* V R EGIMEN S A: NITATIS CVM EXPOSITIONE MAGI/ STR-IARNALDI DE VILLA NO/ VA CATHELLANO NOVI/ TER1MPRESSVS. " INCIPIT REGIMEN SANITATIS SALERNITA; num excellentiflimum pro conferuatione fanitatis totius huma ni generis perutihfiTimumuiecnoamagiftro ArnaldoDe Villa lioua Catheilano omnium medicoru uiuentiu gema utilttenac Fm omnium Docflrinam ueraciter expofituj nouiter corre<5tum ac emendatum p egregiflimos artis peritiffimos Docflorcs Montifpeffulani regentes. Anno* M.ccccl.xxx.prcdicffco loco adtu moram trahentes. CTIfte libellus eft editus a bus bus in quo inferi bunfmulta&dfc uerfa p conferua tione fanitatis hu manf+Et editicii ifte liber ad ufum Regis Angfig+Et in textu le&o ttor poitotto do cumeta gnalia p conferuatione fanitatistde qbus poftea fpaliter p ordfc nedeterminabif*Primdergodocumentfieftq> hojfanus uolesuiuerei debet ab eo remoueregraues curas.Na corpatex quo tri ftificantfpus uicalcsjmo fpus triftes exliccatofiaJEtfub ifto documento etia coprehendi debet triilid£ q limiliter corpa exficcat 8c infrigidat ma cie & extenuatione inducfit:cor ftrfgut:8cfp(5m obtenebrantdngenium cbetat:& rone impedmtdudidu obfcurant;8t memoria obtundut* Veg: tnaliq pingues 8ecarno(ifuntfpfis adeo nobiles & callidos hfites q> eis interdu bonfi eft triftari:ut fpiritus calor ebetef:& corpus aliqlitcr cerc£*Secudd documetd eftnoirafci+Primoqaira limiliter corpa exlic* cantjcuipfafumm^lingula mebra fupcalefaciat+Nimiaaute calefa&io ficcitateinducitJtcfte Auicd.docJ&cXSccddo qaira pp feruorem cor dis o es adus ronis cofundit* Aduertedfi tneft q? qda frigidi funt& ma# leficiathqbus interdu irafei pdeft in regimine fanitatistut in eis calor ex cft parce uti potu uini;nimia*n*replctio uini fomnoletiam regi fcripfit fchola tota falerni Siuis icolumetfi uis te reddere fanu Curas tolle graues irafd crede £>phanu Parce mero cenato parumo fit tibi uanu Surgere poftepulastfomnu fuge meridianum Non micftu retmemec comprime fortiter anu* Hicc bene fi ferucs:tu longo tepore unies* pigritia debilitate mebro$idebiI/tatcftomachi:&: multa alia his fimilia Inducitideqbus pofterius magis patebir.Quartueftpaij: cenare:qa ni* mianoriurnarepletio dolorein uentreindudttacingetudine infomnei tate & anguftia ,put manifdla patet cxpieria:& lferius magis declarabif ♦ Quintu eft furgcrepoftdbufumpttkqd’facitad q* cibu fumptu facit dcfcedere ad fundu ftomachi in quo uiget uirtus dige ftiua,Sextu eft no dormire poft prandiuicuius documeta poftca tagunf in textu ibi,Febris pigrities,Septfmu eft no diu retinere urina,Ex nimi3 ,n,urin£ retentione aliqn fequif difficultas mingedhaut oino f>hibitio a miduiuttcftaf Auic,xixuenftjtnocumeta Jnduranf4n,feces in inte# cu inteftinis cotinuatarum oem humiditateafecibusfugentifis&ficrctnanet ficce, Difficilis exitus inteftina oppilanstad qua oppilatione pp uentofitatetedudionls prohi* bitionc & aliaijt fecum aceruarione fequunf nocumeta in textu pofter ius pofita:ibi Spafm us &c, Odaufi eft non fortiter coprim cre anum: ex hoc enim fequitur tcnafmonfiue exitus longaonis,VItcrius fubditautor q animus hots debet efle ictus &gaudens:culeticia(iuegaudiu?tateflorida facit hc ieminiuuecuteco feruattuirtute cofortat: uita plongatiingeniu acuit*8c ad Angulos adus hoiem abiliore reddit*Et debet iflud gaudifi in regimine faoitatis coue* nies e(Te tepatu &noexcefliumqa exceflmu fincopitn & morte inducit;& maxime gaudia copetit his qmuiru curat & Pollicitu dinibus deft ruunf* Et pot in ipfis de nouo acqri p ufum cibi 6c uini deledabilifi & dimifltoe q triftitia inducut:5c inhabitare cfi fibi diledis & (imilibus qbus uir tus c6forta£*tefte* AuiCiXi*in*c*de cafu uirtutis fubito fic dicere,Et fdas q> uirtus augmentaf cibo Sc uino fubtilf coucnieribus 8c odoribus bonis: ex tranquilitate & gaudio & dimiffione eoijs q cotriftant & rixari faciut:& renouationercqt araabilifij&habitatiorcu dilectis,Secuda eft traqlitas animi*Nobiles*n*pp nimis magnas & diuerfas curas qs hiit pF ledunf ceteris paribus gq mediocres funtrinqetatiouero meris fomnu maxie impedit q nobilib9 fame utilis eft:cj coi ter naturg iicc£ fauatq* colerice: Si tibi' deficiant medidartcdid tibi' fiant* Hf c tria:mens leta:rcqiucs:modcrata dicta* qbuspmaxiefomnuseftutilis♦ Tcrtiu eft moderata dieta,immoderata fcpdo cibi cibi Epotus poftea dicem9* CET In hoc textu autor ponit, yi* documeta gbus cerebrum eo for tatur;&fimiliter fingula corporis mebra * Primu eft: poftq ho de mane furrexerit deber lauare oculos in aqua frigida: mundari enim debent ut ab cis re homo debet lauare manus j quia funtinftrumenta quibus mundantur organa per que exeunt fuperfluitates cerebritut funt autesjocuIhnares.Et ergo ob hoc manus debent ee munde+Pfus tamen debent lauari in aqua frigi da qin calida:quialotiotr»anuum in aqua calida genera uermes in tre:&hoc fpecialiter dumodomanusinaquacalidalauanturpoft fum# ptionem cibi:ut innuit Auic.xyi.in rrac.y.c.Lubiagitde uerminibus in uentre genitis * Et ratio elhquia per lotionem manuum in aqua calida poft fumptionem cibi trahitur calor naturalis quo completur digeftio 1 ftomacho ad extratquareimperfeda fit digeftioiquarpotiflfima caufa eft uermium,Tertiueftquodpoftqhomo furrexeritafomno debet paula tim incedere flue fe mouere.Cuius caufa eft ut fuperfluitates primg & fe* cundf digeftionum qux funt feces & urina defeendant S* preparentur faciliori euacuationi ♦ Qnartu eft quod peftcj homo furrexeritafomno Lumia mane manus furgensgelida lauet aqua* Hac illae modicu pagat:modi'cuq? fua mebra Extendat: crines pedat:d entes fncetufta: Confortant cerebrutconfortant cetera membra Lore;cale:ftatpranfc:uel frigefee minute* debet extedere manus dc pedes 8c alia tnembra+Cuius caufa eftjut hantur uitales fpus ad mebra exteriora;&p hoc fubtiliantur fpiricus ce rebri\Quintueftq> debet crines pectere* Cuius caufa eft:ut aperiantur pori per hoc capitis dc exeant uapores cerebri derelicti poftfomnum dc fubtiHenf eius fpiritus* Vndeufus pectinis m ultum confert uifui dc xime fenfibus prodeft* Vnde dicit Auic*iiMn*trac*iiii\c*de cura debili tatis uifusi Adminiftratio pectinis fuper caput iuuatiua eft dc confert pt> prie fenfibus «quare oportetq? miniftreturomni diemultotiensjquoni am attrahit uapores ad fupiora&mouet eos a parte oculi+Sexum eftq? ho debet inudare dc fricare deees*Cuius ca eftjqa lmudicies detifi eft ca feroris anhelitus:fimilitcr a detibus imfidis fpus imftdi eleuanf ad cere bru ipfum pturbates+Praeterca comixtio limofitatis dentiu cu ipfo cibo ad ftomachu mifia eft ca corruptionis cibi in Piottiacho+Modu aut con* feruandifanltatcdcntifi&c bonitate odoris eosj: tangit* Amc+yii*in*c*dc cofcruarioe detiu fub his uerbis*Et ex eo q coferuant fanitate detiu eft ut colluaf os i mefe bis cu uino in quo decola eft radix fitimalli+Eft*n*puc nies ad ultimfi i fadedo bonu odore:&no aduenit facicri illud doler dc tifiuVlterius autorIultimo uerfufubditalicj pcepta gnaHa.Primft eft cp ho lotus ftupha uel balneo debet fe tenere calidujqa tuc pori fut apti; dc. fic de facili frigus poflet fubintrare; & magna nocumeta corpi inferre* Aliud eft q> poftq ho fftpfcrit cibu debet modicu ftare:ut cib9 pfcctc de fcedatadfundfiftomachiiquocoplef digcftiosdcldeknte abulet &no fortitenne pp raotfi forte calor trahaf ad ptes p hoc impe diaf cibi digeftio* Aliud eft q» ho cauere ne fubito fe cafcfa dat:fedpaulatitn*Mutati6es*n*fubitcnaturaiedut+Ora+n*extra natura molefta funtjut dicit Gahin corneto illius canonis f m multu dc repente♦ CT In hoc textu tagit autor quat tuor nocumenta qua: pueniut ex fono facto poft prandift* Qnoijt primum eftq?cx fomno meridiano folet feq febris q rib? paflibus4Sccudu nocumetu eft pigriciesiq ex eade ca uidef criri*Ex materia+nadigrfta & groffasgroffi dcujfffpusjqmoriadmebracorpis grauedinc corpi:inducunt:queadmodum fpfis lubtiles &Ieucsleuitatc animi & corpis mducut4ierdueftdolorcapms:qetia ex eade ca .pueni re uide£ miIef.Quartunocuroentu eft catarrusiqfimilicercx cade ca ur oriri ♦f» ex reumate4Reumam, dicif o?s fluxus materig de raebro ad mebrum in quaeflq? parte corpis fuerieffed £m q> ad diuerfas ptes corporis fluindis uerfa foriif nola *Qfi *n anouef ad pedt5 flue ad mebra fpftalia uidelicec a duede potiorib? caulis pp quas nocet fomnus diurnus funt«pria qde:qa cito uerrupif p/ pterea calor dici trahit uerfus exteriora calore corpis* Sc ecotra fonus ad interiora* Vn motus puenit agiiatiuus«& io colulif tfte dormire uole tibus qcf in umbra dormiat:&i tenebrofo loco«£a uero ppea qtf reddit natura ftupida Scqfl pterrita retrahete fe ab eo in quo eratXa digeftione cibi* Aducr tedu tn eft qcf licet lonus diurnus gruliter uitupcf & nodurs nus c5medef*ex diurno tn ille minus uicupafdqa mane e ufep ad teitia X* ab ortu folis ulg? ad tertia poft ipm Juxta illud hypocratis pnofricogt £ a dicetis*S6nus ut moris eft conucnies Sc naturalis ut node no effugiat Sc die n5 impediat eft laudabilis*cotrarius uero eft lprobandusiminus tn fi a mane ufq* ad tertia tcnucrif*Quaq tn fomnus diurnus Sc meridianus intatu a primis deteftef «moderno tame tepore non ois fomnus diurnus eft uituperandus:& pprie fi in eo gng» coditio* nes obferuan£«utuultBartrudus«Prmia eft ut fit cofuetusXecudautno fitillicofupra cibu;tertia ut no fit capite depreflbtquarta ut no fit logus t qnta ut no liat ab eofubito ftupida ffcrcpetina expgefadioXedmorofa* UT in hoc textu autor ponit quae tuor nocumenta prouenietia ex rc tetioe uetolitatis in corpe noftro qiiogt primfi eft fpafinus cuius caufa eft Quattuor exuento ueniunt tn uentreretento: Spafmusudrops:colica:uertigo cjttuor fft a* qa ucntofltas reteta capit f aptifadiundurastSeneraos fpfos reples cx quorum repletione fcquitur queuocatur fpafnius* Et ab Aui4ii4ntca.defpafmoifpafmus iie diffinitur♦Spafmus do neruofajqua monentur lacerti ad principia lua Seinobedientes funt in dilatioe eordi Etifte fpafmtis eft duplex/Na quida eft ex repletione ia quo mcbmabbrcuuf Seingroffafppteimplentejficut coriu aut coriri gia cd eft res iples abbreuufSdngroflaf.&iftefpaftnus fic fubito: Alius eft exinanitioe in quo cotrahftlogitudo Se latitudo Sc tninoraf mebrum logu Selatfhficutin pgamenoicu apponftigni fircotractio £ tu logu Se latdiSeiftcfpafmus ydropifis t q eft morbus materialis caufatus ex re frigida plurima igrcdiere&inflate mebra aut loca partitni qbusregimethdigeftiodbogsfitSehumordJut dicit Batruciusiydropiiis.n.non generafnificfifanguisnogenerafmt didtGaLyhpticulaamphorifmoijdn comentoillius4Emoroidesfan3ti anriqs+Et e triplex yposacha:afdites;Se ripanite:6e de ripa# nite intelligififtudifm nocuraetfi* rimpSite+n+utdicit Bartrucius fit a mala coplexione frigida ftomachi8eeparis,phibetc cibu trafmurare in chilu Sc humore benignd autfongumethqre couercif in re uetofam q du no expellif p eruduatf one aut aliude oppilarioe uiaijt uel uirtu# tecxpuKiuamel fequeftraduaifeu fupfluitatd debili exiftetecollfgif iter dphacfr mirach uetris Sc caufatydropifim/Tertiu nocumetu eft colica 3 eft ?gritudo multd dolorofajfada in inteftino dido colontqcf eft unii de inteftinis grollistqueadmodu yliaca eft £gritudo dolorofa fada in in (tcftino gracili dido yliomSe fidt iftcf gritudines uetofitate lclufa in dictis iteftinis«Qijartu nocumentfi eft uertigo Se eft cu qua ur hoi q> oia uoluan f \ girtfb Cuius £gritudinis ca e uetofitas ad cerebru mota q pp eius in cerebro motione quattuor no# cumentacuqbufdaaliis pulchre q nocet colicis dices»Etfdas q> reterio uetolitaris mulcories facitacddc re colicajjppterea qcf fublcuat ea Se reprimit ipfam; ita ut aggregef res una Sc qd fadt accidere debilitate in qnqi perdudt illud ad ydropifim *Et quadogj generat tenebrofitate Sc uifus uertigine Se epilen fiam«Et retinetur in iunctura;Se facit accidere fpafmunn CT in hoc textu autor ponit unu documcru pco feruatione fani# tatis dicens :qcf homo in cena debet ee fobrius &fe no mnltu cibo repJcrejga nimia re# plerio nodurna iducit impedimetfi fomnhtortione uetris j inqetudine Ex magn a cena*ftomacho fit maxima pena Vt fit nodle leuis*fit tibi cena breuis* pi.ftulas fn facie;grau!tatc capitis 7mane«& malitia oris ♦ Dubid lam incidit utrfi maior qriras cibi fit iumeda in piadro q in cu Ius decifioeaduertedueft qdfra diuerfitatecorpo$:maior aut minor qtitas cibi fumeda eft in pradio g in ccnarqa corpa aut funt in morbum decideriatautfub latitudine fanitaris<5i in morbu dccidcrintraut cuhu tnorjs uirio aut fine humoris fine humoris uiriotfic eft magis ce nadu»CuiusroclhqanaturaintalibusfoUfeft ciboqt digeftioni interat no Stfupfluiratft maturationi:caret.n*eis qd ficu humoris uirio patiaf e pradio maiorc«ufi AuicJ>iiMntrac«y«c«de curaepilefie4 Ille cuius cofuetudo no tolerat ut femel rcficia6;diuidat cibu fufi q e mi* nor refeftione fua in tribus ptibus:& fumat duas tertias in pradio Oc ter tia in cena poft exercitiu fubtile rone fic pfuadef:qm illo tpe p quo natu ra debilis iuuaf in digeftione calore Colari uiuiftro:& refoluunf amplius fupfluitates ampliorfumeduseftihocatmagisfirinpradio q in cenat in die calor uitalisadeftfolaris&lodsdigeftiuus cfi fit uir£ pndpid:qre ad digeftione diurnalemic duplex operabif calidut nofte uero no*Et etia nofte natura magis cfc circa fuperfluoqt digefr?o ne in talibus intetamoefr ergo impedieda mulra ciboqt ♦«♦calor in plerif# forrificef in uoCte fpiriruu retractione Sc fomni reda dtiQnenotfip6thmoicalorduo:uraIimetu Sc fuperflufrates digerere/ Couenit iraq in his cena breuiare«Si uero hmoi corpora fub latitudine fuerintfanitatis:autfuntfuffteiererfana robufta fupfluitatibus fenfibili bus carenriajcu oes expellat fua uia:ur athlete:8c hos expedit cena maio rarc*Tu qa natura eoijt nodte folu e digeftioni ciboqt inteta:& no fu per* fluoigc maruntioijcd illis ferre careat*Tu qa folfi robur corpis inteddt: qd& nocte acquirif magis cum amplior fiat fanguificatio difcriburioSc fpiriruu in his gnario«5ir alit corpora fuerint a didto rparacro & robore diftatia:ficut funt plura ufptcr exercitiu potes fup digeftione in eis; ppter qd uidem us eos ter in diedf appetitu comedere & bndigerere, Si ar no utanf forti Se [aborfofo exercitio corinuc ficut predictf: dupliciter illud cufnirqaaurfoll! qflgs urunf exercitio forri fchboriofo&noconrinuer auttfolu utunf exercitio debfl/*cum quo flat multiplicatio fupfluitattiufi utaf exercitio plurimo forti & Uboriofo |>ptcr occuparioe* aece&ias In ulta Sc ad falutejficut cfuilej ufrl 5 cfrcabona fortun* negocU tcs ad fallite interda exercitio forti dc laboriofo mouenfcftc diu cqtantes uel itincrantesraut aliud quo dda fortius a c6fucro agentes exercitio: Sc his utilius eft cena fup pradium amplius auger e,Cums ro elhga ii talea pradiu augeret cG n fint cofueti adeo forti Sc laboriofo exercitio agitari ut priores ipfo$;la corrdperef humogt gencratiuadte pp motu fupfluu calor ho$ difleminadoe cft debilitatus :cuius quidem unitio q magis no£te fit q die potiflima eft fortitudinis Scdigeftjdis caj qre in cena inftate nofte almrnu amplius por adminiftrarMteifti prius no laboriofo utebanf cxcrcitioj& hc corpus eoru humiditatibus pleml eftjqbus Sc paruo cibo lufficicter potrefifti refolutioi Sc exficcadoi faftis p motu in die occurrete4Si ucro paucis debilib?exercitiis Sc paruis oc* cupatidibus in uirautai!f:j5 cipicndu eipfis melius piaderegccnarc,Et declaraf licut iftud ni corpibus ndc fgroratibus apparuit «CG.mhi furi* debilis d'geftiois:utplurimuiuuafpcalorefolis&luce:ualdeuiuificost cofortanf♦n.inde fpus ppterfuGfimileJpfemfdUuxjaut effigie habet lucis f m AuMuuaf etia qa fupfluitatestrfic melius expellunf porls aptis de die § de no in exhibitioccibi maioris aut minoris inpradioqincenamaxicferuanduseftufustqacofuerudo e res maxta incoferuatioefanitads &£gritudinecurada+Secudoregiminis acutoqc quod ondif cx eo q? rius mutatio Sc maxime fubira uehemerer e lefiua* Vn Dama*Mutareofuetudinenociufi eft &moltftu:Sr peipue fcnbus* Et io praue cofuetudincs abolede funrtfcd no moxjeo qd natura no fu* ftinetrepetinasmutarides,Et(icutpatetqhonon debet fumere cibum nifinoueritftomachuluucfle purgas tft a malis humoribus quod fit p uomito expellendo humores putridos & malos in eo exiftetestqa fi fumeref cibus prsedidis malis humoribus in ftomacho remanecibus cxcomixtione talium humoru cu ciborcibus fumptu?corrupere£*Sedjdupr£ceprfieft:q> ho no debet fumere ciba fuo foredigeftfi 8c ab eo auacuatu:qa nihil eft deterius in humano corpe § intromittere ci bfifupaliuq noneftdigeftus:fed digeri fdpit*Nafupaflumptus cibus prioris digelHone fchoafa impedit* Et digeftio prioris ante coplebifq tranfiens adepar p ucnas miferaicas ducet fecu cibfi rupaflumptu indi* geftu:unde crudi humores in corpe mult/plicabunf ♦ Vlterius in textu ponunf duo figna euacuatiois ftomachi a cibo palTumpto*Primum eft defideriu certu*i*uera fames+Etprointelledu lfti9 fdedu eft q? duplex eft famesXuera Sc mendofa*Vcra Gahdefcribitdi* Amphorifmoru in corneto illius canonicis ubi didt*Indigetia no oportet laborare * dices* Certa fames eft cu homo cibo indigetmnde imenfus fequaf appetitus* Sed mendofa fames eft cibi appetitus corpe non indigere*Et fic ut uera fames fit ex coftridtione & corrugatioe uenaijt officii ftomachi pcedeti* bus a fuccioe cibo indigcnti&fic medofa fames folet ab his fieri q ftringfft & rugat orificiu ftomachi mebris dbo no egetib9: ut ab aftu frigidis ftipicisautaccero(is*Etiftius (igni & fecudi precepr! Tununq comedas flomachu tiifi noueris an* Purgatum uacuuq; cibo que fumpferis ante Ex defider/o poteris cognofcere certo Hfc tua funt figna fabulis m ore dieta pcedetis comemorat qcfcomedif ficlnqes* Oportet ptcrea nealiqs comedatnifi poft defiderimneq; in hoc tardcf cu dcfideriu ebuIierit,i,forte fueritnifi medofum fuerit, ut ebrio gi def? deriu:& hntiu faftidithqm tollcrare fame ftomachu putridis replet hu moribus4Et poftea eode capitulo dicit:Et neqj ipe neg» oes q fanitatem habere uolunt aliqd comedat nili defideriu fuerit certfi & ftomachus 5c fupiora inteftinaaprionutrieteeuacuaia fuerint ♦ Quod,n,in corpore exiftit deterius e fi nutries fupnutries qd* no eft digeftu mittef ♦ Secudfi fignu qd fignificat fup certo defiderio fiue certa fame eft fubtilis dicta p cedens4itparua adminiftratio cibi:qn4n+illafequif fames fignificaf elTe certa & uera,Sciedu eft infup q> i una & eaderefedtioepefilimft eft fimuf multos&diuerfoscoiugerecibosjutcarnes&pifcesuelpullos & por# cu;&: poftea plongaretps in comededo:qaprimus cibus ia digeri inci# pit cu aduenit ultimus:& fic ptes cibi diflimiles fifit in digcrendo:fic qd paflumpte prius digefte funt q poftremo fumpte fue digeftionis medifi attigerit:ufifitq?qdacorrupfitalias4Et iftud innuit Auidmhdocdhc* de eo qcT comedif dicens. Er nihil qde deterius eft qdiuerfa nutrimeta fimuladiugerej&pofthocin comededotps plongarcjcuumpoftremtf nutries aduenit primu ia incepit digeri;nutrietes ergo ptes in digerens donofimilanLSciedu efttnq>plong3tio?comededo moderate facfta fere una hora:gra maftigatiois & tranfglutitionis eft laudabilis 8c plurimi? coferes ad coferuatione fanitatis: qa pfedta cibi maftigatio cfi morofa tranfglutitione fiue ingluuie eft ueluti media digeftio;fed mala maftigatio uel digeftione cibi impedit uel uehemerer rerardaftfed pio# gatio in comedendo cum interlocutionibus Stpaufisduabusueltribus horis eft plurimum nociua:& fequunt ex eanocumentaprfnarrata* (tln hec textu tangunf decem cibi fiue alimeta melacolia gnati ua aut infirmis* inimica,Quori? primi? eft comcftio qbus Gal,ii,ali,c,xix,dicitq> & horum fuceus & qd uelut caro facile corruptibilis eft:8c ofno qde prauusjquare no oportet jficut qde eft poft aliud alimetfi offerreicorrupunf ,n,fuper# natatia,Meminifie at oportet huius qd coein cibusjqcunqg cacochima humida lubricat facile lubirepotentia:pp hoc oportet ipfa comedere priora aliisific,n,ipfa celeriter fubeunt:&illis uiafaciut:u!dmo af fum# pta fimulcorrfipunt & alia ♦ Etita patet q> iftud dictu debet intelligi de pfteis comcftis poft cibi? alium ;quia ipfa fumpta ante cibum bona funt Perfica:poma:pi'ra:lac:cafeus:& caro falfa* Et caro ceruina:leporma:caprina:bouma* Hxc melancolica funt infirmis mimica* ftomacho ucntrelenienda atq» apperitdpuocantUJuxta illud Aulcdf* cano.c«de pficis:dicetis,Matura iunt bona ftoraacho:&in eis eft uirtuj faciedi appetitum cibuErfubdit Auic«Et oportet qde ut no comedanf poft alium cibuiqm corrupunf pofteuifed pcedant ante cibu.Siroiiitcr Serapion in aggre,c,dceis:audoritate Dialcoridis air:matura ex plicis funt bona ftomacho 8c molliunt uentredm matura uero frringur: & qn deficcanfftringuntfordusj&decodioiiccorfi qn,f«bibi£phibet fluxd humiditatdad ftomachu 8c uetre;& qn trita fup locfi puluerizanf unde fluit fanguis abfcindet eum «Et licet pntnarrata habeat iuuamctaiqa tn humor e generat putrcfadibilejnocidua funt maxime qfi ina debitefumunf «Et funt plica frigida in pilo gradu & humida I fecundo* ■Secundu e pira liue comeftio piroquhr ca eius elhqa pira & generaliter ois frudus reces no codus replet (anguineaquolitarebulietein corpe: & lic pparat fanguinead putrefadioncjSr p cofeques nocet £gris «Pira ii militer ut dicit Auic,ii,cano,c«deeis:a pprictate inducut colieadpa tn Inter ceteros frudus multos porci ex ipfis piris Ipirw guanf plufqab aliqbus aliis frudibus«Etqa pira uenrolitare generande iic inducut colica, Vfus habet q> pira & alii frudus uero litate facieda cu carnariuis J«ueto (irate exprllenbus comedunuel polium us obuiarc no cumeto ipfoqt fupbibedo uinum uetus odorifermeliora pira funt q magis odorifera funnde magis dulcedinepricipantia:& et meliora funt decodaqcruda:&pntdecoqc6anifofeniculo&zuccaro,Terdfi eftco dicit Aui*ii«cano«c,i«q> aliiduado coracftiois eoqt facit cueniredoIoreneruoqnEtpoma et mala hntpprictate inge# nerado uetolitarein fecunda digeftioetqre nocet ?grisi& et pp limilem cara ili q dida eft de piris.Etifta dida de piris & pomis maxle intcllige da funt de ipfis crudis & no de ipfis codis«Et nedu ifti frudus ab infir# mis funtuitadiumo oes frudus iplentes fanguine aquolirate ebuliete: ut frudus recetesjquoqtfuccusinhumanocorpeebulic ftcut muftum, & luccus frudufi ebuliunt exterius i uafe:& hoc pp calorefolis derelidii In eis cu maturabanf ,lfti«n,frudus pp ebulitione fucci eoqt preparant fanguineadputrefadioneilicetjp horaqfumunfiuuamentu pftcnt hu medadois,Etdehacca Aui«fcbriciraribus .phibuit frudus maiferece* tes inliii«trac«ii,c«y!i,dices«Etoes frudus nocet febricitari cu ebulitoe fua 8e corrupdoein ftomacho«Quartu eft comeftio ladis, Cuius ca eft: qa lac de leui corrumpi!:8c in fumu aut acetofitate coucrrif i ftomacho immundo:licututplurimueftftomachus febricitantis febre putrida: & ergo f< bricitantibus febre putrida no cocediCEt fi militer eft matum habentibus dolore capitis & firiculofis & pluribus aliis:deqb? loquitur ipocras«y pdcula illo«Lac dare caput do# tentibus malum &c»Vc# eft tf? q> in aflqbus pafllonlbus coucnftiiaiffii ptifi Se ethica Sealigbus aliis putet dide lpocras amphorifmo ia allega# toxfc et inferius aliqd dicef ibi4 Lac ethicis fanfi &<\Et licet lac Iu p Jidis Paftioibusuitupe6$infanistiiIaudabilee:&hoc(iin ftomacho si. epate t*n digera&tunc4n4inteftinalauatfuaaquo{itatej&mundifi'cat butirofi tatefuaxhumoribus uenenofis repugnat:raebrahuraedat:cafc itate fua uulnera pedoribus iuuat & pulmonis gutturis renu quoqi ueftinorura &ueficcmorfuraacuto$ humori! in inteftinis mitigatjquia uifceribus inuifca£:& humoqc phibet morfura4Pr«terea couenit lac corpibus te# padsjquoqeftomachus mfidus eacolericis dc fleumaticis humoribus* lnhis4n4lacbndigeftumultl! datnutrimcntuilaudabilc fanguinegene rat carne augtnentat;totd corpus laudabiliter huracdatiexteriora pul# chra facit4ut refert yfaac in dieris umucrfilibus4 Et ibi etiam audorita# te Ruflfi dicit q> lac bibetes ieiunos efle oportet & bibat calidi! cu exeae ubcrameq? aliqd romedaf quoufq? digeraf :9c labor dc nimf’ motus ca# ueatur.Nonefltfiquiefccndfioinoa deambulatioe fed deambulandi! eftfuauiter quoufq» in ftomachi fundi! defeendifle fentiaf Jn diftepatis ucro corpibus lac no couenitdn calidis 4nxorpibus cito mutaf in fumo & coleraJn frigidis ucro in acetolitate dc putredine4In ftomacho etia imundo lac non couenirxqa in eo corrfipif 4Circa cledione at ladis <5>mag^s figendum eft lac mediocre in ula nutrimeti dc non lubdlilTimum (icut lac cameli autetafininu neq* pinguiflimfi 8egroftifti m umxficut lac uaccartf&: pecudi! .Eligendi! eft igif lac capre:no4n4ha# betrmaquofitatis (icut lac cameli quod non eft aptu ad nutriendi! ronc nimie humiditatis xfed ueeris fubducriudx nec habettm pinguedinis fle grofficiei fru cafcitads dc unduofitatis ficut uaccagt dc pecudi! quod pp groffidem&unctuofitatecftuenaijt oppilatiufiiuetolitatu generadud: & diff dlioris digeftionis qua fitneceflariu in tegimine i’anitads4Eligaf igitur laccaprenoniraisppinquepartuixnec nimis diftatisa partu no pinguantismutrirein bonis pafcuis dc in tepore quo reperiunf meliora palcua4Quintfi eft coraeftio cafei Se pot intelligi de omni cafeo maxime tame de ueteri4Cuiusroeft:qacafeus recens eft frigidus &humidus & groliefubltadarac difficilis digeftionis Seoppilatiuus Sc lapidis genera# tiuus & non muldi copetir ula cibi in regimine fanitatisxEtcafeus uetus eft calidus Sdiccus pp fal♦ facit cibft digeri dc difficulter digerif parum nutritdc maletin ftomacho nocet: dcnimis deficcarx& minus competit p recens 4 Et fi aliquis cafeus eft medius inter noufiuetere& uifeofum dc frangibilem durum dc molemparum declinans adaliqualem dulce# dinemxnon nimis falfus:nolachrymofus;cu indditurfaporis delecta# nilis dr boni odorisscuius in ftomacho mora no diuturna ex bono lacte couenieter fuffideter unduofus:ta!is ut icp cafeus bonus efr:& irer alios magis eft diligedusj&poftcibu fumptus no multa quatiratc:muU ta ucro quatitateftipatus in uiacibi uniuei falitereft malusjftoraachum grauans 8c inobedies digefcioni:Seoppillatiuus:&:Iapidis in renibus x dc humogt groflfoqt i corpe & uentofitatu gener atiuus. Soli! igif ille cafeus cft bonus quedatauara manus*Sexti! eft caro5 faifa*Caro»n«falfa (iuefo le fiue fumo cxficcata cuiufcuq* generis aut aialis fuerit generata langui negroffum & meIancolku:& p cofeques nocet infirmis tnec efrcouenk ens fanis.Etiftud innuit AuUi*indoc.ii*c*xy*in fine dices*Et exeplum aauci nurrimeti mali chimi*i*mali humoris eft caro folita * Septi/ caro ceruina:q (imilitereftfanguine melacolicum generas *tefte Raii.in Almafore*c*dea!alibus iilueftribus & domefricis * Octauu e ea ro leporina q limiliter fanguinis melancolici eft gnaciua*Dicit*n*Rafis de ea loco pall*lpfa*n *plus aliis m elancolig gnariua cfr*Ec de ifta et didt Ifaac in dictis uniucrfalibus q> no couenit in uia cibijfed folu in uia medi dng*Et e fcieduq> ifta caro leporina &i?militer ceruina cu pueneritad antiqtate (impliciter funteuitade*(lthaliquomocoueniat meliores fut ifte carnes cfi partui funt .ppinquemtficcitas eo§t obtepef funteuitadcjnifilintpiguesmaexeaplguedineobtepaf (iedtas* Nond eft caro caprina*Decimif cfr caro bouina;qa ifte carnes ctia funt carnes melacolic£*Na Ifaac in dietis uniucrfalibus de eis dicit4Caro caprina 8c bouina funtpeffima dura in digeftioetarda;& digcfta groffum generat fanguirw & melacoIicu*Et Aul4ii4cano4de came caprina uero no eft bona multum xbc eius humor fortaffe eft malus uaIde*Et fub iftis et intellige carne hirdnS bcuacdna q peiores funt pdidis carnibus ♦f*caprinis:& bouinis*Na de eis dicit Auic+ii4cano+c4de carnc4Etcaro uaccina & ccruo$ hircogt filuefrriu bc auiu facit euenire febres quartanas 4Et de carne uaccina adhuc dicit q> caro uaccina plurimi trimeti e grofla mclacolica generas £griiudines mclacolicas 4 Et ulteri? dicit qcT caro uaccina generat lepra* E t dc carne hirdna dicit qd e m ala abfolute*Quia iam textus locutus e de carnibus uiradis;& maxime aia* liu quadrupedi!* Videndi! eft ulterius de carnibus aialiu quadrupedi! *. Et qa circa electione carniuataliu quadrupedi! cotrouerfia ur inter etores medicif*Qt}ida4n4dicGtcarnespordnasee meliores (icutGah bc qda alii* Alii uero dicar quod carnes edinas elTe meliores: ficut Rafis Auic*& Aucrjicet Auer*y*colliget!ponat Aui*qd dixerit carnes porci lias effemelioresiqdtnnodicitaudoritateppriajfed audoritate chrw ftianoqt .alii uero laudat uitulinis paliis*Secundi! e qd cledio bc meliori tas carniu aial id quadrupedu pot multipliciter attendi*Primo modoex pte maioris nutrimeti &irrefolubilioris&carnib9bumanis (imilioris* Et Ifto modo caro porcina carrcrfs eft meffor,Pr?mo ppfer ttaifmS ff* tuiUru dine qua habet cu carnibus humanisStefte ubi didttpordnf at carnis fimilitudineadholesaddifcerejcft ex eo q> qdl comederunt humanas carnes utpordnas nulla fufpitione habites rm guftu ipfagt Se odore. Er Auic,ii,cano,c,de fanguinc ait. Sanguis hofs & fanguis porci funt fimdes in oirciita ut qda fuerunt q uedebat carnem hofs ac fi efletearo pord:& occultatu fuerat illud ufyquo inueri fucrut in ea digiti hois 4 Et illud ide fentit fatis Auerro,y,colligct,c decarne« Secfidoq* caro porcina ualde nurritiua cft,Na didt Gald*i*a‘imetoi)t* Omni edibilio^caro porcogteft maximenutririua:& huius expiedam euideriftima hnc athlete,Et poftea eode libro ait:porco$ carne nullum aliud aplioris nutrimeti hebis fu me re. Tertio qa generat alimetu liabis le forrirer refiftes refolutioi,Ec illa fuit raes Galieni multis palfibus ubi no paqtpfert porcinas carnes ceteris carnibusXin octauo deingeniot ubi dicit ,Cf teris carnibus porcina laudabilior eft fi porcus motana in* co?uerit:polt porcu edus «Et fimiliter in qnto teraputice ubi didt,Qua drupedd caro laudabilior eft porcina in calore & hutniditare tempata» eiufip cibus plurimos & Tangite ab ea generatus oi melior eft fanguinc* Etiftu i ueritate habet de carne porcoqt no antiquogctqa eo* caro indi geftibilis eft :nec iuuenujfiue lactcntiUtqa caro eogt huraidiluma cftjlcd ptate mediocrid:pura unius anni ud duorii ta domcfticorfi q filucftriu» Verifimiliter tn cftimadu eft qd porci filueftrcs funt domcfticis mei io* res:qa carnes porcoru domefticoru funt plus debito uifcofiorcs,Et de carnibus porci filueftds iiue apri di, Aui,u,ca,c,de carne, Apiani ucro dimuntj&qeosiraitanf q carnes alalififtcc£coplcxiois meliores fiftcirca ptu tj diftantes multfi a ptmergo edi & laftcntes uituli meliores funt hircis & bobus :qa iicciras primae humiditate corrigi?*Sed catnes aialifi coplexienis meliores diftantes a par tu «8edrcapartifi deterioresjquia fua nimia humiditas pceflfu seraris exftcc3ris«fJuuetutis corrigi? aut tol li£:& ab humiditate pritn*£tatiscrefcit« Et io iuuenes caftri arieres«f# unius ani funt meliores Bc minus uifcofilacceribus agnis:& porci unius anni uel duorfi meliores «Et ergo bfi didt Aui«iii«c# de regimine eius qcT comed!?«Opcrret autem ut cibus fupple Paritaris cofcruariuus fit tales ijlcs funt carnestA pprie carnes edorfi & uituloru fatendum paruorum Scagnoru animalium «tE ex hocpatet q> in tem* poribus St complexionionis humidis magis competunt carnes declina tes adficdratem utafifrntur«ln temporibus ficcis & complexione & £ta te Geris magis competunt carnes declinantes ad humiditatem« CTJn hoc texta ponun£ tria ali meta 5 in modica «Jtitate raultfi nutriat "Quorfiprimficft oua rccetia; quia funtdehis que in modica quatitate multfi nutriutiut innuit AuicdhcamodeouisXrideuukJiiUmcXubidicitjnutries ue# roparu£qtiratist&multinutrimeri funtoua&gallogc tcfticulhEt illud ide in multis aliis locis repetit* Circa electioni ouoqt fciendu eftoua qd gallinarii &pdicu&:fafeanoruiuuenu3icpinguifi funt bona in fanitath regimine:& aliis ouis fimplicirer meliorauindcoua puula ioga funr bo* na«un filia pEbyteri iubet p lege tenerhQuod bona lintoua cadida loga noua*aniplius oua trcmulajq? decoctione aliqlitcr infpiflatamt I manu tenetis in cortice fuo uidean£tremere:funt meliora duris & forbilibus: & Funt multi nutrimeri:& facilis & bone digeftiois: & generat fanguine maxime cordi fenibus &c debilibus maxime coueniut:& maxie uiteUa .unde Auicdn rrac.deuiribus cordis uult q> uiteila ouogc aialifi bon£ carnis licur pdicu & falfeanoqt: licet nolint medicingcordhmuItutncorcofortat.Et poftea fubditqdT cito 1 fanguine couertunf :8c poft couerlione pauca hnt fupfiuitate:&ge nerat fanguine fubtile & claru:& ergo maxie ofortat cor gnando fangui neci ,ppoi donabile< Et ulterius dicit q> multfi ualetin diflolurioe fubfta trlae fpus & diminutioe fanguinis cordis.Sorbilia uero oua facilis funt di geftioisj&leniutpulmonej&peCtusjuetrelubricantJ&minus nutriunt § trem ula. Dura uero oua p decoctione facta ad digerendu funt diffici# lia:&nutrimctuexhibergro(fum;&tardeaftomacho defcedens:&tar* dcpenetratiuu.Notadu cftinfup qd" ee acqrifin eis bonitas uel malitiajautenim funt alfata:autelixa:autfriia: aut in iure funt cocta. AlTata elixis groffiora funt:St ad digerendu durio ra:qa focus fubftanrialeeorfi humiditatede(iccat*Et fiunt duobus mo* disraut.n.cum coracibus inter calidos cineres ponun£:autin teftis fr5 gun£Jn tertis fracta peiora funt aliis Jlla at qcfi corticibus Iter calidos cineres ponunf modis:aut iter cineres ponun£tota:autlup carbones pri difcooptaiq i tota funr peioratqa cu calor foci circuneatjfumolirarcs rednctidifcooprafupcarboes polita furnos fitaceemirtut:&m fida fiut.Elixaiaq meliora futqa(Tata:qa humidl tas calori foci \ humiditate dcliccadarepugnar.Etfiut duobus modis: aut.n.cu corticibusclixanfraurifraaquafragunf.Cfi corticibus peio* ta funt aliis :ga corrices fumofitatu & groflfoifi «• In aqua fracta calor aq tpate grolficicm fua fubtiliat ;Sc aufert Oua recentiatirina rubentia:pingui'a iura* Cum (im ilia pura naturf funt ualitura* fibl graultate fui odoris «unde hrnoi laudabiliora funt ceteris 01 b9«ft 2za cftciis peiora fanriqa peflimos generant humores:& funt in ftomacho nioratiafunio(itate&corruptione inducetia:&; faftidiufacieria.in mrc coda inter a(Tata:& i aq frada funt mediocria«Et ifta colligunf ex Ifaac in dictis uniuerfalibus .Sciedu di et cp ouu diuei tificaf fan dus ptes co/ poneres« Na uiteliu in caliditare tpatii exiflitialbumc uero frigidi? eft & utfeofum dure digerif:& fanguis et ex eo gnatus nou eft bon?«ut habe£ cx Raft«iii« AIma.ca. de uirtutibus ouo$«Et (icut oua pdicta«f«gallina$ pdicu 8c falfeanoru funt couenietia in regimine faniraris:ita oua anatu: anieru.*ftructionu«&(imiiiu uolatiliu minus couenietia funt! regimine fanitatismel(impliciter euitada«Secundu eft uinu rubei?.Pro quo fcien dfieft q> uina diuerfificanfin colore. Na qda funtalba;qda rubea clara: qda citrina:& qda nigra» Vina,n«alba debiliora funt c£ ceris rminus cati da& minus nutritiua«ueqc funt minus ledetia caput & magis urine puo catiua &apitiua«Quod funt debiliora c£teris«patet:qa f m ♦ Gal,fap,i« can Jii.ptc regiminis acuto$«Debile uinu eft qd minus calefacit & mi/ nus replet capuncu ergo uina alba minus calcfaciut & minus replet ca/ put cgterisiut patebit debiliora erunt ceteris«Quod aut uina alba funt cf teris minus calida:patetpGal.?c5.iliius can«m.parti,regiminis acu toru:de uino eten! albo dicere«No eft poflibilealicui ex uinis albis ut ca Icfadat calefadioe uehemeri.Et poftea fubdit, Vinu aut albi? eft mino* ris calefadidis olbus uinis,Et iftud eft ueru coparadouinaeiufde terris torii adinuice:& no alirer:qm uina rubea & ruffa gallicana no fflt ita for/ tiamec ita calida;(icut funt multa uina alba q repiunf in aliis territoriis* Debet igif fieri coparatio inter uina ciufde maneriei & territorii,Quod aut (int cfteris minus nutritiua patetp Gal«in co«illius amphorifmi fe/ eft repleri potu q cibo diecte* Vinu ♦n.aquofam albu ufaaliteraq eft uicinfi & illius uirtuti uicfa naf ad nutriedfi.un urina jmocafmec corpus inde nutriif.E (imiliter in c6«illiusamphorifmieiufdepticuIe«Eordq nutriunf dicit Criminum aquofum nimis datcorpimstrimetujcuius liquor cfkutaq fubtiliflima & color albus «qd aut nimis ledur capit p Auic«in«i«doc«ii«c« de regimi/ ne aq & uini dicetis «.Vini? uero albd ftc fabrile calefadis e melP:no«n«ca piris efficit dolorcjfed fortaflfe humedtabit:Sc capitis dolore allculabit♦ Etideetia uult Gal«in codllius cano«iii«parricule regiminis acutorum ♦ Potus aute dulcis:rd afit quare minus ledut caput eft :qa minus fumofa &uapotofa funt ceteris:quod at magis funt urinppuocariua&aptiua: patet p lpo«tn cano«ilIo«iii«parti«regiminisacutoru de uino etenim al/ bo dicente«Sed trafitus eius«f«uini albi in udica eft facilior § cuiuflibec alterius potus ;cu quo etia uim apitiuahabere dinofeif « Et cxhoc textu fcquif ifta ufna alba fubrilia plus couenlunt § alia ulna calefaftis: flue * natura ficur coloricis & fanguinds naturalib9fiue ab acddctc;ficut ca* IcfaCtis ex ira ud mora in fole* Et iitniliter magis cducniut ftudetibus :q debet uti uino no turbate ccrcbrth&fimilitcr Dueniut hfitibus ceret* rii debilejfiue naturaliter fiuc accidetalitcrjga hntes cerebrfi debile cx for ti uino faciliter inebrianf*ut habet Auia«Uoco pal!c*£t ergo ii uti uelit uinis fortib? neccfle eft ea fortiter limphare*Etfimilitcrc6ueniuthnn> bus cpar calidu & ftomachu calidi! Sc regioe calida :qa cali da uina in iftis faceret eftuatione* V ina uero rubea clara ficut beluacefia calidiora funt uult GahcoJllius cano*fup Alman-De uino et albo*ubi dicit* Verutn cuius calefactio cx uinis cft uchemes: cius color eft rubeus clarus «Et ifta uina et nutribiliora funt ceteris:ut habet Ga!*i co4illius amphorifmipal, Facile cft replerhubi dicit groflfum uero Scru beu uinu nutribilius eft ceteris;imples corpa cito obnoxia inanitio! * Et circa iftud eft intdligcnduq* uina rubea dicunf nutribiliora eo q> plus C09 in fubftatia mcbroqt conuerrif: Vina tn nigra pnt dici nutribiliora c?teris qa coftatius dat nutrimetu:& tardius a mebris refolubile.E tifto mo dicit Gal«f co,illius amphorifmi pallc«Eo£ q nutriunf q> uina grofa fa Sc rubea nutribiliora funt qua aquofa minus tn qua nigra * Et illo mo ctia intelligif diCtfi Ifaac in dietis pticularib? ubi uult q> uinu nigra plus nutrit g rubeu«Etifta uina rubea magis Iedut caput g alba fiernuAirin? funt|>uocatiua«&hinceftq>iftauinaqfortiafunt hntibus debile cere# bru no coucniunt:ut dictum cfhfed bene couenlunt hntibus forte cere brujcum forte cerebru uapores eleuatos ad ipfum non fufcipit*ut dicit Auic*ind*cap*palle*fie circa iftud eft fciendfi q> ingeniti hois fortis cerc bri magis clarificaf &acui£ fi bibar uinfi boni! qua fi no biberet * ut uult Auijn«c.i*palle«&r6eft;ga er bono uino plufqexquocfigialio potuge neranf &multiplicanf fpfisfubriles clari &puri*& inde eftqcf theologi coteplatifoliti circa altifTima bona uina diligur.& fm AuiubUfta uina ualent hoibus frigide coplexiois Sc fleugmatids «Talia na9? uina corrl* gut lapfum frigiditatis coplexionis Sc apiunt oppilatioes eucnire foiitas frigidis fleugmaticis:& digerutfleugmara coopantia ad couerfionent eor u infanguine:& digerunf faciliter:& cito penetrat Sc prebet alim ef fi tnundu Sc fpfis plurimos * Vina uero citrina minoris calefactionis funt g rubea claramt uult Ga!«i\c6«illius cano«preal!e*de uino etenim albo* maioris tam en calefactionis funt g alba- Sc ergo magis funt caput lede# /ia quam alba.utuul GaLinc6*i]liuscano«preal!e«Potusautem dulcis* Etiftauinaetiaminusnutritiuafunt grubea.magis tn galba«Er apud quofda ifta uina etia nocanf aIba«Et hinc eftq> al qui dicuntq> uina alba cito calcfaciuut multum * Vina uero nigra funt minoris calefactionis g cltrina.& ergo crla minus ledur caput q cirrina.Sed qa tardioris defce* fas funtfn uentre:&minus q alba ♦magis ledunt caput «jalbarut ca.pal.Potus at dulcis.Er funt ifta uina ct plus nurritiua q alba.& citrina min9 tame q rubeamur pdifltu eft.Tertiu cft (orbilia faCta eft iuribus carniu ♦ & maxxe ex brodio pulJoK. T alia enl brodia naturg huma n£ funt amica cx quo fadllim e i ianguine funt m fabilia;& bondfanguinegenerat4&maxiedufidtex fimilia.i.exfubtilif/ nutritiua eft;& bonu nuttimentu affert, ut hri pot cx Ra.in Alma.Et ifla tria ponit Auic.ii.in doc+ii.fum.in.c.xy.infinc.ubidicit.Exemplfifubtilismultinutrimenri boni chimi.i.humoris eft ouorum uitellifieuinu&aqcarnis«Et cx ifto cocludif q> ifta tria funt de genere natura humana maxime confortarim C7 In hoc textu tangunf duodeci res corpus huma nd nuurietes ac U rfi prima eft triti cu.i.panis exttu tico.de quo dicit Auic4ii»cano4c4de pane.q? impinguat uelociter & maxitne de frumero nouo.Ra.uero 1 Alma.de tritico dicit.Triticu tpameto uicind eftjlicet caliditati pard attineat.Quod aut poderofius fie folidius menif maioris eft nutrimeti.Oibusquoqjhoibusaliisgranispficicns magis ppriura inuenit.Sanguis et exeo generatus omni fanguine q ex aliis generaf gra nis tempatior eft.Etfequeti.c.didt.Panisgcxtririco fit pluribus ho* mind couenientior eft.Circa electione aut tritici feiendu eft.qd electio eius pot fumi uno mo ex pre fubftatif ipius * alio mo cx pte ppararois ei9# Electione auteius exptefubftantif ipfiusponit Aui.ii.can.c.defrumen to dicens.Melius eft iftud quod eft mediu inter duricie Sc raritarem ,ma gnu.pingue.recens.i.no nimis anriquu.planu.qdeft inter rubedinem & albedine.frumetu uero nigrd mali eft nutrimenti. Rafis uero fupad# dit poderofitate cius fup electione eius .Circa eledtlone uero eius ex pte pparationis ciusjfciendum eft qd oiaq funt ex farina tritici frixa tarde a ftomacho defee nddr,generat groftos humores:opilatuiaseparis:aag<* mctantfplene;3c generant calculu multd nutriut ii digeranf .Triticu uc ro clixu eft cibus grauis & indigeftibilis.fed fi digeraf jforrirer nutrit fi< roborat uirtute.Sed triticum fub forma panis bn fermnetati & aflati in clibano moderato igne e elettus dbus.Et ola ifta colligunf ex Gal.i.ali. Secunda res eft lac; Et pot illud intclligi dela&eebutirato quod apud Nutrit fit impinguat triticuilaccafeus infans T efticulnporcina caro cerebella:medulle Dulcia uina tribus guftus iocundior:oua Sorbibaittiaturf ficus:uu£cj$ recentes* ecdicos adohofni dr;&apud cors baIbucajbaIbucS4n4teccns ficome* daf cfi pane recentitfiue calido 8dmpofitomaximeimpinguat:p6tet& intclligi de laftc caprino qcT er multum nutrit de quo prius latius diftfi e[t lbi:pfica poma pirattertia res eft cafeus infanstfiue receside quo di* rit Aui4ii4can4c4de cafeorqcf eftnutritiuus &impinguatluus 4Et licet ca feus reces nutriat & impinguet*!regimine tfi fanitads no couenit i quia fequun£exco nocumera prius dicta ibi:pfica poma pira*Quarta res te* fticuli:Sc illud maxime inteiligendd eft de telHculis galloijt impinguato *'uta:deqbus Aui+il\ cano boni nutri ttientifit pulchri j&4iiii,in,c,i,deeis dicit qcf in modicaqtitemultu nu* triunnEt pot iftud etintelligi de tefticulis porcogt tnultfi pinguifi nodfi coeunrifi:ficutporcoqt carojquaralioruaialmqdrupedfi melior cxiftitt 8c hoc quo ad hoc quod eft nutrimetfi pbere maius irrefolubilius corpi Humano fimiliusrfic et & porcorfi tefticuli refpcctu tefticuloru aliorum aialiu quadrupedfi:8t eft hoc diligeternotaduqcf tefticuli aialifi proue ctern in qbus eft ia fermetatufeme&gencratfl nofuntboni nutrimeti: fed tefticuli afalium iuuenfi adhuc n5 coire potentifi qbus adhuc no eft fperma fermentatfijfunt faris laudabilis nutrimeti fi bfi digeranf: 0e de iftis et intelligif dictd prius4Quinta eft caro porcina jdc cuius eleftione fceflfaftu fatis ample dictum eftprius4ibipfica:poma:pira4Sextaeftco meftio cercbrorfiip quo fciendfi eft q> cerebrfi eft ftomacho malfi nau* fcariufi deie£tiuu appetitusj&grofli humoris gnatiufituerfi etfi q> fi bn digeraf alimctum dat corpori notabile:fed nullo modo comedi debet poft alios cibosrbonfi autem e q> cfi origano uel calamento uel cum ali* quibus obrempantibus eius uifeofitate & frigiditate in qbus fit uirtus in cifiua & calefaftiua paref*Et cauendfi eft qmeliora eorum funt cerebra uo* Jatilium ♦& pprie motanogt;& ex cerebris quadrupedi! cercbru arietis deinde uituh4utuult Aui.ii4cano4c,decerebro4Septimaeft medulif q tnuH funtnutrimenri fi bene digerantur,proutdicit Aui4ii4cano4c4de tticdulla4& etia facile in fanguinem coucitif4hoc tame malfi faciunt qc6ucn?et?oreft medulla ultuTo# & cerni deinde thauri:& poftea capraru.dcideou u.Ei fm aliquos rac/ dull? rhauroru iuutnu & pinguiu multum conucniercs funt»Oclaua eft dulcia uina de quibus pofterius dicef ibijfunr nutridua ,Nena eft cibuJ guftu iocfidior:qa talis maximenutritduxta illud Ipoc«ii«pre amphorii tuoru diceris ♦Paru deterior cibus potus dcleftabilior qde raeliorib* magis delectabilis eft appetendus«EtGaUncodllius ait«Omnis«n*ci/ bus fapidus in quoqfq delectaf .cu aedpif aftomacho complexus reri/ nef ;& cu magna delectatione digerit plus q qhbet alius q fit abominar bilis jfugit unde uomirus faftidifi inflatio rugitus generas.Et hinc cftq» alia melius ualet cu malo cibo q cu bonoiqa maiore delectatione hnr in malOtDecima eft oua forbilia q in modica qritate er multu nutridt ♦ de qbus et dictu eftfupratbhQuarecetiaAfadecimacft ficus marur? que PP fua dulcedine multfi nutriunt&c inpiguat.Circa iftud fciendu eft qcf licet nutrimen tu ficn5 cxiftat in robore nutrimen carnis;& granoru,eft enuchcmerioris roboris qnutrimecfi oim fructufimrnuli AuMi.ca«c* deftcubus»Et ibidecria dicit qcf ficus eft nutribilior careris fructibus» Etideuult Auidn J.c«de regimine cius qdcomedif dicens qcf inter fru ctus fructus magis nutritiui &c fim ilio res Srppinquiores carnibus in nu rriedo fune ficus Sc uuf ualdc tnatur£& daCtili.Circa electione ueto eaqt fciendu eft qtffm Auidi camc*! *de ficubus«Melior eft alba qa lenior* deinde rubea fiuecitrina&defdenigra*Erquehemcter matura e me/ lior eft Seprima ad hoc ut noceatdtehutmdeSe recentes ficus magis & uelocius nutritiuefunt q ficcc & citius tranfefit de ftomacho ad epar;& magis humettat epar & magis lenificat q ficcc;ficce uero funt minus in fladuc & magis ftomacho couenietcs qhumi de deficcis dicit AuMoco falle. Sicca qde in fuis opatioibus eft laudabilis*uerfi fanguis ex ea gene ratus n5 eft bonucftt pp hoc facit pediculos tuerfi fi fit cu nuce runc eius chimus ,Lhumor fit bonus:&poft nuce cftamfgdala«Etpoftea dicit qd adminiftrario ficcc cfi ieiuniu adeft eihqa eft fubtilius dc ca lidus»QiJodauteexcis eftmali odoris £m malitiachimigenerati abco erit paucitas lcfionis eius i capite: qd eft.qa eft frigidius &groflius;IHud «fit cui penitus no eft odor no facit omo aiiqd accidere in capite; qa eft Uehementer grofium «Secundfi eft fapor*ficut.n*dbus fapidior melius *iutrit:& melius a ftomacho ampletfif * ut dictu eft in fnia pcedentfcita & uinu*Circa iftud t fi fciedum cftq> uina in fapore diuerfificanf:qda*n* Vma probant? odore:faporemitore:colorc: Si bona vma cupisthasc qnq? jpbantur in illis Portiatformofajfragrantiatfrigida frifca* funt dulcfataflfe naf rlblliora groffum fanguine fad?t?a:St lientrS hume etancia ad digerenda dura St fitim gdadua, Alfa funt potica fiue ftfptica ni 8c cane eius nociua Jnteftinis cogruatad digeredu duratalia funt acer baq funt diuterica.i. itgrodbs humores no generantia; fed diiToluentia:aIiaamara minus calida.ut h«betConftan,y,theoric£* Tertiu eft nitor fiue refpledetia q i ndicat fup fubrilirate uini:8t fic ex cos fequentifupfubdlitatefpirimu exipfo generatoi|£,Qijartd eft color «Ex gtem,coloris uina diucrfiffcanfin nutritioe,Vinam,rubicudiora cgtes ris paribus magis nutribilia funtalbistS* io plus couenidt macris quam alba,alba tnplus coueniunt pinguibus *Et de ifta dfuerfirate lore diftu eft prius ibhOua recentia*Deinde t textu ponun£ qn<£ fpalia gbus pba£ bonitas uini.Primutangi£cddf,Forria,Fortitudo ent uinl cognofci£excflfettu,Vind,n.forteeft qdcalefacit corpus uehementer replens caput £m*Gal4c6*Mii,pri,reginimis acutogt Jftudm+uinfi mas Klme fpiritud eft tnuldplicatiud multi! nutririuum,Caueant tn ab illo nili fit limpharum q funt debilis cerebrirqa magna effumatio ab iplo ad cerebrfii£tn|>uenire:St4>nilcderet,Secundurafangi£ cddf formofa* Vind,n«formofum:fiu€putchrfi:qacfi maiori appetitu fumi£ melodi# geri£Scracli9nutrit,Terrid tangftcu drfragratia. Vinum,fragras fiue bene redoles maxime coforraduu eft:8tfpiritud fubrilium generadud* ut dictu eft,Quartutagi£cudf frigida,Nauind debete(Tc frfgiddqu® ad ta&ummonadt quoad effe£td,Vinum,calcfactuni cum fit rariusSc fubrilius citius inebriatmeruos debilitati caput Icdlr nifi i modica qtf tatcfumptfifuerit+Quintfitagifctmi dici£ frifea. Vinum,bond debet ee frifcfijfiue leuc,qcf fpumado fonu facit St habet fpuma tenue de facifr labile:8tinmediocxiftente:fiueqnineo moucnf athomi,Vindmmon iftius difpofirionis pendufd dici debet:8t maxime fi non fonat uel corp* athomalia no habeattuel debet dici debile uel lim phatum fi fpuma heat cum magnis ampullis:uelad latus ciphi fpuma diu maneat, C In hoc textu ponif und docu# merddeuinis,Er eft cp u?na cadida St dulcia cftcris pibus uelnutridt reliqs uinisJSt iftud uolnit Cofta.loco preal ,& ide uulr Aui,in+t,c,de regimine aq St uini ubi dicit, Vind quoq* grolTum qcF eft dulce,eft melius illi q uult effe pinguis ♦ Et r5 eft qa uina dulcia uehemeter a raebris attrahunf pp eo*}t dulcedinejcui natura con gaudetma dicit Aui,ii*cano,trac,?,cdlimpati6cs at dulcis funt digeftio St leniflcatio Stmulriplicado nutriraentijSt natura diligit ipm uirtus Sunt mitrmua plus dulcia candida vina* attraftiuaattrahit ipmuEtlfcetifte textusuerlftcclfdeomnl uino dulci; cligibiic cft rn uinfi moderate dulcedinis no dulce in fummoificut ui nu qcf uulgomufcadellufiucmufcadetudnqatale corrupit fanguine* Cuius 16 cfl ;qa natura rapit auide tale uinu a ltomachoad epar pr ius § digeraf qd' in eo cft utile chilificatioi & anq maturef eius fupfluitasipp delectat oneciusimaximai conaturalitatc dulciu:&fic replet fanguine aquofitateidigcfia:e*q reddif iftud et intdligcdu eft de aliis cibis dulcibus in fumoiPro maiori noticia fciedfi eft q>cx ufuuini dulcis dulciu triarimenf nocuraeta:Sc max me his q ad ca ,pni funt* Prirou cft frftidm ,ppterea q> dulcia fuis ca liditate:& hem ditate ltnmt& applanatorifidu ftomachi lducetia illic difpofitione cotrariainanitioi & ccrrugatioi q funt ca famis,Secudu eft udocitas infiam atiois edi£;& couerfiois in colcrama res dulces couenie tiflime funt in gnationeeclerc4Er pp hoc mei plus olbus rebus generat colu a: qm ipm cft dulcius oibus rebus:&: poft ipm uinu dulcciut habet E?aUncdtilfius camiihparthregiminis acutoijuMentelcuius pcutit*Et Hinc eft q> inducit litim:nec couenit febricitaribusinccetia colericiSiUt tbide dicit GaUTerriu eft opilatio epatis & fplcnisiqa dulcia trahunf ab eis cu fecepipter magna delectatione q habet eis :8e maxime epar antej digerafjqrciHiclcuiteriuducutopilatioesjcooperantead hocfubftatia gro(Ta;in cjfundaffaper dulcis fim eft q> uinu dulce minus cft uringpiuocatiuft q alia nocu meta furne ualcr acctofa:qa appetii u fua ac etofitate puocat:& fua frigi** opilatioes apiut* Nctadum infup q> licet uina dulcia & alia nutrictia dulcia opilet epar & fplcneideopilat tnipm pulmone.Etroqrefiopil5t pulmone ficut epar &fplcnecft:qa a dulcibus in trafitufuo per meri nil nififubt ile adipium *cfudat:&fanguis genitus cx rebus dulcibus ad pulmone uenit iam pu tificatusinepateprius:&ccordefubriliatus4Etiftud uult GaUco,illius canodihparchrcgirainis acutorumjdulcispotusdteuinadulciamfnus inebriat fim Ipo4iii\par4regiminjsacutorum:cai20neillo mente leuius percuritq reliqua fortiora uinaiexpredictis concludi poteft q> (i bibaf uinuni rationenutritionis corporis rcftaurationis & impinguationis* Ecutconringirin his qni macri funtjfiue naturali ter :fiue accidetalitcr; func uina dulcia gi olTa fufficienter colorata4Tah'a4n4uina funt fufficu* cnter nutritiua: & deperditi rcftaurariua: & corporum impinguatiua: Underonuenientiora funt ad ipinguandum corpora per op# pofttu fi intendamus nonutritione: nce rcftauratione:nec impinguarionemt contingit in his funt multti carnofi & pingues: tfte uina fabrilia non dulciaifed fapore amicabili;odorifcra:ad atbedfnf declinantia fuffidenter fortia eligedafunt«Si uero det uinum ad (itis extinftionejtfic uinil albfi fubrile debileeft nft magis hume£tat:& infrigidat;& p ons melius extinguit CiihSc qto Cu tis cft maior :tanto tale uinu eftcouenietius.Si uero uinu def ad fpirituft cofortatione:& reparatione;& uirrutis cofortationejtunc debet dati ui nftfubtile:odoriferfi;faporisdele&abi!is:mcdiocris coloris-tfufficietis fortitudinisj&tale uinu debet fumi cu pauco cibo:& deberdTe depura tum ab utraqj fupfluitate.&debet fumi pauca U€ro intendam mus pedoris & pulmonis mundificationeacuentris laxationeuuc uina mediocris fubftantia: fapore dulcia funt magis eligibilia* , CL In hoc paflii ponunf duo cumenta nimiae potatiois uini ru bei. Prini ft eftq> nimia bibido uini rubei coftipatuentred.duros facit rcccflfus feu difffc culter hrc egeftione+Cuius ca £m aliquos eft i quia tale uinum rubeum plus careris paribus eft calefadiufi:& magis nutritiuuJnquatuumdus plus eft calidft magis exficcattSdnquantft magis nutritiuft auidius a na* tura retinef.Pot tn textus intelligi deuimia poratioc uini rubei ftiptid: autpontichex qftipticaf&coftipaf ueter pp ftipticitate&poticitatera uini+Circa iftud tn fciendu eft q> fi exhibeaf uinu ad ftomachi:& uifcerft cotetiue fortificationecligem9 uinagrefla potica uel lliptica rubea uel ucl nigratficutcotingitin hntibus fluxu uentiis pp debilitate corcntiue ftomachi:& iftud acutoru.candllo palme9 qdem &niger:& (imiliter GaUn codIlius*Scd fiintedamus cofortatio* nc digeftioni copetunt uina fubtilia uel mediocria in fubftatia & colore boni odoris:& coucnientis faporis:3e fuffleieris uigoris aliqualis ftiptid taris *Secudfi eftexafpatio gutturisjfiue raucedo qua inducunt aliq uina Intenfe rubedinis pp eorfi ficcitate 9c terreftreitatdEt iftud nocumenti! eria cotingit ex uinis rubei patrig brabar<£ pp ftipticitarem 8e terrei ftreitate;& maxie qn mufta funt uina pdida iftud nocumetu f m contin gitmotn primfijqa muftu magnf rubedinis foletinduccre uetris fluxft pp feces fuas terreftres cft eo mixtas q fui mordicatioe mordicat intefti na:ex q mordicatioe fluxus uetris caufaf : & tale uinu no debet bibi mu* ftfld+qdiu fuerit turbidft:& bullies qn fu tni£alku;&poft bibif aq corrupta no nocet aq illa potanti:& ide innuit Auic+ii4can+c4dceot& ageris a nocumeto di uerfaijt aquaijuEt iftud ide et opafcepetut uult Aui«ii*can*c«de eo:& fic pot coprehedi fub alIeo:de eo et dicit Aui Jd«!oco paLq> cepe e ut tirfcw ca naalag: aquaK;& mane cfi aceto:qa cepe e fubtiliatiufi incifiufi abfter Rufi cfi ftipricitate & apit fortitenut uult eo>Et eft calidfi in tenioiqre calefacit malasaqs phibcsnefuafrigidirate ftomachono ceat:& fubtiliat groftas faciens eas cito penetrare*Et acetfi huic pnrixtft nigoratuirtuteeiusliubtiliatioe&penetratioeaqrfi & phibeta firiqua inducere folc t cepe comeftuuEt eade rone uerificaf de alleo ♦ Et ergo et dicit Auidn.i.primo loco allea comedenda funt aquas groftas & turbidasjg* fubtiliateas cito defcederefacifit&phibetne ftoraacho noceat & inteftinis:& ne uenas opiIent*alIed pterea comeftfi ante iter & pofthoc:ex melioribus rebus eftj&couenientioribus illis gueniunt ab fere frigido uel g uadut ad ed:ut innuit regedo iter agetc *n frigore & cogelatu«Et ex ifto fequif q> allefi multfi ualet iter & P diuerfas terras cutibus potibus utentibus:iuxta illud metricu:allca q mane ieiunofumpreritoretHunc ignotag: nonleditpotus aquarum: Nec diucrforu mutatio fa£ta locoi£4 Valet pterea allefi ad pfictura uer* xniu & raorfum ferpetfi qn bibif cfi uino:qd Auic.ii+can+c* de eo fe dicit fuifleexptfij&coferteriamorfui canis rabiofi;8c quado fit emplaftru ex alleo & foliis ficus & cimino fup morfum migalis confert* ut ibide dicit A uhCepeuerofra AuKii4ca4c+deco:c6fertet morfui ca nis rabiofi cti linif fup ipm aq eius;autemplaftraf exeo cu fale & ruta:& cepe qd comcdif expellit nocumetfi uetofitatis uenenofoijt: Et dixerfit qda qdipfum generat in fromacho humorehumidfi plurimfi fragente nocumetfi uenenofoijnnotadfi e circa iftud qd allefi dc ccpe + & fimiliter ctia porrfi uia cibi no copetfit rpatis corpibustnec calidisi& fpaliter cru dajparfi.mnutriunn&malenurriuntigeneratfanguineacutu&pungi* *iuum:groflos humores tnfubtiliat:& uifeofos iddut:& poftqdecotta *unt:pdfit puogiriuitate;& adhuc remanet uirtus Icifiua dc fubtiiiatiua: Alleatnuxtrutatpiratraphanust&tiriaca* Hxc funt atitidotu cocra mortale uenenum finde magis cotfacoperuiitg calidi Sdfccij&dant corpialimentuil!'audabiIc&:octjlisnocd:&: generat languine nigrum tnclancolitm&fomnia terribilja:&nciuos ledunt rone pungitiuitaris &gingiuis:&nullus colericusmecmelancolicuscis utaf;&fpaliter crudis ,Ct pe calide funt:Minthumidiratefupfiua terre llrecuhumidiratcaquofafubtiliindigdlajSicomcdanfcrudagenerat in ftomacho malos humores & putrefaAibiles Se corruptibiles ;8t indu curfomnia mala &c terribilia 5edolore capitis:& nimius ufus caij: difpo* nithoictn ad memoria dcpdenda:&pturbatintene£tu:& pducit ad de metiaJed fi comedanccoftecuaqlaudabilid carrnti laudabiliter iuuat digellionej&niiniumf ea$ nocumetaj&rpantcibaria frigida cu qbus dccoquunfjfcd melius efteis no uthAHca calida funt St declinat ad ali# quale humiditare«fcd minus q crpemalent cotra uentofitate:& ualerin tuflf:8t bene fereare facinnt:fed nocet uifui Se dolore capitis inducut: 8t funr ririaca fic pdicta folli coueniunt his q fkumaticum aut groflum uifeofum humoiehabuerit*Colericiucro a pdidisabllinear* ieoida tft nux de qua dicit Auic,ii,can4c,de ea q>ipfa cu ficubus & ruta di medicina oibus uenenisjfc ex ea c»1 cepe 8t fale fit emplalh u fup mor- futn canis rabiofi,Et illud maxime nclligitur de nuce licca ante cibum fumpta m odo pdidlo. Et circa idud ulterius fciendum eft q> nuces ficcg peiores funtrecentibus Schumidis;quiaficc£magis undueff tione culus incolerani conuertunf:&inducunt capitis dolore:St oculos turbant & uertiginem generant: fpeciahrer fumptepoll cibti Se linguae paralilim inducunt uomitu puocat;Semficas in ore faciunt,Ethabetes flomachnm colcricum maxime debet cuitare nuces ficcasiSt qto anti# quiores tanto peiores funr,Recentes aut minus m ale funtrqa non funt tante tincfluofit aris :8t ideo no generant dolore capitistaut uer rigine: Se fini Ka fientficc£:&renehumiditatis lubrificaris laxat ucntrcmiSs fi ali# quantulutorreanf:8eccmedanf policibfijcoprimuht cibu fumptum* Fr fic patet q> nuces recctcs funt magis oucniercs corpib' fanis § ficcf* Terria diruta de quadicir Auice n\cano,c>deea qua tefiflitucnenis:8t po(leafubiungft*Er quefibidmetneinpOiufumarucnenum8epungia uenenofis bibat de femine eius podus diagme unius cum foliisfuis cfi uino:& pprie fibibifeum nucc&boloomnibus conitis & commixtis* Er dicit Anftdnlib deaialibusq?cum muftx laiiulr pugnare cum ferpe trifiue cubnfone:ipfacomcdirruta;ut interficiar :eum:qaodoirute cft inimicus uenenojunde comcftiorute cum ficubus Se amigdalis dulci# bus in mane perferunt a uencno.Noiandfi circa iftud qd duplexcU ru# ta quedam domdlicaSt dia fi1udlris,Domdlica melior fiiudlri elbqa filudlris St auxie ficca, calida Se licca elH quarto gradmquare plurium fumcre de ea eft prtteiofum.DomdHca uero humida t calida & ficca eft *n fccudo gradu,Sicca uero in terriorSccft fnci{iu*:refolutiuarcarmina# duauenro(irum;&iftu Jmaximeconuenirficc£+Natti dicit Secap,c*die eft derebus tn *gis coferentibus influionibus.i.ucntoficaribusx fed inhumidaeftinfhtioJtem ruta uehemen fer acui>uifum:& proprii fuccus eius cfi fucco feniculi:& meile collirio farto tx ea aut comefta.ut dicit AuUi*can*c*de ea*Qtiia tn in fucco rute q ia eft bauracitas noces oculodo ruta por applicari oculo uctilandorira qcf folu uapor fiue fuma fis euaporatio eiusti no fubftatia ruta ad oculi pdgat,Quarta eft pira deqbus fungoqt mornfica tium.Etqnquoquunfiftifangictipids minoraf nocumerd iplorum* Velptiftetex.uerificaridepiris aromaticis q fui aromaticitatefpus co# fortarent:8e (ic nocumctum ueneni repflferet.Quinta eft raphanus de quo dicit Auicdncan,c*de eo*q'»f cofert morfuiuipe:& cii uino morfui cornure etia:Ec femen eius confert uenenis &uermibus uenenofis Et fi ponaf frurtus eius fup fcorpion? mori£:Seaq eius eftexpra in hocjgc efl forrior.Etfimomorderitaliauefcorpioqraphann comederit n5 noce bitcLEt fi cofert etia puocatioi q fit a fungis mortiferis* Vel potdici qd raphanus ualet cotra ueocnfhqa puocariuus eft uomitus:&fic p uomi# tum ftomachus nurgaf a malis humoribus (iq in eo fint ♦ Et circa iftud fcicddeft de raphano & radice qfuntppincij in coplexioeqcf nocet cor# poribusco!ericis:gener5e,n.(angiiineacuru&pungitiun*Erraphanus eft milus ftomacho facies erurtuare;& gnat humore grofTum:& fi dige ftiua fit debilia generat humore crudu: habet tn uirture fubtiliatiuam; & indfinSrqdaafiteomeduntradice&raphanupoftalfoscibos ad coti fortandu digeftione,dcquo admiraf Gal, Vnde ueru dlqd explentia! docet,Et dicuntfapietes medici q<¥fi comedanf poft alium cibd iuuat addigefttone:& ddcenfum eius:& ucnrrelaxat,Sed ficomedaturante alium cibu impellunf ad fupiora:& uomirtl inducunt,Bonu eft aute qc£ comedantur eum aceto 8e fale poft alios cibos Se in modica quantitate*; Veqtefttn q? oculis nocet & capiti,R.a*neroin Alma*di*qd’raphanus longa faciedo mora in ftomacho incidit fleuma»Cuius folia cibu dige# rfit:8e apneririua adiuuantqn paijt fumif de eis.Sexta efttiriaca que a to to gne ualet cotra uenrn(Jt8eio ualet ta ronabilibus q brutis cotra uene# ta fdgidum q calido.Et fub ririaca potcoprehedi merridatu qcf fife maximus fn curarione ueneni eft rofortario caloris innati:8e exercitatio ipfum ex# ptlledfificu* facitririaca.Detiriacauero&metridato fi r dLAuhyidn *ra.i*c*d medicinis uenena fntroediciacq fut ueneno» & metridatum* GTInhoc textu notanf quattuor documeta tfrcaele&ioneaerfc habita/ bilis *Q,uo$pri/ ruuefr qdhode/ bet eligere aere mffdfifunditatum aquam putrida c5tinenrium:&olcrutalifi qualia funt caules & eruca &fimilias Ccarboru uifcofitatfi funt ficus &c nuces* Amplius ebgen* dus e aer in quofufflant ueri ex terra al rauci eqli* Etmulcu et Pollicitare debemus quoca£uomitu5Jcx quo fcquif mudificado ftomacbhq mundificatiSe factaide facili ccffatnocumetum ebrietads &naufea*Et(ppterhoccon fulit Ipo*femcl in menfeinebriari*utcx ebrietate puocef uomitustq efc maxime pferuatiuus ab f gritudinibus cronicisd Jongis & malis: fi eda cx potatioe uini nocturna ledaf aliqs:& hoc .pprer incofuerudine pota* di uinum :tuuc de mane pot cocedi uinum ut afiuercat:& fic minus ledif Xfumptione uini* A c6fucto*n*minorfitlefio*utuult)po«ii«Amphoril> moijtjibi.Ex multo tpeconfueta Sec*Siucroexporadone uini nocturna fequatur litis maturina illa eft medofa que curatur potione'uini x magis tfi fedatur potatioe aque*Et qa iam diCtu eft delefionc fc fumprioe uini* $ciendu eft qd' ho debilis cerc bri & et cuiufcfiq» alterius codiriois futn* moperc cauere debet a frequenti eb rictate* Freques ebrietas f m Auic* ta*i .c*dc regimine aq:& uini inducit fex incorooda \ corpore humanos quojt*Primu eft corruptio coplexionisepadsrqa uinfifupflue bibirum *d epar uenies juel fupcrfluerefoluitcalorcipfius: unde aroitrit uirtute loco fanguis generat aquofirares efficientes ydropifim uel incedit epar & humores ciustundegeneraf lepraueljtnania«Sectidutn eft corrupriocoplexionis cerebri ppreraflidua cleuatfone uini *d ipfum difponcntificalidum cerebrum roanif Scfrenefi*& frigidum Tertium cic debiliras ncruorfi: St tibi ferotmatnoceat potatio uini Hora matutina rebibas:St erit medicina# uidemus enim bibulos inebriari folitos tremere caput &membra:non folum infeniojfedetiaminfenedute &iuuentutequandoq$4Quartum cftfgritudines neruorum ficutfpafmus 8c paralifis:quia uinfi fuperflue acceptum fgpein ftomacho acetum efficitur quod ualdc nocet ncruis* quoq* conuertif ex defectu digeftionis in aquofitates indigeftas q neruos reraoIliut»Etfppe ducit humores groffos adncruos:quibus db» ftenduntur ucl contrahuntunQuintum cft appoplexia ppter humidi> tates cerebri multiplicatas a uino:ita uttotaliter opilentuias fpirituum animalia a cerebro in eft mors fubitanea dumXftertedo & dormiendo uiae anhelitus multitudine uini uelhumiditatuex coge# fuffocatunEt licet uinum ptumpredidainducatnocumentaimoderate tamen fumptum multa Inducit iuuamentafTagitm * eius iuuamenta.Prirafi cft qcT eft bonus cibi penetrator in toto corpore+i»facile efficit penetra donem cibitcuiimifceturadoiamebra fui caloris fubrilitate&couemV entia in proprietate occulta fecundum eft qcf incidit in fleuma & hoc fuis calore & fubtilitatefubftantigjrcfoluitipfum coaptando expulfioni uias apiendoxSe natura confortando ad expulfione+Tertium eft qcfinci dit colera rubea in urina & aliis euacuatioibustut fudore egeftione:& re folutioneinfenfibilhEtiftud intelligendum eft deuino fubtili ftibrubeo uelalboiquoduel debile fit ex natura fui uel fortiter liraphatfi* Alioqti multiplicaret coieram p conuerfionem ipfius in caraifr fupercale fadlo nem epads ab eo4Qyart uinfi debet efle limphatfi:qa p hoc remirtif uinfi a fua fumofitate:& fle minus inebriat.Et iftud eft ucgt de uino fubtili4 Vinum tngroflura fi limphcf citius incbriatiquia phoc fubtiliaf:8tniagis furoofum effkitunEt deiftouino intellexit Auic4 qn di,in4c,de regimine aque Stuiniq> uinumlimphatum citius inebriat§ uinum pui£,Sextum eftqi uinfidebetcflefaliescfi4ppinaf:& eft de codi tionibus boni uini prius dictis 45eprim fi eftfumptfi excoditioelubentls & non uini;& eft qd uinfi debet tempate fumitqa rpate fumptum acuit Gignit & humorestmeliusumum meliores* Si fuerit nigru:corpus reddet tibi pigrum Vinum fit clarumcp uetus fubrile maturum Acbenelimphatu falles moderamine fumptu ingen?d:& inducit luuamenraprius narrata*Exprcdictis ofbus cocludi pot q> uinum cligibilius & melius in fanicaris regi mine eft uinum medid feu equale inccr uctuftatcm & nouitate;& eft clarum ad rubedinem hens bonu hns odore:&equaIis fapoiis qcF nec acrcmec acutu: nec dui ce fir:q feni fp pot dari uinu in potu qtd tolle rare pot fine nocumcntoXgtum appetir appetitu naturali & regu lato*Sicut,n*ueteres ocrcg arid? & rugat£ renouanf oleodeniunf & ap* planafsficcordafenfipotuuiniele£ti:ficutuini beluacefis*Scncs+n,fri* gidi funt & a uino calefiunt:& habent fpfim triftejfie abundant in melan coliis:fed uinum exhilarat eos & melancolias rcprimitjcoiter maledor prouocatineisfomn&Adopilariones jmi funt: quas uinum apitteas phibet*Et fic ficut uinu eft pueris cotrariiflimftdta lenibus utiliflimiLTerdu eft uinfi tpatfdandfi eft iuuenibus+tpate qde fm me fur a qdtariua & decentelimpharioncXiccrmduuenes fint calidi ficut puerMnhntmebrafolidiora*neruos &ccrebrfi fortcsrquibuspo tenrer rcfiftutnocumentis potus uinhCofequenter et dicit ex potu uini fobria: fum pri iuuaraenta plurima:uidclicet eduiftionc colcrf ♦ corpalc robur ingenii acume«abundantia fpirituum fubrilfu & paruo$« CT In hoc textu ponuntur quinqi drea electionem ceruifia:* Quoru primu eq> debet eligi ceruifia non acetote;qa acetote nocet ftomachOfAcetumm* nocet neruis £ m AuMn pluribus pafiibusdam ftomachus eft membrfi ualde netuofum hoc quo ad eius orifidu*Secundfi eft g? ceruifia debet efle Non fit acctofa ccruifia feci bene clara4 De uahdis coda granis fatis ac uetcrata clarata turbida opilat:at$ calculofis nocet nimifijmpinguat ac inflas tionem inducitjatqj breuitatcanhelitus:&eftmultoijt fteumatum gene ratiua.Tcrtiu eft: q> debet eligi ceruifla de bonis granis no corruptis,f* deoptimoordeojtriticojiiueauenajgagtograna funt meliora:melior ex eis generat humor«Quartti eft q> ccruiiia debet effe bene codta: quia melius digeritur & amicabilius a natura recipitur:& nocumeta qu£ pro ueniunt exhibitione cius melius tolerantur «Ccruiiia. n.non bene coda uenrofltates in uentre inducit tortionem inflatione atq* colica«Quintfl eft q> ccruiiia debet effe antiqua:& a fecibus mundata non nimiu reces* Recens «n.ccruiiia inducit eadem nocumenta que ceruilia non bene co Ctai&c cum hoc defc facilHme inducit ftranguiriam* CCHicponifunu documetum cir/ ca ufum cerui%4 & eft q?utcscerui fla debet ea uti tpate fle c$ non grauef ftomachus uel inducaf ebrietas* Ebrietas «n«q ex ccruiii a puenit deterior eft ea q ex uino eft Se magis du ras cu de ccruiiia fumi & uapores eleuad ad caput funt groffi:quare mi# nus refolubiles funttqua q ex uino c(euanf«Eceft hoc fciendu q> in prin# cipiopradiiuelccnecfterisparibusutiliusefticipefufi potu a ceruifla qua a uino«Cuius ca eft;qa in principio tnenfc corpus eft famelicfijfix iic ftomachus ante principiu fumptionis cibi famelicus crat:& fle traxit fu pfluitates a raebris«Si ergo uinu in principio tnefe daref ;cx quo natura maxime trahit uinurqa de fe maxime nutritiuura ille fupfluitatesXa fto macho tracte flmulcu uino ad ptescorpistraherenfjfcd natura n5ita auide trahit ceruifla«Silr ceruifla lauat humores adherentes orifleio fto machi«Et pp illa cam medici cofulunt qdin maxima fame debeat prius puocariuomitusqcibusfumafjutillefupfluitatesa ftomacho fameli# co trade euacuenf ne comifccanf cu chilo «Sifr times fldm ex nimia po# tationeuini debet bibere ceruifiamJpfa*n*fitimmendofam reprimit* C In hoc paffu determinatur dc §titatecibi fume diftndiuerfltare teporfi quattuor ar nimia fumpdo cibi nocet in £ftate*Cuius ca elhqa tunc tpis digeftiua uirtus eft debilis cum fpfisftc calor innatus q funt inftrmuii tutu multfi funt debiles;8c pagt refoluti ppter calore cxtrinfecfi uehemente trahete eos ad exter!ora:& ergo m ultus cibus no poflet digerhEt circa iftud fci endfi eft qd ppter uehemetia relolutiois humiditatfi ta fubftatialifi § nu trimcrahfi corpis in £ ftiuo tpe groflicr & maior cibus exhibedus ctfet (i uirtusfufficeretaddigeredfitaleSetmfedqanofufticit una uicc multi! digerere dbu de eo dadfi eft:iuxta illud Gal«ltpehy em ali debemus fumerccibfi tm qtfiuoiumusd* plus qua ceteris Aui.in.Uocopah&GaUn com«filius atnphorifd.pard+amphaiifEtqbusfemclautbismb? dicit ♦ In hyeme inultus cibus & paulatim eft dadus+Er ro huius exqa calor noftri corpis In hyeme eft qa unitusufi qa forrificatus p antiphariftefim ♦Uuxta politione fui cotrariimidelicct frigiditatis aeris nofltra corpa cir cudatis.Etiftudueijteftin corpibusrobuliis&carnolist&nonin raris & debilibus ;qa in talibus corpibus frigus intenfum hyeniis no cofortat calore jfcd magis debili tat.Et illud muit Ipo.i.ampho.dicens ♦ Vetres hyeme & ucre calidiffimi funt naturax&fomni logilTimidn his ergo tpi<# bus oblatioes plures dadefunttqa calor eft mukus:nutrimero igif am* pliori indiget.Exillo eda fequit q> nutrimeta grofllora & durioris dige ftiois couenmnthyemcq aliis tpibusxqa calor ell fortior. Vinfl adt quo utendu tft hoc rpe debet efle rofeuno albu d! aqua pauca ♦ Notandum hic q? licet colideratione habita ad fordtudine caloris & digeltiue uirtu tis in hyeme grofliores & denfiores cibi coueniant: qa tn corpa tuc dif* polita funt ad opilationes ftc repletiones ex fleumate plurimoinec ab eis refolutio multa fit a cotinentexturius ell utixtunc mediocribus cibis iter folidum & rarum xgrofTumx& fubtilexlicut carnibus edixuitulix& mutos nisxluciisxpardisx&cancrisx&utedbus gtoflfioribus cibisxut bouexpor coxceruoxconchisxollreisxcarpisx&limilibus:expeditunica comcflioe in die continentur uel utanffppe rebus diureticis Seaperitiuismt petro filino:nafturcio:apioj& fimilibus:8c forti utantur exercitio* C In hoc paflu ponuntur duo re media corrigeda potu mald. Quo rum primum cft falulaxcuius folia lpolita potui corrigfft malitiam potus fua pptieutet & edam in fc hnt uirtute confortadi neruos & confortatis Adde roff florem minuit potenter amorem Saluia cum ruta faciuut tibi pocula tuta melius relidunt malis fumis recipiendis g pue nlunt ex mato potu,Secri dum cftrutarcuius et folia integra abf$ co$ alia corritione debet potui imponfcqa fua caliditate & pp ricta te corrigut malitiam potus «Er de ru taqfioualct contra uencnfi prius dictum elhbi< Alica nux rata«Pollca fubdit textus quod illis duobus pdictis porelladdi flos rof?.Et hoc ma sim e debet intelligi de rofa rubea que fua aromaticitate exiftete in eius fupcrficic s&c fimiliter fua llipticitate corrigit malitiam potus* C7 In hoc textu ponilunu reme* diu cotra naufel fiueuomitilpues nies cx rraffretari busnoconfueris dicestqdillcqdebettraflfrctariafiqnaue intret debet aligbus diebus mifcere aqua marina fuouino,Et iftuddl remediup di uitibus qd fi paup fuerit debet potare aqua marina:ut facilius naulcam cuitct.Et ca huius:ga aqua maris falfedine habet 8c fle fua faifedine Sc (H pticitateqconfeqf lalfedineorificiu claudin&p hocuomitus impedii* Et circa illud ellnoradu qd flcutuult Aui*iii*in*c*de regimine iter age ris in marimiator in mari non debet m ultri conari:rctinere:uel copefee re a principio naufeamel uomitritfed dimitraf uomirus ipius cotinuarit donec p ipm fuerit bene purgatus:hoc«n«pferuat a multis fgreditudi* nibus:&nedu pferuatumo et curati uel alleuiat graues:& magnas fgri* tudines:utlepra:ydror rfim jappoplexia:fic frigiditate (lomachi: & eius infl irione put uult Aui.iii.in doc.ii.cdi.fi tn fi uomirus uiatoris in mari fupfluxerit fle qd uehemeter debilitet ipm reftringedus ellcomeilione fructuum funt citonia roaciana acetofa. Vel poma de capenduto 8c mala granata acetofatqbus orificifi llomachi co fortatumdepeHthumoresinfcrius*Etllomachuseriam cofortatus ab his humores repellit effluentes ad eum cxagirarioneabundis«Vel pot femen apii torrefactum bibi cum uino uel abflnthiu potell comedi aut bibi«Et fimiliter panis altatus 8c infufus in uino bene redolete comrilus ualetadidem.Etufr ualetnutritio uiatoris in mari ex cibis accrofis con fortantibus os llomachij&phibentibus uapores & fumos afcedcre ad caputificut funt lentes cocte in aceto uel in fucco uug acer b£. no debemus come dere pane diupiftu fiuc mufcidujqa talis panis no cft coueniens p nutri meto nacut£human£:exiiccat.n.corp*ac humores melacolicos gfiatt Sccx ifto relinqui! q> panis no debet dTc calidustnec uctuftate indurat*7! fcd priori die coctus jpoftea i textu ponunfqnqs coditioes panis dedi* Quaqt pria eft q> pais debet e(le fermetar9 bfi ♦ Etiftud uultGal.i.allme ♦c.ii.dices.Oprimi at panft jp digeftoe fut q maxie fermetati Sc q aflatio ne habuerut a comcfuraro igne in clibano♦ Et iteijt co.c.dicitjq uero pe nitus ifermetarus efr:nuili utilis eft.Etfm Aui4ii4can4C.de pane.Panis hns paiji fermeti plutimi e nutritii erfcfed eius nutrimeti! opilat niii illos q funt plurimi exercitii.SecCida e qcf panis debet ce oculat9 ii queratur nutritio maior Sc prior mundificef panis a furfure>8e ii ueliraus uentris fubduftionem aliqualem dimittamus aliquam partem furfuris :furfur enim parum m:th;bc uenrrcm fubdude Sc farina cconuerfo* CETIn hoc textu coparatautor carne porcina carni ouinf dicens q> caro porcia line uino mirrfana eft oui na:tn (i caro pot cinafumaf cu u i* noipfa eopdrad nutrimeta 8c medicina pbes:qa multu humc carnes porcingtqbus ruftici Sc coes utunf qn uidclicetfutfalf?; uel ible;uelfumo exficcatemullo m5 faniores funt carnibus ris paribus:fiuec6 uino i fiueiine uino iftud di£tfi ueritate habet d carnibus porcellogt i uel de mo pdifto* C In hoc textu coparanf omafa porcorfi oraafis reliquoru bruto/ rum;& dicit omafa porcoijuUnteftina £ualent quo ad efuminte ftinis alioru brutorfi«Cuius ropot eflfe iftaiqa pauca lteftina nifi illa q replenf fangufeuelaialiu multu funtpiguiu cuiufmodi funt porchNa folus fanguis porci ppter fua coplexione & fimilitudine cople xionis cG natura humana eft fanguis quo omafa fiue inteftina implenf* Et fimiliter porci facilius impinguantur q aliquod aliorum brutorumt ideo magis fumimus inteftina porci q aliorum brurorum ♦ nocumeta pueni entia expotatioe nouiuini uel mu fti ♦ Primum e q> muftu impedit urina:& hoc pot intelfigi dupliciter ♦ Primo qa muftum groflum ppter fua grofiitudinem cx fece admixta opilat ipm epar fiue ipos renes fic qj urina de facili no pot hre fuu curium4Secundo impedit urina quo ad debitd mo ficut facit muftu renefe aliquod:& qda alia uina fub tilia:fimiliter eft qa aliqd muftu renefe cuius feces funt mordicates; & du ipm uenit in uefica ille ptes terreftres nitrofe mordicat uefica & co gunt urinare fine ordine debito & mo cofueto+Secundu eft q? (oluit ucn tre.Et ro efttqa abftergit uifcera nitrofitate fiue falfedine fu e fecisi& fti/ mulatea ad pp mordicatione fecis 4Secfido pp mul/ titudine uetofitatis q inducit tale uinfi fiue muftu/Tertio lubricado cito inferius p uia indigeftibilitatis &c grauaminis ftomachi: qre ftomachus Ce reiaxat,& portas nariu copreffas apit«Tcrtid eft q> m uftfi nocet bono Eft caro porcinatime uino peior oufna* Si tribus uina:tunc eft cibus medicina* Ilia bona funt:mala funt reliquo^* Impedit urinam muflu foluit cito uentrem Epatis cmfraxim:fplenis generat lapidem cp coplexionl epadsjqa opilat ipra |>pter imixtione plurima fuf fccisj&r ducit ad diflenteria epatica pp inflatione eius q debilitat epar 4 Et illud uult AuLiii Jn,c,de regimine aq& uinhEt fle et inducit catheciatmflue mala difpofltionecoloris 5cmalas lducit ggritudines epatisXdiuerfas & fp es eft q> muftfi nocet fpleni&difpofidoi cius:pp ea de eam q ditta eft de epatejqa opilat fplene:& fic inducit duritie eius* Quintu eft

Ca qdem huius eft qm cfi fumif aq fuper cibu priufq ftomachus calefacerit ipm infrigl dat & incrudat.Eft etia ca quare fupnatet cibus fuptus in ftomachotqre eria no adhereat:8c uniaf eide q» coterat ipm ficut exigif 4 Adtio naq* fto* machi fuper fumptficibfi fit coteredo ftc coquedofimuh Vnde ficut cfi infundif fimul &in magna qtirate aq iu olla ppter qcf tardaf cibi decos (ftio in eadejfic et cotingieideipfi ftomacho+Etiftud maxie uerificaf de potu multf aq«Modica4n« quis In litis exrinftloeaq fit couenietior potus q uinfi tarne oibus cofideraris uinfi eft potus couenie dor in regimine Cimi tatis q aqua,na dato cp in fitis repreflioe q eft appe tirus frigidi & hutnidi:aqua uniuerfaiiter radior fittqa frigida Sc humis dainaturaliter tnincibipmixtioeScciufdeddatiocfiuc miffiocad ptes corpis «tremas uinfi pualct aq,na uinfi tone fu£ fubtiliratis in fubftaria & addone fubtilius pmifcc£:&: fpalitenqa natura tti3gis in co dde&af :io citi? attrahiripra:& aliis cibis pmifcet:8* fpalitenqa mixtio firp uia cuiufda ebulmoistq uinfi magis iuuit rone ulrtiulis caliditads: &»q ira pedit rone frigiditatis.Et fic patet q> uinfi £ualct aq! cibo$ pmixtione* Et fimiliter pualctin eorfide delatoe4na uinfi clt opiitnus d debef t one fubtiliratis fug fubftadx;& rone caliditaris (ia »n<& calida multfi funt penetratiua:& p cofeques uinfi eft magis dda tiufi q aquatin aqua nihil eft uirtualiter calidfijnec fubftantig aerei tatis: nec igneitatis+unde aq mora trafeundo (pedit oera curfum 4araplius aq cx alio no eft potus:ira coucnies ficur uinfi:qa aqua ipedit a limet 6 nutri re co qcfno nutrit:qrc illud uriq* minus nutrit.un quato dbus eft magis aquaticus tanto eft minus nutritiuus4bonfi eft igif qcf uinfi pmifceat cfi cibo qcf folfi non (pedit nutritionenmo multfi iuuat; qa uinfi eft maxie nutritiufi:& maxic reftauradufi & udocififime nutrit: ut prius diftfi eft4 Notandfiinfup q(fn5 folfi nociuus eft potus aq edetifiue fumeti cibfi: immo (pluribus aliis cafibus nociuus eft,quos narrat Aui4in4i4c4deres gimine aq & uinhPriraomacouenies eft in hoie ieiuno,tfic4n «bibere pe netrat aqua bibitanullo retinaculo (pedita ufqt ad intima mebroqt prin cipalifi mortificas fufi calore (natfi ,Et iftud eft ueijt de ho(c ucre ieiuno* pficitneq» Iedifipfe fiidunus bibat aqjga ieiunus ebrius no eft o(no ieiunus nec eft in ftomacho uacuusjfed adhuc habet rdiqas aliquas hefterngcrapulg:qua$ nitrofitas aqua mitigaf & ftomachus ab his p aq abluif:& reprcflis uaporibus & fumis pparaf ftomachus ad re* ceptionenoui nutrietis 45ecfidoincoueniens eft in ho(e exercitaro forti «ercitiot&fifrftatira poftcoitfimatficpori corpis funt multfi apthgrc penetrat aqua in pfunda mebrorfi mordificans calore innatcuqui poft coitfi eria debilitatus efhTertio incoucnicns eft poft balneatione maxie cum fithgcbalneatiouentre uacuo4func4n4uig funt uchcmenter apte: quareledes penetrataque utdiftfi eft 4 De ifto potu aq dicit Aui4in4iiii4 fum 4ii4c*uld4Ex potu illius in ienuniojge poft balnefi;& poft coitfi dme£ corruptio complexionis & ydropifis4Quarto incoueniens eft bibere aq frigida caufa obediendi lici nofturng m edofg: que accidit incrapularis & ebriis«nam p potu aque frigidf phibenf refoludo & digeftio humos ris falli ud fords uinhucl alterius acuti facietis fitira;& fic cito poft potfi teuer di? fitisiita fortis utante«Sed (i uehe mens affuerit fit?s nimifi ucxfo & inquietans :nec fufficiat aeris infpirati frigiditas: nec ablutio oris eff aqua frigidatbibatiitibudus aquam frigida cum uaf^ftrictiorifid: (iuc gracilis rofttisquatenus aqua prolixius detur fup orificium ftomachi ut fortius fitim mitiger:& de ea minus fumatur ne digerendord digeftio* nem penitus impediat «Quinto generaliter malum cft fanis bibere mul tam aqua frigidajqa extinguitcalorem !natum:&pedtus offendit &fto taachi appetitum dciicit;St mebris oibus neruofis obeff * Verfi eft tarae q> aqua tpate frigida aliquado p accidens appetiti! exritat:St ftomachi! fortem efficit coadunando ipfum Stftringendouillos eius» CT In hoc paflix autor laudat caw nes uitulinas di* ces quod carnes Uituling multi! funt nutritiuc«Et iftud Inuit AuMn»i«c«de regimine eius qcf comedif «ubi uult qcf cibus fanitatis cofcruatiuus debet effe tales q<« les funt carnes;qa funt (imilis naturf prius apte fieri fanguis;& maxime carnes edorum Stagnorum annalium» Et iftas carnes uitulinas fume laudat GaUii.alimcruubi uult qm diuerfas laudabilioris nutrimenti ,pprietates ac eius nd' nutrit fanitatis uel roboris intcntioneicarnes laudant uarie ♦ Vnde fadlealtcratione&rfubtiliratein carnibus pdicum pfert *afdem +R i*ucro cu yfaac refpicies fubtilitatc ftarne ac leuitatS ipam cg *eris ptulitjfaac eria f m diuerfas fntetioes carnes uolatilift laudauit di* Auhuero laudauit carnes turturft pccterlsmdqa refpexitad p* Prietatequa roborant &cofortatinrellcanguillafeniorfaniorciuuenejfm quofda» Si uero tales pifces funt durmuc iuueees fut faniores»L digdtibiliores: cuiufmodifuntlucii&parceiduriciesmunquatu huius refiftit digelHo ni:& illa fniam ponit Aui»ii»can,c pifces marini funt melio res in regimine faniratis cpteris paribus: pifeibus triment6 eft minus fupfluu & narur£ carnifi magis ppinquu ♦ Sed qa cg teris paribus jpifces marini funt durioris carnis pifeibus aq dulcis:ideo lunt difficilioris digeftiois & refolutciis:&: pluris nutrimenti & purioris* Veru eft rame q» in egris magis coferunr pifces aq dulcis: pp debilitate 4 Tertio fciendu eft q> in pifeibus ta marinis qua aq dulcis digedi caro eft alba no uifcofa:fcd fragilis;no multu groffat fed fubtilisrno graufs odorisjfed fuauis:nec cito putrcfaftioisrfed fuffi* cif ntis durationisjno mali coloris fed boni & habitatio non eft in focubus ftagnis:nccin locis fordidis:nec in aquis habetibus malas her# bas *Et eligendi funt non uaide luuenes ;nec uaide magni:& qui funt ue lods morus 5c pauce uffeofiratis « Et fifint pifces marini eligendi funtq capri fuerunt in fluminibus multi! diftantibus a mari:& hoc ceteris con ditionibus bonis fuppoiidsjtem fuppofitis pdidis coditionibus qto pi *ccsfuntfquamofioresjtaDtofuRtmeliores«Ecfimiliterintelligif defpi pi":quia fping multf & fquameferuar puritatem fubflantig pifcis * Item ,r»tcr pifces marinos meliores & puriores funt qui capti & nutriti funt in J^aripfundiori:&magis agfrato: ad qdeft curfus plurium fluidorum* ergo capti in mari feptemrrionali quod magis eft agitatum: & ma** rempeftuofum &ueloctoris fluxus effluxus meliores funt captis in mortuo uel meridionalhEr fimiliter ltelHgedu eft de pifeibus dul* cis acjpna cgteris paribus qto aq eft pfundior Sc mobilior tato plfcis Iea nutritus eft melionEt de his iutricienter eligi pot q pifccs funt uitupabi les:8eqlaudabiles funt,pi(ces«n*beftia!cs ficut porcus canis marinus: delphin:morona no muittl copctunt in feritaris regimine«Sunc+n*diffi cilis digefti6is:&groffjhumoris:&muItf fupfluitatis: nec in carnibus pdi fimul urgeat (itis & famesiqa funt appetitus cotra rioru*Et debet ifte potus dari £m plus & minus q> maior uel minor «ft fifis,Potus uerodclatiuus maxiecopetitcopktaprima digeftioe re gulariter:Separante hora fufeipiedi ahii cibuIequete«Er talis potus fpe tialitercopedtjquado cibaria primitus fumpta fuerintgroflain fubftaj» tiaincc debet expcftari (itis ad taleporfi fufcipicdu ♦ na talis potus ppa<* rat ftomachu ad fufciptendft cibu fequetei&r iuuat trafitu cibi ad epar a ftomachoinec debet talis potus ce magnf ptiratisiut cito poffit digeri* digeftioneno trafitad cpat\Er iftud uei£ cft niii talis potus dclatiuus fuerit aqiin qua no oportet expeCtare digeftionc ante penetra tioneeius ad epar+Regularitei aut potus couenies delatiuusiautetper mixtiuus no debet efte aqifed uinum uel aliqd uino4puta ceruifia uel uel pomerii! uelmcllicratu uelaliqd* fifr qbus uinft cft melius ,Sciendi! fecudo cp pro cibus eft groflior Sc (iccior St frk gidioritato potus pmixtus & dclatiuus debet ee maior:8e ecouerfo qto cibus eft calidior fubtilior & humidioritanto potus dclatiuus & pmixri uus debet efle minoriEt quato cibus eftgtoilior 8c frigidior & digeftioi inobedieriontato oinu pmixtiuu uel ddarfuu debet effc fubtilius & for* tius *Et qto cibus cft fubrilior calidior Se digeftibilior: potus debet efle debilioriuel uinum debilius* Vnde fortius uinum bibendum cft tatn cu carnibus bouinls q pullinisiSe fortius bibendum eft cum pifeibus § car nibus regulariter Secundum documentum eft q> fumens ouum debet ipfum fumer e quando eft molle & nouutmcuius caufa difta eft fupra* Inter prandendu fit parucp bibendum Si fumas ouum:molle fit atqj nouutm CHJc ponit unjj notabile documemfi de pifcis;& eft q> ptft aliquo mo laudat :&aliquo nio qitupcrant» Laudant em qn comedunt abla* tis corticibus «Vi tupant uero qua do comedunt cfi corticibus & pellibus:qa tdc ergo no cft artificiale ea comedere fitnul eft cordcejqa &corr icft natu r£difcordat.AItei£*ndaboraf utfoluat&exarjaltqp obuiatut oftngatt Utdicitlfaacindieds fit motus agiraduusinJuces ct dc cibus leguminib;;ficut fab is jfaccolisiletulis dc fifib9+Etfpafr de hfirib9multu cortice ficut fabe dc ciccra nigra.Cortexttioibus e peioris nutrimen q *tted.ul!a,Et circa iftud eft fciedu q> eft una maneries pifogt alboiji rotu* doru hndft cortice exteriore ualde paucfi dc fubtile: dc i da pi fa fecurius pnt comedi cu cortice q aliajcfuis mcli5firq? depuret a eorrice.Etqa di pcedes ueritate habet de eft qd legumina fecetia minus habet de corticejfie in eis minor diuerfitas eft iter cortice &medulla:&facilius qd magis copetur corpi bus fanis:fed no eft ita qa legumina receria funr fupfluitat ft dc corruptibilioris min9 coueniut corpib9 fanis ,& Er io p uc ritate cenedft eft qd legunua ficca depilata a cortice etteriori funt fanio ra q receria no depilaraifed uiridia fftt faniora ficcis fi depilatis ♦ Sciedu niteri9 qdqa oim leguminu fubftada eft lflafiua dc difficilis digeftiois;& Co9 nutrimetu malu non copctitin regimine fani tatis: fedbrodiu fiue decoftio conucnies eftrqa eoru decoftio uetris eft fubdudtiuadda busiqbushoiesutuntdbisgroflis &opilatiuus;pufa rpe ieiuniorum* *n ifto*n,brodio fiue in ifta dccodtionc couenierer facta non funt nocu# *ftenta q funt in fubftantia:unde in ea non eft inHatio: nec diffteulras nu Mirionis dc digcftionisjnecmalitia nutrimethFitautifta decodio p iftu hiodum «In fero enim ponunt cicera uel pifa in aqua feruend:& in cade longo tpe manibus confricant, Deinde pdidta aqua tota node tempe<* tetur:& in eade fequenti node buliant duabus uel tribus bulitionibust poftea colet dc colat a refcruetur;& appropinquante hora refedionis Prcparmircum cinamomo&crocoi&aliquatmilum uinum addatur: I* deinde unico feruore bulliat &fpumetur in principio refedionis * Et podium feupurera cicerum&pifbrum alborum eft melius {*conuenicntIus;&naturgamicabiIius;& firailiter eorum fubftamia* Pifam laudare decreuimusacreprobare Pellibus ablatis eft bona pifa fatis tft mflatiua cum pellibus atej nodua* {THicponunf qu£d5 documenta circaeIe lac caprind eftfanu ethicis+Lcofura* ptis & maceratis uelhabetibnsfe* bre ethicam ♦ Et iftud uulc Aui«ii* cano,ca«de lafte dicens.Laccapri nd&IacafinJnftfuntbonaefhice*Etideuult*iiii4trac*in*c+derememo* ratioe humedtanriu ethicos*Et ro etia eft: qa lac caprini! eft rpatd £m AuMi*cano*c*deladte Aetia multi nutrimethutuult hictex* Et poft iftud lac ualct camelinu ♦ Iftud *n ♦ fubtile eft multa: aquofitaris & humidiraris:qrc por hume&are eosmerd eft tn qj iftud lac pp fua nimia minus eis couenit 3 caprinufiftud tf! lacca* mebgt & maxime nouirer fetant confert ydropifi ualde & patiebus dolo rem inepatej&renouat cpar fm AuMi*can*c*delacfte*Secundd docu* menru eft q> lac afinind plus ceteris labibus ethicis couenit. Et iftud ue* rfi eft copara do lac afininfi ad lac alio$ brutorfiiqa lac a fine declinat ad E igidirariAhumiditaceA eft fubtiliusA citius pcnetrasA tardius co* agulabilcqlac Ga!*yii\deIgenio*c+yiiAiftdide uulc AuicJ qrto loco £aI*dices*Etn5eft lac poft lac mulierisjficut lac afine* Et prius dirit.Etpprielacafine eradicat ethicam fi fuerit ei eradicatio* Coparado tfi lac afine ad lac mulieris minus couenit*Lac*n unulieris fu gedo fumprij couenierius eft olbustut uulc Aul AiiiUoco |5 ai ♦ Et ro eft* qa lac hum and fiue muliebre fabrilius eft frigidius &humidius: &natu rae humanae magis finailemelocius penetras jcitius digcftfi &: magis nu*> triens*Et debet iftud lac dari ethicis grd polTibile eft mulieri magis pro pe le&d «firmi A ei prinus fine mora adminiftrari ne ab acre corrupaf ♦ Et circa iftud fciendu eft q> non fp couenit ethicis lac mulieris aut afine* Im mo in aliqbuscafibus lac acetofum fiueebutiratfi eft utilius ethicis !ac uaccfnfi & oufndf funt magis nutritiuarqnia pinguiora & grolfiora funt aliisjut dicit Aui ♦ii lac nocet haberi febrem & dolorem capitis «Cuius caufa dicta eicfupra ibu Perfica poma pira» CJHicautor poit jpprietates buri* ri.qs ipm tdudt in corpe humao. Prfa efi q> butird lenit uetre fiue mellificat atqi lubrificatxhac jpptierare burirueft humeCtattuumt 9* ex melio ribus ptibus lactis ♦ opoivu cftsfic ita fibi couenithuraeCtare ficut&ipff lactia quoeitrabif .Tertiaefrq> loluit uerre.i.efrjmocaduu ■cceiTusjdt hoc lac facinqa lubridtateinducitintefimis.Etifrasppriet* *cs cius et ponit Auicdi.can.c.debudro.Erinducit butirfi iftas tres|M prietares in corpe no febridrate.Nociun tn efteorpi febricttarnqi bua tiru fola unCtuofiratede faciliinfiamaf:& i febricitate calore augmerat* Orca ifrud fciedu efr qd licet buri$ inducar pdictas j>pr irrares rone tfi % nimif huiditatis Sc unCtuofiraris no opetit uia cibi fpafr I qdrare no* t*bil]«Pnmo«n.fiquis eo utaf in qrirate notabili abominationem fducit fadtcibum fupernatarein orificio ftomachi 8c uenrrero plus debito l**at:fcuomitumindudt.NullocTgo modobutirum eltcomededum U’a cibi in qtirate notabilis&fpccialircr no comedatur poft alios ciboss fcdad codimtncum cibarioqt fatis conucnit« efi penerraduum &ifta feqtiimr ex pr ia* Quarta efi quod ferum efi mnndificariuum ideft foluriuuro fiue purgt tiuum.Etrresifiarum proprietatum narrat Aui.ii.cano.ra.de laCtcdf aqua eius fcilicet lactis cft fubriliariua lanarii i a Sc foltidua: 5c m ipfa non efi moi dicato Ra uero in Alman.dicit quod ferum colrri quoqj atq» p«*ftu!i*:nfc no eis pullulis qtnr in facie <*a£cuu£thyftentic ei cui fotus uini potus nocuitsauxihu j ifbtt* Lenit dC humeilat folirit fine febre butirutn Incidit arcp lauat penetrat mundat quoqj feru* pricrates calci ♦ Qua? priaeftqdcaleus efl frigidus ideft fngid£ natur£ dc iftud inrelhgedtJ e dc cafeo recccit qui eft frigidus di humidusidc no de ueteriq eft calidus dc iiccus,ut uult Aui Ji4cano4c4de cafeo4uel pot inrelligi de cafeo q iit ex fola coagulator ladtis abfq; alicui7 alterPrei coraixrtoe.Rcpif.mcafeu* calefacies ftomachu ac lingua mordicas ex comixtioe regt libi admixraijtjficur eft: aliqs cafeus uiridis q ii i magna qtirate fum af multu calefacit corpus.Sccuda .pprie tas eft qd cafeus eft ftipas4i4coftipatiuus (iue duru uerre efficies«Et iftud tnaxlc het ueritate de ueteri dc multu coagulu hnre.Tcrrfa eft qd cafeus eft groffusa.grolTi humoris gnatiuusjqd ueritate het de ol cafeoiqa ois cafeus exgroltiori dcter reftriori pteladtis (it.Quarta eft qd cafeus e dur rus4i4dui7cieuetris efficies4Etiftap6teflc€adecfifecuda4Deindc dicit tex«quod cafeus quis folus fumptus iitinfanus:ex quo male digeftionis cftwr £diate eius reprimit;&ftomacho etficco ofertpp eius hfiidirarc\Fr talib7 fro/ tnachis multu nocet cafeus ariqu7 iiuc multu acutus uri multu hds «Sedftomacho hnti multa fleumata cius pelliculis adhemia multu Cafeus eft frigidus ftipas groffus quoqj durus Cafeus SC panis bonus eft: cibus hic bene fanis Si non funt fani: tunc hunc non iungito pani* Ignari medici me dicunt c(Tc nociuum Sed tamen lgnorantxur nocumenta feram Languenti ftomacho cafeus addit opem* Si' pofl: fumatur terminat ille dapes Qui phyiica no ignorat teftificanf cofcrt cafeus antiquus ucl multi! coaguli habesrqa talis fui acuitatc Heu ma incidit & abftcrgit ♦ Sed rali itomai bo max me nocet cafeus recens & mollis* Et li e patet qdeit &aliqnuetus*Secunda utilitas cft quod cafeus fumptus poft cibi! terminat ipm:qa facit cibu defcendcrcadilld loeu in quo uiget digefeio J*ad fundu ftomachi ♦ Et iftud totum fciuntj quiucram fniam medidn£haber*EtdecafeoacutodicitRadn Alma# Verutamecupofrcomeftioncparuaexeogufratur qdtas os ftomachi corroboi atjfacietatcm quog? nimiam at<$> fafddium qug ex dulcibus dc undtuofis nutrientibus in ore ftomachi proutniuutaufert* C Hic ponit, if« primi! eftqdpra dedoXcomede* do aliqs debet ui ciflfim poft fumptupaqc fle fgpebiberedtaqcTnS debet prio totu cibum fumcrtj&poftea potu«Etift<5 ucrfu primu aliqnohabcr; qa reucra ide Uerfus in forma prius expoliris eftjectfdudocumetfi eftqd inter duas comeftiois iicut inter prandiu Sc cena debemus p poffe poti! euirare:& hoc fi cibus fumptus in ftomacho nondfi fuerit digeftusjnifi magna ne cefiitasaflit;qatalispotusfumptusipedit & interrupit digeftione cibi prio fumptircibu facit indigeftu de ftomacho defcedere: atq» appetiti! deiicit circa cibi! in cena fumedu 8c corpus grauattSt ad difpofirione in cftinclinatifiueaddifpone febre# cile digeftibilis poft fumaf cu in node fupueniete fortificef calor digefti uus cibus liqdus & facile digeftibilis logo tpc erit digefrus ante grofium & difficulrer digeftibi!e;& ed non poterit habere exitii pp cibdgroflum nodu digeftfi nimis adure£;ucl fi exeat grofium fecd rapiet cibu nondd Inter prandendum fit bibedum Vt minus fgrotes no inter fercula potes Vt uites penam de potibus incipe cenam digcftumpfene.Melius eft ergo ut ?fte cibus tiqdus & facile dT prijsfumatucrcmpore quo dfgcftus Citcxim habcatoullo repugnare» nit aliqua docu* menta. Primum eft poft fumprio/ ne cuiuibbet oui reccnrfs fuppe 8c mollis debemus (umereporf!:maximehauftu uinhruius ca pot < fle: qa otiu recens & molle eft optimi nutrimen & facilis digrfti6is:8t eft de his q in modica gtitate multu nutriunt peipue eius uitel!u$:ut dictu prius Ibi.oua rcceciarficcrgo uinu qd e amicu naturf facit qd ouu auidius ad mebra trahif 5c ad cius penetratione iuuat:& ca alia er pot rffejqa ouum tarde p mery defcedit:potus ergo uel uinu iuuateius defcefum .Secudd documeru eft poft nuces lorocafdi qanuxfuaficcitateipeditgnarionefleumatis qd gnari folet ea pifcib7: & hinc eft qd in qdragefima ultimo danf nuces ♦ Tertifi documemu eft qdpoftcomeftionecarnifi debemus fumerecafcu&nonucesiqa nuces nimiu «ficcaretSt cafeus no:fed facit cibi! defcedere ad fudu ftomachl quo uiger digeftior& iftud e uejp de cafeo mediocri iter uetere & nouu» Deinde fubdirrexr. in ultimo uerfu qd unica nuxXouxmufcata pdcft narurc human£ & eftrqa bonu odore oris efficitruifum cofor tat* &fimifrepar:fplene&ftomachu:&maxime oseiusjfm Auicdi.can.c* de nuce mufcatarfed alteraX nuxauellana uel cois nocet, Aucllana gdc qm inftatiua eft Stgftatiua uetofirarO in uentre inferioriiSc facit zoda: H tarde digeftiois:& excitat uomirtuut habet Aui di, ca*c*de ea .nux uer o cois :qacr facit zoda & difficilis e digeftiois &mala ftomacho:&hocca# lidoppciuscaliditarcXcd terrianuxXnuxbalifre eft mors,i*morrein/ ferestqa p balifta hoies interficiunt Vel pot iftud intclligi de nuce me/ chel q f m Aui,ii*cano,efc ucnenu ftupefiidtiuujquare mortifera eft* (Cln hoc primo uerfu auror dat unu do cum erum dices qd nos de/ bem9 poft efum piroijtfumerepo tfi« f. uinu cuius ca fuff cienrer dl £ta eft prius:quia pitafuui gnatiua uctofiuti* & dc pprictaic colica mducetia £cfarguine Singula poft oua:pocula fume noua Poft pifces nux littpoft carnes cafeus adit ynicanux ,pdeft:nocetaltera:tcrtia morscft Adde potu pirotnux eft medicina ueneno Fert pira noftra ptrustfme uino funt pira uirus Si pira funt uirustfit maledica pirus* Si coqs antidotu pira funrfed cruda uenenum Cruda grauatftoachu relcuat pira coda graua Poft pira da potu:po(l pomu uade fecatu*(cu* aquofitafe repleria:5c ergo cd c?s debet potari uJnfi t Sc tmtTmc forte U caiidu qd eft ueroiitatu carminatiud & aquofitaru cofumpnuu: qs indu cutpira»Sec6dodidctex(qdnuxeltmedicinaueneno.i\reroediuc6trj| uenend;ut prius dittu eft ibi. Alea nux ruta, Ddndein fecudo'& 'ertio Ucrfib us inuit qd pira fum pra fine uino fune ucncnad .narur£ receti a pp cam dida in prto ucr fu. Veru elt rn qd pira no funt uirus .i.uenenu lim* plieiteriqa ii fice ora efriocoij: morte fduceret:&pirus ea portas ect ma Iedi:t j *Deide in q rto uerfu autor uiuit qd pira cruda funt uenenu J. no cumera mferetiarqafacidtebulitioe humoqcjcolicafleumata & fcabiej fi tn ipa coquanf funt antidotu*i.medicina md quo ditfu eft fupra cum uino:& maxime er poft alios cibos futnpra:qa fic iuuat ad expuliiontm fecum Deinde in qnto uerfu dicit qd pira cruda grauant ftotnat hu:qft iprn fpcdiut a digeirione & inflariua funnfed pira cotta releuant ftoma chu grauatu:& difponutipm adfua naturaliratf\Etinultimo uerfufub dit duo.Prirou e qd nos debemus poft piru fumere potfi pp cam prfu» dittauSccundd eft quod poftefum pomi debemus ire fecarum:idcft ad feceflum:&:fm Aui.ii,can«c.deporois:pomaduIcia & acetofaquando In fromachoinueniunt humore groftum: quadoq» deponunt tofum io egefrione.Ratio tamen textus potefr eflesquia poma multum inflatius funt ucntolitatem generantiarquaein fcceflu emittetur« CT Hic ponflrur rna commoda ex efu cerafoijt pue* nictia ♦ Primfi eft q pruna infrigidat corpustSc io portegalefes in calida regioe exiftentes in dccottioc fuaru carniu femp comifcet pruna;& maxime damafccna* Secunda eft q> pruna laxat uentre:& hoc eft pp eog: h timiditate Sc lirare fm Gabii,alime*Et iftud eft ueip de prunis maturis ♦ In crudis*n« quenonfunr matura eft ftipticitas:&eo$nutrimftt! eft paucfimt dicit* Aut ,ii, can *c*dc eis * Et ifta fccuda utilitas licet et m ultfl coueniat prunis damafccnis ficut eft prima:maximatncouenit prunis armenis*?\depor tatis ex terra armeniajqa meliora funtoibust&uehemetius foluetia £m Auidoco pal ,Er p maiori declaratioeiftaijt urilitarfkfdendu rft qd pru na matura funtufu& no unaturajprunaafit magis natur? oucnietia fut illa q funt figur? ob loge hnria carne pauca & dura aliquale ficcitarede* clinatia Sccortice exterioretcnue;&debet ce i fapore no uere dulcedfs: fed debet efle eoijt dulcedo attines alicui acredini;& hmoi fut pruna da*» marceoatralia,n,pruna infrigidatur diftfi dhfuntaur mult? ab? mane ries pruno» quoqt ufus no eft approbadus jfunt et qda prunela filueftria paruaqcrcfcuntinfiIuis;&n6funtUxatiua:fed uetrisrefttiditmScexis acj quar uetris re ftridlone facit;debet at pruna q fumunf pp uctris laxa»» tione primo poni in aq frigida;tuc*n,pfedius infrigidat Sc hurae muftueft bibe dfi cu pfids: uel pfica comededa fimtcffmufto, Caufa primeptis elfcqa tnuftfteftcalefadiuU Stebulirios ne facies in corpe nro hac aut ebulitione Sc calefactione phibent perfica fua frigid?rare*Caufa fecfide partis eftjqa perfica funt multum frgida Sc corpus multu infiigidariajergo fup ola debet bibi illud uinu quod plu# Infrigidant laxant multu pfunt tibi pruna» Perficatcum mullo uobisdatur ordine iufto Sumere fic efl: mos nucibus fodando racemos Pallula non fp!em:rafli ualet eft bona reni calefacit Jllud afft eft muftft qcf fc?f expletlatfc de ordine comededl per fica multis & aliis d;du eft prius ibhPerficapoma pira«Secundu docu# tnenru eft qcf racemi debet comedi qn comedunf nuces & maxie antiq & licce:recentes4n4nuces fanefunr p fefed antiq ficcenimiu exficcat: 5e f>pter eoip unAuoiitate de faciliinf!amatione i corpe inducurrqre cum eis < omedi deberracemig rcfiftut iflamarioi & rxficcarioi cu hnme fter: & de nucibus ample didu eft ibi4 Alica nux ruta/Terio documeru eft qd pallula d. uua palla noc ct fpleni:ga inducit opilatione eiusjft d uua palla Utilis eft renibusiga ex quo ipfaeft urinf jpuocatiuaupfa eft lauariua re# nnmrex multa, maquofitare ad renes dudta Ipfi i enes mfidificanf; & de uuis paffis fiue pallulis ec dictum eft fupra ibi*Nutrit & fmpinguat* CT Hic ponutur duae utilitates jp* uenfentes rx em plaftratioefiuu* Prima eft q> ficus decoete in aliquo liquoremldeliccr in aqua:& tunc fuppofire cum humi ditate curant lftas tres f gritudines fcilicet fcrofulas glades & tumores: per fcrofulas intelliguntur inflationes fub mento circa collum: 8c dicif Tcrofula a fcroffajquod idem e quod fus fiue porcajuel ga ifia fgritudo inulrum accidit porcis .ppter gulofirate copj::uel ga eius figura fm plu# rimuaffimilaf ucro intellig' intur apoftemata qua: coiret folent accidere fub afcellis:8e in inguinibus4& per rumore poffunt intelliei inflationes in qlibet parte corporis «Vndepifiis apofrematibus cui adis :& maxime maturandis df bet decog ficus in aqua:&ipfi aqua: debet comifcerf modiefi acetimt acetu iuuet penetrationem uirturis ficus:& decoctione fa£ta deber teri in mortario: fc deinde mifcericum modica aqua cum quabulitefunt* Vnde cataplafma proprie eft medicina fatta ex aliqua re & fuccoefus: iuxta :Hud metrum tunc cathaplafma facis cum fucum pomis & herba* Secunda utilitas eft qcf ficus cum papauere cathaplafm ite retinent offa fracfta:& debent decoqui infimul cu aqua abfq» appofitione acetir&c de# ber fimul teri:fcaddi eis aq dccoftiois eaqt:&:r6cfnpponi:&: caifriuspt clTc:ga papauer eft ftupcfadtiufi:& p illud rollif dolor g accidere folet in fractione cfl um:& puocatfomnu:ficus (tmilirer facit mouerihumidi# tare ad exteriora: gbus humidiraribus ad offa motis: offa pnt retinere nafcentiam nunquam tamen uere continuari Aliqui tamen rext.ha# ber loco tenet trahit: & tunc fenfus eft melior *Vndc papauer c fr triplex ♦ralbunigru&ruheu;rubeuauteftfilueftre & uenenofum fccrefdtin bladis & iuuenes folent terre flores & facere mcauftum cx ipfis f oribus* Scrofa tumor glacies ficus cataplafmarc cedit Iungepapauer ei confrada foris tenet offa. (THic ponunt duc opatioes ficud.Prima eft q> cx cotweftiocffcud feq? raulcicudo pedi* culoijt in litu J tvaxic ucritarun habet de ficubus iiccis:ut dicit Auf i^can^c.dtficubu^.Et ca £m eu ibi citipp malicia & cori upiionc humoi is gnari ex eis:& aua ca et pot ce:qa ficus puocaiitrauituludorcccx qiocquif gnatio pcdiculoqc«Secunda cpatio eq? ficus incitat appcmu cociidi: qa gnantut roiiiace q uuat ad crcCtioue uirg£:& fili: funi multagt fupfluitatu & fpcuna augmentates* CHic ponuruf du* utilitates ef* culorfi» Primum eft q? multiplicat mictu (lue urinat cuius ca pot cfle t qa indurat feccstSe (ic aquofiras fecd e ca multirudinis urmf *V el pot lumi ca fmiilis illi qfumif ex illo amphorifmo«Vrina no fturna multum factatmodicu fcceflum (igmfieatecouerfo: qui multas habuit cameras nocturnas de mane habet pauca urinatcuius < a eftiqa ii multa fiat digeft o mulru de homidirate q tralire deberet ad ueiicam li* mul i u ea exit:& ii urina fiat multaxmuitu de humiditaribus q trafire de betet cu egeftiocsfic ea magnificarecu urinaeuacuanf .Secuda utilitas € q>efcula coftipanf uentre:& iftudacciditppeoij potfcitare Ar ftipticita* te:cx quo infert textus q efcula dura funt bonati hoc qa coftrfngdt uen rre:& ergo p funt uetri n»miu laxatotfcd mollia efculafnnr mehora du* ris:qanutriut & minus uerrecoftipar* Et circa iftudeftfdedu qdefcula minus copetuntnutrimetorqua poma:pira:piica:fiVus:8e(imilia:quod fais oftendit aufteriras faporis eo$ Sc durides fublBti? eo* poftq in ar bore maturata fun&ergo ex his parfi debet comedi;!* magis recipi dc bent uia qua cibi:8c quia uirtus eo* eft ftipuca ualde fatis con petunt in fluxu uentris:8t quia efcula in ai bore non tr olfefcunt mollidg f . ff cientem ad efumtideo antequam comedantur remolliatur 2 & tunc (unt magis delectabilia gultui & minus ftiptica» CTHi ponflf tres proprietates mu ftitquaril* Prima eftqctmufhim p tjocar urina cuius caufa clhq* in multo funt ptes terreItres nitrofe mor dicares urfica cum ad eam ueniunriftr pp*r r earti mordicatione uefica* dtius nitiE eas expellere 2 & 'pfum muftuiSeiftapprictaus inelligeoda demuttit Pediculos ucncrecp facit fcd cuilibet obftat* Multiplicat murtu uctrc dant efcula rtri muftu drofoluit uel laxat Uentrepptereandecam difta in prima pprietate.Tertiaeft eft infla tiuum ppter cbulitione § facie in corpe ex qua pueniunt uentofitates* Et caufeiftaa duarum pprietatd dicte funt prius ibi; impedit urinam* C In hoc textu autor duo facit« Primo poit odto pprietates cerul qtf ceruifia facit in corpe noftro groflos huores; & iftud maxic!hct ueritaterefpeCtu diuerfificaf ceruifia in generado groflos humores expte fuorum coponmtiu;na ccruifia ex gtofliorlfubftatiagroffiores humores gfiat* k ex minus groffaminus groflos «Secfida cft q? ceruifia augmetatuircsi k illud eft infcliigedfi de ceruifia ex optimis granis copofitaiq plurime dccoCtiois eftjcuiufmodi cft ccruifia oftiefis:ifta+n.multu nutritiua eft: kergouiresaugmetat.Tertiacft q> augmetat carnej&iftudpuenit pp ulta eius nutritionejQuarta eft qd maltiplicat fanguine rade de ca;5c 'fte tres ultimepprietates hnt ucritare de ccruifia andqua multu dcco* de optimis granis c6pofita«Quinraeftq>puocaturin3 «Sexta cft $ laxat uctre;& ifte duf pprictates marie hnt ucHrat£de ccruifia clara luculctaJdn q piurimu luppli rponifjcuiufmqdi eft ccruifia ham puocat urina &laxat pprer IqpufuHpfa rn nS ualet debilia ce habetibus: qa tales de facili Irtcbrianf ppter fniilfitudem lupuli* optima eft qdinflat uetre;8dftud habet ucrirate dc ceruifia modica de c°£ti6c cotftajcuiufmodi eft coy ta holandi£ q maxime inflat & o pilat: & plurium ipinguat.Ocftaua eft qd ceruifia modiefi infrigidat: eft ceruifia holadi£ brabacig hanon’c & flandripSc illa q cois pprietas tti axitne ucrirate hen eipcCtuuiniT Et circa iftud qd ceruifia por fi cri ex aucna&ordco& ex fr umeto, & fm q> jC cx alio & alio gran o eft alterius'& alterius coplexioisjq.n Jit ex or deo attinctfrigidicamqa ordeo at frigfdfi ♦ e* or deo fcauena opilat dc minus generat uetofitates & minus nut« £t:& q fit ex fru* ‘tto plus attinet cabdirari & magis nurrit:&magi* opilat t &qto cerui ,4tflgrolLgr;taco eft deterior; & qro fubtiliomato melior «Et ulterius '• * 'p 'U\f * ; ’• '; . • Grodos humores nutrit ccrui(ia:uircs* augmetat carnetgcncratcp cruorc Prouocat urina:uentrem quoq? mollit inflat Infrigidat modicum:fcd plus deficcat acetum Infrigidat:ma£erat:mela«dat fperma minorat Siccos infcftatneruos St im pinguia ficcat cftfciendum cp peflima ceruifia eft que fit ex rebus Inebriantibus: puta ei grano quod nominatur lolium;& qa ifta maxime dolore capitis gnaf & neruos ledindeinde ponir textus qnqi proprietates accti«Qua$ pria eftq> acetum cxficcattdicit*n« Aui*deeo«ihcano*q> cft fortis exliccatio/ nis:& propter ea medici peipiunr tpcpeftis uri aceto cfi cibo & (imiliter cum potusdidtm* Auiun,Kc«viii+doc«v4aceto pretercaincibo & potu uti in peftiienriaeft nocumenti ipfius fecuratio«Secunda eft q? acetu in/ frigidat proprietate q in eo eft«Terti* eft q> maceratj. facit homine ma cru:& ratio eft:qa cxficcat«Et iftud maxime uerum eft de aceto in ieiuno ftomachofumpto«utuult Aui«inJ«doc aftiduus ufus acetftmaxirae in ieiuno multa inducit in/ comodamifum dcbilitat:pc acetu gfiat m clari colia eo qd humores infrigidat Scexficcat*Quinta eft cp acetu minorat fpermatppterea qa ex(iccat:infrigidat:Sic maceratt&iftas proprietates aceti ponit Rafis in A!ma*dices»acertf frigidu cft & iiccu:8e qd macieni corroborat ni grairubea uero colera & fanguine debilitatzcibofqs qbus admifccf iub/ tiliat «Deinde in ultimo ucrfu autor fubdit rria«Primu eft q> acetu noce* macris:8eroeft:qa acctfi cxficcatz&fic addit in macredine«SimiIc«n«ad ditfi (uo fimili facit ipm furere:& etois coplexio lapfa p cotrariu medi' caf :& p (iraile deterioraf ♦ Secundi! eft q> acetum nocetnerui$«ut dicit Auicai«cano«ca*de eo«Tertium eft q(f acetum macerat:utdi tres utilitates pe temperate cO dte:fcunumeitf* nocumettuPrft utilitas eft quod rapa iuuatftomachnmrqa bene digeritur a nec ipe ea grauaf «Secunda eft qcT rapa eft prouocariua uerizquod experimento«Terria eft qtf rapa eft puocatiua urinfjfter rfi iftas tates uult Aucr*qd magna habet pprietateicofortado uero rapaijtcft qbaflfiduatio rapagtnocet detibus «In ultimo at urrfu dif qd rapa male cofta tortides facit in corpejga multiplicat tes:iuxta illud uentu %pe rapis fi tu uis uiuere rapis .& cft fciendu caude rapagt fortiter uentre laxantrpro maiori noticia fciendfi eft qu o pellit ucnend+Tcrtia eft q> mudiffcat ftomathu* Quarta eft q3 acuit uilum*Et dc ifto folent dari ifti uerfus edes, Bis duo dat maratrd febres fugat arq* uenenu ♦ Et purgat ftotnachi lume quoqi reddit acutu* Et iftas qttuor utilitates tangit et Aui*ii*can*loques de fe niculo* Et circa quarta utilitate nota q> Aui ♦ loco paLde femine feniculi dlcit.Dcmocritus exiftimauit qcT uehenofi uermes pafcut feniculi rece tis femen ut eoiy ulfus confortefmt uipere & ferpetes fricat oculos fuos cu egrediunf de cauernis fuis poft hyeme fuper ipm utilluminef oculi coru*ScIend<5 ulterius q> feniculus tarde digerif:malcnutrit:& pa$:& ergo non copetituialibided magis uiamedidngjnoigif utendu cft eo in regimine lanitatismifiad correctione malicip quorfida alioru licui interdum cum laCtuca comedim us petrofilinfi ad refiftendum fri giditati & humiditati Iattucplic etiam cum cucurbitis pot decoqui niculusj&c iimilitcr cum rapis ad corrigendum malitiam earum* CJ Hic ponutur duc utilitates ani ii:quaru,Prima e qj anifum tatuifum*5ecun da eft quod anifum cofortat ftotnachu;cuius caufa eftiqa anifum mun datftoniachuafleumatibus:5npm calcfacit:&ppterea eteofert uifuit qa nihil e qcT uilui magis noceat q imundida ftomachi: qa a ftomacho immudoeleuanffumiimundiqoculisnocentpturbado fpus uiliuos* &ifta duo iuuamenta facit anififidulce*Etpr£ter iftas utilirates AuLib cano*c*deanifo*plures alias utilitates anili ponit* Vulf*ndbi*<£ anifum eft aperitiuu: dolotu fcdatiuujeft uentolitatu rcfolutwG :fedatiufi fitis J dlnc ex humi ditati apitiuu:& opilationu epacis & fpicis ex r renfl ucficeiSemarridsiprouocauuft urinat & m« fttuoj£t5cmudat matrice a fluxu humiditatu alba$& « motiufi coitus* CL Hic ponituf unum iuuamerd fpodii:&equo3 fpodium fumptfi fanat fluxu fanguinisjeuius caufa pot efferqa fpodium Semen feniculi fugat 5C fpiracula culi Emendat uifum ftomachum cofortatamfum Copia dulcoris anifi fit melioris» Si eruor emanat fpodium fumptu cito fanat 1 Habet ulrtuteppria eofortadi epar: Sc fic fortificato epatc qd eft fons St 1 origo fanguinistfanguis ab eo melius retinef: Sc dicit Aui«ibcano*c«de fpodiojqd fpodiu eft radices canaijt adufte, Dici£«n,quo ipfeadurfitur Pp fricatione extremitatu cu uerus eas perflat«5imon tn ianucnfis dicit qd fpodiu eft res cuius origo nos latet: res tn adufta uidef Sc diui* fioes canaqt aduftaruj& nedu fpodium cofert in nimio fluxu (anguinis; itn mo et in nimio fluxu uetris Sc uomitu«ut dicit Ra J AIma«& cofert et in febribus acutisjofortat cor & tremori eiusj&fincopi fafteex effufioe colere ad ftomachu auxiiiaf «ut uult Auidoco pal«Et eft fciedu circa pdi ifti tres faporesXacetofus:ftipticus:8t poticus infrigidat ♦ Tertio dr q> ifti tres faporesXun£tuofus:infipidus:8c dulcis funt tpatiinec induefit in corpe caliditate aut frigiditatei&p intellectu aplioriifciedii eft qd fm AuiJi* cano , rr acXc4iii«oCto funt ucri fapore s q fequunf infipf dd:& funt dulce do:amarirudo:acuitas;faifedo:acetofitas:pontidras:ftiptidtas: & un* rftuofitas jenumerado tn infipiditate £ fapore ficut textus facit hoc: tfic fur noue faporesj&capif hic fapor 01 eo qd guftu iudica£:& ner iftos fapores tres funt calidimtdicit hic texXfalfus:amarus;&acutus: & £ m Aui do. pal4 Acutfi eft calidus:deinde amaqnSe deinde falfum jqm acutu eft fortius ad rcfolueduftncidedujSt abftergedu q ama$:& inde falfum eft ficut amarfijcofraCtfi cfi humiditate frigida.Ettres de iftis faporib9 funt frigidiXacetofus ftipasXftipticus 8c poticus4Poticus tn cf teris fri gidior:deindeftipticusj&pofteaacetofus:&f ppiftud in oibus q dulcefdmprius eft poticitas uehemetis infrigidatois:deinde poftq p calore folis digeftiuu aliquo mo digeftu funt fruCtus apparet \ eis ftipn citasiS* deinde declinat acetofitate ficut agrefta:8c poftea duIcefcunt:Stf licet acetofum fit min? frigidu q ftipticft:tn pp lui fubrilitare & penetra tioneiin pluribus eft maioris infrigidatioisXt £m AuiMoco pal.Poricd & ftipticu funt in fapore ppingjfcd ftipticu no contrahit lingua nifi qu0 ad fupficie apparetejfed poticu corrahic St cxafpcrat q> appet I linguaX Hic feruore uigct tres:falfus:amarus:acutus Alget acetofus fieftipans ponticus atej* Vndlus 8t mfipidus dulcis dat tepamentu* fupfide:&occuIttf,fdnteriora e?us:&tres deiftis faporibus funttpari.L no excedetis caliditatis uel frigiditatis:(icut dulcis :unftuofus;8e ifipid* Licet ♦n.duice (it calidu:tn in eo non apparet fortitudo calidiratisjficut dicit Rajn Alma*Eteft fciendum ulterius quod unicuiqj fapore pprie debenf opatioesmtuult Auh& Radocis pal ♦ Operatioes«n«dulc acuit uifuiqa phibet malos fumos ad ccrebgt afce dere q offufcaret:fpus uifiuos p eogt imixtione:& iftd facit ex eo:qa dige rit materias malas lftomacho cxnccs*Tertiu eft q> min9digeftfi facit di geritqa fadt claufione orificii ftomachi:& oforrat digeftione«Qijartu e qd fupflue digeftfi ad medifi reducif :& totu iftud maxie ueritate het de uipa panis cfi uinojdfimo pais prio aftat9fit:aut fupra prunas exficcat9* CTHic ponatur aliqua documen tajquoijuPriraii eftqd oibusbo/ nfi eft fuare dic/ ta coFuetarSe per dietainrelligitur ad minift ratio d bi& potus :&r6 huius documeri efhqa trafgreflio a cofuctudine nocet nocumento ma/ gno:cofuetudo*n4eft altera naturaificutigif natura cuftodire oportet* fic & cofuetudine:& fpalitcr fi cofuetudo fuerit ficut opor tet feruare cofueta adrainiftratione cibi & potusdta et oportet fuare co fuetudinein aliis rebus non naturalibus ppter eandeorone* Vn fialiqj fuerit confuctus multfi laboraret uelit hac cofuctudine omitterejfc in ocio uiueremcl multo minus laboraremel alia fpem laboris afiu mere:& aliud t£s uel alii! raodfi pculdubio mulcu ex hoc debilitaf,Et fiFr intelfi gif in cibis Se potib9 fomno & uigiliis 8c euacuadoibus de aqp accidetib9* lnoibus+n«multftobfcruadaeft ofuetudo fi fit laudabilis uel pag: lauda bilis uel idifferes in bonitate 8c malitia refpeftu huius debet fieri pmutatio«Er dtea iftud fciendfi eft qd aflfucti exercitare uel laborare q/ bufda laboribus cofuctistdato q> tales fint debiles ue! fenes minus Icdtf tut:fc fortius laborant § (leffentiimencsinconfuetbEriftuduultrpoJb ferre laborestSe fi fuerint imbecilles aut fenesincofuetis fortibus fciuuenibus facilius ferut Etr6cft;qaifti hflt maiore inclinationem & cofuctudine ad jftoslaboresjnaro confuctudn prius habitaIcuioreftiut dicit'in cornetopdiaiamphotEtiftacfi caufa quare ukieinu*| Bis duo uipa fadt:mudat detestdat acutu minus eft iplet:minuitq?ab udat Omnibus affrictam iubeo feruarc dictam* Approbo liceflemifi fit mutare ncccfiTe* Eft lpocras teftis:qm fequit mala peftis Fortior eft metha certa dieta* Qua fi no curas:fatue regis 8t male curas quare uidemus hoies debiles t ut fencs g ex confuetudin ealiqfiexerccnt opus mechanicum facere aliqua q facere no pofient eius fortiores Se iu« Uioresjaut minus ab eis ledun£: (icut uidemus molitore debile facilius laccd eleuare q eo fortioret fabijt antiqua minus ledi mailearione q iu Ucne forte no confuetu*,Secfidudocumetu eftqd mala pellis♦hmagnli Uocumentu fcquif ex ptnutadoe diete confuete ♦ ut uuk lpo» Nili fuerit Uecellcea pmutare4Eftadt necelTaduelpmurarc»Primo qii eft illauda biLs:lic quod ex ea pueniref ad peifiraas egritudines ;(icut confuetudo comedendi malos cibos in fine ex ncceflitatepduceres ad malas £gritu dines»Taie»n»ofuetudine & fimiles necelTeeftcorrigere & pmutare uel totaliter uel falte infra ter minos latitudinis eagnfed hoc debet fieri pau latim t £ m que da ordinemam ois fubira mutatio uehemeter nocet t & lpccialiter a cofueto ad incofuetu+Secudo necelTe eft ea pmutaremt ali# qs minus leda£ ex inedfueta (ipoftea ad ea fe traftulerit; fi\n qs ad oera dicta fc a(Tuefcat;minus ab 01 iedef cu fe ad ea rrallulerit»Et illud etiam intelligedu di in aliis rebus no naturalibus «Et illud eft q<3 dicit Ipo.il» anipho.Ex multo tpc cofueta t fi fuerint deteriora iinconfuetis minus UJolcltare cofueueruntjoportet igi£ ad no cofueta tranfmutate» Et circa illud eft fciendu quod gfq» debet libi cauere nc unius rei qtucunqj; bona fir (ibi cofuetudine faciat qipm feruare lit neceflarifi»Verbigratiatfi qs Uno cibo confucto femper uta£;ucl aliquo potu:uel totaliter ab eis abfti Ucatiuel dormire uel moueri uel coire totaliter aftuefcattad hoc graui# ter aftringi£:maximu»n»incurret nocumentu li interdii ab eifde opor# tctabftmeretiic igitur quodlibet corpus fe difponere debet ut calore & frigidus pati poflitt ad raotioest ad qualibetnutietia aptus reddafs b ut fomni Sc uigiliag: horasimafioes t domos le&os t induraera fine lefioe permutare polTit*Quod qde poterit fieri fi ofuetudo no obferue£ ad unguejfed interdu ad inc6fueratrafeamus»Oportct igi£ ad incdfue ta aliqn permutaret iftud uult Rafisaiih Alma.c»de coferuatioc con# (uetudinu.Teiciu documentu eft q> fortior dc potior metha in medica# do f gru eft adminiftrare dietacertatqfi medicus no curaucritt aliam indebita adminiftrauerit fatue regit fgrd & male eu curat ♦ Et circa iftcl eft fciedu q> triplex eft dietaCgrofiaiq eft qfi dieta fanoijtt tenuillima: q eft nihil dare uel qfit media;q abfolute tenuis drtifta diuidi£ in die tam tenue declinante ad latus grofleificut aq carnis oua forbiliat pulli paruit declinante ad tenuiflimadicut aq ordei; mellicratfi t uinu gra mediam quf certa noia£:utptifana no colatat extremitates dieta certai pluribus coucnitfgritudlbusinotn i cubus: £gritudi'bus longis: qa in talibus oportet uirtute logo rpc eflfc anteq pueniat ad uiftoriat dieta certo tpe no pofictp# durare fine magna debilitare: oportet ergo i tali £grltu dfne cibfi fgrof* farcifitrnocouenitin acutiffimis illis q terminant ifl qrto die uel an:qa in talibus ouenit diera tenuiflima«ut uult Ipod«apbo# ibi ad ultimas f gritudines ulrimf curatioes ad perfectione fut potetes« C7Iniftotex4po* nfit fex a medico cofideradainad* miftrarioe dicte* Primfi e quale,i* cuius qualitates debet effe cibus: ga in fgritudine calida debemus £grfi dictare frigido ciboi&infrigida calidoiin humida ficcotin ficca huido» Vcruramen qanaturalis coplexio dietafibi limilitercoferuari dcbetiut uult Gal«i tegnMbi:calidiora calidioribus idiget adiutoriisf frigidiora frigidioribus &c4Secundfi efr qd«i\cuius fubftantig debet cfle cibus:qa athletc & rufrici fortibus exercitiis fuppofiti debent dictari cibo groflbt qa in eis uis digeftiua cft fortis: & fic no debet ut cibis fubdlibus: ut pul* lis:caponibus:carnibus uirulinisfeuedinis:qaiftecarnes in eis adure* renf:aut nimis cito digererent:qrenecefleeet eis ffpecomedere:nobi* ies uero Sc in ocio' uiuetes debet uti dieta fubtilis fubftatig: qa ! eis uir rus digeftiua cft debilis:non potes in grofTos cibos:cuiufmodi funt carnes porcinf falf^&bouinfrpifces foleexficcari: fifr in £gris f gri* tudinibus acutis debent uti fubtiliori dieta cronicisd. logis ficut quartanis/Territi eft qn4i4quo tepore dieta debet darbqa in fanis maxime debet attendi cofuetudo4Vnde in eftate hofes furgeres Scofuetl bis folfiin die comedere: debet comedere hora4xpterlogitudine fomni:& deinde cenare hora4yii,uel mo dicfipoft:&maxime feruada eftcofuetudo:in£gris uero et cofideradfi efrtps:qa infebribuslin paroxifmo: uel fratim ante paroxifmfi: uclft a* tim poft;no cft danda dieta:qa fi ftatl ante paroxifmfi:uel in paroxifmo det:natura diuertit a digeftione febris: per hoc qpo(Tit digeri’ante aduentfi paroxifmit uel det dari aliquo rpepofr paroxifmfi: & hoc e uerfi nifi timeat magna d ebilitas uirruris:tfic4n4dadus eft cibus quocficp tepore: accidefib94n* uirtute difloluerib9 cibus illico dadus eft4ut uultGaLlcodllius aphod* parti, cotcplariafitoportet,Quartfi efcqtfi.Uqtitas cibifumendi:qa ut di&u eft prius: gtitas cibi gftatc comcdedi $ qlibct uicc debet cflfcpau* Qualegd & qntqtu quoties ubi'dando Ida notare cibo debet medicus dientando catqa calor naturalis tflc debilis eft jpptcr nimias rcfolutioes* fn hyeme Uero cibus una uicc fumedus debet cflfe multus: qa uirtus digcftiua tfic fortis eft cfi calor naturalis fi unitus |>ptcr frigidus circuftans ut didtii tft prius ibi4TpibusucristQuintfi eft quotiesa\quoties in die fit cibus dandus:qa incilate debetfaepius dari qinhyemctautfinouel uere licet tnodicum qualibet uice:ut et prius didtueihfimiliter uirtutcdigefti* ua exi lien tc debili (gpe & modicum de cibo eft dandumirtutc uero enV ftente forti poteftmultu dari & paucis uicibus«5extutn eftubi«i«in quo locoiquia cibus non eft fumedus in loco frigido multum: nec multum calidotfed magis in loco temperaro* c In hoc textu autor dici tria« Primfi eft qcf ius caulis «i«a<5 &tna jdmeprimf ebu** Udonis caulium fi bulianf jfoluit uenrr etcuius ca eftjga in foliis & ptibus exterioribus caulium eft uirtus qda nitrofa abfterfiua debiliter inhfresi & facile feparabilis p modica decoctione fiue ebulirione q fparfa p aqua ipfam laxatiuam reddit:& hinc et eit q> prima aqua decoCtiois caulium magis laxat q fecudatqaifta uirtus nitrofa abfterfiua p prima decoctio nc plurimu fepaCSecundft q> diciteft : q> fubftaria caulium:& hocpoft decoctionem coru ftringit uentre:& caufa eftjga omnis uirtus q laxaret p decoctione ab ea ablata eft: & manet fubftanda terrea ficca q uentre fttingit.Tertifi quod dicitcft:q> utraq* fimul fumpta.f.aqua decoctio# nis cauliu & fubftantia eoqt laxant uentrejfc ro eftjga uirtus abfterfiua & nitrofa in aqua manet+gratia cuius tetu laxat♦p maiori notitia fciendii eft primo:q> caules generant humore melancolicd & fomnia mala:mali fun t ftom acho:par u nurridr;uifum obtenebratjfomnu inducunt men* ftrua:& urina puocantmtptim Auic4ii*cano4&ptima Ra.imAlman, colligit Secundo fciedd q? comcxtio caulis fiuedecoCtidfs fiue feminis cius prohibet & retardat ebrietatem tuidef innuere AriftdfiLpthpbleu tna+qrens:pp qd caulis foluit crapula «Et idem uolunt Ra<& AuiJocis preal, Cuius capoteft cflfeifta fm aliquosjqa pp comeftionecaulis cleua tur fumi ualde grofli ingroftantes fumofitates uini;q ingroflate impedi untur penetrare ad cerebru pp eoijc groftmidine\Philo«uero pblcuma te prfdiCto alia dat camifta*f*ga quod trahit humidii uinofumadfeac a corpore repellit & corpus infrigatjcurat crapula: fcd caulis eft hmoi: ergo curat crapulam* Quod autem caulis fit huiufmodi probat jquia p fuccu caulis q eft diureticus trahunf humidirates uinofe fdigeftea roro corpej& inucfica dcfciunt;&pcr fubftandatu cius frigidam ftipricam Ius caulis foluittcuius fubftatia ftrmgfc uenter laxare paratur & terream In ftomacho relictam non potentem penetrare Infrigidat rd tum corpus.Et per confequens curat crapulam hoc modo ? quonia perfluitates fubtiles que non poterant deorfum tendere propter calidi ratem uini moueotemeasadfuperiora:utad cerebrum feriinf reprefle deorfum Se uirtute fucci trahuntur ad ucfica.Eft enim diureticus 8t ftruorum prouocatiuusuit dictum eft* CT Hic pondtur ♦improprietates fiue effectus mal uf:quorum,Pri/ mus eft q? roalua mollificat ueiret quiaeftunumde femoIIitiuis.Suntenim quattuor remolfitiuaXnia1uarbifmalua:braca urfinaj& mercurialisiexquibus communiter fit cliftere Irniiiuu dcmol* lifi atiuum quod ualet ad fecum indurararum duCtioem ,Er eft duplex malua:quedam enim eft habens fanguineos flores & alia habens albos prima. Secudus effedtus eft quod radices malu£abraf£ educunt feces:& hoc eft quando ex ipfis fiunt fuppofitoria ficutfolent fieri de radice mercurialis.Terius menftrui in mulieribus :8e hoc eft propternimam eius humeCtationem &lubrificationem:quauene ma> tricis faciliusafanguineacuro funduntur.fetdicit platearius quodeer/ to experimento menftru* prouocar* CTH icautorpo/ nitunfi documen tum de menta di censiquod meta non debet deno/ minari hoc nomine menra fi non habeat uim flarim auferendi uermes uerris & ftomachi.Me nta enim magn£ Sc fortis eft aromaticitatis & tua gn£amaritudinis:fcideoquemadmodum abfinrhiu uermes interficit fic& menta,Et debet dari decoctio eius ficut&abfinthii &non fubina; Aducrtedum tamen quia multum calida eft &ficca fanguinem adures non competit uia cibi in regimine fanitatistbene tame conuenit uia me confortat &ipfum calefacit & iedatfingulruffc digerit.& prohibet uomitum fleumaticu & fanguineu: & ad coitu inci/ tat inflatione q eft in ipfa&humiditateortolanaj5c phiber fputu fanguisr&conferr ad morfum canis ad illudit ii fru ftra ipfius i laCte dimittunf no cafea&ut colligif ex Aui«u\ca*c*dc mea* DE MALVA. Dixeratmalua ueteres ga moliat/ aluu Maluf rad/ccs rafe dedere feces. V ulua mouerut 6C fluxut ffpe dederut* DE MENTA. Mentitur menta fi fit depellere lenta Ventris lubricos ftomachi uermefq; nociuos tETTn hoc rcxruaufor principaliter tria facit,Prio innuit magna utilitate per modii dubii* cur ho moriafu cui? orto crcfcit fa!# uia» Ad hocrcf# podcif in fecfido uerfu fic:q> nulla eft medicia crcf# censmortis que phibeat morte q uis in ortis bene crifcat medicina phibesputrefadtfone corporis St humiditate naturalem defendens ne cito diflbluaf «Etiftud innuit Aui,in+i*c»(ingulari dices:8t ars qde fanita te cuftodiens no eft ars qa morte fecuros nos faciar corpus ab ex# ttfnfecis nocumeris muniatmeq? unfiquodqj corpus ad ultima uitplon gitudinepducatqeftfm hoiem abfoluteifed de duabus rebus fecurita# tem prebetputrefactionis penitus phibirioe St defenfioc humidiratis: fiecito diflfoluaf.Sccfido ponirtres effectus faluifjquoq:* Primus eft qdT faluia c6forfatneruos:qaexiiccathumiditates:qbus impediunf 8t rela *an£ncrui.Secfidus eftq> remouettremoremanuthcuius ca eftiqacon tremore remouet* cii tremor caufef ex debilitate St ppterea fcnes aliq St uetule fpe cialiterimponut potuhiiuecibo eog:folia eft q remouet febre acuta.Mm pedit ea necoringancuius ca poreeiga exficcSdo humo tcs ipediteoru putrefaCtfone:ad q poftet fcg febris acura«Et p maiori Hoticia fciendfi eft q> faluia eft calida:St ficca:St io no multu copetir per feuia cibijga tn ipfafaluia mulrfi cofortarjneruos hoiesilanitare multu Utunf faluia dupliciter.Pno qde coponedo ex ea uinfi faluiatu quo uino hoies in latitudine fanitatis utunf:Ipceialiter in principio menfe:St co# perit hmoiuinfi paraliticis Stepileticis moderatefumpfu8t precedentl Purgatioe antecedetis niedicin£*Secfido utunf faluia in ftliistna excitat appcritfij&fpedalrcfiftomachus fuerit repletus malis humoribus cru dis fcindigrftis:&eft duplex fauiaXdomefticaJ&habrtIata St folia ma* §na*Alia e quulgariter nobilis dicif:8t habet minora & folia; medicos diciflilifagus/Tertioenumeratautorfex res medici# ualentes in curatioe pali(is:& dicif q faluia caftoreu lauedula pie# curant & fanat mebra palitica.i«palili **&a iiue debilitata*De faluia aut caufa patet cx uiCtisjqa ut dittum eft; DE SALVIA. Cur moritur homo:cui faluia crefcit m orto Contra uim mortis non cft medicam e m ortis Salina cofortat neruos manuumq* tremorem Tolh't:3C cius ope febris acuta fugit Saluia caftoreu lauendula premula ueris Naftunathanafia fanant parahtica membra Saluia faluatrix confiliatrix faluia coforrat neruos :g t palffi debilitati fut: fle er ga faluia calida e:& fi c ca cofumir materiafiefiatica ibibita nerim exq fit p alifis.Decafiore pa' tetiga caftorefi cft maxle coforratiufi calefa&iufi & exficcatiud neruoqt* dicir*n« Auidhcamc.deco q calefacit & exite cartfle poftea dicit q> cofert neruis fle calefacit fle ofert tremori fle fpafmo humido Sc ftupori Sc paliiufle poftea adhuc fubdit qd no cft aligd magis luuatiufi uentoficatu aure q cfi excaftorio accipif gtu eft lens una Si diflfoluif in oleo nardino fle diftillaf in ca:plures alios cafto' refitquos Auhnarrat lo«pal«Et e caftorefi tefticulus cuiufda aialis mari' ni:q> dr caftor:5e olefi 3 caftore et mu Itu ualct i paiifijficut caftoreu poft cuacuatione materif :ga tUc illa materia q re (idua cft cofumindc neruos cofortattde lauedula et patettga fua aromaticitate oforrat neruos fle ca' lefaftioc cofumitmateria palifis depmula uerisiet patet ga fua aromati citate & calefactione cofor tat neruos:8cdr pmula uerisjgaede primis aromaticis in uerc nafturcio:patet:ga nafturcifi cft calido & ficcu fubtiliariufi fle fcifiuu Scrcfoluduu jqre aufert materia palifisjfle di cit Aui ruta facit aftu* DE RVTA* Nobilis eft rutatquia lumina reddit acuta Auxilio rute uir quippe uidebis acute* Ruta uiris coitu minuit mulieribus auget Ruta facit caftu tdat lumentK ingerit aftu# Codta facit ruta de pulicibusloca tuta♦ ciam .i4facile apprehenffone 5e Inuetioncallcufus medii In c5 fubrili: q* pp calefactione & exficcarione fubriliatfpiritus:& fic ingenifi clarificat* Qnartus effectus eft qd decoCtio rure effugat pulices hoc fi ex ea irro tetur domustqa interficit eas fm quodeoiter dicunt m edici &£m Aui* in*iiii*trac.iii»c*deeffugati6c puliemquado afpgif domus cum infufio nc coloqnride (aliunt pulices & fugiut;& fimiliter ex decoCtioe rubi ♦ Et poftea fubdit Aui*8c dixerunt qda qn ponif fanguis hirci in fouea in mo aggregaf pulices apud eum jdeide moriun£j& fimiliter aggreganf fuperlignu linitu ex adipe ericii :Se fugiunt ex odore caulis 8e foliorum oleandri*Et £m aliquos nihil magis deieCtiuum eft pulicum § res fortis odoris:& ergo ruta ualet/menta:metaftruroilupulus: & fuper oia feces Uel urina eqdte dom9 irrorata ex decoCtioe (emis: rape occidit pulices* Etfifumigentdomuset.cornutaurino fugient pulices *Pro caprioetil ea« nihil melius eft q \pofitio pauci bobicis i IcCto j qa in illo aggregaf* C Hic loquitur autor de cepis* & dicit♦y.Primfi eft q» medici dif* fenriunt naturae ceparfi quealiq* cepae bo£ funt fleuma ricis* Aliqui ue* ro quod eis non ualent:ficut for l^n^Ra^uulttquiadiciteas*iii*Alma*generarehumoresfupfluos infto eftqd GaI*dicit;Cepas multum obeffe colericis:cuius caufa eftrqa ut dicit AuUi4cano*c*de eft ca# hd capitis decor poterit reparari p ifta fricas tionecu cepisjqa capitis decor pilifunt:,p maiori noticia effcctuu cepa rtiifciedu eft q> cepe excitat coitu:appetitd,puocat;facic ruffcaucu rael le uerrucas eradicantjfitira fad6t;incelle&uinocer:qa hutfrore malum groflum generatdaliua muldplicat:& fuccus eaqt cofertaq defcedeti in ocuiumt&abftergituifumjlicutcolligif ex AuMhcano*c4alle ♦ Sciendu ulterius q> cepe trite cum meile & aceto conferunt morfui canis cabidi: fcergo quidam fuperaddunt textui prascedentiiftos duos uerfus* Appoliras perhibent morfus curare caninos; Si trite cum meile prius fuerint & aceto* Et de illo edam prius dictum eft ibi. AUea nux ruta* (THicautorduo facit *Prio ponit coplexione ipfius grani linapis dis cestqd granum ii napis eft modici! grani! calidu 5c (icdKqftucqt cft;quia eft calidfi fic ftccd ufep ad quartu gradu f m Aui.h\cano*c*delinapi * Secddo ponit tres p prietates liue effectus grani finapis+Primus cfiedtus eftq?commouet la chrymasjcuius caeft:qa fua caliditate nimia fubtiliat;& diflolutt humis ditates cerebrhexqbus fluxu proueniut lachryrac«Sec6dus cffeCtus feminis linapis eft q> expurgat capurd4cerebru mundificado 8* abftergendo humiditates fleumaticas a capitcjexpurgatetia caput nari bus fternutatione fuamordicadoej&ioimponifna ribus appopleticojp: p fternuratioem afitexpcllunf nocumeta cerebri; & limilitcr femen linapis fua caliditate fubtiliat fleumata:& dilloluitilla q opilant meatus cerebritcx quoijt opilariocfeqf appoplcxiaj8clic relin gturq?femen linapis eft ualde inciliuu fieumatis Sc confumpdud & mds dificaduu* Tertius cffeCtus eft q> tollit uenenutn:&iftud edeordat cu di Ao Aui Joco nalXnuod fusiunt ex fumo eius uermes uenenoli« uiola het^pprfc tate fedadi ebrietatejeuius ca pot ce:qa uiola odore het rpatfi atq? fuaue; & talis maxime eft cofortatiuus cerebri;fortCtn*cercbr6 non patif cito ebrietatem; DE SINAPIS Eft modicu granu (iccu caliducp finapis Dat lacrimas purgatcg caput:tollitc|3 uenenu DE VIOLE* Crapula difcutitur capitis dolor atq$ grauedo Purpureadicunt uiolam curare caducos* ebrletateifcd debile:& etia uiola eft frlgldajquare cer ebrtf Infrfg?dat:& ficineptificat ipm ad recipiendu fumucalidu*.bccudus effectui eius cft* q> uiola eft fcdariua doloris capitis acqt grauedinis:& illud e de do* lore capitis cx calida caufa,ut uult Auhii*can,c*de uiola ♦ 6e fifr Raiuiiu Alma dc Me«btto eihquia uiola eft frigida: & iic repugnat Tertius cftq? uiola dr curare caducos:indeertepiletKos:& drnotatert tex.diciinqa coes auctores non attribuut iftu effectu uiol£,& ei go li ille effectus oueniat uiolpcS eius pot t fferqa pp at omaticitate uiol£ ccrebru cofortaf iquo exnre forti a modicis nocumetis fi ledif <&p ons et no Icur rit epilefiajq dr pua appoplexia ex opilatioe neruogt oftrfges* CL Hicponunffe pte effect''urriegt Primus eft q? uruca dategris fomnu.qa eft lub tilatiua & Ictfiua & abiteriiua fleu* matis & gtclToru humorfinaturagraultifi&fomniufpedierimSecfidus effectus cius eft; q> tollit uoroitu & ufus uomitus ro eft.qa uomitus & naufea raultu ac cidut ex humore uifeofo;cuius urtica eft incifiua/Tertius cft q> unica fc dat tullim antiq dc maxime mei in quo rpata fuerit femina urtieejqa ur* ticadc peftore fleuma excellit uifcolutmfra Racouemtcolicis.Ucolica quia urtica eft (nciiiua fubcihatiua rciolutiua fieabfteriiua humidiratis fleuma tice aut ueiofitatis grofletex qbus puenit colica plurimum:& eft colica fgritudo dolorofamiceftino dicto colotficut in inteftino dicto ylio.Quftus cft qd urtica pellit frigus pulmoni;&hoc pp fua calidirate, Sextus cft qd urtica cft fedanua tumoris uen is:qa refo iutiua eft uetofiiatis:ex qua ut plurimu fit tumor uetris«5eptimus cft qd podagre.bt hoc ueru eft qfipucnmt a materia frigida fleuatica groffa; cuius cacft:qa urtica tftcalefaCtiua incifiua fubtiliatiua materig fleuma ppiftoseffcCtus fm Auyi4can«catricis:& folnedo educitfleu/ nex G uii tute fofutiuaq fit m?pa< Ne tn aliqs m gutture ex urtica aut cius femine ledaf; bonu eft qd poft DE VRTICA. Egrisdat fomnu.uotiutu quoq? tollit ad ufum Compeffit tuflim ucteretcolidfqj medetur Pellit pulmonis frigus uentrifq? tumorem Omnibus 6C morbis fubueniet ar acu lorum duj fumptionem bibatur aliquid de oleo rofaceo: Se eft urtica calida io principio cerrii gradus Jfitficca in recundo:£m AuMoco pal* " ~ ~ ponuntur effe facit boni! colore faciei: Seiftuder uult AuMoco qcf eius potus efficit colore bonum* Et ppter iftos effectus foluendo educit fleuroa Se uertnes +ut uulr Auic* ibidem :8e f m Platearium uinum decoctionis eius matricem mudificat afupfluis humoribus frabftereir* CTHicnonuntur tres effeCtus ceri folii ♦ Primns eft q> cerifoliu trird cff m eile Se fuppo firtf cancro curat ipm: 8c iffud ide dicit Pla*c*de cerifoliof&eft cancer apoftema melancoUcum corrodes partes corporis ram carnofas quaneruofast& dicif. ancerjqa pcedere uidctur utcacrf.Secfidus effectus eft qcf cerifoliu b biru cteria frim gida fleumaricat&prctcriftos effectus prouocat urinam 3c tnenftrur.Se (oluitdolorem laterisjrcnutm&ueficji&precipucdattj cu melicrato* DE ISOPO* Ifopui cfl: herba purgans a pedore fleuma Ad pulmonis opus cum meile coquat? yfopus Vultibus eximium fertur reparare colorem DE CERI FOLIO* Suppofitu cancris tritum cum meile medetur Cum umo potum poterit fepararedolorem* Sfpe folet uomitumcntremqg tenere folutum CTHic ponunt duo e q> cnula 'cSpana cofortat ftoachr.qd pprie pcordid dr fiuemebra fut cor di; & fpa1V radix ep, Quod autcofortetcnfirifi ftomachi patcrqa cu radix tat mebra ncruofaiorifidu §t ftomachi mebrfi neruoflJ eft4Qdaut con fortet mebra fptjaliapaterrqa uinu fa&u ex cnula q> uocat umti enulam mudificat pcdus & pulmoneuit tiult Aui,ii tcan*c4de cnula,& enula etia £m jpni ibide dcglurita cfi meile adiuuat ad cxpuedfi:8t efr ex eis q fetifi cat St coforratcor*Sdus effe&us efc qdfticcus enulccd fucco ruteroaxie ualetruptis,f«patiebus ruptura flue defcefu ad burfa tefricm' hoc maxie qn ruptura e ppuetoiitatejqa illa difloluutfuccus rute St eniile:& ptcr iftos boa c ftoacho malis huorib9repleto;&: apit opilatioes cpatis St fpleis*ur uult Ra/iih AIma+8t ofert oib9 Se doloribus frigidis St lflatoisjfm AuUo4pah CTHicponunf duoeffe crus mus e qdpulegiu St prt cipalraq cius fupta cu ui no purgat colera nigra+Scdus e qcfpulegiu habet jpprietate curadi dagra uetererex quo habct£prietateliut dicit Plar4pu Icgiil ecalidfi St ficcd i tertio gradurfubtile h3 fubfradamirtute h3 cofor tatiua ex aroiuaricitare:apiriua exfubftatia St Sjlitate:attradiua ex ignea fubftada uel natura cofupriua ex calore St flcdtate:& folu uinu cius ualet cotra dolore lteitlog: ex frigiditate uel uetoftate* Hicponfif tres eflcd? nalhircii: quogu Prius e q>nafturcifi hetpprieta te retinedi crines deflue tes & hoc (i caput ungaf r <7 oc-u t a i-" a ~ ~ cu fucco ciusmelfiaquf fucc?eKbibaf:&hfic cffe&ufi tagit AuUi4ca,c4denafturcio dices «renet capillos capitis cadetcs bibltfi & linitu,Scdus ei?f cb curat dolo re dend:& hoc maxie ex ca frigida:qanafturdfi e lcifiufi refcluttml St ca lefa § m Platea ♦celidonia eft calida 9i Cicca i tertio gradu+fct ex qtitaiibui luis&fubflantiahabetuirtute difloluedicofuraedifle attrahe di*Et radices cius trite & in uino decoCtc ualcnt ad purgaodu caput:8e uuluam ab humore frigido&humido;fi paties fumdpereos recipiat: & poftea uinum gareartz*;*'* Hic autor tria dicit dc falice.Pri mueftfuccus fati# cis auri infufus in terficituermes au ris:&iftudpotco# uenircppftiptici# tate &rexficcationeeius,Etefrhocfciedu qd£m Aui.ibcamc^delallce: no eft aliud magis utililfimG q (uccus folioru cius in cura faniei q currit cx aure-Sccundti eft qd cortex falicis ♦bexrrema ps eius in aceto decocta refoluit ucrrucas* Aui*uero lo*pal.dicit qd eius cinis eradicat ucrrucas linitus cu aceto+Et ifrud eft pp uehemete exficcatione cineris eius:p de# lctioe tn ucrrucagc non efr aligd magis abfeindes ucrrucas qua fricado portulacf fup uerrucas;Sc facit hoc portulaca fui & non quali Cccatis pullis hac lumina mater yrundo Plinius ut fcribittquauis fmt eruta reddit* DE CELIDONIA* DE SALICE. Auribus mfufus uermes fuccus necat eius Cortex uerucas m aceto cocfla refoluit Pomosi fuccus flos partus deftrmt eius tate £m cft qcf flos falicis &fuc* cus >: omoquLfru&uura dus nocent ptui:quia fpterftipdcitatem &ex ficcauoncm eorum reddunt partum deflficilcm* CHic ponuntur aliqua iuuameta croci: quoqtiPri* mfi eft q> crocus cofortat corpus humanu Icrificado^Etcircaiftud eft fciedu q> crocus rata pprictateha* beclerificadiq» datus! maiori qtitatcq debeat interficit letificado liue tidedo* Vnde dh AuMhcano.c*de croco*Trcs aurei deipfo interficiat Iedficado:5eeftaurcfip6dus dragma unius Scfemis+Secfidutft q? cro* cus confortat mebra defedta & principaliter cor,Confortat etia ftoma chum pp fuam ftipricitate&caliditate;& eadem cam etia reparat epar; fc maxime pp ft/pticitate:qnopmitdt ditToIui epannimius tn ufus eius inducitnaufea & deiicitappetitfi: &illud uiuit Aui Jo.paUdicesdpe fa cit naufea Sc deiicit qcf appofitus cft accetohrad q cft in ftomachoexquaeftappetitus ;&pter illos effedtuseft facies fomnu & obtenebras fcnfus:& cd bibif in uino:inebriat:abftcrgic uifum & phi bctfluxu ad ipfum:facit anhelitum faci!em:5c cofortat inflrrumcnta an* hclitus:exritat coitum puorat urinam ;ut uult Auido.pai* CHic ponuntur duo iuuamrapor rh Primum eftqd porrupmafumj, pcomcftione t\°x rcdditpuellas ffpefecundas*Cuius ropoteliejqa £m AuMi»cano,c«de porrotcofert coartarioi marricis:& duriciei q eft in ipfa;q pnt ee ipedi* menta coceptois «Scdm e q> porru abfeidit fluxfi fanguis nariu+ ide uult AuMo«$a1«& plurrs alii efferus eius di&ifuntorius ibhAllea nux ruta* C Hic ponuntur multa iuuamenta piperis:& primo tria piperis nigri: quoijuPrfmfi eft qd piper nigrum no eft pigrum in difloluendo ideft refoluendo ppter forte cius caliditate & liccitate:c(hn< calidtf & ficcum in quarto«Secudu cft qd purgat ficum ata;qa attrahit ex interiori corpc DE CROCO* Confortare crocus dicatur letificando* Membracpdefedta confortat epar reparando DE PORRO Reddit fecundas pmatifum pe puellas Ifto fhllante poteris retinere cruorem DE PIPERE* Quod piper eftnigru no cft:difloluercpigrum Fleumata purgabit digcfliuamcp iuuabit* Lcuco piper ftomacho prodeft tufficp dolori V cile perueniet motum febrifcjj rigorem fteuma:Mpfumc6fumIt*5imih>erfieuma!mpc cft iuuaraetft digeftiue A iftud patet p Aui*ii.cano*c,de pipejdicere quod pip eft digeftiud facies appetitft;&: illud raaxie imdligedfi cft de pipere iongo:q? cft magis couenies digdtioi crudos htimord qua albu ud mV gru*ut teftaf GaMfihde regimine fanitads .c*yii Aecundo ponit quin<£ luuametaleuco pipisd.piperis albi cft q> piper albu <:5for ratftomachuA iftud patet pGal Joco pahdicentejcpeftcoforiasftoma chtMupalia duo pipera AideuultAuidi.can*c*depipere dicesAalbfi magis couenies eft ftomacho & uchemetius c6fbrtaf*Secunda cft quod piper cofert tufli maxime ex materia frigida fleu*nafica;qa illa calefacit dilloluit & incidit A jftud uulc Aui Joco pahdices * q? qn adminiftrarur piper in ele£tusriis eft couenies tufli & doloribus pedoris* Tertium cft piper aibd couenit dolori A pot iftud intelligi de doloribus pedoris fi* cut ex Aui.allcgatft cft ud de dolore uentofo:tah\n*c6uenltoe piper qa omne piper uentoiitate carminatiufi eft uentofitatu A fic educit utnro fitates ♦ Aui *uero lo.pahdidt pip albft & fimiliter logfi ccuenire in dolo re uetris puogftiuo fi bibat cft meile A foliis huri eft q> utiliter por preueniremofft febris *i*acceflioncimeparorifmu febris & hoc febris frigiderga Itali pip aliquo dio materia cakfadt & digerir* Quintft eft piper album ualetin rigore febrifijcuius caufa eft: ga piper fua caliditate cofortat neruos & materia fpatfam foper cos confutuit A Auic*dicir qd* fricando fit inundio ex jpiocum unguento 8* confert ti* gori A ifta iuuaraeta qnqj etia pfit couenire aliis generibus ex Auidoco pal .paret A pter iftos effedus piper calefacit neruos A lacer* tos adeo q«J l hoc no eft aliud d par x tn6dificatpulmone:|mocar urina paucum deipfojfcd muItftdeipfofo!uituenrre*urcolHgif ex Aui Joco pall.Et circa iftud friendfi eft q(f triplex eft piper.fipip albumrqcF dicif leucopfp: pip longa qd* dirif macro A piper nigrum q> dr mclanopip* albu dr q> cft uiride multft huraidft A qfi illud eft dcficcatfi aliquantulii: ita q> appet qd5 difeotinuatio inter eius ptesmotfi fir pfede maturatftt dicifpip longftjfed quado cft pfcdcmacuratfl: tunc dicif pip nigrum* C Hic tangatur tria graucdinera audftus fclucetia* Primfteftjmme/ diatus fonus poft cibu fum prum & hoc ufq* ad replerionescuius caufa poreft effeiftajquia fomnus Imediate poft cibfi fumptil facitindigeftioneciboru: cibi aute indigefti grolfos ac indigeftos fumos pcreant;qa fuagroflficiei meatus Et mox pofl: cfca dormire nimifcj moueth Ifta grauare folent auditus ejbnetafcp- auditos op)bnt:& rtii fpiritus auditionis fngrotf int Sc pturbant. Sccdn da eft niruius cotnotuspoft dbfi fumprfjfga ulis eiiS impedit digctho» ncra dc claufionem debitam orificii ftomachi* Aliqui tamen textus loco nimis habent minus :& tunc fenfus eft qd nullus motus poft cibum Tum ptum etiam grauatauditutCuius ratio cft:quiattk orificium ftonuchi non ita facile claiiditunficutper pauca deambulationejqua cibi ddeen duutad fundmn ftomachftiam liomachondexiftente ciaufofutm mul ti albendum ad caputgrauantes auditum/fertiuracftebmtasjquia ex ebrietate procreantur fumi multi;5t uapores quiafcenduutad caput:& adorgauum audrtus:fpiritum dus perturbantes & auditum grauates: &noalblucn ebneras inducittnocumetu auduui ;led etiam uilux; Sc om nibusfenfibus ,pprer cade caufatmut etiam prius dictum eft Auic«uero «iui«imcui\dec6fcruationc faniratis auris etiam dat tria nocentia auri# bus'.f$c dicit.& e i eis quidem quat nocent auri & reliquis fenfibus funt fa ftidium & repletio dc proprieiomnus fupet rcplctionem«fcteft fdendii qcf aliqui textus adhuc habenciftu uerfum continente adhuc alia indu# centia grauedinem auditus:& eft iite:BaInea fol uomicus affert repletio clamor: quiaifta inducunt etiam grauedinem auditus i maxime tamen tm!tum:quia dicit cura rinitusoporterue oes ifte uitet foiem & balneum laboriofum & uomitum 5c clamorem & repletione* CHictanguffe# ptem inducentia tinnitum in aure «Monti quem ho ur audir exteri9* Quorum primi! eft mcrus:&: £ m alios rootusjcaufa eft de metutq in me tu Ipiritus & humores mouenf ad interiora Xuerfus cor fubiro j ex quo mom facile motus generaf uenrofitas:qu£ pcnctrado ad erganu audi* tus rinitum caufat.Dc motu etia patcttqexmotu corpoiali cua tornor uent humores & fpfis ex qua comotioe er generaf uetefiras facile q ur ni ens ad aures linitu caufaciqa riniius caufaf pp aliqua comorione uapo* ris aut uctofiraris circa organa auditus comouentifi acte conatui aitm in organo auditus exifteme «Secundi! eft longa famesi&tcnt fubiungit Auic.iiii Jmc«ix«dices & illud eft pp agitatione cadente in humoribus fparfis in corpe gefcetibns in ipfo:& cu noinuenir natura cibii alique co uerrif adcos;&refoiuitipfos &moueteos«Tcrtium eft uominss; quia I Uomitu qui eft motus laboriolus mouenf maxime humores ad caput: in fignft cuius oculos & facie uidemus fieri rube os:& uilus fierinocume tum : &fic etiam facile mouemur in uomitu uapores &u< ruditates ad Organum auditus < Quartum eft percufio fperc in capite & maxime in Mmis:longafames:uom/tus:pcufiotcafua Ebriet a:: frigus tinnitum caufat in aure* «ure: cutus cauta efttqa ez tali ctia accidit uehemes comotfo acris conna turalis in organo auditus exiit ens :qa natura aliquo rnebro lelo [media* te mittit ad i£m fpum & fanguineqfuntinftrumeta naturgtex qbus ruc accidit in aure comotio.QuTntfi eft cafus:8t maxie fupra caputrpp cade cam q didta eft de pcufli6e:8ic et ex cafu quociiqj uehemes fit com motio caufaefhqa! cbrietatecaput rcplef fumis &uaporibus:ex qbus ad organi! auditus uehenribus facile comoucf aerconaturalis inorgano auditus exiftes* Septi mu eft frigus: cx forti,n*frigorcdebiHta£organU:qre exleui caufa facile parif uel con tingit tlnirus ex forti frigorejqa forte frigus caufatuctofitates.Er nofo Ium ex iftis caulis cotingit tfnitus auriuamo ex pluribus aliis (icur ex ue* tofitate in capite gnata & in lpfo moraraut ex fonitu faniei q gnaf fortaf* fe:in ipfa;& ex feruore puris in ptibus eius :aut ex motu uetofitads acci* dentis multodes in meatibus eiustficut fit in febribusiaut ex repletione fupfltia in corpe&ppriein capire:aut ex materia uifcofa refoluta in pau cam ucntofitate;autexmedicinis:quaijepprietaseft ut retineat humo* res & uentolicates in tpibus cerebri:ut colligitur ab Aui Joco pal* Cl Hic ponti£«xxl* res nociue oculis* Prima eft balneu fiue humidu fiue ficeti quod ftupha dicitur.Primo qa calefacit eos cale* faftoe multajfldic lediteorficoplexionecu naturaliter fint frigidi de natura aq t Secundo qaexficcat&rcfoluithumidiraresfubtiles oculoijt:qbus fpus uifiui qui funt ignei hfit refocillari 8c tpar i. Et pp iftud plures reperiunf ceci fupra renu in qbus coit as ud£ ftuphis & balndsjqueadmodu ctia plures repe riunf leprofi in holandsa q in aliqua alia rcg(onc:pp indebitu regimen* Secuda res eft uinti:& hoc imoderate fumptu:ale*n4debilitat oculos & ulfurotqa caput replet fumis & uapoiibus :& ergo ctia hebetat omnes fenfus*Tcrtia res efr uenusdmimius ufiis coitusiq ab oib7 medicis ferf debilitare niulru uifum«Et iftam dicens.qaXp coitu auferfqtf oporrunu eft oculis. Cporter*nocuIiafui recedut natura q huiditate u»grbat:& merito oculi uigent humiditatejqap fpus igneos ;q funt in multo moru cuancicciint Balnea uma uenus uentus piper alica fumus Porri cum cepis lens fletus faba finapis Sol coitusignislabor iiu/ ribus iftarum herbarum prius in diuerlis paflibus dictum eft amplius, C Hic pouutur medicing calentes ad dolo re dentia :& dicit tex*quod femina porro$&iufga/ tn us fim ul u ftau alet i dolor e deriu:&dntficadmifttarnfuccus iufqami cu feminibus debetfimulcoburi:& fumus iftoisp etnbom reci pi in illa pte in q eft dolor detis uirtus ftupefaciedi:& ftc ex ftupore dolor no pcipi£:& in fumo femis porris eft uirtus iterfididi & eiiciedi uermes qaliqn incocauitaribus dentift exifterintolterabiic faciftt dolore;5t iftud dicit porro: & eft porro herba no taj&iufgamuscftherbaftupefa&iuahnslongafoHa pingiua tc fetida, C Hic ponfitur «yi«caufp rauce/ dinisuocistqua* ni, Prima e nux ♦kcocftio nucu; qanuces multfiexliccattfieergo uoceexafpatSe facitftea (imileuotibus gruuuScda eolemcuius ufus ptfducereraucedinejqa ptes eius aliq uif/ pulmonis facieres raucedine jfcdo pot inducere raucedine i corpibuscolericisjqaoleu in raIib9ciro[flamaf;& ficiduc;t cxrali calefaCtoeexafpationeSeraucedinejpna tfi ca ur melior, Tertia e* frigus cfttqa ex frigore capitis fitopreflio cerebriiex cui9 Feniculis uerbena rofa celidonia rata Ex iftis fit aqua que lumina reddit acuta» Sic dentes ferua porrorum collige grana* Ne careas lure cum lufquiamo fimul urc* Sicq? p embotu fumum cape dente remotum Nux oleum frigus capitis angudlacp potus* Ac pomu crudu faciunt homme fore raucum coprciroe ftufithfiores deorffi uerfus guttur fle clna pulmonis iducctcs raucedini pp nimia humc i cura rcumatis et ualet calere ucftibus:& hoc et ueip e maxierm qfi materia reum aris e frigida,Quitfi eft lfpiratio aeris calidi:& hoc maxic i catarro ex materia frigidajqa per aereinfpirarfi calidfitficcalefacit materia &matura£*Sextu eft modiefi bibere 6c paci firim :qa p hoc et materia reumaris ofumi£ cfi litis fiue rao dica bibitio exliccet:8t et p modica bibirione no rcplc£ficut p multfi po tvhSeptiroficftcoprimcre eft in catarro roaxic a ca frigidarqapifta retetione anhejitus calefacifit peroralia: 6cfic melius digerif materia frigida fleumatica facies carar** rfi:&plur ima iftoru& alia tagit AuiJo.pahdiccs q? oportet ur a (Viduet calefa&ione capiris &elcgarione cius a frigore:& minuar ipm a feptcnj' trioc:& pprie poft aunru:aufter patiens reuma debet cauere ne iaceat fupinus ,& ratio eft: ne per Iefuna uigila calcas dape ualdc labora Infpira cahdu modicu bibe comprime flatum Hf c bene tu ferua fi ufs depellere rcuma* Si fluat ad pedus dicatur reum a catarrus Ad fauces brancus ad nates cfto corifa illu decubitfif materia fluat ad pte pofteriomSi eft pspofterlor no habet manifeftos meatus p quos materia fluat timea£ ne fluat ad neruos Se fa/ datfpafmuudparaUfim:8efimiliter debetabftiereoinoauino:qauinu eftuaporofth& cu multu calidufitdiflfoluit materia Se auget reuraa:8e(i militer no debet (lare ad fole aut ad igneiqa fol aut ignis difloluedo ma teria auget reuma:ddde rex+in duobus ultimis uerfibus ponit dr ia Iter illa tria nofaXcararrus:bracus:& corri2a*& (lat dria in hoc q> eft fluere materia ad alia ptejunreuma e nome coe ad oem fluxu de uno mebro ad a!iud*Et ergo dr reuma qfi rues mareriadn coi tn ufu capitur folii jp noie coi ad oem fluxu materina capite:& continetfub fe iftas tres fpes*f catarru:bracfi:&corrfca:un Silia materia fluat ad pcet9ufmebra uicina dr uero ad fauces bracVed (i fluat ad nares dr coma* Cln hoc tex*po nit autor medici na curatiua fiftu/ 1? dices q> em pia ftru fadtft ex auri pigmeto j fulphu re calce Sefaponc fimul mixtis cu/ ratfiftula: cuius c5 eft:ga in iftis eft uirtus exficcatiua 8e mundificatiua q intentioes neceflario reqrunf in curatioe auripigmento dicit Platea, q> eft calidfl Seficcuin quarto gradu diffoluit attrahit cofumit& mundificat:& fulphur 8e fape fim cum etiam calida funt Se ficcasfulphur tame uehemctiusjqa eft calidu 8e ficcu in quarto gradu*Sapo*ucro non de calce dicit Auhqd calx albuta eft exficcatiua fine mordicatioe 8e con folidat*Norandft circa iftud q(f fiftula eft uulnus afliduc Se piodice flues m diuerfa tepora uel £m diuerfas lunatioes: auripigmenti! ucro eft illud quo utunffculptoresrquo faciunt adherere es fiueroctaHu Iapidi/ busdapouerodJmigma eft illa pinguedo alba fiue nigra qua mulieres lauant Se mundant ucftesjalia uocabula nota funt* €T In hoc textu autor poitnume rum oflium den tiumSeuenarum humai corpis Se dicit* Primo q non eis nafcuf donec fint fenesialii tota uita. Circa iftud fciedu eft q> £m Aui+in *i4doc4y4fum«c*dcanathomia dentiudnteroes dentes duo uocanf dua les:& funt duo dentes duo qdrupliiunfti dualibus a dex* tris & finiftris:& tam duales § quadrupli funt duo in fuperiori mandi* bula:& duo in inferiori;8e funt omnes ordinati ad incidendu:& ideo a quibufdaincifores uocanfr&fpetialiter duales:&poftiftos dentes funt duo dentes quocanf canini fupius:& duo inferius imediate coniunfti quadruplis:& officium eo$ eft frangere dura:& poft illos funt quattuor dentes molares a dextris & afiniftrisqttuortaminiupioriqiniferiori mandibula:& poft iftos in aliqbus eft dens unus fenfus ta a dextris qua a finiftris Sc tam in inferiori q fupiori madibula:in aliqbus uero non: & funciftis dentes molares & detes fenfu oes ordinatiad molendd:Sc fum ma totius numeri demiueft+xxxii«uel.xxyiiMn non habentibus dentes fenfus duales jquattuor quadrupliifr quattuor caninhxyhmo* lares:& quattuor dentes fenfus4Tertio dicit quod homo habet tricetas gefeptuagintaqngj uenas ut poffctpatere enumeranti eas4 C In hoc textu enumerat« Prlo autorhumoresg funtneceffariiad coftone humani corpis;& dicitcp quattuor funt hu mores in humano corpore fdlicet fanguis:fleuma:colera<& melacolia* Secddo oftedit natura & coplexione humoris p hoc quod copat unumqueqj uni elemetoijt & uult qcf melancolia eft frigida & ficca:8e lic copaf terrf q iimilis nature eftXeuma eft frigidU & humidu:8f fic; copaf aque:fanguis eft calidus & humidus:& (ic copaf aerhfcd colera e calida 8dicca:& ficcomparatur ignh&iftefenfus etiam patet in his uerfibus* Humidus eft fanguis:calet:eft uis aeris illi. Alget:humet.fleuma:illi uis fit aquofa.Sicca calet coleratfic igni fit fimilata ♦ Melancolia friget ficca eftudutbafis ultg fanguinis dugfunt fpesXnaturalis 8tinnaturaiis: naturalis e cuius color e rubeus Xuenalis rubeus obfcurus:& arterialis rubeus da* rus malo caresodore:5feualdedulcis;&hocprefpetfuadalios humo res Jnnaturalis cft aupkx+Na qda eft inaturalis;qiirate*fi q eft muratus a coplexioe bona in fe fincakenus humoris comixtioetalius eft maturae Jis pp humore malli ei admixtu peccate qlitatefubftatia ucl qtitate uclin pportioc alterius ad alteru:& ifte eft duplex ♦ Na gda cft no naturalis ex pmutioe mali humoris q ab extra fibi fupuenir alius eft non naturalis ex pmixtioe mali humoris gfiatiin ipfometfanguinejqnpsfangius putrem fadta eft: ftcut Secius fubriiecouerfum cftincolera:8tgrofTuruinmdan> coli5:uel illa colera:ueI illa me!acoiia;ud utraq* malit in ilio languine:8t iftefanguis nonaruralsexadmixdoemali humoris multipliciter diucr fificaf a naturali Primo in fubftaria:qa grolftor & turbidior cft cum libi mifccf melacoliajuel fubrilior cu fibi mifcef colera citrina uf aquefiras, Secudo in coloretqa cft declinas adalbedineexprc flfgmatis uelad nU gredine expte meIancoIi£\Tertio in odore:qa fetidior eft cxacimixtioe putridorft humoru uel ofno odore caret ex admixtidc in faporcjga uergit ad amaritudine ex admixtioecclerpmelad acetofi* tateexptemdilcolif:ueladifipiditateexptcfkgmaris*Fkgmatis ucro naturalis etia dugfuntrpesXnaturaleStinnaruralematuraie e quod eft aptftjutin aliquo tp e fiat fangufs:qm eft fanguis non bene co no ualde exiftit frigidtmmo corpis co paratoe eft frigiditatis paucejfanguinis uero coparatioe Se colerg rubef eft frigtd6:8e eft naturaliter aJbfij&dicififtudflcgmaduIceextenfohoc nomine dukc ad oes fapores deledates guftu.-qa alio moflegma natura Ie no eft dulcejca fit infipidd aquofum & (aporiaqug mulru ppinquu:8t no fecit natura iftiflegmatippriurcceptaculuficut cokrg St melacoIi£ fecit:fed fecit ipfum tranfirecu fangtiine uttpeneccflitatis uertaf in fan guinem :qa habet fimilitudinemdnqua fanguinis illitus flegmatis duf funtnecdutates:& una utiiuas.Prta utilitas elfcut fitiuxta raebra adhoc ut opcrcnf in eo ed$ uirtutcs Sc coquant & digerant & nutriant e* eo ctil mcbraamiferint nutrimetu q> cofueuituenircad ipfa:quod cft fanguis bonus pp retentione fanguinistque qdc retentio a ftomacho & epate fit pp aliquas caulas acddetales+5ecudaneceflitas eftrut tmfceaf cdianguine & reddat ipfum aptis ad nutriendo mebraflegmaticaru co plexionti ficut cerebra & nuchaiin quoi£ languine ea nutrituro notabile fiegmans partem rife oporter*utiiitas uero eius eftait humeCtet iunCtu ras & mebra q multu mouenf ne dificcenfppter calorem q prouenicex motu6cc6fncadoe+flcgtnaueroinaturalepotdldiuidi:prinioexparte fubftanri£«Etiicquoddaeft mufdliaginofum:&eftfkgma:£m fenfuni diucrfuminfubrilicatc&groflficigin ibis pdbus;&dr mufcilUginofura pptec filitudine q habet cu mufcillaginibus extractis a feminibus jaliud eitflcgma groflum:q? apperequalcm fubftatiajan fubtilitate& grofli* cic:£m lucuuii fenfus;fed £ m ucritate diuerfum cftin fuis partibus;& di ciruc flegma crudfi:& iftud multiplicat in ftomacho 9dn inteftfnis x&cjp pcer ipiius expulfionea ftomacho peepit Ipocras fieri uomitfi in menfe bis:&addusexpuifionem abmteftinis ftatuit natura colera defluere a ciftia feilis admtcft/num ieiunum.&confequererad alia inferiora j qua tenus abftergeret illud flegma ab orificiis intcftinoru: & faceret ipfum defeenderccura febbusimulriplicaf ctia interduin uenis fpedalitcrin fenibus .ppter diniinutionedigeftfoisj&illicmora trahes paulatirnau* getur & mgroflaf:& cti ab eo tandegrauef natura:9e no poflfit i£m p uc*> tus expullionis ordinarias expellere faciens de poflibilibus qdmelius efcelongat ipfum a corde & aliis membris intrinfecis:Se mittit ad extre tna 5c fpenalitcr ad tibiasrqa fua graucdinc naturaliter tedit ad lferiora: 6d:ta eft caufa:qre tibie femi inflanf inflatione relinquente foueam poft impreflione digiti fperialircr circa noCke:& i pinguibus & folitis nutriri humidisjaliud eft fieuma ualde fubtile: 8c eft fleuma aquofum fimile aq & fputis male digerentid & nimis bibeiiu & a cerebro ad nares diftillare folet in principio corisa ru i &cup decoctioneingroflfaf couertit in fieuma groflfum aut mufrii* lagmofum:aliud e flegma ualde grofluraalbum uocatdgipfeumi&f cft fkgmatcuius fubtile fuit refolutu .ppter nimia mora eius in iunCturis:8c grotTum remanfitquafi lapidificattufitiftud flegma facit podagra no* dofam fere ifanabiletmAHud eft flegma uitreum &eftflegma fpilTum: groflum fimile uitro liquefacto in coiorejuifcofitare & podere ♦ Secudo diuidif flegma marurale ex pte faporismam quodda cft flegma dulce q? fit ex admixtione fanguiniscufiegmare,fcfub illo eriacontinef flegma Ctuofum q? fitc.v admixtione unCtuofitatis fanguinisificur quoddam gma uitreuci* Aliud cft flegma falfum factum ex admixtione colcrg. Et illud eft magis mordaxficcius 5clenius exteris fpebus fleumatls: pp colera q fufclpit in fe q flcca exiftit lenis de acura»& hoc fleuma f$ pe repif in fleumaticogt ftomachis potantia uina fortia de utentium fallis di acutis :&adhgres ftomacho caufat uerdfi fitim clamorola:& diu curres p inteftina qnqj excoriatea:&inducit diflenteria:5c in ano frequeter in# ducit forterenafraone;Aliud eft fleumaacetofum qcf fit qnqj pp rnelan coliu acetofam libi admixta:& qflqj fit pp ebulitioneq accidit fleumati# cis jlicut accidit fuccis dulcibus fru&uutmqcf primo ebuli unt:8*poftea accfcunt;8dftud apparet in ftoraacho male digerentium qinaliispartibus.Naad os ftomachi naturaliter pfluitmelancolia ad delideriufufcitandu:q deorfumcades qnq» fleumati mixta reddkiptn acetofum;8c hoc cognofcif p ructus aeidos: & interdii fleuma tale gene ra£ tn ftomacho p uia ebulitidis a debili calore ex chilojaliud eft fleuma pondcuxqd qnqi caufaf pp admixtione melancoli£poticg:&iftud raro reperif pp raritate melacolig ponticg:qnuero caufaf pp uehemente in frigidationecius q humiditas eius congelaf & aliqualiter ad terrefrrei# rate alteraf:& non fupuenitei calor debilis q faciedoipm ebulire couer ratfpum in acetofitatejneg* color fortis q digerat ipm dc conuertatipm in nero fpes limiliter du£ funtXnaturalis & [natur alis* Colera naturalis eft fpwma fanguinisjeuius color eft rubeus clarusXci# trinus in ultimo gradu eitrinitatis jlicut capilli fafrani j dc eft leuis acuta Aquato magis fuerit calida erit maioris rubedinis+Etifta colera poftq generata eft in epate diuidif in duas ptesiquogt una tranlit cd fanguine ad uenasidc alia pars tranfmitif ad burfara adt illa qug tranlit cu fanguine penetrat cum eo caufa ncceflitatis dc caufa utilitatis* Neccflitaseftutmifceafcufanguineadnutriendummebra colerica:8* urilitasefriitfubdlictfanguineetfadatipm penetrare inuenis *Pars at illa q tranlit in burfam fellis tranlit illic etia pp necdTitate et utilitateme ccflitas efrdiiplexjqdaefcneceffitas corpis totius «f, mudare ipm afup# fluitatibus colericistalia eft refpedtu burfe fellisjet eft nutrire ipam ♦ Vti litas etia duplex eftmna eft abluere inteftina a fecibus et fleumate uifco# (b adhf rentes eisraltera eft pungere inteftina et mufculos ani ut fentiat qcf eft eis nociud et emitategeftioneiet huius rei lignu e qd’ colica f£pe accidit pp opiladone fada in foramine qdpcedir a burla fellis ufq? ad inteftinaicolera uero [naturalis duplex efemam una eft [naturalis ppter eam cxtrinfecaq ei admifceC Alia eft [naturalispptercam infctqa fub# ftanda cius no eft naturalistcolera [naturalis ppter cam extrinfecaralia eftfcirae famofa:eteilla cui fleuma admifeeturret dicitur famofa flue etia notajquia uenerari folcr ♦ Etex h*c colera fepe fit tertiana nota talia eft que eft minoris famg :ct eftilla cui melancolia eft admixta» colera «olera aero famofa uel eft cftrina;& gencraf ex admixtionem fleumarfs fubtilis cfi colera naturali * uel eft uitcllina fimilis uitcllis ouoqti Sc gnaf ex adraixrioe flcumatis grolli cu colera naturali, coler a uero minoris fas mg fit duobus modismnus eft qn colera in fe aduri£;& fit cinis a quo no fcparaf pars fubtilis colerfjfcd cfi eo mifcef; Sc haec colera e peiorialius eft melacolia colerg de foris aduenies cfi ea mifcca£;& haec colera eft me lior alia:&eft eius color rubeus:fed no clarus nec floridusiuno e magis firailis fanguini uenalitcolerg ucro in naturalis in fpria fubftaria fine aU terius humoris comixtionmlia eft q fgpius gna t in epatctp hoc qd fub# tileq> eft in fanguine adurif&trafit in colera:& grolfum in melancolia; alia eft q in ftoacho magis gnaf ex cibis malis no digeftis fed corruptis; uel generaf: in uenis ex humoribus aliist&iftius colergdugfunr fpes $ na qda eft praflina fimilis colori praflfi nigri q generaf ex uitellina qfi aduri turma aduftio facit in colera uitellina nigredine qua comixta cu citrini* tate gencraf color uiridis talia e eruginofa fimilis in colore eruginieris: & generaf ex praflina qn praflina tmadurif: donec ficcef cius humidi# tasiflncipiat redire ad albedinepp fua iiccitatct&ifte dug ultimg colere male funt Sc ucncnofgteruginofa rame maior eft.Melancolig uero (pes fi militer dug funrX naturalis Sc inaturalismaturalis eft fex bonis fangufs Sc turbuletia Sc fupflaitastcuius fapor eft medius inter dulcedine Sc poti citate:& ifta melacolia cu generata eft in epate partii: in duas ptes: quaqt una pencctar eft fanguine Sc manat eft eo ad uenasialia trafmittif ad fple nemtprima ps penetrat eft fanguine pp neceflirate Sc utilitatetneccftitas eft ut mifceaf eft iaguine ad nutriedft mebra mela colica frigida Sc ficca# (icut olfa ♦ Vtilitas eft ut fluxibilitate fanguinis nimia coerce at;& uigorc corpulentia eius cddenfettdonec fiat pars folida mebrog: duorft qug dc bet nutriretalia pars q (anguis no indiget uadit ad fplene ppter necefli* tate &utilitate;ncceflitas eft duplextuna e fm totum corpusXipfum a fupfluitate melancolica mfidare:aliaeft$ra fpleneXipfum nutriretutte liras uero pcedit ex ea £pter hoc q? ipfa profluit ad orificift ftomachi ex primedo huraiditares quas illic lucnif jficut mulier raulgendo exprimit digeftislacab uberibus uaccgfEthatc utilitas e duobus modistuno mo ipfa multa coftringit 9dnfpi(fat & cofortatorificift ftomachi ♦ Secundo qa facit in ore ftomachi comodone ppter acredine eius Sc exficcat fame Sc facit deliderift. Melancolia ucro [naturalis eft ficut res adufta uel cinis refpedtu aliorft huraorutSceius qttuor funtfpes famofgtlicet plures fint no famofg*Prima eft q eft cinis colerg:& eft illud q> adurif dc colera t Sc hoc fpes eft amara.Secfida eft q eft cinis fleumatis;&illud q> fuit aduftft fleu mate:Sc fi fleuma q» adultu eft fuerit ualde fubtile Sc aquofumufte dancolia ex eo genita erit falfa in laporc*Si aftt fuerit fiegma grolfum $ adurif ;tunc cinis cius aut melancolla cx co generata tedit ad accerof! tateaur ponticitatc*Tertia eft q eftcinis fan guin is :& illud qdaduftfi cft ex fanguine:& hfc melacolia e falfa paqc trahes ad eft q cft cinis naturalisA ii melacolia naturalis cx q fit fuerit fub tilis: tuc cft roultd acetofa:& cft effundif fup terra ebulit:& cius odor cft aeris ab co fugiftt mufee & aialia ♦Si uero talis melacolia naturalis ex 3 fit fuerit groffa:erit minoris acetofitatis cum pauca ponticitate* CTHicpoitautor ftgna p q cogno<* fcere minem fanguineg coplexiois: quoge* Primum eft qj fan guincus eft natura liter pinguis deno debemus ltellige/ req> faguineus iit pinguis pinguedi ne |>prie accepta: quia tale fignitfeat fp frigiditate uult Aubii J doc*iibc*iibfed e piguis pingue die extefi ad multl carnofi tate:qa e multftcarnofus♦Vult* n« Aublo♦pab q> multitudo carnis firmitate & no laxitate ePfignificat coplexicne calida fchumidaqlis eft fanguinea.Et ratio efbquia mulriru do carnis fuper fortitudine uirtutis affimilatiuc 8c mul citudine fanguinis qug uigent & inualefeunt calido & humido:tefte Gab fanguineus cft largus no auarusifed iibe ralis«Scdm eft qd talis eft amas liue amorofus ♦ Tcrtifi cft qd ralis eft hy laris4i4hnsuultfiiocundfi4 qd talis quali fp ur ridercjquoru otum ca eft benignitas fanguls ad iftaprouocatis4Quinrd eftqd talis eft rubei coloris4Uult4n4 Aui4lo4paLqdcolor cutis rubeus lignificat multi# tudinefanguis: bc debet illud intelligi de colore rubeo cu quoda Iplcn/ dore bc no de rubeo fufeo qlis r epiri lolet in uultibus hoj$t qui libenter bc abunde bibunt fortia ulna bc utunf fallis bc fpebus acutis iqa talis lignifi# cat lepra futura 4Sextu eftqd talis libeter cantat uel audit cantare .ppter letfi eius animUtScptimu cft quod ralis cft carnofus pp eam prius dicta» OCtauu eft qd talis eft fatis audax propter caliditate languis q eft ca au# dacif+Nonu eft qd talis cft benignus pp fanguinei humoris bonitatem ♦ CTHicpoit autor qda figna per qug cognofcere polfu mus holem cole# rico complexiois* Prlmu eftqd cole ricus eft impetuo fus4i\ faciens rem cu Iperu: cuius ca cft:qa fupfluus ca lor qui eft in cole# ricomouetadimpeditfij&ergo etiauult AuMLin doc4iii,cdii,qdopa# tiones cxccflfiui morus lignificant caliditate.Secundum eft quod talis eft cupidushonoris ScappetiteiTeimprimisfedibus bc procellere cunCtos aliosicuius caufa eftrqa fuperfluus calor pronificatanima ad arrogatia bc eft quod illo cito difeut: bc hoc propter fubtilitate humoris colcricu&eius caliditate4Etergoetia dicit intelletftus+Lpromptirudo bc uiuacitas ad intelligentia lignificat calidi# ne na cft qd ifti multum comeduntiquia in iplis ortior eft calor digerens bc maior refolutio quam in aliis corpoi ibus * « t Eft 8£ humor colere g cSpetit impetuofus Hoc genus eft hoim cupiens pcellere eundos Hileuitcrdifcutmultucocedut cito crefcut Jnde magnamini funt larga fumma petentes Hirfutus fallax irafeens prodigus audax Aftutus gracilis ficcus crocciq; coloris Quintfi eft q> ifti cito crefcunr«i«pueniutad augmemu;&hoc|)pier for titudine caloris naturalis in cis q cft ca augmetbSextu cft qd ifti funt ma gnanimi.i.non potentes tolerare iniurias:& hocppter calidiratein cis: & ergo dicit Auido.pal ♦ quod parfi pati ab unaquaq? re J,patientem ic reddere fercat ca liditate. Septimum eft q> ifti funt largi; & hoc refpedu illoru qbus honores accidere poflunt.Otfaufi eft q> ifti appetdtfumma 4i«fummas dignitates & officia ppter cam fecudi fignhNonu qcf coleri cus efthirfutusJ4piiofus:& habes multos crines ppter caliditateapietc porros:&mouente materia pilogcadcute.Etdrhirfurus quali hircos fe quesjqa iter oiaaialiabruta hircus habet logiores crines-Decimfi eftq> ipfeeft falaxaideceptoriuSfVndecimul eftq>ipfe eft (rafcensd.de facili irafeif ppter caliditate.Etergo dicit Auido.pal .q? ira frequens &a leui ca fignificat ca!iditate:& hoceppter facilitate comottois coler?&ebu* litoisfangufscircacor.Duodecimueftqdipfeeftpdigusjqalargus eft in exponedo ppter honores hfidos.Decimutcrtio eft qd talis c audax» qaaudariaerpuenitppternimiacaliditate&maximecordis. Decimu quartu efr qd ipfe fit aftutus .i+cautus .Dedm uqntu eft <£ talis cft graci/ carnis pp fupfluacalidiratem ue/ hemeter rcfoluente.Decimulextu cft qd talis eft ficcusd.macer pp ficcl ratecoplexiois+Derimdfeptimfi eft q> talis eft crocei colorisd.citrini: 8c ergo dicit Auidoco pal.q> color fubruftus fignificat coler? dominiu» CTHic ponit au/ tor aliq figna co/ plexioh ficumati c?« Primo fignft cftpaucitas uirid fleumatici.n.pau citas uires habet pprer paucitate caloris naturalis a quo ois uls het cxordlu.Secudu cft quod fteumatid funt fati & breuesjga l eis eft paucus calor naturalis no fufficies extedere corpus in logffiextedit igii: corpus f m latu.Tertin eft qcf Heumarici funt pingues pp eo$ frigiditate & humiditate:& ergo dicit AuMo.pal+qcf pinguedo ucl adeps (upflua fignificat exccftum fri gidifatis&.humiditaris8ecopIexionecorporu frigida:& humid5:quia fanguinis unSuofitas qefturriufq* materia cd refudara uenis & obuiat mebfis frigide uelremiffe calidis coagulatur ab eoqt frigiditate uel re/ miflii caliditatc;& fitplgucdo ut uuit Gal»ii.c6plcxionfi»Htpoftea fub/ Fleua uires mordicas tribuitdatofq? Fl cuma facit pigues:faguis reddit mediocres Ocio non ftudio tradunt: fed corpora fomno Senfus ebes tardus motus pigritia fomnus Hic fomnoletus piger in fputamine multus* Eft huic fenfus ebes pinguis facit color albus dit hic textus q> fangulnel funtmediocrestfuppicin logltudlne & brcul tate.Quartu cft Beuatici magis ad ocia inclinanf Qad (ludia pp frigi diratSraouetead ocia &pigritia*Quintu eftq> multfi dormiUfJ&hoc e pp mulca huiditate coipi&c et ,pueit multus (onus pp frigiditate+ut muit Aui«lo«paLScxtu eft q> fleumatici funt duri ingeniitga (icut uiuaciras in telleCtus & pfpicuitas igcnii.pucnifitpp naturale caliditatetitaebctudo intellectus & durides ingenifpp eft qd fleumatici funt tardi motus:& hoc et pp frigiditate q facit motfi rardu: fleut caliditas eft q> funtpigrhNonfi q> fomnus in eis eft longus ♦ Quot fi ca eadecft cfi pdiCta+Poftea ponunf duo alii uerfus re/ colligeres ligna pdicta cu gbulda aliis *Pr ira G eftflcumaticus eftfomno letusjJclinatusadmultGfomnfkSecfidfieftqtfipfeeftpigcrXtardus ad oem opatiene, Tertiu eft q? eft multi fputi |>pter humiditatem in eo abfidate w ultiphcariua fputi, Quartfi eft qd tabs eft obtufus in fenfibus: &nedfi in fenfibusdmo et in intelk£tu,Q}iint6 eft quod talis e pinguis* Sexrfi cft quod talis eft albus in facie«Albedoenim cutis :&maxic faciei lignum eft priuationis fanguinis aut paucitatis eius cum frigiditate * ut dicit AuMocopr^allegato, Hicpoit autor aliq ligna cople* xiois melacolif* Primficftpraul/ tas,radacolia,n* reddit hoies pra uos & maiorum moijc; queadmo du funt qfeipfos interficifit«Secfi dfieft multa triftitia:melaccb’ci\n*muhfitriftcs funt ut plurimi! ppter fpfis melacolicos turbidos &tencbrofos:ficut hoies leti ffir:pp fpirituu eft taciturnirastmelacolichmtaddi funt:& pauccqt uer bo$ pp ft igidifatejlicut nimia garrulitas jraenit pp caliditare,Quartfi eft qcf melScolid funt apti ftudio:qafp cupifitefle foli\Q.uintfi eft quod tales funt infomnoletiinecbn dormifitpp nimia ficcitate cerebri Se pp fumos melacolicos comouetcs in cis fomnia horribilia:qbus rxcitanf a fomno ♦ Sextu tft qcT tales funt tenacis ppofitiXptinaces t 8t cfi aliqd in mete habet diu retinent;& difficulter placabiles fbnt:& hoc pp ficcirate eoijt quf no finit ppofiffi cito mutari.Septimfi eft qcf melacolici nihil re putat eis cfle tutfiamo femper timent:& hoc eft j>pter fpirituu tenebro sFtatetpoftca In duobus ultimis uerfibus ponunf aliqua ex fignis p didis Rcftatadhuc triftis colcrc fubftantia nigre* Q u£ reddit prauostp triftes pauca loquentes Hi uigilat ftudiis: ncc mens eft dedita fomno Seruant ppofitu:fibi nil reputant fore tutum Inuidus & triftis cupidus dextrecjj tenacis Non expis fraudis timidus luteieg coloris 9c aliqua addunt «Frimu eft

eftauarus«Quartii eftqdeft teuaxd,nihil uolcns exponeret malefoluens*Qtjintfi eilqcf eftfrauduloiusjfimplex:& pro prerea homines melancolicifuntdeuoti:multu legentes jieiunantes; & alias multas abftinentias facientes «Sextum cft qd cft multum timidus* Septinifieft quod eft lutei coloris«i*terreftris liue fulci coloris ♦ Color enim fufcUsfr maxime fi uiriditatiapproximat:(ignificat dominio me lancoiixif m Ralisdii* Almandn princi* C7In hoc tex*Pri mo poit colores colequetes cople xides t & dicit qd ftefiaticus eft albi c oloris :fed ricuserufficolo; ris & (anguineus rubei iSc de mela colico dicitt fine pcedetiu uerfuu & de illis omnib* didtum eft prius* 5cdo ponit*xiii* ligna fuperabun datis fanguis :quo$*Primu eft qd facies eft rubea .ppter afcefu fanguis ad caput & facie.Secfidfi eft qd oculi plus uidenf exire folito pp extefim' ne q facit fanguis eft qd gencinflanf pp filem cara* Quartfi eft qd corpus totfi grauafrqa natura fuppeditaf no fufficies re gere humores & fuftetare debite corpus«Quita eft qd pulfus fit freqns ppter caliditate § inducit fanguis multiplicatus*Sextu eft qd pulfus eft plenus pp & humidogt, Septimi! cft q> puU fus eft mollis ,ppter humiditate nimia mollificatearteria*Oc$aufi eft qd dolor fit i fronte;8c hoc propter fanguine multiplicatfi \ rethi mirabili* Nonfi eft quod ueter cdftipard*durus fit:nec bnafifelant jpprer calidira te nimia cxliccate feces♦Decinid eft quod lingua fit licca pp ,fimile cam* Vndedmu eft quod litis eft magna propter exficcatione orificii ftoma#> ch*' ex nimia caliditate*Duodecitim eft qd fiut fomnia declinaria ad ru/ bcdine«&iftuduultAuidi\doc*iii*c*vii*dices;&foroniaqiIludfercat«l* abudatia fanguis funtficutco hoin fomnis res uidetrubeas aut fangui/ ne niukfi ex fuo corpore exire:aut fe in fanguine natare?& fimilia ♦ Deci motertium eft quod fputum eft dulce propter fanguinis dulcedinem/ Hii funt humores qui prcfhnt cuiq; colores Omnibus in rebus ex fleumate fit color albus Sanguie fit rubeusicolera rubea quoq* rufFus Si peccet rubet:extat ocellus Inflantur gene corpus nimiumq; grauatur Eft pulfufq? freqns plenus mollistdolor inges Maxime fit frontis dC coftipatio uentris Siccacp lingua fitis 5C fomnia plena rubore Dulcor adeft fputi funt acria dulcia queq* Notlddf circa Htud quod ficut h*c ponunf figna fcpabficMds fangms: ita qda ctli ponfit ligna fupabfidatig alioqc humoqt fub qbufda ucrfibus: figna qdefuperabfidatis colerf fub illis uerfibus4 Acculat colcra dcxtrg dolor afpcra lingua «Tinnitus uomitufgjfr eques uigilantia multaiiVIu! ta ficis pinguis egeftio torfio uerris:Naufea fitjmorfus cordis:Kgucfcit otcxisjPulfusadeftgradlis durus ueloxq* calcfcessAreramarddc incc dia fomnia fingit *Signauero fupabundantis ficumatis fub illis Fleuma fupergrediens proprias in corpore leges: Os facit ifipidu falli dia cerebra faliuas:Coftaruflomachi dolores: Pulfus adeft rarus tard7 mollis inanis;Prgccdit fallax fatafmara fonus aquofa: Signa uero fuperabundantis melancolicfub his ucrfibus;Humori! ple#» no dum fex i corpore regnatrNigra cutis durus pulfus tenuis dc urina: Sollicitudo timor dc triftia fomnia tempus: Accrefcet rugitusjfapor de fputaminis idem iLeuaq* prgdpue tinnit de fibilat auris * C7 In hoc textu autor loquif de fleubothomia tdc prioolledit artate reqfita ad fieubo thomia dices qd petit fleubotomia:&{> illo dicit GaUxi* de ingenio quod pueri no debent fieubothomarini fi habeat ♦ xiiihan nos ad minus; dc caufaeftrqa cor/ pora puerorfi funt faciliter refolubilia a calore extraneo; de ideo debili/ tanf multfi ex euacuatioe forti fa&a p fleubothomia4 Iteqa idiget nutri mero duplici de caufa,f.pp nutrimetu dc augmetdrideo minutio fangui nis no copetit eis Jte qa facile difloluunf a calore extraneo fuffidt quod ab eis diflbluifjquareno indigentfleubothomia ♦ Et circa illud fciendd cft (p ficut fleubothomia no couenit pueris pr^diCtisifed caueda cftx ita etia dl caueda in magna artateXfcnihut uult Gatax 4 megategni qa f m Gaf*& Haly diLtegni in coualefcetibus de fenibus eft paucus fanguis bo nus& multus malusifleubothomia igitur rapiet bonum & dimittet ma um:&fnuitAui4iiiMncap*xx4defleubothoraia:&ideoin talibus non operit fleubothomia4Sccudo ponit nocumecum fleubothomia’; dc eft Denus feptenus uix fleubothomia petit an/ Spus uberior exit p fleubothomia (nus Spiritus ex potu uini mox mnltiplicatur Humorumcp cibo damnum lente reparat? Lumina clarificat /incerat fleubothomia Metes 8C cerebru calidas facit ee medullas Vifcera purgabit ftomachu uetreq; coercet Puros dat fenfus dat fomnum tedia tollit Auditusuocem uires producit 6i auget quodfpus uberies exefftp fleubothomiajculus r6 poccile tqacff mufra cuacuadoc fanguis q fit p fleubothomia necefte eft et multitudine fpin> tuu euacuari* Tertio tagit remedia p q fpfis emifti rcfocUlan?:St iterato multiplican?;& dicit qdf ex potu uini fubito regeneran? fpusjquia olura fobitonutrietm maximu eft uinujut prius didtu e:8c fpus et regenerant 8* refocillan? ex cibo jfcd hoc fit lente 8e non fubito ficut ex uinoiSc cibus q debet dari erit digcftibilis:& muld fanguinis gnaduusificut oua forbi Iia:5f fimilia*Et circa iftud (cicndu eft qcf licet cibus regeneret Ipus poli fleubothomiajtn debet cauerepatietes a multo cibo in pria dc feda die* Vndc dicit lfaac I dietisteibus e eis minuedus & potus augedusXrefpe Au cibijno tn refpedtu fu£ cdfuctudinisumo minus debet bibere q ante flcubothomia:qa uirtus digeftiua debilior eft♦Qnarro ponit autonxi* iuuameta fleubothomif debitg fadtf ♦Piimu eft qcf teperata fleubothos mia c6fortatuifum:qaminuedo humores et minuit eflfumatione ad ca put& repletione eius xoffufcanres qcf clarificate fins cerat mente & cerebru ,pptcr liralle caufam ♦ Terriu eft qcf calefacit me dullatqa minuit fupfluitatcs q ad ea uenieres ipam ifrigidat4Quartu eft qcf purgat uifcera»i4teriora;qa exonerata natura a fanguine:humores crudos in iterioribus cotetos melius digerit+Quintfi eft qcf fleubotho mia reftringit uomitus & fluxo uetrisiga diuerdt humores ab interioris bus ad exteriora*Et iftud uult AuMo*pa*dices:aplius fleubpthomia jps pterea qcf ad diuerfa trahirinatura £m plurimfi retinet♦Etiftud maxic uerfi eft qn fleubothomia fit de uenisbrachiijna fleubothomia facta de uenis peda no ficrctinctjpotcft rame per accides coi ingere qcf adfleus bothomia fequa? maior fluxu uetris;& hoc dupli citer. Primo qa ex fleus bothomiafafta tolli? onus natur£:tunc4i«uirtus cofortata aliqn puos cat alias euacuadoes ♦Secndo fi fluxus uentris fiat ex multa debilitate uir cutis contentiue:tunc«n.qa ex fleubothomia debilita?uirtusjraagfc aus gebitur fluxus uentris«Sextum eft qcf flcubothomia facitpuros fenfus: qa minuit cuaporarione ad caput undcturbanffenfus ♦ Scprimu eft qcf ipfa iuuat fomnu impeditd: qa per ipfam euacuan? humores plurimi a qbus eleuanfuapores acuti Scdiuerli impedietes fomnu♦OTauii eft qcf Ipfa tollittedia Ikgrauitates nimias:qa peripfam uirtus exonera? a fuo grauamine:& eteduAo per ipfam fanguine educi? fimul melancolia fex fanguis q inducit tedia &grauitates*Nonfi eft qcf ipfa confert auditui: qa per ipfarp diminuun? uapores & humores afcedetes ad caput im pe* dientesaudiru«Dedmfleftc£ipfa cofertuochqa per ipfam diminuun? fuperfluitates & humiditates qug pollent peruenire ad pedtus uel canna pulmonis & lpedirc uoce* Vndecimfi e q> ipfa auget uires: qa per ipam corpus a fuo grauamine exonera?;quare uirtus augmentatur* & hoc diucrfa conftellatio in eis poteft cfle, Et fubdit autor q> in talibus diebus nulli uefci debet carni busanferisjqdetiafalfum e&crronefi:& magis fortilegio attribueddt 8e forte autorfleiftud habuit a iudeisgiftu ritu obferuant«Secddo dicit q> fenei fenedtute fle n5 a fenio fle iuuenis ucnas plenas habetes fanguine minui poliunt 01 mele;q3 ifti no faciliter rcfolubiles fu ntrnec in eis fold paucus eft fanguis bonus amo multus*Terdo dicit qdncifio uenepre* giminclanitatis cuftodiedo debet fieri in aliquo iftoij: triu mcfifijq funt niaius:feptebris:8eaprilis:differeter tnjqainaprili&maio debet incidi uena epatis propter muldplicarionem fanguinis eo tempore:cd iit tem pus uernale :3e in feptembri uena fplenis propter melancoliam qua: cfic habet muldplicarltcum iit tempus autunnale* (CHic autor po nit.xii.qupimpe diunt fleubotho mia ♦Primum eft frigiditas xionis*Cu4nin morbis cronicis faciendaeft famarciaante fieubothomia bc no fieubothomia ante facienda dicet utroqj indigeant patietesjfed cruditas humoru pot accidere duabus de caufis Juna caeft ppter abundantia humoru calore naturale fuffocantifi q debilitatus bc fuffocatus humores crudos generat:&tfic bene copetit fieubothomia* Vndcfra Alexandrfi*iMibrofuo*ca*deydropifi:fieubothomia in prin cipio yposarce copctit cfi puenit ex multitudine' fanguinis menftrualis cfi phibean6fluere menftrua pp eam aliqua:aut ex multitudine fanguis emorrydalisjquiaficutignisparuusfubmulta lignorum congeriefuf* focafifimiliter eft de calore innato fuffocato fub humorfi multitudine, Secfida caufa cruditatis huraoij: eft caloris innati debilitas ut in illis qui funt debilis coplexiois&cq habuerunt longa fgritudf nem geinfenibus: & tunc non copcdt fleubothomiaiqa per hoc augeref cruditasiqa fan* guis in quo calor confcxuaf e*trahcretur;& ita corpus infrigidaretunfc humores magis incrudarenfcdebetergo fanguis dimitti ut humorum cruditatem digerat ualet per duos ucl p tres ante?& p duos ue! tres poft fleubothomia dc no eode die: antcqde;fiqs timeat q> habeat in fe humores groffosiqa balneu humo res diftoIuit&comoueteostScpp hac cam er edpetit an acceptio fi rupi acetofi:& mot9ut humores difloluaf dc fubiilicnf :dc ergo qnd ebet fieri fleubothomia det fricari brachiu:ut humores exiftetes in uenis |>pinqs brachio fubtilenf dc pparenf ad cxeundfi faciliusjpoft fleubothomia ue ro ualtr ut reliqf huraogt &: derclifta refoluanf :in die uero fleu* bothomif nocouenitJqap balneu cutis lenis fitqlenificatpcuflionefa* ante fleubothomia j primtj unii ouu forbeat molle cu uino haftu uini circa nona uel decima horam ante pradifi dc ftarim poftea fe fleubethomari faciant.Et huius ca eft:qa (lema houacuo natura fortius languine retinet ne defidar in nutrime* tcjfed cu cibus q de fe multum nutririuus eft fit in ftcmacho cuiufmodi funt oua forbilia dc uinummmc natura melius fanguine exire permittit* Q uid debes facere qn uis fleubothomari: Vel qn minuis fueris ucl quando minutas Vnctio fiuc potus lauachru uel facias motus» Debent non fragili tibi fingula mente teneri» On hoc pafluautor ponit rrcs effedtus fleubothcmlg: Primus eftqcf fleubothomia ex hilarat, Merificat trifte hominem* Secfiduseq>flea bothomia placat iratos:8f ca: utriufqj eftjqa in fanguinc qfi multa comifcef melacolia fit triftiria;\ qn multa coleTa fit ira:cu melacolia fit caufc triftiti£:& colcra irciam utergnftcijiduoijthumoijtedudfeduftioefanguinisjqari com milcc6«Tcrtiuscftq>4)hibctamctcsneifaniat:ga facit humores fluere ad ptes exteriores; &c a capite diuerrit:p maiori declaratioe feiendu eft q> quinq»funtcau(£,ppterquas debet fieri fleubothomia:quajjs*Prima eft dire&a & ali£ qituor q eft direfta eft ut abfidaria fan guinis cuacuef :fiuc abfidet laguis in qlitate fiue qritate fiue mo* nafm AuiMo.paLDuo genera holum funt fleubothomada: quoj£ unii eft ille modus hotninfiq ia parati funt incidere in ggritudinesmt q hnt abfidatiafanguinisinqritate:&reliquugenus eftgenus illorfi hominft q iam humorfi fiue fanguis malitia:fed dif* fert fleubothomia ifta & lllatqa pp fanguinis abfidaria debet fieri multa fleubothomiajfedfi in qualitate peccet fiue (itmalidofussrfic competit fleubothomia paucajunde f ra Galuuraegategnftfi fanguis fit malus in corpe debet cuacuari paulari;& io peccat multu illi q qfi uident fanguiV ne malu fleubothomat fe quofqj uideat laguine bonfi exire cfi forte prf> totus fanguis exire q bonus exireded debet fieri pauca ruacuatio:& tfic f m Galdn cafu iftojpriulq fiatjflcubothomia debet dieta bonfi fanguis negeneras exhiberi ut loco mali fanguis bonus fanguis generef.Ht po* ftea debet fieri poft modiefi tepus fleubothomia pauca:& fic deinceps? ifta fleubothomia eft dircftatqa fit per fc ad euacuatione illius q> per fe debet per fleubothomia euacuariXad euacuatione plenitudinis humo ru fiue fanguinisjprincipalirer tamen fm qcf cum eo funt alii humores* Prima caufamdiredta eft magnitudo morbi & magnitudo apoftemaris uehemetis inflatioisjga fm Gahin con+illius ampho * quae egerunt &c* No eft melior medicina in apoftemateuehemerisinflamariois 8c in fc* bribus & dolore forti qflcubothomiamteriadidfi e ibi frigida natura* Secfida caufa indiredta eft ut attrahaf materia 2d pte illa p q debet eua* cuari raateriajundein debet apirl fophena f m Gahfif Auicmr trahat materia fanguis ad iferius*Tertia cfi indiredta eft ut humores trahanf ad locfi cotrarifi illi loco ad que fluunt humoresj&hocaddiucrtendumatcrifialoco ad que fluunthumores? & aliqua adduntur «Primft eft q>nxlacolicus e inuidiofus* Secfidfi eft q> Exhilarat triftesnrri tos placat amentes Ne fiht amentes fleubothomia facit* unde In nimio fluxu raenftruorft debet fleri fleubothomia de bafilica ut trahaf materia dcorrarifilocu ad quem declinat & diucrtafafuofluxu & PP hoc in pleurefi (iniftre partistdebet fieri fleubothomia in pte tra ut diuertaf materia&attiaha£ ad locum cotrarifiloco ad que dccli nar:& fimiliter fi fit in pte dextra debet fieri fkubothomia i pte finiftra* Quarta caufa indiredta eft ut per fleubothomia una portio materi? eua cuctur:& natura potentior fit lupra refiduthfic fic copetit fleubothomia quado repletio eftin corpe ne fiat apoftema:qa natura eft debilis refpe Ctu regiminis illoti humoqtjideo una portio illius materi? eft euacuada neppter impotentia natur? inregedo illamareruuilla materia fluat ad aliquem locum debilem in quo aggtegef & apoftema generer* CTIn hoc paflu autor ponit unfi do cu metum de quatitatefeiflfure f fleubothomia* Et dicit q> fcifiura debet e(Te larga mediocriter ut fumus & groflus fan* guis liberius exeantrquia quado fcifiura eft ftrifta* tunc folfi fubtilis fan# guis exit & groflus remanet*Circaiftudeft fcindum q? aliquado in flera» bothomia debet fieri uultus magnum & aliquando paruum t debet aut fieri uultus magnum tribus de caufis«Primo quia humores funtgrofii: & groflus fanguis eft euacuandus ut per illud uulnus magnum fanguis facilius poflitcxire:8eergo melancolicis faciedum eft magnum uulnus* Secundo ,ppter tpis frigiditate humores ingrolTat: & ergo in hycrae debet fieri uulnus magnu * Tertio jppter abundantia humorfijqa tunc fit melius euacuatio p uulnus magnfi § paruumt fed uulnus paruum fit cum eft uirtus debilis;ut de fpiritibus & calore minus euacuetur: & in te pore calido eadem decaufa:& quando eft fanguis fubtilis* CTlnhocpafluau tor ragittria cofi derada circa fi eu bothomiam*Pri mueftq>fleubo>* thomatus no de bet dormire ime diatepoft fleubothomia:nifi ad minus trafiuerintfex hor??&huius fub dit autor cara ne fumi;qXin fono caufanf moti ad caput ledat cereb$: ali?tnpncaflrgnari caufe;qrfi*Pria encifono uertatfepaties fupra bra chiu fkubothomJa$:3t p hoc lcdaf»Scda eft ne humores in fono fluant ad in ebrii kfu in quo eft dolor gg ictu fieubothomi 8< fiat apofteajunde Fac plagam larga mediocriter ut cito fumus Exeatmberius liberiufcj; eruor* Sanguine fubtradlo fex horis effc uigilandu* Ne fomni fumus 1 edat fenfibile corpus Ne neruum ledas non fit dbi plaga p funda* Sanguine purg atus no carpas prinus efcas* GaULSphoJup Hio apho Jn quo morbomult q? ?n iono fi fiat apoftemi latra corpus aut mebrfi fit le uro adiero fluuthuraorestAuic«ueroali$ aihgnat c5m Xq> p ralc fonti poflet accidere cofrariio mebro$«Et ut jus ca pot eilesqa ficut $m Gahfup ilio aphodn quo morbo fccdonos in pri dpio poxifmi no copetitiqa calor naturali: ad iteriora rcgredi£:& exte* riora ifrigidan£;& f imi remanet noc5farapti:pp q> rigor augme* ac dc paroxifmus et plogaf;fic et fumi p comotione humogt j dcia fieubotho mia ad neruos & ad lacertos eleuanf q no c5fumpti remanentes in fono Infrigidanf t exterioribus arigroilanf3ridfaciutadneruoqe dclacertoqc cofrtLtione fi fiat fupdormitio tmediate poft fieubotho mia: alia ca pot ee qa maceria eft ingroffans cft facies cofraftione:ficut in qrtana i cuius typo fit pp frigiditate dc groflfcie materi? netui dc lacerti fdt frigidiuo ad ipfos quo fit retractio caloris ad Interiora infrigidaf dc ingroflaf dc ille fumus infrigidatus dc ingroftatus frigiditate dc igrollatione inducit in mebro fiue cofrattione; iiue ad me brii cofimile operar £gritudincs c6fimiIes*Etiftud uei£ eft de fono f leu bothomie uicino dc no de remoto poftq fumi illi fuerit cofumpti*Scdm q> dicit eif q> fleuborhoraas det cauere ne faciat nimis pfunda aptura l minurioefita q> cu tleubothomo ledar neruu uel arteria uene fuppoiitut na ex lefioe nerui feqf fpafmus:exquo ulterPacerbiflima mors icqf uef ad minus pditio mebrfcputa brachii uel digiti &c, Bx lefioe artert? feqf fluxus fanguinis arterialis difficilimc curabilis» Tertiu eft qd fieubotho matus no illicoblmediatc poft fieubothomii cibu fumere det: fcd dec expedare quoufgi in eo humores fuerint quetijne cibus anre eus dige* ftione ad fubueniendu membro ieiocti ianguinefimul artrahaf» C Hic autor po nir«y»uirandaab ipfo fieubotho#» mato quortiu Pri mneftqdfieubo thomatus debet uitare lac dc ladi ciniaicui? caeft: qa er comotione htioru p flcubo* thomia f?pc fluunt humores aliq ad ftomachrofi ergo lac funieref ex co mixtioeillorti humor u lac in ftomacho coriupef :cx quo de fe maxime corruptibile eftjia dc lac pp dulcedine eius poliet trahi idigcftfi ad ueas: 8c pp comotione humoq: fu ile corrupi »v5eciidfi eft qd f cubothomatus debercauereaporummiojq vpp euacuationem uenarum talis potus Omnia de lacte uitabis rite minute* Et uitct potum flcubothomatus homo Frigida uitabis quia funt inimica minutis Inter dictus erit minutis nubilus aer* Spiritus exultat minutis luce per auras Omnibus apta qcs:eft motus ualie nociuus f f aheret fadie ad uenas Indigeftustput prius dldtd elhTertid eft q> ficti bothoraatus det uitare oia frigida ta Itus fupta J exteri9 adhibita;puta cibaria mftli frlglda:aere frigidi!: bala eu frigidu:tenuitateueftid:fclTio ne fupra petra:frigiditate capitis ucl pedd: qa cdcalor naturalis p ficu# bothomia debilitatus elhcorpus facile fupflue infrigidaret ♦Quartd eft q>fleubothomatusn5 debet ambulare in aere tenebrofo nebulofotur# bato:qa talis cotriftataiam:&: pigritia in corpibus Idudttut prius di&u eft ibi;aer iitmddusma rrifticia ca eftfaguis melacolici:fed debet abula# rei aere claro Sducidojqa in tali aere fpfis uitales naturales Se animales recreant &ad extra mouenf cd gaudetes fimilif Qnintum eft q> fleubo# rhomatus debet querere quietem temperatamilimilitcr 8i motum ex# celfiuum uitare: quia motus exceffiuus tunc maxime debilitat:& humo res comouettquies uero temperata motum fedat* CTHicautordi# cit quattuor, Pri md eft q> fleubo# thomia facienda cftipncipiofgri tudinu p acuta# rfid+maxle acuta ru:q*f* terminat in die i}rta:qa tales funtbreues:necdantinducias:&i6a principio me# cade funt,Secunda eft q> in eft 3430,300 450 4 and plus de fanguine extrahedu eft §1 aliq in tali £ta te maxie multiplicat fanguis:& eius fubtradio no ipedit augmetd: nec diminuit uirtus corpis:ga corpus in tali£tate non augefjneqj diminuit fen(ibiliter:fcdftare uidet*rerritf eft q> fenes 8c pueri pai§t fleubothoma di funt:qa in pueris fanguis multus requirit pp nutritione 8e augmenta tioneineis4Et infenibus uirtus incipit debilirarhQmrtd eft q in principio morbi no eft fadeda (leubothomia*Medicus*n+e minifter nature:f m Gal* in teg4 ca illo «Omnid natura opatrir+Mcdicus uero minifter:fm GaUiihaph* in c5dHius aegritudinibus qb ufcdqj incipieribus nulla euacuatio \ paci# pio morbi enaturaIis:(icutergonaturain principio morbi noeuacuat: ita necMedicusJftud tni tribus cafibus 1 fu niotitaretun AuUocofajpeallegmuitqjipucipio morbi fleubothomia no debet fierfcqa fleubothomia hfiores c6moucrct;& fubtiliaret:& cur# rercp Principio minuas in acutis peracutis Etatis mcdi£ multum de fanguinctolle Sed puer atq?fenex tollet uterq? parum Ver tollat duplu reliquu tepus tibi fimplum* rcrc p corpus faceret nili materia fit furiola* Sc3o het in materiae multitudine,un Gai.fup illu 5phoJncohatibus morbisxuult q? oportet fieri fleubothomia aut farmacia ut natura alleuief xqXcnerata e pp ma terif mulritudine4Tertio hetiflaria i morbi magnitudine & acuitatexut qfi cfl apoitetna magnd dc doloroftfxlicec no fit multa maceriaXaficede tis i corpe.un dicitGal*xiu\raegategm\Siapoflea fit magnu fleubotho mef in pricipioxlicet no fit materif multitudo ne erepet aut apiafapo# (lema anfui maturatione,Ergo ut mala finthomata uitenf minutio e fa deda,5cda regula e q> no fiat fleubothomia i die motus £gritudis:ficut incrifinocfl xne materia alo coadquenaturamitdtipam diuertafxfifr £mGal*i% amphdn flatu; neqj fleubothomiaxneqi farmacia fieri detxqa I eo fit co Aio morbixq melius fit i qete 3 motujfedficutfe het flatus ad morbi! to talenta poxilmus rcfpeCtu diegt irerpolatiois xficut ergo 1 flatu no e cua# cuaduura neci poxifmo*Tertia regula e q> fleubothomia no cfacieda! pricipio rnorbhcd crifis cfl remotaiqa im Ifaac i urinisxfanguis efl fun dametu caloris naturalis if>m ♦fifuflinesxlicet cor iit fundametd gnans; & fpUs fundametd deportasxfed fanguis e fundametd caloris naturalis: ga ex co materialiter gdaf calor naturalis:& id aligs fanguine euacuado euacuat calore g materia morbi het digererexfc p cofeques morbus p# logaf: St uirtus debilitaf:pp q> rimedd cfl ne pp logitudine morbi & de# bilitate uirtatis natura fuccfibat,Quarta regula elt q> in corpe hnte fece in Itcflinis no det fieri fleubothoraiaxeuius caexga triafuntattrahctiaX caliddxuacuu & tota fpes,Quia ergo p fleubothomia uene euacuanf q a mebris fibippings artrahdtx&ita meferaiceaflomachoxuetcr plus co# flipaf:St natura ocetain uenis plus inficifx&meferaiceattrahdthumidf tate fccu«'& feces plus deliccaf ♦Debet ergo uecer prio lenirixut p fuppo fitoria aut clifleriaxnifi p fe laxef ♦ Qijtta regula efl q> no debet fieri fleu# bothomiam tarqaexhoc mali! accidit ifenioXmulti morbi mali ficut epilefia appoplexia Sc paralifisxga pp remotione fangufs;& caloris gene raf multe fupfiuitaces fgritudind♦Sextare gula efl no det fieri fleubothomia 1 m uliere raeflruara aut lpregn ata+ In ipregnata no det fierixga p hoc calor digeres cibu diminuere6:&nu# trimetu fetus aufemfx& mane qn fetus ell magnus cu tfic indigetant# pliori nutrimeto+Etiflud dicit meflruataueronaturalr 4 reaolutione melis no der fieri flcubothomiaxqa I fluxu nimio me flruoq: eet facieda ad diuertedu materiaxfcd qfi euenidt naturalrxfc fm debitu no det fieri fleubothomiaxed materia euacuef fufficieter a naturaxfc natura no det diuerti ab opatioe ♦ Septima regula efl qp pofl coler ici pafTione no der fieri miaomoueathumores p hocpoflet hdor colericus adftomachd fluere tc Ipm Inflamarcincc det fieri poft uomitff ne fimift humores ffuantad fioachumcg» poftfluxuuetrls:neq> poft uigilias magnas :ncg* poft mo# tu forte:& breulternec poft ullu calefacies multu: aut multu diffoluest qa fleubothomia hfiores plus comoucret:&uirtute magis debilitarer* Deideuidedueftiqbushoibuscopctit flcubothomiat&jdllo ponedf funt aliq regule:quaguPrfaeft q> fleubothomia ccipetit hofbus delicatis ociolis &qefceribus:multu carnofis:&cibus multu fanguinegfianribus utetibus.Scdaregulaeftq?fleubothomia couenit illis in qbuseftabudS tia fangufs:q?cognofcif p urin£ fpifT tudine * Abudatiam.fangufs facit eafpiffam:fcd colerafubtile*Tertia regula eft q^fleubothomia det ficrf in illis in qbus melacolia abudat. Vn cfi e multa melacolia naturalis cur res cfi fanguinep fotu corpusjqa fangnis in epate ab ea mfidiftcaf: rfic copetit fleubothomia fiue minutio pofteafarmacia.Vfi duplex eft me!3 coliamaturalis & maturalis: naturalis eft fexfanguis:q eft curres eft fanguine:qre cu fanguine p fleubothomia euacuaf :io facieda eft fleubothomia ad eius euacuatione cfi fanguinetab eode.n.calorc.f. calore tpatofiutfanguis:&melacolia:q eft eius fex.&poftea facieda eft farmacia.Quarta regula eft q>in illis in qbus timet humorft ebulitiojco turbatio: &calefaftio:c6perit fleubothomia:&ifti ftatim qn fentiuntfe calefieri debet fleubothomari cu fit timor ebuliri6is:c6rurbari6i.$:& ca lcfa ipfa purgat epar* Secudtieqdpa mudificatfplene.Terriu e q> modificat pedtus* Quartfi eft q? pferuar pcordia.Lorifidu ftomachi a eft quod aufert nocuroeta eft q> aufert dolore [naturale cordis;St ro locis fiiguine euacuat; utpoftea et patebit4|? maiori declaratione eft q> infleu bothomia aliqfi apiunf uen?8taliqfi ai teri?.?n aptioeaut at teri? eft ti* mor:8t huius ca poriflima ift nimius fluxus fanguisjq duplici ca het fie* uehemes fanguis ar* tcrialisrcalidinmeft facile mobile & arteria dilatans &apiens:8tj6iuuat muftd ad euacuadone fanguis in fleubothomia ca eft ar teri? mobilitas:& io tardius in ea uulnus curaf cu uulncra no fananf nifi qefefit :,pdeft rn ifta fleubothomia trip!iciter*Primo cu eft in corpe fan«* guis fubcilis qn uaporofi.Tertio quado calidiffimi: fanguis .mfubrilisicx quo calor naturalis St fpus fititihabirat in arteria: fed fanguis groflus:ex quo mebra nutrinnf in uenisjfimiliter fanguis ua porofus in arteria cotinefjSe fanguis fanguineus in uenis:fanguis ct cali diflimusqacordeeffleif Stdigerifiqd'eftcalidiflimfi mebru et corinef in arteriaialius aut fanguis in uenis * Secndo fciendtl q? uenarcaptic eft in muIrismebris:aliquado i brachio fiue manu roagnataliqn in parua: aliquado in pedcraliquado in nafo:aliquado in fronre:aliquado f labiis: aliquado in lingua; fiue in palaro:aftquado in angulis oculogt uerfus fr5 te:in m anu maiori q eft ab afcellis ufq* ad cubitos funt qnq* uen? aperie d?fm Rafis *vih AlmaAuiMoco4pahVna uocaf cephalica q eft ucna Dat faluatclla tibi plurima dona minuta Purgat cpar*fplene*pcctus*pcordia*uocan Innaturalem tollit dc corde dolor an: capitis,Secunda bafillca qugeft uena epatIca*Tertia mediana fiue cor# diaca fiue nigra:£m quod uocatur ab Auic ♦ fiue matrix:ficut uocatur a Rafi.quarta afceliarisj& quinta funis brachii:in manu minori eft ferites fiue faluatella:& in brachio £m q ieiunaremultdexficcatcor pa i £tlate: qa ix quojas de na# tura:eft calida & iiccaiiparefoluit humiditares cor pis:qec refolufif pfudorcfigftate multipiicatos:& ficfupuenicteie# iunio corpa plus e*ficcan£:qa ab# fente hfiido ciba !i:calor nri cor# pis agiti huidita tes pprias ipfas ex(iccando:&er go bfl dicit Ipo* ♦yibptLamphd» corpibus huidas carnes hnrib 9fa# me adhibere c6# ucnir*Faraes«n,corpaexficcat+Scdm eq>uomit?c6fertquoHber mefe: qa p uomirti euacuanf huores nociui coteti in toto abitu ftoachi:& illud eriauoluit cfi dixit.qd' Ipo pcepituomird fieri bis in unoquoq* meieXduob9dicb9c6tinuis:ut fcdo die cxpettaf illpd q? prio die no potuit ipeliu& p hoc Wu I po ♦coler uaf fanitasicu talis uomituj tufidificar ftoachfi euacuado fkuma&colc h3 aliqd g> mfideripm ficutireftina hnt colera rubeam ipfa mudificate:& poftea *poit plura alia iuuamta uotnit9 bfi eq> cofertgrauitati capitistfc hoc e uc$ qn illa graui tas accidit ex materia humorali uapofa puenietea ftoacho & mebris ife riorib9ad caput, fi*n,grauitas corpis fieret a nocumeto ppt io ipfi9ccre bri:tucuomir9magis noceretqofcrrct+Scdtn eq? clarifi. at uifutSe hoc qfi obfcutario uifus pueir cx materia uap.ili pueniere a ftoacho ad ipfos oculos alias at e q? aufert & abominatione: reraouedo 5c euacuado huore a ftoacho q c di faftidii eft q> co# fert ei ad cui9 ftoachu defcedit colera corrupes cius cibtnQiutu eft q? re fnouetabhomiimioneqfitppunftuofitate.Sextueqmmouet catn dc fiderii: & illud q> facit defiderare acutd ponricd aut acetofujqa uomitus remouctcani oiumilhud difponuni remota caufat remouef effectus* Temporis fftiui ieiunia corpora ficcat» £gat Q uolibet imcnfe cofert uomitus quoq; pur/ Humores nocuos ftomachi;lauat abitus oes Ver autunushycms in anno T empore uernali calidus fit aer humidufqj Et nullum tempus melius fit fleubothomif* Vfus tue homini ueneris confert moderatus» Corporis motus ucntrifq? folutio fudor Balnea purgent?;tunc corpora eu medicinis E flas more calet ficca nafcatur in illa» Tunc quocp colcra rubea dominari» Humida frigida fercula dent?:fit uenus extra Balnea non profunt:fint rare fleubothomif» Vtilis cfl: rcquies;fit eu moderamine potus Seprimfi eft q> cofcrt laxitati «f «cathcde q pccdit ydropifim :cuacuando materia talis laxitatis fle mudado ftoachu*03auu cft qd cofcrt ulcerib* in uclica diuertedo materias currete-s ad illa loca ad pte oppofi tatNonu eft qd cofcrt lep maxic qn fit cft uomiduo forti: ficut elleboro; gatalisuomituseuacuatmaterias qfutilocisremotisfle difficilis eradi fit lepra:et uomitus corrigitdigcftioneprima: ea q alte digeftioes melius fiuc: uri lepra peccat icorruptioe digeftiue*Decimu e qd cofcrt raalirif coloris i cute ex aliquo humore diuertedo ipm a cute* Vndecfmu e qd ofert epilefig ftoadcf euacuado huore cotem i ftdacho: ex caufaf epilefia. Duodecim u e q> cofcrt i iftud tps magis aptu e fleubot homierqa magis e mulriplicariuu huog: q alia tpa* Et ergo edfto tpc ptoucnire moderatus ufus coitus & motus teperat?» Sc uett is folutio liue lluxust&fudor tpatus: Sc fifr balnea tpati ad dimb nuedu repledone4Et ergo et tftud tps aptfi c ad purgatione corporis dl medicis *Quartu eq> eftas calefacit Stexliccar: Sc ergo i ipfa et m ultipli# caf coler a rubea q calida e;3e liccatjppter hoc et i filare fercula debet ee frigida Se Humida ad remouedu diileperatisi caliditads Se ficcirals ex co plexioe filaris i iu£ta:Sr dcbetfieriabftinedacoitusjcu talia et exficcat; abllinctta \ multis ba!neis:fimilideca:3erarafieubothomia:cadede ca; nifi necclfiras hotem c6pellat:8e debet fieri qes:8e panctis motussga ges hik multus motus nimiu eificcatjftc debet ho pdi£to tpe uti potu cu moderaraineSe maxief»igido:qaexfuperfiua fuprioe pot7 frigidi p pter aptione aliquadofeqffubitaifrigidat/o corporis uelpara lifisjfiue laxitas mors lubita* A qua nos defendat q ctcrnali ter uiuin®naii i feculafcculorum»Amen» kL imprdfum Venedis per Bernadinu Vcnctfi de Vitalibus»