LUEM VENEREAM PENITUS ERADICANDI ACCURATIOR ET TUTIOR METHODUS, Quce lenior utrdque in tempejiate abfque ulla noxa celebratur. Auftore TQL ° SASSARD, P* * A. R - M. C. Quolibet in opere integram erga cives proba mentem. Venit 2 lib. L O N D I N I. •Et apud A utor em Lutetia; Parifiorum repetitur via Suburbii -Tacobsei, n°. 2x8. 1 7 8 7. LECTORI. De morbo venereo undique pa- tent diflertationes , pras cteteris autem eruditiffimi Astruc con- fulenda funt opera j hujufce con- tagii de causa, natura, & origine, quidquid fit detegendum honefte ac dofte fcripfit. Ego vero, qute per quadraginta annos, & ultrik docuerit me praxis in animo accu- rate perpenfa , principiifve fulta, ea omnia breviter & probe fum relaturus. Non eruditioni, rei fal- tem veritati & utilitati , viginti abhinc annis praefertim , abfque remiilione , totus incubui ; de morbis ratiocinatio quaelibet vel difertiffima nequaquam eft adeo tuta & evidens, ut praxis affidua. Lues venerea, cujus nunc ener- IV gia licet fublatere remifia videatur abfque imminenti periculo , tamen eft admodiiminfefia, innumero fve cl&m metit cives. Quae de conta- gio tam gravi mea fit fententia, quae argytarum fint fraus & cu- pido , ut infra aperiam , latinum hoc elegi idioma fimplex, nullo- que modo intricatum , quoniam medicinae lingua ex me nunquam debuit fuifle gallica: erit mihi fatis quidem facultatem plurimis fi abfi- tulero nofcendi quae fint folius medici. Ex gallice fcriptis horrendum nunc fit latrocinium j circulatores nempe , mulierculae , hominefve ruftici, nulla arte, nulla doftrina imbuti, utrique contrk bonis mo- ribus plane exuti legunt, nihil in- telligunt, cupidi omnia audent V & omnia invertunt. Civium indh mors j aut fenfuum artuumve jac~ tura ! Quaenam foret gallice fcrip- torum fententia ? Dicant velim, de in artibus magiftro, qui sedis luae ampliflimae omnibus in locis , ac utriufque aetatis innumeros inter difcipulos aperte collocaret cata- pultas, fclopos breviffimos, pul- vere & plumbo, inftrudtos & per acuta quaevis inflrumenta. Heu ! quotquot victimat ? heu ! quaenam parentum moeflitia ? An vere ad aegros fublevandum gallice fcripferint ab ipfis non rogito. Pro vigiliis mercede quadam fi fuero dignus, ea duntaxat erit mihi grata, quae opufculum hoc meum in gallicum verti denega- verit. Tradu&ores plerique ad Ja- borcm, utraque penuria adducun- tiu 5 millive de concivibus queunt bene-mereri extraneorum nifi Ia-- tine reddant fermones. LUEM VENEREAM PENITUS ERADICANDI ACCURATIOR ET TUTIOR METHODUS, Quce lenior utraque in tempejiate abfque ulla noxa celebratur. CAPUT PR1M U M. De Morbo & Medicamine. M edendi & ars & fclenfia, per- utiles cert&, omniumve praeftantiffimae, indifTolubili modo ne&untur, idedque medecinae duo dumtaxat funt veri cul- tores*, revera funt gemini aegrotantium ad fublevamen nati. Qui, manus abfque operatione , con- /iliis tantum fanat , dicatur Medicus; qui fanitatem confiliis, manufque ope- ratione refiituit, fit Medico-Chirurgus; huic , fane & jure merito , committenda videtur cura luem veneream penitus eradicandi. Infanabllem eam diu voluere plurimi, dum alii credulitati & timori multp miniis obnoxii nunc fanant eam citb 9 tutb & jucundi. Quae ex libidine, citb, tutb & jucunde oriuntur, mala citb , tutb & jucundi tol- lantur. O res miranda ! Ex natura fua, hoc contagium non infanabile probat experientia, nec efi: lethale ; aegrotantium quidem negllgentia, libidine , prava vi£lus ratione & medi- camentis inerudite accommodatis, fit vel maximb periculofum. Seminium venereum vel eft corrofi- vum, vel coagulans. Si fuerit corrofivum, celerior ipfius videbitur aftio ; inflammationem cito inducit , carnes brevi contundit & de- pafcit; demum rodit offa. Si fuerit coagulans, lentiori procedet gradu ; humores inprimis infpiflat, tu- mores varios deln generat, & non breve temporis pofl: fpatium, in mora adeo fit acre , ut infaufliflimos edat cafus. Venereum hoc contagium ftimulo ve- neris & coitu vel leviflimo motum fefe repenti infert in femen & lympham prae caeteris omnibus fluidis ; fic , hac mixtura fiunt fermentum, quod intimam fuam fervans analogiam , eodem modo & virulenta fua indole iteriim atque iterum potefl diversi inquinare nova feminis & lymphae vafa & receptacula; quin amittat facultatem nec poteflatem pares edendi efle&us , donec mercurio penitus fuerint deletae & eradicatae. Cur & quomodo, laticis purpurei intaftis aliis partibus , lympham & femen conflanter afficiat virus nec amplius mirum. Seminium venereum in divitibus-ac In egenis non pariter germinat, nee eadem procreat fymptomata. Divltum mollities 3 lautus viftus , otium , veftitus munditia & debilitas coitu immoderato comparata initis quo- dam modo torpere perfaepe cogunt virus, & ex eo externa rarltis furgunt fympto- mata. Indt? vero varii dolores , febris lenta, macies, dlverfi thoracis affedus, paralyfis & mors improvifa. Egeni contrk ad laborem pertinacem & motum perpetuo coafti, ipforumve tenuiffimus ac pauperrimus vi&us ad extrti pellunt varios effeftus, quos hu- jufce feminii energia explicat. Ttim fpur- citia , aerumnave indufiorum , totlufque vefhtus fodorem ac excretiones purulen- tas fupra cutem totam diutitis morantur ; indb , horrenda haec fymptomata , quae ttim faciei, ttim partium occultarum ve- nuflatem carnibus, diverfo modo , ad- natis vel tegunt, vel cancris. & ulceribus rodun** Horribilis videtur lues haec venerea, non indb tamen periculofior; nam mu* tato vidtu, quiete , linteorum munditia, lotionibus quibufdam , jam evanefcit horror & mercurii legitima adminiflra- tione , faflidiofa haec fympto matum fa- cile debellatur cohors, nec eorum dubia fit curatio a probo pra&ico celebrata. Non res eadem fic fe habet in miferos, quos in nofocomlis veneriis accurate & impunb eligunt argitae, quibus ve utuntur, ut principis & magiflratus decipiant re- ligionem. Arcana fua gloriosi praedi- cando, horumce, praepolleris laudibus, produnt futilitatem ; aegrotantium nihilo- mlnusfalfam extollunt & portendunt cu- rationem. Heu miferi! veftrum mox re- diturum latet contagium. Inlidiofi illi circulatores vulgi fic cre- dulos animos ludificare contendunt, in- terea lucro turpiter quaefito placidb fruun- tur, ddm dolent in nofocomils elefti. Qualiacumque arcana prohibet bona fides , & civibus certb fingulis medici- nam auferre falutarem , eam fuis foda- libus tegendo , horrendum efi: latroci- nium j idcirco probus nulla agnofcit Medicus. De iis circulatoribus, fapientiffimi Aftruc liceat mihi referre fententiam ; fic loquitur : indormire, quae negle&a in magnum » thm rei medicae, tum rei publicae de- 33 trimentum recidunt. 33 Quanto magis doleret hodl£ exanimo tantus ille vir animadvertendo , quae promulgata nuper fuerunt arcana! Quae ad contagii venere! curationem huc ufque fuerunt adhibita, cunfta novi medicamenta , plurimifque fum ufus. Ideoque de efficaciffimo tantum fcribere volui, non vero de arcanis 5 qiiae five flnt follda, aut fluida; aquea aut fpiri- tuofa ; mercurii, dubio procul, funt in volucrum , quod plerumque genuere fraus & cupido. Caneris omnibus remediis ab omni tempore praepofltus fuit mercurius; cru- deles quidem ipflus flatim fuerunt per- faep& efle<5lus. Nihil efl Jimul inventum & perfectum. Ex Cicer. Dein vero partibus heterogenis ac noxiis plan& exutus fa&us efl mitior ; ipflus hodie ufum tuto praefcrlbunt & ad- hibent medicinae veri cultores, 8z abfque vel minimo periculo Juem veneream pe- nitus evellit. Pondere , divifibllitate & mobilitate agere vulgo fuit diftum , quadam imo facultate nondum denominata certb pol- let , cuj us ope fymptomata vel graviflima mir£ delet. Ignota haec facultas, ni fallor, neutrum & iners efficit feminium venereum; proin* d£que nullus ultra noxius remanet effec- tus nec germinatus ullus. Ex mea me- ■thodo hoc fit evidens, cum aegrotantes placidi fanentur , quin humores ulli aperti nec ullo fenfili modo excerni vi- deantur. Quapropter contra peritiflimum Adrue & alios quofdam auferes dico & contendoptyallfmum & falivationem cu- rationi nocere & femper nocuide. Aegro- tantium enim debilitant vires; in ore & imis faucibus rimas & ulcufcula generant, h quibus odor vel maximi fetidus exhala- tur. Tum vacillant dentes, nulla exinde madicatio ; prorsus laboriofa fit omnis deglutitio ; dum plurimi intered larg& propinare & fufhcienter vefcl cibis levi- bus. Tum mercurii congruam quantita- tem intromittere ed nefas, oris ob pra- vum datum, thoracifque inflammationem aut debilitatem. Sic dubia , periculofa & periaepfe nulla fit curatio , quae nunquam foret incerta, d mercurii fu didens fuerit dofis fallvatione & ptyalifmo abfolut& remotis, quibus opportunih?, tutiufve fubditui debent pillulae cathartice , qua- rum formula adlnvenietur in materia me- dica fequenti. Ergo probatum efi ptyalifmum & fa- livationem, contagii venerei in curatione, efTe cafum non levem ; nedum fint crifis utilis, ut voluit peritus Fabre & longb prius benb multi. Crifis quidem naturae eft peculiaris labor internus, fponte fua aut medica- minis quadam phyfic£ ignota facultate motus, quo morbus cito judicatur. Na- turae hunc laborem in lue venerea mer- curius, ut in febre cortex peruvianus , movet, quem hoc in cafu fauflam crifim praenuntiant fudoris infenfibilis & urina- rum copia, fymptomatumque recetTus ; nequaquam vero oris & thoracis vafiatio. Crifis porro hic efi: remedii fingularis & internaa&io, quae morbum mirificbpellit ullo abfque cafu ; hujufce crifis nullo modo ceribfunt efieftus nec falivatio , nec ptyalifmus» Decepti fuere omnes, cui fallvatione & ptyalifmo contagii venerer citiorem & tutiorem fore curationem exiftimaverunt. Quocumque enim modo adhibeatur mer- curius , ullus vera & Inveterata lue ve- nerea laborans nunquam menfem , antea etiam pro more admlffis praeparationibus, quae lint venae feftio, balnea & cathartica. Hujufce temporis per fpatlum evanefcunt quidem fympto- mata pleraque , at vero citius aut ferius refurgunt;quod lingulis qulbufque diebus verax probat experientia. Praeter ptyalifmum & fallvationem i hujufce morbi adhuc amovet curationem inedia, quam nullus annotaverit prac-r ficus. Natura, efl omnium malorum medica• trlx : huic veritati Hypocraticae non fer- vire quis auderet ? Propriis fuis viribus ergo, aut medicamine juvante , morbos expellit natura; vires autem minuit diaeta, dum eas adaugent medicamina congrua & alimenta facilis digelhonls prudenter exhibita. Diaeta levis vires minuit; diaeta gravior eas omnino tollit j naturam atterit, proinde , remoto na- turae auxilio, curatio fit dubia, aut ex- haudus moritur ager (i )„ Ergo pro aetate , pro viribus aegro- tantium, pro morbi energia praefcrlbenda ed viftus ratio. Praeteret, ut Medlco-Chirurgus, hac in curatione, tuto fe gerat, aegrotantis dudeat indoli ; huic abfque noxa faep£ faepius indulgere expedit, nam , mente fana, facili fanatur corpus. In cadavere naturam novifTe mortuam, medicinae ad praxim potiffimiim deducit; at vero nec ed fatis ; naturae viventis va- rios adhuc progredus & recedlis, fuofque agendi diverfos modos , k quibus pendet indoles, agnofcere plurimi refert, nam qub natura vergit eb ducendum. Mercurius tandem tot variis modi» ( i ) Lue venerea & inedia exhaufti pereunt multi, quos occidlffe immerito habetur mer- curius. adhibetur , ut quos inter caeci eligunt argitae , eos plerumquk ab ipfis praefer- tim feledos, ut noxios aut inanes, ab eruditis pradicis jamdudum fuifife re- jectos compertum fit. Hujufce remedii adminlfiratione fiv£ intrinfeca fiv& extrinfeca , uti non uni- cuique licet. Brevitatis ergo caufa, ac mentis meae gratia, quidquid de praeparationibus mer- curii diverfis de earumdem ufu , me- thodo meae non fuerit confentaneum, omnino praetermittam. Tutius quidem ac opportunius mihi videtur oblivioni ea eunda tradere, quae quibufdam in ma- nibus fieri pollent periculofa. De iis igitur, quae uniufcujufque fymptomatis in curatione prodefife pofifunt & tuto ad- hiberi , tantum fum locuturus; ea eunda compleditur caput fequens; cujus, mer- curialis unguenti ex compofitione , ut hic praefiantiflima, fit exordium.- C A P U T II. D& materia medica huic morho accomodata. XJN GUENTUM mercurialemoxde£ crlbendum , licet ab omnibus notum , ex me, praeflantiffimum & unicum eft remedium , quod multo tutius luem Ve- neream delere queat; nec non mirum mihi videtur, quod, ab erudito Alexan- dro MonRO ( i ) jamdudum exploratis valvuloiis venis lymphaticis, de eligendo mercurium adhibendi modo adhuc fu- perlit vel minimum dubium. Praetiofiflima haec exploratio , tum hujufce morbi in incedTu, tum in ipfiuf- met curatione, quaecumque furgant phe- nomena, ea cunfta apprimb expendit. A genitalibus, quomodo ad hepar, ad ( x ) De venis lymphaticis valvulodis, & de earum in primis origine , audore Alexandro Monro, M. D. 6c Prof. Med. & Anat. Edin- burgi. 14 thoracem, ad oculos, totamve cervicem ; fubito evehatur feminium venereum, nos docet, probatque quomodo fymptomata long£ remota k partibus , quibus com- mittitur mercurius, cito & mirifici eva- nefcant. Quin imo ex didis , fine ulla controverfia, confiat completam admi- nifirationem fridionum mercurialium tu- tiorem effe methodum radicitus evel- lendi contagium venereum j longlflimis ab annis in praxi mea haec fulget verita?. Antiquorum Medicorum dodrinam & agendi rationem novifiTe Sz perpendifiTe unufquifque debuit pradicus; at vero ip- forummet diutiiis infifiere vefiigiis, aut firidiiis ampledi fententiam & dodri- nam, vel vanum foret, vel aliquoties periculofum. Antiquorum pariter romanorum ac Carthaginenfium hodi£ arma, fi adhuc fuperfunt in armamentariis, ea curiosi cir- cumfpiciunt magnanimi Duces noftri, & in numero ftupent , quod tormentum bellicum > catapulta, acinaces & fica nunc »5 fint fatis, ut oppida oppugnent, praelia fecunda faciant viftoriamque obtineant. Haec infpe&io tamen quorumdam movet mentem , & quorumdam firmat animum. Antiqua, indigefiave remediorum con- geries Medici valet fufcitare curiofita- tem; faep& faepius procreat faftldium , & juvenum angit mentem ; inter eos tamen quidam res annotant non raro * quibus inpofierum faufte utantur. Quo pluribus remediis fanatus fuit aeger, eo diutius certfe remanet debilis & languens; quin imo nimiam eorum multitudinem & quantitatem nocere quif- que fatetur peritus. Unguentum me rcuri ale. T£, Mercurii crudi h cinnabari redivivi, axung. porci repurg. &; baln. m. co&ae ana 9 ....... . I. i Veterat. Paris ung. mercur,, unc. 2. Hic efc modus agendi: Unguentum mercuriale veteratum & mercurium fluidum diligenter tere, aut terat fidelis minifler in moriario ferreo , cum plflo ferreo, donec nulli globiili mercuriales, etiam confpicillo , videan- tur i t&m axungiam porci in aqua putei red& lotam 8z expurgatam , in balneo maris codam ad cujufvis humiditatis confumptionem paulatim adde , & per horam Integram indefinenter terenda efl haec mixtura, ut fit accuratiflima. 16 Unguenmm fic paratum facilius minif- tratur , citius ac tutius intromittitur , numquamve contrahit rancorem, nec eryfipelas impertit cuti. Emplajlnim mercurii gummatum. Mercurii redivivi ..... uncias 4. Gum. arab. vel tragag. . . unciam 1. Butyri cacao undas 3, Cerae albae uncias 4^ Gummi fiat mucago cum unciis duabus aqua? calidae, cui mercurium addere fit ac terere ut fupra, donec pariter ex- tin&o adjungi poffit butyrum cacao cum cera alba priiis liquefa&utn igne leni & femi-refrlgeratum ; tum mixtura haec diit & fortiter efl: contundenda, ut firmam & levigatam emplafiri adipifcatur confif- tentiam. Pilula mercurii gummata, Tji. Mercurii pro more expurg.. drag. 3. Gummi avabici dragmas 6. Radicis enulae camp. pulv. . drag. 3. Fiat ex arte mucago cum f. cp aquae rofarum in quo extinguatur mercurius & cum pulvere radicis enulae campanae cito fiat mafTa , ex qua iljjcd formentur pilulae. Pondere trium granorum vo- randae , cum opus fuerit. Pilula de aquila alba. Aquilae albae pulver, drag- mas duas. Confervae Kinor. q. f. ut fiat maffa 18 folida , qua formentur pilulae pondere granorum duorum , quae fervantur ad ufum. Pilula cum mercurio cathartlcce. Mercur. & cinnab. redivivi & in f. q. Terebinthinae extin&i.. femi-unciam. Rei eleftl . . ,. . . Agarici Folior. fennae mund. . Trochifc. alhand. . . . ana drag* unam & femiffem. Refin. jalap. . Diagrydii . . Aloes fuccot. ana drag. imam. Tartari folubllis , . . dragmas dua?. Syrupi de rhamno . . f. q. In terebinthina mercurius extingnatur, cui perfeftk extin&o addere eft aliquan- tulum fyrupi de rhamno , ut in terebin- thina fic diluta, facilius terantur ac mif- ceantur refinae feorfim pulverat* &in mortarium paulatim projeflae cum tar- taro folubili; fyrupi tantillum adhuc ad- 19 dendo , donec expleta haec videatur mixtura , cui addantur alia medicamina tenuiflimk pulverata, cum f. q. fyrupi, ut fiat mafTa fortiter contundenda, donec fat fit levigata, &ad efficiendas pilulas idonea. His pilulis ab o&odecim granis ad femi-dragmam identidem utor in com- pleta mercurii adminiflratione , ut mer- curio vifium largitis expellatur conta- gium. Pilalal terebinthina & athiope minerali. jjz. Terebinthinae, ut infra, coftae. unc. i. dithlopis mineralis . . . dragmas 2. In.aqua taepida molefeat terebinthina cofta, cui manibus expafTae adde aethic» pem mineralem & una invol- vantur , donec mafTa abfque aethlopis ullo indicio fit nigerrima & levigata. In mortario ferreo calido fit pariter haec mixtura , k qua formentur pilulae pondere quatuor granorum. Pilula e terebinthina fimplices. Terebinth. venetae perlucidae. Ib. i. Bulliat in f. q. aquae fluviatilis , donec ipflus leviflima pars in aquam frigidam projeda ita indurefcat , ut facili fran- gatur ; tum tota mittatur In aquam fri- gidam & refrigerata ac indurata fervetur ad ufum , &: pilulae fint trium granorum. De variis formulis. Huic morbo accommodatae multae funt adhuc formulae , quas fingulas habet codex medicamentarius pariflenfis, in lucem editus anno 1758. Sunt formulae aethiopis mineralis; aquilae albae feu mer- curii dulcis , praecipitati rubri ? lapidis cauftlci & infernalis , trochifcorum ex- charroticorum , fpiritus nitri & vitnoli, tln&urae aloes & de myrrha. Horumce remediorum compofitio non efl Medici pra&ici. Varii potus. Emulflones , ptifanae infufiones , ex variis feminibus, floribus, foliis & fum- mitatibus plantarum, fru&ibus, radici- bus , corticibus & lignis conficiuntur. Hifce omnibus aliquoties adduntur fyrupi violacei, de althaea ,de limonibus, de capillis veneris, de nymphaea, de rhamno & de floribus perficorum, k dragmis quatuor ad unciam unam pro unaquaque libra. Ipfarum aliquoties in hauftu fauflb adhibetur tinftura martis operiens , a guttis fex ad quindecim. De illis nullum agendi modum , nullam formulam hic tradere decet. Purgantia decoctu ,folutione aut infujlone . liquida. Manna , fenna, rhabarbarum, pulpae tamarlndorum & cafliae , falia cathar- tlca amara, fyrupus de cichorio cum rheo ele&uarium catholicum duplicatum rheo, caeteris omnibus purgantibus anteponi merentur, ut fiant potiones catharticae pro utroque fexu & pro quavis aetate. Purgantia in quolibet affeftu venereo multo magis congrua funt liquida, qu&m ficca & folida ,ut boli & pilulae, quorum fubflantia integra fertur in flomachum & alia vifcera, quorum uno in pun&o in- flammationem periculofam , immediato fuo taftu fuaque mor a, procreare poffunt. Gargarifmus detergens. ty. Foliorum & fummitatum agrimoniae, unciam unam & femifTem. Coque in aquas fluviatilis fefquillbra, donec rubefcat decoflio , cui adde mellis rofarum .... unciam i. Spiritus vitrioll dulclficati, guttas 24. Aquae vitae uncias 2, Erit gargarifmus detergens. Gargarifmus emolliens fedans oris calorem, •qi. Radicis althaeae minutim incifae, fefqui* unciam. Bulliat leviter & Infundatur in aquas fluviatilis libris duabus fupri cineres ca- lidos per femi-horam; tum refrigeratae infufioni, & per linteum trajeftae, adde aquae vitae uncias tres, & habebis gar- garifmum , oris immoderatos aeftus tuto & cito temperantem, dummodo os & fauces faep& faepli\s ipfo irrorentur a principio curationis. Hifce duobus gargarlfmls aut dum- taxat fimplici decoftu radicis althaeae utor, & aegris omnibus funt fatis, ut, nec in ore , nec in imis faucibus , ulla habeant ulcufcula, niii prius fuerint morbi fymp- tomata , quae tum eadem ratione fa- nentur. In curatione venerea, nulla ex mer- curio unquam, nafei ulcufcula fat pro- batum efl:; haec contr& fymptomata ho- rumce gargarifmorum ope & legitima mercurii adminiflratione tuto tolluntur , quotiescumque Medici(& aegri reda fuerit agendi ratio. Emplajira. Emplafhrum mercurii gummatum, em- plaftrum diachilum gummatum funt fola, quorum aliquoties adhibeam ufum ; de his vide codicem parilienfem. Unguenta* Unguentum fufcum , vulgo de la merey balilicum & de ftyrace ea funt, quorum mihi arldeat ufus.; vide codicem pari- fienfem. Candela medica* Ue candelis medicis hodi& numerantur plurimae formulae \ quaedam videntur ineptae, quaedam periculofae; de illis nihil ultra. Doleo ex animo ipfarum de audo- ribus fufihs nuper narrata gallice fuiffe probra.,Sodalem inufitatis lacerare verbis nec efl: honeflum, nec humanum ; alio- rum nos doceant errores , fuimet ipfius amore quifque caeterum poteft excaecari. Cujufvis fpeciei candelas, ut corpus extraneum imprimis in meatu urinario tantum agere confiat, fic inflammationem procreant; exinde fi medicamine fuerunt conditae, quod fuppuratlonem movere , cicatricem refricare &: iterum inducere valeat, vanum mihi videtur alias eligere. Formularum proinde congeries fit fuper- vacua, fi ex omnium afifenfu una adefl, quae inflammationem, quam, ut corpus extraneum ediderit, fedare , fuppura- tionem movere ■& cicatricem adducere poflit, quae cunfla mirifice praeftat un- guentum fufcum. Hofce varios efle&us nullus fua doc- trina pollens ipfi denegat praftlcus; ergo ipfiufmet formula unica dubio procul effc exponenda, cum infuper ex eo unguento candelas condere fit feminio venereo confentaneum. Quamvis in codice facul- tatis Medicinae Pariflenfis fuerit defcripta hujufce formula , eam hic recenfere gaudeo , ut quifque , nihil ineffe inepti, nec noxii fua fponte annuat. Unguentum fufeum, yulgh de Ia mere. %i, Axungiae porci . . Butyri recentis . , Cerae flavae . . . . Sebi arietini . . . . jLithargiri praeparati ana unc. odo. Olei olivarum . . I. i. •Coque more emplaflri, donec ex fufco .nigrefcat. Hic eft modus agendi: JLithargirus repurgatus in oleo coqua- tur 3 bulliendo indeflnenterque movendo , cum fpata lignea, donec nigrefcat; ttim axungias cuneas in aqua frigida lotas .& expurgatas, tum igne leni una codas ad confumptionem totius humiditatis & per cetaceum trajedas lithargiroin oleo bullienti paulatim addere juvat, delnque ceram flavam fruflulentam, quam ad duplum & ultr& ferre licet, ut firmiores & licciores fiant candelae. Ea cun&a ad libitum & apt£ con- coqui attendat opifex, ut in mixturam adhuc calentem mergere poflit telam fua ex natura & ufu tenuem 5 ex qua unguento fic onerata , refrigerata cul- trove levigata, queant, fecundum artem fieri candelae ( 1 ). Candelarum de natura illas peregi, has nunc ipfarum de ufu incipiam ob- (1) Unguentifufci, abfque lithargiro, altera in eodem codice parifienfi fubfequitur formula, ex qua candelas aliquoties conderejuvat, cum ulcuf- cula callofa urethrae funt obices, quorum movere fuppurationem ampliorem plurimi intereft. Utriufque formulae unguento fufco medicas candelas mire condidit mihi D. Regnault, Pharm. Parifienfis, in via Citharea, & peroptatum ha- buere exitum. De la Hyerne, Chirurgus, in via Furni, ex regione San&i Euftachi, quafdam candelas nofo? comiis fuppeditat, quibus faufte fum ufus. 28 fervationes, candelis olim fum ufus, ut alii, fateor , inconfiderat&. De iliis nondum locutus fuerat Daram cum multas aegris plurimis jam intro- mlferam candelas quas a fero ad fervarent in urethra 5 earumdem iic ufus diu diutiufve prorogabatur. Quafdam quidem contraxerunt tragoedias, in ge- nitalibus fcilicet inflammationem & do- lorem acutum, &in urethra fuppura- tionem cruentam. Dein experientia do- cuit me , eas non tandiu relinquere mtromifTas; adhibeantur candelae medicae cum in urethra adfunt obices, quorum nulli ipfarum ope tolluntur, nlfi invete- ratae cicatrices , quae in una aut in altera parte confhingunt meatum urinarium , jjiifi ulcufcula callofa quae, ut ita dicam , metam pariter effingunt cohibentem urinae effluxum. Quod fuperfit dicen- dum infra, videbitur in capite de gon- jiterrhaea,. Attamen hic pofTum jamjam aflerere ,omne pomatum fore vanum aut peri- culofum , ut intromittantur candelae me- dicae ; pomatum enim erit vanum ob' fuam variorum medicaminum mixturam lic&i fuerit leniens; erit periculofum ob urethrae texturam, li fuerit detergens- aut efcharoticum. Hyperici dumtaxat oleo fimplici eas illiniri fas efl, quod urethrae nullo modo adverfatur; ipfius contrai linitu facilior levlorve candelarum fit introitus, earum facultas medicatrix uniet; pendet 6 me- dicaminibus , quibufeum fuerint conditae;* Candelarum prae introitu , momenti' multo majoris funt inje&iones e deco&o' radicis althaeae, vel & tepido la&e vac- cino , quae urethrae promoveant & ad- augeant mucum & omnium fibrarum- flexibilitatem. Ipfis etiam retradVis, mi- rifich juvat duftum urinarium multotibs irrorare, iifdem inje&ionibus , ficque' variae tuto amoventur tragoediae, quas- procrearent pomata. Praecedentia haec medicamenta funt? fatis, ut contagii venerei fingula quaeque penitus eradicentur fymptomata; ab om- nibus quidem funt nota ; perpendere tamen potiflimum expedit ipforum ener- giam certb litam efTe in fele&o ea adhi- bendi modo. Aliud fupered mercuriale reme- dium (i), quod miram apud Germanos obtinuerit famam ; hac vero noflra in (i) Mercurius fublimatus corrofivus de effica- citate fu a fibi habet DD. Wansviethen ac Deahen teftes integerrimos nec non peritiffi- mos, qui principes cert£ fmt inter pares. Quid inde ? Gallos inter & Germanos de alimentis» de aere, de moribus, &. de robore ubinam pari- tas? Quod adhhc multb pejiis, immensa hac in civitate morbi venerei h curatione fuam extra- hunt fubfiftentiam quindecim mille perfonae men- daces ac contemnendae, quarum agendi ratio non agrorum fublevamen, fed lucrum turpiter quaefi- tum profequitur : remedia vel minimi pretii eli- gunt, nec dolent de variis tragoediis quas poffint procreare : idcirco mercurii fublimati corrofivi ufum nec mercatum hac in regione non conce- dere civibus foret commodum yel maximum. regione non adeo fuit efficax, illud contr& aegris exhibere vix fas'effi Peri- culofum quidem generaliter agnofcitur , quibufdam tamen in cafibus, ipfius adhi- bere ufum potefl: prad cus eruditlffimus..- Hujufce autem ullum referre modum agendi, nec purgantia tum congrua defcri- bere non fufcipiam, ne fim reus tragoe- diarum quas poffiet procreare. Quidquid antea de arcanis & nunc de mercurio fubhmato corrofivo pro~ mulgavi , fat probat pal&m me nun- quam retuliffie remedia , quin prius medicorum habuerint afTenfum. Multis fort& videbitur nimis fcholaf- ticum & vanum agendi modum de variis formulis me exhibuliTe ; at vero deduxit me experientia , quae toties oflenderit incafsum medicamina re61& condere, cu- ram fore vel maximi momenti, nec non facrofanftiffimum officium quod pro« mulgare injungit caritas in cives. CAPUT III. De lue venered confirmata ,fivefit recens , aut inveterata ; & de ipfius curatione feu de completa mercurii adminifiratione, Lues venerea confirmata fua habet fymptomata, quorum ratione dicatur recens aut inveterata recentem eam in- dicunt omnia fymptomata paulo poft coitum nata ; inveteratam vero eam , quae k pera&o coitu , poft menfem &. ultra furgunt. De omnibus lnfr& eft figil- latlm dicendum ; at prihs flabilire plu- rimi interefi:, methodum tutiorem, quae fymptomata qualiacumque penitus era- dicare queat , quaeve neceflario fita fit in modo mercurium adhibendi, ut videre efi, itaque fic ordiri decet. Dc adminifi ratione comphtd frictionum mercurialium. Mercurii completae admiinifirationis ex me hic eft proceffus : aegrotantis , quarto ab anno , quaevis fit aetas; quod- cumque fit temperamentum, morbus fit recens aut inveteratus ; nulla habita ra- tione de fexu, fanguinis majorem vel minorem quantitatem imprimis e brachio emitti fiudeo , ab unciis duabus ad 06I0- declm , pro viribus aegri. Ex hoc momento tuta infiltuenda vi- vendi ratio , a qua per curationem dif- cedere fit nefas, & per diem hunc totum, feri laflis clarificat! aut ptilanae h radice bardanae bibendum efi libras duas; fero injiciatur enema cum decoddo foliorum althaeae &' parietariae. Nihil prorsus efi omittendum, ut nullo modo angi poflirit motus & circuitus humorum , quibus corpus humanum perpetuo efi: imbutum. Potionem eatharticam h purgantibus liquidis fuprk citatis, poflridle propinet mane aeger ; idem ac antecedenti die fit potus, ut lenius & largius dejiciat ex- crementa. Modicum fit prandium, & coena femper levis; accurati amovean- tur alimenta cruda, dura, falfa , aro- matis condita, & omnis caro fuilla. Craflina die in balneo aquae fluviatilis man£ & fero fedeat per horam inte- gram aut fefquihoram; it& paretur bal- neum , ut nec caloris, nec frigoris ullum habeat fenfum. Pro matutino balneo jejunus fit flomachus & pro ferotino , ciborum plena co&io & perfe&a. Cum h balneo manb furgit, jufculum liguriat &in le&o, vel in fede quiefcat per horam integram; dein quolibet af- fueto labore fungatur, dummodo antb prandium potaverit ptifanae h radice bar- danae aut althaeae & graminis libram unam; prandio, ut fani, fruatur, feli- gendo cibos ad concoquendum facilli- mos & aqua minorem meri diluendo quantitatem. Cum £ balneo fero ejderit, per di- midiam horam ad libitum qulefcat, &, fumpto jufculo vel leviffimo vi&u, cu- lare properet, ut recuperatis fomno viribus balnea libenter fufllneat, donec ad minimum fint nUmero duodecim & viginti ad fummum. Hac enim in cura- tione balnea, ut docuit experientia, funt conditio Jim qua non. Duodecim balnea per horam inte- gram , aut o&o per fefquihoram , intret o£lo aut duodecim dies , pro viribus fuis , cum non interrupti fumpferit aegrotans y iteretur, ut fupra, potio ca- thartica- Die fequenti ad completam merduri! adminlflrationem eft deveniendum , quae nova vi&us ratione fit refta, & k qua per totam curationem difcedere pericu- lofum foret ( i ), (x) V1&US rationi non fervire vel maxime eft periculofus calor immoderatus, potus defeftu os angit & guttur; inde inflammatio & ulcufcula Haec eft nova viftas ratio: i°. Septima hora matutina ladls vaccini tepidi fex uncias hauriat aeger , tumve in leONTAGTl venerei fymptomata, quas vulgo dicuntur ulcufcula cancrofa , &. ab erudito Adrue, caries pudendorum, huc ufque vel Ievidim£ fuerunt tradata. Quaedam funt ulcufcula cancrofa , feu potius erofio levis corii pudendo- rum , fuperficie vari£ circumferipta, cujus nec alta , nec callofa ed bafis \ quam erofionem levis dumtaxat con- comittat indammatio ; ex ea plus aut minhs abundans delabitur fuppuratio ferofa &c purulenta, quae portendit fe- minlum venereum acre & leviter coro- dvum. Exulceratio haec cutis facili poted fedari antivenereis, non enim grav& 3 nec inveteratum indicit contagium» A!ia funt erofio gravior , quae ex asa fumma cuticula , partis tum praeputii, tum balani denudatum pungit & rodit corium; quod larg£ fundit faniem fe- rofam & graveolentam , quae femper invadit praeputii bafim & coronam ba- lani , ipfiufque faep& maximam partem , cum inflammatione gravi, cujus efl par- ticeps praeputium, quod idem feminlum non leviter depafcit, faepkque phimofim procreat. Cafum hunc repellunt lintea fafciola , radicis altheac deco&u madida, Amaturi Interjiciantur, ita ut hafce inter partes Immediatus ullus adfit ta&us. Haec eroflo cafus lickt videatur levis, & cito abeat; non minimi tamen efl momenti, quod contagii inveterati fit effeftus multoties rediturus ; quod per annos antivenereis etiam repulfus ter quaterve iteriim appareat, & munditiei ope lic&t imprimis abierit, phaenomena tandem procreat, quae probant femi- nium venereum coagulans in fanguinem jam pridem fuiffe infufum & humorum motui plan£ affrictum quod , ut ante& dixi , lento procedens gradu in mora faftum efl acre nec non corrofivum. At vero llc£t huic fymptomati ob- noxius interdiim fuerit aegrotans; lic&t fefe fanum crediderit , tanta fit in in- flanti hujufce contagii energia, ut varia repenti ruant fymptomata vel gravif- fima, bubones fcilicet folitarii, carcino- mata praeputii in interna facie , aut in toto corpore puflulae variae, & aperta ulcera cum carie offrum , quae cunfla luem confirmatam demiim flabilium , cujus curatio neceftario indigeat accu- ratiffrma mercurii adminiflratione, fuo etiam in flatu erofionis , de qu& mox fuit narratum. Sunt adhuc minima ulcufcula prae- cedenti erofione paulo miniis metuenda, quorum tardior efl in ce (Tus, quae tarnen inveteratum praenuntiant contagium ve- nereum, debilitatum quidem antivene-' reis, quibus non potuit penitus era- dicari. Hujufcefymptomatis infauflus nihilo- minus foret exitus, lic£t cafus non edat aequfe periculofos,. ac eroflo praecedens gravior. Haec autem ulcufcula plerumque varias in variis corporis partibus do- lores dumtaxat generant, qui perraro habentur efledus feminii venerei. Exoflofes tandem furgunt, quae de- mum produnt indolem horumce ulcuf- culorum , quae funt , ut ita dicam , pundum exulceratum in corona balani, aut praeputii in parte, huic contigua; quod nullo modo tumefcit , quod al- befclt faepibs ex minima cujufdam muci parte, quam parc& fundit, leviflimum procreat pruritum abfque ullo dolore, nec ulla praemifsa inflammatione fen- flbili; paulo poft ortum evanefcit folo munditiei auxilio , nulla remanente in cute macula, futile tamen hoc fymp- toma, multoties iteratum, divitibus de- nunciat confugere ad completam mer- curii adminiftrationem , quod ipfis fit peculiarius quam egenis. Inter ulcufcula cancrofa indiftinfte numerantur varii cancri, qui oriuntur ex cute totius mentulae , qui ab aliis omnibus diflingui merentur. Sic nafcun- tur , praemifsa gravi inflammatione , tota multum rubet mentula, tota ardens videtur , plurimfimque dolet ; ipfius in parte fuperiori, media aut inferiori; in quovis latere, in quolibet tandem penis pun- tremitas premendo obicem, fibi tandem aperiat viam, fuppurationem movendo. Per aliquot dies, via femel aperta, crafliorem non adhibere efl candelam, at faep& faepius irrorare urethram injec- tionibus decodi radicis althaeas, quas upicas eligere debeat peritus pradicus. Dein majoris diametri fumenda efl can- dela medica ; ita tamen ut Intromitti queat, quin vehementer diftendat an- nulum qui in urethra effinxlflet obicem, ne acutiores eveniant dolores, qui cu- rationi certam afferre poffent moram. Urethrae totam amplitudinem craf- iioribus candelis caut£ pedetemim re- vocare oportet; candelis diutius uti in quocumque cafu fanabili, periculofum eff j rejiciendas funt fimul ut libenter intromittuntur. Nulli funt obices quos, eradicato fe*• minio venereo , non tollant intri duos menfes; dummodo quidem non adhi- beantur , quin prius fer£ deleta fuerit lues venerea.- Inveterati funt alii cafus, quibus can- delae fiunt inertes & vanae; quibus ne- cefiTarib efl opus operatione chirurgiae, tum omiffis candelis r anceps non haeret Medico - Chirurgus , artis fuae fubito confugit ad varia auxilia. . CAPUT IX, De Phlmoji & Paraphimoji. Phimosis & paraphimofis non femper venerei cafus ; phimofis contr& efl: faepe naturalis , quin fit naturae mo- lefius, nifi fuperveniat morbus peculiaris. Paraphimofis vero contagii venerei nullo modo particeps ? phimofis natu- ralis efl efle&us & perpetuo haberi debet cafus gravis, quod ipfum plerumque edat inflammatio , immmoderato motu , comparata, quodve abfque dolore, ac perfaep& abfque feiffuris variis nequeat fanari. In phimofi naturali abfque cafu , abfque dolore , nulla adflante inflam- matione , praeputii fummus lymbus ita coartatur, ut urethrae aliquoties in~ tueri meatum vix liceat , quin tamen ullis naturae muneribus obftet. • In paraphimofi contr& balani pone' coronam retraftum vehementiori nifu praeputium itk conflrlngit mentulam, ut humorum omnino intercludat circula- tionem, quod fieri nequit nec abfque- dolore , nec inflammatione, etfi nulla adfuerit morbi caufa* Ad anteriora balani, manu folerti, fi lllico non adducatur praeputium , ipfiuf- met complicatae rugae annulares abfque mora funt fcalpello explicanda? r ut inci—- furae linamento ficco oppicantur ad hae- morrhagiam fiflendam , & ut evolutae abeant ad cicatricem ; alloquin folo fan- guinis regreflii praeclufo , inflammatio eo adaugeri potcfl , ut brevi immineat gangraena. Cum phimofis & paraphlmofis com- tagio venereo producuntur, majus femper adefl periculum & perraro in alterutroque effugere fas eft operationem chirurgicam, quae eo neceflaria fit, quod varii cafus concomlttantes brevi evadant intentio- res. Simul ut breve intra tempus, emol- Hentihus, detergentibus , nec venae Tec- tione contagii venerei non reprimitur energia, ad operationem repentb efi de- veniendum’, quae numquam foret peri- culofa mature fi fuerit celebrata. Phimofis & paraphimofis inter fymp- tornata quaedam fi adfuerint inveterata-* m carcinoma rskirrus & ulcufcula , quce fublatuifient, mox adhibenda erit com- pleta mercurii adminiftratlo ; fin minus Variis remediis, in capite de ulcufculis, fupra allatis facile fanantur, - CAPUT X. De Ohferv cilionibus praciicis. Observationes pna£Ucae edocendi funt modus faepe fallax & minimi certus j de morbis fanatis argytarum mer£ men- daces funt variae narrationes: pra&ico- rum etiam peritorum ac vel maximi proborum mendofi. de illis aliquoties funt fermones. Cum curationem fcriptis dngulatim referre efl, mente non raro effugiunt variae circumdandae , quae morbi in de- curfu medicamenta eligendi, eaque apt6 adhibendi pretiofum temporis momen- tum faudb denotaverunt.- De aegrotanti unico nuper a me fa- nato attenti ac ver& fum fcripturus, non ufui ut fervire videar, fed ad magis ac magis comprobandum gonorrheam horrendidimorum fymptomatum faepif- fim& fuide fontem. Paucis abhinc annis de gravi & in-' veterato morbo , verbis fui confultus (i);' longo mihi enarrato fermone , priuf- qu&m meam detegere fentemiam, aegro- tantem circumfplcere volui, ut ab ipfo de variis varia ac tuta acciperem do- cumenta. iEtatis fuae quinquageiimo anno, morbi energia & medicamentis flratus in lefto jacebat aeger, lazarum refe- rens : inter Helvetios lic&t natus vel maximi robuftus domum k duobus annis non deferuerat, nec ab o£lo ul- timis menfibus de fede abfque fcipioni- bus poterat exilire. Stalis ampliflima & altiflima in fur& tibias liniftrae, cujus & genu omnem prae- cluferat motum ; femur etiam macilen- tum vix movebat propter ulcus faniofum, altum & ampliffimum in parte fuperlori & anteriori coxae , Inaequalem fefqui- trium pollicum habens circumferentiam. Peracutis doloribus excruciatus die nec ( Abeunte o&. anni 1664. no&e dormitare vix poterat aeger; furae flafim , feptem inclfuris levioribus de- tegere , adftante Medico, incafsum fuf- ceperat Chirurgus juvenis. Pus fic in- carceratum fimis duos foderat versiis utrumque latus tendonis achillis fer& ad calcaneum ufque, naturae beneficio & puris indole •, lic£t adfuiflet in ima parte furae foramen vel minimum, £ quo de- flueret paululum humoris tenuis ac fan- guinolentii Incredulis tandem fit perfpeftum, haec tot & tanta, & gonorrheo fonte , intr& decem annos effluxifife mala. Hic aegrotans homo fapiens, mente & corpore aliunde fanus, juventutem fuam ullo abfque flupro' egerat ad qua— dragefimum annum ufque ; quodam die puellam fort£ agnovit 3 quam uxorem ducere arderet, facilis dcfcenfus averni. Paulo pofl gonorrheus fluxus, cum fuis praemiflis & concomittantibus fi- gnis ipfi ignotis , apparuit ; tflm animi quietem fugat moeflitia , ultr& modum follicitus confugit ad medicos. Remediis ufitatis utitur per fex menfes-; largo potu, innumeris pilulis evanefcunt do- lores , tandem abit gonorrhea. Dein pro more plurima itinera agit:- quatuor annis abhinc elapfis, fortuito decidit ex equo; vulnus nullum, con-- tufio nulla videntur. Aliquot poff dies, in urbe quadam Lotharingiae quiefcens lev7em dolorem in genu finiffro animad- vertit ; mox convocato Medico , ex* equo £ lapfu , dubio procul , oritur caufa doloris; affueta medicamenta ad- hibentur , tollunt dolorem, JEgrotans* pergit viam & in herbei latere anguem- nequaquam excogitabat. Aliquot poff annos, eadem in urbe , iterum quiefcens, de eodem dolet genu ullo abfque cafu j fensim tumet una ex' inguine finiffro glandula ; uno-eodemque1 tempore tumefeere videtur genu. Nul- lum fupereff de gonorrheae germine dubium, & dedufhs tandem palpebris aegrotanti fefe offert effigies puellae, cui’ nimis credidiffet. Contagium fit evidens, pdures adhuc inquinantur glandulae , ad- augentur dolores. Moeftitla fua eum deducit ad parentes in Helvetia, pro- perat , advenit ; -flupefadl parentes con- vocant Medicum. Perviam adaudus tu- mor ad fuppurationem fauffe vergit, cui faveat peritus pradicus. Humori op- portuni codo exitum cultro praebet, large fluit fuppuratio. Congrua adhi- bentur medicamenta ; optimi fefe ha- bent omnia, fensfm minuunt dolores, jam coardari videtur vulnus , nec am- plius adefl: tumor. Robuflus aeger virium fuarum fat compos, parentum i ledo effugit; mu- neribus quibufdam in virum beneficum adimplendis alllcitus Lutetiam diredo •petit. Itineris labor, prava vidus ratio vulneri adverfantur , quas non attigerat fuppuratio glandulae iterum inflamman- tur non ab eodem pradico dudus aeger pefsum abit; cujufvis fpeciel medica- menta , cultrum , lapis cauflicus & in- fernalis , vice versa, iterum atque ite.- rdm adhibentur; inguinis cunftae glan- dulae aut excife aut adudae evadunt,, ergo nullus amplius hac in parte tumor. Interet virus ferro & igne coaflum coxae ad ulcus, ad genu, & furae ad ifalim totam fuam contulit energiam , quae magis ac magis vigeat. Deam- bulandi abfque fcipionlbus facultate fublata, moerore majori., gravioribus doloribus aegri erupit follicitudo. Vir aequ£ probus ac dives , huma- nitatis amore perfufus huic aegrotanti, ut fideli fubjefto , nova fublevamina tribui jubet : plurimi fama & mune- ribus inclyti convocantur Medici, quo- rum diverfa fuit fententia. Unus quidem denegavit haec morbi graviflima vefhgia effe venerea ; ea diverfo modo fum intuitus ac aufus hanc fufcipere cura- tionem , quae , juvante divina provi- dentia, intrh duos fefqui menfes peni- tus fuit abfoluta. Pro mea methodo mercurium mi- niftravi, omnemque dedi operam tibiae flnlflrae, quae peflim£ fe habebat. Utrique tibiae adhibitis mercurii duabus friftio- nibus; flnus, quos fecundum, versusque utrumque latus tendonis achillis foderat humor fluens h furae flafi 5 obtexi em» plaflro mercurii gummato, it& pofito & fafcia contento , ut humori nullus abfolutk pateret introitus. Quatuor infuper adhibitis un&ionibus mercurii, furae totam cavernam detexi lapidis cauftici ope , pro meo more , fuperappoflti ; intr& quatuor horas., quod per aliquot menfes variis cifuris aperiri non potuerat , teftum penitus fuit aduflum & ex imo larg& effluxit fuppuratio purulenta & fanguinolenta. Paucis poft diebus carnes cauflico ad- uflas cundfas refolvere, abfque dolore , non fuit nefas; tum omnino dete&um vulnus , lic£t amplum & altum ad lau- dabilem tutamve cicatricem fuit adduc- tum digeflivo unguenti bafilici & pau- lulum praecipitati rubri tenuiflimk pul- verat! & accurati mixti. Hujufce vulneris uno & eodem tempore , circumferentia ingurgitatione purulenta jampridem in- durata mox molefcere -coepit , ope li- namenti unguenti mercurialis levi quan- titate onerati ; fic fuperappoflto un- guenti fufci emplaflrototum vulnus fuit rite obtedum. Hoc modo fuppu- ratio fada vel maxintd abundans , vul- neri , ed citius t, repurgato adduxit ci- catricem demiflam flexibilem ac intra fex hebdomadgs penitus abiit furae flafls. Intered flnus tendonem achlllis utrin- qu£ legentes fuerant exflccati & fanati ; coxae pariter ulcus lic£t fordidum & ampllffimum fuit curatum , fcipionefque fuos intra duos menfes depofuit. Haec fuerant inveterara fymptomata; aliud vero multo gravius, nona fridione adhibita , advenit. Quodam jam abeunte die , fe laedifle versus anum, fedendo in familiari fella , queflus eft aegrotans ; partem tetigi ; cum autem hilaritati hucufque fefe dare vix aufus. fuerat , obmutui, ne pravam ageret 4io&em. Proflata jam erat indurata & leviter tumefacta ; adveniunt cito do- lores acuti ; intra quinque dies amplif- flmus furgit in perinaeo abfceflus; jam fumma cuticucula, quinto die, partim abierat. Tumorem circumspiciens , gan- grena hinc illincque maculatum animad- verto , hujufce illico celebravit opera- tionem, ante folls receflum, filius meus; immenfa humoris effluxit quantitas, te- terrlnjus fefe expandit odor ; vershs & citra anum utrinque puris energia jam foderat finus, quos cultro detegere cito opportuerit. Vulnere, linamento flcco, repleto & accuratiflim& obte&o , non- dCim fedata fuit tempeflas, magis ac magis Imminet vitas periculum , per nodem alvi advenit effluvium. Sequentia tamen remedia fensim reduxerunt fpem; diaeta levis ulla abfque carne, nec etiam in jufculis ; deco&um album pro vitflu ; decoflum corticis peruviani rit& ele&i pro potu , & pro lotionibus ac inje&lo- nlbus; linamentum hoc deco&u madi* dum quibufdam in punftis amplitudinis abfcefsus; linamentum dein , modo di- 'gefflvo fimplici , modo mercuriali un- guento oneratum &: in omnibus vel maxima mundities. ' Haec fola curationem adeo pe riculo- fam , ad faufiiffimum duxerunt exitum. Uuo eodemque tempore advenerant leves cancri duo in praeputio propk coronam balani , qui libentius abie- runt. Ab operatione celebrata ac alvi effluvii ab ortu, o&avo die un&iones mercuriales adhibitae, pro more, per- durae fuerunt ad numerum debitum , iillo abfque cafu , ulla abfque intermif- fione , quin ageretur de ptyalifmo , nec de falivatione. Tranquillitas aegri fit liofce intra offo dies; fecuritate &: dulci fpe ben£ firmatis perpauci, leviffimi ac optimi jamjam fuppeditamur cibi & perparum meri aqua diluti; fic rediit ad fanitatem, qua ullo abfque incom- modo fruitur. Innumeros inter ame fa- natos omnium fiducia vel dignifflmus hie aeger ea cumda tedatur. Quinlmo, per tres-annos valetudine fua, accurati per- pensa, ab aliquot meniibus juvenem hbi adjunxit uxorem, quae jam ed gravida. CAPUT ULTIMUM. De novo regimine iri nofocomiis venenis injli tuendo. Lucovicus XVI, rex noder, fuos in fubjeidos vel maximi benevolus huma- nitatlfque integrae* vivo amore motus nuper promulgari voluit ediidum, quo dicatur aedes nofacomiales fore cdnf- truendas in quibus pauperes utriufque fexus , lue venerea laborantes novam dnguli poffint , ut itci dicam , adipifci vitam incolumem , qua fruentes, patriae ab omnibus debitam fuam conferre queant fymbolam,. Immenla ed haec fufceptio, pro pau- peribus tale fublevamen ad maximas impenfas coget regiam adminidra- tionem. At vero ne innumeri profun- dantur nummi, civem quemque probum decet fuppeditare regimen novum, quod parcitatem & oeconomiam tuto referat; quin ullo modo inditutionis tam piae minuat praedandam. Haec enim mea ed mens. Hoc in opufculo antea probavi nul- lum lue venerea laborantem umquam fanari potuide intrk menfem nec ultrA menfem morbi & medicaminis fudlnere a&ionem, d natura diaeta graviori ultr& modum fuerit debilitata. De his confidenda ed haec mea me- thodus feminlum venefeum peniths era- dicandi , & omnibus erit apertum hocce in morbo aegri fudentare vires fore vel maximi momenti. Nutriantur ergo aegro- tantes & natura viftu & remediis ad- juta tutius futura ed medicatrix. De alimentis fumptus datim videbuntur majores; at vero aegrotantes Unguli, de die in diem, fanitatem recuperando, la- bore diuturno & condanti, tempus non modo ad lucrum quoddam certum con- ferent , fed etiam otii horrenda libidine, evertere fauflos medicinae effe&us non ipfis licebit. Mercurii adminlflratio' vel maxime completa numquam impedit, quin aegri dent labori operam j quin etiam vel mi- nimum curationi Iit Impedimentum. Tum quaevis utrlufque fexus lit occupatio iplius certk compendio poteft compen- farl fumptuum pars non minima. Quin imo lue venereapenltCis eradicataabfque falivatione & inedia intra duos menfes ad munera fua adimplenda fortior re- dibit civis & ipfius curatio in patriam minimi fuerit detrimenti. Ob graviflima fymptomata, ullum laborem fufclpere qui non poterunt, in alios varia miniftrare commoda erunt coafti. Ideam hanc mihi peculiarem opuf- culo meo fubjeci, quod eam cujufdam utilitatis fore exifhmaverim. PraetereA nihil habeo dicendum de rtatura laboris, cui aegrotantes- incum- bere expedit; nihil, multo minus adhuc- de interna nofpcomiorum agendi ratione, quorum fapiennffima eId adminiidratio. fublevandi unicum mihi femper fuit dehderium; licve , pro viribus meis , priufquam obeampatriae meam volui folvere fymbolam, aetatis meae feptin- gemeiimo primo. F I N I Si