TRACTATUS PHYSICO - MEDICUS DE AMERICANA LUE, AC OMNIUM TutilTima curandi Methodo Mercurii Sublimati corrofivi ope. AD EMINENTISSIMUM, AC SERENISSIMUM F. D. EMMANUELEM PINTO Sacrt Domus Ho/pitalis SanBi annis Hierofoly* mit ani 3 Militarifque Ordinis Sanffi Sepulchri Magnum Magijlrum, atque Infularum Me- Ut#-) Gaudifil Principem, necmn Re- galis Dominii Tripolis Dominum A FORTUNATO ANTONIO CREN Philolbphiae 9 ac Medicinae Doftore; necnon Clafsis Triremium Sacrae Religionis Hierrofolymitanae MEDICO ORDINARIO DICATUS. In Palatio * & ex Typographla Celfitudinis S. S. Apud D, Nicolaum Capacium ejus Typographum Superiorum Facultate* MELITiE ANNO DOMINI MDCCLXII. SERENISSIME PRINCEPS * BCTiwanwigwwwiWMwi Os erat apud Graecos, La- tinofque Scriptores , ut, cum Opus aliquod m lu- cem mandare cupiebant, nomen Deorum Immor- tale in fronte affigerent, ut a Cenfori- bus immune, & a malevolis defenfum redderetur; Non igitur abs re. Sere- nissime Princeps, fadum quifque in- telliget, fi ftudiorum meorum, vigilia- rumque primitias fub potentiffimo pa- trocinio collocare ambiens, Nomini Tuo facratas velim, ut Zoilorum livorem vitare poflent. Quis enim audebit ipfas contemnere, dum Tuo grandi Nomi- ne , cujus eximius fulgor per Eu- ropae, aliarumque terrarum partes elu- cefcit, fignatas, gloriofoque fretas fi- dere refpiciet ? Sub tua igitur Tutela, tamquam fub Minervae clypeo, a ca- lumniandum, & rodentium idibus, fac ut conquiefcant. Suadet etiam at- que etiam magnitudo beneficiorum Tuorum, quibus , tamquam vinculo aureae catenae, per fcptem, & plures annos me colligafti; atque ciim Navium olim, tum in praefentia Triremium falu- ti Medicu praefecifti. Nec in his tantum benevolentiam Tuam expertus fum, ve- rum etiam in omnibus negotiis, etfi im- merenti, potentiflimum patrocinium.. Tuum elargiri dignatus es; Et quidem fi immenfa in me Tua collata beneficia numerare vellem, & juftis in coelum extollere laudibus, & Tuam Clemen- tiam, Prudentiam, iEquitatem, Inte- gritatem, Dignitatem , Nobilitatem, Liberalitatem, nec dies, aut menfis, fed nec annus ipfc fufficeret. Sinas igitur. Serenissime Princeps, pro tot & tantis infignibus virtutibus Tuis, Tibi plaudenti univerfae Melitae, privatos meos plaufus addam & ipfe, aedamemque Tibi quod olim bonis Principibus acclamabatur: De annis no- flris cupiamus augeri annos Tuos. Ne igi- tur ingratus efle videar benefadis, qug in me ipfe cognofco, patiaris, ut exi* le hoc munufculum, laboris mei par- tum, ad Aras Serenissima Munifi- centia Tua, tamquam debitum Clien- telae , & devotae Obfervantiae meae pi- gnus appendam. Neque id, quia in fe tenue, quia leve, defpefturum Te fo- re credo , probe gnarus, confuevifie 6 quoque Superos parvis Hofiiis compla- cari, & non dona potius , quam do- nantium animos intueri; Me autem his muneribus, gratiis, ac beneficiis, de- vindum, uti clientes Tuos foles , oro, obteftorque, refpicias, & conatus hofce meos munificentiae Tuae laudibus im- pares, in Arte faluberrima fufceptos excelfoTuopraefidio ut foveas, ac tuea- ris, enixe obfecro. Tu vero interim_. Populorum tuorum, adeo infigni vir- tutum cumulo ornatus, utilitati prae- fis, Neftoreos vivas annos, ad Chri- ftiani nominis, Sacrique Ordinis Tui propagationem, ex animo D. O. M. precatur. Dabam Valledae 22. Januarii 1762. ObfequentilfiServus, Cliens & Subditus Antonius Cren. CENSORUM VOTA. TMprimi poteft hoc Opufculum D. Fortunati Antonii rCren Philofophia: , & Medicinae Doftoris, cui titulus cft .* TraSa- fus Phyfico - Medicus de Americana Lue, ac omnium tutijjima Me- thodo Mercurii fublimati Corrofivi ope &c. fi ben£ videbitur Illu- firiffimo, ac Reverendiffimo Domino, digniffimo nofiro Epifcopo Fr. D. Bartholomteo Rull .• Etenim Au61or totus efl in confi- deratione , & defcriptione venerem Contagionis, & methodica: ejus Medicinae ope fublimati Mercurii corrofivi; Nec leviter tan- git Sanfta myfteria noftrae Catholicae Fidei, vel bonos, Chrifiia- nofque mores, ideoque efi Opus dignum praelo. E Conventu S. Mariae Portus Salutis Ordinis Praedicatorum die 4. Januarii 1762. Fr. Henricus Ercole Magifter Ex- Provincialis O-rd. Prxd. Examinator Sy- ' nodalis, fi & Li brorum Cenfor. JUtTu liiufiriffimi, & Reverendiffimi Domini Angeli Durinl Inquifitoris "Generalis, & Delegati Apofiolici in his Infulis, & locis adjacentibus percurri Tra&atum Phyfico - Medicum de Ame- ricana Lue , ac facili Methodo curandi per Mercurium fublima- tum corrofivum, a Fortunato Cren Philofophice ,ac Medicina: Doftore, necnon Triremium Sacra: Religionis Hierofolymitana: Medico Ordinario confcriptum, & nihil in eo aut finceris mo- ribus adverfum, aut ab Orthodoxa Fide devium inveni. Qua- propter aptiflimum , dignumque cenfeo, ut , ob maximam ejus utilitatem , quantocius luce fruatur., fi ita videbitur pradaudato Illufiriffimo, & Reverendiffimo Domino, cui in omnibus me fubmitto. E Collegio Sbc. Jefu die 9. Januarii 1762. Jgnatius Theuma olim Scholaftica:, ac Moralis Theologia: Leftor, nunc Exa- minator Synodalis, Sah&ique Officii Co- fultor, & pro eodem Librorum Cenfor* TRa&atum Phyfico-Medicum de Americana Lue, ac omniu tutiffima curandi methodo Mercurii fublimati corrofivi ope, a me perle6tum imprimi pofle, cenfeo, fi videbitur Illufiriffimo Domino Vice - Cancellario Fr. D. Francifco Guedes Aquila: Ba- julivo, a Sereniffimo Principe ad hoc fpcdaliter deputato: cum in in eodem Traflatu nihil fit , quod boni Regiminis Regulis, Statutis, & Privilegiis Inclyti Sacri Jerofolymitani Ordinis ad- verfetur. E Conventu S. Francilci Ordin. Minorum hac die i<5. Januarii 1762. Fr. Francifcus Samut S. T. Magift. & pro Illuftriflf. Dho Vice - Cancellario Librorum Ce n for . F. D. Bartholomeus Aug.Durini Inquifit. Bajul. Aquilae Guedes Epifcopus Meli- Gcn. & Delegat, Vicecancel. & De- tenfis» Apollo putat Imprimatur Imprimatur Imprimatur AUCTOR AD LECTOREM . O Bfervat a, a Juvantibus & Nocentibus defumpta9 Medici- na primordia fui[fe videntur5 Arti [que Empirica fundamen- ta i His enim debita omnium aBionum noti~ tia , cafto ratiocinio melior longe Medicina Dogmatica far rex it qua ideo Me~ dici omnes ampleSli gloriantur> Hanc fane a celeberrimis ‘Troje/foribus Vindohonenfi~ hus5 in curandis potijfimum JEgris 9 prx~ cipue Lue venerea infeSlis, exerceri cum laude pajfm expertus fum5 cum apud ipfos elapfis annis degerems Igitur cum tn In- fula nojlra ingenti ferocia turculenta Lues graffari videatur5 opere prxtium exiflima- vi9fi aliqua de efficacia Mercurii fubli* mati corrofivi in his morbis deferiher & maximam hujus Remedii prxftantiant demonfirare aggrederer i quo Medicamenti hujufce auxilio.mjiri Cives9 exterique Mor- tales fine magna molejlia a. foedo morbo 10 immanes evaderent. Sed neficio , quo fiato M.edici quamplurimi ah ejus ufiu horreant, & nunquam adpertinaces hujulce Luis mor- hos ipfmn licet tot tantifque expe- rimentis a Magnis in Arte Viris perdUis confirmatum habeatur; Sani e-a fieri efi fiors optimorum Remediorum , ut propter eorum novitatem tamquam inutiliar& pra- va negligantur: Qiix tamen , fi experien- tia tefiimonio confirmentur, hecce pnefian- tiora quihufcumque aliis confiuetis auxiliis, magi [que Medentium votis refipondere com- periantury unde merito Petrus de Rotun- dis in in Tbyficis> & Medicis Scientiis exer- citatus, de viBus ratione in Acutis feriptum reliquit: Quaedam Remedia, quorum ju- vandi, nocendique aequa vis manifefta eft, magis magifque funt optanda, & peilimo confilio a quibufdam rejiciun- tur; Illa enim fi noceatit, non fuapte natura nocent, fed imperitia admini- flrantis, qui ut profint, nefeit effice- re ; Mi nc forte non adeo incongrue Helmon- tim (0 dixerat: Venena faepefunt medi- (i) oper. pag. m. 373. 11 camcnta optima, quorum utiles, fcd re- conditae vires detegendae, & in lucem producendae funt ftudio, iaboreve. Et fi omnia myfterioja aboleri debent ah uju medi- co; Antimonium, Co- lor fpiritus falis Nitris aliaque plura medicamenta5 qux tamquam venenari) con- maximopere in Arte Salutari fmt necejfaria) proferihere foret necejfe: Nec tituli novitas nos abfterr er e debet cum non omnia , qu& foculorum aliquot numerant feries, veritatis fplendore niteant 5 nec no- va omnia falfitatis nota funt inurenda $ qua jam antiqua Junt ufu 5 alios habuere natales, ix quod modo exurgit inventu9 pofi foculi fpatium forte elegantius florebit> Cujus quidem Ajferti veritatem quotidiana experientia demonflrat, firmantque fum- morum in Arte Virorum au61oritasy & eo- rum exempla5 qui non jemel ipfa venena, in ufum medicum inferre aufi junt. Evol- vi jj e jufecerit Schroderu, Quercetanurn atque alios ab erudito Manetti Citatos (2) Chriftianus Blafche de Oppio pa- gin. 17. 12 (fut inde colligi obfervata medica que at 9 de quamplurium 'venenorum innocua ufurpa- fione 5 ut Cantari dum 5 Euforbiiy & ipfiuf- met Arjenici 5 quo pofiremo proditum eji5 , w/ quatuor grana fumptum 5 in multa aqua jolutii5 Febrem Tertianam effi~ cacijjime ? tutifjime profligajje . Co«- ratio y qua, non aliud di fer ime n inter alimentumy fvenenumque reperiit5 primum facile5 £7 abfque ulla noxa in naturam nofiram tranfeat, 'veneni autem partes tales ejfe 'videantur 5 # nequaquam fuhigi5 domarique poffint. I/z- veluti Corollarium indubitatg fidei erui- tur: Venena onia refpediva efle9 modo convenienti prreparatione, eb* debita dofi fumantur 5 deleteriam indolem exuant, induant que fi atim beneficam , amuam corpori noftro virtutem. Intelliges non effe ideo reformidandum Sublimatum no- firum5 quamqud ut prafcutifjimum venenum vulgo infametur: quadoquidem depofita na- (j) Diflertatio 1. not. 3. pag. m« 4 & 5. iurtrvggeni arte noflra, mirabiles effeBus in cjzfpore noftro & produxi(fe femper vi- dimus , & femper produBurum fpes eft > utique fi prudenter adhibeatur. Atque fi'ci- tante Aftrucio, (4) 'Petrus Andrews Mattio- lusnon erubuerit ujum praecipitati rubri , aquis flillatitiis tantum loti internum pro- ponere, tamquam efficacijfimum ad Peftem, Quartanam contumacem , Melancolicum morbum 9& ali ah quid mirum fi <& nos po- tior i quam ille jure fublimatum noftrum ita edulcor at um ufui medico adfcribamus, & medenda, lui venerea adhibeamus i Et ideo miror, fi dum Catalogos libro- rum 5 eorumque materiem in Mangeti Bi- bliothecis pervolverem, vix ullum invene- rim, qui de hoc Sublimato corrofivo 3 ejuf- que viribus di fer te , preci se , cumulateque traBarit. Non me jugite folutionem fubli- mati corrofvi, ad Luem veneream olim adhibitam a Yifeman (5)* & laudatam (4) demorb.ven. tom. 1. lib. ILcap, 7. §. 1. p. m. 146. (5) Aftruc. tom. II. p. m. 966. a Turner tame {6) ab inter pef- fima Agfirtaru facinora rtcenferi, atque a- deo gravi poena animadvertendum. Verum tanti viri audior it as tanti non ejt 5 ut ad- ver jus iterata centies9 hac in Lue fe licitef curanda 9 Auftrix Archiatri experimenta% iX illa llluftrijfimi de Haen obflervata (7) flare queant 9 quarum ego plurimarum ifli- ufmodi Mercurii corrofivi ope 9 Teflis oculatus fuiy dum flpulio-Bonx ver fla- rer ; donec in Patriam redux5 Lue ve- ner ea 9 quos mihi Praxeos fortuna obtulit * correptos 9 cum incajfum per unctiones mercuriales curare tentaflem5 Sublimatum hocce in ufum vocare coepi. SanSie quippe ajferere poffium9 multis me in cafihus Mer- curii Sublimati flummam exper- tum i quin imo ubi morbus illitiones Mer- curiales {quodplerumque u\n venit) elude- ret 5 Sublimatum 5 ad infiar miraculi, ac Sacra anchorx virulentiam omnem abegiffe 9 Luemque extirpafie radicitus 0 (6) ibid. pag. 1057. (7) Ratio medendi pan 2. 5. 4. latus recordor • Itaqu /j/w hanc adverfus Luem, * Celeberrimis Medicis commendetur prxftanujjimam femper arbitratus i nec fegnem me, nec in- felicem operam faBurum cenfui, fi colle- Bis> inter que fe collatis, meo proflant, obfervaiionihus praBicis (licet maris ex aliorum, meis inftitui, nifi, «* quae ab alus bene dida lunt, noftra fint) pro mo- dulo ingenioli mei, quo pojfem modo tllu- flrarem, promoverem& in ujus hominum traducerem. Hac fpe igi opufcuhm puhlic£ utilitati tantum dicatum volo . Quod fex continebit Capita: primum de Origine, natura, propagatione ttc. Luis venere ac agetAlterum antiquorum referet. Tertium medicamenta Recentiorum exponet. Qiiartum Draconis venenati mirabilem ufum Vene- reis explicabit. Quintum vim enucleabit , qua in expellendo veneno vim in corpus ■agit , qua exteris praeparatis Mercuria- libus, imo, & ipfls ufitatijfmis unBionihus metallo paratis longe 9 mulumque antecel- Iit. Sextum Mechanifptum Mercurii ah AJirucio allatum refutabit &c. Vltimum tan- dem, reddam 3 tutiffimamque adhibendi me- thodum exhibebit. Neque illud vitio ‘verten- dum eft 5 temeritati 5 i?' pruritui oblo- quendi Viris, veneror 5 tribuendum 9 g/W multoties a fummorum in arte viro- rum fententiis 5 & vulgari praxi di- j'cedam5 /i emm veritatis amore convi£lusi ne dicam coadusy feci; qux ad experiendamque egregiam hujufce remedii vim 9 mealioquin invitum impulit; Ita fu- turum fpero 5 hujus inquirenda ftudio flagrantes 9 leves hujufmdodi noflros cona- tus benigne accipiant 3 quorum judicio no- ftra hxc feripta facile fubmittimus> candidi Ledores. Afo/z aliam certe laborum noftro- rum merce dem optamus 3 neque aliud an- tiquius nobis unquam contingere poterit 9 quam fi ex lucubrationibus hijce noflris ali- quid in utilitatem publicam acceffijfe no- verimus; itaque benigne tenuitati noftra indulgeas 5 Benevole Lettor 3 fi tardi 5 ac difficilis Operis molitionem aggreffi9 in altas agendi modi Sublimatf corrofvi i? latehras ingredi iden- tidem aberraverimus a & -caecu- tientium more cefpitaverimus aliquando. Id tantum ambio, atque exopto ,ut quale demum futurum fit, Opufculum benigne ac- cipiant,, & honiconjulant ecqui rerum Efti- matores. Ceterum feliciora ingenia intima queeque , t? ahfcondita fcrutantia vident, ubi nos ultra progredi non liceat. Non e- nim, inquit Cicero, parum cognofcere5 fed in parum cognito fluite, & diu per- feveraiTe, ftultum eft. Tu interim Ami- ce Le£lor , heee habe , fi placuerint, ' lege , //t omnis non fit irritus, /<#- 7 ori 7/7 /?erravimus, hnmanum fcias ef fe labi. Vale. ANTONIUS CREN Emeritifsimo Medica Artis Do&ori S. D. ILIud non fblum tibi fignificandum, (ed etiam declarandum arbitror , antiquius nunquam, aut honorificentius, ne tempore quidem opportu- nius accidiflfc mihi tuis proximis litteris; quibus humaniter me hortaris, ut Opufculum de Subli- mati corrofivi in re Medica utilitate, atque effi- cacia ,in Lue praecipue Venerea 5 quam ocifsime publicae luci committerem; Tanta enim cft tuorum confiliorum gravitas, tantaque manda- torum tuorum praftantia3 ut vitam mihi e(fe acer- bam putarem, nifi tibi fatisfacerem: Et haec funt in caufa, quod ante tempus lucubrationes meas praelo commiferim. Quis enim credidiftet unquam hocce Opufculum; atro carbone notandum , atque contemnendum fuiffe, priufquam in lucem prodi- ret ? Quis cogitaflfet inter Plagiarios recenferi po- tinlfe non evulgato adhuc Opere? Inventus tamen cft non nemo, quem ipfe audivi in (cripta mea la- trantem , meque furti crimine , non tam libere , quam illiberaliter arguentem. Tantum Bone Deus3 poteft invidia! Nec mirum, cum ea iniqua fors ho- die quoque impendeat praeftantioribus in Arte Vi* ris, quorum Opera fimimo ftudio, ingentique la- bore parta, atque numeris omnibus abfoluta., livi- dis tamen Scioloru morhbus, (commatibufq. patentt Adeo quippe illos obcoecat livor, ut propriae igno- 20 rami# atque imbecillitatis obliti , non Sapientibus modo infentbs fe probent , verum etiam te adeo de genere humano bene meritos opinantur, ut illis RernpubJicam carere non polfe, credant: Nefciunt loqui, nili de fe iplis, & tunc, ut Imperitorum-» mos eft, continuo eorum coepta canunt, & ad fi- dcra propria merita extollunt, unde omnia fe {ci- re arbitrantes perperam judicant, & propria au&o- ritate aliena damnant; Quofquc apprimd depingit Demofthenes: Ea ejt Calumniatoris natura In eri- nten 'vocare omnia, probare vero nihil. Latrare—* ergo delinat, atque (cripta noftra lacelfere, nili vel a Tyronibusin Arte Medica irrideri velit; Si quid vero adverfus noftrum OpufcuJum in promptu habeat, chartis contignet, ac lanne reddere illico fludeat (fi latinam linguam falutaverit unquam); Nos quidem ad refpondendum paratos femper ha- bebit; modo tamen fedulb caveat, fi propriam ali- quantum tueri velit famam , & deridiculo omni- bus non eflfe, ne in fcribendo rudem illum llilum adhibeat, quem adhibuifle quempiam memini quadam DHlertatione, in noftra Medica Academia olim habita; Quam quidem DifTertationem, tota-» quanta eft,excerptam, furatamque ex alienis ma- nufcriptis recitare non erubuit; utque furtum ab- fcondcret, barbara, & aliena dl&ione, eximia vi- ti Celeberrimi fenfa mire deturpavit. Itaque ali- quem Tuorum laborum fru&um continuo velim ia Jucem edat, ut miras ingenii fui dotes admirari pofsim, quemque ad Te fumma diligentia mittere curabo, ut communibus Doftorum piauiibus de ifthoc Capitone tuos addere non dedigneris. Vale, & amare me perge. E Melita dabam die 27. Tebruarii 1762» HELENCUS CAPITUM. CAPUT I. De origine 5 natura 9 [ede 5 propagatione luis Venerea. « CAPUT IL De remediis 5 quibus uji funt ‘veteres Me- dici ad Luem ‘veneream curandam, CAPUT IIL De medicamentis 5 quihus utuntur recen- ti ores Medici in Aphrodifiaca Lue curanda . CAPUT IV: De ejjicacia Sublimati corrofivi cum Spiri- ritu [r ument i commixti in omnibus morbis venereis defperatis. CAPUT Vo ‘Primarios Mercurii Sublimati effetius de* monjlrans 5 & an Mercurius hic Jit nativo prafiantior • C A P UT VL, DoBrino procedentis clariorem expofitio- nem continens 5 & in quo proterea Aftrucii mechanifmus5 Mercurii ef- ficacia rejutatur 5 e/ objeBionihus ah eodem propofitis adverfus praeparato- rum Mercurialium vim refpondetur. CAPUT VII. De reBa, tutijfima adminiftrandi in morbis Venereis Mercurii Sublimati corrofivi interne methodo innovata • N Ullum eft dubium, quin medica- menta 9 & medendi methodus in- venta fmt per obfervata lingularia; haec enim videntur fuifle Medicinae primor- dia, dum illa, quae in fe ipfiS9 vel in aliis aegrotantibus viderant profuifle, fuadebant iterum aliis, hac Ipe, ut prodeflent limiliter. Libe.Ba. GerardusVVan-fvvieten Corti' metit. Aphor. ad §. io. DE AMERICANA LUE, Ac omnium tutljfima curandi Methodo Draconis venenati ope liber unicus. CAPUT I. De Origine, Natura, Sede , & Propa~ natione Luis Venerea. O SEtram Luem Americana An- tiquis incognita 5 circa finem decimiquinti Saeculi , fcilicet Anno 1492. [#) ad concupi- fcentis frenum , & flagel- lum; necnon ad cumulum om- nium malorum 5 & ad generis Humani deflruftio- nem Chrljlophorm Columhm ab Infulis An tiliis no-» bis A ‘ \p] Vraxh Medica3 fae Commentar» In Herman, Boheravv» tom. v. ... Talis nobis Antillis transvexit; ftf)Qua? ab Hyfpania incipiens, per Italiam primum , dein Galliam ip- Tam, cxteraique Europx Provincias, vi contagiofa Terpensj mortales quamplurimos occupavit. 22 Wr\ uscnamfit natura venerei virus, adhuc w difputatur; aliqui in tenuifsimo flui- do, Tulphu reo , five phlogiftico, & jetherco fermentativo principio conliftere credunt; (£) alii corrofiva natura donatum e(fe docent: (c) Non defiint etiam qui vermes accufant. (d) Alii vero phlogifticum, corrofivum * & coagulans eflfe alferunt; (e) alii acida naturae volunt; (/) Hodie vero experimentis celeberrimorum Virorum com- pertum eft, virus venerei naturam nullam parti- cipationem ab acido habere j fed e contrario ma- gis accedere ad alkalinam; (g) Nam fi faliva agro- tantium 5 qui aftu flnt in ufu illitionum, cum aci- dis commifcetur, effervefeere obfervatur; Necnon Syrupum Violatum in viridem colorem mutari vi- fum eft; Non tamen exiftimes, virus venereuiTL» pro novo humore, Teu liquido habendum efTe intra corpus admiftb, ceteris naturalibus humoribus Tu- perindufto, eojfque inficiente 3ut multi crcdere_j viden- (a) Nicolaus Mosi ardus de Morho ex novo Orhe allato In Collec* Luljlt» tom. i. £bj Hofmann• Me~ dic. Syfiemat. p, m. 57. [c] Rlcardui Baulton* 5de Ar triti de Strumis, & Lue venerea • p. m. 57• Cd3 Dedler, fur les malad. Vener. p. 12. [e] Aftruc. to- mo 1. [fj Franclfcus de Lehoe Silvius in fua Di/1 fert. p.m-i7-(e,)Doffor Carras NoveL Chimi. p* m* 22 o. videntur: (a) fed meram cffe vitiofam humorum naturalium qualitatem, aut dtfcrajtam, qua dege- neres a nativo ftatu in alienam naturam abeunt. §. III. 17 Enerese Luis fedes, ut cum He~ V manno Boerhavio loquar, cft in il- lo humore, qui naturaliter in fanis replet eam par- tem, quam cellulofam Membranam vocant Recen- tiores; Hanc per totum corpus diffufam obfervant Anatomici omnes; nec tantum fuperficiem partium oceupat, verum etiam in minutifsimos recdfus fe inllnuat; (h) ita ut, nec quidem minima fua vcficula cellulosa deftituta inveniatur; In hac, contagiofa propagatione per poros epidermidh viam fibi facit primo virus, ciim vafa abfbrbentia maxi- ma in parte in ipfa definant; ibidemque totaliter virus cum pingui humore oleofb fe permifeet, calore, motu, mora afsidua magis magifque cor- pus contaminat, tyrannidemque iuam exercet, & per totum panniculum adipofum diftribuitur; cum linguis partes fiftematis cellularis inter fe foveant commercium;-inflato enim aere, vel liquore inje- fto, partes, etiam remotifsims diftendi obferven- tur; quod etiam confirmat Autopfia* Tratflu etiam temporis non (blum in membrana cellulari fedem fuam figit, verum totum corpus pervadit; Nam-» liquor adipofus labe coinquinatus, venis inhalantibus reforptus, cum aliis humoribus mifcctur, & vene- num , quod habet, afflat, & communicat corpori# [a] Ajiruc. de Morh, vener* tom. i. [b] Praxh Medica tom* v. §. IV. T) Er varias, ac divertas vias traducitur JL virus venereum; & I. a patre affetto nam feminales particula? veneno imbuta? embrionem., quem lambunt, inficiunt , II. a matre \ Ha?c e- nim cum nutrimentum fubminiftret, tinnii labe pue- rum labefaciat. III. Per complexum venereum com- inimicatur contagium in viribus, mulieribus, puerif* que meretricio more viventibus; Sic Anonimus in fuis Commentariis refert de juvene lue vencrea affedo offa depafcente, & ulcera terribilia creante; cum tamen folummodo orta fuerit ab eo, quod il- le Juvenis, prout faffus eft jpfe, genitale membrum ad pudenda muliebria admoviffet, neque tamen in- tro mi fi ffet ullatenus. IV. Propagatur virus laBa~ ihne-i ut laudatus Anonimus refert, fe vidiffe nu- tricem labe infe&am, quae laftentem ita veneno im- buerat, ut etiam ejus o(fa corruperit: (V/) lac enim inficere, exemplis manifeftum habemus; & primo ex Dhlno Sene, qui fic loquitur; Mulier, Capra, elaterium, aut cucumerem sylveftrem comedentes pueris purgatio. Idque etiam confirmatur ab ejus Interprete, qui refert exemplum puellae, qua: ob pharmacum a matre affumptum totaliter vehemen- terque purgata fuit. V. SuBione etiam femineu ve- nereum propagatur; & ideo Anonimus in fuis Com- mentariis eodem in loco fupra citato fcribit de pue- ro, qui ex parentum labe inferus erat, & nutri- cem , a qua lac fugebat, infecerit. Teftatur etiam J)oBor Barri (£) Societatis Regise Londinenjts So- cius, /e vidilfe plures affedos fola fuBione, VI. Con* (a) Tom.v: de Lue v enerea: & Ohfer~ \vatlons de Medicine de la Societt de Bdimhurgtom• y. treUatione9 8c a faliva malum quoque ditfemina- tur, potifsimum cum oris faucium interiora exul- cerata fint, Unde habemus in fupra citatis Com- mentariis 5 quod pulcherrimi Juvenes cum (cortis confuefcentes Luem veneream fbla bafiatione con- traxerint. VII. Per Co7ita$u venereii diifeminatut virus; fic fi Lue laborantis venerea calida (udans manus Tanam arripiat: vel (1 cum infedlo decum- bat £gri iiidem Tub (tragulis; in his enim cafibus fertur* corpus inlbns venenoj taftum fuiffe, uti docuit exorta pruriens fcahies Sic etiam interdum Obftetrices male habet venerea fi forte diu- tius quam par fit 3 dum parturienti auxiliantur, in corrupta vagina manus detineant; (a) nam tunc inhalantia vafa, ab Antiquis Bibula dk4a, per epi- dermidem difperfa venenum abforbent, & liquorem adipofum coinquinant; Qualis hiftoria a Joanne Per- nebo de Lue venerea tradita eft. §. V. T) Retendunt etiam nonnulli inter Au- JL ftores, quod in diftans contagium-» propagari pofiet; Sic narrat celeberrimus Boerhavius in Collegio Praftico, accepiflfe ab amico, Venetiis omni anno fumptibus publicis turculenta Lue infe- <51os pauperes fanari* Ibique cum plurimi in eadem Camera decumbant 5 ab illius exhalatione veneni per aera difperfi, intrantes ? & ibi paululum mo- rati inhalando tumida accipiunt labia; hinc & in curandis his morbis femper fibi cavent Modici: quod certe falfum quotidie experimur; numquam.» enim per medium aerem tetrum hoc malum, ex'* (a) Kau Boeravve de InfenJihHl Verfplrathne.. 26 cepta fola fcahie venerea, difleminarl docet Vi- dui Vi dius. §. VI. £~\l vero via, & quomodo primo Jr manifeflatur venereum Contagium, adhuc difceptatur inter filios Hi~ pocvath\ Aliqui 5 & praffiertim ex Reccntiorlbus, femper per Gonoream manifeftari contendunt; quod certe erroneum eft, ex illis, qu$ diximus; Nam certis obfervationlbus compertum, non omnem Go~ norream virulentam ede, neque virulentam a fe- mineo femper venereo proficifci; quorum adeo ob- fervatorum Medicorum fpecimen aliquod in prar- fentia adneftere vifum eft, qUo inde Afierti no- ftri veritas evidentius pateat ; Norunt omnes Ba- thavi Medici, [a) Quod Cerevifla non henv codla , fcilicet non fatis fermentata, fluxum gonorroico adeo fimilem ingenerat, ut difficillime a venereo, & virulento diftingui queat; cum fimilia fimptomata utrobique prodeant; Itaut Batavi, dum in gonor- ream incidunt, pudore coa&i femper Cerevifiz po- tum accufant; qua? tamen folo ufu refrigerantiu, & aliqua fanguinis mifsione perara, facile fanatur. Hoc tamen non obflaote, quamplures Medici con- trariam fententiam tenent; unde fi quis gonorroi- cus eis curandus offertur, illico pro contaminato venerea Lue habere folent. Verum compertum mi- hi eft, non folum gonorreas excitari abfque ullo pr£Ev*o concubitu, venerifque ufu, quod ipfum Go~ norrea fimplicis genus videtur Generi Humano cosevum; plane, ut Aftruchim cenfuerit, apud He- braeos id mali genus invaluiffe, quod fcilicet prava [a] Guifart fiun hs mala din ncnerjem a PHay. 27 viftus ratione uterentur, vel verofimilius, quod in falacitatem nimiam edent proclives. Verum mirum eft, & omnes hucufcjue in compertum habemus, quod hoc anno proxime proterito 1761. appetente Ca- nicula, ex immoderato ufu plicis 27//«/, vel Tanni* qui a proxima Sicilia ad nos quotannis affertur, in multis contigilfe, probavimus; vidimus namque in tribus Gonorream , feu fluxum quemdam feminis tacito lapfu ex ureter# oftio manantis, abfque ullo flogofeos ligno , & fine ullo voluptatis fenfu . Sed, ut erant de eorum genere , quos de cetera cafliG fimos humana? fragilitatis veneris furtiva illecebra monet. In aliis autem nuptis ex ejufdem pifcis co- meftione virulentam Gonorream contigilfe, adeo fimilem adnotavimus, ut vix ovum ovo magis fimi*, le reperire liceat; Imprimis cum in quamplurimis eorum, qui mea? (e dederant cur#, pr#grelfus coi- tus cum uxore licet honefla non leve fufcept# con- tagionis venere# fcrupulum injecerit. Sed & afsi- dentia fimptomata hanc, quam de Lue foveram, fententiam confirmare videbantur; etenim vix a concubitu aliquot momenta elapfa funt,cum viri (immuni ab omni veneno femina) pudenda cuntfa dolore vivido, calore, tenfione urgeri inceperint; involuntaria ad h#c, & fkpifsime recurrente ere- <5lione molefta, mentula corripi; totum perineum ad ani confinia ufque, ureter# radicem tumore do- lorifico, & vehementi pulfatione quati; Ipfa au- tem dijfuria urens adeo f#va eft , ut in Jlrangurl- am-i nili cito occurras delinat, metumque futuri abfcelfus injiciat; imo illa omnium fimptomatum-j agmen ideo ducere videtur, quod nili poft hujuf- modi ardorem urin# ? tum feminiformis materia»» 28 profluit 5 fum fangulnls rmftio occurnt , eaque re- mittente , remittunt 9 adveniente, adaugentur om- nia morbi effeTa . Tandem fedimentum , quod in urina tali um aegrotantium fubcruenta confpicitur, a pure, & femine corrupto, idcirco alienum erat, quod pus, aut purulenta materies fupernatare fo- leaf , hac autem materia vifcida fundum peteret matula. Hac eft fincera Gonorrea talis defcriptio, in qua fane luce meridiana clarius patet, & glan- dulas couperlanas, & vellculas feminales, & totius cava? uretera lacunas, & veficam urinariam , dlflen- tas , erofai-i Inflammatas *, caufas totidem e(fe om- nium illorum fimptomatum, ut Satlrlafls, E>ljflu~ rhs, Strangurias , Effluxus feminis; Cave tamen credas hocce inauditum phanomenon, & longe ab- ditioris caufie, omne a Lue venerea, qua virilia»» occupantur forte , deducendum elfc . In alios ea tamen caderet fufpicio, quos confiat flagitium ce- lare de indufiria, aut in feminas, quas pudet pec- catum exprimere; fed affirmatifsima meorum aegro- rum afiertione, quos viros elfe probos, ingenuos, veri amantes, & veridicos novi, permotus, alte mihi fuadeo, nullum in hac Gonorreas fpccie, licet virulenta, contagium incufari poffe, prafertim cum femina ab hocce5 ut creditur, impuro coitu nihil mali palTa fuerint; Quid ergo, an ab ufu Tunni ob accedentem, ut agrotantes fatentur, nimiam liquorum ardentium potationem ifihac genitalium noxa petenda? Et qui fit,-ut non femper Gonorrea tinnlguloneS: afficiat! Audi conje&. febaceas glan- dulas occupet, tunc ulcera in glande obfervantur; qua? etiam aliis in locis frequenter deprehendimus, fcilicet quando inflammationes, ac tubercula a ve- neno Formantur, qua: in apice rumpuntur; Has e- nim diverfi generis in genitalibus noxas fub pri- mum Luis ingreffum confpiciebant Veteres; ii ve- ro venenum in preputio fedem fuam fixerit5 tunc phimofes, vel paraphimofes fuccedunt; ii nervofx papilla? glandis veneno fint imbuta: , elevanturque, & cellulofa tenuis fabrica abfumitur tabo venereo, verrucae , porri, & excrefcentise carnofe di- verix qualitatis generantur ;ii glandulis inguina- libus malum infederit , bubones fuccedunt; Deni- que Fi interior ureter (c) Nicolaus Ciri Ilus difl. de Arge to vivo cafluit, to.IIL quas vel ex Tua rratura, vel ex varia praeparatione* vel comixtione cu liquoribus noftri corporis acquirit * ut diligenter, ac erudite Nicolaus Clrillus exprelsit. XII. Arabes Medici primi omnium fuerunt, qui Mercurium adhibere aufi funt; inter quos fuit Joa?i~ nes Dama/cenm; & quidem externe, ad fcahlem herpetem , ceterafque cutis defoedationes curan- das; necnon etiam ad pedlculoi enecandos; (tunc enim Luis contagium notum non erat) ipfum enim experiri ceperunt in hoc morbo ex analogia. Nam ciira vidilfent veteres illi Medici unguenta Mercu- rialia cum optato fucceflu in pluribus morbis adhi- beri fine ulla noxa, ipla ad curandam atram Luem accingi iunt. [#] Et primo Joannes de Vlgo-i & Berengerius Carpenfis {b) non infelici eventu, neque mediocri lucro hujus ther- rapejam Mercurialem primi exercuerunt; fed par- va femper doli utebantur, (adhuc enim metuebant a remedio non fatis explorato) donec, duce expe- rientia, pedetentim adauxere dofim. Empirici ve- ro magnam quantitatem unguenti applicando, mi- feros iegrotantes ita opprimebant , ut pr XIII. Exteriori Mercurii more quatruplici modo utebantur Patres Artis, nempe Unguenti 5 Empla- Jiri 5 five Cerati , Suffumlgii 3 & Lotiofih fpeciej (a) Bapt. Mortonus de morbogalL ‘Joann, Ajtruccius tom. i. p, 340. (b) Qabrtcl EaUopplus cap. 76. (a) Et primo Slliniebant artuum jundluras , imo aliquando totum corpus, cavendo tamen a capite , thorace, & abdomine, has enim nobiliores, ac praecipuas partes corporis appellabant; Nec fine ra- tione hHce locis parcebant; Nam Nobis pluries & pluribus Auftorum conftitit obfervatis, lethalem ab illitione harum partium exitum evenilfe ; Sic con- fentit Nicolaus Cirilltn in Tua Aurea Differtatione de Arge?ito hiftoriam tradens Nobilis Juvenis, qui ob capitis undiione ab incauto Empirico adhi- bita acutifsima febre, covuifionibus ftipata correptus, intra triduum vitam amifit; Igitur fapienter monet Vracafloriui , dum ad Vetrrnn Membtm fcribit (e- quentia: Parce tamen capiti, &pr £ cor di a mollia vita.... Neque aliquot illitlonibus Mercurialibus contenti , cas fepifsime in primis majori addita Mercurii do-? fi , quam aegrotantium vires ferre poflent , urge- bant adeo5 ut quamplurimi Jongilsimo ptialifino ex- haufti, tandem occumberent; quietfilethum effu- giffent, in tumefaftioncs capitis linguse horrendas incurrebant; [quae interdum inflammatione ita tu- mebat, ut dentibus confoderetur] (b) Graves etiam diarrheas, ac ditfenterias, vigilias, emophti- fes, epilepfias, flve infultus morbi caduci, exacer- bationes dolorum, dentium lapfus, manducationes impeditas, ingentes catameniorum fluxus , abortus 5n praegnantibus, inania phantafmata in hypocon- driacis, fimulque tetrum oris foetorem fibi compa- rabant; Item ulcera tfba£edenica Profunda* for di- (a) Aloyjtui Lnifone de Morh. gallic. tom. 1. [b] Trancifcm ValeriokOh/erv* Medie, pag. 332* 37 da , depafcentia, quid plura? linguae cum gingivis, aut gingivarum cum buccis coalitione, aliaque plurima hujus generis fimptomata: Inge- mifcebanf fic mi feri JEgri fuis claufi in hypocauftis» & nonnifi cum fumrna moleftia Unde tamquam infame , & crudele hoc medicationis ge- nus prz oculis omnium permanfit, omnelquc ab ejus ufu horrorem conceperunt. XIV. Aliquando etiam morbus non debellabatur nec a prima, nec a fecunda hydrargirofi , & tunc tantum mala a Mercurio produ&a ingruebant, ut nobis quotidie videre contingit; & i. Si Hydrar- girus bene purgatus non fit, multifque particulis eterogeneh fcateat, aut fulphureis , aut arfenica- libus; fepe etiam accidit, ut cinabaris nativa ra- tione vitriolicarum partium, vel etiam fortalfe ar- fenicalium, anxietates circa pnccordia excitet, quod & Geojfroy (#) bis, terve obfervavit; licet ipfa«» cinnabaris pluribus lotionibus purgata fuiflfetj Ex cinnabari fi extrahitur Mercurius, periculum etiam cft, ne fecum delateria mineralium corpufcula ra- piat , uti plumbi funt: quod namque plumbum io fe contineat virus nervis 6c membranis, quas vehe- menter condringit inimicum, plura funt, qux id docent. Videmus illud manifsfti* inquit Fridericus Hofmannus (b) uhi illi, qui mineras Saturninus tradant, urunt, fundunt, ponderant, a fumo iri inteflina defeendente in convul/tva tormina ahl adftriffiiones perthiacijfmas , manuum paralyfes, contra&uras, a/lhma fictum periculofum incidere , (a) Materia Medicatom. p. m. 246. (b) tom.-ui» Ttijfsrt* de Me dic ament* f di ion. 1. §• xvit. Sic etiam Illuftrifsimus Auftrte toties laudatus Ar- chiater colicam Piffonum frequenter fe obfcrvafte afterit in illis ? qui plumbo fundendo operam na- vant; Se vidifte ? etiam narrat in luis Commenta- riis? integram familiam laborare hoc morbo? dum ad culinares ufus adhibebatur aqua in magno re- ceptaculo plumbeo colle&a. II. Apoplexiae \ nam cum globuli argenti vivi figura Iint dona- ti? maximam attraftionem inter fe habere debent; attraftio enim corporum? ut demonftrant omnes Phyfici ? eft in ratione direila gravitatis? & cum inter figuras (§. XI.) fpha?rica fit maxima? ut etiam omnes Geometra? docent? ideoque Mercuriales glo- buli fuapte natura ponderofifsimi ? & rotundifsimi? majorem inter fe attraftionem habere debent; & ideo globuli Mercurii crudi per venas inhalantes in corpora intromifsi? & cum fanguine commixti in ultimis arteriolis? ubi motus humorum maxime lentus obfervatur? per vim attroiftionis fe colli- gant? nece (Te eft; unde in ventriculis cerebrh vel in ipfius tubulis ftagnantes? pra? maxima eorum gra- vitate vafa cerebri comprimunt ? & Apoplexias creant? tefte Joanne 7acobo VVcpfero in fuis Ob- fervationibus. Adunantur etiam mollecula? mercu- curiales ? intra retinae canales nervis adfitos non fine coecitatis metu ; illud obfervavit VVoollufiut in pluribus hominibus umflionem? & falivationem metcurialem pafsis? nimirum anteriorem camerarii oculi multis globulis mercurii ftagnantibus ?& vi fum male afficientibus refertam. Vidimus etiam e- lapfis retro annis in noftro Nofocomiojuvenem fero- phuralem gutta fer ena laboranteai non alia de cau- fa? quam ab ufu illitionum mercurialmm profefta. Hujufce nox£ fimile. ortura fcripferunt Rhenus Heyfierus. (a) XV. Obfervatu etiam dignse funt III. Paralyfees* & Ppilepfiee , unde celeberrimus, & non fatis lau- dandus Geyardus Wan~fjieten Archiater Auguftif- furi£B Imperatricis i\lari$ The relise in fuis Commen- tariis fequcntia nobis reliquit: [fi) Pofiquam Lues ver er ea per inunBiones argenti vivi tentata fuit , ut fope imprudenti confilio ah Aglrtis magna co- pia unguentorum applicabatur , obfervata docent , Epilepfias 3* Paralyfesfrequenter contigif/e. Unde ii 5 qui effodiunt argentum vivum vix excedunt tertium annum in tali opere, & fi ulterius talem artem exerceant, fiunt furdi, vel incidunt in ma- lum habitum 5 vel in Epilepfiam, vel in vertigi- nem 3 vel in paralifim 5 vel in alium fimilem affe- tfum frigidum, ut docuit Vanotius, Cenftitit etiam argentum vivum humoribus circlantibus miram mu- tationem corpori inducere , fed 3* frequenter elabi, et vafis colligi-i 3* Jlagnare, in ofilum cellulofs recejji- Jius ibi que pondere Juo membranas fenfiles praemefi- do* 3* di fi rabendo , dolores molcfiljfmos , tota vi- ta pertinaciter manentes producere. bic novi Ju- venem qui ad extirpandam tetram tuem ter hy- drargirohm pleniorem habuerit , iine ullo levami- ne licet cum neccifariis cautelis , & a prudentibus Medicis curatus fuerit, & nunc continuo in me- dio ofsmm femorum de dolore conqueritur,quin adhuc pofsit liberari, licet vana purgantia, necnon fulphurea medicamenta hauferitj unde merito Poe- (a) Tom* i. de Cataracta , alllque plurimi. (b) Comment. in Hermann. Boerbav. §. 107> 40 Graviora tnorhis patimur remedia, Nec vita tanti ejl vivere , ut pojjh mori. XVI. Hemorragias etiam iv. lethales multoties uftmi illitionum Mercurialium fequutas recordor; licet in adhibendis frictionibus neceffaria? obferva- tx fuiflent cautelse. Sic in Suburbio Villhen patet* vim corporis amit- ti* & ad tabefeentiam viam fterni. Tandem Scribentis memoria modo fuccurrit ob- fervatio a Boueto relata* (a} qua renes indurati* & vi- fcida materia referti* poft adhibitam hydrargirofim feruntur. Videtur namque, argenti vivi ope humo- res ineo Infirmo adeo degencrafle, & tantam ma- lignitatem acquifiviffe* ut iis partibus* in quas a na- tura detruduntur * Necro/im inducerent; Eam ob rem liquet falivationem ob hydrargirofim excita- tam cum venenorum effeftibus conferri aliquo mo- do poffe; quandoquidem hydropici modicum min- gendo vivant* cum e contra, accedente mercu- riali faJivatione* in noftro cafu* fuborta urin« fup- (a) Anafotn. Praft. llb» lll./cff. xxiv. Ohfirv* x. tom. II. p. mt* 614. -v prefsio mortem acceleraverit. Chirurgi vero etiam in curanda lue imprudenter fofo gerunt, infortuniis iftis aut vix attendentes , aut ea negUgentes* dum upftioncs turpis lucri caula cuicumque al* teri, licet tutifsima omnium methodo, anteponunt. XXI. A Veteribus Medicis Emplafira, ac Ce* rata ex Mercurio confefta uTurpabantur, praicri- bunturque hodie aliquando a Recentioribus iifdem in cafibus, quibus noftra artate illitus Mer uri ales adminiftrari folent. Quorum Emplaftorum formula; in officinis adhuc proflant, ut illud fub nomine—* Emplaftri Vigenis cum Mercurio evulgatum, fcili» cct quia ®Joanni de Vlgo maxime in ufu erat, eo* que nobilifsima; operationis habebatur remedium, quod millies fe expertum effe cum argrorum (lim- ma utilitate feribit. In Bubonibus, ac Tophis ve- nereis (a) commendabant h$c topica prifoi Scripto- res , & modo idem laudant recentiores Medici ja- liqui tandem ad ulcera rebellia, fcabiem, phtiria- iim cuti nuda; circa hypocondria panno laneo ex- ceptum Mercurium vivum , & cum (liilla pingue- dine flibatfum (b) applicabant , {quem cingulum pa- tientl* Kulandus appellat) quorum tamen empla- florum omnium non inutilem modo in morbis ve- nereis confirmatis admotionem , (ed etiam noxi- am quotidie experimur: quod multis etiam rationi- bus demonftrarunt Au&orcs. XXII. Suffumigia ex Mercurio viro in ufumJ pra&icum advocabant Veteres ad morbos venereos profligandos \ & primo Angelus Bononlenjh qui ipfa, (a) Prax. Medie./tve Comment. in Herma». Boer* hav*h' 79* (b) Mich. Aug.Etmull* tom. i.p. 7$6 54 parabat ex argento vivo faliva, vel terebinthina (a) extintfo; vel tandem cinabari, quo inde mar- teria alendo igni apta reddebatur; Alii cinahari ar- tificiali) vel potius ethlope minerali-) vel ex una libra hydrargiri cum floris fulphuris mixta) unciis quatuor fuffumigia conficiebant; Ex his vero non leve dam- num Tendebant #gri, unde melius quam Recentiores ipfi5 non fuper prunas5 Ted potius fupra ferrum.» candens talia ingredientia injicieda •valler autumat,& hacce methodo affirmat,fupra duce- tos utriufq. fexus pueros, Juvenes, Senes , Mulieres utero gerentes le curaflfe ab hoc morbo. A Re- centioribus etiam Medicis Chirurgis Parifienfibus quamplurimis fummopere illa commendata vide- mus, pr#fertim in carie ofsium natalium ; (£) Ve- rum quidem eft,aliquando falutariaconperta elfe fuf- fumigia; licet multoties diverfa infortunia ab eorum ufu fuccedere obferventur; unde cum magna cau- tela, & prudenter, & a prudenti Medico admini- ftrari debent; aliter alvi folutio-, erofio palati, ca- fus omnium dentium, aliaque prava jure timenda veniunt. XXIII. Huc pertinent, partium corporis ablu- tiones ex (locantibus5 rarefacientibus, difeutienti- bus paraftf, fimulque ex Mercurio fublimato cor- roiivo confecfte, qua? apud antiquos Medicos 'iILj ulu erant; fic parabantur: Unci# du# Subii- (a) Ejffahi & Ohfervatlom de la Societ e de Edlm~ hourg-tom* iv.p. 45* 'Joann. Ajirucc. tom. 1. llb, II. cap. vili.(b) Ludovlc* Marte ad dijfert. an in cu- randa Lue vener* fuffumigia rlt Anginis. In extirpandis etiam glandulis fchirrolls idipfum proficuum lopicum experiuntur Recentio- resj [cj Quod jam olim noverat magnus Chirurgus jfoannes de Vlgo in componendis fuis trochileis de Minio. Ulceribus tandem rebellibus curandis Mer- curium (ublimatum corrofivum fub forma unguenti a prifeis Medicina* Cultoribus accommodatum le- gimus. Celeberrimus Zappata-> dum apud Hifpa- nos Artem falutarem exercebat? cum magna laude? ac agrorum levamine (e curafle aflerit varia ulcera fordida phagedenica linimenti hujus ope? quod un- guentum sEfculapll appellabat. XXIV. Paulo tardius coepta efl Mercurii inter- na adminiftratio. Cuioblhbat vero veterum Medi- corum auftoritas? qui hydrargirum epotum vim»» [a] ColleBlon. Lulfin. tom. 1. (b) Praxls Me di- ca ? Jive Comment. in Hermann. Boerhav. tom. v. [cj Hermann. Boerhav. de Lue Aphrodljiacap» 5* DoFlor Malovln Chiml, Medie, tom. 11. maximam enecandi habere arbitrabantur, [aj Jo~ annes vero de Vigo his exutus , vel ut alii cenfcnt , Andreas Mattiolus, Prarcipitatum ru- brum interne prsefcribere aufus eft. Inde Barba- rojfa (b) luas interne adhibendas pillulas ex Mer- curio crudo excogitavit. Tandem ut dirum Celtic£ luis feminium extirparent radicitus, varia, ac di- verfa praeparata Chimica omnis sevi pra^fcriplere—> Patres Artis, uti VreecipUatum fia~ vum-i Album , Rubrum, Viridem, Metallorum Cry- ftalli, Vitriolum Lanee, Vitriolum Veneris, Scobem Veneris, Vitriolum commune Alise etiam innu- merae Mercurii praeparationes evulgabant in dies Chimici, Icilicet qu& illius deftillatione perficiun- tur, inter quos primum locum occupant Bezoarti- ca difta medicamenta, qua? vi lexipharmaca pol- lere creduntur. XXV. QuaTiverunt inde ex America auxilium tetri hujus morbi, plane ut noviter inventi reme- dii, fcilicet Mercurii, fama, atque nobilitas quoti- die obfolefceret, & obfcuraretur \ unde circa-» annum 15170 ut refert Antonius Gallus Medicus Parifinus, omnes Cultpres Artis ufum ligni guaja- ci amplexi funt, fcilicet quando Confalvus ab In- fulis Antillh redux, ubi a contrafta lue curatus vi- debatur, in patriam tranfvexit fecum hanc metho- dum, adeout ea lignorum therrapeja luem omnem eradicari poflfe omnino crediderint j unde fadtum cft, ut magno cum applaufu decola illa in ufum medicum traducerentur, tamquam omnium anti- (a) Dio/cortdes lih. v. cap. 70. [b] Tret des Mer- cur. par. monfie Bello fi» p% 15» Venereorum Iaera Anchora * Hacc itaque ligna sl* Medicis utplurimum fpecie decoftl in aqua propi- nabantur, licdt aliqui in locum aquse vinum fuffi- cerent, [a] quod hoc forte utilius reputarent. XXVI. Alia etiam innumera, ac diverfa reme- dia a prifeis Scriptoribus laudata fuerunt, velut fpecifica adverfus luem veneream, uti radix chhif, farfa Varillay lignum Sajfafrai 5 Oxi cedrus, Ka~ ron 3 aliaque (imilia. Non defuerunt etiam, qui temporibus pofterioribus (olo balneorum aqua? dul- cis ufu virus e corpore eliminare fe poflfe, exifti- marent; Alii per vena? legiones repetitas; alii per pharmaca, alii per Syrupos , alii per lotiones , & id generis plura auxilia venerea: Luis curationem aggredientes. [h\ Tandem fseculo tran&fto pleri- que Medicorum Anglicorum, ut Doftor Uren, Clar, Major, aliique rem omnem Chirurgia? hifu- foria commifcrunt, [r] infundendo follicet, benc~ ficio inftrumenti appropriati, medicamenta varii generis, ut cflfentias Sajfafras* Guajaciy cum fpi* ritu ¥ urnaria, Sinapi* vel Cedri paratas; Aft me- liora vero pnedi<5lis decotfa viperarum, ac ferpen- tium reputabantur a Michacle Hetmulero , quas etiam maximi ufus apud veteres Medicina Culto- res ? magna?que exiftimationis fuiife comperio; un- de in morbis venereis dclperatis tamquam (aerum afylum habebantur* (a) Colle e, Luiftn» tom, l. [h] 'Jo annes Aft rue, iom. 1. de morh, vener* (c) Mich* Angelus Ile i mu- ierus tom. 1. CAPUT III. I)e Medicamentis , quibus utuntur Retentiones Medici in Aphrodijiaca Lue curanda; XXVII. f—■■ I ON una quidem apud *. Recentiorcs pertraftandar Luis hujus viget metho- us: Qyic^am enim deco- camdem metho- dum acerrime defendunt* licet eorum votis parum arrideat. Inter Scotos etiam Dodtor Dovar Medi- cus non mediocris fama?* laude infignis * in Prae- ceptis fuis prafticis* argentum vivum interni fumi Inculcat* tamquam maximum in hac lue remedium. Inter Britannos *ac Irlandos Chimicos funt, qui- bus eadem methodus cordi cft, unde iEgris labe hac contaminatis hydrargirum ingerunt magna do- fi * ufquedum ad uncias duas cum dimidia utpluri- mum afeendant , eaque ratione * \_a~\ nulla faliva- tione curationem hanc abfolvi putant; quod ta- men falfum repererunt multi * ut teftatur 7oan- nes Ajiruccius * de Morbis Venereis . XXIX. BoruJJi verti 1 M Saxones Medici pnea- liis remediis antivenereis Mercurium dulcem ha- bent * incipiendo a granis tribus ad grana otto* uf* quequo manifefta indicia falivationis imminere fo- (a) EJfats Ohfervations de Rimbourg tracl. IJI. pag. 4?d. tom> vii. pag. 8$. leant; (a) fed in lue confirmata Inefficacem hanc methodum eflfe, multoties obfervavimus; [£] un- de faniores Medentium tantum in morbis a lue « incipiente ortis Mercurium illum praeteribunt. Fora- ro mercurialem hanc medicinam hypocondriacis in- fertam eflfe, numerofifsimis obfervatis celeberrimo- rum Virorum conrtitit. (r) Quo loco tandem vix abrtinere me poffum, quin judicium afferam de pillulis non ita diu a Kelfero vulgatis , quibus* ille jaftitat, luem veneream con* firmatam penitus curari. Non quidem hoc dico* quod illarum pillularum praeparatio (quam de indu* ftria celat Medicus ille) mihi explorata fit * ve- rum fi confidercntur quacumque ad dofim pillula- rum * quicumque utendi eis modus * quacum- que ad earum cffe&um fpeftantj In fumma ejuP dem methodus * in adhibendis hitee pillulis* quam fuse deteribit, intelligitur fane, compofitionerau pillularum ingredi Mercurium dulcem, vel aliud fimile mercuriale componens, quo pafsim apud Germanos (V) nonnulli uti folent in curatione mor- borum Venereorum. Equidem fi methodus Krifert rite conferatur cum methodo adhibendi Mercurii dulcis, atque hinc in- de jufta judicii lance librentur phenomena curatio- nis > omnibus , qui a praejudiciis liberi funt, clarfe patebit, arbitror; Primo, in utraque methodo opus efle, ut medicamenti dofis in dies Secun- (a) cjoan?i' Ooflcrdik Schacht dc Lue vener, p. m, 266. fbj *]oann» Aftrucaui de Morh. vener. tom. 1. [c] Prtder/c. Hofrrta7W. toni. vi. §. xx. /, m. 314« [dj Oojterdik Schacht cap. 1. do, Utrobiquc cavendum e(Te, ne- vis, & ferocia Mercurii latentis fauces, & interiora oris peten- do, phtialifmum infortunioru plenum excitet. Ter tio, Hinc Medentes, tam qui Ke ferum fequuntur, quam qui Mercurium dulcem adhibent, eo unice intentos eife, ut univerfa remedii efficacia deor- fum feratur, & quotidie femel, vel pluries alvum ducat. 61 Quamobrem cum in methodo noftra vix umquam phtialifmus fnili aliquando in jam Mercuriali un~ guento delibutis) compareat , neque nece (Tum (it, ut ad avertendam lalivationem, qu£e nulla eft, pur-< gantia adhibeamus, aut venam pluries (ecemus; & praterea jam ex noftris a-grotis patuerit, vim omnem remedii noflri, urina largiter effufa, aut leni alvi folutione prodcunte, compleri, confici- que : colligitur exinde, methodum noftram ab illa Keiferl longe diverfam die, multumque noftram antecellere. XXX. Gallis porro plurimis, ac Neapolitanis Medicis fola illitio Mercurialis placuit, & prse aliis Prsparatis mercurialibus debellando huic morbo aptifsima creditur. Jam vero duplici modo ipfam adhibentj modo plenius, modo ftriftius; unde ple- nior, & parcior hydrargirofis exurgit; primam in- famem , & crudelem elTe, non eft qui non videt, ut Cupra intuiti fumus; Secunda, licet fuis infor- tuniis non careat, altera multo itiitior eft; nam in ultima corpus difponitur iteratis phlebotomiis, bal- neis aqute dulcis , lacfte, repetitifque purgationibus &c. dein parvis dofibus unguenti /Egrum interpel- lati illinmnt ufquedum , faltem uncia? du* cum di- midia impendantur: fed perperam cum inde pntya- 6 2 lifmus immodicus incxpc&ato fupervcniat, & la- bia , ac gingiva: tumere incipiant, parotides do- Jorc affici , dentes mobiliores fieri, & humores in putridum liquamen converti; aliquando etiam Mer- curius tanta, & adeo violenta vi inteflina irruit, ut (anguis in famem folutus fevifsimam in cardiah giam, tormina , dolores iliacos, coi ico (ve , & om- ni fere humana patientia majores, Dljferiteriam acerrimam, aliaque plura fimptomata excitet. Eve- nit fiepe fkpius etiam, ut virus, hydrargirofi licet pacatum mitigatumque, fileat interdum; poftea ta- men quali ex Infidiis emergat, & hominem crudelius affligat ; unde in dies videmus bis, imo & ter in- ftitui iliitiones mercurialcs, abfqe extirpati veneni Tigno; vel fi aliquod levame in le perfentiat in totum vero non liberantur; (a) ideoque poli in- unftiones, licet morbi fimptomata aliquo modo re- mittere videantur, altis interea radicibus aftjs,de- nu6 revivifeunt; Succedit etiam non raro, morbo jam profligato, mira in delibutis virium debilitas, ob fluidorum, qua: tuenda fanitati neceffaria funt, nimiam evacuationem, plane ut prae imbecillitate vix» moveri pofsint. Dantur etiam morbi, in qui- bus illitus mercurialcs vix prsefcribi poliunt, vel faltem non nifi cum maxima pernicie agrorum, fci- licet primbj fi febri lenta (§ xx) labora verint,& ad in- fignem marcorem redafti fuerint; tunc fane nulla medicaminis, aut alimenti genera, ob i nullam a veneno venereo (anguini labem, infirmos valent reficere* Si etiam oflacarie fint erofa, nocivam fo- re illitionem* docent omnes eximii Pracftici; Nam (a) Ilennan* Boerhav, de tue aphrodl/tacap. w. v* tunc atomi mercuriales colliguntur ut diximus (§. 14.) Ipfe etiam jfa- Aftruccius hujufce metho- di patronus , ac acerrimus vindex , collectionem mercurii3 licet invitus, fatetur frequenter continge- re in ofsibus cariofis. In mollibus etiam partibus, locum habere pofie camdem non inficiatur , unde faniprcs Pradtici in hoc ca fu , ab ejus ufu horrent, & nunquam adhibent 3 ut docuit Alicolatts Ori Ilus de hifce, & fimilibus morbis. Tertio fi fcorhiitica labes 5 cum celtlca conjungatur, in tali cafu hydrar- girus merito damnandus eft, in primis fi fcorbutus in fecundo gradu Boerhaniuna confiiterit, ii enim homines, pneter crurum tumorem, faciei colorem pallidum,& fufcum, habent etiam gingivas tumidas, ac putridas, eafijue fanguinem ftillantesj unde fre- quenter hemorragia: ficpc IcthaleS in hoc morbo fuboriuntur; Nam fanguis eorum magna acredine vafa rodit, unde fanguis profluit , praci- puc ex gingivis, ubi vafa maxime nuda confpiciun- tiir. Habent tandem omnes humores corruptos, & acres, coque a Mercurio ita adhibito facile exa- fperandos. Sic dum Neapoli degerem addifcendac Medicina caufa, in Nofocomi o Incurabilium virum quadragenarium fcorbuticum obfervavi, cui interior oris cavea ulceribus tota erat obfita, necnon gin- giva laxa:, & tumidiores cernebantur, idque non aliunde profeftum, quam a gonorrea virulenta, quam in fua adolefcentia contraxerat, {ed quam non rite curaverat: hinc juxta vulgarem methodum allitiones mercuriales cum ei pnefcnptjr fuilfent, nulla mora, quin poft tertiam unftioneni heinor- ragia fanguinea fuperveniret, qux nullatenus fifti potuit; Ita namque dilfolutus erat Mercurio ejus /anguis , ut vafibus (umraopcfc didentis y viam dbi fecerit in aliena vafcula,& mortem attulerit, Porr r mercurialem imparem plurium annorum experienr tia didicimus. XXXI. Ne vero pravos falivationis efferus per- tendant /Egroti 3 Frideric. Hofmau• [c] vir famige- ratifsimus Canphoramaddendam e(fe unguento mer* curiali 5 jufsit methodo jam faeculis tranfaftis ufita- tifsima. (d) Parificntes Medici hanc viam ingrefsi. (a) Lancljius de Motu cord., & Ancurifmat. p. tn. 168. *Joa»n. Oofterdich Schacht cap. x.p. 179, [b] Herma»»» Boerbav.de lue Aphrodifiacap.m. 4. (c) de Lue ve»er. cap. 4. 96. [d j JAefue de morbo gallico pag» i6. falivatiom occurrere; unde impraesentiarum un- guenta admittunt roercurialia , in quibus Canpho- ram certe pro bali medicamenti confutuunt; (Qua- le illud, quod tam egregie a praedarifsimo Deflo- re Torres dcpradicatur.J quam methodum nunc in patria noflra nobilitat Doflor Cajetanus Azzopardl in Medicis (cientiis maxime verfatus, (equitur . XXXII. Tandem anno vigefimo fupra millefi- mum feptincentefimum Henrlcus Hagnenot novam Luis venerese curandae rationem, illitione hujus ar- genti, amota omni falivatione reperit, (a) feripto- que vulgavit 5 in qua commendat, ut quam aegro- ti ungantur mercurrali unguento, prius in balneo aqua; dulcis per femihoram permaneant, quo cutis vafa exhalantia, & inhalantia magis patula fiant, capacitates canalium illius vaporis ope augeantur, folidorumque (lamina emollita relaxentur; unde—» motus ac impetus (anguinis versus peripheriam cor- poris magis determinatur. Demonftrant etiam Phy- llei Neutoniani omnes, (anifque rationibus evin- cunt , fluida omnia concurrere, quo minorem in- veniunt refiftentiam; & ideo cum tubuli in ambitu corporis laxentur, per aflionem balneorum, & dia- metra canalium amplientur; efficitur, ut particula: Mercurii debiliorem ibi renixum patiantur, proin- deque in horum canalium parietes vim , qua ma- xime pollent, exerceant. Itaque metus futurae fali- vationis praecavetur, dum (anguinis motus mitigatur, nec (ua parte lymphatica & fubtili fpoliatur, qu«c adeo in his morbis neceflfaria efl; adeoque 1 Thlzfes-i aliique plurimi morbi arcentur. Hinc lana [a] No vel, Molcn des Dones 3 Vuuftion Me r cur* ann* J 734- praxi pluries conftitit, phtialifrriuin a Mercurio in- non Tolum inutilem ette, verum etiam cor- porum tutelam magis infirmare, quam a lue vene- rea ipfa, (tf) vel a fimili morbo tedi potte , vide- retur; Hac etiam methodo magna quantitas aqu£ Balnearis a valis inhalantibus abforbetur, unde acri- monia fnaguinis a mercuriali unguento illata mirum quantum mitigatur. Hanc indicationem maxime proficuam ette, cognoverunt etiam veteres Artis Cultores; unde AloyJIm Lahoree in fuo traCatu de Morbo gallico idiomate Hifpanico confcripto, dum ffgrotis in ufu illitionum mcrcurialium funt, per- fpirationem, ac fudorem promovendum ette di- xerat; fubjungit etiam alibi, dum de hujus morbi curatione traCat, quod fi iis non fuccedat illa cu- tanea excretio, tunc cratta leCi ftragula calefacien- da fint 3 & vino afpergenda 5 his aegrotorum cor- pora involvenda., capite interim bene teCo; verum fi his adhibitis 5 fudor non erumpit, ttupis calefa- cis ex canabe confeCis uti jubet, ut fudores pro- moveantur. Quas methodus, licet fervorem fan- guinis, ejufque acrimoniam a Mercurio ortam le- niat; necnon a laboriofa, & fera falivatione aegro- tantes liberet, fanitatem vero amittam non refti- tuit; aCio quippe argenti vivi, ut infra patebit, magna ex parte pendet ab ejus divifibilitate, & ideo quo magis attenuatur Mercurius, eo poten- tius venereum virus dividit, ac abripit . Hzec di- vifio Mercurii profluit a vi cordis impellente , & a ftriCiori lumine canalium, per quos urgetur; hinc (a) Nicolaus Cirillas in Commem. Mich* Het- mulier* tom* 93 2* e converlb balnea aqua? tepida? vafa cutis laxant, & diametra canalium augent, & ideo Mercurium illitum ab ulteriori divilione prohibendo efficiunt, ut inefficacior aliis mercurialibus praparatis evadat. Obfervata etiam celeberrimorum Virorum idipfum docere videntur \ qua de re nova ture ingeniofe—> methodus nunc in defuetudinem abiit. XXXIII. Adeo noftro a?vo Mercurii crudi evul- gatus eft ufus, ut non toliim in morbis venereis ipfum adhibeant, verum tamquam remedium uni- verfale cunctis pene malis eradicandis aptum extol- lant, adversus fcilicet tumores, etiam Inflammatorias, uti anginas, ubi immodico ufu propo- fuere Medici quamplurimi Neapolitani; Imo in acu- th , malignis etiam Vehrihus commendatum a mul- tis video , tamquam unicum fpecificum • [a] XXXIV. Quomodo agit Mercurius crudus in_> corpore, diverlimode explicatur ab ipfiufmet Fau- toribus ; Aliqtli ex lingulari ejus natura, per expe- rimenta tola cognotocnda agendi rationem repe- tunt ; Alii Mercurium venerei virus lingulare an- tidotum effie docent; Alii nullam Mercurio vim tribuunt, fed ex quodam metallo, quocutn fub malagmatis fpecie jungitur, vires luas Mercurium nutuari tuentur; *Joannes AflrmccIus ex omnium.» corporum motus legibus perpenlis vim ejus expli- care annititur; Eitcarnius vero, qui ex hifce pro- prietatibus plurima deduxerat pulcherrima in Me- dicina; opinatus eft, gravitatem argenti vivi (olam fufficere, nec aliam facultatem deliderari ad eruen- dos metalli in corpore efferus, Aliorum tandem. (a) Morreali Epidem\ di Reggio /. M. xvm. J 68 qui pro fllltione mercuriali militant,me«s eft, ex qua- tuor fontibus ejus efficacia deducere, fcilicct exGr#- Ditat e T>hijihilitate, Figura, &vi impelle Ete- nim cum mercurius liquidorum omnium fit pondero- fifsimus, omnes ejus mollecula? fingillatim fumptae , fuanr gravitate fpccificam majorem aliorum fiuidoru particularum feorlim acceptarum continent, & toti moli proportionalem, ut demonftrarunt Phy fici om- nes; Hinc fi mercurius cum aliis liquidis fit commix- tus, & utrifque motus ab eadem caufa imprimatur; multo celerius movebitur Mercurius,& diutius ferva- bit motum Tuum,quam reliqua liquida;quapropter illius atomi in fluidorum reliquorum particulas, Tegui motu impingentes, has vi quadam, ab exfcef* fu velocitatis Tuae orta penetraturae funt, necnortj majus momentum motus iifdem impraefiune; unde omnium hornorum corporis noftri divifio, & Tali- um attenuatio . Haec innituntur rationibus a Phifi- cis , Mathematicis defumptis. Demonftrarunt quip- pe hi Viri momenta percufsionum e(fc ut reftan- gula, ex gravitatibus , Sc celeritatibus corporum motorum fafta, hoc eft, fi corporis gravitas A. fit Celeritas vero =: 3. productum erit 4. x. 3. ~ 12., quod aquatur momento corporis A. mo- ti. Unde corpora, qu£ majorem habent denfitatem; eadem celeritate manente, fortiora, & majoris mo- tus funt capacia, quam qua? minus gravitat; Na fi cor- poris B.gravitas non fUtuatur 4. fed cs in hoc cafu cum producum, ideft p.fequitur mome- tum corporis B., debilius tofe. Hinc ergo& fimilibus argumentis fuperftruftam arbitrantur infigne, quia- liis remediis eminet Mercurii crudi, praftantiam, fed de hifce fufius infra. (Gap. vi.) CAPUT IV. DE EFFICACIA SUBLIMATI CORROSIVI Ctm fpiritu Vrumenti commixti in omnibus morbis venereiis defperatis. Raco veneni tus , five Mercurius ■ fnhllmatus corrojivui maximum re- medium audit in lue venerea con- firmata, ac efficaciore elfie Mercu- rio crudo, experientiiis tot ma- gnorum in Arte Virorum edofli, orae*»**, i i 3 a (Tere re non veremur. Artem enhn experientia fecit, exemplo monftrante, viam, te fle Hypocrate\ hoc tamen non obflante, adhuc Medi- cos ab ejus ufu, tamquam a potentifsimo veneno, cxhorrefcere video. (Vj Sic Stephanus Vranclfcut Geofroj in fu# Materia Medica fequentia fcribit: „ Mercurius corrofivus intus fumptus eadem, qug „ Arfenicum , fimptomata excitat. „ Carteuferlus etiam fcriptum reliquit: „ Sunt quidem, qui Mercu- ,, rium fublimatum corrofivum, in multa aquafb- „ lutum, vel firupo quodam mitificatum in variis „ morbis rebellibus , ut & ad fialivationem in lue „ venerea excitandam, interea commendant: Ve- „ rum unumquemque hortor Medicum , ut ab ufiu 5, concreti hujus interne femper abflmeat, fi alis 9, confidentiam fialvam, & famam illibatam fierva- „ re velit. Noxseenim, quas produdum hoc in- „ terne ufiurpatum infert, non femper poli primam 3, flat im adfiumptionem, fed perfipe po/1 notabile „ demum tempus fientluntur.,, Sed quam falfa, 3c [a] Ludovicus Lefau p, 36, inania fint Cartuferll difta, ac Geoffroi, infra cla- rius patebit. Medici enim noflra setate florentes quampiurimi medicamenta tantum fimplicia amant pncfcribere; & refte quidem, cum fimplicia 5 beet fub magna doli propinetur, periculo omni vacet; fed Iixfce {olis pharmacis Artem concludere velle, & compfiota negligere, illud aut Medentium incu- ria:, aut ignorantia adferibendum merito eft, Un- de dum pertinaces morbi contingunt curandi, mul- toties aegrotos domellicis hifce auxiliis aggreffos pro delperatis turpiter relinquunt, nedum falutem, donum adeo optabile, ac necelfarium ipfis reftituunt. XXXVI. Eli enim Sublimatus corrofivui Mer- .curius ipfe ab acido falis marini rofus, &in fub li- me elevatus, qui concrefcit in cryftallos albas, Ipfum parant Chimici fequenti modo: Recipe Mer- curii purgati quantum placet, diffolvatur in aquae fortis s. q., folutio ad ficcitatem evaporetur, adeo- ut in fundo malfa fali na fuperfit ,quam permifee- rijubet falis comunis decrepitati partibus quatuor.De- inde in matratio vitreo colli brevioris inftituatur fublimatio, elevabitur malfa falina, quam Subli- matum corrojivnm appellant, ut fapienter Stepha- 7Uis Geoffroi in fua Materia Medica proceflum hunc exponit. Interim Sublimati corrofivi dele&us habendus eft, fiquidem plerumque illud multis venis arfeni- calibus faturatur , quodque proinde a noflra praxi proferibendum efl: Dignofcitur autem Sublimatum corrofaum verum a fiftitio, feu rite pneparatum ab adulterato, fi pauxillum olei tartari per deli- quium affunditur, aut fale tartari teritur: tunc e- nim fi mixtura fiavefeit, certum eft indicium , Su- hVmatum bonum e(Te: fin contra nigrefcif, nequa- quam prode (Te, ait Michael Bernardus Va lentinm fa\. Non abfimili ritu procedit ad dignofeendam, fiquse infit, in Sublimato Arfenicalem copiam. Mi* colam Lemerhn , fi Tcibcct pauco Tale tartari con- fruflum nigrum evaferit; aliter enim (1 flavedinera acquifiverit, bonum cenfct. Alii Sublimatum cor- rofivum diverfa analifi aggrediuntur; quod proin- de carbonibus ardentibus fuperinjiciunt , atque fi in tali cafu flammam alit ceruleam in ufum medi-’ cum inferunt; fi vero flamma illa fuerit aliter co- lorata, eumdem a foro medico exulare jubent. [£] Tandem remedium hocce noftrum ufurpaturo mi- . nime necelfarium efie videtur, ut fublimationem repetat, una enim fublimatio fufticit, modo obti- neatur maflTa falina cryftallina, alba, nullis aliis in- quinata coloribus. Hanc fiquidem eximias illas do- tes habere ad luem veneream debellandam, ex va- riis tentaminibus tam celeberrimi VVan-fmeten, quam noflris videbimus infra, XXXVII. Ufus apud Medicos Germanos rece- ptum eft, ut in morbis venereis defperatis Sublh matum, fpiritu vero frumenti dulcificent. £fi enim- Spiritui frumenti liquor albus fubacidus, parum»* amarus, oleo nitens, quod nutritium vocant Chi-- mici, qui ore guttatus lenifsimi, ■& faporis lingu- laris, necnon penetrabilis, mobilis, parum infipid/, Ytnaximopere)percipitur. XXXVIII. Multifariam fpintum hunc eliciunt Chimici; Donzellus jubet, ut frumentum cum ali- [a] Hi/lor. fimpllc. re for. //£. j., de Mineralibus, [bj Alexius Pede montanus par, 3. pag* m* 21, qua portione agrt in fufhcienti aqua? quantitate ma- ceretur , donec fermentati© incipiat, quam lento dein igne promovendam vult; dein fermentatum jam antea in vafe terreo liquidum in alembicum reponit, & aliorum fpirituum vegetantium more. Balneo Maria fpiritumhunc a frumento extrahit. Nos ver6, antequam a frumento fpiritum elici- mus, varios apparatus praemittimus; & primo: Seli- gimus grana frumenti matura, optima, ponderofa, jamque Cicca., & integra; Haec enim meliora re- putantur a Gortero , quae aquis fluvialibus immitti debent, ibique relinquenda, ufquedum optime emol- lita intumuerint. Dein exempta frumenti gra- na ex aqua in loco aperto , ac ventis perflato, ut vitalia rudimenta feminum, & radicum excitentur, & aftuofa reddantur, atque germinare incipiant. Sed attente praecavendum cft ne nimio $ftu mate- ries putrelcat, & n£ diu germinans radicem ,fub- ftantiamque farinofam abfumat, aliter enim fpiri- tus noder frumenti non habebitur. Deinde germi- natione finita oportet, quam ocifsime frumentum illum difpergere,ne ita acervatum, fervorem con- cipiat , utque ventis perflari comode pofsit. Frumentum igitur ita praeparatum in aliquo va- fe terreo collocamus, & prefertim ubi calor loci in- ter fexaginta, & feptuaginta gradus reperitur . Servari debet preter hxc apertum vas, ut aer li- bere ingredi, & argredi queat, tegi vero panno laneo, ne infe ut major quantitas fpirituum extrahatur; neque recipientis parietibus* fundoque* cum uftionis metu adhaereat. Neque pratereundi funt plerique alii prarparan- di Sublimati noflri modi * quos diverfi Auftores tradidere. Sic Sgoblus ad ufum internum fpiritumj feu oleum diaforeticum dulce elaboravit* quod ex Sublimato corrofivo cum aceto acerrimo dilfoluto parare docuit; Sic alii* hac folutione ncglefta* fta- tim infundunt vini fpiritum optime recftificatum in cucurbita larga 5 haud adeo longa * & poft brevem digeftionem arena? * igne non ade6 ferventi * ex- trahunt vini fpiritum * repetuntque cocobationem* ufquequo Sublimatus totus in formam olei * vel fpiritus albicantis tranfeat per alembicura (a) Sic tandem Carolus Mufltanus (£) eumdem fpiritum prseparat * & ad fydera extollit in curandis ulce- (a) hertlnl de ufu Mercur.p• y* (b) lih* J84. ribus malignis cancrofis, pnetertim renum , & vc- fica?, tam intrinfece, quam extrinfece adhibitum. XXXIX. Hic enim Spiritus fibliniatm corrtfi- vus mirifice dulcefcit adeo , atque innoxius reddi- ur; nam dum Mercurius corrofivus in fpiritu fru- menti diffolvitur, nece (Te eft, ut ejus partes fal- tem diflbcientur ab invicem, & punfta contatfus mutent, quem antea habebant cum vicinis partibus; (VJ Unde molleculac cubica? Sublimati divifionem magnam fubeant oportet, & inter fpatia vacua fpi- ritus frunlcnti fefe infinuent per vim agitationis, qui in tali cafu tamquam vehiculum Sublimati re- putandus eft; Granum enim unum Sublimati in-» duabus faltem unciis Spiritus dififolvi jubent G*r- mani Medici; \_b\ Unde clarifsime liquet, corro- fivam vim Sublimati magna ex parte, & in totum melius dixeris , correftum iri; Salium enim omni- um , dum (oluta fluunt, vis quali univerfa amittitur, Boerhavio doce te; unde de his agens, fequetia habet; Argenti vivi fublimati dracma una lethalis eft : „ eadem in viginti quinque aquar libris diluta in- noxie adfumitur; nam aqua omnia venena ener- >, vat. „ Sic etiam Nicolaus Lemcri in fuo curfu Chimico [dj afferit, Sublimatum corrofivum aqua calcis folutum ftatira flavum colorem acquirere, ac ade6 corrofivam vim amittere, ut cuilibet abfquc vita? periculo propinari pofife. Id ipfum vidit Cla- ri (simus Sidenbamiui in illo fervo, qui cum haud modicam fublimati corrofvi quantitatem fumplif- [aj Gugliclmin* de falib. p. nt. 2oo. (b) VV*f-vie~ ten des Maladies dans les arm&es, (a) Praleftion* in injtjl. Medii. §. li*9' [d]m* i8£. (et multa aqua tepida mgefla a morte liberatus e(1. [a] Alia etiam exepla legi potiunt apud Bajfanum in fua Epiftola Apologetica Romse edita contra Bonei* lum anno proterito 1761. Plura enim alia hujus generis nobis ob oculos ponunt Ghimici omnes; fcilicet ii Butlrum Anti* monti , quod venenum atrocifsimum efle, omnes docent, & nemo dubitat, fi aqua calida dilua- tur, illico in calccm mutetur, humoremque aci- dum innocentem conftituat. \b\ Sic etiam fi 0p~ pium in non afluetis magna doli propinetur, maxi- mam perniciem affert, & apoplexiam, mortemque gignit, & tamen quis nefeit quanti ufus fit in Me- dicina, & quantum segrotis profit; [c] unde %5V- denhamius [ lic£t ex fua natura formidandus fit, tamen fpintu frumenti commixtus fuam vim deleteriam deperdat > & in falutarem medicinam converti pofsit; ut mfra ab experimentis clarius patebit. Merit6 igitur Doftor Bojper de Soauvages negavit, reperiri pofle vene- num , quod in auxilium arte non cedat, neqtie_> medicamentum ullum, quod toxici naturam non in- duere, imprudenter ufurpatum, valeat. (VI [a] Fpift, refponjl fuh finem. [b] Chrifiianus Blafche p. m, g8. [c] Cranen de homine torn. 1. [d J pag, 104. [e] Differt at, fopra li Medie. cbe attacc. ah une parti p. u» XXXX. Chimici etiam omnes id innuere viden- tur, ab omnibus vegetabilibus extrahi majorem , vel minorem, quantitatem falis alkaltnl effent talis* Imprimis ex granis tritici magnam hujus falis vim elici, demonftrat Geojfroy'* (V) H#c enim Talia acidii obtundunt, & vim ejus opprimunt, unde neceffe eft, ut a fpiritu frumenti partes aliquae Sublimati acida? camdem. fortem fubeant. Unde Boerhavius ChU xnicorum omnium Coriphieus, in Elementis fuse Che- mia , ex acerrimis caudicis fola mifcela alka- li cum acido , datim nafoitur fal neutrum* blan- dum , frigefaciens, nullo modo rodens, limlle ni- tro regenerato reperit. XXXXL Et licet fpiritus frumenti improprie alkalinus dicatur, ideo quod magnam quantitatem acidi ipiius flemmte intra fuos poros involvat, ta- men acidum in Mercurio corrofivo luxurians, maxi- mopere difTolvit 5 fuaque parte oleofa intricat, ne- xuque intimo cum ipfo jungitur; ficque Ipicutaj acida fub oleo latentia vim fuam dimulantem, ac -corrofivam ex parte amittunt; quandoquidem .exiguam partem olei in frumenti fpiritu contineri, omnes Chhnici confentiunt; [h\ Neque temere, & ad pompam formula nodra? adjungitur Spiritus frumenti, quo multum inertem reddi Sublimatum nodrum, & fupra diximus, & experientia confirmat. Siquidem non abfque ratio- ne frumentum diverfimode paratum, una cum mer- curialibus de indudria mixtum. fu i fle , a divertis Auctoribus habemus. ItaPetrus Bayrus Taurinenfis (a) Part. III* p&g* 68. (b) Stephan. Geojfroy de iegetabilib. indigenis par*. XII* /. m» 78. pilulas Tuas contra gatlicos dolores, nodo fi rates, & exulcerationes habet apud Luijtmtm, [a | quas ex Argento vivo, Rabarbaro clefto, Diagridio , Molco, Ambra, & Farina frumenti, cum fuccoli- monum conficit. Ita quoque fimiles pilularum for- nis occurrunt apud *J.oannem VVierum Dolorem Medicum adversus luem hanc, fa<5te ex maflfa ,l quam cum Mercurio farina tritici ingreditur, {ti) It a tandem, A udiore Ajlruccio-i ufitatifsimum ha- betur inter Sinenfcs adversus morbos venereos re- medium , quod abfque ulla fpecierum ambage, cx Mercurio dulci, Terra Japonica, Farina tritici, aliifque fimilibus mixtis, & affiifa aqua communi in paftam fubmolfem pinfatis conficitur, (c) quibus illud planum fieri potefl aliquid in fubftan- tiam frumenti, quod particulis alioquinacutifsmiis, & certo laefuris involvendis, enervandifque fufficiats proindeque tela Sublimati nodri coerceat ita, ut illa intra corpus fumpta prodelfe quidem femper , nocere nequaquam pofsint. Spiritus omnes vegetantium falia rodentia dul- cificant, omnium Chimicorum confenfu; cam h&c nihil feredifferant inter fe. {d) Hinc ex fumma par- ticularum tenuitate, & fimul ex diverfa ipfomm gravitate emotionem aliquam, feu levem fermen- tationem oriri confequens cd; unde mollecularum angulis per illam intedinam agitationem multum abradi neceiTe ed; & ideo earum aftionem eadem ratione imminui nullus dubito. Dcmondrant enim fa) Tom. i. p»m. 736. (b) Vide Aflracc. tom. II* llh. v. Saeculi xvi. »00?. 2. (c) Differt. *• de Natu. §* iv. iDLi. Formula 1. (d) Boerhav. Ekment. Cbem* tom» II. par. 1. /m. 43« Phy fici omnes* quod corpora omnia agant ratione Tuae figura: * duritiei *. & gravitatis &c. unde dum figura angulose* vel cubica minuuntur acumina-» levigantur; perit etiam ftimuli momentum* & ero- fionis imprefsio. XXXXII. Hoc etiam exemplis fimilibus illucta- tur; Icihcet fi oleum VUrloU fpiritu vini aroma- tico* acido fulphureo * volatili & etheris pauxillo pragnante fblutum erit* liquor anodinus Hofman- ni anu i emergit* quem in lignis fedamis antifpaf*■ modici * antibemeticl titulis celebrem* apud Au- (ftorem legere eft; & quem verum venenum e(ie* omnes fatentur* nec unquam in ufus medicos pra- Jcribendum* aut ab ullo* quem Teiam* praferiptum haftcnus. XXXXIII. Caute ergo non minus * quam fa- pienter Britanni Medici in cineribus piantarum_> corpufcula ferrea exiftere in fuis Obfervationibus evulgarunt* Inde permoti* quod Magnetis ope ea- dem attraherentur. Qujnimo anno 1704. 1705. 1706. 1712. in Adlis Accadentis Scientiarum Pa- rifienfis * in omnibus plantis partes ferreas repe- riri * demonltravit doftifsimus Lemerj* ex Jaborio- fifsimis experimentis ejufdem Audons in meile—» peraftis* hoc etiam confirmatum habemus; Nam li quis unquam vegetabilium fuccorum a ferri natu- ra* & indole fuit remotus * certd hoc Msl e(fe vi- detur; Quod nihilo tecius arte trabum in capite* ut ajunt * mortuo * figna ferri dedit non obicura* attraho quafi uncinis a prafenti magnete. Quid quod deftillatum mei ferruginea bxcce corpufcula exhibuit * qux laudati Au&oris fid(? a magnete, al- liciebantur, Tandem tequenti exptrimemo rem ex- tra dubium roffocaflfe videtur: fcilicet fi lunaturae, ferri Nitri fpiritus vehiculo innatanti addatur o- leum tartari per deliquum * tunc jucunda germi- natio fpeftatur a Chimicis* arbor Martis appellata; quje quidem germinatio folo oleo tartari nitri fpi- ritu commixto cum tribui nequeat* reflat * ut me- rito cum dotfifsimo Auftore eandem particulis fer- reis adfcribamus evolutis* fibi varie adhaerentibus* & diverfis vafis parietibus applicitis* evidentifsimo argumento elementa ferri ab acidis diffoluti ulti- ma flamina vegetantium penetrare polfe. Alpbon- fus B ore Ilus * (a) Marcellus Malpigh'iusy [£J aliK que Au<5lores abunde experti funt * femina planta- rum nihil aliud effe* prster plantulas ipfas * quam- primum evolvendas* & ampliandas; unde fi feges ipfa ferro ditefcit * ut vincunt Chimici; idemquc in frumento quoque inveniri neceffe efl. Exinde ab Hermavno Boerbave edofti afferimus* acidas par- tes abfbrberi a ferro; (c) & ideo non temere Illu- flrifsimus Baro Gerardus VVan-foieten fpiritum fru- menti feligit * corrojhum Sublimatum mitigaturus* Lapidem infernalem caudicam vim omnibus notam* limatura tamen caalybis exceptam* infontem reddi* nemo inficiatur; (d) Vitriolum etiam chalybe fatu- ratum medicamentum fit innocuum; ita etiam carius fuhllmatus covrofivus cum limatura chalybis contritus* benignus fit * omnemque fuam vimj ro- dentifsimam deponit; fcilicet propter naturam ah [a] de motu animal. pag: 174. (b) par. I. [c] Ele~ ment Chemic e om. II. p. 117. Ni coi. Ciri Ilus di/fert, de ufu ferri medico, (d) Boerbav. de virib* medicam• / multo minori ratione fpirituofum oleofum in finu gerat, quam fpiritus V. G. Vini. Hinc eft, quod Spiritus hic nofler numquam odorem fpirat acidum, neque deguftatus acet ullo modo, ac proinde in- ter phlegmatis quo abundat partes, fpicula nativa acida irretita, & funime diluta continet; quibus proinde praegnans particulis , & Subli- mati granis atfuius, Sublimatum in minima fcindit, & affriat , & tamquam totidem cuneis immeabiles virus venerei moleculas vedlum in vafcula dividit. Argumentum ergo petitum ab Hifioria Termenta- tionis 5 & methodo dulcificandorum Talium acido- rum delitefcentium , infirmum plane cenfendum eft, utpote quas Talia acida mitia Tunt, neque adeo effradla , atque multum inflammabili parti unita» Ted qualia in Hordeo, Cerevifia &c. latere impli- cita demonftravit Geofroy; (a) & Tanc oportebat ad Tcopum noftrum, ut (i quid oleofi Spiritui no- ftro inhasreat levilsimum , neque ullo modo vola- tile efiTet; Similiter, neque conTpicue acidum, ne- que ullo modo mobilem eflfe oportuit Spiritum non Arum» aliter enim fi Tpiritu ardenti olcofo, quin-» & acidis volatilibus, & mobililsimis (cateret parti- bus Spiritus Vrumenti arte noftra paratus, veren-* dum Tane eflfet, ne deglutitus, & glottidis aper- turam prastcrlabens , minima ejuTdem parte vafa pulmonalia in TpaTmos traheret, & tufsim feralem excitaret; Qme infortunia poft affumptum vinum valde TuITureum contingere utplurimum, Audior eft *}ocmnes Hejman. .(£) Ut tandem praeteream»» ab acidis aculeis Tui juris Tadlis, & prjefertim ab pleo fis partibus nimium exaltatis ladleorum ofcula adeo confiringi, ut aditum omnem liquoribus i(li- ufmodi pernegent . Concludendum itaque eft, experientia tefte, Sc comite ratione, fi quid boni expedlandum fit in morborum Venereorum therrapeja a Sublimato in Spiritu frumenti liquato, illud omne parum, vel i. nihil . (a) Mater Medie. tem* 2* feft* i.artic. 9. (b) Tom, 2. pag* m» «ihil deberi oleofb mobilifsimo, inflammabitique principio, quo orbatur, fed maximam partem pro-r ficifci ex particulis acidis } una cum mucilaginofis > farinofifque intermixtis, quibus jun«ta opera uni-» tis, & in fanguinem venerea lue affectorum illapfis, & Sublimati minutifsimas partes eo modo mitifica-» tas, atque obvolutas traducentes, qu£ omnem fe- licifsime curationis morborum venereorum paginam adimplent; forte etiam acidum illud cereale quid fpecificum adversus nefandam Luem in finu gerit; exemplo, & argumento funt gallica fiqui Lue ad- ufque olfa infecti ad Liburnicas damnentur; illi namque folo pane bis cocto, & aqua utentes , ra-f dicitus curantur -w XXXXIV. Primus fere omnium Auftorum, qui de Lue venerea fcripfere Cronologiam, fuit RH eardus Viftman Chirurgus; qui in fuo traftatu De Lue 'venerea anno 1676. Londini edito, inter re- media ufu recepta ad curandam luem Americanam Draconem •venenatum numerat, ipfumque in aquas fontana dilfolutum aegris dabat, ipfifque multum prodeffe, Icribit; dein a quibufdam Prafticis hoc remedium multum commendari, refert Ajlrucciui% fe autem illo nunquam ufum fuitfe feribit... Succefsit deinde Empiricus quidam Anglus, qui anno 1717., referente Turnero , {h) peratfis mub- tis periclitationibus methodo fu#, qu£ cum noftra coincidere videtur, famam conciliare conabaturf & quidem felici aufii, ut idem Turne rus memo^ (a) Hejmaij tom. 2. pag, m. 36$. (b) DIftrt, de Morb. vener. Edit* Londtn. ann* 1717* pag* m. 99- rise prodidit. Porro Subit mato corrofho ite. ute- batur 5 ut illius o&avam partem in ofto partibus fpi- ritus vini dilueret» Atque ea ratione paratum» hor- dei» aut alterius Gerealis jufculo infufum dabar. Docet etiam Qarolus le Roy (a) in Tuis Qua?ftio- nibus Medicis» decem ab hinc annis cum fingulari fueceflTu» incantamenti ad inftar» in morbis vene- reis confirmatis» atque defperatis Mercurium Ju~ hUmatum corro/ivum adhibitum fui (Te a quodam_> Chirurgo ad Gallos curandos» qui in exercitu in- veniebantur» tunc apud Belgas degente; eorum enim quamplurimi hoc morbo laborabant. Notum etiam erat hoc remedii genus apud Gallos* regnan- te adhuc Rege Ludovico XIV.» fub titulo: Lc Re~ med. du Chevalier» forfan quia fcques fuit» qui hoc- ce remedio ufus» fuiflfe primus videbatur» & fo- his qui arcanum hoc pro morbis venereis debellan- dis pofsldcbat. ([l;) . XXXXV. Hermatmm Boerhave tandem de Mer- curio fublimato corrofivo agens» (c) haec habet : »» Granum unum aqua: uncia dilutum dat reme- 5> dium cofmeticuni prudenter ufurpantibus. Vc- ,». nenum omnium inferorum cutaneorum fimplici », lotura-. Si drachma talis mixtura: fyrupo viola- ,» ceo mitificata potatur bis» terve in die» mira »» prjeftat in multis morbis incurabilibus . At pru- »» denter a prudente Medico; abfline» fi metho- ,» dum nefeis.»» Cubica: enim partes Sublimati courofivi per alkali violarum maxima in parte cor- riguntur, & ideo vis ejus venenata fupprimitur» & • (a) Qutftion- ULpag. 7- (hi) Car olus le Roy qutft* I .p. tflc) Elm• Qhmie tom, Ihpar, lll.proC' in veram medicinam fms Aphrodifiac# commutatur, ut ih §. xxxx; alibi etiam (abjungit f laudatus Au- ftor fcquentia; Mercurius fuhllmatm corrofivus Jf Roh fanthuci permifcetur5 plurimumprodeji in mor~ his eronicis\ Quas omnia fatis probant, Mercurium fublimatum corrodentem ab lier manna Boerbavh ufitatum fuiffe . XXXXVI. Sed qua methodo Sublimatus eorrofi- ms propinari debeat, & quarnam iit ejus dofis, ia quo vehiculo, & quibus morbis conveniret, adhuc in obicuris latebat; nullus enim ex Auftoribus al- latis ad bite iter aperuit, donec noftra aetate cele- berrimus Antonius de Haen confilio lllufhrxfsimi Ba- ronis Gerardi VVanfivieten, {h) Vir fane omni feientiarum eruditione clarus , & Praeceptoris fui hudis imulus, diverfis experimentis in Nofbcomio Praftico , allifque in locis efficaciam hujus remedii in morbis venereis defperatis expertus eft, & Ty- pis vulgavit, etiam omnium primus; quo tanquam duce praevio, rite hujufce remedii adminiftrandi modum noflrates Medici intellexerunt , & ample** xi funt; dum fcilicet de quodam xgrotante confu- lenti Dcxftori Joanni Bruno, Medico Primario Xe- nodochii Sacra Religionis Hierofolymitana, refpon- fum niifit ille vir; en hiftoria ipfius verbis feripta. XXXX VII. Nobilis /Eger fexagefimum annum** natus, macilenti habitu, ac fauguineo temperamen- to praeditus, floridiori adhuc decimi feptimi anni aetate Gonoream contraxerat; hanc. Parentes ce- fa) De virili, medicant, part, III. cap. x 111* (b) Qhriftian. Blafibe differt, de vi venereor. me~. dica. lare ftudens , intempeftiva curatione fupprefsit. Verum» qui jam morbo occurrifle putabat, continuo de acri difluria conqueri coepit ; hanc quoque—» neglexit JBger nullo virs regimine ,; nulloque remediorum fubfidio per plures annos adhibito; Morbum ha:c magis efferarunt , utque in veram_» veficalem ishuriam inciderit magno tenefmo ftipa? tam 9 atque imi ventris tenfione magna,qus Phlo- gofim minabantur , tantoque cafui proflo fuerunt venae Tectiones , emollientia, (emicupla , interna mala&ica , atque externa, aliaque generis hujus legibus artis confona, qua? tamen ex lententia non fuccefTerunt , ut ad Catheteris ufum confugere o- pus fuerit; hujus ingrelTum perdifficilem etiam fu- mus experti 5 ob nimios offenfos obices in collo velles; at ingreflTo tandem reiterationis ope ano- diuorum , ac phlebotomiarum nimia uring copia»* manavit tota fabulofa, muccofa, & pure plena, c- jufque fedimentum quartam matulae partem occu- pabat ; neque mingendi pruritu capiebatur, quiiL* ob nimios conatus in fpafmos incidebat, nili C*-» thetere impromptu effet Chirurgus, cui bis, ter- que in die mancipari cogebatur; attamen medica- minum ope ex Catheteris faftidio tandem emerfit; die vero vi gefimo non adhuc expleto, quod ria iterum exitiofa incefsit, atque licet mitius in infieviflfet conatuum acerbitate in diflen* fione vefics, non impari tamen contumacia, refti- tit prareleftis antea remediis, nec nili Catheteris prseftantis cefsit : At pcrfiftentia morbi adhuc ur- gente , alios Profeflbres accerfivimus, confulen- tes de mo/bi caufa.- radicitus evellenda , at- que concordi fenteutia lac, jufcula, ex Mercurio remedia prarlcripfa fuerunt & illitiones me.rcuria- les in perineo inftitutse, quarum ufo falivatio in- gens gravi poena excitata fuit. Ad ufum.» inde feri, balfami ex pareira brava confedi deve- nimus, atque demum ad balnea confugimus; hi (ce vero incaflfum adhibitis, nihil profecit Mger coa- dus afsidue uti Cathetere. Multumque poftea ve- rentes inducias, quas conatus pepigerant, obicef* que in collo veficse, ac fedimenta pene deteda, neque temere prorsus fafpicantes, mufcularem tu- nicam veticx paralyii affedam eflfe, veficatorium in oflfe facro decrevimus, quod fane magnopere profuturum fperabamus; noftra vero nos delufit opinio. In hac rerum anguftia omnes ferd confilii expertes Parifienfes, ac Neapolitanos Medicos con- fidendos duximus: horumque fententia fuit, liti- bus mercurialibus fupponendum Aigrum, eique la- deam curam exhibendam ea methodo, quae im- praefentiarum viget; lnfce tamen fruftra quoque perpefsis dolet /Eger, cademque morbi tyrannide hadenus torquetur; quare nunc, Expertifsime Vir, te adimus, tuam implorantes opem; Sed ne quid- quam hifloria: morbi te lateat, fcias , .Egrotum* qui ab ineunte ufque artate veneri litaverat, com- moda , ac efficaci feminis ejaculatione feniper co- ndire, nec nili fumrno conamine paucam tenuio- ris liquidi copiam exantlabat : huic incommodo variis curavimus remediis occurrere, at nec ceteris impari infelici fucceffu conatus noftros delufit. In- terea deferiptae, qua diligentia potuimus, totius morbi hifloria nihil fupereft, nili ut fingulari huic morbo tutam atque efficacem medelam ftraa? & toti Europa: nota in lue.mededa felicitate tua pppqnas. Vale. Rtfpon* Refponfuni lllnjlftjfim 'Domini Anfonii de Haen in Vnherjitate Vindobonen- ii praxeos Vrofcfforis Primarii • XXXXVIIL 55 Xafteperpendi cujus’an~ 55 jLjnofifsima origo gonorea arguit, 55 iterata venere adeo virulenta, ut in duftu urethe- 55 rx partibuique eam in principio ambientibus peP „ fimas genuerit excrefcentias, quf hyfcuria->/tyaH~ M dijfuria producendis apta? nata? funt. 55 Quotidiana experientia 5 ufufquc pr& ccden- 55 tiura foculorum mi Hies demonftraverunt , ejuP 55 modi gonorea fymptomata ptyalifino mer- 55 curiali fanari nequaquam 5 fed perafta falivatio- 55 ne peculiarem fui curam pofcere; ad formidandum 55 ergo hoc fimptoma curandum, duo indicantur. 55 Primo 5 ut obftruftiones a gonorea fuperfti- 55 tes> ac excrefcentia? tumore fque prodeutes blande 55 folvantur remedio efficacifsimo quidem folven- ,5 te 5 reliquo vero corpori amico. Praftat mira- 55 biles prorfus in hoc cafu efferus mercurius fuh~ 5, limatus mixtus cum magna fpiritus* frumenti „ copia: Summo cffeftu hoc remedium damus e- 55 tiam pueris 5 & puellis fertur fac illimd. Rarif- 55 fime continuus ejus ufus falhationem movit, 55 quod fi advertetur os petere 5 Hlico purgante 55 deorfum fertur; caufaque cur nequaquam fali- 55 vationem cieret 5 erat 5 quod non fufficienter bi- 55 berent ffgroti. 55 Secundo indicatur remedium, quod urethere „ inditum , tumores ejufdem fenfim blandifsimc ,5 confumat. Parificnfis Chirurgus Daran fuis tu- „ rundis plurimos tales i quos novi* &, examinavi Jdcin- „ deinceps 9 aut curavit, aut vitam iplis folerabi- „ Icm reddidit, qu£e geruntur te m per in uretra, 55 nili quando urina urget, & tum urina emi fla, 55 illico remittuntur in uretram. 55 Mercurii fublimati corrofivi grana viginti, „ fpiritus Frumenti libras tres m. Sumat, mane je- „ junus,& vefpere bihorio ante coenam, coclea- 55 re unum, ideft unciam unam de dic. ,5 ty. Radicis bardam 5 Graminis 5 Althe de varia medicametp- rum efficacia fequentia docet .* 33 Mercurius fubli- 35 matus corrofivus curo fpiritu frumenti datus ert .55 remedium incomparabile, & in multis cahbus s, utor cum piofpero eventu, & experientia fcm- 35 per optatis votis arriht. ,5 Aflerit etiam eo- dem in loco 5 fc curafle Juvenem, feptem picn- fmm fpatio, ab albugine, & opacitate cornea:, quam pertinax, & fimul perperam tranata lippitudo In- vexerat, nullo alio remedio interno adhibito, pra> ter Sublimatum in fpiritu Frumenti diffblutum. Sa- nitati etiam hominem reddidit, qui poft & craffum pterlgioji, in cornea enatum, luem ve- neream ex impuro coitu contraxerat*, Nam & a lue, & a panno corne Septembris, verfanti adhuc mihi Vindobona? non paucos Jiphilliticos videre contigit perfeftifsimc hac, quam dixi, methodo curatos; quorum adeo hiftorias, in ufus privatos utcumque exaratas, heic adjicere confultum vifum efl. OBSERVATIO PRIMA. LI. TT Omo quadragenarius robufti tempera- X 1 rnenti 3 poft impurum coitum 5 ulcera in glande habuit; cui adeo varia auxilia fuerunt adhibita 3 prout morbi curatio poftulabat 3 ut fibl fanus effe videretur; (ed lapio biennio} ophtalmia frequens3 nccnon ulcerum caterva fupervenitj quae circumfcripta 3 profunda 3 in ambitu callofa* fau- cium lacunar occupabant; accefferunt etiam dolo- res gravativi, qui segrum maximopcre vexabant> notfurno prarcipue tempore , & dum e Ie guina ferebatur, qii£ foedis ulceribus oblidebat ,5 adeo, ut utrumque inguen, pars pubis inferior, ,, cum dorfo penis, & ferotum finuofis, & inter „ fe mutuo communicantibus fiftulis deturparetur; „ Ingemuit per tres circiter menfes fub hoc ul- „ cerofo, & foedo cruciatu , morbum folicit£ ce- 3, lans, metu ja<5lurae famse perterritus, fed audis 3, quotidie doloribus, & ferpente malo, rem ape- „ rit Medico, conftanter tamen negans, fe cum ,, femina rem habuilfe; nihilominus tamen mercu- 33 rialihui aliquoties purgatus eft3 & adhibitis ex- 3, terne detergentibus cum aqua phegedenka mi- 33 tiori5 apertifque finubus trium menlium fpatio, confolidatis ulceribus 9 fanus effe videbatur. „ Intcrim feminium contagioTum, religa ftaticr 55 nc inferiori 5 petiit fuperiora; infectabat enim 35 pofl quatuor mcnfes caput 5 & fauces, cum ca- 55 phalulgta nocturna, fere ad infaniam ufque: Ad- 35 fcripfit hunc morbum /Eger tempeflati 55 frigida, (erat enim menfis Decembris) hinc flu~ 55 xlonem e(fe credens 5 varia applicuit fuffumigia, „ quibus fe effccifle putabat 5 ut dolores capitis a 3, fua vehementia remitterent; recurrebant tamen 33 fepius dolores tum caput3 tum omnes artus oc- o, cupantes 5 jam intenfo, jam remillb gradu 3 at- 35 que id per univerfum prope annum, donec fub- 5-5 fequente menfe Novembris3 fedem fuam altius, 33 &in capite, &in faucibus morbus figeret; fa> 33 viebat enim virus adeo, ut dolores capitis diur- ,3 ni 5 ac praecipue nocturni, cum moleflilsi- 33 ma fimul angina , nuferum per duos menfes in- 3, ter mille cruciatus in lectulo affligerent; appa- ro rebat tandem in palato fornicato foramen, quod 35 fcnfim ita dilatabatur 5 ut pollicem magnitudine 35 facile irquaret; mutabatur tunc vox in incondi- 33 tam plane 3 & ingratam; Neque hic ftetit mor- 35 bi atrocia5 fed eoulque furebat 9 ut cum in_» 33 cmaciatifsimo homine pinguedinem non inve- 33 niret, in membrana mucofa narium , eorumquc* 33 recefsibus lateris poti(simum (iniftri3 figeretur. 55 Accefsit tum adhuc id ad cumulum miferiarum, 33 ut obturatis a tumente membrana muccifera,. 30 naribus 3 aerem per os tantum duceret 3 audi- 33 tufque organon fere penitus periret 3 & fimul 33 tam foetidum halitum, tantamque mephitimore 33 emitteret 3 ut nemo, nifi e longinquo, illi lo- 3, qui vellet; qua? res miferum adeo perculit, ut ,3 fecum firmiter (latuerit ab hominum confortio ,3 fugere, & velle eoufque putrefeere, atque ex- 33 edi 3 donec miferrimam mortem obiret. His 3, animi angoribus oppreffuSs amicorum fuafii mu- 33 tato con(ilio3 adivit amicum Illuftrilsimum Vanm 33 foieten, qui 3 re intellefla , fplrhmn frumenti 33 cum SuhUmato corrojivo illi porrexit 5 & quoti-* 33 die mane unum cochlear Tumeret 3 injungens. 33 Paruit dBger, & quatuordecim dierum ufu id 5, effertum eft, ut unum os fpongiofum inferius os caderet, & foramen in palato ad pili minoris 3, magnitudinem concrefceret. Excidebant (ic fen- 3, fim plura ofsicula hinc inde carie exefa; ince- 33 pit tum liberius refpirarc per nares, & foetor 3, aliquantum remifit; plurima tamen morbi vis hg* 3, rebat adhuc in Jinu maxillari finifiro, ejufque 3, olfe , quod in tophum elevari videbatur, do- 33 Jorque in hcc latere continuus aderat; deftrue* 33 batur lamella media inter fmums & alveolos ,3 cientium; unde facium efl: 3 ut feries dentium 55 maxilla fuperioris fmiftra? retrocederet, dentef- 55 que ejufdem lateris breviores redderentur, unuf* 55 que jam antea cariofus caderet; poterat per 55 hunc alveolum perforatum facile Itylus in finum 55 ufque deduci} multumque inde faniei foetidif- 55 fimse perdiu effluxerat. 55 Dum ha?c fiebant, foramen in palato, quod 5, jam ad concretionem tendebat , rurfus amplia- 5, batur, & novum ulcus in maxilla? dextera? parte ,5 externa nafcebatur, quod diu confolidationem 55 renuebat. Tandem fic poft quindecim menfium 55 fpatium Sublimati corrofivl ope fanitati reflitu- 55 tus efl: 5 & jam a biennio fine ullo dolore inco- 55 lumis valet; nifi quod vocem mutatam habeat, 55 & laminam argenteam foramen illud palati clau- 55 dentem gerat. Hunc ergo morbum venereum, 55 qui tam diu huic corpori inhsefit, & ipfa jam_> 55 offa occupaverat 5 fine ulla aut fluxu 55 alvi, aut alia excretione, (niti quod iEgerquan- 55 doque in Icfto fe diutius continens aliquantum 55 fudaret) Mercurii fuhlimati corrofiyi efficacia 55 mitigavit 5 abflulit, fanavit. „ Refert etiam laudatus Auftor, plures tales a?gros eum palato perforato folo hoc remedio lanatos vi- diffe, quorum omnium morborum hlfloriam deteri- bere longum heic foret; Scribit etiam de quodam Juvene ita lue affefto, ut palatum exefum maxL mopere haberet; itaut vix loqui poflet , qui licet falivaffonem pafifus fuerit, hujus remedii ope jam fcnfim fanabatur. OBSERVATIO SEXTA. 99 LVII. j, \ 7 Ir quadragenarius diu arthritide 35 y venerea moledifsima affliftus fa- 35 livationem ad eradicandum hoc malum in auxi- 35 lium adhibuit 3 fed lic£t crudelem hanc curam j, (at j ut videtur 3 non eo ufque 5 quo dcbuiffet) 33 fubierit, mitigatus quidem erat morbus3 nec ta- 33 men penitus extirpatus; paulo enim poft5 iifdem, 33 quibus ante3 doloribus cruciabatur; quinimo no- 33 ftu adeo fiebant violenti 3 ut vix ullus efifet ar- 33 tus 3 qui non violentifsim£ doleret: molefhe fi- 33 miri aderant artuum contrasiones3 ut iEger fi- 33 bi ab horrendis convulfionibus metueret 5 & in 3, tibia pedis finiftri jamjam tophus formari coepe- 33 nt. Auxilium quadi tum effc a Sublimato corrofi* 33 do cum fpiritu frumenti 3 cujus iEger quotidie 33 bis unum cochlear fumebat, & intra breve tem- 33 poris fpatium integri ab hoc morbo liberatus ed; 33 adhibitis dein thermis Baadenjihm ad roboranda, 33 ut ajebat, membra, jam fani(simus vivit. Id au- 33 tem in ufu hujus remedii huic /Egro contigit, 33 ut per aliquot dies quotidie ter 3 quaterve fine s, ulla moleftia purgaretur. „ OBSERVATIO SEPTIMA, LVIII. 35 Ontagiofa veneris labes in viro 33 triginta circiter annos nato iru 35 fuperficie externa corporis radices (uas fixerat 35 itaut iota totius fere corporis cutis; elatis* 3, tis 3 & dolentibus tuberculis oblideretur 5 pluri* 33 niifque ulceribus excoriata deturpati corporis fe- 35 clam praeberet faciem; traxerat ulcerofum hoc 35 corium ger per longius tempus 3 donec mole - 55 ftifsimo morbo viftus3 auxilium peteret; invenit 55 hoc in Mercurio corropvo fublimato 5 quo vix 35 per tres feptimanas hauftoo jam magnus ille • 35 ulcerum numerus ad pauca redaftus eft ; itaut 35 intra quadraginta dies vix ullum ulcufculum am- 33 piius confpiceretur 3 cum e contra prius latio- ribus etiam plagis corpus depafcerent* OBSERVATIO OCTAVA. LIX. 55 \ /\ Ues 5 cui venereura virus humori- 33 IVI bus oculi primo cornea: 33 opacitatem3 dein albuginem induxit5 imo malum S fenfim auftum acrimonia fua coneam in ulcu- 33 Icula minutifsima fenfim latiora eroferat; unde 33 ophthalmia ulcerofa in utroque oculo vifum ab- 33 ftulit; cujus tamen Mercurii fuhllmatl ufu al- 33 ter oculus penitus jam reftitutus eft; in altero 33 vero malum ita mitigatum eftj ut vix unum 3 3> alterumve ulcufculum adhuc fuperfit 3 quod qui- 35 dem 3 etiam fi vifum non abflulit > objefti ta- 33 men videndi accuratam difiin&ionem aliquantum 33 adhuc impedit 3 ulteriori Mercurii hujus ufu5 ut 35 apparet 3 ex integro emendandum * Adfunt etiam fimilium curationum Mercurio fir1 blimato abfblutarum exempla apud *J.oannem Bona* qux ad majorem eonfirmatianems, & ut Alferti no- ftri veritas magis elucefcat 3 hic adneftere opera: pretium exiftimaviimisj quorum primum fequens cft* OBSERVATIO NONA. LX. \ | Obii is Juvenis calida , & humidaJ 53 corporis natura proditus y pofl vi- 33 rulentam gpmrheam y qua rede curata fuerat 3 33 quoniam lapius cum impuris mulieribus reni ha- 33 builfet 3 ei veruca*3 & exigua ulcera in glande 33 orta funt. Hac quoque curata funt5 fed virus 33 non omnino fublatum* Cum hereditario hemor* 33 roidum fluxu laboraret 3 coepit eodem copiofio- 33 re aflici , itant in malum corporis habitum ind- 33 derit 3 cura non levi jecoris 3 & lienis obftrn- 33 dione, Accedebat fubinde febricula eum 33 alvi fluxu piures dies perfeverante. Ex his nia- 33 lis omnibus vires ita protrita? funt 3 ut brevi 33 etiam, & lenta ambulationi minime fu Ih cerent. 33 Medicamenta adhibita funt multa* eaque ex va- 33 lentioribus.. Qua? cum non fatis profecilTent3 in 33 eam opinionem venimus, morbum a latente lue 33 venerea foveri , cujus quasdam apparebant non 3, prorfus obfcura ligna. Nam & capilli magna ex 35 parte fluxerant, & lata?, croceaque macula, aftl- 33 vo prafertim tempore > in fumma cute efflore- 33 Icebant 3 & in glande rubra prurientefque pu- 33 ftula oriebantur, qua tamen cito per fe evane- 3, Icebant.. Itaque fuhllmato: Mercurio /Egrum cu- 35 rare ftatuimus... Hujus granum unum in duabus 33 vini fpiritus unciis folutum eft5 eaque fpiritus 33 quantitas in fex portiones divifa3 quarum duas 33 quotidie 3 alteram raan6 5 alteram vefperi Jsger 33 fumpfit. Sex diebus elapfis3 dua vini fpiritus 33 uncia cum uno Sublimati grano in quatuor tan- 33 tum portiones divifa funt 3, jntra duos, dies fo- „ mendas . Semper autem flatim a medicamento 5, tres libras potavit dccoflionis ex hordeo5 atque 55 alrhetf radice . Eflfeftus medicamenti fuit ejul- 55 modi.' ut primis diebus alvus 5 qua’ antea liquida 55 erat 5 coafta fuerit, & urina copiolior fluxerit 55 cum ardoris fenfu. Praterea levis quidam ojlco- 55 copus dolor in humeris, Sc tibiis perfentiri coe- 55 pit, qui antea nunquam moleflus fuerat. Unde- 5, cimo die fubllmati dolis iterum auefla efl; Nam „ granum in duabus vini fpiritus unciis folutum in 5, tres difpertiebatur dofes , ex quibus dux quoti- 5, die data? funt, altera mane, vefperi altera. Hoc 5, modo curatio in quinquagclimum ufque diem-» 5, produtfa efl. Ex hac adaucta Sublimati doli3pri- 5, mis quidem diebus , alvus flepius quotidie cum dolore mota efl, flmulque (anguis ex hemorroi- ,5 dalium vaforum ofculis copiolior effluxit; ita ta~ 3, men , ut iEger hsec optime ferret. Procedente 3, tempore 5 alvus aliquantulum fubftitit, fed ta- ,5 men quotidie liquida fine dolore defeendit, he- 55 morroidum fluxus imminutus efl, ac tandem pro 5, fanguine tenuis tantum lympha exivit, doloref- ,5 que , qui in ea parte fatis graves erant 5 plane 5, celfarunt. Urina femper copiofa profluxit . Sub 3, finem curationis quadam exigua: puftulse in glan- 5, de orts funt, fed breviTponte decefferunt. Vi" 5, vidus faciei color 5 virefque aucfte in dies ,fana- 5, t lori is fpem jam antea fecerant, novifsime arger 5, (e refte habere teflatus efl. Cibus ex hordeo3 & 55 vitulina fuit carne, potio copiofa aqua?, in qua 5, hordeum coquebat cum althese radice. Coena 5, parca concdfa efl. Primo curationis tempore le- •5, (5lo fe continuit /Eger, poflealetfum reliquit; 55 fed e domo non exivit* nifi curatione abfoluta. 102 53 Paucis poft diebus aquas 'ultrlollco-marthles po- 55 tavit eo ut in priftinam (alutem refti- 55 tutus fuerit. COROLLARIA. I. 55 T) Rimis curationis diebus dolores quidam „ JL ojleocopl in humeris , & tibiis excitati 55 funt 5 quos yEger antea non fenferat. Cujus rei 55 ea fortaffe caufa afsignari potefl:, quod ftagnan- 55 tem iis in locis humorem ofienderit remedium, 55 ad cujus difcufsionem folidorum fibras magis 35 quam alibi ftimulando diftraxent. Ex quo dolor. II. 53 Illud animadverfione dignum efi: cum an- 33 tea propter magnam, qu# in ftomachi, atque_j 53 inteftinorum fibris erat , laxitatem, atque debi- „ litatem 3 alvus liquida defeenderet 5 primis die— 33 bus ab incoepto remedii ufu coartam fuiffe. Num 33 id ad ilypticam, & corroborantem remedii fa- 33 cultatem referendum efl. Itaut effertus deinde 3, mutatus fuerit, folutis a medicamento humori- 33 bus 3 hujufque acritate pnevalente etiam prop- 33 ter adaurtam dofim? OBSERVATIO DECIMA . Lxr. „ yV Lium quoque Nobilem Juvenem bi- 35 jljL temperamenti, qui ex venerea 35 lue 3 vago ofieocopo dolore torquebatur, prarfer- 35 tim in peftore, cum recurrenti fpirandi difficul- 33 tate , hoc remedii genere eodem ferme tempo- 33 re curavi 3 nempe ad idus Maji anni fuperioris* 33 Unum Sublimati granum in duabus vini fpiritus 33 unciis liquatum 5 atque fex portionibus divifum* 35 ex quibus duas quotidie fumpfit , mane fcilicet * 53 & vefperi,cum liberali potione deco»5lionis ex 33 hordeo. Primum dolor acutus, fed cum quarto 39 dic alvus folida fuerit? & poflca urina coplofa 35 profluxerit 3 fenlim minor factus ed. Pod quar- 33 tum decimum diem eadem fublimati quantitas 9 5, in quatuor portiones divifa Fuit biduo fumen- 35 das 5 cx quo alvus iterum foluta efK Humidas 55 & frigida tempedas, qu£ dein fuccefsit dolo- 35 rem5 & fpiritus difficultatem exafperavit; Ta- 33 men ad vigefimum diem fublimaTi largior dofis 55 data ed 3 & granum unum in tres portiones di- ,, vifum. Vige limo quarto die alvus copiofe de- 35 jecit 5 neque tamen fimptomata levata fnnt. 53 Triginta diebus exadis dimidiam grani partem 35 potavit mane 5 itemque vefperi3 & quotidiepo- 55 Ilea eodem modo. Harc dofis? Sc fereni dies 35 meliorem fpem attulerunt ; Nam cum venter 35 copiofus 5 & fkpius moveretur, urinaque largius 55 flueret ? mala quoque mitiora facta funt 3 itaut 33 tolerabilis dolor in uno tantum latere ffipcreP- 35 (et. Interea per Urbem vagare coepit ager 5 & 33 rus petiit 3 tumque propter Cceli3 & tempefta- 33 tis mutationem pejus habuit. Brevi in Urbem. 35 reverfus ed 5 & Calo calidiori failo 3 fudor eru- 33 pit magno profedu. Quja caloris fenilis cum fc- 33 bricula moledus erat 3 liberalis ideo fyruppi ex 33 violis quantitas vini fpiritui adjecta ed. Hac >3 ratione ad finem ufque menfis Junii pervenit, 35 Remedioque amplius uti abnuit 5 cum aliquis a- 53 dhuc doloris fenftis in peftore perllfteret 5 qui 55 tamen levi ex unguento mercuriali frieflione do- 53 lenti parti adhibita (ablatus efl. Itaque ager 53 perfefte convaluit. Victus ratio eadem fuit, 55 qua; injfuperiori cafu. 105 COROLLARIA. : I. UM ex hujus remedii ufu dolores, qui 55 antea non erant 5 concitari obferva- 55 tum Iit ? (Obfcrvatio Eger. 9. Coroll. I.) noru •5 eft mirum , eos exacerbatos 5 qui aderant , 5, dem nimirum de caufa. II. 55 X quo docemur5 non ideo defperandum 55 JLj e(Te de curatione 5 li profe<5lus non fta- 3r tim appareat 3 aut ii morbus potius increfcere 55 videatur ; fed patientia, & longo remedii ufu ,5 opus eflfe. Neque ad debitum tempus reme- 55 dio ufus cft hic a?ger ; cum tandiu eo utendum „ fit 5 (a) quamdiu aliquid de luis fimptomatibus 35 fupereft. III. 33 T Llud quoque ex hac hiftoria apparet 5 Coeli 5 & tempeftatis varietatem non 55 parum poflfe ad eflfeftuum hujufce medicamenti 53 diverfitatem inducendam. OBSERVATIO UNDECIMA. LXII. 33 Ertius, cui ha?c eodem tempore 55 JL adhibita eft medicina. Nobilis item 55 fuit juvenis 5 qui diram luem ex impura venere ,5 contraxerat , cum faucium ulceribus, quibus fa- 3, natis 3 pullula? in fronte cum dolore orta? funt 3 (a) Vvan~/vieten Malaties det p. 'm: Antonius de Ha en Ratio medendi part. III, de vir~ tia* Jivguluri quorumdam medicamen/. 33 acrem liquorem fundentes 5 qu£ medium quo- 33 que dexterar manus digitum occuparunt circa_> 33 ofsiculi prim# cum fecunda, phalanga articula- 3, tionem, cum infigni tumore, ac dolore, itaut 33 complicari non poffict. Accefsit ftomachi angor, 3, & fpiritus difficultas. Initium captum eft ab exi- ,9 gua Sublimati dofi, ut ei fexta tantum grani 3, pars bis quotidie daretur, mane, & vefperi; fed 33 paulatim afcendendo , tandem c6 pervenit, ut 3, granum unum cum dimidio quotidie fumpferit, 33 & vini fpiritu liquatum, & in duas portiones di- 39 vifum; adjefta quoque copiofa potio ex hordei 39 decofto, eademque 3 quse in aliis, vivflus ratio 39 fervata ett. 33 Huic jegro protinus inter initia copiose fudor 53 effluxit} itemque urina fine ullo labore. Decimo 33 die alvus fbIutior5 ex quo (udor repreflus eft 3 33 qui ftatim rediit 5 quod alvus per fe fuppreffa, 33 neque poftea reliquo curationis tempore turbata 35 fuerit. Inter hxc ex frontis puflulisfoe- 35 tens exibat 5 & (quamma? quxdam demittcban- 33 tur; fed alia? oriebantur; quod & in digito con- 33 tigiflfe obfervatum eff; cujus tamen dolor ac tu- 33 mor imminuebatur fenfim, motufque expeditior 33 erat. Secundo & vigefimo die pumula? in totum 33 exficcata? funt9 ex quibus quaedam tantum ftig- 53 mata religa. Sudor ad quadragefimum ufque_j 53 diem emanavit. Stomachi angor evanuit 3 item- 53 que fpiritus difficultas. Vires conflabant. Qua?- 33 dam tamen puftula? fubinde nafcebantufs quas 33 mcrcuriale unguentum afferar corporis parti il- 33 litum fuftulitvjam /Eger e cubiculo exires atque 33 ipfa e domo coepit 3 caute tamen; curationeque 107 „ In fexagefimum diem produfta, fe fanatum pu- 3, tavit. Procedente tempore rurfus quadam pu- 3, flula? identidem in fronte eruperunt: carterunl 33 haftenus bene fe habet. Quod adnotare £quunt „ erat. COROLLARIA . I. 53 \ 7 Is hujus remedii , qua cxcretiones 33 \ promovet, pro varia iEgroti tempe- 33 rie varie determinanda apparet ex hac hiftoria. 33 Nam alvus (ernei tantum mota eft, copiofus au- 33 tem fudor diu manavit, & urina largius profluxit. U. 35 T T Sum remedii fuifle fortafle brevio- 5) vJ rem* °PUS erat* Quamquanru 33 enim fecunda valetudine frui videatur adhuc 33 nobilis Juvenis 3 locus tamen relinquitur dubita- 33 tioni 3 num renafeentium fubinde puftularunu 33 caufa quibufdam luis reliquiis inlmeat* OBSERVATIO DUODECIMA. LXIIL 5, X /i Ulto breviori temporis (patio 55 X curatio facfta eft Auriga cujuf- 5, dam annorum viginti 5 & (anguinei tempera- 55 menti 5 plenique habitus 5 cui ex venerea conta- ,5 gione tumor in inguine ortus 5 neque retfe cu- 55 ratus 5 & a quinque retro menfibus adhuc aper- 55 tus dolores arthriticos rehumaticos intulerat 5 3? maxime in artubus fuperioribus 5 atque interco- 33 ftalibus mufculis5 cum (limma refpirandi difficul- ,5 tate* Sublimati granum in duabus vini fpiritus 55 unciis rolutum ea ratione pr*e(criptum fuerat, ut 3, ejus quartam partem bis quotidie Tumeret, cum 5, larga potione decoftionis ex hordeo. Sed primo 53 flat i m die integram tertiam partem mane de- 3, gluti vi t incautus. Ex quo nimis copiofa dejecflio 55 Tecuta efl: cum magnis ventris doIoribus5 qui la- 55 Tanguis incifa_* 33 vena mififus eft . Num hac de caufa expedito 55 Tanguinis circuitus ejufque crafsitie non nihil at-* 55 tenuata 5 tam prompta? excretiones contigerunt* 55 tamque citum (imptomatum levamen l II. 55 putum illud 3 quod motum efife vide- 95 t>atur 3 nullius momenti fuit. Nam re- 53 medii ufu procedente5 non folum non auftum 33 eft 3 fed protinus plane cellavit. OBSERVATIO DECIMATERTIA. LXIV. 55 \ T ON multo pofl: curatio adhibita 53 efl: egregio cuidam Adolefcenli 55 calida & ficca corporis natura. Gonorheam ille 53 fiepius contraxerat ex impuro concubitu; tuiru 33 glandis ulcera. His malis omnibus jampridem 33 fublatis5 adhuc fupererat molefta prurigo in ure- 53 tra5 & ardoris fcnTus in reddenda urina; parva 33 quoque ulcera idemtidem in glande .33 fine nova contagione. Proceffu temporis duo 33 tumores in inguine orti funt5 utrinque alter ad 53 magnitudinem nucis juglandis cum dolore 3 qui 33 acrior erat inceffu. Ex quibus omnibus iutejlin£ 33 luis conjectura fafla eft. Ordo curationis fuit 33 hujufmodi. 3, Uno Sublimati grano ex tribus aqu# unciis 35 haufto fexta aqua? illius pars mane, itemque ve- 33 fperi dabatur in nonum diem, potione omiflfa-* 33 decoctionis ex hordeo. At primum alvi dejeftio 35 eft confequuta cum levi dolore; deinde fudor 33 copiofifsimus; cum hoc larga urina. Simul febri- 53 cula invalit iEgrum, & capitis dolor 5 qui hora 53 demum quinta a medicamento ceflfabat, atque 110 „ ille increfcebat5 quem jam anfca bubones affe- 5, rebant . Sed nihil fuit moleftius 5 quam ingens fit is. Quare modum quidem Sublimati ita auxi 5 .5 ut ille ad quartam grani partem bis quotidie i) Tumeret: Ted jufsi 5 ut aliquantulum fyrupi vio- 5: larum cum eo mifceretur 5 & poli aflumptuttL» j, medicamentum libram unam biberet decoftionis ex hordeo. Hinc fudor cohibitus rurfus al- vus ad aliquot dies 5 fine dolore tamen 5 foluta o, ett» Febris 5 capitis dolor» fi tis defierant 5 cum iterum Sublimati dofis aufta efi: 5 ut tertia da- retur grani pars bis fingulis diebus. Ex quo ta- „ men neque venter motus efi, neque fudor5 ne- 55 que urina; atque ita huic medicamento aflueve- 5, rat 5 ut interdum illud etiam fine adjefto fyru- 55 po ex violis 5 fine potione decovffionis ex hor- 5, deo Tumeret 5 quin ulla moleftia fubfequeretur. 55 Quo cum ille amplius duos mcnfes uTus efifet 5 55 & nihil pneter cibum» quem ac tenuem 55 ac levem Tumebat 5 ex reliqua viftus confiie-. 55 tudine mutalfet; inguinis tumoribus prorTus di- 55 (cuTsis5 cscteriTque malis depulfis 5 priftinam Ta- 55 nitatera recuperavit * COROLLARIA. I. »» T7 Ebris 5 fitis» dolor capitis ad hujufce 55 JP medicamenti efieftus pertinent 5 quod 55 periculi faciendi cauTa » fine adjefto Tyrupo ex 55 violis 5 fine Tubfequenti potione primis quidem 9i diebus datum efi:5 Ted exigua dofi. Procedente 55 curatione 5 hoc modo interdum propinatum eft »5 etiam majori dofi; tamen neque febris 5 neque 55 capitis dolor5 neque litis rediit3 neque damnu Q 55 ullum illatum eft. Quanto igitur minus ab e 55 timendum cft5 cum ejus violentia tot modis 5 ut 55 diximus ? coerceatur? XI- 55 V ftendit ha?c Obfervatio, non minus 55 V-/ utile hoc medicamentum e(Te ex a- 5, qua5 quam ex vini fpirltu epotum. Et ideo hzc 55 methodus teneri polsit, (i alteram aliqua de cau- 55 fi interdum minus aptam cenfucrimus debellan- 55 Iui, OBSERVATIO DECI MAQU ARTA. LXV. 55 A T curatio cujufdam Pifcatoris an- 55 norum circiter quadraginta 5 fic- 55 ca & calida corporis natura proditi incoepta eft 55 menfe Augufto ejufdem fuperioris anni. Ille j» 55 dira venerea lue laborabat, qua: neque inunftio- 55 ne mercuriali iterum atque tertio fafta, neque 55 poftea decoris 3 qu£e huic morbo adverfa funt 5 55 fanari potuerat. Symptomata prsecipua hxc e- 55 rant. Ulcus pefsimum in liniftro crure 5 tophi— 55 que in eodem genu, hinc crus extendi non po- „ terat , & /Eger claudicabat, Pone aurem quo- 55 que (iniftram ulcus erat magnum 5 & fordidum. 55 Igitur Sublimatum eadem methodo datum eft, 55 in vini fcilicet fpiritu folutum , adje 35 eademque vkflus ratione 5 qua ceteri argroti, 112 COROLLARIA. I. 55 T T Uic iEgro, qui ficca, & calida corpo- 55 XTl ns erat natura 5 Sublimatum ex aqua 53 melius cefsifle, quam ex vini fpjritu perfpicuum 53 efl. II, 55 Vf Onne valentius 5 utifiufque fuit hoc 55 remedium, quam inunftio cum iner^ curiali unguento, & dcco&o? ipfe oftendit even- 55 lus. in. s rv Uod ii expedita cruris extentio nor» \ fit confecuta, non eft ideo reme- S5 dium accufandum • Lacfa enim for- i, ta(Te fuit in genu articuli fabrica a tophis illis y y} aut contumax cruris complicatio fecit y ut nune 55 membrum penitus extendi non pofsity ut an* „ cilofis fieri comperitur 9 ubi ofsibus fragis memr 55 brum nimis diu fine motu continetur • OBSERVATIO DECIMAQUINTA; LXVL „ T N idem fere tempus incidit cura- »» JL tio nobilis eujufciam Juvenis anno» »» rum triginta» (anguinei 9 & melancholici tem* peramenti, qui jam primum phologofi quadam a» gingivarum cum gravi dolore afficiebatur, qui- 3» bus moeror» & triftitia accedebat. Itaque mor- »3 bus Hipocondriaco-Scorbuticus videbatur. Prae* s» ceptum eft» ut fero la&is depurato commixto 3, cum fuccis aliquot earum herbarum» qu« valent 3» contra eum morbum » uteretur 5 tum decoftis 3» diluentibus» attenuantibus» atque dulcificantibus» »3 His omnibus longo adeo tempore adhibitis» non 33 melius fc habere vifiis eft ,>Eger» quin herpeti* 3» cum ulcus totam ejus genam occupavit » ufque 3» ad partem oris pofteriorem. Optimis remediis 33 non proficientibus 3 cum multos ante annos vi* 33 rulentam gonorheam paflfus eftet» fufpicari coe* 33 pi» morbum a latente venerea lue foveri» ex mo- 3» nitu Celeberrimi AJlructu Ideo cfim alio quoque 33 Medico Catolo Terzt» homini do urina plerumque copiote 35 exeunte. Quo tempore fymptomatibus omnibus 35 teblatis3 curatio abteluta eft. Primis diebus te- 33 liva nonnihil copiofa ferri vite eft 3 fed fine o- 33 ris interni intumefeentia 3 & dolore} brevique 93 fponte ceflavit. COROLLARIUM. I. 95 Onjeftura noftrar fi ve vera fuit, mor- V j bum illum venere# luis fbbolem fuif* 99 fe3 five nos Fefellit illud certum eft* fanita- 99 tem jEgrum recupcraftc; quod ed magis mi- 99 randum eft9 quia mercurialia fere noxia dcprac- 99 henduntur in iis9 qui ajfeffione Scorbutica ten- 99 tantiir. Valet autem hoc remedium 9 ut ex ipfis 99 quoque Clari fsimi Smltcnii Epiftolis manifc- 99 ftum eft 9 adversus alios morbos, pr#ter venc- 99 ream luem. Quod ex fequenti Obfervatione non- 99 nihil confirmari poteft9 qua: ex eodem Bonaex- 35 cerpta eft. OBSERVATIO DECIMASEXTA. LXVII. 5* Vir annorum quadraginta 55 JlN Tanguinci temperamenti» & bi- holi, frigore poft cotpons incalefcentfam (u- „ fccpto 5 cum doloribus Arthrhtco-Rheumatich 55 per omnia membra, & febri correptus 5 neque—* 55 JBterhavl/ methodo antiphlogiftica 5 neque po- 55 ftea decolo ex Sarsg radice Cin, & herbis tem- 55 peratis anti-fcorbuticis convalui(Tet $ fufi finem 5, menfis Oftobris elapfi anni curari coepit bubli* „ mato corrodente ad eumdem9ut fupra, modum „ dato. Cujus cffetfus quadraginta dierum ipatip 55 fuit copiofus urina: fluxus. Quibus diebus exa* 35 fh‘s 5 prorsus (anatus eft 5 cum a tribus antea 33 menfibus Jecfto affixus, ne fc movere quidem-» 55 poifet . Hic quoque a:ger, & qui proxime de- 53 fcriptus eft, camdcm , qua ceteri 5 vhfhis ratio* 3* nem adhibuit. COROLLARIUM. I. 35 TTaque cx his omnibus concludi potcft, 33 X hoc remedii genus in alios quoque mor* 33 bos valere; quod pluribus exemplis comprobare 55 poflem; ut Ruftici cujuldam, qui duro ab domi- 5> nis tumore 5 cum malo corporis habitu preme- 55 batur, quem unus cx meis Dilcipulis lanitati rc- 55 ftituit, inquit Joannes Bona\ & Afthniatica: item 53 mulieris, qua: ab incipiente jam hydrope , hu- ,5 jus remedii ope, copiofa urina promota, libe- 33 eft. 35 Verum qu£e ha&enus expolui, mihi nunc latis fuperque, meo cofilio, videntur fatif* facere» Ex quo fub Celebris oannis Bona? aulpiciis ufur« pari coepit Verona libere Sublimatus corrofivusj Quamplures apud Italos in Arte egregios fuifle vi- ros lego, qui huic Snuftentcs methodo , Sublima» tum noftrum tut6, & efficaciter in morbis non mo- do vcnercis, fed in aliis divcrfis a lue adhibuerint» inter quos numerantur Internarih Mar- /?///;» Bajfanj* cui poftremo Auftori quid acci- derit 3 non incongruum erit heic exponere, im- primis cum illud ipfum mihi accidiflfe meminerim. Namque ille Equitem Gallum curaturus» nomi- ne Dkll , gravi peftoris opprefsione decumben- tem. Sublimati corrofivi ulum, alias in fimilibus morbis tfe expertum, ut ipfe fatetur , (a) ingre- di conftituit,& defaflo jam Sublimatum prsfcripfe- rat: cum iEgcr morbo potius confeftus, quam vix a Sublimato noftro kfus mortem occubuit; varia interim diftante probra Dodtorc Bonellt, qui te- mere & Baffano imperiti*, & remedio infamis notam inufsit; [b\ qlc levioribus probris, ac invi- dorum Talibus meam adiibendi hujufcc Sublimati rationem expofuit fupinus quidam Pharmacopola, dum non folum me inconftilto, fed longius profe- ro, dum ignarus & prsparationis, & elccTionis , & dofeos, & quorumcumque ad reftara admini- ftrationem hujufce noftri Antivenerei pertinent, Mulieri cuidam aufus eft ingerere; hinc convulfio- nibus ex illo tempore obnoxia fertur , quod an.* verum fit, fides Medico referenti [qui & Danaus eft] adhiberi poteft; cum ipfe nec ipfam viderim umquam, nec inaudiverim hifce convulfionibus la- borare . Quidquid autem fit 5 mihi equidem femper per-* (a) Dlmojlrarione Apologetita &c, p, m. 39, nurn* 39. (b) Ihid. pag* 7* fuauuneit, qum & idem omnes m Arte bonos fcntire non dubito: Quidquid remedii in Artem Medicam, experientia autem duce, in /Egrorum commodum ufquam illatum cft, aut infertur uin- quam , fi modo novum fit multorum contradi&io- «cm invenire, & omnibus fere Medicis, qui an- tiquitatem fequuntur, damnari. Verum quidem eft, id plerifque circumforaneis ufuvenire, ut c fuggeftu fua arcana jaftantes, ftupore vulgi nimis creduli multos decipiant, prasfertim incautos. At dedecet femper candidos Medicos, & fmceri Hi- pocratis Se<5latorcs pudebit femper, folius lucri fa- ciendi gratia, fiquid novi in Praxi Medica, & uti- lifsimi compererint id ipfum celare. (a) Plane ut eo redeam, unde digrelTus fum; Bajfanui omni culpa vacare videtur, ll hujufce Sublimati folu- tionem jam quotidiano ufu exploratam in illa pra> difta Curatione adhibuerit; & quod inde fequitur, nulla non culpa vacare BojjelU, qui invidia fere percitus, atque Baflano perperam oblocutus, cau- tum adeo remedium temere profcripferit i Sed ut verum fatear, quamquam a Barfano in Sublimati ad- miniftratione nihil peccatum elfe videatur, potuit fan£ tutiorem viam infidere, atque cavere iiu illa opprefsione pecoris, fevis adeo fimptomatibus ftipata a praeferiptione hujuice remedii, ne quod faluti pluribus aegrotantibus fuit, livide infamare** tur. LXVIII. Haftenus Illuftri (simus Ger ardui Van- fvieten hujus remedii efficaciam, fultus luis expe- rimentis, Medicis quamplurimis Parifienfibus com* (a) *}omh de GorttrtraU. jj. de Medhmenth. mendavit; unde id ipfom Lutetia? umrparl coeptum efl in plurimis morbis venereis defperatis , licet vulgari illitionimi tnercurialium therrapeja prius tranati fuiffent; & quidem praeclarifsimo fifu con- firmabatur in dies illius non proflantia 01006 5 ve- rum etiam refpeftu hydrargirofis procellent ia9 hac tantum .differentia; (quod obiter notandum fit) fer licet 5 quod laudatus Auflor in fpiritu frumenti ipfum adhiberi jubet; Parifienfes ver6 in vini fpi- ritu ogris propinant; ut humaniter mihi commih fticavit Chirurgus Concivis meus» vir certe omni fide dignus: hac tantum ratione—» indufti* feilicet quod fpiritus ex quocumque vege- tabili fermentatione parati, & re£lificati nihil fere differant inter fe: [a] Sed quam differt frumenti fpiritus ab illo vini 9 patebit ex illis 3 quo infra edi (Terentur . LXIX. Medici etiam Angli nunc hanc metho- dum omnium optimam in curandis morbis venereis unanimiter ampletfuntur, & plurimis , iifque pul- cherrimis , experimentis denuo inftaurarunt; quo- rum experimentorum accuratam hiftoriam non eft quod heic, brevitati ftudentes, [obfervattions &c. inquyris] referamus . , > LXX. Italis tandem hujufce medicamenti virtus abunde comperta eft; unde Bartholomtfut 'Julianus nobilis Medicus Veronenfis, in Nofbcomio Militum ipfius urbis , plurimos aegrotantes morbo vencreo affeftos hujus medicamenti ope profpere curavit; Atque in pluribus hodie Italia? locis ad Afrodifiar [a] Hermanti* Boerhav, Element. Chcmk torri' II* fiant* I* pnoC' 4^* cam labem eradicandam fortunato praicribitur even- tu Sublimatus nofter, poftquam Illurtrifsimus Au- ftrte Pnefes > daris humaniisime litteris fuo.amico Jofepho Benvenuto, Sublimati utilitatem commen- daverit 5 quas heic tranfcribere 3 non fupemca- neum erit. CLARISSIMO VIRO jofepho Benwnuto Lucchenfi Gerardus Baro VVan-fvieten. > XXXI. Pus tuum accepi, libenter legi, & gratias debitas tibi ago . Mercurii ufum magni facio, ted multa hic opus prudentia cfl; in primis cum crudus datur, vel affricatur cu- ti . Non omnibus bene cefsifTe haec tentamina fcio. Si Mercurius fublimatus corrofivus folvatur in fpt- fitu frumenti, reflificato hac lege, ut in lingulis unciis (piritus haereat medium granum, & deinde hujus detur mane, & vefperi cochlear adultis,vel ad fummum duo cochlearia, potando fimul largam copiam decofti hordei, vel alterius cujufcumque emollientis, mira efficacia obfervatur ,in lue Ve- nerea, & aliis morbis difficillimis . Tercentos lue laborantes in Nofbcomium Collegii praeterito anno, & abfque falivatione omnes exierunt fani, hoc fo- lo remedio ufi, Parum argenti vivi, fed efficacif- fimi redditi, & multa liquidi copia diluti, vidi pro- fuifle quini maxime. Vale, & me ama. Vindobona 8. Martii i7ss* CUriC Viro Jofepho B envenuto Luccenfi Gerardus Baro VVaiHVieten; 1XXII. T T Sus illius remedii tamd iu protra- l / h itur, quamdiu aliquid de luis fym- ptomatibus fuperefh Tut6 fiimitur etiam diu. Can-f crofiim in lingua ulcus curatum vidi* dum per no- vem menfes hoc remedio uteretur puella, & abP» que noxa ulla. A pinguibus , fale, vel fumo indu- ratis, lardo in primis abftinendum jubeo; jufcula, olera mollia, carnes paucas concedo facile. Ptifa* nam hordei cum quarta parte laftis copiofam do, vel aliud quodcumque decorum emolliens. In No- fbcomiis, cubiculi ambitu continentur. Plures cu- ravi, qui quotidie per urbem vagabantur, in pri- mis Verno, & ASftivo tempore. Praeterito menfe ducenti c Nofbcomio exierunt curati hac methodo. Poft paucos dies tcrccnti alii ingrediuntur. Credo & apud vo$ fimilem fucceflfum fperari polfe, cum in per deeem annos inveteratam luem fic curaverit Archiater Regis Vidua:, cui indicaveram hoc remedium. .Vindobona? ij. Aprilis 1755. Clarifsimo Viro Petro Burftrio . Phy (Icat, ac Medicina? Doftori, Excrd* f tus 5. C. M. Medico. f* nP Ut 6 dari poffe certus fis: Sexcentfs lue JL laborantibus intra anni fpatium datum tfll optimo cum eventu* etiam in difficillimis cafibus: nemini quid fipiflrl contigit Mercurio fublimato cor* rofivo, qui In omnibus Pharmacopolis proflat, utor. Spiritum frumenti adhibeo, quia cum hoc prima tentamina feci, ante plures annos, & cum pulchre fucceflerit , nihil mutare volui: credo enim, fa- cile & vini Spiritum infervirc polfe. Vale . Vindobonae 26. Decembris 1755. LXXIII. Anno etiam 1760. Amantifsimus Van* fvieten in fua brevi deferiptione Morborum Ca- flrenfium magnopere ufum Mercurii fuhllmati corroftvi extollit, tamquam genuinum, & palma- rium luis venereae antidotum, fimulque methodum ejufdem adhibendi breviter, & enucleate deferi- bit. De hifce tam multis, tam variis, tamque prae- claris Obfervationibus qua privatlm, qua publice in Xenodochiis Vindobonenfibus hac de re inftitutis, licet fatis fuperque edoftus, ac de praeflantifsimo adversus luem vencream Sublimato certior facftus ipfe, nunquam tamen aufus in meis ipfum adhibere, verens, ne invidiofis carpendi innoxii remedii anfa praeberetur. Sed impulit demum ex- perientia tot celeberrimorum Virorum teflimonio fignata, adegitque amor Patriae, ut fpretis Zoilo- rum calumniis, in hifce morbis Sublimatum adhb* berem; unde occafione arrepta, cum nonnullos con- firmatae luis, neque ulli hatfcnus evulgatae metho- do cedentis, cafus praxeos fortuna mihi obtuliflet, in ufum medicum apud Concives meos primus, quem Teiam, abfque ulla halitantia introduxi. Cum autem conficiendi fpiritus frumenti, quo- cum nuptus Sublimatus dari debet, modus in Pa-* tria ignoraretur 3 non mirum fi Piiarmacopjeus 5 a 122 quo primo parandum curavi , non tam quid fpiri- tuofi , quam prorfus ex tritico elicuerit; hinc alteri negotium committens, extrahendum juxta_» JBoerhavianum proce(Tum /plrltum :! hunc frumenti inculcavi. Quem demum purum, omni frumenti do- te divitem mihi comparavi. Huic ergo ita parato vehiculo Sublimati jutam dofim- infudi. Illicb fo- lutus in minima evanefeebat , certo quidem indi- cio, Mercurium hunc prx illito fub forma unguen- ti , & longe citius, & longe tutius, perfectiufque extingui. Itaque tanto auxilio fifus, diffifus autem unctionibus mercurlalibus, praxim meam audax adhi- bui , licet multi cenforia virgula eam notarent, & livido dente famae remedii detrahere niterentur, an jure, vel temere, sequus Leftor ex fequentibus meis Obfervatis decernat. Ecce ergo tibi eventus vicifs it udi nes, quas toties a Sublimat* corro/ivl ufu vidimus contigi te. OBSERVATIO DECIMASEPTIMA. IXXIV. T Uvenis nomine Francifcus, ex Sub- I urbio Villhenae, annos octo & vi- ** ginti natus, anno 1755. in gono- fhicam virulentam lapfus, per o vero ab ufu fpiritus fimptomata varia /Egro- to5 (cilicet ardor faucium* ingentes anxietates* ac fava. cardialgia oborta funt: (licet magna epota quantitate lartis illico evanelccrentj idcirco immo*" dicam fuiflfe fpiritus quantitatem rati * hanc altera dic minuere* neccflfarium duximus; unde dracmas tres mane propinavimus* & totidem dracmas fero- tinis horis bibendas curavimus. Nec fefellit eventus; cum nec de ardore faucium» neque de aliis fimpto- matibus conquefius amplius fuerit. Quarta ab in- cepto ufu remedii xdie JEger mihi retulit» nimio fudorc fe diffluxifie procedenti nofte» maxime vi- fcofb, quod notatu dignum eft. Sudorem fpiritus frumenti odorem protulifTe; Urinam etiam diligen- ter infpexi} quam ejufdem odoris aliquo modo par- ticipem inveni» cui in fuperficie non parva quan- titas humoris oleofi innatabat; unde tacite (pera- tam » fore ut aliquando morbus in tofum fugare- tur; nec fui deceptus; nam die quinta fuper vi- gefimam ab ufu remedii» cum magno iEgri gau- dio fumida humeri moles notabiliter fubfcdit: au- res ad audiendum aptiores: dolor phemoris profa- tus 3 qui prius immanis erat, tum mitior redditus cft; Foetor narium imtoinutus» tum etiam nafi ma- gnitudo decrefcere» (quem mire deformem» ac pro- grandem reddiderat lues} artuum redire motus» & pus meliorem indolem adipi(ci . Die tandem quadragefima quinta a dolore phe- moris ,ab incommodo artuum» & a furditate au-v rium liber evafit; plan£ ut nunc munus Tuum exer- ceat fumma cum facilitate, abfquc ulla fuperftite niolefiia. Verum cum renirentia ineuns oftas ufum medicamenti non tantum permitteret» hoc ad aliam opportuniorem anni tcmpeftatem re- fervavi. Topicum vero in nares injicere curabam ex Sublimato corrofivo fpiritu frumenti paratum in decotflo hordei» & poli duodecim dies aliquam portionem (quammo ofsis maxillaris decidere ob- fervavimus» unde foetor narium maxima in parte diminutus eft5 ut vix percipi pofset. Hinc non mirum eft > fi perfreta hinc calidaj tempcflafc iifurpando Sublimato, importuna, at- que inde attenta y^Egrotantis maxima renitentia, haud 5 inquam 3 mirandum 3 (i pergat adhuc lo- picum, & naribus inharrens ulcus, quin ulla com- pletae, & abfolut# fanationis fpes affulgere videa- tur; namque co ventum efl, ut flmfsimo capitis dolore clavum quemdam parti ofsis coronalis fini- flr£ infixum mentiente , & noftu ad inffar dolo- rum venereorum ingravefeente, mifere torqueatur. Cujus fane moibofi fenomeni caufam, in corrupta corpufcula , qux a fede foetidi illius ulceris ema- nantia, atque in proxima olla irrumpentia harc va- rie corrumpunt, atque ftimulant, arbitramur; idque abfque eo quod u! a in nofiram methodum culpa conferri polle, videatur; nam ut annotatum efl , curatio non yEgrotantis modo ino- bedientia intercepta efl, verum etiam hanc profe- qui, ut jam diftum efl, minime potuimus . Neque enim putandum efl:, ut jam doftjfsime praemonuit Gerardm Van-fwterh qua methodo lues venerea recens, nullifque topicis flipata malis, curari rumque folet, eadem quoque noflra vetufli(simum morbum, & doloribus oflecopis, imo & carie olr fium comitatum intra idem tempus abaftum iri • (nam ut adagio fertur. Forti nodo for (is cuneus) ubi virus venereum in ofsibus altam jam fixerit fe- dem , metus efl, ne depurato modo quoque {an- guine, fepultum jam venenum intra datum tempus extricetur, atque cx fuis latibulis, quali cx mlidiis erumpat totam fluidorum maffam inquinaturum5 Quamobrem non efl cur ex hujufmodi imperfe- &a ut videatur luis venerem confirmata per folu- tionem noflri Sublimati cura; non efl, inquam. 126 quare methodus noflra antiquari, aut infamari de-* beat, qua? pluribus in cafibus profuit femper, no- cpit umquam, mod6 refta, prudens, & debite protrafto tempore fuerit. COROLLARIA. I. O Equitur ex prsegrefta morbi hiftoria , fu- tiorem longe, atque efficaciorem efte»ji methodum adhibendi Sublimatum, parva femper dofi repetita, juxta IlluftriGimi Van~fuieten men- tem, quamque a quodam Auftore defcribitur. Exin- de enim ipfo fitente pnecitato Scriptore tantum abeft, ut aliquid emolumenti segrotis accedat, ut potius exuberanti ejufdem Sublimati intus admi- niftrati copia pefsima mala oriantur, qualia funt: Febris , Sitis ingens. Cephalalgia fera. Anxietates & fi milia. II. Ti TTran? eflfe, & fingularem prorfus Pra?- IVl parati noftri mercurialis dotem ip ar- cendo viru venereo per cutis fpiracula, aut per lo- tii vias. Quippe ficubi alvum movear, id peculiari Infirmorum idiofyncrafia? tribuendum eft , non autem natura? noftri medicamenti \ quod praterea, eateniis aliis omnibus mercurialibus, quin & ipfi iUitiom longe, multumque excellere vide- tur, quatenus rari (sime, ne dicam unquam, (ali- vationem inducar: Quinimo ex noftra hiftoria pa-. tuit, cun&ifque conftare arbitror, falivarionemL» pr^ditftam, qua: in delibutis jam unguento mercu- riali, per adhibitam parcam Mercurii dulcis dofim accidere confuevit in noftra methodo, vix unquam prodiiflfe, etlamfi tertio, aut quarto inftifuta prius fuerit hydrargirojti. Accedit etiam, quod Prsepa- rata alia mercurialia , ut diaphoretica reddantur, diaphoreticis Praftici admifcere fblent; quemad- modum fi vim purgantem inde expeftant, hanc non- nifi purgantium admixtione obtinere; quamobrem, ut fupra patuit §. lxv. , videtur Sublimatus corro- livus ex fui natura, abfque ullo adjumento, fpeci- ficum luis vencrea: fu doris fub forma debellanda antidotum. III. T Nfigni virtute pollere Sublimatum hunc, non modo adversus rebellem luem ve- neream , quae interna adhuc tantum corporis loca mal£ habet; verum etiam quando eadem labes, fub forma morborum localium, ad corporis ambi- tu furibuda fe proripit, atque numerofi(simas noxas, eafquc valde periculofas, in externo corpore pro- ducit. Id ipfiim infra clarius patebit: Sufficiet im- prsefentia adnotalfc pradlantifsimas curationes, eaf- que optatifsimi exitus pafsim evenifse horum, quos diximus, morborum, per admotionem externam cmplaftri, quod auripigmentum venenofifsimum , non mediocri quantitate excipit; ut ex illitione * collirti Lanfrand, quod idem auripigmentum in- greditur, quocum folent detergi oris ulcera, poft hydrargirofim remanentia, non mod6 line pericu- lo, verum etiam cum fubfequenti inde felici cu- rationis exitu. OBSERVATIO DECIMAOCTAVA. LXXV. T) Uelta oftenni a patre una cum vi- 8 ta femineum venereum infufum eft, a quo obflruftiones multigemc lymphatica in di- vertis corporis locis fefe exhibuerunt 5 ut in collo &c., accefferunt etiam tubercula multiformia, nec- non varia ulcera fordida depafcentia per totam, qua late patet , cutem difperfa ; qu£ non aliis do- mari vifa funt , nili unguento mercuriali, topicis* Ipfa tamen ad perfeftam coitionem reducere, dif- ficillimum plan6 erat 3 ne dicam impofsibile; Ea_> de re nec varia medicamenta a Mercurio petita ei profuere quidquam , plane ut ad Mercurium Su- blimatum corrofrcum deveniendum elfet5 ut infra fu fi lis dicetur. Sexta die poli inceptum remedium magna febris cum dolore capitis gravativo, anxie- tate exorta, animum perculit, & de pravo reme- dii noflri cffecflu admonuit, fanguinem ergo ex bra- chio mitti jufsimus ad uncias quinque, & ab ufu medicamenti defiftere. Secunda die remi- fit febris tertia tandem variola, & quidem di- fcretse, apparuerunt, quibus ex Arte fanatis , & refocillatis aliquantilper viribus denuo ad ufum Sublimati recurrit 5 ut fpatio quadraginta dierum hoc pnefhntilsimo remedio integram fann tatem recuperaverit. r COROLLARIUM. I. T~\Ilcimus ex ha&enus recenfita Oblerva- I 3 vatione Mercurii noftri fublimati vim ad int ima corporis penetralia pertingere. Vidimus nam- que luem veneream in memorafa puella per tra- ducem infulam, & jure quodam haereditatis ultima corporis ftamina occupantem, pmer omnium ex- pecftationem, fbla noftra methodo oppugnatarru fuiffe, & concretiones glandularum colli ad fero- fhulas quam proxime accedentes eadem medendi ratione refolutas abliflfe; Quod nunquam per adhi- bitam bydrargirofim (accedere videtur. OBSERVATIO DECIMANONA. LXXVI. T)Ater memorata? Puella [de qua in X antecedenti Obfervatione] labem_j veneream multis a retro annis in corpore fovens, fepties gonorheam tulerat: quo faeflum efl, ut fe- minis ftillicidium ei permanferit , Sc inflante hye- me, artus dolere illi coeperint, necnon aliquid rao- lefli fub feminis emifsione, fenfus in uretra perce- perit delumbis, ineptufque evafit, licet in flore fux jetatis conftitutus; unde unguento mercuriali, iis obfervatis , qua? nunc (olent , cautelis, & die- ticis regulis delibutus, non adeo flevientem expe- riebatur morbum, fed non idcirco fugatum, licet macilentus? & valde attenuatus evaferit. Septimo vero menfe, poft hydrargirofim omnia vetera fim- ptomata recruduerunt, qua? tamen noflra metho- do toties laudata in fugam conjefta funt. COROLLARIUM. I. T N' praecedenti cafu illud notatu dignum oc- 1 currit 5 quod feminium venereum 5 a quo illa gonorhea habitualis profluxeratj in homine jam unrtionem mercurialem pano, non alia tutiori, & cfficaciori, quam methodo noftra deleri potuerit, neque adeo gonorhea perferte curari. Quod haud- quaquam feccedere animadvertimus , per metho- dum Ulitionum , cujus vel ipfi Patroni aperte te- ftantur, gonorheam hujufmodi inveteratam confec- tis unguenti illlt Ionibus adeo pertinaciter refiftere, ut opus fit Medico aliam ingredi curationis viam, qu£ topicis5 vel interne femptis remediis, halfa~ micis confolidantibufque perfici cre- ditur, Imo apparet ex pnegreffa Obfervatione , vel (altem deducitur, quam inconfelfe, imperit£- que faepe fe gerant, quicumque in curandis go- norbeis perineum, & vicina loca identidem parvis unrtionibus mercurialibus obliniunt, quippe interea experientid conftitit, non modo inde dujfuriam recrudefcerc, verum etiam feminis probi, nec ul- lo modo corrupti, effluxum largiorem inde fieri. OBSERVA FIO VIGESIMA. LXXVIT. "T Uvenis aetatis vigintifcx annorum, I poftquam gonorheam venerealiL» ** habuerat, fimulque ulcufculis coro- na: , & balani infidentibus defoedatus , vul- garem therrapejam & interne, & externe per to- pica ingretfus, poft quadraginta dies de recupe- rata fanitate tibi adblandiebatur. Sed anno fuble* quenti ulceribus faucium perterritus, ad hydrargh rojtm lubens confugit, qua ulcera latius ferpere* & profundius oris Joca depafei adeo coeperunt, ut columellam, & majorem fornicati partem palati deperdiderit \ Tandem die vigelimaquinta mentis Aprilis anni 1761.5 hoc- ego condi i uni dedi 5 ut fplritum frumentiaum Sublimato corroiivo, fami- liari mihi methodo, ingereret, & ex eodem Subli- mato cum aqua hordei, tamquam locali coilutorio, oris interiora ablueret. Ita faftumj & in hoc ufu cum per quadragintaquinque dies perrexiflfet, tam .ab intus fufcepto feminio, quam a foeda ulcerunu» illuvie convaluit. COROLLARIUM. I. \ Llatus haftenus Cattis aperte nos do- cet 5 quantum potentia in pulvere no- ftro Sublimati potabili infit, adversus ulcera dljz fepulotdi qu£ imprimis a contagio venereo diver- tis corporis partibus, fed maxime ori, accidunt: quamobrem in hifce5 & fimilibus cafibus facile in- telligitur o utra Medicum deceat, uti methodo illitionum 3an Sublimati: & profefto ultima_>' adminiftrandi SuhUmcttl ratio ; mihi omnium facil- lima, brevifsima , & pneftantifsima videtur 3 quin etiamfi Mercurius crudus figura fua omnis acrimo- nia: experte agere fupponatur; atque adeo abfque tumultiij & pacate venereum virus debellare; (qua- lis cft fententia Ajlruccii') nihilominus tamen fi at- tendatur ad hamorum fullonem , falium extrica- tionem, enormes lymphaticos fluxus, quos tantum & figura , & gravitate fua producit nativa forma Mercurii; certe inferendum dabitur, Mercurium illitum majori acrimonia pollere, magifque noxium e (Te polfej quam ubi fub forma Vrivijibilitate * IV. Vi fan- gfiinh urgentis vi vito* V. demum ab acidis Spi- culis falis marini* quibus fcatet. Exordiamur a pri- ma concaufa. LXXIX. Cum particulo Sublimati corrofivi gra- ves etiam fint* majorem vim exercere apto erunt: [ut unanimi confenfu de corporum vi indaganda demonftrant Phyfici omnes] cum enim cubica la- tercula [quo figura in corpulculis Mercurii corro- fivi dominatur] angulofo apice in obftaculu fefe in- fmuant * fit* ut particulo lymphatico* ab illis pe- tito* facillime omnium a fe invicem fecedant. Id ipfum quoque teftatur rcccntior* & magis culta_> Phyfica; Figura? enim cuneiformes eo dividendis corporibus aptiores funt , quo magis cuneus pre** mjtur. At prefsio propria cubicis Sublimati ele- mentis pendet etiam ab ipfius proportionali gravi' tate; & ide6 Sublimati componentes partes inter obftaculi moleculas facilius penetratura? funt: quod de particulis argenti vivi dici non poteft ; nam illarum figura cum fit fphxrica, nullis angulorum eminentiis tumet: id omnes docent, & proinde nullis aptis ad moliendam corporum divifionem ea pollent 5 ut infra patebit. Neque obdat earum infignis gravitas , qua adeo non uti Sublimati molleculie impedimentum amo- vent , ut e contra majorem aliquando concretio- nem gignant, & obdacula (anguini circulanti obji- ciant: Sagacifsimi enim natura: perfemtatores Zmty Cote , aliique plurimi Angli evidenter demonftra- runt , gravitatem globuli Mercurii e(Te ad fangul- nis globulos, ut unum ad decem; obdacula, queein morbis venereis obfervantur , lymphatica pra?cipue cenfentur, cum hocce virus humorem adipofum_», & lymphaticum pra? ceteris occupet , inque iis ty- rannidem fuam exerceat, docente Aftraccio : Ex- inde globuli fex lymphatici Ungulos globulos (an- guineos conftituunt, probante Levenoechio• (a) Un- de gravitas globuli unius Mercurii, ad lymphatici fe habet ut fexaginta ad unum, quod ingens dis- crimen ert, proindeque magis noxias, quam utilis erit. Porro cum fphsra obtufior majori fe fuperficie meatui cuivis offerat, futurum ed, ut obdaculi partes, five concreta canalium, non perrumpan- (a) Pag. 85^ tur 3 ut potius augerentur, & a hgura fpha?rica, quam prius habebant, concreti melecuke - ovalem acquirant, prbindcque punCta contactus adaugenda effe con'equitur. Quoniam vero corporum fluido- rum renuentia , ut demonflravit Ncutomu, pen- det a majori vel minori partium contacflu , ideo- que cum particula lympha, quae immeabiles cen- fentur, in pluribus puneflis fele contingant, effe- ctura funt obflaculum multo denfius ; coque fru- flrancus in tali cafu argenti vivi ufus, quin & no- xius futurus eflfet: Quod fi aliquando iEgrotos ve- nerca lue affeCtos liberari inde eveniat, hoc, id- circo fiet, quia forte cralsities humorum a veneno induCta tanta non erit, vel alia caufa oritur, ut Capitulo fequenti clarius patebit; aliter enim irri- to conatu adhiberetur, & femper cum mali reci- diva, ut quotidie in Nofocomiis obfervant Clini- ci. Praeterea, quia (ut folenQ luem ve ne ream ibi caufantur imperiti, ubi ne quidem ejus minini fufpicio adefl; hinc eft, quod puris unctioni- bus perpefsi, fuppofiti virus expullionem ad feri- tant, qui e contra prius perfectiori valetudine—i fruerentur. Tandem, five immani vivi argenti gravitate in- tus admifsi in corpore, & ob concre ionem par- ticularum lympha, feu ob majorem obicum reddi- tam foliditatem varia prava fi mp tornat a pullulare obfervantur ; ut §. Sic fi duo globuli nativi Mercurii per vim attraflionis, qua? in ipfis maxK ma viget, in unum coalefcant, tunc longe gravio- rem mollcculam dabunt, [gravitas enim efi malfe proportionalis] (#) & proin He~ Bhae, Apoplexitf-i Paralyfts orientur, quin & mors ipfa obrepere poterit. Verum quidem eft, Mercurium nativa fub for- ma exhibitum Mercurio nodro Sublimato in fpe- cie graviorem e(Te : At Mercurii gravitas quo ma- jor (anguinis, fub eadem mole, gravitate fuppo- nitur, eo magis vi cordis impellentis nata cd ita, ut tandem multo citius vis Mercurii nativi per va- fa fluentis, quam (anguinis una permixti dedru- enda (it, cum hujus Mercurii refpeftu cordis atfio longe citius quilm refpecflu Sublimati decrefcat. Con- flat vero, fluida intra medium relidens, aut tu- bos fluido relidente refertos propulfa, fluere excef- fu virium pone currentium fupra vires relidentes, & harum velocitatem elfe ut velocitatum differen- tiae radicem. (h) In (limma guttulas fphaericas ar- genti vivi, guttulis Sublimati nodri, quo magis pondere fuperant, eo majus velocitatis decremen- tum pati, ut infra fulius. Hinc ed, ut divifaMer- eurii elementa per minimos corporis receffus,quos vix attingit cordis, arteriarumque potentia denuo inter fe coeant, & grandioribus fub guttis corpo- ri noceant: Hinc uteri hemorragise &c. (V) Hinc videmus toties in praxi, pod tertiam utplurimum illitionem mercurialem, fuborta falivatione , per glandularum falivalium emilforia purum Mercurium elabi j quod fane, quemadmodum faciliorem glo- bulorum mercurialium per folutam calore corporis therebintinam, cum qua extinguitur, coitionem (a) Scienza dclla natura. Padre de la Torre tom. i (b) Atta Academiae Parijienjts anno 1704. pag, 323> (0 forejlm tom. Ili, lib, xxx./. a7. indi^itat; ita pland demonftrat quamcumque 5 & ouantamcumque in Mercurio nativo concipias, hanc nihilo fecius fibi impedimento li- turam, neque adeo ad ultimos corporis me and ros, in quibus harret fomes veneretis, pervenire polle-, Ab hifce autem omnibus infortuniis >m munem prorsus elfe Sublimatum nofttum, ex anteaais Ob- fervationibus liquet. LXXX. Secundo. Contagium venereum Subli- mati noftri fpiculis angulolis attritum, felicius ab- aflum iri evidens eft, ut fupra notavimus. Cor- pora enim fuperfkie angulari prtedita adversus ea, qus ipfis refiftunt, eo momento agunt quod cele- ritati, quantitati materis, & angulorum acumini refpondeat; (a) & ideo Cuneus , cuius bafis elt in maiori proportione, ad altitudinem, is mi| fcindendi, ac dividendi vi pollet . Id iptum evincunt Mathematici omnes. Demon- ftrant enim, corpora, qud magis obtufa fun , eo debilius concreta ferire, atque penetrare, & e contra; & cum nullum corpus ad obtuliores anBu- los magis accedat, quam fphatricum, hoc ergo, ceteris paribus, omnium minima vi in obftacu um irrumpet; fphatra enim plano impolita nulla linea per contaftus punflum tranfeuns concipi poteft, nuat cum plano efficiat angulum; fi ergo non tranf- eat per fphsram, ergo nullus excogitari potelt an- oulus obtulior, quam circularis, vel fpharricus ,ac proinde nullam inveniri polle figuram a dilcinclen- do maais remotam fphamca, conftat. His ergo po- titis, natet 5 argentum vivum ? & ipfum rotundil- (a) Jofephm Bcrtinm dc ufu. Mercuriip* m* 9• (imum; longe debilius ceteris, in obices Venereos arietaturum clle aliis mercuriaiibus, & quod inde (equitur, lingulos Mercurii atomos difficillime fefe inlinuatum iri in ultimos canaliculos viru obfeKos : Sphsra enim meatui obftaculi non adoptatur, cui cum ratione majoris (uperficiei nullo modo conve- nire videtur. Tandem cum particula? Sublimati noftri angula- res fint, fibras canalium potifis vellicant , quirru argenti vivi molccula?, &• ideo ratione ft imuli, ut demonftravit Laurentius Bellinus 3 partes contents jam per venenum venereum vifeofe, vel Jam fta- gnantes a remedii noftri praflantia moventur. Cla- re hoc demonftravit Saritorius fequentibus verbis: 5, Supponatur im parte aliqua quid ha?rens, itaut 3, liquidum influens ad extremum fibr# non per- 3, veniat, fafto vel in ipfa, vel in altera fibra ftimu- 33 lo, fit validior, & copiofior liquidi ,3 Copioliori fafto influxu debet fieri major di- „ ftracftio, unde illud hserens facillime nocere pof- ,3 Te neccfte eft, & ulterius progredi 3 ac divifio* c3 nem pati. Porrb aftio., argenti vivi in obje enim in fpatio unius grani areno in cute obferva- vit Levenoochias) revera diftribuatur: E converfo, in binis fpiritus frumenti unciis noftra methodo infundi folet unicum Sublimati granulum, quod il- lico per totam fluidi molem oquabiliter difpergi- tur, proindeque non mirum erit, fi divifio Subli- mati in corpore noftro fe habeat ad attenuationem guttulo Mercurii crudi, quemadmodum volumen, quod bino illo uncio fpiritus frumenti occupat, fe habent ad volumen unms globuli mercurialis. Pro- rrovcnt etiam hujufmodi Sublimati attenuationem falis marini admixtio, falia enim omnium citifsime & perfecdifsime folvuntur in aqua; qua quidem»* diviHbilitate Mercurius, quantacumque vi per the~ rebintiuam extinftus, caret omnino. Ex gemina-» hacce caufa fit , ut minori virium difpendio per omnia corporis loca, ubi virus harret, aftu dividum SubUrnati Vrtfparatum tranfeat, & vires fiias cxerar. Hanc partium Sublimati fummam tenuitatem fatis demondrat Elixir album , vulgo didum gutp ta Duci i Lamotte, hoc enim intro fumptum ulti- ma vafa nerveo-lynphatica, miraculi ad indar, ex- :pedit, aperitquc; Unde in morbis oculorum de- (peratis a celeberrimis Parifienfibus maximopere inveni. Id ipfum confirmant illorum manufcripta , Confultationcs , imprimis ea, quam Doftor Vcrui Lazermci olim Profelfor, & D. Vour~ ner, edidere, fub cujus finem elixir illud Monf- pelii, & Pariliis adversus rebelles cataraUai mi- racula patrade, proprio tcdimonio firmarunt; un- de illud tamquam arcanum olim tcclum licet a»* multis fuerit, typis tamen evulgatum audio : Cer- tum tamen ed, ejus bafim nihil aliud ede, quam cinnabarim Ungaris, uti docuit A/lfuccius• (a) Mirum proinde cuique videbitur, tinduram hanc Ducis Lamotte ab Aftruccio irrideri tamquam nul- lius periculi, nulliufque fuccefiTus, (h') & inter me- dicamenta dcleteria annumerari. Porte ignarus ea- rum , quz elixirii illius ope pcratfa: podea funt, (a) Tom. i* de Mcrhhvener. /. m. 169. liem tom, H.pm w 1064. (b) Lib. II. cap, vi 11. W. 2, §. 4, pulcherrimarum curationum, In hanc fentcntiam defcendit. At certe non de induftria filuille re- medium , quod merito Luteti# Pariliorum jafta- batur, neque temere a Medicis in morbis oculo- rum 5 tamquam fummum refolvens agnitum, cora- probatumque eft, probat viri, par ubique ingenio, animi candor. Reverfus autem unde digreffius Tum, ita fentio: ut tinfturam fcilicet fublimati noftri arcano de Lamo" te nihilo eflfe inferiorem cenTea, cjufque deletum habendum effie, ficubi ab hydrarglrofi infaufta gut- ta ferena (quod in Melita pluries trifti experien- tia contigifie memini) oculos corripiat. Cum enim fimili fere fuccelfu parentur guttz de Lamotte 5 fit , ut fimilem quoque agendi rationem adeptsc, cum folutione noftri Sublimati pari quoque effica- cia curandis pertinacifsimis oculorum morbis adhi- beantur. Sive enim tin&uram, Ducis Lamotte cin- nabaris , five Praecipitatum Mercurii rubri ingre- diatur , falia utrobique principatum tenent. Quip- pe cinnabaris Talibus Tulphuris acidis referta eft}[V| Praecipitatum rubrum, cum per aquam fortem fit, iifdem Talibus, quibus nitrum, Tcatet. Porro figura falium in utriTque fimilis eft acubus; Quandoqui- dem nitri Talia hujuTmodi figuram aemulantur. [#] Praeterea non ftatim Praecipitatum rubrum ad in- teriora adhibent, Ted poftquam Tufficienter aqua«* ftigia edulcoratii eft. Tametfi, ut verum fatear, hujuTmodi filiationem Praecipitati numquam velim prieTcribant Medentesj quod de nativa, &.artifi- • [a]) Lcmer/, Cour* ie Chemle p. ip1, [b] Nollet Lcco/j! y dePhi/irjue tom, i. Jeci ion. II. Exierim. II. tiali cinnabari dici nequit , ut cui nihil omnino in* fit, quod facultate nedum corrofiva, fed ne acrio- re quidem peccet, ut quam ab celebratifsimo Hof- tnanno juffam, cum fruftu videmus in rebellibus oculorum doloribus a fero lentefcente, (a) & mi* re laudatam apud eumdcm legimus in Amauroli, a lympha ftagnatione in vafis nervis opticos cin-r gentibus orta. (h) Hinc eft, quod tinfturam Subli- mati noflra methodo paratam, tam cinnabarinis * quam praecipitatis rubris longe protulerim: praeci- pitatis, quia tutior; cinnabari, quia efiicacior ed, ut in qua confeftione Mercurius, fponte fua vola- tilis, majori pondere falis marini adafti potentius figatur coerceaturque, ut in qua cuneiformes id generis fales, horumque cubica elementa, ubi pri- mum Mercurii atomos, guttulafque inierunt, eas pertinacifsime tenent, aptafque reddunt, ut cu- neorum more minutifsimos quofque in corpore re- celfus trajiciant, & miafma venereum profligare pofsint. LXXXII. Concaufa altera, qua: ed ordine quar- ta, confideranda modo cfl, fcilicet vis vitse fluida z tergo impellens. Docent enim Phyfiologi om- nes , quod ad hoc ut acria agant, moveri debent, [ic] & ad obflaculi locum ferri, itaut inter con- creti partes adigantur, illafque a fua cohgfinne « mutua feparent; aliter particula Sublimati corrofi- vi ad obftaculum deducas parum vel nihil agerent, fi vi liquoris impellentis carerent; ideoque vis vitge quatenus acria vclut movet, & impellit, ad divi- fionenv partium obicem componentium magnopere (a) Tom. W.fettiW. c.xi. obf.vi* [b] Id? to* III. tap. iv. §. V. (c) Jo: Gort. di infenjth.pirfp.p. m* 2c. concurrit; unde cum atomi argenti vivi ad non- nulla corporis loca non pertingant , Bocrhavio di* tfante, fcilicet fi obftrucdiones in his , vel vicinis valis dominentur, tunc nullius momenti, nulliud" que udis futune funt; partes enim obdaculi juxta fe invicem quiefcunt pacati) firmiufque cohaerent, qudm ut Ungula? ab invicem dimoveri pofsint, nili accedat aliquod corpus movens , & feparans par* tes obdaculi, & ideo clare colligitur, quam effi- cax fit Mercurii lublimati agendi ratio. Sic erga ftatuendum ed; vim vitae3 qua: ingefta omnia*, & applicata extus remedia ad loca morbofa deducit: inulto clarius in vehendis, trajiciendifque Sublimati dilfoluti particulis elucefcere, quam dum, manen- te eadem potentia motrice , crudus Mercurius in fanguinem venit. Cum enim, ut modo innuimus, {anguis mercurialibus guttis gravis curfum, in angu- ftifsimis vafculis tardius perficiat; cumque com- pertum fit, tantum virium in potentia motrice de- perdi , quantum mobile pondere fuo relidit ; fc- quitur, majorem ad refidendum motui cordis, cru- do , quam fublimato Mercurio vim ineffe; (ut Ca- pite fequenti clarius patebit ) feu quod idem ed, cordis arteriarumque motum prius debilitatum iri, quam ad remotifsimas ufque partes, & intricatip. fimas glandulas mercuriales guttulas projicere fit. Itaque in hoc cadi idem contingit, quod ru- peritis §. ix. didfum ed, fcilicet Mercurii guttulas quiefeere, inter fe adimere , guttas cfFormare—» majores, quse proinde ulterius progredi nefeise, oni- nia mala creant , quae a comprefsione vaforum minimorum evenire, fatalis experientia docet. LXXXlIl. Tandem vis Mercurii corrofivi peti debet ab acidis particulis libi a fale marina com~ municatis; Acida enim, qus mineralia non funt., maximam vim fluida noftra diflblvendi habent, ( quantumvis aci- do fotas, aBlone tamen ventriculi t & pulmonis; & cordis circuitum fluidi uoflri mutari cito incorpora alkalica &c* [cj Videtur enim ex- [a] Couts desChimi. part. Monfour Baronp.m, 190. *Jofephus Benvenuto de Aceto vinip. 7. [bj Pra- xis Medica, flve Commentari AphoriJ>Boerhav. tom.\, [cj DiJ/ertat. de opera quam prtfjiant &c, §. iD* pav, m, 169. inde colligi 5 quacumque a nobis collega, & (cri- pta (unt de vi Sublimati corrojtvi acida > & acidis non modo mineralibus , fed etiam vegetabilibus decori hordei gravi , eaque delendo, ut ita di- cam , fermento venerco perapta, videntur in* quam, facile peritura e(Te, cum ex falfo principio dependeant; hinc ergo paucis huic prsdifto dubio re (pondere viTum eft, ne forte Leftori hsereret aliquantifper aqua; Et primo quidem, experimen- ta acidum omne in (anguine reconditum fiqiuc (int deftruentia, e6 pertinent, ut congre (Tum hu~ ju(ce acidi cum eflBfto alkali fangumeo, & inde pendentem imaginariam fermentationem repu- dient, quam non inficiamur, cum ex fummo B$- erhavio patet, nunquam in cruore detegi po(Te_j> principia alkalica, & acida > ut inde queant nofci vifibiles eorum commixtorum efferus, ebullitiones, motus inteftini, aut rarefa&iones. id) Secundo. Parum fidendum eft Chimicis experi- mentis , quibus omne acidum a maflfa (anguinea , etiam naturaliter conflituta, ablegare conantur ad- verfarii, Siquidem acidum ineffe (anguini, nuper deinonftravit Raymmdm Viuffeu\ Quod nequaquam a Bolo mixto proveni (Te, cum Pitcarnlo ftatuen- dum eft; (b) Hamhergerhis quippe idem acidum eX fanguine humano eduxit, ab (que ullo Boli inter- ventu 2 atque adeo acidas fanguinis particulas ve- getabilibus non penitus concoctis, mutatifque, re- t^e, vereque adfcripfit. [* ix* ita horridum glandulas falivales fubire, eafqUe in- flammare, & falivationem ciere, ut olim credidit Vriderictn Ortlooh; (a) Quippe licet in Mercurio infinita propemodnm {picula acida hsreant, quod a pluribus obfervatum fuiiTe meminit Aftrucctut • (b) & licdt, ut inferius conjiciemus, innocuus. Ta- lium in corpore genitorum corpufculis jungi con- nubio Mercurius aliquando queat, inde tamen nec falivationem, & multo minus internas exulceratio- nes, reformidare liceat; tum quia fepifsime repe- tita experientia Sublimati noftri in curanda lue ve- ncrea aliter demonftravit; tum in primis quod {picu- lis atomi mercuriales horrida? etfi fupponatur, inge- ti decori copis innatantes, atque leni & placido fpiritu frumenti retufe, atque mitigata?, qus in- de fortd timentur infortunia, nunquam producere poliunt; fed dividendi, & refolvendi munere fun- gentes, & omnis inflammationis expertes, perti- nacifsimas concretiones Venereas abfque ulla fubfe- quente falivationcj penitus & tuto profligant* Ex fextuplici hujufmodi forte caufa clarifsime apparet. Sublimatum nojtrum corrofaum, fi cum Mercurio crudo conferatur , huic in luis veneres therrapeja palmam merito prsripere ; ut Capite fequenti clarius patebit * LXXXVI. Vidimus jam pr£ Mercurio crudo nentiam in praxi morborum venereorum noflri Su- blimati; modo autem meminimus, in eadem ther- rapeja Jfpiritum frumenti prsferri ipiritui vini al- kolizati, illudque ex legibus Confuetudinis? atque (0 Apud A/Hruce. de Morh. vencr, foculi xvii* lib, xin.. mm. 4.p, m, 430. (b) Ibid» 156 felici femper fucceffu deduximus. Supered, ut hefc Joci quacumque ratione demonflremus 3 prceflabi— liorem effe fpiritum frumenti , quocum Sublima- tum noflrum admiTcemus, & tutiorem longe fpi- ritu vini; mirum quippe eft* Sublimatum hoc oqua- biliter ita totum fere folvi in (piritu frumenti 5 fi- mulque acquirere vires medicatas adeo nobiles3 qu§ ante (elutionem in eodem Sublimato prorfus erant v enefico* Quamobrem inquirendam ett 3 qua ratione divi- Jjo Sublimati 3 ope fpiritus frumeti fatfa3 non modo fed etia fecuriores producat effeftus3 quam ejufdem folutio in fpiritu vini perafta. Ad ejus qui- dem rei intelligentiam promittere juvat univerlim receptumj quo conftat* inftrumcnta, qui* bus fuperari debet refiftentia3 aliqua cohorere opor- tere in fu is partibus per momentum majus momen- to fuperando refiftentio. (a) Quoniam igitur, ob- fervante Thonyon 3 (h) Mercurius eo in minores foedit partes 3 qu6 plus acidorum cuneos libi affi- xos tenet ; colligitur inde 3 acida quocumque re- fpefffi Mercurii munere mcnftrui fungi; Et qui- dem li de genere vegetabilium fmt; ira namque futurum eft3 ut facultas hujufce menftrui Subli- mati intra corpus agens fpiritu frumenti parati lon- ge efficacior 5 & tutior cenfenda fit 3 quam virtus diflfolvcns quo in fpiritu vini inhoret. - Primo. 51 namque advertas3 fpiritum vini oleo- fo maxime exaltato fulphureo principio ditari3non leve iane argumentum habebis} intimo mercuria- (a) Belllnus de motu Cordis lem• propofitlon. 5. (b) Dljlert. de Mwcur, propo/l 2./. m, 87. Hufn acidorum combinationis cum hac parte oleofa vini. Sic enim in confeftione jEthiopis mineralis videmus3 mercurium iulphuri etiam crudo per (b- lum attritum quam arftilsime adunari, ut haud fa- cile diffolvatur: (a) plane ut alterutrum ex iis concludendum videatur,' aut quodeumque inhaerens acidum, metallicum , inhaerens inquam in fpiritu vini , pernicifsimo motu extra corpus eliminari, quam ut pofsit pacate, & tuto pertingere ufque ad fodem morbi venerci ; aut fi quidquam fpiculo- rum acidorum Sublimato noftro affixum maneat*, illud fixifsimum,& ponderoftfsimum reddi, ut arqui- valeat adufque corporis penetralia vehi. Quomo- documque autem rem fieri concipias, vis medicata Sublimati in fpirrtu vini folati maxima in parte v peribit. E contra vero , dum in minima Sublima- tus folutus in fpiritu frumenti delitefcit, oleoiis quidem partibus vegetabilis occurrit, fed non adeo aftuofis , ut crtifsime eum extra corpus abripiant; unde certa femper copia acidi metallici remanet, unde vis ejus medicata in primis pendet, qua? efl tam mitis, ut nec alvum ultra fufeitet, nec vo- mitum, & falivationem vix amplius excitet. i Secundo. Menftruorum omnium illud proprium5 habetur , ut non modo fblvendi corporis elementa a Te invicem divellant, verum etiam in aliquali diftantia detineant. Verum quidem eflfe damus, fpiritum vini fe jungendis Sublimati particulis aptu' efle; verum quia fubftantiam valde fpirituofam ,? nimis agentem, & ietbereo quodam motu donatam praefefert, fit, ut quas partes primo momento di^« (a) Boerhav. Elemen. Chemia tow* 3 •proceJJ'* stfi. ferplit, ita difcerptas confervare omnes nequeat, neque adeo ut opus efl , ad obflrutfa venerco fe~ minio loca pervadere; in quibus proinde fi in ni- dulari contigerit virus pertinax, & fu minar cohar- iionis, vix, ac ne vix quidem mol.leculs noftri Su- blimati operari queant; utque in medio curfu pro- prio menilruo orbata priiis fe liftant, qu4m turma- tim , ut opus eft , ipfum morbum aggredi Unde eruitur, ut paucis dicam, proflantia fpi- ritus frumenti 5 quem in praxi Sublimati adhibere folemus;quam quidem efficaciam ex triplici fonte ferendam arbitrabimur; Nimirum ex /patio corpo- ris, quod longius fane percurrunt corpufcula Subli- mati in fpiritu frumenti, qiu\m in fpiritu vini fo- luta* Rursus, ex refiflentiis, quas coagula vencrea efficiunt, & quibus longe plures occurrunt atomi Sublimati noftri, ficubi cum fpiritu frumenti* quam Cum vini fpiritu mifcetur. Tandem cx robore, & vi, quam fingulie ilte Sublimati molleculo in fpi- ritu frumenti abrepta majorem in obflacula ve- nerea exercent, quam quf ab iifdem in fpiritu vi- ni reconditis expeftari merito polfet. Admonen- dum efl, Spiritum vini hic loci nos illum poftpo- nere fpiritui frumenti* qui ad alkalis naturam proximius accedit. Ubi enim de Reipublico emo- lumentis ex noflra methodo in curationem luis Ve- nereo derivandis edifleremus; equidem fpiritum vini commendabimus, ut quominus impenfa cura- tio ifthoC commode perfici pofsit. Verum non in- telligimus fpiritum vini, ut ajunt, perfere alka- lizatum, fed Valde dilutum; aliter enim neque__> adeo tuto, neque adeo compendiofa via, imo lon- ge majori impenfa adhiberetur. Dixi, ex (e euram tore luis veneres veraciorem, fi quando per fpiritum vini tentetur; quippe om- nibus notifsima huic fpiritui ineft facultas , qua_> lymphatica quscumque fluida corporis animalis in- ter (e cogendo immeabiles reddit} eo pafto a fpi- ritu illo vini albumen ovorum in maflfani irrcfo- lubllem , multo extricaro fero, converti videmus} Similiter in meis /Egrotis non raro expertus fum, ab alfumpto (aliorum Medicorum confilio) noflro Sublimato in fpirifu vini alkalizati liquato, atque dolens memini, ortas inde fu i (Te colicas affectio- nes : fubfequcnte ejectione coagulati laCtis per in- feriora. Sentio itaque} male /Egrorantibus fuis con- fulere Medicos, qui Sublimati in fpiritu vini alka- lizati folutioncm prsfcribere amant} periculuiTL» enim eft, ne furtim fpiriiuofs vini partes in (an- guinis raaliam irrepentes, & hujufce parti lympha- tics , & mucilaginofs fluorem omnem adimendo, Mcdentium fcopo potius oblint, quam profint . CAPUT SEXTUM DOCTRINA PROCEDENTIS CLARIOREM Expo/itionem continens, In quo praeterea Ajlruccii Mecham/mm, D? Mercurii Efficacia re- futatur , & Obje&ionihus ah eodem pro- pojttis adversus Er aep arat orum Mer- curialium vim rejpondetur. LXXXVII. JIjC| il ON quidem ignoro Aflruc- ftiiSpi dum in indaganda Mercurii extus illiti efficacia, multum, ne dicam nimium 5 tribuiffc, & ejufdem metalli gravitati) & fphsrica: figune, & divifibilitati; quarum trium proprieta- tum ex ratione compofita omnes mirabiles effe&us, qui ab hydrargirofi in corpore producuntur, abfi* que ulla hzfitatione deduxit: Quamobrem illud mihi incumbere in pnefentia intelligo 5 ut quse- eumque ad eruendum adduftum Ajiruccil Mecha- nifmum, quacumque ad demonftrandam rationum infufficientiam , quibus fuam hypothefim fuperftru- sit, pertinent) ita diligenter expendam, enu- cleem, atque definiam, ut inde Sublimati me- thodo fidem , autforitatcmque liqua pofsim ratio- ne conciliem. LXXXVIII. Itaque Ajlrucchis, quemadmodum ex Lemmatibus ffiis patet, (a) ftatuit : Mercurii fanguini ifiterfperfi, & ab eadem cordis cpntra- de Mvrh. vener. tom. i. cap-> x./. m. 200. tfione expulfi , velocitatem non modo majorcmJ effe velocitate ipfius fanguinis fub eadem mole tra- nantis 9 & ponderi quatuordecies majori refpon- dere, verum etiam majorem fieri cenfet lingulis inflantibus velocitate gutturum fanguinis squalium , & circum Tufarum. Quam quidem fententiam , licet proprietatibus vere mechanicis innixam , defendat ipfe Ajlruccius , ab ipfa veritate mechanica longe multumque aberrare, patebit attendenti ad fe- quentia. LXXXIX. Toto coelo differunt hxc duo: Prejfio* & Vis; Nam Vreffio agit in loco , & eft potentia , quas continuo in corpus agit* ad hoc ut e loco mo- vendum pellat: Acftio autem V/s /njiia eft de lo- co in locum. Iterum Vrejfio determinata eft in», lingulis momentis. IntenJ/tas aftionis V/s h/Jita ab obftaculo pendet. Hinc eft, quod aftio integra». PreJJ/on/stb. in ratione compotita intentitatis Pref~ Jion/s, velocitatis pumfti, cui applicatur, & tem- poris , per quod agit. E contra effecflus Prejfionh contraria prefslone non deftrufhe, eft ut obltaculi translatio, feu quod idem eft: efteftus hujulce pref» fionis eo major futurus eft, quo velocitas obftaculi cedentis major; atqui hujufmodi velocitas eo ma- jor erit, quo fpatium percurfum ab obftaculo, & divifum per tempus magis creverit. XC. Eruitur inde, quam Mercurius ratione nativa fux grav/tat/s in partem exercet, non e(Te confundendam cum eftecftu hujufce Pref- yIonis, cujus ope cordi expellenti aufcultat, fluit- que per vafa {anguinea , atque cuivis contra&ioni allabitur : Quippe prior prelsio eft direfte ut gravitas metalli, atque adeo ab ipfo gravitate ejuf. dem metalli abforbetur, atque deflruitur; Pofle- rior autem prefsio in aftum dedufta.* efl ipfemet excclTus velocitatis fupra refiflentiam corporis me- tallici . Sequitur ergo 3 reactionem Mercurii, qua contrasioni cordis renititur, qu£ juxta mentem., Aftruccll quatuordecies major fupponitur reaClio- ne fimilis guttula fanguinis , totam deflruftum iri in primo contractionis momento; idcirco fi hoc non obflante fluet, tranabit per prefsionem , qua- ma- jor fupponi debeat ad hoc , ut fuccedat transla- tio particula mercurialis: atque hxc quidem tranjc latio non tanti facienda efl, quanti ipfam facit Ajlrucclus; fiquidem, ut modo vidimus, Merci rius non fluit ratione fuae gravitatis qu£ potii i dicenda efl vis , fed tantum differentia i;- ter prefsionem cordis deflruClam a nativa gravi- tate Mercurii, & inter refiduum prejfionls victric i. XCI. Porro hic effeClus immediatus preJpo,\s parvi admodum momenti efl in guttulis mercur libus 3 quia efl ipfum fpatium a guttulis mercur libus percurfum, & divifum per maffam. Ponam i;; itaque M. indicare pondus hifoperimetra (angui mi guttulae. Ponamus praeterea fpatium percurfum a jnercuriali guttula S. percurfum autem afanguine s. erit effluxus ,feu translatio Mercuriis ceteris ecqua- libus 3 ad translationem aequalis guttulae (anguineae* ut :: & e converfo s# Clarius elo- s. M. m. quar : Hujufmodi corporis affeClio , qua certo tempore certum fpatium a corpore moto percur- ritur, vocatur celeritas; quae proinde fpatio ell pro- portionalis . (a) Sed & demonflravit Mlchelottus > Ca) ex Sgravefand tom. i. lih* i. cap. 6. (a) quod fi diverfp denfitatis liquores, ceteris pa- ribus , eadem caufa impellente, per data orificia fluunt, eorum velocitates futune fint, in ratione compofita 5 ex reciproca fubduplicata demiratum j Hinc inquit ille: Si bilis & lympha, quorum den- denfitates funt4. ad I., eorum velocitates erunt in- verse ut radix i. ad rad. 4 := 1. ad 2. quibus ita prsc- mifsis,confequitur, binas guttulas, unam (anguinis* alteram Mercurii, impelli ab eadem cordis poten~ 40* Fac interim, denfitatem Mercurii efle ad denfitatem fanguinis ut 14. ad 1., juxta hodie vulgatam hypothefim, velocitas guttula: mercuria- Iis ad velocitatem guttula fanguinex futura e(t in- verse, feu reciprocd, ut radix i.ad rad. 14., proin- deque cum niaflfe fint reciproca velocitatibus, & viceverfa, tanto major erit velocitas guttula (an- guinea: velocitate guttula: firailis mercurialis, quan- to majus eft pondus hujufce guttula mercurialis po- dere , feu denfitate guttula fanguinea:. XCII. Profuit mihi fmgula ex Mechanicis pe- tere , quam ad confutandam AJlruccil fententiam animum appuli. Unde clarifsime liquet , erralfe AJl rucclum, dum pondus metalli cum velocitate confundens, hanc diredle gravitatem fequi cen- fuerit; & quod inde fequitur, velocitatem Mer- curii ab fyftole cordis ortam lingulis inflantibus in- crefeere, probare conatus fit. Sic enim ait ille: (h) 55 Habent ergo lingula: ( fcilicet Mercuriales ,5 guttula*) eam motus quantitatem, qua: fit ad 5, quantitatem motus guttarum fanguinis ejufdem (a) de Secret.p-m. 121, (£) Tom* i. _cap% xi, lemma 4. 55 molis in ratione dircfta ponderum refpeftivo- ,5 rum 3 atque adeo (pergit ille) quatuor & decies 55 majorem quantitatem motus 5 quam guttas illa: 55 (anguinis molis ejafdem. 55 XCIII. Quod fi modo conferatur denfitas Suhll~ mati nojlri fpiritu frumenti foluti, & in largo pti- fanae potu diluti 3 cum denfitate nativi Mercurii, quacumque demum via in fanguinem introierit; Quoniam Sublimatus ille vehiculi illius copiar in- natat 5 in minutias quafi indivifibiles redaftus , vi- detor pondus atomi Sublimati propius accedere ad gravitatem fpecificam guttulas aquas ejufdem molis, atque hinc parum vel nihil differre a denfitate ipfius fanguinis; Quandoquidem aqu&, & fanguinis den- fitates parum inter fe difcriminantur. Hinc ergo futurum eftj ut quam velocitatem contractus cor- dis mufculus communicat guttulis fanguineis, eam- demque imprimat Sublimati noftri particulis. Pa- tuit autem modo 5 velocitatem fanguinis ad velo- citatem Mercurii crudi effe, in ratione inverfa»* ponderum refpectivorum; Itaque hanc eamdem ra- tionem fequetur velocitas Sublimato nojlro imper- tita 5 fi comparetur cum velocitate Mercurii nati- vi» Idque tanto magis elucefcit, quod5 non renuen- te eodem Aftruccio 5 pluries contingat , guttulas roercuriales non tantum ad oftia vafculorum mi- nimorum colligi, verum etiam in majoribus (angui- neis canalibus coire: (a) quod (ane recepta: opi- nioni de adaufta fingulis momentis Mercurii velo- citate per vafa corporis adverfari videtur. XCIV. Devolvimur jam5 poftquam effeftus Meri (a) Coyf. ibid* n* 115. 202.$* capxw.n. 17* curii primarios minime a fpbamca figura , & ma- ximo ejus pondere fuccedere diximus} ad confi- randos efferus Mercurii nativi fecundarios , quos in folvendis liquidis omnibus corporis confidere, arbitratur idem laudatus Vir* eofque unice dedu- cit a momento gravitatis maximo, quod mercuria* les guttula? in fanguinem, in vafa5 in objeftos obi- ces poflfunt exercere. Sed errat quidem mea len- tentia} nam T. Moles concreta in genere tollitur, fic di- cante Summo Boerhavh ( tarde, parce ad nativam Mercurii formam redire, atque adeo minus efficaciter virus venereum debel- lare. IV. Eafdem illas atomos , quamdiu pulveris formam pertinaciter retinent, definita, & im- mutata gaudere tum mole* tum figura, neque adeo, poflfe aut in minutias indefinite parvas refolvi , ut exililsima corporis vafa pervadant, aut in gran-v diores guttulas coire, ut majore momento in va- lidiores obices in vafis amplioribus occurrentes arie- tent . V. JEafdem particulas mercurialcs (piculis horridas , dum in (anguine fluitant itu , redituque, tenuifsima molliorum partium vafa pungendo, ca- lorem , irritationem, phlogofim &c. inducere» VI. tandem. Mercuriales Prarparatorum mollecalas introfumptas, dum ore manant cum faliva, fpicu- lis fuis falinis ulcerolas partes pungere, atque adeo, phtialifmum laboriolum, drafticum , altiora & ma- ligniora ulcera inferre, (a) Quibus lingulis <5tis, Facillimam, tutilsimam, efficacilsimam cflein- ter methodos Mercurii adhibendi, arbitratur Aflruc- cius, qu£ lllitione perficitur. Quamobrem lingula pradiftarum objeflionum capita lingillatim quoque percurrere opere prsetium duxi ; atque fumma,, qua potero, brevitate refpondere . XCIX. Primo. Si quam forte interdum irritatio-, nem ventriculi, producant Vneparata mcrcurialia, Illud iifdem convenit aut majori falis acidi copia, impraegnatis, aut fub pulveris forma introfumptis;r Neutrum autem dici poteft de noftro Sublimato, qui maxima liquidi diluentis quantitate involutus, ftomachi, ubi recipitur, fibras pungere nequaquam poteft. Hinc eft , quod nunquam obfervaverim9{ ftomacho mal£ habuilfe, quicumque diutius etiam hujufmodi noftra tinftura ufi funt. Huc /peftat quod Ha lierim fcripfit, aquam fcilicet univerfalc (a) Vide tom. i ♦ cap* x 1if p, m 217* medicamentum efle, quo etiam venena inertia red- duntur ; abfque eo quod ventriculum molefte affi- ciant; (a) & alibi exprefsius: „ Argenti vivi Su- ,, blimati, inquit, dragma una lethalis eft, ea- 55 dem in vigintiquinquc libris diluta innoxie ad- 55 fumitur; „ quemadmodum nos fupra innuimus* Praeterea illud idem Aftruccii argumentum in-» ipfum retorqueri poffiet; ut qui (hJ toto falivatio- nis ftadio aegrum admonendum effie jubet, ne fa- Jivam deglutiat, quae ahrepta-> inquit, in ventricu- lum molejla tormina inferat- Scio equidem, AJlruc- ciim-i omnefque qui praejudiciis obcoecati funt3 re- gerere pofTe : Salivam ideo ab infectorum lue ve- nerea ftomacho arceri, quia tabo coinquinata hoc fecum in ftomachum adducit, naufeam & vomitum produrtura . Verum fi confideremus, Mercurium falivationcm prae ceteris omnibus fecretlonibus jorem inducere, cum totius oris affcrtione phlogo- dea; fimulque deficientem falivationcm a ceteris fccretionibus largioribus interdum fuppleri, ficquc curationem luis abfolvi; in quibus tamen omnibus cafibus nullo parto interiora cola calent, rubent, dolent, qu£ omnia irritationis effertus funt; fane videtur inde inferendum, ipfas guttulas mercu- riales, cum faliva in ftomachum irruentes, ablque ulla veneni admixtione pro fuo nativo pondere, vel alia forte nobis occulta qualitate ventriculum multifariam ludere poife. C. Secundo. Falfum cfTe * particulas Prapara- torum mercurialium parcius quam par eft Prspa- (a) tomi vi. §. 1141 -item §. 1125;. (b) tom. i* lib. 4. cap. 7. num- 10. p. 445. rati noitri mercunalis in fangumem venire; Quan- doquidem reclamat ipfk experientia, qua comper- tum eft , parcam quidem Sublimati dofim fpiritu frumenti (olutam, Sc juxta VVan-foleten pnefcrip- ptum, introhauftam folam fu (fice re , venarum la- bearum ofculis pervadendis ? atque adeo debita vi exerendse in fanguinem; Quemadmodum ergo pleniorem hydrargirofim seque 5 ac parciorem im- probat ipfe Aftruccim; Ita modo debitam Subii** mati dofim propinemus, five parcior, live copio- fior fit refpedtu Mercurii crudi illiti, perinde elfe autumamus; quippe ut (blito parciorem, debilio- rem fore 5 ita fi eadem uberior fuerit, periculolio- rem fore ce-nfemus*. Sed quid multa? liceat vel ex ipfius Aflruecil tedimonio aptum refponfum eruere. Ille enim ul- tro confitetur, pulverulentas Praeparatorum mcr~ curialium atomos, falino acido fpoliatas, in nati- vam Mercurii formam rcintegrari; (a) fi ergo quidquid praedant hujufmodi guttulae cujuslibet Prae- parati mercurialis, illud idem proditurae fint na- tiva ponderofitate qua pollent ; qui fit, ut nihilo-* fecius perfebe (anent mala venerea, quo in difsi- tis etiam corporis locis latitare confueverunt ; ad quo curanda binas faltem Mercurii vivi uncias ex- pete it Ajlruccius. Utque multa paucis dicam: Quod ingens Mercurii dofis efficere folet aliquando, pau- ca grana Sublimati nodri, ipte rerum magidra ex- perientia tedante, mire perficiunt, atque adeo aut particulo Prtfp arati nollri mercurialis fatis apta_> copia fanginem fubeunt, aut illiti Mercurii cdcbus (a) Lemm, IU. cap. x. in curanda lue venerea a magno pondere, & a fi- gura fphsrica minime dependent. Tandem in mentem venit ipfius Aftruccii obfer- vatio de illitione mercurialis unguenti per fex men- les continuata; in qua uncise circiter quinque ejuf- dem unguenti abfumpta: funt, eo fine ,ut fane- fceret os maxillse fuperioris in iEgroto quodam-, carie affeftum, quin ulla fallvatio fuccefsilfe inde memoretur, (a) Sublimatus autem nofter fimiles > imo & magis truculentas, & diuturnas cariei in of* ficulis narium turbinatis feliciter abftulit, atque—» ad debitam exfoliationem reduxit; & quod magis notatu dignum eft, intra quadraginta novem dies. Unde ex hac Aftruccii hifioria colligitur, particu- las Sublimati noftri neque debilem vim exercituras efie in virus venereum , quod in (anguine rit, neque adeo ex hoc capite methodum noftram illitionum methodo merito poftponendam eflfe. • CI. Tertio. Falso Hipponi* guttulas Sublimati [qui tantum in qmeftione verfatur] fpicula illa aci- da diutifsime retinere , etiam pofiquam fanguini commixta fupponantur; Quandoquidem non teme- re fufpicamur quidquid angulofi , quidquid cufpi- ditati eminet in molleculis hujufce Sublimati jam per vim liquidi diluentis &c. folatum elTe , inque eam figuram converfum , quae interpofitu fuo con- cretionis venereae moleculas a fe invicem diftrahat, incidat, atque attenuet; ficque bonos tantum ef- ferus producat. Neque fupponendum eft, Mercurii hujufce no~ Jiri fublimati vim totam a globofa figura, ia> (a) Idem lib• II. Cap, II. §. vu» quam Tecedcre ait Aflrucctui * proficiici: Pratef enim quim quod ad refolutionem Medicam tutam* facilem* efficacem* falina omnia * & qu£ globofe figura* expertia funt* ex Boerhavlo prseftantifsimaril opem ferant, {a) Accedit, ex ventriculo ulque ad {anguinis oceanum fplcula noflri Sublimati multi- fariam agitari * obtundique eorumdem eminentias* abfque ullo fuperftitis acrimonia fenfu. Quid mul- ta ? nonne videmus inertes plantas* ut Borragi- nem * Cloreum* Bellidem * & fimilia* concreta fan- guinea & graviora quidem* & in vitalibus quoque locis inhdentia5 ut in pulmonibus* hepate* pleura &c. folo fale acido* quo ditefcunt* (h) mire re- folvere* atque tutius* effidaciufque quam metal* lorum onine pondus* & mobilitas* ad loca obftru- fta penetrare ? CII. Quarto. Nihil adversus noftram methodum ex hoc Ajlruccii argumento inferri poffe* colliges; ut in qua molIecuhT fublimati * tam mole * tam fi- gura* continuo* & jugi humorum vitalium trans- fluxit mutentur; mole quidem* quia fummam di- vifionem patiuntur * ut (§. Ixxxvui.) qua proin- de contaftus * & fuperficies multiplicantur; F/vu- ra quia ut modo expofuimus (§. xxxxi. ufque°ad xxxxi v.) anguloff ill£ linea; vehiculo abrepta’* atque mota* & attrita; deradantur ita* ut leviter foli- da ftimulare * concreta refolvere pofsint * nocere autem numquam. Verum quidem eft * quod non levem rationem pertimefeendi haberemus * ne-* (a) De cognofcendh * curandis morbis §. 135* (b) Jofeph us Geojfroi man. medie. tom,2,p, 100* tom. 2. p. 1 ( quod in ufu pra’paratorum mercurialium fub forma licca fumptorum accidit ,) fi fublimatus nofter cru- ita dicam, Tumeretur, pefsima fimptomata ac- cerferet ; fed illud ipfum , ut patet magna vehicu- li copia debilitamus: Nec abfimrili modo quo falia, ubi concreta introfumumur ludere; Sicubi vero li- quido diluta hauriuntur, nunquam officere poliunt- Sic ergo Sublimati noftri mollccul#, ita Jiquid, copia abducftcE diffidenti , momento ubicumque quali , ubicumque corporis virus venereum hz~ reat, hoc aggrediuntur , & quidem efficacius, quam fi fola gravitate fpecifica agerent. Dum Rom# Obelifcum (liceat mihi in hujufmodi exemplo uti , quod mire noftro argu- mento aptari video) rudentibus hinc inde tradis , fupra bafim Tuam erigere conabatur Machinator Vontana \ fubftiterat valla illa moles, & jam vere- batur Artifex, ne ruptis, ponderis momento bat enim Obelilcus libras 100604.8.) funibus illis, tandem corrueret machina, cum voce ignoti ali— cujus elata admonitus, funes madefecit afperfa e veftigio aqua: mirum fane, illico moles illa ad li- neam, perpendiculumque ereda eft, non abfque_-j multitudinis admiratione- Qme cum ita fint, 6c fola mobilitate aqua ingentem illam funium fuper- ficiem momento valuit pervadere. Quanto magis liquidum tenuifsimum de induftria mixtum Subii- mato*) cum idonea velocitate, nullo relpedu habi- to ad pondus, gravitatemque Tuam , fortiter ur- geri debeat, & per ultimas vafculorum mollium anguftias tranfire, atque adeo tutius, Sc efficacius venereis his morbis , quam Mercurius illitus me- deri ? CIIT. Quinto. Vana eflfe hujufmodf praejudicia, de vi prgefertim Sublimati nojiri venenofa, & falli con- vincunt hillorise Agrorum a nebis fupra addu&ar. At vero cum multo graviora fint fimptomata phlo- godea , qua* illitio mercurialU, quam qu?e tinffu- ra tioftra inducere (pleat, fufpicerque autem, mul- tum interelTe , fi hujufce diferiminis caufa conti- nens nofcatur; puto, eam unice pendere ab infita gravitate (pecifica Mercurii , illiti otiis methodo in fanguinem fubeuntis; plane ut virus fubigere ne- queat 3 quin immenfo quo pollet, refpeftu Gn- guinis a pondere a fluida quacumque ob virus Ve- nereum corrupta flngnantia in putridum liquamen convertat *, quin majori impetu favflo , latercula te- nerrimorum canaliculorum diflendat,& violentam, ac pene convulfivatn liflolem concitet ; quin_> contradis ea ratione vafis, comprefsifque quamplu- rimls aliis lateralibus, & fuperincumbent ibus non fblum viam fibi praecludat ad rimandas altiores cor- poris latebras, in quibus virus vcncrcum fupponitur; verum etiam vafcula minima ingenti fuo comprefsionis momento obliteret , horumque cavitates deleat , Hinc itaque liquet, vel ex ipfius AJI ruccli tedimonio, multo plura, & long£ fluvio- ra, magifque infuperabilia efle infortunia propria, live pleniori, five parciori hydrargiroli, quam qux methodum noflram fequi ullo modo pollent. CIV. Sed quid plura congeram, ut quod per (e clarum, clarius recidam? nonne falivatlonis appa* ratum , ejufque gradus conlideranti manifedifsim£ patet, quacumque, & cujufcumque generis vafcu- la , quibus confita efl tota oris cavea, perenni illo itu, redituque Mercurii notabiliter pungi, irritari, ftimulari, unde paputaJ berljtpelatodej, unde vateu- lorum dilaceratio, unde alia gravis inflammationis fimptomata ortum ducunt ? Quod fi bxc cum cerfu noftra? methodi conferantur, in qua nihil ho- rum fimptomatum pertimefcendum edi profero vulgare methodum illitionum, cum noftra nullo pa- dem crudus Mercurius, falivationem 5 fubfequea- tibus ulceribusphagedenlch orh\ At vero Sublimati noftrl innoxia per fe efficacia nulli corporis parti ita comperitur, ut hanc pr*e aliis vari3 Itfdat; fedaquofa, oleofa, acidula, ingenti copia liquidi eluta; afsiduo per omnes canaliculos ufque ad corporis extrema percurrit , nullibi inflamma- tionem, nullibi erofionem, dolores, febres acutif* fimas creat &c. Tandem adeo non pertimefcendum eft, ne fpi- cula Sublimati falina, faliva? mananti phlogofim, & altiora ulcera minitari pofsint, ut po- tius fupra conftitit [§. xxxxi.] iifdem, ea qua«» diximus ratione, obtufionbus redditis, vel alio' quocumque modo immutatis , omnique acrimonia; fpoliatis , ulcera , qu« ab hydrargirofi oris partes depafcuntur, quolibet, ut ita dicam, momento deterfa , mundata, citifsime , tutifsime, cicatrice obducantur. Tandem fiqusc infit Sublimato acri- monia, balfamicis olei frumenti partibus ita tem- peratur, ut blando ftimulo, & fine ullo fere mo- limine, fine ulla phlogofi latera velli-» cet; & fimul emollitus ita lentor ulcerofus, fru- ftulatim ad infiar (quamularum, ab ulterioribus lo- cis decidat; atque adeo hi(ce viribus utrilque con- fpirantibus, fine ullis turbis ulcerum perfeftam cu- rationem abfolvat, efficacem, & ex fe plane inr nocuam. CVI. Qu£ cum ita fint, videant sequifsimi Le- tfores, fi quse ad rejicienda Ajlruccii argumenta* in medium protulimus, refponfa tanti fint, utob- fervatis non tam noftris, quam celeberrimorum Vi- rorum VVan~fvhtc7i de Haen conviftos aliquando perducant ad faniorem , de efficacitate Sublimati nqftri in curatione luis venerem, opinionem; at- que adeo, fi propriae tenuitatis Ipfe confcius hanc* quam inculco, luis venerem therrapejam non me- liorem dicere aufim; at certe non omnem pejo- rem inde cenfendam efle , nemo diffitebitur, ut cujus ope feminium venereum longe jucundius, quinimb tutius, efficaciufque quam per vulgatam hydrargiro/tm fubigi, expellique e corpore, longa experimentorum ferie, jam evicifle, nobis abunds videamur. CVII. Ad extremum haud difsimulare poflTum, qux adversus noftram methodum celeberrimi 3 & toties a nobis laudati Archiatri Vicnnenjts au&ori, tati innixa reperio* objicique poffwntj quippe ille poflquam Pit carnium , quem fequutus efl Aftruc- cius , fententiam de efficacia Argenti abejuf- dem gravitate deducenda, mira in dicendo lenita- te, & mirabiliori modeflia abunde explofit, de- monflravitque , gravitatem illam , qusecumque in Mercurio ponatur, explicandis mirabilibus effeftibus, qui corpori unfto adveniunt, infuffclentem prorsus haberi: Hifce, inquam, prsefatis, videtur praeci- tatus ille Vir methodum noflram improbaffe, quod nimirum levitate Praecipitati cujufdam albi, & de- bili falium Argento vivo unitorum acrimonia iaj. hoc pulvere duftus ille, cenfuerit, aliam efle Su~ hlimati nojtri efficaciam, quam quae a nobis hacte- nus adduCta efl:. (a) Verum, praeterquamquod in illo Praecipitato albo officinarum non omne abfit fal acidum, quod alte adaftum inter maflfulas Ar- genti vivi concentratiffimum vocat idem Vir; mihi quidem haud difficile efl ad judicandum in com- paratione 5 faveatne nobis Van-fvleten , an potius Therrapejae noftrae advertetur; In primis, cum prius dixerit , Pneparata mercurialia officinarum in par- va quantitate omnes illos producere effeftus, quos longe major Argenti vivi copia tantum facit; an ergo fbla gravitas, & fphierica figura Argenti vivi fufficiat, ut explicentur mirabilia inde in corpore lue venerea fanato phenomena? Non videtur ex pluries diCtis , dernonftratifque . An ver6 Argentum vivum concentratifsimo aci- do unitum, ut in Sublimato contingit, adeo faci- le 5 dum cum fanguine fluit, in nativam ipfi for- mam, priftinumque pondus redeat, perinde atque (a) Tom, I. §. IJ5* W, 1^4. putavit AJlrucctuti vix illud concedi poflfc videtur* Ti confideretur* nonnifi ob fummum ignem acido illo Mercurium fpoliari; Neque corporum quas veluti totidem prototypa* quibus a fe invicem disjungMblentconcreta omnia * ulla unquam arte deleri* aut immutari poliunt* adeout aetern#* & immutabiles* ad inftar elementorum corpora com- ponentium merito ab hodiernis Phylleis habeantur. An potius HUtionh effertus* fi qui prsftantifsimi obTerventur ex iplb Mercurio nativo Talibus in cor- pore genitis unito maximam partem dependeant? non improbabile; tum quia Argentum vivum *ut inquit darilsimus Van-fiieten * fine ullo addito* Tolo tritu mechanico* fbla ignis artionc poteft mu- tari in acerrimam indolem; tum quia ipfummet metallum * ficubi Scorbuticorum Talia reperit* utut innoxium* cum iiTdem vero unitum longe majores ftrages edit* quini quae ab illa diTcralia humorum fcorbutlca expertarl merito poffent. Huc pertinet Anonimi recentioris opinio3 Mer- curium, acidis (pontaneis in corpore animali occur- rens corrolivum adeo fieri putantis * ut faliva* tionem inde uberrimam cieat. (a) • An tandem Argenti vivi efficacia * quomodo- cumque parati*a Tingulari ejuTdem natura per expe- rimenta Tola cognofcenda proficiTcatur? ita conclu- dere videtur laudatus Van-ftieteti loco citato. Ul- tro quippe fatendum eft* quemadmodum corporum natura omni humana intelligentia major eft* con- ceptum quoque Tuperare noftrum perfertam & ab- (a) Raccolta di almi OpufcaU fopram Vatuji dei Mercurio. p. m, 26» folutam 3 qua? in remediis animadvertitur 3 agen- di rationem. Verum, etfi planum facere non po- tuimus 3 at faltem conati fumus demonftrare , fi- guram Sublimati nojiri eruendis, explicandifque miris curationibus luis venerete aptiorem e(Te5 quam foluin Argenti vivi pondus, atque fpharica figura. Ulterius autem progredi , atque fingulares5 & in- timas dotes fpiculorum Sublimati rimari velle, au- dacias effet, atque adeo fatis nobis erit, li mo- dum) quo Sublimatus nofler, pra? Mercurio luem veneream fanare comperitur, pro modulo noftri ingenii explicaverimus. CVIII. Scrupulum movere polfet 3 atque non- nullam fufpicionem injicere illa aculeorum Subli- mati duritiei , atque angulorum fcabrities; ne fci- licct temporis fucceffu tinftura nojlra particula , hujufmodi au(5la & ftimulante figuratione, tum fb- lida tacite deradant 3 & exterant , tum vitiofam liquidis acrimoniam impertiantur: Unde mala 3 tranfafto temporis fpatio, & graviora lon- ge incommoda infeftis lue venerea hujufce noftri remedii adminiftrationi polfent fuccedere; Favere huic timori videntur 3 qua? Forejlui de Venenh {cripta reliquit; Quadam fcilicet venena reperiri , qua ad determinatum tempus interficiunt. (#} At vero vanitas hujufce formidinis ex multiplici ratio- ne inferri poteft. Nam primo fpicula falina Subli- mati noftri adeo obtufa3 abfbrpta3 immutataqu ex noftro prafcripto intus afTumuntur, ut licet ta- cita aliqua acrimonia pollere videantur, tuto ta- men 3 & fine ulla moleftia univerfale luis venerea (a) Ope, Ub% xxx. SjqI, p, m* 24* deobftruens evadant. Primo obtunduntur, & mi- tes fiunt mollibus oleofifque partibus fpiritus fru- menti, (§. xxxxii.) & ita involvuntur , ut ab om- ni rofione immunia fint, Secundo, ahforhentur for- te a firmifsimis) atque intus latitantibus particulis ferreis terreifque» quibus omnia vegetabilia abun- dant. Tertio, immutantur •> dum alkalinis prima- rum viarum occurrentia cum illis uniuntur in no- vam falis fpeciem, qui Neuter vocari fblet, & opti- mas (dum cum oleo iplius frumenti fpiritus mifce- tur) (a) refolvendi vires pofsidet. CIX. Verum quodcumquc horum accidat, illud certe frequenti experientia edoftus alfeverare poP* fum» nunquam vidifife me 5 etiam longo temporis decurfu) poft affumptum Sublimatum, ullum tetri- ficum fimptoma, unde alias innocui hujufce phar- maci vel tantilla labes patefcere poffet; Imo vidi femper eliquatum eflfe omne feminiuna venereum» & luem ipfam veneream, quamvis antea pluribus illitionibus refifteret, penitus extinftam fuiflfe; ut ex angulis corpufculorum, feu ex figura aculeata, male inferri acrimonia?, erof/omTvc effe- rus in folidis noftri corporis. Certe, ut adnotavit Sawuagiui (#) fi acrimonia? moleftia ex figura C»• neiformi, vel quoquo modo angulofa penderet» falia, quae acriora percipiuntur, acutioribus longe angulis donarentur ; quod falfum in fate marino » & •vitrioli experiuntur Chimici. Proindeque nec ulla kfio ex Sublimati ufu3 fi ha&enus a nobis di-: (a) Gerar d- VVctn~filet, Comment, Aphor, tom, 1. §. 135. n, 3. p. 193. (b) Apud Manetti dlj/er. 1, §. 75. p* m* 160, 161. fta perpendantur, videtur unquam emergere, & fi qua? forte , quibufdam in corpore infortuniis or- tis , fefe aliquando prodat, (quod numquam adhuc contingere vidi) ea non Sublimato , tamquam ma- teriali cauli, referenda eft, fed vel eleftioni Su- blimati ejufdem, vel praeparationi, vel dofii vel applicationi indebitis, & intempeftivis certe de- betur . In fumma, quidquid mali ab ea adminifirandl ratione reformidare polfes, aut in Medentis incu- riam , aut in /Egrotantes minus obfequiofos jure merito refundes. Suhlimatut enim nofter innoxius fponte Tua reperitur; modo primd probe diluatur; Secundo, in exiguifsimas minutias redigatur; Ita_> enim futurum eft, ut abrafis maffulis, iifque fum- me attenuatis, divifis, dilutis , permanente illa le- vi & miti angulorum configuratione, multd magis concreta venerea dilfolvat; quippe falium natura eft, in pauca punfta deferri, atque adeo fi ab eo- dem impetu moventur, ac alia corpora obtufa, re- folutionem concreti mirifice abfolvant • (#) Pne- terea, quia fimulftimulant folida, abfque ullo fub- fequente effeftu pravo, in curanda •venerea Cache- xia utramque indicationis paginam implent. CAPUT (a) Vid. Gorter de infenjih,perfplr. cap. xvi. § xiv. CAPUT SEPTIMUM. DE RECTA , AC TUTISSIMA ADMINI- Jlrandi In morbis nenerels Mercurii JublF mati corrojivi Interne Methodo Innovata. CX. &inceps Medicorum noftri Saxuli rp| Hcrmamus Boerhavt (0) Mercuri* m lyi um Sublimatam fyrupo violarum > vel Roh Sambuci miiceri jubet; ali- bi etiam in aqua ditfblvi imperat , Unde Bona illis , qui compaftas fibras , & denfam fanguinis crafirn habent , Sublimatum fbla aqua diffolvi vult, addita aliqua fyrupi violacei quantitate , ad auftermn temperandum faporem , ut inquit. CXI. Galli vero Medici omnes cum fpiritu vini maritatum adhibendum fuadent; ut mihi fideliter communicavit Chirurgus F'arrugia nuper- rime in Patriam, Parifiis redux; credunt enim, Sur blimattm eorro/ivum fic a fpiculis Tuis liberari, eo- demque modo, quo a frumenti fpiritu, corrigitur; hac tantum ratione fulti, fodicet quia fpiritus ex quocumque vegetabili fermentatione parati, Boer- havlo diftante & reftificati nihil fere differant in- ter fe. (£) CXII. Aujirlacl tandem 3 ac Dant eximii Chi* mici cum fpiritu frumenti nuptum hocce remedium iEgrotis probent; Quam methodum proferendam (a) de vlrlh. medicam, par. III. cap.wn.p. m* 578. (b) Blement. Chcm.tom. II.par. 1. pro 0.4$. aliis reputamus ob rationes Capite III. allatas. Hanc enim feliciter exerceri obfervavimus in Xenodo- chiis Vlndohonenfihm, ac in privatis Urbis «dibus, per celeberrimum Antonium de Haen ? aliofque—> Profeffores, CXIII. Priufquam vero Medici id medicamenti iP.gris ingerendum offerunt, venam hifce tundunt) & fanguinem ad uncias faltem decem extrahunt) pro temperamento /Egroti, eo fine, ut vafa fan- guinea depleantur, & rarefaftioni ipfius cruoris fpatium fiat; ablata enim liquidorum parte, ma- jor conceditur fuperftiti in vafis libertas fete mo-* vendi, unde humorum diflblutio facilius fucceffura eft, uti docuit Illuftrifsimus Gerardus Van-fvleten in fuis Commentariis ; Exinde praecaventur varia_> infortunia; Nam turgentes fanguine, difcrimen eft) ne canales lacerentur, amplius fpatium minime conceifuri, & ideo hemorragise lethales 5 aliaque mala evenire poflfunt j Canales enim collaterales ea ratione comprimuntur, & ab axe proprio divel- luntur; unde dolores capitis vehementes 3 apople~ x/V) aliaque plura prava fimptomata exoriuntur. Dein pramiflfo leni dyftere emolliente) ex aqua pura parum calefa&a 5 vel decolo hordei) tantum lubricandis inteftinis laxandifque , fimulque a fae- cibus crafsis liberandis inferviente , aegrotos pur- gant pilulis fequenti de maflfa paratis; Ma(fx pilularum extrafti catholici grana de- cem ) Scammoneae, & Refinse jalapps grana qua- tuor) Spiritus vini quantum fatis; fiant pilulae nu- jnero quinque. CXIV. Hifce enim 5 quae in primis viis latent) congella eluuntur 3 imo etiam hilh * ceterique li- quores vitiofi, qui in faaguine redundant, hac via evacuantur; Hinc laudatifsimus efl: eorum ufus apud Medicos Unde amantifsinnis Antonius de Haen (a) de hoc agens fequentia habet; „In 5, morbis cronicis 5 & quovis temperamento non „ datur tutius purgans; quod omni decima die rei' 5, terari debet 5 maxime fi aliquod fignum ptialif- mi appareat. „ (§. exi i.) CXV. Poft hsec ufum Sublimati corrojhi aggre- diuntur, cujus ita foluti dofis apud ipfos , ut fu- pra innuimus, efl: uncia una fpiritus frumenti, fci- licet cochleare unum mane, alterum vefperi pro- propinant, in quibus dimidium grani Sublimati dif- fblutum fuerit: licet communiter apud Aujiriacos fpiritus frumenti majori quantitate Sublimati cor- rofivi impraegnatum adhibeatur; n*m uni librae frumenti fpiritus grana oflo Sublimati injiciunt, & tunc bis de die unum cochleare iEgris potandum praecipiunt; idque ratione habita morbi vehemen- tia?, variae itatis, diverfi temperamenti, aut tole- rantia iEgrotantis , & conferentia remedii. lio noflra vero Infida , cum temperamenta acria, 3c biliofa pafsim obvia fmt, minorem dofim ufurpare necelfe efl:; [maxime enim regio noftra caliaaeflj fm aliter, vomitus enormes, prafertim fi debitam, quantitatem laftis, vel decofti non hauriunt; [con- fer Obfervationem XVII. ] dolores ventris atroces, aliaque plura fimptomata axeitari compertum elt. Quin aliquando falroath inde molefla prodiit; fci- licet quando yEgroti illitiones mercuriales prius pafsi fuerint, ut erudite monet Ger ardus Van-Jvie~ (a) Ratio medendi par% II. III. & IV. ten. (0) Tandem accidit pHalyfmns, quando Infe- fti quantitatem laftis, vel decofti, nece(Tariam_> non fumunt , [licet ille vir aperte tefletur, nun- quam fe ptialyfmum obfervafle in fuis aegrotis] & tunc ex Artis legibus fblicite ac prudenter miti- gari debet5 fcilicet dieta tenuifsima, largo ptT- fan£, hordei potu, ufu clysmatum aqu# tepidie, vel latftis &c., aliifque fublldiis , qua? in fimilibus morbis a Magnis in Arte Viris commendantur; enim acrimoniam humorum compefcunt, folidas partes relaxant? vaforumque diametra augent, in- /enfibilem tranfpirationem promovent, & impetum /anguinis ad inferiora determinant. CXVI. Si aliquod ex enarratis fimptomatibus ap« pareat , tunc illicb nulla intercepta mora , ab ufu remedii defiftendum eft; aliter enim graviora ea- dem redderentur; tum etiam quia ptialyfmus nul- limode ad luis venerem curationem conferre vi- detur, uti demonftravit Celeberrimus inter Monf~ peUenfei Medicus Coyneau, Merito igitur amantif- fimus Gerardus Van-fvlvten magna quantitate de- cofti, dum fpiritum hunc frumenti adhibet, ftatim aegrotos alluit ; Cujus decori formula fequens eft: Radicis Althece uncias duas, bulliant in fuffi- cienti quantitate aquse communis per horam , fub finem addendo glicirizzs unciam unam ; colatura libras quatuor exhibe. CXVU. Aegrotantes vero in noftra Regione—» numquam per totam morbi curationem ufum hujus decori prorsus ferre potuerunt; -a doloribus quippe nofturnis , quibus jugiter , inde (a) Dc/crtp. des malat. dans les armes p. atoniam ventriculi nafti funt , qua fibra? nimis ef- foeta? reddit#9 continendis, digerendifque afium- ptis, impares faft# funt; Unde prav# digefliones, diarrh## , emaciationes ortum habuilfe videntur ab hujus decoffi ufu j & ideo iplTus loco decorum hordei fubftituimus, quod maxime yEgris profccif- fc obfervavimus \ hoc enim , licet vifcofum fit, vi- res ventriculi non infirmat. CXVIII. Alii vero cum lafte decorum hordei immifcere amant, (a) & hanc aliis Proparationibus utiliorem ede credunt. Nos vero multoties in no- dra Praxi contrarium experti fumus; aciditas enim decofti hordei lac in ventriculo cogit ; [maxime fl decorum recens non fit, quod frequenter eveni- re aut incuria addantiu, aut pro calore tempedatis poted,] unde tormina, diarrhoeas, dydenteriaf- que ipfas fobolefcere aliquando, experientia do- cet ; Sicubi confilium ed, lac iEgris exhiberi , hoc prodat fontana aqua pura commixtum, ut fupra diximus . CXIX. Alii tandem decoftum ligni Guajaci-iW* cum frumenti fpiritu commendant, ut aeflio reme- dii versus periphoriam corporis determinetur 9 & fimul cum fudore virus venereum e corpore elimi- nari pofsit. Hoc magnopere proficuum Ipfe obfer- vavi; fcilicet ubi ogri eufarca, & valde pingui do- nantur temperie; nam macilentes, Picrocoli con- trarium experiuntur, ut in §§. procedentibus no- tavimus, ubi de hoc deco&i ufu locuti fumus. CXX. Dotis dccofti determinari non poteftrqu£ variat pro temperamento 3 pro tcmpcftat.e anni 5 (a) Gerord. Van-Svietcn Malat. des arme: p> 195 aliifque drcumflantiis; Nam qui temperamentum ficcum habent, majore quantitate decori indigent; repleti vero, minus: verum in quovis temperamen- to faltem bibant oportet aegroti libras quatuor de die decori 9 aliter difficillime curarentur : Confli- tit enim Obfervationibus celeberrimorum Virorum, qu6d eo Facilius emergunt hoc viru tadi, quo ube- riorem quantitatem decodi abliguerint; Dccodum enim non fblum vehiculum Sublimato fubminiflrat, verum etiam ad ultimos receffus canaliculorum fe* cum transfert. CXXI. Tempus quoque curationi nccefTarium va- riari debet, prout recens virus, aut vetuflate in corpore occaluerit; Si recens enim venenum fit, intra tres Feptimanas tota curatio peragitur; fi ve- ro per plures annos feminium venereum inharferit, & olTa jam occupaverit, tunc diuturnior etiam cu- ratio futura efl; quin continuari ejus ufus debet, ufquedum fimptomata morbi penitus evanuerint: Neque verendum efl, ut ab illa longius protrada Sublimati methodo aliquis pravus oriatur effedus; Tuta fiquidem femper efl, licd per plures men- fes Sublimato illo utaris; (a) Neque tencllar artati a noflro remedio aliquod infortunium pertimefeen- dum efl, [ut Obfervatione xvi i i. notavimus] quod adeo non fblum artate provedis prarferibimus , ve- rum etiam pueris, & puellis, licet fibras debiles, laxas, & magis fenfibiles habeant. CXXII. Pro cujus remedii adminiflratione non quaeque anni tempeflas convenit, (& hoc efl ad- (a) Antonius de Haen Ratio medendi part. II* III. & IV. vertenda) nifi tutum alias medicamenta infamatum velis; Nam in hyeme fanguis maxime dcnfus, ac infpiflatus confplcitur, quam in aliis tempeftatibus anni; & ideo ceteri humores inde prodeuntes len- tiores, vi remedii magis refiftent; exinde a frigore perfpiratio fupprimi poteft, vel faltem maximopere imminui; unde impetus fanguinis ab habitu cor- poris ad interanea irruit, & in falivales glandulas irrumpit, ptialifmumque creat; necnon alia fimpto- mata accerfit: E converto fub citate, magnopere divifus prs calore cft fanguis, & ideo ab influo re- medio magis rarefaftus vafa divellit, & lacerat; unde hemophti/es, apoplexia ,febres unde ce- teris paribus, Melitenfibus , & fub coelo noftro commorantibus, quod ad calidum magis, quam ad frigidum vergit, potius in hyeme, fi periculum fit in mora, quam a:ftate profer ibi poteft; Verum an- ni mutatio huic medicamento magis opportuna , Autumnalis, & Vernalis erit; maxima enim aeris ferenitas fune habetur, & nec calor exurit; Si ve- ro necefsitas urget; abjefta omni temporis ratio- ne, protinus ad ufum remedii deveniendum eft. CXXIII. Dleta vero eorum , qui noftro Subli- mato addicuntur , non al/a magis opportuna cen- fetur, quam qua: ex jufculis hordei, avens , alia- rumve plantarum refrigerantium componitur; Aro- mata vero, aliaquc calida omnia nociva, hinc fem- per exulent; fructus horrei etiam, carnes fale con- dita?, fumo indurata?, vel putrefafta?; vel pinguia, tamquam damnofa rejicienda funt, cuna liquida-» incraftent, fimulque acria reddant. CXXIV. Secunda, vel faltem tertia die ab in- cepto Sublimato, fi fudores, & urinae maximopere erumpant 5 odoris fpiritus frumenti participes ob- fervari folent; Unde colligitur, jam Sublimatum corrofivum exilifsima vafa humani corporis pene- trafTe. Adnotavimus etiam, in furamitate urinse non- nihil humoris oleofi, flavi coloris fupereminentis cum muccofo, & craffo fedimento; quod pheno- menon menfe tranfafto evanefcit; Tandem fi fu- dores, quos in noflris «rgrotis obfervare contigit, femper pingues, & fuccidi ad finem curationis uP que deprehenfi funt; Per hanc enim lotii viam vi- rus e corpore eliminare videtur Mercurius nofler; licet experientia compertum fit, ufque in pncfen- tem diem Mercurium extinBim, & cum axnnvl.L_j * o porcma corpori illitum , live eburnee prsparatum, ptialifmum femper excitare vi quadam, ut ajunt , eleBiva, uti Oppium 5 Cantaridcs, aliaque plura hujus generis , quadam virtute fpecifica in certos humores agere dicuntur: fcilicet quia uberior quan- titas inde lympha versus falivales glandulas deter- minatur j unde fi haec lympha aliorfum derivetur, & motus liberior & facilior versus peripbseriam cor- poris fit, tunc nulla fali vatio futura efl; (a) & ideo Mercurius nojler tamquam fudoriferum habendum efl, quod per meatus cutis feminium venereum ex- pellat. Omnia enim medicamenta in fudonfera_» converti pofle , docuit Hermannus Boerhavej 0) ficuti fi purgans adminiflretur, & homo ftatim ad fudorem difponatur, egregia fudoris eruptio exo- ritur: unde licet Sublimatus hic,, fudoriferum na- tura non fit, tamen tale redditur arte, tum ea (a) Aftrucc. de Morh*isen* T. i ,p. m. 20J* (b) de virih. medicam. cap. xi ./>. m, 299, ratione difta, qua cutaneum iter, una cum fomite venereo , afferat : tum quia aliis fudoriteris mix- tum 3ad hzc vafa potius vergit. Quatuor enim claflfes horum remediorum nume- rantur ab Hypocrate Batavo. Prima continet ea, quar vafa laxant. Secunda , Di/folventia , & dilu~ entia. Tertia, Diuretica. Quarta 3 qua? liquores ad periphgriam corporis ire cogunt. Quoniam vero ex noftris Experimentis magna quantitas decofli hordei forbetur3 h#c humidum fuppeditando3 fibras emollit; unde cavitates canalium augentur , ut etiam alibi abundd diximus. Acida omnia vegeta- bilia fluida noftra fundere. Sales etiam marini par- tes efife maxime dilfolventes, docent omnia Ob- fervata; unde mirum non eft, fi remedium no- flrum multoties tamquam fudoriferum agat 3 licet indolem mercurialem prafeferat • CXXV. Habentis exiftimo 3 fufcepti muneris partes rite, & qua potui diligentia implelfe me 3 quum Sublimatum, therrapeja indicata 3 in morbis venereis intus adminifiratum 3 ofiendi 3 omni va- care culpa, quam prx concepto mentis errore, Re- centiores fere omnes in illum, ceu venenum, abun- de conferre (olent. Injuria ergo celeberrimus Hof~ mannus in ha?c verba erumpit: „ Infamatus ille „ virulentus Mercurius fiihlimatus quid aliud e 11, ,, quam, falis fpiritu concentrato , folutus Mer- ,, curius? quo prsfentifsimd & homines, & ani- „ mantia enecare po(fumus. „ (a\ Cum indubita- tae fit veritatis, fpicula falina fubftati# mcrcuriali (a) Tom. v. de medicamen. in fe curis §. xiv. p, fn* tiojiri Sublimati haerere ita , ut fpiritu frumenti oleofb involuta5 & decofto hordei fumme diluta, non fblum deleteriara veneni virtutem d-eponant, verum etiam remedii genus, feu alterius Mercurii dulcis fpeciem condituant magn# efficacia? in chro- nicis , rebellibus quibufdara pafsionibus, praefert im in gallica lue, ut fupra odendere conati fumus* Quamobrem peritd feribit idem laudatus Auftor; (a) „ Mercurialia non fecus ac alia metallica fem- 33 per infecuriora e (Te in pulvere: „ Injuria quo- que Sublimatum nodrum atro carbone notant, tam- quam atrocifsimorum fimptomatum feracem, ut vo-> mitionis falivationis, ut in methodo VVifemaui, (h) vel vomitus cruenti, & funedifsimi hipercatar- feos, qualia limptomata {uccefsiffe vidit VVepferus, (C) E nim vero VVifemanus Mercurium fublimatum corrofivum dilfolutum in aqua fontana tantum ore exhibebat; (d) VVepferus' vero in pulverem tere- bat, & ita propinabat. {e) At vero quantum ea? methodi a noftra differant, fpecfate benevoli Le- ftores. Certe nec ullum prava? indolis a nojlro Sublimato profectum efTe memini. Quem adeo eximie ab admixto fpiritu frumenti mitiga- tum , ad indar mercurii alterius dulcis , fed pne- ftantioris longe vulgari, fuadeo in omnibus illis mor- bis in quibus juffum Mercurium dulcem a River io videmus, (ne alios citem} utputa in obflrubilo- nihus, (/) hydrope, (g) in rheumatijm (h) con- tra vermes, (;} & alia quamplurima mala a conge- (a) Ihid. §. xxi i. (b) Vid. Aftrucc. tom. II. p. 967* (c) (hOcuta &c. cap. 22. II. 384. (dj AltrucC' Ihld. (e) Hijior. !•/•*»• 37J. (0 /.«• 329. (g) 386. (6) 420. (0/. ju. Ilione lymphae* in exilHsimis corporis canaliculis or- ta 3 c[ux proinde nonnifi Praeparatum noflrum mer- curiale attingere, pervadere, & in fluorem redi- gere, fubfequente partis fanitate , poteft j Cujus adeo vis medicata eximia tamdiu valet, quamdiu blando acido decofti hordei, & fpiritu frumenti concurrente, manet Sublimatus folutus; Sic enim fpes eft, ut per corporis abditifsima vafa, fpecie falina conftantius fervata , pergat, agatque; iddl aperiat, attenuet, roboret, flimulet, atque per vias renum, & in primis cutis, moderate evacuet. Intelligimus inde modum, quo Mercurius hic non folum mole, figura, pondere in nobis agat, ve- rum etiam admixtim fpiritus frumenti * & falium, maximi acidorum, acquirat poteftates novas , fe- pe mirificas. Intelligimus quoque, cum fruftu da- ri pofle Laucophlogmatlch, Scorbuticis Ictericis, Laxis debilibus ab inertia. Intelligimus tandem, quare fi dracma , ut inquit Hermannus Boerhave: (#) ,, Mixtur£ [qu pracipitatum ru- brum , fortem muriam , qudm ut larga excitatju» fuppuratione, vulnere diu patente, nec cito occlu- fb, virus, ut ab ingretiu arcetur, ira fiquid in vi- cinia plaga? commoratur, foras omne avocari pof* fit. Sublimat ut hic 710fer mira pnetiabit; Imprimis, fi cryftallinis, & duris fuis angulis, decoftioms hor- deacea? vehiculo latis, agere in partes vivas permit- tatur; At vero, quoniam periculum eft, ne mia(- mata quadam in fanguinem penetraverint; idcirco propofita? rabiei curationi remedia fimul adjungun- tur, qu£ virus femei admitium alterent, vel eva- [a] Hypocr. de Venen. Gerard. Van-fviet. tom, iv. 200 cuent. Hinc 3 ne exlra dicendi argumentum diva- gemus, lubet ad mer curiali a Termonem convertere. Qua? quidem ultima a Gerar do Van-fluieten \_a] in rabie hac adeo laudentur, ut Thurbit minerali, poft Sauvages experimenta, primas in curanda, drophobia deferat. Neque heic necelfaria eft fali- vatiOjiit opinatus efl Aflruccim [b] exin- de deceptus , quod virus hydrophoblcum pne ana- logia TaliviE infideat ; cum hodie compertum fit , „ Morbum hunc gravifsimum , [ej faltem ubi pri- „ mum gradum non excellent, Mercurio , live—* „ falivationem moveat, fi ve non moveat, cedere. „ CXXXIII. Si dein confiderctur thurhit mine- rale , Teu praecipitatum flavum-) componi ex Mer- curio , acidis vitriolicis fixioribus, Sc fumme corro- 11 vis onuflo, adeoque fummd in praxi metuendum ex una, & ex altera parte pafsim interno ufui con- Tecrari,non in animalibus modo, ut Saiwages Expe- perimentis conftat, [d\ verum etiam a Sldenha- nio adversus gonorhseam contumacem, mire com- mendari, interne fumptum Tub forma Boli; [?] Quanto confidentius, & audacius Sublimatm nofler natura dulcis, effectu mitis, ab omni falivationis metu tutus, inter diuretica pra?ftantifsimus, inter diaphoretica palmarius, propinari, fuaderi, non in brutis inquam , fed in hominibus, debeat ab iis; qui Celfum fecuti melius elfe norunt, „ Anceps [a) Cornment. in Aphor. Boerhav. §. 1146. [b] Diflert. de hydrophob. cap. ult. 4. [cj Gerard. Van-fuiet. ibid. p. m. 581. edit. Batav. [dj Apud Van-fljiet, loc. cit. [e] Tom. Lp. m. 209. Epifloh xi. reflponfoT. 201 3) experiri remedium, quam nullum;,, Si aticeps Vraparatum noftram dici pofsit , quod profuiffe femper, nocuifte numquam, tum domefticis, tura alienis Obfervatis abunde comprobavimus. Topi- cam tandem hujus Praeparati mercurialis applica- tionem in hoc morbo multi experti funt Auftores; & ideo Palmarius [#] in vulneribus a rabiofb ca- ne. infliftis Mercurium fublimatum admoveri jufsit. CXXXIV. Cum vero de Pejie in bubone defl- uente differens Bertinl , illius eximium prophila- (fticum ex Auftore Screhero [b) quserendum cen- feat in Mercurio dulci cum camphora mixto; ne- que VVerlophium abhorrere videam in antracumj peftilentialium curatione ab eodem Mercurio dulci, quem proinde tamquam Peftis fpecificum mirifice commendat; (c) Profero non temere , neque in- conflderat£ meo quidem videri feTe gereret Medi- cus, Ii prophilaxi, curationique Peftis, & fimiliura febrium therrapej# prudenter, cauteque folutio-' nem Sublimati noftri, fi non admodum efficacem, at certe innoxiam addiceret; Propterea quia hu- jufmodi tinftura, atque Sublimati vehiculum arte noftra paratum vim illam corruptioni adverfam, & fblidis, & fluidis corporis partibus inducit, vel in illis infltam virtutem beneficam fervare valet , fiviente Pefte , in quibus prophilaPlici remedii ra* tio confiftit. (/) Quemadmodum enim acetum ab omni £vo contra peftiferam luem Cummis laudibus (a) de morh. contagio Jis p. m. 272. (b) Vide tom. II. AJirucc. p. m. 465. (c) de Variolis, & an~ tracibus §. xvu. (d) Geoffroy c[u proinde, fi mitim nodri Sublimati tindluram iif- dem auxiliis & nos vere accenfeamus ? Ted in ipfa Pedis curatione non infimum obtinere polfe locum, neque minimae laudis futuram nodram methodum conjeftare po Humus, five ob praefentiam acido- rum, qux cuique Pedi inimica ede, omnium focu- lorum experientia confirmat; five ob intermixtum hordei decoftum, quod fopius in die, liberaliuf- que ab segris potandum ed: Ita Pedem Dantilci graffantem in eodem loco memorat Geoffroy (c) non alia ratione fugatam, quam repetitis in die cicatibus calidi decofti hordei, quod aegris in le- Cto compofitis propinabatur, fubfequente corporis madore. 202 Non ergo inepta indicatio curatoria futura eft, quar a no inter luem venereani, & Pellem intercedere ut credamus, nos impellit auftoritas cujufdam Alexan- dri Trajani Vetronij, de quo Aftrucclus, \_a\ qui non inexpertus leniit, Pellis Jcmlnarlum in mor- bum gallicum exhauriri, atque confumi; itaut hoc morbo perfeverante , nihil fere huic Pelli gignen- da relinquatur. Ex his, qua? haftenus allata funt, non videtur adeo male tutum elTe Sublimatum no- Jlrum adversus peftilens myafma, modo tamen, ut fiepius monuimus, rite & prudenter adhibeatur. CXXXV. Ad extirpandas excrefcentias fungofas topice applicatum nollrum remedium maxime pro- ficuum habe tui*. Sic Antonius Meter 'Jan (h) infi- gnem ejus prodidit virtutem, ubi nimirum de ex- crefcentia quadam cornea loquens , eam vifu hor- rendam, & ad carcinoma jam tendentem, fuilfe di- cit ; atque hanc non alia ratione extirpare fele—* potui lfe commemorat , quam admoto Sublimato corrofivo, cum quatuor partibus probe cxliccati pa- nis crulla?, & in pulverem redacfhe commixto* Quem quidem pulvifculum calamo feriptorio ex- ceptum quotidie in fungum illum comese infuffla- bat, ficque pergebat, donec elchane quotidiano lapfu , & oculi inflammatio omnis ceilaret, & hi- perfarco/is illa ad cornea? libellam reduceretur, non majorem balim fervans medietate parvi unguis. CXXXVI. Ad ulcera tandem confolidanda ma- gnopere laudatum habemus Sublimatum a multis* Unde Anonymus in fuis Commentariis, multis in_, 00 tom* II. lih. vi. faculo 16. fb) Tret des nta- lad, des Toell cap. xix./. m. 456. locis ejus ufutn deprsedicat: (a) Sic Voreflm laudat 9 ad hefcharce faciliorem prolapfum in ulce- ribus fordidis , & mortua carne fepultis* ArftnU cum fublimatum, tamquam efbcacifsimum ad fepa- rationem gangrense. Similem ufum tribuit Hofman- nm (c) fuo Sublimato, quod cum vitriolo, & fa- le parat, eoque tutius exiftimat. Sic penicillo, col- lirio Lanfranci\ ex Auripigmento majorem par- tem compofito, imbuto, ulcera quaque oris cum fruftu illiniuntur, & ea ratione efiicacilsime coeunt. Neque novum efl, Mercurium fuhlifnatum ulce- ribus venereis admoveri, licet hanc methodum pe- riculo numquam vacare, putet Aftruccius• Sic apud Lulfinum (d) ex Torella colligitur, nonnihil ad cu- randam luem veneream valere lotionem paratam ex decolo Argenti fublimati in aqua pura; qua lavari partes ulcerorofas jubet. Sic apud eumdem Luijtnum ( qui ibidem refla- tur, per admotum illud empiallrum tibiis, & bra- chiis luem veneream perfere fanari, abfque ulla_, falivatione, & quem Scriptorem, ut obiter dicam, immenfam celeberrimi Aftruccii eruditionem fugif- fe, miror. Sic, ut animadvertit toties laudatus (a) com. v. p. m. 95. ihid. p. m. i i;?.(b) lib. vi i Oh/hrvat. xiv. p. m. 122. (c) ad Sero der um cap- xv. pag. 26$, (dj Toni. 1. m. 428. (e) pag. m, 2$ 2. ‘Aftruccltis » empladra mercurialia adversus morbos Venereos inter Sinas » ad ulcera tantum venerea » non abfque fucceffu laudatur. (a} Porrd empladra hujufmcdi »ut patet cx formula quinta» (h) auri- pigmentum recipiunt» quod fane non levi delate- ria facultate proditum ed; quanto ergo minus per- timefeendum eft a folutione noftri Sublimati» qua? fumme per adjefium fpiritum frumenti lenita , & emollita occurrit? Quinimo etiam fi ulcera nimis fordida fuerint» & vere leprofa» non aliam inveniri poffe methodum hifce detergendis aptiorem» quam qua? ope Sublimati» quocumque modo partibus a?gris applicati» indituitur . Fidem facit Tttrnerus in fuo de morbis cutaneis tranatu » ex Anglico in Galli- cum lermoncm verfo» qui de crudaceis leprse ul- ceribus agens» (V) mir£ extollit Praecipitatum al- bum cum unguento tofaceo de foris illitum; & in- fra puella? cujufdam meminit» cujus cum obdinatiP- fima impetigine confiiftata cutis» & fquamofis du- ftulis vidi hurrendis obdufta» (alivationi multoties tentata? reditiflTet» non leve dein commodum» at- que non parvam fanationis fpera odendide memo- ratur » dum litu ex camphora & pnccipitato albo confetdo» atque corpori circumfufo pudula? omnino evanefeerent. (V) Cui sterna therrapejiv a dentiri vide ipfum Pltcarnium» qui inter remedia lepra? maxime accommodata aquam Cofmeticam» quairu litargirum» ad uncias duas» Mercurius fuhllmatus corrofivus ad dracraam» Acerum ad uncias decem 00 Dljfcrt. i. §. iv. num* 2. fb) Ibld. p. $28. (c) Tom. i. n.pag. 38. (dj Idem ibld. apag, 47« ad 20 6 ingredi recenfet,& quam egregiam e fle arbitratur, modo ope pluma ulcera illa leviter imbuantur. (>) Sic novi quemdam , qui ad ulcera, internam fi- rmum frontalium membranam depafcentia , cica- trice obducenda, & rite detergenda felici cum fuc- ceffu , utebatur aqua viridi Hartmanni, quacumu» grana duodecim Sublimati foluta erant, hanc enim naribus hauriebat /Eger ter in die, & poft me nfem foetor, & omnia Ozenas inde profefta fimptomata abigebantur. Sic Fallopius {l?) Sublimatum & oleum amygdalarum dulcium ad contumacem guttam to- faceam fuadet. Sic etiam plura Obfervata haben- tur apud Nicolaum , (c) quibus efficacia Sublimati corro/ki luce meridiana clarior patefcere pofsit; Utique fi externis partibus ulcere difiepuloto quo- dam depafiis applicetur prudenter. Sic in Obfer- vatione feptima, fanationem affert ulceris, quod vulam, & totum nafum depaverat} £t fequentj Obfervatione [oftava] aliam fanationem ulceris pro- didit, quod nafi pinnam eroferat. Qu& quidem du- plices fanationes aquae mercurialh ut vocant, riim be