SS UNITED STATES OF AMERICA MK^ WASHINGTON, D. C. OPO 16—67244-1 * --JF-- * l«» m aca IS-K HIPPOCELATiS COI MEDICORVM OMNIVM longc Principis.ocìoginta Volumìna, quibus maxima ex parte,annorumeirciterduomil lia Latina caruit lingua,Graduerò, Arabes, 6C Prifci noftri Medici,plurimis tamèn utilibus praetermiffis, (cripta fua illuftrarunt, nunc tandem per. M. Fabium Caluum Rhauenna tem uirum undecunq? doftiffimum latinita- tedonata, CLEMENTI.VILPont.Max. dicata ,ac nunc primum in lucem a?dita,quo nihil humano generi falubrius fieri potuit. *t(J|mirtWNif«if%»»»nSk*^^ Vifquis HIPPOCRATIS COI Medicina; paren Q^ tis, haec Ocloginta uolumina , multis in locis mutilata, per .M. F A B1VM C A L V V M RHAVENNAT£M de Greco fermone inLatinum conuerfa leciitare non dedignabi- tur , fi quid,quodnonfatiffaciat,occurrerit,autperperam,uelpa rum Latine dicìum putauerit,hocSC antiqua HIPPOCRATIS dicìionis breuitati non omnibus peruia? dabit, Codicumqj uarieta ti. Quorum dcfi magnam copiam habuerit, quos conferre de con fulere potuerit, non omnes tamen eadem habuerant. Quidam au tem di eademjèd mutilate ,unus tamen habuit,qu^ esteri non ha- buerant . qu^cum conferri cum nullis poflent, neceflario uertenda fuerant ,prout inueniebantur. Propterea fé magis dignum ueniapu tauit, cum ea, qualiacunque effent, legi maluerit,cj quicquam,quod ìpfe inueniflèt,defyderari. Quare rogat,utiquifque miferam Mor talitatem ,prout ipfe conatus eft, prò uiribus iuuet,fuaque dC car- pat 3dC lancinet,6C fi melius habeat, addat, dum mortale genus hominum adiutet. Q^VISQ^VIS ES,SIVE IMPRESSOR, fiue Bibliopola,caue hofee oftoginta Hippocratis libros, aliofue quoflibct in Francifci Minitii Calui officina libraria primum excufos, excudendofue , intra proximum decennium ufpiam genrium impri mas,uel ab ahis temere forfan impreflfos uendas • h xc enim feueriffimo edifto uetuit bonarum artium fautor Clemens.VIl.Pont.Max.quique fecus fece/ rint,eos non modo in lingula uolumina .xxv« aureis multari, uerum & Chriftianorum commertio, atqj aqua, & igni interdici uoluit. nec te latere uelim, firmiflìmis decretis Francifci Sereniflìmi Franco/ rum Regis cautum efle,ne quis aliusintra feptenni/ um eofdem libros in Galliis impnmat, uei aliubi ab aliis impreflbs ermt. Vale.& uide, ne inuidusnegotium tibi faceflas,bene MEMOR NVLLAM ESSE SCELERVM IMPVNITATEM >> < Clementi .vii. pont. max. medici vrbani pro aeditione hippo- cratis agvnt orati a s. À C N A M tibi quidem hominum gc nus gratiam debet C L E M E N S. VII. Pontifex Maxime,quodpro tua benefica praftantiqj natura, locum nul lumpraetermittis communibus utilità- tibus confulendi, prcclaramcp iftam uoluntatemprae carteris tuis cogitatio- nìbusaffers,ut fùb tuo imperio,non fo lum tuto atqj placate ,fed bene etiam ac beate uita degatur. Verum ex hoc quocp non mediocrem prò fedo habiturum eft quod recente dono HIPPOCRATEM Coum , omnis Medicina finecontrouerfia Principem ,quem ipfu us admirata fcientiam , 6C beneficiorum magnitudinem etiam ex pertauetus Grascia, Deorum honorìbus coluit , nomini Latino, tuifqj ciuibus impartiendum curauifti, octogintaqj uolumina, quas multo maxima ex parte in tenebris abdita erant,careban tq$ luce com munisnotitia2,adhibito hominedoctiffimo dC lingua utriufqjperitif fimo Fabio Rhauennate,tranfferenda in Latium dC in cuncìorum co gnitionemdiuulgandamandafti.Quo pracellente munere,6C fi om- nium propemodum gentium commodum SC utilitatem compie - xus es,ut uniuerfifpembonam fuce ualetudinis uel tuendx uel recu- perando acceptam tibi referre habeant ,Nos tamen qui in alma tua Vrbe Roma artem Medicina excolimus,operamcg noftram ac fcien tiam depellendis morbis hominum fumusprofeffi,ante reliquos om nes hoc tuo beneficio di ornati 6C obligati precipue fumus,eramus enimuelut agmen fine Redore,uagumatcjjincertum. SCquanquam Galenifcriptis docììffime fimulSC abundantiffime nobis tradita eflét Medicina,Oribafius autem dC Aetius res in primis notabiies,6C tan- quam artis lumina atqjinfignia,ex uetjerum uoluminibusdecerpta,in unum congeffiflent,opusquoq3 ctvvUxh^ov ,quodnos comperegrinum poflumus dicere,compofuiflét Paulus ,quatuor fummi uiri dC proftan tiffimi Mediano authores,quos ex Latjo omulati Celfus& Pliniusad mirabiliquadameloquentianoftris hominibus retulere,Porro au- tem Auicenna ex aliena lingua di piane barbara,ingenio nihilomi- nus dC eruditione grocis par,diffufa dC immenfa procepta artis, ordi- ne dC ueluti lege adhibita,feriatim contexuiflèt,deerat tamen Dux dC author omnium Hippocrates.quem incredibili ueterum admiratio- ne dC laude celebratum,hoc etiam magis defyderare cogebamur, quod pauca quidam eius fcriptaferebantur in manibus, tanto artis atq* doftrino,ut non humano ingenio, fed diuinitus quodammodo effe odita uiderentur,in quibus nullum uerbum quod non uox natu- rojiulla diffinjtiQ,quo non prò oraculo eflet,legebatur.Ergo in ipfo fonte dC capite auebamus Medicinam ipfam cognofeere, neq$ dubita bamus cum tribus olim Secìis medicorum preclara omula rione in ter fé certantibus,quo nam illarum potiffimum medicinam illuftraflé dC plura hominibus adiumentaattulifleuideretur,Cousfuiflet de Cni- dio dC ICalo antiquorum iudicio prolatus Chorusjdcg in honorem di gratiam Hippocratisitaiudicatum eflèt,quin cumPrincipem ipfum primichor^nonhaberemusjnultis egregiis dC utilibus artis inuentis careremus. Atqui huiusnunc uoti Si defyderii noftri per te CLE- M E N S, V11. facìicompotes,iàjn audentius fiderehuicfcientìoac prolixius polliceribonam ualetudinem hominibus poflumus,uim maximam tuo diurno mentis admodumadmirantes.quod non (o^ lumipfe tua cura 6CuigilantìaconfuIisomnibus,quodcp uere maxi- mi Principis de optimi Pontificis eft officium ,benemereri de huma- no genere non ceflas,fed das etiam coterisbene de hominibus meren di poteftatem.Tua illa funt munera,tui labores, quod labefacratam Religionem fummi Dei,pietate tua reftituis, quod Pacem commu- nem quantum in te eft,procuras,quod tantum oquitatiiuriqp tribuis, ut nunquam neqj minus facultatis iniurio,neqj plus dignitatis mode- ftio fuerit.hoc tu agis,hoc proftas digniffima ilio locoSC honore quem fuftines.Cotera ueroquoadfingulorumutilitatesfparguntur, abeodem fonte de fapientioSC benigni tatis tuo,ita funtidoneis cura- toribus attributa,ut per eos apte de commode diftribuantu r, quemad modum Collegio ordinique noftro hoc abs te probità eftfacultashu- manis corporibus aduerfus morborum uim pene infiniram,ope fub- ueniendi.Et fané conueniebat,cum tu falutis animarum omnium unuscurator efles,ut corporum quoqj falutem ne negligeres.Cumqj illam potiorem de nobiliorem multo,animarum curam per te ipfum tuerere,hanc alteram nobis adminiftrandam prociperes.quod Hippo crate modo,tuo imperio.tuaqj liberalitatenobis tradito,fumus de ac- curate de fedulo facìuri,extremum illud nonprotereuntes,agere nos ti bi prò hoc tuo tanto munere ac beneficio immenfas grarias,Deumcp fummum precari,ut quemadmodum Hippocrati ob depulfam ab eo e Grocispopulispeftilentiam,eofdemhonores quosHerculi decre uit Grocia,fic tibi ob innumerabilia merita praftantiffimarum uirtu tum tuarum,Chriftianum omnenomen,nonquidem diuinos hono res,quosillefibiunus uendicat,qui folus Deus eft,fed honores eos, eamqjbeneuolenriam^haritatem.pietatemq; tribuat,quo folet eìs tri bui de deferri,qui fingularium fuorum beneficiorum monimenris eia riflìmisjnhominumgenereatqjmemorìapofitis^celum multo an te meruerunt/juam afeenderint. Valeat Sanftitas tua. (^LEMENTI .VII. PONT. MAX. M. FABIVS CALVVS RHAVENNAS FELICITATE M. V Onam fato quis factum eflè diceret, uti tunc potiffimum Hippocrates Cous Medicorumomnium,quiaut funt,aut un quam fuerunt,aut poft aliis erun t in annis, facile princeps reuixerit,fefeqj latinis le- gendumtradiderit,Fabio Caluo Sancrita ti tuo addicliffimo ,fufcitante ac interpre tante,cum fenfinet te Siemens Septime clauumnauiculoPetri moderari,de Me- dicea famìliaprofecìum, quo femperbonas artes,earumqj cultores fouerit, extulerit, euexerit. Quod abundeteftanturtot liberalitatis exempla aNproauo tuo Cofmo,patruo Laurentio, patre Iuliano,pa- truele Leone. X. Pontifice Max.SC abs te demum in uiros literatos profecra,quotomnismaiorumotasuidit,5Ccelebrabitpofteritas. Si- quidem fubtuinuministutela,aufpiciis,6Cprofidiofeubicptutum fo re confiditi fine fine per totum orbem leclum iri, cum hi, qui hoc diuinaipfius monimenta oculispercurrent,6C manibusuerfabunt, qualiafintea perquouiuunt,pereum cognofcent,morbofq$ facile procauebunt. Medici uero quocaufa morbosipfosgignat,& qui difcutiantur,difcent. Quas ob res quifqj confidenrer,animoqj lotiore, promptioreqjHippocratemlegat,de quo tot commoda fé adeptu- rum fperet/acìurusoperopretium libi de multis,remcptibi gratam Clemens Pontifex (umme,cumperfpexeritfancritatemtuammede las oque de in hominum corpora, SCinanimaspoflèconfpergere, quoqj in omnium hominum utilitatem emitti curauerit,mirum in modumproficere,Hippocrateacp hoc uolumina tot annorum mil lia expetita , tuo tempore de tenebris extracìa , de eruta, in com munemqj utilitatem odita . De quibus Chryfippus, Xenophon , Herodo tus, Diocles, Mnefitheus, Archigenes, Antyllus, Rufus, C te fius ,Lupus, Galenus , coteriqj Medici qui poftea fiierunt,fi quid habuerunt boni, fumpferunt, SC mutuati funt. Quo fi noftro tem- peftatis Medici legere , de imitari non dedignabuntur , priftinam barbariem omnem exuent de abdicabunt,fibiqj de generi humano piurimum profuifle deprehendent . Quare cum hoc faluberrima HIPPOCRATIS opera non mediocrem utilitatem homi - nutn corporibus allatura fint, 6Cfi mea (ponte, tuo tempore citi- us ipfa odere propofueram , ut tamen id facerem , piurimum im pulfus fum hortatu de authoritate Reuerendiffimi patris Ioannis Matthoi Gyberti Antiftitis Veronenfis,Datarii tui^quificuti omnium lìtteratorum fecundum te,fautor eft lìberaliffimus , ita de glorio tuo ftudiofiffimus . In communem igitur hominum ufum emit- tuntur, tuocp Numini CLEMENS .VII. Pont.Max.(utipar eft) dedicantur,quo tutius, maioreque fiducia per Chriftianum, de Latinum orbem peruagentur, in manufque hominum perueni- ant ,6C ab ipfis,in primifque rei Medico cultoribus euoluantur,ut inde proficifci intelligant fibì,6C humano generiimmen(àmutili tatem , nomini uero tuo de Mediceo famiLio perpetuam (ni fal- lor ) de immortalem gloriam. Vale. ANDREAS MARO NI S* Mortalcs gaudete, Deus Saturnia terris Sxcula reftituit,rurfusgens Aureafurgit. Confpicui Iouis euerfum Clementia Geclum Corrigit,auxilium<£ opifer promittitApollo. En magni pietas Clementis di inclyta uirtus Non modo ui legum, Si uita, exemplo$ mcdctm Mentibus humanis, fceierum ueftigia tollens, Verum etiam, ut prifci cognomini* impleat omen Non minus aftìiftis hominum medicamina membri^ Repperit, Hippocratif^ oracula reddidit orbi, Quae longum latuere aitis abftrufa tenebris. Numina nec tantum beua cualuere premendo Vt non Clementis numen uenerabile contri Enitcns, populis raptum reuocarit ad auras, Solis ài altenus mundum iiluftrauerit ortu. Sicuoluerc Dà, ut Clemens ,& temporeeodem Hippocrate$, noua feruarent duo lumina terrai. Addite Romani titulis maiora uetuftis Nomina, nec tantum patria; appellate parcntem, Sed terrarum orbis patron, uigilem^ Deum$, Authorem xtcmx pacis, cui bella perofo Admiranda dedit uerum Clementia nomen* Moribus hic fanftis & rclligione, fide$ Necnon iuftitia ingenti,mentili^ uigore Aethcrio, Auguftos aequat, Neruasqj, Piof$, Pontiflccs alios longo prxit interuallo» Perniciofa Vrbes hic feditione ruenteis Pacauit, tutaf$ uias, nemora, auia, campos Efle dedit, iam certa bonis ftant proemia morum,' Sontibusatpccnae,& fiducia nulla falutis* Cceleftem hunc feruate Virum pia numina, in annos Neftoris, & fero ad coelum reuocate merentcm, Quandoquidem afflifto Clemens tic confulit orbi* Necnon Vos Superi feruent, Clementis Alumnc Gyberte , o noftri Meeaenas gloria fxcli, Et gemini infignes Calui.quibus ille miniftrij. Hoc munus dedit «termini mortalibus xgtis * ELENCHYS &ctoginta librorum feippocratie £oi: ciutó Ubauennae ♦ ^illefi / mi ^umgentefimuqutnticg decimi : lenite ^ulij die octauo ifiomae conuertit : JiMlefimi Huingentefimi decimique infuper : menftó MpiWte die tertio aufpica/ tue^quorum ozdo fequmm E1ENCHVS PRimus habet de Arte. Secundus de Prifca Me - dicina. Tertius de Medico. Quartus de honeftate, probità te uè ,fiue Eufchemofyne. Quintus de Mente,fenfu uè. Sextusde pceptis mandatìsue. Septimusde Iureiurando. OcìauusdeLege. Nonus de Aeribus, Aquis, Lo- cis. Decimus de Humìdorum,Li- quidorum uè Vfu. Vndecimusde Natura. Duodecimusde feminis geni- talis Natura. Tertius decimus de Pueri,fce - tus uè Natura. Quartus decimus de Septime - ftriPartu. Quintus decimus deOcrimc- ftriPartu. SextusdecimufdePueri Denti rione. Septimus decimus de Virginu Natura. Oclauus decimus de Superfceta rione. Nonus Decimus de Feminaru Morbis,Primum. Vigefimus deFceminaru Mor- bis.Secundum. Vigefimus primus de Femina rum Morbis,Tertium,de no perferentibus uè, de infcecun - dis. Vigefimus fecundusde Pueri, Fcetusueinutero mortui ex- tractione. Vigefimus tertius de Natura Fcmino. Vigefimus Quartus de Homi- nis Natura. Vigefimus Quintus de Salubri bus ,Sanifue rebus. Vigefimus Sextusde Nutrica- rione. Vigefimus Septimus de Viftiu ratìone,Primum. Vigefimus Oclauus de Vicìus ratione, Secundum. Vigefimus Nonus de Vicìus ratione,Tertium. Trigefimus de Vicìus rationc in Grauibus, Acutis uè, Ptifa - nouelaudibuscontra Cni- diasopiniones,£C fententias. LIBRORVM HIPP. Trigefimus primus de Morbis, Primum. Tngefimus fecundus de Morbis, Secundum. Trigefimus tertius de Morbis,Ter tium. Trigefimus quartus de Morbis, Quartum. Trigefimus quintus de Morbis, Qui extra. Trigefimus fextus de Morbis,qui intra. Trigefimus feptimus de Sacro Morbo,Comitiali uè. Trigefimus ocìauus de Morbis paffim uigétibus,Epidemiisue, Primum. Trigefimus nonus de Epidemiis, Secundum. Quadragefimus de Epidemiis, Tertium. Quadragefimus primus de Epide miis>Quartum. Quadragefimus fecundus de Epì demiis,Quintum. Quadragefimus tertius de Epide miis,Sextum. Quadragefimus quartus de Epi- demiis,Septimum. Quadragefimus quintus de Septi manis. Quadragefimus fextus de Morbo rumDecretorio. Quadragefimus feptimus de De- cretoriisDiebus. Quadragefimus ocìauus de Votio nibus Medicis. Quadragefimus nonus de Vera- tro,Helleboroue. Quinquagefimus de Lauatioibus. Quinquagefimus primus de Gian dulis per omnia membra. Quinquagefimus fecundus de lo- cis in homine. Quinquagefimus tertius de Ve - nereare. Quinquagefimus quartus de Ora culis,definirionibus ue,6C Apho- rifmis. Quinquagefimus quintus de Pro £cito,Prognoftico uè. Quinquagefimus fextus de Prodi ftorio,Primum. Quinquagefimus feptimus de Prodicìorio,Secundum. Quinquagefimus ocìauus de Coa cis Pronotionibus. Quinquagefimus nonus deSom- niis. E LE N Sexagefimus de Vifu ,oculi uè acie. Sexagefimus primus de Humori bus,complexionibusue,5C Chy< mis. Sexagefimus fecundus de Flati - bus, perflationibus uè. Sexagefimus tertius de Carnibus. Sexagefimus quartus de Marifcis, Homorrhoidibus uè. Sexagefimus quintus de Corporu Secatione, Anatome uè. Sexagefimus fextus de Corde. Sexagefimus feptimus de Medici Vulnerarii munere. Sexagefimus ocìauus de Oflium Natura. Sexagefimus nonus de Fracìuris, fracìis uè oflìbus. . Septuagefimus de Luxatorumjo co uè motorum repofitione. Septuagefimus primus de Perni- ciofis,6Cpericulofis uulneribus. Septuagefimus fecundus de Capi tis uulneribus. Septuagefimus tertius de Hulce- ribus. Septuagefimus quartus defiftulis. Septuagefimus quintus de Telo- C H V S rum extracìione. Septuagefimus fextus de Mochli- co,qui luxata reponantur. Septuagefimus feptimus de Furo re,feu infania,maniaue. Septuagefimus ocìauus de Lotii notis,fignis ue,quod Hippocra- tiseflenolunt. Septuagefimus nonus de Epiftolis Hippocrati^quo de fi ad ré medi cam no facere uideantur, tamen quia Groci de has,5C q fequùtur, inter Hippocratis uolumina po- fuerunt,fic de nos fecimus. Ocìogefimus de fimulachro Hip pocratis fuper tumulù ara uè co parétis,quod Epibomosdicitur. Ocìogefimus primus de Senatuf confulto Athenienfium. Ocìogefimus fecundus de Thefia li Hippocratis Filii oratione,in Athenienfiu Sena habita, quo Prefbeuticos dicitur,flC Legatio, Proterea tracìatu Aphricani de ponderibus de menfuris, quoda Balbi de Afle,6C eius minutis par tibus,addidirnus. FINIS. ippocratie Mita de crani Biiltorijs* HIppocrates domo quidem,SC genere Cous fuit.Heracli- do,Phoneretefqj filius ,ab Hercule, Aefailapiocp genus ducens,oriundus ue.Nam ab uno uigefimus erat, ab al - tero nonus de decimus .Meminit eiusgentis originis,gcnealogio uè Eratofthenes,Pherecides,Apollodorus,Areus Tarfenfis.Hera elido quidem fui patris auditor fuit,Herodici deinde, fecundum autem nonnuilos,3C Gorgio Leontini Rhetoris, Democritique Abderitani philofophi. Peloponiacis uero temporibus floruit. Natus eft ( ait Hiftomachus primo de Hippocratis fècìa ) primo anno ocìogefimo olympiadis. Soranus autem Cous, qui cuncìa librorum conditoria,monumentaq; in Co perfcmtatus eft, ad- coifapUs «»* disegnante fiue in magiftratu exiftente Abriada, menfis Aeria- nis Hi¥focrati nei feptimo, ac uigefimo die ,q uo etiam nunc,Coos ait Hippo - erari parentare. Arte uero medica,difciplinifque circularibus in- *■ i r r Andreas Viiffo* ftitutus,exercitatus ue,parentibus iam mortuis, de Patria difeef- crateiì i„f4tMm fit. Quemadmodum uero perperam de maligne Andreas libro wt- de Medica origine, genealogia uè, quoniam libroni publicum conditorium incenderat in Cnido.Cceteri autem aiunt,quod fta tuerat quocunqj in fingulis locis agerentur,perficerentur ue,per- femtari, uri ea uarietate magis exercitaretur , excitaretur uè. quemadmodù autem Soranus Cous in hiftoria tradit, fomnus * Verdìccas Vbthi dormienti adftitit ,madauitqj uti in Theflaliam migraret. Cum jms««&>». uero Grociam totam medicina iuuaret,omnibufq$ admirationi eflét,Perdiccasq;Macedonurex,quitabe,phthifiuelaborarecre ^n onMl debatur,per legatos rogaflet, ad fefe uri ueniret,cùEuryphóte Senatu maio re ad eu uenit,morbuqp illù animi afFecìu ,amorem vhla Aìexan * uè eflé oftendit.Nam poft Alexandri patris mortem, Philan eius 2J*J1m" HIPPOCRATIS pellicem,amicam uè Perdiccas deperibat.cui cum factum diflcr- taret,deprehendit Perdiccam uifu Philes exhilarari,ficque eum morbo ilio liberauit,conferuauitque.Quem etiam Abderitani, Dmocrìtus /«- afJDemocritum infanialiberandumuocauerunt,totamque Grò jMusfHtttw. ciam)Urbefq}omnesapeftilentialiberauit,quin de in Illyrios,plu rimafqj barbaras nationespeftilentia ingruente,rogantìbus eoru Regibus,uti ad fefe ueniret,cum ab eorum legatis, qui Venti il - lic uigerent,refciuiflet,fine fé dimifìt.Cum proterea morbum ,pe ftilentiam uè in Atticam uenturam profpexiflet,cumcy hoc futu- tiam «pejtiien - rum promonuiflet ,6C urbitim,SC difcipulorum, quos ad eas libe tì4 hberamt. randas mittebat,curam habuit.Grocofque adeo amauit,uti cum eius gloria,cV authoritas ad Perfàs fama perueniffet,hacq$ de cau Arttxenes. fa ^ aD Artaxerxe per Hyftaniden Hellefpontiorum profecìnm, Hipparchon ue,magnisdonis,promifIìfq$ uti ad (èfe iret,rogare- HyjiamdesHeiu tuV) cum efiet fèuerus,grauis,conftanfqj auriqj dC argenti cótem- fpojn w* ptor fuorumq5 amator,negauit fé iturum,quemadmodù ex epi- ftolaadeùfcripta demonftratur.Liberauit de Patria (uam Con, cum Athenienfes bellum ei eflent illaturi,cum Theflàlos rogaf- nibm colerete fct,utiopitularentur.Qua de re,magnis,de proclaris honoribus, Hippocr4tes}*i - a C ois celebratur,non minus de ab Argiuis, de ab Athenienfibus, At0' qui eum ab Hercule fecundum facris Eleufiniis initiatum,parti- cipem uè fecemnt.ciuitateqjdonauerunt^ublicaqj ei, pofterifqj eius alimenta in Curia, prytanioue dederunt.Liberaliter autem 6Cfine inuidia cognatos, familiarefq? Medicam artemdocebat Hors Yiiftom cum probo iureiurando. Obiuit autem apud Larifloos,cum De- tis- mocritus fertur periifle,quemadmodum nonnulli uolunt,no- nagintaannomm^cuti autem aliiocìogintaquinque^entum di quaruor aliqui, centum de nouem uolunt alii. Sepultus eft inter Gyrtonern di Lariflam^c etiam nunc eius monimentum often- ditur in quo diu apum examen mellificantium permanfit.Quo VITA melle nutrices infantium puftulas di oris hulcera apud tumu - lum perungebant, de facile fanabant, abigebant uè . Capite uerotecìo,inplurimiseiusimagunculisfingitur,quemadmodù Cur cfr'ft nonnulli uoluntpileo,quodnobiliratis eft,quemadmodum Vlyf fes pileatus cernitur. C ceteri autem ueftimento,6Chorum aliqui, propter decorum, honeftatemq^cum Caluus eflet.nonnuUi ob capitis imbecillitatem. Quidam autem uolùt,uti principislocum 8Cgrauitatemconferuaret,retineretuè ambulando, quidam ar- gumentum effe uolunt amantis uagari,peregrinari uè. nonnullì librorum eius obfcuritatis indicium eflè autumant.quidam uti oftenderet,etiam cum ualemusjodentia uitare oportere. pluri- mi,quodambulando manusiacìaretxiti eas cohiberet,firmius ^JJ^J^i ueteneret,caput enim,ueftimenti fluentem laciniam manu ap - at. prehendens tegebat.De eius autem libris,maxima difcordia eft nam alii aliter opinantur,quod fit,uti de iis non facile fit,quicqua affirmare, diflerere uè. plurimo nanqj caufo hoc iudicium impe diunt,primu,cognominatio,feuinfcriptio.fecundu,forma,figu- ram uè dicendi,conferuare pofle. tertiu,quia ualentiu^uehemen riusue,debiliufqj,cìCremìffius quandoqjper otatem,eadé de fcri- bit,6C dicit.caufa(qjproterea multas cum iis poffet quis adduce- re. Summus profecìo pecuniarum contemptor fuit ,moribufqj feuerusSCgrauis,magnopereq$Grocos amauit.nam omnesfuo gentìs homines fummo ftudio curauit, cuncìafq* ficuti antea di' tì:umeft,Grociourbespeftilentia liberauit.quamobrem,procla T*#/«'Dr<*0 ris afFiciebatur honoribus,non apud Coosfolum, fed de Argiuos ^ de Athenien(ès.Filios moriens duos reliquit, Theflalum,Draco- nemcj}.Di(cipulorum uero magnum numerum, fed proftantiffi mi eius Filii fuifle dicuntur. ^ndejt quam copiofifltmus re rum fcita ac memo^tu oigna rum quae boc paaeclarifllmo ^iuini HHppocrattò opere continentur* ABderitarum prò fanan / Abortus caufa potionat* Acetum mulfum quibus non do Democrito ad Hip mors. «43249. dandum. *55«3» pocratem epiftola. 704.20. AbfceiTus optimi. 390.14. Acetum mulfum quid fece / Abortus caufje. 124.34.125. AbfceiTus loca 390.26. rit. 454*6* 34.125.27.444.1.509.2.515. Abfceffio tuflis. 390.31» Acicularum digeftio.489. 23.516.15. Abfceflusquo maxime uer/ 33- Abortus notar. 33.25.115.3*» gat. 420.2. Aciculauera. 49°«3- 3^0.10.391.14.465.37.515 AbfcelTuù immunes. 437.23. Acicula ad tibiam. 490.11* 33.515.36.515.33.516.6.516. AbfcelTuum affeftio.441. Adolefcentisuiftus. 213.5* i9, 30. Adolefcentis natura. 215.11. Abortus gemelloram. 470. Abfcedéti numero quid prò/ Adolefcentù morbi* 510.10. 4. fuerit. 466.15. 26. Abortus informes. 51.20. AbfceiTus articularii libera / Aegrotorum conditio. 3.22* Abortus conformatus. 51.25. tio. 5«3'36.38. Aegroto non temere creden/ Abortus decretorium. 62.3. AbfceiTus oflìu medela.642. dum. 5.23. Abortus fecuritas. 62.26. 14. Aegri locus idoneus .19.35. Abortus affeftio. £3.34.132. AbfceiTus caufa. 522.9.530* 26.15. 35.,5,.34.i57.i9.i74.*4« ■*• Aeger fxpe uifendus. 26.4. Abortus medelse. 68- 37-85'. AbfceiTus figna. 4*t*39«438- Ae§er fu£ in medicum culpa 23.33.23.130.37.193»24« 22.477.2-5I2.9.520.25.530* tranffert. 26.15. Abortus decimo menfefaftus 5.i5.i7-20.30*54^«5'58i^« Aegri cólyderatio. 25*23.27. 426.33. 11.642.16. 32» Abortientis euentus. 417.33. Acetabuli menfura. 69^9* Aegri trattario. 26.21. Abortum quae fecerint. 413. Aceti natura. 223.22.255.11. Aegri minifteria. 26.26. 37. Aceti mulfi natura. 254.27. Aeger amicus praeponi uult. Abortientis Itcritus.-t27.40. Aceti mulfi potus. 253.19* 28.17. A Aegros medici probitate iu/ uari. 23.33. Aegri fenfu perfetto carcnt. 29.11. Aegro praefente non difcep/ tandum. 29.25. Aegri defperatio tollenda • 29.31. Aegri defpcratis remedium. 499.3. Aegri affeftiones.i 52.6.365. 19.369.19. Aeger cum maxime laborat. Aegri grauiter phafmata. 430.12. Aegriuiftus. 335.36.333.24. Aegri uera curatio. 336.7. Aegros ut curarit Pythocles. 43*» 20. Aegri quibus melius, aut fé/ cus habeant. 381*23. Aegri ofFicium. 373»2. Aegrorum obferuatio. 203. 12Ì203.31.205.1.330.3.440. 3.442.13.442.26.445.5. 447 • 23*443 .5*498*25. 543.32.573.20.579.u$»i9* 23. Aegri percunttatio. 440.3. Aegri ìigna. 438.1 • 524 • 3'« 538'33»533^6.30. Aegri fuperfuturi praefcita. 479.20.23.15.29.33. Aegri conclamati figna. 522. 16.525.6.12.559.29. Aegrorum in prxfagiendo obferuationes. 543. 6« 14* 23.33* Afgri cubati© qualis effe re / quirat. 524.23. Aegri male cubantis praefci / ta. * 524.31.37. Aegri bene nutricati praefci / ta. 543*37« Aegyptii.35. 21.37.33- 33»7« 39-3* Aegypti foecunditas. 63.29. Aequinottia periculofa.34. *8* Aequinottium. 233.3. Aer quid. 536.3. Aeris natura. 5 9'«2* Aefculapii recantatio. 72.9. Aeftatis aquofae mala. 34.6. Aeftatis ficcae mala. 34.9. Aeftate cur magis, quam hye me terra frigeat. 55.25. Aeftate fanguiné uigere.199. 22.200.4. Aeftate bilem uigere*i99.25. Aeftate pituita inficimur. 199.29. Aeftatis exercitium. 213.11. Aeftatis ueftitus. 213.14. Aeftatis uiftus. 217.33.233.23. 583*24* Aeftatis determinatio.232.11. Aeftiuae febris ortus. 229.13. Aeftiuae febris decretoria. 329.19. Aeftiuae febris notx. 329.9. 10. Aeftiuae febris medela. 329. 14.21. Aeftiuae Tertianae ortus. 330. 2. Aeftiuae Tertianae medela. 330»7'i8» Aeftiuae Quartana; ortus.330. 2.18. Aeftiuae Quartana medela. 330.12. Aeftiuae febres quando gra/ ues. 50g.?4a Aeftatis morbi peeuliares .3» 53*9*357.8.360.26.339*io. 5o9*33* Aeftate hybernos morbos dif cuti. 413.27. Aeftatis tempus noxiù.509» 7.10. Aeftatis ppofterae affeftio. 532.29. Aeftatis dolorum caufa.329» 30.33* Aeftatis dolorum omnium re medium. 329.26.31.33.36. Aeftatis prognofticù.534.7. Aetatis rlos. 30.33. Aetas decrepita 30.34. Aetatum diuerfitas quid fa / dar. 202.6. Aetatum cognitio. 215.3. Aetas pueri. 215.3. Aetas adolefcentis. 215.11. Aetas uiri Iis. 215.14. Aetas fenilis. 2»5»«7» Aetatù affeftus.275.22.276.2. Aetatis obferuatio. 443.7. ■7- Aetatum per gradus morbi 510.10. Aetatis ois praefcita.547.22. Aetherquid. 591*16. Africanus demenfuris. 693.1. Agnina caro. 223.33. Ahorta. 761.37. Albumine pullum ali. 53.31. Alili natura. 225.2a.263.30* 337*37- Allii nimius ufus quid faciat. 448»*8»33* Amarìtudoquid. 15*32. Amor difciplinae necellari/ us. 32.13.32.24. Amor cognationis Amor cognatìonis. 62.32. Animiattio. 239.34. da*. 34*24* Amphyftionù aduerfum cri Animi uigilis funttio. 509 • Anni tempore humores mu / faeosDellum. 727.4. 33. tari. 199.22. Ambuftorum remedia. 682. Animi per fomnu aftio.569. Anni perennis mutatio. 199» 23. 36.570.15. 37*# Amphora. £99.2.699.14. Animi cura. 443*19» Anni humorum fpecimen. 6^9't6* Animi perturbationum cau / 200.4. Amigdala. 227.3. fa. 570.25. Anni tempore morbos ceffa Amethum. 226.2. Animipturbati notae. 241. re. 200.6. Androgyni. 213.24. 26. Anniquatuorpartes. 232.3. Anginae notae.236.23.237. Animipturbatimedela.241. Anni Thaflìorum epidemii. 3.237.22.304.24. 27.570.16. 374«6*375«3i*378*«3* Anginae medela. 257.3.253. Animi deficienris prxfcita. Anni temporum, & morbo / 7.253.23.236.27.237.5. 533*34* rum cófenfus. 55*37«>8^«5« 237.24.304.33.497.30. Animalium partus. 59.2. 19.21. Angina qua do uiguerit.445. Animalia multipera. 59.24. Anni falubris prognofticum. ,g. Animalium conditio. 63.26. 672.3. Anginae epidimicae diuexa / Animalium ortus. 63.23. Anni morbiferi praenorio. tio. 446.5. Animalium complexio. 207. 672.3. Anginae ortus.257.39.253. 33. Apium. 226.3.6. 14.497.29. Animalium ex aqua& igni di Apii natura. 337*40. Anginofi quarc purulenti uerforum generatio. 203.7. Apollini morbus affignatus. funt. 514*25. Animalium corpora ualidio/ 66.34. Angina iternecina qualis ex/ ra. 212.29. Apollo quarù author artiu. titerit. 393.9. Animaliu conferuatio. 532 . 710.36. Animahumana qualis. 209. 5. Apollinis templum. 723.31. 4. Animaliu nutrimeta.s35.36. Apoftematis caufa. 252.14. Animam aqua,& igni parti / Animalia bruta cur febre ca/ cipare. 212.20. reant. 586.40. Balneorum qualitas. 223.5. Anima omnium eadem. 213. Aniprocidentiaqbus.555.7. Balnei natura. 255.31. 32. Ani procidétis caufa.687.6. Balnei Iocus idoneus.i55.36. Animarumc6miftio.213.32. Ani procidétis medela.636. Balneorum lauatio. 256.1. Anima in furorem agi. 216. 7.21.33* Balneù quibus cóferat. 256. 40. Ani faniofi medela. 636.16. 10. Animam effecoeleftem.591. Ani Marnati medela.637.3. Balnei mali paratpericulum. ,0. Ani uermiculorum eieftio. 256.16. Animus prudens.215.30.216. 675*33. Balneum quibus cauendum\ 3,. Anidolorispraefcita.559.23. 256.13* Animus lentus. 215.36. Ani fitus. 600.26. Balnei calidi natura. 337.34. Animus uanus. 216.9. Anni tempora colyderanda. Balnei numidi natura. 337 . Animus uècors. 216.25. 33.2. 36. Animusfuriofus. 217.2. Anni mutationes obferuan / Balneaquibus amica aut fé/ A it cus. 695.23. Balneum qui uiftus fequatur. 695.23. Barbarorum uiftus. 9.1 r. Barbae ortus. 5**19. Barba cur fceminx careant. 52.29. Balborum affeftio. 513.27. Balborum lingua. 390.36. Bellum criffaeorum. 727.4. Bellaces cur alia natio magis alia.37.6.i7. Beffis. 700.30.701.5* Beftiarum eadem ac homi/ minum natura. 197*7. Beftiarum partus. 59.2. Beta. 226*12. Betae fuccus quid fecerit • 452.19. Betae potio qd fecerit. 470- 24. Bilioùs quod tempus infe/ ftum. 34*13* Bilis purgamentum. 79.30. Bilis medela. 81*24. Biliofae lauatio. 142.40*143* 3.143.15. , Biliofi menftrui indicium . 144.1. Bilis prouocandae lauatio. 149.23. Biliofae purgatio. 170.26. Biliofae figna. i89*28* Bilem aeftate, ài autumno ui gere. i99*25* Bilem atram Autumno uige re. ioo.4*'99*32* Bilemhyememinui. 199.33* Biliofis caufa febrium. 202. 21. Bilis atrae qualitas. 222.34. Biliofi facile uiftus mutatio* ne laborant. 250.31. Biliofi quoduinum incom / modum. 253.22. Bilis atrae affeftio quid fa/ ciat. 257.23. Bilis atrae medela. 257 • 23 • 259.14.334.13. Bilis ficcx caufa. 264*12. Bilis ficcae medela. 2 64.14. Bilis congenita contagio • 267.16. Bilis natura. 276.23. Bilis atrae affeftio. 273.39. Biliofi uomitus caufa. 230. Biliofo qd accidat. 239.19. Bilis incrementi uel decre / menti caufa. 311.21. Bilis fons. 311.30* Bilis generatio. 313.15. Bilis affeftio. 313*17. Bilis propria fedes. 315.4. Bilis quomodo refideat in corpore. 319.6. Bilis nutrimentum. 319*14. Bilis cum,& fine pituita quid faciat. 329.39. Biliofilienofifignù. 330.33. Biliofi lienofi medela. 330. 39* Biliofi fluxus ortus* 332.33. Bilioforum medela. 334.17. Bilem mouentia cibaria.356. 30. Bilis hepatitim gignit. 3«>2. 16. Biliofi furoris figna. 372.3. Bile atra percitus qui euafe / rit. 4i5*7* Bilis combutta unde. 423.4. Bilis atra quando medicos la tuerit. 423.29. Bilis flaua quorum. 44'4*8* Bilis atra quorum. 444.9. Biliofi fignù. 444.20.449. 7. Bilis atrae fignum. 449.7. Bilis contraftio unde. 466. 38* Bili tempus obnoxiù.46^. 5* Bilis figna. 475.6.477.16. Bilis ortus. 491*23. Bilieforum affeftio. 491.25. Bilis prorumpentis natura. 498*'4* Bilis prorumpentis medela. 493.17. Bilis atrae purgatio. 511.13. Bilis atrae indicia. 511.35.36. 40.5 «9» <8* Bilis atra quos morbos gì / gnat. 55^*29. Bilis redundantis notae. 571. *5* Bilis aeftiuae contagio. 532. 27* Bilis atrae affeftio. 690.34. Bilis atrae ortus. 691.10. Bilis atrx phafmatum mede/ la» 691*19. Bilis atrx uarietas. 6^ui6* Bilis atrx notx cómunes. 691.34. Bilis atrx color. 692.5. Bilis atrx affeftionum caufa incerta. 6^i,6» Bile uexati atra,cur fibi do / lium uideantur. 692.12. Bile atra perciti,cur ciborum auidi. 692.16. Bile atra comoti, cur uini ap petentes. 692.16. Bile atraperciti, cur mortem fibi fibi confcifcant. 692.19. Bile laborantiù atra, cur uen ter durus. 692.23. Bile atra laborantium,cur la/ bella frigida. 692.27. Bile atra laborantes,cur fufco corpore. 692.23. Bile laborantes atra, cur pi / lofi. 692.29. Bile laboratium atra lingua • 692.30. Bilis atrx & carbonum col / latio. 692.35. Bilis atrxcuradx, qux prx/ nofcenda. 692.39. Bilis atrx fpecies. 693.3* Bile atra percitis qux foleat euenire. 707.23. Bilis atrx caufa. 714.11. Blitum. 226.11. Bouum caro* 223.23. Bouùcarnis natura. 264.2. Bouum hydrops. 350.10. Bouum luxatio. 17*23. Bromos. 223.6. Eradica. 226*11. Brafficx natura. 338*8* Brachii torporem quid fecu tum. 435.2.5, Brachii tumentis medela • 465.12. Brachii Si coxx luxatx com munio. 627.40. Brachii fratti coaptatio. 432.13.633.1. Brachii frattura fere morti / fera. 645.37.646.5. Brachii frafturx curatio • 646.9.13. Brachii luxati repofitio dif / ri ci Iis. 64.6*19* Brachii antrorfum luxati re/ pofitio. 643.3. Brachii conftitutio. 651.19. Buccini. 224.24. Butyrum quomodo Scythx conftciant. 320.7. Cabus. 699.5. Cadi menfura. 699.3. Cadmus. 729.30. Calculi rhenù caufa. 346.7. Calculi rhenum medela. 346*9.14. Caloris noxii figna.444.40. Calculofos non fecabat Hip pocrates. 31*27. Calculi Virginum medela. 92.1. Calculi generatio. 202.2. Calculus qui fiat. 323.30 * 324.5. Calculi figna. 324.15. Calculi puerorum caufa. 523. 19.671*36. Calculorum minutorum cau fa. 324.19. Calculorum plurium caufa. 324.23. Calculofo quid acciderit. 391.30. Calculi affeftuù caufa.396. 8* Calculus uulux exemptus • 429.24. Calculi fignum. 514.4. Calculoforum puerorum af/ feftio. 552.19. Calculi foeminarum caulà. 671.39. Calculofx fomenta .92.31. 93*5* Calcanei os. 609.17. Calcanei ex alto luxatio. 622.20. Calcanei ex alto luxationis curatio. 622.55. Calcanei curatio. 639.17* Calcanei os quale. 6 50.11. Calcaneo ex alto exceptorù affeftio. 657.14.13. Calidi permiftio non Ixdit. 14.9. Calidum frigido occurrit. 14.11. Calor frigoris caufa maioris. 14.16. Calorem non effe caufamfe bri s. 14.6. Calor non putrefcit. 16.4. Calor cur frigus confequa / tur.176.3ir Caloris medela. 441.17. Calidus natura quomodo emacietur. 442.34. Calidi uox. 442.36. Calido uentriculo quales • 442.33. Calore contratti morbi quid faciant. 443*>5* Caloris ortus. 443.37. Caloris Si frigoris repugnan/ ria. 515.15. Calorem no effe mortalem. 591.12. Caloris in coelum fublatio. 541.14. Caloris natura. 592.10. Caloris fedes* 592.14. Caloris alimentum. 593.11. Calor pedum quid faciat. 259.7. Calor frigore nutritur. 47. 22. Calor primx xtatis maxi / mus. 202.4. A ut Calor in corporc qd faciat. Capitis torpentis affeftio* Caput cur non eadem fem/ 317.15.313.2. 232.14. per parte doleat. 367*30. Caloriscótinuaaffeftio.3i3. Capitis hulcerati morbus . Capitis uenx. 367*30. 11.319*40.320.6. 233,3. Caprini laftis porio. 192.9. Caloris remedium. 357.21. Capitis hulcerati medela. Caprx carnis quahtas .223. Calor quando rluftionemgi 233.7. 15* . gnat, 491.4* Capitis madentis cerebri af/ Caprarum comitialis ♦ 370 » Caiionymos. 224.13. feftio. 233.1. 29. Caiaminthe. 226.7. Capitis madentis cerebri me Capitis frigus. 796.11* Caluitiicaufa. 440.13* ^a* 2e3*7* Capitis dolor quid faciat. Caluorum affeftio. 513.23. Capitis totius grauedine uè 398*^* Caluorum uaricis prxfcitù. xati figna. 233.17. Capitis hulcerati purgatio. 399.11. Capitis totius grauedine uè/ 400*19. Cammari. 224.26. xati medela. 233.24. Capitis humorù defluftio. Capitis doloresunde.34*t°. Capitis uenulis fuperuomen 414.3. Capillorum ortus. 52.3. tibus morbus. 233.30.233, Capite hulcerato pueroqd Capitis uertigo 1 febre. 259. 36. acciderit. 4i5**5* ,/ Capitis uenulis fuperuomen Capitis horrentis e uulnere Capitis dolor unde . 2£4. tibus medela. 233* 34*^83* medela. 4*3.20. ^ 33, Capitis dolore leuata ♦ 426. Capitis rheuma quid faciat. Capitis biliofi figna.234» 4. 34. 272.22* 3**85*48* Capitis uulnerati Hippocra Caput nimis incalefcens qd Capitis lyderati figna .235. ris ignoratione mortuus. faciat. 279.31* 17*236.7*303*6. J*1?*?0*-. e a- r Capitis puftularum origo. Capitis fyderati medela* Capitis oflis fratti mala cu / 200.4. 235»2i.236.9.3o3*io, ratio. 430*8* Capitis doloris caufa. 230 ♦ Capitis pcuffì affeftio. 236* Capitis uulnere extinftus. ,4,33, 16. 43i* 39 ♦432.23.449.15. Capitis dolorum figna.302. Capitis pcufli medela.23^. 458*32. 7:23.304.9.47^*$i3**9* '8* . CaPitls dolore dmexata. <.7.36.554.«.-8*i3.i4*«^, Capitis tumorofi morbus* 435*5* . 563.17*30.35*38*40*5^4* 301..4* Capitis acuti quales.437.^ 2*4.6.10.16.21. Capitis tumorofi medela* Capite dolorifico quales* Capitis dolorum remedia. 301.13, 437*7* 127.30.175.11*283*25.235* CaPut cucurbitulx inftar* Capitispurgatio.438.it» 32.302.30.303.4* 304» «3* 3»M8* . . +6::]°* f ^26.37.327.1.4*5*398*24* Caput ut pituttam haunat♦ Capitis malorum curatio* 400.33* 465*i*475*40. 3iM5* ... *3?*?2* . ... 4.i?.33*35.499*13» Caput.cur in primis morbo/ Capitis dolorem quid mue/ Capitis morbus. 231.13. fum. 3i5*»4. rit. 439*«8. Capitis ftupentis affeftio. Caput omnium humoru par Capite delhliante hen qua / ztuié. ticcPs* W& lis* ^0,3. Capitis uulnerati fuppura/ rio. 442.11, Capitis ab infantia dolor. 452.12. Capitis morientis futura fub fidens. 463*11* Capitis affeftiones uarix* 463,24* Capitis dolor quid fecerit* 469.9. Capitis e dolore mors ♦ 471 ♦ 34. Capitis dolor letalis ♦ 473. 34. Caput quale. 484*2^* Capitis rluftiones. 435.18. Capitis affeftio. 437.20. Capiris futurx. 489.I7* Capita faniora. 489.22. Capitis humorum meatus. 491.20* Capitis uulnerati figna mor rifera. 493.6.543.3**549* 3*i3*597*34*670.25. Capitis profluuii remediù. 176.6*498*35*^ Capitis dolorù pfcita mor / rifera. 531.25.537.17.533.9. 563.11.564*17. Capitis grauedinis figna ma/ la. 536.155.40.7. Capitis grauedinis figna tu/ ta. 541*4* Capitis uulnerum prxfcita falutaria. 549.2.5. Capitis doloris foeminarum affeftio. 554*i9* Capitis offa quot. 610.32. Capiris diffimilitudo • 663. 15.16.20.24.29. Capiris futurx diuerfx.663. ■5- Capitis medii os cluplex. 663*33* Capitis os tenuiffimù. 664* 7* Capitis uulnerum pericula. 664.3* Capitis os durum. 664.21. Capitis uulnere q citius, aut tardius pereanr. 664*24* Capitis uulnerum tela conly/ deranda. 664.31. Capitis uulnus maxime peri/ culo funi. 664.33. Capitis uulneratio uaria • 664.40. Capitis e telis uulnera. 664. 21. Capitis futurx uulneratx di gnotio. 667.19. Capitis uulnerati curx.667. 40.671.1.11.17. Capitis uulnera feca da. 663. 14. Capitis oblongi uenx • 390 * 37* Capitis foporiferi prxfcita. 564.11.13.17.30.31.33. Capitis fratti affeftio. 66o* 39* Caput pituitx fons .311.23. 3«5*8* Capillo^ ortus. 51.3.595.13. Caniculare lydus qux inue / xerit. 435*28. Caniculx lydus morbiferi". • 357*8* Caniculare lydus febres fecu tx. 433*34* Caniculx lydus qui morbi fé cuti. 450.3. Caniculx fydus qux fecuta. 470.40» Caniculx ortus cauendus. 34.30. Caniculx exortu febris qua/ Iis. 453*i?* Catullina caro. 224.1. Canis hydrops. 350*10. Canales fuppofititii cruris. 636.57. Cancri uulux medela. 76.1-'* Cancri caufa. 634.15. Cancri. 224.26. Cancelli medela. 400*21. Cancri latentis cauatio. 513. 32. Canceruulneris. 673.33. Cancromm fluuiatilium me/ diana. 177*2. Canis rabidi morfus affeftio* 691.32. Canis lac. 77*16. Canina caro. 223.40. Caniciei caufa. 52.36. Cantores ut uocem inten / dant. 596.31* Calligoni deftillatione labo ranti quid acciderit • 4^5 • 20. Caluarix pars rotunda.663. ■7* Caluarix uulneratx pericu / lum. 664.21* Caluarix uulneratx curatio. 667.40.663.9.14. Caluarix depreffx fignum. 626.13.669.7. Cardiogmos. 3i5*6. Carnis ortus. 2io*5*593*40. Carnulentorum ad furorem procliuitas. 216.40. Carnofiuiftus. 213.2. Carnofi exercitatio. 213.12. Carnulento rìuxum accadere* 219.20. Carnium diucrforum anima lium qualitas. 223.23.224. |.264*2.4*3*9* Carnoforum affeftio. 237.2. Carnoforù medela. 237.10. Carnis tuberculorum figna. 241.37. Carnis purulentorum affé / ftio. 272.3. Caro quibus crefcat. 334.38. Carnium efculentarum diffe rentia. 337*i*8*n.i7.23* Carnium differentia. 337.23. *8* Carro calcatus infcite cura/ tus. 429.26. Carbunculi ortus. 334.16. Carcinomate extinfta. 436. 11.472.13. Carnis efculétx natura.443. 17. Carphiusmons. 726.33. Carnis humeftx curatio.513. 9» Carnis fciffurx caufa. 539.3. 589*8* Carofalita. 227.9. Carnis opera. 613.33. Carnium conditarum diuerfi tas. -227.3. Carnis cafus. 623.33.40. Carnis uulneratx curatio. 677.27. Carnis uulnere uitiatx fi/ gnum. 679.2 • Carnis uulnerum fuperflux medela. 630*31* Caro rotunda quid. 4.37. Carnis fanx affeftio. 4.39. Carnis morbofx affeftio. 4. 40. Cafeiefus qualis. 16.25.33. Cafei natura. 225.6.263.33. 336.29.333.9. Caftrati cur non pubefcant. 52.26. Caftrati curcaluefcat.52.34. Caftanex. 227.6. Cafus quem liberarit.429.11. 429.23. Cafus puellx ex alto non lx/ talis. 432*15* Cafu Ixfi purulentia. 433.11. Caftratorum natura. 513.22. Cafus e fubiimi affeftio. 622.20. Cafus e fubiimi medela.622. 35* Cafu grauida extinfta. 460. 14* Cafus ex alto lapforum me/ dela. 63.3.31.657.13. Ceruinacaro. 224.2. Cerebri lxfioné quid fequa/ tur. 263.13* Cerebrum incalefcens quid faciat. 230*29. Cerebri biliofi figna. 235.5. Cerebri biliofi medela. 235. 8 • Cerebri tumefaftio. 202.14. Cerebri tumefaftionis mede la. 302.23. Cerebri madetis figna.233.1. Cerebri madentis medela. 233*7* Cerebri lyderatifigna.231.2. 303.6. Cerebri iyderati medela.303. io* Cerebrfdefcriptio. 367.27. Cerebri defluftionis affé / ftio. 363.12. Cerebrum prudentix fons. 372.16.26*373*2* Cerebri adminiftri fenfus . 372.19. Cerebri fyderati caufa.231. 4* Cerebri cum tempeftate mi/ nutio. 373.4. Cerebrum quale. 435.10. Cerebri diftillatio unde . 485*33.436.22. Cerebri morbus. 219.33. Cerebri Ixfio quota interi / mat. 521.5, Cerebri caua loca.220.15.21. Cerebri uulnerati prxfcita. 565.5.565.6. Cerebri membranulx uulne ratx periculum. 663.11. Cerebri membranulx uulne ratx medela. 669.33. Cerebri membranx. 438.12. Cerebri affeftus melancholi cus. 690*33. Cerebri uenulx. 483.14. Cerebrum omnium mentis affeftuum origo. 371.27* Cerebri affeftiones. 371.32. Cerebri furibundi caufa.37 •• 37* Cerebri furétis figna. 372.2. Cerebrum auditus non effe caufam.595.27. Cerebrum effe caufam olfa / ftus. 595*30* Cerebri neruì. 613.25. Cerebri efus. 224.40. Ceruicis tuberculi medela. 465.7. Ceruicis natura. 368.9. Ceruicis dolentis medela. 399*32* Ceruicis dolentis figna.533» i.38*5^8*3i*35*5^9*5* *>1* 9.11* Ceruicis uenx pullates. 561. *7» Ceruicis uertebrx. 610.2. Ceruicis articulus qualis. 610*1.650*31. Ceratia. 693.31. Chalchus* 693*14.699*35. Choa. 699*4. Chusmenfura* 699*5. Choenix menfura. 699*19. Chus menfura Si pondus. 699*27. Chorea. 230.11. Chironomia. 230.11* Chirurgi prxcepta.269.3. 9»270.n.3i6.33* 603 ♦ 27. 6o4.7.6o6*i9*32.604.i2. 13* 23.31* 39.605a.607.15. 623.3.632.3*623* 21* 629, 11.635,19. Chirurgus qux fortuita re / fte facit. 270*21* Cìliorum curatio. 265.30» Clauditatis figna ♦ 544.17. 20. Claudi partus caufa. 61*20* Clauditatis euentus.267.33. 247*39*347*29* Cleomaftidis epidemia libe/ rari hiftoria. 335.17. Clazemenii epidemia labora tisnarratio. 336.23. Cepx natura. 225.32. Cephalus. 224.13. Cibus humanus. 3.11*16. Cibus ferinus* 3.17* Cibi falubris inuentio. 3*5. Cibus gymnafticus. 9.4. Cibi intépeftiua affumptio. 9*32. C ibi ualidi Ixfio. 9*33. Cibi fumendi uarietas. 11.5. Cibi confueti permutatio. 11*13. Cibihorx tranfgreffio.11.19. Cibus noxius. 13.19. Cibus commodus. 13.23. Cibi ratio. 203.3. Ciborumfacultas. 203*37. Ciborum uarietas. 206.3.3. 10. Ciborum cognitio neceffa/ ria* 207.11. Cibus foeminarum* 212.39. Cibus marium* 213.3. Ciborum diuerfitas.224.40. Cibi i corpus diffufio.595.i. Cibariorù corroboratio, uel infìrmatio* 227.13. Cibi prxfcita. 545* 11.544.1* 6.11* Ciborum plenitas mortife / ra* 234.27.- Ciborum plenitatis medela* 234*32. Cibus fuauiffimus* 314.39* Cibi facultas .311 ♦ 23.31.312* 26.337*3.7* Ciborum differetix.336.16. 22.25.17.19* Cibi laxantes ♦ 336.33 ♦ 337*1* 333*7*8*9*i°*i9* Cibi aftringétes.337.1.1.333. 4.13* Cibi xgrorum* 338*24* Ciborum inflantium difcuf/ fio* 338*i9* Cibo eodem cur uenter eua/ riet. 3'38*3i. Cibum non fumentis mede/ la. 340.11* Cibi parumnutrientes. 443. 30. Cibi frigidiflìmi. 443.39* Ciborum differentia ♦ 441 ♦ 30*444.4* Cibi dadi opportunitas.50i. 6. Cibi fanis follaces* 564.17. Cibifebricitantium.505.25* Cibi quando facilis conco / ftio* 505.23* Cibum non fumentis fignù. 506.12. Cibi redundantis medela • 506*25. Cibi mali debilitatio ♦ 507 • 19. Cibi fuauis commendatio. 507.24* Cibi febricitantis differen / tia.5n.36* Cibi quando uarios ingene / rent humores ♦ 311*31*313.13. 29.314.3. Cibus quotus excernat. 315 * 33.3i6.i3* Cibi appetentia lienteriam difcuti. 392.33. Cibi uentofi quid faciant. 163.3* Cibigeneraturo conuenien/ tes* 100.12* Cibus fpiritu abit. 212.6. Cicercula* 223.11. Cicer album. 22 3.12^ Ciceris natura. 263.37* Cicatrices caux* 673.17. Cicatrices polientia. 632.6. Cxco qd acciderit. 463,31. Cxci obferuatio. 30.3U Cxcitatis caufa.347 • 39* 478*6*48£*7''0* Coeci partus caufa. é\. 20 • 267.38* Coecutientix caufa.556.22. Coeleftium ad ualetudinem uis. 319.22.26. Coeleftium traftatus.591.6. Cobios. 224.13. Coccis. 224.13. Conchilia. 224.23. Cotonea* 22^*30* Corna. 225.33.226.33. Coriadri natura.2 25.40.237. 40. Coriarii. 211.24. Cogitatio. 27.17. Coitus nimius quid faciat. 345.26.347.1. Coitus facultates. 42.33.43. Co.13.24.44.6.26. Coitus dolorum medela. 194.7. Coitus Virgines infanibun / dasfanat. 196.32. Coitus frequentis affeftio . 294.23. Coitu dolitans qui liberata. 429.19. Coitus prxfcita. 544.14. Coitus uoluptas unde. 615. 27* Coitus indicia. 516.20. Coitus nimius ufus quid fé / cerit. 4.17.17. Coitus quibus medeatur. 443*31* Coitus rheurhatici euentus. 433.31. Coitus medicina. 465.23. Coitus affeftio. 440.26. Comitialis morbi affeftio. 67.14.363.30.369.2.370. ftf7.40.590.14* Comitialis morbi caufa.257. 33*365.3.366.6.367.12.17. 363*9'373*7*589*28*59°* 8* Comitialis morbi medela. 257*34*376.3*i5*373*20. Comitialis pueri qui feda / tus. 461.31. Comitialis figna .369.21. 546.27.30.31.39.547.23. Combuftorum medela. 143. 10.632.23. Columelli quernei. 635.23. Confuetudo in naturam ucr/ fa. 36.1. Confueti uiftus mutationis affeftus.250.3.16.37.2)1.4. 252.23.253.5.3. Conceptus decretoriù.62.3. Conceptus cóformandi fpa cium. 596.40*597.3.20. Conceptus fallacia. 63.30. 553.16.675.32. Conceptus molx caufa. 132. 4.191.24. Conceptus molx curatio. 132.14.191.35. Cogitationis informatio.27. ■7* Conceptoria auxilia. 34.19. 91*2.93.7.37.94.5.7.11.97, 36.93*3.99.3.13.100.7. in* 15.29.34.112.19.30.39.113. 25.134.25.134.30.135.9.12. 34.145.35.36.136.6.31.137* 5.10.24.133.17.13.37*139. 24.32.36.190.4.7.10.191. 19*192.14.193.10.13» 22.34* 39*516.6. Conceptus notx. 44.32*97. 21 .32.135 .26*33*37^1* •30.33.552. fri 9. 22.23.30. 39*553*5*9*597*9* \ Conceptus impedimeta.34. 16.91.35*97*35*99*12* ,07* 39.109.40.111. 3* 8* 114.2. 165. 30.163.13.169.19.171. 3.13.172*17.134.5.13*18*23. 34.33*i85*5*8*"*'88*«5* 36*190.2.516.9.36. Conceptus geminorum cau/ fa. 213.37. Cóceptus multiplex. 470.3. Concordix uis.63.32*64.1. 209.23.211.14.20.213.4. Condylomatis curatio. 599. 5.9.14.19. Cochlearii menfura. 699.11. Cotulx menfura. 699.9. Cortex indicus. 131.9. Contrariorum contraria re / media. 200.14. Cor uenarum Si arteriarum fedes. 205.14. Cor. 313.15. Cor affeftióis expers. 314.4. 605.2. Cordi bonum ocymù.333.2. Cor fanguinis fons.311.27. 315-8* Cor non effeprudentix fon/ tem.372.35. Cordis dolorù medela. 399. 6. Cordis ftrangurix medela. 470.29. Cordis notx.521.29.536.30» Cordis ortus. 592.27. Cordis natura. 592.32. Cordisuenx. 592.32.611.4* Cordis fitus. 600.15. Cordis defcriprio. 601 * 6 • 34. Cordis humor Cordis humor* 601.11. Cordis uentriculi . 601 * 36 • 602.1.27.23.603.4*15* Cordis aurcs. 602.20* Cordis moiitio ingeniofa. 602.20. Cordis fpiracula. 602.21.33. Cordis locus infanix obno / xius. 67.14» Cordismembranx. 602.32. 33.603*16. Cordis dolentis medela.391. 22. Cordis nerui. 612*4* Cordis conftitutio. 611*1.4* Cordis uena magna. 611.24. Coloris coniyderatio. 433. 37.40. Colore nigro mutatus. 459. 13. Coloris pallidi difcuflìo ♦ 500.5. Coloris obferuatio. 447*35* Coloris pfcita.547.55.547. 19.554.21.24.26. Colorum prò tempore uaria tio. 584*7* Coloris boni icolx.674*22. Coloris mali. 674*37* Corporis deteftio arcenda. 25.9. Corporishùani natura. 193. 13* Corporis hyberno tempore affeftio. ■99*'7. Corporis auftio Si diminu/ tio. 212.11. Corpus multianimù .212.29. Corporis diuerfx naturx. 214.12.22.26.31.37*487* 26. Corporis foramina.437.34* Corporis roborandi,aut con Coxendicis morbi caufa.333. tra. 227.25. 16.363.4.57*364*6* Corporiscxercitatio.230.21. Coxendicis morbi medela. Corporispartes non coale / 201.10*332.23.333* 13.495 ♦ fcentes. 270.13. 35*363.i5.32.364.7*6i2*io. Corporis humorum accre / Coxendicum doloris caufa. rio,& diminutio. 311.21. 435.21.430.40. Corporis fontes. 311.24.314. Coxx luxatx notx. 655.2.5. 13. 16.33* Corporis emaciati fignum. Coxendicis horrores ♦ 437. 441.15. 20# Corporis nutricati fignum. Coxendicis prxfcita. 519.2. 441.16. 24.555.4.31.35. Corporis habédi prxcepta. Coxendicis cómiffura. 609. 504.14. 29.650.24. Corporis obferuatio. 507.5. Coxendicis arridili. 491.11. Corporis uentriculi. 4.35. Coxendice liberatus. 426.7. Corporis differentix. 436. Coxendixquid. 490*17* 30*487*8* Coorum ad Artaxerxem epi/ ftoia. 704.10* Coftarum fraftarù affeftio. 658*8* Coftarum fraftarum coali / tus. 653.12. Coftarum uomicx caufa. 274.3. Coxendice luxati nutritio., 427.12. Coxx commiffura. 490*14. Coxx & brachii luxati com/ munio. 627.40. Coxx articulus. 609*19» Coxx oflis cafus .624*3. 658*33* Coxx uena fpiritalis. 615.35. Coftarum conftitutio.651.3. Coxx luxatio.620.4.9 ♦ 23* Collis fraftis male curatus. 429.26. Coftarum commiffura. 610. 8* Coftarum uenx. 611*22. Coftarum fraftarù affliftio. 624*19*653.3. 621.15.30.651.13*654.40. 655*30.656.2.3.12.19.23. Coxendice eneftus.425.33. Coxx luxatx reconcinnatio. 621.33.646.13.656.27. Coxx offis frafti co3ptatio. 633*6. Coftarum fraftarum mede / Coxx fraftx coalitus ♦ 633. la. 624.21. 24. Collituberculoquid auxilia Coxx fraftura mortifera. tum. 433*13* 645*37.646*5» Collifitus. 690*31» Coxx frafturx curatio. Coxendicis morbi affeftio. 646.9.19» 333.12.363.7.39^9.1.611*20. Ctefixmons. 456.12. Criflxorù obfelTio. 727.16. Criffxorù expugnatio. 723. 21. Crocus. 223.23. Crapulx affeftio. 263*8.331. 21.296.5*356.11.30* Crapulx fluftionis medela. 332.33- Crapulx medela. 4oo»33* Crepitus caufa.440.27.441. 12. Crure lxfo liberatus. 440* 35* Crurum abfceffus prxfcita. 530.15.17.20.22.30. Cruris dolitantis medela • 432.23. Cruris uulnerati affeftio • 636.16. Cruri coaptatio diffentanea. 636.11.24. Cruris canales fuppofititii. 636.37. Crurum dolor unde.442.25. Crunbus compaftis qui libe ratus. 429.3. Crapula quid Bianti accide/ rìt. 433.26. Crapulx magis obnoxius • 673.6. Cubatio xgri. 524.23. Cubationis prxfcita. 524.31. 528*38* Cubiti frafti ligatio. 636*12. Cubiri offa qualia. 646*34. Cubiti luxatio* 653.21* Cubiti luxati repofitio. 635. 24.36*654.5* Cucurbitarù modi duo. 21.1. Cucurbitulx magnitudo.21. Cucurbitulx figurxratio. 17.25. Cucurbitulx medicina.400* 24. Cucumeris accretio iuxta uà fis magnitudinem. 46.9. Cucumis. 223.20*226*13* 35. 338*13* Cucurbita. 226.13. Cucumis lyiueftris radix. 4*17.14. Cutis pilifera. 52.10.13» Cutis uulnus periculofum « 663.4. Cutis depilis. 52.24. Cutre ubi rarior. 441*2. Cutis natura. 441.14. Cutis munia. 613.33. Curforum curatio* 219.11. Curfus natura Si fpecies.229. *8* Curfu puer eneftus. 431.32. Curx affeftiones. 310.3. Curx affeftionis medela ♦ 310.12. Cybelx morbus affignatus. 366.30. Deambulationum facultas. 229*11.13.26. Deambulationem quid fecu tum. 462.14* Decretorii dies.317.13.16.25. Decretorii dies cur impares. 3i7*i6*3i3*5*30. Decretoriù qd.323.5.474. 16*475*12.504.6. Decretoria morbi peruagan tis. 38°*28* Decretorii dies paris circui/ tus. 38i*20* Decretorii dies imparis cir/ cuitus* 332*23, Decretoriorù prxfcita. 332. 25.26.365.10.24.476.21. 23.25.29.477.32. Decretoriorum obferuatio. 339.39.505.12.506.19.513. 14.531*19* Decretoria febris. 441.24. 475.9.430.39*48«*35*5'3* 12.520.23.531.3.562.7.35. 597*23* Decretorium foeminarum . 475*23* Decretoria puerorù.510.22. Decretoria morborum gra/ * uium ♦ 476.5.50e.32.520. 27* Decretoria fudorù. 476.6. Decretoria lotiorum. 476. 9*477*3*5,3*30* Decretoriorù dierù obferua tio.479.29.530.40.531.3. Decretoriorum prxceptio. 505*32. Decretoriorù cognitio. 531. «5* Decretoriorum oculorù of) fcruatio. 550.10. Defluftiones* 62.11. Derluuii capillorum mede/ la. 176*6. Defruti natura. 225*24* Delphorum excidiù. 727*1* Delphicum templum .723. 3i* Democritus Abderitanis in/ fanire uifus* 704.20* Democriti aftus* 707.20. Democritus cur in opinio/ nem uenerit uefanix. 703. 9* Democritus ob rifum habi / tus male fanus* 709*20» Democriti Democriti feceffus. 712.37. Detiùortus.594*3.2N595.2i. Deftiliatio pus efficiens. Democriti habitus* 713*2. Dentitionis in utero caufa* 493.36. Democritiftudia. 713*6* 594*25. Deftillatiophrifim efficiés. Democriti, Si Hippocratis Détiù decidiuo^ ca.594.27 494*3. congreffus. 712.19. Dentium fuccrefcentiù cau/ Deftillatio hydropos effici / Democritus rifus caufam di fa. 594.31.595.3» ens* 495.24. cit. 7i3*4» Dentes coeteris oflìbus durio Deftillatio lienis. 496.3. Democritus qualis Hippo/ res. 595*24* Dcfidix affectio. 223.34. cratiuifus. 720.14. Dentes prudentix. 595.12. 230.21*237.3. Democriti ad Hippocratcm Dentium abfolutio. 597.39. Defidix remediù. 237.10. epiftola. 720.14. Demonum in comitialibus Dextra finiftris offenfibilio/ Democlisphrenefis. 434.36 phafma» 67.17. ra# 309.34. Dentes quoti cadant Si rena Denarius. 693.25* Deunx* 701.3. fcantur. 63.13. Denarii diuifio. 693.31. Dextans. 701.4. Dentitionis oracula. 66.3* Deftillationù figna* 15.1.13* Defpario xgri tolléda.29.32 Détiùdoloriscaufa.527.24. 242.36.465.35.493.19.553 Defperatioqdfecerit.469.1. Dentium doloris medela. 33. Defperatorù xgrorum reme 327.25.464.40.465.2. Deftillationis curatio. 15* dium. 499.3. Dentis Hegeftrati fuppura/ 10.262*39.443.30.465*23* Deftillatio fenù cóclamata. tio. 4'9«i2. 492.27.30.33.493.3*6*10. 507*27. Détisosnóoibusidé.393.11 16* Deftiilationé efficiens tem/ Dentiù cafus notabilis.419* Deftillatio oculorum. 15.14. pus. 509.6. 34. % 492.26* Deftillatio quota putrefcat. Dentium fuppurationé quid Deftillatio in fauces. 15.20. 520.29* fecutum. 419.12. Deftillationum caufa. 15.22. Deftillatióis pceptio.595.33. Dentium Hegefiftrati affé/ 533*13* Deo Scythas fuum falfum ftio. 419.21. Deftillatio capitis. 272.22. morbum affignare. 40.6. Détiù glutinofamala.422.17 Deftillatio ThalTio^.324.33. Deus princeps humanx cau / Dentium corrodo quibus ac Deftillatióeliberatus.433.31 fanaturx. 63.16. ciderit. 423.33. Deftiliationé quid fecutù • Deorum phafmatis nomine Dentis dolore quid fé cutù. 436.13* infatuar!. 196.6. 451.17.436.10. Deftillationi quid profuent» Deiuis in medicina. 24.37. Dentium dolori quid contu 465.20. 210*21.27 lerit. 433*17* Deftillatio cerebri. 435.25* Deis fupplicandum .242.15. Dentium collido. 437.10. Deftillatio capitis. 435.13. 243.10.572.31.573.39. Dentium collifionis mole / 436.15. Deos a Magis no exiftimari. ftia* 581.26. Deftillatio palati. 436.7. 366.22. Dentibusquidprofit*445*2 Deftillatio in anres. 492*11. Deis morbi a poetis aferi pti. Dentium cohxfio ♦ 453.32. Deftillatio peftoris. 493.19. 366.30. 656.13. Deftiliatio peripleumoniam Deorùcultus. 367.6. Dentium uolfellx.. 21.31. efficiens. 493.22. Digitorù efformatio.50.37. Dentium prxfcita. 535 * 33* Deftillatio pleuritim effici/ Digitorù offa qualia.609. 567.27*3i.595»24* ens. 493.29. 39*650.33. B Digito^ luxatOB» repofitio. 619.39.620.1.654.34. Digito interitus. 434*5. Digiti punftione eneftus. 459*28* Dianx afcripta furoris libe/ ratio. 67.6*196*30* Diuinationis, Si medicinx communia. 210.31. D1uiatores.240.26.366.19* Diarhoexca .236.3.332*16* Diarhoex medela.236.7*332 20. Dioni iienofo quid accide/ rit. 393*7* Dicongius. 699.4* Dorica^ ueftiù accéfio.55.3 Doloris caufa. 193.19.329. 36.38*448*i7* 498*21*588 10*614.13. Dolo^ medela. 176.33.177. 1.247.37.243. 39* 249* «3* 329.26.51*36.352*23.444. 12.451.16.473.21.533.15. Dottrina uera. 24.19. Doctrina puero^. 212.9. Doctrinamfufpicionem uè nit infanix. 703.13* Dolor dolore tollit.507.34* Dolores toleratu faciles, aut contra. 507*33* Dorfi fciffi notx. 293.13. Dorfi fciffi curatio. 293.16. Dolop* confyderatio.517.31. Dolorum prxfcita ♦ 553 ♦ 5' ♦ 554.1.555.22.556.13.558*10 Dodrans. 700.29.710.4. Domus Nomadum curules. 37*37* Dormiétiù obferuatio 447* •3. Draco pifcis* 224*13. Drachma pondus. 693*14* Drachmarùdifferétia. 693. 24. Drachma Attica. 693.24. Drachmx notx. 699.52. Drachma. 701.13. Duella. 701.13. Dyfenterix caufa. 332»4* Dyfenterix affeftio. 33i*38* Dyfenterix medela. 149.33* 331.40.451.24. Dyfenterici uiftus. 451.40* Dy fenteria puerpera libera/ ta. 435*'8* Dyfenterix longx malum. 447.10. Dyfenteria qualis. 451.15* Dyfenterix prxfcita. 510.11. 5n*4o*5i2*2.5i7.23.55i.2o. 24*26*56. Dyfenterix tempus efficiés* 509.5. Dyfenterici purgadi cautio* 511*19* Ebrietaté generationi offi / cere. 139*7* Ebrietatis facultas, 231.21. 590.1. Ebrietaté mutefcentis mede la. 235.53. Ebrietatis affeftio. 304*10. Ebriinex. 514.16. Ebriofisqd acciderit.422.26 Echrati coeco quid euenerit. 465*14. Echinorumoua* 224*26* Elementorùm nullù effe ho minem. 197*4* Educédoprfpceptio* 505.34. Elephetis. 224*19. Elaterium iugulato quomo/ do prodierit* 430.27* Elaterio potionatorù mors. 427.3*423*i5*430.23*34. Epidemix pituitofx mede la. 348*33* Epidemix arcuatx affeftio. 356.29* Epidemix arcuatx medela. 356.34. Epidemix Thafiorum* 374* 5.375.20* Epidemix figna* 377*34* Epiftola Artaxerfis ad Petù reqrétis,q lue 1 exercitù fuù graffantem curet. 701.29. Epiftola Peti ad Artaxer / fem in quaelogiù Hippo/ cratis egregium. 702.3. Epiftola Artaxerfis ad Hifta néHippocraté quoquo pre tio acciri iperitàtis. 702.1. Epiftola Hiftanis, qua Hip/ pocratem accerfit. 703.10. Epiftola Hippocratis cótu/ max ad Hiftanem. 703*17. Epiftola ad Demenetum. 703.24.23. Epiftola Artaxerfis ad Coos Hippocratem fibi dedi pò ftulantis. 704.1. Epiftola Coorum Artaxerfi Hippocratis deditioné ab nuentium. 704.10. Epiftola Abderitanorum ad Hippocratem fanadi caufa Democriti. 704.20* Epiftola Hippocratis ad Ab deritanos nò auri, fed do/ ftihois caufauéturi.7o6.5 EpiftolaHippocratis ad Phi lopoemené falfam Demo/ critix infanix fufpitioné arguens. 707.13* Epiftola Hippocratis ad dio nyfiù falfam Democriti fu rorisopìnionem roris opinione eleuantis, Si uxoré cómendatis.703.12. Epiftola Hippocratis ad Da magetum,qua nauem petit, ne$ non notàda de rifu dif ferit* 709*9* Epiftola Hippocratis ad Phi lopoemené exponentis diui num de fanitate Democri/ tiinfomnium. 710.2. Epiftola Hippocratisad Cra teuam nobile herbariù uà/ ria reqrétis ,& certa ftirpiù genera ,annexis nonnullis de medédi ratione. 710.15. Epiftola Hippocratis ad Da magetù, qua Hippocratis ad Democntù aduentus,& feceffus Democriti ftudio/ rumqj eius defcripti,ac co/ memorabilis de uariis uitx humanx erroribus,&miferi is fermo cotinetur. 712.15. Epiftola Democriti ad Hip/ pocraté de falfa fui furoris opinione. 720.14. Epiftola Hippocratis ad De mocritù de medicinx calù nia,& Iperfeftióe cu adiù/ fta Democriti laude. 722.2 EpiftolaHippocratis adThef falum filiù,artes medico ne ceffarias copleftens.724.3. Epicharmi affeftio. 470*35. Epiphorx prxfcita. $33.15. Equinus cafeus. 38*4* Equitationis icommodum. 39.31.40*16* Eqtatióe ueneré mlui.40.13 Equinum butyrum. 320.7. Eqni laftis potio. 33*4.341. 16. Equina caro. 223.39. Equitatio quibus cauenda* 341.9.343.4. Equo iapfo quid acciderit. 4»7*35- Equi uulnere puer liberatus. 427*24* Erinaceorum caro. 224.3. Eruca. 225*40. Eratonis epidemiù. 379.3. Erafini epidemia extintti hi/ ftoria. 336.5. Eryfipelatx uulux affettio. 71.12*173.4. Eryfipelatx medela. 71*21* I73*I9* Eryfipelx prxfcita. 51^.4* 517.13.522.15. Eryfipelx pulmonis figna. 273**6.24 5.40.342.26. Eryfipelx pulmonis medela. 296.6*342.30* Eryfipela. 97.1, Eryfipela qb. euéiat.443.29. Europx, Si Afix differétix. 34*33. Europx terminus. 35.23. Europei Scythx. 37.23. Europex Scythixfitus.33.9. Europei cur magis Afianis euarient. 40.23. Europei cur efferatiores.40. 34* Erupcoproboris caufa.40.37 Eunuchi cur no coeat .43.13. Eurydamus pulmonis uitio mortuus. 425.23. Excrcmenti fubcruéti caufa. 201.30» Excreméri olidi caufa.315.40 Excrementù uermìnoii qua/ le. 322.33. Excremétù peruftù. 331.16. Excrementum aquofum cui obtigerit. 422*30*40. Excrementum decreturi qua le. 474*37* Excrementi obferuatio.5o5» 37*40*57 9.20. Excrementi mutati prxno/ rio* 506.21. Excrementi crudi fignù*52i* 36. Excrementi notx diuerfx. 260.14.476.35.511.2.34. 512.2.33.521.37.527.4.12.15. 17.20.34*36.536.56.539.5. 7*39.544.16.20.25.55.567 35* Excreméri nigri fignù. 569* 14* Excrementù denfius inuale/ fcit. 55.2. Excatamétopz medicinx uà/ nx. 365.15.26*366.13.39. 36J-3* Excataméta ftella^.366.19. Experientia* 504.5* Exercitarionù genera.229.4. 230.1. Excretio quid faciat. 316.5. 444.9. Excretióis malo remedium. 391*20* Excernendi mora quid faci/ at* 316.9. Excernendi mora cur neeefla ria. 3«6*i3. Excernendi prxuaricatio cur mala. 316.17. Excretionis prxfcita. 527.4, 6.9.536.1.15*537.1.533.23. 540.51*558*31* Excernendi modus. 527*10. Exercétium habitudinis prx cepta. 504*14* Faba. 223*9. Far. 223.3. Fauonio uiftus. 233.4. Fauoniù qux fecuta. 435.27. Farinx potus quid fecerit. 425.11.452.7. Farinx refrigerantes.42.1.22. Famis facuitas. 10.22.506.7. 11*13* Farinx coftx uaria uis. 222* 38* Famis difcuffio. 506*30. Famecurandi. 521*17* Faucium dolor. 534*20. Faucium prxfcita.537.14.21. 25*533 **5'568* 34* 37*38* 569.u4.i7. Faciem polientia* 175.33* Faciem deformantia. 175.39. Faciem erugantia. 176.4* Faciem emaculatia. 176.10* Faciei doloris medela.i76.3* Faucium inflamationis me / dela. 327.15* Faucium affeftarum conlyde ratio* 596.22* Faucium exafperationis cau/ fa. 588.29. Faucium ftrangulationé qux fedarint. 458*«8* Fauciù exafperatio ,qux ma latollat. 444.29. Fel. 610.40. Febré non femper rigore ca/ lefcere. 14*26. Febris ardentis calorem non • protinus ceffare* I4»33* Febris quoad non ceffat. 15. 36. Febrium caufx. 34.22. Febres Planetx*67*37*i 95.24 Febriù caufa. 202.21.276.15. 316.10*23.317.29.320.13. 339.25.467.5* 536.24* 37* 537.3.6.16.22.36.588*4* Febrium affectio • 262 • 20 • 365.i7*533.t4* Febriù fpecies.202.22.331.31. Febriù prxfcita* 259.15.260. 17.20.23.23*30.33*261.5.3. 9.14 «239.13.39.293.23. 299.2.4.6.3.508.34.512.15. I3.23.30*3i.33*475*9*"*35* 395.12.477.19.34 *5©7 *5 • 503.25. Febriù medela* 2^9.17.260. 21.40.261.2 • 16.239.24. 290.2.293.31.2 99.23.300*3. 40o*35*5«8*i9* Febris decretoria. 259*24. 476,6.431*35* Febrium difcrimina* 433.4* Febris recidiux caufa.439.5. Febris recidiux fignum.441. 25. m Febri inimica. 441.20. Febri amica. 441.22. Febres cito decernétes.444. 7* Febrium fc1ta.512.35.39.40. 513.4.15.521.19.26.553.3. 534.3*536.35*531*20.35*532. 2.27.33.53.2.3.6i3*7» 16.19* 27*559*5*i9*20*25*562* 27* 562.32* 563 *io .19. 569.13* 560.59*561.5.17.562.16. Febricitatisuictus. 243*27. Febricitanti quando data per nares effluunt. 421.34. Febris puerperx exitialis • Febris tertianx caufa.102.23* 330.7.13* Febris tertianx nota. 260.12. 330.18.553.16.22.561.25. Febris tertianx medela. 290. 8* Febris tertiana. 332» 4* 443 • 34* Febris quartanx caufa. 202. 31.35* Febris quartanx medela . 29C.17.25. Febris quartana* 331.35. Febris cotinux caufa.202.23* Febris continux prxfcita. 559,35.561.12.562.22. Febris cotinux medela* 239, 3i. Febris continua* 391.35. Febris diurnx caufa, 202.26. Febris ardens. 246*26* Febris ardétis caufa. 256.29. 757*«*273*>3* Febris ardentis notx.297.13. 303*i9*328*27*378* 4 ♦ 475* 22.29.35.534.30*537.5.24. 559.11.561.55*38*562.2.5.3. Febris ardentis medela. 256. 35*257*7* 258*3o. 293 .24. 303.23.310.10* Febris ardétisaffeftio.273.24 27.279.16.328.30.480.35* Febris ardés quibus téporibus plus aut mius uigeat.339.10 Febre ardenti quid profue/ rit. 47»»27* Febris hybernx obferuatio. 328*37* Febris xftiux notx. 329*9. Febris xftiux medela .529. 10.14.21. Febris xftiux caufa. 329,13. Febris Thafiorum Febris Thafiorum pemagas. 376.9. Febres ardentes Perinthiorù. 393.40. Febris epidemix figna perni ciofa. 330.10. Febres Canis lydus fecutx. 433*34* Febris circa Caniculx lydus. 453*18* Febres fudoriferx quales ui/ guerint. 450.3* Febres hybernum folftitium fecutx. 456*34* Febrishyberna foeminarum. 457*7* Febris fub Arfturù. 459*34* Febris ante Vergilias. 460. 16. Febris circa folftitium hyber num. 461.4.469.14. Febris Autumnalis.461.12. Febricitàtiù uarix hiftorix* 382.3i.333*9*33*384* 10*29* 385.i7*32.336.5*»7*23*3S7* 3.25. 388*3* 20.594* 36. 365.31.401.5.13*32.402.27. 32.34*405-n*409.15. 35. 4io.i.3*i5*37*4i'. I3*34*4«2 3.12.35.413.5*«7*4>5*22.26. 36.416.2.417 .10.413 • 22. 419.17.421.'9.424* 2.430. 19.431.1*6* 432.25.455. 33. 453.29.454*6* 8* 23 *455* 40.456.22.32.453.2.460. 21*469.25* Ferrù fex annos inter neruos latitans. 43i*6» Fiftulx plùbex* 161.17.137. 32* Fiftulx tcdx* 161.10. Fiftula lauatoria. 133*13» Fiftulx aliorum malorum re media. 534.16. Fiftularum caufa. 684.3. Fiftularum medela. 634.16. 33*635.5.19.29. Fiftulx pulmonis affectio . 294.1.339.9. Fiftulx pulmonis medela • 294*9*339*24. Ficus. 226.40. Fibrarù locus Si natura.439. 16. Foeminis quod tempus ami/ cum. 34.22. Foeminx Scythicx bellaces. 37*25. Foeminis Scythicis dextra ad uri mammam. 37.29. Foeminx Scythicx quales. 34*8* Foemix foecùdx caufa.39.11. Foeminis in coitu quid eue/ niat. 44.6. Foeminx in coitu uoluptas. 44.12.19. Foaminam minus uiro in coi m miliari. 44.22. Foeminis crebra uenus utilis. 44.26. Foeminam utriufcg fexus fé/ menhabere. 44.59.45.12. Foemina menftruis carens co cipiunt. 49.11. Foeminx non prxgnates me ftruo retento cur laborent. 49.5. Foemina cur imberbis.52.29. Foemina quamdiu utero gè/ ftet. 57*38*58*9* Foeminx primiparxaffectio. 59.11. Foemina multipera* 59.24. Fceminas minus lattefcentes 53.22. Foeminas citius mare fape,& fenelcere. 62.35. Foeminx comitiales cur libi necé confcifcant. 67.21. Foeminx candidx. 63.20. Foeminx nigrx. 63.21. Foeminx fubruffx. 63.25. Foeminarùperxtates difcre/ rio* 63.24* Foemina craffefcens cur non concipiat. 7 4.; 6. Foeminx biliofx aut muco/ fxnota. 7^8* Foeminx biliofx remediù . 31*24. Foeminx pituitofx medela. 81.23.23. Foeminx fcecundx,aut fecus fignum. 91.36* Fceminx affetti©. 103.24* Foeminx fteriles cur magis (a borenr* 102 39. Foeminx ccelibis affeftio* 106.20. Foeminx fanx menftruorum modus. 107.1. Foeminx xgrotx méfes. 103. 10. Foeminxplenioris menfes. 103.11. Foeminx malorù caufa • 502. 16. Foemina illibenter mifcens. 114.2.124.20* Foeminx xgrotx ignoratio* 127.5. Foeminarum morbos differre auirilibus. 127.12. Fceminx mente uacillatiscu ratio* 142.1,. B nj Fotminex naturx pfpectlo. 151.22.708.36. Foeminas coelibes qux mala uexet affeftio. 164.30. Foeminarum coelibù affectio nis medela. 165*2* Foeminx laffx affeftio*i66. *5* Foeminx e capite laborantis affeftio. 175*9* Foeminx e capite laboratis medela. 175.12. Foeminx graue olentis cura/ rio 175.20. Foeminx uetulx. 151.27. Foeminx medix. 15U27. Foeminx a coitu dolentis me dela. 144*7* Foeminx e phafmatis fibi mortem cófcifentes. 195.9. Foeminx pubefcentis furor. 196.10. Foeminx procreatio. 213.27. Fceminarù uictus. 219.7. Foeminx primiparx quado lacperficitur. 396.32. Foemina barbara. 449.25. Foemina^ corpus.436.31.37. Foemina*^ affectio* 436.39. Fceminex Ifanix prxfcitù • 515.40. Fceminam non effe ambi / dexteram. 520.35. Foeminx prxfcita uaria. 553* 12.23.25.23, Foeminx nyctaiopeia carét. 554*36. Foeminarum, e locis conta / gio. ^ 673*7* Foeminx ifcecùdiores. 39. 11.15. Foeminx infcecùdx. 74*36* 109 12*110.^4.111.6.14.113.3. Foeminx fcecundx figna. 91. 36.135.26.33 • 187 • 14 ♦ 5«6* 38*552»i9*23*26. Foeminx non fcecundx prx fcita. 510.32.552.22.23.30. 39* Foeminx ubitòecundx.674. 28. Foeminx abiiciédi partusca ufa potionatx mors .431. 26. Fcecundx fceminx figna.91. 36.135*26.33* 187.14.516. 53.512.19.23.532.26* Foecundi uiri aut co tra* 516. 39- Foetus alterutrius caufa. 45* 2. Foetus fimilitudiniscaufa.45« 29. Foetus minoris maioris uè cau fa. 46.5. Foetus Ixfi caufa. 46.18. Foetus integer cur ex manco. 46.24. Foetus qui crefcat. 43.27. Foetus carne crefcente quid fi at. 48*27. Foetus conformatio. 49.33. Foetus articulatio. 59*9* Foetus utriufqj confirmatio. 50*17.596*40* Fcetus motio quota. 53*6. Foetum laftere* 53.24. Foetus fanus. 53.3 u Foetus I utero pofitura.57.5* Foetus &oui collatio. 57.15. Fcetus cruptio* 57,23.53* i6« 33*38- Foetus legitimus egreffus*53. 30» Fcetus alimenti defeftio.53. 16. Fcetus qnafcatur. 59.15.64. 29. Fcetus multiplexexuno con/ ceptu. 59.22.23. Fcetus utriufqj fexus unico partu. 59*34* Fcetus feptimeftris. 60.2. Foetus feptimeftris erumpen tis caufa. 60. i2* Fcetus altrinfecus gettati ca/ ufa* 396*22. Foetus feptimeftres curparù uiuaces. 60.16. Foetus feptimeftris molitio. 61.3. Fcetus 1 utero lubrici.322.21. Foetus claudi caufa. 61.15. Foetus coeci caufa. 61.20. Foetus morbiferi. 61.24. Foetui quando dentes appa/ rent. 62.17. Foetus corroboratio. 62*29* Foetus foemineus cur tardius difcernatur. 62.32* Foetus perfeftioris aut fecus caufa* 64.1. Foetus affectio. 65.3.15. Foetus ut cibum hauriat • 65. 19.593.12. Fcetus q$ uarie £datur. 114 • 29* Foetus teneritudo. 114.39. Foetus cuftodiadifficilis.115. Fcetù cuocatia.77.5.17.28. 91.11.96*1*i37*ui33 *2ii59. 35. Fcetus alterutrius fexus com/ paratio. 213.2. Fcetus immortui figna.97.2* Foetus uiui 97*22. ^ ^ Fcetus uiui figna. 97. io. Fcetus fignatus. 97*28, Foetus utra parte feratur no tx. 97*30* Foetus perditio. 93* 17.114* 19.21.26.29.30.34* 124*34* •25.27.34* Foetus perditi fignù* 115*30* Foetus quatuor digitorum * 392*30* Foetus conformandi tempus 205.31. Foetus compofitio. 209.27. Foetus clari procreatio. 213. Fcetus ualidioris caufa. 214. 7* Fcetus alterutrius fexus prx/ fcita. 5'6*3*553*7*9* Fcetus alimonia. 117.7.209* 23* Foetus hulcerati caufa. 426. 25- Foetus languentis figna .115. 30.400.15.516.13. Fcetus ualétis figna. 400*16* 516.13. Foetus diminuti caufa. 123.1. Ecetus i utero motio.132.12. Fcetus imortui curatio* 146. 39.147*18. Foetus uiuus ne,an mortuus figna* 195*16* Foetus alterutrius fexus fit gna. 516*3. Foetus utriufcg fitus. 516.13* Foetus cóformati fpecimen. 597*3* Fcetus a partu fedem dolen/ tis medela* 142.10 Foetus hulcerati caufa • 426. *5- Fcetus morbofi caufa. 509.3. Foetus uiuacis,aut contra fi / gnum. 447*'5 Fcetus uiuacis.aut contra cau fa. 597.20.37. Foetus citius mouétis caufa. 396*23* Fcetus iperfefti caufa. 396* 20. Foetus perituri fignum.465. 37- Foetus a partu claudicantis medela* 142.13. Formx in homine. 17.16. Formx morbop; caufa. 13.4. Formx hominis interiorum obferuatio. 17.14.17. Formx humoris attrahentis. 17.24.34. Formarum uarietatis caufa. 40*23*41.14. Formx humomm. 193.29. Fortuna: 1 morbis uis. 23.14. Fortunx fpecies. 2.12. Fortunam in artem medica non cadere. 501.33.24. Fortuna quid* 502.1. Fortunx medicina non ex / pers. 502.9. Fortuna profpera. 502.11* Fortuna aduerfa. 502.12. Fontanx aqux noxix.41.23. Fontiù antipariftafis. 55.16. Fontium profundorù quali / tas. 56.10*676.2. Fontes boni. 676.7. Fontes mali. 676*10* Frigoris facultas • 14.4.9. h. 14.16 • 4.17 6.51*440.29. 592.9. Frigoris caufa* 276* 19» 34 • 396.13.440.39.44N3.49'* 1.25.517.15* Frigidi uox. 442.37. Frigidi ffimifenes* 202.4. Fraxini baccx. 77*i6. Frontis uulnere eneftus.435. 40. Frontis contraftx prxfcita. 566.24. Fraftorù curatio ♦ 632.3.16. 633.1.636.5* 12*637.23. 633.6.644.14.651.23.52. 660*39.663.6. Fruftuum ortus.53.10.56.32* Furor uirginum. 67.33. Furoris curandi prxcepta. 639.7* Furoris phatafmata* 67.17. Furiofop differentia.721.15* Furiofusq euaferit. 466.21* Furoris aftettio ♦ 67.17,633. 32*721.29. Furoris caufa* 196.10.24. 498*1* 5* 688*4*37*688* 16*721.3* Furoris medela .68.3.9* 639.9.690.3.26* Furoris prxfcita*224.5.399. 4.12.479.1.519.31.522.10. 525.i*525.23*56o*9*633.u. Furfurumfuccus. 222.37. Fungi medela. 470.33. Gallinacei pulii ortus.53.26. Gallinacei pulii exclufio.53. 3i. Gargareon. 227.17. Geminorum ortus. 59.22. Gelu ambulanti quid faciat. 14*20* Geminorum partus. 97.14., 392.31. Ceminorum fimilitudinis ca ufa. 214.5. Gemellorù abortus. 470.4. Genuù dolor unde • 442.15. Genu difcretio. 490.13. Genu uena* 615.40» Genu mola. 650.20. Genu luxati repofitio. 646» 27.656.39. Geometrix i medicina ufus. 724*14. Git. 190*36. Gibbi caufa. 368*22. Gì bberoforum nex. 519.4. Gibbus. 624.15.29. Gibbi curatio. 624.34. Gnidix r.ntentix. 246.1. Gingiuarù inflamationis cau fa. 327.16. GingiuaR fuppofitio.445.1. Glandes. 227.6. Glandularum natura. 433.5. Glandubs loca obnoxia.433. 20.29.434.5.3. Glandulx uìfcerum. 484.13. Glandulx rhenum. 434.13. Glandulx faucium. 434.25. Gladulx quado uexat. 434. 32. Glandulx inteftinx. 435.6. Glandulx &cerebn collatio. 485*-* Glandulx pettoris. 436.23. Glutinoforu natura. 592.25. Grauidx uentriculus fupe/ riornon mouendus. 157.35* Grauidis cu meliufculx fit. 61*11* Grauidarù quadragentarix* 61.10.13.56. Grauidis dies obferuandi* 62.8* Crauìdarumin conceptuer/ ror. 60.32* Grauidarù fuppuratio. 61.3. Grauidx profluuii curatio. 102.12. Grauidx uomitù pituitofum quidfecutum. 418*14. Grauidx a cóceptu funttio. 109*10* Grauidx perdentes partum. 74.32.114.29.52.54.115.30. 192.29.32.193.3. Grauidx figna. 97.21.31.114. 11.116.4.117.6.135. 35*37* 396.25.551.32.553.22. Grauidarum medela. 74.34. 37.5.97.27.115*25.116.6 ♦ 17*19.21*192.29.35*193.3. 392.26.453.3.511*5. Grauidarum affeftio.60.29. 115.3*52,116.4*10*17* 515.56. 516.4. Grauidx qux uideantur. 57. 38*53*3* 126*55.109.9.125* 3.160.3.173*26.553*16. Grauida quid paffa. 390.23. Grauidx ambigéti quid eue nerit. 413.6. Grauida cafu extinfta. 460» 14* Grauidx fuperfcetantes. 95. 20. Grauidx fuperfcetatis fignù. 95.29. Grauidx fuperfcetantis par / tus* 95*35* Grauida fcetus concuffus ex / tinfta. 435*15* Grauidarù menfis feptimus. 62.14* Grauidx concumbentis affé/ ftio. 69*34. Grauidx non coeuntis com/ modum. 97.13. Grauidx carbones efitantis foetus Ugnati. 97*i8* Grauidx utra parte fignum. 97.30. Grauidam cur menftma non uexent. 48»38* Grauida quando laftefcit. 53*io. Gramma. 693.30. Grammatica. 212.3. Grauida pecora pinguefce/ re. *53-ri. Gulx fitus. 325.20.600.26. Gutturis dolentis medela. 399.32. Guttur fluxui obnoxiù. 491. 24. Gutturis fecandi difficultas. lisfcita* 442.40* Hiftoriarum commendatio. 724.1. Hominis natura. 16.9.20.2. 4.29.33.32.14.33.20.193.15. 211.1.212.1.20.214.13.215.3. 233.11.3ii*33* 312.22.320.32. 35.10.31.17.14.50.17.197*1* 34.198*7* Hominis fontes. 102.16. Hominis phyfionomia. 393. 15.399.19.41.9. Hominum uita. 715.12* Hordei natura. 55.7.221.37 * 337*14.. Hordeacea farina quem fana rit. 422.6. Horminum. 223.13. Horrores molefti. 536.37. Horror quid fecerit. 424.6. Horroris remediù. 400.23. Horroris prxfcita. 24.10*17. 23.519.30.557.3.23. Horroris caufa. 537.22. 23. 276.19.27.321.26. Hcedina caro. 223.33. Hulcerum genera.66.22.24. 67-5. Hul.tYumcaufa. 230.6*11. Hulcerum locus. 447 • 11 • Hulcerù medela. 129*10.150* 4*14* 141*16.176* 16.46*11 11. 497.25.493.35* 499*1* 641.21.661.37.677.4.631. 40. Hulcerum prxfcita.5i7*7.i3* 29,539*6. 547*9* "7*548 • 22.29. Hulcus pedis mors fecuta. 47»*3i* Humeri dolorem quid leua / rit. 470*35. Humeri dolitantis prxfcita. 555*22* Humeri caput. 610.25* Humeri commiffura.651.14* Humeri luxatio. 617 .20 ♦ 652.19. Humeri luxati repofitio. 613.7.653.5. Humorum affeftio. 15.31. Humorum attrahentium for nix. 17.24.34. Humorù ani ^batio.200.4. Humores corporis quatuor numero. 311.5. Humoris in generando uis. 312.7* Humorù omnia membra ca pacia. 3»4*6. Humorum in corpus deriua tio. 314.19.31 >, 9. Humorum emiffaria. 315.22. Humorum gradus. 320.13. Humoris morbiferi affeftio. • 320.3. Hyemis natura. 34.3.54.34. 55.15.56.10.330.39.356.10. 370.15.413.27.532.2.673.3. Hyemis determinatio.232.9. Hyems morbis inimica. 522. 24. Hyons Scytharum. 33.16. Hyemis u1ftus.217.27.213.13. 132.fr 58'3*22'. Hyemis ueftitus. 213.14. Hyberni folftitii febres.413. 4.456.34.461.4. Hyberna tulTis.4 63*33*464. 2.467.9.469.14. Hyemis prxpofteri morbi. 582*3i. Hyemis tempus noxiù. 503. 33*5"9*i* Hyemis morbi. 516.6. Hyffopus. 226.17. Hypogloffis cura. 233.4. Hypocritx. 212.16. Hyderi affeftio. 125.6.197. 38* Hydropici iteritus. 456.26. 473*i3*5'8*5*2o. Hydropos liberatio. 473*22. 23. Hyderi fons. 311.29.315.3. Hydropis origo.34.4*i26.5. 36.313.29. 325.24.36.326* 3.331.4.19.343.15.349.24. 356*3.23.491.30.589.11. 672.19.350*33* 35i.io* 27. 433.23. Hydropis figna.125.24.331* 4.340.26* 513.2.20.520. 40.526.1 ^.23*24.32. Hydropis medela. 125.23.37. 264*22.265*23.266*15*331. 25.29.325.19.340*29.37. 350*37*35'*5* 17*39 •39°*3. 393.33.400.19.491.23. Hydropis fpecies. 264.20. 496.14* Hydropos fallacia. 123.39. Hydropis affeftio. 520.20 * 32i.i3.35i*i3*32*350*34*3i3. 36.35o.i5*5!2.7.533.40. Hydropos origo. 526.17.20. Hydropiculi qui euadant. 675.20* Hydropici lotium. 697.5. lecoris natura. 13.12.107.19. 311.30.315.13.17*315*2*6. 595.27.600*19* Iecinoralis morbi caufa .315. 6.350.33.352.16. Iecinoralis morbi medela . 352.24.35.521.3. Iecinoralis morbi figna. 391. «1.535.5. Iecinorales uenx .613.2.397. 5.367.32.34.613.22.397.25. lecoris fibrx. 449.11.610. 46. lecoris iflatio.253.22.255.19. Ieiuniiicófueti noxa.263.24 Ieiunii inconfueti medela. 263.27. Ignis ftrepitus unde. 47.26. Ignis opificiù. 207.35 .209. 33*210.6.211.53.214.13.217. 15.213.2.9.223*14. Ignis animantium procrea/ tor.203.7. Ignis minuentium. 203.24. 586.li* Ignis I nomine circuitus.210. 13* Ignea anima* 212.20. Igneus cibus. 215.3. Ignis a frigore. 322.3. Ilium dolentiù medela.470. 30* Incantamentorum reprehen/ fio.365.15.566.13. Ingeniorù diflìmiliù f?ufx. 215.24.216.9.217.2.9. Infularum natura. 220.23. Inedia; obferuatio* 250.32. Inedia quibus noxia. z^.z;* Inedia duorum menfiù • 432. 6*465.32* Inedia quota letalis. 597.16. Inedia quota tolerabiiis • 316.6* Inguinum tubercula letalia. 466*34* Inguinù tumor unde ♦ 435.1. Intelleftum effe immortale. 590.13. Inteftini tenuioris uellicati caufa. 305.30. Inteftini tenuioris uellicati medela. 305.35. Inteftini uulnerati curatio. 400.3. Inteftinorum doloris mede / la. 400.26. Inteftinorù glandia. 434.13. 485*3* Inteftinorum natura.592.26. Inteftinù hulcerato quid ac/ ciderit. 422.2. Ifchiados affeftio .333.12. 363*7* Ifchiados medela.333.13. 363*32.59.364.7. Ifchiados caufa. 365*31*364. 6.430.40. Ifchiados figna. 519.2.24. Iuuenibus tempora accomo da.509.27.201.25. Iuniorum affeftus.275.25.37* 276.5.369.30.503.7. iuuenes longi. 503.27. Iuuentx morbi. 510.27. Iuuétutis determinano. 595. il* Iugularesuenx. 200.11.314.5. Iuguli modi. 489.29. Iuguli connexio. 610.16. ' Laboris obferuatio Laboris obferuatio,effeftio, fpecies .207.10.216*1.219* 10*229.3.231.7.237.57.316* 38*447*2i*507.34.37*38* Laboris medela. 231.11.237. 37*233*34*2-39* 12.400* 35. 466*13* Laborum prxfcita « 544.16* 21* Labiorù motio affidua* 452* 36* Labiorum prxfcita • 524 • 25* Laftis ortus. 53* io. 132.40 • 436*26* Laftis copia a partu. 53.27. Lac foetus. 53.13. Laftefcétiores,aut cótra. 53. 22.66.2.3. Laftentium cum tuffi notx* 66.23. Lacafininum. 69.13* Lac afininum quid fecerit. 45>*38* Lac caninum 77.16. Lac equinum. 130*20* Laftis extinfti remediù. 90* 30.36.122.1. Laftis penurix caufa. 133.3. Laftis ,puocario. 147.21.27. Laftis bubuli potio. 155.3. 451.40.452*3* Laftis caprini potio. 192*9. Laftis nutrimentum. 205.16. Laftis uarietas. 205.23. Laftis equini butyrù. 320.7. Laftis natura 222.21. Laftis uitiofi caufa. 323.20. Lattanti qdacciderit.415.21. Laftis hauftus quid patrarit. 4'2.4. Laftis exhibitio* 452.20* Laftis ferù qdfecent.451.15. Laftis ufus. 517.2. Laftétisnec impletx fignù. 5'5*39« Laftis IfaluBris noxa.671.36. Lachrymarum prxfcita*53o* 21.437*37 *447*36*422.36. Lacuftres pifces. 224.21. Lacuftriù aquarù uitia * 675. 9' Laftucx natura. 226*1. Lancis menfura. 699*3* Lanx fpecimen. 103.7. Laterù morbus acutus «246. 29. Laterù doloris fedatio.247* 37.243.39. Lateris liuidi caufa .243.17. 249.7. Laterù uomicx caufa * 274. 3» Laterum uomicx figna*297* 26. Latep» uomicx medela* 297. 3i. Laterum morbi caufx .277, 6.10.39.323.1.496.16. Laterù morbi figna* 277.16. 279.11*290.32.239.37* 291* 7.12.307*18* 32.303.7.11. 327.35.343.17. Laterum morbi medela*262. 22.25.290*2.37.291.9.16* 303.16.35.309* 30* 310*10* 327*37*49^*30. Laterù morbi affeftio . 273. 27*279.2. Laterum morbi decretoria. 323*13. Laterario morbo extinftus. 425.14. Lateris uulnere defunftus. 458*37* Latus proprium fauciantis ca fus. 432.32. Lapathon* 226.10. Laffar is natura. 265.59. Laflìtudinis affectio* 313*26. 319.33*346*13. Laffitudinis medela • 432.23. 441.14* Laffitudo qd fecerit.392.16* 383*9#403*33*409*i6.459« 34. Leguminum natura .263.35. Leguminù efus quid fecerit. 398*3*442*25. Lens. 223.15.263.59* Lexnaturx. 64.3.203.20. Leones. 224.26. Leporina caro. 224.2. Leporistriticum. 630.35. Lentiginù remediù ♦ 176.16. Lethargus. 246.26. Lethargi figna. 299.3.303*15. 562.10. Lethargi medela. 299.5.303. ■8- Leprx prxfcita. 556.23. Leprx caufa.556.34*334*13. Leprx medela. 399*15. Libra italica. 693.27. Librx partes. 693.29. Libra piperis. 699.30. Lienofx utero erentisaffe/ ftio. 116*10. Lienofi figna. 330*33.555.6. 11.539.29.531.17. Lienofi medela.330.39.351. 36. Lienofx affeftio. 116.10. Lienofx medela. 116.17. Lienis medicaminùuis.33i. 8. Lienis natura. 116.9.3n* 29. 3i3*29.3i5*8.i4. Lienis ortus. 593*33* Lienis fitus. 600.29» Lienterix medela. 149.11. 219.15.257.25.532.11.552.9. Lienterix figna. 517.25.513. 7.519.7.522.91. Lienterix affectio. 332.9. Lienterix caufa.352.11 * 237. 20.219.15.13. Lienis dolitantis caufa* 343* 11. Lienis dolitatis curatio.343. 12. Lientericorù liberati©. 470. 25* Lienis morbi caufa.353.33* 354.24.55* 355*'7* 439*40* 496.5.532.19.27.675.15. Lienis morbi medela.354.4. 29.555.10.19.496*3. Lienis uenx defcriptio.367. 40* Lienis inflatio.2r3.21.255.19. Lien rotundum enecti febre. 333*6* Lienoforum euentus.416.1* 440.21.472.3.29.518.33* 392.39.393.7* Lienterix obnoxii.456.M4* 518*27* Lienterix comes dyfenteria. 522.7. Lienterix prxfcita. 551.33. 552.11.392.55. Lienofis qd euenerit ♦ 416.1* Lienofx naturx quid accide rit. 440.21. Lienofos quid efficiat. 675 • 15" Libum ueftitus 325.4. Libyci. 220.7. Lingux hxfitanria. 30.34* Lingua afpera. 390.33* Lingua balbi. 390.36* Lingux fublxfx medela. 460*35* Lingux debiliscaufa.520.32* Lingux figna. 443.22.479* 29.522.32.567.15.15.25* Lingua pulmonica. 456.1* Lingux balbutiétis medela. 45«*5* Lingux ad loquendum uis. 596*22. Lingux amarx remedia. 7. 21.50. Lingux collatio. 211.23. Lingux hypogletticx .233. 4* Lotiù cócitans potio. 32.2 9. Luxatorù offium repofitio. 627.22.55.662.13. Luxatio tali 657.10. Luxatio gibbi. 659*4* Luxata reponendi leges.625. 5. 626*39. 659*30. 660.2. 661*2.22. Luxationis uulnificx cura / rio* 625.12.627.16* Luxatiouis hulcerofx cura/ tio. 661.57. Luxatorum iterù reaptatio * 627.7. Luxationum notx* 626.15. Luxationes inreme diabiles. 627.2*661*22* Luxationes repofitu faciles. 627.6.27.12*661.52. Luxatorù diftentio. 625.34. 635.14.662.6. Luxationis in lettulo coapta tio* 660.24. Luxationis medieamétorum enumerati©. 659.29. Luxationis tabella reconcm/ natoria. 626.2. Luxationis inftrumentum li / gneum. 635*20* Lyftra* 699.11. Macilentis cafeum conferre* 16*16* Macilenti uittus. 213.3.12. Macilenti pinguefaftio.2i9* 19. Maciléti natura.219.22* 390* 40. Macilétix caufa.316.5O.517* 2.496.5.443* 33 • 500,3-* 500.1.12 Macilétix crurù caufa. 457* 24* Macilenti purgationes.5u*9* Macrocephali. 35*28* Machaon apud Troiam extin ttus. 732*17* Malorum crafforum origo. 361.4.361.27.362.31.362. 35* Malorum crafforù affeftio • 361.6.361.23.562.19. Malorum crafforù medicina. 361.19*361.4*362.14.562. 25.565*1* Magorù notx* 365.25.3^7. 3*366*i5»39* Malicorii medicina» 451.8* Mammarum natura. 417.37. 436*24* Mammx macilenti figna* 390.10* Mamx tumoris caufa.396»5. Mamx tumefcentis affeftio. 399*2» Mammx fpafmi Mamx fpafmi med. 399*9* Mammarum uenx. 614*19» Mamx durefcétisme.175.29 Mammarù papillx rubrx fi gnum. 443.27. Mamxfuppuratis me.175.31 Mammx ad fcetus nota prx fcitum. 97*30* Manus dolore quid fecutù* 456.10. Manus articuli. 496.7. Manuù prxfcita. 525*1.559. 21.33* Manus ad cunftam arte con/ formatto. 623.33. Manus luxatx repofitio. 619. 22.29.629.34. Manus luxatio. 619.20 * 27. '619.39. Manus deligandx errores. 623.21.629.11* Mauù diftortaacura.499.12 Manus offa.6io.6.3o.655.3. Mandragora radix. 499.15. Maris falfedinis ca. 676.23. Maris natura. 55.17.535.13. Maritimi uenti. 221*16. Marti dicatus morbus 366.35 Marifcarù ca. 593.5.556.16. Marifcarum curatio. 265.33* <;93.12.35-599.3.37. Marifcofi quibus immunes. 441.26.s34.12. Marifcofo^ pnotio. 542.27. Marifcofi delirium.424.29. Marifcofis qd euenerit. 423. 21.5s2.16* Marifcarum non tempeftiux curationis noxa. 534*15* Maxillx affeftióe extinftus. 425*17. Maxillis cópaftis liberatus» 429.3. Maxillaa iunftura. 439.24. Maxillarù uenulx • 594*32* Maxillarum luxatio .617.12. 652.6.672.3. Maxillarù repofitio. 617.16. 652.14* Medicusquid. 1.37. Medicis no utétes fanari.2.13 Medici cófideratio.3.14.23. 200.14. Medicù morbo cognito fa / cile mederi. 5.33. Medico paruù errorem con donandum. 10.29. Medico^ quando non patet error aut contra. 10.31*11.1. Medicoprofpicienda.12.39. Medico natura hominis per nofcendam. 16.20» Medico qd pnofcédù. 17.11. Medici officium. 19.5. Medici habitudo qualis effe requirat. 19.17. Medici cultus. 19.10. Medici mores. 19.13.25.7. Medicus cachino moleftus. 19.13. Medici continentia. 19.27. Medici erga languentes do / cumenta. 19.35. Medicum infcium bifaria lx dere. 24*14. Medicus deo fimilis ♦ 24.23. Medici religio. 24.35. Medici fapientia. 24.24.'.5.1 Medicus garrulitate careat ♦ 25.10. Medico ciìprimis curanda * 25.14. Medico prxparanda* 25.16. Medico memorix màdanda 25.24. Medico xgru adeunti quid prxcogitandù. 25.36. Medicum fuam xgro culpa impingere. 26.15.29.52. Medici partes. 26.36* Medicus qcognofcat. 27.13* Med.xolucrumnon fpeftan dum. 23.10, Medicum probitatis opinio ne curare. 23*53* Medicinam no omnia mala tollere. 1.40. Medicina quatenus probet • 2.4.4.3. Medicina diffimilis reliqua/ rumartium* 6.5.3. Medicina e fcriptis peti.6*50 Medicinx feri ptores errare. 7*3* Medicinx probatio. 7.13. Medicinxfubiettum. 7.51. Medicinx inueftigandx cau fa. 3.7. Medicina inuentrtx cibi falu/ bris. 3.55* Medicinx principia. ^.^ Medicinx ueritaté inuentu difficilem. r..i. Medicinx ìnuentores quid fpeftarint. 13.4. Medicina deo aff gnata.15.7. Medicinam hominis natura optimedeclarare. 16.16. Medico et fanos curari.23.55 Medicus infeius. i3.53'i9.5. Medici mali, tragcedis fimi/ les.32.3. Medicos cumplures conuo/ candos. 29.19. Medicorum contentiocora xgrotis inutilis. 29.25* Medici integritas. 31*23. Medico hiftoriarum cogni/ noxìa. 501.13.40.502.2.4. Medico futuro neceffaria.32 tionem conferre. 724.1.6. Medicinam nò effe fortunx 12. Medico Geometria conduce expertem. 502.9. Medicis Aftrologia opus.35 re. 714.7. Medicinx mala cognitu dif 29. Medico uulneratio proui de/ fialia. 535.13* Medicis obferuandi dies. da. 604.12. Medicina quid. 535«'3* 62.19. Medico uulnerario confyde Medelarum obferuatio.204. Medico circa uittumobfer/ randa. 604.23. 14.320.6.319.19.313*35* uanda. 207.6. Medici uuluerario ungues,& Medelarum tres gradus. 523* Medicorum in nutricatuer/ digiti. 604.^1* 9. rores. 252.3. Medicus uulnerarius qualis Medicamentomm natura. Medici primordio xgritudi/ repudiandus. 604.34. 193.31.199.5. nisofficium* 260.4. Medici uulnerarii manuù fun Medicamentorum exhibitio Medici munus.266.34.267. ftio. 604.35. 556.1. 1. Medici uulnerarii inftrumen Medicamentorum ufus.493 Medico obfemanda.422.14. ta parata requiri* 604.59. 25.511.4. 422.7.446.34. Medici uulnerarii miniftri. Medicandi tempora ♦ 263 * Medici erga languenteis mu 605.1. «7* nus. 442.15.23. Medici uulnerarii obferuatio Medicadi diucrfa ratio.269. Medici obferuationes uarix. 607.13. n.433.15.31.446.26. 447*23.447.5* Medici uulnerarii prxcepta. Medimnus Atticus • 699 * Medici partes.501.36.504.6 626.19.52*952*5. 17. Medici referre prudentiam. Medici uulnerarii officium. Medimnus Ptolxmaicus. 525.16* 623.3. 699.21* Medicum non omnes fanare Medico^ uulnerariop* hallu Medullxnatura.206.17.592 525.22* cinatiùimprobatio.623.10 19. Medico cognofcéda.525.27 Medici uulnerarii perperam Medullx efus. 224.40. Medicus quifupfuturos,aut deligantes. 623.21.629.11. Medulla fpinx* 45.3. fecus prxuideat. 553.22. Medici uulnerarii magnx ur Medullx fpinx arefcentis cau Medicorum in prxdicendo bis inftrumentum. 635.19* &• 345*24* cautio.542.33.545.6.14.23. Medicinx laus. 32.1. Medullx fpinx arefcentis 33. Medicina quibus demóftran medela. 345*32. Medicorum fuperiorum de da. 32.56. Medullx fpinx prxfcita. prognofticis nota. 541.55. Medicina cotrariorù.20o. 14 549.54. Medicus quado a prxdiftio Medicinx exempla. 211.1. Mediterranei uenti. 221 .22. netemperer. 543.21* Medicinx cóparatio.247.9. Mei quid fecerit* 461*40* Medici colyderatio.578.20. Medicinx potiffima pars. Mellitorum efculentorum af 579*'*583*3» 479*9* feftio. 358*39* Medicus fibimoleftus,ccete Medicina qualis. 501.2. Mellis natura. 225.25.353.15. risutilis. 535*8* Medicinx no pernotxratio. Melancholix affeftio. 257. Medici documentu.720.24. 499*25* 23.273.59.690.34.691.15* Medico^ calumnia. 722.2. Medicina no effe fortunx ob 693*7*707.23. Melancholix figna Melancholix figna. 259.14. 5i3*I^*5'9*,5*5i9*,8*534* 26 • 529.23.559*16*571*1. 691*34* Melacholix medela 257.34. 260* 14.334*19* 5n » i3* 575.2 . 693 ♦ io. 693.12 • 693.39*694 • 11.694.25. 695*6* Melacholix caufa* 449.24. 691.10.714.11. Melacholix difcuffio*5i3. 14* Melancholicorum imagina/ menta. 691.19.692*12. Melancholix uarietas. 691. 16* Melacholix,& carbonis col latio. 691.19* Melancholix fpecies '69}* 3* Melacholia naturalis. 693. 4* Melancholix dignotio.693. 14.23.695.27. Melancholicorum lotiù prò uocantia. 66. e H Menftruum fibrofum. no.». Mercurialis quid fecerit. 253.19.3^.254.4.16*27.255* Méftrui fibrofimedel.no .7. 460.30» 3* Menftrui putrefcétis medela Mefenterium. 613.32. Morbi acuti medela. 257.7. 111.37. Mefpila. 226.33. 504.31. Menftruocoaìefcente.n3.13. Metretes. 693.23. Morborum grauium prxfci/ Menftrua conceptum proni Metretiusolearius. 699.14. ta. 506.27. bentia.99.11.134.12.23.13s. Mina* 693.26.693.13. Morborum acutorumobfer/ 5*3*12. Minxnota. 699*31* uatio. 264*37*265*1. Menftruis feptennio reten / Mituli. 224.24. Morborum acutorum natura tis conualuit* 421.32. Mitellareconcinnatoria*632 329.4. Menftrui biliofi fignù. 144. 10. Morborum grauium decre/ 1.139.26. Milii medicina* 391.20* toria. 562.35. Menftrua mala. 396.35. Milium. 223.15* Morbo longo quid conferat Menftrua retenta. 399.2. Molx ortus. 132.4.191.24. 443.29. Menftrui continendi mede/ Molx fignum. 132.13.191.32. Morbi longi. 267*39* la. 400.13. Molx curatio. 132.14.191.55. Morbi longi fignum.512.26* Menftruis quadriennio reten Moixfitus. 490.20* 521.20.519.32. tispeperit. 426.22. Mola genu. 650.20. Morbi longi aut cótra fignù. Menftrua non demittenti bar Mollia. 224.25. 277.4. ba enata. 449.26. Morborum obferuatio. 14.12 Morbi cur cognitu faciles Menftrua fruftra prouocata. 251.23.257.21.268.25.352. aut contra. 5.15. 449*3i. 23.339.23.433.13.51.413.34 Morbi longi prxfcita. 559. Menftrui fignum. 515.32.39. 507.7*479.12. 21.30.561*31. 516.29. Morborum figna.6.19» 61.39 Morborum naturx cognitio Menftrui repreffio. 516.16. 201.4.204.36.206.6*241. 67.14.207*30*443*4 *5oo* Menftrui affeftus, 437*13* 11.17*26*36.242.2.11.24.23 15. Mentis defcriprio* 27.1. 32.37.243.3* 6* 533* 26* 34. Morborù caufx. 103.16.200. Mentis excitatio. 37»3» 584*3* 17.25.201.29.204.13.254.20 Mentis pertutbationis caufa. Morbo urgente audendum. 267.15.511.14.313.35.320.11. 485*34* 29.22. 311.14.31.316.26.435* 29. Mentis affeftx fignum.506. Morbi caufx fcifcitandx.127 505.15. 9. n* Morbi cóis caufa.200.19.35. Mentis excufforix prxfcita. Morbi qua grauiflìmi. 201* Morbi cóis medela.100.37. 535.4.11.13.21.24. 539. 12. 2. Morborum peruagatium ob 540.16.s59.55#^3.i* Morbi faciles* 202.11* feruatio* 443.17.53. Mentis doientis prxfcita. Morborum grauium obferua Morbosi prxfcita pernìtiofa 567.34* tio. 246.23. 243.6*29*27 6.14.476*16* Mentis per fomnù funftio. Morborum grauium caufa. Morbi affeftìóes.252.6.275. 570.15. 430*21* 22. Mentis fedes. 603*4* Morbi graues. 246.25* Morboru neceffitas .267.19. Mentis quietx munia.707.5. Morbus fortuitus. 252.5. Morbi mortiferi 214.20.267 Mercurialis medela.464.14* Morborum acutorum potus. 19.511.35. Morbi ancipites Morbi ancipite, ÌS7.23. nes. 335*5. Morbi gentilicnuix medica/ Morbi mutilantcs. 267.36. Morborum uiftus adficcans. biles. 545*9* Morbi celeriterdecementes. 335*26*32* Morborum nullù principiù 263,3. Morborù uiftus humeftans. 487*6* Morborù bona,&malafpon 335*2i*3o* Morbi nigri figna. 301*17. tanea. 269.17* Morbi pomeridiano grauio 34* Morbosi horror unde. 276. res*339*'8* Morbi nigri *™dela. 301.27. ,9. Morbos prò tempore uaria/ 39. Morborum in partem figna* re. 589*22- Motus facultas. 230.3. 422.16.437 • 37 • 439*29» Morborum Si tempori! Sym Mortuo nomine lingula prò 476.32.507.15*507.17* Pathia* 583.13*35*582.15* Priam repetere naturarti. Morbi reuerforii figna ♦ 422. Morbi coadulti natura. 443. 198*7* ,9.441.36.506.13. '3* Morris e phafmatis confa / Morbiremittétis figna .389* Morbipufillicaufa. 338*35* no* -^'S' 35»390.3.475.20. Morborumoccafio prxfen/ Mortis figna. 260.14.20.25. Morborum decreta♦ 317* io* tanea. 263,17. 23.293. 3 • 378• 4 • ^8o • 323.5. Morbi temere orti. 507.3* 23 .443.23.477*21*480. Morbofi loci fignum.512.20. Morbi confueti, aut contra. 26. Morbofi figna.444-36.517- 507-40. Mortis qux figna in Epide/ l6t Morbi quibus téporibus bo miafuerint. 394*~2. Morborùprimordia.519*19* ni,autcontra. 503.28* Mortisfignum qualeexrite/ 326.13.582.9.535*36.586. Morbi ueris. 509*32. rit. 421.33. ,*27. Morbi xftatis. 509*33* Mortis laboriofx prxnotio* Morbiuulnep.513.19.319.28- Morbiautùnales. 510.1.539* 536.3* Morborum grauiù prxfcita. 16. Mortis caufx. 317.40*313*9* 522.35.525.2.524.9.59.515. Morbihyberni. 510.6. 337.5.320.13.23.526.16* ,3,5*36.9.535.26*536.12.557 Morbi pueritix. 510.11. 507*28* 1,. 559.15.560.3» 561.15.19. Morbi adolefcentix * 510 ♦ Motus facultas. 250.5. 565*19. 26 Muci purgatio . 144 * ■■ • Morborum grauium iudiciù Morbi iuuentx* 510.27. 57* difficile. 535.13. Morbifenum. 510.52. Muci prouocatio. i45*!8* Morborum grauium cogni/ Morborum examen uarium. Mucorum appofita . 131.6. tio potiffima. 585*10* 39ul*. 1[' . Morborum grauium purga/ Morbi fignù. 519.23.23.521. Muci ortus. 594*>7* tio, 511.15. 33*560.1. Mundi imago homo .219. Morbi in ahos mutati. 33i* Morbi letalis prxnotio. 6» 31.263.4. 524.11.15.29.24.26» 538* 12. Mufculus. 4.37. Morbi cum primis obferuan 525*5* Mufculi. 224.26. di. 327.31. Morbi molefti prxnotio . Mufculorum connexio. 610. Morborum uariorù medela. 535*5* 6. 257.7.493.35.521.54. Morbigentiiicii prxdiftio Mufica. 111.19.23. Morborù omnium forbirlo facilis. 542.23 Mulfi natura. 253.37. C Uj Mulfi potus* ^54*4* Mulfi differentia. 254.2* Mulfi potióem mors fecuta* 449*22* Mulfum cui jpfuerit.453.34. Mufti natura. 224.13. Muftì nimius ufus quid fece rit. 351*12. Mutationis lex. 253.3.503 * 1*6* Muti caufa* *57-23* Muti medela. 257.25. Muti figna* 257*26* Muti cur non loquantur. 596.25. Mutefccntis ebrietaté mede la* 235.33. Mutitatis Comitiaiium cau/ fa. 368*34*369.2. Muti affeftio qualis«469«2. Mutefcentis prxnotio. 537. 38* Myrtidanum. 131.10. Myftra. 699*7*10* Narium fluftio. 15*3* Narium fluftionis ceffatio* 15*6. Narium fanguinis fedatio* 176.36. Narium fanguinis notx.260 17.30. Narium fanguinis fuppreffio 285*14. Narium polypi figna» 233. 14*23*27.37* Narium polypi medcla.283. 16.14.13.33. Narium fluxus caufa. 252.15. 421*35* Narium curatio. 439.27. Narium fpirationk fignum* 443*3. Narium humentium figna. 444,35* Narium communicans fup/ puratio* 445*1* Narium affeftio unde.435. 41. Narium natura. 488*2* Narium pituita tumentiù cu ratio. 492*8* Narcifeus. 181*14* Nafi diffraftio. 651.26* Nafidiffrafti curatio. 651. 28* Nafi rubentis prxfcita. 566. 27* Nafturtium latti conferre. 122.12. Naturx opitulatio. 5.30* Naturalia miftione fuperari «2.33* Naturam humanam,e medi/ cina optime nofci. 16.16. Natura interiorum hominis. 17.30. Natura omnium dux.23.4Q. Natura. 42.18. Naturx lex.42.22*64*3*203 20.210*25* Naturx prxuaricatio * 63 ♦ 23. Naturalis machinatio. 64. 13. Natura morborù quomodo percipiatur* 67.11. Naturx humanx differtatio 197*1. Natura hominum Si brutoa par. 197*8* Naturx compenfatio.208* 32. Naturx humanx fpecimina uaria. 211*1. Naturx humanx crafes. 214.15. Natura frigida humida.2i4* 20. Natura numida calida» 214 • 32. Natura ficca calida. 214.53. Namra ficca frigida. 215.3. Natura uiri. 215.14. Natura fenum. 215.17. Natura marium. 215*13* Natura fceminarnm. 215*19. 22. Naturx animorum uarix. 215.24.216.9* 216.26.217. 2. Natura locorum. 220.1* Natura infularum. 220.23. Natura uentorum. 220.26. Naturx frugum.221.37.222* 23* Naturales labores. 229*5. Naturalis deabulatio.229.ii. Naturx uis. 443*7* Naturx exceffus. 522.2. Naturalia. 522.20* Nxuorum remedium. 176. 16. Nauigatio quid faciat. 511. 25. Naufex prxfcita. 536.59. Naufex caufa. 587»i5« Naufea efficientia . 336. 29. Naufex morbi figna. 300*7* Naufex morbi medela.300, 11. Nebri medici laus . 727 . 36. Nebri medici ftrategema. 723.19. Neptuno morbus Neptuno morbus afcriptus* 366.31. Neruorum ufus. 5.7. Neruorù natura. 13.19.439. 6*826*37. Neruorù ortus. 209*34.587. 16. Neruorum diftentionis me / dela. 262.22. Neruorum diftentionis fpe / cics. 364.10. Neruorum diftentionis cau / fx • 364.23.32. Neruorù diftentionis figna. 301.17*305* 19.305.9*301*34 Neruorum diftentionis me / dela. 301.27.39*305.15*27. 364*14*38* Neruorù diftentionis difcuf fio. 478*39* Neruorum diftentio quotu/ plex. 430.22. Neruorum diftentionis puer perx medela. 393*22. Nerui cerebri. 397*30. Nerui fpinx. 397*34* Nerui in podicem finientes. 398*2* Neruorum affeftio. 439. io* Nernorum in corpus perrep tatio. 439*12* Neruorum inmumia loca. 439.15. Nerui uulnerati eoaptatio • 549.21. Neruorum annexio* 610*5. Neruus torpidus. 610.29. 651.25. Neruorù conftitutio. 611.3* Nerui cordis,& arterix* 612. 4» Neruus coftarum* 6(3.30* Nemi mefenterii. 613.32. Neruos pudenda petere. 42. 29. Neruo tali uulnerato qd paf fus. 434.16. Neruorum contractionis ar / gumentum. 424.16. Neruorum munia. 613.57. Nerui cafuri curatio. 641.5 6. Neruus magnus. 650.17. Neruorumfitus. 651.1* Nerui repofitu faciles • 661. 20. Nerui repofitu impoffibiles. 661*24. Neruum prxcifum quid fé/ quatur. 263.12. Neruorù prxciforum reme dium. 632.1. Neruorù exploratio. 549.21. Neruorum prxfcita.549.25. Neruorum i uulnere curatio. 549.27. Nerui e uulnere cafuri prx / notio. 549.36. Nigri morbi figna • 301.17. 34* Nigri morbi medela . 301. 27.39. Nix calorifica. 14.20. Nix Scytharum potus.33.36. Nomarù prxnotio .543.22. Nomarù medela • 681.36* Nomadum domus. 37.57. Nomadum uictus. 33.3. Nomades ftigmatix • 33*56* Nomina quomodo impofi/ ta* 1*32* Nubes quid. 55*29* Nucum natura. 227.3. Numerus dierù obferuandus. 6h*9* Numerorum in febribus ob feruatio. 260.1* Numeri perniciofi. 260.39. 261.9.14. Numeri leptenarii commen tatio. 474*5* Numerationem temperiem examuffim nò fubduci. 531. li. Numeri imparis dies Deere/ toriicur. 317.27. Nutrìmentum caufa morbo/ rum. 200.25. Nutriméri fubtractio oppor tuna. 200*36. Nutrimenti obferuatio.207* 17.205.3. Nutricatus corroborans.203. 32* Nutricatus quid. 204.5.26. Nutricatus priapiù. 205.10. Nutricatus uini* 205.16. Nutricatus uariatio.2o6.3.3« Nutriméri uehiculù. 206.13. Nutricatus humani differta/ tio. 207.17. Nutrimenti opportunitas fa lutifera. 207.37. Nutrimcntum aqux. 207.57. Nutrimenti fimilitudo. 211.1. Nutrìmentum plantarum. 311.36.312.24. Nutritionis molitio* 314.13. Nutrimentù humanum.320. 20. Nutricatus periculofi • 504. 22.25. Nutricatus plenioris iex.505* 16.22» Nutricatus parcioris obferua tio. 505.22. Nutricatus prxnotio * 507. io.i 2.543*16.37. Nutricatu contrafti morbi . medela* 200*26* Nutricis contagio. 323*24* Nutricù laftis uitiofi caufa • 323.20. Obliuionis caufa. 372*9* Obliuio dyfenterici ♦ 451*27 • Obliuionis prxnotio.536.16 Obolus. 693*14* Oboli nota. 699*33* Oculorum deftillatio. 15.14* Oculi grauidarum indices. 97.21. Oculi partus indices. 97.31. Oculorum medicamentum. 143.12. Oculi lachrymantis curatio. 149.1. Oculi ccerulei incurabiles. 24413* Oculi colore marino mede / la. 244*i6«575*'8* Oculi fubccerulei medela . 244*21.575*24* Oculi fani nec uidentis cura/ tio. 245.19.577.29. Oculorum morbi annìuerfa / rii curatio. 245.20* Oculo^ medela*266*7*399* io* Oculi madétis medela". 166* io* Oculi dolitatis medela.266* 12.517.25.520.39*149*» • Oculi hebefcétis caufa. 279. 35.. ' Oculi curandi mora quid fa/ cìat. 230.1. Oculorum diftortiones quid toilat* 399*1. Oculorù fuppuratio qui di / fcuffa. 419*13* Oculorù mala unde.435.41. Oculorum pupillx pabulù. 433.5.22. Oculorum aciei corruptio. 488*7*23* Oculi membranx* 488*7* Oculorum uenulx exangues. 483*«9* Oculi imaginaméta.433.24. Oculorù defluftio. 492.26* Oculorù fluftionis medela. 492.27.492.30.33* 493*3* 10.16. Oculi notx malx*519.29. 535*36. Oculi lachrymantis figna. 520.39* Oculi prxnotio mortifera. 524.15.20. Oculi fplendentisfignù.539. 27* Oculi fordefcentis prxfcita. 550.2.13. Oculorum fqualidorum prx notiouaria. 550.14* Oculi pupillx oblxfx prx / fcita. 550.34.37. Oculi pupillx decoloratx nota* 55«.ii* Oculi Decretoriorum obfer uatio. 550.10. Oculorù difcriminis obfer / uatio. 55i.i3* Oculi fubtumentis figna. 555*ii* Oculorum figna mortifera. 563.35.567*5-6*575*i3* Oculorù prxnotio. 566.23. 30.567*5.3. Oculorù fuppuratio quid fa cìat. 567*1* Oculorum cum abftinendfi medela. 575*25» Ocuh lufciofi curatio. 577. 25* Oculi lippi curatio. 577*3». Oculi mébranx ortus 596.5. Oculorum uenulx * 596.3.7. ' Oculorum album. 596*10. Oculus qualis. 596*10. Oculorù pupilla alis.596.11, Oculi humor qualis* 596.13. Oculi comitialium curinuer tantur* 369.4. Oculorù abfceffus quid per/ tendat. 4'9''7* Oculi abfceffus cui euenerit. 419.26. Oculi abfceffus ab Hippocra teexpeftatus. 421*12. Oculorumlenticulx mede/ la. 452.11. Oculo fulgurante fanatus. 4^4. -,3. Oculi fluorum curandorum lex. 459.26. Oculorù figna.442.1.447. 24.47 9.53- Oculisaffeftis uomica*46£ io- Oculi affeftio mirifica.468. 33* Oculorum coecitatis caufx. 473*6* Oculo lippienti utile ♦ 478» 38* Occafionisdifinitio. 27.11. Occafio medicandi. 501*1. Occafio* 504*5* Oftimeftres partus cur nò ui uaces. 64.4* Oftimeftriù puerperiorum traftatus traflatus. 64.13* Ocymum. 226*4. Ocymi natura. 333.1* Odore capitis foecunda prò/ di. 187*14* Odorxherbx. 226.13. Odoris ftercoris grauis cau / fa* 3>5*40* Odoris differentia. 443.24. Odoramentum quibus utile. 506.17. Odores contagiofi. 532.17. Odoratus cauta. 595.30.34. Odoratus obftaculù.595.36. Olcrum natura. 22.23.353.12. Olerum nimius ufus quid fa ciat. 355*17* Olei natura* 230.15. Omenti craffi affeftio. 190.3. Omenti putrefaccio. 263.15. Omenti natura. 434.10.16. Opinionis fallacia* 703.22. Opinionisphafma. 710.27. Opifthotoni figna. 305*19. Opifthotoni medela.305.27. Opifthotoni caufa .430.17. Origanum* 225.16. Oris feminx fetidi curatio. 555*7* Oris feminx fetidi prxno/ rio. 555*7* Orthopnoeici curatio 257.13 Orthopncex ca . 253.13.23. Oftrea. 224.24. Offium in utero conforma/ tio. 51*34* Offium coalitus q1.otus.205* 39* Offium nutrimentù ♦ 206.17. Offium ortus* 209*34. Offis dolitantiscaufa.231.22. Offis canofi medela.236.13 Offiscapitis diffrafti cura/ tio. 497.37.59. Offis diffrafti notx. 519.23. Offis prxcifi mala figna. 520.12. Offa digitorù, articuloruqj. 609.15* Offa manus,&pedù.609.i4. Os calcanei. 609.17. Os tibix. 609.19* Offium tibiarù fitus. 609*21* Offa manus. 610.30.633*3. Offa pedis* 610.31.633.3. Offa ceruicis. 610.31. Offium manus* 613.56* Offis cafus. 623.33. Offis coxx cafus. 624.3. Offis palati depredi figna . 626.12. Offium fauciorum curatio • 627.16. Offium cubiti fraftorù cu / ratio. 630.1. Offis brachii coalitus. 632. 38.633*1* Offium pedis fraftorum cu/ ratio. 633*11. Offium mala curatio quam noxia. 634.1* Offa tibix. 634.53. Offiù tibix luxatio.654.53. Offium tibix luxatorum me dela* 635*1* Offium tibix fraftorum cu / ratio* 636.5. Offium pedis coalitus. 634* 32. Offiù tibix coalitus.637.20» Offis tibix frafti curatio» 636.5*637.23. Offis coxx frafti coaptatio 638*6. Offium luxatorù repofitio. 627.55. Offium tardioris coalitus ca/ ufa, 659* 2* Offum fraftorum abfceffus curatio* 659*26* Offium prope articulos cura tio* 659. '9* Offium ab articulis femoto/ rum curatio. 639.50. Offium fraftorù medela prò bata. 639.56. Offium fraftorù medela im/ probata. 640.4*14. Offiù fraftorù fine abfceffu curatio. 640.29. Offiù uulneris curatio. 640. 31.35.641.17.21. Offium fraftorù hulceris cu/ ratio. 641.21.26. Offium abfceffus prxnotio. 642.10* Offium abfceffus curatio. 642.14. Offium fuo loco redimi no ualentium coaptatio.644* 14. Offis cafuri prxnotio*645. 10.13. Offium frafturx fere morti / ferx. 645.37.646.5. Offium frafturx feremorri / ferx curatio* 646*9.13* Offiù cubiti repofitio* 647* 6* Offa digitorum 650.3. Offa manus* 650.9. Offa pedis. 650.9* Os calcanei. 650.11* Offiù coxx luxatx affectio. 655-30* Offium pedis uellicatio • *^<7*il. Offiù pedis luxatio. 657.13. Offibus fraftis carniù cafus. 653.30. Offis coxx cafus. 658.33. Offis tibix cafus. 653.34, Offis palati depreffio. 66o. 38* Offium extantiùhuleeris cu/ ratio. 661*37. Offium prodeuntium,&lu/ xatorum curatio. 662.15. Offis caluarix pars rotunda. 665.17. Os medii capitis duplex. 663.55. Offs uerticis uulnerati quali tas. 664*6. Offis caluarix uulnerati peri culum. 664.21. Offis capitis uarietas. 664* 40. Offis fauciatio uaria. 665.2. 24. Offis Ixfio cum fpecillonò deprehenditur. 666.22. Offis tapforù affeftio. 666. 32. Offium telis uulneratorù di / uerfitas. 667.2.10. Os quando radendù.663.31. Offis frattura non comparen tequidagendum. 669.7. Offs uulnerati inflammario tantum. 669,16* Offis cadétis caufa. 669.59. Offis uulnera minus periculo fa. 670.5.3. Offa quando terebranda. 670*9. Os uulneratum quomodo ci to fanefcat. 670*15* Offa puerorum. 676*1^* Offis dimoti cicatrices.678* «7* Oui gallinx,& foetus colla / tio. 57.15. Oui foetificatio* 58*26. Ouiraritas. 53*i8* Oui candido pullù ali.53.51* OuaEchinorum. 224.26. Ouaauium. 224.3. Ouilx carnis natura. 264.9. Ouillx carnis medela. 264. 14. Ouium comitialis. 370.23. Oxymel. 254.27. Oxybaphì menfura. 69^,9* Paluftria loca. 220*12. Paluftriù aquarù uitia.675*9 Palumbis caro. 224.9. Palati affeftionem mors fé / cuta. 456.22. Palati diftillatio. 436*7.10. Palati depredi figna.626.12. 660.53. Palati fuppurantis prxfcita. 567.33. Palati fitus. 600.26. Palloris difcuffio. 500.5.3. Palloris caufa. 531.27. Palpebrarù curatio .245.13. 577.9.21. Palpebrarum fici. 406.35* Panificia. 3.26.211.56. Panis differentia * 12.35.357* 7.11. Panis qualitas. 15.22* Panis calidus. 225.3. Panis xgroti. 333.25» Panis uarietas. 222.24. Papularum ortus. 354.15. Pannus humido loco leui / or quam lana. 10^.7. Partu qux magis laborant. 50.24. Partus purgatio cur. 50.2 6* Partu quid exeat. 50.51. Partus purgamenti menfura. 50.55. Partus purgatione qualis.50. 36. Partus purgatio quomodo morbumtollat. 50.1. Partus purgatio tardior.51.3. Partus purgatione morbù di fcuti. 51.1. Partus purgatio retenta mor bifera. 51.4. Partus purgationis tempus. 51.12.27. Partus aduentus. 57.33. Partus prxmaturus. 57.35. Partu .x. menfem non exce / dere. 53.9. Partus eruptio. 53.21. Partus celerioris caufa. 59.5. Partus facilis aut còtra. 59.7. Partus utriufqj fexus pariter caufa. 59*34* Partus feptimeftris calcula/ tio. 60.2. Partus feptimeftris feftinatio 60.12. Partus feptimeftrescuruiua ces, 60*16.21* Partus iuftos quando<# peri/ re. 60.21. Partus decimeftris moleftia. 60*29. Partus claudi caufa. 61.20. Partu qui morbus fiat* 139.33 Partus mortiferi. 61.24. Partus iudicatio* 62.5. Partum feptimeftré dentire. Partus nuper 62.17- Partus nupcr editi fenfus. 63*3- Partus feptimeftris commen/ tatio. 60.2.63.16. Partus parentum confilium caufa. 63.56. Partus qui minus uiuaces. 64. 6.12. Partus oftimeftris explica / tio. 64.13* Partus decimeftres uiuaces. 64.27. Partus periclitatio. 64.27. Partus tutior exitus. 64.50. Partus craffior periculofus. 65*4* Partus remorati periculofi. 6>*i5* Partus facilis,aut fecus.39.7. '*• Partus faniores. 66.7. Partus difficiiis remedium. 77.I.H6.59.H7*1* Partum euocantia. 77*5*77* 17*23.91.11. Partus purgationes. 77 * 33. 78*i* Partus perfluii medela. 37.3. Partus corrupti fignù. 84.3. Partus rigoris orti medela. 88.23* Partus educédi modus. 96.1. Partus fecunda remorate qd agendum* 96*25. Partus immortui figna,97.2. 22*195.16. Partus uiui fignù. 97*10.195* 16* Partu prxmaturo difperdi / co medela* 98*22. Partus pernicies. 60*21* Partus inualidus. 1K.13* Partus perditi languidiue fi/ gnum. 115.30. Partus aduentatis fignù. 117. 12.15. Partus eduftio. 15.7.31.133. 21.139*55.140*6.4.13. Parturientis auxilia *^6, 3. 97*n*i3- Partu male prodeunte fun / ftio.151.14. Partu mortuo quid agendù. 151.25. Partus perditi maior Ixfio quam editi. 132*35. Partu qui morbus oriatur.152. I5.i57*»9*,63.35* Partus fruftillatim extraftio. 195.1. Partus tranfuerfi caufa. 195. 14. Partus direftio. 195.20. Partus confirmandi tempus. 205.51* Partus clari caufa* 215.15. Partus ualidioris caufa.214. 7. Partus digitorum quatuor. 392.30. Partus gemellorum. 392.31. Partus motio quota. 396.22. Partus imperfefti caufa.396* 20* Partu capitis dolorem difeu ti* 426*34* Partus perfeftio quota.447. 17- Partus morbofi caufa. 509.3. Partus difficultas. 516.23. Partus imperfefti caufa.396. 20. Partus quotusuiuat. >97.:o* Partus perituri fignum*465* 37* Partus pecorum. 59.2* Parturientis potus. 97 13* Peftoris uexati caufa. 13.6. Peftoriscognofcédi forma. i8*i* Pectore combufto quid acci derit. 414.21. Pectoris dolitantis nota . 536.23. Pectoris fciffi notx.293.13* 343,1* Pectoris fciffi caufa. 343.1* Pectoris fciffi medela. 345.3. Pectoris purulenti medela . 34M7* Pectoris doloris remedium. 451.10. Pectoris uulnus mors fecuta. 435.51.475.10. Pectoris glandulx ♦ 433.13. Pectoris dolentis prxfcita. 569.10. Pectoris contextus. 640.14. Pectoris claues. 610.16.651. 12. Pectoris conftitutio. 65,.,o. Pectunculi* 224.24* Pedum diftortorum curatio. 499.12. Pedum frigidorum penficu / latio in morbis acutis. 253. Pedù caloris affectio.159.7. Pedum doloris prxnotio. 260.35* Pedis fuppurationem mors fecuta. 451*4* Pedis e curfu nigrorem mors fecuta. 431*33. Pedum articuli. 490.21 Pedis offa. 609.14. é\o * 31. 633*8*65o*9» Pedis luxatio » ^23*1.12.^57» 34* Pedis luxati medela. 623.5. 10.635*12.653*13* Pedis offium fraftorum cura tio. 653.11. Pedis ex alto deieftorum cu/ ratio. 635*31* Peftilentia quid ♦ 53ef.35.37. Phrenitico pcrufto quid eue/ Phantafmatainfanorum.67. nerit 466.17. 17.692.12. Phrontidos notx. 301.3. Phantafmatùm terriculamen Phrontidos medela. 301.12. tishominé Ifatuari. 196.6. Phthifis rhenù caufa 346.23 Phantafia quid faciat. 361 • Phthifis ortus. 343.26.544.2 35.362.2. Phantafma xgroti. 430.12. Phafeoli. 223*11* Phafisaccolx» 36*15* Phafiani quales. 36.22* Phthifis affeftio. 343.30. 344.9.14, Phthifis medela.343.36.344 25*38*345*'*ii* Phthifis fpinea. 494.26. Phthifis caufa. 494» 3*436» 17.615.3. Phthifis curatio. 495*13* Pedis coalitus* 634.52. Pedis frafti curatio. 633.37. Phafianx regionis uentus Pedis offiù uellicatio .657. 36.33* .11. Phrenitidis figna. 304.16. Pedù tumoris remedia. 683» Phrenitidis medela. 304.19. Phthifis coclamata.436.20. .2* Phrenitis ex pleuriti. 303.14. Phthifis tempus. 514.24. Pedum torporis difcuffio « Phrenitici febre extinftihi/ Phthifis prxfcita.514.27.514. 67.31. ftoria. 409.35* Pellicularù purgatio. 144.11. Phréitidis prxnotio.279.20* Pellicularum prouocatio 145*23* Peplii purgatio Pepones. Perca. Perdiciscaro. Peripneumonia. 246.26. 278*8 249,17. 226*56. 224.23. 224.9. 323.16* 425*2.453.12.441. 26.444* 57.479.1.554*16* 22.26.555* 7* n* 559 • 39 • 560.24.13.26.52. Phreniticus quomodo libe / ratus. 424.29. Phrenitico gibberofo quid opitulatum. 452.7.465.32* Peripneumonix caufa .277. Phrenitidis medela. 523.19 29.273.27. Peripneumonix medela. 273.11.291.23. Peripneumonix figna. 291. 21.523.16.26.529.1. Perfriftionis prxnotio • 557*5* Pemionum ortus. 334.15. Pernionum medela. 432.21. 466*9* Perfuafionis defcriprio ♦ 27. i5 Phrenitis Demochlis. 434. 36. Phréitidis hberatio.444.33. 478*4* Phrenitidi qd profit. 444.2. Phreniticx mors* 463*16* 30«33.5»8*2.520.4.545*49. 546.4* Phthifim qdfequatur.522.11. Phthifis quando fiat. 522.3* Phyfionomia hominis ♦ 393. 15.399.i9.40u9. Pilorumloca. 52*10.434.2. Pilorum ortus. 52*12.433.51* Pilorum euulfio. 149.9. Pilisimmunia loca.434.1. 9.15. Pilxlufus. 230.11. Pilx còcinnatorix. 627*26. 662.6. Pilx coriacex. 643.6. Pingues minus uiuaces. 509. 32.624.32.659.19* Pinguedinis natura. 592.25. Phrenitidis caufa* 273.34. Phreniticus quomodo eua / Pingues quales. 395.40. ferit. 466*2i. Pinguis conceptù prohiben Phrenitici potio. 466.52. tìs remedium.137.6.10.24. Phrenefis uana* 463.50. Pinguiumemaciatio. 213.15. Phreniticisqdprofit.478*3* Pingue obeffe conceptui* Peftilentis anni defcriprio . Phrenitici occcecatio. 473. 170.2. 405*1* ♦*• Pinna. 524*23. Piper Piper. 181.10.341* 35* Piper dentibus utile* 445*2. Pira. 226.23. Pifa. 225.11. Pili efus quid fecerit. 442. 27. Pifcium natura. 224.12. Pifces errones. 224.15. Pifces faxatiles. 224.15. Pifces ftagnofi. 224.13. Pifces fluuiatiles. 224.21. Pifces fatiti* 224.27* Pifcium efus* 225.1. Pifcium edulii differentia. 337*31* Pifces pulmonem infiamma tes. 34i*35* Pituita cor,pulmonemue pe/ tens quid faciat. 368.22. Pituita quomodo uentré mo ueat. 499*36* Pituitx figna. 139.23. Pituita cògenita morborum caufa. 267.13» Pituitx generatio. 312*31» Pituitofi fputi caufa. 312.59. Pituitx molitio. 315.5. Pituitofi facile inediam fez runt. 250.32. Pituita qux mala gignat.327 14.323.11.554*14* Pituita cum & fine bile quid faciat. 329.59. Pituitx albx affeftiones* 350 22.27.549.2. Pituitx albx medela.530.26 38*349*5* Pituitofi lienofi figna.330.36 Pituitofi lienofi medela*53o* 36. pituitoforum medela • 334. 19,300.27. Pituitx fpeties. 348.17* Pituitx natura. 270.22. Pituitx facilioris medela. 348*'9. Pituitofx curatio. 143.3.36. Pituitofis tempus amicum* 34.12. Pituitofi menftrui fignum. 144*2- Pituitx purgatio. 144.11.37. Pituita cur homo creditus. 193.39. Pituitx natura. 199*13* Pituitam hyeme uigere. 199. «7* Pituita xftate infirmior.199. 29. Pituitam hyeme crefcere .199 33* Pituitx communis medela* 348*32* Pituitx in uentré figna • 343. 34* Pituitx in uentré medela. 348*35* Pituitofos natura Comitiali obnoxioseffe.3 67 23.363.3 Pituitofus. 363*15. Pituitx purgatio. 368.13. Pituita comitialis in pueris caufa. 370.3. Pituitofi furoris nota* 372. 2. Pituitofi color. 3*91.12. Pituitofx fluftionis attraftio 393*3i* Pituita peftifera qux extite / rit. 403.9. Pituitx moleftantis liberano 521.10. Pituitx noxa. 588.23. Pituitam morbi exordio ma/ le curari. 723.2. Pituitx incrementi, nil decre menti caufa. 311.21. Pituitx fons caput. 311 * 23. 315*8* Pituitofoquid acciderit. 420.14. Pituitx medela. 443.31* Pituitx albx difcuffio* 520. 18* Pituitx de capite ftillatis no ta. 520.13* Plantx fimiles terrx ♦ 53. 32* Plantarum ortus • 53 • 34* 51. Plantx cum fruftum & femé ferunt. 54.10. Plantas natalis foli naturarn xmulari. 57.1. Plantarum Si medicamento/ rumcollatìo. -99*7* Plantarum nutrimentum,3u. 35» Plantarum fimilitudinis cau/ fa. 312.5. Plantx cur non temere ubi / uisoriantur. 312.9. Plenitatis uis* 10.23. Plenitatis curatio. 12* 15.333. 26.506.31.521.24. Plenitatis morbi caufa. 234. 27.235.5* Plenitatis morbi fignum. 234 30.235.12.29.570.25*57,. 3* Plenitatis uaria mala. 235. 39* Plenitatis medela. 236.7. Plenitatis morbi. 236.12.25. 33.217.20* Plenitatis morbi medela,236 15.29.237.20*25* Plenitatis caufa. ^7*3. Plenitatis notx* 438,23*44«* 13.443.26. Plenitatis prxceptio.S64.21. Plenitatis lògx ,aut fecus no tx. $05.11 • Plenitas mala. 507*7* Plenitas potusqj cibi melior. 506.15. Plenitatis humorum figna. 521.23. Pleuritis. 246.25. Pleuritici curatio. 257.9.17. 261.25*262.12,290*37 «291. 7*16.303.16.25.327.37*494 33* Pleuritici confideratio. 261* 22* Pleuritis caufa.277.6* 323.1. Pleuritis non fpuens. 277. 39* Pleuritis non fpuentis mede la. 273.3. Pleuritis in peripleumoniam uertentis caufa. 273.27. Pleuritici cur fubcruenta fpu ant. 279.2. Pleuritis figna.290.52.291.12 327.35.507.13.503*7.11.523. 16. Pleuritis ficcx figna.507.25. Pleuritis ficcx molitio.496 16. Pleuritis ficcx medela.496. 21.50. Pleuritis in tergo notx.307. 32. Pleuritici potio. 303.25.35* Pleuritis cruentx curatio* 303.35* Pleuritis cruentx potio uà/ ria.}03.59.5p9.3iio*i3.26 3i»3io.id*i6* Pleuritici concuflìo. 309.31. Pleuritici puris eduftio.309. 33*310.3* Pleuritici fecandi urendiue modus. 309.38* Pleuritis decretoria. 328*«3* Pleuritis ceffatio. 444* 22. Pleuritis pus. 493.22.29. 36* Pleuritici interi tus. 455. 31- Pleuritis mortifera. 279.11. Pleuritis immunis. 516.27. Pleuritici,purulenti quando fiant. 514.22. Pleuritis recidiux prxnotio. 537*39* Pleuritis liberati©. 514*31* Plutonem cur mortua petere dicantur,nata$ inde exire. 207.11. Plutonis tenebrx. 203*24. Pluuix prognoftica. 533.50. 32. Pluuialis aqua. 676.2^. Podagrx medela. 143.6. Podagrica figna* 476.27. Podagrx qui nam immunes. 513*22* Podagrx feminex caufa.513 22. Podagra quado ceffat.5i9.3. Podagra quado Igruit.5i9.17 Podagricorum prxnotio. 546.19.22*24. Podagrx affeftio. 353.23. Podagrx ortus. 355»5o* podagrx medela. 355.55.35. podagrici articulorum affé/ ftiones. 39.6*3* Polenta. 222*19. Pollicis punftiOne extinftus. 459.23. Pollicis inflammatio cui eue nerit. 4>9*34* Pollicis puftularum medela. 392*26. Polypi. 224.21. Polypi narium fignum .233. 14.23.27.37. Polypi narium medela. 233. 16.24.23.33.527.27. Pomorum natura • 226 • 26. Pomorum noxa. 333 • 26. Pomorum nimius ufus quid faciat. 35'*»• 3581*37 .359* 10. Penna quomodo uomitù co citauerit* 4.31*3. Ponderum explicatio • 693. i. Pontici. 220.7* Poplitum dolore fanguinis miflìo. 200.10. Porri natura • 225.34*333* 2. Porrorum efu a coitu iaboras recreata. 429.21. Porri nimius ufus quid faciat 448*23. Portulaca. 226.7. Portulacx nimius ufus quid fecerit. 448*32. Porcina caro* .223.31* Porci fylueftris caro. 224* 1* Porcorum hydrops * 350 • ii« Porcinx carnis natura ♦ 264* 8. Porriginis Porrlginis ciliorum curatio* 265.30. Potum alium h omini quam brutis conuenire. 3.11* Potus obferuatio. 16* 23*203* 13. Potu mala non omnibus no/ cere. 16.23. Potus uini qlis noceat. 16 * 30. Potus Scytharù nix. 33*25. Potus aquarum falubriù, aut contra. 41.22* Potum refrigerare. 56.19. Potus natura pemofcenda . 207*6* Potus effetti©. 207.10» Potus mutatio. 250.3. Potus uini in morbis. 253.19. 27.33*254*4. Potus aqux. 255.13* Potus uaria compofitio.255. 28* Potus aquofi natura .263* 17* Potus aquofi medela*. 263 « 19. Potus meracus. 263*20* Potus quomodo uarios gi / gnat humores. 312.31.313.13. 29.314.3. Potus abftinenria inoffenfam ualitudinem prxftat.313.15. Potus natura. 311.31* Potus differentia ad ualetudi nem. 312.26* Potus fuauis. 314*39* Potus quotus excernaf .315. 33* Potus cur eadem die nò emìt tatur. 3'i5"39. Potus quomodo retta meat. 325.19. Potus in totum corpus deri / uatio. 525*21. Potus quomodo morbù gi / gnat. 328*1* Potus Decretum. 323.2. Potus intemperantia contra/ fti fluxus medela. 332*35. Potus immoderati dolores. 333*3* Potus intemperantia quid fa ciat. 336.31. Potus momentum in utranqj partem. 337.3 Potus efficacior. 337.3. Potu eodem cur uenter eua / riet. 338*31* Potus quid faciat. 396.30. Potus intemperatus quid fez cerit. 335*10.415*17. Potus defluxio. 601.14.15. Potus quid mali inuexerit. 402.35. Potus horrens quomodo eua ferit. 435*13* Potus aqux qd faciat. 442. 33* Potus fuauis commendati©. 507.24. Potus in totum diffufio . 595.1. Potus defcenfus. 610.53.611* «7* Potus aquarum difcrimen. 676.15. Potus multi malx notx.519. 33* Potus copiofi prxnotio.543 I0.544.M2* Potionum inuentio. 9.23. Potio quibus còueniat.265 • Potionum uis. 324*36. Potiones morborù omnium 335*10* Potionem nò retta in pulmo nem labi. 324*52. Potiones uentrem foluentes. 335*8* Potiones uentrem aftringen/ tes. 335*9. Potio malorum uulux omni um. 176.17. Potionatorum a purgatione medicamela. 355*12* Poti©lotiumciens* 32.29. Potionis exhibendi tempus. 336.1. Potionum quarundam uis. 330.19. Potiones non inflantes. 336* 35* Potiones laxantes. 336.39. Potio cui exit io fucrit. 427* 24*33* Potio per inferna ficofo da / ta. 423.2?. Potionati utrinque excernen tis medela. 493*11. Potionum obferuatio. 432. 5* Potionatio quorù difficilis. 507.20. Prxcordiorum infiammati© nis medela. 257.11. Prxcordiaprudétia nò prx bent. 372.26* Prxcordiorum diftétio qua/ do reuertitur. 395.26. Prxcordiorù medela.26o»7. Prxcordiorum diftentionis medela. 400.23. Prxcordia calida quibus eue nerint. 424,17. Prxcordiorum doloris libe/ ratio. 518*35* Prxcordiorum prxnotio. 525.9.537* 22.26.566.23 ♦ 525.25.27.31* 35*40*526*i* S69.20.24. Prxcordiorum uenx. £13.23. Prxcordiorum orfus.613.33. Prxcordiorum tumefcenti1/ um indicium. 515.33. Prxdiftiones morborù. 523. 16.534*6. Prxdictióis Hippocratis for mula. 542*12, Prxdiftiones Hippocratis quantx* 542*13* Prxdiftiones faciles.542.21. Prxdicendi cautio* 542.33» Prxdiftio exercitatorum uà/ na. 542.39* Prxdicendi uaria confiderà/ tio. 543*6»14*23.37* Prxdiftione quando abftiné dum. 545*2i* Prxdiftiones gétilicii morbi faciles* 542*23* Prxputii puftularum remedi um* 630.52. Prandere quid faciat.223.37. Prandii incommodì noxa.n. 13*7* Prandii noxx caufa. 11.27. Prandii prxter morem inter miffi affeftio. 11.13. Prandii Itermiffìo infolés cur molefta. 11.32. Prandii infoliti noxa. 263*11* Prandii inconfueti medela* 263.15. Prandii confueti abftinenria. 263.24. Prandii prxter more itermif fi medela. 263.27. Prochi menfura. 699.4. Profluuia foeminarum diuer/ fa* 150.14* Profluuiorum medela. 150, 34.176.39.177*'* Profluuii longi figna. 124.21. Profluuii longi medela. 124. 24. Profluuio uuluas petente qd fiat. 151.50. Profluuii uuluas petentis me dela. 151*35. Profluuii rubri affeftio. 152. 7*i5. Profluuii rubri medela. 176* 17.173.17* Profluuii fanguinis de articu Iis. 152.33. Profluuii fanguinis medela. 152.37* Profluuii albi notx* 153 ♦ 35. 154.15.155.19. Profluuii albi medela.154.11. 13.23.155.25.173.35. Profluuii fubluridi notx* 156 14- Profluuii faniofi notx* 156* 24* Profluuii faniofi medela. 156 29* Profluuii fubcmenti notx. 157.11. Profluuii fubctuenti medela 157.20» Profluuium cruentum cuius caufa morbi. 174*14» Profluuii cruenti medela. 178*30. Profluuii uuiuxfanguinei me dela. 176.37. Profluuiorum cmplaftratio* 177. £* Profluuiorum fuffitiones. 177.10. Profluuiorum lauationes. 177.21. Profluuiorum reficcatio. i78*«4* Profluuii aquofi appofitum. 178*22. Profluuii aquofi infufaneum 178*23* Profluuii aquofi linimétum. i78*3o. Profluuiorum uulux diuerfi tas. 503.14. Prudentix caufx.2i5.23*2i6. 25.33* Prudétix auxiliù. 216.25* Prudentix macilentiam con ferre. 216.33. Prudétix auftor fpus.571.13 Prudentix caufam non effe p cordia* 372.26. Prudentiam in corde confitte re. 372.55* Prudentix fons cerebrum. 572.16*26.373*2. Prudentix ca fanguis.273.54 Prudétix métis confideratio 448*i. Prudentiam afanguine péde re. 589*50*590.1.4. Ptifanxlaus. 247.15. Ptifanx latio. 247.20. Ptifanx confeftio. 247*40. Ptifanx facultas. 243*1* Ptifana quibus mortifera* 243.11. Ptifanx exhibitio. 243.12. 249.25. Ptifanxfuccusquid fecerit. 471.26. Puleium Pulcium. 226.15. Pulmonis Eryfipelx nota. Pulmonis E ryfipelx fignum Pulmenta. 223*3* 273.16.13.21. 295.40. Pallini ìufculi forbitionem Pulmonis ucficx caufa. 273. Pulmonis Eryfipelx medela. quidfccutum. 450.29. 25* 296.6. Pulii gallinacei ortus .53 . Pulmonis morbi affeftio. Pulmonis uomicx fign.296. 23. 48i*-9* 3i. Pulii gallinacei pabulum.53. Pulmonis morbi liberatio. Pulmonis uomicx medela. 51. 481*25. 296.35* Pullus gallinaceus quarc ex/ Pulmonis morbi natura. 431. Pulmonis plenitatis fignum. cluditur. 53*34* 3*. 295.4. Pulmonis calorem nò ftatim Pulmonis morbi caufa. 277. Pulmonis plenitatis medela. ccffarc. 14.33. 29. 295.9. Pulmo cur durefcat. 13*1. Pulmonis morbi notx. 277. Pulmonis lateri cohxrentis fi Pulmo. 205.9. 34*35* g°a* . . 297.13. Pulmonici. . 243.17. Pulmonis denfi natura. 275. Pulmonis lateris cohxrentis Pulmonis morbusi 246.26. 39* curatio. 297.13. Pulmonicis aqux potus noxi Pulmonici cur fubcruéta fpu Pulmonis fiftulx tegumen / us. 255.13. ant. 279.6. rum. 325*21. Pulmonici confideratio. 261 Pulmonis morbi figna.291.21 Pulmonis aquofi fig.297.53. 22. 323.5* Pulmonis aquofi medela. Pulmonici medela. 261.25. Pulmonis morbi medela.291 273.7. Pulmonis morbo quid fiat. 23.323.3. Pulmonis fibrofi fig. 293.21. 262.6. Pulmonis purulenti fignum. Pulmonis fibrofi medela. Pulmonis morbi medela. 291.5.54.295.4. 293.24. 262.10. Pulmonis purulenti medela* Pulmonis purulenti fignum. Pulmonis purulenti fignum. 291.39.292.23.541.9. 306.27* 270.31. Pulmonis fiftulx affeftx fi/ Pulmonis purulenti medela. Pulmonis purulenti origo. gnum. 2941. 306.35. 270.35.371.1.13.32. Pulmonis fiftulx medela. Pulmo qualis. 324.27 .325. Pulmonis curandi procrafti/ 294.9. 1* natio quid faciat. 270.37. Pulmonis morbofi fignum. Pulmonis arterix hulceratx 271.20.29. 295.1. affeftio. 339*8*-i. Pulmonis uenx fraftx fignù Pulmonis morbofi medela. Pulmonis arterix hulceratx 271*14. 295.4. medela. 359.24.540.11.22. Pulmonis curandi tempus. Pulmonis arterix fraftx fig. Pulmonis arterix affeftio. 271.13. 295.3. 340*24* Pulmonis uenulx nò I totum Pulmonis rhegmatias. 295* Pulmonis arterix medela. frattxnotx. 271.22. 14. 34o.3>*33* Pulmonis uenulx paulomi/ Pulmonis rhegmatix mede/ Pulmonis uaricofi affettio* nus frattx medela. 271.25. la. 295.16- 341.21. Pulmonis Eryfipelx caufa. Pulmonis febris còuulfis no/ Pulmonis uaricofi medela. 273*7* t*. 295.21.295.19.33. 34**£> D lij Pulmonis infiammati ortus. Puerperx non purgatx affé/ medela. 117*23* 341*35* ftio* 71.15*, Puerperx ficcx curatio. 117. Pulmonis inflamati affetti©. Puerperx non purgatx cura 26* ui.33. tio. 71*19* Puerperx uulux tUmentis me Pulmonis infiammati mede/ Puerperx uulux perflamma dela. 117.29. la. 342.5.19. tx affeftio. 75.29* Puerperx purgatio. 113.5. Pulmonis tubercula hydro / Puerperx uulux perflamma Puerperx non fatis purgati* pemgignere. 350.3* tx medela. 75*30. affeftio. 113.19.21. Pulmonis fputa bona. 424* Puerperx difficultate enixx Puerperx leniter purgati qd 22. curatio* 75*37* accidat. 113*24. Pulmonis uitio mortuus. 425 Puerperx uento laborantis Puerperx non purgantis affé 22. medela* 89*9* ftio* 113*27. Pulmonicus opinióe quomo Puerperx recés enixx impla Puerperx uentré non moto. doperierit. 427*3. ftratio. 91*27* 113*35* Pulmonis affeftio* 445.57. Puerperx uulux ficcx mede Puerperx paulominus purga Pulmonis uitiaquandouigue la. 96*3. ta. 120.9. rint. 445*i5* Puerperx profluuii cruenti Puerperx uuluis hulceratis. Pulmonis tabes unde .436. prxnotio. 97»n. 120.17. 12. Puerperx umbilicus quando Puerperx uulua prxangufta. Pulmonis uitium unde. 495. fecandus. 97.15.13.20. 120.22. 23. Puerperx non affentiendum Puerperx uuluis inflammatis Pulmonis ortus. 593.21* 60.33. 120.24. Pulmonis fitus. 600.11. Puerperx uomentis fangui/ Puerperx plus fatis purgante Pulmonis munia. 602.3. nem medela. 37.15. 120.30. Pulmenta. 223.3. Puerperx non concumbenti Puerperx pudendis obtura/ Pulfusuenarum. 206*6. quid accidat. 194.11. ris. 120.33. Pultis differentia. 337.11.15. Puerperx laborantis affeftio Puerperx puden dis hulceraz Pulte potiffimum utentis me 194.19. tis. 121.3. dela. 440.15. Puerperx purgatio.50.19.22 Puerperii purgatione caput Puluerisqualitas. 230,57. Puerperx plus minus labora petente. 121.17. Pubertatis caufa. 52.19. tes. 50.25. Puerperii purgatione ospe/ Pudor comitialium. 370.57. Puerperx purgatio unde. tente. 121.12* Pudenda quare pubefeant* 50.26. Puerperii purgatione per os 52*16. Puerperx purgationis tépus. non dirluente. 121.17. Puerpera? primiperas maxie 151.12. Puerperii purgatione faciem laborare. 59.11. Puerperx refrigerata uulua petente. 121.25. Puerperarum oftimeftrium medela. 117*17* Puerpera fanguinem uomen figna morbifera. 61.59* Puerperx e lumbis laboratis te* 121.56. Puerperarum dies cum pn/ medela* 117.19. Puerperx fanguinem uomen mis obferuandi. 62.3. Puerperxfpiritusanguftime ris medela. 121*56. Puerperis non ftatim còcum/ dela. 117.21. Puerperx a partu qux porri/ bentibusqdueniat. 69 .21. Puerperx uulux hulceratx genda, 122.13. Puerperis Puerperiis fruftillatim demif 43-26. Pueri pudendis puftulatis re fiodanda. 122.23. Puellx. 43-31- medium. 91.53* Puerperx dolentis medela* Pueri puellxqj adulti cur fé Puerorum hulcera in tonfili/ ,23.13. men excernant. 43*32- listutiora. 66.21. Puerperx inflamefeente par Puellx in utero còformatio Pueri exungues unde. 95*39* tu medela. 124.9. alia quam pueri. 50.30. Puerorum calculi generati©. Puerperx contra partus ftran Pueri iu utero motus. 53.6. 202.2. gulationé medela. 124.14. Puerum in uuluis laftere.53. Puerorum digeftio. 205.29. Puerperx purgationis men / 24. Puerorum doftrina. 212.9. furx color. 152.25. Puerfanusefana. 55.31- Pueri natura. 215.3.399*27* Puerperii purgatio. 136.36. Puerum materna referre na / Puerorecens edito quid nu/ Puerperx purgatio uaria. turam. 57*2. trices faciant. 322.23. 137.16. Pueros uulux contagio labo Puero crefeente Si uermé in Puerpera prouocatio. 145. ««• 65*3* inteftiniscrefeere. 321.3. Pueri Iargius aut fecus laften Puerorum calculi caufa. 323. Puerperx modice purgatx tes. 66*1* \9*6n\*^6* medela. 192.4. Pueris lac uométibus uentré Puerorum a nutrice mfettio. Puerperx non concumben / fifte* 66.3. 325.24. tis affeftio. 194.11. Puerorum ueftitus. 65.17. Pueris ut fcabies conferai Puurperx a partu laborantis Puerorummfturientium ex / 363*16. affeftio. 194*13* plicatio. 66.4. Pueri nitidi comitiali obno/ Puerpera Dyfenteria libera/ Pueri ablaftationé facile fez xii. 363*19* ta, 435*13* rentes* 66.23. PuctuIì cur plerunc^ comi/ Puerpera laffa quomodo Pueri cum tuffi laftentis affé tialipereant. 369.17. morbumeontrahat. 166.5. ftio. 66*23* Puerorum comitialis caufa. Puerpera qui uulux proci / Puerorum hulcera* 66.24. 370.5. dentia incurrat. 163.4. Pueri bilem exereàtis pericu Pueris quando fanguis proru Puerperx uulux procidétis lum. 66.50. perit* 441 .io. medela. 168.6. Pueri fomniculofiores. 66. Puerorù natura. 399.27.437. Puerperx qd acciderit. 392. 39* 11.444*2. |g# Pueri a partu fanguinem uo/ Pueri Dyfenterici hiftoria . Puerperx febricitantis mede mentis medela. 142.7. 45>,,3* la# 399*25* Pueri a partu fedem dolen / Puros cur Iorio difrumpi eò Puerperx febre extinftx nar tis medela. 142*10* tingat. 440*31* ratj0, 412.35. Pueri a partu claudicatisme Pueri mulo delapfi interitus. Puerperx quid acciderir. dela. 142*13. 456.10. 4,8.,, Pueri tuffis medela. 147. Puer pollicis punftione ex/ Puerperx febris mortifera. 23. tinctus. 459*28* 462.25. Puerorù uentris motio * 147. Pueri tempora falubriora. Puerperx còualefcctia.470. 25. 509*27* 2!, Puerorum afthmatis curatio. Puer umbiltci dolore mor / Pucrcurfemennó execrnat. 147*28» mus* 463*4. Puer quando pedum dolore tentatur. 5,8*i4* Puer© caufone correpto qd opitulatum. 471*24* Pueri edaciores cur* 505*17* Puer in utero laftere didicit. 590*10* Puerilis xtatis morbi. 510.11. 15* Puerilis morbi Decretoria. 510.22. Puerorù offa qualia* 676.21. Puerorum e loco contagio. 673.10. Puero^terroris caufa*992.2* Pupilla qualis. 596.15. Purgationis puerperii caufa. 50.26. Purgationis menftrua. 50.35* Purgationis qualitas. 50.36. Purgatione puerperii morbù toìli. 50.1. Purgatio tardior. 51.3. Purgatio retenta caufa mor/ bi. 5'*4» Purgationis puerperii tem / pus. 51.12*151.12. Purgatiòis dies a partu puel lx. 5'*,3* Purgationis dies a partu pue ri. 51.27.70.22. Purgatio puerperii.59.13. 77*33* Purgationis cogniti©. 109.22. Purgatio puerperii.5o,i9.22. Puigatio puerperx unde. 50.26. Purgatione partus morbum diicuti. 51.7* Purgamenti puerperx mali medela. "5.25. Purgantis modice affeftio. II8*2|. Purgantis leniter affeftio* 113*24* Purgantis minime affeftio. 113*27* Purgatio cu primo decurrit dein euanefcit. 129.15* Purgantis minime curatio. 119.22* Purgans paulominus. 120.9. Purgatio puerperii caput pe/ tentis* m.ii. Purgatio puerperii os peten 30 Purgationes moleftx. 511.3* Purgatio macilentorù.511.9. Purgatio tabidorum. 511.11. Purgatio melancholicorum. 5«».i3* Purgatio morborum grauiù. 511*15* Purgadi Veratro modus*5n. 19.21.23* Purgationis finis. 511.29. Purgationis cautio* 536.27. Purgationum prxnotio.533. tis. 121.12. Purgatio puerperii! fuperna prorumpentis. 121.17. Purgatio puerperii facié pe/ tentis. 121*25. Purgationis méfura & color. 132.25. Purgatio puerperii. 13^*25. 137*16. Purgatio fuperiorum, Si infe riorum* 142*25* Purgatio. 143*37* Purgatio numerofa. 144.4. Purgatio potione nò iuuan/ te. 145.12. Purgatiua unftio. 145.26. Purgatx dolorum medela. 135*1*6* Purgatx modice medela . 192.4. Purgationis dolore correp / tx potio. 192.9. Purgatio paribus aut impari busdiebus. 313*9» Purgationis figna qualia eue nerint* 421.5. Purgatx fuper lienem quid acciderit* 421*9* Purgatio feminx. 444*2. Puris affeftiones.270.33.271. 15.52.272*1.14.275.2.274.3. 24.52.275.5*11. Puris purgandi diuerfitas. 275*38* Puris captati©. 309.35. Puris pleuritici eduftio.309. 33*3io.3* Puris in pectore curatio. 341.19. Purulentorum rhenum affé / ftio. 346.7. Purulentorum rhenù ortus* 346*13* Purulentorum rhenù fignù. 346.21. Purulentorum rhenum me/ dela. 346.22. Purulentix caufa* 350.14. Pus calcati carro quomodo difcuti còueniebat. 429.31. Purulenti! poft fructuù efum periiffe* 450.12. Puris malum fignum. 425.21. Purulétis quid opus * 442.10 Purulenti interitus. 456.6. Puris caufa. 473.7.588 * 33* 5i8-»3* Puris ortus. 491.27.493.36. Purulenti med. 33»494»5* Quartanx xftiuxortus.330. Regio montana leuis quales Purulenti medela* 495*8* ■*,8* crear* 41*25* Purulentorum nex* 513*20. Quartanx eftiux medela . Regionis nudx &ftenlis in / puscurlatuit* 513*36* 330.12. colx. 45*23. Puris prxfcita* 526*10*530. Quartana cutiflima .331.35* Regionis tempeftuofxculto 26.530.30.33.546.u3. Quartana alterù ccecutiiffe, res quales. 41.54. Puris coalitus. 671.35* alterum ccecitate liberatù. Regionis pinguis habitato/ Pusquifiat. 677*22* 4«5*36. res* 41.36. Puftulx quales. 435.26. Quartana pueri qualis extite Regionis inacceffx&nudx, Pftulxlatx. 459*22.517.56. rit. 41/.10. incolx quales. 42.1. Puftulx totius corporis . Quartana abfceffum tolli. Regionis calidx naturalo* 460.40. 44i*40. 4* Puftularum capitis origo. Quartanarios qd fanet. 473. Regio falubns. 672.36* 200.4. 2. Regionis infalubris affeftio • Puftulasmultiplicesqux fé Quartanarùdlfferentia.506. 672.33* cuta. 471.12. 37* Regionis mala* 675*7* Puftularum prxputii mede / Quartanarii fpafmi Imunes. Regionis frigidos fpeftantis la, 630.32. 517.13. uentoshomines. 675.24. Puftulx rubrx unde.443.29- Quartanx malù fignù. 522. 674*5* Puftulatis pueri pudendis re / 27* Regionis ortum fpeftatis na medium. 91.33* Quartanx decretoria. 476. tura. 674*16. Puftularum pollicis medela. 7.531*18* Regio omnis cur non omnia 392.26. Quincunx. 710-32.701-6. ferat. 312-9. Puftulx candidx cuiaccide Regio occafum fpeftans. derint. 413-19» Radiculac natura. 225.35. 674.31. Raia. 224.17. Regionis paluftris aqux « Quadrans. 700.22. Rapa. 225.14. 675.9. Quadrantaria. 699*4* Rauccdofenum còclamata. Regionismetallicx aqux. Quadragentarix puerpera/ 507*27- 675.36. rUm. 61.10.13.56. Regionumcofideratio.33.12. Regionis aqux ^batiffimx. Quadragentaria prima.62. Regionum uarietatis caufa. 675.40.676.2. z6. 35-27- Regibus fubditiimbelles.37. Quadragétaria fecunda. 62. Regioefferatiffima. 35.23. 9*41*3» 36. Regio Phafiana. 35.15. Rhegmatum caufa. 274.11. Quadragétaria tertia.62.37. Regio Afiatica. 34*39« Rhegriiatias pulmonis.295. Quartana febris* 202.31*55* Regio Scythica. 37.34. 14.^ Quartanx quibus tempori / Regionis Scythicx defcrip/ Rhenù dolore fanguinis mif bus maxime uigeant .202. tio. 38*9« fio.^ 201.13. ^6. Regionis uarietas feminarum Rhenù morbi quatuor.346.1. Quartana nò duratura. 203. diffimilium caufa. 41.11. Rhenù calculoforum notx. 2* Regio montanaafperaqua/ 346.7. Quartanxmed. 290.j7.23. lesgignat. 41*12* Rhenum calculoforùortus. 346*7 Ruftantium uiftus. 2i9*24< Rhenù calculoforù medela. Ruftus caufa. Rumex. Ruta* Rugarum figna. 587*i5* 226*10. 226*4* 441*16* Sanguinis mittendi ratio.20* 34.201.27. Sanguinis ab Icifiòe eduftio* 21.17. 346.9*14. Rhenum purulentorù notx * 346.17.21. Rhenum purulentorù ortus. 346*18* Rhenum purulentorum me / dela. 346*22. Rhenum tabiscaufa.346.23. Rhenum hulceratorù notx. Sanguinis in uuluis Ixfio. 346.29.31. 49.14* Rhenum hulceratorù ortus. Sanguinis dulciflimo partù 346.30. ali. 53*|2* Rhenù hulceratorù medela. Sanguinis obftrufu pedes tor 546*55* pefcere. 67*30. Rhenum morbi ortus. 347.1. Sanguinem de corde fluere. Rhenum morbi notx. 347*2. 67.35- Rhenù morbi curatio.347.9. Sanguinis miffio contra fu / Rhenum magni morbi ortus. rorem, 63.3* 347.24. Sanguinis e uulua manantis Rhenum magni morbi nota, medela. 73.26.176.57. 347.29. Sanguine prouoeatia. 79.12. Rhenum magni morbi mede Sanguine quid fiftat. 79.23. la. 347.35.343.10. Sanguinem uomentis puer/ Rhenum doloris non fanati. perx medela. 87.13.111.53. 447.12. 142*3* Rhenù doloris medela*464* Sanguinis de uuluis eduttio* 31. 94*37* Rhenum glandulx. 484*17* Sanguis femellarù aquofus. Rhenù uitio laboranti quid 97.26* datum. 472.12. Sanguinis miffionem còcep Rhenum uenularum fraftarù tus conferre. 97.39- 5H-3- Sanguis feminx calidior qs 593.36. uiri. 103.17* 660*22. Sanguine refertx uulux affé 611.15* ftio» 104*12* 38* «o* Sanguis menfiù qualis. 107.3. 435*3i. Sanguinem purum in partù Rigoris prxnotio*536*16* deferri. 117.7. 17.20.557.s1.17*26.37.553*1. Sanguinis de talis miffio.136. Rigentis noftu med. 557.32. 24. * fignum. Rhenum ortus. Rhenum fitus. Rhenum uenx. Riphei montes, Rifus uulnerati. Sangim.is ex articn-js prcflu cntis medeia. i>i*35. Sanguinis narium medela. 176.30. Sanguinis copia genitura in/ tùberi. '84*3* Sanguinis penuria conceptù impediri. 13412. Sanguinis miffio conceptus caufa. 191*10. Sanguinis miffione, uirginù furorem rolli. 196.32. Sanguinem npn effe hominé. 197.29. Sanguiscur homo exiftima/ tus. 199.1. Sanguinem quouis medica / mento dtduci, 199*$* Sanguinem uere Si xftate ui/ gere. 199.22* Sanguine Autumno minui. 199.31. Sanguinis rc.'&o coxendicu, poplitutr.q5dolore.201.13 * 61 .29. Sanginis miffio,lumbor{i te / ftium rhenùqj dolore. 201* 13.612.29. Sanguinis miflio in Angi / nis. 253,9. Sanguinis detrahédi modus. 265.9. Sanguinis fuppreffio. 265*25* 235-24 ♦ Saguinis natura.276.23.603. 21. Sanguinis uarietas. 205.26. 206.1. Sanguinis miffio in mutis. 257.25. Sanguis auftor prudentix. 273.34* Sanguinis intenti Sanguinis intenti fignù.243. 39* Sanguinis miffio dolorem le uans. 249*10* Sanguinis incrementi,aut?de crementi caufa. 311.21. Sanguinis fons. 3i1.27.315.13. Sanguinis generatio. 314.2. Sanguinis i corpus deriuatio. 514.6* Sanguinis affeftio. 314*9* Sanguinis obfeptio. 321.3. Sanguinis narium liberatio. 390*32. Sanguinis fluxum pallore fez qui. 392.12. Sanguis quado prorupturus. 395*25* Sanguinis prorumpentis De cretoria. 295.30* Sanguis mittédi colligatiòes. 396.15. Sanguinis profluuii medela. 393.23. ^ Sanguinis I mamis collefti fi gnum. 400.39. Sanguinis proruptio, ut falu/ tifuerat. 378*27.379*17* Sanguinis erupturi fignum • 330*21* Sanguinis in coxendice decu bitutorpor. 196.16. Sanguinis torpentis medela. 196*19* Sanguinis enaribus figna. 419.16* Sanguinem e naribus quid fé cutum. 421.3. Sanguinem nigrum mors fé / cuta. 425»35. Sanguinis miffione qux libe ranpotuerit* 426.4. Sanguinis miffione liberatus. 426.7. Sanguinis uomitura mors fé/ cuta. 429.15. Sanguinis miffio quid difcuf ferit. 435*3* Sanguis faniofus. 459*57* Sanguis purulentorù. 440.1. Sanguinis narium medela. 441.7. Sanguinis eruptio quando pueris oriatur. 441.10* Sanguinolétademiffio. 441. 35* Sanguineorum bilis. 444.9 Sanguinis caufa quid facias. 444.12. Sanguis dormientis quo in / cumbat. 443*36. Sanguinis miffione liberatus. 415.25. Sanguinis promptionc mors fecuta. 423.14. Sanguinis e naribus profluui um quos iuuet* 444.32. Sanguinis proruptio qualis. 446.20- Sanguinis miffio quanta • 453.10. Sanguis glandularù albus • 483*io* Sanguinis prorumpentis prx fcitum.512.1*519.55.520.10* 539* l99 32* 36* 546* 11.16* 564*8* Sanguinis miffio qux difcu/ tiat. 5i3«i5* Sanguinis miffio quibus nere fiat. 521*9* Sanguinis profluxuri prxno/ tio. 540*3*11*24.23.35.39. Sanguinis e naribus prxfcitù 540.22.531.23.30. Sanguinolentx reuerfionis prxfcitum. 501.24. Sanguinis de naribns ftillatis folutio. 562.37. Sanguinis profluuium anni/ uerfarium. 534*22. Sanguinis ad prudentiam fa/ cultas. 539.30* Sanguinis coeuntis caufa • 593*3i* Sanguis quomodo membra/ na obducatur. 594*5* Sanguinis mittendi lex. 612. 39. . Sanguis tumorem pedù effi/ •rit. 633.5. Sanguis de naribus fluens qd faciat. 473.2.i>* Sanguinis prorumpentis di/ fcuffio. 549.40. Sagitta pereuffo ferrumpoft decem annos extraftù. 431* 26. Sagitta percuffi iteritus. 431. 27.436.5* Sagittarii flatus • 623.33 • 629.1. Salutis caufa. 3>3*33« Salutis fignum.476.25.444, 26.430.1. Saluia. 226.6. Saliti pifces. 224*17. Salita caro. 227.9. Sai quid agat. 223.14. Salis digeftitii còfeftio.695 40. Saniei purgatio,i44.4.n.37. Sanorum habéda cura.23.25. Sanitatis caufa. 193,14,315.29 317.5.17*337.3.51*5^7. Sanitatis figna. 206*6* 242 « ii.26.241'30.40.242'^9* Seythixfitus. 38*7* I8*38*243*i4*20*475.4*3i7- Scytharum ftenlitatis caufa. 15*444.55. 33*7*39*1,*38» Sanitaseuittu* 207.24. Scythix perennis hyems. 33. Sanorum habitus. 214.13. 16. Saniad quadragcfimù*2i4* Scytharum forma. 38*27* 13. Scytharum caftrati© * 39*24. Sanitatem quid prxftet.442. Scythx cur effeminati. 39*31* 35*443.5. Scytharum religio. 40.2* Sanorum debilitati© unde. Scytharum frigus. 40*18* 507*19. Scylacia quid. 99.26. Sapientix defignatio. 24.4. Scyllx radicis magnitudo ♦ 23. 30.11. Sapientia medici* 24.23. Sedilium ratio. 20.24. Saporum qualitas. 13.11. Sedimentorumfigna.520.i9. Sapores a quibus formis ido/ 2.23. neis trahi,aut contra*i7.25. Secatio* 20.24. Saporum obferuatio* 13.27. Secundx purgatio. 399*14* Sapor optimus. 13.35. Secunda. 49.52.59.15* Saporum confideratio.447. Secundx remoratis medela. 33* 90.12. Sari menfura* 699. y6* Secundam quid fequatur.95. Saxatiles pifces* 224.15. 34 Sauromatx* 25.1.37*25. Scalpra. 20.55*21.20. Scabiei ortus. 334*15. Scabies ut pueris conferai. 363*16. Secùda remorati quidagas. 96.25.123.9. Secunda una geminos conti/ neri. 97.15. Secùdx eduftio.137.23.40. Scapularù fciffurx affeftio♦ Secundx* 153.32*139.5.25. 343*'• Secundx euulforium. 145.3. S capularum fciffurx medela. Semen uarium uariarum cau 343*3» fa formarum. 40.23. Scapularum qualitas. 610.19* Semen ex toto corpore prò / 651*15. ficifci. 45.25.42.25. Scapula^ còmiffura. 489.31* Semen cur fpumefcit. 42.33. Scientia. 32.35.502*2. Semine uno partum numero Scrupulus. 701.14. Scorpiuspifcis. 224.15. Scorta quid. 130.57. Scythx Europei. 37*25. Scythica regio. 37*34* Scythx nomades. 37*36. fumgigni. 59.26. Seminis in genitale defluuiù. 45,9. Seminis uirilis in fcemin ari/ tillatio. 44*9. Semen utrun<$ in mare & k t mina. 44*39 Semen uirile robuftius.44 40. Semen copiofius uincere. 45«5* Seminis in locellis molitio* 47'9* • ir-- Seminis in uulua lpiratio • 47*35* Semen in uulua membrana obduci. 47*36. Seminis i utero forma .43.5. Seminis uia quado fiat.52.14. Seminis plantarum germi / natio. 53*34. Seminis plantarum ortus. 54. 7.610.57* Semen uulua reieftante.39.1. Semen non fentiétis medela. 110.20* Semen non continentis me / dela. iio.59*m*3*i5*ii2.55. Seminis emiflìonemnoftur/ nam mors fecuta. 449*12* Seminis purefcentis medela* ii8*37* Seminis concurfu conceptù accelerare 112*55. Seminis effluétis caufa.m.17. Seminibus loca importuna. 484*io. Semina terrx mandata quid faciant. «99*7* Seminis quatuor humores. 305*16. Seminis natura. 312.3. Seminis corrupti figna. 242* 29*573.io. Semis. 700.33.701*6* Semuncia. 701.12* Semuncideunx. 700.35. Semunci. 213*24. Senum morbus Senum morbus ex luuentx la bore. 201*33* Senum digcftio. . 205.30. Senum natura* 125.17.505*14. 18.507.26* Senum uiftus. 213.7. Senum comitiali pereuntium caufa. 369.35. Senu comitialis caufa.370.15 Senibus cur hyems infetta. 370.15* Senis abfceffus. 414*12* Senibus tempora amiciora. 509.29. Senum morbi. 510.32. Senum mala curatu difficilia 516.3. Seni quid acciderit* 422*3. Senibus mucofis quid acci / dat. 552.17. Senum affeftus. 275*26*270* 2.9* Senfus pueri recens xditi.65. 3« Senfus humanus. 212*6* Senfus animi uarii. 216.12. Senfus canfa. 369*1* Senfus fèdes. 605.4. Senfus corporis ubi potiffi/ mus. 616.37* Senfio potus,& cibi. 514*30* Senfus miniftri cerebri. 372. 19. Sepia* 224*21* Septimanx ius. 63.12. Septimeftris partus commen tatio. 63*26* Septé hominis figurx*2i2.6* Septénarii commentatiuncu la. 472*5* Septénario inediam perferri $97*-6. Septénario partù edi .597.20 Septénario morbos decerne re. ^ 597*27* Septénario détes abfolui. 597*39* Septentrionis natura.220.40 371*7- Septentrio comitiali infeftus 371.5.23. Septentriones qui morbi fez curi. 375.5.414.23. Septentrionis mala. 503.23. Septentrionalis tépeftatis fta tus quid faciat. 509.19. Septentrionù cotagia. 135.4. Septétrionù differétia.535.10 Septimeftris. 700.51.701.5. Sermonis obferuatio.447.31 Sermonis notx. 555.16.559.1. Sermonis impotentis prxno rio. 563*22. Sermonis caufa. 596.20. Serpentis in os ingreffu adole fcens extinttus. 435*7* Sefami natura. 330*29* Sefcuncia. 700*34*701*2. Sextanus uirginis circuitus* 415.13. SextaiEpidemia enetti.331.1. Sextans. 701.3. Sextula. 701*13* Siccabundi morbi fig*i99>z* Siccabùdi morbi mede.199. 16. Sicyonia* 137*36* Siderati falfo exiftimati*243* 14. Siderati cerebri,& capitis fu 23i*2.235.i7.236*7.303»6. Siderati capitis caufa. 231.4. Siderati cerebri capitis uè me dela* 235.21.236.30.303.10. Siderationes qux uiguerint* 445.13.25.29. Sideratióis caufa.257.33.539* 23.520.32.435* 35* 623.36. 653*26. Sideratio medicabilis 507.29 Siderati quoti fiant. 519.34. Siderati medela. 257.34. Sideralis morbi notx.302.4. Sideralrs morbi mede.302.6. Silphium* 7632* Silphii natura. 263*40. Silentii pnotio*563*i*5.7.io. 17. Simile appetere ùmile. 49. 33* Similagineus panis . 222. 35* Similago. 223.3. Simila. 223.6* Sinapis natura. 225*39* Singultus caufa* 243*19. Singultus noxius* ' 514.15. Singultus* 516*29. Singultus difeuffio • 513. 4* Singultus caufa. 513.34. Singultus notx* 519*29.535. 2*541.6* Singultus quando malus.>20. 6.33* Sinegma. 129.30. Siticuloforum uittus. 219. 23* Sitis febricitantiumquitolla tur. 424.31. Sitis notturnx remedium. 515.25* Sitis reftinftio. 442 • 36. Sitis prxnotio. 535.33*559.8* 16.564.14. Solanum» 226.6. Solis ufus xgris. 19.32. Solis fpiritus fufcitat* 56.5. Solfructum maturat* 54*10* 56.24. Solauftor temporis* 64*10* Sol quid agat. 223.14. Solis calor quid faciat. 355* 39*354-25* Solis uehiculum. 586*17* Solem undi$ humorem de/ libare. 676.17. Solis incantati©* 366.19* Solftitia periculofa. 34*23* Solftitii uiftus. 233.2. Solftitii hyberni aduentus motbofus. 445*12* Somni affeftio. 223.13. Somnus dmrnus. 2-55.2. Somni opera. 235.4. Somni obferuatio* 442.27. Somnus* 443*8* Somni conlyderatio.526.34 527.1. Somno grauius iaboranti qd acciderit. 423.37. Somno oppreffus quafi mor tuus quomodo excitatus. 425.12. Somni fignorum utilitas.239 33* Somni lògi affeftio .443.39 Somnus malus,aut contra. 506.5» Somni quando longiffrmi» 505.21. Somni natura. 539*35* Somni marcor 246.26 Somnus fubdialis prxter con fuetudinem. 152.35. Somnus immodicus malus. Somni prxnotio»537*3o*5^o 5.564.14* Somnum mala comi tanti a 520.7. Somnia coitus cur eueniat* 43*10* Somnia ueneris bona febrici tanti. 424.26. Somnia diuina. 240*3* Somnia corporis affeftiones indicantia. 240.5* Somnia bona. 240.12* Somnia mala* 240.17* Somnìorum malorum mede la. 240.21* Somnia ftellarum aufpicata. 240.26.551.2.570.54* Somnia ftellarum inaufpica ta.240.52.572.6.570.37* Somnìorum lydereorum me dcla.240.56.571*5*23* 572. 10. Soni Lunxmedela.24u6.10. Somnii Solis' medela. 241.6. 10.571.16. Somnia ftellarum bona. 241. 30.571.23.27. Sonia ftellarù mala ♦ 241.34. Somnia xtherisbona.241.4 572*15* Somnia xtheris mala.242.2. 572.16. Somnia pluuix fecùda .242. 9.572.24* Somnia pluuix finiftra. 242. i *• 572.27. Somnia rerum uariarum prò fpera. 242.13. Somnia rerum uariarum ifau fta. 242.24. Somniorù de uariis rebus me dela, 242.26 Somnia terrx.f 43*2.573* *?• 29.52. Somniorum tcrrx medela. 243.3.7.373.25.31.34. Sonia nadi mala.243.1u 573, 39* Somniorum nandi medela. 243.13.574.1. Sòma enormis mébri. 243.17 Somniorum enormis mébri medela. 245.13. Somnia mortuorum bona. 243.20.574.9. Somnia mortuorum mala* 243.24.574.15. Somniorum de mortuisme/ dela. 243.26.574.16* Sonia uiftus. 243.32.574.25* Sòniop. uiftus medela. 243. 35.574.30. Somnia corporum mala* 24? 27.574.21. Somniorum corporis-mede/ la. 243*29.574.21* Sonia tortop* mala. 244.1* Somniorù de torcoribus me/ dela. 244.2. Somnia latrocinio^ mala. 244.4. Somnia fluminum.242.21.32i 244.4.573.14. Somniorù flumineorum me dela. 244.5.573.20. Somniorum prxfagitióis co mendatio. 579.23.570.4. Somniorum conieftores in qbus exerceantur. 570.5. Somniorum conieftores in q bus haliucinantur* 570*10. Somnia xgri. 430.16* Sònio^ approbatio. 710.54. Sòniop» notx faiutarcs.71015 Somniorum notx Somniorum notx finiftrx .5. 70.20. Somniorum finifteriorùme/ dela.570.24.30. Somnia fereni aduerfa* 570. 34. Somnia dei aufpieata.572,21* Somnia dei inaufpicata.572. 22* Somniorum prxnotio uaria. 572*35*573*2. Somniorum curatio.575.5.7. Somnia arborum finiftra.575. Somniorum arboreorum cu/ ratio. 573*12. Somnia circunftantium ,& uè ftitus falutaria. £74*3* Somnia aqux bona. 574*31* Somnia confuetorum.574.33 Somniorum formidoloforù caufx. 372.13* Somnia formidolofa* 574. 34* Somniorum formidoloforù medela. 574.38* Somniorum notx melancho licx* 575*i* Somniorum melancholicop* curatio. 575*2* Somni caufa. 595.25*29. Soporismedela. 472.23. Soporis prxnotio. 564* 22. 28*33.33*365.1. Sorba. 226.32. Sorbitionis irnienti©. 9.20. Sorbitionis obferuatio.9.26. Sorbitioncs morborum om/ nium. 335*5* Sorbitiones nalidx. 335*40* Sorbitione data quid agas. 136.6* Sorbitio non fumentis cìbù* 340.1. Spafmi prxnorio.260.19.513 23.25.514*13*16*520.2.13. Spafmi puerperx medela. 398*23* Spafmi fpes. 364*10* Spafm i figna. 305.9.19* Spalmi medela. 305.15. 27. 540.5^*499.6. Spafmi fup uulnere affeftio* 364.11. Spafmi curati©. 364.(4. Spalmi in pofteriora origo. 364.23.52. Spafmi in pofteriora medela 364.38* Spalmo foluta uox quid faci/ at. 399.25* Spafmi difcuffio.513.11.473. 39* Spafmi liberati©* 516.19. Spafmi caufa. 513.34.536.21. Spafmi prxnotio . 553 . 9. 19.559.2.12*14.13 * 25 • 563*31* Spafmi manuum medela. 599.9. Spafmus uulneratorum. 670.57. Spafmus ab hellebori fum / ptione lethalis. 722.32. Specilla aperiendis locellis. 99.21. Spinalis morbi figna. 296.23 Spinalis morbi medela. 1^6* 16. Spinx medullx natura .592. 19. Spinx fitus.609.5u 650*25. Spinalis tabis caufa. 294.25 Spinalis tabis figna* 294*23. Spinalis tabis medela. 294* 33* Spinx medullx arefcétis cau fa. 345*24- Spinx protuberationis mede la. 34^.31.624.29. Spimus i uulua moliti©. 47. 9* Spiritu participare calefafta 47.12. Spiritum frigidum calefafta fufcipere. 47.15. Spiritum calìdum ali frigi/ do. 47.20* Spiritu aboue recipi.53.23* Spiritu cùfta difpergi. 50.9. Spùm ex aqua còftare.55.27. Spiritum per angufta non ef/ flare. 55.35. Spiritumeffe caufam morbi communis. 200.10.55. Spiritu morbi còmunis orti medela. 200.57* Spiratiòisobferuatio.2o5.6. Spiritusuis. 210.10.536-17. Spiritus nutrìmentum. 220. 17*586*11* Spiritus &ucti collatio.220.3 Spiritus figna. 206.6. Spiritus immoderati affeftio 223.53* Spiritus quid faciat. 326*6. Spiritus meatus. 363.2. Spiritus affeftio. 363.5. Spiritus qui nam pererret cor pus. 363.3. Spiritus prudentix fons*372* 18* Spiritus cxtinftì febre.332.6* Spiritus obferuatio. 447.27. Spiritus per uulnus eruptio. 435*29. * 4 Spiritus differentia. 438*24. 536.U Spiritus retrafti prxnotio. 537*31- Spiritus omnia piena. 58 é* 8* Spiritus neceffitudo. 536.19. Spiritus caufa febris* 536.37. Spiritu cibos commutare 587*12. Spiritus euaporantis fimilitu do.537.54* Spiritus caufa horroris. 537. 22. Spirationis difficilis medela. 145.23.257.13.17.438*3*6. Spirationis difficilis caufa. 363.1.15.25. Spirationis difficultate la / Doranti quid acciderit. 421.u Spirationis narium fignum. 443*3* Spirationis difficilis prxno/ rio* 543-26. Spirationumnotx. 558-39. Spiritus caufa hiatus. 539 . 3i* Spiritus caufa fudoris* 538*1. Spiritus caufa dolorum. 533. 13- Spiritus caufa deftìllationum 588*20. Spiritus caufa puris. 538.37. Spiritus caufa hydropos. 539 11. Spiritus caufa lyderationis. ^39*23* Spiritus caufa comitialis. 539'23*590*8. Spiritus uocìsauftor. 217.23* Spiritus fermonis architeftus 596.20*27^5. Spiritum non nutrire.601.30 33* Spiritus prxnotio. 537* «5* 563.23.29. Spongiarum ufus. 20.5. Spongia contra profluuium* 177.5. Spongix. 4«5*8*". Sputi purulenti caufa-* 201. 3©. Spuri eduttio. 236*37. Sputi olidi caufa* 293.33. Sputi uermiculofi caufa.295 12. Sputi confederati©. 389*32* Sputum fubuiride. 414*18* Sputum quale euenerit. 415. '5* Sputum pulmonici bonum. 424.22» Sputi rotundi fignum* 441. 26*444*37* Sputi prxnotio.523 * 16 • 13 * 26.567*36.33* Sputum cruentum anniuerfaz rium. 534.22. Sputi falli fignum. 567.33* Sputum fanguinis fpumofi. 514.29. Sputi crebri nota. 567.40. Sputi digefti nota. 262.1. Sputù glutinofum* 243.13. Squatina. 224.17. Stagnofi pifces. 224.13. Statuaria. 211.37. Statcr* 693*12.27. Stellarum cognitionem me/ dicinx conducerc. 33.35. Stellarum obferuatio medi / co ne ce (Tari a. 207.16* Stella canicularis quem mor bum inuehat. *T57*8» Stellarum incantatio. ^66. ■9* Stella prxnuncia terremo / tus. 418*4* Stellam eanicularetn qux fc bres fecutx. 434*34» Stella canicularis qux intuie rit* 455.28. Stellam caniculare qui mor/ bi fecuti. 449*3. Stellam eanicularetn que co mitata. 470.40. Stellx caniculx exortu febris 453.13* Stellarum duftor fpintus. 586.iu Sterilitas e uenis feftis * 39* 38* Sterilitatis foeminarum caufa i84*5*'85*'* Sterilitatis caufx .123*6* 130. 25. Sterilitas quomodo paretur. 488*35. Sterilitatis prxfcita. 552.22. 23.30.39* Sternutameati caufa • 521 « u Sternutamcnta quibus confe/ rant. 444*15* Sternutationis prxfcita .523. 24. Stomachi fitus • 600 • «7* Stomachi forma • 604 * 14. Strangurix remedinm. 33.17 157.39.145.10.333.5*518*30. 521.1. Strangurix caufa.232a4.516. 27. Strangurix Strangurix nex. 519.1. Suppurationum prxnotio* 520*11* Strangulatorum fignum mor 525 . 51 • 526* 4. 7* 551* tiferum. 507.56. 23.50*53*523*30.529.15.529 Tabis mortiferx figna* 293* Stmmx.433.i5*484*33*534* 36. 4* 15*675*56. Suppurationisalterutrolate/ Tabisfpinalis caufa. 294 • Stuporis morbi ortus. 357.3. redignotio. 529.17. 25* 357.26.353.11.56.359.20. Suppurati cogniti©. 529.22. Tabis fpinalis figna . 295. Stuporis morbi notx.357.10. Suppuramela quibus iunio/ 34*239*23* 29.553.14.5S9.21. respereant. 550.26. Tabis fpinalismedela.295 54 Stuporis morbi medela .357* Suppuratio unde. 443.56. 294.55* ,7,53.553.15.159.5.11.31. Superfcetationis commenta/ Tabis ortus. 343.26.344 • Stupido quid acciderit,4i4. tio. 95.19 8* ,4. Superfcetans* 95.20. Tabis affettio. 545.50.544. Stuporis figna. 302.33* Superfcetantis nota. 95.29. 9*14* Stuporis medela. 304.4. Superfcetantis partus. 95.35. Tabis curatio. 345.5 6.544* Subulx uulnuslethale.451.19 Supercilii percuffi fanatio. 12.25.25.23,545.1.11. Succorumqualitas. 13.11. 451*36. Tabes Thafiorum . 374* Succi quibus adducantur fi/ Superciliorum figna. 433*1. 23. guris,autcontra. 17*25. Superciliorum commiffura. Tabefcentes urendi . 446 * Succorum obferuatio. 13.27. 439*23* 29. Succus optimus* 13.35* Surditatis caufa*267*38*347* Tabificis tempus noxium. Succorum cóiyderatio.447 39. 447*2* 33. Surditatis affettio.393.21.513 Tabes unde. 436.12.17. Succorum uis* 204.7. «3* Tabis ortus malus. 491.13. Sudor quid faciat. 223.16. Surditatis opera,& liberatio 494*8* Sudoris in fèbre caufa* 276. 511.5. Tabes fpinea. 494*29. 34. Surdi medela. 464.37. Tabis optima curatio ♦ 495 • Sudoris calidi caufa.276.59. Surditatis prxnotio .555.11. 13* Sudoris frigidi caufa . 277. 15.556.53,565.16.21.25.565 Tabis fpinex curatio . 495 » 1. 26.566*11*15.15. 39* Sudoriferx febres quales ui/ Surdefcenti quid contulerit. Tabis tempus efficiens quale guerint. 45o*3* 433.«5* 5°9*i3* Sudoresboni. 474.24* Sufpiriofisquidaccidat.440 Tabìdorum purgatio. 511 . Sudoresmah. 474.27. 28* h* Sudores decretorii. 476.6. Sufpirioforum notx.440.37 Tabis prxnotio* 523.3. Sudoris notx*475.23.5i2.15. S6©.40*559*33* Tabellx recòcinnatorix ma/ 13.20.26*476.35.477*6. Sufpiriofx quid auxìliatum* chinati©. 626.2. 512.23 * 525.14.17.537*33* 442*3* Tabella recócinnatoria. 660 536.18.20.440.19*553.33. Sufpiriofx utero ferétis cura 23* 540.33. tio* 453.15» Tali uenam incifam mors fez Sudoris difcuffio. 478.13. Sutoria. 211.15. cuta. 42n*33. Sudoris nex. 446*22* Sy lueftria initio fuiffe cunfta Tali luxatio. 657.13. 1 iij Talenti pondus. 693.1 U Talenti differentia* 693.15. Talcntum lignorum .693.20 Talenti nota. 699*^ Taftus prxnotio. 567.11* Tedx fiftulx. 161.10. Telorum inhxrentium noti/ tia maxima, 22.23* Telorum uulnera confyderan da. 664*51* Tellenx. 224.24. Telorum in capite uulnera. 666*36* Telorum uulnera dierfa. 665.26. Telorum tranfuerforum uul/ nera. 667.2* Telorum rotundorumplagx 667.5. Telorum ferreorum plagx. 667.10. Telorum eximendorum lex. 637.14. Tela extraftu difficiliora. 637.19. Tempeftuofa regio quales gi gnat. 41*33. Temporis diffinitio. 27.10. Temporum mutatio quid fa/ ciar. 40.24. Temporis uis. 63*3. Temporum uis in corpori / bus. 63.25. Temporis auftores. 61.10. Tempus conceptionis opti/ mum. 100.9. Temporis obferuatio. 205* 22.443.7. Tempus conformandi partus 205.51. Tempora alia aliis naruris ac/ commoda.214.i9.27.33.39 215.4. Tempora generationis diue fa. 212.34 Temporum in uiftu animad uerfio. 217.26 Tempus in omnibus morbis obferuandum. 243.^6 Tempora morborum prxfen tanea. 263.17 Tempora curationis oppor tuna. 263.23.35 Tempus purulentorum incer tum. 272.^1 Tempus bibendi medicamen ta. 356.1 Temporum in morbis ratio 339.20 Tempeftates Thafiorum in gruente epidemia quales. 374.6.375*20.378*1'. Tempeftates anni obferuan dx medicis. 413,33 Tempus qux fecerit. 471.4 Tempeftatum obferuatio. 425*7* Temporum mutatio morbi fera. 503.15 Temporibus uariare ualetud nem. 503*17 Temporum differentia. 503 26.51. Tempora falubriora. 509.13 Tempeftatis ftatus feptentrio nalis* 509.19 Tempeftatis ftatus auftrinus 509.19. Tempeftatum obferuatio. 532.59* Temporum & morborù fym pathia. 532.15.19.21.24.35. 585*35* Temporum contagiofx mu tationes. 583.13. Temporum uariantium facul tates. 583*16.13.20. Temporum prognoftica.533 27»29*3i.672*5. Temporum uariationi calo/ res refpondere. 584*7. Temporum anni falubrium prxnotio. 672.5. Temporum anni morbifero/ rù prognófticù. 672.3.20. Temporum uenis pulfantibus prxnotio. 561.52. Tempora uulneribus clemen tiora. 673.15* Temperatione generationem perfici. 193*5. Tcmperationis momentum in hominis ualetudine. 193. 14. Temperati© quid faciat. 211.14.20.213.4.214.11. Temperatio caufa prudentix 215.24.3u216.3u Tenefmi affeftio. 332 ♦ 25 * 29* Tenefmi medela. 332.27. Tenefmi ortus*j 332.52. Tenebrx. 203.24. Terrx obferuatio. 33.17. Terram fibi fimiies plantas gi gnere. 53.52, Terra calida hyeme. 55 . 13* Terra frigida xftate . 55 ♦ 24. Terrx humore omnia uitam ducere* 56.40. Terra quomod© platas alat. 311.33. Terrx omnes Cur non omnia ferant. 312.9. Terremotus Terremotus Aftron fecutus. 4t8*4* Terrx humores diucrfi. 512. ■5- Terrx &uentris coilatio.531. *7- Terrx uehiculum. 53 6* 16* Terrx naturx. 591.16.21* Tcrroris caufa. 692.1. Tergi medulla meatus undi/ qj petunt. 43*34* Tergi uulnus quid fecutum. 435,33* Tergi medullx affeftx prx/ notio. 549*34* Tergi dolentis prxnotio • 569*4*10. Tergi doloris medela.612. 20. Tergi uulnerati remedia.632. 39* Tergo percuffo quidprofue rit. 459*3* Tertiana febris. 202.23. Terrianx febris medela. 230* 35*290*3* Tertianx febris notx. 260. 12. Tertianx xftiux ortus. 330. 2.13. Tertianx xftiux medera.330 12. Tertianx fuperdimidix.374- 29. Tertianx fuperdimidix no / xa. 381*37* Tertiana nò mortifera*332*4. Tertiana. 443.34. Tertianarum prxnotio «,533. 6.561.25* Tertianx Decretoriù. 513.12. Tepor quomodo captandus. 444*3. Tefte finiftro obftrifto maz remgeneran* 100.15. Tefte dextro obftrifto foemi namgenerari. 100.15. Teftium tumore tuffi fedari ♦ 390.11.424*36* Teftiumuarix quid faciat. 398*22. Teftium uenx. 615.21. Teftium tumorem quid tol / lat* 399*1* Teftium fignum* 442.40. Teftiù dolore fanguinis mif / fio. 201*13. Teftium doloris medela.612. 19. Tetani medela • 262. 22.27. 305*15.364.14.30.33. Tetani notx* 305.9.430*26* Tetani fpecies. 3 64* io* Tetani ortus* 364.23.32. Tetani affeftio • 364*11» 26 • 34. Tetani affeftio in uulnere. 430.22. Tetani difcuffio. 513.11. Tetano laborans fi quartù di em effugiatfanefcit.514.22. Tetano laborans intra quar / tum diem moritur. 514.22. Tetanus quado malus.520.2* Thafiorum morbus còmunis ex anni tempore Auftrino, & ficco. 374*5- Thafiorum epidemia ex anni ftatu Septentrionali frigi / do Si humido. 375*20. Thafiorù morbus pemagans ex hyeme,& uere Septétrio nali, Si xftate,ficcitate fer / uente* 73.17. Thafiorum phthifis.574*25. Thapfia qd faciat. 466* 2©. Theffali Hippocratis filii Orario fané qs luculenta ha bita in fenatu Athenienlì ad deprecandum patrix cxci/ dium. 726.9. Thermus. 693.32. Thriffa. 224.13. Thymiama 163.17. Tbymum. 226.16. Thymbra. 226.16. Tibiam uulnerato quid acci/ derit. 414.5.423.13. Tibiam hulcerato quid acci/ derit. 414*3. Tibix uulnus mors fecuta. 459*52. Tibix fitus. 490*19. Tibix articuli. 490.23. Tibix offa. 654.55. Tibix offa! luxatio. 654.53. Tibix offium luxatorum me/ dela. 655.1. Tibix offium fraftorum cu / ratio. 656.5. Tibix uaricum curatio. 635. 19. Tibix uaricum coalefcentia. 637*20* Tibix offis frafti curatio • 637*23. Tibix offa qualia. 646• 32. 650*13. Tibix offium cafus quotus • 658*34* Tibix offium cafus medela. 658*38* TimidiiTìmi qui Regibus pa / rent. 41.5, Timidiores imaginofis terrò ribusinfatuari. 196.6* Timorunde* 371.5* Tuberculorum ortus. #9.7. Tufficulx ficcx difcuffio. Tinearù generatio* 322.27.51. Tuberculorum curatio. 334* 66.36. Tineainteftini. 322.36. 9.11. Tuffis pueri medela.,47.23. Tineas non generare. 322.55. Tuberculo colli quidauxi / Tuffea materia conflittatae 323.2. liatum. 433*18* puellx qd acciderit. 392.2* Tinea longa. 323.4. Tuberculorum natura. 437* Tu(ris flccx llDeiatI0ni quid Tineaalba. 323*8* 25. opus. 398*52* Tinea lata. 323.9. Tuberculi ceruicis medela. Tuflis hydropici curano. Tinex affeftio. 323*>5* 465.7. 398*52. Tinearum ortus. 334*14* Tuberculorum ortus. 492*6. Tuffim tumore teftiu difcuti. Tineas meridie magis ifeftas Tubercula unde.435*i5*484* 424 36* effe. 339.13. 40. Tufficula unde. 449*16. Tonfillarù hulcera per xfta / Tuberculorum obferuatio. Tuffis hyemalis quomodo fé tem. 67.2- 506.22. data. 464.2. Tonfillarum caufa. 232.7. Tuberculi prxnotio. 520.25. Tuffire confueti. 424*37. Tonfillx. 484*25* 559*11.547*21* Tuffisunde* 437«3i* Tonfillarù in pueris hulcera. Tubercula genitalis locus Tuffis ficcx poft febré cau/ 66*22. quomodo liberei. 521*15- fa* 439*'3* Tonfillarum figna. 237.53* Tuberculainguinumletalia* Tuffes laboriofx. 446*58* Tonfillarù medela.237.40- 466.54. Tuffes ficcx. 446.59?* Torporis pedum difcuffio. Tumorisexuberantiscuratio. Tuffishyberna. 447*4* 67.51. 237.1. Tuffim qui facile ferant.423. Torpedo. 224.17. Tumoris caufa. 319.30* 27. Torporis caufa. 363.6. Tumoris uulnerum diuerfi af Tuffientibus quid euenerit. Torporis medela. 444.24. feftus. 396.35.36. 423.23. Torporis prxfcita.535.13. Tumoresboni. 437*32* Tuffìscaufa. 601.16.21. 554.3.13.559.7. Tumoremnotx. 433*22. Tremoris difcuffio. 473-15. Tumoris uirilium difcuffio. Vas oris angufti cur uniuer/ Tremoris caufa . 537.24*30. 439.55. fum non emittat humorem Triti cum humidum citius ca Tumoris uirilium medela. 321.4.326.4. lefieri* 55*7* 439*54- Valétiffima rei cuiufcg. 15*10» Triticum. 222.55* Tumoris pedum medela. Varicis pulmonis affeftio. Tritici differentia. 333*2i* 633.2* 341.21. Tnfticia quid effecerit.4i3*6 Tumoris pedù caufa. 635.5. Varicis pulmonis medela. Troica uera effe. 752.15* Tumores febris fecuta. 452. 341.25. Trygis. 223.4. 25. Varixuulneris. 693.53* Tuberculorù difcuffio quan Tumorum prxnotio.525.29. Varicum tibix curatio ♦ 683. ta. 21.55* 30.33.526.14. 19, Tuberculù in inguinsbus foe / Turturis caro. 224,10. Ventris lubrici prxfcita.512. minx male refeftum* 105.7. Turdus. ' 224.14. 3.515.25. Tiiberculim ingumibusfoe/ Tuffis laftentium nota* 66* Ventris uexati caufa, 13.6. minx origo. 105.9. 27. Ventricuii propter infolita affeftio affeftio. 151.7*14. Ventriculus qualis. 17.40. Ventris Ixfio. 41*25. Ventris ortus. 209.40. Venter maris xmulus ♦ 210.3* Ventris malop figna.242.37. Venter lubricus in fcbre quid fignificet. 259.12. Ventre incalefcere pedibus frigidis. 259.4. Venter quado mouetur.333. 30. Ventriculus quare Si quomo douariet* 353*32* Venulx pulmonis nò per fra ftx figna. 271.22. Venulx pulmonis perfraftx medela. *7f»25. Ventriculi fuperioris curadi moranoxia. 272.1. Ventriculi fuperioris purefcé tis caufa* 272.56. Ventriculi utriufcj purulenti caufa. 272*22. Ventriculi inferioris purulen ti caufa. 272*37. Ventriculi calefattio. 272. 24* Ventre foluétia.223.4*235. n* 225*5.335'.6.337*2.354* 30. 501.29. Ventre aftringentia. 266.14. 335*9*557.38*338*»*4*349* 5.501.25. Ventriculi robur. $25.3. Ventris dolorem malum fub fequens* 520.14. Ventriculi febriferi caufa* 325.26. Ventris bona,ueI còrrà figna 423*2* Ventris còfyderario. 433.25. Ventris biliofa egeftio cui contigerit. 422.50. Ventris fufflati caufa. 440. 26.441*12. Ventriculi pieni affettio.221. 3i. Ventriculus plenus,ut affi eia tur. 487*17* Ventriculi uacui naturagli. 23.344.19. Ventris dolétis medcla.464. 14. Ventriculop* purgatio.464. 16- Ventris fponte moti prxcep tio. 504-9. Ventriculi natura. 505.21. Ventris lubrici,aut còtra prx noti©* 503*8- Ventris doloris prxfcita . 556-18* Ventris prorumpentis prx/ feitum. 563-17- Ventris mala qux uiguerint. 406* 3 6*407* 6* Ventris Si terrx collatio • 58i*39* Ventriculi inferioris purga / tio idonea. 433-6- Ventriculi &aqux compara tio. 532*6* Ventriculi inferioris uenulx. 594*32. Ventriculi cordis. 601*36* Ventris turbulenti medela. 390*14. Ventriculi fuperioris fitus. 600*30- Ventris dolorum differentia. 517*35* Ventriculi uena. 602*15. Venter quomodo aqua com pleatur. 521*12* Ventriculi uenulx. 490.53. Vcntrieularius utris. 325.5. Ventriculi mala. 334*5* Ventriculi profluuii medela. 253.11. Ventriculi plures. 4.34. Ventris a coitu dolentis me / dela. >94*7* Ventris tumorum affeftio. 526.2. Ventris duri affeftio. 316.9. Ventriculi calidi. 442.33. Ventriculo calido,aut còtra inimica. 443.324. Venarum brachii captatio* 21.22. Venx qux feftx fterilitatis effeftrices* 29.33.45.24. Vcnas omnes pudenda pete / re* 42.29. Venarum definentia. 51.53. Venx craflìffimx. 51.59. Venx tenuiffimx. 51.40. Venx iugulares.201.11.514.5* Venarum fedes. 205.14. Venx nutrimentum.206.16. Venarù cauarù ortus. 210.4. Venarum fauciarum affeftio. 275*5.11* Venxrigorem inferentes. 276.8. Vena lienaris. 277.22.373.2. 367.40.397.5*25.613*2.22. Venx iecinorales .277.23. 278*3*367.32* Venulx cerebri fuperuomen tes. 235.31. Venx capiris 367.34.614.4. Venx fpiracula. 363.2. Venxprxcordioru.397.26* ♦5IK5. Venx ucficx*6i©.37*6ii 24. 602.2.27*592.36*616.33* Venx rhenum. 611.15. Venx coftarum. 611.22. Vena brachii. 399*4* Venx caux iugulares. 347. 27. Venx finiftrx affeftx cura / tio. 348*12* Venarum confederati©* 433. 25* Venas frigore frangi.440. 29. Venarum digeftio. 433.23. 515.5.611.27.616.13. Venarum fciffio. 612.1* Venarum magna politura. 612.9. Venarum quatuor paria. 612. 17. Venulx cerebri fuperuomen tes. 230.12.55. Venulx communicates. 612. 36. Venarum munus. 615.39. Vena fuperhumeralis.614.12. Venx mammarum. 614.16. Venx caput Iongum Si cerui cemhabétis quales.590.57. Vena princeps. 614.24.. Vena in neruù mutans.615.15 Venx pudendorum. 615.19* Vena uuluarum. 615.20. Vena fpiritalis coxx. 615.39. Vena genu* 615.40. Vena medullx nutrix. 615. 39, Venarù ortus ♦ 591.29,602,1. 10*16*17.603.4* Venarum totius corporis ori go. 592.37. Vena arteria. 592*31* Venamagna.592.32.600.i8* Venx caux defcriprio. 592. 34. Venx caux. 592.40. Venarum calor. 593*1.9* Venulx maxillx. 594*32. Venulx oculorum. 433.7 ♦ 596*3* Vena cuneata. 600.21. Venulis pulmonis fraftis qd fiat. 3399* Venularum ad oculos fluen / tium caufa. 433.19. Venx humerales. 488*31* Vena excauata. 488*33* Venis percuflis colligationes 396.15. Venarum confluuiù.439.1. Venarum malum. 489.4. Venarum natura. 439.6. Vena uentriculi. 602.15. Venaaborta. 602.37. Venx plantarum prxmolliù 53*3* Venarum magnarù ora. 602. 40. Venarum figna. 477*17* Venx feftio dolore tollens. 249*11* Venarum tranflucentium fi / gna. 441*18* Venarum brachii incifio.2i. 22. Vena tali percuffa quid fece/ rit. 395*21. Venefici quales. 366*19* Venti conlyderandi. 35.6. Ventus lenis* 36.35. Venti Scythici. 33.11. Ventus quid faciat. 223.17. Ventorum mutatione comi / tialé ingruere. 370.25.37uj. Ventorum naturx » 220*26. 221.16.571*7*8* Ventorum prognoftica.533. 30. Ventus quid. 536.2. Ventus uulux malorum gè / nerator. 465.3. Ventofi medela. 393.23. 444.14. Ventofitate laborans quomo do euaferit* 422.4. Ventofitatis prxfcita.527.21. 541.22*26. Venen iti© exercitus Criffxo rum. 723.19. Ver aptum generationi.100. 9.11.137.6. Vere fanguinem uigere. 199. 22. Veris determinati©. 232.11. Verismoibi peculiares. 501* 12.554*^3.355*8*509.12. Veris uiftus. 217.29.255.3. Ver quid faciat. 440.32. Vere qux facienda. 519*7* Veris qualitas. 503.50. Ver quibus infeftum. 447.2. Veris prxpofteri morbi.562. 3i* Verme eiefto mortuus. 424.1. Veris prognofticum. 447*2. 584*7* Vermiculorum anieieftio. 175*33* Vermes meridie magis uexa / re. 38 9.19* Vermiculi demiffìo* 416.23* Vermium fcetus in utero or / tus. 322.21. Vermium inteftini fpecics. Ì22.39.323.4. Vermes non Vermes non gignere. 3**.34" 325.2.7.12. Vermis affeftio. 323*13* Vertebrx. 489*25* Vertebrx capiris. 489*27* Vcrtebrarum fedes. 439*27. Vcrtebrarù enumerario. 6 io* *4* Vertebrarù conftitutio.650. 31* Vertebrx magnx fitus. 607. 30.34* Vertebrx ceruicis. 610.2. Vcrtebrarum luxati©* 624* 15. Veritatis uifum. 710*13* Verticis aperiti©. 245.7.19. Vergiliarum occafus languì / dus. 34*30* Vergiliarum obitus. 233.2. Vergiliarum cxortus. 235*22* Vergiliarum occafum qux fecuta. 415.36.417.17.469. Vergiliarum occafum qux prxcefferint. 416.23.470. Vergiliarum obitu qux ingru crint. 417*7.20* Vefica. 17*31* Veficx ftrangurix medela* 465.1* Veficx affeftx figna. 242. 36. Veficx Ixfionem mors fecu/ ta. 427*33* Veficx prxfcitum.520,30. 530*53*36.559*'5*54i*i. Veficx morbus peculiaris • 530*39* Veficx uenx. 610.37. Veficx hulceratx fignum. 5«3*29*5i4*7' Vcùcz fcabiofx fignu. 514. 2. Veficx calculofx fignum • 514*4* Veficx uicinorum dolorum fignum. 5i4*5* Veficx ortus. 591*37* Veficx calculi. 600.23. Veficx anguftia foeminx qd faciat. 671.59. Veftiti curfus. 229.30. Veftitus libum. 325.4. Vftio qbus còferat. 444.13. Viftusbarbarorum. 9.11. Viftus inuentio. 9.16. Viftus intempeftiui noxa.9. 29. Vittus differentia. 11.5. Viftus mutati affettio. 11.13. 13.250.3.16.22.27. Viftus Scytharum. 33.11. Viftus morborum uariorum caufa. 200.25. Viftu contrafti morbi mede la. 200.26. Viftus fubtrafti opportuna • 200.36. Victus ratio. 203*3*22. Victus corroborans,autcon/ tra.205.32.227.15.25.33. Victus quid. 204.3.26. Victus principium. 205.10. Victus uariatio. 206*5* Victus uehiculum. 206*13* Victus commutati©. 207.1. Victus obferuatio. 207.17. Victus furdi. 464.53. Victus pituitofi. 343.22.349 9.30. Victus diuerfis naturis accom modatio .214*11.25.36.21;. 1*6* Victus uarii prò uariis inge / niorù teperamentis.215.33. 216.7.16.24.23.34.217.2. Victu ìncurabilis. 21^.26. Victus fingulis anni tempori bus accommodus. 535.22. Victus hyemalis. 217.27.232. 25- Victus uemus. 217.29.255.3. Victus xftiuus.217.35.253.23. 583.24- Victus autumnalis * 217.33. 254.1. Victus prò corporis habitu/ dine.213.2.5. Victus prò xtatis natura.2i3» 5*7* Victus foeminarum. 219.7. Victus ructantium.2i9.24* 256.15.29. Victus fiticuloforum.219.23. Victus opportunus. 251.23. Victus perfcribendi difficul/ tas. 251.23. Victus medicina inplenitatc 276.15. Victus morbi ex plcnitate « 254.51.235.16.29. Victus Diarrhici, Si diffente rici* 256*7. Victus hoctu plenitate excer nentis. 237.2. Victus defidiofi. 237.9. Victu s iieterici.257.20.465. 22. Victus tabefcenris* 237.4. Victus putrida excernentis. 233*12* Victus febricitantis. 243.27. 259.15.17.19.50-256*55-258 31.260.21.32.161* 16*19$* 30. Victus prò diuerfis infomnio rum uifis. 570.24.57u5.il* 16.19.23.39.572.10.17.23* 27.573«5*8*i2*i6*20* 574.5. Viftus ftercusuométis. 233. 39* Viftus matutino tepore hor / rentis. 239.12. Viftus horrétis,& febricitan/ ris. 239*21. Viftus prò multis fomniorù uifis «241.37.242*31.11.14* 24.34.37*40.243.4.13.26* 29.35.40.244.2.5. Viftus mutati medela.250.1u 251.19.263.11.27. Viftus enormis affeftio • 251* 4* Viftui fenfim affuefcendum. 253*3. Viftus e prxcordiis laboran/ tis. 160.7. Viftus e putmone laboran / tiù. 26u25.293.26.294.17. 295.5.16.24.34.296.6.297 10*23.542.15*59* Viftus e neruis bborantis • 262.27. Viftus aquofis poculis labo/ rantis. 263.19. Viftus biliofi. 264.14* Viftus hydropici.264.22.25. 27.265.23* 550.36* 35«* 23* 435.23. Victus obferuatio potiflìma in morbis grauibus. 264. 37. Victus uentriculo affecti « 264.14.27.265*12. Victus hae monoici. 265*37* Victus e fpina laboratis*296- &6. Victus habante laborantis. 299*20* Victus pituitofi. 301.1. Victus hepatici. 352*40* Victus e rhenìbus laborantis. 346*36*347*15. Victus lienofi* 354*7* Victus arcuati. 355*38* Victus ftupentis. 357*'8*358* 22.359*7*«5* Victus iynarthici. 257.3.253* 24* Victus phtifici.344.u30.345 2.12* Victus morbo nigro laboran tis. 301.40. Victus pleuritici*26i.25*308* 23.343* 13.20. Victus qualis phrenetico prò fuerit. 432*8* Victus xgrorù ♦ 238*33.249. 27. Victus mali craffi.361.22.362 30. Victus ifchiadici* 363.15.34. 53.564.2. Victus exficcantes. 335.26. Victus humectantes. 335.21. Victus conuoluulo laboran / tis. 360*11* Victus diuerfitas. 625.2. Victus mala. 583*i5*587*7. Victus deprauati nota .566* 26. Victus a balneo redeuntis • 695*27. Vininoxa. 16.26. Vini graueolentia fugienda. 26*19. Vinum conceptui idoneum. 99*23*i37*7*i9*2i* Vinù generaturo aptù io©.». Vininutrimentum* 205.17. Vinorum naturx. 225.9.15.13 2o.i55*i9*27*53*52i.i4. Vini differentia. 337*38*533. 1.5 z*n» Vinum mulfum. 254.16. Vini hauftu febricitanti quid acciderit. 413*31» Virum femine utriufcg fexus participare. 44.59. Viri robufti femen. 44.40. Viro generaturo quid opus. 98*«2* Virilis prolis caufa. 45.12. Viri cur aliis magis q5 aliis iuncti foeminis generent. 45*19* Vir coitus frequétia falacior euadit. 53*29. Viro alterutrius fexus genera di caufa quid agendù. 100. 14. Virum magis quam foemina coitu titillare. 44.22. Vir carne folidior quam foe/ mina. 105.6*19* Viro cur menftrua non necef faria. 105.20. Viri natura. 215.14. Virorum e loco contagiofo morbus. 675*12. Virilium cafus. 615.16» Virilium puftulx, 514.9* Viris unde frigus incipiat. 440.40.441.3. Virgx cornex. 643.13. Virgunculx e méftruis furen tis medela.63*9.ioi.53.i96. 3i* Virginis infanix medela.67. 2u25.196.10* Virginu uulux mcd. 69.17. Virginis uulux Virginis uulux calculofxme dela. 92.1. Virilium uitia unde. 491. 3* Virorù auftio, Si imminutio 227*13. Viros augentia. 335»7*40»337 34* Vigilix affeftio* 253.16.522. 3* Vigilix mala.520.7»526.6.7. 561*7* Vigilantiù affeftionis difeuf fio. 560.13. Vigilantium prxfcita.527 * 2. Vi fus facultas. 229.5. Vifus hebefeentis caufa.279. 35- Vi fus curandi procraftinatio quid faciat. 230*1. Vifus corrupti figna* 575.13- 15.20» Vifus corrupti curatio. 575. 1g.35.577.29. Vifus caufx. 59^*5*8* Vifus pabulum. 488*5* Vifus corruptio* 433.7.25. Vifus impedimenta.433.24. Vitiliginis caufa. 334.-13.559. 32. Vitiliginis medela. 176.10. 399.13. Vitiliginis prxfcita. 556. 23* Vifcerum glandia. 434.3. 435.6. Vitxfons. 386*19* Vitx fontes humanx. 602. 16. Vita quibus conftat. 199. 40» Vmbra quid faciat. 223.15 • Vmbilico fpiritum duci .57. 11. Vmbilicus pueri cum labore nati qui refecetur.97.15.20 Vmbilicus collo partus obuo lutus quid faciat* 195*15* Vmbilici palpitati©. 451.36* Vmbilici dolore quid fequa tur. 511.16* Vmbilici natura» 65.19. Vmbilici doloris prxfcitum 511.16. Vmbilici Ixfionem qux fecu ta. 472.20* Vmbilici dolorem mors fecu ta. 465.4» Vmbilici tormétorum obfer uatio. 579*-9* Vnguium ortus. 52.4.594. »9* Vnguium fpiffitudinis caufa. 52.7. Vngucs cum feetui defunt* 95*39* Vnguium tuberculi difcufllo 400.50. Vngula rnulx contra proflu/ uia. *77*4* Vncia. 69^*19* Vncix nota. 699.52. Vncia piperis. 499.29* Vncia quid.700.22.701.3. Vncix diuifio. 701*10. Vocis interceptx figna* 261. 5.363.34*569*2. Vocis interceptx caufa»36§* 32.369*4. Vocis ratio. 324.27. Vocis repente amiffx repara tio. 3*93.31- Vocis conuulfiòe folutx affé ftio. %99*i<$* VoCÌS UÌS. !<)<),ly Vox calidi ,& contra. 442* 36. Vocis notx.446.34.535.37* 563.2.19.10* Vocis impedimentum.453. 33* Vocis caufa. 596 ♦ 20 • 30 « 37* Vocis clarx loca efficientia. 674.23* Vocis raucx loca efficientia. 674.33. Vomitus plenitatis remedia. 358*3u Vomitus quibus conferat* 216.6.439.24. Vomitionis prxceptio. 129. 24.213.2L33-32.25.343.22 23*352* 53* 399* 7* 400.19. 504.10. Vomitus caufa. 273.20. Vomitus cerebri. 230 * 13, 35* Vomitus affeftio. 223.20. Vomitus cruenti caufa. 231. 11* Vomitio biliofa. 233.21. Vomitus nigri caufa. 301.17. 448*32. Vomitus parux guttx diui/ fas. 301.34. Vomitusoletarii caufa. 391. 7* Vomitus medela. 400*29. 520.27. Vomitum fanguinis mors fez cuta. 450.37. Vomitus biliofi caufa. 450. 29. Vomitus biliofus In modura oitelli. 45i.i?. 1^.1*9.14^.^.4.21.33.1^7 Vulux durefcentis cancium Vomitus quales mors fecuta. 15.174*2*182*21 «83* 21.516. inualefcens. 76.11. 463*10,16. »4* _ Vulux ftrangulantis caufa. Vomitus qd fecerit.468.39. Vulux hulcenbus inflame / 76.6. Vomitus reciprocano. 500. fcentis affeftio. 103. Vulux ftrangulantis mede// 2;. 6. la.75.26.76-ii.79*5* Vomitus fanguineus. 520.26 Vulux hulcerum notx. 119. 14 • 88 • «7 • 89 ♦ »9 • 9° • 9* 52:.lo. 6. m 157*26.173*55 • 179*5* Vomitus prxfcita.523.10.13* Vulux puerperx hulceratio. 37.39 ♦ >8o • 7 *lo* 132.19. i-*532*53*555*26.564*6. 120*17* J8,3'2!" ■ r Vomicx caufa. 252.14.262. Vulux hulceratx figna. 127. Vulux ftrangurix caula. 107. ,7. I5*i28.9.i23.56.338*34* ,29 13.116.23. Vomicx curatio.262.4.47»* «3* Vulux ftrangurix notx. ,. Vuluxhulceris curandi mo/ 157.23.179. ì*i$o*iq*i66* Vomicx laterarix caufa. 274 ra quid faciat. 164* 14. 3. 24. Vulux humeftx figna. 63. Vomicx pulmonis caufa. Vulua extra pudenda proci/ 32. 273.13. dente. 166.25. Vulux humeftx medela* Vomicx pulmonis medela. Vulux inflammantis mede/ 75 * i> .112.13.25. 296.35. la.70.17.71.30.72.7.75. Vulux lubricantisnotx. 36. Vomicx interioris figna.292 40*79*53*85*9*88,M 25*27 23. 20. 124.5.142.12.153.2.37.171*5. Vulux lubricantis medela. Vomica pulmonis hydropis 172.22.30.173.1. 36.29. generatnx. 350.3. Vulux inflammantis notx. Vulux biliofx curatio.i 12.16 Vomicx prxnotio. 529.13. 70*i5*7i*24*37*85*9*,22*i7* 142.23* S30.25. 172.16.153.30. Vulux pituitofx medela* Vomicx utro latere digno/ Vulux puftulatx medela. 74, ••. 39.29.114* 13.124. no. 529*17- 72.21*33.14.90.7.173-2. 40. Vomicx cogniti©. 529.22. 19. Vulux pituitofx figna. 74*3 Vulux procidentis notx. Vuluis puerperarum inflam/ 114.33. 69 . 20. 31.166.3.171.34* matis quid profit. 120 . Vulux conceptui aptandae Vulux proadentis medela. 24. medela* 39 .3 . 95 * 69.25.35.39.31*55.160.20. Vulux puftulatx notx.72.12. 14 . hi . 15 . 169 • 19 • 165.12.33.166.3-7* «67* «5* 173-4. 174 ♦ 35 • 137 • 36 * 133 * 17.52.168.6.169*56*171*57* Vulux durefcentis medela. 2 . 36 . 139 * 32.33.195. 173*40*130.57.194.12*20* 75*4*67.12.34.1.19. 34.39. 195.27.101.40. ii2.33*i63*i3.25.34.39»i7o* Vulux aptandx figna. 39.1. Vulux hulceratx medela. 3.131.37. 113.55. 71.34.37.34.33.34.90.1*3. Vulux durefcentis notx. Vulux profluuii affeftio* 95.23.i04*39'n7*23*i23 10. 75*2.33.23.34.4.163. 73 . 35 . 73 . 27 . 39 ♦ iu13,114.29.127.21.123*15. 12 . 23 .23.169.39.516. 39. 40.i29*io.i6.i50.4*33* 141. 2u Vulux profluuii medela. Vulux coxendiccm 73* 40*90*13*7 8*2f# 101.16. 150*34*124.24.155.11.154.24 155.19.156. 14* 24.157.2O. 170.26*176*39 «177.U6.173. 7.190*2.501.35 *5o3.i2* Vulux coxendicem petentis medela . 70.3773.3* 163.21* 164.6.21.516.12. Vulux lumhos petentis cura/ tio.73.io.73.3-.59.27.179. 29. Vulux profluuionum diuer/ fitas. 503.14* Vulux ficcefcentis medela* 76.9. Vulux figna concipere non ualentis* 111.1* Vulux concipere non ualen/ tis caufa. 111.3. Vulux concipere non ualen/ tis medela* 111.3. Vulux coftas petentis mede/ la. 34*'9* Vulux uentré pererratis me/ dela. 86.31. Vulux caput petentis mede/ la* 86.33* Vulux crura petentis mede/ ta. 37.2* Vulux fedem petentis mede la. 37.35. Vulux cor petentis medela. 88.20.179.25. Vulua iecur petente.107.27. 153.14* Vulua ueficam petente. 69*9 107.52. Vulux hydropicx affeftio. 33*i7'i73*24*56. Vulux hydropicx medela. 83*i9-28'84*i.i25.23.37.i73 50.i46*35.,78*2i*30. Vnlux hydropicx fignum. 33.23.125.3.52. Vulux hiantis notx* 72.30* •86.11.171.13.19. Vulux hiantis medela.71.34. 36.13.146.1*171*17* 29.32. Vulux inferiora petentis me/ dela. 145.14.165*5* Vulux prxcordia petentis* 158*4* Vulux nafum petentis mede/ la. 79.7* Vulux iecur petentis mede/ la. i58*'8*29* Vulux ilibus hxrentis mede/ la. 75.20* Vuluis compaftis medela. 75*34* Vulux claufx medela,34.36 39*i5.i70*9*39»i7u3. Vulux obliquatx medela* 85*5* Vulux turgentis medela. 35* 25.503.10* Vulux conuerfx medela. 35. 34* Vulux titubantis medela. 36.2. Vulux naufeabundx . 37 « s* Vulux contumacia medela. 87*37*88.25* Vulux prxclufx fignum. 170.37. Vulux uentofx medela. 34. 26.114.32.174.12.26.179.52 135.26.193.6. Vulux olidx medela. 33. 3i* Vulux collumeli ferx mede la* 88.5ui85*3i* Vulux copiam prorumpen/ tis curatio. 39*23. Vulux partu menftruo per/ dito curatio. 74*52* Vulux menftrua uexan tis me dela. 179*31* Vulux lotium ut Afinx fun/ dentis curatio. 7 5* 19* Vulux fruftulatx medela. 171.9. Vulux cruentx medela.176?. 37*177*30. Vulux fuperiora petétis me la. 179.1.14. Vuluarum morbi uarii. 105. 24.164.23. Vulux affeftx medela. 90* 29.77.15.68.37.30.15.164. 33.163.2.172 ♦ 34.172.57. I79*55*i82«23*55*i^3*20.502 21» Vulux mala unde. 176.27. Vulux eieftio unde. 91.11. Vulux correftorium. 91.15. 159*5* Vulux conuerfx medela. 106.24.502.36. Vulux facilis conuerfio.io7. 17. Vulux inuerfx caufa. 103.32. 111.20. Vulux cruentx affeftio. 73. 26.104.12. Vulux prxcraffx medela. 111.29. Vulux fcetum non capientis affeftio. 115.14. Vulux malx fitx medela. 114*5* Vulux defluentis medela. 166.54* Vuluxtumefcentis medela. 166.37. Vulux tabidx medela. i66. Vulux medicamelaualidio Vulnerati inteftinacuratio. 40. ranocere. 100.5. 400.3. Vulux ucrmiculorù eicttio. Vulua perflataconceptù mi Vulnerato tibiam quid acci/ r5»3<;. nitare. 57*39* derit. ^ 4i4»5* Vulux fordiumeieftio. 131. Vulux tencllx. 57*30* Vulnerato mamma quid ac/ 15. Vuluarum fitus. 59.23. ciderit. 414*17. Vulux puerperarum medela. Vulux multi perarum ♦ 59. Vulnerato caput quid accide 71.19.93.32.162.4.117.17. 24. rir* 4|4*25* 2;.29.iio.i7.ii.i5o.!9. Vulux grauidarum quando Vulneratusab equo qui eua Vulux morborum omnium conualefcunt. 61.27* ferit. 427*24. medela.132.57.135.1* Vulux tumorem quid fequa/ Vulnerato ab equo uftio in/ Vuluam quid fiftat Si pellat. tur* 457*3« noxia. 427*24. 79.1:. Vulux auerfionem mors fecu Vulnerato hafta quid fa / Vulux affettx prxfcitum* ta. 473*25* ttum. 428*51. 515.54. Vulua. 17*52* Vulneratus capite ignoratio/ Vulux morbofx fignum.516 Vulua geminorum caufa.ii5. ne Hippocratis periit.429. 26. 37 39* Vulux os claudentia . 100. Vulux altrinfecus uerfx me/ Vulnerum formx diuerfx. 13. dela. 165.17.23. 665.34. Vulux anguftx affettio. 103. Vuluarum omnium remediù Vulnerato anchora quid acci 29* 37*20. derit. 430.25. Vulux carnofarù purgatio. Vulnerum fciffurxuarix.665 Vulneratus poft fex annos 110.11. 2. edufto fpiculo euafit. 431. Vulux partum perdentes.114 Vulnerum curatio. 22.11.354. 22. 33.174.34. 23.446.35*677.4* Vulnerati fagittainteritus. Vulux purgatio immortuo Vulnerum militariù curatio. 431.27. partu. 137*13* 22.20. Vulnerati telo fupercilium fa Vulux prxtortx medela. Vulnerum fequelx* 263. natio. 431.29. i6<.5li67.5. 12* Vulnusuerticismors fecuta. Vuluarum metu obmutefcen Vulnerum obferuatio. 263. 431.29. tium medela. 163.1. 25. Vulneratoanfe fé pilo quid Vulux capitis dolore nigrù Vulnera quota conferuefcat. acciderit* 432.52. fundentis medela. 175.12. 513*26. Vulnerati capite mors* 452. Vulux fngefcentis medela. Vulnerum mala. 319.23. 23. '7^i8* Vulnus refrigerantia . 334 . Vulnerati! iecur mors fecuta. Vulux auerfio. '34*15* 29. 432.53. Vuluarum purgatoria.77.36. Vulneribus inflammatis incò Vulnere digiti enettus* 434. 78*5* 79*2* 100.52.101.22. moda. 354*55- 5* 140.50.590.27.599*14* Vulneri replendo carne con/ Vulnere digiti quid paffa. Vuluam lenientia. 170.15. uenientia- 334.37. 434.1». Vuluam omnium foeminx Vulnere profluente quid agé Vulneratus talo quid paffus. moiborumcaufa. 502.16. dura. 399.6. +H,l6. Vulneratx cerebri Vulneratx cerebri membra / nx nò coalefcunt. 488*'4* Vulnere pectoris mortuus. 455*50* Vulnerato tergum quid acci derit. 435.58* Vulnere frontis mortuus. 435*40- Vulnere uentriculi cnectus. 436.5. Vulneratus crure conualuit. 440.5^. Vulnerati capitis fuppuratio. 442.iu Vulnerum repullulatio. 443. 40* Vulnere iecoris extinctus. 458*52* Vulnerato fagitta acuta quid acciderit. 453*27* Vulnere capitis extinctus ♦ 4^8*52* Vulnerati adaptatio.604.9. 14* Vulnerati functio. 604.26. Vulnerum ligandorum mo / dus. 605.4.12. Vulnerum oracula * 606.9. 673*9* Vulnerationis fine infiamma tione affectio* 603.14. Vulnerum fyderationis caufa. 653.26. Vulnera capitis nulla còtem/ nenda. 665.5. Vulnus cutis periculofum. 665.4. Vulneratx caluarix periculù 663.9. Vulneratx cerebri funiculx periculum. 663.10* Vulnerati capitis obferuatio. 663.12. Vulnerati uerticis periculù. 664*6* Vulneratorum tempori! peri culum. 664.17. Vulnera capitis plus minufue mortifera. 664.24. Vulnerum tela contyderanda 664.31. Vulnus periculofiffimù .664 39. Vulneratio caluarix.664. 40. Vulnerum fciffurx uarix . 665.2. Vulnerum capitis fecandorù ratio. 663*19*22. Vulnere non còfpicuo quid facere debeas. 663.31. Vulnerati cerebri membranx curano. 669.35. Vulneratumos quomodo ci tofanefeat* 670.13. Vulnerari puerorum offis cu ratio. 670.21. Vulnerum capitis figna mor ri fera* 670.25. Vulnerum fpafmus. 670.57. Vulnerati capitis matura cu / ratio. 671.1. Vulneratorum uultu tumen / te curatio. 671.4. Vulnera capitis terebradi lex 671.15.27. Vulnerum mala nò ftatim co fpicua. 665.7. Vulnerum formx diuerfx. 665.54. Vulnera terebranda • 666.3. Vulnerati oflìs affectum fpe / cillonò deprehendi. 666* 22. Vulneratorum e lapfu offium affectio. 666.32. Vulnera telorum in capite • 666^6* Vulnera teloni uaria. 667.2. Vulnerati plus minus uè fi / gna. 667.16. Vulneris in futuris dignotio • 667.19 • Vulneris futurarum fallacia. 667.29. Vulnerati capitis curatio * 663.6. Vulnera capitis qux fecùda* 663.9.14. Vulnere cruris flatus malus. 677.16. Vulnerum inflamationis inhi bitio. 677.17. Vulneris emplaftratio. 673. 33.677.24. Vulnerum rotundorum cura/ rio. 673.23* Vulneris eryfipelati curatio. 678*25*679*i3* Vulneris tumore quid fequa/ tur. 678.26. Vulneris uaricofi cancroiiqj curatio. 673.53. Vulnere lateris extinctus . 4^3*37. Vulnerato in tergo quid prò fuerit. 459*3 Vulnere frontis interemptus. 459*^* Vulnera medicamen non pò feentia* 677.26. Vulneratx carnis curatio. 677*27* Vulneri recéti quid condu/ cat. 677.30. Vulneri! a fanguinis fluxu cu ratio* 677.34* Vulnenbus uentris purgati©/ nem conferre* 673.^. Vulnenbus tempora dcmen/ tiora. 673.1; Vulnerum bona curatio quid faciat. 678.1;. uulneris cicatrices caux • 673*i7* Vulnerum diuerfbrum cura / tio. 549.27.673.20. Vulneris purulenti affeftio. 272.14.274.3». Vulneris recrudefcentis cau / fa. 274.37* Vulneris contraili affeftio. 275.13. Vulnus offis mors fecuta . 459*«2. Vulnus tibix mors fecuta. 459*52» Vulnerati cubiti affeftio * 464.22* Vulnus umbilici qux fecuta. 472.20. Vulnere uitiatx carnis fignù. 679.2. Vulneris phagedxnx fignù* 679*5* Vulnerum tumoris curatio. 679.6. Vulnus purgantia. 679.9. Vulneris circumflammati cu ratio. 679.15. Vulneris coagmentandi me/ dela- 679.15. Vulneris purulentix reme / dium. 630.17. Vulneris fupeiflux carnis medela. 630.31. Vulnerum caua complentia. 630.34. Vulneris medicamentaeon / glutinantia* 68U20. Vulnus ficcantia. 68i*5i* Vulnerum uetuftorum reme d'um. 631.40. Vulneris cicatrices honeftan tia. 682.6* Vulneris in tergo remedium* 632.39» Vulnere peftoris mortuus. 475*10. Vulneratorum offium cura / rio* 627.16. Vulnera non coalefcentia. 513*11*17. Vulnerum anno non coalito/ rum affeftio. 519.3. Vulnus cerebri comitantia. 519.9. Vulneratorum coalefcentia. 520.15. Vulneratx caluarix curatio* 497*37* Vulneris recentis curatio. 498*57* Vulnerum prxfcita. 476.11. 498*6.517.29.513.9.547. 30.543.2.22.29. Vulnerum prxdiftio qui co / paranda. 547*9* Vulneratorum differentia. 547*37* Vulnera omnia effe lethalia. 548*4* Vulnera medicanda ,aut fez cus. 543.15.19. Vulneratorum percunftatio. 543*38* Vulnerum tumores diuerfi. 596.55.56. Vulnere graui mortuorum te ftificatio. 54^ 9. Vulnerum capitis prxnotio. 548*32*549*2*8*i3. 597*32. 34* Vulneris articulorum prxfci ta. 549.19. Vulneris neruorum prxfcita. 549.21.25.32. Vulnerum cubiti prxfcita. ^49*32. Vulnerum tergi prxnotio. 549*34* Vulnerati cerebri prxfcita. 565.5. Vulneratorum offium prx/ fata. 565.3. Vultus prxnotio. 553.59* 566.26* Vux ftrangulantis medela. 327*17* Vux uolfellx. 21*52. Vua. 226.57. Vux caufa. 235.1. Vux figna. 237.52. Vux medela. 237.55. Vulpina caro. 224.5. FINIS, R E G I S T R V Ivi. A B G O £ F. ABCDEFGHIKLMNOPQ^RSTVXYZ, AA BB CC DD EE FF CG HH II KK LL MM NN OO PP QC^ RR SS TT VV XX YY XX* AAA BBB CCC DDD EEE FFF GGG HHH III KKK LLL MMM NNN OOO PPP . Omnes terniones prxter F duernionem Si PPP q'nternionem* V -N HIPPOCRATIS COI LIBER PRIMVS DE ARTE QVEM M.FABIVS CALVVS VERTEBAT. S Vnt nonnulli qui hoc Artem effe duxerunt, cxteras artes dehoneftare ♦ quod putarunt, quod<$ ego fentio, non fé/ q^ ^ cerunt, fed quales effent, demonftrauerunt. Mihi autem " hoc artem effe uidetur, quid nouum inuenire, quod qui/ dem optimù fit, hoccg effe fapientix officium, opusue, quxcg perfetta non funt, perficere ♦ Malis autem uerbis aliorum inuenta uituperare, ars non eft, cum prxfertim nihil melius faciant, excogitentue,fed tantum dottorimi, fapientiumcj} inuenta apud rudes calumnientur. quod fa/ pientix officium non eft, prudentixue, fed eft potius naturx demonftratio,uel artis ignoratio,atechniaue * Solis enim artis ignaris huiufmodi res conuenit, cum quidem cupiant, poffint autem nullo modo prx malignitate, uitioc£ eo peruenire, uti aliorum benefàfta calumnientur, uel fi non iint rette fatta, reprehendant* Hoc autem modo homines in cxte/ ras artes inuehentes, irrumpentesue,hi compefcant, qui poffunt, hicg quibus hxc res curx eft ♦ Prxfens autem fermo contra eos eft, qui hoc modo medi/ cam artem lancinant,uituperantue. qui audenter locutus eft propter eos, qui carpuntur, uituperanturue, contra uituperantes* fin autem abundat propter artem cui opitulatur, potentior erit propter fapientiam, qua adiuuatur,in/ 0 ... ftituiturue* Mihi quidé hoc omnino,& in uniuerfum uidetur, nullam effe ar/ ÌM,afpic[tQ. tem,qux non fit & uera,procul enim a ratione eft,& abfurdum,quid eorum, qux nonfunt,putare effe.Nam fi.quis earum rerum,qux non funt,fubftantia aliquam non uideat, pronunciabit ne ea effe ? Si nancg uere uidere nò eft ea, qux non funt, tanquam fint, non uideo,qui cuiquam in mentem ueniet effe, qux non funt,tanquam qux funt.Qux enim funt,mente percipere,& oculis cernere licet,fed qux non funt,nò xque percipiùtur. fi quidé qux funt,fem/ per percipiùtur & uidentur,qux uero nò funt,nec percipiùtur,nec uidentur. Demòftratx uero iam artes percipiun^nulla^ eft,qux non ex aliqua fpecie, Si forma uideatur. profefto puto Si nomina, propter fpecies & formas eas Nomina quomo accepìffe.prxter rationem enim eft, faftuqs non facile, fpecies,formasue de do impo/ua. nominibus putare ortas effe .Nomina enim naturx legibus conftituta funt, fpecies autem Si formx ideaue, non funt legum ftatuta, fed germina,blafte/ mataue.Hoc autem,fiquis ex his,qux ditta funt,non percipiat,clarius in ex teris edocebitur* Medicinam ergo (nam de ea mihi fermo eft) primi! de/ M'&ù»' j«/V. monftrabOjdefiniamuejquemadmodumfentiOjMedicinamjletricenueeffe, labores,doloresue languentium penitus amouere,morborumc£ uehementias retundere, nec eos aggredì, manusue illis admouere, qui iam a morbis uìtti Medicina mala funt. fciantcjj omnes medicinam mala omnia tollere non poffe * Qux igitur oìmi* m*f A II DE PRISCA ME D I C I N A Quatemts medi citid non probe tur. Species tdofue fortuna: nuda. Medicis noftten tesno negatpof fé Jìmari. Qui fine medi eìs ftnantur, ali qna re fmantur. Atechma. poteft facete? de hoc enim mihi pofthac fermo erit, quin & in artis demon/ ftratione,iimul rationes,fermonesue eorum, qui eam reprehenfione dignam effe cenfent, refutabo, tollamue, quatenus fefe quifque fatturum quid pu/ tauit. Sermonis ergo principium ab ea parte mihi erit, quam omnes ueram dicent effe, quod aiiqui eorum,qui curantur per medicinam,fanantur.quod quidem non omnes, hac parte medicina damnatur.quiqs deteriora fumunt, hoc dicunt,propter eos qui morbis tolluntur, Si uincuntur, ac eos,qui mor/ bos euadunt,fortuna non arte euafiffe ferunt. Ego autem ipfe fortunam pe/ nitus non priuabo,nam morbos male curatos, malam & aduerfam fortunam nancifei puto,qui autem bene curantur, fecundam.deinde qui poffunt in his quifanantur, quid aliud caufari, quam artem ? fi quidem ea utentes ,ac ei obtempeiantes fanì fatti funt,fpecies enim,Idosue fortunx, & forma, fìgu> raue,nuda eft, Si non clara* quam cum fefe arti còmiferunt, uidere, & confi/ derare non potuerunt, nolueruntue ♦ Quare non eft, quod eos conualuiffe, fortunx acceptum ferant,fed arti médicx. Cum enim fefe arti ipfi conmife/ runt, Se crediderunt,tunc eius formam, figuramue^ fiue fpeciem, idofue fpe/ ftarunt, & uiderunt, perfeftiqj operis uim nouerunt.Dicet certe hic qui con tra differit, plurimos iampridem languentes nullis medicis ufos conualuiffe. Quod non nego, nam mihi'fieri potùiffe uidetur, uti hi qui nullis medicis uterentur, in medicinam incurrerent, non tamen quid reftum, Si quid non reftumineaineffet,uiderent,prxfertim fi fefe curantes in eam incurriffent, quam li medicis ufi fuiffent, nafti fuiflènt. Hocqs tamen magnum argumen/ tum eft, Artem effe,& quidem magnam,cum appareat, Si eam non putantes effe,per eam effe feruatos.Nam omnino neceffe eft, languentes, qui medicis ufi non funt, fefe fanatos aliqua re fcire,& fateri, quid uel faciendo, uel non faciédo.nam aut inedia ufi funt,aut fatietate,plenitateue,uel plurimo potu, uel liti,uel balneis,uel illuuie,uel laboribus,uel quiete, uel fomno, uel uigi/ lia,uel horum omnium perturbatione, & permiftione cum ufi fuiffent,con/ ualuerunt,quidque piurimum & iuuauerit, Si nocuerit, neceffe eft eos feire. Nam nò omnis fatis diffinite cognofeere poteft,qux iuuent, quxue Ixdat, fi nanqj qui xgrotauit, feiret laudare, uel uituperare, fiue cognofeere medi/ caméta,cibariaq3,per qux conualuit,hxc omnia medicinx,artisue medicx effe inueniret, tamen fi qux prolata funt, uti prodeffent,lxferunt, teftantur ea artem effe ♦ nam qux profuerunt, quod rite prolata funt Si data, profue/ runt, qux uero lxferunt,quod non rite data funt, Ixferunt.nam ubi reftum, &non retti! locum,& terminum utrun<$ habet, quomodo hoc ars non erit? Nanq? illud non artem,atechnianue duxerim effe,quod nec rettum, nec non reftum habet. quod autem alterutrum, Si utrunqj habet,quo patto non erit artis opus * fed potius non artis, atechniasue . Prxterea fi quidem folum ex medicamente purgantibus,& fiìtentibus medela cóftaret,& hoc medicinx, mediconi^ LIBER PRIMVS* IH medicorumcg tantum effet, hic meus fermo caffus, & non ualìdus effet ♦ Nunc autem uidentur medici,qui maxime laudantur, uiftus ratione,qui/ bufdamcg aliis rebus curare,qux nunquam quis non modo medicus, fed ne rudis quidem, cum hoc audiret,non effe artis diceret ♦ Cum ergonihil, nec in oprimis medicis,nec in medica arte inutile fit, fed plurimis qux nafcun/ tur,& qux fiunt,fpecies Si formx,ideaue medelarum,& medicamentorum, nò eft quod quifquam eorum qui fine medicis conualuerunt, fponte fua fa/ ftum re uera dicat, nam quod fponte fit, non comparet ♦ quicquid enim faftum eft, cur faftum fit, Si quo modo deprehenditur, quod autem fua fponte faftum eft,non uidetur fic effe, rec# ulla conftare,fubfiftereue,fed no/ men tantum habere. Medica autem ars cur,& quomodo fatta fit, deprehen ditur^ quibus rebus conftet* His uero, qui famtatem,fortunx non arti me/ dicx acceptam ferunt,quis hxc poffet dicere.Qui autem in mortuorù cala/ mitate artem tollunt,& eleuant, miror quanam fatis digna ratione mouean/ tur, uti non potius hoc mortuorum intemperantix dedant, quam pruden/ tiam exercentium medicinam caufentur,& accufent,tanquam in medicis tan tum infit non expedientia mandare,in languentibus uero non infit mandata prxterire, quinimo uerifimilius eft languentes nolle, Si. non poffe medico/ rum mandata exequi, quam medicos non expedientia mandare ♦ Nam qui Tana mente, fanocp corpore languentibus manus admouet, fecum prx/ fentia, Si prxterita reputat, Si confiderat, uti dicere poffit cur langueant, Si qux abegerit * Languentes uero nec cur langueant,nec cur non langueat, fciunt,nec ex prxfentibus,prxteritifue uentura prxnofcùt,nec cur ea facere iubeantur,qux medici mandant* prx fentia quidem dolent, fiiturum 93 me/ tuunt,fed tamen morbo pieni, cibariis uacui,potius ea captàt,qux placent, & morbum augeant, qua qux falutem, fanitatemue parent,non quod mori cupiant,fed quia malum ferre nequeunt.Quid nam ergo potius credendum eft,hos ne fic habentes potius ea racere,qux medici mandant,an ea,qux nò iubentur i uel medicos his, qui fic habent,iicuti dixeramus, qux non expe/ diat,mandarc,par eft Si uerifimile non ne magis hos màdare qux expediat* hos uero prxuaricari, cum obtemperare non poffint, tametfi fciant, nifi pareant,mori jpoffent,cuius rei caufas,qui non rette ratiocinantur in eos qui nihii in caufa iunt,reiiciunt,authores uero liberant. Sunt prxterea nònulli qui propter eos,qui nolunt iam morbis fuperatos,deploratofue curare, me/ dicam artem damnent dicentes, quod ea qux curant, per fefe fanarentur * qux autem auxilio egeant, non tangunt,cum oporteret^i quidem ars effet, omnia xque curare.Qui auté hxc dicunt,fi medicis uitio dauent,quod hxc dicentes contemnunt, tanquam infanos,merito magis uitio uerterent,quam qui hxc damnat.Si quis enim in his arte damnat, ubi non eft ars,nec potete iugare^uel natura,qux fuapte ui non poteft, poffe cenfeat,magis infanus eie A ii Medicamétapur gdtia,etfiftentia non fatis funt ad comalefcentiam. Medica ars cur refelli no poffit. Quid contra eos qui mortuos me dicis «flignant, dicat. Quid medicus confiderei ante curam. Cur languentes non pareant. Damnatur ars medica, quia etiam cum de ploratos non curet. nu DE ARTE quam ignarus * quarum enim naturarum, Se artium inftrumenta perite tra/ ftamus, nos earum opifices effe, profiteri licet, exterarum uero non xquo modo* Cum ergo quid mali quis patitur,quod fuperet omnia medicx artis inftrumenta, non oportet putare medicina poffe tolli. nam cum multa fint in medicina, qux comburant, tamen ignis ultimo adhibetur, uritue, quin/ imo Si alia plura comburunt ♦ Nondum tamen patet num ne fortionbus minus fortia curentur, tollanturue, certum uero eft fortiflìma, ualidiflì/ maue fortioribus curari,tolliue, qux autem ignis non perficit, certum eft alia arte egere, in qua ignis non fit inftrumentum ♦ De exteris uero eadem ratio eft, qux medicam artem coadiuuant, quarum omnium dico opor/ tere cuiuf«$ fecundum accidentia ex accidentiifue, medicum uim paino/ vephratos non nis caufari, non artem.Qui autem uitio dant his, accufantue qui deploratis, rxpedit tangere, morboue fuperatìs manus non admouent,mandant,uoluntue nihìlominus & qux non expedit, tangere,quam qux conuenit, expeditue.qui hxc uolunt, Si iubent, medicis quidem nomine mirandi uidentur*qui autem arte, & peritia ualent, eos derident ♦ nam tam imprudentibus huius artis periti nec deriforibus, reprehenforibufue, nec laudatoribus non egent, fed coniyde/ ratis, prudentibus, gnarisue, quod opificum, Si artificum opera cum bene perafta fuerint Si perfefta,plena funt,pleneue perafta.Cum autem aliquate/ Quéedam arti, nus defìciunt, diminuta,deficientia prxtereadiminutauequxdam artifici/ qu*dam artifici bus,quxdam fabrefaftis, arteue perfeftis danda funt ♦ Per alias autem artes wd*. fabrefafta,peraftaue opera tempus aliud aliis rationibus demonftrabit.qux uero per medicam artem,qualiaue,quoue pafto difeernenda, quxdamprx/ Mala patentia miffa,quxdam prxfens oratio docebit. Sunt enim his, qui fatis hanc artem patte a f»nt. con nouerunt,quidam morbi non in latenti, occultoue loco politi, ne<$ multi. uti^multa"** C1U1C^ contra>& rnulti.Qux uero mala rubra funtjpuftulofaue^olore, turno reue in aperto funt,fpecie enim Si uifu,& taftu fenfum duricix,mollitudinis, humiditatis prxbent,qux9 calida,qux frigida,quorù fingulorum prxfen/ tia, uel abfentia talia lunt. Horum igitur omnium in omnibus medelas fine errore,& certas effe oportet, non uti faciles, fed quod dignofeuntur, inue/ niunturue.dignofcuntur autem non quibusuis Si iam uolentibus, fed horum peritis,qui poffunt remedia horum inuenire,qui quidem arte,& ingenio uà/ leant.quare Si ad ea qux patent,& qux non patent,ars abundet,oportet,nec ambigat.qux autem non patent,funt offa, & qux ad ea tendunt, uentriculi. corporis tsentrì Corpus enim non unum uentriculum,fed plures habet,duo enim funt,qui «*• cibum fufeipiunt, emittuntqj.Plures prxterea aiii funt, quos nouerunt,qui/ bus hxc curx funt ♦ Nam qux carnem rotundam habent, quam mufculum omnes nominant,uentriculum, finumue habent ♦ Quicquidenim non coale/ fcit,&.cohxret,carne,cuteue tegatur, cauù eft.quod fi ualet, fpiritus,aerisue completur,fi non ualet, laniei*habent quidem brachia,iacertiue hanc carne, habent LIBER PRIMVS. V habent coxx,habent furx,habent prxterea non carnofa, quemadmodum Si camofa,nam quod peftus,thoraxue dicitur, quo iecur tegitur, uentriculum, finumue habet, capitifcg caluaria, circulusue, quo cerebrum continetur ♦ tergum<5, dorfumue, quo pulmo hxret. Horum nihil eft, quod uacuum non habeat, pluribus enim perflatibus referta funt, qux poffent rette plura uafa dici, qux partim habentia lxdunt,partim iuuant ♦ Prxterea multx uè/ nx,neruic$ funt non folum in carnis fuperiori parte, fed Si offibus ipfis hx/ rentes,funt enim articulorum uincula,& ipfiarticuli, quibus concurfus iun/ fturx fé fé mouentium offium includuntur, Si inuoluuntur circuii modo. horumc^ nihil eft, quod fubfpumofum, fpongiofumue non fit, circacg fefe cellas, Si foramina non habeat, qux faniem prxfeferunt ♦ Quibus diduttis multos,multac£ dolore affeftura egreditur,nihil enim horum oculis, cuiqua uidere eft,qux occulta,^ obfcure mihi ditta funt, obfcuracp ipli arti,fiue in ipla arte cenfentur effe, non quidem quod occulta fuperet , fed fi fieri poteft, fuperatur * Poteft autem fieri, cum languentium naturx facile per/ ipiciuntur,. cognofcunturue, difquirentefc^ fuapte natura rite difquirant, ueftigentue, multo quidem labore, nec fine temporis fpatio, oculis uiden/ tur, Si cognofcuntur.nam qux oculorum uìfum fugiunt,mentis ea uifu cer/ nuntur, Si cognofcuntur * qux nanqj languentes patiuntur, cum non ftatim medicus uidet, cognofcitue, non medicus ipfe in caufa eft, fed natura lan/ guentis,uel morbi.medicus uero,qui nunquam uidit, nec audiuit tale mah!, mente,& cogitatione difcurrit,quale poflit effe.quin Si qui morbis non uifis, comparentibufue,fiue clandeftinis laborant,dicere,prxciperecg,de his mor/ bis, ipfis medicis conantur * Quod magis opinione, quam fcientia faciunt, namlìnouiffent, fciuiffentue,nunquam in eos incidiffent, quoniam eiufdem fcientix,prudentixue eft,& nouiffe morborum caufas, Si curare medicamen tis omnibus,qux uetant, prohibentue mala grandin.Cum hic igitur prxce/ ptis, diftifcj3 languentium ad nunquam errantem cerritudinem, claritatemqj rem deducere non poflìt,dubitat ne auditu potius, qua cognitu curet.Caufa uero huius tarditatis ars non eft, fed corporum natura, qux affetta corpori auxiliari cupit,ftudet tamen, Si obferuat ne hoc audacia,temeritateue potius fiat, quam mente, prudentiaue,fiue fenfu, tarditateqs potius, quam uiolenta celeritate. Hic autem fiue medicus, fi uifu,& morbi cognitione fufficiat, Se medicando fufficiet. Sinautem is in quo hoc perfpicitur,fuperetur,quod tar dius ad medicùacceflit,uel morbi celeritate peribit, abibitue. nam & fi quis ex xquo fefe uti curetur,moueat, Si accingat,prxoccupando non erit itelo/ cior morbo,qui prxuenit,& prxoccupat, propter corporum foliditatem, roburue, fiue reftagnationem, qua morbi non perfpiciuntur, in ea degunt;. Si funt,languentiumcg negligentia infidiantur, Si mfident, non prxoccupati uero cupiunt, Siuolunt curari. Quam ob rem cum quis artis facultate,&ui, A iii Loca corporis uacua. Vena, nerui quid faciayt. Quaf caufa cur noncognofcàtur morbi ftatim. Caufe morborS no ftatim cogno fcuntur. Languètibts no Jcmper credidu. Quidftudeatna tura. Medicus cu mor bum nouit,facile pellit. VI DE ARTE LI. ♦!♦ Medica ars nihil cteteris fonile ha het. Quid natura àgat,uideto. Similitudine con ftderato. Lotium magis morbos indicai. Quid proprìum artis medica. morbo clarideftino laborantem liberat, Si excitat, magis làudandus eft, Si mirandus, quam cum deploratis, impotentibufue manum admouet, quod in nulla alia arte qux extet,ineft*nam qux per ìgnem fìunt, Si comparantur, cum ignis non adeft, ceffant, cxteracg qux per ualida corpora fabrefiunt, quxdam lignis,quxdam pellibus,coriifue,quxdam pittura, quxdam aere, quxdam ferro, cxterif<£ fimilibus,qux plurima rette fiùt tarditate potius, quam celeritate,qux,cum abfunt inftrumenta, ceffant,tarditas tamé illis uti/ Iis eft, proptereacp cenfentur, Si honorantur. Medica autem ars hoc non habet,nam fiquid in purulentorum, empyonue morbis errauit, fi morbo ie/ cinoris, rhenum, lumborum, uentris, non adhibita diligenti perfcrutatione carpitur,qux omnia omnes uident, cum fiunt, tamen morborum copiam, multitudinemue adiutricem adinuenit, Si nancifcitur, uocis claritatem, tar/ ditatem, grauitatem, diftillationem, fluttiones, qux calidum ne,uel fhgidum, uel ficcum,uel humidum?Simplex enim,&unum eft,quodcùg horum.nam fi quod Ixdit, horum quid eft, fu© contrario difcutiatur opor/ tet,quemadmodum eorum fermo,ratioùe habet*Certiffimum ergo firmifli/ mumue, St apertiflìmum, cibaria,quibus haftenus ufus eft, fubtrahere, tri/ tici<£ loco panem dare, coftam carnem prò cruda, fuper his uinum pota/ re.Hxc fi mutentur, fanefcet, nifi penitus prx longo hoc nutricato perdi/ tus, Si corruptus fit ♦ quid nam dicemus huic profuiffe, calida ne, fi frigore laborabat, an contra ? Puto me plurimù ambiguitatis illi qué interrogauero prxbiturù* nam qui panem triticeù confecit,calidù,uel fngidù,uel ficcum, uel humidum fubduxit, Si abftulit. quod enim Si igni, Si aqux datur, Si tri/ buitur, plurimifque aliis permiftum, Si peraftum eft,quorum lingula fuam facultatem, Si naturam habent, qux còmifta, quxdam earum rerum,qux in his naturaliter infunt, perdunt, Si amittunt, fuperanturc£,cum aliis mi/ fcentur. Nam Si hoc profefto fcio,panem purum,uelnon excuffum,uelmul ta aqua fubaftù,uel pauca,plurimum in hominis corpore differre,coftum$ ualde,fubcrudumue.Multaci prxterea alia,fimilitercB de pulte, Mazaue,di/ cendù eft, cum maxime fingulorù facultates,uiref<33 fint,nihilo3 altera, alteri fimilis fit.Quifquis igitur hxc non profpexit, nò uideo,quo pafto hic quic/ quamaffeftuù, paffionum, Si morborù in hominé poffit uidere, cognofce/ reue, LIBER SE CVND VS* XIII teue* Singulis enim horù homines adficiuntur, & còmutantur, alteranturue, hoc,uel ilio modo.his rebus tota uita fana,uel xgra ducitur,& degitur,uel ex morbis conualefcit,quaobrem nihil his neceffe magis,aut utilius eft nouiffe* Propterea, qui hxc perquifiuerunt,diu hoc merito, neceffariocg mihi cogi/ taffe uidentur, quam optime hxe uti haberent,& quadrarent ad hominis na/ turam,quamrefpeftarunt,qui primum hxc inuenerunt. Hanccg arte dignam effe cenfuerunt, qua Deo, quéadmodù putatur,acceptum ferrent,nec iiccù* uel humidum,calidumue,uel frigidum, uél horum aliud quid, uel limile his quicquam Ixdere putauerunt, nec horum aliquo hominem egere * fed quod ualidum uehemensue in uno quoqj ineffet, quodque naturam humanam fu/ peraret,lxdere cenfuerunt,hoccg fubtrahere ftuduerunt.Na in re dulci,quod dulciffimum eft,ualentiflimum eft,quod amariflìmum,in amara, quod acer/ rimum, in acri,fingularumq3 ieri! quod uigeret, floreretue,ime fummum, Si prxcipuum effet,qux uidemnt in hominé ineffe,& eum Ixdere, nam in ho/ mine ineft amarum, falfum, dulce, acre, afperum, acerbum,lene, multaci prxterea,qux prò copia,robore,ac uigore,diuerfas uires haberét,qux mifta inter fefe, unacg confufa non patent, nec hominem lxdunt. Cum uero quid horum feparatur, fecerniturue, fuam naturam repetit, tue patet,hominem(£ Ixdit. Horum autem ciborum, qui nobis commodi non funt, fi ingerantur, Ixdùt, quorù unùquod<£ folù cu eft,falfum eft,uel amarù,uel acre,uel quid tale eft,& ualidum,& uehemens.propterea ab his perturbamur, Si agitamur, quemadmodù, Si his,qux ex corporefeparantur,excernunturue.namqux/ cùcp homo comedit,potatc£,quéadmodù eft, panis,puls, mazaue,cxtera<33, hos fapores permiftos habent,ied non fentiuntur, prxter qux ad uoluptaté, fatietatemue parantur, Si condiuntur * qux etfi piurimum ingerantur, nulla perturbati© Si exereatio eorum, qux piurimum in corpore poffunt fit.nam robur,incrementum, nutrimentumcg inde fit maximum,nulla alia de caufa, nifi quod optime mifta funt, nihileg folum habent, fed totù unum faftù eft fimplex,& ualidù* Dubito ego quidé ambigoue, quo pafto,qui hxc dicùt, artemeg ab hac uia,ad matena,hypothefinue deducunt, homines curabunt, quemadmodù proponit,fupponiturue*nihil enim his exploratù eft,& inuen tum, quéadmodù reor,hoc fuapte natura calidi! effe, frigidi! illud,uel fica! hoc,humidù illud,uel alia re comunicare, particepsue effe.Quare puto,cen feoue illos eadem cibaria, poculac^ habuiffe, quibus nunc utimur omnes* Calidum auté hoc, illud frigidum, ficcum aliud, humidù illud effe dicunt, adduntue, quoniam cu medicus quida languenti nefeio quid calidi! iufiffet afferri, cù<$ ftatim peteretur, quid illud effet,nifi ad aliquod horum confu/ giffet, nugari, delirareue uifus effet.Si uero, quod calidum eft, cafu aceiv bum,uel lene,molie,hudumue fit, Si non uehemens, calida enim multa funt, qux diuerfas inter fé uires habent, cogitandum eft, fiquid horum opus B Quidfpectarint primi artis inuen tores. Qua ualentijfis ma. Qui humores fuccìue et ftp or es fini in hominé. Q»*peiturbct. Qualis panis. puls. Mazaue. Calidum hoc,uel contra ne fit,cer tumnoneft. Quare hoc cali» dxm, illud còtra putatwr. xml DE PRISCA MEDICINA* Contraria com* mifianon ladut. Qui calor,et fri gus concipiatur. Quid per niues geiuq, emtibus eueniat. No» omnes qui rigent febre cale fcunt. Quorum morbo rum calor nonfta tàn cejfot. fit dare, &afferre, quod calidum & acerbum fit, ftringensue, leneue,&quod molliat, frigidumue fimiliter, nam frigida prxftant etiam eadem ♦ fed hoc, uti ego quidem fentio,contra cadit,nam non folum in homine,fed in corio, iigno,cxterifq3 plerif<£ aliis,qux minus quam homo fentiunt,ufu uenit.non enim calidum eft,quod magna caloris uim habet, fed quod acerbù eft,lene, cxteracj3 habet,qux diximus,qux Si in ipfo hominé infuni, Si extra,qux co/ mefa,potatacj5 cum funt,fiue foris delinita,emplaftrataue,hoc prxftare uidé tur. qux caliditaté,frigiditatemue propter fuas uires,in corpore fi fufcitent, parum poffe propterea puto,-donec enim calidù, frigidumej3 permifta funt, non moleftant, nam miftio modi! quendam, Si temperamentù eft calido,& frigido inter fefe.cù uero feparantur,lxdunt,cù enim frigidum penetratila/ tim uexat, quamprimù enim calidum, quod ineft, illi occurrit,corporis ad fuppetias,nullo alio apparatu egens,nec auxilio,quod Siiti fanis,& non fanis operatur. Quod fiquis fanus hyeme corpus refrigeret,lotus aqua frigida,uel alio modo,quo plus faciet,nifi corpus penitus rigeat, cu ueftimenta fumet, fefecg fub tectù recipiet, multo magis calefiet. quod fi uelit magis calefieri, calido balneo,uel multo igne utatur,deinde ueftimenta fumat,illicq3 uerfet, ubi frigus antea conceperat,multo magis refrigerabit,& horrebit,rigebitue* fiue quis ftratus, Si eneftus xftu Me uelit hoc pafto refrigerare,decuplo ma gis xftuabit.qux multo plus his, qui per niues 8i gela ambulant, eueniunt, ci! ualde manus,pedes,& caput frigefeunt, cu ad nofté panis inuoluun£, lo/ coqj calido confiftant,caIore,xfta,dolore,pruritucg uexantur.quibufda etia bullx,puftulxue,tanquam ignis uftulauerit,excitatur, quod non ante patiun tur, qua calefìant, prxfto adeo utrù<$ horù in alterutra parte adeft.Sunt Si alia multa,qux de hac re,poffem dicere, fed qux ad languétes pertinere ui/ dentur,hxc funt.nò omnes,qui riguerùt febre grauiffìma, acutiflimaue,per/ calefiunt,qux fi aduentet, non uehementer, fed fedatius prorùpit, quin etia plerùqj non nocua eft,quam diutiufep fi duret, in pedes fere femper definit, prxfertim illi, qui piurimum riguit, contraqj nonnulli,cum fudauerint,fe/ brif<$ fedata frt,multo magis frigefcùt,quam per exordia frixerint * Cui uero tam contraria maxime fiunt,& tam fubito,qux per fefe uires auferunt,quid nam pofthac magnù, aut graue fuperueniat,cuiusue, in hac re,auxilii egeat, quis fortaffe quid dicat, ièd qui febre ardenti, pulmonisue uitiis,morboue alio grani corripiunt,calore non tam cito liberant,nec hoc loco calidù, ca/ Ionie poft frigidù,frigufue aduétat.quod puto maximùargumentùeffe,ho mines ,ppter caloré,calidùue febre nò cornpi.nec hoc eft caufa, cur male ha beat,fed quod calidù amarù eft,acre,falfum,cxteraq3 multa, còtrac^ frigus; frigidùue, ci! aliis uiribus.Qux auté lxdunt,hxc funt,còparet auté Si calor, calidumue,quod plurimi! roboris habet, utpote princeps adhortas, incitas, augens una cu illo,nulla tamen maioré uim aidiungit, qua expediat,& adfit* Hxc auté LIBER SECVNDVS XV hxc autem fic habent ♦ de fignis uero, notifue, primum quidem notiflìma, viftillationum manifeftiffimaue funt, quorum iampridem Si fxpius omnes periti fumus, '*&"' Si reddimur,quodeft,fiquis noftri! raucefcat, grauefcat,de naribufcg ftillet, quod acrius fit, Si uehementius, quam confueuit antea, fingulis diebus na/ ref$ turgefcant,ignefcantc£, quibus fi manus admoueas,diutiufc£ teras,tra/ ftesue,exulceratur,cum non carnofus, Si durus nafus fit & eius locus.Sedatur autem ferme hic narium fluor,xftusue,non cum deftillat Si inflammatus eft, fedcùcraffioreft,concoftus,magifo3 miftus priori,tunc iam fluftio,xftusue ceffat.Qwbus autem frigore hoc euenit,figna patent, folum fngus effe,nec aliud fignù accedit,quam frigoris,cuius liberatio eft,fi calefiat, quo ftatim hxc faceffunt,abfceduntue,nullac£ alia difcuflìone, digeftioneue eget.cxte/ raauté omnia,qux humorum acrimonia,^ intemperatia fìunt,fimiliter fieri cenfeo, qux cum difcernuntur Si concoquuntur, difcutiuntur.qux prxterea diftillationù, rheumatonue oculos petunt,qux uehementes,& acres fint,pal £f^ cc* pebras exhulcerant,abfumunt($,nònullommc£ genas,& qux fub oculis funt, deuorant,lancinantue, quocunqj defluant, lacerante^, Si dehifeere faciunt, ac rodunt tuniculam, qux circa pupilam, aciemue eft ♦ dolores etiam, xftufeg caumataue tantifper inuadunt, occupantue,quoad deftillatio,rheu/ ^y^ maue digeratur,craffefcatq} magis,fordefcatc£.Quod fit,cum hxc inter fefe, concoquùtur,mifcentur,temperanturqj,quod fi in fauces penetret, raucedo, ^ fingultus, anginx, facri ignes, eryfipelataue, fpirandi difficultas,fufpiriaue, pulmonis uitia,plurimaq$ aliafulcitantur. Hxc omnia primù,falfum nefeio quid,hudum,acre,amarùq3 emittunt,tuncq3 magis uitia malaue confirmant, roboranturue. cum uero craffefeunt, mitefcùt<33 magis,omniqj acrimonia li/ berantur, tunc etiam febres, cxteracg qux homines uexant,mitefcùt,nam ea fingulorù horum malorù effe caufam putare oportet,qux cum adfunt,& ui/ <^j^rti^rHm gent,crefcùt ea,neceffario(£ intédunmr, finauté in aliud temperamenti! tra/ feant,mutéturue,ceffant.cùuero lincerà, puraue caliditate,frigiditateue fit, nec aliud participet,facile fedat .cu autem,ex calido in frigidi! tranfit,muta/ turue,uel contra,quomodo mihi diftù eft,traiit,mutatume .prxterea extera mala omnia,qux hominem male habét,humorum,complexionumue uinbus Humores male gignunt,quod fit,cù amaritudo quxdà diffunditur,quod flauam bilem no/ hahent hmms- minamus, tunc laffitudo,moleftix,xftus,caumaue, debilitas,impotentiaue, detinent, occupantue,quibus liberantur,cù purgantur quandoqj fua fponte, uel medicamelo, cu quid fiorii opportune fit, laboribufqj caliditatis aperte liberant:*Quoad uero hxc fubleuata,& fuperiora fuennt,nulÌo modo labori bus,febribusue liberantur,quibus autem acrimonix uirulentx , acuitates ra/ bidx,qux lancinent,mordicentue uifeera Si inteftina jpeftoris langor,animi deliquium,aporiaue profiftùt,profiduntue,non ante fedantur,qua purgent, ftemantur, exterisue mifceantur, qux digeri,extenuari, craffefcere,mutaric£ $oì B ii XVI DE PRISCA MEDICINA* Chymos Calor et frigus uon putrefai. Qua inhomine tniftio bona. Quando bene degitur. Quid op or te ai medicos fciré. Quid fit homo, et quomodo già gnatur ,fciat Medicus. Cafeus ef» ma* Us. lemeton bomm non eft. Qua uini mala. Caftus mahs eft. in fpeciem humomm, chymonue, multis Si uariis fpeciebus, rebufiie pof/ funt ♦ quapropter, Si decretoria, iudicationefue, & numeri temporum in his piurimum poffunt.quamobrem minime dicendum eft,horum omnium calorem,calidumue,uel frigus,frigidumue caufam effe,uti patianf,qux non putrefcùt,craffefcuntue*quid autem dicemus nifi horù temperatura,miftio/ nemue,cum inter fefe pares uiribus non funt* Nihil enim calore, calidumue fedat aliud qua frigus,frigidumue, fi mifceat, Si còtta, fi frigori,frigidoue, calor,calidumue admoueatur.cxtera autem omnia in homine,quo pluribus mifcentur eo mitiora, Si meliora funt. tunc auté optime homines habent,& degunt cu digerunt,& quiefcunt,nullamcg potioré, Deculiaremue uim prx/ feferunt,demonftrantue*de his quidé cumulate dixiffc uideor* Prxterea me/ dici quida,& fophiftx dicunt,fieri non poffe,quod quifquarefte medicina fciat, nifi nofcat, quid fit homo, quoue primi! modo faftus,& compofitus fit.Qux quidem Si fophiftx Si medici de hominis natura dicùt,uel fcribùt, ea minus arti medicx conferre,conuenireue puto,qua pifturx,graphicxue. Cenfeo nanqs nufqua aliunde rette de hominis natura cognofci,fciriue pof/ fe,quam ex medica arte,quod facile cognofcetur,cum quis rite totam medi/ cinam comprehenderit, quam haftenus plurimi mihi lciuiilè uidentur, fed hoc uere dico,quid homo fit,quafue ob caufas gignat, plurimacp alia prò/ be,diligéterue neceffe eft fcire* Quamobrémihi quidem neceffanù uidetur uti,qui fé medicum profiteatur.quidcg boni fé fafturù putet,hominis natui ram,rerumo3 omnium optime fciat,hoc<33 maxime ftudeat,quid,qux come/ duntur & potantur, comune cu hominé habeant, quidcg ex horù unoquo» cuicg poffit euenire,nec hoc fimplicì quoda modo, quemadmodù eft hoc. Cafeum ediffe peflimù eft, labore enim doloremue his ingenerat,qui fé ilio complerint, fed quénam laborem, doloremue,fiue malù, quac£ ob caufam cuicg hominù eum ediffe non expediat.nam plerac^ funt fuapte natura efu,8^ potu mala, qux non xquo modo homines omnes afficiunt* quare fic differ/ tabo, Vinù,temetumue meracius,multù<33 R pote£,hominé debilitat.quod omnes cu uident,hanc effe uini natura, & uim fatétur,caufam<$ huius rei ui/ num ipfum effe,uinumcj3 fonticù effe, quibufc^ rebus, ex his, qux in hominé infunt,hoc maximx poflit,uidemus, fcimufue.hoc^ modo uere de cxteris differam. Cafeus enim quonia hoc exemplo ufi fumus, non omnes homines Ixdit, fed funt, qui eo repleti nihil lxduntur, quinimmo mirandù in mo/ dum, macilentis conferre traditur* funt Si qui difficilius eum concoquunt. quorum naturx haftenus differunt quod in hominis corpore, quid infen/ fum cafeo ineft, quod ab hoc còmouetur his in quibus plurimus hicfuc/ cus Si humor ineft, ac in corpore pollet, dominaturue, hofc$ magis affici pareli:* Sinautem uniuerfx humanx naturx maluseffet, omnes xque lx/ deret.hxc autem fi quifque fciret, nunquam mali quicquam pateretur* quxdam LIBER SECVNDVS xvu Quxdam autem in his qui ex morbis conualefcunt, eueniunt ♦ fed plurimx in longis morbis prxuaricationes fiunt, nonnullx fua fponte,cafuue,qux/ dam ex his, qux temere ingeruntur ♦ plurimos nancg medicos uidi, qui Qujdme&co tanquam rudes, cum in diem, quo languens quid innouaffet, prxuarica/ trofìmen™' tufue fuiffet, incidiffent, lauando fefe, uel deambulando, uel quid noui comedendo, alienumue, qux omnia bona ne an mala effent, cum nefci/ rent, caufam tamen omnem eo referebant, cum ueram caufam ignorarent, quod uero maxime, fbrtaffe contuliffet, amouebant. quod non decet, con/ uenitue, fed fcire quid balneum nò opportune admotum faciat, quid defa/ tigatio, nam non idem malum ab horum utrocg prouenit, nec plenitate, nec hoc, uel ilio cibo. Quifquis ergo hoc nefciet, quemadmodum lìngula ad hominem habeant,nefciet qux ab his fiant, nec rette utetur,quin et hoc fciat,mihi oportere uidetur, qui morbi,pathemataue,homini ex uiribus,fa/ ^4tjjemat4. cultatibufue,fiue potentiis rerum ueniat,formif(£ fiue figuris, fchematonue* vynames. Dico autem hoc,potentiam fiue uim effe fuccorum,humorumue,fiue Chy/ ^hmaté. mon, faporùue fummas uires nouiffe.formas uero, figurarne, fiue fchemata, y orna Memo* nomino,dicoue quxcunqj in hominé infunt ♦ quxdam enim caua funt,qux/ tane qua. dam lata,& in anguftum rediguntur.quxdam expanfa,quxdam folida,dura, rotunda,quxdam lata,& pendentia,fufpenfaue,quxda protenta,diftentaue, quxdam longa,nonnulia denfa,quxdam fugentia,fpongiofa quxda,& rara. horum quidem, qux magis ad fefe ex reliquo corpore, trahere humoré,hu/ miditatemue pollint,uidendum eft, caua ne Si expanfa, folida Si rotonda, caua Si angufta,puto quidem qux ex cauo Si lato, in anguftum rediguntur. Hxc igi£ fcire oportet,difcereue,fiue obferuare ex his,qux extra funt,& pa/ VdtentU non tent.nam qui ore patenti Si aperto femper eft, humoris nihil ad fé trahit, fi forbem. uero producati contrahat,comprimat<$,& ftringat labia, magifcg fi fiftula admoueat, trahet quod uolet, quod Si cucurbitulx admotx demonftrant, cucutbitulafor qux ex lato in anguftum contrahuntur,propterea<# Si ad hoc fic fabrefaftx, ma cur talis. Si arte confeftx iunt uti ex carne trahant humoré, uel quid aliud. Plurima^ prxterea talia funt,qux trahunt, Si euellunt*Natura auté Si forma, figuraue; fiue fchema eorù, qux in hominé infunt, hxc eft Si talis,caput,uefica,foemi caput, uefua, narumcg uulua, locelliue,qux aperte prx cunftis trahurìt/empercp humoris ««""• piena funt. caua nanc^ expanfa,capaciaqj cum fint,humores deftuentes maxi me capiunt, &continent, non omnia tamen xquo modo trahunt ad fefe, Si euellunt ficuti dura,rotunda, nec quod defluit, fufcipiunt ♦ delabitut enim, cum fedem non habeati in qua confiftat,maneatue.fpongiofa autem,& rara, quemadmodum eft lien,puimo,mammx,cum fidentia fint,maxime fugunt, Si ebibunt,durefcunt9,crefcunt Si augentur,cum prxfertim humor acceffit. PXo cauum enim locù,finumue,fiue uentriculi! extra fé non habent,quo humoré Mamma» defluente fufcipiat,contineant$.na cauus locus eft uentriculus, humorem$ Wenter W*1''- B iii XVm DE PRISCA MEDICINA* Pulmo et Lien cur dure fcant. Ventriculuspe etus, et uenter tur uexantur. Iecur. Vhyfiqnid égat. Dolor unde. fteruicur non tam crebro dolitant. Capitis et colli differentia. Succorum, fapo ruttine confiderà tio. fufcipit, cotidie cogit,& emittit,fed pulmo, liencg cum penitus uacui,rari, paruicp fint,humorem aduenientem fufcipiunt, Si ebibunt*cum<$ prius rari, molles,& teneri effent,duri,denfique fiunt,nec digerunt, nec emittunt,quod ob formx naturam illis euenit.quxcùcg autem inflant, moleftant,corpus cu intrarunt, in membris, latioribufcp locis tumultuantur, quemadmodum eft uenuiculus, peftus,uenter* quod uero non adeo complebit, uti confiftat, mutatur, agitatur, & tumultuatur aperte.qux autem carnofa molliac^ funt, torporem,replementacp in his gignunt, qux quidem in iugulationibus fiùt, fiue glandiis eueniùt.Cum autem in latiorem locum prorumpet, qui fuapte natura adeo ualidus non fit, uti uiolentix refiftat, nec rurfus adeo tener, Si rarus uti fufcipiat, Si cedat, nihil patitur,nec fanguinolentum,&denfum, quemadmodum eft Iecur, heparue, quod fua denfitate, Si latitudine refi/ ftit,nec cedit.cum uero flatus,inflatio, phyfaue fufcipitur, augetur, Si ere/ feit, ualidioro^ redditur, repercutitefj quod refiftit, quod fine dolore la/ boreue effe non poteft propter fufeipientis teneram naturam, Si fanguino/ lentiam.Quas ob caufas, dolores uehementiflìmi, creberrimicg in his locis gignuntur,fuppurationefcg, tuberationes, exceffufue plurimi, prxcordio/ rum etiam dolor, fed non tam uehemens propter prxcordiorum fitum latum,& refiftentem.Neruorum prxterea natura folida,dura,& ualidior eft, propterea doloribus obuia minus eft, dolores tamen iaborefue, Si in his creantur,tuberculacg & exceffus.plurimx prxterea,formarum,figurarumuc,' fiue fchematon fpecies, ideaue funt in hominé, Si extra.qux maximas,tam fanis, quam non fanis morborum differentias faciunt,quemadmodum eft, caput pufillum, uel magnum, ceruices graciles,uel craffx, longx, uel bre/ ues,uentriculi longi, uel rotundi, peftons,laterum,coftarumue latitudo,uel anguftia,multao3 fimilia*qux omnia fcire oportet,quatenus differat,qux cu fciueris,fingulorum caufas refte contemplaberis,& obferuabis* De humorù auté fuccorumue,fiue chymon uiribus,omniù & fingulorù, quid in hominé facere poffmt,còfiderato * prxterea confideradum eft,quemadmodù antea diftù eft,quafna cognationes inter fefe habeant, quod auté dico,hoceft,fit ne dulcis fuccus,faporue per fefe,fine alterius miftione,mutetur ne in alium, quis nam potiflìmum fit,amarus,an falfus,acerbus, an àcer,potior<$ qui ex/ teris prxponatur,uti detur.duicem effe ducemus naturx humanx comodini mum,fic enim fiquis ab exterioribus obferuet,& inquirat,poterit rem corife/ qui,qux«$ meliora funt,eligere* nam ea meliora funt,qux minimum ab co/ modiffimis,& iucundiflimis humanx naturx abfunt. HIPPOCRATIS COI DE MEDICO , MEDICIVE XDC OFFICIO LIBER TERTIVS. Ittera quidem , medici moderatio eft proftafiaue, mandatomi , quo pafto medicum munus parari, traftari, Si exerceri conueniat ♦ medici quidem mo/ 1 derationem, proftafianue hanc effe ducimus, profpi/ cere,quatenus fuapte natura poffit,corpore fano, uà/ lidoue, colore optimo, habitiorecg uti effe ftudeat, fiquidem uulgo cenfetur, qui male fui corporis cu/ ram habeat, cxteros non bene curaturum ♦ Prxterea corporis mundicia, ueftium non fufpeftis ad omnia odoramentis utatur, quod languentibus gratiflimum eft ♦ deinde prudenti, pudenti, Si integro animo, moribufcp efto* Non folum taceat,qux tacenda funt, mores autem probi,& optimi fint,fed etiam quantum ad uitam perti/ net,moderatam,bene«$ difpofitam habeat,quod piurimum ad authoritatem comparandam iacit* mores autem probi,& optimi funto, quod omnibus,& colendum Si amandum reddit ♦ petulantia nancg Si garrulitas defpicitur, Si fi admodum ufui,utilisue uideatur, Si fit.facultates auté,opefue refpettato, confideratoue, qux apud habentes raro xftimantur,amanturue.Schemali uero,formifue,fiue figuris, geftibufue compofitis languentes adito.pruden/ tiam quidem uultus prxfeferat lenem, mitemue,non afperam,acerba, ama/ ramue.nam hoc non probi, fed improbi,^ audacis, hominefcg perofi,fper/ nentifcg effe uidetur.qui autem in rifum folutus eft, Si nimis Ixtus eft,mole/ ftus languentibus eft. Quamobrem medium feruato, par<£ Si xquabilis in omniconfuetudine efto,nam languentibus paritate quada,& iufticia in mul tis fuccurrendùeft, nec parua eft conciliatio, beniuolentiaue languentium erga medicos, fiquidem totos fefe illis dedunt ♦ Prxterea medicus omni/ bus horis,fxminis, uirgunculis,rebufcg non parui momenti occurfat,quibus omnibus manus,oculofcg abftinentes habeto,ficqj Si corpus,& animi! para/ tum, difpofitum habeto* mandata uero, prxceptaue,qux ad medicam ar/ tem pertinent, per qux eius artifex dicendus eft, hxc funt, uti cum difcere medicarne^ artem exercere coeperit, ftudeat, difcat,fciatue qux ad munus medicum pertineant*Primum habitationis locum xgro còmodum deligat, ■ quo nuilus malus uentus moleicet/olifcg lumen,fplendorue, per ortum non deferat.Lumen enim procul,& perpetuo tenore lucens,& bis qui curant,ne/ ceffarium eft,& his,qui curantur, non moleftum* Lucerne^ eam omnino fez ftetur,qux nihil oculis officiat, noceatue* lumen autem,uti feftemur, man/ datur,quod contra faciem,uifumcp non fit, nam aciem oculorum debilitat, perturbate^, minima fiquidem caufa debiiitatos oculos perturbat, lumine ita$ fic utatur* Sedilia poftea xque alta habeto, ut qui in illis fedeant, fibi xqualiter conueniant,refpondeantue, nihil$ aeneum habeto prxter inftru/ Medicus qualis effe debeat. Quo geftu adeìé duseft ager. Qualis debeat effe medicus. Qiiìd primum obftruet medi cus. tunùnis ratio. XX DE MEDICO tuxum domeflis cum prohibet. tinteola qualia in his conueniàt. Qua inpumen ta. Qua uulnera pofcant. Veligatio. Vuo qua his con duerni. Secatio t ufl'10%. Celeritas et tarditas ubi adhibéda eft, Miffio fanguinis ubi, et quando/» cienda. menta ad rem medicam neceffaria* fiquidem hic luxus moleftus,& ambiti©/ fus mihi uidetur his apparatibus, uaiibusue uti * puram autem, limpidam, bonam, potui commodam his qui curantur, aquam prxbeto.linteis autem pannis,quibus tergantur,mundenturue,puris,mundis, mollibus utitor,caufa autem oculorum ad oculofue, tenuibus, mollibus linteolis,fpongiis autem ad uulnera, hxc enim per fefe probe auxiliantur. cuntta autem inftrumenta ufui neceffaria parata funto, magnitudine, pondere, tenuitate,fubtilitateue commoda ♦ qux uero porriguntur, cuntta uti conferant,operam dato,po/ tiffimtim autem, qux parti aiicui laboranti admouentur, qux funt uincula, medicamenta,cirea<$ uulnera linteola,linamentaue, emplaftra,linimentaue. hxc enim piurimum temporis in partibus, Si locis affettis commorantur. fiquidé poft hxc, horù remotio, refrigeratio,perpurgatio, aquarù abiuri©, parai cuiufda temporis funt. fi quid<$ prxterea aliud plus, minusue alicubì peragendum fit,confiderato* Hxc enim fi fiant uel non fiant, cum ufus eft,1 magnam habent differentiam. colligatio quidem,deligatioue, peculiaris,& jjpria eft medicx artis, qua deligatus iuuatur.Hxc aute duo potiffunù prò/ funt, quibus crebro utendum eft,premere, ftringereue, cum Si ubi oportet laxiufqj fuperligare.quo autem ad anni tempora, quando fupertegere,opti/ meqj conuoluere,& quando non oporteat,diligenter confiderato, ne quauis horum obliuione lxdatur,debiliteturue languens,uel quod affeftù eft,quod cum ufus fuit,faftum non eft ♦ fuperligationes autem, deligationefue pul/ cras,fpeftandaf<$ contemnito* moleftum enim hoc eft, Si oftentatorium,ia/ ftabundumue, fxpiuf<£ curatum lxdit,languens enim utilitatem non orna/ tum captat.manuum autem operx,chirurgixue eft,qux fecanda,uel urenda funt celeriter,uel tarde prò ufus neceflìtate peragere, qux xque laudantur. Nam horum utrorumcg ufus eft, quoniam in quibus opus eft unica fecatio/ ne,manuum opera celeriter peragatur,diuifio,feparatioue, fiue fecatio prò/ deft, fiquidem quod feftos iuuat, uel moleftat,perniciter, celeriterue rolli/ tur.quare hxc ne differto,hoc enim pernici, celeriue fecatione,ueniet*Cum autem plures incifiones fieri neceffe eft, tarda manuum opera utitor. celer enim in his continuum, Si multum laborem, doloremue facit* Quod fi ali/ quatenus intermittat, languentibus aliquam requiem dat, quod Si de inftru/ mentis dicatur,fcalpris,gladiolifue latis,exacutis utitor*fed hoc nò in omni/ bus xque mandamus, quxdam euim corporis partes funt,qux celeremfan/ guinis fluttionem faciunt, & habent,quod non facile comprimitur,compe/ lciturue, quemadmodum funt uarices, quxdam<£ alix uenx, qux non fate fecandx, aperiendxue funt, nunquam enim defluere ceffarentifanguinem tamen ex his mittere confert quandoqj, fed in locis non periculofis, Si in quibus, fanguis tennis non eft,Scalpris latioribus utitor, fic enim iatius de/ fluet, & copiofius, minime autem aliter. turpe quidem eft ualde, cum ex manuum LIBER TERTIVS, XXI manuum opera,chirurgiaue,quod quis uelit,non euenit* Cucurbitularù uero modi duo funt utiies & in ufu, nam cum diftiilatio, rheumaue,procul a fu/ periore carnis parte colligitur, circulus huius paruus fit, nec uentriofa,fed oblonga fit,manibus uti melius traftetur,nec grauis efficiat *talis enim fi fit, faniem ex carne ad fuperiora retta melius trahet, maiore uero dolore, labo/ reue per carnem fparfo ♦ altera fimilem facito,circulum autem maioré huic circùducito, fic enim ex pluribus partibus,quod moleftat,ad locum,quem oportet,eam adducere inuenies. nò enim oportere putatur magnum cucur/ bitulx circulum effe, cum ex pluribus locis humores caro non traxit. qux fi grauis fit,de fuperiore,ad inferiora detrudet, cum contra expediat,fxpiufcg morbos relinquit, fiquidem cu diftillationes, rheumataue fubter Si procul a fuperioribus locis colliguntur, Si confiftunt,lati,magniue circuii multa de reliqua carne trahunt,& conuellùt,quod facit, uti humiditas illinc dedutta ad coileftam in loco inferiore faniem addatur, quxcg uexant,relinquantur, qux uero nihil moleftant,demantur,& auferatur. Quxnam cucurbitulx ma gnitudo ufui fit,de corporis parte,cui admouenda eft,cófiderato, coniettu/ ramue facito.cum uero locum pertuderis inciderifue, de parte inferiore fan guinem trahito, &excipito* fanguis enim pateat oportet in locis manu tra/ ftatis,alioquin circulum contraftù ne pertundito,caro nantg laborantis tena cior eft*Scalpris autem, gladiolifuerecuruis,retortifue in fummo utitor,nec ualde anguftis,na fanies quandoc^ craffa,& glutinofa exit, qux,fi in angufta pertufione remaneat,fubfiftatue, periculum eft* Qux auté uenx in brachiis funt,compreffionibus captentur,nam caro qux tegit uenas, in multis uenx non bene quadrat,coaptaturue,cum enim caro fluxa fit, per eam fxpe utra/ run<£ fallit incifio,tefta fiquidem uena fufflatur, fanguimfcp defluxus impe/ ditur,plurimis auté &puris,fanieiue* quapropter in hac re infiftito, liquide hxc duo detrimenta talis manuum opera chirurgiaue defert,fefto quidem dolorem,Iaboremue,fecanti uero paruam gloriam, honoremue,fed lùmmù dedecus,quod Si in omnibus feruari, fieriue mandatur* qux quidem in mu/ nere medico, neceflaria funt inftrumenta,qux9 eum fcire oporteat,qui hanc artem didicerit, profiteaturcg, hxc funt* quilibet enim, dentium uol/ feliis, odontagrefinue, & uux uolfellis, ftaphylagrefinue fcit uti, nam ea/ rum ufus fimplex eft, Si facilis ♦ De tuberculis autem, hulceribufcg qux<$ maiorum morborum funt, maius negotium eft,tubercula fiquidem poffe di fcutere,colleftionefc£ eorum compefcere,magis artificiofum eft.confequés autem eft,hxc in patétem,& paruum locum deducere, tuherculicg coaftio/ nem, colleftionemue planam, xqualemue reddere* nam fi plana,xqualiaue non fint, periculum eft ne dehifcant,hulcuf«$ cum difficultate curetur,fane/ turue.quare cuntta complanentur,coxquenturue,maturéturc£ nec ante per/ tundatur,aperianturue,fua nec fponte dehifcere finantur, quam matura fint* Cucurbitula} modus. Cum locus cucur bitula admota aperitur, quid agas. Captatio uenarù brachii. Volfellaftue Odondagra Staphjlagraue. XXII DE MEDICO Quatuor hulce rum uia. Hulcerum uulne rumue mutila cu ratio. Qua pratermii tat uideto. Militariii uulne rum curatio Telorùq^extras ttio uerbis no re. Signa notaue tnharentium Telorum. qux autem hoc faciant, in aliis dittum eft ♦ quatuor auté uias hulcera habe/ re uidentur,quarù una tendit alte,in profundumue,qux fiftuiofa funt,qux$ fub cicatrice putria, Si intrinfecus caua funt* fecunda autem in altum, & fu/ perna tendit,qux fupercrefcentem carnem emittunt ♦ tertia uero late fpargi/ tur,qux ferpentia hulcera dicuntur. quarta fola naturaliter mouetur,& prò/ cedit.Hx quidem funt carnis calamitates,quibus omnibus ferme eadem con ferunt,quorum quidem figna in aliis demonftrata funt, quoue pafto curen/ tur, quoue congeftum conflatumue difcutiatur, plenumea uacuetur,cauum compleatur, quodcg in latum tendit, decore còpefcatur,deqj horum fignis, notisue, Si curatione,in aliis diftum eft,de linimentis uero feu emplaftris,ca/ taplafmatisue fic habet*Linteorum quidem,qux fuperponuntur,prxcipuus Si accuratus ufus efto,qua morbo, Si hulceri cómodum erit,fuperponuntor* circa uulnus autem emplaftro, cataplafmateue utitor,quod eius ufus artifi/ ciofus eft,quod(£ piurimum prodeft,quod circùponitur, nam quod circù/ ponitur uulneri, hulceriue adiumento eft * linteum autem feruato,qux qui/ dem extra uulnus, hulcufue funt,cataplafma,feu emplaftrum linimentumue adiuuat.ho^ autem ufus talis effe debet,de temporibus auté,quibus hxc ufui effe debent,facultatefc£ uiresue,quemadmodùq} hxc qux fcripta funt,difcé da Si exequéda funt,nunc prxtermittit, quoniam rei medicx plurima Si lon giorem procurationem exigùt,qux piurimum artem cxceffit.Horum autem confequens eft de uulnerum, qux in militia, bellisue fiunt,manuum opera chyrurgiaue dicere,telorumqj fpicuiorumue extraftione, qux in urbiù obli/ dione,expugnationeue cadunt. fed horum paruus eft ufus, nam raro longocg tempore ciuiles, Si hoftiles expeditiones fiunt,fxpius hoc in publicis, feu generalibus expeditionibus euenit.Quamobrem qui manuum opera,chimr/ giaue in his uolet uti, hos fequatur,cùo3 his tanquam còmilito degat, Si mi/ fitet,fic enim melius in hac re fefe exercebit, hoc profefto uidetur effe circa hxc, aut de his artificioiius dixiffe* figna uero telorum intus exiftentium, prompte, cumulateue cognofeere pars eft artis maxìma,circaq3 hxc manuù operx,chirurgixue,quod fi inerit,nunquam faucius ignoratus prxteribitur, cum non rite curatur * folus enim horum fignorù peritus his, quemadmodù decuit,manus admouebit,de his autem omnibus,in aliis fcriptum eft* Vifiplina nulla probatur, nifi qua aduitam hit manam facit. Qua artespros banda. HIPPOCRATIS DE PROBITATE, XXIII HONESTATEVE,LIBER QVARTVS* On temere quidem, Si fine ratione imprudenterue hi fecerunt,qiu fapientiam,prudentiamue, fiue peritiam qux in hominum uita uerfatur, propofuerunt,^ dixe/ n runt piurimum ufui effe. nam pierxqj fuperuacanex uidentur effe,quemadmodù,qux nulla de re, qux ufui fit,difputant,ratiocmanturue,harum tamen portiones aiiqux ad hxc, illaue fumatur,deducaturue,& refpon deatur nullam iliarum defidem effe, nec malam.nam quod defes eft,& otiofum,agitcj$ nihil,ad malum tendit,trahitur$*quodau/ tem experreftum eft Si uigilans,métem dirigit,trahit<$ ad aliquid, quod ui/ tx ufui fit Si honeftati*Difputationes autem horum nulli funt ufui, meiiores auté funt,iucundioresue,& honeftiores,qux ad aliquid utile tendunt,utputa artem,qux adprobitatem,utilitatem,&authoritatem, gloriamue facit.nam artes omnes,qux turpi lucro,& improbitate uacat,probandx funt, fi quidé in illis uia quxdam, Si modus ineft,qui femper probe operetur,fed fi ad in/ nocentiam,probitatemue non tendant,populares,uilesue fiue uulgares funt* Qui nan$ his a teneris multo fudore opera dederunt, cum dande adoleue/ runt,durum his Si afperum uidetur ab illis difcedere, quibus tandiu confue/ uerunt,ac fi lege aliqua urbibus interdicerentur, ficqj lucro inerti dediti con cionantur,decipiunt,uagatur,ac in urbibus regnant, quos qmfqj exueftibus, cxteriftg ornamétis cognofcat. Qui quo fuperbws,& fumptuofius ueftiunt, Si ornantur,tanto magis,odio$ maiore his,qui eos infpexerint,& penitus no uerint,auerfandi,fugiendiue funt,nihil enim, quod ufui mortalium fit,cogi/ tant,cum nihil doftrina,nec ufu habeant,quod his, fiue hominibus in com/ muni utile fit, fed tantum ex circulatione ambitioneue fibi ea parare ftudét, qux magis ad probitatem,fimplicitatem,& authontatem, glonamue,& exi/ ftimationem in re fua Si arte faciat, quam ad utilitatem,Si ufum còmunem* hoc$ tota mente Si cogitatione nituntur, uti return copia,& lucrù his acce/ dat,hi<3 ad omnes nomimi occurfus,& còfuetudinem afperi,acerbiue funt, refpondereqj prompti, & parati, difficiles,& morofi funt aduerfus altercan/ tes Si contradicentes.His uero, qui Me fimiiitudine attingunt,commode Si facili confuetudine, fefe prxbent,contra fé autem infurgentes nihil dicunt, fed taciti difcedunt.Contra uero tacentes iracundi,& uehementes funt,tem/ poris cuiuf<33 occafioni fefe accommodant, copiofe,cumulate9 abos,epu/ lasue capiùt,& fuggerunt. Prompti uerbis,& expediti funt, quicquid demon ftratur,admonenturue eleuant, humanitate /facilitatene utuntur,fefe gratix, gratxue rei, &authoritati,glorixue,& exiftimationi accommodant, difpo/ nuntue. ex his còformati adueritaté,& ad id,quod demonftrat,lubrici funt* Dttx naturA h Horum auté omnium potiffimum dux eft, Si princeps natura,nam fi in his, cunais eft. Voxa Exiftimatfo XXIIII DE PROB HATE qui in artibus uerfantur,hoc ineffet,prxdiftis omnibus abùdarent* non enim in fapientia,difciplinaue,fiue doftrina,nec in arte aliqua docet ,quod decet, Si ufui fit, qux proponit Si oftendit,quo pafto rerum initia capiatur.natura autem perfluit Si diffunditur, fpargiturue. fapientia uero,difcipbnaue,fiue doftrina,qux ab ipfa natura fatta funt,cognofcenda proponit.naqui utrif$ his fermonibus,rationibusue fuperantur, nunquam utrifcg in rerum demon/ ftratione utuntur. Cum horum quis igitur ueritatem eorum,qux uerbis prò/ ponuntur,difquirat,nunquam qux naturx funt,illis fuccurrant,nam hi uiam eandem tenere deprehendùtur,quam illi,Quapropter totam exuti malicia, malignitatemue,turpitudinemq3 dedecusue, fiue atimian ueftiunt.Pulcrum enim quid eft Si honeftum,eù ex re,quam quis didicit,oratio,ratioue manat* Quidars. quicquid enim artificiofe faftum eft, ex ratione manauit,na quod artificiofe dicitur,nec fit,uix,rationisue,arte uacantis indiciù eft. Putare auté,nec face/ verfuafw in his re,fignù ignoratio is,carétifcg arte,atechniafue, na perfuafio,fiue opinio prx periculofa eft. fatim in re medica,caufam fontica his,qui fecerint,pernicié auté,exitiumue his, qui fuerint ufi,portat.na fi uerbis freti rem fefe fcientia tenere putant,cù ad opusaccedunt,quemadmodù aurù malum,adulterinumue per ignem co/ gnofcitur,tales Si hi fefe patefaciùt,Quamobrem talis copia his, qui ad pru/ détiam,peritiamue huius artis tendunt, fpernéda eft,nam reftù iter cognitio Cognìtio uera deinonftrat,tempus tamen harum rerum arte facilem reddit,caufafc£ patefa quid faciat. cit his,qui retta uia procedunt, quamobrem lingula hxc permutentur,mi/ fceanturue, fapientia, fcientiaue,cum medicina, Si medicina cum fapientia. Medicus enim uir fapiens eft,philofophusue,Deo fimilis,parue,plurima ta/ Sapìétia qualis mcn *n a^*s €^ differentia*nam in medicina, omnia qux in fapientia, philo/ fophiaue,infunt.pecuniarum contemptus,confuetudo proba.pudens rubor, contemptioueftii!,demiffiouehumana,exiftimatio,difcretio,crifisue,quies, lenitasue,mitis occurfus,fynceritas,prudentia,cognitio eorum,qux bona,ac neceffaria funt ad uitam degenda,purx nò rei,& caftx auerfatio,metus deo/ rù, religioue, prxftantia Diuina * Contra uero, qui uere fapientes non funt, quicquid habent,ad petulantiam habét,lucrù,habédi non explebilem fitim, iubtraftionem, cupiditatem, impudentiam, demonftrandam,nam ipfa co/ gnitio eft eorum, qui fefe adeunt,ufus ad beneuolétiam,philianue, tanquam erga liberos &bona,talis eft hxc còmunis fapiétia. Quaplurimacp prxterea Medicus deos me^icum babere certum eft, fiquidem deorum cognìtio,cogitatioue, fine potijfmaicola, rcputatio, metusue,in eius méte uerfatur,implicaturue,nam in plerifc&mor/ bis,paffionibusue,& cafibus concidentiisue,fiue fymptomafi,medicina pluri mum diis concedit,deofqj,colere reperitur* medici nancg plurimi! diiscon/ cedunt,medicina enim multum poffe fibi non arrogat,nec hoc in ea ineft,nl multa medici aggrediuntur, Si traftant,qux bene fuccedunt, multa contra, quod a morbis fuperant,decipiùturue*qux ueroplerùcg prxftat medicina: hinc patebit, LIBER Q.VARTVS* hinc patebit,prxbebitue*quxdam enim eius lia Si pars in fapientia uerfatur hoc modo.nam omnes in medicis ineffe,&effe debere fatentur hxc,corpo/ rum cognitionem,& eorum,qux circa hxc eueniunt,transformationes,mu/ tationes, qux per totam artem eunt, qux manuum traftatione, chirurgiaue iuuentur,qux medicamentis,medicinisue, qux uiftus ratione,quodcj3 caput potiflìmum Si fumma eft, horum omnium cognitionem cum ita habeant, medicus infitam habeat dexteritatem, humanitatemue quandam oportet. Nam feueritatem,afperitatem,fiue aufteritatem, fani Si xgri pari modo auer fantur.Hoc etiam potiflìmum obferuet,ne multas corporù partes denudet, oftentetue,ne cum rudibus garriat,nifi neceffaria.nam hoc quoddam ad me/ dicinam illicium effe putat,ne quid prxterea prxter rem agito, nec fponte, opinioneue,cùftaqj tibi parata fint,cum ufui erit, curato,fin minus, femper cum opus eft, egebis ♦ Hxc<$ prx cunftis omni diligentia curato, perfnca/ rionem,perunftionem,perlutionem manuum traftatione,uti còpofite fiant. Quo autem ad uulnera,linamenta,penicilli,linteola,uincula,expilamenta,fta tus,optime parato,coniyderato($,quxq3 medicamenta ad uulnera,oculofo3 prxcipuafqj partes faciunt, fint tibi prxfto parata.prxterea inftrumenta,ma chinamenta,ferramenta<33 Si qux deinceps ufui funt, nam horum caritas,in/ digentiaue non habet cum opus eft,remedium, magnumcg detrimétum por tat.Prxterea tibi altera prxter rem Si propofitum minor, diminutiorue fit admonitio contra paflim uagantes morbos, epidemiafue, qux per manus fiunt, Si ad earum opera neceffaria funt, prxfto fint,quxq3 maioris roboris funt,&momenti,qux per rationes,difciplinasue parantur, nò tamen poteft medicus omnia percurrere,fcireue, feu exequi*memoria tamé probe teneto, medicaméta cunfta,uirefqj eorù,fimplices, Si defcriptx,qux quidé ad mor bos,& eorù curationé faciant, modiqj horù moresue fiue còfuetudo,quoue pafto, quotoue in fingulis habeant.Hoc enim principiù,medium eft,& ulti/ mum fiue finis in medicina,lenimétac£ fiue malagmata per fua genera,ad fin gulorum ufus,neceflìtatesue,prxparato,poculaa3 qux fcindere,fecare, deter gereue poffint, qux ex defcriptione per fua genera parantur.Quxqj ad pò/ tionem, purgationefcg faciant fingulorum locorum fumpta,parata habeto, quemadmodù expedit per fua genera,& magnitudine, uetuftatemqj curata, parataue,quxqj recentia opus funt, fuo tempore parato,cxteraq3 eadem ra/ tione,cumqj languente adeas, omnia prxparata habeto, ne cu ufus fuerit,ca/ reas,egeasue,priuf9, qua ingrediaris,languentemue adeas,quid agendum fit cogitato.Nam plerunqj hxc negotia auxiliù pofcunt,nò cogitationes,& uer ba,quid ergo futu^ fit, Si euentufò perufum,peritiaue prxcogitato.pulchrù auté eft,& cognito facile ci! ad xgrotù intraris còfyderare eius fede, habitu, compofitionem,ftragulum,recreationé,breuiloquentiam,impertuibationé, ftatù,adfeffioné,diligentia,cura,& qux refpòdeat ad ea qux illi dicuntor,ad XXV Medicina ui*, partesue. Quid in medico pracipuum ueilt ineffe. Quapotiffinut curet. Inftrumenta me» dico in promptu effe debent. Quapocula ca teraapraparan da. Quid pracogU tandum. Qua medicus preftare delti. XXVI DE PRO BIT A TE Medicus «gros crebro tnuijcre debtt. Culpa agrotana tium Medicis fa pe afa ibi folet. Wabitationeslan guentium,pro uà rietate morborù eligenda funi. Quales miniftri agrotis dandi fini. obiettaue, quo nam patto ubi conftet quum afficitur moleftia, Si quo nam pafto tumultus patiatur, quomodocj fit promptus ad ea qux fubmini/ ftrantur.prxterea primx prxpaiationis memento, fi minus,reliqua fine errore prompte fìent fecundum prxcepta * Crebro ingreffu utitor, fiue crebro xgrum peruifito, mentemque diligentius his, qux fallere poffunt, adhibeto, mutationibus occurrito, nam facilius feret fimulqj quietior erit* qux nanqs in humidis locis, membrisue gignuntur, ftata non funt,Quapro/ pter facile,^ fuapte natura,& fortuna mutantur, qux nifi fuo tempore con/ iyderentur,quodam impeto prxcurrunt, Si prxueniunt,tolluntq3 cu non eft, quod fuccurrat,& opituletur.plurima nan$ còcurrunt, qux moleftum quid Si difficile faciant,nam qux fingulatim fequuntur,& ueniunt,facilius peritia tollit.Prxterea languentn! errata confyderato,peccataue,per qux fiue prò/ pter qux plurimi fxpe mentiuntur quo ad ea qux fumenda funt. Siquidem potiones, medelafqj auerfantur,& oderunt, fic<$ tolluntur Si pereunt, quod faftum non confitentur,fedmedico caufam impingunt.Quo prxterea loco cubet xger confederato, quxdam enim anni tempore,quxdam genere con lyderada funt,morbiq5 laboresue coniyderentur, nam aliqui in locis altis co tinendi funt,nonnulli non altis,quidam in fubterraneis, obfcuris,& tenebri/ cofis,fedftrepitus,& odores foedi,maliue maxime fugiantur,prxfertim uini, qui cxteris peior eft* Quaobrem hxc fugito,mutatoc£,fenfimc£ quieterà/ tarixqj hxc cum miniftris peragito,plurimifcj3 pannis,ftragulisue languente tepito,obuoluitoue,cù hoc fic ages,lxto<£ Si hilari uultu còfirmato* confo lator,hortatorue fiue bene fperare iubeto,fua ne còmemorato, fed auertito, fimul etiam quada acerbitate increpato, fimulqj contra dexteritate quadam confolator. Nihilcg illis prxfentiù,aut futurorù dicito, demonftratoue,nam pleriqj propterea animum defponderunt, demiferuntue. Quifqj harumrerù peritus,gnarusue prxfit,&adfiftat qui mandata non afpere,amareue exequa/ tur, utaturue, quodqj mandatur, fubminiftret, quiqj malunt,qux artis funt, fubtrahere, prodereue ab his feparato, ne quidcp longo interuallo, te la/ teat,prouideto,nihilcj5 rudibus, ignarisue concefferis, mandauerifqj quod fi feceris, malefafti uituperium ad te ueniet, nifi quid ambigue habeat,quod ratione riteue fiet, Si procedet, quod cum faftum erit, fi ad genus refera/ tur, tibi uituperium adimet. Quamobrem in his, qux fic erunt, Si fient,his prxdicito,quibus curx erit cognofcere,qux cum ita fint,& habeant,quo ad bonam exiftimationem,probitatemq3, qux in fapientia, medicina,cxterifcp artibus infunt,medicus partes, quas diximus, affumat,oportet.peificiat fem/ per aitera,obferuet,cuftodiat,caueat,prxbeat,permittat,faciat qux prxftan tem, gloriofumcp apud omnes homines conferuabunt * quicg hac uia proce/ dent,celebres,magnxa3 exiftimationis erunt Si parentibus,& libens,qui Si fi nò multùfciuiffe putabunt,rebus tamé ipfis prudétes,fapiételqj céfebunt. HIPPOCRATIS DE MENTE SENSVVE XXVII LIBER QVINTVS. Ens autem fenfusue,defecati,puri,integric£ animi aftus effe perno Mm ^i m fcitur,qux fi exerceatur, crefcit, fi minus,marcefcit, debilitatur, minuiturcg.qux fuo tempore,probe fi exerceatur, optimo cuicg, Si honori,& emolumento eft. HIPPOCRATIS DE PRAECEPTIS LIBER SEXTVS* Temporis defia ni tio. Occajionis de* finitio. Empus autem eft, in quo temporis occafio ineft* temporifc^ occafio,in qua tempus non multum, medicatio curatioue in t tempore, eft autem cu Si in temporis occafione. Quare hxc prius cognofcito, fcitoue, non cogitatione, rationeue Si per fuafione, perfuafibili,uerifimili ad curadum,medicandumue deuenito, fed trito ufu, peritiaue ci! ratione* Perfuafio enim Perfuafio quid. cogitatioue,memoria quxdam,commemoratioue eft,qux ex rebus fenfu co prchenfis conftat, componiturue* Nam fenfus imagine quada darà, aperta uc ducitur,qui prxfeftus,prxpatiésue cogitationi,mentiue qux fubfunt,nù/ tiat.qux fufcipit,fxpeq} quale,quantum,quibufqj eueniat,cólyderat, fecum 9 uolutans mufitat Si commemorat.quam quidé cogitationem, perfuafio/ nemue,comprobarem,fi quidem ex dubitatione,principium faciat, delatio/ nemcg ex patentibus eadem uia deducat.Nam fi cogitatio,perfuafioue ex re/ bus aperte faftis principium fumat,faciatue , deprehenditur, Si inuenitur in fenfus mentis^ ui ineffe, qux ab aliis lingula fufcipit ♦ Quamobrem putan/ dum eft,naturam multis uariifcg rebus moueri, cogenteqj ui fufcipi, mifce/ riue,mens autem,fenfusue, quemadmodum ante dicebam, ab ea fufcipiens poftea ad lucè, ueritatemue deducit,fi uero non ex patéti uia,& aditu,fed ex Qua uìa medico uerifimili,perfuafibiliue,fiftioneue rationis fumat,fxpe graué,& molefta in/ procedendumfu. tulitdifpofitioné.hi uero fiuenónulli uia carente exitu tenent,tentatue.quid na mali fuiffet,fi argumenta quibus nitùtur prx fé ferrent,adducerent%qui medicinx res Si inftrumenta male operantur,& utùtur, quin infuper innoxiis miferis,& fine caufa exiftentibus languentium uitio dant,&eos reprehendùt, quibus nò fatis uis morbi uifa eft,nifi medici imperitia conueniret, Si accede ret etia?de is quidé fatis efto,qux difta funt,ne unqua nancifci detur ea,qux uerbis folù perficiùtur, fed qux demonftratione operis,na fallax eft,& erra/ buda confirmatio,& affeueratio ci! garrulitate.Quapropter faftis inhxreto, circaq^ hxc plurimù perfiftito,qui facile Si nùqua erraturù ufum,habitùue, qué medicinx peritia nominamus,paraturus,& habiturus é*na utilitaté ma/ xima Si laguentibus Si his, q hxc bene operatur,dabit & còparabit.nec etia rudes pigeat fcifcitari,fi quid hoc cóferre^colbturùcp effe uideat: ad medela C ii Medicus rudes etiam fifcitari debet. XXVIII DE PRAECEPTIS* Si eius occafionem* Sic enim mihi uideor uniuerfam arte ex euiufc# rei, qux ^Jdto?** codem concurrunt,& conueniunt, Si fine,& obferuatione demonftraffe.qua/ ohferuandum. m ea p0tIfjimum obferuato, qux plerunqj eueniunt, placide,lemter, quiete magis Si utiliter, qua prxceptione &reprehenfione,defenfioneue cu ■aftione.Non inutilis etià eft obferuatio, confederati©, definitioq3 earù ieri! uariarum,qux languentibus porriguntur, profintne folum.Quod non nimis affcuerandù eft*Nam omnes ferme morbi propter multas circunftantias,cau fafc# Si mutationes diutius quandocp permanent*Quod admonédum Si con fyderadum eft,finautem a prxmio,& mercede incipias,hoc quidem ad tota rem quid facit,languentiq3 hanc iniicias opinione, cogitationemue,fi large, nihil reputans prxbeat,fefe non relinques,negliges,aliumue prxpones,cum opus eft.quod curandum non eft. Nam non utile ducimus, curam hanc ani mo illius iniicere, prxfertim fi graui, celeri, Si acuto morbo laboret*Cele/ Medicus lucrum ritas enim morbi tempus ad regreffum non prxbet, nec probum medicum futarìnó debet. utilitatem quxrere admonet,fed potius exiftimationi adhxrere * Melius igitur eft feruatos obiurgare, ac ingratitudinem obiicere, quam prxturba/ re,prxcutereue,cum perniciofe,pericuiofeue habeant. Sunt tamen languen/ tes nonnulli,qui uel amicitia,uel hofpitio, uel aliqua alia re fibi nota, cxte/ ris fefe prxponendos putent, fecumcg mitius, amiciusue agendum,qui prò/ ietto fi negligentia, poma certe, punitioneue digni non funt.Quamobré his in turbationé, ac mutationem tendétibus probus medicus fefe rite opponet, o T rol contrac$ mandabit* Quis enim per Iouem, Si mediuffidius medicus probus wdkis frate"* non fefe potius fraterne amiceue fiue familiariter fidelitercp cum languenti/ ne curat. bus gerit, quam accerbe, afpereue curat ? Quamobrem primo morbum di/ fcernant,cognofcantcg,nullama3 utilitatem medelx,curationiue prxponàt. Summaitaqj cura languentem curent,nullum$ defpiciant, nullamcg utilità/ tonfine refpeftu,exiftimationeue doftrinx medicx artis quxrant. man/ do<$ Si prxcipio ne inhumani fint,quinimmo fi quando res pofcat, gratuito curent, deqj multis bene mereantur,languentiumqj opes refpeftent, potiuscg tyefpiàat nullos bonam exiftimationem, quam opes captent* fin autem tempus Si neceflitas medicus. pofcat,uti hofpiti,externoue,pauperiq3 fuccurras, his potiflimù fuccurrito. Nam fi humanitas aderit,& artis amor comparebit. quidam enim languen/ tes,multiue,cù fenferint fé morbo non tuto correptos,medici probitate con fili reftituùtur,languentibus auté fanitatis caufa mandare Si adiìdere bene ha bet,cura etiam ualentiù habere,ne in morbos incidant,probù eft. Nam prò/ bitatis,bonitatisue caufa,& fanorù cura fufcipienda eft* qui quidé in artis al/ to gurgite ignorationis funt,penitusuearté ignorant, prxdifta,prxceptaue nò fentiunt,aufcultatue.na cum hi medici non fint, nò redarguti fuperbiùt,1 cafucp Si fortuna egentes quxda rette peragùt, quare fidentes in peius deci/ dùt,defidia$ quada delicata,qux funt artis munia negligùt,quibus medicus probus, LIBER SEXTVS* XXIX probus,bonusue,quì focius artis dicitur,uigeat.hic autem medelas fine men/ fura perficiens nihil horum tranfcendat. Non enim caret omni facultate,nec perfidia eft, tanquam ininiuria, perfidiaue fit. Nam ad curationem hi acce/ dunt, non (pettata mala uenarum, arteriarumue difpofitione, cxterorumqj medicorum congreffum uitant, fuacp tantum probitatis odio quodam au/ xilia iaudant, probantue, languentescg uexati nutant in utra<£ malignitate, cum fefe per initia in finem uf<$ potiori, plenioriue arti, qux auxiliaretur, non tradiderint. Morborum enim aliqua remiflìo, magnam languenti rela xationem prxbet.Qiiapropter cum fanitatem optent, eundem ufum fem per non expeftant, noluntue fufcipere , fimiles cum fint Medici uarieta/ ti, modoue ♦ Perfetto enim fenfu languentes carent, malecg cum agiten/ tur, morofi, non gratiue funt, cum<£ ualitudinem abunde confequi pof/ fint, exhauriuntur, abfumuntorue,prxmiifcg,cum fanefcere cupiant, nego/ tiationis, lucri,foenorisue, uelagricolationis caufa, non curantes de his ca/ pere, nihilue impenfx parcunt, fed de hac fignificatione fatis efto. Nam re/ miffio,intenfioq$,languentis diligentiam,diftributionéue medicam nancifcù tur,& poflident ♦ Nec turpe, prxterue rem effet, fi quis medicus anguftare/ tur,ambigeretue inaliquo languente, uel non multo ufu, peritiaue allucina retur, cenfere medicos alios accerfiri,uti communi confilio, collocutioneue difquirant,qux ad eum languentem pertineat, fimulqj coadiuuent,auxilio^ abundent.Nà fi malum perfideat,protendaturcg, plurimù^ ambigat medi/ cus, prxfenf<£ malù in peius declinet,tunc audendù eft,quidque prxfentius tentandù.Quodnunquà quid ars decernat,diffinirem,dicerécj3 còtendendù, prxfcribendù,periurgandùue effe, tamé hoc obfecrabo,cùue ìureiurando di ca,ne unqua medici ueibis,prxfentibus languentibus difceptent, na hoc exi ftimationé, authoritatéqj eleuat,& imbecilliorem reddit,quod negotiatium Si in foro uerfantiù eft.Nec falfo illud excogitatù eft,& iaftatur, in omni co pia inopia ineffe.Prxterea magni! argumentù eft,cù artis fcientia, confiften tiaue,cù quis rite curat,languentes bene fperare iubet,ne ad fanitaté feftinet, mcnteqj,& cogitatione perturbetur,& timeat. Quod utile non effe ducimus, fed fi ea prxmoneat,& prxmadet,nò errabit* Na laguentes propter mala Si dolorifica difpofitione defperates,uita defpondét, ci! morteue permutant. Qui uero manu languétem traftat,cum artis inuenta demonftrauerit,& fece/ nt,naturam còferuet,nec mutet,alienetue,quod fi fecerit,prxfentem fruftù, utilitatemue reportabit,fi minus fubitam perfidiam,paruamue fidem, Si exi/ ftimationem.hominis enim bonus habitus,euexiaue, quxda natura eft, qux motum non alienum,magnumue parat, fpirituiq^ Si refrigerationi Si calidita ti,humorum agitatione,&operatione accommodat, qux undicg, Si in omni nutricatu peimifcetor,nifi quis ab ipfo ortu,& principio defeftus infit,quod omni ratione reparandum eft, fimileque priori,quod ineft,reddendum.narn C ni Quid maius medicus agat. tanguentis cupi ditas. Plures medici cur conuocandi. Medici difcept* re non debent co ram languente. Defperatio la» guentis tolléda. Euexta hi a tur a quadameft. XXX DE PRAECEPTIS. frisati*. Caci obferuatio prafcitaue qua dam. Tlos,et uigor aetatis multum fiat. Lingua hafita tio in languen ■ te, unde. Crìfis quid prxter naturam eft,quicquid tempore diminutum eft.contritio autem, frica tioue, fuperiorum, tettorum, prxcellentiumue membrorum fugienda eft, propter uehemétiam medelx, fuperuacaneufqj, magnufue odor.multaenim communicationem nullam poflidet, Si habet,fed damnù malumue* modica uero,paruaue, probitatem.nam in portione,particulaue,labor,dolorue mo/ dicus ineft,magnus in tota*fed gratitudinem, gratiamue,non fubtraho, de/ moue,digna enim eft medicinx prxceptione*Per inftrumenta auté additio, quodcg demonftrationem fignificet, fimiliumcg rerum memoria ne abefto* Si uero turbx Si uulgi tibi auditionem, Si auram comparare uelles,ne ambi/ tiofe nimis captato, nec poetica, Si fitta oftentatione, quod impatientiam &impotentiam laboris prx fé fert * Laboris enim appetentiam, magno la/ bore tefte partam, fi in alios ufus uertatur, non probo, Si auerfor * fé folam enim expetit, Si fibi tantum grata eft, nam hoc fucatum ftudium eft, fum/ ma oftentatione, Si ambitione comparatum ♦ Quod fiquis mature difcat, cuntta facile còparat, prxfentia fumma facilitate conficit, qux nonadfunt, memoria reuocat, malamcp fortem uitat, qux cunftis rebus aduerfatur, & colluftatur pernicie fumma,nihil decoris ftudiofa, diffinitionibufcg termi/ nisue, fuperadmonitione(£,fummifcg deorum obteftationibus, iuramétifue, caufa medici mandantis,crebracg morbi ignoratione,confonatia,coboatio/ neue turbx, rudiumue loquacium, fermones tranflatos, uerbaue captando òt imitando,morbocg perurenti per copiam comparato,& cógregato.his qui/ dem quaiibet infifterem,qualibet prxterqua in colefticia medicina,& cura/ tione, peraudentercg uehemétiam caufarer,nam in his fparfa prudentia,pro/ barn peritiam prxfefert,his ergo, cum imprudentes,imperitiue fint, tritum ufum neceffanum ducerem, Si utilem cum opinionum peritia pofterius parta* Quis enim opinionum,dogmatonue multiplicem diuifionem uere fcire poflit, fine manuum firmo, Si perito ufu?quamobrem, his qui dicunt, mentem adhibendam effe, his uero , qui faciunt, occurrendum,officien/ dumue effe. Si impedimento fuaderem hoc, ne diutius cibum fubtrahe/ rent,& fi languentis appetentiam excitat, morbumcg retundat, quod fi quis cxco mentem quemadmodum opus eft,admoueat, quod magnus metus ui/ tandus,obferuandufue eft, ne multus aer fubito & improuifus ingruat, quod perturbanqux turba fugienda eft*prxterea flos, Si uigor xtatis, cuntta gra/ tiofiora, Si meliora habet, definenria uero, decrepitasue contra ♦ lingux uero non clara differtatio, hxfitantiaue, morbo, uel propter aures fit,quod priusqua prima enuntiet, fecunda Si alia fuperiniicit,uel antequa,quod men te uoluebat,dicat, mente alia uoluit,quod cum dicitur peritis artis, artemuc amatibus, confiderandum eft,morbo nec ne fiat.cum parù xtatis infit,quan doqj uirium piurimum fubeft,cum morbus non perturbat,concitat,& moue tur, longitudinem fignificat, decretorium, iudicatioue, fiue crifis morbum foluit, LIBER SEXTVS. XXXI Apollo. Aefcttlap. tygeia. Panaceia. Q«* promit tat uideto. foIuit,difcutìtue.parua caufa medicamétis difcutitur,diffoluiturue, nifi quis locus prxcipuus patiatur,quoniam communis paffio,fynpathiaue,qux cum Qua uexent dolore eft,moleftat. quidam enim ex alterius communi paflione, moleftan/ *&*>*• tur,& perturbantur ♦ locutio moleftat cum labore emiffa,defeftioprx labo/ refit,locus apricus falubris eft* HIPPOCRATIS IVSIVRANDVM LIBER SEPTIM VS. Er Apollinem medicù, Aefculapiù,Hygeian, Panaceian c£ iuro,cxterof<£ deos cùftos,deafbore non nam in his natuns fuum,uet alienum ingenerari nunquam concederes,led uo praftam. luptatem fuperare.multiformes tamen Si uarix illic ferx gignùtur de Aegy ptiis autem, Si libycis fic mihi habere uidetur, de his uero qui dextera parte, *"ro¥* *% lolis hyberni ortus, ad mxotim paludem ufqj degunt(hic enim terminus eft A'1* temamf- Europx , atcg Afix) fic habet ♦ hx quidem gentes magis inter fefe diffe/ Gentes cur inter runt,quam modo diftx propter temporum anni mutationes Si regionis na/ fedifferam. turam.terra uero hxc Si regio modo eodé habet, quo Si exteri homines,na ubi tempora anni maximas,crebraf($ mutationes faciunt, illic Si ea regio eft feratiflima eft,maximeqj inxqualis, fiquidem montes plurimos Sidenfos Si campos Si piata in ea inuenias,fed ubi tempora anni non admodum uariant, illis ea regio maxime xqualis eft.fic autem Si de hominibus habet, fi quis co iyderet,nam hx naturx montìbus fimiles funt arborofifeg , Si aquofis locis, quxdam uero fiticulofis,exilibus,quxdam pratenfibus Si paluftribus,quxda campeftnbus Si planis,quxdam nudx Si exili terrx, tempora quadoquidem anni qux formx, figurxue naturam uariant,differentia inter fefe funt,qux li inter lèfe differant, plures Si in formis,figurisue differentix funt.Eas quidem gentes qux parum inter fefe differunt,prxtermittam. qux uero magnopere uel natura,uel lege,rituue, fiue monbus differunt, de his dicam,quemadmo/ dum habeant.Primum quidem de his,qui longa capita habent,macrocepha Macrocephalì. lisue,nam alia gens non eft,qux Umilia capita habeat,quod primo lege, ritu uè, fiue confuetudine potiflimam caufam habuiffe uidetur, nunc autem Si XXXVI DE AERE AQ^VIS ET LOCIS natura cum lege,rituue fiue confuetudine confpirauit,& conuenit,fi quidem eos, qui longiflìma capita habebant, pulcherrimos, generofiflìmosue effe putabant. confuetudo autem huiufmodi eft. puero tunc primum nato, ca/ put cum adhuc tenellum eft, prxmunt, componunt, manibufcg in oblon/ gam formam deducunt, ficqj adolefcere cogunt, machinamentaqj, Si uin/ cula commoda admouent,quibus capitis rotùditas mutatur,perditurue, ime male afficitur,longitudo uero crefcit Jex autem ea primum fecit, uti hanc na turam redderet, procedente uero tempore natura faftum eft, uti lex amplius non cogat,femen enim undecunqj progreditole fanis quidé corporis par/ tibus,fanum,de morbofis uero morbofum,fi quidem ex caluis calui gignun/ tur,ex flauis flaui, ex diftortis ferme femper non retti, ficcp in cxtens figuris eadem ratio pollet,quid ergo prohibet,quin ex longis capitibus longa capi/ ta nafcantur^Nunc autem fimiliter non nafcuntur,quemadmodum prius. lex enim prx hominù negligentia non ualet amphus,iiue non obferuatur, de his phafu accola. quidem fic mihi uidetur,de illis uero qui Phafin accolunt,nunc dicam.palu/ ftris enim ea regio eft,calida, aquofa, denfa arboribus, temporibufqj cunftis pluuiis multis iugibus, Si magnis perfunditur. Horum autem uita in paludi/ bus eft,habitacula(33 lignea, canneaqj in aquis ftruunt, Si raro inde prodeunt, per urbemcp Si forum deambulant, fed unius ligni lembulis huc, Si illuc na/ uigant,plurimx fiquidem foffx, canalefue illic funt, calidafcg aquas fole pu/ trefaftas, ftatarias, non perfluentesue potant, pluuiifcg adauttas.nam Phafis vhafu qualiter prx cxteris fluminibus, maxime ftatarius eft, lenifftmeqj defluit, poma$ & fiuat. fiuttus.qui illic gignùtur, molles funt, Si effoeminati,prx aquarum copia Òt imperfefti,qua propter non percoquuntur, maturefcuntue, multufqj aer de vhafunì quales. aquis hanc regionem occupat, tenetue, quas ob caufas Phafis accolx cxte/ ris hominibus figura, formaue fimiles non funt * Nam maximi,craffiffimi$ funt,nulliq3 artieuli,uenxcg in his comparent, colore luteo funt,tanquamar/ cuati,iftericiue,loquuntura3 omnium hominù grauiflìme, tenebricofo, ne/ bulofocg nò claro,& limpido aere fruuntur,utunturue, corpore ad laborem, Si exercitationem pigerrimo funt, tempora^ anni non multum illic uariant, qup ad xftum,& frigus.fpiritus,uentiue piurimum illic auftrini flant,prxter unum regionis illius peculiarem,&incolam,qui cenchron dicitur, quiquan/ doqs uiolenter frigide^ fpirat,quandoa3 calide,& molefte. feptentrio auté, aquiloue,fiue boreas uehemens illuc non peruenit. cum uero fiat, ienis eft, & non potens. De naturx diuerfitate/ormaaj eorum,qui in Afia funt, qui<£ in cur Afiani Europa degunt,fic habet.de timiditate autem ignauiaue,cum minus fortes, ' "' bellacesue fint Afiani,quam Europei,monbufq3 leniffimi,mitiffimiue, tem/ pora anni potiflìmum funt in caufa, qux nonmagnas apud eoi mutationes frigoiis,& caloris faciunt,fed femper ferme fimiles funt. na illis mentes non peicutiuntur,perceliuntuiueanec corpo» uaide mutantur,lancinanturue, quibus LIBER NONVS. XXXVII quibus par eft, iram efferari, prudentix <£ & caloris magis participé effe,qua qux femper eodemftatu perfiftit♦ Mutationes enim funt,qux hominum mentes excitant,nec torpefcere,quiefcereue finunt ♦ Has ob caufas Aiianum genus mihi uidetur,ignauù Si imbelle effe,propter9 leges,confuetudmesue, maior enim Afix pars fub regibus eft.Nam cum quantumuis fortes, domini fui, nec fui iuris funt,nec fuis legibus,& monbus uiuunt,fed fub principum, dominorumue ditione degunt, de hoc quidé nullus illis fermo,cogitatioue, fiue ratio, Si cura eft,uti bellica traftent,& exerceant, fed ne bellaces effe ui/ deantur.Nam pericula paria,fimiliaue non funt.Hos quidem militare,labo/ rare$ par eft, prò Regibuf<$ mori neceffe eft,cum fic a puericia per paren/ tes,cognatos,amicof<33 cxteros inftituti fint,cum(£ magnum quid,fortiterqj gefferunt, domini, regesue eorum augentur,crefcunt, pullulantue, pericula uero cxdef<£ tantum ipfi fubeunt,& nancifcùtur, quin etiam infuper horum agros,terramue propter beliorum crebritatem Si abfentiam deferta effe,non coliue neceffe eft. Quamobrem fiquis inter hos egregie fortis eft, Si magni animi leges auerfatur.De quo hoc magni! argumentù eft. Na qui Grxci,uel barbari in Afia funt,qui fub dnis, regibufcg non funt,fed liberi, fuifqj legibus degunt,fibi<5 ipfis laborant,hi omnium bellaciflìmi funt,fibicg ipfis perieli/ tantur, fux<£ fortitudinis ipfi fibi prxmia referunt, fimiliterqj timiditatis, Si ignauix poma, Si calamitatem.tamen nònullos Afianos a cxteris differre reperies,hofque fortiores, hos uero magis ignauos,& imbelies.Quarù rerum caufa tempori! anni mutationes funt, quemadmodum in fuperionbus dixi/ mus.De Afianis quidé fic habet.Scythica uero gens in Europa eft,qux circa Mxotidé palude habitat, differens ab aliis gentibus, Sauromatx uocantur * horù foeminx equitant,fagittant,iaculantur ex equo,cu hoftibus ex equo pu gnant,quo ad uirgines funt, nec ante uirginitatem deponùt,qua tres hoftes occidennt,nec ante cum maritis degunt,quam facra Nomio Apollini fece/ rint, deinde fibi maritum deligunt,poftea ab equitatu, Si militia uacant,nifi còmunis expeditio cogat.Dexteram mammam non habent.nam tenellis,in/ fantulis adhuc exiftentibus,candenti ferro admotomatres eam exurunt, ne crefeat, dexterumque humerum , Si brachium ad omne robur exercent. De exterorum autem Scytharum forma, quod inter fefe fimiles fint non aliis gétibus, de Aegyptiis etia eadé ratio fit,nifi quod hi calore cogunt,hi uero frigore.Solitudoauté,qux Scythica dicif.campeftris eft, Si plana,pratenfis, herbida,magna,mo ìicc aquofa. Magni nanc# fluuii taqua tubulis,fiftulisue, per plana fcaturiùt.Hiccg Scythx degùt,qui Nomades dicunt ,quonia nulla domicilia habent,fed in curnbus habitant,quo^ minimi quatuor rotis,maxi mi fex aguntur, qui domunculaium inftar funt fabrefafti,duplici,niplici9 tabulato, Iutocg circumliti ne aqua, nix, uentiuc penetrent,duoque,uel tria bouù paria,qui prx frigore carnibus carét,hos currus trahùt,quos foeminx D Quidacuat,per celiate^ mentes. Cur Aftani non bellaces. Forteìlegesauer fantur. Quare nonnuVi ab altjs differii. Scythica gens. Maotis palus. Sauromata. Mulieres horum quatenus militià exerceant. AeSypfì Min ter fifi fimiles. Srythica folitu» do qualis. Scytha Noma* des quomodo uis uant. XXXVIII Wippaee quid Scythica et Aegyptia forma. Mótes Rh'rphei Khipeiue Qui uenti hit flirent. Plana hic omnia funt. Cur non magna animalia illic gi» gnantur. Cur omnes hi carnofipinguef que fint. Cur inter fifi fimiles fini. Curignemmemm iris admoueant. DE AERE, AQVIS, LOCIS tantum cum pueris habitant ♦ Viri autem in equis fedentes adequitant, hos uaccarù,equarù,& ouium arméta fequuntur, iocoqj uno hi tamdiu manent, quadiu herba, foenumue duret, quo abfumpto,alio migrant ♦ Hi auté carne elixa uefcuntur, lacqj equarù potant, hyppacenqj,hoc eft equarum cafeum comedunt, quo autem ad horum uiftum, ritus,legesue, fic habet ♦ De tem/ poribus etiam anni,de forma,figuraue,qua piurimum Scythicum genus a ex teris hominibus differat, fimileque fibi fit, quemadmodum & Aegyptium, quodqj parum foecundum hoc hominum genus fit,ferac£ animalia nonmul/ ta,nec magna hxc regio #ducat, diximus.Sub ipfis enim Vrfis, montibuf^ Rhipheis,unde Septentno, aquiloue, fiue boreas oritur,fpiratue,pofita eft. Solqj iam finiés,cù folftitiales circuitus peragit,paululù temp©ris hxc loca perluftrat Si tepefacit, Ventici de calidis partibus fpirantes debilcs iam,& languidi,paucicj3 Si rari huc pueniunt,fed ab Vrfis niue perpetua,gelu,aquis, fpirantes perpetuo uigcnt,& frigidi,qui ferme nunquà montes deferùt, prò/ pterea difficulter habitatur,multuf<$ & tenebricofus aer campeftriajplanaue, totum pene diem detinet.Acin humidis ferme degunt,hyemfi$ illic perpe/ tuo eft,paucos auté dies xftas, nec hos omnino totos,campeftria fiquidem planaue,magnafublimia,nuda, montibus non circundata,fub ipfif<£ ftatim Vrfis complanata funt, fera$ animalia non magna generat,fed qux poffint fub terra còdi,tegiue.hyems enim perpetua,regionifqj nudus fitus prohibet, quandoquidé Si aprica loca Si opaca defunt.Tempop» enim mutationes,nec magnx,nec uehemétes illic fiùt,fed ferme fimiles,parum<£ diuerfx.fpecies uero,formxue,fiue figurx fimiles inter fefe funt, fimilitercg femper uiuunr, hyemecg Si xftate limili modo &eodé amiciuntur,ueftiunturue,craffumcp Si aquofum aerem ad fefe trahunt, aquame^ ex niue,gelucg potant.cumq^ nulla exercitatio corporis,animi,mentifue fit,cum nullx fere,nec ualidx tempora anni mutationes illic fiant, propterea horum formx , figurx uè, necenàrio craffx, carnofxque funt, membrorunKp articuli, iuntturxue humidi, non robufti, uentriculique,prxfertim inferiores omnibus lubrici.Nam in hac re/ gione uentriculi non poffunt deficcari fuapte natura, temporif9 anni tem/ peftate, ftatuue.Sed quia carnè prxpinguem,nudacg non hirtamue habent, forma,figuraue fimiles inter fefe funt mares maribus, foeminx foeminis.nara cum anni tempora fimilia inter fefe funt,nullx pernicies,corruptionesue,nec mala fieri poffunt,cum corpus còformatur,compingiturue,fiue componit, nifi uioléto,fortuito<£ cafu aliquo uel morbo.Magnù prxterea humiditatis eop* argumentù dabo,quofcù<33 Nomadas Scythasinuenies,omnes igne hu/ meris,brachiis,manuù iùfturis,peftoribus,coxédicibus,lùbif9 adhibuiffe de prehédes,nulla alia de caufa,nifi naturali humiditate,molliciao3. Na hoc nifi Faciat,arcus còtcndcre,uel iaculari,propter numero^ humidà,lubriea(33 fiue iuxationi obnoxia.impotentia nò poffent.Qux cu perufti funt,fiue his igne admouerunt, LIBE fc N O N VS. XXXIX admouerùt,humiditas omnis ex articulis detrahitur,corpora<5 eop» ualidio/ ra,articulatiora,habitioraq3 reddùtur. diftorta auté ìncurua, latacg propterea funt,primù quod non fafciantur,quéadmodù in Aegypto,nec ieputàt,cogi tantue,quatum ad hoc equitatio conferat, nihil enim aliud ftudent, qua uti Quid ecntìnua in equis bene,mollitercj} ledeant,deifide propter continua. defidiam.Na ma cciHlUtio J4a4t- res, dum equis uehi non poffunt, plurimi! tépons in earruas derìder, pai ùq$ propter locorù mutationes, cucùueftationeicp deambulant.max.me prxre/ j£" '^1^^' rea miradù eft,qua fluxa^olliajdiftortacg corpora foemmea fint fpec:e,for et languida funt. maue,& corporis habitu.Scythicù propterea genus,burrù,rufumue elt,quo/ Cur Scyth* rufi niam folis uehementia illinc abeft,candorq$,& albedo frigore exunt ,bui raqj &1*' rufaue redditur.Fcecunda autem hxc natura effe non poteft, na uiros parua coeundi cupiditas mouet, uexatue,propter naturale humiditaté^ollitudi/ Iw sythiaw ncmqj uétns,& frigiditaté. His igitur de caufis,minime par eft,hos uiros fa/ ™lteres fter's laces effe.Prxterea continua equitatione delaffati, ad coitu impotentes red/ dùtur. Hxqj caufx uiris affignant .Foeminis uero,carnis pinguitudo,humi/ ditaf<£, na earù uulux, locelliue genitale femen prolificù ampere non pof/ funt,non enim quemadmodum oporteret, finguhs menfibus purgantur,fed parum,&Iente,prxqj pinguedine uuluarù os clauditur, femencg prolificum non fufcipit,defidefqj ipfx fcemìnx,& fine ulla exercitatione,prxpinguefc£ funt, mollefcg Si frigidi earum uentriculi. Propterea neceffano Scythicum Jf ... - . genus non admodù foecundù eft.Hanc prxterea ftenlitatis,infoecùditatisue ra c'alfa!" horum faciunt coniefturam, quonia plurimx eorù matronx non gaudét ad uiros ititare,uel concipere,propter moleftiam,carnifq3 obefitatem,nònuilx uero Si propter macilétiam, gracilitatemue.Prxterea plurimi in Scythia ca (trantur,muliebriaa3 exercent, loquùturq? muliebnter, qui Euirati dicuntur. caufam uero huius rei incolx deo tnbuùt,hofqj homines colùt,fibi nmétes ne talia patiant.&eueniat.Mihi uero hxc,& alia mala omnia d urna effe ui/ dentur,nec ullum effe diuinù magis,uel humanù,qua aiiud,led omnia xque diuina.Nam horum unum quodqj fuam naturam habet,nec quidquam line natura gignitur, quodmalum quemadmodum mihi uideatur fien,dicam. Prx ipfa fiquidem continua equ.tatione, pedes tomefcunt,dolitantca ci! de Cur Scyth*e9* V___ j jj 11 , ^ **>>v"*-*t rnmentur. equo lemper pendeant,demde propterea claud eant, coxend.cefq^ contra/ hunt, afficiùturue* qui uero piurimum hoc moibo uexatui,fefe hoc modo curat.cùauté hic moibus incoepit,utràqj uenà,qux fecundù aures eft,fecat' k^lrrth™" &apcrmnt, cù<$ multus fanguis inde defluxit,propter debilitatem,obdoiv mifcunt,altccj} dormiunt, mox nonnulli fanì furgunt, excitanturue,nonnulli uero minime, qui quidem , hac medela, mihi iele perdere uidentur. Nam q«* fccundum aures quxdam uenx funt, quas iiquis fecet, fterihs, Si infcecun/ clì%r7em red dus redditur, quod his,ut mihi uidetur, euenit. Nam cum poli: hoc uxores d4tlt- adeunt, nihil his uti poffunt.Primuin quidem ad eas nihil mente admbent D n XL Cur ditiorespoa tius quam paupe res hocpatiàtur. Continua equità tio ubiqt nocet. Cur l'Europa ho tnines inter ffi diffanilesfmt. Seminis genìtan Iis uarietas uà-* riasformas red= da. Cur fauiores in "Europa. Defidia ubi ma= gii uigeat. DE AERE, AQVIS, LOCIS fed dormiunt.deinde cu bis,terue,uel fxpius tentarùt,& nihil proficiant,fefe aduerfus Deum, quem caufantur,admififfe, pcccaffeue rati, fuam ìgnamam, impotentiamue agnofcunt, muliebremcg ueftem induunt, cum ìllifqj tra/ ttant, qux fceminx faciunt, quod quidem propter continuam equitatio nem, primis Scytharum euenit ♦ Pauperes uero minime hoc patiuntur,cum non equitent,quod fi diuinum effet,ommbus,xquo modo fieret,non tantum ditiffimis,potentiffimis,generofiffimifc£ Scytharù hoc malum ingrueret,fed omnibus xquabiliter,quin potius paupenbus,parumue habentibus,non ho/ noratioribus hoc fieret,cù pauperes deos contemnant, ditiores uero contra, plurimù deos colunt,plurimacj3 facrificia faciunt,cù diuitiis abundent. pau/ peres uero minus,cum non habeant,poenas darent,cù nihil bonorù,pecunia/ rumue diis prxberét,quod xquius eft,eos,qui parù habent,poflìdétue,pati, quam diuites. Sed enim,quemadmodù antea dixeramus, hxc quidem non magis diuina funt,quam alia,qux naturaliter ueniunt, qui profefto morbus, propter eam caufam,qua diximus,Scythis ingruit,quod fimiliter,quo ade» teros homines,habet.nam ubi plurimù,continenterc5 homines equitant,plu rimi illic pedum tumoribus,doloribus,coxendicibuf(£ laborant, peflimique aduenerem funt.Hxc autem Scythis magis,qua cxteris hominibus fiunt,ca/ ftratifcp fimiles funt,quod9 femper pelhtas ueftes,brachafa3 habent,quod$ in equis maxima temporis parte confident, qui ne manu quidem pudenda, prx frigore,& laffitudine contingant, trattantue, coituf<£ obliuifcuntur,ni/ hilqj ante,qua uiri fint,traftat,agùtue*De Scythap» quidé genere hoc modo habet. De cxteris uero hominibus Europa incolentibus,maxime hi magni/ tudme, formaci inter fefe differunt, propter anni tempori! mutationes,qux profefto maximx,& crebrx illic fiunt, calorefqj.teporefue ualidi,uehemen/ tefue,hyemefcg acerrimas, uehementefue, pluuiafqj multas,contracg longas ficcitates, uentofcg multos,quibus mutationes multx, uarix,& ubicj3 fiunt. Quaobrem par eft fentiri,cognofciue,genitura aliter compafta effe hyeme, aliter xftate,aliterq3 aquofa,aliter ficca, quapropter formas Europx popu/ lori! magis inter fefe differre céfeo magnitudine per fingulas urbes,quà Alia norù.plures enim perduntur,debilitantur, uiresue amittùt,cù compingunt, confoimaturue,propter temporù mutationes,qux multx,magnx,crebr*e<$ illic fiunt,quà ubi femp limili modo currùt,fluùtue. De moribus auté eadé ratio fit.nam agreftes,efferati,folitarii,fxui, iracundi, tali natura,téporumuc mutatione gignunt, crebrx fiquidé mentis exceflìones, percuffionesue hac fxuicià Si tentate ingenerat, lenitaté uero,comitatemqj tollùt,obfcuràtue« Maiotis etiam animi eos effe céfeo,qui Europa incolùt,quà qui Afià.nà ubi femper tépora fimiliter, Si xquo modo cununt,maiores illic defidix uigét. mutatione*n,& corpus Si animus exercet, defatigaturue. quiete auté Si dell/ dia timiditas,ignauiacj5 crefeit, labonbus ueio Si exeicitationibus fortitudo. propterea / LIBER NONVS* XLI propterea Europx incolx pugnaciores funt, quam Afiani, propter leges, ritusue, quia fub Regibus non funt,quéadmodum Afiani. Nam qui Regibus parent,timidiffimineceffario funt,quemadmodumc£ antea dixeramus, ferui/ tes animi temere nolunt prò Imperio alieno,fefe periculis exponere. Hi auté qui Europam habitant,fuis legibus degunt,liberiue funt,fibicg ipfis.non alie/ nis pericula fubeunt, promptoc^ animo, iibentefcpquxque periculofiflìma penctrant, adeuntue,prxmiacR uiftorix fibi referunt.Sic hx leges animi ma/ gnitudinem efficiunt,©peranturue,fiue fufeitant. Totum igitur,& uniuerfum de Afia, Si Europa fic habet. prxterea plurima hominum genera in Europa funt,qux magnitudine,robore,fortitucfineue,corporis forma,ftaturaue pluri mum inter Me differant.Caufam autem huius uarietatis,& fuperius diximus, Si nunc clarius differtabo.Qui l©cum,regionemue montanam,afperam,alta, aquofamcg colunt,temporù<33 mutationes multi! differentes apud ìllos fiùt, par eft,illic magnas corporù Formas effe,laboriofas,exercitatas,f©rtèfqj fua/ pte natura reddi,haf<£ naturas ualde feras,fxuaf(£ effe. Qui uero loca curua, pratenfia,herbofaue,& xftuofa tenét,calidicg Venti magis,quam frigidi illic fpirant,calidis,tepidisue aquis utuntur, magni quidem hi non funt,nec com munes,fed lati potius,& carnofi, capillifcg atris, fufeieg magis ipfi, qua albi nafcuntur,pituitofi($ minus,quam biliofi fuapte natura funt.Fortitudo auté, & exercitatio potius in animo,quam in corpore uiget, Natura quidem non fimilis ineft,legef<£ latas obferuat*Si prxterea fluuu in ea regione fint,qui pi gras,reftagnantefcg Si illic fcaturientes habeant, coeleftefcp lufcipiat,& emit tant aquas, hi falubres,& limpidi funt. fin autem fluuii non funt, fontanafig aquas,ftatarias, Si pigras potent, odorafeg, neceffe eft, has aquas uenttem Si liené Ixdere. Qui autem altam, lxuem,fiue non afperam, uentofam, bonas aquas,habentem,regionem colunt,magno quidem hi corpore funt, fimilefcp inter Me Si refti,mente(£ Si ingenio mitiore. Qui uero tenuia,fteriliaue, non aquofa, nuda$ loca tenent,temporumq} mutationes temperata* non habét, par eft, in ea regione corpora dura,non magna,flaua potius,quà nigra,moro fa,iracunda, audacia,fux opinionis,obftinatauegigni.Nam ubi temporum mutationes crebrx fiunt, plurimù(£ inter Me ditterétes,formas illic, mores, naturafqj magnopere differentes inter fefe còperias.maximx quidé funt hx naturx uariationes, Si plurimi! poffunt. Deinde regio,in qua tempeftates,^ aqux commutantur,uariantue,corpora etiam illic uariant.Nam ferme fem/ per regionis naturam, formas, morefeg fequi comperias. Pinguis uero terra ubi eft,& aquofa,fublimefc£ admodum,& altx funt aqux,calidx uti xftate fint, hyeme uero frigidx,quoc£ ad anni tempora bene iaceat,homines illic carnoii funt, nò diferctis articulis,humidi,defidiofi,nò fortes,animoue mali, quod loci cft.defidia/omnolétiacjj in illis uiget,& ineft. craffi auté ad artes, nò fubtilfefer$ uir moueat,agitetoe,quodq3 humidi! eft in corpore, calefit, difpergitur,prx motu<$ Si agitatione pertuibat,permifceturue,fpumefcita^ quemadmodù fabius horum librorum nihil ampi in s inueni repotuit. Vrouidens natHa ra quantum pof* fit hincper)"pietà to. LIBER DVODECIMVS XLIII ma cur in coitu excernatur. quemadmodum cuntta liquida,cum agitantur,fpumcfcùt, fic Si in hominé, Pars *J?»tifft = quod robuftiflìmum,& pinguiflimum eft,ab ilio humido,liquidoue fpume/ icente fecernitur,&feparator, Medullam 03 tergi, fpinxue petit. Na quidam meatus Si nix de toto corpore in hanc tendunt,qux de cerebro proficifcit, Si fpargitur in lumbos, in medullam, & in totum corpus, de quo meatus, Si uix humidi,humorifue in eam tendunt.Cum uero femen in medullam perue nit,rhcnes petit.Hxc enim uia per uenas eft,qui rhenes fi exulcerati funt, cu %^/f^J^ co eft,cum fanguis effertur,de ipfis autem rhenibus,per medios teftes in pu/ /ofJ. denda penetrat,tranfitue, non qua lotium,fed huic alia uia eft illi proxima, coniunftaue.Quic^ ueneris fomnia patiuntur,propterea per fomnum femen emittunt,quod humidum, humorue corporis, labore,uel alia re calefaftus, difpergitur,fpumefcit, fecernitur^, quod cum difcedit, Si feparatur, facit somnia ueneris uti coire uideatur.Nam humidù humorue,huic eadé perficit, qux coeunti* air fiant. fed mihi de his, q in fomnis polluuntur,& coeunt,totoqj hoc morbo nunc amplius dicendum non eft,quxc£ ante rem faciat,& quare, hxc quidem ha/ ftenus ditta fint, fiue fatis fint .Caftrati uero,fiue Eunuchi propterea non Caftrati cur non coeunt,generantue, quod feminis meatus eorù fublatus eft,& Ixfus.na qux/ f0™"'' nef ""*"' i ■ r * • i • n. o. t •• J'J * bus boni Jortefue damuiameatufue,nemi9tenues,crebn<$perteftes,otexhis,inpudeaaten/ j-mtm J J dunt,quibus membrum genitale Si tollitur,furgitue,& demittitur,relangue/ fcitue.qui cum fecantur, caftranturue, cxduntur,refcindunturue*quamobré, caftrati fiue Eunuchi, nec etiam boni funt, fiue fortes,qui Si fi hxc traftent, terantue, feminis tamen uia claufa eft ♦ Nam his teftes obdurefcunt,neruicp propterea obtorpefcunt, quapropter nec tendunt membrum genitale,nec demittuntjrelaxantue.quicg fecundù aures fecantur,feftiue funt, coeunt qui/ ll™f™r*ur" dem,ac emittunt,fed paululum quid,& non foecùdum. Maior enim feminis aHns tprocrea= pars,de capite per aures,in fpinx, dorfiue medullam defcendit. qui meatus, tionem tollmt. tràfitufue,fecatione,cicatricecgobdufta,durefcit,clauditurq3.Pueris autem, CHr.PHen,ef cum uenulx tenuesplenx^ fint,feminis tranfitum cohibent ,&impedi/ Zutunt.' unt, pruritufqj fimiliter non accedit, propterea nec humor humidumue cor pons eorum, ad feminis excreationem commifcetur, fimiliqj de caufa, Virgunculis antequam adolefcant, menfes, menftruaue, non defcendunt ♦ Cum autem puer, uirgoqj adoleuerit, Venx, qux in pueri genitale mem/ brum, uirginilcg uuluam, locellofue tendunt, adolefcentia, Si incremento latx fiunt,facilecg fluunt,demittuntue,tranfitomc£,meatom,&os,per angu fta prxbent,humor^ humidumue,commifcetur,cumqj latum meatum ha beat,pueio cum adoleuit, femen exit, fimilicn modo uirgini menfes deflu/ unt.Hxc quidem fic mihi demonftrata funt.Semen inquam genitale,de cor poris omnibus partibus proficifci, Si excerni, de uaiidis,folidis,durisue,& tenellis, mollibusue. Coiporifc^ humoré humidoue omni ♦ Quatuor enim Q^ffwr forl>* fpecies, Idexue humoris, Si numidi funt in corpore, Sanguis, fanguenue, XLIIII DE SEMINIS GENITALIS NATVRA bilis, choleue, pituita, phlegmaue, aqua, hydorue, fiue hydrops ♦ Tot enim fpecies, ideasue congenitas, Si infitas homo in fefe habet* De quibus morbi proficifcuntur, & fiunt morborum decretoria♦ Quamobrem mihi demonftratum eft, Si de his,& quare ex his morbi fiant* Hxc quidem nafte/ n . .f ... nus mihi ditta funt, de femine genitali, unde fiat, Si quo modo,& quare,& emtu patWUm q1110115 non fiat, Si quare non fiat, deqj uirginum menfibus.Mulieribus auté dico in miftione, coituue,traftaris confricatisue pudendis, locellis,uuluifuc còmotis, pruritum quendam crcari, cxterifcg corporis partibus uoluptaté, calorem^ fufcitari,prxberiue.Siquidem Si ipfa foemina de corpore femen Coitus uoluptas demittit, modo in locellos,uuluamue,fiue metras,cù humefcunt,modo fot utrorumqt eft. fas ^ non 0pportune pateant,& hient.Muliertg cum iniri,coireue ccepit, to tumqj illud tépus,dù fé uir dimiferit,uoluptate afficitur.ficg foemina cupiat, appetatue coire,& mifceri,feu iniri, prius quam uir emittat,ipfa emittit,dein de uoluptaté eadem non afficitur.fi uero non appetat, cum uiro perficit uo/ luptate dufta.fimilieg hoc modo habet,quemadmodum fi in aquam feruen/ tem,frigidam mittat,paululum quidé illius feruor fedatur, fic & uiri femen cum in uuluas,mctrasue foeminx decidit,calorem,uoluptatemc# mulieris ex tinguit,deinde paulopoft quam decidit femé in locellos,& uuluas,metrafue, calor Si uoluptas excitatur,poftea ceffat,quemadmodù fi quis in igne arden tem,flammamue uinum mittat,fpargatue,pnmo quidem flammam excitat, ToXuLluptìte Pau^urn<$ auget ea uiniinfperfio,deinde relanguefcit,& ceffat,fic feminx ca afftdtur. * l°r ac* uiri femen excitatur, deinde ceffat.Minus autem multo uoluptatis in coitu, miftioneue foemina capit,qua uir,fed maiore temporis fpatio uir* na cu uir maiore uoluptaté afficiatur, fubito maiore agitatione,quam foemina Cur faminaft ab humoré, humidoue agitato emittit.habet auté Si hoc fic, fi crebro mulie/ ghuakat"'™ resuirismifceantur>maglsualét,firarominus,cumquoduulux,metrxuemi ftione,coituue humefcunt,qux fi plus iufto ficcefcant,uehementer conuertu tur.qux conuerfx,& inuerfx corpus ualde afficiunt,tum etiam quod coitus, miftioue fanguinem calefacit,& humefacit,faciliorem^ uiam menfibus red dit,facitue*nam cum menfes non defluunt,mulierum corpora morbofa red duntur.Cur autem in mulierum morbis dicemus * Hxc quidé haftenus a me comaptus difta funt*Cu autem,mulier coiuit,miftaue fuit,fi de more, confuetudineue fignum. concoeptura nò eft,femen utrorumqt cu foemina uolet,exibit,fi uero concep tura eft, nonexibit, fed in locellis,uuluisue,metrisue remanebit* Na uulux corripiunt,in fefe retinent Si claudùtur conftipato,conuulfo<$ Si claufo prx humiditate locellorù ore,tunc<£ femen utrumq^ còmifcetur. Quod fi foemi na partus perita fit,fecum cogitabit,cù femen non exiuit,fcietq$ eo fé die co semen marinu et ccepiffe.quod fic habet,quadooj robuftius eft,quod foemina demifit,quado Jmnmeùm utro qj contra quod uir.nam Si in uiro Si in foemina femen Si marini!,^ foemineù que i„*j/r. mefì.maxìnu autem robuftius eft.qua foemineù*Neceffe igitur quid ualétius, robuftiusue LIBER DVODECIMVS XLV robuftiusuc ex femine ualcntiore gigni, generariue* quod hoc pafto habet, fi abutrif<£ femen ualentius proficifcatur,Mas erit partus, fi uero nò ualidum, fcemina.nam quod copia,multitudineue fuperat,illud gignitur, quod fupe/ rat*Nam fi multo plus femen non ualidum fit,quam uaiidum,quod ualidius eft fuperatur,non ualidoc^ mifcetur,& infoeminam conuertitur. fi uero plus fitualidius,quam non uaiidum,fuperetura3 non ualidum, in marem conuerti tur.quemadmodum,fiquis ccram,feuumcj} commifceat?pluf<$ cerx,qua feui rnittat,faciatue,ac igni liquefaciat,dum liquidum ent,non patebit, quod na horum fuperet.cum uero frigefaftum conftringetur,tunc feuum a cera,eopia Si multitudinc fuperari cognofcetur,fic Maris,& foeminx femè habet, quod etiam ex his manifeftis fignis conieftan licet,femen marinum, Si foemineum in uiro,& in foemina inefle. Nam plurimx foeminx,cum uiris fuis iungeren/ tur,fceminas femper pepererunt,cum aliis uero mares. Virici etiam ipfi, qui bus priores uxores femper foemellas pariebant,cum alias uxores duxiffent,ma res femper ingenerarunt.quique prius ex uxoribus, mares tollebant, cum ad alias nuptias tranfiffent,foeminas femp fufceperunt, fic ratio hxc,meufc£ hic fermo hoc afferit, femen marinum, Si foemineum uirum Si foemina habere. na apud quos foeminas pariebant,quod ualidius erat,ab imbecilliori fupera/ batur,cum plus effet,quod infirmius erat,foeminamc^ generabat. Mares auté apud quos gignebat,ualétius,quod imbecillius erat,fuperabat, marécp facie/ bat, tamen non femper ab codem uiro,& foemina femen ualidum manat, nec femper imbecille,fed modo hoc,modo illud.Quamobré ne fit miri! , foemi nas eafdem,& eofdé uiros,mafculinum modo, modo foemineù partù edere, quod Si in brutis fimiliter habet.Quantum ad femen mafculinù,& foemineù pertinet,femenqj ipfum,tam uiri,quam foeminx de corporis omnibus parti bus uenit,de uaiidis autem ualidum, de non ualidis,non ualidum,quod Si in partu neceffario redditur.Cum autem ex uiri corpore plus in femen,qua foe/ minx ueniat,partus ille pulchrior eft,patri$ fimilis. Ci! uero plus foeminx ueniat,partus ille pulchrior corpore eft,matrii# fimilis. Eft qum etiam cum omnia matri partus fimilis eft,patri uero nihil,nec euenit,uti nulli in nulla re fimilis fit, fed utrifc^,neceffe fi quidé eft, quicquid edtur,alicui limile effe. Na fi ab utrifcg corporibus in partum femen deicendit,quifquis ad rem plus contulerit,ac ex pluribus locis demifferit, illi piurimum fimilis eft. Eftqj cu puella nata patri magis fimilis fit, quam matri,puerc^ natus uti magis matri fimilis fit,quam patri.Hxc quidem,& tanta fuperiorum uerborum reftimo/ nio mihi cjifta funt, quod Si m uiro,& in foemina facultai generandì Si mare & fceminam ineft.Quandoq^ etiam eft,cum pignora grac^l a,macilentaue, Si nonualida,parentibusplenis,&robuftis,nafcuntur.Cum iam uahda, &robu ftagenuerint.Quodcumcadit,certumeft,matrislocellsfcetum xgiotaffe, rmtrunentum9, Si incrementum,quodexlocellis, uteroue matns illi porri/ Cur mares modo, fcanina modo gi gnantur. Cur permutato conugio permu tetur etfoboles. Partus fmilitua dinis uarietas un de. Curnitt "a'ìdi ex uaìidts gignà tur. XLVI DE SEMINIS GENITALIS NATVRA Cur omnes par tus non ualidi tdantur. Cucumis exenu plum pomt. Cur modoparui modo magni nam jcantur. Cur mutilati. Semper fermefa ni, et integri ex mutilis nafcunm tur. gebatur,nimis hiante uulua,foras fluxiffe.propterea partus non ualidus xdi/ tus eft.nam unum quodcg animai prò unibus languer.Sin auté omnes infan/ tes nafcentes languidi,^ imbecilli fint, uulux, locelliue caufa funt,quoniam anguftiores fuerunt, quam oporteret.Nam infans nifi latum locum,quonu/ triatur, agitetur, crelcat, feuaugeatur,habeat,maalentuni,gracilemueeffe, neceffe eft,ut potè cum fatis amplum locum ad incrementum non habue/ rit.Si uero latum locum habeat, Si non xgrotet,par eft,magnos infantes ex magnis parentibus jpcrean. Quod fic habet,qiiemadn :odù i\ quis cucumim, cucurbitamue iam deflorefcenté,matrifcg pediculo adhxrefcenté, in paruo uafculo mittat, cauo uafis ìllius par, fimilisue reddetur.Si uero quis eundem in maiore uafculo mittat,quod probe cucumim,cucurbitaue capiat (quod tamé maius,quam cucumis natura non fit) cucumis par,fimilif<$ cauo huius etiam uafis erit.nam cum crefcit, cauo illius uafis hxret,& innititur,eùfta(£ nafcentia femper ferme crefcunt, Si habent, quemadmodum ea quis cogat. Sic etiam puero,foetuiue euenit ♦ nam fi latum locum in incremento habeat, magnus gignitur,fin autem anguftum, paruus crefcit. Mutili! uero&lxfum membro aliquo paitum edi dico,matre,cum eum geftaret,eo loci percuffa, uel fi ceciderit,uelfi re aliqua uioléta mater affefta fuerit.Na fi mater colli/ datur,fragaturue , partus mutilatur,fi uero uehementius collidat,partus ipfe perit,membrana,qux eum continebat,frafta, modoqj alio limili. Prxterea partus mutilatur,cum in uuiuis,locellisue,locus,i quolxfus fit, anguftus fit. Nam neceffe eft,cum I angufto loco fefe corpus agitat,mutilari,prout locus fit.Quéadmodum &aibores cum in terra funt,locumq^non fatis amplum ha bent,faxoue, uel alia re coanguftante,prxmenteue cum emergunt, tortuofx ciefcunt,parteq3 abqua craffx funt,aLqua graciles,quod Si in partu,pueroue contingit,fi in uuluis,locellisue,feu utero,pars aliqua corporis anguitior fuc rit,quam alia.Quod uero ex mutilatis integri, fan me femper ferme nafcatur, quoniam mutilatus omnia numero,ui, Si facultate habet,qux fanus, &inte/ ger,ea caufa eft.Cum uero morbus aliquis humori humidoue, quo femé prò creator, cum quatuor humorum fpecies fint, qux naturaliter in corpori/ bus infunt.Qux fi nò uniuerfum, Si integrum femen prxbeat (pars enim ea, qux mutila,^ Ixfa eft,minus uaiida eft)Quapropter mihi minime uidetur mirum,fi partus, qua parens lxfus fit,ea Si ipfe parte mutilus nafcatur. Hxc quidem mihi ditta iùnt de hoc fatis. Poli hac autem adea redibo,qux antea d.cebam. Hippocratis HIPPOCRATIS DE PVERI* FOETVSVE XLVII NATVRA LIBER* XIII. I quidem femen ab utrif<£ profettum inmulicris locel/ Iis remaneat.primum quidem fimul mifcetur,ut potè fce minano quiefcéte,cogiturc£, Si craffefcit,calefattù<£ den 6 fatur, fpiritum deinde concipit,tumefcitc£, ut potè in lo/ co calido cum fit, fpirituc^ uulua turgefcit, qux fpiritus piena cum eft, eum emittit, fpiritu fibi uiam ad exteriora radente, per mediumque feminis ipfius egreditur ♦ Cum autem fpiritus ralidus exiftens uiam fibi foras fecit, fpiritus alius frigidus de matre,uulua9 infpiratur, hoco3 omni tempore facit. Calefit autem, ut potè cum in calido loco fit,frigus uero,refrigerationemue ab ipfa matre, uuluao^ infpirante fufcipit.Nam omnia,qux calefiunt,fpiritum habent,fpiritus auté crumpit,fibi(£ uiam facit,foraf(£ exilit. Quod uero calefattum eft,fpiritum alium rurfus ad fefe trahit frigidum fciffura,uiaue eadé,quo nutricatur.quod Si in lignis Si in foliis,& in his,qux comedunt ,& potantur,euenit.qux quidé uehementer calefiunt,quod in lignis accenfis licet uidere. Nam omnia ligna ardentia hoc faciunt,potiflìmùq$ fubuiridia. Spiritum enim qux cxfa funt, emittùt, fpirituf(£ ipfe cum exit,circum cxfuram uolutatur,quod femper fie ri uidemus. Patet ergo hxc fpiritus conlyderatio, qui cum in ligno calidus in(it,alium frigidum trahit,& euellit,quo nutricatur,fubfecg emittit.Na aliù nifi traherct Si euelleret,fpiritus egrediens nunquam circumuolutaretur. Ca/ lor enim omnis mediocri frigorenutricatur,cùa3 humor,qui in ligno ineftj incaluit,conuerfus in fpiritum foras exit,qua<# calor,qui in ligno inerat, fo/ ras exit,frigus aliud,quo nutrieatur,trahit,& euellit.Quod Si uiridia folia fa/ ciunt,qux cum uruntur,fpiritum concipiunt,& habent,deinde fpiritus erum pit.fibiqj uiam facit,reuolutufc£ foras exit,qui cum exit,ftrepitum facit, qua fpirat.Legumina quin etiam,tnticum,fruges,poma calcfatta fpiritum conci piunt,& habent,qui fcindens erumpit, qux lciffura,fi humidior fit,plus fpi/ ritusemittit,fciffuramque maiorem efficit.Sed quid opus eft,hanc rem ora/ tione producere.Nam cunfta,qux calefiunt,fpiritum emittunt, frigidumq^ alium eadem uia fimul trahunt,& reuellunt, quo nutricentur ♦ Hx mihi qui/ dem neceffarix rationes adduftx funt ,uti affeuerarcm, femen in locellis calefattum, fpiritum concipere,& emittere. Simulque cum uulua, metraue fpirat,refpiratue,femen etiam fpiritum concipit,& emittit.Nam cum uulua aere refi igeratur,femen etiam refrigeratur,ut potè cum in calido loco confi (rat.fpiritumcgtunc concipit,& emittit,femenc£, cum perflatur,membrana, pelhculamue cii cùduat.Quod enim femen extrinfecus circundat, denfatur, continuaturqj.cum glutinofum fit,quemadmodum in pane cotto, toftouc, membrana tenuis fuper excitatur.Nam panis cum calefit,perflator,toigeto£, quaque perflatur,rncbrana,pelliculaue ducitur,fic Si femen totum caiefattù, Quid a gai Jone in uulua,cum re» manJU. Cur omnia or den tiajpiritum emit tant. tigna uiridiacu ardent cur jìi= tum yffiritumu* emittant. folia uiridia eS comburuntur,Jpi rant. tegumbia, et pò ma,jimiliaqf cale faHaffiritum con cipiunt. Quidagat Jèmè cum in uulua res manjit. xlvih DE PVERI NATVRA Quali Jpeciejue rit fèmen quod fex dies in uulua manferat. Mufoergos ancil Uconiugis Hip pò era tis. Semen in mem» hrana molli tana quam ouum con* tinetur. tettus in utero quonudo crefeat. Quomodo ffnfon trefeit fatus. Fsmina eumute rumgtftat men» ftruis cur non lan guet. perflatum<$,& turgens membrana quxdam circumducit, per medium^ fé/ minis intro,& foras fpiritus permeat, parteque hac paululum mébrana per/ tufa eft,paululù(£ feminis hic ineft*Seminis autem reliqua pars rotùda,in me brana,pelliculaue confiftit,fi quidem femen,quod fex dies in utero màfcrat, cum excidiffet,fpeftaui,quod extera fimiliter habere,còiefto.Quo na patto femen fexdicrùipeftauerim,differtabo* Coniugis mex quxda ancilla, Mu/ foergos nomine, fatis honefto loco habebatur,qux cum inter uiros,plufqu» deceret,uerfaretur,ne in honeftior haberetur,concepit. Cumcp hxc Mufoer/ gos mulieres inter fefe loquentes,quemadmodum fit,audiuiffet,cum muliet concoepit,femen extra locellos non exilit, fed intus remanet,quod hxc fem/ per obferuauit,cumc5 hxc femen non exirc fenfiffet,herx hoc dixit,quod cu refeiffem, feptimo iam die de loco altiore eam defilire iuflì,quo femé illud in terram defluxit,fonuitc£,quod cum ìlla uidiffet,aiiquantifper fpeftauit, & admirata eft.Quale autem fuerit, dicam. fi quis oui crudi putamen auferat; membranameg mteriorem relinquat,quod intus eft,liquidù comparet, quod fimiliter fere habebat,tamen coloris rubri,& rotundum erat. quxdamque fi/ brx,uenulseue craffx,albx in membrana ineffe cernebantur fanie craffa, &ru bra conuolutx, circacj membranam extrinfecus cruentx , fanguinolentxuc quxdam uarices, uibicesue conneftebantur,mediocg membranx loco,tenue quid extabat,quod mihi umbilicus uidebatur,qua primo refpiraret,membra na<$ tota femen complexa,ex eo circumtendebatur. Hoc quidem femen fex dierum fpeftaui.Paulo autem poli Si aliam cognitionem, obferuationemue patentem cuiuis in hoc, qui uoluerit circa hoc,quid fcire,teftimoniÙ9 huic meo fermoni uniuerfò prxbebo,qui uerus eft, quatenus quis homo mortalis de hoc negotio fcire, Si dicere poffit. Hxc quidem ad hoc mihi ditta funt, Quod autem femen,cum in membrana,pelliculaue ineft,refpirat,certumcft, fanguineqj de mane in uuluas defcendente,crefcit,& augetur,quoniam cum foemina concoepit,menfes non defluùt, defcéduntue (fi quidem fcetus fanus futurus eft)prxterquam pufillum quibufda primo menfe,fed fanguis ab uni/ uerfo foeminx corpore defcédens circum membranam extrinfecus còfiitit, fpirituc£in membranam trahitur,qua pertufa eft,& patet,quo condenfatur; quodcg animai futurum eft,crefcere facit,& adolefcere.Cum uero tempus ad uenit,membranx alix intra pnmam tenues,& multx modo quo prima,crea tur,qux inter fefe connexx ab umbilicoprofìcifcunt,tendunturue,quodcii fattum iam eft,fanguis de matre defcendit,condenfatura3, carocg gignitur, qua media umbihcus eminet,per quem refpirat,crefcitqj.Cum autem foemi na prxgnans eft,menfes non defeendunt, nec propterea laborat, languetue, quod fanguis tunc fingula menfibus abunde,continentcr<$ defluens non per turbator,còmoueturqj,fed quiete,placideue, fenfimq^ nullo non die,fine la/ boieinuuluas,ioceUoiue deicendit,quodqj in uuluis ineft,augetur* Singulis ejum tIBER DECIMVS TERTIVS* XLIX enim diebus,non femel in menfe,propterea defeendit, quod femen in uuluis exiftens femper ex corpore, prout habet,uires ad fefe trahit,parù<$ primo ea uia fpirat,refpirat(g,cù pan! fanguinis a mane defcendit.cù uero plus fangui nis a mane trahit,plus etia fpirat,refpiratue,maiorc£ copia in uuluas defeen/ dit. Qux uero prxgnates nò funt,ci! menfes non defeendùt, propterea labo Mulieres qua rant,quod fanguen fingulis méfibus in corpore perturbar,permoueturo3 mi/ f™ * ™"m nus,plusue neceffario, quod méfis a méfe plurimù frigore, Si calore differt, ftruilcarét,cur quod foeminx corpus quaprimù fentit, ci! humidius fit,qua uiri corpus,fan male habent. guine uero perturbato,&pmoto,uenaf(33 copiente p fefe inde difcedit,quate . nus natura per initia fit,feratue.Quare cu foemina hoc fanguine uacua eft,cò ^rilil C4Tentts cipit,cù uero piena eft,non. Nà cu uulux,uenxcg fanguine uacux funt,fbe/ non conópiut. minx ad fefe trahunt, feetufe^ concipiunt. Poti enim menfium purgatione Qs'/wg*'* fit> mulieres cócipiùt maxime,plurimùue.Caufa iam ditta eft.Cù uero fanguen ^If^ndpit*' perturbatù,permotùue,difcretù(£ Si feparatù foras nò exit, fed uuluas petat, sàguis in uuluis quae nifi demittant,fanguine in his diutius permanete calerli!t,corpufeg totù retentus totum calefaciùt,quàdocg fanguen corporis uenis dedunt. qux ci! expletx funt, la €9r2**- **iat' borant,moleftantue,tomorefqj quofdam excitant,quandoc# periculù eft,ne exhocclaudicét,quadoc£ ueficx adhxret,prxmit,uexat,clauditcg ueficam, difficultatemqj,ftrangulationemue,fiue ftrangurien prxbet, quandoqj cum uulux fanguinis plenx funt,coxendices,lùbosue petit,moleftat<£,quandocjj ,. etia ci! quinc£,uel fex menfes fanguis in uuluis permanfit,uti putrefcat,pufcg TimmLe^ndbTs gignat", plunmifcg £pterea pus de pudendis defcendat,& exeat.tumor prx/ qua agritudines terea quandoq? Si tanqua phyma quibufda in inguine fufeitat ,pufcg illic col contingant. ligit,& exit.Plurima<£ talia foeminis eueniunt,cù per menfes non puìgantur* Sed quidoportuit hxc,hoc loco dixiffe? Nam in foeminarù morbis dicétur, fed quem reliqui fermonem perficiam.Cum autem caro creatur,tunc mem/ branx,pelliculxue crefeéte in uuluis fanguine, Si ipfx crefcunt,& augent ,& finuantur,prxfertim qux extra funt.fanguifqj de mane defcendés,mananfue, ^nuS^*" (qué quidé caro fpirans, refpiranfue trahat,fyncerufo3 Si optimus fit) incre/ ^ mentum ingcnerat, qui difcernitur, membranarumque in finus fufcipitur, quem cum membranx in fuos finus fufceperunt,tunc fecunda,chorionue di/ seeunds,ttéa citur.Hxc mihi adhoc ditta funt ♦ Cum auté caro fpiritu creuit,articulatur, c'owfcrwtfa quodqj Umile petit fuum limile, denfum denfum,rarum rarum, humidum partus. humidum, ac unum quodqj fuum locum occupat cognatione, qua geni/ tumeft.quxqj cxdenfis fatta funt,denfa funt,qux exhumidis humida.fimi/ li$ ratione extera fiunt,& crefeunt. calorecg offa denfata durefcunt.Quin etiam ramos aiborum modo mittunr,& in articulos, membraqj diuidùtur, uti melius habeant, tam qux intra corpus funt, quam qux extra.Caputque cminens, Si diftans ab humeris fufeitatur, Si fit.Brachiaque,eubiti a lateri/ bus, coftifuc » cruraqj inter fefe diuaricata, diftantiaue,& feparata,neruiquc E L DE PVEfel NATVRA Shnilìtudinem hanc afpidto. Tempus confou mattona in me» to. Qua famma plus, minufue inpartUypuer= perioqt labo« reni. Quo pacto fata tus erumpat. Purgationis qua litas1quantitafqt in puerperio. profiliunt,circa<£ nodorum,articulorumuc naturas, Si iunfturas conuoluun/ tur. Per fefecg os, cxtcra<£ foramina diducuntur, narefqj, Si aures in carne cminent,perforanturc£, oculiqj humoris puri complentur, pudenda^ ipfa qualia futura fint,difcernuntur.prxterea uifcera,& inteftina articulantur.fu/ perioraqj perflant, os,narefc£,cceliacj3,uentriculusue, Si inteftina perflantur, fupernec^ per umbilicum refpirant, Si relaxantur.De uentriculoqj Si inteftì/ nis in podicem,& foras,uia,& exitus fit, Si in uefica Si foras iter fit. Singula autem hxc per refpirationé Si perflatum articulantur* Per fiata enim cunfta per cognationem feparantur,& diftant, quemadmodù fi fiftulam ueficx al/ liges,per eam03 terra, harena,plumbi tenuia refegmina, fcobemue inuefici mittas,aquamc£ afpergas, per fiftulamc^ perfles,primù quidé dia cum aqua mifcebùtur,deinde cu perflare defieris,plumbù petet plumbù,harena hare/ nam,terra terram.Si quis hxc arefcere finat,ueficamc£ difecet, perfpiciatq;, deprehendet ea omnia fuum fimile petiffe ♦ Sic profefto femé,caro$ coar/ ticulant ,conformanturue.quodq3 in eo fuù fimile petit.Hxc quidé mihi ad hoc difta funt.Puer qui faftus cft,huc<£ iam peruenit,quod quidé foemineù eft,duobus,& quadraginta diebus cu longiffime,conformatur, marinù auté duobus Si triginta cu longiffimù.Na plerùc^ hoc tépore,uel paulo minore, uel maiore hxc conformane*,coarricuìanturue.Purgatio nacp poli partù mu lieribus fere femper fic fit, puellx quidé puerperio duobus, Si quadraginta diebus.Hxc enim longiflìma,& perfeftiflìma eft.periculù enim eft,fi quinqj & uiginti dies purget .Pueri auté puerperio triginta dies longiflime,&perfe ftiflìme purgat ♦ periculù enim effet,fi uiginti dies purgaref, poliremo autc tepore minima purgatio defcendit.Minus auté iuuenculx,quà matronx pur gantur.Primiparx auté Si qux rarius pariunt,piurimù in partu & puerperio laborant,qux crebrius uero pariunt,minus.Proptereauero poli parti! rami nx purgàtur, quod ante partum ufcp ad duos, Si quadraginta dies in puella, in puero autem ufqj ad triginta, minus fanguinis ad pueri incrementum de/ fcendit,poftea uer© plurimù donec pariat.Quod rata porrione dierum pur/ gando in puerperiis reddendù eft,forasc£ exeat, oportet.quod incipit,cum foemina parturit. Sanguis enim ualidiore pueri agitatione piurimum còrno/ uetur, perturbatur, Si calefit,còmotufc£ Si perturbatus primus exit, deinde puer,poft puerù fanies cruenta,craffa.Quod fic quis declaret,tanqua in men Tarn aquam fparferit,deinde poli iilam dies omnes purgatio decurrit,ufquc ad tempus iam diftum, menfura, quantitateue cotulx unius,& dimidix atticx, feu heminx, primum, uel paulo plus, uel minus hac rationc, portioneue,donec ceffet. Sanguis autem fyncerus exit, tanquam de uiftima facra iugulata, fiquidem foemina uaieat, ualituracg fit,ftatim<$ coit.Sinauté non ualeat,ualiturauc non fit,purgationis minus defcédit,nec tam cito coti. quod fic habct.Si fcsmina,cù prxgnans eft,malù aliquod habeat, puerperis non confuetù, LIBER DECIMVS TERTIVS* LI non confuctum, cognatumue, cum purgabitur, peribit* Sin autem Tana, uel non fana,primis diebus non purgetur,pauloqj poli fponte, medicamétifue fubito tota fimul crumpat, rata portione dierum, quibus non defluxit, bene habet. Si uero non purgeturin puerperio, magnus inde morbus gsgnitur, periculumc£ eft, ne pereat,nifi celeriter curetur, purgationemqj quis fuper agat opportunam.Hxc autem propterea fic protuli,produx;ue,uti demon/ (harem,puerorù qux longiflìma membrorù conformati©, Si difcretio effet, Puellx quidem duobus, & quadraginta diebus,Pueri triginta.Teftimonium autem eu: puerperii purgatio, qux in puellx quidem puerperio duobus Si quadraginta diebus fit,pueri uero triginta,qux longiflìma.Nunc autem de/ clarationis caufa rcpetam fecundo, quod ante dixeram. Contrae femen gè/ nitale,quod acceperat,cù in uuluis effet Si locellis,reddere dico.Nam minus fanguinis ex foemina ^pficifcitur i uuluas, duos Si quadraginta dies,cù fcemel Iam geftat,tot enim diebus puellarum membra conformantur, coarticulan/ turue,poft auté hoc tempus plus fanguinis defcendit.pueri uero pari ratione triginta dies.Teftimoniù quidem hoc altcrum,hxc effe uera,fic habet.Cum femen in uuluas decidit, primis quidem diebus minus fanguinis, a fcemina in uuluas defccndit,& uadit,deinde plus*Nam fi multum defcenderet, fimul femen refpirare non poffet,fanguinifqj copia obrueretur, Si prxfòcaretur, quod in puerperiis còtrario modo redditur* Na puerperiorù purgatio mul ta ,& magna primis diebus defcendit,deinde minor donec ceffet. Plurimx prxterea mulieres pauloante trigefimù die pueri! perdiderunt informe. Sed qux poft,ueltrigefimo die perdidcrunt,conformatus iam comparuit,pueI/ lamcg fimiliter prò ratione duorù Si quadraginta dierù. Cu autc partus ante fuos dies perditur, conformatus non eft, cum uero poft,fua habet membra, Hac itaqj ratione neccffario uera eft conformatio,coarticulatioue hxc,puel/ \x quidé duobus Si quadraginta diebus,pueri uero trigita.Teftes enim funt puerorù abortus,puerperarumcg purgationcs.Quod auté puellx femen tar/ dius conformetur,hxc caufa eft,quod minus ualidum cft,& humidius,liqui/ diusue,qua uirile.propterea neceffe eft,puellam tardius conformari,cogiue, quam puerù ♦ purgatioqj hac de caufa longior eft in puellx puerperio, qua pueri.Nunc autem unde difceflì,reliquiueregrediar.Cù autem partus mem/ brorum formas habere coepit,offa cauantur,diircfcùta3,quod prx fpiritu fit, qux caua cum funt, de carne fanguinis pinguiflìmù ad fefe trahunt, tempo/ reque deinde roborantur, ramelcuntue poftrema offium, quemadmodum Si arborum, qux ultimo locoramos emittunt.Sic Si pueri,foetosue digiti manuum,pedumque inter fefe feparantur,parteque eorum poftrema ungues enafcuntur.Nam uenx hominis omnes in manuum,pedùo3 digitos definùt, craflìflìmx quidem funt Venx capitis,corp©ris,brachiop*, cubitop*, cruruù. manuum uero, pedumque tenuiflìmx>denfiflìmx>creberrimx, plurimxcp E li Puerpera cum non bene purgan tur,periclittitur. Purgatioes quot diebus fiant. Quando abora tus informes. Puella cur tar» dius conforme = tur. Cur puella tarm dius in utero, quam puer con formetur. Caua offa quid agant. Digiti tanquam ramufculi p eft re nw difeernuntur. Qua in manibus pedibuset digim tis mfint. LII DE PVERI NATVRA CurdefiuHgues. Capillus,pilufqt quo loco frutic cet. Seminis per uea nas uia quando fat. Virgunculìs cur interdum menfis non fint. Vubertatis caufa. Cute uftulatapi lus nonfruticat. Caftrati cur non pubefcant. Caini tij caufa. Caftrati cur non ealuefcant. Carnati cur. Cani cur in or tu. funt,ncrui<$ tcnuiffimi,crcbri,denfiue,& multi,manuum prxterea,pcdum<$ Si digitorum offa minuta funt. Hxc quidem in manuum,pedumque digitii infunt,de quibus ut potè crebra, paruacp offa, ncruos,uenafcg habentibus te/ nues,crebri,fpiflìueunguesenafcùtur,partefq3 uenarù poftremas condudùt, & compleftuntur, ne plus una, quam alia procedat.Quamobrem ne mirum fit,fi poliremo corporis loco fpiffiffimi, denfiflìmiue ungues enafcuntur, & funt.Nam de fpiflìflìmis, creberrimisue rebus conftant, & funt,fimulc# cum unguibus Si capilli,crinesue in capite nafcuntur,& radicatur. Natura uero ca piUorum,pilorumcj3 fic habet, qui plurimi,maximicg corporis ea parte na/ fcuntur,qua cutis, pellisue fuperior rariflìmaeft,quac£ capillus,pilusue mo/ dicam humoris copiam,quanutricctur,habeat,qua9 cutis, pellisue rara eft, pili gignunt ,quemadmodù,in mento,barbaue,peftine,pubcue,fiquaue par/ te alia pili frutificent.Na fimulac foetus editus eft,caro,pellis, cutisue fupe/ rior rarefit, magiscg uenulx,qua antea comparent.Nam cu puer pufillus eft, uenxcg eiuspufillx,tenues<33,femen per eas nò currit,fimilicg modouirgun/ culis menfes.Simulenim &pueris,& piiellis, uirgunculisue feminis,& men/ fium uia paratur,& fit.Pubefcg eorù peftemuc,pilos emittit, cum iam fupe/ rior pellicula rarefit, fimulcp lanugo,pilusue fatis humoris habet,quo nutri/ cetur.Sic & in uiri barba,métoue habet. Nam cu fuperior pellicula rarefarla cft,humor de capite in ea decurrit, fimul Si in coitu, fimul Si medio tepore lanugo, pilusue fatis humiditatis habet,qua nutriat,tunccg maximecilhumi ditas,qux de capite in coitu defcendit, aliquantifper imorctur,& in mento, quod a peftore diftat.Signù auté quod in rariflìmis pelliculx fuperioris par tibus pili nafcant, hoc eft.Siquis pellicula fupcrioré uftulet,puftulaqj fufci/ tet, fanetcp cute, hoc pafto cicatrice condenfata pili non fruticabùt.Qui au tem in xtate puerili caftrantur,pilos in pube, mento<£ nunqua habét,toti<5 leucs, & fine pilis funt,quonia femini genitali uia non datur, nec nufqua eo/ rum pellis rarefcit ♦ Nam feminis uia lxfa eft, Si obturata. Quemadmodum pauloante diximus.Mulieres uero méto & toto corpore,prxter pube leues. Si fine pilis funt, quoniam earum humor, quemadmodum uiri,cum cocuntj non xque commouetur,calefit,cutcm9,rarefacit * Qui uero caluefcunt,pi/ tuitofi,phlegmatodexsue funt,cÙ9 coeunt,capitis pituita, phlegmaue com mouetur,conturbaturue,& calefit, capillorù^ radices exurit, qui propterea defluunt, caduntue,cum pituita fuperiorem cutem petit* Caftrati uero prò/ pterea non caluefcunt, quoniam cum coeunt non ualde mouentur,nec pi/ tuita calefefta radices capillorum exurit. Cani prxterea,capilliue propterea albefcunt,quod iongo tempore humor,qui in hominé ineft, liqucfcit, candì diflìmufcg excernitur,cutemc5 fupernà petit,capilli03Cilcandidioréhumo/ rem ad fefe traxerunt,qua antea, albefcunt,fuperior<£ cutis cadidior fit,qua cani funt.Candidior eft fuperior cutis, qua alia parte, quic^ cum nafcuntur, quid in LIBER DE.CIMVS TERTIVS* LIII quid in capite canum habent,fuperior cutis ea parte, candidior eft,qùa alia* quod fic habet.Caro quacùqj humiditaté nahat, cadida,atramue, capillus, pilusue fic inficitur. Hxc quidé mihi ad hoc difta funt.Deinceps auté quod reliqui,profequar. Cum autem iam pueri corporis partes poftremx ramufcu los emiièrunt,capilliqì Si ungues radicem fecerunt,tunc etiam mouetur,tem/ pufqj ad hoc fit, man quidem menfes tres, foemellx uero quatuor,fic enim piurimum euenit ♦ Quidam tamé funt,qui ante moucntur,mafque propterea prius,quam foemella mouetur,quoniam ualidior eft,priufque cópingi/ tur, conformaturue, femineqj ualidiore,craflìore<33 conftat. Cum uero foe/ tus in utero mouetur, tunc etiam lac matri prxfignat. Nam mammx tol/ luntur, papillxque rarefcunt, lac tamen non exit,denfa uero carne foeminis tardius lac prxfignat, & exit, compofitis autem rara carne citius ♦ Lac au/ tem propterea gignitur, quoniam uulux, cum foetus ineft, turgefcunt,uen/ triculumcg ciborum plenum prxmunt,quodcgpinguiflìmum incibis,& poculis ineft, in omentum, Si carnem exilire facit.Quemadmodum fi quis corium oleo perungat, forbereque finat, deinde prxmat, oleum profefto profiliet, fic etiam de uentriculo,coeliaue ciborum,potionumque repleto, uuluis compreffo,pingue eorum in ométum,& carnem refilit. Sin autem foe mina rara carne fit,cmus hanc refiliendi uim fentit,fi minus,ferius.Pecoraqj prxgnantia nifi morbo aliquo laborét,cibo,potocg magis pinguefcunt,fimi [iter foemina, pingui hoc uuluis calefafto,càdefatto,dulcefafto,còpreffoq3 Si in mammas tendente, paululum etiam quid Si in uuluas per eafdem uenas defcédit. Qiixda enim uenulx,& in mamas,& in uuluas tendùt,hxcc£ Si alia fimilia,quod lac cu in uuluas,locellofue deuenit,puer,foetusue paululù quid haurit,màmx uero lattis repletx tollunt ,turgefcùtue.Ciiq$ foemina peperit fatto motus Si agitationis principio, fi laftauerit,lac in mamas curnt,quod fichabet.Cùmàmx fugunt,lattatue,qux uenulx in eas tendùt,latiores flùt, pmgueqj de uentnculo trahentes mamis dcdùt.Quin Si uir, fi crebro coeat, latiorei has ucnulas habet, magifqj ad hac rem inatatur, quod Si fic habet. Cu de mane fana.ualidaqj in uuluas conlueta defcendùt,tùc etia puer,& fot tusue fanc,ualideqj nutnca£}& crefcit,quemadmodù Si qux terra gignùtur, terra nutriunt,quo pattoqj terra habet,fic Si qux terra nafcunt ,habét. Seme enim in terrà demiflum, quoda humoré ab ea repletur. Nam terra generum omnium humores in fefe habet,quibus ea,qux nafcuntur,nutriantur.Cum uero femen humoris repietùeil,peiflatur,tomefcitqj,cuius uis, qux in eo le/ Biffimi eft, humore,fpintu9 commutatur, Si uertitur,femenq3 dehifcit,pri/ mumqj folia emitnt,qux latius,altiusue emiffa, ci! feminis humoré amplius non nutncantur,ad infenora,& femen dehifcunt,& uertunt}fimulcn cu femi/ neui,&grauitate,qux rcmanfit,radices,diftédunf;,creanturq3 de foiiis. Cum uero lata firmo modo^adices in inferiora deiniferunt.terraque nutrì cantur, E ili Quotus in utez ro fcetus mouez tur. tac cur fai. Pecora grauida potu, et cibo ma gis pinguefeunt. tactis copia quando. Salacità/ uhis unde. Quomodo fita najeantur. un DE P VE RI "N A T VR A Q«*f terra gim gnùtur,quopro tedant. Cur multa ex uno et magne exparuo. Qui arbor pian utur, crefcatue. Cur herba, et ar bores contrario modo coalefcùt. Cur terra infe* riora hyeme,ca» lida, aftate frigi. da foit. tunc etiam tota euanefcunt, prxter corticem,qui folidiflìmus eft. Quin etia cortcx terra putrefaftus euancfcit, temporifip (patio aliquo, & foliaquxda inramufculosconuertuntur.Semineigitur,qu©d humoré conftat(donec te/ ncrum, Si aquofum eft)cum ad fuperius, Si inferius incrementum agatur,& moueatur,nullum fruftum emittere poteft. Nam in eo facultas,uif<$ ualida, copiofa, pinguifque non ineft, qux femen procrect. Sed cum iam firmius fuerit,radicibufqj confirmatum,quod natum eft,cù aliquo temporis fpatio, tunc etiam latas uenas fupra, Si infra habet.Tuncqj ex terra haurit,trahitue. non aquofum humorem amplius, fed craffiorem, pinguiorem^lufculumcg, quam antea,qui fole calefaftus in extrema glifcit,lemenc£, Si fruftù fui gene ris emittit,multufque ex pauculo,magnufque ex tantulo propterea gignitur, quonia unumquod<£ eorum, quod ex terra gignitur, plurimam uim,maio/ remqj copiam haurit, trahit^ de terra,quam poffet ex eo, quo natum eft, fieqj glifcit,& emittit,non unum,fed plurima.Cù uero femen,fruftusuc iam feruendo exiluit,fuo genuine nutricatur.Nam quod nati! eft,de terra hauritÉ' trahit9,fcmini9 Si fruftui fuo tradit.Sol autem digerit,maturatc£ fcmcn,8< fruftum, roboratqj Si folidat, quodc# in eo aquofum ineft, ad fefe rapit,fie trahit.Hxc quidem mihi difta funt de his,qux terra,femine, Si aqua gignun tur.Qux autem de arborum plantariis panguntur arbores, hoc modo fiunt. Talea qua parte ab fua arbore recifa eft, ca in terram demittitur, qux hoc modo radices demittit.Cum aliquantifper in terra ileterit,humorem,fpiti/ tumcp concipit,turgefcitc£.quod autem fupra terram eft,nondum turgefeie. Spiritus autem Si humor uim omnem in inferiora demittunt, tcneilx<$ radi ces inde gignuntur,cum uero fubter cceperit,tunc etiam de radice humorem trahit,fuperiorique dedit,qux fpiritum concipit,turgefcit,omnicjj ui folia cmittit,fupernecg,& inferne crefcit, ficc# in his contra euenit,ac in illis,qux femine gignuntur. Prius enim femine folium oritur,deinde radices in infe/ riora demittuntur.Primum enim arbores radicantur, deinde foliantur,quo/ niam in femine copia humoris ineft, qui una cum terra folium cdit,& nutrir, donec radicetur,quod in talea non fit,nò enim ex alio creatur,folium primo uti inde nutricetur, fed ipfa talea tanquam arbor eft, qux piurimum a terra diftat,& eminet. Quare nò poffet,quod a terra diftat,humore fatiari,nifi ma gna uis inferior fuperioribus impartiretur. Primumque quod pangitur,fefè per radices nutricet,neceffe eft, deinde fic de terra hauriens/upcrioribus de/ dere,foliac£ Si germcn edere,crefcere$ , quod cum crcuit, ramos neceffario emittit,cur nam dicemus.Cum plus humoris ex terra traxit, qua abundat,ei ramos emittit, crefcit autem,Si in latum, Si in fuperna,& inferna. Quoniam terrx partes inferiores hyeme calidx funt,xftate frigidx,quod euenit,quod terra tempore hyberno multa aqua coelefti madefcit, comprimimi', denfà/ tur9.Quoniam perflatù nullum habet,quo fpiret. Non enim tunc admodii rara eli. LIBER DECIMVS TERTIVS LV rara eft.Hae etiam de caufa terrx inferiora tue calida funt. Quoniam fimum, (tercusue denfius iaftatum magis calefit,& feruefeit, quam rarius fi iaftetur* modoqj ali© hoc etiam cuenit,qux humida funt,madefcùtqj,fi coaceruétur, Cttr ùmida cum còpreffac^ cóponantur, per fefe quam primum calefiuntjputrefcuntc^uel ac e^TMtw'Cé céduntur prx calore.Spiritus enim per ea,cù fint denfa,penetrarenó poteft. fin autem arida fint,rara menfes, cétum quadraginta feptem Si dici dimidiù funt, fi uero lexaginta,minus uno,proxime, circiteruc duo me fes perficiuntur.Sic igitur his perfeftis, Si cxiftentibus.ad feptimum menfem defunt dies plufquam uiginti, diciq* particula addita,ad anni uero dimidium fuperant. Cum ergo partus ad hoc principium perfeftionis deuenit,prx fec£ robur multi! ferat, hac perfcftio/ ne magis,quam cxteris temporibus membranx, tuniculxue, quibus antea degebat,laxantur,quemadmodum fpicx priufquam fruftus maturefcat,de/ mittuntur.Partus quidem ualidi, robufti<£ membranas ui quada difcindunt, neceffariocg partum accclerat,piurimi tamen horù pereunt. Nam cum parui fint,maiorcutunturmutatione,quam cxtcri.quadragintacp dies neccflario male patiuntur,cum de uulua ante tempus prodierint, quod Si multos deci/ mo menfe partos necat ♦ Pauci tamen ex multis feptimo menfe genitorum fuperfunt,quoniam exiguù tempus in uulua conftitcrùt,quo poffent omnia, qux perfetti, uifturi<£ partus,fuftinere,fecumqs de mane deduxerunt, qux menfe oftauo paffurus erat partos,& mater. quos labores fi fupercnt, Si inlu/ ccm prodeant,tamé pauci poffunt fupercffe propter labores,quos die© ofti meftres,& multos decimeftres necare.Multi prxterea partus feptimeftrcs, cu membranx laxatur,quod cedit,petunt, illicc^ degunt.Primos autem quadra ginta dies quidam pius,quidam minus tolerant,& afficiuntur,proptermuta tionem ex tuniculis,qux nutriebant, Si umbilicum, per quem nutrìmentum trahebant,&quia aliotranfiuit,proptercgmatris labores* Nam membranx, & umbilicus conuulfi matri dolores faciunt,partufo3 prillino uinculo folu/ tus grauior fit. Multx uero foeminx,cù hxc ueniunt,fuperfebriùt,quxdam & cum partu pereunt,quo igne,febreue cunftx pauculo tempore utuntur, & xgrefcunt*méfe prxterea oftauo dicunt,partus in utero difficillime geftare, meritocg dicunt ♦ Nam oftauus menfis,& tempus hoc,non folum per fc gra/ uis,fed etiam multo magis,fi dies de feptimo menfe,uel nono, uel anno fufci piat.Sed hos dies foeminx non fimiliter Si dicunt, Si agnofcunt* Nii ideo fai luntur,& errant,quia non fic numerantur, Si fiunt, fed quandocg de feptimo ad quadraginta plures dies accedunt,quandoo3 uero de nono méfe,quiìdoqi Si de anno, tunc enim neceffe eft,uti foemina feiat, quo tempore, Si mcnfc concepit,Menfis autem oftauus ambiguus eft. Per hunc enim fit, uti habeant indifcrcte,uixcp difcernantur.Mea quidem fententia, Si pars decimi menfis, menfis eft.Quamobrem hùc facile mcminerunt.Quare foeminis de partu pc nitus oportet non fidem habere* Nam qux fciunt,dicunt,& femper dicunt, ài lcifcitàtur, LIBER Q^VARTVSDECIMVS. LXI Si fcifcitantur, nec cuiufquam operi uel fermoni credunt, fed quod fciunt fuis corponbus eueniffe. Si qui auté aliter dicere uelint,his licet,& permitti tur.Sed foeminx qux hoc iudicant,uiftorix palma illis dant,qux de hac re cum petùtur,dicunt,femper pignora eniti,& in lucem edi feptimeftria,ofti/ meftria,nonimeftria,decimeftria,& undecimeftria, fed horù oftimeftria non fupereffe, cxtera uero fupereffe ♦ Prxterea dicunt, in prima quadragentaria multos abortus fieri, cxteraqj qux perfcribuntur cxteris quadragentariis, fingulifqj aliis menfibus* Cum uero feptimo menfe tuniculx, membranxue circùf&nduntur, partufqj alio migrat,dolores, Si labores, qui per oftauum menfem confueuerunt, inuadunt, quicg per fextam quadragentarianuQuod tempus cum prxteriuit,partus Si matns inflammationes, quibus bene funi/ rum eft,difcutiuntur,8c diffoluuntur,uentercg mollefcit,tumorc£ de prx cor/ diis,& ilibus ad loca inferiora defcendit,bonamc£ partus uerfationem,fepti/ mamcp quadragentanam,hic enim funtplurimum,&reliquum tempus par/ tus.Nà hxc loca illis mollia, Si amoena funt,faciliufo3 Si crebrius hic agitan rur,propterea<£ ad enixus faciliores redduntur,totiuf(g huius quadragétarix hoc faciliores ultimos dies foeminx ferùt,& habét, donec fefe partus uertat, poft hxc auté Si parturiùt,& dolores,laborefue procùbunt,donec Si puero, Si uulux dolore liberen£.Si qua prxterea foemina, cu multos partus edide/ rit,claudum aliquem,uel cxcù,uel aliud mali! habenté edat,menfem oftauù dicunt in his moleftius tuhffe,qua in his,quos nihil mali habentes ediderùt. Nam partus aliquo membro captus, lxfufue menfe oftauo tam uehementer xgrotauit,morbus uti exceffum fecerit,quemadmodù in uiris ingétes morbi faciùt.Qui uero partus alio tepore ualde xgrotat,priufqua morbus abfceffù faciat,pereunt. Qui auté oftauo méfe.nò ualde laborat,fed quid ob naturale eius méfis malignitaté patiunt ,quadraginta9 dies in e'a imbecillitate tranfi/ gùt,pleri(£ ob diftas neceflìtates,caufasue, i uulua còualefcùt.Si qui uero his quadraginta diebus edant, fupereffe non poffunt,quonia poft enixù,partùue patienteadé,qux I uuluis paffuri effent.Qui uero i uulua male habet,in men fem^ nonù malù trahat,méfe<33 eo edatur,lùpereft,& uiuit.Quin etia fi fepti mo menfe pariat,fupereft,fed ex his pauci tamé coalefcùt,folidùq3 robur,& incremento capiùt, quemadmodù qui perfefti pariunt ,nec hi labores,quos in uuluis paffuri erant,euadunt,propterea graciles,& maciléti reddunt,tamé potiffunù hi fcruant,qui noni menfis exitu nafcunt.Hic^ ualidms degùt,qui piurimum ab oftimeftrium morbis abfunt.Nam qui feptem quadragentariis eduntur,qui decimeftres nominantur, propterea potiflìmum coalefcunt, quoniam ualidiflìmi funt, piurimum^ abfunt a malis eorum, qui per men fem oftauum quadraginta dies male habuerunt.^Morbos autem Si paflìones oftimeftrium macies nono menfe natorum declarat, quamuis prò tempore fati* magni fint. non tamen tam excarnati, quam feptimellres eduntur* Quid dìcantfmm mina afiice. Quid agatpatm tus feptimo m'efè. Quare claudf, eaciue partus edantur. Qui poft enixk uiuant. Cur macilenti fiant. Decimeftres cur edutentur. LX1I DE SEPTIMESTRI PARTV Coneaptus et ca terorum decreto num. Qua faciant hac. Vierum obfetuaa tio. Quàtum dies, et wtenfes poffmt. Vinum patium obferuatio. Conformafionis tempus in utero. Qui puella * pueris diffem rant. fed perfetti earnofi cduntur, quoniam tempus, quo in uuluis fuerunt, fine moibis peregerunt.Prxtcrea pignori! concceptus,abortus, Si partus eo tem pore fiunt,& difeernuntur fceminis,quo morbi fanitas,& mors cunftis homi nibus.qux cunfta partim per dies, partim per menfes,partim pcrdiepqua/ dragentarias,partim per annum prxfignificant.Nam in omnibus his tempo ribus ad uni! quodcg multa conferentia Si amica,multa etia inimicai hofti lia infunt. Conferétia quidé fanitatem, Si incrementa faciunt,contraria uero morbos Si mortes.Dies ergo maxime infignes,& obferuadi,funt primi,&fe/ ptimi.Multi quidé circa morbos,multi uero circa partus pollent,cVpofiunt* Na abortus Si quidé plurimi per hos dies fiunt,qux defluftiones dicunt,n5 abortus. Cxteri uero dies,qui intra quadraginta funt,minus quidem fignadi funt,& obferuandi,multi tamé decernùt.Hxc quidé in méfibus Si diebus fra ta,refta<# ratione fiunt. Singulis.n.menfibus foeminis fanis Si ualétibus men ftrua comparent, tanquam pecuiiarem uim in corporibus menfis habeat. Si quidé feptimi menfes prxgnantibus principili perfeftionis ftatuùt,puerifg ipfis,cù feptimeftres funt,multa differentia,^ notanda in corporibus fiunt, dentefqj hoc tepore comparere incipiùt. Qux fimilis Si eadé ratio indecre toriis diebus obferuatur,fiquidé forte quis & his fimul uta£,& infiftat,aduer/ feturue,fcito teftimonii caufa,difta effe.Nam cù,qui bonus futurus eft Medi cus,oportet probe confyderare,qux faciat ad ianguentiù faluté,dies omnes obferuare,pariù quidé,quatuor,& decé,ofto,& uiginti,duos,& quadraginta* Hic enim concordantix,harmonixue terminus a quibufdam ponitur,fex9 fuapte natura par,& perfeftus. Qua ob caufam longù effet i prxfentia narra re, qux fic obferuentur, trientibus,& quadrantibus,triafiue, Si tetrafi,trienti/ bus quidé coniunftis omnibus,quadràtibus uero per duo coniùftis, duobus auté per duo,coniugatis.Quadragentarix uero primù quidé in partibus fra tuunt,quonia qui primos quadraginta dies fuperat,& fugit(qui in omni qua/ dragentaria fiant)abortus fugit.Plures enim abortus in prima quadragenta/ riafiunt,qua in cxteris,quo tempore prxterito partus ualidiores funt,mem/ bracg fingula per corpus difeernuntur marium prxfertim, tunc omnia con/ gruunt. foemellx uero per hoc tempus carnium folum thorulos, apophy/ uasue habere uidétur,plus*n.temporis Umilia in fimili Si fimile eft,tardiuf$ propter confuetudiné, amoreme^ Si cognationé difccrnitur,fiquidem Si ex tera cum a mane feparan£,& difcernuntur,puellx,qua pueri ferius difeedùt, fed citius Si fapiùt,& pubefeùt, Si fenefeùt corporù imbecillitate, uitxcp ra tione.Secùda uero quadrataria,teflaracontafue eft,in qua per oftauù méfem in uulua partus languét,de quibus totus hic fermo fic dicitur* Tertia auté eft, qua cum iam editi funt,male habent,quos quadraginta dies,fifugiant,&cua dant,ualidiores,fapientiorefq3 comparente effe uidentur*Nam per hos dies darius uidet, Ilrepitum9 audiunt,cù antea non poffen^tanqua hoc tempus laxationem, LIBER QVAkTVSDECTMYS, LXIII Quid fuapte na tura pueri faciat. bxationem,& incrementum habeat,cù ad alia,tum ad fenfum.fapientiamue, qux co corpore capitur,& ineft.Peculiarc enim quid fenfus per primos dies in puerorù corpore clarum cft,ineffe.Nam cum dormiùt,fi iùbito excitent, uefrident,uel plorant.Si uero fua fponte expergifcatur,ftatim ridente pio/ rant,quodantcqua quadraginta dies tranfeant,nec tratti rident, nec uellicati plorant,n;fi hoc tempus tranfeat.Nam uires in mucco,humoreue glutinofo hebctantur.quin Si mors per parcam nancifcitur.Quod omnibus exemplum eft,omma qux funt,ex hnfdé natura habere,mutationemq? per tempora per uelìigata habere,quod in fingulis declaratur,cù alia ueniàt,aha difcedat.Na anno toto Si finito plurimi morbi fiunt, Sanitates etia plurimx temporis ra rione, per méfes,diefcg fingulos accedùt.Septimanis auté,& multa alia diffe sepfmana i cor renna, norandaue in corporibus fiunt. Nam feptimo anno dentes pueris ca/ £™ M P*H4m dunt,& ala fubnafcuntur. qux autem in corporibus ea fcribam* PRINCIPIVM autemhuiusSeptimeftris, in alns codicibus fic habebatur* Mors et cater* cur fiant. E Septimeftribus auté,quidam fic dicit, quod negotiù oculis nondum uidi, fed tanni audiui. Quo autem modo mihi fieri d poffe uideatur, declarabo.Multx narurx mutatationes,cóuer fiones,& exceffus inanimahbus,& aibuft^cietenfcg fatis,fpon teue nafcétibus xuo perpetuo,longoq3 fiunt.Nam ali cubi iam foemina, & mas multis manibus,oculis,aunbufqj conformati,natiqj funt,ua/ riifq^ aliis formis,concrcta ora, &offa alii habentes.mirandam naturx prx/ uaricationé, mutationé,& cxceffum.cunfta.n.téponbus labentibus & difere/ ta,& confuta Si pecuharia perfìcnitur. Nam fecundù pnfea generationé,cù omnia animàtiacondita,& creata funt,fic conformata fuerunt,fcitoqj etiam nunc eodé modo,& per eadé fecundù leges,& rite cùfta conformari,nafcio^ poffe, Mihi uero(queinadmodù homini arca feptimeltria definienti datur) hxcftata fpccie,pro cceli,terrxqj benigniate, quemadmodù fruftus, oriri uidentur.Quod uidere ed in Aegypto,ubi omnia pei fefta nafcùrur,& pei fi/ cmnt,multa etia Si per anni! totù,omnic£ tepore terrx benignitate,calorif(£ ciicù agperatione, Niliue inundatione fcaturiunr.Simili modo Si circa ani/ mantia,feprimeftiiaq},perfefta,uitahac£ ìlbc omnia nafcuntur.Quamobrem fi qux còcoeprura cft,uti libi fucceffioné pariat,bene habeat,uirqj ad ea rem demittendà promptus,pfto<£ fit,corpus fiue corporis alueus creat,& pei fici tur.Collatio.n.cV còcordia,uahdaqj neceflìtas,& uis cogit,uti pficiat ,& ado lefcat fuo fatori nò dflimile.Na fi maior,m:norue,& diflìmilis forma, Si fi/ gura fit,ilh unde ©ira eft,pfefta nò haberet .Quare diCÌto,ftatoitoue, mediù quid effe i magno ncgotio,conformationc,riiyfmonue*Si ergo co formano F ù De feptbneftrì alio modo. De membris agnafeentibus. Terra Àtgyu ptia foteundtm tas. Quidad fimilim tudinem faciat. LXim DE SEPTIMESTRI PARTV Cur oethneftres, et trimeftres non uiuant. Temporis autho resJòl,et luna 'fi. R hyfmos. Quapnuscoum formentur. aliqua ad homines peruétura eft,leni Si miti modo pueniat neceffe eft,perg hominù còmoda,fi minus,quidam prxpubefcùt,& prxfenefcùt,quéadmo/ dù,qui prxfanefcunt,& fi rire,& fecundù legé fiat.Conformatiocg contabe/ fcit,8c ad offium còmoda, fibrarum,uenarum,neruorù,uifceB',inteftinorum> uteri,cxterorumc£ perfeftionem conuertitur. Sed forfitan ali qui petent,cur oftimeftria, Si trimeftria non uiuant* quoniam fluxi, paruulic^ funt. quxda enim fic xuum, Si xtatem nafta funt,& pei fimilia conformane difccrni, confueuerunt,quemadmodum,qux in terra feruntur,& piantantur.quxdam enim pluribus, quxdam paucionbus diebus nafcuntur,fecundum tempus* tempus autem folis,& lunx circuitu perficitur, Si fequitur, nec etia undeci/ meftres,nec duodecimeftres,fecundum eadem rationem horù uiuét, donec pueruli funt.nihil.n.prxter fua ueftigia,& natura, fit, aut adolefcit,nec etiam fi quid fabulen£. Sed cuiufeg còformatio,forma,figuraue, Si fimilitudo,fiuc rhyfmos fecundù naturale legem perficit ,& rite finitur.Na naturalis machi/ natio cunfta in ocul©s,uel aures,uei nares,uel ©s tranffert,qux conformano nibus his continetur, uel per alias concretiones, fyncrifiefue abfumit.Quare nunc periti cum fint.concoeptus omnes nofcenr, qux prius excogitaui. HIPPOCRATIS DE OCTIMESTRI PARTV LIBER DECIMVSQ^VINTVS. E Oftimeftri uero generatione, feu orto, hxc duo conti/ nua ferie dico eos pati,qux pueri ferie nequeant,propte reacg Oftimeftres nò fupereffe,feu non uiuere.Nam hxc d duo mala continua ferie patiuntur, quodque Si in uulua fit, Si quod poftqua in lucem peruenerunt, partiue funt, .ppterea nullus oftimeftris partus fiipereft, Si uiuit. Quin Si qui decimeftres uocant,fi uifturi funt,diconafci opor tcrc feptem quadragentariis dierù.ficqj melius educi. Nam prima quadragé taria perfeftiflìmus eft,cù uero plures accedùt, pereunt.Nam qui multa pau culo tepore fumunt,plurimù laborare cogun£.Ex quibus mortes fiunt. Puer auté ante parti! laborare, Si in periculo effe,ne pereat, incipit,eum in uulua uertitur.Nam omnes caput in fuperiora habétes gignùtur. Cu uero pariunt, ^ plurimi per caput eduntur,tutiufc£ explicantur,qua qui in pedes nafeuntur. Mdm meaput Corporis enim partes in caput proclinarx puer* exeuntem non impediunt, fed magis,maioraue fepimenta, Si impedimenta fiunt, cum in pedes cium/ punt.Conuerfiones enim in uentre,ac alia pericula, quin & puerorum oculi in iugulum fxpe tendere uidentur. Si prxterea quamuis partem umbilicus uulux adnexus comprxhendat,magis puer ea caput agit,fi uero collum, aut humerum multo magis pueri conuerfionem impedir, quod cum finneceiTc eft,* Cur octimeftrU non uiuaat. Quando partus ptriclitatur. LIBER Q^VINTVSDECÌM'VS. V . eft,&matrcm magis laborare,& puep uel perire,uel drfficilius exire.Quam/ obrem iam multi pueri de uentré morbos traxerunt per exordia, quo uel perierunt,uel morbofi uixerunt.Qiii uero bene,& tuto in lucè exeunt,hi opti me coalefcunt.Qui autem fubito,cum ex uentris anguilla prodierunt,crafiìo res,maioref<33,quam ratio pofcat, fiunt,plerùqj pereunt, cum non uerù mere mentum,fed tumor accefferit, nifi ftatim tumor,uel tertio die,uel paulo diu tius refidat,& demittatur,morbofi enim inde redduntur, quin nec tuto mitri menta,uiftusue, nec Coelum,perflatusue mutantur.Si quid enim morbofum, Si per os, Si per nares trahitur,malum eft, quin Si fi qux intrant,non talia,& tanta fint,qux uires fufficiant, Si fuperentur, Si digerantur,fed plura,qua ex/ pediat,hanc fuperfluam copiam,perflatufqp Si fucci, Si humoris cognati per os,& nares, Si inteftina,&perueficam demittere cogito, priufquam malum adducat.Qui uero diutius.quam còfuetum eft,in uulua neceffano manferùt, quod fubcrudis,non confuetis, externisue fuccis non mitefaftis ufi fint, cum exierant,neceffario piurimum lab©rant,uel pereunt multi.Siquidem Si homi nibus fxpe locorum mutationes Si ciborum,morbos uel faciunt,ueltollunt. De ueftimentis autem eadem ratio eli. Pro carnis enim qualitate, fuceo,hu/ moreue,calidis, mollibufqj Si cognatis,hifue confentaneis ueftiantur pueri, non quibus uiri.Prxterea umbilicus, per quem Si cibum, Si fpiritum trahit partus,cù matreqj comunicat,folus ex omnibus corporis partibus, al partus intus eft,femper patct.Cù uero exiuit,clauditur,& extenuatur,cxtera patent, Quemadmodù qux terra nafcuntur.Nam femina, Si fruftus cu pieni funt Si maturi,fuapte defluentia feparantur, Si decidùt.Sic pueris matuns, Si perfe/ ftis umbilicus obturatur, extera uero patent,& aperiuntur, uti qux intrant, fufci piant,naturalefq3 exitus habeant,quibus neceffario uiuentes utùtur.Nam lingula feparantur,fuofc£ concoeptus petunt, qux uero fole maxime nutriun tur,&fouentur,fuperat.Decimeftres autem, Si Vndecimeftres partus feptem ouadragentariis eduntur, Septimeftres autem anni dimidio. Nam plurimx foeminx menftrua purgatione finita, neceffario concipiunt ♦ Tempus igitur unius menfis, Si tres,uel plures dies,quibusdurat hxc purgatio,foeminis da/ tur. Plurima prxterea alia Si foeminarum,& uirorum funt, qux concoeptus morcntur, Si impediant ♦ Prxterea hoc in his maxime confyderandum eft, Menfis ne principio hxc purgatio fiat,& an unum diem,& an duos duret.Si unum,trigefima fere pars menfis eft,fi duos,circiter quinta Si decima eft.Cx teraqj horum ratione coniyderentur. Nam minori fpatio nec poteft purga/ tio finiri, Si folui,nec conceptus fieri, Prxter auté hxc omnia plurimx foe/ minx neceffario menfe dunidiato,ueltardius concipiunt. quod cum cadit, fxpe gcftaffe uidetur dies ottoginta Si ducentos, hoc eli feptem quadragen tanas.Nam fi mulier poft mednl menfem concipiat, partus ad undecimum menfem neceffario pcruenit,uti fingula ad mllum circuiti! pciuemant* F iii LXV Multi de uentré morbos trahunt. Quiprobe coaa lefcant. Qua morborù, q uando mor* tis caufa editis pueris. Mutatio loci, et cibori/ quid pof fu. Vroprietas unta bilici. Dee'meftres , et undecimeftr e s,rt feptimeftres qui dopariantur. Concoeptus uarietas. LXVI HIPPOCRATIS DE PVERI DENTITIONB LIBER DECIMVSSEXTVS. Qui earnofi sittm lactis minus ha» riunt. Dentitionis uarietas. Quimtrboftpue ri fàcile conuam lefcant. TonfiUarum,pa rifthmiorumue ulcera. Quid in hisftam tuat afpice, ^ Quid tuffm difcutiat. Veri fuapte natura habitiores, rata portione carnulentias lac non hauriunt,fed uoraces plus laftis hauriunt, tamen rata laftis haufti portione non pinguefcunt,carnefcuntue. p Qui plus miftununt,quam hauriàt,hi annum non durant, Quibus uéter multum fertur, defluirne,pulchreqj Si bene concocùt.Sani magis funt,quibus,cum uoraces fint pani, hi morbofi funt,fi rata laftis haufti portionc nonnutrican tur.Quibus multi! laftis uomitur,his uéter fiftitur. Quibus indentinone uen ter piurimum dcmittit,fubducitue,minus hauriunt, quam qui rarius Si parù, Quibus in dentitione febris grauis Si acuta fuperuenitjhi rarius hauriùt.Quj cum dentiunt,non emaciatur, tamen deponuntur,periculù eft ne conuulfio, fpafmosuc fupercapiat.Qui hyeme dentiùt,fi cxtera pariter eant,hi melius, & tutius euadunt,& liberantur.Qui cu dcntiunt,conuelluntur, Si fpafmont» non omnes pereunt.Nam plurimi fcruantur.Qui cum tuffi dcntiunt,diutius durat, Pueri compunftionc magis emaciantur.Quos dcntientes hyems fuper occupat, fi diligcntius procurcntur,dentitioncm facilius ferunt.Qui plus mi fturiunt,quam demittant,hi prò rata portione habitiores funt.Quirata por/ tione non mifturiùt,his crebro cruda aluus in puericia demittitur. morbofi, fomniculofi fi funt,&habitiores,fxpius refancfcunt,& fi non belle, Si abun/ de habeant.Qui cum lac hauriunt,comcdunt, hi facilius laftis dcpulfioncn» ferunt. Qui crebro dcmittunt,hi fubcruenta,& non digeftam aluù emittunt, Plurimi cum febriunt,fomnulenti funt. Si ulcera fine febre in tonfillis fiant, tutiora funt.Quibus puerulis cum lac fugunt,tuflìs adfiftit, hi uuam tumcn/ té,maioremue habere confueuerùt.Quibus in tonfillis, panfthmidisue pufta Ix uagantes, ferpentiaue ulcera, fiue nomx fubito fuperueniunt febribus, Si tuflìculis durantibus,his periculum eft,ne fxpius redeant. Si ulcera in tonfil/ Iis rccrudcfcant,malum eft. Si ulcera in crudis Si fimilibus repullulent,peri/ culofa funt. Si pueris ulcera momenti alicuius in tonfillis diicutiantur, puc/ riqj ipfi lac hauriant,& deuorent,falutis fignum eft.Qiù cum prius lac foibe re,&dcuorare non poffent,in tonfillarum ulceribus,multam bilem reieftat, uel per inferna demittunt, hi periclitantur. Si quid araneofum in tonfilla/ rù ulceribus infit,bonum non eft.Si poft prima tempora in tonfillarum ulce/ ribus pituita non prius folita per os defluat,utile eft,tamen cuocanda eli* Si uero cum prius ccepiffet,poftea remittat penitus,uti lubcns,& facile ucniat, cnitendum eft,Nam cum non fic defluet,timendum cft,ne tonfillx,cumdc/ ilillationeuexcnt,&ingruant,Plurimum aluus cita tuflìculas ficcas difeutit. Pueris fi quid plufculum digeftum deducatur,emittaturue,diuturna tonfilla rum ulcciadifcutit* Si qua per dies quinci, uel fex non crefeunt, periculofa non funt. Qui laftis piurimum hauriunt, hi fere femper fomniculofi funt. Qui cum LIBER DECI.MVS5EPTIMVS* LXVII Qui cum lac bene hauriunt,habitiores non fiunt,hi uix coalefcunt, edueun/ turue ♦ Si per xftatem tonfillarum ulcera fiant,peiora funt,quam qux cxte/ ris temporibus ingruunt,quam primum enim ferpunt, crefcuntue ferpentia circa uuam ulcera, tonfillarum, hi cg fi euadant, Si feruentur,uocem mutant* Qux arca fauces ulcera ferpùt, difTiciÌiora,grauiorac£ funt.Nam ferme fem per fufpiria/piritusue difficultatem fuper inferunt* HIPPOCRATIS DE VIRGINVM NATVRA LIBER DECIMVSSEPTIMVS* Rincipium quidé mihi compofitionis artis medicx eli de rebus femper , nuperque & genitis,& generofis. Non enim poteft quis morborum naturam cognofeere (quod p quidem eft huius artis) difquirere, & inucnire,nifi totum primo cognofeat, de quo particularia defcenderunt,dif/ cretaue funt. Primum quidem morbum,qui facer, Comi s'Cfr morbus. tialisue dici£, lydcratofc^ Si apoplefticos,terrorefq$ ima ^f^tl"tkos^ ginofos,qui tam uehementer homines territant, uti defipiant,fibicg fpeftare d'^o». uruas quafdam infenfas,dxmonasue uidétur.modo nofte,modo die,modo Quid hoc faciat utroqj tempore, quo multi fé fufpenderunt, fed plures fceminx,quam uiri. *JPlce- Nam muliebris natura minor,& ignauior eft, fed uirgines,quibus nuptiarum w^;/2ftT«n tor i L - cl i *■ ■ /• r i & ii r i r ° porem dilcutut* decurrat, qui ftatim dccurnt,fi pedes in gelidam aquam,qux talos fuperet, dcmittantur.Nam hic torpor lenis eft,facileq$difcutitur,Sanguis enim uena rum rettitudine facile decurrit,locufc£ hic corporis periculofus non eft, fed de corde,prxcordifq3 tarde decurrit. Nam uenx hinc tortuofx, Si recui ux ^jdmfmiam funt,locufqj hic periculofus eft, Si ad infaniam paratus. Cum enim hx par/ "atutC4t' tes repletx fucrint, cum febre horror ingruet,quas febres errones,errrabun/ dasue, fiue planetas nuncupant ♦ Cum autem hxc fic habent, prx graui, ce/ vUnti& medela eft(nifi quid uetet) fanguinis miffio. Sed equidem hortor,mandoqj,cum hoc uirgines patiuntur, quamprimum cum uiris con/ iungi,& còmifceri.Nam fi concipiét,fanefcent,fi minus,cum pubcrtate,uel paulopoft ccffabit, hisue corripientur * Sed mulieres iam adultx, Si ftenles magis hoc patiuntur* HIPPOCRATIS DE FOEMINEA NATVRA LIBER DECIMVSOCTAVVS. Deus potiffmus author et caufa rerum humanam rum. Cognìtio natu* rarum. Munus medici. Qua gignat lom cui humidus. Wumoris aquatì*. tici cognìtio,et medela. Primus locéUorit morbus. StereusbuBulum fuffitur bis. E fceminea uero natura,morbifq3 hxc dico,fentiouc, ma ximam quidé caufam, Si potiflìmum quid in hominibus effe diuinum numé,deinde muliernm naturas,& colores* d Nam qux admodum Albx funt,humidiores,& fluxiorcs funt, Nigrx uero ficciores, duriores,& compaftibres.Su brubellx uero medium quid utrarumqj habent,fic etiam Si de xtatibus euenit.Nam noux,fiue Adulefcétes humi diores,& multi fanguinis funt plerumcg* natu uero maiores, fiue his adultio/ res,& Vetulx,ficciores,& non multi fanguinis,Medix uero medium quid ex utrifqj habent.Quamobrem qui rite,probeue hxc trattabit,primum a diui/ nis numinibus aufpicctur,deinde mulierum naturas, xtates, anni tempora, locos,in quibus degunt, pernofcat.Nam frigidi loci fluxiores funt,& humi/ di,calidi uero ficci, Si ftatarii, ftringentesue.Principium ergo faciam,& au/ fpicabor, docens a loco fuapte natura humido, qui humorem aquaticum ingenerat.Si ergo humor aquaticus in uuluis inerit, méftrua minora,& peio/ ra fiunt,& defluunt,deinde ftatim ceffant,uenterck tumefcit, mammx fìcee/ feunt, cxteraa^ male habent, fibiqj concoepiffe uidentur.quod his fignis co gnofees, fi humefeit, naturx os fi tangas,macefcit,febnfc]3 ignisue corripit, aqua defluit.tempore uero procedente,poftrema uétris pars dolitat, nimbi, coxendices, ilia,qui morbus potiflìmum abortu gignitur, fed Si aliis caufis. Cum autem fic habuerit,calida perluito, cale faci étiaq$ apponito,qua dolor non habet, deinde medicamétum,quod per inferna agat, propinato,Poftea uuluas bubulo ftercore fuffito, deinde quod cum cantharide conficitur,ap/ ponito, poli tres dies, quod cum felle, deinde fecundo die tres dies aceto perluito* LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXIX perluito.Si quidem uenter molcfcat,febrifc£ ceffet,menftruac£ defluat, cum uiro dormiat.Si minus,eadem rurfus facito,dum menfes decurrant, quibuf/ damc£ appofitis utitor.Dies auté inter medios, Si medio die Crethmei cor/ ticcm potato,Pxonix<£ atras baccas, fambucicg femen, fruttùue cum uin© ieiuna, multarne^ mercuriale comedit©, decoftùc# alliù Si crudù,mollibuQ c# Si lenibus cibariis utitor, polupulifcg, cxterifcg mollibus ♦ Qux fi pariat, fanefcit.Sinautem uulux iecur petant,mulier ftatim mutefcit,dentes cohx/ rent,nigrefcit, flibitoc^ hoc patitur,fana etiam fi fit.Quod potiflìmum uetu lis,uirginibus,uiduifc£ cadit. Si noux,iuuenesue fint,parcreq3 confueuerint, qux cum fic habent, manu fubter data uuiuam de iecinore dimoueto, de prxcordiifqjufcg ad inferiora fafeiato, uinoo3 odoratiflìmo perluito, nari/ bufcgolida admoueto,fubteriora uero odoratisfubfito.Cùuero refipifeet, medicamétum, quod per inferna purget,propinato, deinde lac afininum pò tato. Poftea naturas odoratis fubfumigato ♦ quod cum buprefti conficitur, apponito.Poftridie uero netopon,metoponue,Tertio poftea die uuluas,hy/ fterasue odoratis fubfumigato,Poftridie autem puleium admoueto. Secun/ do poftea die aromatis fubfito. Hxc auté uiduam faccre iubeto. Virgo auté cum uiro dormito,nihilcjj ad naturas admoueto,nec medicamétum potato* Sedcunilaginem, conyzanue, caftorionqj cum uino ieiuna potato. Capute^ odoratis ne pertinguito,nec eorum ©dorem naribus admoueto.Sin auté uul/ ux procidant,forasue prodeant,maximus ignis febriculofus uerenda, fedem 9 inuaditjotiùqj guttatim ftillat,lacinatcg,fiue mordicat, Quod his euenit, qux recens a puerperi© cum furrexerint,cum uir© non dormiant.Cum uero fic habent,myiti baccas,lotiqj ramenta cum aqua feruere facito, hac que pò ftremam aluum foueto.Pudenda uero quam frigidiflìma perfundito. Qux tenuitcr trita apponito.Deinde lenticulx aquam cu melle,& aceto potato, uomiroc]3,dum uulux corrigatur.Lefticamqj a pedibus altiorem ftatuito.fic <$ cubato.Pudendaqj odoramentis fubfumigato,narcs autem fortidis.Ciba/ riis autem leniffimis,molliffimisue&frigidiffimis utitor.Vinum auté aquo/ fum,dilutumue,nò album p©tato,ne lauato.Ne uè cum uiro cubato,fiue cu uiro dormito, Si uero penitus uulux procidant extra pudéda, tanquamo^ tu mida feortea crumena propendeat,Quod cum cadit,dolor poftremum uen trem,Iumbos,&coxcndices capit,nec facile in fuam fedem,& loci! redeunt. Hic autem morbus corripit,eum poft enixum mulier de pudédis laborauit, uel fi cum uir© in puerperio cubauit, Cum autem fic habeat,pudendis refri geranria admoueto, quodqj propendeat uin© nigro,in quo granati putami/ na decotta fint,purgat©,perÌuitoo3 Si intro dato.Mel dande Si rhefinam mi ftam demittito,fpongiamqj fuperligato* fupinacj extentis pedibus Si altio/ ribusiaceto,cibariif(5 abftineto,foibitionenutricato, parùcp potato,donec feptem dies tranfeant.Qux fi fic redeant,bene habet, fi minus diutius circù/ Cum uulua iecur petit.quid faciat uideto. tac afina. Arotnata. Caftorion. Pracidentia uulua. Cum locellipeni tus exeunt, quid agas uideto. DCX DE FOEMINEA NATVRA Cum loceÙiperm cenduntur, quid agendum. Cum locettorum osfubuertitur. Curatio. Cum hceltorum os coxendicem petit. f©ueto,calefacit©,pcrlùito,pcrungitoqj, demumqj mulierétabellx,fcalxue gallmarix coÌligato,altiufqj a pedibus tollito, Si in caput agitato,& pertun/ dito fcalam,manuqj locellos retrudito,deinde crura diftendito,alterneqj al/ tera fupei altera colligato,declinatoqj,in cubile diemq3,&noftem fic finito, modicumq3 ptifanx ìus dato,nihilq3 aliud.Poftridi'e uero mulieré in coxen/ dicem reclinato,quam maximamoj cucurbitulam admoueto, plurimùcg tem poris trahat,finito,qua cum amoueris,cuté ne pertundito, fed in cubile mu/ liercm reclinato,finitoqj,nihilq3 aliud, quam ptifanx ius propinato.Donec feptem dies tranfeant.Si uerofitiat, aqux modici! frigidx, dato.Cum uero feptem dies tranfierint, cibariis quam molliflìmis, leniffimisue, &modicis utitor ♦ Sin autem egcrere uellet, iacens egerat,donec quadraginta dies tran/ feant,poftea furgito,qua modicecg deambulato, nec lauato,nec olidis fumi/ migato,modice<£ comedito. Si uero locelli,fiue uulux percendatur,altiora petunt,illiccj3 hxrcnt,locumo3 fub ilia,fi tangas,durum deprehédes,dolorcj} ucntris partem poftremamjiliaJumboSjCoxendices^ruraqj corri pit,quxuix tenderepoffunt, qux fxpe turgent,&exulccrantur,pufo^ demittunt,Quade re fxpe pereunt,nifi feces,uei peruras,Qux cum fic habent,medicamentum, quod per inferna purget,dato,multaq3 calida lauato,fuffumigatocg, cum$ recens Iota, fuffitaqj fit,diuaricare mandato, locellorumq} os attrahere,myr/ rhamqj caloniam rofacco afperfo fuffumigato, pxonixcp baccasquin^ni/ gras tntas,caft orii quid mifcédo cum uino magno Si odorato potato, & in fanum coxendicem iaceto,baccharinqp,uel album oleum ad fanum coxendi/ ccm dato, plurimacg allia Si cotta Si cruda comedito, iufc# foibeto, cibifcj mollibus utitor.Cum uero dolor fedatus fuerit,fuper fanum coxendicem ali/ quantifper ftato,deinde lotio laureum afpcrgens fuffumigato,poft auté fuf/ fumigationem cyclaminon apponito, poftridieq3 lotam fuffumigato pei aromata, tamen hac potiflìmum re fteriles,& infcecùdx fiunt. Si uero locel lorum os fubuertatur,menftrua non fiunt,decumltue,Sin autem fiant,pauca, Si mala funt * Cum uirocg fi coeat,dolitat, dolorqj poftremam aluum, lum/ bos,& coxendiccs habet,digitofcg,Si pertingatur, ofqj locellorum pérquira/ tur,non comparet. Cum fic habuerit, lotio uinli fuffumigato, deinde lenti/ culx cremore^ fubluito. Poftea uuluas Aegyptio oleo fuffumigato, Cuius odor fi ad nares perueniat,fpes eft, eam fanam fore,cùa3 cubiti! ibit, Aegy/ ptium oleum in uellere apponito, Poftndie autem fi quid correttimi, dire/ ftumue magis os fit,perfpicito,Deinde odoramentis,qux non lancinét,fuf/ fito,Purgamentaq$ non uellicantia,mordentiaue apponito.Poftea pani ace/ ti afpcrgens fubluito.Cum uero menftrua uenient,cum ieiuna erit, ne iauato, fed fuffito, cum uirocp efto,maximc tamen hoc moibo ftcriles euadunt.Sin autem uulux coxendicem petant, menfes non decurrunt, digitocg fi pertin/ gatur,os in coxendice deprehenditur. Cu fic habuerit, calida Iauato, alliilgj comedito LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXXI comedito plurimum.Laccg ouillum, mcracum potato,poftea fuffito, me/ dicamentum$ per inferna purgans dato,qux cum purgata fuerit, mift© fé/ niculo, Si ablynthio fuffito, qux cum reccns fuffita fucrit,os digito trahito, poftea fcyllam apponito.poll hoc autem die intermiffo, quod cum narciflì no conficitur.Cum autem tibi purgata uidebitur,netopon apponito, poftri die rofaceum,diec£ uno prius quam menfes decurrant, ab hac appofitione ceffato,poftridie$ fi deficiét, rurfus incipito.Si uero fanguinis quid in men ftruis erumpat,fatiseft,Siminus,quattuorcanthartdas capite,ahs, pedibuf/ qj abfciflìs tritas cu uino potato,uel pxonix baccas nigras quinq$,uel fepix oua,uel femen lini trita cum uino,Sug dolor,lotiÌ9 difficultas,ftranguriaue habeat,calida aqua defideto.mulfumcg dilutum potato. Sin autem primo non purgetur,rurfus potato,donec purgetur.Cum uero purgamenta decur/ rent,flentue,cum ieiunauerit,cum uiro fit, mercurialemqj Si polupos elixos in purgatione comedito,cibif$ mollibus, lenibusue utitor, Qux hoc mor/ bo libcrabitur,fi concipiet,Si uero poft partum non purgetur,uenter,& cru/ Cum puerpera ra tument,rigorq3 Si dolor poftremum uentrem,coxédices, Si lumbos habet* n™d P^Jr ' quandoqj ad inteftina progreditur, Si animo linquitur.Hxc auté per morbi * * principia patitur.Cum uer© tempus pr©cedit,caua uultus rubefcunt.Cù igi/ tur fic habuerit, cum autem uuluas fuffumigaueris, Cyclaminon apponito, quodcp cum txdula conficitur potato, donec deflùat, pinguic^ anfenno, myrrha, Si rhefina tepida uuluarum os perungito, quam maximec^ empia/ ftiatOjmercurialemc^, allium,porrum decoftum ante cibum comedito.Braf ficx$ ius potato,cibifq3 mollibus, marinifqj potius utitor,perluitoqj,dulci/ bufqj&pmguibusabftinet©,donecfanefcat.Sin autem uulux perflammen/ cumlocelli w. tur,fpintus pituitofi complentur,menfefc£ albi,& pituitofi defluunt. Quan/ ftàmantur, quid doqj fanguis tenuium meinbranarum,fibrarumue repletus defluit, prxcghu «cidat office. midirate cum uiro effe non uult.Qux propterea lutefcit Si emaciatur, quam petito,num ne quod defluit,fefe lancinet,mordicetue,quod fi nò eft,hoc flu cntum de cerebro dicito defluercSì uero lacinet,de uentriculo. Sin ergo de uentnculo, poft lenticuix cremorem uomito, dande ueratro, helleborouc purgato,poftea in nares indito. Cum uero tibi fuperior uentriculus purga/ tus effe u;debitur,medicinam per inferna dato^ulcibufqj Si pinguibus cibis abftineto,fed acria tanquam conferentia porrigito. Si uero pudenda ulcera/ ta lint.meliora funt fi igida,parùcg calida Iauato, ne caput quidé. hypericon uero,lini femcn,faluiam cum uino diluto ieiuna potato .Cum auté hoc flu/ entum ceffant,cremore ficorum fubluito. Poftea còprimentibus Iauato. hic tm jJ"w'£T autem moibus d fficilis eft.Sin autem uulux penitus inflammentur, menfes qwdagas urne* uel omnino non decurrùt, uel pauci,Si mali decurrunt.Qux cum ieiuna eft, *•• uomit,cum uero quid edir,cbana uomit,poftremumc£ uentré,lumbos, co/ xcudicefqj dolitat,animoqj linquitur,ucnter9 mododurefcit, modo molle/ txxn DE FOEMINEA NATVRA toceUorumeryg JtpeUss, CuTétié. Mercurialis. Sambucust Acteue. Acria, Vrimeaue. Origanon. Tkhuta, Peganonue. ihymot. Medicamentum. Pharmaconue. Cum uulua pra ter natura hiàt, quid cadat uidea io. Medicamente», mieeps. Cum loeelli bim fereoxèdicesfta tuunrur, Medela. fcit,perflaturq3 & turget magnufqj adeo lìt,uti fefe concepiffe uideatur, quc fi tangas,replementum illud euanefcit. qui tumor ad dece uf<£ menfes pau/ latim crefcit,tanquam prxgnans fit.Cum uero decem menfes prxterierunt, uenter aqua repletur, umbilicufcg extuberat, digitumqj fi admoueas, uulux os gracilentum,extenuatumue, collapfumcg deprehendas* cumqj menfes co paruerint,pauci,malicg funt.Ciauefa^,iugulumue,& collum gracilefcunt, pe des uero turgét.Cum ergo fic habuerit,medicamentù, quod per inferna pur get, dato,quxcg purgent, nec lancinét,uellicétue,fiue mordicent, apponito, deinde calida cum pari modo aceti acerrimi fubluito, mercurialemcg co/ medito ♦ Similam que,farinamue in eius cremore, iusue mittito, decoftaqj forbeto.Hic auté morbus periculofus eft.Sin auté in locellis, metrefiue uul/ cus rubens,Eryfipelasue gignatur,pedes primum tumefcùt,deinde crura,in/ guina,coxendices,lumbi, quantoc^ temporis plus procedit, tanto magis tu/ mefcùt,uenterc£ turget,horror, fitcg ne bililofa , an pituitofa , hoc patto dignofces, fi uafcufum cum arena, in quod menfes defluxerint, fub fole donec arefcat, habcas, tcneasue,qux fi biliofa fit, fupcr arenam luteus fanguis comparebit,fi pituitofa,muccofus, quorum utruml bet fit,per infer na purgato, uuluifq3 appofita dato.Si uero menfes nihil omnino decun ant, fi quidem prx dolore, laborcue fit, primum quidem uentriculum infeno/ rem purgato^deinde,quod fanguen de uuluis educat, apponiro,deinde poft unum.uel duos dies,qux fanguen educat, apponito.Per aliud uero tempus, crcthmi corticcm tritum cum uin© potato. Sin autem uuluarum os humi/ diusfir,quam tempus pofcat.qux acria funt,admoueto,uti lanc;netur,mor/ dcaturuc.ac inflametur,& admodum durefcat,cum autem obduruerit, acria dato,fcu apponito.Nam uellicantia,pungentiaue,fiue mordentia faniem di/ fpergunt,deinde lenia, molliaue apponito, mala auté ad extera non minus apponito.Sin autem ad coxendicem puerperia firmentur,locelli uero,hyfte/ rxuead rlia.fanum coxendicem oleo xgyptio albo,uel baccano perungito, in eumcg iaceto,pxonixq* baccas nigras quina^ tritas cum uino potato5ueI (àrnbuci fruftum, quantum tribus digitis capitur, cum caftons fabx quan/ tifate, dande cum Iota fuerit, fuffumigato, potiombufqj Si abis lenibus, mollibusue, Si mercuriali Si omnibus acnbus,prxter radicula,raphononue, & cepas utitor.Cum autem locelli,hyfterxue ftrangulant, fub naribus olda cunfta fuffumigat©,qucmadmodù eft bitumen,aiphaitonue,fulphur,cornu, lucerna exrinftà.manni intuii pingue,oleumue, caftonon, fub pudéda auté, , odorata. Si uero puerperx uulux perflammenrur, puerpera accèdi tur, prx/ focaturcj},cum fic habuent,linteum prxtend;fo,deinde marinam algam tri/ tam.farinam hordeaceam , lini femen rritum , cinerem fermenticium, oleo afperfo cum acero,donec quemadmodum polenta,maffaue fiat,decoqu:to, poftea poftremam aluum quanto calidiore ferre poterit,l;nito.Sin autem lo celli compingantur, conftr.ngantiirue,lentem cum mulra menta cum aceto decoquito,halitumque eius,fiuenidoremSifumum ore excipito, narefep obturato, fubtcr<£ olida funi!gato,mercurialem(£ comedito, fimilamqj Si fannam in eius iure decoftà forbeto. Si qua uero male, difficulterue pepe/ rit, pnufquam dolor habeat, medicamentum quod uuluarum dolorem fé/ det, porrigito, cibaria^ molhentia dato, fin auté uenter calefcar,fubluito. Sin autem poli partum iocelii, metrxue inflammentur, folani, ftrychnciue G 11 Cum os, uel colm lum uulua dure feit, Medela. S ter ilis qui fam cunda reddatur. Qui biliofi, uel pituitofi ccgno fcatur. Cum menfet non decurrunt. Chretmi cortex, uel crithini. Cum os uuluarù tumefeit, Medela. Cum puerperia non exeunt, Medela. Baccarion oleù. Strangulatio uulua, Medela. Qua olida. Cum iocellt in* fiammatitur, Medela. Cum uulua ftrin gitur, Medela. Cum puerpera difftcnlter pepe rit. Medila. C m metra poft péttum infanta mantur. LXXVI DE FOEMINEA NATVRA Medela. Cum hyfiera mu liere debilitata, Medela. Cum lumbos et Uia uexantur, Medela. Cum uulua dure fcit,quid agat. Canceris fignii. Medela. Qua uuluam purgeni. Silphion. Dictamnus. Acte. fuccum in pudenda dato,cùc# hic calefcet, alium,fi uero hic non inodorati iunci,fchinuue,uel apii,felinuue,uel còuoluoli,rhamnuue,uel betx,teutluue, uel cucurbitx de media Si tenerima eius parte exprimito,diutiufc£ indito, demi! ceruffam trita,aqua fubafta lana excepta apponito, fin auté horreret, auferto.Sin auté mulier locellorù,hyftereonue moleftia debilitatet, ac bilis ea prxfocaret,ftràgularetue, leuiter ea purgato,doloréc£ fedato,peucedani fucci tres cyathos propinato ♦ Si uero lumbos,iliaq3 uulux moleftét, fi uelis còmutare,remouereue,fulphur,bitumencp tritù melle decoquito, craffam$ gianduia conficito,in fedéqj dato.Si uero locelli,hyfterxue ficcefaciat, qua primù hxc apponito.Cù mulieri locelli,uuluxue,fiue hyfterx durefcunt,pu dendaqj turgent, durefeunto^ inguina, pudendacg xftuant,cancer ingenerar! incipit.Cum fic habuerit,cucurbitx parte interiore tritam cu fauo, melleue in aqua decoquitOjlancemqj huius,cotulamue per fede immittito, donec^ purgetur,teneto.Cum uero mulieri medicamentum, pharmaconue das,quje uuluas purgent,& educant,còmifceto,qux funt hxc,cantharides quin$ line capite,alis, pedibufa^ tritx, tributi fecundum mare nafeentis radices tritx, conchulx quantitate, fertulxqj campanx uiridis, uelin umbra dificcatx,. tritx conchulam,uel apii femen pari modo,uel fepix oua quin%& decem trita cu uino dulci diluto propinato. Cumqj dolor habuent,in aqua calida fedeta ,mulfumcgdilutom potato,uelranunculi,batrachiuue folia,flo/ refeg tritos ftateris Aeginenfis quantitate,pondereue propinato.Cù uero do lor habet,cicer albù, Si uuam paffam in aqua coquito,fngefacito%huiuf(]$ lancem,cotulamue propinato,cum uero lotii difficultas, llraguriaue habet, in aqua tepida fedeto, uel adianti ftateris Aeginenfis quantitatem, pon/ dufue,cum uino albo propinato,uel albx uiolx femen, quantum tnbus digi tis capitur,tritum cum uino albo fimiliter propinato,uel nigrx radicem ad eùdem modum, uel lilium quod in domibus nafeitur, fimiliter propinato,* uel anchufx duos fafciculos cum foliis,in uino & aqua pari menfura coqui/ tOjpotatocg, uel chamxleontis radicem uellicato,quemadmodum cum uè/ ratri potionem paras,cum uinoque Si aqux parimodo decotta propinato, uel braflìcx fuccum, marrubiio^, porriue parem utriufqj modum mifceto, lac% fuccumue lafaris, filphiiue tnum femiobolorum quantitate mifeeto, uinoqs albo decoquito, propinatoqj.Hoc autem Si menfes, Si fecundas eli/ cit,uel oliuas albas,priufquam oleum infit,difeftas ficcato,deinde tundito, pinfitoue, Si cribrato, cum uinoqj propinato,Hoc autem,& méfes,& fecun clas elicit, diftamni eretici quantitatem, pondufue cum aqua propinato. Si uero propinando fecundam non poffes educere,cremore, decottoue fam/ buci,uel ebuli,& aftes foueto,cantharidafqj cum hoc mifceto,& apponito, quod Si partum educit, eiicitue, quod fi lancinet, pungatue,fiue mordeat, auferto,rofaceum9 adiicito,& apponito.Cum autem aufugit,abiitue inno, populi LIBIE R DECÌMVSOCTÀVVS* LXXVII popùli eretici baccas nouem tritas propinato, hocque fubluito.Si qua uero difficulter pariat,cuniiaginis, conyzxue quatum manu capias, marrubii,por riue fucco, uireue diluito, netopiq^ conculam, drachmamue Si dimidium còmifceto,cum uinocg propinato.Menfes autem elicit peueedanon,& pana ces, peonixeg radices,cum uino fi propines.Partum uero mortuum locellis educit, fi uiolx, Si portulacx, andrachnefue femen, fruttumue tritum cum uino albo uetufto propines,Menfes auté cit, femen albx uiolx tritum, quan tum tribus digitis capitur,potù uino odoratiflìmo,magnoue,uel caprx pil/ lulas quiqj,uel fex tritas uino odoratiflìmo,aquao3 Si oleo afperfo fubter fé/ dili fumiges,deinde hoc ,ppines,fubitoqj laues,in cubileq^ reclines, uel braffi eam comedito, iufqj forbeto,uel leuci,uiolxue albx femen,fruttumue trini, quanti! tribus digitis capi£, ci! uino propinato, ac in aqua calida fedeto,fin auté hoc non habeas,foeniculi, marathruue radices tritas cum mulfo tepido propinat©,ucl fraxini baccas circiter dece, tritas cum uino dato,quod opti/ mùeft in omni uuluarù dolore , ualdeqj lotiù cit,uel laffaris, filphiue fùccù herui quatitate,cardamiqj femen,fruftùue tenuiter triti! ci! uino,uel latte ca nis propinato,quod Si parti! eiicit,Hoc etia parti! eiicit,herba rhanunculù, pufillumcg elaterii cu aceto miftù, beneqj dilutù, temperatumue potato,uel braflìcx tcnellù caule radito,acuito,fummùcj3 eius netopo perungito, eoqj percutito, fiue intro dato,Méfes uero fi non currat,non fiantue, terebithi fé/ men,fruttùue triti! cu uino diluto ieiuna potato,calida Iauato,Menfes ciere fi uis, purpureas,rubrasue pxonix baccas tritas cum uino propinato.Hxc puerperia purgant,marathru,fceniculiuè femen fruttumue, crethmi corticé, thus tritù ci! uino propinato, uel txdam qua pinguiflìma, pxonix baccas quincg tritas in uino coquito,dimidiaqj huius percolati lancem, cotulamue propinato,quartaue cotulx parté,uel mercurialis femen,fruttumue, Si folia ci!uino ,ppinato,uei pxonix nigras baccas quinq* tritas,fepix oua cu uino porrigito. Puerperia hxc educùt, decottù inoné,eiyflmonue, farinaue eius oleo afperfo forbeto,cibariifqj deinde molliffimis,leniflìmisue utitor,uel fca monea trita latte muliebri fubigito,cù lanacg apponito,uel mercurialis folia trita al linteolo apponito,uel attenuila heiba trita rofoceo di luta admoue/ to,uel alba radice tenui modo trita rofaceo afperfam apponito,uel pxonix radice trita melle,rofaceo, uulturino pingui fubattam al lana apponito,uel fimila, farinaue non lotam ad eundé modi! admoueto,uel lolii fannam,tritì ceàq3 fimul melle fubafta,cù lana apponito, purgamenti! menful,puerperi, Si aqux pronipentis,lanarix radiculx, ftruthiuue, fiue paffercuh,tenui mo/ do tritx,quatù tribus digitis capit,melle fubigito,cù lanaadmoueto,qux i Andri littoribus nafcit.Purgatio uulux,hyfterasue,mercurialis,& cucuibitx pufillù tritù,uino,& melle lùbattù cum linteolo apponito,uel leporis pilos còbuftos,c3c trito* uino Si melle decotto fubattos cu aqua ^pinato,calìda^ G ui Populus aetica. Hetopon. Menfes elicit, Veucedanon, Panaces, Vaonia. Capra pillula. Fraxini bacca. Silphicn. Caidamon. toc canis. R hanuculus her ha. Menfium purga tio. Puerpera pura godo. Diuerfa purga*. menta. LXXVIII DE FOEMINEA NATVRA Syriacus rhus, Mifu. Triphyllon. Cum uulua lumm hos uexat, Medela. Rhus. Mora ruborum. Creta 5 amia nim Se tanta firma. Prcfiuuii,et do» loris uulua dim uer fi remedia. Vìuhfa uuluat rum, Medela. lauato.Partus purgamentum,hordeum deglubatum,denudatumue, fiue de/ corticatum dimidii modioli,fextariiue quantitate,triumue unciarù podere, quatuor aqux lancibus, cotulisue coquito,deinde bis,terue forbet©,Puerpe ria fic purgato. Sambuci folia, ebuliue, feu aftes decoquito, oleumcp fuper afpergito,& propinato,decoftamq3 braflicam,& porrum comedito. Purga/ menta uuluarum.Syriaci rhu,fumaciiue femen Si folia trita cum uino propij nato,uel irionem,eryfimonue tritum, Si farinam decoftam cum uino porri/ gito,uel atramenti futorii,mifyosue duos obolos tritos,uino fubaftos appo/ nito,uel lini femen tritum,uinoc$ fubaftum apponito,uel trifolii femen tri/ tum cum uino propinatoci uero lumbos uulux petant,&in illis firmentur, polypos elixos,& affos comedito, uinumcg nigri! boni odoris,meracumqua piurimum potato, uel Syriacum rhun, fumaciumue rubrum cum uuapaffa, farinxqj fitanix pufillo in aquadecoquito,porrigito<33,utiforbeat,potetue, uel mora rubi ficca,tenui modo trita cum farina recenti decoquito, cu ui/ noa^ diluto odorato potato,uel cretam, terramue Samiam nigra tritam altra gali,taliue quantitate,aqua fubaftam apponito, uel hypocyftiden tritam,cù nino propinato, uel mali grani uinofi fucco farinam fubigito, deficcatoqj, poftea tritam cum uino propinato, uel myrti nigras baccas tritas cu farina decoftas porrigito, ueltefti granati dulcis corticis triti drachmam al uino propinato,uel triticum,hordeumc£ toftum tritum cum uino nigro potato, uel dulcis granati fuccum cum aqux pari modo commiftum propinatole! papaueris femina, quantum tribus digitis capitur, trita cu aqua propinato, uel fimilaginem,farinamue fitaniam , gypfiqj parem modù fubaftum aqua apponito, uel dulcis granati corticem toftum, tntum(g,cxterac£ putamina fimiliter rolla,& trita cum uino propinato, uel falicis marinx, uiticifuejeu agnu folia trita cum uino nigro potato.Si uero fanguen ex uuluis defluat,ma rini roris,cachryofue radicem tntam cum uino propinato. Profluuii, Si do/ loris uuluarù pocula alia, cedri baccas,cedridasue,fefelim,cuminumuelatùV cuminù Aethiopicù,caffix femen,fruftumue,baccas iuniperi,arceutidasue, marini roris flores, cochryasue, quernos herinaceos, hechinidasue, mclan/ thion, gitue, dauci radicem,& femen, fruftumue,aromata,thymum,thym/ bram, feopam amerinam, ericenue,pinum humilem, hypericonue,papauei album,crethmi radices,& femen,fruftumue,malux radices,mercurialis femi na, Si folia,urticx femina,friiftumue,faluiam,populùcreticam,diftamnum, pfeudodiftamnum, amomum , cardamomum,helenium,ariftolochiam,ca/ ftoriumjadiantumjdracontiumjpeucedanumjpiganUjrhutxue femen,& fo/ Iia,fel.nu femen,apiiue,marathru,foeniculiue femè, fruftumue, hippofclinu, maiorisue Si agrellis, apii femen,fruftumue,&radices,hippomarathru,ma/ iorisue foeniculi Si agreftis,cabaliniue,& femen,& radices>ftruthiu& femen, fiuftumuc,& radices,hyffopon,cilicon,inonem, eryfimonue,pxonia, pana/ ccs,quodcun9 LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXXK ces,quodcùe£ horum uelis,& còmifccto,& per fé folum aqua, uel uino de/ coquito,quemadmodùc£ uelis propinato.Dolorum uulux fedaméta,&pur gamenta optima hxc funt.malux radices aqua decoquito,& eam aqua prò/ pinato» nel pxonix baccas,fruftumue,cedrini olei paululù còmifceto, Si cu uino propinato,^ uulux dolores fedabis.Cum autem uulux ftrangulant.Ca CumftranguUt. ftorium,& cunilaginem.conyzanue cum uino albo propinato.Si uero nafum _. . n petant.Cocci cnidu,quod intus eft, album melle iubigito,nalumc£ eo perii/ Xéntt nito.Doloris hoc remediù eft,Malux,marathruc£,fiue foeniculi radices,cre thmi corticem cum uino propinato, uel marinas ftellas nigras cum braflìca coqu!to,uinumq3 odoratum ipargito,& propinatole! myrrhx nes obolos, conadri pufillum,&rhefinx,pxonix radicem,cuminum Aethiopicù.Hxc tenui modo trita.cum uino albo tepido propinato.Hoc auté uuluas fiftit, Si Qs**mt^Tw n ^ ..... .. r. r -r . r ■ vent. pellit.Crotonis, rhicinme radicem tritam cu uino propinatoci uero cor pe ^Htn ccr uexit tantuulux,uelftrangulent,Semen,fruftumue uiticis,hagnuue,& pxonix cu ftrangulantue, uino propmato.Hxc acria appofita fanguen ciunt,& uuluas purgat. Cantha ridas qumqj cum thure,& myrrha commifceto, melle<5 fubigito, Si oblonga glandulam, Si craffam conficito,lana$ Si linteo tenui albo circunducito, Si oleo Aegyptio albo linito,& apponito,uel bupreftin.fi quidem parua fit,to tam,fi uero magna,dimidium,cum prxdiftis mifceto, Si ad eundem modi! apponito.Si uero mollioribus,lenioribusue uti uelint, bupreftas in uinum ia cito,cuminum Aethiopicù adiicito Si fefelin Si anefum, Si decoquito, Si ad dece bupreftas olei acccptabulum commifceto, cxterorum autem omnium par fingulorum elio. Myrrham autem, Si thuris pufillum commifceto, dra/ chmamcgexhoc fumit©,&apponito,quemadmodùprius,uel melanthion, . fiue git tritum,melle fubaftum, in glandulam redaftum apponito,fiue inno J"rg^t**t dato,uel lapulam,philiftionue ad eùdem modum compofirum apponito, meduauùm. uel anemones foliis tritis,lintcoq} impofitis,myrrhxcg pufillo còmifto,fimi liter utitor.Saguen hoc fiftit.Glandé, gallamue, fiue balanon Aegyptiam tri tam,fufinonqj,hoc eft terram Aegyptiam aqua fubigito, lanaqj exceptam ap ponito,Purgat hoc bilem, Sicyes,cucurbitxue,fiue cucumeris angurii, qux cucumis angn* intus funt,tenuiter trita,melle fubafta,in gianduia redafta apponito.uel cu/ c^r™.*/, cuibitx (ylueftris, colocynthidosue agries, quod intus ed, tenui modo tri/ tum,melicqj fubattum fimiliter apponito.uel elatetii quatuor potiones, pin Elaterio*. glie anferinum , Si caprinum , Si mify c©mmifceto,glandulamc£ conflato, M'jj*"'1*™»* Si in linteum dat©,& apponito,uel thalpien,mitioremue fublutionem melle iLlpie, còmifto,conficito,&apponito,uel crafìlora pinguioraue fici folia tento, Si elaterii duas potiones còmi fceto,& nitri quantum eleterium melle fubattum apponito. Si uulux perflammatx fint, pituitaue moleftentur, n;trum ru/ brum pingue fici,quod intus eft,par utriufc# tenuiter tritum, glandulam con ficito,& apponito,uel cumini folia trita,uino fubafta cu linteolo apponito, LXXX DE FOEMINEA NATVRA Alba radix,qua fit uideto. Scylla radix quanta fit, uis deto. Diuerft locellos tu medicamento. Caprifxus Proftuuium ha>c ftringunt. Vhterfa lauatio nes. uel albam radicem tenuiter tritam, melle decottam, in glandulam redaftam apponito,uel lafaris,filphiuue fuccum,lacue, feu opon cum fi ci latte còmi/ fceto, melle fubigito, Si apponito, uel fici femina,granulaue interiora trita fimiliter apponito,uel tauri fel,nitmm rubrum, netopon,cyclaminon trini, horum quanta eft galla}cyclamini uero plufculum, melle fubattù apponito uel myrrham,falem,cuminum,fel tauri melle fubigito,& cum linteolo appo nito,uel piperis baccas circiter triginta deglubatas,tritamenq3 medici medi/ caminis,quod eft oculorum,quod piper uocatur,& rotundorum altera tata, hxc tria tenuiter trita, uino dulci,uetufto fubafta, lana excepta ci! linteolo apponito,deinde lotio perluito,uel titumalli lac,fuccumue melle fubaftum cum linteolo apponito, uel fcyllx radicem fex digitos longam radito, exa/ cuitoq3,huiufqj duos digitos lana conuoluito, Si apponito, Molliunt hxc, narciffmon,cuminum Aethiopicum,thus,abrynthion, cypiron,aliorum qui/ dem cuiufq? par,narciffmi uero quatuor portiones, hxc trita in lini crudi lin teolo còmifta,in glandulamqj melle admifto redatta apponito,uel cyclami num tali,aftragaluue quantitate, florécg aeris fabx quantitate terito,mellec& optime fubigito, glandulamc^ conficito,&apponito,uel puleiuin,glecho/ naue,myrrham,thus, fel fuis melle fubigito, glandulamcp confi cito, &ap/ ponito, uel hoc quod ftringit,' Syriacun rhunuino nigro fubaftum appo/ nito, uel cnicon limili modo confeftum apponito, uel lotu ramenta fimi/ liter confetta apponito, nel Syriacum rhun,fumaciumue melle fubattù ad/ moueto, uel fulphur,pingue fuillum, oui uitellum,luteumue, fimilaginem,1 fari nam uè melle fubigito,calefacitocg,lana<£ excipito,& apponito,ueI pin/ gue,oleumue anferis,ouillum,ceram albam , refinam,rofaceum,linteolo te/ nui laniato exceptum apponito,uel cerui medullam,& pingue liquefatimi!, Si lana exceptum admoueto,uel caprificos, ficosue hybernas aqua decoqui/ to,percolato, oleumo^ fuperfpargito, lauatoa^, poftea uero uino afpero, in quo granati putamina, gallatoti ramenta decotta fint,fubluito, uel uini fé/ cem combuftam aqua perluito,eaqj aqua fubluito,deinde uino, in quo gra/ nati putamina,myrti baccx,Syriaci rhu folia deferbuerint,uel uino nigro, in quo lentifci folia,faluix,hyperici decoxeris.Sin auté aliquatenus uulux fint ulceratx,butyrum,thus,myrrham,rheflnx pufillum aqua decoquito, perco/ lato, uinù afpergito,lauato,uel marrubium,fambuci fruttum,anefum, thus, myrrhamaqua decoquito,percolato,deinde uinum afpergito, fubluito, uel braflìcam cum mercuriali,pufilloqj lini feminis decoquito,percolato deinde fubluito, uelmyrrhx paululum,acceptabulùue,thus,fefeli,anefum,lini femé pari menfura terito,netopon,rhefinam,anferis pingue, duabus uini lancibus, aceto albo, Aegyptio afpfo decoquito,percolato, tepidoqs Iauato,uel aqua qua mercurialis decotta fit,myrrhxq3,thuiis,netopi que par modus cui ad/ ditus fit,tepida lauato,uel faluiam,hypericum aqua decoquito,^ Iauato, uel Tamburi LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXXXI fambuci fruftù,& lauri pari modo,uino decoquito, deide Iauato, uel puleiù aqua decoquito,deinde oleum fpargito,&lauato,uel pingue anferis, refina c# liquefacito,& in aquam tepidam mittito, Si Iauato, uel butyrum, cedrini oleipaulum cu melle liquefacito,& in aquam tepidam iaftat©,& fubluito, uel cuperum,iuncum,calamum odoratum,pari modo myrrhx pufillo addi/ to,filymbrium$ uino coquito,& lauato,uel apii fruftum, anefi,fefelis,mela thion,gitue uino coquito,& lauato,uel cedrum creticum uino coquito,& la uato,uel uitem albam,bryonianue,feu echetrofin aqua diluito cum myrrha, Si lauato,uel fpuma argenti,floremue uino Si aqua diluito,& lauato,uel duas claterii potiones aqua diluit©,& lauato,uel cucurbitas agreftes duas, colo/ cynthidasueagrias dyo, uini, uel laftis decofti quatuor lancibus, cotulisue diluito, per colato%& lauato,ueI cucurbitx,cucumerisue angurii,fiue ficyes fruftulum interiorem quatuor digitorum,aqux quatuor lancibus, cotulisue decoquito,percolato,mel Si oleum afpergito, Si perluito, uel thapfix radi/ cis fruftulum duarum potionum quantitate,duabus aqux lancibus decoqui/ to,percolato,mel adiicit©,& lauato,uel ueratri tantundem eodem modo co ficito,& perluito,uel thlafpion,pedemue gallinaceum,fiue cardamum agre fte,faurionue acceptabuli méfura,duabus aqux lacibus percoquito,percola to,mel mifceto,tepido perluito,uel cucurbitx, cucumerisuc angurii palmi! interioris partis,aqux lancibus quinq3 decoquito, percolato, oleum afpergi/ to,&lauato,uelcoccos cnidios,baccasue circiter fexaginta, quinc# lancibus aqux percoquito,percolato,mel,& oleum mifceto, perluitoqj* Si quidem fuapte natura pituitofa fit,cneori aliquantum terito,mulfiqj lance, cotulaue Aeginetica perfundito,hocq3perluito,Siuer©biliofa,lauri potionis quanti tatem.ododeofcg drachmam,uel fcamonix,fucciue ficyonii potionis quan/ titatem terito,mulfocg,uel aqua uux paffx lancis Atticx menfura perfundi to,perluitoo^,ueldaphnoidos, laurexue potionem eodem modo parato, perfuitoq$,fi biliofa fit,Si uero pituitofa,coccos deglubatoSjtritofcj^aquaqs madefaftos,percalefaftofo3 qua percolata,tithumah lac,fuccumue mittito, Si perluito potionis unius quantitate,uel cneorii,uel papaueris lac, fuccùue quantitate eadem mifceto,modoq$ eodem utitor quouis horum, lauatioqj non minor , maiorue fit, quam dux lances, cotulxue, Suffimenta fuauia, leniaue hxc funt.Còtufam galla fuffito,uel loti ramenta, Si olex folia ficca contufa,oleo fubafta fuffumigato,uel fuper dolii,amphorxue olearix ©per culum ftuppam accenfam iacito,& infuper cupreflìraméta, Si fuffumigato, uel fcamonia,myrrham,thus rofaceo afpergito,& fuffumigato,uel bitumen, afphaltonue,ordei purgamenta,furfuresue mifceto,& fuffumigato,uel mari ni uituli pingue fuffito,uel cupreflì,& fraxini ramenta, Si cupen radicem r© faceo fpargito,& fuffito, uel calamum odoratum, aromaticonue,cupirum, bryoniam,algam fuffito,uel femen apii, Si anefum commifceto, & rofaceo Cedrus eretica. 'Echetrofis. Colocynthis. Cucumis angue. rius,uel fuya. Thafpia. Veratrum. Thlajpion. Saurion. Cucumis angue rius. Cnidia bacca. Cneoron. Daphne ododes. Scamonia, Sicyoniufue Succus. Perfufiones uaa ria. Suffttiones dim uerja. Diuerfafufftmtn ta. LXXXII DE FOEMINEA NATVRA fpargit©,& fuffito,ucl ficcam refinam, pollinem thuris in prunam,calidùue eineréiacito,&fuffumigato,uel cinamomum,myrrham, caflìam pari modo eommifceto,& fuffumigat©,uelcrocum,myrrham,algam,bryonue pari mo/ do commifceto,& fuffito,uel calamum,cneoron,crocum,rolarumrubrarum folia fuauiter ©lentia ficca, trita cum croco mifceto, dimidiac^ croci parte ftyracem.Hxc ficca tenuiter trita commifceto, mellecg decotto qua pulii lo fubigito,còmiftorum horum omnium fuffumigatio pondo Attici oboli Modus fujfumim cfto.Hxc autem uafe oleario fimili operculum tenue pertufum habenté fuf/ gatìonìs. fumigato.Serméticiufqj ignis elio fuper quo uas ponatur, fuperoj fedileper tufum detur,quo fedeat,qux fuffumigetur,uel chalbanen, refinam, myrrha, thuris pollinem rofaceo fpargito,& fuffito,uel panacis, & cuprefli ramenta oleo Aegyptio albo madefacito, Si fuffito,uel cinamomù, nardum,myrrha rofaceo fpargito Si fuffumigato,uel leucoiu,uiolxue albx femen,fruftumue viuerfa fufftmen cedri,fcobem,fegmentaue,fiue raméta,chalbanen melle fubigito, Si fuffito, ta et fomenta. uej caprx excreméta, fpyrathusue,leporis uillos,marini uituli pingui,oleoue fpargito,& fuffito,uel coaguli marini uituli,phocesue tuniculam,membranu lamue tenuiter tritam,& fpongiam,& algam,bryaue tenuiter trita, fimul mi/ fceto,pinguic£,oleoue marini uituli fubigito,fuffumigatoa3,uel caprx fpyra thus,excrementaue,marini uituli pulmonem,cedri raméta fuffito, uel ftercus bubulum ficcum,afphalton,bitumenue,cedri raméta fuffito,uel fpinx Aegy ptix,acanthesue fruttù, cedri ramenta,myrti folia ficca tenuiter ttita,oleoqj balfamino,feu myropobalfamo fpargito, & fuffito, uel aromata in rofaceo CtdriU. truffa fuffumigato,uel nucleos uux tntos,& cedrias baccas, cedridasue,& re finam pineam duici decotto mifceto Si fuffumigato, uel ftercus bubulùfic/ cum,contufum,cribratum, cum heruinx farinx dimidio,aceto fubigito,pla cidea3,leniterue fuffumigato.Cù uero fuffumigaueris, lenticulx cremorem, iusue,feudecottum potato,forbeto,& uomito* Deinde fimilaginem, farina uc decoftam porrigito, uinùcp fuperpotato,poftridie uero coccum cnidiù deuorandum dato. Tertio autem die quod lotium ciat,quod fic conficies. Potio Utìii cut. ciceris albi granulorum duas partes,uux paffx tertias aqua ufo? ad dimidiii decoquito, percolato, fubaereq^ ponito,deinde propinato, deinceps falda, Si lini femen fimul aqua coquito,propinatoa^,decoftamq3 farina bis die por fomenta uarta. rigjt0jUCl fambuci,aftesue folia manu piena quatuor uini diluti lancibus co quito,lancemc£ Si dimidium olei fuperiacito fuperqj fedile pannis inuoluta foemina locata calidum fumum per inferna fufcipito,uel fambuci, feu aftes folia manu piena cu myrti pari modo aqua decoquito,& fuffito, uel hordei furfures aqua decoquito, qua diffufa, quod remanet in linteum mittito, & quam calidiflìmum ferre poterit,foueto,uelacetum,oleum,mel aquadeco/ quito,deindc uefica lagunculx capacem,uel tenui pellicula utriculum fumi to,calida$ ea i cu iacito,lintco$ circumuoluito,& foucto, cum uero linteù amouebis, LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXXXIII am©uebis,altemm circùducito,uel pini corticem, Si rhu Syriaci, fumaciiue folia uafe aqux pieno ualde coquito,aquao3 diffundito,quodcj3 remanet,cù hordei furfure, Si oleo calefacito,deinde in linteù iaci to,Si foueto, uel loti, vìuerfà fornita. cupreflìcg ramenta cum aqua,& oleo coquito,deinde in linteum dato, Si fo/ ueto,uel triticeos furfures modioli menfura,& aromata cu aqua decoquito, fimilitera^ conficito,& utitor,uel triticeos furfures,duorù modiolorum me fura,gallam tritam,& fpinx albx, rhamnuue corticem tritum oleo afperfo, cum aqua feruefacito,femic£ coftum paftillum conficito,linteo còuoluito, & foueto,uel hordeaceos furfures,braflìcam, porrum fimul coquito, oleum fpargito,fimiliqj modo foueto, uel cum his folani,ftrychnuue folia, Si olex decoquito, fimiliterqj conflato Si foueto.Hxc quidem fatis fint.Si uero li/ quidis fomentis utaris,quemadmodumfcriptum eft,facito.Sin autem ficcis, {?aftillos cottos,femicoftofcB conficito,hifq3 foueto,Teftaceis etiam calidis inteo conuolutis foueto, linteifqj ipfis calefattis, lenticulifcn teftacis aqux Quffoueant. calidx plenis ad pedes appofitis, uel tritam iridis radicem cum his coquito ad eundem modum,& foueto.Hydrops uuluarum. Sin auté in uuluis Si me/ BJ"*rol!SH,il11* trifin aqua gignatur, menftrua minora,paucioraue,& peiora fiùt,diutiufq3 du rant,Semper tamé fere còcipit,quod menfe perafto,perditur, multacg aqua remanet,& congeritur,Quam fic habentem latte,& papaueris fucco potiona to, donec partus moueri incipiat, plerumcp tamen ante hoc tempus abortus perditur,fanguinecj3 uulux perfluunt.Quod Si labore,defatigatione,fimilic£ aliare cadit. Quod auté hydrops,aquaue infit,hoc modo dignofces,Si digi/ to pertentaris,os gracile, lubricum<$ prx humoré nimio, deprehendes. Sin autem hxc per initia non fiant,fed iam fefe partu mouente,ne perdatur, prx foceturc£, periculum eft,fi quidem uéter extremus tumefcit.qui fi tangatur, tanquam uulnus dolet,febrifq} eam Si xftus,fremitufq3 corripit, dolora^ gra uis,& uehemens pudenda,uentrem extremum,coxendices,lumbos,& ilia ha/ bet,Qiiam,cum fìc habeat,calida lauato,quam maximeqj calida, qua dolet, admoueto, medicamentumqj quod per inferna purget,propinato,quantùcg tibi uidebitur,intermittito,deinde Si foueto, Si apponito, ciclaminiqj quid melle tinttum in linteum datum ad uuluarum os apponito ♦ cupreflìc^ rame ta aqua macerata,fimiliter confetta apponito plus,minusue temporis, quan to magis, uel minus punget,mordebit, ulcerabitcp fpicillumcg plumbeum, ftagneumue demittito,digitoqj fimiliter tentato, poculaqj qux fufcipiet li/ bens,&admittet, propinato* cum uirocg concubito prxfertim temporibus prxferitibus. Nam fi genituram concipiet, prxgnans fiet,pariet, prioracg Si prxfentia, Si futura cum partii fuperpurgabitur,ficqj maxime fanefcet. Sin autem uulux,mctrxue durefcant,affulenturue,os earum exafperatur,méftrua vurìdauulua. non comparcnt, Si fi comparcnt, arenofa funt,hocqj tempore genitura non Mf^** fit,& fi fiat,cum his mifcetur,& exit,& fi digito tangas,os uuluarum afperum Lxxxmi DE FOEMINEA NATVRA tburida alia. Medela. Cu uulua coftas petit. Medela. Cum uuluarum os clauditur. Medela. deprehédas. Cum autem fic habuerit, cyclamini quid,falis,fici fimul ferito, Si mifceto,melleq3 fubigito,& apponito,deinde foueto, quibufqj purgetur, lauato,mercurialem,& braffìcam decoftas comedito,& ius forbeto, caìidacp lauato*Si uulux,metrxue,fiue matrx durefcant,menftrua tolluntur, abfcon/ dunturue,& os earum coit,clauditurue,duma3 fic habet,non concipit, digi/ tiimc^ fi admoueas, os afperum deprehendas,nec intrabit,& febris eam cor ripit,xftus,fremitus,& uentrem extremam, coxendices, lumbos ilia dolitat* Quod etiam patitur,fi partus perditus, Si corruptus, putridufqj intus fit, Eft uero quibus Si a partu hoc ueniat fxpius,& aliter.Cum autem fic habeat,hac multa,& calida lauato,& fuffito. Cum uero recens lota,& fuffita fit, fpiciilù in os demittito,& aperito, latum^ reddito, digitocp non minus patefacito, quemadmodum in priore fcriptum eft,apponito,poculac£ eadem propina/ to,& quéadmodum priorem curatoci uero coftas,lateraue metrx, Si uulua; petant,& in ea procumbant,tuflìs dolor, Si duricia quxdam pilx fimilis fub ter coftas fentitur, cùcg tangitur tanquam uulnus dolet,tabefcitc£,& pulmo/ nis uitium effe uidetur,peripneumoniaue,feu pulmonia,conuelliturqj Si Ian/ cinatur,taftuma3 refugit,menftruaq3 non comparente in quibufdam fi com pareant,abeunt,euanelcuntue.Si qua tamen defluant,imbecillia funtpauca, prioribufo^ peiora* hocc£ tempore genitura non fit.Cum fic habuerit, medi camentum,quod per inferna purget,elateriumue porrigito,quqd cum pota/ uerit,multa,& calida lauato,mitiac£ fométa,& qux fufcipiet,& admittet,ad hibeto,quibufq3 fanguis purgetur,ea apponito, quemadmodum eft lini fé/ men toftum tritum,tribratom,papauenfq$ femina tenuiter trita cum tenui fa rina,cafeoo3 caprino mundato, derafo,tritoue decotta muria còmifta, cafei quidem elio portiones dux,cxterorum autem una,uel non recentem farina, non falitam decoftam cum uino mane ieiunx propinato.Pultem autem craf fam melle fuperfparfo,uefperi dato,quod($ poculum potiflìmum uolet,po tato.Sxpeqj fuffito,calida perluito,ceratocj3,linimétoue placide linito,mol lefacitoq^de latere,coftaue uuluam,quantum potes,deducito,latac# uitta,fa fciaue latus,coftamue uincito,ligatoue,plurimùq3 laftis bubuli quadraginta dies potato,cibariis uero leniflìmis,molliffìmisue utitor.morbus auté hic uè/ hemens eft,& lxtalis,paucxcj3 curatx eum fugiunt.Sin autem uulux os peni tus claudatur,ficuti caprificus durefcit,quod digito fi tangas,durum,& con uerfum deprehendis, digitumq^ non admittit,menftrua non comparent, fé/ men genitale non fufcipit,uenter extremus, lumbi,coxendices, ilia dolitant. Eli cum Si ad fuperiora prorumpat,prxfocetc£,ftranguletue* Cum ergo fic habuerit, medicamentum,pharmaconue, quod per inferna purget, potato, multa calida lauato,qux os molliant apponito, fpiciilum demittito,os ape rito,digitoq5 fimiliter patefacito,perluito,cù uero mollefcet, qux fanguen purgét, admoueto,poculumcjj datOjquod admittet,brafficamq$ comedito, & ius forbeto, LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXXXV Si ius forbeto. Si uero metrx, Si uulux obliquentur, Si os obliquatùr,men/ cum uulua ter* lefcg modo non comparent,modo cum comparuerunt, euanefcunt, mutan/ lmntWt turq?,minorao3,& peiòra,quam prius erant,fiunt,femeno3 genitale hoc tem/ porenon admittitur, uenter<£ extremus, lumbi,coxendices, iliadolitant,8c contrahùtur.Cum fic habuerit,medicamentum elaterium propinato,calida MedeU Iauato, fuffito, deinde uuluarum os digito dirigito,ac odora fuffito, pocu/ lumqj dato,quod fufcipiet,cibis uero ienibus utitor, decoftaq^ Si cruda allia comedito,cilc£ uiro dormito,& in fanum coxendicem cubato,alterum uero, foueto, hic autem morbus uix abigitur. Si uero locelli,uuluxue, fiue metrx c« uulua accerta concendantur, coardefcantue,uenter tumefcit,uentoqj repletur,pedefque Si f«f»nt. uultus caua turgcfcunt, colore^ maius fit,menfes non comparent,femenque genitale.hoc tempore,non mfcipitu^muliercg debilitatur,xftuat,angitur,& diffoluitur,cùqj furgit,ftat,& graditur,fpiritus anguftia ea uexat,quidquidue comedat,aut potetjmoleftatjdebilitatjdifficiliufc^ fpirat, &uomit,qua ante qua quid fumpferit,magif<£ defperat, quin etia fxpe fere ftrangulatur,prx/ Medela. focaturue.Cum fic habeat,medicamentum,pharmaconue,quod per inferna purget,potato,caiida<$ lauato,&fuffito,pofto^ paulo,quibus purge£,&pun gatur app©nito,totumc£ corpus crebro fuffito, Si foueto,fub pudenda uero odorata fuffumigato. Sub nares auté olida,potionefcj3 dato,qux uuluas pur gent,mercurialem$ comedito, poft <£ lac potato,quemadmodù in latep* do iore,fiue cum latus uexant,diftum eft.hic quidem morbus longus eft.Si uer© Cufruftula con* locclli turgefcant,fruftuienturue, fiue caruncularù Si fanguinis fruftula intus ci2im*> cieent,concipiantue,herueis fimilibus fruftulis earù os repletur.Quod fi tan gas,fic habere deprehendes, menftruacg non fiunt,nec genitura haftenus con tinetur ♦ Cum ergo fic habuerit, cyclaminum abrafo corticé, allium,falem, Mr^/^ ficum,mellis pufillum conterito,còmifcetO($ Si glandulam, balanonue con ficito, Si in os uuluarum dato, cxterac# aliarù uuluarum,earumue malorum appofitia medicamina,qux his conueniat,apponito,prxfertim acria,roden tia,abfumentiaue,quibufcg fanguen purgetui^potionelqj dato,qux fanguine uuluas purgent,pelliculaqj uulturis uolfeila,ferrumue, quod radit, xyftranue circùducito, uel digito ©s uuluarum Si omnia detergi to, perluito ♦ Sin au/ cum mina con* tem uulux conuertantur, menftrua non decurrunt, ièmen genitale non fu/ *ntltHr* feipitur, dolorque uentrem poftremum habet, lumbos coxendices, ilia,di/ gitoq3 fi tentes, nunquam earum os pertinges, quoniam ualde receflìt,Cum fic habuerit.medicamentum, quo fupra Si infra purgetur,propinato,fed ma gis infra.ofcg Si uuluas fuffumigato,calidaque bis die lauato.poculaqj dato, qux lubens fufeipiat, Si cum uiro fxpe dormito, & braflìcam comedito* Si locclli fuo loco non ftent,fed huc,& illuc moti prorumpant,quoue feran Cumuulua confi tur,dolorem prxbeant,modoqj non compareant, modo tanquam fedes de/ J m " cidant, cùqjfupina iaceataredeant,cum uero furgatauel refiip^na iaceat, ud H LXXXVI DE FOEMINEA NATVRA Medela. Cum nimis hiant loceìli. Caufa. MedeU itene, lionue cu tft uulua os. Medela. Cum loceìli per uentrem uaganm tur. MedeU Cum loceìli ca* put uexant. MedeU aliquatenus moueatur,decidùt,exeuntue.Sxpe Si cum quiefcit,nihìl$ fé di/ mouet, excidunt* hanc maxime quiefcere, nihilo^ fé fé dimouere mandato leftumcg a pedibus,altioré ftatoito,quibufqj in prioribus ufus es, utitor,con ftringentibufcg fubluito,& foueto,ac olida fuffito,fub nares autem odorata, picemc£ cum uino,in calice,putamineue granati calefacito,tepidamq3 intro dato.quod cum indideris,lata uita,fafciaue,fiue txnia in lumbis deligato,ne excidat, fed intus maneat,quodqj opus eft,peragat,uel papauer album cum cafeo, Si farina decoftum forbeto,quemadmodum fcriptum eft.Cum latus, coftasue moleftant,quodc£ lubens fufcipiet poculum,porrigito, cibarifque leniflìmis, molliflìmisue utitor, Si cum uiro tunc maxime cubato. Sin au/ tem uuluarum os hiet,apertumue fit, quam fuapte natura par eft, Si confue/ uit,menftrua plura,peiora,liquidiora,plufa3 temporis,qua par eli, defluunt, femencj3 genitale non tangit eas,fiue non hxret,nec intus remanet,fed quam primum effunditur, digitoque fi uuluarum os pertentes, apertum,& patens deprehendes ♦ Quapropter hanc imbecillitas capit, febris, rigor ob men/ llrua fic defluentia, doloro^ ultimam aluum,lumbos,coxendices, Si ilia ha/ bet.Quod potiflìmum patitur,& euenit,cum quid corruptù deftillat,intuf$ putrefcit,partus quando<$ aliaue res in caufa eft.Cum ergo fic habuerit,me/ dicamentù,quo fuperna purgentur,dato,cùq3 dolor uexabit,calida fométa, apponito,calidacg Iauato, paulocg poft, quemadmodum in fuperiore feri/ ptum eft, fubluito, pocuiuma3,quod maxime lubens fufcipiet, porrigito, quxqj maxime ficcefaciunt,fuffito, polypofqj Si mercurialem comedito*Si uulux lubricétur, leuigenterue,menftrua plura,peiora,liquidioraq3 defluùt, &diutius, femeno3 intus non remanet, fed contra ftatim exilit, digitoque fi uulux os tentes, tangasue lene, leionue,fiue leuigatum,& lubricum depre/ hendes,proptera3 hxc méftrua debilitas,imbecillitasue,rigor, Si febris eam corripit,uentrema3extremum,lumbos,coxendices,ilia,dolitat,maximequi/ dem fi quid partu,uel alio modo corruptum in ea putrefcat,quam cum do/ lor ingruet, quemadmodum fuperiorem curabis.Si loceìli per uentrem errent, dolor grauis, acutusue,& uehemens coxendicem, lumbos,ilia habet^ deqj aure claudicat,quam cum fic habuerit,hoc pafto curato.medicamen/ tum elateriù propinato,poftridieo3 his fuffumigato,duos hordei modiolos, choenicasue, folia olex tenuiter concifa, tritam , & cribratam gallam,hyo/ feyami femen tritum,tertia modioli,choenicosue parte in ollam noua dato, fuperc£ dimidia olei lance, cotulamue fpargito, fubigito, mifceto,fuffitog ter die,quatuor dies.de nofte autem, uelperiue lac bouis cum aqua,& melle potato, cahdaqj Iauato. Si loceìli caput petant,fignum hoc erit. uenas,qux in naribus, Si fub oculis funt,dolere dicenhanc multa calida lauabis, laurù<5 Si myrtum aqua decoquito, rofaceum afpergito , caputa^ Imito, odorata<$ fuffumigato,braffìcacg comedito,& ìu> forbeto.Si uero crura,pedefcg petat, quod ile LIBER DECIMVSOCTAVVS* LXXXVII quod fic dignofces, pollices pedum in ungues contrahuntur,crura,coxx do iitant, quam cum fic habebit, multa calida Iauato, crebro foueto, fuffi/ totg.quod maxime fufcipiet,porrigito,& olida fuffumigato,& rofaceo lini/ to* Si foeminam uuluas, hyfterasue dolentem cibi faftidium, rigor, Si febris capiat, papaueris albi quinta femimodioli,hemichoeniciuue parte,femen, fruttumue urticx, pari modo, cafeiq3 caprini dimidium modiolum hemi/ choenicaue derafi fimul mifceto, fubigito, uino decoquito,forbeto,Si fez/ minam poli partum fluor,profluuiumue capiat,cibariaque non retineat,ni/ gram uuam paffam, granati dulcis granula, hoeduli coaguli quid nino ni/ grò coquito, Si porrigito, uel caprinum cafeum derafum cum farina tri/ ticea decottum fimiliter propinato ♦ Si foemina poft parti! fanguen uomat, Ixfa eft iecinoris fiftula, dolor^ uexat inteftina, cora^ uellicat, Si conuellit, hanc multa calida Iauato, calidaque fomenta, qux potiflìmum admittet, apponito, laccg afininum quinque dies potato, deinde lac uaccx nigrx ieiuna quadraginta dies potato, uefperi autem fefamen tritum bibito, hic uero morbus periculofus eft* Si uero mulier iam diu non concoeperit, curri menfes comparere coeperint,tertio,uel quarto die tritum alumen afperfum rofaceo, lanaque exceptum apponito,trefqj dies teneto,poftea linteum lace ratum oleo tinttum in bouis fel mittito, fubaftùcp optime apponito,trefq3 dies teneto, deinde cum uiro cubato. Cuiufcp uuluarum morbi remedium, lini contufi calamos, ftipulasue quantum manu capitur, tenui modo fé/ cato, conciditoue, quamque fuauiflìmo uino albo nottem madefacito, deinde in ollam nouam diffundito, calefacitoque,duofque lanx molliflì/ mx globulos eo tingito , Si cum alterum apponis, alterum amoueto. Purgamentum uuluarum, fin autem uuluas] purgare uelis, primo quidem hordeo oleo madefafto, Si fuper prunas iaftato luffumigato, poftridie uè/ to carnem ouiculx cum hordei modiolo uehementer coquito, fub aereo^ dato, tenetoue, deinde tepidum comedito,iufq3 forbeto,pollerò autem die thus,puleium tenui modo tritum,melle fubaftum , lana exceptum,tres dies apponito * Si uero loceìli fedem petant, excrementa cohibeant, dolores lumbos, coxendices,aIuuma3 ultimam habent, uexantue. Cum uero fic ha/ buerit, calida lauato,lumbos foueto, olida fuffito,quxque uuluas purgent, pellant,uentiefg3 amoueant,apponito,introue dato,quxc£ lubens fufcipiet, ea propinato * Si uuluarum os ulceratum, perflammatumqj fit myrrham, pingue anferis, ceram albam, thus cum leporis pilis moiiiflìmis, qui fub uentré funt, tenuiter trita hxc omnia, commiftacj;,moUiffimac£ lana fu/ feepta apponito ♦ Si uuluarum mala fugere non poffit, purgamentacg earù deuolui non poffe uideantur,ftatim quidem cibaria Tubducito, uitiafque, hagnuuc tenella germina , foliaue tenuiter trita cum uino, melle, oleo afperfo decofta lancem, cotolamue eius tepidi propinato ♦ Sin autem H ii Cii loceìli entra, et pedes mole» fiant. Medela. Cum cibi faftim dimi ob uulua dolore obrepit. Medela. Cùfluor,rhusue poft partum uea xat. Medela. Cum diuturno tepore non con cipiat. Morborù omniS uuluarum reme» dium. Purgamentum uuluarum. Cu loceìli fedem uexant. Cum uuluarù os ulceratur. Cum uuluarum mala pelli non pojfunt. LXXXVIII DE FOEMINEA NATVRA Cu loceìli fama mefcunt. Cum loceìli mots uentur. Cum menfis non decurrunt. Medela. Cum pudédapu* Jlulantur. Stranguria cum tsexat. Cum loceìlifiran gulant. Cumpoftpartù, uel ahortum fem isridtat. Cum uentus,uen tofitafue in locel tis eft. Cum pudenda male elent. Cum pudenda ulcerata fint. MedeU Cum genìturam nonfufcipiunt. loceìli perflammentur, fambuci, ebuliue, feu aftes folia tenerima cum tri/ tici fetanii farina coquito,tepidumque propinato* Si loceìli motentur, agi/ tenturue, hederam ficciflimam tenuiflìme teritojinteoloqj tenuiflìmo ligai to, Si admoueto, nihilqj aliud porrigito, deinde toftum recens hordeum tritum,aqua decoftum propinato, uel papauer toftum tritum,faluiam, cu/ perum, anefum, trita cum uino propinato, hordeaceamque farinam ui/ no decoftam ter die dimidiam lancem, cotulamue, forbeto* Si menfes, menllruaue fuo tempore non decurrant, fiantue, folia,tenellaue germina braflìcx, crambesue, Si rutam tenuiter tritam cum hordei farina, modioli menfura, aqua coquito, fub aerecg teneto, deinde mane tepefacito, oleum afpergito, co mifceto, cùque fubter fumigaueris, lancem huius, cotulamue forbendam dato, deinde polypum uino albo ftrangulatum, coftumo^ co/ medito,uinumc& illud potato, uel fi uelis,pifciculos uino odoratiflìmo,ma/ gnoue decoftos comedito,iufcg forbeto*Si uero pudéda puftulen£,haphthi fiue,myron,rofaceumue uino tepefacito, quo pudenda perluito, deinde in granati dulcis putamine myrrham, Si refinam cum uino feruefacito, quo tinftum linteolum apponit© * Si uero lotii difficultas, ftranguriaue capiat, cucurbitam utrinc£ pertufam, Si perforatam intra pudenda dato, fuperiore parte exacuta,myrrhx<£ ficcx tritx fumum per eam excipito, deinde potio nes,qux lotiù prouocent,ieiunx propinatesi cor uorfus confiftant uulux, ftrangulentc£,nec inde difcedat,&dimoueantur,marrubii femen,fruftumue Si pulei tribus aqux cyathis tritum coquito,& aceti albi cyathum, & meilis tertiam cyathi parte cómifceto,cuius tepidi lancem ieiuna forbeto. Si poft partum,uel abortum rigor capiat,tritum iuniperi,& faluix frutti! uino albo diluto percoquito, cyathumqj aceti albi afpergito, mifceto,maneo3 perco/ latum,& tepidum propinato. Si loceìli uentum percoeperint,fiue in his uen/ tus gignatur,uenter,ieiunumq5 inteftinum dolitat,quod cum eft,faluiam tri/ tam, & cuperum,noftem imam aqua madefacito, mane puram in ollam di/ fundito, farinam93 triticeam iniicito, cyathumcg aceti albi fuperfpargito, lafarifque fuccum, filphiiue fabx quantitate còmifceto,& coquito,forben/ dumqj dato.Sin autem pudéda malum odorem concceperint,columellaue, fiue cion intus gignatur,& dolitet,dolorem apii femen ieiunx datum feda/ bit, malum odorem anefum Si eundem modum datum,columellam uero, curculionemue, fiue ciona fecato, reciditoue * Si uero pudenda ulcerentur, pruriunt, Si uellicantur, qux fedant,olex,hxderx,rubi,dulcis granati folia tenera tenuiter trita,uino peruetufto madefafta,& decoquito, deinde carun/ culx recentis fruftulum teres Si oblongum capito, hocq^ uino tingito,& inno dato,& hxc folia fupponito,noftéqj teneto, habetoue, mane demito* myrtùqj uino feruefacito,quo pudenda perluito* Si genituram,femenue gè/ nitaÌe,non fufeipiat, contineatue,cum naturaliter menfes decuxrerint, quod euenit> LIBER DECIMVSOCTAVVS, LXXXIX cuenit,fi membrana prxtendatur, quod Si aliis de caufis fit.quod fic digno/ fces,digito fi pertingas,obiicem,problemaue deprehendes, huic hoc appo/ nes, refinam, aeris florem melle fubigito,tenue linteum hoc tingito, oblon/ gumqj componito,linumq3 in eius fummo ligato, quod extra pendeat,& in/ tro ualde dato,quod cu eduxeris,uino,quo myrtus ferbuerit,perluito.Si fpi/ ritus anguftix,afthmataue fceminam capiant, fulfur fabx quantitate, carda/ mi parem modum,rutam, peganonue, cumini! Aethiopicum tenuiter^ teri/ to,uino diiuito,quod ieiunx propinabis, a cibifcj3 abftinebis, deinde nò mul tum,& raro comedito.Si puerpura perfletur,uétumue percceperit,ouiculx, caprx uè pruna affatum iecur uirulentum comedito quatuor dies, uinumqj uetuftum potato. Si lumbos doleat,anefum,& cuminum Aethiopicum tri/ tum cum uino potato, calida Iauato, Si calida,tepidaue potato. Si menfes non decurrant,teftam oftrex craffiorem toftam tenuiter tritam Si origanum anferis pingui fubigito,calefacito,cum linteo tepidum apponito. Si loceìli non pateant, claufiue fint,& menfes non compareant,cucurbitam agreftem, colocinthidaue agriam,& folium, Si cuminum Aethiopicum, nitrum, fa/ lem thebaicum, neben, narciffumue, farinam , myrrham , refinam, trita, &còmifla melle fubigito,calefacito, glandulam, balanonue conflato, Si apponito, fiue intus dato* Si conuerfi petant inteftina, Si ftrangulent, cum uino cedrino cuminum Aethiopicum tritum potato, Si calida Iauato, Si calida potato. Si menfes non defluant, pingue anferis,netopon, Si refi/ namcòmifceto,lanac£ apponito* Si uero magis quam conueniat, decur/ rant, fufinon,& raix,fiue batu linguam lana apponito ♦ Si loceìli moti prò/ rumpant aliquo,hordeum cum furfunbus molitum,cerui cornu uino afper/ gito,& fuffumigato.Sin autem uulux mala,fiue hyftera nò poffint effugere, fomiculi radicem uino decoquito.oleum, Si mei afpergito,& propinatoci menfes non comparent, Si eos uelis prouocare, Si euellere, triticeam fari/ nam cum hordeacea coquito, Si oleum afpergito, porrigitocg uti come/ dat ♦ Si uulux pituita uexentur, Si inflammcntur, cotuledonis, umbilici uè ueneris,fiue cimbalarix folia marrubium cum tritici farina coquito, Si oleum fuperfpargit©, porrigitoqj ♦ Si motx quoquam proruant, prorum/ pantue, doloremqj prxbeant,mufcum,fcabiemue olex, Si lauri, Si cupreflì ramenta, cum aqua decotta, Si in linteum data apponito ♦ Si uuluas do/ leat, Si ad ueficam dolor tendat, marrubii femen, fruttumue tritum aqua decottum ieiunx dato, fouetcque ♦ Si loceìli promineant, eos aqua tepida perluito,fimulqj uinum,& oleum mifcet©,& perungito,& retrudito,teniaqj, uittaue in coxendices, Si lumbos reuoluta ligato, Si olida fuffumigato* Quod fi mingere nò poflìt,calida lauato,& foueto,eupreflìqj ramenta fuffi/ to,quxc£ lotium moueant,propinato. Si uero profluuium,rhoosue prorum pat,coinprimétibus, ftringétibusue fuffumigato,tritum origanum,onidaue H ili Caufx et medela. Cti Afthmapuer peras uexat. Cumpuerpera uenfum percim piet. Cum lumbos do* litat. Cum menfis non decununt. Cum loceìli clou duntur. Cum ftrangulàf. Cum menfis non decununt, et cu nimium. Cum loceìli mom uen tur. Cum loceìlorum moleftias uitare nonpojfit. Cum menfis non comparent. Cum loceìli pim tuita uexantur. Cum dolore affi ciunt. CiiloctììiexeSt. Cum eorum 09 ulceratur. Cum profluunt. XC DE FOEMINEA NATVRA Cum pudenda ulcera contraxe xerunt. Cumpartu os ul ceratum eft. Cum loceìli doli tant. Cum pudéda pu ftulantur. Cum uulua ftran gulat. Cum chorion,Jc= ciidaue non exit. Cu uulua caput nexat. Cumproftuuium ìntro decurrit. purgatio uulua. Cum uulua doli tant. Qua lac repam rent. Wpp ornar a* thron. iìippofelinon. qux omnis ficca fit, cum lana apponito,Sin autem in pudendis ulcera fint pingui bubulo perungito,& apponito, myrtumcj3,fiue myrrham uino ferue facito,hoccj3 diluitoci poft partum locellorum os ulceretur, florem rofa/ rum tenui modo tritum,uino fubattum cum leporinis pilis apponito,com/ primentibufqjjfeu conftringentibus perluito. Si uuluas,hyfterasue doleat,ca put aliii,fpiculaue decotta trita, nitrù toftum tritum,cuminù melle fubaftù apponito, calida Iauato, calida potato.Si uerenda puftulentur, aphthifiue, pingue bouis, feuumue, feu ftear,butyrum,anferis pingue,oleumue,fufinum mifceto,hifqj pudenda linito,calidaa3 lauato,Si uulux perfiftant, Si ftrangu lent,lucernam extinftam fub naribus dato,fumumeg uti inde excipiat, cura/ to, deinde myrrham tritam oleo fubaftam cum lana apponito,dilutamc£re finam cum oleo propinato.Si chorion,fecundaue non exeat,decurratue, cu/ nilaginem,conyzanue terito,& appofitum conficito,& cum lana apponito, deinde fquatinx cutem ficccam tritam,ignynue,feu igden,uel ichtyen,ramc taue trita cum uino propinato.Si caput,uentrem,lumbos doleat,chole,bi/ lisue,huius locellos uexat,medicamétum ergo huic propinato,quod fupra, Si infra purget,calidaq3 lauato,quxcn bilem purgent, apponito, Si anefum, git,melanthionue tritum cum uino propinato. Si profluuiùm, rhusue intus gignatur,decurratue,cancros fluuiatiles uino ilragulato,decoquitoq3,hoc$ uinum propinato,quxc£ ficcefaciùt,fuffumigato,&apponito*Si profluuiù, rhusue intus gignatur, marrubii fafciculù terito, Si cu uin© propinato ficee facientibufqj Si conftringentibus utitor. Si profluuiùm, rhusue intus gigna/ tur, decurratue, hemionida, fiue hemionu honida toftam,tritam,cribratam cum uino propinato, cxteris autem ad eundem modum utitor. Si proflu/ uium intus gignatur,& longi temporis iam fit,finon,onionue toftum,tritum cum uino odorato,propinato,quodq3 ficcefacit, fuffumigato, qux<# Urini gunt,apponito,Si locellos,hyfterasue purgare uelis,nitrum,cuminum,alliù, ficos ficcas,tenuiter trita melle fubigito,& apponito,calida lauato,calidum potato* Si uuluas, hyfterasue dolitet,cyclamini radicem uino albo coquito,; uinumaj illud propinato, calida lauato,calidum potato.Sin autem lac non compareat,extinftumue fit, extera quidé fimiliter curato,femen,fmftumue foeniculi,& radicem, butyrumqj fimul coquito, refrigeratumcg propinato. optimum autem eft fyluellre foeniculum, hippomarathronue,fylueftreque apium,hippofelinonue,fimul coquere,decoftumque propinare.Si lac extin, ftum fit, marrubium tritum aqua propinato, calida Iauato, porrum, bradi/ cam,folia cytifi fimul cofta comedito,decoftù(£ forbeto. Si lac extinftum fit,faluiam,helelifphaconue,cedrinas, uel iuniperinas baccas fimul coquito, decoftum diffundito , uinum fuperfpargito,propinato,decoftumcg,quod: remanfit, cu farina bulbo coquito,paululù<£ olei fupfpargito,& comedito. ab his qux acria,acida,faLfa,cruda$ olerà funt,abllineto, nafturtium tamen, cardamonue. 1IBER DECIMVSOCTAVVS. XCI cardamonue,fi cum uino potetur,optimum eft,lac enim purgat, calida laua to,calidum potato,non egelidumue,feu apothermon.Si foeminam uelis co/ cipcre,prius eam,uuluafc£, metrasue purgato, deinde cottum anethù ieiuna comedit©,meracumcj5 uinum fuperpotato,nitrumc£ rubium,cuminum,refi/ nam melle fubigito,& cum linteo apponito,cumq3 aqua defluet,nigras glan dulas,peffusue,quod(£ molliat,apponito, cumuirocg dormito.Si mulierem uelis concipere,prius eam,uuluaf%metrasue purgato,deinde linteum tenue laniatum, melle tingito, glandulas, balanusue conficito,fuccoQ3 cucumeris madefacito,& admoueto,donec recludantur,deinde magis intro pellito,cù autem aqua defluet,uino Si oleo perluito,cum uiro dormito, cum autem cu bitum ibit,puleium cu cedrino uino tritum potato.Partus,uulux03 fiue me/ tras eieftorium,ecbolionue*Cucumeris agreftis fuccum potionis quantitate, in pultem,farinamue decoftam,maffamue,feu mazan fpargito, Si in linteum ìacito,& cum duos dies ieiunauerit,apponito,uel ftaphidos agrias, taminix uè uux, fylueftrisue duas drachmas mulfo diluito,& propinato*Corrigendx uulux tentamentù,experimentumue,capita, fpiculaue alili decotta cum lin teo uuluis admoueto,pofteroc£ die digito pertentato,an os uulux, Si metras offendas,inueniasue,quod fi efl,bene habet,fi minus,rurfus apponito,uel ne/ topon lana peruolutùapponito.perfpicitoqj num eius odor in os penenec, quaue olcat, uel fcorpii marini fei umbra deficcatum lana peruolutù admo/ ueto,ucl puleium ficcum, tritum,melle fubaftum lana conuolutù apponito, uel cucumeris femen tritum,& oftrex teftam toftam,tritam,oftraconue cum lepprinis pilis lana conuolutum admoueto,uel alumen Aegyptium lana con uolutum apponito,uel catharidas tres tritas uino madefaftas lana còuolutas admoueto, uel artemifiam herbam tritam uino fubaftam lana còuolutam ap ponito,uel git, melanthionue tritum uino fubigito cum uellere admoueto* Puerperx recens enixx oleum rofaceum,ceram uino fubigito,cù uellere ad/ moueto,uel uini albi uetulli fecem combuftam,tritam, uino albo fubaftam cum uellere apponito,uel bulbulum ex trinco fumptum,tritum uino perfu/ fum cum uellere apponito,uel elaterium duarum potionum quantitate,cera g uino diluito, & in linteolo apponito,uel butyrum,& alumen melle fubigi/ lo,&cum uellere admoueto,uel netopon,& chalbanen,& mify rofaceo fubi/ gito,& cum linteolo apponit©,uel fcamonix fuccum,& pingue, ftearue, cu pulte,maffaue,fiue maza mifceto,& uinum afpergito,& cum linteolo admo/ ueto.Si uero concipere nolit,mifyos fabx quantitate aqua dilutum propina to,&annum totum non concipiet.Sin auté cognofeere uelis, fit nec ne mu/ Ler fcecùda,terra erythrea,lapideue oculos linito,fi quidem medicamentum penetrer, foecundaerit,fi minus,non.Si pueri pudenda puftulétur,aphthaue, tenui modo trita amygdala cum pufillo farinx, Si bouis medullx aqua co/ quito.hoccj tepido iinito,deinde aqua,in qua myrtum fauerefecens, per/ Cardamon,naftur tiumue lac pur* gat. Coneaptus com paratia. Quapartunt eqciant. Maza. Staphis agria. Qua uuluant corrigant. Puerpera recens enixa uaria enim plaftrationes. Wetopon ubique Hippocrates.no metoponfcribit. Contra còcaptu, Cognìtio praro gatiuauefixemm ditatis. XCII DE fOEMINEA NATVRA Calculi remedia. Diuerfi catam plafmata. Dìuerfa fottio nes. Lauathnet. Malagmata. fornente. luito.Si uirguncula calculo laboret,folium Aethiopicx radicis,lafarisuetri/ tum drachmx pendere cum uino uetufto decem dies propinato, deinde cu aqua uiginti dies,tnultacj3 calida bis die lauato,Poftea hoc linimenti!, empia ftrumue,fiue cataplafma admoueto,tenuiter trita, allium,portulacam, apiù, loti,& cedri ramenta mifta,mulfo fubatta linito,uel folia rubi trita, farina co mi(ta,miùTo fubatta linito, uel fambuci,aftesue folia, &myrti, Si terebinthì tenerrima germina fimiliter conficito,& linito,uel lotiramenta,mori,fycami niue folia,& rhou,fumaciue trita còmifta,paffx uux aqua diluta linito.Suf/ fumigationes,ouiculx, uelcapellx feuum,ftxsue ficcum, contufum,toftùqj & tritum hordeumoleo perfufum,fparfumue fuffumigato, uel cerumi cor/ nus ramenta,& oleas nondum oleum habentes, tritas còmiftas oleo afperfo fuffito,uel Syriacum rhun rubrum,fumaciumue tritum cum farina oleo afper fo fuffito,uel bitumen,afpaltonue,farinamue,tritum ficcum bubulum exere/ mentum, furfures oleo afperfo fuffito, uel loti,& cupreflì ficca ramenta, & rhou,fumaciiue folia trita uino nigro afpero,aufteroue confperfa fuffumiga to,uei chalbanen,thuris pollinem,refinam uino,uel rofaceo cófperfa fuffito, uel caprx cornu,gallam, fuis uel ouiculx pingue,cedreo confperfa fuffito, uel terram qux fub pedibus equi,uel afini eft,onidas,origanonue uino nigro cófperfa fuffito.Lauationes myrti,rubi,hederx, lauri folia aqua decoquito, Si tepida lauato,uel rhou,fumaciiue,dulcis granati,rubi folia aqua decofta, mulfo confperfa Iauato, uel fambuci,attesue folia, & echini aqua decofta,& diffufa tepida Iauato, uel foeniculi, marathruue,& braffìcx radices concifas aqua coquito,diffundito.,oleum afpergito,lauato,uel flores uitis,oenanthen ue,cupiron, uuam paffam, aftaphidaue aqua decoquito,mulfum afpergito, lauato.Lenimenta, malagmataue,maluam aqua coquito,mulfum afpergito,; tepida Iauato, uel cupreflì ramenta, &amaracon aqua coquito,diffundito, dulce confpergito,lauato,uel ferpyllù,albx uiolx radices aqua decoquito, mulfum afpergito, lauato,uel pinum humilem, hypericonue, fchinon,iun/ cumue odoratum,cedri baccas, cedridasue aqua reruefacito,tepida Iauato. uel fauum, cerionue,butyrum,refina,pingue anferis, aqua feruefatta Iauato, Fomentano, lolium, xrasue toftù,tuium madefacito, coquito aceto mulfo meraco,deinde in linteolum dato, & foueto,uel lentem, phacusue toftam, molitam Si in flmilaginem craffiorem redattami fimiliter decoftam, para/ tamcj3 cu linteolo foueto,uel heruom,horobusue fimiliter parato,& foueto. faluia etiam, helelifphacosue adeundem modum fi paretur,optima eft, uel faluiam, helelifphaconue, hy peri con, hordei furfures aqua coquito,& cum linteolo foueto, uel loti, Si cupreflì ramenta, prifmatauepaffx uux madi/ mento}& aqua,feu apobregmate Calefacito,& in lienteolo ponito,& foueto; uel olex folia myrti,cedri, hederx,lauri cum hordei furfure aqua coquito, Si cu linteolo foueto,uel cupreflì,& cedri ramenta,tritici,hordeiue furfure» còmifeeto, LIBER DECIMVSOCTAVVS* XCIII commifceto,paffx uux aqua Tubigito,paftillum conficko, coquito,calidù linteo conuolutum admoueto,uel femen,fruftumue,feu radices albx uiolx, tritici,uel hordei furfures fimul aqua coquito,paftillum conficito, coquito, quemadmodum fupra foueto,uel ferpyllum, tritici furfures fimul coquito, cum linteolo foueto. His etiam rebus fouere poteris, calida fpongia, molli lana,linteolis,teftaceis uafculis in lenticulx formam confettis,folliculis,utri culisue calidx aqux plenis* Purgamentum quod concoeptum parat.Si mu/ lierem còcipere nequeunté ad hoc comparare uelis, primo fit necne biliofa, pituitofaue confyderabis, quod ex menfibus fic deprhendes, arena ficca in uas teflaceum inietta menfes defluentes excipito,fub fole ficcefacito,deinde perfpicito, num fanguen in arena ficcefaftum, luteum colorem,uiridemue prxfeferat,quod eft biliofx,fi muccidum pituitofx ♦ Quidquid horù ergo Ììt,prius uentriculum fuperiorem,uel inferiorem, quéadmodù tibi uideatur, purgato,paucos deinde poft dies uuluas,locellosue locellorum fomenta, fuf fimentaue,fi quidem uulux,locelliue plenx,durxqj fint,uti conceptum im/ pediat, tria femicongia Attica uini qua fuauiflìmi,dulciflìmiue fumito,cum pariq^ aqux modo mifceto,femenqj,fruftumue,& radices foeniculi,qux in/ ter fefe quarta portione refpondeant,dimidiamc£ rofacei lancem cum bis in ollamnouam dato,huiuf<$ ollx operculum pertundito,perforatoue,cannea (£ fiftulam indito, hancq^ ollam cum his fine arundinea fiftula ne exuratur, temere facito,deinde fiftula repofita,fuffumigato,cum fuffita fuerit,fcyllam apponito,quemadmodum fubfcriptum eft,tam diuqj hac apponito, donec molle,& latum os uulux dicat effe* Sin autem intrinfccus ulcera, puftulxue fint,quod in purgatione deprehédes, fummaue labia ulcerata effent, anefum tritum pingui anferis,& rofaceo fubigito, lana fufcipito, carnifqj bubulx fru ftulum fex digitis longum,craffum uero magis,quam eft pedis pollex,hac la na inuoluito,& intro dato,poftremxqj huius carnis parti linù alligato, quo eam educas*Menfium purgamenta,fi purgatio non decurrat,cucumeris inte riora,trium obolorum quantitate fumito, Si artemifiam nerba, Si thuris obo lum tritum melle fubigito,lana fufcipito,& femel die ad os apponito,hocc£ quinquies facito,uel pampinum uiridem tritìi melle fubaftum in lana fimi/ liter apponito,uel cupreflì femen,fruftumue,& thus triti! fimul melle Si tot faceo fubaftum cu lana apponito,uel abrotoni triti tres obolos melle fuba/ fti lana apponito,uel elaterii,myrrhx tritum obolum,melle fubaftum fimi liter apponito,uel cupreflì fruftum tritum,cucumens,ficyonixue cucurbitx partem interioré,thus,melle Si rofaceo fubafta lana fimiliter admoueto. Pur gamentum,fi foemina non concipiat, parthenion, uel artemifiam herba, uel adianton, uel hyfopon,uel origanon,& laurum uiridem,cedri ramenta tenui ter trita in ollam nouam iacito,taurkg lotii tres lances,cotulasue fuperfundi/ to.hancqj ollam fuper faobem terra excauatam,uel batilium cu carborùbus Qua foueant. Quo poeto con captus pariém tur. Locellorum foa menta. Medela uìcerum etpuftularum uulua. Menfium prout catio. Dìuerfà purga* menta. XCIIII DE FOEMINEA NATVRA acccnfis ponito fub fedilitg per tufo, perforatoue ponito,in quo foemina pan nis optime conuoluta fedeat,per infernacg hùc fumum, halitumue, donec fu det,fufcipiat,cum uero fudauerit,calida,in qua artemifia,& laurus ferbuerit lauato,deinde appofitum facito, uel artemifiam Si bulbulum tritum cum la CoHcaptcria. na apponito,quod tres dies facito,poftea cum uiro dormito.concoeptoriu appofitum,melle nitrum,& thus tritum excipito,glandulam,balanonue co/ ficito,& apponito*Leniés,molliensue,& purgans appofitum,caricas,ficosue ficcas,feu ifchadas,donec granula interiora decidat, aqua decoquito,tenuiO fimc terito,rofaceo confpergito,& lana apponito. Alterum acrius,uehemen/ tiusue,braflìcx, rutxqs parem modum terito,fimiliterq3 conficito,& utitor, Leniés molliensue, Si purgans aliud appofitom,medullam anferis,uel bouis uel cerni fabx quantitate iafte muliens Si rofaceo fubigito,& taquam mol liflìmum medicamentum, unguentumue conficito,hocqj uulux os,metras uè lenito.Purgamentum aliud calefaftorium,ftatariumue,feu còftriftorium, ftalticonue,medullam anferis, nucis quantitate, lentifcinx, uel terebenthinx refinx tantundem rofaceo fubigito,& tanquam cerotum, unguentumue co/ fìato,& molli,liniue igne liquefacito,quo tepido uulux os, metresue Si pe/ ftinem perungito,perfunditoue.Conuulforium Si ftatarium purgamentum, pxonix baccas tres,uel quatuor rubras tritas uino propinato,fin autem ma/ gis agere,& conuellere uelis,nigras.Purgamentum aliud Si conuulforiù,lauri baccas ad fummum uiginti tritas cum uino potato, fefelifcg dimidium ac/ \jmril'mn'té ceptabuium. Purgamétum aliud,tauri felis tres femiobolos Atticos cu uino Qotapatia. mifceto, Si ieiunx propinato,catapotiacj3 conficito, conformatoue,& dato. Purgatorium appofiticium, fetanian farina,myrrhx,croci,caftorii tres obo/ los tritos rofaceo fubigito,& apponito,uel femen,fruftumue urticx tritum malux fucco,& anferis pingui fubigito,& apponito.Si non purget,quantum tribus digitis capitur,pollinis farinx aqua decoquito,mel afpergito,&forbì Cantharides. dam hanc pollcntam dato.Locellos hoc aperit,& purgat,cantharidas quimj tritas aceto albo fubigito,ne nimis liquidum facito,fed uti digitis eogere,& traftare poflis,pingue<£ fici albi fine granulisi corio,corticeue duplum ad cantharidas, commifcetoq3,& glandulam conficito,molliq$ lana còuoluito; Si apponito, Si poft partum non purgetur, trifolium tritum cum uino albo potato,quod Si menfes enocat,& partum. Locellorum purgamentum, cum puero inmortuo fanguen nò exit, cucurbita agreftem,colocyntidaue agrian, tritam melle fubaftam delinito, uel apponito* Sanguinis purgamentum,fan guen de uuluis educes,fi femen, fruftumue tritum uino dilutum albx uiolx propines. Similiter de uuluis fanguen educes, cum rhou,fumaciiue triginta Canina rofa rum baccas rubras recentes tritas cum canina rofa rubra cum uino propinaueris^ *"• donec fanguis erumpat. Purgamentum appofiticium,fi muliebria non com pareant, ftyracem, Si origanon tenuiter tritum còmifceto, Si anferis pingue fuperfparge, LIBER DECIMVSNONVS* XCV fuperfparge,& apponito, Purgamentum appofiticium,quod uuluas,& pur/ gat,& euacuat,tntam tenuiter abfynthii radicem melle & oleo fubaftam ap/ ponito. Purgamenta appofiticia, qux locellos aperiunt,& aquam educunt* Scyllx fruftulum fex digitis longum, craffum minimo digito capito,cuius circiter du©s digitos lem modo exacuito, lanaa^ fuccida reliquum conuol/ uito, quodcg exacutum eft, inno dato,diemqj, Si noftem fic finito,deinde amoueto,& aqua odorata perluito.Purgamentum, Si lenimentù,quod aqua, pituitam,bilem, luteacg Si fubcruenta menftrua agit, Si educit, dum modo diuturna non fint,locellorum<$ os mollefacit,cuminum, quod edimus3myr/ rham,thus,faiem cyprium, abfynthium tenui modo terito,narciflìno,& rofa ceo oleo fubigito, modiolù,chunue rofaci efto,narciflìni uero quarta huius parte,qux omnia còmifceto,& glandulam, balanonue conficito,qua linteo crudi lini conuolutam apponito, uel pinnulx tenue linteum circùligato, Si Aegyptio albo oleo tinftam apponito,diem,& noftem finito,deinde amo/ ueto,& aqua odorata perluito. HIPPOCRATIS DE S VPE RF OET ATIONE MVLIERVM LIBER DECIMVSNONVS. Poftremum horS medicamentum. Vm foemina fuperfoetat, fuperconcipitue,fiue fupergra/ uidatur,fi primum concoeptum in medio uulux loco ha beat, Si fu per concoeptum eo prorumpat,prior eum inde e pellit. Sin auté in altero finu,cornuue priorem foetum ha beat,& fuperconcoeptus alterum occupet, non maturum cum emittit, cum uulua concoeptu maturo liberata hume fcit,& laxatur.Si uerofupercòcoeptus cófeftim nò exeat, dolores prxbet, profluuiumc^ mali odoris emanat, febrifQ eam corripit, uultufqj, tibix,& pedes tumefcunt,fi intus permaneat,cibumcg non ante ca pit, qua exeat* Mulieres autem illx fuperconcipiunt,quamm llomachus,os uè locellorum non penitus clauditur poli primum concoeptù.Semper enim ferme poft còcoeptù clauditur. Signum autem eius,modo comparet,modo non.Quod fi antequa fuperconcoeptus in membra digeratur,difcernaturue, claudatur, non turget,crefcitue,fedtabefcit, Si putrelcit,donec exeanSi cui fcetus in locellis de eius inuolucro,fecundaue prodeat, antequam exire inci/ piat,cum difficultate pariet,caputqj fi non prxcedat.Si cui puer cum fecun da prodeat,ea facile parit,Sed fi ad ftomachum,osue locellorum hxferit fé/ cunda,puero difcuffa,defraftaue non optime ea parit,nec partus facile prò/ dit.Secunda nanque illic retinetur.& remanet in fé fé conuoluta.Cum uero partus maturus fuerit,caroqj huius ungues fuperarit,manuù, Si pedi! ungues dr*xruat,deficieatue.Curn autem partu iam maturo manus proferatur^emi/ Quafitpercons cipiant. Qua non facile, et contra pariat, Stomachus uulua. Quando ungues defuntpuer». XCVI DE SVPERFOETATIONE* Quo poeto parm tus educatur. Quo modo parm tws mortuuéedu tatur. Secìida, chorion uè qui extraham tur. Quidfticiat um htltcus ruptws, uel ante tempus ébfcijfus. neatue,primo,quo ad poteris,eam retrudito.Sin autem utrxc&utrafc&iierus prxmittatur,& hoc.Cum autem utracp crura prxmittuntur, odorata fuffumi gato,quo uulua humefeat. Cum uero caput extabit,corpufc£ reliquum intus ent,fic quo«$ fuffumigato.Cùc^ pars corporis I uuluis,locellisue erit,pars in pudendis, pars extra pudenda manebit, turgebitc#,fic etiam fuffumigato,li quidem hac fuffumigatione redeat,bene habet,fi minus,craffo elaterio aqua dilut© uulux os circumlinito, uti partus dolores,parturiendiue iniiciat, ci/ boqj,& potu hoc etia facito,uti parturiat. Si uero pudenda tibi magis ficca, quam tempus pofceret,uiderentur effe,cerato,unguentoue liquido ea linito. Cu uero pueri caput extra uulux ftomachum fit,corpus uer© reliquum non pr©deat,puerqj mortuus fit, digitum aqua tingito, & inter ftomachù locel/ lorum,eaputq3 partus mittito,& circùducito,deinde mentum digitoperfo/ rato,partum educito. Cum uero corpus extra fuerit, caput intra,partu in pe des fé fé agente,cum digitum circùduxeris, manus utrafep aqua perfundito, Si inter ftomachum uulux Si partus caput mittito,puerumc^,feu eius caput educito.Sin autem extra ftomachum locellorum puer fit, fed intra pudenda retineatur,manum iniicito,& caput circùprehendito, Si educito. Sin autem inmortuus,nec per fe,nec per medicamenta naturaliter partus prodiret, ce/ rato maxime lubrico manum perlinitc,deinde in uuluam dato,& collum ab humeris magno digit©, polhceue feparato.Pollex9,magnusue digitus un/ guem prominentem,& longum ad hunc ufum habeto, manufquC feparatas, abfciflasue educito, deinde in unum cogens uentriculum perforato, piaci/ decg,& fenfim inteftina extrahito,Poftea latufculum, coftulasue còminuito, uti concidenrcorpufculum,confidensue compaftius fiat,cùqj non tumefeet facilius exeat. Sin autem fecunda,partusue conuolucrum, fiue chorion non facile decideret,exiretue,per uim ne educito, fed puerperam fuper tripode olleario,& altiufculo locato,uti partus fufpéfus pondere fuo fenfim cum in/ uolucro deuoluatur,& exeat,quod placide fiat,ne fi uiolenter,& prxter natu iam exiret,inflammationem excitaret, fuper lanam($ mollem,recenfo3 carmi natam fatis magno cumulo uti cedat, demittaturue partus cadat, uel fuper utriculos duos ìunftos aqua plenos hac lana fupeillratos,deinde utrùcj utri/ culum acu, fpiculoue pertundito, perforatoue, uti cum aqua paulatim de/ rluet,confidant, &demittantur,partufque umbilicum, fecundam umbilicus trahat.Siuero puerpera fuper tripode olleario federe nò poffet, fuper fedili pei tufo locetur. Si nec fuper hoc prx imbecillitate (lare poffet,leftulum al/ tiflìmum a capite ftatuito, uti quam maxime partus onus fubter deuoluatur, fub alafqj puerperx txniam,uittamue,feu latum Si molle lorum dato,leftu/ loque extra & fupra ftragula deligato,neleftulo erefto corpus puerperx fubter labatur * Similiter Si fi umbilicus abrumpatur, Si fi quis eù ante tépus abfcìndat,portiones xquilibres graues fint, Si xquo pondete .inftrumcntop, quibm LIBER DECIMVSNONVS* XCVII quibus fecùdillx eduftioné molliaris,faciasue. Na hxc eft ©prima horù cu ratio.minimeqj Ixdit. Si cui partus in uulua,metreue moriat ,nec exeat,tunc uulua humefcat,deinde ficcefcat, nec quidquam amplius humoris intus ha/ beat,retineatue,primo quidé partus turget, deinde marcefcit,tabefcitcj3,car nefcg marcefaftx primx foras exeùt,ultimo auté loco offa.fluoro^ interdi!, profluuiùue corripit,nifi prius ea pereat. Cu auté partus [mortuus eft,quod multis fignis conieftari iicet, fed hoc potiflìmù,fi ea modo i dextera,modo in flniftra parteiacere mades,crebroc£ fefe motare.fimul.n.taqua faxum,uel quid aliud graue,partus repit,quo foemina fefe uertat,Si mortuus eft,peften frigefcit,fi uiuit,calefcit,totuf<5 uenter,cù antea diftétus effet,còcidit cu re/ liquo corpore. Si cui parturienti ante foetù multus fluor cruétus fine dolore defluat,periculù eft,ne partus intereat,aut nò uiuanplurimaB» grauida^ ante parti! ftomachus,os uè locello^ £pe eli. Mulier grauida fi nò coit,partu fa/ cilius liberaf.Qiix geminos geftat,quo die,& ordine concoepit,eodé parit. Na utrofcg in eodé inuolucro,chorioue còtinet,habetue.Si puer i locellis re tine£,nec facile,fed cu labore, mediciqj machinamétis exit, eius umbilicus, cu primù editus eft,& uiuit,nò ante refecadus eft, quamingat,uagiat% nec mater ab eo difcedat, fepareturue.Si fitiat,mulfù potato.Si umbilicus tanqi llomachus tumefcat,puer agitabit,uagietq3,quo adhuc fpirateumbilicù k/ cato,Sin auté umbiiicus nò tumefcat,puerqj nò agitet ,tpe accedete non ui/ uet.Mulieré grauida fi aliter nò dignofcas,oculi noi demòftrabùt, Na rena fti,& caui magis funt,liuidiufcg eop* albi! eft,Si qua #pe partù exiftés, cauos oculos habeat,uultufqj Si tota,pedefcj5 turgeat,tanqua alba pituita,morboue fubtercutaneo laboret,fi<# albas auriculas, fùmafqj nares héat,liuidaq$ labia, hxc mortuù geftat partii, uel male uiuenté,& nò uiftuft,& ex fangué,tanqua morbofum,uel imatup*,& ante tempus edet* his femellis fanguis aquofus eft* Hu|c igi£ poft partù odorata apponitojefqj boni odoris Si comedito Si pò tato,Quibus nares ante uiiltù reflituen£,fuÙ03 refumét colore,!! prxgnantes terra,aut carbones deuorare cupiant, deuorentqj in capite puerorù editori! figna horù còparent.Prxterea mulieris prxgnantis mamas obferuato,conly deratoue, una maiorfit.Na illic partus eft,fimiliter Si oculos,maior,n,erit, clarior,perlucidi©rue totus intra palpebras.qua maior fuerit mama*Si cui fé mellx p appofita nò ualde uehemétia articuli dolitét, dentibufqj fremat,cre bro hiet,mébra<5 prxter natura contédant,hac potius concoepiffe putandù eft,qua aliud habere,patiue. Mulier qux prxter natura craffa Si pinguis eft, hoc tempore non concipit, quonia fpiritus, Si pituitx piena eft,Qux uero fuapte natura talis ent,horù caufa concipiet,nifi quid aliud impediat, Pluri mis foeminarù cu menftrua funt uentura, llomachus ipfe,ipfarùue,fefe tunc magis conuellit,qua alias* Mulier qux facile còcipiebat,fi nò còcipit,huic bis in anno uena incifa de manibus, Si pedibus fanguine mittito.Si cui caput Partus immortui figna. Cum fluor cruen tus partum pra cedit amalo eft. Qua fhcile pam rìant. Quando unibili cus non ftatim fi candm eft. Signa grauida, Qua partii mor tuum geftet. Cu grauida ter ram uel carbones edunt, quid euem niat. Qua parte fit partus uideto. Craffa prater naturam cur non concipiant. Coneaptus qui paretur. XCVHI DE SVPERFOETATIONE* Cut quada par* tus bimeftres,uel maiores perdàt, MedeU Puruléta uulua tauffa,et medela. Campa tithy* tnallidis. Scarabei piìlua Urti. coxédix,manus uel alia corporis pars doleat,cù còcoepit,ceffat*Cù uero par tu liberat ,redit.cui còfèrt odorata Si edere,& potare,& ad uulux os appone re.Cù uero foemina aJiqj concoeptus cauffa curabis,cù purgata uidebi£ effe, locellorùqj os bene habere,lauato,caput emundato,nihil ungito,poftea lin/ teo loto,fine ullo odore capillos conuoluito, mundocg reticulo,apiculoue, fine odore ullo linteù colligato,& quiefcito,cù prius chalbanen igne, nò fo le calefaftam ad uulux ftomachù appofueris* Poftridie uer© mane reticulù, apiculùue cu linteo foluito, eaputqj Si uerticé olfacito.Quod fi bene oleat, quo ad purgatione bene habebit,fi minus,male.qux ieiuna facito.Si uero co eceptura nò eft,nec purgata,nec alias bene olebit,nec fi prxgnas hoc faciat, apponatue,fic redolebit eius uertex,caputue,Cù auté omnia rette habere ui/ debun£,& oporteat adui^ ire,foemina quidé impafta efto, uir auté crapula, temulétiaue liber,frigida lauc£,& còferétia comedat, Quod fi foemina geni tura fé fufcepiffe cognouerit,cù uiro eo tepore, ne aplius dormito,fed abili/ neto,quiefcitoue* Sin auté prx ficcitate nefciret,uiro3 fé feméemififfe dicat, locellicg, Si uulua in pudéda remiferint,& humefcat,cù uiro rurfus mifceat, donec còcipiat* Mulier aùt qux còcipit quidé,fedbimeftré prorfus nec atc nec poft,p hoc tépus parti! perdit,quod bis,uel ter ei fi accidat,uelfinirne/ ftria,uel quadrimeflria, uel maiora pignora p eundé modù per dat, his uulua ci! partu crefcit, trafitcp bimeftre,uel trimeftre, uel quod uis aliud tépus,no laxan£,imaiusue fefe dedùt,uti cu partus crefcit,eù fatis capiat,£pterea par tus eo tpe perdi£*Quare his p cucurbitulas,& medicamira appofiticiajatio ré,còceptuiq3 accòmodatioré uulua reddito*cucumeris,cucurbitxueficyo/ nix Iterioratrita,cnbratacj3,melle decotto fubigito,paulùcj} lafaris adiicito, quo fpicillù linito,taq3 craffù efficito, quatù uulux llomachus fufcipiat,& ad os uulux apponito,itroc£ dato,uti ad eius Iteriora penetret.Cù uero me/ dicamentù tabuerit,fpicillù educito, ficcg còfeftù elateriti apponito,cucur bitàa^ agrefté eodé mod©,qua plurimaqj allia hoc tépus comedito, lafarifqj caulé,quidqdcp uétriculù inflet,& tertio quoc£ die appofitù admoueto,do/ nec rette habere uideat ,tantù03 quantù admittet, dies uero iter medios mol liétibus utitor*Cù uero molliétibus os uulux còftiterit,fefeue demiferit,poft qua méfes còparere incipiét,maneat. Cu uero ficca erit,mifcea£,Si cui poft partù,uel aborrii uulua purulenta fiat,uel alia de caufa,nec alias ea confequi, feu occurrere poflìt, quonià i tunicula,taqua in furunculo,tuberculoue,uuc phymate pus fit, huic còferet fpicillù unguétariù in ©s uulux, metresue de/ mittere,quod lenius eft,qua uftio, qoV fi fpicillo cedat,fat eft,deinde erucas, capasue de tithymallide colleftas aculeo fenfim,placideue, ne interiora de/ fluat, abfciffo,fole toftas terito,fcarabeofqj,uermesue pillularios, oletarios/ uè fimiliter fole toftos Si tritos.finta^ erucx pòdo duo oboli Aeginéfes,fca/ rabeorù uero duplù,pufillù<£ anefi,uel alicuius tabù còmifceto* Nam male oloretqu* LIBER NONVS, XCIX oloret,qux tenuiter trita cu uino albo boni odoris,magn©ue £pinato,quod cu potauerit,fi uétricuius t©rquere£,torperet,grauareturqj,mulfi paulù fup/ potato.Si qua uero còcoeptionis,liberorùqj ,pcreationis egeat,cupidaue fit, cu liberis careat,& iam antea pepererit,qd< uulux ftomachus,osue ficcefcat, uel fumma parte affeftus,perplicatus,claufus,nò reftus fit,fed in alte^ coxen dicem,uel anum conuerfus,latitet, uel fefe còpegit, Si còuellit,uel flomachi labellù fuperaruit,quacùq) igi£ de caufa còuolutus in fefe durus, afper fit,& callofus na cu nò patet,durefcit,callefcitq3) hisméftruanoncòparét,uelmi nora,uel plura,maioraue,diutiufa3 qua deberét,defluùt,Quibufda uero men ftrua corporis,& uuluarù fanitate,&ftomacho locello^ nò ualde lxfo,natu/ ralé,iuftù,& infitù exitù nancifcun£,inueniùtue, Sed tamé menfiù caliditate lxfi loceìli femen, genituramue non fufcipiunt.quod llomachus uuluarù cu non rite fufcipiat,alio uertit,conceptumq$ prohibet. hanc t©to corpore,to/ tamue foueto,medicamentùc£ propinato,quo fuperiora,& inferiora purgé/ tur,fi utrinqj fit opus.Si uero tatum fupra,poft medicinam fuffumigato,Sin auté infra ante medelam fuffitoXum uero corpus rette purgati! urdebitur, poft auté uuluas,mctrasue,fi cóferre uideatur, crebro fuffito.cupreflì ramen ta, lauri folia concepta fuper fuffimentù iacito, multa deinde,& calida laua to.Cum uero recés fuffita,óVlota fuerit,os uulux,metresue fpicillo ftagneo, tenuiore primo, deinde craflìore,quatenus opus fit, patefacito, et dirigito, donec rette habere uideatur ♦ Spicillù auté aliquo liniente tinttù demittit©, cu conferre uideaf, fpicillaqj poftrema parte caua conficito, deinde lignis oblongioribus coaptato, ficcg utitor. Hoc auté tépus uini! albù dulce,boni odoris,magnùue, quotedulx prxpiguis fruftula,feméapii,cuminù Aethio picù tufum,thus optimum,decofta fint,quantum fatis effe uideatur,potato, Si quot dies uideantur fatis effe. catellofcg elixos, fcylaciaue, polypofij in uino uel dulci decoftos comedito,iufq$*forbeto,brafficamc£ elixam comedi to,uinùq3 album fuperpotato,neue fitito,bifqj die calida Iauato, Hocqj tem pus ab aliis cibariis abilineto,Poft hoc autem fi quid purgationis per (toma chum,osue Iocellorù decurrat,quod extra compareat,hanc potioné unii,uel duos dies amplius potato,fpicillifq3 amplius ne utitor,medicamétifqj appo fiticiis uuluas purgato.Si cui ftomacho uulux retto,magno,fano,& bene ha bente,& quéadmodù par eft,iacéte méftrua nequaqua còpareat,uei minora, &nò fana fint,diutiufqj durét,morbù, qué uulux habeat,difquirito.Si quid corpus ad hanc rem addat,conferatue,cauffamqj cur non concipiat,& fic ha beat,perquirito,qua comperta medelam,quam fufcipiat,adhibeto,& ea por rigito,qux admittet,& tempus pofcat, Si a ualidis incipito,& in minus uali/ da.linientiaue definito, dum uulua, ftomachufqj eius uideatur bene habere, fatifig purgatus effe. Sin autem potione, medicamento^ non procedat, nec fi moaieum, Tatifque temporis etiam potauerit, hanc potionem ne I ii Coneaptus repa ratio. Qua concaptu bnpedìant. MedeU SpìdUum quale in his uelit effe uideto. Scylacia, mari» nos canes puto. Stomachus locel lorum. C DE SVPERFOETATIONE. Teliquito* Cu uero rette habuerit,fpicillis ftomachi os apito,mollefacito<» uìamqj app©fit©,parato fuffimétis,medicamètifqj leniétibus. Cu uero bene lenita uidebi£,medicamenta apponito,uuluamq3 purgato,dum uidea£reftc habere.Qux leniat primù apponito,deinde ualidiora,tum rurfus leniétia,8« odorata. Nam pierumqj ualida medicamenta uulux ftomachù ulcerat, Ian/ cinantcp,deinde reftù, fanumcg ftatuito,beneq3 ad genituram fufeipiendam ^*mJ?™t*m*1m rcc*dito » uuluamqj deficcato, perflatoqj* Si uero mulier prx pinguitudine •«Sptf agi uuluas ad concoeptum lx fas habere uideatur, quam maxime eam emaciato, émfit. macilentam, gracilemue prx cunftis reddito.Tempus autem concceptionis optimum eft uernum non concipienti* quo & non concipiat, prouideto.Vir . autem crapula diftentus ne elio, nec uinum album potato,fed nigrù ualidifli milTticaptus nmm,meraciflìmumq3,cibariaq3 quam ualentiflìma comedito,calida ne laua paretur. to,uaiidus, fanufeg elio, cibif<£ qui ad hoc negotium non faciunt, abftineto* Cum uero marem ingenerare,ferereue uolet,menfibus definentibus,& ceffan tibus mifceto,maxime<£ intrudito,introue pellito,dum efuriet ♦ Cum autem fceminam,menfibus adhuc defluentibus, nec dum ceffaturis,dexterum prx/ terea teftem, quantù ferre poflìt,colligato, finiftrum,cù marem ingenerare ferere,feminareue uoluerit.Stomachus uero locellorù, metresue fuffimentis Q«*? leniàt,aft>e ft clauditur, & recludi£,aperiturue*Leniétibus naqj lenitur,molefcit«$ Si ape "iantq\uluam, ritur,contraautéafperis.Quarehxcfubterfumigato,loticorticé,laurifemé, UceUosue. baccasue,foliac£ uiridia concifa,thus,myrrham,artemifix fruftum,uel folia, tufum anefum, pingue, feuumue,ceram,fulphur, cupreflì femen, peucedanì radicem, myrti folia uiridia, concifa, caftoris teftem,mafculi afini ungulas, onidasue,fiue ftercus,allia,fcorodaue, ftyracen,pingue fuis.Sin autem locel/ lorù os conuerfum fit, his fuffumigato. Sic enim uertitur,dirigitur,aperitur, hif(£ lenitur.mollefcitfg, partimqj durefcit,& clauditur, fi hxc fubterfumi/ ges,fandarachen,caprx pingue,feuumue,fuccum,lac uè fici,lafaris, filphiue lac,fuccumue,feu opium, cyclamini fuccum, iusue,thapfian,tithymalli lac, cardamomi fruftum, femenue, herbam,qux peplos dicitur,caftoris teftem, Medicamina pur lini femen,nitrum,arei radicem, uuam agreftem, flaphidaue agrian, nepitx, lamia locellos. calaminthesue folia uiridia, pafferculi herbx, ftruriiue Temen,fruftumuc. Medicamenta lenientia, mollefacientia,uehementer<$ purgantia,& mouen/ tia, thapfix radicem, medullam bouis, anferis pingue,fimul hxc,& oleum rofaceum ferueto, quatuorefc dies apponito, uel manubri fuccum cum uino albo dulci potato, uel refinam,oleum,cuminum,nitrù,mel fimul calefacito. Si quatuor dies cu lana utitor,uel femen,fruftùue apii,thuris glebulas,granu viuerfa ìoceUom laue quinc#,cuminù xthiopicù cu uino albo,dulci,meraco potato,bil$ die m $wS*m'et*' lauato,uel myrrha, thus, fel bouis, refina,terebinthina,uel netopon,cuiufqj horum parem modum mifceto, lanaqj pura, uel panno linteo tenui, oleo albo Aegyptio,boni odoris tinfto, linogi colligato,lotx recens apponito, polypumcj rum LIBER NONVS, CI polypumcjj concifum comedito, uel apii femen,fruftumue,& afparagì,eum uino albo ter die ieiuna potato,uel myrrha,caflìam, thùs,cinamomon,neto/ pon parem modù fingulorù cu lana indito,uel glandulas,balanusue confici/ to,&imponito, uel cucurbitx fyluaticx, agreftisue parte interioré,cummù tufum,anethi femen,fruftumue,cupreflì radicem dihgenter,tenuiterue trita, melle decofto fubafta,Si in gladulas redafta apponito, uel pxonix radice, femen apii,lafaris fuccù,opionue cu uino potato.quin Si bubulus ipfe, boi/ bionue tritus,& appofitus purgat,uel myrrha prima, xris floris paululù cu uino albo boni odoris apponito.Medicamenta qux appofita, uel indita uulua,metrenue purgat,hxc funt,Floré xris,nitri,tertia huius parte fumito, melle decofto fubigito,taqj longas,& craffas,qua expedire uidea£,glandulas còficito,ficc£ ad uulux,metresue os apponito.Sin auté uelis ualétius agere, foli! elaterion,6i florem còmifceto,ficqj cóficito, Si apponito,ucl furculop» fici corticé derafum tenuiter triti! còmifceto. CÙ93 os uulux,metresue ficcù uidea£,dimidiù apponito,uel fimiliter elaterii portione una, floris xris,xru ginisue duas,cyclaminùq3 tritù còmifceto,fubigito, CÙ93 tépus effe uideat, cu uellere apponito,Qux profluuii! albù purgétappofita,pura artemifiam herba, nitrù,cyclaminù,cuminù fimul tento,lubigito,& apponito,uel arte/ mifia uiridé trita,myrrhx tertia parte uino boni odons,magnoue fubigito, Si cu uellere uino albo tinfto apponito.Cù uero locelli,metrxue demitten/ tur,nitrù,cucumeris iteriora, cy claminù femificcatù fimul terito, fimiliterq^ fubigito,& cu uellere apponito.Diuerfa appofita,& omnia purgatia,Staphi da agrian,uuamuefyluatica,agreftemue,fiue uitalba uiridé al artemifix fo/ liis trita melle decofto fubigito, Si in umbra ficcato, CÙ03 opus fuent,inde appofita cóficito, mulieriqj ipfi ad apponendù dato, uel flore xris, xrugi/ nemue,uel alumen Aegyptiù cu cyclamino tritù cu melle decofto,ficuti fu periora confeftù, uel cu ficca fico myrrhx pufillù cófarcito,còmifcetoue, uel cyclaminon, alba trita uino albo fubaftà,tenui linteo miflam apponito, uel cyclaminon femificcam,nitrù pingue,cantharidas,fandarachen fimiliter conficito, Si apponito.Cum auté uirgunculx iam maturx menfes fuo tem/ pore,non comparent, multum febricitat, dolitat,fitit,potat,uomit,furit,lo/ celli mouentur, ac rurfus refipifcit. Cum autem ad inteflina uertuntur, tunc uomere,febricitare,&defipere incipit.qux cum ceffant,famefcit,fitit,mite/ fcitqj febris.huicpelliculas agninas calidas ad uentré dato,pudendaqj fuffu/ migato,prunas in batillù,doliumue iacito, fuperq^ eas myrrha fabx quanti/ tate,thuris uero bis tanti!, fuperqj huius os hanc ieiuna locato, uti pudenda fumù inde fufcipiat,deinde multa calida lauato,poftea molle,liquidùue alu men Aegyptiù lana exceptù apponito, uel trita artemifia uino albo fubafta apponito, Puerperx uero, foeminxue nuper enixx myrrha, cera, rofaceum còmifta cu lana apponito. Cu auté loceìli procidant,licca, afpera, aceibaue I ili Profluuiùm albi quapurgent. Diuerfa ÌoceUom rumpurgameta. $i uirgini menfis non decurrani. Cumlocelliprwu ddunt. CU DE FOEMINARVM MORBIS Si qux cohibeant,apponito,potionato,porrigit©,mentemqj adhibeto. Pur gamentum,nigram ficum,allium,nitrum,cuminum diligenter trita,cum lana apponito,uel fepix teftam,osue tenui modo tufam,cum Ieporinis pilis Si la na apponito. Sin autem poft partum locellos, hyfterasue doleat,cù ptifana poiros,marrubiumue coquito,paululumq3 caprini pinguis fuperiacito,for/ beto,deinde nitrum,cuminum,fici parem modum,netopon rofaceum,anfe/ cum menfis non XIS pjnaue cù tenui linteo apponito. Si uero menfes non decurrant, pxonix cuTloctili ere, bis Teptem nigras baccas tritas cum uini binis cyathis potato ♦ Sin autem lo/ hr^proddunt. " celli, metrxue crebro procidant, tepida eos perluito, fupinamqj reclinato, putamina granati,gallà,rhum Syriacum, rubri!,fumaciumue,trita uino albo fubafta perluito, retruditoq3,deinde uinum afperum, aufterumue, quo lauri o»is onidos. £0lia decofta fint,propinato.Cum uero prxgnans profluuiùm demittit,fler cus afininum,onidaue ficcam,minium,burrumue, fiue milton,fepix teftam, oftraconue trita cum linteo apponito.Si uero non purget, hoc tritum oboli Attici quantitate cum uini albi cyatho propinato,^ purgabitur. HIPPOCRATIS DE FOEMINARVM MORBIS LIBER PRIMVS. Miltos. Cur mulieres ero Aec de Foeminarum morbis dico, mulierem non fcecun dam,non parientemue,feu atocon crebrius,citius,pericu/ ìrL7ìa"borent7 lofius,difficiliusue languere, Si affici menftrua purgatio/ h ne,quam ea, qux foecunda eft,& parit ♦ Nam cum pepe/ • rit, latiores illi uenulx ad menftruam purgationem red/ dun£,meliufqj purgatio poft partù,puerperiùue defluit, qux eas latas reddit, Si lubricas,fluxasue,cum prxfertim corporis proximx partes,& uentris,& mamarù cù ea defluunt,erumpuntue. Nam cxterx corporis partes cum ea purgatione aperiuntur, Si erumpunt, Qua puerperia quidue purgamenti demittunt,quod cur flat,in pueri natura diftum fuit.Cii fiale decurrant. enim fé fé corpus aperit,demittitue, quid uenx neceffario magis ad men/ ftruam purgationem patent,locelliqj & metrx,cum prxfertim per eos puer decurrit,uimq3 Si dolorem,laboremue infert ♦ Qux cù fic habét,mulier per menfes facilius purgatur.Si quidé partus, Si puerperii purgationis perita fit. Nam fi quid poft partum patiatur, quod menftruas purgationes impediat, hoc facilius feret, quam qux nunquam peperit, Loceìli enim, metrxue his magis confueueruntjCorpufqj citius, magisue completur foeminx,qux ute^e geftat,geftauitue,latiorq3 uia fanguini in corpore fit,cù peperit,utpote cor/ pore demittéte,corpufqj minus laborat,& fanguis,cù latiorem locum naftus eft,nifi uenx fuperimpleantur, Si fuperlaborent * Si uero mulier non pariat, foecundaue non fit,corpus eius completur,ualidius,denfiufg3 redditur,quod partum LIBER PRIMVS* CHI partum geftare nò confueuit,quam quod partum, Si puerperii purgationem ferre confueuit.Cù uero parit,puerperiiqj perita fit, hxc qux fìerilis fuerat, loeelliqj difficilius recluduntur,aperiunturue, laboriofiufqj menfes defluùt, plurefcg morbi prorumpunt, uti propterea méfes fxpiantur,impediaturue, quoniam flenlis, atocosue fuerat.Quod quemadmodum dixeramus,habet* Nam foemina rariore,mollioreqj carne eft, qua uir, propterea de uentriculo celerius eius corpus, Si magis qua uiri,humiditaté trahit. Si quis enim fuper aquam,locumue aquofum duos dies,& noftes lanam pura.pannumqj probe contextum purum pari pendere cum lana ponat,teneatq3, deinde auferat,la/ nam multo grauiorem,quam pannum deprehendet.Cur autem hoc fiat,hxc cauffa eft,quod aqux plus femper in uas latioris,qua angufti decurrit.lanaqj cum rara Si moilis fit,plus aqux decurrentis fufcipit.Pannus uero cù fit pie/ nus,& cótextus,quod nimium eft,& fuperfluit,& refpuit. Sic Si foemina cum rara, Si fpongiofa fit, plus humiditatis, Si citius fuo corpore de uentriculo trahit,hauritue,quam uir.qux cum tenella,molliqj carne ìit,cum eius corpus fanguinis plenum eft,nifi quid ex eo fubterfluat,cum plena,& calefafta caro eft,morbus gignitur. Nam foemina fanguinem calidiorem habet, quam uir, propterea calidior eft,qua uir.Si uero piurimum exeo,quod acceflìt,abeat, defluatue,nullus labor,nec fanguinis calor fit.Cum autem uir folidiore carne fit,conftetue,qua foemina,fuperior eius uentriculus non adeo fanguinis com pletur,uti nifi fingulis méfibus quid fanguinis excedat, eum languere neceffe ut* Quantù enim fatis eft,ad corporis nutrimétum trahit, hauritue, corpuftg eius cum molle non fit, corr©boratur, nec fuperlaboratea plenitate,nec fu/ percalefcit, quemadmodum foemina. multumqj ad hoc uiro confert, quod magis,qua foemina defatigatur,exerceturue,quod humiditatis quid adimit. Cum ergo foeminx fterili,atocoue menfes fubtrahunt ,nec decurrunt, exeunt ue,morbus gignitur.Quod euenit,fi locellorum os non pateat,tortuofumue fit,uel pudendorum quid inuerfum fit.Nam quicquid horum fuerit, menfes non prius exeunt,quam hxc fanefcant.quod malum his potiflìmum fit,qux locellos anguftos habent,ceruixue eorum extra pudenda fit,quorum alterum cum fit,uel cum uiro foemina non mifceatur,uenterq3 plufquam expediat,ua cuetur,prx morbo hoc loceìli conuertuntur,torquenturue,cum fuapte nato ra nec per uenas humefeant, quoniam foemina non coit ♦ CÙ03 uenter magis uacuus,ficcus,leuifqj fit,quam expediat,tunc latior illis locus eft,uti conuer/ tantu^quandocg Si iocelli,& eorum os torquet ,conuertiturue,ceruix<5 extra pudenda propendete Cum uero loceìli, metrxue coitu madefeunt, uenterqj uacuus non eft,non facile torquentur, conuertunturue,feu inuertuntur.hoc etiam in cauffa eft uti loceìli claudantur.Cum foemina non coit,cù93 méfes qui priores exigant, pellantue tres menfes retenti non defluant, quod fi fiat, bene fecum agetur, fi minus hxc patietur,fxpe ftrangulabitur,horror,ignis, Cur fteriìes ma* gis afficiantur. lana, et panni tomparatio. Carne moììiore quam uir eft foe mina. Cur mulier eolia Mor fit qua uir. Quid fcemitlAS affidai. Locellorum inuerfio. Menfis diutius remorati, quid agant. Cini DE FOEMINARVM MORBIS Menfis fix me »■ fthus retenti non habent medelam. Stomtchm uefua. Mors fere fcrnm per fequitur fex menfium pur gas tionibus retenm tH. Menfium uarius affectus. Loceììortm ulcera. Cum per uentré pus erumpit, a malo eft. renum dolor fxpe corripiet ♦ hxc faciunt menftrua tres menfes retenta fi non exeant.quatuor autem menfes remorata nifi exeunt, Si prioribus exitum faciant, magis quamtertia uexant,prxfertim menfium tempore, fxpe uero fine labore,doloreue effe uidetur, Si eli. Quartanorum auté hxc figna funt, crebro multum, Si craffum mingit, uenter durefcit,maior<£ fit, quam antea fuerat,dentes concutit,cibariafaftidit,uigilat,hxc inquartanis menftruis re/ tentis patitur,qux fi curet,& inhis,& in quintanis fanefcit, nifi multa decur/ rant,uehementiufqj uexent. Cum autem ad fextana perueniet, medelam nul/ Iam habet,fignaqj maiora prioribus, Si qux magis uexent, accedent.poftea uero fuper his & hxc patiet, deficiet, xftuabit, modo huc,modo illuc fé fé iaftabit,animo linquetur, exanimabiturue, pituitam uomet,uehementerque fitiet,ut potè uentriculo ardente ♦ Cum locelli,metrxue fanguinis pieni fint, fi tangetur,dolitabit, prxfertim peftinem,crebro$ grauiter,acuteue febrici tabit, locelli%metrxue fxpe murmurabùt,cum fanguis còmotus,& pertur batus per eos difcurret,uenterc£ uti deberet,non demittet,nec uefica lotium deliquabit,quoniam metrx,locelliue in eorum ftomachum,anguftumue os, & meatum neruofum prorumpent* qui fi uentrem petant,fpinam, Si tergum totum dolitabit,linguamc£ infrenabunt,non clarecg loquenté reddent,exani mantqjXft auté quibus locuti© ftatim fubtrahatur, ftomachufcg lancinetur, & flaua bilis exeat, fpiritufa^ multus prorumpit,& impeditur.deficit aliqua, angitur,fefecg iaftitat,& accenditur.Cum uero confiftit,uefica de locellis te/ nue quid fanguinis uahit,tunccg lotium rubrum demittitur, totumcg corpus laborat,dolitatue,collum prxfertim,fpina,lumbi,inguina*prxterea cum gra ditur,uenter,crura,tibix,pedes prxter modum,decorumue tumefcunt,mors aduentat, cum fex menfes ♦ purgationes menftrux non comparuerunt, ficqj fxpe hxc res finit,& fit. Eft etiam quibus foeminarum, cum duos menfes in locellis,metrxfiue multx purgationes menftrux fteterunt,pulmoné petant, illic<33 confumentur,tabificx(£ fimilemeam reddunt, Si eadem patitur,qux de tabe diximus, qux fupereffe non poteft. Eft quibus Si hxc eueniunt,cum duos,aut tres menfes in locellis purgationes méftrux fteterunt,uti pus fiant, quod prxfertim fit,fi igne,febreue ardéti comburatur.Signa uero hxc funt, fi purulentx fint, pettine uehementer dolentj, pungunt'ur,fefe tangi non pa tiuntur* Cum autem meliufculx habiturx funt, menfes per pudenda prò/ rumpunt,pufq3 Si fanguen mali odoris feptem,ottoue,uel noué dies derìuit, per exordia quemadmodum dittum eft,uexatur, Cum autem purgata fuerit, iì ulcera non fuperueniant, & in locellis non remaneant,optimum erit.quod fi fiat,maioris egebit curationis,ne ulcera putrefcant,maliqj odoris fiat.qux fi meliufcule habèbit, tamen partum non feret.Sin autem in locellis magna ulcera fint,menfef<$ purulenti per pudenda non defluent, fupra inguina te/ nera uentris parte pus prorumpet fine tuberculo, phymateue pure ut potè deuorante, LIBER PRIMVS* CV deuorante, difrumpenteue,quod cum prorumpet, male olebit.quod fi fiat, foemina eanon fupererit.qux Si fi fupcrfit,femper tamé ftenlefcet.pus enim hac deinceps exibit,quoniam locellorum os huc prorupit.Eft autem quibus Si hoc fiat, cum duos, tres, uel plures menfes in locellis menftrux purgatio/ nes detinentur,per<£ teneram uentris partem prorumpunt, purulentxq} non funt,fupra inguina, tanquam tuberculum,phymaue fit magnum fine capite, rubrum. Quod cù plurimi medicorum ignorarent,perfecuerùt, pertuderùt uè ferro,ficqj eam ad fummum periculum deduxerunt. Hoc autem tubercu/ lo,furunculoue,fiue phymati fimile hoc modo fit. Cum locellorum os uen/ tris tenellx parti hxret,caro fanguinis impletur, fatiatur, tumefcitc£,ut potè (ànguinis piena, quando%fi locellorum os tranfmutetur,pudendaq3 petat, per eac# menfes exeant, quod in uentré extuberauit, confidet,deprimiturue. Nam in uuluas,metrafue deciinat,dediturue,carnes uero foris relaxantur,de/ primunturue* Sin autem uerfus pudenda locellorum os non uertatur, uenter iuppurat,menfefc£ ea prodeunt, hifig eadem pericula fìunt,qux prius difta funt,quando<# Si in uomitumuertitur.Eft quibus Si fedem,quemadmodum in uirginum morbis diftum eft.Minus autem hanc uiam foeminis menfes fa/ ciunt,quam uirginibus.Cum uero menfes abfconduntur,uenter extremus do litat, quid<# graue uidetur ineffe,quod ueheméter lumbos,ilia uexat.Si uero menfes prx morbo non defluat,uel craflì,muccofi, glutinofiue fint,primum ergo uentriculum Tupra, Si infra purgato, deinde locellos appofitione, qua fanguis purgef, quid<£ temporis intermittito, quodo^ fanguen educat,pro/ pinato,crethmon autem cum uino,in quo txda decofta, fit potat©,Si uero nihil defluat, uti prxgnans effe uideatur, cùc$ cù uiro mifcetur,dolitet,tan/ quam quid graue infit, uentercg murmuret,tollatur, quemadmodum prx/ gnantibus,corc£ uexet, prxfertim cum quadraginta dies tranfierint, uétero^ Jub umbiliciù crebr© uexet, collum,lumbos, inguina dolitet.Cù duo,tresue menfes tranfierint,eft cum menfes abunde per pudenda pr©rumpant,tanqua carnium fmftula nigra,quemadmodum ex aborto. Quibufdam etia,& in lo/ cellis ulcera gignuntur,quare cum medela mentem adhibeto.Plurimis etiam euenit,uti fex menfes, aut paulominusuterum geflaffe uideantur. Nam uéter prominet, cxtera©3 tanquam prxgnanti fiunt, Prxterea eft quibus quinto, uel fexto menfe purulenta fupra inguen continua ferie prommpant,uiamq3 ea fibi faciant. Eft quibus in locellis, Si fupra inguen ulcera fiant,ac in peri/ culo funt,ne moriatur,qux fi fuperfint,ftenlefcunt. Eft quibus Si per puden da marcida,purulentac£ defluat,qux in locellis ulcera gignunt,mortif($ pe/ riculum afferunt,qux ne inueterafcat,curato.qux Si fi curentur,fanefcantue, ftcriIefcunt*Cum uero fexto menfe, menftrua non prorumpent,omnia patie tur,qux ftcrilis,cum menfes uiam non inueniunt, & defluunt.qux fi curetur, •aaefcitjfi minus oftauo menfe morietur.multis autem fit,fi méfes pituitofi, Cur uenter ext» beret. Signa menfium non deflueiiSiu. MedeU locellorum ulee ra mala funi. loceUorum uarìj morbi. evi DE FOEMINARVM MORBIS minus qùarn fanis diutius defluant,uti fi rite curentur, fanefcant,fi quidé fee/ minx purgationes menftrux defluant,fed minus,quam deberent,uel locello rum ore claufo,uel pudendis ab eo reclinatis,uel parum uti defluant,quantù deberet,patentibus,uti liberum exitum fxpiant, continenter tamen inlocel/ Menfium mole* los defcendit.qui cum modice complentur,femper quid fanguinis paulatim ftia. per os in pudenda reicftat,cù<$ dies quibus purgari confueuit,prxtenerint, languenqj in locellis retineatur,fxpiaturue, quod fi fuperueniés non pellat, fed paulatim ufqj crefcat,& aggrauet adeo uti primo,fecùdo,ueltertiomen fé non multum prorumpat,cum plures menfes uenerint, multo magis labora bit,lenta<$ febris, ignisue corripiet,nec dum fic habebit, concipiet,prxfer/ timqj eos dies uexabitur,quibus purgari confucuit,debilitabiturcj3.Par etiam eft,& uerifimile,medio quoq^ tempore eam febricitare,horrere,dc corde la/ borare, copiarne^ in dies crefeere, totumcjj fxpe corpus dolere, prxfertim lumbos, fpinam, inguina,manuum<£ Si pedum articulos.Sed hxc non fimul omnia uno tépore,dolitabit,fed quo fanguis deuolutus,excretusue de uuluis cum in his confiftere non poflìt,prorumpet, quoue firmabitur, tumefaciet, Morii huius ma tuncc£ ueheméter corporis articuli dolitabùt * Cxtera$ modo difta omnia lu* fas. modo huc,modo illuc comparent,prorumpuntue.Qux fi rite curetur,fane/ fcet,fiminus,morbus hic feptem,uel plurium menfium fiet,lxtalif<$ erit,uel cur fanguis ehm claudam reddet,uel membro aliquo debilitabit.Si uero prx rigore Si inedia co neruos,et arti fanguis circa neruos compingatur,quod illis potiflìmum fit,qux uirum non culos compmga nabent, qux mala fi partus peritx fiant,difta & dicenda longiora erunt,fed minus laboriofa,Mala uero hxc figna,principia,finesue partus peritx,&im peritx fient,nifi curcn£,quod ftatim agendum eft,fi minus,mala fubito prò/ Cur multa pur Iurn punt,fuper apparétue.Si uero purgationes méftrux plures,qua debeat, gathnes menm craflìorefcg prorumpunt, cum fuapte natura corpus latius fit,fiue locellorù ftma, et craffa os,ftomachusue prope pudenda fit,& fuper his,cum uiro coeat, multai uà/ ^Ha ria,callida comedat, multa magno impetu, Si ui fimul abunde defeendenr, qux uuluarum os latius reddent,dum modo nulla euacuatio,& inedia fuper/ tieniat,fed contra multa,uaria,calida,fimul edar, qux uuluarum os,Si corpus dilatabunn,cum appetat,bene pafcatur,& cum uiro coeat,uaria$ Si calida fi fuper inferatur,late,& bene in uuluas demittet,decolor tamen erit,donec fic habebit.Si quod poftea malum, nufemaue, Si affeftus,feu pathema fuperue/ niat,quod corpus male habeat, moleiletue, tamen uulux, metrxue late de/ fluent,corpufc5 in eas probe demittet. Si uero poft hxc febriat,non come/ dit,non quiefcit.fed uexatur,dolitat,lumbos prxfertim propter menfes,men ftruasue purgationes,poftea tempore proccdente,magis omnia medio tem/ pore laborabit, & nifi curetur,periculumcg erit,ne ftenlefcat,uel male Si tem Menfiummodus, poie,& moibo afficiatur,patiaturue. Sì quidue mali fupueniat,ne moriatur* et qualitas. menftiux uero purgationes mediis diebus plurimx Si craffiores defluùt,per initia autem LIBER PRIMVS* CVII initia autem Si finem minus, Si extenuatius* Modus autem iuftus eft,ne fanx foeminx plus, minusue paulo quam dux lances, cotulxue Atticx defluat. duofc#,uel tres dies, plus,minusue temporis morbofum,& non fcecundum, feu aphoron eft.Quare corpus foeminx confederato, petitoqj,num ne fem/ per morbofa fuerit ♦ Nam fi plus, uel minus,pluresue dies,uel paucos magis quam confueuerint,menftrua defluxerint, morbofa funt, nifi fuapte natura morbofa fit,& non foecunda,feu aphoros. quod fi eft,potiufa3 ad fanum ten dat,muteturue,melius eft ♦ Sanguis autem defluit, tanquam de facra uiftirna iugulata,ftatimc£ fi fana fit,coit.Quibus autem in natura fit,plufqua quatuor dies purgari,multac£ defluunt,macilétx hx funt, Si languìdx,partufq3 earù. Qux uero minus quam tres dies purgat, paucaue defluunt,craffx,boni colo ris,uiraginefc£,feu andricx funt,nec partus meminere,nec concipiùt.Si uero Andric*. ftrangulatio repente fiat,quod potiflìmù his fit,qux cum uiris non coeunt, strangulathnlt potiuf<33 uetulis,quam nouellis.Leuiores enim funt earum uulux,metrxue, ** ** (4H»4 quod potiflìmum propterea fit,cum uacua eft,feu fefe uacuauerit,plufo3 fo/ lito fefe defatiget * Nam uulux defatigatione deficcatx, ut potè uacux, Si leues locum latiorem naftx facile conuertuntur, ut potè uacuo uentriculo. qux conuerfx ad iecur prxcordia, Si fuperiorem humiditatem decurrunt, cum defatigatione deficcatx fint,magis quam tempus exigat.Nam iecur hu midum eft,cui uulux cum adhxferunt,confeftim ftrangulant, perflatum qui circa uentriculum eft,prxripiendo,fimul(£ dominantur.Eft cum de capite, ut potè ftrangulato, pituita uerfus prxcordia defcendit. Eftqj cum una cum pituitx fluftione de iecinore in locum fuum redeunt, ftragulatiocg fedatur* Nam cum defcendunt,humiditatem uahunt,grauantor,ftridùt%ilrepùtue, cum in fuum locum redeunt.Cum uero ad fuam fedem redierunt,eft cù poft c« Wff; ieeur, ilia uentriculus magis humefcat ♦ Caput enim iam pituitam in uentriculum ft precordio ues demittit.Cum autem fuper iecur,prxcordiac^ funt uulux, ftrangulant,ocu/ *'"'' lorumcfj album conuertunt, tuncqj ilia frigefcit, quxdam etiam liuefcunt, quxdam dentes conterit, fputùqj per os defluit,fimilefcg illis funt,qui comi tiali facro,herculeoue morbo cornpiùtur.Si uero diutius uulux fuper iecur, prxeordiaueftent,prxfocant.Eft autem cum foemina uacua fit,uel defatige tur,cum uulux conuerfx ftomachù,anguftumue os ueficx petant, lotiumqj impediant, ftrangurianue faciant, malum prxterea nullum habeat, curataci ftatim fanefcat.Eft cum Si fua fponte fanefcant,eft uero quibus defatigati©/ Me„fif im0& ne, uel inedia uulux lumbos, coxendicesue petant, moleftentcg. Sin autem quales. foemina corpus male habeat, menfefqj biliofi, crebri,multiue defluant,qui facile dignofcuntur,funt enim ualde nigri* Eli uero cum nigri,lucidi,paula/ timqj defluant, nec ftatim coeant, ftringanturue,quo femen maris,& foemi/ nx languefcit, proptereaq^ mulier non concipit morbo quidem incipiente, dies eos,quibus confueuit,nec plures purgat,deinde uero cù fuper menftrua CVIII DE FOEMINARVM MORBIS tehis erratica, Quam uttic *ffi doni menfes. Cum fomìna cor pus male habet, menfes minores defluunt. Mitianon iam ùunt. Profluuiorum tonfinetudo. Locellcrum ulce ra. Pìtuìtofa men* ftrua. Tela aranea hi tnetftruis. Qualis uexatio in his. Pituìtofus de» fiut.us. procedunt, dies plures purgatur, menftruaqj minora quotidic comparent, febrefqj erraticx, grauefqj cum horrore,cibiq3 faftidio fuperueniunt, quan/ doqj Si cordis lananatio,tuncqj maxime laborat, cum menfes aduentant.Cù uero purgatura per ea,qux apponuntur,melius habet,parum durat,deinde rurfus ad eadem relabitur, curata uero ftatim fanefcit. Sin autem nò curetur, tempufc£ procedat, prxdifta cunfta uexabunt, dolorqj uentris, quando^ fubter umbilicum corripiet, quandoqj autem inguinum,modo lumborum, coxendicumqj,colli quand©qj uehemens interdum ftrangulatio prorumpit, tenebricofuma^ quid prx oculis obuerfatur, calligatoe,iu potè in fuperiora miffa purgatione,& uexante.Si foerninx corpus male habet,menftrua mino/ ra defcendunt.Quibufgj corpus repletù eft,méftrua his plura fiunt. Cui men ftrua biliofa defcendunt,fxpe linquitur animo,abum auerfatur,xftuat,uigi/ lat,crebrohiat,nec gradii facere uult,poteftue, nec mdere fibi uidetur, triftis cft,timet, Qux fi curetur,fanefeinfi uero tempus pròcedat,multo magis la/ b©rat,cum qua optime agetur, fi uomitus bihofus fuperueniat, uel fi uenter non ualde moueatur,bihofaqj demittat,'non uehemenfqj profluuiùm fuper/ ueniat.Nam fi qu;d horum uehemés in corpus affeftum prorumpat,pencu/ lofum eft.Si uero placide,quid bihofum.uel totum,quod uexat purgetur,fa/ nefcet.Sin autem nec curetur,nec horum quidquam fiat, feemina ea peribit, femper tamen fere profluuiùm biliofum nunc morbum fequitur. Sin autem hoc fiat, primo quidem paucula comparent, deinde per omnes dies plura defluent,tempoie nero procedente, ferme femper in gtauem moibum uerti tur,metrx,uuiuxue biliofa purgatione defluente,lancinàtur,ulcerantur,qux fi hoc compefcatur,fanefcit.Si nero loceìli propter ulcera inflamentur,mor bus ingrauefcit,femperq3 de uuluis multa ohda, purulenta defluunt, carniù lotarum aqux non diflimilia.& faniofa, maglio^ cunfta prxdifta uexant,ma gifq$ ulcera crudefeunt, efferantuiue, donec eam umcant.Si uero fanefeat, piopter cicatrices ftenleicit, aphoio^ue fit. Sin autem feemina corpus non belle habeat,pituitofao3 fit,menftiua pìtuìtofa demittet,quod facile cogno/ fcitur.Nam tanqua membranulx, fibiulxue, telxqj aranearum in hisdepre/ henduntur,& obtenduntur,menfl:iuacrj fubalbida iunt,quod fit,cum eius cor pus, Si caput pituitx plenum eft.Qux nec per nares,nec per fedem,nec pei lotium purgetur,fed cum méftruis,tanguinis cómotione Si purgatione prò/ deat, qux cum fic habent,duos,uel tres menfes nihil uexant.Cum uero plus temporis procedit,nec curetur,magis laborat, febrifc^ errabunda eam corri/ pit,fxpeqj abi fallidium,cora3 ualde moleftat, cum fupermenftrua aduen/ tant,qux fi curetur, purgeturue, temporis paululum melius habet, propter ea qux apponuntur,& induntur.Poftea eodem relabitur, Si nifi curetur,tem pufep procedat,omniaqux biliofa menftrua demittenti prorum punt, donec fluor die compelcatur,pùuitofus etiam fluor fuperuemt,uel qux paulopoft dicam,qui LIBER PRIMVS. CK fluor fi fuperueniat, quotidie modo multus,modo contra defluit,quandocjj ueluti carnis lotura,quandoq& ueluti fanies defluit, erebric^ fanguinis grumi, fruftulaue infunt, qui terram tanquam acetum lancinent, feruereue faciant, foeminamc£,quacunc£ parte contingant, uellicent, uuluafcg ulcerent.Qux cum ad hoc peruenit, eadem patitur, qux fuperior, fed minus eius caput lab©rat,ulcerao3 nec uifu turpia, nec curatu difficiiia funt, nec magna, nec purulenta,ncc humida,nec olida,quemadmodum illi.Sed huic minus fiunt, qux fi curetur,conualefcit,morbufcji fi procedat,ferme nunquam perit.Sed foecunda,phorosue,qux fic habet,effe non poteft.Si cui uero fluor,rhoosue non fiat, hxc fibi uidetur prxgnans effe, ac eadem patitur, qux ea cuius in puerperio menftrua,purgationesue uiam non inueniunt,uelcraffa,glutino<33 fimilia defluunt.Qux autem,& fi coeunt,non concipiunt,de his petito,num ne fupermenftrua.epimeniaue illis compareat. Quod fi annuat,num ne puru lenta Si frigida fint,petito, num ne ftatim,cù coiuit,femen exiliat,an primo, tertio,fexto,feptimoue die.Quod fi ftatim dicat,metras uuluxcg os reftù nò cft,fed inuerfum,tumidum,madidum, quod femen non fufcipit,continetue. Si uero dicat fecùdo, tertio,ueideinceps die femen exilire, maxime madida uulua eft,propterea femé inde deluitur. Sin autem fexto,uel feptimo,femen putruit,putridù(£ defilit. Qux auté uulua per exordia femé non fufcipit,pri mo cure£,oftg diriga£,qux auté fecundo,uel tertio die,femen deluit,uulua, Si caput purgef.Qux uero putridù dicit,uulua,& totù corpus purge£,quo/ nia totù humidù eft,qux fingula fic obferuato.Cuius aùt purgationis egeat, fic cognofcetur.Cù fupcrméftrua,epimeniaue aductarint, duo lintea craflìo ra,afperioraue,diurnù unù,nofturnù alte^* deftinato,qux palmi magnitudi/ ne quoque uerfus complicata, fuper tenuem cineré, cnbratùue ponito,cùcjj menfes defluent, uti fup ca cadant,curato,qux cù uafe ubi cinis fit,& ea fup diftenta, fubdan£,qux poft dié,& nofté de cinere tollito,& perluito,fub {or* le^ diftédito,uel in loco tenebricofo,umbrofoue,quoue melius pfpici poffe uidcan£,qualia(£ poft ea lauationé remaferint,fpeftato,Qux fi pituita cohi beat,muccola,& aqua,& ipfa crùt. Si uero faifugo,uel bihs,burra,rubraue,& fubliuida.Qux cù uideris tea! putato,multx nec ne purgationis egeat,totù corpus fpeftando,coloré,xtaté,uiftù,robur,anni tépus.Curatio uero totius corporis eft,uuluas purgare,fi os cani claufum eft,aperire,fi tortuofum,diri/ gcre,fi humidum,ficcare,cxtera$ contraria facere.Nam omniù fere eadem curatio eft, prxter,qua fupermenftrua,epimeniaue prouocare,cù remorant. Na quibus nihil defluit,euocadù eft,fi quidue mali in his eft,auferendù. Na cù pituitofa,biliofa,membranacea, hymenodeaue funt,faniofa,tenuia, alba, grumofa,fruftulétaue, fiucthròb©dea,nigra,carbùculofa,tenebricofa,fufca/ ue,fiue zophodea,uel afpera,acria,falfa,turbulenta,purulenta,hx oés cauffx fubtrahcdx funt.Coricorptù,n.impcdiunt,qux pituitofi, phlegmatodeauc K Locellorum ulct rum curatio. Quidin hisagè dum.quanonci cipiunt. Menfium cognìa tio. MedeU Menftrua, ep'me niaue quàdopro uocanda. Diuerjitaté eoli obferuato. Carnofa raro ci cipiunt. ex DE FOEMINARVM MORBIS Capitis rheuma. Medela horum. Locellorum pur fptio. neon. Poft uiri eongref firn quid agat ìtaefaminé. Qua femen non tontinet , quid égat. Cum uìrit adeat hac mulier. membranacea,fìbrofaue,fiue hymenodea menftrua demittunt,earnofx funt corpus humidù habent,multù,tenax,glutinofum fpuunt, cùcg acre quid,uc| acidi! guftant,liquidù ualde,aquofum,& non falfum fpuunt,quidquidq3 co/ medant,uel potent,turbat,moleftatue,modo<33 uenter confidet,modoattol/ litor,tomefcitue,plurimù<$ naufeant, debilitanf, multaci caput deftillatio/ nem, rheumaue demittit,cunftao3 còplent ,concutiùtue,piunmaq3 humidi/ tate deducunt,partes,qux fub oculis funt,liuefcunt,turgentq3,Has totas fo/ ueto,plurimil«$ Si ante,& poft cibum uomito,medicamentifcj3 lenibus,uen/ triculù inferiore mollefacito,qux minime bilem agant, citentue porrigito femel comedito,plurimù exerceto, cibifeg ficciflìmis utitor,minimoa3 pò/ tu,fed meraciore.Melius auté eft,uentré folutù conferuare,fed uuluas,fihoc uìftu non aufcultant, medicamente, Si appofitis lenibus purgato,Semperqj ante purgationes,fceniculor^,marathronue fométo foueto,fuffitoue,deinde odoramento^,thymiamatonue, qux cù fupermenftrua, epimeniaue uentura funt,uti fiant,curato, qux fi pura, fyncera,cruentac£ fint, tunc uirù adito,cù non penitus ceffarintjCÙcg uì^ aditura eft, conftriftorio,flypticoue fuffimen to,hyp©thymiamateue aliquo odorat© fubterfumigato,quod fup cineréca/ iidù ìaftatù, fedés per infundibulù fubdufta plùbea fiftula, qua uti locellost os magis pateat,utitor,excipiat,qua plumbea fiftula, cù in leftulù redierit retruditOjCilqj uir uenent,fubducito* Si uero,qux uir demiferit,nó fentiret crura tamé diftédat,fuperponédoCù loca circum iaborantia purgata fuerint, ftatim uuluarum os,myrrha,pingui anferino, refina tepida perungito,perfouetoq3,poftridie aùt narciflìno oleo, Si uino uuluas lauato.Si narciifinum nò fit,folo uino,qux ante menftrua uno die facito. Cum uero menftrua uenerint, tres dies per exordia, melanthioo, Signa ulceru in uuluis. Curatio uìcerum locellorum non apponitur. Cum puerpera purgatio fubfim flit. Cum poft partii nonpurgatur. Medela qua. Hetopon, oleum eft Aegyptium. Harrifinii olei. CXX DE FOEMINARVM MORBIS Coccon, tocconos. Puerpera mala purgntio quid apporta. Locellorum ulcera. Cum locellorum os anguftum eft. Purgatio cù non exit,perimit. Cur magis pur* gent,quam expe diat. Cu pudenda ob* turantur. gitue tritum cum falis mica cyprino,lyguftrinoue oleo confpergito,lana ex/ cipito,paulum in ore teneto,meracum$ uinum odoratum, magnumue ieni na fuperforbeto.Cum autem unum diem menftrua ceffauerint,quod cumpu leio conficitur,apponito,uinùc£ addito. Qux fi concipiat,fanefcet.cibanis auté in purgatione utitor,fuper his uero,fiue ad horrores(in alio codice fuit pros tangea)mercurialem, porrum,allium,braflìcam, coccona decoquito cremoremqj forbeto. Deinceps uero Si in cxteris, marinis potius obfoniis utitor,quam carnibus, dulcibus autem cibis, Si oleofis abftineto.Sempera ieiuna,quod cum tedula conficitur, potato. Si uero paulo minusquam expe diat, puerperia defluant, ut potè uuluis angufto ore exiftentibus,& inuerfis uel pudendis prx inflàmatione admodù claufis, mulier ea grauiter,acuteue febnet,cor dolebit,totum corpus,manuum articulos, crura, lumbos,collum fpinam,ingùina,quxdam corporis membra,partesue debilitabuntur. Poftea lenis ignis,& horror ualde patebit, pituitofa,amara, acria uomet, de hoc fic habebit,& ueniet.Si curetur,fanefcit,fi minus,crebro bilem uomet,quxda<5 corporis mébra debihtabuntur,morbus uero hic non ualde fìerilis eft,apho/ rosue,Si quidem uulux,metrxue ulceratx fintjpuerperiacg ficuti debuit,no compareant,cunfta laborabit.Si uero ulcera magna non fint,curata celeritei fanefcit,qux diligenter, citocg funt curanda,cum in loco tenero,fenfili uen/ triculo fint,multaquc cum eo communicent.Vertex, uregmaue,ftoma/ chus, mens frangitur, fenfus augetur facile,nec mate aufcultat,uerfatur que. Sin autem uulux, metrxue ftrifto, anguftoue ore fint, puerperiique purga/ tionem non demittant,perflammantur, qux nifi celeriter curetur,cunfta ma gìs eam uexabunt, maius odor inde manabit, exitus tumefcet * Sed fi uulux ìnflammatx non fint, malum, liuidum, olidum, atrum , fruftulofum fua fponte purgamentum exit,ficq3 puerperia purgantur.Qux cum non exeunt, mortem foeminx prxnuntiant, nifi quis celeriter uenam fecet, aperiatue,uel uentrem molliat,meIius eft fubluere,Sin autem facile uomet, Si in uomitum agere,quin etiam bonum eft, lotium, fudoremcjj prouocare.Tempus autem horum optimum eft,cum res pofcit,expeditue * Si uero poft partù plufqua oportet,mulier purgetur,quod fit,cum uulux lati oris funt, uel cum uenarà ahqux,qux fub, uel ad uuluas tendunt,ueheméti,uiolentoue pueri exitu rum puntur,quod cum eft,febris, rigorqj,horrorue pufillus, tenuisue eam habet, calorqj per totum corpus diìcurrit* Eft cum Si horror,& inedia,cibiue falli/ dium.,feu afitia ingruat,tota$ ixditur, Si uexatur,& emariatur, languida,im/ becillaue,lunda, turgidaqj redditur,nihiic£ fumit,fi quidqj comedat,uel pò tet,non concoquit.Quibufdam autem uenter,ueficacjj erumpit, magiùj hoi rent,dehoc uero fic habet. Sin autem poft partum quid pudendorum obtu/ retur,fxpiaturue (Nam Si hoc uidimus) peius habebit.Si uero partus uiolen to exitu uerendorum ulceretur, os pertlamatur,& accenditur ♦ Cum autéual/ de inflàmatura LIBER PRIMVS. CXXI de inflamatum eft,labia inter fefe,ut potè ulcerata,cohxrét, purgationemeg retinent.Nam fi purgatio deflueret,non cohxrefcerent, Si ulcera fanarentur. Cum autem ea non currit,ulcera carne aliena cohxrét.Qux curentur,quem/ admodum extera corporis ulcera,fanenturq3 Si ad cicatricem perducantur. Locus autem leuis, leuigatufue,& concolor reddetur, fi curatio adhibeatur. Huic autem foeminx eadem uenient, qux illi,qux puerperia non purgami, fuperc# his pudenda dolitabit, quod deprehendat,fi mani! admoueat.Nam ealoca fxpta,&obturatainueniet, fatebituro^qux fi curetur purgatior,& fa nefcit, foecundacj3, phorofue redditur,Si uero non curetur,nec purgatio fua fponte prorumpat,ulcus maius efficitur, periculumqj eft,ne in cancrum uer/ tatur,Si uero puerperii purgatio caput,uel peftus, pulmonemue petat (nam & hoc euenit) ftatim cum hoc fit, pereunt,fi illic detineatur, Si uero per os, uel nares defluat, optimum eft. Sin autem longius hic morbus producatur, hxc foemina ea patietur,qux de uirgine difta funt, cui tunc primum men/ ftrua comparuerunt, per$ fuperiora proruperunt.Mulier uero plus tempo ris fupererit,quam uirgo,malac*j, pathemataue leniora, mitioraue patietur, dum pulmo purulefcat ♦ Sin autem puerperii purgatio per os non defluat, fed cù in fuperiora prorupit, illic uerfetur,& remaneat,puerperia euanefcùt, abfcondunturue,non reftacg uia defluùt,tuflìs,& fpirandi difficultas,afthma/ taue corripiùt,pulmoc£ fanguinis plenus latera,fcapulafcg dolore ualde mo/ leftat.Cùcp tuflìt,ficcù,& quadoq^ fpumofum fpuit, tepore uero ^cedente, fputù fubatrù,& turbulétù fub apparet, peftufqj magis ignefcit,qua rcliquù corpus,ut potè fanguine calefaciéte,mulierc& ea febricitat,uéterc£ remora£, nec c©medit,uigilat,doloreqj uétris còcuti£,nec fupererit,fed uno,ac uigefi moad fummii die peribit. Si uero purgatio fuperiora petés per os non prò/ rùpat,nec i pulmoné uertat ,fed i uultù,ualde rubet,caput grauaf, quod fine labore nò mouet,oculi ualde rubét,tenuifqj fanguis inde defluit,quibufdam Si naribus,quod fi fiat,morbus producitur,maleqj in hoc morbo audiùt,cor dolitat,naufea uexat,méte aliud uoluit,aliud loquit,furenterdelirat,quibuf/ dam uero lumina horrendù in modù uertun£,cunftaqj patie£,qux cù purga tio pulmoné petit,difta funt,nifi quod nò tuflìet, nec eadé fpuet,nec fcapu/ las xque dolitabit, qux fi curet, còualefcet,fednò multa fpes ell,ea diu ui/ ftura.Sitamé fuperfit,non audiet,nec uidebit,ficc*j hic morbus finit.Si uero poft parti! fluor)rpfluuiùue,feu rhoos corripiat,cibaria9 in uétre remaneat, nigra paffam trita,dulcifqj granati granula cù uino nigro opinato, uel cù fa rinatnticea cafeù caprini! tritìi decoftù, bene miftù porrigito. Si uero fan/ guiné poft partù uomat,fiftula iecinoris faucia eft,dolitat inteftina,cor uelli cat.hac multa calida lauat©,quxqj calefaciétia fufcipiet, apponito,Lac ali/ nini! quinq3,uel fepté dies potato,deinde lac nigrx uaccx(fi potis eft)qua/ draginta dies ieiuna potato, fefamù uero tritù uefperi propinato.Nam hic Cu pudenda ulce rantur. Cum purgatio caputpetit. Quantum hae res afficiat uim deto. Cum purgatio ficiempetit. Profluuiùm poft partum. CXXII DE FOEMINARVM MORBIS Qua lac repam morbus periculofus eft ♦ Quemadmodum uero lac gigneretur,in pueri gè/ rtnt- neratione, Si partu diximus, cxteraque fimiliter * Si uero lac extinguatur, marrubium, porrumue tritum cum aqua propinato, calida Iauato, marni/ bium, porrumue, Si braflìcam comedito, uel cytifi folia decoquito,deco/ ftumcg forbeto,uel foeniculum,& radices decoquito, & ius forbeto, uel fior/ deum molitum,& cribratum cumbutyro decoftum, Si refrigeratum porrigi to,hippomarathron,agrefteue foenicuium,hippofelinonc£ optimum eft,cy/ tifufcg fìmul ♦ Nam hxc omnia lac multum Si creant, Si augent, capellx L u Cum partus mim nor non exit. Cum fecmàUo non exiuit. Cum poft partù uulua ulceratur. Medel aqua. Cum fides poft partum dolitat, Medela uulua mflammata. Cum poft partii loceìli uexant. MtdeU CXXIIII DE FOEMINARVM MORBIS Cum inflamman tur. MedeU Cum puerperio, lechoeue inflam mantur. MedeU Qui ftrangulom tio tollatur. Cum loceìli pi* tutta replentur. Profluuij longi figna. Veratrum qui detur. Medela uìcerum locellorum. Cotyledones uuluapituita pieni cù fant. MedeU autem imbecillius haberet, farinam decottam forbeto, fi uero imbecillior effet,in aqua gelida ♦ cibum uero leuem,cum ignis dimiferit, prxbeto, qui non Ixdat.Nam hic morbus,grauis, acutusue,& Ixtalis eft.Sin autem uulux inflammentur, uenter puerperii, lechusue repletur, turget, ftrangulatio ilia occupat* Cum fic habet, marinam algam,fuper quam pifces iaciunt,conci/ fam,in mortario tritam, hordeaceam farinam, lini femen toftum, fermenti/ cium cinerem,oleo uino, uel aceto fubigito, pultemque ueluti craffam con/ fiato, doneccp ficuti malfa fiat,coquito,calidiffimoque hoc linito,& fi ufus fit, infuper fedeto. Si uero puerperia, lechoeue inflammantur,uulux tume/ fcunt,puerperia intus remanent, clam intenduntur ♦ Quod fit, cum frigorc condenfantur ♦ Si uero perfrigefcant, calefacito,Si calefcant, & frigus remi/ ferit, qux inflammationi aduerfentur, apponito,lauato,fuffito,halitumque in os, Si nares agito, trahitoue, quxque fcribam medicamenta apponito* Sin autem ftrangulent, lentis aceto, multo origano, fale decofto nidorem trahit©, fimilamque,farinamue cum mercuriali decoftam forbeto,quam primumque, ante quam doleat, medicamenta dato, qux uulux dolorem fedent, cibaria lubrica porrigito. Si uenter inflammetur, quam primum fubluito. Si uulux pituita repleantur, perflantur intus,turgentue, menftrua/ qj pituitofa, Si alba prodeunt. Eft cum Si fanguis tenuis, purus,fibrofusde/ fluat ♦ Eft Si quibus còmifcetur, terque menfe comparet, Qux prx humi/ ditate cum uiro coire nolunt,nec appetunt, emaciantur.Cum autem polire ma aluus,lumbi,coxendices,inguina dolitant, quodque defluit,lancinat,pun gitue, locaque circumllantia ulcerat, dicito hoc profluuiùm longum fore, tam Si fi non multum fit * Dandum ergo eft ueratrum cum lenticulx ere/ more uti uomat, poftea Si in nares dato,medicamentumque, quod per in/ ferna purget dato,cibariifque acribus abflineto,Si uero grauetur, Si frigeat, torpeatque,iac, Si uinum odoratum dato,humilemcg pinum, hypericonuc ieiuna potato, femenque lini,faiuiam uino odorato, Si aquofo, uuluafquc fecis cremore Iauato ♦ Qux fi ulceratx fint, duos, tresue dies intermittito, deinde ter cum cocci decofto Iauato, poftea conftringentibus * Sin autem ulceratx fint, myrti,laurique decofto perluito, quodque cum argenti flore conficitur, unguento Unito ♦ Nam hic morbus difficilis, Si periculofus eli, paucx<$ euadunt.Si uulux acceptabula, loculamentaue,fiue cotyledones pi tuita repleantur, menftrua minuuntur * qux fi prxgnans fit, partum perdit, cum ualidus non fit ♦ Nam non roboratur, fed defluit,quod hoc dignofeas* Quod defluit, humidum eft,liquidumue,muccofum, Si glutinofum, quale de uentré defluit, deferturue, nec lancinat,pungitue*Cum in menftruis fan/ guen amplius non purgatur,duofque,uel tres dies mucci de uuluis ueniant, horret,calefcitque non grauiter, acuteue prxterquam quod non deferit. hanc bis, terue die ficorum cremore,quibufa3 aqua omnis purgatur Iauato. Cum uero LIBER PRIMVS. CXXV Cum uero purgata fuerit.conftringentibus deinceps utit©r,molliacg,leniaue quibus pituita purgetur,apponito,laureacg còfeftura uuluas fuffito,decofto cj3 cù aceto perluitOjfubterfumigatoqj. Cum auté menftrua ceffauerint,aro/ maticis. poftea non pafta,non Iota cù uiro dormito, deinde cibaria paucula, uinùcg pauculum fumito,frigus uitato,cruraoleo linito,fafciaqj lanea munì/ Hy^r<>/HH/W4f, rò,Sin autem morbus aqueus, hyderosue in uuluis gignatur,méftrua minora, Si mala fiunt, Si ante tempus defficiunt,poftrema aluus turget,mamx mol/ lefcuntjac malum fit, prxgnans effe uidetur,His notis cognofces,moibum aquofum,hyderonue effe.Nam Si in ©re,& in uuluis fignificat.Cum enim tan gitur,extenuatum, Si humidum apparet,horror,rigorue,& ignis capit,quan/ to<£ plus temporis procefferit, tanto magis dolor poftremam aluum, lum/ bos, coxendices, ilia Si inguina habet,uexatue, Hic auté moibus ex abortu, cauffifque aliis fit, Si cum méftrua euanefcunt,abfcondunturue.Hanc autem Mejejé j,^ multa calida lauato,calefacientìaqj apponito, fi doleat, Cum uero dolor fé/ qua. datus fuerit,medicamcnta,qux per inferna purgent,dato,ftercorec£ bubulo ficco uuluas fuffito,deinde eo,quod cum canthande conficitur,duofque,uel tres dies intermitrito,Si robur adfit, netopo Iauato. Si uenter laxetur,febi es Ceffent, menfes rata portione decurrant, cum uiro doimito, Si in appofitis perfidino , meridie autem crethmi coiticis cremorem, uel pxonix baccas nigras quinque tritas, uel fambuci, aftesue cum uino ieiuna potat©,mercu/ rialemque quam plurimam decoftam comedito,crudaqj allia Si cotta,mol/ Lbufqj,lenibusue,multaqj potione uefperi utitor, cxterifqj obfoniis molli/ bus,lenibufue, fine tenellis, marinis potius, quam carnibus. Qux fi pariat, conualefcet. Sin autem moibus aqux fubter cutem, hydropsue in uuluis gi/ Pifces pot'm gnatur,menftrua minora,peiora,plufque temporis fiunt, pettus,uenter,lum/ 1um C4m" hi, ilia,tibix turgent, Cum uero plus temporis proceflìt, fi prxgnans eft, Hy'dropsuulua. foetum perdit, Si eiicit,& cum eo aqua effunditur,mulierque ipfa plerùque perit.Sanguis enim corrumpitur, & aquofus fit, hyderutxue, Hxc autem MeJf]4 j, 'ram lac potato, Si qux cum papauere conficiuntur, donec fcetus moueatur ♦ quin etiam fic quoque plerumque perditur, abortiturque, fanguinemque multum, Si aquam uulux demittunt, nihilque aliud fere patiuntur.Signo/ quoque hoc morbum fubtercutaneum, hydropaue dignofcas, Nam fi di/ gito uuluarum os tangas, extenuatum , humorifque plenum deprehendes. Sin autem Si ipfa non per initia, fed iam bimeftrem fcetum perdat, Si ftran/ gulet, poftrema aluus fupertumefcit, tattuque ficuti uulnus dolet, magna/ qj febris,graued©,dentium concuflìo,dolorque uehemens pudenda, poltre/ mam aluum,ilia,coxédices,lumbos capit.Cum fic habet,calida lauato.Si do lor habet,calefacientia admoueto,quod nam potiflìmum admittat,tentato, medicamentum ,quod per inferna purget,dato,deinde tanti! temporis,quan tum fatis effe uidebitur intermittito, Iauato, Tuffitocjj, eyclaminumqj mellej L ili pis uuiuarum. CXXVI DE FOEMINARVM MORBIS Cauffa hydropis Infamine. lienis natura. Hydropides mu lier qua patiom tur. Signa huius mali. fubattum,cum linteo uuluarum ori admoueto,cupreffio3 ramenta iqua ma/ defafta fimiliter apponito,plus minusue temporis teneto, quatenus punger, fpicillumqj ftagneum,digitumcp intus mittito,potionefqj quas magis admii tet, propinato.cum uiroa^ dormito,prout maxime pofcet* Na fi concipiat, fubpurgabitur,priora(£ fimul difluent,ficcg còualefcet.Si uero foemina mor bo fubtercutaneo laboret, hydropefiue, quod lien aquofus & magnus eft, quod hoc morbo fit. Cù ignis foemina habet, nec dimittit,maximecj3 fitiat, potet%nec uomat.Pars enim ueficam petens, per lotiù emittitur.Quod re/ manet, lien fufcipit,de uentriculo uellens, ad fefe$ trahens,cum fit rarus,& fpongiofus,uentricul©9 ipfi hxreat,cùqj hxc fic habeat,non fudet,nec uen ter demittat, lien propterea tollatur,turgetue,prxfertim fi poculù fit aqua, quem fi quis tangat,lana,mollisue piuma uidetur. Eft cum repercutiat,refi/ ftatue,fiue durus fit.Cum autem turget, plenuf($ eli, corpori per uenas prx/ bet,prxfertim omento,locifc£ uentriculum circi! ftantibus,cruribufo3*Nam corpus, corporisue pars alteri prxbet* Cum autem uni! quodcg habet pluf/ quam tempus pofcat,& capere poflìt, hydrops inde femper gignitur, quod lien femper ad fefe trahere confueuit,didicitue, cum fuapte natura rarus fit. Nonnullis etiam huius mali principium fine febre fit. Cum aliquatenus uen/ triculus xftuat, ut potè pituita in eum defcendente, muliercg ilia,uirue fiti nonpareat, ueficaqj Si aluus lotium, oletumcjj non demittant, uti deberent, iuftoue modo,nec còmode,beneue ea uiftitet ♦ Sin autem morbo aqux fub/ ter cutem teneatur,hydropoeidesue fit, menftrua multa repéte modo decur runt, modo pauca, modo ficuti carnium aqua, uti fi quis cruenta abluiffet, modo paulo uehementiora, nec c©guntur,ftringunturue, fufpiriumcjj,fpiri/ tusue anguftia,feu afthma priufquam menftrua defluant,eam capit,lienqjdo litat* Sed magis, fi quiddulce comedat,uéter turget,cùq3 plus,quam confile uit,comedit,uenter,lumbicg dolitant, fxpe etiam Si ignis modici temporis capit eam* Cum uero purgetur, melius, quam prius habere uidetur, poftea uero eodem relabitur.Qux Urite curetur,conualefcet, fi minus, profluuiùm fuperapparebit, fempercg ueluti fanies paulatim defluet, maiorifcj curatio/ nis egebit. Si uero profluuiùm non fuperueniat,uuluxq3 cum prioribus men lima non demittant,uenter crefcet,pondufc£ quoddam ineffe uidebitur,tan/ qua fi prxgnans effet, partufq^ in uentré moueatur* Cum uulux aqux plenx fint, qux fefe crebro taquam in utre mouet,& fluftuat,qua fi quis fubter um/ bilicum, iugulum,clauesue, peftufqj tangat, dolet, uultufqj Si lumina exte/ nuantur,papillx extolluntur.Eft autem quibus uenter Si crura aqux implean tur, quibufdam uero horum alterum, Si fi quidem utraqj impleantur, nulla fpcs eft,hanc uifturam.Sunt etiam fi alterum horum, fpes exigux,fi curetur, ac nò ualde confumpta fit,& uexata.longus auté hic morbus eli*Qux omnia potius infcecundis.qua facundis flunt,fiùt Si foecùdis*Periculofa uero funt ualde, LIBER PRIMVS* cxxvn ualde, quemadmodum dittum eft, hxc mala, multumcg grauia,& aeuta,& magna,cognituc£ difficìlia.Quoniam foeminx multorum morborum parti cipes funt,quandoa3 Si ipfx nefciunt fé languere,priufqua peritx fiant mor borum,qui de menftruis proficifcuntur,fenioresue fuennt.Tunc enim eas Si neceflìtas, Si tempus morborum cauffas docet ♦ Eft cum & quxdam , cur xgrotent, nefciant, cum iam uitia inmedicabiliaprxoccuparunt, priuf/ quam medicus a languente,quo morbo laboret, doceatur ♦ Nam dicere uè/ rcntur, Si fi fciant, turpecg fibi prx imperitia, Si infcitia putant effe.Simul autem Si medici peccant, cum non curiofe morbi caufam fcifcitantur, fed tanquam uirilia mala curant. multas enim uidimus his morbis periffe.Quare ftatim oportet, curiofe, morbi cauffam quxrere, plurimù fi quidem dirfert muliebrium morb©rum curatio, Si uinlium*Sin autem uulux ulceratx fint, fanguis,& pus purgatur,mali odoris,grauisue, doloro^ grauis,acutusue lum/ bos, coxendices, inguina, poftremam<$ aluum corripitjfupraa^ fxpe uaga/ tur,ilia<$,c©ftas,fcapulas,quandoq3 Si iugulum,clauesue petit,lancinat,pun/ gitue, fiue mordi cat,caputcg uehementer doiet, languens uero defipit,deli/ ratue.Cum tempore autem tota tumefcit, debilitafqj eam capitanimi defe/ ftus, lenta, tenuisue febris, circumquac£ friget, cruracjj potiflìmum tume/ fcùt. Hic autem morbus ex aborto gignitur. uel fiqua cum fcetum perdidit, marcidumnoneiecit,expurgatac£ fit,totum corpus ignefcit, profluui© etia r:orripit,fiqj in fefe acria,bihofaqj contrahat,qux lancinent,Si fic habentem nancifcaris,cum dolitat,multa calida Iauato, quacg dolitat calefacientia pò/ nito.Si fupra doleat,ualidacg fit,totam fuffit©,medicamétaqj dato,qux per inferna purgent.Si tempus anni ferat, ferum decottum , fi robufta fit,quinc£ dies potato,!! minus lac afininum decottum tres,quatuorue dies.Poft autem laftis potationé,ea aquis reficito,cibifqj accomodatis,carnibufc^ ouillis,te/ nellis,iuuenibus,auiculifcjj, fiue pullaftris,betaqp Si cucurbita.falfis uero,acri bus,marinis omnibus,carnibufcg fuillis,bubulis,caprinifa3 abftinet©, panem comedito,Si uero linquatur animo,robuftac£ non fit,circùqj frigefcat,forbe t©. Quidam uero medici caput dolentibus lac propinat,aquam animo deffi cientibus, contra uero faciundum cenfeo ♦ Si caput dolet, menfq^ mouetur, tangiturue, aqua danda eli. Cum autem acria pungunt, lac lenit.Si uero tibi fatis uirium habere uideatur, uuluas Iauato, Primo quidé fecis cremore,poli autem tres,aut quatuor dies braflìcx decofto,tepido lauato,deinde poft tres dies cù aqua butyro diluta. Qux cum feceris,fi uulux fanefcant,cum aqua, in qua granati putamina decotta fint, Iauato, ulcera uero flore argenti, uel galla, uel myrrha confpergito, uel thure, uel acanthi Aegyptix femine,fru/ ftuue,uel labrufcx flore, uel chry focolia, uel xris fquama, uel loti ramento. uel crocum, alumen Aegyptium t©ftum,horù fingulorum par modus efto, fimul omnia. tma,còmifta$ u.no albo, dulci fubigito, melhfqj ad craffìtuv languentis ei medici error. locellorum ulcu ratorumjigna. Morbi confà. MedeU Qua reficiant. Quidcapitìs do loremfedet. CXXVIII DE FOEMINARVM MORBIS Coneaptus libe* rat has. Sìgna uulua ulcerata. Morbi cauffa. MedeU Cyceon. Cum ualde ulce= rata eft uulua. dinem decoquito,hocq3 bis quotidie perungito, tepida deinde aquajn qua hedera, faluiaqj decofta iit,lauato,cù<$ tibi cum hxc feceris, melius habere uideatur,caprinum lac decoftum unum diem propinato,poftealacbubulil fimili modo,quo prionbus,dato.Poft autem laftis potationem,cibis quam maxime pinguefacito,curac£ uti concipiat. Nam conualefcet. Plerùcg enim qux hunc moibum euadunt, ftenlefcunt.Senioribus uero non fere quid ho/ rum fit.poft autem hxc medicamenta, lini femen faftum., cribratum,aqua decoftum,uel urticx,uel fefanium, uel pxonix radicem amara,tritam, uino nigro odorato, diluto opinato* Si uulux ulceratx fint, fanguis,pus,fanief9 defluat(quod cum uulux putridx funt,euenit)poftrema aluus turgefcitjan/ guens macefcit,taftaq3 ficuti ulcus dolet, ignifqj Sigrauedo eam habet,do/ lor$ grauis,acutusue,& uehemens in pudenda fupra coxendicé,ilia,lumbos Si iuncluras,& coxendicem, poftremum aluum prorumpit. Morbus auté hic partu maxime fit,fi quid uellicatum intus remafìt,puuefcit% qui Si iam ab/ ortu gignitur,quin etia fua fponte,quibus fic occurras, multa calida Iauato quaqj dolitat,calefacientia pomto,fpongiamqj ex aqua calida,lauatoqj.(trin gentia uero acria,acerba,afperaue ne tangito, molliora uero,lenioraue mifee to,ficuti tempus tibi pofeere uideatur,linique femen, fruftumue Si fambuci tufum,tritumue cum melle mifceto,medicamentumc£ conficito, hocqj uti/ tor,calidao3 aqua huato/pongiamcg, uel mollem lana calida aqua tinftam apponito,pudendaqj,ac ulcera purgato, Si emundato,poftea fpongiam, uel lanam uino meraco tinftam reponito, fimiliter deinde refinam,fuillum pin/ gue còmifeeto, fxpiufqj hoc die,ac nofte cum tempus tibi pofeere uidea/ tur,digito linito.Poft hxc autem lini femen toftum,tntum,cribratuma3 pa/ pauerifque albi fimiliter paratum pari modo,pufillum«$ cafei caprini tolti derafi,tritic£,butyric£ paulum, Si murix cum farina decoquito, maturino^ tempore ieiunx forbendum dato,cum uino afpero,aufterotie,uefperi autem craflàm pultem,cyceonaue dato, poculumcg quod ea foemelia fufcipiet,ad/ mittetue,propinato.dum 03 fanguis multus defluet,doloref9 graues,acutiuc durabunt,parumqj ceffabunt,hxc facito* Cum autem ulcus minuetur, dolo/ refqj leniores capiét, plufcg temporis medicamenta potato,per qux potius inferiora, quam fuperiora purgentur.Tempufqj quantum tibi uidebitur op/ portunum, Si neceffarium intermittito, lenibufqj fuffimentis,fubterfumiga/ to,llngulifqj his fi uideatur expedire,fuperfedeto,hxc fi faciet,conualefcet, Moibus autem hic lenior,lentiorue,lxtaiis tamen eft,paucxqj eum euadùt, Si uero magnopere ulceratx fint, fanguen, Si pus expurgatur,dolorq3 grauis flt,& odor, cùqj dolor capit,taquam parturienté ea uexat, quxqj circa prò/ fluuium foeminis eueniunt, ea patitur* Cumq^ tempus procefferit,crura,pe/ def$ tumefeunt, mediciqj hoc taquam aquam fubtercutem, hydropaue cu/ rant,cù tale non fit*Hanc fi curanda coeperis,primum calida lauato,foueto, fubluito, LIBER PRIMVS* CXXK fubluito lenibus,aeribus, afperisue, ftringentibufque,uino Si aqua decoftis, polycarpon, polycnemonc^ cum melle Si aqua decoquito, lanamcg in hoc tinguito, pudenda^ linito,uelrefinam,mel,fuillum pingue, oleumue fimul tepefacito, iinito<$,liniqj femen toftum, fraftuma^, Si fefamon potato, uel cum farina butyrum, cafeum caprinum decoftum ieiuna cum uino potato. Vefpertino autem tempore mellis plurimi! afpergito, donecc# fanguis pur/ gatur,dolorefqj graues,acutiue habent,duratue,parumc*j ceffant,hoc facito. Cum uero tibi minus iuerit,dolorefq3 mitiores plus temporis habuerint,me/ dicamentum, quod per inferna purget, dato, deinde ceffato,Hxc fi faciet, lànefcet,tamen generationon erit,non concipietue, Quxcùcjj autem ulcera menta,helcomataue in locullis ex abortu, uel alia cauffa fient, ©mnia totum corpus profpiciendo curanda funt,quo nam curationis genere opus fit,difpi cito. Nam fi a toto corpore fint, tota curanda eft. Sin autem de ipfis uuluis hxc mala proficifcantur, tota curanda non eft ♦ Qux hoc pafto dignofces. Nam qux ab ipfis ulceramentis proficifcuntur, purgationem purulentam, confiftentem,& tenacem prxbent,qux non inde,tenuem,& faniofam.Qix/ cù<$ igitur fluenta, pr©fluuiaue, tenuia funt,medicamento Si fupra, & infra curentur, fed primo fupra. Si uero poft potionem fluenta minuantur,leni©/ ra$fint,paululum temporis intermittito,fimiliterqj repotionato. Poft hanc uero potionem,quo potiflìmum exarefcat,nutricato,curat©ue, Quod erit,fl tertio,quartoue quocg die,totam fubterfumigaueris, protinufqj poft uomi/ tionem feceris.poft autem uomitiones,& fuffitiones, nutricato,non lauatio/ ne,fedexiguo cibo,potuqj,panec£,fine alio pulmento, obfonioue cum uino nigro meraco,nulloqj olere.Cum autem,uomitum paras, tibi opus eft, mul/ tisoleribus, cibifq^ acribus,& multis eam implere, pulmentoc^, obfonioue, quod uoluerit,multoqj Si diluto,aquofoue uino, multaqj calida, poft fuffi/ tiones lauare.Hxc quidem talium fluentorum curatio fit. Melius tamen eft, utraqj potione curare,uomere, fupraa^ trahere ♦ ficciflìmufo^ cibus fine ullo balnei ufu melior eft.Sic autem uuluas curare oportet, primum aqua,in qua fambuci folia decofta fint,fuffumigare ♦ Poft autem hoc,fmegmatelimofo, mundificamentoue cum aqua calida perluito,Si quidem putrida fint ulcera, manantiaejj inde non boni odoris,meraciore mundificamento, fmegmateue opus erit.Sin autem nihil tale inerit,dilutiore, aquofioreue. Poft autem hoc aqua,inqua myrtus,faluiaqj decofta fit,perluito,Poft hoc uino albo,afpero, aufteroue,meraco, tepido ♦ Cum uero iam lauationibus pungitur, tunc iam pura.&emundata funt ulcera. Limo igi£ aquofiore lauato,uinoqj nigro,Poft uinum autem pingue fuis hquefaftum,& anferis oleum, pingueue,fiquidem adfit,fi minus, alterius auis,fèd potiflìmum gallinaceutn, fi uero Si hoc non compareat,uetuftum exoliuiscòmifceto,h©cqj tepido Iauato,Si Imito. Poli uinum autem per aliam lauationé,os uuluarù peifundito, nihilgj fi eduxent, Medicina poft dohres. Cauffa uìcerum. cognitio. Curatio. ÌAutricatio poft potiones. Qui uomitio prouocetur. Smegmo. Smegma. CXXX DE FOEMINARVM MORBIS MedeU Cibus. Qui ulcera cu* rentur. Cocoethea Locellorum Cum ìoceììiparm tu, uel abor tu ul terantur. Curatio. Qua abortum non abigunt. penicillos,motosue molliculos conficito, lenientibus tingito, Si apponito, qui admoti, fi intus moleflarent, demito,tepida# aqua quali prius Iauato* Si uero hac curatione hxc fluenta non abigantur, minuantur tamé,uehemen tero3 pungant,mordeantue,quxc£ defluunt biliofa, falfaue fint, Qux fi non folum intus,fed extra ulcerent,mutanda ratio eli. Tota madefacienda eft,uti qux defluunt,quam aquofiflìma,minime$ mordacia fint,multis balneis ca/ iidis,pulte,mazaue, oleribus elixis,pinguibus utitor, molliculifque pifcicu/ Iis, non fquamofis.Cum cepis,coriandrifcg cum dulci muria, pingui modo decoftis,carnibufcjj omnibus,prxter bouis, Si caprx cu anetho,foeniculooj decoftis,uino dulci, mbello,diluto,plurimaa3 laftis potione cù uino dulci* Cxteraq^ Iauato,quemadmodum prius diftum eft.Hxc autem horum eft in prxfentia curatio,Quxcùqj uero horum puruléta, Si confiftentia defluunt, corpus quidem totum nihil agitato,fed eifdem,quibus prius, Si fimiliter la/ uato. Scribétur uero Si alia lauationum genera,Curatio ulcerù. Cerili recens pingue apponito,ftatimcjj poft fapa,defrutoue cunfta perluito,potiffimù ponito,uel xris florem melle fubaftum linteo fufceptum apponito,ueI cucu meris femen tritum uino fubaftum leporinis pilis,& lana fufceptum appo/ nito, nel tegulam, oftraconue uino perluito, fimiliterq^ apponito, uel alu/ men Aegyptium lana fufceptum apponito,uel cantharidas tritas uino fub/ aftas admoueto, uel artemifiam herbam tritam, uino fubaftam apponito, uel melanthion, gitue tritum uino fubaftum,lana fufceptum admoueto, uel bulbulum triticeum, tritum, uino fubaftum, uellere fuccido fufceptum apponito, uel fecem uini albi, uetulli combuftam uino albo extinftam, tri/ tam linteo fufcepta admoueto, uel chalbanen,netopon,mifi tritum rofaceo fubaftum, linteo fufceptum indito, nel duas elaterii potiones cera, & uino fìibattas, linteo fufceptas apponito,uel butyrum,alumen melle fubaftum apponito,uel fcamonix fuccum,pingue fuillum cum pulte,mazaue commi ftum,uino fubaftum, linteo fufceptum apponito, uel cucurbitx fyluaticx, quod intus eft,tritum,Iafte foemineo fubaftum,linteo fufceptum apponito, uel laffaris fabx quantitatem, uino dilutam propinato, quod Si fecundam, chorionue extrahit* Si partum excutere uis, fub alas foemìnam prehendito^ uehementerc^ concutito, potumcp uiticis,hagniue trita germina cum uino dato,uel diftamni eretici tritum obolum cù aqua,uel conyzx foetidx quan/ tum manu capitur,fimiliter potato,uelmarrubii fuccum,uel netopi plenum acceptabulum tritum uino dilutum propinato, uel tedam pinguiflìmam in uino dulci coquito, deinde tres cyathos colato, fingulifq3 diebus cyathum propinato, uel chalbanes tres obolos,myrrhamqj cum uino coquito,craffe/ Taftamqj tepidam propinato, uel marrubii fuccum, Si mirrham uino dulci cottam fimiliter porrigito, uel portulacx femen tritum, uel popùli creticx nouem baccas tritas cum uino albo uetufto potato, uel rhanunculi herbx folia cum floribus,drachmx xginenfis quadrate trita cù uino dulci potato. Cum autem fecunda,chorionue non exeat,leberidis obolum tritum cu uino propinatoci apii radicem cum myrti baccis coquito, quatuorqj dies prò/ pinato,uel cuminum Aethiopicum,caftoriiqj obolum,cantharidifa3 parum tritum cum uino potato, uel foeniculi radicem cum uino cottam, melle &* oleo afperfo porrigito ♦ Si uero fecunda,chorionue non decurrat, conyzam tritam lana fufceptam apponito,fed potare melius eft,uel conyzx quantum manus capit, marrubii (ucci pondo drachmas quatuor,netopi parum com/ mifceto,& cum uino potato.Hoc fecundam educit, menfes cit,partum non perfettùeiicit*Cantharidas quincg fine capite,halis,pedibuf<$ tnbulùmari/ timuro £IBER PRIMVS* CXXXIX timum cum foliis,& radice concifum, & tritum pondo drachmas quatuor, cuanthemi uiridis, & feminis apii tantùdem, quincg Si decem oua fepix, Hxc omnia trita cum uino dulci coquito,deinde ficuti fupra parata propi/ nato,cùc# dolor habeat,in calida aqua confidit©, mulfum dilutum,dulceue uinum potato. Hoc fecundas eiicit, Si uuluas corrigit.Homoconitidos dui/ HomoconìtU. cis radicem, qux ficuti bulbus eft, parua uero uti oliua, tritam cum uino propinato.Si parua fit,duas,fi magna, unam. Poteris etiam hxc femina com mifcere cuminum Aethiopicum, fefeli,mafaleoticum, folium libycum fic/ Sefitt'*™*fid«* cum,femimodiolum,hemichoeniconue,heminifq3 uini, cotulisue tribus,do/ nec dimidium remaneat,ferueto,propinatocjj,uel femen uiticis, hagniue,fefe FojÌHm $ e Iis parem modum,myrrhx pufillum conterito, cum aquacg potato. Partus Partus abigétu eiettoria,ecboiiaue*uiticem album,uiridem,tenuiter tritum cum uino odo/ rato propinato, uel caftorii,fagapeniue obolum,bituminis, afphaltuue dra/ chmam,nitri duas trita cum dimidio olei acceptabulo, hemicotylioue tepe facito, deindeduos obolos ieiunx cum uino dulci propinato* Calida poftea Iauato, uel marinos echinos tres,totos tenuiter tritos cum uino odorato prò pinato,uelmentxpufillum manipulum, rutx,coriandri, cedri, cuprefliuc femen cum uino odorato potato,& fi illud echinorum habeat,plurimù for/ beto,poftea calida lauato,uel anefum,cedri baccas, cedridasue, femen apii, cuminum Aethiopicum,fefelihop. cuiufc^ dimidium acceptabulù,trita prò pinato,uel diftamni fafciculum, dauci feminis drachmas duas melanthion, *-fW*»w. itue pari modo,tenuiter trita cum uino albo potato,morbi uim refpeftan/ o.Deinde multa,& calida lauato,uel calbanem oliux quantitate tritam,ce/ drino oleo fubaftam,uellere fufceptam apponito, quod torporem, partum eneftum excutit ♦ Si hoc uulux perfundantur,fecundas, partum immortuum Qms partum cducit.Cum frigore mortuus ineft partus,uel prx uento gelido quid putre/ immortuùeok faftum ineft, crocum drachmx pondo tritum,pingui anferino fubaftum ini tént% cito, diutiufqj finito ♦ Potio ad hoc piurimum faciens conyzam odoratam tritam melle,& refina fubaftam cum uino odorato,uel fapa propinato,dein de calida lauato.Poculum partus,& malorum, qux intus fiint.uirus xris, ion uè chalcu melle/apacg fubaftum porrigito.Hoc apponito,fcobem,ramenta uè aeris tenuiter trita,melle fubafta,tenui linteo fufcepta apponito ad os uul uarum.Si partus immortuus fit, hoc fi admoueatur, extrahit, teftam nouam, oftraconue neon contufum,pingui anferis fubaftum,uellere fufceptum appo oftréton neon. nito,uel nitrum c©mbuftum,refina fubaftum,glandulam,balanonue faftum, pingui gallinaceo tinftum indito,uel charien herbx cognomine radicé,fi ad CV*™ *"*••• umbilicum ponatur,non diu,uel cucurbitam agreftem,foricùq3 ftercus tenui ter tritum melle fubaftum apponito.Hoc fuper ligato. Pingue gallinaceù, refinam commiftam,lana fuccida fufceptam fuper umbilicum,uentrem<£ li/ gatcHoc indito hederx albx fruftum tritum, cedri ramenta melle fubatta. CXL DE FOEMINARVM MORBIS Balanìa. partui-brmortui tductio. Partus immortuì eìectio. Cumpartus non mouetur. OÌynthos. lauationes diuer glandulas,balaniaue confettas in uuluas dato,uelteftudinis marinx eerebru, crocum,fa!em Aegyptium tritum, commiftum melle, balania, glandulasue conficito,& intro mittito.Suffimentumeiefticium, quod & fanguen uentris educit.Super fellam pertufam ueftimentis conuolutam foemìnam Iocato,& fubter batillum pruna accenfa ponito,fambuci,falicisue folia fuper prunam iaftato,& uti fumum uulua fufcipiat,curato,Hoc infunditur,cum mulier ab/ ortum fècerit,partufq3 non exiuerit,fiue putruit,tumuitue,fiue quid aliud pa tiatur,marrubii,& apii fuccum per linteù miffum,rofacei acceptabulo,& pin guis anferini quarta parte,& refinx tribus obolis fubaftum, & oleo liquefa/ .ftum,tepidum in eius a pedibus altius ftatutx uuluam mittito, plurimumc^ temporis iacens contineto,Poftea quatuor dies fedeto, Si putridus,partus exi bit.Si minus,falem Aegyptium,cucurbitam agreflem, uiridem tritam melle commifceto, comeditoc#,quod cum comederit, hac Si illac agitato,Partus eieftorium appofiticiù,ecbolionue proftheton* Sales xgyptios,myochoda, cucurbitam agreflem tritam,refinx drachmam melle femicofto quarta par/ te,his maiore iubigito,glandulas conficito cum tempus uideatur,indito, Po tio eieftoria. Nam partum affeftum,bletonue eiicit,perdicium, helxinenue tritam cum uino propinato.Poculum eieftorium,quod partum liuidum, pe lidionue eiicit, tritas eftonu radices,quantum tribus digitis capitur, myrrhx fabx quantitate adiefta cum uino potato* Partus appofiticium eieftorium. coriandrum cum radice tritum,netopo fubaftum,lana fuccida fufceptù ap/ ponito*Poftea deambulato.Mortuum intus partum hoc infuficiù eiicit.Cro cum tritum anferino pingui fubaftum per colum miffum in uuluas fundito, diutiufcg finito. Partum,qui nò mouetur,hoc perdit,& eiicit.Scifli aluminis drachmam, myrrhx tantundem, ueratri nigri tres obolos tenuiter triti uino nigro fubigito,deinde glandulas conficito,& indito, doneccg paulatim dif/ fofuatur,teneto*Lauationes purgatiux uuluarum.Si partu, uel inflammatio/ ne ulcerentur, capri ficus hibernas,olynthusue chimerinus aqua coquito, de/ inde per colum mittito.Poftea oleum afpergito,tribufc£ lancibus, cotulisue ad fummum lauato.Na omnes lauationes maioris menfurx effe non debent. uel putamina granati,thuris polinem aqua decoquito,deinde colato, hocg lauato,uel combuftam uini fecem aqua diluito,hacc^ lauato,uel granati pu/ tamina,myrti baccas,iuncum odoratum,lenticulas uino coquito, Si hoc laua to,uel butyrum, refina, thuré melle fubigito,uinum fupermittito, Si hoc te/ pido Iauato, uel fambuci fruftum,apium tritù,anefum,thuré,myrrham aqua decoquito,uinum odoratiflìmum aqux menfura fuper fpargito,linteo cola/ to,tepido iauato,uel braficcam,mercurialem, lini femen recens aqua deco/ quito,colato,tepida lauato,uel myrti foliorum acceptabulum,anefi,myrrhx pari! terito,refina,oieo Aegyptio melle fubigito,uini albi,odoratiflìmi duas lances,cotulasue fuperiacito,colat©,tepido lauato,uel lauri fruftù,& puleiù aqua LIBER PRIMVS* CXLI aqua decoquito, rolaccum fuperfpargito, tepido lauato,ueI pingue anferis cum refina mifceto,uinum fuperfpargito,tepido lauato,uel cedrinum ©leu, butyrum melle modico fubigito,uinum fuperiacito, tepido lauato,ueI mei, butyrum,iuncum,& calamum odoratum,marinam algam uino coquito,co/ lato,tepido lauato,uel femen apii,fefelis,anexum,melanthion,myrrham uino coquito,colato,tepido Iauato, uel cedrum uino coftum colato, tepido la/ uato, uel hedera aqua decofta Iauato, uel duas potiones elaterii aqua deco/ quito,lancibus, cotulisue duabus Iauato, uel cucumeris partem interiore di/ giti quatitate lancibus,cotulifue duabus aqux coquito,tepida lauato,melle, Si ole© modico adiefto, uel tapfix radicis tritx duas portiòes aqua diluito, melle, Si oleo modico addito,duabus lancibus, cotulifue tepide lauato,uel duas potiones ueratri nigri uino dulci, Si aqua diluito, Si Iauato, uel cnidias baccas fexaginta tritas aquadilutas, melle,& oleo fuperfparfo Iauato, Laua/ tioualida,fi ulcera pura fint. caprifici fruftus hybernos, olynthusue chimeri/ nus totù die aqua madefacito, tritos,oleù fupfpargito, Si lauato,uel granati putamina, loti fegméta uino nigro coquito,& lauato.Cù uero pura nò erùt, &deferent, combuftam uini fecem aqua, & uino perfundito, Si Iauato, uel granati putamina,rhoum coriariù,fumaciumue,fiue cotinum, myrti foIia,& rubi uino nigro coquito,&lauato,Hoc uetufta ulcera fanat,cremore braficx decoftx lauato,uel mercurialis fimiliter,potes Si nitri rubri pufillù admifce re,myrrhxacceptabulum,thus,fefeli,anefum,feméapii,netopon,refina,mel, pingue anferis,acetum album, oleum Aegyptium album,Hxc omnia fimul trita uino albo diluito,& tepido lauato,uel cremore mercurialis colato, uel mynhx,thuris,netopi parem cuiufqj modum uino albo diluito,& tepido la uato,uel faluiam, cuperum,hypericum aqua coquito, Si Iauato, uel fambuci fruftum,lauriq3 pari modo inno coquito,& lauato,uel pulei, aqua lauato,ueI pingue anferis, cedrinum oleum parum,mel,reiinam fimul liquefacito, Site pida lauato,uel florem argenti,mel,ceram liquefaftam,cuperum, iuncum Si calamum odoratum,rofaceum,irim,algam, bryonue uino decoquito, Si laua to,uel femen,fruftumue apii,anefum,lèfeli,melanthion, myrrham uino co/ quito,&lauato,uel cedrum creticam uino,uei aqua decoquito, Si perluito, uel hederam creticam aqua decoquito,& lauato.Hxc fi plaga, trofinue ha/ beat,facito.Myrrha aqua diluta Iauato, uel duas potiones elaterii aqua per/ fundito,& lauato,uel cucurbitx fyluaticx,agrellifue uino,uel laftis quatuor heminis, cotulisue percoquito,coiato,& perfundito, uel cucumeris partem interioré,palmi quatitate,quatuor aqux heminis,cotulisue decoquito,mel, Si oleum luperfpargito,&perluito,operatorue, uel thapfix,ferulxue fylue/ ftris radicis duas portiones,quantitate,uino dulci dilutas, aqux duabus lanci bus, cotulisue tepefacito, & lauato,uel duas potiones ueratri uino dilutas, duabus heminis Iauato, uel thlafpis acceptabulum tritum melle fubaftum Cedrinum oleù. Calamus odorom tus. Thapfta. Olynth us. Qua ulcera pur geni. Cedrus et hede* ra eretica. Thapfia. Ihlafte. CXLII DE FOEMINARVM MORBIS Cnìdia bacca, tocciue. Sanguinis uomu tus cauffa. Seftmum. Solamm. iandaracha. Cotta uulua in* ftammatiorum. Dìuerfa medeU Thlaflit. lauationes uà* ria. duabus aqux heminis tepefaftum perluito, nel cucumeris palmum, eneo/ ronque potionis quantitate, heminis aqux quinqj decoquito,mel,& oleum admifceto,& Iauato, uel cnidias baccas circiter fexaginta aqua feruefacito, mel,& oleum afpergito,^ lauato.Si poft partum profluuiùm capiat,paffam nigram potato,uel granati dulcis fuccum, uel hoedi coagulum cum uino ni/ gro,uel triticeam farinam cum cafeo caprino decoquito, Si forbeto.fed triti curri antequam molatur, paulum torreatur. Si poft partum,fanguine uomat huius iecinoris fiftula lxfa eft. Quare lac afininum ieiuna potato, poftea hot bulum quadraginta dies (fi facile poffit) fefamumq3 tritum, donec bene ha/ beat.Si poft partum fedem doleat,fruftum iuniperi, lini radices coquito, & quatuor dies potato,uel femé laftucx tritum cum anferis pingui comedito. Si uero poft partum uulux inflammentur, folani, ftrycbnuue fuccum in pu/ denda fundito, uel betx,uel fpinx albx,rhamnuue* Si poft partum de crure adeo claudicet, uti Ilare non poflìt,femen hyofcyami quantum tribus digitis capitur, tritum cum uino nigro tres dies potato. Si uero qux potet, mente uacillaret,deficeretue, laftis afinini calix hauftus diffoluit,difcutitue,poitea, medicinam,qua pituita purgetur,dato,fandaracha deinde, ceroto leporinis pilis tres dies fubter fumigato. Si poft partum uulux inflammentur, folani fuccum,uel apii,uel fpinx albx,uel betx, uel cucurbitx in pudenda fondi/ to,uel fambuci medium,tenerrimum diu coftum iniicito, uel tritum abfin/ thium aqua fubaftum lana fufceptù admoueto, Si uero propterea horreret, amoueto, uel folia umbilici ueneris, cotuledonisue, marrubiumcp cù tritici farina decoquito,oleum afpergito,& dato* Hxc de uulua bilem trahunt,pui gantqj.cucumeris partem interiorem,tritam, melle fubattam,gladulam con ficito,& iniicito. Prxterea medicamentum, quod Si fupra, Si infra purget, dato,multaqj calida Iauato, fed anefum,uel melanthion,gitue,uel cucurbitx iyluaticx partem interiorem tritam diligenter melle fubattam,lana fufeepti apponito,uel elaterii quatuor potiones,anferis pingui,uel caprino fubigito, & melle,quamqj longiflìmam glandulam,balanonue conficito, Si indito,ud nitrum,cuminum,ailium,ficù tenuiter trita,melle fubafta apponito, deinde calida Iauato, Si poft balneum calidum potato, uel thlafpm, cardamonue agrefte tenuiter tritum,melle fubaftum,uellere fufceptum apponito,uelpin gue fici ficcx abrafum, duas elaterii potiones, nitri quantum eft elaterium, melle fubaftum, lana fufceptù apponito,uel ftatarix, peucidaniue tres cya/ thos propinato, uel anefon, Si melanthion uino dilutum dato, uel quatuoi elaterii potiones pingui ouillo fubigito, Si admoueto* Quo remoto piaci/ de, leniterue ftringenti, & odorata aqua perluito, nel tres elaterii potionei ouillo feuo commiftas circa pinnulam in glandulx formam dato, Si indito. Qua remota multa aqua perluito, uelthiaipis potionem cum melle dato» Lauatio fi biliofa finduas elaterii potiones aqua diluito, deinde narciffmum oleum LIBER PRIMVS* CXLIII Harciffimm. Anethinù ole». Mandragora. oleù fuperfpargìto,& tepide perIuito,uel cucurbitas agreftes duas Iattis ali/ nini quatuor lancibus,cotulisue decoquito, quarum una per colum miffa,& oleo narciflìno confperfa lauatoXauatio biliofa, Si pituitofa,Cucumeris in/ teriora palmi quantitate quatuor lancibus, cotulisue aqux ad potum aptx decoquito,melle, Si anethino oleo addito Iauato, uel cneftron fimiliter pa/ ratum,Pituitam, bilema^ hoc purgat. Cnidias baccas fexaginta circiter aqua feruefacito,melqj,anethinum oleù addito,ac Iauato, Purgatiux lauationes. caprifici fruttus hyberni, chimeriniue olynthi, combufti, aqua perfufi,quà percolata, oleo<$ afperfo Iauato, deinde granati putaminibus,galla,loti ra/ mentis,uino nigro decoftis Iauato, uel combufta uini fece,aqua perfufa laua to,poftea uino odorato,quo myrti folia,rhoum coriarium,cotinùue,fiue fu/ macium decoqueris,lauato,uel folia lentifci,hypericum,faluia uino nigro, odorato decoquito, lauatoqj,uel braflìcx aqua,qua mercurialis decofta fit, nitri pufillum afperfum flt,lauato,uel potionis elaterii,quatitate unius,aqua dilutx,narciflìno, uel anethino oleo afperfo tepide Iauato. Si uero biliofa fit, cucurbitas agreftes duas quatuor laftis afinini heminis,cotulisue decoqui to,colato,narciflìnum,anethinumue oleum afpergito,& lauato,uel cucume/ ris interiora palmi quantitate,quatuor aqux potabilis heminis coquito,mel %Si oleum anethinum afpergito.Hxc lauatio pituitofx,& biliofx confert* Pituitam hxc cit. Coccum,& mandragorx poma cum aqua terito, plurima enim hinc purgatio fit,uel caput alii,nitrù,ficcx fici pingue,quod intus eft, par,tenuiter terito,gladulama3 conficito,& indito, uel cumini folia cù uino trita,lana admoueto,uel terrx albx potionis unius quantitate, uel trita radi ce albam cù melle feruefacito, glandulamq3 conficito,& indito, uel fuccum laffaris, oponue filphiu cum ficrs ficcis mollefacito, glandulam qj conficito. femenque cucumeris terere, fimiliterqj conficere optimum eli,uel tauri fel, nitrum ruffum,netopon, cyclaminon, horum gallx quantitatem,cyclamini uero maiorem portionem melle mifceto,glandulam conficito,qux curatur, indito,uel cy clamini caput purgato,terito,aqua fubigito,linamento fufcipi/ to,& apponito,uel myrrha, falem,cuminù, tauri fel cum melle fimiliter,uel medorum oculorum medicamentum, quod piper uocatur, tria granula ro/ tunda corticé dempto, trita uino uetollo,& melle fubafta,glandulam circa gallinx pinnulam conficito,ficc£ indito,uel tithymalli fuccù,oponue melle lubaftum, uel fcyllx radicem fex digitos longam,duos exacuito,lana conuo luito,& indito,uel fcyllam ipfam fine radice tritam, melle fubaftajana fufce ptam apponito.Lauatio pituitofx. Veratri duas potiones uini dulcis hemi/ nis duabus diluito,lauatoqj uinum admifcédo. Si purgationis egeat,uel mar rubium,fambuci fiuftum,anefum>thus,myrrham terito, & uino decoquito, lauato(£,uel braflìcam, mercurialemcg decoquito, hacqj aqua perluito, uel eneftri potionem unam melle fubaftam indirò. Sed prius menftrua biliofa, Cneftron, Pituitofi et bilio fa lauatio. Olynthus. Khous. Nitrum ruffmt. fel Tauri. Piper. ScyJla. Veratrum. CXLIIII DE FOEMINARVM MORBIS Menfium cogni» tio. Harciffinum. Epictenion. Purgamentum ad multa. Silphion. Hitrum rubrum. Piper. Ulaterium. Diuerfi baioni. Cucumis logior, cuairbitaue. Demtdton purga tio. Purgationes di- uerfa. pituitofauc ne fint,conlyderato,quod ex uafe cum harena in quod menftrua deciderint, fole deficcato cognofces, Nam fi biliofa fit,uiridis erit,fi pimi/ tofa,mucofa.Si ergo pituitofa fit,cneftri potionem unam mulfi hemina,co/ tulaue fubaftam lauatoXenis purgati©,qux aqua,pituitam,faniemfubcrué/ tam, menftruaqj,nifi longi temporis fint, educit, uuluarumqj os mollefacit, narciflìnum oleum,cuminum, quod editor, myrrham,thus, abfinthium,cu/ perum,rofaceum,cxterorum uer© parem modum,narciflìni autem portiun/ culas quatuor, linamentum lini crudi tenue, epiftenionue concifum in hxc còtrita mittito, circùq^ pinnulam glandulam appingito, lineumcg pannum tenuem circum ligato,oleocg albo Aegyptio tingito, Si indito,totumq3 die finito,quod cum amoueris,aqua odorata perluito*Purgamentum,quodpe!/ liculas, pituitam, muccum,fubcruentam faniem cit, myrrham, falem,cumi/ num, tauri fel, hxc omnia còmifta melle fubafta linteo fufcepta apponito, totumc^ diem finito,quo amoto,aqua odorata perluito, uel falem,cuminù, tauri fel melle fubaftum apponito, deinde eo amoto aqua odorata Iauato, nel laffar,filphionue cum fico ficca miftum apponito, deinde oleo rofaceo perungito,uel coccos fine cortice,potionis unius quatitate tritos melle fub/ aftos,in glandulam redaftos apponito,uel allium,nitrum ruffum, ficum fin/ gulorum parem modum melle fubaftum admoueto.Qiio amoto cerui pin/ gue uino liquefaftum apponito,uel piperis quinci baccas,tritas cum elaterii puflllo, lafte foemineo fubigito, lana fufcipito,rofaceo tingito,& admoue/ to,Quo amoto,ficuti prius facito,uel fici pars pinguiflìma,cum elaterii una potione,nitri rubri, mellifq^ par modus fimiliter fiat, uel tauri fel,nitrumru/ brum,netopon,cyclaminum pari menfura glandulam,ficuti fupra conficito,' uel tauri fel cum Aegyptio oleo miftum apponito.Quo amoto, rofaceo li/ nito,uel cucurneris longi partem interiorem fine feminibus tritam lafte foe/ minx puerum laftantis, myrrha pura.mellis puflllo miftam,oleo Aegyptio fubaftam apponito, uel cucumeris partem interiorem fine feminibus ficca, tufam,tritamue,melle fubigito,feruefacitoqj, Si oblongam glandulam confi cito,oleoc£ albo linito,& indito, uel cucurbita agreftem fimiliter conficito, uel potiones elaterii tres,tritas pingui fubattas,& in glandulam redaftas indi to,Purgatio,qux aqua, pelli culas,membranulasue, fiue dermata, muccum$ ciet. Coccos tres corticé nudatos, qui potionem quantitate faciant, tritos melle fubigito,& uti priora indito,poftea rofaceo linito,Quxcùq3 uero glan dulx induntur, (uccida lana conuoluito, deinde tenui linteo circùdato,po/ ftea in oleum Aegyptium mittito,ac indito,Sic enim pellicuias còmotas,& aquam maxime cient,Purgamenta appofiticia,qux magis,quam priora pel/ liculas,aquam,muccos,cruenta cient,Piperis quatuor baccas maiores,uelmi nores,fi opus fit,terito,potionéqj elaterii còmifceto, lac foeminx, mellif<3 pufillum afpergito,lana molii,pura fufcipito,circum pinnuia uoluito,linteo tenui LIBER PRIMVSi CXLV tenui tegito,oIeo albo Aegyptio tingito,& indito,totomc£ diem teneto, cù arnouebitur,cerui pingui finito, uel mercuriale tritam Si myrrha apponito* Purgamentù appofiticium,quod fecundas, Si menfes, Si partum euellit per/ cuffum,apopleftionue. cantharidas quincg fine capite,alis,& pedibus,tribu/ lum maritimum cum radice,& foliis uiridibus conterito,feminis apii paulù tritum addito,fepix quinci Si decem oua uino dulci diluto fubigito,deinde femuncia,ftateraue Aeginenfem cum uino dulci propinato, poftea mulfum dilutum,uel dulce uinum potato, Si in aqua calida confldito. Si uero dolor ìngruit,tepidam aquam,in qua cicer albù,& uua paffa nigra decotta fit,pro/ pinato.Si uero lotii difficultas,ftillicidiumue,fiue llranguria habeat, in aqua calida fedeto,uinum dulce potato,purgamenta appofiticia, fi qux potatur, non purgant,mercurialem trita,myrrha còmiftam apponito.Nam hoc mor bum omnem difcutit, os aperit. Hoc autem fcecunditatem parat. myrrhx paulum,faluiam,anefum conterito,&utitor,Si uero locellorum os,metresue refte non habeat,ftetue, ficcum bubulum oletum fuffito, uel modiolos qua/ tuor bubuli oleti ficci cribrati,lances,cotulasue dece acris aceti, lotii bubuli tantundem,marinx murix uiginti fuperfundito, hocqj leniter,& diu fubter/ fumigato,poftea cum lauerit, lenticulx cremorem cum melle, Si aceto pò/ tato,deinde uomito.Poftea farinam decottam forbeto, uinumc^ uetuftum, odoratum,fubdiuatum fuperpotat©,cibum alium eo die ne guftato,fecundo autem die coccum deuorandum dato,tertio uero die,quod lotium ciat,cya/ thum aqux fubdiuatx,in qua cicer album, & uua paffa nigra decofta fit,po/ tato,deinde appofitis utitor * Purgamétum menfium,Bubulum oletum cum ramentis cupreflì in uas mittito,& aceto fubigito, fub foleqj ficcato, in hoc fiiffimenta,thymiamataue iacito,& fuffito,uel fi menfes non defluant,fpinx albx folia trita aqua decofta, qua per colum miffa perfundito ♦ Purgatiua unftio, qux Si uuluas purgat,marrubii, cardamomiqj femen tritum, lafte,& uino tepefacito,& poflremam aluum linito*Mollefacientia,qux aqua,muc/ cos,pelliculas,puerperiaqj ciunt, nec ulcerant,myrrhx quam optimx pufil/ lum,falis micam fimili modo,picemqj mitefattam aridam,tenuiter friatam, myrrhx autem dimidium elio ad falis, & picis quantitatem melle fubigito, duafque oblongas glandulas conficito, linteoqj tegito, quarum alteram die, nofte alteram donec liquefcat,còtineto,deinde aqua odorata perluito,Pur/ gamentum non foecundx. Si non foecundam cures, qux paulo ante dixera/ mus, facito, cum bubulum oletum, iotiumque aceto mifcuimus ♦ Sin au/ tem uelis foeminam quam primum concipere , primo ipfam, uuluafque purgato, deinde fimilam, farinamue decoftam ieiunx porrigito, mera/ cumque uinum fuperpotato , poftea nitrum rubrum , cuminum tritum melle , Si refina fubigito, cum linteo apponito, deinde cum aqua prò/ fluet, nigras glandulas, peffusue indito, qux uuluarum os molliant,poftea N Cantharides. Cum qua potan tur, non pura gàt, uideto quid agns. lotium hoc eit. Thymiama. Purgntìua una e tio. lenientio. Dua gianduia'. balaniue. Curatio nonfetm cunda. Hitrum rubrum. CXLVI DE FOEMINARVM MORBIS Cù loceìli nimis patent. Cum menfis eefs fint. Lauatio ulcerù. Spodos. Pudendorum uU cera. Stranguria. Medela omnium qua in pudendis nafcuntur. Cedrinum oleù. ILchetrofis, Manna. Partus ìmmortut extractio. uirum adito.Si uero locellorum os pateat,lac,oponue flci aqua dilutù appo nito,dum claudatur,deinde ftatim aqua perluito, uel oletù accipitris,hyere/ cosue tritum,uino dulci fubattù apponito,deinde cum uiro dormito, Cum uero menfes ceffant, fylueftris anferis,chenalopecosue oletù tritum rofaceo fubigito,& pudenda finito,deinde cùuiro dormito.Lauatioadlocellopjul/ cera,fi afpera,uel Marnata fint,pingue anferis,& refinam aqua tepefacito,& perluito,uel mei, butyrum aqua tepefaftum infundito, ueluitis albx.eche/ trofiosue derafx paruulum acceptabulù, myrrham,mei uino nigro odorato tepefacito,& perluito.Siuerofumma labia purgatione ulcerentur,puftulen/ turue,coccum,crocumue,anefum,cinerem, fpodonue cypriam, trita butyro, Si anferis pingui fubigito, quo carnis bubulx fruftulum oblongum linito,& indito*Si ulcera gignantur intus,& lancinent, mordeantue,carnem bouis pin gui litam indito,deinde fifordida fint,perluito, Si fici radice fuffito,poftea uino nigro,dulci perfundito*Sin autem in pudendis ulcera gignantur,pingui bouis fuperungito, deinde myrrham, myrtum uino tepefacito, Si perluito, uel olex, rubi, granati folia uino pramnio tepefacito, & fimiliter perluito, uel perfèx arboris folia tenuiter trita cum melle pudendis admoueto, uel anethi, Si apii femen tritum rofaceo fubaftum linito ♦ Si pudenda puftulen/ tur,intertrigenturue, feu aphthifi,carnem bouis duorum palmorum longini dine,craflìtudine uero membri uirilis rofaceo litam indito die,nofte tollito, poftridie reponito,deinde uinum dulce melle commifto,fuperpotato.Laua tio fi uulux ulcerentur,fia3 lotii difficultas,ftranguriaue fupercapiat,marru/ bium,fambuci fruftum, fefèli,anefum,thus, myrrham tenuiter trita,uinum<5 còmifceto, tepefacito, & leniter lauato,uelmel,butyrum,oleum,medullam, ceram commifceto, Si utitor.Quxcunq^ in pudendis nafcuntur, hxc fanant, folia olex, rubi, hederx, granari dulcis tenuiter trita, uino uetufto fubafta, lana fufcepta, nofte pudendis admoueto, Si linito. Cum uero dies uenerit, uino,quo myrti baccx coftx fint, Iauato, uel pingue anferis, refinam uino tepefacito,& lauato,uel butyrum,cedrinum oleum, mei modicum commi/ fceto, Si linito, uel florem argenti uino fubaftum infundito, uel butyrum cum melle, uel cedrinum oleum cum melle commifceto, Si linito, uel ui/ tem aibam,echetrofinue,myrrham,mel uino diluito, poftridie uero uino ni/ gro,tepido iauato,uel lentifci folia aqua coquito,& lauato.Si locellorum os, metreonue ulceretur,butyrum,thus,myrrham,refinam,cerui medullam aqua tepefafta infundito,uel lentis cremore lauato.Cum de locellis aqua deffluet, ulceraqj intus erunt, qux lancinent,pingue anferis,& ouum còmifceto, lini/ to$,uel fuis, uel ouis pingue uino cum aqux pari menfura tepefacito,&di/ luito.Qux impudendis infunt ulcera,hoc lauat©,mannam,thurifue polline, rubù,pini corticem aquadecoquito,& Iauato. Si partus immortuus fit,chal/ banes olex quantitatem linteolo conuoluto,cedrino oleo tingito,& indito, uel calamum LIBER PRIMVS* CXLVn uel calamum odoratum,& cucumeris interiora conferito, pinguiqj anferino fufcipito, Si fuper umbilicum, peftinemqj ligato, paulumq3 ex hoc uellere fufcipito,& ad uulux os admoueto,quod fenfim extrahet,uel cedri ramenta, rubici trita aqua feruefafta fubdiuata mane data dolores exigit^pellitue, uel laffaris drachmam,marrubii fucci acceptabulum, & cedrimi oleum admifce/ to,dimidium$ parui cyathi propinato, uel tauri fellis obolù, dimidiumue tritum cum uino porrigito, uel pingui conuolutù cù ouo deuorato,uel can/ eros fluuiatiles quin<$,lapathi,rumicisue,&rutx radicem conterito,cineréc*j de foculo,furnoue cribratum cum mulfo fubigito, Si fubdiuato,terqj ieiunx propinato,uel cucumeris interiora tenuiter trita cedrina pice fubigito,uelle/ re fufcipito,linoq3 pariter pinnulx alligatOjduriorcjj pinulx pars extra uellus paulù emineat.Cù uero fanguis apparebit, amoueto,uel nigri ueratri uirgu/ Iam fexdigitorum quantitate capito,lana circùducito, fummù nudum relin/ quito,quantùqj poteris,indito. Cum uer© fummù eius uirgulx fanguine infi cietur,demito,uel nigrù ueratrù,catharidas, conyzam tritas aquafubaftas in mollem glandulam, balanonue lex digitorù longitudine redaftas deficcato, ficcam,duramue lana circùducito,fummùcjj eius cedria linito, &indit©.Cù uero fanguis apparuerit,admoueto. Si partus immortuus, uel fideratus,apo/ pleftosue fit, herba rhanunculù, elaterii pufillum aceto meraco fubigito,& propinato, uelfcapus, caulisue tenellus brafieex fumma parte netopo litus indatur * Notha, nec Hippocratis, fed adulterina funt hxc paucula,qux fequun£ ufcg ad fecundi de feemina^ morbis principili * Verum ut inuenera/ mus,repofita funt.Tuflìs infantuli fictollitur,thapfiàcù farina decofta deuo randam dato, uel cum ouo affato fefamum album, falem,mel miftum delin/ gito* Ventrem pueruli fic moueto, fuccidam, illotamue lanam,melle tin/ etani fuperponito. Si uero maiufculus fit, ceparum exteriora contrita fu/ perponit© ♦ Si lac non fit, fetaniam farinam aqua decoftam melle, Si olei puflllo afperfo forbeto, Spiritus anguftiam, afthmaue infantulorum abigit, thus tritum cum uino dulci potum, Purgamentum, fic glandulas, balani/ dasue conficito, mellis lancem , cotulamue , fiue heminam,anefi accepta/ bulum, bituminis drachmas duas, fel bouis, myrrhx drachmas tres, elate/ rii potionem aheno decoquito, Si anferis pingue mifceto, cum uteris pin/ gui anferis glandulas linito, molli ouilla lana conuolutas,Poteris Si lentifci/ num oleum, Si cinabrin his admifcere,Hoc uomitum tollit,fuccus ocimi cù uino albo potus, uel fefania farina aqua decofta, uel dulcis, xrifue gra/ nati fuccus cum melle, Conllringens, ftipticumue medicamentum fic con/ ficitur, ueratrum nigrum, fandaracha, fquama xris, parem cuiufque mo/ dum (èparatim terito, deinde calcis pufillum commifceto, cedrinoqj oleo fubigito* Medicamentum exurens ♦ Purum xris florem comburito, donec rufefeat, deinde tenuiter terito, hocque utitor. Medicamentum nigrum, N ii Cancri fluuiatìm les. Kotha. Tuffis pueri qui dtfeutiatur. Vcter moueatur. Sttania, Setaniaue farina. halanis. Vomitionis reti medium. Dìuerfà medicam\ menta. CXLVIII DE FOEMINARVM MORBIS Tres medicami* wsff>ecicsexuna re. Podagra,etan= gina. MedeU Combufto hoc le uat. \~tnts aureus. Spodos. Succus ancdiones. Spodos. Medicamentum oculo um. fquamam,& florem xris feparatim tenuiter conferito, duafcg,tres uè fpecies hinc conficito, fi uehementius uelis, tres xris partes cum una fquamx mi/ fceto, fi fecundam, quartam, fi tertiam, quintana ♦ medicamentum hoc ad omnia quadrata conuenit,Medicamentum ad anginam,marini roris flores, uitis agreftis, abflnthium, elaterii pufillum melle fubigito, faucefque lini/ to, podagricos etiam dolores,& articuloa abfceffus per tres dies abluito, cu autem ablueris,nitrum rubrum,crudum, tritum,meile fubaftum fuperlinito, uel hoc tritum, Si alumen in olla contefta melle Si aqua fuperieftis, diem Si noftem ferueto,poftea paffam tenuiter tritam fupermittito,& optime mifce to,& linito,perufta,aflataue igne,combuftaue hoc linito, poreulacx, laftu/ cxque rubrx fuccum cum pingui fuillo decoquito,& utitor,Nam dolorem omnem difcutit.Medicamétum oculorum, tenuiter & diligenter xris xrugi nem terito, caprx ficcum fel uino albo fubigito, ficcato , deinde triato, Si per calamum infpirato,Nam omnia, qux in oculis funt,extenuat, Si tollit, uel mify prxparatum in mortario terito,cinereum aureum lotum commifce to, fint autem tria dimidia, ad unum dimidium, quod in maffam redaftum comburito,& ne defluat,caueto.nam calefaftum liquefcit.Cum autem opti/ me combuftum fuerit,rubefcet,quo friato,utitor, quemadmodum Si priore ufus es,uel ceruffacum mify combufto, quemadmodum cù cinere aureo fit, mifceturue mily,uel hoc,quod uehementius eli. Cinis cyprius, lotus,ceruffa, mify combuftù ♦ Sint autem dux cineris partes, una ceruffx,una mifyos,fuc/ cus autem anemones foliorum expreffus in hxc mittatur, Si fub fole in xris rubri uafe contefto, nequid incidat, ponito. Cum uero craffum fatis faftum fuerit,paftillos còflcito,quos deficcatos, quam maxime poteris,comburito, deinde terito,& netopo,& melle fubigito,uafeqj aheneo deficcatù conferua to,& cù opus fuerit utitor,Molle,leneue deficcans, Cinis cyprius,fpodosue, chalcitis non Iota diligéter trita,flofc£ xris pariter mifta terito, uel cinis cy/ prius,&aureus,chalcitifqj trita,còmiftaqj fimul urantur,uel cinis lotus,&au/ reus,fpuma xris pariter trita,uel fuccum uux non maturx per linteum mif/ fum, uafe rubri xris cinere cyprio commiftum, tertiacp portione ad fuccum aceti acerrimi fupermiffa fub fole decoquito, quinquies die uerfando,Cum uero hic iuccus craffefcet, cinerem,chalcitincg diligenter tritam fupermitti/ to,& remiiceto * cum autem hic fuccus fex, uel feptem dies fub fole fteterit, drachmas otto cineris in atticam lancem, cotulamue fucci mittito ♦ Quod fi uehementius ueiis, minus cineris commifceto, fi lenius,plus.deinde quam maxime ficcifacito,paftillofqj confi e ito, poftea fumo ficcifacito, dum nihil humoris remaneat, teli xqj fimiles fint,Ne cum terentur rutro, piftilloue hx/ reant, uel cinis,fpodosue chalcitis aceto albo fubigito, paftillos conficito, ficcato, cùqj opus erit oculù linire,quà optane tento, mnoqj uetufto,dulci tepefacito.Hoc albuginem,argemonue ocuio^ tollit.Populi lachrymam}& lac foeminx LIBER PRIMVS. CXLK lac fceminx comifceto,&utitor,Cum ©culus lachrymat,doletue,dulcis gra/ nati fuccum,dum ficuti pixnigrefcar,decoquito,fi xftas fit,fub fole ponito, deinde liquido linito.Cù uero lachryma dulci oculus lachrymat,uuaqj matu ra pendeat in uinetis, tres, quatuorue racemos albos calcato, percolato,fub fole ficcato, ficcù calefacito, dimidiù obolù attici! xris xrugmis còmifee/ to.linito. Hoc in oculos fpira£,plumbi cineris paria,myrrhx decima horum portionem,papaueris fucci paulù,uinum uetus,hxc ficca terito,& utitor,ueI fcyllx cineris, cerufx,chartx combuftx,iunciue, quo charta cóficitur tenia portio,myrrhx decima.Si pilos de corpore tollere uelis,lachryma uitis oleo mifceto,& linito,& fupercilia,& palpebras fimiliter,cutis tenuis,rubella,bo/ niq3 coloris remanebit.Leuitatis ite(lino^,lienteriasue remediù,Létis,tritici fetanii duos modiolos aqua madefacito, cù mollia erunt,tenuiter conterito, deinde fex lances,cotulasue aqux fuperfundito,& uehementer agitato.Cum autem ab rutro difcedet,in ollam mittito,paulumcg mellis adiicito,cù ualde coftù fuerit,frangito,& comedito, uinum$ uetuftum fitiens potato, hocc£ fic utitor,dum fanefcat. Si uero raucefcat,myrrham tenuiter trita melle fub/ aftam,linteo fufcepta naribus admouet©.Lauatio,qux pituitam cit.Thafpia potionis quantitate, paffx circiter granula quadraginta, uel cnidii potioné, cneftronue,feu oleaftellum,mellis dimidiam lancem,cotulamue, parem olei modù.marinam aquam afpergito,cù hif<£ furfures,ptifanamue,dum craffe/ fcant,decoquito,deinde tepida diluito, colato,lauatoq3, uel fuccum betx, cum pingui,nitri decem drachmas, falis plenum acceptabulum in aqua ma/ rinam mittito. Cum autem bilem ciere uis, laffaris fucci potionem, elaterii drachmam Si dimidium, cucurbitx lyluaticx,agreftisue drachmam tritam, quibus priora fubigito ♦ Sin autem uehementius agere uis, cucumeris interna drachmx quarta,cum aqux dimidia lance, cotulaue calefacito, lauatocg. Si uero lancinet, ptifanx cremore perluito, uel lafte afinino coquito,uel cum betx cremoris tribus lancibus, cucumeris interna coquito/alem^neljoleum commifceto, poftea uero ptifanx cremore lauato,ueI fyluaticx cucurbitx drachma trita lafte afinino calefacito, eadéq3 còmifceto,uei cucumeris inte riorù drachma,elaterii potioné,folomes, quantù tribus digitis,capitur,mei, oleù marina aqua perfundito.Sin auté oletù ciere ueiis,medicamentù nullù potato,fed rebus aliis utitor,Difficultatis inteftinorù,dyfenteriasue lauatio, dulcis granati putamina uino piurimum feruere facito,dum dimidium relin quatur,medullx lancis quartam, thuris drachmx quartam, dimidium rofa/ cei acceptabulum commifceto, ptifanx cremorem afpergito,deinde laua/ to,uel ptifanx cremore, marina aqua afperfa,uel duas ueratri nigri potiones tritas,aqua tepefaftas, ©lei pufiilo afperfo dimidia lance Iauato, uel ptifanx cremore,mala cotonea,difefta, dum eorù odore fufcipiat,macerato,deindc propinatole! ptifanx furfures aqux femicógio, donec craffefcat,coquito, N iii Delachrymatio. Charta combum fio. Deglabratio. Lienterio. lauatio ad pitti tam. lauatio ad bili. lac afininum. Solerne. Difficultas intem ftinorum,difente riaue qui fedem tur. furfur p tifane. CL DE FOEMINARVM MORBIS deinde coIato,& propinatoci mala cotonea difefta cum coriadro, Si apio aqua feruefacito,conterito,colato,propinato,uel paffam albam cum menta/ tlro,calamintheue, &coriandro aqua decoquito, deinde conterit©,per colii mittito,& propinato.Cum hoc folum hominum utilitatis cauffa fummo la/ bore,uigilantia, follertia, Si indullria, quanta dabatur,nobis perficeretur* Hxc in Hippocratis codice inferta,nihilqj ferme ad remfacientia,cùhat infcriptione notha, conuertere Fabius maluit, quam diflìmulando prxter/ mittere.Quare nemo eum imprudentia damnauerit, quod qux fpuria,&no/ thaeffe dicuntur,cum Hippocratis legitimis mifcuerit. HIPPOCRATIS DE FOEMINARVM MORBIS LIBER SECVNDVS. Rofluuium autem album natu grandiores,potius foemel/ viuerfi proflum las,quam nouellas,iuuenculasue moleftat, fed burrus de/ ***- fluxus,pyrrhosue rhoos utrafcg. Purpureus uero,ruffusue, P feu erythros rhoos nouellas, qui ferme femper de febre proficifcitur * non minus Si abortu,menfium etiam defe/ ftu,intercoeptuue,cum diu retéti,remoratiue fubito prò/ rumpunt.Quadocp Si partu,cum febris inceflìt,fanguif(j*, multus,& in fruftula coaftus defluit,clauium,iugulaue neruorum,qui corpus continent, tenentue, dolor uexat, corporis torpor,crurum perfrifto,refrige/ ratioue.Quandocjj cù multus fuperfluit, per nares,& dentes diffunditur,mul tufa^ fudor defluit. Super his autem,& cordis, uétriculiue fuperioris dolores accedunt,perfriftiones,febres purabile,fxpiufqj die eodem,& fudant,&fri/ gefcunt,horrefcuntue ♦ Quandoa^ fuperiora, quandoq3 inferiora conuellun/ tur,doloref<£ graues parturientium fimiles in inguina prorumpunt, &recur/ fant,difficultaf(£ lotii,diffuriaue,quandocg uehementer moleftat, prx$ liti ficceffìt os, lingua exafperatur, pedum magni digiti, pollicesue cum furis, Si coxis contrahuntur, dolorefc# lumbos quoquo uerfus lancinant, manuum^ debilitas additur.Cum uero hxc ueniunt,tunc Si neruorù diftentiones, teta/ niue fieri còfueuerùt de iugulo,clauibus, in uenas iugulares ,maxillas,lingua* Pauloa^ poft ex his de magnis neruis, tenentibusue incipientes,in pofteriora MedeU fpina,lumbofc£ defcendunt,hacq3 morbi uiolentia pereunt.Cù ergo hi fluo/ res incipiunt,hoc prxdicito,ficq3 nutricato,curatoue. Mane quidé medica/ mentù aliquod ad hxc,ex his,qux fcriba,propinato, quo maxime egere ui/ deatur,multùqj fanguinis,fidefluat,ter, quaterue die dato,hoccjj pafto nutrì Sorhitiones. . cato. Si fine febre fit,cibariis,fi cum ea, forbitionibus,qua^ commodiflìmx funt, panicum, lens, fimila fetania, farina filiginea, alica,far, aqua deco/ fta*Poculum uero, decofta aqua cù farinx polline,floreue,uel cù panis cru/ (tuia, Paffa alba. Calaminthe. LIBER SECVNDVS* CLI ftula, cunfta fine fale delingito, cibarium autem panis pruna difcoftus. Pul/ cìbusyetpotut mentum, obfoniumue, leporina caro, palumbina, columbinaue tam eiixa, quam affa, hxdulique caro affa,nullo condimento, moret©ue, fiue aromatc condita, fed aceto tantum tinfta, caprx , bouisue iecur pruna deaffatum, ouum tenue,forbileue,tantumcg eius luteum,uitellumue,cafeum non falitum Citrétio lo- dato , olerum uero nihil nec crudum, nec coftum guftat©,balneis abllineto, manuf<£ lana fuccida craffo modo conuoluito/fuperiorefcg cubito^ partes, poplitum,genuumo3 fub ipfaftg mammas,eas fubleuando, cucurbitulas ad/ moueto modo dextera,modo finiftra parte. Si uero propterea fpirandi dif/ ficuItas,dyfpnoeaue fiat,eas amoueto.Sanguinemc^ ne detrahito,fed appofi/ tis fanguinem fiftentibus,qux fcribam utitor*Si quidem hxc profluuia eua/ det,cum fanguis multus defluxerit,col©rq3 exalbidus remanferit, uultufc# Si pars fuboculos turgebit,& crura, locellic^ humefcent prxtercg rationem, Si modum hiabunt,quxq3 defluent,fimilia carnis crudx loturx fint, fi uires pa tiantur,uomitione ieiunx fubuenito*Poft uomitionem cibum porrigito, ui/ numq3 nigrum meracum non multum potato,ne lauat©,uel frigida,deambu lato,femel die comedito.Nam omnis ficcitas prodefhSi uero per hxc locel li non fiftantur,nec concidant,fluoribufc-j non liberentur corporis eius uires confyderato,qux fi patientur,ueratro purgato,helleboriffatoue,Si uero non aufcultet,caput purgato, cxtera uiftus ratione curato modo quo circa eas, qux non pariunt, prxterea foeminarum naturas,colores,uires, xtates, anni Q«* mhis emù tempora,loca,uentofcg confederato. Nam frigidx quxda funt,humidx,flu fy&rentHr> uidx,quedam calidx,fed ficciores, folidiores, flatarixue.Qux enim fupra modum candicant,hx funt humidiores,& fluxiores.nigrx uero còtra ♦ Qux uerofubfufcx,fubflauxq3 funt,medium locum tenent*modoc£ eodem Si in xtatibus euenit*Nam iuuenculx femper fere fanguine abundant, Si fiume/ fcunt,uetulx contra ficcx,& non multi fanguinis funt,medix uero medium quid inter utrafcg habét,modo nam<$ illis pares modo impares funt.Quare qui hxc rite traftare uoluerit, fingulatim qux difta funt,dignofcat* Si fluor, rhoosue locellos petat, intusue gignatur,fanguinis multum compaftum prò rumpit,doIentqj coxendices,lumbi,ilia,poftrema aluus,locus durefcit,quem fitangas,dolitat,horret,rigetue, grauitera^febricitatjdebilitatur, cùftaqj do litat prxter humeros, Si fcapulas,calefcit, rubefcitqj, uenulxcg durefcunt, Si propulfant, morbus autem hic abortu potiflìmum fit, cumcp menftrua diu Morbi confò. retenta Tubito prorumpunt.Sic autem habenti caprificum ficcam, trita,cri/ bratamjolynthonue linteo fufceptam apponito, fupercg poftremam aluum M ém refrigerantia ponito,cauetoqj ne horreat,rigeatue.Cum uero fluor conftite/ rit,quam acerrimo aceto folia oleaftri decoquito, huiufc£ dimidia hemina, lanceue,fiue cotula pudenda perluito, paffuiamqj,fyriacum rhoun,rubrù,fu/ raaciumue,qua acerrima aqua decoquito,& propinato,uel mora rubi rubra, CLII DE FOEMINARVM MORBIS Qualisflnor. MedeU Oìynthut. Profluuiùm ex abortu uel lom bore. Medela. ficca, tenuiter trita* Cum limila, farinaue fetania aqua decoquito, cV ieiunx porrigito.Sin autem ualidius facere uelis, calcis portiunculam cum fimilx, farinxue duabus commifceto, nec lauato,cibariis ficcis utitor,nigroQ3 uino odorato. Si uero iam ceffante fluore tumeret,medicinam infra potato,deco ftocg ficorum locellos lauato,deinde ftringentibus. Si uero qux patitur,hu/ mida fit,humefcatue,dum ruber fluor ficcetur,fuffit©.Na ueluti cruornuper iugulatx uiftimx defluit, fruftulac$ perlucentia ♦ Quandooj autem,& ruber fluor glifcit,fcaturitue,poftremac£ aluus tollitur,emaciatur,uomit,uenter du refcit, quem fi tangas, taquam ulceratum, dolitat,febricitat,fremit,pudéda dolitat.Qux fi moueatur), agiteturue,lumbos,ilia uentrem,peftus,fcapulas, neruos,cùftaq3 dolitat,debilitatur,deficit,decoloratur. Qux per morbifprin cipia plerùo^ fiunt.Si uero producantur,multomagis afficiùt,morbuf$ pa/ tefcit,caua,pedef<£ turgefcunt.Morbus autem hic partu potiflìmum conci/ pitunSi quid in ea uellicatumremanfit,putruitue,Si partus exafperctur,huic fi per exordiaoccurras, madefaftam aqua calida fpongiam apponito, cum dolet,uel tenue, molleue linteum aqua frigida tinftum fuper uentrem poni/ to,frigidaq3 perfundito.Leftumcg a pedibus altiorem ftatuito,fic fero. Qua hispotiom nanda non fint. Coccus cnidius. Xhapjla. CLVI DE FOEMINARVM MORBIS corticc detrafto,uino diluito,hocqj tepido lauato.Quod fi non compareat, thapfix radicis potionem,fic paratam habeto,perluitoqj.Cum uero fubter/ fluentia his lauaiionibus purgata fuerint,fi quidqj cruentum ficuti de uulne/ re defluat, conftringentibus poft Iauato. Si poft hxc perita dicat, os uulux durum effe,cum butyro fimiliter Iauato, dum uulux ficcefcàt,fanaqj effe ui/ deatur. Dies uero medios inter has lauationes fambuci fruftum, leporinum coagulum,papaueris corticem,urticx fruftum,dulcis granati putamina,cin/ cinalem, adiantonue trita, parem omnium modum cum farina uino nigro odorato decofta potato,cibis uero lenibus non falfis,nec acnbus utitor,car/ nes autem meliores funt, quam pifces auicularum, uel lepufculorum, cali/ daque non multa lauato.Si uero fluor non defluat,fed deficiat, locellio; hu/ mefcant,putaminis granati decofto fubterfumigato,poftea uirum adito. Qux fi concipiat, fanefcet, feniores uero hoc non perferunt, fed debilitate pereunt.Profluuium fubluridum, quo taquam ex ouo fubluridum, glutine/ fumqj purgamentum defluit,poftremaqj aluus furgit,durefcitqj,quam fi per/ tingas,dolitat,fremit,febricitat, peften pudenda,poftrema aluus coxédices, lumbi,dolitant,animo linquitor,deficitue,modo xftuat,modo perfrigefeit, modo piurimum fudat,uenarum pulfus lenes,languidi,falientes, Si deficien/ tes fentiuntur,qux foeminx cum fic habét,confe(lim pereunt,Si uero fuper/ fint,color mutatur,cereufqj fit,corpufqj fi digito prematur,mollefcit,cedit, ac tanquam pingue quid inquinat,crura,pedefa3 turgefeunt*Morbus autem hic fit,fi quid ueìlicatum partu,uel alia re intus remanfit,& putruit, magif^ hoc xtatis grandiufculx patiuntur, nec uero contemnendus eft hic morbus* Profluuiùm aliud cum humor faniofus, ueluti de earnìbus aflìs purgatur,de/ fluitue,pudendac£ corporis quamcùcj partem ftillando tetigit, ulcerat,hor/ ror,algor,rigorue,febris una,crebra,magna Si grauis corripit, dolores autem in omnibus his fluoribus pares,fimilesue funt.Hxc tota turgefcit,prxfertim Curatio. fub umbilico,& crura,colorqj arcuatus,ifterodesue fit.hic auté fluor ob hoc fit,cum fanguis fubbiliofus crefcit, nec purgatur. Cum autem fic habebit, medicamentum,!! robufta fit,ueratri potato,Si minus,radicem,& elaterium, deinde caprx lac,uel quod per inferna bilem, Si pituitam purget ♦ Locellos autem braflìcino cremore fubluito,faluiamqj,hypericum, lini femen,cuiuf$ parem modùin uino nigro afpero, aufteroue ieiunx propinato.Si uero pu/ denda ulcerata fint,butyro lauato,medicamentum poftea potato,hifqj infu/ per ulcera linito,butyro,reflna,myrrha, flore argenti,myrteacg Si faluix aqua tepida fubluito,Cìbariis uero nec falfis,nec acnbus utitor, ne mordax, pun/ gensue lotium fiat,marinifcg,carnibufqj bubulis, ouilis,porcinif$ abftineto* cxteris uero carnibus aflìs utitor * Panem uero purum comedito, uinùcjjni/ grum,odoratum,uetuftù potato.Si uero hxc faciat, nec fanefeat, totam fo/ ueto,fuffitoiie,medicamentù$ poftridie fupra dato * Poftea die intermittés fupra Medela. Cor» qua his dandafit. Profluuiù aliud. Medela nuli a his datur,tÀquam de fjjteratìs. Profluuiù aliud- LIBER SECVNDVS, CLVD fupra. Si uero fluor poli medicamentù duret,permaneatue ♦ Serum decoftù quotidie propinato,uefperi autem forbitionibus,uinoqj dulci albo utitor.Si uero ferii nò effet,lac afininù quatuor dies potato,nofté aùt uerfus iifdé uti/ tor.Poftea dies quadraginta lac bouis calidum potato. die auté nihil, uti fic dixerim,comedito,Nàa^ hoc optimù eft,quod hoc lafte purgat ,nutrit ian/ guens,malù hebeta£,retunditurue* uefperi auté carnè auiculaa, pullaftrinaue affam nò multa comedito,parùqj panis obteftacei,uinù autem nigrù,uetus, meracù,non dulce fuperpotato.Dum uero lac potabit,multa fi defluét.quid uè acre mouea£,dùqj hoc aget,fi concipiat,fanefcet, morbus auté hic uetulis reuenit,& pereunt,iuuenculis uero Ixtalis non ed. Diuturna curatio,faniofi, uehementisue profluuii hxc eft.Cù uero fubcruétus humor,faniefue defluit, ueluti de carnibus aflìs,qui ficuti muria lancinet, pùgatue,comedat, Si abfu/ mat,pudédaqj ulceret,locelli etia, Si qux circa funt,& coxx,& cxtera ulce/ rantur.Cù auté in ueftimenta decidit,deftillatue ea inficit,& inquinatati uix eluatur,uenter tolli£,durefcit,qué fi tagas,dolitat,pudenda calent,poftrema aluus,iiia,coxédices,lumbi,fedes dolitant,debilitant,color mutat ,ac tanqua arcuatus fit.Si uero morbus inueterafcit, hxc omnia multo magis moleftat, fuperueniuntq^caua turgent, de lumbifqj Si coxendicibus ad crura,pedefc*j ufo3 tumefcunt.Morbus aùt hic concipitur, cù quid in partu foetus còuellit, Si lancinat,uel ex abortu.qux cu fic habet,ea foueto, fuffitocg, cùftacp hxc profluuia,fluoresue fiftentia porrigito, lac afininum,& cxtera,uomitumqj fi opus eft,moueto,fi fine febre eft,mitiufqj Si lenius habet,ficca fubterfumiga tio melior eft.Cù uero loceìli caput petùt,ftragulat,prxfocantue,caput gra uant.conieftatio tamé huius in plerifqj uariat.còmune tamé fignù hoc eft,ue nx nariù tumefcùt,quxqj fub oculis funt,dolitare aiunt,fomni marcor inter/ dù habet,occupatue,os fpumefcit, Hac al meliufcule habebit,multa calida lauato,Siuero nò aufcultet,frigida,caput auté tepida,inquaiaurus,myrtufq$ ferbuerit,perluito,& rofaceo linito,odorataqj fuffumigato,naribus aùt foeti da admoueto,braflìca comedito,Si ius forbeto,Si uero loceìli cor petat,ftra gulétcjj, fub nares fxtidadato.Sin aùt tori inferiora petat,moleftén$,fubter~ odorata dato,caftoriù auté,& cunilaginé,conyzaue opinato. Cù uero fubdu xeris,foetida,nò fuauia fubter fumigato.Sub nares autem odorataci dolores ceffarint,medicamentù infra datojacqj afininù poftea,uel ferum potato,niii lienofa ab ipfa nafcentia,ortuue fit,uel exanguis,pallidaue,uel aures tintinét, quadam cognatione, cui ab adulefcentia inlùeuerint,fuperiorem uentriculi! ne moueto,agitatoue,ne fi prxgnantes flnt,abortiant,hxbefcantue,uel circa fauces turbx, moleftixue, Si alia fiant, ptifanx ius dato, fi facile uomat, uomitionem mouet©, lauatioqj ea optima eli, qux ex narciffo fit, quodqj cum catharidis fit,apponito,Si uero loceìli prxcordia,iliaue petant,tanqua nimium ueratù prxfocant, ftrangulantue, fpiritufc^ anguftia refta fit, coroj, O lac afininum. tiutricatus qui. Profluuiù aliud. Cauffa huius Morbi. MedeU Stranguìatk noria. Cur fuperior uen triculus nonucm xandus. Medela. Cum loceìli firn pericra petunt. CLVIII DE FOEMINARVM MORBIS Curatio qua. Cum loceìli ie» tur uexant. MedeU MedeU loceìlorù inflàa natio, Diuerfiqs eorum affectus. MedeU fuperiorue uentriculus magnopere uellicatur, fputum acidum quandoque uomunt aliqux, ofqj^aqux complet,crura frigefcùt,hx,nifi ftatim de his Io cis loceìli remoueant ,mutefcunt, caput,lingua, quxcjj circa caput funt, tor/ pefcunt, Quare fuccidum uellus pinnulx conuolutum,oleo albo Aegyptio, uel myrteo,uel baccharino,uel amaracino tinftù,qua maxime intra locelloa fiftula trudito,medicamétoqj nigro capitis fpicilio nares itra linito. Si uero hoc non fit,laffaris fucco,filphiuue opo nares perungito,uel pinnulam aceto cincia intrudito, flernutamentumue apponito. Cum uero locellorù os redu fum,dilutumue fit,fiftularifqj uia, caftoriù cù uino propinato,nares uero ma rini uituli pingui linito ,uellus auté antequa uulux confidai, ne educito.Cù uero quieuerint,amoueto,Sin auté cù amoueris,recurfarent,reponito,fubna res uero eornu nigrx caprx,uel cerni ramenta fuburito,qua maximeqj uti ni/ dor penetret,curato, uel marini uituli pingue fuper prunas iacito, patenti^ ore nidore excipito,hxc fi fuperiora petant uulux,facito. Cùauté iecur pe/ tunt,qua primù uocé eripiunt,dentes cohxrent, color pallidus còfeftimin/ ducitur.Quod etia fanas fubito uexat, prxfertim uetulas, uirgines,& uiduas, qux amplius non pariunt,fterilefqj Si effoetx, quod puerperii purgatio non defluit,uuluacg nec turgefcit,mollefcitue,nec uomunt. Cù uero fic habuerit, manu fenfim hunc tumorem ab iecinore ad inferiora repellito, prxcordia$ fafciato,locelIorù os aperito,uinùc£ cù oportuerit,infundito,naribus fetida admoueto,locos,uuluasue odoratis fuffito. Cum uero fic curaueris,per infe/ riora,qux deducat,medicina propinato, fi quidem biliofa fit, qux bilem,ii pituitofa,qux pituita purget,pollea lac afinx decoftù dato. Locellos odo/ ratis fuffito,quodqj cù bupreflide fit,apponito,poitridie netopon, duos pò ftea dies intermittito, deinde rurfus uuluas odoratis lauato,poftea diem in/ termittito,deinceps odoramentis, aromatifue fuffito.hxc uidua facito,Con cipere tamen optimi! eft, uirginemo^ cù uiro cubitare perfuadeto,Sub nares uero fxtida dato, caftorem, medicamentumue aliud ieiuna ne potato, fed cunilaginé,conyzaue p uiginti dies cù uino qua odoratiflìmo potato,caput odoraméto nullo perluito,nec fub nares quidqua boni odoris dato. Si uero loceìli perflament,iatus,coftasue fi tagas, dup* iuenies.Cù prxcordia petùt, prxfocant,ftrangulatue,pituitaqj acida uomere cogunt, dentefcg con xrere, gingiuafqj cruentat.Qux fi uomat,meliufcule habere uidenf.Cù auté adin/ feriora prorumpunt,diuerfas uentris partes petunt,prxfertim uero ilia,quan doq^ ueiicam,& lotii! ftrangulant, quandoqj Si fedem,oletareqj cogunt,men fefqj ante tempus prxcipitant,uel fi appropinquant, morantur,fi fupra (Iran gulant.Calefaciétia ergo adhibeto, nares odoramétis fuffito, uuluas fxtidis, conyzam foemina,caftoréqj ieiuna cù uino potato.Cù autem in fua fedé,na/ turamue reuerterint,placide fuffitojotiùqj mouentia potato, qux cù dolet, facito*Cù autem dolores ceffauennt, totam foueto, poftea medicamentum infia LIBER SECVNDVS* CUK infra potato,fi quidem biliofa fit,quod bilem,fi pituitofa,quod pituita edu Ci!r'tìc ?>*. cat,& purget,lacqj afininum,uel caprinum,ferumq3 decoftum fuperpotato* Si uero lienofa fit,lac,ferumuene potato.Cibariis lenibus,in purgamentis,& qux uentrem fubducant,utitor. Pifces uero meliores funt, quam carnes,meV liufqj eft uuluas fuffire,quam appofitis purgare,uel lauare, Cum uero fuffita fit, uirum adito, qux fi concipiat,morbus diffoluitur. Sin auté uulux latera, Cmt Uatl com coftasue petant,tuflìt,latus, coftxue dolitant.Locus,ueluti pila durefcit,qué P4$ ìttmU fi tangas,tanqua uulnus dolet, macrefcit,emaciaturue,ficuti pulmonis uitio, peripneumoniaue, gibbumcg contrahit, menfes non comparent,quibufdam aduentantes difpereunt, tunccg fi defluant non ualidi, pauci, maliq^ funt, Mf^* hocq^ tempore genitura non fufcipitur.Cum uero fic habuerit,medicamen/ tum infra potato,multao3 calida Iauato, quxcjj admittet,fomenta adhibeto* Quibufqj fanguis purgetur, ea apponito. Lini femen cribratum,papauer al/ bum,faluia,cafeus caprinus purgatus,tritufc£,muria, tenuis farina non falita, uino fi decoquantur, ieiunx 93 dentur,profunt,uefpera auté craffam pultem cu. melle forbeto,!! egeat,potato,fxpe fuffito,calida foueto,placide,quiete ue,molliter,xqualiter manu, de latere, coftisue, locellos depellito, lataquc uitta,fafciaue coftas colligato,quadragintaq3 dies lac bubulum potato,ciba riis leniflìmis utitor,morbus autem hic uehemens,& Ixtalis eft, paucxqj etia fic curatx fugiunt,euaduntue. Sin autem uulux lumbos,iliaue moleftent,fpi r— w';?,?j*-™* ritus intercipitur,llrangulatio habet,crebraqj fpirandi difficultas,afthmaue, os ÌM-t->':nt- nec fefe dimouet,Sulphur ergo tritù, uel bitumen,afphaltonue,uel myrrha, MedeU uel cicutam melle decofto fubigito,craffamcfj, longaqj glandula,balanonue conficito,& in fede dato.Cum autem uulux fefe inter lumbos,coxendicesue uolutant,poftrema aluus dolitat,cruracontrahuntur,coxendicù iunfturx do lent.Cù oletat,uehetnéter dolet,prx<£ uiolentia doloris pufillù oletat,lotiù ualde pungit,cum fic habet, tepidi! oleum in uuluas per ueficam, cui fiftula adnexafit,mittito,fuffito,multa calida lauato,fuper aqua calida oleo afper/ fo,fedeto, pudenda fxtidis fuffito. Cù dolor ceffauerit,medicamentù fupra dato,uétriculù inferiore ne agitato.Cù loceìli confiftét, medicamentù infra potato,lacqj afininum,nifi lienofa fit,pofteafuffito,Lauriqj decofto Iauato, quod purget apponito,poftea odoramétis fuffrto,ui^ adito.Nà fi còcipiat, fanefcet,tamé plerxqj fterilcs,crurac# claudx reddun£,Quibus autem uulux e* •> ctV àì* os alio declinauit,coxendicéqj uexat,& petit(na Si hoc quadoqj euenit,quiod ìltTt,im' uuluam purgare non finit,genituraq3 fufcipere,foetù$ procreare)hanc odo/ ratis fuffito,poftea digito de coxendice reuellito, txdulifqj Si plumbo diri/ curatio. gito.Nam non ta celeriter,ficuti dicitur,difcedit,&reuellitur.Cù uero natu/ raliter,patentiqj ore fleterit, lenibus appofitis purgato, cxteraqj neceffaria, conuenientiaue facito, Quibus uulux coxendicem uerfus procidùt, nifi Ila/ tini reuellantur, in locum$ fuum redeant, illic ficcefeunt, exinaniunturuc,, O ii CLX DE FOEMINARVM MORBIS Quìdmulieres decipiat uidem to. phym&tion. Cancelli latitan tes Cura qua. Suffimentum aduerte. Per ollam fumus fufcipitur. Nam os in fuperiora neceffario uertitur, claudi£, durefcit, lxdi£,menfef$in mamas reieftat,peftoris papillx tument,poftrema deinde aluus tollitur,tur/ getue,partiùqj rudes fibi prxgnantes effe uident ♦ Na hoc grauidis ad fepti/ mum ufcg,& oftauum menfem euenit,uenterqj téporis rata portione crefcit, peftora, mammxue furgunt, lac ingenerali uidetur* Cum uero tempus hoc tranfiuit,papillx gracilefcunt,minoresue fìunt,lac non uifum euanefcit,uen/ terqj cum ad tempus,quo parere deberet,uenit,concidìt,Qux cù euenerunt, magnopere uulux per exiguum tempus contrahuntur, ofc# earum non inuc/ nitur,fic penitus illic cohxferunt,fefeqj contraxerunt, Si aruerunt, papillxg dura tubercula, phymatiaue contrahunt,quxdam maiora,quxdam minora, qux non fuppurant, fed in dies crefcunt,Poftea ex his latentes cancelli na/ fcuntur, qui priufquam ueniant, os amarefcit, quidquidcg comeditur, ama/ rum uidetur. Si quis plura Si diuerfa porrigat, tanquam aliena, Si amara re/ fpuunt, mente uacillant,oculi rigefcunt,cxciuntcjj,de mammifqj dolores in uenas iugulares,fub fcapulafcg prorumpunt,fitiunt, mammx ficcefcunt, to/ tum corpus emaciatur, nares ficcx, plenxcp funt,nec turgent, nihil odoran/ tur,tuberculum, callumue aures contrahunt,quod non dolet,uexatue multù* Cum autem huc peruenerunt, non conualefcunt, fed ex his morbis pereunt* Sin autem prius quam huc peruenerint, curentur, menfefcg foluantur, fané/ fcunt, Hxc autem hoc pafto curato ♦ Primum, fi ualidam adhuc curandam fumpferis, corpus totum refpeftando, potionato, purgatoue purgatione, qua egeat,Cum uero corpus fic ftatueris,ad uuluarum curationem accedito* Sinautem tibi uideretur totum corpus nihil agitare,nec caufas illinc moueri, fed uuluas ipfas folas morbofas effe, fic curato ♦ Primum uuluas hoc pafto fuffito,plurima uetufta allia contufa in ollam nouam, aqux plenam mittito, pingueque uituli marini fuperfpargit©, operculumc^ infuper medio loco pertufum ponito,& argilla undecùc^ ne exhalet, linito,fup<$ operculi fora/ men iinteum,uel quid aliud ponitore bulliendo euaporet, deinde cum fcr buerit,ollam fub pertufam fellam,fuper qua panis optime conuoluta mulier affefta fedeat,cù fiftula cannea, longitudine cubitali, foramini coaptata pò/ nito, fummùcjj eius fiftulx in eius ftomachù,osue pudendorù trudito, diu/ tiufqj hunc uaporé per inferna fufcipito.Cum auté refrixerit,prunis accenfis batiilum fubdito,ne tamen nimis calefacias, caueto,deinde totù corpus,uti lubebit,lauato,lumbos uero,umbiliciqj inferiora piurimum,poftea pultem, mazamue,panemqj,decofta allia comedito,poftridie uero rurfus fuffito,nifi delaffatafit,ob fuffimentù,quod fi erit,eum diem prxtermittito* Cum uero fuffita fuerit,fi poflìt, os tangat, iubeto,coniyderetqj nunquid hac re uulux dimotx fint.Sin autem ea fuffitio uuluas inflauerit, os earum ea res ab coxen dice diducet,dirigetqj,Quare crebro ea utitor,dum ueheméter tumere uide bùtur,ofcj} inde dimouiffe,refta$ ftatuiffe, hoc$ modo poft hac Tuffinone nutricato, LIBER SECVNDVS. CLX1 nutricato,uti prius fuffiatur. Cum autem còmotx fuerint, facilea^ illìnc re/ glutinabuntur,fic altera ollam parato,lotas,concitas, tufas foeniculi radices in ollam nouam,aqux piena mittito,deinde modo,quo prius fuffito,deinde lauato,uefperi auté pulté,placentamue, fiue mazan comedito ♦ Si uero pane appeteret,bulbulos,fepiolafc£ uino coquito, oleum afpergito,& comedito, fornendoci os pertingere,dirigereq3 digitis tentato. Nam hxc fuffumigatio uuluas agit,dirigit,proximeqj uerédorum os adducit.quinqj auté, fexue dies corporis uires refpeftando fuffumigato. Si quidé delaffata, Si imbecillis tibi uideatur,quantù téporis tibi uidebitur, prxtermittitcSed fi ualida fatis fit, totù diem fuffumigato,deinde ex pinguiflìma tedula fex digito» longitudi/ ne,quina^ fexue fiftulas alia alia craflìoré digiti indicis craflìtudine,qua leui/ gatiffimas,rotùdiflìmafcg conficito,fùmo caudx modo faftigiatas,acumina tasue,quas oleo perunftas alternatim intrudilo* Primo tenuem parte, deinde fenfim reliquù* qux cù intus erit, quiefcito,ne excidat,Cumc*j unam educis, altera ftatim intrudito, ne ©s contraha£,placidec£ hoc peragito,dù quatuor digitorù menfura intus recipiatur,cùo^ huc perueneris, uti hxc menfura fa/ cile inno detur,plùbea deinde fiftula his fimilis fuccedat,qux caua fitjTeuìcg ouilli repleta,qux fi moleftaret, educa£, tedulacg recondaf, plùbeaq3 hanc flftula,gelidaq3 tinftam reponito,Temper<£ harù aliqua intus fit, tedula die, nofte plùbea.Si uero furgere uelit,opera dato,ne quid hop* excidat,& fi exci derit,(latim reponito.Sin autéha^ nulla intret, quatenus intret,extenuato.Si uero locorù os non aperiret,nec uulux propius redirent,rurfus ad priftinam medicina redito,& ea utitor,dù mollefcat,propiufa3 ueniant.Cù uero paté/ bùt,magnitudine appofita,quod refina fit,unguine tinfta ne refiliant,uel ro/ facco,uel irino oleo,dù liquefcat,intus teneto,deinde alteri! indito,prius ta/ men plùbea fiftula iter illi facito,digitoqj qua maxime intro dato, Poftea le nientia indito, calida<$ Si ante, Si poft appofita Iauato, deinde poft appofi/ tioné,duos tresue dies, fi locelloij» os retti!, &'pu^ fuerit,quid de prxdiftis marinis comedito.Si uer© poft hxc locorù os rurfus inflamare£,ad eadé re/ dito,nouaqj quo diximus modo conficito,Cùauté os uulux,totùcg corpus bene habuerit,fic eas fufflato, prius ea fuffitione, qua de foeniculi radicibus tibi paraui,fuffito,deinde Iauato,glandula.03 impoflticia fico confetta intru dito,Poftea lenientiaprofunt,dù inflamen£,poft inflamationé qux prius fa cito,cxteraqj fimiliter parato. Si femel impoiitù remanet,fatis & inflaffe, & fedaffe uidea£,abùde ell.Si uero plus oporteret,qux prius adhibeto.Cù auté rite tibi cùfta perafta uidebun£, fuffumigationé odorifera fic parato, cupeB* tufu acceptabuli méfura,calami odorati tatùdé,cardamomi,cumini Aethio pici,anefi,ficcx rutx, hyperici, feminis foeniculi pare modi! omniù in olla noua mittito, fexqj uini albi,optimi heminas fupfundito,& mifceto,deinde Optimi oli Aegyptii tres obolos fuperfundito, uel amaracinum, irinumue, O iii Sufftmentum aliud. Cibus qui. Teda fftuU Plumbea fftulé, Curatio qua. Suffimentum •doriferum. CLXII DE FOEMINARVM MORBIS Quando curatio renouetur. Curatio quei. Maza. Etnos, laffar, Sylphionue. Selache. Phyllon. Sambucus, ade m. MedeU Gius qui. fummum,optimumue,deinde ferueto,tepida placide modo quo priiis fofru migato, cum ante ficuti diximus, lauaueris,duos, tresue dies fuffito,deindc txdulis, plumbifque utitor * Cum autem duos, tresue dies fuffieris, toti/ dem dies prxtermittito,ceffatoue.dies autem inter hos,bis die lauato,dein/ de porros decoftos,crudosue, radiculam, cardamomum,allia affa, Si elixa comedito, meraciufque potato,marinifque prxdiftis utitor * Cum uero hi dies tranfierint, fuffitionem renouato, paulum rerum prius contufarum, ui.* nicg fi uideatur,opus effe,oleicjj fuperfpargito,& fuffito* Cum uero tibi fatis fuffita effe iiidebitur,benecg quo ad hoc habere, mollec^ Si apertum os effe, quemadmodum opus eftjocelliq^ proxime erùt, poft fuffitionem pridiana, de die medicamentum indito, quod cum myrrha conficitur,duoq3 appofita funto.Poft uero pridianam purgationem,lenientia indito, dum inflammen/ tur,poft hxc autem txdulis,plumbulifo3 utitor, deinde quot tibi uidebitur, dies ceffato,uuluarum inflammationem, corporifqj uires refpeftando rurfus uti fcriptum eft,fuffito. fi quidem hxc fuffrtio fatis effe uidebitur,bene habe bit,fi minus,tritas res,& paratas, uti prius adiicito ♦ Si uero hxc fuffitio non utilis effe uideretur,aliam parato, Temper in una quacg impofitione medica/ mentum reficito, dum fubcruenta profluant, Si purgentur, quod cum fiet, ceffato,hocqj modo nutricato.Primum quo die menfes profluere coeperint, de ea petito,hincqj incipiens ficnutricato.Primo multa calida prxter caput lauato,deinde cafeum acidum,rutam, farina pari modo cum his uino nigro decoquito,ftatimcg poft balnei! propinato, paulocg poti fuo tempore,pran deto,pultem,mazanue,panemue comedito,porrumcg decoftum,crudumue, prxfcriptaqj omnia acria, quadocg legume frefum,nec defpumatù,etnosue, laffarcg multum tritum,fiIphionue cum alliis,& farina hordeacea aqua deco/ ftum,pulmétis autem, obfoniisue tenellis,pifciculis decoftis, elixisue, mulfo aceto tinftis utitor, polypulifq^ cum bubulis uino Si oleo decoftis, uel fo/ lium libycum,laffarisue tritum cum uino potato,quam plurimumcjj Si pran/ deto,& coenato. Poft coenamcfj dormitura Iauato, hocc# nutricato quinque, uel fex dies utitor * Poft hos autem dies, fambuci fex circiter baccas, fepix$ oua circiter decem,uel duodecim fimul tenuiter trita ieiunx cum uino mera co propinato.Poft quod aliquanto potionédato, paulocp poft rutam,&ca/ feum tritum cum uino potato.deinde modo prxdifto prandeto, tardiusau/ tem folito coenato,femperq$ hanc bis in die Iauato, hunccg nutricatumdies, tres Si decem, uel quatuor Si decem teneto. Poft quos pillulas,catapotiaue laffaris fucco fabx magnitudine deuorato, deinde cxtera prxfcripta facito. Poft autem hunc nutricatum quinqj Si uiginti dies cxtera prxdifta facito, fed hoc ante prandium illi dato,quatuor,uel fex allii fpicula, cafei acidi flu/ (lulu tali,aftragaliue magnitudine fimul trita cum farinx pufillo decoquito. puiteraa3 conficitojianc^ primum deuorato* merum auteai ante coma for/ beta. LIBER SECVNDVS, tum beto,deinde coenato,cxtera fimiliter nutricato. Poft autem dies nouem,hoe primum cum ouis,& fambuco dato, cuminù Aethiopicum,caftoris obolù. Poft uero duos dies ab his omnibus abftineto,medicamentumq3 tedulx ieiu nx Si Iotx dato. Poft hoc mercurialem, Si braflìcam una in aqua decoftam dato,uel fi ualida fit,in aceto multo cum fale,laffare,& oleo.hxc comedito, prandetoue,& ius Turbeto,dilutumqj potato,pulmentifc^ his,obfoniisue uti/ tor,polypulo,fepioiifq3 decoftis,carnem uero caprx,uel ouiculx, uel agni difcoftam coenato,porrumcj3 Si acria cxtera,qux uoluerit.Poft coenam auté lauato,duofq3 dies poliremo fic nutricato,quo fi menfes non eliciatur, men fem fequentem ufcg ad ultimos duos dies eadem reficito,quorum primo fez cundum priorem rationem appofita conficito, Si apponito, priufa^ Iauato, deinde apponito,femper<$ confederato quemadmodum uulux habeant,ha biturxcjj fint,reftum ne fit earum os,& apertum. Quod fi uidebitur ante ap/ pofitionem fuffito. Si uero menftrua prorumperent, fi quidem crebra,mul/ tacg,balneis parcius utitor,cxterac*j uitx ratione,& medela. Sin auté pauca, & minora effent,largius Si plurimis ♦ Si uero prxfignarent tatum,rurfus eadé uitx ratione, & medela utitor,dum compareant.Cum autem Temei uenerint, his optimù eft,concipere ♦ Hxc eft omnium talium morborum curatio.Sin autem uulux coxendicem tangant, procumbat%durum ea uentris parte eft, uenter,illa,coxendices,lumbi, crura dolitant, intenduntur, Tuppurant,puftu/ lxq3 morbidx prorumpunt,& pereunt, nifi quid Teces,aut uras. Cum fic ha/ buerit,medicamentum infra potato,muIta<33 calida lauato,ficcg uuluas Tuffi/ to,lotium uetuftum in peluim aheneam dato,filicibuf<33 candentibus calefa/ cito,Tubter(£ Tellam pertuTam ubi foemina pannis conuoluta nequid exhalet, fedeat,dato, haftenufcp fuffito,dum fé hebetius cernere,& deficere dicat.ca/ lida deinde lauato,digitumo^ ipfa in uuluam dato,fanumqj coxendicem uer fus trahito, noftes lenientia apponito. Cum autem reftum effe dixerit, cum prius odoratis Tuffiueris,ienientia rurfus apponito, quin Si plùbulas tres dies quoridie unam apponito.Poft uitam alba,echetrofinue, fcyllamue tres dies admoueto,deinde menftrua biliofa ne,pituitofaue, uel cruenta fint,confyde rato. Quod fi fanguen purgandum eft, quod hoc maxime faciat, apponito, deinde iifdem lauato,& apponito,dù fanguis purus educatur,trefa3 dies hxc agito. Poftea cerui pingui liquefafto, molle uellus tinftum diem unum ap/ ponito ♦ Tum puleium tritum cù uino potato,deinde odoratis fuffita uirum adito* Si uero morbus hic ex partu procederet,lotio penitus fuffita ftatim ad odorata deuenito,deinde cum Iota fuerit, oleum album Aegyptium ad fa/ num coxendicem apponito,fuperqj eù cubato.Si uero nec propterea uulux tranfmutentur,quinqj baccas nigras pxonix tritas cum uino ©dorato pota/ to,crudaq3 allia,affa, Si elixa comedito, pauciflimifc^ pulmentis,obToniisue utitor,!! non TaneTcat, ficuti priorem purgato • quo morbo, nifi ftatim cóeìi Menftrua ' euro» tionis modùprat beni. Cù uulua eoxena dicempetit. MedeU Ichetrofis. Cum morbus par tu contrahìtur» Medela. Cù uulua coxen» dicempetit. Cu) a tio. CLXIIII DE FOEMINARVM MORBIS piant,fteriles redduntur.Cum fic habent, menTeTgj non defluunt,' nec febrig fupercapit,medicamentis primum fupra purgato.fin autem imbecillis effet, infra,Pofto3 hanc medicinx potionem, fi tibi fanguinea uideatur, uel pitui/ tofa,& ieiuna,& fatura,uomito.Sicq3 plerùqj fanefcet,Sin auté uulux coxen/ dicem facile petant,menfes craflì non defluunt, uenter,ilia dolitant,lancina/ tur. Cum fic habet,multa, Si calida Iauato. Plurimaqj allia comedito, lacg fenfim,& rite emaciando propinato, deinde meracum potato, totamcjj fo/ ueto,medicamentumq3 fupra dato. Si uero imbecillior effet, infra fi purge/ tur,cureturue,fceniculo cum abfinthio uuluas fuffito, recenfqj fuffita,digito placide uuluarum os ad fanù coxendicem trahito, leniter corpus,circaejj affé fta confolando,mollefacientiaqj apponito,poft uero plùbulas, ftatimqj fcyl lam,poft unum diem narciflìnum. Cum uero tibi purgata, purac# uidebitur, netopon cum lana apponito,poftridie rofaceum,fed menftruis defluentibus melius eft nihil apponere. Si non defluant, cantharidas quatuor fine capite, alis,& pedibus,& quincg pxonix nigras baccas,fepix oua,femen apii paucu lum terito, Si cum uino propinato ♦ Qiod fi doleat,difficulterqj mingat,in calida aqua fedeto,mulfum dilutum potato ♦ Si uero non purgetur,medica/ menttim rurfus potato,!! defluant,ieiuna potato, & cum uiro dormito,!!non profluant,quod eliciat,dato,tamen uires fpeftato,tumqj tutum eft,uirum pe cere.Nam fi concipiat,fanefcet, fi purgatione multa defluant,mercurialem, ouiculx pedes difcoftos, polypulofcg comedito, cibifqj lenibus utitor. Si puerperia in coxendicem,uel ilia uulux firment,coxédici altero album oleù Aegyptium,rofaceumue admoueto,fuperqj coxendicem fanù cubato.Pxo/ nix deinde,nigras baccas quinqj fambuci fruftù,tedulx prxpinguis ramen/ ta quantum duobus digitis capitur,caftoris fabx quantitatem terito,cum ui/ noqj tepida,& colata £pinato,cibariifqj lenibus utitor. Si mercurialis adfit, ante abum,decofta cum braflìca fumatur,cum iure,& acria,prxter radicula, cepam,nafturcium comedito.Laftuca optima eft,Quxcunc£ auté mala prò/ pter uuluas eueniunt, hoc eft cum fuo loco mouentur, diuerfacg petunt,ma/ gnofcg dolores eo fiftunt,quo proruperint,quod fi quis ueficam tangat,do/ kt,lotiumqj non fufcipit,nec loceìli femen genitale, dolentutracp.quodnifi Curatio. celeriter regIutinentur,diffoluanturo3, fuppurat Si loca quo proruperint.Na Si ilia,& inguina,& peften hoc fxpe patiuntur,Cum dolet per exordia fic cu rato,calefacientia apponito, Si in aqua calida fedeto,fpongia$ ex aqua cali/ da expreffa foueto, medicamétumqj quod ad uuluas faciat,propinato,Si his Cantharides. Paoni a. Sepia ouo. Medela. Cum coxendicem uel ilia uexant. MedeU Mala uuluarum, teftinum,medicamento per inferna magis egebunt.Hxc autem mala uetulas potius in menfiù defeftu,qua nouellas uexant,uexat St iuuenculas, fi coelibes, ueluidu* LIBER SECVNDVS* CLXV uel uidux degant,qux fi fedem petant,oletum impediùt, lumbofqj,uentré, anum dolitat, Qux cum fic habét,lumbos calida foueto,fetida fuffito,qux purgent,uuluafc£ eiiciant,ap ponito, quodcg conferat, Si admittat,pitiffato. Sin autem inferiora petant,ualde inguina,lotii meatus dolitant,crura torpe/ fcunt,lotium nò emittitur,meatus lotii adeo obturatur.Sic ergo curato,qux boni odoris funt, unguenta^ odorata naribus dato,uuluis autem fetida fuffi/ to.Nam minima quxcg res,& occafio uuluas commouet,!! qua male haheat* Pedum enim,& lumborù horror,faltatio,cafus,timor,ftatus,fitus,curfus,afcé fus, defcenfufc#,plurimifc£ prxterea de caufis hoc euenit, quod cum fubito maius,uel minus,his de cauflìs inuafit,diffolutumue eft,totù corpus fpeftan/ dum non eft,fed cum diutius,altiusue fedit. Nam quxcùc^ locellorum com motiones,procidentixue crurum refrigeratione,torporeue fiunt,qux frigo/ re ueniunt,fedantur, fi tenus umbilico in aqua calida fedeant, fi poft partum in dexteram partem uulux uertantur, puerperia non defluunt, dolorqj lum/ bos, coxendices, ilia, poftremam aluum habet, dexterumcjj crus ingrauefcit, torpefcitcfj, uuluarumc£ os etiam inclinata foemina non tageret,uuluas tamé leuigatas,fluidas, uehementera^ planas deprehendet. Cum fic habuerit,medi camentum,quo fupra,& infra purgetur,potato, fed magis infra,corpufqj to/ tum foueto,uuluaf<£ placide fuffito,calida bis die lauato,quod poculum pò tiflìmum fufcipiet,prxbeto,braflìcam com edito, crebro cum uiro dormito* Si uulux in finiftram partem declinauerint,uel coxédicem,dolor grauis lum/ bos,coxendices,iliahabet, claudumqj inTuper, Simancù crus redditur. Cum fic habuerit,medicinam elateriù potato, poftridie Tuffito, modiolos hordei duos, olex folia concifa,tufam gallam,& cribratam,hyofciami feminis mo/ dioli trientem. Hxc mifceto, dimidiaa^ olei hemina fubigito, Si in nouam olla dato,modoqj fuperius difto,fuffumigato dies quatuor,nofte lac bouis, mel,& aquam potato, calida Iauato. Si loceìli tortuofi fint, ofqj per quod menfes defluunt,modo pateat,modo contra claufum fit,menfefqj diflìmiles profluant.Nam modo mali,& minus defluunt,modo contra.Quin etiam fé/ men genitale tunc non fufcipitur,dol©rqj uentrem, lumb©s,& coxendicem uexat,if<$ contrahitur.Cum fic habet,medicamentum potato,calida Iauato, fuffito,cumq3 recens lota,fuffitac*j fuerit,digitum ipfa in uuluarum os dato, cibariis lenibus utitor,cruda,& cofta allia comedito,fuper fanum coxendice iaceto,fuffito,cum uiro dormito.Morbus auté hic uix pellitur,fi prope fint, fxpe uomito,uuluas fetidis fuffit©,dum in fedem fuam locentur,cibifqj non foluentibus utitor. Si ualde prociderint uulux, pudenda,uenter febricitant, lotium crebro,paulatimo3 ftillat, pudendacg uehementer lancinantur. Hxc patitur,!! recens enixa cum uiro dormiat.Cù ergo fic habuerit,myrti baccas, foliaue,loti lamenta aqua decofta,fubdiuata,quam frigidiflìma pudenda la/ uato, deinde hxc tenuiter trita apponito. Poitea lentis aqua cum melle, Se Medela. Cum loceìli pars tem inferiore pe tunt. Medela. Qua fàcile uulua moueatur. Cum poft partù in dexterà decita nant. Medela. Sinfiniftrumpem tant. Cum torquetur. MedeU Cum uuluaprod dtt. MedeU CIXV! DE FOEMINARVM MORBIS sceto decofta potato,dum uulux retrahantur,uomito,fub pudendacj fetida cmpv:frr.de*. fufflt0jfub nares odorata, cibis quam lenibus,^ frigidis utitor,uinum album dilutum potatole Iauato, cum uiro cubato ♦ Si penitus uulux de pudendis procidant,& tanquam fcortum propendeant,lumbi,coxendices,inguina,uen ter dolitant.Quod cum inuererauit,uix in fuam fedem redeunt, moibus auté hic capit,cum recens enixa laborauit, uel ita delaffata eft,uti locellos lancina Cme'ìs f»*t. ret)debilitaretue,uel fi cum uiro in partus purgatione dormiuit,Cum fic ha/ buerit,mulcentia,refrigerantiac£ pudendis admoueto,quodo3 extra eft,fic re purgato,malicorium uino nigro decoquito,quo abluito, retruditoc&poftea mel,refina pari modo liquefafta in pudenda dato,fupinao3 Si pedibus atrio/ ribus diftenta iaceto,poftea fpongias hoc uino tinftas, Si expreffas, lumbis, coxendicibus,inguinibufcjj colligato,dum fic habuerit, cibis abftineto, pani potato,dum feptem dies tranfeat,qux fi fic redeat,fatis eft,f! minus,fummos locellorum, pudendorumue pilos circùuellito, raditoue, circùluito$,pica/ riocjj unguento linito, poftea fcalx pedes altius, quam caput colligato3ma/ nuq3 retrudito, deinde Iauato,cruraq3 inter fefe diftenta colligato,diem,no/ ftem$ fic finito,ptifanx pufillù ius dato,nihilc£ aliud,poftridie ea in coxen dicem reclinato,qua maximamcg cucurbitulam admoueto, diucg uti trahat, finito,cum amoueris,cutem ne fecato,fed reclinata finito,ptifanxqj cremo/ rem tantum dato,donec feptem dies tranfeant. Si uero fitiret, pufilum aqux potato,cum fepté dies tranfierint,cibis Ieniflìmis,& paucis utitorXum auté egerere uoluerit,iacens egerito,dum quatuor,& decem dies tranfeant,poflea tepidis,& Iauato, & foueto.Soleq^ calefafta melius eft uti* qua parum deam/ bulato,ne lauat©,uentrem ne foluito,cibis non multis utitor,nec acribus,nec c*2 l?ctVt **' folfis,pudenda olidis fuffito,cum deambulare coeperit, fubfafciato.Si locel/ lorum os extra pudenda procidat, utpote eorum ceruice fluxa, lata,& prope pudenda exiftente, magis hoc foecundx patiuntur, potiflìmum uero defati/ gatione,Nam cum foemina defatigatur, loceìli calefiunt,fudantqj,of$ eorù per ceruicem exit, utpote cum in loco humidiore,lubriciore,calidioreg fit, quam prius,quod cum fit,refta,& inuerfum exit, frigufcn captat, quod fi (la/ tim curetur,lànefcit,fed fìerilis reddituali minus,os durum femper propen/ det, continenterq^ fanies glutinofa, Si olida demanat, tametfi menftrua de/ currat,fitqj in xtate quiefeito in leftulo,fi uero hic morbus inueterafcit,im/ KirùU mcdicabilis fit,cùqj uuluis propendentibus confenefeunt. Si uulux defluxe/ rint,calida fubluito,uino cù oleo linito,retrudito, fuffafciato, fetida fuffito, naribus odorata dato,qux fi diu extra propenderint,congelatxqj fint,&tor/ pidx,multa calida,uti recalefcant,foueto,Si uero iam tumefcant,cum aqua, & aceto calido foueto,uel cum lauri,myrtiqj aqua unguentario^ cerato per/ linito,placidec^ retrudito,qux fi aufcultét,bene habet, fi minus,tepidacum aceto uehementer perluito* Cum tabuerint, uti diftum eft, retrudito,qu**9 ditta funi, LIBER SECVNDVS* CLXVII difta funt,facito,nullumc£ oleù,aut pingue adhibeto,Si quid uulux os fubfi nuetur,menfes non defluunt,uel pauci,mali,doloriflcia3 decurrunt,qux fi cù uiro cubet,dolitat,quicquidq3 uir immifcerit,exit,nec tangi patitur,nec geni turam attrahit,lumbi,coxendices,fcemina,& inguina, uéterqj dolitat,nec ta/ ftu uuluarum os comparet.Cù ergo fic habeat, lotio uetufto fuffito, deinde cum lentis cremorem cum melle, Si aceto forbuerit, uomito, poftea calida lauato,Poftea lagùculam,phialamue argenteam, aheneamue cum oleo albo Aegyptio,& fale calefaftam, fub eam pannis conuolutam dato. Qux fi olei odorem in os perueniffe, dicat, paritura,fanamqj fore dicitojbonocjj animo effe iubeto,cùa3 dormitura eft,oleum Aegyptium cum uellere apponito,po ftridie fi quid os uuluarum diretti! fit,perfpicito, quod fi effe dicat,tres dies odoratis fuffito,quxcn non uellicent,apponito, purgato,lenibus odoramen/ tis fuffitOjpoftea Iauato totidem dies.Cum uero menfes decurrét,odoramen tis fuffita,non lota,ieiuna uirum petito.Multx tamen hoc morbo,nifi curen tur,fteriles redduntur.Si uulux ulceratx fint, quam maximeq3 propendeant, manus oleo pingui linito, retrudito<£,myrrhxqj purx tres pilulas dato,lau/ rumqj uiridem tritam cum uino potato, & fic conualefcet * Si uero pudenda ualde terminos exeant,femen aneli tritum,& apii pudendis admoueto.Si fuo loco non maneant, fed modo huc, modo illuc eant, dolorefqj prxbeant,& quando^ exiliant,quemadmodum fedes,quandoq3 non compareant,euane/ fcantue,cumcjj fupina iaceat,fuo loco maneant ♦ Cum uero furgat,uel exper/ gifcatur,fefeue uertat,motetue, quoquoue fefe modo agitet,proilliant,fxpe etiam cum quiefcit.Hanc oportet quam maxime quiefcere,nihil dimoueri* pedes altius,quam caput habere,uomere, locellos lùrfum retrahere,ftringen tibus fouere,olida fuffire,odorata naribus admouere,uino, quod in granato pertufo,ablato umbilico,& granulis interioribus ferbuerit,perluere, Quodqj maxime conueniet,nihilqj quod locellorum reuocationem impediat,admo/ lieto,quam maximeqj inno dato, deinde lata fafcia, ne delabatur,fubligato, forbinonemcfj eam porngito,qux papauere,cafeo farina concoftis confici/ tur,quemadmodum fupra in alia procidentia fcriptum eft ♦ Pocuium quod potiflìmum uolet,propinato,Cibis leniflìmis utitor,cum uiro nifi redierint, ne cubato,Si uulux procidant, hederam ficciflìmaru, tenuiter tritam cù lin/ teo apponito, pingue nihil admoueto, forbitionem hanc, bis die porrioito* qux cafeo, papauere,ftluia,cupero,anefo, farina hordeacea decoftis confi/ citur,dimidix heminx menfura utraq^ datione,Si loceìli crura, pedesue pe/ tant,quod fic dignofees,pedum pollicesfub ungues contrahunt,coxx,crura dolent,neruos coxarum lancinat,hanc multa calida Iauato,!! placeat,foueto, fetida fuffito, deinde rofaceo linito ♦ Si qua locellorum motatione repente obmutefcat,manus,genua,crura frigefcunt. Loceìli fuo loco non deprehen/ duntur,cor falit,fremit,cxteracg eueniunt,qux in facro,comitialiue morbo, Cr.m os uuluas torquetur. Curatio. PhiaU locellorum ulce ra. Cum ualde proa ddunt,et nufqui ftftuntur. MedeU Procìdentia. Medela. Cù loceìli crura et pedes petunt. Qua repente obmutefcunt cur. CLXVIII DE FOEMINARVM MORBIS Curatio. Proddentia mlua cur. MtdeU Cum uulua dure fcit. Curatio. Vuluarum Jurim eia. MedeU Vurieia alia. Morbi huius cauffa. Medela. Cum uulua dure fcit. Curatio. fudorqj muitus ex auribus fcaturit, crura huic multa gelida perluito, cxte/ ra$ prius difta facitori loceìli quoquam moti dolorem faceffant, mufcurn olex,fcabiemue,lauri,cupreflìqj ramenta in aqua feruefafta cum linteo, la/ naue'admoueto.Cum foemina recens enixa maius, quam poflìt, onus roller, faliet,faltabitue,currct,ligna fcindet,fternutet,emungat,fimiliaqj alia faciat, locelii piurimum procidut,exiliuntue,tepida locellos perluito,poftea betx decofto,deinde uino nigro meraco, tepido*Si uero his non aufcultet,lenien tia admoueto, hxcq3 antequam frigefcant, facito, placideqj retrudito,cru/ raqj deinde inter fé cohxrentia fubtendito, quidqj molle fub hxc ponito, nihilcg fé dimouere mandato,uentremqj ne perturbato,mouetoue,fub nares odorata dato,qux fi non fedentur,ueratro purgato, fi non fufficiat,uomito, ne lauato,fiieto,quiefcitoqj*Si uulux durefcant,exafperenturue,uenter tumc fcit,inflatur,micat,uultus caua,pedes tument,decoloratur,menfes tolluntur, femen non fufcipitur,difficulter fpirat,os fpumefcit,xftuat*Cum expergifcj tur, refta fpiritus anguftia, orthopnoeaue, profilit, habetue. Si quid come/ dat^otetue^oleftat^emi^defici^afficiturmagis^uamantea^ragulatur, nerui contrahuntur,uuìux,ueficxqj dolitat,manu tangere non eft, non min/ gunt,femennon fufcipiunt.Cum fic habet medicamétum infra potato,cali/ da lauato,totum corpus umbilico tenus fxpe lauato,fouetoue, deinde quid intermittens,quibus purgetur, nec lancinetur, apponito, pudenda odoratis fuffito,naribus oli da dato,pocula dato,qux uuluas purgent, fuumqj in Iocù redigant,mercurialem comedito,iac poftea potato,ficuti in laterum morbo fcriptum eft.morbus autem hic longus non eft,Si uulux durefcant,os earum exafperatur,menfes non comparente fi defluant, harenofi uidétur,Si uulux os digito tangas,afperù inuenieSjCallofumcfj. Cum fic habuerit, cyclaminù, llcum,falem tritum,miftù melle fubigito,glandulamqj conficito, Si indito. deinde fuffito,purgantibufc£ lauato,mercurialem, braflìcam, porrum fimul coftum comedito,iufcft forbeto,lauato. Si uulux obdurefcant,méfes tollun tur,os earum clauditur,non concipit,quidq3 aliud effe uidetur.Na fi tangas, Taxum illic effe uidetur,os durum eft,afperumue,multorum$ capitum,radi/ cumue,fiue polyrhizon, nec taftu leuigatum,nec digitum, qui pertentetad/ mittit,febris,fremituscorripit,Lumbi,coxendices,ilia, uéter,foemina,uulux dolitant, quod euenit, fi menftrua intercepta, corruptaue intus putrefcant, quadoqj parto,frigore,malo nutricatu,& alias.Medicamenta igitur potato, multa calida lauato,oleo utitor,fuffito,Cum recens lota,fuffrtaqj fuerit,fpi/ cillum demittito, os aperito, digitoqj fimiliter patefacito, lenientia,ficuti diftum eft,apponito,modoc*j eadé pocula dato,curato. Si uulux durefcant, Si os earum durefcit,& clauditur,menftrua non defluunt, uel pauca, Si mala decurrunt, lumbi,coxendices,ilia uenter dolitat,horror,febris corripit.Cum fic habct,multa calida lauato.diutius uuluas leniter fuffito, cucumerif$ fil/ uatici LIBER SECVNDVS. CLXIX uatici decofto,aquaue fuffito,deinde lenientia apponito,tref<$ dies hxc fa/ cito,cumcp fé ipfa tanget,& uuluarum os molle comparebit,tùc lino crudo, puro tres penicillos conficito, primum tenuem,fecundum paulo craffiorem, tertium digiti parui craflìtudine, quinci digitorum longitudine, quos pin/ guianferis linito, & a tenuiore incipito,alternatimqj indito,cùque odoratis ante fuffiueris, lenientem glandulam netopo, ne ulceret, litam ìmponito, ne lancinet, pungatue caueto, duofque dies finito ♦ Nam ficuti tuniculx, membranulxue quxdam craffx abTcedent, deinde tres dies intermittito, cyclaminum cum narciflìno apponito * Si uero hxc non purgarent, tecum putato, fit nec ne, quod cum buprefle conficitur, apponendum, Si appo/ nito, diem<£ finito,cùque ualde lancinabit, pungetue, amoueto, calidaque fmdenda perluito,& in oleo fedeto, poftridie cum Iota fuerit, cerni pingue iquefaftum cum molli uellere apponito.Qux fi tibi uideretur adhuc pur/ gationisegere,tres dies intermittens, quod cum narciflìno fit, apponito,po/ ftridie netopon, deinde tribus diebus prxtermiflìs, uuluas odoratis, Si pin/ guibus lauato,deinde puleium unum diem apponito, Tequenti die odoratis fuffito,Cibis acribus utitor,marinifc£ potius quam carnibus,caftoré in men/ ftruis potato, deinde nihil comedito, nec lauato,fed fuffita, cum forbuerit, uirum adito.Si uuluap* os genituram non fufcipiat,fed Iterile, Si claufum ma neat,plumbeam fiftulam,ficuri diftù eft, tres dies admoueto, calida Iauato, lenientibus utitor,fupina recumbito,in aqua calida fedeto,uelIus oleo tinftù apponito,nofte potius lanea uelamenta,uel linea mollia coxendicibus appo nito, ne corpus defluat, curato,lenibus appofitis utitor,myrrhama^ prxpin/ guem,picem,ceram,anferis pingue apponit©,quod fic componito,myrrhx dimidium ad cxtera fit,cù lana apponitOjduocg lenia appofita funto.Quo/ rum unum die, nofte alterum apponito, quod cum fubduces aqua odorata perluito,uel quinqj Si decem cnidias baccas fine corticé tritas,cum lafte foe minx puerù laftantis,cerui meduila,cxterif<33 diftis,& mellis pufillo mifce/ to, Si cum molli uellere, Si puro diem apponito.Sin autem ualidius uelles, myrrhx pufillum còmifceto, fed Si optimum eft, oui album,caprx feuum, mei,oleum rofaceum tepidum cum lana appofitum, uel pingue rubrum anferis, mitefaftum, rofaceum commiftum,& appofitum fimiliter.Sed me/ lius eft anferis pingue, feuum ouis cera alba, reflua, netopo, rofaceo fimul liquefafta, commifta, tepida lotx appofita intro ad os uuluarum, uel cerui medullam, anferis pingue,rofaceum, irinumue oleum tepidum cum molli uellere apponito ♦ Cum foeminx uulux durefcunt,prociduntcg in pudenda, durefcunt inguina, pudenda xftuant,cunfta<33 in cancrum uergunt.Cù ergo fic habuerit,cucumeris interiora trita,cera, fauumue hemina aqux fubigito, tepida in fedem dato,& purgabitur.Si uuluarum os prx ficcitate,durefcat,& fàuces, quod digito pertreftans dignofces, morbus iam informatur,fiue ad P Medela Unga et noria. Cumfimen non admittitur. ,", MedeU Duricia uulua. medela. Cum os uulua fediate dure* fcit. CLXX DE FOEMINARVM MORBIS Medela. Cum uulua claus ditur. MedeU toc afines. Pìtuìtofa et bi= Uefa purgatio, ìauatioue. Caftor. Cyceon. Cum os uulua clauditur. MedeU coxendices uoluatur,nihil acre indito,ne ulceretur, Si inflammetur(nam pe/ riculum effet,ne penitus fterilefeeret) qux nò purgant,apponito,quibus pur getur.Cum uulux durefcunt,dolitantqj cerui medullam, uel anferis pingue, fuiilumue,uel oleum irinum cum melle apponito, uel oui luteum cum cerx albx glebula miftum, uel hordeaceam, triticeamue farinam cum ruta, aqua decoftam fuperlinito. Si uulux concludantur, earum ora durefcunt, femen non fufcipiunt,fed inde ftatim,poftquam cum uiro coiuerint, cruraque mo/ uerint,exilit, lumbiq^ coxendices,ilia, foemina,uenter dolitant, menftruaque non defluunt,uel pauca,mala,decoloraqj decurrunt.Cum fic habuerit,multa calida Iauato, poft balneum uero caftorem cum pxonix radicx,uino nigro odorat© propinat©,cibis nutricato quibus puerpera.quodfi menftrua com/ pareant,diem abftineto,deinde totam foueto,potionemc£ dato,Si confuetx peritxue harum rerum fint fupra,uel fi uideatur egere infra, lac afinx igitur dato, uel ferum,leniterque fuffito, lenientiaque uuluis admoueto, cyclami/ num, narciflìnum, cucumeris parui partem interiorem, Teminibus abieftis, lac foeminx puerum iaftantis afpergito, teritoque,mynhamque finceram, puramue,mel quam optimum,oleumque,album, Aegyptium, ficcumcp pò/ tius quam liquidum, humidumue conficito. Cum uellerecR puro,oleo albo Aegyptio tinftolotx admoueto,fubligatoc£,fub teftoc^ maneto.Cumuero purgata fuerit, fi tibi uideatur fatis effe, quiefeito, ceffatoue, fi minus,rurfus alterum apponito, poft hoc lanam mollem rotundum in modum conuolu/ tam,netopo tinftam diem unum apponito, poftridie rofaceum cum uelle/ re,deinde cerui pingue liquefaftum cum uellere, fempero^ ante appofitum calida lauatojenitercg odoratis fuffito, poftea die uno prxtermiflò Iauato. Si pituitofa fit, eo quod cum cnidio grano,coccoue fit, fi biliofa, eo quod cum fucco còlophonio,fcamoniaue conficitur,fuper his utriTg3 lauato,po/ ftridie narciflìno cum uino dulci,!! narciflìnù nò fit, anethino, uel irino,qua ©primo tertia ad uinum portione, poftea,duobus diebus prxtermiflìs,quod cum puleio fit,unù diem,admoueto* Si uero menftrua defluant,caftoré tres dies cum uino albo odorato, ieiuna potato,cum menftrua ceffarint,lauato, non calida,pultem, cyceonaue fine Tale Torbeto, cibum ne tangito duos, ael tres dies,cum uiro dormito, poli aliquantum temporis, cum purgata fuerit, mercurialem cum alliis,cumino,fale aqua decofta ante cibaria fumito,quin Si allia qua plurima,^ elixa,& affa comedito. Si uero mercurialis tenera non fit,tenellam braflìcam cum his decoquito,ficq3 mitefacito. Si poft hxc con cipiat,fanefcet,cunftaqj bene fuccedent.Si uuluarù os claudat,ficuti caprifi cus durefcit,quod fic digito fi pertentet,& calidù deprehendet,digitus non intrat,méftrua tue abfcódunt ,femé genitale nò fufeipit, lùbi coxédices,ilia, uéter dolét,quadoqj Si fupna petit,ftragulatqj.CÙ fic habuerit,medicamétù infra propinato, multa calida Iauato, qux os molliant,admoueto,fpicillum derrùttito, LIBER SECVNDVS. CLXXI demittito.os aperito, digitoqj fimiliter lauato,demulceto* Cù molle fuerit, qux fangumé rVgent,apponito,poculaqj & quicquid admittet,dato,deco/ fta braflìca comedito, iufc£ forbeto,Si uulux claudan£,menfefqj non còpa/ reat,cucurbita agreftem,colocynthidaue, cumini! xthiopicum, nitrù,falem thebaicum, narciffum, nephridionue,myrrham,refina,farinam, cunfta fimul mifta,& trita feruefacito,glandulaqj,balanonue conficito,& indito,Si uulux fruftulentiir,thrombetheofiue,herui plenum os earum uidetur,quod ita habe re,fi tangas deprehendes,tunc menfes non decurrunt,femen non fufcipit,Cù fic habet,cyclamini corticem derafum, tritumqj falem,allium melle fubigi/ to,Si glandulam facito.uuluarumcu ad os apponito,cxterac*j appofita acria, abrodentiao^ admoueto, quibufc^ fanguen purgetur, potionefc£,qux uuluas purgent,dato*Si prxter naturam uulux hient,méftrua crebra, glurinofa mul taqj decurrunt,femen intus non remanet.Nam cum os hiat, femen non conti net,tuncc£ algor,febnfqj lumbos,& uentrem corripit. Morbus auté hic prò/ fluiiio cruento concipitur, Si cum repente menfes fiftuntur, repenteqj prò/ rumpunt,nutricatus autem,dixtaue prius diftus eft,Per exordia purgamen/ tis,appofitifcjj lenientibus curato,deinde leniter ftringétibus,fpongii[($ fub umbilicum aqua myrti, uel rubi, uel olex,uel rofx,uel labrufcx,uel uitis fo/ liorum tepida foueto.Si uuluarum os inméftruis, plufquam confueuit,hiet, fic menftrua plura,peiora,liquidiora, diutiufqj defluunt, femen non tangit,' necremanet, fed exilit, & fi remaneat, os plenum non ualidum de menftruis inuenit,propterea leue,& inualidum redditur,& fi ulterius procedat, intusue remaneat, uires demittuntur, Si languent,uentufque Si horror,& ignis corri/ pit,iumbi,coxendices,ilia,uenter dolitant, quod maxime patitur,!! quid in/ tus corruptum putrefcat, compingaturqj,quod Si a partu patitur, quxdam ftalias.Cum igitur fic habuerit, medicamentum potato, quod citius decer/ nat.quaquedoleat,calefacientia dato,frigidalauato,paulum intermittito, deinde fubIuito,poculumqj,quod admittet,dato.Qux ficcent,fuffito,poly/ pos,& mercurialem comedito,Si non quemadmodum oportet,uu!ux clau/ fx fint,qua myrtus,uel lentifcus.uel uitis folia,uel olex,uel rofarù aqua deco fta fint,in ea ièdeto,nutricatus i rubro profluuio diftus eft. fitis, crebri uomi tus,balneop: abftinenria optime auxiliantur.Si plus quam expedit,uulux pa/ teant,purgato,fubluito,fuffito. Si (pcurra^menftrua plura,peiora,crebriora, liquidioraqj defluunt,femé non retinetur, fed ftatim profilit,digito fi tangas osjeuigatù inuenies,de méftruis debilitas,horror,ignis,dolor,lùbos,coxédi/ ces,ilia,uentrem habet,cornpitue.prxfertim fi quid intus de partu uel alias, corrupti! putriuit. Cum fic ergo habuerit, ficuti priora curato.Si uulux in/ flamentur,menfes fubtrahùtur,ceruix earum contrahitur, fitumqj araneofum obducit, febris grauis, qux mentem tangat, corripit,menfes pauci,&mali comparcnt, cùque ieiuna eft,uomit*Cum quid comedit,euomit,lumbi, P ii Cum uulua clau* ditur. Cum uulua frum fluìatur. MedeU Cumuuluo hiat. Curatio. Cum per méftrua dehifeit. MedeU Cum uulua fatis claufa non eft,uel nimis pateat. MedeU Cumuuluo ìnflù méta eft. CLXXII DE FOEMINARVM MORBIS coxendices,ilia,uenter doIitant,deficit,totum corpus horrefcit, uéter modo durefcit,modo mollefcit,accéditur,tumet,& concoepiffe uide£,quadoo3 tu/ mor euanefcit,uentriculus aqux completur,umbilicus extuberat, uuluarù os emaciatur,menftrua ftrepentia,pauca,mala fuper apparét* Claues,iugulùue, ceruixqj gracilefcit,pedes,prxfertim tali tumefcunt. Cum fic habuerit,medi MedeU camentù infra potato,uuluas qua odoratiflìmis fuffito, Si eadem apponito, dies plumbulis utitor,calida03 ante appofitioné Iauato, nequid pùgat caue/ to,poft appofitioné Iauato,cneftri duas potiones aqux hemina decoquito, mellis acceptabulù,olei narciflìni,anethiniue paulù còmiTceto, hoojj fublui to.Poft hxc tres dies intermittito,deinde eo,quod al aceto fit,lauato, mer/ curiale decofta puflillo uini afperfo,tanqua braflìca ante cibù furnito, iufqj forbeto.Si uero remaneat,medicaméta,quibus aqua uulux purgant,potato, cibis his utitor pane,oleribus difcoftis,marinis potius, qua carnibus,ueltrun culis,extremisue membro^ difcoftis,plurimùq3 &ante,& poli cibù fefeexer ceat,frigida ne lauato,dulcibus,pinguibuf(£ omnibus abftineto,dies Iter pur gationes,decoftù adianti aceto afperf© ieiuna potato. Na hic morbus Ixta/ cum uulua infl* Iis eft,cù$ paucx fugiunt.Si prx uuluapa inflamatione non concipiat,méfes matio conceptum fabducunt,ieiuna uomit,fi comedit, dolor imam aluù, Si lùbos habet,uéter m29^- totus modo durefcit,modo mollefcit, nec ualde moratur,nec ualde purgat, prxgnanfc^ effe uide£. Cùfta,n,qux prxgnates pati£,uentréq3 fi tagas,tanq[ utrem tumere deprehendes, cùqj pariendi tépus aduentat, uulux concidùt, méftrua pauca,& mala defluùt.Hxc medicamenti! infra p©tat©,quidquidqj purgat,apponito,qux cù purgata fuerit,TaneTcet.Si cù uulua inflamat,taga/ tur,rccrudefcit, fideratur,magnus ignis,&grauis,& horror corripit,habetue, duricia mira circa pudéda fentitur, pungit ,& exilis,& fi quis digito fupertan gat,ftatim rurfus peius habet,pungi£,caput,frons,uertex, dolitat, caligat, fu/ dat,poftrema frigefcunt,tremunt,quandoq3 foporatur, non audit,uulua non operat ,non comedit,uentriculus cibù non retinet,clamitat,fefe iaftitat,tota dolitat, peften,inguina, coxendices,lùbi,membra agnata,extuberantiaue do/ litant,ftati pereunt,f! dolores agnafcan£,crefcatue, Quare fpongiis mollibus *' aqua calidiflìma,uel oleo tinftis,expreflìf<33 foueto, deinde cerui medullam, anferis pingue,ceram alba,oui luteù,uel ceratù,unguentumue picariumcum refina apponito,uinoa^,uel caprino lafte,uel gallinaceo iure purgato,uinum ne potato,fed ptifanx cremoré,iusue forbeto. Hoc uuluarù doloribus infun cù dolor uulua di£.Si dolor folù uehemés,uiolétufqj, quxdac^ procella, fpirituf33,.fiue Ha/ moleftat. tus,qui nò exeat,fed illic maneat,in uuluis infit,fic curato, femé atriplicis (yl uatici,& betx fimul tritù cù uino albo tepido i uuluas dato*Doloris uiiluap- MedeU remediù,tres femicongios atticos,uini odoratiflìmi,tantùdemq3 aqux,foeni culi radices, Si feminis ad eas radices, quarta portione, oleicg rofacei dimi/ diam hcminam, hxc in olla noua feruere cum eo uino facito.deinde fuffito, fcyllam<£ LIBER SECVNDVS, CLXXIII fcyllam<£ apponito,dum os mollefcat, in tutoqj Si aperto fit,& mane^c'icp dum purgatur, puftulx circa uulux os oriùtur,fic curato.Carnis bubulx fru ftulum butyro,pinguiue anferino,& anefo trito linitum indito.Si factum ul/ cus,cryfipelasue uuluas,metrasue habeat. Pedes mamx,os corpufqj tument, labor fpiritus reftaanguftia, ortopnoeaue ualde uexat,uenter,ilia,peftora,ca put,dolet, manus tremunt, torpentqj inguina,poplites quandoqj liuefcunt, pauluma^ leuant, colorqj redit, maxime uero mamx gentilitate quadam Si cognatione peftoris tument,tamen non ualde dolét,horror,ignifqj corripit, uultus rubefcit, iecur arefcit,fitit, prxgnanti fi hxc fiant,perit, nec euadit.Si facrum ulcus,eryfipelasue in uuluis fiat, totum corpus,de pedibus incipiens, liuidiflìme tumet,quoqj plus inueterafcit,magis,pettus falit,tumet, tota fri/ gefcit,horror,ignilcjj magnus corripit,crebro fpirat,anelatue, deficit,debili/ tatur,corpus totù dolet, animus laborat, mens uacillat* Mali! hoc pathosue, de uentriculo inferiore,foemina,ilia,lumbos, prxcordia,tergum,ftomachù, peftus,collum,caput petit,mori uidetur,Cù uero dolor ceffat,diffoluiturue, crura,foemina,inguina,coxendices,lumbi torpefcunt, poplites liuefcunt,pa/ rumq3 leuant,deinde repetit, corpus,uultus puftularum completur, patenter rubet, fauces harefcunt, lingua exafperatur, qui morbus fi prxgnantem ca/ piat,habeatue,necat. Si uero grauida non fit, hanc medelam adhibeto,latte afinino poto purgato,f! non fòluatur, uentrem refrigeramétis lenibus,& ap/ pofitis refrigerato, fenfim incipiendo lenibus,& uomitione purgato,crura ne tangito,fambuci folia cum origano, uel thymo,uel ruta decotta optime fu/ muntur * Si uero ignis remittat, uinum, & cibaria dulcia dato,paucx tamen fanefcunt.Morbus autem aquofus,hyderosue cù in uuluis gignitur, menftrua multa cenofa, harenofaue, aqu©fa, cruenta non ualde profluunt, uenter,pu/ denda, uenx, proximaque his omnia tumefcunt, prxgnanfque fibi uidetur, mammx lafte manant, poftea ftrangulatur, uenter durefcit,omnifque locus circa tumet,f! quis tangat,dolet, febnfqj uehemens, xftufqj habet,dolorque ingens in Iumbos,coxédices,& ilia prorùpit,in fomnifqj polluitur,ac deinde peius habet, Hac calida lauato,calefacito, medicamentù propinato,lenibus fuffito, deinde cyclamini triobolum tritum cù linteo apponito,uel cupreflì fuccum, canthandas tritas aqua decoquito, tepidumque paulum temporis admoueto, Si plus peraget, operabiturue, uel hoc apponito, cumini, uitis albx,aftaphisue drachmas tres,uel femen urticx,radicem arei,horum quan/ tum uelis, leniter admoueto, cum purgaueris amoueto, pudenda fubluito, cum uiro cubato.Qux fi fcetum tulerit, tota purgabitur, fanefcetqj.Si quid fubcruentum , faniolùmue in uuluarum aquofis moibis profluat, pudenda, Si circùftantia uehementer lancinat, ulceratque, ficuti muria quaque cadit, & ftillat, ulcerat, colore^ arcuatus, ifterodesue t©tam occupat,cxtera pur/ gatur, quantum in aliis profluuiis* Qui moibus lenior eft, fed quandoque P iii Puftula inpw\ gettone orta. 'Eryfipelas uulua. MedeU. tiyderos. Curatio. Cantharides. Aftaphis leuce. Arci radix, Color icterodes. clxxiiii DE FOEMINARVM MORBIS Medela. Ventus uulua. Medela qua. V entri s fàcilisjò lutio. Mola qui fiat. Mola dfcuffio. Cum uentofà fit uulua. MedeU Cù femen r dicit. Suffmeutum. Ixtalis fìt,Si uulux ulcerentur,exeantoe,quemadmodùeam,qux fluorealbo laborat,curato,lac afininum potato,emaciato, medicamentis iam dittis pur gato,curatoqj*Morbum aquofum,hyderonue de uuluis hxc educunt. Si de uuluis aqua fluat,fulphur tritum anferis pingui fubigito,& apponito. Si uen tus in uuluis eft,flatus exit,fremit,tota turget, labor, ignis,xftus habet, fuper his prx dolore uehementer exilit,uirum non admittit, cubile,concubitumcjj ualde auerfatur,fefeqj attollere,erigereue nò poteft,quid graue in uuluis effe uidetur,caput dolet,xftuat,non loquitur, fi dolor ceffat,clamat, lumbi, co/ xendices,ilia,foemina,peften,pudenda, fedes dolitat. Lotium,aluus cohibe/ tur, mori uidetur, prxcordia contenduntur, llomachus ualde lancinat,os amarum eft, acria pura biliofa uomit,crebro ruttat,melius inde habet,leuat ue,fi non tumet,f! tangatur, refiftit, dolet tamen, mulfo, acetoue mulfo cum oleo uuluas lauato,uel cuminum,& anefum tritum,lini,uitis tenella germina trita gallinx oua aqua fubigito,fubluito ♦ qux fcribam potionibus, appofi/ tifqj utitor, calido oleo, aromatis, odoratisue, flore iunci,fchinuue anthos inieftis fedeto,uel lauri,marisue aqua.Optimum autem eft,Iauationibus leni bus uentrem purgare, uel glandulam indere, uel uti leniter uenter foluatur, lana non Iota melle tinfta lùperpofita. Sin autem urinatior effet, cepam in oleum,uel mei iacito,& apponito, uel nitrum cum melle, uel tauri fel, uel granati acris modiolum cum melle,& farina hordeacea,Mola uero craffa gè nitura retenta,generatur,quam fic difcuties,fatureiam, thymbramue tenuiter tritam aqua Si aceto propinato,uel femen hyfciami tritum muria, Si laffaris fucco,opoue dilutum,& aceto.Si oporteat, aqua Iauato. Potiflìmum autem eft,mulfum indere,cum lentis aqua,uel herui,uel uiolx flore.Si uero purget, uti perufta,myrthi aqua perluito, myrrham9 Si netopon cù lana apponito* Si uentus in uuluis fit,qua exit lancinat,urit,tumefacit,xftu, dolore^ afficit, uirum ea,& coitum ualde auerfatur,Peften intenditur, tumefcin$,ftare,nec fefe erigere poteft,aut federetQuam cum fic inuenias,uentum, Si genituram in locellis effe fcito,proptereac& eam uexari. Quare mel,cera,lini tenella ger/ mina trita,pingue gallinaceum cum uino odorato, tepido in uuluam dato, liniue tenella,uel femen tritum cum lana ad uulux os admoueto. Si uero no operet,crocù irinum,lini tenella trita, pingui gallinx,lafte foeminx fubigi/ to,cum linteo ad locorum os admoueto. Si uero quid pingue, carnofumue fubpullulet, quod tabefaciat,modicec& extenuet,apponito * Nam uulux ni/ mis extenuatx abortiunt* Si uero loceìli femen non fufcipiunt, reiiciuntue, calorema^ in fefe non habent, moliendum eft inftrumentum, fedileue,fuper quo feemina fedens pannis conuoluta per uuluas halitum, uaporemue nunc fufcipiat,caffiam,cinamomum,myrrham, par cuiufqj fapa calefacito, fubdi/ toqj.deinde modice Iauato, parum comedito.Subuenit Si hoc appofitum, myrrham teneilam cù melle, in glandulx oblongx formam redatta inditò. Hxc LIBER SECVNDVS* CLXXV Hxc crebro uires refpeftas facito,uel fecuridaca herba,pelecinosue,qux in velednos. triti fegetibus reperitur,cum myrrha prodeft, uel mei cottum tedulis agita/ tum,remiftùue,quantitate fabx Aegyptix admoueto,uel tauri fel,uel rhoas ^Uarubra. rubrx par conyffx herbx,cunilxue, limile autem eft hoc germen, cefpesue paluftri,& tenello apio, fecundumcg mare nafcitur in harenofis locis, cuius odor uix fertur,quod cum melle,&uino apponito,uelbulbulum, quod intri Bulbus triticeus. ticeis inuenitur, prxfertim Aegyptiis afperum cumino Aethiopico fimile, cum hoc allium,nitrum fimul tritum,& miftù admoueto, tamen prxlauato. Cum foemina caput,uerticem,frontem,ceruicem dolet,prxc£ oculis nubecu c*£ìtìt <{olcr' lx curfitant,& obuerfantur,dolet,lancinatur,territur,lotium nigrum emittit, fimile quid per uuluas difcurrit,xftuat,animo angit,bilis atra in uuluis ineft, t*edeU quam fic curato,cucumeris annui partem interiorem, tauri fel, aeris florem, baccharim tritam mifceto,apponito,medicamentum potato, Iauato ♦ Cum Dolor uulua. autem foemina uuluas dolet,lancinatur,flaua bilem mingit,uulua hians fimi/ lia demittit,oculi arcuati,ifteroidesue funt,bilem I uuluis ineffe,fcito.Quare totum corpus,& eas optimum eft medicamentis,& appofitis purgare, qux bilem educant. Cum uulua frigefcit, quid graue ineffe uidetur,decoloratur, VuJtt4 fri2efc uulua fere cohxret,quam cum fic habet,medicamento,quod pituitam edu/ . cat,purgato,crebroq3 uomitù, Si abftinenria emaciato. Cù foeminx os male #j," m "* olet,nigrx$ &malx fint gingiux, fic curato* Leporis capitis còbufti cinis, mufculorumqj duorum exenteratorum cum iecufculis, Si renibus feparatim MedeU. combuftorum,marmoris triti, Si cribrati,uellapidis albi tantùdem còmifce to,dentefq3 Si gingiuas còfricato.Poftea lana fuccida tergito, intus,& extra, quam deinde melle tinttam fuperponito, uel tritum anelum, anethi femen, myrrhx duos obolo, dimidia hemina uini albi meraci coquito,hoa£ per/ luito,& in ore piurimum contineto,crebroqj hoc facito,hoo£ ieiuna Si gar/ gariffato poft cibum.optimum autem eft,parum,& optima comedere.Den tes hoc medicamentum purgat,quod indicum appellatur,ofqj bene olere fa cit.Cum foeminx marna diirefcit,ftipx,ftoebesue fruftum,uel rubi cù aqua, Màma duricia. Si oleo coquito,quo mamam linito,foliaq3 betx fuperponito, qux linteo in facculi formam confuto,quod mamam capiat,tegito.Si uerofuppuret,inci dito,lanaa3 fuccida prò penicillis utitor, eamcg fuperponito. Poftea lentem cum farina coquito,quo iinito,Sin autem in foeminx pudendis, uel ano uer vermìcuUrum miculi innafcantur,falicis marinx,uiticisue fruftum, uel folia trita cù bouis eiectio. fellis obolo,cedrino oleo fubigito,lanarnqj fuccidam bene carminatam hoc tinftam,tertio quoqj die diem,& noftem apponito,quo ablato,calida laua/ to,cofta<5 ò^ cruda allia comedito, ficq^ uermiculi Si peribunt, Si exibunt, deinde muria lauato.Hxc faciem emundant.flccum tauri iecur tritum oleo, Q«* fndempol uino<£ meraco fubigito,& Imito.Nam recens iecur,fclqj faciem perdit,pti/ 'Mn/* fanx crcmor fimiliter emundat,ouorumo3 album, lupinorù,heruorù,tritici, CLXXVI DE FOEMINARVM MORBIS Qua erugent. Qua e a pili um fiuentem ffiant. Qua nauas.et fimilia tollant. lìchenas qua tallant. Pocula rubri profluuii. Pocula ridtmnìa uuluarum mala. Sanguinis ttarui fedatio. Coagulum afini*. num. Sangtwiisfiftenc tu. Qu# fluoresfia fta .t,et dttlores fichit. ficornm, farina illinita, fed Si brafieex radix combufta, fcmenqj hoc faeiùr, lentiginefcp tollunt,halcyonium etiam, hoc eft uituli marini ftercus combu/ flù,cinis,calx,Si uero facies doleat,cerat© rofaceo linguito,periinito,deinde aqua gelida perluito. Hxc erugant, plnmbaginem mortario lapideo terito, pxonix aquam afpergito,paftillos conficito,ficcos terito,oleo fubigito,fa/ ciem rugofam linito.Si nero capirli defluant,ladanum tritum rofaceo,anethi noue oleo,& uino fubigito, Si linito, uel argiliam,terram uè, qux emundar, uel terram cimoliam rofaceo,uel omphacino, uel acacia cum uino, capillos ungito,qui fi cum madore defluant, cuminum tritum, uel columbi ftercus, uel raphanum, uel cepam,uei betam, uel urticam tritam mifceto,Lentigines autem,uitiligines,nxuofqj tollit ptiiana,nerui farina,betx ius,oui album,uel cucumeris agreftis radix ficca,tritaqj,cù uini fece mifta,& linita,uel fici folia ficca trita,fimiliter impofita,fefamoqj trito, Si emùdato,uel amygdalis ama ris,uel femen urticx,tegmen,cortexue allii.Lepidium fuperligatum fordida ulcera omnia emundat,tollit,acetum,thuris pollin,pumex,fulphur cù aceto, cardami filuatici cinis,uiparx fenium,lapathi, rumicisue fyluatici radix trita cum aceto uinofo,Si puftulentur,lithargyro utitor, loculum optimum rubri profluuii,cinerem cornus ceruini cù duplo farinx hordeacex uino pramnio potato,& fiftitur, uel tritam adianti radicem, cicer toftum, oui luteum cum melle,uel fitanix farinx acceptabulum, gummi albi dimidium,thuris polli/ nis tertium,iunci odorati paulum, uel pini,uel cupreflì cum aqua per colum miffa de die propinatole! cornus cerui cinerem, uel cum quinque cedrinis baccis tritis,& farina hordeacea decoftis, uinum afperum nigrù, in quo te/ dula ferbuerit,mifcetur, uel dulcis granati fuccum cù uino nigro decoftum propinatole! cupreflì tres,uel quatuor fruftus,uel myrti baccas nigras,&fi/ mul,&folas ad foeminx corporis uires refpeftans cum uino propinato, uel caftoris obolum tritum cum uino nigro afpero. Pocula cuius uis mali uulua/ rum,pxonix baccas tritas,rhou,fumaciue radices,rofxue, cuminum xthyoi picum, melanthion, gitue uino albo decofta propinato, uel ferulx derafx acceptabulum,marrubii fuccum uino albo diluto, quod Si naribus fanguine defluentem fiftit,uel granati interiora trita,& farinx pollinem cù uino nigro cofta porrigito, uel femen lini, uel eryfimon, toftum,& olex uiridis folia,* nigrum papauer maturum.Hxc fimul trita uino diluto, propinatole! eoa/ gulum afinmum,granati dulcis radicem,gallam xqua omnia uino nigro de/ cofta,propinato,uel dulcis granati fuccum cum uino, uel lapathi,rumicisue femen, cum gallx parte exteriore rafa, fimul trita, deinde pultem forbilem, cyceonaue conficito,& porrigito. Si muitus fanguis ex uuluis defluat,uiticis, hagniuefolia trita cum uino nigro dato, cuntta afpera, acerbaue trita uino nigro còmifta profluuiùm fiftunt.Profluuii,dolorilcjj remediù,marini roris, cachryosue radicem uino nigro decofta propinato * Si uero profluuii maioi effet dolor, LIBER SECVNDVS* CLXXVII TEmpUftrafomé Diuerfàfomenta. effet dolor,& profluuiùm,quam fic Tuperari poffet, terebinthi fruftum triti! uino diluto propinato. Si uero profluuiùm fiat amplius,& uexer,cancros flu uiatiles uino coquito,quod uinum cù aqua propinato. Sin autem adhuc ma gis profluuiùm deferatur,tritos eofdem cù uino porrigito,uel marrubii fuc/ cum fimiliter dato,Si uero muitus fluor decurrat,mulx ungulx cinerem cri bratum cum uino dato. Si longus effet fluor,fpongiam combuftam tenuiter tfitam cum uino odorato porrigito, Profluuioa emplaftrationes,allia,por/ tulacam, apium,loti,cedri(J3 ramenta tenuiter trita mulfo fubigito,& empia ftrato,uel fpinx albx,rubi, olex folia trita mulfo fubafta cum fatina Imito, uel fambuci, myrtiqj folia fimiliter linito, uel morijotiq^ ramenra,rofx fo/ lia trita cum uua paffa, Suffitiones fluorum,lolii farinam aceto mulfo mera/ ciore coquito, & fuffito, uel lentis toftx craffiorem farina aqua decoquito, & fimiliter agito,uel heruum pari modo,Optimum autem eft,cum faluia,& hyperico hordei furfures decoquere, Si fouere, uel loti,cupreflìa^ ramenta aqua decofta cum uua paffa in linteù miffa fubdere,uel olex,hederx,myrti folia cum hordei furfuribus decoquere, uel tritici furfures cù aromatis aqua decoquere,uel uiolx albx femen,uel radices cum tritici furfuribus aqua de/ coquere,uel decofto furfurum lana tinfta foueto, uel ferpylli decofto cù fur fonbus,fpongia,uel lana molli fimiliter foueto. Si uero dolor uexaret, uafis fiftilibus,léticulx figura formatis,aqux calidx plenis, uel ueficis olei calidi plenisfoueto.Fluorum lauationes myrthi,lauri, hederx folia aqua coquito, &lauato,uel fambuci, Si iunci decofto fimiliter, uel oenanthen, hoc eft la/ brufcx,uitisue florem,cyperon,paffam mulfo coquito,& lauato,uel foenum grxcum, rubumqj fimul aqua coquito,& tepida Iauato, uel olex uiridis,uel cupreffi,uel ferpylli,uel granati,uel uiolx albx radicis, uel iunci decofto te/ pido lauato,ueI butyro,uel anferis pingui,uel fuis,uel medulla aqua decoftis tepida Iauato ♦ Suftitiones fluorù, hordei frafti fumi! per inferna fufcipito, uel cerui cornus cum oliuis non maturis,uel rhoon rubrum, fumaciumue,fa/ siccafiffimenta. rinamc^ cribratam cum oleo,pariqj modo uini pruna afpergito, nidorcmqj fufcipito, uel hordei furfures,& bubulum ftercus fuper prunam minilo, & fuffito, uel loti ramenta, uel rhoon rubrum, uel cupreffum cum uino nigro afpero,uel chalbanen, uel thuris pollinem, uel refinam cum uino, uel caprx cornu,uel gallam,& fluor fiftetur, uel duos modiolos atticos acinorum uux toftorum,tritorumq3 uino afperforum in fcrobem excauam fuper pruna mit/ tito,huncq3 nidore mulier pannis conuoluta per inferna fufcipito,uel fordes caprinas ficcas,tritafq3,cù hordei farina oleo fubigito, Si fuper pruna dato, fimiliterq^ fuffito,uel hordeum folum,uel multos eius furfures fuper carbo/ nes mittito,& fuffito,uel cupreflì ramenta oleo afperfa, uel papauer,uel myr rham,uelthus oleo afperfum,uelbitumen,& hordei furfures,uel cupreflì ra/ diccoi tufam rofaceo confperfam fiiburito, uel calamo iuncocp odorato, Si lauationes. CLXXVIII DE FOEMINARVM MORBIS viuerfafugttiom apii Temine Tuffito, uel tuTo anefo,r©faceo afperfo fimiliter utitor,uel refina, *"• cinamomum, myrrham cum rubi, uel rofx folns, uel menta cum croci pu/ fillo,ftyracifqj.Hxc omnia trita,mifta,attici oboli pondo fingula,fuper pru namfermenticiam dato,nidoremqj per inferna fufcipito, uel bubulum (ter/ cus rofaceo confperfum fuper prunam fermenticiam mittito,fuper quamu/ lier prius locetur,ne nidorem prxfentiat.quodbonum nò effet,Profluuii ru/ bri appofita,Myrrha,& bulbulum tritum optimum eft appofitum, uel rofx tenuiter tritx rofaceo fubaftx,& cum lana appofitx,uel trifolii, Iotiue Mo/ rem aqua decoftum,deinde tritum rofaceo fubaftum cum lana ad uulux os dato,uel cuperum,irimue,anefum pariter cum rofaceo,& lana quam maxime intrudito,uel myrti nigri folia, pini corticé uino albo coquito, ac uti priora conficito', uel cupreflì fruftum,thurif$ parem modum, tritum,rofaceo fub/ fluori quafism afl.um cum uellere apponito,Si profluuiùm ficcare uelis, nepeta uino nigro "**' coftam cum linteo apponito,uel porcinx fabx folia,hyofciamuue,cicuta<$ uino fimul coquito Si uti priora conficito,& apponito,uel marrubium,mal/ uamcjj coquito,& cum cera,& anferis pingui mifceto, tepidù$ ficuti priora pudendis dato,uel malicorium uino coftum, tritù refina,& rofaceo fubaftù apponito,uel loti ramenta fimiliter apponito,uel lentifci folia,uel rhoon cu melle decoftum, Si miftum apponito, uel cneron tritum cum uino ♦ Si non ceffent,honibletum herbam lingux fimilem cù uellere apponito * Profluuii aquofi infufaneum appofitum. Si foeminx de pudendis aqua defluat,tama/ ricis folia,lini femen,refinam arida terito,uino fubigito, pingue gallinaceo, uel anferis fuperiacito, Si mifceto, tepidum per infundibulum in pudenda dato,uel farinx puriflìmx, quantum manu capitur,uel amylon uino,& rofa/ ceo fubaftum ad ftomachù,osue locellorum cù uellere dato* Fiuoris aquofi infufaneum,cum aqua de pudendis defluit, tamaricis folia,femen roris mari Pectenfi doleat. nj tritum refina, pinguiq^ anferis fubigito, Si per infundibulum in pudendi dato.Si de aquofo fluore peftendoleat,uiticis, hagniue femen tritum melle fubigito,& pectine optime linito.Sr fluor cruentus,albusue, uel quiuis alius defluat,fMphur,mandragoramcp tritum uino meraco fubigito,& cum uelle/ re admoueto,fupinaq3 iaceto, quiefcitoc*j,uel malicorium ficcum tritù uino pramnio propinato,Poculum fluoris albi,Semen hxderx albx,pini corticé vulua ftrangum ujnQ afpero decoftù potato, uel cerui cornu combuftù,hordei farinx duas portiones ad unam,cedri baccas quincp tritas aqua propinato,Cù uulua (tra/ gulat,caftorem,& cunilaginem tritum cum uino dato, uelbituminis obolos tres,uel marini uituli pingue quantum duobus digitis capitur, uel peonix ra dicis dimidiam potionem tritam cum uino potato,Cum ftranguiatio,tufif<$ uenit,fandaraches obolum,fulphuris ignem non experti tantùdem,tres qua/ vulua prociden tuorue nuces grxcas,amygdalasue amaras tritas cù uino odorato propinato* **- Si uulua procidat,hordeum tritum,cerui cornus raméta oleo afperfafuffito* Cum fupn fluoris aquofi medela. Si albus fluor, uel alius defluat. tlBER SECVNDVS* CLXXK Cum fupra ùertitur,cor,fl:omachufc£ longa illic eius mora uexatur, myrrha, uel refinam,uel netopon, uel caftorem, uel laffaris Tuccum cum uino propi/ nato.Cum uulua ftrangulat,Tpiritus muitus Tuperne prorumpit,grauedo ha/ bet,fenfus percutitur,non loquitur, tota friget,fpirat, lumina hxbefcunt,ca/ put fubito radito,uitta conftringitOjUmbilicumcg.Si tumeat,caftoré,uel cu/ nilaginem,uel rutx aquam,uel cuminum Aethiopicum, uel raphani femen, uel fulphur,uei myrrha dato, fub nares uero fetida dato,fub uuluas odorata. Si uero perfiftat,cocci quod album eft intus melle fubigito, Si mifceto,na/ refq^ linito,uel iuncum tritum,fi pungatur* Cum uero dolet, Si ftrangulatur, malux radicé,uel acetù mulfum, uel foeniculi radicis corticé, uel crethmon ex aqua propinato,tegere autem,& quiefcere optimi! eft, uel (temuti! uera/ no naribus admoto ciere*Si uero fxptum tranfuerfum, prxcordiacg fubuer/ fari uideatur,ea durefcunt, fubito mutefcit,ftrangulatur,dentes cohxrét,nec audit uocata,fub nares hxc fuffito, uellus,bitumé,caftorem,fulphur,picem, inguina uero,coxafq3 oleo quam odoratiflìmo intus iinito,uel flellas marinas nigras,cum braffìca uino odorato coquito, & propinatole! myrrhx triobo/ bolum, uel coriandrum,refinx parum,pxonix radicem, cuminum Aethio/ picum trita uino albo,& aqua,uel mulTo,tepida propinato, peucedanù etia adiuuat,ariftolochia,cepx lachryma,panaces cù uino,uel aqua tepida fi den tur, uuluas reducit* Crotonis radix uino decofto, Si eo poto, uel cuminum Aethiopicù,uel apium,uel foeniculi radix,uel anefum,uel piper,uel myrrha, uel papaueris fuccus potus.Si cor uulua ftraguletur, uexeturue,fpiritus inter/ cipi£,fpirandia3 difficultas,afthmaue fubrepit, uiticis femé,pxonix baccas, uel abrotonon,uel panaces,uel hammoniacù,uel rutam, uel fomniferù papa ueris fuccum cum uino propinato.Si rurfus fimiliter habeat, melanthion te/ nuiter tritum,melle fubaftum,circum pinnulam conuolutum,tanquam glan dulam indito,uel lappula, philiftionue fimiliter admoueto, uel portulaca, telephionue, uelanemones folia trita,pufillo myrrhx mifta cum linteo, uel lana indito.Si loceìli lumbos uexent, ftrangulatiocg caput non pertingat,po lypos elixos edito,uinum nigrum odoratum,meracum quam piurimum pò/ tato.Cum uero tanquam ad intellina conuerfx ftrangulabunt, cedrinum,uel Aethiopicum uinum potato,calida lauato,odorata fuffito* Si uulux perflen tur,fuauia omnia in unguentum, oleumue odoratum mittuntur, laurumgj Si myrtum, faluiam,cedri,cupreflìo3 ramenta trita, cribrata^ roTaceo, Si nino afpergito,^ apponito*Cum uero mouentur, Si prxmunt,uexatue, hordeum cum quiTquiliis,quin magis cerui cornu uino TparTum Tuffito*Cum adfiften/ tes ftrangulant,lucerna Tub nares extinguito,& uti odor,& fuiigo in nares pe/ netret,curato,picemqj uel caftoré,uel peucedanum, uel myrrham oleo irino fparfam apponito,refinamcj3 cum oleo potato.Si ualde ftrangulent,potioné dato,uel teftudinis marinx, propeue mare natx trioboium tritum cum albi Vuluaftrangulé tionis uexatio. MedeU Cum uulua fupe* riorapetit. Medela. Cor cum uulua uexatur. MedeU. Cù lumbi uexan tur. Cù mteftina mom leftant. Cumperflantur. Cum ftràgulant. MedeU uaritu CLXXX* DE FOEMINARVM MORBIS Sandaracha. Strangulatio uulua. MedeU. Viuerfa fufftmen té. Cum uuluaprom cidit. Medela. lenimita uarìa. uini hemina, uel tribus cyathis propinato, uel cedrum in lucernam fundens fub nares extinguito,uel cenum quam foetidiflìmù Tub nares ponito,uel lana Tub nares Tuffito, uel paulum bituminis tritum cù uino albo potato, uel ery/ fimi cochlearium triti, caftoriiqj paulum cù uino albo propinato, Iauato$, Si uero tuflìat,fandaraches oboium,fulphuris ignem nò experti tres obolos, nuces grxcas amaras,purgatas tres, quatuorue,caftoris obolum cù uino odo rato potato* Si uero ftrangulent, uulux,ftrangulatioqj ea cor pertingat, of$ claudat,paxillo,radioue os aperito,calidumcjj acetum indito,uelnon odora tum uinum,uel cum aceto mulfo.Si uero multum (Irangulent,mutamq3 red/ dant,cepam tritam uino tepido in nares dato,fufcitatoqj,Si ad iecur uìcjj ten dant,ftrangulant, languens obmutefcit, nonfentit, uidet,audit,cognofcitue, rigefcit,horrefcitue,dentes cohxrent,crebro fpirat, hanc manibus fub prx/ cordia fxpe traftato,linitoc£,paxilloq3 dentes difiungito,uinumq3 meracum tepidum,nifi quid impediat,infundito,ftatimqj pierumc^ leuatur,Sin autem in inguina firmentur,& inhxreant,caprx pilulas, leporis pilos,uituli marini pingui fparfos fuffito,uel hederx fruftum,foliaue,corticemue,quercus folia refina,&oleo confperfa fuffito,uel uituli marini coaguli membranam tritam fpongiam,tenuem algam,mufcumue, uituli marini pingui fparfa fuffito,uel caprx pilulas,uituli marini pulmonem,cedri raméta fuffito,ftercus bubulù, uel cornus bouis ramenta,uel bitumen, uel fpinx Aegyptix fruftum, myrti folia ficca,cedri ramenta ole© odorato,unguentoue leni fparfa fuffito,multa prxterea,fxpeqj aromata, odoramentaue oleo tinfta fuffito, uel cedriamo refinam pineam,defrutumq3 fuper acinos uux tritos iacito, Si fuffito,Sufri/ tiones alix.Combuftum ftercus bubulum,ficcumue,herui farinam aqua ma/ rina,dulciue,pufiiloc£ aceti fpargito,& leniter nares fuffito, lenticulx$ iure poto uomito,deinde farinam forbeto,uinùo3, poftridie coccum deuorato, decoftumcfj uux paffx quam optimx,cicerifqj triti,quod fubdiuatù fuerit, Si lotium ciat dato.Poftea faluiam,lini femen,& farina bis die dato,fambuci deinde folia manu plena,uini diluti quatuor heminis, Si olei dimidia hemi/ na coquito,& calido fuffito, uel calidis teftaceis fuper fedem pannis conuo/ lutam locato,uel fambuci folia cum myrto coquito, Si fi fette poflìt, acetù, oleum, mei aqua uehementer coquito, Si in ueficam mittito, Si foueto,uel pini corticem,granati folia,hordei furfures aqua ualde coquito, oleù afper/ gito,& fubter dato,uel cupreflì,lotic£ folia,ramentaue uehementer aqua co/ quito,oleum afpergito,& fuffito,uel aromata,uei gallam,& fpinx albx cor/ ticem cum oleo odorato,unguentoue fuffito, deinde triticeam farina aqua decoftam forbeto,Si uero procidant,neruiqj,& qux fcorta uocantur,demit/ tantur,myrti baccas,loti ramenta,rubi,& olex folia fimul coquito, Si tepide foueto,uel cum his Si fcetidis,uino fimiliter quxqj propendent,cum perfri/ xerint,oui albo,cum uero liuefcent,multa calida foueto.Lenimétum uulua:, pingue LIBER SECVNDVS. CLXXXI Piper Verfa myrtidanum. pingue ouiIIum,oui Iutcum,mel,oleum rofaceum,cum hisfarinam mifceto, leni igne calefacito,& cum lana apponito,uel pingue ouis mitefaftù,nitrum ruffum,anferis pingue,rofaceum,fimul liquefatta linito,uel cum lana appo/ nito,uel anferis,ouis pingue,ceram albam,netopon,rofaceum quam optime mifceto, tenuicp panno recens lotx tepida admoueto, uel cerui medullam, pingueue liquefaftum cum rofaceo,molli lana apponito,Mollia,leniaue ap/ polita, qux aquam ciunt, muccofqj, & membranas educunt, nec ulcerant, myrrham quam optimam, falis micam, picem mitefaftam, tenuiter tritam rofaceo fubaftam apponito, uel triginta baccas fine corticé indici, quod Perfx piper appellai, Si in hoc rotundum ineft,quod myrtidanum uocant, tritum lafte muliebri,& melle fubaftù,molli lana fufcipito, pinnulamq^ con/ uoluito,& indito,diemc£ finito. Si palidius facere uelis,myrrhx trienté com mifceto,lanamcjj mollem femifuccidam,&pura,De uuluis fordes eicit,& os mollefacit narciffus, cuminù,thus, myrrha,abfynthiù,cuperus, hxc ipfa per Kardffus. fe,uelcùrofaceo,uel cù oleo albo Aegyptio, Lotx auté apponito,faniemo3 cruentam ciet,uelcù tedulis,myrrham,falem,feitaurinù, mei coquito,mifce to,Si cù uellere apponito, uel cumini folia uino cofta, uel laffaris fuccù,fici pingue,glandula conficito,& indito,quod Si fici radix cù melle facit,& pò/ ftea rofaceo linito,uel fpicula allii trita, nitrum rubrum, fici pingue, paruam galla pari modo còmifceto, glandulamcg conficito, Si liquidorù intrudito aliquo tinftam,pofteacg cù Iota fuerit,cerui pingue cum lana habeto,Magis uero quam priora ciet, Si mollefacit, piper, elaterium tritum lafte feminx fubaftum,& cum his mel,oleum album, uel cerui pingue liquefaftù ♦ Valde autem omnia ciet,pingue fici,dux elaterii potiones, nitrum rubrum,elaterii nitrum ruffum. quantitate,mellis pufillum,glandulam conficito,& cù tenui linteo,uel molli lana indito,fangumis eduftorium,netopon,tauri fel,nitrum,cyclaminù,galliì terito,melle fubigito,glandulam conficito,& indito.Poftea cum Iota fuerit, pingue habeto,uel puleium tritù,tauri fel circù pinnulam datù, oleo Aegy/ Mej,i0 H4rÌ4l ptio tinftù indito, uel cyclamini tali quatitate cù aeris flore, uel anemones capita trita cum farina, pinnulx circùuoluta albo Aegyptio tinfta indito, uel cucumeris longi pars interior, feminao^ trita lafte fubafta, myrrha pura cum his mifta,mellis paulum uellere fufcipito,oleo Aegyptio tingito,& ap/ ponito,uel cucumeris interiora ficca trita melle fubigito, gianduia cóficito, Si indito. Cù uero lauerit,pingue apponiro,uel tres elaterii potiones i aqua, uel oui albù,farina mulfo albo fubigito,calefaftùa3 molli lana apponito,ueI pingue anferis,cera alba,refina,rofaceù,cerui medulla liquefafta,uel ouis,ca prxue pingue,oui albù,rofaceù,uel gianduia facito, uel lana fufcipito.Pur/ Duricia uulua. gato fic uuluas,fi durx fint,fuauiflìmi meri tribus femicongiis Atticissimi/ diam rofacei heminam addito,fceniculicg radices, Si femina in olla bulliant, di quemadmodù prius diftum eft,fuffito,poftea cepam agrellem,fcyllamue Piper. CLXXXII DE FOEMINARVM MORBIS Subìtus dolor, defectufqt. Suffiméto uarìa. Stranguria MedeU. toceVorù dolor quifidetur. Suffimentum uehemens. Morbi cuiufqt lo tellorumfedatio. indito. Si uer© repente doleant, deficiantque folia rofarum, cìnamomum, myrrham puram, netopon, papaueris fuccum conterito, commifcetoque drachmxqj pondere paftillos conficito,quorum llngulos quoridie fuper dolii teftam ignitam, uel pruna candente plenam iacito, Si fuffit©, uel ftyra/ cis paulum cum rofaceo.Quxcùque in oleum odoratum mittuntur trita, ài cribrata fint, uel fuper bubulum ftercus ficcum, ftyracem,netopon, rofaceù quam optimum, album Aegyptium mittito,& poft fuffito purgationes,uel lauri,myrtiqj folia,cuperi fruftum trita,netopon, album Aegyptium fuper bubulum ftercus iacito,& fuffito, thuris etia pollin, cupreflì ramenta,cuperi trita fubuenit,quin &iuncum odoratum,mentam,cardamomum,irin cribra/ to,mifceto,netoponc£ Si rofaceum afpergito, Si cum hordeacea, triticeaue farina utitor, uel refinam, caftorium,quidue aromatum in nouum imbricem mittito,& fuffito.Caput uero rofaceo linito, myrteumq^, uel cotonili oleù in aures dato,uel uinum,quo cicer album,& paffx cotìx fint,propinatola/ lidaq^ in aqua fedeto, uel oleas albas, priufqua oleum infit, tritas,arefaftaf<5 in uini odorati attica hemina dato,uel cantharidum uentres,uel adianton,ni/ trum rubrum Aegyptium,ferulx radicem, femé apii tritum dato.Si uero lo/ tii difficultas, ftranguriaue fuperueniat,in aqua fedeto,dulce potato.Si uero dolore uulux ftragulent ,fuauiflìmo uino, in quo foeniculi radices,feminaq* cotta fint,quemadmodum antea fxpe ditti! eft,fuffito,deinde cepam agre/ (lem,fcyllamue indito, dum os molle, latù,medicamentifqj cedere dicat.Si uero ulcerentur, puftulenturcfj,melius eft anferino pingui cum thure linire, ficqj curare,Si loceìli doleant, uinum dulce, quo peucedanum, ariftolochia, panaces cotta fint,potato,papauerqj album,urticx femen cù farina hordea/ cea decotti! forbeto, uel hxc fuffito.Si doleat,putamina dulcis granati,loti ramenta,oliux folia ficca,& tufa,oleo afperfa fuffito, uel ftercus bubulù ac/ cenfum,uel chalbanen,myrrham,thus oleo albo Aegyptio confperfa fuffito fuper uitis foliis.Hxc fuffitio uehemétiorefl. Pufillù bituminis,perfonacix radicé,hiacinthi,afphodeli,leporis pilos,& ruta,coriandrù ficcù,hxc omnia terito,paftillofqj conficito,& fuffito,uel cù pice fandarachen ualde trita,cu/ preflì raméta mifceto,oleù fuperfpargito,paftillos còficito,fup igne iacito, Si fuffito,uel tritos uux acinos uino fparfos,& ficuti crebro diftù eft,paratos fuffito.Si uerolocellop* dolor ad uefica ufcg tendat,marrubii femen tritù cù aqua potato,uel cyclamini radice ieiuna cù uino albo calida Iauato. Calida ieiuna potato, calefacientia apponito,uel fpicula allii,nitrum toftù,cuminù tritù melle fubigito,& apponito,calida lauato,calida potat©.Cuiuf$ locel/ lorù morbi curatio, Linù fciffum cù ipfo culmo manu piena i tenuiffimaco cidito,Tuauiflìmoqj uino notte madefacito,deide molle uellus bipartito eo uino tigito,qd' alternati admoueto,quin Si crocù,& myrrha,& Póticx nuces tritx pingui anferis,& irino oleo fparfa,fi cù albo,& puro uellere apponant, fubuenit. LIBER SECVNDVS. CLXXXIII fubuenit.Si purgata propter appofita circum doleat, myrrhx acceptabulù, Doloris fidato. thuris par, melanthion, cuperum,fefeli,anefum,linum, netopon,mel,reflna, anferis pingue,acetù album,oleum Aegyptium,par cuiufqj trita duabus uini albi dulcis heminis decoquito, Si tepido Iauato .uel fi dolor uehemens ha/ beat, cantharidas, cuperum, iuncum, calamum, irin uino nigro coquito, Si utere.Lauatio fi circum doleat,& ftranguria habeat, marrubii fuccù,fambuci lauationes fruttum,fefeli,anefum,apii femen, netopon,mel,refina, pingue anferis, ace/ *****' tum album,oleum Aegyptium,thus,myrrham horum cuiufqj par uino dulci calefacito,& lauato,uel myrrhx acceptabulum, thuris par, melanthii,cuprii par,fefeli, anefum,apii femen, netopon,mel,rellnam, pingue anferis,acetum album,oleum Aegyptium horum par cufufcj uino albo dulci diluito, Si la/ uato, uel mercurialem, myrrham,thus, netopon aqua coquito, Si lauato,uel faluiam,hypericum fimiliter, uel femen lini, anefum, melanthion, caffìx fé/ Utt4t-tone men,myrrham uino coquit©,& Iauato,Lauatio,fi uehementer, poft purgatio «„■*>. nem doleat,fambuci fruftum,& lauri uino nigro coquito, Si lauato,uel fam/ bucù aqua coquito, qua abietta,uinù dulce fuperfpargito, Si Iauato, Si poft lauationem doleat, thymiamata aqua coquito, pingue anferis, Si rofaceum Thymìama. fuperiacito, calido<£ duabus heminis Iauato ♦ Nam hxc fatis CUÌ93 lauationi funt,uel mercurialem aqua coquito, myrticg fuccù, myrrham,thus,netopon par mifceto, tepida lauato.S i locos doleat, cy clamini radicem cù uino albo, Doloris et ulce* ieiuna potato,calida Iauato,calida potato. Si pudenda ulcerentur,uino quo rwn H»b*™»* mellilotum cum rofaceo ferbuerit,fauato,mellilotiima3 ipfum fuperponito, m *' uel pxoniam uino coftam,tritam apponito,uel myrrha,refina fimul mifce/ to,uino fubigito,linteumqj eo tinftum apponito. Si ftranguria fupercapiat, stranguria. fuffito,pettinemq3 linito, decoftoqj rofarum fedeto, uel rubi,uel myrti,uel oliux,uel capreolorum uitis,uei baccarum iuniperi, uel faluix. Si uentus in v«i/w uulua. uulua fiat,lab©r%dolorue ingens intus gignatur, flatufcg non exeat, cuminù tritum rofaceo fubaftum apponito, deinde cuminum Aethiopicum, faluia tundito, Si in aquam noftem totam dato, mane uero percolato,clarumqj in uas mittito,tritieeamqj farinam, laffaris fucci cyathum, uinum albù addito, Si feruere facito,fubcrudumc£ forbendum dato. Si uero cion,columellaue in aon mtMm pudendis fiat,dolor habet,Doloris autem fubfidium eft,femenapii, hedera, dulce granatum, trita cum uino uetufto mifta, cum recentis carnis fruftulo indito, folia fuper emplaftrato, tota noftem polita habeto, poftea remo/ ueto,uino perluito. Oli CLXXXIIII HIPPOCRATIS DE FOEMINARVM MORBIS SIVE DE NON PERFE/ RENTIBVS LIBER TERTIVS* E his qux mulieribus in fingulis affeftibus, paflìoni/ 5er"a£o*nt*t*> nibusue fiunt, prius diftum eft, nunc autem quas ob '"" c° cauffas poenitus non perferant, aphoriue fiant,& qua/ re, ante quam curenturi, non pariant, patefaciam.Hoc d autem in cauffa effe dico* Si locellorum os a pudendis poenitus auertatur,non concipiunt.Nam uulux femen genitale non fufcipiunt.Quod Si fi parum,prxter na/ turam uuluarum os a pudendis auerfum fit,euenit,SÌ9 uuluarum os poenitus claufum fit, neq^ fic genituram cur quadamno fufcipiunt, nec fi repente plufquam oporteat, earum os claudatur.Horum tondpiant. unum quodc^ patebit, fiquidem poenitus auerfum eft , claufumue,men/ (Ima uel omnino non defluunt, uel uiolenter, & cum morbo decurrant. Si uero fanguis uioienter exeat, uuluas auertit,&fi foemina purgetur.Elt cum uuluarum os ab eius pudendis auertitur, quod fi fiat, uel repente clau/ datur, menfes quidem, fed uiolenter Si paulatim plurimos dies defluunt, qux omnia taftu patefcunt, quoa fi horum quid fiat, fi curetur, foecunda, phorosue redditur. Eft autem Si cum fp©nte, quare autem fiat, dicetur, di/ ftùc£ eft in mulieribus morbis. Si uulux lubricx fint,quod in quibufdamna tura fit, 69 magna ulcera innata magnas cicatrices reiiquerint, qux fi leui/ gatx fint,mulier non concipit, uulux genituram quidem fufcipiùt,nifi quid aliud in cauffa fit, non tamen concipiunt, quod Temen extrudunt, quod taftu patet,fique petatur,num ne quandoq^ ulcera in uuluis habuerit, menfes qui/ dem in hoc morbo fani defluunt,fed hxc nullum fere remediù habet,quod cur ukus uulua & m cauffa eft,ne concipiat.Si propterea ulcus in uuluis gignatur,nifi ftatim rumato curan* curetur, marceTcit, diuc£ permane t, quemadmodum quod in auribus ineft, dum fit. rnaleq^ olet,quando9 Tanies olida de pudendis defluit,dumq3 fic habet,non concipit,quod uulux genituram non retinent, qux taftu,Tufcitata03 patent. ^auffaV*'' Qi132 ** curetur,foecunda, phorosue fit,parum tamen fperandum eft. Si men fium quid in uuluis remaneat,quod calefaftum prorumpat,& rurfus refrige/ ratum circa os, uel interius paulo remaneat, nec fic etiam concipiet ♦ Nam uulux femen non fufcipiunt, hoc nancjj impedit femen, ne,quo debet,eat. Hxc fi per exordia curetur,fanefcit,foecundaqj Si phoros fit.Quod fi inuete retur,non foecunda,aphorosue remanet, quod malum taftu potiflìmum,co/ sterilitas natura gnofcitur.Nam duBj quid intus offenditur.Si uero magis qua expedit,uulux pateant,non concipit.Nam uulux femen non retinent,quod etia taftu patet, méftrua,n,multa fimul, & calida,paucofqj dies decurrùt,quod quadoq; natu ra eft,quod cù eft,nò fanaf. Si uero naturale nò eft,méftrua nò lana defluilt. Cù mulier fana nò fit,nec£ fic concipit * Na genitura fanguine morbofo non cogitur, LIBER TERTIVS. CLXXXV ■non concia cogitur, fed emittitur* Cum non fanus de corpore non fano defcendat,qux emingitur tempore uel exiguo multa cum fanie,quod ex fceminx corpore, Si menftruis patefcit.Nam menftrua qualia difta funt,defluùt.Qux feemina fi biliofa,pituitofa,aquofaue,fiue hydropoides fuerit, ftatim curata,foecun/ da,euphorosue fit,l! minus,non. Si menftrua omnino non defluant,propte/ Cm rea qux difta funt omnia,nec fic concipit.Nam uenx fanguinis plenx geni/ piani. turam non capiunt,quidq3 fanguinis inueterati ineffe certum eft, quod geni/ turam coalefcere prohibet.Si uero menftrua minus,quam debeant,defluant, concoeptum impediunt,cauffa in Tuperioribus difta eft,clarum Si hoc inter/ rogatione fit,qux fi dicat,natura pauca méftrua defluere,immedicabilis eli. Si prxdiftorum aliquo affeftu cito curata,foecunda, phorosue erit, fi plura menftrua,qua expediat,defluant,nec etia !lcconcipit,Nam uulux fanguinis uacux,&imbecillx femen non capiunt,& fi capiunt, ftatim muitus fanguis in uuluas defluit,qui femen obruit,quod etia Si menftruis patet, fi dicat mul ta fé naturaliter menftrua demittere,fcecùda non erit. Si uero nò naturaliter, fed aliquo prxdifto morbo,cito fi cure£,fcecunda erit.Si uuluarum os extra pudenda decidat,nec fic concipit, tunc enim os durefcit,tumefcitq3,nec gè/ nituram fufeipit, hacc# re poenitus infcecunda fit, rarum autem eft, cur hoc fiat.Si menftrua non eant,quo debent,fed per inferna, Si fedem prorumpat, nec fic concipit, quod uuluarum os a pudendis auerfum, uel claufum eli. Si quidem os in fedem conuerfum,uei claufum fit,curata,foecunda fiet,clarum utrùqj interrogatione, Si refponfione fiet. Si quidem menfes fic eant, mor/ bum cauffam effe,clarum eft,tot,taliaqj foeminis cur non pariant,nil! curen/ tur,eueniunt,per qux poenitus infoecundx fiunt.Quare ne mirentur,fi qux/ dam non fxpe pariant.Cognitio fcecundx, fi mulier concipiet,fic dignofci Concaptura tur.Lac foeminx puerum iaftantis, & butyrum ieiuna forbeto, fi naufeabit, f1®1*' concipiet, fi minus, non, uel pauculum netopon lana conuolutum puden/ dis apponito, poftndieqj manu petito, num ne eius odor in os os uenerit, quod fi fiat, concipiet, fi minus, non, uel fi cui non ualde uehementibus appofitis dolores in articulos uenerint, fremat, caliget,hiet,fpes illi maior erit concipiendi, quam cui nihil tale fiet, uel fpicula trita alili linteo, la/ naue indito, poftndieque petito, num odor in os uenerit ♦ Quod fi oleat, concipiet, fi minus, non ♦ Si mulier fcire uelit, fit ne concceptura, tritum tenuiter anefum dormitura cum aqua potato,!! circa umbilicù pruriat,con/ cipiet.fi minus,non.Prxgnatem uero fic potiflìmum cognofces.Cum oculi P'*^'»'" caui,& abftraftì funt,& eorum album liuidum eft contra eius naturam, prx/ *tgm' gnans eft,quxqj lentiginofa,maculofaue facie eft.Cum autem concoeperùt, coneaptus morofx fult,males cibos appetùt,ftomachus,corq3 uexat,fpuùt,uel milton, figna. rubricaue,& anefum tenuiflìme tritum cù aqua propinato,dormitoqj,quod fiturbam circa umbilicum ciat,prxgnans eft, fi minus,non,poftea fimilam, Qjii CLXXXVI DE FOEMINARVM MORBIS sìgna marìs,uel farinamue,& origanù uino,melle,& oleo cotta forbeto.Qux cum prxgnas famella. cfl. ^ lentiginofajmaculofa,maloue colore facie eft,foeminam plerilqj geftat, qux bono colore,marem.Si papillx fuperiora fpeftent, marem geftat,!! in/ feriora, foeminam, lac,farinamc£ mifceto, paftillumqj conficito, lenicp igni coquito,qui fi cremetor,maremgeftat,fihiet,findaturue femellam.Concoe/ stomachi ptQS reparatio. Cù uulux llomachus totus,uel eius fumma pars dura eft,uel uulua. claufa,nec refta,fed in coxendicem, uel anum uergat, uel kk contrariarle! Menfis curimi oris labrum fuper fé habeat, quo uis modo fit,durus, Si callofus eft,His auté ti a natura. menfes non comparent,uel fi comparent,pauciores,peiorefq3 funt,qua expe diat,diutiuf$ durant. qui uti par fuit, corporis ualitudinis cauffa, uuluarum exitos,purgationisue,caloris,humiditatifq^ xqua miftione natura comparati funt,& inuenti.qux fi non feruatur,ftomachus uulux Ixditur, & fino ualde, MedeU qua con tamen genituram,quod non rite habet,non fufcipiat, fed diflìpat.Hanc cum emptum reparet. totum COrpus foueris, fupra, uel infra purgato, fi quidem Tupra, ante purga/ tionem ne foueto,fed poft.Cù foueris,infra purgato.Si uero fuperiorisege/ re non uideatur,cum prxfouerìs,infra potionato.Cum uero corpus rette ha/ bere uideatur,uuluas ea re, qux conferre uideatur, crebro fuffito, cupreffiqj ramenta,laun folia concifa in hxc fuffimenta mittito, multaci calida fxpe lauato.Cù uero recens fotojotaq^ erit,uulux os ftagneo fpicillo patefacito, dirigitocg fimul,cum plumbei fpicilli egere uidebitur, a tenuiore incipito, deinde latiore. Si fufcipiet, dù refte habere uideatur,fpicillù aliquare liqui/ da mulcente,& conferente prius iinito,& demittito, fpicillacg latiora poltre ma parte facito,lanac£ longiore conuoluito, coaptatoc#,ficque hoc tempus utitor,deinde tedulam prxpinguem minutiffìme concifam uino dulci albo coquito,quod tepidum propinato,uel femen apii, cuminum Aethiopicum, thus optimum tufum ieiunx fimiliter propinato,quantum fatis effe,quotque dies rette habere uideatur, catellofq^ tenellos prx pingues difcoftos,uel pò/ lypulos uino dulciflìmo coftos comedito,iufc*j forbeto, neue coenato,die#«>*. ris enim fpatio diffoluitur* Nam quadoq^ tépore,quod prius inerat,diffolui tur,& quod Tuperadditur,Tuperat,quandoq3 uero coritra,quandoc£ quod ex/ trinfecus additur.continuum fi e(l,temporis fpatio,utrùc# tollit,& obfcurat^ membrifej omnibus robur inibargit,quacjj prius uim habuit,! germen emit/ tit, cum priora fuftulit, Si oblcurauit.nutriméti enim uis in offa,partefc£ eo/ tu omnes pcnetrat,neruos,uenas,arterias, muTculos,chartiiagines,mébranas, ciborm w* CCI1II DE NVTRICATV SIVE AL1MENTIS Succorum uis. Caufa uarìa. Confino femper patet. carnem,pingue,fanguen, pituitam,bilem, medulla,cerebrù, fpinx medulla interanea,partef# eorum omnes,quin Si caliditatem,& humiditatem,& fpj/ ritum immittit.quod enim nutrit,nutrimentum eft, Si quod tanquam nutrì/ mentum eft & quod futurum efhPrincipium enim Si finis omnium unus eft finifeg ipfe,& principium eft,quxc£ particulatim nutriunt, qux$ bene uel male difponunt, quidem bene ea qux prius difta funt, male uero qux con/ trariam feriem illis habent.Succi uero colore,& ui,&ad lxdendum &iuuan dum uarìi funt.quidam copia,plenitate, exceffu, defeftu, commiftione,neo} Ixdunt,nec profunt* quidam uero profunt, quidam non,quidam caliditate frigiditate,&ui,&profunt,&lxdunt.uis enim potentiaue diuerfam habet na turam,& uariam.quida enim fucci fuapte natura,& non intus Si extra,totius Si partium pernitiofi funt, quida contra.nobis quidem caufa fontica fuapte natura,& non. Caufx quidem fonticx quxda patent, quxdam non,quxda ualidx funt,quxdamnon,quibus omnino natura fuccurrit * qux extra funt emplaftrantur,linuntur,unguntur,terguntur, denudanturue totx,uel partes' caleflunt,refrigerantur,ilringuntur,laxantur,ulcerantur, punguntur,linuntur] qux autem intus funt, prxdiftorum quxdam funt. Prxterea caufa fontica* non patens totìus,uel partis,cuidam quidem patet,cuida non.Naturales uen tris excreationes,lotii,fudoris,fputi,mucci,uulux,marifcx, hxmoroidesue lepra,thumum,tuberculù,carcinoma,denaribus,pulmone,uentre,fedecole, natura,& non. Decretoria horù non omnibus eadem.Natura horum o'mniù Medicine uarìa, una eft,& non una.Multx funt naturx horù omnium, Si non una. Medicina fupra,& infra,& neep fupra, nec infra* medicina nutriens bonù,& malum eft, Malum /& optimù ad aliquid. ulcus,crufta,fanguen,pus,lepra,furfur, fanies lichen,lentigo,uitiligo, quandoqj prodeft, quandoqj lxdit,quandocjj neu/ trum.nutrimentum non nutrìmentum eft, fi non nutrit, fed nomine non re, non nomine nutrìmentum ad capillos,ungues,cutem poftremam,intro,extra peruenit, Si inde in penetralia, confluxio, confpiratio, concordia una eft,& omnia,peruniuerfa quidé membra omnia,per partes uero,finguIis partibus, partes ad opus,magnum principium ab extremis partibus, Si in ultimas par/ tcs,& in magnum principiù peruenit, Si penetrat una natura,effe,&non effe, Morborum differentix in nutrimento, Tpiritu, ca!ore,Tanguine, pituita,bile, humoribus,carne,pingui,uena,arteria,neruo,muTculo,membrana,offe,char/ tilagine,cerebro,tergo,medulla,ore,lingua,ftomacho,uentre,interaneis,prx cordiis,omento,iecinore,liene,renibus,uefica,uulua,cute,Hxcomniafingu/ signalanguétis. la.partes horum magnitudo,magnum,& non magnum, Signa Gargalifmos, dolor, ruptio, fenfus,mensue,fiue gnome,Tudor, lotiorum Tedimentum, hy/ poftafisue, quies, iaftatio,pupillx, opfiesue,uiTa,phantafixue, color arcua/ tus, ifterosue,fingultus,deTeftus animi,Taguis purus, totus Tomnus, Si ex his, Si cxteris naturalibus Si fi qua font alia huiufmodi, qux uel profintuel 1*/ dant labores trophe. Mira et Irenis difeurfio mem hrorum. LIBER VIGES* SEXTVS* ccv dant. labores totius uel partis magnitudo, figna huius quidem maiora,huius uero minora,utrorumc£ maiora, & minora, dulce,non dulce ui, ficuti dulcis aqua, guftu,uti mei, figna utrorumq^ ulcera,oculi,in his maius, in his minus, dulce uifu, Si in colonbus Si in aliis miltionibus, dulce plus,& minus.Cor/ poris raritas ad fpirationem, quibus plus aufertur, magis ualent* Corporis denfitas ad fpirationem,quibus minus aufert, minus ualent*qui bene fpirant, minus potentes funt, fed magis fani, de morbifq^ facile conualefcunt. qui male fpirant,priufquam xgrotent,ualidiores funt, cum xgrotarunt, diffici/ lius reilituuntur, hxc Si toti Si parti. Pulmo contrarium corpori nutrimen/ tum trahit,cxtera cunfta idem .Principium nutrimenti, fpirituf$,nares, os, fauces,pulmo,cxterac# fpiratio. Principium nutrimenti, Si humidi,& ficci, os,ftomachus,uenter,prius,antiquiusue nutrìmentum, per fuperuentriculum umbilicus, fedes, radicatioue uenarum, iecur. Cor autem arteriarum de his per cunfta fanguis,fpiritus, calor currit, uis una,non una , qua hxc cunfta,& alia reguntur, Hxc quidem ad uitam totius, Si partis ♦ Hxc uero ad fenfum totius,& partis. Lac,nutrimentum quibus hoc naturale eft, quibufdam uero non,quibufdam uinum,quibufdam non,quibufdam carnes, cxterxq^ pluri/ mx nutrimenti fpecies,pro locis,confuetudinec£,quxdam ad incrementum, Si ad effe,quxdam ad effe folum,uti fenes,quxdam fuper his ad robur,& ui/ res,uti firmitas gladiatoria, difpofitioue athletica, non naturalis, habitus fa/ nus melior in omnibus eft, magnum quid eft, quantitas ad uires accottimo/ data. Lac,fanguis, copia nimia nutrimenti, circuitus, periodiue confoni ad multa,ad fcetum,eiuf9 nutrimentum,prxterea,qux fupra repunt, lac ad in/ fantis nutrimentum,quxda,qux animalia non funt,animantur, quxdam ani/ malia,partefc£ eorù animantur. Quorum omniù naturx,doftrina,fcientiaue, non capiuntur, fanguis proprius Si alienus, utilis,fanguis proprius,& alienus non utilis,fucci proprii,& alieni utiles,fucci proprii & alieni non utiles,con/ fonum diffonum, diffonù confonù. Lac alienum bonum,iac proprium ma/ lum, lac alienum malum ,lac proprium bonum, pueri cibum putrefaciunt, adulefcentes non mutant, fenes penitus mutant, quinque Si triginta foles partum formant, feptuaginta mouent, decem Si ducenti perficiunt, ahi quinque & quadraginta ad formam, fex Si feptuaginta ad motum, decem Si ducenti ad exitum, alii quinquaginta ad formam, ad primum faltum centum, ad perfeftionem trecenti, alii ad difcretionem quadraginta, ad tranfmutationem oftoginta, ad excifionem, quadraginta Si ducenti, non eft,& eft.Fiunt autem in his, Si maiore, Si minore temporis fpatio totum, Si pars. Non multo autem maiore, uel minore,qux autem minore tot, Si tanta , & quxcùque alia his fimilia offium coalefcentia, tropheue, ex fra/ ftura,nafo, nareue, bis quinque maxillx, claui, Collis,duplices cubito, triplices tibix, Si brachio quadruplices, coxx quincuplices, Si fi quid in S Sìgna obfiruàda. Varietas confyt deranda. Pulmo, Nutrimenti pria cipium. Sedes uenarù et arteriarum. lac et uinum nu triunt. Dierum tempom risue obferuatio. Sanguis uarial. lac uariat. Digeftio per afe tes. Partus conforma tio. Quota offum coalefcentia. CCVI DE NVTRICATV SIVE ALIMENTIS Sanguinis alia uariatio. Cibariorù uarìa tio. Pulfus ffiratìo. Sigtut fiinittttis, et morbi. Mira hac anìga mata obferuato. Vigeftio uarìa. his plus,aut minus poteft.fanguen liquidum,&non liquidum,fanguen liqui/ dum bonum, Si non bonum, fanguen durum bonum, & malum,cunfta & bona,& mala ad aliquid,uia fupra,infra una,potentia nutrimenti meiior,qua tumor. tumor nutrimenti, trophesue, melior quam potentia, Si in humidis, Si in ficcis idem Si aufert, Si addit, huic quidem aufert, huic autem additi idem pulfus uenarum, pulmonis fpiratio prò xtate * Confona,diffona fani/ tatis,morbi figna,Tanitatis magis,quam morbi, morbi magis quam fanitatis* Nutrìmentum enim, tropheue,fpiritufc£ humidum cibarium facilius muta/ tur,quam ficcum,ficcum,quam humidum,quod difficile confumitur.quxcfj celeri additamento egent, medicamen, cibariumue liquidum ad reficiendas uires potiflìmum, celerius quidam odorato* Qui uero tardiore additamento egent,cibo duriore,mufculi firmiores funt,quam alia, prxter offa, Si neruos, difficiliufq^ reftituuntur, denudata difficilius reftituuntur, prò genere tamen quxdam inter fefe ualidiora,minusue ualida funt, ficcg difficilius, faciliusue reparantur.Pus quod de carne manat, purulétum eft, quod de fanguine, cxt terifcg humoribus, faniofum* Pus uulneris, uenx, arterix nutrìmentum eli, medulia offium, propterea coaleTcunt. Potentia cunfta producit, auget,nu/ trit,nutrimenti uehiculum eft humiditas. HIPPOCRATIS DE VICTVS RATIONE, DIAETAVE LIBER VIGESIMVS SEPTIMVS. Cur de humano uictufcribat ui- deto. Potius laudandi, I quis priorum, qui de humani uiftus ratione, dixtauc quatenus ad Tanitatem pertinet, Tcripferunt, mihi refte penitus omnia fcripfiffe uideretur , quantum humano S ingenio perei pi poffet, Tatis mihi effet ea ufurpare, qux refte illi perfeciffent,quxcj3 utilia effe duxiffem. Sed cum multi TcripTerint, nemo tamen refte nouit, quatenus fibi Tcribendum effet*Nam alius conTecutus eft aliud.Totum qua uìtuperàdi, uero priorum adhuc nemo* Nulli tamen uitio dandum eft, fi penitus inue/ qui aliquatenus nire non potuit, quin magis laudandi, cum quxdam quxfiuerunt ♦ Si qua unam adiuuam. uero non re^e dixerunt ^ non coarguam, quin potius, qux refte dixerunt, admittam * Si qua uero priores refte TcripTerunt, laudabo.qux autem non refte dixerunt, fi cur ita non habeant, coarguam, nihil profecero, tamen qux mihi refte habere uideantur oftendam, quoniam plerique, cum ali/ quem, de re aliqua differentem, antea audiuerint, fiquis poftea de eadem differat, non admittunt, cum nefeiant Si illum, fi quo ingenio prxditus ed, poffe refte difta cognofeere ♦ Quare ficuti prxdixera,refte difta admittam* qux uero non refte cognita funt, oftendam, qualia fint,& qux priori! nemo tentauerit* LIBER VIGES* SEPTIMVS.' CCVII centauerit,Qui uero refte de humano uiftu,dixtaue Tcripturus etl,eum dico primum,cuiufqj hominis naturam cognofeere, Si percognofcere,oportere, Q£*fcneoPor l r -j il n. £ ° r teatini de huma Cognolcere quidem pnmo,quibus rebus conftet, Percognolcere uero, qux no Ujc!l( rCYlba, potiflìmum in eo dominentur, Nam nifi quibus primo conflet,fciat, quidqj in corpore,uigeat, homini, qux conferant, porrigere,non poterit.Qui ergo hxcfcribit,hxcfciatoportet,deinde ciborum &potuum omnium,quibus uiftitamus,quam uim fingula habeant,natura,neceflìtate,humanaqj arte.nam fciat oportet, qui ex fuapte natura ualidis, uis auferatur, non ualidis autem arte addatur, cum opus erit, fcitoqj non fatis effe cuiqj cura,nam qui come/ / dit,nifi laboret,ualere non poteftXontraria naa3 inter fefe funt ,cibaria,& la/ Quidpofdt bores,tamen utraq^ fanitati con ferunt. Labores enim fuapte natura,fuperflua exerdtatio, demunt, Cibaria autem Si pocula, uacua complent.Quare laborum natura/ *ftiat0- lium,Sinon naturalìum uim dignofcìto♦ quic£ carnem augeant, quicjj mi/ nuant,nec hxc folum, fed prò ciborum copia, corporis qualitate, naturaue, labores metiemur, xtate,anni tempore, uentorum mutatione, locorum fitu, ^£ ^trm in quibus degunt,Tempeftate,ftatuue anni,quin Si aftrorum ortus,& occafus cognofcat,oportet,quo mutationes,exceffuf9 cauere fciat,ciborumq^ Si pò/ tuum fpiritus,mundio3 totius,de quibus morbi hominibus gignuntur, fiquis q«* homines enim hxc omnia fciat,abunde fcit, Si inuenit* Nam fi quod hos iuuat,fcit,& \uuent,non qua quod quamqj naturam iuuat,fcit,ciborum menfuram,laborum modum, qui fmguhsimtenm magis,uel minus excedant,fanitatem hominibus penitus inuenit. Nunc auté tvmf^' prxdifta omnia,& fingula qualia fint,inuentum eft,fed quod fingulos iuuet, inuenire non eli, fiquis enim homini femper aflìftat, cuflodiatcjj Si cum fefe exercet,demendo,addédoc£ quibus opus effet,fanum prxftaret. Cum autem non adfiftat,non poteft exafte abos apponere, laborefq^ prxfcribere, quo/ nia quatenus eft hxc fcire,& inuenire,dixi,qux Si fi multo cxteris, inferiora effent, tamen temporis fpatio, fuo exceffu corpus fuperarent, morbofumq^ neceffario redderent, haftenus alii quxfiuerunt,neq3 hxc dixerunt,qux dico prxdicenda effe, quo uergant,priufqua homo exceffu laboret, morbi namq^ non ftatim prorumpunt,fed paulatim collefti omnes una comparent.Quod Morbi fenfim in hominé fanum eft, priufquam morbofo fuperetur, qux patiuntur, quoc£ fM H4nt' hxc fanitatem faciant,dixi,& inueni, quod cogitatum noftris fcriptis perfpi citur, Si perficitur.Cùfta quidem animalia,cxteraq^ Si homo duabus rebus, Tgnìt etaquacù ui differentibus,ufu tamé concordibus,& conferétibus conftant. dico autem cta &Zmnt- igne,& aqua,qux utrac£ fatis libi inter fefe,& cxteris funt,qux feparatim nec fibi,nec cxteris fatis funt,hancqj uim ho^ utrùq^ habet ♦ liquide omnia ignis femper mouet, aqua nutrit,mutuocg fuperat, Si fuperatur,producit,minuit, perficit.neuter tamen alter alterum penitus fuperat,liquide ignis prxcedat, nutrimétum aqux,fubducit,Si uero aqua fequatur, motus tollitor,& deficit, fimul ergo confiftùt,uirefqj mutuo temperant,nec poteft alter altep» penitus S ii CCVIII DE VICTVS RATIONE fuperare* quod fi fiat, qux funt, non fic femper haberent.Cum ergo hxc fic habeant,femper eadem Si una erunt, nec una deficient, quemadmodù ergo \°ua*S*Sm^ diximus>^gnis>&acluafemperubiqj fimiliter,omnibusfatisfunt,longe,lar/ gè, minimecg, quorum utriq^ hxc infunt, igni quidem calidum, Si ficcum aqux uero frigidum, Si humidum, tamen hxc inter fefe mutuant, ignis ab Qua ignis et aqua humidum,nam ab aqua humiditas ineft* Aqua uero ficcum, nam ab eo Vemutent. focitas ineft. Qux cum fic habeant, plurimx, diuerfxcg fpecies, diflìmiles tam animalium,quam feminum uifu, uiq^ ab utrifq^ producuntur, cum hxc non femper eodem modo confiftant,fed crebro mutentur.Qux gignuntur propterea diflìmilia Tunt,tamen ab his nihil tollitur, nec gignitur,quodnon Qua pi Pr*us r"uerit,qux cum nata creuere,homines dicunt,de Plutone in lucem uè/ petunt. ' nire, cum uero minuuntur, Si pereunt, de luce Plutonem petere, fed magis oculis, quam opinioni credatur.Sed qux fit hxc opinio differtabo, liquide &hxc,& ilia animalia Tunt,nec animai perit, quin omnia fimul pereant,nec gignitur,quod non eft,perit quidem,& unde uenit,proficifcitur.Quare plus, Si minus omnia augentur,6V minuuntur, qux quidem poffunt, qux plurimis Qutdgtgni et ^e caufis differam,quid$ gigni, Si perire fit,declarabo, qui$ hxc commi/ *'r Tceatur,& Teparétur,diTcernanturue,quod fic habet* Gignitur, Si perit idem, commifcetur, Si feparatur idem, gignitur, Si commifcetur,idem peritami/ nuitur, feparatur idem,fingula ad omnia,& omnia ad fingula idé. Lex enim Qui dbfcure ho naturx de his contraria eft,qux diuina,& humana omnia feparat, Si commu mìni* creatiowm tat,fupra,infra,dies,& nox,longus,& breuis, quemadmodù Luna.ignis auté dtcat,uideto. & aqU2e uìa,ephodosue,fol longifìime,& breuiflìme,rurfos hxc,& non hxc, Lumen Ioui, tenebrx Plutoni, lume Plutoni,tenebrx Ioui,qux(g illop* (unt, fic huc frequentant, &commutatur, horaTcjj omnes huc,& illuc,hxcho^,& ilia illarum penetrant,peragunt$,quxcp faciunt, nefciunt.qux faciunt,fcire putat,quxcg uident,non cognofcùt,quoue modo,diuinaneceflìtate,&qux uolunt,& qux nolunt,iilis fiunt.Cum huc illa,hxc illuc frequentent,qux in/ ter kk fingula commifta, deftinata portione complent,maioré, minoréue, mutuocjj conferunt,omnibus, maius minori, maiori minus, ficcg augentur,& creTcùt omnia,Corpus,animac£ hominis ornatura* Nam partes partizioni totius ignis,&aqux commiftù in hominé Terpunt* Qux partim Tumùt,par/ tim dant,qux Tumùt,maius faciunt, qux dant minus, Quemadmodù qui li/ gnum Tecant,Terruntue,unus impellit,alter trahit, qui cù minus faciunt, plus faciunt,quod Si hominé natura facit, huic dat,ab ilio fumit,hoc pellit,illud trahit,hoc dat,illud Tumit,quod datatalo maius,quod Tumit,tato minus.Sin gulaqj locù Tuù capiùt,Teruatqj,qux maiora futura fùt,maioré,qux minora, minoré,qux externa funt,de alieno loco pellun£,fingula<33 maiora, uel mino ra mébra nancifcunf prò loci quatitate, qualitateue quo additaméti,fubtra/ ftionisue ad incrementù opus nò fuit,fingula$ locù implét,peragùtcjj,qué procidentia LIBER VIGES* SEPTIMVS* CCIX procidentia intrarunt, fefeq^ fufcepit ♦ Nam diflimilia in locis non fimilibus confiftere non poffunt,Ted non agnita uagatur.qux uero Tefe agnofcùt,com mifcenf, fi quidé concordia inter fefe conueniunt, difcordia pugnant,Pro/ pterea hominis anima nufquam nifi in hominé augetur, degitue,magnorum quo<# animalium fimiliter. qux autem alias habent, uiq^ aliqua difcordant, non,fed hxc prxtermittam.De hominé differtabo, commifta quidem igni, Si aqua Terpit in hominem anima, cum corporis humani portione mafcula, uelfòeminea,qux multo,uario<£ modo,hominiq3 congruo hominem nutrit, tueturcg. Nam qux intrant,partem eorù qux infunt, neceffe eft,habeant,Na alias non augerentur,& fi multù,uel modici! ingereretur, Si Tuperueniret, na quod augeret,non haberet.Cù autem omnia habet,fingula fuo loco augenf. Cù nutrimentù ab aqua ficcù, ab igne humidù Tupuenit,quod partim intro, partim foras,ui quada adigitur,quemadmodù,cù fabri Terra lignum Tecant, unus attrahit,alter trudit,idem facientes fuperioré inferior premens placide trahit, nam alias non defcenderet,declinaretue, fi uiolenter traheretur,peni/ tufqj a propofito deerrarent.Quod Si hominis nutrimenti! facit. Na partim trudit,partim trahit,forafo£ Si intro ferpit.quod fi non opportune adigatur, penitus errat,nec affequi£,qux fingula fuù tempus, Si ordine nafta. Cù uero focus amplius non TuTcipit,nutnmentum tam aqux, qua ignis deficit.Qux mas,uel foemella portione Tui temporis còpleuerit, confonantiaq^ nancifca/ tur,foras eiicitur,iocùqj mutat, fingulaqj qux commifta fuerant,feparantur, triaq^ fimul conueniunt,per qux omnia tranfit, quibufq^ rebus prius uixerat, uiuit,& crefcit.Quod fi hxc non conueniat, Si concordét,unùq3 defit,caffus eft totus tenor,&ìabor,cù enim grauia acutis non conueniùt,male concinit, cù prxter tempus,& Tortem, maius,& minus permutatur, quod faciunt,qui nefciunt,quid faciat.Quomodo autem mas,& foemella gignatur,mox decla/ rabo.Quorù alterutrù cum Tua concordia nanciTcitur,humidù fi fit,igne mo uetur,uiueTcitqj,nutrimétumqj ex cibis,& Tpiritu,qui feemina intrant,ad kk trahit.Primo quidé xquo modo,undequacg,dum rap»eft,motu deinde agita tioneue,& igne ficcefcit,folidefcitq3, ac circùquaqj denfa£,còclufoTcjj ignis, nutrimenti,quod Tatis fit,amplius attrahere nequit, Tpiritùcg propter circù/ ftantisdenfitaté,quidquidcjj humoris ineft,abTumit. Na fuapte natura Tolida in confidenti,& ficco,ab igne in nutrimentù non abfomùtur, Ted ualida fiùt, Si confiftunt,cum humor deficit,quxq3 offa,& nerui dicùtur, fiunt,fed ignis agitat,commiTcetg3 humorem,corpuTq^ naturaliter componit, Si ornat ne/ ceffario.Per Tolidum quidem, Si ficcum diutius peragrare non poteft, cum nutrìmentum non habeat,per humidum autem,& tenerum, molleue poteft, qux eum nutriùt, ficcitas enim in his eft,qux ab igne non conTumitur.Hxc quidem uiciflìm confiftunt, fiquidem ignis inclufus,cum muitus effet,maxi/ mos fibi meatus fecit.Nam piurimum humoris hoc loco inerat, qui uenter S iii Qualis hominis anima affiato. Qui ignis et aqua ad hat conueniant. Partus eompofi tio. Qua ignis per» rectet, affittito. Venter. ccx DE VICTVS RATIONE Vena. Caro. Mundi imitatio. Terra qualis. Partes igtùs. teges cur fibi fé cere homines ne fciunt. Hac non darà tonfyderato. Vacicimtìo et medicina fere fimiles fint. dicitur.Cum nutrimentù non haberet,neq3 extrinfecus deducere,& digerere poffet,hinc ceflìt, Si foris fibi parauit*quod uero per aliud corpus fpargitur, clauditurue,tres circuitus fecit,quodq3 ignis humidiflìmum fuit,in his locis remanfit,qui caux uenx dicuntur * quod autem aqux inter hxc remanferat, fubfedit,& denTatum eft,quod caro nominatur, una$ ratione, Si Tuo modo cùfta totius corporis ignis ornauit totius imitatione,magnae£ paruis,&par/ uà magnis compofoit ♦ maximum quidem uentrem,ficco,& humido penum fecit,qui maris poteftate omnibus daret, ab omnibufcg caperet uiuentiù nu/ trimentum,mortuorum perniciem,circa hunc aqua frigida, Si humida confi llit,qux exit ♦ fpiritus calidus, Si frigidus peruagatur, terrx imitatione,qux cunfta in kk iaftata,cadentiaue mutat,quadam$ tenui aqux,& ignis afper/ fione augendo confumit,qux noua mutationem por/ tendunt, mortuos puros ueftibus albis indutos uidere, quidque ab his pu/ rum capere, optimum eft * fanitatem enim Si corporum Si intrantium por/ tendit ♦ nam nutrimenta, incrementa, femina, fruftus mortui fubminiftrant, qux lyncera puraq^j,corpus intrantia,fanitatem fignificat,quos contra,fiquis uideat nudos, atratos, non puros, quidue capientes, uel domo exportan/ tes,commodum non ed, morbum enim portendit, qux fi fic corpus in/ trant, noxia funt ♦ quare curfu, deambulatione, purgato, ciboque molli, Si leui,uomendo nutncato.Quxcunq^corpora, muta forma,terrentiaque per fomnum uidentur, ciborum non confuetorum plenitatem, excreationem, bilem, morbumque periculofum fignificat, Quare uomito,diefo3 quinque cibis leuiflìmis, paucis, non acribus, ficcisue, uel calidis nutricato, natu/ laliterque exerceto, pod coenam ne deambulato, calida placide lauato,So/ lem, fngufque caueto ♦ Si quis uero per fomnum uideat, fé folitos cibos co/ medere,iòlitac£ potare,cibi carentiam, animiq^ anxietatem fignificat, carnè uero ualidiflìmam fummopere abundare,cù non ualida,minus,quemadmo/ dù enim comefa bona ed, fic Si rifa, cibos ergo fubtrahere conferet,nimie/ tatem enim hoc fignificat.Panis quoqj cafeo,melleo3 confeftus,per fomnos comefus,idé fignificanPura uero per fomnum aqua pota non lxdit,cxterx omnes Ixdunt, quxcunq^ confueta quis uidet, cupiditatem !lgniflcat,Qux ueropauefaftus quis fugit,fangumis mtenfionem ficcitate portendit,corpus refrigerare, madefacereque confert ♦ quicuncg uincitur, pungitur,ligaturue, X ii Terra inunda* tio. Terra nigra perufiaqf Jòm nium non bom num eft. Vrinatìo,natath uè quid portenm dat. Veftis,calcimen tiqffimni4. Migra, nouct,ptY fomnium uifi, Mortui^, Corpora defou mata. Comiftio,potam tioq;. Carnis comeftio, nifi per fomnum quid portendat. Potio aqua. Diuerfifomnia "fficito. CCXLIIII DE VISV Se hac inueniffe ait. Species, aciesue oculi corrupta, qui curetur. Carulea uel ma* ris coloris ade, oculi. Medel a. Vftio qut Arum cù melle. ab aliquo, corporis excreationem circuitus contrariam acceffiffe fignificat, uomere,emaciare,deambulareq3 còfert,cibifqj leuibus uti, poftcg uomitum quinque dies fic nutricare* quin Si palationes, graffationefque uifx,malum' periculumque portendunt * tranfitus fluminum, hoftes armati, monftra di/ uerfa, morbum, furoremue portendunt ♦ Quare his fic deprehenfis confert cibis leuibus, moliibufque uti,placidec# poft uomitionem,quin9 dies prò/ ducere, plurimumq^ naturaliter laborare, prxterquam poft coenam, calida lauare,defidere, quiefcere, folem, frigufque cauere ♦ qux ficuti fcripta funt, quifquis utetur,fanam profefto uita ducet*Hxc quidem uiftus ratio,quem/ admodum potuit,mortalis cum fim,cum deorù auxilio,mihi reperta eft. DE SPECIE, VISVVE. Pecies autem oculorum, aciefue, Si uifus, cum fua fponte corrumpitur,cxrulea repente fit, quod curationem non ad/ S mittit ♦ qux uero maris colorem contraxit, paulatim longo tempore corrumpitur, fxpeque, poft multum tempus ocu/ Ius alter corrumpitur. Quare caput huius purgato,uenafque urito, quod fi per exordia curetur, malum fiftitur, peiufque non procedit* Qux autem inter cxruleum, marinile^ colorem eft, fi puero hoc fiat adulto,fiftitur,i! uero maiori feptem annis, melius uidet,fed procul polita magna, fplendidaque,uidet quidem, fed non dare, quidquidq^ ocu/ Iis admouerit, nihil aliud.huic autem capitis purgatio, uftioq; confert.San/ guinem uero mittere non,nec£ cum cxrulea,nec cum marina eft, lumenque oculorum fana acie, puerorum, puellarumue crefeente adhuc corpore nun/ quam iuueris. Cum uero non crefeet, oculum fpeftato, paipebraf<$ radito, extenuato,fique opus effe uideatur, intus urito, candente non multum ferra/ mento*poftea crura diftendito,colligato, fuper fellamq^ locato, manus in ea firmato, quis medium teneto, deinde uenas fcapulares confederato, craflìo/ ribufq^ ferrameutis urito placide,ne cù ures,fanguis erum.pat.fed fi tibi tem/ pus uideatur, fanguinem prius emittito, perurito autem retro ad os ufque, deinde fpongiam oleo tinftam fuperlinito, foperuritoq^, non multum uero fuper os.Sin autem uftionem non admittat,per fpongiam unam, uel alteram craffiorem urito, non ad os ufcjj,deinde Arum melle fubaftum fuper uftioné ponito.Cum uero prope uena ufferis,uel tranfufferis,cruftac*j deciderit, fimi liter uena fi tendatur,tumeat,repleatur,faliat,fubterfluat*quod minus patitur fubter tranfullus, tranfurito rurfus,!! minus primo tranfufferis,fpongiaf$ ual de calefaftas Tuper uenam fluentem ponito. Nam poftea cruftx, quo magis calefiunt,decidunt,cicatriceTc£ ad os uftx,pulchrius ueniunt. Cum autéulce ra TaneTcunt, tamen rurfos inflantur, tolluntur,rubent,pluT$ cxteris forgunt, donec LIBER TERTIVS* CCXLV donec tempus tranfeat, capiteci Si pectore perufto, fimiliter SI in toto cor/ pore,cum quid peruftum fit.Cum autem oculi palpebras terges,milefix la/ nx puro flore,circa (lilum conuoluto,tergito,coronamqj oculi,ne ad charti lagincm ufque uras,caueto.Signum autem erit te fatis terfiffe, cum non am/ plius limpidus fanguis,fed cruenta,uel aquofa fanies egredietur, tuncq^ liqui do medicaméto, in quo xris flos !!t,refncato. Cum uero cruftx decidennt, ulcera^ purgata fuerint, pullulauerintq^ Si fanefcent, uerticem fecato.Cum uero fanguis defluxerit,medicamento,quod fanguine fiftat, ad cicatricemq^ deducat,linito.Huius autem Si omnium ultimum negotium eft, caput pur/ gare,palpebrafo3,qua prxter naturam craffx font, fubterfecare quam leniffì/ me poteft.poftea urere,pilorù natura conferuata, non nimis candenti ferro, uel tenui flore ullo compefcere ♦ cum uero cruda deciderit, cxtera curato* Cum autem palpebrx,fcabiofx erunt, uel prurient, trito xris flore fricato, tùc$ aeris fquamam tenuiflimx tritam Tucco uux non maturx,in uaTe rubri seris, donec maffa fiat, paulatim Tubigito, deinde cum aruerit,tenuiter trito utitor, Lufciofus uero nyctalopusue, Elaterium potato, caput purgato,cer/ uicem concidito,prxmitoc£ multum, deinde bubuli iecons frudulum unù, uel duo crudum,quam magnum poterit, cum melle deuorato. Siquis fanis oculis non uideat,huic uerticis os aperito, aquama3 educito, curato9,fic9 fanefcet. Cum oculorù uitium aniuerfarium ed, uigen$ communiter,caput, uentriculumqj inferiorem purgato, corpufque fi habeat fanguinem mittito, cucurbitulxque fecundum uenas admotx, ad quofdam horum dolores fa/ ciunt.Modice panem comedito,aquamque potato, loco obfcuro, procul a fumo,igne,cxterifque fuigoribus cubato,modo dextra, modo finidra,lumi/ na$ obliqua caueto, caput ne madefacito, quoniam non confert.Linimen/ tum autem,cataplafmaue,cum non doleat Si dedillet, non confert, cum tu/ mor non dolet ♦ pod doloris acria medicamenta, cum dolor fedatus erit, poft medicamenti unftionem, tunc linire confert, quod uideatur conferre. Diutius uero fixe contueri non confert, lachrymam enim prouocat, quod oculus darà fine labore contueri non poted, led neque confert diutius clau/ fis oculis nihil contueri, fpeftareue, prxfertim fi calida deftillatio defluat. nam retenta lachry ma calefacit * Cum uero non dellillat, cum fucco lini/ re confert. X iii Miìefialana. Verticemaperit, Palpebrarum curatio. lufcioforumoy. Qui curanturfa nis oculis non ui dentes. Quando empia* ftrandum. CCXLVI Ptifina laus. Quatenus prim fcos no laudet. Victus ratione, qui ante Hippom cratem fuerant, non fcripferunt. Quid laudet ,ui deto. Morbi graues acutiue. Ptifina, uinum, HIPPOCRATIS DE VICTVS RATIONE IN ACVTIS QVARTVS,SEV CONTRA CNIDIAS SENTENTIAS, PTISANAVE. LIBER TRIGESIMVS. I Vi Sententias Cnidias appellatas fcripferùt,qux languen tes in fingulis morbis patiuntur,refte fcripferunt,quomo doc£ horum quxdam eueniunt, qux non medicus refte q fcripfiflet,fi qux patiùtur, de fingulis languentibus didi/ ciffet.Qux uero cum languens non dicit, medicum prx/ nouiffe oportet,plurima horum prxterita funt,fed Si alia in aliis^quxdamcp coniefturx neceffaria, Cum uero quid per coniefturas dicitur,uel quomodo fingula curada funt,multa in his aliter Tentio^quam illi differuerint, quos non folum propterea non laudo, quia paucis numero remediis utuntur, Ted Si cum multa dixerint,inuenerint03,de grauibus Si acutis morbis nihil,Nam Elaterium,lac,Terum, prò anni tepore, dant.qux fi optima funt, morbifqj,quibus danda cenfent,conueniunt,magis laudai" effent,!! hxc pauca Tatis omnibus morbis effe dixiffent,quod fic non habet,Qui uero poftea conTecerunt,medice magis incefferunt, qux fingulis danda fint, Ted tamen de uiftus ratione, dixtaue, prifci nihil recenfendum fcripferùt,quod magnum eft prxterierunt.morborum quidem fingulorum, uarios modos, multamcjj differentiam Si diuifionem non ignorauerunt. Qui uero morbos numerarunt, non refte fcripferunt, nam non facile numeran/ tur, quoniam idem morbus & eodem nomine diftus in fingulis languétibus aliquatenus differt,Mihi uero in tota hac arte hoc placet, Mente rebus adhi bere, quxc# celeritate egent, celeriter peragantur, qux puritate, pure, qux fine dolore prxftanda funt,prxflentur. Cxteraque fimiliter, femper melius peragantur, quam cxteri fecerint, medicumq^ illum fummopere laudarim, qui in grauibus Si acutis morbis,qui plurimos necant, fi melius quam cxteri quid ageret,qui funt hi,quos prifci recenfuerunt,Laterù morbus,pleuritisue, Pulmonis,peripneumoniaue,deliratio,phrenitisue,marcorfomni,lethargus uè, febris ardens,caufosue, cxteraq3 mala his fimilia,quorum font continua; febres,qux necant, nifi pellilentes morbi paflìm uagentur Si debacchentur, fed fparfi fint Si non fimiles,qui magis perimant,quam aiihquorum differen tia rudes non cognofcunt, fed magis fciunt laudare,uel uituperare medicos* Quod eorum imperitiam indicat,cum morbos non periculofos curados cen fent,medicofcg,qui eos fanarùt,laudat,cù non fint uere boni medici, quonia facile quifcg nouit Si nominat morbos, quos traftauit ♦ Sed fi quis Ptifanx fuccum,uinumqj hoc, uefillud, mulfumue nominat, his medici boni & mali hxc fcire xque uidentur,quod non fic habet,quonia in his,alii ab aliis ualde differunt,quod mihi potiflìmum fcriptione dignù effe uidetur,quo medici fciant, qux bona Si qux non,quxo3 maxime profint Si contra*hoc quidem nefcitur. / LIB ER TRIGESIMVS. CCXLVII nefcitur, cur plurimi medici femper in acutis morbis Ptifanam non perco/ latam dent,fec# rite curare putent.Quidam prx cunftis faciunt, fi languens, ne granulum quidem hordei deuoret, quod putant ualde Ixdere, Quare per colum miflàm dant, quidam neutrum darent, quidam non ante feptimum diem, quidam poft morbi decretorium Si iudicationem , qux medici pio/ ponere,quxrereue,non confoeuerùt,quin fi quxratur, non refpondent.Pro/ pterea rudes medicam artem piurimum calumniantur, putantqj ueram arte noneffe,cum in grauibus Si acutis medici adeo differant,cum unus quxdam ratusoptirna,porrigat,medicus alter ratus peflìma,non det.Quare medicam artem quis uaticinio comparet,nam uates eandem auem,f! dextera uolet,bo/ nam duciteli finiftra,malam,quxq3 quis in aeris perfpicientia Si obferuatione deprehendat,fed uatum aliqui contraria his autumant. Quare dico pulchra omnino hanc effe Tpeculationem,fimilemc£ multis eorù,qux in arte medica funt.commodamcjj languentibus ad fanitatem,tutamcp ualétibus,Tefeq^ exer centibus ad bonam habitudinem,quicquidcjj uelit quis.Ptifana quidé omni/ bus frumentaceis guftamentis mihi refte prx poni uidet in his morbis^uiqj eam prxpofuerunt,laudo* Nam eius glutinofum, leuigatum eft, lubricum, continuum,commodum,non ualidum,non liticulofum,probe abluit,fiquid hocegeat,nonftringit, malum fluorem non mouet, nec in uentriculo tume/ fcit,quod cù decoqueretur,amifit. Qui ergo Ptifana utetur, nullo die uacuù (uti fic dixerim) in his morbis relinquat, nifi cum medica potione, uel laua/ rione opus eft,quic£ bis comedere confueuerunt,his bis dato, qui femel, fez mei primo,deinde fi poflìt, bis Si his dato, fi quid putes addendum,fed per exordia parum dato,nec ualde craffam,fpiffamue, fed tantum confuetudmis caufa,uti quid intret ne multum uacuetur. dationis autem quatitas,modusue hicefto.Si malum ficcum putaris,parum dato, fed ante forbitioné,mulfum, uinumue,uel quod conuenire uideatur, propinato, quid auté fingulis modis conueniat,dicetur.Si os madefeat,pulmoqj bene habeat, forbitionis quanti/ tatem(uti paucis dicatur) prò mah quantitate Si qualitate dato ♦ Qux citius & magis madefcunt,celerem iudicationem fignificant,qux tardius Si minus, tardam,hxc quidem plerùq^ fic habent,multa opportuna prxtereùtur,qux prxmonllranda effent, de quibus poft dicetur, quantoq^ maior purgatio fit, tanto magis,ufq3 ad iudicationem dato,prxfertim duos dies poft mdicatio/ nem.Quibus aùt quinto, feptimo,nonoue decreuiffe uidebitur,par Si impar prouideto Si obferuato. Poli hoc, mane forbeto, uefperi autem ad cibaria tranfmutato.Hoc auté languentibus plerùq^ confert, qui ftatim ptifana utun tur,doIores enim laterù fponte fedantur,cum quid alicuius momenti fpuere spurgare cceperint,qux purgationes perfeftiores funt, minufq^ hi puruléti fiunt.quam qui aliter nutricentur, fimpliciorefqj funt hx iudicationes, faci/ *iorefq},minuf9 reuerforix*Ptifana aùtoptimo hordeo facito, decoquito$ Ptifima diffaen da. Medicina co* lumnia. Medicina natici nio coparatur. Ptifana utilitas. Ptìfima dado. Ptifana confem ctio,et uir tus. CCXLV1II Quando ptifana non dando. Bletos cut. Singultus confi. Tempus et mo= dus nutricando Quando nihil dandum. Tempus et mom dus ptifana. Calida fomenta. 1 ,~ -vf--*'.- I DE VICTVS RAT* IN ACVTIS nifi Tolo Tucco utaris.hoc autem cum cxteris habet PtiTana, quod lubricità/ tem hordei deuorati Ixdere non finit,nufquam hxret,remanetue in peftore, fatis lubrica eft,fitim fedat, facile concoquitur', fi decofta fit optime, quod potiflìmum poTcit.Nam nifi quis eam plurimi! decoquat, eius Torbido più/ rimum Ixdet.quibus enim ftatim cibus includitur,nifi quis prius fobuacuan/ do forbitionem det, dolorem,qui ineft,irritat, fi non infit, ftatim adducit, denfiufq3 fpirabit, quod malum eft,nam pulmonem ficciorem reddit, pr3c/ cordia$ Si ilia, peftinemq3 uexat,prxfertim fi adhuc coftarum, pulmonisuc dolor continuet, calidiTcg fomentis nihil kk demittat, ceffetue, non fpuat, fed glutinofum clam inhxreat,nifi quis dolorem tollat,uentrem molliendo, fubducendo,uenam fecado,uel quouis alio quod conferat* Ptifanam autem fic habentibus,fi des, ftatim moriùtur.Propter hoc igitur Si aliud, qui craffa Ptifana Si non fucco uefcuntut,feptimani,uel citius moriuntur, uel deliri,uel fpiritus difficultate,fingultuue prxfocati,quos lydere pcuffos, fyderatosue, feu Bletus, propterea prifci putauerunt,quod mortuorum latus liuidum,uti percuffum deprehéderetur, Quod propterea fit, quoniam priufquam dolor foluatur, pereunt, ftatim enim pulmonici fiunt, crebroque Si multo fpiritu glutinofum (uti diftum ed) fpuunt,quod crudum cum ed,fpiritum impedir, pulmonhcg finibus retentom,fingultum facit, qui mortiferum pleruncg eft, cum huc deuenit.Nam fputum retentù, fpiritum intrare non finit, qui intus ed,foras extruditur,ficq3 male fefe alternatim ulcifcunf. Sputum enim reten tum,fpiritum denfat, qui denfatus fputum glutinofum reddit, lubrice$de/ fluere non finit,qux occupant non folum eos,qui ptifana non apto tempore utuntur,fed multo magis eos,qui quid aliud edant,uel potent, minus quam ptifana conueniens, qux Si fimilia plerunq^ his eueniunt, qui craffa ptifana, quic# fucco folo, potuue nutricantur, cum non fuo tempore ea porrigunt, maiorac£ his etiam patiuntur, quod fic emendato ♦ Sì cui recens pafto, uen/ trec^ non foluto febris incipiat,cum dolorerei fine, nihil antequam cibaria defcenderint,prxter potù,lìquid doleat,cù aceto Si mulfo porrigito,hyeme tepidum,frigidum xdate. fi uero multum fitiret,mulfum cum aqua, Poftea uero, fi quid doleret, uel quid periculofum compareret, non multum nec craffum forbeto.Pod autem feptimù, uel nonum diem,fi ualidus fit,prior<5 cibus pod recentem cibum non defcenderit, fi quidem ualidus fit, xtate$ uigeat,fubluito,!! minus,gladula utitor,nifi fponte probe demiferit,tempus autem,quo forbeat,per exordia,totumcjj morbum hoc feruato ♦ Cum autem pedes frigefcunt,forbitionem,potum03 ne dato, fed cù calefcent,tempuf<5 hoc in omnibus morbis & prxlertim acutis piurimum poffe putato, potiffi/ mumc£ in febriculofis,periculofifc|j ualde.Primù quidé fucco utitor,deinde ptifana,figna prxfcripta obferuandoTdoiorem uero laterum, fi per exordia, uel poftea fiat, calidis fomentis primum tollere tentato ♦ Calidorum autem fomentorù LIBER TRIGESIMVS» CCXLIX fomentorum potiflìmum ed calida aqua in utriculo,uefica, uaTe aheneo,ueI teftaceo coniefta,quidqj molle prius Tupponito,lenitatis caufa,quod mollis fpongia magna, calida aqua expreffa faciet optime, linteoqj,uedimentoue fomentum contegito,uti calor diutius maneat, nec exhalet, uaporcp ad lan/ guentis nares perueniat,nil! uidea£ hoc aliquatenus prodeffe, quod quadocg fit.Prxterea hordeum, heruumq^ madefaftù aceto acriore, qua quis potet, feruefacito,TacculiTc£ indito Si apponito,fimiliterc£ furfures.Sicca uero fo/ mentatio,faI,milium friftum, calefaftumue,faccuhs laneis conclufum, con/ futumue, commodiflìmù ed. leuat enim hxc mollificano Si dolores clauis, peftorifq^fecatio quidem uenx non xque dolorem tollit, nifi ad iugulum, clauemue perueniat.Si uero his fomentis labor non foluitur, diutius ne cale/ facito, Pulmonem enim hoc ficcefacit, purulentatq^.fed fi dolor iugulum, clauemue, brachiumc# grauaret, mammafcg, uel prxcordia, uenam brachii interiorem aperire proded.Nec tardato, fanguinemcg eatenus mittito, dum rubicundior defluat, uel prò puro Si rubro liuidus, utruncp enim fit. Siuero dolor fub prxcordia fit,clauemcjj non uellicet,nigro ueratro,uel peplio uen trem mollito,cum nigro autem ueratro,daucum, uelfefelim,uel anefum,uel quidodoratum mifceto,cum peplio autem laffaris foccum,qux fimul miAa fimiliter faciunt.Nigrum Veratrum melius uentrem mouet,uacuatue, quam Peplion,fed peplion uentum magis excutit, Qux utraqj dolore fedant,mul/ ta$ aliafubdita,fed hxc potiflìma funt omniù,qux fciam,uiderimue. Nam 8iforbitiones,cum quibufdam non ualde infuauibus datx profunt, uel ama/ rore, uel alia re non fuaui, copiaue,uel colorerei fufpitione,fadidioue ali/ quo.Ptifanam uero,cum medicamétum potauerit,datim porrigito,pauIoc|j minusquam confueuit, quoniam ab re non ed, cù adhuc purgarne forbeto. Cù uero ceffauerit,minus confoeto porrigito,deinde paulatim augeto, dum dolor fedetur, nihikg aliud aduerfetur* Sermo auté idem mihi efl,fi ptifanx fucco fit utédum, meliufqj omnino dico effe datim per morbi exordia quid forbere,quam antea inedia uexatum,uacuum9,tertianum,uel quartanum,uel quintanum,uel fextanum,feptimanumue forbere incipere,nec nifi prius mor bus hoc tempore decreuerit porrigere. Cxtera, qux facienda erunt, fimilia fupradiftis fiant.De forbitione quidem fic fentio,de potucg fimìliter,tam Si fi plurimos medicos uiderim,contra quam expediret facere ♦ qui languentes per morborum exordia,duos,tres,pluref9 dies,inedia cruciarent,deinde for bitionem,potumcj3 darent,quod fortaffe putarunt par effe, cum magna cor/ Doris mutatio fafta effet,magnù quid Si contra mutare,quippe hoc mutare, bene haberet,nifi pufillum effet.Mutatio quidem Si mutatione reftius proce deret, fi quod gullarent, fuccederet, maxime quidem Ixderentur, qui tota, craffaue ptifana uterentur, nifi refte mutaretur, quiqj folo fucco,potu$ fed himinus.Qux de fanorum nutricatu difcemus, uti qux conferant, fciamus, Siccafomenta. Pulmo fomento laditur. Quando uena aperienda. Pur grido ueram tri et peplif. Ptifana ftatim poft potionem medica datur. Modus agrori nutricatus. oV.-k> Mutatio repenti na bona non eft. CCL Cogncfcitur hoc de finis. Qui error emen detur in his. Quìdeueniat co fuetudinem muta re. MedeU huius. Quid faciat mu tatio. Confuetudo quid poffitfUideto. DE VICTVS RAT* IN ACVTIS Nam fi hxc uel ilia nutricatio quibufdam in rebus,mutationibufcu magno/ pere differt,quomodo non cVinmorbis,prxfertimacutis,hxc uel ilia ualde differant? quod facile difcitur Si intelligit .De uulgari cibo, potug qui fem/ per fimilis fit,falubriored,quam fiquis repente mutet,melioréq3 petat,quo/ niam Si his,qui bis die comedunt,qui$ femel, mutationes repentinx nocét, morbumqj prxbent. qui# prandere non confueuerunt, fi prandeant, ftatim xgri,toto corpore graues, languidi, defidefqj redduntur,fi uero Si fupercoe/ nent,cruditatem fubeunt.Quibufdam uero Si inteftinauellicantur,cum uen/ triculus prxter confuetudinem grauatur, confuetus fuperficcefcere, non bis tumefcere,nec bis cibaria concoquere,Mutationem uero lenire his fubuenit, poft coenam noftem quam longa eft,dormire, hyeme calide,frigide xftate* Si uero dormire non poflìt, tarde multumq^ non datarie deambulato, pani, uel nihil & quod non Ixdat, comedito, minufq^ Si meracius,nondilutùpo/ tato,magis etia quis laboraret,fi ter,die faturaretur, multoqj magis fi fxpius, Tamen multi font,qui ter,die fatiati facile ferant, quoniam fic confueuerùl, quin Si qui bis die comedere folent,nifi prandeant,non ualidi,languidi,timi/ di$ ad omnia redduntur,cor,uentriculus,omniaq3 eorum inteftina uellican/ tur,calidum,luteumc£ mifturiunt, oletumq^ comburitur.quibufdà Si os ama refcit,oculi cauantur,tempora pulfant,faliuntue, poftrema frigefcunt,pluri/ mic$ horum,nifi prandeant,coenare non poffunt,fi coment, uentriculus gra/ uatur,multoq^ difficilius cubant, quam fi pranfi fuiffent, Qux cù fanis prò/ pter dimidii diei, prxter confuetudinem,uiftus mutationem eueniùt,fubtra here,addereque,conferre non uidetur. Si ergo,qui prxter confuetum,totum diem uacuus cum duxiffet, quantum confueuit, femel comedit, coenauitue, grauatus eft,par eft,fi cù pranfus non effet,laborauit,languit%multo magis, poli coenam grauatum iri, quin Si cum plus ieiunaffet, ftatim poft fi ccena/ ret,multo magis adhuc grauaretur* Quare eum, qui prxter confuetudinem, uacuus manfit,diem eum totum leniter fine frigore,calore,labore<$ tranfige re iuuabit,Nà hxc omnia grauarét,multo minus ergo, Si humidius coenato, meraciufq^ prò cibi portione potato, poftridie parum prandeto, fcnfim$ addendo,ad confuetum peruenitcqui autem biliofi font,hxc difficilius fé/ runt.Pituitofi uero facilius omnino,prxter confuetudinem,inediam ferunt, Quare femel comedere Si hi facilius ferunt,quod potiflìmum demonftrat, maximas mutationes naturx noftrx, Si habitus, confuetudinisue, maximos morbos gignere. Medici uero prxter tempus nondebent maximas inedias mandare,necg morbis uigentibus,& in inflammatione exiftentibus,quidqua porrigere,ne$ repente,hac uel illac,in toto negotio quidqua mutare.Multa his fimilia quo ad uentriculum Si alia poffet quis dicere,quod nonnulli ciba ria confueta,& fi fuapte natura non optima, facile concoquunt, ferunt9,8. fimiliter pocula,contra$ difficulter quidam cibaria concoquunt, non con/ " meta,* LIBER TRIGESIMVS* CCLI fueta,& fi fuapte natura,optima fint,fimiliter<3 pocula. Prxterea qux facit, multa carnis deuoratio prxter folitù,quxqj allium,laffar,filphionue, fuccus caulis,cxterac£ qux maximas habét uires,minus quippe miretur quis,l! talia magis quam alia labores in uentriculis gignunt,fed fi fcias quan tam turbam, tumorem,uentum,tormentumq3,puls,mazaue,prxterfolitumdeuorata,uen/ trinilo eam comedere nò confueti,prxbeat,panifc£ calidus deuoratus quan tam fitim, quanta<£ grauedinem,turbulentiamc£ uentriculo, pulté, mazamue comedere fueti,fubitamo3 plenitatem, propter ficcitate, tardarne^ per mea/ tus inceflionem, panefq^ ualde puri,cribratic£ &non cribrati prxter Tolitum deuorati,quantam differentiam faciant, pulfeg mazaue prxter Tolitum,ficca, liquida,glutinofa,tenaxue,noux(£,recentesue farinx quid faciant non affue/ ris panificia,ex his,& affuetis,potufque uini,uel aqux,prxter Tolitum,fobita utrincg mutatio, dilutumq^ uinum, meracumcg fubito potatum,quorum alte rummarcorem hudum, debilitatemi in Tuperiore uétnculo gignit,uentÙ9 in inferiore, pulfum autem uenarum, capitis grauedinem, Si fitim alterum* prxter$ folitum, uinum album,nigrumue,repente mutatum, tametfi utraq^ uinofa,non dulciaue fint, tamen plurima in corpore mutant, dulce quidem, uinofum$,minus quis dicat mirum effe, fi repéte mutetur, non idem poflìt* quare hxc contraria ratione temperentur * Cum autem uiftus mutatus,cor/ pus,quoad robur non mutauit, cibaria ne addito,nec quo ad langorem ne demito,fed uires fingulorum,morbi modus, hominis natura, confuetudoq^, languentifg3 nutricatus,cibaria potuTqj conlyderentur, potiufq^ demito,qua addas,quoniam omnino demere prodeft, cum languens foffefturus, Si dura/ turus uidetur,dum uigor morbi,uehementiaue, matureTcat. quado autem,& in quibus, hoc faciundum fit, fcribetur* multa prxterea quis alia his fimilia dicat, fcribatue,melius autem, Si uerius teflimonium non, magifeg negotio coniunftum,de quo plura locutus fum,quod negotium opportune docebir* Quidam, per exordia grauis, acutiue morbi ftatim eodem die comederunt* quidam poftridie*quida,quidquid daretur.forpferunt pultem aliqui,cyceo/ naue, qux omnia peiora funt, qua fi quis alias nutricetur. quo tepore, errata minus lxdùt,quam fi quis,poft duos,uel tres primos dies,quarto,uel quinto hxc fumat.certe peius adhuc fuiffet,!! cum totos hos dies ieiunaflet, Tecutis, deinde diebus, fic nutricatus fuiffet, priufqua morbus maturuiffet ♦ quod li/ quidoplurimis mortem attulit,nifi morbus futilis penitus fuerit,quo errata, per exordia fafta,facilius emendantur,curanturue,Quod maximum argumen tum effe reor,primos dies quid fumendum,forbendumue effe,cù hoc paulo poft fafturus fit,penitufqj nefciunt,qui frumentacea ptifana decofta utùtur, fi prius quam forbere incipiat,duos tres,uel plures dies ieiunauerint,fe male paffuros,quio3 cremore,fuccoue utuntur, fé magnopere lxfos iri, fi non rite forbere incipiant.tùc enim demù cauent,cognofcùtcg hoc ualde languentes Qua ualida. Maza,panis,an tosue. Maza differenm tia,et farina. Potus uini uel aqua. Qui hac corri» gantur. Potius demito. Qui per morbi exordia agas. Céfit quid omni no per exordia, dandum effe. CCLII DE VICTVS RAT. IN ACVTIS Medicorum errata , Quid languens patiatur. Vomica quando ereetur. Quid fitciat era ror medici. Quid turpe me* duo. Confuetudo mul tum poteft. Confuetudo omnia confir mai. Cruris uulnerati exemplum. Ixdere,!! priufquam morbus maturefcat, ptifanam hordeacea incipiant fon bere,langucntes,qui fuccù confueuerint,qux omnia magna argumenta funt, Medicos non rite languentes nutricare, cum in morbis inedia utùtur,in qui/ bus non oportet, uel contra,quod plerùcg Ixdit. fxpe etiam, cum opus non eft,forbitionem dant,cum inedia magis iuuaret, ficuti, cù cafu morbus incre uit.quandoqj & cruda de capite mouent,conuelluntue, circaqj peftoris loca pituitofa,biliofaue,quo peruigilatur,moibufc*j non concoquitur, molefti$ languentes,morofic£ redduntur,defipiunt, lumina^ eorum lucere uidentur, tintinant aures, poftrema frigent, crudum mifturiunt,tenue,falfum, decolo/ rum,parum fpuunt,ceruix fudat,meatus tranfitus moleftant, fpiritus denfus, creber,magnus ualde prorumpit,fopernaqj petit,fopercilia grauefcunt,defi/ ciunt, ftragula deiiciùt,manus tremunt, labium inferius quando^ concutit. qux fi per initia compareant, magnam defipientiam prxfeferunt,plerùc$ & hi pereunt,Qui autem euadunt,cum uomica, apoftemateue,uei cum narium fanguinis fluftione remanent,pusue craffum fpuunt,nec alias ♦ quorum medi eos fatis peritos effe non uideo, quo languentiù debilìtatem uacuitate profe ftam fatis cognofcant,quxue alio irritamento,laboreue, morbi uehementia, Si acumine fiat,quxue mala fingulis noftra natura, habitufcjj parit, qux co/ gnita falutem,mortem ignorata ferùt. Maius prxterea malum eft,fiquis de/ bilitato labore,morbiue acumine,potum, forbitionemue, uel cibum porri/ gat,uacuitate, Si inedia ratus eum debilem effe ♦ quod turpe eft.non cogno/ icere,nutricatuqj premere, qui error periculofus eft, multo tamen minor eli, quam alter,qui magis ridendus eft, fi quis medicus,uelrudis,cumlanguétem adiuit,refciuing qux euenerunt,quxqj medicus alter, ne comederet,potaret uè uetuerit, liquidoq^ profuerit,|det,uideaturqj certo profuiffe, qux homi/ nes medicis obiiciunt maxime,cum alter medicus,uel rudis uidetur taquam mortuum excitaffe, quare figna,quiHfchxc cognofcantur, fcribétunSimilia hxc funt his qux in uentriculo fiunt^Tiam fi corpus totum, prxter folitum, multum ceffet,quiefcatue,ftatim ualidius non fit,magisue conualefcit,fiquis prxterea diu otiatus fubito iaboret, fenfimqj non confuefcat,malum profe/ fto nancifcetur,quod Si fingulis corporis partibus euenit, quin Si pedes,cx/ terao^ membra laborare non confueta quid tale paterentur, fi poftlongum otium Si tempus repente laborent, qux Si dentes Si oculi paterentur,nihilqj eft,quod non fic afficeretur, quin Si cubile, prxter folitum, molle, durumue laborat, laffatq>fob diuoq^ & aere, non folita cubatio corpus exafperat, du/ ratue,fed de his aliqua exépla fcripfiffe,fatis eft.Si quis crus uulneretur,quod non ualde periculofum fit, nec ualde contemnendum, nec nimium difficile, facileue curatu, ftatimqj per exordia iaceat,cureturc£,nihilqj crus agitet,non inflammabitur,citiufq^ fanefcet,qua fi errans curaretur,Si uero quinto,fexto, uel ulterius die, furgens ambulet, tunc magis laborabit, quam fi ftatim per exordia, LIBER TRIGESIMVS* COLUI exordia enans,curatus fuiffet.Si uero multum repente defatigetur,multo ma ois laborabit,quam fi ilio modo curatus hxc his diebus feciffet,qux omnia fefe confirmant,teftanturq> cunfta repente mutata Tupra modum, tunc,po/ llcacjj magis Ixdere. multiplex eft ergo uentriculi Ixfio, fi de multa Si longa uacuitate Si inedia fubito, plus iuflo fumat,quin Si corpus,cxterxqj eius par tes,fi de multa,longaue quiete fubito piurimum laborent, multo magis lx/ dentur, quam fi de multo cibo Si fatietate ad multam uacuitatem, Si inedia. mutetur.Quare corpus placide,fenfimcg his confuefcito,ne cum quid fubito corpus et uentrì fìat,lxdat, uentriculufcg fenfim cibariorum copix confuefcito,ne,cum non ^%fj*fm con fuetus completur, fe,corpufque totum grauet.De mutatione quidem Si hac Si ilia plurima locutus fum, qux quidem ad omnia pertinet, nouiffe, fed eo redeamus, de quo fuerat fermo. Quidam in grauibus, Si acutis morbis, de uacuitate Si inedia ad forbitiones deducunt & mutant,mutandum enim cen feo,fed forbendum non eft,priufqua morbus maturefcat, uel ali quod fignù euacuatorium,incitatoriumue, prxcordiorum, inteftinorumue compareat, de quo fcribetur* Magna fiquidem uigilia cibum, potumque digerere non finit,mutatioe$ in alterutram partem,corpus delaffat, diffoluit,tabefacit,ca/ putque grauat. dulce prxterea uinum,uinofumque nigrum,aibum,mulfum, Off***'" *bo* acetum mulfum,aqua,qualia fint in grauibus Si acutis morbis,definia,Dulce m™^***' quidem uinum,minus quam uinofum,caput grauat,prxcordiaq3 minus tan/ Dulce quale. git,quidque magis mouet,per inteftinaqj magis currit, quam alterum, Liené tamen iecurcfj tumefacit,quod biliofis non conuenit,fitim enim his facit,fu/ periufcjj inteftinum inflat,tamen inferioris hoftile non eft prò inflationis por tione.dulcis enim uini uentofitas,inflatioue no ualde penetrat,fed circa prx cordiamiratur,lotium03 minus omnino cit,qua uinofum album*Sputù uero magis educit, fed quibus fiticulofum eft,minus educit,contra, quibus fiticu/ lofum non eli. Vinum autem album,uinofum, piurimum in uini dulcis com v*™«* "*#*•** paratione, narrationeue Si laudatur, Si uituperatur. Laudatur, quod in uefi/ eam magis penetrat, lotiùqj magis cit Si purgat, fempercg ferme in his utile eft.nam Si fi fuapte natura,cxtens minus conuenit,quam alterum,tamen uell ex purgatio, qua facit,hberat,fi uti debet,prouertatur,deturue. De uini au/ 9rìores fac nem tem utilitaté, lxfioneque,hxc demonftraffe non ab re fuit,qux me natu ma/ feiffe dicit. iores nefeiuerunt. Vino autem rubello, nigroque haftenus in his morbis uti/ yjm0H rH^um tor,nifi caput grauefcat,deliret,non fpuat,non mingat,molliaque Si tamen/ mSrmi\' tofa oletet, maxime autem in his,& fimilibus cóuenit ex albo mutare.tamen feito fuperiora omnia, & ueficam,!! dilutius fit,minus lxdi,meracum autem inferiora intellina iuuare ♦ Mulfum autem fi per omnem morbum potetur, mirm - proficiet,fed fi biiiofi,magnifcB uifeenbus fint, his omnino minus conuenit, quam his,qui tales non funt,minufc£ fiticulofum eft,quam uinum dulce,pul/ monem mollit, modice fputum educit, tuflìm lenit,quod emundet,habet, Y CCLIIII DE VICTVS RAT* IN ACVTIS Mulfipotusqua Iis. Cur mulfum ah omnibus non prò hetur. Plus nutrit mei, quam uinum. Cocti et crudi mulfi differenm tia. Oxymeli. Mulfum acetum stuoie effe debet. Qui dandum. Quidnuli ham ieot. cum plufquam expediat,fputum glutinatur, fatifqj lotium mouet, nifi quid inteflina uetent, mouet inferna biliofa, quandoqj bona,mala,replentia,fpu/ mofaqj plufqua expediat,agit,quod magis biliofis,magnifqj uifceribusfunt, euenit.Mulfum uero dilutù,magis fputù educit, pulmonémollit,Meracum auté,fpumofa,biliofa,calida excrementa magis mouet,qua dilutù, tale enim excrementù, multa alia habet, qux magnopere Ixdant. nam de prxcordiis xftum non educit, extinguitue, (ed irritat, Si auget,morbù$ latu difficilem facit,membrorùcjj iaftationé,uentriculù,inteftina,fedé ulcerat,quorù auxilia fcribentur. Si quis prò alio potu fine forbitione, in his morbis mulfo utatur, fxpius confequetur,qua non. Quibus auté dandù Si non dandù fit,& cur,ma gna ex parte diftù eft,quod ab hominibus propterea damnatur,quodpotan tes diffoluat,citamc£ morte Terat,uti putatur,quod propter debilitatos dici/ tur,quononnuIli,tanqua tale fit,utun£*quod non omnino fic habet,fed aqua multo ualentius eft,fi foli! potetur,nifi uétriculù turbaret,quin Si uino albo, tenui,parum ferenti, non odoro,ualidius, &non,eft.Magna differentia facit Si uini Si mellis meracitas,puritasue ad utrunque robur.Si quis duplum meri meraci,ad mel,quod delingat,potet,multo ualentior melle folo flet,nifi uen triculum turbet, plus enim oletat ♦ fi quis tamen poft ptifanx forbitionem, mulfum potet,ualde replebitur & inflabitur,uifcerac£ Si inteftina, qux circa prxcordia funt,lxdet,fed ante forbitionem,!! mulfum hauriatur,iuuat.MuI/ fom uero decoftum uifu pulchrius eft, quam crudum, clarum enim eft,albù, tranflucidum,tenue* quatenus autem crudum, Si coftù differat,quo ad uim, non dico, foauius,qua crudù non eft,fi mei boni! fit,tamen non tam ualidù, quam crudù eft,minuf9 oletariù, quorùneutrum ad temperaturam,utilita/ temue opus eft ad mulfi ufum,fed tunc omnino coquédum eft, cum melma lum,non defecatum,nigrù,maliue odoris fuerit* nam coftura plurimù mali/ gnitatis, turpitudinifque aufert.Mulfum auté acetum, Oxymeliue,plurimù in his morbis, fi potetur, prodeft,fputum enim educit, fpirationemcjj faci/ lem reddit ♦ tempora uero hxc habet ♦ quod ualde acre eft, fputa qux non facile reddun£,non educit,quod fi retéta melius educeret, fauces Uuigaret, & ueluti pinna quadam repurgaret,pulmonemc£ recrearet,cum eius lenimen fit,qux fi fuperaret, fummopere prodeffet ♦ quandoque nimis acre fputum non educit, fed adglutinat, & nocet, quod iis euenit, qui alias periclitantur, nec exereare poffunt,qux hxrent,quod priufquam des, languentis uires con fyderato* fi uero bene fperes, tepidù dato,paulatim$ haurito* Quod autem modice acre eft,os,& fauces madefacit,fputù educit,fitim fedat,uentriculù, prxcordia,uifcera,cxtera# inteftina lenit* mellis enim biliofum,quod noce ret,compefcitur,uentù autem difcutit,lotiùc£ cit, tamen inferius inteftinum laffat,& radit,malù auté hoc, in grauibus, Si acutis morbis quado$ fit,quod uentum non folù exire cohibet, fed recurfàre facit*prxterea & alias membra afficit LIBER TRICESIMVS* CCLV affieit,poftremac£ frigefacit*folam hanc aceti mulfi Ixfionem uidi,qux feri benda effet.modicum nofte,& ante forbitionem ieiuno dato, quin & multo poft forbitionem, fi nihil uetet, porrigito ♦ folo autem potu fine forbitione nutricatis, propterea femper commodum non eft,quod inteftina ualde lanci nat Si exafperat,cum oletarium non fit,potius purulentos facit, cum prxfer tim uacuitas, inediaue prxceflìt,deinde mulfum uires auferret.Si uero pocu lum hoc intoto morbo prodeffe uideretur,parum aceti aTpergito,uti folum fentiatur,ficenim qux Ixdere confoeuit,minus Ixdet Si qux opus eft,iuua/ bit,pauciTcjf3 uti dicatur,magis aceti acume amarebiliofis, picrocholifue,qua atrx biliofis, melancholicisue confert.nam amara ab eo fubleuata difeutiun/ tur.nigra uero glifcunt,fobleuantur,crefcunt. nam acetum atra difcutit,edu/ citue,quod foeminis ualde hoftile eft, uiris non xque.nam uulux dolore fa/ cit.quod autem aqux poculo in acutis dem,non habeo.Pulmonicorù enim fitim,nontuflìmcp fedat,minufcjj qua cxtera,!! quis eius poculo.ufcg utatur, fputum educit, tamen inter acetum mulfum, & uini! mulfum fi aqua fuper/ potetur,mutatione, uarietateue poculorù, paulum fputum educit,cù made/ faciat, fitim no tollit,fed potius amarore fuperadducit, Quod eni biliofum eft,natura biliofo,uétriculocg Si prxcordiis peflìma,biliofiflìmaq3 res eft,ma ximecg debilitarci! uacuum intrauit, Lienem, iecurqj cù fernet, fluitate^ tu/ mefacit,tardius enim fngiditate, concoftionifq^ difficultate meatus pene/ trat,uétrem9,lotiumue non cit,quin potius lxdit,cù oletarianon fit.Si quis autem gelidam potet pedibus frigétibus,multo magis lxdetur, quouis prò/ rumpat.fi quis tamen in his morbis, uehementem capitis grauedinem, men/ tisuelx!ionem,taftumue timeat,penitus uinum uetet,& in hoc,aqua utatur, dilutoue albo uino,non odoro, deinde paulum aqux potato, fic enim uini robur,caput,mentema3 minus tentabit.potus autem aqux, in quibus horù, maximo ufui fit, quandoque admodum multo, pufilloue,gelido,tepidoue, partim diftù eli, partim fuis locis, téporibufc£ dieetur* De cxteris potibus, quemadmodù eli hordeaceus,dec£ chloea herba,uua paffa,uinaceis,tritico, Cneco,myrtis,granatis,aiiiTque rebus confefti,cum ufos erit,in ipfo morbo, quemadmodum, Si cxtera compofita medicamenta, Tcribetur * Balneum quidem multis morbis,!! in crebro ufo fit,auxiliatur, quibuTdam autem non, quando^ minus quis uti poteft,cù non omnes homines hoc, Si qux neceffa/ ria funt,domi paratù habeat,nam in paucis domibus miniftri,qux<$ neceffa ria funt parata,ficuti oporteret,repenuntur.qui nifi optime iauentur,non pa rum lxdùtur.nam loco tefto,non fumofo opus eft, multa aqua,continua la/ uatione,non nimia.fi uero fic non oporteat, quin quidem potius non ernun/ din.fi uero munde£,multa calida utitor, plufcg qua putet huic mundationi opus effe,celeriterqj omnia peragantur, multaq^ poftea fpargatur ♦ Prxterea uia ad labrum,foliumue longa non fit,facilifque ingreffus, & exitus, quiqije Quibus non dan dum acetum mul firn. Potus aqua qua Iis. Mulforum diffem renda. Aqua qualis. Potus uarìa com pofitio. Balneum, CCLVI DE VICTVS RAT* IN ACVTIS Quid agendum Uuandis. Quibus profit balneum. Qui Uuàdi fini. Coujòs unde. MedeU. lac afina. lauatur, fefe componat, aptet# ad omné miniftrorù nutum,nihil agat ipfe, taceat,tuncqj omnia de Te medicis,miniftrifc£ permittat,qui cunfta celeriter expedient,parabunt,haurient,mundab^nt,abluent,foperfundent,fpongiif^ prò (Irigilibus utentur,corpufque non nimium deficcatum,abfterfum<3 per/ ungent.Caput uero qua maxime fpongia pertraftato, pertergito,deficcato, ne uè frigefcat,caueto,corpuf9 reliquù,eiuù$ poftrema*qui$ recens come/ derit,forpferit,potauerit,balneù ne adito,nec in eo,nec ftatim poft forbeto, potatoue, magnopere quin etia languenti hac in parte, indulgendù eftficù ualeret,crebro lauabaf, fxpe etia,cù per morbù, licet lauetur,nam hi magis hocappetunt,cùq3 lauerint,iuuantur,contra cù non lauerint,lxdùtur.Quod magis pulmonis uitiis,qua ardenti febri,caufoue conuenit,na coftarum dot lorem, pectoris, fcapulan? aliquatenus lenit,fputù maturat,educit,fpiritum$ facilem reddit,laflìtudiné toliit,mollit articulos, cutéq^ Tuperioré* lotiù cit, capitis grauedine tollit,nares humeftat, tot bona in Balneo font, qux omnia font ufui,Si uero huius apparatus aliquatenus deficeret,periculù effet,ne pò/ tius balneum lx deret,qua iuuaret.nam horù, quoduis fi deeft,aut a miniftris non bene paretur, ualde Ixdit* Qui uentrem in morbis folutum nimis habét, ne lauanto,nec aftriftù,nifi prius foluatur,nec membris refoluti,nec xftuofi, uomibundi,biliofaue ruftantes, nec fanguinis de naribus multo fluoreuexa/ tutempora autem fcis,i! totum corpus lauando fuccurrat,lauato* fi caput fo Ium,fimiliter,cum omnia parata fuerint, languenfq^ bene fufeepturus uidea/ tur,quotidie lauato.quos uero balneum deleftat, fi bis quoridie laueris,nihil errabis,muitoqj tutius balneis utentur,qui tota ptifana,quam qui fucco nutri cantur,quauis Si hi quandoqj balneis uti poffint, minime uero,qui folo potu nutricantur,lauentor,quandocg Si hi poffunt.Qux fingula, qux fcripta funt, uiftufq^ conlyderato,quos nam balneum iuuaturum fit, &quos non*quibus autem quid horum deeft,quod ad balnei utilitaté faciat, ne lauanto. quibus uero Commoda font,lauantO ♦ qua fequuntur, notha dicmtur ,fiue non legittma Hippocratis * Caufos, ardensue febris gignitur, cù xftiuo tempore, uè/ nulx ficcefaftx,humores acres,faniemue biliofam ad fefe trahunt, corpuf$ uehementer feruet,laborat,& dolet,plerùcp de longa uia gignitur,magnaqu« fiti,longaue,cum uenulx ficcatx, calidos, Si acres humores, deftillationes, rheumataue trahunt,lingua uero ficcefcit,exafperatur,nigrefcit,uenter lanci/ natus dolet,liquida,Ìuteaq3demittit,ualde fitit,peruigilatq^, mente quado$ uacillat.tali qdé aqua,mulfÙ9 decoftù,dilutù,quantù uolet, ^>pinato,fi aùt os amarefceret,uomito,uentréq3 fubluito.fi uero his non folua£,lafte afinino decofto purgato,falfum,acreue nihil porrigito,nó*n*fubducet priufqua de/ cernat,ne forbeto,fanguis de naribus defluens paflìonem foIuit,fudoreft$ le/ gitimi,decretoriiq3 fi fuperueniant cù albo lotio, fedimentocg craflbjxuic^ ficubiue fuppuret,!! uero fine his foluatur,moibus redibit, uel coxendicum, uel crurum LIBER TRIGESIMVS* CCLVII uel crurum dolor,Tuccedet, craffaq^ Tpuet.fi Tanus eft futurus, caufos altera, uenter fubterfluit,fitit,lingua ficca, falfa,afpera eft, lotium retinetur, perui/ gilat,poftrema frigent,tah nifi fanguis de naribus defluat,ceruixue fuppuret, cruraue dolitent,craffaue fpuat,qux uentré remorato fiunt,uel coxendix do leat,uel pudenda liuefcant, uel teftis intendatur, tumefcatue, quod decreto/ rium eft,non decernit,forbitiones euulforias dato. Morbos uero graues acu/ tosue,pertufa uena curato,!! uehemens morbus fit, quic£ laborant, xtate, Si robore uigeant. liquide Angina,Synanchosue fit, qux lingantur, porrigito, purgatoue.fi uero quid aliud,pleuretico, finauté debiles uideantur,!! Si plus fanguinis fubtraxeris, tertio quocg die fubluito,donec languens in tuto fit, Si famis egeat.fi uentriculus Si prxcordia perflammentur,diftendanturqj,dum ne fpiritus deficiat,mens excedat fpiritus intentione, qux refngerét,ingere* Si refta fpiritus anguftia, orthopnoeaue ficca moleftet,pufcjj,fputomue non fubfit.fed tantù fpiritus intercipiatur, qux uitia potiflìmù ìecinons dolore, lienis grauedine fiunt* Cxterx autem inflamationes, prxcordiorù dolores, morborù recurfationes,medicamentis non tollun£,fed pertufa uena prxfens horù remediù eft, deinde fubluito, nifi magnum,& uehemens fit malum,uel uulux,quod fi non £ficiat,potionato*maxima tamen cautela, tutela^ opus eft, poft fanguinis miflionem potione purgato ♦ qui per morborum exordia potione ftatim inflamationes loluere nituntur, contéti Si inflamati nihil de/ munt.nam cum morbus crudus eft,nihil relaxat, qux enim morbo aduerTan/ tur, fana etiam contabefaciunt * corpore uero debilitato morbus inualefcit. Cum autem malù corpus fuperat,remediù non habet. Mutum aliqué repéte rìeri,uenarum interceptio caufa eft.quod fi fano fiat,nulla occafione,uel alia ualida caufa cóparéte,fanguiné de uena dextri brachii interiore mittito,pro habitus Si xtatis qualitate. plurimis horù hxc eueniùt,uultus rubor,oculop* ftatus,manuù diftentiones,dentiù fremitus,maxillarù pulfus,poftremo^ con rraftio,refrigeratiocg, fpiritus uenarù defeftus* Cù bilis atrx dolores fuper/ »eniunt,defluxufcj3 acriù interiora petit,lancinatus dolitat, uenx lancinatx, ualdeqj deficcatx tendun£, Si inflàmatx fupfluentia trahunt,quibus fanguis corrumpi£,fpiritufqj naturales uias no peragrat,ftatione frigefcit, caligatio, uocis carentia,capitis grauedo, fpafmofcjj fuperuenit. fi uero cor, uel iecur, uenasue petat,comitiales inde,uel lyderationes fiùt.qux fluéta.rheumataue, ficircùftantia loca petant,cù fpiritus exire non poflìt, ficcan£. Quare ftatim per exordia,cù fpintus,rheuma<$ Si omnia,qux uexant,pendent,hos prxfo/ tos fanguine de uena miffo,leuato, fummocp opere reficito, decretoria Tpe/ ftato,potione purgato,qux fi Tupioranó leuarét,uétnculù Iferioré fubluito, fi nò £ ficiat.Lac afinx decoftù dato,minufc£ qua duodecim heminis ne pò tato,li uires adfint,fex,& decem.Synanchos, Anginaue fit,cù de capite multa deftillatio glutinofa, tpre hyberno,uel uerno in uenas iugulares defluxit,qux Y ili Caufos alia. Teftis tumens decermt. Sorbttio euulfòm ria. Medela. Synanchos. Orthopnaa. Qua medicarne» ta non leuant. Medela nihil profeiens. Cum morbus cor* pus fuperat, mem delam no habet. Melancholia. Comitialis, Syderatio, MedeU, lac afina. Synanchos qta\ fignatur. CCLVIII DE VICTVS RAT* IN ACVTIS Angina medela. Angina alia. Tetanos. MedeU. Caufos. Qui febrientes uutricentur. Peéìm frigna quidinnuat. multum fpiritum per latitudinem trahunt,qui fluor,cum frigidus,& glutìnó fus fit,fpiritus & fanguinis meatus claudit, quxqj circa funt,ftringit, fiftit$, cum fuapte natura,frigidus fit,fxpiat$ * Propterea ftrangulanf lingua liui/ da,rotunda,non flexili propter uenas, qux fub ea funt.uuacp qua aliqui colu meìlam uocant,turget,uenx9 craffx,qux utrinqj font, replenturjinguamqi ficcam,raram,Tpongiofam petunt,qux ficcitate Si ui humorem ab his fufci/ pit,& ex lata,rotunda fit,ex bene colorata,liuida,ex molli, dura,ex facile mo bili',immobilis, inflexilisue, quod nifi quis celeriter foccurrat, ftrangulatur* Quare fanguine de brachio,uenif$,qux fub lingua funt,mittito,medicame/ tif$ qux delinguntur, calidifq^ gargariffationibus curato, caputo^ tondeto, quod,&ceruicem,fauceTq3 perungito, tepefaftaq^ lana conuoluito ♦ deinde fpongiis mollibus calida aqua tinftis,expreflìTq} foueto,mulfumc£ non frigi dum Si aqua potato,ptifanx uero fuccum,cremoremue, cum iam ex decre/ torio,in tuto erit* Synanchix,anginxue,alia fpecies, cum de capite xftiuo, uelautumnali tempore,calida,nitrofac£ deftillatio fluxit,qux anni tempore calida Si acris fit,lancinat,ulceratc*j,fpirituf$ replet,fpiritufq3 refta anguftia, feu Orthopnoea aduentat,ficcitafqj multa,quxc£ uidentur,gracilefcunt,cer/ uicifqj nerui diftenduntur,quod Tetanos effe uidetur, uox frangitur,parùfpi rat,erebro$ Si uix. Hi pulmonis meatum,arterianue ulceratum habent, pul/ monéqj accenfum,repletumue,fpirarecp non poffunt. quibus nifi fua fponte, morbus exeat,periculofior, difficiliorcfj uitatu reddi£ propter anni tempus, quoniam calore,&acri humoré proceflìt. quem fi febris corripiàt, cum non oletauerit,uel recens comederit, cum coftx dolore,uel fine,dum cibaria de/ fcendant,quiefcito,mulfumo3 acetum potato, cum uero lumbi grauabuntur, fubluito, uel potione purgato. Cum auté purgatus fuerit,forbitione primù, mulfiqj potu nutricato, deinde cibariis,pifcibufc£ decoftis, dilutoqj uino, uefpera modico,per diem diluto mulfo. Cum auté uentris crepitus, flatusue non bene olebunt, balano, glandulaue, uel foblauatione fubducito,fi minus, contineto,mulfumc£ acetù, dum defcendat,potato,deinde fubluito.Si uero lubrico exiftenti,febris ardens,caufosue fuperueniat, commode<$ habere uti potionetur,uideatur,poft diem tertium potionato.Cum uero potionaueris, forbitionem porrigito,fed femper,poft febrium acceffum,& longe a princi/ pio,cum uenturx funt,nunquam,fed cum aut ceffauerunt,aut finiuerunt.Pe/ dibus uero frigidis nihil porrigito,maximum9 hoc effe putato,quod maxi/ me caueto,fed cù optime recalefcent,quod conferat,porrigito* Nam pedi! frigiditas acceflionis plerùq^ futurx febris notaeft,quo tepore,!! quid porri gas maxime,in omnibus errares,morbum enim non parùaugeres. Cum uero febris ceffat,contra pedes tunc magis calefcunt,quam reliquum corpus.nam cum peftus accéditur,in capute^ flàmam reiicit, frigus augetur.Caloreenira omni in fuperna concurréte; Si in caput euaporante,merito pedes frigefcùt* nam cum LIBER TRIGESIMVS* CCLIX nam cum carnofi no fint,fed fuapte natura neruofi, cùc^ a locis calidiflìmis dillentjfrigefcunt,calore in peftore congregato* contra limili ratione, febre (biuta Si librata,pedes petit, tuncc# caput, peftufcg frigefcunt hac de caufa. cù$ pedes frigefcunt, neceffario uéter calefcit,multac£ xftuatione repletur, prxcordia<£ Si uentriculus diftendun£,crebroc£ fefe corpus motitat propter interiorem turbationem,mens fub!euatur,dolitat, lancinatur,naufeat,l! mala uomat,dolitat*Cum uero calor in pedes defcendit, mingit,nifi fodet, omnia Ped" c^or 1*** Ieuat,quo tempore forbeto.Tunc uero perniciofum eft,qui uentrem in febre *' femper lubricum habent, pedes horù calefacito,tegito,linito,fafcìato,neue magis quam reliquum corpus,frigefcant,curato. Cum uero calidi funt,nihil quod calefaciat,apponito, fed ne frigefcant,curato,parum aqua frigida uel mulfum potato.Qui uétrem in febre lubricum habent,mente uacillat,uillos QuìuaciUent, legunt,non refpondent interrogati,nihil quod cohxreat, loquuntur,mihi hi *&**• • uidetur atra bile agi. quibus fi uenter lubricus erit,& eliquabitur,forbitiones MedeU craffas,frigidaf$ dato,poculac£ meraciora Si morantia. Qui per Tebris exor/ dia capitis uertigine,pulfoque uexantur,tenue9 mingunt, per decretoria his Capitis uertìgo. crefcere febrem expeftato, ficp delirarent,non mirarer. qui per exordia craT/ fum,nebuIofum$ mingunt, hos fobpurgato,quod fiquid aliud,conTert,qui H*r. 'f in *¥*• per exordia tenue mingùt, hos ne potionato,Ted fi uideatur fobluito, fic hos q*?»o» potio* curare confert,corpore quiefcito,ungito,xqualiter tegito, mulfom,meracù nandi perexor=» potato,Ptifanx fuccum,ad uefperam forbeto, per exordia uétrem fubluito, •**• ne potionato hos,nam fi uentrem moueres, lotium non concoqueretur, fed fine fudore,& decretorio,febris diu duraret.Cum uero decretorium aduétat, fi perturbetur,ne forbeto,fed cum remifit,& in melius fé dedit. Quare ftatus, deeretoriaqj omnium febrium obferuato, forbitionefq^ tunc fubducito, uti didicifti,quxfebres fi producantur,fuppurationes gignùtur,!!quidem infer ^f* £f ^ na frigefcant,fecundum aures,ceruicemcj*j fuppurabit,!! calefcat, mutationes alix fientjUel fanguis de naribus defluet, uel uenter mouebitur ♦ qui xftuofe Qualis aftuofi febriunt,prxcordia contenduntur,ftare loco etiam iacétes non poffunt, pò/ f !><>»* titur,cum autem aliquam corporis partem petit,malum eft ♦ cum in laterum 'm* morbo pulmonisue uel purulento uenter mouetur perturbaturue, malum eft ♦ Contra,febrienti uulneratoq^ fubaquaticoq^ lienofo pituita alba labo/ ranti fi uenter ualde moueatur,bonum eft, fi rubra infla matio eryfipelasue foras fparfum introuertatur,malum eft.Si uero fparfum intus, foras uertatur, xyfipeUs. bonum.Profluuio uentris uehementi dyarrhoeaue forti detento fi uomitus. fiat,bonum eft.mulieri fanguinem uomenti fi menfes prorumpant,bonù ed* Pr*»"*v* Profluuio autem preffx per nares aut os emittere, bonum ed* mulieri poft partum fpafmodetentx,fi febris fuperueniat,bonum ed ♦ tetanoq^ fpafmocjj detinente,!!febrisfuperueniat,bonum ed*qux quidem nulla medicorum Tetanos quitol foétia,uel ignoratione fiunt,uel non fiunt,fed fponte fortunaue.qux fi fiant, Utur. profunt,uel obfont.Medici uero cafu,quadamue bona fortuna in curatione haec bona faciunt,cum medicamentum,quod fupra purget,dant, fi Si fupra ^2* ^w^**f/*, 8.infra probe purget ♦ mulieriq^ cum bilis pituitxue medicamentum infra *',,*' lCHSf4a purgandx dant,fi menfes remoratos prouocent ♦ lienemeg purulentum ha/ benti,cummedicinam,qux bilem pituitamq^ infra purget,dedunt, fi pus de liene infra purgent,morboq3 liberent* calculofoq^ cum medicamentum dan tes per lotium medicamenti ui calculum fieducunt, pufc# in fuperiore uen/ triculo,in uomica habenti,nefcientes medicamen, quod fupra pituitam pur/ get dantes,fi pus uomitur, languenfcfc fanefcit. Cumc# curantes aliqué,fupra medicina nimiù purgant,!! uenter fponte foluatur,fanum faciunt.Mala uero hxc cafu non bonaue fortuna faciunt,cum medicamentum bilis, pituitx9 Z iii CCLXX DE MORBIS Qua non bene medico fucced&t. Quibus non iure medicus arguam tur. Qua no coeant. Principiumartis uulUm eft cur. Zucheìria qua. Puruléti pulmo uis figna. Malei origo. fupra purgandx dedunt.fi nimio uomitù in peftore uena rumpatur, cum nullum prius in peftore dolorem patentem haberer,morbuf$ fiat, mulieri^ prxgnanti medicinam fupra dantes,fi uentriculus inferior erumpat,abortit, Purulentumc£ curanti,!! uenter erumpat,perdit*curanticp oculos Si ungenti, fi dolor ingens fuperuenit, oculi rumpuntur cxcanturq^, medicuf$ accula tur,quod unxit*puerperx<£ cù medicus quid uentris doloris caufa dat,quod male fuccedat uel necet,medicus in caufa efl.femper enim ferme, fiquamala in morbis,uulneribusue,fuper mala neceffario fiunt, caufam huius neceffita/ tis,qui nefciunt,medicum arguunt.fiquisue febrientem,uulneratumg3 adeat, quidqj det, quod non datim profit, poftridiecg is peius habeat, medicus in caufa ed*Si uero prófit,non ualde laudant* nam putat eum fic oporterepati, uulnera^ inflamantur,dolorefc£ in quibufdam morbis neceffario fiunt,nec quin fiant hxc,fieri poted ♦ neruus, fi prxcifus fit, non coalefcit,nec uefica, nec intedinum,nifi tenue,nec magna uena, nec# bucca nec prxputium, nec palpebra,genaue*Principium uero medicationis,curationisue, certum nullù ed,quod uere principium totius artis dicatur,nec fecundum, medium,finale ue,fed quando^ dicentes aufpicamur,incipimusue,quadoc£ operantes,fic$ finimus.Quandoq^ contrario modo & incipimus Si finimus,& necg dicentes incipimus ex iifdem fermonibus, rationibusue, nec, fi de iifdem dicamus, in eofdem finimus,& operantes per eundem fermonem rationemue, non in/ cipimus ex iifdem operibus,nec finimus in eadem ♦ Manuum autem fortu/ nata Si refta trattario Si operatio ed,cum quis fecat,urit uè neruum,uenam$ non fecare,nec urere,purulentumcg fi fecet,uratue,pus nancifci, qux$ frafta funt, refte componere.Si quidqj corporis de fua natura decidit, refte infua naturam retmdere.Quxq^ uehementer Uganda, capienda, traftandaue funt, fic traftare Si premere,qux leniter,fic traftare, premere^, qux refta funt li/ gando,tortuofa non reddere,nec premere non premenda, quodcg tanget,ni/ mium dolorem non inferre.Manuum quidem refta traftatio, hxceft,digitis quidem longis,breuibuf$,& paruis quid probe capere,probe, uel male quid traftare.ligare quouis modo,manuù artis traftationis non eft, fed feparatim. Qui purulento pulmoné font,uel fuperiore,uel inferiore uentriculo,uel in his uomicas habent,uel ulcera,fanguinem fpuunt,uel uomunt, uelpeftus uel fca pulas, tergumue dolitant,qux quidem omnia partim ex iis qux font in cor pore bile,pituitaq3 fujnt,partim ex xre commifto cum infilo calore,quin & laboribus Si uulneribus qui purulento pulmoné funt,hinc fiunt,cum quis pul monis uitio correptus fuis diebus non purgetur,fed fputum in pulmoné re/ maneat Si pituita purulentus fit.Qui fi ftatim curetur,plerunc£ euadit* fi ne/ gligatur,pulmo corrùpitur,putrefcit,ulceratur,purulentuf<33 fit, nec amplius intro ad fefe nutrimentum alicuius momenti trahit, nec quicquam fupra pet fé purgat,fed ftrangulat, difficile^ magis femper fpirat, fpirandogj ftertit, peftoreq* LIBER PRIMVS CCLXXI pecìorecg fuperne fpirat,demum fputo meatus clauditur, peritq^.PuruIentus etiam fit,fi de capite pituita in pulmonem defluat, primum 03 cum defluit, pleruncg latitat,tuflimc£ tenuem prxbet, paulocp amarius folito Tpuit,quan/ doqj leniter,tenuiterue calet.Cum uero tempus proceflit, pituita intus putre fafta &uexante pulmo dureTcit,aTperatur, ulceratur,peftufc£ grauefcit,doli/ tat<# grauiter Si ante &retro,corpufque ualde calefcit,pulmoqj de toto cor/ pore& prxfertim capite,calore pituitam ad fefe trahit, capute^ ipfum cor/ porecalefaftum,putrefaftam Si craffam hanc expuit. Quantoq^ plus tempo/ ris procefferit,tato purius,lynceriufc£ pus expuit,febrefq^ grauiffimx,tuffifcg uehemens Si crebra uexant,mediac£ ipfalancinat*demum uentriculus inferior pituita de capite fluente perturbatur,moueturcg,langués autem hic cum huc deuenit,quemadmodum in prioribus diftum eft,pent. Pulmonis pure putre fafto,uentreue inferiore lubrico,pulmo Si ex his purulentus redditur, cù eius uenx labore franguntur,qux fi craffx Tunt,plus Tanguinis emittunt,!! tenues, minus, qui in pulmoné putrefar, puf$ efficitur.Tempore uero procedente pus iyncerum quandoqj Tpuit,quando($ cruentum fanguinem, purum quan/ docg.qux uena fi craflìor eft, cum piena eft,Tanguinis fruftula Tpuit, pufque craffum pituita putrefafta.Hic fi per morbi exordia hoc corripiatur, prius/ quam uena fanguine emittat,ualdeue laxetur,priufquamqj extenuatus iaceat, caputcjj corrumpatur,corpufc£ tabefcat,curetur,morbù hunc euadet.Si uero negligaglixcc$ omnia uel plurima patiatur,uel iis qux dixi ante, uel pluri/ mo fanguinis uomitù peribit.Quod fi penitus uenula frafta nò fit, fed tii qua uarixextuberet, quod ftatim leuem doiorem,tuflimc£ ficcam prxbet* quod fi inueterafcat,negligaturc£, primù quid fanguinis Si fobatrù emittit,deinde plufculum Si punflìmù,demum pus qux9 prius difta font, patitur.Quibus fi per exordia cures,conferet manuum uenas tumétes laxare, uiftuq^ nutricare quo ficciffìmus cxanguiflìmufqj fiat* quod Si coftarum uenis qux intus Tum mo loco funt,euenit*Cum laborat,uenulx qux intus funt uaricofe, tollùtur. Quod finegligatur.hxc patitur.Sanguis fponte prorumpit,fpui£,uomitur9 purulenti^ fìunt,& plerunq^ moriuntur.Qui per morbi exordia fi ftatim cu/ rentur,confeftim hx uenulx fuo loco refident Si demittuntur, pulmoqj nifi hocfiat,purulentus fit*quic£hoc afficiuntur,hxc patiuntur,fic$ finiunt. Su/ perior uentriculus multis modis purulentus fit,cum de capite multa pituita meum fluit, illiccg putrefcit,pufq^ fit.quod uno Si uigefimo die fit, quod concutit, inundat Si in latera prorumpit * qui fi uratur feceturue priufquam pusinueterafcat,plerun<£ fanefcit*Superior uentriculus plerunq^ purulentus fit,& laterù morbo, cum uehemens fuit,fuifc£ diebus non putruit,expuiturq3 fed pituita,bilifc£ illic coafta latus ulcerauit,Quod pus emittitjdecjj locis ui/ cinis calore pituitam trahit,qux cum putruit,pus fpuitur,quandoqj de uenu Iis in ulcus fanguis deditur,qui putrefaftus pus fit ♦ Hic fi confeftim curetur, Vena froda fu gna. ~ Varix interior. MedeU, Purulétus unde. Purulentus uenm triculus fuperi « or quot medis fa* CCLXIX DE MORBIS plerunc£ fancfcit,fi negligatur,petit ♦ Purulenti fiunt etia fi de capite pituita in latus fluat,illicqj cogatur Si putrefcat* latufq^ ipfum plerun$ accenditur, patitur^ eadem,qux purulentus de laterum morbo. Purulenti fiunt & cum nimio labore Si exercitatione,uiolentaue alia re, uenula ante poftue rumpit*, fanguifqj non ftatim fpuitur,fed caro tumefcit, conuellitur, humefcit$ fen/ fimjiuefcitcg. Quod patiens prx robore Si bono habitu non ftatim fentit,& fi fentiat,nihil effe putet quod Tentiteli febre corripitur, potuue, uenere uel alia re nimia maceTcit,Caro tunc lxTa ficceTcit, caleTcit, de proximifcg uenis Qui male héat Si carne humores trahit,tumefcit,accenditur,leuiterq3 dolitat, ficcam,rar% hochominestuim tuflìm prxbet primum, deinde magis trahit, maiorem$ dolorem,tuffim9 ***** crebriorem prxbet, primum$ foppurulentum,quandoc£ fobliuidum,fub/ cruentumq^ fpuit,quantoqj plus temporis proceflit,tanto magis trahit,putre facitq3,quantumq^ carnis liuorem contraxit,putrefcit, doloremc-j uehemen/ tem,febré, crebramqj Si multam tuflìm prxbet, puT# fyncerù fpuit, Si uero pus in uentriculo temporis aliquid maneat, totum corpus Si potiflìmum quod proximù eft,accéditur,quo calefafto,maxime humor deliquatur fuper ne, partim in fuperiorem uentriculum confluit, pufcg cum eo qui ineft,fit, partim in inferiorem uentriculum defluit, eumcg quando^ mouet, homi/ nemc^ necat.cibaria enim non digefta demittit,corpufq^ nullum ab his nutri mentum capit,fuperiorcg corporis,fputi uè purgatio non eft xqua, quonia uentriculus calefaftus omnia fubter ad fé trahinjputocjj ftrangulatur,ftertit<5 Capitis rheuma. non purgatus,uentre$ defluente debilitatur, perite^ plerùque.Maxime uero caput in his morbis hanc dellillationem rheumaue prxbet, quod cauum cù fit,fuperftet, uentriculocg calefiat, pituitam tenuiflìmam de corpore ad fé trahit,qux cum in eo coiuit,multa & craffa,uti diftù eft,redditur, cuius pars in fuperiorem uentriculum,pars in inferiorem defluit* Cum ergo caput inci/ capitis ftuw, p jt defluere,corpufq3 non xqualiter tabefcere,nec ufti fuperant ♦ Prxter pus torpore es. ^.^ ^ ^^ foperfluentia uincunt Si poffunt magis,quam qux defluunt.car neT$ malis tabefeunt magis,quam intrantibus nutriantur.Qui his morbis cor ripiuntur,paruo temporis fpatio pereunt* fiqui plufculum durant, corporù differentia facit hoc,xtatum,morborum,temporum anni,quibus corripiun/ tur, tolerantiaq^ morborum maior Si minor,fiquidem aliqui patientius mor bum ferunt,aliqui non poffunt*Non eft ergo longum,uel breue tempus uere horum dare,quo perituri fint,nam tempus quod aliqui dicunt^certùnonell, quoniam annus ab anno tempufeg a tempore &hora abhora differt, fed fi quis refte uult in his Si fcire Si prxdicere, fic dicat, homines omni tempore Qui uentriculus perire,fupereffe, pati qux patiuntur.Tunc autem uentriculus inferior puru/ ìentu°L^HrH' *entus fit maxirne>cum plurima pituita uel bilis inter carnè Si pellem fiftitur, 1HSf"' quod Si conuulfionibus fpafmisue fit,cumc£ uenula aliqua cóuulfa dehifeit, languécg defluens putrefeit intus,purefcit9*Si caro uellicetur, ruropaturue, fanguen LIBER PRIMVS CCLXXIII Pulmonis eryfim pelas. languen de uicinìs uenulis trahit.quod putrefcit, purefcitcg.quod fi foras ex/ tuberet,pufcjj exeat,fanefcunt.fi uero per fé intro prorumpat, pereunt ♦ Pus autem in inferiore uentriculo fufum,quemadmodum in fuperiore uentriculo diftumeft,coire intus,quod non poffet intus coire,Teduti diftum eft,in toni/ culis Si tuberculis coit,Quod cum intus fiat,non facile deprehenditur, nam quatiendo non cognofces,dolor tamen indicat ubi fit, quem locum fi creta figulina,uel alia fimili re linias,paulatim ficcefcit.Morbus autem qui eryfipe bsdicitur in pulmonégignitur,cum pulmo nimium ficceTcit uelxftu,uel febre uel labore,defatigationeue,ueIalia quauisrenon temperata,moderata ue.qui cum nimium aruit,fanguinis piurimum tenuiflìmum, Si non ualidum demagnis uenis,qux illi proximx funt,& fuperflant, de aliiìcp uicinis ad fefe rapit.quodcum traxit,febris grauis fit,tuflìfq^ ficca,peftuTc£ reple£, dolorqj uehemens orante Si poft uexat,Tpinamc»j potiffimum,cum magnx uenx cale fcant, fubcruentumig uomunt, quando^ fubliuidum , quandoqj pituitam bilem$,crebroc£ frigefcunt,deficiùt$,quod fanguinis fobita mutatione fit, quod potiflìmum eryfipelas effe in pulmoné demonftrat, crebraq^ febris cor reptio,Huic fi duobus uel tribus aut ad fummum quattuor diebus difperga/ tur,quodg3 intus erat,foras mutetur,plerunq3 fanefcit ♦ Si uero non difperga/ tur,&mutetur,putrefcit intus,purulentuf$ fit,& perit paulatim,cum pulmo totus purulentus Si marcidus fit.Si uero quod extra fparfum erat, introuerta/ tur,pulmonemc£ corripiat,hunc nulla fpes eft fopereffe,cum enim prxficca/ tus pulmo quid ad Te traxit,non amplius tranfmittit dimittitue, fed prx xftu ficcitategj nihil amplius fufcipit dimittitq^ Si reddit,fed ftatim perdit*Puftu Pulmonis uomU lauero,uomicaue fiue phyma in pulmoné fic gignitur,cum pituita, uel bilis ineumconuerfa putrefcit.dumcg cruda eft, paruum dolore prxbet,tuflìmc£ ficcam.cum uero maturuit,dolor grauis Si ante Si poft uexat, calor,grauiT$ tuffiscorripit.quodfi pus cito maturuit,fupra<£ uertatur, prorumpat,totùq^ fpuatur,uentriculuT<£ quo prorupit,ficcetur, penitus fanefcit.fi uero cito ma tarcfcat,prorumpat,fupraq3 purgetur, tamen penitus non ficcefcat,de capi/ te$&corpore uomicaphymauepituitam defluentem trahat,putrefaciat, puf$ fpuat,tamen uentré defluente propter ea qux difta funt,perditur.cum fcferio &ioco negotia uti prius,peragat* Cumq^ uenulx corporis omnes fan guine febre perufto clauduntur,calefcit,frigefcitc*j,& deficit quando^ tem/ poris longitudine, morbi$ magnitudine , malo priore, fuperuenienteq^* quod fi longo tempore nec fponte nec medicamentis prorumpat,dolorum uehementia,inedia,tuflì,febre languens tabefcit,ac plerunq^ perditur ♦ Quod fi languente emaciato Si iacente pus prorumpat,ne fic quidem ferùr, fed hoc modo perduntur,fiuero cito maturefcat,proriimpat03,matiiriq3 huius pluri/ mum per prxcordia fundatur,ftatim melius habere uidetur,tempore9 prò/ cedente fi totum fpuat, uentriculuf<$ quo puris quid prorupit, ficcefcat, ca. Pulmonis uomim ca quando fanem fiat. Quando perdit. cclxxiiii DE MORBIS Coflarù uomica. fragmentùrheg mane. thegma. Vena conuulfa Pleroma, Purulentus uul* uere. Purulentus de uulnere. fanefcit ♦ fi uero tempus procedat, languenf$ debilius habeat, non fpuat,fi uratur feceturue,pufc£ exeat,ftatim quidem & fic melius habere uidetur, fed tempore procedete propter ea qux fupradifta funt,perditur,Phyma autem uomicaue in latere coftisue,pituita bileqj ficuti in pulmoné gignitur,de labo ribus etiam gignitur,cum uenula aliqua conuulfa penitus non dehifcit,fed ex tuberat,qux fi ftatim dehifcat,fanguen defluens putrefcit purefcitqj, fi uero uena extuberauit per exordia dolet,falit9 pulfatue, procedete uero tempore fanguen in carnem mittit,quod in carne putrefaftum purefcit.caro auté cum plus fanguinis ad fefe traxit,quod pus faftum fit,plus laborat, cum uero mi/ nus,tardius pus efficitur,minufc£ laborat.quadoqj cum minus uenx carnefg conuelluntur,non purefcit,fed dolores longinquos creat,quos fragmenta uo/ cant.quxc^ in carne fiunt,fic fiunt, cum quid caro laborat collifa, uel per/ cuffa,uel quid aliud paffa,ficuti dixi,fanguine no lyncero fed tenui Si aquofo liuefcit,hocq^ non multo.cum uero plus folìto fuperarefcit,calefit,dolitat$, decjj uenis carnecp proxima humorem trahit,qux cum fuper maduit,humor ab ipfa carne fupercalefit, per totumq^ corpus,qualis traftus fuit.fpargitur, pluf$ per uenas,quoniamex magis trahunt q$ carnes, qux &ipfx trahunt* Cum uero multis corporis humor quid de carne trahit,nó fentitur,nec dolet, fanum03 cum tepore prò morbofo reddit.fi nero caro nimis calefiat,humo/ rifcp plus trahat,dolet,qua$ prorumpit, fiftiturcfj, uehementer dolet,fibi<$ uidentur aliqui fragmentum locù mutaffe,quod medicabile eft ♦ prope enim ulcus hxc Tunt.Humor aùt de carne p uenas difcurrir,qui cù caluit,craffefcit crefcitqj,dolorem prxbet,dum reliquo humori tenuitate, frigiditatecp fimi/ Iis fiat ♦ Qux autem in uenis fiunt,fic fiunt, uena priuTquam conuellatur fuo loco manet,cum uero conuellitur ( quod labore Si ui fit) fimilis uarici fit, ài caleflt, humiditatemc^ de bile pituitacfj trahit, qua mifta Tanguis craffefcit tumefcitcg uena conuulfa Si morbofa,fanguenqj fiftitur crefcitcjj, quod cum creuit plenitas ilia qualibet transfertur,doloremq^ grauem prxbet,uti quibus dam uideatur,fragmentum locum mutaffe ♦ quod fi humerum petat, manus grauefcit, torpefcit, defidetq^ ♦ quod fi uenam, humerumq^ Si dorfumufcp tendat,plerunqj dolor ftatim fedatur.qux conuulfio fit etia labore,cafu,iftu, fiquis nimium pondus tollat,curfu,lufta, cxterifcg fimilibus ♦ Purulenti qui haftx,arcus, pugionisue uulnere fiunt,dum uulnus hiat,facile fpirat,caloré9 Si frigus trahit Si emittit, puf$ purgat, uulnufcp fi xqualiter extra Si intra coalefcit, penitus fanefcit. quod fi extra fanefcat, intra non, purulentus fit, quin Si fi xqualiter intus Si extra fanefcat,cicatrix autem intrinfecus nonuali da,dura,afpera uè fit Si liuida.Nam fic pierunc-j uulnus recrudefcit,purulen/ tufqj fit,& fiquis plus iufto laboret,!! macrefcat,!! pituita uel bilis in cicatrice cogatur,fi morbo alio correptus macrefcat,!! auté uel fic uulnus recrudefcat, uel fi prius exterior pars cjs interior coalefcat,doloré grauem,tuflìm, febrég prxbet, LIBER PRIMVS CCLXXV prxbet,uulnusq* frigefcit,quìa calidius ed,caloremc£ de fé fpirat,pus purga/ tur,moleftius curatur,tardiufq^ fanatur,quandoq3 nec fanatur, nam caro uul/ nutlg corporis xftu coquitur,nimiumq3 madefcit,uti non ficcefcat, nec car/ nem creet,nec fanefcat,fed cum tempus procefferit,perit patiens qux prius difta funt*Si uero craffa uena aliqua faucietur,fanguencg intro defluat putre/ fcatc£,purulentus fit. fi uero totù pus fpuatur, fauciataqj uena compefcatur, uulnuf$ extra Si intra fanefcat,penitus fanefcit.fi uero non poflìt uulnus eoa lefcere,uenac£ no compefcatur,fed crebro fanguen emittat,quod Si fi ftatim uomatur fpuaturue,uel eo putrefafto pus fpuatur, plerunq^ languens uel Ila/ tim uomens fanguen uel paulo tempore poft caufis diftis perit.fxpius Si qui uenula aliqua intus fauciantur uel uulnere uel labore uel exercitatione uel alia re,pereunt,cum uenula coiuit,fanac# effe uidetur,tamen alio tempore ob Tu/ pradifta refringitur,fanguencg fundit,qui ftatim multù Si fxpe modo recens fanguen, modo pus multum craffumq^ diem totum uomentes modo Tupra/ difto pereunt.plurimum uero his qui hxc uel fimilia mala habét,facit facile uel difficile poffe morbum abigere, uirq^ an mulier fit ♦ fi uir,adoleTcens,an grandiornatu,!! mulier,recens,an uetula.Tuperq^ his Si anni tempus,quo lan/ guent,num uè morbo alio decumbant.nam differt malum a malo, maius an minus fit*corpus a corpore.curatio a curatione*qux cum fic inter Te Te diffe rant,neceffeeft Si tempus differre*quofdamc£ multum affici,quoTdam parù* quofdam perire,quofdam euadere. quibufdaq^ dataria, Si maiora effe mala, quibufdam minora,pufilloq3 tempore.quibufdam ad fenium ufque perdura/ re,cum9 illis perire.quofdam iifdem modico tempore perire.qui auté ado/ lefcentes ea patiuntur,qux labore fiunt,plus uehementiufq^ afficiuntur doli/ tantqj qj cxteri,citiufcp comparent,cum fanguen fpuant uel uomant. quida robore bonoue corporis habitu non fentiunt ♦ Seniores uero hxc rarius mi/ nuf quiefeere nequit, fed xfluat, Si prx dolore def!pit,cui fi per nares auref$ aqua fuppu rulenta prorumpat, fanefcit * fi minus, feptem plerunqj diebus perit * Qui morbus,moleftia potiflìmum fit, uel febre liberatus purgatus non fit,uel era pulatus fit, uel fub fole laborauerit. Cum fic habet, fanguinem primum de qua capitis parte uideatur,mittito.deinde caput radito, quibuf$refrigere/ tur, linito ♦ Si uenter non demittat,fubluito,fuccumq3 ptifanx non calidum dato,aquam$ fuperpotato * fi uero refrigerantia dolorem non fedent,utri/ culo calefacito.cum dolor ceffauerit, cibis utitor lubricis, nec repleto.cum poli doloris ceffationem uigefimus fuerit, caput foueto, medicamentum<£ in nares datcpoftque tres dies medicamentum infra potato. Morbus alius. cum uenulx fanguinolentx cerebrum circundantes, fuperuomunt,cere/ brumo3 calefaciunt,uehemens febris habet, uertex,tempora, occipitium do litant, fpiritus aures replentur,tintinnant,nihil audit, prx dolore fé fé iafti/ tat, xfluat, quintanus hic uel fextanus perit * cum fic habet, caput eius cale/ facito, nam fi per nares uel aures aqua prorumpit, perniciem fugit. fi uero fex dies fugiat,ficuti priorem nutricato,Morbus alius. Si uenx fuperuomant in capite,totum caput,ceruix pauiulum dolitat,quandoo3 Si alias capitis par tes dolor petit,mutaturc£,cum ftat,caligat,febris abeft,cum fic habet, caput radito,calidis(£ linito,qux fi no aufcultet,qua capillus definit,frontem ape/ rito.cù fecaueris,cuté diducito.cù fanguis defluxerit.tenui fale confpergito, totam<$, LIBER SECVNDVS CCLXXXV totani^ feiffuram duplici lino, fibulaue componito, linamentumq^ cera & pice tinttum fuperponito , lanamqj fuccidam foperligato ♦ nec ante feptimum diem nifi doleat, foluito ♦ donecc# fanefeat, aquam hordea/ ceam potato, fuccumc^ ptifanx forbeto, Si aquam fuperpotato. Morbus alius. Si cerebrum biliofum fit, lenis febris habet, frigufq^ rhigosue, dolor caput totum perreftat prxfertim uerticem, tempora, oculorum loca,fuper cilia fupergrauare uidentur, aures dolitant, per nares bilis defluit, oculi he/ befcunt,multi dimidium caput dolitant,quidam totum. Cum fic habet,qux refrigerent,capiti dato.cum dolor,fluorqj rheumaue ceffauerit, foca! appii in nares dato.dumc^ dolor habet,ne Iauato. milium tenue, liquidumue cum pufillo melle forbeto,& aquam potato.fi uero uenter non demittat, braiUca edito,& ius forbeto,!! minus, fambuci foliorum fimiliter. Cum tibi tempus effe uideatur, cibaria lubriciflima porrigito. pulfo fluore, rheumateue & do lore ♦ fi fopercilia quid grauarentUr, muccuf$ craffus, putridus<# per nares deflueret, eum origani aqua Si aceto foueto, deinde calida lauato,florem<33 jcris,myrrhamqj in nares dato.Cum hxc feceris,plerùqj fanefcit.morbus hic mortatis non eft.Morbus alius.Si cerebrum fyderetur,dolor de uertice in oc/ cipitium,fpinamqj tendit,cor algitat,fudatqj repente ualde, fanguen per na/ res fluit,plurimi uero Si uomunt, tribus hic diebus perit ♦ qui fi feptem dies euadat (plurimi autem non euadunt ) fanguenqj uomat,uel de naribus fluat, calida ne lauato,nec calida porrigito, fed acetum album dilutum potato ♦ fi uero debilis effet,ptifanx fuccum forbeto.fi uero plus iuflo fanguen tibi uo mere,uelde naribus fluere uideatur, poft uomitum fitaniam farinam potato fuperfpargensaquam.Sanguen fide naribus fluat,uenas brachiorum tempo/ rum$ Iigato,lienas,fplenasue fupponens. fi uero horum neutrum fit, uertex tamen,occipitium,ceruix,fpinaqj doleat, corqj frigeat, calidis heruis netti/ cem,occipitium,ceruicem,fpinam,peftufqj calefacito.qux fi feceris, maxi/ meiuues,pauci tamen hunc morbum euadunt,Morbus alius.fi repente fanus caput dolitet.mutefcatqj,ftertat,hiet,quem fiquis uocet agitetue, non fentit, folum gemit,multum mingit, nihil inde refipifcit qui nifi febris corripiat, feptem diebus perit, fi uero corripiat, plerunqj fanefcit ♦ morbus autem hic fenes magis quam iuuenes uexat.quem cum fic habet, plurima calida Iauato, multumqj foueto,mulfumc# calidum in os (lillato ♦ quem fi refipifeat, mor/ bum$euadat,ciboreficito.quicum tibi ualidus uideatur, medicamentum in nares dato * pofteg paucos dies medicamentum quod infra purget dato. nam ni purges,ne morbus redeat,periculum ed. pauci tamen hunc & priore euadunt.Morbus alius,fiquis temulentia repente mutefeat* quem fi datim fé bris corripiat,fanefcit,fi minus,tertianus perit ♦ Cum fic habentem nancifee/ ris, multa calida Iauato, capiti fpongias aqua calida tinftas dato,ccepam purgatam naribus admoueto,qui fi oculos retendat,aperiatue, loquatur,refi/ Cerebrum biliom fum cum eft. Qua uentrem A tent. Cerebri fyderau tio. MedeU. Quifanguenfi» ftatur. Curatio qua. Capitisfubditus dolor. Senum morbus, MedeU Temulétia mor bus. MedeU CCLXXXVI DE MORBIS Capitis fyderaa tiofphacelismos uè. Curatio qua. Cariofum osca=. pitis. Cariofioffis cura tio. Capitis cerebrìa uepercuffio,ble= tosue. Sopor cornane. Medela qua. Verticis fecatio fpes fola falutis in hoc morbo eft. Angina, cynan» cheue. Medela angina qua. Suffiti: Cargarìffatio. Sputi eductio. Tumoris extube ratio. pifcat,non deliret,foporatus eo die iacet,podero fanefcit, fi Hans bilem uo/ mat,furit,quintoc& die plerunqj perit,nifi dormiat.cui hxc facito,muita ca/ lida,donec refipifcat,lauato,deinde multo oleo linito, mollibufqj ftratis re/ clinato,plurimis ftragulis tegito lumen, nec qui loquatur fit * nam plerunqj poft balneum dormitur.quod fi faciat,fanefcit,!! refipifcat, tres primosdies quatuorue milium tenue ptifanxue fuccum forbeto,dulcecjj uinum potato, deinde cibis mollibus, paucifqj primum utitor,Morbus alius,Si uero lydera/ tio corripit,fenfim prior capitis pars dolitat,turget,liuefcit,febrisqj & frigus comprehendit. Cum fic habet.qua tumet fecato,purgato,&os ufq; ad dupli citatem radito, deinde tanquam fraftum curato ♦ Cum uero caries teredoue fit in offe,dolitat93 hoc os, cum tempore uero tenuatur, Si bullat fràgitur$, quod fi feces,diftentom,afperum,rubrumqj reperis,quibufdam Si in cerebrù ufqjcorrofum,Cum fic habenti occurris,f! quidem corrofum llt,finire opti/ mum eft,ftatima3 ulcus curare,Si uero corrofum uulneratumue non fit, fed afperum,ufcg in duplicitatem radito,& ficuti priorem,curato.Morbus alius* Si uero percuflìo fiat,priorc*j capitis pars doleat,oculif$ nò cernat, foporqj coniane eum habeat,temporumcg uenx faliant,lentec*j febriat, totumc&cor/ pus,intemperantia quada macefcat, cum fic habet, multa calida calefacito, capiticg calida dato,naribus deinde myrrham Si xris florem,ptifanxqjfuccù forbeto,& aquam potato,!! cum hxc feceris,melius habeat, fat eft ♦ fiminus ( qux fola fpes eft ) uerticem aperito,Cum fanguen defluxerit, labia compo nitOjligatOjCuratoqj.quodfi non aperias,oftauus Si decimus pleruna^ perit, De Angina,cynancheue* febris rhigofqj frigusue corripit, caput dolitat,ma/ xillx turgent,fputumqj uix deuorat, fputaqj dura paucaqj fpuit, faucibufqj (tertit, linguamcp,!! fpeftes,palatumqj,magnum non, non turgetue,fed mol lefcit liuefcitue,fputiqj giurinoli fauces complentur,nihilq3 excreat,nec iace re poteft, fi iaceat, ftrangulatur ♦ queni fic habentem naftus primum hxc facito.Cucurbitula primx ceruicis uertebrx dato, deinde rafa capitis parte fecundumutranqj auremubi faliet alias, quas aliquantisper trahere finito* deinde, fic eum fuffito,nitrum,origanon,nafturtii cardamuue femen tenuiter diligéterue terito,& in ollam nouam immittito,in qua pari menfura acetum &aqua paulumqj olei confperfum fit, qua prunis leniter feruere facito,mox operculum pertufum cum canneafiftula fuperponito, quauaporéoreaper to fufcipito, faucefqj ne uras caueto , maxillifqj Si faucibus foris fpongias aqua calida tinftas datò,mox origani folia tymbrx, apii, mentx, paulumcp nitri diligenter terito, mulfoqj diluto,cum aceti puflllo tepefacito /colato gargariffatoqj,!! uero non fpuat,myrti furculo tenello,molli lana conuoluto, fputum de faucibus educito* fi prxterea uenter non demittat, glandulam fubiicito uel fubluito ♦ poft hxc,ptifanx fuccum forbeto, & aquam fuperpo tato*!! uero tumor rubro Si ardéti modo prodeat, peftufqj petat fpes maior falutis eft» LIBER SECVNDVS CCLXXXVn falutis eft.cui hxc facito.Cum pituita extra uertitur,tinfta frigida aqua betx folia fuperponito, tepidis autem gargariffato,ne Iauato ♦ qux fi facias, eua/ det*morbus tamen hic letalis eft, pauciqj euadunt. Morbus Anginx,cynan/ chesuealius.Febris dolorqj capitis corripit, fauces,maxillxqj inflammantur, fputum deuorare nequit.cum fic habet,primum ficuti diftum eil,cucurbiru/ las admoueto,deinde faucibus Si maxillis fpongiam aqua calida tinftam ap/ ponito,mulfo diluto gargariffato,ptifanx Tuccù forbere cogito,!! uero hxc fàcienti fputum non facile exeat, quemadmodum fupra fuffito. fi pituita To rasin fauces peftuTqj uertatur, betam uel cucurbitx fruftula, calida aqua rinfta fuperponito, frigidum fuperforbeto, fuperpotatoqj, uti fputum fa/ cilius exereetur* cum uero peftus extuberat,plures euadunt ♦ Si uero,de fauci bus in pulmonem morbus uertatur,ftatim febris fupercorripit, Si dolor late/ rum, qui plerunqj necat, cum hoc fit. Qui fi quinqj dies euadat, purulentus fit, nifi ftatim tuflìs eum Tupercapiat, qux fi Tupercapiat, multumqj is ex/ creet,purgeturqj, TaneTcit*quem dum coftas dolet,calidis piurimum foueto, porrigitooj,qux pulmonis uitio.fi uero quinqj dies euadat,febrifqj remittat, tulfis tamen remaneat, primos quidem dies forbitionibus utitor * cum uero cibaria fumere incipiet,pinguiflima Talfifiìmaqj comedito. ù uero no tuflìat, purulentumqjeffe cognoTcas,cum coenauerit,dormituruTqj fit, multum cru/ dumallium comedito,meraciusqj potato.!! quidem fic pus erumpat,Tat eft, fiminus,poftridie cum calida laueris, Tuffito,quo fi pus erumpat, uti puru/ lentumcurato.Cynanche Anginaue alia*Lingux pars ulterior, gutturiTqj adi tus inflammatur, Tputumqj deuorare non poteft, nec aliud quicquam, fi co gatur,per nares exit ♦ Cum fic habet, mentham uiridem, apium, origanum, rhun jyriacum rubrum, Tumaciumue,roTasue rubras, nitrumcjj terito, melle fubigito,craffumqjfacito,tumoremque lingux linito, deinde aqua qua cari/ casrhunqj furiacumdecoxeris fi poflit, gargariffato.fi minus, os perluito,hor deaceamqj aquam potato * colli! uero faucesue foris calida farina uino cum oleo decofta linito,calidumqj panem fuperponito.nam plerunqj aditus fau ciumfuppurat.quod fi fponte prorumpat,fanefcit,fi minus,digito prxtenta to.fi molle reperias,fcalpro digito alligato,pertundito* qux fi fiant,plurimi Gmefcunt*morbus tamen hic non fere letalis eft.De Staphyle uuxue tumore* Cum uua in faucibus tumefcit,fummus curculio aqux repletur, rotundatur, tranflucetqj, fpiritumqj intercipit.fiqj maxillx utrinqj inflammentur, (Iran/ gulatur,qux fi non inflamentur,isqj in fé fé fit,non perit.cum fic habet,digi/ to fummum curculionem pertundito, palatumqj uerfus preffato ♦ deinde fo liorum decofto gargariffatOjdecoftamqj farinam delingito,& aquam fuper/ potato, nec lauato.De Tonfillis.Si tonfillx antiadesue fiant, contumefeunt utrinajmaxillx,quod taftum foris durum eft, curculioqj totus inflammatur, qui cum fic habet, tonfiilas digito curculionem uerfus trudito, ficcoqj xris Medela. Secunda angina, Medela, Tertia angina. MedeU Vua tumorflam phylesue. Medela. Tonfilla,antiam desue. Medela. CCLXXXVIII DE MORBIS Hypogloffìs. MedeU Poìypusnafi. MedeU, Polypus alius. MedeU. Polypus tertius. Polypus quan tus . Polypus quin* tus. flore linitó,decoftoqj foliorum perfolato gargariffato,tumoremef$ foris hoc deaceafarinaempiaftrato.cum autem tubercula mollia intus uidebuntur fcalpello gladioloue pertundito.quxda tamé Si per fé fiftuntur* Morbus fub lingua hypoglottisue.Si foblingua hypoglottisue fiat,lingua tumet, foboj & extra taftu durum eft,Tputumqj deuorare non poteft cum fic habet'fpongia aqua calida tinftam foris apponito, tumoremqj hordeacea farina aqua cum oleo decofta emplaftrato,caricarumqj decofto gargariffato,nec lauato,cum autem Tuppurauerit,Tecato* quandoqj Tua Tpontenon feftumerumpitfifhy turqj,cum uero foras fuppurauerit,urito.Si uero pituita fiftatur in palato tu/ mefcit fuppuratqj.cum fic habet,tuberculum urito,cum pus exiuit, calida* cù nitro luito,deinde uino.Cum uero laueris,trita fine acinis uuam paffam alba fuper uftum ponito,cum uero defluxerit,tepido uino meraco diluito,cuma quid comedet forbebitue,fpongiam fuperponito,donecqj Tanefcat,hxcfa/ cito.De narium polypo.Si Polypus in naribus fiat, media chartilagine tan/ quam uua hxret,qux cum fpirat,exit,mollifqj eft ,cum refpirat, regreditur loquiturqjnon clare,cumqj dormit,ftertit,qui cum fic habet, fpongiam ro/ tundam fpirx figura fecans facito,uti naribus quadret, linoqj xgyptio duro modo conuoluito,quadrupliciqj lino cubiti longitudine fpongiam extrema ligato, per osqj lino in aciculx ftagnex foramine indito, in nafum trahito, polypum donec educas refecefqj,foper quem cum fanguis amplius non ma/ nabit,linamentum melle cum xris flore tinftum pones in nafo, cum qj ulcus iam coalefcet, plumbeam lamellam melle tinftam donec fanefcat, fuper ulcus teneto ♦ Polypus alius ♦ Carunculis nafus completur, qux fi tangan/ tur, durx funt,fpirareqj non poteft per nafum.quem cum fic habet,fi(lula in no data candenti bus ferramentis tribus quatuorue urito, cum autem ufferis, tritum ueratrum nigrum fuperiacito ♦ cum putrefafta caro deciderit, peni/ cillum lineum melle cum xris flore tinftum iniicito ♦ Polypus alius* Carmi/ cula rotunda taftu mollis in nafo chartilagini hxret ♦ Cum fic habet, nerui refticulam fornito , capite altero anfam paruam facito tenui lino circun/ uoluito,caput alterum in hanc dato, maioremqj anfani facito ♦ quam inna/ res Tpicillo dato, polypumqj ligato (tringitoqj, uolTellaqj capito fecatocj, ficutiqj alium priorem curato ♦ Polypus alius* Durum tuberculum in nafo fecundum chartilaginem aliqua de caufa gignitur,quod caro uidetur, quam fi tangas,uti lapillus fonat.Cum fic habet,narem ea parte fecato,purgato,fu/ perunto,deinde confuito, ulcufqj linteo perunfto intro dato Si altero fuper polito curato,cum putruit,peniallum melle cum xris flore tinftum iniicito, deinde plumbeo penicillo lamellaue ad cicatrice perducito ♦ Polypus alius* Quid cancello fimile chartilaginis fumma parte Si ex obliquo nafcitur ♦ qux omnia uris, deinde tritum ueratrum fuperfpargis * cum putruit, melle cum xris flore purgato,plùbeoqj penicillo coalefcito. Morbus arcuatusregiusue fcuiclcioi LIBER SECVNDVS CCLXXXI Morbus arcua, tus lcterofite. MedeU Morbus"arcuai tusfecundus. MedeU. feu ifteros, colore nigro uultus,pannifqj tefta obducuntur,oculi lutefcùt, lin cuxquantitas utriusqj acetabuli parui fit, poftea laffaris foccum fapx quantitate tritum,lactis caprini uel afinini lance fubigito,quod tepidum infundito*!! uero hoc non prorumpat, corticem ra/ dicutx rhaphaniue, floremqi xris,tres fabas quantitate terito ddigenter.cor/ tex$ radiculx duplex fit altero tantoue ad ea,qux olei lacis quarta parte fubi gito,tepidum$ infundito .quo fi pus prorumpat.cibis falfiffìmis pingiiilfi/ misqj utitor.fi uero pus non eat per os paulatim fuffito fucco fii, uino tor/ nio,lafte bubulo caprijioue par cuiusqj mifccto.tres autem lances fint,poftea inoìlamnouam iadto,& femefacito,per fiftulamqjhalitumore capito,ne uratur,caueto.cum uero purius fpuet,lèmen urticx infundito,thus, origani in uino albo, melleqj, pufilloqj oleo tertio quoqj die hoc infundito.pollea uerobutirum rhefina liquefaftum cum melle cibisi folfispinguibusqjam plius ne utitor.diescB in medio horum uinum meracum acetabuli menfura ic iunus potato, quo faluiam, tymbram, rutam, origanum pari mododecoxe/ tis.quod fi his infofis nonprorumpat.ne mireris, nam in uentriculum fxpe prorumpit,languensqj meliuscule habere uidetur,quoniam de angufto in la/ tiorem locum defcendit*Cum uero plus temporis fit, Si febris uehemens Si tuffis fupercapit,latusqj dolitat,fuperqj fanum latus iaccre non poteft, fed fu per affeftum dolitansue,pedes oculorumqj caua tument.cum quintus Si de/ cimus dies ab hac eruptione Si acceflìone uenerit,multa calida hunc Iauato, fediliqj (labili locato,manus autem eius alter teneto*tu uero de humeris qua/ tito,aunbusqj captato.quam in partem lateris coftarumue paflìo refonet, uè/ lisqj in finiftrà.Quam lècato,minus enim letalis eli* fi uero prx craflìtudine plenitateue non adeo fonaret,uti hoc deprehendas* quod quandoqj fit, qua parte magis tumeat dolitetqj,hanc fecato fub ipfum tumorem, Si retro pò/ tius,quam ante pus uti melius latiusue defluat. Primum inter coftas pellem peftorofo gladiolo fecato,deinde ferramento acuto fumma parte pannicu/ (o conuoluta, tantumqj aperito,quantum pollicis unguem immittas.Poftea tantum puris educito,quantum tipi uideatur,locumgj linamento crudo cum lino extra pendente cfaùdÌto,quotidiecp ferriel pus educito*Curri uero decu/ rnanus fuerit,pus totum e4ucitp,iiini*mc^ cum òleo tepidurn per fiftuli im/ mittito,quodqj mane immiferis,iiefperiedu?ito,quod uefperi,mane,nepul/ mo pure madefore confoetus repente ficcefeat. deinde linteo penicillo lo/ cum claudito.cum uero pus aquofum tactuqj digitorum glutinofum & non multum defluet, plumbeum penicillum cauum immittito, Cum autem uentriculus aruit penitus, paulatim abfcindendo penicillum minuito dum uulnus coaiefeat, penitusque penicillum fobducas * fignum autem euafq/ eus ne fic LIBER SECVNDVS ccxcru Signa morth. Medela. Veratrum. Phac rusnc fit.fi pus album purumqj fit, fanguinisqj uenulx fibrxue infint, pie/ rurnajfanefcit.fi uero prima uel fecunda defluxione, quemadmodum oui luteum,craffum,olidum,fubluteum defluat,Cum totum pus defluxerit,peri/ bit.Morbus alius.phthoe tabesue.Cum autem huius pulmo craffum,fublu/ Phthoe t"H!!e' teum,dulceqjtuflìt,fpuitqjfremit,peftus,fcapulxqj dolitat, tenuiterque fau cesfibilantficcefcuntque,cauaque rubent,raucefcit, pedes turgent, ungues contrahuntur,fuperna maciantur,minuunturque,fputumque muccefcit, cum in ore excreaturus continet, maneque et media nofte maxime tuffit Si alio tempore,quod potius iuuenculam quam uetulam corripit,!! huic capilli ca/ pitisdefluant,caputque uti de morbo denudetur,quodque in prunas fpuat, oleat,cito hunc periturum dicito,quodque necet, defluuium effe . pus enim quod circa cor eft,cum putruit, tanquam omentum inieftum in prunas olet. cerehrumque concalefaftum,falfum quid demittit,quod uentrem cit, capii/ lia capitis defluentes hoc fignant.quem fic habentem fic curato. Si per exor dia morbo occurras,lentis cremorem propinato, ueratrum deinde fecundo die dilutum uti uentriculum inferiorem non moueat,cumque falfum illud in osdefluet,crebrius medicamentum naribus apponito,!! non defluat, appo/ nito quidem,fed rarius.menfibusqj fingulis ueratrum femel propinato duo/ rum digitorum longitudine tritum,rinoqj dulci dilutum ♦ ftatimque lentis cremorem phacionue fuperpotato .Medicamenta uero rarius potato «nifi grauiter febriat,ueratri radicem albam non cum melle delingito, fic enim uentrem minus mouet, finautem inferior uentriculus torqueatur, primum quidem cocci cnidii cremore fubluito,quo fi non fedetur,lafte afinino deco cto purgato.medicamentumque nummi infra dato, finautem ante medica/ mentum ueratro epoto bilem uomat,lentis cremore fuperpotato,uomito.ci bis autem his utitor,nifi grauiter febriat,carnibus ouillis ehxis, uel pullaftri/ nis,cucurbita,betis. cremorem ne forbeto,nec intingito.pifcibus auté utitor fcorpiis,mollibufque decoftis.calidum nihil edito,nec Iauato,!! multum fez briat.herbas acres ne comedito,nifi thymbram uel origanum,!! uero non fez briat,fed quandoque ferueat, pifces optimos, pinguiflìmosque comedito, pinguiaque,dulcia,Talfaque.plurimumque deambulato,fed uentum folemqj caueto.poft dbos cù tempus effe uideatur uomito. Calidaqj prxter caput la uato* Cibariorum autem panis optimus iis e(l,quipulte non uiftitarunt mazophagoeue funt.quibus utraqj commiTceto. Phthoe altera, tuffis habet, plurimumqj Si liquidum Tpuit,& quandoqj facile pus grandini fimile Tpuit, quod digitis fi teratur trafteturue,durum eft,maleque olet, uox clara Si fine dolore emitntur, non febrit, quandoque calet, debilis tamen eft, uera / trù hùc oportet potare ♦ lentilqj cremore phacionue,multùqj comedere, Si abacribus carnibusqj bubulis,porcinis,ouillisqj abllinere, pan! laborare fed MedeU deabulare, poftqj cibù uomere,uenere no uti.morbus auté hic fepté nouéue BB iii ion- Coccus cnidius lac ajiminum. Veratrum. Phacion. Cibus qui. Tymbra eriga: num. Panis attofuer Mazophagi. Phthoe aitera. CCCIin DE MORBIS Pulmonis fftula offe et a quid fa* dot uideto. Medela mali hu ius. Maza. Cyeeon. Silphìon. Tabes fpina dor fate. Seminis elandee ftinafluctio. MedeU annos durat, qui fi per exordia curetur,fan efcit.Morbus alius.Si pulmonis fi ftula lxditur,afficiturue,léte febrit, mediumqj peftus dolitat, corpusprurir uoxraucefcit,liquidumqj Si tenue fpuit, craffum quandoqj, ptifanxqj fucco fimile,pifciumqj ueluti crudorum grauis odor in eius ore gignitur,& ed, fx/ peqj duricia quxdam ueluti fungi fruftula in eius fputo comparent, foperio raqj macefeunt Si totus max ime,circuliqj uultus rubefcunt,temporeqj acce/ dente ungues contrahuntur,ficcefcunt,lurefcunt, pallefcuntue, ftatimqj nifi curetur, perit,fanguinem pufqj fpuendo,curatus autem morbum huius tabis phthifiosue euadinquem fic curato. Cum létis cremorem potauit,uomito,fi tibi tépus uideatur,ueratrù foli!,!! per uires hominis liceat, propinato, fimi nus,dimidiù potionis cù lentis iure mifceto,relinqués in quinta uel fextapo rione. Medicaméto auté uétriculù inferiore ne moueto,nifi ualde febriat,!i nò, lafte afinx fubter purgato,qui fi debiiis adeo effet,uti potare no poffet, Tubluito,minus uero caput,!! uero multum fputum falfumqj in os defluat, quod bile nò agat,naribus dato,!! minus, ne dato, fi uero fputum oleret, dies inter létis cremoris potione intermittaf, pulmoné medicaméto madefacito, fecundoqj die,poft hoc fuffito,fouetoue.cibifqj his utitor, carnibus ouiliis pullaftrinifqj,mollibufqj pifcibus,& feorpiis decoftis,elixifue,quartoqjquo/ qj die falitum quamoptimum pinguiffìmumqj comedito,pultéqj mazanue, prandeto,cumqj his panem coenato,!! comedere poflìt.nihil forbeto,ne pul/ tem quidem cyceonaue potato.pulmentaqj condita fuauiaue comedito.fèfa mo,pro tritico,coriandro anetho,laffare uero filphioue nihil utitor, nullaqj herba acri, nifi origano,uel thimo,uel ruta.deambulationibus autem &ante & poft cibum,uentum folemqj cauendo,multum utitor.crapula uenereo; ab/ ftineto.tepida prxter caput lauato,multùqj tempus hoc,tabes fpinalis,phthi fifue notias.tabes uero fpinalis de medulla fit,qux prxcipue nouos nuptos libidinofofqj corripit,qui febre carent,optimeqj comedunt.tabefcunt tamé, quos fi percunftens,dicunt de capite per fpinam ueluti formicas difeunere. cumqj mingit uel excreat,plurimum femen genitale liquidum non prolificù progreditur.polluitur cum dormit,cum uxore dormiat, uel non,nihilqj inge nerat.cumqj iter facit uel currit,fpiritus anguftia,debilitafqj tam magna eum corripit,uti loquinon poffit,caput grauefcit,aures tintinnant,cum tempore hunc,cum grauiter febriet,mosror abfumet*cum fic habet,!! per exordia tra/ ftes,totum foueto,medicamentùqj fupra dato,deinde caput purgato.poltea infra potionato.manus autem huic ueris tempore uelis admouere,poltea fé/ rum uel lac afininum potato,lac deinde bubulum quadraginta dies propi/ nato,uefperi autem,dum lac potat,halicam chondronue,fiue far forbeto,cu bis abftineto.cù uero lac potare definet, mollibus cibis a paucis aufpicatus eum reficito,plurimumqj uti pinguefeat ftudeto,per annumqj crapulacene re.defatigationegj prxter cj deambulatione ftigore foleqj uitato, abllineto, tepida uerp LIBER SECVNDVS CCCV lepida uero lauato,pulmonis hoc malum cum fubit,craffum fufcumqj fpui/ tur ,colorqj niger turgidufqj conipit,peftus fcapulxqj leuiter dolitant,diffi culterqj fpirant,minus tamen periculofus eft hic,quam fuperior,plurefqj eua dunt,Veratrum Si folum Si cum lentis cremore huic propinato, pulmonem perfundito,foueto,comedito,fed carnibus bubulis,ouillis,porcinis, herbifqj acribus prxterquam origano,uel thimbra abftineto,mane ieiunus aduefpera deambulato,uadito,deinde uinum dilutum foliorum potato,deinde cibis di ftis utitor * Morbus alius,!! arteria faucia fit,tuffìs habet,fanguen fpuitur ,la/ tenter fauces fanguinis implentur,cruorifqj fruftula excreat,peftus fcapulxqj ualde dolitant,multum glutmofumqj fpuit, fauces ficcefcunt,febris frigufqj rhigosue fupercapit,fauces pingue re fonai, (lertuntue. qux dies quinqj Si de cempatitur.poftea uero pus uti ulceris ricinos, uermiculosue fpuit, tuflìs rurfus fanguenqj fpui tur, craffius pus poftea fpuit, febrifqj uehementior cor/ ripit,quod in pulmonem defcendit,definitue,pulmonifqj hiatus, frafturaue fiue rhegmatias uocatur.fi uero poft primum fanguinem,pus non fpuat,defa rigatione Si exercitatione omni abftineto,currumqj afeendito lefticamue,ci bisfalfis,craffis,pinguibus herbifqj acribus abftineto, cumqj uideatur corpo/ re melius habere,peftus fcapulafqj uttinqj urito, qux ulcera cum Tanauerint, totum annum crapula, plenitate qj abftineto,currum ne còfeendito, manibus ne bborato,fed corpus quammaxime craflìtacito ♦ Morbus pulmonis alius, Cum pulmonis articuli,fibrxue conuelluntur,candidum cruentumqj, quan/ doqj fpuit,defipit,febris habet,peftus,latus,fcapuixqj dolitant ,quifiuerfe/ tur,tufiìtfternutatqj,quadolet,huic calida apponito,poftea centauri um,dau cum, faluix folia terito,mel acetumqj confpergito, cum aqua prxforbeto, ptifanxqj foccù uinùqj dilutù fuperpotato,cù dolor ceffat,faluia hypericó, eryfimó terito,farinxqj pari modo,cù uino diluto ieiunus potato,qui fi ie/ iunus non fit, lomentum etnosue fine fale forbeto,!! tepor xftusue fit, cibis quammolliflìmis fine Tale puriTqj utitor,cum iam probe corpus,peftus,Tca / pulx habent,fin autem utraqj conuellantur,tuflìr,crafTum, albumqj fpuit pe/ ctus,latus,fcapulx grauiter doIét,xftuat,puftulis compietur,prurito uexatur, ftans,fedens, iacensue (lare nequit, fed debilitatur , quartanus hic fere perit, quos fi fbgiat,fpes multa nò etl,nam Si in feptem periclitatur,quos fi fugiat, lanefcit,qui cum fic habet,multa calida bis die Iauato, cùqj dolet, calida ap ponito,melqj cum aceto propinato,ptifanxqj fuccum forbeto, uinumqj al/ bum uinofum fuperpotato,quem fi balneum calidaqj fomenta uexarent, nec fuftineret,linteola aqua tinfta peftori Si fpinx dato, dilutumqj fauum aqua gelida propinato,ptifanxqj fuccum gelidum forbeto,fuperqj aquam pota/ to.Locoqj gelido cubato,hxcque facito,morbus enim hic Ixtalis eft.Mor/ bus alius pulmonis, Si in pulmoné eryfipelas gignatur,tufllt multù, liqdùqj fpuit,uti prx focati, quod cruenti! non eft,fcapulx,prxcordia iliacp dolitat, Pulmonis malù Medela. Arteria fauna Cureulione. Medela. Pulmo fibrisue. xatur. Curatio. ttnos. 'Erìfipelas puh monis. ccxcvi DE MORBIS Medela. Vomitus. Hotiasmorbns fpina dorfote. MedeU Catulina caro. Vomicaphymam uè pulmonis. Medela. inteftina reboant,bilem aeidam uomit, dentes ftupefcunt, fanguinolentxcrj gingiux turgent,febrit,friget, fitit, cum quid fumit, inteftina reboant ,aci/ dum ructat, uenter ftridet, corpus torpet, cum uomuit, meliuscule ha / bere uidetur,!! non uomat,uefperi torquetur,uenterdolitat,liquidumdemit tit,Moibus autem hic crapula, carnium uoratione,aquarù mutatione aliali» maxime gignitur,fubter hunc potionato,lac afininum deinde potato, nifi he nofus fit natura,qui fi fit,cremoribus, fuccisue,lafte feroqj ne purgato,fed eo quod cum pufillum intrat,rnultum educit,!! uenter non demittat, fubluito glandulasqj balanosue fupponito morbis omnibus.frigida auté inboc mor/ bo Iauato et exerceto.cum uero febris remifit,corpusqj probe habere uidea/ tur,uere,et auftumno fic uomito,capita triaailii,origani quantum tribus di/ gitis capitur,in ollam nouam mittito,dulcisq$ uini fextarios duos cotulasue quam acerrimi aceti unum,mellis quartum fùperfundito,et ad tertias deco/ quito,deinde cum hominem exercueris,tepidaqj laueris,calidum potato fu/ perqj lentis cremorem cum melle,etaceto dum expleatur, deinde uomito* diemqj hunc cum farina Si aqua tranfigito * Per uefperam autem betam & paulum pultis comedito, uinumqj dilutum potato ♦ deinceps uero per aliudue tempus lentis cremore poft cibum uomito, cumqj dolor difceifit, fub fcapulas,cucurbitulas dato,manuumqj uenas pertundito.cibis autem fine fale,pingui,oleoqj utitòr,fed omnia acria acidaqj,nó calida comedito,deam buiatoqj.qux fi facias,diutius cum hoc morbo optime deget,nam letalis no eft,fenemqj deferit. finautem uelis iuuenem hoc morbo liberare,cum eùpur/ gaueris,peftus Si fcapulas urito.Morbus fpinx notias diftus*friget,febnt,tuf fit,difficulter fpirat,luteum Si quandoqj cruentum fpuit,maximeqj fcapulas, & inguina dolitat,tertioqj die uel quarto cruentum mingit,feptimanus perit fed fi quatuordecim fugiat,fanefcit,fed non fere fugit*Mulfum huic cù quo corticem apii uel foeniculi decoxeris in olla noua,propinato, ptifanxoj lue/ cum bis die forbeto,dilutumqj*uinum album fuperpotato,quaqj dolet, foue to.calidaqj nifi multum febriat,lauato*cumqj dies quatuor et decem nanfie/ rint,milium prandeto*catulinamqj carnem,pullallnnamue decoftam,elixam uè ccenato,& ius forbeto.primosqj dies parum comedito*Pulmonis uomica phymaue.cum uomicaphymaue in pulmoné nafcitur,tuflìt, difficulter fpi/ rat,peftus Si latus grauiter dolet quatuor Si dece dies,nam plurimi hos dies hocuitio uomicx Si phymatis inflammantur,caput,fuperciliaqj dolitant.cer nereqj nequeunt, corpus fubignefcit,uenarum completur,multa calida hunc lauato,mulfom dilutum propinato*ptifanx fuccum forbeto ♦ dilutum uinù fuperpotato,!! doleat,calefacito,cum ceflàuit, cibis quam molliflìmis uri/ tor,fi uero morbo liberatus difficulter fpiret,cum cliuum afeendit, uel quid feftinat,medicamentum dato,quo uentriculus inferior non moueatur,fi cum uomirione pus albù fequatur,in quo fibrx fobementx fint,euadet, filiuidu, luteum,oIidum9 LIBER SECVNDVS CCXCVII Jutcum olidumqj fit pus,peribit.Quadraginta quidem diebus ex quo proru/ pit, purgatur.multis tamen hic morbus annuus fit.ficuti purulentum hunc curato,finon prorumpat,quod plerunque tempore latus petit, tumefacitqj, quod fecato uelurito.Pulmonis plenitas.Cum pulmo repletur,tuffit, diffi/ culter fpirat, anhelatque,linguam exerit, peftus fcapulxque ualde dolent, puftularum replctur, ualde prurit, fcabitque, (lare, federe Si iacere nequit, feddebilitatur.quartanus hic fere perit.quos fi euadit, fpes aliqua fopereft* fxpe Si feptimo periclitatur.quem fi fugit,fanefcit ♦ multa calida hunc cum fichabet,quotidie bis lauato,cum dolet,calefacito * mei coftum cum aceto propinato.ptifanx fuccum forbeto.uinum dilutum fuperpotato.fi balneum calidaque uexarent, nec pateretur,quod refrigeret apponito * dilutumque fa uum aqua gelida propinato.loco frigido cubato.Qux facito, nam hic mor/ busdifticilis &mortaiis eft. Pulmonis lateri cohxrentia. Cum pulmo lateri cohatret,tuflìt,difficiIe Tpirat, album fpuit,peftus Tcapulasque dolitat, im/ pingitqj,quidque graue in peftore effe uidetur.dolor ingés lancinat, fanguen uti fermentum glifcit,quod refpirationem impedit.fuper latus affeftum cu/ bat,fuper fanum non.quod graue quid fibi fuperiacere uidetur, per peftusqj fpirare. Multa calida hùc quotidie bis lauato,mulfumque propinato,poftqj balneum, tepidum uinum album cum mellis pufillo, quo dauci femen tri/ tum centauriumque decoxeris, potato ♦ plenumque calidx aqux utriculum ueficamuebubulam ad latus affeftum dato.peftusque fafciato,fuperque fa/ num latus cubato.ptifanx fuccum calidum forbeto.uinum dilutum potato. quod fi uulnere fiat,uel cum quis purulentus feftus fit ( fit enim) ueficam tu/ mefaftam cum fiftula alligata indirò, Penicillum plumbeum,ualidum, foli/ dumuefiftulamue fiue moton maxime intrudito.fic nutricans maxime con/ fequeris.Laterum coftxue uomica phymaue ♦ Cum in colla lateribusue uo/ mica phymaue fit,tulTit ualde, dolitat, febrit ♦ quidque graue in colla fitom uidetur,femperque focus grauiter dolitat,fititque ualde* potum calidum re/ uomit,nifi foper fanum latus non iacet.fi fuper latus affeftum cubet, faxo fé preffari uidetur,latus tumet,rubct,pedesque turgent*Secato hunc, uel urito, pusque dum decimanus fiat,educito*crudoque linamento curato ♦ cum de/ cimanus erit, pus totum educito.cumque oleo calidum uinum indito, ne fu bito ficcefeat, linteoque penicillo curato ♦ cum quod infudifti, eduxeris, aliud infundito,qux dies quinque facito.cum pus tenue modicum manu ta/ ftum ueluti ptifanx fuccum defluet, penicillum plumbeum fiftulamue in/ truditOjCumque penitus aruit, penicillum fenfim abfcindendo fubducito, cum eo uulnus uti coalefcat.Pulmonis aquofa coileftio hyderosue ♦ cum in pulmonéhyderos aquofaue coileftiofit,tu!Tit,febrit,multum fpirat,pedes tumét,ungues omnes cotrahùtur,qux purulentus patitur,tamé remiflìus diu liiiscjue.cumque quid perfudifti,foui(h. fufitftique, pus non Tequitur * quo Pulmonis plenU tas. Curati: Pulmonis lateri coharentia. Medela. Vter. Vefica bubula "quot piena. laterum eofta-. rumue uomica phymaue. Curatio qua. Pulmonis hyds ros aquofaue collectio. CCXCVIII DE MORBIS dignofcas aquam effe,non pus,quod fi diutius aurem admoueas, fenties .la / tusque extrinfecus acetum olet, quod aliquantifper patitur, poftea uentricu/ lum prorumpens petit.qui repente fanus effe uidetur, morboque liberatus paulo deindepofl uenter accenditur, patiturque eadem Si maiora, quibuf/ dam autem uultuscenter,(cortum,pedesque tument ♦ quidam hoc mdentes putant uentriculum inferiorem caufam effe, qua tument ,& fi tempus inci/ fionis prxtereas. Quem fi extratumeat,inter coftas, qua tumet,feeato cura/ Curzio qua. roque. fi non tumeat, multa calida Iauato, quemadmodumque pumlentos (latuito.quaque fonat,Tecato, quammaxime autem Tubter uelis, uti latius de/ fluat ♦ cum uero fecaueris, penicillum lini crudi craffum in Tummo acutum intrudito ,quotidieque demde paulatim aquam educito* Siquintanoexi/ (tenti pus in penicillo fit, plerunque euadit,!! non, cum aquam eduxeris, fi/ 7S§f. ^tfT tit,tuffit,peritque. Peftons tergale faffura. Si peftus uel tergum dehifcat, gtjctjptra. munc[\ie uehementer dolitat, crebro feruet,fubcruenturn fpuit, fputumque Uti capillus cruentus intercurrit, qux maxime patitur, fiquid manibus labo/ ret,currumqueequumue afcendat,quem Si ante,poftqueurito,uti xqueutrin/ curatio. qUe defluat, fic fanefcet ♦ poftque uftionem annum laboribus abftineto,craf/ febris ^dens fcfacitoque. De febre ardenti. Febris Si fitis ingens habet,lingiia afpera eft, nigra,fotea,ficca,ualde rubet,Iutei font oculi, rubrum luteumque oletat, fi / mihterqj mingit,muitù fpuit.Quod malù fxpe in pulmonis uitiù peripleu/ perìplenmom ? moniaue uafit,& furit funatue,quod fic dignofces,fit nec ne pulmonis uitiù chi peripleumoniaue.Qiii fi peripleumonicus fit, quatuorque Si decem dies eua/ M'dela. dat,fanefcit.fin ad ofto Si decem dies perueniat,nec purgetur, purulentus fit* Quem oportet hordeaceam potare,poft acetum album acerrimum odora/ tiffimumue ptifanxque fuccum bis quotide forbere terque fi debiiis fit, ui/ numque album uinofum, dilutumque foperpotare, cpminimeque lauare, lultu.Cm Si purulentqs fit,uti purrientum nutricato curatoue. Singultofa lyngodesue febris. Vehemens febris habet, frigusque rigosue, tuffis, fingultus,cumque Tputo fruftula Tanguinis fpuit, feptimanusque perit ♦ qui fi decem dies eua/ dat, meliuscule habet .die autem uigefimo pumlentos fit ♦ primosque dies modicum pusfpuit,deinde plus, quadragintaque diebus purgatur. Primos dies huic mei decoftum cum aceto propinato, ptifanxque fuccum pau/ ptifana tota. lum admifcens forbeto,iiinumque album uinofum fuperpotato ♦ Cum uero decem dies tranfierint,fi ignis ceffet, purumque fpuat, ptifanam totam craf/ famue non fuccum forbeto,miliumue.l! uigefimanus pus fpuat, faluiam, ru/ tam, thymbram, origanon, hypericon, conchulx parux marinx menfura fingula trita cribrataque cum pari modo farinx uino dulci diluto coqui/ Potio qua. to,ieiunoqiie propinato forbetoque, fi hyems,uer auftumnusue fìt ♦ fi xftas, non,fed amygdalas,cucumeris femina purgata, fefamum, pari menfura fin/ gula trita, totum que conchulx menfura fit, tantundemque farinx cotula? xginenfis LIBER SECVNDVS CCXCIX lethargos qua* Iis. Curatio. lì abate morbus qualis. MedeU jtginenfis mentirà aqua decoquito,fauum fpargito, Si poft poculum forbe/ to.cibisque pinguibus,falfis,marinis potius, qj carnibus utitor * calida prx/ ter caput lauato*qux fi facias,morbo liberatur* De lethargo.Cum obliuio (a febris lethargosue furrepit, tuffit multum liquidumque Tpuit, nugatur, cum hoc ceffat,dormit,olidumque oletat*Cui hordeaceam propinato,dein/ de uinum album uinofompotato,fuccumque ptifanx cum granati fucco for beto,uinumque album uinofum fuperpotato*ne Iauato* feptem diebus hic perit,quos fifugiatjfanefcit. Morbus Habante dictus*Siccabundus haban teue morbus cum corripit,comedere nec ieiunare poteft ♦ cum impaftus eft ieiunusue, mugiunt inteftina, cor uentriculusque dolitat, quandoque uà / riauomit,bilem,pituitam,fputum, fpumam lapenue, modo acre, amarum* quod cumfecit, meliuscule aliquantifper habere uidetur, cum uero co/ medit,eruftat, accenditur, femperque fé multum egefturum putat, cum fez det,uentum crepitumue demittit, caput dolet, totumque corpus tanquam aciculis pungi uidetur,crura debilitantur,emanciantur, grauantur, debilita/ tur totus ♦ Medicamentum huic primum infra propinato, deinde fupra * ca/ put purgato, cibis dulcibus,craflìs,pinguibusque Si crapulis abftineto ♦ len/ ris iure,poftque cibaria uomito ♦ lacque afinx uel ferum, fi tempus anni fez rat,potato*medicamentum quo tibi magis egereuideatur,potato.peruer xftatemque frigida lauato,per auftumnum autem Si hyemem ungito ♦ deam/ bulato,modiceque exerceto,quod fi non poffit, uadito ♦ cibaria non calida lubricaque comedito ♦ fi uenter non demittat, molliter fobluito ♦ morbus autem hic longus eft,cumque relifturus e(l,Tenes iam deTerit, nel commori/ tur* PernicioTa funeftaue,fiue phonodes febris cù oritur,feruet,frigetue, fu percilia grauant, caput dolet, fputum calidum, multumque bilem uomit, quandoque &oletat,pupillxque oculos non capiunt, ceruix & inguina do/ btant, male difponit, nugatur* feptimanus hic uel prius perit * quos fi fu / giat, plerunque fanefcit effugitue ♦ Morbus autem hic letalis eft ♦ Qux re/ fngerent huic ad inteftina & caput dato,mulfumque dilutum cum aqua qua folia roris marini coxeris,propinato ♦ cibumque alium nullum nec forbitio/ nem antefeptimum diem porrigito,nifi debilis uideatur * qui fi fit, ptifanx fuccum non muÌtum,non calidum bis quoridie dato,& aquam fuperpotato. poli autem feptem dies Si ignem milium delingito, cucurbitam, parumue Betx uefperi dato, dilutumque uinum album fuperpotato, dum nonanus fiatnonariusue.deinde ^modicum comedito, milium prandeto.dum do/ lor& febris durat,ne Iauato,cum ceffauerintmultalauato.fi uenter non dcmittat,molliter fobluito,uel glandulas balanosue fupponito,cum poterit, molle leneue medicamentum cum naribus dederis, uentrem fubterpurgato, deinde lac afinx propinato. Morbus liuidus.Sicca febris habet, quando/ sUca Jebrù, que horror.caput & inteftina dolent.biiem uomit.cum cfolet nonuidet, fed Phonodispyrea tos. MedeU CCC DE MORBIS MedeU Morbus nanfe a ficus ÌJrygmat.0 defilé. MedeU Pituitofus tqorm hs. Medela. Pituita alba morbus. Curati?. fed grauatur,uenter durefcit,color liuidus labia Si album oculorum occupar ' tanquamqj ftrangulatus fpeftat oculis eminulis, colorem fxpe mutat, nani ex liuido luteus fic .Supra Si infra hunc potionato,fubluito,caputpuraato calida parum Iauato, cum lauerit, ftragulis conuoluito, ferum fi anni tem/ pus fert,lacqj afinx pitiffato,cibis quammolliflìmis Si frigidis utitor,folfa & acria ne comedito,fed dulcia,pinguia craffaqj.Morbus autem hic plerùoj co moritur. Morbus cum naufea Erygmatodesue cum fubit, Grauiter dolet ualde laborat,féfeqj iaftitat,clamat crebro naufeat,cum eruftauit, meliufcu/ le habere uidetur,fxpe fruftulatim bilem uomit,dolet inteftina,uentrem, p0 ilremum Si ilia,quod cum fit,meliufcule habere uidetur^uenter tumefcit* du tefcitqj Si fonat ilrepitue.uentus, ftercufue non exit * Cum dolet, hunc mul/ ta calida lauato,calidaqj apponito * cum autem in uentré dolor Si uentus eft phyfaue,fubluito,ptifanxqj fuccum cum mercurialis iure forbeto, uinumcri. album dulce dilutum foperpotato.cibum ne porrigito,nifi cum dolor cena/ uerit.fex dies aqua ex dulcibus paflìs uinacxifue nofte maceratis potato,qua fi non fint,mel decoftum cum aceto* Cum autem dolore uacabit, medica/ mento uentriculum inferiorem purgato ♦ Cibis autem mollibus, Si aluum mouentibus utitor,marinis potius qj carnibus,carnibus uero puliaftrinis ouil iisue decoftis elixifoe,betaqj Si cucurbita*cxteris abftineto* Morbus auté hic cum iuuenem eorripit,cum tempore exit,cum fenem,commoritur* Pimi/ tofos morbus uirum quidem corripit,fedmulierem potius*qux cum hoc la/ borat,fatis craffa eft,coìorifqjboni,fèd al uadit,debifitatur,prxfertim fi cìit uum afcendat,leniter febrit,quadoqj ftragulatur fere,!! ieiuna eft, bile uomit fputum qj multum fxpe autem Si cum edit,cibi uero nihil,cum laborat, dolo reafficiturmodo peftus, modo fcapulx ♦ puftularum tanquam artica pun/ fta completur.Quos potionato ferum Si lac afinx potato,*! ferum potet,me dicamentum inffa multos dies prxpotato.cum ferum amplius non potabit, lac afinx poftea potato*quod cum potauerit,cibis quidem abftineto,fed ui/ num quamfoauiffìmum potato.cum purgatio finiet,milium prandeto,qua9 molliflìmo Si modico cibouefpera utitor.pinguiaqj dulcia oleofaqj ne co/ medito.crebroqj hieme prxfertim poli lentis cremorem cum multa holera comederis,uomito*calida parù lauato,cum lauerit,ftragulis conuoluito* mor bus autem hic commoritur. Cum albx pituitx morbus phlegmaue leucon quem inuadit, Totum corpus albo tumore turget,uenter taftus craffus eft .co xx,tibix,fcortum,uafuetefticulorum pedefqjtument.multum fpirat*uultus rubet* os arefcit, fitit.cùqj quid comedit,fpiritus muitus Si creber prorùpit. dieqj eodé hic modo melius modo peius habet ♦ Cui fi p morbi exordia fua fpóte uéter mouea£,pturbetorue,cito fanefcit*!! nò,medicamétù infra dato, quo aqua purgef.calida ne lauato*fub diuo ueftato*fcortù cù iple£,ptùdjto. cibis utitor,Pane puro,frigido, beta,pifcibus,fcorpiis elixis,minieiure*cùfta frigida, LIBER SECVNDVS CCCI friaida,non dulcia,non pinguia,fedcondita,acria, acida comedito ♦ prxter allium,coepam, porrum, origanum uero multumjthymbramqj^inum uino fum fuperpotato,prx cibo deambulato.Si uero medicamentis tumeat, fub/ luito cibo premito,deambulationibus Si illuuie medicaméta quam minime dato,fopra uero,priufquam tumores defcendant, ne dato ♦ Si uero iam ema/ ciati uentus peftus uexaret fpiritusue, ueratrum propinato, caput purgato* deinde quod per inferna purget,potato* Morbus autem hic fere in nullo de/ cernit* Cura phrontisue maius morbus,Spinarum aculei uidentur inteftina Uncinare pungereue,xftuat,lucem hominesqj fugit, tenebras amat,terretur, prxcordia tument extra,taftus dolet,pauefcit,terrentia Si formidolofa fom niauidet,quandoqj&mortuos ♦ morbus autem hic fere plurimos uerno tem pore corripit*Veratrum huic propinato,caput purgato, deinde medicamen tum infra potato, poft hxc lac afininum,cibis utitor qj minimis, nifi debilis fit,frigidis,lubricis,non acribus,non falfis,non pinguibus,non dulcibus,cali/ da ne lauato,uinum ne potato,fed aquam, fi non, uinum dilutum ♦ nec exer/ ceto,nec deambulato, qux fi facias,cum tempore morbo liberatur, fi negli/ cat,commoritur* Morbus niger,Nigra uomit,tanquam fecem, quandoqj cruentum, quandoqj ficuti pufcam,fecundariumue uinum, quandoqj ficuti polypi atramentum,quandoqj acidum tanquam acetum, quandoqj fputum fpumamque,quandoqj luteam uiridemue bilem * Cum uero nigrum, cruen/ tumue uomit,cxdem olet, fauces Si os uomitù urùtur,dentes ftupefcunt,gin piux fanguine tument,uomitus terram uellicat excitatue ♦ cumuomuir,pau/ hsper meliufcule habere uidetur,cum nihil comedit, uel multum,non graua/ tur,Sedcum non comedit,inteftina murmurant,acidù fpuit, Cum uero quid comedit,inteftina grauantur, peftus fcapulxqj tanquam (lilis pungi uiden/ tur,latera dolitantjente febrit, caput dolet, nihil cernit, crura grauantur, ni/ gret,emaciatur.Crebro hunc potionato,lac, ferum fi anni tempus efl,propi/ nato,dulcia,pinguia craffaqj ne comedito,fed frigidiflìma Si lubrica ♦ caput purgato, poft fupernas potiones purgationesue de manibus fanguen deple to mittitoue, nifi debilis fit,Si uenter non demittat, molliter fubluito, era/ pulauenereqj abftineto,!! coeat,ieiunum foueto,folem caueto ♦ parum exer/ ceto, deambulatoci ,calida ne lauato,nec acria falfaqj comedito.qux facito* morbusqj cum xtate fugiet, etfi cum corpore fenuit ♦ Si uero nigret, com/ moritur. Morbus alius niger,Subrubet,emaciatur,oculi fublutefcunt,pellis renuatur,debilitatur,quantoqjplus inueterafeit hic morbus, tanto magis afficit, tempore omni paruam guttam bifaria diuifam uomit,crebro Si cibù, cumoj cibo bilem Si pituitam,& poli uomitum corpus totum dolet, quan/ doque Si ante uomitum,leuiter horret febrifqj. cumqj dulcibus oleofisqj uo/ mit, medicamentis hunc fupra Si infra purgato, poftea lac afininum propi/ nato,cibisquam molliflìmis frigidis,pifcibusque litoralibus non fquamofis, CC Cura phrontim dosue morbus- Medela. Niger morbus. Medela. Morbus al Ius ni ger. MedeU. CCCII DE MORBIS Sphacelodes morbus. betisqj cV cucurbitis, earnibusqj conditis utitonuinum auté album uinofum dilutius potato*defatigationeque Si laflìtudine in deambulationibus utitor fiue ad laflìtudinem uTqj deambulato.calida ne Iauato, folemqj uitato*qua; facito,quonia hic morbus letalis e(l,nec còTenefcit* Morbus lyderalis fpha celodesueXoetera quidem Si eadem patitur,compafta bilis fruftula uomit, per infernaqj eadem demittinquamobrem eadem qux in foperioribus difta funt,facito,fimiliter9 fubluito. HIPPOCRATIS DE MORBIS LIBER TERTIVS Cerebri turni foctio. MedeU. CEREBRI TVMOR Vm de febribus omnibus dixerim, de coeteris iam dicam* Cum inflammatione cerebrum tumet, caput totù dolet, prxfertim uero qua inflammatio eft fiftiturue * qux fere e in temporibus fiftitur. propterea aures tintinnant,auditus hebetatur,uenx tenduntur pulfantqj, quandoqj febris fri/ gusque fupercapit,femperqj fere dolet, quandoqj tamen remittit,quandoque magis premit, prxqj dolore uocife/ raturexilitqj,cumqj furrexit,in cubile decumbere feftinat,fefeqj iaftitat,Mor bus quidem hic letalis eft,quoto auté die perimat,non habet certùiudicium, quoniam alii aliter diuerfoue tempore pereunt, fed plerùqj fepté diebus.qui fi unù & uiginti dies fugiat,fanefcunt.Cù uero caput circùdolet,refrigerato, radédo potiflìmù,uel ad ueficam inteftinaue quod refrigeret,dato,folani fuc cù,cretaue figulina,crebroqj priufqua calefiat,mutato * fanguine detrahito, caput purgato,fuccis apii odorata mifceto,uinùne potato, ptifanx fuccum Capitis dolor. forbeto,uetriculù inferiore lubricù còferuato* Capitis dolor* Cù aùt prx cerebri plenitate caput circùdolet,impurgationé prxfefert,caputqj circùdo let,defipitqj,feptimanusqj perit,neceuadit, nifi feptimano humor per aures MedeU fluat,quo dolor fede£,refipifcatqj,multù qj fluat Si inodop* medicamétù aùt huius auribus priusqj pus fluere uideas,ne dato* Si uero fuperioré inferioréqj uétriculù purgare uelis,feorfum utrùqj foluito, poftea caput j> nares & aures fuffito totù*ptifanx foccù forbeto,uinù ne potato ♦ cù uero pus prorumpet multùcp defluxerit,còpefcito,uino dulci lafteue foemineo aures Iauato, uetu ftoue oleOjtipidis lauato,caput mollibus lenibusue Si odoratis fomentis ere bro fuffito,citius uti cerebrù purgef «Primo quidé hic nò audiet,procedente uero tempore cum fluftio minuitur, auditio crefcit, fimilisqj priori redit* Soles autem uentosqj Si ignem,fumù,graues acrefqj odores caueto fimiliacjj* stupidi blet'm. quiefcito,molliter uiftitato, uentriculus inferior lubricus elio* Stupidi per cuflìue fiue bleti.Quì (lupidi percuflìue fiue bleti nominantur,fiunt,cum fot dibus cerebrum non purgatur, plenumque his eft*Primum prior capitis pars dolet, LIBER TERTIVS* CCCIII Medela. Medela. Caufides febris. ' emes dolet,unus,uterqueue oculus hebetatur,foporantur,defipiunt, tépora faliunt pulfantue,leniter febriunt,corpus male temperatur * tertianus hic uel quinta/ nus perit,feprimanus non fit,& fi fiat,fanefcit.quem fi curare uis, caput fuffi/ to fecatoqj uti fpiret exhaletoe.Si uero dolor permaneteti fternutet,curato, lenibusqj Si odoratis caput Si uentrem purgato, ptifanx fuccum forbeto, uinum ne potato.Cerebn fyderatio,fpacelismosue.Si cerebrum fyderetur,ca Cmhri r,ras put dolct,ceruix fpinaqj,nec audit,friget,totus tumet, repente mutefcit,fan/ Hofphaceìismos guis de naribus defluit,iiuefcit.Si morbus non uehemens hunc corripiat,cum «f • languis defluxit,melius habet,!! uehemétius implicaretur,cito perit.per odo rahuic fternutamenta moueto, uentriculumqj utrunqj alterne purgato,uel al terum,non uehementer odorantia naribus dato,tenueqj & parum tepidi! for beto, penitusqj uinum abefto. Morbus obliuiofe fomnulentusjethargusue. Lethargi quidem ftatus,qui Si pulmonis morbi, periculofior auté hudo pul/ Lethargus. monis uitio hygrasue penpneumonias eft, nec omnino pellitur fere ♦ tardior tamen grauiorqj multo hic morbus eft.Quo qui laborat, hxc patitur,Tuflìt, foporatur,multum liquidumqj fpuit, ualde debilitatur .cumqj periturus eft, per inferna multum liquidumqj demittit.pufilla uitx fpes huic eft ♦ plurimù tamen fpuere facito,calefacito,uinumqj ne dato*qui fi euadit,purulentus fit. curatio. Caufodes ardensue febris.Caufodes uero febris ardensue,magna multaue fiti c*Hftdes fe uexat,linguafpumefcithorrefcitue,color aùt efus còfuetus primi! tépus per ff^^densfit manet.ficca tn ualde eli. tepore uero procedente durefcit,afpera£,craffefcit, uideto. nigrefcitqj.Qux fi per exordia fiant,citius decernit,!! poftea,tardius* Lingua remiffionemdimiflìonemqj fignificat, quemadmodù & in pulmonis morbo peripleumoniaue ♦ Lotium quidem biliofum cruentumue quid laboriofum grauiusue fignificanflauum autem rutilumue remiflìus ♦ Tputum uero calidi/ tate & ficcitate comburitur,& craffefcit,fxpe hoc malum in pulmonis uitiù trafinquodfi fiat,cito perit,fic hunc curato, calida bis terue quoridie Iauato prxter caput.diebus uero decretoriis ne Iauato ♦ primis quidé diebus fubter MedeU purgato,& aquam propinato,qux plerunqj uomitum cit* poft purgationem madefacito,forbeto,uinum dulce potatoci uero per exordia non fumas,fed iam in lingua his fignis exiftentibus,dum iudicationes crifiesue tranfeant,fini to,linguxqj figna mitiora fiant,nec medicamentum dato, nec ad purgatio/ nemlauabis, priusquam iudicationes tranfeant. Pulmonis tumor calore* Cum autem pulmo caloris plenus tumet,tuflìs uehemens duraqj habet, Tpi/ ritusqj refta difficuitas orthopnoeaue,multum Tpirat,crebroqj Tpiritus angu/ ca\™°t"'tse ?S! ftia deficit angiturqj,naresqj dilatat,quéadmodù equus ex curfu.fxpe lingua um. exerit,peftus fonare uidetur,grauedoqj ineffe.quod peftus nò caput demittit ue,fedfere rùpi£,debilitaturqj,ueheméterqj dolet tergi!,peftus,iateraqj uelu ti quxda aciculx còpùgùt,tanqjqj ad igne fedeat,hxc accédunf, puftulxqj rubrx illic forgùt,tanqj igne fufcitatx, qux ueheméter pungùt mordentue, CC ii ccena DE MORBIS Medela. Capitis dolor. MedeU Phrenitis. MedeU Cynanche. paracynanche. MedeU teteros. ufqjadeoqj non quieTcit,uti nec ftare,nec Tedere,nec iacere poflìt, Ted fic in/ quietus fek uexat, uti iamiam mori uideatur.qui tn quartanus uel feptimanus perit,quos il fugiat,non fere perit.quem fi cures, quamprimum uentré infe/ rioré optima lauatione purgato,fanguenqj de brachio,naribus,lingua corpo rifqj quacùqj parte poflìs,mittito*poculaqj refrigerantia, forbitionesqj eadé ualétes porrigito*quxqj lotiù cieant,nec caiefaciat, fxpius dato.fuper ipfos aùt dolores cum ingruent,calefaftoria,lenia,hudaqj ponito,quaqj dolet cale facito madefacitoqj* qux refrigerent alterne ponito Si amoueto.quaqjrnaxi me uratur,ea potiflìmùrefrigerato,nequaqua uinù dato.Capitis dolor.Cum grauis capiris dolor repente per exordia mutù facit, prxTertim cù temulétia fiat,Teptimanus hic perit.quod minus temulétis euemt,uti muti pereat,quifi primo,Tecùdo,tertioue die loquan£,TaneTcunt. quod fere temulenti faciunt Si neutri pereunt.quos ualde (lernuere facito, cùqj iis qux ualde bile agunt, fubluito*qui fi refipifeat fentiantue, thapfix foccù multa calida liquefaftum dato,quaprimù uti uomat,feptéjpoftea dies emaciato,uinumqj ne dato,fan/ guenqj de lingua,!! uena reperiat,mittito. Mentis agitationes phrenitidesue fiunt,& ex alio morbo.qui hxc patiun£,prxcordia adeo dolét,utine tangere quidé permittant, febris corripit,ignisue accedit,defipiunt, limis afpiciunt, fimiliaqj pulmonis uitio laboratibus faciùt,cum hi defipiùt.quoshudiscale facito,poculifqj madefacito,non uino,quod fi de£,fupra purgato, tuffiqj & fputo educito.ficuti in pulmonis uitio.fi minus, uentriculi! inferiore lubrica to,poculisqj madefacito.quod optimù eft.morbus aùt hic letalis eli. tertia/ niqj hi pereùt,quintaniue,aut feptimani,qui fi lenius corripiat, uti pulmonis uitiù decernit.Prx Angyna,cynancheue difta ftrangulaf homo, qux quidé fauces occupatati nec fputù,nec aliud deuoret Si euellat,oculosqj elidit tan qua fufpédio neeatop»,limifqj tuen£,quod uoluere nequeùt.crebro fefe uolu tant & exiliunt,uultus,fauces,collù accendi£,& tumet.quiqj eos uident,nihil mali habere putàt«maleqj hebetiusue Si cernùt Si audiùt. prxqj ftrangulatio ne nefcit quid dicat,audiat,faciatue,fed hians nugansqj iacet* qui hxc facit, quintanus uelfeptimanus,nonanus,nonariusue perit*Cù uero quidho^ ligno rum abeft,lenioré morbum fignificat effe,Paracynanchenqj uocant, fecundù ue,& prope angina.fanguen huic fub mamma depleto,fpiritus enim calidus hac de pulmoné fequitur,medicamentoqj uel lauatione fubterpurgato, fiftu lafqj in fauces dato,fpiritù uti in pulmoné trahat,curatoqj uti cito fpuat,cili ciùqj hyfopù,fulphur,bitumenqj fuffito,per fiftulaqj in nares trahito,pituita uti exeat,faucesqj Si lingua iis qux pituita ciunt,mundato,teritoue,fiue frica to, uenafqj fub lingua fecato, fanguenqj de brachio fi ualidus robuftusuefit, mittito,uinù ne potato,fed tenue ptifanx foccù forbeto.cù uero morbus re/ miferit,cibosqj guftet,nouo elaterio purgatole in aliud malum cadat.Mor/ bus autem arcuatus regiusue fiue ifteros grauis eft, citogj necat* Color totus ferruginei» LIBER TERTIVS* CCCV Medela. Tetanos. Medela. ferrugineus eft, uel luteus uiridisue, lacertoue uiridi fimilis ^ corpusqj fimile c(t}quidqj rubrum in lotio fubfiftit heruo fimile ,lenteqj febrit, horretqj,ue/ ftesqj ftragulaue quandoqj non fuftinet,fed illis pungitur lancinaturqj,cumqj mane non comedit,inteftinalancinant. cumqj quis eum (lare facit,excitatue, oelloquitur,nonfuftinet ♦ plerunqj hic intra quartum & decimum die perit* quos fi fogiat,fanefcit.calida hùc Iauato, mulfumqj propinato,deinde nuces decorticatas cum abfinthii coma , pariqj modo aneli cribrati thafio uino de coquito,triobolumqj ex hoc ieiuno propinato ♦ deinde rurfus in cubili mul/ fum hoc,uinumqj tenue uetus potato forbetoqj,nec ieiunato.Tetanos.fi net/ uorum diftentio tetaniue fupercapiant,maxillx mentumqj tanqua ligna con ftringuntur,compagunturue&diftenduntur,os aperìre nequeùt, oculi lachri mantagitanturqj.fcapulx compaguntur diftendunturue, manus cruraqj con flefterenon poffunt,uultus rubet doletqj ualde.cumqj periturus eft,forbitio/ nem,potum pituitamgj per nares reieftat reuomitue. tertianus hic quintanus ue,uelfeptimanus,uelquaterdecimanus perit. quos fi fugiat, fanefcit* Piper huic,uelnigrum ueratrum cum iure gallinaceo pingui Si calido dato, uomi/ tionesqj multum commoueto,fouetoqj,& cum non fouetur,calida,huda pin ouiaqj fomenta in ueficis utriculisue apponito quacunqj, Si prxfertim qua doleat,multoqj Si calido & crebro perungito.Opifthotonos. Cum uero pò/ opìfthotouos. fterior neruorum diftentio corripit opifthotonosue, qux prior omnia fere patitur,fed in pofteriora diftenditur & conuellitur, quandoqj clamat uehe/ menterqj dolet,cruraqj fleftere,manusue diftendere non finit,contorta enim brachiatenduntur,digitosqj pollice foperpreffo in pugnum cogit, plerunqj clamat.nugaturqj quandoqj,fefeqj tenere non poteft.cum dolet,exilit.cum re mifit dolor, quiefcit.quandoqj repente mutefcùncumqj corripiuntur, furian tur, atraoj bile aguntur ♦ tertiani hi foluta uoce pereunt,per naresqj reieftant, quatuor Si decem & hi fi fugiant,Tanefcunt * uti fuperiorem Si hunc curato,!! MedeU uelis,&fic facito*multa frigida perluito, calidaqj ftragula tenuia puraqj fu/ periacito, nec ignem tunc admoueto ♦ ficqj tetanus opifthotonufqj traftato curatoqj*Hileos*Tenuiore intellino hi uellicantur, hileiue fiunt, cù fuperior uentriculus calet,friget inferior.nam inteftinum caiiditate coarefcit,compi/ laturqj, uti nec uentum nec cibum demittat,uenter durefcit, uomitqj quan/ dooj,primo quidem pituitofa,deinde biliofa,& ultimo ftercus, fitit, doletqj prxcordia totumqj uentrem,qui uento tumet,murmurat, uolutatqj,fuperfe/ brinfeptimanihi potiflìmum fiunt* quos fic curatcfoperiorem uentriculum quaprimum purgato,fanguencp de capite brachioqj mittito,fuperioris uen/ triculi calor uti fedetur, fuperioraqj prxcordiorum prxter cor refrigerato, fed inferiora calefacito, hominé in labro calidx aqux locato, perungitoqj fcmpencalida Si huda rumenta apponito, foloqj melle gianduia balanonue decem fere digitorum longitudine conficito, fommumgj eius taurino felle CC iii Hlleos. Stercorisuomia tus. MedeU BoUnos digito* rum decem. CCCVI DE MORBIS Defperatio hus ius morbi quana do. Peripneumonix. Puruleti pulmc uisfigna. Curatio. tingito, quotidieqj bis teme indito,combufta omnia circa anum excremen ta uti deducas exigasue.quod fi fic fubaufcultet,fuper his Iauato*!! minus,fol lem xneum indito,uentriculumqj fufflato, uti uentriculum Si inteftinum fé/ pares.pofteaeducito,ftatimqj fubluito lauatione parata, qux non ex omni/ bus calefacientibus conftet fed diffoluentibus liquefacientibusqj, fpongiaoj fedem obturato,continensqj lauationem in calida aqua fedeto. quam fi fufci piat emittatqj,fanefcet.per exordia uero primoue tempore mei optimum de lingito,uinumqj clarum augitenue patriumqj potato.cum uero conuoluolus hileosue remifit,!! febris fupercapiat,fine fpe eli* pariter Si inferior uentricu/ Ius folutus necat*Pulmonis uero malum peripneumoniaue hxc facit, febris grauis habet,crebro calidumqj fpirat,nonquiefcit,debilitatur, fefe plurimù iaftitat,fcapulas,clauem iugulumue mamasque dolet, peftus grauefcit,quan doque defipit,quida dum tuflìre incipiant,non dolent ♦ longior difficiliorcjj hxc illaeft.primum album fpumeumqj fpuit, lingua rubefcit, deinde nigre/ fcit,quod fi per exordia fiat, citius liberatur, fi poftea, difficilius Si tardius* demù lingua dehifcit,!! digitum admoueas,hxr?fcit,quod morbi liberatio/ nem fignificat, quemadmodum Si in laterum morbo pleuritideue ♦ qux patitur cum minimum quatuordecim dies , cum piurimum unum &ui/ ginti, quo tempore uehementer tuflìt, cumqj tuffi purgatur* primum mul tum fpumofumque fpuit, feptimo autem Si oftauo cum febris uiget, fi pul moria peripneumoniaue huda fit, citius tranfilit, fi minus, non, fed nono decimoqj fubluteum fubcruentumqj, duodecimo autem ufqj ad quatuor & decem multum purulentumqj.quorù naturx corporisqj habitudines, difpo/ fitionesue hudx font,quin Si morbus ipfe uehemens eli. quorum uero natura ilatufqj morbi ficcus eft,minus ii* fi quarto Si decimo ficcefcit, nec amplius purulentum fpuit,fanefcit.fi minus, duo de uiginti unumue Si uiginti obfer/ uato*Si hoc fedetur fputamentum,hoc euadet^fi minus,petito,fitnedulcius fputum ? quod fi dicat, pulmonem purulentum effe Tcito, morbumqj hunc annuum fore,nil! diebus quadraginta pus educas* fi uero dicat, fputum infua uè effe,morbi ftatus hic letalis eft.quod primis diebus potiflìmù prxfefert. fi enim marcidum purulentumqj duos Si uiginti dies fpuat,nec ulceretur,eua dit,fiminus,nó pulmonis malum hoc,nihil mali in pulmoné relinquinfiquid horum abfit,qux languéti opus fit habere,quxqj medico traftare, cogitato. fi uero pauca horum fignorum habeat,pulmonis hoc malum fcito pemicio/ fum non effe, fed lene ♦ quod fic curato,nec erres, fi mentis alienationé phre nitinue,laterumqj morbum pleuritinue fic traftes curesue*Primum caput la/ uato, nequidin peftus demittat,primos quidé dies dulcia forbeto, fic enim quod confidet confiftitqj delues,mouebisq5 maxime * quartanis uero quinta/ nisqj Si fextanis dulcia ne dato,fed pinguia,fupra enim fpuere Si excreare con fert,fi uero fecùdum rationem non fpuat,medicamentù quod educandato, primis LIBER TERTIVS cccvn primis enim quatuor quinqueue diebus pauloqj magis uentres fubtercurrat, oportct,febres uti hebetentur,doloresqj leniantur.cum autem uacuatus cor/ pore debilis eft, tertio quoqj die uentriculum inferiorem fubmoueto,corpus uti roboretur,fupernaqj loca non madeant, fi enim multum humiditatis fub tercurrat, quinto dienecat,Cù enim humiditas decurrit,fuperna ficcefeunt, fputiaj foperna purgatio non fit,uentriculus inferior ergo ne fluat nimis, ne fputum ceffet,languensqj non roboretur,nec nimis fiftatur,ne febres crefeat. medicamentum uero deducens fextanis, feptimanis, nonanis, nonariisue,& ulterius magis procedente morbo dato,ueratrum album thapfiam, elaterion recens,par cuiusqj,quod fi non bene fpuat, crebroqj fpiret, purgatioqj non fuperet,fpem uitx non effe,pixdicito,nifi purgatione Tuccurratur* quxqj in pulmonis morbo fiùt,facito,fi uentriculus inferior bene tibi Teruit, fi minus, aliter facito.primo dieaufpicatus magni ari tres drachmas dato, dauci una, urticx unam,finapis unam, rutx quatum tribus digitis capitur, laffaris focci fabx quantitatem,qux aceto mulfo Si aqua diluta ieiuno tepida dato ♦ cum uero purum Tpuet,ari drachmam Temis TeTamumqj Si amygdalas tritas muffo aceto diluta propinato,quod fi magis agere uelis, capparis radicis corticem commifceto.Laterum morbus pleuritisue.Cum uero laterum morbus pleu/ ritisue corripit,hxc patitur,latus coftaue dolet, febrit,horret, crebro fpirat, fpiritus anguftia uexat,biliofa malicorii colore fpuit, fi nihil intus fraftù eft. quod fi eft,cruentum fpuit,cruentufqj hic moibus eli Si letalis. biliofos uero non adeo*Cù uero cruentus eft,fingultat,fanguinisqj fruftula fpuit,qui fepti/ manus perit,decem autem dies fi fuperet,lateris quidem morbo fanefcit,fed uigefimo die purulentus fit,pusqj fpuit,uomitqj demum, difficulterqj cura/ tur.Siccx pleuritides etiam funt aptyftiqj,quibus non fpuitur ♦ qux quidem periculofx font Si difficiles ♦ qux ficuti hudx decernunt ♦ plus tamen in his poculis indulgendum eft.fed biliofx cruentxqj nonarix undecimanxue de/ cemunt, languentesqj hi magis citiusue fanefeunt * fi quidem per exordia le nitcr doleant, quinto poftea fextoue grauius,qui in duodecimum ufqj diem protrahuntur,fed nunquam fere euadunt, periculum maxime eft ad feptimù daodecimumque, poft hos fanefeunt * qux per exordia lenes funt,feptimo autem & oftauo grauefcunt,quarto Si decimo decernunt, Si fanefcunt.Late/ tum morbus in tergodaterù morbus tergi dorfiue folo hoc a cxteris differt, quod tergum tanquam uulnus dolore uexat, languensqj gemit, multumqj Si angufte fpirat, ftatimqj parù fpuit,corpore laborat, tertio quartoue faniem fubcruentam mingit,quintanus uel ad fummum feptimanus perit,quos fi fu/ giat,uiuit,morbus mitefcit,minusqj letalis efficitur* quatuor Si decem ufque ìeruato,pofthxc fanefcit*Quidam uero pleuriticorum purum fpuunt,cruen tum uelfaniofum tanquam de carnibus aflìs mingunt, Tpina,peftus inguinaqj grauiter dolent. Teptimum ù hic fugiat, faneTcit. Cum hic laterum morbus Venter nbnisfo lutus,quinto die necat. Veratrù album thapfia, elate « rium. Aron daucos, Sefamon. Pleuritis, Pleuritis aptyt ftos. laterù morbus fpinam uexans. CCCVIII DE MORBIS linguafigno. Medela. Phrenitis peri» pleumonia. Thapfia. Potio qua, Curatio. Potio qua. Pleuritis heema todes Qua his cauen= da. Potio qua fu m prò. Potio uarìa. alicui f!t,tergum rubefcit, fcapulx humeriqj calefiunt, fi refideat furgatue grauatur,uenter turbatur, lutea olidaqj oletat, qui uentris lubricitateunofi! uigefimo perit,quos fi fugiat,fanefcit ♦ qui uero ftatim multifariam fpuunt ualdeqj dolent,tertiani hi pereunt,quos fi fugiant,fanefcunt.Qui feptimono noue uel decimo non fanefcit,purulentus fit.quod melius eft, minus enim le/ tale eft, tametfi laboriofum fit. prx cunftis notis diftis,in his laterum mor/ bis hxc obferuato,fintnefub lingua puftulx liuidx bullis fimiles, qux ferro candente in oleum miffo fofcitantur.qux fi per exordia afpera fit, difficilius morbo liberatur,diebus fuis neceffario Tanguen Tpuet.quod fi progreffo mor bo fiat,quarto Si decimo decernet, neceffarioqj Tanguen Tpuet.de huius uero morbi liberatione fic habet,Si tertianus maturefcat,fpuatqj, citius liberatur, fi tardius maturefcat,tardius decernit,quemadmodù in capitis fignis. minus autem plerunqj in omnibus laterum morbis die dolent,quam nofte. quos fic curato,quemadmodum fere Phrenitim peripleumonianqj, nifi quod in his, calidis balneis uinoqj dulci uteris.quem fi primo uel altero die poft acceflìo nem curandum fumas,fi purum leuiterqj biliofum paucumqj oletet, thapfia fubluito,!! autem uenter motus nofte demittat, poftridie doleat,torqueatq$, rurfus fubluito,!! uero languens natura biliofos fit, morboqj hoc non purga/ tus corripiatur,priufquam biliofum fpuat, medicamento bilem probe pur/ gato.fpuenti uero iam biliofa medicamentù ne dato,quod fi dederis,fpuerc non poffet, feptimanusqj uel nonarius ftrangularetur, magisqj fi prxcordia doleat,!! uero fuper his laterù doloribus ea quoqj doleat, fobluito,ieiunomniiqj libétius fuauiufue fumimus,qua qd expetimus* appedmus. Cù uero comedimus,humorqj coxquatus ed,per fonticuiofqj Si corpus hxc diuifa funt, LIBER Q^ V A R T V S cccxv cKuifa font,defiderium fedatur*de his hxc haftenus diximus* Locus auté i e coris tic habet.de cibo Si potu bilem tantù haurit.quonia eius uenulx tenues #non ualidx humoré alium craffiorem grauioremqj trahere non poffunt,!!/ mulqj locus tam latus non ed, uti in eo coeteri humores confiftant, qui locus fuaptenatura bilis proprius eft, propterea morbus alius nullus in eo fit, nifi quéCardiogmon cordifue punftioné homines uocant.Caput auté cor lienqj humorù omniù participes funt,nifi morbo aliquo laborent, prxcipueqj nani ralem fuum iam diftum quifqj capit, Caput pituitam, cor fanguinem , lien aquatn*prxterea uenx latx craffx qj humores alios trahunt,cum fuaptenatu/ ra tortuofx &attraftiux fint,uti cù unù traxerint,fequatur Si alius * proximx auté cordi funt Iugulares uenx fphagixue,qux cù magnx craffxue flnt,cito in eas humor deditur,cù illi plus iuftofit,qux corpori dedùt* Simulqj cor ip fum folidù denfomqj eft, nulloqj humoré affi citur, propterea nullus morbus in corde fit.Caput autem Si lien maxime morboTa funt,fuis enim naturalibus afficiùtur,cù plus iuflo fiunt, costerifqj humoribus afficiùtur.plures enim uè nx cV latx in iis funt ,cumqj ipfa uenofa,caua Si adeo capacia fint,uti costeris humoribus illuc fenfim fluentibus latus fit locus,uti cù eorù naturali mifcea/ tur, Quemadmodù in magno uafe latior eft focus qua in paruo,fic Si in capi te & in liene habet, latior enim locus in his eft,qui fi humoris impleaf & eius uenx,morbus inde in illis fit cito.De his auté nunc hxc mihi funt difta,Me/ lius auté uolo demonftrare,qui humores hi minuantur in corpore. Quatuor enim humores homines Ixdere demonftraui,quatuorqj eorù fontes, quatuor etia effe dico,quibus homines ab his fingulis purgentur, qux funt os, nares, minftio.anus, cdqi humoris molelli plus acceffit, fiquis eo purgetur morbus inde nullus uexat,fique uentriculus prx humoré corpore tabefcente complea tur, per aliquemqj horum locorum e o confluentia prodeant, minus humo/ ris in corpore cogitur,na os corpufue ficuti dtxeram,uétriculo dat,cù uacuus cft.qui haurit & fruitur,cù eo cópletus eft. Qui aùt Si cur minus cogan£ qux hominé afficiat,hxc dixi* Qui uero Si cur fanus degat dica. Cù quis come dit& bibit,humor in corpus peruenit,ficuti diftù eft,cùqj priore corporis Si fontiù humoré mifcetur,qui poftridie digeftus ab alio fuperueniente de cor/ poretruditur in uentriculum,quo loco cibaria concoquit, fanguenqj in cor/ pore facit,putrefcitqj,tertioqj die cù oleto Si lotio prodit portione qua uè/ nit,fernperqj pars xqua fimilifqj remanet,tertioqj quoqj die plus humoris Si olidioris in uentriculum de corpore fluit.Qri cibaria digella morbofumqj fi quid ineft fecum defert.quod lotium falfum declarat.certum etiam eft ciba/ ria morbofum educere,femperqj poftridie demittit, tertioqj die humor. Sic 9 fanitas cótinginquemadmodù auté Si cur homines fani degant, mihi hxc difta fùt,Si uero hic humor particulatim ,pdiret,abaria ta onda de corpore & uétre nollro nò exirét,fed uti decofta, lotiùgj file potui effet, fpqj corpus DD ii locus bilis fel. Caput pituita locus,cor fangui nis,lien aqua. Vena fphagia. Cur cor non affi citur caput et lien multum. Quo poeto hum mores incorpom re minuantur. Quatuor locis corpus pur gam tur. Sanitas qui cono t'tngat. Tertio quoq, die quafumttntur prodeunt. Quideffetftftai tim ole tare tur. CCCXVI DE MORBIS Duos dies fine ci ho quis durat. Trìduo exeant ci boria oportet. Si cibaria ftatim exirent,quid eue nbret. Quid cibaria rem tenta diutiusfam ciani. Mode s unde. Quid exercitaa tiopoffit, uacuaretur,Temperqj cum egeffiffet rainxiffetc&appeteret, ptoqj ègeftionis co pia ualeret.cum non Tatis humoris in corpore remanfiffet,Ted cum oleto pò/ ftridie uel eodem die prodiiffet, fiquid comediffet.fi minus,cum uentriculus uacuus Si inualidus effet,humor non craffeTceret,poflridie uti exiret, quonia humoris non Tatis remanTerat.nunc autem cù egeffimus,ualidi fomus, duofoj dies &fi nihil comedamus, & effe Si agere quid poflumus, nec penitus uacui/ tate hoc tempore deficimus debilitamurue,nam humor qui in corpore reftat, robur prxftat.Qri autem & cur humor in corpus deueniés eodem die nec pò ftero non poted exire,diximus.Prxterea dico fi humor plufqj tres dies in cor/ pore maneat,multufqj alius Si qui impleat,fuperueniat,uenis calefaftis &con fidentìbus,malum aliquod maius uel minus homini prxnuntiat, Per hiemem uero minus Si fero,per xdatem maius Si cito.Quid autem eueniat,!! humor in corpore maneat,hxcmihi difta font* Si uero corpus cibaria datim emit/ tat,fatis humoris non hauriremus, maciientiqj homines Si non robufti forent, fed cum cibaria Si potus tantum in uentriculo maneant,quantum maneat,fen/ firn corpus de uentriculo hauriens,robur capit,& impletur* Qui autem &cur cibaria non poffunt eodem die prodire hxc dixi* Si uero cibaria plufquam expediat,in uentriculo maneant,&alia Tuperueniant,corpus compleretur,ue/ nxqj plenitate preffx calorem laboremqj corpori darent,per xftatem citius, per hiemem tardius,nam xftate quod circundat calidum eft, fpiritumqj cali/ diorem ad kk corpus trahit, quin etiam uentriculo calefcente fpiritus cali/ dior quam prò tempore conueniat fi homini accedat,mirum nò erit, eareho minem febrire.per hiemem uero Tpiritum frigidum fi ad fefe trahat, multo ma gis hominis corpus plenitatem ferat,i! parum egerat.Quideueniat, fi cibaria plufqj expediat,in uentriculo maneant,hxc mihi difta funt ♦ mihiqj ftatutum eft,omnia de humoré ciboqj lògioris Si breuioris temporis pertingere, quoqj differant patefacere,curqj homines langueant,quod procedente tempore me lius demonftrabo,Nunc autem de fanitate difturus priora refomam.Quod ho minis corpus de cibis Si potibus humorem trahit,fi ualet, ratione qua diftum eft,cibariaqj Si humorem emittit,Qux fi,plufquam accepit, exeant, emacia / tur«quod propterea cadit,fi defideat,nec laboret,malum quid corpus nanci/ fcif.quod prx cxterorù fumma fanitate nò ftatim admodù fentit* quod tale eft,cù qd ex quatuor cògenitis nò multo plus ad corpus accedit,corpus cje/ te calefit,quod nò multù afficit,fed humor in uétriculo liquefcit, cibù$ no fuaué reddit.fi uero humor priore maior fit,febris inde gignitur ♦ fed de hoc paulopod melius dicemus* Qiiqj quis emaciatur,etia fi cibus fuauis fit, caufa eadé eft.quo fit uti plus humoris exeat qua digeri£,,ppterea defes emaciatur* Corpora uero laboratiù calefiùt,qux labore fi calefiat,& humor p corpus di fpergi£,macilétiaqj hxc Si morbus Ide gigni£*q difcolor faftus & iutilis,ué/ triculù ueficaqj petit.q colat extra.q partim ficcitate Iteriore foras euaporat, partim intus LIBER Q^VARTVS CCCXVII Morborum de*= creta. partim intus remanens per corpus exudatur.Puerorum Si iuuenum cxercita/ no facit eadem,qux defatigatio.Si uero humor qui remanet, minor non fit quam qui prius exiuit,fiqj alius de cibo potuqj addatur,fic etiam homo ema ciatunnunus autem humoris additur, cum quis nihil aliud comedere poted, uel ficuti prius laborare fé feqj exercere, quare minus poted ♦ Propterea uero bonus corporis habitus de cibis proficifcitur. Cù fuo tepore humor arefcit, cumqj labore Si exercitatione prior exit quam alter fubintret, quandoqj hu/ moris plus accedit, unusqj alios fuperat, magnaqj inde plenitas fit. Si uero multum foperetur,de hoc ignis fit. Si uero parum,paruus, ficqj corpus fert* Cum uero multum humoris ined,calorem difcutit, nam corpus igne calefit, fique quod uexat parum fit,tertio die fimiliter dimittit, duos enim continen ter habet,fi uero plus,quinto die,quatuor enim rata portione habet, fic mor/ bi (tatis diebus decernunt.Si uero diebus non paribus ignis dimittat, homo & fanefcit Si perit.Cur auté, paulopod demondrabo ♦ Nunc autem cur ignis dimittat,dicam. quod fic effe dico ♦ Si de corpore uel corporis malo habitu hominem ignis capiat,tertio die uel alio non pari neceffe ed,per eandem ra/ c?»r diebus non tionem quam prius dixi,humorem qui corpus male habet,exire,nec ante exit, ?mhHS h*ctat' quam alter bonus de uentriculo ueniat * nam medio pofteroqj die corpus de uentriculo haurit,quod pridie in eum mifit,nifi uentriculus digefferit,humo/ remoj alium habeat, homini non bonum* Si uero tertianum ignis dimittat, modo eodem dimittit,quo diftum eft,& eodem die, fic quidem cadit,foTci/ tatum ignem in corpore tertio die relaxare.dico autem , fi quinto,Teptimo, uel nono relaxet,fimiliter relaxare,quo tertianus exit.Nam ignis nutricatio,in locis talis eft,qualé pauloante dixi* Cum enim muitus humor foperat,homo non fultinet,propterea uero diebus non paribus ignis dimittit, quonia iiTdé corpus de uentriculo haurit,faniqj uentriculus iiTdem emittit ♦ Propterea ne/ cellario morbi diebus non paribus decernunt,modoqj eodé febricitans fané/ fcit.Prxterea dico,Languentes diebus non paribus maxime laborare,& qui/ dem iure,propter hoc ♦ qui enim febricitat ualde perturbatur ♦ quod horror crebro corpus difcurrens monftrat ♦ quod non fieret, nifi humor muitus uel modicusabeofeparatus perturbaretur*qui interdum alium fuperat. Langués auté diebus non paribus maxime perturbatur horretqj ♦ quod fic habet.Cum quid humoris a recenti fuperatum de languentis corpore in inferiorem uen/ triculum detruditur.qui cum affeftus fit, conferuefcit, tuncque folito multo magis fufcipit,quod maxime in morbi decretorio difcerni£,fi paulatim cor/ pus in uenniculum mittat,quodqj hominem uexat,fit non multum, calorem uétriculus fertXorpusqj in decretorio ualidù eft,poteftue, fanefcitqj homo, cum humor qui uexabat,exiuit,febrisqj nutrimétù confomptum eft, fi quod (ànitaté facit,fuperat,ficqj languens fanefcit ob caufas ante diftas * nunc auté \*V* mrhs% dicam,cur diebus non paribus pereant,dico autem,Si multum quod uexet,in DD iii CCCXVIII DE MORBIS corpore fit,plufqua tempus pofcat,perturbatur, multumqj ac ualidum uen/ triculum petat,corpusqj non ualidum,calorem,quem ferre non poflìt, fufci pit, olidumqj fpirat,nec corpus prx debilitate refpirare, fpiritumue trahere poteft,uti qux in uentriculo funt,refrigerentur,utpote cù omnis humoi mor bofos iam fit.quicquid enim uitalis humoris ineft, foras exhalat ♦ ficqj homo perit.nam alter humor falubris nò fuperat,fed omnis morbofo qui maioreft Difparibus die. & muitus tollitur, confumptufqj igne exhalat * fic enim diebus non paribus bus omnia Un* \abot maxime fit,crefcitqj moleftia.quod quisqj nouit,uidetqj,quin etiam hu guentium difcer m0rem his diebus perturbari,hoc fignum eft * Qui continuo igne tenentur,!! *""*"'' paribus diebus potionentur,non purgant.qui non paribus ualida potione pò tionantur,purgant,multi tamen pereunt nimium purgati,quare medici fupe/ riores maxime peccauerunt, cum diebus non paribus potionarent, quoniam homines perdebant,nefcientes hoc fic habere,q> humidum in languentis cor pore diebus non paribus maxime perturbatur, utpote corpore humorem in uentriculum demittente,quo perturbato fiquis medicamétum fopermittat, magis pertuibet,mirum ergo non fit,ex his hominem perire, quin & uulnera fi his diebus curentur,maxime perflammantur, nam humor perturbatus com motusue per uenas omnes currit,& eas implet*cum uero morbus in uulnus de uenit,eapturbatione fi uulnus curetur, pusqj humoré extrufum exeat, uulnus purgatur.Si uero non curetur,pusqj non exeat,fed illic remaneat,cum defcen Curfrbris nullo dente laborem prxbet, carnemqj totam circa uulnus tumefacit * quod fi in de confo fiat. cruribus fit,crurum uenx turgent,fi in manibus, uenx manuum tument ♦ deoj his inguina furgunt,Quibus uero hominum ignis aduenit, cum nullumaliud malum habet, de pinguiore maioreue re uenit, plenxqj uenx calefaciunt Si Defatigano uexant,totumqj corpus calefaciunt,ficqj uulnera calefiunt, corpus enim uul/ quid faciat. neraqj humiditatis commotione calefiunt.quod defatigatio facit. Quintana uulnera inflammantur, dierùqj hòrum rata portione prout magna fint.qux/ Disparìa omnia dam enim tertiana,quintana,feptimana, nonaria, undecimanaque conferue/ decretoria. fcunt. deinde primo circuitu perafto,fecundi rurfus principii tertius, qui eft a primo quartus & decimus* Maxima uero horum quarto Si decimo con/ feruefcunt.qux ratio declarat morbos non paribus decernere, fanoqj humo/ rem tertianum exire.Stercus uero fecundanum Si tertiam! hoc eft,quod con/ , flrmat,hxc inter fé fé conuenire.ficqj hic fermo ad fummum peruenit. Nunc Morborum cau i i- « • i i i- j ra autem melius dicam,quare homines langueant,morborumqj exordia,quidcj* fingula faciant.Dico aùt,fi multa cibaria concofta iam retineantur, homoquéturfu peruenientia. Mortis caufa. incommoditas cum in hominé fit,quid humoris ad morbum aliquatenus fu/ perat,&calefacit,quandoqj prius frigefacit.Primum autem dicam, quemad modum calefaciat.Dicoergo,fiin ipfo hominé, quid morbofum fit, quale prius dixi,cosleftiaqj commoda non fint, homoqj calefiat, corporis humoré omnem calefaftum perturbari commoueriue,quod uiolentia uisue facit, quo commoto plufquam prò tempore conueniret,fi homo non purgetur,fepara/ tur * Cui non diflìmile eft,quod Tcythx de lafte equino Taciunt, Lac enim in caua Ugna miffum agitant,quod agitatum Tpumefcit Si feparatur,quod Buri rum uocant,fluitat,cum leue fit. quod graue eft,& craffum,fubiidet,quod fez parantes ficcant,quod cum coiuit Si aruit Hippacen uocant * laftis uero ferù in medio ed* Sic Si in hominé, corporis omni humoré per principia, qux prius dixi,commoto,quod bilis ed,fìritat,cum leuiflìmum fit. fecundo loco quod fanguinis.tertio quod pituitx ♦ Horum autem humorum omnium hy/ drops grauiflìmus efl.Cum hxc fint.quod in morbo piurimum fit uel princi piis commotione fafta,locum eum petit, ubi piurimum fit, quodcommo/ tum Si feparatum fi latum locum habeat,illic uolutatur, corpusque calefacit uel in corpore fiditur uel alio loco cum priore humoré, calorem & laborem prxbet,qui locus calefaftus totum corpus fimul calefacit, quo febris fit,qux bile potius fanguineqj Si pituita flt,qux calidiflìma font,quaqj corporis par/ te quid horum fiditur,plerunqj ea morbus denominatur.de Hydropeuero hu moreue aquofo Tebris ualida diutumaue non fere gignitur,quod humor igne male nutrit * De his auté haftenus. Prius autem quam humor commoueatur, nonpotefl multum defluere,Ted cum alio humoré midus fopra Si infra uolu/ tatur,cum omnia piena Tunt.Commotione autem ipTa uacuatur, magis tamé aliud alio uacuatur,quodqj plus ed,maioremqj locum occupauit* Quod aùt alienum ed,cum alio non miTcetur,fi circunfillat, priufqua uiribus xquetur* poted enim xquari quod ad morbum foperacceffit, donec locus quauis pur/ gatione purgetur.Si uero quod uexat, multum fit, priuTquam fanefcat, aliud ad morbum fumicquo homo perit,nam fi malum nutriméti non fatis habet, fed ab humore,qui in loco laborante efl,haurit, primo quod proximum eli, fumit,deinde cxteris tribuitur,donec abfumitur,nihilqj nutrimenti in corpo re finnutrimentum autem hominis ed,leuis pufillusqj humor, quemadmodù ergo par ed,primum paulatim marcor quidam oboritur,!! ualde calefiat,de/ inde cum illinc nutrimenti quod fatis fit,marcori non datur amplius,de (ano loco proximo corpori per exordia deditur, donec quicquid camofum eft, marcefcannam cum in omne peruenit morbi nutrimentum confumitur, nec aliud falutare fuperat.quod cum fit,homo perit, cumqj hoc in commotione plus loci occupat, nusquanqj confiflit, fed uolutatur, cum alio amplius non mifcetur,fed in morbum còfumitur,nifi purgetur. Podea uenx foperimplen tur,qux plenx non ante per fefe demittuntur, quam latum locùnanfcifcant* quemadmodum LIBER QVARTVS CCCXXI qnemadmodum cum quis ualide Tauciatur,per uulnus ftatim Tanguis decur/ rit uenxcp uacuantur.cum uero caro tanquam Tpongia completur, non de/ rnittit,fed retinet,donec quid per ea loca uacuetur * nam fanguis cum in unù coiuit,prx copia uia exitumue fxpit * Quemadmodum fiquis utrem angudi oris olei plenum in os uertat,oleum non exibit, quoniam cum multum fit, uiam exitumue claudit ♦ quem fiquis paulum obliquet, obturatio tolletur, oleumqj defluet*quod Si aqua in menfa fparfa faciet.fic Si cum plurimus hu/ mor in corpore coiuit, locum qj commotione occupauit,uenasqj compleuit, nec ante de iis abit, quam locus uacet, confumpto morbi nutrimento.Hxc quidem mihi difta funt,cum quid de locis plenis qui morbum gignunt deqj aliis in corpus prorumpit,quemadmodumqj principia calefaciunt,turbamqj humori ad morbum deducunt,nunc uero dicam, cum de coelo parum com/ moda fiant,qux in humano corpore perficiant,cum corporis humorem fu/ perant.Dico autem Partem humoris corporis conuolutari craffefcereqj,do/ nec morbum pariat,partem dilatari & excerni,quod lafti fimile efl,fiquis Tue cum lac ftringentem in lac mittat,fi refrigeretur,craffefcit, Si cogitur lac, fez rumqj circunftat.fic et in hominé humor morbofa refrigeratione addita con/ uolutatur Si concrefcit,quem aqua hydropsue circundat, hanc alius humor, qui quo magis in corpore crefcit,eo magis commifcetur.qui fi uentré petat, ftercus commouet,uentrem torquet,non multumqj Ixdens exit * fi uero uen / trem non petat,corporis ea parte confiftit,qua latus locus datur, Locumque latum naftus,illic uolutatur, quodqj aqux hydropisue conuolutatione ea ex cernitur,defcendit,eum grauefeit, frigefcitqj ualde corpus, circum qj offa Si neruos uolutatur,multoqj magis corpus inflammat,clarumqj e(l,circa neruos & offa maxime uerfari aquam hydropaue, qux humorem chymonue gignit* propterea corporis parte offea maxime homines horrent,piliqj eriguntur, co mota deficcataqj Tuperiore cuticula plufqj antea, cum aqua hydropsue illic deficiat,circumqj offa fefe uolutet,propterea folus focus, ubi prius fletit, hu/ morem chymonue gignere nò poteft, unde frigus rigofue fit. Quidam alius humor maxime xquatus concretufqj in corpore confiftit ♦ quidam quo plus creuit,eo citius defcendit* Sin autem uentriculus plenus fit, Si quod mole/ ftatparum,quandoqj uentriculum petit,non ualdeqj Ixdit, Si quandoqj igne non fufcitat,quandoqj non uehementem Si innocuum, quodqj uexat cù (ler/ coreprodit.Si uero plenus uentriculus fit,multumqj quod moleftét, habeat, (>ericulum eft,ne morbus aliquis inde fiat, fiqua quod Ixdit, confiftat uel ad atus.uel aliquod inteftinum,uel alio.quod primum adeo cócalefacit,uti co/ turbet,commoueatue.Quibus uero ad caloris uehementiam nò multù ineft, quod aqua hydropeue fuperetur, utpote cum circa offa Si prope medullam confiftat,cum uero tempus proceffit,qux prope Tunt,magis afficit, primum quidem locum ipfum,deinde illi proxima, latius enim ferpit, uentricuiufqj SìmìUtudinem hanc cófiderato. Similitudo. Hydrops. Horroris caufa. Chymos. Véterplenus uel uacuus quid fam dat. CCCXXII DE MORBIS Qui poft frigus ignis fiat. lubrici qui crei tur. Crea tio tìnearù. Cur uideantur alias parere. Tinea uermefue tson gignunt. calidus cum fit,fufcipit,poftea magis Si uentriculus Si quod Ixdit afficitue calefit.Craffus uero humor caleTaftus primum fpargitur, cum illi proximum fit,quoduexat,fparfufqj cum aquahydropeue affefta mifcetur .deinde cor/ poris commotione locum magis euacuat, frigufqj eatenus habet, quate/ nus aqua hydropsue cum alio humoré eft.uifqj ignem iam fufcitata durat, na afficientia certo loco fi confiftant,corpus calefaciunt, contrahereqj igne co/ gunt,quxqj fupra Ixfa funt quxqj fubter uentriculum, calefaciunt, cceteraqj aqux hydropifue fuperat ♦ ficqj ignis poft frigus,cum humoris multum ufc]| corporis fiftitur ♦ Sin autem uolutetur,hoc modo fit, poft frigus ignis uoluta tur maxime,quodqj uexat,circa fuperioré Si inferiore uentriculi!, latus enim locus illic eft,quo fefe uolutante primù loca proxima Si inteftina quxqj in uè triculo funt,calefiunt,deinde humor alius difperfus calefit,aquxqj hydropi/ uè mifcetur,poftqj frigus ignis hoc loco final quod uexat, nò uolutatur, fed aliqua corporis parte fiftitur,Mihi auté hxc difta font*quemadmodù, unde, quando moibofum frigus gignatur, qui qj quaqj neceflìtate poft hoc febris prorùpat,quxqj fint morborù exordia,quemqj morbi! horù fingula corpo/ ri fuperducant,quiqj Si cur diebus non paribus morbi decernant, quaojre ho mincs langueant fanefcatue,quiqj bilis pituitaqj crefcat minuaturue, multacjj alia demòftraui,qux in hoc Si in natura humana naturaliter infunt, quxqj fer mo hic continuit,quxquidé fic difta fine habent,De latis auté tineis lumbri/ cifue feuelminthon plateion nunc dicam,quas dico pueris etia in matris lo/ cellis creari,cù enim femel loculos exiuit,tantù temporis ftercus in corpore non permaneteti putrefaftù has beftiolas uiuas Si magnas gignat, cù quoti/ die recens uariùqj oletet,!! quidé homo fanus eft,qux non fierent,etiamfidiu tius non oletarenmultx enim puero in utero mattis fic fiunt, cù pus feruidù lafte fanguineqj redundante putrefaftoqj utpote dulci fit,propterea hxcbe/ (liolaillicgignitur,Teretes etiamroìtundxqj tinex illic fiunt fimiliter,Si/ gnum auté,quod hoc fic hahet,hoc eft. Pueris editis nutrices medicamela cù cibis dant,qux ftercus educamene illic ficeefcat,& inteftinù dilatet,quxcù fumpferunt,pueri multi cum primo (lercore terete rotundas latafqj tineas de/ minunt,!! uero non oletent hx in uentriculis gignuntur, teretes quidé rotun/ dxue tineas alias gignunt,latx uero non, quanuis dicant parere ♦ quonialatas tineas habens cù (lercore Umilia cucumeris femini demittit,qux nonnulli par tus iilarù effe dicunt*Mihi uero qui hxc dicunt,nò refte dicere uidétur,quo/ niam una tot non gigneret,nec tam magnus focus in intellino eft, pignora fi/ liofoe uti gignant Si educent,puero auté ex locellis adaufto Si credente ere / fcit Si ueimis tineaue in intellino his qux uentriculum intrant,parqj intellino fit,his quidé cù pubertate,his ueropaulo ante,his poftea,cumqj intellino par eft,fimiliter crefcit,qui cu creuit,ano demittitur cum oleto cucumeris femini quid fimile maius quadogj,quadoqj deàbulàtibus cù defatigatur,uentnculo calefafto defcendit, LIBER C^V A R T V S CCCXXIU caIe£8odefcendit,eònnexuTqj de ano exit,ab eoqj excernitur, uel redit. Signa autem nihilparere,habent uti dico*cum quis uermem habentem curat, medicamentum uel potum dat,qui fi fit bene prxparatus,totus rotundus uti pila prodit,homoqj TaneTcit*Si uero medicina exeat,refta duorum uel trium *"•"* lo»Z'- uelplurium cubitorù de uerme refcinditur,proditqj hxc habenula * quod cù uenit,diu cum oleto fignum nullum prodit* pollmodum uero recreTcit* Veri tas autem hxc eft,uermem nihil parere,Ted de eo reTcindi,quod prodit ♦ Tpe/ cies autem huius alia eft,qux ueluti ramenta alba inteftinorum exit*qux hxc figna habet,nam ueluti femen cucumeris oletat,cumqj ieiunus eft, iecur petit uexatqj,fpuitqj multum,quandoqj non,quandoqj cum uehementer iecur uè/ Ht,uocem intercipit,multumqj fpuit,poftea fiftitur,uentriculumqj torquet, quandoqj fcapulx dolitant,illicqj fiftitur*quandoqj latx tinex hxc figna da tur.Qui hanc beftiolam habet,femper ferme ualidus eft, cum uero debilita/ Xinea figna. tur,uix fullinet reficiturue,tinea enim earum rerum qux uentriculum intrant, partem aliquam fumit.qui H curetur,fanefcit,fi minus, tinea quidem fponte non exit,nec perimit,fed confenefcit*Mihi hxc funt difta de tinea lata,quiqj fiat/ignaqj morbi huius. De Calculo puerorum Lithidofue. Calculi quidem principili de lafte non puro uenit.cum puer lac non purum calculus puer» hauritdac autem non purum fit,cum nutrix pituitofa non puraqj comedit Si rHW *ndefat. potat.cunfta enim uentriculum intrantia lafti co ferunt,quod fic habet, finu trix fana non fit,fi biliofa,pituitofa,fanguinea,uel aquofa fit, lac malum pue/ ro fit,corpus enim uentriculuTqj piurimum conferunt,plurimumqj illi ad lac agunt ♦ Quod piurimum in fefe habet, puerqj fi lafte non purum fed bilio/ fum Si uti prius dixeram de nutrice fumat,morbofus non ualiduTqj fit ♦ Do/ necqj malum lac non purù fed pituitofom terreumqj haurit,male habet puer 9 ipfe uenas habet,de uentriculo ueficam petentes,qux trahunt, potufqj la/ ftis talis in pueri uentriculum talis defcendit,qualis in nutricis uentriculo Si la ftefoerat,totumqj fimiliter,quod uenx poterunt in uentriculum trudere ♦ Si quidqj non pumm in lafte quod fumitur fit,lapis in uefica hoc modo fit,qué lapis in uefica admodum fiquis aquam non puram in calice uel uafe xneo agitet,ftanti uero qui fot. fatis fedimenti in medio fit.fic Si in uefica lotium non purum nec emiffum fa cit,cùìnloco cauo fit,uolutationeqj crefcat,nec minftione emittatur, pitui/ taqj qux cum eo ineft fedimento mifta coagulatur * Primo quidem fuper/ ne parua nubecula fit,deinde quod ab ipfa pituita accedit,arenofom glutio/ nofumqjfit.qux cum lafte defcendit 8c augetunquicquidqj humoris ad hac conglutinationem accedit,cum Iorio excernitur, fedimentiqj quicquid rema , net.folidefcit lapiTqj fit*Quemadmodum ferrum ex lapidibus Si tetta com/ rH^^rqs '** cccxxnn DE MORBIS bulla fit,primòe£ in ìgnem iaftatu cum recreméto Iapides terraqj inter fefe fer ruminantur,fecundo autem tertioqj in ignem iaftatu recrementum quod ex/ tra eft & feparatum,igne labefaftum a ferro difcedit,quod faftum oculis cer/ nitur,ferrum autem in igne remanet,cedenteqj recremento còcidit Si durefcit ftringiturqj Si denfatur.fic quidem & fedimentum in uefica pituitx glutinio Calculi diuerfa addito quod lotio liquefaftum excernitur,cum eo fedimentum uero conci/ caufa. dit Si fubfidet,denfatur folidefcitqj ficuti ferrum.cum uero confedit,& obdu ruit,fupra Si infra inuefica,mouetur,laboréqj prxbet,uefica lancinat.quidqj ab ea radit.cum autem ualde lancinauit Si ulcerauit, quicquid fuperinfertur, maiorem rei abfcedenti harenx fimili conglutinationem infert, hocqj modo lapis ex lafte in uefica gignitur.quandoqj Si aliter calculus fit, Si puero quid hinc uel aliunde ingeratur (crebronanqj ingeritur)quod fobitomingere co/ gat,lotiiqj meatum occupet.Sin autem puero iam adulto lapis fiat,quod ter ram uorauerit,nò ante laborat quam cibum fumat*Mihi quidem hxc ad hoc Quh^ calculi ^j^a fUnt,Morbus autem hic quinqj figna habet,Cum mingere uult, laborat, * lotium paulatim dillat,uti difficulter mingentibus dranguricisue, quod fub/ cruentum ed,utpote uefica calculo lancinata,qux inflammatur, fed hoc non apparenfignum uero prxputium ed.quandoqj arenofa mingit, ob hoc quod Qui duo ve!più dJcam,Quandoqj duos plurefqj calculos mingit pufillos aliquos, qui eodem res calculi tant. . > _ «. j j- • -.TI... <° J !.. modo gignuntur,quo Si de uno diximus,qui propterea fiunt, cum lapis in uè fica coaftus inter arenulas alte fubfedit, arenulafqj non admittit,qux &pon/ dere Si copia crefcunt,tamen una non coguntur,ficqj duo calculi gignuntur, Plures autem fic fiunt,cum duo fefe collidunt,franguntur,arenofomqj mingi Potus pulmoni tunquandoqj cum arena in uefica non cogitur.Quidam uero dicùt potù pul/ non petit. mQnem petere,qui per totum corpus mittit.qui hoc quod dicam coarguun/ tur.quoniam pulmo cauus ed,fidulamqj cònexam habet,qux nifi effent,nùqi animalia uocem emitterent.qux hoc faciunt, quoniam pulmo cauernofusà cauus ed fldulaqj eius,lingua uero Si labia uocem componunt & articulant, fed hxc melius declaraui,cum de pulmonis uitio dixi. Qui dicùt potum pul monem petere,fic iis aduerfabor.quoniam fic non habet,fed potus uentricu lum petit,corpufqj totum ab eo haurit,quare iis qux dicam animus adhibea tur,qux uera funt.Potus enim refta pulmonem non petit,quod fifieret, pul/ mo (latini compleretur,nemoqj facile fpiraret,loquereturue, cum pulmonis plenitati nihil refonaret.quod unum uerum tedimonium ed. deinde fi potus ftatim pulmonem peteret,cibaria nodra fi ficca effent, non xque concoque/ Medicamenta rentur.qux duo uera tedimonia font * medicamentaqj fobducentia cum pò/ q*u agam tauimus,datim uentriculù exeunt ♦ quod fic habet,medicaméta qux fupra uel infra uel utraqj purgant,hxc faciunt,omnia ualde cóburunt,qux ualida funt, fiquid corporis tenellum tangunt,lancinant qux leniora funt, corpus contur bant,quod pertingunt ,Quorum fiquid in pulmonem tendat,magnummihi uidetur LIBER Q.VARIVS CCCXXV uidetur malù faciat,pituita enim nimis paruo tepore de capite trahat ♦ quid enimtenerum Si rarum ed pulmo.qui fi lancinetur,ob multa non belle ille ho mo haberet.medicamentis autem uentriculus non lancinatur, cum fit quid ro bultum, ueluti corium* Libes enim plurimi pecomm pellibus prò uediti/ i$"s quid ufi» bus umntur,uentriculis prò utribus,qui font quid ualidum* Prxterea cum ho/ tmt\ .- mines uinum nigrum potant,nigrum oletant.qux cuncta uera funt.Cumqj al/ Ctfiulenta. ° "' liauel quid olidum comedimus,lotium eundé odorem refert* qux uera font* cyceon. quodqj dicam confideretur, fiquis pultem cyceonaue uel farinam decoftam torbeat,uel quid aliud fimile,quod pulmonem petat,ne minimum quidé tem poris eum uifturum ducimus, fiquid enim uel pufillum pituitx pulmonem uel eius fiftulam petat,multa ualidaqj tuffis Si fpafmos fit.qui etfi poft hanc forbitionem uiuat,forbitioni digefta corpus ualde calefiet,laborabitqj puto, quemadmodum Sifi rite oletet,puImonemue petat* Qux fepté uera teftimo/ nia funt*Prxterea quo pafto lac pueros nutricaret,fi pulmoné peteret ? quod t4Ct'ts etìa' '*<* eft aliud uerum argumentum mihi ad hanc rem còfirmandam adduftù * quod il°hosrefellit- nonfeciffem,nifi plxriqj affeuerarent,potum refta ftatim pulmonem petere, neceffe enim eft ad tam uehementer afleuerata multa uera argumenta adduce re eum qui rationibus Tris auditore de priftina Tententia deducere uult, Tuaqj confirmare.quapropter potus refta ftatim pulmonem non petit,Ted uentricu lum,quoniam hominis gula illi proxima eft,Temper patens,qux in eù demit/ tit,pulmoniTqj fiftulx tanquam hederx folium fuperiacet* quod non effet,!! Quidpulmonis deuorando in eum deflueret.Qux mihi Tatis ad hoc difta font* Potus ergo fftuUmtegatcù refta ftatim uentriculum petit,qui cum plenus eft,lieni dat, uenis, ométo,par l^fmirimus. ribufqjinferioribus,Tcorto,cruribus,pedibuTqj*Cumqj morbus multa aqua Tu pemenit,cum quis bibit,uentriculum petit, & lienem Temper potus ♦ Quod in hoc morbo flt.Ventriculufqj nulla alia caufa febriculam fufcitat, nifi cù quis fitit,uenterqj Si uefica rite non demittunt,maloqj nutricato utatur * Lien uero fubmorbofus de potu uentriculoqj haurit,morbufqj furrepit, fcortum trans qw ., lucet,claues,iugulumue,collum peftufqj emaciantur*nam hxc in hoc morbo fiantjahefiatL tabefcunt,horumqj humor in alium defluit, & inferna aqux replentur* cibùqj *Jin koc uurU. uentriculus non fofcipit*quandoqj ualde ftringitur, quandoqj nimis defluit* uefica9 nifi rite demittat,plxrunqj creber horror obrepit per corpus, quan/ doqj& ignis fupercapit,uultufqj nonnullorum turgefcit, nonnullorum uero non*Quibufdam cum morbus inueterauit,tibix dehifcunt,&inde aqua de/ fluit peruigiIatcjp,corpufqj lumbi fpinaqj debilitantur * cùqj pauloplus iullo comedit bibitue, lien laborat, crebroqj, craffeqj fpirat*Qux figna hydropos Subtereutanei aquxue funt,qux circa uentriculum folum perfiftunt,febriat uel nó,uenterqj morhifiin'< turget,cruraqj aqux complentur*Corporis uero partes fupernx fic degenti / busaffuetifuegracilefcunt.fediisqui leniore morbo aquatico hyderouela/ _ r. K/m-^^l rB i • i • n/-i^- n * J • r Cur folus uenm »orant,tixc ugna leniora laxioraue fimul fiut, cruragj aqua no petit,minulqj ttT iHrgeat, EE Simìlitudintm confiderato. Mulieres etiam hoc patiuntur. CCCXXVI DE P'ASSIONIBVS laborant.Circa autem uentriculum folum aqua hydropsue perfiftit, quoniam cù multa defluat per exordia nullus exitus illi datur, cumulate per uenulas di/ fpergitur,cum nec fupra nec infra exhalet,fed illic fiftitur. quemadmodum fi quis magnum aliquod uas oris angufti fubito conuertat,poftea fenfim oper/ culum ab eius ore fubducat, quod cum fecerit,aqua non exibit,curn non fpi/ ret,fpintufqj qui ineft,obturet,uafqj compleat,exteriori reluftetur * decurfio aqux non datur,cum interior fpiritus uas còpleat,exterior obturet. fiquis uè/ ro placide uas obliquet, uel fundum foret,fpiritus Si aqua fimul exibit.Sic ài aqua hydropsue fi per morbi exordia per uenas fupra uel infra exhalet, crura pedefqj petet,fi minus,circa uentriculum folum uolutatur.De his quidem fic dixi* Non minus autem aqua hydropsue mulieribus in uenniculis, locellis Si cruribus congeritur « qux figna eadem omnia habet,qux in mulierù mor/ bis demonftrauùTres hx funt aqux hydropifoe fpecies«Morbi autem omnes fere per exordia celeriter molelli periculofiqj font, crefcuntqj celeriter * qui multo molelliorts font,!! corpus alio morbo tabefaftum huc delabatur,Qui fi repente corripiat,morbo alio iam inueterato necat,citiufqj fi uéter Iargede fluat,fentiens loquenfqj perit.Mihi autem hxc difta funt de aqua hydropeue cur Si unde fiat,iignaqj eius* HIPPOCRATIS DE PASSIONIBVS SERMO Q^VINTVS ET TRIGESIMVS, QVEM GALENVS POLVBI ESSE DICIT* Vifquis prudés eft,fecù putato,fanitatem hominibus prx cùftis plurimifaciùda effe,quatenufqj homini no erudito datur,Tcito quid fingula in morbis ,pficial,qux medici di q cùt,madat,porrigùt,corporiqj apponùt ♦ qux fi ftudiofe rimetur ,gnarus peritus horù fiet ♦ Morbi naqj omnes fere bile pituitaqj hominibus furrepùt, na bilis pituitaqj tunc corpori morbos prxbent,cù in corpore nimis ficcefcùt, humefcùt,calefcùt,frigefcùtqj.qd his euenit,cibo potu,labore,uulnere,odo/ re,auditu,uifu,calore,frigore,uenere,qux fingula hoc incutiùt,cù no fuo nec apto tpe in corpus dàlur,uel fi nò affueta,plura,minora,ualétiora, imbecillio raue datur,morbi ferme oés ex his hoibus gignuntur. Quare uir non eruditus idiotaue q ad hxc faciat,quatenus illi fcire datur,ne nefcito.Qux uero ad hu ius artis opiflces manuqj ea traftates ptineat,dica,par effe uti q,qbus, quado £pinét,porrigàl,demat,addat,manus admoueatnouerint * Quare cùdeiis cj medici dicùt^adant^pinatjporrigùtjdixerimus^uatenuTqj hominé no pe Capitis dolor. "^ bxc nouiffe par fit,nùc ia unde fingula Tciri poffint oporteatqj dica. Si caput dolet,multa calida foueto,fternutù ,puocato,pituita &muccùfubdu/ cito,qui Morborum orim go. LIBER Q^V A R T V S CCCXX V'r cito,qbus fi dolor muleea£,fatis eft,fiminus,caput purgato,forbeto, uinù an tgqj dolor fede£,ne,ppinato,fedaqua,dolor erri crefceret,na uinù fi cù caput calefcit,fumatur,dolor ualidior fit,capitis enim dolor prorùpit, cum pituita mouctur,ac ineo cogitur.Si uero caput fxpe doleat,caligetqj,coferùt Si an/ tedifta, fanguinéqj de naribus uel frótis uena mittere.Caput aùt fi diutius uè hemétiufqj doleat,nec eius purgatio dolore tollat,caput aperito uel uenulas circùuftulato,fpes enim hxc unica eft fanitatis*Statim autem per morbi exor dia qd his opus fit,profpicito,poffint ne potionari,uel qd aliud qs porrigere uelit.Si uero per exordia adfis, potius morbo definéte porrigito, fed corpo/ redelaffato qd ualidù ne porrigito.periculù enim effet, ne potius aberrares, qua cófeqreris* Si aùt aures dolitét,multa calida lauato,fouetoqj, liquide pi tuitatenuatade capite deduce£,dolorqj ceffabit,Tatis hxc enlt.fi minus, prx cùftis hoc optimù eft,fopra potionare,quo pituita purge£, caputue eo pur/ gare,quo capitis pituita purga£,Dolor aùt hic Si fic fit,cù pituita capitis in/ tus auditioné petit.fi uero fauces inflammétur,gargariffato. Pituita gignit Si hocfi uero gingiux uel fub lingua qd inflame£,qd mandito* Pituita Si hxc fiùt.Sinaùt uua turgeat,fufpéda£,(lragulet,quod aliq gargareona uocat,fta/ tim gargariffato,cófefto medicaméto,quéadmodù in medicinis Tcriptù ed. fi uero his tumor nò remittat,occipitiù radito,duafqj cucurbitulas admoue/ to.fanguinifqj multù deducito,pituitxqj fluétum in poderiora còuertito. f! auté his nò fida£,fcalpro fecato,& aqua educito,qua eius fummum turget ru betqj.quod fi nò fiat,perflama£ qnqj Si dragulaf.pituita fit Si hoc, cù de ca pite calefafto multi! defluit,cù détes dolét,fi corrofi fint,uel labét, detrahi/ to,fi uero corrofi nò fint,nec labét,doleat tamé,Cóburédo deficcato,quidqj madere prodeft.qui dolores fiunt,cum fub dentiù radices pituita currit,pitui tacauantur nonnulli confumùturqj,cibis aliis.fi natura debiles Si cani fint,ma leqj gingiuis hxreant,detrahantur* Si uero polypus in nare fiat,quod eft qd turgidi! in nafi parte obliqua hxrens,fpiritùqj impediens, qui laqueo de na/ re in os traftus extrahitur,medicamentis aliqui tabefaftù tollunt.pituita uero fit .Mala hxc funt,qux de capite fiùt,prxter oculorum, qux feorfum fcribé tur,Maximeprxtereaobferuenturuentriculi morbi,Laterum morbus pleuri/ tifue,pulmonis peripleumoniaue,febris ardens caufofue,métis uacillatio phre nitifue.qui graues uocatur,per hyememqj grauiflìmi funt, potiflìmù Si fiunt, per xftatéqj,fed minus mitiufqj.fi auté occurras,hxcqj facias,confulafqj,con fequeris maxime.Laterù morbus pleuritifoe lì corripuit,febrit,angufte fpirat, tuffit,fubbiliofum per exordia fpuit,quintanus uero fextanufue fuppurulétù. Quod lateris coftxue dolore bilemqj Si pituitam de latere deducat,huic da/ to,doloruemulceatur,lauationeqj refrigeratoria uétrem fubducito,qux huic morbo maxime confert,deinde forbeto,& acria potato,uti fpuat, doloremqj de latere deducat.cù uero pus fpuet,qux calefaciat, maturentqj extra ponito EE ii Aurium dolor. faucium inflavs modo. Vua tumor. Dentium dolor, Polypus. Pleuritis. Peripìeumonia, Confos. Phrenitis. Morbi laterum curatio. CCCXXVIII DE PASSIONIBVS Confa morbi hu ius. Morborù decrem torium quid. Pulmonia. MedeU Morbus hic un* de fiat. Phrenitis. MedeU. Caufos. Medela. Hiberna febres cur obferuanda. qux ante non conferunt,deficcant enim .Morbus auté hic potu fit, cum quis corpore humefcente temulentus uel fobrius friget,fit Si aliter. Decernitauté cù breuiffime die Teptimo,cù longiffime,quarto Si decimo.fi is fpuat, pufqj de peftore purget,fanefcit,fi minus,purulétus fit,morbufqj protrahitur, mor bi uero decernunt,cù crefcùt,marcefcunt,& in alios tranfeùt,necàlqj ,Pulmo nis uero morbus peripleumoniaue cù habet,febrit,tuffit,craffam pura pimi/ ta excreat primù,fexto auté feptimoqj fobbiliofam fubliuidaqj,octauo& no no foppurulétam* Si quidé tergum dorfumue Si coftx doleant,quod in medi camentario diximus ad laterum morbum facere,dato huic,fic Si in hoc uen/ tremfubducito,refrigerato,forbeto,potato,iifdemqjcurato.medicamentaqj dato qux fputum pufqj de pulmoné deducant,madefaciant, fupra purgent* Qui morbus fit,cum de capite in pulmoné multa pituita defluit, quandoqj Laterù morbus in pulmonis morbù uel febré ardentem caufonue tranfit.de/ cernit auté cù breuiffime quarto Si decimo die,cù longiflìme duo de uiginti diebus,pauci tamen euadunt.purulenti autem hoc morbo fiunt,fi pulmo fuis diebus non purgetur* Mentis autem uacillatio phrenitifue cù capit, primo lente febrit,prxcordiorumqj dextra parte dolitat,cum uero quartanus quin/ tanufue foerit,tùc uehementius & febrit Si dolet, colorqj fobluridus fit,méfqj percutitur,Qux in laterù morbo, & huic dato,quaqj dolet foueto,uentremqj curato,fobducitoue,costeraqj iifdem facito,prxter potù.potuqj quouis uti/ tor,pterqj uino, quod nullo modo huic morbo còfert,nec costeris febribus, mei ergo uel aceti! cura aqua uel aquam propinato, caputqj Si corpus in hoc morbo lauato,quia còfert,nam cù madefcit mollefcitue corpus,fudor, lotiù, aluus melius excernitur,ualidiorqj is fit.morbus auté hic fit,cum bilisprxcor dia Si iteftina petit,qui cù breuiffime citiflìmeue, Teptimanus decernit,cù lo giflìme,undecimanus.pauci aùt Si hùc fugiùt.q &in pulmonis uitiù trafit. Si fi fiat,pauci diffugiùt. Caufos uero febrifoe ardés cù habet,ueheméterfer uet,fititqj,lingua afpera & nigra fit fpiritus caliditate,colorqj fobbiliofusfit. fubbiliofaqj Si fpuit Si demittit,quxqj extra funt,frigefcùt,q intra nimis cale/ fcùt.Qux refrigerét& intra Si extra porrigito,ne horreat caueto,crebroqj fri gidiflima Si paulatim forbeto potatoqj, uentré curato,q fi nò demittat,cj in/ tus font,lauationibus frigidiflìmis Iauato, refrigeratoci uel quotidie uel ter/ tio quoqj die.morbus aùt hic fit,cù bilis mota in corpore fifti£,qui & in pul/ monis uitiù tranfire còfueuit.decernit aùt cum breuiflìme,die nono uel deci/ mo,cù longiflìme,quarto Si decimo.qui fi in pulmonis uitiù tranfeat, pauci diffugiùt.!! nò,multi* Morbi quidé hi graues acutiue dicun£,quos fic cura/ to* Quxcùqjuero febres alix per hyemem fiunt uino, labore uel dia re,ne in graues tranfeant,obferuato,quod quàdoqj fieri confueuit. Qux tranfitio tue fit,cum his duobus motis bile pituitaqj conferentia corpori non dantur, nam bilis pituitaque inter fefe conuerfx partem eam corporis petunt,quam fors dedent, LIBER PRIMVS CCCXXIX dederit,tuneqj fit uel laterum morbus pleuritifue, uel pulmonis pcripleumo niaue,uel mentis uacillario phrenitifue .Quarum obferuatio cuftodiaue fit, quies,macies, Si uentris uacuatio, forbitione potuqj donec febris minuatur, producito* Morbi graues acutiue ferme omnes uel necant uel maximum ne gotiumfaceffunt.quos diligenter obferuato,curatoqj, curandoqj nequid ma li inferas,caueto,fed tantum quatenus poffis,morbo refiftito ♦ quod optimù eft.Quod fi cum medicus rite curet,morbi magnitudine languens Tuperetur, culpa medici non eft.fi uero rite nò curet,nec morbum cognoTcat, morboqj langués fuperetur,medici culpa eft. Per xftatem uero hxc fiunt,uehemés fé bris habet,fititqj.quidam bilem uomunt,quidam per inferna demittùt. Qui bus forbitionem uel potum qui tibi conueniens effe uideatur,dato.Si uero bi lispituitaue cor uexarent,frigidam aquam uel mulfum potato, uomitoqj uel miHiu.fi uenter nò demittat,lauatione uel gianduia balanoue utitor. Morbus autem hic bile fit,feptimani uero nonariiue fere liberantur * Si uero cù febris habet,nec fupra nec infra purgetur,totumqj corpus laboret, cù tertianus uel cjuartanus erit,medicina leuiufcula uel potione fubterpurgato, miliumqj uel farinam forbeto, & eadem potato,qux Si bile patiuntur* fi quidem exteriora non ualde ferueant,fed interiora,linguaqj afpera Si nigra fit,medicinam nulla huic dato,fed uentriculum corpufqj totum refrigerando curato* Febris au/ rem hxc xftuofa caufodefue dicitur * qux decimana uel quarta Si decimana ferme decernit.Sin autem ignis capiat,relaxetqj,corpufqj grauefcat, dù ignis habet/orbitione &potu hunc curato, cum uero non habet,cibaria dato, me/ dicamétoqj ftatim fupra uel infra prouttibi uideatur,purgato. Si uero febris nonhabeat,fed os amarefcat,corpufqjgrauefcat,cibumqj non admittat, me/ dicamentum dato,qux bile patitur,cum ea in uenis articulifqj fiftitur. Qui/ CÙC0 uero dolores per xftatem in uentriculo fiunt,quiqj circa prxcordia cor/ qj, Mulfi diluti calidi aceto afperfo,tria acetabula opinato, tépufqj aliquod contineto,deinde concalefaftus igne ueftimentifue uomito,!! poft uomitum rurfus uexaret prxfocaretqj,rurfos uomito,uel multa calida Iauato,deide fub/ luito,calefacientiaqj cum dolor habuerit,admoueto ♦ Qux ferme patiuntur, cu pituita moue£,corqj petit*quare illis qui his doloribus còfliftatur, medi/ camera ea dato, q hos dolores fedare £ medicamétario pharmacideue fcripta funt,Si uero dolor modo hac uétris parte petat,modo ilia, febreqj is careat, calida hùc multa Iauato,doIorifqj caufa ea ^pinato,^ in laterù morbo pleu/ ntideuc funtfcripta,uel q tibi uideatur.fi uero dolor nò abiga£,medicamen to fubterpurgato,cibaria dù dolor habet,ne dato.Dolores q fic uagàtur,bile nunt qfob umbilicofunt,mo!li lauatione fubluito,!!nò fedetur,medicamen tumfub dato,Qiii fine febre fubito fiùt in corpore,multa calida Iauato foue/ toqj,Na bilis pituitaqj cù fimul uno loco còfiftùt,ualidx funt, partéqj cor/ pons,qua cófiftùt,occupat,laboréqj ualidù doloremqj faceffunt, Separatx EE iii Qua obferuam tio. Morborum gram uium natura. Qua aftate uè» xeni. Medela. BoUnos. feruor interim» rum. Caufodes febris. Curatio. Cum febris non uexatfedalia. Dolores aftatis. Dolorum medela. Caufa horum et motori aftatis. cccxxx DE PASSIONI B-VS uero fparfxue qua corporis parte patent, infirmiores funt* Mala uero qux per xftate fiunt,fic fieri còfoeuerùt* Cù fole corpus calefcit,humefcit,quod humefaftù languet uel totù uel pars qua bilis pituitaue confiftit ,Qux fiqujs per exordia curet,longa periculofaqj non fiunt.fi non,uel male curet, contra fieri confueuit,fxpeqj necare,tertianxqj febres quartanxqj his fiunt,quimor borum ftatus modufue per xftatem potiflìmum fieri còfueuit, quibufdam Si Tertiana. per hyemem ♦ Tertiana uero febris cum habet,!! non purgatus effe uideatur, quarto die medicamentum dato,quo fi egere nò uideatur, potiones medicas* dato,quibus febris uel mutetur uel deferat,quemadmodumqj in medicamen tario fcriptù eft,dato,Die uero acceflìonis forbitione potugj nutricato, die/ bus autem intermediis cibis lubricis,qux plxrùqj non multum durat, etfi nò Quartana. curetur,quartana fieri còfueuit Si lòga,Quartana uero fi corripiat,purgatufqj non fit,Primum caput purgato,tribufqj uel quatuor diebus interpofitismedi/ camentum in ipfa acceffione dato,totidemqj prxtermiflìs alterum in ipfa ac ceflìone per inferna quod purget datcqux fi per hxc non fedetur, prxter/ mittito rurfus,calidaqj Si multa cum laueris, medicamenta qux fcripta funt, dato,forbitioneqj Si potu nutricatuqj quibus in tertiana, utitor * Qux febris plxrifqj multum durat,quibufdam parum. Tertiana autem quartanaqj bile& pituita fiunt,cur autem alibi fcripfi, Medicamenta uero harum febrium pota uim hanc habent,corpus fuo loco,calore,frigore conferuant, calefcereqj uel frigefeere prxter naturam non finùt, qux uti in medicamentario fcriptù eft, pituita alba. dato. Pituita autem alba phlegmaue leucon cum habet, totum corpus albo tumore turget,dieqj eodé corporis pars aliqua melius habere uidetur, peius MedeU qua. aha,magifqj modo tumet,modo minus,locis permutatis fxpe. Medicamen/ tum huic dato,quo fubter aqua pituitaqj purgetur, cibifqj potibus & labori/ bus nutricato,quibus corpus maxime deficcetur, emacieturqj*morbus autem Morbi huius hic pituita fit,Cumquis pituitofos longis febribus nò purgetur,pituitaqj per caufa. tms carncm dilabatur,uertaturqj,qux pituita candidior alia non eft, fed cor/ poris color candidior uide£,fanguis enim pituitx copia aquofiorfit,colorqj bonus in eo non eft,propterea languentes hi candidiores uidentur * morbufqj Phlegma leucó. hic hac de caufa pituita alba phlegmaue leucò uocatur.Qui fi per exordia,cu retur,fanefcit.i! nò,in aqua fubtercutem hydropaue trafit,hominemqj necat. lienofi quales Qui magnù liené habét,!! biliofi fint,mali coloris funt,malaqj ulcera contra/ >mt' hunt,maleqj os olet,emaciatur,lien durefcit,femperqj eiufdem magnitudinis eft,cibariaqj nò demittùt.Si uero pituitofi fint,minus hoc patiùtur, liéqj mo MedeU do crefcit,modo minuitur. Quibus còfert,fi purgati nò fint,caput Si corpus purgarequo fi nò egeat,pituitofos fic nutricato.Cibis paucis potibufqj mul to uomitu,exercitatione,deambutationeqj corpora eorù deficcato ^emacia to,téporeqj uerno fupra ueratro purgato.còtra uero biliofis còfert,uiftuma/ defacere uétré,& uefica fubducere,lienaticaqj uena crebro iaxare* medicarne tis lotium LIBER PRIMVS CCCXXXI ris lotiù cierc.lienen mollire iis,qux hoc facere fcripta fùt,téporeqj anni co/ modo bile purgare.qda tamé lienofi medicamétis epotis nihil iuuatur,cura/ tioneqj nulla lien eorù extenua£,fed morbi magnitudine fuperatur qux dan/ tur.quibufda uero tepore procedete hic morbus in aqua fubtercuté tràfit hy/ Wydrops. dropaue,q perdùtur,puruléti qda fiùt,uftulatiqj fanefcùt.qbufda uero còfe/ nefcit.lienqj dums Si magnus perfiftit,Morbus aùt hic fit,cù ex febre malaqj curatione bilis pituitaue uel unxqj fimul in liené fiftùtur, longùqj malù hoc no mortiferù eft«Medicamétorù uero qux ad liené datur, quxda per uefica purgat,lienéqjmolliùt,quxda purgant qdé,fed nò per uefiea,quod pateat, nec alia parte,liené tamé molliùt* Cù uero còuoluolus hil^ofue cornpit,ué/ H»'w qualis. terdurefcit,nihilqj demittit,totufqj uentriculus inferior dolitat, febrit, fint, quadooj prx labore bile uomit*Hùc & intra Si extra madefacito, multaqj Si curatio. calida perluito,qux uétré ciùt,potato,lotiùqj fi admittat,fubluito. fi minus, multù per fiftula utriculo ligata fufflato.qua uétre inteftinoqj tuméte fubdu cito,fubluitoqj ftatim,quod fi fufcipiet,demittet,fanefcetqj, fi non fufcipiet, feptimanus peribit*Morbus aùt hic fit,cù ftercoris multù in inteftino peruri Morbi huius tur,circa quod Si inteftinù pituita cogit ,quod tumet, utpote (lercore multù CéHfém intusobdurato,medicamétaqj fupne potano fufcipit fedreuomit,nec infer/ nas lauationes.qui morbus grauis Si periculofus ed. Moibus aùt aquofus hy Hyderos derofue gignif lògo morbo plxrùqj,cil qs ex lògo morbo nò purgatus in lo hydropsue. gumtépus educit,carnes erri corrùpun£ tabefcuntqj,& taqj aqua liquefcunt* qui morbus aquofus hydropfue fit etiam cum quis liene,iecore, pituita alba, difficultate &leuitate intedinorum laborauit,qui fi ex nò purgatione fiat, uè ter aqux completur,tibix pedefqj tument,tabefcunt humeri, claues, peftus, coxx.Quem fi per exordia fumas,priufquam aqua crefcat, medicamenta pò/ tato,quibus aqua Si pituita per interna purgetur,bilem uero ne moueto,cibis MedeU autem potu,laboribus ,deambulationibufqj nutricato,quibus emacietur,ficce fcat,caro conflrmetur,morbus enim hic letifer ed,prxfertim uentré corrupto & aqux pleno.Cum uero de lienis morbo,iecoris,pituitx albx, intedinorum diffieultatis,inhydropa aquaticumue morbum tranfit,confert iifdem curare* Tamen non multi euadunt,nam morbi in alios mutati femper fere necant » fi quidem corpus imbecille morbus alius fuperueniens naftus ilia imbecillitate tollit prius quam fuperueniens finiat.Hxc autem aqua fic gignitur.cum pitui Morbus hic qui tatempore,morbo,mala purgatione curationeqj & febre carnes corrumpun/ *at' tur,tabefcunt liquefcuntqj,uentriculufqj non fufcipit aquam,fed ea circa eum fiuit.Qui fi medicamentis nutricatuqj iuuetur,uenterque mollefcat,fatis ed,iì minus.fecundum umbilicum iliumue poderiore parte fecato, aquamqj emit/ MedeU aweps, tito.pauci tamen & hinc fugiunt.Difficultas autem intedinorù dyfenteriaue DyfinterU. cu habet,totus uentriculus aolet,torquetqj,bilé,pituita fanguéqj còbudù de mittit.Caput huius cù purgaueris,medicamétù qd fupra pituita purget,dato, MedeU CCCXXXII DE PASSIONIBVS ucntremqj cum lafte decofto dilueris,corpus reliquum curato ♦ Qui fi febre careat,uentré pinguibus,craflìs,dulcibus,humidis liquidifoe fubducito.qux/ ($ infunt femper educito.fi doleat,multa calida fub umbilicum Iauato, ciba/ riaqj pocula forbimenta porrigito,qux fcripta funt in medicamentario. Mor M£hns hh bus autem hic fit,cum bilis pituitaqj in uenis uentriculoqj fiduntur, Sanguis enim afficitur,corruptufqj demittitur. quo & inteflinum afficiturjancinatur, raditur,ulceratur,Qui morbus longus,laboriofus mortalifqj fit.fed fi corpore adhuc ualido curetur,fpes fugx eft, fi tabefatto iam uentreqj Si inteftino pe/ leuitas ìnteftim nitus ulcerato, uitx fpes eft nulla* Leuitas autem inteftinorum Iìenteriaue,ci norum. fari2 non putrefatta liquidaqj demittit*dolor autem non ineft, corpus tamé emaciatur,Quem uti fuperiorem curato,morbus autem hic fit,cum de capite fuperioreqj uentriculo in inferiorem pituita magnopere defluit* quod cùfit, cibaria refrigerantur humefcuntqj,non putrefaftaqj ftatim demittuntur, cor/ pufqj tabefcit, partim cibariis non concoftis,cum non fatis in uentriculo (le/ terint, partim uentriculi nimio calore prxter naturam calefaftis* Cum uero Depuctioflum defluftio liquida longa diarrhosaue habet,primum cibaria qux inttant liqui/ x^' da demittit,tamctfi fatis probe comedat,tamen multa demifllone debilitami emaciaturqj,fupra hunc ueratro poto,deficcato,caput pituita purgato, uen/ trem lafte decofto fubluito,pollea costerà cibis Si potu, quibus uenter cor/ pufqj totum ficcefcat,curato,morbus auté hic iifdem fit quibus Si leuitas in/ teftinorum,nam leuitas inteftinorum difficultafqj Si defluftio liquida fimi/ les funnquas fic curato,capitis fuperiorifqj uentriculi defluxùintercipito, uel Malorum obfer alio uertito,morbi enim huius natura inde eft.nemo te quicqj arguet. coetera uatio. qj mala fic ferme confiderato,cuiqj morbo natura unde fit,cum fic confide/ raueris,morborumqj principium deprehenderis, minime erraueris* Cùau/ Tenefmos. tem uoluntas egerendi tenefmofue capit,fanguen,muccum,faniemqj demit/ tit,uentriculufqj inferior laborat.tuncqj maxime,cum uti egerat,defidet,Ven tré huius madefacito,pinguefacito calefacitoqj,quxqj infunt fobducito,ca|i da prxter caput lauato.morbus autem hic plurima cibaria uelle còfueuit, ni cum uacuus uenter eft,fanguifqj Si muccus faniefue defluit,& inteftinum pe/ tit,torquetur.cum enim cibaria infont,minus inteflinù lancinatur. morbus au tem hic iifdem fit,quibus &difficultas inteftinorum .minor tamen cft&bre/ cholera. uior,minufqj letalis* Cum autem uino ciboue nimio bilis choleraue deflu/ ftoqj liquida capit,nò comedere Si ìeiunare confert,!! fitiat,dulcem uinù pò tato uel uuam paffam dulcem mandito uefpera autem,qux medicaméto pur gatis dato.fi uero nò fede£,cupiafqj fedare,poft cibi! léticulxaj cremore uo mitccòfeftim inferior demiffio Tupra retrahef.cremoreqj léticulx cicerifue fi fubltias,fedabitur,Cholerx uero Biliue confert fi doleat, dare qux fedare dolore in medicamétis fcripta font,fuperioré Si inferiore potionibusmade/ MedeU facito,corpufqj calidis balneis pter caput mollefacito. fic facilius Si uomet, fiquid humidi LIBER Q^ V A R T V S C'CCXXXIII fiquidque humidi intret, uel prius inerat, fupra uometur,meIiufqj demittet, Sin autem uacuus fit,difficilius uomet demittetqj,Vefperi huic dato qux me dicamenta potanti* Dolores auté qui potuciboqj gignuntur,tunc uexat, cù cibus potufqj magis qua còfueuit, uétriculù intrat,quxqj foris corpus fuper calefacere cófueuerunt,bilé pituitaqj mouét*Lotii uero ftrangulatio ftrangu/ riauemultifaria uexat.corpus foris calidis balneis mollire confert, qux intus funt madefacere, cibis uentré quibus large defluat còplere,potionibus uefica quibus lotii plurimù euocetur fubluere,medicaméta dare qux lotiù ciere, do lores fedare,fcripta in medicamétario font* morbus auté hic pituita gignitur, cumqj uefica ficcefcit frigefcitue uel uacua eft,doloré prxbet,cù auté humi/ da piena diftentaqjeft,minus dolet. morbus auté hic fenioribus lòguseft,cò/ traiunioribus,neutris letalis* Coxendix auté ifchiafue cum fit,coxédicis iun ftura dolitat,acetabulum,fummx nates,totumqj crus * Conferet huic calidis balneis fomentifqj quauis doleat fouere,uentré fobducere, cum dolor quie/ uit,medicamentù infra dato,poftea lac afininum decoftum potato,medica/ mentaqj dato,qux ad dolores facere fcribuntur in medicamentariis ♦ morbus auté hic gignitur cum bilis pituitaqj uena fanguine fluété petit,illicqj fiftitur, morboqj alio quouifue modo alio cum fanguis pituita bileqjaffeftus conili/ tit,quiuena magna totum crus peruagatur,quoqjfiftitur,patéter illic dolore infertmagnum nò tamé letalé,fi uero locum unum dolor uexet,qué medica/ menta non pellat,crudo linamento locum perurito* Morbus articularis ar/ thritifue cum habet,caput ignis Si dolor corporis articulos, modoqj hunc uel illum grauius leuiufqj uexat.Qua dolet refrigerantia admoueto,& còferet,la/ uationibufqj uel gianduia balanoue,qux in uentriculo funt fubducito,profu/ turaqj qux tibi uideantur forbeto potatoqj,Cù dolet,medicamentù infra da to,polt hoc ferum decoftù Si lac afinx potato.morbus hic pituita Si bile gi/ gnitur,qux motx in articulis fitiuntur.qui longus non eft fed grauis, tamé le/ talis non eft,qui potius iunioribus qua fenioribus fieri còfueuit* Pedum uero dolor Podagraue uehementior omnibus eft,qui in articulis gignuntur,lògif/ fimufqj Si liberatu difficillimus ♦ qui morbus et, cum uenularum fanguis bile pituitaqj corrumpitur,qui quanto tenuioribus uenulis ineft, maioreqj corpo/ ris anguftia Si neceflìtate neruifqj Si offibus denfis Si multis,tanto longior li/ beratuqj difficilior hic morbus fit.Qux articulari arthritidiue, Si huic confe runt.Qui cum fit longus moleftufqj Si laboriofus,mortalis tamen non eft ♦ Si uero dolor in digitis remaneat,uenulas eorum paulum fupra nodù lino cru/ do perurito* Morbum uero regium arcuatùuefeu Ifteronfic curato.Corpus calidis balneis foris mollito,uétremueficaqj madefacito, medtcaméta lotiù cientia qux fcripta funt dato*qui fi ualidus fit,caput purgato,medicamentù deinde quod infra bilem purget potato,poftea lotiù cienubus utitor* q mor bus flt,cù bilis mota fub cute uei titur*qux fi uir defidiofus fciat,nùqj in mala Dolores crapu ■. la. Medela. ifchias. Curatio. Arthrìtis. Medela. Podagra. Podagra cur Un 2<- Icteros. CCCXXXIIII DE PASSIONIBVS Quamtdicaméa ta cautius dada. Phyma. lepra. Lichen. Alphos. Balopeces. Cerion. Choharades. PhygetU Dothien. Anthrax. Qua fingulis di tur. Medici aditus qualis. Qua confiderei. Saudorum cura tio. Qua uulnus rc= frigerent. Qua quibus co feront. Qua uulnus co pleant. Temperamentù omnium. non medicabilia eadet.qux pufilla de caufa magna longaqj fieri Cofoeuerùt. Quare cibi forbitiones potus his congruentes dentur, medicamentaqj, qux doloris caufa dantur,femper tuto propinantur * fi quemadmodum fcribitur porrigas medicamenta, qux bilem pituitamue purgant,periculofa font,cau/ faqj iis qui curat datur, quare maxime ea caueto Si obferuato ♦ Mala qux in uétriculo gignùtur,hxc funt, prxter puruléta,tabifica& muliebria qux feor fum fcribentur*Tubercula uero phymataue qux fiùt fanguine pituitaue pul/ lulant,cù uulnere cafoue coguntur.Quxda horù Unire &emplaftrare cófert quxdam epotis medicamentis difcutere,quxda emplaftris maturefcere.Ca/ lida emplaftra difcutiunt,madefaciunt Si ad fefe non trahunt* maturantuero qux calefaciendo in unù cogunt.Cù uero quid horum fecatur uel fponte de/ hifcit,humorem purgato.cum pus non fluet,ficuti uulnus curato* Cutis afpe ritas lepraue,pruritus cnefmofue,fcabies pforaue,papulx lichenefoe,uitiligo alphofue,tinex,arexue feu halopeces pituita gigniitur,potiufqj corporis tur pe quid funt qua morbi.Cerion prxterea fauumue,ftrumx chosradefue, per/ niones phygetlaue,furunculi uari uè feu dothienes,carbunculus anthraxue, pi tuita Si hxc gignuntunquare his medicamentis purgando utitor, qui biliofi funt his qux bilem purgent dato,pituitofis qux pituitam, bile atra laboranti bus melancholicifue qux bilem atram purgent dato*Subtercute aqua labora tibus hydropiofiue quibus aqua medicamenta pota,qux nec bilem nec pitui tam purgent,uim hanc habeant,Corpus uti cum intrarint,calefaciant, frigefa ciantue,ficcent,humeftentue,cogant,difcutiantoe, fomnifica fanguen fedét, Cum languentem adis,qux patiatur petito,qua caufa,quotus fit,uenterlubri cus ne fit,qui nutricetur?Primumqj cófiderato,malum bile, pituitaue anutra qj faftum fit* certoqj fcito harum altera uel utraqj neceffario faftum effe.dein de ficcitate corpus egeat,an contra,uel corporis pars ficcitate,humeftatione alia?deinde fupra ne an infra morbus curadus fit,an per uefica, crefcatanmar cefcat,in aliumue tranfeat?Saucios uero fame necato,potato,forbetoue aqua uelacetum.Lauatione medicamentoue uentrem fubducito.Qux perflamma tur,beta uel apio uel olex foliis uel fici uel rubi uel caftanex uel granati dui/ cis aqua decoftis refrigerato, crudis uero, fpinx albx uel uiticis uel faluix uel tithymali uel puleio uiridi uel marubio uel apio uel coriandro uel intybo uel giallo ♦ fi uero nihil horum habeas,farinam aqua uel uino fubaftam linito, qux linimenta eatenus profunt,quatenus uulnere frigidiora font, cù uero ca/ lidiora uel xque calida funt,nocent.Pinguia non conferunt inflammatis,non purgatis putrefaftifque fed inflammatis frigida refrigerantiaue conferunt. non purgatis putrefaftifqj acria,quxque mordendo purgant.Cum uulnus car nis implere ris ,pinguia calidaqj magis conferunt,caro enim his pullulat,qui/ bus cibis potionibufqj fani homines ufi funt,languentes iifdem utantur* fi co pareant,modice uel ad frigiditaté uel caiiditate téperatis*cù opus fit, calida, frigida/icca, LIBER Q^V A R T V S cccxxxv frigida,ficca,humida fic conficiendo permutatoci ex frigidis calida,nò ca/ lida ex calidis,ficca ex non ficcis fiant,costeraqj per eùdem modum,nec cum quis proficientia habet,quxrat ea, qux inuenta languentem non multum in/ uarent ♦ fi uero rite cogites,prxter hxc pauca effe inuenies, quibus in morbis utamur. Sorbitiones uero has in omnibus morbis dato,ptifanam uel milium uel farinam uel far.qux horù ad egellionem des,tenuia,liquida,decofta,dul/ cia,falita,calida dato.qux autem ad robur refeftionemqj,craffa,pinguia, pa/ rum cofta*Potionibus autem his utitor,Si uétrem ueficamue fubducere uis, dulci uino uel mulfo,!! ftringere,tenui,afpero,albo,aquofo,fi corroborare,ni gro,afpero* Qui uinum non tuto potant,qux potui parata funt, Si in medi/ camentario fcnbuntur his dato.qui medicamentum potarunt,his poft purga tionem fi febriant,lenticulam uel milium tenue uel ptifanx fuccum tanquam leuia,far uero tanquam omnium ualentiflìmum,farinam tanquam his ualétio remjenticulam odoratam conficito,fecundoqj loco parum porrigito, tanqj leuem forbitionem,cordiqj Si fuperioribus partibus bonam, cui mei cuminù uè uel falem Si oleum uel puleium uiridé uel aceti pufillum mifceto.Si nò fez briant,panis puri interiora iure madefafta uel pultem mazanue uel pifciculù marinum decoftum affumue,uel ouis tenellx carnem uel auis uel catuli deco ftam,Prxterea fi febriant,betam uel cucurbitam uel blitum dato.poft cibum uero potato uinum album uetus uinofom dilutum,quibus auté lauari nò con fert, tertio quoqj die uino Si oleo calido perungito molli toqj ♦ Cum uero languentis debilitatiue uentrem madefacere uis per cibaria,pultem,mazanue, pulmentaqj decofta porrigito,pifcefqj marinos còditos,carnes ouis tenellx uelheduliuel auis uel catuli decoftas uel betam uel blitum uel rumicem la/ pathonue uel cucurbitam,!! tempus det,De herbis,apium,anethiam, ocimù, uinumqj dulce album dilutum uetus* Cum uero corpus ficcare uis, panem obfonia affa, ficca, calida porrigito, carnes macras, pifces faxatiles, her / bas rutam uel thymon uel onganon,uinum nigrum afperum,fale Si cucumino pulmentacondito.costeris condimentis rarius utitor.cum uero de morbo re/ ficere uis,qux cum uentrem madefacere uis dato carnes uero prò laftétibus firmiores,procatulinis auicularum uel leporis,quxdam horum affa.carnefqj & pifces cum das optime parato,Quibus morbis ficcitas confert, unica ci/ bario monofitiaue confert, cibanaqj Si pocula minuito,nec repleto,dein/ de laborato,deambulato,cubatoque modice* Quibus autem humiditas confert, non ieiunare confert, cibique Si potus non egere, nec laborare, fed cum uelit, quiefeere* Quofcunque cibos potus,obfonia languentes appe / tent,dato*dum ne corpus detrimentum inde capiat* Cum uero cibaria uel pocula fubtrahis uel addis, paulatim facito ♦ qui cibaria fatis confi / cient, ne forbeto, cibum enim excludit ♦ Qui uero non conficiunt, forben/ io * cum autem quid reficiendi caufa dare uis, far, ptifanam triticeam dato. Qua non queré da. Qua forbeatur. Qua lubricent. Qua uentré uem ficamtp ciunt. Qua firingunt. Poft purgatione qua dantur. LenticuU pha a cofue qualis pam retur. Maza. Quaficcent. Monofitia. Quicquidlana guens pedi dat. CCCXXXVI DE PASSIONIBVS Sorbition es no* lida qua. Medicamina ca fu reperta. Qui uim eorum qua porrigun e tur cognofeitur. tenia qua et grauia. »Q««? fanitatem ro»urqlfaciant. Cilorìopoeula conferenza et tonda. qux forbitiones ualentes funt.Médicamenta prxterea qux ad morbos potan tur uulneraqj porriguntur,poft cosnam cibumue dato.quod prx cunftis ob/ feruato,quoniam homines hxc non suopte ingenio comperemnt, fed quada fortuna,nec periti potiufqj imperiti ♦ Qux uero circa cibos medicamentaue in arte medica ingenio difeuntur repenunturue de iis difeito fiquid difeere uis,qui hxc in arte dignofcunr.Poft forbitionem imbecillis cibum porrigito uinumqj uinofum fuperpotato,maxime uero fic languentes iuueris ♦ fi corpus animum ante cibos forbitiones potionefqj Si poft profpicias, quidqj tibi im/ becillis dandum uideatur fic cibum potumue des,Cibariorum fingula qua fa cultatem habeant ex iis qux patentem uim demonftrant, conieftandum eft qux inflant,mordicant,complent,naufeam faciunt, torquent, uentrem lubri/ cant,uel non.qux hxc aperte faciunt,costeris coniefturam prxbent* Singu/ la enim edulia,quo profint uel noceant,habent fed apertius quxdam, obfcu/ rius aliqua hoc faciunt.quare cibaria pulmentaqj non ualidis conficito porri gitoqj,qux non inflent,nec fobitam naufeam faciant,nec torqueant, nec uen/ trem nimis moueant,nec ficcent.qux fic fiunt.qux uentriculus fuperat, cor/ pus fufcipit,nec inflant,nec torquent,qux uentriculus non fuperat,inflat, tor quent,costeraqj talia faciunt ♦ Leuiflìma uero cibaria pulmenta poculaqj funt,qux modice uel paulo fupra modum,cum corpus intrarùt,non implet, nec torquent,nec inflant,nihilqj aliud horum faciunt, celenimeqj digerùtur, digellaqj demittuntur,diemqj totù quo fumptafont,nihil moleftant, uel etia fi diutius geftentur.Grauia funt qux modice uel infra modum fompta pieni/ tatem laboremqj prxbent,quxqj non conficiuntur,quxqj fi comedantur uel potentur,uexant,diutiufqj fi geftentur fic etiam uexant, nec rata portione de/ mittuntur.qux autem ad fanitatem optima funt,modice etiam fompta fame fitimqj fedant portioneqj rata demittuntur, etfi diutius ea corpus continue/ rit.Qux autem robur optime faciunt,carnem multam denfamcjfaciuntjan/ guinemqj craffiorem reddunt, portioneqj rata eorum qux intrant cum cor/ pus diutius ea continuit,demittit*Pinguia uero,craffa,cafeacea,melita, fefa/ menta,fobita nauTeam faciunt,bilem mouent, torquent,inflant,implét* quod etiam euenit,cum quis plus iufto comedat potetue uel cum uétriculus plufcj concoquat,fofcipit.cum uero quid non ualidis habita corporis morbiqj ra/ tione des,corpufqj Tufcipiet confometqj nec egeat,nec nimium compleatur, Tat ed. Sin auté erres, magnù detrimétù uel tue uel podea uttinqj fieret.Ci/ baria autem pulmentapoculaue qux corpus libés TuTcipit,noninflant,tor/ quentue,nec naufeam fadidiumue faciunt,cum enim uentriculum intrarunt, corpus de hoc quod fibi commodum ed haurit.Quod remanet infirmius eft neceffario,quam ut inflet,torqueat,uel quid aliud tale in uéniculo faciat*dul eia autem,afpera,melita,uetuilaqj uina,uentrem,lotiumqj ciunt, humeftant, nutriunt,nec inflant,torquent,implentue.carnes uero difeoftx non roborant fcddifcoftx* LIBER SECVNDVS CCCXXXVII feddifcoftx uentrem ciunt,diffatx uero fiftunt.qux uero modice unùqj hi/ bent,modice Si roborant Si uentré ciunt,fubcrudx uero roborant, fed uentré fiftunt.Cibis auté potibufqj qui maxime conferunt fanifunt,nutriuntqj. fiquis multù non oportuneqj utatur,morbus morfqj hinc gignitur. Costerà uero cu baria poculaue qux hanc uim non habent,parù profunt lxduntue,fiquis mul tum non oportuneue his utatur,paruas enim uires utrinqj habent,uti quid ma gnum boni maliue faciant.Qux auté hanc uim habent,funt panis,puls, maza PanispuU, ma» ue,caro,pifces,uinù,fed horù quxda maiore quxda minore uim habét. Qui yue,car0,pi» ficee numccntur,cù cibo ne potato,fed poli multo. Qui enim humor ficcis s^nutrìca» cibis gignitur, cù iis ficceflit.fi uero cù cibo potet,cibus humefeit, corpufqj tus. humidius facit.Panis uero calidus caroqj fi ficca fumantur,ficcant,fl uero ma defafta uel ftatim poft potet,non ficcant.Panis auté purus farinaqj pura con/ Vmìs differitia. feftus magis roborat recreatqj qj non talis, recenfqj qj non recens, farinaqj recenti fubaftus, qua non tali.farina perfufi hordei ualida non eft Pinfita fir/ mior qua madefafta,recens qua uetufta.Puls mazaue fubafta firmior eft qua Ittum^Tdeb' nòfubafta,uinùfidiluatur,refrigereturcoleturqjtenuiusinfirmiufqj reddi£. li™ur.**' Carodifcofta, leuis infirmaqj eft,diffataqj fale uel aceto condita leuior infir/ Salitaqnalia. miorqj eft qj recens ♦ Cibaria naqj non ualida leuiaqj non implent uentricu/ c^f '* H*ìid* lum,corpuf9nò uexant,caiefafta enim non tumefeunt, ftatimqj liquefcunt, *** digeftaqj demittuntur. corpori qj humor inde ueniens ualidus non eft, nec au get.multùue roborat. Vali da auté cù uentriculù intrarunt,turgent, complent, tardius digerùtur demittunfqj.humorqj de his cù ualétior fincerufqj fit,robo rat augetqj corpus,Carnes uero corpori leuiflìme font catulinx, uolucrinx le Car9 Itwffma porinxqj decoftx,bubulx uero pgraues font, porcinx decoftx Si affx mo/ <*m*9 diceinflant,fanis Sino robuftis ouillx comodx funt, fuillx laborantibus Si exercitatis ad robur Si bonù habitu optimx funt fed defidiofis nò robuftif/ qj ualentiores* prxterea ferinx qua cicuratx leuiores funt, quonia eadem no comedunt.Carnes etiam armentorù inter fefe differunt* quxqj fruges &qux no comedunt.frugefqj eadé omnibus non faciunt,quxda enim carnè facrarù uiftimaiìl denfam ualidaqj reddùt,quxdà rara,humida Si nò ualida, Sed uri cùftadicatur,pifces decofti uel affi foliqj uel cù costeris cibis fùpti leue edu *![«'• liù ed ♦ qui fic Si iter fefe differùt,Lacuftres qdé fluuiatilefqj fSpingues graues funt,marini litorales leues decofti qua affi leuiores,Cù aliqué reficere uis uà/ létiores dato,cù debilitare Si emaciare,leuiores* Calidù uero balneù non mul Balneum, tu corpus mollitauftatqj,multù uero corporis ficca madeTacit, humida fic/ cat,ficcaqj madefafta debilitat,deliquiùqj animi faciùt, humida uero delle/ , , cata ficcitate Si fitim,De herbis qdé bulbifqj decoftù uel affum alliù uétré lo c°£* H tiumqj cit,quod Si expa fua acrimonia facinquibus fic utitor, debilitatis uti ne porrigas.decoftum autem Si crudum,quod lotium cit,dato, fed aquatici! Apìuntm magis Apium qj cicuratum,maiorem enim uim habet,coriadrum decoftum, corìandrrm, FF CCCXXXVIII DEPASSIONIBVS Porrum. Malù granatù. Cibaria. Vinum. Oleum. Herba. Pepon. Mei. Cìbartorum noe rietas. Triticum. Vinum quale. Panis. Cùplus ìufto co medi tur,quid agendum. Cibaria cum uea xant.quid agas. Ventris diuerfim tas cur. Cibaria Ualida qua. Maza. languentiù nui tricatio. crudumqj cordi bonum eft,uentremqj cit Si lotium* Ocimum humidum, fri/ gidum cordiqj bonum eft.Porrum decoftum uentrem lotiumqj cit, crudum xftuofum pituofumqj ed* Malum granatum reficit, fed pituitofom eft, cùqj nucleis uentré fiftit,fine iis cit.Cibaria ficca calida fiftunt,uentris enim humo rem ficcat* Humida madefaciùt,caliditateqj fubducùt* Afpera Si Acerba cor pus ficcant,ftringunt,fiftuntqj. Acria & Acida mordicant,emaciant,SaIfa uen trem lotiùqj ciùt, Pinguia, Craffa Dulciaqj humida pituitoTaqj Tunt.Cucurbi ta, beta, blitù,rumex reficiunt,foaqj humidìtate uentré ciunt * Brafica quada acrimonia lubricat,fucciqj boni eft*Cafeus,fefama paffa reficiunt, Ted pituito Ta Tunt.Vinù dulce mellitùqj utrùqj reficit,lotiilqj cit,& pituitofù ed, Afpe/ rum aùt roborat,ficcat,lotiù cit,prxfertim uetuftù albi! tenue ♦ Oleù & talia reficiunt,pituitofaqj funt.Quxcunqj olerà natura humida funt acria, calida, percofta,tepida data lubricant.Cucumis pepon uentré lotiùqj cit,quidqj le/ uè eft.Cucumis auté alter refrigerat Si fitim fedat * nullus tamen horù multù maleue nutrit* Mei auté cù costeris fumptù nutrit,coloremqj boni! facit,fo/ lum uero potius emaciat,qua reflciat,lotiù enim cit, fupraqj modù purgat* Lotiù mouentia ftatim in uentriculo calefiunt,marcefcunt,tabefcunt, citoqj demittuntur* Cibaria uentré morantia calefiunt,calefaftaqj cito ficcefeunt fi ftunturqj,proptereaqj cù obduruerunt,uentré morantur * Qux uentrémouét, fuccofa font fucciue boni fuapteqj natura calida.qux uero lotiù, ficca & fri/ gida,Triticù auté uinùqj fuapte natura ualiditate, debilitate,grauitate, Ieuita teqj inter fefe differunt.Locufqj ubi gignitur a loco, perriguus ne & aquofus an contra,perfolatus Si apricus an opacus,commodus Si bonus ancona, quo niam hxc omnia horum fingulorum robori debilitatici conferunt* Qui fani cum effent,panem edere confueuerunt, eundem Si in morbis comedùto,Cù quis cibi potufue confueto plus fumpi!t,ftatim uomito.Poma uero cceteracji talia poft cibum propterea magis fi fumantur, fanum Si languentem uexant, quoniam corpus iis deuoratis humorem hauriefin auté ieiunus comedat,ma/ iorem,Cibaria autem qux inflant,xftuofafunt,iancinant,torquent,implent, merum fuperpotatum difcutit,Corpus enim uini calore calefaftum ea difeu/ tit.Cibis autem poculifqj costerifqj talibus,uenter quandoqj mouetur, quan/ doqj fiftitur, quadoqj rata portione demittit ♦ Propterea fic habet primù cù uentriculus humidior uel ficcior eft,cibumqj fufcipit, corrumpit* deinde cù de tepore in frigus uel de frigore inteporem mutatur,corrumpit* uti iifdé re/ bus uentriculus neceffario mollefcat durefcatueXum omnia cibaria pulmen ta pocuiaqj prxter panem,pultemmazanue,carnes,pifces,uinum, aquam par uas &non ualidas utilitates ad incrementum robur fanitatemque prxbeant* parua etiam mala Si non ualida ex his fiunt ♦ Languentes qui non continen / ter febricitant, poft acceffìonem multo uel ante nutricato, conieftans ob/ Teruanfuene recens pafto febris compareat, fed cibis iam concoftis uinum mei optima LIBER SECVNDVS CCCXXXIX mei optima hominibus effe cenfentur,fi naturam fpeftando fanis Si non fanis fuo tempore modoqj dentur,qux fola Si commifta optima funt ♦ coetera uè/ ro qux aliquatenus profunt,fanis fi porrigantur,conferunt,languentibus uero nimis ualidafunt.Quare uigorem Si uim minuédo dato, quoniam corpus ea non ferret,potiufqj Ixderentquam prodeffent* HIPPOCRATIS DE P A SSIO NIB VS INTVS TRIGESIMVS SEXTVS SERMO. Vlmonis arteria fi ulceretur,tenuefoe eius uenulx fofpen/ Pulmonis arte» fx aliqux frangantur,uel fiftulx per pulmonem tenden/ ria fondata ne» tes confringantur,fanguinis complentur ♦ qux potiflìmù n*Hefr4Ct«> p defatigatione,curfu,cafu,iftu,uomituqj uehementiore Si febre conuelluntur dehifcuntqj.Hxc patiuntur, Primum ficee tuflìunt, pauloqjpoft fubcruentum fpuunt quando/ <$ purum,quod fi cito morbo hberet, bene habet ,fi mi / nus,procedentc tempore plus fanguinis fpuit,quandoqj lyncerum quandoqj fubputridum, fxpeqjlatenter fauces fanguinis complentur,deinde fanguinis fiuftula paulatim crebroqj prorumpunt,quandoqj graue olent, quandoqj Si fauces fpumx cuiufdam complentur,frigufqj & febris fupercapit,per morbi quidem exordia uehemens,procedente autem morbo lenior fxpe corripit. quandoqj peftus,latus,fcapulx ueheméter dolitat,Cùqj fanguen amplius no fpuit.liquidù piurimum fpuit,quadoqj Si glutinofum,qux fic patitur, donec quatuor & dece dies trafcant,pod quos nifi malù fedetur,fquamulas pudula rum fimiles ex arteria reuulfas proiicit,fcapulafqj,peftus,coflas, prxcordiaqj dolitat,qux tafta taqj uulnus dolent. Qui cum fic habet,maxime quiefcito,fi MeM* !"*• quid enim interiora defatiget,uehementius laboraret, magifqjqua prius tuf/ firet,magifqj Si frigeret Si ferueret.qui fi dernutet, ualde dolitat, cùqj in le/ ftulo motatur,dolet*Cibaria qux puruléto,nò multa huic dato, Pifcefqj hos fquatina,pagrù,muftela magna alba,fimilefqj his furiacorhoofumacioue Si origano còditos, carnè uero gallinacea affam nò Taiita uel caprina comedi/ to, uinùqj aTperù nigrù uetulliflìmù Tuauiflìmùqj potato,modiceqj deambu lato,Qux,fi nò febriat,facito,!! uero febriret,farina milnlue forbeto .fi uero cibaria porrigis,pauca porrigito,pu!mentaqj lubricantia, Si tibi medicamen toegere uideatur,Cnidio grano uel tithymallide eù fubpurgato,pod purga/ Cn^tttMgr^nS rione craffx farinx decoftx cotula forbeto,deinde quamaxime reficito, ne ^eéìaqù*. emacietur,quod ad hùc morbi! nò facit,Primi!parù deambulatene deiaffe/ tur fxpe foueto,die quo fouet ne comedito,fed cotula farinx decoftx for/ beto,&aqua potato, podridie minus qua confoeuit,comedito,uinù nigrum fuauiter aiperù paulatim potato, delceps bis teme quotidie pan! comedito^ FF ii CCCXL DE PASSIONIBVS donec uentriculum confirmes,Nam ex febre Si inedia fi corpus àppetit,uen/ triculum nò fufcipit,!! multum fofcipiat,inflammatur,quare paulatim dato nam fi totum fimul des,pauca etiam uexant.deambulationibufqjuétriculusnó refrigeratur.cum cibaria quiefcunt,tunc febris fieri confueuit, hyeme minus fed xdate periculum ed errare.Maxime hunc reficito,quo craflìflìmus fit cu/ rato,modice deambulato,minus quam confueuit luftator,primum paulùla/ borato,deinde plufculum,multum uero nunqua,Qux fi faciat,cito fanefcet, fi uero defatigatione emacietur,eam finito Si quiefcitcqui cù fanus erit, uè/ hementer in uentum non currat,nec equum uehiculumue confcendat,clamo Qua canenda. rem iracfia^iamqj caueto, periculum enim effet ne morbus rediret. quare hxc omnia caueto.Sin autem cibum non fomat, toflum heruum fine corticé tres dies aqua madefacito,quotidie aquam mutato,quarto ficcato, tenuiflìmeqj molito cribratoqj,cumqj pari modo farinx purx nonfaiitx mifceto fefami/ SorBitio qua. qj fic parati tertia portione liniqj feminis fimiliter parati dimidia portione caprinoqj lafte hxc coquito,liquidiflìmaqjforbeto,deinde cibaria pura pul mentaqj uaientiora prandeto,uinumqj fimile potato,uel centaurix radice tri tam cum uino,quxqj ad has fciffuras faciunt huic dato,uel dracunculi radice fimiliter,ueltulTilaginis cummelle,ueldracunculum tritum fic delingito * fi uero dicat fic decoftum lac forbere non poffe,plurimum laftis bubuli mulfi tertia parte commida potato,ficqj cito fanefcet,Morbus autem hic cum fit difficilis,multa curatione eget,qui curatus & fanus,nifi multi! fefe cuftodiat, multis rediens caufa mortis fuit. Qui fi hac curatione fanefcat,fatis eft,finó, Curarlo qua. craflefafti lafte peftus & fcapulas urito,Qui fi urens nancifcatur,fpes eli mor Arteria Uncina bum euafurum.Cum autem arteria lancinatur, uenis morbifqj pulmonem pe/ **•• tentibus per morbi exordia hxc patitur,ualde tuffit,friget,feruetqj, multùqj album fpumofum cruentum quandoqj fpuit, caput collumqj dolet. Morbus auté hic fuperiore grauior eft,decéqj primos dies hxc patitur.multipus craf/ fum difficulter fpuunt,undecimo die,purioraqj die fpuunt, fi morbus fugia/ tur,minufqj dolent,citoqj fanefeunt. Qui morbus fi longus eft futurus, puris MedeU multo plus fpuùt,magifqj corpus laborat,minufqj calet,qj prius per exordia* scamonia. fi hùc cures,fcamonix fucco fi febre careat,per inferna purgato, poft purga/ tionem qux prius porrigito,maximeqj corpore quiefcito,molliterqj cubato, Per exordia hxc dece dies facito,qui fi purulétus fiat, qux prius,facito ♦ qui fifanefcat,abhis ab(tineto,cibopotuqj acido acriqj pingui falfoqj, defatiga/ tione,iifdéqj quibus infuperiore.Qux fi faciat,citius hoc morbo liberatur,!! uero quid horum nò faciat,periculù eft,ne morbus reueniat, peiufqj habeat. Multi naqj pulmoné lacinati diffraftiue dù pereat,degùt. qué nifi qs ftatim curet,fi morbus reueniat,non eft q> poft hxc quicqua proficias. Nifi hxc fa/ Pulmoni cias,lafte bubulo craffefacito,deinde peftus fcapulafqj urito,qd fi urédo nan Ius md!fHt! '''' cifceris,|>fueris*Morbus aùt hic iifdé erratis quibus prior, fit. Pulmonis uero morbus LIBER SECVNDVS CCCXLI morbus potiflìmum his fit,eù pulmo fanguen pituitaue falfam haufit nec re/ mifit.fed in eo uerfctur Si cogatur* pulmo his tubercula contrahere,purulen/ tufqj fieri confoeuit.qui per exordia totumqj morbum hxc patitur, ficee gra/ uiterqjtuflìt,friget,feruet,peftus fcapulafqj dolet coftafqj aliquando, uoxqj fpirat,qui hxc quatuor & dece dies quandoqj Si quatuor plures patitur. dein depusprorumpit.multumqj fpuit quid araneofum,crebrofubcruentum,Qui fi cito purgetur Si emacietur,perniciem hanc euadit,qué fi non aduertas,mor bus hic annum durabit,tranfibitqj in alium, multifariamqj afficiet. Per exor/ diahuic priufquam pus prorumpat,hxc porrigito,cum febris remiiit, multa MedeU calida lauato,ptifanxqj fuccum decoftum afperfo melle mulrii forbeto,duI/ ceqj uinum album decoftumue mulfum potato,cum uero pus fpuet, qux fu/ Mulfum deco» periorpurulentus,potato,cibifqj,pulmétis poculifqj iifdé utitor,acidis,acri/ ctHm' bus,falf!s,craffis,pinguibus,uenere,crapulacjj nifi morbo conTerat, abftineto, coloremqj fpectando curato,quibufqj tibi egere uideatur,dato. costeraqj ea/ dem facito,lacqj bubulum caprinumue,!! anni tempus ferat,potato,prius ta/ Uchstctét0' men lafte afinino decofto fubterpurgato,lacqj equinum còcuffum colatùqj trium acctabulorù calice,!! poflìt,mane potato ♦ Qui fic curatus fi melius ha/ beat,fatis erit,l! uero pus in peftus non prorumpat, kk ipfe corpore quiefeé do curato,fibiqj ipfi conferentia porrigito* Si uero pus in peftus prorùpat, Pusficatione quamonftrare uideatur,hxc fecato uel urito.primumqj paulatim pus emitti/ »ft™*** 'duci» to.cceteraqj facito,qux in fuperiore puruléto fcripta font. Si uarix in pulmo tWm ne fiat.p exordia ficee ueheméterqj tuflìt,friget,feruet, uox fpirat, caputqj Si fupciliagrauatur,uultus,peftus,pedefqj turgét,caputqj fxpe.qcù dolet,non cernit,corpufqj pallefcit,qd uenx rubrx uel nigrx preftat.cù fic habet maxi/ meqj hùc labor pmit,primù qdé fangué mittito,deinde multa calidaqj laua/ to,cùqj fitiet.pulté cyceonaue cum uino nigro fuauiflìme afpero pari modo miftù frigidù maxime ,ppinato,fuccùqj ptifanx decoftù optimo melle con fperfo primis quatuordecim diebus forbeto.fi uero morbus inualefceret,cor pufqj laboraretmagis,debilitareturqj,fic habéti q Si pulmoné purulétù habé ti,porrigito,dù quatuordecim dies trafeat.morbus aùt hic defatigatione bi/ Morbicaufa. leqj atra fit,Cù uenulx caux q p pulmonétédùt,fanguinis uel bilis atrx co/ plétur cófrigùturqj fefe collidetes,cù in angufto fint,& exitù claudat,primo né tumefaciùt Si dolitat.qui morbus etia multa curatione adhibita difficilis eft,finó curetur,laguéténò deferit,fxpeqj in plurimis còmoritur* Si pulmo J""¥*a inflametur,quod potiflìmù uinolétia fit, piTciùqj Si mugilum anguillarumqj deuoratione,qui pingue habent,naturx hominis inTenfiflìmum, Pituita etia fithocmaIum,cumlanguini mifta pulmonem petit, Carnifque multa de/ uoratione Si aqux mutatione corripit * Qui hxc patitur, uehementer tuflìt, multumque liquidum Tpuit Txpe Si craffum Si album quale ftrangulati, peftufque Tcapulas,coftas,ilia uehementer dolitat,de peftoreqj Si pulmoné FF iii CCCXLII DE PASSIONIBVS MedeU Caini ina caro. Vftio. Pulmonis eryftm pelas- Me del a. Curatio. Pectoris fcapua larumuefciffura. acidum ruftat,uenter murmurat,faniofam acidamqj bilem uomit,qux humù tanquam acetù lancinat Si feruefacit,gingiux tument,friget,feruet fititqjual de,cumqj pingue quid comedere uult,murmurant inteftina,uomitumqj ciùt, corpus totum torpefcit,cù uomuit paulo melius effe uidetur, deinde cù diri ferum uenit,uentriculus ftrepit,uerfatur,murmurat. Cum fic habet, tempufqj effe uidetur,fic erigito,curato,mel,lac,acetum,aquam miTceto,noua ollaca/ leTacito,capitati origani ramulis permifceto,cum calidum eft,propinato, uel placide lingua prehéfa per fiftulam infundito,deinde còuoluito,& utiquie/ fcat iubeto,poftea fiuomitus uenit,prompte uomito,!! non uenit, penna eo tinfta placide prouocato.fi pituitx quid uomat,quinqj dies hoc facito, me/ lius enim habebit,!! hoc faciat.deinde fi poffit,exerceto,calidaqjuiulta laua/ to.fi minus,faltem lauato,& hoc propinato.Cum quinqj dies tranfìerint, ma/ ne ieiunus lafaris fuccum herui quantitate mulfo uel dulci uino potato, uel al lium radiculafqj ieiunus comedito,meracùqj uinum nigrum uel album afpe/ rum fuperpotato fuper cibum Si poft,cibis ficcis Si carnibus catulinis deco/ ftis utitor,!! non frigeat ferueatqj,qui fi hac perfufione non purgetur, fupra ueratro purgato,Poft purgationem decoftx farinx melle afperfo duo aceta buia forbeto,uinumqj dilutum potato,!! uero per morbi exordia non affue/ ris,cum eo lafte craffefeceris,peftus Si fcapulas urito,fic enim potiflìmù hoc morbo liberabitur.Si non uratur,commoratur, & fimul deferit fere nunqua, fedinfenium ufqj procedit.fxpiufqj còmoritur,nif! primis quadraginta die/ bus necet.Quare multa diligentia curatcferum lac bubulum,caprinum,afini num,equinum,fi tempus ferat,potato,fic enim facile deget * morbus diffici/ Iis ed. Si pulmo tuberculo rubro Eryflpelateue tumeat. Quod fanguine pò/ tiflìmum fit.cum pulmo fanguen ad fefe trahit, & retinet,quod malum xftate potiflìmum fit,quare hoc propterea patitur,ficce tuffit,friget,feruet, uox fpi rat,peftus ualde laborat,nares uti equus curi ens patefacit, linguam uti canis xdate prx flato xdiuo exerit,peftus tomet,parù Si rauce loquitur,uultus ocu li rubét,corpus prurit,prx labore qefcere Siiacerenò pòt, fed xfluasfefeia ftitat,fepté diebus hic mori£, quos fi fugiat,nó fané pit.qué cù fic habet, his curato,corpus refrigerato,fup qd Si labore recente betas aqua frigida tinftas ponito uel Intea fili tinfta Si expreffa Tupponito.q fi fic melius habeat, fatis erit,!! nò, creta figulina gelida plinito,fob diuo cubato.fic ern curatus dies fé pté fugiet fere, q cù trallerint,doleatqj,parté q laborat,o!eo linito, calefacié tiaqj apponito,q laterù morbo pleuritidiue Portulacxqj filuaticx foccù pe/ pliuue papaueris meconidofue cnidii grani uti purge£„ppinato. poft purga/ tioné létis decofti tres cotulas potato,fupqj aqua, poftridie multa calida pter caput lauato.deinde mulfom,quo origano maduerit,,ppinato, calidiflìmifqj potionibus utitor,cibaria qux laterù morbo laborati, porrigito, nifi febriat. morbus hic difficilis ed, paucique fugiunt* Si peftus fcapulxue dehifcant LIBER SECVNDVS CCCXLIII (quod nimia defatigatione cadit)qri hoc parit, ualde tuflìt,fubcruentùqnqj (puit,fxpe friget feruetqj,peftufqj Si fcapuix grauiter dolitat, lapifqj i Collis effeuide£,penitufqj taqj acu dolore còpùgi.cù fic habet,hùc cito lète craffe/ facito,peftufqj Si fcapulas urito,fic cito fanefcet, deinceps corpore quiefci/ to,Cunùqj nec equù cófcédito,nullùcjj pódus tollito,periculù enim effet, ne morbus rediret,hominéqj perderet,morbus enim,qui redit magis qua p exor/ dia premit* qui fi nò uratur,quibus purulétù,& hùc curato forbitionibus, ci/ MedeU bis,poculis,prx cùftis quiete agito,còmodifqj rebus nutricato ♦ qui fic cura/ tus cito fanefcet.morbus hic difficilis eft. Si tuberculù phymaue fiat in la/ Tuberculù phy tere coftaue purulétù,hxc patitur, friget,feruet,multofqj dies ficee tuflìt,la/ ***** "fio rum. tus,mammx,clauis,iugulùue,peftus,humeri,fcapulx dolitat * Cù fic habet, CMrafÌ0t primis undecim diebus ptifanx foccù decoftù melle afperfo forbeto,uinùqj dulce albù uel afperù aquofum potato,plufqj forbeto quam potato, fpuere deinde iubeto, dum undecim dies tranfeant, ne dormito, poli quos modice comedito, catulinafque carnes pullaftrinafue decoftas conditalque, fed ius prius forbeto,donec latus purulentum fìat, ne fitito ♦ quod diebus quadra / ginta uel pauloante fit ♦ Quod fic dignofees ,pus enim nec fpuet nec uomet* Cum fic habet,qua tumet fecato uel urito,pufque fenfim emittito,quod cum Purìs emìffio. emiferis,linamentocrudo locum claudito, poftridieque idem facito, mul/ tifque diebus bis quoridie pus emittito,donec ficcefcat,cibariaqj Si pulmen/ tacum appetet dato,parùqj uinù uel aqua potato,tenellùqjoriganù,uel fic/ cù fi uiridé nò habeas,tritù cù melle fxpe delingito,ne frigeto,balneis laua/ to,molliter cubato*Morbù hùc fi fic cures,cito lànabis.cù uero fanus ent,fri gus foléqj caueto,poft cibù modice deambulatole corpus laffe£,q fi faciat, ianefcet.quos horù morborù ures,marubio trito flati uftioné fophnito,diéqj unù finito.Tabes phthififoe pituita gignitur,Cum pituitx caput repletur,lan phthifis confa. guefcit,calefcit,pituitaqj in eo putrefcit,quonia uti exeat non nouetur, qux craffefafta computrefcit,uenulxqj replentur, & in pulmonem defluit,pulmo qj cum fufcepit,ftarimafTicitur* Pituita falfa putndaqj lancinatus languens hxcpatitur.Lente friget feruetque,peftus Si fcapuix laborant, quandoque uehementer tuflìt,multumque liquidum Si falfum fpuit. Qux per morbi exor dia patitur, quo procedente corpus macefeit, crura pedefque turgent, un/ guescontrahuntur,humeri emaciantur debilitanturque, faucefque repletx, uti fiftula fibilant,per totumque morbum uehementer fitit, corpufqj ma/ le temperatur* Cum hic He habet, anno male tabefaftus perit. Quem fic MedeU qua. reficito Si curato,primum ueratrum propinato,deinde,quo per inferna pur/ getur,Epithlimum uel Replion uel cnidiù granù dato uel tithymallida, qux quater anno dato,bis fopra,bis infra, lafteqj afinino decofto uel bubulo uel caprino fobterpurgato.deinde quinqj Si quadraginta dies crudum bubulum cum mulfi tertia pane & origani triti aliquato potato,capite prius purgato, cccxLiin DE PASSIONIBVS medicamento ad nares dato, cibariaqj & pulmenta nec craffa nec pinguìa nec nimium acria porrigito.qux morbum Tpeftando facito, cibariaqj fpeftando deambulatole frigeto,per hiemem Tecundum ignem cubato,uinumqj nigrù peruetuftum Tuauiter afperum non multum potato, fi tibi uideatur.antc me/ dicamentum,foueto,deinde medicamentum dato,quod fi dare nolis, poft ci bum uomito,ficuti prxfcriptù eft,f! huic conferat,deambulato,fi minus, cor pore maxime quiefcito ♦ qui fic curatus corpore meliufcule deget, Morbus Tales fecunda. cnim hic letalis eft,& eum pauci fugiunt* Tabes phthififue fecunda nimio labore defatigationeue fit.Qux prior patitur magis quiefcit,per xftatem uè/ ro magis uexat, Craflìus fpuit,ualde tuffit prxfertim adultus, peftus uehemen tius laborat,lapifqj ineffe uidetur,fcapulx laborat,color dilutus eft, fiquid la borat,anhelat,uixqj fpirat, Qui morbus triénio Terme tollit,quem uti priore Tales tertU. curato,qui in plxrifqj triennium tranfit,tamen pereunt(difficilis enim eft) ta/ be hac ♦ Tertia hxc patitur,Spinx medulla fanguinis repletur, cauxqj uenx fimiliter tabefcunt,pituitxqj Si bilis replétunqux utrinqj xque afficitur. Cù quis hac tabe corripitur, ftatim nigrefcit, fubturget, lurida fub oculis loca fiunt,uenx colore eodem per corpus tendunt,quxdam ualde rubent,prxfer/ tim qux fub alis cernuntur,luteum fpuit, quod cum ingruit, fere ftrangulat, uixqj tuffit modo lubens modo ftrangulatu modo tuflìs uehementia, multaqj bilem Si faniofam quandoqj uomit,lxpe Si cibaria cum quid comedit, quod cum fecit,leuior elle uidetur,fed paulopod eodem relabitunqui celerius acu tiufue quam cum fanus effet loquitur,friget Si fernet cum fodore. Qui quan/ curatio. do ceffat.Cum fic habet,hunc cibis forbitionibus,poculis, medicamentis eoe terifqj omnibus quibus priores,curato. Qui morbus nouem ferme annos fer/ tur,poflea tabidus degit, pauciqj euadunt,cum fit difficilis. Si uelis fic hùc curato,primum foueto,deinde mulfi fextarium cum aceti pufillo propinato, uinoqj hauftu potato,multifqj dragulis conuolutum diutius contineto, fi no ferat uomereqj uelit,uomito ♦ quod fi non faciat,pod paulo magnum aqux calidx calicem fuper potato,pennaqj uomitum prouocato &uopiito,cùbe/ ne uomuit totum diem in coenx tempus quiefcito.Tum pultis mazxue pau/ lum fumito,falitumqj Si porrum piurimum comedito, uinumqj dulce pota/ to,podridie mane multa calida lauato,deinde ne frigeto, fed recumbés diu/ tius quiefeito,cum furget,uiginti dadia faltem eo die deambulato,deinde quinqj dadia ufqj ad centum quotidie addito.demde uentré betx braflìcxqj leparatim decoftx cremore fubpurgato fimul mido, cum quo librx qua/ drans pinguis de renibus fumpti decoftum fit,fextarium propinato.quem cù potaturus ed in braflìcx cremoré,falem in betx melmittito,limulqj uel feor Menfis fieundi *urn dato.totumqj potato.quod tri ginta dies facito. Menfe autem fecundo, curatio. Panem,fuis carnem pinguem decoftam Si nihil aliud comedito, uinumqj al/ bum afperum potato* triginta dadia nec minus ante ccena, dece poft deam/ bulato, LIBER SECVNDVS CCCXLV Tertu. Cyceon. Quarti. Maza. Selachia. bulato,ne fh'geto,fed contegito.Qux fi faciat,morbum facile feret. Tertio autemmenfe pulticulam floridam cyceonaue anthineri potato, apii radices, anethum,rutam,minthen, coriandrum,papauer tenellum,ocimon,lenté pha/ conue,fuccum granati dulcis Si uinofi,dulcis fucci duplum fit, non dulcis di/ midium acetabulum,uini nigri fuauiter afperi tantudem,aqux tantùdem,flo res tritos hoc diluito,Heruiqj pollinis acetabulum,tantùdemqj farinx,capri/ niqj cafei uetulli triti tantù dem fuperiacito Si commifceto,coquitoqj, dein/ de acetabulum propinato,poftea temporis paulum intermittito, pane cum hocpulmentofumito,torpedinisfruftulouelfquatinx uelraix uel muftelx pifcis uulgogattx uelfuilìam carnem decoftam,fefeqj piurimum quiefcen/ docraffefacito Si reficito,& decimo quoqj die placide kk foueto ♦ Quarto autem menTe,quinto quoqj die placide foueto,pulmenta cum pane plurima comedito,carnem ouillam decoftam non multam,ftadia prius difta modoqj eodem deambulato,quotidie decem addito,dum oftoginta fiat.Quarti men fis primo die aufpicatus,quotidie deinde dadia oftoginta deambulato,mane quinquaginta,poft coenam triginta,deinceps fic uiftitato,pultem mazaue pa nemqj comedito,pifces molles felachiaue,carnes omnes prxter bubulam& porcinam,hofqj pifces,mugilem,cauda nigrum,meianurumue,& anguillam. Hos autem comedito,torpedinem,fquatinam,raiam, mudelam, capitonem, trigonaue, marinos ranunculos, prxterea nullos,Si non Ixfurauideatur.cum cubaturus ed,pulticulam cyceonaue, deinde uini nigri duo acetabula porrigi to.Per diem eodem uino fuper cibo utitor.quotidie dadia centum quinqua/ ginta deambulato,mane centum,pod ccena quinquaginta.qui fic curatus an/ no fanefcet* Medulla uero fpinx maxime ficcefcit,cum uenulx medulla pe tentesfxpiuntur Si obturatur Si cerebri meatus corporis malignitate hoc pa titur 8e afficitur,fed prx cunftis nimio coitu ficcefcit.Quare hxc patitur,ca/ put,colIum,lumbi Si eorum mufculi crurumqj adeo dolitant, uti fleftere ne/ queat,ftercus non exit fed fiftitur,uixqj mingit ♦ Qui per morbi exordia quie/ tius degit, cum uero tempus acceflìt,magis afficitur totus,cruraqj turgent,ue luti morbo hydero fobtercutaneoue laborantis,ulceranturqj lumbi etiam,fane fcunt quandoqj,repullulant quadoqj ulcera*Cum fic habet, hunc fic curato, Primum corpus probe foueto,deinde caput hippopheo fucco uel cnidio gra MedeU no purgato,poft purgationem uefperi ptifanx duo acetabula melle afperfo forbeto,pofl uinum album molle potato, poftridie uero laftis afinini deco/ èli melle afperfo cotulas ofto porrigito.quod fi non habeas,bubuli uel capri ni decofti congium Si dimidium cum melle Si heruo quinqj & quadraginta dies,fi tempus anni ferat,cibifqj Si pulmentis lubriciffimis utitor,uinumqj al/ yPio ltt* bum molle mendefium potato* Cum uero craflìflìmus fit, Lùbos utraqj uer/ tebrarum parte quatuor lineis fcapulas utrinqj quinqj Si decem ceruicem in/ termagnos neruos duabus urito*fienim cum ufferis, conTequaris, Si fanum Medulla fpina cur arefcat. CCCXLVI DE PASSIONIBVS Morbirenù qua tuorprimus quo rum fic affidi. Medicorum eri ror. Calculi caufa. MedeU Scamonia. Secundus renum morbus. Morbus hic quo tis. Curati: Phthifis nephrì tis. Tertius renum morbus. Medela. "Epìthym fcamo uia. Mindaon renù. Quartus renum mot bus. facies.Moibus enim hic difficilis eft ♦ Quatuor hi morbi fiùt in renibus, qu0 rum primus fic afficit,Lumbi,renes,ilia, teftis,qua hi afficiuntur, ualde doli/ tant,crebro mingit,fenfimqj lotium ftringitur,cùquo harenulaexit, Qux Clì tranfit,ualde lotii meatum uexat,qux cum exiuit,dolor lenitur, deinde rurfus iifdem doloribus uexatur.Cum minxit,colem dolore traftat Si terit. Plurimi medici cum moibum non cognofcerent,harenam uidentes calculofam uefi/ cani effe putauerunt,quod non erat, fed renes calculo laborabant, Qui mor/ bus pituita gignitur,cum renes etiam hauriunt,nec remittunt, qux ilhc in to/ phum durefcit,calculofue tenues harenx fimiles.Cum fic habet,prius corpus foueto,fcamonixqj fucco uel eius radice fubterpurgato,poftridie ciceris al bi decofto fale afperfo duobus congiis propinato Si fubterpurgato, Poftea cibo,potu,balneifqj curato,medicamentaqj dato,qux flillicidio urinx labo/ ranti,cum doleat,multa calida lauato,calefacientiaqj qua maxime dolet, pò/ nito,Cum autem tumebit extuberabitqj, tunc fecundum renes fecato, pufqj educito. medicamentis uero lotium mouentibus harenam curato.fi quidé fez cetur,fpes fugiendi ed,fi non,morbus hic una cum hominé moritur, Cù fez cundus hic renum morbus corripit,dolores graues uti in priore,premùt, qui gignitur,cum nimia defatigatione uenulx qux renes petunt,franguntur,dein dell renes fanguinis repleantur,Qux fi patiatur,cum lotio per motbiexordia fanguen emittit,deinde procedente tempore fpuit ♦ qui fi corpore quiefcat, cito fanefcit.fiquid Iaboret,multo magis dolet ♦ Cum uero purulenti funt re/ nes,fecundumfpinam tumefcit.Cum fic habet,qua tumet, quamaltiffime fé/ cundum renes fecato,!! fecando nancifcaris,cito fanabis,!! autem erres, peri/ culum eft ne ulcus perpetuo hiet,fi uero coeat,ne renis finus intus putrefcat. qui fi intus dehifcat, per anumqj pus exeat,fpes eft euadendùfi uero rene al/ terum tangat,periculum eft ne perdatur.Quare medicamentis iifdem omni/ bus quibus priorem curato ficqj nutricato,Moibus auté hic difficilis eil,mul/ tiqj de hoc in renum taben nephritidaue phthifin delabuntur, Tertio renum morbo,Lotium ficuti carnis bubulx affx foccus prodit * qui moibus atra bi/ le gignitur,cum in uenulas renes petentes ea confluit fiftiturqj,uenulafqj Si re nes ulcerat.quare tale cum lotio prodit,Lumbiqj aqualiculus peften, uefica, renes aliquantiTper dolitant ♦ deinde cum dimifit,labor uehemens rurfus uè/ nit,parumqj durat,uétrifqj tenucm partem lancinat dolitatqj* Cum fic habet, uentrem epithymo uel fcamonix radice fubterpurgato, quxqj lotii (tillici/ dio laboranti, propinato,Cumqj dolet,multa calida Iauato,calefaciétiaqjlo co laboranti dato,decoftamqj farinam melle afperfo forbeto,ciboqj alio qui maxime lubricet,utitor,mindxonqj uinum mendefionue albi! dulce uel aliud album fuauiflìmum optimeqj dilutum potato.Morbus autem hic nò fere de ferit.Quare cum anni tempus feret,fero purgato, lacque quinqj Si quadragin ta dies propinato.Quod fi fàcias.melius moibum ftatuas.Quartus uero renù morbus bile LIBER SECVNDVS CCCXLVII morbus bile pituitaqj potiflìmum xftate gignitur, fit Si nimio coitu ♦ qui fic afficit,Ventcr,iUa,lumbi,muTculiqj eorum dolitant,tanqua quxparturit, nec poteft in fanum latus iacere,fed ualde laborat, ilia lancinari Se fufpendi ui / dentur,cum uero refopinus iacet,non dolet,tibix pedefqj femper frigefcunt, prxqj lotii craflìtudine Si inflammatione uix mingit,Quod fi parum còfiftat, fedimentum farinx fimile uideas ♦ quod fi bilis Tuperet,rubrum erit,!! uero pi tuita,craffum& album.Primum quidem hxc annumplus minufoe patietur. qui morbus fi producitur,magis laborat, purulentufqj fit, locufqj tumefeit. quod cum fit,qua tumet ufqj in renem fecato,pufqj educito.quod fi nancifca curati; ns,cito fanabis.Cum fic habet,ficuti priora curato,per morbi exordia foueto & fubterpurgato,crebro balneis ne utitor,fed potius ungito Si calefacito,fo/ lem ueneremqj uitato.Qri fi faciat citoqj non fanefcat,mirum non fit, mor / bus cnim hic difficillimus cft.fi uero fine medicamentis curare uis, cibo craf/ fefacito hoc uel aliquo priorum laborantem,decimaqj parte minus quam co fueuit,comedito,carnemqj fuillam fornito tritam,dieqj eo decem dadia am/ bulato.deinde cibi decimam partem quotidieufqj ad decem dies fubduci/ Nutrkottmol» to,decemqj dadia deambuiatìoni fuperaddito ♦ Cum ad ultima cibi decuria finsato. ¢um ftadia deueneris,fola eam eo die comedito,centùqj dadia deam/ bulato,mane fexaginta pod coenam quadraginta,uinumqj mindxò albù afpc rum potato*menfefqj tres fic uiftitato. Deinceps deambulationem minuito, cibum,quomodo minueras,augeto.cum ad decem dies ueneris,ceffato*ciba/ ria pura pulmentaqj pinguia Si dulcia fomito,nam conferunt,holeraqj acida, acria Si inflantia ne fum ito,calida multa Iauato,frigus caueto * qux fi faciat, citofanefcet.Magnus prxterea morbus de renum uitio nephritidiue fuperca ^y^^L» pit,cum uenx caux qux de capite fecundum iugulares per fpinam talum pe uideto. cìisexteriorem magnum digitum petunt,bilem pituitamqj trahunt ♦ Nam his hoc malum gignitur,cum hxc in uenas còfluunt * Qux cum plenx fanguinis funt,fiquid alienum in eas penetrat,afficiuntur,qux hxc faciunt, fi pars dexte ralanguet,per exordia,coxendicis acetabulum dolitat,cùqj tempus proceflìt, dolor crefcit defcenditqj.cumqj in pedis talum exterioré digitiqj magni poi licifue medium peruenit,caput repetit.quo fi confidat fuppuretqj, uehemen termoleftat,caputqjdifcindi uidetur.Pituitxqj oculi totumqj corpus replen tur,Cum fic habet,hunc elaterio uel thapfix radice uel ueratri uel fcamonix MedeU anteps* fucco purgato,poft purgationem qux luperionbus porrigito.fi uero hac cu ratione non fedetur,cum lafte craflefecens.fubter dextram fcapularum parte quatuor lineis urito,dextri coxédicis acetabulum tribus, fub eo duabus,coxx medili duabus,fupra genu una,fupra talù una,Qui fic uftus morbus nec afeen detneedefeendenfi uero dolor priufquam uratur, aliquo prorumpat,crufue petat,claudus fiet,!! caput,furdus uel excus,fi ueficam, fanguinem cù lotio quadraginta circiter dies minget.Quare fi uefica petet,qux lotii dillo labo/ cccxlviii DE P A S S I O N I B V S Quopado qua» £ utantur. Curati: Vena finiftr* Ufo. MedeU Phlegma. Wpìdemìouet ueotatum. Curatio. Mazopfaftì. Vomitus qui. ficus ultimo ho mitur. Phlegma epidi* tnton. Qua facile fubluant. ranti dato.fi uero alibi doleat,urito,Carnofa ferramentis,neruofa Si offea fun gulis mycenefiue,fed hxc prius agito.fi per morbi exordia occurras,mindxó uinum album paulo dilutius piurimum quotidie propinato, potumqj reddi/ to,donec fanguen per nares prorumpat,cum defluet,minus.quod tres & dece dies agito.qui cum tranfierint,fuperfedeto,cùqj fanguen fluere cceperit,pau/ lo tamen plus uini quam confueuit fuper cibo potato,melius uti fanguen de/ fluat.quibufdam fedato per nares defluxu ueficam petit, fanguenqj &pus in/ de defluit.quod cum cadit,medicaméta qux lotii dillo laborati dato, pluf® de uino eodem propinato,Qui fi fic curetur,cibaria Si pulmenta lubrica fu/ mat,cito fanefcinmorbus tamen difficilis ed. Si uena finidra laboret,quje prior patitur,datim per morbi exordia lien dolitat, Quod fi priufquam fida/ tur,pulmonemue petat,fentiat«Capite lienis captato,llatim fungulis mycefi/ uè lineis ofto urito,quaqj doleat idem facito«fic cito fanefcet ♦ qui fi non ura/ tur Si fponte fanefcat,multis duodecimo anno morbus hic redit, Qui fi liené petat,multis aquam fubtercutem hyderonue fecit, Quare cito uti priorem cu rato,!! uideatur,fimiliter urito.fi articuli dolitent,ficqj non curetur,tabefcens peribit.morbus enim hic difficilis ed* De pituita uero qux de bile, fentio, plurefqj fpecies eius effe autumo.una quidem Epidemion eft uulgoue pera/ grans Neotaton recentiflìmumue,altera cuius facilis eft medicina.Na fi duos trefue dies quis uomat,fanefcit,f! fuperprandeat &quiefcat, fiquis prxterea laborare confuerit,femelqj comedere,idem facito, fi non, hoc nutricatu uri/ tor,primum cum uomiturus eft,multa calida lauato,pultemqj non recentem mazanue pfxften panemqj excoftum non recentem comedito,qux magis pi tritam attrahùt,pulmentifqj Si holeribus acribus utitor,pinguia,dulcia,acria commifta commode hxc omnia porrigùtur,uiridibufqj hxrbis omnibus uti tor fuper cibo.parum crebro uinum dulce potato,Placentam,mel, ficos in fi ne comedito,& large fuperpotato,cum expletus eft,parum dormito, deinde experreftus,cum uini calicem magnum potauit,uomito,calida aqua dilutù* magis enim pituitam & humorem de carnibus trahit,corpufqj ficcat,donecqj fici prodeant,uomito,qux ultimo uomuntut,Qux hoc die facito, poftridie uero fefe ad coenam ufqj contineto, panemqj non cribrata farinam fubaftum pulmentaqj ualentiora cosnato,uinumqj nigrum afperum potato.Medelapi/ tuitx paflìm uigentis uetuftxue fiue Phlegmatos Epidimiu hxc ed* Si uero comedat,potet,cibis gaudeat,deinde crura grauentur, color mutetur,pituita huic qux moleftét in uentriculo effe dicito.quare cum fic habet, melle, uino dulci,oleo,nitri tali ouis quantitate commiftis Tubluito.Nam hxc naturx ho minis adfobluendum placidiflìma Si aptiflìma Tunt.méTura autem hxc efto, cotula uini,mellis Si olei dimidium,!! uero fobluere nolis,liquidoTométofo ueto,quod forte ftercus fubducet,nam hoc cibariorù ficcitate patitur* fiquis cnim humidafumat,nùqj adeo hxc pateretur,& fi quadoqj pateretur pufilla curatione LIBER SECVNDVS CCCXLIX curatione cgeret.quem fi fic cures,cito fanefcas. Si uero pituita uetuflior fit, qux alba dicitur,hxc patitur,magis totum hominem grauat, fpeeiemqj hxc luridioré quam ilia pallini rigens habere uidetur.nam totum corpus turget, uultus rubet,os aret,fititque,cum comedit,crebro fpirat.qui die eodem mo/ domelius habet,modo fubito adeo laboratori perire uideatur. Cri fi uenter fponte moueatur,cito fanefcet,!! nò, olea Hello cneoroue uel hyppopheouel cnidio grano uel lapide magnello purgato,poft purgationem, lenticulx ere/ moris acetabulum uel duoquo album betam teneram non condita farinx pa rum decoxeris,propinato.uinum nigrum afperum ualidù propinato . poltri/ die mane uiginti dadia deambulato,deinde cum redierit, decoftum alliù cù pane percofto comedito,meraciufqj uini eiufdem parum potato, deinde fta dia triginta deambuiato,cumqj hora fuerit,quantum prandere confueuit eoe/ nato.Pedesfuis caputue uel carnes gallinaceas uel fuillas tritas, pifcefqj hos, feorpium uel dracontion uel cuccufum coccygenue uel callionymon uel co/ bion,pifcefqj alios,qui fimilem uim habeant,De holcribus autem altium folù piurimum comedito quoridie crudum,coftum,affumqj,holus aliud nullum, cibariaqj refpeftando laborato Si pauloplus.Malum auté hoc xftate potiflì/ mum fit potu aqux fomnoue nimio. quod circiter triginta diebus fit nec ne mortale difcernitur.qux donec triginta dies tranfeant,facito, primi fqj diebus lenticulam decoftam modico aceto afperfo forbeto,ptifanaqj fimiliter, mul fumque tepidum pufillo farinx fuperfparfo potato , corpus uti prx paretur ad medicamentorum potionem * per hofque dies fub diuo cubato. fi tibi ui/ deatur,fanguen cucurbitulis de lumbistrahito.uenafque feorti craflìores per/ tundito.qui Tic curatus cito TaneTcet. De pituitx auté morbo morbus aqux fubter cutem hyderofoe fit hoc modo,cum pingue calore pituitx tabefcit Si aqua fit ♦ quod poflìt nec ne Tanari fic dignofees ♦ dum enim pingue quis Tu/ perpeftinehabet,fanarinon poteft.quod fic dignofces,cum Tebris Tuperue/ nit,necconfifterc poteft,turgidufque umbilicus profilintunc dicito pinguis nihil amplius ineffe,fanarique poffe.fi contra,non,deficcare uétrem huic co/ feret,panem non excuffum recentem calidum dare,leporis carnem, catulique perfefti,ouis,fuis,pullaftrx quam maxime affam calidam, polypofque uino nigro afpero decoftos uinumque nigrum craflìflìmum acerbiflimumque pò/ tato.Pifcesuero cobium,dracontium, callionymum, cucculum, feorpium, talefque decoftos non recentes frigidos comedito .nam hi ficciflìmi font, non falitos nulloque iure tinftos ♦ holerum autem radiculam Si apium len/ ticulamque decoftam aceto modice confperTam comedito ♦ quotidieque mane Si uefperi poft coenam deambulato, Tero cubato, mane furgito ♦ fi quidem his rellituitur, Tatis eft, fi non , foceum oleaftelli cneoriue uel hyppopheos uel cnidium granum propinato ♦ poft purgationem, lenticu/ lx cremoris duo acetabula fuperforben , panifque moaicum comedito, G G Pituita alba. Qua uentré uto ueant. Qua earopìfcef q. dande. Morbi huius caufa. Medela. Hyderos de pi tuita qui fot. Medela. Medicamentum. CCCL DE PASSIONIBVS Hyderos unde alias. Phymo pulmo » nis. Hyderohincfiem ri exemplo conm firmai. phymo pulmo * nis. Purulenti etiam hinc funt. Curatio. Tcrebra. Coftamperforat qua hydero edu cat. Paftillos aduer* te* Hyderos oh ie» cur. Medela. parum qj uini nigri afperi potato ,medicamentumqj bis quoridie propinato, donec lubricus fiat.fi uero fcortù,coxx,tibixqj turgeat,fcalpro peracuto ere bro pertundito.qux fi facias,cito fanefeas. Subter cutem uero aqua hyderos uè his rebus potiflìmum gignitur,Cum xftate fitiens aqux piurimum bibas, quonia hac gigni maxime còfoeuit,pulmo naqj plenus i peftus reieftat,qux illic magnum xftum fufcitat,pingueqj prxcordiorum & arteriarum liquefa/ cit, quod cum liquefaftum eft,paruo tempore morbum aquofum hyderonue creat,qui etfi in pulmoné tubercula phymataue fiant,gignitur, qux aqux pie na rumpuntur,&in peftus reieftant.quod autem ex his hyderos fiat, morbuf/ uè aqux fubter cutem,boues,fues,canes argumento funt,quibus prx cunftis quadrupedibus uomicx tuberculaue fiue phyma in pulmoné gignuntur.cum aquam intus habeant,qux fi feces,ftatim dignofces,na aqua defluet.qux mul to magis in hominé gignuntur qj in pecoribus,qui morbofiore nutricatu ma gis utimur. Purulenti multi prxterea fiunt,cum hxc intus gignuntur ♦ quare hxc per morborum exordia patiuntur,ficce tuflìunt,fauces refonant, fpiritus ciauditur,frigent feruentqj,corpus pedefqj tumefeunt, ungues contrahuntur, cùqj hyderos in fuperiore uentriculo eft,grauius uexat,cum uero inferiore pe/ tit,meìiufcule uidentur habere,fed paulopod pieno uétriculo,qux prior,pa/ tiuntur,quandoqj latus tumefcit,quod mondrat qua fecandum fit.quod fi nò fiat,multa calida lauato,humerifqj compréfis quatito & auribus captato qua nam lateris parte magis confluat,quod cum deprehenderis, tertiam ab ulti/ ma coftam ad os ufqj fecato,deinde terebra trifida ufqj in alteram partem per forato,deinde parum aqux hydropofue emittito,linamentoqj poftea crudo locum claudito,fpongiamqj mollemne cadat,fuperligato, duodecimqjdies quotidie femel aquam emittito ♦ tertio autem Si decimo die, totam aquam emittito,deincepsqj fi aqua defluat,educito,cibifqj ficcis uentriculum defic/ cato, poft autem hanc incifionem,hxc dato,Laffaris fucci drachmam quan/ titate ceruini tali,radicis ariftolochix fruftulum derafum, lentis heruicp fari/ nx cribratx fextarii dimidium utriufqj melle & aceto fubigito,paftillofqj fexa ginta conficito,quotidieqj unum tritum cum uini nigri fuauiter afperi dimi/ dio acetabulo ieiuno propinato ♦ deinceps folitum nutricatum exercitatìo / nemqj feruato. pudendaqj uel coxx fi tumeant,confidenter fecato.Si fic hunc cures,cito fanefcet. Tunc autem hyderos ab iecore fit,cum pituita iecur pe/ tit,iecurqj eam fufcipit, madefcitqj.quod cito xftum prxbet, inflat, aqux re plet,corpus lacina£,tibix pedefqj tumefcunt,iecur durefeittumefcitqj, da/ ues iugulùue emacian£.Cù fichabetp morbi exordia huic, fi iecur doleat,tri tu origanù cù laffaris fucco herui qjtitate uini albi dimidio acetabulo rapina to,uel caprini laftis qtuor acetabula cù mulfi tertia parte mifta, decéqj pmos dies cibis abftineto,qdecernùt,morbus fit nec ne letalis,Ptifanxqj fuccù de/ coftù melle afperfo iorbeto,uinùqj albù mindxon uel quod uis fuauiflimum aquofum potato* LIBER SECVNDVS CCCLI aquofum potato*Cum auté hi dies tranfierint,cibaria pura porrigito,carnéqj puilaftrina uel catulinam affam calidam uel hanc decoftam comedito,pifces uero muftela uel torpedinem affos,uinumqj idem potato.Qux fi Tedent,fatis eft,fiminus,Cù craflìflìmus erit,iecurqj maximum, fungulis mycefiue ofto li/ nei's urito.fic enim cito fanabis* Si uero hyderos intus gignatur,uentriculùqj Ii>**rw 4lHls- petat,medicamcntisexercitationibus,cibis,poculifqj quibus priora curatoci nùqj nigrù afperi! potato.Si tibi uideatur quoquam iecur fuppuraffe,qua co pareat,ferro urito,paulatimqj aquam emittito,!Ìcuriqj fuperiora curato, fi uè rohisnonfanefcat,tabidus cum tempore peribit.morbus enim hic difficilis e(t,pauciqj eum euadunt. Cum autem hyderos liene caufatur,qui hac potif/ Hyderos limo * fimum caufa gignitur,cum quis ficos uirides costeraqj poma multa comedit, fus, plurimi etiam nimio uux cibo muftiqj hauftu hunc morbum fumpferunt* Hunc cum quis cepit,ftatim laborat,lienem,humeros,fcapulas,iugulum, da/ uefue mammas ilia grauiter dolet,ualideqj febrit,cum quid comedit, uentri/ culusrepletur,lien attollitur,doloremqj prxbet* quod malum fi inueterauit, alio tempore minus uexat,cum uero pomorum tempus aduenit, quidqj horù fumat,multo plus qj prius laborat.Cum fic habet,hunc per exordia fic cura/ MedeU to,ueratrum fupra dato,cneoron infra uel hyppopheos foccum,uel cnidium granum,laftifqj afinini melle confperfo ofto acetabula dato.fi his fiftatur, fa/ tis eft,fiminus,qua maximus erit,& maxime lien tumebit,capite eius captato, fungulis mycefiue urito uel ferramentis fumma cautela diligentiaqj adhibita ne tranfuras.qux per exordia morbi facito,ficqj nutricato,cum nò febrit, pa nem hordeaceum percoftum uel triticeum bifcoftum comedito, Pifces falfa mentum gaditanum uel faperdam,carnem ouillam trita cùftaqj falfa Si acria s*#™* uinumqj coum nigerrimum afperum potato,dulcibus autem abftineto, fi uè/ roftet poflìtque, fummis humeris luftator,multumqj quotidie deambulato, quxqj dixi comedito. Si uero hyderos defatigatione uix longx per xftate Uydero alius. cum quis pluuia aqua ftatariaqj fé fatiauerit,gignatur,Quibus priores curato, fiquidem eam caro combibat,contineat,nec emittat ♦ qux carne retenta hxc facit,uentriculum corpufqj totum adeo calefacit,uti pingue intus tabeTcat. qui dù fpatia£,nihil habere uide£,cù auté hoc nò facit,folqj occidir,ftatì più rirnil laborat.Morbo aùt ^cedete multù emacia£,l! nò comedat,multo ma/ gis.fi uero comedat laborareqj neqat,magis multo lxdif.plurimifqj horù cor pus totù tumet,qd fi emacie£,liuefcit,uéter turget,uehementerqj fitit, calore emiteftina ficcefcùt.Tépore uero ,pcedéte pròpte qcqd dederis comedit Si otat,nihilqj dolet.fi uero tumor duret,pallet,per corpufqj uenx nigrx ere/ rx tédùt Si tumét.l! et noui nihil fiat, ualde excadefeit triftaturqj de re oi. uéter fudat,fpumefcit Si taqj utriculus turget.Procedéte uero tpe, cibaria nò admittit.qct cucuminagrefté olere uidé£ prx malo* Cù fic habet,huic cneori curatiti uel hyppopheos foccù uel cnidiù coccù dato*q medicamenta fic porrigito, GG ii CCCLII DE PASSIONIBVS cneoron quidem fexto die,hyppopheos fuccum oftauo,eoecum cnidium de cimo,donecqj purgetur Si lubricétur dato*mediofqj dies inter hxc, quibufqj fuperiorem nutricato*Plurimumqj aqux qux morbum creauit,propinato,ué trem uti permoueat,multumqj demittat.fic enim potiflìmum Tanabis.Si uero tibi uideatur,fic Tubluito, Cneori triti dimidium acetabulum,mellis tertiù,be tx cremoris quatuor acetabula commiTceto,quo fubluito,poftridie laftis ali/ nini decofti melle Si fale confperfo ofto acetabula propinato.poft uero pur/ gationé quibus Si fuperior utitor.diefqj inter hos cibis iifdé poculis,deambu lationibufqj utitor*Qui fic curatus tertio uel fexto menfe morbo hoc libera/ tur*fi uero negligatur,citoqj non curetur,cito perit.medelifijj iifdem emacia tum curato,corpus eius primù fomentis madefacito,medicamétis uti magis aufcultet,quare ftatim curato.!! minus, cum multis hic morbus confenefcit, curatio fublaua Sicqj utrù uelis horum morborum fubluito.duo uini albi acetabula cotulafue tw$. mellis dimidiù,olei tantùdem,nitri quadranté,fucci xgyptii tantùdem, cucu meris filuatici foliorù fucci cotula acetabulùue,& in noua olla commifceto, calefacito Si exprimito percolatoue,ficqj fubluito* Morbus auté iecoris he/ Hepatitìs unde. patitifue bile atra gignitur,cum iecur ea petit.qui morbus per auftumnù cum annus mutatur,potiffimum ingruit*qui fic afficit,iecur grauiter dolet, coftx poftremx,humeri,iugulum ciauifue,mammx,prxfocatur, bilemqj liuidam quandoqj uomit,Primos auté dies leniter friget,feruetqj, iecurqj fi tangatur dolet,color liuidus fit,cibaria flragulat,fi penetrat,accendùt, uentricuiumcj fubuertùnqux per exordia patitur,fed morbo procedéte,febris dimittit, pau cis cibis cópletur,dolor iecoris folus remanet,qui modo crefcit, modo rela/ xat,qnqj repéte uehemés obrepit,crebroqj animù intercipit*cum dojet, hxc MedeU qua. c6ferùt,fiqua alia calefaciétia qux laterù dolori datur Si apponùtur* cù uè/ ro labor remifit,multa calida iauato,mulfumqj uel uinù albù dulce uel afpe/ rum utrù horù conferat ^pinato ♦ Quxque laterum morbo correptus,forbe/ Doloris reme* to,cù uero dolet,hoc propinato,luteù oui gallinacei decoftù tritù cù folani dium. fuccj & mulfi cù aqua dimidia lace cotulaue,quod dolore fedabit, fi minus, quotidie dato,donecfedef, uelfuccù laffaris herui qjtitatecù origano trito uino albo dilutù ieiunus potato,uel medicamenta qux doloris caufa morbo laterù dantur fuppotato*Caprx lac deinde potato cù tertia mulfi parte,qua/ tuorque acetabula fingula mane #pinato.cù aliud nò bibct cibifqjdù mor/ bus decernitabftineto*qfepté diebus ad fummù futurus nec ne fitmortalis, Prafocatìonis decernit* Si uero prxfoce£,mel,fal,acetù cù aqua in olla noua calefacito, ra medeU mulifqj origani capitati cù fruftu mifceto,tepidùqj uti uomat,dato«ftrangu/ Iis deide totù,dòec ualde fudet,còtineto,cùqj uomere uoiet, próptepéna,p uocadouomito*fin aùt uomere nò poflìt,mulfi tepidi duo acetabula fuppo tato,ficqj uomito*fiqj bif qd uel pituitx uomat,poft qtuor horas reficito„p/ derit ei.Podqj uero morbus dcreuit,fic nutricato,cibaria pauca Si pura dato* fi uero LIBER SECVNDVS CCCLUJ fi uero panem expetat,calidum purumqj comedito, fi pultem mazanue, non Maza- tritam multumue fubaftam atriptonue porrigito prius decoftam Si fubafta, Atri£tos' carnemqjcatuiinamuelcolumbinam uel pullaftrinam decoftam elixamue. pifces,muftelam gattamue pifcem uulgo diftum galeonue,torpedinem naiv cenue,paftinacam trygonaue,raias paruas battidafoe decoftas omnes, quoti/ diebuato,frigus caueto.qux fi feruentur,morbus hic qui difficilis Si longus eft,non redibit* Secùdo hoc iecoris morbo hepatitideue,dolores graues per Hepatitìsficu*» eadem,fimiliterue iecur premunt. fed color qui in hoc peculiaris ed, a prio/ **' rediffert.Morbus autem hic per xftatem potiflìmum gignitur carnis bubulx uorationeuinolentiaqj,qux hoc tempore iecori infenfiffima funt, maximeqj bilem iecori admouent.qui fic afficit,continua ferie grauiter dolet,quod nù/ quam dimittit,fed femper magis premit.Luteà bilem quandoqj uomit,quod cum fecit,meliufcule habere uidetur,!! non uomat,bilis oculos petit, luteof/ qj ualde facit,pedefqj quandoqj turgent.qux quadoqj magis quadoqj minus patitur ♦ cum uero dies traf!erint,quibus hic morbus decernit,minus laborat, fi nihil erret.quem ficuti priorem nutricato curatoue,qui fi prxter modi! tem pufue potet coeatue quidue aliud nò commodum faciat,ftatim iecur tumet, durefcit,falit,dolet,Qui fiquid fellinet,fubito iecur corpufqj totum laborat* Cum fic habet,primiqj dies tranfierint,hunc foueto,deinde fcamonio fubter MedeU purgato.Si uenter combuftus fit,quibus priores,fubluito ♦ quod bene faciet, po(llauationem,laftis afinini decofti melle còfperfo potis ofto cotulis fub/ terpurgato,deinde caprini laftis decofti tres quatuorue cotulas mulfi niente uel melle folo confperfo mane propinato, lacqj equinum quo Si afininù mo/ do datcqui morbus fic curatus fi exeat,fatis eli ♦ fi minus, de uena interiore cubiti dextri fanguen mittito* Si uero tibi non uideatur lafte afinino purga/ re,bubulopurgato,cuius crudi duas cotulas mulfi niente confperfo quotidie decem dies propinato,deinde duodecim alios dies fextante mulfi confperfo dato,deinceps cotulas duas laftis folius donec pinguefcat,dato* fi ne fic qui/ de fedetur,qua maxime iecur tumebit & extabit, furculis fufifue buxeis oleo feruenti tinftis urito,uel fungulis mycefiue lineis ofto,& apponito donec ti/ bi bene uideatur &ufiffe,quod fi nancifcaris, fanabis, deincepfqj melius de/ get.qui fi non uratur,costerifqj non fanefcat,tabefcens peribit* Cum uero ter Hepatitìs terti*, tius hic iecoris morbus heparitifue fubit,costera languens patitur, qux prio/ tes.color nigrefcit,nigricatue,chole felue iecoris pituitx fanguinifqj com/ c^* pletum Si un putamus rumpitur.quo fafto ftatim furit,fuccéfet, perplexe lo quitur,uti canis latrat,ungues rubefcunt,nihil cernit,capilli eriguntur, uehe/ menterfebrit*quxprioribus,huicdato*plxrique tamen undecimo die pe/ rcunt,pauci fiquidem euadùt. Lienis uero moi bus fplenitifue folis calore gi splenìtìs, nitur.cum lien motu bilem trahit,qux fic afficit ueheméter per morbi exor iafebrit,quo procedente dimittit, prx ter lienem,qui femper calet, fxpeqj GG iii CCCLIIII DE PASSIONIBVS MedeU MedeU Saperde, Qua lienem ex tenuent. Lienis fecundus morbus. Curatio. SnbUuatio qua. Lienis tertius morbus. Medela. uehementer uenter iliaqj dolitant.Cibaria uero per exordia fufcipit quidé,fed non ualde demittit.Quo procedente color luteus fit,uehementer dolet, iugu lum clauefue emaciantur,cibaria non uti per exordia fofcipit,paucis compie tur,lien eodem die Si crefcit Si decrefcit.Cum fic habet,hùc Si ueratro Si eoe co cnidio fobterpurgato,poft uero purgationem uefperi lenticulx cremoris acidioris tria acetabula forbeto uel betx pinguis acetabulum farina confper/ fa,poftridie autem Si tertio panis parum dato,lentemqj cum fuilla carne con trita,uinum nigrum afperum meracius paulatim potato,diefqj hosquiefeito, paulum tamen intus in umbra deambulato,deinceps uero panem cibariù por rigito.Carnem maiufculi catelli uel ouis uel caprx tritam falfamentumqj ga ditanù uel faperdé falfaqj acria acida acerbaqj ola porrigito* Coù uinù fub/ acerbum nigerrimum potato,dulcia pinguia omentofa,Taffar,aIlium,carnem porcinam recentem uel Talitam,mugilem anguillam,nullumqj holus crudum decoftumue fine aceto dato, tamen radiculam Si apium cum aceto ponigi/ to,farinamqj uino conditam forbeto,uinumqj meracius potato, fi autem uè/ lit,panem calidum uino tinftù comedito,pifces uero Tcorpiò,draconta,coc/ cyga,cobion,callionymon decoftos frigidos dato,quotidie9 liené extenuan tia porrigito .Seme afphodeli uel uifei ixiuue folia uel cornu caprx uel femé uiticis uel ruta uelmétx radice qd horù uelis tritù ieiuno cù uino afpo,ppina to.fi uero poflit,triglta dies Ugna fecato,fùmifqj hùeris luftator. die deabula to tardius cubitù ito.mane furgito.diftaqj comedito.Si uero lié his meliuf/ cule nò habeat, fùgulis mycefiue dece magnis lineis urito,qua maxie tumeat Si extet ♦ fi erri uti expedit uras,fanabis,nó tamé celeriter.morbus etri hic mul ta curatione eget,Nam difficilis Si lògus eft,nifi cito curetur* Lienis hic fecù dus morbus iifdem quibus prior,gignitur.Sicqj afficit,uenter perfluatur, lien turget,durefcit,uehementerqj dolet,color nigricat,luridefcit,putaminis gra/ nati ferriqj fimilis redditur,maleqj Si aures Si gingiux olent Sia dentibus di/ fcedunt,tibix ulcerantur, qualia epyniftides,membraemaciatur,nihil oletat, Cum fic habet,hunc medicamentis eduliis, pocuIis,laboribus iifdem quibus priorem,curato*cumqj non oletabit,fic fubluito,Cremoris betx quatuor co/ tulis,mellis dimidium cotulx,nitri xgyptii tali ouis quantitate triti commi/ feeto fubluitoqj*!! uero moibus his non fiftatur,lienem uti prius urito ♦ quem fi rite uras,fanabis* Lienis uero tertius morbus per uer potiflìmum gignitur, cum lien Tanguinis repletur,uentremqj petit,lienqj mammx clauis iugulumue Tcapulx humeri uehementer dolitant,color autem corporis plumbeus fit,pu/ ftulx in tibiisfufeitantur.Qux magna ulcera flunt,primo cruenta uiolaceauc Si dura demittit,lien uti lapis durefcit*Magis hic letaUs eft,qua priores, pau/ ciqj euadunt.Cum fic habet quibus priorem,& hunc curato, medicamenta ta men fupra ne dato fed infra,poftridie coccum cnidium laftifqj equini deco/ fti cum melle cotulas ofto propinato,!! minus,bubulum caprinùqj fimiliter alternatim* LIBER SECVNDVS CCCLV alternatim* Poft autem purgationem uefperi qux priori,poft medicamento dato.fiqj uideatur,de finiftri cubiti uena interiore fangué mittito.Costeros au tem dies quoridie ieiuno quatuor laftis bubuli cotulas murix trientx mifto dato.deinde quibus priores,curato nutricatoqj,Coitumqj Si uinolentiam ca/ ueto.Quem ut priores fi tibi uideatur,urito qua lien maxime tumeat.quem fi rite uras,fanabis.qui fi hac curatione non fanefcat,cum tempore tabefcens pe ribit.Morbus enim hic ualde difficilis eft* Quartus hic lienis morbus per uer potiflìmù £rùpit,Cù lié pituitam ad fefe trahit, magnufqj fubito durufqj fit, deide refidet,cù tumet ueheméter dolet,cù refidet nò.Qri morbus cù inuete rauit,laguefcit,marcefcitue tn qnqj fubito lié tumet,qnqj repéte refidet. Cù fic habet,p morbi exordia cibaria nò fufcipit,citoqj emaciar? , corpufqj ualde male temperatur.Qui morbus nifi cito curetur,uel fponte refideat, cum dimi fit,poft quinqj fexue menfes reuenit, qui per hyemem potiflìmum dimittit, Quem fi per exordia fomas,deccm lineis ad lienem urito,& cito Tanabis,!! nò uras,medicamétis,cibis,poculis,laboribus,quibus priores,curato,fic enim ci/ to (ànabis.Color huius exalbidus eft, fobluteus fqualidufqj* Quintus lienis morbus per auftumnum atra bile potiflìmum fit * multo etiam olerù ufo pò/ tuqj aqux*Qui cum capit,fic afficit,Lien ualde dolet,friget,feruet,non come dit.lien non ualde creTcit Ted durefcit,& inteftina petit uexatqj ♦ Cum fic ha/ bet,medicamentis,cibis,poculis,laboribus,quibus priores,hunc curato ♦ Qui fi tibi fé prxbeat,ficuti priores urito.qui morbus cito curatus multis cito prò dit.Morbus autem hic Arcuatus ifterofue,cù quatuor fint, per xftatem bilis motu prxcipue corripit,qux fub cute capiteqj fiftitur, quare corpus ftatim decolorata, luteùqj Si granati putamini fimile fit, fub.capillofqj capitis uti fquamulx funt,lutei oculi fiunt,friget,feruet, luteum mingit cum fedimento craffofubluteoqj, cùqj ieiunus eft,cor Si inteftina uexant, cùqj quis loquitur petitqj,xgrefert,excandefcit,nec patienter audit, luteum album qj Si oiidum demittit* Cum fic habet,hic quarto Si decimo die fere perit,quos fi fugiat,fa nefcit.quem fic curato,Cum febris remifit,multa calida Iauato, mulfum prò/ pinato,ptifanx fuccum cum melle cum ea non decofto forbeto, dum qua/ tuordecim dies tranfeant,qui letalis ne fit morbus decernunt ♦ poft hxc quo/ tidiebis lauato.primoqj paucis quxqj maxime petet,pafcito,deide plura da to,plurimumqj de die uinum album propinato*fiqj tibi uideatur tepore prò cedente luteus Si non ualidus effe,poft cibum (uti fupra habet) uomito.qui lì his fedetur, fatis eft.fi non,ueratrù potato.Poft hanc purgatione uefperi pul tem mazanue mollem teneramue panifue interiora comedito,pullumqj galli naceum cum cxpa,coriadro, fefamo,cafeo,fale,decoftum,& uua paffa alba, uinumqj album aTperum peruetuftum potato ♦ uentriculumqj inferiore Tub/ terpurgato ♦ poftridie ciceris albi cremoris cum melle duas cotulas propina/ to tres dies.deinde cum his aqua decofta, foeniculi radices tenuiter còcifàs, lienis quartus morbus. Curatio qua. lienis quintus morbus. Medela. teteros arcuatus ne morbus pri s nus. Medela quot. Maza. Ciceris aiti ere» mor. Decoctam aqua confiderato. CCCLVI DE PASSIONIBVS Caricar um deeom ctù quale uideto. Potio alta. Secundus arcuom tus. Quales in hoc morbo uena. Medela qua. Cantharidat. Tertius arcua» tus Epidemio cur dicatur. Morbi caufa. Cnratio qua. Quartus regius morbus. quantum tribus digitis capitur.quatuor aqux fextariis, donec dimidium re/ maneat,coquito,ciceris albi fextarium fimiliter coquito, deinde utraqj cola/ tam mifceto fubdiuatoqj uinumqj hac aqua diluito,!! uelit, folam hanc aqua potato nec aliam.fi uero hunc potum auerfetur,fic hoc paratum dato,caricas albasfextarii menfura,quatuor aqux fextariis coquito,deinde colato fubdiua toqj,Quam folam uel cum uino ne plus cotulx dimidium potato, ne uentré citaret.quotidie Si hxc optima funt propinare, cum uini albi ueteris cotula tritum cucumeris femen,apii,fceniculi,cuminum xthyopicum,adianton,co/ riandrum herbam,uuam paffam albam.fi hxc uel ilia potet,iuuabitur, citoqj fanefcet* Secundus autem hic arcuatus morbus ifterofoe per hyemem coni/ pit.temulentia uel frigore prius quidem friget,deinde feruet, nam corporis humiditas fub cute cogitur cù corpore,quod fic habet,his patet, corpus eius liuidum Si fubdurum eft,uenxqj qux per corpus tenduntur,lutex funt, maio refqj Si craflìores cjjprius,quxdam etiam alix uenx per corpus tendunt fona/ trx,quas fiquis fecet,fanguis luteus defluet de luteis,de nigris niger, nec prx pruritu corporis ueftium còtaftum patitunqui cupit illuc Si huc difcurrere, fed crurum debilitas non finit,ualde fitit.Morbus autem hic minus letalis eft qj prior, plus tamen durat,nil! primis diebus Tanefcat cureturue. fin autem hic morbus producatur oftauufque nonariufue fiat, Si in morbum conci / dat,morbus Si dolor magis premit,qui furgere ftareque nequit,multi/ que hoc tempore fubito pereunt.Cum fic habet, fi per morbi principia hunc adeas,cum iam feptem dies tranfierint,ueratro potionato, uentriculumqjin/ fra fucco uti priorem,fubterpurgato,medieamétaqj Si coetera alia dato. Prx terea quotidie bis terue quatuor cantharidas fine capite halifqj tritas dimidia uini albi cotula dilutas,melle pufillo còfperfas ^pinato, fi uero morbus prò/ cedat,balneis Si fomentis curato.Qux appetat,comedito,uinum album afpe rum potato,cceteraqj qux priori porrigito.Morbus autem hic longus &dif/ ficilis eft,nil! per exordia rite curetur, Tertius autem morbus arcuatus prò / pterea communis epidemiofoe dicitur,quoniam omni tempore corripit, qui plenitate temulentiaqj prxcipue gignitur*Cum uero friget corpus, oculiqj ftatim ualde lutei fiùt,fub capillofqj & ungues morbus progreditur,friget,len teqj feruet,corpus debilitatur,caput dolet,luteum Si craffum mingit ♦ Mor / bus autem hic arcuatus ifterofoe minus qj priores letalis eft, citoqj curatusfa/ nefcit.Cum fic habet,cubiri uenam pertundito,fanguenqj mittito, poftea fo/ ueto Si elaterium propinato,tertioqj die lafte afinino fubterpurgato, ccete / raqj forbimenta,pocula,cibaria,qux priori,dato,caputfxpe purgato,tepida propinato,multa calida lauato,carnem tritam cum uino albo propinato, eoe/ teraqj qux prioribus facito,& cito fanefcet* Quartus uero morbus arcuatus per hyemem pituita maxime fit.Color huius albus eft,peftus pituita compie tur,cum album fpuit,fingultus obrepit,craffum Si album mingit cù Tarinaceo fedimento* LIBER SECVNDVS CCCLVII fedimento*Morbus autem hic arcuatus ifterofoe letalis non eft,citoqj fi cure/ tur,fanefcit*Cum fic habet,cnidium granum huic propinato, poft purgatio/ MedeU nem ptifanx fucci melle confperfo quatuor cotulas forbeto, fuperiorem uen triculum uomitù ficuti prius purgato, Sic enim facile pituita de pulmoné Si arteria deducitur,crebroqj garganffato,Quandoqj hic lente febrit, horretqj, quem ficuti priores,medicamentis iifdem,fomentis,balneis,forbimentis,po/ culis,cibifqjcurato*ficenimprxcipue fanabis* Stupor typhofue hic mor/ Typhosunde. bus uocatur.qui per xftatem cù canis aftron furgit,corripit.quo bilis per to/ tum corpus agitatur,ftatim grauiter febrit,xftuatqj& prx grauedine, debili/ tatur,manus& crura nulli funt ufui, uenter perturbatur * Qux demittit male olét,maxime torquetur. hxc patitur,fiquis eum erigat,ftare nequit, prx xftu oculis nihil cemit,fiquis eum interroget,audit,fed prx labore nequit refpon/ derccum uero periturus eft,acute cernit,audafter loquitur, potum Si cibù pe tit,quem fiquis det,ftatim nifi uomat,animo linquitur,Morbus autem hic fez ptem uel quatuor Si decem decernit diebus,Plxriqj& ad quartum& uigefi/ mum tranfcurrunt.quos fi fugit,fanefcit*quibus diebus fit necne letalis mor / bus declaratur.Cum fic habet,hunc fic curato,primis diebus ne lauato,fed ui/ no & oleo in cubili linito,cibaria ne dato,fed tenues forbitiones frigidas, ui/ numnigrum,afperum,ficonferat,potato,finon,album,afperum, dilutius. Si uehementer prx xftu fitiat,multum potato Si uomito ♦ qux bis terue dein/ ceps facito.cù xftus habet,Lintea gelida aqua tinfta qua maxime xftuat uri/ turue,ponito,Si corpus horreat,qux refrigerant,demito ♦ cù fic laborat, ma/ xime periclitatur,ne eo dolore repente animam emittat.quare fumma celeri/ tate medicamenta doloris caufa qux laterum morbo correpto,dato* Cum uè rorefipifcat,ftatimcibo,potubalneifqjreficito* morbus enim hic difficilis eft,pauciqjdiffugiunt* Secundus autem ftupor typhofue malum eft ♦ quod Typhos alter. omni tempore corripit corporis humiditate,cum humida cibaria multumqj potum carnes forbendo flaccidx fiunt.malum enim hoc ex his maxime gigni tur. Tertiana quartanaue per exordia capit& incipit * Caput ualde laborat, quandoqj Si corpus,qui cum dimifit,fputum uomit,crebroqj naufeat Si eru/ ftat,pupulx oculorum dolent,uultus totumqj corpus Si pedes quandoqj tu/ ment,peftus & fcapuix quandoqj dolitant,uenter perturbatur,uix torueqj ual detuetur,multum c^fpumofum fpuit.quod quandoqj faucibus hxret Si ex/ afperat,prxfocatqj eum,fxpeqj fauces inflammantur.cum fic hunc labor pre mit,quandoqj uehemens fpiritus anguftia uexat,fxpeqj repéte prx labore fpi ritum animamue agit emittitue feptem uel quatuordecim diebus,multi Si in uiginti quatuor producunt,fxpe repente morbus dimittit, fanufqj effe uide/ tur,quare donec uiginti quatuor dies tranfeant,obferuato,cuftoditoue. quos fifugiat,non fere perit.Cum fic habet,farinam decoftam cum melle confper MedeU. fo forbeto, uinum nigrum dilutum paulatim cum uoluerit, potato ♦ Cibaria Medela. Quìaftuslenia» tur. CCCLVIII DE PASSIONIBVS Potio quei. MedeU priufqj hi dies tranfeant,ne porrigito,deinde polypos uino decoftos come/ ditOjiufqj forbeto,multafqj radiculas raphanidafue comedito, femenqj car/ dami toftum tenuiter tritum cribratum cum farina uino afpero decofta ma/ ne potato. Donec hi dies tranfeant ne lauato,fed uino cum oleo tepido in cu bili linito,multumqjtraftato,uinumqj nigrum cum quo pxonix decem bac ex decoftx fint,propinato,napofqj fiue rapas cum non ialito cafeo, papaue/ re,laffare,Tale,oleo Si aceto coquito,hocqj ius propinato. Si uero medicarne tum potare uelis,coccum cnidium propinato, poli qj purgationem, tria fari/ nx pinguis acetabula forbeto,uinum idem potato, Quiequidqj medicaméto rum,forbitionum,potuùqj dabis,fiue fingula,fiue plura fimul,profuerit, ficqj Typhos tertius. cito fanabis.morbus tamen hic difficilis e(l,pauciqj fugiùt* Tertius uero (tu por typhofue tue gignitur,cum bilis putrefafta per uenas Si articulos fangui ni mifcetur,fiftitqj quod potiflìmum in articulis flt,quandoqj Si toto corpo/ re,dolorefqj graues prxbet,multiqj hoc morbo claudi fiunt, cum bilis in ar / ticulis relieta durefcit,dolorqj qui ceffarat,tres quatuorue dies fuperuenit,Cii fic habet,hunc fic curato,cum dolor corpus uexat,oleo linito,calefacientiaqj linimcnta ponito,qui dolor cum ceffauit,ueratrum cum totum corpus prx/ foueris dato,poftridie uero ferum caprx decoftum cum melle & fale, quod fic conficies,duo feri cengia feruere facito,quorum altero mei, falem altero adiicito,calicemqj inde alterne propinato, donec totum potauerit.poft pur/ gationem uefperi lentis cremorem,betx qj pinguis farina confperfa menfura acetabuli forbeto ♦ deinde pulii gallinacei uel columbx uel turturis uelouicu Ix uelfuis carnem pinguem comedito.uerauum autem fexto quoqj die dato, fiquaqj articuli tumeant,nec difcedat,cucurbitulam admoueto, tricufpideqj acicula compunftis genibus fanguen tratiito,!! genua tumeat, coeteros autem articulos ne pungito.dies autem intermedios cibum huneponigito, panem percoftum, pultem mazanue conditam pfxtenue carnemqj pullaftrinam uo/ lucrinamqj affam non falitam,!! minus decoftam iure maceratam,cafeouefe/ famo,faleqj conditam,Pifcibus uero carnofiflìmis aflìs ficuti carnes utitor uel decoftis cum origano,oleofubunftis.uinum autem album,!! conferat, pota/ co,fi minus,nigrum.per dies uero mane & poft coenam deambulato,ferum au tem Si lac,fi tempus ferat,femper potato ♦ fi uero tibi uideatur, Si lac afininù decoftum dato.qui fifanefcat,multum Si frigus Si xftus caueto, cibariaqj nò multa fornitole morbus redeat.qui fic curatus fex menfibus fanatur,tot enim menfiù fpatio fit nec ne mortalis hic moibus decernit, Sifi cito curetur,diffi/ cilis enim eft,& cù multis fimul moritur. Quartus uero ftupor typhofue ma/ lum, eft quod pomorum tempore gignitur,cum quis multifariam iis compie tonmultis tamen hic morbus faftus e(t,cum libi,placentx, fefamiqj multum cceteraqj mellita Si dulciaria inexplebiliter comediffent,mel enim decoftum xftuofum eft,uentriculoqj affigitur,pofteacum digeritur,in uétriculo fernet, uenter ftatim Potio qua. Mézapfafta. Typhos quar tus. Morbi huius caufa. LIBER SECVNDVS CCCLK Medela, penter ftatim tollitur,& tumet,accenditur,difrumpi uidetur,deinde uenter fu bitodefluit,cùqj femel defluere cospit,multos dies purgaf.plurimi poli hac purgationem fanefcunt.Cum ergo fpòte purgatus fedatur,lentis fucci uia fez mifextaria cum fale potato,poft uero fucci purgationem uefperi léticulx ere morem infalitum,frigidum acetabuli menfura forbeto,uel laffar cum pingui beta farina confperfa multum decoftum infalitum acetabuli menfura dato, ui num autem nigrum afperù paulatim potato.deinceps eadem facito,cibariaqj dato,panem percoftum,pultem mazanue pfxften conditamue maxime*dein/ Matapfafta. deprimos dies farinam coftam fparfo melle comedito, uinum auté acerbi!, nigrum potato.donec morbus fiflatur,hxc facito.Qui uero pomis hoc mor/ bocorripitur, perflatur,torquetur,dolet,cibaria non demittit, uenter turget, durefcit,friget,feruet.Cum fpòte uenter mouetur, dies uiginti cum minimi! purgatur,qux purgatio cum fedatur,fanefcit* fi non purgetur,fucco hyppo/ pheos coccoue cnidio purgato,fponte purgato hxc uefperi dato ♦ Poftridie uerofi febrit,quiefcito,paulumqj uini eiufdem cum aqua gelidiflima propi/ nato,fi nonfcbrit.cibis non humidis fed ualentioribus nutricato,cibariaqj re/ fpeftans deambulato* multis tamé hic morbus in aquam fubtercutem hyderò uè tranfiuit,Quare fi tibi uideatur,quibus aquantem hyderiontaue,lauato, uel thapfiam tritam cotula mulfi fubaftam,hacqj fubluito.qui fic curatus cito fa nefcit. Quintus uero typhos gignitur,cum humor corporis putrefcit,nimif/ Typhos quitus ueficcefcit.quarequi hoc morbo laborat,perhumidus ed,fobluteus, translu/ cidus,uel!cxqj lotii plenx fimilis ridetur,nifi quod non turget,fed macilen/ tus e(t,ficcus,& debilis, clauefqj prx cunftis in corpore potiflìmum emacia/ tur & uultus.oculi autem ualde cauantur.morbo quidé hoc hxc patitur, cor/ {msnigricat,cauTa eft,cum uenulas cutemqj bilis atra fobit,foperqj his,cù ca/ orfuperuenit.Quo neceffario uenulx accenduntur ficcefcùtqj adeo, Tangué per eas uti non fluat.Languens ergo hxc patitur,emaciatur,oculi non niftant conuiuentue,mufcafqj&uiilos per ueftem ftrangulaqj captat,cibi grauaf ma gisquamfanusjucernxextinftx odore lxtatur,crebro per fomnum poliui/ tur,&cum deambulat,Temen genitale Txpe progreditur exitue. Cum fic ha/ bet,fuperiorem uentriculum ueratro nigro purgato, Ted inferiore fcamonix fuccOjpoftuero purgationem qux cceteris,dato,ferum bouis lac uel caprx fuo tempore lac afininum coftum uti fobterpurget.qui fic curatus biennio fé re fanefcit.cibaria qux uolet,pomgito,plurimum comedito ♦ cibaria refpe/ ftans deambulato*morbus hic maiorem annis uiginti capit ♦ cum auté cepit, per morbi principia nifi curetur,non deferit, nifi uiginti anni tranfeant, fed nxret,poftea nònullis ù curentur,exit*morbus eri! hic perdifficilis ed* Còuol uolihileiue mala hxcuocantur ♦ qux his de caufis potiflìmum fiunt, cù quis tycme calido Si humido nutricatu utitur,cibariaqj reTpeftans non deambu/ let fed fatur Si plenus ufqj dormiat,fubitoue per gelu longum iter tacere co/ Pollutio deam* bulantis etiam. MedeU Conuoluulus hileofue. CCCLX DE PASSIONIBVS Curati: Sambucus. Conyza, Malum hoc rem uenìt. Conuoluolus aia cuatus hileofue icterodes. Curatio. Tetragonopur» *«f* Còuoluolus crué tus hileofue ha» ntatites. Medela. gatur,fubtcrqj offafrigeant.qui fic afficit,corpus totum inflatur, color plum beus fubrepit,femperqj adeo friget uti fiquid calidum admoueatur,non fen/ tiat,corpufqj eius calida perlutum leuigatur fquamulafue remittit, fcortum prxfertim * quod fi digito premas,cedit.quod tibi os demòftrat.Cùqj bibit perfringitur debilitaturue,crura grauefcunt,!! deambulet,labant tremuntue,fi cliuum afcendit, ualde anhelat,ulnxqj uti onus fufpendi Si pendere uidentur. per noftemqj ualde fitit.cibariaqj qux comedit,cruda demittit.Cum fic ha/ bet,hùc foueto,cneoròqj uel hyppopheos foccù uel cnidiù coccù opinato poft uero purgationem,qux prioribus dato.poftridie uero lac afininum de/ coftum fale confperfum duorum fextariorum menfura quotidie bis propinaz tcpanem uefperi carnemqj ouillam decoftam comedito*polypofqj nigro ui no coftos cremoremqj forbeto*deinde lentem fic paratam dato, lentis cotu/ Iam decoftam terito,farinam,laffar,falis,aceti,allii paulum,cafeum tritù, puz leiumqjboni odoris caufa fupermittito,commifceto,cum aqua bis teme fer/ ueto,ne nimis craffefcat.curato ♦ deinde refrigeratum, diffufumqj porrigito, Dies uero medios Si fexto quoqj die uomito,crebroqj ante hoc Si medicarne ta foueto.tertio quoqj die,!! conferat,lauato,l! non,linito,fi poflìt,cibaria re/ fpeftans deambulato,deinde fambuci folia conuffxqj conyzxue femper te/ nellx decofta comedito.fic enim curatus melius deget morbufqj annuo fpa/ tio deferet.plxrifqj tamen iam fanatis poft duos annos reuenit, quare fi re / deat,eandem medicinam adhibeto,f! uero pofttertium annum redeat, nò tu met fed gracilefcit Si emaciatur uultufqj primum magifq^ qjprius, exalbefcit, quandoqj his hyderos in uentriculo fit,quod fi cadat,ne fecato, periret enim, fed iifdem quibus aqua de liene laboratem,curato*quod per exordia facito. fi non,tam cito non fanabis,morbus enim hic multa eget curatione, difficilis cum fit. Conuoluolus autem hic fecundus hileofue per xftatem maxime ca/ pit,paluftribus locis,fed potius aqux potu,multi fub fole uerfantes morbum hunc capitifqj dolorem conceperunt,Quare qux priore>,patiùtur, prxter co Iorem.qui corticis granati fimilis his redditur,quandoqj oculi morbi arcuati complentur ifteruue.Cum fic habet, quibus priorem Si hunc curato, deco / ftumqj ciceris albi cù uino propinato,caputqj tetragono purgato ♦ minus § prior hic Ixtalis eft,conuoluolufqj arcuatus hileofue ifterodes dicitur. Ter/ tius hic conuoluolus hileofue quibus & priores afficit,per auftumnumqj con cipitur.malo autem in hoc hxc cadunt,os male olet, dentibus gingiux difcc dunt,fanguis de naribus manat,quandoqj Si in cruribus ulcera prorùpùt, quo rum quxdamfanefcunt,quxdam repullulant,colore nigro,cuteqj tenui,qui & deambulare & laborare cupit.Cum fic habet,quibus priores, hunc curato. hifqj fubluito,cucumeris agreftis folia quinqj tenuiter terito, mellis dimidiù acetabulum oleiqj tantùdem commifceto,falis manu piena decofti betx qua tuor cotulas,qux fubter dato, poftea laftis afinini decofti cotulis ofto cum melle LIBER SECVNDVS CCCLXI melle fubterpurgato,per anni tempus idoneù Si lac bubulù quadraginta dies t>otato,mane duo acetabula cotulafue cù tertia mulfi parte quoridie propi/ nato,Morbus auté hic multa eget curatione,fi non,non exit abitue fed com/ moritur.conuoluulus auté hic cruentus uocatur, fiue hileos hxmatites. Ma/ craffamaU la ueroqux craffa dicuntur,potiflìmù his fiunt,cù pituita bilifqj in corpore mifcetur,uentnculùqj petit,qui tumet attolliturue,qux una tanqj unda fupra 8i infra cununt,quo friget feruetqj.capurqj dolet,qui dolor cum ad inteftina peruenit,ftrangulat fere,bilemqj acida quando uomit,falfam quadoqj,quam cu uomuit.os amarù remanet,latera coftxue rubent.quonia pituita cù in uen Morbi caufa. triculo eft,fanguis calore coaftus coftas petit,rubefacit,calefacitque,fcapuix curuantur,corpus nufqua,tanqua totù ulcerati! fit,tangi nò finit prx dolore, caroqjprx dolore falit, teftes cótrahuntur,ueficafedefqj calet, craffumqj ficu ti laborantes morbo aqux Tubter cute hydropefoe,mingit, capilli capitis de/ fluunt,pedes femper frigent,collù,fcapulx,coftx maxime dolent,per cutem femper quid currere ei uidetur,morbufqj nuncpremit,nunc laxat,quo proce/ dente continentius premit,cutis capitis durefcitrubefcitqj.Qui hxc patien/ do fex annos perficit,multus poftea fodor olidufqj defluit, fxpe per fomnù femen genitale fobcruétù fubliuidùue proiicit.qdmalù folis calore uel aqux potu gignit. Cù fic habet,nùc cneoro uel cnidio cocco uel hyppopheo fub/ MedeU terpurgato,deinde laftis afinini decofti cotulas ofto melle confperfo propi/ nato,poftridie uero poft hanc purgatione,qux cceteris,porrigito.primos uè/ ro dies qux morbo aqux hyderoue correptus,comedito,fi poflìt,deambuIa/ to,fi non,quiefcito,fi uero per febrem comedere non poffit,lenticulam forbe to,uinumqj nigrum qjafperrimum potato♦ morbus autem hic per auftum num pomorumqj tempus maxime corripit.qui fi curetur,fexto annofanatur, finon,ad decimum ufqj progreditur.cum multis etiam nifi curetur, moritur* Craffum autem hoc malum fecundum fit cum bilis in capite conftitit,iecurqj craffummalùfe petit,ficqj afficit,iecur tumet,prxcordiaqj hic tumor uexat, caput, tempora, cundù quàtope» aures,oculofqj dolet,fxpeqj acute nec uidet nec audit, horrorqj Si febris fu/ re uexet éf£ke- percapit,qux p morbi exordia modo plus modo minus fiunt, morbufqj quo/ plus inueterafat,tato magis corpus laborat,pupillxqj oculop* hebetanf, qui bus digiti! fi admoueas,nò fentit,qm nò uidet,nihil enim digito admoto ni/ ftat,quo dignofeas eù nò uidere,q fiqd uideat,qfqlias pediculos ratus in lira gulis captet.cùqj magis peordia iecuruexat,defipit,fibiqj ferx mòftraqj alia prx oculis diuerfare uiden£,hominefqj armatos pugnare,feqj inter eos, tanqj pugnas &prxlia uideat,loquit)(pgredi£, fiqs uetet,mina£,fifurgatftetue,cru ra tollere neqt,fed recidit,pedes eius femp friget, cù dormit p fomnù exilit, cum infomnia formidolofa uidet,terretur,quod hac re dignofeimus eum in/ fomniis exilire terrerìqj,nam cum refipit,infomnia quxque fecit, narrat,qux ficpatitur,quandoque totum diem noftemque mutus iacet,multùqj anhelat, HH CCCLXII DE PASSIONIBVS Phafina morbi huius caufa. Medela qua. Terttum craffum malum unde. MedeU. Quintù craffum vulnm unde. cum autem non defipit,ftatim refipit, fiquis fé interroget,refpondet, diftaoj omnia agnofcit,deinde paulopod eodé recidit. Morbus aùt hic tue pcipuc prorùpit,cù quis peregre ,pficifci£,uel deferta loca peragrat,uel phafma ima gunculaue aliqua uifam timuerit,qui Si alias etia fit.Cù fic habet, dulci uino quinqj ueratri nigri obolos ,ppinato,uel his lauato,nitrù xgyptiù ouiculx ta li qjtitate tritù,mellis optimi oleiqj dimidiù acetabulù cù betx decofto me fura quatuor cotolarù calefacito,fubdiuato,tepidoqj fubluito, uel fi uis jp be tx decofto lac afininù decoftù còmifceto,hocqj fiue febriat fiue nò,fublui/ to.deide ptifanx cremore cu melle forbeto,melqj aqua,acetùqj còmifceto donecqj morbus decernat,potato,qquatuordeci diebus fit nec ne mortalis decernit cù lógiflìme,multis ti! hic morbus cù abiffet,reuenit.q fi redeat, pe riculù eli ne pereanqui feptem diebus fit nec ne mortalis,decemit. quos fifo giat,nò fere pent,fed fi cure£,plxriqj fanefcùt.q cù ceffauit, optime nutrica to,placideqj ingerito q uétriculus fufcipiet,ne ura£ arefeatue neue fluftio uè tris fupueniat,caueto. na utrunqj periculofum ed,quotidie aùtlauato,poftci bariajmodice deabulato,uefté leué molléqj amicito, lac Si ferù p anni tépus qnqj Si quadraginta dies potato.q fi faciat,cito fanefcit,morbus aùt hic diffi alis eft,multaqj curatione eget. Tertiù uero craffù malù pituita putrefafta gignit,quod ruftus indicat,na radiculas olet.malù aùt hoc de cruribus aufpi catur,deinde uéniculù petit Si inteftina,q murmurat uomitùqj acidx putre/ faftxqj bilis agùt.q cù uomuit,fefe nò habet,podea ad inteftina defliiit.qua doqj repente tam grauis dolor caput uexat,uti prx grauedine non audiat nec uideat,multufqj Si ohdus fodor fcaturiat,prxcipue cù dolet,morbiqj requie facit,color eius arcuatus fit. morbus autem hic paulo minus qjprior mortalis eft.Cum fic habet,uentriculum inferiorem hyppopheo purgato fuperiorem ueratro,caput tetragono cum ueratro purgatus eft,poftridie lafte afinino de/ cofto purgato.tertio uero quarto & quinto caprino cofto. dies autem uigin ti bubulum crudum uel caprinum tertia muli! parte commifta fextariù prò/ pinato,poft autem purgationem infra medicamentorum qux hydero deten tis,porrigito,deinceps cùlac potauerit,pané percoftù comedito,pifces,fcor pion,uel callionymó uel coccygauel fruftulù raix cù còdimétis decoftù,car nes uero ouiculx uel pulii gallinacei decoftas,uinù auté fi conferat, albùpo/ tato,fi minus nigrù afperù.deinde poft cibi! deambulatene frigeto ♦ fi huic cibaria difta non còferant,ptifana miliùue forbeto.fi triginta dies huic mor/ bo difficili tranfeant.qui fit nec ne mortalis,decernunt,lagués fanefcit. Quin tum uero craffum malù fit,cum alba pituita longa febre in uentriculo confi/ ftit,de uultuqj aufpicatur,qui tumet,deinde uentriculus corpufque ficuti la/ borant,delaffat,uétriculufqj ualde grauaf laboratqj, pedefqj turgét. fipluat, pulueris odore non fuftinet,!! in pluuia ftet,terrxqj odorem fentiat, repente concidit,morbus autem hic etfi crebro ceffet, diutius tamen durat,tardiufqj tollitur, DE PASSIONI- BVS CCCLXIII Coxendicis do ■. lor. Maza atriptos. tollitur.quem uti hyderon curato,fomentis,medicamentis,defatigationibus, curatio qu cibifcp ♦Morbus autem hic fex annos fere detinet,deinde cù tempore rite cu/ ratus fanefcinqui fi per exordia non curetur,difficilis redditur, multaqj cura/ rione eget* Coxédix autem ifchiafue de his prxcipue caufis Si aliis gignitur, prxterea multis,!! diutius quis fub fole uerfetur Si eat,coxendicefqj calefiant, ifchiaue,humorqj horù articulorum Si aliorù xftu ficcefeat cogaturqj, quod fic effe conieftor,languens enim fleftere mouereqj hos articulos Si alios prx dolore,qui ineft,nequit*digiti compinguntur,lumbos,uertebras qux fecun/ dumcoxédices funt,maxime dolet,coxédices,inguina,genua,grauis Si xftuo fus dolor uexat,fiquis eum attolatmotetue,prx dolore ueheméter gemit da matqj,quandoqj neruorum diftétio fpafmofue frigus Si febris fuperuenit. co xendix etiam bile,pituita,fanguineqj gignitur,tanquamqj omnibus his malis laboret,lìmiliter dolitat,quandoqj etiam friget,leniterqj febrit. Quare fic eù MedeU qui hunc morbum fole concepit, curato.Corpus eius fomentatione madefa/ cito,cibaria,pocula,costeraquxdantur,tepida,liquida,humidaue,decoftaqj dato.cibo uero paneue Si pulte mazaue atripto non multùue fubafta Si molz li utitonuinum album aquofum potato,corpore quiefcito,fi furgere ftareue poffit,quotidie parum deambulato,non multaqj lauato.cùqj tibi bene habe/ re uideatur,corporeqj hudus effe,placide leniterue multum foueto.quod ma gisliquefaciet,humoremqj in articulis coaftum educet*deinde poftridie Cni dium coccum propinato,!! non iuuet,hoc Tubluito*cumini dimidium aceta/ bulum,cucurbitam paruam folidam non conciTam in mortario terito dilige/ ter cribratoqj.minx quadrantem nitrirutuli xgyptiitriti,hxcin ollam iaci/ to,olei acetabulum,uini albi tantùdem,meilis dimidium Tupermittito, cùqj betx decofto,dum Tatis craffum erit,coquito,deinde linteo percolato, mei/ lifcp attici,!! mei concoquere nolis,acetabulum commifceto.uel mellis opti/ micuius uis,fi atticum non habeas,cum trulla coxeris, fi lauatio craffior fit qj oporteat,uinum idem craflìtudinem refpeftado fuperfundito, hocqj Iauato. deinde fi oporteat,tres ufqj dies purgato,!! uero plures dies purgetur, tria bu/ buli capriniue laftis acetabula propinato,deinde betam pinguiter conditam fine fale comeditcmulti tamen hoc morbo claudi fiunnSi uero morbus hic bile gignatur,ueratrum fcamonix uè fuccum uti per inferna purget, propina/ to.poft purgationem,ptifanx duo acetabula cum melle forbeto* pollerò au/ tem die tertioqj cumfoueris,lafte afinino decofto purgato*uefperi auté pin/ guis betx cum farina decofta duo acetabula comedito,uinum autem album dilutum,aquofumue dulce Si nunc Si poft medicamenti purgationem pota/ to*Si uero pituita langueat,cnidio cocco uel hyppopheo cum foueris pò / Pìtuitofu*. tionato,poft uero purgationem,forbimenta poculaqj eadem laftifqj potione porrigito,dies uero poft hoc uiftu qualeuiflìmo utitor.Si his iuuet,fat eft* lì minus,fùgulis catharidifue offea,carnea uero ferramétis multis lineis Si altis HH ii lauatio qua. Biliofus morbus. CCCLXIIII DE SACRO Tetani tres. Curatio. Xmùates. Sanguìneus. perurito,!! uero fanguine lagueat,foueto,cucurbirulamqj admoueto, uenafqj poplitum aperito,fi tibi uideatur,& cnidio grano potionato,uiftuqj* ficciflì/ mo utitor,uinum nepotato,fed fi petat,^minimumdilutiflìmumqjdato,pa rumqj deambulato,fed fi poflìt,plurimù,quod pituita laboranti confert etia, fi uero (tare nequeat,quauis caufa laboret,crebro per cubile uolutato, ne char tilago humoré intus coeat.quod fi cadat,neceffario claudicabit*Si autem uè/ Iis fanguine laborantem fubluere,fanguen pituitamqj de coxendice uti dedu cas,his lauato,falis triti quantum manu capitur,oleiqj cotulam in hordei de/ coftum mittito,hocqj tepido duarum cotularum menfura fubluito.qué fi fic cures,celerrime fanabis.Morbus tamen hic difficilis nimium Si longus eft.Te tani tres.fi uero fuper uulnere neruorum diftentio tetanofue fiat, malx men/ tum qj compinguntur,os nequit aperire,oculi lacrimant contrahunturqj, fca/ pulx compinguntur,manufqj,fpinam,crura confleftere nequit*cum uero leta Iis eft,cibum potumqj per nares reieftat.Cum fic habet,hùc foueto, pingui» ad ignem perungito, calida fuperponito, deinde abfinthium uel lauri folia uel hyofcyami femen tritum uino albo fubigito,& in ollam nouam mittito tantùdemqj olei cum uino foperfpargito, calefacito,multoqj Si calido caput Si corpus perungito,deinde carnem fafcia embateue in fuperiora trahito, uè/ ftimentifqj mollibus purifqj conuoluito,& in cubile reclinato,donec ualdefu det,mulfum deinde tepidum,!! bibere poflìt,per os,l! minus per nares infon/ dito,uinumqj album qj foauiflìmum Si piurimum propinato ♦ Qux quoridie donec fanefcat,facito. Moibus auté hic difficilis eli, celeriqj curatione eget, opifthotonos. Diftentio autem neruorum in pofteriora opifthotonofue fimiliter afficit fé/ re,uti prionqui fit,cum prxgrandes nerui ceruicis angina uel uux morbo to fihfue purulentis afficiuntur.de capite quandoqj,cum febris fuperuenit, do/ lor neruorum conuulfioue fiue fpaimos fit.quin Si uulneribus euenit* Hicau/ tem in pofteriora trahi£,diftendi£qj,prxqj dolore fcapulas &peftoragemen do dolet.qui adeo conuellif diftenditurqj, uti qui adfont afliftùtue uix eùcó tineant,qum de cubili faliat.qui per eùdem diem quandoqj melius quandoqj peius habet.Cum fic habet,qux fuperiori, Si huic porrigito, facitoqj mor / bus autem hic cum longiflìme quadraginta dies durat ♦ quos fi fugiat, fané/ fcit.diftétio autem hxc neruorum tetanofue hic tertius caufis iifdem quibus priores gignitur,fed minus letalis eft.plxriqj tamé in pofteriora cadétes hùc morbum ceperunt * qui fic afficit,corpus totum conuellitur, primo quidem circunuagatur, deride tempore procedente in cubile decumbit, cù$ labor fpafmofqj remifit,furgit,paucofqj dies fimiliter deambulat, poftea rurfus in iifdem doloribus iacet*qui hxc patitur,crebro mutatur,fiquid comedat non demittit nifi uix Si combuftum.quod fi in peftora refiliat, prxfocat ♦ Quem fi qbus priores cures, cito fanabis,ptifanxqj cremore tenui cù melle fubluito. De comitiali Curatio. Tetanos tertius. Mede!, MORBO CCCLXV DE COMITIALI SACROVE MORBO SERMO TRIGESIMVS SEPTIMVS. Quem Hyppocratis effe Galenus negat, uiri tamen non penitus ignari dicit effe * Nam Hyppocratis (lilum fententiarumqjacu/ mennonfapit,inquit. Orbus quidem facer uocatus fic habet,diuinius facratiuf/ comitialis mor*

nihil commune nec fi/ mile quo dignoTcatur,cum cceteris morbis habere uidea/ tur,diuinumqj neTcioquid in hoc feruari Si ineffe medenz cur hoemalùno di quadam imperitia cenfuerunt,fiquidem expiamentis exeantationibufqj me MJh d™»*»* dentur Si diffoluunt.Si uero diuinum malum hoc ideo putetur q> in Tefe dm iz ùZjit" *"'*" num quid mirandumqj habet,certum eft effe plurima mala qux mira eorù na turadiuina putanda forent non minus,& non unum,qux nemo diuina effe du cat/icuti nunc demòftrabo.Diurnx enim febres aphemeriniue tertianx quar tanxue mihi nihil minus diuinum habere uidentur, diuinoqj numine fieri qj Quid catterà fa hoc,fiquidem homines iis correpti fubito nulla patenti caufa defipiunt fu/ tUnU riuntcp multaqj non oportune peragunt,quin Si multos dormientcs lugere ui di,nonnullos clamare,quofdam ftrangulatos,de ftragulis quofdam exire,defi/ piendoqjcurfitaredum expergifcerentur,deinde ficuti prius refipifcere, qua/ uis palliduli debilefqj redderentur.qux non femelfed fxpius uidimus, mul/ taqj alia fieri,qux narrare longum effet* Mihi quidem hi homines uidentur qui primi hoc malù confecrauerunt fuiffe ficuti nùc font Circulatores Magi/ Magi. ueexpiatores excantatorefqj Si oftentatores arrogàtes, talefqj homines qui Te fanftos religiofofqj admodum fingunt, proptereaqj multa fcire.qui cum ne/ fcirentqua ope hoc tolerent.fiqui Uberarétur diuinitus aftum prxdicabant, ne eorum infcitia pateret,fibiqj ipfis tuta uia medica quid tentabant, partim expiamentis excantationibufqj,balneorum ciborumqj multorum abftinenria, Quauetarent. fiquidem mandabant marinis his pifcibus tanqj non commodis ut abftinerét, mullo,mclanuro,mugili,anguilla,Carnibus uero caprx,cerui,porci,fuis, Ari/ bufqj his,pullaftris,colilbis,turturibus,auritis otidifue,quxqj ualentiores effe putantur.Holeribus autem menta,cxpa,allio,nihil enim acre non ualenti co/ ducit, ueftimentum prxterea nigrum ne ueftirent,nigrum enim quid mortua le effe dicebant,nec in caprino corio cubarent,nec gettai ent pedem Tuper al/ rerum,manum uè fuper alteram pofuiffe morbi huius medicinam impedire di cebant.qux cùfta diuino quodà ptextu (pponebat^lus uti Tciffe uiderentur. deide caufas alias addebat,uti fi ianaréwr,maior eorù auftontas Si dexteritas UH Hi CCCLXVI DE SACRO Libes cur no fa- uarenturab hoc morbo. Quare non diuìm num malum hoc fit. Quales uenefìci. Quare hecfinm gantur. Quibus deis hae tribuant. Apollo Komios paftoralifue. effet.fi perirét,tuto kk defenderét,cù dei caufa effent,nò ipfi. medicamétù prxterea nullù qB comederétuel potarét,dabat.nec balnea tagere finebant tanqj noxium effe uideretur.Quare puto nullos eorum,qui libyx mediterra / nea colunt,!! hoc morbo cornpiantur,poffe ullo modo lanari,fiquidem (tra/ gulis,ueftimentis,calceifqj Si caprinis carnibus utuntur,cum nihil homm nifi caprinum habeat,pecoraqj alia nifi caprinum bubulumqj. Deus igitur auftor caufaue non eli,!! hxc data uel non data morbum Si augent Si demùt,necex/ piationes profunt,fed medicamenta fi uorent uel potétur prodeffe uel obeffe poffunt,qux diuinam potentiam hinc auferunt Si obfcurant.Quare mihi nec hi homines morbum hunc Tacrum effe uidentur putare,qui his rebus tolli pu/ tauerunt,nam quod tales expiationestollunt,nihilprohibet & aliis artificiis medicamentifqjtolli uel immitti,quare potius humanumeffe hocputandum eft quam diuinum,fiquis enim expiamentis,carminibus Si excatationibus uel alia re malum hoc abigit,diuina nò dicitur hoc ope feciffe fed humana.quod homines hi propterea fingunt,plufqj coeteri uti fcire putentur.ficqj homines decipiunt,caftitatem integritatemqj prxfeferentes ♦ Plurimus his fermo de deis eft,mihi quidem non de pietate ficuti renturfed impietate uerba facere uidentur,deofqj nullos putare,nam horum pietas impietas eft non fanfta,fi/ cuti docebo,!! enim fé fcire profitétur, Solem lunaqj obfcurare,tempeftates, tranquillitatem,pluuias,ficcos xftus inducere,mare terrafqj perturbare, mul/ taqj his fimilia,cunftaqj fé fcire prxdicant.fiue facris, fiue requauisalia hoc affeuerent,mihi quidem uidetur nec deos putare,nec fi fint,quicquam poffe* nec prohibere poffe quin fumma fcelera committantur. quare mihi graues in deos effe uidentur.Cum enim quis magica aliaue arte folem lunamqj obfcu/ rat,deducitqj tempeftatem Si ferenitatem inducit,nunquam hoc diuinum pu tarem,fed humanum.Qui enim poteft diuiua potentia mente humana fupera ri feruaqj fieri'qux fortaffe non fìc habent.Ted cum homines uita egent,cùfta tentant Si moliuntur,& ad plxraqj alia Si ad hunc morbum fingulofqj alios caufam in deos referentes,nec Temei Ted Txpius hoc inculcant*fi capras imité tur,belent mugiantue uel in dextram conuellantur, matrem deorum caufam effe aiunt.fi uero grauius contentiufqj clament, equo comparant, Neptum / numqj auftorem effe uolunt.fin autem quid oleti còpareat,quod fxpe mor/ bi ui plxrifqj cadit, nullum tortuofum nomen ponitur.fi uerotenuius ere/ briufqj gallinx modo demittant, Apollo nomios auftor eli*!! fpuma ore mit tant,calcibufqj terram feriant Mars caufam habet.fiqua fomnia,terrores, me/ tus,cceteraqj talia per noftem in cubili patiantur,fiue ex eo fugiant Si exiliat, Hecates infidias Si heroum infultationes aiunt effe, quare piamentis carmini/ bufqj utuntur,ficqj uti mihi uideor,diuinum numen impium non fanftumqj reddunt.nam hoc morbo correptos,fanguine costerifqj piaculis conuoluunt uel nefarios aiùt effe uel ab hominibus potionatos uel nefariù fcelus aliquod commififfe* MORBO eommififfe.quos contra facere decuitfacrificare,precari, Tacraqj ad tépla du cere,deosrogare.nunc autem nihil horum faciunt,fed expiant purgarne, purz gamentaqj Si expiaméta partim terra condunt,partim in mare prouciunt,par tim in montes afportant,quo nemo tangat,nec eat,Qux oportuit ad facra té piadeferre,deoqj dare,!! quidem deus auftor eft Si caufa,deo quidem homi/ nis corpus coinquinari non cenfeo,cum fit impuriflimum ab caftiflìmo pu / riffimoqj ♦ quin fiquis coinquinetur, quidue committat,deos fé purgare cuz pit, purumqj Si caftum reddere,non coinquinare,fiquidem dei font, qui cunz fta federa nefalla perpurgat Si emundant, tutamenqj noftrù funt, deifqj nos terminos lucofqj facros dedicamus,quos nemo non purus Si caftus intrat Si ablutus,non federe coinquinatus,quin fiquodfcelus commifimus habemuf/ ue,ficpiamus,qux piamenta fic mihi habere uidetur, Malum uero hoc nihil mihi diuinius facratiufue habere uidetur quam coetera mala, fed eandem Si naturam Si caufam qua gignatur quam Si coetera maialatura quidem Si cau/ fa huius diuina eft,fic Si costerorum,medicabileqj non rninus eft quam coste ra mala.nihil enim eft,quod tempore medicamétifqj nò tollatur, tametfi uali dius fit quam medicamenta,qux porriguntur.Malum autem hoc fiditi coste rageneratim aufpicatur Si incipit,nam fi de pitrita,pituitofom erit hoc ma/ lutmfide biIe,biliofum.fi de tabe,tabificum.fi de liene, lienofum ♦ quid enim prohibet foetù eodem morbo generari quo parentes laboraruntfquonia cor/ poris partes omnes ad genituram conferunt.fani de fanis gignuntur, morbo!! de morbofis.Prxterea fignum aliud argumentumue magnum habemus, mor bum hunc non effe magis diuinum qua cceteri,pituitofis enim natura fit,non biliofis.qui fi diuinior fanftiorue cceteris effet,omnes xquo modo corripez ret,nec pituitabilifoe diTcrimen faceret, Tedenim huius morbi cerebrum cau fa eft.quemadmodum Si aliorum magnorum omniù,quo uero modo quaqj de caufa fiat,darius differtabo* Cerebrum quidem hominis bipartitum duz plexue eft quemadmodum Si cceteris animalibus,quod membrana quxdam tenuis per medium diftenta diuidit,propterea non Temper eadem capitis pars dolet,fed modo hxc modo illa,quandoqj Si totum.Prxterea uenx plurimx tenuiflìmxqj de toto corpore caput petunt,Dux quidem craffx magnxue, quarum una de iecore,de liene uenit altera,qux de iecore,fic habet, pars eius inferiora petit,dexteramqj partem fecundum lumbumrenemqj dexterum co xxqi interiora,peruenitqj in pedem,Cauaqj uena dicitur « fecunda uero fupe riora petit,perdexteras uenas partefcjj,pulmonemqj,Crius pars in cor fcmdi tur,dextrùqjbrachiù,clauéue,costerà uero pars fuperiora petit,per iugulum, dexterafqj faucium partes,& colli,cutemqj ìpfam uti compareat, fecùdumqj aurem delitefcit,quo loco feinditur, quodqj craflìflìmum maximum cauùqj maxime illiuseft,in cerebrum definit«tenuiffimum autem in dextram aurem, oculum,aurem*Venx qux ab iecore ueniunt,fic habent*Qux autem uena de CCCLXVII Qui derideat hospiatores uide. Quldeorum cui tus. Malum hocmem dieabile eft. Pituitofos tantù comitialis mors bus uexat. Cerebrum huius caufa quale fit. Dua magna nem na. Vena iecoris. Vena lienis. CCCLXVIH DE SACRO Torpot cur. Cerebrum biute ro purgatur. Tbmitus ourium unde. Scabies tt puflu la profuntpuem ris. Tremuli gibero fiq;unde. Vhterfi huius morbi affedus. liene uenit,finiitra fupra Si infra preftat,ficuti qux de iecore, fed tenuior dez biliorqj eft,perquas uenas piurimum fpiritus trahimus, qux noftri corporis fpiracula funt,fpiritumqj Si aera ad fefe trahùt,ac in cceteras corporis partes tanqj per tubulos mittunt,per uenulafqj refrigerant Si emittunt, fpiritus enim nufquam confiftit,fed huc & illuc perfluit,fiqua enim confiftat uel intercipia tur,pars qua fiftitur,dcbilitatur,fignum autem hoc eft, fieri fedenti uel iacenz ti uenulx comprimantur,fpiritus uti non perfluat,confeftim torpefcit.De his quidem uenis uc habet,morbus autem hic pituitofis nò biliofis flt.qui adhuc in matris locellis exiftenti principium fomit. Cerebrum enim priufqii edatur, ficuti coetera membra,purgatur,floret, crefcit.quod fi bene modiceqj purge tur,nec plus minufue quam oporteat,defluat,caput faniflìmum hic habebit.fi uero plufquam oporteat,cerebrum deliquet,morbofum Si tinnitus fonitufue plenum , cum adoleuerit,caput habebit,folifqj Si algoris impatiés.Si uero de una aliqua parte defluat,utpote uel oculo uel aure uel uena aliqua confringa tur,fie afficitur,uti deliquatio fuerit,!! uero non purgetur fed in cerebrum re labatur,pituitofos erit neceffario.Quibus autem pueris puftulx ulceraue per caput,aures,corpufoe pullulant,faliuofa,muccofaue fint,melius xftate proce dente degent,pituita enim hac emittitur Si purgatur, qux in matris locellis debuit.Qui fic purgantur,morbo hoc non fere corripiùtunqui uero puri,mù di nitidiue funt,qujbufqj nullum ulcus,faliua muccufoe prodit,necin matris locellis hxc purgatio fafta fuit,periculum eft,ne hi hoc morbo corripiantur, fi uero defluxus hic cor petat,tremuli,fpiritu angufto,peftore nò ualido,qui/ dam Si giberofi fiunt,cum enim frigida pituita cor pulmonéue petit, fanguis refrigeratur,uenxqj hac ui refrigeratx in cor pulmonéqj refiliunt,corqjpro/ pterea falit,quare difficultas anguftiaqj fpiritus fufeitatur,fpiritu enim fuper/ uenientem Si calidum non fofcipit,fed per uenas fpargit,dum pituita detine/ tur.quo palpitatiofpiritufqj anguftia prò copia ceffat,nam fi multù defluat, tardius ,fi parum,citius,fi quidem illi defluxus cerebri multi crebriue fint, ere brius Si hi corripiuntunqux patiuntur,!! cor,pulmonemue petant, fi uentré, uentrem citant.Si uero quis horum meatuum claudatur,uenafqj quas dixi flu ftio petat,mutefcunt,ftrangulanturqjj,ofqjfpumefcit,dentes cohxrét, manus conuellùtur micantue,lumina uertuntur,nihil fentiunt,quidam Si oletanqux modo dextra modofiniftra modo utraqj parte fiunt »quo autem modo horù fingula fiant,dicam.Sine uoce quidem eft mutefcitue,cum fpiritus uenas pe/ tens fpirandi meatum claudit,quem nec in cerebrum nec in cauas uenas ma/ gnafue nec etiam in uentriculos mittat,fed fpirationem intercipiannam cum quis ore naribusue fpiritum fufcipit,primo cerebrum petit,deindepars pluri ma uentriculum pulmonemqj Si uenas pars aliqua,deinde per cceteras partes uenis difpergitur,quantumqj uentriculum refrigerat Si pulmonem, coetera ni hil.fpiritus autem aerue qui in uenas concedit, còcedit Si in uentriculos pe/ nettai MORBO CCCLXIX netrat & in cerebrum,ficqj refipifcétiam fenfumqj & agitationem mébris prx benquare cum uenx pituita claufx fpiritum aeraue non fufcipiunt, muti! nò cur mutefiaut. fentientemqj hominem reddunt,manufqj uon ualidx conuellùtur& micant. cum fanguis quiefcat,nec uti confueuit,difcurrat fpargaturqj* Lumina autem Cm oculifubuer oculiue uertuntur,cum uenulx fpiritu pulfante aereue clauduntur.os auté fpu tantur. *fiat. mefcit,cum pulmo fpiritum non fufcipit,fed fpumefcit, ac tanquam moriés Citr os. ftHme* feruefcit.ftercus uero prx ui fubducitur,cum languens prxfocatur* quod fit, cZprafocetur. cum iecur Si uentriculus prxcordia petunt,uentnculiqj os ftomachòue clauz stomacLs uenm dunt*quod fit,cum tantum fpiritus quantum confueuit,os nò intrat ♦ calcitrat tricuti. autem,cum fpiritus fupra Si infra per fanguinem prorumpens pituita nò perz Cur ca ltrtnt' mittitur exire,conuulfionem fpafmonue doloréqj iniicit,propterea calcitrat* Q ux omnia patitur,cum pituita frigida fanguinem calidum petit,quem refri gerat fititqj cuius fluxus fi muitus Si craffus fit.ftatim necat, Tanguinem enim frigore fuperat cogitqj,fin autem muitus non fit,ftatim quidem fuperat,fpira tionemqj claudit,deinde cum per uenas fpargitur,fanguini qui muitus Si cali duseft,mifcetur,fuperaturqj,fic uenx fpiritum aeraue capiunt, refipifcuntqj, paruuli quidem infantes fi hoc morbo corripiantur,plxrùqj pereunt, fi mulz curhfantes hit ta pituita fuperfluat Si huda,tenues enim uenulx parux qj eam prx copia Si mor »'"""- craffitudine non capiunt,quare fanguis refrigeratus in unumqj coaftus peri/ mit,fed fi pufilla paucaue fit,per utraqj uenas defluit, uel per altera fupereft, fignorelifto.nam osueloculusdiftorquetur,uelceruix manufue conuellitur micatue feu tremit qua parte uenula pituitx piena fuperetur debiliteturqj Si emacietur,quare neceffario ea uenula debilita£,corpufqj ea parte .quod plx/ rùqj longiore tempore prodeft.non enim corripitur(l! fernet hoc fignum reli quit)amplius propterea,costerxqj uenx neceffario male habent, quadaqj te/ nus emaciantur,uti fpiritum aeraue non fufcipiat,pituitaqj fimiliter amplius non defluit* fiquidem ea membra uenis male habétibus imbecilliora effe par eft.Si non adultis Si non perfeftis pufillum quid defluit,dextramqj petit fine fignoqjfuperfunt,periculù eft.ne coalefcat,fimulqj crefcat.nii! medicina ac/ commodata adhibeatur*Pueris quidem hxc uel fimillima fiunt ♦ fed adultos cur adultos non natuue grandiores non necat,cum fuperuenit,nec diftorquet, nam eorum uè/ t0 lt' nx magnx cauxqj funt,fanguinifqj calidi plenx,quem pituita fuperare refri/ gerarecogereqj non poteft,fed fuperatur,fanguiniqj ftatim mifcetur, ficqj uè nx fpiritum aeraue fufcipiunt,fenfufqj Si prudétia permanet,fignaqj difta mi nus propter robur fiunt*fenes autem ideo fi morbus hic capiat,necat uel (lupi ^rH{?^™- doslxfofue reddit,quoniam eorum uenx funt uacux,paulumqj fanguinis te Ht J nuis& aquofi ineft.fi ergo multum fluat,tempufqj brumale tempeftuofumue fit,perimit,nam fpirare non poteft,fanguinemqj fi utrinqj fluat,cogit. fi uero tantum altera,ftupidum lxfomue reddit,fanguis enim cù tenuis frigidus pan/ cufqj fit,pituitam fuperare non poteft,fed fuperatur cogiturqj, quare pars ea CCCLXX DE SACRO Cur dextera par tem potius uexet hic morbus. Quos mapspem tat,et cur. Mpilepfis. Cur uer pericu* lofrmjit. Qui cum labore tollatur. Oues et eapra eomitiolesfunt. Comitialis uetus nonfanatur. Quidcafurì agant. qua fanguis contabuit,debilitatur. Dexteram uero partem,quam finiftra hic fluxus propterea confueuit petere,quoniam in ea uenx maiores, capaciores magis caux,plurefqj funt qj in fini(lra,qux de iecore lieneqj ueniunt, Pueris uero maxime fuperfluit & liquefcit.quibufqj caput fole uel igne calefiat, fiue repente cerebrum horreat,tunc pituita excernitur, Calore enim Si diffufionc cerebri liquefcit,confiftentia uero Si kigote excernitur,ficqj fuperfluit. qui / bufdam hxc quidem caufa eft,& fit,quibufdam uero,cum poft aquilone au/ fter repente flatfpiritumqjmutat, cerebrumqj confiftens repente debilitat,dif foluit,demittitqj,pituita utiredundet,ficqj defluxum facit.fiquis etiam repé/ te metuat,fuperfluit*l! quis clamante aliquo terreatur uel interim ploret, nec poflìt cito fpiritum refumere,qualia pueris fxpius eueniunt ♦ Quoduis igitur horum fiat,corpus repente horret,uocemqj languens amittit,mufcitue, fpiri/ tum nontrahit,fpiritus quiefcit,cerebrum confiftit,fanguis fiftitur.llcqj pitui ta excernitur fuperfluitqj.Pueris quidem caufx funt hx per exordia comitia/ Iis morbi epilepfiofue.fenibus autem hyems infenfiflìma eft* Cum enim mul/ to igne caput cerebrumqj calefecerint,deinde frigus petant, frigeatqj fiue de frigore teporem ignemue petant,eadem patiuntur,ficqj obnoxii huic morbo redduntur,quemadmodum diftum efhPericulum etiam magnum eft, ne per uer eadem patianuir,fi caput perfoletur,per xftatem uero minime, nam tunc repentinx mutationes non fiuntXum autemuicefimus annus tranilerit,mor/ bus hic amplius non fuperuenit,nifi puericix coalumnus finquare paucosuel nullum corripit,nam uenx fanguinis plenx funt,cerebrumqj confiftit.moro/ fumqj Si acerbum eft ftryphnofue,pitrita uti in uenas nonfuperfluat.quod fi faciat,fanguinem nò fuperat,cum muitus Si calidus fit.fi cui a puerocoaluit, confuetudinem iam fecit,quo tunc prxcipue corripitur, cum uenti mutan/ tur,fed tunc potiflìmum,cum aufter fpirat.Cuius liberatio difficilis eft, na ce rebrum humidius eft,pituitaqj redundat,crebroqj deftillat, pituitamqj adeo exereare nequit uti ficcefcat,fed madefeit liquefcitqj* Quod ex ouibus quis hoc morbo correptis,fed capeilis prxcipue,qux fxpiflìmecorripiuntur,co/ gnofcat.quarum fi caput aperias ficcefqj,cerebrum humidum fodas olidùqj deprehendas.quo liquido cognofcet,morbum hunc non Deum corpus uexa rafie Si in hominé habet.Cum uero morbus hic inueterauit,medicabilis am/ plius non eft,nam cerebrum pituita confumitur & liquefit* quod autem lique faftum eft aqua fit,cerebrumqj foris circundat,crebriufqj hi & facilius corri/ piuntur,propterea uero morbus hic diuturnus eft, quoniam tenue Si multum eft quod fuperfluit,fanguineqj ftatim fuperatur Si calefit*qui uero iam huius morbi confuetudinem habent,cum aduentat,prxfentiunt, costumqj hominù fugiunt,domumqj fé referunt,!! prope fit,fi minus,locum non frequétem pe/ tunt,quo pauci fé cadentes uideant,ftatimqj fé contegunt,morbi uerecundja, non(uti quidam putaOnuminis dxmoniiue metu * pueruli uero cù cócidùt, primum MORBO CCCLXXI primum inaffuetudine quo fors tulérit cadunt,deinde cum fxpius corripiun/ tur,morbum cum prxfenferunt,confeftim morbi timore fefe ad matrem uel notum aliquem conferunt,pudorem enim pueri non dum cognofcunt. Muta tionibus autem uentorum eos propterea dico corripi, prxfertim auftri dein/ deaquilonis,costerorumqj,quod fic habet,qui uenti fitu facultateqj ualidi co trariiqj ualde funt,contrario etiam modo coslum Si omnia commouét. fiqui demaquilo nubila difcutit, coslum fpiritum aeraue ferenat,limpidùqj Si lu/ cidum facit,fimiliterqj uenti omnes qui de mari costerifqj aquis ueniunt, cali ginem enim humidam omnium Si hominum pellunt,propterea uentorù om/ nium aquilo faluberrimus eft,contra autem aufter notufoe facit,primum qui/ dem fpiritum aeraue ftriftum liquefacit Si fpargit ,fiquidem non ftatim uehe menter fpirat, fed primo Ieniter,quoniam non tam fubito priorem fpiritum aeraue compaftum Si denfum fuperat,fed temporis fpatio diffoiuit ♦ quod Si perterras,mare,flumina,fontes,puteos facit,cunftaqj qux gignùtur Si in qui bus quid humidi eft,quod in omnibus plus minufue eft.qux omnia uenti huz ius flatum fentiunt,de limpidifqj turbulenta fiunt, de frigidis calida, de Ile/ cis,humida,quxqj dolia domi Si in terra funt, cum uino uel alio liquido li/ quoreue flatum auftri fentiunt,fpeciefqj alias formafue fumunt, folemqj & lu nam cceteraqj fiderà hebetiora quam fuapte natura fint,facit.cum hxc ergo tam magna ualidaqjtantopere fuperet Si afficiat, quid mirum fi eum corpo/ rafentiant,mutenturqj * mutationibus ergo horum uentorum prxfertim Au/ ftrinis cerebrum diffolui flacceTcere madefeereqj neceffe eft, uenafqj magis la xan &demitti, Septétrionalibus uero cerebri humorem confiftere, morbo / fumqj Si liquidum foras perlunfic ergo horum uétorum mutationibus deftil/ lationes morbufqjhic fiunt pullulantq$,ficqj morbus hic nihil qua cceteri difz fieilior cognito eft & curatu,nec diuinior facratiorue eft , cum ex intrantibus exeuntibufqj conftet,fciantqj homines folo cerebro nobis uoluptates,gaudia, rifus,ludi fieri,dolorefqj,moleftix,curx,Iuftus,quo maxime fapimus,lcimus, cogitamus,uidemus,audimus,turpia,honefta,mala,bona,fuauia,nòfuauiadi/ gnofcimus,quxdam lege difcernentes,quxdam utilitaté fentimus,quo uolu/ ptates non uoluptates temporibus dignofcimus,quo hxc nobis placent,hxc non,quo furore agimur de!Ìpimufqj.timemus,metrimus,quxdam per nofté &fomnia,quxdam per diem,nò opportune erramus,curamufqj non curada. quxdam earum rerum qux confiftunt ignoratione, quxdam defuetudine Si imperitia.qux omnia cerebro cum non ualet,patimur,fed cum fuapte natura magis calefcit,frigefcit,humefcit,ficcefcit,uel quid aliud prxter natura Si co fuetum patitur,prx humidìtate quidem furore citamur Si infanimus.cù enim cerebrum fuapte natura magis humefcit,neceffario agitatur,quod cum fit,ui/ fus Si auditus non quiefcit,modoqj hoc modo illud fibi uidere Si audite uide lur.linguaqj qux fingulis momentis uidet Si audit,loquitur, quantumqj tem/ Quid uentorum mutatio poffit. Aquilo qualis et aufter. Mutatio uentos rum quid poffit. Cerebrum caufa omnium. Cerebrum quan» dofuriat. CCCLXXII DE SACRO PitUÌtofl bìlìo m fiq,furores quam les. Pauoris caufa. Obliniomde et uodferatio no» cturna. Spiritus aerue prudentia au» ctor. Cerebrum pru= détiamprabet pracordia non. Cor cur non fex des prudentia. Cordis pracora diorumq, pros prietos. poris cerebrum quiefcit,tatum quis refipifcit.eerebrurn autem pituita bile» corrumpitur,qux utraqj fic dignofcas,qui pituita furiunt,quieti taciti»font nec tumultuantur,qui uero bile,clamant, maleagunt,femperqj quid importu/ num non probum Si audax peragunt ♦ fi quidem continuo tenore foriunt hx funt caufx.Si uero timent metuuntqj Si terrentur,cerebri fit mutatione,quod bile calefaftum motatur,qux per uenas fanguinarias corporis cerebrum pe/ tit,metumqj eatenus iniicit,quatenus in uenas corpufqj redit,deinde quiefeit, molellia cura Si xftu quis afficitur,cum non opportune cerebrù frigefcit co fiftitue fupra qj confueuit, Quod pituita facit* cum quis prxterea obliuifei/ tur obliuiofufue fit,eadern caufa ell.qui uero noftu clamat Si uociferatur.hoc flt,cum fubito cerebrum calefit(quodbiliofisnon pituitofis euenit)cum'fan/ guis muitus per uenas diftas in cerebrum perfluit premitqj * cum autem quis formidolofom infomnium uidit,timet aefi uigilet,tuncqj uultus magis infla/ matur,oculiqj turgiduli rubent,cum uero quis timet,femper quid mali perpe trare cogitat,quod per fomnum patitur,cum autem expergifeitur, refipifcit, fanguis per uenas prxdiftas difpergitur,ceffat,Cerebrum in hominé propter ea multum poffe duco,quod nobis fi ualet,nuntiat qux per fpiritum aeraue fiunt,prudentiam autem ei fpiritus aerue prxbet,oculi auté,aures,lingua, ma nus,pedes tanquam miniftri cerebri cogitata perficiunt, tantum enim quodqj corpus fentit fapitqj,quantum aerisfufeipit, prudentix fiquidem cerebrum nuntiat,cum enim quis ad fefe fpiritum trahit,primo cerebrum petit,ficqj per reliquum corpus fpiritus aerue fpargitur,fed uigorem uimqj fuam in cerebro relinquit,qricquidqjprudens,& mentem habet * nam fi corpus priufquam cerebrum petere^dignotionem in carnibus uenifqj relinqueret,cerebrùqj ca/ lidus non fyncerus fed humiditate carnium fanguinifqj cómiftus peteret non defecatus.quare dico cerebrum prudentix nuntium Si auftorem effe, prxcor dia uero qux prx fé mentem prudentiamue ferunt, cafuquodam legeqj de/ cora nomen hoc nancifcuntur,non natura,quam uim prxcordia habeant,ne/ fcio uti fapere Si cognofeere faciat,nifi cum quis infperato gaudet,ueltrilla/ tur,faIiunt,caloremqj prx tenuitate prxbent, quodqj in corpore maxime té / duntur,finufqj nullos habent,quibus bonum mei malum accedens fufeipiant; fed ab utroqj horu m naturali imbecillitate perturbatur. liquide nihil priufcji costera,qux in corpore funt,fentiunt,quare fruftra hoc nomen caufamqjha/ bent,tanql cordi prxtendantur,quemadmodum Si qux aures dicuntur nihil ad auditum conferunt, corde uero quidam nos fapere dicunt, quoniam hoc prius moleiliam curamqj fentit,quod nò ita habet,quare percellitur quidem uti Si prxcordia,quinetiam magis,quonia de toto corpore uenx eo tendùt, illicqjclauduntur,quare fiquis labor molefliaue hominem petat,fentit,nacù corpus moleftatur,neceffario horrefcit Si contrahitur cótenditurqj,quod etfi fummopere quis lxtetur,idé patitur,quonia cor prxcordiaqj hoc prxcipue fentiunt, MORBO CCCLXXIII fentiunt.pradentix autem utraqj expertia funt.fed Cerebrum horum omnium auftor eft & caufa.quemadmodum ergo cerebrum primum omnium qux in corpore funt,prudentiam fpiritum qj aeraue fentit, fic Si fiqua magna fpiri/ tus aerifue mutatio per anni tempora fiat,cerebrum cum fpiritu Si aere muta/ tur.cerebrum autem propterea primum fentit,quoniam mala grauiflìma leta/ liaqj contrahit,non peritifqj maxime cognitu difficilia,decretorioqj non fa/ cili.morbus autem hic qui facer dicitur,caufis iifdem oritur,quibus Si coste/ Morbus facer ri hoc eft rebus qux accedunt Si abeunt,quemadmodum eft frigus,fol,uento ***** rum nunquam ceffantium quieTcentiumue mutatio,qux dinina (aeraue font, nihilqj a cceteris differunt,quare malum hoc magis diuinum facrumue quam coetera putandum non eft,fcd humana cunfta diuina Si facra effe cenfendum eft naturamqj & uim fuam fingula habent,nihilqj ambiguum eft,quodqj medi cinanon tollat,plurima tamen medicinam non habent.quoniam caufx qui/ bus gignuntur,latent, Nam eft quod morbum nutrit,quod afficit,quod tollit, qux Medicus nofeat oportet,temporifqj cuiufqj occafioné dignofeat, quod Medicos quafei hoc fi det,malum nutriet Si augebit, hoc fubducet Si minuet ♦ quaobrem Si in ' °*w hoc Si in coeteris omnibus mala ne augeto, fed cito retundito, porrigendoqi commutato qux euiqj maxime hoftiliafunt Si contraria,non placitum Si co/ fuetum,quibus pullulat Si crefcit.quod uero hoftile eft Si contrarium, tabefà cit & marcefacit,hebebatue fiue retundit.quifquis ergo mutationem hanc in hominibus cognofcet.uiftufqj ratione poflìt,cum opus Tuerit, hominem hu/ mefacere,ficcare,calefacere,& frigefacere,hic Si hunc morbù curabit,finc pia culiscxpiarnentifue& carminibus excatationibufue costerifqj huiusmodi cir cumforanis uanifqj rebus,fi tempora Si conferentia dignofeet. CCCLXXIIII DE EPIDEMIIS MORBORVM COMMVNIVM PASSIM VE VIGENTIVM ET EPIDEMIORVM HYPPOCRATIS LIBER SERMO VE PRIMVS ORDINE AVTEM TRIGESIMVS OCTAVVS vergilia. Er auftumnum auté xquinoftiumqj Si fub uergilias in tha Thafos. fo pluuix multx,lenes,iugefqj fuerùt,utpote fpirante au/ Temporum uà = ftro,hyems auftrina fuit, (eptétrio parù fpirauit,pene tota P ficca fuit,ueriqj fimilis.uer auftrinù Si frigidù foit,parum pluit,xftas tota ferme nebulofa fuit,nihil pluit,etefix pa/ rum fparfimqj fpirauerùt.cù totù hoc tps ferme auftrinù ficcùqj fuerit, pauci tn ardéti febre Si xftuofa laborarunt, caufos. tametfi paulo ante uer feptétrio còtrarius fpirauerit,tn his oibus bn (tetit, fan •ìubereula fecù» gUls de naribus paucis erupitjneCjppterea peribat, tubercula multis tn fcdm aures. aures fufcitaba£, parti altera parti utraqj,plurimi hoB> febre carebat.nec iace/ bat,qda tn pap* caluerùt,tn oés euadebat,nliiqj fuppurarùt,quéadmodùalia de ca extuberatia,qda erri uana Si fungida erat, qda magna Si fparfa, no infla Quibus hac fie mata,nò dolétia*figno nullo relifto oibus euanefcebat.qux fiebat adulefcéti rtnt' bus,iiiuenibus,aduitis,mrtifqj luftatoribus,& aliter exercitatis,paucis qdé foe minis.multos tuflìs ficca nihil educés uexabat,pauloqj poft raucefcebàt, gda poft aliqd tps.qbufda teftis alter uel uterqj cù dolore Iflamabat, qda febrie/ bàt,qda nó,q plxriqj laboriofe trafigebancostera uero qjtù ad medicù fine labore morboqj degebanpaulo qdé an xftaté,& p xftate qda cù laguere ce/ Tabes etto perì» piffét,i hyemé lògiufqj còfù pti deduceban£,tabificiqj decùbebat ♦ fi qdé cù "" '" hoc an qbufda dubiù eét,tùc còflrmabaf.q uero tue pmù laguere ccepiffér, natura his i tabificù defluxit,pfimiqj boy. q fic iacebat,pibat, fiqs at modici tps trafegit haud fcio,celerius ei pibat qj hi còfueuerit. coetera uero lógius^ ducebat,na q febriebat,facilius trafigebat, nec pibat.de qbus fcribet *folù ei Si maximù malo^,q tue fiebat,tabe> pKmos necabat«mala uero hxc plxrifqi fiebat,febres horridx,cótinux,grauefue,nec péitus relaxates,fefqtertianushe Hemitrìtaos. mitritxofue talis modu; erat.q altera acceflìoné leuioré,altera grauioré habe ret,Ted q potius I grauétéderet,femper nec p totù fudabat,plurimù extrema frigebat,q uixcalefierét,uétres lubrici erat,pauca,biliofa,pura,uellicatia,de/ Loda qualia. mittebat,crebroqj ad ftella furgebat,lotia uel tenuia,decolora,cruda, pauca erat,craffaue,pufillù necbn còfillés Tedimétù hébat,Ted crudi! Si no oppor/ tunù,qda parua qda còcofta paulati crebro uix rcglutinabat Si tuflìédoemit tebat.qbus aùt uioléter^nlpebatjne minimù qdé còcofta emittebat,fedppe tuo cruda fpuebat,plxrifqj uero ho^ ab exordio i fine ufqj fauces dolitabùt, Keuma. cù iflamatiòe rubebatjdeftillaméta reumataue pua, tenuia,acria defluebat^ celeriter LIBER J. CCCLXXV Mala ancturtma* lia. celeriter emaciati liquefaftiue maleqj affefti,nihilguftantes nec fitientes iace bant,plxriqj circa mortem delirabant.de tabificis quidem hxc* per xftatem uero Si auftumnù febres multx,graues,continux,non uiolentx, fed qux dm moleftarent,uiguerunt,costera uero difficiliusnondegebant ♦ plurimi tamen aluo cita fine moleftia tranfigebant,nihilqj fere lxdebat, lotia uero plurimo/ rum boni quidem coloris erant,puraqj Si defecata fed tenuia, téporeqj poli/ ea circa decretorium concofta,non ualde tuflìebant,nec qux extuflìrent,curn difficultate reglutinabantur,qui non impafti iacebant,Ted qux darentur,Ubé/ terfumebant,qui cum tabefcerent,tabificum tamen in modum omnino non afficiebantur,quidam in febribus horridulis parum fuperfudabant,quida non (tato circuitu per acceflìonem aggrauabantur, quxdam penitus non defere/ bant,quidam per acceflìonem tertiano modo grauefcebant, quibufdam cum breuiffime uigefimo die,plxrifqjquadragefimo,multis oftogefimo decerne/ bat,quofdam non (lato circuito Si fine decretorio deferebant ♦ plxrofqj cum non diu febres deferuiffet,redibant,poft reditum eodé circuitu decernebant, multis autem fic producebantur,fub hyemem uti languerent,foli uero tabifi/ ci peribant ex his qui hoc ftatufcripti font, cceteris autem febribus non oca/ debant,fed facile Si ferebant Si tranfigebant. qu* S T A T V S T V M SECVNDVS SEGMEN/ QVE SECVNDVM Paulo ante auftumnum in thafo tempeftates prxpofterx repentinxqj fue/ runt cum multo feptétrione Si auftro pluuiaqj.qux ufqj ad uergiliarum occa fum Si fub uergilias proruperùt * hyems uero feptétrionalis fuit cum multa Si magnapluuia,multxqj niues miftxqj ferenitates fuerunt,quxqj frigorù funt, cunfta fuo tempore uiguerunt.quin Si poft hibernum folis in(litium,cum fa/ uonius incipit fpirare,prxpofterx magnxqj tempeftates fuerunt, feptentrio/ nes multi,niues,multxqj Si iuges pluuix, coslum procellofum nubitùqj fuit, Qux ad xquinoftium ufqj durauerunt ♦ uer autem frigidù,feptétrionale, nuz bilum aquofumqj fuit.xftas xftuofa non ualde fuit,continenter etefix fpiraz uerunt,(tatim uero circa arfturum cum feptétrione multx rurfus aqux.cù hic annus ferme totus humidus,frigidus,feptétrionalifqj fuerit, per hyemem ta/ men plurimi fané habuerunt Si ualuerunt,paulo autem ante uer multi fané nò degebat.pmù lippitudines fluxx,dolorificx,hudx, crudx multis iceperùt, cùfordiculis paruis duris, qqj uix euellerenf ,plurimis redibat, fero p auftù nildeferebat*quinper xftate &auftùnù difficultas inteftinorù,uoluntas ege rendi,leuitasinteftinorum,fluxufqj uentris,cù multis biliofis,tenuibus,crudis, lacinantibufqj humoribus multos uexabat,quofda Si aquofis,plurimos fluxus uétns dolorificus,biliofus,aquofus,ramétofus,purulétus moleftabat,lotii (tra II ii Status fecundus. Tharfis. Solftìtìum hiber num. fauonius. Ver quale aftaf» uè. Etefia. Arcturus. Ophthahnia. Ventrisfluores diuerfi. CCCLXXVI DE EPIDEMIIS Stranguria, Vomitio. Sudor. febres diuerfa. Quartana erra= ticaplanetefue. Quartanaper exordia. Spafmos. Tertianusmo: dus. Varietasmira. Qua aluus et lo da. gulatio ftranguriaue,non lumborum renumue uitio quofdam uexabat*quibuf/ dam alia prò aliis eueniebant,uomitus biliofi,pituitofi,uentofi, ciborum cru/ dorum reieftatio,fudores omnibus ubiqj,debilitas multa, plxrifqj hxc (tanti bus Si non iacentibus nec febrientibus ueniebant,quibufdam còtra.de quibus fcribetur,quibufdam uero collefta humorum ilia copia fiue biliofa fiue qux/ uis alia facile corrumpebatur ac in febrem putridam tabificamqj uertebatur, qui ftatim febre corripiebantur.qui autem nondum febriebant, ftando tranfi/ gebant,quibufdam uero fuprafcripta omnia comparuerunt,cum labore tabi/ di decumbebant,cum autem auftumnus hyemfqj aduentaffet, cotinux febres uiguerunt,pauci uero horum ardenti febre uexabantur, fed hx potiflìmùua/ gabantur diurnx,nofturnx,fefquitertianx,hemitritxiue,tertianx uerx, quar tanx erraticx,fingulx foprafcriptarum febrium plurimis euenerunt, fed arde tes paucis, qui minus quam alii laborabant,narn fanguis de naribus nifi paucis nec muitus erupit, nec delirabant, coetera cunfta bene ferebantur, decerne/ bantqj ftatoqj ordine,plxrifqj enim feptem Si dece diebus uel deferebant uel decernebant,nullumqj tunc in febre ardente uidi mortuum delirumue,tertia/ nx uero febres plures erant quam ardentes magifqj laboriofx,ftato tamen or dine quartum poft acceflìonem omnibus his feptimo circuitu penitus decer/ nebat,nulliqj reuenerùt,quartanx uero plurimis per exordia quartanario mo do cosperunt,quibufdam auté nec paucis de febribus aliis Si morbis ad quar/ tanarios circuitus Si abfceffus res deuenit.longos quidem ac etiam longiores qua in his còfueuit.diurnx uero,nofturnxqj ac erraticx multx multos diuqj molellauerunt permanferuntqj Si his qui ftarent,& qui iacerét, plurimofqjho rum febres fub uergilias Si in hyemem ufqj comitabantur,conuuIllonefqjfpaf miue multos uexabant,fed magis pueros per exordia ac infuper febriebant,fu perqj febres conuulfiones fpafmiue fiebat,longe quidem plxrifqj horum fed innocue, nifi iis qui de aliis morbis male perniciofeue haberent, cotinux uè/ ro febres penitus nunquam deferebant,fed tertianomodo grauefcebat, unaqj acceflìonem leuiorem altera grauiorem adducebant,quxqj lenius coepiffent, omnium qux tunc fiebant,uiolentiflìmx longiflìmxqj erant,femperqj crefcé do & addendo cum maximis laboribus accedebat,decretoriifqj diebus aggra uabant,parumqj leuantes in peius redigebant,celeriterqj rurfus ex relaxatione uehementius redibant Si aggrauabant,decretoriifqj diebus plxrùqj peius affi/ ciebant,parum autem omnes hi uel minimum Si fine ordine Si errabunde fri/ gebant,fed in aliis febribus magis coeteri multum fudabant,hi uero parum,ni hilqj leuabantur,fed contra lxdebantur, partes autem extremx multum fri / gebant,uixqj calefiebant,qui penitus non peruigilabant,nec rurfus fomni mar core premebantunqui omnes citam aluum Si malam habebant,plxriqj peffi/ mam* lotia uero plxrique horum uel tenuia, cruda,decolora mifturiebant. poftque tempus aliquod decretorie parum concofta uel craffum quidem habentia* LIBER .1. CCCLXXVII habentia,tutbuléta uero nihilqj fobfidétia nec matura uel pauca,mala,cruda, fubfidentia,peflìma hxc omnia.tuflìs uero febrem comitabatur,fed quam uti TrJF" w*fibre. litatem uel lxfionem ab hac nanciTcerentur,non habeo,quod fcnbam, longa quidem horum plurima mala,molefta erant,ualdeqj inordinata, erratica, fine decretorioque Si iis qui ualde male pernicioCeqj haberent,& qui non,fiquos variaasfummo. autem paulum deTererent,ftatim redibant,quibufdam autem Si paucis ofta/ gefimo,cum breuiffime decreuit.quibufdaqj horum reuenerunt, per hyemé adhuc uti plurimi languerct.multos fine decretorio deferebat. fimiliter hxc ceciderunt,& iis qui fupererant & qnon.fi uero multa mala iudicatio uariaqj morborum fiebat,cum aliquo maximopeflìmoqj figno in finemufqj durante plurimi nihil guftabant,prxfertim ii qui perniciofecostera haberent,nec uai/ de non opportune in his febribus firiebanntcmporibus autem lògis multifqj laboribus malaqj colliquatione fuperuenientibus his abfceffus fiebant, uel ma ioresquam qui ferrentur,uel minores quam uti quicqj iuuarent. quare ftatim redibant,& in peius redigebant.hxc autem his fiebant, difficultas inteftino/ ventrìsmaU rum.uoluntas egerendi,leuitas inteftinorum,uentris fluxus, quibufdam aqua fubter cutem.quxcùqj uero horum cum his Si fine fierent,uel ftatim uiolen/ ter tollebat uel paruas puftulas qux nihil iuuarent,excitabant,qux nò fatis ef/ fent ad morborum infidias,qux ftatim euanefcerent,uel fecundum aures mar cide tumefcebat,quod malum nihil leuaret prxfignaretue,quibufdam morbi uis in articulos prxfertimqj coxendices decumberet,paucis decretorie ceda/ bant,(latimqj rurfus fuperati priorem ftatum habitumue repetebant, multi qj peribant,prxfertim pueri lafte depulfi,maiores etiam his ofto Si decem an/ Quipotiusperì norum,quiqj ad pubenatem non dum peruenerant.qux his fiebant, non fine rem. iis qux prius fcripta funt.priora uero multis fine his,folum uero,maximumqj & optimum fignum de iis qux fiebant, quodqj multos in maxime periculis iam exiftentes liberau it,hoc fu/t,quibus res in lotii ftrangulationem uertere/ stranguria. tur,fuperqj hoc abfceffus fierent.qd plurimis in his xtatibus accidit Si aliis, qui in his morbis non iacebant,quibus fobita magnaqj omnium mutatio fie/ bat,nam uentres prius lubrici ftatim peflìme fiftebantur, qui tamen libenter omnia guftabant,qui poft hxc leniter febriebant,longaque Si laboriofa lotii ftrangulatione uexabantur,qui multum,craffum,uarium, rubrum,muccofum. puruienturn,cum labore mifturiebant,Qui tamen omnes fupererant,nec ullù horum mortuum uidi.Quxcunqj non periculofe fuo tepore concofta exeùt, omnia undiqj num ne bonos decretorios abfceffufqj habeant,cófiderato. nani concoftus decretorii celeritatem ponendit,certamqj Talutem, cruda uero Si Dlgeftaerudasi concofta Si in malos abTceffus còuerTa uel malas iudicationes uel labores uel qnàportendant. tpauel mortes uel eorùdé reuerfiones portédùt.qdcùqj uero ho^ eft,de aliis cófiderato,prxqj cùftis q prius fafta funt,dicito,prxfentia cognofcito, futu Medidutunus. ra pdicito.hxc curato,duoqj hxc circa morbos exerceto,uti ^>fis, uel nò no/ II iii CCCLXXVIII DE EPIDEMIIS j. *-.....3ftes. medica ceas medica erri ars ex his tribus còftat,morbo,laguéte,medieo, Medicus mi nilte artis eft,Languentis aùt eft,cù medico, morbo reluftari* dolores capitis ceruicifqj Si grauedines cù dolore fine febre cù eaqj fpafmos còuulfionefuc portendunt,deliris celeres mortes, iis qui uiruléta uomuerint.fed in febribus ardentibus caufifue costerifqj febribus ceruicis Iabor,remporum grauedo,ca/ ligatio oculorum,uel prxcordiorum diftentio cum dolore uel fine fit,de na/ ribus fanguis his erumpet,capitis totius grauedo, cordis uellicatio& xltua/ tio quibus eft,biliofa pituitofaqj fuperuomunt ♦ quod pueris plxrùqj euenit quibus potiflìmum conuulfiones TpaTmiue fiunt, mulieribus autem Si hxc& uuluarum labores,fenibus auté Si quibus iam calor umeeretur deficeretue, (tu pores uel furores uel oculorum priuationes. STATVS TERTIVS, Qualis tertius ftatus in thafo. Yer quale. Canis ardurus. Mtefta. Caufos. Auctumnusfem» per maius. Philifcus "Epamenott Silenus. Icteros. Hrraelides. Ariftacydes. Phanagoras. Pauloante arfturù Si in arfturomultx &magnx aqux in thafo fueruntoì feptétrione,circa autem xquinoftium uergiliafqj ufqj,pluuix paucx auftri/ nx,hyems uero feptétrionalis,ficcitas,magni frigidiqj uéti, niuefqj fuerùt.cir ca autem xquinoftium tépeftates maximx.uer feptétrionale,ficcitas, pluuix paucx,frigora,circa folis xftiuum inftitium paucx aqux,magna frigora ca/ nem ufqj.poft canem arfturum ufqj calida x(tas,magni calores non per inter/ ualla fed continui uehementefqj,non pluit,fpiraueruntetefix.circa arfturum, pluuix auftrinx xquinoftium ufqj.Stato hoc per hyemé (lupores coeperunt, multifqj fiebant,quorum quidam celeriter penbant, quod malum fatis uige/ bat,ccetera non languebant.paulo quidem ante uer febres ardétes caufiue eoe perunt,per xquinoftium xllatemqj durauerunt,qui per ueris & xftatis exor/ dia ftatim languere cceperant, plxriqj feruabantur,pauci peribant.cumauté auftumnus plurixqj ccepiffent,letaleserant,plurimiqjperibant* qux febres ardentes fic afficiebat, Quibus rite,bene,& abunde fanguis per nares prorupif fet,propterea hi potiflìmum Teruabantur,quiqj hoc (tatù periffet, nullumui/ di,fibene fanguis prorupiffet* Philifcus auté Epamenon Silenufqj quia pani de naribus quarto quintoqj ftillauit,perierunt.Languentium plurimi circa de cretorium fuperfrigebantfuperfudabantqj,fed ii potiflìmum, quibus per na/ res Tanguis non prorupiffet *Texto quidam arcuati ifteriue fiebant, quibus profluit uel ueficx purgatio,uel cita aluus, uel copioTa Tanguinis proru/ ptio,quale Heraclides,qui apud Ariftocyden iacebat,paffus eft, cui Si per na res Tanguis fluxit,uenterqj Si uefica perpurgauit,uigefimoqj decreuit, fed pha nagorx uerna quoniam nihil horum habuit,mortuus elhfanguis plurimis eru pit, prxcipue tamen adulefcentibus ualidaqj xtate uigentibus.plurimiqjho/ rum perierùt,quibus fanguis de naribus non fluxit.fenioribus autem res adar/ cuatos ifterofoe uel citas aluos ueldifficultates itellinorù dyfenteriafuedeue nit,ficuti LIBER .1. CCCLXXIX nitjficuti Bioni qui apud Silenù iacebat, paflìm uero per xftate difficultates inteftinorum uiguerunt*quibufdam etiam ianguentium,quibus Si fangué per nares fluxerat,res ad difficultates inteftinorum deuenit, ficuti Eratonis puero Mylloqj cum muitus fanguis prorupiffet,res ad difficultatem inteftinorù co llitit,tamen fuperfuerunt.multifqj hic humor maxime uiguit ♦ liquide Si qui/ bufdam circa decretorium fanguis per nares non prorupit,fed tubercula fecù dum aures fufcitauit,qux euanuerunt,qux cum euanuiffent, Tecundù finiftra ilium partem coxendicemqj poftremum grauedo decubuit,cum poft decre/ tonum dolor faftus effet,lotiaqj tenuia prodirent,fanguinis parum erumpere ccepit,circiter autem quartum &uigefimum Si abfceffus ad fanguinis eruptio nem accefferùt,qux Antiphonti Critobuli filio ceffarunt, perfefteqj circiter quadragefimù decreuit*multx pterea fceminx laguebant,minustn qua uiri, minufqj penbat,Ted q difficulter parerét, poft ptù Tuplaguebat, q potiflìmù peribàt,ficuti Telebuh filia,q poft ptù Textana mortua eft.plxrifqj muliebria cù febribus cóparuerùt,quod multis uirginibus tunc primi! euenit,quibufda & de naribus fanguis fluxit,& muliebria fupercomparuerunt,ficuti Daitharfis filixuirginituncprimumcomparuerunt,deqjnaribus large fluxit,nullamqj haium,quibus horum quid bene faftum effet,mortuam ridi* qux uero prx/ gnantes languebant,omnes penbant,quas quidé uidi, lotia uero plurimis bo/ ni coloris eiant,tenuia tamen Si pauca,Tedimentaqj habebant, uentres autem plurimis lubrici erant cum tenuibus Si multis biliofis excremétis, plxrifqj uè ro cù costerà decreuiffent,res ad inteftinorù difficultatem deuenit, ficuti Xe/ nophani Cntixqj. lotia aquoTa,multa,pura,tenuia poft decretoriù cum opti mo fedimento,cum coetera optime decreuiffent, quibus fafta funt comme/ morabo.Bioni qui apud Silenum iacuit,Critix qui apud Xenophanen, puero filioue Eratonis,Mnefiftrati coniugi, poftea uero hos omnes difficultar inte/ ftinorum male habuit.num ne ap aquofa minxerant,confiderandum eft? Circa uero arfturum multis undecimanis decreuit,quibus uero non rite reuenerunt, per hoc tempus foporati erant.pueri uero multi,qui minime ex omnibus peri bant,per autem xquinoftium uergilias ufqj &fub hyemem febres ardentes fé quebantur,quin Si plurimi tunc delirabant,plurimiqj horù peribant.per xfta tem uero paucis hxc euenerunt.cum autem febres ardentes incipiebant, (la/ tim forent ne perniciofx demonftrabant,Nam ftatim per exordia grauiter fé briebant.paulum fuperfrigebant,cum moleftia peruigilabant,fitiebant,xftua bant.paulum circa frontem clauemqj iugulumue,per totum corpus nemo fu/ dauit,multum delirabant,terrebantur, obloquebantur,poftrema, manus, pe/ defqj prxcipue frigebant,diebus auté paribus còtrario modo grauefcebant, quartanis enim plxrifqj maximi labores fiebant,fodorqj plxrùqj fubfrigidus manabat,poftrema non recalefcebant amplius,fed liuefcebant frigebarqj nec fitiebat,lotiahis nigra,pauca,tenuia mifturiebatur,uentres moraban£,nulliqj Bion. Si tenus. Era fon. myllus. Tubercula. Antiphon. Crìtobulus. Mulieres quapa terentur. Telebulus. Virgines quapa terentur. Daitharfis. Xenophanes. Critias. Bion. Critias. Xenophanes. Eraton. Arcturus. Aequìnoctium. Sudorum uniuer fus. Poftrema quali* in his. CCCLXXX DE EPIDEMIIS Qui hoc morto perirent. Quatuor hac là guétes feruabàt. Phìlonisfilìo cur perìerit. Lacrima no fpó te defluetes quid portendunt. Tubercula poft aures. Decretoria uà* ria. Theatrum tpigenis. Wuagon. Doipharfis fi» lins. AglaidaflU. horum quibus hxc uenerunt,fanguen abunde de naribus prorupit,fed parum ftillauit,nec reuenit,fed cum fodore fextani peribant.deliris autem non om/ nia fuprafcripta ceciderunt,fed plxrùqj undecimanis decreuit, quibufdam & uigefimanis. qui uero per exordia non deliraffent,circiter tertium uel quartù diem fed modice primo circa feptimum autem in grauiflimum morbum ca debant multiqj morbi prorumpebant,prxcipue auté ex his languétibus peri/ bant adulefcentuli,iuuenes,adulti, leues gems,corporis albi,mollibus Si exté tis capillis prxditi,nigrifqjcomis,nigris oculis,temere defidiofeqj uiuentes, fonorx uocis Si altx,tenuis,afperx,blxfi,balbiue,iracundi, mulieres quoque multx hac fpecie prxditx peribant ♦ ftatu autem hoc quatuor his prxcipue fignis feruabantur,qui per nares multum fanguinis emififlènt,qui per ueficam multum lotium cum multo &optimo fedimento,qui per uentrem turbulenta biliofa opportune demififfent,quiqj difficultate inteftinorù laboraffent.mul/ tis uero cecidit,uti non uno diftorum fignorum decerneretur,fed per omnia plxriqj difcurrerent,qui quidem molellius habere uidebantur.fed tamen om nes feruabatur,quibus hxc eueniffent.mulieribus auté uirginibufqj figna hxc omnia fuprafcripta ceciderunt.quibus autem uel quid horum optime fieret, uel muliebria large fuperueniffent,per hxc feruabantur,decernebatqj,nullaqj earum quibus horum quid optime faftum effet,mortuam uidi, Philonìs uero filix de naribus large fluxit,lèd cù importunius feptimana coenaffet, mortua eft,quibus per febres graues magis autem per ardentes lacrimx non lubentes fuperfluunt,fanguinis eruptionem de naribus his expeftato,!! quidem Si eoe/ tera non perniciofe habeant*qui uero male habeant,his non fanguinis eruptio nem fed mortem portendit.tubercula uero qux fecundum aures cum dolore fufcitantur,quibus cum febris decretorie defecit, non difeutiuntur nec fuppu rant,uentris defluxus biliofi uel inteftinorum difficultas uel crafforum Iorio/ rum fedimentum his fi fiat,difcutit,uti Hermippo Clazomenio, quo auté ad decretoria quibus fimilia uel diflìmilia dignofcimus~,uti duo fratres qui apd Theatrum Epigenis degebant,quibus cum eodem die Si hora morbus ccepif/ fet,maiori fexto,minon feptimo decreuit,fimul utriqj eadé hora reuenit, dies quinqj utrifqjdimifit,fimulutrifqj rediuit, fimul utrifqj poft reditum penitus decimofeptimo decreuit.plurimis aùt quinto decreuit,feptimo dimiflt,poft reditum tertio decreuit*quibus feptimo decreuit,tertio dimifit, feptimo de/ creuit.quibus fexto decreuit,fexto dimifit,tertio ccepit* quibus unum dimi/ fit,uno cospit,& decreuit, Quemadmodum Euagòti Daipharfis filicquibus fexto decreuit,feptem deTeruit,quarto poft reditum decreuit, quemadmodù Aglaidx filix.plurimi languentium hoc ftatu fic languebant, nullumqj eorù qui Tuperfuerunt uidi quem reuerfiones rite faftx non uerfarint,omnes tamé feruabantur,quos quidem uidi,quibus hoc modo reuenit, nullum enim uidi hoc modo languente cui nò reueneiit,plurimi uero qui in morbis his perirét, fextani LIBER .1. CCCLXXXI fextani peribantqucmadmodum Epameniondas, Silenus, Philifcufqj Anta/ gorei fllius,quibus uero tubercula fecundum aures flebant,uigefimus decerne bat,difcutiebantur,nec fuppurabant,fedin ueficam uertebantur.Cratiftonafti uero qui apud Heraclium habitabat,Syciminiqj infeftoris ancillx fuppura/ uit,perierùt*quibus feptimo decreuit,nonodimifit,reuenit,poft reditù, quar to decreuit, uti Pantacli,qui apud Dionyfium habitabat,quibus feptimo de/ creuit,fexto dimifit,reuenit,feptimo poft reditum decreuit, uti Phanocrito, qui apud Gnathonem infeftorem iacebat.Sub hyemem uero circaqj solis hi/ bernum mllitium xquinoftium ufqj febres ardentes perdurabant, deliriaqj, plurimiqj perierunt,decretoria commutabantur,plurimifqj ab exordio quin/ to decreuit,quarto dimifit,reuenit,quinto poft reditum,decreuit, penitus de/ cimoquarto,ficqj plxrifqj pueris natuqj grandioribus decreuit,quibufda au/ tem undecimo decreuit,decimoquarto reuenit,uigefimo perfefte decreuit,!! qui uero circiter uigefimum fuperfrigebant, quadragefimo his decernebat* plxriqj uero circa decretorium,quod per exordia fuerat, foperrigebant. qui dam uero per exordia circa decretorium reditumqj Si cum decretorio fuper/ rigebant,pauci autem per uer fuperrigebant.plurimi per xftatem, plures etia per auftumnum,per hyemem uero multo plures, fanguinis uero proruptio/ nesceffauerunt* Epamrìnondas. Silews. Philifcus. Antagoreifilius. Tubercula. Cratiftonax. H eracleius. Syciminus. Pantacles. Dionyftus. Vhatiocritus. Gnathon. Delirio. TERTIVM SEGMENTVM DIVISIO VE De morbis quidem hxc quos de communi omnium natura,de cuiufqj pe/ culiari,demorbo,de languente,de iis qux porriguntur,de eo qui porrigit, di gnofcimus,docemurqj*languens enim ex his melius uel peius habet ♦ de code/ ftium totaparticulariqj tempeftate ftatuue,de quoqj loco,de cófuetudine,de uiftu,ftudiis,xtate cuiufqj fermonibus,modis,moribufue,filentio, cogitatio/ ne,taciturnitateue,fomno,uigilia,qualibusinfomniis,quandoqjuellicatione, pruritu,lacrimis,acceflìonibus,oletis,lotiis,fputo,uomitu,qui morbi aliis Tue cedunt,uel in alios nanTeunt per abTceffus in pernitiem malum decretoriùue monftrat Si TudorjfrigiditaSjrigorjtufliSjfternutijfingultuSjfpiritus, anhelatio, naufea,eruftatio,crepitus,inflationesfilentes,ftrepétes,biliofx,fanguiniseru/ ptiones,marifcx,qux de his Si per hxc confiderato ♦ Quxdam febres conti/ nux funt.quxdam die tenent nofte deferunt, quxdam nofte habent die cef / fant,quxdam fefquitertianx hemitritiiue,quxdam tertianx,quxdam quarta nx,quxdamquintanx,quxdamfeptimanx,quxdam nonarix ♦ morbi uero gramflìmi,difficillimi,maximi,mortiferiqj funt in febre continua ♦ Quartana autem omnium tutiflìma facillimaqj eft,non enim ipfa per fefe talis eli fed ab aliis magnis morbis liberat*Cum fefquitertiana uero grauiflìma mala poffunt Morborum co» gnitio et obfer» uatio noria. Febrium fpecies qua. Quartana qua, Iis. Sefquitertiana hemitritaofue. CCCLXXXII DE E P I D E M I I S Notturno. Diurna. Septhnana. Honaria. Te'dona. Quintana. Cotinuo qualis. Continua febris uarietas. Decretorio pa* ria,nel no paria. Decretoria bona uel contro qua. Philifcus qua uà rie agitatus. fieri,qux prx cceteris maxime letalis eft.quin Si tabes costerà^ longiora ma la homines in hac corripiunt, nofturna uero letalis ualde non eft lèd longa diurna autem longior eft,quibufdam Si ad tabificum proferpit, feptimana lo ga eft fed non mortifera,nonaria longior Si non letalis eft, tertiana uera cito decernit,nec eft mortifera,quintana auté cceteris peior eft, tabifica enim eft tabificifqj fi fuperuenit,necat*Modi uero,ftatus,acceffiones Si increméta ha/ rum fingularum continuarum rdaxantiumue hi Tunt,Continua quibufdam in cipiensflorefcit,maximeqj uiget,ac addifficilius periculofiufoe deducit cir/ cauero decretorium Si cum decretorio minuitunquibufdam uero leniter in/ cipit,paulatimqj fubfurenter fingulis diebus fuperaddit & augetur* circa de/ cretorium autem Si cum decretorio fatis lucet feruetue.quibufdam cum leni/ ter incepit,fuperaddit& grauat,cùqj aliquantifper uiguerit, relaxat decreto/ rium ufqj Si circa decretorium,qux quidem in omni febre morbogj cadunt, quare cibaria his contemplatis costerifqj neceffariis opportunifoe fignis porri gito,de quibus quxdam (cripta funt,quxdam nunc fcnbentur.qux confide/ rato,probato,fpeftatoqj quod nam horum fignorù,prxfensfobitaneùue ma lum,uelmortem,uel falutem portendat,qux demonftrabunt cui porrigendù fit,uel non,quando,quantum,qualeue futurum fit,quod datur,quidue dandù fit,mala uero qux diebus paribus grauant,paribus etiam decernunt, primufqj dies decretorius paris circuitus eft,quartus,fextus,oftauus, decimus, quartus Si decimus,uigefirnus,quartus & uigefimus,trigefimus,quadragefimus, quar/ tus Si quadragefimus,fexagefimus,oftogefimus,centefimus,ducentefimus, cir cuitus auté non paris primus eft,tertius,quintus,feptimu$,nonus, undecimus, feptimus,& decimus, primus &uigefimus, feptimus &uigefimus, primus & trigefimus.quare cito fi aliter quam fcriptù eft,decernant,mala reditura per/ nitiofaqj fore.mentem etia admbeto fcitoqj decretoria qux his temporibus fient,femper fere ad falutem uel ad melius tendercqux uero his temporibus non decernenr,adpernicié uel ad peius,prxterea febres erraticx, quartanx, quintanx,feptimanx nonarixqj quo circuitu decernant,obferuato. PRIMVS LANGVENS Philifcus qui fecundum mosnia habitabat,primo die quo decubuit, febris grauis eum corripuit,fodauit,Ìaboriofe noftem tranfegit,fecundo cunfta gra/ uarunt,uefperi poft lauatiunculam meliufcule tranfegit,nofte quieuit, tertio mane meridiem ufqj fine febre effe uifus eft,ferum auté diei uerfus febris gra/ ris cum fodore Si fiti aduentauit.lingua nigra fuperauit,minxit,noftem dirli/ cultertulit,nondormiuit, penitus delirauit, quarto cunfta grauarunt, lotia nigra minxit,noftem quietiorem duxit,coloratius minxit * quinto circa meri/ diem de naribus parum purum ftiilauit. lotia uaria,qux rotonda quxdam genitali LIBER .1. CCCLXXXIII genitali femini fimilia,fparfa,fluitantia,nonfubfiftentia habuerunt * cui glan/ dubbalanoue fubterdata,parua quxdam cum uento crepituue demifit,nofté B ftrum tuffea materia parum Si non multi momenti percuffum in modum fide ratumuerefolutumeft,nihilqj aliud immutatum eft,nec uuluis,nec mens fenfufue,quinirnmo huic res in melius ualde procedere cospit,circiter fere ui gellmum diem muUebrium purgamentorum eruptio fafta eft,fortaffeoj tunc primum,nam uirgo erat Apemantus Teftonifqj pater qui caput fregerat,Ni / coftratufqj non extuflìerant,lumbos enim dolitabant,petentiqj dixerunt,fem/ per eos cibo uel potu repleri uehementerqj dolere, quoniam quis modo ui/ dens dignofcat,terror cum eft,ferendi facilitas,peritia, timiditas, qux aqua celeriter calefit Si frigeTcit,femper leuior eft.cibaria poculaqj peritia pofcùt pari ne Si xquo modo fompta maneant,dicendum eft. cum fanguen defluir, pallor fobit.qux liquefiunt celeriter ficcefcunt,calefiùt,frigefiuritue,falubria font.multaqj alia quis dicat*fexaginta dierum maris abortum periculofumnó effe,Heracleides cum difficultate inteftinorum ualde laboraffet, oftauo die foblatus eft,quxdam cum laftaret,egerendi uoluntate uexabatur, deinde pu/ ftulx per totum corpus pullularunt,qux per xftatem cum amplius non lafta ret,ceffarunt,& ualde conftitit,futoris uxor cum enixa effet, perfefteqj libera/ ta,membranacea tamen Tecundillx portio uifa eft intus remanfiffe,quarto die male demifit,quod lotii ftrangulatione laboraret,cum deinde ftatim conce/ piffet,marem peperit,multoTqj annos fic habuit.demum nec menfes uenerùt, cum uero peperiffet,aliquantiTper lotii ftrangulatio ceffauit.quxdampriufqp concepiffet, coxendicem dolitabat,qui pollquam concepit,amplius non doluit,die autem uigefimo poft enixum dolor reuenit,marem pepererat.qux dam cum Tostum ge(taret,tertio quanoue menfe tibix dextrx parte inferio/ re fecundumqj pollicem manus dextrx puftulx pullularunt, ad quas polline thuris ufifumus.quid pepererit,nefcio*cum eam fexto menfe dimiferim,habi tabat autem uti puto ad Archelaum in rupe.coniùx Antigenis qux apud Ni comachum degebat,puerum carnofum membris difcretis, craffum, rotundù, exoffatum,digitorum quatuor peperit,deinde cù partu paululum puris,qualc de furunculis prouenit,uomuit.puerpera quxdam fulpiriófa, difficulter gè/ mellas peperit,cum non bene purgaffet,tota tumuit,deinde uenter creuit,cce tera fefe demiferunt.quxdam rubra fextum menfem ufqj demifit, poftea per omne tempus admodum alba,menfes autem fluorefue qui rubri puri defluc/ bant,uenerea lxdebant,Iongis inteftinorum lxuitatibus,cibi uehemens appe/ tentia,qux prius non fuerit,!! fiat,fignum optimum eft,Sicuti Demenetoce/ cidit.Liceat hic fortaffe ex arte conieftari.Tales enim turbulentix priore Ita/ tum mutant,fortaffe etiam cibi appetentia Ixuitatem inteftinorum difcutit, Lycix foemellx ueratri potione fobuentum eft,Lien fummopere tumuit.do/ lores humeri prxfertim accefferùt,febrifqj uena lienis in brachi© cù pulfaret aperta eli, LIBER JI. CCCXCIII apertaeft,quandoqj aperta non eft,Ted cùfodore Tuaue Tponte diTcuffit, qux/ dam cum nihil ingeflìffet,lien dextra tumuit,Tpintus interior duplicauit, qui tamen non ualde proferebatur,Ted poftea Tedatus eft,nihil tamen demifit,nec minxit,priufquam pareret,mortoaeft,circa Tauces utrinqj tumuit, nec Tuppu/ rauit,nifi finiftra,iienis dolor fine decretorio uexauit* Hieroni quinto Si deci/ hìw ftumnus fuit,magna uis aquarù,hyems auftrina,huda,lenis.poft uero folis in/ ftitium proxime xquinoftium prxpofterx tempeftates fuerunt, circaqj iam xquinoftium septentriones niuoi! non diu fpirauerunt* uer rurfus hudum non perflatum multum pluit, cane ufqj xftas ferena,calida,xftuofa fuit, uenti fpi rare per xftatem confuetihoc eft etefix,fparfim,raro Si non iugiter fpiraue/ runuirca uero Arfturum rurfus cum feptétrionibus multum pluit*Cum auté annus ferme totus auftrinus,hudus lenifqj fuerit per hyemem tamen fanomo/ dodcgebant,prxter quxdam tabificamala,de quibus fcribetur*Paulo autem ante uer cum frigoribus puftulx rubrx hoc eft eryfipelata multis fiebant,qui ^jmcrht mi* bufdam aliqua de caufa,quibufdam non malignx plurimos tamen necabant* multi de faucibus laborabant,uoxlxdebatur,febres ardentes caufiue cum de/ liriouigebant,ora puftulabantur,pudendis tubercula fiebat, lippitudines cau fifebreweardétes, carbunculi uigebant,uentres mouebatur,perturbabaturue, cibum auerfabantur.quidam multum,quidam parum fitiebant,lotia turbulen/ Q«» ha e ineeffe* ta.multa.mala mingebant.plurimi foporabantur,contra rurfus peruigilabant ♦ Tettt- multx intemperix,malx,difficilefqj iudicationes fequebantur ♦ plurimi aqua fubter cutem laborabat* Tabeqj mala hxc funt,qux tunc paflìm uigebat,qui/ bus plurimi Si perirent Si euaderent,qux fic fingulis eueniebant.Multis quidé parua de caufa Si quibufuis etiam minimis uulneribus per totum corpus prx/ fertim iis qui annos fexaginta nati forent, puftulx rubrx hoc eft eryfipelata proferpebant,!! paulum quid neglexiffent,circa caput prxTertim plurimis & in medicina exiltentibus magnx inflammationes fiebant,puftulaqj rubra ery/ fipelafue quanprimumqj undiqj foccendebatur.plurimis uero horum abfcef/ fus ad fuppuramenta concidebant,carniumqj,neruorum & offium magni ca/ fus fiebant,quod uero deflueret,puri fimile non erat,fed putredo quxda alia, . ... • quodqj defluebat multum Si uarium erat*quibus autem horù quid circa caput m'^" oMko fieret,capilli totius capitis piliqj menti defluebant,oflaqj denudabantur Si ca qui nunc uìget, debant,multumqj fluoris defluebat,qux cum febre Si fine fiebant, qux magis formidolofa erant quam periculofa.quibus enim ad fuppuramenta uel quid tale res cecidiffet,maturefcebant,plurimiqj horum feruabantur.quibus autem uel infiammano uel puftula rubra feu eryfipelas ueniffet, talemqj nullam ab/ fceflìonem Teciffet,plurimi horum peribant*fimiliter et fi partem aliam cor/ poris petiiffent,multis enim cubitus Si totum brachium defluebat,quibuTdam uero hxc anteriora uel pofteriora laterum Ixdebant, quibufdam autem tota CCCCVI DE EPIDEMIIS Zryfìpelas. Tubercula phy» motauefaucium. Caufifebrifue ar dentis modus. coxa uel qux circa tibiam font uel pes totus denudabatur, DifTicìlIima uero omnium erant, cum circa pubem Si pudenda hxc fierent. qux circa uulnera ulceraue flebant,hxc font.multis autem cù febre Si ante Si poft fiebant, fiqua tamen horum abfceffum feciffent,ob hancfoppurationem uel boni lotii min ftionem uentrifoe motum opportunum liberabantur.fi uero nihil horum fie ret,fignoqj nullo relifto euanriffent,mortifera fiebant.plurimis tamen uerno tempore,xftiuo Si auftumnali puftula rubra feu eryfipelas uenit, Si durauit, piurimum autem mouebat,cum circa fauces,tubercula lingux, inflammatio/ nes fecundumqj dentes abfceffus creabatur,uoxqj multis IxTa Si diffoluta hoc demonftrabat.Primum quidem tabificis incipientibus quin Si in ardentibus febribus delirantibufqj hxc fiebant,qux uerno tempore uel ante cum frigora tranfiiffent,fiebant,plurimiqj tunc morbis grauibus mortiferifqj corripieban/ tur.Modus autem ftatufue febrium ardentium tunc uigentium talis erat, Per exordia foporabantur,xftuabant, horrebant,grauiter febriebant, non multù fitiebant nec delirabant,paulumqj fanguinis de naribus (lillabat, febrium ac/ ceffiones diebus paribus plurimis fiebant.circa autem acceflìones obliuio, de laffatioqj fobrepebat,non loquebantur,femper autem his poftrema manuum Qui habent hi. prxfertim Si pedum frigebant,potiflìmùqj in ipfis acceflìonibus, deinde tar de nec bene recalefcebant,cognofcebant,loquebantur,hos autem uel conti/ nuus fopor non fomnolentus uel peruigilium laboriofum detinuit.plurimifqj horum uenter lubricus multa cruda tenuia demittebat, lotia multa tenuia.de/ cretorium nullum,nec bonum fignum decretorium habentia .Cum hi fic ha/ berent,comparuit,fanguis enim non bene prorupit,nec alia confueta decreto riaqj abfceflìo fafta eft.plxriqj uti fors dabat,erratice peribat, multi circa de cretoria,pIurimi,cum diu locuti non fuiffent,multi cum multo fodore. qux quidem iis eueniebant,qui perniciofe haberent*fimilia Si delirantibus fiebat, qui non ualde fitiebant,nec furenter delirabant,ficuti in cceteris, fed quadam alia focordi,tarda,malaqj depofitione male grauiterue peribant .Prxterea & febres alix uiguerùt,de quibus fcribetur,multis ora fpumofaulcerataqj fluen taqj ulcerofa,circa pudenda multa ulcera fiebant,tubercula intus & extra cir/ ca inguina,lippitudines hudx,diuturnx,longxue,dolorificx, Ilolones puftu Ixuefupernafcentesinpalpebris intus Si extra fiebant, qux multis fpeciem aciemue oculorum perdebant,quas ficos uocitant.prxterea plurima alia ul/ cera nafcebantur,per xftatem in pudendis carbùculi multi coeteraqj quas pu tredines fepfiafue nominitant,tuberculamagna,plxrifqj ferpentia ulcera ma/ gna,Quo autem ad uentris uitia,plurimis multa noxiaqj cadebant,primùqui/ dem multis uoluntas egerendi laboriofa tenefmofue, prxfertim pueris ante pubertatem,plurimiqjperibant,multi Ixuitate inteftinorum uexabantur,qui/ dam difficultate inteftinorum,nec hi nimis laborabat, multi biliofa, pinguia, huda,aquofa,tenuia oletabant*malumgj hoc huc deueniebat* nam cum febre quam Mala uarìa. fici palpebro rum. Ventris mola. LIBER .III, CCCCVII quam fine tonninalaboriofa peflimxgj conuolutiones multos uexabant.cum multa ineffent detinerenturgj,qux etfi exirent,labores,dolorefue tamen non tollebant foluebantue.hifqj qux porrigebantur,difficulter aufcuitabant,pur/ gationes enim multos lxdebant*plurimi uero horum qui fic haberent, cito peribant.multi malum protrahebant*& uti in fumma dicatur, cùfti Si qui fon gius malum producerent Si qui graui Si acuto morbo laborarent, uentris uiz tioperibant,omnes enim uenter tollebat, omnefqj prxfcripti cibum auerfa/ bantur.quibus tunc occurri,fic hi degebant,fiue hac caufa fiue alia male habe rent,quidam horum fitiebant,quidam non.qui uero febre uel alias laboraret, horum nemo libenter cibum fumebat,fed potu folum uti uelles,eos nutrica/ reerat,plus tamen multo mingebant qua potauerant,lotiaqj ualde mala erat, namcraflitudinem,maturitatempurgationefqjbonas non habebant ♦ nam in plurimis fi per ueficam optime purgarent,optimum erat,fed plurimis horum tabefcentiam,uentris turbationem, labores malaqj decretoria portendebant & tempora, deliri febre ardenti laborantes maxime foporabantur, quin Si in cceteris magnis morbis quicquid cù febre fieret, uel penitus grauiter plxriqj foporabantur uel parum leuiterqj dormiebant.plurimxqj fpecies alix febriù palTim uigebant,tertianx,quartanx,diumx,nofturnx,continux,longx, erra tiex.xftuofx, non confiftentes ♦ Cunfti uero hi plurimo motu uexabantur, plurimis enim uentres tubulenti lubriciue fuerant,horrebant, fodabant non decretorio modo,lotia,qualia fcripta funt,fuerunt.longa uero plurimis horù fuerunt mala,nam abfceflìones,qux in his fiebant, quemadmodum in coste/ ris,non decernebant,fed cunftis omnia male decernebant,uel nò decernebat, uel longe & tarde decernebannpaucis enim horum circiter oftogefimum de creuerunt,plurimis autem temere cafuue ceffarunt.pauci uero horum prx Tu/ dorè ftando fiue non iacendo peribant.multis autem Si in cceteris morbis tu/ mores molefti fiebant,prxfertim tabificis,nam tabes maximù difficillimùqj malum Si quod plures necaret fuit. Multis enim per hyemem cospit. plurimi quidem decumbebant,quida ftando tolerabant.paulo ante uer multi qui de/ cubuerat, peribant*tuflìs uero nullis defuit.fed per xftatem aliquatenus remi lit,fub auftumnum autem omnes decubuerunt,plurimiqj perierùt, multi etia diutius morbum traxerunt.plurimis etiam fubito morbus ccepit.qui etiam ex his aperte male uexabat,crebro fiquidem horrebant,continenter grauiterqj fé briebant,fudores multi,frigidi,non opportuni ufqj perdurabant, multù prx/ tereafrigefcebant,uixqj recalefcebant.uentres autem uarie moleftabant, nam modo fubfiftebat,modo contra fubito mouebantur.pulmonifqj uitio labora tium omnium remiflìo per inferna fiebat,lotiiqj non opportuni copia, male contabefcebant,multum ufqj tuflìebant,multaqj matura, liquida non ualde la boriofe fpuebant.quare etfi aliquatenus laboraffent,ftatim tamen rurfus om/ •ubusuitiorum pulmonis lenior purgatio fiebat,qux fauces non multù uelli/ Ventris malum hos omnes neca* bai. Qua febres ui» gerent. Tabes maximum malum. Ver fere omnes hos tollebat. CCCCVIII DE EPIDEMIIS Capitis fludio qua. Cibiauetfatto. Qua» tabis fpe» cies hos uexoret. Pueri pituitofi uentris fluore te nebantur. Parion. Paruifue. Tondi moritur. Puerpera qua; paffofit. caret,nec quicquam falfum uexabat,multa tamen glutinofa,alba,liquida,fpu/ moTa caput demittebat.maximum uero malum Si his Si cceteris erat, cibi fa/ ftidium,uti fcriptum eft*potum enim cum cibo non libenter fumebant, quin immo nihil fitiebant,corporis grauedo foporiferauexabanplurimifqj horum tumor fiebat,qui ad aquam fubter cutem tenderet ♦ circa mortem uero borre bant delirabantqj*Tabifica uero fpecies erat,leuis, fobalbida,pituitofa, fubruz bra,cxfia*multi pituita alba laborabant,peftoris anguftia, mulieres atrabile fubcruenta*febres ardentes,deliria, difficultas inteftinorum quofdam tange / bant Si uexabant*nouos uero puerofue pituitofos uoluntas egerendi, longxqj uentris fluftiones,qui uellicanria,acria,pinguiaqj demittebant*qui autem bi/ le amara uexarentur,his Si omnibus fuprafcriptis,uer difficillimum fuit,pluri mofqj necauit*mitior xftas fuit,pauciqj peribant.per auftumnum auté & fub uergilias contra plurimi quartani peribant.Parionem in Thafo,qui fupra Dia niumhabitauit,febris grauis cepk,per exordia continua,feruens,fiticulofaue/ xauit,modo foporabatur modo pernigilabat,uenterturbulentus erat, lotia te nuia,alba,fexto oleaceù minxit,delirauit*feptimo cunfta grauarùt,nihilquìe/ uit,quin Si lotia fimilia menfqj fuerunt,uenter biliofa pinguiaqj demifit, ofta uo de naribus paulum (lillauit,pauca uiruléta uiolaccauc uomuit,paulùquie uit*nono per eadem tranfegit*decimo cunfta remiferunt.undecimo fudauit, non per totum,circùfrixit quidem,fed cito recaluit*duodecimo grauiter fez briuit,multa,biliola,tenuiademifit,lotia fluitans habuerunt*feptimo& deci/ mo laborauit, fomnum non cepit ,febris durauit,rigefimo per totum fuda / uit,pcruigilauit,non comedit,biliofa demifit, foporatus eft,quarto Si uigefi/ mo reuenit,febre caruit,uenter non conftitit,quarto Si trigelimo recaluit.qua dragefimo febre caruit,uenter non multum conftitit,noncomedit,paulù rur fus ac ufqj errabunde fcbricitauit.nam modo febre caruit,modo non ♦ fi quid enim intermitteret leuaretqj,rurfus reuenicbat.cibariolis nanqj malisoftreifqj prius ufus fuerat Si multis, fomni mali circa reuerfiones,delirauit, lotia craffa turbuienta Si mala tunc minxit,uenter confiftentia mox diffoluta demifit,con tinux febrìculx uexarunt,multatenuia demifit.centefimo ac uigefimo mor/ tuus eft.Venter huic a primo die continenter lubricus hudufue fuit,liquidahu daue biliofa multa demifit,uel fi confifteret morareturue,fementia, non con/ cofta demittebat,lotia mala ufqj minxit,quandoqj foporabatur quandoqj cù laboribus peruigilabat,non comedebat,còtinua febris ardésperurebat*Quan dam fceminam in Thafo qux fecundum frigidam aquam habitabat,cumia/ mellam peperiffet,poft partum qj non purgaretur,tertiariam tertioue diegra/ uis febris horridaqj corripuit,diu tamen ante partum febre laborauerat* Qux cum in cubili cibum auerfata iaceret,poft rigorem continenter grauiterqj fé/ bncitauit Si horruit.oftauo autem fecutifqj diebus multum delirauit,ftatimqj rurfus cognouit,uenter pertorbatus,multa,tenuia,biiiofa, aquofaqjdemifit* undecimo LIBER J I I. CCCCIX undecimo cognouit,foporabatur tamen,multa tenuia nigra minxit,petuigila uit,uigefimo paulù circùfrixit,fed ftatim recaluit,delirarit,peruigilauit, uen/ ter interior fimiliter permanfit,lotia multa aquofa minxit. feptimo Si uigefi/ mo febre caruit,uentcr conftitit.poft uero paulum dexter coxendix ualde do luit,roox febricitauit,lotia aquofa minxit.quadragefimo coxendicis dolor le/ uatus eft,fed tuflìs continua,multa,huda remanfit,uenter fobfiftit, non come/ dit,lotiaeadé minxit,febris uero penitus nondeferuit, federrabunde uexauit modo grauans modo non.fexagetìmo tuflìs nullo Ugno relifto deferuit,fputù enim non maturuit,nec uti folet,abfceflìt, Ted maxilla dextera conueliebatur, foporabatur,mox delirauit,Ted ftatim cognouit refipuitue.quo auté ad gufta minaobliuiofe habuit, maxilla auté ad Tefe rediuit,uenter biliofa pauca demi fit,grauius Si horruit Si febricitauit, diefqj fecutos mutuit, mox cognouit, Si locuta eft.oftogefimo mortua eft,lotia tenuia nigra Si aquofa hxc ufqj min/ xit, fopor Si xftus fequebatur,non pafcebatur,triftabatur,peruigilabat,irafce/ batur,difliculter ferebat,mens atra bile agitabatur. Putti ione in Thafo qui fu/ pra Herculis Phanùhabitabat,labore,Iaffitudineqj uiftuqj negligéti horror ri gorue febris grauis corripuit,lingua fuperaruit, multa bile piurimum fitiuit, fomnù non cepit,lotia fubatra,fuperfluitans nec fubfiftens habentia minxit.fe cundo circa meridie poftrema manuù prxfertim capitifqj frixerunt,nò loque batur,querebaturqj,diu pan! fpirauit,mox recaluit,fitiuit,nofte quieuit, pau/ lum circa caput fudauit.tertio die quieuit,uerfus autem folis occafum paulù frixit,x(tuauit,turbatur,noftem laboriofe trafmifit,nihil dormiuit,uenter pau ca,confiftentia demifit,quarto mane quieuit, circa meridiem cunfta graua/ runt,frixit,non loquebatur,querebaturue,tempus poft in peius recaluit, lotia nigra fuperfluitans habentia minxit,nofte quiete dormiuit ♦ quinto leuari ui/ fus eft,tamen grauedo quxdam laboriofa in uentré erat,fiticulofos noftem la boriofe tranfegit*fexto mane quieuit,ferum uero diei uerfus magis laborauit, grauatus eft,uenter tarde lauatiuncula belle demifit, nofte quieuit ♦ feptimo diem xftuofus tranfmifit,oleofum minxit,noftem multa turba duxit, delira / uit,nihil dormiuit*oftauo mane quieuit paulum,ftatim frixit, mutuit, parum fpirauit, tarde caluit, delirauit, per diem paulum leuatus eft , pauca bi / liofa pura demifit ♦ nono foporatus xftuofus iacuit, cum excitabatur, non ualde fitiebat,circa uero folis occafum difficulter tulit,delirauit,noftem ma/ Iam habuit.decimo mane mutuit,multum frixit,multum grauiterqj febriuit, multi! fudauit,mortuus eft*diebus paribus hic laborabat.Qrida delirus phre/ niticofue primo die cù in cubile decubuiffet,multa tenuia,uirulenta uiolacea uè fiueiodea uomuit,cù horrore febricitauit,multù continenter per totù fu/ dauit,caputceruixqj grauiter doluit,lotia tenuia,parua fuperfluitantia, fparfa habétiaquxnò fubfiftebant,minxit,uenter multa fimul exoletauit, delirauit, nihil dormiuit.fecundomane mutuit,grauiter febriuit, fodauit, non dimifit, MM Mira uexatio hu ius puerpera, qua tonde perit. Puthion. Herculis phanum. Moritur tandem hic. Phreniticosmo» ritur. CCCCX DE EPIDEMIIS Phalaclos cito moritur. lariffa. Pericles abdera. Cur potum non retineret,quia fublienofus. Conualuìt hic. Virgo abderita» na. Sacra uia. Virgohac eua» fit. Anoxagoros Abderitanus. T braci a porta. Herobnthusabs derit anus. totum corpus trcmuit,nofte conuulfiones fpafmiue moleftamnt* tertio eun/ fta grauarunt*quarto mortuus eft*Phalaclus in Lariffa dexteram coxam fubito doluit,qux porrigerentur fierentue nihil proficiebant,primo die grauiter fez briuit arfitqj,labores confecuti funt*fecundo coxx dolor paulum ceffauit, fé brìs uero perfeuerauit,fubdifficulter tulit,non quieuit,poftrema confrixcrùt, multum non bonum minxit.tertio coxx quidé dolor ceffauit,mens uero per/ cuffaeft,multumqj perturbata & agitata, quarto circa meridiem mortuus eft celeriter.Periclem in Abderis morbus grauis continuus cum labore multa fiti xftuationeqj cepit, potum non continuit,foblienofus enim capiteqj grauatus erat.primo die fanguis de finiftra nare prorupit,muItù fuper febriuit,multum turbidù,albù minxit,quod in matellis iacens non Tubfedit.fecundo cùfta gra uarunt,lotia quidé craffa fuerant,Ted qux magis fubfiderét,quxqj circa xftua tioné erant,leuata font,quieuit.tertio febris mollita eft, lotiorù copia matu/ ra multa Tubfiftentia habentia.nofte quieuit.quarto circa meridie multo cali do per totù fudauit,febre caruit,decreuit celeriter,nó reuenit. Virginé in Ab/ deus qux in facra uia habitauit,febris ardens cepit,fitiuit,peruigilauit, mulie bria tunc primù ei defcenderùt.fexto multù xftuauit,rubuit,horruit, no quie uit.feptimo per eadé trafegit,lotia tenuia quidé fed boni coloris minxit, qux circa uentré funt,non moleftarunt.oftauofurduit,grauiter febriuit,peruigila/ uit,xftuauit,horruit,cognouit,lotia fimilia minxit. nono diefque fecutos per eadem tranfmifit.fic & furditas permanfinquarto Si decimo qux mentis funt turbulenta fuerunt,febris conceflìt.feptimo Si decimo per nares multum flu/ xit,furditas cóceflìt,& fecutos dies xftuatio Si deliratio leuior inerat * rigeli/ mo pedes doluit,furditas deliratioqj dimifit,per nares parù prorupit,fudauit, febre caruit.quarto Si uigefimo febris reuenit,furditas,pedù dolor, Si delira/ tio permanfit.feptimo Si uigefimo multùfudauit,febre caruit,furditas defe/ cit,pedù dolor permanfit,ccetera uero perfefte decreuerunt. Anaxagoram in Abderis qui fecundù Thracias portas habitauit,febris grauis cepit,dextri late ris dolor,tuflìs ficca,primos enim dies non Tpuit,fitiuit,peruigilauir, lotiabo ni coloris,multa, tenuia minxit.Textodelirauit,calefaciétia uero nihil profue runt.feptimo laborauit,febris enim perfeuerauit,labores autem non conceffe runt,tuflìs uexauit,difficulter Tpirauit.oftauo cubiti! incidi fiue brachii uena, multù defluxit,prout oportuit,labores quidé concefferunt,fed tuflìs ficca co Tecuta eft*undecimo febris conccflìt,paulum circa caput fudauit,tuflìs adhuc pertendit,quxqj pulmonis funt,humidiora fuerant.Teptimo ac decimo pau/ ca matura fpuere ccepit,leuatus eft,tamen fitiuit,purgationefqj pulmonis bo/ nx non erant ♦ uigefimo fodauit, fine febre remanfit, poft decretorium uè/ ro leuatus eft ♦ feptimo Si decimo febris reuenit,tuflìuit, multa matura fpuit, lotio Tedimentum album inerat,non fitiuit,dormiuit.quarto & uigefimo per totum Tudauit,febre caruit,cunfta decreuerunt. Heroputhus in Abderis Hans caput LIBER J I I. CCCCXI caput doluit,non multo poli tempore decubuit.Qri fecundum fupcrius con ciliabulum habitauit,grauiter Si ardenter febricitauit,multa biliofa per exor/ diauomuit,fitiuit,multum difficulter malum tulit,lotia tenuia, nigra, fuper/ fluitans modo habentia modo non,minxit,noftem laborioTe tulit, febris uà/ rie grauabat,fed plxrùqj fine ordine*circa uero quartum & decimum furduit, febris perfeucrauit,lotia per eadem.uigefimo diefqj fecutos multum delira / uit.quadragefimo per nares multum fanguinis prorupit, magifquecogno/ uit, minus furduit, febris conceflìt ♦ fecutos uero dies crebro fed paulatim fanguis prorupit ♦ circiter uero fexagefimum fanguinis proruptio ceffauit, fed coxendix dexter ualde doluit, febrifque continuauit ♦ poft uero non multo labores omnium inferiorum uexauerunt , nam cecidit uel febrem maiorem effe furditatemqj uel hxc fobremittere Si leuare,Ted inferiorum cir/ ca coxendices maiores labores effe*circiter autem oftogefimum omnia qui/ dem concefferunt,Ted nihildimifit,lotia quidem boni coloris, multumqj Te/ dimcntum habentia defcenderunt,minus delirauit ♦ circiter autem centefimù multa biliofa demifit 8ediu,mox inteftinorum difficultas uexauit cum labo / re,cceterorum uero defidia,penitus auté febris &Turditas ceffauit, perfefteqj centefimo febris ardens decreuit.Nicodemum in Abderis uenerea re potuqj ^icodemusaU» febris corripuit,per exordia autem xftuauit, cordoluit,fitiuit, lingua foperaz mt4nHS- ruit.lotia tenuia,nigra minxit.fecundo febris grauauit,horruit,xftuauit, nihil quieuit,flaua biliola uomuit,lotia Umilia minxit,noftem per quietem duxit, fomnum cepit.tertio cunfta fobrelaxarunt, defidia ceffatioue fuit, circa uero folis occafum rurfus fubdifficulter tulit,noftem laborioTe tranfmifit ♦ quarto riguit,muitum febriuit,cunfta laborarunt, lotia tenuia fuperfluitans habentia minxit,noftem rurfus per quietem duxit.quinto cunfta quidé inerant,fed deli dia ceffatioue fuit.fexto labores eorùdem omnium fuperfluitans habétia min xit,multum delirauit ♦ feptimo defidia ceffatioue fuit ♦ oftauo costerà cunfta multum concefferunt.decimo auté TecutoTqj dies labores quidé omniù inerat fed minus,huic auté acceflìones laborefqj diebus paribus ufqj potius fiebat.ui gefimo craffum albù minxit,quod iacés nò fubfi(lebat,multum fodauit, uifus eft fine febre effe,mox auté uerfos Terù diei rurfus caluit,eadé laborauit, hor/ ruit,fitiuit, paulù delirauit.quarto Si uigefimo lotiù albù multù minxit cum multo fedimento,multo calido per totù fodauit,fine febre remafit, decreuit. Mulier quxda morofa in Thafo triftitix cù caufa ftado languit,peruigilauit, Mulier thafia cibù faftidiuit,firiuit,xftuauit*qux fecundù Pyladx domi! in campo habita ^JHlcnt Hi uit,primo die per exordia nofte timuit,multù loquebatur, triftabatur, tenui/ ierleuiterue febnbat,mane multù còuelleba£,qd cù ceffaret,ddirabat,turpia dicebat,cótinéter ualde laborabat*fcdo p eadé tranfegit, grauius febricitauit. tertio còuulfiones fpafmiue qdé ceffarùt,fed foporabat moxqj còtra puigila bat,|?filicbat,còtineri nò poterat,mttù delirabat,grauiterfebribat,nofte hac MM ii CCCCXII DE EPIDEMIIS multo calido per totù fodauit,febre caruit,dormiuit,omnia cognouit ; deck uit*circiter uero tertium diem lotia nigra tenuia fuperfluitas multum rotùdù nonfobfiftens habentia minxit*circauero decretorium muliebria purgamen/ virgo larìffea. ta multa defcenderunt. Virginem in Lariffa febris ardens grauis corripuit, per uigilauit,fitiuit,lingua caliginoTa aruit,lotia quidem boni coloris Ted tenuia aquoTaque minxit.fecundo laborioTe habuit,non dormiuit.tertio uenter mul/ ta aquofa TecutoTque dies facile demifit,tulitqj*quarto tenue parum minxit, quod Tuperfluitans habuit nec TubTedit,nofte dclirauit.Textode naribus abun de fluxit,horruit,multo calido per totum fodauit,fine febre remanfit, decre/ uit,cum febris iam decreuiffet,tunc primum muliebria deTcenderunt,cum uir go effet,Temper xftuauit,horruit,uultus rubuit,oculorum dolor, capitis gra/ Apollonìus ah» ucd0 uexauit,huic nò reuenit,Ted decreuit,paribus diebus laborabat*Apollo/ deritanus. njus in Abderis morbum ftans diu tulìt,nam robuftus erat, dolorqj confuetus. iecoris confecutus eft,multumque durauit,quin tunc arcuatus faftus eft,mor / cur hic adeo la» boue regio correptus,coloreqj fubalbido tumuit,cum autem non opportune horauìt. carnembubulam deuoraffet meraciuTque potaffet,paulum caluit, tuncqj pri/ mum in cubile decubuit,lafteque multo crudo decoftoque caprino Si ouillo maloque uiftu ufos fuiffet,nam horum omnium lxfiones accefferunt, febris cnim grauauit,uenterqj cum ingefta fuiffent multa,nihil alicuius momenti de mifit,lotia tenuia paucaque minxit,non dormiut,male tumebat,multumfitie bat,foporabatur,prxcordia dextra cum dolore tumuerunt, poftrema omnia fubfrigebant, paulum delirauit,cunfta difta obliuifcebatur,profiliebat.circi/ citer uero quartum Si decimum ex quo horruit,caluit&decubuit,forenterin/ faniuit,clamauit,turbabatur,multa loquebatur,mox còtra quiefcebat,fopora baturque.poftea uenter multa,biliofa,pura,cruda demifit,lotianigra, pauca, tenuia minxit.multum difficulter tulit,uarieque oletauit, nam uel nigra, pau/ ca,uirulenta uiolaceaue fiue iodea demittebat,uel pinguia,cruda,lancinantia. poftea uero Si laftea uifus eft demittere.circiter uero quartum Si uigefimum lemmentismeliufcule habuit,costera quidem in iifdem permanferunt, pau/ lum uero cognouit.nam ex quo cubuerat,nihil meminerat, mox rurfus delira/ uit,cunfta in peius tendebant.circa uero trigefimù grauiter febricitauit, mul/ ta tenuia demifit,poftrema frixerunt,mutuit.quarto Si trigefimo mortuus ed* quod uidenm.huicuenter lubricus femper fuit,lotia tenuia,nigra,modofo/ porabatur,modo peruigilabat,poftrema femper frixerunt,delirauit,fem/ phreniticus mo» perque in finem ufque mente captus fuit* Puerperx qux cum difficul / rìtur. tate gemellas in Cyzico pepererat, nec ualde poft partum purgauerat, febris VgmelUspeZp!!l borrida grauiTqj foperuenit,capitis ceruicifqj cum dolore grauedo,per exor/ rit,et mortua eft. dia peruigilauit,tacita, difficilis Si morofa,nihil obtemperabat,lotia tenuia difcoloria minxit .uenter errabunde demifit, nam lubricus modo erat mo/ do morabatur.fexto per noftem multù delirauit. nihil quieuit. circiter autem undecimum LIBER UI h ccccxin undecimum furenter infaniuit,moxqj rurfus cognouit, lotia tenuia,nìgra mox oleofa minxit,uenter autem multa tenuia tutbidaqj ckmifit.quarto&deoimo multum conuulfa eft,poftrema frixerunt,nihil amplius cognouit,non minxit* fexto Si decimo mutuit.feptimo & decimo mente capta phrenetifue mor/ tuaeft*Dealcis uxoré in Thafo qux in Leio campoue plano habitabat, trilli/ tia horrida grauifqj febris cepit.qux ftatim per exordia pannis cóuoluta eft, femperqj tacita iacuit,pulices uillof<£ in ftragulis captabat, cauabat, uellica/ bat,male afpereue loquebatur,lachrimabat,mox ridebat,non quieuit, uenter irritatus nihil demifit,paulum admonita potauit,lotia tenuia pauca non fpó/ te minxit,febris ad manum ienis erat,poftrema frigebant.nono piurimum de/ lirauit,moxrefipuit, tacuit.quarto Si decimo diu raro fed magnopere fpira / uit,mox parum.feptimo Si decimo uenter irritatus turbulenta demifit,deinde pocula non demiilt,nihil confedit,quieuit fenfitqj,cutis arida diftenta eft.uiz gefimo multum locuta eft,mox tacuit,parum fpirauit.primo Si uigefimo mor tua eft.Semper hxc raro,fed magnopere fpirauit,nihilfenfit,femper conuolu ta ftragulis iacuit,plurimum uel loquebatur uel tacebat,capta mente phreni / tifue finiuit.Quidam adulefcens in Melibosa potu multaqj uenere diu caiefa/ ftus cubuit,horruit,xftuauit,peruigilauit,non fitiuit. primo die multa cùmul to fluore uéter demifit,diefqj fecutos aquofa multa,lotia tenuia,pauca, difco loria minxit,magnum parum aliquantifperfpirauit,prxcordia utraqj molli/ ter oblongeqj diftendebantur,cor continenter pa!pitauit,lotiù oleofum min/ xit,quiete,com polite taciteqj delirauit,cutis aruit,& fefe diftendit,multa, te/ nuia,uelbiliofa,pinguia demifit ♦ quarto Si decimo cunfta perculerunt gra / uaruntque, multum delirauit ♦ uigefimo furenter infaniuit, kfe multum agi / tauit, nihil minxit, pauca pocula continuit ♦ quarto Si uigefimo mente uà/ cillans phrenitifue mortuus eft ♦ Mihi quidem uidetur, fi xftas uti debuit, fuerit, prodeffe .nam hyems Tuperueniens morbos xftiuos difeutit, hiber nos xftas fuperueniens tranfmutat ♦ quare cum xftas a fefe non difcedit,pro baeft,fed hxc (lata non fuit*nam modo fubito calida Si auftrina fuit, modo laboriofa,non peritata, fed tamen in alium ftatum tempeftatis mutata prò / fuit.Quare magnam artis parte effe puto,qux Tcripta font,rite Tcire Si obfer/ uare,fiquis enim ea bene noTcat,beneqj utatur,nunquam ualde, mihi uidetur, poteft in arte decipi*Summa itaqj diligentia difcere,cognofcere,obferuareqj oportet quemqj anni temporis ftatum tempeftatemqj, morbum quoqj,quid bonù,quid commune in quaqj tempellate !lt,quid mali, quid periculofum, quid commune uel in tempellate uel in morbo fit.nam Si longus morbus eft, qui & letalis effe poteft,& grauis acutufue qui Si longus Si letalis effe poteft, quare feriem ordinemue decretoriorum ex his & in his obferuato* nam ex his abunde facileqj prxdices quidfuturum uideatur.nam qui hxc bene nouit,fa cile (ciet quos,quando,quoue modo nutricet. MM iii Dealcisuxor. Thafia. Triftirìa morì» tur. Adulefcens Melibaa, Phrenitis mor> tuus eft. Qua et in armi temporibus et iu morbis obferuan tur. ccccxim DE EPIDEMIIS HIPPOCRATIS EPIDEMIORVM Q^V AUVS Subobfcuro hac funt fed obfer» uanda. lacydes. Phanadicus. Antiphilus. Calchidonius. Ariftodemus Philidis filius. Achelous. Morbus regius. Diuerfi morbo i rum affedus. Solis mutatio. Oft Aequinoftium Vergiliafqj humores non digeftimuc/ cofiqj fi caput petunt,fecundum aures defcendunt,quem/ admodum illi qui apud Lacyden habitauit.Phanadicoqj p in pedum digitos cuidam tibiam fefto uulneratoue in pe/ ftus defcenderunt,qux denigrata eft.Quidam magnum ul cus in tibix pofteriora contraxit, quod ubi purgatum ed, lateris peftorifqj finiftra pars doluit, febricitauitque quo mortuus eli.malum biliofum funario cumulate cecidit, cui depofito uremia admota font,circa meridiem xquinoftiumue fanguine demifit.Seni magno/ pere abfceflìt,non tamen ante quatuor Si decem dies ♦ Còpunfto ftigmatico ue,qui apud Antiphilum degebat,cóbufto feptimo decreuit ♦ Stupido bilio fo uel tertio die poft decretorium fanguinem ita fpuit,uti fuperelfet, poftea reuenit.primum quidem circa uergiliarum occafum, ficuti par eft, decreuit. poft autem uergiliarum occafum biliofos in furore ufqj faftus eft,circiter no/ num fine fodore decreuit,foperfuit.Calchidonius de portis circa xquinoftiù per forum deportatus de fraftura fecùdum dexteram mamma dolitatusfxpc fubuiride fpuit, uenter gratiofe demifit.cum autem feptimo fodare ccepiflet, fine dolore ad oftauum ufqj fere habuit.quarto Si decimo decreuincircauc/ ro quadragefimum fecundum utrafqj aures tumuit,nec ab re purulentus fore uidebatur,non fuit.Peftus Ariftodemo Philidis filio cafu combuftùeil,qua/ liter abfcefferit,nefcio,partem Tuperiorem hic prius doluerat, poft xquino/ ftium Auftumni reuenit,quod ufqj ad foUs inftitium hibernum durauit*Poft folis inftitium xftiuum coniunx Acheloi,qux cumfanguineaeffet, Si uomi/ tioni obnoxia,fextana pollquam abortum feciffet, quod menfium nefcio,ma/ remqj alterum poft uiginti dies,ficuti dixerat,proiecit,fi uerum fuit, nefcio* quartum Si decimum cum horrore fudoreqj decreuit* Circa folis inftitium hi bernum feptentriones fuerunt,plurimi morbo regio corripiebantur, quidam cum horrore,quidam fine,lingua peruftuiabatur,tertio uirefcebant, fexto fé/ ptimoqj nonnulli,qui diutius morbum protrahebant, quarto & decimo uen/ tres remorati medicinis prò rata febris portione non fobaufcultabat, quibuf/ dam lienes durefcebant, prx cordia dextra diftendebantur, qux fi manutra/ ftarétor,fubmurmurabant,fanguinis fluftione uexabantur, lotia purgationem decretoriumqj prxfeferebant,fed magis inferna,qux aliquantifper moraban/ tur.quibus uero fic non effet,lten turgebat,fanguis nare finiftra deflucbat.Sd autem LIBER •UH. CCCCXV autem ad Iwbcrna hyberno modo cum feptétrionibus conuerfus eft,paufo uè ro poft auftrina quinqj Si decem dies fuerunt,poft hxc autem niues' quatuor Si decem dies uiguerunnper hxc uero huius anni tempora tranfiuerùt, Multi regio morbo ualde corripiebantur,qui cum non fyncere purgarentur, eodem redibant.Poft autem ni:ies auftrina foperuenerunt,paulumqjpluit,dellillatio/ nefqj cum febre Si fine proruperunt,cuidam uero & dentes uexauit, cum me/ dius dextra parte prxdoleret,fuperciIiumqj Si oculum petiuit,plurimi rauce/ fcebant,fauces multis perflammabatur,Tonfillx fpongixue diftx fauces oc/ "infili* fpen» cupabant, fecundum aures maxiliafqj tubercula mollia cum febre fufcitaban/ *'*"'' tur.Cum autem inciperent febrire,fupra Si in utraqj parte horum plurima fie bant,tonfiilxqj fpongixue quibufdam per auftumnum hyememqj durabant, quinci furfuracea uitia multis fiebant,plurimxqj mulieres uel abomini facie bant uel difficulter pariebant.Cum uirgini cuidam fexto decreuiffet, Texto re vh-ghìs mor» uenhyiam omnia ei per Textum decernebant * temporibufqj his fextana ofto / hlis- naqj decernebant.Circa uergiliarum occafum Mxandrii Cxci coniunx fobi/ Maandrius. to uiridé fobitoqj purulentum fpuit,circa fextum Si iecoris fermentatio,pau/ caqj infra demifit,fopra carnopurulcnta pauca,lata,alba fpuit,cibum auerfata circiter uigefimum mortua eft.Theftoris conuiciniorù uemula urentibus, mul Thefi°'' ta biliofa demifit,prxcordia fefe diftenderunt*fexto retentione uenter multa tenuia fimul demifit,ftatimqjfudauit,decreuit,uenter fobftitit, cum deinde ri guiffet,hora eadem febricitauit*Therfandri coniunx pituita alba non ualde la "inerfonder. borans cum laftaret,grauiter febricitauit,lingua costeraqj huic tunc aruerunt, qux crebro tuberculis grandini fimilibus exafperabatur, uermiculiqj per os cxibanncirciter autem uigefimum non perfefte decreuit* Circa uergiliarum occafum puer Metrophanti caput ab altero puero tefta percuffus fuit, quod Melro£h'nl"s' cum fpreuiffetjduodecimanus febricitauit, quoniam cum uulnus emundaret qux circa fuerant,diftrinxerat,ftarimqj labia frixerant arueruntq$,cutis undiqj circum uulnus fefe extenuauit,qux cum non tarde perufta fuiffet,pus non de / fluxit,nec leuatus eft,fed fecundum aurem mentiqj dextra pane (nam ea uulnus fuit)fuppurare ridebatur,qux non fuppurarùt,fed dexter humerus fubito fop purauit*Circiterqj quartum Si uigefimum mortuus eft*Poft uergiliarum occa/ fum quidam cum aurem doleret,rirciter uigefimum poftea mutuit,dexterio/ ranon ualidus fine febre fodauit,dextera auns,dexter oculus non ualde con/ lliterunt,portiunculam ex inferioribus attraxit,finiftra capta funt,uehementer oculus doluit,ceruix obduruit,tertiam horam poft dolorem mortuus eft.Poft uergiliarum occafum feruus Attici quartana correptus cxcutiens cubuit,cx/ Atticus. citate uera hora eadem alter correptus euafit,nam in coxendices cruraqj do / lor tranlluit Si ceffauit,quotus neTcio. Multi hora eadem Si tempore horrue / runt,uomuerunt,poft decretorium,cibum auerfabantur,bile uexabantur, he / nesmagni,duri dolitabant,fanguinis fluore uexabantur . quibufdam uero per CCCCXVI DE EPIDEMIIS eandem horam tempufue poli uergiliarum occafum lienofis Tanguis biliofus meoftratus. * naribus defluxit coniugi Nicoftrati in Cranone malo correptx* quarto Si de/ cimo feftinauit,fubito collum cceteraqj languerunt,cibus ad decimù ufqj de rentusfuit &inclufus,crebro parumqjfpirabat,diftemperabatur, digitis tafta dolitabat,collum,os,nafus,oculus,dextra fefe contraxerunt,lotiorum fubfiftf ria quxdam alba heruo fimilis,quxdam alba ramentofa,quxdam fobuiridis LotUrum natie» quxdam lutea, cuidam pingue quid fupernatabat, cui dam coaftum non uai t* de fparfum tanquam nubilum,cuidam quid tale fubfiftebat, fiquidem lotium multum fedimentum habens modo mingebat, modo parum latius fparfum, modo turbulentum,modo quod fuperfluitans fimile nubeculx nigrx fiabe / ret,quod craflìtudinem quandam habere uidebatur,cum non haberet, languì/ dum Si molle aliud lotiù erat,fluitans tenue aliud habuit,fimile equino ahud iuuenis hic qu* fuit,tenebricoTa quxdam Si obTcura aliud habuit.primus quidem produftus tulerit uideto. qUìc\am adulefcens lotium purum tenue minxit*omnium egellio tenuis,mul/ ta,non biliofa fuit, lingua ualde afpera perferuide febricitauit, peruigilauit hic,uenter turgefcebat,non probum in modum delirauit,reor oftauo, nafur/ rcxit,pugnauit,fermone ualde turpi ufus eft,cum talis non effet, lotia multa, tenuia ex retentione demifit,fomnum continuauit,fodauit,qui fodor uifus eft decretorius effe,cum non fuiffet,circiter enim decimum poftea furenter deli/ rauit,fubitoqj.undecimanus mortuus eft.hac de caufa puto,quoniam meracù priufquam deliraret,potauerat.pauci anni huic circiter uiginti fuerant ♦ Con/ Eumenìsuxor. iunx Eumenis bilem atram auftumno uomuit,quod odor declarauit,cum hor rore febricitauit,cordoluit, pauca biliofa uomuit,cumqj his uermiculù, per omne tempus tenuia demifit.Languentes ante uergiliarum occafum Si pau/ lum circa fanguinis fluftiones febres breuiores fobreuerforix uexabant.nam ftatim reueniebant.qui non pafti,percofti,xftuofi, cordolitati,ferini, horri/ iuuenis alter. di,biliofi per iudicationes iacebant.Quidam adulefcens hofpes tertio, quar/ to,quinto,fanguinis multum per nares demifit,fexto compofite ftetit,fepti/ mo delirauit,foporatus eft,uenter fubftitit,tertia reuerfio defecit, uenter fub/ ftitit,lotium nefeio fi circa decretorium fuit quale debuit ♦ Circa uergiliarum Occafum auftri fpirarunt,parum pluit.tunc adulefcens muccofa,biliofa,ma/ tura,glutinofa,crebra demifit,continenter febricitauit,lingua aruit, fexto de/ creuit,feptimo refumpfit,dieqj eodé cum tremore dimifit,fexto finiftrx au/ puer phagedam ris craffa glutinofaqj defluftio uexauit.Puerulo Phagedxnofo dentes priores nofisqutd tulem fuperiores & inTeriores conciderùt,foperiufqj os in palatum fubfedit, nafufqj medio loco foppreffus eft,feptimufqj dens a priore numerando fuperiora pia na Si lata habuit,quatuorqj radices,quarum dux ferme connexx fuerant in / ter fefe recuruatxqj intrinfecus uerfus dentes uicinos ad tertium ufqj denterò omnes ferme,qux piurimum fuppurarunt,per narefqj craffa fluenta prorupe runt.temporaqj deinde doiitabàt.quintus prxterea qui medio loco broccus LIBER .1 I 11. CCCCXVII erat,'ccmfornebatur*parùus primus fecundum duos confumebatur,feptimo ra dixunca,craffa Si acuta remanfit.Puemlo Athenxodi dextra parte fuperior ft niftra inferior dens doiitauit,cum dens non doleret,dextera auris foppurauit* Poft uergilias ferenitates fobnubilofx fuerùt,quintanx,fextanx,feptimanxqj crifies iudicationefue fiebant, prxrereareuerfioneslongiores febres erraticx uigebant.languentes cibum auerfati, biliofi, difficultate inteftinorum uexati febriculofi cubabant*Circa uergiliarum occafum uehementem auftri fpiraue/ runt,fanguinis fluftiones,febres tertianis fimiles fed leniores peruagabantur* Qui in follrina degebat,fanguinem abunde naribus demifit, modice egeflìt, feptimanus cum rigore iudicatus eft.Puer qui fecundum poftremam caupo/ nulamhabitabat,quartanus multum fanguinis demifit,ftatimqj delirauit, uen/ ter fubftitit,prxcordia dura dolitarunt,fextanus gianduia balanoue mala uiri/ dia demifit,feptimo mane fefe multum iaftitauit, clamauit ♦ pulfus uenarum fecundum umbilicum in grauiflìmis febribus creberrimi maximiqj fuerunt* femperqj ferme in omni graui morbo languentes ad uefperum grauabantur ♦ Quare ad principia,ad matutina,ad acceffiones,ad continuationem, ad annù anniue tempus,ad tempeftates mens adhibéda ed* Poft uergiliarum occafum auftri fpirauerunt,mala quinto decernebant,poftea unum intermittendo refu mebat,cutis fquamofo,puftulofoue modo exafperaba£.Quod Acathio Lapa tocecidit.Circa uergiliarum occafum,cutis fubfcabiofo.afpero prurienti,nó fublachrimofo purulentoue modo uexabatur.quin Si per hoc anni tépus ma/ Ix puftulx Leichenodeaue mala uiguerunt,qux turgebant ♦ ficuti Puthodori coniugi Caciponuloqj cecidit.qux cum febre incipiebant. quale Puthodori coniugi ferme contigit.qux &de coxendice laborauitXirca uergiliarum oc/ cafum languentes horrebant,fanguen naribus defluebat ♦ Sutor quidam fepti/ manus iudicatus eft,deinde unum intermifit rurfufqj refumpfit, quarto rurfus iudicatus eft.quidam eorum qui apud Leocuden degebant, feptimo indica/ tus eft.quarto alius,mofchus nono cui multum finiftra nare,dextra parum de/ fluxit.quarto Si decimo ficuti debuit,decreuit,ftatim deinde per exordia ci / bariorum lapfu grauatus eft.quarto Si decimo coetera fuperuenerunt,fecundù aurem dextram quid paulum extuberauit,cum dolore nihil co cedente, quod intus durum erat,extra molle pau!um,quod nono Si decimo nofte difceflìt. multum biliofis purulentifqj omnis purgatio in crura decubuit.quemadmo / dum illi cui magna cucurbitula admota fuit, contigit, fiquidem coxendicis dolor in crus defcendit,leuatufqj eft.Quidam qui in ceramico equo decidit, Cui cucurbitula ftatim non admota fuit,cum fanguis intus coiuiffet, combu / ftufueeffet,malù uigefimo rebellauit,fanguis feculentus prorupit, puftulxqj deuorantes cceperunt.Mulier Tenedia quartana ficuti dixerat, marem trigefi/ mum eiecit perdiditue,uenter liquida tenuia demifit, lingua coaruit, quarto dccreuit,poft uergiliarum occafom,quinto lienoTa defluxerunt decreuerùtqj. Puer alter. Quapaterentur hi afpidto. Qua conftderan da. leichenodea. Puthudorus. Sutor glaucius nomine. Leocudes. Mofchus. Tuberculum an» ris. Pìlìofipurulen » tiqf quid paté» rentur. Ceramicus qui deddit ex equo quidtulerìt. CCCCXVIII DE EPIDEMIIS Megarìsfiliuset Antigenis. Terramotus, Pragnans qu* tultrit. Aprmanthus. Puftula liuida et candid*. Zoilus. Tecomaut. Duofratres. Cecrops. Temeneus. Diuerfitatéhanc afpidto. Cuidam uero feptimo lotium quale heruorum Iauamentum exiuit, deinde pu rum,quxdamreuerfiocomparuit,quintodimifit*quodMegaris filio ualde lienofo contigit,fanguis tamen nò defluxit* Lotium fimile & album fiiius An tigenis minxit Si craffum* Per folis hybernum indicium fidus aftronue nò par uum comparuit,quinto uero poft Textoqj terra tremuit. Quidà in Perinthofu Ipiriofus remanÌ!t*Coniunx Antigenis qux nefeiebat effet ne prxgnans,qujez dam rubra demittebat,uenter modo magnus modo paruus uidebatur .quod cueniffe reor,cum tufliret, uel celeriter net ♦ cum menfis oftauus aduemffet prius febre correptafodauit*Coniunx fratris Apemanthi ficuti dixerat,fepn> mana fexaginta dierum femellam perdidit,circiter uero noni! perturbata eft poft autem decretorium dextra parte dolitauit,tanquam ex commotione re/ uerfioneue.qux celeriter perdidit* Defluxu albo femellam alia perdiditpepe rituc,ficuti debuit. Alia rubro.Languentes,houidi,xftuofi,nonpafti,fubreuer forii,biliofi, fanguinis fluore uexati,fublienofi,cum dolore in finiftris plurimi cubabant.Sed Apemanthi coniugi dexter oculus diftortus eft,dexteracjrilium pars dolitauit.Tertio quintocp Ariftophontis filia febricitauit,ficca ufque ia cuit,uenter huic lubricus fuit,male decreuit,fupra triginta hxc ceffarunt.Pu/ ftulx quidem fubliuidx laboribus non magnis feptimo fuperapparuerunt, Cuidam feruulx qux poft Heroum habitabat,faftus eft rigor,puftuIxqj can didx magnx,non bonx depofitorum foporatorumqj non concidentiumqj biieqj non cedente uenterqj etfi modo lubricus modo durus fuerit, tamen hi non conciderunt.Pulfus Zoili fabri tremuli tardiqj fuerant, minftio uenterqj modice difcolor,peftinis diftentio refta utrinqj unbilicum ufqj cù graui do lore febreqj,qui cibum auerfatus fiticulofufqj cubauit* Filia xdiiis qux apud Tecomxum degebat,cù prxgnans effet,fine figno per bimeftris exordia pi/ tuitofus modo uomitus modo biliofos cù difficultate prorupit,peperit, per/ fefte purgata eft.fimiliter uomitio trigefimum ufqj fecuta eft, poftea uenter motus eft,uomitus ceffauit,leuitas inteftinorum fubfecuta eft, muliebria non defcenderunt.Dux alix hyeme marifeas habuerunt. Duo fratres Cecropis fa miliares per exordia nigra, fubfeculenta,nucibus fimilia demiferunt.mdfaue nere lutei erant.qui compafto uinum fumpfit tulitue,ftatim febricitauit, ter/ tiano,quartano,quintano,feptimano Si oftono fanguis prorupit,decreuit,ué/ ter lubricus remanfinqui de metallis prxcordia dextra diftenta habuit,lienem magnum,uentrem diftentum,fubdurum, uentofum,decoloratus remanfit,!!/ niftrum genu res petiuit,fubreuenit,penitus decreuit.Temeneus quid fpiritus uentofomue habuit,uti luteus inde fieret,qui color & in manus quadoqj trafi ret.Maritus puerperx lechufue qui apud Prxfeftù annonx Sitodoconùedc gebat.quiqj arcuatus erat ifterodefue, quem qj feptimanum petiui, mortuus ed oftauo, qui nec minxit,nec egeflìt,prxcordiaqj magna Si anta habuit,ma> gnopereqj Si crebro fpirabat,quimoriens ne frontem quidem prx labore fu/ dorè LIBER J I I I. CCCCXIX dorè madefecit*Coniunx huius feptimo femellam feptimeftré perdidit, quar to autem comparuit,quam per exordia pedum dolor uexauit ♦ cù uero febris ceffaret,fpiritus folutus non eft fed intus remanfit, diu brachia Si manus do/ luit,crebro Si diu reuenit,iotiùqj ante decretoriù cohibuit* Sorori qux apud Temenum degebat,cum rigore decreuit.cum uero luteus color ceffauit, fta / tim humeri manufqj dolitarunt,quo ceffante caput oculiqj doluerunt, palpe/ brx tumuerùt lachrimarùtqj,coeteranò noui.primo circiter Teptimum decre uit.Menandri uinitor fimiliter laborauit, nifi qd uéter per exordia tenuia de / mifit,pofteafobftitit,minxitqj Si decreuit,feptimo non riguit frixitue.num ne quod uenter antea commotus eft.Potamoms filius cuius uenter feptimo non demifit ante decretorium duos dies non riguit,propterea nec lotium retentù eft.Dens Hegefiftrati cui fecundum oculum Si ultimum dentem foppurauit, ftatimqj oculus curatus eft,per narefqj craffum pus defluxit, de gingiuifqj ca/ runculx parux rotundx de ciderunt. Tecundum tertiù huic Tuppuraffe uifum ctt,poftea conuerfum eft,fubito enim oculi Si maxilla tumuerunt ♦ Quibus in oculos abfceffus fiunt,quibufqj in febribus ardentibus maxillx rubét, fanguis de naribus defluit,quibufqj fecundum aures extuberat,magis forfan in articu/ losdecumbet.non enim dare noui,quidam cum tremore rigebant frigebant/ ue,prxcordiadiftendebantur, muliebria quibufdam decimo Si feptimo fu/ perapparuerunt,quod penitus decreuit. fi perfeueraffet,tertio decernebat. cui damquinto.cuidam Teptimo decreuit.Hegeftratio duo poftremi dentes Tefe corrolerunt,poftremus autem fuperior in gingiua duos tumores habuit,fecù/ dum foramenunum alterum alibi,qua duo hi tumores erant.latx radices dua bus fimiles erant,qux in alteram partem concurrebant,dimidiata una Si rotun da fuit.Mulieri cui quarto fextoqj fanguen prorupit,feptimo cum rubore ma ximo decreuit.Mulieri ualde capite grauatx circiter uigefimum decreuit,uiz gefimofebre ardenti correpta eft,prxcordia uexauerunt,fanguen non multù prorupit,tenuia demifit,circiter oftauum in dextrum oculum abfceffus proru pit.Cuidam uiro hxc eadem ceciderunt,nif! quod feptimo decreuit liene fu niftra rumente* Huic oftogefimo tardiufqj oculi uitia proruperunt, fortaffe quod poft iudicationem Si quod multa. Menei forori cum uentofa effet,prx/ cordia diu diftenta comparuerunt,prxgnans necne fuerit,nefcio.primo uen/ terfubftitit,uomuitqj,deinde non adeouomitione laborauit,multa enim giù/ tinofa biliofaqj uenter demifit, prx cordia non cohibuerunt,dextrx pollex un decimo fefe inflammauit,multumqj Si altius defluxit,poft hoc meliufcule ha buit,nam Si depofitio & febris minor fuit.Cuidamqj melius fpiranti quod fu pra uomitum malum uomuit,qux fexto Si decimo emaciata eft, fpiritus ere/ ber & febris acceflìt,mortua ed. quoniam ante abfceffum febricitauit, pod abfceffum feptimo perdita ed.fuit Si hxc modi perrubri. Puer qui Apeman thifororis filius crat,prxcordia magna habuit,lienem turgidum fpiritu uen / Menander. Votamon. Hegeftftratus Paulopoft he» gefiftratius ha bebis. He gefiftratius. Mulier um diuer fi morbi. Menci for or. Puer. Apemanthus. CCCCXX DE EPIDEMIIS Quid dubititui deto. Apemanthus. lotium cruentù. Tecton. Apemanthus alter. Sofidtus, Hippolochus, Puer hic morì* tur. Abdera tofitateue,glutinofa,fubfeculenta demifit ♦ cum de opere laffus effet, uigefi/ musabfcenus pedes petiuit,decreuit.num ne laboriofis Si defatigatis potius abfceffus articulos quam oculos petittPrxcordia diftenta erant, quin Si tuffi/ cula quxdam ficca ualida moleftabat,poftqj decretorium intus relifta rcuerz fionem minabantur,quxqj in morbis ipfis excernebatur matura digeftaue fuc rant,ficuti fputum,lotium ,oletum, quxdam tamen intemperix &aliatalia inerant* Apemantho cui dolores molefti fedem uexabant, partemqj dexteram ilium fecundumqj oculum parum fubter tumuit & ante dolorem dexterx par tis ilium lotium cruentum prorupintertio ceffauit, teftonqj faberue quidam partem alteram eadem uia dolitauit,cruentumqj minxit,ceflàuitqj, tertio na multum fouebatur,lotiumqj utrorùqj fedimentum habuit, Apemanthus alter non fenfit,nifi in finiftra,nicoftratoqj quid ultimo dextra acceflìt, fubter ma/ gis quam quibus in finiftris oblongum quidem ante ilia umbilicù ufq$ utrifa tendebat.Quxdam anus qux fecundum Sofideum degebat,tibias pedefqj tu/ moribus albis,duris,fquamofis dolitauit.cum pituita alba redundaret, minus tamen inferiora coxarum tumebant,quod in plxrifqj difficilem exitum nan / cifcebatur quin Si lumbis hoc contingebat, quanuis uenter mollis effet, prx/ cordiaqj mollia,fed hi non ualde fpiritu uentoue moleftabantur * fi uero me/ dela adhiberetur,plurima fedebantur.fi fpecies aciefue oculorum foris cani/ la glaucaue redderetur,medela difcutiebat.qux oculorum uitia paulo leniora crannpoftea coxendices Si crura dolitare uidebantur uuiuxqj fiquid odorù boniue odoris cum farina boniqj odoris oleo apponebatur, ftatim fedebat, fpatium autem oculorum abfceffuum ferme annuù erat, prxfertim fi lentigiz ne corriperentur,uel fi cui papulx puftulxuenon penitus contabuiffent,qux plxrùqj trattato Si fcanficatione fiunt ♦ Puer in Hippolochi uico prxcordia utraqj dum habuit,fubterqj quid aeri fimile uel aqua fubter cute laborati fplé defcebat.qua cum quxdam tenuia defcendiffent, mollefcebant aliquatenus, quod magis dextra fiebat,qua planumquid rotundum Si extuberans erat.nam huic abortu umbilicus nigrefcebat,profundumqj ulcus habuerat, quod no fir mam admodum cicarricem obduxerat, pudendaque fumma parte denudata crant.non orto nec gentilitate fed poftquam creuit,piurimum hic uomuit,fe/ bricitauit,cibum auerfabatur,conualuit fed circiter feptimum ex quo decu / buerat.prius enim nò laborauit,cum multum aquam potaffet, fortaffeqj alias modum excefferat,delirauit,fefe multum iaftauit, conuulfioneqj aliquatifpcr uexatus eft,qux cum ceffaffet,latenter extinftus ell*fed paulo ante hoc multù minxit,Tpirìtus cum fremito diTcurrit,foperiora nihil concefferunt, cum autc flbiiffet,(latim & ilia Si coetera ualde reÌaxarunt,totumqj corpus ueluti fcuti/ ca pcuffum rubuit.quin Si ubi maximus tumor erat, illis uehemens calor erat, Cuidam in Abderis per inTerna proruperunt* Cuidam febre carenti fuperiora fecundum aures tumuerunt,tumorcjj ille taftus purulento fimilis erat*Cuidam uernulx LIBER elIII. CCCCXXI uemulx fpiritus anguftia laboranti cum ualde angeretur, fanguen per men / (mia prorupit,fpiritus anguftia ceffauit,febricitauit, finiftra mamma fuperne & auris per exordia foppurauit* Seruulx Olympiodori fanguen dextra nare profluxit,circiterque uigefimum decreuìt,qualiter febricitantibus,quales per xltatem,egeftìones uagabantur*qualiter Hipponaftis ancilla Hyleque Aridi/ dis,oftauo medelarum in purgationibus figna inferna qualia Facile ferenti / bus fatta funt,nifi prxter rationem compatta effent Si lxTa, fpumofaque uel fubcruenta effent,fed ouo fimilia, qualia Heraclidx, qui piurimum purga / tus eft,facileque tulit.Quxdam in Bulgarei uico cum purgata effet, foper lie nem febricitare cospit,qux cum haberet dextra prxcordia paulum diftenta fed non tumida ( nam hi perrubri fiunt ) cum ualde rubra effet, uentrem / que lubricum haberet,oculi abTceffum prxftolabar.Teprimo huic falTa lanci/ nanfque lachrima de oculis deTcendit,perque nares,fauces,finiftramque au/ rem quid demifit.quinto Si decimo cum rigore Tudauit,non decreuit, Ted an/ te rigorem ualde lutea fafta eft,uultufque concidit,quaqj lien latufque doli/ tabat,auris dolere coepit.Pueris autem uentres lubrici ficcxque tuffes fiebant, quandoque poft tuffes humeri fuppurabant.Cuidam infeftori caput, ceruix, feptimo manus,nono crus obtorpuit,tuflìs ceffauit. Quxdam maxillx rubo/ re affetta feptimo menfe foetus in uentré finiftra contraftus eft.Lucino gram/ matico in Cranone febre biliofa lienis uitio capitis grauedo acceflìt, Uen Tan puine obduruit,labris utriTque intus ulcufcula rotonda contrafta funt, deinde quid fanguinis nare qua Uen affeftus erat, prorupit* Seruulx quam recens emptam uidi, dextra non nimis magno dolore obduruerunt,uenter ma/ gnus diftentufque fuerat, non tamen aqua fubter cutem laboranti fimi / Iis, coetera mollia,non ualdedifficulterfpirabat, color tamen bonus non erat, menftrua feptem annis non defcenderant , difficultate inteftinorum non magna uoluntate egerendi uexabatur, dextra dolitabant , propterea lente febricitabat, non ante feptem dies uenter motus eft, fuccinoque fi/ milia,glutinofa, multaque demifit, paucis diebus conualuìt, muliebria de/ fcenderunt,uenter laxior faftus eft, color bonus pinguedoque rediuit. Minois uxor qux malis fefe prementibus intermortua eft , cum fecare/ tur,quod cum in pulmonem defcendiffet, celeriter fignauit quot die/ bus foperfutura effet, quidque aliud intus remanfit ♦ Qux febricitanti / bus dantur uelapponuntur, fi tertio die dolor diTcutiatur,craffa per na/ tes fluunt, fi uero dolor febrifoe non difcutiatur, tenuia Si xque febri / culofà. Sicuti tenue quid Hegefippo manauit, cui ad noftem datum Si appofitum fuerat * craffum uero , ficuti illi,qui in Corintho languebat, Celeurifque caftrato. Maturx morborum abfceffiones fi decernant, bonum eli, fi febriculofa portendant. nec febricitent , fi latu difficilia facile r NN VernuUftfpi» riofa. Olympiodorus, Hyle ancilla Ariftidis. Heraclìdes. Bulgarìus uicus. lachrima falfa. Puerorum uitia, Quìdìnfector tulerit. lucinus gromma deus. Cranon. SeruuU recens empia. Mino/. Hegeftppus, Cor'mthus. Celeurìs caftra%\ tus Enmchufue. Quadam obfer a uatio. CCCCXXII DE EPIDEMIIS Charon. Leambius. Dolor ilium la» ttispotiene. ferant. ficuti qux in fede Charoniceciderunt.Leambio uero cum eius in/ teltinum ulceratum uideretur,in difficultate inteftinorum potionato,cum fez bre careret,humerus dolitauit,fedefqj finiftra parte ulcus contraxit * Quidam uentofitate uexatus ilia doluit,quod laftis multum haufiffet, meraciufoj poz taffet,cumqj Tuperdormiuiffet,naufea calorqj fubito acceflìt,deinde fic accen To prò cibariis hordeacea farina decofta data eft,uenter fubftitit,tamen puru lentum quid demifit,cum uero fedesfuper infiammata effet,fine febre dolo/ 'Sem morbus, reqj remanfit,fatis hoc dico*Senex qui in lapideis ueftibulis degebat, lumbos doluit,cruraqj utraqj,modo alterum.quod in coxas, genua tibiafqj quandoqj defcendit.quod cum inueteraffet,fxpe recurfabat.lumbi,inguina, tibix ,pe / defqj fxpe tumebant,durus uenter erat, peftenqj totus diftentus plxrunque cum dolore reperiebatur,uefica duradolitanfqj,cum dolore multa pullula/ bant, calores oculis,auribus,naribus demonllrabatur,decretoria, coeteraqjfie/ 0 ,- bant,quibus cognofcimus uti languens habeat,num ne debilis fit,num ne fu/ q«_*t o jerutn» jct^UO(j tafl.u dignoTcitur,num oleat,libenter ne guftet.quxdam alia funt, qux gnarum Si peritum reddunt,Pili,color,pellis ,uenx,nerui,mufculi, car / nes,offa,medulla,cerebrum,quxqj de fanguine proficifcuntur, uifcerafeu in/ teftina,uentriculus,fel,cceteriqj humores, articuli ♦ prxterea cum quis fecun/ dum aurem dolet, fobreuerfionem eorundem portendit, Tonfillx glandu/ lxue non amplius taftx,cum os putrefaftum Si inquinatum pus nonemittit, cùque fubito quis febricitat,pulfus,tremores,conuulfiones,fingultus,fpiritus, exitus,Quibus dignofcimus purulentis lumina confraftaqj magna ulcera un/ de fiunt concifa uulnerataue profonda ne fint,fpecies aciefue oculorù utroqj AmphiUchus. modo contrahuntur.Quidam uir fortis de Amphilochi uico quarto delira / uit,uenter foblutea demifit,fomni non fani,corpore candido hic erat* Quida per exordia tremebant,digìtifqj Si lingua differentes, costeraqj labiis agentes lingua celeres Si audaces erant,quorum uultus maxime rubebat,nam temulen ti & ebriofi erat.qui cum optime uomuiffent, deambulabant ♦ Qui fecundum Mefadeum degebat,tenuia multa non biliofa fed aquofa demifit, prxcordia fubmollia fed tumida erant,foporatus eft,circa quartum Si decimum cum ad decretorium tenderet,fine tremore riguit frixitue,diffoiutus eft,delaffatus,co cifos,ficuti qui pereunt abeuntue,Toporatus proferebatur de fomno per fom numue non delirauit, circa quartum Si decimum nihil contra decreto/ rium decreuit * similiter per exordia quidam alter glutinoTa demifit, craf/ Tum deinde decretorium, petoigiÌauit,poftea fobglutinofa,fubbiliofa,dein/ de matura,glutinofa, nò tenuia demifit.qux poftqj còfiftere coeperùt,celeri ter decreuit,fed prxcordia diftenta Si inflamata còparuerùt circafextù,dein de circa feptimù quieuit,circa nonù decreuit,candidus uterqj nò ruber erat. quorù excrementa cù effent aquofa,fub diuo polita fuperne leuigata, tenuia, fubter Wlefadeus. LIBER .1111. CCCCXXIII fubter uero glafto fim illima cum fedimento erant ♦ Quibus dextra fobmollis diftentio eft,deliri phreniticiue fiunt,nii! ceffante febre difcutiatur ♦ Quibus uenter fobmollis eft,quidqj durum Si dolitans in eius aliqua parte,tetrum eft, nec difcuti confueuit,fortaffeqj Tuppurabit.Quibus uenter dextra tumet, più/ rimumqj procedit,molleTcitqj,prementiqj maxime cedit,fobmurmuratqj, nò ualde tetri! ed. qualis illi qui de Amphilochi uicouenerat,cecidit,illiqj Mo/ dofadei,qui Tomnulenti erant,per fomnumqj efferebantur. Tempedates da / tufqj temporum anni cceliue obTeruentur,quibus maiora minoraue mala cau/ fabuntur prò temporum Si locorum qualitatemodo in morborum incremen tis & acceflìonibus modo ad decretorium tendentium, dieqj eodem maneqj #aduefperum,tertio quartoue circuitu,circuitufqj decretoria uomitionefqj, quales,facilefqj uel contra,prxterea qui abfceffus fobreuerfiones ne uel con / tra portendant,temporum uenx faliant ne uel conciderint, colorum mutatio nes ante decretoria,& in his de rubro in luteum,cum non decernit, perxflua/ tiones,cutis didentiones cum decretorio Si fine,concidentia oculi, corporis afpcritas,duricia ficca.Qui fponte Iachrimant,malum non ed.qui non fponz te,contra.Quibus glutinofa détibus hxrent,malum ed. continenter fobiuare bonum non ed.qui tibiam uleeratam habuit,attico ufus ed, magnx Si rubrx puftulx propter tuflìm ei pullularunt.qux poflea uenit,nam antea non tuffi/ uit.quod cuidam prius in aeno ceciderat.Qui capitis uulnere horrent,tetrum eft.qui pumlenti pod egerendi uoluntatem tineTmonue fiunt,malum dolorqj pedum de uia laflìtudoqj in perturbationibus*ficuti Clinix cecidit, qui cibi! auerfatus tabefcebat,modo purulentum quid modo cruentum modo purulé/ tum Si tumidum demittendo*Coniunx Hifpei qux aqua Tubter cutem tres an nos laborauerat,cum uer inciperet,tufliebat,pluTqj puris Tpuebat, per hyemé in aquam relabebatur,qux purgata melius habuit.Quxdam ferua iiTdem mor tuaeft.Tuflìentium qui manibus laborant,melius tràfigùt.ficuti puer qui pai mites farmentaue traftabat Si colligabat,puerqj Amyntei,qui cum utriqj de/ xtram folam debilitatam diffolutamue haberent,ceffauit,Ted cum tuflìs rediif fet,& malum rediuit.qui autem uel equitaffent uelpedibus iter feciffent,lum bos coxafque dolitabant, ficcxque tuffes plxrunque hos uexabant, fi minus, uiolentx quidem.Coniunx Myns non morbofo modo languebat, nam fé / bre carere uidebatur, qux cxcutiens ftupidaue cum effet, deinde corpus to/ tum tremuit contabuitque,cibum auerfabatur, fitiebat, perfrigebat* Lufciofi uero piurimum mingebant,deinde parum quid, tuflìebant autem Si infuper febricitabant,fecundumque aures extuberabat ♦ qux circiter feptimum uel oftauum dehifcebant* Puer Myris febricitauit,deque aure circiter oftauum purulentum fluxit ♦ quod non dare noui ♦ Quibufdam uero dentium fupe / norum tertius maxime corrodebatur, prx cunftifque hiccorrofusreperie/ batur doUtabatque quibufdam Si circum fuppurabat ♦ quibus autem in Qua oletula ui deto. Qua bona uel contra. Qua obfiruàda. Qua) Uchrbn* bona. Qua tetra uel contra. Hifpeus. Sema moritur. Q«/ tuffiunt ma nus agitent. Amynteus, Myris. lufciofi nictoU pefue. Dens tertius cor rofus. CCCCXXIIII DE E P I D EMI I S Lotium cruentii. Cynicus. tHmaratus. Senex cù uxore. Qua meliora poriendant. Hìcipput febri» eitans noctu poi luebatur. Critias edam. Aleippus fico» fi1.''. Sitis quando uè» xat. Temere hac hic infarrìriuidétur. aures tubercula uehementer declinareht,rnagis hi quam illi toffiebant.Quibus autem cum febre fuppuraret,feptimoqjcelTaret,cum grauarentur, prxcordia lenito morbo non moilefcebant*quxdàm enim parua,ramentofa,peruoluta, fubglutinofa,non optima Si demittebantur Si remanebant, lotium cruentum erat. Quida fpumofa fpuebat.Cynicus ad quem me duxit, qui feptimo graua tus eft,circiter uero quartum & decimù decreuit.qui hordeacea fompta qux dam malademifit,cumqj fauces puras haberet,pauca,lata,matura fpuit, nariz bufqj fanguinis parum ftillauit,caput grauatum eft,manufqj Si crura refoluta delaffataue font,foblauatione uenter Tolutus profuit,pedes femper caluerunr, dormiuit,nihil fecundum aures extuberauit,quia matura fpuit.Demaraticon iunx Si in horroribus calidos pedes habuit,qux fiue ad purulentù fiue non,res eius iret,periiffet, ficuti Tenex qui receflìt,habuit.na una cù Tua uxore laguit, quare furiale quid latens habuit,cum uermem Tub craffum emififfet Si modi/ cum cibum,ceffauit,quieuit,& conualuit.fenex hic cutem totius corporis mo dice diftentam Si mollem habuit, poftrema frixerunt, per exordia labia ma/ nufqj tremebant,uocem compofite mittebat,hiabat,nondifficulter fpirabat, diebus nefcio quot ante uiginti mortuus eft.Quibus prxcordia taftu calida fuerant,uenterqj fine crepitu demittebat,hi bene habuerunt.ficuti habuit qui in Abderis languebat,qui de colo laborauit.quod eft primum dierum iudicia lium,uti priore Si bona Si mala figna fiant,diefqj quibus grauati diuturnant, quibufqj definentes tardant,quibufqj cum meliufcule habent, credendum nò eft,quxqj per fefe grauant,ficuti fputa pulmonicorum,nam cum biliofa funt, malum ceffaturum portendunt,cum flaua ualde,parum duraturù* qualia per exordia funt,talia fi per finem comparent* qux non puto ualde maturefeere fed decernere.quale fpuit qui apud prxceptoré degebat,qualeqj alias quan/ doqj uidi.Niappus in febre fomnia ueneris patiebatur,nec in peius declinare uidebatur,crebroqj hoc paffus eft,nihilqj lxfit, quod ceffaturum prxdiftum eft,cum febris decerneret*quod faftù eft.Critias in febre quibus fcimusfom/ niis uexabatur,cum decretorio Si ipfe liberatus ed* Cum fico fus effet Alcip / pus curari uetabatur,curatus furenter inTaniuit, cum grauis febris fuperuenifr fet,ceflauit*Cum grauis febris uexat languentes, fitiunt, Ted magis cù ardens, quos medici uel per Me ipfi multa frigida potionant quandoqj uorairionem uti prouocent.quod quandoqj profuit,fi biiioTa uomant,quod nerui fefe co/ trahant,hoc indicat,nam fi manus nerui Tuperiores recidantur,manus ab infe/ rioribus neruis tratta ad inferiora uerget,fi contra, contrario modo nahitur* cum languentes tuffi ficca Iaborant,tefles fi tumeant,difcutitur,teftibufqjtu/ mentibus fi tuflìs foperueniat,teftium tumor ceffat*quibus uena Tanguis mitri/ tur,quiqj inflammantur,tuflìre confoeuerunt,quiqj tumentibus inguìnibus fo perfebricitant, tuflìunt.Cecropis duo fratres qui per exordia nigra, feculcta» ramentofa,fpumofa abunde demiTerunt.biliofierant* Hippocratis LIBER ,V, CCCCXXV HIPPOCRATIS EPIDEMIORVM Q^V I N T V S OniunxHolitoris in Helide còtinua febre correpta,potio nata nihil adiuta eft .nam uentré fub umbilico durum tu / midum dolitanfqj ualde habuit,quod manibus oleo tin / C ftis pertraftatù remollitum ed* deinde fanguinis plurimù per inferna demifit,conualuit Si uixit*Timocrates in Heli/ Tbnotrates de cum multum potaffet,atra bile percitus furenter inTani uit.potionatus purgatus ed,multumqj atrx bilis Si pitui/ tx hac purgatione demifit per diem,per Terù uero diei purgatio ceffauit, più rimumqj hac purgatione laborauit,Ted cum farinam potaffet, dormiuit tota noftem ad folis ortum ufqj,fomnoqj hoc iis qui aderant nihil fpirare fed mor tuus effe uidebatur,nulhus enim uerba nec opera fentiebat,corpore tamen uel licatus Si punttus experreftus eft,& uixit,Scomphus in Oeniadis morbo late/ Sconphw. rum correptus feptimanus mortuus ed mente captus.nam eo die medicamen tum per inferna bibit.quam prius cognouit,purgatus non multum mente ca/ ptus eft,Phcenici duobufqj fratribus in Oeniadis maxilla altera,labium, ocu/ ***»«• lufqj tumuit,qua maxilla tumuerat,nihil intro fpectati còparuit,nec foras fup purauit,fed tumens putredine ficca putruit,mortuufqj eft.Paffus eft eadem al ter,qui Teptimanus mortuus eft,cùqj medicamentum potaffet, nihil profuit. Phoenici uero marcidum circùcifom eft,uulnufqj multù priufquam periret, purgatum ed,mortuus autem eft,cù diu uixiffet.Eurydamus in Oeniadis pul/ monis uitio decimanus delirare cospit,curatus cognouit, purgatiufqj fpuit, morbus melius proceflìt,plurimum dormiuit,lumina colorem arcuatum con traxerunt,circiter uigefimù mortuus eft ♦ Quidam uir in Oeniadis morbo de/ OtnUde, tinebatur,qui cum impaftus erat,magno uentris dolore uexabatur, cum uero quid comediffet,aliquantiTper deleftabatur,dolorqj Tedabatur, poft cibù uè/ ro non multo eodem relabebatur,corpufque tabefcebat,nihilqj cibaria nutri / cabant,cibufqj deuoratus maius combuftufqj demittebatur, cum autem re/ censcomediffet,cumque comederet,totum hoc tempus murmur uentris do/ lorqj eum non uexabat ♦ qui cum multa medicamenta Tupra Si infra potaffet, nihil iuuabatur,cum uero manus utriufqj uenis fanguis miffus effet,demù ad / Sangutsmanih» iutus eft,morboqj liberatus* Eupolemus in Oeniadis coxendicem dextrum Si Jw£^"r* inguen proximaque loca ualde doluit, sanguen huic multum craffum niz tuus eft. grumque de talo miffum eft,deinde medicamentum elaterium potauit, quod J)lurrmum purgauit,meliuTculeque aliquatenus habuit,dolores uero non ceT/ arunt/ed fuppuratio coxendicem,uertebra locaque circa inguen qua dolue/ rat,occupauit, ac in maius proccdebat,pufque offa potius cp carnem aite pe/ NN ili CCCCXXVI DE EPIDEMIIS Cut hic perit. tjscou. Ath tua. Melos infula aquas calidaue halnea habuit. Albana. Veratrum huic datur. Corgias. lariffa. Partus cum ulce re in coxendicet nono menfe edi» tus. Mulier capitis dolore uexata. lariffa- Phera- Mulier larìffea decimo menfe abortii. tebat,diuqj fic habens latuit,donec ualde debilitatus eft, deinde ignis admo/ tus eli multis lineis magnis ac inter fefe proximis,purifqj multum Si craflì de/ fluxit,paucifcp poft hxc diebus prx ulcerù magnitudine multitudineqj cor/ porifqj debilitate mortuus ed. Hic uidebatur fi una lata incifione incifus fuif/ fet,pufqj per eam demiffum effet,et fi alteram incifione admouere opus fuif/ fet,eam latam admouendam.qux fi fuo tempore fatta fuiffent, conualuiffet, Lycon in Oeniadis alia eadem paffus e A,doiores uero crura non ualde pete / bant,nec purulentus faftus ed,multo tempore fanus euafit,medicamenta pò/ tauit,cucurbitulas admouit,fanguis uena miffus ed.qux cum faceret, melius habere uidebatur.Quidam uir Athenis totius corporis prurito fed frontis & tedium prxfertim uexabatur,cutifqj per totum corpus craffa erat,uti Iepra ui deretur,nec cutem prx craflìtudine ufquam prxhendiffes, nemo hunc iuuare potuit,Melum ad aquas calidaue balnea profeftus ed,qux pruritum quidem cutifqj craflìtudinem fudulerunt,fed cum aquam potaffet,mortuus eft,Quen/ dam uirum Athenis bilis corripuit,uomuit,per inferna demifit, ualdeqj do / luit,uomitus Si demiflìo filli non poterat,uox defecit,per leftum moueri no poterat, oculi hebetes cauiqj erant,conuellebatur,finguItiebat,magis demitz tebatquam uomebat ♦ Qui ueratrum cum lenticulx iure potauit,lenticulxqj ius aliud foperpotauit,quatenus potuit,deinde uomere coaftus eft. qdutriiqj fiftit.fed perfnxit,calidaqj inferiora umbilicum ufqj fotus adeo eft,uti Si fupe riora calefierent, reuiuifceretqj poftridie tenue farinam aqua decoftam pota uit.Coniugi Gorgix in Lariffa menftrua quatuor annos fere prxter ualde pa/ rum non defcenderant,uuluxqj utraqj parte continebantur,qux pulfum mo/ leftiam grauedinemqj prxbebant, mulier autem ipfa concepit, nonoqj poft menfe femellam uiuam peperit,ulcus in finiftro coxendice habentem,puerpe riaqj purgamenta confecuta font,multumqj fanguinis defluxit, pofteroqjdic tertio quartoqj fanguinis coatti fruftula demifit,febrifqj cospit, qux diesdc/ cem durauit,poftea fanguis ruber ualde defcédit,uultus,coxaaltera,tibix,pe/ des ualde tumuerunt, cibaria non admittebat fed ualde fitiebat,frigidiflimaqj aqua conferebat,uinum autem minime.uenter autem poft primum puerù re/ mollitus eft,penitus tamen non concidit,Ted durus erat,ncc dolebat. quadra/ gefimo autem die poft primum Tuperfosfatio quxdam caro deciditene uen ter tumorefqj omnes conciderunt,fluorqj albus Si Tanguinolentus defcendit, conualuitqj.Mulier quxdam in Pheris capitis dolore diu laborauit, nemoqi etiam cum caput purgaffet,eam iuuare potuit,melius uero habebat, cum men Tes facile defluebant,cù qj caput doleret,!! odorata uulux apponerentur,iuua batur,paulumqj purgabatur.cum autem concepiffet,capitis dolore leuata eft* Mulier prxgnans in Lariffa decimo menfe ante partum quatuor Si dece dies fed tres potiflìmum multum fanguinis demifit, quarto & decimo puer mor/ tuus decidit,qui dextrum brachium lateri annexum habuit* tertioqj die noftu non LIBER #V. CCCCXXVII hora eadem qua partus fecundilla purgamentaqj alba, deinde tres dies Si no/ ftes multa modice defcendcrunt.poft hoc autem febricitauit duos dies Si no ctes,totumcj$ uentrem,coxendices,peftinemqj maxime doluit. Hippofthenes in Lariffa pulmonis uitio detineri medicis ridebatur,cum non effet,quod eue nit cù luftaretur duro loco fopinus Si fuper fé aduerfarius ceciderat, ftatimqj gelida lauerat, cosnauerat, grauari uifus eft,poftridie uero febris tuffifqj ficz ca corripuit,crebro denfeqj fpirabat.quintanus cruentum non multum fpuit, delirare coepit.cum uero tuffiret,tuncmaxime peftus tergumqj dolebat. Sex/ tanus cum fternuiffet,Tanguinis de naribus circiter quatuor heminas defluxit • peruefperum autem non loquebatur,nec uerba cuiufquam operaqj fentiebat* undecimanus mortuus efl.quinqj uero dies modo prudens modo non fuit, fiz neque febre, nihil fpuit.nec riguit,, quoniam non fpuit ♦ Scamander in Laz riffa coxendicem luxauit, diuque os non repofitum manfit, qui magna in/ cifione ufque ad os incifus ed, deinde udus ♦ pod hoc autem duodeci/ mo die magna conuulfio cepit, qua crus ufqj ad latera contrahebatur,qux Si in alteram partem frequenter tranfiliebat. Crus autem modo contrahebatur, modo diftendebatur,costeraqj membra commouebantur, maxillxqj cohxfe/ rant.qui conuulfus oftauo poft conuulfionem mortuus eft,calidis autem uni/ culis heruorumqj facculis totum corpus fouebatur curabaturqj. uenter autem fubduftus parum inueterati oletuli demifit,medicamentumqj abunde pota/ uit,fuperpotauitqj,nihil tamen demifit,catapotium iuuit,fomnus paruus uè/ nit.cum uero rurfus abunde ualidum medicamentum potaffet,uefpertinus oc cidente fole mortuus eft.plurimum tamen tempus morbum hunc ferre poffe uidebatur,nifi medicaméti uis acceflìffet ♦ Hippocomus Palamedis in Lariffa natus undecim annos in fronte fupra dextrum oculum equo percuffus eft, os fanum effe non uidebatur,paulum fanguinis defluxit,quod ufqj ad duplum fez catum eft,ficqj habens os curabatur, quod Si ante ftatim concepit, fecundù aurem uigefimo tumuit,febris Si rigor cepit, die magis tumebat, dolebatqj, de rigoreqj incipiens febricitabat,oculi,frons totufqj uultus tumefcebàt,qux capitis dextra magis patiebantur,tumorqj hic Si in finiftra perueniebat, nihil tamen ixfit.demum continua febris eù habuit,minus tamé hxc ufqj ad otta/ uum,uftus autem uixit,catapotioqj purgatus eft,tumorqj circùlinitus eft uul/ nus ulcufoe,uftioqj mali nullius caufa fuit. Theophorbi puer in Lariffa uefica Ixfa exafperataue quid glutinofum cù dolore minxit,& ante Si poft minftio/ nem dolitabat,prxputiumqj terebat.qui cum medicamentum acre,quod lo/ tium cieret, potaffet,ueficam non petiuit,fed purulentum quidbilemqj mul/ tam uomuit,per infernaqj eadem demifit,uentremqj dolitauit,& intus arde / bat,corpufqj reliquù perfrixit,totufqj refolutus eft,nihilqj capere uoluit,me/ dicamenti magna uis huius uenniculum ualde lancinauit.poftqj potione ter/ tianus mortuus eft ♦ Còiunx Antimachi in Lariffa partù circiter quinquaginta Hippofthenes. Lariffa. Cum luctàdo hic cecidtffet, mor e tuus eft. Scamander cox? dicem luxauit. Hippocomus Palamedis fl'lUS ealce equi ftonm tepercuffus. Theophorius* Antimachus. CCCCXXVIII DE EPIDEMIIS dierum quem gc(tabat,dciccit,& tempus aliud non comedit, feptcqj clies Io / cellos corqj dolitauit,febricitauitqj.nihil hoc tempore demifit, propterea da tum eft elaterium per catapotia deuorandum ualidiusquam debuit.quo pau eam bilem combuftam prx febre Si inedia, quodqj nullo potu fuerat ufa, fo. ftillatim uiolenter uomuit,poftea nihil cepit,fefeqj dcmifit.qux cum debili / tata uideretur,propinata eft aqua,quam uomere noluit,poft hoc autem uen/ triculum inferiorem uehementer doluit, nam prx medicamento lancinatus crat.ftatim enim poft oletum quid cruentù ramentofomqj demifit, fempcrqj &impotentia&xftuatiocrefcebat,purgamentiqj decem iam fere heminas demiferat,uenterqj multa aqua perfufus(nihil enim aliud capere poterat)fub/ ftitit.circa mediam noftem mortua eft.qux tamen uiftura fuiffe uidebatur,fi Honefidemut. aquam quam potaffet,ftatim priufquam defcendiffet,uomuiffet,Coniunx Ho nefidemiin Lariffa uentriculum & inteftinum lancinataprx bile per fé mota multum bilem Si Tanguinem per fuperna Si inferna demifit febricitauitqj, cui debilitate non ualidum elaterium aquofom nò multum propinatum eft, quo piurimum uomuit,per infernaqj demifit,uefpera reuenit,pollridie febris erat, debilis autem uenter lancinatus eadem demifit.tertio ferum diei uerfus mor/ tua eft,cù ualidiflìma febris fopercepiffet.Qux uiTa eft omnino peritura fuif/ fe,minimeuero,cum aquam gelidam potaffet.donec uomitus habuit. poftea uero fuperior uentriculus aqua purgatus perfrixit,fuccumquegelidum pota/ Eudtmusficofus. uitjfIC poftea fobluta eft.Cum Eudemus in Lariffa diu marifcis ualde laboraf/ fet,exanguifqj effet,bilis mota eft,fedmitius cù corpore egit,uentriculufqj in ferior motus biliofa demillt,marifcx concefferunt,medicamentum per infcr na potauit,optime purgatus eft ,foccum poftea cum potaffet, magis motus efl.prxcordiaque doluit,cum uentriculus ob marifeas non belle haberet, curationifque Si uomitionis egeret,manus huic admota eft.deinde cum can/ cellus fupercepiffet,febris etiam corripuit,nec ante dimifit qua necaffet.qux cum ceffaret,rigorfobrepebat,febris uenit,bilis Si flatus demittebatur,qux Motìfearum uè» partim prodibat,partim intus remanebat,uentriculufqj dolebat, marifcx uè/ xatto. ro cum purgationes incipiebant,foras prodibant,tempore autem alio flatus Percuffushafta per eas prodibat,per fingultumqj incipiebat ftemutumue.Quidam uir in La/ montur. ^3 COminus hafta pofteriora uulneratus eft, Cuius fummum aciefue fubter umbilicum penetrauit,quo loco liuidus tumor còparuit,qui poft uulnus ali/ quantum porrexit.poftea magnus dolor inuafit,uenter fuper tumuit, cui pò/ ftridie medicamentum per inferna datum eft,quo paulum quid fubcruentum demifit,mortuuTqj ed. huius inteftina Tana nò effe uenterqj Tanguinis plenus ìausuo'm'^b' "id'ebatur.Apellxus Lariffxus circiter triginta annos uel paulo minus natus Lborlrìt uideto. morbo tenebatur,qui noftes magis in fomno quam dies uexabat,quo duos eie citer annos ante mortem iaborauit.hic bilem rufam uomebat, experreftufqj atram quandoqj,qui magna capitis purgatione cum medicamentum bis pò/ talfet, LIBER èV. CCCCXXIX taffet,diu purgatus eft.quod Tex méTes tulit,nam multi cibi corporiTqj pcrbi/ liofi erat, cumqj luftatus fuiffet,plurimù riguit,febrifqj fuperuenit, morbufqj noftem uerfus*Poftero autem die Se altero fibi uifus eft fanus effe, nofte uero qux fecuta eft,morbus,cum optime cosnaffet,primo fomno fupercoepit, qui noftem Si diem adprandìum ufqj tenuit,qui mortuus eft ante quam refipifee ret,primum quidem dextera,uultus conuellebatur,corpufqj reliquum,deinde finiftra,cÙ9 ceffare uideretur,foporabaiur,ftertebatqj,morbufqj rurfus corri/ piebat*Eumelius Lariffxus maxillas,manus, crura còpaftas rigidafqj habuit. quas nec diftendere nec fleftere poterat,nifi alter contenderet conflefteretqj, nec maxillas aperire nifi alter aperiret,mhilqj dolebat,nec quicquam nifi pul tem fumebat,mulfumqjpotabat*uigefimus autem fedens fopinus decidit, ca/ putqj ualde lapidi percuflìt,caligauitqj,pauloqj poft Tanus Turrexit, cunftaqj difeuffa funt,prxterquam cum fomno excitabatur,paulum quid articuli colU gabantur.duodecim iam uel tredecim anni erant,circiter tres uel quatuor me/ lèslaborauit.Quxdam Virgo in Lariffa cum fanguinis non multum uomuif / fet,purulenta fatta eft,cum febris fuperueniffet,non prius liberata eft qua ter/ tio menTe periiffet,fed ante mortem adeo forda fatta eft,uti nihil audiret,nifi quis ualde clamaret*Tanguinis autem ante uomitionem debilitata ed. DyTeri/ dis fema in Lariffa cù effet iuuenis Si uenere uteretur,dolitabat,alias non,nùqj concepit,cum uero Texaginta annorum effet,meridie dolore uehementi corre ptaeft,cum ante meridiem multum porrorum comediffet.cum uero dolor uè hementiflìmus omnium qui prius fuiffent,eam cepiffet,forrexit, manuqj ceti/ git,durum quid in uulux ore Tenfit,poftea cum iam animo defeciffet, mulier altera manu demiffa lapillum expreflìt,ful! uerticilli uertebrxue fimilem in / (laxue,durum aTperumq$,ftatimqj Si tunc Si poftea conualuìt.MalienTem ma/ lianue quédam carruca onufta calcauit coftafqj fregit,poitea fub coftas fubter lienem fuppurauit,uftus dece menfes uixit,poftea cute recifa foramen in aqua liculo Si omento comparuit,quod in alteram partem Si ad renes & offa pene trabat,qux putrefcebant.quod autem huius corpus perbiliofom effet, latue/ rat,qdqj in huius corpore multa putredo ficca de in aqualiculo costerifqj car/ mbus ineffet.qux ftatim oportuit,fi quis potuiffet,ficco medicamento difeu tere,donec quidroboris hic uir habuit.nihil enim numidis qux penicillis li / namentifue iniicerentur,concedebant,quin potius putrefeebant, per linamen ta uero fuperante humido frigus Si febris capiebat,magifqj putrefcebat,qdqj putridum,fubatrum olidumqj priufquam medentium manus adhiberétur,de/ fluebat.quale quotidie denfum non large prodibat. quare cognitum eft mot/ bi huius naturam altius quam fubter cutem penetrare* tametiibene omnia ha beret.tamenfanariferuariuenon poffe uidebatur,etiam fi uentris defluxus Tu/ perueniffet * Capitis uulnere media xftate fexto & decimo die mortuus eft Autonomus in homilo lapide enim manu miffo Tecundù Tuturas uertice me/ lumelus larìffaus. Virgo lariffa a, Dyferidis ferua calculo lavora ■ uit. Malios carnea calcatus. Autonomus co» pi tis uulnere nt» ritur. CCCCXXX DE EPIDEMIIS Pedifeqna finùm liter' Cyrenius puru « Itntus. Hectfon, Salaminius anco ra uulneratus. Mulier per fi hi gulata. Adulefcens mo» ritur. Sema barbara perit. Vir hic etiam perit. Dromus hofpes tuiufdam. Puer fue uulne» ratmperit. dio percuffus crat,quodme prxteriitdecepitoe,cum fecare terebrareue ila z tim oportuiffet,nam Tuturx me deceperunc,qux teli Ixfionem Si iftum conz tinebant Si in Tefe habebant,quod poftea patuit.primum quidem iuguli! daz uemue deinde latus ualde dolrit,conuulfioqj fpafmofue manum utraqj peti / uit.quinto Si decimo die fecatus terebratufue fuit,puris parum defluxit,cere/ bri membrana non lxfa comparuit.Serua quxdam circiter annos duodecim nata capitis uulnere media xftate quarto Si decimo die mortua eft in Homi / lo, Quidam enim ualuis os & Tuturas fregerat,quod feftum nò quatenus opor tuit,pus concepit,oftauo rigor & febris fupercepit,nono rurfus fecatur,puns parum cum fanguine comparuit,cerebri membrana pura fuit,fomnus fuper/ cepit,febris non dimifit,conuulfio fpafmofue manum finiftram fufcepit,cum dextra uulnus effet. Cyrenius purulentus cum effet,uentriculum inferiorem tri ginta diebus ferius quam oportuit feftus uftufue eft,in Homilo tamen meliuf cule habuit.pus enim in uentriculo deficcatum eft,fed cum tempore calidiffi mo poma cceteraqj cibaria non conferentia comediffet,febris uentrifqj deflu xus fupercospit, mortuufqj eft. Hecafon in Homilo ficuti Si alter ferius uftus dl,tamen uentriculus ferme totus deficcatus eft,fed inteftinorum difficultas fubtercepit, quam cum fugiffet,cunfta deuorabat,donec totus tumuit, pus per inferna demifit,defluxuqj mortuus eft.Hecafon in Homilo non purgatio/ ne malaqj purgatione coxendicem grauiter doluit,quo difeuffo dolore febris fupercoepit,qux diu eum in cubili tenuit,qui non bibebat,nec fitiebat, debì/ lilcjj cum effet,horreretqj,morbus tamen probe ficuti oportuit fublatus eft, corpufqj iis qux porrigebantur,optime proficiebat,demum per inferna ma lum prorupit, totum qj cum multa bile demifit,mente còcidit,mortuufqj eft, tamen uidebatur malum fugiffe. Quidam in Salamine cum in anchoram im / pegiffet,uentrem Tauciarit,multumqj doluit,medicinamqj bibit, qua nec fu/ pra nec infra demifit.Mulier qux fé iugulauerat, ftrangulabatur, cui multo poft deuorandum elaterium datum eft,quod per uulnus prodiuit, Adulefcés qui de Eubcea uenerat,per inferna multam bilem purgatus cù aliquatenus cef faffet, febris foperuenit,deinde cum uideretur per fuperna purgandus,non uà Udam radicem elaterion potauit,poft qua potione quartanus nihil purgatus mortuus ed. fed fomnus habuir,fitis fedari nò poterat ♦ Sema qux catapotio per fupna parù emifit,prxfocabaturqj,multa per inferna demifitmofte mor/ tua ed,nam barbara erat ♦ Quidam uir eubosus cum Elaterium potaffet, tres dies purgatus mortuus ed,manum enim purulentam cubitum ufque habuit* PuerSymmachi nofte dormiens prxfocabatur,cum febriret, medicamen/ tum potauit,nec tenuit,nec purgatus ed.fexto die mortuus eft.Qui apud Dro mum degebat,cum nofte fanguinem uomuiffet,podndie fanguinem multum uomens prxfocatus mortuus ed,fed in lienem fobterqj multum fanguinis de/ mifit.PueruIus fue uentrem & iecur percuffus quarto mortuus eft, crebro fpi/ rara, LIBER .V, CCCCXXXI rans,febricitans nihilqj cognofcens* Hermophili filius dies undecim laboraz uit,febricitauit,cibaria non demifit,primum deiirauit,nofte ceffauit,fequenti mutus (lertens iacuit,lumina diftor!it,febricitauit,penna demiffa bilem atram uomuit,fublutufqj multum demifit* Serux Ariftonis pes fua fpòte medio lo co intus ex obliquo foppurauit,marcida offa defluebant, Tenfimqj in fiftulam demigrabat, uentris fluftio Tuperuenit, mortuaqj eli* Mulier Tana, craffa poft catapotion conceptionis cauTa Tumptum uentrem Si inteftina doluit, torque baturqj,tamrit,TpiritusTubditit,laffitudo cum dolore uexabat, nò multumqj fanguinis uomuit,fxpiufqj còmortua eft,uti periiffe uideretur,& neqj cum ab aqua gelida uomuiffet,ceffauit,neque dolore Tpirituque procedente ♦ quare circiter triginta urnulx per corpus fuTx font, quod folum uifom eft prò/ fuiffe,deinde bilem multam per inferna demifit, cum uerodoleret, nihil egere poterat, Si uixit* Antander poft catapotium costerà fanus erat fed ueficam dolebat, quam ftatim multum purgauit, meridie uero dolor uè/ hemens uentrem inuafit, poftridie ftrangulatio, laflìtudo, periaftatio ma/ le eum habuit,uomuit,nihil egeflìt,noftemale habuit, non dormiuit, poltri/ die multum egeflìt,poftremoTanguinem,mortuus eft.Puero Athenadx Pha/ gedxnalaboranti,dens inTerior finifter Tuperior dexter dolitauit,cù uero doz lor hic ceffaffet,dextera auris Tuppurauit.Sutor cum in Tuftrina calceum Tue / rct,fefefubula fupra genu coxam uerfus perforauit,digitumqj circiter uulnus adegit,fanguinis nihil defluxit,(latimqj uulnus claufum eft,coxaqj tota,ingué iliaqj tumuerunt,tertio die hic mortuus eft.Quidam fecundum inguina fagit/ ta percuffus maxime prxter opinionem feruatus eft,quem nos uidimus, nam ferrum eduftum non eft,quia nimis alte defcenderat,nec fanguis momenti ali cuius prorupit,nec inflammauit.nec claudicauit,nos autem fex annos poftqi uulneratus fuerat,ferrum eduximus,eumqj liberauimus.quod cenfebatur hoc tempus inter neruos latuiffe,nullamqj uena arteriamue Ixfiffe* Percuffus acu totelofagittaue pofteriora parum infra fubterue collum quod nullius mo/ menti effe uidebatur,nam alte non defcenderat,poft uero non multum cufpis eduttafuit,ftatimqj in pofteriora tanqua opifthotonici contraftus eft,maxil/ Ix cohxferunt,fiquidqj liquidum deuorare conaretur,per nares prodibat,coe teraqj ftatim male habitus tertio die mortuus ed* Qrida iuuenis cù per afpe ram uiam cucurriffet,calcis inferiora maxime do!uit,qui nihil luxauerat, quo humor conflueret,locus tamen totus ad talum ufqj Si pianta nigricauit quar/ todie,quodnufqua prorupit,fed uigefimo pod eum curfum fodulit * Quida cum oculi foperciUo percuffus fuiffet cufpifqj Tatis alte penetraffet fpiritufqj aerue fobintraffet, foperciUo tamen recifo cunfta foblata funt,nihil mali co/ paruit,nam oculus non ixfus remanfir,celeriterqj conuaiuit,cù fanguinis mul tu profluxiffet ♦ Hecale uirgo Nerii filia uiginti circiter annos nata lata aperta uè manu femella quadam amica ludente uerticem percuffa fuit,tunc quidem Hermophilus. Arìfton. Mulier cupiens concipere. Antander. Athenada puer Vhagedenofus. Sutor fibulal* fuspexit. Sagitta percufa fus prater fpem, euafit. Contra alter. Calce fub atr ala curfu hic perit. SuperciUo pera, cuffusfine oculi 1 afone fanatur. Hecale uirgo ma nu aperta uerti» c'è percuffa perìt. CCCCXXXII DE EPIDEMIIS Coquus gibbero Cur hac mortua fit uideto. Qua ex alto de rìderai no perit. Pythoclis MedeU tnfedorcur mo ritur. Caput lapide per tuRus moritur. Aeniates fua ha ftafeperimit. Quidam iecore percuffoftadm perìt. oculi caligarunt,exanimataqj ed,cumqj domù delata ed, ftatim febricitauit, caput doluit,uuitus rubuit,feptimana cù effet,pus fetidù fobrubrù circù de z xtra aure plus cyato defluxit,meiius habere uifa ed,leuata ed, febre rurfus cor reptaed,& depofita,nihilqj loquebatur, uultus dextra contraxit fé, uixfpira/ bat,conuulfione tota tremebat,lingua hxfit,oculi riguerùt,nono mortua eft, Puer Cleomeri hyemis principio cibi fadidio affeftus fine febre tabefcebat, cibaria pituitamqj uomebat,duos menfes hxc inedia fecuta ed*Coquo cu/di infania phrenitideue fpina gibberauit,cui nulla medicamenti potio nifi uini nigri,panis cibus,balneifqjabdinuiffe,leniterqjfricari Si foueriprofoit, Cui/ dam foemellx circiter uigefimù xtatis annum agenti cum medicamentùpar tus abigendi caufa potaret, labor dolorue uomitufqj multx bilis lutex uiri z difqjacceffit,poltquam potauit,conuulfio fpafmofue laceflìuit,linguam exaz Tperauerat,quartanam adiri, lingua macra nigraqj iam erat, oculorum album rubefcebat,peruigilabat non dormiebatucquarto noftem uerfus mortua eft* Puella quxdam cum ex alto decidiffet,uocemamifit,fefe multum iftabat,no ftem uerfus multum fanguinis uomuit,crebroqj finidra parte nareue qua ceci derat,defluxit,mulfum uix deuorauit,crebro ficuti morientes fingultibat,fter/ tebat,fpirabatqj,circa uultum uenx didentx erant,fupina cubabat,pedes cale fcebant,leniter febricitabat,non loquebatur,feptimana uocem prorupit, mi/ nus caluit,fuperdes fuit,Pythocles languentibus aquam lacqj multa aqua di/ lutum dabat,Perniones mulcebat uellebatqj pedes igni Si aqua maxime cale/ faciendo, fiquid mali uel lenticula in oculis effet,holera decofta pomaqjdul eia dabatapponebatqj,dolores lumborum,coxendicum,crumm ex laboribus marina aqua calidoqj aceto fouebat,fpògiaqj his tinfta calefaciebat, fuccida qi lanacircùuoluebat,ligabatqj* Cuida infeftori fine dolore collum, inguina pedefqj tumuerunt,tres menfes ante febris lenta tuflìbundaqj uexauerat,quar/ to uenter colliquatus ed,calores foperuenerunt,lingua aruit,fitiuit, uix egere/ bat,mortuus ed.Quidam caput lapide percuffus de quodam Macedone deci dit,tertio mutuit,x Auauit,febris lenta uenit,pulfos non muitus in tempori / bus erat,nihil audiebat,neqj Tapiebat,nec quieTcebat, quarto motus eft, fiue fefe agitauit,fodoris irroratio circa frontemfub narefqj mentum ufqj procef/ fit,mortuus ed.Quidam Aeniates fuo pilo finidrum latus fefe percuflit, uul/ nus non dolebat,tertio uentris dolor uehemens aduentauit,noncgeflìt,fublu/ to noftem uerfus oletulum defcendit,labor dolorue non reliquit,fed in teftes decubuit,quarto pubem uentremqj dolor occupauit,uiuens dare quietus non poterat,biliofa cumulate uomuit,oculi tales erant,quales funt eorum qui in/ termoriuntur animoue linquuntur,pod quintum uero finiuit,caliditas quxda tenuis inerat.Cuidam hadili percuffo iecur datim color cadauerum fefefpar/ fit,oculiintro ceffarunt,moled53.CMfTicultas ferendi, xduatio confecutaeft, mortuus ed eodem die,quo ^acuuus ed,priufquam forù folueretur .Cóiugi Polemarchi LIBER .V, CCCCXXXIII Polemarehihieme Angina correptx guttur tumuit,multum febricitauit,fanz guis miffus ed,drangulatio ceffauit,febris durauit.quinto finidrum genu tu z muit,doluit,Tecundum cor uifom eli ei quid colleftum effe,fpirabatque ficuz ti urinatores,pcftufquefubfonabat,ficuti iis qui uentré loqui dicuntur, tale quid euenit.feptimo uel nono noftem uerfus uenter prorupit, multa liquida malademifit,iicuri putatum ed,quo muta finiuit, mortuaue ed * Ventnculos inferiores in morbis fubpurgato,cum maturam Si fubfidentem materiam ui/ deris,fignum erit,fi non xduabunt,capitis grauedine non uexabuntur, cum le niflìmi calores uel cum pod acceflìones ceffarint,foperiores autem in ipfis ac ceflìonibus,tunc enim &fua Tpontefobleuantur,cum xduant, capite grauan/ tur molcdanturque* Quidam cum cecidiffet,cubitum lxfit, qui foppurauit, quo iam maturo Tanies glutinoTa deTcendebat* sicuti LeoniTco Demarchoqj Aglcutelis filio cecidit*pus autem nullum fimili de cauTa nonnullis quemadz modum Aefchyli puero cecidit* purulentis autem plxrifque horror Si febris fuperuenit.Parmenifci puero furdefcenti contulit non lauare,fola lana purgaz rc,oleum uel nepoton infundere,deambulare,mane furgere,uinum album poz tare* Hafpafii coniugi magno dentium dolore maxillx tumuerunt, Callo z rio & pipere perluta dolore leuabatur iuuabaturue.CalUmedontis puero con tulit ad magnum tuberculum dolorificum non maturum, quod in collo haz buit,brachii una fanguinis miffio apoflafifue,lini femen uino albo uel mulfo ualde coftum oleo afperfo fuperligare uel foenigrxci uel hordei uel tritici fa rina* Melifandro tota gingiua tumefcente ualde dolenteque fanguinis de brachio miflìo,perque exordia alumen xgyptium difcuffit * Laboranti aqua fubter cutem sefeexercere,laborare opus eft,fudare,panem calidum oleo tin/ ftumcomedere,oleumque ipfum potare, non multum lauare, caput fouere, uinum album,tenue leneue potare,fomnufque auxiliatur.Bianti pugili fuapte natura rnultiuoro euenit uti biliofa mala pateretur carnium deuoratione por/ culorum prxfertim non percoftarum,magnique uini temulentia,liborum bel lariorum mellitarumque rerum nimio ufu,cucumeris peponis, laftis, farina / rumque recentium.nam xftate mala biliofa febrefqj mtermittentes uigent* Timochari delliliationes hyeme prxfertim nares petebant, cui cum re uene/ rea ufus effet,cunfta deficcata font, fed iaflìtudo,caliditas,capitis grauedo, fu dor de capite muitus fuperuenit,nam Si fanus foderi obnoxius erat, tertianus. conualuit. Poft Canem febres fudoriferx uiguerunt, qui fodor non peni / tus refrigerabat,fedpo(l fodorem rurfus ftatim calefiebant,febrefqj ueniebat, qux longx,lenes,fine decretorio erant,& nò ualde fiticulofx.paucis feptimo uel nono ceffabant.undecimani quatuor Si decimani feptem Si decimani ui / gefimique decemebantur iudicabanturue.Polyerari febris fuperuenit Si qux fudoris font,qualia fcripta funt,madicamento fubterpurgatus eft, Si qux fé / bris font,mitiora fuerunt,pufilli fodores rurfus in temporibus Si circa collum OO Polemarchus. Angina correa pta uxor eius perit. Cur hac de apho rifmis hieponatt tur,non uideo. Cubiti lafto. Leonifcus. Demarchus. AgleuteUs. Aefchy Ius. farmenifeus. Hafpafius. Caftoriù piperà. dentium dolori confert. Callimea'on. Colli furunculi paniue medela. Melifander. Hydropis mede la. Biaspugtl. Pepon. T'tmochares. Canisfidus. Volycrates, CCCCXXXIIH DE EPIDEMIIS Digito fractq hicperìt. Harpalus, Telephane liber ta. Pollìds luxatio ne hicperìt. ThrinonDanom nis filius moritur opifthoteno. Opifthotonos. Tetanos. Androthales, Wicanor qua mi re afficiebatur. Democles qua uitaret. Phoenix quidpa teretur. poli meridiem,deinde per totum fcaturiebant, Si rurfus fupercalefaftus eft, quod circiter duos Si decem uel quatuor Si decem durauit,parù egeflìt. poft purgationem forbitione ufus eft.circiter quintum Si decimum dolor uentris, lienis,ilium finiftra parte uexauit,calidorum appofitiones minus quam frigi/ dorum profuerunt,deinde leni fublauatione dolor ceffauit. Magnx nauis re/ ftori dextrx manus indicem Si os fubter anchora confregitjnflammatio, pu/ trefaftio Si febris foperuenit,modice fubterpurgatus eft,calores Si dolores lez niores fuerunt,digiti quid decidit,poft feptem proba fanies exiuit, poli hxc dixit fé non poffe cunfta lingua enunciare,prxdiftum eft neruorum in poftez riora diftentionem opifthotononue aduentare,quo maxillx cohxferùt,&col lum obriguit.tertianus uero totus in pofteriora cum fodore conuellebatur, fextanus poft prxdiftionem mortuus eft. Harpali Telephanefque libertx fiz lius pollicem fubter luxauit,dolor Si inflammatio confecutaeft, quo repofiz to dolor ceffauit,agrum petiuit,cum rediiffet,lumbos doluit,lauit,noftéuerz Tus neruorum in pofteriora diftentio opifthotonofoe aduentauit, maxillx co hxferunt,fputùfpumofom uix per dentes exibat,Tertianus mortuus eft.Thriz non Danonis filius tali neruum percuffus quod uulnus cum medicamentum purgaffet,euenit,uti neruorum in pofteriora diftentione opifthotonoue pe/ riret.quippe in omnibus fuppuramentis oculorumque laboribus hoc eueniez bat.labores noftem uerfus,tuffes hyeme, maxime uero téporibus auftrinis mul ta,craffa,alba qui excreaffent,his febres Tuperfiebant, quintanxque ceffabant, Tuffes uero circa quadraginta,quale Hegefiptoli Eutychides crurù biliolis de fluftionibus neruorum diftentionem tetanodoxus fenfit, qux cum egeftione ceffauit,multam bilem rubramque ualde tres dies noftefque uomuit, debilis xftuofufque remanfit,nihilque cibipotufque continebat, fed lotium Si ole/ tum deride uomitione mollis fex per inferna prorupit* Androthales nonio/ quebatur,delirabat,quibus difcuflìs quidfoperfuit Si reuenit.lingua totù hoc tempus aruit,quam nifi perlueret loqri non poterat, qux plxrunque amara erat.quandoqj cor dolebat,quem fanguinis miffio per uenam diffoluebat. pò tus aqux uel mulfom huic contulit,ueratrum nigrum bibit,parumqj bilis de/ mifit,per hyemem demum,decubuit, delirauit, lingux uitia eadem reuene/ runt,parum caluit,linguablxTadiTcolorque erat,pulmonis uitio Si dellilla/ rione correptus eft,ftragula deiiciebat,fefeque deduci mandabat, nihil dare loquebatur,noftem uerfus finiuit* Mirus Nicanoris affeftus fuit, qui ubici/ nam fonantem fugiebat,timebatque in conuiuio nofte tantum,uti dicebat, ni hil uero de die.diuque hoc paffus eft. Democles cum hoc cxcutire rabireqj uidebatur,fecundum prxcipitia,pontes,foffas parum altas nontranfiiffet,fed per eas perreftabat.quod Si ipTe multum tempus tulit* Phoenix uero hoc pa tiebatur,dextro oculo fulgetrx fibi prxmicare uidebantur, ftatimqj dextrum tempus deinde totum caput,collum,uertebram qua caput conneftitur, ualde dolitabat, LIBER V ccccxxxv dolitabat, diftendebaturque.fecundum dentes gingiux duro modo tome / bant,os aperire non poterat,dolores hos,uomitio fi adeffet, difcutiebat uel le nibat,quin Si Tanguinis miflìo proTuit,ueratrique potio cunfta difcuffit, ape/ ruitque non minimum Si Abrotonon.Parmenifcus autem modo mori cupiez bat,modo contra uiuere.Cononis Teruula capitis dolore per exordia delira z bat,clamabat,plorabat,raroquieTcebat,circiter quadragefinium flniuit.de z cem uero dies morti proximos non loquebatur,conuellebatur ♦ Quidam aduz lefcens cum multum Si meracum potaffet,fopinus in quodam umbraculo fce naue dormiuit,cuius in os Terpens albus penetrauit,quod cum Tenfiffet, loqui que non poffet,dentes compreflìt,TerpentiTque partem deuorauit, ftatimque fummo dolore correptus manus uti ftrangulatus proferebat tendebatue, fefez que iaftitàbat,conuulfu(que mortuus eft* Timocharis feruus biliofis melan / cholicifue malis uti uifum eft,circa dies eofdem fimiliter mortuus eft. Puer Nicolai circa solis hibernum inftitium potu horruit,noftem uerfus febricitaz uit.poftridiebiliofa,pura,paucauomuit,tertio corpore toto fodauit, pieno adhuc foro defiuit* Soror Diopithis terrianx & dimidix feu hemitritxi acceflìone cor totum diem dolitauit.Quod Si alix mulieres fed fub Vergi lia rum occafum tulerunt.Talia uiris rarius euenerunt* Coniunx Epicharmi diffi cultate inteftinorum dyfenteriaue ualde laborabat,cruentaque Si mucofa dez mittebat ante partum,poft uero confeftim fanata eft.Polemarchi coniunx in articulorumdoloribus arthreticifue coxendicem ualde dolitauit, quoniam menfes non defluebant,non loquebatur,non audiebat ♦ quod totam noftem meridiem ufque durauit.poftea uero Si audiuit Si refipuit, manuque demon/ (trauit coxendicem dolere. Epimarehus circa Vergiliarum occafum hume / rum grauiter doluit,brachium obtorpuit.crebrx uomitiones aqux potu fie/ bant. Puero Euphranoris puftulx culicum morfibus fimiles fubito creuerùt, parumque durauerunt.nam poftridie febricitauit. Poft Fauonium uero ufque ad Aequinoftium auftùnale ficcitates multx singultufque uiguerùt,Sub Gaz nem uero ftrangulantes xftus plurimi calidique,lùdorirerx febres, tubercula plurimis fecundum aures fiebant,Tychon in oppugnatione circa Daton Ca / tapelta peftus percuffus fuit,paulopoft rifos tumultuofus circa eum fuit,nam mihi uidebatur medicus cum teli lignum extraxiffet, quid pili haftxue in Tx/ ptottanfuerfo diaphragmateue reliquiffe.cum hoc ipfi non uideretur, uefpe/ ri lauit,fobterquepotionauit,primam noftem difficulter tulit,cum dies illu / xiffet,medico costerifque melius habere uidebatur,prxdiftù eft celeriter pe/ riturum.cum conuulfio fpafmofue ueniffet,fequentem ergo noftem difficul/ ter Si cum uigilia tranfegit,plxrunque in uentrem iacuit,tertio die conuulfio ne correptus meridie finiuit.Billo tergum uulnerato fpiritus muitus cum crez pitu per uulnus exibat,fanguis prorupit,quo fedato conualuìt fed difficulter* IPhilcs puero quid fimile contigit,frontem hafta nuda pfilomateue percuffus Parmenifcus. Conon. Serpentem dor» miens hic deuoa rauit. Thnochares. tiicolaus. Diopithes. Bpicharmus. folemarchus. Arthretici. Epimarehus. Euphranor. fauonius qualis hic. Canisfidus. Daton. Catapelta non Catapulta ho» fta eft. Tychó moritur. Billus. Vhile. CCCCXXXVI DE EPIDEMIIS Phanias. Euergetes. Arfòppus. Heapolis fitte» eius. Maxilla cù den» tibus huic decU dit. Cardnomape» etoris cur hanc necauit. S'anus et uxor. Cynauchiche an ginofaue enrmo ritur. Olynthus. nonofcbricitauit,os liuorem contraxit,mortuus eft.Phanix Euergetxqj puc ro liuefattis oflìbus Si febre coneptis,cutis ab offe diTceflìt,pus non compa / ruit.Ariftippus fuperiorem uentriculum magna ui fagittauulneratus,dolorue hemens Si inflammatio ftatim ucnit,nihil egeflìt,xftuauit.cù biliofa fatis mul ta uomuiffet,meiiufcule uifos eft habere,Ted paulopoft dolores graues reuene runt,uentriculufque prout in uuluulis uexabatur,calebat,fitiebat.Teptimofiniz uit* Neapolis fimiliter Taucius hxc tulit,cum uenter acri lauatione fublutus effet,prorupit,demifitque color luteus,fubater,tenuis fuffufus eft.qui cum luz mina ficca,pura,foporata,caua,non niftantia haberet, cor tamen uellicaba z tur* Puero Metrodori dentium dolore maxilla putruit,modice gingiuafupz purauit,maxillares Si maxilla deciderunt* Mulieri cuidam in Abderis uomiz ca carcinomaue in peftore fatta eft,per papillam fanies fubcruenta defluxit qua fuppreffamortua ed* Plurimi dedillatione dimidii capitis laborabant' per nares quid liquidum defluebat,leniter febricitabant,quinto circunfrige/ bant. Simi coniugi per partum concuffx peftus lateraque doluerunt, puruz lenta demifit Si excreauit,tabes uenit,fex dies febricitauit,defluftio rurfus uez xauit,ceffauit,febris rediuit,feptimo mortua ed. Mulier qux angina laboraz bat,manum cmfque doluit,dextra leniter febricitabat, tertio drangulatio uez xauit,ceffauit,feptimo conuulfa ed,non loquebatur,dentesconterebat,osco hxfit,maxillx rubuerunt,quintana uel fextana mortua ed.fignum fubliuidum circa manum comparuit. Palato affetto alia dertebat,lingua arebat, pulmo / nis uitio correpta mente condans mortua ed. Quidam aqua fubter cutem la/ borans in Olyntho fubito mutuit,dicm Si nofté mente uacillans mortuus eft. Hippocratis LIBER VI CCCCXXXVn HIPPOCRATIS EPIDEMIORVM S E X T V S Vibus ex corruptione circa uuluam uel tumoribus in capi tis grauedinem uertitur,uertexqj ualde dolet,cceteraqj uul uarum uitia creantur,his ofto uel decem menfibus in co / q xendicem decumbunt* Qui capite acuto funt fiquidem uà lida ceruice fint costerà ualidi Si oflìbus font ♦ Qui capite dolorifico fluxifqj auribus funt,his palatum cauù ed, den/ tes permutati,brocchi,rari * Quibus os de palato decidit abiuitue,his nafus deprimitur ♦ Quibus utrinqj dentes funt,his inter fefe colli/ duntur.quibus una tantum parte,his refimunturretorquenturqj,Puerorù fplé dor,nitor,comitialifqj cum pubertate durat,quibus & alix plurimx mutatio/ nes fiunt.Qui graui lumborum dolore uexantur, hi cum cibi potufqj complen tur,pituitam uomunt,cù uero dolores crefcunt Si perfeuerant,uir ulema, dein de meliufculc habent,foluuntur auté Si liberantur,cum cibis euacuantur. Qui fubcruentù mingunt,his harenulx rufx fubfidunt,coxx parte ea torpet* Qui bus otiù nec impieri còfert fed exercitatìo, iuuenes ueratro purgato, poplité fecato,lotiù mouentibus purgato,emaciato,moilefacito*Menfes humidis tar dant,cù uero celeriter non decurrùt,tumefcùt*Dolores uetudi,frigidi, noui, calidi,fanguinolenti plurimi fuerùt in Cranone ♦ Coxédicù frigidi horrores, rigorefqj ualidi in acceffione nò leniuntur fed pod*Lotiorù retétiones ante ri gore fi ab optimis ueniant,uéter fi demittat,fomnufqj adfit,pari modo Si fez bris Si labores eunt.Qui rigét,his abfceffus fere non fiunt crurù emaciationes in morbis Si pod ficuti uiatoribus fiunt,na xque labores Si laflìtudines in arti culos eunt.Tubercula qux foras extuberàt,obarida,acuta,plana, pariter tumé tia,maturefcétia,nò circùquaqj dura,fimul coafta,nó diuifa meliora funt,cò traria uero mala,quxqj his ualde còtrariafùt,peffima ♦ Cù Auftumnus ferino modo procedit,cordis dolores,horrores,bilé atra per exordia in omni mor/ bo credito fieri,cùftaqj obferuato,magnafqj acceflìones,quale ed,pod meri diem aggrauari,Podremoqj anni morbiqj tempore tineas lumbricofue pueris tuflìculà cù uentris perturbatione còtinua febris adducés fignificat, pod de/ cretoriù uigefimo uel oino bimedri*Tumores i articulos uéturos fubterqj um bilicù fopna fi defeendàt tumefcatqj articuli inferiores,bonù ed* fi uero fupe nores,morbùnon xque difcutit,nifi fuppuret* Humeri uero fi fuppurant in magnis malis,ancos reddit.Quin Si inferior debacchatio morbù fernet, nifi rotundù Si altù fit ulcufeulù, qux perniciofa funt pueris prxfertim,fanguifqj fi prorùpat,morbù foluet,fed hoc adultionbus magis fit.Lachrima fpòte ma nans in grauibus morbis Si male habentibus bonù ed,non fpòte uero, contra* OO iii Principia huius fexd cófiderato. Plinius hinc più rimafumpftt. Qu* agenda. Menfes famina» rum. Dolorum diffe * renda. Cranon. Horror cum uem xat, Lotium cum reti netur. Quibus abfceffus non fiant. Tubercula qua bona qua non. Qualia auctum» nus ferus porri» gai. Signa obferuan» da. Tumor articulou rum. And cur. Sanguinis proni ptio quibus fiat. Lachrima fpon» te manans,uel co tra. CCCCXXXVIII DE EPIDEMIIS Ocnlorùfigno. febriù differen» ti*. febris qua lui» lasfufcitat. Languentium figna bona uel mala. Quid in his a gè dum medico. Tumores quid pottendant. Spiritus norie» tos. Spiritus facilis anhelatioue quid faciat. Quid agat hic meditus. Venarum et catte rorumfigna. Quibus fupercilia fupertendùtur,malù eft, quodqj denigretdeficcetqj,peius fi tanquam fpuma fuperarefcat*malum etiam fignum eft,cum oculi corrugai tur intro,cum uix uertuntur,cù intus agitantur,cum intro cefferunt, coeteraqj qux cadunt. Species febrium,Quxda quidé febres manum lancinant mor/ dentue,quxdam lenes funt,quxdam non lancinant quidem fed repullulant, quxdam graues quidem funt,manu tamen minus fentiuntur, quxdam fubito coardefcunt,quxdam penitus lentx,quxdam taftu ficcx,quxda hudx,qux dam falfx,quxda bullant, Qux uifu graues funt,quxdam pallorem, quxda ruborem,quxdam uirorem luteumue colorem,cceteraqj talia fecù adducunt* Corporis contabefcentix duricixqj articulorum malù eli* Ianguenfqj ipfe de laffatus refolutufue Si obliuiofus malù eft.pfraftionefqj articuloij» malx funt. luminis oculiue fpecies uifufue pertinax audacia mentis excufforium eli * de/ miffio,periaftatio,pej:fraftio,delaffatioue malum eft* Quxdam dilatato qux dam anguftato ftringitoue,quofdam humores deficcato,quofda còtra,quof/ dam deiicito,quofda contra.hac quidem,hac uero non corporis alueùuaf/ ue,cutem,carnes coeteraqj talia craffefacito,emaciato,lenito,afperato,durefa cito,mollefacito,excitato,torpefacito,cedentia fobducito ftatimqj reuellito, non cedentia laxato,humoremqj alium,non eum qui uenit, moueto,uenienté uel cum eo mifceto uel emittito uel fimilem facito ♦ quemadmodum fiquid dolorem fedet non fimilem,qua repit,emittito*fuperna turgentia per inferna deiicito, Si contra.quale eft,capitis purgatio ♦ cum non defcendit,grauedoqj non cedit,uena incifa fubducit difcutitqj.Suppurationes abfceffufoefiue tu / mores,ficuti inguinum,costerorumqj locorum redundantiam fignificat,prx/ fertim in intellinis uifceribufqj,qui peffìmi font Si tetri,Tpiritus pufilli crebri, magni rari,parui rari,crebri magni, foris magni,intus parui, intus magni fo/ ris parui.hic quidem tendit Si moratur,hic uero cogit,extrudit Si feftinat.du/ plex intus Tuperinclufio foperimmiffioue.quemadmodù eft hoc.quidamcali dum,quidam frigidum fpirant,quandoqj utrùqj.quod medicamentù eli diu/ tius & aflìdue hiantium cibumqj auerfantium parumqj Si uix fpirantium, co/ xendicumqj Si laterum dolorem fedat.prxcordiorum diftentiones, fanguinis de naribus fluftiones, lienis Si aurium,horum regione tumore difcutit.quxqj plurima in oculis fiunt,num ne omnia confiderato ♦ quare fuperna ad inferna deducito,qualia funt,qux fecundum maxillas,oculos Si aures creantur fufci/ tanturue,quxqj infra font,fupra trahito,qualiafunt,qux in coxendice Si ieco re fiunt.fuperneqj defcendentia qualia funt,qux teftes uaricefqj petunt .Qua re hxc omnia,unde,quo,& cur fpeftato,temporum uenx cum nonconfidùt quiefcuntue,luteus co!or,cum perfpicuus non eft, fpiritus intus ne remanfe / rit,tuflìs ficca Si ferina num ne fit.Qux fi fiant,defluxum proruptionemqj in articulos expeftato.qua plxrunqj uentriculi diftentio fuerit, plxriqj horum foapte natura rubri uel albi funt,fanguis de naribus his non prorupit uel pam, fiquidqj LIBER »VL CCCCXXXIX fiquidqj huius fluoris intus relinqui£,ftatim fitis orifqj ficcitas fefe offert Si in fuauitas cibariorù auerfatio.per huncqj modù febres non graues obrepùt,fed qux reueniant.nam qux poft decretorium intus remanent, reuerfionis caufa funt.primo quidem lien tumet,nifi articulos petat uel fanguis prorumpat uel prxcordia dextra parte diftendantur uel cù lotio prodeant.hoc enim eft,utro rumqj intus remanfio,horum reuerfiones iure timentur,horum abfceflìonem, fi non fiat,fore putandumeft,faftamqj declinato,non fatta expeftato.fi qué/ admodum debet Si quo debet,res eant,qux non multum uehementes funt, re tundendofuftinendx,quxdam auertendx,fi penitus non conferant, prxfer/ tim morantes Si futurx,nifi recens cceperint.Quartanx fanguinis eruptiones difficulterdecernunt,quiunum interponunt,cum decretorio altero fuperfri/ gcnt*de quinqj ad feptem qui tertio repullulant,his nox qux acceflìoné prx ceflìt,difficilior eft,fequens uero plxrunqj facilior.Tuffes ficcx parum uexan tes poft febrem circùferuentem fecundum rationem non fiticulofx,linguxqj perfriftx non ferino modo fed fpiritu,clarum eft unde hoc caufetur.cil enim ìoquuntur hiantcp,tunc maxime tufliunt,cum uero non,minime.quod potiflì/ mum in laboriofis febribus fit.quare temere nihil agito,nihil hac prxnuntia/ tione còtraria defpicito,fed qux porrigere opus eft,porrigito,fedatoqj* Cui dam pofteriora capitis dolitanti uena refta frontis incifaprofuit* Prxcordio/ rum,inteftinorum inflammationum,iecinoris,lienis lancinationes Si contraria qualibet caufa quatenus poteris,reuellito,nifi quo expedit, repant, tunc enim iis uiam aperito quo repunt ♦ Latx puftulx non ualde pruriunt.quales hyeme Simon habuit,qui cum ad ignem ungeretur uel calida lauaretur,refurgebant* Vomitiones expedire non puto,nifi quis febriat ♦ Qux maturefcere oportet, eompefcito, còtraria uero quxqj ficcare oportet,his uiam facito,ut prodeat, uti oculorum fluores*i! uero conferre uideatur,in fauces uel alio quo confe/ rat deducito,costeraqj talia facito,meatus aperito,ficuti nares Si alia, quorii egeant Si cuius Si quando Si quantum oportet,ficuti fodores Si alia omnia ♦ fi uultus optimus eft,in magnis morbis optimum fignum eft, contra in paruis. Coniunx cuiufdam magni qui poft Heroum habitabat,cum morbus regius fo perueniffet,eadem permanfit.Qui apud fororem Temenei degebat,colore Si corpore nigro euafit.Hoc in Penntho uenit,uti languens femini genitali fimi lemmgeret,quod bonum decretoriumqj fuit*Peftinum tumores taliaqjminz ftiones difcutiunt*Quidam cum neqj cù magno crepitu nec oleto multo fed glutinofo uentrem exoneraffet,tumorem prxcordiorum diTcuflìt,qux nò ual detumebant.Quidam cum difficulterfpiraret,peftenqj tumeret, Teptimanus braflìcam comedit,tumorem diTcuflìt,facileqj Tpirauit*De Tanguine autem Ta niofo qui in purulentis peruigilibuTqj talis eft,fit ne bonus malufoe, quis non uidetfQuibus lienturget,manus his,genua,pedefqj calent,turgentqj, Ted na/ fus,aurefqj frigent*num ne quia fanguis horum tenuis eft ? an quia natura hi Qua intus rea manent quid fa» ciani. Quartana Tertiana^, Tuffisficca. Capitis doloris Medela. Simon. Vomitus quarti do conferat. Temeneus. Perinthus. lotiù femini ge- nitali fimile. Mine tio quid tollot. S ani ofus fan guis in quibus fu. Lienoforùfigna, CCCCXL DE EPIDEMIIS talem habent'ferofus enim fanguis purulentorù ed. Qui purulenti futuri funt, Quidmedico his uéter perturbatur, lien durefcit,non fupra fed infra,rotundus ed,latus,craf agendumerga fa, fecl in iis quibus de capite deftillat,tenuis,longus,& minor ed, Petiriodi languentes. njributioqj medici circa languentem talis efto,Qux dicit qualia fint,obferuaz to,quoqj modo accipiendum, qui fermones& allocutiones ad languentem & ad prxfentes aftantefqj habendi fint,profpicito.fiquid extra compareat ut rìfmV'"'4^0 Pote loco caUcUore,cur Potius in dextris*quod nigri propter hoc,&extra uè U*m$' nx fi tumeant,cum decretorio confident*siquid uehementius agitetur, citius remollefcet,tardiufqj crefcet*fiquid obduruit,plus tempcr^durabit, quod hic locus in animalibus biliofior,fanguinolentior calidiorqj eft,uel cutis rariz tas uentriculi denfitas uel cutis connexio uel carnis mcrementum uel uentricu litorpedouelcosterorumconfufioueluafculorum impuritas Si impurgatio Caluìcia confa. ue^ cerebri confumptio propter quod Si caluicia uel inftrumentorum contriz tio uel fubtractio curfu,quiete,lufta,multa celerique deambulatione compa/ Maz*' tata? Quibus pulticula mazaue decofta panis uero non muitus in ufo eft, his PéttU' plurima purgatio fubduftioqj fit,fignum,eandem diei horam obferuato,ceIe riter enim labores demittit uel liberar,fimiliter etiam totus còcidit, quodcù cuenit,fuillas carnes affatas porrigito,si expleatur,fignum fobitaneù hoc eft, corpus enim ftatim conualefcet reflorebitque, Cum fodor in exercitationibus muitus tanquam riuulis manat,cumqj poft eum concidit,optimum fignù eft* Mulier lienofa. Mulier quam primum in Cranone curaui,lienofa naturaliter erat,febrearden/ ti correpta tota rubuit,fatis bene fpirabat,decimo fodor in fuperiora quin St aliquatenus in inferiora fcawriebat,quarto Si decimo minus. Qui capiris de/ ftillatione fuperfebriunt,his(uti reor)reueniet,ni!l expurulét,quicqd enim ex purulat,reuerfioni obuium non eft.nam hoc eft maturatio,iudicatio & abfcef Damnagoras et fio fimul.Quibufdam in re uenerea uenter fobflatur tumefcitqj.ficuti Damna ArcefiUus quid gorx cecidit. Quibufdam auté in hoc crepitus fit ♦ fed Arcefilao in hoc cum m uenerepaffi gatu ctCpimc^ tumuit.quod fimul etiam in caufa eft fufpiriofis,na hi rei huic obnoxii font, Magnum frigus uenas frangit,tuffefqj ciet.quemadmodù òi nix geluqj Si glacies conuertit angitqj adeo utitonfillx,prxfocationes,colleftio Magnum frigus nefqj durx creétur.Cum lotio autem difrumpi laxanqj puerulis potius cadit, quid faciat. num ne quia calidiores funt^Quod uer calidiora refeftioraqj fchemata corpo ra modofqj deducit.Qui farmenta conneftabat,oftendit,nam cum ueheméter puensquideue» doleret,fummum paxilli fupra fé fixi iacens prxhendit,fefeqj diftendit, ficqj meliufcule habuit, Quendam montana lignatione fecundum ponte uidi crura percuffum fefe iaftitantem, tibiamqj alteram qux nò erat extenuata fed coxx ualde,lotium femenqj genitale non continebat,conualuit tamen, Qui fuapte natura fufpiriofi font laterù debilitate fiquid in malis dellillationibus excer/ Horror unde in» nant uel non,malum ed. Horrores,frigora,rigorefoe foeminis prius de lum/ a2'*' bis aufpicantur,per tergumqj Si fcapulas caput petunt*quin Si uiri prius polle rionbus LIBER VI CCCCXLI rioribus qua prioribus,& exterioribus qua interioribus horremus. ficuti cubi/ tis,brachiis,coxis.hac enim parte cutis rarior ed.qd pili prxfeferùt.sin autem alia caufa horreat,ficuti uulnerù,ab ipfis uafculis aufpicat. Caput aùt princi/ più caufx huius ed,qd plurimis uerbis Si rationibus parù cognitis egeret,con gerédo docédoqj fint necne hxc fimilia diflìmiliaue inter [eie uti hac diflìmi htudine una fimiiitudo crearet ,fic erri uia inueniret ,fic Si refte habentiù ,pba/ tio,nullaqj noi* reprobatio haberet » Sanguinis de naribus jpruptio fi fiat uel sanguis de nari» fubatrobiliofis uel flauobiliofis uel fobluteis pauca demittétibus ficco medi/ hns 1HÌhns nUm caméto admoto craffefacito,costeris uero craffamétis minus utitor. ficco aùt "v^ruquand» ad alba,ficuri ed cicis cicinùue oleù. Pueri cù ueneré aufpicatur uel cù hircù incipit. olent,tùc primù fanguis de naribus prorùpere incipit, sicut q in primordiis crepitét,ficuti Arcefilaus.Quida cù hoc fatturi funt,corrigatur,quida uentré ^rcefilaus. fubflatur tumentue,ficuti Damnagoras.mutationes cauédx funt Si obferuanz D4mnaZ*ras. dx* Cibus modicus laflìtudiné leuat*Potio fitim. Cute ois extenuatio iaxat, deinde circùtendi£*Cótra nutricatio.corporis emaciati cócidétifoe notx fi/ gnaue fontrugx,cutis didétio bene nutricatila didentù Si rugofum còtraria funt.fignù utnufqj fobbiliofù, fubrutulù,mamxqj fic Si tumét Si fidùt, quod nemo putaret,nifi carnofo corpore fieri.Pienitas nimia patet,cù uenx tràflu/ cent.Prodicus Herodicufue multis deambulationibus,lufta,fométo,febrien/ ProdìeusHero* tes necabat,nihil erri inimicius ed febriéti qua deàbulatio,lufta,curfus, labor, dicufiw. fricatio.na lagor inde,uenarù rubor,pallor,luteus color,laterù dolor uentris, iliù,Tùc erri oportet os còferuare fine fiti,tacere,uentù Si frigus uitare cù pò/ tu.Capitis dolor inde uenit,auriù,laterù fignù cù dentili gingiux turgét ,tu/ mentinguina,ulcera Si tubercula fiùt.qux febres decernunt Si finiùt ♦ Quibus hxc nò ueniùt,malù his nò decernit.quibus intus remanet, certa his ed reuer/ fio citaqj.Sputa rotùda mètis excufforia fùt.Qui ficofi funt late^ morbo pul licofiaquibus monis phagedxnis uaris pudulifqj cceteris obnoxii nò funt,nec fortaffe cutis '*"• afperitati leprxue.qux nifi opportune curent,crebri nò tarde his corripiun/ tur,cceteraqj pniciofa fubrepùt,& qcùqj alix fubfiflétix Si còparitiones bo/ nx nò funt.uti funt fidulx,cceteriqj abfceffus, de qbus cù funt,tutos prxdat, etfi prxueqiat,cohibét Si eripiùt.ied neqjloca q hxc fufcipiunt Si patiùtur, labore,dolore,uel alia quauis moledia& grauedine liberatur &immunes fùt, fed ob eù defluxù còicant,nò tamé inde fanguis manat,fed humor illi cogna tus qda in his fanguen dato tepore demittùt.in cceteris uero ficuti in his par no eft,na cruéta defluftio prohibet,qux ftatis Si temporibus Si horis fit ♦ fed quadoqj laterù morbus,biiis,fecundù aures tubercula fubrepùt,qux fi cù de/ cretorio tiant,nec fuppurent,malù reuenit modo quo còfueuit, &hxc reto/ mcfcunt Si permanent circuitu Si modo quo febres,uel ftatim tollunt.Quibus uero fpes eft in articulos deuenturum, lotium craffum album mingunt. uti puero Amphigenis* Quartanx uero laborioTx Si graues eft cum hxc difcu/ Amptigenes. CCCCXLII DE EPIDEMIIS Hagafios puella. Qua hac paffa jit, uideto. Purulenti. Capitis uulnus. Membra cani fim milia hic habuit Qua medicus er gm làguetes agat obferuet^. Qua legumina in ahenofecerùt. Languentis ob ■ feruatio. Qualitas ciborù et aquarum. Qua emacient, et contra. Sanitatem qua. Vocis differentia unde. Magni magna treant. Qui macilenti et quales Volucrum prò ■ creatio. Hircorumfobo» lisfigna. tiant ab abfceffuqj liberent*& fi fuper hoc fanguis de naribus abùde manet,pe nitus.Quidam articularius cum dextra ilium parte Si inteftino non ualde la/ boraret,medda adhibita peius habuit.Hagafios cù effet puella,crebri Si mul/ ti fpiritus fuit. cù uero foemina & mater fatta eft,cù de partu diu laboraffet, magnum pondus fuftulit,ftatimqj fibi uifa eft quid in peftore crepitaffe, pò/ ftridie uero fpiritus anguftia comparuit,coxendicemqj dextrù doluit, quocù laborabat,& fufpirium uexabat,quo fedato Si hoc fedabatur.per exordia hxc fpumofa fioridaque fpuebat,ftatarie uero tenue, biliofum, uomitioni fimile, tuncqj maxime laborabat,manuqj dolorem demonftrabat,qui porcina,bubu/ la ouillaqj carne &allio fedabatur.Purulenris autem uoce Si iracundia opus cft.Quidam cui caput uulneratum fuerat,cuiqj combuftum alumen appofitù primo fuerat,loco alio fuppurauit,fortaffe quoniam os abfceffurù erat, quod fexagefimo in auris fuperiora abfceflit,nam uertex erat uulneratus,capitis offa cani fimilia hic habuit,maius quid inter ea prominebat, quxdam de neruis per fpinam fub uentrem ufqj extuberabant.Qux languentibus grata fint, pera gito,Cibaria pocula mundapuraqj conficito porrigitoqj,qux uiderit,tratta uerit,lenia fint Si placeant,dum non ualde Ixdant, uel bene refompta& retra ftata fi fint,ficuti frigus Si refrigeratio cum opus Ut. Prxterea cum languen/ tem adis,hxc obferuato,qui fermones Si locutiones eius fint,qux for/ ma finis geftufue iacendi, qux ueftimenta, ftragulaue, languenti num com/ moda, qui tonfus, comptus cura, qui ungues, odor, redolétiaue qux fit, obferuato ♦ decofta ne aqua utatur, perflata ne,plufue quam fit opus refrige/ rata,quomodo hanc fomat,nù qux in uafe remanet tetta fit, ni! purgentur uti debet,nù morbi! facile Si patienter ferat.Qux in aheno uenerint,uideto,ma/ res foeminxqjfxpejegumina quicomedebant,cruribus debilitabantur.quiqj heruo feu pifouefcerentur,genua dolerent,Quin Si cù aperte uigilat langués, perfpicito,num foris caleat,intus frigeat,cù uero dormit,contra. Si calor ille naturalis eft,refrigerato,loco peritato fomnù capito,gelidù propinato*fiue/ ro naturaliter frigeat,foueto.Si cum morbo laborat,ftatus firmufqj fit nefom nus.cùaùt dat nò dormitue,foporauis ne fit.Cibì prxterea nò ualidx mate/ rix frigidi funt,ualidx uero,calidi.Deinde qux aqux nullo artificio cóficiù tur,q cedo fuo tpe cù tonitru defcéderùt defecatx optimx fùt,Quxcùgra dine ^cellaqj malx,potus aqux uigiliaqj cibi appetétia facit. Cù quis nani/ ra calidus calidoqj anni tpe loco peritato frigidoue cubat,cù calido emacia / tur.Sanitaté exercitatio facit. defidia labores Si mala.Cibis nò repleri appeté ria facit.Sitim uigilix fomnus tollit,sòni uigilia. Calidi ualde maxima uocé hnt,Frigidi còtra pua Si exilé,frigidus ei aer plurimus é,DuoB* uero magnopi magna font Si q inde gignùtur.q calido uétriculo fùt,frigida carne hi Si ma/ ciléti funt,tumétefqj uenas habét,iracundiqj funt, Siccitate Si xdu per terras uigente uolucrum genus glifcit. Si dexterum tedem exertum hircus habeat, marem LIBER -VI CCCCXLIII marem generat,!! finidrum foeminam.Oculi prò ut uiuidi Si ualidi fuerint,fic °ct(li cùaafugm Si membrum Si color in melius peiufqj deditur.par naqj ed Si xquum, ficuti %evmt- nutrimentafunt,fic et exteriorafequi.Si nares calidum fpirant,cum prius fri / gidum fpirarent,contra uitaliaed.Labores exercitationefqj cibos prxcedant, O»*»" «atur* quoniam ad fanitatem facit.Morborum naturx funt medici.Natura fibi exi/ ms' tus aditufqj non ex fententia rcperit uti ed niftare,Lingua fubminidrat coste/ raqj fimiUter*Natura per fé nò dotta qux opus ed,facit,uti font lachrimx,na rium humor,dcrnutamenta,fordes aunum,oris excreatio fputi,fpiritus ingref fus exitufqj,hiatio ofcitatioue,tuflìs,fingultatio, coeteraqj fimiliter, minftio, oletatio,natura huius Si alius nutrimenti fpirationifqj fosminifqj qux iis opus eft per aliafqj corporis partes fodores,pruritus,membrorum didentiones, cù oicitatione,cceteraqj talia,qux in hominis anima mortem ufqj gignuntur. si uero febriat,cù morbo & anima corpus nutrit.Morbi coadulti in lenefta maz VjHtrf*h*coh» turitate,foiutione,raritate deferunt.Medela morbis aduerfatur,Frigus opini/ latur Si necat.Qux calore proficifcuntur,ea uehementia iracundiaue cor pulz monemqjuellicant.ad fefeqj trahunt,caloremqj & humiditatem in caput re / uocant.Quies animi corpus relaxat& cor * Cibus articulis carniqj labor ed* Somnus uifceribus,Peruagatio,anìmi cura hominibus,Sanguis ad uulnera co VoJor ^. . currit.cui opitulaberis,!! uacua compleas.Si auris doleat, lana circa digitum Uuetur. ' **' conuoluta calidum oleum demittito,podeauellus in manus palmam uolam/ uè coniicito,fuperqj aurem ponito,dumque quid illi uideatur exiffe, teneto, deinde inignem proiicito.Lingua lotium portendit ♦ Lingux lutex bilioTx UnZ»*»ot*uo funt.biliofumde pingui proficifcitur*Rubrx de Tanguine ♦ Nigrx de bileniz "*' gra*Siccxquada udione fuliginea uuluxqj potione*Cadidxpituita,Lotiù corpori concolor potioniqj par,humorifqj interioris condilIatio,linguapro pinatis concolor ed, Quoniam hac foccos Taporefue dignofcimus.Si carnes guftu falfx uideantur,plenitaris foperflux fignum ed.Si mammarum papillx vl'nìtatisfignù. rubrumqj luteum fit,morbofom uas ed*Sordes in hominù auribus dulces mor Sordes auris tiferx font, Amarx uero non*Terram locumue mutare confert in longis mor l"Mportendat, bis,Cibaria maxime imbecilla parum nutriunt*Dedillationum longarum uez oeftZfhJis're nas fecundum aures aperire remedium ed*Coitus morbo^ qui de pituita prò medium. ueniunt leuamen ed*Calidum uentriculum cibaria poculaqj ualida per turbai Q»jd ualida ci» &permouent,mouentqj Si atta. bilem,& ad marifcas fimiliaqj deducunt.Mor bttrÌ4Mint. boscrefcentes commidio refrigerat*qux font in uentriculo perfrigeratio du/ refacit.Si uis citius eum,qui ueratrum potauit,purgare,Statim Iauato uel cibù veratri purga» porrigito.Sanguis per fomnum interiora petitjngus rigorue Si horror ma / ^ gis de foperiore uentriculo aufpicatur*Calor auté ignifue de inferiore* Si pul J?£'£^ mo ficcefcit,conuulfionem adducit,!! humefcit,xftum* Si nafus hudum per pHlm0 qui affi» xftum demittit,fomnufqj longus emaciant*Cibus frigidiflìmus ed cucurbita, «'«■. milmm,lens* Siquis uulneribus non bene purgatis defatigetur,rel?ullulant* ^™F*V** CCCCXLIIII DE EPIDEMIIS Cucumis agre» ftis abortii. Cibariorum di> uerfitas. Pingues fanguis nolentofqs quid uexet. Quid poffit exer eitatio. Modus in omni» busprodeft. Diuerfa obferua do. Quartana a qui bus immunespra ftet tutofue. Qui biliofi. Deliratio quibus profit. Dolor autiù ma= gnus tertio die plarunqf tollit. Locorum muta= tio quos iuuet. Sanguis de nari bus fluens qui s busprofit. Quales fint qui nares humidas habent. Spuere rotunde quid portendat. Plinthion locus ubi Uteres dna cuntur. lotium fedimen tofum. Dexippus. Si prxgnans cucumim agredem elaterionue fumat, partum abiicit, Si prx/ gnans non ed,purgatur* Pueriqj fiquid calidum tempore calido comeditur, interiora refrigerat,exteriora uexat.Teporem non calido tempore fole, igni, uede captato*contra calido hxc uitato*Cibaria quxdam citofuperatur,qux dam contra*carnes enim de uentriculo cumulate deducùt.quod fenfo patet, Cum enim quid non laboriofom quodue facilem anhelitù prxbeat,intuse(l, fanguinis copia uenulx calidiores font,febrefqj ardentes fi fufcitentur,ualida multum non funt,citoqj decernunt.Pingues flaua bile uexantur, Sanguinei ni/ gra.Menris,memorix,uiriiim,odoris,famis,coeterorumqjindrumentorilexer citatro concitamentum ed*Labores,cibaria,pocula,fomnus,uenus mediocria funto.Qui frigidus ed,tempore anni frigido regione locoqj calidior erit.Do forum caufa proximum uentriculum purgato,Sanguinis auté uentriculù ape/ rito.Quos uires non defecerunt,fecatio,udio,tepor,dernutamétaIeuant.Per flarionum uero caufa uentofitatumue Ptifanx fudus uel pulticuladetur.Male ficum autem ed allium, lac feruefaftum,uinum,acetum,Tal* Quida laffus de ria multum grauedine debilitateqj fpuit,nam tuflìebat,febris grauis manum lancinabat,fecundano capitis grauedo uenit,lingua peruda ficcataueell, na / fus ungue fcarificatus fanguinem non demifit parte finiftra, lien magnus & du rus dolitauit.Quartana laborantes magno nullo alio morbo corripiuntur, fi uero prius laborarent,quartana fuperueniente liberantur * Quibus morbi bile creantur,hi biliofi funt*caliditas enim acuminis Si uehementix fignù ed* Mo leftix exitu delirantibus laterum morbus ceffat,quibufdam Si febris, quibuf/ dam non,fed una fodat.quibuTdam cum moleftia fit,quibuTdam cutis arefcit circùtenditurqj falfaqj fit.Torpedines nulla de re fxpe fiunt, uti cuidam de coxendice laborati*Dolor aurium uehemés plxrùqj tertianus necat. Quibus cutis arida duraqj fine fodore circùtenditur,hi non fere pereunt. quibus cum fodore Si tenditur Si Iaxatur,moriuntur.Qui reuerfionibus obnoxii funt,hislo eorum mutationes,falubriaqj petere profunt* fed priufquam morbi grauent, uti Chxrioni cecidit,concitata repullulantiaue mala faucium exafperatioter minat.quibus fanum quid intus remanet,per inferna caufa fubdutta uel purga do uel cohibédo uel cleiiciédo uel fecando uel foras urédo uel colligado his confert.quibus contra,non,Quibus muitus fanguis & crebro de naribus fluit, fi malo colore Si non puri fint purgatiue,parù prodeft,Quibus rubra funt cor pora,non fimiliter,fed quibus capita facile ferunt,prodeft ♦ quibus uero non, minime.Quibus nares fuapte natura humidx funt, femenqj genitale liquidù Si multù morbofo modo,hi fanifunt.quibus uero còtra,magis morbofi funt. Sputa rotonda mentis excufforium eft.uti quidam in Plinthio,cui de nare fini (Ira Tanguis prorupit,quintanufqj folutus eft.Lotium Tedimentum multù ha/ bens mentis uàcillatione liberat,quale Dexippi fuerat* poft porriginem non plus anno quartanarius.Qribufda xftus mala fiunt,quintanis fanguis prorum pit, LIBER VI CCCCXLV pit,quandoqjIongius tardiufue* Secundum gingiuas narefqj fuppurationes fimul fiunt,quibus dentium dolore de foperciUo tenuia defluunt.piper fi pò/ pifer dentes ì«« natur,poftridie craflìora defluent,tametfi coetera non compefcat.nam Hege/ **'" r fippo cum hinc medicamentum fomniferum datum fuiffet,non compefcuit, 'MW4' fed quid uehementius prouocauit* Naturam offium de capite deinde net/ natura offiù,ner uorum,uenarum,carnium cceterorumqj humorum obferuato,fopenoris infe/ uorum,uenamntt riorifqj uentriculi,métis,modorum,quxqj toto anno temporeue anni aliquo C4rnis et ccttero fiunt,fiquid citius tardiufue prxpollereue fiat confoeto,ficuti puftulx papu/ 7^tnfl c°inos lxue Atalia,fiquidqj eorum qux quotidie fiunt,citius tardiufue fiat, limili/ ter corpus biliofom,fanguineum,bili atrx obnoxiùmelancholiconue, quod/ qj no fatis uirium ualitudinifoe habeat.ficuti Lycino euenit,cui lien poliremo L . tumuit doluitqj quatuor quinqjue dies. Circa folis hibernum inftitium quin ya to ac decimo uel uigefimo die tuffes cceperunt.crebra feptentrionis,auftri, ni Tufi* quando ualiumqj temporum mutatione quxdam ex his breuiora quxdam longiora m&etm fuerunt .poti hxc multa pulmonis uitia, qux cum euanuiffent, ftatim ante Aequinoftium reuenerùt,multofqj plxrunqj quadragelimos ab initio Tuftule runt.quibufdam autem ualde breuia fuerunt optimeqj decreuerunt* Nonnul/ Iis uero fauces inflammabantur * Quibufdam anginx fiebant* Comitialia fi/ derationefue quibufdam ♦ Lufciofi nonnulli reddebantur.puerifqj hxc magis Lufcio% fiebant ♦ Pulmonis uitia parum durabant * Lufciofi tuflìentes nulli fiebat,fed Anginofi^. faucium exafperationes prò tuffi .qux parum durabant* Lufciofi uero ma/ gis,fed anginx comitialefqj uel durx ficcx qj erant,uel parux rariufqj matu/ ra excreabant.quidam autem ualde matura excreabant * Qui uero piurimum voeh UUr et uoce laboraffent,uel horruiffent,hoc illis in anginas uertebatur. Qui uero ma caterorumquìd nibus laboraffent,manus his folum fiderabantur. Qui autem multum equitaf/ ******* fent uel piurimum iter feciffent,uel quid aliud cruribus fefe defatigaffent, his in lumbos cruraqj ualidx non temperatxqj fiderationes decumbebant, Si in coxas furafqj laflìtudo labor qj fobrepebat * Duriflìmx autem uiolentifìimx / ($ erant qux ad has fiderationes deducebant* Qux omnia in reuerfionibus fiebant, per exordia uero non fere.Plurimis autem horum tuffes medio loco Tuffìs uarietas. relaxabant,tamen penitus non deferebant, fed in reuerfione comparebant. Quibus uero,cum loquerentur,tuflìs prorumpebat,plurimi horum non febrie bant,quidam uero parum Si breui,quin Si pulmonis uitia nuUum horum uè/ xabant.neque fiderationes nec quicquam aliud portendebatur, fed uoce fola decemebatur. Lufciofica uero confidebant,uti qux de caufa alia fiebant. Lufdoftpueri qux pueris maxime fiebant, nigrum enim oculorum uariabatur. qui uero pu/ quifierent. pillas paruas haberent,plxrunqj totum album his nigrefcebat ♦ potiufque iis qui magnos oculos haberent quam qui paruos hoc fiebat, quique capii/ los reftos Si nigros haberét.Mulieres uero tuffi non fimiliter laborabant,quin Mulieres olittr Si paucx febneba t,pulmonifqj uitio mokftaba tur paucx,fiqux uero,uetuix uexabantur, PP CCCCXLVI DE EPIDEMIIS Angina uexa» tio. Lippitudo. Pofidonia. Pofidonia. Diuerfa praces pia. Xenarchus. Signa diuerfa ca p tonda. Vods oculorÙA figna. Tabes. Tuffisficca. erant,cunftxqj fupererant,quod caufabar quoniam non tam fxpe prodirent ficuti uiri,quodqj non eo modo quo uiri,morbis laborat* Liberx uero dux angina laborarunt fed leniter, ferux autem uehementiflìme celeriterqj perde bantur quibus hoc éueniffet,fed plurimis uiris euenit, quorum aliqui euade/ bant,quidam peribant.Ted uti in fumma dicamus,Qui folum deuorare nò pò terant,leniter uexabantur facileqj ferebant Si euadebant.qui uero fuper his no dare difficulterqj loquebantur,moleftius diutiufqj laborabant.Quibus autem uenx temporum ceruicifqj turgerent,peflìmum erat,quiqj multum fpirarent, nam hi Si fupercalefiebant, ficutiqj fcripfimus,morbos nancifcebatur, quxqj prius fcripta funt,fine his qux poftea quxqj poftea fine prioribus non euenie bant.Celerrime uero peribant,cum febriculofo rigore fuperrigebant.quosfic preffos neqj crebra ad Telia Turreftio nec aluus foluta nec uenx percuflio nec quxcunqj tentaui,mo menti alicuius iuuit,nam &uenamfub lingua aperui, quofdam Si fupra potionaui.Qux quidem per xftatem tentari,multaqj prx/ terea qux proruperant, Primum quidem per xftus ficcitatefqj lippitudines dolorificx uagabantur paflìm,fanguinis fluftio,uenarum diftentiones, defe/ ftionis animi forma,traftatio modufue alius morborum, linamenti motatio, appofitio,fuperpofitio,fuperligatio,Plurimahinc uitia in inguina decumbe bant,quoniam iecur Si eius uena male habebat,malum fignù & de arteria ma/ le habita Si affetta proficifcebatur,quale Pofidonix cecidit ♦ Quibus fanguis prorumperet,frons nonfodabat cum finirent,fed qualia concidentes patieba tur. Quiqj fpiritu moIeftabantur,quiqj fodore peribant,malum Si uentres fa/ cilem turbulentiam ferentes,Pofidonix quod euenit,malaqj ferina, qux fubi tam maciem illi adduxerunt,circùtentioqj ante finem umbilicufqj ualde prò filiuitduperqj dentes gingiuarum tumonquod multa de fingulis dici poffent, nemo dubitat.qux hxc poffent,&qux non.quemadmodù font hxc diffun/ di,fuperdiffolui, pelli,afperari,durari,maturari,cùqjopuseft,in cubile detru di. Non audentes nolentefue mutatione cum opus eft mutato, torpentes fez mimortuofqj fufcitato* Qux ferius agùt uti citius agat urgeto*Citius aquo/ fos incidito,tabefcentes confeftim urito* Caput ferrito terebratoue* Hxc aquaticorum font. Peftinem ne tangito,nec interna,nec qux fecundum cor funt.na hoc fimile multis genibus e(l,ficuti Xenarcho cecidit. fed prò uacua/ tione ualde foueto* Per exordia uulnus curato.fignum irx taliumqj. Prxterea uox locutioue fi eft qualis iratis effe folet,confiderato,fi talis eft, fuaptenatura etiam non irato lumina etiam oculiue fi fuaptenatura perturba ti fint,quales iratis effe confueuerunt,coeteraqj eadem ratione cù morbis ob/ feruato. quem admodum fi fpecies morbi eft, qux tabem creare confueuit, fi qui patitur,fuapte natura huc declinet.costeraqj fic còfiderato.Tuffes laborio fx lxfta pertingùt,articulofqj,quin & in febribus laboriofis tuffes ficcx fiùt, qux cum febre fi intus remanent, artus Si articulos debilitant, fpiritus cum LIBER VI CCCCXLVII cum intabificis Si non parientibus non comparet,malù eli, costerifqj qux ab eodem ftatu p roficifcuntur.Tabificis Auftumnus maius eli, Ver etiam malù, Cum fici folia cornicis pedis inftar effe coeperùt, Plurimi per uer xgrotarunt in Perintho,fontica caufa fuit Tuflìs hiberna qux paflìm uiguit, diuturnaque mala nonnullis,nam in dubio exiftentibus confirmarunt.Quibufdam uero ma la longa non fiebant,ficuti qui de renibus laboraffent. ficuti ille uir, ad quem Cynifcus me duxit.Dolores etiam in lateribus peftore costerifqj corporis par tibus fuerunt. Quxrendum etiam eft,curn melius habent,!! per anni tempora aliqua horafqj melius uel peius habeant.fic enim minimù errabunt falléturqj medici.Longis inteftinorum difficultatibus cibi fallidium malum eft,prxfer/ tim fi & fuperfebricitent.Circa loca humida ulcera tetra funt.lùbos doléti ad latus Si tubercula putrida, qux sxps dicuntur decurrit* Dolores renum fana/ tosnon uidi fupra quinquaginta annos natis.Qux cum dormiunt,grauantur« Quibufqj poftrema frigent,menfqj perturbatur,costeraqj qux circa fomnum fiunt,obferuato.quibufqj his contraria ueniunt.Quibus prxgnàtibus nihil fta to tempore fit,qux pariunt uitalia non funt. fi uero fuis menfibus fiant,còtra. labores autem Si horum opiniones fuo circuito fiunt,Qui feptimo mouetur, triplicato perficitur.quiqj poft muliebria partim dextra partim finiftra hians humiditas per abeùtia uiftus ficci ficcitatifue,citius Si mouetur Si perficitur. qui nero citius difcernitur,citius etiam mouetur,tardius tamé crefcit. Primo labores per non paria fiunt,tertio,quinto,feptimo,nono menfe ♦ fecundo per paria,quarto,fexto,oftauo,decimo.qux depifta tabella confiderato.Per hxc autem uiuitur uiftufue creatur,cibariorum potuumqj plenitate uel uacuitate horumqj mutatione prout habent, de qualibus in quaiia.per odores iucun/ dos moleftofqj complentes placitos Si contra,mutationeqj prò cuiufqj quali tate prorumpentis intrantis de exeuntis fpiritus fit corpufue.per auditus piaci tos,melioresmoleftofue,per lingux qualitatem prouocationemqj,per lpiri/ tum calidum frigidumue, craffum tenuemue,ficcum humidumue, complen/ tem diminuentemue,maiorem minoremue,mutationemqj horù prout quifqj habet,per ualida prorum pentiaqj corpora, per intus ualida,foris non ite, per uerbafilentiumqj,fiqua dicit,magna,multa,uera,fifta ne fint,fiqua uult,dicir. per prodeuntia ueluti fudqr Si talia quo cospit Si ceffauit profpicito ♦ quan / tumque diuulfit,per fapores colorelque quibus fiunt uel caiiditate uel falfo / gine ueldulcedine uel gracilitate uel craflìtudine uel xqualiter uel inxquali/ ter corpus,tempus,mutationes,quales de qualibus,qualiter habent, quis eiu/ buit,uideto,quis rubor,ubi Si unde ccepit,lachrimas non continuit quis ♦ lu / benti uel inuito defluxerint multx, paucx,calidx,frigidx ne fuerint f cifeita/ tor.craffumcraflìtudoueguftatiofputum Tponte neprodierit,an tuflìendo rcuulfom fit, uomitus, folis calor, frigus madefattio, ficcitas mutatio per acquata, de qualibus in qualia habent ♦ labores defidix, fomni, uigilix, per PP ii Qua tépora his aduerfentur. Perinthus lanm guentesmultos habuit. Cynifcus, CCCCXLVIII DE EPIDEMIIS Hippothous. Qua obferuan» tur. Polymedes. Pharfalus. Wryfipelas. Adomantus. Tertiana febris. Quanta obferua tio medicorù dee beat effe afpidto. fomnum infomnia,cubationes in qualibus &fub qualibus, mentis prudentia per feipfa ne còftet fine inftrumentis,negotiifqj triftetur lxteturue, confidar, fperct,defperetue*Sicuti puella Atrienfis Hippothoi,qux mètis ipfius confi dentis per fefe gnara erat,omniùqj qux in morbo fatta effent,cecidiffentme/ minerat*Prxterea xtatem ab xtate,tempus a tempore multum differre fcito, fiquidqj prius uel pofterius fiat uel faftum fit qj oporteret, prxtermiffumue, hyeme an xftate,fenili pueriliue xtate,cum dentes cadunt,capilliqj nafcunt, partus maior minor ne fit quam confueuit,capillorumpilorumqj incremen / tum,graflìtudo,ualentia,minutio,cognatio, quid congenitumfit, quod per Tefe conftet,quanto maius uel minus fit quam debeat,tempus anni quo ferius quid uel citius faftum prxtermiffumue fit,tempus,hora,qua quid faftum fit, madida pluuiofaue,an contra ficca fiticuloTaue,calida frigidaue, uentofa uel non,quibus uentis perflata, temporis anni prima parte,media,poftremaue,pe nitusprxterita uelnon*morbi tempus Si hora,qux fuperuenerunt, qualia fue rint,circuitus quimaiores minores longiorefue*qux acceflìones remiflìonef/ ue,morbiqj alterius acceflìo relaxatioque,uigor maior minorue.cum ceffauit, quado,quomodo,quo anni tempore,qua hora,qua xtate. morborum paffim uagantium qui modi, cum uomitù an fine incipiant.ianguentes fitiant uel nò, fi fitiant,potent ne an abftineant.parù ne breuiqj purgentur.cum febriunt,ex/ albefcant rubefcantue.quorum labia confiderato.qualis modus,tempora,cor pus,opus negotiumue.dolorifqj ad obferuationem deuenito* qualis fit uifus, auditus,nafus,taftus,lingua,uox, cogitatio, fiqua cilia Tuperciliaue tumeant, perfpicito,cum coetera gracilia Si emaciata fint,fubreuerfiones,poftremaue/ ro fobrubra ne dura uel glutinofa ualde refurgentia diftétaqj in his, quéadmo dum Polymedi Pharfalo cecidit* tumores prorumpentes uel liuores uel in lip pitudinibus uel ulceribus.nam aliafunt,qux detuberculis &purulentis defe/ runtur.quod fignum circumdomitum circuncifomue effe,tormenta doloref/ q^ circa umbilicum.quandoqj hxc porri alliiqj nimio ufo fiunt.quibus poftea puftula rubra Eryfipelafue fit.quibufdam in collo ceruiceue & circa hxc Si in uultu nigricantia quxdam prorumpebant.quibus uero hxc puftulxqjincer/ uice fiebant,malum erat.quibufqj bilis atra commouebatur * quemadmodum Adamanto,qui melanchoUcus erat,euenit,Nam nimio porculacx cxparùqj ufo nigricantia uomuit*Febres autem in quibus labia forte ulceratur, uti funt Tertianx qux remittunt & refrigerant,quxdam fubito calefaciunt* quod ma nu fentitur,fenfimqj diffoluuntur Si ceflant.quare,quomodo habeant articuli Tpeftandumeft,foppurationem ne minentur.quod his quibus degimus,uenire confueuit uiftu cibifue,tegumentis ueftimentifue, laboribus, fomno, coitu, mente,curaue mentis.quo pafto per morbos Si in morbis habeant, confiderà/ to.qua forma,fitu,quo patto uerfentur,cosperunt,uenerunt,ceffarunt, quibus debilis formidolofus uel còtra per moibù langués fuerit* nutriméta q, fàcile uel contra LIBER VI CCCCXLIX uel cotra morbos ferat.q cura,uiftuCqj ratio.quatenus dignofci pòt,fpeftato. nam calamitates malaqj multa hinc ueniunt.medicis enim optimis fimilitudi nes iiflìmiiitudinefqj hx,dubitationes,errores,ambiguitatefgj dederùt. qua/ re contraria fecundaqj confiderato.qux caufa hoc uel illud duxerit.quod etfi difficile eft,tamen illi qui uias aditufqj uideat,facile eft,cogitando ratiocina doue difpicere, ficuti eli,!! langués capite acuto fit uel fimus,!! fubficcus fit, biliofos eft,nò facileqj uomit,fi niger fufcufue nigra bile atraue mouetur agi/ taturue.num adulefcens,num negligenter temereqj uiftitarit ♦ fimul hxc inter fefe componendo comparandoue difpicere ratiocinarique difficile non eli. Quemadmodum illuni,cui pufilla fiftula prorupit, tuflìcula (lare quiefceregj non finebat.et ilium cui iecoris fibra replicata fuerat,cum agitaui concuflìqj, labor ftatim ceffauit* Satyrus in Thafo qui cognomento Vulpes tortuofa di/ Satyruspollutia cebatur,cum annorum quinqj Si uiginti effet,per fomnum Si quandoqj diur / "' mortuus eft. no tempore femen genitale non fentiens emittebat,cum uero trigefimum age ret,tabifico morbo correptus mortuus ed* Cudos paledrx in Abderis qui &$<>' P'Ufir*. Robur dicebatur,diu cum fortiore multo luftatus,in caput decidit, cum forre xiffet,multam aquam gelidam potauit,podea nofte ilia nihil dormiuit, diffi/ cultas ferendi commotatioqj uexauit,poflrema fnxerunt,podridie domum re diuit,fubter gianduia data nihil demifit, parum minxit, prius nihil minxerat, noftem uerfus lauit.nihilominus peruigilia,difficultafqj ferendi permanfit,de lirauit.tertiano poftremorum refriftio rediuit,recalefaftus fodauit* cum uero mulfum potaffet tertianus mortuus ed* Meiancholici Si Comitiales fieri con Melancholìrì ^ fueuerunt,comitialefqj meiancholici, quorum alterutrum potius fit, prout Comtulehco quam partem uitium petat.nam fi corpus,comitiales fiunt,!! mentem melan/ cholici. Phxthufa Pythei coniunx in Abderis per iuuentam foscunda fue / phatufa. rat,cum autem uir eius exularet,menfes diu non defcenderunt, podea labores VytherHS'tf ruborefqj articulos petiuerunt,deinde corpus eius uirile faftum ed pilofomqj, M™^ìtJ'* barbamqj emifit,uoxqj fonora fatta ed,Cùqj nos multa fecerimus, uti mulie/ bria prouocaremus, non profuit, fed cum fic diu non uixiffet, mortua ed. Quod etiam Namyx Gorgippi coniugi in Thafo contigit ♦ Medicis quidem Kormyo Corgip omnibus,inter quos Si ego cafu fueram,fpes unica effe mdebatur, fi muliebria ***• naturalirer defcenderent.qux cum multa feciffemus, non uenerunt, Ted non tarde finiuit. PP iii CCCCL DE EPIDEMIIS HIPPOCRATIS EPIDEMIORVM S E P T I M V S Canisfidus qua> Iis. Polycrates. Cleocydes. Pythodorus, Od Canem fodoriferx febres uiguerunt,qux podfudoré penitus non refrigerabantur, fed rurfus calefcebant, lon/ gxqj leniter erant,maleqj decernebant,fiticulofx nò mul p tum erant, pauci fqj feptem nouemue diebus ceffarunt,qui bufda undecimo uel quarto Si decimo uel feptimo Si de/ cimo uelfecundo & uigefimo,Polycrati febris uenit,qux qj fodoris fcripta funt,medicamento per inferna multum purgauit, lenis dein de febris adeo fuit,uti nifi in temporibus pateret,fudores pufilli uerfus ferum diei circa caput,collum,peftus,deinde datim per totum uentriculum mana/ runt,fubitoqj rurfus calefaftus ed,circiterqjduodecimum quartumqj& deci/ mum febris durauit,parum egeflìt,deinde pod purgationem forbitione ufus ed.circiter uero diem quintum Si decimum dolores uentris,lienis, iliumqj fi/ nidra uexauerunt,calidorum quam frigidorum appofitio minus profoit.cum lauatioue molli ufus effet,dolor ceffauit. Cleocydei autem ad dolorem & fé/ brem fimiliter habentem hoc idem contulit.circiter uero fextum Si decimum calores ri!! funt effe leniores,purxqj bilis egediones,mens audentior, fpiritus modicus,quandoqj multum attrahebat,deinde totum remittebat fpirabatue fimul,tanquam animo linqueretur uel tanquam cum quis per xdum iter fecif fet,fob umbra uti refpiraret refrigerareturqj,confideret*feptimo autem & de/ cimo cum fuper fellam daret uefperi perfrixit,diuqj mutus Si fine fenfu ullo fuit,paulumqj mulfi uix fumpfit,colliqj uenas contendit, tanquam faucibus deficcatis,penitufqj debilitatus,nam uix refipuit,leniter caluit* deinde fecun/ do Si uigefimo morbus ceffauit.Pythodoro autem eodem tempore febris co tinua fatta ed,oftauo fudauit,rurfofqj calefaftus eli ♦ decimo rurfus fodauit* duodecimo fuccum fumpfinquartumqj Si decimum ufqj diem febris nifi in temporibus comparuit,non multum fitiebat,fanufqj fibi effe uidebatur,quo/ tidie fudabat,quinto & decimo iufculum pulii cum forpfiffet, bilem uomuit, uentriculufqj inferior motus efl,febris grauauit,rurfufqj ceffauit, plurimumqj fudauit.deinde totus refrixit,prxter tempora,pulfus nò defecit,paulum tem poris laboraffe uidebatur,uti uix calefieret. quarto Si uigefimo cum multos dies non multum gudaffet,pod prandium magna febris inuafit, uefperi cum fomno delirauit,continua iam febris Si uehemens habebat,modoqj unam mo do duas noftes peruigilarat,deinde fomnus ta altus uenit,uti uix excitari pof/ fet,cum dormiret deìirabat,cum excitaretur u:x refipiebat,nonfitiebat, mo/ dice lpirabat,qnqj patiebatur quod Polycrates,lingua difcolornon erat, poft feptimum LIBER VII CCCCLI feptimum uero diem reuerfionis fucci porrìgebantur, pod quartum Si deci/ mum cibaria,per primos feptem dies naufeauit Si uomuit,quandoqj cum pò tu fubbiliofom fine moiedia Si xduatione uomebat,donec uentriculus infe/ rior folutus ed,podquam reuenit,nihil nifi circa frontem uti fignum fodauit* lingua uero poli fomnum nifi perlueretur, prx ficcitate fobbalbutiébat, qux labellumqj inferius dentiumqj gingiux fcifla Si ulcerata erant, parum egerez bat.circa uero quintum Si decimum pod reuerflonem crebrius Si glutmofius egeflìt,quod malicorii decoftum fedauit,lotia qualia diuturna, fub ultimum uero tempus cum potaret fubito peftus doluit,quod manus peftori data de/ monftrauit,quod cum ouum Si cuminum forpiiffet ceffauit, lingua uero pa / rum Si rarum proferebat.quinquagefimo poli primum peftus lumbiqj paulu lum fodauerunt,corpufqj totum prxter tempora non dm circunfrixit. primo & quinquageflmo ceffauit,nec amplius cepit. Puer Eratolai per xquinoftiù Auftumni difficultate inteftinorum correptus eft,cum febre multa biliofa, te nuia,modice fubcruenta demifit,uenter autem ualde dolebat,cum ferii lacqj decoftum potaffet,dolores leniti funt,fubcruentaqj ilia fublata,fed biliofa re manferunt.crebro tamen adfellam furgebat, fed minore labore demittebat* languenti uero multifqj febricula carere uidebatur,nam peromne tépus poft primos quinqj uel fex dies adeo latuit,uti nifi in temporibus pateret, qux pul fabantdinguaqj prx ficcitate fobbalbutiebat,modiceqj fitiebat,puigilabatqj, foibitionibus Si uinis iam utebatuncum uero iam circiter ad quartum Si deci/ mum diem perueniffet,tubercuia fecundum utraqj aurem dura crudaqj com/ paruerunt,fed remollita funt,parumqj dolitabant,fed biliofa excrementa ufqj durauerunt,qux dolorefqj aliquatenus repreffa font, cum farinam Si herbam forpfiffet,fed liquida multa fxpeqj demittebat, cibumque ualde auerfabatur, quem coaftus uix fumebancalor uero,lingua,fitis,quemadmodum diftù fuit, permanferunt,sudores nulli, fed obliuio talis uti qux nunc petiuit, paulopoft repeteret priorum oblitus,!! fuper fellam fediffet, fui oblitus diu illic manfiz tabat,niii quis monuiffet,quod ipfe cognofcebat,nec cauere poterat, fpirabat uti fanus.fupra uero triginta dies ufqj ad quadraginta uentris dolor ualde ere/ uit,fupinufqj iacebat,fefeqj nihil uertere nec agitare poterat, quod prx graui dolore effe putabatur,modoqj alio curandum effcmultum autem Si tenue di fcretumqj demittebat,colorelqj uinofi,qux fumebat foberuéta faciebat,quaz doqj robur tenorqj corporis foluebatur,lùmmaqj tabes debilitafqj inerat. nec cum quis fubleuaret,furgere ftareue amplius poterat.fiquis prxterea tunc me dium umbilicum uentremue manu tanger?r,tam magna palpitatio pulfofue ineffe fentiebatur,quantus.nec curfu nec timore circa cor lùfcitatuncum uero duos dies nouem Atticas lances decotti laftis afinini potaffet ,biliofus faftus eft,magnopereqj purgatus,dolorefqjceffauerunt,abanorumqj uoluntas reue nit.pofthxc uero bubuli laftis circiter quatuor lances Atticas, primo fextani Sdffa linguaio» bia%. Eratolaus. Difficultas inte» ftmorum qualis. Tubercula an* ru..A. Obliuio huius qua. lac afininum. CCCCLII DE EPIDEMIIS Cteficrates. Hadrìanus. Caneus. Cydes. Mercurialis. aqux partem uiniqj nigri afperi parum mifcens diebus fingulis duos cyatos fu mebat,femelqjcomedebat,uefperi panis fubcinericii parum pifciculumqj fa/ xatilem fimplicem uel caprx carùculam ouifue.laftis autem potio fine aqua dies quadraginta durauit*poft autem dece primos dies pufilla uini nigri porz tio mifcebatur*poft autem feptuagefimum a primo poft balneum notte uerz fus pufillus fodor comparuit potu modico ufus erat,fed poli cibum maiore Si afperiore prx uoluptate.Cteficrati farina magis contulit, qj caprinum fez rum,dolore per totum uentrem curfitante labonbufqj,multaqj Si fubcruenta demittebat.circa quintum Si uigefimum pedes tumuerunt.Hadrianioqj eadé contulerunt.Cxnei autem puero lac afininum decoftum profuit. Cydis auté puero circa hibernum folis inftitium rigor febrifqj uenit, dextrx auris capi z tifqj dolor,qui capitis dolor ab infantia ufqj eum comitatus eft, deftillatioqj fuperuenit,fiftulaqj non boni odoris*cum hxc haberet, plxrunqj tamen non dolitabat,fed tunc dolor capitis omniumqj uenit*fecundano autem tertianoz uè cum forrexiffet,bilis uomitio glurinofa fubluteaqj ficuti luteum oui fatta eft.quarto quintoqj per noftem fubdelirauit,dolorque capitis Si auris uehez menfqs febris uexauit ♦ fexto mercuriali demifit, calor ceflaffe uifus eft Si doz lor.feptimo ficuti fanus habuit,pulfus tamen tempora non deferuit, nihil fu/ dauit.oftauo fuccum forpfit noftem uerfus betx,nofte cum fine dolore ullo effet,dormiuit.nonoqj folis occafum uerfus lxte habuit,nofte uero capitis & auris dolor grauis uexauit.per quod tempus euenit,uti pus auris emitteret, Ita/ timqj ab exordio cum ualde laboraret.totamqj nonam noftem fequentemqj diem Si noftem fere neminem cognouit,femperqj fere gemuit ♦ die uero fez quente refipuit,dolorqj ceffauit,calorqj lenior fuit.cù autem undecimo mer/ curialem forpfiffet,pituitoTa,mucofa Si olida demifit.duodecimo autem ter/ tiodecimoqj mediocriter habuit.quarto autem Si decimo de mane meridie ufqj totum corpus multum fodauit,cum fomno Toporeqj, quem excitarene / gotium erat,serum autem diei uerfus penitus experreftus eft, corpufqj modi/ ce reTrixit,Ted tépo^ pulfus perdurauit.quinto aùt & decimo nofté uerfus do lor eorùdé deliratioqj reuenit,puTqj defluxit.oftauo aùt Si decimo nonoqj & cUmabat hic lan decimo uigefimoqj furenter habuit,clamabat,fefe attollere tétabat,fed cù ca guens. put fuftinere non poffet,manibus fuftentabat,femperqj noui quid captabatflt uani.primo autem Se uigefimo fodor pufillus circa latus dextrum,peftus, ca/ putqj comparuit,fecundo Si uigefimo plurimus fodor de uultu fcaturiuit.per hoc autem tempus nifi conaretur uoce linguaue, qux uellet non explicabat, fed non perfetta loquebatur,os,genx,mentum diflolutum Si fluxum erat, la/ biaTemper inmotuerant,tanqua Temper uellet quiddicere,multum crebroqj oculos agitabat,confpeftus colorqj Si dexter oculus uti dittum eft, fobcruen/ tus erat,palpebraqj fuperior tumuerat,maxillxqj finis rubebat,uenxqj uultus omnes patebant,compaftx adeo erant, nec amplius oculis niftabat conniue/ batue, LIBER VII CCCCLIII batue,fedintentis &immotis fpeftabat,fuperiorem & inferiorem palpebram diducebat,tanquam quid incidiffet,cùqj quid potaffet,cum fonitu in peftus uentriculumqj deTcendebat,probe leniterqj Tpirabat,lingua qualis pulmonico rum lutalba femper fuit,caput dolebat,caput collumqj nifi fimul mouere nò poterat,parTqj de ceruice per Tpinam refta flexilis non erat Ted rigida, tamen fupinus uti(diftum eft)non Temper cubabat.pus uero Terinum iam album mul tum dcfluebat,quod Tpongia deficcare Si emundare uix erat,maleqj olebat,fo premo tempore pedes fi tangerentur, non Tentiebat* Sorori Harpalidi par/ Harpalus. tum quarti uel quinti menfis gettanti pedes aquofo modo tumuerunt Si oculi circùquaqj,totumqj corpus Tuperne coloratù erat, uti pituitofis, tuflìs ficca, fpiritus anguftia refta,fufpinum tale erat,uti fere prx fpiritu exire nitente cù (taret, ftrangularetur, quare fedens cubare cogebatur,qux res ita uexabat,uti cum quis dormiés ftrangulari uidetur,cum fic cubaret,fine febre fere erat,fos/ tufqj uti mortuus diu fefe nihil dimouit.qui poftea fubfecutus eft, fofpiriùqj duos poftea menfes durauit.cum uero fabis mellitis mellifqj deuoratione ufa fuiffet,cuminumqj xthiopicum cum uino potaffet,meliufcule habuit, poftea uero tuflìendo multa natura pituitoTa & alba Tpuit,Tpiritus moleftia ceffauit, femellamqj peperit* Coniugi Polycratis per xftate circa fidus Caniculx fé polycrotes. bris uenit,mane minus fpirabat,poft meridiem uero paulo magis Si crebrius* per exordia tuffiuit Si fpuit purulentis fimilia,fed intus circa arteriam Si fau/ ces fibilabat fimile quid ficcx fiftulx,uultus bene coloratus erat, malx prò/ be rubebant,poft paulo uox rauca fatta eft,corpufqj contabuit, lumbiqj doli/ tarunt,perqj tempus ultimum uenter magis lubricus fuit. feptuagefimo febris ualde extra refrigerauit,& in temporibus quies fuit,crebrius fpiflìufue fpira / uit.poft autem hanc ceffationem Si quiete crebrius adeo Tpirabat, uti neceffe fuerit, dumuixit ,Tedens cubaret,plurimumqj arteriagutturue Tonabat,conTpe Arterìamagna ftus Si uifus oculorum prudens effe non uidebatur,fodor maius ad extremum guttur eft. ufqj tempus Tcaturirit,pluTqj poft primum qj dies quinqj fic refrigerata pu/ rulentum Tpuendo tranTegit.Cuidam qux fupra Portas Pylafoe habitabat, cù vetuU languens iam uetula effet,febricula fatta eft,qux cù iam ceffaffet,ceruicis dolor in (pi/ f"^« nam & lumbos protendens uexabat,hiTqj ualide non admodum utebatur, ma/ xillxqj Si dentes adeo cohxTerant,uti Tpicillum uix iniiceretur, perplexeqj Si blxfe loquebatur,cum diffolutum nò mobile debilitatumqj corpus effet,pru/ dens tamen erat.fomentis tepidoqj mulfo uTa eft,tertio die fere relaxauit,poft hxc uero fuccis iuTculiTqj conualuit.quod per Auftumni finem cecidit. Qui/ dam untlor Aliptefoe qui apud Harpalen degebat, cum manibus cruribuTqj Alìpta. per Auftumnum debilitatus effet,medicamentum Tupra Si inTra temere pota/ uit,qua purgatione febris aduenit, quodqj loquelam Si uocem impediret in arteriam gutturue defluxit,loquendoqj fpiritus anguftia uexabatur, cùqj quid deuoraret, prxfocabatur,costeraqj pariebatur qux qui Angina ftragulabùda Anginaftrangtsn CCCCLIIW D£ EPIDEMIIS laborant,tumot tamen aberat,fébris perfeuerabat,tuffìs,excreatio multx pitui tx uexabat,procedéte uero tempore peftus mammaqj finiftra dolitauit, cum autem furgeret uel motaretur, multa fpiritus difficultas fobrepebat, caput fronfqj fudabat,cum uero dolor molliretur,fauces peftufqj melius habebant, fabamellitahùc per exordia quidem faba mellita calida ufus eft,cum autem febris magis uexa mmit. ret,aceto mulfo calido mellifqj multa deuoratione utebatur. quatuor autem & decem dies cum tranfuffent,omnia ceffarunt,manibufqj Si cruribus no mul chartades cau» to poli ualidior euafit* Chartadx febris ardens caufofue faftus eft,multa bi/ fi'- lem uomuit demifitqj,non dormiebat,lien rotondo modo tumuit, cum maz ne furrexiffet,uenter crepitare cospit,cum fuper fellam ftaret,fanguinis multù recentis &uiui congii fere méfora demifit fine doiore,cum uero paulum fefe continuiffet,tertio fruftula compatta demifit,cor ualde uexabatur, corpore fere toto fodabat,caufa febris, Quo autem ad animum,prudés primum effe ui debatur,die uero procedente piurimum xftuaùit,moleftiaqj affeftus ed, crez brius paulo fpirabat, deinde confidentius prudentiufue loquebaturqj tempus pofceret fufcipiebatqj.deliquium autem quoddam animi Tuperuenire uideba tur,Cum uero quidam fuccos aquamqj hordeaceam propinaffet,non ceffauit, Tpiritufqj uefperi creuit,multumqj fefe modo dextra modo finiftra motabat, nullumqj tempus immotus ftare poterat,pedesfrigebant, caput tempora^ contra calefcebant,membraqj poftrema peftenqj multum fodabant, cumqj quid potaffet potufqj defcendiffet,tanquam malù peftus uenterqj crepitabat, dicebatqj uelle fibi quid Tuperuenire,cumqj protentis oculis non multum fefe HermoptoU» continuiffet,flniuit* Coniugi Hermoptolemi hiberno tempore febris cum ***• capitis dolore fatta eft,cumqj potaffet,tanquam difficulter deuoras furrexit, dixitqj fé cor fanaffe curaffeue,Lingua per exordia UueTcebat, caufa uideba/ tur effe horror,poft balnea noftem Si diem peruigilauit,poft autem dies pri/ mos interrogata non folum de capite fed corpore toto fé laborare dicebat, modo multum modo parum fitiebanquinto fexto nonum ufqj femper ferme Languentis hu* delirauit,Tecumqj non perfefte ioquebator,quandoqj manum in terram & pul ius uanetatent uerem demittebat,fiquid in puluillo quod refrigeraret ineffet,capiti peftori/ jpecta o, ^ dabat,quandoqj ftragula proiiciebat,fubcruentumqj quid lachrimaqj dex/ tro oculo inerat, lotium uero quod in pueris malum eft femper, per exordia uero fobrutula demifit,poftea multum aquofa ficqj colorata minus ♦ undeci/ mo calere uifa eft,minufqj fitire.nifi quis daret non petebat ♦ poft uero primu tempus de die probe dormiebat,de nofte nihil,magifqj nofte laborabat, no/ no uenter motus eft aquofaqj demifit,fimiliter Si decimo.deinceps ad fellam crebro forrexit,eademqj demifit fed minus leniufoe.primis autem diebus ira/ fcebatur puenliterqj lugebat, clamabat,timebat,cum fopore fufcitaretur, ti/ mide circunfpiciebat,quarto autem Si decimo eam fubito exilentem contine terqj clamantem, tanquam grauiter percuffa dolore metuqj uexata, continere non erat, LIBER VII CCCCLV non erat,utì quis neceffe effet,eam phenderet,paulumqj còtineret,deinde co tra foporata quiefcebat,nihilqj uidebat,quandoqj nec audiebanpoftea modù O***" uarietas mutauit,nam modo quiefcebat,modo tumultuabatur, SÌC9 totum ferme die mdet0' tranfegit.fequenti uero nofte cruentum quid muccofum cenofumqj deinde admodum uiridé poliremo nigrum demifit .quinto autem & decimo ualde fefeproiaftabat,terebatur,lenius tamen minufue clamabat, confecutumqj eft uti efferaretur,ùafceretur,ploraretqj,nifi quis ftatim qux uellet prxbuiffet* poft autem paucos dies omnes & omnia cognouit, audiuitqj fubcruentumqj illud oculi Tubftitit euanuitue.furorqj Si uociferatio ilia importuna in fopo/ rem conuerfa eft prxdiftaqj motatio,uarieqj Si non xqualiter audiebat.fiqua ualde fubmiffe pauculaqj quis dixiffet,ftatim intelligebat,clarius autem & al/ tius in quibufdam loqui oportebat.pedes uero femper Si corpus caiefcebant ultimos ufqj dies.fexto autem Si decimo minus*feptimo Si decimo medio / crius qj coeteris diebus,habuit*noftem autem uerfus horruit,febricitauit,liti/ uitqj ualde, coeteraqj fimiliter funt confecuta, manus uero tremebant, caput quatiebat,male fpeftabat,ualde fitiebat,cum potaffet ftatim repetebat rapie/ batqj,fefeqj proluebat,ingurgitabatue,reuelliqj non poterat,lingua ualde fic/ ca Si rubra erat,totumqj os Si labra ulcerata erant,manufqj utrafqj ad os ad / mouebat,fcariiicabatqj, quamuifqj tremeret,fiquis quid mandendum forben/ dumue porrigeret,furenter auideqj deuorabat forbebatqj, fpeciefqj Si uifus oculorum maius erat*Diebus uero tribus quatuorue ante finem quadoqj adeo horrebat, uti corpus conftringere ftragulifqj conuoluere perfpirareqj cogere tur,neruorumqj diftentiones tetaniue crura corriperét,frigufqj pedes,& ficuti prius fitiebat,mens uacillabat,& ad fellam uane uel parum cum labore demit/ tens crebro furgebat ♦ tandem uero tertio Si uigefimo lumen oculusue mane magnus comparuit,circunfpeftatioqj breuis.per diem quieuit, quandoqj non claufisoculis foporabatur, fed ad uefperam tanquam quid uideret uelletue, dexter oculus ab extremo angulonafum uerfus agitabatur, cognofcebat, fi quid peteretur, refpondebat ♦ poftea tanquam multa uerba feciffet, etacuit* Puero Amphiphradis xftate finiftri lateris dolor tuflìsqj uen.it, multa aquofa Amphìphrades. fubbiliofa demifit,calor febrisue ceffaffe uidebatur ♦ circa uero Teptimù tuflìs reuenit, color fobalbidus fobluteufqj eum circunfudit ♦ circiter undecimum fubuiride Tpuit, Tpiritus morbo procedente crebrior denfiorue Temper prodi bat ,fofpirium afthmaue fonabat in peftore,gutture,magnaue arteria, forbì/ tionibus utebatur, prudens per omne tempus fuit, quandoqj fudabat*circiter autem octauum Si uigefimum finiuit* Caupo quidam pulmonicus cum effet, c uenter ftatim demifit, circiter quartum multum fudauit,febricula ceffaffe uiz debatur ,tufliculauero nihil fere*quinto, fexto ,Teptimoqj Tebris conceflìt* oftauo fodauit, luteum excreauit* decimo fatis non fxpe demifit ♦ circiter undecimum meiiufcule habuit.quarto Si decimo conualuìt ♦ Poft Vergiiiarù CCCCLVI DE EPIDEMIIS Uemoptoleuìus, Pofidonùts. Wales. Anpnofuspe» rit. Metrou. Pdon hydropi» cut. Cteftphou. Prodromus. leophorrìdes. occafum febris Hermoptolemo fuperuenit,tuflìs non multum uexauitjingua pulmonica fuit ♦ nono fodauit,totus uti uidebatur,perTrixit, fuccum porrexe/ runt,circa meridiem caluit ♦ undecimo fudauit,uenter biliofa demifit,tuflìcuz la fuperuenit * quarto & decimo luteum excreauit,fingultauit. quinto &deci mo cum tempus omne uacillaffet,finiuit.Quidam alius palato finguitofus,lin gua ficca,pulmonica,prudens finiuit.Pofidoniufqj cum adhuc xftas uigeret, {)eftus,prxcordia,lateradiu fine febre dolitauit,multis uero prius annis punì entus fuerat* per hiemem uero cum horruiffet,dolor fuperuenit ,mitis tenuis uè febricula corripuit, purulenta excreauit, tuflìs in faucibus fonuit,fingultiz uit,prudés quartanus finiuit.Puer Balis cù de mulo cecidiffet per cunfta erras nono Si decimo lingua mala comparuit Si fobrubra, male loquebatur, oculi femper mouebantur,quemadmodum eorù qui nutant niftantue, difcoloratiqj erant, corporis color non arcuatus multum fed fobluteus fubliuidufqj erat, uoxmala, non clara, lingua pulmonica,mens uaciilabat, fpiritus pulfusue uè narum ad manum maius non creber nec magnus erat, pedes uri lapis frigebat, circa nonum anginofus finiuit ♦ Quidam qui apud Metronem diuerterat,maz num dexteram crufqj doluit, febricula, tuffìcula, ftrangulatioqj fuperuenit, tertio conceflìt,feptimo conuulfio uenit,non loquebatur, iingultabat,dentes cohxferunt,malx piurimum rubuerunt ♦ quinto uel fexto finiuit ♦ fignum fub Uuidum in manu remanfit. Bion diuturno aqux fubter cutem morbo uexatus dies plurimos cibum auerfatus eft, ftrangulationeqj ueficx ftranguriauecum laboraret, fuper genu finidrum tuberculum creuit, foppurauit, finiuit .Ctcfi phon multa febre ardente caufoue morbo aqux fubtercutem correptus eft, cum Si prius Si de hoc Si de liene laboraffet, coxendix, aqualiculus1, fcortum, crura ualde completa funt tumueruntqj, tuflìs prxfocationes in fine uenerùt, qux nofte magis uexabant,ficuti pulmonicis lienofifqj de pulmoné u£nit*tri/ bus autem quatuorue diebus ante finem horror frigufue Si febris aduentauit, concurfio uexatioue quxdam uti ignis agredis in temine dexno parte interio re media uena qux de inguine defcendit,fubliuida rubraqj foborta eli, cordis dolor nofte uenit,uocem amifitloquelamue,paulopoftftrangulatio cum fin/ guitu uexauit,finiuit* Qridamqj hydropicus in Olyntho fubito uocem ami/ fit,diem Si noftem mente uacillauit,finiuit* Prodromi puer per xftatem fé/ bre ardente correptus,fubbalbus,lingua fubaruit,non dare loquebatur, multa demifit,fuperftes fuit* Leophorcidx febris grauis uenit,poft Solftitium hi/ bernum prxcordia uentremqj doluit,multa biliofa liquida demifit, per diem foporabatur,lingua pulmonica,tuflìs non inerat.duodecimo nigra pauca uiri diaqj demifit. quarto Si decimo febricula ceffaffe uidebatur * poftea uero for/ bitionibus cum ufos effet,fexto Si decimo Talfum os ficcumqj factum eli ual/ de,per ferum autem diei horror febrifqj uenit,fudauit,febricula ceffauit,circa meridiem uno Si uigefimo frixit fodauitqj,febricula ceffauit,calor tamen pu/ fililtt LIBER VII CCCCLVII filius inerat,noftem uerfus fudauit.& fecundo Si uigefimo fodauit, calor ceffa uit.prionbus uero diebus omnibus non fudauit,uenter autem Si in pofteriore uifa reuerfione lubricus fuit* Theoclis cognata qux fupra eum habitabat,fob Theodes. Vergilias febre graui correpta eft,fexto ceffaffe uifa eft,tanquam fedata lauit* feptimo mane maxilla ualde rubuit, utra fuerit non memini,multum uefperi febricitauitjdeiiquium animi uocifqj carentia fubrepfit,non multo poft fuda mnfeptimo ceffauit* Theodori coniunx hyeme cum ualde febriret,fanguinis Theodorus, proruptio magna fuperuenit,cum Tebris ceffaffet,circa nonum nò multo poft dexteri lateris ceu de uuluis grauedo puenit,tùcqj Si Tecutos dies pmù peftus latufqj dextrum uehementer doluit*quartanx Tuffitx fotx qj dolores ceffaue/ runt,crebrius denfiufqj fpirabat,uix guttur arteriaue reTpirans uti fiftula fobfo nabat,fupina cum cubaret,difficulter motabatur,noftem uerfus grauius febri citabat,parum deiirauit.quinto mane uifa eft lenior effe,deinde pari! de fron te primum fodauit,poftea corpus totum pedefqj fodor diutius perfudit. poft hxc fibi uifa eft ignem febremue conceflìffe,corpus enim ad manum arteriis frigidius erat,qux uero in temporibus erant, magis faliebant, crebrius den/ fiufqjfpirabat,fxpe ac fxpius delirabat,cunftaqj in peius tendebant, lingua ufqj ualde candidauit, tuflìs non inerat prxterquam tertianx quartanx uè pau culum tempus, non fitiebat,nam fpuebat.circa quintum uero prxcordia dex tra ualde tumuerunt,poftea fubfiderunt.tertio poft balneum pauculum oletù demifit,quinto rurfus parum,liquidum, uenter lubricus permanfit, lotia acer ba ferofaqj minxit,lumma oculiue graues erat,nam ficuti defatigata laborafqj fpcftabat,difficulterqj uertebat circunferebatue,quinto nofte difficilius ha / buit,delirauit.fexto rurfus eadé hora temporeue pieno foro fodor muitus de fronte incipiens per corpus totù aliquantifper diffufus eft,prudens menteue Pereumis huius conftans fua compofuit,meridie ualde delirauit,fimiliter per frixit,corpus pe uarietatem fpe » nitus grauius habuit,tibia de cubili uefperi defluxit,puero multù prxter ratio eM0' nem minata eft,deinde filuit fefeqj quieti dedit,circa uero primù fomnù fili/ uit&infaniuit,refeditqj,& iis qui aderant conuitiata eft,rurfufqj conticuit, Si quieuit noftemqj reliquam uifa eft foporata tranfegiffe,tamé oculos nò clau fit,Perdiem uero piurimum nuturefpódebat,corpus motabat,probe cogno/ fcebat,fudor rurfus eadé hora temporeue fcaturiuit,fimiliter oculi demiffi pò tius ad inferiorem palpebram decumbebant,foporati rigidiqj comparebant, albù lutefcebat, corpufqj totù nigrù mortuoqj fimile erat,manu uero plxrù/ qj parietéftraguiaqj uellicabat,cùqj potaffet,magnope defcédédo fonitabat ftrepebatue, pqj nares qnoj ,pdibat,torue fpeftabat,turpia loqbaf,deinde uul tumcòtegebat,poft uero fodore manus taftu gelatx erat,fudor frigidus còfe cutuseft,corpus manus taftu gelidù erat,£filiebat,uociferabat,furebat, mul/ tumfpirabat anhelabatue,manus tremebant, cum autem ad mortem téderet, cóuulforia fatta eft.feptimana finiuit * fexto nofte parum glutinofum femini CCCCLVIII DE EPIDEMIIS Antiphanes, Afthma. Theffalion. Polemarchus. Mulier angina laborant. Arìftìppus. Sagittatus. Weapolis. Macedo percufz fit quendam lapi de caput. Ceniates. genitali fimile minxit,quod forcuto trahebatur,noftes omnes infomnes duxit* poft fextù lotiù fubcruentù minxit* Puero Antiphanis hyeme latus dextrum doluit,tuflìs TebriTqj corripuit, tamen etia febriés comedit,deambulauit, dif/ rumpiuidebatur,rhegmatodefoe effe*nono abiuit,febris nò reliquit,tuflìs più rimù uexauit,craffa,TpumoTa fpuit,latus doluit ♦ circa uero quarti! Si decimù uigefimùqj febris ceffaffe uidebatur,Ted rurfus Tubcorripuit,tamen lenis & te/ nuis erat,calor breue quid parumue reliquit,tuflìs aùt modo deferebat modo cumulate crefcebatcù magno ftragulatu,cù uero deferebat, Si excreatio dein de multa Tequebatur.poft hos aùt dies cù tuflìs ftrangulabùda ,purulenta,fpu mantia feruentiaqj in uas excreabat,fobfonoraqj qux remanebant in faucibus, fibilabant,fpiritus difficultas afthmaue nùqua ceffauit,crebrius fpiflìufqj fpi rabat,faciIebeneqjrarofpirabat.fopra uero quadraginta prope puto fexagin/ ta finifter oculus cù tumore fine dolore cxcatus eft,poft auté non multum & dexter pupillxqj ualde cadidx ficcxqj euaferunt.poft aùt hanc cxcitatéfu/ pra feptem dies paulo cum fingultu plurimaqj deliratione finiuit* Theffalio niqj fimilia de fimilibus, tempore eodé, purulenta, fpumantia feruentiaqj,tuf fis Si fingultus euenerùt* Còiugi Polemarchi anginofx hyeme guttur tumuit, multùqj febricitauit,uena Tetta,faucium ftragulatus ceffauit,febris fecuta eft* circa quintù finiftrù genu tumuit doluitqj,circaqj cor quid cogi fibi dixit ui/ deri,fieutiqj urinatores fpirabat,peftufqj intus fibilabat,ficuti iis q in uétre lo qui dicuntur.hxc haftenus euenerunt,circiter aùt oftauum uel nonù nofté uerfos multa,liquida,calida,olida uenter demifit,uocé amifit,finiuit. Ariftip pus magna ui pericuIoTeqj Tuperiorem uentriculi! fagitta percuffus Tuit,doIor grauis uentriculi Si inflàmatio ftatim aduentauit,per inferna nihil emifit.cum xftuaret,femibiiioTa cumulate uomuit,meliufcule habere uifus eft ♦ poft auté paulù dolores graues recurTarùt,uentriculus uti còuoluulis inflamatuseft,ca/ lor fitifqj uexabat.fepté diebus finiuit* Neapolis uero fimiliter pcuffus hxc paffus eft,cùacri lauatione fobluiffet, uéter prorupit,colorluteus,tenuis,fu/ fcufqj fefe fparfit,Iumina foporata intro recedentia nihil mouebantur. Per/ cuffo cuidam iecur pilo cominus color cadauereus ftatim diffufus eft, lumi / nacauata intro cefferunt, moleftia, difficultas ferendi malum accefferunt, quo percuffus fuerat die,cù fori! folueretur,mortuus ed* Quida caput fupra finidrù tépus lapide de quoda Macedone pcuffus,quauis nò alte penetraffet, tamé percuffus caligauit ceciditqj*tertianus uocé amifit,moleffia, febris non admodum uehemens acceflìt,tempora ficuti caloris tenuis paruiue pulfabant, nihil audiebat,cognofcebat,fefeqj agitabat.quintanus finiuit, quiqj frontem, quique narem in guttur ufque uulneratus fuerat. Geniates in Delo percuffus finidrum latus retro pilo uulnus qridem fine labore erat,tertiano tamen uentris dolor paruus acceflìt, nihil demifit, cum noftem uerfus fubluiffet, oletauit,labor dimifit,fedis inteftinum ad fcortù tedefqj ufqj profiluit.quar/ tano LIBER VII CCCCLIX tano Si ad pube uentrem qj totù uehemens labor accedit,Aare loco non potè/ rat.multa biliofa cumulateqj uomuit,lutei oculi erat,qualefqj intermonentiù funt,nifi quia pari! caloris inerat.pod quintù finiuit* Audelo tergù percuffo A\udelus. fpiritus muitus cù timore per uulnus exibat, fanguis prorupit, medicamento quod fanguine fidit colligato,còualuit. Puero Philix male fortunato ceci/ dit,cù in fronte fagitta incuffa effet,febris aduenit.moxos liuoré còtraxit,fini uit* Phanixqj Si Euergi puero Uuefaftis oflìbus febrientibufqj cutis ab offe Ph"N'<* difceflìt,pus fubapparuit*quibus terebratis ex offe Tanies tenuis Terofa, foblu / EmF"- tea,pallida,olida,letalis emanauit,fuper his euenit uti uomerent conuelleren/ turqj,nonnulli in fine plorarent,quidam debilitarentur, fiqj in dextris uulnus effet,finiffra,fi in finidris,dextra afficerentur. Theodori puero nonario pod/ Theodorus. quam fole ufus fuerat,febris fuperuenit* Decimano cuida fagitta momenti nullius os Ixfù fuerat,cù febre liuoré os còtraxit,cutis ab offe difceflìt,multù °Pfr"cto quid plorauit.fecundo auté & uigefimo uentriculus tumuit, prxfertim prxcordia facerenL uerfus.tertio Si uigefimo finiuit* Quibus uero diffrafta fuiffent offa,feptima/ nis febris fuperueniebat,fin auté calidius anni tépus fuiffet,citius,fi ualde fra/ fta effent,flatim. Puerulus Harmodi fimiliter offe fratto coxx non qua uulz Hamodus. nus erat dolor prorupit,collumqj dolitabat, plorabat * Pofidocreonqj tertio P°fidocreon. cum conuulfio ueniffet,calor nò dimifit,oftonus Si decimanus finiuit* Puer Ifagorx capitis parte poderiore percuffus fuit,offe fratto Si attratto quinta / ifagoras. nofuperfuit,nam os a cute nò difcefferat. Magnx nauis rettori manus dextre naUisrector. digiti indicis os ancora confregit,inflammatio,putredo,febrifqj fuperuenit. quinto fobterpurgatus efl,calor dolorqj parum ceffauit,digiti quid decidit* poft feptimù aùt fanies probe defluxit,pod hxc lingua fé nò poffe cùfta dif fèrere dicebat.prxdiftio data ed fiue prxdiftù eft,il neruop* in poderiora co traftio feu Opidhotonos eù corripiet,nò uiuet.maxillx cohxferunt, deinde opifthotonos ceruix obriguit.tertianus couulfosé totus,cùfodoreqji poderiora còttaftus* hos necat. fextanus pod prxdiftioné mortuus ed. Telephanes Harpali de liberta filius Tehphanes. pollice fubterpùxit, q fefe datim inflamauit,ualdeqj doluit,Qui cù dolor re/ H'rpalus, mififfet,agrùpetiuit,lauit,lùbos doluit,maxillx nofté uerfus cohxferùt,ner/ uorù in poderiora còtraftio feu opidhotonos aduétauit,fputù fpumofù uix p dentes ^dibat.tertianus mortuus ed. Rhinon Damolis filius tibia Si neruù Khmon. fecùdù talù uulnerauit.quo ia purgato medicamétoqj lancinato huic euenit ^moles. opifthotono mori* Dinoni fub Arfturù Si pus de febre xdiua uétnfgj de/ dwo*. fluftiòe de uia delaffato laterifqj finiftri dolore debilitato tuflìs ex deftillatio ne qux prius non erat,acceflìt*tunc uero multum uexabat,peruigilabat, quiqj difficulter febrem ftatim ab exordio tulit.tertianufque cum concidiffet, lu / teum fpuit,arteria gutturue fingultofum in modum fubfonabat ♦ circa quintù modice crebro fpirabat, tibix, pedes, extrema ualde frigebant, de ftragu / lifqj demittebat,per exordia biliofa nec multa nec pauca ualde demifit. fepti/ 0.0*.» CCCCLX DE EPIDEMIIS manus,oftonus nonariufqj meliufcule habere uifus eft,quidamqj fomni uene/ runt,crudiora fpuit.decimo ac ufqj ad tertiù Si decimum ualde alba Si pura fpuit,prxcordia molliora fuerùt,finiftra tamé parte diftenta,meliufqj Si faci/ lius fpirabat,fubterqj data gladula bolanoue modice demifit.luteù rurfus ter tio Si decimo fpuit.quarto Si decimo magis ♦ quinto auté Si decimo uiridia, marubioue Umilia uéter olida,biliofa,liquida crebro demifit,prxcordia fini/ tira tumuerùt.fexto Si decimo magis,multo Tpiritus cù fingultu iam aduenta uit,fodor circa fronté,fauces peftufqj raro comparuit,deinde frons,poftrema modice ufqj frixerùt,temporù uenx faliebant, fopor die Si nofté per ultima tempora detinuit,lotiù per exordia crudù lixiuioqj fimile minxit. circa deci/ mum uero tertiùqj Si decimù tenuia nò decoloratalo!! tertiù aùt Si decimù cleochus. qualia per exordia. Cleocho lateris dolor febrifqj uenit, poftea febris ceffaz uit,corpus totù fudauit,multa per lotiù uagabatur,poftea còturbatum eft, olympìode. Coniuge Olympiadx partù oftimeftrè geliate cù cecidiffet,febris grauis ce pit,lingua febris ardétis caufodefue ficca,afpera,lutea erat,oculi lutei,corpus cadauereù.quintana foetum facile perdidit,fineqj labore emifit, foporqj eam poft meridie cepit,qux cùexcitaretur,nò fentiebat,fternutamento fubaufcul tauit,focci poculum fufcepit,poft hoc fubtuflìuit,uox foluta non eft,nec ipfa quicqua retulit,conualuitue,lumina demi fit, fublimefpirabanquin Sina na/ res reuellebatur,corporis color peflìmus erat,fodor per crura pedefqj cù prò/ HicoUus. pe morte effet,fcaturiebat,nofte finiuit. Coniugi Nicolai Heunetidi de fez Heuneddìuxor. fa arcJéte fecundù utraqj aure tubercula puUularùt.poft paulo cù iam febris ceffaffe uideretur,ficuri reor,circiter quartù Si decimi! alterù figno nullo refi fto fubftitit euanuitue,color cadauereus reuenit,lingua afpera,denfa, fubalbiz da fiticulofaqj erat.per omne tempus multa liquida olida demifit, corpus an Andreas. te fine prx egeftionis copia còtabuit.circiter uigefimù finiuit. Andrea ante Vergilias horror,febris,uomitufqj corripuit,per exordiafefquitertianus hemi tritxufue effe uidebatur.tertianus uero cù effet,loquédo rurfus horruit, febris grauis uomitufqj bilis purx fuperuenit,delirauit,nofté uerfus meliufcule ha/ buit.quinto rurfus difficulter tulit.fexto per mercuriale probe demifit,feptiz modeincepfqj peius habuit,cù iam febris còtinétius uexaret,nihilqj fudaret, per exordia fitiuit,os ualde fubarrit,nullù poculù libés fufcepit,cum os nihil fuaue effet,plxrunqj lingua ficca,afpera nò nitida,male loquebat,luteus fubal bidufqj color uenit,peruigilabat,xituabat,perfraftus refolutufqj cubabat,lin/ gua prx ficcitate nifi perlueretur,fublxfaerat,fuccù folum fumebat, nonario Tubercula au. decimanoue tubercula utriufqj auris nullo figno relifto euanuerùt,lotia p om dum. ne tpsn5 difcoloriafed fine fedimétominxit.quarto Si decimano circa fupe riora fodor modicus cóparuit,calor circa feptimù Si decimù relaguit,poftea uenter ficcus fine glandulis balanifue demittebat nihil balneifue ♦ circa uè/ ro quintum Si uigefimum puftulx per totum corpus prurientes, calidx, tanquam LIBER VII CCCCLXI tanquam igne perufta cute pullularunt.alx uero lateraqj dolitabant,qux pu/ Itulx per crura nullo relifto figno euanuerunt.balneum unguentum qj oleo Si aceto confeftum profuit.menfe uero fecundo uel fortaffe tertio quandoqj Si ante dolor in renes decubuit conftititqj* Ariftocrati circa hibernum folis inz ftitium labor,horror,calor uenit,poftea uero qj hxc cosperant, tertiano late/ ris dolor lumborum tumorqj de ala dextra incipiens per totum dextrum latus fpargebatur,durus,liuidus,ruber,ficuti uftulatus.quapropter xlluabat,male Si difficulter habebat,lingua fubalbidaerat,ualde fitiebat,lotia non prodibant, crura frigebant,pauca,liquida, fobalbida, fpumofa per mercurialem demitte bat,noftem uerfus fpiritus fobleuatus eft creuitue,circa frontem parum fuda/ uit,partes infernx frigebant,collum tumebat,xftuabat,prudés finiuit, Mne fianafti per Auftumnù Uppitudo uenit,poftea uero quartana febris,per quar tanx autem exordia cibum ualde auerfabatur,tempore uero procedente Ubés fumebat. Polychariqj in quartana fimilia quoad cubationem euenerunt ♦ Mnefianafti uero cecidit,uti Si ante febrem pofteaqj multum temporis pluri ma alba mucculenta quandoqj Si paulum fanguinis fine labore demittebat Si dolore,crepitufqj Si fonitus in uentré remanebat.poft febrem uero fecundum fedem tuberculum durum abfceflìt,quod crudum diu durauit, poftea intefti/ num petiuit,quod foras fiftula mifit.cum autem in foro deambularet, fulgor quidam ei prx oculis cucurrit,foléqj non piane diTpiciebat,ceruicis uero con uulfione paulum a fefe difceflìt,qui domum relatus uix refipuit, fpeciemqj Si uifum recepit,ad fefeqj rediuit, primùqj circùftantes oculis colluftrauit,dein de corpus eius fic perfrixit,uti utriculis,fomentis fubftratoqj Si lodice admo/ tis uixrecalefceret.poftquam autem refipuit,furrexit,fed prx timore prodire noluit, nam fé tim ere dicebat ne rurfus in eadem caderet,fiquis uero de mor/ bis difficilibus &periculofis differeret,prx timore profiliebat Si horrefcebat, quandoqj fibi calorem ad prxcordia prorumpere dicebat.fulgorefqj oculo/ rum confequi,multumqj Si fxpe fimiliterqj demittere Si oletare.per hyemem uero euenit,uti fanguis de uena mitteretur,ueratrum lac afininum primo de/ inde uaccinum potaret,Subegeftiones autem, potus aqux per exordia, deam bulatio,capitis purgatio fedauerunt* Puero autem Anecheti per hyemé hxc euenerunt,Cum ad ìgnem in balneo ungeretur, calefaftus fubito comitialiter concidit,conuulfus eft,quod cum diu paffus effet,circunfpexit.tamen ad Tefe non rediuit tam cito fed paulopoft.poftridie uero mane tertioqj fimiliter co cidit,non multum fpumauit,clareloqui non potuit.quarto lingua eadé prx fé tulit.quintanus item ioqui non potuit fed in norninum principiis hx fita / uit,quintoqj lingua ualde cefpitauit,conuulfioqj fuperuenit, qux eum fedu/ xit,fed cum mox ad fefe rediiffet,lingua uix ad priftina rediuit ♦ fextanus uero cum ab omnibus abftineret,nihil amplius cuiufquam cepit ♦ Cleocho lafli/ tudine laboreue & exercitationibus cum dies quofda ufus effet melle, dextrù 0.0*,*" Puftula totius corporis. Ariftoaates. Mnefianax. Lippitudo ophthalmiaue. Poiychares. Anechetus. Cleochus. CCCCLXII DE EPIDEMIIS genu fubter circa neruos qui funt in genu,tumuit,qui cum deambuiaret,dau/ dicabat,furaqj tumuit 8cobduruit,quod in dextrum talum &pedem defcédit, fecundumqj dentes gingiux ualde tumuerunt, ficutiqj uux acini nigri liuidi fine dolore extuberarunt,qui nifi comederet,cruraqj nifi ftaret, nò dolitabat, tumorqj hic Si in finiftram partem tranfiuerat, minus tamen liuefcebat, fed in tumoribusqui circa genua Si pedes erant,fuppuramenta quxdam ineffe uide batur.demum (lare non poterat,nec fuper calces calcaneaue confiftere uel in/ cedere ualebat,fed cubabat.tuncqj demum dolores calorefue patuerunt.quan doqj cibum auerfabatur,non ualde fitiebat,nec ad fellam furgebat, xftuabat, quandoqj deficiebat,ueratrum ad caput purgandum porrigebatur, ofqj leni poculo perluebatur.cù cceteris mifturis ad oris ulcera lenticulx forbitio con tulit,circa uero fexagelimum ad fecundum ueratrum tumores conciderùt,do lores tantum iacenti ad genua tranfiuerunt,humor uero Si multa bilis pluri / pìfiftratus. mos dies ante ueratrum ad genua defcenderat Si abfcefferat. Pififtrato forti uiro coeteraqj ualenti cum deambulaffet,humeri dolor grauedoqj longi tem/ poris uenit,hyeme uero latus piurimum doluit,calrit,tuflìs cù cruenta Si fpu mofaexcreatione uexauit,fingultofum quid in Taucibus fonitabat, facile fere/ bat,non delirabat.deinde calor,excreatio,fingultus ceffauit * circa quartùuel sbnns. quintum conuaiuit* Simi coniugi per partum concuffx latus doluit, febris, tuflìs,excreatio purulenta foperuenit,qux in tabem tranfiuit,còftititqj fex me Tes Tebris,uentris fluftio,qux Temper in finem ufqj durauit,febris deinde ceffa uit,uenter fubftitit moratufue eft,feptem dies poft hanc ceffationem finiuit* Euxenus. Coniunxqj Euxeni poft fomenta uifa eft eadem tuliffe,calor nunquam defe / cit,qui magis uefperi moleftabat,fudor per totum corpus fcaturiebat, cumqj febris maior uenturaeffet,genua,tibix,pedes quandoqj frigebat.tuffìculafic ca non longa cum febris crefceret uexabat,deinde ceffabat multù tempus cor pus totum frigebat,per totum fere tempus non fitiuit,medicamentum uel fé rum cù potaffet,magis lxdebatur,per exordia nihil doluit,bene fpirauit, me/ dio autem morbi tepore latus dextrù doluit,tuflìs,fpiritus difficultas afthma/ uè,parux,Tubtenues,albx excreationes aduentarunt, horror de pedibus non amplius fed de ceruice tergoqj ueniebat aufpicabaturue,uéter liquidior erat* cum fodore multo febris remifit,refrixit,fpiritus difficultas uariauit * feptimo polemarchus. poli remiflìonem prudens finiuit* Coniunx Polemarchi per xftatem febrire cospit,fextanam dimifit,poftea uero calor ad noftem fubter uenit,cum remi/ fiffet,febris rurfus coepit,trefqj menfes fere durauit,piurimum tuflìuit, pitui/ tofaqj fpuit.cum autem ad uigefimum circiter perueniffet,crebrum denfumqj Tpirauit,femperqjfonitus in peftore fodoriferi uiguerunt,plxrunqj mane fé/ bris leniebatur,quandoqj horrebat,quandoqj dormiebat,uenter quandoqj lu/ bricus erat,quandoqj morabatur,probe guftabat, medio uero tempore genua tibixqj dolitabant,adeo uti cum fleftere uel tendere uellet,ope alterius ege' LIBER VII CCCCLXIII ref.crurum hxc uitia ad finem ufqj durauerunt,fubteriora etiam membra ti/ bix pedefqj tumuerunt. fiquis tangeret,dolitabant,fudor horrorqj ceffauit,fe bris uero Temper perdurauit,uenter autem ante finem prorupit.prudens per/ manfit, fed tres dies ante finem fingultauit,finiuit. Puerulus Hegefipohs qua Hegefipolìs. tuorfere menfes umbilicum ualde doluit,procedente uero tepore dolor etia proceflìt,uentrem difcidit,uellicauit,mouitqj, calor fupercepit, tabuit, offa intercepit, uenter circa umbilicum,teftes pedefqj tumuerùt. cum demififfet, cibum auerfabatur,lac tantum per infernaqj fofcipiebat,quo ueutriculus ma/ duit,fubcruentamqj faniem olidamqj demifit,poftea ftatim fefe uenter accen ditjCumqj pituitx paulum femini genitali uti fimile uideretur,uomuiffet, fini uit. Puero uero Piatex finienti futura capitis ualde fubdufta Si cauata eft.cù Platea. autem langueret,manu uerticem femper fcalpebat,maxime uero membra fub/ teriora,caput tamen non dolebat,fed in finiftro femore fub inguinis parte in/ fèriorem,liuidum quid habuit fuperiori fimile,teftes emacueriit. Puerulo au tem Hegeftoridis fimilia ceciderunt,qui mortuus eft,quod piurimum fub fiz Hegeftoris. nem uomuit* Soror Hippii per hyemem infaniuit,lingua cefpitabat, errabat tuppius, qj,manibus autem operabatur {ekc^ lancinabat.quinto fextoqj noftem uerfus obmutuit,fopor aduentauit,ficuti dormientes buccas labìaqj fufflabat.fepti/ mana finiuit* Cum Ofandius horruiffet,latus,femur Si genu fubito doluit,cù ofandius. paulum comediffet,delirauit, ftatimqj finiuit* Sutori Cleotimi cum uenter cie<>timus, diu lubricus fuiffet,calorqj cum ueniffet,fecundum iecur,tumor furunculo fu milis fubcreuit,ad uentremqj defcendit,qui lubricus permanfit. fed furuncu/ Ius alter fecundù iecur fupra prxcordia extuberauit,qui ad finem perduxit. Quibufdam caput graui dolore cum calore uexabatur,Quibufdam capitis di midium,fed his tutius erat,fiquid humoris tenue uel maturi! per nares uel fau ces defluxiffet uel aures.Quibus uero hxc ficca fuerant,Ixfio grauis Si dolor similia hac periculofa.fin autem xftuofus uel biliofos uomitus affeciffet uel oculorù he Aphorifmis. tetano palpitatioqj, uel non loquerentur uel raro loquerentur,uel delirarent uelconuellerentur,mortualia hxc erant.qui uero deftillatione capitis parte dimidia laborarent,per narefqj humor deflueret,probeqj leniteruefoperfebri rent.quinto uel fexto circunrefrigerabatur* Echecrates cxcus capitis partem echecrates. pofteriorem qua caput fpinx conneftitur,dolitabat,qui dolor & in uerticem recurfitabat,poftea in aurem finiftram capitifqj dimidium, muccofa parum combutta femper demifit, calorqj tenuis lenifue fequebatur,cibiqj faftidium, per diem meliufcule habebat,per noftem uero dolitabat.poftquam uero tu/ berculum fecundum aurem pus emifit,cunfta ceffarunt,quod per hyemé eru/ pit,num ne quia Tuppuramenta omnia oculorumqj mala noftem uerfus ma/ gis uexat? Qui per hyemem tuflìrét craffaqj multa Tpirante aullro excrearent, lì leniter fuperfebrirent,quintani fedabantur. tuflìs uero circa quadragefimù ceffabat,quale Hegefipoli cecidit* Qui uero multiirrlcalefcerent, cum hoc CCCCLXIIII DE EPIDEMIIS Chares. Adianti cremor lotium elicit. Ventriculus fit = perior et infe = rior quando pur gentur. Cubitus faucius quidcreet. Cleogenifcus. Demarchus. AgUoteles. Aefchylus. Aicman. Qui uictus. Canis caro. lauatio qua. Parmenifcus. Surditatis men dela. Afp'fius- ceffaffet, quibufdam non totum corpus fed circa collutti capute}* & fub alas fudor fcaturiret, malumqj fedaret* Chareti tuflìcula hyeme paflìm uagante febris uehemens fuperuenit, qui ftragula deiiciebat. fopor cum labore aduen tauit, lotia rubra ficuti heruorum decoftum loturamue mingebat,qux ftatim per initia fedimentum album multum poftea rubrum habuerunt.feptimo glan dula pauca demifit, fopor non molellus corripuit, fudor frontem irrorauit, nofte dormiuit, lenius caluit, fuccum fumpfit.oftauo fopor uenit,qui undez cimum ufqj durauit, tunc uero calor ceffauit, tuflìs remanfit, multa glutinoz Ta, alba, craffa Temper Tpuit, poftquam uero commaturuerunt, purulentis fimilia, lotia autem ab undecimo puriora Tedimentum afperum habentia minxit.tertio & decimo dextra ilia ufqj uentremqj extremum doluit, lotium detinebatunquod Adianti decoftum potum eduxit Si contulinquinto &dez cimo rurfus doluit,fexto Si decimo noftem uerfus magis doluit,qui dolor de prxcordiis incipiebat Si uentrem ufqj tendebat.quem mercurialis cremor fub duxit,fed calor aduentauit,qui intra uigefimum lenitus eft, craffa fpuit, circa quadragefimum meliufcule habuit. Superiores uentriculos in morbis quinto cum matura Si concofta fuerint qux infunt,fubterpurgato, fed inferiores,cù confediffe uideris,fignum erit,cum languentes non xftuabunt, capite nec gra uabuntur,cumqj calor leniflìmus fuerit,cumqj poft acceflìonem delirabunt. Tuperiores autem in acceflìonibus,tunc enim fubleuantur,cum xftuant,&gra uantur fuperiora,Propterea per exordia ne purgato, nifi quid fponte fua dez mittant,ne Ioga fiant, Longinquitas enim in his periculofa eft*Cum fummus cubitus uulneratur,putrefcit pufqj concipit,quo maturato Si digefto fanies tenax Si giurinola deprimitur,citoqj fiftitur, uti Cleogenifco Demarchoque Aglaotelis filio cecidit.fimiliter uero quandoqj de iifdem pus nuilum exit,fiz cuti puero Aefchyli contigit.plxrifqj tamen cum pus creatur,horror & febris fuperuenit, Alcmani de renum uitio conualefcenti cù fanguis fubdutlus fuif/ fetfopra,fecundum iecur res fefe conuertit,corqj grauiter dolitauit,quo fpi/ ritus cohibebatur,uenterqj difficulter parua quxdam rotunda Si conuoluta demittebat,non xftuabat,fed eft,cum horreret frigeretue,febriret,fodaret, uo meret.marinaqj aqua indolore fobluere contulit nihil,fed furfuraceamulfoqj folo meraciore feptem dies uiftitauit,deinde lenticulx fucco pulticulaue te/ nui,deinde aquam foperpotabat,poftea carne catulina decofta pulteqj modi ca diu ante condita & requieta,tempore uero procedente uel bubula glandia iugula colliculaqjuelfuillos trunculos decoftos fumebat, cum priore aqux potione quiete tetto lauatione cucumeris cremore,qux faciunt ad renù do/ ìorem. Puero Parmenifci cum obfurdiuiffe^non lauare contulit,fed purga/ re fuccida lana fola oleo uel netopo tinfta Si iniefta,deambulare,mane forge/ re,herbas non comedere,modicopanepifaculifqj faxatihbus uri* Coniugi Afpafii dentis maxillxgj dolorem grauem caftonon p'perqj uino calefaftum &ore LIBER VII CCCCLXV & ore contentum difcuflìt,ftrangulatìonemqj ueficx ftranguriconue fedauit, stranguricon. confert Si farina cum rofaceo decofta fouere. Prxterea capitis dolètias om Qa\ìonon' nes uuluis creatas Caftoriò fedat,plurima uuluarù mala uentus inclufus creat, fignù eft perruftatio,uentris fonitus,lumborum tumor, renum coxendicumqj dolor,Qux ueratrum nigrum cum farina decoftum fedat,uel piperis aroma/ tonue tertiam parte farinx duas uino albo odorato decoquere,linteoloqj ap/ ponere qua doleat.qux quidem Si uentris dolorem Si uulualia fedant. Puero autem Callimedontis ad tuberculum,quod magnù,durum,crudum,dolorifl/ CalUmedon. cum in ceruice habebat,fanguinis de brachio miffio contulit,femenqj lini fre/ fum uino albo oleo afperfo decoftum Si appofitum non coftum nimis cali/ dumqj,uel fosni grxci farina uel hordei uel tritici cum mulfo decofta* Meli/ MeUfander. fandro corpore toto concuffo dolitante ualde tornente brachio fanguinis mif fio, alumen xgyptium in acceflìonis uigore,ftragulifqj conuolui profuit. Eutychidi biliofis affeftibus poftea crurum neruorum diftètiones tetanodea zutychìdes. ue,cum egeflìffet,ceffarunt,fatifqj multam bilem fobrubramqj uomuit, poft uomitum potauit,quo debilis xftuofofqj euafit,nihil continere potuit ne gra nati quidem fuccum.lotium egeftioqj uomito cohibebatur,deinde mollis fex arcuatx fimilis per inferna defluxit.quibus malis prodeft laborare,fudare,pa/ MedeU arcuati. nem non multum comedere,caput multa tepida lauare, uino albo non mul/ to,nec fomno multo uri* Calligeni circa quintum Si uigefimum annum agé CalUgenes. ri deftilIatio,tuflìs multum eduxit,nihil infra fobftitit,quatuor annos fic tran fegit,Per exordia parum caleTcebat,ueratrum nihil profuit,Ted parum come dere,comprimiTeuemaciari,panem comedere,uinum nigrù potare,qux uel/ let obfonia Tumere,ab acribus,acidis,acerbis,afperis,falfis, pinguibus, lafaris fucco,crudis holeribus abftinere,multum deambulare,laftls autem potio nò contulit,fed tritum fefamum purum crudum acetabuli menfura cum uino le/ ni molliue potare* Timochareti per hyemem deftillatio multa per nares de/ Tìmochares. fluxit,cum uenere ufus effet,cùfta ficcata Tunt,Ted laflìtudo,calor, capitis gra uedo foperuenit,fudor muitus de capite per corpus totum defluxit,nam Si fa nus foderi obuius erat obnoxiufue,tertianus conualuit. Puer Cleomenis per cleomems. hyemis exordia cibum auerfatus horruit,fine febre,cibaria pituitamqj multa uomuit,duofqj menfes hxc inedia Tecuta eft durauitqj* Coquo cuidam deli cy rio phrenitideue Tpina gibboroTa fatta eft,potio nulla medicamentaria prò/ gl er' fuit,fed uinum nigrum,panis comeftio,balneis abftinere,ungi, unftum perfri/ Qua huius me» cari,non multo igne fed leni tepefeere. Quibus deftillationes,tenues,lògxqj dei4- rheumataue oculos petunt,!! matura per nares defluant, profunt Si iuuatur* Quibus prxgnantibus cafu conuulfioneue uel percuflìone lenes labores fiunt^ De abortu noria. triduum demonftrat,partum nec ne fint perditurx ♦ Coniugi Simi cecidit, simus. cum poli triginta dies medicamentum ad partum perdendù potaffet,cui fpò ie labor acceflìt,multaqj bilioTa,cruda,lutea,uiridia, nigra uomuit, cum pò/ CCCCLXVI DE EPIDEMIIS Puella qua de lo eo alto decidit. Pythodes medim tus qua languen cibus darei. Quahìs dolori bus conueniant. Hifantides. infedor Syrus. Thapfia. Hicoxenus. Oletum lotium quale. Potus qui. Tubercula infe* ctorum. Mala biliofa cho Uricaue qui fai. taffet,tertianx conuulfio acceflìt,linguam uellicauit,quartanam adiui,lingua magna,nigraerat,oculorum album rubrum,non quiefcebat,quartana noftem uerfus mortua eft* Puella qux de alto ceciderat, fubito uocem amifit, mulz tum fefe iaftabat,uomebat,noftem uerfus per aurem finiftram in quam deci/ derat,Tanguinis piurimum fluxit,mulfum uix deuorauit, crebro ficuti morien tes fingultiebat,ftertebat Tpirabatqj,frontis uenx contentx Si plenx erant, fu pina cubabat, pedes tepebant,febris multa concutiebat maxime, Teptimàna uocem prorupit, minus caluit, TuperTuit, Pythodes languentibus aquam lacqj multa aqua miftum dabat,nutricabat. Perniunculos pertundito fcalpro uè fcarificato, pedes igne Si calida aqua ualde calefacito. lippientibus ocuz lisue male habentibus dentibusqj origanon potare malum eft. lenticulaocuz Iis peflìmum eft.fic his habentibus poma dulcia holeraqj dato .Qui lumbos, coxendices,crura laflìtudine uel labore dolitant,marina aqua cum aceto fpon giaqj hac tinfta foueto,lanamqj fuccidam Tuperligato ♦ Nifantides per xfta tem ex abfceffu humerum doluit multum tempus, tres dies corpus humeriìqj mari madefecit,uinum album aquofum in mari potauit Si minxit * Quidam inSyro tinftor infeftorue delirus phreniticosue cum peruftione cruribus tre/ mulis&inualidis faftus eft, corpus tanqua culicibus compunftum habebat, magnus oculus erat,motus breuis modicusue,uox frafta, darà tamen, lotium purum,fedimentum non habens minxit, num ne ob Thapfix fobegeftionem, oftonus Si decimanus moibus remollitus eft, fineqj fodore dimifit, Nicoxez nufqj in Olyntho fimiliter morbus cum fodore uifus eft dimififfe feptimanus, forbitiones porreftx fuerunt,uinum Si racemum de fole,feptimanum cVdeci/ manum adiui,calidus caufticosue erat,linguaqj calida, magnus nò ualde calor extra fentiebatur,corpus magnopere refolutum erat,uox frafta erat, quamauz dire Si intelligere difficile erat, clara tamen erat, tempora compreffa, oculi caui, pedes molles Si tepidi erant,fecundum lienem diftentio Si tumor fuit, lauamentum fubter pauculum fufcepit, maiorem partem reieftauit, noftem tamen uerfus oletula paucula Si compatta demifit , fanguinifqj quid ob lauamentum puto, lotium purum Si limpidum minxit, fopinus cubabat, crura diuaricabat,refolutione , nihil omnino dormiebat, Calor intra ui/ ginti dies remollitus eft, potus hordeacea uel pomorù aqua uel granati fue/ cus fuit,quandoqj lenticulx frefx uel farinx lauamentum decoftum, frigi/ dum porrigebatur, fuperfuit* Quorundam infeftorum inguina duro modo fine dolore fupertumuerunt, pubefqj Si ceruix fimilia Si magna contraxit, fé/ bris ante decem dies aduentauit, tuflìs poft frafturas uexabat,tertio quartoue menfe uenter contabuit, calor fuperuenit, lingua coaruit, fitis uexauit, dirti cutter omnes egerebant, mortui font* Mala biliofa potiflìmum contrahun/ tur,cainis deuoratione porcinx prxfertim foberudx, ciceris temulentia, ui/ niqué odorati nimio ufo, prxfertim uetulli perfolatione fepix, loliginis, cammarorum LIBER VII CCCCLXVII cammarorum,Iocuftarum,cancrorum,holerum,porrorum, cxparùqj prxfci:/ tim comeftione,quin Si laftucx decoftx,braflìcx, rumicis lapathiue fubcru/ di,liborum,beliariorummellitorum,pomorum,cucumeris,peponis,uinicum bete potu, Heruorum farinarumqj recentium nimio ufo. Qux mala biliofa cholericaue magis xftate fiunt, febrefqj intermittentes, quxqj cum horrore F^'" tertiana ueniunt, qux fxpe in peflìmas confoetudine tranTeunt,malaqj acuta grauiaue ? */'* taIesSMd fiunt.Quare mala diligentiflìme cauenda font. qux quinto feptimo nonoue Q^maU obfer dedarant quid fattura fint* melius eft tamen ufqj ad quartum Si decimum fefe uanda. cuftodire conferuareqj Si obferuare ♦ Pherecidi poft folis hibernù indicium Pherecydes nofte dextri lateris dolor antea confuetus ceffauit, pranfos cum effet, defeen/ Q«* tulerit. dit,honuit,noftem uerfus febricitauit fine dolore, tuflìcula uero ficca mole/ (tauit, lotia multa cum Tedimento multo fparfo ramentofo, raro, cenofo per exordia, pod uero quatuor turbulenta minxit, qux fubditerunt fedimento nondifcolori, quod tamen in matella non comparuit, remanfitue ♦ cum uero frigus effet,tertiano uenter Tponte demifit.quarto gianduia fobdata balanoue quxdam oletula biliofa cù liquido circunfluore demifit, fomnus per nofté non muitus uenit, die uero aliquantisper dormitauit, fitis uehemens nò erat, quintano noftem uerfus cutis circa frontem Si corpus mollis femper prxten/ debatur, febris manu deprehendebatur, deinde fudor fubirrorauit, pulfus latuitjfrons tamen Si tempora ualde fàliebant pulfabantue ♦ in reuerfionibus autem grauedo uexabat, & in omnibus fobegedionibus paulum femper doli/ tauit, per exordia xduauit, paulumqj uomuit * feptimo prx gianduia baia/ noue ter oletum biliofum ualde liquidum luteumqj demifit, quidqj fubdelira uit,circaque frontem fudor parum comparuit,dragulum uelamentumue cum in faciem iaceret, lumina ineaffum agitabat,uti fiquis afpiciens ea con / Dìuerfitatem hu uertat claudatqj rurfus,fuumqj uelamétum abiiciebat,fudor mane peftus ufqj iusafpice, cum cepiffet,finem ufqj durauit,febrifqj Si deliratio.circa fronte deride più/ rimus fodor comparuit,odor dirus, grauis,color exalbidus,cutis fubter capii/ los uariamollifqj,prxcordia dextra parte tumuerunt, per fefe quid biliofum demifit,ficuti culicum morfus.oftauo pauloante fine fuppullularunt,cù tuffi quidmuccofom fungidum compaftum pituita alba citcùuolutum Si ante Si poli coenam lpuebat,& pufilla quxdam laftea,per fomnù horruit, uomuit, capite grauatus eft,per noftem dimifit,meridie rurfus leniter horruit,per no/ eleni difficulter Si moiette habuit*fequenti die grauiter febricitauit,caput do luit Si lxfitmultam bilem uiridem uomuit,cunfta ceffarunt, nofte dormiuit, mane circùfrixit,paulumfodauit,per plurimamqj corporis partem Tecùdùqj lienem fodoris quxdam irroratio manu fentiebatur.parum hxc durauit, uer/ fatio quxdam turbulenta fine dolore tuberculaqj dura uentitauerunt* qux fta timremollita font & ceffarunt,nofte peruigilauit,circa forum fiue forenfium negotiorum tempus grauedo uentitauit,febris xftuatio tenebricofa caliga / CCCCLXVIII DE EPIDEMIIS tio uertigoue,tormentatio torfioue fiue ftrophos,capitis dolor,uomitus uiri dis,fluidus,ficuti pituita gIutinofus*occafum uerfus cunfta ceffamnt,fodor ca pitis ceruicifqj comparuit,poft uomitioné oletofa fecuIenta,liquida,biliofa, nec nigra,nec inter fefe fimilia demifit ♦ noftem Si diem fequentem modice* Longa nimis et} nanfegit,per noftem rurfus peruigilauit,mane fimiliter uomuit. diemqj feqUé hac differtatio. tem finc ^ftuatione tranfegit,capitis uero dolor poft fodorem ceffauit, cun/ fta uefperam uerfus depofuerunt Si relaxarunt.nono amplius non uomuit, fed magis caluit,costeris febrire non uidebatur,fed temporum uenx faliebant,do lor omnium ceffauit,fempcr fitiuit,nonarius cum ad fellam furrexiffet, ualde exanimatus eft,quxdam nigra,ramentofa,biliofa per glandulam demifit,cun/ fta coloris oleti,uox frafta laflaue erat.per fobreuerfìones ualde grauabatur, oculi cauabantur, frontis pellis intendebatur,tamen bene Tpirabat, compofite cubabat,tamen plxrunqj parietem uerfus, quandoqj delaffate nihilqjfefe mo/ uens cubabat,lingua alba leuigataqj erat.circiter uero dece Si poftea lotia cir/ cùquaqj rubra minxit,quorum in medio pufillum quid album erat,decimano fimilia biliofa ramentofaqj uenter per glandulam demifit,fimulqj cum balneo exanimatus eft,poft os aruit,quod femper perluebat,poculumqj nifi ualde gè lidum fuiffet,calidum effe dicebat,niuemqj Si gelu modice frigere,deindenó fitiebat, ftragulum de peftore femper deiiciebat,tunicam calefieri non fine/ bat,paruum ìgnem Si procul effe uolebaunalx utrxqj rubuerùt,poft hxc ma Androthales. le loquebatur,diemqj unum uel duos recaluit Si defecit* Androthales fubito mutuit,non cognouit,delirauit,his uero fedatis multos annos foperfuit,dein/ de reuenerunt,lingua femper ficca multumqj amara erat, loqui nifi os ablue/ ret,non poterat,quandoqj cor doluit,qux fanguinis per uenam miflìo difcuf fit,potus aqux,muifumqj,deinde ueratrum nigrum potauit,bilis paulum de/ mifit,per hyemem demum decubuit,mente uaciUauit,lingua eodem recidit, decolor erat,uox pulmonica,parum calebat, uelamentum tamen de peftore deiiciebat, fefeqj miftum duci mandabat,cum nihil dare loqueretur,tamé eù duxerunt.duos uel tres dies poflquam decubuerat, noftem uerfus finiuit* Kicanor cur hae N icanor hoc patiebatur.cum effet in conuiftu tempore noft is tantum cibici/ repetantur non nam quandam Si tibix fonum horrebat,quod diu tulit* Democles uero cum DemòcUs eo C3ecurire Si tabite fibi uidebatur,nunquamqj Tecundum prxrupta prxteri re,nec pontes tranfire,minimxue profonditatis foffam,nil! per eam perrefta/ Phanlx. ret,Tefe dicebat audere*quod aliquantifper paffus eft ♦ Phoenix autem oculù dextrum fibi piurimum prxfulgere dicebat,quem fi paulum clauilffet conti/ nuiffetue,dextrum tempus,caput totum ceruixqj ualde dolitabat,capitifqj pò fterior pars fecundù uertebras tumeTcebat,nerui diftendebantur durefcebatqj, qui fi caput agitare conaretur oTqj aperire,tanquam ualde diftentus non potè rat,fin autem uomuiffet, dolores hi fedabantur, Tanguinis per uenam miffio profuit ueratrique potio . qux uarìa non parumque uiridia Tubduxit*. Parmenifcus lib;er vii cccclxix Cono». Timochares, parmenifcus uero prx defperatione quandoqj mori eupiebat,quandoqj con/ P^menifius. tra uiuere.Quidam in Olyntho fubito mutuit,quieteqj cubauit,qui cum quid olynthus. dicere conaretur uixqj incepiffet,ftatim rurfus obmutuit, modoqj dormiebac modo uigilabat,fefeqj tacite motitabat,xftuabat,manumqj ad prxcordia tan quam dolitarent,dabat.cum uero conuerfus quiete cubabat,febricitabat,faci/ lefpirabat,deinde falutantes Si intrantes fé cognofeere dicebat, modoqj die toto Si nofte potare cupiebat,cumqj daretur nolebat,modo defiliebat, lagu/ namqj plenam aqux repente corripiebat,totumqj ebibebat, Lotium craffum uti iumentum mifturiebat.circiter uero quartum Si decimum dimifit. Cono nis autem feruula capitis dolore per exordia ftatim delirauit, multum clama/ bat lugebatqj,raro quiefcebat,circiter uero quadragefimù diem finiuit,diefqj fex fere circa finem obmutuit Si conuellebatur, Timochanfqj feruus biliofis Si talibus malis ficuti uifum eft,fimiliter finiuit,circaque totidem dies ♦ Puer Nicolai circa folis hibernum inllicium potu horruit,noftem uerfus febricita/ Wcolaus. uit.poftridie pauca,biiiofa,pura uomuit.tertio pieno foro fudor per totù cor pusfcaturiuit,ceffauit,ftatimqj rurfus caluit,circaqj mediani noftem horruit, grauiterqj Tebricitauit,die uero per eandem horam fudarit,ftatimqj recaluit* quarto fimiliter uomuit,mercurialifque cremore liquida oletula,fubmucida, fpongiofaqj demifit,fimiliaqj mercurialis aqux lotia non multa fine fedirne/ to minxit,pufilla tamen quxdam fluitare uidebantur,prxcordia finiftra lum/ bique dolitabant,quod uomitione ueniffe putabatur, fuperfpirauit facile Si bene,quandoqj Si omentum turgebat agitabaturque, lingua calore albefee/ bat,parteque dextra puftulauerat,parum iitiebat,peruigilabat, non delirabat* fexto dexter oculus maior effe uidebatur.feptimanus finiuit,tamen ante finem uenter tumuit,pofterioraque mortui rubuerunt. Meton poft Vergiliarum oc cafum febre laterifque finiftri tam uehementi dolore clauem ufque iugulum/ uè correptus eft,ùti loco Ilare non poffet, pituitaque uexabat, multa bilioTa demifit.tertio fere die dolor ceffauit,fed feptem nouemue dies caluit, tuflìe/ bar,fobbiiiofa non multa fpuebat.tuflìs demde pituitoTa fecuta eft, quando/ que tanquam fanus furgebat,cibaria fumebat, parum tamen calebat fed non diu.quandoque noftem uerfus parum fudabat,crebrius denfiufque calore fpi/ rabat,malx rubebant, latus fub alam ufque Si humerum grauiter dolitabat, non tuflìebat, potio medicamentofa fuperne biliofa deduxit ♦ tertio poft medicamentum pus erupit, poft autem morbi principium quadrageiimo circiter uero quinque Si triginta dies alios perpurgatus eli, conualuitque* CóiunxueroTheotimi cum ternana fuper dimidia hemitritxoue laboraret, xftuauit,uomuit,horruìt,fimulqj febricitauit,p exordiaqj fitiuit, ^cedente uè ro tpe febreqj aufpicate fummope caluit fitiuitqj,cù mulfum demde granati fuccù haufiffet,uomuit,horror poftea xftuatioqj ceffauit. Soror aùt Diopi/ RR Meton. Theotimus Hemittitani, CCCCLXX DE EPIDEMIIS Dìopithes. Apomotus. Terpedus. Dorifcus. Gemelli aboU tiuntur. Cordis dolor. Cleomenes. BpicharmHs. Polemarchus. Clinias. Cordis ftrangus la tio. C aftoriumfefeli granati bulbiqt. P aufanias. Epicharmus. "Euphron. fouonius. Canis. this tertiana fup dimidia hemitritxoue laboras cordis Si capitis graui dolo / re per acceflìoné uexabatur, qui totum eù diem Si fecutos ufqj ad Vergiliarù occafum perdurauit*qux uiris rarius fiebant* Coniunx Apomoti tertiana fu/ per dimidia laborans circa Arfturum per acceflìoné cordis graui dolore cor repta eft,uomuit,ftrangulatio uulux fuperuenit,fcapularum fpinxque dolor^ qux cordis dolorem fedauerunt* Mater Terpedi Dorifci coniunx cafu quin to menfe gemellos abortiuit,ftatim alterum tunicula quadam còuolutù,poft autem uel ante quadraginta dies alterum, poftmodum uero fxpius concepit, nonoqj anno uentris graues Si longi dolores fuperceperunt, quandoqj ceruiz cis,fpinx,uentris inferioris ultimx partis,inguinumqj dextri genu quandoqj codemqj confiftebat*cum autem uenter dolitaret,difcindi uidebatur* cum uè ro hxc ceffarent,dolor cordis recurfabat,ftrangulatio nò uexabat, fed corpus totum tanquam in aqua effet,frigebat.cum dolebat,totum dolitamenta uerfa bant,minus tamen quam per exordia.nihil allia, lafar,costeraqj acria contuie/ runt,nec dulcia,nec acida,nectoina alba,fed nigra balneaque rara.per exordia multum uomuit,quod cibaria excludebat,per hos dolores muliebria nò com paruerunt. Coniugi uero Cleomenis per fauonium uentum finiftri lateris do lor uenit de laflìtudine naufeaqj,qui cerulee humeroqj aufpicabatur, horror, febris Si fudor quo febris non ceffauit Ted pertendit, dolor uehemens, tuflìs, exereatio fobcruenta,lutea,multa erat,lingua alba,uenter purgamenta medio/ criter alba demifit,lotia bilioTaminxit.quarto noftem uerfus cunfta ceffarùt, pufillus tamen calor remanfit* Coniunx Epicharmi difficultate inteftinorum ante partum laborauit,fubcruenta muccofaqj demittebat,cum peperiffet,fta/ tim conualuìt* Coniunx Polemarchi cum de articulis laboraret,fubitocoxé/ dix doluit,muliebria non defcendebant,cum betx cremorem potaffet,uoxno fte meridiem ufqj retenta eft,poftearefipuit,audiuit,manudemonftrauit coz xendicem dolere.foror Clinix iuuécula fine febre cunfta qux fumebat uome bat,quod dies quatuor Si decem durauit,cù ad cruentas uomitiones melario nefqj deueniffet,res fedata eft,fed ad cor ftrangulatio conuerfa eft, Caftoriù, fefeli, fuccus granati cunfta fedarunt,quid tamen doloris ilia petiuit, quem fuccus bulbi,uinum afperum meracum cum lafte, modicus panis cum oleo fuftulit ♦ Puella Paufanix cum fungum fub crudum comediffet,ftatirn xftua uit, ftrangulabatur , uenter doluit , mulfum calidum potare Si uomere, balneum calidum,quo fungum uomuit,profuit♦ poftea cum hxeceffa/ tura effent, fodauit* Epicharmus circa Vergiliarum occafum humerum do luit , brachium grauauit, uehementer xftuauit, crebro uomuit, potus aqux profuit ♦ Puero Euphronis puftulx culicum morfibus fimiles pul/ lularunt. Poft fauonium xftus magni fuerunt, qui ufque ad xquinoftium Auftumni durauerunt. SubCanem ftrangulamenta grauia ftrangulantefue calores LIBER VII CCCCLXXI calores fuerunt.calidi uenti*febres cum fodore, qux,ftatim recalefcebant. Tuberculaqj fecundum aures multis fiebant.cuidam uetulx tuflìbundx circa nonum.cuidam adulefcentulo eodé tempore lienofo lubrica aluouexato. fer uulx cuiufdam filio,C tefiphonti fub Arfturum fere circa feptimù. puero cu ctefiphou: damextuberaruntfolum.pueroHeratulli fecundum utranqj remollita font. Herotullus. Sudores non multum uiguerunt.Lingua ficca multos blxfos reddebat.Multi frigidi uenti refta quandoqj fpirauerunt ♦ Quandoqj Tempeftates & Niues, vìtterfit't ***** polì ferenitatem fubito prxcipitabantur.Poft Aequinoftiù Aufter Aquiloqj *orìs' miftim fpirauerunt,Pluuix crebro uiguerunt. Multi tuflìebant,pueri prxfer tim.Secundù aures multis extuberabat,qualia Satyris.Quadoqj ante hoc tem s'tyri- pus tempellas hiberna ualde cum niue feptentrionaliqj aqua uiguit* Pueru/ loTimonaftis utpote bimellri puftulx in crunbus,coxendicibus,lumbis, Tub Tmtot"*' uenniculo uero magni tumores coraparuerunt.quibus Tedatis còuulfiones co p^M/*P*fmk mitialefqj fine febre multos dies fuperuenerunt, Si finiuit ♦ Puer Polemarchi Polemarchus. per exordia purulenta fpuit,dcinde calor uenit,aqua fubter cutem, lienis tu/ mor,lpiritus anguftia, uquado locum arduum afcenderet,debilitabatur Si nò poterat,fitis uexabat,cibù Tane auerfabatur,tuffìcula ficca quadoqj multù té/ pus uexabat.diuqj hoc tulit,& nifi uentriculus inferior facile lubriearetor Si fol ueretur,fuperior còplebatur.fpiritufqj anguftia ftragulatioqj maior fiebat*de mum aùt deftillatio,tuflìs,excreatio fuperuenit,crafla,puruléta,lutea fpuebat, febrifqj ilia grauis ceffaffe uffa eft,tuflìfqj mitior effe,puraqjfpuiffe, Cum fez bris grauis reuenit,fpiritufqj denfior Si crebrior,pedes foperfnxerunt, totufqj perfnxit*poft hxc uero fpiritus minftioqj intercipitur,extrema perfrixcrunt, prudens poft reuerfioné tertianus finiuit.Puero Thuni in febre arcièri fame Si ihmms. inedia ualde uexato crebra fubexcreatio biliofa uenit,multum fodauit, animo defecit,ualde perfrixit,dié totù ÒV notte obmutuit,ptifanx foca! infufum co tinuit,refipuit,faciieqj fpirauit* Puero Epicharmi de uia Si potu cruditas,fa *fuh*rmtts. ftaeft,poftridie mane xftuauit,Cù aqua cù aceto & fale potaffet,pituita uo muit,poftea pfnxit,cù febre lauit,peftus doluit. tertio ftatim mane paulifper foporatus eft,fobdelirauit,febns grauis proceflìt,morbù grauate tulit. quarto peruigil mortuus ed* Anftoni digito pedis ulcerato cù latenti febre cancro/ *rifton* (um quid genu ufqj proceffìt,mortuus eft.quod nigrum,fobaridum oiidumqj erat.Quidam uomicam cum in gutture haberet,per nos uftus conualuìt. Po lyphantus in Abderis caput in febre uehementer doluit, lotia tenuia cum Te/ Vob^M*H'- dimento turbulento minxit, cum uero dolor capitis non ceffaret,decimano llernutamentum naribus admotumeil,poftea uehemens dolor ceruicem in/ sternutamene. uafit,lotiumturbulentum ficuti iumentorum eft minxit,furenter delirauit, cum uehementi conuulfione mortuus ed* Similiter Eualcidx coniunx in Y.ualddes. Thafo multum tempus laborauit, lotiadenfa,turbulentamingebat, caput/ lodafpì'ffaquid que dolitabat, delirauit, cum conuulfione mortua ed, Nam lotia fpiffa ì9nendant, RR ii CCCCLXXII DE EPIDEMIIS HslicarnoJetJS. Metrodorus. Auaxenor, \\pmyctis. Clonagus* Mulier Abderim tana. Dinius. fifiula utnbìlici Puthou> Pela. %udentus. Philiftide. Heraclides, Color arcuatus turbulentaqj ualde clarum & certum fignum font capitis dolentix, conuulfio/ nis mortiTqj.Quida HalicarnaTxus qui in Xanthippi domù diuerterat, caput Si aurem per hyemem uehementer doluit,cù annos circiter quinquaginta na/ tus effet,uena per Mnefimachum pertunditur,caput euacuatumlxditur, refri geraturqj,pus non emifit,cum inlanus euafiffet ,obiuit.lotia Si huic denfa fpif faue fuerunt* Puerulo Metrodori dentiù dolore maxilla putruit, gingiua ual de tumuit,modice foppurauit,maxillares& maxilla deciderùt. Anaxenor in Abderis cum Uenofus maliqj coloris effet,coxa finiftra repente tumuit Si eua/ nuit,non multis uero diebus poft ficuti uomica Epinyftifoe qua lien ed,turgi da,rubra, durafobcreuit.poft uero quartum diem ardenter febricitauit,cunfta circum liuorem contraxerunt,putrueruntqj,cum prius Tubpurgatus fuiffet,co/ gnouit,meliuTcule habere uifos ed,obiuit* Clonagus in Abderis cum renum uitio laboraret,Tanguen paulatim cum multa difficultate mingebat, difficul/ tateqj intedinorum nexabatur, mane tres caprini laftis decofti heminas quin/ ta aqux parte còmifta haufit, uefperi beta uel cucurbita cum pane difcofto data fuit, cucumifqj pepon Si uinum nigrum molle * sic autem nutricato uenterfubditit, lotiaqj pura frequentarunt, lac autem eatenuspotauit,quate nus lotia redituta font* Mulieri cuidam in Abderis peftus uomicam carcino maue concepit,fanies cruenta per papilla fluebat, qua intercepta mortua eft. Puerulo Dinii in Abderis cum umbilicus modice faucius fiftulam conce/ piffet,per quam uermes Tatis magni prodibant,cùqj ignis admotus foffet, bi/ liofa defluebat,hacqj inteftinum prodibat, quod retrufum tuflìcula intus per manere non finebat. Puero Puthonis in Pela fobito multù febricitauit, mul/ tumqj deponebatur,nihilqj loquens dormitabat,uenterqj per omne tépus ob/ duruit.qui gianduia fobterdata cum multa demififfet,fubftitit, Ted conTeftim retumuit,febriTqj reuenit Toporqj & demiflìo*qui fimiliter curatus eft,cùqj co pofitio cum croco cnicoue cucumere papauere confetta data fuiffet,multabi lioTa demifit,foporqj ftatim ceffauit,febris cunftaqj leuata font, quartufqj & decimanus decreuit* Eudemus cum lienem ualde doleret,medici mandariìt uti non multum comederet,pauculum uinum album tenue potaret, multum deambularet.mandata non mutauit,cibaria & pocula parce fumebat, uti prx/ ceptum erat,deambulabat, pauculum uinum lene potabat, conualuìt* Phili / ftide Heraclidx coniunx grauiter fobito febricitauit,uultus nulla de caufa ru/ buit,paulopoft frixit,cùqj non recaleTccret,conuulfio manuum pedumqj di/ gitos corripuit.paulopoil hxc recaluit,uirulentacraffa,nebulo fparfa minxit, nofte quieuit.Tecundo die Tuperriguit frixitue, paulo magis recaluit,minus ru buit,nunufqj conuellebatur,lotia per eadem,nofte dormiuit,paulum experre fta eft,cum facile ferret,tertio coloratiora, paulum fobfi^entiaminxit,perea dem horam tempufoe TuperTrixit, grauiter febricitauit,nofté uerfus per totù , fudauit.poftridie uero Tero diei color regium Si arcuatum in modù mutatus eft,nofte L I B:E R VII 1 CCCCLXXln ~cu\nofte dormiuit,cV per totù fudaùit*quarto farigri* nare fittitela probe_de / fluxit,muliebria pauca fua Terie cóparuerùt,per eandé hora tempufue febri/ cularcùenit,lotia pauca.craffa minxit,cum autem uenterTuaptériaturà durus effet,multo magis conftitit Si remoratus eft,nihilqj nifi gladula balanoue fub/ terdata demifìt,nofte dormiuit. quintànxfebricula leriior ueriit uefperù uer/ fus per totum fodauit,muliebris egeflio comparuit,nofte fomnum cepit.Tex/ tana multum craffum concolorpaniam fobfiftentiam fedimentumue habens minxit.circa uero meridiem paulum frixit,fupercaluit,per totum fodauit, no/ ftedormiuit.feptimanà paulum fobcaluit,facile tulit,pel totum fodauit, lo/ ria probe colorata minxit,cunfta decreuerunt. Tuchon in oppugnatione cir ca Daton peftus catapelta fauciatus eft,pauÌopoft teli ligniue detraftionem tumultui ridiculus circa eum fuit,nam cum medicus telum lignumue fiue ha ftam dctraxiffet,mihi uifus eft ferrum in fxpto tranfuerfo diaphragmateue re liquiffe*qui cum ueTperi doleret,eum lauit Si potionauit,primam nofté diffi culter tulit,cum dies illuxiffct,medico costerifqj melius habere uifus eft, nam quiefeere uidebatur, prx diftum eft cum primum conuelletur, peribit ♦ nofté fequentem diffieulter molefteue tranfegit,peruigilauit, piurimum in uentré cubabat.tertio mane conuulfio uenit,circa meridiem finiuit. Spado quidam cunuchufue multa uenatione difeurfitationeqj morbum aqux fubter cutem Concepit,quiqj apud Hélealcis fontem degebat,quique féx annos cutem cor/ ruptam hippunnue coxendicis dolorem humida loca ulcerata habuit, quiqj uacuam uentris partem Si dia dm corrupta Si ulcerata tulit,cum falfam aqua cum melle potaffet,pus crudum prius lpuit,feptimanufqj mortuus eft ♦ quam potionem meretriCula Achromos nomine dylentericis remedium dedit, Leonidx fllix natura mutata eft,fefeque auertit.qux cum fefe auertiffet, fibi/ bbatmugiebatue,cùm aperuiffet mugiffetue,fefe mouit commutauitqj,quod medicus non uidit.puella mortua ed. Philotimi puer impubes ephebufiie cum ad me ueniffet.aduaiix os denudatone inueni,me ad medicam artem Si eius arcana,cum eonftare non uiderem,conuerti. RR Tuchon hic cur repetaturnon ui deo. Spado. fons Hélealcis Eualàsue. Achromos mere tricula. leonides. Phìlotìmus. IH CCCCLXXIIII D E HIPPOCRATIS LIBER 5 E R M O V£ Q^VINTVS ET Q^VADRAGESIMVS DE MORBORVM SEPTIMANIS D I E B V S septenarii nume Vod numerus Septimanus Palladi dicet, coeteraqj porten ri dìgeftio muti» dat,poflìt & faciat,qux Philofophi, Mathematici Nume **t4' rariiqj de eo Si perquifiuerunt Si tradiderunt, Medicorum q non eft.fed quid in morbis languentibufqj uirium habeat uel habere poflìt,medicos fic contemplari ducimus opor tere,Primo num ne morbi per Teptenarium dierum nume rum ficuti Teptem hominum xtates Tenfim Si crefcant & minuantur.quod fi fuerit,bene fperandum eft, ù minus,timendum, Plura his amice Lettor non comperimus. HIPPOCRATIS DE MORBORVM DECRETORIO LIBER SERMOVE SEXTVS ET Q^V A D R A G E S I M V S Ecretorium autem Iudicatioue fiue Crifis in morbis dici/ tur,cum quilibet morbus ftatuit,decernit,demonftrat,cen fet,iudiciumqj de fé prxbet,quidfafturus fit, quomodo d languétes traftaturus,longus an breuis fore uideatur, qux cum hoc pafto medicus obferuauerit, ferme nunquam in morbis Si languentibus deerrabit falleturue, fed prudens, diligens,peritus,curiofufqj ab omnibus effe cenfebitur. De quibus in melius tendentibus pauca Si utilia fcribemus.qux uero femper ferme falutem Si fanitatem portendunt,hxc funt,Sudores optimi funt,celcri terqj febrem fedant,qui decretoriis diebus fiunt,Penitus enim febrem pellùt* optimi Si illi funt qui toto corpore manant,leuius enim malum lato faciunt, qui uero horum nihil faciunt,utiles non font. Oletum autem morbo ad de / cretorium tendente craffum,fobrutolum,non admodum olidum fit oportet. commodum etiam eft Si bonum,cum iumbrici tinexue prodeunt* lotiù auté optimum erit quod ufqj ad mali decretorium fedimentum candidiflìmum, Crifis quid. Sudorquibo* nus. Oletum. Lotium. DECRETORIO CCCCLXXV I*euc,lirnpidum,xquale habuerit,Nam malum totum non longum fore por/ tendit. Si uero fodore manante morbus ceffet,lotiumqj rubrum fedimentum album habeat,die eodem his febris redibit,quintoqj die fine periculo decer/ net. Qui uero breui fani futuri funt,his optimum fignum eft,nam minore la/ borepericuloqjtranfigent,noftcfqj quiefcent,cceteraqj tuta figna compare/ bunt* Quibus in febre non letali caput dolet,costeraqj figna circùfiftunt, in his bilis pollet.Quibus uero primis diebus hic dolor incipit,hi quartani quin taniue magis uexantur premunturue,feptimo febre Uberantur.nam plxrùqj to tidem diebus febres llatuunt fint necne euafuri an perituri languentes. Leuif fimx conténendxqj funt febres,cum tutis Si bonis fignis corripientes quinta nx uel ante fiftuntur.mortiferx uero,cum peflìmis fignis uenientes quartanx uel ante perimunt.prima quidem acceflìo fic finit.Tecunda ad Teptem produ/ cit.tertia ad unum Si decem*quarta ad quatuor Si decem,quinta ad Teptem Si decé*fextaad uigefimù.qux quidé acceflìones Si additaméta uel adieftiones P quatuor ufqj ad uiginti fiùt, in grauiflìmis acutiflìmifoe tametl! nò penitus perquatuor,nihii erri poteft totis Si integris diebus uere & exafte numerari.nà nec anni nec menTes totis Si integris diebus uere Si exafte Tuapte natura perfi/ ciuntur,nec in febribus ardentibus caufifue figna optima fi fiant, confiftunt, &fignant.quemadmodum Si qualia in falutiferis fcriptum eft ♦ minora quidé fi fuerint minufue bona Si extenuata Si limpida lotia,ceffationem Si intermifz tionem tertio die futuram portendit,craflìora uero poftridie,craflìflìma uero dieeodé. Si uero Tebribus ardétibus tardius Teptimo morbus arcuatus fuper ueniat,fodoris indicium eft,nam hoc malum fodare non confueuit,nec ufqua alio abfcedere,nifi ad falutem Si fanitatem,cum enim calor difcedit, kcà hu miditatem trahit,tuncqj morbus neceffario decernit,lotiaqj uel uentris excrez menta uel fanguinis per nares fluftio uel multa lotia uel ob magnam humefta tionem fudor uel uomitus fequuntur,menfiumqj uia foeminis aperitur.nam hoc potiflìmum in his decernit,uel fiquid aliud ad hoc proxime accedat, de/ cernit quidem Ted minus. Morbus uero regius ifterofoe per Tebrem ardentem fi citius «el tardius feptimano fiat,cum difficultate fpuit.quod Si per cceteras febres quandoqj fit,fi uero nullo horum fignorum prxcedente febris dimit/ tat,neceffe eft hxc decretoria prò illis fieri uel magnorum tuberculorum ab/ fceffus uel dolores ualidos ab abfceffu uel calore humida liquari.cum uero fé bris ardens modo decernit Si intermittit,longior erit.cum autem ualidius pre mit,letalis plxrunqj eft.cceterx uero febres ardentes tutx font Si mitiores,fe/ ptimanxqj uel quartanx Si decimanx fedantur Si ceffant. Quandam etia mo ìeltiam uexationemqj relinqqere confoeuerùt,qux dies quadraginta male ha bet uexatue,deinde mitefcit,quinetiam hxc moleftia quadoqj eodem die Si corripit Si relaxat,caputqj fxpe dolet,Sed hxc moleftia fi diebus quadragin/ tanon ceffet,capitifqj dolor non abeat,proptereagi deliret,hunc Tuperpurga Dolor capiti?. febres lenes. Dies norie num* rantur. lotium quale. Morbus arcuom tus. Decretorium. Icteros. febris letalis qua. Capitis doloris medela. cccctxxvi D E Morbus arcua» tus cu uenit quid faciat. Sùdor decreto» r'tus. lotiorum motu» ratio dìgeftioue. Vulnera. Pus album. Cacathe. loda. Capitis dolor eù febre. Pracordia turgida- Tubercula, Lotia. Podagrica. Debilitati* fi= gna. Sudor frigidus. Oletum uarium. Lotium. to.cèffante uero febre ardente fi morbus régius foperueniat, fudàre languens amplius non confueuit,ficutinec alio abfcedere,fed quartanus poft fepté cirz cuitus terminofue plxrunqj fanefcere*quibus in febre non ferenda Si uchemc ti feptimo uel nono uel quarto Si decimo moibus arcuatus fit, probum non eft,nii! prxcordia dextera durefcant uel ambigant.morbi uero graues & acuz ti quatuor & decem diebus plxrunqj decernunt. Sudores febrientibus tertia nis,quintanis,feptimanis,nonariis,undecimanis, quartanis Si decimanis, unis & uigefimis,trigefimifue morbos fiftunt,!! fiant.qui uero tales non font,labo res portendunt. Lotiorum uero maturationes decretorris diebus paulatim fi fiant penitufqj maturuerint,morbum foluunt,lotiananqj cum uulneribus ulz ceribufue comparanda non funt, nam fi uulnera purgando pus album emitz tant,celerem curationem fanitatemue prx fé ferunt, finautem pus in faniem uer tant,tetra malignaue fiue cacosthe faciunt & flunt.fic Si lotia prxmonitranr. fi uero nullo labore tenuia funt,caufa aliqua fontica fic fiunt ♦ Sin auté Si ma lum accedat quod non ftatim Si eadem hora uel paulopoft ceffet.malum eft, Quare caufa intus relifta,fignifque cceteris, ficuti oportuit,non acccdentibus nullam eius morbi liberationem fore putandum eft,uti fi caput doleat, proz ptereaqj febris fuperueniat,capitifqj dolor non ceffet,& hxc durabit,fed capi tis dolor fi ceffet,ftatim Si febris ceffabit. Plurima horum etiam qux in mez lius tendunt, hxc funt, & fuper his, quare ad falutem fanitatemue tendunt. Prxcordia fi tumeant,nec doleant,cedantqj fitangas,tardiusfed fine timore decernunt.fic Si tubercula tumorefue his contraria, qux in alia uentris parte fufcitantur. Lotiù uero fi purum non eft,fedimentumqj albi! & Ixue habeat, ferius Si minus tuto certouecjj lotium bonum Si eius fedimentum decernet* fin autem lotium fobrutulum Si eius fedimentum Si lxue fit,tardius & hoc fu periore, fed omnino faluté fanitatemqj portendit. Siqua mala nodofa articu lariaue fiue podagrica fiant,quadraginta diebus plxrunqj eorum infiamma/ tiones pituitaqj fiftuntur,tametfi longo tardoue decretorio tamen in melius plxrunqj tendente,Qux ueromortem portendunt,die ac nofte folum decer nunt,figna quidem debilitatis funt,cibum potionefqj tam medicas qj ccetez ras Si nolle fumere Si non continere,fupenorem Si inferiorem uentriculum fo lutum habere,non fitire,coeteraqj talia ♦ Sìquid horum fignorum die nofteqj una difcedat,bene habet,!! minus,mortifera effe putato. Sudor frigidus peflì mus eft,quiqj circa fauces ceruicemqj fcaturit,Nam mortem uel morbù lon/ gum portendùt .fi oletula uaria funt,diuturniora funt cj nigra,cceteraqj mor tifera.nihilotamen minus perniciofa funt,qux hxc Tunt,ramentofa fcobiuc li gnorum limilia,felli fimilia,uiridia,cruenta,nigra,fimulqj modo multa mo/ do particulatim Si parum demittere,cum purum modo defecatum Si fine fez dimento mingitur modoTedimentum album & lxue habens, longiora haec Ted minus tuta Si cena font qj lotii optimi.fin autem lotium rubrum Si tenue fit, DECRETORIO CCCCLXXVII fit,longum eft,feu longi morbi fignum, periculùqj eft ne languens durare non poffìt,donec matureTcat.fiqj figna Tuperfuturi inerunt,his uomicam Si abfceT fum ad inferiora prxcordiomm loca uenturum putato* fi lotium in febre mu tetur,tempus portendit,nam languentem neceffe eft uel in peiora uel alteru/ tra mutari.fi lotia primis fimilia non font,!! de craflìs tenuia fiant, male decer nunt,tutaqj Si certa non font* Sudores frigidi cum febre graui fi fiant,mortife sudor frigidus rifunt,cum leniore morbum producunt,corporifqj parte quacunqj calor uel m'lHS,fi' frigus, illic & morbus inerit.siquifqj toto corpore calefcet frigefcetue, cito mutabitur, Corpufqj fi modo calefcat modo fugefcat, Calorqj fi de alio in Morloru figna, alium mutetur,morbum longum portendit.febrienfqj fi febre non ceffante Tu det,malum eft,morbus enim producitur,humiditatéqj fignificat* Si febriens fudetjongam febrem portendit* Sanus fi multum fine caufa fudet, morbum sani fudor qna» fignificat, fi per xftatem, minorem, fi per hyemem,maiorem eodem accef/ lis- furum.quem fi per fé confiftere finas, per inferna ueluti ramenta demittet * fi pauca.morbus pufillus de breuis erit,fi multa,magnus Si longus* quibus uentri culum fobluere confert ♦ Qui multam bilem demiferit,magis afficietur, qui modicam,minus* Si uenx pulfent,uultus rubeat,prxcordia tumeant,morbù PulfusuenarX, longum portendunt, qui non fine conuulfione uel fanguinis de naribus mul/ to fluore uel dolore ualido difcutietur.pulfufqj uenarum in manibus magnus fi fit,longx febris fignum eft,ueicompendiarix Si breuis in peius ridicano/ nis,fuperqj his plurima qux mortem portendant* Qui cito perituri funt,ma/ xima figna his per exordia fiunt,nam uixfpirant,nofte non dormiunt.Signaqj prxterea longx continuxqj febris fefe odentant periculoTxqj.si quartanus feptimanufue laboret,undecimanufqj non decernat, periculofus plxrunque eft.Qui neruorum didentione tetanoue cum febre corripietur, quartanus peri *•*•*«• bit,quos fi euadat,fanefcit.Si morbus arcuatus ifterofoe cù febre ardente fiat, uteros. fingultufqj fuperueniat,quintano cunfta reuenient,& peribit* Qui cum nò fé briunt,rnultum uigilant,tumultuofeue dormiunt,uel corporis robur afficitur, uel lingula membra dolitant,malum ed* Quibus febres fedantur fignis folu/ signamaUet toriis non prxcedetttibus nec decretoriis diebus, cùqj febris dimiferit, fi fu/ boM- det,lotiumqj rutulum fedimentum album habens mingat,febrem eodem die reuerfuram putato.qux reuerfio quintana fine periculo decernet* Si prxter/ *[&"* "**$• ea poft decretorium lotium rutulum fedimentum rutulum habens mingat,& ""' huic eodem die febris reueniet,pauciqj ab hac reuerfione feruantur* Cum fé/ bris ardens reuenit,femper fere fodorem elicit,prxfertim fi reueniens per me/ dios dies ficuti pus corripiat,plxrùqj ter reuenit cornpitue,nifiredeùdo die non pari dimiferit,cùqj lotio non concofto costerifqj fignis non rite prxcef/ fis,die decretorio reuenit.tubercula uero qux per decretorium fecundù aures TulmuU, fiunt,!! non fuppurent fed euanefcant,morbus febrifue rcueniet. qui fi circuì/ tu uexet,ne abfceffus in articulos fiat timendum ed. Lotium uero fi album ed Lotium album* CCCCLXXVHI DE DECRETORIO Sanguis naribus àefluens. furoris mania* uè liberotio. Diuerfi affedus. Caufifolutio. Tremor. Surditas. Subiti doloris medela. Morbus aqua fubter cutem. Pituita alba. Ventris fluxus, Hìleos. Dolor capitis. Lippitudo. $V*finos. Tetano*. quale quartanarii mingunt,hoc abfceffu liberantur.quibuTdam autem horum Si Tanguen de naribus fluit,quod quartanariis folutorium non eft,&hos fi pus exeat,fanat ♦ Morbis atrx bilis cù mentis morbo detentis fanguen fi defluat, optimum eft.Qri furiùt,uel per fefe morbo liberantur, uel fi pedes pectufue doleat, uel tuflìs ualida fuperueniat,hanc infaniam difcutit.fi nihil horù fiat, per fefeqj furor foluatur,oculorù pri uatio fequitur. Qui labellis flaccidis linz guam non compefcentibus balbutiunt,cum hxc ceffant,purulenti flùt.quod uel dolor in locis inferioribus fi fiat,uei gibbus,uel fi muitus Tanguis de nariz bus fluat,uel furor uel magnus morbus fi de^more fiat,foluit. Quibus in fé z bribus ardentibus dolor coxendicum uel oculorum fubuerfio uel cxcutatio uel teftium tumor uel mammarum papillarumue fuperuenit,febrem ardétem difcutit,quod Si fanguinis de naribus fluxus facit. Siquis magnus morbus Si confuetus fiat,furorqj poft ueniat,morbum difcutit.Si frigus in febre ardente fupercapiat,fudorem difcutit.Si febris ardés fuperueniat,deinde frigus fequa tur,caufon febremuc ardentem difeutit* Quibus in febre ardente nemores fiunt,deliratio difeutit* Qui in febre furdefcunt,neceffario febre non difeufz fa delirant.quod fanguen de naribus fluens foluit,uel fi uenter folutus biliofa demittat,uel fi difficultas inteftinorum foperueniat uel coxendicum genuum uè dolonQuibus frigus in febre fuperuenit,febris foluitur.Quibus fubito do/ lores fiunt,prxcordiafuperneturgent,dolorefqj uehementes coftam ultima uexant,qux fanguen uena miffum difcutit,uel inferna purgatio.nam locis no ualidis ualida febris non corripit* Morbum aqux fubter cutem habentem fi per uenas humor aquofus in uentriculum ueficamue defluat,iiberat. Si pitui/ ta candida laboranti defluftio ualida uentris fuperueniat,difcutit ♦ Si defiuxu uentris uehementi laboranti fua fpòte uomitus fuperueniat,liberatur,Qui diu turno uentris defiuxu laborarunt,cum tuffi non liberantur,nifi dolor uehemés in pedes defcendat,nam fi eo defeendet, naturx commutatio fiet & conuer z fio,uenterqj amplius non defluet,uel egerendi uana uoluntas corripiet,crepiz tus enim flatufue foris exiftentes fuperueniét.quod in illis patet,qui nihil hu/ moris habent.quare fic habenti conferentia porrigantur* si uero conuoluulus hileofue fuperueniat,multum uinum frigidum meracù paulatim donec fom/ nus uel crurum dolor aduentet,propinato,Febris etiam uel difficultas intefti/ norum difeutit* Capitis dolore laboranti fi pus per nares aurefoe defluat,ma lum difcutit.Quibus fanis caput fubito dolet,mutefcunt ac ftertunt, dieqj fé/ ptimo pereunt,nifi febris fupercapiat*Capitis dolore quoue uis alio fuperio/ rum locorum laboranti cucurbitulam admoueto*!! prxterea coxendices gc/ nuaue dolitent,fpiritufue anguftia moleftet,uel quicquid horùfiat,difcutit. Lippienti morboue oculorum laboranti defiuxu uentris corripi optimum eli* Neruorum dolore, conuulfione fpafmoue,diftentione, tetanoue correpto fi febris fuperueniat,difcutit.Conuulfio fpafmofue fi febrienti foperueniat, die eodem DE DIEBVS DECRETO R US CCCCLXXIX eodem uel pollerò uel tertio febrem difeutit. Cum quis manus pedefque diftentus furit, fi manuum uenx faliant,uultus rubeat Si ualidus fit, prx / fHroK cordia dura fint, morbus dm durabit, tametfi conuulfio fpafmofue ceffet. Tempus fiue quid aliud et hoc quod defideratur,nobis quemadmodumfuperiora fubtraxii, quamobrem fiquid Deftderantur plufculum in hoc re probe lector cupias de Hippocrate petito. •; hic pluriusa. HIPPOCRATIS DE DIEBVS Potìffima huius artis pars. Mens quando nonfallitur. Prònamorborù obferuatio. DECRETORIIS LIBER SERMOVE SEPTIMVS ET Q^V ADR AGE S IM VS Agnam equidem huius artis partem effe duco, qux refte fcripta funt poffe contemplari,mens enim quiqj his uri/ tur,fi rite ea teneat,mihi uidentur in hac re non poffe ma/ m gnopere falli uel deerrare.Na in primis fedulo neceffe eft lare & cognofeere qui temporum (latus uigeat tempe/ (lame, qui morbi, boni maliue, periculo!! ne uel longi uel mortiferi,fit ne hoc in temporum ftatu tempeftateue, uel in morbis ipfis,quod mali,quodmortiferi,quod longi fint, fi longi, num ne languens fuperfuturus fit,fi graues,num ne letales uel contra ♦ quare feriem ordinemue decretorium dierumqj eorum notas cumulate de his obferuare co templari prxdicereqj poteris,quofqj & quando Si quomodo nutricare de/ beas. Maximum ergo poriflimumqj fignum eft languentium qui uifturi font, cum Tebris ardens caufofoe morbiqj coeteri prxter naturam non uexant, nihil enim graue periculofomue nec mortiferum fit in iis,qux fecundum naturam modumuenaturalemprocedunt.Secundum autem eft,cum tempellas ipfa té pufue anni morbum non oppugnat coadiutatue, nam hominis natura totius uim plxrunqj non fuperat.Prxterea fi uultus Si qux circa funt, emaciantur, manuumqjuenx quxquein oculorum angulis funt,ciliis,fronte, temporibus quiefcant,cum antea non quieuerint.fi Languentis uox locutioue languidior exiliorue fit,l! fpiritus Si anhelatio lenior extenuatiorqj fit*fi diem fequentem morbus remittat* Hxc etiam obferuato,qux ad decretoria faciùt,Num ne in carnali bifurculoue lingux tanquam alba faliua remaneat, fummaue lingux Lìnguafalìuofa, parte,na Si illic hoc fit fed minus ♦ Si uero hxc minora uel extenuatiora fint, tertio die morbus deferet remittetue.i! craflìora,fecundo, fi craflìflima, pri / mo*Deinde hxc in oculis obTeruato,!! morbus per exordia ualentior uehemé riorue eft,oculorum album nigrefcit,quod fi purum fit, perfeftam certamue c chUyìì no tot. Secunda. Tertia. CéCCLXXX Morbi graues acuiate unde. Cacutientisfim gnum. Pra oculis qu* curfitare uident tur. Somnia qua nem xeni. Morbi huhts caufa. Tetanos quotu» plex. Opifthotonos. Spafmos. Tetanos, Caufos. Vctm, D E DI E B V S fanitatem portendit,fi parum ciarefcat, tardiòrerh,fi multum', celériorem* Morbi uero graues acutiue bile gignuntur,cum ea iecur petit, Caputqj reper/ cutit,primoqj iecur turget,dieinde prxcordia,caput temporaqj maxime doli tant,aurefqjfordefcunt,crebroqj oculi hebetantur,horrorqj Si febris foperca/ pit.hxc quidem per morbi principia flunt,nam quandoqj ceffant Si intermit tunt,quandoqj uehementius,quandoqj lenius corripiunt,quoqj morbus ma/ gis proceflìt,tanto magis corpus dolet,fpeciefqj Si acies pupillxqj oculorù difperguntur,cxcutitqj,fiue fobluftrum & tanquam fub umbra fulgorem cer nitidigitumqjfiocuMs admoueas,nòn fcerriit,fentitue,curii non ride£t,qìiod ficdeprehendas, quoniam digito admoto nihil Conniuet, quifquiliafcg uil/ lofqj in ftragulis captat pediculos effe ratus. Cum uero iecur in prxcordia re ieftat redundatue,ualde defipit deliratqj prxqj oculis uaria animalia ferafqj fibi curfitare uidetur,quàndoqj homines armatos, feqj cum illis pugnare.tanz quamqj hoc uideat,fic loquitur,profilirqj,fiquifqj non finat,minitatur,fi furz gat,crura tollere nequit fed cadit, pedes uero femper frigent,cù dormit, prò filit,horrendaqj & formidoloTa uidet infomnia,quod autem per infomnia Si uifa profiliat terreaturqj, hac re dignofcimus,q^ cum refipit, qux fecit narrat* quidem Si hxc patitur quandoqj,diern totum Si noftem non loquiwtfmultù fpirans anhelanfqj, cum uero refipit, fiquis eum interroget refte refpondet, cunttaqj intelligit qux dicuntur,recognofcitqj difta,deinde paulopoft eoz dem recidit. Qui morbus potiflìmum corripit, fiquis peregrinetur, defertù uefolusperagret*couipit Si aliter. Tetani uero diftentionéfoe* neruorum duo trefue font,qui fi in uulnere fiant,fic afficiunt,maxillx tanquam Ugna co/ pinguntur Si cohxrent,os nequit aperire,oculi crebro lachrimant& contra/ huntur,frons,ceruix,fcapulx rigent,manus,fpinam,crura fleftere nequit.Cum uero mortalis eft,cibaria Si pocula qux fumit,per nares quandoqj profiliunt* Diftentio autem neruorum in pofteriora Opifthotonofue per eadem & plura moleftat,quitunc corripit,cum nerui ceruicis afficiuntur, qui uel angina uel uua uel faucibus tonfillifoe purulentis afficiuntur.quibufdam autem &de ca/ pite hoc uenit.quandoqj fpafmos conuulfioue poft febrem fuperuenit. quin Si aliquis prx uulneribus in pofteriora diftenditur diftrahiturqj,fcapulxqjriz gentprx dolore,peftufqj murmurat.quidam autem tam uehementer conuel/ litur,uti qui adfont,uix quin de cubili cadat,tenere poflìnt. Tetanos auté di/ ftentioue neruorum refta mortalis minus ed cjj fuperiores,qui de iifdem cau/ fis fit,fimiliterqj corpus totum conuellitur. Caufos autem febrifoe ardés prx diftis fimiliter non fit.qux fuapte natura talis ed,uti cum fimul inuafit,accen/ dat,multaqj fiti hominem enecet,feruoreqj ueheméti moledet,lingua exafpe rata dehifcat,per exordia Iutefcat coioreue luteo fit,uti confoeuit,morbo au/ tem Si tepore procedente nigrefcat,qux fi per exordia nigrefcat,celerius de/ cernii,!! podea,tardius. Coxendicum uero dolores Ifchiadefox plerifqjhis potiflìmum DECRETORIIS CCCCLXXXI Ifchia. Icteros. potiflìmum caufis gignuntur,fiquis multum fub fole uadat, coxendicefqj feu ifchia calefiant,humor qj horum articulorum ficcefcat prx calore, a> autem ficcefcat Si cogatur magno hoc argumento fit, Nam langués prx dolore hos articulos fleftere dimouereqj nequit,q>qj fpinx uertebrx rigent Si conftringù tur,uti confleftere nequeat,magifqj lumbos Si uertebras qux funt ex obliquo ^regione coxendicum dolet,genuaqj,plurimumqj tempus dolor in inguini/ bus confidet, quin Si in coxendicibus grauis Si xftuofus fiftitur, fiquif / que eum erigat moueatue, prx dolore maxime gemit Si dolet, quando/ qj & conuulfio fpafmofue fuperuenit,frigufqj Si febris,nam hoc bile fit,qua/ doqj Si fanguine,fimilefqj dolores ab omnibus his fiunt,quandoqj frigus fé / briiqj non uehemens fopercapit. Quare fic qui hoc morbo laborat curandus eft* Qua curatio in omnibus codicibus defiderabatur. Morbus autem regiusarCUa/ tufuefeu Ifteros grauis eft , celeriterque necat,colorque malicorio uel lacer/ to uiridi fimilis eft,fubterque lotium quid rutulum heruo fimile fidet,febrifqj & horror non uehemens ufqj habet,quandoqj ueftimentum ftragulumue non patitur,fxpeqj intus mordetur lancinaturqj,temporeqj maturino plxrunqj in tellina cum ieiunus eft,murmurant.cùqj quis eum erigi! uel colloquitur, non fuftinet.Qri fic habet,plxrunqj fpatio quatuor Si decem dierum perit, quos fieuadat,ianefcit* Pulmonis uero morbus peripleumoniaue fiue Peripneu / moniahxc facit,febris uehemens habet,crebroqj Si calidum fpirat,xftuat,an PeripneumonU. gitur,debilitatur,fxpeqj fefe motitat,clauem peftoris iugulumue, mammas, fcapulas dolitat,quid graue in peftore effe uidetur, quandoqj delirat, quan / doqj non dolet,cum non tuflìt,cum enim tuflìt,dolet, quod diuturnius Si mo leftius eft,pnmo candidum Tpumofomqj Tpuit, lingua flauefcit rutulefcitue, tempore uero procedente nigrefcit,!! uero per exordia nigrefcat,citius libera tur,fipoftea, tardius.poliremo autem lingua dehifcit. cui fi digitum admo / ueas,hxreat,morbi Uberationem portendit.quemadmodumin laterum mor/ bo Pleuritideue.Qux patitur cum minimum quatuor Si decem dies,cum più rimum unum Si uiginti.quod tempus ualde tuflìt,cùqj tuffi purgatur. primo quidem fpumofum Si multum Tpuit,septimo autem Si oftauo cum febris ui/ get.Peripneumoniaqj pulmonifoe morbus humidus eft,craflìus. fi minus non* nono autem Si decimo fobluteum Si fobcruentum ♦ duodecimo uero quartù & decimum ufqj multum purulentumqj.Qui uero fuapte natura corpore hu / mido funt,magis uexant: .qui ficco,minus* Satis iam de decretoriis diebus di ximus, Febres auté omnes ferme decernunt,quintanx, feptimanx,undecima nx,feptem &decimanx,unx Si uigefimx.qux uero graues funt &acutx,tri/ gefimx.deinde fexagemimx*qux aùt numerù hunc fuperant,longiores funt. 3 d Pleuritis. Peripneumouia. febrium éecre» torio. CCCCLXXXII* DE POTIONIBVS DE VERAtRo DE LAVATIONIBVS HIPPOCRATIS DE POTIONIBVS MEDICIS LIBER Q^VADRAGESIMVS OCTAVVS Qua in potioni Otiones autem medicas fiquis rite prxparare uelit, hanc bus medicis ob» uiam teneat,primum quidem,loci coslum aeremue in quo feruanda., languens fuerit,tempus anni tempeftatemqj tunc uigenté p naturam,confuetudinemqj languentis Si morbi fcire coz gnofcereqj contendat,deinde res quas porrigendas cenfue rit,earumqj uires confideret.nam fi hxcprudenter penfiz ten£,nùqj fere qjtù in medico erit,languens periclitabit, Catterà in exemplarìbus qua in manibus habueramus, defiderabantur. HIPPOCRATIS DE VERATRO HELLEBOROVE LIBER NONVS ET Q^VADRAGESIMVS Quodfummope Vo pafto diligéter prudenterqj Veratrum tam album qj nigram re cupiebamus q in laguentium utilitatem óVufum prxparandum tem perandùqj praftarenonpo «lt fumma cura Si diligentia nunc trademus traftabimufqj ♦ De hac re plura non habuimus. HIPPOCRATIS DE LAVATIONIBVS LIBER tQVINCtVAGESIMVS Lauotiomf^ ha q Vx languentibus commoda Si utilia font Lauationum genera, defiderabantur. quoq} modo utariSjhic tifc>i diffeitabo. Quapraterea loco huic adfcrìberemustnonfuit. Hippocratis DE GLANDIIS CCCCLXXX1II GLANDVLISVE PER OMNIA MEMBRA LIBER HIPPOCRATIS PRIMVS ET Q^VINQ^V AGESIM VS E Glandiis uero glandulifoe per omnia membra fic habet* Gl«dula quales. natura quidem earum fpongiofa eft,qux pingues Si rarx funt,quandoqj carunculx uidetur elle fimiles costerò cor d pori.tamen nullx corpori fimiles Tunt,Ted cineris colore, rarx,ficcx,friabiles,uenularum plenx,quas fi feces, fan / sanguis albus de guis albus,pituitx fimilis muitus defluit.molles taftu ficu gUdulis manat. ti lana funt,quas digitis fi ualde teras Si fnces, oleofum hu morem multum emittunt,diffoluunturqj Si conteruntur,nec ualde dolent,fed cum corpore costerò afficiunt afficiunturue* Cum uero peculiari fuoqj mor bo laborant,cum costerò corpore paulù uexant,fed hi morbi propterea fiùt inde tubercula phymataue,ftrumx choeradefoe feu fcrophulx,corpufqj ignis vbrnatatch9ra febrisue habet,quod ideo illis euenit,quoniam de corpore costerò per multas '" uenas cauas fanguinisue capaces,qux in eas tendunt,humorem facile trahunt, quo complent. Qui humor fluftioqj fic traftus muitus óVmorbofus fi fit, cor pus reliquum glandia glandulxue ad feie contiahunt, fimulqj Si afficiunt Si affìciuntur,ficqj ignis febrisue accenditur, glandiaqj tumét Si inflammantur. plurima fiquidem glandia glandulxue funt in corpore, fed magis Si maiores in cauis locis qj in articulis * qux de locis fanguinolentis humorem fanguino lentum ad fé trahunt. qux quidem tanquam de fuperiore loco defluentem fufcipiunt,trahuntqj,qux tanquam in articulis creata doloribus labonbusue & morbis humiditatem fatis magnam copiam in articulis fufcipiunt, quam quidem articuli emittunt Si emittere poffunt* Sic in corpore nihil ueTcù fon/ gidum Si inane eft, Si fi fiat, fubito diTcutitur,nec Tuperfit, nam multum pau culumue fi fiat,in glandia recuruatur, tranfilit Si abfomitur,ficqj glandia tan/ quam lucrentur, corporis coeteri humiditatis copiam fuperabundantem fufci piunt,qua coalefcunt.quare ubi mollia, huda Si cenofa funt, ibi Si glandia* q^4 ~tru &# fignum autem hoc eft, Quoniam ubi glandia funt, ibi Su pili, Natura fiqui/ gianduia. dem glandia Si pilos facit,horum locorum purgamenta, qux utraqj eundem ufum neceffarium capiunt ♦ hxc quidem quod fuperfluit, pili uero de glan/ diisopportunum fluorem fufcipiunt * pili uero rata fuperflui humoris in ex/ tremas partes, affatim prorumpentis portione Si copia pullulant, fruticant, SS ii CCCCLXXX1III D E Sala ubi non nafcuntur. Vifcerù glandia magnafmt. Kenum glandia. Tonfilla parifth miaue. Caput quale. Quando glàdio uexant. Ceruicis logepe culiare hoc ma- lum eft. crefcunt ♦ Qua uero corpus ficcum eft, ea nec glandia nec pili font * tenera quidem loca continuo labore Si exercitatione commota Si agitata Si humida &-glandia Si pilos habent. Secundumautem utranqj aurem ac utrinqj uenx iugulares faucium Si ceruicis Si glandia Si pilos habét* ficqj in utrifqj axillis Si gladia & pili font, Cumqj axillis xquo modo inguina & glandia & pilos habent.nam hxc loca toto corpore caua funt, fuperf luiqj humoris facilia promptaue conceptacula ♦ prx cunftis enim qux in corpore funt hxc maxi me & laborant, defatigantur Si agitantur. coetera uero qux glandia habent, ficuti uifcera Si inteftina, nam & hxc glandia habent fed maiora, non pilos tamen, ficuti omentum , nam in terrx paluftribus, cenofis uliginoflsqjlocis femina fata non pullulant nafcunturue fed nimio humoré illic ftrangulantur putrefcuntqj,femen enim illic uim patitur. Copia quin etia multusqj humor uifceribus Si inteftinis uim infert,pilofqj emittere non linit, maioraqj glandia nufquam alibi funt corpore toto, qux per inteftina Si uifcera uligmemforz bendo uagantur Si crelcunt * nam uifcera Si inteftina humiditatem de uafcuz Iis f luentem fufcipiunt Si in ornentum reieftant,omentum autem in glandia, Habent Si renes glandia , nam hi multa humiditate fatiantur complenturqj, maioraqj fere hoc loco glandia funt qj alibi, humor enim foperfluens abrez nibusnon forbetur,fed in ueficam qux inferior eft, defluir* quare fiquid quicquidue glandia de tubulis filtulis Si uenis lucrantur fufcipiuntqj, ad k[t trahunt Si retinent. Sunt Si alix in corpore glandulx fed admodù parua?, Quare fermonem hunc meù nolo longius de propofito deerrare difcedereue, nam propter alicuius momenti glandulas Si periculi hxc fufcepta defcriprio eli. Nunc igitur ad fuperiora oratione redibo, deqj ceruicis Si faucium glan dulis dicam * fiquidem fauces glandulas utrinqj habent, qux Si Tonfilla; Parifthmiaue dicuntur, qux profefto funt ad hunc ufom comparatx, caput fiquidem cauum Si rotundum fuperiacet,humoris totius corporis fuperfluen tis Si nimii conceptaculum, nam exhalationes omnes fupra corpus in caput mittit, quas rurfus caput in corpus reiicit ♦ quod enim fuperfluit, ubi fedem non habet, manere non poteft, nifi caput laboret ♦ quare Me cohibet, humo rifqj attraftionem afficit,ac inglandulis ea fluftio conuertitur,fluentùqj illud nihil moleftat, donec modicum eft, glandiaqj fuperant . nam fi multum & acre fuperfluat,ficqj ac glutinofum peimaneat,inflammat, faucefqj turgefcùt ceruixqj,& contenduntur,in auresqj reiiciunt, partefqj fiquidem utrxqj labo/ rent,aures utrafqj afficiunt ♦ fi tantum altera, tantum Si alteram aurem uexat. finautem ea fluftio pituitofa multa pigraqj fit, hoc etiam modo perflamma bit.Qux perflammatio cum fluentum illud humidum ftatarium pigrumue fecerit, in ftrumas chosradesue feu fcrophulas conuertitur. quod longx cer/ uicis colliue peculiare uitium Si malum eft * Quod Si in axillas confluit, cùqj multum fuerit, fanies illic acris cogitur,tuberculaqj phymataue fic fofcitant, non minus Si de fuperioribus locis humoris in inguina defcendit, quod cum multum GLANDVLIS CCCCLXXXV multum eft, inguina tumere facit, infiammare Si foppurare,quemadmodum &mceruice& in axillis fecit. qux& bona & mala prxbere uidentur. Et hxc quidem de his fatis fint ♦ prxterea uifcera & inteftina cibo potuqj pluri/ mum fatiantur complenturqj,humoremqj etiam, qui fub cute eft, fufcipiunt, qui omnis illic ficuti fuperiores finuatur Si protuberat , morbos tamen fere nunquam creat, quemadmodum humor, qui in articulis eft , crebrx nanqj & planx Si explicatx glandulx non caux curuxue inintellinis funt,fereqj nunquam altera magis qj altera forbet, maiorqj eft, uel effe poteft, fed in ar ticulos paulum quid fi confluat, tolluntur Si protuberant. tamen horù xqua litas in capite eft, nam Si caput glandulas habet, cerebrum glandulis limile, cerebrum enim album,fungidum non ualidumqj eft, quemadmodum Si glan dulx font, bonifqj his glandulas afficit ♦ cum tale fit, quale diftum eft ♦ nam uices reddit,fiquidem humiditatem aufert, maioremqj eius partem ad polire ma mittit, copiam uero maiorem mittit, quia cerebrum maius eft qj costerx glandulx, maius enim eft, quoniam in latiore loco capitis degit, morbofqj gcmaiores&minores creat qj costerx glandulx, maiorefqj eius pili funtqj cceterarum glandularum ♦ morbos autem facit, cum ad inferiora fuam abun dantem copiam demittit ♦ Nam de capite tanquam decretorii fluores manat per oculos,per nares, per aures, tres enim hi meatus fluoresue naturales capiz tis funt, qui femper naturx lege rituue manant* sunt Si alii fluores per pala tuminfauces deinde in uentriculù fuperiorem ftomachonue ,per uenas alii in fanguen,fpinx medullam.Qui omnes feptem funt, qui mala molefta ere/ brofqj humores demunt, quos nifi demant, protinus in eo morbi crearentur, ficqj in reliquo corpore* Quidam auté interiora non exteriora forbent,fibiqj moleftiam maximam creant, quod fi acre permaneat, cerebrum deftillatio/ nem demittit, qux costeras fluftiones confumit, Si ad fefe trahit ♦ quodque fuperuenit fi multum eft,non ante profluuiùm fiftitur, qj defluens copia con fumatur, parsqj emittatur, pars intus remaneat, qux femper crefcit, foumqj fimile petit & illic confiftit, humorefqj trahit, morbofqj creat, qui naturam debilitant. qux fiquid uehemens Si uiolentum patitur, magnopere afficitur. Mala uero naturx fi multa funt,meatus prxditti fluoresue uix ferunt, quodqj fuperuenit, fi prxter rationem magnum Si non confuetum eft, auerfantur, lancinanturqj, cerebrumqj ipfum detrimentum capit,morbofumqj redditur. quod fi lancinetur, piurimum perturbatur Si agitatur, mensqj ipfa defipit Si afficitur, cerebrumqj ipfum totum hominem conuellit, fecumqj trahit ♦ qui tunc nihil fapit nec cogitat curatue, fed fere ftrangulatur, malumqj creatur, quod Sideratio PerculTione Teu Apoplexia dicitur. Sed fi quod defluit acre non fit multum tamen,&hoc afficit, mensqj conturbatur,uariaqj cogitat,pro ut fluor ille uarius fuerit, morbumqj hunc infert, qui ridiculis Si uarus ima/ gunculis homines agitat.Sed fi fluor ille oculos petat, Lippitudmes coetez raqj oculorum uitia creantur, pupillx tumefeunt* Si uero nares petat, nafus SS iii Vifcerit mola unde. Glàdio inteftina qualia. Cerebrum glan* dui* eft. Septem capitis meatus fino » Stomachus. Vena. Sanguen Spina medulla,. Morbi naturam debilitantem. Sy deratio apo » plexiaue. Morbus imagi» nofus unde. Lippitudo. CCCCLXXXVI DE GLANDVLIS Pnrul'etét aures. Palati deftilla-. tio. Tabes. Pulmo qui con» fumatur. Medicus caufam quarat. Cerebri olia malo. Mamma. Loceìli conferùt fatui. Marium corpus quale. Corpus maris et femina quale. lancinatur, nihilqj grauius aliud patitur * meatus enim huius lati font, fibiqj fuccurrunt ♦ prxterea fiquod de cerebro defluit,procul ab ipfis naribus aures petat, quarum meatus tortuofus Si anguftus eft, diutius illic permanet, cere brumqj cum illis proximum fit, afficitur, quod cum affeftum eft, continui! fluorem in aures demittit, qui cum illic putruit, pus olidum emittit, quod Si aliquatenus oculi prxfeferunt, fi per pofteriora fpinx medullam hi deflu xus petant, mortiferi non funt fere,fi uero per palatum in uentriculù defcen dant, quantamuis copiam uterqj uentriculus capit, quam fi demittant,morz bus nullus inde gignitur, fed fi pituita diutius in inferiore uentriculo maneat, conuoluulus hileosue concipitur ♦ palatum etiam per fauces curculionem9 magnamue arteriam in pulmonem fluentum demittit, quod fi multum fit, diutiusqj illic maneat, tabifici morbi phthinodeesue creantur, pulmoqj piz tuitx completur, pusqj inde gignitur, quod pulmonem confumit,languenz tefqjfere nùquam euadunt, Mediciqj mens fi bonus,acer Si dexter eft,caufam difquiritconcipitqj.morbus hic etiam quandoqj capitis deftillatione fpinx medullam uenasqj petit, facrumqjos podicis petit, coxendicumqj acetabuz la, tabemqj phthifinue creat, languenfqj hinc &hinc marcefcit, liquiturue fiue tabefcit, uiuereqj non uult nequitue ♦ confeftim namqj fcapuix, coxx, crura, pedes afficiuntur laborantue, ficqj fenfimlongotempore tametfi cu/ rentur, omnino pereunt, maloqj huic nihil opitulatur, fed hi fenfim liquez fcunt,& moriuntur* De capitis quidé glandulis deftillationibufqj hxc mihi ditta font. Mala etia cerebri alia funt,uti defipiétia,furor,infania,qux cunfta periculofa funt,creanturqj cù cerebrù affettù eft.Prxterea Si alix gladulx in peftore font,qux Mamx dicùtur,qux turgét lacqj creat còcipiuntqj fed foe minis tantù,homines enim lac nò habét.Mulierù quidé & corporis &glandu lari! natura rara,fongida fluxaqj eft,quicqdqj nutriméti fomit, totù ferme lac conficit ,quin Si de locellis ipfis poti cóceptù partùqj nutrimentù cóceptus parrusqj in mamas £ficifci£,quod omentù còpreffum Si ab ipfo foctu angu/ (tatù in fuperiora mittit. Maribus quidé & loci anguftia Si corporis denfitas conferme gladulx mamxue magnx nimis fiant, marium enim corpus quid denfum,ualidù uifu Si taftu ed. Mulierù uero còtra,quonia molle rarùqjeft, humidìtate nò emittit.marinù uero corpus cù denfum cópaftùqj fit,nihilta le fufcipit,laborqj Si exercitatio corpus eius couoborat uafidùqj reddit,qdfi quid fupfluù eo corruat,quo fufcipiat Si còtineat,non habet.ficqj ratio eadé cogit,& pettora Si mamas corpusqj rehquù feminis rara,fungida, moilia.no ualida eé ,ppter defidia Si antedifta * Viris aùt còtra omnia ueniùt,na fupflua corporis totius humoris copia Si cófumùt &emittùt.còtra omnia in feminis demòdrant,quibus cum morbus uel alia calamitas uenit , mamx uoxqjafh/ ciuntur,hudaqj uentriculum petunt,pròptereaqj multi! fpuunt, caputqj doli/ tant,iifqj de caufis morbofx funt,nam quod de locellis uenit, lacqj fopfluens cù fuperiora còceptacula nò habet,quo fufcipiat- Si emittat,primis corporis uifcenbus cordi pulmoniqj occurrit, Si drangulat. De locis DE LOCIS IN HOMINÉ CCCCLXXXVII HIPPOCRATIS LIBER SECVNDVS ET Q^VINQ^V AGE SIM VS Ihi profefto uidetur nullum effe corporis principium,fed omnia xque & principium & finem effe, nam duftode/ Tcriptoue circulo nullum eius principium inuenitur, Simi Mmiréh - m literqj morborum de corporis omni parte uenientium* nis^ulL.0*'* Corpus enim Tuapte natura ficcum morbis magis obuium corpus ficcum ed,magisqj in morbis laborat, minus uero humidum, ma *""? humidum lum enim quod in corpore ficco ed, compingitur con/ morbofiHS€^ ftringiturue,Iocoqj uno quieTcit,quod aùt in humido,perfluit, modoqj hanc corporis partem occupat habetue modo ilIam,Temperqj Me motitando quie temducit dame, citiusqj Tedatur, tanquam non compaftum condriftumue* quod autem compaftum ed, modo hinc modo illinc fingula corporis mem/ bra petit, morbumqj facit datim,ficuti uentriculus capiti,caput carni uentri culoqj,costeraqj cunfta fic Si eadem ratione fiunt, quemadmodum uentricu Ius capiti, caput carni uentriculoqj, Cum enim uentriculus modice non de/ mittit, Temperqj intret Si contineatur, humiditas cibis Si potionibus ingedis contratta corpus irrigat, qux cum multa ed, uentriculoqj Txpta retentaue, caputpetit, quo cum peruenit, capitisqj uafculis non capitur, quolibet per caput fluit, perqj tenue oflìculum in cerebrum penetrat, parsqj eius oflìculù intrat remanetqj,pars circa cerebrum per tenue oflìculum uagatur, qux fi uen triculumrepetat, morbum illi facit, fi quolibet perfluat, morbum alium fa/ cit, coeteraqj uario modo uexat* Sicqj mala per ea qux morbos inferunt,rite digerere poterimus, quifqj enim morbi principium optimi facileqj curabit, corpus enim femper idé e(l,iifdemqj condat.fimili tamen modo Si parua eius Corpus quale. membra Si magna Si fuperna Si inferna inter fefe non habét,na fiquis minima corporis parte malo aliquo afficiat,corpus totù fentiet,quatulùcùqj fit,pro/ pterea qd minima pars omnia habet, q maxima portioqj eius minima paruù quantùuis fi pariat,quaprimù hoc ad fua cognationé genti litatemue defert, bonù malumue fuerit.propterea corpus prx cognationé cuiusqj etia minimi & dolitat & Ixtatur.quoma in minimo partes omnes funt qux inmaximo, ac ea quodqj ad fua defert Si omnia nunciat.Corporis enim natura rationis in Corpus human» medica arte principiù efl.primù quidé foramina funt,per qux audimus,loca ***«« materia nàqj uacua,qux circa aures funt,nihil aliud audiunt qj uocé, drepitù, fonitù, tK\jjtm^ clamoremue,fiqdé quod per membrana in cerebrù penetrat,liquido auditor, ccccLxxxvni DE LOCIS Odoratus. ti ariii qualitas. Spedes adesue quo pafcotur. Tres oculorum tmicula. Dua cerebri tUm nica. Venula capitis. Qua imaguncu los pra oculis curfitàtes creai. Venarudigeftio. nam folus meatus eft foràmenue membranx cerebrum inuoluentis circundan tisue qui in cerebrù tendat.nares aùt uerfus nulli! foramen ed, cum fit earum natura fpógiofa,fungida,uefpetisqj fimiUs,propterea plus audimus qj odore/ mur,plus enim odor fpargif qj odoratio* Prxterea in oculos eorumqj acié quxda tenues uenulx de cerebri membrana tendunt, qux puriflìmo humoré de cerebro deTcendéte oculorù acié paTcunt,qui Si in oculis comparet, qux uenulx cum ficceTcùt,oculorù acié perdùt Si extinguùt* Tres prxterea mem branx tuniculxue oculos circùuallant,cudodiùt Si conferuat, fupior craflìor ed,media tenuior,tertia tenuiflìma,qux humoré conTeruat. quarum fuperior qux craflìflìma ed, cxcitatem infert, Media Si ipfa periculofa ed,cù frangi/ tur,quxda enim ficuti bulla ueficulaue protuberat,Tertia qux tenuiflìma ed quxqj humoré cóferuat,& ipTa periculofa ed omnino* Cerebri uero tunicx membranxue dux funt,fuperior quarù craflìor ed, qux uero cerebrù tangit, tenuior.qux fi uulnerentur,non coalefcunt,nec exdem permanent.Prxterea uenulx quxda per carnè uertice petunt penetrantue,qux oflìculo cohxrent. per carnéqj alix tendùt,dux quidé de uertice refta qua Tupercilia còmittunt Si in oculorù angulos definùt,unaqj de uertice in nares fertur, illicqj in utraqj chartilaginis partem fcindif.Dux alix uenx fecundù tempora feruntur inter aures Si tempora,qirx oculorù acié premunt,femperqj faliunt, qux folx fan/ guinem non habent, fanguis enim ab illis regreditur,qui fuperfluenti fanguini occurrit prxgrediqj nititur, quod ille non patitur, fic inter fefe concurrendo uenulis pulfum prxbent.Species auté uifusue fiue oculorù acies humoré qui de cerebro fluit,pafcif,cù uero plufculù de uenis capit, fluore eo pturbatur, in fefeqj effe non uidetur,prxqj oculis curfitare agitariqj uidetur modo auicu larù effigies fimulacraue modo lenticulx nigrx, qux uidendi Tacultatéimpe diant,ac quxdam alia.Dux uenulx inter aures uenasqj alias in aures feruntur, qux aures premunt.Dux uenx alix de oflìculi coniunftione inauditionesfc runtur.Quxdam autem ad corporis inferiora còuertuntur* Dux quidé uenx fecundum ceruicis neruos tendunt, qux fecundum fpinx uertebras in renes feruntur Si intedcs penetrant,qux cum afficiuntur, cù difficultate cruentùqj lotium prodit ♦ Dux uenx alix de uertice in humeros tendunt, qux Hume/ rales dicuntur* Dux uenx alix de uertice in utranqj colli partem anteriore in eam uenam qux caua dicitur, deferuntur,qux caua uena inter palatum 8. curculionem de per prxcordia corqj tranfit,in inguinaqj Si coxas interiore parte fcinditur , tibiasque & talos petit,qux fi fecetur, hominem infce/ cundum reddit, qux Si in poliices decurrit* Quxdam uena etiam de uena caua in manum finiflram peruenit, qux foblienem & finidram ilium partem qua lien omento committitur, defertur,& in uentré definit, qux cum defcendit, fecundum prxcordia tranfit, humeraliqj uenx occurrit,fub uentriculo Si [iene fcinditur*fimiliter Si alia uena de caua uena in marni dex/ tram IN HOMINÉ CCCCLXXXIX tram peruenit* Cunftx quidem uenx inter fefe communicant, confluunt Si concurrunt ♦ quxdam per fefe,quxdam per uenulas qux de maionbus uenis ptoficifcuntur, Qux carnem paicunt,nam hac uia inter fefe confluunt Si con currunt* Cum autem de uenis malum uenit, humor qui in uenis ed, perfluit, qux uenx non quiefcunt, de neruis etiam perfluit, fed non tantum ♦ nam uè/ narum Si carnis natura humida ed, nerui uero ficci Si caui funt oflìbufqj co/ hxrent, maiorqj eorum pars ab oflìbus pafcitur, quin Si carnibus aliquatenus nutriuntur,coloremqj Si robur de carne Si oflìbus nancifcuntur, humidiqj ma gis q) offa font, carnofiqj magis ficciqj Si offei funt magis qj carnes, propte/ reaquodcunqj malum in eos penetrat, eodem roboratur Si perfiftit, nec fa/ Cile difcutitur, prxfertimqj diftentiones tetaniue in eos penetrant, coeteraqj qux corpus quiefeere non finunt, tremereqj cogunt ♦ Nerui quidem articu/ los omnes ligant, continent Si premunì, per corpusqj totum tenduntur,cor/ pufqj robuftius Si ualidius reddunt, femperqj carnofiflìmi illic funt, ubi car/ nis minus eft,corpufqj totum neruorum plenum ed. Circa uultù auté caputqj nulli funt, fed fibrx neruis fimiles,medium locum inter carnem Si offa tenen tes, qux &fi tenuiores,robuftiores tamen funt ♦ Capita uero quxdam futu/ ras tres habent, quxdam quatuor. qux uero quatuor habent, fecundum au/ resutrasqj habent, unam in capitis anteriore parte, alteram in pofteriora fic quidem caput quod futuras quatuor habet,diuiditur * quod uero tres habet, fecundum aures utrasqj Si capitis anteriore parte habet, in poderiore nullas. quodhabentis quatuor ed. Magis prxterea fani capite funt qui plures habét. Coniunttiones nociiue fiue iunfturx articulorum Si oflìum fic habét ♦ Super cilia uero quoddam oflìculum committit, maxillarum iunftura in mento me dio eli fuperior in utraqj capitis parte.Quidam uertebras plures habent, qui dam pauciores.qui uero plures, duo de uiginti habent, quarum una qux in fupenore parte eft,capitis fedes eft,qux in inferiore fedis firmamentù.Coftx feptem font, qux in poderiore parte uertebris committuntur, parte autem anteriore in peftore inter fefe conneftuntur. Claues uero nodos habét,partim in peftore medio fecundum curculionem illicqj committuntur, partim hu/ meios uerfus fcapulasqj reclinantur, femperqj illic humeris hxrent. Scapulx ueropettons alueo poderion committuntur, qux humeros uerfus in oflìcu lum, quod in alueo ed, iaciuntur*& ab hoc oflìculo dux aciculx radiiue pio tenduntur, una foras,altera intro, qux ad fcapulas oflìculo cohxrétes fubter còmittùtur in cubiti parte interiore fub cauo illic oflìculo paulo infra cubiti acicula peronenue parte interiore uerfus in qua còmittuntur,ubi oflìculum Si aciculx còcurrunt ac in cubiti poftrema parte còmittuntur, nodumqj & con iunftura cubito faciunt.fecundum uero cubiti! quatuor aciculx tenues ualde protenduntur,dux fubter cubiti parte interiore uerfus, dux aùt in fupenore parte oflìculo còneftuntur, qux cù oflìculo cohxréte fecùdù ipfius oflìculi Neruorum qua» litas. Nerui ubi non funt. Capitii futura». SuperciUo. Maxilla. Vertebra. Cofta. Claues iuguluue feu torcillapem ctoris. Scapula. Perona acicula uè fine radti. Quatuor adi cula. CCCCXC DE LOCIS Perone aciculom uè uera. Manus articuli. Digiti. Coxendix. Coxa. ifchìon. Genu. Tibia. Pedum articuli, Muccus. Claudicatio unde. Ventriculi uenu la qua ueficam petunt. articulum cubiti partem poftremam uerfus committuntur * qux fubteriacent ac intro reclinantur ♦ qux utrxqj concurrentes fuperiorem aciculam uerfus qux de alueo fertur, intra alueum committuntur, ac eam qux acicula uoca/ tur,interfefe concurrentes in interiore cubiti parte poftrema faciunt. fubter uero manum oflìculum uerfos articulum habet, cui cum mollis Si tenella fit, aciculx committuntur* dux quidem in articulum non prodeunt, fuperior autem & inferior cum oflìculo manum uerfos committuntur. Manus uero multos habet articulos, fingula enim oflìcula qux in iis inter fefe concurrùt, articulum faciunt ♦ Digiti plures habent arti culos, tres unusquisqj, unum quiz dem inter unguem Si iunfturam, alium in iunftura qua digitus fleftitur, terz tium qua digitos manui committitur ♦ duo autem articuli funt in coxendiciz bus, qui acetabula cotulxue dicuntur, coxxqj his committuntur,fecundum uero coxas dux aciculx protenduntur, una intus, altera foris, neutraqj inar ticulum prouenit, fed in oflìculo in ipfa coxa figùtur. Coxa autem ipfa fùper ne acetabulo committitur, ubi fic bipartitur, uti pars ea qux in acetabulum mittitur Si inclinat, rotunda, leuigata,puraqj fit fumma parte,pars uero qux minor eft, in bifurculo protuberat, fecundumqj nates fubter comparet, coz xendixqj feu ifchion dicitur ♦ Quin Si genu coxx oflìculum uerfus bipartitur, quarum duarum partium tibia qux uocatur tanquam in cardine commode conneftitur, fuperiori uero parti mola patellaue fuperiacet, qux in incela! humorem de carne defcendentem ab articulo reiicit ♦ Secundum uero tibiam dux aciculx protenduntur, qux fubter ad pedis talos finiunt,fuperiore uero parte ad genu articulum non perueniunt.pedem autem uerfus in talis Tibia ar ticulum habet, fubtalofqj alterum.Pedes etia plures articulos habét* Quem/ admodum Si manus, pariqj Si numero Si modo cum manibus digeruntunPlu rimi prxterea in corpore funt articuli, non fimili tamen modo in omnibus, fed aliis alii ♦ tamen hxc qux fcripiimus, fimilia fimiliqj modo in omnibus funt. uenulx qj alix in aliis funt, fed nullius momenti* Mucci uero humores uè giurinoli naturaliter in omnibus funt, qui cum puri funt Si defecati, fani funt Si ualent, facileqj agitantur articuli, qui & luxentur, laborem Si dolo/ rem inferunt ♦ cum de carne humor qui uexet, eo confluit ♦ primum quidem àrticulus * iunfturaue cogitur, nam humor qui de carne eo confluxit, lubri/ cus fluidusue non eft, deinde cum muitus fit, articulum ualde protenditi tumefacit, nihilqj madefacit,de carneqj femper illuc def luens ficcefcit,cùqj muitus fit,articulusqjeum non capiat,def luit.maleqj coaftus neruos qui arti/ culum conneftunt,protollit,tumefacit Si diffoluit,proptereaqj claudicare fa/ cit,cumqj humoris plurimù illuc defiuxerit,multù claudicar, cum parù,non adeo afficiùtur,Prxterea uentriculù efculéta potulétaqj intrat,deqj uétriculo fibrx uenulx uè in uefica tendunt,quibus humor liquatur colaturue, qui tunc ualde multùqj defluit, cum caro ualde refrigeratur uel calefit uel inflamatur* Pefìuftiones IN HOMINÉ CCCCXCI defluftiones uero frigore fiunt,cum caro uenxqj capitis carne horrenre con/ Defiuctiofrigo* tenduntur Si coguntur,humoremqj una cum carne exprimunt demittuntque, re maSls^' qux caro Si ipfa exprimit contra piliqj Si capilli tanquam fimul undiqj ual / de compreflì fobriguntur,hincqj quod expnmitur quolibet deflmt.calore uè Calore edam. ro defluit,cum calore rarefatta caro meatus Si exitus fecerit, humorqj calore tenuetur.nam humor omnis calore tenuatur,tuncqj cedens defluit fuper in / flammatione,tunc etiam humores defluunt,cum caro fuperinflammata hu / moris completur.quem cum non capit,quohbet demittit,donec meatus exi/ tufue fluftionis comprimatur prx gracilitate. Quin etiam quadoqj humores defluunt, cum corpus ficcefcit.nam corpus tanquam cum humoré conue/ niens communicanfue humorem fufcipit receptatue, deinde quolibet agit emittitqj,corpufqj ficcum remanet.quod facile eft illi agere quo uelit humo res.cum uacuuni fit,prxqj gracilitate tumefcere capereque eum non poffit. Prxterea cum inferiora ficcefeunt, fuperiora humefcunt,fuperiora enim uà/ cur fuperiora fculahumidiorafunt qj inferiora,nam in fuperiore parte plures uenx funt qj humefc*ntmo» in inferiore,capitifqj caro cù minus humoris egeat,capitis humor facile quo g'*' uelit corporis ficcitatem agit peilitue. nam faciliores patentiorefue meatus aditufue funt agenti qj aftcmeatufqj ipfi hoc iucrantur,uti ficci remaneant* suapte enim natura qux humida font facilius defcendunt.paruula etia fi qux dam neceflìtas uis & impedimentum his fiat.Septem autem funt capitis hu/ SePtmfr*°ris moris fluores,unus quidé in Nares,alter in Aures,tertius in Oculos.qui quidé ^/Cf"/W- patent,prxfertim de capite in oculos.cum uero in peftoris alueù deueniunt, quod prx frigore fit,in bile illic uertuntur,magis autem in peftoris alueù fri gore humor defluit.quod facilis eft fluor in curculionem gutturue, cum te/ ftum daufumue non fit.Prx frigore uero biliofi hac de caufa magis laborant B'lioficttrfrigo &afficiuntur,quod caro cum illic fluor remaneat.non quiefeit, fed concuti/ re magis et' tur.qux concuffa prxTertim deambulatione moleftiam parit. Purulenti uero Purulenti. fiunt, cum in peftoris alueù humor defluxit Si illic putreTat.Tabifici cum in Tahifici- medullam defluir* tabes quin alia fit,cum inTpinx uertebras defluxit.Cum in carnem,morbus aqux fobter cutem hydropsue gignitur,quod fic dignofeas, fydrops. partes anteriores ficcx font, caput nares,oculi,qui hebefeunt, luridi luteiue fiunt cum reliquo corpore,nihilqj fputt,etiamfl multum defluat,na hic fluor per medias carnes Si anteriores Si poftenores defluit * qui fi pofteriora petat, anteriora ficcat, pofteriora uero humefacit,magifqj interiora fecundum uen/ triculù,extra uero fcdm nares*,ppterea corpus magis extra qua intra durefeit, meatufqj fiue foramina firmiora Si latiora habet.q fi fordibus claudàt,fibi/ metiplls opitulat,cù nihil hac defluat, latioraqj Iteriora reddùt ♦ qqj medio Q*" w*k hinc loco defluùt,tenuiora.fluor aùt utpote q de altionbus defluat,parua tenuia/ Memm' qj habet q opponat,carnè humoris cóplet, q humoré cibi potufqj còfluenté corrùpit, qui còmillione hac corruptus qdqj cù eo de capite defluit,corpus CCCCXCII DE LOCIS Cum nares tu» ment. Cum aures flum ctiopetit. Cucurbitula quo loco in hoc dada. Qua potio. Cum oculi fluore uexantur. Profluuiùm ocu lorum. pafcunt auftantqj.carnes uero nimio morbofoqj humoré nutricatx uigefcunt pullulantqj,hydropifqj aquxue complentur* Si uero parum defluat, coxendi cem ifchiadaue pudendorumqj uitia creat.cum amplius non defluit, cumqj quod defluit,pufillum eft,ac undiqj deieftum,ad articulos confugit.Qux ma la fiunt etiam cum hic morbus fanefcit quidqj in carne relinquitur, quod nec intro nec foras prodire poflìt,quodqj cum exit,tubercula per cutem fofcitat, quodqj cedit,petit,eoqj confogit,quod Te recipit,articulos fcilicet ac uel arti culorum uel coxendicum morbum facit. Si uero nares contumefcant, pitui/ txqj compleantur.quam conftriftam uel medicamentis uel fuffimentis exte / nuato,nec auertito,nam fi auertatur, quicquid corripit comperitue, mutilat Si Ixdit,prxfertim fi multum Si magnum fit quod defluit ♦ Cum autem au/ res petit,primo quidem uehementer decurrit,& laborem prxbet,donec pure fcat,cum autem defluere didicit.confuetudinemue fecit, nihil amplius mole dat.medicamentum huic fic dolenti natura calidum oleo amygdahno nepo/ toue fubaftum tepidum iniicito,poflqj fcapulas cucurbitulam admoueto, fi dextram partem doleat finidrx,!! fini dram dexterx, locumqj ne pertundito, fed folum attrahere finito.qui dolor fi his non fedetur, medicamenta naturali ter frigida nò calida infundito,potionemqj dato,qux per inferna purgct.per fuperna uero nò,quoniam uomere nihil opitulatur,costeraqj refrigerato.femz perqj modum fanitatem non facientem mutato.!! uero peius faceret, contra/ rio adhxreto.fin autem ad fanitatem téderet,nihilmutato,nihilqj adiungito, nec minuito,!! uero res ad fidulamentum fuppuramentumue tenderet,multaz q^ fanies purulenta & olida deflueret,hoc modo huic facito, Medicamento ficcante fpongiam tingito Si peruoluito, auditioniqj qjmaxime intro dato, naribufqj purgamentum admoueto, quo qux in aurem defluunt,eo deferanz tur Si reuocentur,ne in caput redeat qux morbofa font* Cum autem oculos fluor ille petit,oculi turgent Si inflammantunhunc liquido uel ficco medicaz mento infperfo curato,fin autem fubito inflammentur,nihil linito,fed qjma/ xime fubter urito,uel medicamento aliquo fubducito Si extenuato,cauetoque ne uomat.fi nero uti lapilli fubter currerent,medicamento linito, quod pluri/ mum lachrimare cogat,corpufqj reliquum madefacito.curatoqj uti perflam/ mentur,humidiorefqj fubtiliores &extenuatiores oculi reddatur, lachrimaqj coagulatam demittant ♦ Cù uero paulatim in oculos defluet,pruritumqj fufci tabit,medicamento quod ficcet paulatimqj fimul lachrimas ciat,hunc linito, medicamentumqj naribus dato,quod paulatim non plufquam acetabuli men furam educat,defluftionemqj oculorum ficcet,fxpiat,retundat,innarefqj de ducat.medicamenta uero ea totum caput purgant,qux ualida funt,qux talia non funt,de oculis nares uerfus deducunt. Sin autem in carne Si offe muccus humorue glutinofus ed humorqj inter carnem Si os in oculos defluat, quod fic dignofcas,caput fi tentes tangafue,cedet,pudulofumqj deprehédes, ocu/ liqj IN HOMINÉ ccccxcni Medel MedeU. liqj non lacrimabùt, palpebrxgj non ulcerabunf ,nec lancinabunt ,languésqj acutius cernet,quod fluor ille falfus nò ed,utpote q de cerebro nò defcédat, fedmuccofus potius fit.hùc fic curato,medicaméto non ualido caput purga ro,corpusqj cibis medicamétisqj fubducétibus emaciatoci ficcefcat. qd cù feceris,medicaméto naribus indito defluftio ilia eo deduca£,oculis uero nihil apponito*Sin auté ne fic qdé fanaret,caput ad os ufqj retta fecato pluribus li neis,fi res pofcat,uti qjprimù fluor ille per eas defluat,qux facile podea cura bunt fanabuntqj.Si uero res hoc pafto ad fine perducet ,bene habebit ♦ fi mi/ nus,folgorefqj femp prx oculis curfitarent,penculù ed ne affìdue fobluendo cìifulgétocult\ acies hebefcat.quod abdinétia aliquatenus moderabitur, fi uero purus humor uelcruétus Si liqdus acié petat,oculi acies rotùda nò uidet effe,quonia cruen ni illud intus apparens impedit,facitqj uti rotunda nò uideat,femperqj quid prx oculis curfitare uidet ,nihilqj uere Si pfefte cernit.huius uenas, qux acié premunt femperqj faliùt Si inter aures Si tépora font,urito,cùqj hoc feceris, ne qcqua in oculos mittat,medicaméta madefaciétia fuperponito,plurimaqj lacrima educito,uti quod in oculis efl,morbùqj facit, eluat. finaùt oculus de THmor oculorù. hifcat,mollibus lenibusue condringétibusqj medicamétis utitor, códriftum ulcus uti in angudù rediga£,cicatrixqj tenus fit.cù aùt oculi turgent,lacrima/ re fuccurrit* Cum quid in peftoris capfulùalueumue defluit,bilisqj fit,quod hoc figno patet,quonia ilia dolitant,dauifqj iugulumue qua ea dolitant do/ lore uexatur,febrisqj uenit,lingnxqj fuperior pars lurida fit, concretaqj fpuit, morbi uero huius feptimano uel nonario periculum ed* Cum autem utraque coftarù latera dolitant,pulmonis uitium ed peripneumoniaue ♦ Cum uero tantum alterù,codarù morbus ed pleuritisue * qux propter hoc fiunt, cum de capite per cureulione Si arterias quid in pulmoné defluit,pulmoqj utpote cum fpongiofus,fungidus,ficcusqj fit,ad fefe quicqd humoris pòr,trahit,quo maior efficit,cùqj multum Si ualde defluxit,fibrx eius crefeùt, latusqj coda/ rù utrunqj pertingunt& lancinat,pulmonifqj uitiù peripleumoniaue faciùt* Cù uero folù alterù,codarù moibus ed pleuritisue. fed pulmonis malù peri/ culofius ed multo uehemétiusqj,prxcordia,claues,ilia dolitant linguaqj mul to luridior pallidiorue fit,prxqj fluore fauces dolitant, uehemensqj laffìtudo & labor corripit,Tpiritusqj angudia Textanù uel Teptimanù inuadit,nil! ualida febris feptimanù dimittat,pent,& drangulatur,uel utrunqj. fi uero nonarium cum duos dies intermiferit,refumat,plxrunqj uel perit,uel purulentus euadit. purulentus. fiduodecimanù,pumlétus fit.fi quatuordecimanù,fanefcit.Nà qui pulmonis uitio uel codarù morbo puruléti fiunt,& nò pereunt,fanefcùt ♦ puruléti uero plxrunqj fiunt,cum ficuti biliofis defluit,fedbiliofis multi! defluit,cùqj deflu xit,ceffat,purulétis uero minus defluit,fed non ceffat, puruléti quinenà fiunt, cum minus qj expedit,excreant,uel in pulmoné defluat, na quod in pulmoné fillit,quodqj foperfluit,pus effiat,pusqj in pulmoné còfidens uel in peftocis TT Peripìeumonia Pleuritisqf qui differant. CCCCXCIIII DE LOCIS capfolo alueoue, ulcerat Si putrefacit.cumqj ulcerauit deque ulcerato pu/ trefaftoqjdeque eo quodfuperinttat,fuperfluit, caputqj magis afficit, Siìn peftoris alueum Si in pulmonem de ulcerato magis defluit, uleeraqj traftata recrudefcunt, uti etiam fiquod de capite fluit,ceffet,Quod de ulcenbus fluit poted abunde morbum prxbere ♦ purulentus etiam de ulcere fit, qui morbus facilior ed,fit Si extra pulmonem fed potiflìmum de frattura, cumqj caro de hifcit, hoc enim loco pus confidit, coitqj , quod fiquis corpus concutiat Tabes phthifis» redundat & fluftuat, fonitat Si afficitur.qux perurito. Tabes autem phthifis* •**• uè gignitur, cum eodem quemadmodum in purulento per curculionem uenasqj qux de eo pulmonem petunt, defluit ♦ nam in pulmonem fenfim & aflìdue defluit, humiditatemqj non multam in pulmoné cogit ,nam quod Tuperfluit in cureulione cogitur, paulatimqj defcendit, nec perluit, fed tuffi culam fufeitateum in uenulis fluor detinetur,utpote cum angudos meatus ha beat, locum angudum fpiritui prxbet ♦ quod fpiritus angudiam fufpiriaue facit, nam tanquam deficiat, femper fpirare cupit, ac in pulmoné concuflìo Si lancinatio gignitur, utpote cum humor ualidus non fit .cum uero pluri/ mum de capite fluit, nulla in pulmoné concuflìo lancinatioue fit, nam quod in eum fuperfluit, piurimum ed, purulentiqj de his tabificis fiunt, cum hu/ midum corpus efl,opi uero ficcum, de purulentis tabifici fiunt ♦ purulenti fic patent, dignofeunturue, labor per exordia prxcordia Si ilia uentremqj pus mtus quid corrjpjt)Cum uero pus iam illic confidit, labor fimiliter habet, tuflìculaue/ '4CÌ xat, pus reieftatur, fpiritus angudia corripit. finautem nondum in uentrem peruenit, concutit, ac tanquam in utre fonat. fi uero nihil horum fit, puru/ lentia tamen maneat, quod fic captabis cognofeesue, plurima fpirandidiffi/ cultas eù habet,moiedatue,fonanrius,raucius,breuiusqj loquit,genua pedesqj tument,fed uenter magis in quo pus ed, fimulqj peftoris capfolum laborat, membrorùqj diffolutio fobfequit ,corporeqj toto fodor manat, modoqj fibi calidus,modo frigidus effe uidet,ungues còtendunf ,uétriculus calefcit,qbus Tabes phthifis» puruléti dignofcunt ,hxcfunt.cù uero pod in fpina defluit,Tabes phthifisue uefpmea. ^mc talis flt,lumbi dolitant, capitis antenor pars illi uacua effe uidef, nà bile uexatur ♦ hxc auté in his periculofa font,!! color luteus arcuatusqj Si ifteros in oculis comparet, fi ungues liuefeunt, corpus ulceretur liuefcantqj quoquo uerfus ulcera, fi corpore toto non fudet fed tantum aliqua parte,fi febre du/ rante uiridé fcreet, uel fi hoc cum in pulmoné retinetur, non excreet,qux di ligenter obferuato num ne fint.nam fi hxc funt,fauces cum fpirat,fonant,foi/ ritus etiam angudia fingultusqj moledant.qux periculofa font, fi febris dilcez dat,& hxc in pulmoné remaneant, lubrica fit aluus,duret imbeallitas necne, hxc enim laterum codarumue morbi pulmonisqj periculofa funt ♦ laterario pleuritinus. pleuntinoue hxc facito,febrem ante fepté dies ne iedato,poculo mulfi aceti qu^étur!"" ue*aceto & a(lua utitor,crebroqj hxc porrigito, uti madeteat excreet.doloré uero per medicamela ex calefattoria fèdato,forbitioné que excrementù moz ueat, IN HOMINÉ CCCCXCV ueat,porrigito,quartanis balneis utitor.quinto Si fexto oleo perungito.fepti/ mone lauato,nifi febris ceffura fit,utibalneo fodor eliciatur. quin etiam quin to Si fexto medicamentis excreatoriis Si uehementiflìmis utitor, Teptimum diem uti qjfaciilime tranfigat, fi uero die feptimo non fedetur, nono fedabi/ tur.nifi quid aliud periculofum ueniat.Cum autem febris cefferit,forbimenta non ualida porrigito ♦ fi uero fingultus fiat, corpufqj iuuenile Si ualidum fit, potum fubducito,cumqj febris cefferit, Torbimentis triticeis utitor, Umili/ terqj pulmonis uitium curato. Purulentorum uero caput medicamentis non Pftrulentornm ualidis purgato,fenfimqj rem ad nares deducito,cibifqj lubricis utitor.cumqj mdelé' de principio malum longum fit,profluuiumqj conuerfum Si direftum eo fit, excreetfacito,tufficulamqjmoueto, medicamentis 8e cibis infofaneis made/ facientibusue utitor.cum autem excreare uoles, plurimos cibos falfos, pin/ gues, uinum afperum porrigito.cum fic habuerit, tuflìcula ueniet.Tabi ficos T«fo curatio. etiam fimiliter curato, coetera prxterquam non multa cibaria nec obfonia plura $ cibaria danda font, uinumqj dilutum aquofumue fuper cibo propi/ nato, ne calefiat,nam corpori non uaUdo fi caliditatem prxbeas ac utraque fimulcalefacias,caliditasilla piurimumfluentum mouet. Cum autem per palatum in uentriculum defluet,compunftio fubter fit, huic uero fi dolor in P'Utì defiuxut uentriculo fit,primum medicamento uel iure fubducito, deinde ualidome/ 1HÌd c*Hfrtur- dicamento utitor, cibifqj lubricis dum dolet,cum dolor ceffarit, cibis ualen/ tioribusutitor,fimiliter Si cum dies multos compunftio habuerit, curato ♦ fi uero debilis effet, prxqj debilitate nihil illi dari poffet, primo ptiTanx ere/ more fubluito, deinde dringente uel repercutiente aliquo utitor * cum uero per carnem pod tergum in fpinx uertebras Si articulos defluet, morbù aqux fubter cutem hydropaue creabit ♦ quem fic curato,Caro qux inter uenas in tydrops unde. ceruiceefl, candenti ferro tribus lineis aperiatur, deinde cicatrix qj tenuiflì/ maducatur,cumqj fic locù hunc Txpto circundederis,medicamentù ad nares dato,quo fluenti! illuc deducatur Si debilitetur, donec alio còuertatur,capitis anteriora caleTacito,poderiorafrigefacito,quo fatto cibaria ualde pituitofa dato,capitis anteriores fluftiones uti dilatentur.quod cù feceris,fiqd prius qj hocteciffes in corpus defluxiffet,fic curato.fi magis in carnè deuenerit, extra foueto.fi uentriculù uerfus Si intro.quod foris non pateret, medicamentù pò tandù dato.fin auté in utraqj defluat,utrinqj fubtrahito ♦ na curandù ed uti qj proxime emittas,fiue fuperne,fiue per inferna,fiue quacùqj corporis parte co modus exitus fit*Cù aùt humorù defluftione coxendicis morbus ifchiasue fit, ifchias cum me» cucurbitula admouendo detrahito,nec pertundito,medicamétaqj calefacien deU. tia propinato, cucurbitula uti per cute medicamentoqj per inferna prodeat* na cù defluftio hxc exitù nò habet,articulos quodqj cedit,petit,ficqj coxen/ dicis morbi! ifchiadaue facit.Tabes uero phthifisue pod tergum perqj fpinx T2w/ii mbufqj febrium impetus Si feruores fedato, febremqj medicamento refrige ratorio Delphinio Cammaroue uel aliare fimili diluito, cùqj refrigerarono naufeabit,calefaftorio utitor.fi uero his non fedaret,ad refrigeratoria redito* Morbum quidem regium arcuatumue feu ifteron cum curandum fumpferis, McrÌHS reiìut hoc modo curato,Pinguefacientibus cibis nutricato, corpufqj potionibus & *"* balneis madefacito tres uel quatuor dies, cum uero maduerit, purgato delie catoqj,pinguiaqj ftatim fubmoueto,medicamétùqj ( fi queat)quod undique humiditatem educat, propinato,caputqj purgamento non ualido purgato, lotiumqj mouentia Si ante Si poft cibaria potato*!! per hoc tempus humidita tem commotam purgaueris, potum amoueto, ne corpus poft hoc tempus nutriatur, crefeat madefeatue ♦ cum autem emaciaris, Si balneis purgato,cu/ r„, . n . r r.. , • • r i • /» • *-.ucumerts Jtlua cumenfqj agrelhs radicem in tenuia fecato, m aquaqj decoquito, qua fub z tid radix. luito, medicamenta uero biliofa ne potato,corpus ne magis perturbent com moueantue.cum uero ficcefeet, medicamento ciboue nullo fubduftorio nu iricato, fed uino diluto aquofoue , ruboremqj adducentibus utitor. fi uero pallor luridusue color Si luteus perfeueret, rurfus fubducito ♦ tamen nullo modo penitus ficcefacito,color ille ne compingatur, penitufqj inhxrefcat* Sacrum prxterea tetrumue & ferinù ulcus corpus fi propter hoc inuaderet, Sacmmferinum caroqj circum ulcus inflammaretur,marginefqj labiaue tumefcerent,ulcufque HeulcHS' fubhudefceret,fanies ficca influeret,qux ulcus compingeret.quod propterea compingitur conftringiturue, cum fanies non ex.it, fed in carnem relabitur, caroqj eam fufcipit, utpote cum inflammatione turgeat,qux cum eo perue/ nit marcefeit ac turget ♦ medicamentis hunc madefacito, ulcusqj linito, uti madefafto ulcere fanies defluat, fub carneqj non retineatur, fluentaqj ulceris refrigerato, medicamentifqj compefeito, ne caro laborans Si affetta colli/ uefeat, neue diffrafta refluat. Costerà uero ulcera refrigeratoriis circunlini/ ^ to, fuperqj madefacientia ponito. Morbus autem Anginx cynanchosue fit, * * cum faucium uenarum fanguen compingitur conftringiturue. quod de popli tum manuumqj uenis detrahito, fimulqj fubducito, uti quod morbum facit Sl prxbet eo deducatur conuellaturqj, linguamqj, fi magna ulcera habeat, bene trattato, lenitoqj ♦ Mala quidem omnia per exordia bene curentur tra/ tlenturqj, quxqj dellillationibus defluftionibusue gignuntur, ea primo com pefeantur, quxqj de recaufaue alia fiunt, fimiliter curato, foblato morbi principio catifaue.fi quoddefluit,multum eft,deducito,fi pufillum,diducen do compefeito. Si capitis os diffraftum còminutumue eft, periculofum non Capitis uulnera. eft. quod hudis medicamétis curato. Sinautem difciffunvicilTuraqj penetret, periculofum eft ♦ quod terebrato, ne fanies per oflìs Tciffuram influens cere/ bri tunicam membranamue putrefaciat.nam quod per anguftum influit, nec TT iii CCCCXCVIII DE LOCIS Qua minerà mala. Quod medicar. métti nodandu. Singultus etuo mitus fefe tol» Inni. Qua medica * menta danda. Medico ars et exercitatoria gymnicaue cur contraria. Capitis fludio. Mala uetufta et recentia quicua rentur, et duri» eia. effluii, moleftat, hominemqj in furorem Si infaniam agit* quod inquam tere brato, fanies per os terebratum uti non folum ingreffum Ted etiam exitum Si quidem latum habeat, Medicamentifqj ad fek humiditatem trahentibus uti tor, fobluitoqj* Caput febrientis ne purgato, ne in furorem Si infaniam aga tur, nam medicamenta caput purgantia calefaciunt, Calor enim medica/ menti calori febris additus furorem Si infaniam facit* Mortiferorum autem capitis uulnerum figna funt hxc, fiquis recens uulneratus percuffusue bilem atram uomat, moritur * fi Toporetur, fi fingultiat, fi debilitetur, fi fubito macrefcat ficccfcatue, perit* Cum leuiter febrienti puftulx ulcufculaue fubo riuntur, Cum debilitato & non potenti uulnus circum liuefeit, Cum alio morbo laboranti Si debilitato liuor fcaturit, mortiferum eft. Cum quis poli qj medicinam potauit, laborat afficiturue, fupraqj Si infra demittit, fi uiz num primo dilutum meracius deinde crebro potabit,fedabitur * Medicamen tum neqj uomitorium neqj finguttorium dato.!! bilis fua fponte fuprauelinz fra prorumpat, difficilius fedatur, nam qux fua fponte prorum punt, corz pori ui Si uiolentia aliqua illata pelluntur, fin autem medicamento defluat, nulla re cognata Si coniunfta cogitur, cum uero fic affeftum uomituqj labo rantem cures, ftatim uomitionem ne fedato, quia fingultus aduentaret, qué uomitio tollit, Nam uomitus defluens per fefe fenfim poftea fedatur. Sin autem qui hxc patitur, debilis effet,Cum uomuerit, huic per medicamentù fomnum conciliato ♦ nam Tanguen cum morbum facit, dolorem piurimum prxbet,Pituita uero non* Medicorum in morbis nemo fcit confoeuitue mez dicamentum nifi ualidum propinare, quo fi leuetur, conuertendiuia mutan/ diqj patefafta eft,qux eft emaciare ♦ fi uero non leuetur, contraria peragunt. fi emaciare non confert,perflammare contulerit ♦ crebroqj commutant. Tu uero méte hac in morbis utitor* fiquis languens ualidus Si robuftus fit,morbo iam debilitato medicamentum ualidum porrigito, quod fiquid fanum ineft, non Ixdet ♦ contra,non ualidum morbum, etiam fiquid fufcitet ♦ cum uero morbum quidem ualidum languentem non robuftum nanciTcaris, medica/ mentis non ualidis rem dirigito,qux morbum Tenfim debilitent Si fuperent, languentem nihil debilitent* Nam ars Exercitatoria Medicaqj còtrarix funt inter fefe,fiquidem exercitatoria nullius mutationis eget, medica uero cótta* fono enim prxfentem ftatum modum qj mutaffe nihil conTert. fiqua per mor bos ulcera fufeitentur, qux corpus magis qj morbus afficiant, medicamen/ tis fameqj fimul curato. Capitis profluuio uomitus confert* Mala uetufta difficilius curantur qj recentia * quare mala uetufta primo noua facito, duri/ ciam uulneris recentis ulcerisue medicamento putrefacienti motlefacientiue difeutito moilefacitoue, deinde medicamentis qux maxime perflamment, fanato.purgantia enim Si extenuantia conftringunt,purgant Si fanant ♦ Siquis tamen qux tempeftiua non funt, cogat,corpus quod ulcus habet,morbolum facit* IN HOMINÉ CCCCXCIX facit* Si uero ulcus cogere, compiere fanareqj uelis, infiammato* Si carnè augere,cibis augeto,fic enim medicamentis melius purgatur, Qux fi nimul turgeat,leuigeturqj cibis diminutis emaciatur Si extenuatur.Languentes affé/ tlos male depofitofqj & fefe prxfocare,fufpendere Si mori uolentes mandra Mori flatuétes gorx radice mane potionato,minus tamen qj quod in furorem agat, porrigi qui cures. to.Spafmonuero conuulfionemue fic curato, Letti in utraque parte igne ad moueto,Mandragorx radicem minus qj quod furere faciat, propinato,faccu f . lofqj Si pannos ad ceruicis neruos dato calidos. Si febris fpafmo uexaret,pri mtiu. mo uel fecundo uel ad fummum tertio die ceffat ♦ fi frattura fciflioneue car/ caro Ufa fra» neue lxfa caufaqj alia febris corripiat, plus qj tres uel quatuor dies non durat. et***fi** rheg» fi uero duret, eam de frattura non effe Tcito ♦ nec eam ficuti de frattura cura/ m4' to. Cum quis manus pedesqj diftortos habet, furorem fibi facit.quod fic cu Manus pedefgni» motuue laborare incipit, fi ftatim ceffet quieTcatue, ceffat fedaturue* Con *™.mcfjJtfcejl fuetos dolores laboresue confoèti quanuis non robulli uel fenes fint, facilius Labor quifede» ferunt,q! iuuenes &robufti non confoeti. Qux multo tempore confueue/ tur. VV ii D Vili D E Confitela quos» uis minus moU* ftant. Quafacere tu» tum non fit. Quando ftandu prioribus. Venterfenum et iuuenum quàdo uariat . Corpora longa et gradita. runt tametfi peiora font qj non confoeta, minus tamen molefta effe confue/ uerunt ♦ quare ad non confoeta tranlmutato ♦ Multum Si fobito uacuare re plereue, calefacere uel refrigerare, uel quouis alio modo corpus mouere Si agitare, fallax Si non tutum eft,Nam quicquid nimium eft,naturx hoftileeft quod uero paulatim fit,tutum eft Si non fallax,prxfertim fi de uno in alterum mutes tranfeasue* Cum omnia rite feceris,!! rite non fuccedit, ne commu/ tes, fi manet quod primo comparuit Si uifum eft ♦ Qui cum iuuenes font lubricum uentrem habent, melius tranfigunt ♦ Qui contra , non lubricum habent ♦ nam in fenefta uenter iis deficcatur dureicitue, plxrunque contra illis* Corporis longitodo gracilitasue in iuuenta liberale quid Si uenuftum eft,contra uero in fenefta non utilis Si peior eft qj in paruis Si non longis. TERTIVM SEGMENTVM DE TEMPORVM MVTATIONE Temporum mu» tadones. Qualis Aufter septentrioq^. Morbi cuiusque temporis. Temporum ohm feruatio. Mutationes autem temporum anni morbos potiflìmum gignunt, prx/ Tertim eorum magnx uarietates Si mutationes frigoris calorisue, cocteraque ratione eadem Si modo ♦ Quxdam uero naturx per xftatem uel hyemem bene uel male habent ♦ Morbique ipfi Si xtates quxdam prò temporum mutatione,locouiftuqj plus uel minus afficiunt afficiunturue* Cum autem in ipfis anni temporibus eodem die modo tepor modo frigus fit, mala per Auftumnum expeftato* Cum autem Aufter flat,auditum grauat & obtundit, uifum hebetat, caput grauat, corpora tardat diffoluitqj, fimiliaqj in morbis facit * Si uero septentrio fiat, faucium morbi, uentris duricia, tuflìs,niinftionisdifficultas,horrores,laterum Si peftoris doloresuigent, fimiliaqj in morbis facit. Cum Aeilas Veri fimilis ed, Tudores multos in febribus expeftato* Temporibus auté xduofis ficcisqj febres graues fiunt, fiqjplurimus annus fic fuerit, quem finem datumue fecerit, tales morbos plxrunque expeftato* Statis firmisue temporibus fooque tempore om/ nia reddentibus dati,boni, decretoriique morbi fiunt, contra non ftatis* Per Auftumnum plxtunqj morbi grauiflìmi mortiferiqj gignuntur,Tépus autem Vernum faniffimù eft,minimeqj mortìferum* Tabifico morbo labo rantibus phthinufiue maius ed Auftumnus* Tépora aùt anni fic obferuato, Hyems quidé fi ficca feptentrionalisqj fit, Ver autem aquofum &au(trinum, neceffe eft Aeftate febres graues,oculorum uitia prxTertim uiris fosminisque fuaptenatura humidis uigere, difficultatesque inteftinorum dyfenteriasue. Qux fi APHORISMIS D IX Qux fi auftrina, aquofa, tepidaqj fit, Ver autem ficcum Si feptentrionale, feminx quibus partus ad uer tendit Si inftat,quauis caufa abortient, qux uero pepererint,nonrobuftosSimorbofos infantes edent,qui ftatim refoluan/ tur pereantqj uel macilenti morbofiqj degunt.cceteris uero mortahbus & ui/ Morii cuìusque ris Si iuuenibus difficultates inteftinorum lippitudinesqj ficcx fient,Seniori/ *utlset temF° bus autem dcllillationes catarrhcexue , qux cito refoluant Si perimant* Sinautem Aellas squalida ficcaue feptentrionalisqj fit, Auftumnus uero aquofus auftrinusqj fequatur, per hiemem capitis dolores, tuffes, raucedi/ nes, grauedinesque fiunt, quibufdam autem & tabes phthifiesue* Si uero feptentrionalis Si non aquofus auftumnus fit, iis qui fuapte natura humidi funt Si foeminis confert, cceteris uero lippitudines ficcx, febres graues Si longx, deftillationes grauedinesqj, quibufdam Si atrx bilis morbus melan/ cholixue fiunt* Status autem tempeftatum temporumue anni squalidi ficci uè fi fint, magis fani omnino funt, qj aquofi,minusqj mortiferi ♦ Plxrunqj temporibus tempellatibusue aquofis mala hxc fiunt, longx febres, uentris Mw*f remporù fluftiones,putredines,morbi comitiales epileptiue,fiderationes apopleftiue, "ìU0Joimn' anginx cynanchxuè.ficcis uero squalidisue tabes phthinadesue , lippitudi/ nes ophthalmixue, dolores articulorum arthritidesue, lotii ftrangulationes drangurixue, difficultates inteftinorum dyfenterixue* Status uero tem/ Septentrionis peftatum qui fingulis diebus fiunt, feptentrionalis quidem corpora com/ 1™lit"et ** paftiora, robuftiora, agiliora, coloratiora, meliusqj Si magis audentia fa/ ' "' cit,uentres autem ficcat Si moratur, lumina oculosue lancinat mordicatue, doloremque,fiquis in peftore prius fuerit, magis concitat, uti magis uexet. Status uero tempeftatis auftrinus corpora diùoluit, humidaqj reddit,capi/ tis grauedinem auditusqj Si caligines facit, oculisque Si corporibus motum tardum difficilemo? dat, uentres humeftat ♦ Quatenus autem ad anni tem/ Q&tfporilus : . ^ ■ • • • • n. fingult melius pora peinnet, hxc notato ♦ pueri nsqj proximi tempore uens pnmaqj xfta/ 4,g4ntt tis parte probe degunt ualentqj, poftrema uero xftate Si auftumno quadam tenus Si prima parte fenes, poftrema uero coeteraqj auftumni parte hiemeqj quimedia funt xtate* Per omnia quidé anni tempora morbi omnes gignun tur,fed in horum quibufdam quidam Si magis gignuntur Si magis uexant* Per Ver auté furores manicaue, morbi bilis atrx melancholicaue, comitia v«*#- morii. les morbi nufimataue , epileptica, fanguinis fluttiones hxmatosue rhyfies, anginxcynanchxue,frigidx grauedines coryzxue,raucedines branchiue, cutis exafperationes leprx uè, tuffes bechesue, morbi Tacri lichenesue, uitili/ ginesalphiue,plurimxqjrubrx puftulx ulceroTx exanthefiesue,helcodees, tubercula forunculiux fiue phymata,morbiqj Si dolores articulorum arthreti caue. Per Adiate uero Si horum nonnulli continuxqj febres feruentesque Morn 0pp^ caufiue,tertianx plurimx,quartanx, uomiriones, uentris fluores, lippitudi nes,labores aurium , oris ulcerationes.uerendorurn putredines, fodores» VV iii D X D E Morbi auetnrn» uales. Morbi hiema ìss. Morbi atatum. Puerìtia morbi. Confi cholera. Hamorrhoides morbi fenum. Per Auftumnum autem Si plurima xftiua uigent, Si quartanx febres & crraticx, lienes, morbi aqux Tubter cute hydropesue,tabes phthifiesue,lotii ftrangulationes drangurixue, difficultates leuitatesqj intedinorum, coxenz dices iTchiadesue,anginx cynanchxue, fofpiria Tpiritusue angudix feu afth/ mata, conuoluuli hileiue, comitiales epilepfixue,furores manicaue, morbi bilis atrx melancholicaue* Per hiemem uero laterum morbi pleuritidesue, pulmonis uitia peripleumonixue,dedillationes frigidxue grauedines feu co ryzx, fomnulentx ioporatxue obliuione feu lethargi, faucium raucedines branchiue, Tuffes, peftoris labores Si codarum lumborumqj, capitis dolo/ res uertiginesqj, fiderationes apoplexixue* Per xtates uero hxc eueniunt, pueris paruis recensqj natis oris ulcera aphthxue,uomitiones,tuffes,difficiles rnoleflxqjuigiiixjpauores, umbilici inflammationes, humiditates aurium, pruritus gingiuarum* Cum dentiunt, febres, conuulfiones, doloresue ner uorum feu fpafmi, uentris fluftiones, prxfertim cum dentes caninos emit/ runt, prxpinguesqj fi fint, lubricosqj uentres non habeant,his maxime uexan tur. Paulo uero maioribus pueris hxc fiunt, tonfillx, fauciumue utrinqj tumor ed paridhmiaue, luxatio uertebrx occipitis intro, TuTpiria, fpiritus uè difficultates Teuadhmata, calculationes lithiafiesue,tinex rotundx latxqj afcaridesue, uari acrochordonesue, pudulx rubrx fatyrifmiue, drangurix, ftrumx choeradesue,coeteraqj tubercula, fed maxime prxdifta. Maiufculis autem adhuc Si ad pubertatem tendentibus plurima horum fiunt, Iongiuscu Ixqj febres, Tanguinis narium fluftiones. Morbi uero puerorum quadrage/ fimo die plurimi decernunt, quidam feptimo menTe,quidam Teptimo anno, quidam ad pubertatem ufque tendunt * qui uero permanent, nec pubertate foluuntur pueris, puellis autem per menfium exordia, diuturna effeconfueue runt. Sanguinis Tpuitiones, tabes, febres graues , comitiales epilepfixue, coeteraqj uitia prxdifta fiunt adulefcétibus prxfertim. Qui uero hanc xta tem excefferunt, iis fofpiria adhmataue, morbi laterum pleuritidesue pulmo nis uitia peripneumonix uè, fomnulentx obliuientes lethargiue, delirationes phrenitidesue, febres ardentes caufiue, biles cholerxue, diuturnx uentris fluftiones, difficultates, leuitatesque intedinorum, mariTcx, ficofxue & Tanguinolentx ani extuberationes hxmorrhoidesue ♦ Senibus uero fpiri/ tus difficultates, deflillationes tuffibundx, minftionis drangulationes,diffi/ cultatesqj, labores articulorum, renumqj caligines, uertiginesue, fideratio/ nes apoplexixue , malx habitudines cachexixue , lancinationes corpo / ris totius, pruritusue, uigilix, uentris , oculorum , narium humiditates, uifus hebetationes, oculorum albugines glaucofiesue , grauitates auditus barycoixue. Quartum APHORISMIS D XI QVARTVM SEGMENTVM PRAEGNANTIBVS D E Prxgnantes ù tes cogat poTcatue, de quarto Teptimum ufqj menTem pò/ lionato, has uero minus, puerulofqj Si uetulos reuereare. Medicamentis autem qux Tua Tponte ueniunt,de corpore deducito,quia utile ed, contrario modo uenientia Tedato* Nam fi quemadmodum expedit, purgentur,con fert,facileqj ferunt,contra uero difficulter* Medicamentis autem per xda/ tem fuperna potius purgato,per hiemem inferna* Sub Cane Si ante Canem operofx moledx difficilesue funt medicamentorum purgationes* Maci/ Ientos facile uomentes hiemem cauendo fupra purgato, Difficile uomen/ tesmodiceqj carnofos xdatem uitando,per inferna. Tabe uero laborantes obnoxiosue per fuperna nunquam purgabis, ueritus eam, qux in eorum fpi ritalibus indrumentis ed, imbecillitatem* Bile uero atra uexatos melancho licosue largius Si plenius eadem cogitatione contraria adiiciendo per infer/ na purgato* Medicamétis in ualde grauibus morbis primo die,!! res pofcat cogatue,purgato.nam in iis differre bonum non ed* Dolores qui torquét circa umbilicum Iumbosqj quibus nec medicamento nec alia re tolluntur,iis res ad ficcam aquam fubter cutem fiditur* Qui per hiemem leuitate intedi norum laborant, per fuperna eos purgare malum ed ♦ Qui per fuperna, uè/ ratto non facile purgantur, multo cibo ante potionem madefacito, quiefci/ toqj ♦ Cum quis ueratrum potauit,fi magis agere uis, corpora permoueto & agitato, fomnum defidiamqj fugito.quod agitatio corpora perturbet mo ueatue, Nauigatio demondrat* Cum ueratrum magis agere uis corpus,agi tato, cum uero comprimere Si fedare,fomnum facito nec dimoueto* Peri culofum autem iis ueratrum ed , qui fanas carnes habent, conuulfionem nanqj fpafmonue facit* Non febrienti cibi auerfatio, cordisueIlicatio,oeu lorum caligatio,os amarum fi fiat, per fuperna purgationis egere fignificat* Dolores qui fupra prxcordia fiunt, per fuperna purgationis egere prxfe ferunt.qui fubter,per inferna* Qui purgati medicinx potione non fitiunt, purgatio non ceffatpriusqj fitiant* Dolores qui torquent, non febrienti/ bus fi fiant, genuaqj ingrauefcant, lumbiqj doleant, purgationis per inferna egere portendit* Nigra oletula fanguinrue nigro Umilia fponte fua uenien/ tia cum febreuel fine peflìma funt, cu/qj fiue in cuius oletulo colores peiores erunt, peius adhuc ed, cum medicamento autem melius ed,quoque colores plures fuerint, mali non font* Per exordia cuiusqj morbi fi bilis atra fupra uel infra reddatur, mortiferum ed. Siqui morbis grauibus uel longis uul/ neribusue uel aliter emaciati bilem atram cruoriue atro fimilem fupra uel in/ fraeiiciunt, podridie moriuntur* Difficuitas intedinorum dyfenteriaue Pragnantium curatio. Quàdo purgan dum et quos. Meiancholici. Purgatio mor» borimi grauium quandofat. Sicca aqua fub» ter cutem. Veratri purga» tio. Sitis purgatio» nis finis. Qua oletula mala. Bilis afro mala per morbi exor dia. DXII D E Sanguis qualis. Surdìtas quid facit. Decretoria et ac ceffiones mala. Suppurationum fign** Sudores, Sudor perfom» num cur. febris quaperi tulofa. Tubercula do» Xoroi articuloru poft febrem. ftignsfnperuom nien s mafum eft. Oletula lorìaqi qua(ia. Moxt'u fig^é. fi de bile atra incipiat, mortifera eft* Sanguis fupra qualifcunqj fttt fi emit/ tatur, malum ed.fi infra, bonum ♦ fi oletula nigra funt, malum ed. Si qui difficultate intedinorum laborat, fimilia carunculx frudula demittat, mor/ tiferum ed* Quibus in febre multum fanguinis unde uis defluet, cum refi/ cientur, uentres iis lubrici fient* Si iis qui biliofa demittunt, furditas fuper ueniat, biliofa oletula tollit.fi uero furditas prius fuerit, fi biliofa demittant, furditas ceffat* Quibus in febre fex dies iam detentis heftaisue frigus acce/ dit, difficulter decernit diffoluiturue* Quibus acceflìones fient, 11 hora eaz dem qua dimiTerint,poflridie eadem repetent,difficulter decernet* Qui in febre delaffantur, his in articulos maxillasqj potiflìmum abfcedit* Cum iis qui recens Si nuper morbum euaTerunt, parte aliqua dolet , ea abfcedet. Quin etfi ante quid doleat,eo morbus decumbit Si fiditur. S i febrienti cum nullus tumor in faucibus ed, prxfocatio repente foperueniat, mortiz ferum ed* Si febre correpto collum fubito torqueatur, uti uix deuoret, ni/ hilqj tumeat, letale eft* Sudores fi cum febre capiant, boni funt,tertianiqj quintani, feptimani, nonarii, undecimani, quarti & decimani, feptem di decimani, uni Si uigefimi ,uni & trigefimi,quarti Si trigefimi,Nam ii morbos decernunt* Qui uero fic non fiunt, laborem, morbi longitudinem reuerfio/ nemqj portendunt* Sudores uero frigidi fi cum graùi febre fiant, mortem, (i cum leniore,morbi longitudinem fignant* Quaqj corporis parte fudor fuerit, morbum ea effe dicit* Quaqj calor uel frigus ed, morbus eaeft* Cumque corpore toto mutationes fiunt, cumqj corpus modo frigefcit, modo calefcit, uel calorem aliunde trahit, coloremue mutat,morbi longitu dinem portendit. Sudor muitus poft fomnum Si ex fomno fine caufa maz nifefta fi fiat, corpus nimio cibo uti prxfefert. fi uero cum cibum nonfum/ pferit, hoc fiat, uacuatione egere fcito ♦ Sudor muitus, frigidus uel cali/ dus femper fluens morbum fignificat, maiorem frigidus, calidus uero mino rem. Febres nunquam ceffantes tertioqj die crefcétes periculofx funt, qux modo aliquo ceffant, periculofx non font* Qui febre longa laborant, iis tubercula uel in articulis dolores fiunt* Quibus longa febre tubercula uel dolores in articulis fiunt, ii nimio cibo utuntur* Si frigus rigorue cù febris non ceffauitj languensqj debilis !it,fuperuenit,mortiferum eft* Cum febris non ceffauit,*! brida, cruenta, biliofa,olida deminant, malum eft.finautem Si per feceffum Si per lotium bene demittatur, bonù eft * fi uero per hxc loca nihil conTerens excernatur, malum ed* Cum febris non ceffat, fi forisfh/ geat, intus uero caleat ardeatue languens, nec fitiat, mortiferum ed* Sin autem cum febris non ceffat, labelfom uel oculus uel Tupercilium uel nafus torqueatur, quin etfi languens debilitatus iam non uideat, nec audiat, quic/ quidue horum fiat, mors procul non ed. Quibus cum febris non ceffat,fpi ritos difficultas deUriumue fit, mortiferum ed. Quibus abfcefftfs apode/ mauc APHORISMIS D XIII maue in febre per prima decretoria non difcutiuntur, morbum longum fore portendit* Quibus per febrem malumue aliud oculi libenter lacnmant,nul lum periculum ed * finautem non libenter, maius periculum ed. Quibus per febrem per dentes glutinofa uerfantur, febris uehementior fit* Quibus per febrem ardentem caufonue tuflìs ficca parum uexans piurimum fit, non ualde iifitiunt. Qux cum inguina tument, febres fiunt, malx funt omnes, prxter diurnas ephemerasue * Si febrienti cum febris non ceffat,fudor fiat, malum efl,Nam Si morbus producitur & plurimù humiditatis ineffe fignat. Qui carnem humidam habent,iis inediam Tamemue facito,fames enim car nem ficcat ♦ Sicui febre ardente correpto frigus rigorue fuperuenit, febris difcutitur. Siquis conuulfione fpafmoue uel neruorum didentione tetanoue moleftatur, febris fuperueniens morbum eum difeutit* Tertiana uera fepte no circuitu cum longiflìme decernit* Qui per febrem furdefeunt,!! naribus fanguis defluat, uenterue foluatur,malum tollit* Mala qux diebus paribus decernunt, male decernunt Si regredì còfoeuerunt. Febrientem nifi diebus non paribus febris dimittat, redire confueuit ♦ Quibus in febre moibus ar/ cuatus regiusue feu ifteros ante feptimum diem fuperuenit, malum eft, nifi per uentré humoré eliquato fedetur* Quibus in febre nullo non die frigus rigorue fit, fingulis diebus febris foluit * Quibus in febre feptimo uel nono uel quarto Si decimo die morbus arcuatus fuperuenit, bonum eft, nifi prx/ cordia dextra parte dura fint ♦ quod fi fit, bonù non eft * Metus in febribus per fomnos uel conuulfiones fpafmiue malum eft. C irca uentriculum in fez bre fi uehemens xftus calorue fiat, cordisqj lancinatio, malum eft* Spafmi conuulfionesue per graues febres circaqj inteftina labores uehementes ma/ lum eft ♦ Spiritus creber in febre malum , conuulfionem enim fignat* Quibus febre non carentibus lotium craffum, fruftulofum, non multum exit, malum eft ♦ Ted copiofum tenueqj prodell Si bonum eft ♦ nam tale cum exit, uel per initia uel ftatim poli craffum fedimentù facit Si habet. Qui / bus in febre lotium turbulentum quale iumentorum eft , redditur, capuc iis uel dolet uel dolebit* Quibus malum feptimo decreuit lotium nubilum ii primo reddunt, quarto rubrum,deinceps rata portione dilutius. Quibus lotium translucidum perTpicuumue redditur & album, malum eft, quod pò/ tiflìmum in deliris phreniticisue confpicitur* Quibus prxcordia tument, uti fufpenfa uideantur, murmurantqj, fi lumborum dolor fuperuenit, uenter iis foluitur humefeitue, nifi crepitus prorumpat, uel copia lotii fubtereat. Per febres autem hxc fiunt ♦ Quibus articulorum abfceffus timetur, lotiù multum ualde craffum Si album fi fiat,hberat, quemadmodum quibufdam in quartanis laboriofis fieri incipit* Quin et fi naribus fanguis prorumpat,ual/ de cito liberat* Si fanguinem pusue quis cum lotio mingat,rhenes ueficam ue ulceratam prxfefert* Quibus in lotio craflb parua carunculx fruftula uel Morbi longi fignum. T uffisficca. febris tumente inguine mala. Sudor febre no ceffante maius é. Tetanos qui dia feutitur. Tertiana decre tonum. Morbus arcua* tus icterosue. Spafmi. Lotia qualia. Tumorpracor» dioru m. Articulorum ex tuberatio. Sanguis pus uel quid aliudjì min gatur, quidue= Ut. D XIIII D E capillaméto quid fimile fimul exit, rhenes hxc his excernunt ♦ Quibus in lotio craflb furfuracea quxdam fimul eminguntur, uefica horum fcabie la/ borat. Qui fponte fua fanguinem mingunt, uenulx frafturam in horum rhe nibus portendit ♦ Quorum in lotio quxdam harenofa fobfiftunt, uefica horum calculo laborat* Sanguinem uel eius fruftula fiquis mingat,uel lotii ftrangulationem ftranguriamue patiatur,uentremqj imum, peftinem femenoj doleat, qux circa ueficam funt laborant. Siquis fanguinem, pus, fquamu lasue mingat, malusqj Si grauis odor infit, uefica ulcerata eli. Quibus in lotii meatu puftulx tuberculaue gignuntur,fi fuppurent Si prorumpant, ma/ lum foluunt* Si noftu quis multum mingit, parum egent* Q^VINTVM SEGMENTVM DE CONVVLSIONE SPASMOVE spafmi natie Conuulfio fpafmosue poft ueratri potionem fi fiat, fuperqj uulnus, mor Us% tiferum ed. Sanguine multo fobterfluente fi conuulfio fingultusue fuperue niat, malum ed. Pod multam purgationem conuulfio fingultusue fi fiat, malum ed. Temulentus fiquis repente mutefcat, fi conuulfio fuperuenit, moritur.nififebris fé corripiat, uel cum ad eam horam uenerit qua crapula Tetanus. & ebrietas ceffat Si foluitur,loquatur* Qui neruorum didentione Tetanouc corri piuntur, quarto die monuntur * quos fi fugiant euadantue, fanefeunt, comitialis epim Morbi comitiales epilepticaue quibus ante pubertatem fiunt, cum puz tlllitur. **"* ' befeunt, tolluntur tranfmutanturue, quibus autem quinto Si uigefimo anno pleurìtici. fiunt, cum iis plxrunqj moriuntur. Qui morbo laterum laborant pleuritici ue funt,nifi quatuor Si decem diebus perpurgentur , purulenti fiunt, feu in phthifis. empyema tranfeunt mutanturue * Tabes phthifiesue potiflìmum fiunt ab oftauo & decimo anno ufque ad quintum Si trigefimum. Qui Anginam Cynanche. Cynanchenue fugiunt Si euadunt,!! pulmonem petat, feptem diebus nifi mo riuntur, purulenti fiunt ♦ Qui tabe laborant, fi quod fpuunt carbonibus in phthifis quando ^am ma[e 0let,capilliqj capitis defluant, mortiferum ed. Qui tabe labo mortifera. .... • r % a r • a a. r ^ • rant, capilliqj capite defluunt, 11 uentris fluttio iuperueniat, pereunt. Qui cur fpumofus fpumofum fanguinem fpuunt , de pulmoné deducitur* Tabecorreptofi fangukfpuitur. uentris fluftio foperueniat, mortiferum ed. Qui de laterum morbo pleuriz pleunhs. tideuc purulenti fiunt, fi quadraginta diebus ex quo prorumpere coepit, per Calida etfiigU purgentur.fedantur liberanturue * fi minus, tabes fobrepit. Calida aqua fi da aqua qualis. quis nimium utatur,detnmenta hxc fecum portat,carnem mollem effoemina tamue facit, neruos debilitat,mentem hebetat, fanguinem prouocat, deli/ quium animi portat, pod qux mors fequitur* Frigida uero hodis eft oflì/ bus,neruis, APHORISMIS D XV bus, neruis, dentibus, cerebro, medullx dorfi fpinxue, conuulfiones fpaf/ musue, neruorum diftentiones, tetanusue, liuores melafmusue, febriculofos honores rigoresue facit. Calida prodeft , qux perfnxerunt, calefacit, prxterea qux fanguinem uel emittunt uel emiffura font. Frigida uulnera ulceraue lancinat mordicatue, cutem circunaTperat, dolorem fine pure fa/ cit, nigricat, febriù honores Si rigores, conuulfiones Si diftentiones iniicit. Quandoque Tuper uel in neruorum diftentione tetanoue fine uulnere ulce reue carnofo admodum iuueni xftate media plurima frigidx perfufio calore reuocauit, Calida difcuffit. Calida non in omni uulnere ulcereue pus creat, quod fummum tutelx fecuritatisue fignum eft , cutem mollit, exte / nuat,dolorem tollit,horrores, rigores,conuulfiones, diftentiones miti/ gat, capitis grauedinem leuat, piurimum oflìbus fraftis confert, Si nudis, & iis qui caput uulneratum habent , Si iis qui prx algore Inoriuntur uel ulcerantur , Si iis qux ferpunt Si deuorant, fedi, pudendis, locellis.uefi/ ex. Quibus calidum amicum Si decretorium eft, frigidum hoftile Si peri/ mens* Frigida in iis utitor, fanguis unde manat uel manaturus eft, non fu/ per loca ipfa fed circa ea unde manat fluirne, quxqj inflammantur, uel fuper ipfa infiammata ad rubrum & cruentum tendentia fuper loca ipfa in recenti fanguine, quoniam uetufta denigrat, facrumqj ignem non ulceratum puftu/ lasqjrubraseryfipelasuefacit,nam ulceratum Ixdit* Frigida ficuti eft nix, gbciespeftori hoftilia font, tuffes enim Tanguinis fluorem, deftillationem mouent* Tumores articulorum, pedum dolores fine ulcere conuuliionesqj quibus plxrunqj multa frigida confperfa, leuat, extenuat, tollit,foluitqj do lorem ♦ torpor enim modicus dolorem tollit Si diffoluit. Aqua uero qux ftatim calefcit frigefcitqj, leuiflìma Si optima eft. Qui per noftem pluri/ mum fitiunt, fi aquam potent Si Tuperdormiant, malum non eft ♦ qux fccmi narum purgamenta deducunt. Subter fumigationes odoratorù Aromaton funt qux lxpe& ad alia utilia effent,caput nifi grauarent* Cum prxgnans fanguinem incifa uena mittit,abortum facit, multoqj magis,!! foetus magnus eli, Mulieri prxgnanti,!! morbo aliquo graui corripiatur, mortiferum ed. Mulieri fanguinem uomenti fi menfes prorumpant, fanguinis uomitus difeutitur. Cum menfes deficiunt, fi de naribus fanguis profluat, opti/ mum ed* Mulieri prxgnanti fi uenter nimium fluat, abortus periculù ed* Cum mulier de locellis laborat, uel difficulter parit, fi fuperflernutet,bo/ num ed. Mulieri mendrua decolorata demittenti nec femper eadem Si eo dem tempore purgationis egere fignificat. Mulieri prxgnanti mammx fi repente macrefeant, abortiet. Si mulieri geminos gedanti mamma altera repente macrefcat , unum abortiet ♦ Si quidem dextra macrefcat extenuetur ue, marem,!! finidra,fosmellam* Cum feemina qux nec prxgnans ed nec peperit.lac habet, menfes illi defecerunt. Mulieribus quibus fanguen ad Calida aqua natura. frigida ufus qui. Uix gelu qualis. Qua melior le» uiorue aqua. Aromaton fub» fumi godo. Pragnantium abortus. Mammarum ma eie s fubito quid porteridat. Menfiu defectUS fignum. D XVI D E mammas eógltur eonuertiturue, furorem infaniamue portendit* Cum fcire Conceptus nota. uis mulier conceperit necne, cum cubatura ed mulfum propinato, quod fi Color™ér''"!1 uentrem torqueat, concepit,fi minus,non. Prxgnans fi marem geftat, i^fipeUs bo™ c°l°ris *M foeminam,mali* Mulieri prxgnanti fi puftula rubra eryfi uulua. pelasue in loceilis gignatur, mortiferum eft* Macilentx prxter naturam fi Macilenta eur coucipiant, abortiunt, nec priufquam craffefcant, concipiunt* Qux cor/ iolowipianT Pus modice habent, fiduorum uel trium menfium foetum abortiantfine pa/ tenti caufa, locellorum iis concetabula mucculenti humoris piena font.qu* prx pondere fostù continere non poffunt, Ted abrumpuntur. Quae. prxter craffa cur non naturam craffx font,!! non concipiunt, locellorù os iis omentum claudit pre conétp'tant. mitue, nec priufquam emacientur, concipiunt. Si loceìli coxendicem pe/ tant,pusqj illic creent,neceffe eft illud penicillo Unamentoue immillo curari, Mofiulus dex » Mafculus fcetus in dextris,foemineus in finiftris potius continetur moue/ tra femina fmu turue. si loceìli procidant, quod fternutamentum prouocet admoueto, p^nddmìT*' narcs9 & os premito clauditoue* Prxgnanti uoluntas egerendi tinesmosue nulua. fi foperueniat, abortum facit. Mulieri fi menfes compefeere uelis, cucur/ Tmtfmos. bitulam magnam mammis dato ♦ Qux foetum geftant, locellorum os dau pragnantts fum haDent> prxgnanti fi lac multum mammis defluat, foetus debilitatem fatano ualen» portendit, qux fi durx folidxue funt, foetum ualidiorem fignant* Qux da qui eogno » conceptus perditurx font, papillx iis emaciantur,qux fi durx fint, doleatqj, f'i"*'- jz &fi ocuu > coxendi ces Si genua doleant, conceptum non perdent. Quibus fignum™ naturx os durum eft, locellorum os neceffe eft iis durum effe Si claufum. febrispragnan Prxgnantes febre fi corripiantur uehementerqj calefiant, caufaqj non pa/ tis mala. tentc macrefeant, difficulter Si periculofe parient, uel cum aborti! fecerint, periclitabuntur* Si conuulfio fpafmosue defeftusqj animi profluuio feemi Mlftu qualitas. neo Tuperueniat, malum ed* Menfes fi multi uel pauci uel nulli defluant, locellorum Si uulux morbos gignunt* Sicui reftum inteftinum anusue uel stranguria. uulua pei flammetur, uel rhenes purulenti fint, minftionis drangulationem singultus. dranguriamue creat.fin autem iecur inflammatum fit, fingultù* Qux foetij perditurx funt, mammis emaciantur* Si qux non concipit, fcire uelis con ridit?tiTfignu cePtura nc & > pannis eam circuntegito, fubterqj fumigato, Si odor per cor pus in os Si nares penetret, fua culpa fcito eam derilé non fore. Prxgnàli m orbofi come* menfes fi defluant,fieri non poted uti conceptus fanus fit* Cum foeminx ptus fignum et purgationes non defluent, horror febrisque non fuperuenerit, faflidiumqj St ™s1»* concr' aeduatio redundantiaue domachi fuperingruat , hanc concepiffe putato. Qua eoneìpiut Quae perhumidos habent locellos,qux frigidos Si denfos,non concipiùt, et qua non. Temen enim genitale in iis extinguitur, quxqj perficcos Si urentes,nutrimenti nanqj carentia Si inopia Temen in iis corrumpitur*qux uero temperarnentum Qui uiri proli» aecluum utrinqj habent, fcecundx font* Pari modo Si in uiris habet, nam fcinonjtut.00 aut propter corporis raritatemTpiritus exhalat, uti Temen non mittatur,uel denfitate APHORISMIS D XVII denfitate humorem non cmittit,uel frigiditate non caleflt,uti in hunc locum cogatur,uel calore idem fit* Lac dohtantibus caput dedere, bonù non ed, necfebrientibus,ncc iis qui prxcordia tumentia murmurantiaqj habent, nec ualde fitientibus,nec iis qui febre graui biliofa demittunt,nec iis qui fanguinis multum demiferint ♦ tabificis uero lac conuenìt,nil! nimium febnant, longis etiam febribus non uehementibus, dum modo nullum fupradiftorù iignorù compareat, nec fupra modum emaciatis dandum ed. Si uulnera ulceraue tumefcant,languentes non ualde conuelluntur, nec infaniunt ♦ Sed tumor fi repéte confidat,quida conuulfione fpafmoue tetanoqj didentioneue neruorù in pofteriora còtrahuntur,quidam furenter in anteriora, quidam laterù graui dolore corripiuntur, quidam purulenti fiunt,uel difficultas inteftinorù uexat* Si tumor rubeat, tumor mollis bonus ed,durus uero Si crudus maius* Si uero magna uulnera Si mala non tumeant, magnum ed malum. Cum pofterior capitis pars dolet,!! frontis uena refta pertundatur incidaturue, leuat. Mulieres de lumbis horrere frigereqj prius aufpicantur, qui per dor fum caput petit, quin Si uiri prius de pofteriore parte quam anteriore horrez re frigereqj feu rigere incipiunt, uti cubitis, coxis, qua rariorem cutem haz bent, quod pilus demonftrat* Quartana correpti conuulfione fpafmoue non uexantur, quo fi prius laboraffent , quartana Tuperueniente tollitur * Quibus cutis squalida,ficca,dumqj circuntenditur, ii fine fodore finiunt. quibus uero demiffa, laxa Si tata, ii cum fodore finiunt* Qui morbo regio arcuatoue laborant, non admodum perflantur* Lac quibus donm dum,et non. Vulnerum affem ctus. Capitis doloris medela. Horror frigus» ue prius unde capiat. Cutis uarietas quid poi tendat. SEGMENTVM SEXTVM DE LEVITATE INTESTINORVM Si cibi appetitus qui prius non fuerit, diuturnis leuitatibus inteftinorum fiat, fignum eft optimù. Quibus nares fuapte natura humidx font,femenqj genitale liquidum, morbofi degunt, quibus uero contra?, fani magis funt. Cibi faftidium longis inteftinorum difficultatibus quid malum eft, Si cum febre peius. Cum loca qux uulnus ulcusue cireunflant, pilos squamulasue porriciunt, uulnera ea ulceraue tetra peflìmaue Si caccethea font* Dolorù qui in lateribus collisile peftoribus cocterisqj mébris funt,num ne ualde dif/ ferant Si magni fint,fcifcitandum eli* Mala rhenù ueficxqj in fenibus dif/ ficulter fanantur. Dolores tumores qj qui in uentré fiunt, fi foperne font, leuius uexant.fi interne , grauius. Sì fubter cutem aqua laborantibus hydro picisue per corpus ulcera gignantur, non facile fanantur* Puftulx latx non ualde pruriunt* Capite laboranti circumqj dolenti fi pus uel aqua uel fan guis per nares uel aures uel os defluat, morbum difeutit* Si bile atra uexatis XX leuitatis intefti norum fignum bonum. Qui morbofi. Cibii non capere in difficultate in teftinorum malii eft. Tetra caccethea ue uulnera qua. Quid de Ungué tibus petédii eft. Qua in fenibus non fanantur: Dolor tumorq uentris qui non grauis. Capitis doi'etia difcuffio. D XVIII D E Meiancholici. Hephrirìrì. Lithiafis. Hamorrhoides. Marifca diutur na. Singultii fternu» tatio tollity Vomitus uentris fiuctionem. Qua pracifa non coeant. Marifca nari» cefq. qùàf* tiant. formilo. Sigi.m melano cholicum. Eryfipelas. Caufos- Tromodis. Hydfopicisqua periculofa- Caftratis foemia nispuerisqtqua non fiant. Doloris oculorù medela. Balbi. Crudi. Calui. Varices. Hydropici. Dyfurìa. Angina eynan» cheue. Cancri. SpafmosfmguU tusue unde. Icterici. lienofi. melancholicisue malisqj rhenum nephriticisue propterqj calculum lithìafin ue marifcx hxmorrhoidesue fuperueniant, bonum eft. Sanato longi tem/ poris marifcis,nifi una referuetur, periculum eft ne fubter cute aqua uel tabes foperueniat. Cum quis fingultit, fi fternutatio foperueniat, fingultù tollit. Si laborati fubter cutem aqua per uenas aqua uentriculum petat, morbum difeutit* Si longa uentris fluftione laboranti uomitus fua fponte foperue/ niat, uentris fluftionem leuat* Si laterum uel pulmonis morbo detento uentris fluftio foperueniat, malum eft. Siquis cum Uppit, uentris fluftio/ ne corripiatur, malum non eli* Si cerebrum, cor, iecur, prxcordia fxptù tranfuerfum uentriculus, uefica, uel tenuium quod inteftinorum uulneretur, prxcidaturue, mortiferum ed* Cum os, neruus, chartilago, bueex prx/ putium uulneratur prxciditurue,non coalefcunt, cicatricem obducunt, ferra minanturue* Si prxter naturam Si modum fanguis in uentriculum defluat, pus fieri neceffe ed. S i furentibus infanientibusue marifcx uaricesue fuper/ ueniant,morbum tollunt. Qualecunqj dolétia,lxdentia,perfrafta de dorfo in brachiatranfeunt, fanguis de uena miffus diTcutit. Si formidotrifticia ue animi multum in hominé duret, bilis atrx fignum é* Siquod tenue inte dinum prxcidatur, non coaleTcit* Si perfufio rubra Eryfipelasue extra dif/ fufus introuertatur, malum ed. fi qui intus erat,exeat, bonum. Qui febre ardenti tremunt, deliratio tollit. Purulenti uel aqua fubter cutem laboran/ tes hydropiciue fi fecentur uranturue pusqj totù una uel aqua prodeat, omnes pereunt* Cadrati eunuchiue de pedibus non laborant fiue non poda/ griant, nec caluefcunt * Mulier de pedibus non laborat fiue non poda/ griat, nifi mendrux purgationes eam dedituerint* Puer etiam pedum dolo res non patitur ante ueneris ufom* Dolores oculorum uini non diluti pò/ tus uel balneum uel fomentum uel fecatio uenx uel medicamenti potio di/ fcutit. Qui balbi funt,longa uentris fluftione maxime corripiuntur. Qui crudi funt, morbo laterum non fere capiuntur. Caluis magnx uarices non fiunt, & fi fiant, caprili renafeuntur* Si fubter cutem aqua laborantibus hydropicisue tuflìs foperueniat, malum ed, fi prxueniat,bonum* Mintlio nis difficultatem dyfurianue fanguis uena miffus tollit, Ted interiores cedito* Si fauces Angina laboranti extuberent, bonum ed* Quibus cancri laten tes fiunt, melius ed eos non curare , nam fi curentur , cito pereunt lan/ guentes, fi non curentur, plufculum durant. Conuulfio fpamosue pie/ nitate uel uacuitate fit, fic & fingultus* Qui prxcordia fine infiamma/ rione dolent, fi febris foperueniat, laborem tollit* Quibus purulenti quid in corpore ed,nec indicat, uel puris craflìtudine uel loci euenit* Morbo regio laborantibus iftericisue fi iecur dureTcat, peflìmum ed* Lienofi dirti cullate intedinorum fi corripiantur, longaqj Tuperuenicte fubter cutem aqua hydropsue A P H OR I S M I S D XIX hydropsue fuperuenit uel leuitas intedinorù, pereuntqj* Quibus dillieidio unnx (tranguriaue conuoluulus hileosue fit,feptem diebus pereunt,nil! febre stranguria. fuperueniente multum mingant* Qux uulnera per annum uel amplius non Hlleos- coaluerunt, os abfcedat cadatue neceffe ed, cicatrixqj caua fiat. Qui prx fpiritus angudia Adhmateue uel tuffi gibberof! fiunt, ante pubertatem pez A^,w*- reunt. Quibus fanguinis miffio per uenam uel per potiones purgatio conz Jen^jls HÌd fert, per uernum tempus utrunqj Tacito* Si lienofis difficultas intedinorù bonum. fuperueniat bonum ed* Pedum mala podagricaue fedata perflammatione Podagrica quan otto Si quadraginta diebus ceffant fidunturue. Quibus cerebrù percuffum ^fl-nt' /r eft, iis neceffe ed febrem bilisqj uomitum fuperfieri* Qui Tani capitis doz flgnum\ lore fobito corripiuntur, nec loquuntur,Ted dertunt Si iacent, Teptem diebus capids dolore ii pereunt, nifi febris corripiat* Prxterea dormientium oculos obferuato, lH'PneHnt' nam fiquid albi palpebris cohxrentibus Si compofitis fubappareat, quod de oZ™^™ uentris fluftione medicamentiue potione non fit, malum ualde mortiferùqj fignum ed. Deliria qux cum rifu fiunt , tutiora funt quam qux ferio. Qui cum febre funt graues morbi,!! querulx in iis Si cum pianftu fpiratio/ p0<^„;w qH4n nes fiunt, bonum non ed* Pedum mala podagricaue per uer Si auftumnum do uexaut. plxrunqj mouentur . Cum morbis atrx bilis melancholicisue penculofe MeUncholìti. profiliunt fpeflantue, uel corporis lyderationem uel conuulfionem uel furo/ rem uel cxcitatem portendit* Syderati fiunt de quadragefimo ufqj ad fexa Syderotìo quos gefimum annum , quod fi ulterius protendatur.tanquam marcidi concidunt* Mxet' Si omentum procidat, neceffario putrefai* Quibus coxendicis morbo ométì prociden uexatis coxx uertebra de acetabulo procidit Si rurfus in fuum locum redit, tu, muccofus humor iis fupuenit* Quibus coxendicis morbo dm uexaris coxx coxendicis luxa uertebra procidit, crus iis tabefcit,& nifi ignis admoueatur,claudicant. tu. SEGMENTVM SEPTIMVM DE MORBIS GRAVIBVS Si podremx partes in morbis grauibus frigent,malum ed* Si offe affetto yflremorum caro Iiuefcit, bonum non ed* Singultus oculi qj rubentes cum uomitù uel frtgHS' poft, malum ed* Pod fodorem horror optimum non ed* Pod inTaniam Horror non furoremue difficultas intedinorù dyfenteriaue uel fubter cute aqua hydrops probus. ue uel mentis exceflìo ecdafisue optimum ed* Cibi auerfatio apofitiaue, **£$'' puri uomitus,biliofx deieftiones,in iongo morbo malum ed* Pod multi! Cibi faftidium, potù frigus Si rigor deliratioqj malum eli* Cum uomica qux intus ed phy Pbym* intus di niaue dehifcit rilpiturue,diffolutio uel uomitus uel defeftus animi fit* Pod dehifdt. fanguinis fluftione deli ratio uel conuulfio malum ed* Pod conuoluulum hileonue uomitus uel fingultus uel conuulfio uel deliratio malù ed* Pod hì/mj. XX ii D XX D E Phrenitis. Tetanos. Capitis plaga. Phthifis. Lethargos. Eryfipelas. Q«* mala, uel contra. Tinefinos abor » tum facit. Qua prafcita non coalefcant. Pituita alba. Srdimenta lotiorum . Sanguinis nomi tus quando fitlu taris. Malorum grò» uiii decretorio. Tertiana decre torium. Deftillatio quo» ta purefcit. Lingua debilita ta. Curfingultus fenttm. Purulenti. Dolores oculorù quifederSur, laterum morbum pulmonis uitium fi fiat, malum eft* Poft pulmonis malù deliratio phrenitisue malum ed* Pod xdus uehementes conuulfio tetanos ue fiue didentio neruorum fi fiat,malum ed* Pod capitis plagam dupor de liratioue malù ed* Pod fanguinis fputum puris fputatio malù ed* Poft puris fputationem tabes phthifisue fluftioue fi fiat, bonum non efl.cum uero fputum fiditur, pereunt* Pod iecoris inflammatione fingultus malum eli* Pod uigilia conuulfio defipientiaqj malum ed* Pod fomni obliuiofum foporem lethargonue tremor bonum nò ed* Pod oflìs denudationem per Tulio rubra eryfipelasue malum ed* Pod hanc putredo Tuppuratioue bonù non ed* Pod uehementé pulfum in uulneribus fanguinis profililo malù ed* Pod longù uentris dolore fuppuratio bonù non ed* Pod deieftionem puram difficultas intedinorù malù ed* Pod oflìs prxcifioné defipiétia uel dupiditas fi uacuù recensue ceperit, malù ed. Pod medicamenti potione conuulfio Tpafmosue mortiferù ed* Pod uentris magnù dolore podremo/ rù frigiditas malù ed* Si prxgnanti uolùtas egerédi fiat,abortit. Siquod os,chartilago,neruusue in corpore prx cidaf, nò fanefcit nec crefcit nec eoa/ lefcit. Si pituita alba laborati fluftio uétris magna fur/ùeniat,morbù foluit* Qui fpumofa in uentris fluftione demittunt,de capite pituita iis defluit, Cum febrientibus in lotio fedimétù fimilagineù fit,ualetudiné longa por tédit* Quibus biliofa fediméta fupne tenuia fiùt, morbù graué prxfeferùt. Qui lotiù difieftù Si inxquale mingunt,ii ueheméter corpore pturbantur, Quorù Iorio bullx confidunt,iis rhenù uitium Si longum fore portendit. Quorù lotio pingue multi! Si coaftù fedimétù ined, iis rhenù mala Si gra uia fore portédit* Si rhenù morbo laboratibus hxc figna fiant,laboresque graues mufculos fpinx foris uexent, tuberculum foris expeftato* fi uero intus doleat,intro abfcedet* Qui fanguine fine febre uomunt, falutare ed, Cù ea uero malù. Quod dringétibus refrigeratibusqj curato* Mala grauia quatuor Si dece diebus ad fummù decernùt* Tertiana feptimo ad fummù circuitu de cernit. Dedillationes in fuperiore uentriculo diebus uiginti pus fiunt* Siquis frudulatim fanguine mingat, ftrangulationeqj minttionis ftrangu/ riaue laboret,uèntré aqualiculù peftinéqj doleat,morbum ueficx portendit* Si lingua fubito debilitet corporisue qd torpefcat Si lyderef, ab atra bile #ficifcit* Si natu gradioribus fenioribusue fupra modi! purgatis fingultus foperueniat, bonum non eli* Si febris biliofa non continet, caputqj calida multa perluatur, tollitur. Mulier fcxua manuue utraqj agilis non fit* Cum purulenti fecantur urunturue, fi purum & album pus defluat, fuper funt ♦ fi turbulentum Si olidum moriuntur* Cum iecur purulentum feca/ tur uriturue, fi purum Si album pus defluat, fuperfunt, nam in fumma eius tunica pus eft.fi uero ficuti amurca defluat, pereunt* Dolores oculorù pò tio meraca uel balneù uel fuffimétù uel uenx incifio tollit* Qui fubter cute aqua A P H O R I S M I S D XXI aqua laborat, fi tuffit, fine fpe eli* Minftionis ftrangulationem ftrangu/ riamue difficultatemqj dyfurianue temulentia fiue multa uini potio uenxqj incifio tollit, uenas autem interiores pertundito. Cum quis Angina labo/ rat, fi peftus tumeat Si rubeat, malum non eft , foras enim malum prodit. Cerebrum qui lxfum habent,triduo moriuntur.quos fi euadant,fanefeunt. Sternutaméta de capite proficifcuntur,cum cerebrum calefit Si humefat, uel cum pars uacua capitis refrigeratur, aerisqj repletur,qui cum exit, fonitat ftrepitue, quod anguftum exitum habeat* Qui iecur circundolitant, fi fez bris fuperuenit, dolorem leuat. Quibus fanguinem uenis mittere confert, uerno tempore iis mittito. Quibus pituita inter uentrem Si prxcordia clau ditur, doloreqj afficit, cum per neutrum uentriculum exire poffit, fi per uez nas pituita ueficam petat, morbum iis tollit. Qinbus iecur plenum aqux inomentum prorumpat & mittat, uenter iis aqux completur, Si pereunt. , Panticulationem xftuationemue, ofeitationem , horrorem , uinum pari modo cum aqua potum tollit* Quibus in fiftula meatuue qua mingitur, tubercula fiunt, fi fuppurent Si prorumpant, labor iis foluitur. Quibus cerebrù aliqua de caufa quatitur, neceffario confeftim obmutefcunt. Cum humidas carnes habent corpora , famem iis Tacito,qux corpora ficcat. Cum Tebricitans repente prxfocatur, cum difficultate uti deuoret, fauciz bus non tumentibus, mortiferum eft* Cum febrienti collum torquetur,de uorareuti non poffit, collo nihil tornente, mortiferum eft. Cum fxpe cor pusmutatur, modoqj calefcit modo frigefcit, coloremqj mutat, morbum longum portendit. Cum fudor muitus, calidus frigidusue femper fluit, plenitatem humoris prxfefert,qui robufto per fuperna deducendus eft, non robufto autem per inferna. Cum fudor muitus fluit, morbum portendit, frigidus magnum, calidus minorem, Qux febres nunquam ceffant, tertio die fi crefcant.periculofx font,Qux uero quouis modo ceffant, periculofx non funt ♦ Qui longa febre tenentur, tubercula iis gignuntur, uel in articu/ Iis dolores, Quibus tubercula uel articulorum dolores diutius durant, ni/ mis ii comedunt* Siquis febrienti cibum quem fono, det, ualenti quidem robur ed. Languenti uero morbus. Qux uefica demittuntur, fpeftato fint ne fanis fimilia, qux morbofa non font. qux uero talia non font, mor/ bofa ducito* Quorumqj in demiffis non dimotis ueluti ramenta fobfidere uideris.fipauca,pufillus erit morbus, Si multa, magnus. Ventrem his fuppur gare conferet.quo non purgato quanto plus forbitionum dederis, tanto ma/ gis Ixferis* Qui cruda demittunt, de bile atra ed . qux fi multa funt, ma/ gno malo uexabuntur, Si pauca, pufillo* Cum febres non ceffant, fi brida, cruenta, biliofa, olida demittant, omnia mala font ♦ fi probe & per ueficam & per uentrem demittant, bene habet, fiquid non demiffum Si purgatum ufqua fubilflat, malum ed ♦ Cum quis corpora purgare uelit,fluida facito, XX ili Defperatus de » ploiatusue hy» drops . Angina figna bona. Cerebrù lafum qitotos tollit. Sternutatio unde. lecoris dolor. Sanguis quando mittendus. Qua ofeitatio» nem tollant. Cerebri lofio. famesficcat. Mutath corpo m ds frequés quid uelit. Sudoris caufa. Qua febres pe riculofa, et qua non. Tubercula. Dolor articu lorit. Cibus qui min» cdonis cognìtio. Quando pur gandum. Cruda cur demit tantur. Qualia exer e» menta qna non bona. Qui purgetur. D XXII DE APHORISMIS Quantoduexce dunt malo funt. Mortisfigna. Qua inter fi fuccedantfim quonturue. Qua confida ronda. Hothi Apho rifinì. Phrenitici. Phthifiesquàdo funt. Qualitas natu ralium. Qua tempora morbis famant, uel aduerfentur. Sudoris quali tas. lingua figna. Morborum gra uium nota mors tiferà. fi per fuperna, uentré Udito, fi per inferna,foluito madefacitoue* Somnus, uigilia prxter modum fi font, malum ed* Plenitas Tatietasue, Tames, quic quidqj naturam excedit, bonum non ed* Cum in febre ceffante exteriora frigent, Si interiora calent, fitimqj faciunt, mortiferum ed. Si labellù uel nafos uel fopercilium torqueatur, uel fi non uideat, necaudiat debilitatus languens in febre non ceffante, quod uis horum fignorum fuerit,mortiferum ed. Pod albam pituitam Tubter cutem aqua hydropsue fuperuenit* Poli uentris fluftionem diarrhoanue difficultas intedinorum dyfenteriaue* Poli hanc leuitas intedinorum lienteriaue* Pod putrefaftioné fphacelismonue cafus oflìum abfceffusue* Pod Tanguinis uomitionem tabes phthoreue fiue phthoe purisqj purgatio per fuperna. Pod tabem capitis dedillatio rheuma ue. Poli quam uentris fluftio. Pod hanc fuperioris purgationis compreflìo. Pod qua mors fequit. Qualia ueficx, uentris, carnis fiquaqj alia ed corpo ris naturalis emiflìo, Tpeftato ♦ nam fi non multa font, morbus magnus non erit, fi multa, magnus, fi ualde multa, mors ♦ q»i fiquutur Aphorfmi spurij nothtue dicmtur. Qui Tu pra quadraginta anos in/ foni phreniticiue fiunt tabificiqj,nò Tere TaneTcùt Teruanturue,minus enim pe riclitant quibus morbus Si naturx Si xtati cóueniés accedit ♦ Tabificimor bi phthifiesue de oftauo Si decimo anno quadragefimum quintù usqj potiflì mi! gignuntur. Qux naturaliter fiunt, partim mitia, partim uehementia, partim mortifera font. Secundum autem naturam ed, fiquis eo anni tempore morbo corripiatur, quodinfenfom &inimicum udamicum illi morbo (ir, tempus enim illud illi morbo contrariù ed,uel contrajanguentiqj auxiliouel contra,ficuti febri ardenti caufoue xdas fauet* Hyems fubter cute aqua labo ranti hydropicoue còtraria ed,qux iienofo magis timendaed. naturale nàqj fem per uincit. Quibus in morbis oculi fponte lacrimant, malum non ed* quibus contra, malum* Quibus inquartanis febribus fanguis naribus de/ fluit, malum ed, Sudores decretoriis diebus magni, celeres Si uehementes fi fiant, periculo!! funt, prxfertim qui fronte tanquam dillicidia, fiftulx, tubuli conaliculiue pelluntur, frigidiqj Si ualde multi* Sudorem enim hunc multa ui, labore, longaqj expreffìone neceffe ed exire* Pod longum mor bum uentris fluftio malum ed. Lingua nigra cruentaue cum quid horum fignorum abed,malum ualidum non ed* Hxc quidem in grauibus acutis ue febribus obferuentur, uti fiquis moriturus uel euafurus fit, dignofcamus. Tedis dexter frigidus contraftusqj mortiferum ed. Vngues nigri, digiti pedum frigidi, nigri contraftiqj mortem proximam effe portendunt. Quod etiam digitorum podrema frigida prxTeferunt. Labia brida, refoluta,con torta, frigida fi fint, mortiferum ed. Si oculi caligant, lucemue auerfan/ tur, folitudine fiquis gaudeat,qui fomno multo Si xdu detinetur,extra fpem ed. Siquis paulatim rabie quada efferatur, Siquis non cognofcit,nò audit, non DE PROGNOSTICO DXXIII ta. non intelligit, mortiferum ed ♦ Paulo pod morituris figna hxc funt clara magis,Ventriculi fi tolluntur,tumefcunt Si inflantur* Terminus uero mortis MoP iH* hic ed, Cum animx calor fupra umbilicum prxcordiaqj recurrit Si afcendit, ac omnem liquidum humorem exurit Si ficcat* Cum autem cor pulmoqj hu/ miditatem caloris collefti mortiferis in locis fentiunt, totum caloris fpiritu efflant,unde totum in toto confidit* prxterea quidem partim per carnem partim per fpiracula capitis fpirant,quod uiuere dicimus ♦ corporisqj capfu/ sftr4CHl* ***** lum Si alueum anima frigidum mortuumqj una fimulacrum relinquit,fangui/ niqj bili pituitxqj Si carni concedit* Qux mala non fanant medicamenta, TrìpUx cura» ferrum fanat* Qux feuum non fanat,ignis fanat* Qux non fanat ignis,non "*• poffe fanari putato. HIPPOCRATIS PRAESCITORVM PROGNOSTICORVMVE LIBER CQV I N T V S ET fQV I N Q^V A G E S I M V S Edicum quidem mihi optime fafturum effe uidetur, fi 9^* meitct prudentiam Tcientiamue per dudia comparabit ♦ per eam *m enim prxfentia, prxterita, futuraqj languentibus prxdi/ m cet, quxqj illi prxtermiferint, admiferintue ♦ Quo magis res languentium nouiffe credetur, totosqj (eie audentius medico illi committent. Quare ille optime curabit, qui „„A™ti'" prxuiderit qux mala quidqj ex iis uenturum fit. Sanos autem facere languentes omnes non poted, nam hoc maius effet qj futura prxuidiffe* Quoniam uero nònulli homines uehementia uiqj morbi priusqj Mos l°»ùnum. medicum accerfant, pereunt, quidam paulo podquam aduocauerunt, qui/ dam unum diem, quidam plufculum tem porisuiuunt pereunt tamen prius quam medicus arte morbis reluftari potuerit, Quare morborum naturas fciat ^f^"0c* oportet nofcatue,quantumqj ui fua corpora fuperent. prxterea fiquid diri/ num coeliue & aeris non benigni fit in morbis, & huius prouidentiam fcien tiamue tenere Si didiciffe. fic enim merito admirationi effet, medicusqj opti mus cenferetur* Qui nanqj curare poterit,uti languentes fuperfint Si uiuant, multo magis eos refte conferuare poterit, cum ante tempore multo fingula cauerit confulueritqj & prxuiderit, moriturosqj Si euaforos ante cognouerit DXXIIII D E Vultus figna. Vultus coloris Uarietas. Oculorù figna. Dormientìu con uctatio. Superciliorum jM>ìoruqtfigyia. Culatio qualis. Pedumfigna. Culatio inuen* trem mala. Surgere nelle morbo uexàte malum eft. prxdixeritqj* Caufa & auftor mortis eorum rite nò uidebitur fuiffe* Primo quidem in grauibus acutisue morbis uultum faciemue cófiderato, fit ne fano fimilis fibiqj cum fanus effet, quod bonù erit* contra uero, malum. Quod tale erit,Nares acutx nafosue,caui oculi,temporaflnfta,fiigidx aures Si com preffx, earumqj fibrx auriculxue demiffx conuerfxqj, cutisqj frontis dura, didenta, ficca, colorqj uultus totius luteus ne fit, uel niger, liuidus, plumz beusue ♦ quod fi per morbi exordia uultus talis erit, fignisqj aliis nullis conz ieftari poterit,Languens uigilauerit ne petito, folutusue uenter fit.famemue tulerit.quod fifateatur, minus periculofum Si graue putato, nam hxc die Si nofte una decernunt, finiuntue, Quod fi his de caufis uultus talis erit, fat ha beto ♦ fi uero nihil horum fuiffe dicat,nec tempore iam ditto coniiflat, ceflet ue, fignum hoc mortiferum effe fcito. Si uero moibus uetudior longiorue tribus quatuorue diebus fit, uultusqj talis fuerit, eadem qux ante dixi & man daui, petito, fignaqj aliape^quirito confideratoue, qux in uultu, toto cor pore Si oculis fint, Si nahqj^lucem fogiant,uel non hbentes lacriment, uel oculi conuertantur torqueanturue , uel alter altero maior fit, uel album ruz beat, uel palpebras uenulasue qux in eis funt liuidas nigrasue habeant, uel fordes circa pupillas còpareant, uel tremuli fint motabundiue uel caui ualde uel prominentes ,pupilìxqjnum squalidx &non lucidx fint, uel fi uultus totius color mutatus fit, qux figna mala Si perniciofa cunfta putato. Quid prxterea in dormieritium oculis fubappareat,fpeftato, nam fi quid albipalz pebris compreflìs Si claufis oculis fubter compareat,quod non uentris fluftio ne uel epoto medicamento fit &ueniat, uel quod fic dormire confueuerit, malum ualde mortiferumqj fignum ed. Si uero fupercilia palpebrxue obliz quentur torqueanturue rugenturqj uel liuefeant pallefcantue, labiaqj & nares cum aliquo cceterorum fignorum, mortem fato proximam effe, Mortifez rum etia ed Si labia refoluta fi fint uel pendeant frigefeantue uel exalbefcant* Medicus languentem in dextrum latus uel finidrum inueniat oportet iaccn tem, non fupinum. Manus ceruicem collumue cruraqj paulum contratta di uaricataqj habentem, corpusqj totum agile, flexileue ìaceat, fic cnim ualen tium plurimi cubant. Quemadmodum fani,cubare optimum ed ♦ Supinum autem iacere, manus, collum, crura didenta habere, bonum non efl,li uero refolutus didentusqj cubet, perqj cubile ad pedes defluat de lettoqj cadat, peius ed. Sin autem pedes nudos calidosqj non ualde habere deprehendas, manusqj ceruicem, crura nuda non xqualiteriaftantem , malum ed, mole/ dam enim xduationem fignificat. Mortiferum etiam ed, fi ore aperto ufqj dormiat, Si fupinus cruribus curuatis compheatisqj cubet, Si prxter confue tudmem in uentrem iaceat, Mentis enim ahenationem uel uentris dolorem fignificat* Languentem morbo uigente furgere uelle, malum quidem inom nibus grauibus moibis ed * peflìmum uero pulmonis uitio laborantibus ♦ Dentibus PROGNOSTICO DXXV Dentibus frendere per febrem quibus a pueris confuetum non fit, furiofum ed Si letale * quare periculum utrinqj futurum prxdicito. Si uero defipiens iam hoc agat, ualde perniciofum ed. Sin autem ante morbum ulcus aliquod forte habuerit, uel in morbo uenerit, petito Si obferuato ♦ nam fi languens periturus ed,ante mortem liuefcit uejjuefcit * De manuum uero iatlanone Si agitatione fic dicofentioue,Qui per febres graues acutasue, pulmonis uiz ria,capitisdoIores,infaniam manus aduultù admoueat,frudra quidcaptet, quisquilias legat, de dragulis uedimentisueuillos excerpat, de pariete feduz cas&paleaseuellat, malas Si mortiferas cunftashas aftiones effe fcito. Si languens crebro fpiret,dolorem laboremue Si inflammationem locorù fupra prxcordia fignificat* Si magnopere diuqj fpiret, defipientia Si mentis alie/ nationem portendit. Si naribus Si ore frigidù fpiret, perniciofum ed ualde* Magnam uim ad falutem in grauibus morbis cum febre habere fcito, bene fpirare* Qui diebus quadraginta decernunt Sudores optimi funt in cunftis grauibus morbis, qui diebus decretoriis fiunt, nam febre penitus liberant, Quiqj per corpus totum fcaturiùt.morbum enim facile ferre languente prx feierunt*Qui uero nihil horum faciunt, utiles non funt .Peflìmi uero funt frigidi, quiqj folum circa caput, uultum, collutti, fcaturiunt* nam cù graui febre mortem ii prxnunciant, Cum leniore uero morbi longitudinem. Quiqj per corpus totum funduntur fimiles capitis Si ceruicis fodori funt ♦ Qui uero guttatim fcaturiunt, caloremqj exhalant, optimi font ♦ Quiqj milio fimiles font, circaqj ceruicem folum fcaturiunt,mali funt,Sicqj fodores in uniuerfom obferuato. Quidam etiam corporum refolutione fiunt,Quidam uehementi inflammatione* Prxcordia fi non doleant,!! mollia fint, fi dextera, Si fini/ (traxqualia fint.nam infiammata, dolentia, didenta, dexteraqj pars finidrx par xqualisue fi non fit,malum ed* Qux cunfta obferuato* Si uero pulfus aliquis in prxcordiis fit, turbam uel defipientiam portendit * quare horum oculos obferuato, qui fi crebro celeriterqj moueantur, hos furere metus ed. Tumorautemdurusprxcordiorumdolitansqj peflìmumed, prxfertim fi tota occupet.fi uero latus dexterum potius qj finidrum , minus periditatur. nam tumores ii per exordia mortem cito futurum portendunt ♦ Si uero dies uiginti tranfeant, febrisqj permaneat, tumorqj nonfubfidat, ad fuppuratio/ nem res tédit,primoqj circuitu fanguis de naribus iis fluit, qui ualde proded. Quare petito num ne caput doleat, num uifus hebetetur.quod fi fit, res huc decìinat ♦ quod in his potius fit. Qui ad quintum Si trigefimum annum non pemenerunt, fanguinis eruptionem potius expettent* Tumores uero molles non dolitantes digìtoqj cedentes tardius decernunt, minusqj illis graues Si periculo!! funt.fi uero dies fexaginta tranfierint, febrisqj duret, tumorqj non fubfidat,fuppurationem foie portendit.hocqj quodqj in alio uentriculo fiet, quemadmodum hoc, procedet* Qui uero dolent, duri magniqj funt, pe/ Vlcerum por» tenta. Manuum agita» tio. Quisquiliarum captatio. Spiritus làguen tinnì. Sudoris quali» tas. Sudor maius qui* Pracordiorum obferuatio. Pulfus. Oculorum agi» tatio. Tumor pracor diorum. Tumor letalis. Quid in his pe» tendunt. Tumor nonpe» riculofits qui. Tumor durus magnus pericu» Ufus eft. DXXVI D E riculum citoqj mortem fore portendunt* Qui uero molles funt nec dolent digitoqj cedunt, longiores font* Tumores auté uentris minus fuppurant, qj qui in prxcordiis funt, minime uero qui fub umbilico funt fuppurant,fed fan guinis emptionem de locis fuperioribus potius expeftent* Tumorum auté longorum circa hxc loca fuppurationes expeftato. Suppuraméta uero qua; hinc uenient, fic obferuato ♦ Qux foras exeunt, optima funt, parua fi font, qjmaximeqjextuberent,acutaqj fint. Magna uero lataqj & minime acuta, peflìma funt ♦ Qux autem intus dehifeunt , optima funt, fi nihil cum exteriore loco communicent fed in fefe compatta fint, locusqj totus exterior Puris qualitas. unuis & fimilis coloris appareat* Pus autem optimum eft album, xquale, leue, nitidum,non olidum.contrarium uero huius peflìmum ed* Q«z tumor fup» puret uel non. Tumorum quo» litas. Suppuramela qualia. Hydropis origo. Hydropis diuer fttas. lìuor horumor tem portendit. Teftes pudedaqf contracto mala funt. Somnus qualis effe debeat. SEGMENTVM SECVNDVM DE SVBTER CVTEM A Q^V A LABORANTIBVS Laborantes autem aqua Tubter cutem hydropesue de morbis grauibus fatti mali funt omnes, nam febre non carent, ualdeqj dolitant, mortiferiqj funt. plurimiqj ab ilibus lumbisqj aufpicantur, quidam Si ab iecore* Cum autem ab ilibus Si lumbis incipiunt, pedes tumefeunt, uentris fluftiones diuturnx habent, qux tamen ilium Si lumborum dolores non tollunt, nec uentré euaz cuantfopprimuntue* Cum autem ab iecinore hydropes fiunt, tuflìunt, uoz luntasue tuffìendi uexat, nihilqj fere Tpuunt, pedesqj tumefeunt, uenterque nihil nifi durum uiqj demittit, modoqj dextra modo finiflra uenter tumet. qui tumor nunc extuberat nunc refidet* Cum uero caput, manus, pedesque frigent, uenter autem iateraqj calent,malum ed* Cum autem corpus totum calet, xquoqj modo molle ed, optimum ed. Cum quis dolet, facile fefe uertat oportet, Si in motationibus leuamentisue leuem fefe prxdet. fi uero grauefeat, corpusqj Si manus Si pedes grauefeant , magis periditatur. Si uero cum grauedine Si ungues Si digiti liuefeant , mors datim expettetur* Penitus uero digiti pedesue fi nigrefeant, minus perniciofum ed q$ cum li/ uefeunt, Quare Si coetera figna confiderato, Nam fi facile malum ferat,cce teraqj figna circundent,morbum ad abfceffum tendere demondrat, fpesqj eft languentem fuperfuturum ♦ qux uero corporis nigra font, cafura effe. Teftes autem pudendaqj conuulfa contraftaue labores uehementes mortisqj pericu/ lum portendunt. De fomnis autem ficuti naturaliter nobis confuetum eft, diem uigilare, noftem dormire oportet,!! uero hoc mutetur, malum eft* Si prxterea PROGNOSTICO D XXVII prxterea mane tertiam ufqj diei partem dormiatur, minime uexabit. Coeteri uero poft hoc tempus fomni peiores font* peflìmum autem eft dies Si noftes non dormire ,nam uel dolores laboresque hxc uigilia prxTeTert uel mentis alienarionem defipienriamue ♦ Deieftio autem & oletum molle tenerumue vrìntio qualis. cohxrensqj optimum eft,téporeqj quo Tanus demittebat, fi demittat. Copia uero quantitasue fit prò intrantium portione, nam fi talis deiettio fit, uentri culus interior lubricus Si Tanus eft*fi uero liquidum fit,conTert,fi neqj cum ere pituneqj crebro paulatimqj demittat, languens enim ad fellam fi crebro for/ gat,delaffatur conciditqj Si peruigilat, fi uero Txpe multumqj demittat,peri/ culum eft ne deficiat* Quare prò intrantium quantitate Temei, bis, terue die Quoto ddectio. demittito,femel uero notte, maneqj potius plusue,ficuti homini confoetum ed. Cum uero morbus ad decretorium tendit, oletum denfum effe oportet, stercorìs quali» fubrubellumqj nec nimis olidum elio. Commodum etiam eft, cum ad decre us' torium morbus tendit,Si uermes rotondi cum oletulo prodeant, molle uero modiceqj tumentem in omni morbo uennemeffe oportet aluumue.liquidum autem aquofumue uel albù luteumue uel rubrum ualde uel fpumofum,cunfta hxc peflìma font.peffimum etiam eft, cum paruum glutinofom, albù, leue, fubluteum* Magis uero mortifera quam hxc funt nigra, pinguia, liuida, uirulenta, olida, fed uaria iis quidem diuturniora, nitido tamen minus per niciofa font* Prxterea cunfta ramentofa, biliofa, uiridia, nigra, quandoqj fimul exeuntia quandoqj feparatim particulatimue.Ventum autem fine crepi tu prodire, malum non eft,melius Si cum crepito fi prodeat, quam illic uolu tetur.nam cum fic prodi t,uel hominem aliquatenus laborare uel defipere por tendit,nifi quis lubens crepitet « dolores autem laboresue tumoresqj fi ualidi tecentesqj fint, fineqj inflammatione,murmuratio turbulentiaue fi inprxcor diis uentriculoqj foperueniat, tollit Si diffoluit,prxTertim fi cum oletulo uel lotio uentoueprodeat.fi minus Si ipfa li tranfeat , proderit * Proderit autem fi Si adinferiora loca defeendat* Lotium autem optimum eft,cum album (et lotium quale. dimentum hypoftafisue,leue Si xquale per omne tempus, donec morbus de/ cernat,inerit,nam certam falutem morbumqj non longum fore portendit ♦ fi uero deficiat, modoqj purum mingat, modo album, leueqj fubftat, morbus longus minusqj tutus demonftratur* Si uero lotium fobrubrum fit, fedimen tumqj fobrubrum Si leue, morbum fuperiore longiorem fed certam falutem portendit. Similagini craffxue farinx fimilia in lotioTedimenta peiora font* Similia uero foliis squamulisue, multo peiora funt ♦ Tenuia uero Si alba ual de mala funt ♦ peflìma uero font Turfuracea*Nubeculx uero in lotio Tuperflui tantes ,albx quidem optimx flint * nigrx autem malx* Cum fobrubrum Si tenue lotium eft, morbum non digeftum effe fignificat ♦ quod fi diutius tale duret, periculum eft ne languens nonfofficiat perduretue, donec morbus digeratur*Mortifera uero magis font lotia olida, nigra, craffa, aquofa, lotia lotium malum. D XXVIII D E Vomitus. Vomitio olida mala eft. Sputum bomm contro^. Pulmo cum non purgat,malù eft. Sternutamenta qualia. Sputa mala qua. Doloris fi dado. Suppuramela mola et contra qua. Quid bonum et contra in iis. nigra uiris Si foeminis peflìma font,pueris autem aquoTa.Qui diutius lotia te/ nuiacmdaqj mingunt, fi costerà figna tanquam Tuperfuturi fint , aderunt, uomicam iis abfceffumue fub prxcordia uenturum expeftato. Pinguedines araneis fimiles fuperfluitantes ne probato,languentem enim tabefcere liquari ue fignificant* Nubeculas etiam lotiorù confiderato fuperfluitentne,deor fumue ferantur,quosqj colores habeant.qux deorfum tendùt cum iam diilis coloribus, optimas putato laudatoqj.qux fuperfluitant, cum diftis iam colo ribus,malas &uituperatonon probatoue ♦ Caueto tamen ne te decipiat,fi uefica mali quid habens tale lotium reddat, corporis totius enim hoc fignù non eft fed ueficx folius affeftx.Vomitus autem optimus eft maximeqj utilis pituita bileqj commiftus neqj craffus neqj ualde muitus, Puri nanqj uomitus peiores font,!! uero quod uomitur, uiridé fit, liuidumue uel nigrum, quod cunqj horum colorum ineft, malum effe putato.finautem unus omnes hos co loresuomat, perniciofiffimum eft,celerrimam enim mortem portendit.liuiz dus etiam uomitus fi olidus eft, maius eft * nam in iis qux uomuntur omnes mali marcidiqj odores mali funt ♦ Sputum in omnibus pulmonis coftarumqj dolonbus per exordia cito facileqj colore flauo permiftum ualde fpuatur oportet.nam fi multo poft doloris exordia flauum ,uel rubellum, uel tuflìm multam prxbens, non ualdeqj miftum fpuatur, peius eft ♦ nam purum flauù periculofum eft.candidum uero , glutinofum, rotundum , utile non eft.maz lum eft Si quod luteum ualde Si fpumofum eft,fi uero purum fic fit, uti nifi nigrum appareat, grauius hoc periculofiufqj eftqj ilia* Malum etiam eft,!i pulmo nihil purget emittatue,fed plenus in faucibus ferueat * Deftillariones uero coryzasue dernutationesqj in omnibus pulmonum morbis, fi ante uel pod fiant, malum ed,fed in aliis morbis maxime mortiferis dernutamentafa futaria Si utilia font. Sanguine uero commidum non multo flauum fputum in pulmonis uitiis per morbi principia fi fpuat, falutare ed Si ualde prodeft, fi feptimo uel ultenus,minus tutum .Sputa quidem omnia mala funt qux dolorem non fedant.peflìma uero funt nigra, ficuti Tcriptum ed, fed qux exz creata dolore fedat, meliora funt.Dolores q de iis locis fputi purgatione uel uentris deieftione uel fanguinis miffione uel medicamentis uel uiftus ratione non tolluntur, ad fuppurationem uomicamue res tendit, Suppuraméta uero quae cum adhuc fputum biliofum ed,fpuentur expurabunturue , perniciofa ualde funt, fiue folum feparatim Si in parte fiue fimul fpuatur, quod bilio/ fom ed,cum fputo pureue,maxime uero fi ab hoc fputo fuppuramentum inci piatprodire.Cum morbus feptimanus ed , fpes Si metus ed fpuentem talia quartodecimanum periturum nifi quid boni foperueniat, Sunt autem optima hxc, morbum facile ferre , probe (picare, non dolere , probe facileue fpuez re, corpus xqualiter calefcere, moltefcae ,non fitire* lotiaqj & oletula fom nos, fudores, fingulagj hxc, ficuti i ita font, uideto* Qux fi fiant,proba effe fcito, PROGNOSTICO DXXIX effe fcito,languentemqj non periturum,fi uero quid horum fuperueniat,quid autem non,plusqj quam quatuor Si decem dies uiuat, tamen monetur. Mala uero horum contraria funt,morbum non patienter ferre, magnopere crebroqj fpirare,dolere,uix fpuere, ualde fitire,corpus non xquahter calere, uentrem, coftas uehementer calere, frontem uero manus Si pedes frigere , Iona uero & oletula fomnos Si fudores uideto, fi non funt uti fcriptum ed, fingula mala effe fcito, fic enim fiquid fputo foperueniat, languens penbit nonanus uelundecimanus, priufquam ad diem quartum Si decimum perueniat,fic ergo coniicito, quod cum fputum hoc mortiferum ualde fit, ad quatuor Si decem non perueniet ♦ Superuenientia uero bona malaue de his fi confidez rabis, Si futura prxdices,& ile maxime ueridicus eris* Coeterx uero fuppura tiones plurimx uel uicenarix uel tricenarix quadrigenarixue dehifcunt,qux dam uero Si ad fexageilmù diem perueniunt * fuppuramenti principili fuiffe fcito quo primum die febricitauit, uel horruitfrixitue, uel cum dixit quid graue in eo loco quo dolebat fibi faftum effe. nam hxc per exordia uomiz earum fuppuramentorumue fiunt.puris ergo proruptionem de iistemporiz bus ad hxc ditta tempora expeftato* Sinautem uomica foppuramentumue in altero tantum latere fit, uertito uertereue facito, petitoqj doleat ne folù alterum latus, calidiusqj num alterum altero fit, pertentato ♦ cumqj in fanù latus recumbet iacebitue,petito num graue quid fuper fé uideatur effe, quod fi fit, in altero latere, in quo graue illud eft, uomica foppuramentumue erit* Suppuratos autem omnes uomicaue laborantes fignis his cognofces,Primo quidem fi febris non intermittit, fed per diem tenuis Si parua eft per noftem uero maior, fi multum fuperfudet , fituflìendi uoluntas moleftét nihilque momenti alicuius fpuat,!! oculi cauantur,!! malx rubeant,!! manuum ungues curuentur, fi digiti potiflìmum extremi caleant, fi pedes tumeant, fi cibum non appetat, fi puftulx per corpus pullulent, quxcunqj ergo uomicx fup/ puramentaue diuturnant, figna hxc habent, quibus ualde credendum elt* Qux uero non diuturnant, liquid eorum qux per exor dia fiunt, in Is com pareat, confiderato notatoue, limulque num ne languens fomnos difficilius capiat, tardius ne celeriusue hxc eruptura fint, de us cognofcito. Si per ex ordia doleat laboretue, fi difficulter fpiret, fi continua ferie iugiterue ipuat, die uigefimo Si prius eruptionem expeftato ♦ Si uero quierius minusue la/ boret,costeraque fimiliter fiant, tardius eruptionem expeftato ♦ nam ante puris eruptionem neceffe eft laboret, diffieulter fpiret, Si mgiter fpuat* li uero fuperfunt, quos febris poli eruptionem eodem die dimittit,abumqj ftatim appctunt, inique liberantur, uenterque pufilla quxdam Si compatta demittit, pusque album , leue, unicolor, fine pituita fine labore tuflìqj uehe menti purgatur* sic optime celerrimeque Uberantur* fi minus, quibus iis proxime fiat* li uero pereunt,quos febris non dimittit,uel cum libi dimififfe YY Sputum morda ferum. Suppurationes quota. Primipia ham qui dtgnofcàtur. Pus quando ernmpit. Vomica qua par te fit qui digito» fcaS. Suppuratorum cognìtio. Quàdo pus prò rupturum eft. Qui uomicam euadant. DXXX D E uidentur,turfos redicns calefacit, fiticp necat, ciborum appetentiam tollit, uenter fluit, pus uiridé luteumue uel Uuidum uel pituitofom uelfpumofum fpuunt ♦ quibus auté hxc omnia fiunt, ii pereunt ♦ quibus uero quxdam horù fiunt, quidam pereunt, quidam diutius fuperfunt* Quare cum hxc omnia figna in iis funt, Si costerà alia omnia notato. Quibus autem tubercula ab/ fceffusue de pulmonis uitio Tecundum aures fiunt, Si ad loca inferiora fuppu rant Si fiftulantur, ii Tuperfunt * Qux fic confiderato, cum febris habet,do lorque non ceffat, Tputum pusue rite non defluit, cumqj uentris excreationes bilioTx non funt, nec facile foluuntur reglutinanturue nec purx font, lotiùqj non ualde multum fit, multumque fedimentum habeat, fuperfuturus cum cceteris fignis fuperfuturum fignificantibus fobnuitur fubminiftraturue, tales abfceffus his fore putato Tperatoue* Locis autem inferioribus abfceffus iis iìunt, quibus circa prxcordia uentriculumue quid pituitx cogitur, Superio/ ribus uero locis, quibus prxcordia mollia funt nec dolent fpiritusque dif/ ficultas qux tempus aliquod uexauit fi fine caufa manifefta ceffet. Suppura/ Crurii abfcefus. tiones autem Si abfceffus qui in cruribus fiunt per pulmonis uitia pericu/ lofa Si uehementìa utiles funt omnes. qui uero fputi mutatione fiunt, omnes funt optimi. nam fi tumeat doleatque cum fputum purulentum prò flauo signa fuper» faftum eft j forasque defluit, fic tutiflìmi font, languensqj Tupererit, celer/ **l rimeque Si fine dolore abfceffus ceffabit ♦ fi uero non bene fpuat, iotiumque fedimentum optimum non habeat, periculum eft ne membrum articulusue lxdatur& claudicet uel negotium multum faceffat ♦ finautem abfceffus eua/ nefcant, rurfus qj recurfent, fputumque non exeat, febrisque non dimittat, graue eft, periculum enim eft ne languens defipiat pereatque* Purulenti qui Quiuomìca de pulmonis uitio fiunt, uomicaue laborant, feniores magis pereunt, coete/ perenni. tls autem fuppuramentis iuniores magis moriuntur* Dolores uero qui cum febre circa lumbos rhenesue locaque inferiora fiunt, fi prxcordia tangant, locaque inferiora deferant, perniciofi ualde funt ♦ quare cceteris fignis men tem adhibeto, propterea quod fiquod aliorum fignorum malum fuperappa reat, languens fine fpe erit* Si uero morbus ad prxcordia prorumpat, coete raque mala figna fuperfiant, fuppuratum hunc fore fpes multx metusue funt* pus uflorum Purulentis cum uruntur, fi pus album, purum, non olidum defluat, feruan/ quale bom. mft fubcmentum ue[ turbulentù, pereunt* Durx quidé dolenresqj ueficx penitus graues Si perniciofx funt, fed perniciofiflìmx font qux cum iugi continuaue febre fic fiunt, nam dolores harù abunde fatis funt quiperimant. tuncqj uentres nifi dura uiqj coatti demittunt,quos lotiù purulentù uel album fi mingatur fedimentù albù Si lene habens tollit.fi uero cù lotiù emiffum eft, dolor laborue nihil remittat,ueficaqj non mollefcat, febrisqj iugiter duret,ne langués primo morbi circuitu pereat,perìculù eft. Morbus aùt hic modusue pueros ànoR fepté donec ad quintù Si decimù perueniat,maxime tangit. Segmentum Pus malum. Tubercula aurìum. PROGNOSTICO DXXXI S E G M ENTVM TERTIVM DE FEBRIBVS Diebus iifdem quibus homines fuperfunt pereuntqj, per numerum febres decernunt,Nam leniflìmx uiliflìmxuc febres cum fignis tutiflìmis uenientes, febrium decre» quartanx uel prius ceffant, peflimx uero tetriflìmxue cum peflìmis grauiflì/ torio. misue fignis uenientes quartanx uel ante perimunt. Primus quidem earum circuitus fic finit, Secundus ad Teptimanum producitur, Tertius ad undeci manum, Quartus ad quatuor Si decem, Quintus ad fepté Si decem, Sextus ad uigefimum. hi quidem grauiflìmorum acutiflìmorumue morborum circuì tus ex additamento , per quatuor ad uiginti finiunt, tamen non poteft quic/ quam horum totis integrisue diebus uere perTefteue numerari, nec Annus Menfesue totis integrisue diebus poffunt uere numerari metiriue. Poft hxc Qu*perfide autem fimiliter per eandem additionem primus circuitus quatuor & uiginti rutmerentnr. trigintaue dierum eft, Tecundus quadraginta, tertius Texaginta* Per horum Tres hi dreni uero principia dignoTcere difficillimum eft qux longiore tempore decretura m lHcti- funt, nam principia horum fimillima font .quare de primo die probe confi vcretorium derato,per fingulaqj tetrada quadrantariaue qux adduntur profpicito,quoqj c°iwl morbus uertatur definatue, non fallet te ♦ Quartanarum quidem ftatus modus ue hoc ornatu modoue Si ordine fit* Qux uero citius decretura funt,facilius dignofcuntur,nam horum principia ualde differùt,quonia fuperfuturi probe fpirant, nihil dolitant,totas noftes dormiunt, coeteraqj figna tuta habent.qui uero perituri funt, male fpirant, defipiunt, peruigilant,costeraqj mala figna habent. Quare cum hxc fic erunt, morborum tempora, additamenta ad de cretorium crifinue tendentium confiderato. Puerperisqj fimiliter poft partù decretoria crifiesue fiunt* Capitis uero dolores aflìdui continuiue uehemen tesqj cum febre cum font, fiquod letale fignum fu peraddatur, perniciofum CapitisdoUr eft ualde ♦ fi uero fine iis fignis dolor uiginti dies tranfeat, febrifque duret, 4*™> VINQbVAGESIMVS SEXTVS Q^V O D HIPPOCRATIS ESSE NOLVNT Vi per exordia cum uel pod capitis dolore, ceruicis,prx cordiorum foporantur , cum excitantur Si uigilant, prò/ fefto delirant ♦ quibus fi nares dillent , perniciofum eft, q prxfertim fi quarto incipiente uentris proluuies rubet* Malum prxterea in omnibus ed, noti minus autem & inprxdiftis Lingua denfa craffaue fobarida, qux deliran/ tium ed* Lotium in turbulentis uigiliis cum fine colore ed atris nubeculis intercurfantibus delirium portendit* Lumbi fi fudant, fi fomniant, delirantium aperta figna font. Crebra excreatio Si fiquod aliud fignù adfit, infanix ed,fi xdus in prxcordiis prxcludantur relinquanturue. Febris fi circum foras refrigeret, malum ed,prxcipue fifuperfodent* Def! pientix filentium uel cum lilentio peflìmx,quemadmodù Si audenter&uali de loquentium. Defipientes phreniticiue fi uehementer tremant, pereunt* ficuti qui caput dolitant, fi uirulenta uomant* Siquis peruigilet nec loqua/ tur audiatue, furore celeriter agetur* Pufilli faucul dolores in morbis graui bus drangulant. Qui facile hiat Si ualde claudit reducitue, mente mouebi tur. Defipientes phreniticiue pemiciofi feu in periculo font* Defipien/ tes fi per exordia nihil probe prxfeferant,crebro motentur,fpuant,album de/ mittant, malum ed, quemadmodum Archecrati contigit,li quidem debili/ tas torporque iis foperueniat, peflìmum etiam in iis ed frigus rigorue* Qui bile atra citantur, fi tremant, tetrum cachostesue ed. Defipientes phreniticiue qui perniciter profiliunt, cum fodore fuperfebrientesleuitatlu ftrepitoqj tremunt. Cum pod uomitum xduofum uox raucefcit, oculiqj obngefcunt, furiale ed. quemadmodum Hermozygi coniugi cecidit, qux perniciter furens muta mortua ed. Si tinnitus aurium in febre ardenti cum ui fus hebetudme nariumqj tarda grauique defluftione foperueniat, ii furenter melancholicosue profiliunt. Mentis excuflìones cù uoce rauca bonx non font. Lingux conuulfiones fpafmiue cum tremore fi fiant, ii mente capiun tur. Duricia in iis afperitasue perniciofum ed ♦ Tremulx lingux uoces ue mentis non condantis fignum ed* Spumofa irrorano in oletulis biliofis malum PRAEDICTIONE PRIMA DXXXV malum eft, prxfertim fi rhenum lumborumue dolor prx ceflìt. Dolores rari coftarum Si leues in iis defipientiam fignificat* Cum fingultu refoluz tioneqj non loqui peflìmum eft* Cum quis non loquitur loquiue non pòt, fi tanquam quiprxfocantur,fpiret, promptuarium malum eft , Mentisqjexz cu(Toriù,mentis exceflìones cum pufilla audacia Terinx funt Si malx. Cum quis febre non carens fuperiora frigide fodat, difficulter morbum fert, cum pernicie defipit, quemadmodum Ariftagorx contigit* Crebrx motatio nes in phreniticis conuulfiones portédunt* Lotiù non fentiétibus emiffum perniciofum eft. fi quidem tale ii mingunt, cum ex turbulentia conftiterunt* Qui ufqjquaqj agitantur, profefto fine uoce ii finiunt* Si deliri phreni/ ticiue cum refrigeratione fpuunt, nigra uomunt* Surditas lotiumqj perru brum,fluitantiaqjnon firma fubfillentiaue mentis excufforiù eft.Qui fi morbo regio corripiantur, peflìmum ed* Malum etiam ed, pod morbum regium furditas* Quibus euenit uti non loquantur Tentiant tamen, uenter iis etiam prorumpit Si foluitur,ficuti Hermippo, qui mortuus ed* Surditas in grauiz bus turbulentisqj accedens malum ed* Tremuli nò clari fermones Si exiles mentis exceflìoné magnam portédunt,ficuti Demarchi filiocótigit ìnCoo. Qui torpent ex frigore rigoreue,non ualde apud Tefe font. Labores circa umbilicum falientes Si uibrantes mentis defipientis quid habent, circa decre/ torium autem fatis creber fpiritus cum labore iis prodit, Surxqj labores,men tis excufforia font* Coxarumqj dolores in febre, mentis aliquod excufforium habét,prxfertim fi in lotio quid leue mingatur fluitetqj* Malaqj ueficx circa ue cum febre,bona non funt,turbulentoqj modo uenter biliofos foporati,tor/ pidi, debilitati, non multum apud fefe font* Pod uentrem liquidum fecu lentumfiquis caput doleat, fitiat, peruigiiet, dare non loquatur, debilite tur, mente hunc exceffurum putato* Qui fuperfudant prxfertim caput fub difficilesqj funt, in morbis grauibus malum efl,prxfertim cum lotium nigrù eft,fpiritusqj turbulentus, in iis peflìmum ed* Prxter rationem debihtas tanquam in recens purgato uacuoue cum purgatio non fit prxceffentue, ma/ lum ed* Cum uenter driftus pufilla quxdam rotunda nigraqj ri demittit, nafusqj cum iis eruptus fluit, malum ed* Qui dolore multo lumborù cum xftuofo feruore uexantur,!! foperfodent,bonumnon ed, quippe tremunt ii, loquunturqj ficuti Trigeant rigeantue* Si podrema celeriter in utraqj muten tur, iiqj fitiant, malum ed. Cum quis probus probe non reTpondet loqui/ turue,bonum non ed* Qui celeriter acuteue loquuntur, prx cordia iis intro affetta procedunt contrahunturue. Lumina denigrata obTcurataue circaqj fiquid fordidurn nigrum compaftum fit, bonum non ed* Vox acuta,que/ mia, plorabundaue malum ed* Dentibus frendere quibus fanis confuetum non fit,perniciofum ed* Strangulationes in iis peflìmù ed* Vultus color bonus nimiaque Teueritas aTperitasue oculorumque contraftio malum eft. Singultus quan» do maius. Mentis excuffo» num. Arìftagoras. Minctio cu non fentitur, mala è. Delirio uaria. HermippUs. Surdejcere mali* in iis. Demarchus Cous. Vefica affata. Spiritus turine lenius. Cuprobus prò» he non loquitur. Vox acuta cur. Dentibus fecare frendtreue. D XXXVI D E Lotiii htercipi in iis malum eft. Mortis fignum. Sìlétiu eù fibre bonum non eft. Lotia mala qua. Vomitus maius. Capitis grane» do. Obliuio non Iona eft. Sudor maius qui. Vultus rubor no Bonus quando. Pofteriorìi refrì geratio quidue* Ut. Qui cito pereut. Qua» non pur* ganda. Cordis dolor. lyftas. Odrffus. Ceruicis dolor. Lotii inter ceptio. Oletare nonfen tiendo malùeft. Si deieftionesexcrementaue demiffa in puram Tpumam finiant, celerem ac ceflìonem, maliqj incrementum portendunt. Si lotium in grauibus morbis compefcatur Si intercipiatur, peflìmum ed. Cum perniciofa periculofa ue mala nullo figno relitto in grauibus morbis in melius refident, mortem portendunt* Cum in grauibus moibis oletula fpumofa, exalbida.arcumz biliofaqj funt, lotiaqj talia, malum ed , quippe ns iecur affeftum ed Si do let* Cum quis in febre non loquitur, conuulforiumqj in modum profila perniciofum ed* Cum quis non loquitur, cum dolet laboratue, difficulter moritur* Cum prxcordiorum dolore febris tetra ed cacosthesue, fitis in grauibus morbis fi prxter rationem foluatur, malum ed, Siquis in grauibus febribus multum fodet,malum ed* Lotia matura decoftaue mala font,prx ferrini in iis rubra concurfent, uirulentaqj fi detineantur, dilla:qj pufilla bui lxue fuperappareant. Vomitionesqj uarix malx funt prxfertim aflìdux con tinuxue. Qui cum fodore per decretorium xfluofom circunfrigent foperri gentqj.malumed* Pod hoc uomitus xduofi puri mali funt, Capitis gra uedofomnusqj grauedinofus profefto ubiqj malum ed* Cum rigore dell/ piemia ignoratioue Si obliuio malum ed fignum* Qui pod rigorem refrige rantur nec calefiunt, malum ed. Sudores pod refrigerationem qui non reca lefaciant, mali font. Pod hxc in latere codisue dolor xdus Si fuperrigere malum ed. Soporati rigores quauis caufa perniciofi font. Pod fudorem uultus fi rubefcat Si inflammetur, malum eli. Super iis poderiorumrefriz geratio conuulfionem fpafmonue prouocat. Peruigiles iuperfodantes fi re calefiant, malum ed, Doloris lumborum recurfatio, tortuofa oculorum agitatio, dolor in peftus fidens cum torpedine quadam Si mora bonum non ed. Superfebricitantes taftu fi urunt, celeriter occidunt* Cibum auerfati fi nigra fuperuomant, delirent, paulum fupra pubem tumeat, periclitantur* Quibus lumen oculusue petus Si audax dechnatusue ed, hos ne potionato purgatoue, perniciofum enim ed.neqj fubturgidos tenebricofaque uagare & difcurrere uidentes, deficientes, cibum auerlantes, difcolores febre ardenti delaffatos fraftosue, quoniam perniciofum ed. Cordis labor cum prxcorz diorum lancinatione dolorqj capitis tetrum cacosthesue ed, quin Si quadoqj fpiritum prxeludit. fiquid horum fiat, profefto ii fubito pereunt, quemadz modum Si lyfias in Odeffo, lotium emm huic uehementer fermentatum fer uens Si perrubrum fuit. Ceruicis colliue labor dolorue in omni quidé febre malum ed, Peflìmum uero Si in iis, quos timemus ne infaniant. Febres de laffantes laboriofxue foporem peruigiliumue tenebricofum quid prx oculis adducentes, fodoriferxqj tetrx cacosthesue funt. Crebri honores de tergo aufpicantes celeriter fefe mutantes latu difficiles font. Lotium cum interri pitur, dolorem prxfèfert. Nauceantes Si xduofi cum per acceflìonem ere fcunt, fi non uomant, malum ed. Cum duricia Si afperitate refrigeratio perniciofum PRAEDICTIONE PRIMA DXXXVII perniciofum ed* Cum quis non defipiens tenuia liquidaue non fentiens de mittit,malum ed,quemadmodum Hepatico. Pufilli uomitus biliofi malum eft, prxfertim fi peruigilent, Nafus in iis dillans perniciofum ed* Quibus cum febre pod partum alba dedillant, quxqj furdefcunt, latusqj ueheméter dolet,perniciofum ed* Qui cum febre ardenti fub circumrefrigerantur, crebraqj biliofa demittunt, didortusqj oculus ed declinatusue, fignum bonù non ed, prxfertim fi deponantur foporenturue* Qui fubito dupore dillo/ Iute percutiuntur lyderanturue cum febre temporis alicuius, perniciofum eft,quale Numenii filius paffus ed. Quibus foeminis de lumbis dolor Tebri culofus horridusqj cor recurfando petit, fi tenuia, alba, aquofa reuomunt,fi reftitutx leuatxqj mutefcant, nigraqj uomant, pereunt. Luminis oculme dedinatio delaffatio Si diflorfio in graui morbo malum ed* Cum Si xduanti bus non uomentibus lumbos dolentibus fi paulo audentius improbiusue deli rent, fpes ed nigra decurrere* Si fauces uehementer difficulterqj Si flrangu labunde dolitent,perniciofum ed ♦ Quibus fpiritus fubito retrahitur,uoxqj ftrangulabunda emittitur, uertebra confidet, iis in fine tanqj re parteue ali/ qua conuulfa fpiritus fit emittiturue* Capitis dolore depofite & uehemen/ ter affetti, lumineqj audaci fixoue fpeftantes, uentré foluto delirantes con/ traftione neruorum in poderiora opidhotonodeesue fiunt. cù luminum ocu lorumue conuerfione, fi cum febre laboriofa quis frigeat rigeatue, pemicies prxfens ed ♦ Quibus in febre laboriofa fpiritus fubito retrahitur, uoxqj da/ ra non ed, frigus rigorue perniciofus ed, foporatiqj in iis malum ed. Do lores prxcordiorum iliumue cum febre nihil loquentium, fi fodore ceffent, bonum non ed,coxendices enim petunt* Cum febre ardenti fi uenter erum pat, perniciofum ed. Quibus cum febre uox deficit, pod decretorium tre muli uel foporati finiunt* Quibus prxcordia uremia fatua, murmurantia non dolentiaue, demiffa & uanantia font, uenterqj turget, cibariis affumptis fuperfodant, profefto iis turbulentus Si laboriofos fpiritus exiens, fingultus prxfefert, uenterqj fpumofabiliofaqj demittit ♦ quod mingitur fi limpidum eft, uenterqj fi mouetur, in iis iuuat. Quibus cum oculorum conuerfione diftortioneue fopor fit, pernicies prxfens ed. Quibus fpiritus retrahitur impediturue,uox darà non ed. Spumofa prodeunt, febris crefcit acuiturue, cum capitis dolore non loquuntur. Cum l'udore cum febriunt, fingultant, modoqj fefe mala demittunt, modo redeunt, diutiusqj durant, fi fuperfri/ geant rigeantue, malum ed. Manus tremulx , capitis dolores ceruicisque fubleues mingentes nigra denfa fpiffaue, quibus hxc font, prxdolanturue, bonum non eli. Quibusque nigra prodeunt prodituraue timentur, peflì/ mum ed. Cum refolutione fiquis demiffe depofiteue cubet, nec loquatur, perniciofum ed. Lateris codarumue dolores cum fputo biliofo prxter ra/ tionem uanefcentes profiliunt pullulantque rurfus, fomnulento fodonferogj Pernicies famis narum. Mala fi gna. biumenius. faminis hoe-bo num non eft. Dolor faucium non bonus. Capitis dolor. lumen diftortu. Dolor pracor» diorum. Signa diuerfa. Sopor cum ocu» Urti dftorfione malas eft. Manus tremula) et reli qua. L*terum dolor fubito euanefceSf bonum non eft. D XXXVIII D E Dolor ceruicis tumfudore. Conuulfionìs fignum. Afpafius. lumborù mala. Capitis dolor perniciofus qui. tpiphoras. Spafmi figna. jhrajjtnon. Varia de hot. Tubercula aurium. M'metio mala. Apsjchia. Vultus figna. ceruicis dolore fiquid uenter TuTflatus Si tumens liquidum per uim demit/ tat fobfidatqj, deinde non biliofa decedant, qux fi durent, diutius xgrotaz bit, quippe non biliofx circumlauariones deieftionesue leuiufculx mmusqj periculofx font, quodqj tumet Si inflatum ed , tumore eo proded, uenterqj tumens cum per uim liquida demifit, fi celeriter retumefcat, quid conuulfo rium habet, quemadmodum A fpafii filio contigit * Perniciofum his eft, foperfrigere rigereue* Siquis ex his conuellatur, turgeatqj.diutius languet, luridaqj Si putrida os demittit* Longa mala lumborù doloresue fi aliquate nus prxcordia petant, cibi Tadidium cum Tebre ferunt. Caput iis fi continen ter doleat,conuulforiù in modum cito necat. Qui fuperfngent rigentue per noftemque magis aggrauantur, peruigilant, inflammantur, lotium efl,cum in fefe demittant Si ad conuulfiones fomnulentas finiant* Qui per exordia fuperfodant, lotiumqj concoftum mingunt, taftu urunt, deinde non decre/ torie refrigerante fubitoqj recalefcunt, fi torpidi fopores iis fiant, fi conuel lantur, perniciofi font* Lippitudinì Epiphorisue capitis dolores fomnuz lenti cù grauedine fi fuperueniant, mali font, fortaffe iis eueniet quid conuul Torium pati ♦ doloresqj drangulabundi in angudis faucibus fi fiant, quid con uulforium habent, prxfertim fi de capite moueantur, quemadmodum Thra finontis fratris filix contigit* Tremulx conuulfiones fodantibus fi fiant, fubredire confueuerunt, decretorium iis fit, cum foperfrigent rigentue .qui cum fuperfrigent,circa uentriculum xdus clauditur,Lumborum dolor labor ue caput corqj dolenti cum difficili uiolentaue oletatione quid conuulforiù mutum haber,cumqj decretorio frigus rigoréue* Si uenter fubliuidaturbuz lentaqj demittat, tenuiaque aquofa uel turbulenta fint, lotia fofpefta funt* Fauces paulum exafperatx cum ad fellam uana furreftione, frontisqjdoz lor bonum non ed. Languidi, delaffati, dolitantes, in dragulis ueftimen/ tisuc cubantes fiquid iis prxterea crefcat Si addatur, difficile malumqj eft, Somnusqj in iis muitus conuulforius ed,Trontisqj dolor grauis, minftioque difficilis malum ed, iotiiqj dilla datioue. qui cum conuelluntur,horrent fri gentue, fuperfodant ♦ Purgationes uacuationesqj purx in omnibus quidem grauant,fed in his ualde, fuperqj his tubercula fecundum aures fufcitant, tur bulentxqjdelirationes&audentix, peruigilesqj conuulforix fpafmaticaeue funt, cum fodore prxfertim , ceruicisqj fcapularum,frontis corporisqj totius perfnftiones,foper his purulentx fpumofxqj minftiones* Cum animi deli quio defeftuue feu Apfychia lumiris obfcuratio caligatioue conuulfionem fpafmonue proximum effe fignificat, ceffantibusqj ab his proximam effe con uulfionem mortemque caligatio oculorum dehquiumqj animi Aplychiaue fignificat* Cubitorum ceruicisqj dolores conuulforia Tpafmodeaue funt. Vultus autem fauciumqj hxc,pallor, gracilitas macilentiaue, crebra hiatio, Tputatioque Tuper iisfodoresin fomnis optimum ed, quippe fodore leuari plurimis PRAEDICTIONE PRIMA DXXXIX plurimis non malum ed. Labores doloresue fi ad inferiora defcendant.fa/ ciliushis feruntur.cum febre fuperfodare, caput dolere, uentrem compref/ fum habere, conuulforiù ed* Subalbida diffoluta Uquidaqj oletula malaqj non fine febre igneue nec opportune circunrefrigerantia bona non funt, fuperqj his frigora rigoresue doloresque uentrem ueficamque corripientes, quippe foporem in his quid conuulforium habere non mirarer. Si ulcera in grauibus fanguinolentìs fiant, mala funt,deieftionesqj albx malx difficilesqj funt, liuida glutinofa de his prodeuntia multo labore Si xdu prodeunt Si ex cernuntur* Profefto de historpores fomnulenti fubconuulforiiquefuperz fiunt. qui fi fiant, diutius foperlanguent,quippe circa decretorium hi biliofi tuflìbundiqj fiunt, cumqj difficultate fpirant. Qux de lumbis in ceruicem caputqj dupidum in modum redundant, conuulforia font, mentisque ex/ cufforia, quippe hxc conuulfione fpafmoue tolluntur, propterea per eadem euntes uarie languent* Conuulfiones fpafmiue per uuluarù uitia febre caren ria faciles funt,quemadmodum Dorcadi contigit. Velica compreffa prx/ fertim cum capitis dolentia quid conuulforium habet,foluentia in his torpiz de diflicilia funt, non tamen perniciofa, quippe &hoc mentis excufforium eft* Quin & oflìum prxcifiones in capiris temporibus conuulfione fpafmon ue prouocant,Temulentum per exordia multum acitato percutitoue conuul/ foria fpafmodeaue fputa ♦ cum fodore febriculofo uilia fiue non periculofa funt, quippe his uenter per dies aliquot liquida demittit, quibus puto tuber culum apodemaue, in articulos uentorum effe. Mentem percutiétia uitia atrx bilis melancholicaue ualde & audafter parù durant. fi uero de muliebri bus malis proficifcantur, ferina funt Si peiora , ptasqj temporis durant, quin &hxc conuulforia funt, quin Si cum grauedine fomniue marcore non loqui conuulforium ed, quale filix fotoris euenit, qux cum fceminea purgamen/ ta comparuerunt,febricitare cospit. Quibus cum conuelluntur, oculi fplen dent, ualidi generofiue Si apud fefe non funt, diutiusque languent. Contra qui fanguinem emittunt,peius habent, quemadmodum illi, qui lienem ma/ gnum inflammatumque habuit, cui de dextera nafi parte fanguis prorupit. Quxqj prxcordia uexant, fimiliter habent* Superfudanti uero malum ed cum pufillis fodoribus deinde refrigeratis fanguis de naribus profluens tetrù cacoethesue ed. Pod fanguinis eruptionem fi nigra demittantur, malum ed. pelTimum uero, fi Si perrubra, quippe fi quarto die pod Tanguinis eruptio/ nem foporentur, cum conuulfione fpafmoue finiunt,utpote cum nigra demi ferint, uenterqj tumeat. Qui pod fanguinis eruptionem datim fudant, tenù eft, clam enim hi differendo finiunt. Pod breuem paruamue fanguinis eru ptionem nigrorumque demiflìonem per graues morbos forditas malum ed. Sanguinis egedio his perniciofum ed, furditatem uero difcut it. Lumbis do litantibus fi cor ueUicctur, fanguinis erupturi puto figna prxcedentia funt. Deieetio non bono. Vlcera quando mala. Ddectio qualis non bono. Torpor fomnu» lentus maius eft. Doreas quid tulerit. Offium capitis pracijio. Apcftema. Melancholica qua parum et multù durat. Sutoris jilia. lucente s oculi in conuulfione quid pr afe fem rant. lienofi. Higra demittet te malum eft. Sudor maius qui. Surditas. Sanguinis narist fine tio. DXL D E Capitis gra» uedo. Signa fanguinis trupturi. lumborù dolor. Muliebria pure gamenta. Ventris pulfus. Crebro ad fella furgere quid fa* ciaf. Pracordio con* tenta. Sudor non ma* ius qui, Qui ftatis temporibus fanguinem emittunt, podea fi fitiant, hoc difeutit, fi uero fanguinem non emittant, comitialiter finiunt. Qui fubito commo/ uentur, peruigilant, dedillant, fexto die leuantur. Qui nofte laborant, die fequente fuperfodant, delirant, fanguinem abunde demittunt. Quibus diu fanguinis eruptiones fuerunt, podea uenter male habebit, lotia nifi digeran/ tur, quippe lotium aquofum hoc prxfefert. Perfriftiones fanguinem emit tentium uehementes per dies decretorios peflìmx font. Capitis grauedine uexati fi frontes dolitent uerticesqj, Tanguinis eruptione peruigilant, prx/ fertim fi dolor ceruicem petat, fobito xdu peruigilantes fanguinem emittét, prxfertim fiquid ante profluxerit, quippe horrentes Si foporati caput doliz tant* Cum fupercilia ceruixqj dolitant, luminaque perrubefcunt, fanguinis erupturi figna font* Qui uentré remorato fanguine emittunt fuperfrigentqj, malum ed, quippe his hoc fanguinem emittere uentrem lubricum & adirne/ dinorum leuitatem tendentem uel fuperafperum Si durù,uel tineas,uel utraqj facit* Quibus lumborum dolor in caput recurfat, his uel manus torpefeunt, uel cor dolitat,uel biliofi fiunt. Qui fanguinem abunde emittunt, uenterqj erumpit, plxrunqj hi mente mouentur. Qui pod fanguinis multam eruptio nem crebra nigra demittunt, poftqj uentris remorationem fanguis erumpit, uentrem hi dolitant, fim ulque uentofa inflatione uexantur, fàcile tamen fez runt, Quin & hi multo fodore frigido fuperfodant, turbulentum in his lotiii malum non ed, nec quod fimile femini genitali fubfidet, crebro tamen hi aquofa mingunt. Quibus de naribus parua fanguinis deftillatio, poft furdiz tatem torpedinemque difficile quid habet, uomitus his commotioque uenz tris confert, Qux pod frigus laboriofe febricitant, muliebria his tranfeurz runt,Collumin his dolitatum fanguinis eruptoriù ed, Caput fi concutiatur, Si aures tintinnent, fanguis erumpet, uel muliebria tranfeendent tranfeurrent ue,prxfertim fi fpina xduet ♦ forfan Si hoc intedinorum difficultatem prxfe fert,Si uenter pulfet faliatue, prxcordiaqj tumore magno contendantur.fanz gumis horridulx eruptiones accedant ♦ si multum de naribus fluat, liberan/ tur. Quibufdam uero conuulfiones fpafmusue prouocat ♦ quod fanguinis miflìoper uenam difeutit* Crebrx ad Tellam forreftiones parua, fufflaua, glurinofa, Toeculentademittentes cum prxcordiorum codarumque dolore morbum regium portendunt, quippe qui cum hi crebro forgunt, tamen di/ feutitur, puto Si hos Tanguinem emiffuros, nam dolores in lumbos recurfan/ tes fanguinis erupturi figna funt. Prxcordiorum uero contentio cum capitis grauedine furditateqj quxqj aures moleftat,fanguinis emiffaria font. Defilila tiones undecimanx malx morofxue funt,prxferrim fi bis fuperdillent. Qui cum horrore decretorie fudant, malum non ed.fed fi poftridie prxter ratio/ nem horreant, peruigilent, his concoftis fedatisue puto fanguinem emiflu/ ros* Quibus per initiafanguis abunde prorumpit, frigus rigorue fiftit* Poft fanguinis PRAEDICTIONE PRIMA DXLI fanguinis eruptionem rigor peflìmus eft.Quibus caput dolet, ceruix laborat, corporis extrema tremùt,fanguis fi ,prumpat,difcutit,quin Si fic tepore difcu sàguinis fiuctio tiunf.Lotia his qbus fecùdù aures extuberauit,fi celeriter paulatimqj Si breui ^Xlclu^' concoquanf ,malù eft.quin Si fic perfrixiffe peflìmù eft ♦ Caput fubgrauantia ,„>,«». foporantiaue morbùqjregiù adducétia fi fentiant,nò ualde fontica periculo fauefont.Qui fingultant,uenter iis £rumpit.fi forte fiftat,hi alienane",quippe his fi fecundù aures extuberauit,cùqj rigore lotia retineant ,malù eft , prx fer/ tim fi qux fecundù aures font,prxgrauant foporatue, profefto his reuerfio ti menda eft.Poft reuerfioné fedimentù excremétumqj limofum fubliuidumqj malùeft,quippe per hxc prxcordia dolitant putoqj dextra,,pfefto Si cxcu/ tiunthi,quxqj fecùdù aures funt,parù dolitat.Si uéter his £rumpat, pernicio fum eft.Secundù aures in xftuofis maxime tubercula fiunt, fetidisqj Si xftuo ferculoaurìit fis inuoluulis febre graui.fed prxcordiis diutius tumefcétibus fecùdù aures fi quibus fiant. tubercula fiant,necat,lenius aùt ex furditate,nifi qd xftuofum foporiferumqj fuperueniat,qux in his mala funt ftupidisqj & lyderatis ♦ Conuulforiù auté in modù depofitis tubercula fecundù aures fiunt,fed conuulforio tremebundo, xftuofo foporatoqj modo affetto paruula fecundù aures tubercula fufcitant* Profefto qbus fecùdù aures extuberat.caput hi dolét,fuperiora fudat,fuperri gét,uenter ,prumpit,qd foporiferum quadoqj fobrepit ♦ Quin Si lotia aquofa albis intercurfitata fuperfluìtata uane exalbida,ohda fecundù aures tubercula portendunt. profefto qui hxc mingunt,crebro ftillat,quippe lingua his leui/ tó«w horum gataell Si pura.Qui uentofi font,moibo regio grambusqj febribus obuii funt, V* "' prxcordia durefcunt ♦ quibus cù refrigerant,fecundù aures magna tubercula furgùt.Somnuléti,xftuofi,prxcordia pari! dolitati,parùqj uométes,tubercu la his fecundù aures furgùt,fed prius circa uultù,fi uenter nigra, fosculéta.bi/ liofa,fetida demittat,foporqj fuperappareat,fecundù aures tubercula tuflìcu/ ^J^J lamqj cum fputo fufcitat, qux fecundù aures tubercula molht.Sopor de capi /|f tis dolore, furditas,uocis obfcuratio fecùdù aures quid eruftat,prxcordiorù confiftentia cum ardenti xftu capitisqj dolore fecundù aures fullollit ♦ Qux fecundum aures dolitant,fi fine decretorio molleTcant,malum eft. HIPPOCRATIS PRAEDICTIO SECVNDA LIBER Q^VINQ^VA G E S I M V S SEPTIMVS Edicorum prxdiftiones multx pulchrx miradaeqj proferutur, qua ffttMtm m les nec ego prxdixi, nec alium prxdicentem audiui, qux funt hx , u$ ^iJf,t Languentem quendam medico curam eius habenti costerisqj perni/ ciofe habere uifum effe,medicum aùt aliù dixiffe nò periturù,fed cxcu fore. XZ DXLII D E peflìme habere aliù dixiffe Ted euaforù,manùqj IxTam habiturù, modo nullo euafurù aliù pronuntiaffe,fanù quidé eù futurù, aliù dixiffe Ted pedù digitos denigratos putrefaftosqj amiffurù,rnultaqj talia prxdiftoria in hac Tpecie di cùtur. Modus uero prxdiftionis alter é,diftraftis uenùdatisqj qbufda morte prxdicere,quibufda infaniam furoremue.quibufdam alios morbos, tempori/ busqj his Si prioribus qux prxdixiffent,uera fuiffe.Prxdiftionum alia forma prxter hxc effe dicitur,Certatores athletasue cognofeere, quidqj morborum caufa exercétur defatiganturqj,fiquid cibi uel prxtermittant uel quid mutatù Si non confueto fumant,uel potu copiofiore plenioreqj utantur, uel fiquid ex deambulatione prxtereant,uel fiquid in uenerea re deerrent faciantue, horum omnium eos nihil latet,nec fiquid pufillum fit,quod is homo non obtempe/ Qui pradieen » rans non rite Teruauerit* Modi uero prxdiftionù hi effe dicùtur. qux quidé dstm eft. ego nò uaticinabor,fed notas fignaue deferi barn quibus euafuros periturosqj conieftura cognofeamus, citoqj uel tarde fanos futuros,uel perituros, Mihi uero Tcriptum eft Si de Abfceffibus quemadmodum quenqj obferuari conue niat,puto Si de Claudicationibus,Lxfionibus, costerisqj talibus, confirmato iam morbo claroqj exiftente,abfceffus non curforos prx dixiffe,!! mente adhi/ buiffent, multo anteqi fierent abfceffus, prxdixiffe. credo etiam fperoue me humanius magisue qj capiat humana mens, prxdixiffe,quà qux circùferùtur prxdicanturue,de diftraftis magnoue conduftis prxdifta fuiffe mortes,mor/ Perex'epU hac bos,forores*qux mihi facilia uidentur,udenti menteue his adhibere. Primù conprmot. qUidé fubhudos aquaue Tubter cute laborantes tabidos defipientesqj quis non nouit,nam hxc non eft quod Iateant prxtereantue eos, qui Tciunt quibus hxc germana,cognata,gentiliaue fint mala,uel fi unquam prius Turore perciti fue/ nnt,uel homines hi uinolenti fint,carniumue uoratores, uel peruigiles Si per/ noftates,uel frigore,calore nimio uerfati hxc còceperint, quo uitx inftituto nutricatuuefperandum credendumue eft, eos defipientia laboraturos.ficofos uero fiquis per hiemé multum comedere potareqj uideat,colorisqj boni effe, Pradictio de prxdicerc de his eft per Ver fanguinem erupturù,per xftatem uero diluti co manfiis. loris fore. Quare qui hxc omnia didicerit, iis qui hxc certamina appetant, hxcprxdicito. Poterit etiam ex iis qux fcripta funt,& morte prxdicere & furorem Si bonum habitum. Dicere uero poffem Si multa talia, fedeognitu facilia mihi fenbere uifum eft,confuloqj Si fuadeo qjprudentiflìmos Si par/ Pardus pradu ciflìmos effe,in his prxdiftionibus Si in tota arte, Tcianfqj fiquis confequatur «V*. uti uera prxdicat, feienti Si languenti in fumma admiratione erit. fi uero de/ érrauerit, perofus erit,forfanqj infanire uidebitur* Qua de caufa fuadeo, uti prudenter raroqj prxdicant, coeteraqj alia omnia Si hxc agant. cum pruden ria fiquidem Si audio Si uideo homines qux in arte dicantur aut fiant, nec bene fentire Si iudicare nec dicere. De iis uero qui exercentur Si defatigan/ tur, ueras prxdiftiones, ficuti dicunt qui afferunt,nec effe puto,nec fiquis pu tet,impedio*Signo enim nullo bono maloue cogitationes opinionesue lx/ duntur, PRAEDICT, SEC* DXLIII duntur ', quo credente oporteat fcire poflìtue prxdicetur necne refte ♦ tamen qui uelit credcre,crcdat,nihil cnim impedio.Puto autem de his ìiquld uerum dicitur uel de iis qui exercentur uel de iis qui prxTcripti font, primum quidé fignù eft, eum qui Tcit,cogitare, còieftari Si obTeruare quid dicat difturusuc fit,deinde dubitanter humaneqj prxdicere,fimulqj eos qui hxc dicùt,maius móftruofiusue qj fuerint,differere.liquide languètibus non facile eft medico vìuerfitas lan» rù errata dignofcere,cù hi cubét,cibisqj pan! nutrientibus utunt, uti non mul ZHtntiur*- tum uideant Si obTeruét (e(e curante fobcontemplantéqj.folù enim aliqui pò tant, quidà ad potù forbitioné uel perpufillù cibù addunt.quare neceffe eft, eos qui plurimù potant,difficile fpirare,multùqj mingere. qui uero multi! Si forbent Si comedunt,magis fitire febricitareqj, fiquis uero potu cibisque Urte modo utatur,prxter febré fpiritumqj difficile uentré quoqj turgidi! habebit* Licet aùt hxc omnia coeteraqj his experimétis tétare Si experiri,qbus utimur, probeqj cunfta tenemus.Primù qdé méte cogitationeue oculisqj hominé in varia obferu»» hoc cubante probeqj nutricati! cognofeere facile eft, fiquid non paruerit,de/ tìo. ambulando comedendoue,deinde uentrem uenasqj manibus tangédo minus fallitur qj fi non tangat.prxterea febrientium nares multa Si optime demon/ ftrant,namnó bene olent,fed in macilentis probeqj nutricatis hoc experimen toutar ne non fcio.deinde uocem fpiritumqj auribus captando,qux in ualen tibus ualidisue fimiliter non patent, & dignofeere eft,ficuti prius, quia mutata funt.Sed fi mores Si naturas languétium morborùqj medicus prxnofcat, prx pJiXwt&w. dicere non oportet,difficilius enim ille non fpirabit, morbo nanqj adhuc et/ rante febre uehementiore Si acutiore corripi poffet,uenterque intendi, quare propter hxc tutù non eft priufqua morbus confiftat,prxdicere,poft aùt hoc tépus quicquid prxter rationem fiat,dicere oportet ♦ fiqua enim grauia mala quod non obtemperauerit,fiant,patent,fpiritus enim difficultas uno uel alte/ ro die ceffat, coeteraqj talia qux peccantur Si committuntur*fiquis ergo hoc decretorium prxuidens dicat, non peccabit* Modum hunc quidem confi/ derationum obferuationumue nunc inducam,de iifque qui domi manent, Si Modus olfirua» de iis qui exerccntur,costerisqj talibus cunftis.diligentias autem illas fommas UmtiHU & audio Si deride© prxdicentium,pufillum enim hominù non obfequentiù redarguam necne haud fcio.fi uero magnopere peccent, quemadmodum ob feruetur,fcribo.Primum quidem oportet hominé qué quis obferuet,fiqua nò paruent.uidere num ne toto die hora eadé loco & modo fteterit, foie prxfer tim recens orto,tùc enim langués uacuus Si ieiunus eft,nihilqj defatigatus nifi matutinis deambuIationibus,quibus paruerit necne,furrexerit,deambulauerit, uidendum eft.quare neceffe eli eum qui rite nutricetur, hac hora potiflìmum ftatum coloris totiusqj corporis xquum habere* Quamobrem qui curat,men te oculisqj prxfto fit,probeqj hominis mentem, modos, corporis uires ob/ Q**Pr*cate» fernet, nam quidam facilius, quidam difficilius mandata perficiunt,Primum m * JerHentHr* quidem uidendum eft,num ualidus fit Si uorax,num plus mito comederitpo/ 11 ii DXLIIII D E taueritue,quod ex his patebit,cum tumidius,craffius pinguiusue colbratiusqj eius corpus fuerit,num uenter male demittat,nam hi promptiores funt ad de fatigationem.prxterea confiderandum eft, nunquid eruftet uentoue molelle tur.qux fiant neceffe eft iis,qui fic deliquerint ♦ fi uero Txpe comedere eoa/ ftus fit,ualdecjj laborare,cibumue non concoxerit uel potus fit, uel poft mul tam cosnam non multum deambulauerit* qux fic obferuato, Coenam fi non concoxerit, quod confueuit deambulatole enim uifu gratior erit, & ad exer citationes paratior,fed minus compaftiusqj demittet ♦ fi uero poft coma non deambulet,uento tumefeet copiaqj Si plenitas non minuetur, plusque quam prius, defatigatione fudabit, difficulterqj fpirabit, grauefeet magis,fed mi/ nus glutinofum uenter demittet * fi uero cibum non confumpferit, nec deam bulauerit, languidior pigror tumidiorqj erit. finautem potus, magis qj prius fudabit difficiliusqj fpirabit,magisqjgrauefcet,humidiorqjerit qj confueuit Coitus quidhis morofiorqj,nifi Si caput aliquatenus uexet.fi uero femel foemina utatur, gra/ f *cuU uior acutiorue Si folutior fiet,fi fxpius, durior & afperior Si aliquatenus ari/ dus Si xftuofus fiet decoloratiorqj magisqj delaffabitur,Laborantium uero fé oUtum quale feque exercentium oletum modicum Si durum effe debet, dum parum come omnium effe cient potabuntqj, fi uero quotidie uel tertio quoqj die uel quarto uel longio/ re tempore oletent,periculum eft,ne uel febris uel fluxus uentris ipfos corri/ piat, quxcunqj enim oleta liquidiora funt qj ut poffint in exitu conformari, cuntta peiora font* Crebro uero comedentibus multumqj Tefe defatiganti/ bus oletum molle cum fit, ficcum effe deberet, copiaqj intrantium rata por/ rione deTatigationis. Pari uero cibariorum copia multum ab iis qui parum Tefe defatigant, egeritur,parumqj ab iis qui multum , fi quidem fani fint,pro beque nutricentur,quare cum his comparentur ♦ Liquidiores auté egeltiones fine febre citius feptimo die diferetx fi femel fimuiue fiant, qj fi repetantur, utiliores funt.fi uero homines fuperfebricitent,uel fluftiones fubter reuertan tur,!! longx fiant,omnino malx funt,fiue biliofx fint fiue pituitofx fiue cru dx , peculiaribusqj nutrimentis,potionibus, medicamentisqj fingulx egent. lotium quale. Lotiù uero prò copia potionis mingere oportet,femperqj par fimulqj craf/ fiusqj paulo qj quod potatum eft ♦ Sinauté aquofum fit,plusqj qjpotari man daretur,hominem non parere prxfefert, maioreque potu uti qjuteoncoqui Si demitti poffit, donec hoc mingat. Siuero paulatim mingat Si ftridat io/ tium, medicx potionis hominem egere fignificat, uel malum aliquod circa Sanguinis ueficameffe* Sanguinem uero mingere rarius quidem parumque fine febre minato. doloreque nihil mali prxfefert, fed laborum folutionem ♦ Sxpius autem & multum fi mingat uel horum quid graue fiat, bonum non eft.fiue cum dolo/ puris mine tio. re fiue cum febre mingatur.quare prxdicito.Sed fi pus fupermingatur.dolo/ craffum lotium. res toUit.Craffum uero lotium,fedimentum tenue habens dolorem articulo/ rum uel abfceffum fignificat*coctera uero fedimenta omnia qux in lotiis k(t defatigantium P R A E D I C T ♦ SEC, DXLV defatigantium fiunt, de malis qux circa ueficam funt,fiunt ♦ quod dolor qui uix fedatur, demonftrat. Hxc quidem &alia de his Si fcnbo &dito. Qui uero per fummam diligentiam quafdam prxdiftiones accufant reprxhen/ duntue, horum quidem nonnullis affentirer,pueris autem difcipulisque uere rer, quorum fcripta in manibus fumpfi,uti quid horum quisqj fentiret, uide/ rem, nufquam eam fummam diligétiam inueni qux prxdicatur. Quare hxc fcribere aggreffus fom. De iis uero qui morbo aqux Tubter cutem laborant, plthiif*' tabeqj de pcdibufqj comitialiqj Tacroue morbo ditto corripiùtur, de cunftis Podagra. aliquatenus fere idé dico ♦ Quibus horum morborum quid cognatum germa Morbus facer num gentiliciumue fit, iis uix difcuti poffe Tcito * coetera uero de his fingulaz dìfficulter fa P . ^ . r i • r c n nantur. tim fcribam. Qui autem aqua lubter cutem tenetur,qmque luperruturus eft, q»; hydropes bonis,latis reftifqj intetlinis eù oportet effe, fuapteqj natura fimul Tacile con fanantur. coquere demittereqj, Tacile Tpirare, nuTquam dolere, corpusqj totum cali/ dum xqualiter habere, poftremaqj non tumere, melius tamen eft extrema tu mere,fedoptimum eft horum neutrum habere, mollia teneraue graciliaque poftrema effe oportet, mollemqj taftu uentrem, nec tuflìre fitireqj, linguam non ficcefcere per omne tépus prxfertim poft fomnos, quo hxc ualde fiunt, cibaria uero libenter fumere, poftquamqj fatis comederit, nihil affici, uen/ tremqj celerem Si obtemperantem medicamentis habere, femperqj molle Si informatum oletare, lotiumqj perfeftum digeftumue comparere commo/ dumqjad rem uinorumqj mutationes, defatigationem uero facile ferre nec delaffari* Sic quidem ad omnia hominem difponi, optimum eft,tutiflì/ meqj fancfcet,ii uero minus omnia habeat, plurima tamen habeto, fic enim fperabit euadere poffe ♦ qui uero nihil horum Ted contraria habebit,fine Tpe effe fcito.qui autem pauca horum habuerit, qux optima effe dico morbo fubtercutaneo laboranti, parum fperato* Cui uero fanguis muitus fupra fub terque proruperit, fuperqj febricitauerit, multx aqux hunc repletum iri pu tato, morboqj fubtercutaneo laborantium omnium hic pauciffimi temporis cnt minimeqj fupererit, de quo alicui prxdicito* Qui uero modo ualde tu/ ment modo non, potius hi fupererunt, qj qui fanguinis eruptione complen tur concédunturue, qui hydropes uel hi fic morbo fubtercutaneo laborantes, morte eorum dolentes decipiunt, qui faciunt eos a Medicis necatos fuiffe* De tabefcentium uero fputo tuflìqj eadem dico, qux de purulentis fcripfi, Phthificorum Qui bene liberari morbumque pellere cupit, facile, album, xquale, conco l^afigna, lor fine pituita fpuat, oportet, quodque de capite fluet nares petat,ne febri citet, ne cibus fomnusqj cohibeatur, ne fitiat, uenter quotidie demittat Si durum, copia uero portioni intrantium refpondeat, macilentum minime hominem hunc effe oportet, peftus uero quadratoni hirfotum laudato, cuius alueus, chartilago, muTculi carnofi non fint ♦ quisquis enim hxc omnia ha/ buent, omnino Tupererit ♦ Qui uero nihil horum habuerit, maxime perieli/ DXLVI D E Quo tempore hi pereunt. Phthifis mulie» rum. Purulenti. Qui abfcefus fuppttrattones ue meltores. Pedum labores qui tolUntur. tacer morbus co mitialisue. Comitialis fenes tollitfere. tabitur. Qui iuuenes ex abfceffu fiftula uel alia re limili purulenti fient, uel abfceffus repullulatione, non Tupererunt, nifi multa illis Si admodum bona figna fuperueniant.qui homines per auftumnum pereunt, quin Si longis aliis morbis plurimi hoc anni tempore pereùt. Cceterorum uero minime uirgines fosminxqj fuperfunt, quibus menfiù defeftu tabes fiat phthifisue. fiqua uero uirgo uel foemina fuperfutura eft, qjplurima figna optima ei fuperueniant opus eft, menftruaqj limpida puraque fupercompareant. fi minus, fpes non eli. Qui uero hominum, foeminarum, uirginumque fanguinis proruptione purulenti fiunt, non minus fuperfunt* Cunfta uero figna tabefcentium puru lentorumqj qui fuperfuturi uel perituri funt uideanturue tibi, confiderato, prxdicitoqj* Sanguinis uero proruptione ii maxime fuperfunt, quibus atrx bilis dolores in peftore tergoqj funt, poftqj fanguinis eruptionem dolore ali quatenus leuantur.tuflìs autem febrisqj his non fere Tuperuenit ♦ plurimi uero font qui fitim ufquequaqj facile ferant, quibus fanguinis eruptiones maxime reueniunt,nif! abfceffus fuperueniant, quorum abfceffuum ii optimi funt qui maxime cruenti fuerint.Qui uero peftoradolitat,temporeqjemaciantur, fineqj febre foppuramentisqj tuflìunt, difficulterqj fpirant, cum tuflìent,difz ficulterqj fpirabunt, quidque conuerfum uiqj reuulfom olidumque fpuent, eos perituros putato ♦ De iis uero qui de pedibus laborant podagrantibusue hxc, qui uel fenes funt uel articuli iuntturxue protuberant uel laboriofum in modum uiuunt, ficcumque uentrem habent,quatenus ego noui,humana arte hi lanari nequeunt,!! tamé difficultas inteftinorum dyfenteriaue foperueniat, hos probe fanat, costerx qj deftillariones ad inferna tendentes ualde profunt. Quifquis autem iuuenis eft, cuiusqj articuli nondum protuberarunt, moriz busqj diligens probusqj fit Si laboriofus,uentremque bonum Si neceffariis re/ bus parentem habeat, medicumque mentem prudentiamue habentem nanz cifcatur, fanefcet, Sacro quidem comitialiue moibo correpti difficillime liberantur, quibus prxfertim de pueritia ad uirilitatem ufqj creuerit una,de/ inde quibus in adulefcentia uigenti corpore ualido Si xtate fiet, fueritqjde uiginti quinqj annis ufque ad quinqj Si quadraginta, poft hos quibus malum hoc qua corporis parte incipiat non prxfignauerit.nam quibus de capite, la tere, coftisue , uel manu pedeue incipere uidetur, facilius curatur ♦ differunt enim hxc interfe, qux nanqj de capite incipiunt, difficillima funt, deinde latere coftisue ♦ qux uero de manibus pedibusqj aufpicantur, facillime fanan tur. Manum his medicum admoueat oportet, qui morbi huius modos natu ramue curationemque nouerit * fi languentes iuuenes fint, fi laboriofi, confi derato petitoue, mentesque eorum quid ne mali habeant, fi prius lyderatus fuerit.qux atrx bilis exceflìones, bonx non font ♦ costerx autem omnes qux ad inferna repunt, optimx funt hoc loco qux maxime cruentx font. Qui uero fenes iam corripi cceperunt, fere moriuntur. finautem non pereunt,cito per PRAEDICTIONE SECVNDA DXLVII per fefe liberaritur, nihilque medicis iuuantur* Quibus autem puerorù oculi fubito uertuntur, uel malum aliquod maius patiuntur, uel tubercula fub fauz cibus fufcitantur, uel gracilefcit uox, uel diutius ficee tuflìunt, uel cum adu leuerunt, uenter dolitat nec mouetur,uel latus coftxue torquentur dolitant ue, uel uenx craffx uentris uaricantur, uel omentum petit, uel teftis tumet, uel manus gracilefcit debilitaturque, uel pes, uel tibia tota fine alia caufa manca redditur claudicatue*quibus omnibus morbum prxceflìffe fcito.pue/ rorumqjnutricatores interrogati plxrunqj hoc fatentur, quofdam uero latet, quandoqj hoc coeperit fé nefeire dicunt* Qui autem uulnera ulceraue cogni turusell quo modo fingula furiant, primum fpecies hominum nofeatopor tet, qux meliores peioresue fint ad uulnera ulceraue, deinde qux xtates fa/ cile uel contra curentur , quibusue facile difficileue hxc fanefeant, locaque corporis in quibus uulnere ulceraue cum funt, curatu facilia uel contra fint. quemadmodum enim xtates locaqj corporis inter fé differunt, fic Si in his uulnera ulcera cum funt, facile uel contra curantur. Qux qui rite confideraz rit, feiet quo pafto fingula difeutiantur* Qui uero hoc non faciet,nunquam feiet qui uulnerum ulcerumue finis futurusfit,Species autem optimx funt hx, leues agilesue mediocriter, bonis inteflinis prxditx,non camofx, non durx, non afperx, coloris autem albi uel nigri uel rubri fint. nam hi optimi funt, cum puri font ♦ qux uero mixto colore funt uel femiluridx uel futex uel liuidx uel pallidx, bonx non funt ♦ species uero prxfcriptis contrarias peioreseffe fcito.De xtatibus uero, fiue per xftates hxc obferuato, tuber/ cula purulenta ftrumofa plxrunqj pueris fiunt, qux facile difeutiuntur, ma/ iufculis uero Si adultis iuuenibus minus quidem hxc fiunt, fed difficilius tol luntur, qux uiris minime fiunt, fimilia uero fauis ceriaue grauia periculofa ue fiunt, qux non facile curantur, cancelliqj latentes fobalti uexantesqj pu/ ftulx manentes oculorum Epinyftidesue ferpentiaqj ulcera Herpetesue,qux fexaginta annos ufque procedunt* Senibus autem tubercula phymataue talia non fuperueniunt, fed cancelli latentes, quiqj poftremas partes moleftent acropathiue, qui commoriuntur. Locorum autem alx difficillime curan/ tur, uentrisqj mollia uacuaqj fosminaqj, nam in his crebro abfcedit reuenitqj, Periculofiflìmi autem articulorum omnium poliices font pedum prxfertim, quibusqj lingua ex obliquo & latere ulceratur, quod diutius durat, quare dens nequis acutior in caufa fit confiderato ♦ Mortifera autem uulnera funt ceruicis, iuguli, colii, inguinum, magnarum Si craffarum uenarum, deinde cerebri, iecinoris, inteftinorum , ueficx, qux omnia ualde perniciofa Si pe riculofa funt, fed non tam ineuitabilia qj putantur uidenturue. Loca uero hxc nomina habentia inter fefe ualde differunt, modique ipfi mores Si con/ fuetudcplurimum etiam differt hominis ipfius corporis difpofino prx para tioue, quandoqj enim faucius non febricitat, nec inflammatur, quandoque Comitialis mali gnitas. Qua aduulnera ulcerane facieda. Qua hac et per atates et per corporis loco differant. Qua hominum fpecies et qui co loresprobi. Struma quibus fiant. Ppinyctides. Herpetes Senum tubercu» la abfcejfusue. loca faucia cura tu difftcilia. Qui aliquate nus hac diffe rant. DXLVI1I D E Qui uulnus curetur. Cur uulnera non magna quàdoqi permani. Qua uulnera curando. ti orna qua malaftnt. Herpetes qua mala non fint. Cancri sphacelis tnos. Capitis uulnera. Sutura fciffùra fracturaue uuU uus granoni. Quid in hispe» tendum. fine patenti caufa febricitat, eorporisqj pars aliqua penitus inflammatur. qua re fi faucius defipiat, uulnus facile fert, uulneri autem tanquam abituro faniz tatemue accepturo manus admoueto, medicx artis Si eorum qux fuperue/ niunt ratione fornata, Moriuntur enim homines omnibus fere uulneribus,pluri mx nanqj uenx magnx craffxue, parux tenuesue font in corpore, de quibus fi fanguen prorumpat, necant, fi eo prorumpant, quas alio tempore fi per/ tundamus, corpora leuant,Multa nanqj uulnera in locis non magni momenti cxiftentia nihil graue allatura uidentur, qux plagam iftumue dolore adeo ue xant, uti paticntes refpirare quiefcereue non poflìnt.Qridam autem prx uul neris dolore cum graue periculofomqj non effet, Tpiritum quidem refompfe runt, tamen delirarunt, febreqj correpti perierunt.quod iis euenit, qui corz pus ignitum febriculofomue habent mentesue perturbatas tumultuofasue, Quare nec hxc mirabere, nec ilia timeto, fed cogitato fcitoque hominum animos corporaqj piurimum inter fefe differre maximamqj uim habere, qux ergo uulnera cum temporis occafionem non commódam locumue periculo/ fum uel corpus mentemqj talem nancifcuntur, uel corpus adeo ficqj affectum Si paratumfit, uel magna adeo uulnera fint, uti hominem in fefe confiften/ tem medelam fufcipere non finant,qux cum talia funt refugito , quiquefin/ gulis diebus deficiunt eos ne tangito, Costeris autem cunftis recens uulnera tis manum admoueto, multamqj curam longamqj cuftodiam adhibeto,ne homines ii febricitent, quifoperfuturi funt, ne fanguis prorumpat, ne fer/ penria rodentiaue fiue nomx fobrepant ♦ quod in grauibus Si periculofis pò/ tiflìmum Tacito,fic enim pareft.Serpentia quidem nomxue letaliflìmx fiint, qux putredinesaltiflìmas, nigerrimas,ficciflimasqjhabent, Mala periculo faquc etiam funt qux faniem nigram reddunt, Putredines autem albxmuc/ cofxqj minus quidem necant, fed magis reueniunt, longioresqj font,Serpen tiaueroherpetesue uìcerum omnium ferpentium minime periculofa funt, difficilius tamen pelluntur, quemadmodù Si latentes abfconditiue cancelli, Cunftis autem his confert,!! febris fuperueniat,qux diem unum duret, pusqj maxime album craffumqj fi defluat prodeatue, fique nerui osue uel utraque putrefcant,inaltis&nigris putredinibtis prodeft, pus enim multum de his putridis profluit, quod putredines difeutit. Capitis autem uulnerum leta/ hflìma funt qux cerebrum pertingunt, quemadmodum antea fcriptum eli* Periculofa grauiaqj hxc omnia prxterea magnopere funt, denudatum os,in tro reclinatum , fraftum, fi uulneris plaga foramenue parua fit, oflìs uero fciffùra frafturaue magna, maius periculum eft.qux cunfta grauiorafunt,fi fecundum oflìs frafturam feiffuramue fint Si Tuturam, fommaque capitis par te, Prxterea in omnibus momenti alicuius uulneribus fint ne recentes ictus collifionesue, num is in iftu conciderit foporatusue fit, petito, Nam fi horù quid contigit, maioris cuftodix, diligentix curxque eget, tanqua cerebrù fenferit PRAEDICTIONE SECVNDA DXLVIIII fenferit audiueritue iftum.fi uero recens fauciatus non fit, figna alia confide/ tato confulitoque.Qui uulnus in capite habet,optimum eft eum non febri ci tare,fanguinem non erumpere,nuliam inflammationem doloremue fuperue/ nire.fi uero quid horum foperappareat,per exordia fi fiat, tutiflìmum eft, fi parum duret. Confert autem in dolonbus Si inflammationes qux in uulneri Q*" «* bis cafe bus fiunt, fuperuenire,Sanguinis autem in eruptionibus pus in uenis compaz r4nt>Mel con*ra. rere,Qux autem in grauibus morbis febribus co ferre fcnpfimus,conferunt Si in his, fi fiant qux optima effe hic dico, contraria uero mala. Febrem au/ tem in capitis uulneribus quarto uel feptimo uel undecimo die incipere,mor tiferum admodum eft, plxrunque tamen decernit,fi ueroquartanum fit uul/ nus,decimo febris incipiat, fi feptimanum, quarto Si decimo uel feptimo Si decimo,finautem undecimanum, uigefimo febrire cosperit.quemadmodum in febribus, qux latente caufa fiunt, fcriptum eft.Si per febrium exordia de Mortis nota liret, uel membrum aliquod fyderetur percutiaturue , hominem hunc perito wh"' rum effe fcito,nifi penitus optima aliqua figna compareant, uel corporis uir/ tus fobfit,qux refiftat,quare hominis modos moresue perdifcito Si obferua/ to, fpes enim adhuc aliqua fuperell, claudum auté,mancum,& Ixfum mem/ clauda lafaue brum articulumue,quod uulnus incuflìt,fieri neceffe eft,fi quidem is fuperfit. lHl ""Irafiàt. Qux autem uulnera in articulis iunfturisue fiunt, magna fi funt, neruosque continentes penitus prxciderint, claudos,lxfosue eos qui patientur,reddent demonftrabuntue.Sinautem ambigatur quomodo nerui habeant, fic captato & obferuato,!! telum quod uulnerauit, acutum Si leue fuerit, uulnusqj reftù, yulnerìs obfir» melius eft qj tortuofom, fi uero graue, retufum Si hebes, nonnihil differet. Mtl0' Quare altitudinem profunditatemue coeteraqj figna fpeftato, qux funt hxc, fi pus fuper articulum compareat fuperueniatue, durum afperumue fieri ne/ ceùeeft, fi uero Si tumor fimul permaneat, durum diuturnumque,Tumo/ Curatio uulne remqj fanato uulnere neceffario permanfurum fato. Membra Si articuli qui w- tortuofiflexilesqj font, cum curantur, confleftantur & dirigantur* Quibus neruus cafurus uideatur, tutius eft, claudicationem Ixfionemue prxdicere, prxfertim fiquis neruorum inferiorum diffolutus fit ♦ signis autem his neruos la-fionis mm cafurosdignoTces, pus album , craffum, diutiusqj defluet, doloresqj Siin/ °rifiznm- flammationes per exordia circa articulos fient, qux &offe cafuro fiunt.Qux autem in cubitis abTciffa font, prxTertim infiammata fi funt, ad fuppuratio/ nem tendunt, fecationesque Si uftiones pofcunt. Medulla uero tergi fpinx Medulla tergi ue fi lxfa Si afietta fit, cafu caufaue alia fiue fuaptenatura fponteue, cruribus (tra parte ulcus fit,mulierqj còcipiat,fiue ulcus adhuc habeat,eo ue fanata fit, marem potius pariet. Sinauté in dextra parte fit ulcus, mulierque concipiat' Cm,nlcHS™*ì' partum foemineù potius fore putato* Si uero febricitet proptereaqj no con/ padani"' ' cipiat,tenrifqj tuffi cula eam uexet,petito num ne uulux fint ulceratx malùue aliquod infit,cxhis qux fcripfi* finautem in hoc loco malum nullum fubeffe uideatur, quod macilentix quodqj ne còcipiat caufa fit, fanguine uomitura hanc putato, menfesqj non comparere neceffe eft. Si uero febris Tanguinis eruptione tollatur, menTesque compareant, concipiet finautem qux uentris funt, priusquam fanguis erumpat, uda liquidaue peflìmum in modum fiant, periculum eft ne foemina priufquam fanguinem uomat, moriatur. Qux con Conee2tus f'llé cepiffe uidentur nec conceperint, multos menfes falluntur, cum menfes non compareant, uenter crefeat Si agitetor , caputqj ceruix prxcordia dolitent, mammxqj laftis pufillù aquofumqj habeant,cum uero tumor uentris remol/ lefcet,eoncipient,nifi quid aliud impediat, fiquidem optimum eft , cum fic afficiuntur,mutationem aliquam facere Si uentris Si uulux , poftea uti conci/ piat.Iis uero qux conceperunt,dolores hi non fiunt,nificonfueuerint, caput tonfimi tamen dolitat, cum lac in mammis gignitur ♦ Qux longa fluftione uexabun/ Quid de hìspe» tur, petito num caput dolitet, lumbos, uentris ìnfima, tumeant ne gingiux, tendum. excucitent, aures tinnitent. Qux uero cum ieiunx font,multos dies biliofa uomunt, cum non conceperint, nec febricitent, petito num ne lumbricos MalumPeeitlf'm rotundos una uomant, quod fi negabunt, fore prxdicito. quod malum pò uirgimm* tiflimù foeminis Si uirginibus fit, cceteris uero hominibus minus. Qux uero fine febre dolitant, non moriuntur quidem,plxrunqj tamen hi dolores longi funt, mutationesqj crebras Si ad fellam Turgere Taciunt, Txpeque Si abeunt Si redeunt* Confuetudines autem modiue horum dolorum hi font, primù qui dem caput lenius modo uehementius modo petunt, quos fic obferuato.Qui excutabunt aliquatenusque oculis rubebunt, fcapulas, frontem prurient, quos fanguis fua fponte fluens iuuat,qui modus neceffario fimplex eli. Qui/ bus autem caput , frons, fcapuix , uentis magnis frigoribusque cum ca/ lefcunt, uehementer dolitat , deftillariones crebro Tpuere hos penitus li/ Offlbspraftu berat , profunt Si (lernutamenta pituitxque de naribus fluentes , magis quidem qux fua fponte defcendunt.fi minus ui educantur* Deftillatio/ DeflilUtioispr» nes uero grauedinesue perfeftx Si uerx fi fint , tuflìm mouent Si (lernu/ prietas. lamenta* Qux Tuperueniunt nifi dolores tollant,tuberculamalusqj color AAA DLIIII D E Dolor qui perì» culofus. Quid his profit. T orpedo narce» ue cum pruritu. Quidhìs profit. Cali godo uer ti» gate. Qua foeminis non fiant. Color non bo nus quid fibi uelit. Pallor unde. lufciofi nycto, ìopesue. lufciofi nyctalo pesye Ucriman» do etiam f.unt. his neceffario fufcitatur* Quibus autem dolores fine patenti caufa longique fiunt, capiteque toto fi languentes macilenti uifuque non ualidi fint, multo hic qj fuperior his periculofior eft. Sin autem Si in ceruicem Si in tergum do lor caput relinquens defcendat, rurfusqj in caput recurrat, periculofior ad/ huc eft, fed tamen horum omnium grauiflìmus eft, fi de capite in ceruicem tergumque contendat ♦ quos abfceffus iuuabunt, uel pus extuflìre, uel ma/ rifcas tumefcere, uel puftulas toto corpore pullulare. perutile etiam erit fi caput fquamulas furfuraceas demittat* Torpores uero torpedinesue fiue nar ex pruntusque quibus per caput modo totum modo partem aliquam difcm runt , fxpe uero& quid frigidum uidetur ipfis difcurrere*fipercaputdi/ feurrat , petito num ne Si in extremam lingux partem pruritus hic perue/ niat, quod fi fiat, malum perfeftum uerumque eft quodque uix abigitur * fi uero fine hoc eft, facile curatur * Qux uero hos iuuent, abfceffus funt, quos prxfcripfimus, minus tamen in his fiunt qj in illis. Quos uero cum dolori/ bus caligationes uertiginesue capiunt, difficulter hoc abigitur, furiofumque quid& infaniam prxfefert, quod potiflìmum fenibus euenit. Coeteri uero morbi qui circa caput uiris Si foeminis fiunt, fi ualidi funt Si longi, tutiores funt, qui Si iuuenculis &uirginibus fiunt , Si his potiflìmum primo men/ fium exitu. Foeminis autem in capitis dolonbus coetera omnia fiunt qux & uiris, fed pruritus Si atrx bilis uitia melancholicaue minus qj uiris, nifi peni/ tus menfes euanefeant non compareantue* Qui cum iuuenculi font,diu mali coloris funt, non tamen continua ferie regium arcuatumue in modum, hi 6c uiri 8e foeminx caput dolent, uel lapillos & terram edunt, uel ficofi funt* Qui diu luteo colore funt fed non ualde arcuato, coetera eadem pa/ tiuntur, qux priores, lapillos tamen Si terram non deuorant, fed prxcor/ dia magis eos afficiunt qj alteros* Qui uero diu pallefcunt uultumque tur gidum habent, hos uel caput dolere fcito uel inteftina, uel in fede uel in fefe alicubi mali quid habere. plurimis autem cum hxc compareant &infint,non unum quidem horum ineffe uidetur, fed eft, e um multa uel omnia ♦ Qui uero nofte uefpertinoue tempore nò uident, quos Nyftalopas uocamus,qui cum pueri uel iuuenculi uel adolefcentes hoc morbo corripiuntur, per fefe fuaue fponte liberantur, quidam diebus quadraginta, quidam fex menfibus, quibufdam & totum annum permanet durame* Tempus uero morbi uim languentisque xtatem profpeftando demonftrato, quos abfceffus iuuant, fi fuperueniant, qui ad inferiora defluant , qui tamen periuuentam nonual/ de fuperueniunt* Fceminx uero hoc moibo non corripiuntur nec uirgi/ nes , quibus menfes compareant ♦ Qui uero longo lacrimarum deflu / xu lufciofi nyftalopesue fiunt , de his petito nunquid caput prxdolue/ rit priusquam hxc comparerent, prxnunciarenturue ♦ Qui uero nec fé/ bricitantes nec mali coloris exiftentes fxpe uerticem Si tempora dolitant, fi nullum PRAEDICTIONE SECVNDA DLV fi nullum alium apparentem dolorem & malum habeant, nec in uultu abfcef/ fum uomicamue uel graue rauceue loquantur uel dentes doleant, fanguinem his per nares erupturum effe putato. Quibus de naribus Tanguis fluit fi eoe/ • tcra fani fint, tamen eos uel lienem turgidum habere deprehendes, uel caput tu'Zelf"' dolete, uel quid lucidum fplendensue his prx oculis difeurrit. plurimis uero horum Si qux de capite Si qux de liene Tic habent. Malas autem, gingiuas & ora feudali habent,qui Uenes magnos habent. Quibus uero iienes ma/ Lìennonf*™s gnos habentibus neque Tanguinis eruptiones fiunt,nec os fetet, tibix horum 1HÌdfer4t- ulcera mala habent,cicatricesque nigras uel patétem abfceffum aliù in uultu, uel graue rauceue loquuntur, uel dentes dolitant,Sanguinis per nares his eru/ ptionis expeftato. Quibus autem ea qux fub oculis funt, ualde tument, nei nes magnos hos habere deprehendes,fi uero Si pedes tumefeant Si aquam ha/ bere uidebuntur.quare Si uentrem Si lumbos fpettato* Qux autem uultum petunt, fi cum nulla alia corporis parte communicant,uelfua fponte celeriter fedantur uel ui tolluntur* Coeteri uero fyderatur feu apoplctti fiunt. Quibus Apopkctl autem cum fefe mouere non poffunt, corporis aliqua pars affetta gracilefcit extenuaturue, hi non poffunt in eam confiftere. qui non fopertabefeent, hi fanefeent ♦ de tempore uero quantum durabit, morbi uim, tempus, hominis xtatem,& anni tempora fpeftando prxdicito* Prxterea fcito mala uetu/ 0 (tiffima peflìma & recurfontia difficillime fobaufcultare, quxqj in corporum c^ftu7yetcZ uetuftiflìmis font ♦ deinde autem auftumnus Si hyems quam uer Si xftas miz tra. nus commodus eft ad hos morbos dimittendos, Dolores uero humerorum Q?*'*?0*;***'' fi manus petunt, torpedineep doloreqj afficiunt, quibus non abfcedit quidé, gecomo(Uuoré • fed bilem atra uomendo fanefeùt* Qui uero in humeris pmanét.uel in tergi! pueniunt,pus uomentes uel bilem atram hos fugiunt ♦ quos fic obferuato, Si *"*'"et M" M0 quidem facile fpirent,gracilesqj finibile atra potius hos uomituros putato.fi J?*' v*dfa* uero còtra difficile fpirét,perqj uultù color fobrufus nigerue qui prius nò fue rit,difcurrat,pus hos potius extuflìturos Tperato ♦ fuper his uero fpettato pe/ des tumefeant ne,fignum enim hoc his còfueuit fieri.malum quidé hoc uehe mentiflimum hominibus fit de quadragefimo ad fexagelìmum annum , hanc enim xtaté coxédices maxime uexant uiolantue.quos fic obferuato,Qui fenes Coxédìees quo» ualde torpefcunt,quibusqj lumbi Si crura frigent,quiue pudenda tollere non uexent. poffunt,uenterqj nifi coaftus demittit, mucusqj oletarius muitus exit, mor/ bus hic longiflìmus his erit,non minusqj hunc morbù ex quo cospit, annum duraturum prxdicito, per uerqj Si xftatem utilitates expeftato* Coxédices aùt Si iuuenculis non minore dolore ueniunt,tamé breuiores font,quadragefi/ mo enim die pelluntur*quin Si torpedines narcxue his uehemétes non fiunt nec crurum lumborùqj refrigerationes* Quibus uero morbus hic in lùbis cru ribusqj eft,non adeo eos uexat,uti cubare cogat*còuerfiones quidé has uexan/ tes lyftremataue fic obferuato,Si quidé in coxendice cubét, petito num ne Si AAA ii DLVI DE PRAEDICTIONE SECVNDA Torpedini* Ufi: Cloudicatio qui bus timenda. Meliceris. Marifca* qui caufentur. Dolor uentris quando crefcit. Lichenes. Lepra. Leuce. Exonthema. Leuca unde. Vhthinice. Leprae. Lichenes unde. inguina doleant, nam fi haec utraqj habeat, morbus hic longus erit, petitocjj num ne coxx poplitescg torpeant, quod fi non negabit, rurTus petito num ne per tibiam in pedis talum deTcendat, qui horum plurima 11 fateantur, tunc di cito, crus eorum modo calefcere modo frigefcere * morbus auté hic quibus lumbos relinquens ad inferna uertetur, bono animo eos elle iubeto. Quibus uero coxendices lumbosqj non deferens ad fuperna uertetur,periculoTum effe praedicito grauemue. Quibus auté circa articulos dolores tumoresqj modo fiunt modo Tedantur, non articuiari podagricoue modo magna uifcera Si in tellina effe deprehendes, fedimentumque album in lotio. Quod fi Si tem/ pora tollentur tumefcentue , dicetque fxpe fé dolere, nofteque fé fudare, fi uero nec fedimentum hoc in lotio fubiiltet nec fudabit, periculum ed uel articulos lxfos iri uel fauum, quod uocant, meliceridaue fub his fieri ♦ qui morbus iis fit, quibus in pueritia uel iuuenta fanguis de naribus fluere confue/ uit, fi filtatur ♦ quare de fanguinis fluftione petito, fi unquam in iuuentute defluxerit, Si an peftus, fcapuix fronsqj prunant, num ne uenter dolores ue/ hementes fine perturbatione prxbeat, num ne ficofi fint, nam horum mor/ borum principium hoc elt.fi uero homines hi mali coloris fint, doleant ne ca put petito, non enim negabunt* Qui uentris dextra parte dolitant, maxime dolent cum ad prxcordiorum partem qux fecundum iecur eli, dolor uer/ tetur remanebitque, quos dolores leuat fi fubito uentus cum crepitu fonituue fiat in uentré, qui dolor cum ceffat, craffum luteumque mingit, qui morbus modusue letalis non eli Ted ualde longus ♦ quod malum cù inueterauit,cxcu tientes reddir homines ♦ quare de fonguine petito fi cum iuuenis effet, deflue bat, de cxcutationeque, lotii uacuatione, luteo colore,crepitu fiat ne intus, profitque cum faftus eli, nam hxc omnia dicent non negabuntue ♦ Si uero rubrum uel nigrum pus his defluet, magis qj fi fpuant, fperato* pedesque tu/ meant ne his fpettato, fignum enim hoc his fieri confueuit* Morbus uero fa cer ài ulcus lichenesue, cutis exafperatio le prxue , uitiligines albx leucxue fi pueris iuuenculisue quid horum fiat, fenfimue fefe oltentet compareatue, tempore longo multoue crefcit Si augetur, quibus fi pullula exanthemaue fu fcitetur, non oportet abfceffum apoftafimue putare fed morbum* quibus aùt horum quid multum Si fubito fiat, abTceffus apoltafisue eli* Candidx autc uitiligines leucxue fiunt de morbis letaliffìmis, quemadmodum eli morbus qui tabes phthiniceue dicitur, cutis autem exafperatio fquamofaleprxuefa/ cerque morbus & ulcus lichenesue de morbis atrx bilis melancholicisue gi/ gnuntur, quorum ea facilius medicina tolluntur, qux admodum iuuenculis fiunt, quxque recentiffìma funt, molliflìmisgj tenerrimisue carnofiffìmisque in corporis partibus gignuntur. De coacis orrore* DE COACIS PRAENOTIONIBVS DLVII LIBER r^VIN^VAGESI'MVS O C T A V V S Vi poti horrorem rigoremue cum capitis eeruicisqj dolo Qui pcft Urrà re frigefcunt, fi mutefcant non loquanturue,deinde fuper rempneant. fudent, horror^ rigorue redeat,pereunt* Morbi ferendi . q difficuitates cum perfriftione peflìmx fiint. Perfrictio "'"' cum afperitate duriciaue perniciofum eft. Poft perfri / *3dmTì Triftitu ftionem pauor triftitiac$ feu Athymia fine ratione caufa fine ed mala ue conuulfione fpafmoue finit. Lotii defeftiones conti/ S*nt- ncntixue feu no mingere poft perfrittionem peflìmum eft. Somnulenti hor rores rigoresue perniciofum eft, quidque in uultu flammeum cum fudore fi compareat, in his tetrum cacoethesue eft ♦ fuper his perfrictio pofteriorum conuulfionem fpafmonue prouocat, & omnino pofteriorum perfrictio con/ ~Parmofo9 uulforium fpafmodesue quid eft. Crebri horrores de tergo quomodocuncg crebri Ur\ ueniant, difficiles latu funt, lotii nanq* defeftionem retentionemue (igniti/ rnalì. cant,foperfudare uero his peflìmum eft. Perfrictio cum afperitate duriciaue *"*or **' m4 perniciofum eft. Continenter horrere rigereue corpore jam debilitato mor/ contìnms /Mor- tiferum eft. Crebro fuperfudarc fuperrigereque Si horrere perniciofum eft, ror quando Uta nam in fine hi fuppuramentum empyemaue perturbatosi lubricosue uentres lis- habere deprehenduntur* Qui horrores rigoresue de tergo proficifcuntur,ue hwSw"«ì hementiores latuc£ dìfficiliores funt. Cum horrore rigoreue ignoratio fiue mali. non cognofcere,malum eft. Malum etiam eft obliuio* Qui feptem & dece i*,^^ dies obriguit, fi quarto Si uigefimo fuperrigeat, morofum, difficile, malùr£ mìo mala ! ed. Qui horrent cum capitis dolore fi fuperfudent, tetrum cacoethesue eft* Horror cum eam Qui horret, fi multum fuperfudenr,morofum perni ciofumue eft* Multum ^sJolore m4m languideqj rigere, tetrù eft. Qui fexto die rigenr,iis no facile decernit. Qui sonora horror fani crebro horrent, ii poft fanguinis fluctionem fuppurantur. Horrere ditti weber quali*. cileque fpirare in laboribus malisue fiue dolonbus tabifica phthinodeaue phthinodié figna font.Poft pulmonis fuppurationem quandoque uentrem clauemcg iu/ figna. gulumue dolere,molefte aeftuofeue fuperftertere, lputi copiam in pulmoné effe fignificat* Horridi,molefti, xftuofiue,laboriofi,Tuperciliorù dolore rhe numue affetti uentres hudos lubticosue habent. Qui Tuperrigent, noftem s"prrr'*gne uerfus fi aggrauantur, non dormiunt, fiamma fecantur, miffioneue fangui/ m*ìue^ nis uena incifa egent.fi per fomnum quandoque mingunt, ad conuulfionem - r - . lpafmonue res tendit finitue* Continui rigores in grauibus acutisue morbis gere malum eft, malum ed* Cum capitis dolore folutiones perniciofum eft ♦ lotia cruenta Soluth qua in his malum eft. Cum neruorum in pofteriora diftentione rigor opifthoto/ ^Ua$*' nodes necat. Horrentes decretoriequeTudantes poftridie fi praeter rationem Jglsmca™ " AAA iiì DLVin D E CO A C IS Lotium refendi malum eft. Caeaethea. Locutio cu non eft, malum eft. Lotium cruenti malum eft. Dolor uarius maius eft. febres qua mala. Tertiana febres qua mala. Diuerfi affedus. Qui morbus ar cuatus necat. Tertiana febres tt errabunda. Quas mala fint. Proruptio inpe ttus amarida^. Cotoehi. Quid non co fue tum facero ma» htm eft. Spiritus turhu» Untut. horreant, dormiant, nec concoquant, fanguinem erupturù puto. Loria poft rigorem retcnta malum conuulforiumqj eft, fi prxTertim prxfoporetur.fpes autem in his eft, fi tertio die fecundum aures extuberet rigeatque,finautem in medio, uelintereafebre erratica Si inordinata premantur, ualde tetrum eli fiue pany caccethea* contra uero fi poft rigorem febre rigoreqj uexentur gra/ uenturqj, perniciofum ed* Poft rigorem fi non ioquatur, tremor diffoluit, Tuperrigentesqj tremor iudicat Tedatue* Qui poft rigorem certo liberantur Toluunturue, fallax eft*Lotium cruentum iis malum eli* Qui rigent, lotium iis fuperftat fuperuenitue. Conuulfio fpafmusuecum febre,manuumque et pedum labores tetrum eft cacoethesue. Coxx que doloris motus impetusue tetrum eft &cacoethes* Sed nec genuum labor bonum eli* Qrin&forarum labores tetrum eft, Deiipientiaqj deliratioue, prxfertim fi lotium fluitet fine fedimentoue fit» Febres de prxcordiorum dolore tetrx funt cacoetheesue, fopor in his carodesue peflìmum ed* Qui cum prxcordiorù diftentione fine fine Tuperfodant, plxrunque tetrum eft cacosthesue * Si dolores infommis humeris daueqjiugulouecohxrent, in his peflìmum eft. Febres tertio die pullulantes de xftuoTx tetrum eft. Cum febre non loqui malum eft, Labo/ riofi, caligantes, uigilantes, fomnulenti, foperfodantes, recaleTatti cù funt, malum ed* Laboriofi cum horrore foperfodantes decretorie cum graui uel in graui morbo recaleTatti malum ed, prxTertim fi hxc Tuperilillent hxreant ue prxter circaue hxc ♦ Qui multum arcuati funt ifterodesue catacorees pe reunt ♦ his album oletum prodit* Tertio die febres pullulantes erraticxque fi commutentur in pares dies, morofx difficilesqj font* Qui per decretoria re fudant non fodantue Si xduant, circunrefrigerantur perfrigentue* Cunttioj qui fine fodore circunrefrigerantur perfrigefeuntue non decretorie acritos ue, malum ed. fuperrigentesqj ex his fiue pod hxc pura uomentes* Qui cum in ue febre xduant tremuntqj, malum ed* Voxque pod rigorem fi non prò/ dit, feu ex rigore prx rigoreue non loqui, malum ed. Qui pod rigorem fu doresqj longos Si magnos perfrigefeunt, malum ed ♦ Superfudare, peruigi/ lare,recalefcere, malum ed, Cumfebreqj feu in ea fu perfodare , tetrum eft cacosthesue. Quibus cum biliofa demiferint, circa peftus feu in peftore prò ruptio amariciesqj ined, malum ed* Cum febre feu in ea uenter fi uentù con cipiat nec erumpat uentus,malum ed* Laboriofi deiaffatiue fiue copiodees cum Tunt languentes, fingultofi lyngodeesue, demiflì catochiue, malù eft. Quid facere prxter cófoetudinem quemadmodum eft quid cupere cogitare uel expeéiare capereue, malum eft, uel contra non confuetum, delirationi<3j proximum ed. Qux cum uel in malis fignis leuantur, quxqj cum bonis non cedunt leuanturue, moroTa font. Superfodantes caput prxfertim in grauibus fubdifficulterqj ferentes prxfertim cum nigra funt lotia, malum eft, Spiri/ tusqj turbulétus in his malum ed. Summx poftremxue partes celeriter fi fefe inutra$ PRAENOTIONIBVS DLIX fn utraque mutant,fitisej fi talis eft, bonum non eft. Probi non proba Si au/ dax refponfio, uox acuta celerue malum ed. Prxcordia his intro contrahun tur, fubito recalefafti pod fodoriferum algorem malum ed* Superfudantes fubdifficulterqj ferentes in grauibus malum ed* Qui prxter rationem &mo dum imbecilli funt, cum euacuatio nulla prxcefferit,malum ed* Cum febre feu in ea traftus fingultusue feu helxis tanquam de uomitù in naufeam excrea/ tionemue definens, malum ed* Torpedo narceue celeriter ad utraque com/ mutata malù ed. Stillationes daxiesue pufillx malx font. Sitis auté in graui morbo penitus malum ed, prxterqj rationem foluta, fiue fi non fit in morbo graui, malum ed. Qui manus taftum fugiunt refiliuntue , malum ed* Qui/ bus cum ardenti febre tumores fomnulenti tardiquc fiunt, doiorque in latus coftasue foperueniat, ftupide paraplefticosue necat* Macilentis febris gra/ uis fuperueniens perniciofum ed* Perniciofe iam habentibus tremores parui uomitusqj uirulcntus qualis potus,fubdrepentesqj ficceqj fubmurmurantes, fpirituqjtuflìbundodifficulterdeuorantesin grauibus refrigeratis pernicio/ fum ed* Manus pedesque fi cum rubore tumeat, perniciofum ed. Qui cum dormiunt, pcrflant, delaffati perfraftiqj cubant, fubapertisqj oculis fpeftat, malum ed. Qui ualde arcuati Tunt ifterodeesue katacorees,cum oletù album demittunt, pereunt. Tacitx mentis exceflìones cum febribus in nò muto per niciofx font. Liuentia liuoresue cum febre mortem prxfentem portendunt* Quibus cum febre feu in ea laterum dolor fit, multa biliofa aquofaqj uenter fi demittat, leuat* Quibus inedix fodoresqj cum uultus bono colore,uentre hudo,cordis aliquo dolore fuperueniunt, hi longius xgrotant, pulmoniceqj peripleumonicosue finiunt. Si per exordia fupra uel infra febricitanti bilis atra prodeat, mortiferum ed* Cum perfriftionibus non fine febre fiquis in graui fuprafodet, diftlcultcr fert, delirar, perniciofeqj habet. Dolores gra ues paruo tempore clauem peftoris forcillamue feu iugulum fupernaque fi uexent, perniciofum ed. Sedis dolor in longis perniciofisqj feu periculofis mortiferum ed* Difpofitis iam imbeciiliter fiue debilitatis non uidere, non audire,labrum,oculum,nafumue didorqueri, mortiferum ed* Dolor ingui/ nis cum in ue febribus longum morbum portendit* Malx temperaturx feu acrefix fiue malx iudicationes acrifixue, cum febribus tempora quidem in generantportenduntue, fed tamen perniciofx non font* Morbi longi de ue hementibus doloribus contratti taftus traftatusue tremuli,deliri exceflùs,forx labores doloresue, mentis exceffus in iis ed* Qui cum febre continua aflìdua ue cubant, mutiqj fiue non loquentes oculis innuunt, niftantqj fi cù fanguen naribus defluxit, uoment,loquentur refipifcentqj,feruabuntur ♦ finautem hxc non fiant, breui pereunt* Difficulter fpirantes,capientes podridie fi grauan tur, malum ed* Qui tertio die abdinent, fi quarto grauantur, malum ed* profefto hx acceflìones delirx Tunt,fiue hi paroxyTmi phrenitici Tunt* Qui/ Probi no proba refponfio. Helxis. Harce. Staxies. Paraplecticot. Tremor. Vomitus uiru » lentus. Manus et pedis rubor pernicio» fus. Icterodees qui pereunt. Ltuores morti» feri. Laterum dolor qui leuatur. Peripleumoni eos. Sedis dolor leta Iis in longis mor bis. labellit diftort» oculusqfnafitsHe. Dolor inguinis. Sura dolor. Non loqui in affi dua fibre, mali eft. Paroxyfm phrenitici. DLX DE C O A C I S Somnus tumula tuofus. Spafinodes. hiinctiones. Hymenodees. Paracrufis. Coma. Thrafia para » crufies. Theriodees fpafmos. Vatheo qua; difcutiant. lotiii aquofum. Phrenitis. Vothrotes. Melancholicos. Phrenitici. Phrenitici. Delirium tremu lum letale eft. Paraphtofyna. Paracrufies. Sclerifinos. Spafmodea. Delirantiu mala funt. Vomitus nigri fignum. Scotodea perni* ciofo. Pneumatcfi. bus febres per decretoria non ceffant deficiuntue, reueniut* Qui per exordia ftatim emaciantur, cum capitis pulfu lotioqj tenui decretorium uerfos gra/ uantur, nullaque fit admiratio,!! in peruigilio deliratio fiat* Motus agitatio ue in grauibus iaftatioque,fomnus tumultuofus Si perturbatus conuulfionem fpafmonue portendit in aliquibus* Turbulentx tumultuofxue per fomnum cum audacia fufeitationes conuulforixqj fpafmodeesue cum fodore prxfer/ tim malum ed*Conuulforix uero ceruicis fcapularumqj algores uidétur,quin & corporis totius ♦ cum membranulis hymenodeesue minftionesinhiseue uidentur* Delirationes paracrufiesue cù fopore comateue conuulforix fpaf/ modeesue funt ♦ Delirationes audaces paracrufiesue thrafix parui temporis ferinx theriodeesue funt fiue uehementes, conuulfionesqj fpafmosue prxfi/ gnant. Prxter modum & rationem in longis uenter fi tumeat, conuulforiù ed. Subito turbulenter tumultuofeue peruigilantes, de naribus die fexto fan guis fi dillet, nofte leuentur, podridie uero grauentur laborentue, fi fuperz fodent, deiirent, refipifeant, fanguis abunde fi defluat, affeftus paflìonesue difeutit foluitue. Lotium aquofum cum atra bile melancholicosue hxc por tendit, fi cum iis qux difta funt, fiat, tremuli fi fiant, tetrù cacoethesue eft. Defipientia cum fpiritu fodoreqj mortiferum ed, Mortiferum autem eft et cum fpiritu fingultuqj* Somnia darà per exordia cum delirio phrenitideue optimum ed. Cum deliratione phrenitideue deieftiones albx malum eft,de bilitasqj defidiaue fiue nothrotes.his rigor peflìmum ed* Cum deliri phreni ticiue per exordia probe habent, crebroque mutantur , malum eft ♦ qui bile atra melancholicosue percelluntur, deinde tremunt fpuuntque, profefto cù deliri phreniticiue fint. Qui celeriter percelluntur foperfebriuntque, deliri phreniticiue fiunt* Deliri phreniticiue ftrepitu pufillo perculfi, tremuli con uulforiiue fiunt. Qui cum delirant, uehementer tremunt, moriuntur. Del! pientix paraphrosynxue circa neceffaria mortiferum peflìmumue eft ♦ Qui poft has ex hisue graueTcunt, perniciofum eft ♦ Delirationes paracrufiesue uoce clangulofx, lingua conuulforix , qui hxc patiuntur, fi tremunt.percel luntur defiftuntue, duricia in his perniciofum ed. Defipientix paraphroly/ nxue deficientium debilitatorumue peflìmum ed. Conuulforia fpafmodea ue crebro decidentia fefe ue mutantia in deliris phreniticisue peflìma funt, Qui conuulforium in modum in deliris phreniticisue crebro deciduntmuz tanturue, peflìmum ed* Qui cum algore crebro Tpuunt, in deliris uomitum nigrum portendit* Qui uarie languent afficiùnturue Txpeque delirant sopo/ ranturque, his uti nigrum uomitum expeftent, prxdicito* Qui conuulfo/ rium in modum graueTcunt, demittuntur* Secundum aures in longis extube rantia fi parua Tunt, non leuant* Sanguinoléta hxmorrhodeaue,tenebricofa Tcotodeaue Tuperapparentia perniciofa font* Singultofx febres cumqjcon/ uoluulis hileisue Si fine,perniciofx funt. Sulpiriofis uentofisue febris grauis fi poft PRAENOTIONIBVS DLXI fi podmodum cum prxcordiorum diftentione fiat, tuberculum magnum Tuberculù poft refrigeratis fecundum aures fufcitatur. Quibus cum febre circa lumbos do/ 4UT"' let, locaqj fubter prxcordia pertingantur, qux fi dolor ftatim dimittit, per/ niciofum eft,prxfertim fiquod aliud malum fignum compareat. fi minus,pu rulentum hunc fore fpes eli* Pueris acuta febris, uentris (ubfiftentia cù fom Pttert f^ridton ni difficultate, fobluereqj exalbefcereue, colorem mutare, ruboremque con/ tes' tinere, conuulforium fpafmodesue eft ♦ Perturbati fubito motiue qui perni/ gilant, nigra colligata demittunt ♦ quidam fanguinem cum his* Cum xftu ftatim peruigilant,fanguinem emittunt,prxfertim fiquid prxfluxerit,quippe Qui uodferàtur Si horrent, parumqj frigefcunt* Qui per acceflìones clamant paulumque fu/ in *"eftG»ibfts perfudant, tetrum cacoethesue ed* Qui latus dolitant infoperqj prxfocanz ffj*'™^ tur, hifuppurantur* Quibus in afliduis continuisue febribus puflulx toto ris totms,foris corpore pullulant, mortiferum ed. Purulento abfceffu non comparente qui r,ardor in. bus fecundum aures potiflìmum confueuit extuberare cum in ue morbo graz /"^''^ ' m'm ui Si acuto foris algere, intus uero calere, fitireqj malum ed. Continux fez febres ojftdua bresaflìduxue terno quoque die crefcentes periculofx fupra modum font, tento die ere» Quibus uero febris quandoque remittit, periculofum non ed* Cum in ue fé ^"rftrnim bribus longis tubercula fecundum aures uel dolores in articulis fiunt, qui fi tkW/* poft fiant, non funt inutiles. Capitis dolor in graui acutoue morbo, prxcordio aures.doUrqt ar rum conuulfio, fi fanguis de naribus non fluit, res in delirium phreniticonue tictilorii fa* 'fi fiftitur* Moleìlantia nifi bilis prodeat, non difeutiuntur. Morbus arcuatus c"pIti'doUr. regiusue feu ifteros ante feptimum diem fuperueniens malum ed .feptimo uteros. uero nonoqj quartoqj Si decimo decretorium crifimonue ed,dum ne prx cor dia exafperet induretue ♦ quod fi faciat, anceps ed* Crebrx per eadé cruen tx reuerfiones uomitum nigrum faciunt, fiunt autem Si tremulx. Dolores yomitusoter. in febribus tertianis tertio quoqj die grauantes tertiani generis fiùt, fanguenqj tumfruftillatimegerunt* Si cum in ue febribus ceruicis uena pulfat doletqj, ye„4ceruìdse& res in difficultatem inteftinorum dyfenteriamue decumbit finirne. Colorem pulfat doietque caloremqj fxpe mutare utile eft chrefimonue. Si biliofi magnopere fpirent, i*df*rat. anhelentue. febreqj graui cum prxcordiorum diftentione laborent, fecunz ^ dum aures fiftitur. Qui de longis forgunt, fi bene nutricati nihil proficiunt, bfmftbZ„4 „Um tetre cacoethosue relabuntur. Quibus uenx temporum cum in ue febre pulz tricatio non prò fant, uultusqj rubet, ualidusqj eli, prxcordiaqj dm molila non fuerunt, fine fa' » q"iduelit. multa de naribus fanguinis fluftione uel fingultu uel conuulfione fpafmoue uel coxendicum ifchionue dolore non fedantur ceffantue. Cum Tebre arden febris ardentis ti caufoneue fi uenter prorùpat profluatue,mortiferum eft. Poft uentris labo cjf^4 riofum Si magnum dolorem fi febris ardens caufodesue capiat, perniciofum eft* Cum in ue febre ardenti fi aures tinnitent, oculi caligent,nares de capite grauentur, fanguen nifi pronimpat,furenter biliofeue fiue melancholicos per celluntur* Tremores febrium ardentium ddiratio paracopeue difeutit* Si DLXII DE C O A C I S Confo tollit. ron rigor Confi decreto rium. Qui fere nùquà caufon euadant. lethargici qua» Ics font. Tremoris cejfa= tio qua mala. febrium diuerfi affectus. febds aftdua continuane finis. Quando obrei pit quartana. ìfchiadice phthifis. febrium deerem torio. Tertiana. Mali granii ocu due decretorii. quarto die fanguen de naribus in febre ardenti fluat, malum eli, nifi quid aliud bonum concidat ♦ quinto uero minus periculofum ed. Qui cum in ue febre ardenti perfrigcfcunt, crebroque biliofa & aquofa demittunt, malum oculis ed, prxfertim fi deponantur, catochiue fint fiantue. Febris ardens caufosue rigore fuperueniente difcutitur foluiturue* Febres ardentes caufiuc redire confoeuerunt, quatuorqj dies molellant fuperfignificantue ♦ fi minus, feptem deinde fudant. Febres autem ardentes caufodeasue quartus & deci/ mus dies leuando tollendoue decernit. Poft febrem ardentem caufonue fi poft aures purulenta fuppuratio fecundum aures non fiat, non fere feruantur, Soporofi lethargiciue tremuli manibus fiunt, fomnulenti, difcolores, tur gidì, pulllbus tardis lentisue Si debilibus, oculorum inferiora turgent,fudo res fuperueniunt,uentres non ualidos biliofos ficcosqj habent, Iona Si olerà clam non fentientesue proieftant Si demittunt, lotium iumenti fimile minz gunt, potum uero non petunt, nec aliud quicquam.cum autem refipifcunt, ceruicem dolere dicunt,perauresqj tinnitum fonnitumue curfitare. Qui uero lethargicorum feruantur, purulenti plurimi fiunt. Quibus in febre fine dcz cretono acntosue tremulentia ceffat,purulentus abfceffus dolorificusqj his in articulis Si diuturnus gignitur,ueficaqj dolitat. Quibus febrientium uultus ru bet,caput magnopere dolet, uenx faliunt pulfantue, fanguinis fluftio plxz runque his fit* Qui xftuant, cor dolitant, fpuunt, uomunt* Qui naufeant, eruftant, uenter his uento uentofitateue perflatur, crepitat, tumet, mouetur turbaturue feu citatur* Qui diutius tuto fine labore doloreue uel inflammaz tione uel alia caufa febre continua aflìduaue laborarunt, potius abfceffum his quam laborem doloremue &tumorem magisqj ad inferiora loca Si partes ex/ peftato, potiusque ii qui fupra triginta annos nati funt, abfceffum expetlét, fi febris uiginti dies tranfierit ♦ maioribus uero nato his minus abfcedit, etiam fi febris diutius durauerit* Cum uero febres errabundx non ftatoue tempore Si ordine modo deferunt modo refomunt redeuntue, per Auftumnum ad le nem quartanam rediguntur magisque Tupra triginta annos natis, per Hyeme uero potius abfceffus Si fiunt Si tardius fedantur, minusqj recurfant* Quibus autem crebro reueniunt,fex menfes fi tranfeant, coxendica tabes ifchiadiceue phthifis leniter mitisue fit* Qux contra Tebrem dantur, fiue qux febri refi/ ftunt, fi abfceffus figna non compareant, tetra font Si mala fiue caccethea. Qux febrium nec per dies decretorios nec poft folutoria figna deferunt, re ueniunt* Morbi uero graues acutiue quarto Si decimo die decernunt. Terz nana uerax acribesue quinto uel Teptimo uel ad fummum nono circuitu de/ cernit. Quibus cum incipiunt febrire, Tanguen naribus (lillat, fi (lernutent, foluitur.fi quarto die, lotium tenue Tedimentum habet, Teptimo folutionem portendit* Mala uero grauia acutaue cum decernunt, die decretorio fanguis de naribus fluit,fodor muitus accedit,lotium purulentum uitreumue eft,fedi/ mentum PRAENOTIONIBVS DLXIII mentum optimum unaqj coaftum habet,momenti alicuius abfceffus fit, mu/ cofàcruentaque aluus eft,ftatimque decurrit, uomitus non maius fuperuenit per decretorium, Si in ipfo decretorio profonde alteue non turbulente dorz miunt non perturbateue ♦ cum uero corporis aliquo dolore hxc fi fiant, (la/ tarie non decreuit, fed feptimo uel nono uel quarto & decimo decernet,plx runque narium fluftiones febrétollunt.fimiliter& uentris fluftio biliofa difz fìcultasque inteftinorum dyfenteriodesue, labores doloresue genuum uel coxendicum ifchionue, lotium digeftum maturumue per decretorium, men fimn fluftio Si in foemina* Qui cum in ue febribus fanguen undeuis abunde mittunt, cum morbo recreantur, uentres lubricos udosue habent* Qui cum in ue febribus fuperfodant, cum capitis dolore compatto uentré conuulforri fpafmodeesue funt, delirationes paracrufiesue perparum audentiores feriz num theriodeaue abfceffum conuulfionemque fpafmonue portédunt. Con uulfio fpafmosue cum in ue febre fi fiat, primo uel fecundo uel terno die fez brem fedat* Conuulfio fpafmosue cum in ue febre fi fiat, primoque die fez brem fedet, optimum eft.fi uero tempus Si horam qua cospit, excedat, nec fedetur, malum ed* Dimittentes non xqualiter calefacientesqj febres cum uentré perflatopaucaqj demittente cum fuperciliorum lumborùmue dolore poft decretorium his uentres prorumpent. Perurentes ad manum manusue taftu delaffati debilitatiue,fitìculofi, xduoli, uentré remorato, grauiter diffoluuntur,quandoque & pedum rubor hxc incédia prxmondrat. Febres hibemx fenfim in graues morbos tranfeunt migrantue. Capitis dolor labor uecontinuus Si aflìduus cum graui febre costerisqj malis fignis mortiferi! ed. fine his uero dies uiginti excedens.fanguinis purisue fluftionem de naribus uel ad inferiora loca fuppurationes abfceffusue portédit,fluftiones quidé quinqj & triginta annis minoribus, Tenionbus uero Tuppurationes abfceffusue , cum frons temporaqj continenter aflìdueue dolitant, fluftiones. Qui caput do/ litant, quibus aures tinnitant, oculi caligant, qui tarde lenteue loquuntur, quibus manus torpent, hos uel lyderatos apoplettosue uel comitiales epile/ pricosue uel obliuiofos epilefmonasue fore putato feu expeftato. Qui capi/ tis dolore depofite catochosue confliftantur,delirant, uenter remoratur,ocu Iis contente, audafter, ualdeque fpeftant,hi neruis in poderiora contraftis opifthotonodeesue fient. Subquatientia capitis lumina,perrubra,mentem ex cutientia liquido clareue funt perniciofa ♦ hoc non necat, fed tumorem fecun dum aures lufcitat. Capitis dolor cum fedis dolore pudendorumque debiz litate malo decretorio acrifiaue diffundit, uocemque diffoluit. hxc perniz ciofa periculofaque non funt, fed fomnulenti fingultofique hi fiunt, menfe uero nono poft hxc uoce foluta eodem ftatuuntur. Qui in capitis dolentia, tineis lumbricisue obnoxii redduntur, feu afcarodees fafti funt, furditas fo/ porque fi fequantur, tubercula fecundum aures leuant. Qui capitis dolore Qua febrem fident. Sàgttinisfludio undeuis quid fa dat. Conuulfio fpéfm mos norie qua tit. Tattusnunum per ur ens. Febres hiberna quales. Capitis dolor mpàuus. Apopledos. Epilepticos. Epilefmon. Catochos. Opifthotono « dees. lumina crebro perrubraqt quid nelint. Capitis fedis ue rendorù dolor. Acrifta. Capitis dolor uorius. capitis agitata DLXII1I DE C O A C I $ depofite, cathocosue continentefqj confllttantur, penitus ÒVubiqj ualde do litant,luminaqjperrubent,fanguen his prorumpet.Caput quatientia tinnien/ tiaqj languen eliciuntuel feminx menfes defcendunt, prxfertim fi fpina xftu at,forfitan Si inteftinorum difficultatem difentericaue adducit. Capite graua ti,uertice,fronteue dolitati, peruigiles agripniue fanguen emittùt, prxfertim fiquid in ceruicem collumue contendat ♦ Vomitus uirulenti uiolaceiue feu cmefmata iodea per capitis dolentias cum furditate,peruigiles celeriter fore/ re facit* Quibus capitis ceruicifqj dolor, totiufqj tremula quxdam debilitas eft,fanguinis eruptio hxc difcutit.quin Si tempore fic difcutiùtur,fed in hoc ueficx contrahuntur Si intercipiuntur * Cum in ue capitis grauibus acutisue doloribus temporumqj cum grauedine conuulfio fpafmodeaue prouocari Capitis dolorem confueuit*Capitis dolentiam pus per nares ptofluens,uel fputa craffa afperaz quafident. ue ftne 0d0re difcutiunt, pullulatioqj ulcerum puftularumue.diffoluit quanz doqj Si fomni uentrifqj defluftio capitis modicum dolorem ♦ Cum fin non peculiari uel cum fodore febrem non difcutiente uentreqj non lubrico fuppu ratio gingiuarum & aurium portenditur ♦ Capitis dolentia fomnolenta cum grauedineconuolforium quid fpafmodesue facit.Caput dolitantes,fubfurda \^Tnitìofu$T dri,manus tremuii,ceruicem dolentes, nigra mingentes, condenfaqj nigraoj uomentes perniciofi funt feu in pernicie periculoqj uerfantur. Qui caput doz litant,fitiunt,peraigilant,non dare loquuntur,debilitantur, uentré lubrico de laffantur,utpote cum fxpius excitentur Si furgant. Capitis dolore uexati fuper fodantes uentré remorato conuulforii Tpafmodeesue fiunt.Capitisfoporifera Carodes. grauedo carodesue malum ubiqj eft ♦ Sopor comatodesue fi per exordia fiat, fiue fi per inìtia foporentur,comatodeesuefiant,cum capitis.ceruicis, lumbo Valus^rofluens rum,prxcordiorum dolore peruigilant.quippe deliri phreniticiue funt,nafuf iutus maius eft. ($ dillans intus malum eft, prxfertim quartanis uel incipientibus fiue primo uel quarto die fi (lillet, Malum etiam eft uennis egellio lauatioue perrubra.So porati comatodeesue ftatim ab exordio foperfodantes lotiis maturis digeftisz ue perurentes fineqj decretorio acritosue refrigerati confeftim recalefacti lan Comatodes. guidi nothriue cubant.Soporati comatodeesue conuulforii fpafmodeesue p spafmodes. niciofom eft.Somni foporiferi comatodeesue hypni perfeftionefqj pernicio fum eft,Soporatos comatodeasue furdatofqj cecophomenosue uentré lubriz Diuerfi obfirua» co fi circa decretorium rubra prodeant,,pfont.Soporari comatodeesue,xftuo ù afodeesue prxcordia dolitati pufilla uomibunda emetodeesue tubercula poft aures habent,prius uero circa uultum uel in eo tubercula tumoresue cum fopore metu comatosue habuerant.Que fubito mentem percellunt, paracru/ dicane funt,cum xftu Moleftiaue fanguinem ad inferiora cogunt,feu hxmor rhoica funt,fanguinemue prorumpere faciunt, hemorrhagicaue font. Sopora ti cum xftu prxcordia dolentes crebro parumqj fpuunt ♦ Secundum aures tu/ bercula tumoresue qui habent, foporantur comatodeesue font, quippe qux conuulforium tio. PRAfeNOTIONIBVS DLXV conuulforium TpaTmodcsue quidhabét.Soporati fatue comatodeaue memo Comatodeo me» romena depofitc cathocaue uaricqj cubantes prxcordia uentremqj turgidum morcMené- contraftumqj fi habeant,cibum auerfati fuperfodat,certe his fpiritus turbidus fcminiqj genitali fimilis qui progreditur,fingultum portendit, quippe biliofa aluus cxit.fi clarum,lucidumue mingant.uenterqj citetur,hos iuuat ♦ Cerebro c?rebrum lafim Ixfo quidam tribus diebus quidam feptem finiunt,!! hos euadant,uiuunt.Qui Clt° **ut' bus autem horum refeétis os dillans inuenitur.ii moriùtur * Caput dolentibus cephalalgicisue pofterioribus oflìbus fraftis fluftio de nare craffa abunde fi fiat,malum eft.Oculum prxdolcntes hi rigent, quippe frafturx offium in té ooribus conuulforix TpaTmodeesue font* Dolor auris continuus cum graui fé Dol.0r **rìs 1" bre cxterisqj malis fignis periculofom morofumue eft.nam adulefcentes iuue **' *s' nesue defipientes delirantesue.de nare nifi multum fanguinis,de aure uero pu ris multum fluat,fignumqj bonum aliud compareat,feptimanos Si citius peri/ mit, natu uero grandiores tardius minusqj tollit ♦ nam aures in his qjprimum pus concipiunt,emittuntqj,minufqj hi defipiùt,fed horum plurimis reueniùt, ficqj moriuntur.Surditas autem in grauibus turbulentisqj fi fequatur, malum Surditas qua ma e(l,malum etiam eft Si ih longis,nam his Si in coxendices dolores códucit.Sur lé- ditas cum inue febribus uentrem fiftit ♦ Si aures perfrigeant,perÌuceant,confi7 ftant compinganturue,perniciofum eft*Sonus bombusue in grauibus acutisue SonHf 'ombusue tinnitufqj hechosue in auribus mortiferum ed* Tinnitus hechiue cum oculo/ *'™'*' m^Uu rum hebetatione grauedoqj in naribus,mètis excufforium ed paracrudiconue, us. "*"* ' fangucnqj elicit,fiue prorumpcre facit.Quibus furditas cù capitis grauedine, Paracrufticon. nrxcordiorùqj didentio qux uexet,cd,fanguen prorum pere facit. Cum in fé s™fUl f*J!C4 Ère graui aures furdefcunt,furiofum quid Si infanum ed.Surdi admodum dyf Lingua'™flu» cophiue in accipiendo tremuli funt,fiue cum quid capiùr,trcmùt* Lingua re tìo debMtafa foluti dcbilitati,malù ed*Cù xgritudo accedit Icipitue,!! furditas aduétat,lo méléefi' tiùqj rubrù nò cófidens fit,fopfluitanfqj quid in eo fit,mentis excufforium pa racrufticonue ed* Morbo regio corrumpi arcuariue Teu ifterudhx cum in ue surdìtasqt mor» his malù ed ♦ Malù etia ed cù inue morbo regio arcuatoue Teu iftero fatuitas OHS resins "/*• morofisue,mutos hos aphonosue cótingit pfocari dragulariue,fubitoqj uen/ *^^ww ter forfan male habet*Tubercula fcdm aures fi cù dolore ueniùt,pniciofa (nu Scdm aures tubercula,!! de pcedéte rubore cù inue febribus fufcitentur,fignù TubmuUrum qdem eft puftulx rubrx eryfipelatosue in uultu futurx.qn Si còuulfiones fpa *«"*«*• diuerfi uniue cù in loquétia aphoniaue folutione9 fiùt.Secùdum aures tubercula cù */"""• inue febre graui cù plurimo malo odore prxcordiorùqj dolorifica cótentóe fi tardius fofcitétur, nccat.Secùdù aures tubercula (lupidis fideratisue feu pa rapletticis fi fiant,mala font.Secùdum aures tubercula in longis fi nò expuru/ ient, mortife* eft, uétres.n.his infra feruntur,quippe Si iis qui prius caput do lebat.quiqj aliquatenus fuperiora fudat,quiqj aliquatenus rigét,qbusqj uétres prorùpunt,qui»$ foporantur comatodeesue funt^n Si g lotiù aquofum albis DLXVI D E rupcrfluitatùm oletulaqj uarÌa,exalbida,olida demittunt* Secundum aures in longis tubercula,qux non albo admodum Si inodoro pure purgantur expuru Tubercula aurìi lanturue,pcrimunt, Si potiflìmum feminas * Secundum aures tubercula tuffi/ eutpant. c^^ cum fputjs uenientes molliunt ♦ Lotia iis qui fecundum aures tubercula habent,!! fubito paruoqj tempore maturefcant, mala funt, ficqj perfrigefcere peflìmum ed* Secundum aures tubercula de grauibus ueniunt, maximeqj in febribus ardentibus caufisue fiunt,!! non decernant maturefcantqj, fanguenoj de naribus non fluat,lotiaqj fedimentum craffum faciant capiantue, perimùt, plurimi tamen horum tumorum prius fiftuntur » Supercontemplator autem prius Si obTeruato febres,qux remittant uel intendantur,uti feias qux perem/ Surditatis debili Pturse fint,& qux non,ficqj prxdicito* Poft furditatem debilitatemqj fi de tatìsqt malum. naribus flillet quid,difficile morofumue habet*uomitus his conuenit,lubrica/ c^ aluus* Per furditatem ex eaue, lenia, mitiaue fecundum aures tubercula fi/ unt,prxfertim fiquid xftuofum afodesue fiat fuitue, quin Si foporatis corno surditatem quid todefiue peius uehementiusue fecundum aures extuberat. Surditatem ex febri joluat. bus uel narium fluftio,uel cómotio perturbatioue feu lubricitas uentris tollit foluitue.Si uultus cumturgeret,demittatur,uoxqj Si fpiritus exhalatio fiue le/ vultus figna. nior demiflìorue fiat,remìfl ionem uenientem portendit*Si uultus fobito tabe fcat,mortiferum eft,minus uero,!! ob uigiliam uel famem uel uétris comotio nem fiat,nam quod propter hxc contabutt,uno die uel nofte reparatur retti/ tuiturue,propterea etiam oculi cauari,nafos acui,tempora ftringi, auresTrige gefeere flaccefcereue,pellis, cutisue durefcere,& exafperari pòt,luteus,niger/ Coloris uariotU <£ color obduci* sed fi in his palpebra blepharonue,labiùue feu chilos,ucl na fus rhisue liuefcit,còfeftim mortìfeR ed* Còtraftio frontis in his deliratoriù vhrenìtkon ed phreniticòue*Circa uultù color bonus fodoresqj febre carétibus apyrisue Dìates ataxia. malù ed* Oletula uetufta duraue demittere,uiftus malù ordine dixtcsue ara/ Vafi et ocuUum xian prxfefert lignificarne. Cù nafus rubet,liqdi uel lubrici uétris figna funt* fiiM' Qui peordia pulmonéuc dolitat!! puruléti fiatmalù eft.Puritas claritasue feu catharotes oculop» de eo^ album de nigro liuidoue piiR clarùue fubito fi fiat, utile eft,celeréqj iudicatóem crifinue portédit,tarde uero fi fiat,tardioré.Nu bilù aùt achlyodesue fi fiat in oculis,uelalbù rubefeat lucefcatqj urbanùbo/ numue non eft * Malù etia eft Si lucè fplendoremue fugere, uel lachrymare, uel torquere,minoréqj altea* oculum fieri*Peflìmù etia eft Si Tpés aciesue fiue pupulas pupillasue feu opfias oculo^ oculùqj crebrius agitare, uelpuasfordi culas uel gutta alba parua circa eas haberi,uel maius albù fieri,nigrùueromi nus,uel fupiore palpebra nigrù tegi. Mali! etia eft oculog* cauitas ueheméstj còtritio lucisqj fplendorisue còfritio feu còtritione fplédores edere ne poffit tlephandes. acj£ extédere,fopciliorùqj fiue blepharidon obliqtas cauitasue,fiue capilotes colliquatioqj texisue oculop«,crebroqj niftare conniuere micareue fiue myin còtinenter,colorégj dormiédo mutare.Malù et ed Si oculus iuerfos fi per fez brem oculi COACIS PRAENOTIONIBVS DLXVII brem oculi rubefcant,uentris longam malignitatem prxfefert,Secundum ocu losfoppurationes in morborum refeftionibus fi protuberenc,uentrem mouét feu prorumpere faciùt.Si in oculorum diftorfione uerfanòeue feu diaftrophe vi*ftrophe ocu» laboriofa dolorificaue Si febriculofarigor accedat, perniciofum eft, fi in his loriim' foporentur comatodesue fiant,malum ed. Si uero de oculis laboranti febris fuperueniat,folutio ed,!! non periculum ed ne cxcetur cxcusue remaneat. Si de oculis laboranti uenter fua fponte defluat,utile di. Si oculi cxcutiant ob/ fcurenturue cum animi defeftu aplychiaue,conuulfio fpafmusue aduentat * Si quis in graui morbo oculos erigatperniciterqj moueat,fomnum turbulentum tumultuofomue capiat,malum eft,mò uigilia,mó de naribus fanguinis deftil latio,bonù nò eft.Qui taftum nò perurunt,delirant phreniticiue fiunt,magis/ Cactus figna. qj fi fanguis defluat, fi lingua per exordia perhorrefcat,colorqj fous permane/ at,fed fi procedente tempore exafperetur,liuefcat,dehifcat findaturue, mor/ tiferum eli,!! ualde nigrefcat,die quarto decimoqj decretorium fore porten dit,difficillima uero periculofiflìmaue eft nigra luteaqj* Si uero quid fpu/ lìngua figna» to albo fimile in lingux bifurculo fummoue canali rcmanferit, fignum febris fefe remittentis eft,finautem craffum fit quod remanet,eodem die,ii tenue,po (lridie,fi tenuius,magis adhuc tertio remittet, fi remaneant in fumma lingua, hxc eadem portendunt fed minus. Lingua uero tremula cum narium rubore, uentreqj lubrico,mala ed. Cererà uero qux nullo figno relifto pulmonem pe tunt,peflima funt,celeresqj Si perniciofas purgationes portendunt. Lingua ue ro prxter rationem debilitata,refoluta,& xftuofa cum frigido fodore, uentré c^ lubrico,uomitionis nigrx fignum eft, laboriofum quid in his copiodesue, malum eft ♦ Lingux tremebundx quibufdam Si uentrem lubricum reddunt faciuntue quandoqj, denigrate autem in his mortem celerem portendunt. quippe lingua tremula mentem nò eòllilere portendit, denfx uero craffxue, peraridxqj delire phreniticxue font. Dentes uero eòmittere,frendere,colli/ Dentìumnoia. dere,fecare,quod a pueris confuetum non fit,furiale maniconue, mortiferùqj eft,quin Si fi defipiés hoc faciat,perniciofum eft omnino, perniciofum etiam eft,& fi dentes arefcant.Dentium ftupor fideratioue fiue fphaeelifmos fuppu fphaeelifmos de rationem gingiuarum toliit,poft quem fi febris uehemens foperueniat delira ttm' tioqj mortiferum eft, fin autem feruentur, ulceraqjfuppurent, offa dccident abfcedentue * Quibus in palato uel circa humor coit plerunqj fuppurat* V'I'dfùppura» Si mentum, uel circa uehementer doleat, periculum eft ne in os recurrat, labiumqj conuulfum putrefaftumque fignificat. Venter fi biliofa demittat, fanguenqj gingiuis cum uentré lubrico defluat, perniciofum eft * Sputum sputìfigna. in febre cum eaue liuidum , nigrum, biliofum fi bene non excreetur, ma/ lum eft, fi bene, utile * Qui falfa fpuunt cum tuffi, uel cum ea fobfifti// tur, corpus his tanquam puftulis rubefcit, fed ante finem exafperatur. Crebra fputi excreatio, fi quidem aliquod aliud fignum adfit, delirium phre/ BBB ii DLXVIII D E Vocis et non lo» quentia figna. Dyfthanati Catochos uocis nota. Vox acuta pian gulofi,caligatio oculorum. Phthinodes. Spiritus nota. Spafmos. Spiritus anhela tionisue uarietas Spiratio anhela ttouefacilisfbo» no eft. Ceruicis colline et maxillarumft gna. tJAìnetio fonila» ginea Tubercula amiti quibus font. Dyfphorio Vertebra luxata niticonue portendit. Cum refolutione non loqui, peflìmum ed. Mentis excuffiones paracrufiesue, audaces alacresue fiue thraTees in exiguum temz pus,malum eft,ferinumqj theriodesue. Quibus uox cum febre deficit, cumqj malo decretorio acrifiaue,fiue cum malo temperamento acrifiaue,tremulenti pereunt. Cum febre non loqui,conuulforiumqj in modum mente exciderc delirareue cum filentio,perniciofum eft.Poft dolorem laboremue, fiue cum eo non loqui,mortem difficilem portendit,dyfthanatiue fiunt.Cum refolutio ne non loqui, depofiteqj languideue fiue catochos cubare, perniciofum eft. Perfraftx uoces poft medelam quippe malum eft,nam horum plurimi fuper fudant,uentresqj lubricos habent* Cum quis non loquitur, fpiratqj ficuti qui prxfocantur,prxfens malum eft, quin Si mentis excufforium paracrufticonue eft.capitis dolore non loqui,fodare,febrire, fefe demittere, longius tardiusue remittere,fuperrigere,malum his non eft,confiftere, nec loqui, perniciofum eft.fuperrigentibus non loqui, mortiferum eft, nam hi capitis dolore leniter confliftantur * Cum refolutione non loqui in febre fodorifera mortiferum quidem eft,minus tamen iis qui fuperfodant,tempus enim fignificat, forfitan Si qui de reuerfione tale quid patiuntur,tutiflìmifont* Maxima autem in per/ ride periculoue ii funt,quibus de naribus fluit, quibuTqj uentres lubrici funt, Vox acuta, plangulofa, oculorum obfcuratio, conuulforium fpafmodeesue eft, dolores laboresue qui defcendunt, facile his feruntur* Cum uoce tre/ mula uenter prxter rationem fi foluatur, diutiusqj duret, perniciofum eft, Cum quis crebro,fubgrauate,confiftenterqj loqui uult, necpoteft,tabificum quid phthinodesue portendit.Spiritus crebri crebroue fpirare &anhelare,in flammationem,laboremqj in locis periculofis prxcipuisue fignat,magnus ue ro,longusqj defipientiam conuulfionemue fiuefpafmon.frigìdus autem leta/ Iis eft, letalis eft Si febriculofus, fingultofus, caliginofufqj, minus tamen qj frigidus, magnusqj foras emiffus, paruus intro, paruusqj foras, magnus in/ tro. Peflìmus autem eft, mortiqj proximus, continuus, celerans, cogens, nigricans, duploqj maior ù includatur, qj expiretor* Spiratio uero faci/ Iis bonaue in omni febre graui, quadragefimo die fi decernat,magnam uim ad falutem, fanitatemue habet * Ceruix collumue durum, dolitansqs mentiqj maxillarumue connexio colligatioue,uenarumqj iugularium puf/ fus uehemens, tenentiumqj neruorum magnorumue diftentio,perniciofum ed* Dolores in anguftiis faucium ftrangulantes,quiqj de capitis dolore prò/ ficifcuntur, conuulforia fpafmodeaue font ♦ Ceruicis colliue, fcapularamcp perfriftiones, totiusqj corporis, fi compareant, conuulforix fpafmodeesue funt.Minftiones in his farinacex fimilaginexue funt.Quibus Ienia,rubraoj in faucibus irritamenta funt,fecùdum aures his tubercula fufcitatur. Quibus fau ces ualde dolét cù ferendi difficultate dysphoriaue, pernicies his pns pnixuc aduétat. Quibus fpùs retrahitor,uoxgj ftràguiabunda f dit.uertebraqj defidct his in LANGVENTIVM somniis DLXIX his in fine tanquam re aliqua fefe còuellente fpiritus exìt.Si fauces parum exa f«cik«nota. fperentur,!! uanis ad fellam furreftionibus uenter moleftét cum frontis dolo/ re,fi his omnia crefcant,& augeantur,difficilia periculofaqj redduntur. Dolo/ res fauciù uehementes, fecundum aures tubercula conuulfionefqj fpafmosue faciùt. Ceruicis,tergiqj dolores cum febre graui,conuulfioneqj fpafmoue,per Ceruicis dolor niciofi font.Ceruicis,cubitorumqj dolores conuulforii, perniciofiqj funt ♦ Si Url%- uero hxc de uultu proficifcantur,faucefqj petant,turbant,moleftatqj,pallidi, macilenti,fpuentes in his per fomnum fodare, malum non eft , quippe fodore plurimi leuantur,palliduli,macilenti,fi multum fpuant, malum eft,dolores la/ Do;or jefcen£t boresue qui defcendunt,facile his feruntur * Peftoris,tergiqj dolore minftio minus uexat. cruenta fuperfiftens,laboriofa perniciofaqj eft.Ceruicis colliue dolor laborue .. .. malum quidem eft in omni febre,potiflìmum autem in iis, quibus ne aliquate m4\ul"U% ° nus foriant Si inTaniant,timetur.Poft peftoris dolorem febriculofum, fiue cù eouentrifqjtorporem,cum eoue,nigri oletuli,mala figna funt.Cum in graui/ bus fauces non ualde dolitant,cumqj crebro hiant.fauces osue non facile clau crebri hiatus dunt contrahuntue,mentis excufforia paracrufticaue font, fi uero poft hxc & qutdportendaut cum his,exhisue,deliri phreniticiue fiant, pemiciofom eft ♦ Si fauces in febre P J,™^f uìcer4 cum aliis malis fignis ulcerentur, periculofum eft * Subito per febres prxfo/ pedculòfifunt. cari fine tumore,nec poffe deuorare,collumqj nò poffe uertere,nec deuorare, plerunqj mortiferum eft.Prxcordia uero mollia,plana xqualiaue non dolita \r*c2.rii* lH4n tiaqj fint oportet* ti uero nò plana inxqualiaue fint dolitantia Si infiammata, u '»e é entm fignum xgritudinis non contemnendx nec uilis eft ♦ Prxcordiorum uero tu/ mor aliquatenus durus,dolitanfqj peflìmum quidem eft omnino, fed fi tatum q«Wo Utalia. in altera parte fit,potiflìmumqj in finiftra,periculofum minus eft. Significant tamen hxc per exordia,mortem prxfentem ♦ finautem uiginti dies excedant, febrifqj pmaneat, fuppurationé empyifinue quod r)mo circuito piodoue fit* Ew^^,# HIPPOCRATIS DE LANGVENTIVM SOMNIIS INSOMNIISVE LIBER SERMOVE NONVS ET QVINQVAGESIMVS* Vifquis rite figna notafoe fomniomm cognofcet rimabi/ Corporìsdormìi turue,maximam uim ea ad omnia habere deprehendet.na *£W'r tfi cum corpus nò uigilat uigilatue animus animaue fiue ply p^X^r/ow q che multifariam diuifus illi fubferuit& uigilat* tunc enim num aedo. animus fili iuris non eft nec totus in TeTe,Ted foi partem ali quam fingulis corporis partibus dedit, finguliTqj fenfibus auditoi,uifui,taftui,deambulatiói, corporifqj cuiuis aftio ni cogitationiqj qux Tri iuris non eft*CÙ uero corpus quiefcit,aius mouetur, per oéfqj corporis ptesferpit Si obrepit,foaqj habitatiÒem domuue preptat, moderator regitue,corporifqj oés aftiòcs peragit*Corpus naqj dormiens non DLXX D E Quanta fit hac notiàaperfpici» to. mentis perfomm num aedo. Qua fomnia boa no uel contro. Curatio ualìdiom ris morbi. Medela non noli di morbi. Sol,luna,Stella cu quid poti per fomnum uidetur. quid portendat. fentit.hic autem uigilans dignofcit,uidendaqj uidet,audienda audit,uadit,ta git,lxtatur,triftatur,medicoqj & loco Si tempore cogitat confideratue qux corporis animiue fubminiftrationes Si aftiones funt, animus omnes in fomno peragit.Quifquis ergo rite hxc dignofcere fciuerit, maximam fapienrix par/ tem obtinuit.Quxcunqj igitur fomnia diuina funt,qui de boni maliue ciuita/ tibus populoue alicui priuato uenturum portendunt, qux ferme nunqj errant funt qui de hac re peculiarem artem teneant.Quofcùqj uero corporis affeftus paflìonefue fiue pathemata animus prxfignificat prxnofcitue, qux plenitate uacuitateue congenitorum fiunt, uel confuetorum permutatione hi quidem & hxc iudicant Si interpretantur,quxdamqj confequuntur,fed in multis aber rant,neutrumqj horum nouerunt cur fiant,uel nò,curue confequantur, uel no, fed hoc folum monent cauendum effe nequid detrimenti capiatur, quid auté cauendum fit Si quo pafto,non dicunt nec fciunt,docentue,fed diis fupplica dum effe cenfent quod quidem decorum optimumqj eft ♦ nam eum qui hxc concipit Si traftat deos aduocari decet * Quare hxc res in his fic habet ♦ cum mens per notturnam quietem fomnumqj diurnas hominum actiones modo quo geftx,uel in confultatione fuerunt in re quidem iufta reddit,homini hxc optima funt, falutem enim & fanitatem portendunt, quoniam animus indiur nis confultationibus permanet nec plenitate,nec uacuitate nec ulla alia re fo/ ris prorum pente fuperatur* Cum uero fomnia diurnis aftionibus aduerfantur contrariauefunt,pugnaqj aliqua concertatioue in hisfit,perturbationemhoc in corpore portendit*qux fi uehemens Si ualida fuerit,malum etiam uehemés Si ualidum erit.fi uero non ualida fuerit, malum non ualidum erit ♦ fiquidem aftio amonenda necne fit,nihil decerno ftatuouo.corpus uero hominis uti cu retur, confulo fuadeoue ♦ Nam cum plenitas aliqua intus eft, quid exereatur, quod animum perturbat.Sinautem uehemens Si ualidum eft quod uexat &ad uerfatur, uomere confert, cibifqj leuibus quinqj dies nutricare, matutinifijj deambulationibus multis,acribus,celeribufqj Si citatis uti prò cibariorum in/ ieftione,deinde modicis commenfuratìsue exercitationibus cibariorum inie ftionem refpeftando,fuperexerceri.Si uero quod uexat Si aduerfatur non uà/ lidum fit,uomitionem tertiamqj fibi partem fubducito.quod fenfim placide ue facito.deinde rurfus quinqj dies fic nutricato, deambulationibufqj premi/ to,uocifqj laboribus Si exercitationibus utitor,diifqj fopplicato perturbatio q^ eafic fiftetur.Solem uero,lunamqj coslum ftellafqj claras,puras modoqj fo iito facile fefe agentes fiquis per fomnum uideat,fingula hxc optima funt.fa/ nitatem enim corpori ab omnibus qux infunt,portendunt. Quare ftatum hùc habitumue prxfenti optimoqj nutricatu conferuato ♦ Sinautem quid horum contra fiat,morbum aliquem in corpore fignificat, de ualidis ualidiorem, de non ualidis leuiorem.Stellarum quidem exterior circuitus, folis uero medius, lunx autem ad curua cauaue feu coda fit. Quodquidem harum ftellarum ex/ tingui, LANGVENTIVM SOMNUS DLXXI tingui,uellxdi,ueltolli,uel circuitus curfufue remorari uidebitur,parte eadé Si morbus fiet*Sin autem ab aere nebulaue pati quid hxc aftra uideantur, mi/ nus infirmiusue malum fiet. Si uero Si ab aqua uel grandine, maius ualidiusue malum portendit* nam redundantiam excreationemue humidam pituitofam ($ in corpore ineffe Si ad interiora decurriffe portendit. Huic conTeret fi mul/ tum paulatim addendo ueftitus currat, uti qj maxime fodet, deambulationi/ bufqj multis in pranfus uti,cibiqj tertiam partem demere, ficqjdies quinqj ui ftitare*Si uero maius ualentiusue malum effe uideatur,foueto,confertenim p corpus fiue per corporis exteriora purgare.quoniam detrimentum fiue quod Ixdit in exteriore parte eft*cibis utitor ficcis acribufqj uinis,afperis, meracis, laboribus qui maxime ficcent.Si uero quid horum luna patiatur,ad interiora trahere confert,cibifqj acribus,falfis,lenibufqj fiue mollibus uomitionem fa/ cito.curfibus uero deambulationibus celeribus, uocifqj laboribus utitor non pranfos,cibiqj fubtraftione,uomitione,quinqj dierum nutricatu abftinentiaue fimiliter.fic enim introtrahitur.quoniam Ixfio curua cauaue corporis petere uifa eft.Si uero fol quid tale patiatur,malum hoc ualidius expugnatuqj diffiz cilius erit.Quare utrinqj deducito,curfibufqj Si difcurfionibus tortuofis, de/ ambulationibus,ceterifqj laboribus cunftis utitor,cibi fubtraftione,uomitio/ ne,dierum quinqj nuticatu Si abftinenria fimili modo ♦ Si uero ferenitate exi/ (lente prematur uexeturue,debilitafqj effe uideatur, circuitufqj tempeftatisue ficcitate fuperari,quod periculum effe ne in morbum cadat.portendit.Quare labores demito,ciboqj liquidiore humidioreue,leniore molliorcue fiue deli/ catiore,balneis,quiete multa,fomnoqj utitor,donec fiftatur ♦ Sinautem burrù Si ignitum pyroidesue calidumqj effe quod aduerfatur Si moleftat,uideatur, bilis cholesue redundantiam excreationemue feuapocrifin fignificat. Si uero (ùperatanon compareant euanefcantue, periculum eft ne languens eo morbo pereat.fi uero nutriri uideatur,quodqj adeft in fugam uerti celeriterqj fligere, fefeqj eos perfequi,periculum eft ne languens infaniat,nifi curetur ♦ His omni/ bus confert ueratro helleboroue purgari, ficqj purgatos fuperatosue nutricari cibo liquido Si aquofo,uinumqj nò potare,fi tamen dare uelis, album,tenue, molle,aquofum propinato.ficcitatem caloremqj inferétibus, falfis acribus ab ftineto.laboribus uero naturalibus plurimis, curfibufqj multis ueftitus utitor, lucia uero,fricatio,untto,alendefisue abefto,fomnis demulceto,defideto,ce/ teris laboribus prxter naturalibus fuperfedeto Si abftineto, poft coenam de/ ambulato,bonum etiam eft foueri,poftqj hoc uomere, triginta uero dies ad faturitatem ne compleatur,quod fi faciat,poftqj dulcia,liquida, leuia,come/ derit,menfe bis uomito ♦ Quxcunqj uero horum nulla ui neceflìtateue pulfa modo huc modo illuc uagantur Si errant,perturbatióem animi aliquam prx cura portendunt.Quiefcere huic conferet,deqj curis animum adfpeftationes qux rifum moueant Si ferant,conuertere deleftareqj,fi minus, ad ea qux fpe/ Vifio aqua grate dinisqf cur mala. Curatio. luna et Solis ui fio. Solis pajfio mala Curatio qua. Sercnitads nifi», Cautio qua. Pyroides uifio. Siderum euétnem fcentium uifio. Siderumfuga. Veratri purgo» tio. Vini abftinentia. Alendefis filta» do eft. Curatio magna. Siderum uagatio dlxxh D E SidSera dora eum cadere uidentur. Sidetafufco. Diuerfi fiderum uifa. Purum cali} uide re quidfignet. Dei dóa per fim num nifi qualia. Per ferenum le» nispluuio. proceUefa tempe fas ufa. Quibus diis ftp plicandum. Signa alia pra» ter cmleftia nifi. ftando cxhilarent duos tresue dies Si fiftetur fìnicturuc, fi minus, periculum eft ne in morbum cadat.Quxcunqj uero fiderà pura Si data de fua circuiatio ne decidere uidentur,ortumqj Si anteriora petere falutem fanitatemue porten dunt ♦ quicquid enim in corpore purum eft de uefpere occafoue ad ortum, fi refte Si naturaliter habeat,circuitu hoc excernitur, qux namqj in uentrem eli/ quantur,quxqj in carnem reieftantur omnia hoc circuitu excidunt.Quicquid prxterea nigrum, debilìtatum, fufcum ad uefperam Si occafum uel in mare, uel in terram,uel fupra ferri uideatur,magis hxc morbos portendunt, qux fu pra feruntur capitis deftillationem rheumaue,qux in mare,uentris mala, qu» in terra,tubercula phymataue in carne nafeitura portendunt.Tertiamcibi par tem his demere conferet,deinde cum uomuerit,quinqj dies fic nutricato & ab ftineto,quinqj deinde aliis diebus,cibum omnem reddito cum uomuerit rurz fus eodem modo nutricato * Quod horum purum Si humidum defecatumue cedo hxrere uideatur,ualere fignificat,quoniam ex xthere quod in hominem defcendit,purum eft Si defecatomele namqj animus perfpicit,quale defcen/ dit Si intrat.Quod uero nigrum Si non purum perfpicuumqj fuerit, morbum non plenitate uacuitateue fignificat,fed externa produftione* Huic autem co feret curfibus celeribus Si citatis uti, corpus uti qj minimum emacietur, tabe/ fcat conliquefeatue, fpirituqj crebriore, quod aduenerit,excernatur,poft cur/ fus uero celeriter deambulato, ciboqj molli, leuiqj dies quatuor nutricato* Quod purum quis a deo fé capere uideat,ad fanitatem optimum eft.na (igni/ ficat,qux corpus intrant pura effe.Si quid uero contra,bonum non eft, mor/ bum enim uenturum in corpus portendit. Quare hunc ficuti fuperiorem cura to.Sin autem in ferenitate molli leniue aqua pluere uideat,nec ualde madefa/ cere,nec uehementer grauiterue procellofam effe &hiemare, optimum ed. modicum enim còmenfuratumue,purumqj fpiritum ex aere hominem fubire Si intrare.Si uero contraria horum uideat,uehementer pluere, hiemem tempe ftatemue, grandinem Si procellam effe cum aqua non pura, morbum fpiritu non bono alicunde tratto portendit,Quare Si hunc Si ceteros fic affeftos, fi/ militer pufillo cibo nutricato* De fignis quidem aftnfqj coeleftibus fic gna/ rus dotlusue prouideto,nutricatoqj,diifqj fopplicato foli coslefti,ioui (latori ftefioue,mineruxqj ftatarix ftefixue, mercurio Si apollini» Hoc quidem in bonis optimifqj fignis & uifis, fed in contrariis diis amouentibus alioue con/ uertentibus,terrx,heroibufqj mala periculofaqj cunfta, uti amoueatalioqjuet tant.Salutem fanitatemue Si hoc xque portendit acute uidere Si audire, tuto finemetuqj uadere,currere,terram planam,lxuem Ixuigatamuenon faxofam cultamqj optime uidere,arbores germinantes multifqj fruftibus onuftas, cicu rataqj domellicaue per fomnum uidere, currentiaqj (lumina confueto modo limpida puraue aquafolitoqj nec plus nec minus qjqj expediat, prxterea fon tcs,putei,ceteragj omnia fic uifa falutem fanitatemqj homini portendit cor/ pufqj lite LANGVENTIVM SOMNUS DLXXIII pusqjrite habere,circuitusqj omnes aftusue & excreationes, cibos, deieftio/ ncs,adieftionesue fuo tempore Si ordine adeffe ♦ Si quid autem horum con/ narium uideatur,detrimentum nocumentumue in corpore uel effe, uel futu/ rum portendit* Siquid uifus auditusue Ixfum uideatur,capitis moibum por tendit* Quare matutino tempore Si poft cosnam cum fupenore nutricatu più rimum deambulato* Si uero fauces magnaue Si afpera arteria gutturue Ixfx uideantur fenrianturue,carnem non puram effe fignificat,plurimum ergo poft exercitationes deambulato* Cruribus uero lx(!s,uomitu conueilito,plurima qj lufta cum priore nutricatu utitor ♦ Cum autem arbores fine fruftibus Si in/ fcecundx Si non fruftiferx uidentur,feminis humani corporis corruptionem portendit,fin autem folia decidere uideantur, humidis frigidisqj humoribus corpus lxditur,i! uero germinent nec fruftum ferant,cahdis ficcisqj ♦ Quare hxc nutricatu ficco ficcefacito calefacitoqj,madido uero humidoue frigido qj ilia madefacito frigefacitoqj. Si uero flumina non folito modo currere fluereue uideantur,fanguinis circuitum fi plus folito fluant,redundantiam exu berantiamue,!! minus,defcftum portendit.Cibo nutricatuue parco hunc mi/ nuito,largiore ilium augeto* Cum uero non pura limpidauedecurrunt, com motionem perturbationemue prxfefert* qux curfitationibus deambulationi busqj crebroqj fpiritu anhelationeue agitata purgatur deiiciturue.Si uero fon tes puteiqj uideatur, fpiritum uentumue circa ueficam Si in ea fignificat,Qua re lotium prouocantibus eam purgato,Mare uero perturbatum uidere, mor/ bum uentris portendit * quem feuibus,mollibus,uentrem mouentibus leuabis purgabisue.Terra uero domusue fimoueri uideatur, fano quidem uiro debili tatem imbecilUtatemue fignificat,languenti uero falutem fanitatemue,ftatus/ qj in quo eft,mutationem* Quare fano quidem nutricatum,uitxue genus mu tare conferet* primo quidem fi poffit Si admittat,uomito, deinde parce nu/ tricato fenfimqj ad priftinum deducito, fic enim corpus totum purgatur Si tuacuatur.languenti uero conTeret nutricatu eodem uti. corpus enim ex prx/ 'enti ftatu mutatur* Terram aqua uel mari perfufam inundatamue per fomnù aiderc, morbum fignificat plurima humidìtate in corpore perfiftente ♦ quare uomito,ne prandeto,laborato,ficcisqj cibis utitor, deinde paucis nutricato. ed nec terram nigram uidere,nec peruftam,bonum effe uidetur, quod peri/ « ilum eft,ne uehemens mortiferumue malum nancifcatur, nam ficcitatis re/ dundantiam Si exceffum in carne fignificat effe* Quare labores,cibos ficcos, calidos, acres acidosue lotium prouocantes demito Si Tubtrahito, ptifanx/ qj (ucco Si iure decofto,moIlibus lenibusue fiue delicatis paucisqj nutricato, potu uinoue plurimo,albo, diluto aquofoue utitor, plunmisqj balneis cali/ dis,fed ieiunus non paftusue ne lauato,molliterqj delicateue quiefcito defide toue,folem frigusqj caueto,Terrx,Mercurio, Heroibusqj fupplicato. Si uero quis mari,uel lacu,uel fluuio fefe natare,uel urinari uideat,bonum nò eft. hu/ Spés uifùsue et audxtu A a fus per fomnii ufus quid portendat. fauces lafa Vìfio arborum. fluminum uifio. fontes puteìq; per fomnum nifi qmdferant. Maris perturba ti uifio. Terra domus mo neri fi uidentur. Terraperfufà quid uelit. Terra nigro per uftafi uideatur , malum eft. Ptifana Terra mercnrìus heroesee colendi Quid notare uri norme poité dat. d Lxxmi D E Vfftimenta nifi bona. Wouo uidere quid uelint mor * tuiqt uifio. Mortuorum ma la uifio. Deformato cor» pora uidere quid portendat. Comedere pota* rene per fomnum quidfibi uelit. Tanes conditi quid. Aqua puro per Jòtnnumpotata bonum eft. Terror per fem num unde. Pugnafòmnij"era quidferat. Wrrare piantine grmforie^ quid in Jòmnisju. miditatis enim redundantiam exceffumue fignificat. Huic conferei mandare fignificareue nutricatu ficco laboribusqj utédum effe, Ted Tcbrienti optimum eft, calidum enim ab humidis rellinguitur. Quicquid prxterea circa fé quis uideat folito modo fuxqj naturx congruenti neqj maius,neqj minus, optimù ad falutem Si fanitatem eft,fefeqj ueftem albam calciamentaqj pulchra amicif fe,optimum eft.Quodcùqjucro membrorum maius uel minus fuerit, bonum non eft ♦ quare hoc quidem uitx ratione dixtaue maius reddito adaugetoue, illuc uero minuito* Nigra uero,morbofa periculofaqj font, qux mollefacito madefacitoqj* Noua recentiaue mutationem fignificant ♦ Defunftos autem puros nitidosueueftimentisqj albis indutos uidere,purumqj quid ab illis cape re,optimum eft,falutem enim fanitatemue portendit corporumqj Si infranti/ um.de mortuis enim nutrimenta,incrementa,femina frugesue proficifcuntur, qux pura defecataue corpus fobire, falutem fanitatemue portendit * Si uero horum contrarium quis uideat nudos uel denigratos atratosue uel non puros nitidosue,ud quid capientes,uel domo exportantes,comodum non eft,mor/ bum namqj Ugniticat,qux fi fic corpus fobeant,lxdunt* Quare curfitationi/ bus deambulationibusqj multis eum purgato ciboqj molli leuiqj Si uomitio/ ne nutricato* Quxcunqj uero mutata forma deformataue corpora per fom/ num uidentur hominemqj terreant,ciborum non confoetorum plenitatem, re dundantiam excreationemue, bilemqj choleramue periculofumqj morbum portendunt. Quam ob rem uomito,quinqueqj dies,abis qj leuiflìmis nò mul tis,non acribus,non ficcis,non calidis uiftitato, laborumqj iis qui ad naturam faciunt,utitor, prxterquam poft ccenam,deambulationibus, fiue quinetiam poft coenam deambulato caiidisqj balneis lauatìombusqj defidia & quiete uti tor,folem uero frigusqj caueto* Siquis per fomnum fibi folitos cibos come/ dere uideatur,uel lolita potare,cibi nutrimentiue carentiam animiqj trifticia fignificat. Carnes autem ualétiflìmas fiquis comedere uideatur, magnam abù dantiam fignat,non ualidas uero,paruam minoremue, quemadmodum enirti cum comeduntur,bonx font,fic Si cum uidentur. quare ciborum quid fubdn cito.nam hoc nutrimentorum exceffum fignificat.Sed Si panes cafeomellec|^ confetti fi per fomnum comedatur,fimiliter portendit.Pura limpidaue aqua fi per fomnum potetur,optimumeft fignum,nò lxditue,cetera omnia Ixdùtì Qixcunqj confoeta libi uidetur quis uidere, cupiditatem animi fignificat* Quxcunqj terrefaftus quis fugit, Tanguinis tumultuationem inTeftationemue prx ficcitate portédit.corpus refrigerare madefacereqj confert*Quifquisprx terea uel fuperatur expugnaturue,uel aliquo uuineratur pungiturue, uel colli/ gatur,fubcontrariam ambitus circuitusue corporei faftam excreationem in/ fultationcmue portendit* Conferet ergo extenuare,deambulare, cibis leuio/ ribus uti,poftqj uomitionem quinqj dies fic nutricare Si abftinere.Sed& erro/ res graffationefqj fi per fomnos phantaTmataue cernantur, boni! non eft* Tra finis fluuiop SPECIE ACIE VISVVE DLXXV fitus fluuiorum,holtes armati,monftra deformia fi per fomnum cematur,rnor H<>M'* monftra bum uel furorem infaniamue portendit. Quare iis qui fic confliftantur & de fer"%MÌeierecfr prehenduntur conferet, pauculis cibis leuibus,mollibufqj uti,poftqj uomitio *mnu qHUÌHel" nem,fenfim placideqj dies quinqj fic nutricare,laboribusqj naturalibus pluri/ mis prxterqj a ccena utitor,calida lauato,defideto,folem frigufqj caueto, fi/ quis autem his,quemadmodumfcripta funt,utatur,fanam uitam ducet* Hxc sanis diato cum quidem uitx ratio dixtaue quemadmodum mortalis cum fim Si homo pò/ dis inuenta. telt,per me Si inuenta eft Si cxcogitata cum deorum auxilio. HIPPOCRATIS DE SPECIE , ACIE VISVVE ET OPSIOS OCVLORVM CORRVPTA LIBER SERMOVE SEXAGESIMVS. Vm quidem fpecies,acies Si uifus oculorum fuapte natura *?"'" *""*** fponteue corrumpuntur,ueneti coloris cyanitidcsue fiunt, rumpituTqua*Us quod cum uenit,curarionem non fufcipit ♦ Qux uero ma fot. e ris coloris thalaffoideesue fiùt,Tcnfim longo tempore per duntur corrumpunturue,fxpeqj longo tempore alter ocu lus perditur corrumpiturue* Quamobrem huius caput pur gato uenafq? perurito,quiqj fic per exordia curatur, huius malum fiftitur,in peiufqj non procedit.Qux autem inter ueneti marifqj colo/ coloT 0CUi,TH~ rem font fi quidem puero fiant,cum adoleuerit,fiftuntur Si abeunt, fin autem feptem annis maiori,melius admodum magna,clara,procuIqj uidet, nò tamé dare perfpicit,fiquidqj admodum oculis admoueat, aliud uero nihil* Huic Medelé- purgatio capitis peruftioqj conferct,fanguinem uero his mittere.non confert nec in colore ueneto,nec marino* Lumen autem in oculis fana fpecie & acie puerorum mas feminaue fit crefeente adhuc corpore,nunqj iuueris* Cum ue/ ro non crefcet,oculum fpettato palpebrafqj radens extenuato , fiqj egere ui/ deatur,& intus urito ferramento non admodum candentis feu ignito, deinde curatìtmm hòc crura diftendito colligatoqj ,fellamqj menfulamue fubter ponito, qua mani/ * *""*• bus firmctur,medium aliquis teneto,poftea fcapulares uenas captato,confide derato confignatoue,deinde craflionbus ferramentis placide perurito ne fan/ guis cum ures prorumpat,fanguinem uero,!! tépus uideatur, ante mittito pò (lerioraqj ad os ufqj perurito.Poftea fpógiam oleo tinftam oleatamue fuper ponito Si inurito non ualde ad os ufqj,fi uero fpongia uftione caufterioue co fumeretur,p inguiorem Si craffiorem altera indito Si inurito, poftea melle tin DLXXVO D E ftum aratri fuperponito. eum autem uenam penitus non ufferis,cum cruda de cidet,fimiliter uena tenditur,tumet,cópletur,falit pulfatue, cum fanguis fub/ terfluit, fi uero penitus ufferis minus hxc omnia patietur ♦ cp fi primo minus pcrufferis,rurTus perurito Tpongiamqj uehementius Tuper uenam fluentem pò fitam perurito*cruftx namqj bene peruftx citius decidunt cicatriccfqjados peruftx pulcrius ueniunt. Cum autem ulcera fanefcunt,rurfus inflantur,tolIun tur,rubent plusq>cetera,ficutiqjeleuatx tumentesue comparent, donec tem/ pus foperueniat tranfeatue,capite,peftore perufto fimiliter toto corpore ubi quid peruftum fit* Cum autem oculi palpebras rades terges ue, milefix lanx palpebrarum cu puro florc cjrca fufum conuoluto radito tergitoue, coronarne^ oculi confer/ uato cuftoditoue,neue ad chartilaginem ufgj peruras,caueto ♦ Signum autem erit te fatis uflìffe terfiffeue,cum fanguis non finceruspurusue,fed cruétaaquo faue fanies defluet ♦ Tunc medicamento linimentoue aliquo in quo xris flos fit,linito*poft autem uftionem terfionéqj cum cruftx decidcrint ulceraqj pur gata fuerint pullulabuntqj,lineam per uerticem frontisue fupremam partem ducito fecatoqj cumqj tanguis defluxerit, medicaméto quod fanguine fiftat cóglutinetue,linito.Huius autem & omnium ultimum fiue primum opus eft, caput purgare,palpebrafqj cum craflìores turgidioresue funt,qj fuapte natu/ ra eé còfoeucrint,fubterfecare qj leniflìme pót,poftea ferramétis nò admodù candentibus còferuata nò Ixfaue pilorum natura radiceue fuperurere, tenuiue scabra prude» xris flore perufto Tpargere,cum uero crufta deciderit,ficuti cetera curato.Cù "Tb ' autern paipcbrx Tcabie laborabunt prurientue, xris floris glebulam cote teri/ rentur* *** to,deinde palpebras eo linito Tpargitoue, poftea fquamam xris tenuiflìme tri tam focco uux acerbx percolato uafe rubri xris còmifceto, donec ficuti mo lufiìofis nyeta» reti! polentaue craffefeat, poftea cum aruerit,trito tenuiter utitor* Lufciofus Upusue qui cure nyftalopusuc medicamentum elaterium potato,caput purgato, cemicem pò fteriore parte Tcalpro aperito,diuqj fic purgatoue premitoue,deinde crudum bouis iecinoris fruftulum unum duoue qj maximum poterit melle tinftum de MedeU cu quis uorato.Siquis oculis fanis non uideat, fcalpro huic uerticem fummamue fron ^vfrj °C"1"mH tcm ^ue brc2ma aperito,cutem ab olle remoueto, os Tecato,aquam educito, Lippitudkiscu» deinde curato,fic fanefcet,Malo autem oculorum Uppitudiniue feu ophthal uti: mix confueto paflìmqj uaganti, capitis uentriculiqj inferioris purgatio con/ fert Tanguinifqj miffio,!! corpus patiatur habeatue, cucurbitulxqj horù dolo rum fi quibufdam admoueantur fecundum uenas. Cibus modicus efto panis Si aqux potio,locoqj obfcuro cubato proculqj a fumo,igne, ceterifqj lumini bus obliquis,qux cunfta ualde caueto,modoqj in dextra, modo in finiftra cu/ bato,caput ne madefacito,fiquidem non confort.Linimentum uero cataplaf/ maue quod prxTertim deftillationem compeTcat, non conTert, fi dolor non ineft, tumoribus uero qui non doleant. Poli acria doloris medicamenta data Si inunfta cum dolor ceffauit poli medicamenti inunftionem, tunc linire & emplaltrare HVMORIBVS D LXXVIII emplaftrare confert emjplaftrarione ea qux tibi còferre uideatur. Sed neqj co tcnte diu contueri confert,lachrimam enim prouocat,cù oculus nò poffit ad uerfus darà lumina refiftercSed nec etia claufis oculis diu iaceie conferr,fi p Quidocnlisma» fcrtim calidù deftillet quod retentum calefacit,quamobrem cum non deftil/ u "**>«&* con Ut &arefcit,tunclinito,quia confert, /""• HIPPOCRATIS DE HVMORIBVS PERICHYMONIVE LIBER SERMOVE PRIMVS ET SEXAGESIMVS, QVEM ESSE HIPPOCRATIS NON NEGAT CALENVS QVAMVIS QVAEDAM NIMIS BREVITER , QVAEDAM NIMIS LONGE DIXERIT . Olor autem humorum chromauc chymon, ubi non ni/ DV*.... , mia copia redundantia ue caritasqj humoris Si chymi fit. rkmdJht!unm qui qua confert deducendi font Si qua uergunt, nifi fon/ C ginqua maturitas prxcefferit, qux foras uel intro, uel alio qua expediat, rendat. Quod reTpeftu aliquo Si uere/ cundia facito neimperitia malaue peritia , porrigo, de/ fluxioue, ficcitas uacuitasue inteftinomm accedat, qux fuperiora nutriant, inferiora compleant, qux fua fponte Si afccndant Si defcendant, qux Si profint Si noceant ♦ Quare cognatas Medid cófidera fpecies refpettato, regiones, loca, confuetudines, xtates, anni tempora, £'• H*4Ìi* eff* da tempeftates , morborum intentiones Si exceffus , deTeftus remiflìonesue, '"* quos deferant, uel non, Si quantum, medicamenta, remediaue, lauationes, perfofiones, cubationes in caput ne, an oblique Si in latera cubent, quaqj maxime uergant,deduftioncsqj fiue reuulfiones ad fuperiora ne, uel contra Qdinferna.qDusqj fupna uel inferna ficcefcat madefcàtue,quibufqj mitefeanc lenianturue.Si fobluant ,caucndù eft ne humoft diffufio capiat inteftina Si in teriora.quare aditus deficcato,uétrémoueto,fobIuito,pfundito,fricaro, Qui busfedes fuppurauerit^òfpicito^edicamétù qd difeutiat admoueto,ueian ulcus fit humorue qs ili e còfiftat,utgermé pullulatioue,ul' bulla puftulaue.uf inflatio,ueIcibus,cibiuerecremttù, uel fera beftiolaue fiue lubricus tineaue, CCC DLXXIX D E uel xftus ealorisue recremcntum,uel quis alius affeftus & pàflìo* Qux cùftj diligenter funt cófideranda per fefene ceffent, an tanqj ab xftu uftutationeue puftulx circumobducantur,quofc quxda nocent,quxda profunt.Quorù for ma figuraue,fitus,motus,fublimitas tumorue,ftatus,reditus,fomnus,uigilia co fideretur ♦ Quxqj in his faciunda ,uelcohibendanon faciundaue prxucnito, prxdifcito, pdicitoqj , numne confuetudo Si inllitutio uomitionis in his fit, numne per inferna facilis exitus Si fubduftio,uel fputi,faliux, muci,tuflìs,nau Medicos qn*c5 fC3e>finguttos,lorii natura,fternutamenti,lachrimarù,pruritus,titillatus,uelliz fiorare ue t catQ^tjjftu^fitis/amis.uacuitatis.plenitatiSjfomni^igilix.laboris, defidix, corporis,mentis,difciplinx fcientixue,memorix ,obliuionis, uocis locutio nisue,taciturnitatis,locellorum purgationes fupnx Si infemx,prorùpentia, conuertentiatorquétiaue,craffapinguiaue,meraca puraue,fpumofa, calida, uellicantia lancinàntiaue fiue mordentia,uirulenta,uaria,radentia ramentofaz ue,feculenta, cruentalo inflaria,cruda,cofta,tofta,ficca, qux defluant circù tluanuie,Ferédi facilitate difficultatéqj proTpicito priusqj periculù aduétet, qux fedare ceffareue oporteat,uel non,maturitas qux defcenfus inferiorù, fu periorum fluitatioaqux de locellis proficifeatur fordes auriù,mollitudo mol iiflcatioue,patefaftioreferatioue,uacuitas,caliditas,frigiditas,foris,intus,ho/ Tormenta umbi rum quidé,hoa uero non.Cù fub umbilico quid torquet,lene tardùue fit toi Uà. mentum qrito,uel còtra,oletula uero Si excrementa qua uergat,defcendat ne, fine fpuma ne fint,cruda,cofta concoftauc,calida,frigida,retida,ficca, humi da liquidaue,fubolida,fitis qux antea nò fuerit xftus caufaue fontica aliapa/ tens iatensue perfpicito,lotiù quale.nariù humor qualis fit,delaffationé,iafta Quanta fit hae tioncmqj ficcitate non confueta,fparfum ne,rarù,turbulentù,denfum,crebrù wbftruotiouideto fpiret,prxcordia Si ilia qualia,lumina oculiue fint ne Ixfi,partes extremx qui habeant,mutatio coloris accefferitne.Venaa pulfus,frigiditas refrigeratioue, concuflìo, cutis duricia ncruorù,arriculo» iunfturarùue ftatus ,Torma figura/ ue,cubationis modus qualis fit lubens ne Si confuetus,uocis, mentis ne muta/ tio,pili, ungues qui habeant* Morbum ne facile ferat, an contra Si non ficuti decet oportetue, figna notxue hx funt, corporis odor,oris,fputi, auris ere pitus, excrementi, lotu,ulceris,fudoris ,Taliux, narium *Corpus falfum ne fit, uel fputum, uel nares nariumue pituita fluorue,uel lachrima ,humorcsqj ex/ teri fimiles ne fint undiqj qux profont, qux lxdunt, confiderato ♦ qualia ui Ta per fomnos uideat fomnictue,quid cum dormit,faciat perfpicue ne Si acu te uideat audiatqj cupiat ne loqui, refpondere, petere, parere ♦ Qux cuntta confiderato, quxqj commoda fint falutemue portendant, fint ne ualcntio/ ra pluraqj q$ qux contra, fenfibus ne cunftis fentiant patienterqj omnia ferat, ficuti odores, fermones, ueftimenta ftragulaue. Status cubantium pcrfpici/ to, numne malum facile ferunt, quxqj fponte fua ueniunt profint ne, uel contra decernant ne intus, quando Si qui ficuti crepitus uentusue , feu inflatio HVMORIBVS DLXXX inflato. lotium quale, quantù,quando,quxqj his còtraria fint Si aducrfentur, quxq* affeftibus Si palìionibus proxima,còia,cóiunftafontcòmunicantue,q prima Si maxime male habent Si afficiunt.Statù uero,modù confuetudinéue Unguentis, morbiqj per exordia dignofeas, quid per lotia decernatur Si ex/ creetur,qualia fint ea,qux cócidentia Si acceflio cafusue,qux coloris permu tatio,qux fpiritus diminutio,cùqj his qui nutricatus Si cibus,nùne Umilia fint q prodeunt Si demittunt,iis qux porriguntur Si intrant. Cù primis uideto, q deceffus cxitusuc,qux lotia,quxqj p locellos excernantur,qux Taliua fputum ue,qux nariùdefluftio,oculorùcjp qui fudor,q fuppuratus,ulcus,puftulx,qqj fponte fua,qux p arte defluant ueniantqj,cunfta ne inter fefe fimilia fint,qux dccernunt,qux profunt,qux lxdunt,qux diffoluunt tolluntue. Quamobrem quxdam rircunrugiens auerfato Si amoueto, quxda prouocato,quxda pera gito,quxda admittito.Cxteraqj fic obTeruato, cutis qualitaté, extremo^prx cordiorum,iliù, articulorum,luminis oculiue Si oris, ftatus,fomni Tomniorù uc,qualia Si qux decernat,qùqj hxc moliaris,qux fuppurationes Si abfceffus qux profint cibis,poculis,odoribus,fpeciebus uifibusue,auditionibus,cogita tionibus,dcmiffionibus liquidis,calore,Trigore.Quare ficca madefacito, uda ficcefacit© punftionibus Si unftionibus foris,intus ,fuperlinimentis foperem/ plaftrationibusue,linimentis emplaftrationibusue, fomentis.Sup his aùt fup pofitionibus ftatus,modus,formafio;uraue cubatiòis fpettetur fricatio,curatio medelaue,labor,quies,fomnus,uigiTia, fpiritus fuperne,inferne.Còibus, priua tis pcculiaribusue,artificiofis,in acceffionibus nec pntibus,nec Tuturis, nec in pedù rcfrigeratione,Ted morbo declinante iam & declinato utitor.Nec in ac ceflìonibus qux certis ftatisue diebus circuituqj fiunt,muniméta cibariaue por rigito,ncqj fumere cogito,fcd potius prioribus ante decretoriù demito.Qux decernuntpaulocp ante nupue dccreuerùt,mcdicamentis potionibusue cxte/ rifqj concitamentis agitato ucxatoue,nec quicqj innouato,fcd fic finito. Ma/ tura uero medicaminibus purgato Si agitato nò cruda nec p exordia, nifi res pofeat cogatue,plerùqj tn nonpofeit cogituc.qux eo deduccnda Si agenda funt,qua còferant ,qux copia multitudineue ne refpeftato,fed donec qualia oportet facileqj feruntur,prodcùt,fcd ù dù hxc ages,male haberent,lxderét moleftarentuc,alio uertito,uel deficcato,uel reuelhto remouetoue Si eo dedu cito,cuius caufa hoc fit,fed cum primis fuffefturus necne fit languens còfide rato.Sicca quidem calida funt,humida uero liquidauc,frigida,qux uero ciét mouentue,contrario modo plerumqj habent.hxe quidem imparibus foperne fiunt,fiquidé Si circuitus acceffionù cócuffìonùuc morbiqj ftatus talis fit,ple rùqj uero paribus inferne fiùt.Sic Si q Tua Tpòte profont, fiunt còcuflìones Si acceflìones nifi circuitus paribus fecerit, fed in his quidem paribus, foperne fiùt, imparibus autem inferne * quod non fxpe cadit, ftatus tamen hi diffi/ cilius decernunt. Qui uero tempus congruumtempeftiuumue prxccdunt* Qua per exor dia dignojeenda. Qua UguetttH meleftant. Cubotiof/ectt tur. Quàdo porrigi dum. Hac eadé in aphorismisdixH Làguentis uir** ffectentur. Cóeufiones et dit cretorio qui fiat DLXXX1 D E long* febres quidferant. Coualefcctiu fup purotionis figna ferinthus. Wumoru obfer» uatio. Lienofi quid pa dantur. Qua mentem uexent. Mola dentes col lift moleftant. Quacrurùtre» moremetpallore faciunt. Qua f'ìris uel intus officiami. Terrajata. Venter animalia nutrit. Ventris qualitas neceffario ile habent,uti tertia & decima,uel quarta Si decima fiant, tertia* q/ dem Si decima infcrne,quarta uero Si decima fuperne.fic.n.ad decretoriù fa/ cit Si cófert,prxtcrqj quod inferne plurimi! purgare oportet.hxc.n.proximc nófunt,uti fic decernat,fed tardius ulteriusue,fed in grauibus acutisue multa rarius tentato Si agito,quod penitus delaffant,Per lògas uero Tebres in articu Iis Si iunfturis,uel Tecundù maxillas auresue potiflìmù fuppurat abfceditue* Qua quifqj dolet potiflìmùqj in parte foperiore,nifi moibus létuspigeruefit ucl torpidus inTernaqj petat,tunc potiflìmù inferne Tuppurat Si ablcedit,cum pedes calidi hoc prxfcferunt,fupne uero, cù frigent,Qui uero recens etfmor bis cóualefccnt furgétue,!! manus pedesue ftatim parte aliqua doleant, intus fuppurabit Si abfcedet.quinetia fiquid ante morbù doleat,eo fiftet Si abfce/ det, quéadmodù cecidit Perinthiis tuflìbùdis,anginofifqj * nà hxc mala cof/ dem abfceffus Taciùt,quos Si Tebres,corporiqj fimiliter euenit,cù humores fri gore,ucl aliqua alia re iiqfcunt,tabefcunt Si corrùpuntur * Quàobrem quibus anni téponbus quifqj humor rigeat floreatue,còfiderato,quxqj morbo»gè/ nera in his finguli creent,quiqj affeftus & paflìones in fingulis morbis fiamma corporis partes qua morbus eft,maxime laborat naturaqj eo tédit,ficuti Lieno fi qui font,maxime laborat,naturaqj in his quid operatur et Tacit,nà fere femp mali coloris funt,corpore languido fufpiriofoqj cù quid ad fefe trahit,nifi fri goris intéperantiahoc patia£,uel ciborù,potionù,fomni,uigilix,uel amore defidcrioue aliquo ficuti talorù tefferarùue, uel artc,uel neceflìtate aliqua, la borù tolcrantia,& eorù q fiunt ordine aliquo,ueI nò certo ordine,mutationes fi fiant de còfoetis in nò confueta,métis animiue defatigatione,uel difquiren do,uel exercendo,uel uidédo,uel dicédo,uel fiquid aliud eft ficuti funt curx, tri(litia,cupiditas,ira métis imperiofx,fiqux molellix fiat uifu uel auditu,uel fiqux corpora inter fefe co trita moleftia creent, ficuti molx détes cù collidù tur,inter fefeqj còtcrunt,uel fiquid pceps cauùue occunat,crura labat tremùt ue,cùqj quid quod ufui fit egeatue manibus tollitur,trcmùt,coluber ferpésue fubito uifuspallefcercfacit,terrores,timores,pudor,uerecùdia,cura,uoiuptas ira,cxteraqj talia q fimiliter afficiùt,quibus eorum corpus fubaufcultet,quod eft aftioni motui Si agitatiòi* His*n* fubaufcultat, quéadmodù eft fodor,cor dis palpitatioSi agitatio,cxteraqj harù uiriù Si facultatù qux foris profunt, uel officiunt lxdùtuc,ficuti pùftio,perfufio,unftio,fparfio,cmpkftratio, la/ narum taliùqj fuperligatio,Quxqj intus funt ,his fubaufcultat,nó folù quxfo ris funt fi intro tenda t Si porrigant ,fcd Si qux in lanis cubatuqj funt foccidis aridisue,quodqj apud regé dicitur cuminù uifu Si odoratu,quxqj caput dedu cunt,perturbant,ficuti uerba fermonesue,uox Si talia,mammx ,fcmen genita/ le, loceìli figna funt p xtates,pfocationes,ftragulationesue fingultus,tuflìs,cù teftes petunt.Quéadmodù eft terra arbonbus,fic uéter animahbus.nà alit,ca/ lefacit,frigefacit,cù quidem uacuus eli, frigefacit.cù uero plenus,calefacit* quéadrnqdum HVMORIBVS DLXXXJJ guéadmodum terra fimo fatiata calore fatis fubminiftrat, cù uero fine eo ed, frigus,Prxterea uenter hieme calidus eft,carné intus habet ficcà,fana,non pu tridam,diuturna.fic Si arbores fub cornee ficco,tenui fimiliter, Si animatami qdam ficuti teftitudines,quicquidqj tale eft.iic Si xtatibus, anni téponbus Si T^*tó l*éli annis deprehédas fimiliaqj repenas* Na uiuentia non conterùtur confumun/ ^idanimalia turue, modiceqj Si téperate fi rebus utatur,melius habét Si degunt.Quéadmo tueatur. dum currés &recés aquula falit Si fcaturit,pmanés aùt Si inueteratareftagnat, fedet,marcefcit*fic eie uétriculus cibù trafmittit,fedimentù uero tanqj uas ali qd1 retinet.Morbop* pterea modi diuerfi fobeùt * Qiixda.mmorbo^ genera cógenita,cognata gétiliaqj Si peculiaria Si iniita regionibus,locifqj funt,qux Morhorwtl n* difeere fcifcitado fcire Si obferuare operx ptium eit,multis.n.de caufis in his m*% uigent,quas multi fciunt*Quxda corporis qualitate difpofitioneue,quxdam uiftus rationc cibisue,quxda morbo^ fiata cófuetudme cóftitutioneue, qux dam anni téporibus gignuntur.na regiones Si loci qui téponbus anni quibuf/ dam male habent,morbo£* hxc genera creant,liquide anni tépora cù inxqua/ lia funt hoc eft eodé die ,nò xque calét frigentqj, quod cù fccerit,morbi per autùnum aliaqj anni tépora rata portione fient Si erùt,Partim nàqj malis,feti M°jho™J"r0m dis,ccenofis Si paluftribus odoribus creator,Partim aquis nò bonis, q his utù tur,ca!culofi fere lienofiqj funt, partim uétis bonis maiilqj. Tépora ergo anni qualia foerint,tales erùt Si morbi ftatufqs cop* Si modi qui de his proficifcunt Tépora.n.anni,fi naturaliter fuo tepore Si ordine trafigent,morbos bene de/ cernentes Si finiétes creabùt, Peculiares uero locoij* Si mcolarù morbi ftatim pfeferunt fi quid tépora uariauerint Si mutauerint, fimiliaqj uel diflìmilia Tue/ rint,qjeffe cófoeuerint Si debuerint.moibi nàqj mutantur diflìmiliterqj eunt Morbus *nuat» cpconfueuerunt ♦ Per autumnum enim fi moibus arcuatus regiusueurgeat tH,1H^6]Mlt4t prxfefert autùni inxquaiitaté, modo tepore, modo frigus exccepiffe fecutù/ ue effe,modo còtra fngus,caloré teporéue,Si uero p xltaté bilis uigeat,lieno bì/w per aftatl fi plurimi fiunt,cù auté Sa aer fic erit ,fefeqj adducct,moibi arcuati p uer erùt, quid faciat. motus.n* hic p hanc (pccié fimilis proximusqj huic anni tepori ed. Cù autem xftas ueri fimilis eft,fudores in febnbus,modi faciles nò graues linguxqj non Tépormanni ualde ficcefeunt*Cum autem uer hibernat,hiems prxpolterat Si tempeftates, ^o^quidjttT* morbi quinetiam hiemales fiunt,tuflibundi,pulmonici, anginofi ♦ Si uero Tuo tempore non incipiat Si ueniat autùnus, Ted ftatim hibernet tempeftuofusue fit,iicqj non iugiter fequatur, morbos eofdem non facit,quoniam fuo tempo re non cospit Si inxqualiter proceflìt ♦ Cum itaqj tempora anni prxpoftera, non temperata, non diTcreta, non conftantia fuerint, fic Si morbi prxrùpunt &ante tempus decernunt Si remanent. Quemadmodum anni tempora qux moibos hos creant quandoqj redeunt,fic Si morbi repullulant. Quamobrem prxconfiderato quomodo corpora habeant,cum anni tempora prxrumpunt ventorum quali tempeftatesqj Si ea prx occupa t* Nam aufter fiue notus auditu graué malùue, ^* LLv Ili DLXXXin D fi ■Magna uenlorù caterarumqf rea rum obferuatio. Bilis per aftatè, fimguis per uer Uìget. Temporum mu» tationes quanta poffint. Tempore corno» dofiaut omnia Poffe et ex mor bis et ex anni té poribus et tipe» ftatibus omnia prauideri. capitis grauedinem, uifum hcbctem, corporis torpotem, delatTationera &refolutionem facit, cumqj hicprxualet prxdominaturue, hxc in morbis patiuntur Si ueniunt, putrida fluidaqj ulcera, prxfertim os, pudenda, cxte/ raqj talia hoc patiuntur* Sin autem Septentriofeu AquiloBoreasue,tuffcsui gent,fauces exafperantur ,uentres durefcunt,lotii difficultates,laterum,petto rumqj dolores confequuntur,cum autem hic prxualuerit, mala hxc potiffi/ mum expeftato tantoqj magis, quanto uehementius flabit ♦ poft uero liceità/ tes, xftus Si pluuias,febres fequuntur uehementiores mitioresue prout hxc magnamultaue fuerint, corporaqj habuerint, quiqj humoresuigucrint, cum hxc inuadunt,temporaqj mutantur. Quin etiam maxime differt, fint auftri feptentrionesqj ficci uel pluuiofi,magnum Si hoc ed. nam alius alio anni tem pore,regione,loco magnus ed.quemadmodum ed, per xdatem bilis uiget,p uer fanguis,cxteraqj talia ♦ Temporum mutationes magnx prxfertim mor/ bos pariunt.nam fi temporibus anni mutationes magnx funt,fic Si in cxteris omnibus fiunt ♦ Quxdam etiam mala uiftus ratione, Si ex additamento gi/ gnuntor* Tempora quinetia anni ficuti certa,data,tutaqj non funt, fic Si ui/ ftus ratio,color Si frigus, prxfertim ex additamento,quin Si xtates, qux fic mutantur * Quxdam etiam naturx cum tempore mutantur, nam quxdam xftate,quxdam hieme, melius peiusue habét,quxdam,prout funt regiones, loca,ubi degunt* Aetates prxterea,nutricatus,morborum ftatus, per tempo/ rum mutationes ,melius peiusue habent* Ouin Si anni temporibus, uiftus ra tionem,cibaria,pocula congruentia porrigito* Si quidem hiems fit,qux de/ fidiofaab opere ed, matura,cofta conditaue rite,fimplicia fint,qux tunc in/ trant,magnum enim Si hoc ed ♦ Per xdatem uero, quoniam tunc operamur & perfolamur ,cibaria uaria,non ftata,dilutioraqj uina,crebriora Si poma por rigito* Prxterea quemadmodum ex anni temporibus morbos eft coniettari, fic Si ex morbis aquas,tépeftates, uentos prxnofcere eft,& ficcitates, fepten/ trionem auftrumqj feilieet * Quod facile fit, fiquis qux confideranda funt, coufideret ♦ Si cutis afperitates quxdam leprxue in languentis corpore fint, dolores laboresue circa articulos, uentos Si ficcitates portendit, cum uero membra pruriunt, aquas cxteraqj talia ♦ Quin Si ex morborum circuitu,plu/ uix futurx, Si aqux, Si uenti prxnofcuntur, continux ne Si iuges, an tertio quoqj die , fic Si uenti ♦ nam quidam iugiter Si continenter flant,& inter fefe reflant, multis diebus aliqui, paucis alii ♦ Quidam Si iidem (lato circuitu ftant,eircrituqj alio nonnulli, ficqj hi morbis.morbiqj his refpondent, Umili/ tudinemqj trahunt * Nam cum aqux Si uenti parum durant, fic Si morbi,cù uero totum ferme annum durant, fic Si morbi producuntur, cumqj uehemé/ tes Si magni funt, fic Si morbi ,cum uero communi leniue modo Si lento du/ rant fpirantue, fic Si morbi procedunt * Per primas etiam aquas, cum poft multam ficcitate pluuia & aqua futura eft,dc us etiam qui morbo fubter cute laborant on conte dado. SPIRITALIBVS VENTOSISVE DLXXXIIII laborat fiue pei hydropon,prx dicere e(l,Cumqj magna uel alia pufilla figna tydrep comparuerint in uentorum pofitione,uel mutatione. nam tunc uel ghfcit,uel ctati0' rcmittit hic morbus,prò pluuix Si aqux qualitate* Quam ob rem ile in fum madicendum Si deducendum eft, moibos tales fore, quales pluuix Si aqux JX*ì.*m tempeftates,uentiqj prxcefferint * Similiqj modo intelligendum Si aufculta dum eft, fi quis cum diu uiderit Si obferuauerit, prxdicat quale fuit hibernù tempus,tales erunt uer Si xftas* Colores etiam omnibus anni temporibus fi/ miies non funt, neqj cum feptentrio uel aufter fpirat.nec in omnibus xtatibus nec fibi quifquam femper fimilis cft,nec cuiquam colore penitus, cxterisqj * Quare de colonbus cxterisqj rebus ex iis qux uidemus Si feimus Si adfont,nec K - « mutantur,fic obferuandum, fpeculandum,& dicendum eft, temporibus anni »"/** m xtates fimiles effe colore Si modo* Qui mariTcas habent,laterum morbo,pul monis uitio,cancro,furunculis, puftulis carnem forantibus termenthisue non corripiuntur,nec forfan cutis afperitate leprisue, nec fortaffe uitiligine alphis ue,Qui fi non apto tempore curentur,ftatim 6f crebro his cxtenfqj perniaofis compiuntur * Cxterx uero Tuppurationcs ficuti fiftulx cxterorum remedia fiftula remedia funt,8t acos quxqj fuapte natura Uberant cù fuper còparent, Uberantqj ab his mitltorHìn fi»t • tanquam fint quxdam horum impedimenta cum accedunt * Quedam com MnonT™ *** mumeant, lociqs fufpefti fi labore doloreue, uel grauedine,uel re aliqua alia fufeipiant, Uberant * Quxdam uicinitate prorum pentia ue quadam commu nicant, fanguis tamen non xquo modo defluit,fed humoris cognationé qua/ .. t . ir6 ^ ■ j 7- i - n. r r ò ■ Stato et anmuet dam talia fp uunt. Quidam iuper his ftato luoue tempore languinem emit/ jariaprofunt. tunt ♦ fuper aliis uero, quem aamodum fuper his fiue poft hxc, cuius eft fiue non eft uerifimile impedimentum Si par foper his * Quidam etiam cruenta fpuunt ♦ Quidam per anni tempus morbus laterum fit, bihofufqj morbus * Quibufdam fecundum aures fuppurat, quibus hoc per decretorium fit * ^poftafies. Quod fi non expurulet, fed euanefeat malum limili modo Si circuitu reuenit, poftqj decretorium rurfus tumefeunt, Si tolluntur Si permanent, quemadmo dum febres redeunt, quibu/fperandum eft, uri in articulos decumbat fida/ turue * Quidam lotium craffum album mingunt, ficuti filius Antigenis ♦ Su/ ^j^Jlf™* per laboriofis uero quartanis fiue poft, eft cum tale prodit, Si ab abfceffu libe \n]^J('Ci4t% rat, fin autem Si fupcr hoc fanguis de naribus abunde fluat, multo magis ♦ Quorum autem in articulari modo, dextra parte dolitant inteftina,létoqj mo do Si quieto molellent, fupcr autem hoc curare Si liberare laboriofius Si difficiliusell. DLXXXV D E Medicine quaU tas. Vfus peritiaue, doctortt magi» fterfummus eft. Morbi latentes grauesqt opinioe no arte céftntur. Quidprimum in morbis et qua medela- Còtraria tollunt contraria. Medicina quid. Morbi oès fimìm les dtffimìlfsq. funt et cur difft= miles. Loci morbos dif fimiles faciunt. morhorii oimmo dus fpecies et cà una et eadem eft. HIPPOCRATIS DE SPIRITALIBVS ; VENTOSIS FLATIBVS VE SIVE PERI PHYSAON LIBER SER/ MOVE SECVNDVS ET SEXAGESIMVS . Vxdum artes funt, qux iis qui eas fciunt poflidcntuc, la/ borioTx Tunt, iis uero qui utuntur, utiles* nam uulgo rudi bus ignarisue commune Si hofpitale bonum font, traftan q tibus autem ipfas, moleftx. Quarum artium ea eft,quam grxci medicinam iatricenue nominitant ♦ Medicus enim iatrosue periculofa,grauia cognofcit Si uidet,qux fuauia nec incunda funt, traftat Si tangit ,peculiarefqj moleilias in alienis malis,calamitatibus Si utilitatibus capit * Languétes uero per hanc artem malis maximis,doloribus labonbusue,moleftia, morte liberantur * nam omnibus his liquido medicina lenimen Si remedium effe deprehenditur, Hu/ ius autem artis mala non probandaue cognoTcere difficile eft,proba uero bo naue facile* Mala quidem Si non probanda medicis tantum nota funt, uulgo autem rudibus ignarisue nequaquam,corporis enim opera non font, fed me/ tis* Quxcumqj enim manibus traftanda funt,iis confoeuiffe oportet, peritia ue ufomue parare, nam manuum ufus dottor eft maximus ♦ De morbis auté obfcuriflìmis Si non uifis difficilibusqj Si grauibus,opinionc potius q$ arte iu/ dicatur,plurimum enim in his peritia ab im peritia differt* Quorum unum Si potiflìmum eft, cognoTcere qux nam caufa fit,principium,ót fons morborù malorumue corporum * Nam fiquis morbi caufam cognofcat Si uideat, da/ re Si poterit ex contrariis conferentia corpori, cum moibos cognofcat, hxc enim potiflìmum Tuapte natura ed medicina. Statim fobitauc fames morbus eft,na quicquid hominem ucxat,morbus ed Si uocatur. Quod ergo famis re/ medium eft'quod famem tollit,quod eft cibus fiue comeitio.Hocergo illud curato,fitimqj etiam tollit potio,plenitatem uacuatio,plenitas uacuationem, dolentiam indolentia, indolentiam dolentia,8e un unico uerbo condudam, contrariorum medicamenta Tunt contraria. Medicina enim eft additio Si fub traftio,fobtraftio fuperantiù,additio deficientnl.qui auté hoc optime facit, medicus optimus eft,qui uero ab hoc piurimum abeft,plurimum etiam abeft ab arte medica. Hxc quidem in tranfgreffu,& prxter orationis futurx propo fitum ditta fint, Morborum quidé unus ed modus.qni tamen inter (eie mihi differre uidentur,quandoqj propter locorum diftimilitudìnern & alienano/ nem, Quinetiam morborum omnium fpecies Si caufa una Si eadem eft,qua poft hac dicere conabor Si tentabo ♦ Corpora namqj Si hominum Si anima/ Uum cxterorum tribus nutrimentis nutriuntur, quibus hxc nomina funt, ci/ baria 5PIRITALIBVS VENTO SIS VE DLXXXVI baria,pocuIa,fpiramenta pncumatauc. Quxquidem fpiramcnta cum in cor ponbus funt, uenti phyxue dicuntur Si uocatur,qux cum extra corpora funt, aerdicitur,qui piurimum in omnibus qux cadunt,poteft.cuius uim confide/ rare operxprxtium ed* Nam uentus ed aeris fluens unda, qui cum uehemen ter flat,ui eius arbores conuelluntur,mare fluftuat,naues tatx magnitudini nò affuctx per altum iaftantur.hanc quidem uim in his habet, qui non uidetur quidem, fed fentitur.quid enim fine hoc fit fiatue,uel cui rei abed, uel cui nò indi ? Quicquid enim inter terram Si coslum eft, fpiritus plenum cft,confpi raturqj Si perflatur* Hic Si hiemis Si xftatis caufa cft,per hiemem uero creber eft & frigidus,pcr xftatem lenis mitisue Si tranquilla ferenusue.Quin Si Solis Si Lunx,& fiderum aftrorumq; uiam dirigit, fpiritus cnim nutrimétum ignis eft,nam fi fpiritu ignis priuetur, non uiuit.quamobrem Si Solis perennem cur fum fpiritus Si aer perennis Si tenuis effe facit* Quod uero mare Tpiritus parti ceps Bt,omnibus patet,fiquidem animalia natantia fine Tpiritu non uiuerent. Cxtera autem alio modo Si alibi per aquam Si ex aqua Tpiritum trahentia par ticipant,Lunaqj iu hoc Tedem Si fundamentum habet, terrxqj etiam hic eft uehiculum Si foftentamentum,nihilqj eft quod hoc uacet ♦ cur autem Tpiritus tantum poflìt Si ualeat,alii dixerunt. Mortalibus uero hic uitx Si morborum caufa eft, tamqj corporibus cunftis ufus fpiritus neceffarius eft, uti fi cxteris aliis rebus cunftis careat quis Si abftineat cibo Si potu feiiicet duos tresue Si plures dies,uiuere poterit,fed fiquis fpiritus in corpora meatus claudat Si in/ tercipiat,paruo dici fpatio penbit,ta magno ufui fpiritus écorpori.Prxterea cxtera omnia homines agere ceffant, piena namqj mutarionum eft uita,tamé hoc folum mortalia omnia femper agunt,fpiritum enim modo trahunt, mo/ do emittunt. Quod autem magna fit communicatio communisue ufus Si neceffarius Tpiritus aerisue cunftis animalibus diftum eft.Poft hoc uero (la/ tim dicendum ed par nec uerifimile effe morbos aliunde g'gni,qj cù hoc plus uel minus,uel multum fimul,uel morbofis inquinamentis infeftum in corpus pcnetrat.De negotio quidem hoc fatis mihi hxc funt.Poftca autem ad opera ìpfaoratiòe deuenia morbofqj oés huius effe Si filios Si nepotes demo Arabo. Primum quidem de febre communi maxime moibo aufpicabor.Morbus. n ♦ hic cxteris omnibus adii det affecla comesue ed, quod uulnera cxteraqj Ixdé tia demondrant,nam pod eorum inflammatione febris datim Tequitur,podqj inguinum tumoiem. Duo uero Tunt potiflìmum febriù generanti hac quoqj dilcurram,unum commune quod ab omnibus peflilentia uocatur. Alteul q$ malo nutricatu peculiare iis fit qui male nutricantur Si uiuunt. Horù utriufea caufa eft Si attor fpiritus aerue* Communis ergo febris propterea talis eft qd omnes eùdem fpiritum trahunt.fimiles autem febres gignuntur cù fimile cor pus fimilis finuliterqj Si xque nullus fpiritus intrat. Sed forfan quis dicat cur non omnibus animalibus, fed uni generi tantum tales morbi fiunt. Quoniam Trio fimi qua corpora hominù et mnhnaliù Ctm» ctoni fuflentont. Spiritus, uentus aerue quid fit et Poffit. Spiritu aer ette cuneta uigeut. lunaqf et terra hoc uehitur. Morbi hinc crea) tur. Spintusufùs quaneceffiriusftt Cibo et potu ca rens no ftétim perit >utift ii itu* carens. Spiritus Jmper trahituruel ttnit titur. Morii unde fiat Duo potijfimum febrium gemerà. Cóispeculiarifq^ febris confi. DLXXXVII D E dicat quis corpus a eòrpofè l natura a natura /nutricato? a nutricatu differt. cunftis enim animantibus eadem non conferunt Si conueniunt, fed aliis alia, Cum ergo fpiritus Si acr iis inquinamentis còpletur qux humanx naturx ho flilia fonatone homines languent, cumqj alicui animalium generi fpiritus nò commodus obrepit,tunc eo morbo corripitur. Qui fint populares Si còmu/ febrismalìnutrì nes morbi,curqj Si quomodo quoue gignantur,diftum eli* Qux uero febris um et qui fit malo nutricato gignatur,tibi diflertabo* Mala quidem uiuendi ratio hxc ed, malusnutrìcatus cum qUjs p[urcs cibos,uei ficcos, uel udos liquidofue & plures cj ferre poflìt' corpori dat,laboremqj nullum copix huic opponit,cumqj uarios Si inter fefe* diflimiles cibos infarcit Si immittit*Nam diflìmilia tumultuantur Si diflìdent inter Tefc,quxdam enim citius, quxdam tardius còcoquuntur digerunturue* Cum multis etiam cibis neceffe ed Si multum Tpiritum in tiare, cum omnibus cnim qux comeduntur Si potantur, Tpiritus uel plus,uel minus in corpus pe/ netrat,quod hac re demondratur* Nam pod multos cibos & potus plurimi datim Si naufeantft ruftant,fpiritus enim inclufus cum bullas &repagula,qui bus continetur,fr€git,recurfitat* Cum ergo corpus multorum cibariorum pie num efl,fpiritufqj multa plenitas fit, cibis intus remoratis diutius.qui prx co pia cum nanfire non pofllnt,remorantur*cum enim uentriculus inferior clau/ ditur,fpiritus phyfxue corpus totum perreptant percununtuc, fanguinolen/ * y**% tafqj potiflìmum partes petunt, quas refrigerant,quibus refrigeratis, corpo/ ris Si fanguinis ubi radices Si fontes Tunt,corpus totum refrigerant, quibus lo/ cis Si fanguine frigcfaftis,corpus totum horret ♦ Propterea primum ante fez *'farteli * kfes horrent,tantoqj magis quanto maior copia fpiritus flatusue prorumpet, ' ^4 w corpufqj deinde hoc modo tremit.fanguis*n* horrorem timés Si fugiens, cor pufqj totù perreptans ad loca calidiflìma confugit Si currit. Prxterea diuerfo modo Si horrent 8t tremunt.nam cum fanguis partes extremas deferit,cames Si intedina tremunt* Quxdam enim corporis partes multi fanguinis funt, q/ dam pauci,quxdamexangues*Partes ergo pauci fanguinis Si exangues no co/ tremifeunt, fed faliunt Si quatiuntur micantue, calore namqj carent Si defe/ runtur * Qux uero multi fanguinis funt, prx fanguinis copia tremunt & in/ flammantur,fanguis enim cum muitus ed quiefeere non poted* Hiant autem ante febres, cum fpiritus Si aer muitus intus congregatus Si cumulatus una to tufqj fuperiora petens os ui aperit Si dehifeere hiareue facit, hac enim facile prodit* Nam quemadmodum de cortinis ahenisue feruentibus uapor muitus profilit, fic corpore calefafto fpiritus aerue conclufus Si ui latus per os £dit Si exit* Membraqj etiam articuiiue Si iunfturx ante febres refoluuntur,ncrui namqj tepefafti didant Si laxantur.cum uero fanguis una coaftus Si congrega tus concaluit,fpiritus qui fanguinem refrigerauit,rurfus calefitqui calore fupe ratus ignefeit accenditurue,corpusqj totum ualidius calefacit, fanguisqj eum coadiuuat. Prxterea quod accéfum& ignitù erat,liquefcitfpiritusqj inde fit. SPIRITALIBVS VENTOSISVE DLXXXVIH quo ad corporis meatus prorumpente,fudores giguùntur. Spiritus erim cum sudor qui cree» confiftit.in aquam uertitur,per meatusqjprodit,quemadmodum de fomenti/ tur- bus aquis uapor, fi uero durum quid offendit, craffefcit deniaturqj, guttxqj prorumpunt* De corporibus illis quibus ille uapor impegit,dolores labores ue capitis una cum febre fiunt ,quod fanguis angufte prodit Si permeat. fpiri tus enim completur,qui cum muitus eft Si calefaftus, dolorem capitis faat. Capìth io\orc^ nam fanguis calidus cum fit,coaftus ui, celeriter per uiam anguftam tranfire fibre cur fi^t. nequit,multa enim impediunt Si fiftunt, propterea etiam tempora pulfant, pltlfis "£<»"* febres ergo ficuti dixeramus fiunt,unaqj cum his dolores morbiqj ex teri. Sin ™eììtì nrtphia, autem conuoluoli doloresue tenuis Si ieiuni inteftini feu heilei còuolucraue unde.' alia torminaue fiue trophi,confirmataqj alia .fpiritus flatusue in caufa effe cù/ ftis patere reor,nam horum omnium cauTa eli Tpiritus difeurfio» Qui cum in locos tcnellos,non confuetos.non taftos alias perrupit, ueluti telum aliquod fagittaue penetrat,hxret infigiturqj Si per carnes perrumpit, prxcordia quan doqj&ilium utramqj partem petit* Foris propterea fomentis calefacientes, doloremiaboremuelenire nitùtur,calore namqj rarefatto corpore,fpiritus fo fa"/0™"** menti ipfius dolorum aliquam requiem facit* Quis forfan dicat quonamoz quìdfcTt. * do profluuia deftillationesuc propter fpiritus fiunt, quemadmodumue fan/ Definiadoniseà guinis eruptionum qux circa peftus in peftoreuc fiùt,hoc caufa eft.puto me Si hxc propterea tum fieri demonftraturum* Cum uenx capitis.fpintus ae/ risue compìentur, primo quidem caput fpiritu uehementer grauatnr phy fa ue infita,poftea fpiritus per fanguinem propter uiarum anguftiam , uolutatur fanguinisqj tenuiflìma pars per uenas expnmitur,qux liquida humidaue cum multa in unum coiuit per exteros meatus fluit,quoqj corporis fic coaftum p/ uenit,morbus eo fiftitur gigniturue * Cum autem hxc moleftia laborue fpe/ ciem aciemue oculorum petit.oculi laborant, fi aures auditionesue, morbus Si illic gignitur,!! nares,grauedo mala pituita dellillatioue fit,fi peftus,rauce/ do prxfocatioue creatur.Nam pituita humoribus acnbus commifta quocùqj prorumpit,locos non confoetos lancinat ulcerarne. Si Tauces cù tenellx fint, hxc deftillatio petat,eas exaTperat,fpiritus cnim cum per fauces exit Si fpirat, de peftore uenit eodemqj itinere redit* Cum uero hxc deftillatio defluftio ue Ipiritui progredienti occurrit,tuffis Tupergignitur pituitaqj foperne reiicit tames qui exa» quas ob caufas fauces lancinantur,ulcerantur,exafperantur,calefiunt,qux cale %'*t'ntnr "^** fattx de capite humorem trahunt,caput uero de reliquo corpore trahés Si fu Jt4i mens his prxbet ♦ Cum autem deftillatio rheumaue fic defluere confueuit, meatufqj tanqj canaliculi tubuliue currunt Si perfluunt, peftori dedunt,pitri tauero cum acris fit,in carnem prorumpens ulccrat uenaicjj refringit.Cum aùt fanguis alienum locum pcrfundit,fi illic moratur ,putrefcit pusqj efficitur,qd 5t^Hf^eim neqj fupra redire poteft,nec infra defeendere.fupra namqj facilis uia non eft, tHft s cum aediuis fit.cumqj res humida liquidaue fit, grauis penitusgj alia qj prius DLXXXIX D E Locus affectus ftiritt uexatur Scijfttra carnis fragmétaue. quifiaut et Hy drops. Sìderalionis apo pUxiauecàqua Sacer morbus co mitialisue qui fiat. Sanguis quid poffit. Somnus qualis Infiamma. fuerat,deorfum uero tendere fxptum prxcordiorum uetat, quoniam defilila tio fine fpiritu reuulfa refciffaue fcinditur dehifcitue . Qux autem uel fpon/ te fua,uel propter dolores laborefoe refringitur reuelliturue, fponte quidem fua cum fpiritus uenas penetrat, fonguinifqj locum meatibus anguftù facit, tunc enim fanguis coaftus Si compreffus cum muitus eft, qua maxime procù bit,meatus frangitori cum muitus eft,prorumpit doloremqj facit, fpiritusqj uenas complet.nam locum affeftum & laborantem fpiritum continere necef/ fé eft,cxteraqj fuprafcriptis fimilia fieri ♦ Sciffurx uero cunftx fragmentaue propterea fiunt,cum aliqua ui carnes inter fefe difcedunt Si diftant, quam di/ (tantiam fi fpiritus intrat,dolorem facit.Si uero per carnes fpiritus difcurrat, corporis meatus rarefacit.Nam una cum fpiritu humiditas penetrat,qua cor pusmadefcit,quomadefafto carnes tabefcunt Si fubliquefcunt, tibix tume/ fcunt,malumqj gignitur,quod aqux fubter cutem hydropsue dicitur. Quod autem fpiritus morbi huius caufa fit,maximum hoc argumentum Si fignù ed, Nam cum quidam male perniciofeue habentes fubluiffent,multa aqua exiuit, qux cum fpiritu tumefceret, multa uidebatur, cum uero fpiritus difceflìt, pauca minorue remanfit ficuti uidebatur,cum tamen eadem effet, Signù prx/ tcrea huius rei & aliud hoc eft,quod cum quis uentrem penitus euacuauit, uix tres dies prxtereunt,cum rurfus completur,quidnam aliud compleuit nifi fpi ritus uentusue?Quid enim aliud tam cito compleffet?cum non multum come derit potaueritue.quinetiam nec carnes cù tabuerint,folumqj offa, nerui,ue/ nx,fibrx remanfennt,caufa poffunt effe tantumqj replere, caufa ergo fubter cutem aqux hydroposue ditta iam ed. Siderationes autem guttxue feu apo plexix fpiritu etiam fiunt. Nam cum fpiritus muitus Si frigidus carnes pene/ trat qux corporis Tenfilia non funt, corpufqj totum perreptat, hominem to/ tum fiderat percutitue ,11 uero partem,eam fiderat Si percutit Ixdituc, cumqj Tpiritus difceflìt,morbus ceffat,cum permanet, Si morbus permanet, cum ue ro fic habent, crebro hiant ♦ Morbum etiam,qui Tacer comitialisue dicitur, mihi uideor Si hoc prxbere,feu fpiritum Si hunc gignere,quibus autem ratio nibus perfuadear,iifdem audientes perfuadere conabor * Puto quidem eorù qux in corpore font ,nihil magis ad prudentia facere Si conferre qjfanguiné, q dù in fua figura pfiflit &pcrmanet,prudétia etia pmanet,quo pmutato pruz détia et pmutatur Si procidit.Qq? auté hxc fic habeat multa teftantur,Primù quidé fomnus qui cunftis uiuis còis eft, fuo teftimonio foperius difta confit/ mat,qui cum corpori fubrepit,fanguis refrigeratur * Somnus enim fuapte na/ tura frigidus eft Si frigefacit, fanguine uero frigefafto, tardius per meatus Si membra difcurnt. Quod hinc patet,corporaenim tunc grauata deponuntur, cunfta enim grauia terram & ima petunt,luminaqj oculiue accenduntur, pru/ dentia uariatur Si altera fit ♦ prxterea quxdam opiniones, uifa Si imaguncu/ Ix per fomnum diuerfantur, qux quidem infomnia uocitantur. Quin Si p temulentiam 5P1RITALIBVS VENTOSISVE DXC temulentiam,cum Tanguis repente crefcit,animi prudentia concidit, pruden/ temulentia quo tiaqj animi cogitata prxfentiumqj malorum obliuifcuntur Si futura bona fo/ %MHS U4rut- re fperant.multa prxterea poffem dicere per qux Tanguis permutatus, prude tiam quoqj,Tenfum Si mentem uariauit Si permutauit ♦ Siquidem ergo fanguis penitus perturbatur,fenfos,prudentia Si mens penitus perit Si perditur * nam afteftus,perturbationcs Si paflìones &agnitiones,quxda confuetudines font* Cum uero de more confueto confoetudine ue difcedimus,fenfos,mens prude tii ue nobis tollitur*Quamobrem dico facrum morbum comitialem ue fic fie Saeermor$Hsft* ri.Cum fpiritus multos per corpus totum Si fanguinem cunit Si mifcetur,mul /*• tifariam uenx fxpiuntur&obturantur,cùqj fpiritus muitus aerue eraffas ue / nas multiqj fanguinis prorupit Si petiuit illicqj remanfit,fanguis prodire Si di feurrere prohibctur,hac quidem permanat,hac uero languide Si tarde prodit, hac celerius.Diflìmili uero Tanguinis uia per corpus Tafta, diflìmilitudines Sàguis quid pof quoqj multx per corpus fiunt.corpus enim totum undiqj contrahitur Si affi/ 'lt etf4Cl4t- citur, partcfqj corporis,fanguine turbx huic Si commotioni fubminiftrante, comitiales cur perturbantur, fanguinifqj diuerfatione,corporis undiqj diuerfationes fiunt.té nihil fentiant. poreqjhoc fine rerum omnium fenfo funt,furdi eorum qux dicuntur, cxci eo rum qux fiunt,doloresqj nullos fentinnt.fpiritus enim acr ue fic commotus Si perturbatus fanguinem commouet & coinquinat & infidi. Spuma uero per Comidalm cur osnonabredifcurrit.fpiritusenimaeruecum faucium uenas penetrat, ipfe 9SSk1"mefi**' quidem exit,fanguinisqj tenuiflìmam partem fecum educit,qux cum liquida huda uefit,aibelcitueriandocommifcendoue, per membranas enim tenues fpiritus aerue cum exiuit purus Si fincerus,albus comparet, proptercaqj fpu/ mx omnes albx fuut Si uidentur,Quando autem qui hoc morbo corripiun / tur,moleftia hac liberantur,dicam ♦ Cum laboribus his corpus exercitatum Si uexatum calefit,fanguis etiam calefit,qui calefaftus fpiritus calefacit,qui cale fatti diffoluuntur,fanguinisqj ftatum confiftentiamuc diffoluunt, qui partim cum fanguine,partim cum pituita profiliunt,fpumaqj non amplius feruente fanguineqj cófiftcnte,quieteqj Si tranquillitate fatta in corpore, morbus cef/ fat & fcdatur.fpiritus ergo per hxc omnia modis multis morbi huius caufa spiritus quid f$ potius effe uidentur,cxtera uero cunfta cum his & poft hos aliquid caufari fi/ tuaÌ9 ue caufam aliquam prxbere.Quamobrem cum hoc morborum caufa fit quod demonftraui,nam morborum caufam,me demonftraturum promiferam,fpiri $phìtut ^^ tumqj Si in his,& in aliis rebus multis,& in animaliù corporibus multù poffe Uumcorporamm demonftraui,Termonemqjadmorboium8txgritudinumnotionem produ/ deratur. _ xi,qux ueram Si patentem caufam Si materiam haberet.De morbis aùt xgri/ tudinibusqj cxteris fi dixiffem.longior quidem orario fuiffet nihiloqj miniB neracior,fed cui minus fidei haiberetur. DDD DJCCI d e Cum de carnis membroruqt crea tione dicturusfii qutdrepetat uè» deto. Anima caler ass^ cuncta hominum et animalium de catlofunt. Calidum calorue fol et ather quid poffit. Terra. Spiritus aerue. Aqua. Offa mie. Verni qui facit. Membrana cu» tisue. féuces ftoma» chus inteftina uè ter fedem uffa e a 90 cur. refit* HIPPOCRATIS DE CARNIBVS LIBER SERMOVE TERTIVS ET SEXAGESIMVS Ommunibus equidé fententiis & opinionìbus tu eorii qui prius fuerùt,tùmeishaftenujufosfum*na neceffe fuit cù de medica arte traftaremus, principiù eòe plurimo^ fen/ e tentiis Si opinionibus^ponere.De cceleftibus aùt rebus & fublimibus mihi nihil dicédum uidet,nifi quatenus homi/ nes aialiaqj cxtera,q in terris degùt Si gignùf nataue fòt, principiù Si origine inde habere demòftrabo,qdqj aia de cedo é,qclqj doIcre,laguere,mori,qcqdqj boni maliue I hole eft,de cedo f fi cifri t*nùc uero fentétias opinionesue meas patefacia. Profefto mihi uidet il lud,quod calidù caloréue dicimus,quid non mortale effc,cùftaqj fentire, in/ telligere,uidere,audire,pfentia prxteritaqj Si futura nouiffe. Quod cù pluri/ mù ola pturbata còfufaqj forét,ab cceteris fefe feparauit Si feiùxit,fuprcmaqj circinationé circulùue petiuit,qcl prifci mihi uidetur xthera noiaffe.Pars aùt altera,q terra dicitur,locù infimù fibi petiuit &clegìt,q ficcù qd Si frigidi eft,plurimilqj mouetur Si agitatur,q tn qnqj multù calefit ♦ Tertia uero pars q fpiritus aerisue nome nafta eft,mediù locù cospit,qux calidù Si humidù qd eft.Quartauero pars qux humidiflìmù Si craffiflìmù eft,terrx locù|>ximum occupauitXù hxc aùt terra circùdét inter (e(ea^ còmoueatur, coagitétur & còturbétur,terra qnqj multum caleTaciùt Jcd alibi multù,alibi parù. Tepore uero procedéte,calore terra ficcefafta, q in ea remaferunt, putredines quafda tacj tuniculas co trahunt, q multo tpe celefafta, qcqd puttedinis terrx rema fit,qd pingue Si humidum aliquatenus effet,fubito peruftum eft,6toflà fecit. Qux uero magis glutinofa fuerùt Si frigidi frigorisue partici paria, calefafta puri nò potuerùt, nec etia frigido frigoreue refngerari,peculiare ideo cxte/ rifqj nò limile figura fibi fumpferùt,neruofqj ualidos fecerùt,non enim ineo multù frigidi erat*Sed uenx plurimù frigidi habuerunt, frigidiqj huius quo/ quo uerfus fiue circùquaqj glutinofiflìmù quod fuit calido peruftù, mébrana Si cutis efteftù eli,frigidi! uero,quod erat,calidofoperatù,diffoluto eft, prò/ ptereaqj humidù liquidùue remafit Si faftù eft.Similiqj modo fauces, fupior uétriculus ftomachusue,uéter inteftinaqj ad anù ufqj caua funt* na frigido co tinéter calafafto,glutinofum illud,quod circùdederat,mébrana tancp tunica circumamiciuit,humidù uero,quod intus fuit,cù in eo non multum pinguis glutinofiqj effet,fuperatum,humidum iiquidumue faftum eft * Simili rationc & uefica fatta eft*nam frigidum muitum,quod circùdabat,cù remanfiffet,ca/ lido t A R N I B V S DXCII lido caIcfaftum,diffoIutum eft,humidumqj fiue liquidum euafit,utpote cum nihil in eo pingue glutinofumqj effet,quicquid circundabat,tunica faftù ed, cauaqj cxtera modum eundem habent ♦ Vbi autem plus giurinoli qj pinguis foit,membrana ficuti tunica faftù ed.Vbi uero plus pinguis qj glutinofi fuit, offa Taftum efl,quorum hxc ratio ed.Vbi quid glutinofi non ineft fuitue, pin offa qui fiant guis autem Si frigidi multum,citius propter pingue peruftum eft, offaqj du/ CPH41> riffima,ficciffima,afperrima,morofiffima, compaftiflìma fatta funt Si fiunt* Vbi uero pingue glutinofumqj pari ratione Si modo ineft,hinc offa cauerno/ fa,caua fiftulofaqj gignuntur.De his quidem fic habet,frigidum quidem con (tringit,calidum uero difpergit,longoqj tempore Si ficcefacit, ubi quid pin/ guis ineft,citius his perurit Si perficcat, ubi quid glutinofi cum frigido fine pingui ineft,non uult non potellue fiue non confueuit peruri, fed tempore ca lefaftum cogitur conftringiturue * Cerebrum quidem frigidi glutinofiqj fé/ Cerebrum quale. des,arx,& metropolis eft,calidum uero pinguis fedes, arx, Si metropolis eft, quod calefaftum primum omnium diffunditur Si pinguefacit.Cerebmm prò cerebri tunica. pter hoc,quod pinguis minimum habuit, glutinofi uero piurimum, calido peruri non potuit, fed temporis fpatio membranam ficuti tunicam fumpfit, MeduIUfpht* circa uero membrana hanc offa font,quatenus calidù foperauit, Si in quibus c^T°^utr mtm pinguis aliquid inerat. Medulla uero fpinx de cerebro defcendit, plusqj pin/ ,w,'tf ' guis qj glutinofi in ea non ineft , quemadmodum nec in cerebro, propterea medulla uere dici non poteft. Nam cxterorum offium medullx fimilis non c(t,membranam tunicamuefola habet,cum ilia non habeat ♦ Clarius prxterea fignum dabo.fiquis neruofa glutinofaue,cxteraqj Umilia torreat,uftulet deco quatue,non uftulantur,nec decoquuntur,pinguis enim minimum habent, ex/ tera uero qjprimum Si uftulantur Si coquuntur * nam craffum Si pingue celer/ rime peruftulatur,affatur,coquitur,8t igne confomitur & liquefat, fic Si inte/ (lina mihi eonftare uidentur,De uenis autem prius mihi diftum foit ♦ Cor au/ Cordis natura. tem piurimum glutinofi Si frigidi habet,quod calido ealefaftum,caro giuri/ nofa,folida,& dura faftum eft,membranulamqj circa habet, cauumqj eli non ficuti uenx,cum uenarum cauarum magnarumue caput fit Si origo.Nam dux caux uenx magnxue de corde proficifcuntur,quarum una dicitur arteria, ca/ ^^wnét uà altera Si magna uena eft,qux cordi cohxret * Cor plus calidi habet qj cai m£ m4gn4 uà uena,fpiritufqj conceptaculum,caftellum,cV penus eft,qux dux uenx più rimas alias per corpus fpargunt.Qux autem ualde caua eft Si magna, cordiqj cohxret,per prxcordia,uentrem totum currit,8e in utrosqj lumbos,rhenes,co xendices fcinditur,partesqj alias petit,crusqj utrumqj quin Si fupra cor ipfum, Si in utramqj ceruicis partem immittitur,in caputqj refleftitur, ac ri utraqj té/ pora fcinditur*Poffet quis Si magnarum uenarum numerum recenfere, fed uti venula corpo » unico uerbo dicatur,plurimx uenx p corpus totù ab arteria Si caua uena fpar ™ ™^nW* gunt*Caux ualdemaximxgjfuntillxuenx,qcordiaceruici,capiticohxrent ^™'gnm h DDD ii DXCIIl D E Cor calidum eft. Cor et uena fem per agitantur. Qua fimilitudU ne coftrmet hoc uideto. frigus calorem nuìrit. Puerulus in ute» ro quid faciat. Qui hoc confìrm met afpidto. Pulmo. Iecur. Qui hocafftue» ret uideto. Cur fanguis coiti lien. ì\he; nes. Caro. fubterqj cor ìpfum coxendices petunt ♦ Piurimum uero calidi Si in corde Si in uenis propter hoc ineft,cor enim cum omnium qux in corpore font caz lidiflìmù fit,fpiritù in fefe continet habetue.Quod aùt cor fpiritufqj eius cali dus fit,quisq$ facile deprehendat,cor enim & uenx femper mouentur Si agiz tantur,calidiqj piurimum iu uenis propter hxc eft, quod cor fpiritum habet, trahit Si contmet calidiflìmumqj omnium cft,qux in hominé funt.Eft Si alio modo hanc rem cognofcere.fiquis ignem accendat cum uentus in eum fiat, fiamma uaporqj eius calidus mouetur,agitatur,fentitur modo plus,modomi hus,ficqj cor uenxqj modo plus,modo minus mouentur Si agitantur, cù auz tem uentus nullus flatusue ignem agitat Si mouet,nihil mouetur,fimili modo hoc in nobis fieri cognofeere poflumus, Prxterea frigidum frigusue calidi ca lorisuenutrimentum eft,puerqj fiue foetus cum in matris utero eft,labiis dauz fis fugit Si attrahit de matris uulua locellisue nutrimentum , fpiritumqj cordi prxbet Si immittit,qui quidem calidiflìmus in puerulo eft,cumqj mater fpiz rat refpiratue calidum caloremue motumqj corpori cceterisqj eius membris omnibus prxbct.Siuero quis petat quo pafto quifquam hoc fciatfquod pue rulus in matris utero hoc agat,quis hoc reTpondeat,quod pueruli, cum in lu/ cem,dantur Si eduntur,ftercus in inteftinis habere uifuntur, fimulqj ac editi font,olctant tam pueruli qj brutula animantia.Quod fi non effet, nunqj, cum primum puerulus natus eft,matris mammam fugere feiret, nifi hoc in matris aluo didiciffct.De cordis quidem Si uenarù motu fic habet,Pulmo uero cor/ di ficadditused.Quatulumcunqj humidi humorisue glutinofiffìmù inerat, cor caleTaciens qjprimum deficcauìt,quod tanquam fpumam fpongiaue,ca / uernofum fidulofomue reddidit,uenulasqj pluics per eum Tparfit, uti quic / quid frigidi fngorisue inglutinofo effet,calido caloreue liquefeeret ,humi / dumqj liquidumue redderetur, quodqj de glutinofo remaneret, tunica pelli/ culaue fieret.Iecur autem hoc modo conflitit * Cum calido caloriue multum humidi liquidiuc fine glutinofo pinguiqj remanfiffet,frigidumqj calidum fu/ perauit,quodfefecompegitcondrinxitue, cuius rei fignum argumentumqj hoc fit mihi.Cum quis Tacram uiftimam hodiamue maftat iugulatue,fangué, donec ea calida ed,liquidum defluit Si manat,cum uero frixit, coit Si con / Aringitur,quod fiquis agitet,non coit,fibrx enim quxdam frigidx glutino / fxqj in eo font.Lien uero fplenue hoc pafto forrexit condititue* Cum calido glutinofoqj calidi quidem plurimum,frigidi uero pufillum in eo remafit tan/ tum quantum glutiuofum cogerct Si conftringeret, quod Tunt fibrx, qux in liene Tunt,proptcr quas lien mollis eft fibrofusqj» Rhenes uero fic contumue/ runt & conftiterùt.Pufillù glutinofi,fed calidi,frigidiqj non parù remaferat, quod frigidù còpegit Si ftrinxit,duriflìmùqj Si denfiflìmù omniù inteftino^ faftù eft,colorisqj rubri pufillù reftitit,quod caloris calidiue nò multù rema fit.Carnis quoqj ratio eadé eft.Frigus fhgidumue in unum conuenit Si coiuit, carnemqj C A R N I B V S D XCIIII carnemqj fecit,glutinoium autem in foramina cauernafqj abiuit, in quibus tanqj in magnis uenis humidum degeret.calidum aùt corpore toto fpargitur tantumqj frigidi ineft,quantum humidum Si liquidum cogat,quod calore ca lidoue tamen fuperatur difpergiturqj.Quod autem humidum calidù fit,hxc Humidum lìquì» eft demonftratio. fiquis corporis partem quamuis fecet fcindatue,fanguen ca/ f1? c*lorts 1H'J lidum liquidumqj donec corpus calidum fuerit defluet, cum auté fuo, quod ineft,8t eo,quod extra eft Si uenit,frigore frigidoue perfrigeratur Si perflatur, corium membranamqj fuperducit & foperinduit,quam fiquis demat, quiefee reqj aliquantisper finat,ftatim alteram creari furgereqj uidebit, ficqj fiquis ce Tuniculam fpiri rebro faciat,fngus frigidumue femper tuniculam fuperinducet.Propterea ue tus aerue ft frix ro plura de hoc dixi,uti demonftrarem fummam Si extremam corporis parte &™femt!erfuper prx fpiritu Si aere frigoreqj Si uentis prorumpentibus Si fpirantibus, pellicu/ Iam neceffario Tuperinducere.Sic Si articuli iuntturxue foperadditi funt ♦ Cù Articuli iman* autem offa conftiterunt,qux horum pinguia fuerant,ftatim perufta funt,qué/ rane. admodum fupra diftum fuit,quicquid autem horum glutinofum fuit peruri non potuit,fed inter peruftum deficcatumqj remanfit,neruiqj calore fputum Jf'"" 1md refUnt autem ratione Si numero feptimanarum decurix, fexaginta Si tre/ centx. M A R I S C I S DXCVIII ccntx.Naturx uero neceffitatcm,quod horum fingula in Teptem digeruntur, alias dicam. HIPPOCRATIS DE MARISCIS HAEMORRHOIDIBVSVE LIBER SERMOVE QVARTVS ET SEXAGESIMVS AriTcarum hxmorrhoidumue morbus fic quidem gigni / caufa marifca* tur.cum bilis pituitaue Tedis uenas petit, Tanguis uero qui rum. in uenulis illis ineft,calefit,uenulafqj calefacit,qux calerà/ m ftx fanguinem de proximis uenis rrahunt Si complentur, qux plenx fedis interiora tumefaciunt, capitaqj uenularù circum fubextuberant,cumqj oletulo prodeunte frangun/ tur fanguinemqj illic congregatum ui eiiciunt, potiflìmù uero cum oleto,quandoqj Si fine eo.Quas quidem fic curato, primum quidé curatio qua. ubi fint uidcto,deinde Tedem focato, abfcindito, maturefacito, putrefacito, foito,colligato,fcd hxcgrauiflìma uidentur effe,nihil tamen lxdes.Quod cù facerc uelis,feptem oftoue ferramenta prxparato longa,palmo crafla ficuti craffum fpecillum,qux fumma parte reflexa fint Si lata , quemadmodum eft paruus radius obolusue, medicamentoqj prxpurgato, hominemqj refupina/ to, fubtcrqj puluillum dato, lumbiqj maxime promineant, digitisqj fedem quam maxime educito,candentiaque ferramenta admoueto, quoadqj ficca / ueris,perurito, nullamqjnon uftam relinquito.Quas quidem facile deprehen das,fedis ehim interiora circundant, liuidxqj ficuti uux acini tument, cum fé deqj eduftx fanguinem eiaculantur,quas, cum earum capita perures, digitis continebis ne dimoueantur.Sint qui caput Si manus eius contineant,ne dimo ueatur,qui uero perurctur clamet,fic enim fedes magis extuberabit * Cum au/ tem perufferis,lentem eruumqj aqua decoftum tenuiter terito,fuper linteumqj dato,quinqj fexue dies fuperponito,feptimo autem fpongiam mollem qj te/ nuiflìmefcidito lata quoquo uerfos digitos fex.linteùqj tenuiflìmù,lxue, pu rù,melle tinftum fuperpomto,qdfpògix magnitudine nò excedat,finiftrxqj manus ìndice fubterdato mediam ipongia teneto,lanamqj fuperponito, me/ lius uti in fede permaneat,uittamqj txmamue in ilibus religatam de pofteno re parte fubter coxas trahito,fubterqj umbilicum religato* deinde medicarne tum,quod dixeram,non minus quam uiginti dies fuperlinito,carnem un den/ fam ualidamqj reddat,femelqj die polentam uel milium,uel furfurum lauamé P4rm uknu tum forbeto,& aquam potato,cum uero de fella furrcxerit,aqua calida fubter hisprodeft. luito,tertio quoqj die lauato.Manfcas etia Si hoc modo curare poteris ♦ qua curatio alia. maxime fedem educito,calida foueto, deinde fummam marifcarum partem DXCK D E Splenio. Tertia marifca» rum curatio. Condylofis. CndyUma. Cur fanguis qua doqsdehis fecrìs non defluat. Condylofis. Curatio quarta. Caiamifcosphar rnacites. éXulifcos. Medela leuior. Gianduia baia » wsuc. aperito fecatdue, fupete$ hoc medicamentum ponito, combuftum xris fio/ rem pertritum cum lotio in xneo uafe fubaftum,fole toftum,tenuiter tritum, linamentafpleniaue tinfta oleo fuperdato,fpongiam foperligato*Tertio hoc etiam modo marifcas curabis*cum fanguinolento tumori digitorum articulo fimili condyiofiue fanguinolentx,ficuti carica morumue, adnafcitur, multù hic tumor condylofisue foras exit*quod cum fuerit,hominem fuper utraqj gè nua reclinato Si collocato,hancqj rem oculis captato Si confiderato, tumore enim inter nates deprehendes fecundum fedem languinem emittentem, qui fi digito cedat,tumorem hunc condylomaue preflato Si auferto ♦ quod facilius facies qj cum ouem excoriando digitum inter corium Si carnem mittis. quod loquendolatenter facies* Cum uero tumorem hunc condylomaue fuftuleris, fanguis neceffario defluct,qué afpero uino, quo galla maduerit, perluito fan/ guinemqj Si tumorem condylomaue fimul fiftes,quod quanto uetuftius, tan/ to facilior eritmedela.Si uero hxc res condylofisue altius federit introue cef/ ferit,fpecillocaptato,neuefpecillumcumimmites te decipiat caueto .nam cum demittitur,tumorem condylofinue complanat & preffat,quod fi fxpius demittatur &reducatur,rem patefacit,quod cum fuerit, digito ueratri nigri puluerem immittito,tertio deinde die uino afpero perluito.Si uero poftqjtu morem hunc condylofinue fuftuleris,fanguis non deflueret,ne mireris, nam fi manus uel crura in articulis ipfis Si iunfturis fcces,fanguen non defluet,*! uero paulo fupra uel infra cauas uenas fanguine fcaturientes inuenies, quas non fa/ cile comprimesse &marifcamhxmorrhoidauefedis,!!fupra uel infra tu/ morem condylofinue feces,aperiasue, fanguen defluet,!! nero tumore ipfum, non defluet.Siquidem hoc pafto fiftetur,bene habebit, fi minus, urito, ne ta men ferramento candenti tumorem pertingas caueto,fed proxime dato,ficca/ to,floremqj xris ex lotio fuperponito. Quarto uero modo marifcas fi cures, combuftoria caufteriaue,ficuti fiftulam medicamentariam calamifconue phar macitenconficito,ferramentumqjcandens in eam demittendum coaptato. deinde fiftulam aulifeonue in fedem dato,pereamqj candens ferramento de / mittito crebroqj remoueto,melius uti ferat, neue prx calore ulceret, fanxqj uenulx ficcefcant.Si uero nec urere nec fecare uelis, multa calida prius foue/ to,fedemqj mollefaftam educito,deinde murrham pertrita gailam combufti aluminis Aegyptii parte unam Si dimidiam ad alia terrxqj nigrxmeliteries/ ue alterum tantum mifceto ficcisqj his utitor.Marifca uero hxmorrhoisue me dicamentis his quemadmodum corium uftulatum contrahitur, donec autem omnes difcutias,hxc facito, dimidiumqj ad hxc lapidis xris chalcitidosue combuftx eadem faciet. Si uero glandulis fuppofitiis balanisue curare uelis, fic eas conficito.fepix os comburito,plumbaginis molibdxnesue tertia eius partem mifceto,bitumen,alumen,floris xris paulum,gallam xris eruginis pau lum melle decofto,hxc fubigito,gIandulamqj oblongam balanonue confici/ to,donecqj ANATOME DC tó,dónee$ euaneleant fubter dato*multa deinde calida, qua quidodoratum decoftum fit,foueto,ficuti eft tamaricc myriceue,quidue limile * podea cum Myrke. fedem foucris,maximeqj eduxeris,Uthargyro còbufto,gaUa,oleo, anferis pin/ gui.uino albo,cornmidis perlmito. HIPPOCRATIS DE CORPORVM SECATIONE ET INCISIONE SEV ANATOME LIBER SFRMOVE QVINTVS ET SEXAGESIMVS MVTILATVS Arte faucium ab utraqj arteria gurgulioqj & guttur pullu/ lat Si glifcit,in fummamqj pulmonis partem fine facit, cir/ culifqj quibufdam inter fefe connexis fimihbusqj condat* f Pulmo autem ipfe conuerfus Si uergens in finidram parte, tedudinem chelynue complet faatqj fobtumulosqj fub / uerticesue feu hypocoryphofias quinqj habet, quas fibras lobosue dicunt.colorisqj fere cineritii ed,plurimumqj co paftus compunftusqj foapteqj natura pertufosperforatusue,Corqj in eius me dio locatur eie fitum ed,quod in hominé rotundius ed qs in cxteris animali / bus.Corde autem ab ipfo plurimus meatus chartilagineus Si fibrofus iecur pe tit, cùqj hoc uena qux magna dicitur,per quam alueus totus fodentatur Si nu tritur.Confine uero Si uicinum fimileqj fere cxteris cunftis ed iecur,quod ex teris fanguinolentius ed duosqj fubtumulos fubuerticesue habet, quas portas fibrasue leu pylas uocitant,qux qdé dextra locant, uenaqj de hoc cuneata fca lenaue rhenes petit.Qui rhenes inter fefe confines,coniunfti fimilesqj font,co loreqjouillis fimiles,tubuli uero canaliculiue de his cuneati,ueficx fummum uerticem petunt. Qux uefica tota neruofa,magna uentriofaqj ed,medioqj lo/ co intus hxret,fexqj ferme conceptaculis intus per medium redimitur Si orna tur.Palatum autem Si gurgulio gutturue Si gula principium de lingua fomit, Si in uentriculum finit,quem in marcido digedorioqs uentriculo gulam osue anguftum feu ftomachum dicunt.Spinam autem uerfus pod iecur, prxcordia fira iùnt.Colta autem ex Umiltà nothaue lien incipitari pedis humani ueili/ gio fimilis eil.Ccelia uero foperiorue uentriculus finiftra iecori adiacet, qui neruofus totus ed.Coelixqj huic uentriculoue quoddam intedinum cohxret, quod nonnulli colon uocitarunt,paruum,cxteris fimile,longitudme circiter duodccim cubitorum,finibus multis conuolutum.per quod cibus tranfinitti/ tur.Colo uero huic podex carnofus anneftitur,qui quidé ultimus ed,& inul/ lunam fedem daftynonne dcfinit,cxtaa uero natura ipfa digeflìt. Nec plura Arteria et gorga Ho. Pulmo. Chelye. Cor, yenomagmu Iecur. àXhentt, Vefua. CugurlU. Stomachus. PracoraVa. Lien. Calia uentrìctkm lusutfuperior. Colon podex fi des. DCI D E his probe leftot inueni*Qux uero de corde fequuntur,fcparata fuerant, qux omnia cum iis,qux de catnibus membrorum ue crcatione dicuntur, mihi pò/ ftcnda uiderentur. HIPPOCRATIS DE CORDE LIBER SERMO VE SEXTVS ET SEXAGESIMVS tor qude. Or autem figura mctx cono ue fiue pyramidi fimile eli, colore autem admodum rubro purpureo ue fiue phocni/ cordis tumcula. ceo,tuniculaqj tenui Si lxuigata circundatur,madenti tan e qj lotio,uti cor fefe in ueficx lotio uolutaffe putaies, qd hac de caufa faftum eft,uti ualde cum cuftodia uigefcat, pulmo cor Urne Humeftum uero eft,fiue humorem quantum fatis eft ha / '"*' bet,quod calefafto remedium eft,quodqj cum de pulmo ne fumpfit,potauit,forpfit,confumpfit,ficutì lotium emittit ♦ Nam cum quis stomachi effi» potat,in uentriculum ftomachum ue demittit,qui lagunculx fimilis eli, tan/ iiet- tumqj capit quantum appetimus.fxpe tamen cum quis aride potat, in fau / ces Si arteriam decurrit,quod moleftat tuflìculamqj mouet, poculumenim fi tpigUfis. plus eft qj qd tranfmitti poflìt,arterix operculum epiglofisue reieftat. Hoccb argumento finfiquis ccerulcum minium ue cum aqua miTccat, fitientiqjual/ de propinet porculo prxfertim,minime enim hoc animai cautum eft Si mun Vomii ex'eplu. dum,quem fiquis ftatim iugulet, fauces eo pigmento poculoqj coloratas 8. infcftas reperiet.quare hxc manuum aftio chirurgiaue nò omnium cft,depo/ tu ergo nobis dedendum eft.Quamobrem fiquis hominis fiftulam gurgulio/ nem ue probe procuret,aquam porrigat,qux fi nimia fit,turbat,uexat, tuflìcu lamqj commouct, qux refpirationi occurrit* nam quod cum impeto influit, fpiritus illi non occurrit prxfertim fi fecundum rcpagula fpondulas, Si parie/ tes influatjfedoccurfus ille Ixuigatam illi uiam prxbet, quem humorem cor de pulmoné cum fpiritu Si acre deducit Si attratto, quem neceffario medela effe oportet,retroqj qua duxit agere.humoris uero huius partem in fuum cu/ leumfinum ue reieftat Si refpuit, partem uero cum fpiritu ipfo foras trudit, hacqj uia modoue coslum diffecat,diuidit,fcindit,cum Tpiritus rccurfat.Me/ rito autem,rite,& iufte recurfat, nam hxc hominem nò nutriunt.quo nam pa fto uentus Si aqua,cruda cum fint & non mitia detnulfa ue Si mitefatla, homi/ nem nutriant & fuftentent?fed potius moderamen eft infiti cognatiqj affeftus or ^ Si paflìonis.Sed uti ad rem de qua Term o fuerat,redeamus.Cor torulus Si mu Duo cordis fi» •rcums cd admodù ualidus non neruo,fed carnis pileo Si integumento,duof finemqj Si tranfitù claudat,corqj mortui fiquis gnarus perfpiciat, ueteré orna tum Si fitù demat Si reclinet,hxc deprehédet.Prxterea humor aquaue, flatus tumorqj in cor nò penetrat,quod finiftrx partis magis eft,nà illic nte,uerius, firmiufqj hxc natura molita eft.Mens nàqj fenfus,& ingeniù hominis in fini/ (Irò cordis finu uétriculo ue pofitus eft,cxterxqj animx hic imperat,cibis au tem Si poto qui de uétriculo ueniàt,nò alitur,fed puro colidoque foto q fan/ guinis defecatione ueniat,costerifqj nutrimétù prxbet fubminiftrat ue, quod de iis qux proxime fanguine tangùt,fumpfit fplédoré Si radios iniiciés,di(tri buenfqj ceu de uétre inteftino8,nutrimentù,hocqj naturaliter,nequa ue mora cibis illic fiat,ne ue in arteria deerrét,iter illud claufit,Nà magna arteria uen/ tré Si inteftina pafcit,ciboqj Si uiftu nò primario Si principali farcit ♦ Quod uero fanguine quidetur,magna arteria nò alatur,exhoc patet.fi còpafto,có/ gelato mortuo ue animate animali ue finifter cordis uétriculus apenatur, fine fanguine reperietur,nihilqj in eo prxter faniei flauxqj bilis aliquàtulù, mébra nxqj iam diftx còparebùt.Parua auté arteria, cordisqj dexter finus fine fan / guine penitus nò funt,meo quidé iudicio uas hoc inteftinù ue feu inftrumen/ tum mébranis origine prxbet.Prxterea quod de dextro fertur cù mébranarù còcurfo Si hoc quidé cóiùgitur, fed ,ppter imbecillitaté non ualde penetrat, fed in pulmonis fanguine aperitur ,uti his alimento prxbeat Si fubminiftret, claudiwrqj in cor,fed non penitus Si tam cito,uti fpiritus aer ue penetretnon ualde multus,calor erri hoc loco,frigoris opera foperatus,ualidus nò eft.San/ guis erri fuapte natura calidus nò eft,nà aliud nihil eft qj aqua,fed calefit,cali/ dus tamen fuapte natura plerifqj effe uidetur.hxc autem de corde ditta fint. HIPPOCRATIS DE MEDICI VVLNERARII MVNERE CATIATRION VE LIBER SERMO VE SEPTIMVS ET SEXAGESIMVS Qua medicus uulnerarius praftet. Vx per exordia medicus uulnerarius pTpicere debet, hxc Tunt.Primo fimilia diflìmiliaue ne fint cù cxteris Si inter fefe,q p exordia traftaturus eft,maxima ne,facillima,peni/ q tufqj cognita fint,cognofci,pfpici,curari ue poffint, q ui/ dere,tàgere,& audire licet,qqj uifo,taftu,auditu auditioné ue,nafo,lingua,méte,fentire Si cognofeere eft.q cù cogni ta Si prxuifa penitus funt,femp fibi Si omnibus patebunt. Qux auté ad uulnerù manus traftatione chirurgiam ue, medicùqj uulnerariù pertinent,neceffariaue funt,hxc funt,Languens,agens,miniftri, inftrumenta, lumen,quo loco,quomodo,qux,quibus,quemadmodù,quo loco,corpus,có moda, MEDICI VVLNERARII MVNERE DCIIII moda,neceffaria,tépus,modus,locus,agens fedés uel (làs modice ad fefe, ad id quod manu naftatur,ad lucé.Lucis aùt dux fpecies funt,còmunis,artificia L*x duplex. Iis qux in nobis eft.Quarum utriufqj duo funt ufus uel ad lucem,uel fub lucè. Sub lucè auté exiguus eft ufus perfpicuaqj mediocritas.Sed ad lucè ex ea qux adeft luceqj confort quod manu traftatur ad fplendoré,perfpicuitaté,lucéqs conuertere,prxterea qux uel latere oportet,uel uidere turpe eft, pafto quidé hoc,quod manu traftatur,luci contrariù fit Si opponatur. qui uero manu tra/ § ftat manu trattato contrarius fit Si opponatur, dù ne lucè auferat Si obfcuret, fic enim agens uidebit,quodqj manu traftatur nò uidebitur. Siquidé manu tra Qua chirurgo, ttàs fedeat,manu trattati pedes parù iter fefe diftàtes còtra fua genua (tatuar, profpidenda. paulù uero fupra inguina eius genua,cubitos autem Si brachia fupra humeros paulo fitu,pofitione,& appofitione.Quo aùt ad ftragula,ueftiméta, lintea,fa fcias,bene,ritc,difcrete,commode,xque, fimiliter fternàtur,uoluàtur,ligétur cubitis,humeris.Quod uero manu traftatur uel ante,uel poli,uel prope, lon/ geue uel fupra,uel infra,uel hinc,uelhinc,uel mediù traftatur.Si uero ante Si prope ucl protinus Si longe,cubitus Si brachiù eius terminus Si confiniù elio. Si ante gcnua,qux ne pcrmutato,prxterito prxuaricato ue. Si retro, ad latera coftas uc.Sifupra,ne mammis altius fummas manus ftatuito Si habeto,Si fub/ tctSi infra,ne peftus infra ad genua habeto.Si mediù,fummas manus brachia uerfos obliquato*Si hinc uel inde,ne extra fede fua loci! ue prò uolutationis ftuerfationis rata portione corpus partéqj eà corporis qux in opere eft & tra ftatur,promoueto,ftàfqj (tante & incedete perfpicito nù fatis Si xque pedi/ bus utrifqj incedat det ue* Sin autem altero fuperinccdentem Ixfum ue, cu / res,hoc agito feruatoque ne manum parte lxfa moueat agitet ue ne genua al/ tius ad inguina toilat,cùftaqj fede fua uti perfiftàt,eonfiniaqj cxtera ternato. Manu uero traftatus uel dàs,uel fedés,uel iacés uel qj facillime poterit,corpo Qua fint mam re parte ue corporis manu trattati fobferuito Si fubminidrato Si obtéperato. tractoti. Qui uero manu traftat,forma figura ue conferuato,fobfolutioné, dilapfioné, chirurgi opera. fubftationé,contritioné contraria caueto.Quiqjmanutraftatur,formà figura ue &fpecié manu trattati pbitione,traftatione,habitu,fitu prxfcnti Si futuro (puideto uti conferuet.Prxterea ne ungues,digitorum uertices partes ue fum/ ^J^T!'* mas fuperet fuperétur ue,curato,plurimùqj fummis partibus pollicis Si indi/ \^2beanV cis utitor,qnqj manu tota plana,demiffa,leni placida ue Si TubuerTa,còtrariaqj digitorum agilitate pollicis cù medio uel indice, Quibus aùt diftorti Ixfi ue funt uel cù nafcerétur.uel cù male nutricarétur,uel alia re,ii hàc ré ne faciùto exerceto ue.Pollicé cùftis prxftare clarù eft.Cunfta,una uel utrifqj manibus peragito,fimiles cnim inter fefe funt utrxqj.Qua nà optime,rite,honefte,cò/ mode,celeriter,fine labore dolore ue utaris,tu tecù putato &còfiderato,Qux nàinftruméta,qualia,quàdo,quomodo paretur, dicetur.ne tamen impedirne inftrumenta pa» to fint retardét ue cù opus fit,parata habeto,ne aUunde petàtur, Qui uero cor/ rata fimi et mini» r EEE ii *"• DCV D E pus traftatums ed,minidrum habeto,qui cù iufferis,faciat paratusue fit. Qui uero languentéjcircùdabunt,parte affetta Si Ixfam traftaturo maxime accó/ modét,cxtera corporis ne dimoucàtur,contineàt,taceàt, fed illi qui prxeft, aufcultent.Prxligationis autem fuperligationisqj dux fpecies font* Vnaqux coarftat Si impedit, quxqj operatur Si ad ré facit.Qux operatur,cito,fine la bore,dolore,cómode,abùde perficit,cito auté,cù rem ftatim expedit,fine la/ bore Si dolore,cù facile peragit.copiofe auté abùde ue, cù ad cunfta prxfto Qui cuneta tra» cftjC5mocie Uero,fuauiter,placide,iucunde,puIcre rifu. Quibus auté exercita tionibus hxc parétur,diftù eft.Qux coarftat,operatur,optime,pulcre hone/ (le ue facito,pulchre quidé &honede,fimpIiciter,molliter,& leniter,optimc uero Si rite,bene difcernés,feparàs fimilia paria ue,fiTr,pariter, uel diflìmilia, vìneulorum li» nò paria diflìmiliter,nó pariter.Species pterea coUigationis Si fupligationis gotionumue fpe funt h^fimpleXjCircùduftabene rotùda ue feu eucyclon fimilisraftro Si te/ guméto feeparnò ue lima fimo ue,oculus ophthalmus ue,quadrata nò xque refte ue fiue rhombos,q Si femirecifus hemitomos ue dicitur.Quare fpeciem fpeciei paflìoniqj colligàdi Tupligàdi ue accòmodato.Dux qdé fpecies col ligationis optimx funt,caufa qdé roboris,uiriù,& firmitatis,una qux uel co/ preffìone uel copia linteo^ fafciarùqj conftet,cù fola colligatio p fefe curat, Modilìgandi et qux curatis Si miniftris fubferuit,altera*Cùqj maximù Si potiflìmù fit colli/ pendi. gatio,quxdà lex Si modus his adhibeatur.nà coiligamus comprimimusqj ne colligata òVfobiacéria dilabàtur Si rebellét,non uti cohxreat Si configat, fed uti commodetur Si coaptet,qd colligamus,non uti cogatur.Minus uero me/ dia colligétur,minime aùt extrema .Colligamétù uinculù ue feu hamna, futu raqj rhàmaue non infra,fed fupra diftribuitoexhibitione,diuifione,refpeftu, habitu,continétia,colligatione,compflìone* Principia uero capita ue fafeiaz rum fup uulnus ne ponito fed hinc uel hinc*Colligamétù aùt Si uinculù loco trito frequéter ue agitatole ponito, ne uacuo Si otiofohxreat. Sutura uero Qua loca facile mamma ue mollis nec magna fit.Qux loca colligàda fint,Iigamentùqj uincu tigentur. cu^ ue contineàt,facile pfpicitur Si cognofcitur*Nà decliuia Si acutauincuz lù omne fugiùt,quéadmodù eft fuma capitis pars,tibixqj inferior. Cù dexte ra colligaSjUinculù finiftra tédat,cù finiftra,dextera pter caput,qd refta & uni co modo colligatur.Qux uero contraria inter fefe funt,duobus tmcipiis capi/ tibus ue colligato,quoe* unù de fimili ad fimile Si pmanés ducito,quéadmo/ dù Si capitis mediù,8t fiqd tale colliges.Qux uero crebro mouent Si agitan/ tur,quéadmodù fùt articuli iùfturxue,quo loco conflettùtur, qj minima Si (latiffima uincula circùducito,quéadmodù eft poples. Quo uero circùtédun tur fimplicia Si lata, ficuti eft patella molane fuper genu, prxterea lubri/ cis, mollibus tenellis ue corporis partibus Si multum agitatis uincula fu / periacito uti circunftantia comprehendas , uinculumque totum confir / tnes Si refomas, quemadmodum ed genu fuperior Si inferior pars « Capita MEDICI VVLNERARII MVNERE DCVI Capita uolutx uolutatiois ue feu teguméti folida,xqlia,fincera,dìfcreta fun/ to.Qux uero £be cafura fùt,citius decidùt qj q còtra,qre pdifta ne pmito a/ dé,ne citius qj opus é,dccidàt.Quop' àt fophgatio uel lubligatio tenet & hx retufutraqj.càqj é ne coalefcat,fiqdé fubligatio,q dfecerùt cópefcito, q fpar fa fùt cótrahito,còtrafta difpgito,tortuofa dirigito,uel còtra.Prxpatio uero hxc cdo.molles fafcix litea ue tenues,purx,leues,latx,fine futuns Se exceffu jpminétia ue fanx melius uti còtineàt,ficcx ne funtofed eo humoré made/ fcàt quo fingula coalefcùt,uti còtingàt qdé,minimeuero còprimant,curató. Pricipiù de pte fana facito, & ultra uulnus finito,uti quod fubed,exfugat nec Modus Uganda. aliud fopcoeat fupcolligat ue.Si refta erùt,refte fupligato,fi tortuofa & obli cjua,tortuofe Si oblique ne moledet curato,ne ue pmàt,alienét Si recrudefcere faciàt,uti cù coalcfcét fuù locù,fitù,figura Si forma retineàt, quéadmodum fùt mufculi,uenx,nerui,offa,qux Tua naturali figura,forma,loco,fitu,habitu, mo nò laboriofo moledo ue colligato,refumito,locato,q uero rebe llàt Si re/ crudefcùt,còtra.Qux dilatàtur fpargunt ue còtrahito,cxteraqj filia fili tra/ ftato.Qux multù relaxàtur,còpnmito,pmo qdé paulù,podeamagis,termi/ nus Si fignù edo,cù maxle ftrigùt,pmùt,tangunt,Qux nimis cópreffa còdri fta còtraftauefùt,relaxato fi cù inflàmatiòe fùt,finó inflàmata fint,nò,Prx paratie uero curatioqj eadéedo còtraria coiligatiòe Si fupcrligatiòe, q refta debét eé,fi tortuofa uìt,dirigito,& contra,cxteraqj fili agito ♦ Qux loco fuo difcefferùt,rebellauerùt,colligatiòe,fupligatiòe,còglutinatiòe,refùptiòere/ ducito,còtraria ucro,còtra.Qux frafta fùt.linaméto^puluino^ lienis forma Q&dmjractk fplenion ue,lògitudie,latitudIe,craflìtudie,copiamultitudIeue curato.lògi/ é^*sui "' tudo tata fit quàta ed colligatio fopligatio ue,latitudo triù uel quatuor digi to»,craflìtudo,triplex quadruplex ue,copia,multitudo Si gràditas uti cù cir/ cùducct ne fupet defit ue.lògitudiné in direftù uti dirigas,circùducito,lati/ tudo Si craflìtudo ne defit còfiderato,muIta fimul Si aceruati ne iiicito,mul/ tis ne còpIeto.Dux Tùt faTcia^ colligatiòes foblrgatiòes ue ♦ Pria de inferna pte lxfa,fopne finìat.Scda de fupnaptelxfa fubterdefinat.ps Ixfamaxiecò/ ftringa£ & còprimaf,poftrema minime,cxtera rata portiòe rònc ue.Colliga tio &fupligatio fanx ptis plurimù còprédat.Colligationù & fuperligationù copia,muititudo ue ,lógitudo,latitudo,craffitudo talis efto.Copia qdé multi M°dusfafaandi tudo,gràditas Si quàtitas ne minor qj Ixfa ps efto,nec ferulis ihxreat,nec gra uet,nec circùfluat,necemaciet,Lògitudo Si latitudo triù,uel qtuor,uel qnqj uel fex cubiton* qdé lògitudo,digitorù aùt latitudo,circuitiones firmamenti totidé luto,q ne pmàt,molles tenues ue fint non craffx,non durx,q latitudie, longitudine, craflìtudine patienti conueniant ♦ Tabellx ferulx ue Ixuigatx Tabella firn» fint, xquales, planx , retuTx fimx uepoftremaque parte quafopcrligantur Ì0Ht- paulo minores, craffx uero qua fragmentum exceflìt ♦ Qux fuapte natura curua nec carnofafunt,quemadmodù digitorù articuli Si iunfturx talusue, EEE iii DCVH D E fie fitu,pòiìtióne & afperitate fupcremincant Si extuberent,caueto*Conflrma/ menta ne premàt nimis Si ftringant,curato.Primo ceratù molie,lene Si xqua le fit Si purum,quo circunducatur,multa calida foueatur, qux ita calida fit, uti manu fcratur*Copia Si quantitas optima ea eft qux piurimum demittat Si cxtenuet,carnemqj modice augcat,tcneram mollem ue faciat. Modus, tem / pus ue perfundédi Si fouendi di cù adhuc pars Ixfa tumet, priusqj refidat Si concidat,cum uero refedit Si concidit caflato, nam per exordia tumefcit Si toliitur,deinde flaccefcit &extenuatur.Pofitio mollis, plana fit, non refluens Si reflexa,fed corporis partibus qux prominent Si protuberant commoda, quemadmodum eft talus,coxendix,uti nec refnngatur nec abfringatur * Pars CapfuUfolenue. Ixfa nec contcratur,nec conuertatur.Tubulum canalem ue feu capfulam Si fo lena cruri toti uel dimidio fubiicito,qui partem Ixfam Si affetta fpetlet tuea/ turqj,cxtcraqj cunfta qux palam lxdunt.Prxbitio,remiflìo,diftentio,conté/ tio,cxteraqjnaturxaccommodatafiant,natura quidem in operibus aftionc operis confidit Si conftat,quodqj res pofcit Si uult, confiderete. Prxterea num ne eares,quam traftas quieta,demiffa,otiofa fit, perfpicito, uel agitata multù,cum cxteris ne communicet. Quietas res,uel agitatas fic perfpicito, Manus qua pofi num ne pofitiones,dircftiones rettas habeant,quemadmodum eft manus, Co tura gaudeat. municatione communi ue re diftentionem,contentionem,conflexionem per fpicito,quemadmodum eft proxima curuaturx cubiti pars adbrachium.Con foetudine uero,cum demonflrabis crura nihil melius ferre qj diftentionem Si cxtentionem.Cxterx uero formx, fitus Si pofitiones non ita conferunt,nam ab hac Si in hac citius, diutius, melius habent Si habebunt, fi non mutentur* Quxdam uero mutatione,permutatione de extcntione in aliam formam ad Muftulhuena, habitum Si pofitionem melius habent Si habebunt,ficuti mufculi,uenx, ner/ uerui,offà. ui,offa,qux tamen ucl maxime iuuatttur fi rite difponantur,habeantur,tegan/ tur.Diftentio potiflìmum craflìflìma maximaqj Si ubi utraqj Tecunda fecundo ue loco hxc funt,iuuat.Quxdam fi fubter diftendantur Si difponantur, mini/ me iuuantur, quxdam,!! foperne. Magis uero qj modus Si menfura pofcit,qd QuidUdat. agere,lxdit prxterqj pueros,hos enim paulum habere Si continere prociiuc Si neceffe eft.Direftionis exemplum Si indicium efto,fiquid cognomine.con f ricado qua. iugatum,par,fimile,fanum confidercs.Contritio uero fìicatio ue fiue tratta / celfus et hoc di» tio foiuit,ftringit Si ligat,carné auget Si minuit,qux fi dura Si afpera fit,ftrin/ fffo git & ligat,fi mollis,foluit,fi multa,minuit,fi modica craffefacit. Prxterea fic Ligatìonìs mo ■ hxc Tuperligato.primum uti fuperligatus dicat parte Ixfa fé maxime premi •*"* conftringiue,poftremis uero partibus,minime,copia, multitudine quantitate ue fafciarum Si uinculorum,qux fatis fit,non ri de uehementìa, te commode quiefcere,mouere,non compleri,non premi quantitate copia ue falciarum Si uinculorum,non ui Si uehemenria.Primo quidem die nofteqj magis paulo,fe cundo minus, ter no laxius remiflìus ue premi, poftridie tumor mollis in parti/ MEDICI VVLNERARII MVNERE DCVIH bus extremis inueniatur.tertio uero die pars ligata, fi foIuatur,graci(ior deprc/ hcndatur,hocq$ per ligationes omnes eueniat.Poftea uero fuperligatione,fi ri tefe fuperligatum effe dicat,petito,deinceps magis Si pluribus ftringito prc/ mitoue,tertio magis ctiam,& pluribus,Teptimo uero die poft prima ligatio/ nem,foluta,gracilia Si extenuata,demiffa Si laxa reperiantur. Tabellx uero fc/ rulx ue fi gracilia fine prurito Si ulcere fint, uTqj ad uiginti dies poft Ixfioné aUigcntur.Si uero quidfofpiceris.medio tempore foluito,tertio quoqj die fc Ffrg*# rulas confirmato*Pofitio,refomptio,demiffìo,fuperligatio uti fit forma qua membra pofcunt,curato.formarum figurarum ue capita funt confuetudo,natii ra membri cuiufqj.Species autem & Ixfio membrorù dignofcitur curfu, uia, ftatu,cubatione,operc,remiffione,laflìtudine.Namnatura,ufus,exercitatiofu pcrat Si confirmat,otium autem Si fegnitia tabefacit.Copia uero multitudi/ ne.quantitate & numero faTciarum Si uinculorum potius qj ui Si uehementìa comprimito conftringito ue.Quxcunqj luxationes,diffufiones,fraftiones,có q«; hac affi» uulfiones,tumores fine inflammatione Tunt, Tanguinis piurimum de uulnere ctoni. Si natte IxTa ad corporis foperiora trahitur Si mittitur,pufillum quid ad infer na,dum ne manum fi ea Ixfa fit,habeat teneatue,ncc crus per exordia fed ftàs pofitum Si iacens in uulnus Si maxime in eo fidat Si hxreat,poftrema minime, qux medio loco funt,modice,poftremum ad corporis fuperiora deducito di ftribuitoqjfuperligatione,compreflìone.Quin&hxc copia multitudine ue linteorum,fàfciarum Si uinculorum potius qj ui &uehementia compefeito de ftringito.Maxime uero his còueniunt lintea,uincula,fafcix tenues,leues,mol/ Lìnte* V*1**- Ics,purx, latx, fanx, uti Se iineferulis teneàtur,multaqj calidx per fu (Ione uti tor.Quxcunqj deciderunt luxarunt ue,uel conuerfa,diftorta,còuulfa uel per/ rupta funt,uel per interualla diftant,uel incuruata,qualia funt fupercilia, par/ tes inferiores oculorum,malx genx ue,quxqj in alteram partem repunt libra turue,unde deciderunt,eo trudito,illicqj contineto,ne dilabantur, in contra/ riam ue partem repàt,& fuperligato,fed prius magis paulo preffato qj par eft, fuperligationibus,puluillis in lienis figuram redaftis fplenefiue formis mo / SpjeB pH\H\Hu* dis ue,contentione,traftatione fricationeue,direftione,fuperqj his multa per ue. fofione.Minutiones uero,qux non multum fanx partis occupauerint, ftatim foperligato,uti fi fua fponte minuantur,uel alieno habitu contagioneue Si fu/ perligatione permutentur,ad incrementum declinent,carniumqj reparationé Si reformationem faciant.Melius autem eft inferiora fuperioribus alligare, fi/ tigotura mo» cuti tibiam coxx.crusqj Ixfum ad fanum ligare,uti magis Umile fiat Si fit, fi/ dus. militerqj otium agat Si quiefeat moueaturqj, fimiliqj modo, nutrimento uel cxdudatur,uel fufcipiatur.Lintcorum uero copia,non conftriftione compri/ mitur.Quod primo maxime contlriftum Si colligatum di, laxato, uti uerfa/ rione & agitatione fricationcqj carnulenta carnem ue creante perfufioncqj fi/ neferulis utatur.Capitis uero,pefterij4coilaiumiimiliumqj colhgaméta fir/ DCDC P E maménta dabilimenta uè fic perficito,pulfus uti difcurrat fpiritus ue perlaba tur.Quxuerodiftarentjdimotaluxataueforent,quemadmodum in capitis oflìbus foturis ue contingit,ficea confirmato,netuflì,fingultu motuue alio co cutiantur,quemadmodum eft &caput,& peftus,qux teruato modo menfura ue colligato Si confirmato.Si qua uero maxime conftringendum Si compri/ mendum foret,mollem lanam,quantum rei affettx quadret còueniat ue, fub/ terponito,colligato Si ftringito,quatenus pulfus fpiritus ue difcurfus non im/ pediatur,nec etiam tam laxe,uti qux diftant luxauerunt ue,non cohxreàt, Cu ratoqj prxterea, ne dernutamenta tuffesque couelliccnt, fed firmo modo permaneant. HIPPOCRATIS DE OSSIVM NATVRA LIBER SERMO SEXAGESIMVS OCTAVVS Alis autem ed offium natura,fitus Si politura * Digitorum quidem Si offa,& articuli feu iunfturx fimplices funt,Maz nus autem,& pedis multa funt offa non fimplicia,modoqj alio alia coagmentata,connexa Si coarticulata,maxima ue ro font,qux Tupremo loco fita font. Calcis autem calcanei uetaliqj unum ,quod prominet, cui magnus neruus anne z ftitur,tibix uero,duo foperne Si inferne connexa,qux mez dio loco paulum diflantprotuberantqj, fecundum uero paruum fofum trafty Ion ue feu digitum daftylon ue paulo tenuius ed. Piurimum autem fecundù genu didant,minorqj claufura uerfura ue ed,magnufqj neruus hxc p exterioré poplitum partem tranfit.communem uero connexionem,fubter qua pes moz uetur,habent,fuperiore loco fecundam,qua genu coxx neftitur,cum foperim Mola gem. polita mola patella ue tertiam, qua fuperior articulus coxx fimplex, fìrmus, oblongus,digiti curuati modo fimilis condylodes ue,curuus extra Si ante moz uetur,& agitatur.Caput autem huius Si connexio rotunda,qua neruus in coxéz dicis articulo neftitur Si committitur,fuboblique fubtortuofe ue Si hic com mittitur,minus uero,fcd par Si fimile quid numero capiti ue brachii eft ♦ Coz vertebramagna. xendixautem magnx uertebrx,qux fecùdum os facrum podicem ue eft,uinz sacmm os. cui0 chartilagineo neruofoqj committitur.Spina uero de facro offe magnam *m uertebram ufqj curua recuruata ue ed.Velica autem genituraqj membrum ue genitale, podi cisqj pars,qux huc declinat, de hoc autemprxcordia ufqj retta ithyhrdos. obliquataqj feu ithylordos tendit, lumbiqj fecundum hoc font, Hinc auté ma ithycyphes. gnam uertebram ufqj qux fupra fcapulas ed, refta curuaqj ed ithycy phcs ue, magisqj uidetur,qs fit.proiefturx nanqj &.eminétix qux pod uertebras funt, hac ET Manus ptdisq^ offa et articuli. OSSIVM NATVRA DCX hacaltiffìmx funt*Ceraieis uero colli ue articulus curuus, obftipus eft, cuius uertebrx parte interiore pares xqualcs ue inter fefe funt,parte uero exteriore, chartilagine neruisqj continentur.Coagmentatio autem coarticuiatio ue earù in poderiore tergi parte ed, proiefturam enim extuberationem ue parte pò / fteriore habent acutam,qux fupernexionem chartilagineam habet. Hine ner/ uorum decliuis annexio progreditur,quemadmodum Si mufculi de ceruice, lumbos ufqj prope conneftuntur, qui coftarum Si fpinx medium complent, Coftx uero fecundum uertebrarum connexiones,neruulo quodà,qui de cerz uice in lumbos ufqj progreditur,parte interiore committuntur, parte auté an/ teriorc,fecundum peftus, làguidum,uefcum,tenerum,procuruatum prx cù/ ftis animantibus,peranguftum,in tumorem uergens poftremum habcnr,nam homo parte hac anguftiflìmus eft.Qua uero coftx non font, proieftura qux/ dam tortuofa,breuis parua ue,& lata eft,fingulisqj uertebris,hx neruulo quo/ dam committuntur.Peftus uero crate continua fibi conneftitur, tortuofafqj &obliquas connexiones habet,qua uero coftx committuntur,languidum, ue fcum,chartilagineumqj eft.Claues autem iugulum furcillx ue peftoris rotun dx funt,parteqj anteriore peftus uerfum,paruas Si breues agitationes habent, fed humeri fummam partem uerfus crebras maioresue, fummum autem hu / meri fcapulis oritur& conneftitur diflìmiiiter plurimis * Scapulx uero fpina uerfus chartilaginex funt,cxtcra fungidx,uefcx languidxue, foris uero non xquales,nec planx funt,ceruicemqj Si acetabulum chartilagineum habent, quo coftx mouétur,quod facilius qj cxtera offa prxter brachii luxat loco ue mouetur.Huius autem acetabulo caput rotundum,chartilagineum, fungidù, uefeum languidum uc neruulo quodam committitur,quod extuberat forifqj connexum ell.Parte autem anteriore tortoofum,obliquum & non reftum eìt acetabulum uerfus,fed brachium uerfus latum eft digiti replicati nodo limile condylodes ue,folidum,firmum,mctx fimile,poft uero retro ue curuù, quo corona poftrema ue brachii pars,cum manus tenditur,hxret Si ineft ♦ Quo Si neruus torpidus tendit,qui de cubiti mediorum offium connexione fiue me/ dio loco nafcitur,committitur,finitur. Manus quidem offa feptem Si uiginti font, pedis uero quatuor Si uiginti,ceruicis autem Si colli magnam uertebra ufqjfeptem,lumbi quinqj, capitis autem cum profpeftu oculis ue ofto, cum unguibus autem ofto Si cétum.qux nos de hominis oflìbus didicimus &ob/ feruauimus,hxc funt.Supra clauem uero peftoris ue furcillam,uertebrx cum magna feptem funt,qux fecundum coftas funt, totidemquot Si coftx duode cim font,qux fecundum ilia funt extra quo et coxendices cum lumbis quinqi. Semen autem ex utraqj ueficx parte ficuti fauum pullulat ♦ De his uenx de utraqj urinarix fiftulx parte pudenda petunt* Potus autem per fauces gurgu/ lionem ue uentriculum ftomachum ue.gurgulio pulmomem Si arteriam, de his ueficam poftremam* Quinqj font fibrx iecinoris. Fel uero quartx fibrx Ceruicis. Ueruorum. Ccfla. Pectus. Claues pectoris. Scopula. Caput humeri. Vertuti torpl» dus. SAmuspedis eas terorum^ offa. Vertebre. Cofta. Semen genitali fouofmule. Potus ano ten» dat. Gurgulia, iecur. r«i. DCXI D E Cor Whenes. Cordis fons. Vena. Hernt. Vena rhenum. Lotium eur ru-. hot. Vena coftarum. Vena cordis. Venarum di gè ftio. Arteria. hxret,quod prxcotdia petit,pulmonem Si cor* Cor autem tunica eircundat, membra uero communiter maiora habet finus ue,de mediis autem membris pendet,hxc autem de neruis,fpina fub uentrem tendunt.Rhenes uero de net/ uis fpina Si arteria.Cordis autem fons omnibus cognatus eft membris ♦ Nà ab co uena una per prxcordia,iecur,lienem,rhenes,coxendicem,furam, talù pe/ tit.Altera uero de corde fub iugulas claues,alas,caput,nafum, frontem fecun/ dum aures,humeros,fcapulas,peftora,uentrem,per cubitum alia per alas,cubi tum,talum petit.Neruorum autem prognatio pullulatio ue de occipitio ufqj fecundum fpinam,coxendicem,pudenda,coxas,furas,pedes ♦ Quidam manus petunt,quidam carnes,quidam brachia,quidam aciculam,quidam pollice pe tunt, quidam de carnibus cxteros digitos,quidam per fcapulas,humeros, pe ftora,uentrem.Quidam funt offium uincula de pudendis Tecundum fede unus, acetabulaqj unus,foper coxam unus,fubter genua unns,qui magno neruo com mifcetur,pedcs & calcetti petit,unus aciculam fcuradium.Cxterx autem ue/ nx bifariam in rhenes utrinqj diuiduntur quos penetrant, qui cordis formam habent,cauiqj font,quorum caua magnas uenas uerfus tendunt,de quibus oriù tur,de his uenx ueficam petunt.Potus nero per uenas in rhenes trahitur,po(l/ ea per thenes tanqj per colum aqua emittitur,& ab his in reliqua deditur inte/ ftina,qux his proxima funt.Spongiofum nanqj ab his iter eft in ueficam, ubi percolatur lotiumqj a fanguine feparatur,hacqj de caufa rutulum cft,nec cnim uenx alix qjdiftx rhenes petunt,necerat aliud,ubi potus colliquaretur, qua tenus ego noui Si obferuaui. Venx qux circa coftas tendunt,fub unamquanqj coftam funt non ad caput fed potius fub eo Si ab arteria, qux fubter fluens fin gulis Collis deditur,De craffa autem Si magna uena,qux de corde uenit, una dexttorfum inclufa recurrit, deinde per medias uertebras una ufqj ad fummas coftas proficifcitur coftis xque tefe non dedens,dcxteris Si finiftris diuifa,fed tamen pares Si xquas uenulas prxbet,fupra quidem in dexteris fcinditur. Se/ cundum autem utraqj clauis iuguli ue partem dux uenx fupra,dux fubter pe ftuseunt,qux partim dextera,partim finiftra diftribuuntur & diuidùtur, dux quidem collum magis petunt,dux uero cor,qux partim dextera partim fini/ ftra fubter coftas diftribuuntur donec illi qux de corde recurrit, commifcean tur.Qux uero fanguinolenta eft.propterea ab arteria feparatur, quoniam fu/ blimis Si alta hoc loco eft,cum per cor tranfeat Si fubter coftas.Qux uero fan guinolenta eft Si hxmorrhous,magnaqj Si craffa dicitur uena, uertebris rurfus Te Te dedit,hucqj tendit Si hxret,nec pendet foblimis ue eft, ficuti qux fupra cft,cum per iecur tranfeat.Prxterea fecundum lumbos,fupra eft arteria, fub/ ter autem uena fanguinolenta,qux de iecore per prxcordia tranfit, foblimis, dextera cordis fimplex fertur claues ufq^ prxterqj quatenus cordi mifcetur co municat ue,diuifa Si fluitans in ipfo,partim cord's Unum Si uentriculum pe/ tit,poftea de corde parte finidra fecundum fpinam fimplex refidet. Qix ad fupenores OSSIVM NATVRA DCXII fuperiores corporis partes recurfitat fupremas ufqj codas, fciflìonefqj a (e(e facit & habet protenlas Tecundum fingulas codas Tecundum naturam qux ad peftoris curuaturam Si connexionem ufqj tendunt,& dextra Si finiftra,reftùqj eius in uertebra magis eft Si tendit qj arterix tenor tenus ue feu robufta pars 8toenx,qux de iecore uenit.Cordis uero partem inferiorem uerfus, tenor re/ ftus de ea magis in uertebra eft qj arterix tenor.Tenor autem alius fecundum coreft,prxcordiorum partes inferiores uerfus conuertitur ad fpinx altiora& connexa,hinc fingulx fciflìones in reftum Tuperferuntur per offa carnefqj ce/ dentes inter fefe repellentes ue.Craffx uero Si magnx uenx fic habent & fitx funt.De oculo fecundum ciiium per tergum fecùdum pulmonem fub peftus una tranfit,de dextro quidem in finiftrum una,de finiftro autem in dexterum altera,qux uero de finiftro,per iecur in rhenem teftemqj defcendit,quibus ue/ nis Si os Si pudenda complettuntur *De mamma uero dextra in finiftrum co/ xendicem Si crus una deuenit,de finiftra auté in dexteras partes altera ♦ Dexter autem oculus de finiftro fofcipit,teftifqj fimiliter de dextro finifter,& de fini/ ftro dexter uenam fufcipit.Craffiflìmx quidé uenx maximxqj naturaliter fic digeruntur.Quatuor prxterea uenarum paria font in corpore ♦ Quan! aliqux de capitis parte poderiore foras per ceruicem fecundum fpinam hinc Si hinc in coxendices Si crura deueniunt,podea per tibias,foras in talos Si pedes de/ fcendunt.Sanguinis ergo miflìones,tergi coxendicifqj dolore, de poplite ta/ loqj foris fieri oportet.Secundx autem uenx de capite fecundù aures per cer uicein,qux iugulares dicuntur,parte interiore fecundum fpinam utnnqj,fecù dum lumbos in tedes coxafqj poplitumqj partes exteriores,per tibias deinde talofqj interiores pedefqj feruntur. Lumborum ergo teftiumqj dolore, fangui nem de poplitibus talifqj interioribus mittito.Tertix autem uenx de tempo/ ribus per ceruicem in fcapulas,deinde fimul in pulmonem deferuntur perue/ niuntqj,qqarumunadedextrisfinidrafubmammam,lienem rhenemqj petit, contra altera,fed utrxqj in podice finiunt.Quartx autem uenx de capitis par te anteriore oculorumqj fub collum clauefcp,po(lca de brachiorum parte fu/ periore fub conflexuras,deinde per cubitos Si radios manuumqj iunfturas di/ gitos petunt,deinde rurfus de digitis per manuum uolas,per cubitorumqj fle/ xuras,brachiorumqj partem fubteriorem,alas coftafqj fuperiore parte petunt, quarum una lienem petit,iecur altera,po(lea fuper uentrem utrxqj in puden/ disfiniunt.Craffx quidem Si magnx uenx fic Tuapte natura digcruntur,Pluri mx prxterea uenx multifarixqj de uentriculo per corpus digeruntur, per quas nutrimentum corpori fobm inidratur*De craflìs prxterea & magnis ue/ nis petunt uentriculum,cor pufqj reliquum uenulx quxdam partim extra, par tim intra,qux inter fefe communicant,deduntqj,qux extra funt interioribus, qux intra exterionbus.Sanguis ergo per hos modos mittatur, dudédumqj ed Si danda operanti procul a loco dolore affetto fanguinilqj coaftione, uena Qui uena firn* dantur. Tenor tonufite arteria et cordis Venarumpermu tatio. Venarum paria quatuor alia. Venarum defcen Secunda. Tertia. Quarta. Plurima prater eauen* de his manant. Qui fanguis mittatur. Dcxm D E Hepatis uena. Venarum diftrim putto noria. Arteria). Tettores. Tracordìa, Tonus alius. Quid offa nerui caro cutis uena torpori praftet. pertundatur,(ic enim magna mutatio fubito non fiet,conruetodinemq! muta bis,ne amplius eo loco fanguis coeat.Hepatis auté uena fubter uertcbras,rhe/ nes,magnam uertebram petit,deinde foblimis per prxcordia,cor * Quxdam alia refta claues petit,quxdà deinde collum,quxdam fcapulas, quxda fub/ ter flexx fecundum uertebras coftafqj declinant,de finiftris quidem una fecù/ dum claues,de dextris uero locum eius quendam una, alia utrinqj reflexa, alia paulo inferius flexa,quo ilia deficit Collis te dedit donec uenx,qux de corde ipfo uenit,occurrat.pextra fuperflexa fubterqj reflexa uertebras petit, donec peruenit unde cospit tolli,fefe Collis dedens cxterisqj omnibus hinc.& hinc fciflìones fecundum unamquanqj tefe dedens cum una fit,de corde quidem in finiftris locum quendam magis petit,poftea Tub arteria donec abfumatut, dez fcendit,unde hepatitìs uena tefe fuftulit.Prius tamen cj eo perueniat fecundù duas poftremas coftas bifariam diuiditur,quxdam hinc Si hinc,quxdam uer tebras petens confumitur,quxdam refta per claues tendens fupra arteriam tra fit & eft,de hacqj quemadmodum ea,qux fecundum lumbos fub arteria tran fit,de hacqj in iecur prorumpit, quxdam portas primas ue iecoris partes fi/ bramqj lobon ue,quxdam ab hac alio prorumpit paulùqj fubter prxcordia, qux fuaptenatura iecori cohxrent,nec facile feparantur. Dux prxterea ue/ nx de clauibus mouentur,quxdam hinc Si hinc fub peftus,peftinem petunt, quo dehinc nondum noui,prxcordia uero fecundum uertebram, qux Collis committitur,quarhen de arteria hac reuoluitur. Arterix uero de hoc hinc Si hinc manant,qux modum arteriarum habent,hacqj de corde recurrenti hepa titis uena committitur Si finem facit.De qua per prxcordia dux maxime al/ tx hinc Si hinc feruntur,qux multifariam per prxcordia diuiduntur, circaqj hxc funt Si commifcentur,fupra uero prxcordia magis hx patcnt.Duouero craflì tenores fiue nerui de cerebro fub os magnx uertebrx foperne magis (lo machum uerfus,de utraqj arterix parte prxteriens uterqj fefe init Si commit/ titur mifceturqj uni fimilis,poftea uertebrx prxcordiaqj hic conneftuntur fi/ niuntqj tan$ indifcreti,de hacqj connexione iecur licnemqj uerfos tendere ui dentur.Tenor autem Si tonus alius neruus ue de utraqj uertebrarù parte, qux fecundum clauem funt,per fpinam tendit ex obliquo uertebrx,qui Collis ficu ti uenx,deditur Si diftribuitur.Quidam ad laftes mefenterion ue per prxcorz dia mihi tendere uidentur,ubi ipfx definunt Si deficiunt ♦ Prxcordia rurfus unde manant Si prorumpunt,quia continua hxc Si connexa funt fecundum & per medium fub arteriam,reliquum fecundum uertebras,ficuti uenx, deditur donec in facrum os podicem ue euntes confumuntur ♦ Offa quidem corpori ftatum,reftitudinem,habitum,formam Si fpeciem prxbent Si prxftant.Ner/ ui uero conflexionem, contenfionem diftenfionemqj.Carnes uero cutifqj col/ ligationé,contentioné continétiam ue omniù*Venx per corpus fparfx diffu fxgj fpiritom,fluftionem fluoremue,motum & agitationem prxbet* Multx uero OSSIVM NATVRA DCXIIII uero de una pullulant,qux unde incipiat, & ubi finiat,nefcio, nà dufto fatto ue circulo principiù nò reperif.Cuius germina,pullulatiòes Si flolones unde tollantur Si initiù fumant,corporifqj ubi finiant Si una his uti concors fit,qui/ bufqj locis digeràtur,differtabo.Capite quidé medio per tranfuerfum uenula vena capitis. una lata,tenuis,fanguinis non multi circùiacet Si ineft,cerebroqj fecundù futu ras harmonias ue multx tenues uenulx radicantur Si infitx funt,circaqj caput capitis uena totù,fronté ufqj Si tempora quadrifluuiantur.Quarù una de capitis pofterio/ / rumpit,qux Tubter tédùt Si ferùtur,qux inter tete alternatim inuehùtur,con/ nettùtor p pudédaqj tràteùt uenx craffx, tenues,défx,crebrx,tortuofx*Fe/ minis uero hxc in uuluas uefica fiftula urinaria còtédit,hinc aùt refta tendit* Feminis quidé circa uuluas coarftatur, uiris aùt circa teftes fpargif * Propter hàc uero natura uena hxc plurima foscùda còcipit ♦ plurimis em deTecatiflì/ mifqj partibus nutritor,fanguinis pauci cauaqj e(l,neruofa Si craffa, fpiritalis còtendéfqj fub pudéda uenulas fpinam uerfus tédétes ui prxcipitat & cogit, quas uero nò pcipitat,tàqj cucurbitula ad fefe trahit,uenxqj fuperiori dedit. De cxteris aùt corporis mébris & partibus in hàc ftillàt Si coIliquàtur,pluri/ mum uero ficuti diftù eft.de medulla cògregatur*Propterea coeùtibus uolu/ ptas accedit,quod cum hxc uena feminis genitalis, foberuéti, fpiritalis piena eft,per id tépus calefitjjppellitjfubterqj temine fluéte,qux in ìefe infunt con/ ftringit,fpiritus uero q ineft prxfenfqj uis caliditafqj, uenularùqj undiqj coti/ nens curfus pruritù titillato ue iniicit Si intus creat*Vena aùt,q per fefe pullu/ lat,perqj interfcalpiù iugula fecùdù fpinà tranfit, fparfa multis uenulis coftas uertebrafqj ìmplicat,p carnefqj alternatim còdéfatur,uti nutriat Si fanguina/ ria fit,q fecùdù nates tràfit p mufculù fub coxà debacchatur Si fubfemet* Se/ cundù uero nates in coxx acetabulo fecundù caput uena pforatur, qux coxx femori ue refpirationé pbet ultra coxà fecundù genu flexioné Si poplité uer/ fus, Aiterà uero fecundum inguen multiradicem demittit traftatuqj difficile. Qux uero p mufculù tédit,circa genu fpargif ,pqj tibialis oflìs fuma pté,uenà in fiftulx Torma redigit, q medulla nutrit, pqj tibialis oflìs pté iferioré uehif fcdm pedis coiligationé Si cònexioné. Qux uero p genu patella epigunitiz dosue OSSIVM NATVRA DCXVI ' dos ue partéqj fuperioré ad interiora per tibix mufculù feruida diftéditur & explicatur,craffa fanguinariaqj per tali parte interiore tràfit, hicqj circa talum neruùqj uenas indifcretas contrahit,qux fubter talù pedéqj currit hicqj ppli/ cata fub pollice fiftitur,duplicéqj fanguinarià uenà fupne fub cute de talo co fleft it,craffefaft a qj cóparet fecùdù tali interiora,fupraqj diftribuitur fecùdù forx radiù oppofitù,fecùdù uero fura uti fonda facit,hinc reliquù fecùdum genu interiora téditur,fupiacit Si genupatellx &epigunitidi uenas,fecùdùqj genu patellx Si epigunitidos interiora fup cauù cóplicat ucnà,quà fiqs udii/ cet,llatim biliofam fonie còducit Si emittit,qux fecùdù interiora cauùqj gè/ nu prorùpit,multafqj còplicatafqj uenas poplitibus dedit* Qux uero hinc té dùt fub coxx neruos tràfeùt,radicéqj in teftes Si anù iaciunt, circaqj facrù os extenuàtur inunùqj redaftx circùtédùtur.Qux uero puenit Si tràfit fecundù genu parte interiore fupra fecùdù coxx interiora tédit in inguen, & p coxédi/ ce ultra fpinà uerfus lùbù extra habés,craffa,lata, Tanguinaria fopra eruftat I ie cur,p carnéqj,fanguinarià parte perflàs rhené còtinet dextra iecinoris fibram uerfus,qux fub iecinoris partes diuifa craffam uenà uerfus fcindit ♦ Sin autem fubaccéfa parte craffioré iecinoris uerfos,qua Tel eft fiue chole cum radicibus fel chole ue. multis p iecur ramulos mittés pars eius per interiora uehi£,Dux aùt uenx in/ ter duas latiores fibras explicàtur, Quarù una per uertices Tummas ue partes Si cute umbilico detéta deducit, Altera uero premés fpinà rhenéqj in uefica pu dendaqj prorupit ancoras ue iacit,de coxédice incipiés in pettine finit,Mul/ tx prxterea uenx p coftas uertebrafqj pererràt,qux Tpinà anuli modo pernc tlunt^piefturafqj Si agnationes,p eafqj fanguine emittùt,uentréqj Si inteftina peruotutàt.Quxdà de pettine in màmas, guttur,humeroB» fummas partes té dentes dilatàtur,Qux uero fecùdù iecinoris parte craffioré peruenit, fupraqj fel in fiftulx forma redigit,fub fpinà diftribuitur,p prxcordia tràfit. Vena au Ft%/- tem qux de finiftris mouetur,cxtera qdé natura eàdem eófirmat radicat ue, ^J^J'/^ qua ea qux de dextris in finiftra tédit,iecur petés nò eiicit fed in liene figitur . fecùdù eius caput,quod in eius parte craffa eft,deinde penetrat araneolam Ue nifqj fanguinarias uenas,totus aùt hic ex ométo tollit ,fuifqj uenulis fanguina £*>». riù reddit,Qux uero de lienis capite in fpinà mittùtur,p pcordia tédùt, hinc uero dextra finiftraqj fub pulmoné puoluunf ,fanguinarix uero fub eù tédunt Si in cù reuehùtur,Qux aùt pauci fanguinis Si tenues funt,de pulmoné p intc/ riora eùtes cù ille fuapte natura rarus fit,cor petùt,utpote ab co emùttx, cir/ ca eius aures còpefcùtur,& in eius caua finus ue interiores defluùt,priorefqj Si Cotdis aurei. hx in ipfum prorumpunt,meatus enim anguftia fiftitur, uti de toto corpore fibras habeat,Propterea corporis totius fenfus circa peftus eft potiflìmus,co/ senfus corporis lorumqj mutationes fiunt, uenas hoc conftringente laxanteqj ♦ Cum quidem la totius cur inpe» xat,colores rubri,boni,nitidi Si tranflucentes fiunt, cum uero ftringit,lutei,paA ctorefi*' lidi,liuidi,quos permutat prout cuiqj adfont. FFF ii D CX VII D E HIPPOCRATIS DE LVXATIS SERMO SEXAGESIMVS NONVS Luxatio maxìl» AXiilx quidé fxpius conuellùtur Si reftituùtur, fed rarius '*' luxant & excidùt,maximeqj iis luxàt & excidùt, qui multi! hiant,namnifi quis ualde hiet,nò excidùt.Quod propter/ m ea cadit,quonià nerui qui utrinqj colligàt,uel laxantur,uel nò cócedùt,Iuxatqj uel altera,uel utraqj quod maxilla infe rior móftrat.Si tantù altera luxauit,dentes interfefe tortuo te nò refpòdent,nec cóueniùt,nam còtrario modo uerti/ tur qj qua luxauit,nec détes còuenire poffunt.Sin aùt utrxqj luxauerint proci/ derint ue,magis inter Tete refpòdét Si còueniùt,minus erri tortuote font.quod dentium extrema monftrant,fuperiores enim interioribus refta non refpon / dent ♦ Si utrxqj ergo luxauerint,ftarimqj non reponantur, decimani hi potiffi mum pereunt.continua enim febre, fomniqj lento Si tardo marcore capitif/ C0 grauedine premuntur Si corripiuntur,mufculi enim hi tales funt,uti tendaq tur,uenterqj citatur,pauca puraqj demittit*fin autem uomant, eadem uomùt, QuìmaxilUre» fiquidem altera luxauit,minus lxdit,fimilique modo utrxqj reponuntur. Ca/ ponatur. C{Jt ^jé hois uel iacétis,uel fedétis qs prédito.medicus utrasqj maxillas manu utraqj capito intus Si extra,aliquàtifper traftato,deinde refta retrorfum trudi to,corpufqj cómoueto& agitatojenibus curato,fitu,ftatu,forma,métirefum ptione,linitione &alleuatione utitor,nà hxc ad hàc repofitioné faciùt ♦ Hu/ Humeri hxath. mcrUs aùt fubter & infra luxat Si excidit,nà aliter nondù audiui, tamé qbufdà uide£ Si ante luxare*Quo^ carnes q circa hùc articulù funt,emaciàtur minuù/ tur ue ,ppter natura. Quod p hyemé boues,q maciléti funt patiùtur,magis em macilétis luxat ficcifqj Si gracilibus,qn Si iis,q hudos fine inflammatione hos articulos habét,hxc erri còtumefeere facit*q uero boues reaptàt,erràt & fallù tur,quonià ob ufom Si neceflitaté, quéadmodù crure bos uta£ Si iaftet, nos la tet.Qdqj hoc eòe fit bori cù hole, fitùqj Si forma eandé habeat homo &bo ues,quodqj boues p hyemé macilétiflìmi font,homericù illud teftimonio fit. Quicùqj ergo humep* in ala luxarùt,cubitus his ab ala difeedit Si latere,diftor queturqj,brachiùqj ad aure tollere nò poffunt,fiquac]3 tollere Si agere conan/ tur,nò poffunt,qbus qdé repofitus non fui t.Quibus aùt maxime luxat Si exci/ dit,8c quomodo habeat diitù eft*Quibus uero per ortù luxauit,offa huic prò xima corripiuntur breuiora ue redduntur,quod Si Anci Galiangones ue patiù tur,quibus Si cubitus Si manus corripitur,quxqj proxima Tunt, emaciantur Si excarnantur,foperiora uero nihil minuuntur* Qux uero contra luxationé funt Si qux adoleteendo creTcerent,maxime minuuntur* Minus uero cuidam eo% qui Tub orto luxarunt,minuùtur,agnataqj his minus alta Si profonda fiunt fez cundum articulos .Sed recens genitis fecundum humerum maxime protu/ berat,uti luxata uideantur* Sin autem iam adultis luxauit, offa non minuuntur, nam alia LVXATIS DC XVIII nam alia non habent.qux fimul xque crefcant Si augeantur,fed carnes minuù tur,qux fiugulis diebus Si augentur &minuuntur,& per xtates Si in quas co/ guntur& poffunt formas* Signum prxterea eft,humeri fummum reuulfum& cauum, quoniam cum humeri fummum reuulfum eft, cauum etiam eft, quod putant brachium luxaffe Si excidiffe*Caput autem eius Tub ala comparet,nam tollere non poffunt, neqj hac Si illac agere fimiliter Si humerus alter mòftrat, cuius hx Tunt repofitiones.Pugnù fub ala dato,caput in fuperiora propellito, H«mm Uxoti manum auté in peftus deducito,fed Si retrorfum circùagito, tutius uti utrin/ re£°fitl0' qjftatuatur.Quin Si capite quidem ad humeri fummum,manu uero fub ala da tis,caput brachii fubtrudito.Cubitum etiam genibus propellito,uel prò geni bus,cubitum alterù adigito,ficutique prius peragito,uel fub humerù fedeto, tuumqj humerum alx fopponito,uelcaice,cù alamcompleueris, protrudito dextcrx dexterum,finiftrx finiftrum fupponito,uel piftillnm,uel quid fimile, uel tabella fpatula ue lignea capite rotondo manum ufqj diftendatur foblige/ turqj uelfcafam eius ue paxillù fubter dato.Curatio, ftatus forma ue,brachiù ad coftas dato,manus fummam ad humerum non Ixfum, deinde fuperligato refumitoqj & quiefcito.Siuero non reponatur,humeri fummum,emaciatur Si extenuatur.Cum autem humeri fummum conuulfumeft, luxati fpeciem prx/ bet,nihil tamé minuitur Si priuatur.Sin aùt reftituatur, ftatus forma ue eadé, qux &luxatodatur,curatioqj foperligatio,refumptio,ceffatio,linitio de lege more ue feu còfuetudine.Cubiti aùt articulus cù luxauit,coftas uerfus, uel fot cubiti luxati rea ras fpeftat,!! coftas uerfus,pars eius acuta in brachii cauo remanet, quod cum ttatl0' eft,refta diftédito,quodqj prominet,retrudito.Cù aùt hac uel illac penitus lu cubiti reapta» xauit,qua brachili còmittitur,diftédito fuperligatoqj,fic enim pars curua tor tio. tuofa ue cubiti nò prohibebit,Potiflìmù uero hic coftas uerfos luxat prolabi/ tur ue,quod cù eft,dirigito,caputqj ne corona tàgat,plarimù abducito,fubli meqj Si alte circùagito circunfleftitoqj ftatim retta ne cogito, fimulqj còtra trudito,& in utraqj fede locù ue perpellito.Simulqj còtulerit cubitù fleftere partim fupine,ptim decliue,curatio hxceft,ftatus modus ùe feu forma hxc* Manus fummù altius pau!o,qj cubitù ftatuito,brachiù aùt Collis admoueto, fic erri refumptio,pofitio,natiira,unftio Si ufus in eòi facile ferétur, fiquidem non male coalefcet callefcet ue,celeriter enim coalefcit callefcit ue ♦ Medela uero iinteis fafciifqj fecundum morem Si legem articularé fit,celeriterqj fu/ perligato.nam cubitus ualde cito recrudefeit Si rebellat, fi febris cum dolo / re,xftu,uomitu biliofo fuperacceffit.Cubiti prxterea articulus torpedine re Cubiti luxatU tro luxat,tecundo autem loco Si ante curatio eadé adhibetur* Cù auté retror/ •""<• fum luxauit,diftendito,fignù eft,cum diftendere non poteft ♦ Cù ante luxauit, fleftere curuareqj non poteft,quid durù conuolutùqj huic apponito, circaqj hoc fubita diftentione fleftito.Signum aùt offium diftantix Si luxationis eli, cubiti luxati fi» cum uena brachii tangenti dirifa fcntitur,hxc autem celeriter coalefcunt &nwn' FFF iiì DCXIX D E Qui per ortù In xarunt,quidpa» dantur. Cubitus anconis ne uarìa luxatio et coap tatio. Curatio qua. Manus luxatio. Repofitio. Tota manus pai mane mota. Proceffus eius. Concinnatio. Verortumluxaa tio . Dtgitorum luxa tio. Si ferruminantor*Qui uero per ortum luxarùt,offa his fub Ixfione cubito prò/ xima multo breuiora redduntur,manus fecundo loco, tertio digitorum ♦ Hu/ merus autem brachiumqj ualidiora propter nutrimentum funt ♦ Manus altera propter ufom Si opera multo ualidior eft,fiquidem foras luxauit,intus,fin au/ tem introrfum caro minuitur femper contra qj luxauit Si excidit.Cubitus fi fo ras introrfum ue luxauit,fubito & agili ftatu forma ue cubitoqj communi di/ ftendatur brachium uerfus Si ala, cui quid molle fobdito, mitellaqj fufcip ito, Si de collo fufpendito.Secundum autem articulum de eo ue quid graue fufpé dito,manibufqj cogito retrudito ue Si coaptato.fobleuato autem articulo re/ polito ue,deduftiones Si coaptationes plantis Si uolis manuum fiant, qux fi/ mul Si in diftentione Si in cxteris facito.Si uero retrorfum luxauerit, conte / ftim diftendito,manibufqj dirigilo Si coaptato,fimulqj Si in direftione dille/ tioneqj Si in cxteris hxc facito. Sin auté antrorfum exciderit, linteum fafcià ue fatis magnam multumqj circunducito confleftitoqj fimulqj dirigiro ♦ Sin autem in alterutram partem delirauerit,cum direxeris fimul utraqj facito.Cura tionis autem Si medelx comune eft ftatus,habitus,forma modus ue feu (che/ ma Si fuperligatio,nam communi diftentione cunfta redire & reponi poffunt* Quxdam prxterea repofitiones Si inieftiones fobleuando reponunt, quxdà circùagendo,quxdam diftendendo,qux prò modo Si forma luxationum Si exceflìonum hac uel illac celeriter adhibeàtur,Manus autem articulus uel in/ trorfom,uel foras luxat.Signa uero patent.fi quidem introrfum luxauit, digi / tos fleftere nequeunt,!! uero foras,còtendere dillédere ue* Qui modus uterqj manu fuper menfam tabellam ue polita reaptatur,digitofqj capiendo partim tendito,partim retendito, quodqj ^minet fimul uola calce ue trudito, fin au tem fupra,uel fubter iuxauit,fecundum alterum os quid molle cumulatù fup/ ponito,fiquidem fupra manum,conuertito,fin autem infra fubter ue, refopi/ nato.Medela uero linteis Si fafciis peragitur,Tota quin etia manus uel intro, uel foras,uel hac uel illac prolabitur,fed intro potiflìmum* Quandoqj Si prò/ ieftura proceffus ue mouetur Si luxat,quandoqj Si alterum os diftat.His uali/ da contenti© Tacienda Si adhibenda eft,quodqj prominet,trudito,& alterù re trudito,duafqj fpecies modos ue peragito fimul Si retro,& in obliquum tranf/ uerfum ue,uel in menfa tabella ue manibus uel calce.Qux uero nò bene repo nuntur rebellant ue feu relabuntur,deformia redduntur,tépore tamé ad ufom ualida fiunt, Medela linteis Si fafciis perficitur,cù manu Si cubito ferulas di/ gitos ufqj ponito,qux in ferulis polita funt,crebrius qj frafta foluito,perfofio neqj multa utitor.Qui uero per ortum,manum luxarunt,breuior ea fit contra/ hitur ue,carniumqj minutio contra cafom fit,Si iam adulto Iuxauit,fua magni tudine offa permanent.Digiti uero luxamentum clarum eft, nec fcribendum eft,quem Si quos in menfa tabella ue ftatutos refta contédito,quodqj promi/ net trudito«Medela conueniens linteis,fafciis,fuperiigatione peragitur,qui fi non LVXATIS DCXX non reponatur,foras extuberat callum ue obducit ♦ Qux uero per ortum, uel per adulefcentià offa luxant,fob luxatione contrahuntur Si breuiora fiunt,car/ niumqj diminutio finus ue contra maxime,cp qua cafus fit Si luxatio * Sin auté adulto luxant offa,fua magnitudine permanent.Coxx uero femoris ue mem/ brum Si articulus quatuor modis luxat Si excidit, fed plerunqj introrfum,fecù do loco foras,cxtera uero fimiliter.Signa commune quidem,alterù crus, pe/ culiare uero Si proprium moti introrfum hoc eft. Caput femoris in uentré ten titur,cum tangitur,diflìmiliterqj fleftunt,crufqj multo longius uidetur, nifi in medium utraqj agens extendas,nam pes Si genu foras Tpeftant,Si uero per or/ tum uel per adulefcentiam coxa luxauit,contrahitur,tibia uero minus,cxteraz cti rata portione,carnes autem foris maxime minuuntur.Qui tardius eriguntur Si fanefeunt,cùqj fani funt,in crus fanum uoluuntur Si excipiuntur, fi uero co/ gantur Si conentur,uno duobus ne bacillis gradiuntur,crusqj fubleuant,quod quanto minus eft,tanto facilius uehùt.Sin autem iam adultis hoc eueniat,offa quidem permanent,carnes quemadmodum diftum eft,minuuntur ♦ cum auté uadunt,errabunde Si conuolute ficuti boues,gradiuntur, cùqj coxendice ca / reant,exifchii fint,in fanum crus ilia curuantur,quod neceffario fobit, uti ue / hat,hoc uero confcendit,uti uehatur,nam uehere nequit,ficuti pede fauciati* Secundum uero fanum crus fuper eo ue bacillo tortuote & oblique corpori committuntur,contraueclaudicant.lxfumautem,manu fuper genu polita, mutatione uri corpus uehat,cogunt,coxendice uero,!! fubter utatur, fubterq? minus offa minuuntur,carnes uero magis. Moti autem extra, contrariaci figna & ftatus funt,genuqj Si pes extra parum fpeftat Si uergit.Quibus autem per or tum Si per adulefcentiam hoc euenit,fimiliter offa non coaugeTcunt, coxen/ dixqj fimiliter non creTcit,ted altiere quadam tenus,nec fimiliter utitur.Qui/ bus autem foras fine inflammatione crebrius excidit, hi liquidiore Si agiliore humidioreue crure utùtur,ficuti manus pollex,qui maxime fuapte natura ex/ cidit.Quibufdam magis uel minus excidit, quibufdam facilius uel difficilius, quibufdam fpes eft,uel metus celerius excidere,quibufdà fxpius excidit, mez dela huius eft*Quibufdam & per ortum,uel adulefcentiam,ud morbum, quo potiflìmum excidit,quibuTdam os fideratur lxditur ue,quidam nò omnia pa tiuntur,minus tamen,qj fi introrfum luxet lxduntur*Si rite curentur, plano to to ue pede uti gradiantur,nec iaftent.multa curatione peragitur* Puerulis ue/ ro fi non reponantur Si negligantur,male afficiuntur,fi curentur, iuuantur uti planis totis ue pedibus incedant,minus autem quid emacientur Si minuantur. Quibus autem hxc utraqj offa fic exciderunt,hi hxc patiuntur, Tatis quidem carnofi redduntur prxterquam,quod foris declunes exengluti ue effe uidenz tur,coxxqj diftorquentur intro,mfi offa fiderentur Si lxdantu:, foperiore ue coxendicum parte gibberentur,hi quidem foni degunt,fed corpus nò crefcit, nifi caput*Qiubus autem retro luxauit,figna hxc fiùt, molliores ante funt,ted Coxa luxatio. Coxa per ortum et adulefcentiam luxatio. f.xefchios. luxatio extrin» fica coxa crebra cur. Pollex huic foni Ut eft. Diuerfa huius lu xatio et per or» tum adulefcentià morbum. Pueruli in his ni negligendi. Coxa utriufe luxatio. Luxatio huius et in pofteriora. DCXXI D E Qua in his non tetto prominet,pes reftus permanet,fed nifi cum dolore confleftere queunt, flectuntur. minimeqj diftendere,crufqj his contrahitur,cV breuius fit.fed nec poplité,nec supedor articu» inguen,nifi ualde tollant,diftendere uel fleftere queunt. Superior enim articu lus dux eft. fos in plerìfqj dux eft,primuTqj hic cum cxteris communicat,cù articulismer/ cómmicotio hu uìs,mufculis,inteftinis,uoluis,cxterifqj fimilibus,coxendicifqj os clunes Si na ~m- tes petere nequit,quiaqj non diftendunt,propterea còtrahitur, carnefqj totius cruris in omnibus minuuntur.quibus uero maxime,quo ue modo,diftum eft, crebra agitatio Corporis pars quxqj luxata fi agitetur,magis ualet,!! nò,male habet, nifi do Luxltiofxtrin» lo*Vnflaromatio febrifqj uetet.Quod prxterea foras luxauit,carnemqj cedenz fica uel intrinfe'» tem petiuit,contrahitur*quod autem intro fuperqj os eminens,granditur Si Io ca quid faciat. gius fit*Siquidem adultis non reponatur,curuati in inguina uadunt, poplefqj alter curuatur,peftus uix mouent,manu crus prendunt,cù fine bacillo uadùt* quod fi longiufculumfit,nonuadunt,& fi uadunt,pufillum quid Si breuedi/ mouentuncarnium auté diminutio iis qui dolent laborantqjluxatioqj in prio LTikem- °rttt' rem Partem **r ^ana patte,rata portione fit, Quibus autem per ortum,uel adu/ \VqmVactetr lefcentiam,uel morbum luxauit,de quibus diftum eft,& dicetur, magnopere ii afficiùtur propter neruorum Si articulorum defidiam,genuqj ob iam ditta, male habent,quo contrafto,hi uno uel duobus bacillis gradiuntur, crus uero Luxatio anterior fanum carnofum fatis eft propter ufom Si defatigationem ♦ Quibus autem in udpofteriorqui anteriorem partem luxauit,contraria figna fiunt.pofteriore enim molle eft Si *tratm cauum,ante uero prominet,crufqj hi minime fleftunt,fed maxime diftendùt, pes reftus eft,crus alteri par eft,fed calcis poftrema cótraftior eft* Maxime ue ro hi do!ent,lotiumqj ftatim in his luxamentis ualde comprimitur, quoniam coxendix loca prxcipuaprcmit,quo anteriora diftenduntur, nec coalefcunt, fed morbofa fiunt,celeriterqj tabefeunt Si fenefeunt,pofteriora uero contra / h un tur.Quibus autem adultis iam fic luxauit ,caice retto uadunt, quidam non poffunt,& fi ualde conentur &trahunt,multum procedere,carnes autem & re liqua his non minuuntur,cuius rei motatio Si ufos caufa eft. Qui crus totum in pofteriora diftendunt,ereftiores uadunt,modicoqj bacillo parte Ixfa cgét. umcrurìs^co0!" Q.uiDUSuero Per °rtum luxauit,cum adoleuerunt,!! rite curati fuerint,ufus,qui xte^, adultis,prxftatur,curatis uero negligenter,crus parum diftenditur,qj primum enim articuli retti callum obducunt,carnes autem Si offa rata portione minuù tur Si contrahuntur.Coxx uero femorisue luxati communia hxc font* diften/ Mt$"u f.j!4 rio uehemens & direftio,qux uel manibus,uel tabeila,uel libraméto mochlo Mochlos diften» _ ... ' * . , , -ri dunt dingunttL. ue fit,quo ad interiora rotundo,lato uero ad extenora utitor, ied extenora pò Luxatio coxa tiflìmum fic curato*Qux auté introrfum luxarunt,& uentriculis fub coxx fic/ none reponìtur. cam partem datis reduces,cruraqj diftendes Si colligabis,pedibus paululù in/ ter fefe diuaricatis diftantibus ue*poftea fic còmplexa diftendito, eleuato, fi/ mulqj utraqj dirigito,quod Si in priora luxatis cxterifqj fatis eft,minime uero foras moto,ligniqj ficuti humero luxato manum ufqj fubtenfio,quibus intro, cxteris LVXATIS D CXXII cxteris minus*Qux autem uel ante,uel retro luxarunt,manu uef pede, uel taf bella coges in fua Tede manere cum diftentione.Genu quidem cubito facilius Cenuluxotio. re(lituitur,quia facile plicatur Si diftenditur,quare luxat facile,reponiturqj,Iu xat quidem fxpius intro,quih Si foras,& retro.Quod fiquis citius Si uehemen tius complicet,dìftendat,calcitret,reponat,uel Untei globulum in poplite fa fciato,circaqj hunc cito Si ueheméter genu fleftito Si reduces.Quod retro lu/ xatum potiflìmum reponit,poteft Si modice tendendo,ficuti cubitus,quod re no luxauit,reponi*Quod uero hac illac ue luxauit,complicatio,uel diftentio, uel calcitratio reponit,qux potiflìmum, quod retro prolapfom eft, reducit. Quin Si modica direftio diftentioqj reponit,fed direftio communis eft om/ mbus.Si uero cum retro luxauit,non reponatur,hi fleftere nequeunt, quin nec cxteri multum,coxx uero uero tibixqj os anterius minuitur * Sin autem intro luxauit,magis diuaricantur,nam exteriora minuuntur.Siuero foras,còtra ma/ gis intro curuantur,ted minus claudicàt,craflìus enim os uehit & fuftinet,qux uero intus funt,minnuntur.Qui uero fub ortu,uel adulefcentià luxarunt, ficuti luxatio horum priores afficiuntur rata portione.tali autem offa luxata.diftétionis Si direftio /"* ortH- v nis uehementioris utraqj facientis,cjj manus egent, quod omnibus commune eft.Pedis uero mota ueliicata ue ofla,ficuti manus offa Tanantur,communican tiaqj in tibia Si ueliicata fi non reponantur,male habent, pedifqj fub orto uel adulefcentià offa luxata,ficuti ea qux in manu funt,traftantur.Qui uero de lo co altiore deciderunt defiluerunt ue in calcem,uti offa diTcutiàtur, uenx dif/ DefiUre decidere fundantur confundantur ue,nerui confringantur conuellantur ue, quod cum "e*loco éltio' euenit, periculofiflìmum grauiflìmumqj eli, fiquidem periculum eft, ne hxc ^tid/Jiat"* fiderata, maleqj affetta omne xuum Si uitam negotium faceffant ,diuulTaqj offa c^diftorta^neruiqj cum his communicantes &hxrentes ne remaneant, li prxfertim hxc uulnerent,cutem ue fecent,qualia in coxa tibìaqj ueniunt net/ uis diffolutis,qui cum his communicant uel alia negligenti declinatione Si te, fi prxfertim calcis pars nigrefcat,quod recrudefeere rem Si rebellare maxime facit.Quandoqj Si fuperfiderario,lxfio putredoqj fit,febrefqj pergraues, tre/ mulx,fingultofx,mentem qux tangunt,citoqj tollunt, magnarumqj uenarù liuores Si cancri fiunt.Signa uero recrudcfcentul Si rebellàtium font,!! diffu/ fa Si fparfa hxc funt,quxqj circa funt,nigricantia,fobdura fobraqj* Nam fi cù duricia liuefcant,periculum eft,ne nigrefeant,!! uero fuppuruÌéta,mollia,dif/ fofa,8t fparfa,qux iiuefcunt,fint, uel foblutea molliaqj,hxc optima in his om nibusfunt*Medela autem cft,fi fine febre fint,ueratro purgare helleboriffare curatio qua. ue,fi minus,non,fed mulfom acetum Tuaue propinato,motofqj articulos com ponito,fuperligato,multogj magis hxc in fraftis facito, plunmifqj linteis Si fafciis utitor,mollioribufqj minufqj ftringito, Si premito ,plurimaqj calida calcem talum ue circunfoueto*Status autem,& forma modus ue hic efto ♦ fu / perligatione calcem nimiù ne ftringito,fed fupra genu deducito,benecjj illic dcxxiii D E Vedìs lunatio. comp6nitó,ferulis autcm tabellis ue ne utitor.Cum uero pes luxauit,folus uel cum talo,qui magis introrfum prolabitur,fi non reponatur,cum tempore ma cilefcit &extenuatur luxationis connaria parte,quemadmodum coxendix, fez mur,coxa tibiaqj qui ficuti manus iunftura reponitur.fed ualentius diftendiz tur.Medcla uero fit,ficuti lex Si modus cxterorum articulorum pofcit,minus autem qj manus iunftura,recidit rebellat ue,fi quiefcat, cibus quidem minor porrigitur,nam otiantur.qux uero per ortum Si adulefcentiam luxarunt, pari Pedis h ortulu» modo ficuti fuperiora Si afficiunt & traftantur,Prxterea fub ortu parum luxa xatìo et obliqui» ta qU3CO!am dirigi poffunt,pedis prxfertim obliquitas,cuius non unus modus Qua condmit. cft.Mcdelauerohuius,ceratumunguentumue rhefinofum, multa lintea faz fcixqj tabella lamella ue plumbea nò corpori fuperligata,fubleuatio Si refum sì luxatio fra» ptio,ftatus Si forma cócordét.Si uero luxata frafta ue uulnus fecerint Si proz ctio ne minerei. mjneantjmdius eli non tangere,fed fic ut habent,finere, tamen ne pendeant, nec cogantur (tringantur ue.Medela uero,piceata medicamenta & unguenta fint,uel penicillis Si linamentis uino tinftis utitor Si calidis,nà frigus his omz nibus hoftile& infenfum eft.Per xftatem uero foliis circundato, per hyemé fuccida lana,tegumenti caufa,ne linito emplaftrato ue,ne ue fuperligato ♦ Ci z bus tenuis porrigatur,frigus,pondus,preflìo ftriftio ue non neceffaria Si uioléz ta abeftojftatus uero,forma,feries Si ordo neceffarius ed, contraria uero omz nia fcito pcrnitiofahis effe.modice uero Si negligenter curata ,turpiter Si inz decenter claudicant.Si uero pes ad pedes Si cOntra pedum ufom uertatur con uellitur Si moleflat,fi quo ue alio uertatur,rata portione uexat,tamen offa non multum diftant, parum enim denudàtur,tenuemqs Si hulcerationem Si cicatri cem obducunt.Maximauero hofum periculofiflìma funt, quxqj maxime fo z pra funt,fpes uero falutis fola ed,!! non reponantur prxterqj fi fecundum diz gitos manumqj fummam fint.Qux pericula fint,prxdicito, reponereqj tenta tofed primo fecundo ue die,!! minus ,decimo,quarto auté,nuilo modo, qux reponant,libratiunculx mochlifci ue font. Medela uero ficuti capitis offa,ca/ lor,fed ueratro ftatim,& cum repofueris,melius ed uti.Cxterum fcito, fi hxc fedis luxatio cù reponantur,!! fupra fuperiore ue parte fint,celerrime mortem fequi ♦ Pes uero uuUere. cum fic exceflit,dolor neruorum fpafmus ue, cancer Si gangrxna fobrepit ♦ fi reponatur ctenim quidqj horum Tupemeniat, fi reiicias Tpes fakitis eft, fiqua fpes eft,nam cum dimittuntur,hxc non fiunt,fed cum tenduntur. Si qua uero de articulis Si oflìbus abteiffa font,non fopra,ted uel fecùdum pedem,ud ma/ num proxime fuperfunt,nifi ftatim magno animi deliquio pereant. Me dela q capitis,&calor.Siderarionisquidem,lxfionis,8e putrefattionis carnium &in his & in uulneribus caufa e(l,(anguinis fluxus remoratus,fratturifqj offium co preffus,uinculifqj Si ligationibus nigritia.Quibufqj coxx pars brachiiqj os de cidit,8e caro decidit,plurimi tamen fuperfunt,cxteraqj lato facilia accedunt* Cafus offis et car q^i^ autem fraftis oflìbus carnes fobito circù dehifcùt, qua denudata font offa, L V X A T I S DCXXIIII offa,decidunt Ted tardiuTcule. Quare Tub uulnere Tani corporis quid demito, cauentem enim Si timentem dolor prxperimir,fimulqj cum animi deliquio defeftu ue multi pereunt.Coxx quidem os ex hoc refolutum cù eft.die otto/ gcfimo decidit,tibia uero cum Tubtrafta eft,uigefimo, mediaqj eius offa texa/ gefimo,cum uero ex his refoluta Tunt, cito tarde ue prout medicx preflìones fuerint,cxtera uero qux placide traftantur,offa eorum non decidunt, carni/ bufqj non denudantur.Quare hxc lenius Si foperne magis fofcipiantur Si tra/ ftentur,nam plurima magis formidolofa funt,qj periculofa peioraqj. Medela uero ienis cum tepore fit,cibus optimus Si perparcus,pericuiù fanguinis flu/ ftionis frigus adducet.Status autem forma modufqj funto,ne relabantur.dein defubftragulum fubfedimétum ue puris caufa planù fubdetur,quxqj his con ferant,&cum nigricant.Prxterea fanguinis fluftiones,difficultates inteftino/ rum multx Si: uehementes per decretorium,fed non multos dies uexant, qua/ uifqj febricitét,cibum tamen non ualde auerfantur,quos tunc nihil euacuato* Vertebrarum autem luxatio gibberofitas ue introrfum mortifera eft, lotium enim prohibet,torporemqj adducit.qux uero harum foras piurimum luxa z runt,minus Ixdunt,qj qux concuffx nonprominét,fibi enim ipfis decernùt, Ted illac plurimù corpus uexant, prxTertim fi loca prxcipua & periculoTa mo leftent,quales Tunt coftx.Qux fraftx fi font,febriculam,fputumfanguinis,fiz derationem putrefaftionem ue Si lxfionem adducunt,fiue una fit,fiue plures. Qux fraftx fi nonfunt,medda facilis eft,fi febris non fit,ne uacuato, fed de/ ligato,prout horum lex,ritus,& confuetudo poteit.Callofitas autem Si ferru/ minatio diebus uiginti fit,tenerum enim quid eft,fungidumqj Si uefcum. Si uero penitus Si utrinqj fint fraftx,puftulx tubercula ue,tuflìs,pus hos uexant, coftx fiderantur,lxduntur Si putreteunt, fingulis enim Collis utrinqj tenores nerui uetenduntur,qui per omnes eunt.Qux uero per cafom comminuuntur, minus dirigi poffunt,prxfertim qux fopra prxcordia font.quibus uero pue/ ris hoc euenit,non coaleteunt crefcunt ue,& augentur fimul,fed ueluti caput, manus,crura perfiftunt.Si uero adultis gibbus fiat,malum ftatim difeutit, fed per tempus aliquod refricat,quo Si iunioribus fed minus male caccethos ue ha bet.Sunt tamen qui patientius Si non laboriofe ferant,fed hi,q carnofi Si prx pingues funt,fed horum pauci texagefimum ufqj annum uiuunt,quin Si diftor quentur.caufa uero cum cxteris eft,ftatus fchema ue,quibus iacent Si ftatuun/ tur.Qux prxnofcantur,nam fanguen plurimi fpuunt,purulentiqj fiunt. Medi/ tatio uero Si medela eft,deligatio,ficuti lex horum ritus ue Si confuetudo pò fcit.Cibus primo perparcus Si optimus porrigat,deinde mollefcito, quielci/ to,fiieto,ftatus fchemata ue commoda funto,uenter fubducatur,uenus abefto. Sed quibus fanguis minus cum dolore redditur,qj in fraftis confueuit, magis cum temporibus redire folet.Quibus uero mucofum quid relinquitur, cùdo loribus iubmonet*Medela,peruftio os ufqj non ipfum & idem. Si uero quid luxatio uerte» brarum ir.tror» fuspeioreft. Coftarum lofio. Spina protubem ratio. Sexogefimum au num pingues ni excedunt. Quibus ignis detur. DCXXV D E Diuerfitas nutrì catus medicarne» torumcy Qua luxata re» ponant. Qui luxata'tra» dentur. Tortuofa obli' qua ue luxatio. Vcrtebrarum lu xatio. Qua luxata re* ponant. Cum in ledo lu» xata reponuntur quidagas. medio loco relinquatur,nec tranfuratur,fiue fuperna tantum parte fidcratio, Ixfio putredoue fequitunQux cunfta dicentur,qux penetrant,uidenturnon uerbis,cibaria,pocula,tepor,frigus,ftatus fchema ue, quodque medicamenta quxdam ficca funt,quxdam humida liquida ue,quxdam burra rubraue,qux dam alba,quxdam nigra,quxdam afpera fuper uulnus, cibufqj fimiliter * Lex modus ue repofitionis dircftionìfqj eft,libra mochlos ue, cuneolus fpheni / fcus ue,fuccula hyponos ue feu afellus hyponifcus ue, qui reducit, libra uero adducit,Qux uero reponenda dirigenda ue fun^diftendito, ftatuqj fchema/ te ue,quo manfura coalituraqjfunt,trudito,quodqj luxauit Si excidit,eo pelli/ to,unde luxauit Si excidit,quod uel manibus,uel fobleuamento, uel fucculis, uel circa quid perages.manibus quidem refte fingulas partes traftabis,manus iunfturam cubitumqj,manus quidem iunfturam,cubiti refta fatis eft pellere, cubitum uero,brachium uerfus fleftere Si curuare,uti fecundum brachiù con fiftat,quod per manum fubtenditur, Digitos auté uelmanus,uel pedis his fi/ militer coaptato,manufqj iunfturam,eiufqj protuberationem uti emineat,cu/ rato truditoqj Si retrudito,cxtera quidem fatis eft manibus pellere. Qux ue/ ro prominent,calce,uel manus palma in fuam fede pellito fuper aliqua re pò/ fita,dum fub eo,quod prominet,quis mollis conueniens globulus fit. Partem autem alteram quis peritus Si prudens minifter retro Si fubter pellito,feu intro, feu foras exciderit.Qux uero tortuote Si oblique luxauerint, propdlito repel litoqj retrorfum & in utranqj partem.Qux uero prominent & extuberant in/ trorfum,necfternutamentum,nectuflìs,nec uentus flatus ue, nec cucurbitula laudabiliterreducet.Quare conftitutione diftentioneqj quadam opus eft, de/ ceptio tamen hxc error ue poteft ineffe,quod luxatis uertebris propter incur/ uamenta prx doloreqj uidentur introrfum luxaffe,qux facile reducuntur, cele riterqj coalefcunt.Qux uero foras prolabuntur.partim fupra, partim fubter contrario modo per pedes diftenduntur,qux coaftio reductio ue cum dille/ rione fit,uel fede.uel tabella,uel pede.Qux uero hac,uel illac luxarunt, fiqua diftcntio,ftatus fchemata ue adhibeatur,facile reducuntur Si coalefcunt ♦ Pe/ culiarifqj nutrì catus,cunfta prxterea fint accommodata,qux neceffaria font, iata,lenia,ualida,peculiaria,pannifqj ualidioribus non prius conuoluantur, òj parentur cunfta coaftionibus repofitionibufqj neceffaria, commenfa longitu/ dine,latitodine,8ealtitudine,ficuti cum diftentio coxx peragitur, tecundum talum uti diftendatur Si ligetur Tupraqj genu*Hxc quidem eodem diftendi / to,latera Si lumbos Tecundum alas,aqualiculum,peftinem,femur, coxam dille dito.Quxdam per media femina Si principia,hoc quidem in peftus, hoc au/ tem in tergum mftendito.Quxdam per omnia fobtendito,commodato, con tendito,uel ad affem piftiilo fimilem,uel focculam afellum ue ♦ Si uero hxc in letto facias,pedes uerfus folum firmato,pedem uero leftuli alterum cum alte ro,Iigno ualido tranfuerfo conneftito,fuperiora auté ad affem piftiilo fimile confirmato LVXATIS DCXXVI cofiflrmato Si didendito,uet modiolos retx, in hifqj aflìculos coturnato, uel fcalam,& utrinqj tradito Si pdUto.Sed hoc commune eft,tabella fumitur fex Tabellarecondn cubitos longa,duos lata,palmum craffa,qux planum atellum fuculam ue ha z n4tori4t beat utrinqj,per mediumqj columella canaliculi ue gradatim incili Si Ixuiga/ ti figantur cauentur ue.Qui ad Ugni fubftragulum rata portione commeni! re/ fpondeàt,quorum incifurx latx Si altx digitos quatuor fint, quemadmodù intorculanfit,tantumqj interniittatur,quantù librari,dimouen, Si dirigi pof/ fit.Tabdla uero hxc quadratom cauum foramen ue per medium habeat,colu T/^' **w *** mella uti ftet figaturque in eo,qux inter femina promineat, cùqj librabitur, coctnnetur- motabitur,di(lendetur,fobterlaDÌ prohibeat, tabellxqj huius poftrema loco aliquo,uel pariete defigito Si confirmato,cùqj fuper hac quid recócinnabis, quid mollc,quod rccòcinnandis conueniat,fobftemito.Quibus autem os pala *4Ì4U «mot'ftm ti fubfedit,media naris his deprimitur.Quibus caluana capitis ue os deprimi/ caùoriacopref» turfrangitur ue cafu,uel re aliqua incuffa fine uulnere,de capite Si eius uulnez fa comminuta ue re horum nonnullis,quxdam acria fauces iecur,pulmonemqjpetunt.Signaue fine HHÌnere- ro permutationum Si cafuum patent,qua,qui, quantum hxc inter fefe diffe/ rant,quibufqj coxendicis acetabulum dimotum ciicilfraftù ue eft, neruulufqj eius diuulfus,quibufqj manus prominentia Si proieftura dimota Si frafta eft, quibufqj Si qui,quaqj unum,uel duo,quorù duo funt,quibufqj pericula fpefqj Q** « *»' me» bonx,uelmalx,quibufqj Si quando mala malignitates ue mortis, falutifqj cer l**j^jf tx non certx ue.quxqj reponenda manu ue traftanda Si curanda funt, Si qux non,& quando,& quando nò. Super his fpes,pericula,qux,quando manu cu randa Si traftanda.per ortumqj luxata,qux crefcent,qux nò,qux citius, qux tardius,qux clauda Si Ixfa remanebunt,qui,& qui non,& cur, quodqj minue/ tur,cur,&qui,& qui non,quxque luxata frafta ue citius tardius ue coalefcant, quxqj diftorquentur,fuperextuberantqj,horumqj remedia,quibus hulcera fta tim,uel poftea fiunt,quibufqj offa minus luxata Si Tratta font,quibus plus,qui/ bus magis Si minus minuentur,quibus luxata Si frafta plus minus ue jpminent, quibus minuuntur,quibus non,quibus luxata frafta ue exeùt,quaqj magis,qux luxarunt offa,uel articuli,quibus ferruminantur,& callum obdueunt & extu/ berant,quibus non,quibus uidentur,quibus putantur,6^ cur.Quxqj ad paflìo/ QuimedieùagH nes, quxqj ad medicamenta medicandaque pertinent,Tcire oportet. Quibus ***pr[pmai. legibus modis ue legitimis peragantur diftentio,dircftio,fhcatio, laxatio, li/ gatio,prxparatio,fupcrligatio,refumptio,pofitio,ftatus fchema ue,tempora, nutricatus dixtx ue.Qux uefca Si tenerrima funt,ftatim coalefcunt,contraria uero,contra diftortiones cumationes ue fine carne,fine neruis.Quod repofitu èft,multo propius loco eft, unde luxauit, qj quod repofitum non eft . Nerui, qui continenter mouentur Si agitàtur.quiqj in humido Si molli loco funt, ma gis concedunt,lentefcunt,& mollefcunt,qj qui contra.Quod luxauit, fi confc (lim reponatur,optimù e(l,fi uero febriat,ne reponito,ncc quartana.quintana GGG d cxxvn D E Quihac tutta do et reponenda. Cah.tbm Quid agendum cum offa faucia* runt. ferula tabella ue his nónponun tur. Pila qua librai reponunt ue. Virgade corno in his locantur. Quando luxata fradaqf reponon tur et concinnen tur. Coxa luxata cù brachio coueuit. autcm,minime.Cubitum,cunftaqjtorporemfaciétiac5celerrime fi reponas* optimum elt,cum inflammatio ceffat.Còuulfa uel nerui.uel chartilaginea, uel proiefturx Tupereminentix ue,uel diftantia Teparata ue tecundum foam natu/ ram,fimiliaqj quemadmodum prius fuerant reftitui nonpoffunt,callum enim ftatim obducunt & extuberant, tamen ufos conteruatur, & remanet plurimis, Qux poftremafunt,facile & luxant, &reponuntur,qux facile luxant, non in/ flammàtur* Qux non calefiunt non inflammatur ue,maleqj curantur,rurfus lu xant,qux ftatu forma ue,fiue modo confueto diftendito,quo maxime tollan/ tur & reponantur,naturamqj Si locum,unde luxauit,perfpicito, retroqj Si re/ fta,tortuofeqj Si oblique dirigito,ce!eriterqj £pellito. Qux facile celeriterqj luxant, & conuelluntur,celeriter retrudito,celeriterqj circumagito,quo còfert &expedit.Quxcrebroluxant,facilereponuntur*caufa eft neruorum offium ue folutio,neruorum quidem longitudo,& prolixitas, uel Iaxatio Si fupercef/ fio,oflìum autem,acetabuli Ixuitas Si xqualitas*Capitis caluitium confoetu/ do & tritus ufus faciunt*caufa eft,incontinentia,habitus,& xtas,quod fubmu/ cofum eft,non inflammatur.Quibus uulnera ftatim,uel poftea fatta funt,oflì/ bus exeuntibus,uel prurituTcabriciaue Si afpentate,qux cum fenferis, ftatim TolritOjpicariumqj cerati! foper uulnus ponito,& uti uulnus Tuperligato.Pri/ mo caput principium ue faTcix foperponito,deinde cxtera peragito,nec qd Ixfom eft,ea parte fit,fic enim maxime extenuabitur,citoqj decidet,circumqj dehifcet Si expurgabitur,celerrimeqj coalefcet, fed ferulas eo ne deducitene ue ftringito premito ue.Quorumqj offa ualde diftabunt Si aberunt,quorumqj parum,fic facito,multum enim foppurat,fed hxc non fic Si adeo,fed fedimen torum caufa refrigerantur.Qux autem ualde prolapfa funt Si extant,fiuercpo nantur,fiue non,deligatio fuperligatio ue his non quadrat,fed potius diften/ tio&diftantia*Quare pilx,qualespuelliconficiunt,parentur,quarumuna fé/ cundum talum,fecundum genu,tibiam furam ue uerfus altera ponatur,qux la tx,commodx,ualidxqj fint,circuIofqì Si anulos habeant, quibus paxilliuir/ gulx ue cornex,rata portione commenfx indantur,longx craffxqj quantum Tatis erit,uti diftendant*Qux habenulas utrinqj habeant,uti in anulis colligen tur,cogantq3 Si propellant*Medela uero picatum ceratum calidum efto, fta/ tuTqj Tchemata ue coxédicis Si pedis,quies Si pofitio,cibufqj optimus Si per/ parcus porrigatur*Offa uero luxata fupereminentiaqj primo,uel fecundo ter/ tio ue die reponito,fed quartana quintana ue,non,cum recentia Si ualida font, qux libellis mochlicis ue repones*Si uero repofitum os firmamentum nò ha beat,qux prohibent,abfcindito,fed tamen ÒV fic denudata decident, contra/ ftioraqj membra reddentur.Prxterea quidam articuli plus,quidam minus lu/ iant,quiuero minus,facile reponuntur,qui autem pius,maiora faceffuntnego tia,malaqj neruorum,oflìum, articulorum, carniumqj Si ftatuum Tchematò ue* Coxa uero.brachiumqj fimiUime luxant Si excidunt. Hippocratis F R A C T I S DCXXVIII HIPPOCRATIS DE FRACTIS LIBER SERMO VE SEPTVAGESIMVS Edicum quidé oportet,qj reftiflime luxata Traftaqj diften dere &concinnare,nam horù hxc eft iuftiffima Si rettiflì/ ma natura Si diTpofitio.Si quid aùt hac uel illac dechnet, Q»*w^«"f m peccatur Si erratur,ted minus in decliue Si fubter, qj in ac/ ye\llf4r' *" cliue,fopinù,& Tup.Qui uero nullo còfilio Si fciétia hanc rem aggrediùtur,plerùqj nihil errànnà qui ligatur, mani! porrigit Si adiuuat,uti refte Si iufta natura Si modo cogat Si colligetur*Medici uero,q prx te fcientia Si peritia ferunt, fxpius peccàt Si erràt.Diiigentia quidé Si ftudio nò multo medici ferme omnes, uti uno uer/ bo dicà,manù fratta traftàt.Quare plura de hoc fcribere cogor, quonià mul/ q*«* medicos tos medicos uidi,qui dofti pentiqj céfebàtur,qui fatis effe putabàt,manù pò « his non prò» fitu,forma,& deligatione ftatuere.Qua de re rudes Si ignaros effe uideri opor/ btt- tet,nam alia plura huius artis fic cétentur.Nouù enim quid Si externù, qd bo/ num nec ne fit,nefciùt,magis probàt,qj còfuetù, quod iandudù bonum effe fciùt.quodqj obfcurù eft Si nuper afcitù,qj quod clarù ed & apertù,compro bàt.Dicédù igitur ed Si patefaciédù medicorù errores,quos effe duco,quoT/ damqjdocereuolo,quofdà dedocere.De manus quidé natura primù dicam, nam de aure diffrafta,cxterifqj corporis oflìbus alius Termo erit,& documétù. Manu quidé,de qua fermo eft,quidà decime deligandà céfrit.quidà fic habe re Si ftatuere coegit,quéadmodù fagittàtes,cù humerù prxmittùt, ficqj habé tem deligauit,fibi hoc illi naturale effe perfuadés ♦ Teftimoniùqj hoc attulit, cubiti offa cunfta refta inter fefe effe,fimiléqj colore Si rettitudine foris Si in/ tus habere,fagittariàqj arte teftimoniù adducebat ♦ Qux cù diceret faceretqj doftus peritufqj céfebatur,cxterarù auté artiù nò meminerat, qux robore Si uiribus.qux artificio fua peragùt,nefciens alia effe Torma fchema ue in otio statusfchemotis naturalé,alià in negotio,dextrxqj manus alià,finiftrx alia forma naturalcm* Ht*m*tto. Quemadmodù fi contingat Ubeat ue fic còparare,ftatus alius, forma,& figura fchema ue iaculatoris cft,funditoris alius, lapide emittétis alius, pugilis alius, quiefeétis alius,nò quiefcétis,& negotiàtis alius. Quafcùqj alias quis artes in/ ueniat Si proponat,quarù ftatus,figura forma ue naturalis manuù non fit idé * Nam in unaquaque arte.manum quifque ad opus,quod facere uult, confor / mat Si accommodat. Sagittariam autem Si arcum exercenti tenenti ue par eft, ftatum hunc Si potiorem effe, quam manus alterius, nam brachii di / ftentio in cubiti principio Si fondamento ftatu hoc confirmatur, Si con/ fulcitur, cubitique Si brachii offa dirigit, totum robur uti in his fit, Si arti/ culi Si iunfturx reflexio ftatu hoc Si Tchemate refleftatur, Par igitur eft, locù GGG ii DCXXIX D E hunc fic maxime rigidum fore,8t non flefti,fed diftendi,necceffurum,cumcij manus dextera chordam &neruum attrahit,plurimum fic attrahet, emittetoj de folidiflìmo Si firmiflìmo in unumqj coatto & contratto arcu, nam his fa / gittarù emiflìonibus,uehementius,ualidius,ceIerius,&lògius emittitur. Qua/ re deligatio fagittariaqj nihil commune habent,fic enim deligatam manum te nere,multos alios dolores,qj uulneris daret * Qui fi fleftere mandet, nec offa nec nerui,nec carnes ftatu eodem fchemate ue confiftant, fed ligatione uitia & fuperata tranfmutentur alio,quare fagittaria in his quid utilitatis habeat, no uideo*Sedfortaffenon erret,qui Tapientiam,fciétiam,& perkiam prx te fert fi lxfum,& uulneratum,manù ad peftus dare mandet,& prxbere, còtinereqj* Modus alius de» Medicorum alius prxterea manum refupinabat,fieqj diftendebat, Si deliga z hgandt. ^t ratus hoc effe naturale,corpore,& colore eius conieftans,& offa ratus fecù dum naturam fic (lare Si effe,quoniam os,quod eft tecundum manus articulù, prominere uidetur,uel quoniam paruus dìgitus dat Si eft refta eius oflìs, quo homines cubitù metiuntur*Teftimoniaqj hxc adducebat,& argumenta, quod Tecundum naturam naturaliter ue fic ftant Si habent,dicereqj uerum Si bene ui debatur.Sed hoc quidem non fic habet, manus enim refopinata fi diftenda z tur,fummopere dolebit, quod quifqj facile deprehendat,i! manum fuam fic diftendat ,qj dolorifica fit hxc forma,& ftatus fchema ue perfpiciet ♦ Siqui / dem Si uir minor uiribus,maioribus prxditum fi prehendat fuis manibus,fa/ cile,quo udit,agat.quorumqj cubitus fic refopinatus torqueatur,& frangatur, nec,!! manu ea gladium teneat,eo utetur,tam uioléta hxc forma, & ftatus eft, quod fiquis hac forma,& ftatu deliget,finatqj,magis dolebit,magifqj fi fic ia ceat,uel urat,qui fi manum fleftat,mufculos,offaqj ftatum alium Sforma ne/ ceffe eft fumere,& habere,qux in hoc ftatu Si forma prxter alia denimenta Manum non re» nefciuit.Nam os,quod fecundum manus articulum prominet, digitum par/ cte curantcs car» uum refta fpcftat,qui cubitum.quod autem in conflexione eft, quo homines *"" cubitum metiuntur,brachii caput eft,hic autem idem os, Si hoc Si illud effe putauit.Cubitus ancon ue,qui uocat oflì illi idé eft refpondet ue, quo firma/ mur,& excipimur.Sic igitur mani! refopinatù habéti tenentiqj,hoc idé os di/ ftortù uidet Si eft.hoc aùt Si illud,quo nerui de digitis articuloqj manus, per interiore parte tendunt,prxfertim fic refopinata mani! tenéti diftorquef, qui nerui brachii os petunt,cubitus unde menfura£,& aufpicat ,tot Si tales horum Tunt errores manus naturx,& ignorationes.Quod ego gnarus,manù fraftam fi quis diftédat,os quidé parui digiti quod in cubitù ancona ue refta tédit,diri/ gere fuadeo Si màdo* Nà fic nerui,q de manus articulo Si iùftura brachiù pe tunt,dirigentur,manufqj fic locata &refumpta,ftato eodem Si fimili erit,quo deligata,fineque dolore gradietur, iacebit,quiefcet,Quare hominem inclara luce locato,uti os,quod prominet,exceffit,fraftumque eft, in diftentione ma nu traftantem non lateat,cum Tatis diftentum erit,peritum enim,cum manum Siot F R A C T I S DCXXX 6t os excedens,tanget,non latebit ♦ Cubiti quidem ófllum, nifi uttaqùe fratta cubiti offa diffra fint,medela facilis eft*Sin autem fuperius os uulneratum,& fraftum fit,quam/ cu SHÌCHrentHrJ. uis craflìus fit,tamen os Tanum fondamenti loco fubtenditur,etfi facile lateat, nifi prope manus iunfturam fit,carnis enim extuberatio,qux fupra eft, craffa eft,Tubter autem os fine carne eft,nec Tacile latet,maiorifqj diftentionis eget. Sin autem hoc comminutum non eft,fed alterum,diftentio lenior fatis eft ♦ Si uero frafta fint utraqj,diftentionis ualidioris egenPueri quidem cuiufdam di/ (lenta uidi plus quam oportuit,plurimi tamen minus qj oporteat, diftendunt. Cum uero diftenderis,manus palma fuperpofita dirigito,& coxquato, poftea Deligatb. cerato non multo linito,ne uincula dilabantur Si defluant,ficqj deligato, pe/ ftoriqj admoueto,ne manus fummam partem fubmiflìus cubito teneat, fed al tius paulo,ne fanguis eo defluat,fedauertatur,poftea fuperligato, caputqj fa/ feix fuper fraftum ponito,& confirmato,fed multum non premito ftringito ue.Cum uero bis ter ue locum eum circunfafeiaris, fuperiori diftribuito, fu / perligatoqj uti fanguinis defluxus auertatur,ac illic finito.Longx nimium pri mx fafcix ne funto,caput autem fecundarum fuper frafturam ponito,femel/ o^ circunducito,poftea ad inferiora diftribuito,minufqj ftringito Si premito, ad mediumqj tranfcendito,& redito,fafciaqj uti fatis fit, confiderato, Si eo/ dem redito,6V recurrito,ubi prima finiuit, illicqj dextra,uel finiftra foperliga/ to,uelqua ad ftatum & formam frafturx conferat,declinato,Poft hxc autem lienes Unamenta ue in lienis formam redatta,cerato non multo tinfta foper / lienes fplenìa tédito,nam melius defluit,difponiturqj, poftea fic falciato modo dextra,mo **' do finiftra alternatim,plurimumque ab interioribus incipiendo ad fuperiora Qui hac diligi» deducito,quandoqj de fupernis ad inferna ♦ Subarida uero linteis in lienis for tur. mam redaftis curato,circunuoluendo dirigendoque,ted multum fimul ne cir cunducito,fed particulatim,manus autem articulum laxius, fed crebro circun ducito,dux tamen fafcix circunuolutiones ue primo fatis funt,Signa uero be ne curati refteque deligati hxc font,!! cum de eo quxras ualde ne ftringatur, Si prematuri! dicat te premi quidem Si ftringi,fed leniter,& prxfertim in ip/ fa fraftura,qux fi dicat,refte deligatus Si curatus eft ♦ Signa uero mediocrità/ tis funt.fi diem Si noftem,quo deligatus eft,multum te premi Si ftringi uidea tur,pollridie uero manus extrema,parum molliterqj tumeat, fignum enim eft te non multum conftrinxiffe,die autem finito minus premi uideatur. Tertio fx laxiora uincula tibi uideantur,quidqj horum qux difta font,!! deerit, fcito te laxius qjoportuit,deligaffe,fin còtra,magis qj oportuit,ftrinxiffe. Quibus ad/ monitus poftea uel laxius,uel preflìus dehgato,tertioqj die poli diftentione, 8tdireftioné ToIuito,pmoqj fi pap* ftrinxeris,fcdo loco magis paulo ftrigito. Capita uero fafciarù,fup ipfam frafturà,ficuti pus,ponito, fi uero fic pus deli ges.fanies hinc undiqj ptes poftremas petet,fin aU r)us ftrlxeris,huc de pte co preffa deriuaf.Siquidé plurimù confert,mentem adhibere,remqj cognofeere GGG iii DCXXXI D E fic quidem de hoc loco deligare Si ftringere ìncipito,quantoqj magis ab ipfa Laxius nunquam frattura difcefferis,tanto minus ftringito,cxteraqj rata portione,laxius autem éeitgandum eft. uf% non ualida m aterix fatis Tunt, parcius enim ufqj ad decem FRACTIS DCXXXII ad decem dies hi nutricandi funt,utpote cum otiétur,tenellifqj Si molliculis, liquidis, uentremqjquid mouentibus pulmentis utitor,& obfoniis, carneqj & uino abftineto,poftea quidem ex additamento reficito.Sermo autem hic ficu ri lex quxdam iufta,& xquabilis,pofitus eft,& iacet de fraftis Si eorum cura / rione ,quemadmodum rite manibus traftentur,uel contra,qux eueniant, tei / toqj cum quid in his non rite fuccedit,quid in manuum traftatione plus, uel minus faftum effe.Prxterea hxc in hoc fimpUci modo confiderato, Si obfer/ Miteiu uitta ta uato,qux non admodum rite medici curant,curatio hxc,& dcligatio perde/ w* *' lHt ***** re Si corrumpere poffunt omnia.Si nanqj offa utraqj fint frafta,uelfolù, quod fubter cft,deligatufqj manum diftentam in mitella teneat Si habeat, cuius ma ior pars in frattura hxreat,manufqj hinc Si hinc attollatur,hunc neceffe eft in/ ueniri habentem os còuerfom ad Tuperiora.Sin autem fraftis oflìbus hic Tum mam manum in mitella teneat,fecundumqj cubiti partem interiorem, cubiti uero pars altera foblimis fit Si aita,hic os conuerfum ad inferiora habere inue/ nietur.Quas ob res oportet in mitella Iata,molli tenui ue plurimam cubiti par tem manufqj attolli.Si uerobrachium fraftum fiuuanù fiquis hoc ftatu fche mate ue diftendat,mufculus brachii diftentus deligabitur, cum uero fuperliga tus cubitum fleftet,mufculus brachii ftatum alium fchema ue fumet* Diften/ no quidem reftiflìma brachii hxc eft.Lignum cubitale,uel paulo minus,quéz Q&vrachtu fra admodum funt bipalioR manubria,fumito,capulum fuperponito, qui utrinqj '^ r-' emineat,& propendeat,clauoqj ferreo confirmato,locoqj alto hominem Io/ cato,fub alamqj hoc ftatuito,manu cum brachio fuperpofita, ficqj hominem librato,& cómenfurato,ueftigiis uti uix confiftat,totufqj fere pendeat,quidqj molle cVftatù foperponito,puluillumqj unum plures ue fcorteos Si pelliceos fubterponito commenfurate ad cubiti reftum angulum uti conueniant Si re/ fpondeant per obliquimi & trafuerfum.Optimum quidem eft corium latum, molleqj uelmitellam latam circundare, quidqj graue appendere, placide Si modice uti diftendat.Si minus quis ualidus ftatu hoc fchemate ue,cubiti par/ tem interiorem fubter deducat & cogat,medicus uero Hans manibus trattato, Si componito,pedemqj alterum loco altiore teneto, palmifqj manuum os di rigito,& coaptato,nam facile dirigetur,diftentio nanqj hxc optima eft, fi ri/ te paretur*Poftea fuperligato, capitaqj fafciarum fuper fraftum ponito,cxte raqj omnia,ficuti prius admonitus fuidi,facito,manibufqj traftato,& coapta/ to,fimiliterqj petito,num rite reditutus, Si deligatus fit,fignifqj iifdé utitor, finte,& modice habeat,uel non,tcrtioqj quoqj die foluito,& religato.magif/ (^ ftringito,feptimanumqj uel nonarium in fcrulis deligato.Si uero fofpicetur os non rite habere,medio temporis huius fpatio,foluito,cùqj refte difpofue ris,religato.Brachii quidem os diebus quadragiuta coalefcit,qui cum tranfie Quoto tempore rint,foluito,minufqj Si rarioribus fafciis ftringito Si deligato, ciboqj parcio/ £,]£/'"* re^ddicatiore hunc nutricato,$ priorem & diutius.quod de tumore con/ DCXXX1I1 D E ieftaberis,qùi in manti fumma eft,uirefqj Si robur fpeftato,hocc]$ etiam confi derato.quoniam brachium Tuapte natura Toras curuari,& diftorqueri confue/ uit, fi male curetur, fic Si cxtera offa, quo fuapte natura uertuntur, eo Si cu/ rata uerti confueuerunt,cum frafta fuerint.Quare oportet,cum quid tale fuz fpiceris,mitella lata brachium complefti,peftoriqj admouere,cùqj dormituz rus Si quieturuseft,multiplex linteum fpiena ue inter cubitum Si coftas pone re,quidue aliud fimile,fic enim oflìs curuatura dirigctur, hoc etiam obferuaz pes et offa eius to,ne foras nimium uergat,& tendat,Pes autem hominis multis Si pufillis oflì luxata froda ue bus Conftàt,quemadmodum Si manus,qux non ualde fxpe franguntur, nifi qmcurentur. cum tQtQ ^^ ^ e-us corp0rccum re a(iqua graui,uel exacuta percutitur & fauciatur,qux cum fauciata funt,quemadmodum curentur,in uulnerum cura rione dicetur.Si quis huius,uel digitorum eius articulus luxet talus ue, Si eius offa,qux reponito,ficuti in manu diftum eft,ceratoqj Si linteis còuoluito, fiz cutiqj Tratta curato, fimiliterqj ligato Si ftringito,ferulas ne apponito,tertioz qj quoqj die foluito,& religato,deligatufqj refpondeto,quemadmodum Si in Quoto tempore cxteris fraftis luxatis ue,ftringatur ne plus iufto,an laxiora fint uincula.Cunfta hacfaneftant. n2ec uiginti diebus perfètte fanefcunt,prxterea,qux cum tibix oflìbus.talo/ q^ ipfo neruo ue retta communicant.Tempus autem hoc totum iacere Si quie fcere confert,fed nonnulli malum fpernentes,quiefcere nolunt,fed prius qj pe nitus fanefcant,circunuagantur,propterea multi penitus non fanefcunt,dolorz qj eos merito fxpe uexat,corporis enim totius pondus pedes fuftinent cV uez hunt.Cum ergo nondum fani deambulant,articuli agitati male coalefcùt,pro pterea cum deambulant,fxpe dolitant,qux adtibiam uergunt, communican ria uero cum tibix oflìbus,cxteris maiora funt,qux fi moueantur,&agitétur, tardius coalefcunt.Curatio eadem eft,multis linamentis Si fafciis utitor, to z tumque utrinque fuperligato,& ftringito,ficuti cxtera,potiffimum qua mota funt,primofqj fafciarum circuitus eodem ftatuito,fingulifqj folutionibus cali da piurimum foueto,prxfertim articulos lxfos,compreflìones uero, laxatioz nefqj temporibus iifdem fignifqj quibus priora, poftqj deligationes fimiliter facito.Penitus autem hi,fiquiefcant,diebus quadraginta fané (eunt, finautem Qui de alto ca» non quiefcant,eadem Si maiora,qux priores,patiuntur, Qui uero delocoalz dunt uel defiliùt. t[otc cteciderunt defilierunt ue,calceqj fefe potiflìmù exceperunt,offahis più rimum inter fefe diftant,& teparantur diflìpantur ue,uenulxqj circa offa,carne confrafta diffunduntur,& fpargùtur,tumorqj Si dolor multis fuperuenit,hoc enim os paruum non eft,fubterqj refta tibix prominet,cùqj uenis,& neruis pe riculofis communicat &coniungitur,pofteriorqj neruus huic oflì cònettitur* Curatio horum. Quare hos quidem cerato,linamentis,fafciifqj curato,calidaqj Si in his utitor, multifqj fafciis foperligato,plurimifqj rebus aliis optimis his opus eft.Si uero cutem teneram Si tenuem circa calcem habeant, fic finito, fin autem dùram, Si craffam,ficuti multi habent,placide hanc fecato, radito, & extenuato, nec uulnerato, F R A C T I S d c xxxini iiuInerato,optimeqj fupcr!igato,hxc enim cuiusuis hominis non font* Nam fi quis Tuperliget,ficuti cxtera,qux circa talos eueniunt/uperligantur, modo Qui non rite cu» pedem,modo neruum compleftens,& conuoluens,hx compreflìones,& liga réntHr <ìHÌdE<* tiones,calcem talum ue,qua Traftus eft,teparant,ficqj periculum eft, ne os fide twntW' retur,& putrefcat,quod fi ueniat,tota uita Ixfum Si uulneratum uexabit.Si qua uero fic non fiderentur,& putrefcant,ted indufa,nec edufta prx ftatus Si (che matos negligentia in calce nigrefcant,uel tibia uulnerata,& hulcerata, uel ali/ quo loco periculofo,8t longi temporis,& communi fiue comuntto cum cai/ ce,uel in coxa,uel in alio malo morbo ue,quia fupinus diu cubauent, his tamé etiam longinqua Si molefta fiunt,crebroqj recrudefcunt,&refringuntur,nifi ri te deligentur,qrieteqj multa curentur * Quamobrem qux hoc pafto fideran'/ tur,putrefcunt ue,pericula magna prxter alia detrimenta corpori prxbet, nà febres pergraues,continux,tremulx,fingukarix,qux mentem tangant, pau/ eorum dierum,& qux perimant,fuperueniùt,magnxqj uenx liuefeunt, torpe fcunt.cancrum concipiunt cancdlantur ue,qux nimia etiam ftriftione, com/ Cancrum quando preffioneqj fiunt ,fideratione nulla putreTaftione ue prxcedente.Qux autem in his tmeét- in magnis frafturis ueninnt,difta Tunt.Qux uero placide piurimum circunfra fta funt,multa curatione,ftudio,& celeritate non egent,fed tamen rite curan/ da font.Cum autem quod fraftum eft,magnopere Ixfum uidebitur,qux difta font,facito,plurimumqj fuperligato,calcem circunfafeiato, modo fummum pedis,modo tibiam circunuoluito,cunftaqj uicina,quoquouerfus, ficuti diftù cft,nec multum ftringito,fed multis linteis,^ fafciis circunuoluito, dieqj eo/ dem,uel pollerò ueratrum potato hellebonffatoue,tertianum autem foluito, ftatimqj religato*Signauero,rebellatura ne fint,hxc funt,cum uenarum diffu/ fiones,nigricamentaqj, proximaqj fubrubefcentfubdurefcétqj,periculù eft,ne recrudefcant,8e rebellent.Quare fi fine febre fit,foperne,ficuti diftum eft, pur gato,quiqj continua febre non laborent,!! uero continua febre laborarent, ne purgato potionato ue,quin Si cibis,& forbitiòibus abftineto,potu aùt aqux, non uini,uel aceti mulfi utitor.Si uero rebdlaturum non eft,diffufiones, nigri siiné q** no° cix,circunftantiaqj fublutea,& non dura funt,quod optimum fignum e(l,& te *' ftimonium in omnibus diffufionibus,qux rebellaturx non funt,Qux uero cù duritia liuefcunt,periculum eft,ne nigrefcant.Pedcm uero qj corpus altius te ' neto,nam diebus fexaginta,!! quiefcat,fanefcit*Tibia uero duo habet offa, mul Tibia offa. toqj fobtilius,& tenuius alterum altero eft,qux prope pedem committuntur, communemqj habent proiefturam,direfta autem in tibia non committuntur, fed prope genu,coxamqj,communemqj habét proietturam, qux diffunditur, &dilatatur,quorum offium alterum altero longius paulo eft, parui digiti re/ fta*Tibix quidem offium natura hxc eft, qux quidem luxant, oV.mouentur, *"#•> offa quiU quandoqj pedem uerfos cum ipfa proieftura,utraqj offa,quandoqj fola proie *""' tturamouetur,quandogjosalterum,qux minus moleftant, qj qux in manus DCXXXV D E articulo funt,fi homines quiefcant.Medelaqj fimilis cft,qux in illis,fcd dille/ tione ualidiorehis opus eft,uti reducantur,quoniam hxcualidiora funt, duo homines plerunqj fatis funt,qui utrinqj diftendant,qui fi nò fint, uel non pofz fint facile ualidius diftenditur,uel enim rotx modiolum humi defodito, uel quid fimile,quidqj molle circa pedem dato, poftea loris bubulis latis pedem circunducito,quorum capita ligno in modiolo,fixo ligato, quidamqj humez ris apprehenfis,quidam poplite diftendant,mandato.Si uero fuperior corpo/ ris pars fequeretur,& fubter laberetur,ligno rotundo lxuigato,uel molli re ali qua circunuoluta defixo,8t inter femina dato,ne corpus,cum pedibus diftenz tur,fubteriabatur,&fequatur,hocretinebit. Prxterea ne corpus crus cù dille detur, & trahetur,fequatur,quis ex obliquo Si a latere fedeto, coxendicemqj re trudat,& contineat.Hocqj etiam fi quis uoluerit,fic facere poterit,fecundum utras alas Ugna defixa dato,manufqj illic diftendito Si teneto,quis alius genua Diftentio uarìa; capito,ficqj diftendito.Hoc etiam fi uelis,facito,fccundum genu coxamqj lo ra alia ligato,modiolumqj alium fupra caput,ftatuito, loraqj ad lignum in eo flxum ligato,de pedibufqj trahito.Hoc etiam fi uelis,idem faciet, promodio Iis mediocrem afferé Tub lettulo tendito,firmatoqj, capitaqj habenarù utraqj ad hunc ligato, uertitoqj uti fora diftendat, fi uelis etiam fuculas affellosue z utrinqj ftatuito hiTqj diftendito.Multi prxterea diftétionum funt modi, opti mum autem erit,cù quis in aliqua magna ciuitate, medicam artem exercet, li gnum habere prxparatum,quo cunfta diftédat,nam luxata,fraftaqj omnia di/ ftentione librationeqj reponùtur,& recòcinnantur,lignum uero fatis erit,!! ta le fit,quales funt quadrati columelli quernei,qui fiunt, longitudine, Iatitudi/ ne,aititudine,cralTitudine ue commoda. Quibus cù diftenderis, Tacile eft arti culum reponere,nam refta fopra,& ultra Tuam fede tollitur,quare manus pai/ ma dirigito,& coaptato,cum uero iis,qui fuper partem lxfam,& iis qui con z tra in altera parte nituntur,repofueris,fi quidem fieri poflit,diftenta foperliga to, fi uero fora prohibeant,illa foluito,donecqj fuperliges,diftendito, modoz qj eodem fuperligato,capitaqj fafeiarum fuper illud quodcxtat,mittito, pri/ mafqj reuoluriones eodem facito,plurimaqj linamenta Si puluillos eodem pò nito,maximeqj illic ftringito Si premito,crebroqj utrinqj fuperligato.nà pluf/ culum quid hunc articulum ftringere & premere oportet,qj eum qui in manu eft.Cum uero fuperligaueris,paulo altius qj reliquum corpus, quod foperliga Cgùete his opus tum eft,tencto,ficqj locato,uti pes minime tollatur Si moueatur,corpus uero *" prò ui Si facultate membri luxati frafti ue emaciato. Quxdam enim plurimù, quxdam parum luxant,nam omnino magis Si diutius oportet,in crurum uulne hbus cmaciare,qj manuum,funt nanqj maiora hxc & craflìora quam illa,quin etiam neceffe eft corpus otium agere,quiefcerc,& cubare. Nihil prxterea uez tat,membrum hoc Si articulum tertio quoqj die foluere Si religare, cxteraqj facerc.qux in prxcedcntibus,fi quidem quiefcet,dics quadraginta fatis erùt, fi penitus F R A C T I S DC XXXVI fi penitus offa in fuam fedem redierint Si federinoli uero non quiefeant, tar**, de,& non facile crure utentur,diuqj deligatum neceffario gedabunt.Qux au/ tem offa penitus in Tuam Tedem non redeant,& fedeant,qmdqj defit,fpatio té f>oris non longo coxendix,coxa,tibia macrefcit,& extenuatur,!! quidem intro uxauit,pars exterior,!! foras,interior,plerunqj tamen intro luxant * Cum uero tibix utraqj offa fine uulnere frafta font,diftentionis ualidioris eget,qux mo/ Tìlìfutrétls°I* do aliquo eorum,qui ditti Tunt,diftendito,fi magnx permutationes, Si Traftu ^uTdagll! tx font,!! minus,uirorum diftentione^fatis erunt,nam plerunqj duo fortes ui/ ri,qui utrinqj diftendant.Tatis funt.Qux refta fecundum tibix, Si coxx nato/ ram diftendito,fi quidem tibix Si coxx fratta offa diftendas, ficque diftentis utrifqj oflìbus fuperlÌpato,qux uis horum foperliges,nam hxc Si cruri,& ma/ nui non conferunt*cubiti enim,& brachii frafta offa manus Tufcipit, cù foper/ cubitum fisciù ligata funt*Qux fi diftenta ftatu carnium fuperliges,cubiti flexione mutantur, Hni %'• cubitus enim diftentus diu manere nequit,nò enimfxpe,& diutius fic effe co fueuit,fed fletti ♦ Quin Si homines, cum iuxta fecundum ue manum uulnerati funt,fic deambulare non poffunt,fed his opus eft in cubitum flettere* Crus ue ro deambulare,& (lare confueuit,modoqj totum diftendi,modo parum, Si ad inferiora fecundum naturam,quin Si ad corpus totum geftandum Si uehendù, propterea facile Si diftenditur,& fleftitur,cum opus eil,quod Si in cubili fx/ pe facit.Cum autem uulneratum eft,mens eius,& fuperbia,neceflìtate in terui tutem redigitur,cum hi crus attollere,& mouere non poffunt, Quare nec uti fleftant,& ftent Turgant ue,cogitant,& meminerunt, Ted hoc datu fchemate ue iacentes quieTcunt.Propter has ergo patentes caufas Si rationes manus Si cruris,necmanus diftentio,nec foperligatio,nec datus fchema ue cruri conue nit confert ue*Quare fi hominum didentio Tatis ed,laborare frudra non opor uulnus hxc patiatur,nonne neceffe eft docolorari,protuberare, liuelcere, la / chrimare,fine pure effe,quxque cafuranon effent offa,decidere. Prxterea uul nus ipfum faliet,& pulfabit,febrietque,prxtereacoguntur propter tumorem femper fuperemplaftrare,quod iis,qui utrinque deligantur,non confort, pul/ fus cnim tanquam onus non utile,ad alium pulfum additur. Demum uincula foluunt,cum uulnera recrudefcunt,deincepsque foluta curàt, nihiloqj minus, & fi uulnus aliud fimile fumant, fic curant, nec reputato deligationem hanc utrinque,refrigerationemque Si exhalationem caufam effe, quod uulnus non fanefcat,fed quid aliud infortunium.Profefto de hoc tam multa non fcripfif/ fem,nifiliquido uiderem deligationem hanc inutilem effe, multofque fic cu/ raredocumentumqj hoc optimum fore.Signum autem Si teilimonium hoc eft qux prius fcripta font,refte fcripta effe. Nam qux frafta Tunt, aut ualde conllringenda funt, aut minime. Paucis autem uti dicatur, oportet eos, qui nullam oflìs abfceflìonem timebunt,modo eodem curare,quo Si offa frafta fi/ ne uulnere,offadiftendere,dirigere,ficquedeligare,uulnus autem ipfum pica/ rio,uelceratolinire,duplexque linamentum fplenaue fuperligare,quxque *£££** circa font,cerato tenui liquido ue perunguere.Lintea uero, Si falcix, cxtera/ que latiora fint,iatiufque diftribuantur, quam uulnus ed Si habet, quodque fuperligatur,latius multo fit, quam uulnus * Nam qux font anguftioraquam uulnustmoledant,& dringunt, quod non expedit,nec faciundum eft,fed prima circunuolutio totum uulnus completiamo utrinqj foperet,fupqj uul nus fafcix caput ponito, pauloque minus, quam fi uulnus nonefleUtrin Lig& corum,quibus totus oflìs circulus abfceffit. Quorùqj coxx, perfint. brachiiqj os comminutù exceflìt,hi fere non fuperfunt,uiuunt ue, magna nàqj offa,plurimaqj referta medulla,multaqj Si periculofa,nerui,mufculi, uenx co uulnerantur.qux fi reponas,conuulfiones fuperuenire confueuerunt,finon re/ ponas Curatio horum quot. F R A C T I S DCXLVI ponas graues febres,fuperbiliofx,fingultarixqj fupernigrefcunterj * Hi certe fuperfunt, quibus non reponuntur, nec tentantur, quin etiam hi magis fuperlunt,quibus offis pars inferior exceflìt,qj quibus fuperior, fopfont Si hi quibus reponuntur,ted rarius*Nam curationes a curationibus multum diffe / runt,corporumqj naturx,quo ad facilitatem ferendi.Differt etiam ualde bra/ chnne,coxxqj offa interiora excefferint,an exteriora,multx enim Si periculo fx uenarum diftentiones in parte interiore funt,quarum aliqux uulneratx iu gulant,funt Si in exteriore parte,ted minus,Quare pericula,qux in his uulneri Qua in his pra* bus lunt,prxuideto,per tempufqj prxdicito.Si uero reponere cogaris, teqj re •*«»•*• pofiturum fperes,multaqj non fit oflìs permutatio,mufculiqj non concurràt, qui colligare confueuerunt,libratio Si his contulerit,cum diftentione, cum ue ro repofuens,quo die repofitum eft,molle,& lene ueratrum propinatoci qui/ dem eo die repofitum fit,i! minus ne tentato.Vulnus autem,fieuti frafta capi/ curatio horum tis offa curato,frigidùqj nihil admoueto,cibo penitus abftineto. Si uero fua/ **"• pte natura bile amara non redundet,fiue picrocholos non fit,mulfum acetum PicrochoUs. boni odoris modica aqua afperfo propinato,ficqj nutricato,fin autem acrebi liofus,picrocholos ue fit, aquam potato.Si uero febre continua laboret, qua/ tuor,& decem dies fic nutricato,!! uero non febriat,feptem, poftea uero prò confuetudine per additamentum,fecundum rationem,& modum, leuiufculù cibum porrigito.Quibus autem offa repofita non font,purgationem eandem, uulnerumqj curationem,& nutricato feruato,& facito,prxterea corporis par temturgidam,& eleuatam ne diftendito,fed potius curato, fecundum uulnus laxior,8t demiflìor uti fit,oflìum uero longos,& diuturnos abfceffus,quemad/ modum antea diftum e(l,caueto,& fugito,prxfertim fi quis pulchre,& hone/ fte,&commodecauere,&fugere poflìt,paruaqj Tpesfit,periculum uero ma/ gnum,potiufqj ne reponito,et fi artis ignarus uiderere,quam reponendo prò/ pius morti,qj faluti deducas.Luxationes autem, & motiones offium fecùdum Luxatum genu genu,melius,& facilius multo reponuntur,quam qux fecundum cubitum,Nà coxVcuVfadl' coxx articulus,iunftura ue prò magnitudine melius reaptatur.quà brachii arti lìus reaptetur culus,& xquam,& reftam naturam folus habet,& eam rotundam, Si agilem* 1U4Yn brachium. Brachii autem articulus Si magnus eft,&plures, altofqj receffus habet * Super TjrJ*£faU* his uero^iue prxterea,tibix quidem offa longitudine fimilia funt, paulumqj quid non multi momenti,os exterius fuperat,nulliufqj magnx rei impedimen tum eft,cui neruus exterior hxret,qui fecundum poplitem eli. Cubiti aùt offa paria non Tunt,nam quod breuius eft,multo craffìus eft,tenuius uero multù fu/ perat,& fupereminet articulum.His quidem nerui per communem oflìs con/ iunftionem conneftuntur,plurimam uero partem,6e maiorem neruorum con nexionis,os tenue brachii habet,quam craflum.Natura ergo horum articulo/ rum,8e offium cubiti talis eft, propterqj hùc naturx,proprietatis ue modum, luxata hac qui fxpius offa,qux in genibus Tunt,mouentur,& facilius reponuntur, magnaqj reoptentur. DCXLVII D B inflammatio non fupemenit,neqj uinculum articuli foluitur, plerunqj tamen ad interiora mouentur,quandoqj Si ad exteriora,quandoqj Si poplitem uer / fus,quorum omniù repofitiones faciles funt.Sed fi interiora,uel exteriora uer/ fus motafunt,hominem in humili,& nò alto ftragulo locato, crufqj altius tol lito,fed non multum,diftentioqj mediocris plerunqj fatis eft, tibiam quidem Cubitlreapta» hac,coxam uero hac contra diftendito.Cubiti autem offa moleftiora fùnt,quà ti9' qux in genu funt,difficiliufqj propter inflammationem reponuntur, nifi quis ftatim reponat,minus tamen qj ilia mouentur,fed difficilius reponuntur, diri/ guntur,& difponuntur,& magis inflammantur,& indignantur,callumqj fuper/ ducunt,plerunqj qux parum luxant,& declinant, modo coftas uerfus, modo foras luxant,nec articulus totus mouetur,fed aliqua pars in brachii cauo, uel cubiti offe remanet,quod Tupereminet.Qux fi hac,uel illac moueantur, faci/ lius reponuntur,di(lentioqj refta fatis eft brachii refta, hicqj manus iunfturam capiat,diftendatqj hic alam,hic manus uola fuper articulum motum polita re trudat,fecundum articulum admota altera,Luxamenta uero hxc non tarde au fcultant,& obediunt,!! priufquam inflammentur,reponantur ♦ Luxant autem hxc,& mouentur plerunqj magis intro,mouen£ Si foras,quod forma,fitufche mate ue patet,fxpeqj hxc in fuam fedem redeunt fine ualida diftétione.Qux uero horum foras luxarunt,in fuam naturam articulum rettudito, cubitum au/ tem in decliue magis uergentem circumagito, plurima quidé cubiti luxamen cooptatio horù ta hxc funt.Sin autem hac, uet illac articulus foper os brachii prominens,ea/ qua fu. uum brachii uerfus,quod rarius fit,fuperueniat,diftentio refta luxamétis his co moda non eft, cubiti nanqj os fupereminens in hac diftentione,brachii fuper/ afcenfionem Si afcenfum cohibet,8t impedit.Quare fic luxata diftédito,qué/ admodum ante fcriptum eft cum quis offa brachii frafta foperligat,de ala fu/ periora uerfus tédito,de cubito ad inferiora cogito.fic enim J^rachium fupra fuam fedem,& fundamentum tolletur,!! fopertolletur,diftétio, Si direftio ma nuum uolis & palmis facilis erit* Os autem brachii,quod excedit, iniiciendo trudito,partem uero cubiti os uerfns,fecundum articulum reponendo retrudi to,diftentio quidem hxc luxamenti huius minus iufta eft,diftétione refta etia Brachìùantror» reponeretur,fed minus, qj hoc modo*Si uero brachium partem anteriore uer/ fumluxotù qua» fus hixauit,quod raro uenit,fed quid fubita uis, colluftatioqj non eiiciat'mul ta nanqj & prxter fuam naturam fimilem,& confuetam excidunt, prxfertim fi magnum fit,quod ingruat,& impediat,magnùenim fuit,quod hac collutta/ tione,& ui fuper offa craflìora,& neruos uenit,diftentioqj uehemés, Si crebra, tamen aliquibus fic luxat,& excidit*Signum autem fic luxati, quod nullo mo/ do cubitum fleftere poffunt,quod Si articulus,!! manu tangatur, demonftrat. Quod nifi ftatim reponatur,inflammationes uehementes,& Tebriculofx flùt, fi uero ftatim quis adfit,qui reponat,facile reponet, quem falcia ualida, non magna in cubiti uerfora per tranfuerfum conuoluta fatis reponet, cubitufqj il fobito FRACTIS DCXLVIII fubito fleftàtur,manufqj ad humerum deducatur.Satis igitur eft hxc repofi / tio,& inieftio iis,qui fic brachium luxauerunt,quin Si refta diftentio fimiliter reponat,& iniiciat,manufqj uola componat,& coaptet ♦ Qui reponit,manum fuper brachii partem,qux luxauit,& excidit,ponito,uerfuramqj uerfos nudi/ to.Minifter uero de parte inferiore uerfos cubiri partem acutam retrudito,re/ ponendo refta,qua cubitus uergit.Poteft etiam hàc luxationem diftétio prius Icripta,cum offa frafta brachii iuperligantur,coaptare.Cum uero diftenderit, manus uola reponito,coaptato,& complanato,ficuti prius fcriptum ed. Si ue ro brachium retro luxauit,quod rarius fit,maximum enim hoc infert dolore Brachium retrer omnium,continuamqj febrem ,biliofam,mortiferam,uitam qj non multorum /•*»•***•**• dierum adducit,hi brachium didendere non poffunt.Si uero his datim occur ras,cubitum ui diftendito,& ftatim per fefe redibit.Si uero febris te prxceffe/ rit,ne reponito,dolor enim crefceret,fed uti in fumma dicatur, nullum articu/ lum,cumfebrisprxceflìt,reponito,cubitum uero minime. Prxterea multa Quanonreaptà funt alia periculofa,& qux lxdant in cubito,biliofa,& molefta, craflìus enim da. hoc os e(l,quod cum mouetur,& ab altero difceflìt,nec brachili fleftere, nec tendere poffunt,quod patet,cum quis cubiti uerfuram,& flexuram tangit, ue/ na,qux fupra mufculum tendit,diuifa reperitur.Quibus autem hoc cuenit,fa/ cile non etc in eorum naturam deducere,nec ullam aliam communem horum duorum offium motorum coalefcentium eft dare,nec in priftinam natura faz cile eft collocare,quare neceffe eft hanc diftantiam tumefcere, quemadmodù uero hic articulus fuperligetur,in talo diftum eft.Quibufdam autcm os cubiti, cubiti QS quod quod brachio fubtenditur,frangitur,quandoqj Si chartilaginea pars eius, de pbbnchio eft, qua neruus qui poft brachium tendit,nafcitur,& hxret,qux cù luxauit, Si mo '*" ^M"^ taeft,quidfebriculofum,& tetrum fit,& cacosthes, loco quidem fuo articuz Ius manet,fed eius fundamentum,&bafis hac difceflìt. Cum uero qua brachii caput brachi» caput,fuperat,& fupereminet,articulus difceflìt,incertior,& palantior reddiz factum. tur,qj fi penitus fràgatur,minus enim hoc Ixdit.Sed uti in fumma dicatur, mi nus offa frafta periculoTa funt,qj cum non penitus frafta funt,fed uenx, ner z uiqj periculofi qui funt in his locis,dehifcunt,qux mortem magis accelerato, qj illa,prxfertim fi continenter febriant,fed hxc fragmenta rarius fiunt.Quàz caput brachii doqj caput brachii,qua committitur,dehifcit,quod periculofiflìmum effe ui/ aliter factum. detur,cum multo minus fit,qj qux in cubito ueniuot,quemadmodum autcm fingula luxamenta reponantur,diligenterqj curentur,fcriptum eli, quodqj lu/ xatum articulum,quam primum reponere,maxime conTert, propter celerem neruorum inflammationem,nam fi luxatù ftatim reponas,fimiliter Si una ner/ superiora reps* ui diftenduntur,fiue diftendi confueuerunt,ted aliquantifper tamen diftentio "'• nem,& flexionem confuetam retardant,& impediunt.Qux cunfta fimiliter cu rare prodeft,qux frafta funt,qux difcefferunt,quxqj luxauerunt, qux cunfta linteis,Tafciis,penicillis,Unamétifqj multis,cerato,unguento ue curato,quem/ DCXLIX D E admodum Si cxtera fragmenta.Cubiti uero ftatum,& fchema in his omnino facito,8e datuito,quemadmodum,cum brachium fraftum,cubitufqj foperliz gatur*Status autem hic,fchema ue cunftis luxationibus,motionibus, frafturifz que maxime communis ed,& conuenit ad fingulorum futuram didentionem, Schema. conflexionemqj,hinc enim uix fimiles ad utraqj,flatus nanqj hic fchema ue fa cilis ed latu,refomptu,conualefcentiaqj làguentis.Prxterea fi callus, gumi ue fupered,manufqj callo fuperata didédatur,ficqj remaneat, melius fuiffet hoc *q«j»orbk'' nu,quo contrafto,& laborante,uno,duobus ue bacillis incedunt hi,fanum net ro crus fatis carnofum fit propter ufum,& laborem.Quibus autem ad anterio/ Cojcet qua naaquintana ue,Cubitum qj cunttaqj torpida,celerrime fi reponantur,optimù eft,cum inflammatio ceffat.Conuulf! nerui,diftétiqj chartilagineaqj proieftu/ rx ue,& epiphyfies,diftantiaqj a tefe,& fua natura,& feparata,fimilia,&quem admodum prius fuerant,reftitui non poffunt,plurimis enim ftatim callus obz ducitur,tamen ufus conferuatur,& remanet ♦ Poftrema luxata facile reponun' tur.Qux facile luxant,non inflammantur,qux non calefiunt,8t non rite curan tur,reluxant,qux ftatu,fchemate ue diftendito, quo maxime fupertollentur, Si reponentur, naturamque Si locum, quo luxauit, confiderato, retroquerez fta, Si oblique dirigito, celeriterque propellito ♦ Qux celeriter conuellunz tur, celeriter retrudito, circumagito, & agito celeriter, quo expedit. Qux crebro luxant, facile reponuntur, caufa eft neruorum, offium ue folutio, ..... neruorum quidem longitudo,laxatio,ceflìo ue,oflìù uero lubricitas, xqualiz gnatur. *"' ^* tas uc stabuli .Capitis caluitium confuetudo,& ufus faciunt,caufa eft, incon tinentia,refpeftus,habitus,& xtas.Quod fubmucofum eft, non inflammatur* Quibus hulcera ftatim,uel poftea fatta funt,oflìbus extantibus,uel fpiritu pru/ rito ue,uelafperitate,fcabritia ue,qux cum fenferis,ftatim foluito,picatumqj Ugatiofine firn ceràtum fuperponito,religatoqj ficuti uulnus,caputqj fafcix fuper hulcus pò Us. nito,cxteraqj deinceps peragito, dum ne, quod lxlum eft, fub ea remaneat, fed ulterius M O C H L I C O DCLXII fed ulterius producito,fic maxime macrefcet,&extenuabitur,quodqj cafurum eft,cito decidet,circumque dehifcet,& purgabitur, celerrimeque coalefcet, fed ferulas eo ne deducito,ne ue nimium ftringito, quorumque offa multum diftabunt,& quorum parum fic facito,& hxc quidem fic. Quxdam uero, (et dimenti,& fuppuramenti caufa refrigerantur * Qux autem ualde excefferunt, fiue reponantur,fiue non,fuperligatiohis non conuenit,fed diftentio ♦ Quare pila concinnata pilx dux parentur,quales pueris conficiuntur,quarum una fecundum talum ria. ponatur,fecundum genu,furam uerfus altera.qux latx,ualidx, còmodx fint, circulofque Si anulos infutos habeant,in quibus paxilli,uirgulx ue, de corno rata portione commenfi dentur longi,craflìque quantum fatis fit, uti diften/ dant,qui habenulas utrinque habeant,quibus in anulis ligentur, cogantque Si propellami.Medela uero ceratum picatum calidum efto, ftatufque Si fchema, pedifque Si coxendicis pofitio,& quies,nutricatus perparcus,& fincerus.Qux autem offa prodeunt,& exeunt,& luxarunt,primo,fecundo ue,& tertio die re/ ponito,quarto autem,quinto ue,non,fed cum ualebunt,qux iibris, mochlicis ue repones*Si uero reconcinnatum os,firmamentum non habeat, qux impe/ diunt,abfcindito,qux uero fic denudata fi decidant, còtraftiora membra red dunt.Quidam autem articuli plus luxant,quidam minus,& parum,qui parum, facile reponuntur,quimultum,maius negotium faceffunt, malaqj neruorum, offium articulorum,carnium,(latuumque Si fchematon prxbent * Coxa uero, Coxaet brachii brachiumque fimillime luxant. fimiliter luxant, HIPPOCRATIS DE PERICVLOSIS PERNITIOSISQVE VVLNERIBVS LIBER ET SERMO PRIMVS ET SEPTVAGESIMVS Vx fint periculofa,pernitiofaqj uulnera tametfi alibi cum multis a me delibatum Tuit,tamen hic Teorfum, peculiari/ terque traftamus,uti cognofeere traftareque eauolentibus q non fint ignota, quandoquidem ex his diligens, peritufqj medicus non mediocrem auftoritatem,non fine utilitaté, ^ragmentum. ètlucello fibi comparare poterit,quorum primo loco ca/ put ponimus.Si quid prxterea probe lettor, de hac re ex/ peteres,aliunde petas opus eft,cum his plura non compererim* DCLXII1 D E HIPPOCRATIS DE CAPITIS VVLNERIBVS LIBER SERMO VE SEPTVAGESIMVS SECVNDVS Cutis capitis la fa periculofa eft. Copitìsfuturo} diuerfa. Proiecturo copie tis priore parte. Sutura capitis T liter a fimiles. Sutura capitis H lite ra fimiles Sutura capitis cruci fimiles hfl Color offis capi» tis. Os capitis du» piex, Apitis quidé uulnera nulla conténito, nà fxpe cutis foia contufa,fciffa,recifa ue ferro,uel alia re,nifi diligenter, qua damqj reuerentia traftetur,cureturqj, fanguinis coaftionc e non expurgata,uel alia quauis re negletta, uulnere recrude feente molelliam non paruam,& quandoqj febrem addu/ cit, magnumqj negotium medico faceflìt, languenti uero mortis periculum portat,fed multo magis caluaria perfra fta, profciffa,prx rifa ue cerebri qj tuniculx, qux fingula nifi medicus caute, perite,diligenterqjtraftet,& curet,languentibus mortem Txpius acederat, de quibus omnibus Si alibi diximus,& hic cumulatius retraftamus ♦ Primo quidé capite modo aliquo percuffo,quid percufferit,petito,& fi detur, perTpicito, quidcù percuffus Tuit,lxfos Tecerit,percunftator,& rimator, quonià hominis caput nullù inter tete fimile reperitur,capitifqj futurx nò omnibus eodé loco fitx funt.Nà qui priore capitis parte proiefturà,prominentià ue, feu probo/ len habet.qux caluarix oflìs pars rotonda eft,plufque reliquo offe prominet, capitis Tuturas hic taf,fiue T Uterx fimiles habet,lineam enim breuioré tranf/ uerfam ad proiefturam,prominentiam ue,feu probolen habet, longior autem linea per capitis medium femper ad ceruicem,coilum ue tédit.Qui uero prò/ iefturam hanc capitis in poiteriore capitis parte habet, futuras etiam con/ trario modo, quam fuperior habet, nani linea breuior fuper proiefturam tranfoerfa fita eft, longior autem per medium caput refta femper ten / dens frontem petit ♦ Qui uero proiefturam hanc tam priore quam pofterio/ re capitis parte habet,futuras capitis hic habet hetx,feu H Uterx fimiles, cu / ius quidem Uterx linex longiores tranfuerfx fuper utrafque proiefturas por/ riguntur Si ftatuuntur,linea uero breuior per caput medium,& per longum re fta pergens in utranqj dcfinit,longis quidem capitibus,lineis longis, compa/ ftionbus autem,& breuioribus,contraftioribus,&breuioribus lineis.Qui uero nulla capitis parte proiefturam hanc habet,capitis quidem futuras hic habet fimiles chi Uterx X ue,feu HB ,cuius linea una per capitis tranfuerfum, tempus utrunque petit, linea autem altera per capitis medium, Si longum refta in frontem,occipitiumqj definit*Duplex autem eft os medio capite,durumqj Si défum,parteqj fuperiore,colore fimile eft carnieri fobeft,fubterioreuero, Si interiore,cerebri mébranx,tuniculx ue qua tegit,fimile eft ♦ Cù uero de fupe/ riore,fubterioreqj,& interiore pte quoquo uerTùs ad duplici tate, diploé ue di fcefferis,& tédas,q duplicitas, diploe ue caua,mollifqj maxie eft,cònexaqj,61 catenx CAPITIS VVLNERIBVS DCLXIIII catenx fimilis, os minus durum,denfumqj eft,fed molle potius,communiufqj capitifqj totum os fpongiofum ed.prxter fuperiorem,fubterioremqj,interio rem ue paruam partem,carunculafqj multas,humidas,inter feteqj fimiles inter/ tas habet,quas fi quis digitis terat,fricet ue,fanguis emanet, quxdam uenulx tenues etiam infunt,quxdam caux,magnx,fanguinifqj plenx, duritia quidé, mollitia,denfitas,craflìtudo,cauitas fic habet,tenuitafqj*Capitis tamen totius cur nertìds mi tenuiflìmum,& infirmiffìmum os uerticis efl,carnemqj minimam, Si tenuiflì/ ""' c"teris teri mam habet,cerebriqj piurimum hoc loco fubeft.Quamobrem locus hic uulne t%lo^s^' ratus,periculofus eft plus,minusue prout magnum, paruum ue telum fuerit, quod uulnerauit,quiqj uulneratus eft,quoniamqj hoc loco,tenue eft os, facile frangitur,dehifcitqj Ted ad interiora potius dehifcit,quod cum eft, periculo/ fius eftuulnus,difllciliufqj curatur,uulneratufqj hac parte mortem raro fugit, quod alibi non ita cadit,cum paria font uulnera, pariqj modo incuffa. cumqj uulnus alia capitis parte faftum alioquin letale fit,citius tamen hac parte fimi Cur uertex fan li modo incuffum rapit,quoniam celerrime,maximeqj cerebrum per uertice, hiatus celeriter fi quid mali carni,ol!ìqj illic fiat,tentit prx oflìs tenuitate, carnifqj paucitate, tertm"' Si exilitate,quoniam fub uertice cerebri piurimum eft ♦ De cxteris uero capi/ tis locis tempora periculofiflìma,8e infirmiflìma Tunt, quoniam hoc loco ma/ Tempora cur pò xilla inferior caluarix committitur.tanquamqj in cardine,commiffura,& arti/ rìtutofa. culo fopra,& infra in tempore mouetur,©^ agitatur, locufque auditionis huic proximus eft,cauaqj Si ualida uena per hxc loca tendit. Capitis prxterea, Si Capitis qua par caluarix totius os,quod in fumma fronte eft,parteqj poderiore, quodqj pod " dHrm'fi •'• aures ed,ualidius,& firmius ed,qj quod ante eas ed,carnifqj plus,& altioris fo pra fefe habet hoc os,propterea capitis hac parte fi quis uulneretur, minus in periculo eft,tametfi hac parte magis os frangatur,8e dehifcat,capitifqj uulne/ re fi quis periturus eft,diutius tamen uiuit,qui parte capitis poderiore uulne / ratus ed,qj qui priore,propterea quod hoc os tardius Si pus concipit, Si ad ce rebrum propter offis craflìtudiné demittit,minufq^ cerebri fub hac parte ed, plurimiqj hac capitis parte fauciati mortem fugiunt,priore non,quiqj de capi tis uulnere,qualibet parte fit,periturus ed.diutius per hyemé uiuit qj per xda tem*Prxterea tela,qux fouriarunt,confiderentur,Ieuia ne fint,exacuta, ucl co QuidU capitis na,quo loco federint, iftum ue finiuerint, cum incuffafont,num ne in fu/ ^^0^r turis,an procul ab his, num ne in offe, neruo, num ne hxc prxciderint, ìciderint, cauarint, intro ue dehifcere fecerint ♦ Qux Si in anteriore, Si in poderiore capitis parte xquo modo caduto,mors tamen omnibus,& fi hoc fiat, non xquo modo, contequitur, nam ù. denudato, Si detefto offe, Tutore in uulnere compareat, quaUbet capitis parte fit, lxfus telo, & uulneri uix refidet, prxfertim telum in ipfa futura!! federit* Prx cun/ ^.^ ftis autem pernitiofum uulnus e(ht(i telum in uertice,parte capitis infir/ lhtiUfl0JsM roiflìma Tederit. Capitis autem os multis modis Tauciatur, Si Ixditur, fingu/ ,» eft figuro. KKK ii DCLXV D E lorumqjmodorum plurimx funt fpcci>s,cVformx,frafturx,fciffurx, colli / fionis in uulnere,cùqj uulnere ipfo.Cum auté osfauciatumeìl, uel frangitur, uel finditur,uel prxciditur,cùqj ipfa fciffùra neceffario colliditur tfi qmdern Tciffum,fraftum ue cft,nam telum,quod os fcindit,etiam coflidit,ted plus, mi Modusprimus nus ue,cum Tcindit,rupit.Modus autem hic unus ell,fed Tciffurarù uarix font * ui$. formx,namquxdam tenuiores,quxdam tenuiffimx prò oflìs qualitate com/ parent,caufa uero harum feiffurarum nò ftatim poli iftum comparet, nec per dies,quibusmortis labor debitus,& confoetus homini aduentat,quxdam con tra craffiores,larioreTqjTunt,quxdam latiflìmx,quxdam longiores, quxdam breuiores,quxdem altiores,quxdam contra nò altx,quxdam reftiores,qux/ dam recWunx,quxdam tortuoTx,quxdam tortuolx,&altx, quxdam fob/ tcr,& per totum os tendunt.Quin etiam os fecundum fuam naturam feindi / Modus ficùdus. tnttSi finditur,nihilqj frangitur.Secundus auté modus hic eft,fed formx feif/ fionis,& fiflìonis plurimx funt,nam plus,minusue finditur,& fcinditur,& al/ tius,& per totum os,& minus alte,& minus per totum os, hxc fciffùra, fifiura ue tendit,8t plus,& minus,per latumqj Si longum.Sed harum formarum nulla poteft oculis dignofci,qux nam harum fit,& quanta,nam fi fiffum, Si fciffum MaU uulnerum cft,cum malum acceflit,non ftatim poft hoc oculis patet, quemadmodù nec non ftatim patet. fraftur3C quxdam,cum ab offe fratto diftét,quod enim fciffum,& fiffum eft, Tuaqj naturamotum,8ecum Trafturis introceflìt, nam aliter non ceffiffet,nifi fraftum fciffum ue,fiffumque effet.Quod enim perfraftum, fraftum ue, TciT/ Tum,fiffumque eft,uel dehifcit,intro ceflit,& fraftum eft, difceflìtque ab alio offe,quodin fua natura remanfit,quod fic fraftura,fciffurx, fiffurx, Si dehi/ Tcentix acceflìt.Modus tertius hic eft,multis enim figuris, Si formis os findi/ tur,fcinditur,& dehifcit,nam plus,& minus offis ab offe difcedit,fcindit, fin/ Teli diuerfitas ditur,dehifcit ue,magifqj Si minus alte diutiufqj.Si nanqj telum in offe perfe/ pUgarum norie» dit,fregit,cùqj frattura plus,minus ue neceffario deh ifcere fecit, quaque per/ totem faci. fraftum cft,telum ca perfedit,ofque Si fregit, & dehifeere fecit ♦ Modus au / tem quartus hic eft,cum teli fedes in offe dm fuit, fedes autem uocatur, cum telum in offe perfedit,permanfit,iftum firmauit,& finiuit, quo plurimx harù rerum in fingulis modis,figurx,8t formx fiunt* De fciffùra quidem fiffuraue, Si Trattura fi utraque fedi acceflìt,fique fola fciffura,fiffuraue,fatis diftum eft, quod plurimx figurx,formx ue,fciffurx,frafturxque fiunt,fi teli mora,fedes PUgarum norie uc fongior,uelbreuior in loco fuerit.Species etiam figurx ue, Si formx uul/ Us' nerum prout telum fuerit,eduntur,tortuofx,reftx,rotundx,magis, Si minus altx,latx,anguftx, latiflìmx, anguftiffimx * Prxterea cum telum in offe per Tedcrit, longe, late ue perfcinditur ♦ Si uero cxtera offa , qux perfeiffio/ nem circundant Tua natura permaneant,&non cum perfeiflìone intro de/ hifeant, nec fua natura, loco ue mota fint, hxc affiffura, affeiffura ue non Tedes erit. Cum autem os quauis capiris parte fauciatum eft, cai ncque denu/ CAPITIS VVLKERIBVS DCLXVI detur/eptimus hic modus ed,quod cum faftum cd,nihil habes, quo profis, quin Si fi quis hoc malum patiatur,nec qua capitis parte, qux ue fraftura fit, deprehendas,terebra patefacias neceffe efl,quod cum patebit,!! frattura,fcif/ rcrebra ufus. fora ue fuerit,teli fede in offe faftum ed,quod &frangit,& fcindit,fi uero fcif fura fola ed,fine fedis oflìs ue fraftura terebra Si hoc peragat*Si uero de fua na tura,& loco os intro ceflìt,terebrx parum ufus ed,nec qux maxime Si frafta, Si Tciffa funt, terebram pofcunt, nec fedes ipfa,perfciflìo ue,qux fine fraftu/ ra,&fciflìoneinfeteremanfit,nccperfciflìo,qux in alteram partem penetra/ uit,fi magna,lataqj fit,nam perfciffio,fedefqj eadem ed ♦ Primum autem Tau/ capite fondo ciatum confiderato,quaqj capitis parte uulnus habeat,nunquid in partibus in/ luid "&">*&* firmioribus,capilloTqj circa uulnus perTpicito,telo ne prxcifi Tunt, Si in uul/ '*' nus adafti,num ne periculum fit,os carne ne denudetur,quod cum ed, os Ix/ fum effe telo dicito,quoqj periciitetur,hxc quidem priuTquam homini ma / num admoueas,cófiderato*Cum autem iam manus admoueris,clare uti digno fcas,dudeto,carne fit ne denudatum os,quod oculis fipateat,bene habet,fimi nus,fpecillo perfpicito,quod fi carne denudatum,&fepaiatum, nec fanum os de uulnere,fpecilloqj fic demiffo deprehendas,quid in offe mali fit, perquiri/ to,quantumqj cuius opis egeat uideto,de lxfoqj petito,!! loqui poflìt,quo pa fto,quaqj uia paffus fit,&de quo.Si uero non pateat,fit ne IxTum os,diligen/ tius multo,magiTqj petito,quo pafto Tauciatus fit,& de quo,fciffurafqj Si Tra/ fturas oflìs,qux non uidentur, de Tauciati refponfione primum cognofcito, num quid os paffum fit,an non.Deinde uerbo,& opere,prxter Si ante Tpecil/ sp$cillumfpeci lationem deprehendito,Tpecil!atio nanqj fi horum quid os paffum fit,non de liitte 'dtatè (ed Si de rebus omnibus,in quibus hudum quid ineft,facit. Quin Si de homi/ Z/erti""' "' nibus ipfis,quod tenuiflìmum>& leuiflìmum humoris ineft,deducit* LLL ii DCLXXVII D E HIPPOCRATIS DE VVLNERIBVS ET HVLCERIBVS LIBER ET SERMO TERTIVS ET SEPTVAGESIMVS Qui uulnera cu» rentur. Vulnus omne quietempofiiti Pus cito prono» eatum infiamma tionem tollit. Pus quid. Sanguinis deflum dìo in his quid faciat. Vnfta quidem uulnera.hulcera ue ne madefacito, nifi qux dam uino,prxtertim in articulo,iunftura ue fi fuerint, qd cnim ficcum eft,prope Tanum eft, humidum auté uulnus, e hulcus ue Tanum non eft. Melius autem eft quod non emz plaftratur,non ligarc,nec emplaftrare eft quxdam uulnera, magis uero recentia,qj uetufta,quxqj in articulis font. Pa/ rum comedere,& aquà potare in omnibus uulneribus quà maxime confcrt,magifqjrecentibus quam uetuftis,quodqj uulnus tefe inflam maturum cft,quodqj timetur,periculum ue eft ne fideretur,putrefcat ue,uulz neribufqj iis,8t inflammationibus,qux in articulisTunt,magnuTqj doIor,fpaf/ mus ue ne fiat,ubi periculum eft,capitis,uentriTqj uulneribus prx cunftis, coz xaqj fraftajocoqj alio,ubi fraftura fit.Stare autem in uulnere,prxtertim li in cruere, prxTertim fi in aure fit,minime còfert,nec tedere,nec ambulare, ted quiefcere*Cunfta prxterea uulnera recentia,&ipfo,& loca contermina nìini/ me inflammabuntur,!! quis pus ftatim inducat,puTqj exire uulneris os non im pediat,!! quis ue cohibeat,& auertat,ne uulnus pus gignat,nifi neceffarium, Si perpufillum,fed uulnus medicamento ficcum maxime conferuet, non tamen in crure,febrem enim fufcitaret,!! horror,& pulfus accedat,tunc enim uulne/ ra inflammantur,cum ad pustédunt.Pus autem creaturfanguine putrefatto, corrupto,uel mutato,calefaftoqj donec marcefcat,& pus fiat horum uulnerù! Cum autem uulnus emplaftratione uideatur egere,non oportet uulnus ipfum, fed circunftantiaemplaftrare,pus uti uulnus emittat,quxqj obduruerunt,moÌ lefcant*Qux autem telo acuto difciffa,uel recifo font,medicamétum pofcùt, quod ficcefcendo fanguine fiftat,pufqj educane aro uero,qux telo frafta, uet recifa eft,pure quam primum fufeitato hanc curato, minus enim inflàmatur, cogitqj carnes fraftas,uel recifas, pufqj emittentes tabefcere, nouafqj creare,p/ terea recenti omni uulneri confert,nifi fit in ucntre, crebro fanguen defluere, deqj locis uulneri uicinis,prxfertim fi uulnus in tibia fit, uel manus, pedis ue' digito magis quà alia corporis parte,fanguine nanqj defluente ficciora,mino ra,gracilioraqj fiùt,hoc enim cohibethxc uulnera humefcere,deinde omnia fanguinis mutatione,8e putrefaftione fiùt.Poft fanguinis uero defluftioné his uulneribus confert fpongiam denfam,mollem,feftam fuperligare,ficcam pò tius quà humefaftà,fuperqj fpògiam tenuia,&molUa,tenera ue folia ponerc. Prxterea VVLNERIBVS DCLXXVIU Prxterea oIeum,olcaeeagj medicamenta,8tmollia his uulneribus haud confe olettfn quibus runt,nifi ualde iam ad fanitatem tendant, neque etiam recentibus uulneribus bomm "cn efi- oleum proded,necmollia,uel pingui confetta medicaméta, prxfertim fi uul nus maioris purgationis egeat.demumqj uti in fumma dieamus,oleo Si xda/ te,& hyeme uulnera ea perunguito,qux hoc medicamentum pofcunt.Purga/ *urZ'ti° uétris tio quin etiam inferioris uentriculi plurimis uulnerum confert,capitis prxter conferthu' tim,uentris,articulorumqj,quibufqj periculum ed, ne fiderentur, putrefcant ue,iifqjqux confuta font,iifqj qux confumunt,iifqj qux ferpùt,iifqj qux ual de uetuda funt.Cum uero fuperligare uis, medicaméta ne prius ponito,qj uul nus ualde ficcaueris,& emundaueris,tunc demum fuperponito, crebroqj fpon sfm&* fHBerU già uulnus emundato,ficcumqj & purum linteum rurfus,& fxpe fuper dato* *'***' podea medicamentum.quod conferre uideatur,fuperponito,fuperligato, uel non fuperligato*Plurimis prxterea uulnerum calidum anni tempus magis qj Z^oTuuaTì» frigidum,hyems ue confert,prxterqj iis,qux in capiterei uentré funt, maxi / lusprofit. "' me uero xquidiale,xquinoftiale ue.Qux bene,& uti oportet,uulnera purga/ tur,femper ficcius coafefcunt,8e fanefcunt,nunquamqj fere fupemacuam car/ nem gignunt.Si quoquam os ablatum,ud abfcìffum,uel udum difceffit,deci/ dit ue,modo ue alio defit,uulnerum horum cicatrices caux erunt.Qux nò be ne purgantur uulnera,nec medicamentis,nec Tponte Tua cohxrcfcunr, fané / qm nttiner4 „; fcunt ue.Qux uulnera circum infiammata funt,nunquam ea nifi finita inflam/ eoalefiant. matione fanefcunt,nec etiam ea,qux liuore,nigrore ue circum obducuntur, uel fanguinis marcore,putredine ue,uel uarice,(anguine defluéte cohxrefcùt, fanefeunt ue,nifi qux uulnus circundant,fanes. Qux rotunda funt uulnera, fi fubcaua,& fublata funt,quadrifariam fecato,uel bifariam circulum, oblonga uti reddas prò hominis natura.Cuicunqj uulneri rubor, eryfipelas ue fuperue/ tryfipeUs uni» nir.corpus optime purgato fupra uel infra prout expediat uuIneri.Cui fecun/ «ra. dum uulnus tumor fiet uulnere non inflàmato,pod non multo tumor ille fup/ purabit, quodqj cum inflammatione tumuit,!! non relanguefcat, Si demitta / tur,cxteris,qux una tumuerant,& inflammari cosperant,fefe demittétibus,pe/ riculum ed ne Si hoc cum cxteris non coalefcat,8e fanefeat, Qux etiam deci/ derint,uel aliquo modo decifa,uel diffrafta fuerint,uel tumuerint, qux. uul / nus circundant,!! fuppurant,8t tumeant,tumorefqj illi fi pus demittant, per uulnus demittunt.Quod empladrationis egere uideatur,qux circundant,non Qj,* linienda. uulnus cmpladrato,pus uti defluat,quxqj obduruerunt,mollcfcant,qux cum rcmollita fuerint,inflammatioque ceffauerit,fpongiam foperligato,multaque catenella folia fuperponito,de fanaqj parte incipito,8d ulterius ligando prò/ cedito quod non coalefcet,caro huda caufa erit,quam abiicito,afcindito ue. m Si uero fub multa carne uulnus alni effet,f fondu ue„pptereaqj uancé cancru y^uuìnem. ue foberearet prx rinculo,* preffura,flnftura ue,quod fi quis Tpccillo fubter dato fcalpro fccct,latumgj uulneris os reddat,quatenus focus, & tepus pofeat, • ' r LLL ni D CLXXIX D E ffagedano, Herbaftum,fter= bafcum ue. Phlomos. Trifolion* Cupros, polion uulnera Uniunt, purgantqf. Qua uulnus pur Ìe"i • r Ruboristeryfipe latis ue uulneris medela, Succus uua non matura qui dec§ quatur. Medicamento uà ria ad uulnera. non errabit,ficqj curet,quxqj res pofcat,apponat,quxqj plerunqj uulnus om/ ne cauum retta rifu,* aperte,quodqj non tumeat, pofcit* Si quidem putre / do,carogj fluxa,marcida ue fubfit,uulnus,* qux circa funt,nigricabunt, uel li uida erunt,quemadmodum funt ea,qux deuorant,* abfumunt,uel ubi phage dxna infit,qux ualidiflìme *ferpat,* abfomat,uulnus quidem hoc, Si nigri/ cat,& fubliuefcit circùquaqj.Tumoris quidem huius,circunftàtifqj infiamma tionis linimentum,* emplaftratio eft,decoftum herbafcum,phlomos ue, tri folii folia cruda,cuperi,quadrati ue iunci folia decofta,polionqj,cana ue her ba.Si uero purgare fit opus,uuinus omne hxc purgant * Quin Si fici folia, Si olex,* marubium,prafionue,qux omnia decoquito,fed potiflìmum uiticé, hagnon ue,ficum,ofeam,granati folia,maIux uero foliis crudis utitor, origa/ niqjuiridis,&rutx,quibus omnibus lini Temen toftum tenuiflìme tritum mi/ fceto.Quibus autem uulneribus periculum eft,ne rubor,eryfipelas ue fuperue niat,cruda glafti,ifatidis ue folia trita cum uino linito,uel linteum fucco fola/ ni,uel gialli tinftum fuperponito.Cum autem uulnus purum fuerit, Si purga/ tum,ted uulnus,* qux circa funt,inflammata fint,lentem uino decoftam te / nuiffìme trita, olei pufillo afpero fuperligato,canini uerubi folia, cynofbatu pe aqua decofta tenuiter trita fuperponito,linteoIo tenuì,molli,* puro, loto ue cum oleo Si uino madefafto prius fuppofito.Si uero conducere, Si coale/ fcere uelis,canini rubi folia,ficuti lentem parato,uel nafturtium, uinum mol/ le,tenue ue,fiue non magnum,lini femen tritum,uitex cmdus,hagnos ue,Meli num alumen mifcetur,qux aceto madefacito,uel foccù uux non maturx can/ didx per colum miffum in xneum uas rubri xris dato,fob foleque die teneto, continenterqj agitato,fimul uti pariter ficcefcat,leniterque Si fenfim ab xno piurimum difcedat,* feparetur.Nofte uero fub tetto ponito,ne rore made/ fcat.tantifperqj fub fole teneto,donec in mellis craflìtudinem redigatur,dein/ de in ollam xneam tranffundito,melqj quam optimum,* uinum dulce, quo refina terebinthina ad mellis craflìtudinem decofta fit.eaqj abietta commifce to,* confundito.Succus auté uux non maturx,omphacosue primus,* più/ rimus efto,fecundo loco uinum,tertio mel,quin * myrrham ftillaritiam, (la/ ften ue $ optimam tritam eodem uino fenfim inietto mifcendo coquito, cù putem craffa fatis effe uideatur,in uux non maturx,omphacosue fuccum mit tito,nitrumqj quam optimum,toftum, tritumqj fenfim cum hoc medicamen to mifceto,flofqj xris minus qj nitrum,qux omnia cum mifcueris,nonminus, qj tres dies lignis flculneis,non multis,uel pruna,carbonibus ue cauédo ne tor reatur,coquito,cunftaqj hxc non liquidarne aqua ue cómifceant,* cóiicià wr,cumqj hoc medicamento delinias,unguas ue,uulneraeo ne tangito,quo * ad uetufta,* noua,recentia ue,* capitis,* aurium urinerà,* offa, & prxpu/ tium utitor,uel Tel bubulum ficcum,mel quam optimum,uinum albù, loti ra/ menta,thus,myrrha pari modo croci,floriTqj xris tantundem fimul coquito,li quida, VVLNERIBVS DCLXXX quidaremaneto,primo loco uini plufculum ponitò,fecundo mel,tertio fellis pufillum,ueluinum,mel,cedrion parum ficca,flos xris, myrrha, malicorium ficcum,uel floris xris tolti dimidium,myrrhx duplex,croci dimidium , mei/ Uspaulum,cumuino hxccoquantur,uelthuris,myrrhx,gallx parem modù fumito,croci triplicem,ficca horum tenuiflìme terito,deinde còmifceto,fub foleqj calidiflìmo tres dies conterito,foccum uux non maturx paulatim Tu / perfundendo,donec uifci tenacitas fiat.Poftea uinum afperum.nigmm, boni odoris paulatim fuperfpargito,mifceto,madefacitoqj,uel uino albo dulci ra/ dices ilicis coquito,cum uero refte habere uideatur,duas uini partes abiicito, partemqj unam olei amurcx qj aquofiflìmx iniicito, deinde leni igniculo co quito continenter mifcendo,ne exuratur,donec fatis craffum effe uideatur,uel cxtera quidem eadem efto,ted uini loco quam acerrimum acetum album,quo Tordidiflìma,foccidiflìmaue lana Iota fit.Deinde amurcà,caprifici lac,Meli/ num alumen,nitrum,florem xris utrunqj toftum mifceto,quod uulnera prio/ re magis purgat,fed prius ficcat nò minus,uel fuccida lana modica aqua per/ luta,dcinde uini tertiam partem coniicito,donecqj fatis craffum fit, coquito. Quam primum recentia uuluera his pus creabunt,fed hxc uetabunt ♦ Siccum aron fuperfpargito,uel corticem uiridem tritum cum fici latte in uinum fpar gito,uel fine uino cum melle mifceto, uel ramenta loti aceto albo coquito, deinde olei amurcam,picis crudam aquam,ferum ue mifceto,ficca hxc fpar/ gito,fuperligato.Nam uulnera recentia pus crare uetant,uel aceto mundato, ucl uino fpongiato,uel plumbum tritum, cineremqj Cyprium fuper fpargito, uel raméta loti,fquamam xris,alumen,petram xris, chalcitin ue cum xre,uel folam,uel cum loti ramentis,uel alio modo cum ficcis his uti Ubeat, cinereqj Illyrico trito cum loti ramentis,folis ue ramentis,fpuma ue fola argéti trita,tri tamqj ariftoiochiam fuperfpargito.uel myrrha,thus,galla,flos, * xrugo xris tofta,alumen Aegyptium toftum,flos uitium,oenanthe ue,lana fuccida tolta, plumbago,fingulorum horum par modus efto,fubaftioicum uino ficuti prio ra.Confeftio alia eft per eadem.quam acerrimum acetum albun^mel.alumen Aegyptium,nitrum quam optimum,leniter toftum,fellis pufillum fimul co / quito.Superuacuam carnè hoc erodit,purgat,cauat, nec uellicat, morder ue, Quxdam etiam herba eft pufillis foliis,cui nome eft parthenion,qux de prx/ putio puftulas,thymia ue deducit,uel alumen,chalciris, melias cruda, tenue elaterium ficcum,malicorium ficcum tritum fimiliter,Maxime uero caua co/ p!et,purgatqj herba,cui nomen eft leporis triticum, lagopyros ue, fimilis ed cumarefeit tritici aridis,folia habet olex fimilia,fedlongiora, & marubu foz lia cum oleo,uel caricx quam ficciflìmx,pars interior pmguior, melli fimi/ lis.Dux partes lini teminis leniter todi,* tnti,pars una cum aqua ferueto, * empladrato,uel cancam xris floris parum tenue, fici lac commifce * utere, uel caricx pars exterior,chamxleon niger,fel bouis ficcum comnulceantur, Confecturas ho» rum prefpìcito. Alumtn Meli ni. Qua pus creent, ti qua uetent. Aron. Cinis Cy prius. Cinis lllyricus. Alumen Aegy» ptium. Partfcnion. Thymia. lagopyros Ugo pitjrosue. DCLXXXI D E con. Medicamela put gant'tatetfanan» tu. Carico». cardamon. ucl eaetcra quidem eadem fumito,ficca uero nadurtuim, catdamon ue crudù \ryfmon. tritum irionem,cryfimon ue,parem utriufqj modum,uei caricx duas partes fu mito,lini feminis duas,lac fici commifceto.Cum aliquo horum medicamen/ torum ufus fuerit,linteolum aceto tinftum fuperponito,fpongiamqj infuper, *fuperligato,magifqjpaulodringito,circundantia uero fi inflammentur, Cariconpharma quod conferre uideatur,circunlinito.Si uero liquido uti uelis, nucinum cariz conue pharmacon fuperlinito, modoqj foperius fcripto fuperligato ♦ Licet autem de his medicamentù còficere,ueratro nigro,fandaracha, fquama xris, plumbo deudo cum multo fulfure,auripigmento,arfenico ue,fcarabeo, canz tharide ue,quouis horum confetto,* com polito utitor.fubaftio autem cedri no oleo,cum uero fatis habere uideatur,abiicito, medicamentoqj hoc linito, uel dracuncuIum,aron ue decoftum,tritum,uelficeum,tritumqj melle fobigi to,carico ficco,!! ufus fit,utitor,cxtera autem amoueto, medicamentum hoc1 fuperfpargito.Siccum etiam ueratro foio, fandarachaqj conficito, liquidum uero hoc, Qux dam herba cd,cuius folia dracunlo,aro ue,natura Umilia font, fed alba.lanuginofa, hederx magnitudine,qux trita cù uino fuperlinitur, uel quod circa ilicis caudicem ed,tritum cum uino fuperempladrato, uel foccù uux non maturx quam acerrimum acetum,xris florcm,nitron, caprifici lac in uas rubri xris dato,fub fole continéter agitato,deinde cum uidebitur crafz fitudine belle habere,de fole tollito.Medicamenta ficca, qux conglutinant, Veratrùnigrù. hxc funt.Veratrum nigrum quam tenuiflimum TuperTpargito, donec humidi quid inerit,fimiliqj modo fuperligato,quo * in emplaftrationibus, ucl falis grana quam ficciflìma in ollulam xneam,uel fiftilem nouam mittito, paria maxime magnitudine,nec nimis magna,mel optimum duplo magis, quà fai, conieftura quadam,uifuqjmetitum,demde fuper caibones ollulam ponito, dumqj omnia comburantur,finito.Poftea uulnus fpongiato,purgatoqj opti/ me,quidqj huius fuperfpargito,fuperligatoqj ficuti prius,pauloqj magis Itrin gito,poftridie uero cum medicamentum non acceperit, hoc fuperfpargito, premitoqj * fuperligato.Cum autem uelis hoc medicamentum amouere,ca/ lido aceto madefacito,donec abfcedat,ac rurfus eadem facito, fpongiando, fi ufus fit.Siccum,* abrodens hoc eft,lanam fuccidiflìmam fuper teftam tx/ dula perurito totam penitus,tritumqj hoc fuperfpargito, fimifiqj modo deli gato,uel mifyn quam maxime tritum foper huda,* marcida fpargito, floréqj xris non admodum tritum,ùel ehamxleonta nigrum, peruftum, alumen fici lafte madefaftum,anchuTauqj mifceto,uel anagallida, combuftumqj alumen Aegyptium,uel Otchomenion fuperfpargito.Serpentia aurem hulcera, no / mas ue hxc fiftunt,combuftum alumen Aegyptium, uel Melinum, fed prius nino tolto nitrato,fpongiatoqj,chatcitifqj * combuftum alumen comburan/ tur,dumin cadentem carboncm redigantur.Qux uulnera uetufta, prxcifofqj neruos fanent,tibiarumqj hulcera crucnta,rubra,nigra ue fanata,cum remanet, meUloti Alumen Aegy « pdum, Melinù, Orthommon. tieruipracifiyti hiarù ulcera qui pnentur. VVLNERIBVS DCLXXXII meliloti florem tritum melle fubigito,* fuperlinito.Neruos uero prx cifos fa nat myrriiylueftris radix concifa,contritaqj,oleoqj fubafta,foperligataqj,quin quefoliù album herba lanuginofum,quod altius a terra tollitur quam nigrù, quod inquam contritum,oleoqj fubattù fuperponito,ligatoqj,tertio die fol uito,nam remollitos inuemes,medicamentis tamen his potius hyeme, quam xftate utitor.Medicamenta,pharmaca ue,qux molUunt, cicatncefqj hone/ Cicatrices Une» lliores,* pulcras reddunt.Scillx partem interiorem mucofam conterito, pi/ $m ?"*• cemqj peucen ue cum fuillo pingui recenti,modicum olei, refinx, ceruffxqj Tuperiacito,uel pingue anferis,fcillam,olei paulum,ceram candidiflìmam co mifccto,uelfuillum pingue recens purgatum,fcillam,oleum albù, refinx pau lum,ceram,uel fuis pingue recens,uetuftumqj oleum,xruginem,ios ue,fcillà, refinam,pinguis autem uetulli dux portiones,recentis una funto, cxterarum autem rerum.quantum uideatur prò tempore,* re fatis effe, uel pingue foillù recens liquefacito,deinde in alteram ollulam tranffundito,plumbaginifqj mo libdxnesuetenuiflìme tritx,percribratxqj,quodcòmifceto,coquito, & agi/ tato,donec quid in terram deieftum cogatur,poftea de igne tollito, totumqj percolato prxter lapideum fedimentum,deinde refinam fupcrmittito,* re/ mifceto,cedrinumqj oleum pauculum depuratum mifceto ♦ Cunftis medica/ Ct*r:num olen. mentis mollientibus,molli bus ue,fiue liquidis,quibus refinam commifces,fob lato ab igne medicamento,* adhuc calido,eam foperiacito,*remifceto, uel fuis uetus,* recens pingue,cera,oleum,ficca uero loti ramenta,thus,piumba/ Lotiromenta, go,thuris autem portio una efto,plumbaginis una,ramenti una, pinguis uetu/ fcolfS Hr- ftidux,recentis una,cerx una,ueìfolum pingue fuillum uetuftum,cumqj hoc caprx recens pingue quam pufillù cù tunica,membrana ue fua fenfim uellica Capra pìngue. tum,purgatum,tufum,uel tenuiflìme concifum,oleumqj afpergito, & plum/ bum cum cinere,fpodoue fpargito,lotiqj ramentorum dimidium, uel caprx pingue,cinis,fpodos ue.chalcitis cyanea,lapis ue xris ueneti, * cxrulei colo/ spodos, chald» ris.Qux ad ambufta faciant,hxc funt,tenellas ilicis radices coquito, Uhi ue, ^"^ m quarum cortex,!! craffus,* luteus fit,Truftillatim concidito,uinumqj album Tu udu;gm perfundito,leniqj igniculo coquito,dum Tatis craffum uideatur effe,quo lima tur quod * aqua fimiliter coquere potes.Medicamentum uero hoc non lanci Medicamentum nat'.uellicat ue,Tuis pingui folo uetufto fubunguito,uel foperne, cum fcilix ra mn ^dicane. dice diuifa,difciffa ue liquefacito,fuperponito,deligato , poftridie foueto, uelpingue fuis uetus liquefacito,ceram,olcum,thus,loti ramenta, terram bur/ lotiromenta. ram Sinopicà, minium ue,fiue milton,dracunculi radicem,ari ue uino cotta tmlton- commifceto,fuperponito,deligato,uel cum adipe fuillo uetufto,radiccs uir/ gx regix afphodeli ue uino percoftas,* tritas mifceto,perunguito, uelpm/ A[phodelira» cue fuis uétuftum,liquefaftum,cumrefina,bitumine,afphaltoue mifceto, Un/ ex. teumqj eo delinito,igne calefaftum fuperponito,* deligato * Cum autem in *"*' **». tergo plaga,iftu ue,uel alias uulnus fit,fcilla cofta,trita,hnteum Unito, fuper/ DC LXXXIIl D E Spodos. Pedum tumor quifedetur. Qualia uult effe fert amenta fcal» ptoria. Parcus uictus,et aqua potus his uult aari. Varices tibia. Varicis medela. Cucurbitula. ponito,* deligatò,poftridic uero caprx,* fuis pingue recens, cinis, fpodos ue,thus,oleum fuperliniatur.Tumores in pcdibus,qui fponte foa,uel non fpò/ te fiunt,tumorefqj cum inflammatione medicamentis, emplaftris ue nihil ce/ dunt.Si quis fpongiam,uel lanam,uel quid aliud fuper locum fanum liget, ue nas uefluentes,* plenas,!! poftea tumefcat,uel inflammetur,fanguis eft caufa, cui fraftio caufa nò eft. quauis alia corporis parte hoc fiat,eadem ratio,* cau faeft.Quare fanguen mittito,de uenis illis prxfertim qux illuc defluunt,!! pa/ teant,fi minus,tumores altius.crebriufqj fcan ficaio,* cruentato, quicquidqj pertundis,* aperis fca!pris,ferramentis ue maxime exacutis,tenuiflìmi fqj par/ agito,cumqj fcaIpro,gladtolo ue fanguen mittis,multum ne premito, uenam ne tranfuerberes,* frangas,Deinde tepido aceto perluito,* foueto, fangui/ nifqj guttas,fru(tula ue in hiatibus ipfis ne finito,lanamqj fuccidam mollem, optime carminatam medicamento fanguinem fiftente conglutinanteque tin/ ftam,uel oleo,* uino fuperponito,* deligato,ficqj hiatus foramen habeat, uti fanguen refluat,non defluat,Modoqj nullo madefacito,parumqj comedi to,& aquam potato.!! uero cum folues,foramina infiammata deprehédas,me/ dicamento de uitice,hagno ue,& lini femine confetto linito. Si uero forami/ na hiarent,*hulcerata effent,formam confiderato,* qux opus eft, porrigi / to,* ponito,cxtera uero diligenter curato ♦ Si uero in tibia uarices ineffent, foperne,* patentes,fiue Tub carne,tibiaqj nigricaret,fanguinifqj miffione ege ret,nullo modo pertundito,fanguen ue mittito,nam plerunqj maiora hulcera fiunt pertufione,* incifione propter uaricis defluxum loco patefafto * quare uaricem alio,* alio loco pungito,quo tempus,refqj pofeere uideatur * Cum autem uenam aperueris,fanguenqjmiferis,fafciamqj folueris, fanguen non fi/ ftatur,manus,crus ue fit,quiefcito,iaceto ue aliquàtifper,fanguis uti retro aga tur,deinde cum quantum opus fuerit,quieuerit,* iacuerit,fic cum habeat, * iaceat ligato,dum nulla gutta,fruftulù ue fanguinis in incifione remaneat, du/ plexqj linteum,fplenion ue uino,* oleo tinftum fuperponito,Ianamqj pura, nam & hoc fanguen compefeit, etfi uehementer defluat,Si uerogutta,fruftuz lum ue in incifione remaneat,ueniat ue,inflammat,pufqj creat ♦ Pranfum uero magis cjj ieiunum,* parum plenum,potum® fecato,fanguen ue de uena mitz tito,concaIefaftumqj,dieqj calido potius,qj frigido.Cucurbitulà uero,l! fan/ gucnfuperflnat,admoueto,quafublata fi nihilominus defluat, uel fanies,cele/ rius,& crebrius reponito,* remoueto,* anteqj compleatur,uacuato. Si uero cum fanguinis gutta in hiatu remanfiffet, hulcera inflammarentur, confeftim hxc omnia tepido aceto foueto.deinde nihilmadefacito,nec urito feiffuras, & hiatus,fcd medicamento fanguen fiftente,* conglutinante linito hulcera, Cum uero cucuibitulx fob genu,uel fupra admouendx funt,ftanti fi (lare pof fit admoueto. Hippocratis FISTVLIS DCLXXXIIII HIPPOCRATIS DE FISTVLIS LIBER SERMO VE QVARTVS ET SEPTVAGESIMVS Illulx quidem,iyringcsue collifione,fraftura ue, tuberai/ c - tt orì 0 lis,furunculis ue,fiue phymatis gignuntur,quin * remiga/ fftiu. °n*' rione,&equitatione fiunt,cum in coxendicis acetabulona f tibus podicis ue facro offe fecundù fede fanguis cogitur, qui putrefaftis per mollia deditur,utpote cum podexhu/ dus fit,caroqjcui deditur,mollis,donectubercuIum,phy/ ma ue prorumpat,quod fecundum podice putrefcit,quod cum fit,fiftulatur,faniefqj,* oletum quandoqj per eam defluit,multufqj crepi tus.malufqj odor.Qrin * fraftura,collifioneqj fit,cum quis circa podicem Io cuspercuflìone,iftu ue,fiue plaga,uel cafu,uulnere ue, uel equitatione, uel re aliqua fimili frangitur,colliditur ue,fanguis enim illic cogitur,fiftitur, & pu/ trefcit,pufqj fit,qua fuppuratione eadem,qux intuberculis,furunculis, phy/ matis ue ditta funt,fiunt, Primo quidem cum tuberculum fufcitatum tentie / tur,crudum qj primum fecato priufqj ad podicem fuppuret* Cum uero fiftu/ MtdeU. la iam Iaboranrem curàdum fompferis,fcapum allii uiridis fornito, hominéqj refopinum reclinato,cruraqj diuarieato,fcapumqj hunc demittito, quoad pò tes,fiftulxqj altitudinem,profunditatem ue metitor,cuminiqj lati,fefeleos ue radicem tenuiter concifam tres dies aqua macerato,mellifqj paulum in aqux tres cyathos mittito,ieiunoqj propinato,quo & uermiculis purgato, qui nàqj non curantur pereùt ♦ Deinde linteum byflìnum tithymalli magni lafte,fucco ue tinftum,floreqj xris ufto,tritoqj afpcrfum,peniallum longitudine parem altitudini fiftulx conficito,* per eius fummum Unum traiicito,* per fcapù, hominemqj reclinato,fpecilIoqj podicis quantum corrofum fit, perfpicito, fcapumqj hac demittito,cumqj demiffus in podicem latuerit,refomens trahi/ to,retrahito ue,penicillus uti demittatur,* xquetur fuperiori,* inferiori par ti,cum autem intus fuerit,corneam glandulam,balanum ue in podicem dato, cretaqj,terra ue,qux mundet,podicem Unito,* finito, cum autem oletabit, demito,rurfufqj reponito,quintum diem ufqj fic curato,fexto demito,* peni cillum educito de carncPoft hxc glandulam, balanum ue triti aluminis com ff^'J^f"* pleto,* in podicem dato,* dum alumen liquefcat,illic finito,podicefnqj dù coalefcere uideatur,myrrha linito.Medela alìa,crudum linteum tenuiffmum M'deU altero, fornito,* quincuplicato,palmi longitudine componito,fetaqj equina circi!/ rjV| Cf iHt uoluito,fpecillumqj ftanneum fumma altera parte pertufum, * perforatum in cuius foramen caput lini dato,* cum lini altero capite fpecillum m fiftula mittito,manufqj finiftrx indicem in podicem dato.fpecillumqj cum lini ca/ pite altero educito,liniqj caput iterum bis,ter ue colhgato, poftea difcedens DC LXXXV D E mandato,fingiilis diebus uti Unum uertat,neputrefcat,fuafqj res agitet, quan tumqj lini crudi fiftula putrefafta corrofa laxabit, ftringito, diebufqj fingulis agitato.Si uero Unum crudum,anteqj fiftulam abrodat,* fecet,putrefcat, li/ num crudum alterum fetx equinx alligato,* demittito,nam propterea lino Curatio fftula. crudo feta hxc anneftitur,quia non putrefcit.Cum uero fiftula perputruit,fe/ cato,fpongiamqj tenuiflìmam melle madefattam indirò, fpecilloqj multum xris floris ufti iniicito,fpògiam uero melle tinftam digito manus finiftrx in/ trudito,* alteram ad eum modum,quem in marifcis diximus,fuperligato,po ftridie uero foluito,calidaqj aqua circunfoueto,fpongiaqj digito finiftrx ma nus purgato,floremqj xris rurfus iniicito, fpongiam qj fuperligato, feptemqj dies hxc facito,nam his ferme diebus tunica fiftulx putrefcit * Poftea donec fanefcat,hanc fuperligato,nam ad hunc modum fpongia coatta,* expreffa; fi ftula emunfta,* emundata non repullulabit,nec pars fanabitur, pars uero re / pullulabit,fed tota fanefcet,curatìone uero hac multa calida foueto, fameqj conficito.Si uero fiftula penitus non abrodatur,fpecillo demiffo fecato,quo/ ufqj defcenderit,floremqj xris fuperfpargito, ficqj dies quinqj finito, deinde calida foueto,farinaqj aqua fubafta fuperlinito,foliaqj betx fnperligato,cum MedeU fftula autem flos xris deciderit,fiftulx qj hulcus purum fuerit, ficuti priorem cura/ alia. to.Sin autem in loco fit,qui fic curari non pofft,fiftulaqj fit profunda,florem xris,myrrham,& nitrum lotio dilutum iniicito,fiftulxqj os plumbea glandu la,fiftuiaue introdata,necoeat,apeitumteneto,deinde fiftulam pinna ue!!/ ca colligata & in fiftulam data perluito.qux tamen non Tanefcit, nifi fecetur* Si uero podex inflammetur,doìeat,febricitet,crebro ad fella forgat, nihil de/ mittat,prxqj inflammatione,pituita ue fedes prodire rideatur,ftranguIatioqj stranguria cau» fotii.ftranguriaue quandoqj corripiat.Quod malum fit,cum pituita de cor/ **' pore in podicem defcendit,* fiftitur.Calida uero conferùt,qux porretta pi/ tuitam extenuàt,* deliquant,fimulqj horum acrimonia, falfum quod ineft in aquam redigit,nullufqj xftus,punftioue in inteftino relinquitur, quod fic cu Duplex alia fa rato.Cum calida laueris,baccas gnidias fexaginta tritas uini lance, dimidioqj ftula medela. 0\t\ fobigito,tepidoqj fubluito,quod * pituitam,* oletum ciet* Si uero cali da non lauerit,nec in ea federit,oua uino nigro boni odoris decofta fedi da / to,cum prius quid calidum fobtenderis,uel ueficam calidx aqux plenammel lini femen toftum tritum,cribratum cum pari farinx modo miftum, uinoque nigro boni odoris fubaftum,* qj calidiilìmum linitum, uel hordeum trini, alumenqj Aegyptium mifceto,glandulamqj oblongam balanum ue confici/ to,digitifqj circùlinito,cumqj ad ignem fedem calefeceris,foueris ue, & per/ unxeris,caìidam intrudito,ceratoqj foris linito,uel uino nigro allium coqui/ to,&fuperponito,Cù uero hxc amoueris.in aqua calida locato, folaniqjlue/ co pingue anferis, fuis,chiyfocollam,refinam,ceram alba fubigito, colliqua/ toqj,*mifceto,hifqj linito,donecgj inflammatio durat,decofto alilo empia/ (Irato, FISTVLIS DCLXXXVI tirato,fiquidem dolor his abigatur,fatis eft,fi minus,papauer album, fuccum ue eius potato.Si uero non profit,quod pituitam purget,dato,dumqj inflam/ matio perdurat,forbitionibus leuiufcuUs nutricato ♦ Lotii uero ftrangulatio, sanguinario qua ftranguria ue hac de caufa fuperuenit,podice uefica calefit,quo calore, pitui/ re. his fo"»" ta cogitur,qux ftranguriam gignit. Qux fi quidem una cum morbo tedetur, ""*' quod plerunqj cadit,fatis efto,fi minus,medicamentum quod ad hanc rem fa ciat,porrigito.Cum uero fedes procidit,molli fpongia calida madefafta fo/ ^edisprociden» ueto,perunguito,retruditoqj,fpongiamqj concha calidx tinftam manibus ex *"• preffam TuperIigato,de pedibufqj paulum eleuato,* breui redibit.Si uero ma gis procidat,uel intus non perfiftat,medium prxcingito,deqj parte pofterio/ re cingulum.uittam ue per media femina,coxas ue ad anteriora deducito,fpó giàqj molle calida,qua loti raméta ferbuerint,madefaftà expffamqj fupponi/ to,uittàqj fecundù umbilicum deligato,fedemqj ea aqua foueto ♦ Cum auté cum fides repo» oletare uelit,planca,tabella ue anguftiflìma oletato.Si uero puer fit, inter fez $** no .rm*Mt' minx pedes in genua reclinatus oletato,cum autem oletauerit,crura diftendi/ to,fic enim fedes,fedis ue inteftinum minus procidit.Si uero podex humefce/ ret,faniefqj deflueret,còbufta fece cum aqua tepida colluito,foueto ue, myr/ tea ue aqua,uel adianton ficcum,tritum,cr)bratum fuperfpargito. Si uero lan/ guis defluat,marifcx ue tumeant,iifdem col!uito,uel chalcitim , cupreflì ra / menta,uel cedri,uel pini,picex ue,uel terebinthi trita cum chalcitis pari mo/ do mifceto,* emplaftrato,cerato autem craflb foris linito.Cum autem fedes proci dir, fuoque loco non perfiftit,cum retruditur, laffarpitium, filphion ue cjj optimum,denfiffimumque tenuiter tritum fuperfpargito,(lernutamentum/ que naribus dato,hominemque fufcitato,percellitoque, uel calida perluito, uel malicorium,alumenque tritum uino albo datum podicem fubluito. dein/ de linteum fuperponito,coxafque ftringito,* deligato,* dies tres fic habeto, & ieiunato.fi minus,uinum dulce potato.Si uero neqj fic redeat,mimum, mil ton ue melle mifceto,* plinito,uel dracùculi, ariue, uel uiticis, hagni ue radi cefine corticc aqua coquito,deiride teritO,farinamquecommifceto,calidum fuperponito,uel uitis agreftis quam nonnulli pfilothrion uocitant,radiccs te/ nerrimas circunrafas uino nigro,afpero,meraco coquito,poftea terito, & tepi do linito,uel farinam commifceto,uinoque albo,* oleo fubigito & tepefa / fto linito uel cicutx/conii ue femen terifo,uinumqj album boni odoris afper gito,deindc tepido iinito,fin autem inflammarcrur,hederx radicem aqua co ftam tenuiter tritam qj optima farina commiftam uino albo,* oleo fubigito/ * tepido fuperemplaftrato,uel mandragorx radicem peruinde.fi minus, fic/ camfuindé quidé lauato,concidito,uinoqj diluto coquito,*Unito, ficca ue ro teritcfillqj iinito,uel cucumeris peponis pte seriore trita Unito i uero *£** doleat,nec inflàme£,nitri rubri,tofti,trinqj aluminis.fahs tolti triti pare mo u dù cuiufqj mifceto,deinde cù pice $ optiamifceto.in P^uqjjitai mittito, DC LXXXVII D E Diuerfa medica* mentorum natu- ra. Cur fedes proda dal. Lenirne n eius. fuperponitoque,*uincito,uel capparis folia uiridia,trita in facculum dato, fuperponito,* deligato*Si uero capparis folia non effent,corticem radicis tu fom uino nigro fobigito,fimilitcrque Tuperligato, quod * ad lienis dolorem optimum etl*Qux uero harum emplaftrationum, cataplafmaton ue refrige / rant,defluere uetant,qux molliunt,* calefaciunt, diffundunt, * difcutiunt, qux autem ad fefe trahunt,ficcant,extenuant,* emaciant * Malum quidé hoc gignitur, cum bilis,chole ue,pituitaque,fiue phlegma loca inferiora petunt,il licque fiftuntur.Quare cum podex inflammatur,medicamento, pharmaco ue perunguito,quo rhefina,oleum,cera,pIumbago,pingue decofta fint, quo di/ gedo,calidoqj linito. Telorum extra* dio mutilata. HIPPOCRATIS DE TELORVM EXTRACTIONE LIBER SERMO VE QVINTVS ET ! SEPTVAGESIMVS I quis tela,fpicula,plumbeas glandulas, pilulas ue, cxte / raque infenfa corpori humano infixa, & inhxrentia cum folertia detrahere,* reuellere uolet,primum ferrea, mate/ f rix ue alterius indrumenta ad hanc rem accommodata pa rata habeat neceffe efl,Scito tamen nihil difficilius pericu lofiufque ad extrahendum effe, quam Tagittarum fpicula, prxfertim axillis,barbulis ue,feu hamulis utrinqj hifpida/ ta,* CUlpldata. Vrater hac de hac re nihil aliud inuenirepotuimus. HIPPOCRATIS DE FVRORE INSANIA VE SEV MANIA LIBER SERMO VE SEXTVS ET SEPTVAGESIMVS QVEM TAMEN HIPPOCRATIS GALENVS ESSE NEGAT Iximus etiam fxpius de furore,infonia, mania ue neceffario ,cù morbi crebro quandoque hoc fufcitent, tamen hic * caufas, * d fpecies,* medelas peculiares adiungemus,quas fiqs prudentcr admoueat,* propinet,furoré,infanià,manià ue & fino penitus tollet, INSANIA DCLXXXVIII tollct,tamen aliquatenus Ieuabit. Cum itaque triplex fit mali huius fpecies, rriplex infama defipientia , paraphrolync ue , feu paraphronefis,furor , mania ue,atrx f*ea"m bilis agitatio,melancholia ue,primo quidem de furore, mania ue differtabo, quoniam & defipientia modo fere eodem curatur. Furor fiquidem, mania ue furoris confa. une febre,fanguine multo non marcefafto cerebrum petente gignitur, modo quidem potiore mentis parte,copia fola fanguinis bene temperati uexata, * affefta,quemadmodum intemulentis fpeftamus,modo cum flaua bile com/ miflo.Capitis enim debìlitas furorem prxcedit, quemadmodum in pedum doloribus,podagricis ue dolor pedum temper quidem aded,doiore quando D3lorPedum. que afficiuntur,cum materia locis fuperfluit.Sanguine quidé folo fi furor in / furoris fignum gruat,hxc illis,qui hoc patiuntur,eueniunt,fine modo rident, prxque oculis rfus nimius. imagunculx quxdam ridiculx diuerfari uidentur,lxtoqj &hilari uultu funt, crebroque concinunt, quandoque etiam uaporationibus afcendentibus au / res tintinnatoci fibi uideantur tibicines,* nbias fonantes audire, memoria tamen illis non lxfamanet,quemadmodum de iis,qux canunt, conieftamur, pars nero qux imaginatur, * cogitat,lxfa ed. Cum uero flaua bilis cum fanz fléUé hili$ t*d guine mifcetur,eum uellicat.qui tanquam ab ea percellatur, cerebrum, tuni / '*'*' camque eius repercutit,quamobrem iracuudi,audaces,iniurii, percuffores, * infultatores fiunt,* infolentes,quantoque magis cum fanguine bilis mifcetur, tanto magis Ixta,* iucunda permutantur,* difcedunt,fed iracundia,* afpc/ ritas crefcit,* intenditur.Cum uero flaua bilis plufculum percoquitur, craf/ fefcitqj tanquam uifcum cerebro, tunicifque eius inhxret,furorefque ferinos fofcitat,adeo uti fefe impctant,carncmque fuam deuorent,cognatos, familia/ refque tanquam infidiatores gladiis,quibufque telis poflìnt,inteftentnr* Nam hominem eundem Txpe uidemus modo rifu magno còcuti, modo animi mo furoris uarietas. tu,iracundia ue permoueri,nam inedia,ciboque acriore,motuque frequenti© re fanguen acrius redditur,contrario autem flatu,mitius. Crebro etiam nullo adhibito adiumento,pauculoque,* idoneo cibo,quod uexat,abfumitur, de/ fipientiamquenullam adducir,nam cerebrum fi aliquantifper quiefcat, men/ tis exceffum liquido difcutit.Nonnullis etiam per interualla, flatoque circuì / tu malum hoc rccurfitat,quandoque Temel,bis, uel Txpius per annum paula / tim humoré uexante congregato,fefe abfomente.Pauci quidem malo hoc an/ Q**f*rore pe» . °i • _r o, n. • reant. te uigorem perduntur, plerique uigore in iplo, &poft eum, uinquc magis quam feminx,hique horum,qui animi affeftu aliquo pathemate ue uexantur, quemadmodum funt,derifores,dicaces,contumaccs, iracundi, cogitabundi, auari,quin * potores, crebroque fpuentes,quique confuetas excrcationes re/ tinent. Propterea feminx, quibus mentes remorantur, furiunt, infaniunt femina quando ue* Species autem furoris multx funt , quas nunc enumerare fuperuaca/ mfmuMt- neum effet. Quare iis, qui huic rei obnoxii funt , quxdam principia ex ^ , iis aux difta funt. prx ccdunt,ficuti rifos prxter rationem, * modum non praceaam. * r MMM ii furorem DCLXXXIX D E PeruigiUnt info ni. MedeU. Sanguinis mif» fio. Quantumfan» guinis mittédù. Pulfus fape ten tandus., Capitis linìmen» ta. Papouerìspo» tio. Aloespotio. Medela. confuetus,nonnulli quauis,* nulla de caufa percelluntur,* irafcuntur.nònul/ los aurium tinnitus ucxat,fplendores quidam,* luces prx oculis, quibufdam recurfitant,* prxcomparent,continux uigilix, curx crebriores, alternx, * alienx,capitis grauedo,temporum pulfatio ♦ Tempore uero procedente hxc omnia crefcunt,uenereafqj ad res promptiores fiunr,propterea in fomnis ere/ bro polluuntur,oculi cauantur,crebroqj agitantur,qux ufqj ad perfeftum, * integrum mentis exceffum,* capturam prorumpunt.Peritum igitur,gnarum/ ($ medicum hac re laborantem,qui curabit,cum quid horum còparebit, qux deceat,* expediatfacere oportebit. Morbo quidem prxfignante, uel etiam indante, & urgente cibum fobducito,liquidamqj forbitionem dato, nec re/ pleto,lubricumqj uentrem confcruato,necTanguinem gignantia dato,uinoqj penitus abdineto*Cum uero fic tres dies nutricaueris, de cubiti uena Tanguen mittito,primo de foperiore,fiqj illic nò compareat,de media,!! neqj in hac, de talis prxfertim in feminis,quia menfes alio fanguen auertunt, & mittunt, il nec in illis compareret,de fuperiore manuum,pedumqj parte trahito, prius per uenas cuacuato,deinde medelam ad partes affeftas conuertito* Cum auté uenam pertudcris,fanguinis tantum educito,quantum languentis uires patien tur,nam quod inflammabat,reflinfto confedim datarii redduntur, fimulqj ex teris adiumentis focus paratur.Sed quoniam nonnulli primam euacuationem ualide ferunt,fecunda uero deficiunt,tantum prima fubduftione,* euacuatio ne fobtrahito,* exinanito,quantum neceflìtas,* ufus pofcat,nam fic plurimù uento!!,* fuperflui humoris educitur.Crebroqj in hac re pulfus tententur,qui fideficiant,in aliud tempus hoc differatur.nam cum uires receperint, fecun / do,tertio ue die pofl,fanguen mittere poteris,cicatricemqj, feiffuram ue aper tam fole fuperpofito conferuato,caputqj rofaceo cum aceto,uel fanguinarix, polygoni ue fucco,uel cenanthino,uel malino oleo linito, fuccidam9 lanam oleo tinftam fuper uerticem ponito,crebroqj renouato, modoqj omni fom/ num ad noftem deducito.poft hanc euacuationem,nam fi pod fanguinis mif fionem uigilia fequatur,efferariores eos reddit,Quare còfidenter, audafter ue medicamentum papaueraceum cù ptifanx,uel halicx,farris ue cremore por/ rigito,uel cum aqua*Si uero primo die,quo fumpferunt,dormiàt, die poli in/ terpofito cochliarium eiufdé rurfus dato,nam hoc folum pod fanguinis mif/ fionem,confidententiam,& quietem perfeftam malo huic prxbere confueuit cum nutricatu commodo.quod dandum podea non ed,fenfus enim hxbetat. Mature etiam uentrem foluito,cibariis, * fublotionibus his prxcedentibus, Hinc ab locorum auxiliis exordium fumito,fanguinis libra circiter de media frontis uena mittito,deinde podea quinto die potionem aloes peramarx cù) mulfo propinato cochliarii méfura biliofis.Deinde caput per nares purgato, betx radicum cremorem,ius ue cum elaterio confundito, uel futorium atra/ mentù,chalcàthon ue cù lafte.Deinde llernutamétù ueratro albo,druthio ue moueto, INSANIA DCXC moucto,pituitàqj uite alba,agredi ue,feu adaphi agria euocato,puleioqj, uel hyffopo mulfo aceto decofto gargariffato,purgamentifqj cum centaurio,gen tianaqj conTeftis uentrem fubducito,uel gentiana fola,cuius etiam radix utilis ed drachmx podere cum mulfo pota,datur & arìdolochia fimili modo,Ma xime etiam eos iuuat foeniculi cabalimi radix,hippomarathri ue, femenqj tri/ tum cum aqua fingulis diebus,ieiuno fi propinetur, bryonixqj radicis drach/ ma*Pod hxc autem irudines,fanguisugx ue capiti circunquaqj dentur,uerti/ ci prxfertim,Feminis uero menfes mature prouocato,deinde cù uires refum/ pferint,feptimo die hieram,qux maxime uacuat,cum bona doechadis copia propinato drachmis quatuor cum mulfo, deinde prxdifta naribus admoue / to.Morbo uero declinàte,ad balneum ducito,cumqj his in eo perfricato, iris frìctoria comp» Illyricx,lapidis afiii,thuris pollinis,aphronitri albi,pumicis,buccìni,conchx ' quia fpiritus,* exhalatio craffa eft,corporee^ curfufeo fint, quod meiancholicus humor fefe diffundit,cur ue pilofi,* hirfuti plurimi horum funt* craffiorù hu morum Tuperfluitatum ue copia, celerefqj lingua plurimi funt,quidam balbi, uoce exili,lingux debiIitate,continenter uero mouentur fpiritu cum remora/ tur,quicquid enim continetur,* remoratur,continenter agitatur, * mouetur, celeriterqj deficit,delaffatur,& defluit* Si quis prxterea & cxterorum caufas dicere uelit,his ueftigiis infiftens facile poterit * Quando^ hic humor nigri/ cat,modo feruens,modo frigefcés, quod carbonibus,* huic euenit,nà accen fi Iucent,extinfti nigricant,quod * frigus,* fanguinis calorem mutat, nam in exterioribus corporis partibus quxdam prx frigore liuìda, nigraqj uidemus, contra caloris exceffus fieeat,humorem * confumit, quo calor nutricatur, * humores denigrat,quemadmodum * fol hominum corpora* Hxc quidé an/ te curationem** medelam nofeat,* confideret medicus oportet, qux cù co Bilis atro tene» bricofa eft. Varia quefita. Pilofi cur hi. tAelancholicifim gna. frigoris, et calo ris uis. DCXCIII D E gnouerit,fefe ad auxilia paret,* accingat,qux iam tempus eli, fic laboranti/ ' MedeU. bus proponere.Nam quo ad medelam non parum facit morbi principia no/ uiffe.Quare fciendum eft duplicem effe fpeciem bilis atrx, * melancholix, MeUncholiam Quidam enim naturali temperamento,* ab initio bilem atram, melancholi/ quafodam. con ue humorem infitum habent.Quidam malo nutricatu fibi hoc tempera / mentum,* humorem comparauerunt,fpeciemqj hanc defidem, *demiffam Duplex meUu » Temper effe certum eft.Quod etiam adulta bile atra morbus hic gignatur, ne / ckolia. mo nefcit,hoTqj effe audentiores,iracundiores,percuffores, cxtcnTqj prom / ptiores,cumqjbilis feruet,horrenda,* grauia patrant,cum autem feruor remi Cognìtio melan» fit,demittuntur,triftiorefqj fiunt,* perterrentur.Cum uero corpus Tanguinem choha. totum atra bile coinquinatum,* melancholicon habet,curationis initium de Tanguinis miffione Tacito.Cum autem folum cerebrum laborat,Tanguinis miT fione opus non eft,nii! multi Tanguinis fit is quem curas,tùc enim tutelx cau/ Ta fanguen mittito*Quod fic dignofces Tanguen ne totum atrabile coinquina tum,melancholicon ue corpus habeat,an in cerebro folo coaftio ea fit, nigri quidem,fufci ue,hifpidi latas,* tumidas uenas habentes magis obnoxii font, qui humorem hunc gignat ♦ Quandoqj & perrubri homines, melancholicon QuameUncho» humorem,* temperamentum abunde colligùt.Poft hos uero flaui,cum prx/ Uam parem. fcrtim uìgiliis,laboribus,caris pluribus diftinenf, tenuiqj nutricatu, cibariifqj biliofis utuntur, Sup his fi qs fedis marifcas,confuetas ue alias excreationes co pefcat.uel in feminis menfes,non parum etiam tempus anni, temperies aeris, locus,languentis xtas,ftudiaqj conferunt.Cù hxc omnia profpeftaueris, cù/ sanguinis miffo qj in corporis totius uenis fanguen melancholicon effe putaueris, certam hu/ pracedit. UJS cognitionem hoc tibi prxftabiuriediam brachii uenam aperito, deinde Tanguen inde defluens melancholicon fi non effe uideatur, ftatim compefci/ to,fiuero tale compareat, tantum educito quantum ad languentis habitum Tertia melando fatis effe putes.Tertia uero fpecies,* differentia melancholix eft,cuius origi/ hafpectes. nem jn uentricui0 e(fe diximus,quod uentriculi oris, hypochonariacon ue ma Signa dus. lum dicimus,quod fxpe per prxdifta dignofcitur.Primo enim uentriculi ca fus,* figna principium capiunt,hoc eft uentofx fpirationes,*perflatus, tur/ bulentx murmurationes,* difcurfitationes, * acidx, & olidx eruftationes, uenter durefcit,* arefcit,* excrementis,uomitionibus, * eruftationibus hxc leuantur,languentcfqj ipfi moleftantia,uerfanriaqj circa prxcordia fentiunt, nam fxpe quibufdà fomida,craffaqj exhalatio, uel huic fimilis afcédit,* emit titur,perfpargiturqj,prxqj oculis quxdam curfitare uidentur * Similiter cum exhalatio melancholica,fumidaqj cerebrum petit, melancholica mala circa fenfum,* mentem fufcitantur,*fiunt*Cum ergo malapeculiaria melancholi ca mentis magna uidebuntur,uentriculum autem parum,uel nihil uexabunt,ce MedeU. rebrum prx cunftis uexari putandum eft,fieuti diftum eft.Cerebro igitur atra bile prxaffefto,multis balneis,boni fucci cibisahumidis,& liquidis,non inflà/ tibus, INSANIA DCXCIIII tibus nulloqjuehementi adiumento curato,cum nondum temporis fon gito/ dmehumor qui uexat difficuiter educitur,tunc enim uarias mag.s,uehemen / tioreigji medelas adhibere oportet* Malum enim cum nondum fere incepic, curare debemus,cum autem inueterauit,difficultercuratur,* traftatur. Com/ munia uero.qux adiuuant,font,cum cerebri primum affefti,tum prxcordio / rum,qux uentrem fobducunt.Primum quidem bona digeftio curx fit,deinde purgatio,thymoqj primum,* aloe purgato,nam hxc * fi parum cotidie fo / matur,profunt,poftea cunftis qux ad atrambilem faciunt,curato. Quibus ue ro fanguen abundare rideatur,ftatim de brachii uena fanguen mittito.iis prx tertim quibus hoc confuetum eft,feminis autem quibus iam menfes defecerùt, uenam qux in talis eft,aperito,fanguenqj prò earum uiribus educito ♦ Quibus uero maius humor redundat,cum prius optimis cibis nutricaueris, hiera rhu/ phi,uelarchigenis,uel iufti purgato,fin autem utraqj redundent,cum fanguen de uena miferis,purgato,poft hxc uero diebus aliquot intermiflìs uentré fub/ ducito,primo quidé aqua,qua furfures,nitri fpuma,melqj deferbuerint, dein/ de cum polypodiiradicibus contufis,epithymo,furfureaquam feruere faci/ to,* fubterdato.Dies autem poft hoc potionem cum amara aloe còfeftam, *epithymum dato.Themifonqj quemadmodù mandat,eà conficito,drach/ mas quidem aloes centum fumito,maftiches,croci, fpicx nardi, cinamomi, caflìx herbx odoratx duplum,ari uero,* balfami feminis unciam cuiufque duafqj uncias epithymi his addito,cù aquaqj coquito,* percolato.eochlea/ riiqj magni menfura cum mulfo dato duorum,trium ue dierù interuallo.Dcin de nutricato,uirefqj reficito,hieràqj rhuphi,uel archigenis,uel iufti rurfus da/ to,quatuor drachmarum pondere cum mulfo,falifqj paulo, melius autem eft iis, qux uentrem in dies euacuàt,placide fubducercNigram uero bilem ama racus,cunelaqj trita cum mulfo educit pota duarum drachmarum pondere. Se ro laftis etiam uentrem fubducere confert non eo,quod de cafeo remanfit.de fluxit ue,fed quod lafte cofto fupernatat,prxfertim equino fi habeas, fi mi/ nus,bubulo,quod in ollam nouam dato,furculoqj ficulneo permifceto, cùqj ter.quater ue ferbuerit,mulfom acetum fuperfpargito,* percolato, melleque mifto propinato*Cum autem uenter fubter currere ceperit, mei amplius ne indito,finguloqj hauftu ne minus acetabulis quinqj fornito, fingulifqj euacua tionibus malux feminis tenuiflìme triti drachmis circiter duabus cum aqux cyathis tribus utitor,nam ad hanc rem ualde Tacit,quare Txpius eo utitor. Po/ tiflìmum etiam eli,* optimum pulei decoftum,* ante, & poft purgationes potare,centauriiqjminoris*Cremor autem abfinthii fxpe deinceps fi detur, perflatum,* uentum in uenniculis fieri nò fioit,ncc in fine excreationé exare fcere,lotiumqj cit,probeqj concoftionem parat ♦ Danda funt etiam, qux lo/ tiummoueant,anefum,daucum,petrotelinon,afaron,nardon,magifqjcaballi/ ni foeniculi radices,hippomarathriue,feminaqj humilis pinus chamxpithyos / Purgati». femina quibus méfes defecerùt, qui curentur. Utero. Themifon. Archigenes rhu phui,iu(ÌMS. Qua bilem atra educant. Serum qui confi ciati Abfinhtiù quid faciat. lotium prono » cantia, DCXCV D E Fomento. Unimmo, Picariii cer atu. Spafmi remediù. 'Balnea quos ium uent. Cibaria qualia danda. Panis. Caro. Pifces. Vinum. Solis ad dtgeren dum compofitio. ae,qucrcufqjhumilis,chamxdryosue potu fpargito .Per fudorcm euacuati peroptimum etiam eft,perqj balnea,fub foleqj fertulx campanx oleo chamx melino ue,nitri paulo inietto perungui,cumqj ea habitudo fefe demiferit,hie ra rurfus purgato,cumqj oleo rutam,ancthum,ferpillum,abfinthium, artemi/ fiam puieium,uiticis femé,hagni ue,lauri folia,baccafqj coquito,molliqj fpó già hoc tinfta uentriculum,ftomachum ue foueto.Si uero lancinationes uen / tofx uentriculum molcftarent,cum aceto peracri cuminum,* puleium coqui to,fpongiafqj hoc tinftas uentriculo,ftomacho ue dato,quandoqj * alumen in hoc acetum iacito.oleoqj quo uel anefum,uel apium,uel cuminum, uel cu/ perum tenuiflìme tritum,uel irin,uel rofmarinum coxeris,linito ♦ Cucurbitu/ las etiam apponere poteris uentofis inflationibus fine fcarificatione, fed ad inflammationes, duritiafque cum fcarificatione, deinde ceratis, unguentis ue cum oleo cuprino, uel polyarcho, uel fturacino confeftis, prxfertim/ que eo, quod de feminibus, & fimilibus conficitur, quodque cum fina / pi ftupefacit,*rumpit,nam concoftiones reuocat, uentnculumqj corrobo / rat.Vtendum etiam eft uehementibus euocationibus,* emundationibus uen/ triculo datis,picarioqj unguento,hoc eft pice ficca cum oleo liquefatta cali/ da in corium iaftata,diftentaqj,uentf iculoqj & fcapulis dato, ilUcqj dimiffo, dum per (eie cadat,quodqj a cute difcefferir,perluatur, forficeqj placide ab / fcindito.Sed utiliflìmum eft bubulum excrementum tritù melle,* aceto fob/ aftum linire,bulbiqj cum nitro,uelalumine triti,cum punftio uentriculum la cinat, * moleftat ♦ Quibus uero fpafmi,* diftentiones, & conuulfiones infi / diantur,* infidcnt,caftorium potare confert,ficyonio oleo pcrunguere,fefe/ t$ prò uiribus ante cibum exercere,Balnea uero bene digerenti neceffaria ual/ de non funt,nifi dolorem,* laffitudinem aliquam curare uelis,fed nò bene di gercnti.uel ieiuno.uel poft reftam,* perfeftam concoftionem crebro laua / ri confert.Poft balneum uero cibaria facilia concoftu non inflantia.uentrem lubricantia dato,quibus languentes ferme omnes iuuantur, non tamen omnes ad omnia fimiliter habent,* difpofiti funt, Panis uero fornaceus plerunqj bo nus eft illis,pullorumqj,& auicularum poftrema non pinguia, tenellaqj galli/ norum oua,pifces faxatiles carnis tenellx,maris herinacei, echini ue plurimù & ad uoluptatem,* utilitatem prxcedunt*Holcrum uero tenellus afparagus, petrofelinon,* fimilia.Vinum autem tenue,pufillum ue,non ualde uetus, al/ bum poft cibum,nonmultum,nec uno hau(tu,nec cibaria natent,nec etiam ab re erit cochliarium aceti fuperpotare.cum ibit cubitum,pulmétaqj,* ob/ fonia hoc tinfta deuorare,fed melius eft fcillx paulum,cepx ue, rutxqj cum aceto comedere,nam hoc uétos pellit,liguftiaqj,uiticis ue,feu hagni, * apii feminis,thimi ,zingiberis,fingulorum unciamterito,melleqj defpumato,quà/ tum fatis eft,fobigito,deinde dimidium cochliarium *mane,& uefperi dato. Si uero mellis duicedincm auerfarentur,falem hunc digeftitium conficito,fciI U,thumi, tOTII NOTIS DCXCVI x,uel cepx affx unciam,falis hammoniaci quinqj uncias,apii feminis fosnicu li,thimi,petrotelini,anefi,fionis,zingiberis,fingiilorum drachmas quatuor pa nis fica quinqj unaas,piperis unciam temis commifceto.cumqj uolet come/ dcre,cochleanum per interualla de hoc dato,theriacx etiam antidoton por/ TherUca. rigito,hyeme prxfertim,* ueris initio.per interualla etiam uomant non rio/ ienter,fed placide. Languentibus etiam remiflìones dentur.uires uti refomàt, concoftioniqj rurfus manus admoucantur,* opera detur, ne crebris potioni / bus debilitati concidant. HIPPOCRATIS DE LOTII NOTIS SIGNIS ET DIFFERENTIIS LIBER SEPTVAGESIMVS SEPTIMVS COMPENDIOSVS QVEM TAMEN HIPPOCRATIS ESSE NEGANT Otium quidem optimum ed, quod fobburrum, & fubto / brum,fubrutulum ue ed,fubflauum autem, &fubfuluù me dium efl,quodqj lxue ed,* tenue,* album, fedimentum l xquale habens.Feminx uero lotium album magis ed, qj uiri,maiufqj,* craflìus fedimentum habet. Lotium ergo fic diuiditoineffufionem,* aflìdentiam,effufionem in te dimentum,coloremqj.Sedimcntum uero tenue , uel me / dioere,uel craffum ed,tenue uel meitur tenuc,duratqj * pmanct tenue, quod cruditatem fignificat,uel tenue meitur,* conturbatur,quod concoftionis ini tium innuit,mediocre uel mingitur mediocre,album,pallidum, luteum, fla / uum,rubrum,rubelIum,nigrum,nigcllum.Color uel atrù mingitur, quod nò fobfiflit,nec fubfidet,nec còfidit.Vel atrù nò lxue,lxuigatum ue mingi£,qd biliofi humoris uacuitatem fignificat.Vel album meitur,quod cruditatem,im becillitatem,debilitatem ue,fxpimentum,& opilationem fignificat, quemad modum patet in mente agitatis,phreniticis ue,percitis atra bile, melancholi / cis ue,quartanifqj diuturnis,* longis,quod in febre ardenti,caufo ue mortem portendit,nec confidit,fubfidetue.Vel album nò lxue mingitur, * fubfidit, plurimumqj humorem crudum coaftum effe fignificat,Vel luteum pillidù ue mingitur,quod modice digeffìffe prx te fert,nee còfidit. Vel flauum meitur, quod non confidit,cruditatemqj materix defeftum,caliditatem multam,uigi liamqjfignificat,quemadmodum in rertianis uidemus.Vel rufum , rubrum ue matur,fanguinisfanioficoinquinatione tenuetamened,necfubfiftit ♦ Velru/ fum rubrum ue meitur,non lxue,* fubfidit, multumque ciudum humorem lotium probum qunle et uiri, et femina. lotii diuifio. Color. Phrenitici lotiù Meiancholici. Quartanorii. Color qui bonus. dcxcvh D E coaftum effe prx te fert,uelburrum,rubellum ue meitur,quod melius conco ftum,fanguinifqj copiam fignificat,quemadmodum in continuis febribus ef/ te cernimus,ucl quod fedimentum terrx tenuiflìmx fimile Tacit, quippe colo ribus his connexa non Tubfidunt,nifi materix deTeftu,lotii tamen Colore mu/ Lotia mala. tant.Lotia quidem mala Tunt lutea,nigra,liuida,cruenta,faniofa ♦ Tenue quod ed,aquam fubter cutem,hydropa ue fignificat,craffum uero mortem, nimis sedimentum. craffa,nimis burra,rubra ue,burra,tenuia tedimentum non habentia,olida, pin guia,oleacea,craffa,uel craffum meitur,* fubfidit,quod humorum feruorem subleuamentum. ceffaffe fignificat,uel craflì uenti feruorem prx Te fert. Siquid uero tenebrie©/ nnbecuU. fom,obfcurum,fufcum,nebulofum cum fedimento fubfiflat,malum ed* Sedi/ mentum uel album ed,lxue,xquale,fedemqj inferiorem cum meitur, occu / pans,quodfaniffimumed,uelalbum,lxue,non xquale partem inferiorem pe tens,quod imbccillitatem,* debilitatem prx Te fert,uel album non lxue, non xquale,quod melius ed Tuperiore fobleuamentù,uel albù,lxue,xquale fobie/ mentum habens meitur,quod modicam digedionem fignificat,nubilum,nu/ bi lofum,nebula, uel album lxue,xquale,cum nubecula meitur, quod digedio Lotiorumfidi» nem minorem priore habet,Sedimenta,nubecuIxqj non bonx , tenebricofx, méta, nubecula, nigrx,fufcx.Si quidem nubeculameitur cum lotio,fummum,folidum, & cer et re iqua. ^^ mamm portendit,fi uero fobleuamentum ined,mediocre, fi fedimentù, perfeftum.Liuida liquationem,tabefcentiam,necemqj naturx fignificant,lu/ tea,rufa,cruditatem,iparfa,uaria,heruo fimilia, fedimentumqj huic fimile, fi quidem fehricitat,corporis totius cruditas ed,uel renum frigiditas* Sedimen/ ta ramentofa,foliofa,fcobacea,fi febris aded,uel fudor,corporis cruditas,uefi ex uefolius ed.Sedimenta furfuracea,!! febris aded, corporis totius cruditas ed,ueficx ue folius.Similaginea,!! rufa font,fanguinis exijdionem fignificat, uehementem ue folidorum tabefeentiam .Cruenta febriculofa,lutea, biliofa, olida peflìma Tunt. Menfura et pon Cenfuimus praterea neceffario his addendum effe fradatum de menfuris,et ponderibus Aphricani medici dera medelarum cum fuis notts,quemplurimis quos de his rebus in manibus habehamus pratulimus, quia magis,et cu Wppo ms adduntur. cratis medelarum ponderibus,et menfuris,et cum latinis conuenire,et facere uidebatur. ac ad huius mawrem halhus Celfus. intelligentiam, quadà de Balbi ad Celfum agrimenforia^ratiocinatoriaq; de affé, minutifq; eius partibus ad fcripfimusnotas autem horum non appofuimus,cum apud plurimos inueniantur prafertim Boetium,Badam, Boetius.Bada, Gilbcrtum et ante hos,Balbum ipfum,et Prifcianumjatius,etplurimis modis,qua tamen cum iis qua in mar Cubertuf, Bai» mor:lmett4iellisaneislegunturtnon quadroni. bus, Prifctanus. À , . Aphncamu PONDERIBVS ET MENSVRIS DCXCVIII APHRICANVS DE MEDELARVM PONDERIBVS MENSVR1SQVE Voniam multis in locis de ponderibus, & menfuris men/ tionem fecimus,commenfus horum ueros hic addédos efz te putauimus,nequis anceps,* ambigens,medelarum auxi q lia ex his eonftantia,compofitaqj uituperet,* damnet.Ne ceffarium ergo duxi,differentias horum inter fefe,quibuf/ (pi utendum effet,declarare,plurimis fiquidem in ufo font, * Attica,* Italica,nonnulhs uero & Syriaca,* Aegyptia, qux * Ptolemaica dicuntur,qux comparanda inter fefe,* conferenda funt * Talentum omne mnas,minas ue fuas circiter fexaginta habet, mna uero, fiue mina dateras quinqj & uiginti,ftater uero drachmas,holcas ue quatuor.Talenz tum igitur omne mnas fexaginta habet,ftateras quingentos milenos.drachmas tex milenas.Drachma fex obolos,obolus chalcos ofto,drachma ergo chalcos otto,* quadraginta habet,Talentum ergo Atticum Ptolemaico,Antiochico cpi Syriaco ue pondere,numero,facuItate,* ui omni par eft,fed quantù ad nuz mifmata pertinet,Ptolemaici quadruplum eft,Syriaci uero tertiarium.fefqui/ tertium ue,feu epitriton,Turio uero,fiue Tyrio par eft.Talenti differétiam hàc * alix tequuntur, fiquidem mnx,& ftateres inter fefe differunt, & drachmx, quantum talenta.Talentum etiam lignorum in Antiochia uidi, quod fuas fexa ginta mnas habet,quod talentum fefcuplum fiue fexies maius erat pondere.ql numarium.Nec etiam hoc me latet.drachmarum ipfarum plures effe differen/ tias,Deliacamenim,Aegineticam,Rhodiam Ptolemaicam quincuplà , Nella eam uero texcuplam effe fcio. Attica ergo utendum eft,quo ad pondus, & nu mifmata,fiquidem pendere,* facultate fiue ualore Itahcx par eft, qux dena rius uocatur,plurimi enim nunc fere in omnibus Italica utùtur, Mna Attica er go ftateras quinqj * uiginti habet,libra uero Italica ftateras quatuor & uigmz ti,Mnarum uero extcrarum infinitx funt differentix,nobis nunc fere nihil ne ceffario dedaràdx. Libra uero duodecim uncias habet,uncia drachmas ofto, drachma grammata tria, gramma duos obolos.gramma rurfus thermus, lupi/ nos ue tres,thermos lupinus ue ceratia,granula ue filiqux duo. Dcnarius auté apud Romanos diuiditur in partes milenas centenas duas & quinquaginta,haz bet enim tropaica diio,qu;narios ue duos,numos,feftertios ue quatuor,affaria uero,feu affes fex,& decem.Numus uero pondere unciam habet,Affarion auz tem aflìs ue,teu as diuiditur in dimidium , tertium, quartum , textum, otta / uum nonum , decimum ,duodecimum , quartum & uigefimum , fextum *trigefimum,oftauum* quadragefimum, fecundum & feptuagefimum. 6 N NN Vrafatio Aphri cani. Talentum mna. Talentum A ftis cum, Aegyptiù, Syriacum. Talentum ligno rum. Mna Attica. Denarius. libra. Stater. Libra drachma. Venarii diuifio. Ajfspartes. DCXCIX D E Amphora,metre te sue Cadus>urno ue. Chus. Sextarius,xeftes ue. Cotula. Oxybaphon. Cyathos. Myftron. Partes autem hx apud Romanos ratiocinatores fuas habét nominationes.Sed nunc de menfuris. Amphora quidem uini,quam plurimi metreten dicunt, te/ miamphoras habet duas,quas communi nomine cados uocant, urnas autéRo mani.prochus uero,quadrantana ue quatuor.choas ofto,quas dicongia nomi nant,nos autem cabus.Chus uero xeftas,fextanos ue fex capit, textanum uero feu xeften Aegyptii henion dicunt,uti amphora xeftarum,fextariorù ue oftoÌ & quadraginta fit,Syriacus uero metretes Italici duplus eft,Sextarius ergo.xe/ (les ue in duas lances,cotulas ue diuiditur,quas heminas uocamus, lanx uero cotula ue in duo acetabula,oxybapha ue diuiditur,acetabulum, oxybaphon ue in nes cuathos,cyathos ue diuifum eft,cuathus,cyathos ue myilra quatuor fa / cit,qux Iyftra quidam fxpe uocitarunt * Cochlearium ueromyftn dimidium eft,Sextanus ergo,xeftes ue in cochlearia fex & nonaginta foluitur * Menfurx etiam olei fimiliter habent,nifi quod a centenario principium habent, quod Ubras centum habet,metretes autem olearius huius duplus eft, cxtera uero co cordant,Quam enim comparationem.rationem ue Ubrx pòdus ad mnam ha bet,hbrx menfura eandem ad cotulam habet,fextarii fcilicet, xeftx ue dimi/ dium,Medimnus autem Atticus modios fex Italicos capit, modius autem he fteus uoca£,qui duo hemiheftea fomimodios ue duos habet, hemihetleò ue ro chcenicas quatuor habet.Chosnix autem fextarios,xeftas ue duos, uti mo / dius fit fextariorum,xeftarum ue fex & decem,cxteraqj mctra,menfurx ue fic/ eorum cum liquidis diftis fimiliter habent,Ptolemaicus uero medimnus At/ tici fuperdìmidium eft, tefquialter ue, teu hemiolius.fexqj artabis conftat, fed prifeis temporibus duabus,nam artabx modiorum Italicorum quatuor * di/ midiumfuerat,nunc uero propter Romanum ufom artabx modiorum trium fontXoros uero Phosnicius fatorum triginta eft,faton uero fuperdimidium, tefquialterum ue,feu hemioiium modii eft,faton autem,fatorù ue paucx font differentix.Chus uero fextariorù,xeftarum ue fex eft,pondere autem uini qua tuor * decem Ubrarum eft,olei nouem,mellis quinqj & decem,funt enim cu/ iufqj materix menfurarum pondere plurimx differentix ♦ Piperis uncia bac/ cas,coccos ue,feu granula quingenta habet.Libra uero quinqj milena. Prxter ea ne in notis,fignis ue charaftenbus ue erraretur.figna cuiufqj fic digeflìmus. Talentum pertal,notatur,mnaper mn,Ubra perii, uncia per un, drachma per drach,eius dimidium femidrach,méfura,metronue permetr,oboIus per oboi, duo oboli,diobol,tres triobol.quinqj pentabol,dimidium oboli, hemiobol chalcus per chal,qui eft oboli pars oftaua, Numerorum * notx, & menfurarù addentor,fextarius,xeftesueperxeft, cotula per cot, cuathus, cyathus ueper cuath,fiue cyath. Numerorum uero notas non addidimus,qma codice? noftri non hahuerant. Balbus ASSE DCC BALBVS AD CELSVM DE ASSE, MINVTISQVE EIVS PORTIVNCVLIS Vicquid unù ed,* quod ex integrorù diuifione remanet, Affem ratiocinatores uocàt.Quotquot ergo de integra di uifione fingulares res,unitates ue remanebùt,totidem affes q erunt, fi unitas una remanebit, unus erit aflìs as ue.fi dux, duo,fiplures,plures erunt affes.Sed quia pauciores inter x quales, x qualiter diuidi nò poffunt,nil! in minutias, qué admodù diftù eft,fecétur,oportet eù,qui docet, oftédere quibus rationibus ab integris deriuétur minutix. Aflìs quidé,as ue in duas par tes feftus tex principalesgeneratdiuifiones,qbuilìbetbinis partibus tori lùo xquatus,*eiuTdé fui totus còftitutus.Aut enim aflìs altera pars eft deunx,alte Aff,spartes. ra uncia,aut altera dextans,altera fextans,aut altera dodrans,a!tera quadràs,aut *« alterabeflìs, altera triens,fic enim potius dicendum eft,quem aut bes,aut des, quonià binas ex tribus aflìs partes fibi uendicat,aut altera feptunx,altera quin DtHnxJ.nc'4 cunx,aut utrxqj partes erunt femis.Harum omnium partium nullx pare qua/ ~~x----Ti— titatem habent prxter duas ultimas,quemadmodum patuit, principales ideo vextans fextàs. dicuntur hx partes,quoniam unaquxque illarum & in alias partes diuiditur, —__—... — qux fecundarix funt ad totum,omnis enim pars partis, totius pars eft, quod DJiori u fettum urbs Abderitana me uocauit.qux ob fui ciuis lan/ gorem adeo mihi affetta uidetur,uti magis ipfa curationis egeat, quandoquidem o Dionyfi communis hic eorum af feftus tanquam unius animi,* corporis omnem humanù affeftum,* langorem fuperat.Quod ineo morbum effe non puto, fed immé fam doftrinam, qux reuera nimis magna non poteft effe, fed qux rudibus, & ignaris uideatur, fiquidem uirtutis magnitudo nunquam nocuit. Morbi nanqj opinionem hoc creauit,quod fuperabundare uideatur ob eorum , qui céfent, * iudicant,ignorationem & infcitiam.Quifqj enim cenfet, & opinatur illud in aliis fuperfluum effe,quod ipfe non habet,quemadmodum timidi,* imbel les fortitudinem nimis magnam,* immenfam effe dicunt,* auarus animi ma gnitudinem,&liberalitatem,uirtutifqj defeftus omnis commenfom modi! fu perare,* fuperuacaneum effe putat.Nos autem cum eum uiderimus, uerbaqj eius audierimus ci! prxmonitione,qux nobis inde fiet,melius dignofcemus* TuueroDionyfi ad nos feftinato, uolo enim te donec rediero patrix mex prxeffe*Noftrorum omnium,* in primis nodrx urbis curam habeas, nam ex Suo Uo hum contingentia hic annus fanus eft,pnftinamqj naturam habet,* feruat,nec mor Pr °fm'0- dam mihi comparmt,non alia quidem,nec eadem,tamen audentior,*feuera magis uidebatur.Qui cum furrexiffem,fomrium mihi ipfi interpretatus fom, Democritum non egere medico.nam unde medicorum Deus ipfe difcederet tanquam curationis materiam non haberet,ftultum eft eomedendi caufa qué/ quam accedere,Quare ueritas quidem a Democrito eft fanum eum effe, fed opinio eft eum fanum non effe reuera ab Abderitanis eft. Qux uera quidem effe credo Philopoemon,* font.non enim fomnia non agnofco, qux prxter/ tim ordinem ternato. Medicatio nanqj & uaticinatio cognatx Tunt inter tete, fluandoquidem *harum duarum artium pater,* auftor eft Apollo,proa/ Pater medicina, uufque nofter prxfentes,* futures morbos prxdicebat,& affeftos,* afficien J^«* doscurabat. Vale. OOO DCCXI HIPPOCRATIS Hippocrates Crateux falutem,* gaudium dicit. Crateuas herba» r'tus. Vellet auaritia radicem tollù Herbarum,folio rum,florumqf ui res. Mortalesmulta ignoranti Languentes plus expetunt,quam medicus poffit. Ciò te amice herbarium optimum effe * propter exercita/ tionem * propter maiorum tuorum decus,* prxftantià, uti nihil differas,* inferior fis proauo tuo Crxua ♦ Quare f nunc fi unquam alias quantafcunqj * quam optimas her / bas poteris,coIligito,& ad nos mittito ♦ nam ad u;ri unius curationem nobis eundum eft neceffario,qui urbis unius in ftar ed,qui Abderitanus quidem ed,ted Democritus. nam eum affeftum effe dicunt,purgationifqj admodum egere,cù infaniat* Ne me/ dicamentis utamur,opto,quemadmodù * confido non opus fore,tamen me undique munitum,* paratum effe còuenit*Herbarum enim negotium Txpius apud te miratus Tum,naturamqj rerum omnium,* ordinem,terrxqj ipfius fan ftiflìmum Tolum,de qua cunfta animantia,plantaria,arbores,alimenta, medi/ camenta,fortuna,diuitixqj ipfx pullularent,dumne inea locum,ubi confide ret,auaritiahaberet.nunquam enim Abderitani me tanquam medicum prx / mio conduftitium putarent,*arguerent,decemqj talentis tanquam efca alle / ftaffent.Si uero Crateua radicem amaram auaritix fecare poffes,uti nullx reli quix remanerent,probe fcito quod una cum hominum corporibus & animos affeftos curaremus,* purgaremus.ted hxc in uotis potius habeto. Tu uero nunc montanas herbas,* aitis tumulis natas nobis colligito,nam firmiores, * robudiores funt,acriorefqj * uehemenriores,qj aquaticx propter terrx demi tatem,* aeris tenuitatem.Flores tamen earum,qux fecundum lacus, dagna, paludes,fluuios,riuos,fonticuloTqj nafcuntur, colligito, quas imbecillas, nec multi roboris,fucciqj dulcioris effe duco.Succi autem omnes,ius, lac ue, qui inde manant,uitreis uafis ad nos deferantur,folia uero,flores,radices fiftilibus nouis optime claufis,ne uaporent,* exhalent,medicamque uim omnem per / dant.Quamobrem ea nobis quam primum mittito, tempus enim anni com / modum efl,neceffitafqj diftx infonix urget.Nam ab omni arte aliena ed pe/ rendinatio,* procraflinatio,potiflìmumqj a medica,in qua compèrédinatio, procradinatio,prxtermiflìoqj uitx periculù,* animx ed.temporù enim oc cafiones medelarù funt animx,quap* negligés obferuatio,* cuflodia finis ed. Democritù tamen * fine medicina credo,fperoqj fanù effe.Si prxterea natu/ rx,uel tpis,uel alicuius occafionis error aliqs fit,uei caufx.mortales enim nos multa latét,* ptereùt utpote ueritatis exaftx,* rerù nò penitus pfpicaces,qfn obfcurù ed,q uires cògregen£,nò ern periclitàti fatis,q poflumus fùt,fed & q nò poflumus expetit,quafi q còtra duos exercitus pugnet, humann qdé unù, artis uero alterù,quorum hic quidem non patet,qui uero fcientix, * artis ed, definitus ed,* patet. Quibus utrifque fortuna fecunda ue fors opus ed, cer / ta enim nulla e oniettura ed in purgationibus timore eorum, qux intrant. nam EPISTOLAE DCCXII nam uentnculi,domachi ue malignitatem cognofcimus, fubnotamus, uide / mufqj,commenfumqj medicinx modum* potius ad ignotam naturam meri mur,*conieftamur,Nonenimunaed,& eadem rerum omnium natura,fed diuerfa tametfi quod fibi confentaneum ed,* commodum afcifcit, determi/ nat,& definit.Quandoqj etiam plurima terpentia,uenenataqj malù uirus her/ bis iniecerunt.circumqj fpiritu,anima,& aura interiore hiàdo pròauxilio ma/ lignitatem infpirarunt,Quinetiam fi quxdam infeftio,malus odor, ferinus, uenenatus ue,externus * alienus comparuerit,cumpullularet, feu ars cafu ali/ quo uia refta declinauent,* errauerit.Certiores prxterea,firmiorefqj femper veratnmcatt purgationes funt,qux ueratro,helleboro ue fiunt, quo Melampus ad Presti rispr*ponit. filias, Anticyreufqj ad Herculem purgandum ufi fuiffe traduntur.Vtinam nul/ MeJ'!"PHS Pr"s lo horum nos ad Democritum utamur,ted illi potentior medicinis omnibus gault^rìZm fapientia finem faciat* Vale. Andcyreus. Hippocrates Damageto falutem,gaudium ue dicit* Oc illud Damagete fuit,qd puraueramus, Democritus nò oamageto nane delirat, fed cùfta fupfapit, nofqj fapientiores, prudentioz re1nittit:ttcl»id -~r o. . iiTr r r n . opudAbdenta» relque,* temperantiores reddidit, per nofqj cunftos ho/ nos ,gerit}nar» h mines,tibiqjamicenauem Aefculapiireuera remili,quam rat. nobis miteras,* quidem fanam,* incolumen cum Solis fi gno,fiquidem reuera deo coadiuuante uelo cucurrit,dieqj Abderam peruenit,* pernauigauit, quo fcripferà me per tienturum.Pro portis quidem Abderitanos omnes una expeftantcs offendi / mus,nò folum uiros,ted & feminas,quin * fenes,pueros, & infantes per Deos trides tanquam Democritus infaniret,qui tunc mihi uifus ed reuera làpientia, & philofophia eùnftos mortales fuperare.Qui cum me uidiffent,aliquantum relpirare,* ad fefe redire uifi funt,&optimefperare.Philopcernen uero me in hofpitium ducere uoluit,quod * illis decretum erat ♦ Tunc autem inquam PopuU AbderU ouiri Abderitani,nihil mihi prius agendum ed, q$ut Democritum uideam, tanianxietos. qui cum hoc audiffent,probarunt,* lxtati funt,meqj datim per forum duxe / runt,plurimi nos fequebantur,multi prxcurrebant,nonnulli utrinque decurre bant clamitàtes o Iupiter feruato,adiuuato,medicato ♦ Quin ego eos bene fpe rare,* bono animo effe iubebam.quod fortaffe nullum ineffet malum,fiquid/ que ineffet,paruum effe,curatuque facile temporibus etefiis fretus, fimulque hxc dicens pergebam,cum domus eius non procul effet, quin potius urbs to / ta, qux nanque aderati cum fecundum meeniahabitaret, qui me placide, * quiete illuc ducuto ♦ Pod quandam turrim altus tumulus erat proceris, f™tTftZio"um Si frondofis populis opacus, Democritique illinc conciliabula, * fedilia dfcriptio. OOO ii DCCXIII HIPPOCRATIS eonfpiciebantor, Democritufqj ipfe fub quadam ramofa,*humili Platano fella lapidea confidebat folus,admodum pallidus,macilentus,barba promiffa Tuperiore tonTa,craffa lodicula conuolutus.Secundum autem eum dextra par/ te tenuis quxdam aquula decliui tumulo defluebat placide murmurans. Fuit uero fuper tumulum illum,quantum conieftura fufpicari licet, Iucus quidam Nympharum fedile circùuallatum arboribus,uitibufqj fponte natis.Democri tus autem ipfe compofite,*honefle confidebat, fuper genuaqj uolumen ha/ bebat,* utrinqj alia patentia,* parata, multaqj animalia diffefta cumulatim ftrata erant,qui modo intentus continenter fcnbebat,modo placide,* quiete admodum perfidebat.fecumqj muflìtabat* Deinde uero non multo poli hxc perafta cum furrexiffet deambulabat,uifceraqj eorum animaliù perfcrutaba£, rimabatur,* perfpiciebat,cumqj ea depofuiffet,refidebat.Tum autem Abderi tari mosdi fere lacrimantes me circunfidunt.Hippocrates aiùt Democriti ui tam perfpicis,quamqj ualde infaniat,uti quid uelit,aut faciat,nefciat. Quidà/ qj eorum cum mihi uellet magis eius infaniam demondrare, podquam dare uociferatus effet,lacrimauit,* luxit Temellx fimilis liberorum mortem Iugen/ ti uiatorem agens,quod agebat,* gedabat alius dimittens, &perdens fubfecu tus ed.Qux cum Democritus fubaufcultaffet,partim fubfannauit, partim rifu exagitauit,nihilqj amplius fcripfit,caput autem crebro quatiebat ♦ Tunc ego uos Abderitani hic manete,dixi,propius ego acceda, uerbaqj eius fobaufcul/ Hippocratis ad tabo,corpufqj cum uidero,huius affeftus ueritatem dignofcam.Cum hxc di/ uentus odDemo xiffem,placide,fenfimqi defcendi,nam locus altus erat, & prxceps, uix igitur tritum. greffum confirmans,* ìnhxrens defcendebam.Cafu cum propius acceflìffem eum offendi nefcio quid attente,diuineqj celeriter fcribentem, propterea gra/ dum continui,ceffationifqj tempus opportunum expettaui. Qui paulo pod meum acceffum cum dilum depofoiffet,a fcripturaqj ceffaffet,me ad te uenié tem afpexit,falueqj hofpes dixit,*ego,tu quoqj piurimum Demoerite homi num fapientiflìme.Qui ueritus,puto quod me non Talutaffet nomine.te autem ait quo nomine uocabimus,tui nanqj nominis ignoratione te hoTpitem nomi nauimus,Hippocrates medicus inquam appellor ♦ Num ne ait, nobilitas ilia Afclepiadarum?plurimum quidem decus tux in medica arte fapientix, * pe ritix peruagatur,ad nofque peruenit,qux nam amice caufa,neceflìtas ue huc adduxit,primum tamen Tedeto,cernis enim quam fit non infuauis, nec procul ab ameenitate hxc foliorum,* herbarum fella,quam uiridis,quam mollis.lu/ bentius ergo fedeto fortunatorum,* beatorum,opulentorumqj fellas afpernà Democritus quid do.Cùqj cótediffem priuatù ne an publicù ait,negotiù agens, * traftans huc ab Hippocrate UCnifii ?dare nobis differtato,nam * nos,quatenus poterimus,te adiutabimus, *rM' Quin aio reuera tua caufa huc uenio,te uirù fapiété uti còuenià,* uideà,cau/ fam etia aliqua & patria habet,cuius legatus fum.qui dixit primù nodro ho / fpitio uteris,Quem un per omnia tentarem,tametfi mihi clarum erat non in / fanire, EPISTOLAE DCCXIIII fanirc,dixi Philoposmenem ciuem uedrum cognofcis,noui inquit, Damonis filium dicis fecundum fontem Hermaida,* Mercurii habitantem.Hùc ipfum inquam,cuiusfum paternus hofpes pecuiiaris, fed tu Demoerite nos potiore vemocritus quid hofpitio fufcipe,quxfo primum dicito,quid nam fcribisqui cum paulù fefe finbertt>*eit* còrinuiffet,de Turore,* infania,maniauedixit,fcribo,pater &rex Iupiter aio, quam opportune contra urbem fcribis, quam urbem ais Hippocrates ? dixit ♦ Sed ego Demoerite nihil aio,quo pafto mihi hoc excidit,nefcio. tu uero mi hi dicito quid nam de infania fcribis,num ne aliud nifi qux nà fit,& quid quo pafto hominibus fiat,* gignatur,cumuletur,crefcat,minuatur * Hxc, inquit, animalia,qux hic uides propterea feco,non Dei opera perofus,fed fellis, bilis Caufifuroris,In ue naturam,* fitum difquirens, nam hoc effe plerunque caufam infanix fcis, ,n'j*ì™or oru^ cum in hominibus redundat, fiquidem naturaliter in hominibus ed plus, mi/ nus ue nonnullis ♦ cum enim modus eius fuperat, tunc morbi fiunt, & ad / uentant tanquam materia fobfidéte modo bona,modo mala ♦ Tum per Iouem inquam Democrite,uerefapienterquedicis.quaretebeatum , & felicem effe duco.cum tanta quiete,* otio frueris,nobis auté huius rei participes effe non permittitur.quoniamaio,uelresfamiliaris uel agricultura, uel pignora, liberi ue,uellucella,uelmorbi,mortes ue,uel ferui,uel nuptix,taliaue multa hàc fa QuamortaUs cultatem,* opportunitatem nobis abfcindunt,* auferunt ♦ Tum quidem hic *'*"•'• bonus uir ad fuam confuetudinem delatus ed,* deuenit,multumque rifit, ac refedit,* quieuit.Tum inquam Democrite,quid rides ? num ne quod boni, uel mali quid dixerim'qui magis adhuc rifit,proculque fpeftantes Abderita/ ni caput nonnulli quatiebant,frontem aliqui percutiebant,quidam crines, ca/ pillos ue conuellebant.nam quemadmodum mihi podea dixerant,maiore ri/ fotone ufus fuerat,quam unquam antea confueuiffet.Tum inquam Democri / te fapientum optime,* fumme caufam huius tui affeftus fcire fummopere cu/ e**»/*» rifus pe pio,num ne tibi rifu dignus uideor,uel qux dixeram'quod cum de te didice / ro,ab hac caufa,* errore defidam, uel tu de me monitus, * reprehenfos rifus hos importunos compefcas.Hic autem inquit me fi redarguas,medicinam re dargues,* medicabis,* curabis,fanabis ue.quam nemo unquam Hippocra / tes.Quomodo inquam fumme,* optime fapientum,non merito reprehenda Democriti rifus ris,ud quo pafto non putas turpe,abfordum,* importunum effe mortem ho/ "irehenfto. minis ridere Wmorbum,uelinfaniam,maniamue,& melancholiam bilis ue atrx concitationem,uelcedem,* iugulationem,uel aliud pcius,uel contra nu ptias celebrationes,conciones,costus,conciliabula,mercatus,nundmas ue, li/ berorum ue procreationem,* nafcentiam,uel Deorum cerimonias, *myfte/ ria uel magi(lratus,principatus ue,honeftationes,* honores,quiequidq3 om/ nino qdbonù ducitur.nà qdmceftùeft,*miferatione dignù,ndes,qd lxti/ tia fili nulla uti apd te fit boni,mali ue difcretio.Qui ait hxc optime,* uere dicis Hippocrates,fed ti! mei rifus càm adhuc nò tenes, qua cu lauens certo rr OOO ni HIPPOCRATIS Democriti rifus caufa. Democritus qua derìde at^fpice fcio te legatione meliorem medelam reportaturum,qua meum rifum patrix, & tibi cures,* narres,cxtcrofqj homines temperatiores, * prudentiores red/ das,pro quibus,* me forfan uiciflìm medicinam doceas, cù cognoueris quà to (ludio mortales omnes negligenda,momentiqj nullius curent, uitamqj tota in his conterant,ridiculaqj confeftentur.Tum inquam te per Deos rogo mihi uti hoc differas,ne mundus totus nefciat te languere,ne ue omnino nò habeat, quo leget ad medelam,cum extra fefe,* mente captus fit ♦ Qui fofcipiens ait, multx font Hippocrates mundorum imperitix,* ignorationes, nullo modo naturx opulentiam amice defpicito.Sed hxc quidem Tuo,* opportuno tem pore Demoerite me docueris,nam uereor ne cum hanc imperitiam differta / ris,ridere incipias,tamen fcito te huius tui rifus nunc uitx daturum effe ratio/ nem. Qui me placide,* uereprofpiciens,duas inquit mei rifus putas effe cau/ Tas,& bona,* mala,unum hominem rideo plenum quidem ignorationis, uà / cuum autem refte faftorum,ftudioqj omni,* re puerafcentem,laborefqj im/ menfos nullius utilitatis caufa capeffentem, terrarumqj orbem immenfum, & omnes eius receffus argenti,* auri gratia peragrantem,nunquamqj ab hac re ceffantem,uti plus paret,habeatqj,quo fit,uti qui hxc feftetur,tabefcat,* mi/ nuatur,nec pudet fefe falfo dicere,* appellare felicem,* beatum,quod terra rum hiatus manibus uinftorum fodiat,*eruat,quorum plurimi terra foluta,* fupercadente necantur.Quidam uero diutius in hac neceflì tate tanquam inpa tria,posnaqj perpetua permanentes per pulueris ueftigia aurù, * argentum tit mantur,&ueftigant,cuiusfegullum indicium,* ramentum cum inuenerùt,ha/ renam aliam aliunde excauant,terrxqj uenas fecantes matris glebulas ad opulé tiam femper egerunt,cum una,* eadem terra fit,quam * mirantur,* calcant. Quantus rifus mittendus effet * in eorum foperuacaneum laborem, * in eos, qui terrx latentia feftantur,*amant,quam liquido contumelia,* iniuria affi/ ciunt.Qux patet cum de tiifcenbus eius canes quidam pafeant, & merecntur, quidam equos,quidam ex ea latifundia fibi prx finiunt,* afenbunt, afeifeunt ue,Plurimis alii dominari cupiunt,* imperare,cum fibi nequeant,multi cu / piunt uxores ducere,* feftinant,quas paulo poft eiiciunt,plurimi amant, poft modum oderunt,multi Uberos folci pere,* generare cupiunt, quos iam adul/ tos abdicant,quod nam malum,* foperuacaneum fine ratione,* prudétiacò filium,* ftudium elbquod nihil ab infania differt.Cognatos quidà bello per fequuntur,* tollunt,folitudinem poftea Iugent,nunquam quiefcunt, quidam regibus,* dominisin(idiàtur,quidam homines necant ♦ Terram quidà fbdiùt, *excauant,argentum quxritant,quodcum inuenerunt,terrà mercari cupiùt, quam cum emerunt,fruftus eius,* redditus diftrahunt,quos cum diftraxcrunt, argentum rurfus congerùt,* captàt,qui in quantis mutationibus, *uitiis fint, * uerfentur perfpicis,cum opes,* fubftantiam non habent,captant, cum ade/ pti funt,abfcondunt,& euanefeere faciunt.Dcrideo hos in iis rebus,in quibus male EPISTOLAE DCCXVI male agunt,produco nfum in iis,in quibus mala fortuna utùtur.fas enim * ue ritatis mra prxtereunt,* prxuaricantur.Quidam inter fefe contendunt '* riz stuldtiam deri» xantur,perpetuafqj mimicitias gerunt,contraqj parentes,fratres,* ciues' qux *''" '*"**> faciunt ob eas res,* poffeflìones,quarum nemo mortuus herus eft & domi/ int»*'*iiM%- nus,naturxqj mra Tpernunt,nefanda fequuntur.fefe mutuo mattato patrix & amicorum mdigentià defpiciunt,*diflìmulant,pernefas rebus non digriis & mammis ditefcunt,* exornantur,totaqj re familiari,* fobftatra ftatuas mer cantur,quoniam loqui uidentur,eos qui uere loquuntur,oderùt. Prxterea res non faciles,* uarias appctunt.nam cum terras,* continentem incolant,mare, * mfulas cupiunt,cum mare,* infolas tenent, & colunt,continentis deriderlo capiuntur,ciinftaqj in fuum ufom,* utilitatem conuertunt,*metiuntur, For titudinem in bello laudant,cotidie tamen nequitia,* auaritia uincuntur,mor/ bis adeo cunftis,* malis affeftibus languent,* cornpiun£,Cur ergo * in qua re Hippocrates meum rifom reprehendas'cù omnes fint in uita Tnerfitx.luà enim ftultitiam,* mfcitiam perfpicit nemo,fed alter alterum dendet, nà qui fibi temperati,* fobrii uidentur,ebriofos derident,quidam eos,qui amant.cù ipfi morbo grauiore,* peiore laborent,quidam nauicularios, quidam colo/ nos,* agricoias,nam artibus,rebus,* openbus difcordant. Tum aio , Demo/ Q*«interfidi crite, hxc quidem uera funt,nec alia ratio,* orario uerior eft, * accommoz fcordnt' datior,qux mortalium miterias patefaciat,*nunciet,fed aftiones, & negotia tiones tanquam legum latores mortalibus neceflìtatem hanc imponunt Itruen dx,* regundx domus caufa, compingcndxqj nauis, cxterarumqj reipubh / ex adminiftrationù,quibusopus eft.et melius hominem lete exercere, nò erri ad defidiam,et inertiam eù natura procreauit.Prxterea honoris ambino, glo QHidambìthfa nxqj cupido late diffufa,et fparfa animum refta cogitantem, et dignofeétem dot. in multis aberrare cogit, cum omnes fummo fludio mentem eo tanquam ad cafom,fignum,et finem dirigant.non tamen firmo tenore rem incerta, et ob/ fcuram fibi prxfiniunt,et prxuident.Quis nam Demoerite dixi ,cum uxorem cogìtatìo futuri ducit,diuortium,mortem ue cogitar,et fperat? quis ue fimiliter, cum hberos rara eft. fufcepit,internitionem,uel interitum'qum etiam necquifquam in agricultu / ra,nec in nauiculatoria,nec in regio imperio,etducatu,nec in omnibus rebus, qux in uita funt,et uerlantur fefe aberraturum,ac inde cafurum antea prx ce / pit et cogitauit,quin potius in his quifqj optima fpe pafcitur,et eft,peiora ue/ ro,et aduerfa ne cogitat quidem,nec meminit.Quare caueto,ne rifus hic tuus his importunus,et incommodus effe uideatur, Democritus autem ait mente, et ingenio tardus admodum es,longeqj Hippocrates a mea tentenna diftas, cum turbx,et qmetis prx interna modum nonprofpicis,nam fiquis hxc pru PrHj f. .. denti fcnfu digerat,et miniftret,facile abh>s liberabitur.meiiinqj nfum uehez f0CÌt'n menter eleuabit,nunc aurem tanquam in uitx rebus con.m jdis,homines me/ te Ixfi cxcutiunt,et hallucmantur, fenfuqj ratione carente,motuqj non còpo/ DCCXVII HIPPOCRATIS Secunda fluxa funt. Diuerfi hominù affectus quid agant. Còtraria optati Cito Iabuntur,difficulterqj docentur,cum fola hxc admonitio fatis effe debe/ ret mutatio rerum omnium,qux celeri uerfatione prorumpens ex improuifo cunfta uerfat,* rotat.Homines uero tanquam in re commoda,certa, et firma ftatuti paffìonum,et affettuum crebro ahter,atqj aliter prorumpentium obli/ uifcuntur cupientes nocitura,et triftia,quxrentefqj non conferentia calamita/ tibus plurimis peruolutantur.Si uero quifqj prò uiribus,qux facit,méte prius agitaret,uitam ab omni cafu liberam,et immunem conferuaret, (ec$ fapienté, * gnarumredderet,fuumqj iudicium,et prudentiam liquido dignofceret,ftu/ diumqj infinitum in nulla cupiditate poneret,diftenderet,moliretur ue,natu / ramqj ditem,et opulentam,cùftarumqj rerum alumnam,nutricem, et matrem per fefe cognofceret.Quemadmodum enim in optima.fecunda ualetudine,et habitu morborum periculum patet.et timctur,fic et magnitudo rerum fecun/ darum fortunatarum ue fluxa,infirma,et fallax eft.quod mortales in aduerfis li quido perfpiciunt,cum quidam uicinorum res prx malignitate defpicientes pereunt,quidam nota,et patentia tanquam ignota,et non patentia non profpi ciunt,quidam longam uitam fibi promittunt,et proponunt per exempla prx fentium,et prxteritorum,quibus futura profpiciùtur.Propter hxcrideo, qué rifum homines ftulti, non prudentes poenas improbitatis fox dantes auaritia plenitate nulla faciati inimicitia,odio,infidiis,dolo,inuidia( difficile eft uer / bis multa machinamenta malignitatum expromere)non probàt. Quxdam erri imperitia et in his eft, dolofis implicationibus,mente tortuofa, et fenfo cum hominibus uerfantur.Modus autem uirtutis apud ìftos eft,qui femper ad dete riora declinet,et tendat,mendacia fiquidem amant,et exercent fefe uoluptatis appetentia,et amore peromantjegibus non parent. Meus autem hic rifus eo / rum auiditatem,et appetentiam difcernit,et patefacit.Speciei uero,feu uifus, et auditionis,auditus ue participes non funaiolo autem hominis fenfo mouen tur,fenfos ilia uera perfpicatiaprocul eft,et lucet,q quod prxfens eft, quodqj futurum eft,profpicit,cunfta his difplicent,ac rurfus,iifdéproxime accedùt, eadem retraftant,et exercent,nauiculatoriam auerfatì,paulo poft nauigàt,cul/ tum agrorum a fefe qui pepulerunt,ftatim rurfus agriculturam exercent, con/ iugem qui abegerunt,rurfus alteram ducunt,liberos qui fepeliuit,alios captat, et educat.Senium quidam optant,cum eo peruenerunt,dolent,etgemunt, fta tu nullo firmam habentmentem,Principes,duces, et regespriuatum beatum effe ducuto,priuatus principatum,et regnum optat ♦ Qui rempublicam regit, et traftat,opificem beatum ducit tanquam omni periculo uacuum, opitex au tem ilium tanquam in omnia potentiam,et ius habentem.Quietis auté, et uir/ tutis reftam uiam,puram,non afperam,certam,non fallacem non cernùt,quà nemo perreptat.fed contrariam capeffunt,inacceffam,tortuofam,afperam tan quam per compendia ferantur.plurimi uero cum ab ea difcefferunt,et erraue/ runt,delaffati,et anhelantes tanquam eos quis infe ftatus fit, fubfiftunt, polle/ riufqj EPISTOLAE dccxviii riufqj produfti contendendo tandem perueniunt.Quofdam uero horum amo teiera *«$*• tes nefandi cubilis alieni diftrahunt,corruptela impudenti conflfos, * audenz tHr' tes.quofdam auaritix morbus immenfus, & infinitus tabefacit quidam inter fefe mfidias moIiuntur.Qridam per aerem uetti glorix, * ambitionis amore in profundum exitii federe,* maligniate deducuntur.quidam arato, * fo / diunt,quidam domum ftrunt.Quidam donato,* gratiam captant,deinde poe nitentia dufti amicitix ius uiolant,* fubtrahunt, maleque afficiendo ad mi / micitiam deueniunt.cognationis ius quidam calcant.oppugnant, & frangùt* caufa horum omnium efl Auaritia.Qua nam ergo re hi ab infantulis differùt? Quid poffit oua quibus mens,*fenfus fine diferetione,* ratione ineft,quicquid fefe his offert, "'"• uolupe eft.Si quid inter loquendum,* in uerbis inxquale, * quod non pia/ ceat,exit,irafcuntur,quatenus autem a brutis * teris diftant? nifi quod ferx in fua Ubertate,* peruicacia perfeuerant.qux fatis fibi effe, * fufficere uidetur. Quis nam leo aurum in terra defodit * abdidit'quis taurus uti ditefeeret, & Vrr irtlt4 ^ plufqj focius haberet,depugnauit?qux panthera,* pardalis uti te faciaret ab probot. aliis fefe feparauit?Lupus uero cum quiduis cibi lete illi obtuht,neceflìtate,& fame coaftus Ianiauit,ceffat,& fedatur,fitit aper dum fefe aquula faaauit. Ho mo autem dies nottibus coniungens nullum habet ccenandi,comeffandi,fefe faturandi modum.Concubitus quidem brutoium femel in anno certus ordo fi coitus fnexple» nem facit.Hic autem homo continua ferie nequitiarum afili furorem habet. bilis ouiditas. tum Hippocratesplòrantem,quodobamorem utiliter excludatur,non deri/ debo? Maxime uero rifum produco,!! quis uri periculum deuitet, per rupes, & prxrupta,pelagiqj profonda feratur,nonne * ilium dcridebo *qui nauem mercibus multis onuitam fubmerfit?deinde mare reprehendat * ineufet, qd eam plenam demerfit.quod quidem nullo modo ridiculum duco, ted exagita none maiore,cuperemqj muenire,quodeos magis moleftaret, quin medicina nulla fuper his effe debuit,qux pxonica medicamenta arte conficeret * Tuus ille progenitor Aefculapius Afclepios ue te admoneat qui cum homines fer/ AefcuUpii rena* uaffet,fulmine gratiam tulit.nonne uides & me in aliqua maleficii, * fceleris »er*th. parte effe'qui cum infanix caufam difquirerem,bruta matto,* foco, cù h oc ?£*£"^w ex hominibus inueftigandum effet.nonne etiam uides,quod & mùdus ipfe ho minum odii plenus elt,nam infinita contra eos mala congregauit. Totufqj ho H omo morbus mo ipfe ab fua nafcentia,* orto morbus eft,nutritus autem, & eduftus inuti/ eft. Us eli,* fui auxilii feruus.Cum uero creuit,infolens,* contumax eft,manuum traftationem,* mllitutionem imprudenter,* ftulte fugit,cum u Tibus pollet, * uiget.audax eft,cum defloruit,miterandus eft,fuofqj labores,* tempora fu ne ratione iaftans,* digerens,nà talis de matemis locellis profiluit. Propter/ diuerfitas natu ea hi quidem xqui,iufti,legibus dediti,hi contrari auté iracundi,hi uero fem ra humana. per in calamitatibus,rixis,pugnis perfiftunt,hi autem in corruptelis,* adulte/ rus,hi in temulentia, * popinis,hi aliena cupiunc,hi autem in fuarum rerum DCCXIX HIPPOCRATIS Secreta fi refupi diftraftione,* perditione uerfantur,Poteftas aliqua utinà accederet,qux do/ nentur,quidiuue mos^ habitationes omnium refupinaret,* patefoceret, nihilqj tegumento / rum interiorù prxtermitteret,omniaqj qux intus aguntur,infpiceret,hos enim deuorantes,* potantes deprehenderet,hos uomentes, hos uerberibus diftor z quentcs,hos aliis infidiasmolientes,hos uenenarnifcentes,hos foffragàtes,hos ratiocinantes,hos in amicorum accufationé fubfcnbeutes,hos gaudentes,hos Quahomines ambitione,* glorix cupiditate mente captos,Prxterea quxda altiores aftio mutent. nes fim^qux in animis reconduntur,partim adulefcentulorù,partim feniorù, fi quid ab his petas,negant. Pauperes fi font,* ad opes perueniant, in tantam eforitionem,* auaritiam abeunt,uti fame confumantur,hi uero prodigi adeo funt,uti etiam fi uinciantur,bonadiffundant,hi delicati adeo funt,uti delitiis geftiant,cum multos pafcunt,hinecant,hi tepeliunt,hi qux habent,fpernunt; hi maiora petunt.hi maiores aftiones captato,* fperant,hi uerecundi nò font, hi aftuti,hi !lmplices,hi pcrcutiunt,hi maftant,hi fuperbiunt,hi multum cogi Diuerfa homìnù tant,hi nihil,hi uana gloria tolluntur,* uolant.Hi quidem equis affiftunt, * naturai fludio. ftudent,hi uero canibus,hi hominibus,hi lapidibus,gemmis ue , hi lignis, ta/ bellis ue piftis,hi xneis imagunculis,hi pifturis,hi fcripruris, hi legationibus, himilitaribusrebus,hifacris,hi coronamentis,hi armis,hioccidunt,maftanz tur ue,Hi quidem horum fefe ad pugnam naualem accingunt, & feruntur, hi ad rem agrariam,hi ad naues onerarias,hi adfenatum,hi ad concionem, hi ad forum,hi ad theatrum,hi ad fugam,* exilium,hi autem alio quoquà, hi quiz dem ad uoluptatem,*arncenitatem,hi ad intemperantiam,hi ad defidià.Tan ta ergo ftudia mitera,* non digna cù uidemus,quomodo nò fubfannabimus, * carpemus eos? qui tam incòftantem,* intemperantem uitam perfequùtur. Quanto fit ho* Quod cum ita (it,magnopere timeo,*puto hos ne hanc quidem tuam arte mimm ingrati » medicarli probaturos.nam prx inconftantia,* omnifariam intemperantia his titio' omnia difplicent,fapientiamqj infaniam effe ducunt, Quin etiam fufpicor, imo liquido audio tuam hanc difciplinam diuexari,* Ixdi uel inuidia,uel in/ gratrtudine,uel malo eius ufo,Nam languentes cum fani fafti funt, & temati, morbiqj malignitatemeuaferunt,Diis,uel fortunx acceptum ferunt,plurimi etiam naturx,qui de fefe bene meritus eft eum intente oderùt,parumqjdeeft, quin eum auerfentur,putentqj te nihil ei debere,nihilqjeius opera ufos fuiffe, nihil eguiffcPlurimi infuper artis imperiti,* rudes,quod melius eft, eleuant, peius eligunt.nam non fentiunt,nec fciunt,cui potiflìmum fuffragentur, nec languentes,* patientes aperte confiteri uolunt,nec ii,qui eiufdem artis font, fuo teflimonio confirmare,quoniam inuidia obllat. Non ignarus ergo harum nugarum hxc dixi,quoniam fcio te ad res non dignas deuenire, cum ob opes, tum ob inuidiam taxari,nulla fiquidem firmitate, nec teflimonio notio còfir c^to fenriaTtT» matur*Quicu h5£C dixiffet,fuperrifit,mihiqj Damagete diuinus uifus eft,prio deto. remqj formam exuiffe* Demoerite inquairi fumme, * prxftantiflìme hofpi / tum, EPISTOLA E DCCXX tum,fummisatehofpitaIitatismuneribus donatusCoum patriam repetam. plurima fiquidem tux Tapientix admiratione compieuifti,prxcoqjuerax tux humanx naturx redibo,quam ueftigas,* muflìtas, medicinamqj mex mentis cum a te acceperim,difcedam fic anni tempore,* hora pofcente, corporifqj curatione.cras autem ad ea,qux tequuntur,huc reueniemus. cum hxc dixif / fem,furrexi.Qui me uti comitaretur,paratus erat,ted cum quidam nefcio un/ de foperueniffet,libros claufit,celeriterqj ego ad reuera Abderitanos rediui, qui me in Tpecula prxftoIabantur.Viri inquam,legationis, quam ad me mi!!/ ftis,plurimx gratix uobis & aguntur,* habentur,nam Democritum offendi, & uidi,Tapientiflìmum uirum,qui folus poteft omnes homines fapientiores,* prudentiores reddere.Hxc quidem habui,qux tibi de Democrito Ixtus ual/ de,* geftiens Damagete narrarem* Vale. Democritus Hippocrati bene agere. Vperuenifti nobis uti furentibus ueratrum daturus perfoa fus ab his (lultis hominibus Hippocrates, apud quos uirtu tis labor infania,* furor effe ducitur.tùc enim forte, & for f tuna cum uenifti,de orbis, * mundi fitu, * diTpofitione, axium,* polorù defcriptione,quin * de coeleftibus aftris & fideribus confcribebamus. Cum autem in his natura no ueris,qj ualde hi populariter,importune mihi negotiù fa/ cefferent, quaqj procul ab infania,defipientiaqj forem,uidifti, meamqj natu/ ram, Siingenium laudafti, fxuofqj * furiofos eos iudicafti. Nam imaguncu / lx,qux per inane,* aera uagantur,nos in errore ducunt,* dccipiunt,fed qux cum mundo confpiciuntur,* una eadem qj uerfatione, * permutatione uertù tur,* fabrefafta funt,mens noftra ea,naturamqj eorum difquirit,* in lucè per ducit,quorum teftes erunt a nobis confcripti libri .Quamobrem o Hippocra/ tes cum his hominibus te ire,* uerfari non decet,quorum mens Ixfa, * nò co Hans eli*!! enim me ab his perfuafus tanquam infanum potionaffes, in uerà in/ Taniam decidiffem,hiqj * te,* tuam artem damnaffent tanquam mex infanix caufam* Veratrum enim fanis fi detur,fenfum,* mentem hebetat,non fanis ue ro ualde utile effe confueuit.Quod fi me non fcribentem offendiffes,fed iacen tem,deambulantem ue,uel mecum uerfontem,* muflìtantem, Txpeqj modo indignantem,modo ridentem in iis,qux mente uolutarem, iifqj cognatorum, &amicorum,qui ad me uenirent,* Talutarent,mentem nò adhiberem,fed mi/ randum in modum mente,cogitationeqj infiftentem, *contempIantem De / mocritum profefto puto fpecie ea,* uifu infanire putaffes, fimilemqj ex iis, qux uidifles,infanix fimulachro.Medicù quidem oportet non folum ex fpe eie,* afpeftu morbos,* affeftus iudicare,* contemplari,fed aftus,geflus ap/ Democritus Hip pocrati quid feri bat}oduertito. Cù fitperioribus hac no quadriti Veratri natura. Democriti nerba mométi alicuius. DCCXXI HIPPOCRATIS LIBELLVS DE INSANIA Lìbellus de info» nia. Quipituitofi,bi liofiqf infanieu» tes dignofcàtur. Citat hic epide mia. Quid lingua amaricié tollat. Tibìcina huius timore epidemia habent. *v petentias piurimum confiderare,* recenfere,morbufque numne tunc primum incipiat,medioue loco fit,an finiat,differentiam,anni tempus, xtatem, qux cum mature conÌiderauerit,medelam morbo adhibeat,totumqj corpus,mem/ braqj eius curet.nam ex his morbù facile deprehédas,* cognofcas *Mifi prx terea tibi de infania,mania ue libellum. Vale* DE MANIA INSANIA VE LIBELLVS Vemadmodum in libeilo,qui de facro morbo infcribitur, dixeramus,caufa fontica furoris,infanix manix ue,cerebri humiditas eft*ciim enim humidius eft qj fuapte natura con q fueuit,neceffario agitatur,quod cum fit, Tpecies, uifus ue, & auditus non confiftit,fed crebro mutatur, alienaqj * uà/ ria * uidet,* audit,linguaqj differit,qux fingulis momen tis & uidet,* audit.cum uero cerebrù confidit,* quiefcit, homo refipifcit,pituita autem,* bile cerebrum corrumpitur, quod hoc mo / do dignofces. Pituita nanqj infanientes quieti funt,nò clamofi, nec tumultuo fi. Qui uero bile infaniunt,femper aliquid agunt,maligni funt,aduti, femper/ que mali quid moliuntur,nec unquam quiefcunt,* otiofi font,!! quidem con tinua ferie furore agitentur* infaniant,hx funr caufx.Si uero metus, horro / res,& timores accedant cerebro calefafto bile per uenas fanguinolentas in ce rebrum penetrante,* mutatione fit.cum auté bilis uenas rcpetit,corpus quie/ fcit,moledatur autem,xduat,obliuifcitur cerebro prxter tempus pituita re/ frigerato,prxterque confuetudinem confidente ♦ Cum autem fubito cerebrù per uenas iam diftas bile calefit,fanguine fuperbulliente fomnia formidolo/ fauident,faciefque tanquam uigilet,flammefcit,oculi rubefcùt,mens aliquid mali femper facere molitur.hoc quidem in fomno patiuntur* Cum uero fan/ guis rurfus in uenas redit,* fpargitur,quiefcit.Peregrinationum autem,epide miorum ue quinto tradidimus,quemadmodum illocutio fìat, aphonia ue, * ignoratio,feu agncea,* deliratio,paralerefis ue,crebrxque Tubreuerfiones,Teu hypodrophx.Lingua autem exafperatur,* durefcit,qux nifi perluatur uerbù promere nequit,* amarore uexatur,quod plerunque fanguinis miflìoperue / nam difcutit,potus aqux,mulfom,ueratri potio.Qui hoc patiebatut, cù non diu uixiffet,finìuit,Quidam alius fuit,qui cum noftu potare uellet, tibicinam tibias inflantem horrebat,fi audiuiffet,die uero nihil mouebatur. Hippocrates DE HELLEBORIS Hippocrates Democritobene agere. M O DCCXXII cma m Edicx qmdemartisrefte fafta,catorthomataue plurimi Quaremedi hominum non penitus probant, Diis enim acceptum te / àamnetur. ^nt*fi ucro °atura repugnans,* aduerfata medicatum tol/ lat,& foluat,tunc medicum accufont,* reprehendunt di/ uinum numen prxtereuntes. Plus quidem reprehenfionis *,*&»«* ne = qj honoris hanc artem nancifci propterea puto, quoniam mo perfide noi ^ eam nemo penitus nouit*Nam nec ego ad fummum medi "*'- ex artis peruem, quanuis tenex iam fim,nec ipfe huius inuentor Aeteulapius nam & ipfe m multis recàtauit, quemadmodum Scriptorum libri nobis tradi derunt*tua qmdem epidola ad nos miffa ueratri potionem reprehendit ♦ Du/ ftus equidem Tum,* accerfitus Democrite,tanquam infanù te uti ueratro pur garem,nec feifeitatus fum quis nam effes,fed podquam te conueniens cogno ui,non per louem defipicntix negotium,ted rerum omnium conceptaculum deprehendi,tuamqj naturam,* ingenium ualde laudari,* admiratus fum, na turxqj optimum interpretem, & enarratorem effe cenfui ♦ Qui uero me duxe/ runt eos tanquam non fanos accufaui,nam purgationis,* ueratri potionis ipfi potius eguiuent*Quandoquidem ergo cafus fuapte nos eo deduxit,te uti co / gnofceremus,optime feceris,ad nos fi crebrius fcripferis, tuorumqj fcriptorù participes feceris*Mifimus autem * nos ad te libellum de ueratri purgatione, feuhelleborifmo. Vale. DE VERATRI PVRGATIONE SEV HELLEBORISMO Hippocrates Democrito bene agere. Vi non facile per fuperna purgantur, ante potionem cor/ Helleborìfinos. pora multo cibo,quieteqjmadefaciant.Cum autem uera/ trum potauerint,corpora magis commoueant, nec dor / q miant.quod autem agitatio,* motus corpora conturbet, *moueat,nauigatio demondrat.Cum autem ueratrum ma gis agere,* purgare uolueris,corpora magis commoueto. Veratrum autem iis periculofum ed, qui fanas carnes ha/ bent.Prxterea qui pod potionis purgationem non fitiunt,purgatio adhuc pe ratta non ed,nec ea prius ceffabit,quam fitis aduentet* Conuulfio, Tpafmos ue pod ueratrum letalis ed,!! in magna purgatione foperueniat, malum ed ♦ Si in Prafdtum citat. uentris motionibus,* purgationibus, * uomitionibus fponte faftis, quemadz V/T*'" furga» modum oportet,purgentur,confert,& facile ferunt,!! minus contra. Quemad f°£p'ZH?cìn modum prxterea, in prxfcito, prognodico ue dixeramus, fuperna purgatio ferat. PPP DCCXXIII SD E H E L L E B O R I S M O his commoda ed,qui cibos fine febre auerfontur,cor ueilicantur,ealigant, os amarore uexatur,* uti in fomma,*in uniuerfom dicamus, doloribus cunftis, qui Tupra prxcordia funt,confert.Per interna uero cum fine febre tormina ue xant,lumborum dolor,genuum grauedo,cum menfes non facile decurrunt,cù dolores fub fxpto tranfoerfo funt.Cum uero fic potionabis,urbanos,otiofos, pigros corpore plurimù caueto, * obferuato,maxime uero fufcos,carnes huz midas habentes,* fubficcas,balbos,& blxfos.Qui uero per morbi principia pituitofa per potionem difeutere,* diffoluere nituntur, pituita crefeente niz hil profunt,quemadmodù in libello de ptifana dixerarttus,crudus enim mor bus cum ed,nihil cedit,qux enim morbo repugnant,* falutifera font, conta/ befeunt,debilitato fiquidem corpore morbus fuperat,languentcfqj non medi Quibus ueratrù cabiles facit* Veratro autem,helleboriffato ue eos, quibus de capite deflillat non dandum. rheuma,purulentis ne dato.mali ue coloris,nec raucefcentibus, nec lienofis, nec exanguibus,nec uentofitate laboràtibus,nec tuffi ficca,nec fiticulofis, nec uentris dolore uexatis,nec didento uentriculo,nec prxcordiis,* ihbus, & fca pulis didentis, laterumque dolore uexatis, nec torpidis, nec hebetius cer z nentibus , nec aurium tinnito laborantibus , nec lotium non continenti / veratrum fuper bus,nec arcuatis,nec uentriculo,domacho ue non ualentibus,nec ficofis, nec ne tutiuspur» furunculofis*Sin autem ueratro purgare uideatur,per fuperna tutius purgabis, per inferna uero minime,quos cibis ualide nutricabis,*replebis,Quemadmo cium autem in prxdiftorio dixeramus,ne cibaria auerfantes,* nigra fuperuo / mentes,* deliros potionato.Prx dolore parum dormientes,lumina, * ocu/ los audaces & patentes,uel reclinatos,tortuofos ue habentes,turgidos,caligà/ tes,mali coloris,* difcolores,ncc febre xduantes,*prxfraftos, quemadmoz Vms' portone fuccurrerunt, Deufqj uera dixit,* ea,qux promiterat,fecit.Quas ob Templum Del » res Amphyftiones templum, quod nùc in Delphis eft, Apollini còftruxerùt, {Jjr^^J certamenqj gymnicum,*equedre condituerunt, Cnffxorumqj * regionem, ^Jm. Si agrum totutn Apollini contecrarunt,eiqj qui ea dedecat, reddiderut ob ea, qux prxdixerat,*refponderat,Chryfonque Nebri filium in circo, hippodro chryfos ubi fi» mo ue pubIicefepeIiuerunt,Delphifquemandarunt, uti fingulis annis ei pu / p«'*'- blice parentarent. Afclepiadis uero,qui in Co degunt,ob Nebri meriti grana kfUpUdaquid primas prouidentix uaticiniorum,* refponforum partes dederunt, quéadmo noeti fim, etco» dù facerdotibus, q his prxfunt.Calydoniis aùt ob eius uiri mer.tu.qué fupra l^™& memorauimus, etià nùc pmx in uanciniis partes,* publica cibaria datur.ied j^fi,^, ad noftra redeo.qd uera dica hxc teflimonio erùt. Nà cù pater meus, & ego n PPP iiii DCCXXIX THESSALI Amphiftyones adiffemus,hxc omnia confirmauerunt,* comprobauerùt no bifque dederunt,publiceque in Cippo,flele ue confcripterùt, Delphifque pu blice legendumJpropofuerunt,hicque horum uerborum finis,liqrido,clare,* pure demondrat,nodros maiores,* progenitores,de uobis benemeritos effe.? Sermonem autem huncprxtermittam,*alium de iifdem,non eundem fu/ perfarùrex quid mam.Nam cum magnus rex cum Perfis,cxterifque barbaris contra Grxcos, fecerit. qUj ììs aquam,terram,cxteraque neceffaria non dediffent, magnas copias, * exercitusadduxiffent,patrianodramaluit,publice,popuIariter,* cum toto populo perire,quam hoc facere,tefeque illis dedere, ne uiderentur * in nos met ipfos,* in uos,* in eos,qui eadem fecuti effent,qux uos, arma fumpfif / Te,naues ue mififfe.Quare magno animo renuit, pulcrum quid,fuifque maio/ ritraendo} Coi ribus dignum hoc rata effe,qui indigetes,* HeracUdx Tuiffe dicuntur * Quas quìdfecerint. 0k rcs nis potius uifom ed in montes confugere, feteque recipere communis falutis,libertatifque gratia quatuor meenibus reliftis,qux in infoia fuerant be/ nemunita,quam fefe Grxcorum omnium hodìbus dedere.quamobrem quid nam malorum non tulerunt?municipiis,agris capris,deuaflatis,hominibufque liberis aut in feruitutem abduftis,aut iure,libidineqj hodium occifis, urbe in/ fupcr,cxterifqj &publicis,& profanis,*facris xdificiis combudis* Quinetia Attemifia lyg* Artemifix Lygdamis filix propter difeordiam paternam,cum omnia qux re damisfiliaCoos manfcrant,tradita fuiffent,* afportarentur,Diis tamen negletti, * derefifti, uexomt. gcutj COmparuitsnon fuimus.nam magna tépedate orta,naues Artemifix ter/ me omnes perierunt multaque,* crebra fulmina in eius exercitum decideriit, fhafma Heroù. in nodram autem infulam rariffìma,* pauca ♦ Heroum etiam uffa, phafmata ue dicuntur huic apparuiffe,quibus territa cunfta nefanda ccepta nolens, * amare faffa reliquit.qux miffa Taciam.Sed & hoc loco peculiaria non falfa ma ioribus meis reddam,Coos nunquam fua fponte,* libentes contra uos Lace / dxmonios,Grxcofque exteros armafumpfiffe,quamuis plurimx * urbes, in Tulxque uicinx,Grxcique Adam incolentes uobis cum barbaris non ui eoa / cadmus,Hippo ftibellumvintuliffent*nam Cadmus,* Hippolochus,qui tùc urbi nodrx prx/ lochus,coi. erant,maiores mei reuera fuerunt.Cadmus enim,qui tunc confilium, * tena / tum nodrum regebat,matris mex progenitor Tuit,Hippolochus autem Afcle piadeus quartus a Nebro,qui Criffxos euertit,nos auté per uirilem cognatio/ nem Afclepiadei fumus * quare & hoc pulcrum decus, & ornamentum fuma / tur.Nunc autem ad Cadmù redibo,qui uir Grxcis adeo Auduit,uti cù Cos in Artemìfia. fola ab Artemifix obfidione,* uadatione liberata fuiffet,domi coniugem, * liberos relinquens cum multis eadem tentientibus in Siciliani nauigauerit,Ge/ CeUn. lonem,fratrefque eius a barbarorum amicitia,* foedere contra uos uti abducc ret,quod fecit,multaque alia prx darà facinora perpetrauit,qux nùc tempus Merita cuneta non ed producere,* odentare * Publica quidem maiorum nodrorum in uos non enumerai. mcrita,cxterofque Grxcos tot,* tanta fonduti fi ea enumerare uelim, tem / pus, OR A T I O DCCXXX pus,* orario me deficiat .Patris uero mei Hippocratis ad merita deuenio qux fi mentiar,mentem adhibete.cum pedilentia per barbaram regione qux fupra Illynos Pxonafque fita ed,difcurreret,cumque malum iam prouincian totam peruafiffet,nationum harum reges medicx artis fama, qux reuera erat moti ad pattern meum in Theflaliam mittunt,qui tunc uti nunc, illic habita/ bat,ad iefequeeum accerfont,ad eius mali auxilium quicquid auri argenti ex/ terarumque rerum haberent,ad eum te no folum miffuros,uti fibi haberet, fed etiam portaturos,* quxeunque ueilet,dummodo foccurreret. Qui fic eos in/ terrogauit,qui nam motus peculiares,* agitationes apud eos fierét per xftus, uentos,nubila,cxteraque qux corporum habitus commouere,* mutare con/ fueuerunt propter anni tempus,coeli datum * Qux cum audmiffet, eos redire iuflìt,dixitque medicam facultatem eis fobuenire non poffe,quamque celerri/ mepotuìt,Theffalisdixit,quo pafto malum ingruens uitaretur, medelafque confcripfit,difcipulofque per urbes mifit, meque in Macedoniam amanda/ uit*cum regibus enim Heraclidarum,qui illic regnant,nobis auitum & pater / num hofpitium efl,quoque rne pater ex Theffaliamifir,acceflì cunftis,qui illic effent auxiliaturus,mandauitque uti etiam ad urbem uedram accederem, Dra/ conemquemeum fratrem Pagafas nauigare parantem, Hdlefpontum petere iuflit,prxceptaque illi dedit,qux ipfe illis compofuiffet * Nam omnes loci non eadem mala producunt,nec eadem omnibus conferùt,quoniam cedi!,* aernon ubique eadem immittit.Polybion uero,qui filiam eius,* meam foro/ rem coniugem habebat,cxterofque difcipulos ad uarias,* diuerfas urbes na/ rigare,* ire iuflìt,uti quam primum plurimis abunde fobuenirent. Poftquam uero Theffalica digeflit nationibus etiam finitimis auxilium laturus profeftus eft,Pylafque cum perueniffet,Dorienfibus,finitimifque illis Phocenfibus fub/ uertit,Delphofque te quandoque conferebat,* prò Grxcorum falute facrifi/ cabat,deinde tefe ad Boeotiorum fuppetias conuertit,cumqj iis,qui illic erant eadem ratione fubueniffet,fefe ad uos conuertit, plurimaque falutaria uobis ex toto animo dixit.Qux nunc ego non differam,quoniam multos uedrum fei re puto,fint ne uera,nam uetuda non funt,cum nonus annus nunc agatur, cum ex Pelopónefo, quo miffus fueram reueni,cunftifque illic degentibus fobue/ ni,nobifque & uerbis,.* re dignus undiqj * magnus honor occurrebat, adeo uti nihil nos poeriteat,quod Illyriorum,Pxonumque pecunias,cxterafqj poi licitationes non acceperimus.Qux autem ab aliis urbibus nobis dabàtur, prx termittam,qux uero a uobis data funt,magna fuerunt,ciuilitas enim uedra ex terorum munerafuperauit.Nam Athenx nefcio quid funt ad xternam gloria fublimius,*'illu(lrius,quam urbes ex terx,coronaque ilia aurea patri meo in ueftrotheatro data,nos ad fummumbeatitatis,* glorix apice perduxit. Sed * hoc pulcrum honeftamentum, * decus illud fuperauit pattern meù, & me publice,* populariter parricipem feciffe,docuiffe,* initiaffe Cereris, * Pro Vefiilentiaìllyri cOfPaonicaq^. Hippocrates oc* cerfitur. Quid refponde» rit. Dificìpuli per ur bes mit tuli tur. TheffidusinMo cedoniém. Draco T beffali frater Pagafas. Polybius filiam Hippocrotistixo rem habebat. Pyla, Dortr, Phocenfrs, Del» phi,Batotii. Athena. Peloponefus. Mognumquìi Athena. DCCXXXI THESSALI ferpinx facris*Tria quidem hxc funt,qux mihi ad orationem, * uerba tanqj lineam longam, &funem uerbis euoluendum ,maiorum,* parentis mei cum Qtuntummerì» Grxcis cxteris gratias,* benefafta prxbuidis * Quartum uero meritum nunc tum. refumam,quod quemadmodù antea propofueramus,pater,* ego uobis prx/ Aldbiadesmif» flitimuscumenim AlcibiademinSiciliammifidis cum multis quidem co/ fus in siciliani, piis,* ope,tamen non adeo multis,mirandx uti effent,!!quidem opera * fa/ fta confiderentur,cumqj uerba in fenato fatta fuiffent, medicus probus aptus ad hanc claffem curandam uti mitteretur,qui eam tequeretur, pater meus in medium proceflìt,meque ad curanda ueftrorum corpora Tefe daturum prò / mifit,fois quidem impenfis munitum,prxmioque nullo,* mercede annua do nec ea claflìs abeffet,parui ducens utilitatem dummodo uobis foret ufoi.Ego autem hoc non dicam,dum uobis feruio,bona qux mihi tunc erant, confum pfi,fed quod magnis operibus,* aliis rebus prx pofitus multa & tuli, * feci* quod minimum eft prx iis,qux dicam.nam pater meus maluitme filiù in ex/ QutdH'rppocra terna,* ignota terra errare,* in mari,periculifque hoftilibus, morbifque qui tes maluerit. in his qui errabundam uitam ducunt,uenire folent,quam domi in his commo dis,qux uita quieta,beneque inftituta fert,defidere. Sciebat enim gratiam gra tiaremetiendam,* remunerandam effe,nec uobifcum agendum e(Ìe,quemad modum inter eos,qui inter fefe quid permutant,uel mercantur,ex manu in ma nus prxbere,cum merces,* prxtium tradiderunt,tanquam fefe nunquam am pUus reuifuri difcedunt.qui quidé hxc uobis executus eli. Ego autem utpote illius filius diligentix nihil,* artis iuuando,* fobueniendo prxtermifi, meqj cum meis,* ueftris periculis expofui,cum opus fuit,tempufque * occallo ad hxc utraque fefe dedit,nec morbus ullus,malaue paflìo,nec maris timor, uel hoftium me prohibuit,* deterruit.teftimonium auté huius, & fides apud uos eft,non alios.Quare fi uedrum quis habet,quod contra dicat,nihil uentus for/ Theffàlus coro» gat/ed me non puto mentiri.Hxc autem radendo tres annos prxditi, coro/ ^WM *° naque aurea coronatus maiora, * honediora adhuc Deos precatus, domum ad nuptias rediui,fucceffores * artis, * generis uobis nodri uti procrearem * Qux quidem ab urbe nodra maioribus,patre,me uenerunt ad uos hxcfont.di ftum autem ed * de iis,qux nos a uobis uti potiremur,* frueremur, habui / mus,Plurimos quidem uedrum mirari piurimum putoquorfum hxeremetia mur.quamobrem uti * uos feiatis,* ego tempus dicendi, qux cupio, nanci/ Quid deprece» fcar,dicam.Patermeus o uiri Athenienfes,* ego uos petimus,*rogamus, fic tur afpìce. cnim decet Uberos,* amicos dicere,* ab amicis impetrare, qux a liberis, & ingenuis font,* ex libera,* ingenua patria uedra,ne contra nos hodiUa arma fumatis.Si uero decet,* oportet,ficuti decet,* oportet,eos qui prò re fua ad uos uenerunt,precamur ne uos,qui tantis muneribus,* honoribus nos dignos cenfuidis,teruorum loco habeatis.quin etiam fic enim dicere conuenit, ne fa/ ciatis,fupplicamus,quxque ueltra font,* belli iure fobiefta,cum multi, * pò tentiflìmi ORATIO DCCXXXII tentiffimi t!tis,quid confequcmini,fi nos paueos,* non potentes foperabitis* quin * hoc fcitote,quod alio,atqj alio modo fortuna multa alia cito uerfat " quodqj magni fxpe mmorum eguerunt,potentiorefqjper impotentiores fa / lutem confecuti font.Deinde puto clarum adeomanifdlumqj effe,mihi da/ rius,* apertius un non fit dicendum,quod in rebus bellicis,* ubi ars plurimù polleret,non folum urbem unam,fed nationes multas fxpius iam uifum,* au/ ditum ed piurimum ab uno uiro adiutas fuiffe.Ne nos abiicite,* còtemnite, cum abiiciendi,* contemnendi non fimus,cuius rei teflimoniù * fides apud uos ed.Quin etiam & Di illi,a quibus genus * originem nos ducere gloria / mur, Aefculapius,Herculefqj uos rogitant,qui ad hoc primum nati uidentur, humanum genus uti iuuarent,quos ob uirtutcm,quam in terris exercuerunt, te/ dem * loca inter deos confecutos effe uidemus.Mea autem urbs, &ego, qui dico,ad uos còfogimus,unde &pro Grxcis,ficuti hominù opiniohabet,utri/ f$ eadem re * in quolibet prxclariflìmo Tacinore prxdare uidemur. Nam fa/ buia non ed Troica fuiffe,qux reuera Tuerunt,Cofqj cum fuis infulis,fi nò mul tum,maximum tamen grxcis ad Troiam auxilium tulit. Sic autem Aefculapii liberi non folum arte,fed * armis Grxcis profuerunt.Machaon autem * ani/ mam in Troade reliquit, quemadmodum ii tradunt,qui hxc fcripferunt.cum ex equo Priami urbem intraret.Ne per Deos,ne cum cognati cum auxilio uo bis,* cxteris Grxcis fuerimus,nos hac iniuria afficite,non rurfus Criffxas res producam,Perficas ue dicendo,fiquidem * audidis,* qux nuper difta funt, fere in manibus habetis.Sic autem hxc animo acci pite non tam honeftum, * pium effe de Te bene meritos iniuria afficere,* uiolare.nam uos cótrario mo do de nobis bene meriti uideremini,quemadmodum rcs,& opera prx te fer / rent,fi de iis maioribus orti effetis,quos fabulx dicunt maluilfe uiolare, * iniu ria afficere,quam pios effe.Nolo prxterea moledius quid, * amarius dicere, maiores quidem uedri plurima merita,* gratias Heraclidis contulerunt, più/ rimifqj aliis bene merendo profuerunt.Dies profefto me deficeret, fi lògius narrando enumerem,quantis quanta menta uedri maiores contulerùt, qux ni hil uobis nunc ufui forent.Quare uos met ipfos circunfpicite, * contempla / mini,qualia, & quàta fecentis.Malum quippe ed o uiri Athenientes licentia multas enim urbes perdidit,uofqj * cxteri fi nefciatis,qux illius funt metiri, cxteros uero tanquam fpeculum contemplando,qux feceritis,ipfi uidebitis, ueraqj ego dixero.qui ppe noua Iex,iniqua, & non feréda effet,qux promulga taperfoaderet,permitteret,* mandaret malefafta,digeflaqj nò uidere,* ani/ maduertere.Sed hoc uedrum non ed,fic enim piurimum numen diuinum ten taretis,* irritaretis, nihil enim uos lx fimus,* uiolauimus,qd fi fecimus uer / bis,non armis plettamur,* iudicemur.Quod fummopere uos deprecor, ne fa ciatis iis gratiam fatturi,* eorum beneuolentiam paraturi, qui uobis auxilio fxpe fuerunt,* erunr.nam & nobis auxilio erunt,!! quidem refte faciàt,quiqj Magni aparuis fape istuantur. Aefculapius, Herculefq, homi nes uti iuntrent, pottfftmum nati fum. Mochaon apud Troiam mortuus eft. Per orario Theffoli. DCCXXXII! fHESSALI ORATIO ArgausTheffa» Theffalix rex eft Argxus, quiqj Macedonix Lacedxmus, uel W Heradidx m's'Mace'dot* a^^* degunt.Multo nanqj melius ed fine ui,quam per uim,* per arma uiolen/ a*, tiam,* iura exercere,* adminiftrare,quod non de iis dico,qui rebdlarùt.Prx terea uos certiores facio plurimis nos curx fore, nifi probi, * grati penitus perierint.Hic quidem ceffabo,finiamqj, mihi quandoquidem parua Tacultas orationis ed,fi cum aliis comparcr.Peto tamen,rogoqj uos per Deos hofpi / tales,* eos,qui uobis confulere,* prodeffe confueuerunt, Deorum, Heroum Sjue gratia,meritorumqj,*gratiarum caufa,qux homines inter fefe mutuo co erunt,!! quod odium,* inimicitias in nos habetis,uti deponatis, &in beneuo lentiam,*amicitiamuertatis.Qux fi in hac ueftra urbe non contequimur, * impetramus,nefcio quonam modo,qux cupimus,nancifcemur. FINIS. M. FABIVS CALVVS RHAVENNAS CVM CAETERIS HIPPOCRATIS OCTOGINTA VOLVMINIBVS ROMAE VERTEBAT XIX CALEN, SEPTEM B. MILLESIMO Q^V INGENTESIMOAC INSVPER QVINTO ET DECIMO. C V M CRATIA n -, . ti --Ì t- ET PRIVILEGIO SANCTISSIMI CLEMENTIS VII. PONT. MAX. AC SERENISSIMI FRANCISCI RE GIS FRANCORVM AD DECEM ANNOS. O M A E EX AEDIBVS FRANCISCI MINITII ALVI NOVOCOMENSIS 'V ,' ' ■ ANNO A PARTV I R G I N I S D XX V -ka