccidetia atepoifideat te 
Itat" auctorea * ipfa magna r 
rn erpietia furor C13 ira amorgaudiu; 
corp? calefaciat timo: eo triltitia * odi 
U3 ipfu ifadat. un nonulli er uebpmenti 
ira et furore t cronicaa ctf grauea egu 
tudica pflituti t olig ad morte fer ufq3 
6ductipfttna adeptiTdt fanitate ut irur 
rat aly.iiLtegni. corneto illi* ptis. 0fn t 
;ft gd*3 tdiget tc.de quoda militari da 
ce defectu calidita$ inate fere cofdpto 
que perit9 nidicus tm fecit ad ira ,puo 
cari cp accefo et fortificato calore fan* 
euafit bocide fecit iofepb9 medie9 bn 
pituB detito uefpafiamfilioqutdocet 
i inebria fuis oino ptratuf inimico capi 
tale cora eo uenire madauit que fui amt 
ci plus qua ipfu uenerari fingebant 'ez 
quo fuit tata ira pmotus cp fortificato 
calore fuojp mebrog fattate adeptus c 
3fde ponit d 
mtracdP de iilo arcbleta milite qui mu 
tua erns dd utetorie premid ftbi uiolen 
tcreripet" fdignatioeet ira fuit tata co 
mot9 ut liber uocaf euaferit bui9 et eni 
potette rimo exiRit ut i quoda uicfo mc 
o padue uidt g do f pacifmo quartae fo 
ret et ignifdomd fua udiq5 pcrearetfic 
ut pefaret ab igne neqqua euader pofle 
feaqdafeneftra peipitaa fit*ab igne s a 
qrtana I5r euafit. IBimig ergo fi expt* 
uidii cura quartane fuper infirma ab 
fcifia detibus doceat ac 
cd euaginato enfe madere bt raf.r dii, 
ptinetf.c.de quartana reRaf, i0uata in 
dmouedofanttateet egritudine iduce 
do b3 triftitia p5 qr R upefacit t naturi 
corrdpit binis etbi.ultimo.c.ipfa q9q$ 
corp9 exficcat ut falamd i pabof fpuf tr< 
fiisexjftccatofla.un doc.i. 
c.iiii.ira iquit uebemeter calefacit .£t 
pigritia foufes (arat aiales jEtraf.iiii 
elmforie.c.de actiolb9 afalid cogitatio 
tid £o iqt triR ari facit oib9 fato 
nocumetb ffert t no fo!d triRicia * ira 
b efficiat uerd ota aie accidetia imodra 
tacorp9ertermiat utgaf.m.tegnj exi 
mtat cf5 et bec fquft. f.aie acentia imod 
rata.* fmbtatcorp9 eb ea q3 fcdj natu ra pfiftetta IRimi? igr fi fuperftuo gatt 
dm repentina et fubita mone [ducit ut 
•ualerius narrat Ii ir. de ilf mulieribus 
que putabit filio z marito ertictos [ca 
ne ft bello fuiffe et du [ ercogirate dtetj 
mulierib3 occurtfent [ erfpiraue 
rotapleru cui acenti uoluirfapientiffi 
inus.ypoc. obuiare ut uita er moribus 
pBozp do ertra prtam fapiettffim3 fact* 
f peteret times [fup ne leti 
tie [petu ob ei3 adueto pentes ertingue 
ret" nucio pmadautt nodantem fc5 tpftS 
oculog Ium fore puatd ut bac triff itta 
pentu letitia pteparet.qua de re "peftts 
tpe accidettd 01115 ate e fupfluitas euita 
da na i fpameto rnoz? cuftodta fanitatis 
ate et corpozts ftf eriftit autcen.air. c. 
£ t io tratriftitia timozet ftfia uttenf 
0101 quog loco debet gaudio fubire te 
perato uirtutib3etm robur tribuit et 
aiam 1' futs utiiat actdtbos 2af.itti.alma. 
alle.c. £t ft dtuerfa2£ pfona2£ fit puerfa 
fio fugieda co g2atis atrn et boni regis 
pmoct" afftdue atq iurta doctrina artft. 
i de regimte fanitatj ad aleradru pfczas 
ac delicatas factes [tueat" na tfptciedo 
pulcras fojmas delectari debem31 arti 
fice qui eas facit ut ipfe ponit, ri. d a[a 
libae. tCatdenas amenas noua [ftrume 
ta muficalia q' perfepe audiat fibros bi 
ftoriag uelfabularo delectatio ndnoqj 
perlegar ucfteaittdepoztet quifq3 fibi 
leticta tferetes anolos quoq5 co predo 
fis (apidib3 localia et alia bmot tffis ita 
q3 et altis iftnitts fere modis quibus u 
nus magis qua alter delectat"trabtt eni 
fua que£iiq5 uoluptas ut uirgilius ctr 
ca buc.pius pot qutfq5 fibi [ferre fetid 
am qua forne 01 tepore laudo et potiffi 
me peffistepotcnadobopermaettle 
ricta peffis delet"ymaginato que dubm 
imaginate peffe fepe [cide?e facit ut eii 
et pot er dtctjamccn.qtiartaparticula 
vi. naturaliu .c.tttt. ubi erpreffe uolnit 
# jpmaginatio nd foln cozpus ymagina 
fis ueza alieno potrealtf [mutare qua:e 
nimiru fi er peftts ymagtnatioe pFtmi 
tpfa tcurrot.sErpertmeto naq5 itidem3 
nonullos ituedoacumia comedentes a 
credine t bo *e fitopreciper ac defio ftti 
porefcurrere.di.,pbIeumata ,pbleu • 
rui.# foloer fottpzouettymaginato 
ne.£t idem affirmat autc.fcda. i.c. de 
eia que jpucniot er 
fiymaginatdne boc efficere poffe \\ at 
dimuafceaagallmaoua cubate cotaq 
f pete [carcerato t apboza apponaf z ta 
diu aii ipfa utuns moret" donec tempus 
quo pulli pfecti egjtdi dbet euenezit toc 
nd pullos pmmo f petef er ouif pceptof 
tueniea qd nd er alio qj er forti ,puenit 
pmagtnatide.et idej p$ de pauone oua 
cubate z albo litbeo circodata f quo ca 
fu oea pauonea albi nafcof ut.docet er 
perimeto.peftia ergo imaginatide$ mo 
dtfoib3 quibus melius fieri pot bantre 
curet.£t B 6 acentibus ate fufficiat. 
Capttulum quartumdecimo de coitu. 
TRecedenti [mediate capitulo 
p coit’ tractatio ab auctoritati 
b3 nris co: folet anecti.£t io 
eo er ipfi3 dimiffioe mors fubtta nonun 
q$ pttgat ut bali.iii.tegnt.pmeto illi’ p 
tia uenereog gde fcd3 epicuro modera 
to ufu pftma tuuameta ?tllt3mor$f eui 
tatio. jn bac pte putile de ipfo uult fa 
cere mettoe$. *$bro quo notado # fup 
fluitas coit3 fenio accelerat z uita abre 
uiatutbalipmemilliusptis tepore vo 
uf3 
qd mullus e logioris uite q5 equus uel 
non coire. £t pafferes Urn efficit ita fedat fatafticaf 7 tediofaf 
remouet cogitatideaitaut ndnriiifdu 
melacolict (anati firraf.ttit. alma. c.6m 
uameto tnocumro coit9. £>cdicofe 
nce emo fc abfimeat et bec e fnia oiurti 
qua erpfle tetigit baliabbaf i 6 
regiimefanttaij’c*de regtmte 
7 de regimie fenu.lRo tri bui9 capR ?fil 
detia qcuq3 adolofcetee 7 iuuenee pmf 
fencfglojiet" qzboccoit9 puilcgio folti 
uti dent camola 7 robufta co:pa uenaf 
aplaarpletae faguine colore nbeuac 
ptlcij mftttudine britia Xo?pa naq3 fle 
gmatica cole rica macra melacolicaet 
breuif ddcie ?ria coitu raro uti debet 
j6t.fi oto abftineat pftati9 tofa em. JBt 
ideo auereye.tfi.colligct.c.de pfuatoe 
famratJ cu medicime laxatiuia dlcnbeo 
corpa qb9 pl9 nocet coit9 iqr nocet pl* 
ccfie oibue pplexioibua maxic frigtdif 
7 ficcte.jEt itezpplerioncf calida 7 bu 
mida fupfluu pot tollerer leui9.j6t que 
peioree fdt frtde 7 ficce exiftutXeteje 
#o mdio mo fe biit ad illo famellicue ui 
no ciboq3 replet9 pualefcee flebotoma 
tue triftta ac q°q3 irat9 ac quouia labo 
re laxat9 coitu det oio uitare. Corpuo 
ei3 takdifpofitu fi peftta tpe coitu ufd 
fuerit miro erit i peftc ipfa tue rapiar". 
£ t diri notat" de adolofcete feu iuueni 
coitui alTueto qj i lueti er coit9 dimiflo 
ne odea no fic incurrat nocumeta pmo 
ifueta er ipfiue ufu tali tepor mfi bn *o 
bufta fuerit gradia forfa icurret detri 
meta* *Et bec de coitu dicta (afficiant. 
Ca"1 qntndcimu 6 iaitoe 7 rplefoe. 
JCferreruno naliu narratdi 
U , fine iponere.de ianitde 7 fple 
toe ?eftat facere metde3 $ q% 
fa$ liqt ocm repletoe3 rt2j corrupiocj 
mafculi breuioria fut uite.f. femellfa $ 
prer fuperfluu.f cottii ur ejp.i de logitu 
dme et breuitate uire.unde auic.rc.ter 
tu debi itate tqutt affert coituaXfuper 
flu^cui3 ftte3 nd afferat alie euacuaroea 
jEt (009.1 de regimie prtctpo Coitu* 
iquit fuperflu3 e deficcatio cozporta et 
ebbreuiard uite.et auerroia.*Xcollig5 
de ufu cou3dirit pfiFiter % coirua dfic 
cat corp3.i. euaporare facit co:pua z 
Ireiltgif de coitu fuperfluo.Cauedum 
eft igit fumo ope nequia tepore peftia 
fuperfluo utaf coitu, debilitat cni cete 
bru ualde quare nocet neruia et oculia 
ac et ftoaco ut aui.rriii.tertii tractatu 
1. iurta fine da dixit cp coytua eft er re 
bue magia nociuia rtoaco.et dimiffo e 
tua eft er reb3 magia ei co 6 
fuBafpda reapfima euacuet" facit pue 
mre illd qui pfrmu eo utif ad ifrigida 
tione fui cozporia et refolutione calidi 
tatiainateet admottificatione uirtutJ 
iRimiru ergo ft fuperflue utetea coitu 
peftia tepore ipfa icurrat ac ipfi tuc $ 
pter utrtutia debilitate pereat.Si tam 
adolefcea et pfiftea carnoP fuerit a co 
ycu pfuetul lete ac delicate uiuea er coi 
t3 dimifTioe no fold ptfte uero rnottem 
fubitanea icurrere poflet. iRa fperma 
reteto puertit" i uenena ut bali ubi a $ 
pterea uiri potetef et uidue er dimiffio 
ne coitua nonunqua fubitanea mortem 
icurrat ut docet erpcrimenru cp no fo 
la er meftruoru retetione uero et er ip 
forafpermatu fi fperma pdignu fitap 
peliare fepe ptingit.i0ico ergo op meli 
na e in catu tfto ut talea uirt potetef nu 
bat ac coitu utant etpfiftenaac adole 
fcetea qua abipfoabftineat faciat et B 
primi fenea f3 raro et min3 fine ppatde 
nt ita dica q3 pcedeteaXoit3 ei3 i ifto 
cafn co:p° repleta ellewat aia3 tllare % factlif recipiettu ecuiradaq? doctrina 
er prebab'fl fati* bri pot na repletione 
uitaie boiem ab oi fpedimeto pjefejuat 
ipfd quefue metiappote efficiuEtid 
uituperadi ff qni aoo fua replet co:po 
ra ut nec pea nec man9 fimtliter nec me 
brum aliud officium fuo facere poflit 
ut i iflte robuftmfribu* eiaieiunatib9 
nondqna ptingit qui ferottna timete* 
fame ad crepatione ufq3 fe replet a ca 
fu itide t egritudine euitatio repleridi* 
quoq; prefetuat multtfq} uicii* obutat 
ut ualert9 marimu* li.ti.ti. de infti.ati* 
briqj iquit ualiditudif eo? quafi queda 
materia erat fragtlitaa inimica (uturio 
fi* epuli* i aliena nimie uint babndatie 
* ab tmodiatoe uenetif ufua £fa. jEr q* 
pcludo repletione oem fore uitanda % 
boc e cp uolebat auic.fen.iit.pmi doc.ii 
dirit er cibo ergo nullu* e ita* 
repled9ut no fit ibi locue fupflu9f5 e ab 
eo retined9reliqutf defiderii* adbuc in 
aia remanetibM&ec.n.fami* relfge p* 
bora una delimet" et i boc e uf9 marte 
obferuad9qm deterior e comeflio q fto 
aco facit grauedine et deferiot pot9e g 
teperametd egredif et ifloaco natat r» 
d5 qui* ita pa? comedere ut nujJ feq£ 
debilita* cef i* ei'3 parib9 er minoti qua 
corpori pueniat nutrime'to mai9 feg£ 
nocumetu % er maiori.Jurta illa affo 
rifmu.Jn tenuib9 dietf *ce. iRecin tali 
tpe ullo mo debet qui* fame aut fiti tof 
lera?e iurta fniam auicen. pmo qrti.c# 
de pfuatioc a pefle.lEt :af .qno alma, 
c.de peft tletia et et9 cautella.na bec de 
facili facejetboiej tpeffe cader.jEt id 
nonulli direrut gp qmq5 fut dtetide* tei 
pietef ab parafo feu eo? figlficata q pe 
fle de fali iducere pnt.et alta qulq3 ab* 
§.fimillf tcipiecia 
pefte fut fame* fatiga fruct*.«femina. 
flatu* ,pbtbetia pefte fat flcbotomia fo 
cua.fuga .fricatio ftelligif p 
fluto bumoro fiqnide babtidauetft fup 
flue cuacuatio ,pcuret ergo ifuper oie 
bo fcd$ pfuetudme bori* debitio bene 
ficta uetri* babere q: fi i boc fuerit pf 
gra natura tuc pmumf icitef fuppofito 
rio facto et meile et fale flardoe radice 
blette rpfimtli.St ft liberet boc pmunl 
pofle* oti clifteri. .maluc blitie mar 
curialiemafi* niolara an.m.i.furfuri* 
pigillo.f .fiat decoctio de qua accipe U 
bra.i.f .i qua difloluaf caffie pfti* juc. 
an.f.i. ofi uiolati i eftate Xprnuni* i it 
me. J.iii.fali* triti pa? et fiat cliftere c? 
feper ponat"! mane X fero ftoaeo uacuo 
J£t bec de fanitioeet replctoe dicta fuf 
ficiant q: in fequentibue alia ifta mate 
riam concernetia fum deo aunliantc 
tractatum* cui fit Uue infinita» 
Cractat’ fecundue quatuorinfe con 
tinet capitula* 
Capitulfi primum ta farmatie quaj 
flobotomie naturam tractat* 
£r re? vo naliu pcedeti regi 
f mfedtligef obferuatomagna 
tmo pottflimap* pfuationi* 
eriflitapefteficuttdnbic quebbet eo 
ute* deo cocpante.primo ab ipfa liber 
cuadit na matta pticula genetationi* e 
gritudino e petia corpie ppatio ,q? f p 
cotdaub9 «pmpta e lefto. 7 £5alien9 p2< 
moddifferetijefebriu.c.de febre pefti 
(etiali.dirit cp qui moderat? laborlb9 * 
dita decora utif oto fpafTibil* pfeuerat 
fecodd oe* baa difpofttideaX pefhlen 
tiates*0ed q? bumana natura e i dete 
prona no erot aferipta 
ad ungue cdtnuif obfuata qrc nifi altq «edictalia fumendai quotidiano uftt 
fubtagere mfti i bac tremeda pefte icue 
reret nd nulla 
ab aere uenenofo feu quis ca pefte ida 
cere potete dei cfpote# gra fdubiranf 
defedetta bic iferi3 anotabo.CSue fi c5 
«unif ab auctotib* (cripta forfa nd iue 
ntat ftplicia tri 7 ne do ipfa ue3 ex btjs 
ppofitaifptcieres deber effecto quadiu 
efficere pperiet ifallatei.IRa atf qui pBf 
de mitridati ppoftttdeet fucccffme ti 
riace primit* ,ppter idigentia appare 
ter i ptraria uebemeter admirati fnnt. 
Oq5 illa follicttc examinauertt nibii 
fine mintftertoingrcffd ppertu eft q6 
de mixttoibus defcrtbedts fiet deo da 
te et id aliqua be5ardica ta fimplicia 
qua ppofita pona ta a prifeis qua a mo 
demisiboc cafuexperta pBts alia ac 
etia fubiunga queda quord uirtutes in 
quoda atiqutfftmo libro feripras iuenf 
ICn tgf bone tbefu g me naqua in necef 
fitattb* reliquiftt icepff faueas mefeqs 
mea ibectde tuo celefti rore perfode ut 
talia ifcrtbere ualea quibus ureres pof 
fit a tenibtlt ta feioci ta japaciffimo mo 
bo fe falubrtter cuftodir ame.S0etceps 
ataq3 ta ab trua qua ab extra medicina 
lia applicada defcrtba.i&e flobotomia 
et farmatia aliqua primir* faciens men 
tione. T|bro quo notando gp adolefces 
a.xitii.annis fupra pftftes er i primo fc 
nio pftitut* robuft* carnof* oenas ba 
bea aptas repletas bruni et rubei colo 
ns X ex rubeo co fufeo permixto ut pia 
cuit rafi.rii.alman.no foperfluo utens 
coitu copiofe ac delicate ctbis faguine 
multtplicattbus nutrit*, flebotomia in 
ttere.de uena media feper facere debet. 
Co quo et fi bumero fuerit baboditia 
co premiffide digefti ipfu peccante beo 
re pcernetis farmaco quoqj exbtbedo 
laudare cui* defcriptione aft attHmecB 
co dereltquo. Kte fi i aliquo boo? aitg* 
fr babudaret que prt* medic*?mixta fi 
guint iudicar5 eo cau flobotoia er face 
re puenit.Kboftea facta p prius illt5bfl 
moris dtgeftione farmacum fequi dc 
bet.Ct bece fetetia.lRaf.titi.&r.c.de* 
regie coipis fcdm rpa da dirit. jftle pte 
terea g rpeyemis mftu auide et fimul in 
ftoaco recepit atq5 g cibariora 
tnftirudinc co uino fufce ptt fibt ctto flo 
boromia fubueue anteibis 
groflis utif 7 malis uetris foiutoe fibf 
fuccurrer cogit" .bocide ipfe tetigtti 
capitulis d purgatioib’ coipis a fuper 
fluta de iuuamero flobo 
tomie.f ti° nocumeto Xt io i biis cafi 
b9 flobotomia fieri laudo altas co mini 
meXaueergoneflobotomee aliquem 
ne foeritneccia qi coi era rubea ebultre 
facit ut.Suicen.quarta pmi.c.de flebo 
tomia.r p ?ria paratiore tpfo i pefte fd 
deietXrquopcludo gioimefepfeqn 
ter 7 uniucrfah facere flobotomia tpre 
pcfttautndnulli parifiefes 7 de monte 
peffulano iubebaf $ duos aut tjef dies 
ente plenilunia e rimorofo 7 incouenief 
IRa er fi i corpe pmit* deferipto i quo 
maxte figuis babndat bec forfa no mul 
tonoceietXolerici roflegmatici 7 mc 
lacolici bec falubuf minie facete peffei 
«ratideet auctoris tefttmonto pefudi 
facilime pcfiet.lRota er pueri 7 6c:e 
pitt ac pregnates nifi forfa i primis me 
ftbus i quibus maxte fanguine baboda 
reuideremus uerofe tterfpatulae cuj 
fcarificatione poflot appent fur eni uf 
carie uene medie ut iquit Suicen.quar 
ta primi.allegatocapro.uelponanf in 
ter renes 7 acbas qt renet locum bafilf 
ce. flobotomia eni iam pefte bsbeti 
bus fteda aliud dicedum erit pro quo ifra t proprio capitulo aliqua bn noti 
da deo duce defcriba.0ciaa ifuper g? 
ille qui bono utif rgtmie ncc uoitu nec 
folunoe uetria nec fimilibna tdigec eu a 
cuatidibua iRa (i i ipfo bumor aliquia 
babndaret mane erit faguinia cui3 pec 
catufolueritiquato adcutua remoto 
ne folo fuffilcit flobotota. jEt bec eft fen 
tetia iHui.quartapmi.c.quaito.s Jpo 
craa fecoda particula afFonTmfi.iKo a i 
fonfmo 0ana babetca corpoja farma 
cua uti er cetera jLau do tamen ifuper 
flue bnmoribua repletio. <$ ueria tem 
porc fcom ipforum exigentiam fiat t 
uacuatio et q? aftantea medici fc6m bu 
mog dtuerfirarc facere ea debet nec qa 
q5 ita auf3 exiftat ut fine medici cofitio 
fortea recipiat medicinaf.lRa pfepe bo 
n3 bumor euacualf peccate derelicto, q 
re bumor ille peceaa de facili peftia fci 
pit fpfltone. Virtute q°q5 derelicta mo 
rmf i breui.£t be de flobotomia * far 
maria dicta fufficiat t generali ? ceterai 
£apfm fc6m qfda ptllulag ac leuia 
folutdio ponit defcriptionem. 
JLobotomfe ptib* dcbitJ far 
f macie fecudu exigetia ia exb» 
bilj una tree uf qufq5 ex infra 
fcriptj pillulia tebdomada bia gfq3 fu 
mere debet uel figula die una ate cenaj 
7 boc itelfexit.Suic.pmaqrti.c.depf 
uationea pefhletj.du dixit.£to medi 
camine facto ex aloe croco et mirra fu 
mat" ot die circif .3.f.qm e iuuariun 7 cc 
j£t.lRaf qrto alman.c.de pefttletia .et 
ci3 gda pbilofo 
pborn dixit q> fi due ptea aloea fumat 
ct croci orietafet mirre uniufcuiufque 
en pte una et dtf ex eia i pncipio pefti 
# i 
f fama pdcP qdragita octo granog 0261 
It0n!i0 dieb’ cD*5.i.umi teperatt mad 
mb affert remedio ita nt alterat fe nemi 
ne uidiffe bac medicina i pncipio mora 
litatf bibete g no euaftflet boc ide ponit 
Suenopa ferto collfget ulttmo.c.g? ef 
fe d5.0i gaei'5 tgredtenria eraminaue 
rtt mirabile i bia pillulia fine puluere i 
uenief proprietate aloca naq3 eft adeo 
mirabif uirtutia ur fqnir. iQtbcfue i de 
pfolatlone medicinag.proprio capiru 
Io quod qui afliduat acceptione eiua 
continue non uidebtt tmcorpore fuo 
ct inifrumentia fenfuum etna egritu 
dinem quend fit babtlie fanari etpre 
fernat a putretactioe.jQfbirra quoque 
ut teftanf' auctorea nedu corpora uiua 
imo mortua a corruptione preferuat e 
Croc3ut iquit Suicena canone fecndo 
nuquam alterat bumorca imo 
coferuat eumfcdm equalitatem ? recti 
ficat putrefactione quaraq$ fit alacrita 
tiatductiua uia ille nouit g mbiligno 
rat.? tu uide ibi quare iter alia medica 
mia fine laudib* ultertorib3 boc q3 ma 
rie!audo.0ed qr ipuluereipfu fumer 
tialde eriftit abbominabille fiant pillu 
le ifto croci an 
3.1.formetur pillule decetjmagmiudia 
cu uio optimo f firupo acetofitatj citri 
uF de ribea uf de limoib3 dequibua una 
treauelqutq5 fumantur mo quo fupra 
JLandarem tamen etmarieeftatiatem 
pore ut cum aqua rofata acetofe feu en 
diuie ter per priua aloea et mirra laua 
renf iRam ut inquit gerardue i glofia 
fuper uiatico.c.de ydropefi 1 aloe loto 
partce ignee difiblunntur et feperan 
tur et fi aloealocio ultima uice cum a 
ceto forti fieret illo tempore marime 
ergo fic 
aloea fuper quo aliqua predictarum a quarum infundatur ,deinde erftccar/ 
permittatur *t rterum fu 
per quo aqua ut prtue fundaf et exfic 
<cef tertio i puluere redigat" fuper quo 
protecta aqua uf aceto defaecet" adbuc 
>2 i pnluere reducta ufut fernet".j£ode 
mo lanef mirra fa placet. <6tfa predtetj 
piHulia p 99 maflicia adderet" fecuri ab 
ultqutb9 efTem9 nocumetia ab eo ueire 
potettbue. «fiat ergo fac. 1&. aloea Io 
tt ut mirre lote.croci mafli 
cia an.34i.f1at pillule ? aliquo fupradic 
tora iRota tame cp aliqui mo 
derm 1'biaptlluliantbiladdi permitte 
rent neclauarerpfimtliteraloe fup dic 
to Suicen.quito canone.c.de tyrtaca. 
fe fbdantee tbi t tpriaca fcd3 defcrtptio 
ne androacinibil addedu nec diminue 
du qz pplerio reru ut ait 013 tanto 
podere tllauirtute babet *i tdc dicunt 
illi de tfha pillulia. fi oppofata ei3 
demoftrari no pollet no uitupero tame 
ta in bia qua t qtnbufcunq3 altia ppofi 
ttonib9 addere altqntd et diminuere-e 
fit boc fcdm ratione imo facere oppefi 
tb poiiua ifarmttati attribuitur itellec 
tua i0uod etia erprtfle Suerroia in 
nuit quito colliget capitulo ultimo co 
tra Buicenna illo ideo 
dicit ille bomo quem tu fcia et cetera. 
iQ&irabilea funtin boccafu pillule fu 
praferipre non tamen mmua proficue 
fut quefequat' ut ingredietia eramina 
tt clare patebit cp erta erpimetotadm 
cdprobatu extitif qz iftrumeta oiu3 fen 
fuu a fupftuie bumorib9 oio modificat 
snebraq5 pfortar £ncipalia arq3 uirtu 
te babet oe peftilertale uenenu39tota 
fubftatia corrbpere et laudo pott9 qra 
palla p mefea aliquot ante facta fuerit 
q3 que nouif fit no fit attn ita atiqua ut 
ezgofic,1&. 
•pulfia $tn3t*b«tTelecti.czedo cp ault di 
aqua fcs 
btofeet buglofe fme an.J.tii.f. 
bultat ad pftiptione teztie ptie * fi 
at crpffio i qua erprcfltone pone agari 
ci electi puluen3att.I P.qu91 fole defic 
cari pmitte.i0einde recipe aloea ut fu 
praloii.J.umimlote croci an.J.f.aga 
rtci utfupra preparari. 3.iii.mirabola 
noro f.ra 
dico diptamt tormetille 1 runici 911.3./. 
mafhcia ciamomi 3.P. mu 
fct 1 tepore frigido grann.t.ftar pillule 
cu aliquo firuporu predictoru quibua 
utipot ficutprecedetib9.tepore uero 
calido dimittemufcu et pone gran/ca 
pbore*fac pillulaa ut fupra. 0ed bic 
nota uno cp nonutli er ufu uia pi! 
lularo fcurrnt aliqn uen 
tria tortione ac alia plurima noeumen 
ta quod tamen no prouenit ratione pii 
lularn fed igredientium ut aloea no bo 
niuel alteriuaet cetera. iRam aloe no 
bonum multa pote ftiduecre noeumen 
ta defcripta. Jobanemefnei decofola 
tionemedicinarum.c.dealee £t ideo 
baa pillulae fieri facietea bono ac p bo 
na eligat apotecarm. £t nota bn bic cp 
ta i bac q31' alija medicinta medico fepe 
magna pfecuta e uezecndia * ifirmo da 
pnn.&i quia tri ppf quauif ca3 ut emo 
rotdaa uel aliud bm9moi pillulae efcri 
ptaa famere no auderet pfce medicum 
Smcen.no aufcultado fcdm erigetiatn 
addedo maflice u\aliud ccrreptoni ap 
ppztato eaa pficere pot.jUe dj gf ibif 
piilulie fcom ltetioe5 quabet refpectu 
alicui9 pfuande pfone ftgulaze lapfn ai/ 
que bentie adingere i recepta illa zcfp/ 
cietia lapfa dumo $ baft in fua recepta 
pillulae beat afcripta ifup piHnf 
a qjrto anno fupra t qcpq3 gfq3 fuerit etate utf poteft.pl* tn de efo net mfm» 
fcdmpfone erigentia.Ct ftquaula ci 
ne! tpregnatioia ue! aliquo bumfmodi 
pillulaa recipere no ualeat manna t caf 
lia fiftulafemel urat" t cbdomoda cum 
brodio pulli uc! aqua lactia ue! aliquo 
laliu doa foluta fepez addedo paro pul 
aeria cinamomi et eft ftoaco uacuo an 
te prandiu bibeda per bora. Clifteria 
quoqj pmuma i boc cafu puenirct fimi 
liter naq5 fi corpora fuerit mdda cd in 
frafcriptord tprtacalidufutndtco for 
fa imo exit quoda md tpoiftbtKe cp pefte 
moriar". £ t fi t aliquo euenerit uerd po 
cim» diurno iudictopuenit qua aliter 
£ct9eni acriuoB norecipiunf ntfi ipa 
ciete difpofiro.et cu boc fit totalif indi 
fpofitd patet quod dictum c* in tantu 
de pillulia fit dictum. 
it 
Capitulo tertiu3 cottn3 in fc qucdi 
pdhabcjardica. 
C fi er ufu f precede 
t ti capitulo poitta? alto bono 
obferuato regimie corp9ita 
q$ mundo permaeat ut quodamo ipoifi 
bile fit ipfu t pe fle fcurrere. qucda tam 
I prefett capto pofiturua quib* deo da 
ce ipfa co?p9 taliter difponet" cp aer f< 
ne quolibet ali6 ptfha t eo nulla facere 
poterit tprtflione.ude talia merito pe 
ftie appellari pdignti e.lRI 
rea ponti a quo mi 
tndato electuariu aflupfit nome er t\9 
ufu tale t mebria acqmfiuit dtfpofitio 
ue q? p ttiofiffima baufto umenti nulla i 
eo peituf lefione iptTir ut t biftoztia legi 
lurromanog 
cfbro urbe e et obfelT9 ita nec dubio er 
nfu 
tue; dii ponet' pelfmfectiodeo p rc 
tifo eMeomnfno n/cbil nocebit, ©fco 
ergo quod lutum armenum cd tali uir 
tute donatum ut nonfdum crema a 
fu bomo preferuetar. aerum libere 
lam abipfa pede deprebenfum ut te 
dant" auctorca 7 precipue ftli9abbolal 
fecodo canone capitulo £>prto fgt efrrs 
giplareatafanatifdter pcdilcntia m« 
gna pppter pfuetudine bibedt ipfa cum 
uino fubtili.Ct fubidgif qp fi bibif i fe 
brepediletialmeccflarid e uino utcuj 
pducat ad cor % d3 illud cd aq rofaruj 
pmifcert no tri aqua acetofe min9 laudo 
cu ptra pede maria ftbi uirt9 in eridaf. 
ut datu di cet".£3alien9 uero peipit ut 
cu aceto aqua pmirto bibat' qp fi i altja 
no multo laude f colezicia tn nd uitupo 
cd aceto fit multo colere atq3 fagu inia 
feruoze ertiettuo % p pria toq adbudio 
nta adt nulla alii de ipfo 
luto aimeno factat ppazattone laudo 
ut co bono uino maluatico aut fifi aut 
aqua acetofe buglofe abfmtbii X 
fcabiofe ter p ptt9 ante et9 exhibitione 
lauarcf ad tmnMfd C13 fpea fre « per 
pnaoptlatiud ut ergop aguflae uene 
nae facili9 ualeat penetrare 5 locio ftbi 
pueitiuxtafetetia.Jobania mefueide 
pfolatide med(ctnatu3.c.d modia lana 
tono ipfa? pmo q2 fi que ptee fordide S 
eo fuerit amooef 7 <6$ utibibe dicit 
eliq fut medicine q er locione ecqrdt ut 
magia inenftat opilattond eptnue f # 
ptez bac C03 laudo ut cu pauco uino fn 
bnli aqua rofa; uf acetofa petmixto bi 
baf ut uoluit.fiuicen.allegato capita 
Io uel cu uno cocleari eq i fert9 deferibe 
6.6betq3 eade ca fubtiliflie pte:i farta 
doctrina ei*dc mefue capto de mota t;i 
turationd medicina? ut* Snic.fcdo ca 
none.c* gnto. parati tn i optlatione ca 
dernift cd alio adidgaf diuretico cui* dof fit a.3.i.ufq3 ad.if.mane fcilicet an 
q5 domoegrediat' quanifi nccltaa coe 
perit minie egredi debea fi per pn9 ati 
a radite folaribua no fuerit erpurgat9 
Jpfu itaq3 lutum armenti taliter p:epa 
ref.£onteratJ fubtiliter -z fuper ipm 
altqua et aquia uel uino. fundet" fupra ■ 
feriptia tanto fcilicet quatu bibere pdt 
boc facto permittat" dcflkcari et itera 
to pte:atur ?fiat ut primo tnb*at qua 
tuor utcibua ultimo ueio ptejat"? ufui 
referuef.Scetofa quoniai prtfuado 
aperte mirabile babet efficacia ut 9 fio 
digno quoda babui qui necaliqutaet 
ei9 familia ,ppter qnauiepeftenoqua3 
loco mutauit t die fingula ante pradm 
t an cena *i et fuia qlib5 unu bolo aceto 
fe fopfezat s carete ipfa puluere tpflua 
recipiebat co quo etia pillulia fuprafai 
ptia iterdo utebat" qua de re et fuianf 
iua dei dono fuit unqua pelle perepiuf 
ergo ta qualitaiibua mamfe 
(lia quaoccultiaper quaaagit ipfiua 
nfu quam multipliciter laudo. £>ecodo 
tno magia q? ipfa fumpta nedo modo a 
fco2ptee liberat uero ante morfura ac 
cepta ipfa flue feme ueneno peftca fco? 
pioma nulla 1' corpore finit face:e tpref 
fione ut &uiccn.fecodo canone»c, pro 
prio* Cu bec ergo fibi infit proprietaf 
uerifimiliter pira perte banc eanda uel 
pfimile debet habac.tid quot -t quataa 
let9 de na3arctb prcprieia 
tea rebuatpofuit que adoucetiliotno 
bia ignote. £ade3 pjoprietaa* maior 
attribuit" radici tozmeulleur ia anma 
plurimia pp indubitata experientia a 
put ufgua famolilTima eriffat deb3 eni 
radit illa i umbra dficcari et 1' puluere 
redegi.Cui9dofia ert .ufq3 ad.3.1 
co umo aque acetofe uel permit 
to at aceto cti bte aquia et mar te i cole 
ride 'Sfn quoda em antiquiffimo libro 
luem' ipfa mirabtlea pioprieratee babe 
re et cp i ea popffimu noftrcq3 mar i»p 
tinea pzopofito e q> eiua radir ?tra pe 
ftilentta mtrabilif operar accojdie do 
loreremouet {dilate ut pomf uencnuj 
oe i breui a corpore fadf etire.‘fbfate 
quoq3 radicie diprami ifto qua marie 
pfert i cafu q? loga ert ia erperiena co 
probatu3 ei nil miro fi bec fibi utzt'' ine 
qiptra uenenu3 mirabilif operar ot fe 
fit Serapio tfuode fipliob5 capitulo 
de diptamo et laudea mirabilea de ipfo 
pomr circa {ftae capio 
ualeri9marimua hbzo p:io niulo dt mi 
raculia Jnquir q> t creta er filueftf0 ca 
praacti uenenatia fella uenenant*’ que 
percufle falutare auxilium btibe dip 
tami petet que pmefta a tali permtiofo 
uenenoeuadatille feetfi eadenoiueni 
nt ibide mortue breue cadot tfra tepuo 
Jfde auodecimo 
do igt.bic uen9 i digno nati cocufla do 
lore.diptamn genitrir diprea capit ab 
tda puluerib9 caule folua ? flore coma 
te purpuzeo no illa fejie {cognita ctpa. 
£3ramtna dt ergo uoludee befef lagit 
ie.T&ui9atitradici0 dcf.B.i.co accio 
et aqua rofa£ ,ppf ei9 calidirare potalf 
q> aderptetia uidi pfifte rtotjatere 
radit eriTbit et e herba que mtta tbora 
illa-f.berba nafcif er qua uenenupfici 
tur ca quo m alpib9 et pfarc Ii j 
ad capraf filuefttea uenaf'. * bec radit 
fimtlat' nucleia olinat? de qua t finomie 
fure fimon ianuefia facit metione r e 11 
3ear tlh9 tbof q e adeo uenenoia q? oia 
aialia fua tffidt uenenofir9te.lRimiru5 
ergo fi ipfi9 peftta atbora ilia be3ear e 
riftat ?filiter£t et9 uP e ut zadicef di 
ptami.pnluiaetiaradtcta berbe tuntii 
quomocuq3 fumat' maxima t bcc cau p ftatfuuametn.Jde' dico de pTpmella n 
nulli pterea ide direrunt de fcabiofa et 
tanta 1 eo babet cdfidetia ut no folo uir 
tute pzefuadi immo que ifza duodeima 
bora bnti peftileua fucc9 dat9 potui ip 
fa pelle crtjgmt et A no babet A1CCU3 a 
q5 erbibet fublimata ei 9de.*D$M ide5 
figillata t boc cau pfert mirabit: ita ut 
luto armeno egpolleati utrtutc ut fefe 
rat.Suerroye ferto colliget.c.de pzef 
uatioia ab egritudmtb9 pefhletialib9 7 
boc ide ebet pot er dete. 0utc.fcdo ca 
none.c propo.gterra ipa lutu dtuinu5 
appellat. £t in de uiribue cordie dt cit 
ipd$ mirabile proprietate bre ad pfor 
tandn cor et ipln letificandu affe 
rit g? A bibit de ea et pofl uenena fuma 
tur ipfa facit per uomitu exire fuper q 
morfura uenenofa ? aceto linita tllt mo 
fure refilltt.iEt ego nonulloa truffata 
loa utdi. q $ gratia facti pauli uedut t 
p9 morfura uenenoforn cu pauco uini 
ertbibet et cuilibet morfure ueneno tfe 
re Adit ut ipfd erpimetafi 
llsaf.riii.alm.primo.c .tyriaca er ipfa 
ct baccailauri pficerc docet, t illi trufa 
tuli puluere pale afTt adiugat er ipfa 
optima tf riaca uedut.0uicen.ta(e tyii 
aca facit er terra Agillata baccae lauri 
et yeroa ut ipfe ponit ferta quarti capi 
tuio quarto. j£ t qz ita mtzabiita bec t ei 
ra eullit ptra uenena dicit tirctollenia 
fpeculator petr9 de ebano t fuo d uene 
nia.q? regea et pricipea orietaliu parti 
113 fuper oea alica uenem bauAu rtmen 
tea cui illa patria uenena fiat ercetlen 
tilTima unde fcilicet bec nepbada bomi 
tm permtiea rrant origine t fuia feper 
cema et pradiia tczza comedat Agillata 
et 10 Agillo rego talia terra figillat-ode 
terra Agillata pmumtereflappellata. 
T&ec enUoeila nulla t corpoje uenena 
qtioduie facer fint tpreffione dt fde po 
mr, l£r quibua pj quare ptra pefte uir 
tutia enftat.f} laudare ut eode mo pre 
pararet"' ac fumeret"' Acut lutu armeno 
ca fpetiea fre fimilif enfiat ut p$.Ccpc 
quoq3 cn lacte fiue butirocoertomtfa 
btlit pfcac i boc cafu ut er dictia Butcc 
ne teztia pztmt docrria quira cacnio ba 
beri pot ubi dicit q? q ueneQfoa uaporf 
aerie tiaerit naree? oetftttafibiltgar 
dbet s et ca lacte abfqs butiro p pri* ce 
paecoedere dbet nam cepe genezattn 
ftomacobumorembumidum plurima 
fragete bumore uencnofn ur ipfe ponit 
fcdo canone.c.de cepe paragrafo uene 
na.f. ce.lRonullt ide dtrernt d alleo q? 
e tyr:aca rufhco2£ qp e Ia# ueriAmiie qt 
bibito cu uino morfure fperu caie rabi 
dt et uermtu mirabil’? ,pdeft 
ut.0utc.fcdo tii aiftdnu ri 
laudo ufu t fi mirabifc ,pltt et marie in 
delica# ut ytalide talib9 ut plurima ifa 
etie qz faguine et colera ei9 nimiu icede 
ret.iDrolTitn ruftici t citramotant tali 
b9afiueti ufum eorum fine nocumento 
magia poflunt frequetare.jgSuida cizu 
gicue qui diu CU3 farracenia babtrautt 
mibi retulht 5? regeebaro 
nee * pneipee corra pefte puluer er ali 
quo lfrafcript02?utebaf ut e puluiadi 
ptami pfpinelle tormetille fcabiofe boli 
arme.fre fagillate .qdltbet e?3 p fe fop 
tnboinefic dtfpoitutpefiia nequaqm 
timeat fpreffione ut atterit fe uidifle 1' it 
lieptib9qd e uerilimileutp3er dictia 
t A liberet er plurib9 uf duob9 pofitf 
puluere pficere.Sbfolute aut cotza ue 
nenu bia utuif idifFcreter ut ab ipfo p?e 
f uef «f.vpericon radice enule campane 
diptamo anftologia rotuda et iuga raf 
fano et tra Agillata et uicitoftco feu an 
tiframaco qd ide e.bec ei'5 Apltcia noa « pefte pfuidibere ufrfute tuent que if 
alia obtmetpncipato.Srt io boc t fubte 
cto nonullt ualeteepbtndquada3 fece 
ratppofmone t qb* ft qe fubtife tfpere 
rtt aliqd tllot? fep pro baflt repedetur, 
0.o ft pluree ta utdert illae btc folu an 
notabo quafdaq3 p me iuetae adibgan 
q3 iiallater no ah ptra pefte erantmatie 
oib3 diligeter.fe babet q5 magna tyria 
ca ptra quide talie eft 
'ifc.boli.arme.ur fupra prepatt.f.i.ra 
dica tormettlle tuntei diptami fadaloz? 
rubeot? an.5.!.rafureebonefpodi| co? 
ticn citri antbore.an.3.f.margaritard 
rubmi fapbi 
ru granati fmaraldi. iaciti.an.B.i.fiat 
putule cui fi addere# rafure unteornu. 
3.t.f.ufq3 ad.3.f.omni mane t uino fub 
tili aque rofarn.uel acetofe pmirto.Hrt 
potee filibet ut bic ptuie erigat magie 
delicat3 addere jucari ad pdd9ommu 
et toc de tpfoi maiori fuma# dofi.£>i 
quie em' tgredsetia dtligeter eramina 
ucrit tpfn preciofiore tyriaca pperiet 
tboccafu. j£t qnfto tpre gentee funt 
adeo delicate q? i cottidiano ufu pulue 
ree quodamodo recipere abhorret a 
ciae fic.l&.puluerie fupraferipti fine 
juccaro. 3.1.5uccari tabaricet libram 
i. demum accipe fucci acetofe fucci po 
morum redolentium, ana.f.pt. bullant 
afqne ad confumpttonem tertie partto 
femper difpumando . in quo diiTolue 
3uccar6 et fac pfecttone I morfellie dee 
tie magftudnie de quib* erbibe unb 01 
mane boni uini Kpbati ut 
0 uf una coclear aque tfeji’ dcfcribede* 
polTee 7 bac pfectione i moda opiatazj 
cdficere ponedo qlibet libra 3ucca.5, 
jc.ilh3puluerieqai ponid5 cd 3uccara 
qft frigida fuerit ne puluie ipfe aliqua 9 
caliditatc rciptataltcmde33(tt 
<(lof nf caftenea bibero p9 uinn tiFaqui 
ut 0.JEt ft n beeiftoefuccoe$ diftblu 
edo 3UC aro pone acjj rofateX acetofe! 
aqua altcuiue fipltetti nominatorn ut e 
diptamue tormetilla et cetera faciendo 
aqua ta de radictbue qua d berba laua 
do radiceeipfae cd bono utno IdXfaci 
00 fic .fetenoutter i grana tincreH 
immergatur ptrdtctt nocti 
i aqua acetcfe * fucco pemoruj 
redolentia an libra una.detde bultat do 
nec aqua rubeat et I tali aqua dilfolue 
jucari librae.iti.et cd fuerit debite coc 
tum adde illfpulu ene uel alterrMefai 
bedo.J.m.fi per boloe facere uoluerie 
ur.?.uit.fi opiatag modo et mere ut fu 
pra. 'I&ecent confectio erit mirabilia 
ut pat3pcfTe0 rame banc? aliae defui 
bendaeconfecrioneecu3 ftrupie iuleb 
et cum conferuie facere tfraferiptie fa 
etiecum 3Uccarotaberi3et etnort cum 
puluere 3uccartut communiter iftt fa 
ciut apotecan? pcflatuuip bolceul* 
I opietat? Jcdtcet iroddfcdm 9? magia 
libuerit.0irupi btate «ppofiro ptinen 
fee fut ftrupue de rtbee deecetofitatc 
citridelimonib3 6 fucco aatofo de pfi 
cie de pomie de granet} acetofie de fuc 
<0 cucurbite depmie de cortuib9 citri 
de grana# du Ictb^.^prup9 rofat’ e ui 
clat3 ualetet elij fyrupt msgiftralee in 
cura febrte peftiletialie deo duce dferi 
bedi.Julcb.fbtifta uiolatotacd aqua 
q3 cd fucco.et iuleb rofaro eode 
mo facto.potee et iuleb facer d melilTa 
et buglofa. £t cd florib* * de floribuo 
borragte 7 nenupbarie defeabiofa et 
plpindla 7 fcdm ftenone qua babuetio 
potee iuleb er qoib3 uoluoie berbie co 
ftcereputa ftomaticie epaticie capitali 
buecordialtbue* ccfa.urmeta ediuia 
fticadoe luglcffa eueura.JafuDdo ctqttafcabtierfa ftetfone refpectti fllt* 
que itcdie pfuare poteria calida co frt 
gidia epatica ca cordialib9 7 fic 6 alija 
facere pmifceri. Smpliaergofantafii 
ad et area tepora anni ppleridca regio 
nea 7 cetera. j£t fcdm exigentia utere 
firupia ialeb pferuia aquia caiidia uel 
frigidia T teperatia 7 cefa.i buiufmdi 
pficiedia.pfectioniVXc parif diceda 
eft de puluerib* ta deferiptj qua deferi 
bedia q? pftdera magia uel min5 calida 
et eia fcomnecelTttate 
ria fi libuerit firupoa iuleb et 3ucarum 
ca qmb* pfectioea facere itedia aroma 
ii5are.cn aliquo ex puluerib91 capitulo 
prefeti defcriptJuelcafandafambra f 
mufcouel trocifdade capbcrauelali 
quo buiufmoi.jfre poteria inbia pfec 
iionib’ addere fuccum limonia arancii 
pomorn redoletiu acetofitate citri ui 
nu granatorn uina feu fucca citoniord 
fucca boragima bugloiTe uel quaruuta 
berbara tuetrentioni approprietara 4 
3fte fi pfectioea t modu5 opiatarn fieri 
feceria poteria t qualibet I16.3ucca.ad 
dere tyriace fme uel mittidattXo 
neniat 71 pficiedia pfectiomb’ ffrafcrf 
pre pferne facte cti optimo juccaao fctlf 
cet pferua rofarn uiolaru flora nenufa 
ria acetofe bugloiTe boragmiaflorum 
antbof melhlTe corticu citri aracii fea 
fi pro potenttb9 oea fecc 
ria pfectionea deaurari fcilicet tam in 
inorfeliia qua aliter bonu erit iRcta m 
fuper q? berbe poma 7 alia ex 
ci extrabunf uf ftrupi iuleb uel pulue 
rea et pferue coficiunif debet ee i aere 
faluo collecte q> fi effe nd pofitt colliga 
turfaltem tam rore confumpto.Cano 
nea itaq3 iftoa dilligentez m mente niti 
na nam fi ipfoa bene referuauena tibi 
boa preferuando magna utilitaa con 
feqtiettir. £t fi uirfuofna ‘immo m'r 
tuofiflfim3 palata defcript3 eriftat non 
tri tnin’ amaoP e qai fequii: ut. i& .bo 
It azment utappati.f.ii.ctnamomi elec 
ti.f.f.iadida tozmetilie.diptami tuntci 
fadolojp eboiia 
3.i.f.fpodii.atbore.an.3.duoa.ma2g3 
granati, rubini.iacincti.fapbiri.an. 3. 
unn.karebe.3 P‘cr fi poteft beri de uni 
corna tade odia de corde au 
ri et argeti numero.i?.fiat pf 
uta cui adde 3ucbaa fi eo i puluere uti 
de eo. fac pfectione ut fu 
prafcriptde.3®li3pului0g diuin3 afar 
racenia meritonncupat" .creddt efj <p 
foro plurimi pefte iudictu fore diutnu5 
fed en qnia puluere utif ifto diurna gra 
prefuat" ab ea 16 diuin3 meruit appella 
ri.ueg pponenb3 ifpetfl d3 eo Utente a 
pefteidubieprefuare*? e ut. H&.boH 
armeni ut fupra prepati ,|.t.f. cinamo 
mt.f.t radico tormetille 7 diptami*an« 
|.f.radicn ppatoru5 
811.3.iii.reubarbari electi.3.u.f.3ijibc 
jia.terre figtllate.coiticd citri been albi 
et rubei, :ubeo2£ 
eborta. margaritaruj 
aceto p die naturale 
ifulTi.ari.5. 
femina acetofe.ediuie.potulace. fpodi. 
ligni aloea.oiTia de corde cerui. an. 3« 
duoa.fete auri et ar 
genti limatorum.ana.3. unnm. ambre 
grana fer. fpice nardi.grani mufci gra 
num unum. £ t in eftate pone loco 
mufci campb ore. grana fer. £t fi ba 
bef unicornu .3..unum.tt antbore. 
3.unn et fiat puluif. Eli3 pTutf. quo ftfc* 
utof fi i prefuatione a pefte faraceni. 
iBe.tojmetille. diptamt.tunici. an.J-m 
dia fcmimf citr uboh armenun.3. duo* sffif de corde cemt.coralorn.alborti et 
mediu3 • 
fptee nardi.grana qtuoz. capbore.3. ti 
nu et fiat puluia.Bliua puluia CU5 quo 
gda iudeuf i pefte mirabilia faciebat ut 
boli armem feminif aceto 
fe.femimf.cim.corricu citrt.au.3 .tii.ta 
dicu5 tunici.diptamicttormetille lima 
tura ebortf an.3. unu mediu.offif de co 
de cerui.j.i.fragmentoru fmaraldiru 
btm gzanatt et fapbiri.an.B.unu.fiat pf 
ntfde qnopfeetionefieri,faciebat cum 
pferue acetofe buglofle aii.3, insucari 
albi libra una media meliuf rame eflet 
qz magtf delicata ponere 3ucari fibraf. 
itu qz nimif e de puluere i pparatione 
ad 3ucaru g? ipfe ponir.JEt qz ifamilio 
e t puerif etaa fepiftime babiidat i ueri 
bua a'quib9Rdnnqua peftia i eia,puentt 
ntfimul ab ipfia fdlicet uermib91 a pe 
fte preferuet .faciaa fic.1&!. cetonici 1 
aceto foztiflimo per die naturale ifufi 
boli armeni pzeparati an. J.una.radicn 
diptami.|.media rafure conu cerui ad 
bufti. femtnia 
citri cortico citri, radico tormetille tu 
met terre figtllate margaritaru3 fpledj 
darum preparato$.311.3. 
duo media.fragmetoro fapbirt fmaral 
di tacicti granati an.3. uno.coralornm 
rubeoru.5.medid. fete pbufte.femtnia 
plaraginia.ari.B.duoa cflia de corde 
cerut.rafure et fi 
baberi pot deunicornu ponaa.B.uno 
et abre.3. unu ? fiat ptuia. Cui9 tsnta 
eftiboc cafu gzfcribere nequire 10 et’ 
laudea no fcribo-HPei9 taterit.de ip 
fo co pferua rofaru3 faciaa pmifcert et 
ctbibe pueriaftoaco uacuouelctimo 
dica aqua portulace ut uinilfpbatt cu 
aqua acetofe*portulace, flLaetanttb* 
nero cu modico lactia fuper cocleare 
exbibe fi uinum fumere nequiuerint.u!’ 
fieri faciaf confectone folida per moda 
opiate cnm 5Ucaro fyrupo tuleb Del co 
feruia proorde fuprafcripria confec 
tionee dierum, eft et eia utere ruo md. 
Smplina recitat tOuido 6 cafrato i rra 
ctatu fuo 6 cirugta capitulo 6 apoftel 
tib9 pectoria i traflatione ad moztalita 
te 9? e de ttentionc.Srnaldi de uilla no 
etia pa 
rffienu cotra pefte tale miacafe electu 
arin adiuenerut ut.iBe. femia tumpt.5* 
duaa mediaa.gariofiloru.macia nu cif 
ufq3 ariftclcgie ladicu gerfane.tozmcn 
tille.raaicu diptami.tunici berbe radi 
co enule.capane an-5.il. faluie.rute.bal 
famite.metl.polipemend ? e pulegium 
cezuinu qd e diptam* ut poit. 
deai.c.de 
et etia iSriftotilea feptimo de btftorija 
aiahn.c.fertio ubi dicit 9? eeruua p fer 
ro culnerat9 flati qrft pullegium ceruf 
nnetincofe inuoluitet in dillate egre 
ditur ferrum tale pullegium ut a dic 
tu fuit e diptam9 et magia pueit i pefti 
letia <35 puilegin uel eelidonia.pone g*. 
qd uia d bia ergo accipe bec 
dotcnici romam, femia aceto 
fe feminu citri.cinamomi.macia.olibaf 
boli armeni.fze figillate.fpodi|. oflfif.d 
corde cerui.rafureeboria 
fragmeto? fapbiri.fmaraldi.coralli ru 
beidignlaloea rubeoruet mtt 
fcatellini.an.f .f.cofue rofaru buglofe 
nenufaria tijiace. 
(ibraa trea.fac electuariu cn aqua fcabi 
ofe et modico capbore.b9 efj 
electuario ga uti 'pdr ut pcedenb9 q> et 
fi etuofo cxiftat ut, ex pponetib9 clicif magta tame fieri f pperatioe ad propo 
fitu factat aferipta ut patet diligerer p 
fideriu uirtuofa eriftdt oia aferipta 
f3 in infinito utrtuofioi eft que fequitut 
aqua. Ota eft enim inter cor 7 ipfam 
puenietiaat inno perceptibili quafiic 
pore attrabafab ipfo attractaq3 muta 
tur i breui et in fpumofa fubftantia con 
nerfa nd folo a pplerionali uirrute ue2j 
etia a tota forma oi peftilentiali ueneo 
refiftit ac ipm perimitidl(ate.£ttdeo 
tata eft e:’ erceilea uirt9 quod ei9 ufua 
bominem non folum preferuat a pefte. 
immo ab ipfa deprebenfum celeriter 
liberat cui9 bec e pmirtio.lge. radicuj 
tormetille mridiu fi beri polTat libram 
tmaradicu bezbe runtci et dipfami.aii. 
Iibra.f.radica enule capane.J.mi. ace 
tofe cu femib9 fi beri polfat libraa.it.uf 
acetofe libra una.f .5.91».« femmia ei’ 
J.iiii.buglofeefbozraginia flo 
rib9rofaru filueftriu.an. libza 
una pipinelle fcabiofe.an.bbra.f. fucci 
limonii libra una.ttriace fine libra, f aq 
ardetta facte cu umo optimo et pluziea 
reiterate. J.duae.fadolorti alboru 7 zu 
beoru fpodu been albi 7 rubei margazi 
taru cflia de cozd 
cerui.3.1. rafure eboria.|. media croci 
3»ii. capbore.3.ii.folioru auri f.f.fac 
fle aqua primo accipe folia auri ei ea p 
cardone f fozfice diuide i fruftra mma 
ta quatu poteria ud ipfu f uper pozpbi 
ro cu meile dtu ducaa qz i puluere non 
tactu per ceptibilem eu redigea poftea 
pone ea tn aqua ardett bene obturado 
empula ne relpiret et fic dimitte p diea 
qmndect. detde accipe margaritaa fub 
ttltlT-me tritaa et ipfaa pene i alia apul 
Ia cu fucco Itmonu que bene obturef. 7 
dimittar" per tamnde reporta poftea p 
optimo utnoraduea lauet boficqda 
terra eriftatbii made 6mo in' umbra 9 
Dino defice are i mortario pquaflet" 7 fi 
milif berbe flora et rofe cn tetne t0uo 
facto oia tftai uafe quoda terreo uirfa 
to ponant i quo poftea pone tyriacam 
cu illia puluerib9 7 alua rebua. 2&cide 
fftmul pone illa aqua3 ardete cu tilia fo 
hia auri ac et fuccn limonu cu margazi 
tia taltf uaa ftgillado <p nequeat etfpi 
rare poftea faciea fouea in fra in loco 
bnido ad ,pfunditatc triti pedu 7 felari 
um dimidii pedta er utua calce i fundo 
fouee conftituae binde illo uaa t medio 
colloca cu fimo equino feu umacua cir 
cudado 7 coopeziedo fup cp una t duaf 
futaa aq poftea ifudaa sfic fepftu p9ea 
p diea .rii. nalea dimitte oib9 rrib9 f q 
tuor dieb9 fumi fuinaciaa renouado q 
b9 opletJ ertrabe 7 tota ma3 illa accipc 
etponeiueftcauitreaet defuper alero 
btcntafzfigillado ne refpujetcuignc 
molltfi (ignoj? leto fine fumo aqua ertza 
beet i apullaralitez adrcftru elabubi 
liga ne refptret. £riracra uero aquam 
itet? ,pice fup fecea et ut p9 dtftille 
tuz. ICezfio £o poat i elabicbo fine feci 
b9 7 itezj i balneo mane de nouo diftille 
f.demn i apulia bri clofe ufui refuetuz. 
25e qua accipe coclear unu'bri p fe 
urcu alia pfecnoneuel puluere pdii#. 
1feecnaq3 aqua fpirit’ ipoa 
clarificat mebra.pf_rtat pncipalia ipfa 
q3 difpcir ut ipflione cut9ctiq3 pefte in 
ducere potefi nequaqua recipiat 7 tam 
facte peftia mirabilz ip(T»oni opitular". 
i0a ct3 rea ille fepulte pmanebat i eie q 
daefctafezmfatio.iBema p diftillatio 
ne t eia noua itroducta e foma p qua ii 
rde qtuor qlitatum fed qz tale ut aucto 
$ noftro2? mdm ioqndi ifequa* cuilibet 
pefte iducere poteti opponif corrupti 
uc.iQ^od3 naq3 buf opponif fermeta fote quodlmo elici pSt a mefue 16 pfo 
iaroe medicina?.c.dt modie coctiono 
illo paragrafo j£t quomd mifcef 7 ce. 
JSubliandie quoq3 modoa fi,’qnie fub 
tiltf ifperetit parabolice tetigit Srifto 
tilea i de fecretj fecretorn ad Hleradta 
capfo 6lapidib9preciofiajllo paragta 
fo«0epara fiaerigfe qtfubrilPdigi* 
e groffo.pot ent er calore ignie tepera 
to fic una rea a fuo terreo et ab aliia q 
litatib9 calori naturali idigeredorefi 
ftenttb* denudari ut fnpta in no pcepti 
bili tepore ab ipfo calore naturali 6du 
caf aero g? buic mirttoi idiftilladoac 
quirif ifallaf. IRofa bic uno cp fi quia 
poneret treebuiufmdi aque parrea 7 
una auri potabilia fine pparatioe fojet 
uirtuofio:.£t I5 de auro porabili mibt 
tndeaf abfurdu3 ut er dic# fluicene 7 
Slberti magni 1 fuia d< mineralib9eltct 
pot cn au? fit ma ita pfce digefta fii qfi 
puo admirfa qp potetia igta fit alio ad 
iutorio mbil fbn pa? alfaf tn 
a duob’ alcbimiftie fi Je digie qp ipfu i 
dubie facere fetor fine f alia aromaniaci 
feu alterP conofiui fiue uenenofi admi 
rttone irnmo qp cn.gnta elTetia aque ut# 
ipm ficut cera fluere factor qp fi fieri po 
teft cn bac aqua ut edicto e auro inged 
potabile mbil dici fupra poteft. ICyiia 
ca quoq3 magna er oiu5 auctore teftl 
monioapfuado a pefte c# mirabiliter 
opat" et fufficitfifemelautbiefumaf f 
ebdomada q' e f tpe calido cn aq acetofe 
cdiuie tofa?uelbuglofe fumeda.Ctt 
o? fumi pot etate.Cm9 doF.fit a.B.imo 
ufq5 ad.5 X f. fcdiu etatee ppleridee 7 
cnt9aiTdptione pe: bojae 
quatuor ad min9 debet affamen pmane 
re ieiun9. £t id allegato capfo fepe 
cebat Suerroin cp poff tyriaceaffum 
psione coedere nemo dbet nifi prine in 
etbufmebrfa dfgeftioe 
6 refldnulloaptacticoa ualetea uidi fu 
perbtic credo tertii fe fndaffe qut pcft 
tyriace eflopttonepfexborarn fpatra 
coeftione g?faeiaa fi lib3.iEi B 
6 pfectidib9pruerib9* 090 ptftf 0 be3ta 
ricta iter i9 dtcta fofficiat» 
Capitulum quartum debia qut fui 
ab extra approximanda. 
Cfcripttabia que Tot abltra 
d fumeda *ft ad preferuaduni 
bemme 0 pelle fiiffictTem ut 
tame adbnc notia maiojfecumaa tri 
buatur cum cobabttatio pcrfonarnftt 
quodamodo necefiaria * cum prr loco 
magia alio infectum babeamua tranfl 
requedam ertrmfeca applicamur que 
bunc attrabenduj aere bputare ac ce* 
cerebrum et cum boc etia alia mtn br« 
ut forti9 tali iplTiot refidat pparate fut 
I boc capit, defcribeda. ©e mt 
tnerofntbreuia fine oratioeafnpfepo 
targ?fcm laudo. Ifla glojioPillc Jbe 
P de na$erctb facfl fuia i boc cafu mua 
bilea tribuit potedatea ut fria aronio 
febadtano cridoforo et ahje plurimia 
fient i boc deuote faciettb* cottidte ex 
pimnr.Si ga igtt' 11II05 aliquo fpe fir 
mababuerit etobei9 reoeretia ducte 
pure et Cicere aligd fup ft portauezit ut 
oronea uel rehgaa * fimilia. no 
e dubin ipotj rtute a pio 3 befu eifde p 
cefla a pede illeP euadet. j^nt* alig p 
cioft lapidea ficut ille f boc cati g carba 
culuafiue artae apnfcia pbilofopbia 
nncupar" et g bor ua ettdit uelut carbo 
lucet i tenebzia. I&uiufmodi aut trea ff 
fpea ut refert. Slbtua magnuaffuo 6 
(apidibuapreciofia.c.de carbcculo fi 
ue itrace.f.balagio granato ct rubins. Wi et et3 lapidee * fi 1 numerabile! ati 
aebentetutes pncipaft tnoeaeredue 
nend atq5 uaporee fugat' uenenofoe ut 
ipe afferit.tt fubidgit qp t granato B £ 
tue atq3 alie eriftdt pncipaft.lieet aput 
gemarioe minori pcio cdmunif extime 
puto eius facidtexuberatia q?ut i 
quit vulgus oe ra? prcciofd. £ t debet 
degi granata uiolardiactctue acet fa 
pbirue ut ponit ibide. Jdi facit q> aii 
ctoritate «Hriftotllis i fuo de lapidibuf 
preciofie affirmat. £t ide refert Con 
flatinue i libello de incararde * colli fa 
fpefide. £t no fold aere peftiferd corri 
git *i purificat ueg cor pftrigit ac eiua 
utrtutee ifimul coadunat Ita ut t quiba 
cunq5 ipfd alterare potetibus firimua 
ac poreriue refiftere ualear 1 i boc om 
fles pbilofopbi de laptdd preeioforum 
natura tracfatee puenidr bond eft etia 
fuper cor deferre fapbird. tollit eni fu 
fpitione et liberat a contagione prout 
dicit i&lbertue.etual} contra uenena 
£t ide aflerit 6 i fuo d ima 
gtntb5 recitat q> poitaro pmaginn effle 
ferpetarii preciofo alicui lapidi ifelpt J 
rd uenena fugat omnia. £x quo infero 
5? fi 1 lapide vruie bente aered fu gandi 
uenena fuerit fculpta i boc cafu ,pdr ?it 
mirabiltte* eteymago uircitue fpete 
cuiue caput manus dertera ten3 cauda 
vo finiftra bos et3 fpeeahf ptra aered 
uenena faute maxia3 bcntef 
0ce lapidee alii pzeciofi i digito uf quo 
mdcdq5 pottati i prcf uado noe a pede 
magnu afferdt iunemeta.0uida eim cc 
rebrd pfortat utTmaragd9 aliqui epar 
utfapbir? aliqui ftomacd ut 
fi aliud in eie no eet q3 preciofitae q co 
mumfeie attribuit" ualetut portentee 
letificat quii boc cafu ut fupra patuit 
maxiepferutXdfulo igtf ut quifqj p 
dofoe lapidee portet eofq3 fepe fatae 
8tur * marie carbdculu balegtd rubi 
nd fiuc granata et er iacinctd qui ftga 
Ii i boc cafu babet proprietate ut dicta 
cft oibue etbii puemutetatib3 ppled 
cnibu0etferib?05 deodoramette q 
multo puemdt i boc cafu far aliqua pri 
mo pfiderada quojp rde fdt mulnpltcif 
uariada ut fdt anni tepora pplerionee 
etatee dtfpofitio aejte quo ad quatuor 
qualitates acdt tanicio * repletio.fcrt 
io alia i yeme et alta i eftate alia i pple 
ride calida alta i frigida alta t fenectute 
alia in iuuerute alia i aere bumido alia 
f aere ficco alia inanito alia repleto co 
tienidt beceni babet odorameta uana 
re ut p3 ifuper talia o 
dorameta capite repleto uitari.i0ico 
ergo cp tepore calido odorada funt fri 
gtdaut rofeuiole floree nenufarie et 
alia confimiltter redolentee fforee pi 
rapomafadali? alta bniufmodi.odo? 
autem campbore dbet omtno uitari ni 
fi cd aliquo corrigatur ut ifra dicetur. 
jCempore uero frigido calida ut cina 
momd gariofili nur mufcata ambra mu 
fc’ t fifiaXpe uero calido folia fructd 
ut cmaguli limois ? fup oee cotter ci 
tzi rnuabif: puenir i boc cau.qj ut edic 
td e de mete.&uic. fcdo.canoe.c.de ci 
trorectificat corruptione aerie ac pe 
fhletia .Itt ft deipfo cd jucbaro pdito 
teneaf iorfigulaniTmd pftatiuuamrd 
odoref etialtgnn aloee ciprelfue lauc 
dula meta balfamita 031'md garicfilard 
fafuc9 zofmarind * fifia. Caueat tn qui 
cr fifib’ odora# capi# dolore fcuneret 
cd prije odoratJ illa dolore penit’ fmo 
uebit puta fi er frigidie cd calidie et ex 
calidie cd frigidie ur.Suic.pma ftii.c* 
de cura fode ,pnenie# er odoribus bo 
nie faodorib5,,feudie.ctq6dictu5 e ie tepore catldo ue1 frigido de regione 
ppletioe ftmiltb3 caftdie X frigi 
dia 7 cetcra.eode md diccdri cft.Sceta 
ifto cafu lepore calido puenit 
«odoratu fed no ita, forte die debet ut 
fternutatione lducatimo laudo ut 015 
aquarofatauf uiolata mifceaf cp fiei 
ttsc paru addideria capbore no malum 
«rit ucru fame et fiufueei3 noceat coi 
tui ut auciorea referrir quia fame fefue 
pfortat calefactoa ut Suicenna feccdo 
canone no uitupero. £t fi cu iftia addi 
derie paro mufet meli3 adbuc erit.ifa 
ciae ergo fic.lBe. aceti albi .f .ei. aque 
rofate I* utolate.f. iii.pl’ uel min3 fcom 
fortitudine aceti campbore.3.f. mufet 
grano .t.f. abradat" capbora ?mufc3 
ccrerat" 7 ola ftmul poftea egiretnr in 
quib3paro fpdgie itingar" que fepe odo 
ref. £t fi perfecti3 boc odorameto ba 
bere uie factae ftc.iBe.foliorrirofaru} 
rubearp ftlueftrtu librae.tii.utofaru3 li 
bra.l. ucl.f. aque ipfaru fi eo tepore ip 
fe baberi ri pofiut aceti forniTimt librae 
duae capborc.5.111. mufci.B.ii.pquafie 
tur oia fimul 7 ponat i' dabicbo uirri 7 
co claro 7 leto igne aqua ertrabat" -ea 
iru>$ fetib3 itero diftillef 71 apulla fcn 
claufa ufui 
gie odorifera babere uoluene fine mu 
fco 7 capbora aqua pficiee demo 
1 illa aqua aliqualiter calefacta ponaf* 
capbora 7 mufe3 fme alter a ipforum 
IC03 itettone qua babuerie 7 uae illud 
poftea diligeter obturet" quia aqua ba 
bebie mirabiliter odorifera m.llhutue 
em' odor mirabiliter cofortat co qua fi 
entequam domum egrediarie faciem 
tuam laucrte bonum erit, *]fbro perne 
nero addere poterie plue de mufco.ur 
tmn3 de capbora et poterie cob°,ad6 
re abre ligm aloee.ari.3.11.3te potef ac 
«ipere «qua rcfata \ uiolarl nT depoe 
u capbora *i mufcu lignii aloee i alu$ 
tale fcdm qo uoluerieet erit aqua optt 
ma qua poftea pmifcere poteria cu ace 
to. £t qr aliqija ferfa i 
domina^facieb3 aliqua macula Iducer 
pofTet defiderario no mm* q$ kcmiaee 
s pefte pref ua ri ut per me dferiptera 
utilitate aliqua ualeitr 
portare.rfadatfic.l&.lirargiri 8?gen 
fubtilflffe et cco 
quaf iduab3 Itbrte aceti uiri albi cpti 
tm ufq3 ad pfuptione medietatJ f cp ct?$ 
fpatulapmifcedodeiii pfilirri dtftillet 
et i apulla bri mrida ufui ?cfuef.©emn 
mufeigrana qmor. Serratur 
oia quib3 adde dei rartart.J.i.f.et ota 
pone i Ii6.ii.aque buliat ufqtie 
ad pfopttone ftte parti uel pl3 fep p fpa 
tulapmtfcedo* poftea p filr?u3 difltlle 
feti apulla bri clufa ufui ref uet" mane 
Itaq3 facie ppuacfi pano aliquo ffa ac 
ciptar bona domina gmta uua aq* pmc 
et alia gutta aque fecride.deide facie ft 
bi fncet. Tfeecnaq3 odore fuo pfortat 
fpirit3fouedo multiplicat 7 ubicriq3 ip 
fam fricauerie mirabilemiducit albedi 
ne. Spolent in boc tepore poma odori 
fera cofteU perne ergo faciao fic. 
I&.ftoracie calamite ccjticu cirri ari.3 
fi.becn albi 7 rubei mere ficce gartcfilo 
rn cardamomi ligni aloee uate rrae cala 
tm aromatici mirnllorn ari.j.i.fandalo 
rn 
maciemictemufcate cmamomi ambre 
03imi i. lau 
danrpurtflimi.J.iti.f pficiar" pomacd 
aqua melltfle r fi ipfa pficiendc piftello 
calido necefte fit uti moiltfieara tora pa 
ftaaddaf malarado 
tnufc3.£t nota quod ft bonum purum etelectu laudanti babueris mirabilia e 
rnt illa poma.quia ipfnm eft bafis i eiss 
jffdate ucro faciasfic.l&.floro nenu 
far 10 molarii flo2? buglofie rofarti3 ru. 
bearu3 fandalog ru.* fpodii 
capbor .3Jti.corticudtri.3af 
tnacia nucis mufcate maiorae 03 imi ga 
rtoftlatt karabe doracis calamite car 
damomt maflicisjedoarie (igni aloes 
laudant.J.tii.pqualTenf' cu aqua rofa? 
ultimo ucro addaf abrae mufc9* oi 
bus tftmul malaxatis fiat poma pfora 
ta decetismagnirudinis bcc naq5 po 
ma mo quo fupra odorada fut perfepe 
T&ic tame nota <$ fi per tc 
altque i capite pectore f alibi babuerit 
cui acetu uf odo? alicuius illorn nocei5 
addere 6bcs uf minuere illa refpicietia 
lapfd nerbt gratia fi quis frtgtdu ut1 ca 
larrofu babuerit cerebru F pectus ftjic 
ctu acetu 1 odoratu e ftmilia derelique 
* aliis dfcriptis utere oaorametie ue! 
alia pfice $ ut tue uidebif dtfcretioni 
pueire que er dicfi elicere poteris. Jre 
nota cp polTes er multf odotife?is fupta 
fcriptJ ta fimplicib* qua ppofitjpulueae 
pftcere e ipfu i ftdone ligare et uri in 0 
doratucp faciasfipl9quapoma uTait 
cjd dtlererts er fuprafcip#. Jte laudat 
fup oia Buerrots.pt. colltgef.ultimo 
capFo fepe byrci urina odorare, quod 
i quada apoteca gebenis tepore cutuf 
da pedis ubi multt habitabat facere ui 
di 7 nd urina fed fepe fe fup byrcts p:o< 
detes tpfd odorabat nec i ilia domo di 
dono qutfqui mojtu9 fuit, 
cafu multo cofert gfgiuas ac detes mu 
dos ab oi fozde tenere ftcfcilicetutip 
foru rone banelit9 ptinue redoles egre 
dtaf.Cupeciaigif i aceto fquillitico 
madefacta pfricenf fepe gtgiue quo g 
fecto c8 iftafcrtpto puluerc defes funt 
pfimiliter fricidiut.T&.falts pmunts 
buQi marmoris albi, pumicis coralio 
ro alboru 311.3.11. couicu cttri*3«i.f *ma 
flicis.3.i.mufci grana quatuor oia fub 
tiliflime 7 oi mane er illius 
puluere detes pfricent". 3ei6 ca pano 
nouo i grana ttcro itus abdergat 7 cjc 
acetu eni fquilllticu gmgiuas codrigit 
dentiu3 radtces confortat ac oris odo 
re bonu efFicit.Tfbuluis uero ille ab om 
niforde nitides reddat ac eos facit al 
biflimos cu quo fimiFz bonu facit oris 
odore.£t bec de regimine pfuationis 
peltis fuflficiat ad laude et bonore lefu 
crucifiri.g me aliosq3 boies ab bac ut 
meda pede fui puflima gratia pzefcrua 
re et cudodire dignetur.amen. 
25iffe?etiafti9 qnq3 ptin} capitula* 
Capitula primo ftbris pediletiaF fi 
gna ptmet ta «pnofttca qj dmddtatiua. 
5 quis pccdee tegfme dillige 
f ter obfuaueritdiumo fuffra 
gio a pede feu peflilenali fe 
bre idubie liber euade* et fi i aere q3tu 
cuq3pedifero mo:ef alfidue.0ed qa 
defectu pedis pFimosra 
pttacdeuom ia ordine premiflu obf 
uaredefebre acatiis apodematib9 pe 
ftiletialib9 e i pfeti dtfferetia facieda m 
to 7 tractatio, rimo tgir' poneda fut 
figna. dema cura qdno facile imo diflfi 
die mtebi plurimo eridit cu de ipfis au 
ctores nodri fs|J leuit trafieztnt.Sred 
tuo pie yefu pfifus aurilio boc c p9 ag 
gredi no formtdo.JribeciLe e?go meu 1 
, tellectu gra tua benigne me corrobora 
ut bm9imitf morbi ta pfetia% 
ca fignaettsdecura fu dilucide inferi &tref>offi5 q6 qlibetei’ uafeatt cegni 
lione deuenire falubriaq5 fuccefliue acS 
bibereremedia qfia bndfct’! fecula fc 
culog ame. itaq3 nota da cp 
abfq3 peftiletiaitfebje poteft quif peftc 
mori tanta enim poteft cfle aeria infec 
tiottenenofa abfque boc quod tine au 
ctafitealiditafnaturafimo liat frigidi 
fate ad bcnu3 intellecta fibi tnefle ut in 
yetne pdiileriali frigidiffima fepe ptm 
git gp ille attract’aer fpirir’ 7 eordia p 
pfetionem taliter alterabit 7 idifponet 
*bfq5 boc q? in ipfia fpirittb’ 7 bumo 
nbua naturalia eorum calor fuper in 
tendatur quod opera uiteampliua et 
ercere non poterunt.IRam fpiritua ui 
talea debitum organum in quo refide 
anr no bentea cedur formeet egredien 
fea de corde ea dereliquat et fic accidit 
morf.bnc mortf modn letigit ille follem 
nia fpeculator petr’ 4 ebano i fuo 4 ne 
nenia *c iii.que fi quia bn notanerit mf 
taa loluet altricardea factaa iter domi 
tm Centile 7 Jannina dfartirana et 
ipfti Kbettn dra nonagefima tertia, ut 
apparet tn corti feriptj fuper quarta p 
tui tractatu quarto.c.ii. illo pagrafo • 
lEtex bia quide febrib’. IRotadd feco 
do gp et fi effmtcra ei bubonu5 no pefii 
lentialin peffit de ipfa nec 4 bu 
tub’ ut fic alia i illo tracraru babere fa 
tere mettone quia peftiletiaFfebria 
no folaer quatuor bumorib’potpro 
uenire fed et ee pot effimera. Sttende 
q> infra deferiba qtfcdm febrium pedi 
lentialin uarierate pfimilrter uarianda 
cft cura. j0ia itaq3 peftiletiaffebriafi 
gna pmunia fant qt fine magno exferio 
ri ealote infirmo inueniea iquietn ita ut 
fine apparett caufa ipfa plua debito re 
piea conturbaru.Calot eni ptopf mari 
m eordia nocumetn trabifad intra id 
IterPfncecIttur * conturbat*' .Wndrrt 
fernnfirm’feinttenorib’ cauma mia 
tum fetfre ur ardere uideaf cp propter 
malignitate circa 
cor 7 pulmone ertflentm accidit.nnde 
necefiario magntficaf banelit’ ucl fre 
qaetat\ Sinnr co bocaftarttea tn no p 
ceptibtli tepore fine maiftfta occafrone 
ipfo a natura fua fote i mottb9* alita to 
taliter extraneato. iReperiea mfup uir 
tute multum proftrarii.pulPWo i om 
nt taii febre ut plurimum x>bi1' udetac 
fptfua 7 fiftolea dieftole maior eriftit 
04 fi cn B alieatto furo ac tftitia uigili 
ara fuerit faciei 7 odbg cittrtae ? nigr 
die ligne om em armi die t falfedie ? ite 
fa fttt a calore oelflegate falfo boc,p 
ueire flegmate tam falfo 
accidetia oia magia qua I colera debet 
ee quieta, ©i ante inftrm’ appareat ut 
circa precordialia fuffocef 7 in ore di* 
cedtne aliquam fen#it rubedo quoq$ in 
facie 7 ocuIi0uideatur.Cumq3 ipfum 
tetigeriof faciem maxime quafi madi 
damae fifudare ueHetinueniesnccti 
magn’infit furor aliia fignte communi 
ter apparettb’faguine icafore ,pn6d 
ea.0ed fi a flegmate paliditaa 
port’ q$ rubedo erit i facie ac oia ernr 
qetiora aceidetia 7 matie cefia parib9 
q5 f aliia iucntea dtffttate i pulfu 7 ftat 
qfidoq$ i ifto cafu ur no loquaf nec bn 
fetiat propf defecto rtutJ 4 
melacolia dico fed erit ifjrm’ magia tti 
ftiaatq3rimeacn quo de falute minuo 
fperabt'f.£r fi uia fup illa certi’ iudica 
re pfidera iter cetera pplexiene et pre 
cedea regime.deide etate regione rep9 
anni et ccta p bec ei'3 fcdm bnmore cui 
magia;atteftaf' cerri’ 
ifup febnb’ peftiletialib’ 7 matie pfir 
matj indi ut oia oleat euiiemta atbanelitue egeftionee urina et ftrdo 
ree.frt ficnbocaere ifectnfciuerieuf 
febre mori aliquot peftiletialtotb3 feti 
plurtbue ex odiet? apparetibue fignia 
fup peftiletiale febre certf fic mdicabif 
de cniue natura ut plurima e uartollaf 
tiel morbtiloe atrace carbacula uet btl 
bone demoflrare gb3 ucl aliquoillord 
apparetibuf d bac febre nullatenuf du 
bitabie quepreprer calone retractio 
ne ut plurima maior in nocte 
in die*3fnftrmiq5 nonoqui mipfo2f. ait 
qua cadit i ftnccpi ac ena toq fuccedit 
extremitam frigidt!ae.3nrduq3 fudor 
frigido (udat ac ,ppf uentofitaree gr of 
fae nenenofae ineruteidufae ptrfepe 
cadat in fpafma. £t quadoq3 ueter in 
fiat' «pliaacfuflet ydropie flux3 fimi 
liter uetrte interdii eie accidit unctuo 
V ,ppter calore int3 nebemeter mclufo 
petere fciltcet pinguedine eliquare. £t 
qr ad oa ftoaci materia decurrir trerdd 
pfepe eie uomirMiuerfa? accidit mate 
rtern ac colora urina ut dicta e de men 
te Suice.tibtfeper ccrt3 nati3 n cxtflat 
0i fame a naturali fua fuerat difpcfiio 
ne mutata cb bec febrie poflit ab olbue 
bumonbu0rpuemre fup illa ludica que 
tibi bumore peccare demoftrat qr boc 
declarare nimie fuerit prolixa fed alio 
ru3 auctora doctrina illud clare appre 
bedee quod etia fimilir in meo de febri 
b3propni0 capituf apredemonflraui 
01 ant tepore peftielme manifefta oc 
cafione altque iuenerie cdtriflari et de 
nullo alio qua de corde pquerat" p quo 
fqetat" et anguftiaf etpulfueemagn* 
et uelox 7 frequee nullaq3 fit uelpauca 
i facte et urtne mutatio tale fciae effime 
rapattpefliletiale.et flue appareat bu 
bo ftue atrax ut alta pefFiletiatia apofle 
matafiuen ut plurtmumfi eidefuccur 
arf ea de morief' i die q: pcftifetia?aer 
ille ipfTione fua fixit t corde ,ppf qp fpj 
rit3 uitalee preter naruralr iflamauit« 
fic effimera peftilentiale tduxtf. O er 
go i iftocafu infirma uiderie inquieta 
ac preter natura fua conturbatu co $ 
ftrattdeuirturiefciae aereitld ueneno 
fiflima imprelTione fua ta in corde firaf 
fe qrfua malignitate uttalee fpirttue ta 
itf mdifpofutrut apltiie opera utte nc 
queat exercer nulla alta i corpore facta 
mutatoe 7 io talea infra pauca e boraa 
moriunt" 7 credo q>bocintedebatmai 
filiue da dixit qp efftmera forfa mr pefH 
letialee peiorexiftit. £goauteannoe 
lapfo nonulloe bfc uidi tbtart bauari 
qui i uirtutenaturali 7 animali ppeten 
ter fe babebat nec de alio qua 6 corde 
pquerebant" co grandi angnflia 7 ptur 
batioe in tanta qp diceret cor fibi pilae 
oficer 7 omniborauiram etalare? nf 
lo alio pelhletiali apcflemate apparete 
tamen mete fana infra, xxr.borae mor 
tut funt quod in allia peftiletiahbua fe 
brib3 rartflime ptigitut p3tmo ufque 
ad qrta morte utpfima expecrat.IRec 
qe mirari d3 Ii ifti morre pfetiar.na rd 
tat ualenua maximue d illa uerula que 
cicura uenenn baufirqd publico arma 
rio reponebat" ad bocut uoleteeaplf* 
prefenecture uiuere morte qh ueler pof 
fet eltgcf qre i pfetia popeij illud fopfit 
uenend 71 gremio exiflef dicebat 
ipfn ferire cordi apprcpiquare et cum 
cor fetit artigef ait qr ueneno cor igref 
fu e fuit motua 7 flati erpirauir.£t fic 
peflietpe pfepe accidit idubitaf.0ed 
qrtaatiqui q3 moderni ualetee pbtfid 
pefttletiatoe fugiat taq3 dyabold no re 
perit bec peftie materia fic ad plenum 
babi$ attede deice pe ali 
qua paucula figna ,pnoftica ct pruno i fignte bonie noqtia confi 
dae /IBa ficut dicit ille follente 0pecu 
lator petr3 de ebano allegata diffcretia 
proprio efl febri peftiletiali ut cordi i 
bereat 7fi in alite pricipalib3 mcbria 
adbuc radicaliter ieriftat.pdt tame no 
cumentu ftc cordi lelTe gp nd epati uf ce 
rtbro utftati dicto eliqua de re uirt3 
pertertta* t nullo atteptat ifurgerecd 
tra morbo fed corp3 gubernare ut i fa 
tutate conat" £t ideo fepe apparet put 
P bon3 7 urina cb quo ueloctter meriti 
tur. £t fi mulu antiquoru i boc fldmi 
ratifbt ndpfiderauerbt qualificroni 
cie egritudmib3 ut i etbica cb er pauca 
uel quafi fepe nulla 7 matie in urina ua 
rictae eriftat cb quo tame ifirmue ccn 
tinue tedit ad mOrte. *&nde dicit Ceti 
lie fuper quarta primi gp quede5 nidit 
tta lenirer febriente ut neq$ fdpnum ne 
q$ obum plue foltto dimitteret 7 bora 
lurgee pfuetafacta fuaut antea facie 
hat. jjnfepttma uero ipfbincapite fu 
dor frigid3 rapuit et flati pelle perem 
pmee.IRdnulloe etta narrat in crifib3 
t fine fcibcet uf pod paucae tfra horae 
fuific pedifera morte pfimptof 7 ipfaf 
crifcee oia bona figna preceflerat 7 ap 
pazeter laudabtlee fuerateuacuaiioee 
er qmb3fe multo feferunt aleuiatoe bo 
nif ezgo no pfidae t figme in illo cafu q 
re bonie quibufcunq3 nd obdantib3 f< 
gnie fie feper in cu:a follicit3.0icopie 
crebro euentee ludor frigid3 
coloro uomitue 7 marim3 adfanguine 
tedene. lEgclltdee liquide 7 unetnofe 
mia nigra ud liuida fetee banelit3fpaf 
m3ucl apparene ydrope quodlibet illo 
rum ut plurima (igmficat perditionem 
0?> ft omnia uel er bie plura fuerint in 
fimul pplicata de futura morte nullate 
n3 dubuabieXotrazia nd tn falute 
fed fpe falufj aliqttale potfut bae 
tio appettt3.nigredoUgue. iquierado* 
alienatio.ifdpndtae abfq3 figte fupezi 
onb3 appazetia et fi totale de ifi rmo 6 
fperationend,pnncie0.0igna attri eri 
ftunt timozofa. £r bec de fignte actua 
ile febrie pefttletialie fufficiant; 
£>eqnttuz capttulom fecundum. 
tCapfm. fc63 de figie buboie carbo 
cult atractf 7 uariolaz^-rce. 
3C>ubonc0 carbacult atzacee 
b morbilli 7 uariole pfepe \ bif 
apparet febnb5 pefhletialib3 
qre deeogfigiealigd diceduj uidetuz. 
quo norado gp et fi bubo mftipli 
ctf accipi poiTit.i $ apate 
emntoriog cordie cerebri?epatf acci 
pif q? t circuitu ueficae nullae bne nec 
dwfo2£ colo2? uenullae apparefee.i et3 
erttura nulla efcara dereliquit.£r gb3 
igit ei3 figna fa|5 nobie erifiat mamfe 
itactf i motoriie apo 
ftemalif circbftationato ifpererie illud 
abigee cite bubone.un alige co febre i 
aliqute accidit fine febze er alige e pefti 
lerialie qui frzifeco apoffema dmolhat 
de quo ttelligif' i pfeti 7 alige Rd.0ed 
bae dtfferetiae i ftgie ,pnofticie te tfra 
docebo.Carbbcul9 £o eff puflula mala 
locmpburee i quo e nigra feu eurina p 
rubedine obfcura dolore itolorabili p 
azdoze et i cizcuitu ueficat<5e3.cfcsraq3 
qlie er cauterio feu pbufhoe (olet ,pue 
nireprupif dezeligt qui f tta qti igie pfi 
c3 feu pruna et a nonullie igie facer ap 
pcllat.licet fore p igne pficb p prunaj 
Huic.ibi atraceitellereritut.f.p bec 
nota gzad3 malignitatif nobtf daret ad 
itelligedbgpefatf uenilmule licet fpeci filiua ifra de antrace.c.6 alccf atracta 
re uideatur.IRa antrar ut aliqui uolnt 
nibil aliud eft qua carbuncul9maligna 
t9 cui obtta ftati nd fuerat applicata re 
media unde eiua colo: prio muta? i ut 
ride» deide in nigrd ultimo uero locua 
corrodit 7 ulcerat et fic fit antrar. £t 
per bocpj primo q? antrar«carbdctt 
lua tfto mo non differat tame fcdm ma 
iore Tmiore maligntta? trenfione 
fccddo q> accipiedo antrace tfto modo 
qualir antrar elf prio carbdcul3 fuccef 
ftue fit atrar per prt3 tame antrar e pu 
ftula maligna i circuitu quafda uenfaa 
ad modd yridia babea citriaa nfgraa 
7 zubeaf i pneipio ut pl'i 
mum quatltate leticufc nd ercedit.cum 
cufptdeiteriua prelTa ttollerabilhbua 
agnftiia et accidetia iteftfTima feuiente 
ad ulfimuj corrodi? loc3 et ulcerat' et 
fit antro.'? deo atrar ab atro nncopa? 
X ab antror grece.latine pruna.feu igni 
tua carbo.na$ fi pruna feu carbo, igni 
tua pofirua fup mebru ipfd corrodit et 
mortificat ita et atzatXazbdcul3 ro di 
ci? qz mebru i quo eff rubet iflamaf ca 
letet dolet ac fi carbo fup ipfdpofitua 
eet antrti nondd faciea p3 ergo er dic? 
carbdcuhetatraciadifferetiaer quib* 
oibuaeorum figna patet fubttltriruen 
ti pplicando qua marime figna pelfile 
ttalia febrta ateferipta, hariole fnt 
pullule pne zotdde i febze pclufa aliqua 
tame emmetia eje cuti eucnietea. 06 fi 
Suice* dicat falut3 fore uariolaa fup 
febreuetre qua febre fup 
q> quia dicere uell3 pofltbile fore aliqa 
uariolaa fine febre polfe uenirq? eifet 
ptra daia deferiptione. dicenda eft qz 
polfibile e aliqua materia abfq3 ebulird 
ne ad cutim «ppeili que quado iciptt pu 
trefeer ta cito ad bond intellecta iciptt 
tiarfolari * tunc febre canfaf concfufl. 
0alm3 ergo uariolaa fuper fcbre$ cre 
fticaltf euemr 7 tpfa quietar qua it,d dt 
cto febre fup uaziolaa accider ut p3 c 6 
fiderat!» 7 boc uoluit Suicen.p i(Id tet 
td quarta primi.£r quo fi tame feqni? 
fine febr polfe uariolaa euenir.i0uara 
figna fffebria ptinuacd quadam facie 
acoculorn rubedine a quib3,ppterua 
porea ad caput afcedentea ftnnfle ut la 
padea egredi uideanf. &deft ftmtliter 
plenitudo ac uenarn tefiocn quadam 
timporib3 pulfatioe ac capi? grauedie 
7 ut plurima dulcedine i ore peipiunt 
canaria pruritu ac dolore 
crtenfione ucne fuper dorfo eriftentia 
que pro tdc faguine replet nimia i toto 
q3 7 circa cuti marime queda punctio 
fenti? cd difficultate 7 raucedine uoda 
7 cd boc multu$ anguftia? 7 inquieta? 
infirir3 cui tremor cordte nonoqua ac 
cidit 7 ,ppter calore eliquante materia 
in capite cuiua aliqua para tendit ad o 
culoat aliqua ad guttur lacrimantur 
7 fputum reddirur groffiua foltto.lEt 
qui aut inquit yfaac uariole er quohb5 
qtuor bumo2j pnt tibi pulf3 et 
urina no foret figniftcatio certa fed cd 
ut pfimd uariole a faguie «pueniat ait 
utpfimd pulfua magnuaplenuaundo 
fua et urina rubea grolfa.£]£bozbtlua 
adt e pullula pua colenca i febre conti 
nuacd pua aur nulla fuper cuti etmnen 
tiaXtdzmorbtllua qfi morbueminti 
tue.l&ec deferiptio elici poter dicti* 
autc.pma.tiu.c*de morbilia p qua pat$ 
dra if uartola et morbtlld.l: t qz ita mo 
dica driit figna uariolag fdt figna mor 
billog fed t mozbillo accidetia oia futi 
tefioza io i ipfo maior e iflamatio et ma 
ior anguftia* plurealacrime.lfcrtq* i 
morbllloucna dorft emin’ repletaqjf «arioliomtnoradeftdorfi dolor er ut 
dirit.auic.uartole ut plurima ,puemrit 
a faguine to cri figna ftnocbe putrid ai 
de2ta cn figio i boc capio de 
fcripiJ ifirmri deber uanolan 
bi$ ad iftoq gnq3 figna 
e de cef o ucmedri. quo notadri cp 
fi altqd apparuerit dem fme 
Ifirmt alleuiatioe delttefcatipfi9 ifirmi 
i pdmonia f;gnri I3 i uatiolio 7 morbilf 
oppofuri ptingat interda fed raro tri. 
glmpltuo tameipfojpmagiocitaappt 
tio fuerit domo ifirmi fequat' alleuiato 
erit minuo ueredu5 3cie && 
tionofequaf’ maiore timor co maiore 
iterum mebrl a quo uemt figniftcer lefi 
one ceterlo tri paribue quato cittuo ap 
paret tato minuo aereda erat.lKurfua 
uero quatobubocarbaculua f antrar 
9 prtctpalib9 mebrie fuerit diftanttora 
tmacime a corde tato ceterie panb9 
minue erat piculofa, 0ed cri atrae fu 
erit in remotio 7 circa diafragma pun 
ctura fetiat" cum quo fudor fupueiat 7 
macie frtgid9 ,ppmqua mo2te ertt ,pnfi 
ctano. cor dm fuerit vX 
Hoacterit ut plurimo 
facu atrae qriq$ ad coi ore 2ubea qnq5 
ed eurinum qriq3 ad uinde 7 qriq3 uer 
tat ad nigra minuo periculoP rube9 de 
id citrtn9 uero ut plu2< 
mu perditione ifirmi dnritiat.ntger aut 
mo2te oio ucauic.tertia.uii.c. 
de alcbom l6t p m pneipaliri mebro2U3 
mactonio qriq3nafcaf magiouerend9 
e qui e cordio deide cerebri. 7 in.ui.e 
patioemuctoriio eciftit.lRdnulli tame 
crediderat auic.iillocapfode bubone 
itellecifle cp fi fic ide efi5 iudiciu ut patj 
itelligetPJn carbomo 
fide eft pfimiliter C0I02 attededuo nam 
rabe9 7 eurinum’ min9 timoroP exiftit 
tifger uero 7'uiridio magto cr qtio rn 
tantracequaicarbriculo uiridi cirrfo 
uel liuido fi loc9 in quo fuerit crir crfic 
*atuo mo2te propinqua fignificat. 3 ur 
ia fniamppocratieprio proncfticorit 
dum dicit it in egrocorpefueriiatrar 
u\ carbuncul9 fiue precelTerit Huc cg:d 
fupuenerttop9e aitedereg?fi etficca 
i1* fuit locuoeiuo ut colore tunde ufd 
trina T iiuido pruliezit mote dicit «pci 
ma.tfrtbubombue £o et ii er fpie ahqa 
nonoq3 penituo appareat fine febre uf 
«c nimio labo2e uelrepletoe 
7 ntmto coitu ulcer aliquo i ppurio etri 
te cofiio uel ribtto cui9 rtute uel doloze 
ad iguina ifdri icurrrit bumoro apofte 
mata ibide genewtea fme t daudicaioe 
uel alio bmoi faluioz attri oib9 iudicar 
9 e ecteriorib9 citi9 appa:et cri acciden 
tm f febrio rcilTtdc.Jn uaric lar aeno 
billog ,pnofticaide q fequnf frit attede 
da.f.eoj? appttio q; cita X rarda puitao 
et magnitudo numeri mfritudo priatio 
t dtfcdttnuatd duricieo? molltcieo et 
coloret refpectujnfirmi fitiaetbane 
lituo refpectu primig citi9 appent ce’ if 
pib9 min9 fnt ttorofe pue £0 pauci m e 
n difcotiate 7 molleo pfife cefio pibuo 
fuia oppofitJmin9 ff pcilofe.j0e color 
arit qiiq3 albi qriq3 eurini qriq5 uirtdeo 
lterdri uiolacri 7 nonriq5 nigti eriftunt 
colorio uri pptez uarietate5 colorif 02 
uaiola 7 fcdm illa ozdine ni 
gredi approptqtief tatomagie far peri 
ctofe 7 q3to mi9 mP.iBeo ifup feb2e et 
alia acentia B prina 013 boc nota2e et fi 
ree bec et illa applica fO* 
gra.uaiole cito appentee pue pauci nu 
meri difcotiate molleo et albe cri pauca 
aut nllafitiet baelit9 boitate cri febrio 
et altos accrittrigetatione faluteoio fi 
gmficat.Tfeio toptraria morte unri ga tftoqertr coq morte a!t6 £o falute p?o 
ndciat.£t to h oia Cigna dilligef erata 
%> fi Calabria pualeat falute tto 
rofa uero mone 7 pnictofa morte.lRa 
ro tn mfd fuit uaiolas flue morbilos ui 
olatroe T nigros fore 7 ifirmn mojtem 
cuafiiTe ut plurimo qui er uaiohs mo 
rmt' er fgnaria pfocatt peur.t fi ptfgat 
extioza n foln 13 et ftcftia naiolati ut fe 
pe ?i igit er fluru uetttf tc 7 er fteftiog 
rafaramormf rinnqua etuariolati fa 
gume mingat cd qua fi urina nigra ui 
dere futura morte pronucia q? ficum 
boc fuit cafus uirtucj moriatur 1' breuf 
jEc q? bec qutq3 ut dicta tft.f.bubo car 
baculus atrae uariole 7 morbilli febre 
u:priu5 peftilettale comuniiafacet,p 
ut pefttlettalia de cis pmemoiario fu m 
pnti. 0i t cora ,pnofttcis nuqua falli 6 
fideras a do que i pnri.c.iBnnctata bif 
que i precedettde pionofhcis pcftilen 
tiaf febris deferibuf. £t prto mrtute 
pfpice q> fi pftans fuit bome alite appe 
retibMigms falute pronucia 0iuero 
ttorofa timore 7 (1 mala ftgna cd uirm 
tif,pftratioe fuerint ifirmd folum pref 
bitero derelique quordeuiuos 7 mor 
tuosmaducare. j£t bec de bubonis 
carbnculi antracis rnoabitlord ac uari 
olaruj ligni© tam pronoftteis qua p;e 
fecibus fic prefetibue dicta fufficiant. 
JLaus deo 
iTapitulum tertium dc cura febris 
peftilemialis • , 
jEtrepa ta peftiletialis febtis 
d q3 apofteatu peftilettaliu3 eft 
cura poneda gb5 nifi in breui 
fuccurfn dederis laborabis i uann.lRa 
bic rapar morb’ ita fine mificordia ue 
loctf agit $ fi paucas jfr a boras pfira 
tne quoe rapft nulli ad curi ref pictee 
mificordia deuoiat tmmflie. £ t fi quif 
petat ftno raltfpfirmaroie boaatp ut et 
edctfp3 cert9 fimo9 limitari no poteft 
Tfbcftiletialte naq3 effimera ifirmu fud 
trigita expedit tfra boaae buoaalie co 
quito et acuttoai boor ,pueit tito cui9 
fe expediet, 1£>t a poftematib9aute p5 
gd dridn et ftgnie ,pnofticie i paeceden 
ti.c.poft$.£tri mfri modeani dixerit 
pfirmatoie coe3 fminu for.rriiti. boaa 
ri a(ii.rii.Hltt.ci.?.alii.alii,*ce.0ed p 
utp3 erdeieboe metiri propf morbi 
ac corpoap diuerfitate mime poflfttf atte 
de q tfra docebo et ad curaq3 cin9po 
tef fcdm® accedaf.ni te f ddo ceaiiflimu 
cpf(bictremed9morb9nd fueru pfiri 
tue quotquot cure bon3 afltipferie xpo 
iuuate abipfi9 uoraciffimie faucib9 et 
fmpabif acuta itaq3 peftiletiaffebrif p 
mtt9tcboado reru Ut no naturaltu re 
gime anfcrtba pro quo fatf liqu*t aere 
ot dte eo odorifero igne fore rnouado 
ad frigiditate stepata but 
ditate debee co odoriferis aiierado re 
ducer babeae ergo caerae duae f plee 
vi una aere p ignerenouato atq3 feca 
di etigetiam alterato porter' mfirmue 
fzt ft pofftbile e ipfe ttr T quater in tali 
aere renouato omni die mutetur.£t ft 
aer ille fuerit feptetrionalibue uentf et 
poftt9ft ut abilflibere ualeat euenta 
ri falubrio adbuc erit iurta fma3 raf.lf. 
tttt.almi.c. 6 cautela egritudmu3 ab 9 
no loco ad altii trafeitii.igr 013 iociq$ 
g ueto fupeft fftrmi eligef .f ce.05 
aer aenouad9 atq3 fcdm erigetia CU3 a! 
teritib9 coraiged3 erifttt aefplicc fupaa 
dra fcda.c.de aeria regie, naqj 
fcdm qp bicrie iterione rcera fiplicee 
iueniee q$ ppofttae gb9 f renouare ae 
re poteate et altera*e.£t ft i ahq ptopi <jtia uilfa t qtta famis aer’ etiflit tfirtrmf 
ftati accederet uel faceret fe potari ma 
jcie ft i illa domo null9 alius er pefte fue 
rit defnctns fecurius adbue eet q? teno 
nadi aerem cam nd bres (} eet tarumo 
do tu odorifer alteradus.Tfbrcfeapti 
cularis afpect9bui9 domus pot elTe raf 
ut ipa3 Bitantes ad infectione peftiletia 
le dtfponat".l£t fic ,ppt boc tfdo tficif 
una utila et alia nonulli ia ob b® 
pceperdturifccta domo 
es no Bitet" Siii ufq3 ad fer mefes 7cu 
|Et ego dico cp n e falte ufq3 ad t:es me 
fes iBitada. iRa ille peftiletie ab afpec 
tu ptiefari ut pftmo ad minuf 
p una durat figo2j triplicitate. Otiato 
tame plus ad illa Bitadudomu3 diftule 
ris tato melt9crtt. it t q? ead doma Bira 
tes ut pfimu utut" regimte 7 eude artra 
but aere optimu remediu e ut cu un9 in 
firmat" alii fugiat ornes 7 marieerifte 
tes ctatf pplertois 7 cetera $n atris er 
go rectlficatide qua marie debes ee fof 
licti29 na cu euerattdts ca ad cor ptmue 
deferat fi debite corrept9 fuerit maria 
em bui9 imif mo:bi curatio.03 i boc 
cafu unu generale circa ornes res nd na 
turales bn meorie pmitte IRa fut b e r s 
t fuis qlitatib9 dtfponede diuerftmode 
fcdm morbi efetiam.f. tepus ani erare 
feru pplerione arte #rute 7 repletione 
et ent ifta fcdj e02j uarietate 
fer rerd nd naturalium regime b3 
mode uariare. nam fi pro omnibus ae 
rem femper equaft et uno modo difpo 
nens cibum et potum confimiliter pre 
parans 7 uniformiter de alus non na 
turalibus reb9 facies marimu errore5 
pmittes tn born noticta fuper dta feda 
jppnis capfis fcdm erigentia clari9 ba 
bullit T&ua iraq3 Bitis ad cibi 7 potus 
regime deutmo. |bro quo nota quod 
turt*l boc cafu p uta rcfotutois marle 
profternttur jfdeo debem9 7 fi egatiu 
io quatucuq5 fit acuta ipfo infirmo pee 
fepe reficere na utdic.autc. quarta p 
tni tpfe qnoq5.f. medie3* fp fit follicitus 
de eo cp magia fufpectu e et eft uirtus 
fifuettt ualdedebifautegritudo fifue 
rit multo fortJ.sce.iari i boc cau pluri 
mi eogguirilif agnt 7 fup illud come 
dntuiolenf abfoluuf * uiuut.prta qua* 
ti.c.d cura febris peftiletiaf.nn genti 
lis fup illo paflu igt cp fpne fut ifecti t 
ptinue ab aere inficito" ideo cadit appe 
tit9 * ,pfternit" £tus quare eget ptmua 
reftaurafide 7 fptritun renouatione et 
id raf qtro alm.c.deje.pefti. 1feacpre 
rea laborares paflTtde adeomededu ali 
gd fut cogedi 7ce. 0cdm ergo rtutf re 
nore for tfiami talef dietadi.lHa fi pflaf 
uafde fuerit poteris fubtili9 dietarc et 
nd afcultea pifiefes fudates fe fupe? illo 
stfo.pme pricule ad ulnmaa egntudief 
et cetera quia prima die mbil dare ia 
bent preter paru5 ague frigide aceto p 
mirte.fecunda uero 7 terna die parum 
offe facte i colatura leno cu modico ace 
tonateftdteratj uter dutj patere pdr. 
M pfimti male fuccedtf.irr ifttf igifmo 
ia otb3 poterts de pfuada mite fo 
licit9fis.£tq:febritj etatu regione ca 
plertonti.fce.uaiietast cibo 7 potu ba 
b5 dietadt modum multtpltcif uariare. 
Sttede Cola cibaria q flati feriba 7 bis 
pticulariter uteria ,put difeterdi tue ui 
debif puenire.£duentnt igtf pulles er 
farina ordei uf mfto ei9 uf auena pueiet 
et tritteu cu lacte amigdafaz? uet fine et 
qr falfa fut tfdo prrbulianf et abiciar p 
ma aqua amigdd et fimula ftft puemur* 
j8t qj bec ut pfimu cu lacte 
folet pparari ertrabe fpm co aqua o*tf i 
i£t ft bec nutribiliora facete uoluena i brodio gallo:? nodo ceentiu tiT puffo$ 
luuendueledt decoqui faciaa fed talia 
brodia cd lactuca ptmue for alterada t 
cdiuia cucurbita acetofa uf ponulaca. 
t ft i fano rpe bec o:ta fit tntto fd t meli 
ora.uel falte colligaf ia torcpfdptouf 
babeaa felacdiamotabiU quatitateet 
eliqualif pquatiata.? i petia rara liga 
ta bulliat CU3 carnib9 ilf£tftmfitatd 
utdcat non uituperare ut t petia lige? 
modico fandalo2? ‘i modi 
cd capbore cd modico fpodiicd berbc 
ria quatitate que! tibi uidebif couenire 
T&oc ent ut p3 btodid i carnea potef 
alterat p boc et mirabtlif pfortat t iXc 
brodidadofadecoqueda fercula pueS 
ent atq3 fiedd ptufd cd quo et magif cat 
nea fic alterate puenidt. £tfiipforum 
brodid uolueria exibere bono pfimilif 
trit.0ed ut fit magia nutribile faciaa 
carnea iltaa dcoqui ufq$ ad ca:nid fepa 
rato5 -z ite: duo iciforia T aliter ppnml 
tur ut tale brodid tribuaf i quo fi pa;i? 
fucci Icmola citraguli citri pomo:? ace 
tofoa? acetofe ppucioj? ut$ agtcfte uini 
berbcria X granato:? bulteait laudabili9 
•dbnc eet Xaceti pa2? tale brodium 
tp cu oib9 fuia fercuf polTea facere pmi 
fceri babeaa gallina iuuene capone fa 
Itant» X tuueneapdicea nX carne edina i 
debet uolatilia fine aqua deplumari t 
ftertorib9 abiecfi i fruft a minuta quatd 
poteria totdicidaf poftea pone i uafe 
terreo bn it9 uitreato Tapula nitrea in 
qua poe aque acetofe aque rof.aq uio 
lat?.an ptea.it.uini maluatici Xalteri9al 
bibli odoriferiparte.f.tfcdm carniu 
quatitate accipere addedo exfucctap 
dictf quatitate fufficiete qutb9 oib9add 
fadalo:? ciirino:? pquaiTatord«3.ii.rpo 
dti«s«i* croci.B.t, capbore gra.ii.f lige 
turi pcciaf funui cxcarmb9 fpallef * 
ducatU.!* plureaponaf cum eia f fodo 
uafia. delde uaa illud diligeter obtura 
fictam tu aliquid exptret.pofteaf caca 
bo magno aqua repleta poaa ad ignej 
claro sfine fumo ipfu ptinuado 7 adde 
do cu op9 fuerit aquam calida fic ut bti 
liat fdefineter et boc falte p quatuor uf 
fr.boraa ptinuef.deide ab igne umoto 
caro rota bn p ftraminea p fuo brodio 
ept fundo uafia exiftiterpmaf 7 toruj 
ufut refuet'.£t poteria tale brodium 
fcom itetione qua bueria dtuerfimode 
pficere addedo i eo uel minuedo prout 
difcrcfioi tue uidebif puemre.E>e tali 
naq5 brodio i fuia qbufcuq5 feuuf tam 
f ptufo q51 alqa addere poteria et erit 
realboccafumariepuenieaur p5.po 
teria et (firmo de ipfo exbibere liplictf 
TRa mibi tale brodio fcdm qua bui ften 
tdej alterato figulare fepe fecit bonoie 
jf tat etia alit brodio q> aqua camta 6 
quo auctoiee faciot metoej ce credo U 
cet marfili9 per aqua earnia aliud ltelle 
ceritutftatidicef na accipmtallaapul 
paa pectoria et laciolaa ariu3 3 
f of amota piguedie 7 co filo in 
eliquo ficq? fun 
dn tager nequeat p modico aque ro.uf 
ni optimi et altcuiuf ex pnotatf fuccia p 
pua afpfe fed deberet bee aque ee i pan 
ca qntitate ponedo I fodo naf. fadaloa 
ducaroa et alia ut a dimiflo croco.f.et 
potea ponere capbore et i attquo 
frigidepplecidia exntemaldnoeet po 
nete mufci.delde uaa illud tali op 
turef ne fpirer et f cacabo ut a colloca 
to p.it.r et.boraa bulir pmittat * extta 
cta carne quelut ligno ficcafa pmanfit 
aqua mirabiffrut) i fodo uafia repertf 
quafubftatiarulgareat p0nib9iiF ap 
pellat et fi ipfi9 duo f tria coclearia mf 
lipliwdo fpoa «utfmirabihf pfortat it Ipta5 fola uel cn alio mixta ct! quo uo 
iBeriapoterlf exhibere. Eliqn tn alitet 
bac aquafacmt accipiedo quauif exfro 
dic# z euifcerata p quos 
diuidnt bolo®, t e mod’Huice.in de tif 
fib9codi®.c.6 aq cari® Tea car nin et ca 
afcriptJt uafe bii obturat poftea 
aqua extrahat ut fupra quatti tmedia 
te deferipta no laudo Elii et aqua illi 
laciat ad alebicn uttreu3 cum claro t le 
toigne quamfifeceri® ex ali® et lance 
oh® foln erit laudabilior amota ofpitt 
guedieettufacta® ut libet. jLandarcm 
tri ut ucfica alebicbit balneo marielo 
care! q? uirt’ igni® f aqua derelicta ml 
uor multa fortc.£x idi® modi® aqua 
pfidedo aquam carni® reputo. 
i recepi fui® fuper primam qr 
tt.m.c.deregimfe uomst3 accideti® in 
febrib’ ftc aquam carni® 
at' caro edina que cn logi® lardoib’ ifil 
tref xfc6mitentd3 qua babueri®cum 
aqua ro .utno ud alio pfift fe 
pe afperfai uerudecoquaf deidc ico 
latello bene cooperto pa? dimittaf po 
ftea iter duo iciforia forti i pprimatur 
ct # egredi! aqua carni® appellat. £t 
ego puto poci’ bunc fuccum carni® ap 
pellari pdignn ei (5 no e de noib’ cura} 
dn tali g° fucco fcd} tua ttettone altera 
to utere fi libuerit.Skd utmagidrali* 
fiat accipe q5ui® ex auib’ efcripfj f car 
ne edinam c it’ flue i corpoub’ poe fi 
dato®capbora ducatof z alia ,put 0 te 
docui x i ueru debite coct9 cn igne fine 
fumo extrahe que ifirmo folo n! cn alio 
tmxtn fuccn tribue et erit re® mira ib°. 
cafuXaudat ej .iRaf.r.alm.c.allega. 
pulte ex farina ordei p lacte acetofo fa 
ctnclacacetofd fifcquib’ utere filib} 
itaq5 ferculi® e utedn dofic debi 
Isacprollrati nute ppbederi® qua re 
locfllata a3 al/a cibaria magi® natur «T 
fneragradati por<rsfdeuefrcquo2? do 
ctjfna-o ? ru 
uide ibltce. Ctrca poto bibat «qui 
orckt.tt utfnaglfttali’ fiat i fndouaf m 
quo cogi pone aliquo® ducator <ucNe 
mina aur*a tgnfta i tali aquafaaasmf 
gui pfepe *? tf da de tali ifctgtdata aqua 
t potu magna quatttate Tumere pot qt 
mariefi iuud® fuerit 
coleric*eK ipe calido xce.lRota tn $ 
ftgra pot’ det' bcc aqua debet aliqui® 
ex fuci®pdic$ mifceri cneaputa aracii 
itmoi® berberi® T alteri’ prenomafi ace 
tn quoqj aq pmixrfi maxkleudafiboc 
<afu pofie z 3ucarnr0.cnaq*facerecd 
mifctrt r aliqua ex mixturi® iferi’ tfferi 
bedi® tf potu tribuere. jEtfi febrie 1! 
Ia pefMletiaf fuerit flatke ut ptigit itet 
dn I5 raro umn elbdcti aqua ro. penmx 
tn maxfelaodaf i boc 1311 
caz? rofv cn aq facef imfcen f aliqua <c 
mixturi® ffen* dfcribedt® 11 petu trl 
buef. k t cumlcnq$ fpei fit 6 febri® fi $ 
tute pcerner 0 da pa$ uini 
6 meliorib’ %> fpif puta «T pfi 
fe aq ro. pmixtn q2 fpna tnftipltrado f 
tute potef ?f6tatX6q5 febn® *illa ac 
ctdetta remttinf gradati ad diera 
accedaa. T&i® igitur de «cibo r porti 
breuif expedi# p$ gd detantrde et rple 
Ide dtccdo.na fepe er pag {firmo eft rrl 
btied6.2>Dpf!uitetef qaoq3 $ ut re if?a 
docebo fi curte ifup f firma 
f alme k tu jppcffe tt 
nere et fpm gb’ fetueri® modi® a pedta 
fmagmardedtdrabff p 0bi® iocofft* ca 
filei® ac dulcib’ mlodij® uten citbara W 
ja Talfj® bmdi muficalib’ iftrumetf. ©e 
fopno et uigilia et fmdmilltec® pctpi 
tmt no dormire ne.f.ab itra umenti icta 
dat'* ©ico g? fi boc for fi puetret i f 01« die nali utflcbotomfa fieri polTit et ali 
qua flati deferibeda anq5 morb3 confir 
mef' pofteath addozmiedd ,puocandi 
fhtne fpusper uigilianimiu refoluat". 
£t fi arrar bubo f carbucutuai bia fe 
bnb3 apparuerit ad uigilandu infirmi 
cogedi fut na cu natura ma3 illa itotica 
Ia expellere conaf fopn3 itra illa retra 
bea tale opatd5ipediretrPth aurora 
paululu dormire debent ne uigiiia fiat 
fpmtuhreiolutio.l&ie BitJ ad medici 
ualia co defcedo q fcdm febria uarieta 
te fut pftfr uariada.na fi foiu foret effi 
mera et m corpeillo aliqua no 
pciptaaalteratiafolu fufficeret q exdi 
cedis p te elhgere fcies.£t fi fuerit bu 
moraf 7 ab aliq° .puenerif q3 a faguine 
erit illi buores fcdm doctrina auueita 
cuadi. 0i nero a faguie fieda e miucio 
ac et fi buores alios p faguie pcerneref 
erit Ofir fieda flobotoia. 03 nota CU5 
flati ad ifirmo egrederis ah oia aliqd p 
nu ex ifrafcnptj peftif be3oa2dicis eide 
tribuas i potu primh 7 fupmu e.J f .f.i 
aq fupen3 dfcripte dra.ii.tracratu.ii.c 
tu.ca.3.i.alic3ex 
f.J f.alicui3 ex ilf cofectioMb*. £1 fi a 
qua illa nd beree da uim aq 20. per 
mixti ch illo pfuere fch pfectioe 
•iBe. aq ro.aq.fcabioie.firupi de aceto 
fttate citri f de ribea uf 
firu.ah.l.i.f.mifce 7 i potu tnbue.-t fi 
poerea loco aq fcabtofc aqua tormetil 
Ic optia eet.Jte fcipe radi.thici dtptai 
gettae tormenlle mozP diaboli acctpie 
do aadice 7 berba3 fif 
pruiadequoexbibe .3*ii.ch uio aq ro.* 
pmixto. feuc-naq3 pfuere a quoda fid 
digno babm g mib( r t tfu fe nuq3 alicui 
peftiletiaro flatt a priciplo tribuiiTe q 
no euaf it fi ffotomia 7 altia fcd3 exige 
tu' fuerit bh gubernat0 uu a igredieti 
ffpcc# cn pota mirabile fore i boc eafti 
*tu ipfe tuere audact Sui.ueroiifto 
cau flati dabat lutu armeniieuntocq 
ro.permtxto ot lpfe.u.ceh.c.o luto a?, 
teftaf 7 fi tu buc tribuere uolueriVfaci 
aa fic.lfc.aq*ro.j.iuuint albi odoiferi 
f aireztuf bri clari 7 fubttf.J.t.boli ar.fB 
tiliiTtmetrttl.3.t,mifce?i potu tribue. 
jEtnota talea potoes euoe 
rtt fignu e uenenn i code ia magna fp(Ti 
one fectffe q zt ftati cu uio uf alto o:e ab 
luto aha tribue poctone 7 b face r 6beo 
fi euoerit fi £o no i pmia.tiit.dteb3 ftea 
co uacuo omm dic biaufter. £go aut 
nullu adbuc uidi g prima retinuerit po 
td3 g no fact5 fi morb3 ti 
bi iducias dederit coes educ, fupfluira 
tee fi natura per fe no fecerit cu chfteri 
uHupofitor io coi ne ad itra <ppf flobo 
tomiatrabar deid ftati fac flobetemi 
a3-et qr folu peftiletiaf febris b cura po 
nere itedo ad oppofita pcfttletiaft t alif 
no babedo refpectn qr eo# cura pricu 
lariftfra deo innate ponet.©ico op fi 
bec febris a fanguine prouenerit ftarij 
de uena mediafloboromandus erit ifir 
m3 fi fe ahqfr fenferit aggiauatu f aba 
filica fi magia ab inferionb3 pnbna ue 
de fapbena fi magia de fuperiojib3 pti 
b3.£t db5 fagu ia extrahi i notabdi qr» 
titate no th ufq3 ad ftcopi nt ndnnllt in 
bac cura pcipint fi per fincopi dic 
ta itelligar deferipta ab Suic.udecima 
ftij tractatu fceo.c.de.licopi.q e 6ftrti 
ctto maioria ptf 7 ce. £t talea fe fudant 
fup ifto affbrlfmc pm pricule.q egeritf 
no mftuudine pfideran oportet 7cefa 
abi. J pocraa dicit ubi ?opof5 ad dfec 
tione deducere. £t.tf3alien3i pmeio 
ibuQ&irMi igtetpiifum3 7 niarima 
iuemm3 luuametu.f.i flcbototrado ra 
q3addefecttone*&£dfcp ItclM (gat lippotomta qua qnq$ auctoretacci 
pmr,p ficopi.lfteft Itppotomia 6fec 
fio animofitatJ.©icif et5 altppoe qd e 
defect’ etbimoa anim3 qfi defecto almi 
Bico q> flobotomia ad iftu Itellectu uf 
q3 ad ffcopi heri pot et boc uoluit.ppo 
craa 7 propter boc for fa dixit ufq3 ad 
defectione er non fincopim ut daret 6 
fectionem Intelligere Itppotomia 7 boc 
noluit iDalienua 7 Bili tamen cu duut 
ifirmu debere ufq5 ad fmcopi minui qt 
i proprie accipintfincopl fcilicetpro 
ftppotomia ufdefectioe. j£x quot fero 
cp t&uerroia feptlo colliget male medi 
eoa cu arguit cp 1' cura finoebi 
natura nnquaeuacuatufq5ad fincopt 
ergo medie3 boc facere no debet cn fit 
nature mtntfter q? p3 na per finccpf me 
dici fincopl,pprie dicta no inttlliganf 
ut ftati dictu eft de qua ur fpero fuu m 
tclltgebatargumenru3 preterea necar 
gumentu pcludit iRa non fequitur boc 
natura no facit ergo ilfo med ic3 facere 
no deb5 qr ft natura i aliquo per crifim. 
euacuado materia fuerit pigra illd me 
dic3 artificialif facere debet ut fecuda 
quarti 7 i locia qua plurtb3 auctorea p 
fi natura ferta di 
guo illu abftrabere deberem3 q6 natu 
ra no faceret 7 fic p3 argumetu no uale 
re q> eft ualidiuf cp ipfe facit.03 7 alia 
que ipfe facit ibide facite refponfio ut 
p3 pfiderati Sed bia obmilfia dico ut 
fupra cp fceda e flobotomia 7 fi alie cir 
cuftatte puemret facere ipfa ufq$ ad Iip 
potomia forfa ii eet iutilejLaudo tn ut 
i 6 cau pott3fiat fecndatd ut uoluit.S. 
prima quarti .c.de cura fmoebe. £t fi 
b febria ab alio bumore q3 a fagule ,p 
uencrtt 43 pmirtu fagui iudicarea egrd 
flobotomi3ar fifr etaie 
flut aliud facere no polTea uetofaa i fpa 
tuite fctSm ‘q? bea itetloneT circa nates 
apponaa pme «15 uicarie medie 7 fecud 
baftlice ertftut ut e de mete Suic.ubi e 
c.de flobotomia dicto dilliget 
fac$ no cp 7fi fagute i ifto cau putrefa 
ctione ab aere uenenofo ut pfimu rctpi 
et. pot tri ad bac putrefactione rectpii 
da dwfimodc dfiTponi. qiiq3 «13 ab tpfa 
materia abfq$ alicui3 extrlfeci admixti 
one puta colore 7 tuc reddit',debito fu 
btilior aut flegmatj aquofi er e aqucfio 
debito at grofli flegmatia 7 fic eft debi 
to grolTior bec fi bene ifpexerte fectee 
Suicen. uoluifle prima quarti.c. de fe 
bre fagutnta 7 bec diuerfitaa cegdfctf 
per fagutnta tfpectione ut Suicenatbi 
c 6 fignte.becenluarietaababet cura 
aiiqualtf uariare £ t to fi prcuenerit er 
fola faguinte putrefactioe nulla alia ul 
ferina bumona admirtioe coptoftor fi 
et cetena parib3 flobotomia qua facta 
£i ft ueter fuerit ffcripto cli 
fieri leniere pof ia.ut.T&. malue bhtta 
matrum uiolarn.an.m.iufiat decocrto 
de qua accipe libra una media t qua dif 
olati.J.iiKfarcomunia parum 7 fiat di 
flete.£t fi egrttudopatiaf fduciae ali 
quaer potionib3 pbeaetfrafcriplJ.ur.. 
*fec.capilloru5 
borraginte.bogloffe.molag.ari.m.f.ta 
maridog.f.f.prunorB.numero.dcem. 
itat decoctio de qua accipe. J.iii.t qua 
diffolue mane uel.caflie.5.r.ffrupi uio 
lati.|.i.et fiat pot3 que p duae boraa a 
te pradiu tribue potionem 
6 duob*grana£J qj te docet.Buir.pma 
qri.c.de febre fagute ut.lfc.aq 3ucca. 
5.f.fiatpot3.£tft addideria.f.t. fyrti 
pt molait meltua erit, bocentm liniuud 
mirabile eft f.boccafuboc facto ad ul 
feriore fagute putrefationu «t fdocta netofitate remoueda facfaa 
acetofitate citri K de 
rtbeef de fucco acetofe uel de limontb* 
j.ri.aqueacetofe.aq rofate.an.f.ii.ul 
ni granstord.Jd .media.fiat iuleb. a:o 
cd fadalie cttrinie T troctfcie 
decapbora uel aliquo er puluertb* an 
fcripfl quefdtpefttebejeardica et 6 ta 
Ii fepe bibat cd aqua 3ucari uel aqua fi 
pltcif cocta potetdipo biber fine aq 
quadocunq3 fi nullo er fupra 
dtctj firuptebaberee 
tabar5et foco ftrupord addedo.J.i.ace 
fi faciae fic.babeae berba3 7 
radice t unici diptami ptpinelle tormen 
tille de qutb9 ad elebicd aqua factae po 
ftea..aquarum fuprafcrtprarum 
ena*|. iit. aque fcabiofe unciae fer a 
que rofate.i.titi.uint granatord.f.t.f • 
aceti.*.t.alicut3 dcfyrupie fuprafcrip 
tte.f.ri. uel 3ucari tabar3et 7 tantdde 
7 fiat iuleb aromatica ut fupra. Uel fa 
ctae fic*lfc.fucci acetofe «f .pfti .fuci bo 
raginte bugloiTe pomord redolentium 
an.J.iit.berbard ait.|.< 
aque rofate fibra una uint granatoru3 
3.1. f.aceti albi .3. ii. 3ucari tabar3etll 
bra una medta ftat iuleb aromatico nt 
fupra. £t fi fecerte ipfa coqui ad fptfTi 
tudinefirupord cd qutb9 poftea libae 
rtt aqute pofie 7 de ipfo tu 
tepidato pofiej.quatuor i potu tnbti 
cre i aurora fctlicet ut pmuniter factat 
pracucatee 7 erit dtgeftmd bonum £t 
nota ut fepe dtctd eft q> berbe 7 alia ec 
qutb9 trabunf' faeci i fano aere colligi 
debet 7 debee fucoe accipere eord per 
pn9 facta 
pt de rtbee uf alterne er pretactf.jMii. 
aq tofateaque acetofe an.J.ti.f.aque 
lomettlle. duabue uicib9 f 
pro dltcajj clarifico aromarijado m fa 
praXonuenietetiai boccafu iuleb u! 
tra marino q? pmuniter papie tenere fo 
let apotecarii *interdo fit ab eia ? iter 
do portat' de damafco. lEt fi to tale fa 
cere uoluerie factae aqua rofata3 i qua 
pone campbof * mufct ? 6 tali aq 
cd jncaro tebar3et iuleb facef pofie qt 
erit fatj laudabile! boc cau.£t nota qi 
(i poneree 6 fanda?rubete ligatjin pe 
da rarap priuetnifuftonctiltue aque 
et p7ea erpmee eoe fotif cd aq p5ea fa 
eere iuleb reddere" meli* * magte cola 
to * tu faciae fi libj. £x 
tnanucbrifti cd perlie «fi eft dmef faci 
ae oee pfectioee deaurart.uel uter dia 
coralhe uelbac mirtura qua factor co 
munif practicatee.l&.pf uc rola$ boz 
ragie buglolfe f.pfue ne 
cbrifti cd plte Itbraj 
media.fragmetozj 01U3 lapido pctofotp 
9 er puluerib’ bc3ardicif.3.il 
folio$ auri numero.duodci .ftat mtrtit 
ra et deaurer' de qfepe comedat atque 
de ea bibat cd aqua frigida loco 3Uca:i 
faciae fic.1& qtuor 
efcnpta?.an.|.f.pfue floa? nenufaria 
3,iii.3ucbari albi uel manu cbriflt cd g 
liedibra fati 
da!o$ oium a 
cetofe.corticu citri.an.Bd.oflTia.de coj 
de ceru*. grana .ctii.fpodil*3. f.altcui* 
er puluerib3 fepe dicfl^.f auri, 
numero duodeci.fiat mirtura dauaata 
qua utere ut an fcripta £t fiuie facef 
pfectione foltda accipe pulueree fmedi 
«te an I criproe * hbra una 3ucari dilfo 
tuti cd aqua rofajp et cd qfi cocto fuerit 
ad6 ifmepfue buglofle.i.i.pfuenenti 
fatie.J.f. decoque debit* de!d adde pf 
ueree «fac pfectione i morfellie uel in 
tncdd opiateipfa daurado.lEf nota q> 
ft m aqua rofa; mirabile $ pfilib9 co leetfomV accipe' aq rofate er rofio fil 
ueftrib9itbrao fer uinl uiolati ralteri9 
odoriferi libra media .capbof.i.T.mu 
fci.gran9.uii.abradaf .capbora et cdq 
fcet mufc9. dein pone ola f alebicbo 11 i 
greoet debite lutato et co lento igne et 
fme fumo aqua ertrabe que femel aut 
plurieo reiteret et poterioipfa facere 
fn uino 2 mufco * poterio alia adder T 
diminuere fcdm intentione qua babne 
no 2 fic babebio aqua odorifera 2cor 
diale pro utnolucrio que erit mirabili 
I boc cafu.Jte pofleo aliter pfectione5 
facere iic.'i&.firupi de acetofitate citri 
ufaltctiu0prenomtnati.libra una.s de 
coque ulieriuo donec ad fpiflitudtnem 
uemat cppiate cui adde putereo fupro 
icriptoo « fac cdfectione deaura do ut 
fupra Sui ce.? iRafio i trocifcio de ca 
pbora magna babet deuotione quoo p 
eipiut ifirmio fepe tribuef t die £t qr fi 
ut plurimo i appetitu proftrati f paiue 
re taleo trocifcooVecipereneqdCScci 
pe ergo dej biio.|.T.p libra 
n diflblutf.ca aqua rofag fac pfectione 
folida uel co ff rupto fac t modd opiate 
* deaura ut 0. W af: accipe trocifcoap 
de capbora puluerto bejeardtci.peftif 
an«3.ii*.3ucbari uf irrupi qua tu fufficit 
et fac pfectione ut d.£t qr ttetio tua ee 
debetipfortado cortaab ftraquaab 
extra ut tali iprcffioni refiflere ualeat 
laudat auctoro 2 maxle iRafio decimo 
almaforio capio 6 febre peftiletialt ut 
cord pectora ex fadalio capbora 2 aq 
epitbimenf. J8t fi magno uideo 
fcendiu 2 boc uti uelleo medicamie faci 
ao fie.1&.8querox.librauuafadalo2$ 
omniu.afi^.i.T.capbor.3 i.mifce j8go 
aute pluo laudo cor folii epitbimare cp 
tamein altio febnbuo no peftiletialib* 
materia extfteie i fpiruuahbuo regula 
rtter fiendu no efTetnifl materia tali pire 
prino cuacuata.05 multa facere cogi 
mur t tali febre peftiletiali.Jdeo fi iftr 
mna magno ituo cauma no fentiret fad 
sa ftc.lRe. aque rofare libra una.aque 
buglofle aque moiaro aque melhfle.an. 
fandaloro omnm coralloru utriuf 
q5rofaro ru. beenalbt«rubei.00.5.!. 
fpodiicorticb citruan.j.f.czod.B.rna 
effio de corde cerni. 3.1. fiat epttbima 
cordi co fmdone u! drappo.de grana; 
06 fi magno cauma i corde prefeferit 
u! circa ipfb cor faciaa fic.lRe.aqne 20 
fare libra media eque u10laru.51u.aq5 
buglcfic.aqoenenupbarie.an.j-u.f. a 
ccti.|. una fandaloro omntu rofaro ru 
bearo fpodtt corallorn utrtufqj 00.3.1. 
cortico curi capbore.ari.5.f. crcct-3*i 
oflto 6 codectrui.3.medtb fiat epubta 
codt ut e.03 nota $ ndqoa 6beo talia 
epitbiata cordi ifirmiactualit frigida 
ep4?cimarefed drappo aliqltr «xpfTum 
uel fidone i' manu calida debeo aliquan 
tulo retinere uel ad igne paululo oftede 
re ut actualia tUa fragtditao aliqualnet 
mttigef’ cordi.jEt 2 de 
beo parif odorameta pficere q fic fad 
ao.TRe.aq rofate fupi9 defcripte T pmu 
nio fi aliam no ba beo.f.ei.aq uiolajp aq 
cunno 
ro.3.(ii.troctfco; dccapbora.J. f.cam 
5.f.mi 
fceettapullarepone qua iftrm*Tepeo 
dotet T fpcgia uel fidone 6 grana Ime? 
gao qua i manu teneat ad odora du uc( 
ah9 fibi fepe ad naref applicet. Jnfupet 
co tedtculi fup toto calore reflectere be 
at debeo ipfoo co aliquo epitbimate co 
fortar qp ficfaciao.T&.uini maluatici t 
alteri9 albt.bn odoriferi, f.u.aq rofate 
j.viii mufci grano enti mifct.£t pecia 
U9 madefacta 8c aliaquaft expila tefti cuWa appHcefqtte' deftccattftcfi reno 
uef.010 tgit benedtligea circa ifta.ta 
lea em moraa nd patif qmb9follictte ac 
crdtate preparatf 2 approrimatf fi ma 
tertam euacuandam iudicaueria faci 
aafic.i&.capdiorum ueneria. flojum 
borraginta bugloffe uiolard lupullozd 
au. ma.nsedid prunord numero decem. 
tamarindorn.fX.fiatdecoctio 2 ftali 
quaa ptea colere adbufte <6 faguie for 
permirtaaedeernerea uteft ueriftmile 
paru5 epitbtmi i fine quafi decocttonia 
addere poteria.de qua accipe. 3. trea 
mediaa i qua diflolue mane uel caflit.f 
i.dyaprunia nicolai fine fcamonea.$.rt 
Uel.|.t.uel dpacoroltconia defoipti 
one communi.f. mediam uel .3.?! .fyru 
pt utolatt.f .i.fiat potua uel da de 
coctione fumi terre defcrtptide mefuc 
j£t nota bene baa dofea augere f mide 
re fcdm uirtutia tenore r altaf ctrcdfta 
ttaai erbibiitcne foluttuozj requifitaa 
quaa bene memorie recdmttte. £ t iter 
cetera caue ne cade die duo etbtbeaa 
foluuua ne ad aliud deueniaa icouenief 
ad $ nonulli deueniot moderni qui ui 
detea primo folutiud ita cita ut uelient 
operatione nd facere eribet fecundum 
cd quo nd fofd bumore que queror Iter 
ddeuacuant fed cd boc amma.Jd dtee 
bat Euicemprima p:lmi.c.quito.duaf 
preterea medtetnaa uetrea folnetea in 
die una ptungere eft ttmorofd r ertra 
rectitudine £tfii'ftrmue tu9pocione 
recipere nd ualeret faciaa fic.lBc. dya 
catoliconia .$.ri.fdf aprunia.f.i.juca 
rt albi quantum fufficit 7 fiat bolua et 
deauretur. Si uero coieram cdmitta; 
(anguini iudicarea dare poteria con 
fecttonem de manna fupraferipte. 5.ii. 
uel electuard de fucco r tatdde.uf 
da aqfructud f decocttonia captlorum 
Mt.pl9 Tm/n* fcdmtp 
uidet pueir«.Eliud fi opi* fuerit 
rigetia folutiud addedo. f pde fi fagui 
ni p admirtioneflegmat} ii do pcemen 
tefuXmt.aliau* er decoctioni*5fai 
pdturbif.3. Xet perdie! 
ffuflione pmtttc dem eliquat calefacta 
forte fieri faciaa erpfltone.cui adde. 5* 
i.maneuelcafTte.nel da.j.rna piKulajj 
de yercftplicigaltemY£tfi 
ptllulard cocbiard alm.fedt otVbija 
fit aloealotd q? mclt* faciaa fic 
ngc turbtt-3*ti-5t3iberf0»3,mediD agarj 
ci.3Xf.faH0 geme fpice nardi.an.B.f. 
fiat ptllnie cd fncco rofa^.dofia.e.a.3.1 
ufq5 ad.3.t.f.0iamebccfebnaa cole 
ra erit wriflte ffpollata fj fe 
perfur ptimn fnana ptinuafcafon et 
cd bec colera i uenia proptquia cordi 
potiua putrefcat.jEtft 
colere uarietate baberer cura aliquaK 
ter uariare faciaa ut infra te do 
cebo qt tuo ifirmo deo date bono erit- 
nafiue fit colera pura que putrefiat ,p 
pter caufa eriftente in fe ipfa ftue nota 
que fit per admtttione ftatia ftue mino 
ria fame et admtttione melacolte ut ba 
bef prima primi capitulo 6 bumorlb* 
utere rame fer reb9 no naturalib9 ut fa 
pra deferiptteet ft colera ftueflegma 
falfd a quo potuit taf febrio co 
mittu faguint iudicarea q> ex urie gjof 
ficie 913 treftoe pciptao.faciaa g° ut fex 
pta flobotomia fed nd ita coptofa ut fe 
ciftt pcedete co fagum freno colere eri 
ftat.r a quouia bumof uirrufe 
ct ceterie pfetietib9 flobotomia furi fa 
do i talt febre maiore rn f minore fcotn 
q? bumorea utdrio cd faguie pmifceri. 
rata tftia teporib9 i tali cafu reptf 
i flobotomia pftdetia # fftrmi flebeto 
snatifemt liberatoatetudicat attn t flo bototnado fep auffat’ ertftae.IRa /p« 
debite facta e but3 morbi cu?a pottflia* 
‘jjnfirmoergo flobotomato fiacolera 
pura f mioria fame bia 
utere qut ponuf i cura febria a faguie 
cofe pmtxto^pueienS,fi a cofa nota 
bta q i febrrt'a faguie pmlxto ffate cu2a 
notanu0ed folutiua dbet aliqft uaria 
ri na t a colera para faciaa fic 
T&.capilloij ueneria uiolag liojj iupul 
I02j.an.qrta.pte ma.um3.pruno2j iuiu 
ba^.ati.numero.eiii.febefle tamarfdo 
rdligritierafe.ari.;.iit.fi8r decoctio 6 
qua acctpe.j.iii.f .i qua drtTolue manne 
udcafite.J.i.electuaMt de fucco rofa? 
uel pfectionie de manna.; Ji. firupi uto 
iati.i.i.s fiatpot3.uel faciaa ftc.*&.rc 
ubarbarl.;.iUpic€ grana fex.infade in 
aque lacti f aqua endiuie.J i.f.ulnt albi 
. ftet falte per boraa octo in ifufioe 
deide facta expreflioe adde mane fcaf 
fie dtflciutecd antedicra decoctioe.J.i. 
fyrupt uiolatt.j.t.s fiat pot3ut fupra.f 
faciaa mirabolanora ci 
trinord.J.idfand i aqua lactia cd modi 
co melf ? per die naturale in ifufione p 
maneat.Ideid facta exprcffideadd caf 
fte f manne.f .i.fyrupi molari. 3.1.* fac 
poctone 3ile due ifuftonea fdt folutiua 
bene doeftica «bridicta quib3 utere fi 
placet.01 aute prouenerit a colera mi 
none fame que fu per admixtione mela 
coite t fe genite uf prouenietibua ab ex 
tra otbua fimiliter utere fupraferiptia 
f3 loco elcctuani de fucco rofard uel p 
fectionta de manna potea uti cdfectio 
ntbamecb mefue s ioco mirabolanoij 
citrmozj mirabolania idia. £t fi i fiim9 
poci3 ptliulaa appeteret faciaa fic.lge. 
pillulard de reubarbaropillulard inda 
rd.uel 6 lapide la;uli mefue an.3.f.fiat 
ptilule fcpte.£t fibold appetert faciaa 
fic/ife.pfectidiabamccb electuarfi 6 
fucco rofard an.;.t.f.;ucart albi quan 
lum fufficit v fiat bolua *i deauretur. 
j£t ftprouentret a colera nota quta ci 
Irina uel uitellina quod tamen razo con 
lingit s rariua a flegmate mftfalfum 
fuerit- poflea in fu a luleb ud iyr tipta 
addere aquam mcllrtfe s bugbfife ima 
ioriquatitateaemt fprupo 6 cottcib9 
dt2i.£t fupeor pmd defer iptd rpitbi 
ma ponere cd ita frigido ut fecbdu nen 
tertiat neq5 tnc i cojde tata d3 ee calidi 
tafl iteiTio et unmeafaf* debea face?e to 
ID fgime ad mtn3 fztdd delinar * adbuc 
tnm3tfebrea flegmatc,puemete.£t (i 
euacuattone idigea uter electuazio ido 
uel dy afmkotve f ifuflioe d lurbif 0 feri 
pta.£t et i boccau puemdtpillule eg 
gregatiue mefue. fi bec ftbaif a fleg 
tnatd ,puenertt uarietate i cur a uar feta 
te maxta; rectpaet ,ppt fit gmard nazie 
tate.Seda quocoq$ flegmatt 
faciaa ut imedtate dictu; e.et de bia fic 
bremf trafeo.lRa febria pe fttletialtf 23 
riflte ut dicta e irpollara reptf q: ma ip 
fa effiaea f corde uel uenia fibi jpige 
fep f ut pftmd putzcfir cui9 fuligo ad co 
ptmue quernea febre carpiinua.jEt B 
ma ut pfimd e faguie uf colera adbufta 
uel flegma falfu raro colera rubea t ra 
rilTime flegma, £t 16 pro cura taha fe 
bria fufficiant q dicta fot.nec mircria fi 
bic pro ut i cura ralid febrio puta cole 
et mclacolic9$ t pro 
prtia capttulla i tractatu que d fcb:\b9 
copoim digcfttua no pofuen 
na cum materia queenq; fit illa in febre 
peftlletialt i corde uf uenia prcpfquia 
ut plurima putrefiat maxime i eo interi 
lio femper extftat ut patuit fupra capi 
tulo de fignia Jfct ideo cobccmateria 
exiftat uenenofa ueneofuatt pticipelif frendimus atq5 caloris ertfncrtonf q6 
poniT me fit cu defcrtptis t tlto capita 
lode digeftiais. Secus tame eriltit 6 
foiurims ideo illa deiaiph * no digeltl 
ua.Cc ft bec febris pdtilenaf fold fue 
rtt efFtmera ut nonoqua accidit pro ut 
fupra dictu elt £ ebibita prima pocide 
be3a2uicaut 1 alit0 dictu ede cardiaca 
uena dextri braebit Xft t toto aderit re 
pletio flari fieri factas flobotomia que 
per tale ent3 aliqualif faguis euetat at 
95 fpint3 refi tgcrant.fEt ft repletio in 
torond aderit cardiaca fimltra fcideie 
facias per bac ent uapores cordis 7 ar 
ter tara calidi poteter educunt", ut feftt 
Buicen. decima tercit capitulo 6 cura 
illo paragrofo. Jnafmate aate 
ct t pitrictione baneltt9 uti dtrit q> me 
lior fit dia que fit i latere fini'flro*£t I5 
iQ&arftliua ? lOettlis fuppleat ibi bafi 
licam fore incidendam. Credo tamen 
Huic.poct9 cardiaca itelleniTe 013 ma 
gis ad coi paeniat er directo ur p$ t an 
tbonomta factas ut liber* Seideft op9 
e et dederit tducias cp raro ptigit ut fa 
nas (enicione fiue clifleic.uef aliqua p 
be er poctomb9 lenittuis e defcrtptj et 
maxime puentt que de duob9 fit gianafl 
15eide uter pfectiomb3 fyrupis epubi 
matib9 tuleb t alijs q t cura febns pio 
ueniefi a faguiei fe corrupto ofertpra 
fut.Ct boc tatd de cura febris pelltlen 
ttaltsdictu ftt» IRam emam bubonis 
quam nulli particulariter deferiptam 
lnuent cuiebuitis pefttlentialis febris 
tu ipfa3 immediate defeubam finem mi 
bt tafiit imponere ad laudem illius cru 
ciftri tbefu. qui fit benedictus in fcot 
la feculomm.amen. 
Capimlam quartum dc cura ba 
bonis. 
aute cura buboni p ut 
II pcfttleuaf erifiir cbnfto aad 
liare defcribi.C It igif fer re 
rtS no natur altu pro ut t prccedeti capi 
tulo dictu eftregimeobfernandd Z5zi 
cepa que ad medicantia pdefcetcs prio 
santeolapodoneer fuprafcriptisali 
qua infirmo tribuas be$ardica poftea 
nero ad flobotomia Itari accedaa boic 
electione alia noerpectata. £r primo 
uirtutclftrmtbene ?fptcias.i0en3 que 
* quat ftt bec febris que tale comitatu* 
apoitema puta an fit effimera fagmnea 
colertca fiegmaiica uel melacolica t an 
inulte aut pauce ertftat inienfides ? an 
gaflie Bltcri*i quo loco fuerit ipfum 
apoitema anXf emdtonts cerebri cor 
disTepatis Ifets ttaq3 conii der ana co 
fentiente utrtute s alus ad flobotomia 
reqfifl fe 
bre enitete fagutea q3 altq alta ut 0 &< 
tue.;f£>ub6c itaq3tcmntoriis cerebri 
«riftete quia fciltcet fub aurib* ccpbali 
ca eiufde parris Itatim incidi factae in 
braebio uel i ramo cta 9 e 0 mano if pol 
lice et fi fubt* gula erttteiit 
facta p pus tctfione cerebri cephalice Ii 
gue uenas flobotomare marie 
01 aut i fubafcellia bubo eueneru eiuf 
de pua uena media factas floboromari 
lEt fi t (gutb9 aut i ptib9 ent Iferionb9 
* uerf9 pudibnda aut erteriorib?.0t f 
interiortb9 fapbena q' e t pfe domeltica 
pedia mftu manifelta repit tcidi factae 
|81 ft t aliquo occultarr" el9 ram* g e tf 
pollice et fibi prortmu tcidaf .0i au te 
fueitt t erterioub9 feiattea uena q e t et 
teriortb9 pedis pttV 0 canicula reptf 
flobotomef.Ct fi ocultet" 2am9eiue g 
e it mmimdetet9 proximo ictdaf.Ct 
fi uirt9 et alta pfefcrtt t ilto cau facere 
flobotomia ufqjadbppotomia fdvtec tione ut f pcedeti.c.dict5 i ubi bubo et 
tlterirp utile ualdt crit.ut' faltc fieri fa 
ciaa fecddarione nec ullaren9 tardada 
eflcbotomiaXdefjnaturaabbac ma 
teria uenenofa mebrog aliquod princi 
pale paefefedt ifectfi fagume llld intori 
cata ad eiua emdtoria madare conatur 
quate ft eo rdc feceria flobotomia natu 
re duo magna fequaf iuuameta* Tfbri 
tnd qi faguia ille trabif a pricipali uer 
fus etua emdrortd quod ena natura fa 
cerc conabaif.Secundn fnpfa feceria 
copiofa pro ut uirtute pfentietc ficti d 
bet natura ipfa multa erbonoraf. ode 
fup materie refidud ad benigna reduce 
do potetior multa erifttt.£t caue ne a 
liter uel alio mo qua dicta eft fieri faci 
aa flobotomia na ft f emdtor iia cerebri 
fuerit apoftema? cardiaca uerbigra 
cia uel bafiltca flobotcmauerta ad cor 
uel epat fanguine tlla aaberea iororlca 
tdXt fi fuerit i fubafcella dertra * car 
diaca flobotomauetia fmiftra ad pane 
fana uenen d attrabercaXr ft i igufb* 
« bafilicaj fnciderea quauia a loci mie 
ra faguine minueris uerfua tame fpfu5 
cpar fanguine attraheres intortcarum 
qui uerfua eiua emuntortum mtttebaf 
jncideezgofctattcauF fapbena.ga in 
Attrahedo natura luuabia cd quo et illi 
U0 p ignobilia loca fiet attractioXr g 
b9 patet <$ i ifto cau errore pmittere i 
flobotomia e ca pdittoia (firmi 2>i ant 
etao uf aliud flobotomia ipedirer pto e 
mdtoriia cerebri fup colld.£t,pemun 
toriia cordta fup fpatulaa apponi ueto 
faa faciaa cd fcarificatide.Tfbro emoto 
ri|0 uero epatj fup natea f no male face 
rea fi fup curuatura poplitf apponeret' 
uffup calcaneo amabit €13 mirabiliter 
eb illifptib9 ut Suic.uigefima pma fttj 
c.d cura retctidia iRaf. 
nono flobotomia ita 
q5 feu per uetofaa ut doc3 fagute ertra 
cto cor ta ab intra q5 ab ertra pfort are 
fic ut fe ptra tale uenend defed 
pociomb9 illtabe 
3oardicia tuleb clifterib9 ? alua leniti 
uiaXpttbtmatib9?fectionib9f alua $ 
ut f capitulo imediare fuprafcrtptote 
docui, uer o ad localia bmc bu 
bontapplicada generale mandata e ut 
nfiqua repercufliun i talibua apponat 
[3 poct9 i atrractioe materiet ad bde (0 
cd quib9 modia comodt9 fieri poterit e 
iunada natura, Jurtafeteria fiuicen. 
itta quarti tractatu prio.capFo de apo 
ftematib9accidettb9i gladuf.Jf aciae er 
go fic.Sccipe und cepe duo f tria fcd5 
erigentia * de pte eiua fuperion ahgd 
abfctdaai cuiuamedio aliqua pcftea 
faciaa peauttate q5 tfriaca repleaa op 
tima. S0eide capitello cp eblodiftilup 
pone r toto fuper prunae decoqui per 
mutae debireq5 cocto piftetur f more 
eplaftri fuper 
ad fe uenend trabitattractoq3 perimit* 
qre ft ffotoia ? alia dbire.fca fuerit g e 
plalho5 ul9 fuerit rpo aunliatcliber 
cuadetXepe.n.ff mdiura cama rabidi 
eplaftratd 1 alio$ uenenoford 
aialid.uenend ad fe trabit attractdq3 ii 
ficit M-iSuic.tertia qrttXt ohj pbifid 
ptractatea de ueneno ipfo uid 
turXy riaca ffuper pira uenena oia na 
let ut Soic.gnto canone j po.c.£t b°. 
ide oea alii 1 fuia laudib9 teftaf aurorf 
£>cd arnald9 de uitla noua er pifiefefg 
tpfd fequdf' flati me rf pbederet dicetef 
gp tyrtaca ertrifec9 epiaflran no debet 
tpftc .pbaf.na cafeo itoncato fuppofi 
ta pellit a fe uenend ut crpeiimeio mc n 
ftrat.0ie2go fuper bubone pefuerta 
ad fe nd trabit uenend tmo uerP cor ut aliud pnctpate melra peller cuf oppa 
fitdqrinPtboc cau quare fcdm coafii 
per talia apoftemata qlitercdq} appro 
tunatta peccatu motate 
refpofione ad ifta nota q? ryriaca bet p 
tute qdlibet if fide di uenend qd pat3 et 
ptmeto et per Huic.gnto. canone, c.de 
teoctfda uipere.ubi Inquit qj caro uipe 
ra? bet umute uenena t'f ficiedi et ut tv 
riaca eade utrtute obttneat I et9 i gredf 
«inf ?pofitidne.£t,ppf bocndnulli di 
xerut <p fi quia uenend a tyriaca i cafeo 
pulfu futueret no noceret, q: tyrtaca itn 
pelledo ipfd fua expoliat” uenenofttate. 
0ecudo noteq? tfrlaca qftcuq} fd 
pta pot altero duord modorn uenend 
cordpere.Hno mo ut ipfd ad fe trabat 
ftcut magnes ca et epli artrabit ferrum 
attractdq5 pctlmtt ftc ut amplPuirtute 
nobabeat ueneofa, SUo mo ut uenend 
e fe pellat ? erpelledo cojjupat fle ut fe 
ftbiltf apliua utrtute ueneni noobtieat 
*.cef a. d fi primo mo dico q? fup bu 
bonef morfura uenenofa emplaftrata 
uenend ubi fuerit ttra corpua ad fe tra 
blt fittractuq3 perimit.lRec de boc ad 
mirari debe* qj medicina fotmina fub 
obiltco eplaftrata uentre folult ut non 
nuqua d mercurialt pueris fub ubilico 
cplaftrata erperlmeto cognoul. 1&oc 
tria uidetnr e(Te 6 mente t fuo 
6 confolattone medicinarum.* in mi 
dotado.uudedmo capitulo de unguen 
to de artanita magno quod ad uentre 
foluendum emplaftr are docet fuper ue 
ire uffiomacd, l&oc ide dirtr erpflma 
*ffeaty ftio tegni.pmero tHP pard iBnti 
ptftoa aero pmunte * cetera, ubi Iqult 
pperaf ut ponam9 me 
dteina \ eo q> e fub umbilico et attrabel 
bumiditates a corpore. £t ut ponatur 
jntdidnafub ped et atttabeta capita 
f:t ego erpimetaTi ufdii quodam pbft? 
co iliuflrtiTimi dni met ducte iau&audte 
per qfda pttlulaa quae ab apoteca ufqj 
ad domo i manu dctulltt er tfra bo:a ue 
tre ti° tafc larauerot ac fi eae per tt9 re 
ergo fi tyriaca amabit 
ad fe uenenn* attractu corrupit quali 
?ueniat.£3t feca 
do mo fctitc$ gp uenenn a fe pellar ut P5 
erperimero de cafeo* per. Sueacym 
nono colligj.capmilo 6 carne tyri, ubi 
iquit gp caro tyri pellit uenenn ad cutij 
* ide pou 0erapto t fuo de ftmpiicib* 
capfo de carne tyrt t0tco gp pelledo uc 
nenn tpfu corropit altr' entm fuper tnor 
fura cante rabidi * muftele nrtaca em 
plaftrata tnftue uenenn tnicer5 fed tpfd 
no corrnper3 cuiue oppofttn p3 erpeti 
meto per aotcen. ferta quarti .c.d mor 
fumuflele ubttub$fuper ipftue moifti 
ra i etta cante rabidi ttrtaca eplaft razt 
inqutee gp eft tuuanua ftatim fanane * 
cetera £x qutb9 p3 gd ad erpertmetd 
c cafeo ftt potee dicere qp 
ttrtaca ertertue eplatlrata * in uapote 
puerfa ftati coi a ,ppetate petiti’ almd 
pncipale meb:n aquo mateztabuboma 
deHinat'Xoq3 tbt fuerit uenenn a fe pe 
let et ftc a tali ueneno pnctpalia mebta 
defederet etppfequee nicduenitutet 
teri9 eplaflretMtcet forfa p pue forttuf 
cpe£.0editftocau ttrnem9 ne mmtl 
iduceiet calefactione ,0ed quafccoquc 
tyiiaca uenenn coirnptt ftue amabedo 
ftue fugado utere boc epIafhoXutdi 
illtreiat9 cirugic9 megn9 tri erpimenta 
tor ano pteiito in delftnatu tpe magne 
pefttlette fi i prtctpto ad tftrtnoe pude 
bat fca ifotomia * eplafho illo fuppo 
fito fere oea fanabat. Slif etta iterduj 
boc eplafho ppabat q? aptato cepe * ti 
ima impolita parum adjungebat ace H ut fupra coctum totum erprimebaf. 
53uca gide egrediebatur ifirmo potui 
tribuebat reftduu vo fup apoRema po 
nebat et ut primo ftbi bn (accedebat cp 
fatf ectitit racionale tyriaca enj ut Rati 
dictu e mirabilif pfert i boc cau prefea 
cepe comeRu iRomaco bumoregene 
rat plurimo frangente nocumento aene 
noru utfupra dictu e. Bcetd aero duo 
facit iuuameta primuj cordialltate ad 
cor uirtute illoru deducir.Secundum 
iuuamentueiufeRqr frigiditate fuaty 
riace 2 cepe caliditate remittit.£tfic 
pj tboccafupocionebacmarimepue 
nire.Sed laudare ut fic facere*. 
ci fupraferipti .f.f. aque acetofe ufro 
fate fprupt de acetofitate citri f alteri 
ueappropriatt an.J.i.mifce 2 a princi 
pio Rati ipotutrtbae.£Rembmu*t 
mi$ morbi besoardicd 2 poRea facia* 
flobotomia 2 pone emplaRro 2 alii* u 
tere ut fupra fcrtptu eR.Slti tahf utut" 
eplaRro cm3 uirt9 eR uenenu ad fe tra 
bere attractuq3 perimere ficut ad cor 
fad aliud prtcipalemebrum apliu* ne 
queat reuerti. ut.1&. ualeriane libram 
media, radicu ebuli. J.iii.radtcn fimro 
mon.?.i.s eR fimromon fpecie* apii cu 
iu* corter ut tquit Simon ianuefi* ba 
bet odore mirre.unde fimromon dicta 
eR 2 berba ilia multo utunf romanl in 
comeRioe 2 fi de bac no reperie* pone 
radice apii I5 no ftc puelat ut fquit. E. 
fecudo canone capto 6 apto.paragrafo 
EpoRema 2 botbor ubi fpmo 2 fimro 
tno appellat cp magif alferit i apoRema 
tib3 pnenire qua apio 2 cef. J(6uliat et 
go radice* i aqua dulci.detde fornf pi 
ftent" qmb9adde olei caomillini in quo 
diflfolutd fit paro cere.J.i.f .pulucrije? 
pulueri$ada 2 fiat unguento no nimia 
meile de quo falie bi* i dtc naturali fup 
apoffema ponaf.lBtnota cp atiquilo 
co radici* ueleriae ponunt radice dip 
tami * credo g> magia puen tacmboc 
cafuutbaberipdt a Serapione infuo 
de fimplicib9. capitulo de diptamo pa 
ragrafo fa 
eia* fle 2 eR ettifde utrturia cum illo* 
Igc.radiciS diptami.f.iu.radicu naftui 
di.JX radicuj ebuli, f .ii.cepia albf 
ii.f.coquaf radice* in aqua et cepe fub 
pruni*, defde gbu* adde olei ca 
momillmi.J.w.rafine.pini.J.ii/enufut 
rice.|.i.f .cere qoatn fuffictt a fiat ngue 
td quo uter ut au feripto. Wl facis a ite 
f no e minori* uirtutj qj aliqb *f«tptu 
comunto.?.uu. cepe fqmlle. 
I. origani pfopi ftcce-ari. 
ma.u.ptcraf' et ponantur oiai lirtuio 
adbuliedddonecpoflit pfRarigb3 po 
Rea adde armoniac? .galbani, ferapini. 
coRi.ari.f.u.f .glutime albottn mfet et 
melli* quatu fufficit et cu pauca cera ft 
at ugueto ucl fine cera et fiat eplaRruj 
boc ei j attrabit bumiditatef uenenofaf 
tx ,pfodo et attracta* perimit ut patet 
fi g* igrediecia dilltgef ecaminauent* 
BlqueroeplaRrutale fuppondt .*&• 
dyagld.f .dua*. armomaci galbani an. 
J. icorporet'*fiateplaRrd.lRd 
nulli neto pmtlTa floboromia et alji» po 
cionibu* fanguifugaf fuper apoRema 
ta ponunt et eR mirabile et egoutdt* 
Elii ue?o culum galli de plumatus 2 ta 
tofalefalificatdet ftmortf aliuftatiap 
ponuteti primo die boc facmt mceffaf 
et debet roRrd galli uiciffi claulo dttne 
ri ut cogat" aere p culo attrabere.Siij 
aute uetofa* fine fcanftcattone fbri pa 
uca.Eliiuero cu magna « bri profdda 
fcanftcatione.lRec iRa lurta doctrina 
Euicenne tertia quarti.allegato capto 
fcilicet de apoReatibu* accideubua >n glandutia uidemftrracioabilia do dtrtt 
iRa ft fuerit fcdm femira expulfioma a 
mebzo prtcipalt tdc rvo 05 at pzobibeaf’ 
oioimmo attrahat" admebrum quacd 
q$ attractioc rft polTibile etiacumucn 
tofta ‘i cef a. Blu adt ad illam eande3 in 
tcnfione fupponunt emplaftrd cp fic fit 
T&.fjcud ficcaz? noero duoded faf ni 
tri. |.media fermenti acria pafiularum 
ab arillie oiei cao 
millint quantu fufficit ? fiat emplaftruj 
quod tepiddfupponat.&lutamenfta 
tt a pn Jpio cautertn potenttale faciunt 
mei actuale deide mndiftcatiuta et icar 
natiuia utdt" ,put ifra te deo date doce 
bo * i bua bn fuccedit qj marte t robu 
fiia.IRa de natura cautezi e ad loco ma 
terta attrahere. £t cd na ad loco illum 
materia mittere itedat uenenofa patet 
p cauterio imitredo iuuari nonulli tam 
parifiefea illa cauteria mfid uttupat ti 
metea ne uirt* propf dolore que facidt 
cp t corpozib3 dtbiUb* -t deli 
cati eet fed l robuftte ,pmuTa flobo 
totma t alita ?ce.,pdem 
naqj qnda cbtabertact 9 cd tena 
culta ea&mcAtie fibi bubone in Ignie 
ctiftete cauteri3autt t liber euafu qua 
re t utete fi ltb3 £t 
fi uie utere cauterio potetiali fac infra 
fcnptd cd quo qutda cirugtcuf i ido ca 
fu mirabilia faciebat % i' breui tempore 
fua perfecit operatione ut.T& .calcta 
ntue librae trea.fode Iibra0.u.cineru5 
crifcatord.libra una fiat puluia de quo 
fiat lixium tanto in uale uitreato f eneo 
pfumere permittaa 9? in lapide ?uerta 
tur ? ftattm t ampulla uitrea bene clau 
fa reponaf aliae ent uifo aere fmcdiate 
f aqua puertit" £t dofia fit quatitaa ci 
cena ut parue auellane .Wxl faciaa fic 
*eft cd pruno.ut. 
calcis ufae.lfrr00.ff. cineris cribrati., 
aluminis roccbe ari.libra media.de quf 
bus fiat lirmid i tantunde i lapide con 
uertaf ut prima quo fimtlif ut prio ute 
re. Tfbrocurca ergo modis oibus quf 
bus potes uenenti illri ertigueje ipfdq5 
fimiltr attrahere cuius extractione er 
accidetium quietatione cognofces quo 
niatfirmo iocdditas fequir lenitas et 
quies flue illa exticio fiat perpocioes 
be3eardicaf fine per eplaftra fiue per d 
gueta sillafuperoialaudada funtm 
iito cafu fiue fiat per fagui fugas ftue 
uetofas fiuecaufia. fift 5 erttctfo qua 
doq5 accidit in prima die et tn fecunda 
etqnq5 interna quare donec tfumum 
aleuiatn perfenferis ab ,primattone ta 
Ita no defiftas et manme pocionu dgue 
te$ ftue emplaitrcrum.j^uib9 oib3 dii 
ligef paracjj ft opa fu ad ulterioris bu 
fusapoftemafl matmanone6ueif.Sc 
cipe radices maluautfct i aqua dulciori 
coctas amoto per p9 itenori truco que 
fortif pifter' et de bis accipe libra una 
mucillagts ftcud qndeci.farine fenugre 
ci libra media et totn tfimul do 
nec ad debita uentat fpiflitudtne et fiat 
eplaftra. lUel factas ma 
lue coticd maluautfci.radicd hlii.an.m, 
uno medio coquat" i aqua deide foctrer 
piftef qutba adde farine fenngrcci.J. 
lii.farine femints lint.$.ii»aflugie porcf 
lib?a media tcorpo:ef ota i motario et 
ftat faciaf fic.lKe.aq 6co 
ctioisficuu t qua pofttd fit parn crocf 
ad bultedd Itbras duas farine fenugre 
ci libra.una coquatm ufq5 ad fpilTitudi 
ne dcin iptguef cd aflugia butiio foleo 
sfiat fic.lRe.fartna 
frumeti aqua et oleo * fimul decoqj uf 
q3ad fpiiTitudine et qt buitjfmoditri 
tramacu e nimis uulgarib9 nota fi cum dolor tuaderet quocafu ligatura folue 
sparo oletrofauf pinguedini gallic 
adtoge co albumie oui s ipone fecnot 
licinia i eo inticta mfupra 13eide ada 
pofteatts mundificatione accedas Jn 
primi co uitello oui mixto ca pauca fa 
rtna ordei f fpeltc uel frumeti. j£1 fi ad 
deris modico medi rofari melius eet. 
“Bcl facias fic.l&.fuci apii.libra medi 
am melli, f.ili. farine ordei frumeti uf 
fpelte.J.it. coquaf ufq$ ad fpiftitudine 
semndificatiun optimo marime coue 
mea i boc cafu Modificato apofteare 
* fi ad incarnando procedere uolueris 
tali utere ep!aftro.l&. pipinellebettof 
ce berbene uermiculari cetauree mto 
rts.an.M>.unn buliat i uino albo ufq; 
ad confumptione duaro partiam, dcid 
coletur berbas altquado comprimedo 
poftea tale co(atura3 accipe fupra qua 
proicerefine libram una. fepi arietini, 
libram mediam. mafticts.l.ti. f. aloes 
J.f.cere.J.r et toto ifimul debite deco 
quat".dem ,pice fup (ac mulieri et ma 
laxado fac epiaftro.Mtta alta tibi feti 
bere pefie fed boc e iter alia figulate p 
quo et illis icarnattui gb9 cirugic9 uti 
tutfuomo.0i ueroapoftema p caute 
rio potetiale ropat ut ndnulli nimio ti 
metes ferro cauterio poti9 uti uolot al 
bume oui co paoco olet tofatt diu agita 
td circa locfi apponas.defde ft efcaram 
op9 fit remonere buttro bn loto mixtu; 
co pauca farina ftumeti apponas co q°. 
fi uelles pofTef uitelli oui modico adiun 
gere.poftq; aero efcara ceciderit utff 
modiftcatiui $ ut Dati te docui.£t B 
pro cura pefttlentialts bubonis dicta 
fufficiant.J-aus deo. 
Capitulnm quinto; de cura carban 
culis antracis. 
croco colorauerfs fpm no eognofcet * 
maiore fide adbibebot? quo magia fa 
tnofus apud eoa remaebis. £t nota cp 
talia eplafha apofteart tepida fnt appli 
cada.detde ftupie at (ana fnt coopetie 
da.£>ebetq3 taliter apoftema ligari q6 
ipfius acume iterius no pprimatur biti 
dam fcilic3 tn medio tn modu crucia fcl 
dendo % ft femel t uno die naturali mu 
tet fana cit uel falte in duobua diebua 
tribue utcibus. Collecta fante fi apoftc 
mano rumpit' 
pmunibua ut e fapo mollia cu muctlla 
gme finapia uel calr 2 fappo mollia q6 
tft pmuniter ufirarn uel mifce ftercus 
eferts cu oleo 2 fuperpone quonia t br 
tu rnptt apoftema. £t nota cp falubn9 
e ipfum apoftema imaturu aperire qui 
collectione fantet copleta erpectare uc 
uuli Eutcen. tertta quarti.c.de re gtmi 
ne ectturarn aperientiu quado funt ma 
ture. £t albucafia libro fecudo.c.de a 
peritioneapoftematfi.t Tectione eoro. 
*zt iRafis.rit.almaforis.e.de collecto 
mbua 2 aggre gatiomb9 fanaticis vnle 
ru3 2 apoftematu. £t in tali aprriedo 
apoftemare alique fur pdindes atteden 
de Tparfi tacte ab auice.tertia quarti a( 
legato.c.rpti quarti ,pprio.c. 2 ferto 
ct ena ab albucafi et taft ubi a pma e ut 
fiat Tectio fcdm loci quatttare ad modii 
folu oltue uel mirti ut tqutt albucafia 2 
i loco collectionie materiei i parte,fcil$ 
i figura et Tcdm magia fcefTd mufculo 
ruetcaueaf ueneetnerui quatuepofi 
bile et debet idoloroP ptractari quata 
fieri pot.Si ergo apoftema p fagitella 
aperiat" cn t fctdf debeat dolor 
cabif i loco qre licinia i albumine oui t 
ricta iponaa Tectioni et facta 6bita liga 
rura p una die natuiale ifirmn gefcer p 
mute mft gradis ut nonoqj ptigit eum ‘Bpra fag uifnm eft’ de antra 
f cia 7 carbucnlt differetia que 
babef pottflime fcdrn maioze 
ufmmore malignita# tntenfione qaarc 
de eoru cara capitulum facia unum fo 
ium a ieutonbua tctpiena de medtctnto 
gradati ad fortiora procededo.Uhro 
fexigit rerum non naturalia obferuan 
do regimine te ad capftutu febria pefti 
lentiar cure remitto.0ed unum tibi ta 
tum memorie bene recomitte fciUcet in 
fuma tua prima die naturali euigilatuj 
feper detinere. Jftio itaq5 prencta$ re 
flat ad medicinalia codefcedere uter er 
go ftatf a principio pociontb5ill'bc3e 
ardicia deide flobotoma. pro ut ftatan 
te docebo per pri’ (i poflibile cft. i mo 
bua tibi iduciaf dederit prime digeftio 
ma bua pe* 
act! ut cor * alia pricipalia mebra defe 
daa epetbimatib’ utere t inleb firupia 
pfectioibaa odorametia i allia 
t dicto capto dicta eft. £3ed antequam 
ad flobotomia deuemaenota q>atrax 
carbuncul’ po(Trit f quacunq} parte co 
poria eueirc •t 16 fi fuper caput faciem 
collo uel gulla deoeme Hgue fecundato 
ne fieri iubeaa. 0t aute fuper toracem 
uf fpatulaa apparuerit feubracbia ne 
na media eiufdepartj fioboromabia *i 
fla medio infra q? fupraacbaettbeaa 
X coxaa ab exteriori parte demonftref 
fctatica uena eiufdej pazlj factaa fic flo 
botomariXt fi uerP pudibada coxaa 
nX tibeaa in ttcriori parte magia appar 
uerit fapbena incidi faciaa.jEtqz fecfi 
dacio pl9mibi placet qua ifirmum ufq; 
adlippotomia ducere ut nonulliiboc 
cafu precfpinnt auctorea fient Xalie. 
xtiii.tcrapetice.c.tti*? Sui.f tia quarti 
c.de cura ignia pflciXdfidera illog 9 
pofteata colore ifirmi fauce t pplexio 
ne etate pcedea regime i febria tfletia 
Win fi uirt9 pftaa fuerit et talia apofle 
mata ad rubedine tedut fuerintqs pple 
rio et febrie faguinea pcedea regime fa 
gm'a gnatio etaa iuuetu# sce.ta i pma 
q$ i fecodatione maiore faguia quattta 
te5 erirepmittc.0ed fi ufq5 ad lipoto 
miit firmo ducere a olueria qr nullae ti 
bimorb* iduciae dederit no e nbi alia 
mefnra fagina cefif 
partb* i faguineo ? febre faguinea ante 
qj ad lippotomia pueniaf maiore ertra 
baa faguia quatitate q$ i ccllertco.£t 
qr nonulli ptfiefea t ifto cau flobotomia 
diceteaq? proptflobo 
tomia materia illauenenofa trabir" ad 
ireriora et p pnafloboromia infirmi ca 
pditiome eriftir.lRota q> carboculnf * 
anttar ut febre pcomitaf peftdettale 
de triplici materia generat".fcil$.de fa 
guine babete putredine, de colera bea 
te tpetn et acume.7 de melacOlta bente 
diuturnitate et anqj materia (pfa ad er 
tra,ppellat carboculo cane liue anrra 
ce corruptione illa uenenola ad trra co 
p* flue uenaf ia adepta eXt fi i fagiitc 
maior fuerit putredo talia rubefeunt a 
t colera citrmefc6t.fi in 
melacoiiahuefcot fiuemgrefcut. lEt (i 
magna t iltie bumorib3 accidat ueneno 
fa corruptio.oee bii tree coloree fimf 
apparet. £t i atracc prigit colore iridi 
carbocuP poci* fiterfan 
guie adbufto antrar £o er colera et ad 
buftie propf boc cefif pa 
rtb* fine pparatoc piculofior atrar eri 
ftitqnam carbnnculue.fr quibuepa 
tet quare aactorea flobotomiam t tfio 
cafu ufq3 ad lippotomiam fieri luiTrrat 
ut fcilicet natura ab illo ttoficaro fagui 
ne altqualif exhonoret" et bn.Sedtlli 
pariftenfca forte credebat ueneno illud itraci fiue carbnculo fola fneffe f n ad 
lira corp9 quog rde dimtffa nullatenuf 
a pricipio poftpoae flobotomii quam 
ft ,ppter etate uf quauie alta canfa face 
re nequineria fcdm quod oportet fieri 
faciaa cd fcanficatione uentofaa pone 
re fupe* colla fpatulaa anebaa f popltd 
curucitura3 pro ut tn bubdie cura a te 
docui. no cp bic fold carba 
cui» 2 aeracie cura tferibo pro ut feb?c 
pconmat peftiletiale et to timena mate 
na illa uenenofa ad itra retrabt q p uti 
trpulfioia a natura 1 tali cau ertramit 
tif no.laudare uerbi gra eplaftrd 6 ar 
nogloffa qo defaib(t.Calten9.ri((i. f® 
pettce.uel de duob9 granatf 2 fffib9 po 
fitd ab Sntc.ttta.qrci.c.de cura carbd 
CUI1.S3 fi accidetta mftdremiffa foiet 
tnebraq3 t qb9 talta tfdt nd mftd caleret 
fiue ruberet cd quo ifirm9 fatj fine dolo 
te gefcert poffee ilf uu fi placer t.lBt ut 
te 1 ifto cau ad acto praetted reduci fa 
ciae ftc.lfc. arnoglofle lecid panie fur 
furet en,coquat' i aqua 2 fiateplaffm$ 
qpefuplocd appltcaddactn circuitu* 
tz t fi me facere md Euic.adde gallard 
pie media 2 fiat eplaftrd ut e Sliud fe 
cundd ©uicenna pueniene f pricipio 2 
flatu 2 eradicat carbnculd 2 cetera.ut. 
ifc.granata acetofa itegra que t aceto 
coquant' detde ptrua fuper panno ene 
daf 2 carbnculo fuper 
furiofitate aliqua remiffa pceperie tali 
eplaftro utere ut.l&.nuce recentem 2 
aliqui recipiat eiue folia, detde ferine 
ordei paffularu caricard an partee eq 
iee teratur fimul 2 coquanf cd uino et 
deo papauerie nigri 2 fiat eplaftrum. 
Wi factae ftc.Hk. acactc dragitiopii 
co«icd gianatt 2 flojg eme.an 3.i.femi 
me iufquiami albi. 3.medtd.pfice cd ui 
no t fiat ft bite factf cat 
btittcttf ad maturanda durtteerffteret 
factae ftc.l&.cartcard pinguia libram 
media. finapie.i.iit.olei de tdio quatu; 
fuffictt ad incorporadum 2 fiar 
£d aute raptue fuerit ‘i matur9 factae 
$ nt te ifra docebo . Sed q: carbuculi 
pefhletialee propf ipetd f uenenoftta 
te matetie no ftc eriftunt quieti 2 (pfie i 
pefttlenaltb9 febribue apparennb9 eft 
multa de mftrmi perditioe timenda £t 
adbuc magte de arractb9 ad eord cura 
circa localia taltf condefcedae.babeae 
que antract flue carbunculo cir 
caducae detdc ipfd er directo retieae 
ftatt eni necat antrace ut aderit Slber 
t9 magn9 i fuo dc laptdib9pciofie ibt di 
xit una fe uidiffe fapbird qui pluree fu 
gautt atracee cp erat ptra quofda affe 
retee fapbird dati pdere uirtutej cum 
und fold fugauit auace.Jde t ranto bo 
facit fcabtofa ptntaet cdft 
milit' eplaftrata ut macer afferit.£t no 
nulli ipfa cd modico pfteietee affdgie e 
plaftrdfacidtute.Jde facit caudaeg 
na minor eplaftrata 2ct .ut gda afferat 
jEtgdiberbulan9 diritg? e illa quam 
fperala uocam*.filit tn dicat <p e illa q 
betfttpttecurud/Jde facit taff* barba 
t* pttit9 eplaftrat9 ut alii dicor* Jtc ille 
bo^Oilber^agltc9 fupponebat tyri 
aci appropataetcdicipiebat dficcati 
alia ponebat 2 boc faciebat ufq5 ad cat 
bdcult fine atrarie ruptu:a3 cd aqua fi 
magna febtte iceffto nd erat ipfa p mte 
rt9 erbibebat.*iterdd loco ryttace ute 
baf mitridato.Si aut bie no obftatib* 
loc9 teipit malignari (lati attrabecia if 
ia uenenofa apponae.£t pmo cuiid g® 
Ii deplumato cuma rorftr d uiciffi clau 
fum teneaf ut per culum aere attrabe 
re cogaf uffaguifugaa apponaa. Jbt fi 
mderte malignitate) defendecfafat flati dfca loca apponen 
da* uerbi gratia. l8c. olei 
ceti.J.t.boli armeni quanta fuflktt ad i 
fpifTandaj 7 flat unguetum quod circa 
loca apponat. Bd ide ualet unguenti 
p opuled.Hel factae fic.l&.olet rofari 
olet' mintni.an. J.ii.uini 
f.boli arment terre figtllate.an.quitu5 
fufficit ad (corpora dum 7 fiat unguen 
ta quo utere ut fupra.j£t potee addef 
fi placet fucum plitaginie X morelie uet 
tnicularie nf uitie uf eia fim 
pltciter uti uf circdponae cotula fetidi 
ptrita 7 cfl mirabilia i boc cau. i0cmti 
8pofteitifuperponeeplaftru er oppo 
ponacio cn palTulta * modico frumet! 
fa cttL&d faci aa emplafha de flercojc 
bumano tepido, lElel factae fic accipe 
uitelfi onirecette fine albumine i fahe 
triti quitum recipere pot ad icorpori 
dn 7 ftat eplaflrti tpqltbec borareoua 
tur. VdX factaa fic.*fik.fermeti*fcabiofc 
pfoltde maioria Itgueauia atiframaci 
on.f.i.paifularum |.i.cataridarum nu 
mero.rr.ftercorte palTeru5.5.iii.incot 
porerur cum oleo de lilio 7 fuppoatur 
faciaa ftc.i& bn pingum 
3.iii,fermeti.J.ii. finapia rute agteftie 
falie pmunie. ariftologte loge.an.f.i. 
media3 mtri.3 dii.tritict.mafttcati fentx 
greci.ail J.i.mellte quata fufficit 7 fiat 
eplaftrn qd calido 
80 eplaftrn er naftmcto feu unica trita 
co fale et pauco olet de faciaa 
eplaftrn ca alleo ptfto fciltcet 
q2 multo ualet.aliq psilat p alleo ali 
qua grana piperi© 7 aliquae auelanaa 
depilatae et faciat eplaftrn qd e rntiabi 
le.Bel factae eplaftro de ftercote paffe 
rie cd adipe porcina ue! er caricie cuj 
flercore colabino trito ca aceto ueler 
catnofitate fale.Bci factae 
ficeplaftrfi cn tabetina et n/tro etem? 
td puenies qr i breui rdptt* fame ad fe 
tzabtt X figumeitoxicard .rei faciaf fic 
iRc.auripigmeti pip<:i0*an.3.duo.ca 
rtcag pigmd numero dece fiat eplaftrd 
cd meile * fuperponaf coque mei 
td oleo * mfto fale facemplaftrdXdej 
go ad tfirmd lud perueneris carbdculi 
fiueitracisgrad9 mahgnttatj. pftdera 
diligeter *i fic gradati utere fuprafcrip 
tts.lRi de 
fcrtpfi ad forciora ,pcededo. i8t qr ma 
Itgmtas illa gridis exiftit 05 ut tftrmo 
celere fuccurfd adbtbeas quare uento 
fas p ,pfunda fcartficattoe fuper iocu5 
ftatim apponat.Sltqui rame primo fa 
ctdt fic..TRe.ciomille.J.iii.fpice cdtice 
•l.i.maiorane. J.u.bubir t aqua de qua 
pfpogialoc9ebrocef ut faguif ille ito 
xicat* fubriltef * meli’ extrabaf I5dd 
uetofam cd multo igne fuperponnt.de 
Ide profunda facietes fcartftcatione ue 
fofam retterant.aliam embrocafione m 
faciunt CU3 aqua calida falfa uel fola 6 
Inde in ctrcutru fcarificationem profun 
dam facientes uentofam fuperponunt. 
iRdnulIt t ifto ciu ali# (up pondt grcf 
ftnd ut arfemcd qd afierdt i boc cau pn 
cipatd obtinere ef talia facidt qr plepe 
talis egrttudo nullas patif moras pg 
cp no fold fmcdiate defcrtpta facere co 
gtrnur imo uti cauterio actuali uel po 
fetiali fi potettali uti uoluerisirf 
ta Caeles t cura bubonis defcriptatt q 
duopma obtinet pncipatd.Siauteac 
tuait uti ucfueris qd bn laudo et maxfe 
cd egritudo fic eriftcrer furiofa ut no6 
nullas moras accomodet ftc fiat ex cali 
be fauro f3 bond beas artifice q cades 
au 2 bn cognofcat ne dcipians t color 
cadat 
mft fug ulc9 cfcarofd tm ne fUgmcn^a teaptea dreoffatea tsgaf* qr nocumen 
tb fn iuuameto feqref' « e mltb tat cau 
«erratio pmedadarlRa ,p.pe ma3 illam 
uenenofa attrabtt a pfbdo amactaq3t 
feftbilifrefolutt 1'effluer facit.jEt qnq$ 
ma egredif fifie att:«meto ndnulli pazi 
fiefea cb cera cadeia cadente uet arden 
te fup ifufa loco cauteriabat * male, 
prio q: tale cauteriu no p:ete 
■rea cera congelata maloa bumorea ,p 
bibetexalare «qjtpteegra Sdrcbfta 
ftbua mala nonunqua iducunt accide 
tiaut e dolon tollerabif ardor rubor 
Jflatio «ce. materie malignita 
te medicinae caufticaa feuac 
tuale cauterio. Jlle agli 
cua docet i fuoppedto radice lilit iaq 
cocta circa loco eplaftrare accipe 
medulla pania cb ertrabif a furno « ea 
xffdde t umo acetofo X fucco aznoglofle 
* circa locb appone • ® decoquea lett 
tea i aceto t cb eia « pane fac eplaftrb* 
izt q: talia eplaftra ctto exficcat dbet 
cito renouart X folia fupponat' anoglof 
fe. Jdc gilbert9 que magn* fuit erperi 
metator t cafu defperato dabat attram 
tb umo muto cb aqua de quo bn miror 
cb ile babeat uenenofttate ut iquit.B. 
ii.can.c.fpprio f3 tu faciaa fiitbet.q: n< 
fi talia fuiiT*5 erpert9 at teliidnio pbojg 
habuit dari nd pcepiffet.na fepe uene 
cb unb aliud fugat ut trocifci de tito (e 
profo opinato t de uio i quo uipera fu 
it exticta. T|brefea in experimcfi tadei 
reperi cp dare uacce feuboui pcftifcra 
to rafura puicia albi« attramtb mixta 
p uio Xaqua ad qtiatitate 
ftati liberat eb a peftiletia qrei pedtien 
Itato boieboc ide facer ii e icduentea« 
iBa tiriaca a,ppetat< ueneato boi« ue 
cenato boui exbibita aboe liberat 0 ue 
ceofttate ut doc3 expimctb.Blia utdt g 
i cltfte rifo)p tlT pefllletfeij p locofalfe 
cdiffainit^appdebat« nub dtxit g? ttf 
dibiltf illae maa adbuftaf eduxit. j8 ter 
citat giibert*ubi 0 cp cb talia spofteara 
iuxtambra adberat pricipalia nobilia 
qde jppt lo? cbftraca una ligabar q de 
fui $pitate ad fe illa trabebat materis 
denenofaattractaq3 iterum cbftraca a 
lia uiua in alio adbuc loco ,ppinqtio l< 
gabarque itero materia attrahebar et 
ficindtfinent faciebat donec materia il 
Ia tota ad loco no tim orofum ueruebat 
« faciaf fi libet. Sntrace ergo f*tircar 
baculo mortificato ad carne mo 
tua fiue efcara remooeda de cef 0 e arte 
dedo. quo no q? if duj reman3 tbl 
efcara uelut clama q i eque$ fgc nona 
q3 repetrf.* qnq3 caro motua loco g° 
1 circoitu cr bgueto de bolo fupt9 pfcjf 
pto ralto pfifi fep teneaa eplaftru3 nec 
unq$ amoueaa co uncino carne mortua 
fiue ctauQ f efcara uiolef .na $px dolo 
re ma ibide attraberf at2actaq3 polTet 
tbinoubapoftema gene:ar.tf aciaa g* 
fic. ifc Jii.boglcflV.m 
ii.baliat i aqua deide piftef .qb3 add fa 
rme fenngreci et feia imi ari.tf.iiunccr 
pent" fil* cb butiro loto f af figia potei n 
faltta.^ffaciaffic.lBe.radic.altee b?a 
ce.urfme maluc berbe jobctti. an. 
i.alleluf a.ti&i.ti.-coquflf « cptieptftd 
i cb butiro atiquot aflogiapocina n 
fahta et fac mafla qua pe: tree di te nf 
ua det de pone ad igne et cola feu extra 
be p ftammea gb3 adde pa$ cere et pt 
ue:ia mafticie.i.t.pi9 Tmr\fcdm quati 
tatequafacieaet tlloogueto utere Tut 
dicto e t.c.pcedeti uter butiro loto mir 
to cb pauca farina frumen ? modico uf 
teili ouoru3- Ifhro mundificatio utere 
modificatio de apio q6 e optimo f de ui 
tello oui q dfcupta fbt t.c .pcedcti.EU smreBgueto de meile* iRaf.di.alm.c. 
<fc.carbo.qo fdme laudat i tfto cafu uf. 
lfc.mellia pulue.farcocolfc an.ptea aq 
lea icorpora bri ifif et urere .et fi ma fo 
ci9 decoq mei ufq3 ad fptiTttudineut ip 
fe dicit.deide mtfce farcocolla et fac uri 
guetd quo utere ut a. Emota efcura et 
ijjihgef ulcere modificato utere ungue 
f ofcarnatto i 
factaa Jjc.ife.m8fticia tburia ariftolo 
gie ro. uernicia mirre farte orobi litar 
gtrt cerufe aloea ari ptea equaleapfgue 
dia gallie porci X fept arietini quato fuf 
ftcic 7 pftee unguetu3 co cera * pftftter 
cr ipfornaliqutb9* erit faciaa 
fic iRe.olet ueteria UB.iii. alfungie po 
ci depurate a fale lib.ii. litargiri aurei 
lib*tii.uitreoIi radicu canne.aii. J.mlo 
leo 7 aflangta inftagnato co claro igne 
liquefrat deide addat altacptinueda 
eant donec debita beant fpilTitudtne p 
fpatula lignea que fi ea de palma melto 
tiu 3In illo em' unguet o nullo ungueti 
pre(lact3ilio reptea. £t qi i facie Xalia 
apparete pte ndnoqua tha nafcuf apo 
7 ma 
jcle f alia mebra deturpat'I cica 
iri$attoe ngueto tali utere.t&.boracif 
3.it.capboe.3.t.coraIli albL].f.mti dt 
ci.i.i.belliricimarini dragati albi ami 
di criftalliatal’ deta taf ohbat albi nitri 
marmorta aibt.3.ti« ferpetaric 
fcar .an.3.1. cerufe.J. ri.confice boc mo 
dragatu 7 beliiricit mortario marmo 
reo co piftello ferreo ftf contodat' fmc 
terant'cefa figillatl per pano crebrenf 
t0>cide.lRe.alTbgie receQ albiiTie libra 
i.f.fepi.eapjini.r porcmi.3.i.f.aifogie 
galltne.f .i.ponat' 1 aliquo uafe in caca 
bo pleno aqua buliete fic gMiqueftat.6 
inde p pano ,i aliquo catino colef mor 
apponat' pulmo toci9 prci campbora 
ttborrace.dddepone fup prunaafq? 
cq fpatula tnifcedoctcn tcipit bulif ad 
dc capbora ttboiace.£t ? coagulata 
fuerit ufui refua et f utere 
na i fatu cicatricea fubttliat ut et lepro 
fotp faciea mirabtlitemedef 
capno cafeo q: tere ipfa cu meile et fiat 
ad modo unguen X oleo de uitelitf ouo 
to.ueltete mollicie pania cufoluaapii 
modn unguenti 
tx farina orobi et tburie cn 
faciaafic. ifc.aflungie po:ct per.noue 
diea i aceto teperate de ftio in tercium 
aceta renouado.lib.t.argeti utut erttcti 
filuminia.an quarta.f.lulfuria uiui.f,i 
cotica ultui.j.f.ntdt arodmu.3.11. piftc 
turoiapiftada fubnltfltme? imotario 
oia fir mtfce 7 fiat ngueta. 1£X faciaf fic 
l&.aflogic preparate utfupra libra.i. 
bullat i nino albo 7 cd aliquatulu bulte 
rit colet per pannu lineo i aqua platagi 
gia. ne( I lacte caprino qua ifrigidata t 
mortario poe cui add litargin auri fui 
luria uiuuan.J.iii. tburif.|d.f .(corie. 
ferrt.5.i-argeti boracif 
$.ii.capbo*e.3.i.£tfi illa piguedo non 
(afficerer ad ibibedo illoa puluerea ad 
de olei rotati pprf* i aqua plataglalo 
ti quatn fufficit et fiat aguetd. WX acci 
pe calda uiue quatuare quauoluejia 7 
ta erttgue tociena i aq frtda cp ei* emit 
tat acuttate de qua i mortario ? debita 
olei rotati quatttate fiat oguetoXalia 
emuugueta pelle fubnliando *clarif( 
cado cicatricea occubat unu fmgularc 
<p ego erperr* fn in deledia cicatricib* 
eff baltamua» Ca ergo uideria carnem 
quafieqnata babeaabonumbaltamum 
in quo penna intingaa cum qua fepe ci 
loca tlliniaa pp boc 013 in tm 
cicatrix fubtiliat" ut quafi no appateat. 
boc tu faciea i dna§ facub9 q poci* mote elligeret q* facie cicatri$ata bere 
i b 6 ana illozf apofteitu dea fufFictar» 
iCa"1 fato cura ponit uariolarum. 
SC fi narfola? febria ut fupza 
e uifd eft iter peliiletialef nnme 
ref cui3* rame iex rezu n natti 
ralio regime acomoi regie .febria pefit 
leiiaffuperr’ pofito aliqualtf uariatur 
Tfbro quo nota cp ot tepore an i 2 ol re 
gtde cui’pq5 qutf etatf fucztt X pplcfiotf 
pot t differet uaziolari I51 deferipta eta 
te uifd fuerit rartffimeuri fecndd etate 
diuerfitate regione ppleftono teporu5 
ani febrif effetia} bac 2 cite Xtazde lpfa 
ru apitionea e pfimilif regime uariadu 
0it itaq5 aer ate apitione ad 
ficu 2 paululo ad frigido dedmafplua 
maioze 
f minore icefione pceperia.tCnqs lapi 
tmr aparere aer ad calidtrate 2 buinidi 
late reducat" teperata.£t quomocoqj 
feu qualitcrcoq5 altercf reb3uter odo 
riferia pro ut 0 dtfferctia fecunda trac 
tatu prio 2 capto prto te docui. Tfbro 
cibo aut utat ptifana ordeinocoilara 
p modico 3ucari X otdeato fiue aucato 
X mica pama abluta co lacte amigdola? 
prepazatazj 2 i iftia fi plac5 potea adtf 
re ait# acetofi ut uino bezbe 
riaagrefta? litta f femino comumu5 e 
mulftdc £( ex berbia uti pot fpiaebiia 
boragimVlactuca acetofa t cucuzbtta 
de fucia aferipi) adedo 4) libitoXoue 
mot f letea excorticate cd aceto corec 
te X aliquo ex fuccta afcrtptf 2 pbulteif 
i duab3 aquia 2 poftea ad pfectione ttf 
q5 decoquat" 2 alterat? ut a utere b die 
tapueitufq5addnoahfa diea donec 
uariole ictpidt apparer. £tfiadgrof 
ftore5 dicta ucnire neceffe fit ilia '1 bro 
£/o pulle decoqui hciae nt /n eaptra 
lo cure febria peRilentiaha te docui u 
num quoque ufque ad boc terrpua 
eft omnino uitandu fed aquam bibat 
ordei in qua lamina aliqua aurea fit er 
tincta fi diuea fuerit infirmua. *]£> eft 
anr uariolajp apparitione pot pa$ uini 
albi aqt bibere X cifcioli aq cocta bn hm 
poti5 cibalif 
exibeaf ut uariolas luuit carefu 161 
parua fami deb3 quatitate.fcrt fciaa g? 
uariote fepdTie Iactattb3 accidat qr eo 
tfic regie eferipto debea nutrice guber 
nare.lRa pifaa lactda febricirauf rif tac 
oport5ut retificet" lacmatria er\ pma 
qrti.c.de curatiomb* untffahb3 febrm 
s.fna .pmi.c.6 cg2ifudtmb® 
q i fatib9 accidor. £t fi i b° cafu nutrix 
cafe pplefiora exiReret debra una 0I105 
accipere q fztde ppIdicniarxiRet.jEt 
6bea ifate tenere i aere uta correcto q 
tibi fi oio obfcur’ ee ii debeat pauci Iu 
mia tri exiRat 2 gcfcat ifaa icuabulo <p 
mouezi fep deb3 leuit et matie poR lac 
tia fucttone a nutrice uf alia pfename 
lodiofe catate X cn alio muficali ifl2ume 
to.fonate ne ifaa ad uagitn X tra #acee 
rMEtfippbedrea nutrice t faguie uel 
aliia i bnorib3 babundarc fteda.eet flo 
botomia ffecudo etigetia alios booao 
euacaafo.£t fi cottua teli nutrici abfo 
lute af .fi tn robuRa foret ac coi 
tut afuetadiuq3 fine ipfo pmafifet fiH 
coit9 pueniret.fed toc lactare ifate nfq$ 
poRbora no dcf>3 b»)a expediti ad rre 
diclnalm rgttne ueniedo potione aliqj 
ex afcripil ifirmo tribue 
materie uenenofitaa extiguat°.q i nari 
olado magna et adbnc imorbilado rra 
ior.fmomaxiarepif ifdo* lactati pa 
rnilli9 aque be3ardice maxiepueniret 
£t fi ifirm? ipfe i etate uctcfattoma fu irid et no flonvirp prim■ totius eduJti 
fttp ftuvtaiibuSp natura l fu/fr 
pofihno tjrJislrri ponejrrtmo fvvtdrfup 
fiareS ediy uendofe cu Jcurtfuadioe ctm 
de JpaJndat 
dtnovctn. coflexxone c/rr 
ytfvahcndo fi jn cta wJuertd fto 
tvia.dk kajUeca deinde pmo etphaltnt 
in adi Jacias menti /tnt£ habendo 
tn jtbrii Jdnrivi/ puenefalns co 
finhendibds ad Uppofhnmux pt/fip fla 
Ipeiboniut jdtxve pckrd t finiit’Jieri 
/etct*xi'/infidiorum er*myei* ficardta 
cd ftomaucni q ft in h’ cwu /olo pol 
fuenirt No i» fi nodum pcvpcrtj 
f anguis navvu /7W ni Unhvrc, ipam , 
' iii JcHk. Ifidib h% djintrivi 
/{wfi.m /in gviccantfx flopoUy/ynriam. 
fi opus /titrtt dtmvHtjndo nob\ 
ar {adu fifout fine tliid&fi*.1 ari uarut 
faru Jierijdc%eb pccl uuAt 
rtmbure opcvdtooqe’Spedwes ab epe 
d<dti uii priA qamrt 
iuMriclevrd h**efijttt 
ftnvpiu. Jarba no eflti rr nuutnaAi 
funqmi rfltbiorit coprch/dirc yfoniia 
j’ ucptfofii9 ro tue meipc qncnvrc rr« 
paklmti a. rwndkfbaA1 oppfik maei pok 
hpr ad epepelli dii rcdXtvt. 
cr ct det9<p in tpoptUendo tnaderiapn 
polxnS i<tnh\ 4rU ce Ppltfir 
p frjlH K™rb*jd wpt 
\Ur ccrvvufihn Jgrc no te finii™ 
tpfdfid facit rapivi Inriy/btmtc** 
tve poff& fianprwinat <\ napibtt& prono, 
fure pp. <jd* qttrnfnorii fartex 
Jfdrucdienl OffiCji} trtocviiojc 1’afio 
fviflfi pmijJ<* ttph<tVfToia. iubib 
AyvuX riafi vttna. macie c<djvuniwr 
ttnm pttf JwpericrtS p ipam a ma 
lUitt uariol am vpjt tnjbJi$l 
vana, Itpovii it* frW pmn ia/dCfilo 
loloV* fac nxettone 
4now m /nnf/cflbtadto fis benefdici 
iiiS qrn Cura pojifif i 
fnct fjet nn* fode mtd.icma.ythi 
beas ci fi puftt atcdieia mdigcfvdt 
Ciidhtrqs P alicjbnS aljs (cmbiivisfac 
fis Cx nianci ca/fik 
hit idola ™ diaprirrnS’fto fcamonta 
* ~T 
4 fll tcx advLcv - CvrmvyH 
poles C(K a/ttqvuf ijww iit dcockoe 
4 Vi N frucruu fa cef poliQ? ? £ 
fl/V & ope viti utc* 
wicr /impii nfc/chvriA Juftrvui dtfnrip 
hi furet, ?/*/ 
nonale nucptdi appare wmrm. 
f*tcr*u>f bene <vbmt cmig cpdhfmA-^ 
? fluedm laUtji\ afproxfare mrtvtnk 
UK *nk pojftt ad tnhiA pro pelli fytdi , 
CM yuedam ixxdcvi j adm vua vfpheS 
ro*di eptjbiVnMda nariola. tn/ 
ft£>ut ta incipiebanir appare fivpvoflut. 
cf tn ttaslrnvi 'vfocadvis ptvvir af 
nariolt Appare 'tntipiut e adtnobetna 
cgtpcUettdu ada fdaasepmo 
. vducenda aere /’ Mialtwi adidefafim 
vtAs dcint m hietne /firmi* 
rn drapo Utprarta et in (ftrxc mfmdof 
tmtolttfu tenere came ne a oriri 
QtUui ipm afdin(Htl -jg-d iyj islo tafn. 
per ardus cremonfn fis, (*f wia. V dcc: 
pe feto parm tntrngf re f f'tnjrrmw&, 
fruuhuiV Jilitti ad°facias J/Xi ftnne^, 
maertui ntfirrvwis tstvuttio* [intyrtrm. 
fj^prt0 Impvu. *d<S$cf 
rUuratrjf ptfcpcjfi'cf ad temperiem 
fu j cha levvUtr cooperta v 
a rndttuiS fini apprt/itntd. er1 ji nvr 
tiUt nutkruCeKpefUnM ad nddshft 
dtbvd pkuJtn /teri pctcsl f itpercbtr 
pt miner fla^fhv&ribvU rrutuc* r fa 
r*,5 £/55. 'A5A? Wn/™ 
W'°ri 
X*ku tn aa ixcvrtio * fmcvu vi r jtrtCix 
(Jr m JLdfiivi** fipudet? ru eupiju 
prajbripiU <t / n\frrmus/cpe b»t*t 
~">/e\’fa nas fir J/Junfi fiiraVnifiyj 
[eniiu ecCSCtndee<m 
y»"j feJfen*.] ‘dtxoe*cvvi adde 
$iAnaru potu tri £ fufid 
4 airrdee. ut Ione 4Uv?yi 
tanfin yefrrh&tarvi $ V/ draco. 
%u' *H£n ¥»}«*•*** 
po 1 tvdnu duAt etxuf* * /ico. 
fajyte. Aot* Jje 'fi*ce€*fiJ firtvn* 
nbn*y zf**] ltpdw'tpimvti?fjt^:Iane 
*? fi 
mw f do.iu.ntiu *<*& .jpfem _ IXdeiSStteilAtrt paniU tytftUitjm m 
tdiiahn tovdi atyivjvns ptdjtipvohi 
fauiaS fird<l jicauru 
y*wJciwy tf*or*?J} rftwPi 
glant /cvtiAalU w l ron 
rCr buliait nt oifjk <*A 
ne medici**'JCl mfirme JtPl 
VajJjtuyii fu 
T?? rjejrtxj mi jxewvt{ta* 
dai»ra rvi co<niajfi dr buitaaur 
tn‘fr a/ cl & iti-bS/el factat f±£j, 
Awm tncthi /vieti 
lafoiYaeuh & fvuey<tetw t 
fuwn cdrhuiftX om "d-ojctynteaycft 
iu<riliw-sij 
triiue Qtcrard*S * 
vuariolarvt ei^ione <»f /«■ 
cpj&j^jMfapU 
iytalit fbent tuvrio L *nn 
1* %"S ezrelnfcmayM 
tvtame <t maMpnvbx dtvfwtS Ad afa 
ad* <nu$m -fa rdx 
tndrorvi tffir tdttf -fnnemdi <£effor+ 
J>° 
OtvAti 71* materia ad tyjos ftraflru. 
*?(fettt 
re loeo no Lmojo ncre n de a a / Vito 
ja 'ijpifled -Qj afh*r<A4> jty ar fmeral 
das *Torvda cvrdtdntx**ae vojyljme rai 
XtK /cft tnivii<rY <dk$/c£ /la/ti it jfnrlri* 
j yoi. e? rovictdn ‘murUn l’ fwmaw. 
.duas l' nj wUtti ocules ffontrt f/*n /4 
rmdlt vlomeSue Jctndc jvuu y<wi 
[afavn *A orrcfittl Vttricn (icat ayuA 
loti? evrciiad ocvUu. a /n csl** /veida 
fn hieme VUYO frmifjveri& *frt£OV%cx 
istak trpar^Jd' 1" omhf yent 
dii eujs Id lieris / dicendis 
ie$ hr *if frodtyd 
c^/<jjdhrVXr furet corno fi 
t*,g emttolt ijjj fntvutctn coainaf 
fert/ fvmtarh cl m 
c? Induti hi Jfa/tiymfrr fUs adeofuf 
hgne %Lf J ed dtheli mode / Jnrr* 
oonl 1 Oivdr% Tfurmi /cft^ffel 
c^?ffC<TOft/w«iMri y^rofirtn. 
fs&0p%i)&£ 
tfnt T frmvti dUtilui dUetni <& KR . 
tosyti fc fi* 'JfrZ <*?**& ton* 
fari ht <j emkrrviiryvxx tfrwc*ci -f** vtt 
fieuvu Qc 7^vc 4y ry/-*r" 
ag idhoAio* itfar' 
tyri oiMrcifftMf[ie triti 
fy vtcrt (JttpJfa nZnM Mt*m 
dvuanxrt pixm Ja eofrim levui totik 
<h c£ bntftra 
rtx fcfhrUrcQi 
ttewwi natfvtr* Lcrdarcb evi £tt£tref 
tk ‘xfXnarm "df/dr/tchot bmtresfeuid$ 
(^$3SfSSs& 
Jnrmi m cvnvfuM* i Jtfi mfornmsom 
rct Veles et ni neureftHmi 
tr l' mttitaf c/H (in* tnv 
veLfhoroi*iX $o Ttbnrfa d aJtpnioyfi 
''Ve/ fofrnttf eduj’ eertU artlpnoTArieou 
tn A4nM yUntcJ t refota atmii 
sf / B~ nvifrc ci os fitt collue r uttyt ~ 
T^^^silvtsc 
. /k Y*f*L? 
&nrj nini nraetalorn ateveforvb 
kj &• »uf\& alere ul fwy J\Cnt * 
'mfirUt renJiiatHj/tw ar*ny*d 
aftcrfa addit* ae roJevn/atsS/*lent 
jjw cuHwvli itfcnjwt 
'jZxm ad ottn indtjftrt. 
fnitrrrv1 /uoerisrtt dffcnfa*t 
fwtntc f>o& eihfvi **t<J pratut 
ultdt arnOndrcS /WtrW 
toAru at Vdffarvifa* 
nt jueto ferltrii YjfrrnfU 
in ftt fi'r£)tftydfti*viP/« meri xritom 
i&o modo Kq orfjlf j eu? tk 
fmrto m /r wXcr rcA a ttrjvrmuf 
shfist 
ttStmorvi fyiprrvi (\jtnjuineA 
ivticAmr* vurifmferiora Ajcndc 
Au. A letali >&wii 
. f ruitis £ /tr orfffarvt rn Tty&t 
j ft|( fama a/n 
w t«J CfAmtio’caii\ti 
■ fta afcijn fi ucTJ 
trt YdrcWtttfienc pidmefn( 
uiccterel tu emheMnt conArUW* J, 
ptrfonvus efuaY<dyqcef cj 
Xo(\n fiutrt 
rias erto fie cpjooAitukaf 
uerti alh tvjcruit rojatrii wi 
Utr rcfafc a fi d ft loti} (A an* 
Jtft lambat tnfirnmi C2wnqftunr/t 
ic (ppdytbnaprdft certi. mab*rac 
fu coojtvvra ***** ida d deleni prep 
kjjrca finit adqriS di dantia m*gfi 
jooptrvri ui avtix itartffff 
f«#tcrot ceto dltni Itvvl9txfixccurt 
a famt nevti fipt aendf ut catti} 
rvvftlvra hcrdevtcdp adhuc tnafa1 
furiti Qjptrt trmerdcf nC JarvltS 
vriedrk tvrreded in y fimi udttnd * 
euUeres <a$ cti aterca acu aperiri cf 
fohmtc fijnt ch tvlo Itudcr tffit 
tanJo JCe se ly> rvabtrc fiUcrmtax 
• rn e f jollv nxrcffcvrt* <tf cjcficctrtjwr, 
f f cadant rn j ca fii fnldfatfi/rrdd' 
AitUx lovut Qr' ufcli*.-i&\ uA it ad 
pdti pmdxcvi rdlun, fiuiiu fi€ ' 
cfij fi<j roCaJti <flj /aliljr*PHff ? 
crod 9- '%r lidutl /W td fifnptioncm 
p hs deinde paleas pe ha lineam/ 
aaty Mate natur!arti afitaS mltvdit 
rdjficttttc in aifi mjufant er* 'Mnlc 
cgfijpu.t fujpaanriclai appmi 
iwHit nefifip rntnudiwaS 
y*as rapidi uaridai pditi lUa appo 
nas nejr, h°doler lencrtienf d. apo 
tnemret l|*uc( mc 
gd• Am jmfaid cjrna na 
Violas mtdxwak cpLittad ac eas fie* 
cade e fit udOtUtfi r / oltorti ia. 
marifei rofiurn Yu leniit* an m 
j findo.°r,r<A°f yl-IJ 
P j ittere tw emjfvipnc Jt±3Vtfftvrm 
pa°jjhx»mvJo xmrkJal rmAtfi — 
tpfixcafAtoMX dk ca° prorrta^ 
Yj<d>eaS £ filus rf torhqS mfiarfi 
qrvi fnmo jranvi iincti fifimigtS J 
Rn hieme titro fialutvuwvi cfilvtmt 
titfti vuvruslaj uxUes vutoeitcr cfcfit 
tore tU mamui (pedti vfidocct 
4 ramaftficti ad au* 
maforte tncirra afpiuc Vfdficea.nda, 
‘zdm axu q visurus lc m+tltt fffeyb 
hivmiditdni fitfinwi&i 
ptirlh* d jvlijS cmS rf fi fvrtm) wi$ 
A5wrifivtM fit df/ji 
ftirvtgdla*V adi murldia^1 
<£7* jenter <si cuij an aaudjfirf de 
fMK fafrvml elA/fn 
tnip* panvt fici ai Jic et 
*£ qvur Atnnrn*pjruchctttdtS ct cpo 
«UnnW>- fi*riefitl*nii p&j i 
f*r T/‘ 
orali etJani ftjk ImteamcnJnpf^o 
uudmfirnwS ditatitis 
Jaii falti cudctba fiUp jr p&c ro$ta 
Vndtamc rwrti cttenc 1T™t 
tibtitict q\ntd*meWti udfid ntuane 
lii vXccrari ad fide {oJq h daUti 
adfigdel cft 
qd° djariIf fiteohnj fidfijinc <* 
c3*Srfd«jr fT trrvifi Ffi1 
:*nmSfc fjcctidti nefiuAx\ 
V 0 acdf dimt 
fit arujk d\or tp^a mefiti 
d mc vmXrn rt? afi rqfarn lanat 
■m mfAtarte Jofti mcayeprtit addc° 
pam ctiphecel altad uCrafis* radi 
in cane. rafwrti afirorti vitnaV* 
QJxyc cfi cjadfi yd(nomdli vidfvU 
pie fimi fodamen md/lof /mani 
rmfintts mwrwjj 'tidvtd ncccwtdtmi 
otpcncrenfWerti rajtira corhciradi 
tii fiditis mtdlnajrn t&o-j jli fi 
paJtd nra 
pryti cxfdhfii AHv 'tcnfwd 
fmc rcrdn alittigajbfijmcad0 cwx 
tC£addn*dJtipraf+vplaf cl 1 icric laudo am laJt* tdcara rmdtvi* 
Ii0utulj9n*ul 'Wmdc dm tvx ay 
lauti* fosxtaon adde ffnfyirc 
fdftT cornu rafure yadv&l /d 
litis d~t /fV® 
idtr< \audcd A 
foAvi pt JUorgtro ci ttruj* m <ofe 
fffXowvi cl ttrd ilcvudak nffuUtft 
\tvfiw\ arvduA acttfjhntck V6 
rdrBy brarla* ' 
amando* e*itaricli* orctdu4nrttdt 
h$ nafo redi*fit ad ccyvi rruohb 
ft l(wtd<d imtjfrvt JtupnjKO"0 
roJiwA n* cerd ci modu* cckw 
perneo {(nuntii Ad tdx rudttm m 
tuj fofcwri*; /oU*\[ci >c. 
1 : 
SL&JIaundwr nn aww« rofaarvt cjbviA 
ndcLt pcurvi ctrt Itffift ci ltd&r£uri 
%} ttnaje r^-dtnn 
futf lelwrit Jcu*<$ ar u4u\ '-■’■- 
rucVrc* dfcvrpaj fvojrvi &n*hot 
tntdti LwJa4 Myi 
hvr<*di( jMtocouafi^fncWticdirk 
twCdtaQid od it ad 
tfdwx 9Vdh 
i*n¥ ptngu 
V&tvif diuuta ji*wux tm. cxauave 
fa/WL ci [dtot/vi aiiovvi dfndc at 
dye editu** i 
fn vona^adi?n* vd pa. 
tvL(9a^ultrc\ jn 
yncAav at 
pesUa atftfr dvdtwi 
ct cvntayccru tf/ittatoru <*n 
ffonde nuQVjtov* iwn\ 
reU*s fuvvnjcvifh jio* otmdim 
adderadiru canwirvd~far 
tocMt Jtnvci vntlorva OA wrliciluf 
i 
i 
Ytf JXvdi fdargvri ai*ri 'tytctcurp 
hiktrgtdl cmvdi j fi**U 
yiafr fi&di* an g j VUi finwd 
m inortn0 ba&n dLvn <*> 
ad Jrfldwli** rniflcj tfncndal . 
a ivtrirt a tmraMtitr neunaLwvi 
dClet vtt&ieva A<* tdent cujuA 
yfaltrnadiomi catulrwm 
f\d tJti uialcljnngtid* *fim nwi 
ftc rcjarm Ifjfiirl*. -&t /uf vtrmi* 
ttalcrt lnt in* aju* vwiguhvrfc 
artcUi /' coftt jyt**^*^w^1» 
1 c Jit affantur am «g*e 
Uporh ctfivugt*** uaAetd cha 
cffovd wvifvt*nd* '«j <*dnirtUvietS 
OZvrdratvn rmevic 
d«A m M0ff<tdcrM ttvJca&wr 
d uartbldru/ 
* ' 4 
f * 
l 
cwrci ryorltMorvt 
pCf/crlo htwuf forntvtfnrioli £ 
w pnafitti fwrti fmcnvpcnh 
A d cjwc dlt fiat u/UAthffc luvkr 
(v'4c£sf«* 
1 y vianoli jxurvtf dtjfi 
fvU a jnorbdUs d f 
fia. 0* tiifijjj 
tvi$ d JuijddfnfiC mv4 
fiwrnw a (vtfuemai Q to nyra viA vJ 
eptfiU tura, cadent rnarhiierd, q3ta ad rcgfme fer no naturalio ac 
medicinalia .debef cena partb9 fota re 
gime magia ad teperametd reducere p 
febrta ftt magia i cefa acctdetia .ac et f 
tefiora ut dtctd e.gzt ga morbilt crufta 
n faciat nec et ulc9 fofoe no Idiget neq5 
pfimiltb9 utuariole. ©itri fcduacolo 
remaneret utere dguetf et allia uartola 
rd ueftigta rmouetib9.* bic fit finif cu 
te p qaa bm9 tractat9 pme pn 
cipali pti finifI ponif.Bd laude dnt tB 
fu xpi crucifixi einfq3 genitricta.amen. 
j£rp!icit pma pa buf tractat9 q eft de. 
pefte.&d illuftrtfltma pneipeet ditum 
domind.Hhbilippdmajia agld medto 
fani duce.ct papie aglerie q3 comitem. 
jEditdp flntonid .Ouainerid papiefe 
«2t(d et medicine doctorem eximium# 
incipit materia uenenojnm.in cui* 
inictio tabula capituloru3 ponitm. 
H\tma capitula ponea gd pe* 
p uenend fu ttelligedd.aliq md 
detalta mouet dubia. 
TJbtimiLnfigd fmd9 et cec9 a bafilifco 
pofiu uenenari. 
0ecundn5.numquid bafilifcua primo 
uldena bomine ipfn3 pimaf.an ecotra. 
JCcrtid qltter ueneno qdcdq3 fit tllud 
et qualiterenque approximato iffidat* 
ndquid ex toto h oe uenenu5 
prtcipali9 cor inficiat q5 aliud meb20. 
fultum dubio q> uenena ceteria pari 
buacttiualterficiat anagena intentio 
naliterfeu fpirtmaliter an materialtf. 
0extd an poiTibilefitueneni actionem 
ad alique peifum termino limitari fic cp 
«d illud tep9 uenenatd merito taf oene 
nofitatf moriatur * non ante nec ultra. 
0c6m capitulum modum edocet 
per quem qtiiafe fcfetab affumptfone 
uenemfeaabeiualefione cuftodirc. 
Cm*cflpm.?e0 ptietueneni maUtiaj 
fragetea ac ipfi9 ipflfione probibentef. 
Quarto qrit ndgd briftcto mediet uf 
«fio 90 pofftf (ah difpont.ut nuit9 etbi 
bitiueneni flue ab intra ftuc ab cetra, 
timeat actionem. 
Quinto modum iftruit p quem quia 
fciet pplexione fua facere tyriacale (eu 
be5eardica fic^nulima ueneniquahf 
cumque approximat! timebit actione. 
2>extum modum tyriacam magna5 
«c mitridatum docet conficiendi. 
*q 
fcpq3 ap,pxim8t02j cu2a poit genetale. 
J0ctauum particularem curam po 
nit mineralium ueneno2um; 
IRoii uegctabilifi 
2£>ecimu cura ponit uenenorum ani 
mallum * quarddam partium ipfotum. 
Undecima emam fpeciale ponit pd 
cture feu morfitre animalia uenenofo2p 
«c uulneru factorum cum cultello fagil 
ta tello uel alia re ueneno infecta. 
Ultima capitulam cura3 ponit moi 
fure cania feu alteriua ammalif rabidi. 
Capituluj prima quid per uenenum 
fitintelligendum oftendit.quedam cuj 
bocinddcnter dubia declarana. 
Oinenenfi mftiplicif accipi 
e poiTit bic tri per uenena illud 
fo!u5 Itelltgo q6 btt 
mano corpori approximato ftuc a ma 
teria fuerit ope2atiuu3 fiue n6 eft fue p 
plexionia mediate qnada occulta pro 
paietate corruptiuu3.utnepdlu0, cor 
nu fpice.opiu3.uenena ferpetuimeufcr 
binm.* cetera q?fi Suieen.ac plurimi 
auctore* de ucnenia tractate* dixerit opio n euforbmj ? plura alia tienena a 
qualitate operari manifefta 0ciendn5 
cp Buiee.i alii fic ponentea pfideraue 
runt uenenum quatum ad fpeciftca fot 
mi qua una (peciea differt ab alia.lEt 
fcdmbac pfideratione dixerunt cp ue 
nenoru; quodda operat m5 q i caltduj 
sut frigido fed qt tale babea.f.uirtute 
bumane uite.* fanitati ptraria.Slid e 
cp «fi a uirtute feu a agat p 
boc etia agit qt frigido aut calido i cc. 
ut opm euforbin.* fimitia. £r ,ppter B 
orta e talia uenenorn diftincio boc e. 
ueneojp quodda operar a qualitate ma 
mfefta t quodda ab occulta.cn qua ta 
me ftat ut patet cp omne uenenn agat 
Tfbro quo notando cp oia 
actio ad bonn itellectum at prouenit 9 
qualirate maifefta aut ab occulta at ab 
utraqj fimul.£xeplum primi ut actio 
piperia at finapia f alii caliditare iduce 
do at lactnce feu endiuie frigiditatem. 
fExeplu fcdi nt actio iaciti collo fufpe 
fi qui p occulta ,pprietate i cor unum 
preperimit qualitate q'1 ipfd ad opa u< 
te meli3difponi£' ac ptrartia refiftedu$ 
uf ut actio fapbirt fugatia antrace uel 
fmtraldi bufonia oculoa ipfa fixe inute 
tea eliquetif.q magia fefualif ppbeduf 
T&ec C15 * fifta per occfta 
te quauia aliquaa maifeftaa qlttatea in 
ducat IRa i bufonia oculoa p fmiraldd 
una inducit" occulta qualitaa qua lique 
fiat t dftrunf et per pfequea 
ur caleftnt nec e boc icoueniea cp tflue 
tia folia X faturnt calefaciat uelinfrlgi 
d3.£xepium tertii, ut actio euforbtim 
corpua boanum qt a fi calidttate bomi 
nia ifemptiua tdncit boc tamen quadi 
operag occulta .pprietate q tlla; tuuat 
qiitate manifefta. f. caliditare ut fit bo 
minia mrereptiua. cp p3 qt pipeaia fina 
pia et filin caliditaa que f eode$ ’gra<?o 
cn euforbii caliditare repcmf mortem 
nd iducit (git" uuforbio quedam uide 
tur tt occulta prcprietaa per qua fua; 
i ducit caitdttatem bomtme itetepnua. 
TJbreterea tprtaca ptra ofa uakr aene 
na uidem9 ergo fi euforbin uti confiml 
le folu ageret pet qiitate manifefta q:'p 
cattdttate rytiaca eiua.pon* actionem 
iuuaret qua tpediret cn calida ftt.cuiuf 
oppofttn experimur etgo *cc.£t ideo 
fiuic.fcdo cari.c. quarto defcnbea ue 
nenti igt, Uenenn e medicina q cotrum 
ptt pplexione no cu ortanetate tata Ici 
itcet a qualitate manifefta fed 
cum^pctatcqeiipfaurpbac defcrip 
none det ttelltgere cpUabcp fituenenu 
cp opatione fua a qiitate manifefta face 
reuideaf illa notatum 013 qualitate fa 
cit manifefta fed er «3 j petate. 11 fic 
P5 opiu$ euforbin.* fifta e bteuif ciba 
uenenofn medicina uenenofa et uenend 
abfolute ee uenenn ad itellectn datum. 
Sccipiedo tgit uenenn ut dictuj e*fci 
edum g?aencno$ qdda aperaf malttr* 
qdda Itetionaft leu fpintuaft. JH6 rr a 
litet cpati uoco qd aliquo mo a copor 
tioftropatif.Jntetionalif ro feu fpui 
tualiter quod no actuatn5 nec a calore 
nri corpoaia altcratn ab aliqua occulta 
fpne aut mebrotj aliqo prin 
cipale feu aliud fic idifpomt ut aplr* de 
putata a natura cpa neqat erercef 
cutuerbi gta.dicim* cp bafilifcn uifnm 
bomine perimit et auditu qt ab occulia 
fpfi’ taq3 ab obtecto uifibili diftodatt t 
tadufcti fpeauifualeaetabeiua fibtlo 
fpce audtbtlea q pucnietea ad occulca 
boia feu ad amea ibi fpna etiftetef fru 
bumorea ifrctar uenenofe q' ifecno per 
fpaa feu bumorea mftiplicata ad cot uf 
q3 puenlt ipof fic uenenofe ifictcl ut am pii9 opera utte negat exercere et ftc ac 
ctdtt mora.f£t propr boc dtxerut anti 
qui bomine polTe p oea fef3 uenenaruf. 
per uifd et p auditu ut fiat! de bafilifco 
dictu.per odoratu ut per odore mellia 
mali et ab odore cut3da fpetf atq3 quo 
rdda fugo? g odorate if ficidt.per tac 
td et3 liquet manifcfte de bia g t ftafa le 
cto ueftib3 2ce.guottidie 
et fcrtbff* de quoda militie g lacea cum 
quareguldiffeceratt manu deferebat 
p qua fuit uenenat3.j0e guftu naq5 p5 
tnanifefte.2 n fold bia modia ga pot ue 
nenari f5 et pFtb3 alitT.IRa ficut t fmital 
do foma una fpecifica t difctterea tuua 
ttua reperit ita i lapide F{ alia te pot fo 
tna fpecifica fpeibumane uenenofe de 
flructiua reptri qt f lapidib3 reb3q3 ali 
ia ua rie fdt ac diuerfe f tutea ptopr ali 
qua pfua occulta «pprietate nerent ali 
qua tuuat aliqua ad ira .puocat aliqua 
morfu faciat et fic de alita na ut tquit. 
©Ibert31 tractatu fuo de mmetaltb3 6 
lapidib3 pciofia gdalapia notelipatia 
repif quebeftiaq'daa uenatorib3 et a 
camb3 infeftara taqua ad patrond aece 
dit et quadtu lapide illd pfete bet nulla 
uenatorea aut canea eide {ferre pofiut 
nocumetd ut iquit uirtutib3 celeftibua 
cft deputanda quaalfeermea pbda in 
lapidib3 et pla$ mirabilea ee 
de un3 bifpan3 mibi retulit granate ca 
iufdabifpante regiababuit natiuitate 
per qua cd optimi ibi ftnt aftrologt’ co 
gnouit ipfd mFtd ad belld tclinari,pptet 
cp et3 ttmea potetia una fibi flella miri 
fice laborata acnariif 2 dtrftf lapidib3 
preciofia exornata trafmifit quord uir 
t3eratfedete mafuefeere atq5 belli ap 
petitu reprimere quare tde fieri polTe 
de reb3uenenadi proprietate babettb3 
nd repugnat ut p3 plura alia uirtute la 
piduFpiatarn fieri naturaltfpofluf q 5 
bermetj auctoritate per arte magicam 
fieri creduntf.Tfbrecaueant baronea 2 
pridpea ne eo? natiuitates ab boftib3 
prefciaf na p eaa fepe docti nenidt ad 
uifameta p que ilf pricfpib3 mfta dena 
feqnntpcaueat tfupez qualif preciofof 
lapidea 2 q3 maxle no cdif notoa 2 alia 
pciofa dona fnfcipiat 2 cd bec a quib3 
qz fepe latet bam3{ efca.ria ficut t quib3 
da lapidib3 iexi 
ftit 2 alta mebra pricipalia ut t pria pzf 
ctpalt pte oftenfd eft. ita aliqui tuenidf' 
oppofitum facientea ac 2 rea alie plmi 
tne 2 ftc quadoq5 a lapide a planta uF a 
re alta per ei3 occulta proprietate uita 
lea fpiritua uel alii indifponuof ut am 
pliua pro uita non fufficiat feu a nat'a 
deputata opaexercer neqat.£taarmF 
ti reperina morte dpbeddt' cui3 «3 pe. 
nit3 ignoram3 fed talia ndq3 ad noftta 
deuenete ?fi attqno? aliquif 
bocfciueritpp nefatioabec n 
uoluit qt5 tn fecetdt 6 ipfo? ip(Tioe3 4) 
btbettb3 ut ifia deo duce 
pefiimi g bia uti fcidt ut tquit.iBettllia 
fuper fexta qrti talta dfetetee aliqua fe 
td portat illo? tplTione ,pbibetta ne ab 
tilia pimaf',05 drca dicta dubia mtbi 
occurrdt aliqua. Tfbrimdndgd furdua 
2 cec3 a bafilifco pofltt uenenari cu dic 
td fit g? ipfe per uifij 2 fibtld homine uc 
nenat.0ecddd dubid.ndgd bomo pri3 
uidea bafiltfcd tpfd pimat et n 
uF.eptraXertidqFz uenend qt3cdq5 fit 
illud 2 quafrcdq3 approximato tfficiat 
I0uartd ndgd ex toto gener oe uenend 
pncipaliter pncipali3 cor ificiat qua ali 
ud mebrd ut cdciltato: 2 pFea alii uolii 
qo uenend citiuf afficiat ce 
f ia paribuaan ag ea itetionaFj feu fpi:f 
tuaF? an 2 ulttmu$ an poffibife fit tienefcf actione ad aliqne p 
cifu tminn limitari fic cp ad illo fminum 
uenenatd merito talia uenenofitatfmo 
nat" 7 no an.Ed primu dtcedn cp bafili 
fc3 bominepot duphcit uenenare.uno 
tno per fpea tllaa ttetionalea ut dictn e. 
7 tRo md cecb et furdn uenenaf no pof 
fet.Elio md per uapore ab eo e!cuatu$ 
leu emtflb.ftcut dicebat.SriR.i de pro 
pnetatlb3 demeto?? de lilia duob3 dra 
conibua inrta radicea duo?? motio er i 
Rettbua q banelttu et uapore ab eia ele 
uatopimebattrafetifea* .tRo mobatt 
Iifcua nd folo bomtnea fed 7 alia trerfi 
eu aialia fibt adbnc mortuo appropin 
qnatia.ut iquit .Eutcp uapoze.f.uene 
nofd ab eo eleuatn 7 ifto md furdua et 
cecua pofleta bafilifco 
bacca3 uenenardia alTfgnar.lCrtftofo 
rua de boneftta i fuia «pblemattbua de 
uenema doenatoe rgultfeu 
bafilifci nd credea pcflfe fpirtffbua fui 
fibilibua occulta ineffe ,pp?rate p qua5 
Ipfia lecepf i occulca boia bo ipe uene 
nofe ificiaf .Ed qd ,pbado fic ajguit fn 
fibtlo 7 occulta ciaufta pdr rgulue feu 
baftlifc3 aialia ptmere tmo ipfe motuua 
ut Rati dicto e e?go illud nd facit utftoe 
7 ftbtlo.Ubretera maiore feno audim* 
q3 eiua ftbilo 7 tn no moiimuj igif 7ce. 
fed quatn bec ualeat argumeta tu ipfe 
pfidera. Sdfecodd tfi Suice.negaue 
rit dubio e(Te cu tame nonulli biRo 
riograpbupfo affirmauerit dicetea cp 
fi bomo prtua utderet bafthfco ipfo in 
tfictr 7 ecotra boc prefuppofito fore 
uero pot talia ca aiTignari pfuafiua tn 
fupponedo prio qp a certa diRatia po 
left bd bafilifco mdere ad qua uapoiea 
quomocunq3 abeoeleuatifeu emiff» at 
figere nd poflot boc fa# e poffibile. Se 
cddo fuppofito cp fpeciea uifibtUaab 
octiltebotflte taqua abobfecto emifTc 
fic ee poflant bafilifci inf empttne. ficut 
fpea diffufe ab ocuripfiuabafilifci boi 
nia.boc fa$ e uertfimtle p be pplertoef 
ertremaltf opponaf. fed qt boc ranfiK 
mc fuit crperto no fic nobia tnnotefcir, 
JRia prefnppofifi &ico cp co baftlifc* 
prto uids bominc pp inimicitia qua na 
turalir feco babet oea nutca fuae ftmf 
coadunat ficut poRca fpea ab ocufbof 
nie diffafc *i ocufbafilifci r cepfe mbil 
dt pa2p i co iprimere poflYt 7 ecotra dc 
botnc r fpectu bafilifci ftc de duob3 mo 
talibua ptigeret inimicia. IRa qui in $ 
uife alteri occurreret cef ia pa2ibue de 
biiior mfto remaneret % pzeuifna qj p 
uifa minua ledere tela folet qre 7cc. tz t 
ifto md er q°. uapor bafilifci i ifto can 
bomineipfduidete attigere no pdrbo 
pmo uidea baftUfca pimir q tri po 
Rea a bafthfco utfua nd tftcief totahre* 
ut moriaf * Sd ternu dicedd cp uenend 
finejtetionat? agat ftue i uapore puer 
tai ifi approximat' ab ertra p porroa t 
gredit' fpna 7 bumorea quibua p:imo 
obutatificiea q ifectio i tat6 per fpna 7 
bumoiea mfriplicat' donec uetat ad me 
bjfiqdueneno illud 
et partf fi approximat" ab intra neceft 
p(ua fpueniea op uenend ftetioaf: agea 
fpna« bumorea quibua obuiattficiat 
uenenofe q5 fapbir* atraci circnductia 
uenenofa illa ibumoribua iduer a erti 
gueret qlitate 7 ficut iactt3 collo fufpe 
fua cordia rmoueat egmudinea pofTu 
mna et fmagtnazi cp ficut rtua calefac 
tiua folia aut martf trafit p media tegi 
oneipa$ no calefaciedo et ficut uirtua 
iactti peruemt ad cor ipfo pfortado fn 
alicutua ttermedii alteratide ita no ico 
uenit cp uaporfiue fpeciee mtetionalia 
alicuiua ueneniad. corpuentat fenad aliud prfcfpale mebrum abfq3 eo q? fpi 
ritua itermedii feubdorea uenenofa it 
cipiatlfectione cdq3 ueneni uin9ad me 
brd attigerit eiua fic al terat pplerione 
ut deputata a natura fibi opera neque 
atapliua erercere. finde fi fuerit er in 
frigi datib9 fpiritd pgefatatq3 faguine 
1 calore ertiguit naturale ad cui9erti 
ctione fequif mora. &i an te fuerit er 
calefacietibua fpintua attenuat 7 refol 
uit eoaiicpfnmedo «eralare faciedo 
utapliua prouitano fufficiat.«parif 
dicedum fi uenenum fua fuerit ifictena 
ficcitate aut bdiditare ut ndnulli afferat 
fieri pofle. £r ift ia ifero q> nd oe cada 
uer factd.er ueneo e uenenord ut dirit 
pciliator qi dat alique ueneo mori abf 
q5 boc q> aliqd ei9 mebrd remanear ue 
nenatd.0tat eni ueneno frigido fpirir* 
pgelaref calido ipfo0 fic refoluer tren 
tionalif agea «pfoa ficfdifpoere ut apfi 
na,p uita nd fuffidat abfq5 boc q> mem 
brum aliquod uenenofe ificiatur utpa 
tet.lRa circa alpea faluciard 7 piarolii 
ueneno er radice berbe tore publice p 
fiemnt qua ipfi uapelld uocant 2 CU3 fa 
gittia cd illo ueneno intocrlcatia ad fil 
ueftrea ucnaf' capraa que percude fta 
ti perimnf' 7 tamen illia fiue nocumeto 
nutriat imo carne fagitta uenenofa p 
cuffa dicat ee fapidiore q? e oppofitu? 
eiua qdXdcihato: dicit.er qno 
ulteri9 qd nd quiegd tagif a ueneno in 
corpore bumano puertif i illa fpej ue 
nenofa utipfealTent.Sdquartdp qzi 
tur.ndqd ex roto genere oe ueneno pn 
cipali9 cor ificiat q3 alrnd mebrd ficut 
dicebat.iCdc:Iiator ue 
nenato ueneno puiciofo accidit ffcopif 
tremor ac pulP cordia 7 alia acc&etia 
cardiace paiTidia ergo «ce.i0icedd cp 
non.lRa iicut dicit.Emc.aliquafdt ue 
nena q a una * fde mebrn agat ficor cl 
taridee fuper ueficca et lep9 marin9 fu 
per pulmone igit' -ree. Tfbreterea ficut 
repiQt aliqua (iplicia a propetate coi r 
fptetetia ut iacit9 et croc9 uc?bi gra ali 
qua cerebra ut fmtrald9et fticadoa ali 
qua ftomacd ut cojatt9 et cinamomdet 
ftc de alita ita no (neduett aliqua reptre 
uenena imo de facto reptdf fiue frettda 
Uter flue mareziafc ad ifellecroa datfi 
q pncipali9 epar cerebro uet aliud tfici 
dtmebrd uenenofi9 q$ cor.Biindnullf 
direrdt q? uenena afalu file mebrd i bo 
mie pmo tftcidt tlli qd occupabat * a q9 
decidat*' 6 ueneno rabidi 
cama q; cd cerebzd cama occupet et ab 
eo decidat cerebra boinia prio xiiciu 
'Ijbrefea co medicta (aratiua t alia pfee 
toe aliquid pmifcem9 cui9 uirtute fic ce 
rebrd uel mebro aliud primo petit * n 
cor igif’ fic fieri de ueneia arttficialif n 
incouenit. £r qulbua pt q? non omne 
uenena prfctpali/ er toto genere cd pe 
tit s ce.£t ad argumtd Cdciliaroia fa 
cifeft refpofio q: t qua pluribua paffio 
nib9 accidit tremor cordia ficopia «c. 
quauialefio pricipaltf no ertftat in eo? 
de ficut ilefide oria ftomaei q> proptet 
bocatiqui precordid uocabat 'i pftmo 
rd aliejj mebro? cd >po corde colligi 
tia bentio.Sd quitu3 dubio cn qrif,# 
ttenenficetcriaparib9 citi* f fidat «ce# 
Encedd qd illud qd iretionafe agit feti 
fpirirualj.qjndc neceflario 
calore noftri cotportadeducaf ad ac 
Id ut de opatione zeqrif a matetia.lRa 
tlk gmorit er ueneno ltetionaft ageti 
Ie ut pftmu fubito morif' ficut uif9 a ba 
filifio aefpofione $o ferti da 
btifitbec pmapclufio.£rfiund ume 
nd tardi9 ificiat q3 aliud no tn poflibile 
« alicui9 ueneni actione ufq3 ad und me fe uef mefea aut anum feti alm pctTo tet 
mina limitari ut nonultt direwnt fic ut 
uenenat9 ad lllfi termina pafe 
et no ante nec poli et boc merito ipfiuf 
effect9 naturalia ipfi9 ueneni prima pa 
pclufidia fatia de fe p3.fecdda ,pbatur 
q: ota ueneni actio natura?diuerfiftca 
tur ta ratde ipfi9 qua difpofitidia paffl 
fed p ipofTibtieftt difpofitoea ftc 
prectfe metiri ut i tato uel tanto tepotc 
cord actio certa fciaf pj pduftone for 
uera pfequetia nota e maior efl manife 
fla 'i minor p5 i erperietia.na ide aene 
na mille t quot libueiit in eade ecbibtta 
doft quofda tfficiet * quofda r % er bif 
quoa irerficiet aliquoa iterftdetin una 
bora % aliquo i fer ? aiioa i duob9 die 
bua feu alto tertio ut p3 quare t ce.£f 
diri notater merito effect9 natura? ipi9 
ueneni. iRa ut ponit uirgili9 fecddo ge 
ozgtoqp. uenena cd berbta qb9da pfici 
poffdt quoru uirtua p uerba maleficia 
maxieiuuaf t bocetta fabulofe pofuit 
S0uidtua p?ibua i locia ut d medea *i 6 
circe ? matre meleagri que iprfd cdbu 
ref meleagri uita abflullt.bec quoq3 fu 
perllttiofa s oto reitieda pofmo babe 
ri pdt er dictf Suice.quarta ferti nam 
ralin. ubi erpreffe pofuit poffibife fote 
alique per fua forte imagiatione aliena 
corp9pofie rcalif imutare qt uerbi gri 
de fano egrd facere quo pofito te fle bn 
feqaeret cp ta? per illa forte fua tmagia 
Itone mta illi* polTet ad certo termino 
Itmttar ?3 boc ut P3 no e mento uirtud 
ueneni ?5 poti9 affectioia illi9fiue boc fi 
et p uenend flue ah?.«id direra metiro 
fui effeci9 natura?ece.T&uic tame opi 
nidi s fi forfa a pdictioe defedi pofj cr 
dedd noeriilit cd fit p ueta a factiifimi 
noflra fide.2>ecdda pdufio.t fi fic fit 
ut precedee affcrit cddufio poflibilc ta 
men eft ut uenend exhibendo taliter di 
fpoaf cp fi i Socrate ucrbi gta una die 
operatione fuam perficere deberet illa 
die * ultra trafibit pater ftatim q eadc 
caro cd finapi cdmefta m 2>ocratia fto 
maco teperato digeretur tn feptem bo 
ria exepllgra que cetcria parib3ceefta 
co agttfta nd digeretur in ocrcm docj 
txpertettaquare ficfieri arnfic laht de 
uenenia nd iconuentt.quate pclufio ca. 
tertia pclufto pcffibileeuemnum na 
turale feu artificiale repirienbiru$ eli 
que taliter difponcr qp paulattne uelut 
etbic3 pfumef fi<q?1iprma calouiua 
naturalia ad fuftetadd utta pro qdiagi 
ta ania uerbtgtaiia fuff;ciebat uno ano 
uel duobua poftea ad plua potem pda 
rate.T&ac pdufione ittllexu.&uic.Ux 
ta quarti ferio. c.cfi dixit.it t ce quidcj 
qd ificit cd permutatione pplexioifaut 
cd putrefactione aut cd aduentu luper 
mebrd polTibile c ut fic eftect3 p3 tcpuo 
Tfbretejea ficut i muene q3tdcdq3 :obti 
fto ex aque frtde potatoe tfad fic calor 
naturalia q atea $ fuftetada utta.xUn 
niafufficieb8tnDcadt,p unoufducb3 
fold fufficiet ut I eo de fcbnb*.c.6 elbi 
ca fenectuf clare moftraui.jlta nd rpu 
gnat uenend repiri pfimtle m corpe no 
ftro faci ea opatione imo de facto ut ttt 
feri3 patebit repit*. qrc pclufio ca.pna 
bona et afloptd patet ltueri.£f ad tftd 
ttellectd forfa dfcdt uuigarea attenuati 
pofle uenend. qr *ce.j£tboc.ri pmo.c* 
£m.fcd3.r q°.mod3 ffctibtf' p quem 
qa fetet ab aiTapttone ucneni feu Icfionc 
fe cuftodire. 
mibi dteo ue nene$ ma 
m terta dubia occurdt quo$ dc 
daratio mfi tbcotijatib3 mo dica affert utilitate.et q? ut pfimo i ifta 
legetea‘tnaterta ftati ad practica pte 6 
tbeorica no mfru cmatea nefiet duentf 
pfuatiud regime cbiifto auxiliate dein 
cepaifaiba.Tjbro quo fetedu qp ur quif 
e ueneno pf uet" itetto dupler pot babe 
ri .una ut fe ab adoptione feu a lefione 
ueneni pcaueat. Elia ut afiupti ueneni 
feu ab ertia uel alto quouia md appro 
rimati ipediat acttone.j0uatu ad pmd 
ueneno limea i f uito? fidelia maib9 de 
betfui corporia cuftodia poner ac :ea 
et que ad ufu fui corporia necelTaiio ?e 
quirnf' puta ueftea lectu camifiaa cali 
gaa et liiia-nt fecuiior tu eriftat faciat 
pjimo alique iectd itrare g p bo:a falre 
nud9iaceaibide calefiat.iCamifiaa ue 
ro dfiplotde caligaa et fimilia alique uf 
aliquoafaciatperboraatemaib9 coti 
nuebicideptigere .faciatq3 p.boiam 
anq5 equo afcedat afcedere altn.IRa fi 
f taltb9 ur pfimilib9 fuem uenend abfco 
fn qd calefacto i corpore attigetis opa 
ratione aliqua facne dbeat neceiTe e ut 
er malignia aut er peffuma eriftat.qre 
fi adipfd alteri9 calor p prtua attigeiit 
ifra bora taliaaliqua fettet alreeatioej 
que cd ppiebedtt" talia fugieda futXij 
ca cibo et potu tale cautella adhibeat 
IRa p bora anq3 cibu3 accipiat fibi fal 
ua feu credetta fieri faciat fc6j bde mo 
dd fi fierilpot q: beat pue? pfiftete 'Z fe 
tieg ore per pri9 er aqua loto de cibia 
ad faturttateufq3maducet et deuino 
bibat.IRa fi i bia aliqd uenend latuerit 
ifra boc tep9 i ipfo?,aliquo altqd acci 
dea apparebit q6 \ uno folo forfa non 
fleret et boc proptei ppleriond accidit 
diuerfitate et bec pguftatio feu creden 
tia tutior ceteriaeriftifXuque ipfe pa 
ftu fdpturua e primo oa fud aqua frigi 
dalauetXqcent me!i9otu3 fapord per 
cipfet ereelletia a quib* debet' qna$ ma 
xieprecaucreqzitalib9 meli9 uenea (a 
tet.IRa fi uenea ipfa alique erfraneo fa 
pore babuerit ab iftis faporib9 ercelle 
tibus occultat" uteft ercelles dulcedo 
amaritudo acabitas 'i ce.jttfi cibaita 
ettaertraneu alique odore babuerit re 
liquat" ilRea ifuper babeat fuper mefa 
de fit prefetatu uenend 
maifeftare Bdcp figulare eft ferpenfl 
cornu cp fuper fale pofitu f uenempre 
fetia rorej feper emittere uidef. l&oc 
ide facit lapis prafli9g ut pzafliu fpilTaj 
bab5 uiridttate co qmbufda iterdu ma 
currubeis ? ifdd albis * pp boc lapis 
prafii nucupat" j£t qt fepe i ipfo fmual 
d9 repertt" mater feu palatm fmiraldi a 
nonullis nomtnaf. iCa autem quare ta 
lia i ueneni prefetia ro:e emittere uide 
tur eft q: uenena m cibie ponbuf ue uel 
qu9licerc5q3 taere prefetata aerem ip 
fum fuouapore uel alto mo alterat feu 
ificiutg aer ficifectus 2 adpralTm feu 
ferpentf cornu pernentes mgroflat" * i 
rorts modum conuernt" eo modo quo 
fit CU3 quis fuper politu ferrum feu fpe 
culd tue uulgares dicor talia i 
ueneni pfetia fudaie.IRec e pl9 tnpueni 
ef cp uenenu qdcuq3 fit illud ae:e ificiat 
uenenofe abfq5 boc adbuc qp i uapoie 
puertat" feu ab eo aliud :efoluaf qj qd 
lapis aliquis uel alia res aere peftiletia 
Ii tfectu ueneno purificet ut i prima prt 
cipalt pte dictu e.0ed bic nota cp i aer 
uebemeter calido et ficco forfa talia ro 
re no emitteret q 1 tue caliditas et ficd 
tas itato poflet aeris igroflatione $bl 
bere cp i modu roris puerti non polTef. 
lEt id dicut aliqui cp tei bac M5* Ju 
jcerut pbtlofopbi tale cornu fupfal ap 
poni qzfal fua rtuali bnmiditate iuuat 
ut aer ifect9 attiges cornu i ror«3 puer 
■■ ' taf.^olTam9 tn aTr pmagmaris forfi 
aeri9 utdeltcet cp cornu poni debet fup 
fale qr ftcut jfjtber per occulta5 ,ppeta 
te turbtt opatione feu Ipfi9 uirtute ad 
auget ita fal fua occulta proprietate q5 
maxima bet ptra uenena uirtute cornu 
fuperipfd pofiti i tatd adauget ut aere 
Ifectutpfo attfgete fufficiat i rore muta 
re no obftate caliditate feu ficcitate Ja 
beo igif ut cornu feper fuper fale pona 
tur.Eiii dixerdt d pralfto cp prefetato 
ueneno ftati uirtdttate amittit que cu$ 
eblutf' recuperat". 0ed qualitercdq5 fa 
ctatqr fiue rore emittat aut uiridiiate 
amutatp5 praflid ipfd ualere qua mari 
me f cafn ifto. i0e ifto lapide I fuo d ue 
nenia auctoritate eftulapli etia 
gulare facit mentione.jLapia quoq5 mi 
fe qttilapia bufonia extflit iRa fic bon9 
eft cp cn bufoni prefetaif ad tpfu ofcula 
dn ftatt accedit marle etia U9I3 i ifto ca 
fu qr prefetato ueneo uariua efficif’ ut 
iqutt Elbert91' fuia de mineralibua tra 
ctatu d lapidib9prectofia «ille dcb$ ell 
gi qut fnbalbid9 etifttt. $&e ifto nanq5 
lapide legi i quoda libello qui eo crapo 
finauocat.-z mrtutea ipfi9 defcnbedo 
dteit ipfo oe prefetato ueneno malfefia 
re boc mo qr t; anuilo aureo 
ligari uerf9carne perforato fic q? dd te 
tuf i digito lapia ipe carnem attingere 
poiTit 7 deb3 continue f digito deferri 
ut digiti calore calidior erifiat tunc 
emm prefentato ueneno tanta induci 
tur caliditaa in digito ut necelTe ftt q? 
annulua abiiciatur. Jn eode libello Ira 
exterior fic dicit cp ft quia bde anulum 
talif fabricato habuerit in digito ? fue 
rit uenenat9tata in eiua digito inducit 
caliditaa ut necelTe fttq? ipfd abliciat t 
fic per ipfd fcit"ndquid aliquia fuerit ue 
neoat9 anne bec naq5 ueneni prefentiaj 
manifeftat fed multilapidef aliaq$ repi 
rfof de eft cfu} nenco 
rd qualirercdq* malicte 
fragere ac ipfo 9 actione qr d 
ipfog uenea fua fpohaf ue 
neofttate ut tefta tM>c quord noero ut 
rgt. Elbert9 ubi e Japia dracoideaerf 
fhtgl dracondc3pittb9rtperif 
ota ut iquit fuget uenearmatief peti 
3 te magord auctoritate aflerit adama 
te i fimftro lacerto ligatumualere ? ue 
nea £t tdc dicit de agate.Jde auctofi 
fapbirind mari 
me ptra toflficd ualere.£t boc idem af 
ftrmatXdftanttnua in libello de incan 
tatioe et colli didi C6 
ciliatorq? fmtrald9 optima entilla.f.cti 
i* uirtute bufonia oculi ipfa fire intue 
tia eliquentur in mefa tenta multum ue 
nena debilitat.* fi in ore teneaf quodli 
bet fua perdit uirtutem 
uenendifuc deymagtmb9 dicif.Slbt9 
cp pmago aftn fpetarij alicui pciofola 
ptdi tfcuipta uenena fugat of a et fubii 
git cp talie portat9 ualet ptra uenena * 
morf9 ac et fi pazj rafure 6 
eo btbaf .et e talia pmago aftri fpetari j 
uir fpete ct't9 cui9 caput man9 drtra te 
net finiftra uero cauda.Scftoergo cp 
fi bec ymago alicui lapidi benti .ppeta 
tefugadi uenena fnejit ffculpta mfrop 
dicit.Cociliator cp in libro 
re gd perfag fcriprd repperit q> fi quia 
fculpere fecerit f lapide utro ge 
nuflero f pete cuiua caput teneat 
man9 dertera cauda aero finiftra fece 
ritq5 lapide fic fculptd t anuilo alligari 
aureo * fub ipfo radice apponi faciet f 
petar ie telta portat9 anuli9 ab oi ueneo 
pf uat.et qr ipfc d ueneno timebat fecit 
ad boc ufdm fibt tale anulo fabricari ut 
ipfe refert» Jtc de ueneno timete* faci it uafa i qb° cibaria acpot9 reponfftuj 
puta paraffidea tctforia cifoa 7 fimilia 
tafrfabricari qr fi argetea aut flagnea 
fieri fecerit primo in crudbuio ponar" 
«rgeto feu ftagno dem tyriaca optima 
lende mufeombua iferiua deferibeda 
fi de9 noluerit i ipfo crucibulo imittaf 
* ipfo coopto ne cxal3 liquefiat argetfi 
cp liquefacio fuper forma fiendiuafia 
argeto uelftagno fiue 
alto metallo aliqua uencofitaaifit per 
iftamoda amouebitur «3 quo in uafe 
ipfo aliqua uirtua tyriacitaf remane 
bit&Ucbtmifte ef$ ex napello uel alia re 
uenenofa mercurio pgelatea uafa ex ar 
geto illo alcbimico fepe pfteint que for 
fa ciba f mane calldd i eia flante ifid 
unt oenenofe,* dici forfa qr talia no fui 
«Xpert9 fedfad eil uerifimiie co ponant 
alcbimidc cp argeto f cipit uirtute ofu5 
que 1'ipfo proliciunt co eliquafi.coq; 
ad dealbatione argenti eria 7 altor; me 
fallor; fepearfenicaaclacticinia 7 alie 
rea ueneofe jpttianf e qua maxime ab 
iftie rnetalf alebimiftida prccauedo ui 
demua eni cibaria t uafia eria ftatia ei9 
fapore ac uirtute ide fie 
ri ab aliif metalf ueneofe purificati feu i 
fccfl no teduenit urp3. quare* 
fet tame quia f oco tiriace i pficiedia ua 
Ita uttpfimiabejeardicia lferi9deodts 
ce fcrtbedif que t inf ficte do uenea mari 
mababet uirtute ut fi 
urgeto ex Inuxtioe tftors ryriacalia re 
manferitmacufatu3 deauref'. becnaq$ 
pauca 7 fi multoru librorum uolumina 
noluere ad bec que dicta ff ualere con 
peri.S3 bic fciedo cp de tafib9eflfectib9 
laptdo pciofoa nriacalioet.ftmilia i pfi 
b9 bominib9 fidefperiitnd putatea pei 
ofoalapidf tf riacalia 7 filia taff effect9 
qd cuentt qr pfimi bomi 
ti5 aliquoa prectbfoe lapidea erptl fi5t 
necabautorib9 defcriptoa effeci* ofc 
cutiffputaqriaexpt9e fapbifg drra 
ce no fugauit fmirald9 que difiteria no 
curauit uf que fup fe portata t actu coi 
tua n fracta e pp qd uidetea boa ab au 
torto* defcriproa effect9 no «pduci cre 
dflt t bia 7 oib9 alitf mrflafinefle wutef 
pref uirtute amacrma q? de 
uirtute pciofozj lapido e burfa cuacua 
re ut dar docet cxpimerci f fic talcf bo 
minea de defcriptJ t boc.c. trufaref .fj 
ttteo$ creduhtaa falfarollaf .0ded5 
cp mfti fiunt artific ialif lapidea quof ad 
buc boni reputati lapidarii pciofoa ac 
mineralea indicat i gbua tn nutla utztuf 
penttua fneft ntfi pecunia? artracnua 
ut dicto e. £t ego quada uidi fapbimj 
er cri(lallofactaqua3 artificea plure* 
minoraie ac magni predi iudicauernt 
etpfimtliter fieripoflot rubint balagif 
« plurea alii (gpideauttquoda legi li 
bro q talea facere v fi pciofi 
iudicef' nulla tame uirtute babet.Jte 
dato adbuegjftrmieralea artedeque 
dicit filbert9 tractata de lapidib* pci* 
£>enefcot iquit lapidea quo ad ctute* 
nec talea dicnf ntfi equiuoce qr propf 
fenio uirtute corrupta i eia folo colo* 
remanj * figura s boc ut iquit propf I 
ordinatione naf t accidit at propf ior 
dtnatifTimaa uirtutea cdeftin ir.prium 
tnouentea «I1C3 boc accidat non rame 
mfi t logo tepore fit ut ia erpimero co 
prebefce.patetigif cp ta propf falfita 
te lapido quaatigtate fepepdtf corii3 
tiirruOajLegi preterea i qnoda libello g 
docet t qua materia dbet pciofi lapida 
alligari qfripfi lapidea pfep e uirtutea 
amittor ppporrateaaliqdpeccatn eno 
me pmittere.£t ad recupando uirtute 
propf tale uictudocet eoa f aquamini da 7 bene clara per plure* noctes poe 
re ad ferenti per bde et'5 modo fua amtf 
fa uirtute recuperat. £t 10 fi ,ppf ifia* 
caufa* f aliqua* un3duo 1’ plure* 
fapbiri reperti ft arrace n fugare qi ta 
me plurimi bocfacfete* inuenti ff ut in 
quit Elbertu* fe uidifTe qp ego quoque 
nidi, no qui* tame credere deb5 nulluj 
fapbirum antrace3 fugare. Ct parif fi 
no oe* fmiraldu' actu coit9 fragufali 
qua tri fic ut et utdi periit pfimiliter ta 
dictor qua fepe fide* per boc 
§> atrad que ia per toto coipu* * mari 
meinmebriapricipaltb9 fua3 difperfit 
uenenofitate fapbird circoducim9.£t 
ide in dtfinfia pfirmata* uirtute tam 
,pfirara fmiraldu apponim9 que ruc ni 
bil penit9profunt. Szt fic rdc dicat bo* 
lapidf nulla berfaute.Ct ide fepe acci 
dit de tiriaca mitridato feu alii* ta ftm 
f lictb9 qua ppofitf iferiu* defcnbedia 
qr tiriaca uel confimtle t ueneo.uel mo* 
(ura reptilia fepe dama* quado feilicj 
uenendia efi t prlcipalibu* mebri* pftt 
rnatu; 7 qr tdc ntbtl prodefi credat pia 
rimi talia nulla* babere uirtute* fed er 
rat i fallant qr fi qui* iftord aliquod no 
fopbifiicd nec nitiatd fed bonu57 ellec 
td fdpferit cn fe primo feferit per oene 
nd qualifcnq3 approrimatd Ifefiarieo 
mo fctlicj qui tfert9 deo doce deferibef' 
tdobie liber eoad3. * ego fmiraldd pfo 
ric* i difinfia ecpert9 fn facien* ipfa fu 
per tfirmi oentre alligari 7 ndq3 appo 
fut alicoi qui no euaferit.Ct ano prefe 
ti qui* boc potuit facilime erperiricu$ 
alie ferre nulle fuerit egritudine* qua5 
igif falfa tollaf opi 
nto i p2eciofifq5 lapidib3* alii* fpe ipo 
nat f51 electioe bonu 7 probd babeant 
lapidario quimieralef ab 0rttficialib3di 
fcernat qr fi muenc* mierale* 7 nd pec 
cato uitiatoababuerftboc* alroe zb 
autorlb’ defcrtptoa 
ia repertet tfallanf Jn alita uero ernfi 
ttriaca mirridato * p bcna 
*fida babeat apctbecartn q bri fiplicia 
nofcat « g ppofita fidelif pparj qj fi tl 
Ia q ff ab auctortV dfcripta fuerit fide 
!if obfnara talia no ptemner Jfnfupqt 
afalia plurima ueneofa ut fquit Suice. 
naturafif mna diligat t nonoqua poft 
qua 6 eia biberit I ipfia uenenn euomdi 
Cuftodiaf ne uafa maria dlfcocperra 
pmanent q? aliqn repta ff I uafia talib* 
uenenofa atalia fuffocata.s boepfref p 
ptn e I batiglie * potaficniia rufttcortl 
<n fub arborib5 r eponunf tfto md Ia 
boratorea talia btbenrea ulna pfepe ue 
nenati ff et repentina mortt deperdun 
turcuiaaeaufaprotunciguoraf imo 
dicdt ipof malif fptritib9 
caueat ffuper ne fop cog domimb9 ni 
do ciconie fabticet s marie fup eamino 
IRam fepe repertum eft animalia ne 
nenofa que ad natoz? paftd deferunt ab 
roftro feu dguiculia euaftfle f p 
caminigula defcedetta t lebare feu olla 
eecidilfe et fic qui de dcoctf I Illa lebete 
maducarot uenenatt fnt.Ct tfto md ab 
aflaptione ueneni feu ab ip\i9 lefioe qo 
fe poterit cnftodireq fuitifti9 capituli 
intentio principaito.quate u c. 
Capitulum tertium in quo rea coti 
tinentur ueneni malitiam frangentefac 
tpfiuaimptefli onem ptobtbentea. 
3ffoitaq5 qlif ab afloptoeue 
U nent feu ab ipfi9 lefione quia 
fe poterit cuftodire.Cftntic 
mod* defcribed’ perqucafloptnuene 
na ufqrtcdq5 aliae approximato nocer 
no poffit $ dupltcif fieri ptingit.^no mo per rea an feu p9 uenenb affoptaa; 
de quarti ,pprietate fit affnpti ueneni f 
quouia md alio approriiti fpreffione$ 
probibere at emf malitia frigere. Bito 
md per pplexionetiriacalej feu be3ear 
dici naturale ifiri feu ex ufu tiriacaiia 
uel prefenti 
ergo capto folo de reb9ueneni fpreffio 
eiua frigetibua ma 
litti facti mettone. £t prio ree fimpli 
cesdcfcrtbi i0eide ppofitaaXtinca 
pimlo fequeti rea poni ex quarn ptiio 
ufu fiet pplexio be5eardtca feu tiriacaf 
?5e ie igif que ad prefea fpectat capi 
iulo eff fra figtll.que ,ppter et9 mirabi 
(ea ptra uenena uirtutea luta dimnum 
feu macra diuina a pbtlofopbia appel 
fatMRi fi de ca cn modico uini paro in 
ieiuno fumat" nullo ueneno ad cotdia in 
lima feu alioro mebroro penetrare per 
mittit imo uomitu falte ipfo tota expel 
(it?ide facit poftaffoptum uenenabi 
btia uel gargarizata ut ileporemarto 
scataridibua fuitexpert9 tOalienua. 
Buicen. uero 9 cane rabido morfia ea 
exhibebat i.potu 7 fup:a morfura uipe 
re ca aceto linibat 7 fic oea talea p boc 
medteamte t de uirib9 
cordia iquit, sp t letificido 7 cor pfotta 
dc mirabile babet ca tiriaci 
fate matfeffa «ppterea $ cuncti obuiat 
uenenia. ftue ante ueneno bibat" 
fitte p9natura fuff in$ 7 ea ad ipfo expel 
leda confoztat.* bec eff qnaj trohantu 
li uedot pro gri ficti pauli q: cn uino 
feu aceto potata feofuper uenenofotfi 
morfura ca aceto linita oea a reptilib9 
morfoa liberat idilate ut ipfi fepe mon 
quoq5iifto ciu 
fumelaudatXociliator dicea <$ an ue 
nenn fipta codta pfuat bumiditatea ip 
fo fic 7 alia muniea mebra $ ueneno ip 
fa p corp9 ibulare no ualet 4>pter q? ?e 
gea orictalea ubi uenena fiut nefidiffta 
i fate fcper cenis 7 pridit'0 terra come 
dot quoqj 6 bac 
terra i fuo de laudi 
dfcrtbtt ita ut afferat bac d meliojibuf 
for medicfnfa ptra uenena % 6 fpa una 
ponit medicame iferi9 defcatbedtnSu 
mere quoqjco modico uini.j.i.feminia. 
napi, i ieiuno bomfne a ucneno ptefuat 
illefd .jfde faciat.3 .ii.ariff ologie.ro.f 
j.i.carnia damulle erftccate et pulueri 
jate uel titode feminia rafani.uel.3.ii. 
offia de corde cerui.aut paro balfami. 
Xdametuueroautog teffimoniofiin 
ieiuno ca uino bibaf oia expellit uenea 
mota(ia.£l£baictequoq3t'ifto ize00 c6 
medaf qtbibitucoaceto uenenia oib9 
pfcrt.et ide lac afine 1 ieiuno potatum» 
Jdequoqj faciat auellane i ieiuno fum 
pte teffe jfaac f dietl particularibus 7 
nux una CU5 una ficu.q? et colliget affir 
mat Suenoie 7 Buice.fecndc canone 
qui ca bia docj fumere paro rute. Ed 
ide ualet tefficuli urftm f arietini coeffi 
#te caffanee ac et cepe Cenerdt ent in 
ffomaco bumidu plurimo frangentem 
nocumenta uenenofo$. Bd ide ual$ a 
mfn tarafeeeo doronica.fficadoa.ara 
biefi co:tex cttri.ci9 folio atqj floa. fce 
ba *eff cetonica abtotana 7 detbini.i. 
fcidella de qua mixta cum frumento rts 
ff ici t ptib9 nofttif pane pficiat.Bd ide 
ualet origana agreffe teffe.Briff otile \ 
debifforiiaatalio.libro pmofqente <p 
totuca poff t comeff ione uipe ff ati com 
dit origano agreffe.Bn nonulliuiden 
ice ea comedere uipa eradicaueror ozi 
gann et CU5 id no tueneru ff ati mortua 
e.£x qg pcludo tpfa ptra uenena uale 
re.et maxie etia pofitn fu 
pra plagas ta uenenofaa qj no ueneno faa ui betw ibide 7ce.Bd ide ualet fan 
gnieleponaate cibdfDpt9 utpott iDiI 
bertM&ecafcriptamarte pferntf3 q 
fequnt" digne 6bet 
pedari qt otb9 ueneta rfiftnt a tota fpe 
dt fnt femen citri5edoaria,mafc9.gra. 
impeti bacca lauri 7 et9fo!ia jRadir di 
ptami iRadir tormetille.kadref que au 
toritate Suicene f de uirib9cordia tiri 
ace magne nirea obtinj 7 eil betba que 
nafctf iurta napello fimilia ariRologie 
7 napell9 ei uictnaf nec fructificat nec 
florefcitlfeac emberbautbabuiaftd 
digno utof romant napello ttorfcati qi 
fepe cfi fagirfi napello horteatf ad cer 
uoa 7 caprea ftlucRrea uenat.cn aute 
ano elapfo fuerit un9 er una illa? fagit 
ta percuiPftatimdeida berbafufeipi 
ca liber euafit illo prefete. Ctlbert9 ue 
ro aglicua 7 Coctliator baa que feqnn 
tur dtcar magne equipoclef tyrtace fci 
Itc3 yperico uteitorten enula capana :a 
fani dipram9ariRologia Ioga «ro.s ui 
ticeda. jB(icut9ent tfta? herbas fuccua 
f potu dat9 a morftb9 fiue a ufnertbua 
quibufcuq; ucneofte ibttuihbetat.£t 
ide facit conu cerutnn aduRu t potu da 
ti ut tqutt Cilbert9.£t p tftn modn an 
tiqui pbtlofopbi oia uenea curabat qi 
X fuccu; t potu dabat f alf 
qua 
nebat £tfifuccnfiueuiride berbabe 
re no potetat er aliqua pluere fac 
tu p uto Xaliqua melf dabat t potu, 
una alid ponit £6ciiiator figulare ut6 
I1C3 cp tepore utdemia? in uno uafello 
feu breda muRt duo utut f pete* ueneo 
fi fuffocatf qt talla purificati utni ciat9 
unua atepaRa bibituautafferitbomi 
ne ab omni ueneno preferuat illefum 
ipfc tCdcdiator i addinotbua mefue.c. 
<3* opilatioe epaff mfrabilee laudea de 
carne ferpemm * eorum iure pomt di 
cea cp faguine' et altoa bumotea ab of f 
fectionepurtfic3t.£tdebet ferpea ab 
frifia cauda et capite p qtuot digitoa f 
talia 
aqua coquat" i cm9 decocttde diptarn9 
nudaten9 omittaf. corrigit «'31 eo qop 
q3 corrtgibtle.r ide dicit eode.c.jf rad 
fc9 de pede monti i fuia pfifc addttdib9 
mefuc*iQ£beftte quoq}t'6 pfolarde me 
fecnda ttetde.fcdo.c.ereplattf 
pottg?fpeapfuafpecificafoma bomi 
neiuuenefc«efacit.£t.iBuic.fecnndo 
canone«c.de f pete dicit cp caro f peria 
co 1 ufu babetur ptolungar aitam et # 
tute3 confortat.£>enfua quoque acm 
uetute pfetuar. £t ego queda uidt cim 
gien annofa ualde g utrtb9 corporia ul 
tra etate fnffultf ualde iuuenia appare 
bat. £t adbac itenoej de carnib9 uene 
agutdie fepif 
fime maducabat. ©3 qt talta uint ciai9 
i tefuno foptua forfa tpfuetu uenenaret 
dt t pcedeti.c.patuif pfulo ut tale uolef 
dti uino fe ad tpfn btbedo paulatf aflue 
factat t pneipto de eo pauca quatitate 
aflumea.CoaguIn quoq5 leporia 0 ace 
to bibitn marte ualet i ifio cau. 7 bec ff 
ftpftcta que ad bac trehone ualete copi 
iduate dilltgeamedtc9 fcdmquabetf 
tetione tefpectu bota pf uadi er bta ptt 
b9 pulueree feu tprtacaa pfteer potetit 
rea addedo cordialea Romaticaa capi 
talea epattcaa et aliaa $ dt fue ftettoni 
didebif puenire.£tfic refpectd illi9 p 
feruadimedicameplutea bena heroe* 
bebitXdpofita uero ad but9 hetionej 
captt.fut iffafcripta.£t prima eR rpri 
aca de fra figillata ferta quarti capta 
quarto ab 
ent $ fi fota fra figillata X tpriaca talia anteueneni def afTamptfone/pffiffcut 
c cuomcf facit cuma tyriace defcripto 
ad littera tat e. ik. baccara lauri, aur 
•i .terre ftgillate aur.1i.1reo09uf.it* 
fuppie q2 no ponit dofi ireoe pficiaf cd 
oleo a dofte fit quatirae auellane.fiui 
cena no ponit oleo cum quo x5bct pfici 
f3 accipe olen irinu3 X olcu3 de auellafe 
tTifaminum ut 6 balfamo qj pauca fuffi 
ctt qudtttae ad talia incojporadii, JLau 
do tame potiue ut tfta toee defcnbed 
tyriace feu pfectioee CU3 melie fiant di 
fpumato bono fci(ic31 electo pjimo qt 
talia meli3?feruetur.fecudo qrufdcoc 
tum ut inquit Euicena fecudo can. ue 
nenia mactep fert. Ornee igif uenenfi 
6 tali tyrtaca ot mane t teiuno ad quati 
tatem fumat pre 
ctofd 6 terra figillata i ,pprto capto 6 
fcribit 0erapto f fuo de fipltctbue .in 
quiee cp quado bibit ec eo ille qui tim3 
potione rpbib5 nocumetum eiue ab ea. 
j£t fi fupfertt t potu ec eo ille qui ia fd 
pftt medicina uenenofa dd adbuc eft in 
ftoaco fuo prouocat et uornttd ? ecpel 
(tt uenenn ab eo « Uberat eu a mdte.£t 
tale medicame ftt ec luto ftgtllaro cu iti 
nipo 3 admifcef modicum boli, 
et bibt£ cu uino*0ed ut te ad actu pra 
cticu reduca faciaf ftc.T&. tetre ftgilla. 
J.tit. mntpi.f. qtuor.J|£>o(t ar 
mcni.i.t.f.terenda taat et cu meile de 
fpumato ftat ad modn tytiace uel mtfce 
cu juccaro et fumat' ad modu puluerte 
cu uino uel rteji factae pfecttone i mofe 
Ite cu3ucca20.ct em ree delicata uald 
et ta butc <35 altie poterte addere cina 
momu calfta Ugnea t ftmilta fc6j ficto 
ne qua3 babnerie.qj ,ppt boc minorte 
no erit effi'catte tmo matorie q* ctnamo 
mu s caflta Ugnea mirabtltf ualet cotra 
uencnuuttquit Emcen.nona ftiitrac 
tattuf.c. 6 deMitateepaftJnqtttrefm 
* ipfa ibofctltc3 cinamomd 7caffia 1< 
gnea far ?rta putrefactioni * recttficaf 
pplecione 7 ecpelldt canfa corrumpet! 
te f mundfficat mrt5 mald 7expellunt 
tpfd 7 rcfiftnntmedicinie mottiferie 7 
ueneo I5 fu cinamomi forti5 f ce. 
igif iftie duob5 i tme pfectionib* 0«** 
€90 reddent gnftuf magie gratae. Sd 
tde 03(5 medicame fena quarti prio.c. 
ab Suiccn. defcrtptd ut.l&.rute ficce 
3.r.nuca.3.ti, fat pmunie 7 ficud ana.5 
p.melt quanto fufficit * fiat electuariu$ 
de quo ad quatitate parue caftancefu 
maf oi mane qt bomine a ueneno pref 
nat. lRafieauteadaImafojiD5.rui»c.q 
imedtcamfe p aenena pponedo ageltcoi 
babuit tteliecrd alif boc medicame de 
fcrtpftr 7 e utiliue fubfcrtpro i tfto cau 
ut.lik.nucfi a duab5 corttcib9 mndata 
ru parte.i.falie gladinofi ideft fpled/di 
foliozf rute abo? an.ferta unt5pf| ficnS 
albag quam fufficit ad pmtc 
ttone £t qb5 eo pmicta fuerit nude fi 
etlffitudo.quade ttenenotimee come 
dat an cibd.boc ei$ medtcame quadam 
bet fpcctfica forma forme uenenf co2za 
ptma.et ftc tale medicame a mo?tc libe 
ja t aene nam qtautarnemipfua forni 
fpecificaerpoliatueneofitate aut tpfa 
per fudore aut 0 fc ertra cotp5 erpellit. 
Elmd medicame.lRaf ,et e optimum i 
iffo cau.e C13 tante efficatie uttyriace 
magne faciat trouatulli 
cu eo puluere panie affi pmifcetee eum 
$ optima tyriaea ueddt ut i pma patte 
dicto e 7 e tale.10c.tene figtllare baca 
rd lauri utrtufq3 ptee eqlee terat et cd 
butirouacino f agar" qrutpoir i fcoo 
macie ualet ptra uenea detrj 
cd meile pficiaf.i&e boc medicamie ut 
iqutt.iRaf.lomaf an cibo uel p5 aut et comalg fuperdenetit accides. IRa fi eo 
utea uenenn fdpferit tUico en nem}s fi 
tienenu no acceperit nequaqua uomitfi 
ruta dicit 
$ q ftbi ran5 a uenecfrs pagi fumat cuj 
rute cum foliis fuis.* 
fubtngit q> maxfe U3I3 fi btbaf cn nuce 
* bolo ofbuf tri|J * pmixtf $ aciaf ergo 
fic.l&. feminis rute.j.ii.foliorn ei3.J« 
f .boli arm.J.i.f.nnp pmunio ab abab3 
co*ticib3cnucliatarb.3.iii.fiatmixrd.6 
qua f ieiuniofumaf.j.UpotucD uino 
fpotiueco melle.i tyriace modo pfictaf 
electuann.de quo acctptaaad quatita 
te parue caftaee i ieiunio.Sd tdc ualj 
tpriaca magna f tpriaca diatelTeroty 
riaca de mufeonib3 ‘t mundato de qui 
bus tame ifequeribus alia facta metio 
ne.£t boc de reb3 uenent malitia fran 
#enb3ta (iplicib3 qua ppofitj ac ipfi3ue 
nem ipreflione ,pbibetibus ergo t ce* 
£apffalu5 quarto in qao quenV.no 
quid beneficio medici falio quia pcffit 
taliter difponi ut nullt3 etbibiti ucneni 
flue ab itra fme ab extra tieat actione. 
£fcjipfi que perfua 
d te uenent eCfdpti uel alio quo 
uia mo approxiati prohibet 
fprefftone aut ei3 fragunt malicid. £ ft 
nnc modos iponedue per que coplexio 
fiat tf riacaf feu be3eardica ftc <p nulli 
ne uenei afTnptt f qualitercnq3 alitet ap 
timebit actione.©3 qt pfibua 
boc uidef ipoffibi!e.j0ueriif nnnquid 
bnficio medici f alio quia pofiit talif di 
fponi ut nulli3 exbibiti uenei feu ab in 
trafeu ab extra tieat actione 8rguif 
<$ n prlo.1R6q5 gf pofit. tat* difpoi gn 
piper i debita quatitate fopto 1 per ca 
lore naturale octuatd ipfo calefaciat. 2 
qut lactuca * etti papan» acrnatn tpfa 
{frigidat. £rgo a fimtli n poterit fqua 
corpua talif difponi quin ueneno in de 
bita qoatitate fumpto * percalorej ac 
tuatum in fpfd agat Sed lienem actio 
eft cdplerionia bominia corruprfoa ut 
P5 et ueneni notificatione.ergo * cefa 
pfequetia nota ? affopto paret {ruenti. 
0ecfido fi q'ftio effet uera feqze f qp ue 
«pbatnr 
pna q i boc bomim {debita qualitate et 
debite apptorimatu no nocet uenenofe 
p te demdftrato ueneno.ergo boc no e 
ueneno tenet argumeto qt ueneno e'uc 
rn tenet argumeiu qjuencnneillud q6 
qrtcnqjbumano corpi appjoritratutn 
mediate fua occulta j perate ut 0 dice 
baf e fue ppleridia corruptinuXerto 
data cp bd tett 
difpofit’ idiffereter Otb9 uenenta eqlif 
refifteret pne e falfo et patet piia er q® 
p pofitione nulli9 urneni timebit actio 
ne.falfiraa cofeqnfi arguif.na et fi calo 
naturalia fit iftrnmeto ofum uirtutum 
ut.Suic.fcds pmi doctrina ftia. ferto. 
c.ceteriapanb^pl9 refiftir ueneno frf 
do q5 calido.a{ali0ef5 puerfio i gener 
4?ponionali no eet facilioj ptra.S uic. 
allegato.c.ergo uidef cp quato pl9 di 
fponif ut calido ueneno reftftat mtnuf 
frigido refiftere poterit *ecotra.qf q 
ftiofalfa.Sd,ppofit6 arffuif 
ad terra deportaj? fic 
paulatine difponif ut aetia no 
timeat actione ut doc$ erpietia.* etiaj 
uidet" mre.Suic,pmi.pmo.c.de cdpfe 
fi fubito deportef autmeji 
tur aut ifirmaf ergo no icduenit bcmi 
ne fic paulatine fic difponi cp nulli9 u« 
neni timebit actione tenet argumeto $ 
tato. qt non pl9 repugnat affuefieri ad 
qj ad aliud.a non obftal qp tina fiat a qlttatemanifefta et alta<3 a 
,put ge dicere polTet quia at 
patet atrobiq5 remoaet" difpofitio pre 
criftee * noaa ttroducif.qr qftio u«a 
qui affirmat.<3imo ianuenfte auctozi 
tate.j0rofitbiftoriogropbi,c.6.iO&. 
paraffo mttridatd. abi dicit cp mitrida 
teerer potitahfe remediie pmanfatt 
qp pnittoftfltmu adafto aenena nd ttma 
it*boc tde ponit Jo.jjDoccatiue i fuo 
de cafiVuiroi? tllnftrid libro.ei.docee 
qp da mitridatee eet obfeffue cduerfue 
ed arore pellicee * filiae morimr9illaf 
prio aeneofae fuftultt oefnoaiflimo ip 
fefapftt.05 cddtafe temedilfadueif9 
illud amaffet utdee feabtlliuealrtbue 
faperari nd polTc ia dtftectu ab boftib9 
urbe itrauerat uocauit ciq5 fe percieo 
* fic uiti pculP belldq* t mi 
fera fenectute igif qlif mi 
tridatee remedtie picmumg nulla fum 
ptd tiait uenend.Tfbroifto? facit &q 
i abi 
ponit quadi aenufttfftma puelli fuiife 
adbaronee ? regee ffftciedoe aeneno 
nutriti. £t quo p5 cp nd fola aenenam 
bauftn nd timuit ipfo natiiebatm. 
Jde dicit.auice.focta qrti.cjcdo auto 
ritate TRuffi.Jte gdi cirugic9 g dia cd 
faracenie babitautt de qao i prima pte 
pncipali facta fuit metio mtbi f tulit cp 
dn ? baibarie babitart.2>oldanue ille 
fe taltf remedtie premunerat qp nulli* 
ueneni baufti timebit acti de, £t fic p$ 
parte queftionie affirmatiui fore aera 
*(bro refpoftone ad illi quefttone ffit 
eliqua prio notida ec quib9 fecddo cd 
clufione refpoftui tfera de qffto. £toi 
tn ad primo.lftotidd qp per uenend ut 
fapra dicebaf illud ttelligere debem9* 
ipbtlano corpori qnahtercaq$ appro 
simam fuerit fine a materia fuerit ope 
ratiud flue no eft fue pplerlomVmedil 
te quada occulta,pprietate coiruptitm 
*io eft gp euforbid bominc uenenofe n 
perimit mfi ,ppfer quanda occulta pzo 
prietate fua faciete caltdtrate ueneofa 
7 bointa pplerioia cojruptiua 7 panf 
dicit de opii frigiditate * Tinnitu, i&tco 
igif gp nifi cn uenenia illa fi 
ue dicant" a qualitate malfefta operari 
fiue no aliqua eet pineta occulta ppprit 
taa no plua noceret qua pipar alita fi 
napta aqua frigida * ce. £r quibua fe 
quif prio gp fi daret* aliquid cui* uimt 
te taf ueneni occulta corrum 
percf gp ipld no pl9 noceret qua fi a q 
fuate fcld ageret maifefta. 0equif fecd 
do gp no icouenit aliqua rrptri quog $ 
tute cumfiib3 ueneni ta calidi qua frigi 
di actio polTit ipedirl p3 ftatim.IRi et 
quo oiauenea agat per occulta pppric 
ta te que nec e calida nec frigida nec 8d 
aliqua.qualitate manifefta reducibif ii 
repugnat alid reperiri oppoftti babef 
,pprietate per qua cumffib3 uenei aero 
impediant boc eff quod communif di 
cimua fc(ltc3 gp ueneni marirne ipediaf 
actio per alid babea.formam fpectfica 
ueneni fome rotat* repugnate utp5 de 
alio p uino bibito i pderura fcopionu3 
ut.S.pott ferta qrtuc.de ei9 cura qui 
i potu uenend fnpfit * ibi qruor modof 
poft qb9 uenei acto pot tpediri quord 
pzimn fit p quada fotma fpeciftca fome 
uenent rotoiif :epugnate ut ftatfmdic 
tdeft* boc in lapide be5ear rmiaci 
magna que per ipfot? forma fpectficaj 
ertremalif ueneni forme repugnantem 
ofa uenena ta calida qua frida feu quo 
mocdq3 aliter agetia fua denudat uene 
nofitate.* biceprim9 mod9.qaoacto 
ueneni ipedif .<2>ecnd9e ut ei9.fragaf 
acuitaaftcut uerbi gra bono uino f eu fobiu afluptiopii fragat aeuitateXer 
ti9 eft ut ipft9,ueneni fba refoluaf ficut 
alio uenena i fudore refoluiMo nonalia 
ipfo aflerfit cotra oia ualere uenena ut 
ferapio 1 fuo d ftplid.^uart9 e ut ipffi 
uenena expellat' feu ad extratrabat" fi 
cut fra figtllata an uenend fopta pet no 
mitu ipfo erpcllit ut Suic.ibide.fficut 
fmirald9 ad fe aflapto attrahit uenena 
ut tqtitr Cdciliator « patuit de illo fra 
cora rege iforicato cui fmirald9fub pe 
de aliqnalif fcarificato poftta per tllaa 
fcarificatdea oe uenena attraxit«fic Ii 
ber euafit.Jlfttf fic babifl fappono qp n 
incouenit arbore aenenofa fieri no ue 
nenofa «ecotra. prima para p5 dear 
bore pfidia de pfide ubi erat ueneofa f 
egiptn traflatata ubi facta e efibilia ut 
poniuDalienua fecddo 
arbore pfidia « fecndo de acideti .fecd 
do.c.« Sulce, tertia quarti.c. de mor 
pheaalba. « appellat bac arbore allu 
becba*« Suerroiali. colliget fccondo 
c.Secdda para P5.1Ra i fectioe mtj cn 
infcrit" fi apponat" Denena fdubie £aao 
«pductt uenenofaa « fi apponat" fcamo 
neataliud fimilefolutiuo 
folutiuaa ut poit 0imo ianuefia 1 fuia 
fmori.c* de umo rbi mfta uina finononi 
3aa tquit cp utnu fit laxatiuo ex ellebo 
ro f fcamonea feu alio medicamie laxa 
tiuo Ipofito t utte cum inferif «ce. £t 
ide ponit.lRainald9 de uida noua i fuo 
tractatu de uinia «ita de qua plunb9 
platj fieri poflet co inferunt*.£t qdda 
medicine ppendid uidi <$ ?uaa « pluri 
moa a!ioafruct9doc3 facere folutiuoa 
« hortulani plurimi garlofiloft radice 
mete ponat.« meta illa gariofilog odo 
re retm5« parif fier3 mufeata f alteri9 
odoria cp ee no pofl3 nifi in 
ca rt9 reliqueret". qre d ueneia fic furi 
n tcouenft at p3* £x quo ffero cp ft ifec 
tde a <0 ca ifertf f alteri9 piate bejeajdi 
cu alicp poneret"(eu tiriacale uapo*ofd 
piata ac fruet9 fieret tiriacalea feu be 
3erdici p5 qi no utdef maior repugna 
tia.qd er appofttioe rei be3eardtce feu 
tiriacalea fruet9 fierj q5 qd 
tx appofitde rti ueneofe f foiutme fiat 
fruet9 « planta uenenofi t folurim ficut 
Conciliator de illa arbore perfidia di 
cebaf que cfl nutrimeto nutriebat" uene 
nofo fruet9 ,pducebatuenenofoa.« er 
nutrimento no uenenofo fruet9 ,pduce 
bat efibilea « nd nenenofoa quar f ce. 
3(lia babitj fit bec cdclufio refpof&ho 
de queftto.f. poflibile eft hominem per 
ufo rerd tyriacaltd feu be3eardica2Zta 
f:difponiurema fiat pplexio tpiacaf 
feu be3eardica ut ita loquar fic.f.q? otf 
qftcnq; approrimati uenem tpedirtac 
tione fine bauriaf fiue ab extra appro 
rtef'.p5 ganopl3 repugnat bolapplc 
jcione fie?i bejeatdica qj piate ergo «c. 
JteqjpoflVbilee petafl mutatione di 
fpofutone feu pplexione 1 mebria acqti 
qua mediate i una etate puta puerili 
erat uenenofut luueniili uel alia factu 
fitefibile ufndnoceaita poflibile uide 
t" p ufo ptmud quodda lyriacalio uel 
bejeardtca? noua acqtiimebtio difpo 
fitdc$ feu pplexione qua mediate quod 
erat ipfi9 uenenofe co?ruptiuu3 fiat efi 
bile uel no pma eft poflibile er 
go « fccodn.qp pdufio qd 
primo fitpolfibilepjpexpietiai' q3pW 
bMfla «fepe i etate puericie e ueneno 
feuueneni iductr acctdetta qd etate jp 
cedete ftt efibile «.no nocea qr «ee. £1 
boc i me ipfo expr9 fu.qt do puerile era 
te agere porcina caro i me ueneni pto 
durebat acetdetia.IRa fi dea uf de ali 
quo i quo decoqret" I aduertef mandfl cafTe .ffrabora tremore cordis naufei 
et alia mala fcurreba accidetia.Bn do 
mina mea cupies me pmeftionib9 oib9 
afluefaccr ferculo qflodda ppofnit una 
uice i quo meifeio porcinas carnea fu 
btiliffie tritae latef fpofutt.coqj d ipfo 
pag i aduertef maducafle ifra bo:a t:e 
more cordis ac ffcopt fcurri r uomltu 
fnpueniete ufq3 ad uiud fagufne emiiTi 
ftatn qd mortf limites fete fgrelT9 fum. 
Oafacto aure anno iteru de ipfa para 
fpdte comedi qua fapida reperiensca 
ufue fdfine nocumeto deiceps cui9 ca 
alia nequit affignari nifi permutatio di 
fpofitioia feu ?p[exiois mebrojp.na ut 
plurimo ufdemua gp i alia 7 alia etate a 
lia 7 alia appetim9 cibaria, f fic p5 pdu 
ftone ee uera % ?friif,pbat argumefd 
de fdo permutato. £t pro ipfa et faci 
unt auctoritates adducte fcilicj 6 mitti 
date 7 de illa puella. £xilla pdufione 
co fuis 9 fequif prio gp polfl 
bile eft per ptinua alTaefactione rei ue 
nenofe alique fieri uenenofo ficut dice 
bat de illa puella pj.qr non plus repti 
gnat boine fieri ueneofa q$ bejeardlcd 
|8t io crededd e illa rtbalda uetula qua 
recitat ® uice.fexta quatti futiTc aeneo 
fa q i prictpio 6 napflo re pua accipies 
tande eo taqua cibo fine nocumeto nu 
triebat" ex gb9feqmt" fcdo gp n r pugnat 
idiuiduts eiufde fpei formas fpecificas 
oio ptrariaf tepiri.p* de boie ueneofo 
? alio no uenenofo. ©3 circa dicta aliq 
occuret dubia. Kbrimo noqd uenenum 
quo nuttiebaf' illa puella puetfd fit I nu 
trimetd ueoenofd an fuerit fua ueneno 
fitate fpchato.0ecodo fi uencnfi qd fa 
pfit mundares ut fe pimeret puerfn fit 
[ nutrimeto uel qd facto e de eo;£toan 
tu ad primo pot ,pbabillt9 dici qd uene 
na a puella fdpto e i nutrimeto puerfus 
uenenofiitfe uirtute ueneni retineafic 
q> ipfa tota erat ueneofa pp quod ft ca 
capmifcetea uenenabaf ut dixit 8?. 
* noe ide uidem9# gallina frumet o na 
trita ueneofo t aqua fci(ic5 remollito i 
qua f pena ueneofua fuit extuma* pu 
trefactua qt quauia talia gallina fit ue 
nend pmedetibua tn illo frumeto fn no 
cumeto nutttf a ipiguaf .l&ac gallmi 
fic nutriri quida tractatua doc5 qui de 
autb9 rapacib9 tractat.iub$ ent ipfa ip 
fta autb9 erbtbere qn.f.uolum9 ut cito 
mutet" fplumiaqt ipapmefta oea p(ts 
me cadat i breui ? ob boc iOilbert9 an 
glicua gallina fic nutrita tubstcurale 
pra feu tyrie loco de uipejia 
exhiberi p3 igif qualif talia gallina que 
tameatota fpecie ueneofa no eriftit e 
uenenum comedetibua *tit ipafineno 
cameto ueneno nutritur quare ide fuif 
fe factu de illa puella pcftum9 imagina 
ri.« ficpjad primo.Sd fecududemi 
trtdate dicedd q fic tprica feu lapia be 
$earuenena ofa fuaerpoliat uencnoff 
tate ita pplexio feu difpofito mebrorfi 
mitridati acquifita ec ufu tyrtacaliu q; 
e unita d quada occulta uene 
ni cormptiua ueneno ab ipo alfoptum 
fua erpoliauit ucnenoftrate.tra ut i cor 
pe fuo folo a manifcfta ageret qfitate 7 
no afa f pplextone mitridafi fic tvriaca 
It fuit ueneni fubftatia refolura ufeiua 
acume exttetu f fuit extra eorp9 expul 
fucomo.f.quo tyriaca tp5 expellit i ca 
fco.£t fic>ITopt( uenei a pplertone ty 
riacali mitridati actio probibcbaf 7 p 
pnatllef9 pmanebaf.£tpboc patet re 
fpofio ad ifta dubia.0ed otra refpdfi 
one pmi uidef' ee .Suerroia pmo cofr 
fc6o.c.ubiuultq?nfit pcifibile bomi 
ne nutriri ueneno q> fe demdftrafle di 
xit i epiftola de tpriaca ad tGlaueonej mo efua ad itetlecto datfi.$?5 ? erbec 
fequeret" <j> tale ueneno er quo tUe nutri 
turnd agit atotafubftatta.p3 cd necce 
fit ut dicebar < altq fit afTimtlard ii ipm 
nutrito % ueneno quo nurrif.£>5 uene 
no agea a tota f6a nfla petr9 bab5 fimi 
fuudine cd pplerioebdana imo fibier 
trealif oppomf qrc 7 ce.? fic refaimu: 
ad pmd 7 io pp B alia fo fpofi 
one flbro q° no cp uenenri a tota f6a er 
ttealif oppoifbdan ppleroi? nflaten9 
oppotf ppletidi bm9 idimdui ,put e i 
dmidoubdanefpet. i B copleno fluea 
8 tota fpe feu fo:ma tfeqna a idiciia co( 
te: appeliaf 7 p bac gcqutd i'e uni 1 dtui 
duo uni9 fpei ieft cuiltb* idiuiduo tllt9 
fpei 7 roe bui9 ipclfbile eet alique nu 
trirt ueneo er q° nulla e puenietia neq5 
Mundo it ueneno 7 cdplerione talia i 
dmidui ,put eidmtduum bdane fpei. 15 
q: q?libj idiuiduo boario b5 pptenoe; 
fibiptopua utiquit.auice.pma.p:tmi 
capitulo de cdplertonib9 i qua aliud af 
fodari fibi idiuiduo e oino lmpoffibile 
flat ut if tale coplerides $pa 7 uenei q 
da occurrat occulta p qua tale 
indiuiduo ipfo ueneno taquam cibo nu 
triaf magn9pmo 
aialid.*iii.c.q: quedaj erat puella colo 
nie que q3cito a mre aufugere potear a 
guloa dorn* follicite pquirebat 7 quot 
quot poterat araneae capere maduca 
bat gb* oelut optio cibo.? ft fit alne ue 
nendnutnebaf ? fieri min9 iftapuella 
q5 puella. erat uenenofa. qre 
no.ipueitaliqueufaliqua caltf ioeniri 
q uenenri appetat 7 ipfo fine nocumeto 
nutriat" 7 9 ficut illa puella ueneofe eri 
ftat.&liqua ei3 cibaria q mala frit alig 
b9 puenietia repiuf ut iquit lR af.riii. 
ad S!mafore*c.de regie pmeftidia.qd 
ec no polTctnifi merito pplerionia tali 
7 eme argomto ulrtuafif tale eft. eriea 
bominrilatitudine ri e bofed bomo nu 
trttua ueneo q? aliae occidite butufmo 
diigir" 7 ce.minor arguifquia tota co 
plerio bumana cotrario ueneo 7 nulla 
tenue cd eo puenit fed necelfe q ut iter 
nutrito 7 ipfo uenenu3 quo nutrit" fit a 
liqua puenietia 7 fimilitudo quia nutri 
meto no e aliud ut iqult.0alien9 30 de 
pplerionib9 pmo.c.q5 fiTitudo ipfecta 
nutriet) cd nutrito donec ei Me fiat.lEt 
fecodo«c.j0pot3 ,pcul dubio igt ut ftc 
iter totam fubftantlam nutrientia 7 to 
ta3 fubftantlam nutriti cummunitae a 
liqua 7 fimilitudo quare ?ce.£t fic fe 
qu\f cp nutrltue ueneno eft bd 7 no bd 
cp ipltcat. Sd boc dicit.Cetilie ipolTi 
bile eft bomine nutriri ueneo cd quo tri 
bumana nd eriit latitudine fed bene teF 
bd ponifi ertremo latitudinie pplerio 
nie bumae. *Jbro quo nd qd ficut dici 
mus quattd g:add qualitafj maifefte bu 
mie pplerioni oino repugnare ita tma 
gmabimur quarto grado qualitatf occf 
te boane pplerioni ctla repugnare qui 
tri qaart9grad9magna bab5 latitudine 
lEt ficut n repugnatppaulatini aflue 
factione bomine ad quand gzadd quali 
tatj maifefte deuei:e ipo flate i latitudie 
famta# ut «pbabtltf tenuit ille follennie 
0peculator magifterme9Jocob9de 
ita ad quarto pofit quie gra 
do qualitatJ occulte deueire ipo flate Ia 
titudie boane pplerionie. f£t ficut fdt 
multe mafioneef latitudie quarti gra 
d9 qualitad maifefte cd quib9 nd flat fa 
nitae ita i latitudie quarti grad9 quali 
tad occfte fdt mafionee multe cd quib9 
nd flat bdana pplerio neq3 uita.£t pu 
to ad illo itellecto dirtfle I3etile talem 
bomine ueneo nutrito eje latitudine cd 
pleridia boane nd eriftete fj it:a i ert:c fcMuidno ,ppHeq coplcrio fluea atra 
feu materia fiequea a medicta pmunif 
eppellaf. t talia ,puenit merito alteri9 
* alteri9 dtfpoiitioia celog utiqt.£U6 
tua i tuo de mtneraltb9 tzactatu de lapi 
dibua preciofia.c.riit.acetta alreriua 
* altermo dtfpofitioia materie pafle ut 
Suerroia.n. colty.prio.c. dicit eni q6 
quelibet mafiab5 acctdetfo ,ppria ? fi 
ta 1' ipfa fine acridetibua que manat a 
forma. 4: t fubiugit cp bec accidefia q; 
Ifunt i materia Ifca narietatb multita 
dinia q' t natam tdimduoro iueniunt". 
auice.i de uirib9 cozdio.c.r. de ,p 
prfetate loquea q t mirt! cozporib9zept' 
tur baf duaa caa furnarie 
7 materie paiTe dtfpofitd3 fic iqutena • 
e natura laeta t mir(J cor 
porib9 fiudi* eia a fupna? plemflta 
ffluetia pp difpofittone.i.mafie pafle.q 
finatura cozporaptlculare* ,ppria di 
fpofitione acquirat?ce.€c er boc ap 
pars ca er una pte quare aliqua ft idiui 
dua t quib9 ulnd e uenenu at alita at ca 
feua f pftfe que tn otbua alna ff optimi 
cibue.quauia bec h er alia pre 
polTit roe cibi t no min9 q3 roe 
cibati ut tquit Suice. 15.re», tractata 
fectido.c. de corrupttoe digefitdia cuj 
dirit at e probibea appetitu cibi cu fi 
prtetare que ef ipfo ac t comedere fut 
ille cm9natura refugit a cibo aliquo q5 
ilia fit laudabit % appetendua fit a alio 
«ce.i6r qulb9p3 q> nutricatio no e alTi 
mtlato ad nutritu roe pplerioif 
ifequefi fozma f$ et materia lEtpB 
p3 boc argumetu n ualere Jfic nutrit" 
ueneo ergo boc uenenu no agit a tota 
fubfiatia demofira ueneo quo nutrif. 
qz«fi uenenu a tota fubfiatia pricf ba 
mane ppleroi fluett fctltc3 a tota fpe cu 
iua vtute eet ipfiua ppleridia cozrupti 
ufi ft« fpffi rame * completionem 9 ma 
terta fluere queda currere potefi occul 
ta proprietaa .pbibuiua ne uenenus tp 
fu fit coplertonta a forma fluete corni 
pttuu3.£i p boc patet folutio ad tllud 
argumetu bac ei$ fetetia fi qma dilhge 
ta IfpereHt ttellcrit.&uieXetca qzti.ci 
feciido do dtrtt.ueg 
ife$iter utrturea agetea.* patietea fi 
er eta que oportet pfiderari.lRa Bifa 
far.t.napeli9 * fi 1 ppatatione ad cople 
jctone q e atalif fit bomine i tezftctef co p 
firmaf tpfo fortalfe no e uenenu curdtf 
ut uelit dicere q* i quolibet aiati due re 
perifii pplerionea.una que eppletio 
eialta abfolute a qua nullo atai poi ab 
folui.qua pplertone lata$ uocar.et roe 
talia pplertoma napeil9 eet uenenu ot 
bua atalib9«fcd qz qiiber fpea aialil bet 
pplertone fibi «pprta a qua nuilu idiui 
duu illiua fpei pot abfolui fiat ut rone 
bui9alfarfat fit uenenu tdiuiduia fpei 
bumane pzout pticipat pplertone fpei 
bnanectndfit uenenu turdta.|8t per 
Ide dtco qp altqd pot ce uenenu oibna i 
dtuidutf fpe busne roe complerionif ia 
te feu prope fpei aquaX.nulfu idtuidua 
pot abfolui. no eet uenenu buicd 
terminato idtuiduo ut dicebat' de ilis 
puella araneaa comedere propfX. con 
plerione fibi £pa t q aliud Ubi atfbcia 
ritdtutduu e ip odibile.? ifiemod9 re 
fpodedt plua mtbi placet q5 modne f£ 
tilia cdtra ifia pofitione adbuc ar 
gmi'. qz er ipfa feqtiif q? bo produci 
poffttuenenofueer generatione .par; 
qz cu eifde difpofiriomb9 pdtfotna fa 
bftatialia itroduct cu qutb9 cofnatur, 
fed p pofittone forma fnbftariafia cof 
uatur i boc fdtuiduo buano eu difpoti 
onib9 uenenofiaergo coce 
dtf .contra conplerto fluea a tota fpe feu fotma ifequea e qua babita f mafia 
modudf fozmabuana ?3 pplexio uenei 
p pofittonej totalif 7 extremaltf pziat" 
buic ergo ft t aliqua ma fuerit difpoea 
ffequetea forma ueneni miquat eadem 
buana foima Introducet".imo fi ia eiTet 
inrroducta corroperef cu extreahf op 
pout deme.* fic p3 «pbonoquaa 
generatoe produci poterit ucneofua. 
Sd boc dicedu q$ bo pot a generande 
;pduci ucneofua 7 boc ueneofo coeote 
cu ueneofa uf altf 7 coftmilif ,pdact pot 
be3eardtcua quia be3eardico coeote cu 
be3eardica £t tunc ad argumentum 
3fn ida ma fut due difpofitioee fectetea 
$ forma ueneni ergo I ea foma buana i 
froduci n pot neget" pria qr coed 
tecti leprofa producit"! generacione 
teprofnf 7 tuc i illa ma fut difpofittonef 
uenenofe repugnarea pplcxioni buane 
fluetea a tota fpe ut p5«qz fut taf pplexi 
onta uenenofe cottuptiue quare t cete 
ra.Ctrca tda materia mfce caderet dtf 
ficuitatea quaa pro nue omitto. iRa ad 
tneu fufficit % aliqa tafe difpoi 
polTit cp i eo pplexio tyrtacalta agraf 
per qua uelut tpriaca oium uenenoru5 
malitia fragar fatia fore poffibile 
deductu e quare per pna folujJ atgume 
ad oppofitu factj bono auxiliate ibe 
fu modo det cepe ifcriba pque qataiif 
difponipoteritq? nulli3 exbibitt uenei 
timebitactione.Edargumeta igtt" ad 
oppoftto facta.ed pmri qcqutd fit de ari 
cedetepcedo pria*pria.£t ulteri9co 
cedo cp ueneni actione coplexidia bcia 
corruptiua.i. apta corrupere qi li cor 
rupttua uf corruptiuu pofitri i notifica 
tlone ueneni dicit aptitudineetriapto 
et to no ualet boc atgumetfi b° uenenri 
paerfu et actuatu no corrupit coplexio 
ne bumana ergo boc no e ueneno qt et 
fi de natura fui fit bois cdplenone eot 
rnperc.por tn per copledone aliqua be 
jeardica ur erat t mundate ut’ aliquej 
occulta propetate i indiuiduo 2c.p1 a ut 
erat tpuella araneaa comedere ei9ipe 
diri actio. £ r p (de et p3 ad fcdm * ad 
ttineocededo prif* pna.IRa ficut dice 
bat {primo notabili uenenu no agit qz 
frigido aut calido fed agit p quadaoc 
culta propetate coplcnom bumaneejc 
tremalif repugnate. £>eide adbociii 
ga olb9 uenenie f differeter ? equafr re 
ftflat fuffictt cp inmebrta fute fit una 
proprietas occulta timearab arte uf 
a natura infita ueneni occulte proprie 
tajj corruptiua fz t fic p3 cp cu quia di 
fponlf' ad refldendn no folu tam ceiidtf 
qua frigidis fed oibue tndiffereter ? « 
qualifut ceteris 
paribus plus frigidif qua calidis qz ca 
(ida uenena ceteris partb9 cuius iterft 
ciot qua frigida (5 nonulls dicat cppofi 
tn.fed bac difficultate dimitto pro ntic 
lEt fic p3 quid ad falfuate confequetis 
fit refpondendn e confimilitcr ad tota 
queftionem.quare *cetera. ( 
Capitulo quito ? quo modus bcY p 
que quis fciet pplenone fua facer ryri 
ecale leu be$eardic8 fic <p nulli9 ueneni 
qusliterc6q3 appronari tieat actione 
Scigff reteta pclufione.f.q» 
b pofftbile e ftezi ppletione fy*i 
acale qoeuenenfiquouismo 
doapprcnmaiuj fuafpoliaf uenenofi 
tate CU3 quib9.* quomodo boc fieri de 
beat e pfetib9 igitur 
o{ maetptiacale affectes pplertone ac 
quirer p pauco boni ufque 
ed.f.i.f.boni t electi mundati. £r bu 
i9 ei} medi camis affiduo ufu tale qutf i tnebria cp titilla 
aenei fpea poterit eide nocete ut tquir. 
Haf .octauo ad etia af 
firmat jfobanca ft rapio f pmofuibte 
niarti £t illo mo ut fepe dicto e.££b! 
tridatef rerfua fecit pplerione ryriaca 
le.lRa ut iquit jCoccaci9 ubi fupra di 
puer eet muitU3 de ei9 morte tutorea p 
quitebat quojj ttetione fouftrata ueneo 
eo perimere connati fit $ipfe pdpiea 
per plurea anof* erulej fefponte fecit, 
in regno reuerf9 p nature moti 
q5 boini eet meftigator egreg;9. pb<5f 
medicoa arioloa poeetaabiftoriagra 
pboa aIiofq3 cui9cnq3 pditionif* mae 
rtei fapietea feci bfe procurauit cum 
quib9fi quid tei bellice tepua fupetetat 
collo quebaf.eofq5 fcdm erigentia con 
fulebat gp nimia bene fed5 f prtdpe imo 
fi (lato fui ut fecit iC&bimdatea angm 
tare defiderat fic eo facere oport$ Cn 
igit forne 6 ueneo timeret fuoa pfuiutt 
pboa qui gradi cidiltgetia quodda? 
pofaerit clectnarticuiuaaflidao uftt 
laleifuta mebnaacqmfiutt difpofitio 
ne ut nulli9 aflBptt uenent timeret actio 
ne.boc naq3 idobte fi er reb9 elcctf f fe 
cuqdo pb<5$ doctrina ab artifice bono 
fuerit preparato qua diri faciet opera 
tione. 03 moderni artificea at rea no 
bene cognofcot aut pp auaritia corup 
taa tponunt aut oia no babetea recepi 
diminuta pficiit t et cp pletunq3 faciat 
uno pro alio pponot.quidigtf mirum 
fi defcnptoa ab auctorib9 effect9 non 
igif cupieafna pplerio 
ne facere tinacale beat mitridati ac 6 
co ut dicti e accipiat oi die.Hd ide ua 
let ttriaca magna f etia Ittiaca iferipta 
que fui merito effect9 ttriaca tirtacari 
pot appellari cuiua fuetor quida nr fo 
«t paptefia pboa unluabrecodic dud 
bua.lBiuideatitipfef quodafuopfi 
Ito narrat cp 0 utce.fecodo can.c.6 na 
pello aflerit queda mure.uel alat fimile 
muri pafder radice napelli ee be$ear e 
iua follicitc co quoda bono berbulario 
pquifiuit fiunierilliamurtb9 brepof 
fet i nullum unqua reperiea nec come 
fta etua radice putauir falfnm ee cp di 
xeratButc.f; cudemefemai mufcoea 
quofda ipfi9napelli folia depafcerea m 
uenent plurea accepit cum quib9 rfem 
firraca fig.baccari 
lami mitridati aii.u.ii.mufcono napelli 
rriiti.olei « melf quanto fufficit i fiat ti 
riaca bac p pfib9uenea0 er napflobtud 
«rpt9fuit % ppica cp illa ueneno illo fta 
ti tffecit ipe 6 eo ad quantitate ctcerta 
fpore accepit cp afftt ee ut ligritia dlce 
* p tfra pauco iptf rtigme tr moie codif 
et alta ueneni accidentia pletirer 6 ifto 
ri mufcono ryriaca accepit et ftatf euo 
tnuit re erugtnt fimtle.0opfit * fcdo « 
itejf euomuit re nigra fafiXertio ante 
itcjf de ea fufdplea mbil euomuit ? fic 
liber euafitXo autebuc tftgne uiro ad 
talcpficieda tyrtacaicitaa talia ut opi 
nor fuir.IRa co deprebedetei mufcoea 
ilio* napello nutriri pmagtnat9 e tlloa 
quadi bere ut ita loquar oplerione be 
3eardica napelli uenent deftructtua un 
de erpoliato ueneofitate napello eo ta 
qua puenieti cibo nutrtof * fupbocfe 
fundaa tpriaca tllepfedt.l&oc igitui 
babito fnndameto dico cp ft fieret tp ri 
aca er coturnictb9 quaa ponit. Huice. 
fcdo canone.pmo.c. napelli.depafar 
licet ferta quarti fcdo.c.direiit gpfut 
turdt.talieif riaca ee deberet pfedioi 
fubfcripta.IRaco autb9ilItanoa fnno 
cumero numamur uerifife e cp ab ipfs 
ro fpedftca forma napelli uenend coni 
p ii ficat dfccbaf' dcmete.Euic.t.c.p tede'ti*boce yfimili9q5 #dixit.l0a 
<p napello aues ille nursiof quia 
anq'5 pueniat ad eo$ coida jppi 
ftrictura fua crpoltat" uenenofitate cu 
i9 oppofuo ptlgit i boie ,ppter porord 
apitmdine ?ce. j£t fi bec ca fit uera pri 
ma tri puto pualcrejRa ,ppter dluerfi 
tatefcrma? fpccifica? almdpoffet te 
tienenfi nobis q? no tus 
dia t ecorra. i£t ifta2? conmrnttfd ftue 
turdo? tyriaca facias fic*l8e. tyriaca 
magna mitridatu uf quauis tx tyriads 
defcriptf feu dei crib edis 7 cn ea mtfce 
tx putuere coturmcio uel turdoru fi na 
pello depalentur ? bebis tyriaca idiffe 
renter ptra oe uenena perfecta fi deus 
aioluezit. iEtputog) fotus coturnicis 
pfuis £ turdi napelti uenenfi exitgueret 
pfuis fic fiat.prio coturnix dcptn 
metur deideeuifceref'cor pulmonei 
epaz i fuo copore retinquedo* Tfboftca 
i olla noua i furno polita extracto pae 
p debite refrigerato tahf deficcari pes 
mittat' <$ in putuere redigi poflit«f3 ca 
ue ne pburat' * tale putuere ufm refua 
J8t ide facias de tuidis fi ut dictum eft 
napeito pafcutMEt fi bm9 tyuace uerfi 
indictu babere uoluens ipfa per prius 
i brug experiaris ucnenatl 7 fi 0 aeneo 
ca Uberat indicato botniad mosretri 
buas napetld ,put faciebat mitridates 
q? res mitndatd clectuarin ingredietef 
talif experiebat" ut poit Serapio prto 
fut breuiajti allegato capto ? co ifte ue 
neni accidentia fibi tyria 
cam propines que ft eum liberat ut opi 
nor adde de putuere ifto in recepta ty 
riace magne aureos, xxiiii. et ittud 
idem dico de mufeombusiam exper 
tis v de mure illo.Suic.et bec funt ma 
gno cn ftudio experieda. TRa fcd5 fimi 
le fatalia Endiomac9 tsocifcof d utpif 
addit i tfitaea et ttl nota e bene fibi fuc 
cefltt.IRafaptetcs et ueritatto fpecula 
toresunquitSuic.f deutrtb9 cordis 
penuf.c.pcife df fmlnar <p duectio ad p 
pofittone medicina? noe a letbahb9 u e 
nema iib«arm ab ifpi:atice ac ,puiden 
tta dittina t a re tfpiratdi firniU 
etent deductio rationis no ptigtt cff ca 
tta ppoflttonts ipfa? 
er fib fieri tyriaca de kadres berba qj 
ponit Suic*inde uirtb9 cordis tpiace 
magne bere umores m tn.c.rno dicid 
cft.IRa er quo berba bec ut ipfe refert 
iurta napedu nafccs ipfd ptobibet fruc 
tificare t frudefcere quanda fpectficaj 
forma oppofita napello deb3 babeje.* 
per pfequea ee debet tpfi9 napelli be3e 
er. 'fboneigif aureos.rriitu recepta 
tyriace % bebts tyriaca optima que ad 
tiriacale facienda ppUrtone mirabilis 
crit.Sdide ualet medlcameferaptotf 
f quo ingredit' iumperM:t medicam 
denuctbua refisScmedtcamedefete 
rutefiutce.ferio can.c.de ruta.f ifta 
ft i. c.ptecedeti defcpta oib9 bts uti po 
fis co utno feu aceto uf cii aliqua aqua 
facta er aliquo fimplictd in.c.precedeti 
defcripto?.£c fupe: ora laudare i ift 0 
cafuutquts mimdaru* uel aliud pf»fe 
fumeret cfi modico umi uipini fupert9 
defcripti.IRataleutnap lefopta pple 
none faceret be3eardica feu tiriacale 
nec gfqua de talis uim timeat afTaprtde 
q? ut s dicto e tali umo fe paulati aflue 
facies eo fine nocumero nutriet'. i£t fi 
quis acetu pficeret uipeunb eo mo.f.q0 
uinu pfidt pro tepore calido ac copie 
none bentibus calida foret laudabili9 
i boccauqiipfumifcedopaqna aceto 
fe uel alia tyriaca tmtrtdaiu uf aliud ty 
riacale feu bejeardico q> cn eo fumetef' 
multo i caliditate remitteret co quo no minoris eet efficatie ut patet itelllg&i. 
0ed bic cadctet dubia.0uppofito cp 
tie umn Ut uenenofa fi cfieo 
fumere tirtaca uel mitridatd uel aliud 
pfimilequero an rotd remaneat ueneo 
f05 m tota tmacale.22>iceda eft cp tota 
illo eft tiriacale 2 cp etia uirdqj per fe 
i debita quautate iumpruj feu dofi e tf 
riacak 2 tic falfe fuppomt cp nino feu 
8cetU3fitnenenofd.iedadmi(To adbuc 
cp uino illud feu aceta e(Tet uenenofu3. 
i0lco cp tanta poteft eflc uim uel alteri 
os uenenoft mixti co tpriacafalio tiria 
cali feu be3ea rdico quantitas cp ipfojj 
trriaciras co rrapef .0ed (1 fit debita 
dofts mundati f alteri9 ?ce.nu(lu unq5 
uenenueticoidofi dfatd ei9tirtacitate 
correperet ut udi dicere g?cui9q5 ne 
nem mrt31 tata dofi cp fuffictt bomtne 
frerficere a pinant doit tirtace feu mmi 
dati tce.corraperet" indubleXt ficin 
ifto cafu adbuc dato cp uinu kuacetuj 
foret uenenof d nnq* nocere peflet fi fu 
maf i debita quantate dofi lyriace uil 
mitrtdatiqtfua expoliaretur nenenefi 
late. 0e d uherf qucrer3 aliquis.fup 
poflto cp ille cui9 pplexione Icendis fa 
cere tyriacale fit luuenta colknc9 in te 
pore. aere 2 regioe calidis nuquid tyri 
ca mitridatd f aliud tiria cale feu bcjeea 
dica calido fit ei oi die tnbuendfi. 2 ur 
cp nd na eia imoderata diferafia Itdtt 
afifi f3 ifto cau talia tribuedo difciafta 
augeret"q2 tjnaca multa calefacit 2 ex 
ficcat octauo taptice penuf.c.ut fupra 
dicto eftigit" tceXtfictalebomine5 
poifes ad etbica feu alia mala egritudi 
ne deduceremonale qui mottuua poil 
eanfin uenend timcr3 quare 2 ce. TJbto 
ifto dicedd qui tiriacaie effectas iduce 
repplexione debet ifrafcripta diligef 
pfiderarcuirtute primo 2 pricipaluer 
&dde pplexione feta regione <rar«3 
tepus anni aere pfuetndtne artem acd 
dea 2 repletione. 1Ra in bis oibua cete 
rafeperiupponcdo parta puro t uimt 
te fou lori qduis iftora medicamina in 
maiori dofi potfis erbtbere £c idem 
i pplexione frigida refpectu calide % m 
mnliere q31 niro \ regide frigida q$ ca 
lida i etate fenectutj qua inuet*;fi in bte 
met uere qjeftate sautnno i aere ne 
bfofo 2 obicuro q3 claro 2 fer no t boi 
ne talia aflueto recipe qua no aflueto 2 
r fpcdacddetia pluf tiltquieo nonfref 
q5 g terret uel p accides itelhgerepof 
fes lapfd alique pter naturale ut pl* da 
rea illi q no beret epat feu ftomacn fup 
calefacta q5 9 beret fupracalefactu* te 
fpectu uerorepletois qi pl9 tnbueduj 
e i repleto bumorib9fridis qua calidif 
uel altf q t pl* poffea dare repleto cibo 
nel inanito uel ecotra fcdm Uetoe* qua 
baberesprotdcldtigit" f tftocaubec 
ota dilligeter conftderanda.ucl potes 
aliter facere qi potes cu tfhs tyriacali 
b9 calidis aliquid pmifcere fcdm inten 
tione qua bea puta.fi coleticn iuuene$ 
i regione tepor 2 aere calidis nd aflue 
tw 2 pplerio regedum babueris talia 
dbes ca aliquo alio comtfcer Illorum 
teperante caliditate ut uidet cum ace 
to coi f uipino aqua rofata pmixto uel 
acetofe feu alia fcd3<p libuezif.JEteni 
fc63 doctrina tiriacalia ca 
aceto fumeda comunt ut t ftio.c. para 
it.ueli ifto cafu facias fic.l&.pferuet 
rofa.lib.f .mitridati r alteri9 tbiacalia* 
lt6.i.s.f.*icorporet" fimul 2 d tali ute 
re de eo i tata dofi accipiedo cp tiriad 
ta0 nirtus permaneat i illaXofimilem 
modo ponit Suic.f de uirib9 co*dis pe 
nuf.c.ubi docet l bennb9 pplerione ca 
llda fumere diainufcu 2 ipfn co fucco a sedule pmifcere addea qp 6 tati pmixti 
one tata dbet fumi quatitaa cp i illa do 
fi uirt9 permanet diamufei fic ergo fiat 
de tiriaca mundaro feu alto ritiacali 
feu bejeardico.Tfbotea * ide alif facer 
f.qt accipe quantitate tiriace mitridati 
feu alteriuapUmilta qua uolueria * ip 
fu cd quib9 uia fueda faciaa pmtTceri f 
flmni ota debite decoquedo.na ift o m5 
utrtute ttnacali multo caltditaa remit 
tifdd md quod cd ea pmifcuerif tiriace 
f alteri fpecifica forma oppofita no ba 
beat i qp bcc mictio fu pueniea pj f ue 
neno.na ipfd cu quonia mirtd fuam no 
perdit uenenofirate ntfi oppofita (ibi 
babuertt proprietate q> etii de tiriaca 
s alua polTum9imaginati JLaudo rame 
pottua ut bec cu que alia 
no egeat coctioe. ©ubid cni eft ne titia 
ca feu altd ririacale p nltfiore ococtio 
ne fua pdat £tute f} B mictio q 6 coctoe 
tdiget meli9fieret cu rebua 
qua tiriacalib9 quare circa tfta tui am 
plia fatafta nec timeaa tiriaca mitrida 
tu feu aliud uria cale fcdmqua babue 
f ia inretione cd quib9 libuerit pmifcete 
fii boc cft cp auctorea in iftord laudi 
bua comunif ponat dicetee.def fin mo 
do auelane apopleticia cd tepida 7 ad 
pectorialpftrictione cd dtagato ptei?a 
ret tame ut talia cd iUia pmifcereaqu 
nomt fidt qt fic ota debite 
ifirSiigu" cupia a!ic9pplerione face 
retiriacale cd ifana Iact3 b°nu electu 
beaa mundato feu tiriaca uF ali6 titia 
cale feu be$eardica de quo \ prfcipiop 
lacte mino tnbuae fibl ot.die pau 
Uti« per tepuapoft dofi augedo. O 
q3 ad etate puemt pubefeetie cd uino f 
aceto ufalio pofia ecbibere f ipfd folfi 
fic eni faciedo taf paucof ifra anoa fua 
bebit ppleicione tiriacalc * boc faciftc 
fiet f tepore ifatiepubfcetie feu adole 
fcetie. deide i conltftete uat5 no ita faci 
te ? parif de prio fene refpcd decrepiti 
dtcedd cd $o qs ab ifatia tftb9 uPfuettt 
tpfa qnocuqj tpe flue calido fiue frido 
pp afluetudine fine nocumeto recipiet 
* i ipo oea tinace nutea fmaebdt x p 
pfequea lunameta ab Suic.ide utrtb* 
cor dia penuF.c.defcrtpta confequetur 
3nqmtei5 cpgtiriacaurit" recurrerit 
ab.icurfu pcftilettaliU5 accidentium ?‘t 
prama bumo2? motib9 atq; lefionibua 
obuisbit cnctaaq3 ftuteaei* 
corrobotabit et fue pftabit uite iogitu 
dine.jSed bic und cadit dubia.qt tiria 
ca ut iquit Suic.gnto canone tractatu 
de tyriacia*ifuenenia eoior eriftft qua 
mundato q tn i napellt ueneno pajp aut 
ntbil ,pdeft.imo dicit cp i eo pl9 diamu 
fc9 opaf ergo uidf cp fi ge pplerione5 
beret tyriacale i qua adbuc oea tiriace 
uirtutea tnefTet no oib9 uenenta adbuc 
refiftetet q6 i ptra bui9 doctrina cap. 
Alcedo q6 tynaca oib9 ueneia refiftit 
(dubie per fua forma fpecifice oppofi 
ta * oio tepugnate cut9cdq3 uenent fot 
me quauia cd plurib9 i qlitatib9 pueni 
at mamfeftia a fic quauia talio non mi 
nuat caliditate imo poti9 augeat ea tn 
fpoliat malitia uenenofa fic ut \ cotpcr 
a qualitate folo agat maifefta calefacte 
do fci(tcet.£t cu fi dicif cp tynaca r c 
reftftuueneno napelli.i0ddd q6 uene 
nu napelli e fic uelocia actfonia cp coi i 
eriquatyriaca potionata ttibueffuaj 
iaiicorporepfccitopatione *fictyria 
ca poft cxbtbfta ntbil aut pag ,pdeft fi 
uenenia qcdq$ fft 
illa que fua iam f corpore perfecifcent 
operatione 0ed fi quia fumet3 napelld 
f quoduia aliud uenend qualite:cdq5 ue 
(ocia, actioia * poli (lati tyriaca bona «cdperet fdubfc napetlif alteri9 ueneo 
fitas corrapcref. £t boc tetigit Eui, 
ferta quarti, c.6 cura aenei napelli ubi 
dirit cp tf riaca magna pfert i eo ufq$ 
ad te rmindXaatequa aenei tprefi o fae 
rit pfirmata Jed i potioato per napeiid 
dfamafcd precipit erbiberi qtmufcus 
efl fud propria bejear eft eni nobilioe 
cereris uria eia edtra ipfa ut ipfe ponit 
tdeuirib9 cordis tractata fecndo.ca; 
qao etiadiamufc9p!us cor?fortatq5 
trriaca t fic uirescordis augedo me 
Ima aeneo refiftit. £r qatb9 oibus p5 
epfippferio fuerit tyriacaf napell9nd 
qua fibi nocere poterit er tiriaca Rati 
poft ipfa aifdpta ipfa fna erpoliat uene 
nofitatcjfte i git emodustyriacales 
faciedi pplerioes IRa bona babita iy :i 
aca mitrtdato I* alio tiriacali feubeseat 
dico de ea tribuaf ifanti .pueri adolc 
fceti.pfiftetipriofenir decrepito pno 
ima$ attetj pditioib91 dofi * cd corre 
ptiuo tue ttetidi appropriato 2 fic faci 
lifppletione facies tyrlacale licet faci 
fias ut fupra dictd e boc i etare fiat in 
fatie puberta# t adolefcerie qui alte:!9 
* fic deiceps per etatd grad9.Ettento 
igitur cp ta facile pot pplerto talis acq 
ri qfq5 deberet filiozj ac fua procurate 
cdplexione facere ty:iacale5.£t bec de 
tnd completiones faciendi tytiacales. 
£apfm ferta i quo mod9 cotinetm 
tiriaca optima acmitridatd coftctcdi. 
acmittidatnut 
q primo falcificata reptor fdtq5 
I gradu caliditatjaliquaft ele 
nata modfi bic fcttba illa pfecriffie fad 
endi.cn quo no diminnta f5 poti9 adau 
cta uirmte mfto eo? caliditas remitti? 
q ad fine fecddi ufqj puenit ut allegato 
fepc capitulo? deuirib9 cordi* ponft. 
Suiciperitoa aederguee medicos pac 
fumetes de diacimino fcu de diatritopi 
pereon qraor aureos crbtb*:e.£t p*o 
pter caliditate tpriace f mundati auf. 
«f.etbiberendaudeit.£tfiifto? mu! 
tas utdentSfcriptdes mibi ifrafcriptaf 
degi qaiuis fcdm auto? doctrina rpi 
aca qlibet pfecta fit ? fimilif mundati 
•ffUipfo? ofumiteuonea adeodefine 
pueniotded qa fpfc? uana fuu fataft* 
aliqui pmi defcriptdi q fuu.Sndroma 
ci altud addiderat ac i ren podef diuef 
fitate quadi babuerdcXu igit" facias 
fco? deuiperis.troctfco? .idaracard 
piperi* nigri.opti.amf.rriiii. cmamo 
mt.rofard rabea?.femt* napi ftlueftrtT 
fcordeon.radtcd.UUt.celtfti*. agarici. 
fncci.liqritie.olci.balfamt*an.|.rii.mt8 
re.croci.3l3iberi0«reubarbari.radicfi. 
petafild.caiameti .mdtant praflii.femf* 
petrofilti.fticado*. coOi.ptperia.albi. 
tnacropiperia.dtptami.fburts.flo? fg 
niti.gnmi albotf.caffie Itgnee.naftuaui 
albi fpice aromatice, polii ari.fri.fto 
racia liquide fefni* apii fifcleoa.feimo 
leutfticfamec* caedreo*. caeptreo*. 
ppogftidoffptccaoine.folii.me.getiie 
femts feuuli.fre figillate.calcadis ufti 
fcdm media aduftionc.admi acori, car 
pobalfami.ipericd fri,gnmi arabfcf.cei 
daomi.anift acatie dauci bedcllii.ari.J. 
iiit.galbani.afpalii opopoacif.cetauaee 
minoria.ariftologie.rofude.an.j.ti.rh 
lif .lib.lrrr.aceti.wpinUib.rritii.lCdfi 
ce fic tpriaca5 accipe oe* goma* fuper 
quae talo funde aceti q? coepte perma 
neat! quo tadiu flet q? remollite i mor 
tario co piftello po(T(t tutce cdmifceri. 
alia uero edtereda ptere pref irocifcof 
* illalffidc refiduo aceti t tita.f.quitl qi anno trafacto nibfl cate* tit erpert® 
fui tn quodam leprofo cui trocifcoe de 
uiperta antiquo* exbibui ? nibit ,pfu« 
rtt.&ctde recetea babui qm mirabili 
operati funt. 
STrodfd de otyie fic fiat* 
Sumant' utpe femine que ficamafcuf 
dtfcernunf qf mafculii qualibet madi 
bula uno da e bm femle ue:o pfee uno 
jEligendeitaq3 for q ualde mobtlea eti 
ftnt caputq5 ueloctter agiratea ficeiTa 
ftreplta co fonitu fodat t ruffuj colote 
lata capita rubeoaq3 occuiou babeteo 
pfguia ac bone bfrudfa ee debet quarti 
an9 iuxte cauda fuentit debet capi quo 
q$ debet tpe ueria * ille maxlt q i Iodo 
ficeto pmoranf diftatib9 a mati a (acti 
b9 ac alite ofb9bumidiraub*. Cdq3 ca 
pte fuerint tlUco et ce? capttib9 7 cati 
dia quatu quatucr diguo? mefare abii 
dat. |£t et bia ille puenietee cxiflum q 
p9 capttf ac caudc abfcfficne diu moue 
tur 7 agitaf 7 a quib9 rnfmudo fagui 
nia efflorent prrarfo uero facietca re 
nuede fut.boc facto ipfia p pua euifee 
ra# Rati ercorief .dcide per fruftra icf 
facti aqua fale 7 aneto tadiu 
cp caro ab offib9 feparef co ignei.for 
ttfi ligno? ut querc9 llicia ucl firtoXa 
le igif carne fic decocta crpme et ab of 
fib9 fepara de qua acdpc.hb.ucui ad6 
pulueria pania fere 05tmi.§.iti.* fimcl 
mtfce et fidt trocifci pui g i umbra 6fic 
cit of bora eoa reuoluedo donec ficci 
i uafe uitreo uel argeteo re 
ponaf.^on9 quoq3 eetloco panif 03! 
mi pania biacoct9 nauta? pa? fermeta 
t9.£t alii eoa pficidt ca farina ordei 1 
tu faciaa fi libet qr bona e. Srtffcx f 0 
man9 fuaa inungat co oleo balfamt 7 fi 
caro ctipuluere illo ndptfi debite pmi 
fceri ex derelicto iure pa? apponat et 
late # co operti/ 7 pertree die* tatii 
cooperta ne refptret i ifufide permane 
at. 2 dent ola de aceto extrabe 7 in um 
bra deftccart permitte .Sceto ucto de 
quo rea illaa.ettratifti fiq6 fuerit et 
aliud q6 tibi «mafit cfi difpumato mei 
le ptnifce 7 tadiu co mollia ligno? igne 
da:o 7 fine fumo mei ipfn decoquat' <$ 
acetd fuerit refoluto * q6 ip5 debite co 
cta exiflat 7 ab igne remoto cn incipit i 
frigidari.accipe de eo pa? 7 cfi gdmia 
lilia i mortario pmifce.cnc# fuerit bene 
pmlxte adde oled balfamt 7 terbetma 7 
alta fi qua potert.defde 
ifufoa puiuerea cu eia paufatine comi 
fcendcmdndcpuferee adidgedo. Ed 
ultima aero trocifcoe co 
mifce 7 ca toto mei 7 oia ifta fuerft Iri 
pmixta tota i uafe argeto uf ftagneo re 
ponaf fcia parie uaiia* ultra uacua5 
dtmitfedo «ilocoadcaltditate dcltna 
te collocet' (epe ea co (igneo: baculo co 
mtfcedo 7 acetd uerifimilit n 
ita cito fermetabtf antequa quia ea uti 
prefumat ibide per.x?iti. mfea t ferme 
tatoe permaneat poftea fcdm exigetia 
ea exhibe cui9dofia fit 8.5.f.ufq3 ad.5 
i.f .fic en s ririaca pfidedo pot ratidaiif 
pdudi ipfa ualde f caliditate remitti ,p 
pier aceto.f.q? pomf loco uini abfq3 5 
gp eiua mrt9 f nullo dtmtnuaf' ut p3 Ita 
eti. IRa uind ut fquit Oetiit’0 fup quin 
to can. tractatu de tiriaca tria po 
nit' f tpriaca primo qi eft medictnaru5 
pferuattuo fecdda qr pfortat 7 tcrciu5 
q 1 oibua uenenia refiftit.fed no minua 
bec tria iunamera fequuf ex aceto uipi 
no qua ex uino quare 7 ce.fittamen fi 
ea cd uino facere uoluerie f8c de utno 
ut de aceto dicta eft Sed mente babe 
aa q? oea trocifci 7 maxime de uiperia 
fmt recctea fic ut annum no pertrafeat fi p9qtia deficcatl fuerit ftejf I pfaere 
reducerent" * cu derelicto iure reforma 
ret adhuc eflet meliore. £t illo tno tto 
dfcoe t5 uipia pfectoa bebta 
Croctfd fqmllltid fic fldt. 
Z&cdpe fqnillaef cftinotpe collectae! 
terpuae magnae * mediaa quae er pa 
fla coopertae I furno affari permitte.* 
cu palla cocta fuerit ertrabaf que pa 
fla * <p fibi adberet,piciar\i0e rftduo 
nero accipe parte una farine ordei par 
te media * illa fimul debite malaremf 
tanta adiungedo de for 
tnaritroctfci. Jfn formae ueroeroleo 
manua fungat delde I umbra oficcats I 
uafc uitreo ufui refcruenf\SC rodfcoe 
andacard fic pftciaa.l8c.cort icta redi 
tia darfifaba * efl arbor granati filue 
flrie fcdm Simoneiamun.que arbor 
fpinofa exifltr et eiua ligneo e rubeo uF 
citrinu calami aromatici.cpHi. nlobal 
fami afari polii.amoti. armolad. malli 
cta floro cotule al.0n.3t?!. floro fquina 
tt ffumitatd eiua reubarbari.calfic Uee 
cmamomi a n.i.rr. fpice Idice folit.aru 
3*r?i. mirre 3.rriii.crcci 
terat ofa 7 cu optio mo formt' trocifd 
poder.$.f\g {obra dficcati ufui rfuef. 
Sequit' modua faciendi mitridatum. 
CJ&itridato fic pftce.lBc. mirre crod 
egaricl 3i5iberia dragati cinamoi.en.3 
r.tburie made.fpicenardi naflurcit fg 
nati.beleborinigri.rilobalfatHicadoa 
fifelcoa. colli dFde.galbani termetine. 
macro pipie.caflorupogflidoe.llora 
cie.Ugde opopoacte folii an.f.i. calTie 
lignee pipia nigri piperte albi. bermo 
melltloti.polii. fcordeo daud 
kakion 
bedellii an.3t?ii.fpice celttce.armolad 
mafticie. gumi arabici. femia feniculi. 
rofajp.rtt.opft.fefepetrofillii.eodumei 
men.acatie.fetel 
pericon iguie naftarlii.au. 3. iiii.alarf. 
ferapmi rute.3.i.f*3fo 
«ulla defcriptde reppertmellie defmi 
nato pdd9 feu quacitare.fj fi ftili tyna 
ce tfequt uoiuerte fafftceret mellie iib* 
rii.s.l.rtH.qj i tf riaca mei e paz? plue 
q5 dupld ad aliae medicinae et ci medi 
eme mitridatt fit libre.iii.i.riif.* .3. di 
fuffidit.lib*?i<.*.i.rui.mellie.f5 pone 
audacter llbrae.rXrii.meir.defpuma 
ti. qr adbuc ipfi f'afi a irtuofa rmanebtt 
lEt qi ad ipfi pftciedi gime ad remoll 
«nda t utno ponorMoco utni poe aceti 
uiptnu tanti.f.g? gime S eo remollite p 
mcdiciniealiie pofiit c<5mifceri.£teo 
de md mitridati pficiae fiue alni appo 
fuerie fiue aceti et p anni ipfa i ferme 
tatde pmitte qr citi9 fermenta? <33 tf ria 
ca.cu»9 dofie e.a.3«f.ufq3.ad.3.u.Oo 
cifci kokion fic fiit.l8c.paflalaru3 enu 
albotf.J. lii. fqnan 
ti.mirre.anJ.t.f.cinflmom(,bdelii.bla 
cubifctitJptce* romane.caffte lignee, 
ntlllloti.ciperi. baccag 
alami# 
5i.Suic.fubiigitbituminie.iudald.5. 
•f afplati cp ide e.Se 
rapio uezo poit darftfaba q fit coricea 
radicie granati filueftrie ut i troctfde 
erderacon diri.£t ut fgt ©imon ianu 
en.bac arbore diafcoridcf uocat afpal 
ti.Tjbone igif qd nta fiue afpalti.ftue 
afpaliu3« quia fuit forfa culpa fcripro 
rie g facere debuit afpalii et fecit afpal 
ti.Hn 
boc uocabuli i ifto foco pofuit bitumi 
nif iadaici g? ide i « loco bui9 nonnulli 
ponor fruct9 rilocaratte. terredaigl? 
terra? et ci uino et meile taoctfct conff 
cta? qui i umbra deltccatf ufuirefue?. t>>k igife modua tytlacl f mitrfdatS 
pfictedi que tahf ?fccta,ppiietatte que 
eia Ifunt atotaltibfiarla mfro excefio 
rea babebdt qua ea alit pfuiedo. 
t egrttudtmb9 frigidia cotra quae a q 
litate fold agat manifefia non fic erunt 
effleatis quare 2 cetera* 
Cm feptimu 01U3 ueneo2p quocfiq; i 
qhf coqj cura pdu generalei 
SC ft capitalia precedetibuo 
e modd appofueri pe: que quia 
fetet a ieftone feu ab afiumptf 
one ueneni precauere.« etiam fetet a fla 
pti uenet ftue quouie modo alio ap 
proximati actione inpedire.f.p medica 
mia ite Xpofl aflapta uel fua ut pretlTi 
cft faciedo pplexione tytiacale pauctfl? 
mitnfdt qui tahbueutaf* quare perfe 
peptfgit ut preferiptia medicammib* 
nd nifi diueifimodc uenenetur ta pe: ue 
nend intuouf extra exbibito qua et ex 
animalia uenenoforfi pdetura uf mc:fti 
ea quo ut plurima uensenn t maximeex 
bibitd igorafutficnifi pftotio fuccir 
ratur crudeliter moridf.Bn ad buirf 
tractat9 pplemeiu couentee e de bie »f 
bue cura iponer qd deo auxiliate faci 
jEt pmo generale fuccefliue ue;o,f fp,ci 
ale/](bto quo noradb gp 2 fi sienendoe 
ut Edicta e aboccutta agat 
quodda tncdbocmamfeftaiducitcali 
ditate ficut eaforbifiqdda fridttateut 
opid.j£tiftafdrque «fimiliaa qlitate 
dicdf agere « mantfefta.SIta uetofnt 
q fold a tota fBa agdt bumane pplexioi 
extremahf repugnate.ut napell9 el9 gd 
mi.cornu fpice.et ftmilia.O igtf fc6; 
dmerfitate alia « alia cura tequi 
raf nec fit poflibile ut cura egritudine 
nifipoliq; cognoueria caomj pdicto 
rSfatpmo figna peneda.Saf uenar» 
lomor.rubor.t facie.fudorta exubera 
tia.feruor ttefuaiguftia.magna fitta. 
ualida oculojj citrinitae feter oria cn; 
quofter eorrodetibue fuerit i ftoaco 
uecre uel aliqua el9 pte feciet totttonf 5 
T coarofione cn motdicatide teiftoe feti 
punctura quadi precifeacfi cante ui 
fcera corroderet f tcrrcbdlo pforarc 
tur.03 fi fine corroftde mojdicatioe X 
pactura et predicta figna T ex bie pluti 
ma apparuerint fciae uenenum illd ex 
caltdie im fore. 
Signa ueneni frfgidn&tea. 
£>fit uerttgo X fcotomia.ftupo. fubeib 
pgelatio feu frigue.labtord tremor * 
ndndqua mebrorfi relaxatio feu mollifi 
catio ac fieetparaltticue.Si igif 019 
ifta figna fueritf pia ex bie fetae uene 
num ex infrigtdatibue tfTe. 
Signa ueneni a tota fubftatia feti 
a forma fpecifica fold agentia. 
Sunt fi fine manifefa occatione fubira 
f corpoie mutatio fupuenejit cd fudor 
frigido pulfu cotdie difTofutoc vtufj 2 
fincopi. 
£neno$ figna ex afaltfi uene 
tl nato$ pactura uel merfu feu 
ex re aftquauenenara plaga; 
faciete.ex ipfa mamfeftaf.Jte ex oder 
fepe uenim9 f cognitione ueneni.iRa fi 
cut dicit.Snic.i corpore p opto intorf 
cati odor fetif opu.£t fepe ab oreei® 
q uenenn fapfit putzefaaef ut e (ep9 ira 
rin9 catartdee «ce. illi9 odor ueneni fe 
tit". 3 te nonfiqua puoomdt ueneni co 
gnitione fimilif dentmm9 ut 1 uomente 
gtpfdprfgft Itfargi^uelalmd. 
Signa pronoftica. 
T&ie babttJ quatd ad figna pronoftira 
fi ifitmd allcmaji« accidetia quietaup 
feferif fiue boc p medtcamla apprepa fa puenertt fiue qdltbj a!Itet uenen«5 
erpuient talia fignafalute demittant. 
05 fi acctdettanonquietaf' fmo plua 
Ktr mu* pnnue molcftaf .de tpfo multd 
Amendo enftif. cui fi fincopi* freqaee 
acadmt ca magna pulP debilitate ut 
plurima mortet'. % fi cd boc fador fri 
gtd*i facte fuperucncrit cn permutatio 
ne pupille * occuioro nigre dia occfta 
tide f ca ipfoj$ rubedfe 1 iigae egreflto 
ne eum prcfbitert* derelinque qui amo 
fi propiqu* ejciftif. 
©e cura ikica. 
Sd cura ttaq5 neniedo fot aliqua prfo 
generalia premttteda 1 cutuflib5 nenea 
ti cura tdifaretet erbibeda.defde fi ue 
nend nbi cogmtii fuerit at boc erit t ge 
ner ali flue t fpcciali .Jn generali quidc 
ut fi ex calidi* tm aut ex frigidi* rantd 
aut a tota fubftantta peragetibuaipfd 
efle co gnouerte.jln fpecialt nero fi ip5 
tale X tale fciucn* ee uenenu. jfn iftorfi 
itaq5 cura e prio reru fer no naturaliu 
regtme annotadu £t io fi uenenu er ca 
lidt* ee fcir i aere frigido uetofo ? da 
ro ifirmum colloca.que fi artificialiter 
ifrigidarc uolueria ac en odortfeg red 
dere fac ut fuprat prima prtcipall pte 
dra.ti.tractatu.i.t.c.i.te docui.er illi* 
eni doctrina cui fcie* aere Ifrigidar ca 
lefecef fen altf quo libuerit alterar. £t 
fi ucneun er frigidi* fuerit aere calefa 
ciaa. £t fi er operattb’a tota fubftatia 
aere prepara teperatu ipffi l omni cau 
cn odoriferi* alterado. egrfi preterea 
i prima die naturali nullaten* dormire 
pmittaa * eu per aere ut Cupra pditioa 
tu factae abulare.q? fi uenenn fuerit er 
frigidi* totd corpuepant* calidi* non 
nuqua pfrica trabedo feper Iferi5. £t 
fi et calidi* fricatione dimitte, t etn m 
fup quib* fciuen* modi* ifirmn tenere 
eifc'per falnte ,pmftteelo.£$nan 
td ad ciba * poto in p na die naturali d 
b9medici naturaffeu medida cibaf ftn 
exigetid e poti’ trlbueda.a p*f dicedd 
i 6 potu s B facfaa f 5 ucneo? dicfitate 
JCrafscto nero prfodie cd contufo aq 
carnia f pfimlli fortifi 
ca ,put t cura febria pefhletialia docui 
te a.SSe mnitoe adt et repletoe faciao 
ut te (lati docebo. £1 bec de fer te? n 
naturalia regie ficbreuiter dicta Itiffi 
ctat.qt medicinalia tegune me attctiua 
uocat.*p>roquo nota cp ftafimcdac 
cidetia uenenati pfeferia qruor debeo 
Jtetioea babere.pma qua? ad ip3 expel 
ledd exiftat.fcda £0 eft ut aliqd exbibe 
aatfriacale feu p Tua fo 
cna3 fpeciftca cuilibet ueneno refiftar.f 
tia <p uenei fragar acuitate.qrta cp tpj 
refoluat.pma itedo tuciua et lecurmo 
ca reb9 ?p'ef ip5 p uomitd feu fccefluj 
expelletib9.quauif afc fieri poffit ut fta 
tim dicet" .p uomitd quide na fta ti infir 
dio tribuaa buti? cd aqua calida mixtif 
* p9 CU3 pena oleo ittcta uel aftcogaf 
cuomere.uel da buti? cd aqua mellia.f 
da oled fifamind cd aqua mixta. f oleuy 
amigdola? dulcia uel ittnu5 feu de aua 
lania uel de balfamo.£t fi cum aliquo 
ift 0? appofuetia pa? de frafigiir. f de 
ipfi9 tyriaca fuperi9 defcripta melino 
erit qt fi fprtctpto tubuaf oe uenend fa 
cit exire ut fepe dem e.Sd (de ualer de 
coctio femfa lini cd buttro mixta ufali 
quo ex oleta aferptia uel cd predicto? 
aliquo apponaf pa? alumff ? bauracb 
uel modico litij.Baty et cd iftia paruj 
adipiaaferia pmifceti uffaciaa adipe 
ipfa cd uino dulci decog t tribue in po 
fiat decoctio ex fete urtice« p 
butiro bibat* uel da lixinid farmeto? p 
butiro ud aliia afcripjJmixtd.ucl cd ali quo jjdictog flere* galli pmifceaa qtp 
uomitu oe uenenu expellit * no folo ffir 
m° una ulce cogaf euomere (3 pluries. 
Xtfi i corrofoc$ 
eliqua infirmae feferit.faciae fic/l&.a 
que melf.liB.i.adipia anatf f gallme I16. 
f.mtfce * fiat cliftere 5qd (lati apponaf 
1 cn tpfd emiferis alto cu lacte calido fi 
bi didere ponat". T&ee igtf 
uomita * per feceflu fit expclledu oene 
nO.SItf ad extra corp9tri extrabi pot 
ut quida mihi retulit i quoda rege fra 
corfi itoxicato futfle factum.qr babeaa 
fmlrsldd f.Miquefactidc 
oculor bufonie * trita fcbtiliffime poe 
fub pcd aliqualif fcarificato qr uenenu 
oe p fcariftcattdce illae etbibir.* cf do 
boc ee ue$ IRI dicit pciliaio # fmiral 
due attrahit uenenu afq3 i fine extremi 
ffttf mebn uel ex cepe fub ciere decocto 
ped it piatae eplaflra qr uenenu quoqj 
ad fe trabit.£5i aut ex morfu l*pactura 
fuerit ar ex rulnere facto p 
cultello fugita f alia re uenenofa aliqua 
beae perfona ulle cui9oe co uino 6coc 
tdtesdipfami fepe lauef.1 faciae uul 
nue cu ore fugat alTidue.ufbeae galld 
Tgallina uiua cuiue anue deplumat9,fti 
per mln'apponaf 7 uictlfi rodru elati 
dat" fic ut aere p annd cogat" attrabere 
5? fi morif ali9apponaf qr fic faciedo 
adfeuenenn trabet. Wt accipiaegalli 
na f uiua p medio fcide q5 fic palpitate 
fup rfn9 tn barbitofo 
i quoda rudico ab afpice furda morfu 
fic operatue e iRa CU3 eflet totue infla 
tue» i colore croceue fic utadatee‘e5 
moriturfi putaret fnedtinert propf fin 
alia ma(a accidentia eidem fu 
peruenientia flarim caput abrafit 7 qui 
bnfdm in fomitate facfi fcarificatdib9 
uetofa cu igne fuperpofuit qua pajp di 
mifit 5 amota uetofa magna quantitas 
citrfc aq p fcarificatdee illae «nuit i ta 
taquat<tateg?imodnpiuu!e gutecad 
bat et fic ltbereuaftr.j£t fk h cura fuit 
illi forfa uenenu ad cerebrd 
feu ad fupenora taptn bebat.* fi ge p 
tiperet uenenu ad aliqd mebruj repe fi 
bi fi pofltbllc fuerit ,pcuret p illa uia ip 
fu cxtrabereXofulo tn ut noq3 rP pri 
dpalc trabat' fi aft fleat pot imo ipU3 a 
pricipalib9 dtfte quam tibi pofTibtle fu 
crit.etmettfepbeae defedere pricipa 
Ita cd epitimatib9 et alita bmufmodi ca 
hdie f frtdie fcom qua babuerie itetd 
ne.* pfimihf ta pro cerebro <33 $ cc2$ 
fep odoriferie utere.lfelce igif tnod9 
per que uenenu afluptu expellit'' feu ad 
extra trabif.et pe? boc trerto pma con 
pelhf .1£de pactf aliqd exbtbeae be3ea 
dieu feu ty riacale.* per boc ttettonem 
fcda5 pfeqtia, * qr tuti9 e uenenu extra 
corpua gbue poteria modia expellere 
qua ipfu it9 dereliquere.boc facere pri 
mc te docui et bac pma udui ee itetro 
fi uenenu nbt fpecifice cogntiS 
fuerit fuu flati o prfcipio pbeaa be3eat 
Iferiua deo pcedete defcribeduXt fi f 
generali folo qr fcta.f.ipj calido uel frt 
dnuela tota f6a opatiuu aut ex ueneo 
fo$ aiatium morfu uel pactura fine uul 
nua cu alia re ueneofa factu exiflat.ali 
q6 unu3 ex ifrafcripfi be3eardicia feu 
tyriacalibua flati exbibeaa.03 una tri 
facicdo aliud nc omirraa qi dfi que per 
tinetad prima itentione pparef ipm ti 
riacale feu be5eard(cu pof ia exbibef,* 
maxime ex ifrafcriptf.IRa fi fecnndu ue 
nenoQ diuerfuafe alia * alia requirit 
bec tn cuilibet ueneno a tota f6a idiffc 
reter opponunf puta tyriaca de fra fi 
gitf.fc65 qua libuerit defcriptione.ct p 
Timiliter medicame 6 ruta tyriaca dya tefleron.et tyriaca demnfcoriibna feu 
de turdia uel coturnicibus s ofa ifta ff 
i precedeubaa deferipta. Sd idi ual; 
iapia be5ear q? antonomaticc ut inquis 
jCoctliaror 6 quoda lapide dicit'fic no 
cat qui a tota iubftatia crnlibj,letali ne 
neno repugnat fic o? pa? de eo trito t 
in potu dato abfq; alio mediet fgenio 
©em liberat uenenara efteni3 Iapia ifte 
rube9 puiuernlentua lenia ut fpogia * 
fraglbif ut gtpfn p:out tquit Cdciiiato 
qut una utdit.Sd iderafura unicotnu 
cu ufo f aqua data.&d idi ualet fmiral 
dt rubnltiftme tttti«gr8«9mt»* bibat' ca 
lacte amigdolino ? aq uiola? cii modi 
co aceti £tfciro utpoit Suerrota H 
bro cor.c.t.qptlli quifmiralda biberint 
mfra mala accideris eueier t pnciptc n 
miora accidetib9 ueneni pofha fana 
bit fubito talif q? i eo n teinebit.aliqua 
debtltrae neq5 difcrafia.Hd tde ualcnt 
prma (Tplicia t tertio defcrtpta.c.ut fat 
radtr.diptami.tormentille.cadreaber 
ba.femen.ctrri. 3eodoa?ica.grana iunt 
pi.mufc9 bacce lauri.et et9 folia c oagu 
ia leporia*utce toriciUperico rafan9.e 
nula capana.atifiologia lom? ro.T&cc 
eim fumat i puluere fi prit * 
berbefumanf ficut for uel fiatdeeia 
fuccua % illo m6 itecio fecfida ppletur 
Cercia pplet* ueneni acuitate frigedo 
TRa fi fcica ipfo er ifrigidit<b9ee q? ftu 
pefaeitFfnfFocido mote iducit ut e opi 
U5 madragora fagi ? ce.Cotfi regime 
ad calida declinia etbibea ti medietati 
U3 qua fer re? no naturalifi ?io erbibe 
diamufen dfatridpipcrd ?fimitia uinfi 
quoq3 pu? cepe alita ? ftmilta s ecotra 
factaa fi uenenn er calidis corrcdetib9 
fuerit ta in regtmte medicinalia qui et 
re? ferndnaturaliaq?uino,pbibe «a 
lia cahda*? lacpapaueria «lac femino 
coium 7 ue?o 
{terto ,puccaria fudore complebit 7 ad 
bac ftetione pnt fieri unctidea pe? toto 
corp9 er oleo anetio Xtrino Xde enula X 
de damomo X de pulegio at de croco 7 
fricatoea cu pania caltdia.E d intra ue 
ro ua^fucc9 allii cum mno bibitua ac 
fold mna allm quoq5 pmeftn.pfp 7 mir 
ra cu uino fopta 7 oea pfectioea poten 
teafbam uenetrefoluereftuefir calidi 
flue frigida f fine boc factat p fe (me p 
accidea rbt gra ftcut dicim9 cp ruta in 
frigidat f foluedo er errerminado calo 
re naturale utra no uouenir nt alta mir 
ra mera tuta pfecrionea cali6 7 ftmtlia 
f6a3 uenet tefo(uat.£t fi caltdo eriftat 
fit ut ei9 ueneofa f tute amittat I3 p acd 
dea b° fiat.fEt td 0 dicebaf autoritate 
SScrapioia q> alitu otb9 uenetf pfert eo 
ru fcil3 refoluedo f5am.j£t B egenetaf 
otum uenenorum cura quare et cetera. 
JCapm.octao uenenorum mineralia 
cura continena particularem 1&ica» 
J0fita tdiffeteterotum ueneo 
p ru generali cura, dei cepa bte 
uttari pcea pticulatiu et noto 
ru magia ucnecq bcjeardica fold cil q 
69da made pferetib* ifcnba.IRa cu co 
gnoneda cui9 fpei ucneno eriftat gnalf 
bua pmtfiie q i pcedeti capir.defcripta 
fut fac ut fc tfra docebo qt deo duce i 
fitmo tuo bene futceder. 
i0e lapide fifi coralio ica. 
B mineralib9 traq5 pmo uenefa incipf 
ena qnide repit"lapio coralio fimiFcui* 
fcia pa dragme ftati trftcit tducea fco 
tomta rtigine tf more codraet ffcopl et 
potiati lingua et labia 
be5ear e tria grana mufei cu uino 6coc 
tionia diptamit potu tribuere aut du m ut* trea*3,pulueria ladicia capporo 
rn.er?feretibaa ueroe dtamufcua et 
diamargaziton • 
i&e argento uiuo. 
Srgetn uiuo toti9 grauedine$ ac dolo 
re faciea .ad ultima tpilefia 
\ appoplcria tdactt I3 ndnalft dicar ea 
biblta nd nocere Cui3* oppofitd patuit 
in quoda apotecario anofominato qui 
fps tft9 loco aque tpm biberat ut ponit 
tCdciltaror 1 Ra cor tfti9 reperto ertuit 
pgelata 7 faguia circa ipm 7 pfimilif ft 
mialRafiacui ipe argero utnotribue 
rat m potu.lRd fuprafcripff fimiliaba 
buif accidetis ut ipfe.rtit. Slmaforia e 
narrat. I^ut9 hebear ii potu co ufo da 
re coftd rfciUMcb f e fcolcpedm £ t 
pferetibua ueroe i potu co uino dare 
3.nXiii.tmrrebora poft borir.B.ii. 
pulucria rute. 
E>e argento uiuo ertincto * fub 
limato 7 uftfur.t.cinabrio a5uro 
7 arfenico. 
en i cojjofione 7 rafura iducot in 
7 to uoitu pmiffo fc63 doctri 
na cupri pceded elidere er aqua melff 
adipe anag feu galline eide tribuaf quo 
emiffo aliud ponaf er lacte.deinde i cu 
ra procede ut in cura diffinterte. 
jS5elitargirio*&ic0. 
fLitargirib dolorea inteffinoru fducit 
7 iliord 7 qz perfepe flere* retinef ut f 
qnit.lRafia tdc miferer mei paffio? idu 
ctt qz p fapert9emittit cp per IferPemi! 
tere debar.buiua enimbejearecnuio 
decoctidia apii i potu dare fpice roane 
fimi columbini ana*3*i‘Uel.5.f .feminia 
pentadactili. £r conferentibua nero 
eff fumere mirram 7 piper cum uino ut 
altera ipforum ac etia feme apii, 
ca difteribua 7 folutiuia in cura p?oce 
de nt in cura illiorum proccdcrea. 
I0e cerofalBdta/ 
Cezufe potata (igua albificar * detea 6 
nigrat, figuttn quoq5*tufTij tdnctr me 
bra ac 7 moliificat 7 doloze uernaac« 
teafmonccaulaa fagulneegerer facit; 
e bono amo f poto wba?r 
fic at ifizm9 ad ebuetateufqj 6uelat et 
pferettbua ant e tfirmo tyrlaco magri 
(eu mitridato com bono aino dare * ea 
clidcrijaf cn folo brodio cauliu tabeo 
rum leniter coctoq et oleo comunt 
©eegipfo l&tca, 
I0ipfa difficultate baneliruf faciifi fto 
macomacima frtditate iducir pp q> (l{ 
pticaf' nef p qao pp csloif motificato3 
faciea fiaefcit 7 labia alba fiunt.buipa 
bc5eare.3.u.cine9 fa 
ctt et ratnulia fabas ficcia p uino deoe 
Itonia berbe yfopi f potu Inbuere. £r 
pferetib* ueroe tyriacafea mttrtdaia 
co uino calido date aut uetre et oleo 6 
kerua calido inungetr* 
ferri 
£r potu fcorrte ferri accidit doloj ac 
bemea t uetre et i capite cn oria ac gut 
luria iflatde # fi ftatl no curer' quotti 
dieuelntetbica?fumef' et tade mori? 
marafmatMfeai* bejeaz e f potu p fac 
co mercurialia.j.t.magnetJ etbibere. 
p* que iura pfguia tribueda for ut a co 
pote iubricet.et boc uiclV aliquot fir n 
duerillit.S3ct pfaetibua epilfaafe 
tidaa ff omaticaa.uel alia opinare fifra 
fo(utiua.0iaDtad difpofirione fimile 
etbice deuenerit e cura curad* erbtre 
pfepefuprafo capite olea ad minii* rd 
do frtda ut oleo molarii 6 falictb^.sce. 
©cfcoriaeriai&ica. 
£r fcoria eria f ftomaco et f tefffa do 
lor caufar" pactio cn uerria fupflna fo 
lutde ac uomitu. Cuiua e facci 
cn uino.£r pferenti b9efuccufflete<jcbibereac(lomacfi et 
netre p oleo.ro.calido.thgcf ac pfuere 
mafttcif cfup afpger 
i&ecrc uiride et fpebue atramti. 
fCui ( potu daf tx utzidc I aq fpea arra 
meti feu uitrtolt anbelttua accidit pfo 
catto fic ut refptrareneqar et folutdm 
ptionitatj patiet t itertortbua co itefti 
corrofione ac ponctoeXt bejear 
c.3.if.coralIi.ru.fubttltfrte tritt p uino 
daf £x pferetibue f0 e 
f 0 ut fcia tfirmn fepe co lacte afine * 0 
leo dul.citileri3arc ac cerri 
figtlf. cum uino i potu trtbuere.tpfum 
quoq3 lac afine pfepe f potu ctbtbcre. 
E>c arfenico fubltmato a no fub 
limato i&?ca. 
j£x arfenico fubltmato Itgue eriecatio 
arfura iloaci .ftfi ualsdadteftMorp exeo 
riatlocamozdiceide accidite cu dolo 
rtb9 exnd fubliato aut oia qetiora erat 
«ccidetta. Ifeut9 b*3ear e cd oleo amtg 
x crtftaUt fubttite triti exbibere 
t tt pferettb9e ftrupd uiolata dcOctota 
feroia lini ffuccdmaluecd meile e oea 
bmf utfcofaa muctllagtnea i potu daf * 
l&e calce i&ica. 
£alc t potu data acctdetia aeddetib* 
•rfeici ftftaf ducit. Cui7 e urina 
capreoli cu aqua cali 
da i potu rribuere.Coferetta uero funt 
que arfenico fubltmato conferunt.; 
E>e rcalgarlRubrica. 
'|bot9rcalgai fitl eftuaro3 acbniditatS 
fricatione Idactt fic ntfi breui curef 
aut morif aut i mebria cdtract9 remae 
be$ear e liat! oled de nude 
10 pini tpotutribuereXr pferetibua 
e lac afinins oi die f potu fumere et cor 
puaer oleo dulcm fungere 
fedantia quoque fitimprebere. 
E>eplubouiioi6ctca. 
&wi pldba ttftn fupferit Ugtia fpfiua ac 
labia pldbet fuit colorie a rade I09 non 
tialca fuffocat9 be3«ar e i 
potu rribaere.3Ji.gra.m02? CU3 uino 
tx pferetib9 e.3.il.tp riace magne co aq 
meir oi mane quoque 
V uiptnaa uel omnaa nouaa Iduer uetze 
q3 aftne uej mule cafidfi intrare pfcpc. 
©e magnete l&ica. 
0ai t potu magnete fupferit funaticua 
fu ac mftcu0.bmu0 be3ear eli fmtraldl 
triti quatuate qua uoluerte tribuf ulci 
bua 1' noue diebua.qz de tertio i tertiiS 
{potu tribuef.ee pferettb7 e auri *fmi 
saldt ari.3.i.t potu dareXu3 lacte quo 
q3 oumo et oleo amigdolaruj dulcium 
tpfu3 perfepe citfteri5«re. 
E>c laptd lajult ii abluto TRubrica* 
jLapta U3UU no ablut9 fubuerftone flo 
macurifticia * follicttudme idueitXu 
t9 be3ear e.3.it.karabe! potu p uio da 
re.ee pferenb9f0 i lac afine oi die I po 
tu fuere. * bec de cura mtncraltn nene 
no2? coif fic bf uif dicta fufliciat 
IRonu cam uegetabiliu cura ptinea 
% prima napelli fine ei9 fued. 
rpotunapeIlifeuci7fucc( ac 
't \ cidit uertigo (t copia defectuf 
cordi** labia ac (inguaapo 
ftenantnr - oculi egrediuntur * po 
tionatua fepe tenafmonem incurreno 
fr cuafezit ut primo cadit t ctbica.t0ua 
te ftati e ei fnccuredn.but9 be3ear fc6y 
fiuic.e co uino i potu fumere de pulue 
re illiua alalte cp radice eiuo pafet r.0; 
fcdm doctrina preBtra dare pulueretn 
mufeond napelid depafcenn uel pluere 
pturnicia feu turdi X berba kadrea feu 
tyriaca de mufeontbua fuperiua deferi 
pta.ee pferetibua at iterato fepe uomi tu co f ra figilf.ue! eiua tyriaca ut in ctt 
ra babutfti generali e i potu cfi uino fu 
mere.3.f.fmiratdi triteuif tria.gra.mu 
fcueft eni mufeua nobilior tiriacaro co 
tra napellfi.cojnu fpice ut fiuice.tn de 
nirib9 eordia.e.de iudi. particularinj 
medicinarum 1 ideo nonnulli ipfum na 
petii cornu fpice 1 fimllio direrunt effe 
be3ear sce. uel da diamufeum feu dia 
margarito *cor cu cordialli epitbiate 
continue epitbimatum tene. 
Be cornu fpice. 
0uii potufopferit cornu fpice fagui 
ne guttatlmtget.1flaafeaquoq3 ac ni 
gredine ligue biia frenclt icurret.Cu 
i9 be3ear e.5.f. cafore cfi aqua rofajj in 
potu fumere. £x cdferetib9 efl cor ac 
epar cn frigidis epttbtmatib9epifbia:e 
ac fucco pomoro acetofojp uino de gra 
natta ueMuccfi berberia pfepe potare l 
talia cum fuia ferculia mifcere. 
Be titimalio a einflacticiniia ue 
nenofia. jBtprcdpue de fcamo 
nea * me5ereon iSdca. 
Citimall9* ofalactidnia ueneofa fimi 
lia Iduent accidetia.qt naufea fingultfi 
dolore uetria ac torto3 cfi fluru uocia 
quoq3 deftructtonedeldefpafmu$ad 
que mora fequif fucceflme.*:r qt tursi 
!t mfte fut fpedea.J0iu5 ede bt3car etif 
dare tiriace.3.ii.dtfTo(utecfiuto 6coe 
Itoia diptami f enule 
tri be3<ar titimalli e.$.l.mumte co oino 
calido i potu dar. 0caonee i berba H 
bea rei9fucc9a loco bui9 dare acctofi 
f?e3ear me3ered e origanfi quomd 
coq3 dato q? ta \ putuere berba q3 i fuc 
pfue 
re 5ucarifepe potata .f dare.3.ii.maS< 
eia cfi miuacitoiojp netrequoq3 acSo 
macfi ex oleo ro.bene iungerc « pfuere 
maSicia rofaro g&Ua$ defog 
afpergere dono3 ac etia pronoeam 
$&t kcrua feu d9 fucco l&ica. 
l6x keruafeuef fucco doloe ftoaci ac 
uoitua iducif.* e pforata. 
ex pferetibua uero efldarc.3.u.ttrwce 
magne cum uino calido. 
Be apio rifua T&ica. 
$ui apia rif* fupferit pnae rides em* 
efficit. Cui’ be3car e focc9mcUfie CU5 
aceto datua. et pferettbae aero e fonfi 
cum uinoiebriate prouocare. 
©eokandro ifcica. 
(0ui oleadrtberbaf fucco fupferit ffla 
matoe3 netrie tremore cor dia maria ? 
anxietate patiet' et tande Scopi buiua 
be3ear e decoctio agntcadi potata ue! 
fucc9 elua * Ipc et quocfiq3 
et buiua be3ear grana mmpi cum uino 
babita er pferetib9 $o e fic9 co meile et 
juccaro et et diacaftorefi i poru datoj 
Be fucco cucumetia afimni T& ica. 
@ai fuccfi cucumcriaaftmmi potu fd 
pferitgutturi0ercortatd5 uetrifq3 fo 
luto3?trefoitcftio3 dolor patief.bu 
i9 be3eat e lucc9 imc,ex pfeteiibue c e 
lyriaea magna p dcoctde bacca$ lauti 
©e brionia fiue eiua fucco l&ica. 
jbrionia fiue cius fucco fcctbomia an 
guftta ac Soliditate 
c pip nigro cr .3 .iC cir iace cfi 
uino decoctidia enule capane exbiber. 
©ebelleboro Tgcica. 
j&ui potauerit * nfgzamarfe 
pulfd cordis ligue aduftione uetria in 
flamatione ftrierma anbelitua figultfi 
« ftnaliter fpafmo icurret.Cut* be3eai 
e.3.f .caSorei cfi uino** fcdm fllioa.5, 
ii.puluerisflorts nenufarie coutno in 
potu exbibere et buic msgta afletio.et 
pferetib9 e dare tyriaca antipbarmaci 
feu gentiana cum uino* 
Be ciclamie fiue ei9 fucco ifeica. Ciclameuelei9 facetia ffragttlat&3 'ac 
foffocationeinducit.Cui9 be;ear c pip 
albn Cd ferentia uero bacce la 
uri puluerf3ate 1 cd uino potate. 
4 ©e cicuta uel ei9 fucco tScica. 
Cicuta uf ema (uccd aflumea fefd amit 
fit*Ifupore icurritsto ft anca frume 
tn t eiua fucco remollita manducauerit 
if upefidt fle ut manu capt poffmt. IRcc 
boccuenend tp atbeniefea Soczati tzi 
buerut ut ponit pdliato f; fuit quodda 
tienend ppofttd cp cicuta uocardt ut in 
btiforiia dequouateri9 
tnarimna facit metione buiua be;ear e 
ptriulTgetianecdumo dat9Xtriacaue 
ro magna eff er pferentib9 * ce. 
©e ff ragfaioe adtp leopdi * ftfib9 
€5tragulator adtp icopdt % ftmiliu q a 
conitauocaffcotbomia t oculozp tene 
broffteteed prefocatde iducetiaipala 
io.1? uua pfepe generat apa.c i cana pX 
monia tata t ducit' lefio ut pottonaiiia 
(f figulari bejear e coagu 
tnbedi X cerui X ariff ologia lon.uomita 
pmiffo * et olcn balfaf er pferetib9 $0 e 
itriaca magna p uio i quo au5 Xargetd 
tadea fuerit ertinctd i potu deta. 
fucco coriandri iRubrica. 
jEtacculcoriidri uerdgfne fcotbomii 
groifitudine uocta cd pcrmirtde ronta 
fducea bomine reddit ac fi ebri9for; cp 
fi eiua (f upidua morir. 
T&uiuabe$car e uiticella I potu data.? 
feree co e tiziacamagna cd uino cocta. 
E>e pomia mandragore iRubrica • 
ma dragoie t eiua radir fl upo 
re mt aiieatione ametia 7 rubore ocn 
I04 acfacietta 
rd e radir rafai. Cr pferetibua 
po e aceto fote odorar fitnd pu; bibere 
« p prima die oem uitare pmeff lone. 
£>epapauert nigro iRubrica. 
*P>0p8$ nfgru efcripti ftTia !3aeit acet 
detia Cui9 be;ear e alita erado coedcr 
pfert adt pfectio 6 anacardta diacono 
fio aut clrtaca magna cum amo data. 
$&t opio iRubrica. 
J0p(n fumea babea piger' dormftaa ti 
itelligea effictf t abfq3 fefu.cni ntft t br 
ut fuccurraf ffupiduf morif £t buiua 
bejear e.3.(.cafforei cd uino dati.ee 9 
feretib9 aero e optima aind bibeze ac 9 
nitro et fapoze etrrema fatcar.p pipat 
quoqut (ea belleboro albo t naztbua in 
tromiflb ff ernntatoj pzouocare. 
i0e fungie l&iea. 
&ni fngoa maloa fea mala rubeta mait 
dacaneritaerriaac (fornaci iflattonef 
curret cd pecrinia dolore ac urine rete 
tione cai poffea (accedit pnlP puitaa 
pffrictto baneltt9 ficopia fudor fzigtd* 
et faccelTiue mora.£t er bia fngta qua 
marte boc accidit q faicinttate ferri na 
fcotf erugtnofi auttrfuta? loctaf rerd 
aut (urta radicea oleadri uel 
arboria feu piate alteri9 aenenofe ut la 
ctidniojq «ce.uel (urta mafione alicui9 
reptilia aenenofo$»e nd fola er ipora 
comefftone mala eoentdt accidetta fmo 
er odozatu qa fepe epilefia tcuntt *i nd 
tifiq3 morte fnbitanca. Tfeoq be;eaz eft 
allio crudd comeffd uel calametd feu e 
(ua puluia cd optio uino i potu datu;. 
jErpferettbua ueroediatrito piperd 
aut diadmmn fumer 9 bono nino.TJba 
tfete quoq; cum dilf eri cliff ert$are car 
minatiuo.acuetre cum oleo ruta ceo a 
nardino bri calidia mngere.ul’ fadaa fe 
cretd.Oalieni cp (pe i fuo libro feczero 
rd defcribit qz deficca ffere9 galline et 
(pfd dtffolue cd aceto uino et meile et in 
potu tribue.tale et; medicame nomttd 
jpuocado ff att gefcere facit tfirmd eu 5 
liberae uv&i quia tamen fungoa cd piria fruftat/3 infeifia dlirauerit eofttj 
remonebitur uenenofiraa. 
20>e tufquiamo U&fea.' 
‘Jfafqmami feme foptfi tnen$ alfenatoj 
fcotbomia.neitigtne ftupo* « 0103 me 
broro f mobilitate fdncit.cum quo Tepe 
rubet oculi apoftemaf'Ifgua « fpuma 
cb ore egredif «fepe eflfec 
tua ficui muP fmula rudit. £ t bui9:be 
3ear fdt grana fifticord f grana pini c8 
uino decocta aut.3«ii*nafturtii agreffl 
cum uino du!ci«£r pferetibua aute5 e 
piperia longi.;.fi.*cum uino. decoctio 
fiia in potu date* 
S0e nuce aneflana feu alio feuctti 
rancido l&ica. 
IRur racida auellae amfgdole bacce Ia 
uri f atiua fruct9 racidua (citura Itgue 
f ducit conanfcaaguftia* ftcopi «6ir 
tud animalia debilitate. 1feorabf3ear 
eft discimma uel diatrid pipero cn ulo 
datu.£r coferetibua far rob fructuu5 
flipticoru ut citonii pirorum « cetera. 
3e nuce uomica ifcica. 
IRur uomica uomito peffimd ac uirtu# 
diifolutione Iducit.Cuiua bejear e coi 
ter citri.£r conferentibua eft bonum 
uinum ac.rob.citoniorum et mirti# 
Bcficu faraonia H&ica. 
9 faraonia febrea idaent f tianaa'ae 
toti® corpia fractoe5 et apparet Ifirmo 
epflt tdropic9 feta ca 
cumertffipojj lac p aq ordi ertratum 
£r pferetib9 ant e fe$ capnu f aq otdi 
j0e colognttda T&tca. 
Coloqultida I arbor folitarie nata mo 
dicatde3 f ftomaco idudt et f uetre CU5 
tata tiirtutf pftractoe q» ntfi facurrfo 
babuerit infra diem tertiam morietur. 
T&utua b«5ear eft fmiraldi trijte.3f.ca 
uino i potu dare. £r conferentibuae 
tiriacamagna cum uino etaqordci ca 
p&hiere3tiC8rUc.5 .iutnaftictaeum mS 
ra citoniorum. 
E>e femine f ca. 
0emeurtice lingueoria «gmturia fn 
ducit ercoriarione5 aci ftomaco ac tie 
trearfuram f ardore5 marimu.Caiua 
be3earfunt.gra.citoniorutrita * pota 
ta cum aqua calido. jEr er conferenub* 
eft oleti amigdolarum portare. 
I0e femine ferpemarie 'tfcica. 
0eme ferpcnrarie punctione gu ttmie 
inducit «tandem ipfiua oria «gutta 
r ia ercoriationem cum tremo* cotdia 
Ctiiua eft ptifana nd colata. £t 
cdferetibua anteii butirn recef bibito. 
35e eufotbio 
jBuforbio t faperftoaqnamate fopru5 
BKguftia tflamatione « mordtcaticnef 
ftomaco caufae «i uetre perfepeflgul 
tn inducit ac etiam flurum uetrta. £u 
iua bejear eft feme citri t potu cn uin o 
decoctioia enfc exbibere.£t er pfereti 
bua eft fumere faceti pomo;g acetofog 
lac acetofn acbutirS cruduj.et bec de 
pticulari curatieneojp uegetabilin .fea 
ire nafcetin fic breuiter dicta faffictat. 
decima capm.f quo pticulatta cma 
ponit*' uenenojp afalium et quorumdaj 
puti ipfajj lRubrica.25e lepor maiino. 
lepore marinum fopferii 
q uomitum colere et fanguinia 
dolore ftomaci difficultatem 
urine rubedine occnlog.tufli ficca.fpa 
tum fanguinia et banelirua difficultate 
fcmret cibum quoq5 abborebit. q? fi p| 
fclbua puncratia terreatur.nulla fpea 
fatntia eriftit.f fi non adbuc fanari po 
terft*1&uma bejeateft fangma bomfa 
potatua aut fanguia anferla nel.3 .ii.pi 
eia naualia cum uino.£t aliqui dicunt q> eft uulpis aflataet comefta.Cr coti 
feretibus uero e fugere lac afinc uf mu 
Iteris a mamila ac cancros fluuiales co 
medere t fumere paru$ tiriace diatefle 
ron tribus diebus continuis. 
©e cantaridibus i&ica 
Cr potu cantaridu$ per ipocodria pe 
ctinem anebas s ufq5 ad genua dolor 
accidit. JEt fit uoluptas mingendi abf 
q3 boc quod patiens mingere poflit.* 
fi mingeritfanguinem mingit cum do 
lore marimo. s accidit fepe permirtio 
rationis cum fincopi t moritur. 
fcwar fnt.gra.r.femmif alkekgeni feti 
lac feminis cucumeris ertractum cuj a 
qua ordei S rnlgo tame fertur quod 
barum eft aceto fumptum f5 nui 
libi ab auctoribus boc fcrfpmm inueni 
quia tamen erperimento boc compre 
benfum eft facias fi libet .er conferenti 
bus ante eft fumere fac ficut ertrabif 
ab ubere s potare aquam pfillii * por 
tuiace s lac quamor femino frigido^. 
©e cerebro gatti lubrica* 
Cum quis gatti cerebrum manducaue 
rit fepe uertigme5 icurrens ftolidus ef 
ftcitur * ego talem uidi adeo confirma 
tum quod noqua$ fanari 
ar tamen buius e tria grana mufci cum 
uino albo l potu dare, er conferentib* 
eft uomitam fepe co terra figit*, aut ei9 
tiriaca prouocare.? 6 diamufeo fuere 
fen de leticia galieni Pnum bolum om 
ni die per duas boras ante prandium. 
felle leopardi iRubrica. 
0ui fel fumpferit leopardi colore riri 
dts uel citrine pomito incurret. Eloes 
quoq3 odore fentiet ac fapote * fact* 
ictertcof nifi in breui fuccutfo babuctit 
er frequentata ffeopi morief.lfeuius 
be$ear cn utno dare uft* 
riacam demufconibus. er conferetib* 
eft diamufcus diamargatuon « boc ro 
micu fepe premtflb ut fcis 3u*,a quoq$ 
gallinarii pingam in quibus mufci mi 
eia i croci aliquid apponat t cetera* 
22>c felle canis marini iRubrica. 
ei cama marini et fi ri ita cito if fidat 
ut felleopardi pfmuliaui inducit acci 
detia.Ct ei3 cura ecma teliis leopdi. 
&c extremitate cande ccruine* 
Crtremitas caude ceruine aguftia et 
dolore uebemete t ftomaco et uifcenb* 
inducens ftcopim fepe factt euemre et 
fic tfficit inbteut.T&uius be$ear eft ry 
riacatalis.lRe.auellanaj? fifttcoru fdf 
equi atupartes equales.confice cb mei 
le et detur in potu de ea ctim utno« 
Elii uero dient % fuum bejcar eft ty ri 
aca magna data cum aqua decoctionis 
fifticorum et £ x confe:ent< 
buse.B.f.fmftaldi fubtiliflie mtedar 
CU5 uino ac et electuaaium de gemmis. 
©e fanguine bumano i&jca. 
Ca5 in potu datus fuerit fagats bomi 
nis rufi ertracrus tempore rire ud tre 
permfrtionem intellectus cum furere 
madmo et in uerecundiam incurrens 
paulatine marafmabitut er tandej cum 
fumptus morietur.et buius bejear eft 
uinum uiperino uel trocifcus un3 de ti 
ro.Cr coferentlb3 e aqua cucumeris 1* 
lac femino fuojp acfprupod nenufar. 
i5e fanguine tbeuri iRubrica. 
Sanguis tbauri uel bouis antiqui fru 
fta fanguinis erpuere facit congelari 
et dolorem in brancis et mert cumru 
bedinelingueac prefocaroe acfpefma 
caufas motte tdacir. T&m3 bejear e co 
ogulp leporis cb aceto fbptus aut feme caulis uel piper.et etia fumere acetum 
fortilTimam calidum pe* le. 
i©e figule bufonis iftrica. 
<$anguis bufonis difficultatem anbelt 
tua tremorem cordis ac fincoptm fre 
quenter c«ufans fefttnam mortem idu 
cit.£t idem facit ems fputumfedmo* 
tem celerius inducit quia eii uenenum 
deterius fangmne. Irorum bejear eft 
lapis bufonis que$ vulgares crapattna 
uocant ut fupra dicebatur. £xcofere 
tibus cft.B.f .fmiraldt cu3 uino dare* 
tientres calidos animalium quadrupe 
,dum intrare fepe ut eft boa afinoa mu 
Ius equus* cetera. 
£>c fanguine menftruo ifetcfl* 
fangulnem menffruum fumpferit 
aut leprofi lunaticua maleficua « obii 
uiofua efficitur. £cborum be3eareft 
troctlc* unua de uro aut de ferpentib* 
a quib* cauda *caput per palmum fue 
rmt abfciffamanducare.fed elirentur 
prtmo * prima abtciatur aqua deinde 
fecundo decoquantur radicem dipfa 
nmn decoctione ponendo. £x confero 
tib’autem eft.3.1. margaritarum cum 
aquameliffepotate.Jn aqua quoq3 re 
pida balneari * cum puellis conucrfa 
ri cum quibus interdum coeat ? ce« 
©e caftoreo malo-fl&iea. 
malum caftortum in potu fumpfe 
rit rixas z clamorem incurrens dolo 
rem ma3tmumfentiet in nutrttiuis fe 
bremq5 incurret z extra 00 linguam 
tenebit, l&uius be3ear funt.5.if. corii 
drorum affatorum, fcx conferentibus 
nero eft tantum uomttam co butiro z 
aqua mellis prouocareq? ampli’ cafto 
rei odorem non fentiat fiue fapore S3c 
inde in potu detur lac femino cdium hi 
gtd02j.it fyrup’ de limonib* f de ribes 
ulti luceo acetofe feu acetofitajJ citri. 
J0e’pifctbu0frigidis.£tde cmc 
corrupta. 
jExpmefttonepifcium fugidcip quib* 
poft eo2p cocr(onc5 corruptio fupeiue 
mi. £t ex pmeftione carme pridie in£ 
fecte aut afulgore feu peftilctia rrotue 
accidit ftragulatd figuitua fudor frtgi 
d9zftcoptf.« bieuif ofa accidor fogo? 
accidetia.£t concura e cura fngorn. 
©e coopenis aflaturi0. 
£ x cooptia affaturis et in pania in uo 
luna ftari cu cocte funt accidit p madu 
cantur uertigoet fcotbomia ita freqnf 
ut nonnuqua patiena epilenfia icmrat. 
Tfearn cura poft uomito eff in ,potu fu 
mere5ncca2? rofatdcdrifoafoea z ma 
cime mino co umo.£x pfejentibue efl 
rob.fructuu ftipticozz et balneo aq dul 
ciafepefgredi.£t&de cu?a pticulari 
atalio * ptid ipo^,JLa’ deo. 
Undecimum capitulum generalem 
curam continens puncture feu morfur 
animalium uenenoforum ac uutneium 
factorum cum cultello fagitta teKo taf 
alia re infecta ueneno /iRubncai 
iz cura pacture et moriate a 
d nimalid z uulneris 
factt p cultello fagitta telo uf 
alia re infeeta ueneno. O fi mfta fmt 0 
capttulo.rii.pofita 6 er bis aliq f plica 
do nonnulla utilia fecu annecta fpecia 
lea curas pro nue relmquendo.lBi cd 
animalium omnium uenenoforum bc3e 
ar fit tiriaca magna cft in eor&3 morfti 
rfs feu pacturis ftatim tribuenda. £| 
fi fcitur cuius fpeciei uenenum exiftat 
fagita Taliam rem Vulnera faciete ffid 
ena be5ear appropriatd fupen* deferi 
praflarim infirmo trtbuaf accura illi 
ueneno appropriata curetur, cum fepe rabidi canes * alia rabida ani 
malianoe mordeant uteftmdlu0equ, 
* cetezaboc completo capitulo fpecia 
lem curam ipforum infcrtbam. i0ico 
igitur quod in punctura morfura uel 
Vulnere venenofo fi venenum fpectftce 
cognofcitur fuum proprium eft be5<a? 
propmandum.Jgnoraro autem uene 
no tyrtaca magna ftatlm potui tribu 
etur.T&oc entm poteft omnium anima 
Itum efle commune be5car.fid ide3 ua 
letlapie be3ear.coagulum (eporte.uni 
cornu, tormenlla.radtr dtpran i j8t ul 
traoia ilia ualent be3eardicafeu ty?ia 
caltg q fut 
deinde fuper morfuram uel punctu?! 
membrum ftrtcte ligetur cnm corrigia 
ceruina potiue quam alia re fibaberi 
poteft. IRam ceruinum coreum cont?a 
aenenum mirabiliter opeiatur quod fi 
animal pungene feu mordene baberi 
poflit er eo ftatim locue emplaftretur 
pe? prius tamen abfctfie ertremitattb* 
flferpcne fuerit.£t fi fale animal babe 
ri non poteft uenenofa CU3 fcarificato 
ne Vulneri uel morfure fuperponatur 
uel cum ore perfone uilie per prtue er 
tstno decoctionis diptami loto uel gen 
tiane vulnus aut morfura fugatur.uel 
culue utni galli cniue orftru5 fepe cla 
udatur fuperponatur. aut galltna per 
medium fctlTa t adbuc palpitans ipfas 
feptfltme renouando. quia cumfrtgida 
fuerit alta apponatur. $«5 tyriacama 
gna fuper locum emplaftrata matime 
confert. Ed idem ualent emplaftra fre 
quentia de quorum proprietate eft om 
ne aenenum ad fe t2abete.Tfbrimd.l8e. 
ceparu5 c0mmumu5.ftiii.cepe fquillc 
|.tu. calamenti fluutalie ifopi ficciori 
gant ari conterantur in liriuio 
donec piftari polTinr quibus adde gal 
baniferaplni an.f.tf. glutinis, albotini 
quantam fafficit ad incorporandum.* 
fiat emplaftrn CU3 quo locus emplaftte 
tur .Bel facias fic.l8e.allu lib.i.f.cala 
menti fimul 
quibus adde fucet porri, uncias.iii. fel 
Ita tausmi.uncia$.(*f.fulfuri0.ucia0.ii, 
tf.caftorei.f.i. *fiatemplaftrum* 
facias ftc.'&e.caftorci feraptni.afe. fui 
pburtf funi colnbini metaftrt.plegfi te* 
umiofu;ptes equales pute «cluere 
ris quatd ad pmtrrionem fufficere 
pofftt * agttef tatritrmmario qjoiuj 
debita fiat unio ec ftat 
facias fle. l8e.calde quantitatem qua 
noluetie et eam confice cum meile et 0 
leo et fac fic»l8e. 
ca(cis.lib.t.iinapis.li6.f.inccrporenf’ 
cum aceto et ftat empladrum.Het fad 
asfte.lSe.alkitram I16.1. puluerija et 
confice cum aqua fapoms et fac empla 
faciaaftc eteft mirabile in 
tffo cafu. JLtquefac picem et in ea ferue 
ti intinge lana3 et ita calidam loco fup 
pone.Bel factae emplaftru3 ec cancrif 
Ititie uel ec alio folo uel ec alto cn buti 
ro cocto.‘Bel ec caftoreo cn oleo mir 
to uel er fulpbure cum urina mirto.uF 
cum calamento fluuiali folo uel cum ra 
dtce confoltde maiorie fnre? duoe (api 
dee contrita uel cd fcabtofa feu cauda 
equina ueltaiToba2baflb.T&ecet3 mi:» 
btliter ualent in antrace et carbunculo 
0ed cum utrobiq3 materia erjftat ne 
nenofa debent etia3 in ift 0 cafu ualere. 
Ed idem ualet (0CU3 confricare cum fa 
fale folo dt nitro folo at p fale * aceto 
at p fale et 0F0 fimf coci} at cn cinere ui 
tie uel fici et aceto.aut cum feile tbauri 
aut CU3 aqua marle calida fola uel cum 
aceto micta aur cd aqua decoctdie mn 
riebabitatie in domo at aqua decocto m muftclle.£t quia animalia ueneno 
fa perfepe aculeo» feu dente» dimittfif 
in loci» morfie.eft locua tunc cum cinc 
re oleo permitto fricandus. Ifeie igif 
generalibus remedija adimpletis fi lo 
cua incipit denigrari ftgnum eft quod 
punctura mqrfura feu vulnus fuit ani 
maffen alrermf rei 
re fi mebrum aptum fuerit abfctffioni 
ftatim abfctndarur. 2 fi non fine mora 
cauteri$etur.£tbec eft cura generalif 
puncture feu morfure omniuj animali 
05 uenenoforum ac etiam ruineru3;'cu5 
re ifecta ueneo fact 05. quare * cetera. 
Ultimum capitulum curam ponit 
« cane feu a quoui» alio animali rabi 
do morti iRnbrica . 
quia a cane rabido mo* 
1 c fua fuerit fi eulnua profunde 
tur fit in principio doloroffi 
£t fic paucoa infra diea uel boraa ei 
accidentia fuperueniunt infrafcripta. 
0t uero fuperficiale fuerit dummodo 
folu3 membrana rumpatur 1 fi pio noc 
alium dolorem non fenferit in proceffu 
tamen'accidentia incurrent infrafcrip 
ta. quia fine caufa timet pluafolitoui 
gflat. bominum refugit conuerfatione 
* folua efle appetit.Cum aute5 magia 
confirmatur, fit eiua aor rauca.aquaj 
q5 2 omnea abborret buiditatea. Cu5 
q3 malitia rabiei in eo confirmata efl 
cognofcea.quia aqua quouia modo ap 
procimata terretur. 1835 er uebemen 
ti 2 continua canum imaginatione ca 
nea I ea e(Te imaginat'Tepe ac etia3 ut ca 
nia latrat. £t in bumiditatibua aquaa 
emittit boc eft.in fpeimate per pollutio 
nem emlflo in urina aut in fuiaflegma 
licia egeftionibua nonnunquam fiuftu 
(a uelut canes erirtunt. quod1ft quia 
fortis imagtano quam connnue de ca 
nebabet in iftas bumidttates canu3 fi 
guram ftgillarXt quo ad pronortica 
ftgna adaqua terretur tfttfq31 fap 
fluitatib9 cano tfigta di fremor, fpea nf 
lafalutf ertftit.Heru talia accidetto p 
fepeufque ad.rl.dic tardatur ruentuC 
ct quandoque ufquc ad.n.menfea.et n 
nunquam ufqne ad annum ut nonnulli 
referet.Sliqut uero dicunt ufque ad a 
nu.ru«et egobabuba fide digno poft 
mu.annum cuidam a cane rabido me j 
fo accldena fuperueneret fuprafcripta 
ct boc fuerat quia fub umbra forbe tri 
fierat et infra tertium rabidus tnortu* 
eft.10 bone deus quot ulnares a tora 
fubrtantia prouementes tn rebus figi! 
lafti que adbuc nobis ertBuot incognt 
teXalem iguur umbra a cane feu quo 
uis alto aiali morfi fugiar «multa enim 
«talia ut canis rabiem icurrdt ficut ert 
bo lupus murteila rui pes fimia equus 
mul9 et afin9 ftaf rabies f eis curitat 
e frigore tntenfo fanguine in eis congc 
tante aut a nimio calore bumores com 
burente. £t fic propter tfta irtorum at 
teratur completio et fiunt melancolici 
fuccefTiue uero rabida. |boflunt etcfi 
boc alia er caufa fieri rabida ut puta 
er cibo corrupto r in facto uel er potu 
uel quia funt ab alio animali rabido iro 
fa. £t etiam porert difpofitio talis con 
trabi a generatione ut accidit in lepio 
fo. Herum fi quis a mullo afino ufalio 
animali rabido quam a cane morfus fu 
erit et bidroforbicus fiat quia er aqua 
feu aliis bumtditatibus terreatur cand 
effigiem in talibus bumtditatibus fore 
non penfabit fed potius illius animali! 
a quo morfus eft. £t idem fierinbumi 
duanbus quas emittit dc fruftulis tlltf fimilitudinem canum babentibua que 
potiue animali quod momordit aflima 
labatur. Cognofcit aurem canie rabi 
due a non rabido famenenon mi 
ducat.folue libenter moratur, domina 
Tuum non cognofcit .duo rubent oculi 
et terribilia fit afpectue.Cumque i eo 
tabrea confirmata eft cum capite dimif 
roperambulan0l1nguamfo1iTtenct.au 
reaque mollificate pendent.et ab ore c 
iua faliua fpumofa manat.rauceque ia 
trat.et omnem cui obuiat rem inuadit? 
l£t bec figna folum a cane rabido ueni 
«nr.lRabtdam quoque canem, exparte 
infirmi cognofcee.TRam fi cum bucella 
pania locue motfue confricef canlqj 
non rabido proiciatur f eam refugiat 
tnordenacania rabid9erat.v fi eam ma 
ducaftt n et fi galline phicintet ea mi 
ducauerits non moriatur infra diem 
naturale talla casia rabidua non erat* 
©e cnralBdca. 
Ifeie igitur uifte ad curamdeuentene 
qutbua poteria modia uenenumectr® 
bere procura cum uentofie.f.culo gal 
lia emplaftrie aliifqj in capitulo prece 
denti defcriptie.ftatimq3 lpfomm be3« 
arprebe quod cft pulnie cacroro fi uni 
alra adufcoru.5.ii.cum aqua in potu er 
bibere qui pfuie fcdm doctrina 0era 
pionia tnfuode fimpticib9 fle fit.Scci 
pe cacroefole exiftente I leone * quod 
luna dece « octo dieeiamtrenficrit 1 
eoa uiuoa poe t olla ec ere rubeo quoa 
tm cobure quod inde cime fitri polTet 
«ec eo ut dicto cft utere l&einde loc9 
profunde cmtriytf f bocantetercii 
20te ait trafacto tertio cauteriDdimit 
fatur fed fuper ?u!nua emplaftrn ec al 
lio « butiro ufcepe i butiro ponatur, 
faciaa fic * eft fccretU3 iBalieni cp 
in Tuori) libro fecretoro adiueni.^icit 
eni quod qui boc putuere cu$ tfrafcrfp 
to medicamine? diea.ckufua fuerit ab 
oi rabiofa morfura liberabif pfuia fic 
fit.*&. dneria cacto; fluuialtd ptea.c. 
getianc pres.iii. * i alio ptea.t.iburia 
parte.i, fiatpuluia de quo bibafoi mac 
ftoaco uacuo.54tii.ad min9 co aqua lin 
pida p dief ptluado .cl.ift buic nidica 
mini magna e fido adbibedacn cancri 
qui fdt bafia i boc putrere pfati trcneni 
bc$eat ectftat ut dtctd e. &icatq 5. £5ali 
cn9 autoritate.Sfenii medici artgfTimi 
puluere ipfo cn epfo ifrafcripto nulluj 
unqj fmfTeufd gn euafent.t meli9 etit 
fi ciero; putuere pfeceriafolecrlftett 
<f leone f ce.ut ftatl dicte fic 
fit* T&. acet i fotiifimi.li6.if. opopana 
d.f .iti.picm a(be.li6.f.baliat adiuicej 
donec icorpotata Ift fic ut ifndatierte 
di pofTic uelut empfm fup aluta.t'6 tali 
cmpro fup motfura appone .£jc confe 
tentib9 neto fntfl ante.rl.dtem in aqua 
maria interdo balnearur infirmus.3n 
allia ueto omntb9 melici regimie gubet 
ncf .£t ifta cura curandi fai a cane ra 
bido motfiet et a quoccqj alio animali 
rabiofo.Betuj qt ut dictum eft per an 
nd et ultra tale uenenu latere folet.con 
fulo ut regie fuprafcripto p.xl.dief ob 
feruato ad maiore cautelam per annfi 
unupoftea adminua tale regimen mor 
fua obferuet primo {fec rebua no natu 
ralib9 regimen obferuet mfici .®eide 
quantd ad medicinalia fec faUe3 uictb9 
i ano tali purgande purgetur ut.T&. 
fucci fumitetr .lib.iti.fucci lupulo;.li6. 
i.fucci pomo; redoIentinm.lib.f .otum 
iftorum debita facta reftdentia co.lib. 
iii.5uccari.tabar5 et fiat fyrup9 adde 
do aceti.|.iiii.£>e tali adt fp tupo dbite 
cocto accipe.f.iii aq fumiterre.aque Iu 
puto; aque buglolfe 4) duab* uictV.SSumpto quater fy rupo 
potione recipiat tfraferipram 
caffie lignee ptguio.§.i.c6fectionif ba 
mecb.J.ii.f.dtiToluantm cum decoctio 
ne communi qutbua diflolutio addatur 
f.i.ff. fupraferipti * fiat potuo. 
acdpe.i.iit. f. confectionis bemecb i 
dtflolute cum aqua lactia caprarum * 
in potu tribue, uel cum 3Ucaro bolum 
confictae qut deauratuo loco potionis 
detur* Jnfequentiuerodie tyriacam 
exbibe.if acta purgatione fiat talia fta 
pbatribua dtebuo continuia ftomaco 
«acuo. T&.famiterre.jQ&.iiiMapatii 
acuti fcabiofe borraginio bugloiTe me 
Ufoti epitbimt.an.manipuloa.il. con 
quaitenrar i bnliant in duabua fttulia 
aqne ufq5 ad comfapttonem tertie pa* 
tie.Beinde ad igne t uafe cooperto dd 
ftupbatur conttnue teneantur.in quo 
fit perforatum per quod 
ab ipfo continue in tinam fumua tran 
feat.* in tina illa debite cooperta ftu 
pbetur. Eftupba nero exeunti tyria 
ca cd uino decoctionia baccarum lauri 
gentiane uel diptami offeraturXt m a 
ha die copleta ffupba altera cepbaltca 
rum aperiatur 7 parufanguinia extra 
batur. Ifbluo tame uel minuo fcdm rir 
tutia tenore complexionem etate 7 ce. 
SHio uero diebus puluere utatur fu 
praferipto qui fi nimio foret tediofus 
facias fic.lSc puluerio fuprafcrtpti.f .< 
3uccari albi.hb.t.diiToIuatur3ucc9ru5 
cum aqua bugloiTe et fiat confectio in 
mo2fellio groffio fatio de quibuo unuj 
accipiatomnimane ftolcouacnoXa 
Ii igitur obferuato regimine qutltber a 
cafu in rabiem deo duce fecuruo tcedt. 
lEt boc de cura canto feu, alteriuo ani 
malio rabiofi que buic capitulo ac toti 
tractatui finem imponit*TRam eo diui 
no munere uentumeft quo ebmMo,p 
de re fi in boc tracta 
tu fit aliquid ueritati diifonum quod 
me aduertente ntbtl eft mee conpaden 
dum ignorande eft non arrogande tm 
putandn.IRamilluftrtflimi domini do 
minimei Tfbpbilppi made angh medio 
lani ducte et amor mefq3 ingenioli ex 
erdtado ad bunc ipfum confidendum 
tractatum,induxit, uoa infi 
gnea artium t medicfne doctorea ma 
gifter JLucbine de beloculte .* Joban 
nea frandfe de balbte mei dilectiflimi 
preceptorea qui.prefati domini guber 
nationte principaliter onua geritia ip 
fum beniuola mente fufeipite. j£t fi pat 
te j aliqua plue aut opojfeat 
0 ueritatte tramite deuiarum ftt illud 
in meliua emendetia ac omilTa 
tea .faperfluum caritatiue «fectteut 
quoddtebua noctibufque in plmtbi a 
magno non fine labore fum adimplere 
eonatuaueftrteiutum fuffragiiatn Ia 
cem dduci ac in ipfa uale fat dimtflimc 
permanere, qui rapaciifia 
pcfleimmitifiimoque ueneno deprebe 
di dubitant fe ab bta line (efione cufl o 
dire.c8pttq3 congruam acappropria 
tam curam adbibere. Sdillmalaudcj 
qui celum terramq3 regit in fecula fe 
culorum amen. 
fErxplicftfecunda para pdncipalia btt 
iua tzactatua que eft de uenenia ad tlfa 
ftriflimum principem dominum domi 
num pbiiippum manam englam medio 
lani ducem * papie angkrieqB comifej 
JEditumper Entoniumdeguamema 
de papis artium 0 medicine doctorem 
eximium* Leaves 2n6-hl0 missing s '~f 
c * H a. l,, /ru h.0,£&m A,$. T,zr\.y. $ i h 
£l ** X7've ££ / /• /IT 3» 7V '3 
i**)3 it 3 4 ffy 3 ~ ' zfffths j Tkn,' 
f >»i- , y *T" ' /r>~ r»- , r 
A..Zjzjjj^£\i /i# # } 
% Clf{ , it# >£ ,t j ay' * 
«■_— ~/- sb, IJIaS, * 
/ * * \ ,.. 
#A~ J / 
1 
yt J a c (l&JZK. '%% &. < <? <2j /S?jCe\Z . . 'x'rl 
fb*-* Q ti . ibis (a . »*. fl/T, H ti i j j l' *""/ ’ 
/Iu. *A<***t<^< ** - ’ ** 
*£&. t -A& (t&- y* 1r' A •$&tr~ 
/ ,/ 4/ v# 
•# «* :> 
■K. . '’"v*s: A ';T'A:' - •,'••■•;. .f. ';. . d